Wikipedia bclwiki https://bcl.wikipedia.org/wiki/Panginot_na_Pahina MediaWiki 1.45.0-wmf.4 first-letter Medio Espesyal Olay Paragamit Olay kan paragamit Wikipedia Olay sa Wikipedia Ladawan Olay sa ladawan MediaWiki Olay sa MediaWiki Plantilya Olay sa plantilya Tabang Olay sa tabang Kategorya Olay sa kategorya TimedText TimedText talk Module Module talk Event Event talk 0 1187 289326 259243 2025-06-12T02:27:24Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289326 wikitext text/x-wiki {{Infobox lokasyon}} An '''Ilocos Norte''' sarô sa mga [[Provincia kan Filipinas|provincia]] kan [[Filipinas|Republika kan Filipinas]] na namomogtak sa [[Rehiyon Ilocos]] sa [[Luzon]]. An [[Laoag|Ciudad nin Laoag]] an [[kapitolyo]] kaini. Nasa norte-sulnopan na gampi kan Luzon an provincia na napapalibotan kan Itiot kan Luzon sa norte, [[Cagayan]] asin [[Apayao]] sa subangan, [[Abra]] asin [[Ilocos Sur]] sa sur, asin Dagat Tsina Sur sa sulnopan. Sosog sa sensus kan {{wikidata|qualifier|single|P1082|P585}}, igwa ining {{PH wikidata|population_total}} katawong nag-eerok digdi sa {{PH wikidata|household}} kaharongan. Igwa ining sukol na {{PH wikidata|area}} kilometro kwadrado. An designadong area code kaini iyo {{PH wikidata|area_code}}. == Mga syudad asin munisipyo == [[File:Ph_fil_ilocos_norte.png|right|300px]] Nababangâ an Ilocos Norte sa 21 ng banwaan asin 2 ng ciudad. ==== Syudad ==== * [[Batac]] * [[Laoag]] ==== Banwaan ==== * [[Adams, Ilocos Norte]] * [[Bacarra, Ilocos Norte]] * [[Badoc, Ilocos Norte]] * [[Bangui, Ilocos Norte]] * [[Banna, Ilocos Norte]] (Espiritu) * [[Burgos, Ilocos Norte]] * [[Carasi, Ilocos Norte]] * [[Currimao, Ilocos Norte]] * [[Dingras, Ilocos Norte]] * [[Dumalneg, Ilocos Norte]] * [[Marcos, Ilocos Norte]] * [[Nueva Era, Ilocos Norte]] * [[Pagudpud, Ilocos Norte]] * [[Paoay, Ilocos Norte]] * [[Pasuquin, Ilocos Norte]] * [[Piddig, Ilocos Norte]] * [[Pinili, Ilocos Norte]] * [[San Nicolas, Ilocos Norte]] * [[Sarrat, Ilocos Norte]] * [[Solsona, Ilocos Norte]] * [[Vintar, Ilocos Norte]] == Demograpiko == {{Populasyon}} == Toltolan == {{reflist}} == Mga panluwas na takod == * [https://www.philatlas.com/ PhilAtlas.com] * [https://web.archive.org/web/20120413163013/http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] * [https://web.archive.org/web/20161010201809/http://www.blgs.gov.ph/lgpmsv2/cmshome/index.php?pageID=23 Local Governance Performance Management System] * [http://www.ilocosnorte.gov.ph Ilocos Norte Official Website] * [http://ilocostimes.com/ Ilocos Times Online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100306003757/http://www.ilocostimes.com/ |date=2010-03-06 }} * [http://www.bacarra89ers.org/ilocosnorte/ Ilocos Norte In Images] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090306014358/http://www.bacarra89ers.org/ilocosnorte/ |date=2009-03-06 }} {{poon}} {{Navbox Ilocos Norte}} {{Luzon lateral}} [[Kategorya:Mga probinsya kan Filipinas]] 3pliwqx0cuik8ipzy984md7mriyw6we 0 1356 289332 288232 2025-06-12T03:11:27Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289332 wikitext text/x-wiki {{Infobox lokasyon}} An '''Laoag''' sarong primera klase [[Syudad kan Filipinas|syudad]] na namumugtak sa rehiyon nin [[Ilocos Norte]], [[Filipinas]]. Igwa ining sukol na 116.08 kilometro kwadrado na kadagaan asin namumugtak sa inot na distrito. An designadong zip code kaini iyo {{PH wikidata|postal_code}}. Susog sa sensus kan {{wikidata|qualifier|single|P1082|P585}}, igwa ining {{PH wikidata|population_total}} katawong nag-eerok digdi sa {{PH wikidata|household}} kaharongan.[[File:Saint William’s Cathedral (Laoag Cathedral) - Laoag, Ilocos Norte, Philippines.jpg|thumb|Saint William’s Cathedral (Laoag Cathedral) sa Laoag, Ilocos Norte, Pilipinas]] == Mga Barangay == Nababanga an Laoag sa 81 barangay. {{columns-list|colwidth=15em| * Bgy. 42, Apaya * Bgy. 36, Araniw * Bgy. 56-A, Bacsil North * Bgy. 56-B, Bacsil South * Bgy. 41, Balacad * Bgy. 40, Balatong * Bgy. 55-A, Barit-Pandan * Bgy. 47, Bengcag * Bgy. 50, Buttong * Bgy. 60-A, Caaoacan * Bry. 48-A, Cabungaan North * Bgy. 48-B, Cabungaan South * Bgy. 37, Calayab * Bgy. 54-B, Camangaan * Bgy. 58, Casili * Bgy. 61, Cataban * Bgy. 43, Cavit * Bgy. 49-A, Darayday * Bgy. 59-B, Dibua North * Bgy. 59-A, Dibua South * Bgy. 34-B, Gabu Norte East * Bgy. 34-A, Gabu Norte West * Bgy. 35, Gabu Sur * Bgy. 32-C La Paz East * Bgy. 33-B, La Paz Proper * Bgy. 32-B, La Paz West * Bgy. 54-A, Lagui-Sail * Bgy. 32-A, La Paz East * Bgy. 33-A, La Paz Proper * Bgy. 52-B, Lataag * Bgy. 52-C, Lataag 'Burobor' (soon) * Bgy. 60-B, Madiladig * Bgy. 38-A, Mangato East * Bgy. 38-B, Mangato West * Bgy. 62-A, Navotas North * Bgy. 62-B, Navotas South * Bgy. 46, Nalbo * Bgy. 51-A, Nangalisan East * Bgy. 51-B, Nangalisan West * Bgy. 24, Nstra. Sra. De Consolacion(Pob.) * Bgy. 7-A, Nstra. Sra. De Natividad (Pob.) * Bgy. 7-B, Nstra. Sra. De Natividad (Pob.) * Bgy. 27, Nstra. Sra. De Soledad (Pob.) * Bgy. 13, Nstra. Sra. De Visitacion (Pob.) * Bgy. 3, Nstra. Sra. Del Rosario (Pob.) * Bgy. 57, Pila * Bgy. 49-B, Raraburan * Bgy. 53, Rioeng * Bgy. 55-B, Salet-Bulangon * Bgy. 6, San Agustin (Pob.) * Bgy. 22, San Andres (Pob.) * Bgy. 28, San Bernabe (Pob.) * Bgy. 17, San Francisco (Pob.) * Bgy. 4, San Guillermo (Pob.) * Bgy. 15, San Guillermo (Pob.) * Bgy. 12, San Isidro (Pob.) * Bgy. 16, San Jacinto (Pob.) * Bgy. 10, San Jose (Pob.) * Bgy. 1, San Lorenzo (Pob.) * Bgy. 26, San Marcelino (Pob.) * Bgy. 52-A, San Mateo * Bgy. 23, San Matias (Pob.) * Bgy. 20, San Miguel (Pob.) * Bgy. 21, San Pedro (Pob.) * Bgy. 5, San Pedro (Pob.) * Bry. 18, San Quirino (Pob.) * Bgy. 8, San Vicente (Pob.) * Bgy. 9, Santa Angela (Pob.) * Bgy. 11, Santa Balbina (Pob.) * Bgy. 25, Santa Cayetana * Bgy. 2, Santa Joaquina (Pob.) * Bgy. 19, Santa Marcela (Pob.) * Bgy. 30-B, Santa Maria * Bgy. 39, Santa Rosa * Bgy. 14, Santo Tomas (Pob.) * Bgy. 29, Santo Tomas (Pob.) * Bgy. 30-A, Suyo * Bgy. 31, Talingaan * Bgy. 45, Tangid * Bgy. 55-C, Vira * Bgy. 44, Zamboanga }} == Demograpiko == {{Populasyon}} == Toltolan == {{reflist}} == Mga panluwas na takod == * [https://www.philatlas.com/ PhilAtlas.com] * [https://web.archive.org/web/20120413163013/http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] * [https://web.archive.org/web/20161010201809/http://www.blgs.gov.ph/lgpmsv2/cmshome/index.php?pageID=23 Local Governance Performance Management System] * [http://www.laoagcity.gov.ph Official Site] * [http://www.ilocostimes.com Ilocos Times] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100306003757/http://www.ilocostimes.com/ |date=2010-03-06 }} * [http://www.pasyalan.net/ilocos_norte/ Pasyalan Ilocos Norte] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070328230224/http://www.pasyalan.net/ilocos_norte/ |date=2007-03-28 }} * [http://www.batch2006.com/visit_laoag-city.htm Photos and information on Laoag City] {{Navbox Ilocos Norte}} {{poon}} [[Kategorya:Mga syudad kan Filipinas]] b8458544d668japawiub6bqr32l1qac 0 1358 289307 288176 2025-06-11T22:23:08Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289307 wikitext text/x-wiki {{Infobox lokasyon}} An '''Syudad nin Batac''' ([[tataramon na Ilokano|Ilokano]]: ''Ciudad ti Batac'') sarong primera klaseng syudad sa [[Probinsya kan Filipinas|probinsya]] kan [[Ilocos Norte]], [[Filipinas]]. Segun sa sensus kan 2007, igwang 50,675 katawo na nag-eerok digdi. Digdi namundag sinda dating presidente [[Ferdinand Marcos]], [[Gregorio Aglipay]], an kagtugdas kan [[Filipina Iglesia Independiente]] o Aglipayan Church, asin Heneral Artemio Ricarte, an "Ama kan Philippine Army". == Mga barangay == Nababanga an Batac sa 43 [[barangay]]. {| border="0" |----- | valign="top" | * Aglipay (Pob.) * Baay * Baligat * Bungon * Baoa East * Baoa West * Barani (Pob.) * Ben-agan (Pob.) * Bil-loca * Biningan * Callaguip (Pob.) * Camandingan * Camguidan * Cangrunaan (Pob.) * Capacuan | valign="top" | * Caunayan (Pob.) * Valdez (Caoayan) (Pob.) * Colo * Pimentel (Cubol) * Dariwdiw * Acosta (Iloilo) (Pob.) * Ablan (Labucao) (Pob.) * Lacub (Pob.) * Mabaleng * Magnuang * Maipalig * Nagbacalan * Naguirangan * Ricarte (Nalasin) (Pob.) | valign="top" | * Palongpong * Palpalicong (Pob.) * Parangopong * Payao * Quiling Norte * Quiling Sur * Quiom * Rayuray * San Julian (Pob.) * San Mateo * San Pedro * Nalupta (Suabit) (Pob.) * Sumader * Tabug |} == Demograpiko == {{Populasyon}} == Toltolan == {{reflist}} == Mga panluwas na takod == * [https://www.philatlas.com/ PhilAtlas.com] * [https://web.archive.org/web/20120413163013/http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] * [https://web.archive.org/web/20161010201809/http://www.blgs.gov.ph/lgpmsv2/cmshome/index.php?pageID=23 Local Governance Performance Management System] * [http://www.batac.gov.ph Official Site kan Syudad nin Batac] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081208075330/http://www.batac.gov.ph/ |date=2008-12-08 }} * [http://www.ilocostimes.com Ilocos Times] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100306003757/http://www.ilocostimes.com/ |date=2010-03-06 }} * [http://www.pasyalan.net/ilocos_norte/ Pasyalan Ilocos Norte] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070328230224/http://www.pasyalan.net/ilocos_norte/ |date=2007-03-28 }} * [http://www.batch2006.com/visit_laoag-city.htm Photos and information on Laoag City] {{Navbox Ilocos Norte}} [[Kategorya:Mga syudad kan Filipinas]] a527no90b6px07ivoq0ob5ntr38s6b2 0 4644 289356 263770 2025-06-12T06:18:08Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289356 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = Ukranya | common_name = Ukranya | native_name = {{native name|uk|Україна-Ukranyano}} | image_flag = Flag of Ukraine.svg | image_coat = Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg | national_anthem = {{lang|uk|Державний Гімн України}}<br/>{{transl|uk|Derzhavnyi Himn Ukrainy}}<br/>"[[Shche ne vmerla Ukrainy i slava, i volia|State Anthem of Ukraine]]"{{parabr}}{{center|[[File:National anthem of Ukraine, instrumental.oga]]}} | image_map = [[File:Europe-Ukraine (disputed territory).svg|upright=1.15|frameless]] | map_caption = {{vunblist|{{map caption |location_color=green}}| [[Temporarily occupied territories of Ukraine|Disputed territories]] (light green)}} | capital = [[Kyiv]]<!--See [[Talk:Kyiv/naming]] re Kiev/Kyiv. --> | coordinates = {{coord|49|N|32|E|scale:10000000_source:GNS|display=inline,title}} | largest_city = kabesera <!-- Please discuss on talk before changing any languages. -->| official_languages = [[Ukrainian language|Ukranyano]] | regional_languages = {{hlist|[[Belarusian language|Belarusian]]|[[Bulgarian language|Bulgarian]]|[[Crimean Tatar language|Crimean Tatar]]|[[Gagauz language|Gagauz]]|[[Modern Greek|Greek]]|[[Modern Hebrew|Hebrew]]|[[Hungarian language|Hungarian]]|[[Polish language|Polish]]|[[Romanian language|Romanian]]|[[Russian language|Russian]]|[[Slovak language|Slovak]]|[[Yiddish language|Yiddish]]<ref>{{cite web |url=http://zakon4.rada.gov.ua/laws/show/5029-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140214125040/http://zakon4.rada.gov.ua/laws/show/5029-17 |archive-date=14 February 2014 |title=Закон України, Про засади державної мовної політики (Відомості Верховної Ради (ВВР), 2013, № 23, ст.218)|trans-title=Law of Ukraine, On Principles of State Language Policy, (Bulletin of the Verkhovna Rada (VVR), 2013, No. 23, p.218) (Current version — Revision from 1 February 2014) |publisher= Verkhovna Rada of Ukraine |at=Стаття 7. Регіональні мови або мови меншин України paragraph 2 [Article 7. Regional or minority languages of Ukraine paragraph 2] |date=1 February 2014 |access-date=30 April 2014}}</ref><ref>{{cite web |url=http://conventions.coe.int/Treaty/Commun/ListeDeclarations.asp?NT=148&CM=8&DF=23/01/05&CL=ENG&VL=1 |title=List of declarations made with respect to treaty No. 148 (Status as of: 21/9/2011) |publisher=[[Council of Europe]] |access-date=28 October 2017 |archive-date=22 May 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120522083136/http://conventions.coe.int/Treaty/Commun/ListeDeclarations.asp?NT=148&CM=8&DF=23%2F01%2F05&CL=ENG&VL=1 |dead-url=yes }}</ref>}} | ethnic_groups = {{unbulleted list | 77.8% [[Ukrainians]] | 17.3% [[Russians in Ukraine|Russians]] | 4.9% Others }} | ethnic_groups_year = 2001 | ethnic_groups_ref = <ref name="Ethnic composition of the population of Ukraine, 2001 Census"/> | demonym = [[Ukrainians|Ukrainian]] | government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[semi-presidential]] [[republic]] | leader_title1 = [[Presidente nin Ukranya|Presidente]] | leader_name1 = [[Volodymyr Zelenskyy]] | leader_title2 = [[Primer Ministro nin Ukranya|Primer Ministro]] | leader_name2 = [[Denys Shmyhal]] | leader_title3 = [[Chairman of the Verkhovna Rada|Chairman of the<br>Verkhovna Rada]] | leader_name3 = [[Ruslan Stefanchuk]] | legislature = [[Verkhovna Rada]] | sovereignty_type = [[History of Ukraine|Formation]] | established_event1 = [[Kievan Rus']] | established_date1 = 882{{cn|date=March 2022}} | established_event3 = [[Kingdom of Galicia–Volhynia|Kingdom of Ruthenia]] | established_date3 = 1199 | established_event4 = [[Cossack Hetmanate]] | established_date4 = 18 Agosto 1649 | established_event5 = [[Ukrainian People's Republic]] | established_date5 = 10 Hunyo 1917 | established_event6 = [[Fourth Universal of the Ukrainian Central Council|Declaration of independence of the Ukrainian People's Republic]] | established_date6 = 22 Enero 1918 | established_event7 = [[West Ukrainian People's Republic]] | established_date7 = 1 Nobyembre 1918 | established_event8 = [[Unification Act|Act of Unity]] | established_date8 = 22 Enero 1919 | established_event9 = [[Declaration of Independence of Ukraine|Withdrawal from the Soviet Union]] | established_date9 = 24 Agosto 1991 | established_event10 = [[1991 Ukrainian independence referendum|Referendum]] | established_date10 = 1 Desyembre 1991 | established_event11 = [[Constitution of Ukraine|Current constitution]] | established_date11 = 28 Hunyo 1996 | established_event12 = [[Revolution of Dignity]]<ref>{{Cite web|url=https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/1240-20#Text|title=Про Заяву Верховної Ради України у зв'язку з сьомою річницею початку Євромайдану та подій Революції Гідності|access-date=2022-03-02|archive-date=2021-08-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20210823211949/https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/1240-20#Text|dead-url=yes}}</ref> | established_date12 = 18–23 Pebrero 2014 | area_km2 = 603,628 | area_rank = 45th <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] --> | area_sq_mi = or 233,013/ 223,013<!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = 7 | population_estimate = {{Decrease}} 41,167,336<ref name="auto">{{cite web|url=https://ukrstat.org/en/operativ/operativ2020/ds/kn/xls/kn1220_ue.xls|title=Population (by estimate) as of 1 January 2022.|website=ukrcensus.gov.ua|access-date=20 February 2022|archive-date=6 March 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210306154326/https://ukrstat.org/en/operativ/operativ2020/ds/kn/xls/kn1220_ue.xls|dead-url=yes}}</ref> <br/>(excluding [[Crimea]]) | population_census = 43,745,640 (July 2021 est.)<ref>https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/ukraine/</ref> | population_estimate_year = Enero 2022 | population_estimate_rank = Ika-36 | population_census_year = 2001 | population_density_km2 = 73.8 | population_density_sq_mi = 191 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = Ika-115 | GDP_PPP = {{increase}} $584 billion<ref name="IMFWEOUA">{{cite web |url=https://www.imf.org/external/datamapper/profile/UKR|title=WORLD ECONOMIC OUTLOOK (OCTOBER 2021) |publisher=[[International Monetary Fund]] |website=IMF.org}}</ref> | GDP_PPP_year = 2021 | GDP_PPP_rank = Ika-48 | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $14,150<ref name="IMFWEOUA"/> | GDP_PPP_per_capita_rank = Ika-108 | GDP_nominal = {{increase}} $181 billion<ref name="IMFWEOUA"/> | GDP_nominal_year = 2021 | GDP_nominal_rank = Ika-56 | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $4,380<ref name="IMFWEOUA"/> | GDP_nominal_per_capita_rank = Ika-119 | Gini = 26.6 <!--number only--> | Gini_year = 2019 | Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | Gini_ref = <ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |title=GINI index (World Bank estimate) - Ukraine |publisher=[[World Bank]] |website=data.worldbank.org |access-date=12 August 2021}}</ref> | Gini_rank = | HDI = 0.779 <!--number only--> | HDI_year = 2019 <!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase<!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite book|title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene|date=15 December 2020|publisher=United Nations Development Programme|isbn=978-92-1-126442-5|pages=343–346|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|access-date=16 December 2020}}</ref> | HDI_rank = Ika-74 | currency = [[Ukrainian hryvnia|Hryvnia]] (₴) | currency_code = UAH | time_zone = [[Eastern European Time|EET]] | utc_offset = +2<ref name="timechange">{{cite web |url=http://ua.korrespondent.net/ukraine/events/1273613-rishennya-radi-ukrayina-30-zhovtnya-perejde-na-zimovij-chas|script-title=uk:Рішення Ради: Україна 30 жовтня перейде на зимовий час|trans-title=Rada Decision: Ukraine will change to winter time on 30 October |language=uk |publisher=korrespondent.net |date=18 October 2011 |access-date=31 October 2011}}</ref> | utc_offset_DST = +3 | time_zone_DST = [[Eastern European Summer Time|EEST]] | drives_on = too | calling_code = [[Telephone numbers in Ukraine|+380]] | cctld = {{unbulleted list |[[.ua]] |[[.укр]]}} | religion = {{ublist |item_style=white-space:nowrap; |87.3% [[Christianity in Ukraine|Christianity]]|11.0% [[Irreligion]]|0.8% Others |0.9% Unanswered}} | religion_year = 2018 | religion_ref = <ref>{{citation|url=http://razumkov.org.ua/uploads/article/2018_Religiya.pdf|script-title=uk:Особливості Релігійного І Церковно-Релігійного Самовизначення Українських Громадян: Тенденції 2010-2018|trans-title=Features of Religious and Church - Religious Self-Determination of Ukrainian Citizens: Trends 2010-2018|date=22 April 2018|publisher=[[Razumkov Center]] in collaboration with the All-Ukrainian Council of Churches|pages=12, 13, 16, 31|archive-url=https://web.archive.org/web/20180426194313/http://razumkov.org.ua/uploads/article/2018_Religiya.pdf|archive-date=26 April 2018 <!-- Archive date guessed from URL -->|url-status = live|language=uk|place=Kyiv}}<br>Sample of 2,018 respondents aged 18 years and over, interviewed 23–28 March 2018 in all regions of Ukraine except Crimea and the occupied territories of the Donetsk and Lugansk regions.</ref> }} An '''Ukranya''' ({{lang-uk|Україна|Ukraïna}}, {{IPA-uk|ʊkrɐˈjinɐ|pron|Uk-Україна (2).oga}}) sarong nasyon namumugtak sa [[Europang Subangan]]. Ini an [[Lista nin mga nasyon Europa sa hiwas|ikaduwang-pinakadakulang nasyon sa hiwas]] sa Europa sunod sa [[Rusya]], na kinakataid kaini sa subangan asin norte-subangan, kadulon man (de facto) kaini sa habagatan an [[Crimea]], na an huri sinakop asin isinaro kan [[Pagdudukot nin Crimea kan Pederasyon nin Rusya|Rusya sa sadiri kaining teritoryo kan 2014]]. An Ukranya dagos [[dingkilan sa teritoryo|pighihingako an peninsula na parte integral kaini]] asin [[Resolusyon kan Asamblea nin mga Nasyon na Burunyog numerado 68/262| ini suportado sa internasyonal]] sa isyung ini. An Ukranya kadulon man sa amnayan an [[Belarus]]; an [[Poland]], [[Slovakia]], asin [[Hungarya]] sa sulnopan; an [[Romania]] asin [[Moldova]]{{efn|Parte kontrolado kan dai-binibistong litik na estado nin [[Transnistria]]}} sa habagatan; dangan igwang halawig na kosa naghahanggilid sa [[Dagat nin Azov]] asin sa [[Black Sea]]. Ini igwang hiwas na 603,628 km2 (233,062 sq mi) na kabali an teritoryo kan Crimea (27,000 km2), dawa ngani ini de facto "binawe" kan Rusya. May populasyon na 43.6 million, na kabali an populasyon kan Crimea (2,416,856), an Ukranya iyo an [[Lista nin mga Europang nasyon sa populasyon|ikawalong-pinakamatawong nasyon]] sa Europa. An kabesera kaini iyo an [[Lista nin mga siyudad sa Ukranya|pinakadakulang siyudad]] nin [[Kyiv]].<!--See [[Talk:Kiev/naming]] re Kiev/Kyiv. --> ==Toltolan== {{reflist}} {{Tamboan}} [[Kategorya: Mga nasyon sa Europa]] hzowzukd72k5smdfmszqfe75x2veqdx 0 7288 289373 289245 2025-06-12T08:33:28Z 136.158.34.189 /* Current programming */ 289373 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:ABS-CBN (2013).svg|thumb|Logo kan ABS CBN]] [[Ladawan:Abscbn broadcast center.jpg|thumb|ABS CBN Broadcast Center sa Manila]] [[Ladawan:ABS-CBN Transmitter Tower.jpg|thumb|transmitter tower kan ABS CBN]] [[Ladawan:ABS-CBN franchise loss protest - candles on gate close-up (Quezon City; 07-10-2020).jpg|thumb|ABS CBN kan pasarado na 2020]] An '''ABS-CBN Broadcasting Corporation''' sarong istasyon nin telebisyon asin radyo sa [[Filipinas]]. ==Current programming== ===Teleseryes=== ;Primetime * ''[[K|FPJ's Batang Quiapo]]'' {{small|(2023)}} * ''[[K|Incognito]]'' {{small|(2025)}} * ''[[K|Saving Grace: The Untold Story]]'' {{small|(2025)}} ;Daytime * ''[[K|Huwag Kang Mangamba]]'' {{small|(2025)}} * ''[[K|Viral Scandal]]'' {{small|(2025)}} ;Weekends * ''[[K|Maalaala Mo Kaya]]'' {{small|(2025)}} ===Variety=== * ''[[K|ASAP]]'' {{small|(1995)}} * ''[[K|It's Showtime]]'' {{small|(2009)}} ===Reality=== * ''[[K|Pilipinas Got Talent]]'' {{small|(2025)}} ===Talk=== * ''[[K|Kuan on One]]'' {{small|(2024)}} * ''[[K|Magandang Buhay]]'' {{small|(2016)}} ===News=== * ''[[K|News Patrol]]'' {{small|(2005)}} * ''[[K|TV Patrol]]'' {{small|(1987)}} * ''[[K|TV Patrol Express]]'' {{small|(2024)}} * ''[[K|TV Patrol Weekend]]'' {{small|(2004)}} ===Magazine=== * ''[[K|Rated Korina]]'' {{small|(2004)}} * ''[[K|Tao Po]]'' {{small|(2023)}} ===Informative=== * ''[[K|My Puhunan: Kaya Mo!]]'' {{small|(2013)}} ===Kid-oriented=== * ''[[K|Team Yey!]]'' {{small|(2023)}} ===Religious=== * ''Kapamilya Daily Mass'' {{small|(2020)}} * ''Kapamilya Journeys of Hope'' {{small|(2023)}} * ''The Healing Eucharist Sunday TV Mass'' {{small|(2006)}} ==Mga Istasyon kan ABS-CBN Corporation== ===VHF=== {| class="wikitable" |- ! Ngaran ! Apod ! Ch. # ! Kusog (kW) ! Klase kan Istasyon ! Kinamumugtakan |- | ABS-CBN TV-2 Manila | [[DWWX-TV]] | TV-2 | 60 kW | Originating | [[Metro Manila]] |- | ABS-CBN TV-3 Baguio | [[DZRR-TV]] | TV-3 | 30 kW | Originating | [[Baguio City]] |- | ABS-CBN TV-11 Abra | [[DWAR-TV]] | TV-11 | 10 kW | Relay | [[Bangued, Abra]] |- | ABS-CBN TV-11 Mountain Province | [[DWMP-TV]] | TV-11 | 10 kW | Relay | [[Bontoc, Mountain Province]] |- | ABS-CBN TV-7 Laoag | [[DWRD-TV]] | TV-7 | 30 kW | Originating | [[Laoag City]] |- | ABS-CBN TV-11 Vigan | [[DZVC-TV]] | TV-11 | 10 kW | Relay Station | [[Vigan City]] |- | ABS-CBN TV-5 Batanes | [[DZCN-TV]] | TV-5 | 10 kW | Relay | [[Basco, Batanes]] |- | ABS-CBN TV-10 Aparri | [[DWAX-TV]] | TV-10 | 10 kW | Relay | [[Aparri, Cagayan|Aparri]] |- | ABS-CBN TV-3 Tuguegarao | [[DWAF-TV]] | TV-3 | 10 kW | Relay | [[Tuguegarao City]] |- | ABS-CBN TV-2 Isabela | [[DWAT-TV]] | TV-2 | 30 kW | Originating | [[Santiago, Isabela|Santiago City]] |- | ABS-CBN TV-11 Bayombong | [[DWAD-TV]] | TV-11 | 10 kW | Relay | [[Bayombong, Nueva Vizcaya|Bayombong]] |- | ABS-CBN TV-12 Olongapo | [[DWZT-TV]] | TV-12 | 10 kW | Relay | [[Olongapo City]] |- | ABS-CBN TV-13 Zambales | [[DWZA-TV]] | TV-13 | 10 kW | Relay | [[Botolan, Zambales]] |- | ABS-CBN TV-10 Batangas | [[DZAD-TV]] | TV-10 | 30 kW | Originating | [[Batangas City]] |- | ABS-CBN TV-11 Occidental Mindoro | [[DWEF-TV]] | TV-11 | 10 kW | Relay | [[San Jose, Occidental Mindoro]] |- | ABS-CBN TV-7 Palawan | [[DYPR-TV|DWFH-TV]] | TV-7 | 30 kW | Originating | [[Puerto Princesa City]] |- | ABS-CBN TV-11 Romblon | [[DWTX-TV]] | TV-11 | 10 kW | Relay | [[Romblon, Romblon]] |- | ABS-CBN TV-11 Naga | [[DZNC-TV]] | TV-11 | 30 kW | Originating | [[Naga, Camarines Sur|Naga City ]] |- | ABS-CBN TV-4 Legazpi | [[DZAE-TV]] | TV-4 | 10 kW | Relay | [[Legazpi, Albay|Legazpi City]] |- | ABS-CBN TV-10 Daet | [[DZDT-TV]] | TV-10 | 10 kW | Relay | [[Daet, Camarines Norte|Daet]] |- | ABS-CBN TV-7 Virac | [[DZAC-TV]] | TV-7 | 10 kW | Relay | [[Virac, Catanduanes|Virac]] |- | ABS-CBN TV-9 Sorsogon | [[DZSC-TV]] | TV-9 | 10 kW | Relay | [[Sorsogon, Sorsogon|Sorsogon City]] |- | ABS-CBN TV-10 Masbate | [[DYME-TV]] | TV-10 | 10 kW | Relay | [[Masbate, Masbate|Masbate City]] |- |} ===UHF=== {| class="wikitable" |- ! Ngaran ! Apod ! Ch. # ! Kusog (kW) ! Klase kan Istasyon ! Kinamumugtakan |- | ABS-CBN TV-30 La Union | [[DWBK-TV]] | TV-30 | 10 kW | Relay | [[San Fernando, La Union]] |- | ABS-CBN TV-32 Dagupan | [[DWEC-TV]] | TV-32 | 30 kW | Originating | [[Dagupan City]] |- | ABS-CBN TV-22 Baler | [[DZBA-TV]] | TV-22 | 10 kW | Relay | [[Baler, Aurora]] |- | ABS-CBN TV-42 Bataan | [[DWBA-TV]] | TV-42 | 10 kW | Relay | [[Balanga, Bataan]] |- | ABS-CBN TV-34 Bulacan | [[DWBX-TV]] | TV-34 | 10 kW | Relay | [[San Miguel, Bulacan]] |- | ABS-CBN TV-32 Nueva Ecija | [[DWCI-TV]] | TV-32 | 10 kW | Relay | [[Cabanatuan City]] |- | ABS-CBN TV-32 Tarlac | [[DWTC-TV]] | TV-32 | 10 kW | Relay | [[Tarlac City]] |- | ABS-CBN TV-46 Pampanga | [[DWIN-TV]] | TV-46 | 30 kW | Originating | [[San Fernando, Pampanga]] |- | ABS-CBN TV-32 Tagaytay | [[DWTY-TV]] | TV-32 | 10 kW | Relay | [[Tagaytay City]] |- | ABS-CBN TV-46 San Pablo | [[DWLY-TV]] | TV-46 | 10 kW | Relay | [[San Pablo City]] |- | ABS-CBN TV-24 Lucena | [[DWEW-TV]] | TV-24 | 10 kW | Relay | [[Lucena, Pilipinas|Lucena]] |- | ABS-CBN TV-40 Jala-Jala | [[DWAM-TV]] | TV-40 | 10 kW | Relay | [[Jala-Jala, Rizal]] |- | ABS-CBN TV-21 Calapan | [[DWDE-TV]] | TV-21 | 10 kW | Relay | [[Calapan City]] |- |} ===ABS-CBN sa telebisyon kable=== {| class="wikitable sortable" ! Cable Provider ! Ch. # ! class="unsortable"|Coverage |- | [[Cablelink]] | 08 | [[Metro Manila]] |- | [[SkyCable]] | 08 | [[Metro Manila]] |- | [[Destiny Cable]] | 08 | [[Metro Manila]] |- | [[G Sat]] | 02 | Nationwide |- | [[Cignal]] | 02 | Nationwide |- | Sky Direct | 02 | Nationwide |- |} == Mga panluwas na takod == * [http://www.abs-cbn.com/ Oficial na websayt] {{poon}} [[Kategorya:ABS-CBN| ]] bg1dgpv0p7bco3qyj6yypz9y5fc6di9 0 8875 289369 181140 2025-06-12T07:49:46Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289369 wikitext text/x-wiki [[ladawan:Cary Grant head shot Allan Warren.jpg|right|thumb|200px|Si Cary Grant kan 1973, ki Allen Warren]] Si '''Archibald Alexander Leach''' ([[Enero 18]], [[1904]] – [[Nobyembre 29]], [[1986]]), na mas bisto sa pangaran niya sa entablado bilang Cary Grant, sarong Ingles-Amerikanong aktor. Siya natatandaan na gayo bilang sarong palikerong bida, gwapo, lalaking lalaki, karismatiko, asin nakakabihag na personalidad. Napangaranan siya komo ikaduwang "Greatest Male Star of All Time" kan American Film Institute. An mga popular asin mga klasikong pelikula niya nabibilang an ''She done Him Wrong (1933), ''Topper'' (1937), ''The Awful Truth (1937), ''Bringing Up Baby'' (1938), ''Gunga Din'' (1939), ''Only Angels Have Wings'' (1939), ''His Girl Friday (1940), ''The Philadelphia Story'' (1940), ''Suspicion''(1941)(1941), ''The Talk of the Town'' (1942), ''Arsenic and Old Lace'' (1944), ''Notorious'' (1946), ''Mr. Blandings Builds His Dream House'' (1948), T''o Catch A Thief'' (1955), ''An Affair to Remember'' (1957), ''North by Northwest'' (1959), asin ''Charade'' (1963). Duwang beses nanominar sa Academy Award bilang Best Actor asin limang beses sa Golden Globe Award bilang Best Actor, alagad dai man nakaka'asba sagkod sa katapostaposi pig'onra siya sa sarong Honorary Award sa ika-42 na Academy Awards "para sa napapalaen na katibayan niya sa screen acting". == Mga pelikula niya == * ''I’m no Angel'' (Usono, 1933) * ''Bringing up Baby'' (Usono, 1938) * ''Only Angels Have Wings'' (Usono, 1939) * ''[[The Philadelphia Story]]'' (Usono, 1940) * ''His Girl Friday'' (Usono, 1940] * ''My Favorite Wife'' (Usono, 1940) * ''Suspicion'' (Usono, 1941) * ''Arsenic and Old Lace'' (Usono, 1944) * ''Notorious'' (Usono, 1946) * ''The Bishop’s Wife'' (Usono, 1947) * ''I Was a Male War Bride'' (Usono, 1949) * ''Crisis'' (Usono, 1950) * ''Monkey Business'' (Usono, 1952) * ''To Catch a Thief'' (Usono, 1956) * ''House Boat'' (Usono, 1958) * ''Indiscret'' (Usono, 1958) * ''[[North by Northwest]]'' (Usono, 1959) * ''That Touch of Mink'' (Usono, 1962) * ''Charade'' (Usono, 1963) ==Mga panluwas na takod== * [http://www.pbs.org/wnet/americanmasters/database/grant_c.html "The Man From Dream City"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050525055737/http://www.pbs.org/wnet/americanmasters/database/grant_c.html |date=2005-05-25 }} by [[Pauline Kael]], enot napublikar sa ''[[The New Yorker]]'', Hulyo 14, 1975 * [http://www.wumingfoundation.com/english/giap/giapdigest32_3.htm#style "Cary Grant: Style as a Martial Art"] by [[Wu Ming]], sa pagsaliot ki Cary Grant sa saindang nobela ''[[54 (novel)|54]]''. * [http://www.carygrantradio.com/ Radio Shows: The Ultimate Cary Grant Pages]. Katiponan nin mga mp3 files. * [http://www.virtual-history.com/movie/person/92/cary-grant Mga retrato asin literatura] {{poon}} [[Kategorya:Artista nin Pelikula]] [[Kategorya:Mga artista gikan sa Estados Unidos]] [[Kategorya:Mga aktor gikan sa Estados Unidos]] 2if4j14aqn8dhgqwqzloh2kfrrawdh9 0 8904 289360 260414 2025-06-12T06:32:21Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289360 wikitext text/x-wiki [[ladawan:Walter Breuning April 8, 2010.jpg|right|thumb|250px|Si Walter Breuning, sa edad na 113 kan Abril, 2010]] Si '''Walter Breuning''' ([[Septyembre 21]], - [[Abril 14]], [[2011]]) sarong Amerikanong supercentenario. Siya an nabantog na ultimong tawo na namundag kan taon 1896. Siya man an natala na pinakagurang na Amerikano. Siya an saro sa pinakagurang sa 50 katawo nabuhay sa kinaban. ==Mga panluwas na takod== *[http://vimeo.com/5839161 Walter Breuning, 33° Scottish Rite Freemason, speaks about the oldest fraternity in the world] *[http://grg.org/Adams/E.HTM Validated Living Supercentenarians] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130103173911/http://grg.org/Adams/E.HTM |date=2013-01-03 }} *[http://www.recordholders.org/en/list/oldest.html The Oldest Human Beings] *[http://www.greatfallstribune.com/multimedia/breuning2/main.html Great Falls Tribune's Breuning home page, with interactive timeline, photos, video, articles, links] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130205234816/http://www.greatfallstribune.com/multimedia/breuning2/main.html |date=2013-02-05 }} *[http://www.krtv.com/pages/feature-walter-breuning/ Walter Breuning interviewed on KRTV and on CBS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100304091121/http://www.krtv.com/pages/feature-walter-breuning/ |date=2010-03-04 }} *[http://www.greatfallstribune.com/multimedia/Breuning/index.html Video of Walter reflecting on being one of the oldest male U.S. citizens] *[http://www.greatfallstribune.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20070921/NEWS01/70921021 Great Falls' Walter Breuning, one of world's oldest men, turns 111]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[http://www.boston.com/news/odd/articles/2008/09/24/man_112_says_secret_to_long_life_is_being_active Report on Walter's 112th Birthday] *[http://www.pbs.org/newshour/bb/social_issues/jan-june09/walter_02-16.html ''News Hour with Jim Lehrer'' interview with Walter Breuning] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110120054731/http://www.pbs.org/newshour/bb/social_issues/jan-june09/walter_02-16.html |date=2011-01-20 }} *[http://vimeo.com/5839161 Walter Breuning, 33° Scottish Rite Freemason, speaks about the oldest fraternity in the world] *[http://grg.org/Adams/E.HTM Validated Living Supercentenarians] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130103173911/http://grg.org/Adams/E.HTM |date=2013-01-03 }} *[http://www.recordholders.org/en/list/oldest.html The Oldest Human Beings] *[http://www.greatfallstribune.com/multimedia/breuning2/main.html Great Falls Tribune's Breuning home page, with interactive timeline, photos, video, articles, links] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130205234816/http://www.greatfallstribune.com/multimedia/breuning2/main.html |date=2013-02-05 }} *[http://www.krtv.com/pages/feature-walter-breuning/ Walter Breuning interviewed on KRTV and on CBS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100304091121/http://www.krtv.com/pages/feature-walter-breuning/ |date=2010-03-04 }} *[http://www.greatfallstribune.com/multimedia/Breuning/index.html Video of Walter reflecting on being one of the oldest male U.S. citizens] *[http://www.greatfallstribune.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20070921/NEWS01/70921021 Great Falls' Walter Breuning, one of world's oldest men, turns 111]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[http://www.boston.com/news/odd/articles/2008/09/24/man_112_says_secret_to_long_life_is_being_active Report on Walter's 112th Birthday] *[http://www.pbs.org/newshour/bb/social_issues/jan-june09/walter_02-16.html ''News Hour with Jim Lehrer'' interview with Walter Breuning] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110120054731/http://www.pbs.org/newshour/bb/social_issues/jan-june09/walter_02-16.html |date=2011-01-20 }} {{Authority control}} {{stub}} o8pzky2sfp80z6vmz7x4o0l6jx1tg77 0 8957 289363 268832 2025-06-12T07:07:00Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289363 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:LocationSouthernAfrica.png|right|thumb|250px|An mapa kan Aprika kun saen ipinapaheling an kinamomogtakan kan Aprikang Habagatan]] An '''Aprikang Habagatan''' iyo an pinakang parteng habagatan kan [[kontinente]] nin [[Aprika]], na nagiiba-iba an mga pagdolonan depende sa geograpiya asin sa geopolitika. Sakop kan nasabing rona iyo an dakul na mga teritoryo, kaiba na diyan an [[Aprikang Sur]] (tagamanang nasyon kan si dating [[Unyon nin Aprikang Sur]]). Sa pagpipisan kan mga ronang geograpiko kan Sinararong Nasyon (United Nations), limang nasyon an kinokomponir kan Aprikang Habagatan:<ref>{{cite web | url=http://millenniumindicators.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm | title="Composition of macro geographical (continental) regions, geographical sub-regions, and selected economic and other groupings" | access-date=2011-04-21 | archive-date=2011-07-13 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110713041240/http://millenniumindicators.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm | dead-url=yes }}</ref> * [[Botswana]] * [[Lesoto]] * [[Namibya]] * [[Aprikang Sur]] * [[Swazilandya]] An ''Southern African Customs Union'' (SACU), minukna kan 1969, kinokomponir man an limang mga banwang ini kan subrehiyon nin Aprikang Habagatan kan Sinararong Nasyon. Sa ibang klasipikasyon <ref>http://www.britannica.com/EBchecked/topic/556618/Southern-Africa</ref> an Aprikang Habagatan binibilog kan mga minasunod na mga nasyon: [[Angola]], [[Botswana]], [[Lesoto]], [[Malawi]], [[Mosambike]], [[Namibya]], [[Aprikang Sur]], [[Swasilandya]], [[Sambiya]] asin [[Simbabwe]]. An isla nin [[Madagaskar]] dai ibinale ta iba man na maray an saiyang lenggwahe asin kultura. == Geograpiya == An tereno kan Aprikang Habagatan manlaenlaen, may kadlagan, may kadodootan, may desyerto. An ronang ini igwang patag na mga kosa asin may mga bukid-bukidon man. Kun sa rekursos naturales an paguurulayan, an ronang ini iyo an may pinakadakulang rekurso nin [[platinum]] asin kan grupo nin mga elemento sa platinum arog kan [[chronium]], [[vandium]], [[cobalt]] asin man an [[uranium]], [[bulawan]], [[titanium]]. [[iron]] asin [[diamante]]. == Impeksyon sa AIDS == An Aprikang Habagatan igwa ngonyan nin saro sa pinahalangkaw na impeksyon sa AIDS.<ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.pbs.org/wnet/africa/explore/southern/southern_overview.html |access-date=2011-04-21 |archive-date=2012-04-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120420045509/http://www.pbs.org/wnet/africa/explore/southern/southern_overview.html |dead-url=yes }}</ref> == Toltolan == {{reflist}} {{stub}} twck7ce1xekyx2zlumlmvlypcstd03t 0 8962 289350 275641 2025-06-12T05:00:55Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289350 wikitext text/x-wiki [[File:Princess Diana Cannes.jpg|right|thumb|250px|Si Diana, Prinsesa kan Wales]] Si '''Diana, Prinsesa kan Wales''' (Diana Frances nee Spencer; [[Hulyo 1]], [[1961]] - [[Agosto 31]], [[1997]]) myembro kan pamilyang royal na Briton asin sarong personalidad internasyonal sa kahurihan kan ika-20ng siglo, siya agom ni Carlos, an Prinsipe kan Wales asin saiyang inagom kan Hulyo 29, 1981. An kasal, na ginibo sa Katedral ni San Paul, natelebisyon asin labi sa 750 milyon katawo sa kinaban an duminalan. An pagsasaro ninda nagbunga nin duwang aking lalaki: si [[Prinsipe William]] asin si [[Prinsipe Harry]], na iyo ngonyan an ikaduwa asin ikatolo sa linyada sa trono kan kahadean kan 16 na Komunwelt na mga nasyon., na inaapod man na [[Reyno Unido]]. <ref>{{Cite web|url=http://www.princeofwales.gov.uk/personalprofiles/princewilliamprinceharry/princeharry/ |title=Prince Harry's official website |publisher=Princeofwales.gov.uk |date=11 February 2010 |accessdate=3 June 2010}}</ref> == Mga panluwas na takod == * [http://www.concertfordiana.com/ Concert for Diana] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080828191116/http://www.concertfordiana.com/ |date=2008-08-28 }} * [http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?GRid=1888&page=gr Diana "Princess Di" Spencer] at [[Find A Grave]] * [http://www.dailymail.co.uk/news/article-458069/Trampling-Dianas-grave-Outrage-C4-image-princess-dying.html Trampling on Diana's grave: Outrage as C4 to show image of princess dying] * [http://www.sundaytimes.lk/980215/mirror2.html#LABEL1 DIANA – The crash investigator and the mystery driver] * [http://www.americanrhetoric.com/speeches/9thearlspencerdianaeulogy.htm 9th Earl Spencer's Eulogy for Princess Diana] Text, audio, video at American Rhethoric * [http://www.americanrhetoric.com/speeches/princeharrydianaeulogy.htm Prince Harry's Memorial Remarks on the 10 Year Anniversary of Diana's Death] Text, audio, video at American Rhethoric * [http://www.internet-esq.com/diana/funeral.htm Funeral and Eulogies for Princess Diana] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080919103958/http://www.internet-esq.com/diana/funeral.htm |date=2008-09-19 }} at Internet-esq.com. * [http://www.internet-esq.com/diana/harry.htm Prince Harry's eulogy to Princess Diana delivered on 8/31/07] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110504221031/http://www.internet-esq.com/diana/harry.htm |date=2011-05-04 }} * [http://www.theworkcontinues.org/ theworkcontinues.org – Diana, Princess of Wales Memorial Fund] official website of Theworkcontinues.org. * [http://www.people.com/people/static/h/package/dianaremembered/ "Diana Remembered"] at [[People (magazine)|People]] magazine * [http://www.surreycoroner.info/inquests.html H.M. Coroner of Surrey: The Official Inquest Into The Deaths of Diana, Princess of Wales & Dodi Al Fayed] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080923032645/http://www.surreycoroner.info/inquests.html |date=2008-09-23 }} at Surreycoroner.info. * [http://www.scottbaker-inquests.gov.uk/ (Scott Baker) Inquests into the deaths of Diana, Princess of Wales and Dodi Al Fayed] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080513150402/http://www.scottbaker-inquests.gov.uk/ |date=2008-05-13 }} at Scottbaker-inquests.gov.uk. * [http://www.met.police.uk/news/operation_paget_report.htm Lord Stevens' Operation Paget Report Into The Death of Diana, Princess of Wales—published 14 December 2006] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090103073931/http://www.met.police.uk/news/operation_paget_report.htm |date=3 January 2009 }} at Police.uk. * [http://www.city-journal.org/html/7_4_oh_to_be.html The Goddess of Domestic Tribulations by Theodore Dalrymple] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303220153/http://www.city-journal.org/html/7_4_oh_to_be.html |date=2016-03-03 }} Essay on the cultural significance of Princess Diana. [[Theodore Dalrymple]]. [[City Journal (New York)|City Journal]] at City-journal.com. * [http://www.lastingtribute.co.uk/famousperson/spencer/2561857 Public Tribute and Memorial website]. Lastingtribute.com – Lasting Tribute * [http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=1888 Memorial Page] on [[Find a Grave]] [[Findagrave.com]] * [http://www.time.com/time/specials/2007/0,28757,1650830,00.html "Ten Years On: Why Princess Diana Mattered"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130827134441/http://www.time.com/time/specials/2007/0,28757,1650830,00.html |date=2013-08-27 }}. ''TIME''. * [http://news.bbc.co.uk/hi/english/static/diana_one_year_on/sights_and_sounds/default.stm BBC mini-site Diana One Year On ] pictures of Diana, Panorama interview video extracts, coverage of the funeral, how the UK newspapers reported her death * [http://www.mykensington.co.uk/kensington/celebs-diana-timeline.htm Diana: timeline] at mykensington.co.uk {{stub}} == Toltolan == {{reflist}} 8mrq2oc5tkmmkmacf9ck7pizfdmarfa 0 9135 289378 275501 2025-06-12T10:20:35Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289378 wikitext text/x-wiki [[ladawan:Hamid Karzai 2006-09-26.jpg|right|thumb|250px|Si Hamid Karzai]] Si '''Hamid Karzai''', (Pashto: حامد کرزی, Ḥāmid Karzay; namundag [[Desyembre 24]], [[1957]]) iyo an ika-12 asin ngonyan Presidente kan [[Apganistan]]. Siya nagsumpa kan Desyembre 7, 2004. Nagin siyang sarong dominanteng pigura sa pulitika pakapatalsik kan rehimen kan [[Taliban]] kan kahurihan nin 2001.<ref name="PBS">{{cite web|url=http://www.pbs.org/newshour/bb/asia/afghanistan/karzai.html|title=Profile:Hamid Karzai|publisher=[[Public Broadcasting Service]] (PBS)|date=December 2001|accessdate=3 October 2010|location=United States|archive-date=16 January 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100116114230/http://www.pbs.org/newshour/bb/asia/afghanistan/karzai.html|dead-url=yes}}</ref> Durante kan Desyembre 2001 kan magkaigwa nin Kumperensya Internasyunal Para sa Apganistan duman sa Alemanya, si Karzai napili kan mga prominenteng mga pulitikong Apgan na magsirbe nin anom na bulan bilang Pamayo kan Interim na Administrasyon. <ref name="AA">{{cite web|url=http://www.achievement.org/autodoc/page/kar0bio-1|title=Hamid Karzai|publisher=[[Academy of Achievement]]|accessdate=3 October 2010|archive-date=13 December 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101213002201/http://achievement.org/autodoc/page/kar0bio-1|dead-url=yes}}</ref> Dangan siya napili naman para sa duwang-taon na termino komo Interim na Presideente durante kan 2002 na loya jirga (Asambliya Grande) na ginibo sa [[Kabul, Apganistan]]. Paka eleksyon presidensyal kan 2002, si Karzai pigdeklarang nanggana asin ta siya nagtukaw na komo Presidente kan Islamikong Republika nin Apganistan. Siya nanggana otro sa 2009 eleksyon presidensyal asin tinutukawan niya ngonyan an 5-taon na pwesto nin presidente.<ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/8337832.stm |title=Karzai declared elected president |publisher=BBC News |date=2 November 2009 |accessdate=31 January 2010}}</ref> ==Mga panluwas na takod== *[http://www.president.gov.af/ Islamic Republic of Afghanistan: Office of the President] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100621015944/http://www.president.gov.af/ |date=2010-06-21 }} *[http://www.embassyofafghanistan.org/president.html The Embassy of Afghanistan: President Hamid Karzai] *[http://www.achievement.org/autodoc/page/kar0bio-1 Academy of Achievement – Hamid Karzai] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101213002201/http://achievement.org/autodoc/page/kar0bio-1 |date=2010-12-13 }} *[http://www.pbs.org/newshour/bb/asia/afghanistan/karzai.html PBS – Profile: Hamid Karzai] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100116114230/http://www.pbs.org/newshour/bb/asia/afghanistan/karzai.html |date=2010-01-16 }} *[http://www.notablebiographies.com/news/Ge-La/Karzai-Hamid.html Notable Biographies: Hamid Karzai] *[http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/3135938.stm BBC News – Profile: Hamid Karzai] *[http://www.foxnews.com/story/0,2933,44641,00.html FOX News – Bio: Hamid Karzai] *[http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1834142,00.html TIME – Interview: Talking to Afghan President Karzai] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111007203241/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1834142,00.html |date=2011-10-07 }} *[http://www.understandingwar.org/report/re-election-hamid-karzai The Re-election of Hamid Karzai] == Toltolan == {{reflist}} {{stub}} nofoxtdreh50gsygb5ng7ror5cvi2wi 0 9919 289377 259181 2025-06-12T10:15:01Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289377 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:After Hans Holbein the Younger - Portrait of Henry VIII - Google Art Project.jpg|right|thumb|250px|Si Hadeng Enrique VIII]] [[Ladawan:King Henry VIII armor - Copy.JPG|right|thumb|250px|An barote'<ref>barote http://quod.lib.umich.edu/p/philamer/aqa2025.0001.001/60?rgn=full+text;view=image;q1=barote Vocabiulario de la lengua bicol</ref> ni Hadeng Enrique VIII yaon asin mahihiling sa [[Metropolitan Museum of Arts]] sa [[Nueva York|Nweba York]]]] Si '''Hadeng Enrique VIII''' ([[Hunyo 28]], [[1491]] – [[Enero 28]], [[1547]]) nagin Hade kan Inglatiera poon Abril 21, 1509 sagkod na siya nagadan. Siya an ikaduwang monarka kan Casa Tudor, kagmana kan saiyang ama na si Enrque VII. Siya bantog sa pag'agom anom na beses, pagkapot nin poder na absoluto sa kabilogan kan saiyang sakop. Sa panahon niya, notado siya kan pagsuway niya sa Iglesia Romana Katolika asin pagtogdas kan Iglesia nin Inglatierra (Iglesia Anglicana), pagtunaw niya kan mga monasteryong Katoliko, pagsamsam kan mga rogaring kan Simbahan Katoliko. Sa panahon niya nangyari man an pagkaburunyog sa sarong kahadean kan Inglatierra asin Gales. Siya nagin man Senyor dangan Hade kan [[Irlandya]] asin pinadagos niya an paghihingako kan Kahadean nin Pransya bilang parte kan Kahadean nin Ingles. Si Enrique sinasabing nakakawili, edukado asin mahusay na hade asin may reputasyon bilang saro sa mga karismatikong namomoon kan tronong Ingles..<ref>John A. Guy, ''The Tudors: a very short introduction'' (2000) p. 41</ref><ref>Robert M. Adams, ''The land and literature of England'' (1986) pp. 111–12.</ref> Maliban sa saiyang pagkapot nin poder na absoluto, siya saro man na parasurat asin kompositor. An saiyang makuring kama'wotan na mata'wan an Inglatierra nin tagamanang lalake naggikan sa personal na kapritso asin bako sana sa pagtubod niya na an babaeng mamomoon maluya asin daing kusogboot sa pagpugol kan Dinastiya Tudor, asin an pagpadanay kan matapong katoninongan resulta kan si [[Mga Gera nin mga Burak]]<ref>Wilkinson, Josephine. [http://books.google.com/books?id=erO0w4IkOkUC&pg=PA70&dq=henry+VIII+-+wanted+a+son+for+tudor+dynasty&hl=en&ei=RF1_TvPsH43Ksgbvt_Ul&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=4&ved=0CEAQ6AEwAw#v=onepage&q&f=false Mary Boleyn: The True Story of Henry VIII's Favourite Mistress] p.70. Amberley Publishing, 2009 </ref>— na nagbunga kan duwang bagay na nagpapamidbid saiya: an pagkaigwa niya nin anom na agom asin an [[Repormasyon nin Inglatierra]] na nagresulta na an nasyon na ini nagin haros sarong Protestanteng nasyon. Kan siya naggugurang na, nagparataba siya asin an saiyang salud nagroro. Sa historya, hinihiling siya bilang sarong marigsok, ma'isip, maringis na hade na takot maagawan poder. <ref>Eric Ives, "Will the Real Henry VIII Please Stand Up?" ''History Today'' 2006 56(2): 28–36.</ref>. ==Mga naagom ni Hadeng Enrique VIII== <gallery> File:Michel Sittow 002.jpg| Enot na agom, si Catalina de Aragon (1509) File:Anneboleyn2.jpg|Ikaduwang agom, si Ana Bolena (1533) file:Hans Holbein the Younger - Jane Seymour, Queen of England - Google Art Project.jpg| Ikatolong agom, si Jane Seymour (1536) file:Anne of Cleves, by Hans Holbein the Younger.jpg| Ikaapat na agom, Ana de Cleves (Enero, 1540) File:HowardCatherine02.jpeg| Ikalimang agom, Catalina Howard (Hulyo, 1540) File:Catherine Parr from NPG.jpg| Ikaanom na agom, Catalina Parr (1543) </gallery> ==Mga panluwas na takod== * [http://www.luminarium.org/renlit/tudorbio.htm Tudor bio] * [http://www.luminarium.org/renlit/tudor.htm Jokinen, A. (2004). Henry VIII (1491–1547).] * [http://tudorhistory.org/wives/ Eakins, L. E. (2004). "The Six Wives of Henry VIII".] * [http://www.pbs.org/wnet/sixwives/ Public Broadcasting Service. (2003). "The Six Wives of Henry VIII".] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110414002223/http://www.pbs.org/wnet/sixwives/ |date=2011-04-14 }} *[http://www.luminarium.org/renlit/vallieres.htm Vallieres, S. (1999). "Tudor Succession Problems"] *[https://web.archive.org/web/20080214103619/http://www.askaboutireland.ie/show_narrative_page.do?page_id=2863 Ask About Ireland: Waterford Museum of Treasures Collection: Cap of Maintenance] *[http://www.luminarium.org/renlit/tudor.htm ''Luminarium: King Henry VIII''] Life, works, essays, study resources * [http://historicalpodcasts.googlepages.com/henryviii Henry VIII Podcast Show] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090526231858/http://historicalpodcasts.googlepages.com/henryviii |date=2009-05-26 }} * [http://www.historylearningsite.co.uk/henry8.htm Henry VIII and his wives] * [https://web.archive.org/web/20070522020910/http://www.tudor-portraits.com/Henry_VIII.htm Buehler, Edward. (2004). "Tudor Portraits: Henry VIII".] *[http://www.archsoc.com/games/Henry.html Stevens, Garry. (2003). "Henry VIII: Intrigue in the Tudor Court"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927222651/http://www.archsoc.com/games/Henry.html |date=2007-09-27 }} * [[Martin Luther]] [http://books.google.com/books?id=oEy_3aDT61sC&vid=OCLC02338418&dq=%22%09Luther%27s+Correspondence+and+Other+Contemporary+Letters%22&jtp=333 to Henry VIII, 1 September 1525] *[http://books.google.com/books?id=oEy_3aDT61sC&vid=OCLC02338418&dq=%22%09Luther%27s+Correspondence+and+Other+Contemporary+Letters%22&jtp=374 Henry VIII to Martin Luther. August, 1526] == Toltolan == {{reflist}} {{stub}} 82flqgrke3haf24kfdeq1pofufy3syj 0 11286 289312 272729 2025-06-11T23:39:33Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289312 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Ph locator albay ligao.png|thumbnail|Mapa kan Ligao]] [[Ladawan:Kawa-Kawa Ligao, Albay.jpg|thumb|Kawa-kawa sa Ligao, Albay]] An '''Kawa-kawa Hill Natural Park''' ay sarung tourist spot sa probinsiya ning [[Albay]] na maiiling sa California Village, Brgy. Tuburan, Ligao City. Ini ay inapod na '''kawa-kawa''' dahil ang puro kang sadit na bulod na ini garo 'kawa' o dakulang kawali. Bako sana ini sarung eco-tourism spot, kundi saro man na sikat na lugar para sa mga relihiyoso asin deboto ta digdi maiiling an 13 istasyon kang Krus. Sikat ining padumanan sa panahon kang Semana Santa. <ref>[http://wowlegazpi.com/kawa-kawa-hill-in-ligao-city/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131207013426/http://wowlegazpi.com/kawa-kawa-hill-in-ligao-city/ |date=2013-12-07 }} Visit Legazpi website.</ref><ref>https://www.tripadvisor.com.ph/Attraction_Review-g8505839-d8492361-Reviews-Kawa_Kawa_Hill_and_Natural_Park-Ligao_Albay_Province_Bicol_Region_Luzon.html</ref> ==Kahayahayan== [[Ladawan:Munisipyo kan Ligao.JPG|thumbnail|Munisipyo kan Ligao]] Laen kang magayunun na 'view' kang siyudad kang Ligao asin kan mga kataning na munisipalidad, saru sa mga atraksyon digdi ang mga pasilidad kang '''Philippines Eagle Scout Advancement Camp''', ''volleyball court'', asin pagsakay sa kabayo. Sa panahon kang anihan ning mga '''dinorado''', pinya, asin iba pang produkto, an mga naga bisita, puwedeng makabakal kaining mga bag-ong ani sa baratuhun na presyo.<ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=https://www.takethetravel.com/contemplating-the-passion-of-christ-at-kawa-kawa-hill-ligao-city-albay/ |access-date=2020-05-21 |archive-date=2020-01-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200105175513/http://www.takethetravel.com/contemplating-the-passion-of-christ-at-kawa-kawa-hill-ligao-city-albay/ |dead-url=yes }}</ref> ==Istorya kang Pagpuon== An proyektong '''Kawa kawa Natural Park''' ay pinunan kang local na gobyerno kang Ligao sa pangengenot ni Congressman Fernando Gonzalez na nagmama igot na palakupun an sektor kang agrikultura asin pagmangno sa kapalibutan.<ref>https://www.tripadvisor.com.ph/ShowUserReviews-g8505839-d8492361-r324461070-Kawa_Kawa_Hill_and_Natural_Park-Ligao_Albay_Province_Bicol_Region_Luzon.html</ref> =='''Mga Ladawan'''== '''An Bulod kan Kawa-Kawa''' [[File:Kawa Kawa Heritage Park.jpg|150x150px|Agihan pa-itaas sa Kawa Kawa Hill Natural Park]] [[File:Kawakawa SOTC7.jpg|200x200px]] [[File:Kawakawa SOTC12.jpg|200x200px]] '''Estasyon kan Krus ni Kristo sa Bulod kan Kawa-Kawa''' [[File:Kawakawa SOTC10.jpg|200x200px|Estasyon kan Krus ni Kristo]] [[File:Kawakawa SOTC15.jpg|200x200px]] [[File:Kawakawa SOTC14.jpg|200x200px]] [[File:Kawakawa SOTC8.jpg|200x200px]] [[File:Kawakawa SOTC13.jpg|200x200px]] [[File:Kawakawa SOTC9.jpg|200x200px]] [[File:Kawakawa SOTC3.jpg|200x200px]] [[File:Kawakawa SOTC2.jpg|200x200px]] '''Mga iskultura pa-itaas sa bulod kan Kawa-Kawa''' [[File:Kawakawa SOTC17.jpg|200x200px]] [[File:Kawakawa SOTC4.jpg|200x200px]] [[File:Kawakawa SOTC16.jpg|200x200px]] [[File:Kawakawa SOTC6.jpg|200x200px]] [[File:Kawakawa SOTC1.jpg|150x150px]] ==Toltolan== <references/> {{poon}} [[Category:Albay]] 4f85jgp52b3fnu90vwqjs7n6nbomby8 0 12877 289299 249438 2025-06-11T17:06:23Z 2806:2F0:55C1:CC29:F406:D0DE:8D90:A100 289299 wikitext text/x-wiki {{automatic taxobox | name = Balyena | fossil_range = {{Fossil range|50|0}}<small>[[Eoseno]]&nbsp;– [[Kamakailan]]</small> | image = Eubalaena glacialis with calf.jpg | image_size = 300pxn | image_caption = Mga [[North Atlantic right whale]], ina asin saiyang ugbon | taxon = Cetacea | subdivision_ranks = Mga itinuturing na buhakag | subdivision = *Parvorder [[Mysticeti]] **Family [[Balaenidae]] **Family [[Balaenopteridae]] **Family [[Eschrichtiidae]] **Family [[Cetotheriidae]] *Parvorder [[Odontoceti]] (hindi kasama ang [[dolphins]] at [[porpoises]]) **Family [[Monodontidae]] **Family [[Physeteridae]] **Family [[Kogiidae]] **Family [[Ziphiidae]] }} [[Ladawan:Mother and baby sperm whale.jpg|thumb|Duwang Balyena]] [[Ladawan:Gray Whale Collage.jpg|thumb|Balyena]] An '''balyena''' sarong marinong mamalya sa orden Cetacea. * [[Asul na balyena]] {{stub}} [[Kategorya:Mga hayop sa dagat]] n7zhq8fv81eytkfv0je4sa0pox3k7vm 289300 289299 2025-06-11T17:10:15Z 2806:2F0:55C1:CC29:F406:D0DE:8D90:A100 289300 wikitext text/x-wiki {{automatic taxobox | name = Balyena | fossil_range = {{Fossil range|50|0}}<small>[[Eoseno]]&nbsp;– [[Kamakailan]]</small> | image = Eubalaena glacialis with calf.jpg | image_size = 300pxn | image_caption = Mga [[North Atlantic right whale]], ina asin saiyang ugbon | taxon = Cetacea | subdivision_ranks = Mga itinuturing na buhakag | subdivision = *Parvorder [[Mysticeti]] **Family [[Balaenidae]] **Family [[Balaenopteridae]] **Family [[Eschrichtiidae]] **Family [[Cetotheriidae]] *Parvorder [[Odontoceti]] (hindi kasama ang [[dolphins]] at [[porpoises]]) **Family [[Monodontidae]] **Family [[Physeteridae]] **Family [[Kogiidae]] **Family [[Ziphiidae]] }} [[Ladawan:Mother and baby sperm whale.jpg|thumb|Duwang Balyena]] [[Ladawan:Gray Whale Collage.jpg|thumb|Balyena]] An '''balyena''' sarong marinong mamalya sa orden Cetacea. * [[Balyenang asul]] {{stub}} [[Kategorya:Mga hayop sa dagat]] kshxbq07vtx7qu3xboa0hjphxvi1b1t 289303 289300 2025-06-11T17:12:48Z 2806:2F0:55C1:CC29:F406:D0DE:8D90:A100 289303 wikitext text/x-wiki {{automatic taxobox | name = Balyena | fossil_range = {{Fossil range|50|0}}<small>[[Eoseno]]&nbsp;– [[Kamakailan]]</small> | image = Eubalaena glacialis with calf.jpg | image_size = 300pxn | image_caption = Mga [[North Atlantic right whale]], ina asin saiyang ugbon | taxon = Cetacea | subdivision_ranks = Mga itinuturing na buhakag | subdivision = *Parvorder [[Mysticeti]] **Family [[Balaenidae]] **Family [[Balaenopteridae]] **Family [[Eschrichtiidae]] **Family [[Cetotheriidae]] *Parvorder [[Odontoceti]] (hindi kasama ang [[dolphins]] at [[porpoises]]) **Family [[Monodontidae]] **Family [[Physeteridae]] **Family [[Kogiidae]] **Family [[Ziphiidae]] }} [[Ladawan:Mother and baby sperm whale.jpg|thumb|Duwang Balyena]] [[Ladawan:Gray Whale Collage.jpg|thumb|Balyena]] An '''balyena''' sarong marinong mamalya sa orden Cetacea. {{stub}} [[Kategorya:Mga hayop sa dagat]] 1oqor56o606w5z0fv8p08yqfhq1lkdw 0 18987 289325 259197 2025-06-12T02:12:44Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289325 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer|name=Harper Lee|image=HarperLee 2007Nov05.jpg|image_size=|caption=Lee on November 5, 2007|pseudonym=Harper Lee|birth_name=Nelle Harper Lee|birth_date={{Birth date|1926|4|28}}|birth_place=[[Monroeville, Alabama]], U.S.|death_date={{Death date and age|2016|2|19|1926|4|28}}|death_place=Monroeville, Alabama, U.S.|occupation=[[Novelist]]|period=1960–2016|nationality=American|genre=Literature, fiction|movement=[[Southern Gothic]]|signature=Harper Lee signature.svg|notableworks=''[[To Kill a Mockingbird]]''<br/>''[[Go Set a Watchman]]''|education=[[University of Alabama]]}}Si '''Nelle Harper Lee''' (Abril 28, 1926 -Pebrero19, 2016) sarong Amerikanong nobelista na nagin bantog huli sa saiyang nobelang "To Kill a Mocking Bird''"'', na pinublikar kan1960. Nagi ining matrayumpu tulos-tulos, guminana ngani ini kan 1961 [[:en:Pulitzer_Prize|Pulitzer Prize]] asin nagin klasikong modernong literaturang Amerikano. Dawa saro sana an pinublikar ni Lee nin libro, kan taon 2007 tinawan syang gawad na ''"[[:en:Presidential_Medal_of_Freedom|Presidential Medal of Freedom]]"'' para sa saiyang kontribusyon sa literatura.<ref>{{cite press release|url=https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2007/11/20071105-1.html|title=President Bush Honors Medal of Freedom Recipients|publisher=[[The White House]]|date=November 5, 2007}}</ref> Idagdag pa kaini, si Lee nakaresibe man nin gulping [[:en:Honorary_degree|honorary degrees]], dawa pa ngani dai sya nagtutugot na magtaram sa mga okasyon na ini. Midbid man sya sa pag tabang sa saiyang amigo na si [[:en:Truman_Capote|Truman Capote]] sa saiyang paghanap nin mga impormasyon sa nobelang ''[[:en:In_Cold_Blood|In Cold Blood]]'' (1966).<ref>{{Cite news|newspaper=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/books/2013/may/04/harper-lee-sues-agent-copyright|date=May 4, 2013|author=Harris, Paul|title=Harper Lee sues agent over copyright to To Kill A Mockingbird}}</ref> Si Capote an basehan kan karakter na Dill sa ''To Kill a Mockingbird''.<ref>{{Cite news|title=Harper Lee, elusive author of 'To Kill a Mockingbird,' is dead at 89|url=https://www.washingtonpost.com/entertainment/books/harper-lee-elusive-author-of-to-kill-a-mockingbird-is-dead/2016/02/19/a1421368-d71e-11e5-be55-2cc3c1e4b76b_story.html|newspaper=The Washington Post|date=February 19, 2016|author=Langer}}</ref> An istorya asin man an mga karakter sa ''[[:en:To_Kill_a_Mockingbird|To Kill a Mockingbird]]'' nakabase sa mga obserbasyon ni Lee sa saiyang sadiring pamilya asin sa saiyang mga kataraning sa harong, pati man sa sarong pangyayari sa saiyang lugar kan 1936, kan sya sampulong taon pa sana. An nobela minatukar kan pagka-palta rason kan mga gurang patunkol sa rasa asin klase sa Deep South kan 1930s, sa perspektibo nin sarong aki. An nobela inspirado kan mga pag-uugali manungod sa rasa sa saiyang sadiring lugar sa [[:en:Monroeville,_Alabama|Monroeville, Alabama]]. An saro pang nobela, ''[[:en:Go_Set_a_Watchman|Go Set a Watchman]]'', na naisurat katahawan kan 1950s asin naipunlikar man kan Hulyo 2015 bilang "sequel", dawa pa ngani aban-aban kinumpirma ini bilang drapto sana kan ''To Kill a Mockingbird''.<ref name="ReferenceA">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2015/07/25/opinion/joe-nocera-the-watchman-fraud.html|title=The Harper Lee 'Go Set A Watchman' Fraud|first=Joe|last=Nocera|publisher=The New York Times|date=July 24, 2015|accessdate=December 15, 2015}}</ref><ref name="auto1">{{Cite news|url=https://www.usatoday.com/story/life/books/2015/02/03/harper-lee-second-novel-mockingbird-watchman/22792273|title=New Harper Lee novel on the way!|first=Ann|last=Oldenburg|date=February 3, 2015|accessdate=February 3, 2015}}</ref><ref name="New York Times February 2015">{{Cite news|last=Alter|first=Alexandra|title=Harper Lee, Author of 'To Kill a Mockingbird,' Is to Publish a Second Novel|url=https://www.nytimes.com/2015/02/04/books/harper-lee-author-of-to-kill-a-mockingbird-is-to-publish-a-new-novel.html|date=February 3, 2015|accessdate=February 3, 2015}}</ref> == Kinaamayi kan Buhay == Si Nelle Harper Lee pinangaki kan Abril 28, 1926, sa [[:en:Monroeville,_Alabama|Monroeville, Alabama]] <ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/02/20/arts/harper-lee-dies.html|title=Harper Lee, Author of 'To Kill a Mockingbird,' Dies at 89|date=February 19, 2016|accessdate=February 19, 2016|last=Grimes|first=William}}</ref> kun sain sya an nguhod sa apat na aki ninda Frances Cunningham (Finch) and asin man agom kaining si [[:en:Amasa_Coleman_Lee|Amasa Coleman Lee]].<ref name="EoABio">{{Cite web|last=Anderson|first=Nancy G.|title=Nelle Harper Lee|url=http://eoa.auburn.edu/face/Article.jsp?id=h-1126|publisher=Auburn University at Montgomery|accessdate=November 3, 2010|date=March 19, 2007}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> An saiyang mga magurang pinili an saiyang tahaw-ngaran na , Harper, bilang pag taong onra sa pediatrikong si Dr. William W. Harper, kan Selma, Alabama, na nagsalbar sa buhay kan saiyang tugang na si Louise.<ref>{{cite book|title=The Mockingbird Next Door: Life with Harper Lee|last1=Mills|first1=Marja|date=2014|publisher=Penguin|isbn=9780698163836|page=181}}</ref> An saiya man na panginot ngaran na ''Nelle'', ngaran kan saiyang lolahun na pigbirik an pakabasa;<ref name="KovaleskiNYTimes">{{Cite news|last=Kovaleski|first=Serge|date=March 11, 2015|title=Harper Lee's Condition Debated by Friends, Fans and Now State of Alabama|url=http://mobile.nytimes.com/2015/03/12/arts/artsspecial/harper-lees-ability-to-consent-to-new-book-continues-to-be-questioned.html|accessdate=March 12, 2015}}</ref> kaya ''Harper Lee'' an saiyang nagin ngaran panurat.<ref name="KovaleskiNYTimes" /> An saiyang ina napipirmi sana sa saindang harong ; an saiyang ama, dating editor kan mga peryodiko, asin man kagsasadiri, nag kua nin abogasiya asin nagserbe sa [[:en:Alabama_Legislature|Alabama State Legislature]] poon 1926 hasta 1938. Bago pa man si A.C. Lee magin tituladong abogado, dinepensahan nya an duwang itom na lalake na pig akusaran nin pangagadan nin puting para tinda. An parehong klehente, ama, asin aki, pigbiriknay.<ref name="shields">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=j8cm3hxUd7MC&|title=Mockingbird: A Portrait of Harper Lee|last=Shields|first=Charles J.|publisher=Henry Holt and Co.|year=2006|accessdate=February 19, 2016}}</ref> Si Lee igwa nin tulong tugang: sinda Alice Finch Lee (1911–2014),<ref name="aliceobit">{{Cite news|url=http://www.latimes.com/local/obituaries/la-me-alice-lee-20141123-story.html|title=Lawyer Alice Lee dies at 103; sister of 'To Kill a Mockingbird' author|first=Elaine|last=Woo|date=November 22, 2014}}</ref> Louise Lee Conner (1916–2009), and Edwin Lee (1920–1951).<ref name="louiseobit">{{Cite news|url=http://www.legacy.com/obituaries/gainesville/obituary.aspx?n=louise-l-conner&pid=134447749|title=Louise L. Conner Obituary}}</ref> Mantang nagkaklase sa [[:en:Monroe_County_High_School_(Alabama)|Monroe County High School]], si Lee nagkaigwa nin interes sa Literaturang Ingles. Kan sya mag gradwar sa sekondarya kan 1944,<ref name="EoABio"/> nagpasiring sya sa pambabayi sanang eskwelahan na [[:en:Huntingdon_College|Huntingdon College]] sa [[:en:Montgomery,_Alabama|Montgomery]] sa laog kan sarong taon, asin nagpasiring sa [[:en:University_of_Alabama|University of Alabama]] sa Tuscaloosa, kun sain sya nag adal nin pag-abogasiya sa laog kan pirang taon asin nagsurat man para sa peryodikong pan-unibersidad, alagad dai nya man natapos an pagklase kaini.<ref name="EoABio" /> Kan tig-init kan 1948, si Lee nag atender nin ''summer school'' sa ''European civilization'' sa [[:en:University_of_Oxford|Oxford University]] duman sa England, tustos kan saiyang ama, na naglalaom– alagad dai man nin nangyari, na magkaka-interes si Lee sa pag adal nin batas sa Tuscaloosa. == ''To Kill a Mockingbird'' == {{quote|I never expected any sort of success with ''Mockingbird''. I was hoping for a quick and merciful death at the hands of the reviewers, but at the same time I sort of hoped someone would like it enough to give me encouragement. Public encouragement. I hoped for a little, as I said, but I got rather a whole lot, and in some ways this was just about as frightening as the quick, merciful death I'd expected.|Harper Lee, quoted in Newquist, 1964<ref>{{cite book |editor-last=Newquist |editor-first=Roy |title=Counterpoint |location=Chicago |publisher=Rand McNally |year=1964 |isbn=1-111-80499-0}}</ref>}}Kan taon 1949, si Lee nag pasiring sa [[Nueva York|New York City]] asin nagkua nin trabaho bilang ''airline reservation agent'', nagsusurat osipon sa saiyang mga bakanteng oras. Huli ta nagsusurat man nin haralawig na istorya, si Lee nakakua nin ahente kan Nobyembre 1956. Kan nagsunod sanang bulan, sa [[:en:Michael_Brown_(writer)|Michael Brown]] sa ''East 50th Street townhouse'', nakakua sya nin regalong sarong taon na sweldo na igwa nin surat hali sa saiyang mga katood na ''"You have one year off from your job to write whatever you please.'' ''Merry Christmas."<ref name="nndb">{{Cite web|title=Harper Lee|publisher=NNDB.com|url=http://www.nndb.com/people/572/000025497/|accessdate=May 7, 2007}}</ref>'' === Pinaghalian === Kan ''spring'' kan taon 1957, an 31-anyos na si Lee nagpadara kan saiyang manuskrito na ''Go Set a Watchman'' sa saiyang ahente tangani na maipadara sa mga paralimbag, kairiba ngani an ngunyan dai naman nag-ooperar na [[:en:J._B._Lippincott_&_Co.|J. B. Lippincott Company]], na buminakal man kaini.<ref name="nytimes.com"/> Sa Lippincott, an nobela nakaabot sa kamot ni ''Therese von Hohoff Torrey''—mas midbid sa ngaran na [[:en:Tay_Hohoff|Tay Hohoff]]. Si Hohoff nag bilib sa gibo ni Lee. ''"[T]he spark of the true writer flashed in every line",'' rumdom nya pa sa kasaysayan kan Lippincott.<ref name="nytimes.com" /> Kundi sa paghiling ni Hohoff , an manuskrito dai man angay sa publikasyon. Sa pagkakasabi nya,"serye ini nin mga anekdota imbes na nobela<ref name="nytimes.com" /> Kan suminunod pang mga taon, tinabangan nya si Lee na maantos an libro na iyo na ngani an ''To Kill a Mockingbird''.<ref name="nytimes.com" /> Arog kan ibang mga parasurat na dai pa nagkakarilimbag an mga gibo, si Lee dai man kasigurohan sa saiyang talento. "Saro akong nagpopoon pa sanang parasurat sabi ninda," an sabi man ni Lee kan 2015 manungod sa ebolusyon kan ''Watchman'' pasiring sa ''Mockingbird''.<ref name="nytimes.com"/> Si Hohoff nag opreser nin mas detalyadong karakterisasyon sa proseso "Pakalihis kan mga salang kapinonan, linya kan istorya, pagsaralidahan kan mga karakter, asin kan an empasis magi na nin malinaw, asin sa kada pag rebisa—gulpi nin mga sadit na pagbabago sa kusog asin bisyon ka ini—an totoong statura kan nobela nagluwas."((Kan 1978, an Lippincott nakua kan [[:en:Harper_(publisher)|Harper & Row]], na nagi man [[:en:HarperCollins|HarperCollins]], kaglimbag kan ''Watchman.'')<ref name="nytimes.com" /> Igwa nin nagluluwas na pagtinauhan kan parasurat asin kan editor. . "Pag dai sya uyon sa sarong suhestyon, inuulayan mi ini, minsan ngani sa laog nin halawigon na oras," sabi ni Hohoff . "Asin minsan man mapasiring sya sa kun pano ako mag-isip, dangan iyo man sya sako, minsan ngani an diskusyon makakapaluwas nin bagong linya. "<ref name="nytimes.com">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2015/07/13/books/the-invisible-hand-behind-harper-lees-to-kill-a-mockingbird.html|title=The Invisible Hand Behind Harper Lee's 'To Kill A Mockingbird'|first=Jonathan|last=Mahler|work=The New York Times|date=July 12, 2015|accessdate=December 15, 2015}}</ref>{{External media|float=right|video1=[https://www.c-span.org/video/?326872-1/after-words-charles-shields ''After Words'' interview with Shields on ''Mockingbird: A Portrait of Harper Lee'', July 11, 2015], [[C-SPAN]]}}Sa saiyang relasyon ki Lee, malinaw na si Hohoff nagtatao sana nin maninigong giyang editoryal. Sarong banggi nin ''winter'', si [[:en:Charles_J._Shields|Charles J. Shields]] nagrumdom sa ''Mockingbird: A Portrait of Harper Lee,'' inapon ni Lee an manuskrito sa luwas kan saiyang bintana, bago apudan si Hohoff mantang naghihibi. "Sinabihan sya ni Tay na magluwas asin puruton utro si mga papel," pagsurat ni Shields.<ref name="nytimes.com"/> Kan matapos an nobela, mas pinili kan parasurat an ngaran na "Harper Lee", kaysa sa Nelle na mabasa bilang"Nellie".<ref>{{Cite news}}</ref> Pinublikar kan Hulyo 11, 1960, an ''To Kill a Mockingbird'' nagin sarong ''bestseller'' asin guminana nin dakulang pag omaw sa mga kritiko, kaayon an [[:en:Pulitzer_Prize_for_Fiction|Pulitzer Prize for Fiction]] kan 1961. Hasta sa ngunyan ini ''bestseller'',na igwa ngani ni 30 milyon na kopya sa imprenta. Kan 1999, ini ipigboto bilang "Best Novel of the Century" sa poll kan ''[[:en:Library_Journal|Library Journal]]''.<ref>{{Cite web|title=1960, To Kill a Mockingbird|url=https://www.pbs.org/wnet/americannovel/timeline/tokillamockingbird.html|publisher=PBS|accessdate=November 30, 2014|archive-date=December 5, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141205021327/http://www.pbs.org/wnet/americannovel/timeline/tokillamockingbird.html|dead-url=yes}}</ref> === Autobiograpikong mga detalye sa nobela === Arog ni Lee, si Scout sa nobela ako kan sarong respetadong abogada sa Alabama. An saiyang katood na si Dill, sarong karakter na inspirado hali sa katawuhan kan saiya man na amigo na si Truman Capote. Huli kaini, si Lee, nagi man basehan sa saro sa mga karakter sa nobela ni Capote, ''Other Voices, Other Rooms,'' na naipublikar kan taon 1948. Dawa ngani an istorya ni Lee igwa nin pagkakaagid sa sarong ''interracial rape,'' kasong dai napangganahan kan saiyang ama, ini nakatabang man na maray tangani na mahurma an saiyang kosensya pansosyal. Pigkokonsiderar ni Truman Capote an detalyeng autobiyograpikal sa pag mensyonar sa karakter na si '''''Boo Radley''''' sa '''''To Kill a Mocking Bird ,''''' "Sa sakong orihinal na bersyon kan '''''Other Voices, Other Rooms''''', igwa man ako nin siring na karakter na nakaistar sa sarong harong, na nagwawaltak nin mga gamit sa mga poon kan kahoy, asin ini sakuya man na pigkukurua. Totoo syang tawo asin nakaistar sya harani sana sa samo. Minsan mi pang pigkukurua an mga gamit na idto sa mga poon kan kahoy. Gabos na ipigsurat nya manungod duman anas totoo. Alagad kun hilngon mo, kinua ko man an parehong karakter kundi sa perspektibong Gotiko, ginibo sa iba man na maray na paagi. == Mga Gibo == === Libro === * ''To Kill a Mockingbird'' (1960) * ''Go Set a Watchman'' (2015) === Artikulo === * {{Cite news|title=Love—In Other Words|date=April 15, 1961|work=[[Vogue (magazine)|Vogue]]|pages=64–65}} * {{Cite news|title=Christmas to Me|date=December 1961|work=[[McCall's]]}} * {{Cite news|title=When Children Discover America|date=August 1965|work=McCall's}} * {{Cite news|title=Romance and High Adventure|date=1983}} A paper presented in Eufaula, Alabama, and collected in the anthology ''Clearings in the Thicket'' (1985). * {{Cite news|title=[[Open letter]] to [[Oprah Winfrey]]|date=July 2006|work=[[O: The Oprah Magazine]]}} == Hilingon man == * Alabama literature == Toltolan == == Panluwas na Takod == * Harper Lee at the Internet Book List * Harper Lee on IMDb * "Harper Lee collected news and commentary". The Guardian. * Works by or about Harper Lee in libraries (WorldCat catalog) * Harper Lee at Find a Grave [[Kategorya:Mga parasurat]] mzbr063c6p5aashupzuf4zo321ryb6h 0 20017 289306 260849 2025-06-11T21:57:44Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289306 wikitext text/x-wiki {{Philippine Tropical Cyclone Intensity Scale}} [[File:Tropical cyclones 1945 2006 wikicolor.png|thumb|Mga pig-aagihan kan tropical cyclones sa bilog na kinaban, 1945–2006. Nasa iraron kan pula asin dilaw na mga track an Filipinas na nasa amihanan-subangan kan [[Borneo]].]] [[File:2016 Pacific typhoon season summary.png|thumb|Mga pig-aagihan kan gabos na bagyo kan 2016 Pacific season.]] [[File:PAGASA Philippine Area of Responsibility - en.svg|thumb|Mapa kan Responsibilidad nin lugar kan Filipinas]] [[File:2008frank path 01.jpg|thumb|Mapa kan pigtahak kan [[Bagyong Frank (2008)|Bagyong Frank (Fengshen)]], na nagpapahiling nin matama sa kadagaan sa Kasubangang Bisaya bago tahakon kaini an pa amihanang-sulnupan na tahak]] [[Ladawan:Haiyan 2013-11-07 1345Z (alternate).png|thumb|An bagyong Yolanda kadtong ika-8 nin Nobyembre, 2013]] Sa historya kan nasyon na [[Filipinas]], natural lang na maghampas an mga '''Bagyo sa Pilipinas''', nin huli ta natural sana na tumama sa mga nasyon na napapalibotan kan [[kadagatang Pasipiko]], nagpupuon an mga ini sa mga bulan kan amay na [[Mayo]] asin bihira na nagtatapos sa mga bulan kan [[Disyembre]], sa ngunyan minakusog pa an mga ini sa bulan kan [[Hulyo]] sagkod [[Nobyembre]]. Pirming nabibilog an mga bagyo sa kadagatang Pasipiko dangan inaagihan kan mga ini an mga nasyon na [[Taiwan]], [[Tsina]], [[Habagatan na Korea]], [[Hapon]], [[Filipinas]], Isla nin Carolina asin [[Bietnam]]. Pigtatantyang duwampulong [[tropical cyclone|bagyo]] an naglalaog sa [[responsibilidad nin lugar kan Filipinas]] taon-taon, sarong lugar na pig-iiba an mga parte kan [[Kadagatang Pasipiko]], [[Dagat Habagatang Tsina]] asin Kaiislahan nin Filipinas (apwera sa probinsya kan [[Tawi-Tawi]]). Sa mga bagyong ini, sampulo an magiging bagyo, na igwang limang may potensyal na mapangdistruso.<ref name="RapplerMar2016">{{cite news|last1=de la Cruz|first1=Gwen|title=IN NUMBERS: Typhoons in the Philippines and the 2016 polls|url=http://www.rappler.com/move-ph/issues/disasters/126001-typhoons-enter-philippines-fast-facts|accessdate=12 April 2017|work=Rappler|date=March 19, 2016|language=en}}</ref> An Filipinas an "pinaka-nakalantad na nasyon sa kinaban sa mga tropikal na bagyo" segun sa sarong [[Time Magazine]] na artikulo kadtong 2013.<ref name="TimeNov2013">{{cite news|last1=Brown|first1=Sophie|title=The Philippines Is the Most Storm-Exposed Country on Earth|url=http://world.time.com/2013/11/11/the-philippines-is-the-most-storm-exposed-country-on-earth/|accessdate=12 April 2017|work=Time|date=November 11, 2013}}</ref> Sa [[mga tataramon kan Filipinas]], pangkagabsan na pig-aapod an tropical cyclones na ''bagyo''.<ref name="bag">Glossary of Meteorology. [http://glossary.ametsoc.org/wiki/Baguio Baguio.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201101060039/https://glossary.ametsoc.org/wiki/Baguio |date=2020-11-01 }} Retrieved on 2008-06-11.</ref> ==Ginikanan-ngaran== An ''Bagyo'' (pigbabaybay man minsan na ''bagyu'') sarong taramon o kataga para sa taramon na Ingles na "typhoon" o "storm" sa kadaklan na [[Mga tataramon kan Filipinas]], kaiba an [[Tataramon na Tagalog|Tagalog]], [[Mga tataramon na Bisaya|Bisaya]], [[Tataramon na Ilokano|Ilokano]], [[Tataramon na Bikol|Bikol]], [[Tataramon na Hanunó'o|Hanunó'o]], [[Tataramon na Aklanon|Aklanon]], asin [[Tataramon na Pangasinan |Pangasinan]]. Gikan ini sa [[tataramon na Proto-Austronesyo|Proto-Austronesyo]] na *baRiuS, ba boot sabihon "bagyo". Mga [[kognato]] sa iba pang [[mga tataramon na Austronesyo]] kaiba an [[Tataramon na Sama|Sama]] ''baliw'' ("duros"), [[Mga tawong Amis|Amis]] ''faliyos'' o ''farios'' ("bagyo"); [[Tataramon na Saisiyat|Saisiyat]] ''balosh'' ("bagyo"), [[Mga tawong Babuza|Babuza]] ''bayus'' ("bagyo"), [[Mga tawong Puyuma|Puyuma]] ''variw'', [[Bintulu]] ''bauy'' ("duros"), [[mga tawong Kelabit|Kelabit]] ''bariw'' ("duros nin bagyo"), asin [[Tataramon na Chamorro|Chamorro]] ''pakyo'' ("bagyo").<ref name="truss">{{cite web|url=http://www.trussel2.com/acd/acd-s_b.htm#25175|title=*baRiuS|author=Robert Blust & Stephen Trussel |date=2010|publisher=Austronesian Comparative Dictionary|accessdate=5 September 2018}}</ref> == Mga bagyo na mapandistruso == {|class="wikitable" style=font:size:100% |'''Ranggo''' |'''Bagyo''' |'''Taon''' |'''Rehiyon''' |'''PHP''' |'''USD''' |- | 1 || style="background-color:red;" |'''[[Bagyong Yolanda|Yolanda (Haiyan)]]''' || 2013 || Kabilugang Kabisayaan || 89.6 bilyon || $ 2.02 bilyon |- | 2 || style="background-color:red;" |Pablo (Bopha) || 2012 || Rehiyon Dabaw || 42.2 bilyon || $ 1.04 bilyon |- | 3 || style="background-color:red;"| Glenda (Rammasun) || 2014 || Rehiyon Bikol, Kalakhang Maynila, Habagatan Katagalugan || 38.6 bilyon || $ 871 |- | 4 || style="background-color:orange;" | Pepeng (Parma) || 2009 || Rehiyon Lambak Cagayan || 27.3 bilyon || $ 608 |- | 5 || style="background-color:gold;" |Pedring (Nesat) || 2011 || Katahawang Luzon, Kalakhang Maynila || 15 bilyon || $ 333 |- | 6 || style="background-color:yellow;" | Frank (Fengshen) || 2008 || Sulnupang Kabisayaan, Habagatang Katagalugan || 13.5 bilyon || $ 301 |- | 7 || style="background-color:orange;"| Lando (Koppu) || 2015 || Katahawang Luzon, Rehiyon Iloko || rowspan="3"| 11 bilyon || $ 236 |- | 8 || style="background-color:red;" | Juan (Megi) || 2010 || Rehiyon Lambak Cagayan || $ 255 |- | 9 || style="background-color:yellow;" | Ondoy (Ketsana) || 2009 || Kalakhang Maynila, CALABARZON || $ 244 |- | 10 || style="background-color:red;" |Ruping (Mike) || 1990 || Katahawang Bisaya, Rehiyon Negros || 10.86 bilyon || $ 241 |} == Mga Super Bagyo (2010s) == {|class="wikitable" style=font:size:100% |'''Ranggo''' |'''Bagyo''' |'''Petsa''' |'''Kusog nin Paros''' |'''Presyon''' |- | 1 || '''Yolanda (Haiyan)''' || Nobyembre 6 - 9, 2013 || 230 km/h<br>(145 mph) || 895 hPa<br>(26.43 inHG) |- | 2 || Juan (Megi) || Oktubre 15 - 20, 2010 || 230 km/h<br>(145 mph) || 885 hPa<br>(26.13 inHG) |- | 3 || Lawin (Haima) || Oktubre 16 - 21, 2016 || 215 km/h<br>(130mph) || 900 hPa<br>(26.58 inHG) |} ==Mga toltolan== {{Reflist}} ==Mga panluwas na takod== {{commons|Tropical cyclones in the Philippines}} *[https://www1.pagasa.dost.gov.ph/index.php/tropical-cyclones/weather-bulletins Philippine Tropical Cyclone Update] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180612141043/https://www1.pagasa.dost.gov.ph/index.php/tropical-cyclones/weather-bulletins |date=2018-06-12 }} *[http://www.typhoon2000.ph/ Typhoon2000] *[http://agora.ex.nii.ac.jp/digital-typhoon/reference/monthly/ Monthly typhoon tracks: 1951-2010] * [https://web.archive.org/web/20131120212624/http://www.cbsnews.com/feature/philippines-typhoon-haiyan/ Typhoon Haiyan] coverage by ''[[CBSnews]]'' * [http://crs.org/typhoon-haiyan/ CRS International relief organization quickly mobilizes to help Philippine Typhoon victims] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131122195152/http://crs.org/typhoon%2Dhaiyan/ |date=2013-11-22 }} {{DEFAULTSORT:Mga bagyo sa Filipinas}} [[Kategorya:Bagyo sa Filipinas| ]] {{Rambong}} ey3d5y7g569ae5nl66qsgolr7k13mt9 0 24394 289353 237807 2025-06-12T05:32:09Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289353 wikitext text/x-wiki {{infobox | title = Selula | data1 = [[File:Plant_cell_structure-en.svg|200px]]<br /> [[File:Animal_cell_structure_en.svg|200px]]<br /> [[File:Prokaryote_cell.svg|200px]] | data2 = Tipikal na istraktura nin selula kan mga '''(1)''' Tinanom '''(2)''' Hayop '''(3)''' Prokaryotikong organismo }} An '''selula''' ([[Ingles]]: ''cell''; gikan sa [[Latin]] na ''cella'', boot-sabihon "sadit na kwarto"<ref name="etymonline1">[http://www.etymonline.com/index.php?term=cell "Cell"]. ''Online Etymology Dictionary''. Retrieved 31 December 2012.</ref>) iyo an pangenot na istraktural, minagana, asin biyolohikal na yunit nin gabos na aram na mga [[organismo]]. An sarong selula iyo an pinakasadit na yunit nin [[buhay]]. An mga selula iyo harus inaapod na "panghaman na bloke kan buhay". An pag-aadal nin mga selula iyo inaapod na [[selulang biyolohiya]], selular na biyolohiya, o sitolohiya. An mga selula iyo pigbibilog nin mga [[cytoplasm]] na nakakaag sa laog sa sarong [[membrana]], na igwang nagkapirang mga [[biyomolekula]] arug kan mga [[protina]] asin [[nukleyikong asido]].<ref name="Alberts2002">[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK26863/ Cell Movements and the Shaping of the Vertebrate Body] in Chapter 21 of ''[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21054/ Molecular Biology of the Cell]'' fourth edition, edited by Bruce Alberts (2002) published by Garland Science.<br /> The Alberts text discusses how the "cellular building blocks" move to shape developing [[Embryo|embryos]]. It is also common to describe small molecules such as [[Amino acid|amino acids]] as "[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=books&doptcmdl=GenBookHL&term=%22all+cells%22+AND+mboc4%5Bbook%5D+AND+372023%5Buid%5D&rid=mboc4.section.4#23 molecular building blocks]".</ref> Harus nin mga selula kan tinanom sagkod hayop iyo nahihiling sana sa irarom nin "''light microscope''", na may dimensyon sa tahaw nin 1 asin 100&nbsp;mikrometro.<ref>{{cite book|url=http://www.phschool.com/el_marketing.html|title=Biology: Exploring Life|last1=Campbell|first1=Neil A.|last2=Williamson|first2=Brad|last3=Heyden|first3=Robin J.|publisher=Pearson Prentice Hall|year=2006|isbn=9780132508827|location=Boston, Massachusetts|access-date=2021-02-17|archive-date=2014-11-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20141102041816/http://www.phschool.com/el_marketing.html|dead-url=yes}}</ref> An elektron na mikroskopiya iyo minatao nin mas halangkaw na resolusyon na nagpapahiling nin mas detalyadong istraktura nin mga selula. An mga organismo pupuwedeng maklasipika bilang [[uniselular]] (pigbibilog nin sarong solong selula arug kan bakterya) o [[multiselular]] (kabale an mga tinanom sagkod hayop). Kadaklan nin mga uniselular na organismo iyo nakaklaplisika bilang [[mikroorganismo]]. An numero nin selula sa mga tinanom sagkod hayop iyo mangiba-iba sa manlainlain na mga [[espesye]]. Sa mga tawo, naestima na igwang harus na 40 trilyon (4&#xD7;10¹³) na mga selula.{{efn|An approximation made for someone who is 30 years old, weighs {{convert|70|kg|lbs}}, and is {{convert|172|cm|ft}} tall.<ref name=cellcount/> The approximation is not exact, this study estimated that the number of cells was 3.72±0.81&times;10¹³.<ref name=cellcount/>}}<ref name="cellcount">{{cite journal|vauthors=Bianconi E, Piovesan A, Facchin F, Beraudi A, Casadei R, Frabetti F, Vitale L, Pelleri MC, Tassani S, Piva F, Perez-Amodio S, Strippoli P, Canaider S|display-authors=6|title=An estimation of the number of cells in the human body|journal=Annals of Human Biology|volume=40|issue=6|pages=463–71|date=November 2013|pmid=23829164|doi=10.3109/03014460.2013.807878|url=https://www.researchgate.net/publication/248399628|quote=These partial data correspond to a total number of 3.72±0.81&times;10¹³ [cells].|s2cid=16247166}}</ref> An utak pa sana nin tawo iyo igwa na nin harus 80 bilyon kan mga selulang ini.<ref name="JCN">{{cite journal|vauthors=Azevedo FA, Carvalho LR, Grinberg LT, Farfel JM, Ferretti RE, Leite RE, Jacob Filho W, Lent R, Herculano-Houzel S|display-authors=6|title=Equal numbers of neuronal and nonneuronal cells make the human brain an isometrically scaled-up primate brain|journal=The Journal of Comparative Neurology|volume=513|issue=5|pages=532–41|date=April 2009|pmid=19226510|doi=10.1002/cne.21974|s2cid=5200449}}</ref> An mga selula iyo nadiskobre ni [[Robert Hooke]] kaidtong 1665, na pigtawan an mga ini nin pangaran base sa similaridad kan mga ini sa mga selula na pig-iistaran nin mga Kristiyanong mga monghe sa sarong monasteryo.<ref name="Karp2009">{{cite book|title=Cell and Molecular Biology: Concepts and Experiments|last=Karp|first=Gerald|date=19 October 2009|publisher=John Wiley & Sons|isbn=9780470483374|page=2|quote=Hooke called the pores cells because they reminded him of the cells inhabited by monks living in a monastery.}}</ref><ref>{{cite book|title=Achiever's Biology|last=Tero|first=Alan Chong|date=1990|publisher=Allied Publishers|isbn=9788184243697|page=36|quote=In 1665, an Englishman, Robert Hooke observed a thin slice of" cork under a simple microscope. (A simple microscope is a microscope with only one biconvex lens, rather like a magnifying glass). He saw many small box like structures. These reminded him of small rooms called "cells" in which Christian monks lived and meditated.}}</ref> An Teoryang Selula, na enot nahaman kaidtong 1839 ni [[Matthias Jakob Schleiden]] asin [[Theodor Schwann]], nagsasabi na an gabos na organismo iyo nabibilog nin saro o mas dakul na mga selula, kun sain an mga selula iyo an pundamental na yunit nin istraktura asin paggana sa gabos na mga nabubuhay na organismo, asin an gabos na mga selula iyo gikan sa mga nagligad na nabuhay na mga selula.<ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/cellsbuildingblo00mato|title=Cells Building Blocks of Life|last=Maton|first=Anthea|publisher=Prentice Hall|year=1997|isbn=9780134234762|location=New Jersey}}</ref> An mga selula iyo naglataw sa [[Kinaban]] dae mababa sa 3.5 bilyon na taon na an nakalihis. == Hilingon man == * [[Espesye]] * [[DNA]] * [[Mikroorganismo]] == Toltolan == {{reflist|2}} == Mga nota == <references group="lower-alpha" /> {{commons category|Cells}} {{agham-poon}} [[Kategorya:Anatomiya]] j1dm3gjxhy3dxkkgpf7d34ynhyn2dv5 0 24720 289380 259252 2025-06-12T11:11:45Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289380 wikitext text/x-wiki {{Infobox tawo|name=Inez Fung|image=Inez Fung.jpg|birth_date={{birth date and age|1949|4|11}}|birth_place=[[British Hong Kong]]|death_date=|death_place=|education=[[Utica College]]<br>[[Massachusetts Institute of Technology]] ([[Bachelor of Science|BS]], [[Master of Science|MS]], [[Doctor of Science|ScD]])}} Si '''Inez Fung''' (Khinese: ▪; namundag kan Abril 11, 1949) sarong propesor sa siensia atmospera asin Department of Environmental Science, sa [[:en:University_of_California,_Berkeley|University of California, Berkeley]]. Pigkaag man sa posisyon sa Department of Earth and Planetary Science asin sa Department of Environmental Science, Policy and Management. Myembro sya kan [[:en:United_States_National_Academy_of_Sciences|National Academy of Sciences]] asin kan [[:en:American_Philosophical_Society|American Philosophical Society]] asin fellow sa [[:en:American_Geophysical_Union|American Geophysical Union]] asin sa [[:en:American_Meteorological_Society|American Meteorological Society]].<ref>{{Cite web|title=APS Member History|url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=inez+fung&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced}}</ref> == Kaamayi kan buhay asin edukasyon == Si Inez Fung namundag asin nagdakula sa Hong Kong, na kaidto sarong kolonya kan Britanya. Nagtataram sya nin Intsik sa harong asin nag - adal nin Ingles sa eskwelahan. An saiyang mga magurang dai nagkaigwa nin sekondaryong edukasyon asin inisip ninda na mahalaga para sa saindang apat na aki na magkaigwa na ini makapag-aradal.<ref name="Fung 2020">{{Cite journal|title=In Pursuit|author=Fung}}</ref> Nag-gradwar sya sa College, Hong Kong, kan 1967.<ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.kings.edu.hk/pages/gallery/classphoto/1956-1974%20S.5%20%26%20S.6/album/index2.html |access-date=2021-03-23 |archive-date=2016-04-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160413050207/http://www.kings.edu.hk/pages/gallery/classphoto/1956-1974%20S.5%20%26%20S.6/album/index2.html |dead-url=yes }}</ref><ref name="atmos.washington">{{Cite web|url=http://www.atmos.washington.edu/2009Q1/111/ATMS111%20Presentations/Folder%202/ZandiL.pdf|title=FEMALE CLIMATE SCIENTISTS|author=Lisa Zandi|publisher=atmos.washington.edu|date=February 27, 2013|access-date=March 23, 2021|archive-date=March 4, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304025730/http://www.atmos.washington.edu/2009Q1/111/ATMS111%20Presentations/Folder%202/ZandiL.pdf|dead-url=yes}}</ref> Bilang simbag sa pagkariribok kan 1967 sa Hong Kong, an saiyang pamilya naghali sa Hong Kong pasiring sa Amerika del Norte. Nagbyahe sya pasiring sa Estados Unidos asin nagpalista sa Kolehio nin Utica sa Nueva York.<ref>{{Cite web|url=http://www.ncwiseowl.org/zones/mediatech/InfoTech/2006/06_5.pdf|title=InfoTech The Advisory List|publisher=PUBLIC SCHOOLS OF NORTH CAROLINA State Board of Education|date=February 27, 2013}}</ref> Si Fung nagbalyo sa Institusyon nin Teknolohiya sa Massachusetts, asin nakaresibi kan saiyang Bachelor of Science sa matematika kan 1971. Mantang nag-aadal sa irarom kan [[:en:Jule_Gregory_Charney|Jule Gregory Charney]] sa MIT, sinurat nya man an saiyang pan-doktoral na tesis sa “organization of spiral rainbands in a hurricane." Ginanahan nya man an Rossby Award para sa pinakamarhay na tesis kan taon.<ref name="newscenter">{{Cite web|url=http://newscenter.lbl.gov/feature-stories/2007/08/06/catching-up-with-climate/|title=Catching Up With Climate|author=Paul Preuss|publisher=lbl.gov|date=August 6, 2007}}</ref> Naresibe nya man an saiyang Sc.D. kan 1977, asin nagin panduwang babayi na makagradwar sa MIT na igwa nin doktorado sa Meteorology. == Personal na buhay == Si Fung nag - iistar sa Berkeley, California asin kinasal sa Oceanograpong si Jim Bisop, sarong paratukdo sa Unibersidad nin California-Berkeley. == Mga onra asin pagbisto == ** 2019 Foreign Member kan [[:en:Royal_Society|Royal Society]]<ref>{{cite web|title=Distinguished scientists elected as Fellows and Foreign Members of the Royal Society|url=https://royalsociety.org/news/2019/04/royal-society-announces-2019-fellows/|website=The Royal Society|access-date=24 November 2020|date=April 18, 2019}}</ref> ** 2007 [[:en:National_Center_for_Atmospheric_Research|National Center for Atmospheric Research]] Community Climate System Model Distinguished Achievement Award<ref>{{cite web|url=http://as102.http.sasm3.net/nsb/members/bio.jsp?pers=26815|title=Inez Fung BIOGRAPHY Climate Scientist|publisher=[[National Science Board]]|date=February 27, 2013}}{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ** 2005 [[:en:Scientific_American#Scientific_American_50_award|Scientific American 50 award]]<ref>{{cite web|url=http://www.universityofcalifornia.edu/news/article/7649|title=Berkeley scientists will be among "Scientific American 50"|publisher=universityofcalifornia.edu|date=November 15, 2005|access-date=February 27, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20080709064242/http://www.universityofcalifornia.edu/news/article/7649|archive-date=July 9, 2008|url-status=dead}}</ref> ** 2004 [[:en:Roger_Revelle_Medal|Roger Revelle Medal]], [[:en:American_Geophysical_Union|American Geophysical Union]]<ref>{{cite web|url=http://nature.berkeley.edu/blogs/news/2003/12/inez_fung_receives_prestigious.php|title=Inez Fung Receives Prestigious Revelle Medal|author=Kathryn Stelljes|publisher=nature.berkeley.edu|date=December 15, 2003}}</ref> ** 2002 Henry W. Kendall Memorial lecturer sa Global Change Science, [[:en:Massachusetts_Institute_of_Technology|Massachusetts Institute of Technology]]<ref name="environmentwriter2">{{cite web|url=http://www.environmentwriter.org/scienceandthenews/bios/ifung.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20070219000034/http://www.environmentwriter.org/scienceandthenews/bios/ifung.htm|url-status=dead|archive-date=February 19, 2007|title=Journalists/Scientists Science Communications and the News Media Workshop Inez Fung Sc.D|publisher=environmentwriter.org|date=February 27, 2013}}</ref> ** 1997-2002 NASA Goddard Senior Fellow<ref name="environmentwriter2" /> ** 1991 [[:en:NOAA|NOAA]] Distinguished Authorship Award<ref>{{cite web|url=http://ourenvironment.berkeley.edu/people_profiles/inez-fung/|title=Inez Fung PROFESSOR|publisher=ourenvironment.berkeley.edu|date=February 27, 2012}}</ref> ** 1990-1997 NASA Goddard Institute for Space Studies Most Valuable Paper Award<ref name="environmentwriter2" /> ** 1989 [[:en:NASA_Exceptional_Scientific_Achievement_Medal|NASA Exceptional Scientific Achievement Medal]]<ref>{{cite web|url=http://www.californiasciencecenter.org/GenInfo/NewsAndEvents/SpecialPrograms/ScienceMatters/GlobalWarming/Bio.php?bio=Fung|title=Inez Fung, Sc.D. Professor of Atmospheric Science at UC Berkeley|publisher=californiasciencecenter.org|date=|access-date=2013-02-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20110716024439/http://www.californiasciencecenter.org/GenInfo/NewsAndEvents/SpecialPrograms/ScienceMatters/GlobalWarming/Bio.php?bio=Fung|archive-date=2011-07-16|url-status=dead}}</ref> ** 1987-1993 NASA Goddard Institute for Space Studies Peer Award<ref>{{cite web|url=http://fsemf8fall2011.umwblogs.org/page/4/|title=Beauty and Brains–Women in the Sciences|publisher=umwblogs.org|date=November 22, 2011}}</ref> ** 1977 C.G. Rossby Award for the outstanding thesis of the year, Department of Meteorology, Massachusetts Institute of Technology * == Mga reperensya ==   == Panluwas na mga link == * [http://www.atmos.berkeley.edu/~inez/ An website ni Inez na Fung] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081223133653/http://www.atmos.berkeley.edu/~inez/ |date=2008-12-23 }} * {{Youtube|id=__Kt_oU9iss|title=What Could Happen in a World That's 4 Degrees Warmer {{!}} WIRED Brand Lab}} gumo0a80aiycagy1vd6pgokrtjyi9je 0 24961 289318 259041 2025-06-12T01:34:11Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289318 wikitext text/x-wiki {{Infobox particle|name=Elektron|theorized=Richard Laming (1838–1851),<br/>G. Johnstone Stoney (1874) asin iba pa.|weak_hypercharge=LH: -1, RH: −2|weak_isospin=LH: -1/2, RH: 0|spin=1/2|magnetic_moment=−1.00115965218091(26) μ_B|electric_charge=−1 ''e'' <br> −1.602176634×10⁻¹⁹ C <br> −4.80320451(10)×10⁻¹⁰ esu <br>|mass=9.1093837015(28)×10⁻³¹ kg <br> 5.48579909070(16)×10⁻⁴ u <br> [1822.8884845(14)]⁻¹ u <br> 0.51099895000(15) MeV/c²|symbol=e^-, β^-|discovered=J. J. Thomson (1897)|antiparticle=Positron (inaapod man na antielektron)|image=Atomic-orbital-clouds spd m0.png|interaction=Grabidad, electromagnetiko, maluya|generation=Enot|group=Lepton|statistics=Fermionic|composition=Elementaryang partikulo|num_types=|caption=An mga atomikong orbital kan [[hidroheno]] sa manlainlain na enerhiyang lebel. An mas malibog na lugar iyo boot-sabihon na may mas halangkaw na posibilidad na mahiling an mga elektron sa maski anong oras.|image_size=280px|mean_lifetime=pusog ( > 6.6×10²⁸ taon)}} An '''elektron''' ([[Ingles]]: ''electron'') iyo sarong sub-atomikong partikulo, may simbolong e− or β−, kun sain an elektrikong karga iyo may negatibong sarong elementaryang karga.<ref>{{cite web|last=Coff|first=Jerry|title=What Is An Electron|url=http://www.universetoday.com/73323/what-is-an-electron/|access-date=10 September 2010|date=2010-09-10|df=dmy-all}}</ref> Kabali an mga elektron sa enot na henerasyon kan pamilya nin lepton na partikulo,<ref name="curtis74"> {{cite book|url=https://books.google.com/books?id=KmwCsuvxClAC&pg=PA74|title=Atomic Structure and Lifetimes: A Conceptual Approach|last=Curtis|first=L.J.|publisher=Cambridge University Press|year=2003|isbn=978-0-521-53635-6|page=74}}</ref> asin iyo heneral na pinagtutubudang bilang mga elementaryang partikulo huli ta sinda mayo nin bistong komposisyon o sub-istraktura.<ref>Eichten, E.J.; Peskin, M.E.; Peskin, M. (1983). "New Tests for Quark and Lepton Substructure". ''Physical Review Letters''. '''50''' (11): 811–814. Bibcode:[https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1983PhRvL..50..811E 1983PhRvL..50..811E]. doi:[[doi:10.1103/PhysRevLett.50.811|10.1103/PhysRevLett.50.811]]. OSTI [https://www.osti.gov/biblio/1446807 1446807].</ref> An elektron iyo may gabat na harus 1/1836 kan sa [[proton]]<ref>[http://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?mpsme "CODATA value: proton-electron mass ratio"]. ''2006 CODATA recommended values''. National Institute of Standards and Technology. Retrieved 18 July 2009.</ref> An quantum na mekanikal na karakter kan elektron iyo kabali an intrinsikong angular na momento (pag-ikot) kan sarong kabangang-integer na bilang, na yaon sa mga yunit nin pig-inaang "Planck constant", ''ħ''. Bilang mga fermion, mayong duwang elektron an maokupa sa parehong istadong quantum segun sa "Pauli exclusion principle".<ref name="curtis74" /> Arug kan gabos na elementaryang partikulo, an mga elektron iyo may mga karakter nin parehong partikulo asin wave: pwede sinda magkolisyon sa iba pang mga partikulo sagkod pwedeng madiprakto arug kan liwanag. An wave na karakter kan mga elektron iyo mas pasil na maobserbahan sa mga eksperimento kaysa sa ibang partikulo arug kan neutron asin proton huli ta an elektron iyo may mas hababang gabat sagkod dagos an mas halabang "de Broglie wavelength" sa ispesipikong [[enerhiya]]. An elektron iyo may mga esensyal na pagganap sa nagkapirang mga pisikal na pangyayari, arug kan [[kuryente]], [[magnetismo]], [[kimika]], asin termal na [[konduktibidad]], sagkod nagpapartisipar man sinda sa mga grabitasyunal, elektromagnetiko, asin maluyang interaksyon.<ref>Anastopoulos, C. (2008). ''[https://books.google.com/books?id=rDEvQZhpltEC&pg=PA236 Particle Or Wave: The Evolution of the Concept of Matter in Modern Physics]''. Princeton University Press. pp. 236–237. ISBN <bdi>978-0-691-13512-0</bdi>.</ref> Huli ta an elektron iyo may karga, may nakapalibot ining "electric field", asin kun an elektron iyo minahiro relatibo sa nag-oobserba, an nag-oobserba iyo mahihiling ini na makakahimo nin sarong "magnetic field". An mga "electromagnetic field" na mamomokna hale sa ibang gunuan iyo makakaapekto sa mosyon kan sarong elekrton segun sa "Lorentz force law". An mga elektron iyo maluwas o maako nin enerhiya sa porma nin mga photon kapag sinda nagrikas. An mga laboratoryong instrumento iyo may kakayahang makakua nin indibidwal na elektron pati naman an elektron na plasma sa paggamit nin electromagnetic field. An mga espesyal na teleskopyo iyo kayang makadetek nin elektron na plasma sa luwas kan kinaban. An mga elektron iyo nagagamit sa nagkapirang aplikasyon arug kan elektroniko, welding, cathode ray tubes, electron microscopes, radiation therapy, lasers, gaseous ionization detectors, asin particle accelerators. == Hilingon man == * [[Atomo]] * [[Proton]] * [[Neutron]] ==Panluwas na takod== {{Commons category|Electrons}} * {{cite web | title = The Discovery of the Electron | publisher = American Institute of Physics | department = Center for History of Physics | url = http://www.aip.org/history/electron/ | access-date = 2021-04-22 | archive-date = 2008-03-16 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080316233916/http://www.aip.org/history/electron/ | dead-url = yes }} * {{cite web | title = Particle Data Group | publisher = University of California | url = http://pdg.lbl.gov/ }} * {{cite book | last1 = Bock | first1 = R.K. | last2 = Vasilescu | first2 = A. | title = The Particle Detector BriefBook | publisher = Springer | edition = 14th | year = 1998 | isbn = 978-3-540-64120-9 | url = http://physics.web.cern.ch/Physics/ParticleDetector/BriefBook/ | access-date = 2021-04-22 | archive-date = 2019-03-23 | archive-url = https://web.archive.org/web/20190323120517/http://physics.web.cern.ch/Physics/ParticleDetector/BriefBook/ | dead-url = yes }} * {{cite web |last=Copeland |first=Ed |title=Spherical Electron |url=http://www.sixtysymbols.com/videos/electron_sphere.htm |website=Sixty Symbols |publisher=Brady Haran for the University of Nottingham }} == Toltolan == {{reflist}} {{agham-stub}} [[Kategorya:Atomo]] 6g0gst5a6fo68007pg6wcphwxy7daqc 0 25462 289351 236739 2025-06-12T05:10:54Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289351 wikitext text/x-wiki {{Infobox Polygon|name=Rektanggulo|image=Rectangle_Geometry_Vector.svg|caption=Rektanggulo|type=[[kwadrilatero]], [[paralelogramo]], [[orthotope]]|edges=4|symmetry=Dihedral (D₂), [2], (*22), order 4|schläfli={&nbsp;} × {&nbsp;}|wythoff=|coxeter={{CDD|node_1|2|node_1}}|area=|dual=[[rhombus]]|properties=konbekso, isogonal, sikliko<br> An mga magkasuway na anggulo asin gilid iyo magkaparehas}} Sa Euclideyanong patag na [[heometriya]], an '''rektanggulo''' ([[Ingles]]: ''rectangle'') iyo sarong kwadrilatero na igwa nin apat na rektanggulong anggulo (''right angle''). Matatawan man ini nin kahulugan bilang: sarong ''equiangular'' na kwadrilatero, huli ta an boot-sabihon kan ''equiangular'' iyo na an gabos na angulo kaini iyo pararehas (360°/4 = 90°); o sarong paralelogramo na igwa nin sarong rektanggulong anggulo. An rektanggulo na igwa nin apat na gilid na pararehas an laba iyo an [[kwadrado]]. An terminong "oblong" iyo minsan nagagamit para sa dae-kwadradong rektanggulo.<ref>{{cite web|url=http://www.cimt.plymouth.ac.uk/resources/topics/art002.pdf|title=Archived copy|access-date=2013-06-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20140514200449/http://www.cimt.plymouth.ac.uk/resources/topics/art002.pdf|archive-date=2014-05-14}}</ref><ref>[http://www.mathsisfun.com/definitions/oblong.html Definition of Oblong]. Mathsisfun.com. Retrieved 2011-11-13.</ref><ref>[http://www.icoachmath.com/SiteMap/Oblong.html Oblong – Geometry – Math Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090408184018/http://www.icoachmath.com/SiteMap/Oblong.html |date=2009-04-08 }}. Icoachmath.com. Retrieved 2011-11-13.</ref> An rektangulo na igwa nin mga kantong ''ABCD'' iyo maaapod bilang {{rectanglenotation|ABCD}}. An katagang rektanggulo iyo gikan sa [[Latin]] na ''rectangulus'', na iyo sarong pagsalak kan ''rectus'' (bilang sarong pagladawan, tama, marhay) asin ''angulus'' ([[anggulo]]). ==Mga panluwas na takod== {{Commons category|Rectangles|Mga rektangulo}} * {{MathWorld |urlname=Rectangle |title=Rectangle}} * [http://www.mathopenref.com/rectangle.html Definition and properties of a rectangle] may inter-aktibong animasyon. * [http://www.mathopenref.com/rectanglearea.html Area of a rectangle] may inter-aktibong animasyon. == Toltolan == {{reflist}} {{matematika-tamboan}} [[Kategorya:Mga kwadrilatero]] ryyyreaqs5jr622t6lzhogonbxplslk 0 25789 289336 259595 2025-06-12T03:33:51Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289336 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Magnetic_quadrupole_moment.svg|thumb|Sarong magnetikong kwadrupolo (''quadrupole''<u>)</u>]] An '''magnetismo''' ([[Ingles]]: ''magnetism'') iyo sarong klase nin pisikal na karakter na huli sa mga magnetikong hiwas (''magnetic field''). An mga [[elektrikong kuryente]] asin an magnetikong momento kan mga elementaryang partikulo iyo an nagpasangat sa sarong magnetikong hiwas, na minaakto sa ibang mga kuryente asin magnetikong momento. An magnetismo iyo sarong aspeto kan pinagsalak na penomena kan elektromagnetismo. An pinakapamilyar na epekto iyo nangyayari sa mga ferromagnetikong materyales na may makusog na atraksyon sa mga magnetikong hiwas asin pwedeng mamagnetisa para magin permanenteng magnet, na mahimo nin sadiring magnetikong hiwas. An pag-demagnetisa kan sarong magnet iyo posible man. Pira sanang mga substansya an ferromagnetiko; an pinakabisto iyo an [[bakal]], [[kobalto]], asin [[nickel]] kaiba an saindang mga alloy. An mga bihirang-pankinabang metal (''rare-earth metal'') arug kan [[neodymium]] asin [[samarium]] iyo an mga halimbawang dae mas bisto. An prepiksong ''{{linktext|ferro-}}'' iyo dapit sa bakal, huli ta an permanenteng magnetismo iyo enot na naobserbahan sa [[lodestone]], sarong porma nin natural na iron ore na inaapod na [[magnetite]], Fe₃O₄. An gabos na substansya iyo igwa nin sarong klase kan magnetismo. An mga magnetikong materyal iyo nakaklasipika dapit sa saindang bulkong suseptibilidad.<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/909323904|title=Introduction to magnetism and magnetic materials|last=Jiles, David|date=2 September 2015|isbn=978-1-4822-3887-7|edition=Third|location=Boca Raton|oclc=909323904}}</ref> An ferromagnetismo iyo responsable sa kadaklan nin mga epekto nin magnestismo sa urualdaw na pagbuhay, pero igwa talaga nin manlainlain na klase nin magnetismo. An paramagnetikong substansya, arug kan aluminum asin oksiheno, iyo maluya na atraktado sa sarong magnetikong hiwas; an diamagnetikong substansya, arug kan [[tanso]] asin [[karbon]] iyo maluyang nahahaboa; mientras an mga antiferromagnetikong materyales, arug kan [[kromyo]] asin ''spin glasses'', iyo may mas kompleksong relasyon sa magnetikong hiwas. An puwersa kan sarong magnet sa mga paramagnetiko, diamagnetiko, asin antiferromagnetikong materyales iyo harus maluyahon na maray para mamatian asin pwede sanang maaraman gamit an mga laboratoryong instrumento, kaya sa urualdaw na pagbuhay, an mga substansyang ini iyo harus napapahiling bilang dae-magnetiko. == Toltolan == {{reflist}} ==Bibliograpiya== {{commons category|Magnetism|Magnetismo}} * [http://www.exploratorium.edu/snacks/iconmagnetism.html The Exploratorium Science Snacks – Subject:Physics/Electricity & Magnetism] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130407142130/http://www.exploratorium.edu/snacks/iconmagnetism.html |date=2013-04-07 }} * [http://www.astronoo.com/en/articles/magnetism-and-magnetic-moment.html Magnetism and magnetization – Astronoo] *[http://webbdcrista1.ehu.es/magndata/index.php?show_db=1 A collection of magnetic structures – MAGNDATA]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{agham-tamboan}} [[Kategorya:Pisika]] n5h4n2ttwlsgcbprr9sgxglt49y62t6 0 30278 289375 219464 2025-06-12T09:36:39Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289375 wikitext text/x-wiki [[File:Geiko Kimiha.jpg|thumb|alt=Sarong paglaladawan sa geisha nakaluhod. Nakasulot siya nin itom na pormal na kimono, malabulawan na hazgkos, pinutos na peluka asin pinaputing lalawgon na may pulang ngabil asin iba pang lahid.|Panindog nin mga [[Miyagawa-chō]] {{transl|ja|geiko}} (geisha) Kimiha na nakasulot nin sarong pormal na itom na kimono ({{transl|ja|kurotomesode}}) asin {{transl|ja|chū taka shimada}}-style {{transl|ja|nihongami}} na wig.]] [[File:Two geishas playing shamisen.jpg|right|thumb|220px|Mga geisha nagtotogtog sa '' shamisen'']] An {{nihongo|'''Geisha'''|芸者}} ({{IPAc-en|ˈ|ɡ|eɪ|ʃ|ə}}; {{IPA-ja|ɡeːɕa|lang}}),<ref>{{cite web |title=How to pronounce geisha |url=http://www.forvo.com/word/geisha/ |website=forvo.com |publisher=Forvo Media |access-date=1 June 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=English ''geisha'' translations |url=http://www.ezglot.com/words.php?l=eng&w=geisha |website=ezglot.com |publisher=E-Z-Glot |access-date=1 June 2020}}</ref> na inaapod man na {{nihongo||芸子|'''geiko'''}} (sa [[Kyoto]] asin sa [[Kanazawa]]) o {{nihongo||芸妓|'''geigi'''}} na iyo sinda sarong ripondipon ni mga babaeng [[Haponesa]] na mga artistang paraaling pinagpaadal na husto sa mga [[Tradisyonal na bayleng Hapon|bayle]], sa mga [[Musika nin Hapon|pagkanta]] asin mga mahusay sa paghampang, makiulay asin paglibang sa mga bisita. An saindang naiibang hitsura nahihiling sa halabang sagyad-salog na [[kimono]], [[nihongami#geisha|tradisyonal na pagputos-buhok]] asin {{transl|ja|[[oshiroi]]}} na pagpintura sa pandok. An mga geisha naaling sa mga tiripon, kaurugmahan na inapod na {{transl|ja|ozashiki}}, ini parati sa paglilibang sa mga mayaman na bisita asin man sa pagpapadayaw sa entablado asin sa mga piyesta. An mga geisha pigpaadal sa mga kahusayan sa pagkanta, pagtogtog asin pagkawat nin mga instrumento musikal, pagbayle. Pwede man sindang makipasuba-suba o magsugot-sugot sa mga bisita alagad hanggan sana diyan ta sinda mga propesyonal na mga artista.<ref>culture trip.[https://theculturetrip.com/asia/japan/articles/the-unknown-world-of-male-geishas/]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}Kinua 11-14-21.</ref> ==Bakong mga pampam== An mga modernong geisha bakong mga [[pampam]]. An salang paghuna' na ini nagpoon sa pagsararo na sana kan idtong mga mistress o kabit kan mga mayayaman, mga sex worker o idtong inapod na {{transl|ja|tayū}} na sa tradisyonal na paggubing gamit man an kimono. An pinakaenot na pagluwas kan babaeng geisha iyo kan taon 1751 ta bago kaiyan mga lalakeng geisha an yaon sa mga aling-alingan. Huri na kan nagbutwa an mga geisha na anas na babae.<ref>{{Cite web|url=http://theculturetrip.com/asia/japan/articles/the-unknown-world-of-male-geishas/|title = Discover the Unknown World of Male Geishas|date = 5 January 2018}}</ref>Sa totoo lang, an mga enot na geisha sa yūkaku mga lalake. Sinda binabansagan man na taiko mochi (parabombo) o hōkan, asin sinda nagluwas kan mga 1660 komo mga payaso na nagpapangisi sa mga hiro nindang garo mga luki'. Sinasabi na an iba sainda dati mga kulturadong tawo na nag'aging pagtios asin naghanapbuhay na lang komo paraaling sa mga putariya dati nindang dinadalaw-dalaw. Kan panahon na ini, an "geisha" sarong terminong panlalake, asin an nagpoporoon-poon na mga babae na maglaog sa propesyon na ini inaapod onna (female) geisha.{{sfn|Crihfield|1976|p=42–43}}<ref>taikomochi., male geishas.[https://theculturetrip.com/asia/japan/articles/the-unknown-world-of-male-geishas/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211114074716/https://theculturetrip.com/asia/japan/articles/the-unknown-world-of-male-geishas/ |date=2021-11-14 }}Kinua 11-14-21.</ref> ==Toltolan== {{Wiktionary|芸者|geisha}} {{reflist}} {{tamboan}} [[Kategorya:Mga Haponesang musiko]] [[Kategorya: An arte sosyal sa Hapon]] 27qpz14dqbkjafx3kl5w1dfxjr46i0s 0 34681 289322 227336 2025-06-12T01:51:51Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289322 wikitext text/x-wiki Si '''Fatima Zahra Bennacer''' ([[Arabic]] : فاطمة الزهراء بناصر; namundag 30 Oktobre 1981), sarong Marroki'ng aktres. Nagpoon an saiyang karera sa pag'artista kan 1997 asin nagbida sa dakul na produksyon.<ref>{{Cite news|url=http://www.menara.ma/fr/actualit%C3%A9s/maroc/2014/02/12/1021124-fatima-zahra-bennacer-%C3%AAtre-une-star-ne-me-s%C3%A9duit-pas.html|title=Fatima Zahra Bennacer: "être une star ne me séduit pas"|work=Menara.ma|access-date=2018-11-06|language=fr|accessdate=2022-02-13|archivedate=2017-07-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170707204330/http://www.menara.ma/fr/actualit%C3%A9s/maroc/2014/02/12/1021124-fatima-zahra-bennacer-%C3%AAtre-une-star-ne-me-s%C3%A9duit-pas.html}}</ref> Siya nagin bantogan huli kan saiyang papel sa TV serye na "An hour in hell" bilang Sophia, asin kan saiyang papel bilang sarong nagrerebeldeng aking babae sa [[Ramadan]] na TV seryeng ''Akba Lik''. == Mga pelikula == * [[2014 in film|2014]] : ''Formatage'' * [[2015 in film|2015]] : ''Without a family'' * [[2015 in film|2015]] : ''Hmimou'' * [[2018 in film|2018]] : ''[[Urgent (2018 film)|Urgent]]'' == Diskograpiya == * <abbr>(ar)</abbr> Hamam lkhla (حمام لخلا) * <abbr>(ar)</abbr> Goliya (قوليا) * <abbr>(ar)</abbr> Kif nessma (كيف نسمة) * <abbr>(ar)</abbr> Liyam (ليام) * <abbr>(ar)</abbr> baa m3aya (بقا معيا) * <abbr>(ar)</abbr> zahwiya (زاهوية) * <abbr>(ar)</abbr> Maktouaa mn chajra (مقطوع من شجرة) == Toltolan == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Bennacer, Fatima Zahra}} [[Kategorya:Mga 1981 na kamundagan]] [[Kategorya:Mga buhay na tawo]] [[Kategorya:Mga Marroking aktres]] {{Authority control}}{{Tamboan}} jevzhrxpgpvh72k6bfyahdsb8p8dt7t 0 35776 289310 239633 2025-06-11T22:43:50Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289310 wikitext text/x-wiki {{Infobox tawo|name=Belva Lockwood|image=Belva Ann Bennett Lockwood.jpg|birth_name=Belva Ann Bennett|birth_date={{birth date|1830|10|24}}|birth_place=[[Royalton, New York|Royalton]], [[New York (state)|New York]], U.S.|death_date={{death date and age|1917|5|19|1830|10|24}}|death_place=[[Washington, D.C.]], U.S.|spouse={{marriage|Uriah McNall|1848|1853}}<br>{{marriage|Ezekiel Lockwood|1868|1877}}|party=[[National Equal Rights Party|National Equal Rights]]|education=[[Genesee Wesleyan Seminary]]<br>[[Genesee College]] ([[Bachelor of Arts|BA]])<br>[[Syracuse University]] ([[Master of Arts|MA]])<br>[[National University School of Law|National University]] ([[Bachelor of Laws|LLB]])}} [[Kategorya:Articles with hCards]] Si '''Belva Ann Bennett Lockwood''' (Oktobre 24, 1830 - Mayo 19, 1917) sarong Amerikanong abogado, pulitiko, edukador, asin autor. Belva Ann Bennett ckwood. Aktibo siya sa pagtrabaho para sa deretsos kan mga babayi, kaiba na an karapatan kan mga babayi. Si Lockwood nakapanggana sa dakol na sosyal asin personal na olang na konektado sa mga restriksion sa sekso. Pakatapos nin kolehiyo, nagin siyang maestro asin prinsipal, nagtatrabahong pantay-pantay sa pagbayad nin kababaihan sa edukasyon.<ref name="Margaret Bell 1922, p. 14">{{Cite news|last=Bell|first=Margaret|date=August 8, 1922|title=Women of Spirit|pages=14|work=[[The Boston Globe]]|url=https://bostonglobe.newspapers.com/image/431046421/}}</ref> Sinuportaran nia an mobimientong iyan para sa katoninongan kan kinaban, asin sia an parasuportar sa mobimientong Tempersia. Si Lockwood naggradwar sa eskuelahan nin ley sa Washington, D.C., asin nagin saro sa enot na mga abogadong babae sa Estados Unidos. law school. Kan 1879, sia mapangganang nakimaherak sa Kongreso na togotan na magpraktis sa atubangan kan Korte Suprema kan Estados Unidos, na nagin an kaenot - enoteng abogadong babae na nagtao kan pribilehiong ini. Si Lockwood nagdalagan para presidente kan 1884 asin 1888 sa tiket kan Partido Nasyonal na Equal Rights asin iyo an pinakaenot na babae na nagluwas sa opisyal na ballet. 1884. National Equal Rights Party.<ref name="obit">{{Cite news|title=Belva Lockwood, Lawyer, Dies at 86. Only Woman Who Ran for Presidency and First to Practice in Supreme Court. A Pioneer in Suffrage. She Fought Case of Cherokee Indians Against the Government and Won $5,000,000 Settlement|url=https://www.nytimes.com/1917/05/20/archives/belva-lockwood-lawyer-dies-at-85-only-woman-who-ran-for-presidency.html|quote=Mrs. Belva A.B. Lockwood, the first woman admitted to practice before the Supreme Court, a pioneer in the woman suffrage movement, and the only woman who was ever a candidate for President of the United States, died here today in her eighty-sixth year.|newspaper=[[The New York Times]]|date=May 20, 1917}}</ref> Mantang si Victoria Woodhul an parateng sinitar bilang an enot na babae na nagdalagan para presidente, dai pa sia gurang tanganing magdalagan, bakong arog kan Lockwood. Victoria Woodhull == Kaamayi asin personal na buhay == Namundag siya na Belva Ann Bennett sa Royalton, New York, aking babayi ni Lewis Johnson Bennett, sarong parauma, asin kan saiyang agom na si Anna Green. Royalton, New York. An harong kan saiyang tiyaon kun saen siya nag'estar sa ibang parte kan saiyang pagkaniaki yaon pa man sa 5070 Griswold Street. Sa atubangan kan harong na ini may girumdoman sa saiya na may plake na nagtatao nin halipot na biograpiya sa saiyang buhay. Pag - abot nin 14, sia nagtotokdo na sa lokal na eskuelahan sa elementarya.<ref>{{Cite news|date=October 20, 1907|title=Once Ran for President|pages=59|work=[[The Boston Globe]]|url=https://bostonglobe.newspapers.com/image/430888300/}}</ref> Kan 1848, kan siya 18 anyos, pinakasalan niya si Urias McNall, sarong lokal na parauma.<ref name="Kitty Parsons 1964, p. 19">Kitty Parsons. "Who Was the First Woman to Run for the Presidency?", ''Christian Science Monitor'', March 11, 1964, p. 19</ref> Si McNall nagadan sa tuberkolosis kan 1853, tolong taon pagkamundag kan saindang aking babae na si Lera. tuberkolosis. Kan 1868, si Belva nag - agom liwat, na ngonyan sa sarong lalaki na matuang marhay sa saiya. Si Reverendo Ezequiel Lockwood, sarong Amerikanong beterano sa Guerra Sibil, sarong ministrong Baptista asin aktibong dentista. Ezekiel Lockwood. Amerikano na Gera Sibil. Bapatista Igwa sindang aking babae na si Jessie (na nagadan bago an ikaduwa niang kumpleanyo). Bako sanang si Kap. Si Lockwood nagkaigwa nin progresibong mga ideya manongod sa mga papel kan kababaihan sa sosyedad, tinabangan nia an aking babae ni Belva na si Lara sa enot niang kasal, asin sinuportaran an pagmawot kan saiyang agom sa legal na pag - adal saka inenkaminar sia na pagmaigotan na kamtan an mga tema na interesado sa saiya.<ref name="Kitty Parsons 1964, p. 19">Kitty Parsons. "Who Was the First Woman to Run for the Presidency?", ''Christian Science Monitor'', March 11, 1964, p. 19</ref> Si Ezequiel Lockwood nagadan kan huring kabtang kan Abril 1877. Kan Hulyo 1879 an aking babae ni Lockwood na si Lura McNall naagom si De Forest Orme, sarong parmasista. == Edukasyon == Tolos - tolos na narealisar ni Lockwood na kaipuhan nia an mas marahay na edukasyon tanganing sustentohan an saiyang sadiri asin an saiyang aking babae. Siya nagklase sa Genesee Wesleyan Seminary tanganing mag-andam para sa pag-adal sa kolehiyo. Genesee Wesleyan Seminary An saiyang plano, siring kan ipinaliwanag nia sa Monthly Magazine ni Lippincott, dai inako kan dakol sa saiyang mga katood asin katrabaho; An kadaklan na babae dai naghagad nin halangkaw na edukasyon, asin nangorognang pambihira na gibohon iyan nin sarong balo.<ref name="Belva A. Lockwood 1888, pp. 215-30">Belva A. Lockwood. "My Efforts to Become a Lawyer", ''Lippincott's Monthly Magazine'', February 1888, pp. 215–30</ref> Minsan siring, determinado sia asin nakombensir an administrasyon sa Kolehiyo nin Genesee sa Lima, Nueva York na admitiron sia. Lima, Nueva York Kan huri nakua nia an Master of Arts sa Unibersidad nin Siracusa kan 1871. Master of Arts. Syacuse University Oyon sa pagkasaysay kan huring kabtang kan Cicago Tribune, kan mga 1870 nag - aplay sia sa Columbian Law School sa Distrito nin Columbia. Chicago Tribune,. Columbian Law School An mga pinagtitiwalaan nagsayumang admitiron sia, na natatakot na makadisturbo sia sa mga estudyanteng lalaki.<ref>"Lawyers in Petticoats", ''Chicago Tribune'', April 5, 1890, p. 9</ref> Siya asin an nagkapira pang babae sa katapustapusi inako sa bagong National University School of Law (ngonyan George Washington University Law School). National University School of Law. George Washington University Law School. Dawa natapos niya an saiyang kurso kan Mayo 1873, an eskwelahan kan ley nagsayuma na magtao saiya nin diploma huli sa saiyang gera. == Kaamayi kan karera == Si Lockwood naggradwar na may onra kan 1857 asin dai nahaloy nagin pamayo kan Lockport Union School. Lockport Union School. Sarong responsableng posisyon, alagad nadiskobre ni Lockwood na sia man nagtotokdo o nagtatrabaho bilang administrador, binayadan sia nin kabanga kan ginigibo kan saiyang mga katimbang na lalaki.<ref name="Kitty Parsons 1964, p. 19">Kitty Parsons. "Who Was the First Woman to Run for the Presidency?", ''Christian Science Monitor'', March 11, 1964, p. 19</ref> (Later Lockwood para sa mga babayi sa saiyang legal na karera.) Durante kan saiyang pag - adal sa Genesee College na enot siang naakit sa ley, minsan ngani mayo nin departamento sa ley an eskuelahan. ⁇ .Genesee College Huling an sarong lokal na propesor sa ley nag - aalok nin pribadong mga klase, sia nagin saro sa saiyang mga estudyante. Nakatabang iyan sa saiya na magmawot na makanood nin orog pa.<ref name="Belva A. Lockwood 1888, pp. 215-30">Belva A. Lockwood. "My Efforts to Become a Lawyer", ''Lippincott's Monthly Magazine'', February 1888, pp. 215–30</ref> Sa suminunod na pirang taon, si Lockwood padagos na nagtokdo asin nagtrabaho man bilang prinsipal sa nagkapirang lokal na paadalan para sa mga hoben na babae. Nagpirme siya sa Lockport sagkod 1861, dangan nagin prinsipal kan Seminaryong Gabineteville Female. Gainsville. Kan 1863, si Belva binakal an The Owen Female Seminary, kun saen siya Principal bago magpasiring sa saiyang karera sa pulitika. An edipisyong ini nadistroso asin nagbalyo, bago ini pighirahay kan 2019 bilang an Belva Lockwood Inn sa Owen, Manila. An saiyang edukasyonal na pilosopiya luway - luway na nagbabago pakatapos na mamidbid nia an aktibista sa deretso nin mga babae na si Susan B. Anthony. Siusan B. Anthony Si Lockwood uminoyon sa dakol na ideya ni Anthony manongod sa mga restriksion kan sosyedad sa mga babae. Interesado si Anthony sa limitadong mga aking babae sa edukasyon. An mga kurso sa kadaklan na eskuelahan nin mga aking babae sa pangenot inandam an mga estudyanteng babae para sa buhay pampamilya asin posibleng para sa temporaryong trabaho bilang mga paratokdo.<ref name="Belva A. Lockwood 1888, pp. 215-30">Belva A. Lockwood. "My Efforts to Become a Lawyer", ''Lippincott's Monthly Magazine'', February 1888, pp. 215–30</ref> Si Anthony nagtaram manongod sa kun paano maninigong tawan nin mas dakol na pagpipilian an hoben na mga babae, kaiba an pag - andam para sa mga karera sa kinaban nin negosyo, kun saen mas marahay an sueldo. Inenkaminar an Lockwood na gumibo nin mga pagbabago sa saiyang mga eskuelahan. Pinahiwas nia an kurikulum asin idinugang an mga kurso na tipiko sa mga kinua kan hoben na mga lalaki, arog baga kan pampublikong pagtaram, botanya, asin gimnastiko. Luway - luway na nagdesisyon si Lockwood na mag - adal nin ley imbes na padagos na magtokdo, asin humale sa amihanan na Nueva York. == Karera sa politika == [[Ladawan:Belva_Ann_Lockwood_-_Brady-Handy_(cropped).jpg|thumb|Lockwood, kaidtong 1865 asin 1880, kan studio ni Mathew Brady asin Levin Handy. Mathew Brady. Levin Handy.]] [[Ladawan:LowreyBarAdmission.png|thumb|Ilustrasyon hale sa Intelistrated Newspaper ni Frank Leslie na ipinaheling ki Samuel Lowreys Court barlock. An Intestrado ni Frank Leslie sa Newspaper]] == Pagdalagan bilang Presidente == [[Ladawan:BelvaLockwood-engraving.jpg|thumb|Pag'ukit kan Lockwood, ca. 1883]] == Legasiya == [[Ladawan:BelvaLockwoodShipFigurehead.jpg|wala|thumb|235x235px|Belva Lockwood Ship Figurehead]] [[Ladawan:Belva_Ann_Lockwood,_Congressional_Cemetery.jpg|too|thumb|An lulubngan ni Belva sa Congressional Cemetery.]] Kan 1986, siya tinawan onra kan United States Postal Service na may 17 Great American series postage stamp. United States Postal Service. Great American series Kan 2016, tinawan siya nin onra kan Green Bag na may bobbblehead jell. Green Bag. boblehead. == Hilingon pa == * Listahan kan mga enot na babaying abogado asin huwes sa Estados Unidos == Reperensya == {{Reflist}} == Iba pang babasahon ==   == Panluwas na mga link == * {{Internet Archive author|sname=Belva Ann Lockwood}} * [http://www.nysl.nysed.gov/msscfa/sc21041.htm Finding Aid to Belva A. Lockwood Collection, 1830–1917] at the New York State Library * The [http://archives.tricolib.brynmawr.edu/repositories/8/resources/7376 Belva Ann Lockwood Papers] held at the [https://www.swarthmore.edu/peace-collection Swarthmore College Peace Collection] * Lockwood, Belva. [http://greenbag.org/v19n4/v19n4_from_the_bag_lockwood.pdf "My Efforts to Become a Lawyer"]. ''Lippincott's Monthly Magazine''. February 1888 (reprinted in The Green Bag (Summer 2016), pages 413-432). * Belva Lockwood alumnae records and other material [http://archives.syr.edu/archives/collections/alumni/lockwood_bio.html]{{Dead link|date=December 2017}}, Syracuse University Archives * [[iarchive:fiftyyearsrecol00bonhgoog/page/n257| Mrs. Belva A. Lockwood: Counsellor-At-Law and Advocate.]] Jeriah Bonham, editor. ''Fifty Years' Recollections with Observations and Reflections on Historical Events giving sketches of Eminent Citizens—Their Lives and Public Service.'' Peoria, Illinois, J.W. Franks & Sons, 1883. Pages 248–261. * [http://oabonny.com/indexpage49.htm#r4 Current photos of the remains of her home outside of Royalton, NY]{{Find a Grave|1559|Belva Ann ''Bennett'' Lockwood|date=January 1, 2001|access-date=August 18, 2011|work=Suffragist}}<cite class="citation web cs1">''Suffragist''. Find a Grave. January 1, 2001<span class="reference-accessdate">. </span><span class="reference-accessdate">Retrieved <span class="nowrap">August 18,</span> 2011</span>.</cite> * Much of Belva Ann Lockwood’s papers have been digitized and are available at the [http://inherownright.org/records/dg-098 In Her Own Right project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210606001813/http://inherownright.org/records/dg-098 |date=2021-06-06 }} [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] hky1iytozca391yqb9j79ep1du77gli 0 37833 289366 279371 2025-06-12T07:23:50Z 2001:EE0:4B6B:A230:10BE:B3D:548E:363F 289366 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:HHVN 25-08-2012 in Da Nang VN - Miss Vietnam 2012 coronation.jpg|thumb|Miss Vietnam 2012 – Đặng Thu Thảo (tahaw)]] An '''Miss Vietnam''' (Vietnamese: '''Hoa hậu Việt Nam''', dating '''Hoa hậu Toàn quốc Báo Tiền phong''' hasta 2000) iyo sarong kontes nin pagarayonan sa [[Bietnam|Vietnam]] na minadalagan kada duwang taon poon kaidtong 1988. An kontes na ini iyo pinunan asin inorganisa kan [[Tiền Phong Newspaper]] asin Sen Vàng Productions. {{Tamboan}} j12s90we1d8hk3xs8uol84e0v8erhjf 0 38260 289314 236844 2025-06-12T00:20:34Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289314 wikitext text/x-wiki Si '''Charles Wyatt''' (1758 – 13 March 1819) sarong [[Inglaterra|Ingles]] na [[arkitekto]] asin [[Myembro nin Parlamento]] para sa [[Sudbury (UK Parliament constituency)|Sudbury, Suffolk]]. ==Buhay== Siya aki ni William Wyatt (nagadan 1780, steward ki [[Lord Uxbridge]] sa [[Staffordshire]]), sobrino kan si mga arkitektong si [[James Wyatt]] asin [[Samuel Wyatt]], asin pinsan ni Sir [[Jeffry Wyattville]]. Siya nagbali sa [[East India Company]] kan 1780 bilang kadete, nagsakay pasiring [[Indya]] sakay sa bapor na ''Mount Stewart'' kan 27 Hunyo parehong taon, alagad nasikop kan mga Pranses asin Espanyol na armada asin ibinalik sa Inglaterra. An ikaduwa niyang pagngata' makaabot Indya nakadagos, na nag'abot siya duman kan 1782. Siya nagbali sa [[Bengal Engineer Group|Bengal Engineers]], na sunod na ngani siya nataas sa kapitan kan 1800 asin dangan commisssioner nin pulis. An oportunidad niyang makadesenyo nin mga edipisyo nagkatotoo kan 1798 kan si [[Richard Wellesley, 1st Marquess Wellesley|The Marquess of Wellesley]] nag'abot sa [[Calcutta]] komo [[Gobernador-Heneral]] asin pinili si Wyatt magdesenyo kan gigibohon na [[Raj Bhavan, Kolkata|Government House, Calcutta]],<ref>page 23, ''Stones of Empire: The Buildings of the Raj'', Jan Morris, 1983 Oxford University Press</ref> na nagbukas kan 1803. An desenyo ibinase sa [[Kedleston Hall]].<ref>page 281, ''The History of Architecture in India From the Dawn of Civilization to the End of the Raj'', Christopher Tadgell, 1990 Architecture Design and Technology Press, London</ref> Si Wyatt pigdesenyo man an mga paghira sa residensya ni Wellesley sa [[Barrackpore]]. Kan Hunyo 1803 siya ginibo nang Superintendente nin Obras Publikas. Nagyaman sa Indya, si Wyatt nagretiro kan Oktobre 1806, ssin binakal an country villa'ng [[Ealing Grove]] sa luwas kan London, bakong harayo sa villa ni Sir [[John Soane]] sa [[Pitzhanger Manor]]. Siya naelehir bilang [[Tory]] MP representado an [[Sudbury (UK Parliament constituency)|Sudbury, Suffolk]]<ref>page 939, ''A Biographical Dictionary of British Architects 1600-1840'', Howard Colvin, 2nd edition 1978, John Murray</ref> sa duwang sunod-=sunod na parlamento, nagserbi poon 1812 abot 1818. Siya nagadan kan 1819 sa Foley House, an saiyang residensya sa London sa [[Portland Place]]. Saiyang inagom si Charlotte (née Greentree) Drake, balo kan si dipuntong George Drake kan Bombay Marines, kan 1787. ==Galeriya nin saiyang mga trabaho arkitektural== <gallery> Ladawan:Rajbahavan.jpg|Government House (ngonyan Raj Bhavan), [[Calcutta]] ([[Kolkata]]) Ladawan:FraserCalcuttaGovernmentHouse.jpg|Tanawon sa subangan kan Government House (ngonyan [[Raj Bhavan, Kolkata|Raj Bhavan]]), [[Calcutta]] ([[Kolkata]]) Ladawan:KolkataRajbhavanGate.JPG|Gate, Government House (ngonyan Raj Bhavan), [[Calcutta]] ([[Kolkata]]) </gallery> ==Toltolan== {{reflist}} * ''The Wyatts An Architectural Dynasty'' by John Martin Robinson 1979, Oxford University Press *[http://www.historyofparliamentonline.org/volume/1790-1820/member/wyatt-charles-1759-1819 History of Parliament WYATT, Charles (c.1759-1819) of Foley House, Portland Place, London]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Wyatt, Charles}} [[Kategorya:Mga 1758 na kamundagan]] [[Kategorya:Mga 1819 na kagadanan]] [[Kategorya:Bengal Engineers officers]] [[Kategorya:Ika-18ng siglong mga arkitektong Ingles]] [[Kategorya:Mga ika-19 na siglong mga arkitektong Ingles]] {{Poon}} [[Kategorya:Mga Arkitektong haleng Suffolk]] [[Kategorya:Pamilya ni Wyatt|Charles]] l0duuq07xe3pu2a7fe8ybze1dnxdcfj 0 38840 289313 258893 2025-06-12T00:15:13Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289313 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist | name = Charles Correa | image = Charles Correa.jpg | caption = Correa kan 2011 | nationality = Indyano | birth_date = {{Birth date|df=yes|1930|9|1}} | birth_place = [[Secunderabad]], [[Hyderabad State]], [[Indyanong Briton]] | death_date = {{death date and age|2015|6|16|1930|9|1|df=y}} | death_place = [[Mumbai]], Indya | alma_mater = [[University of Mumbai]]<br/>[[Massachusetts Institute of Technology]]<br/>[[University of Michigan]] | significant_buildings = [[Jawahar Kala Kendra]], [[National Crafts Museum]], [[Bharat Bhavan]] | occupation = Arkitekto<br/>Urban planner | spouse = {{marriage|[[Monika Correa]]|1961}} }} Si '''Charles Mark Correa''' (1 Septyembre 1930 – 16 Hunyo 2015) sarong Indyanong arkitekto asin [[urban planner]]. Siya an natata'wan kredito sa pagpoon kan modernong arkitektura sa post-independyente [[Indya]], siya nauumaw kan saiyang pagmakulog sa mga pangangaipo kan mga tios na taga-syudad asin kan saiyang paggamit kan mga tradisyonal na metodo asin mga materyales.<ref>[http://www.upenn.edu/ARG/archive/architecture/architecture.html An Architecture of Independence: The Making of Modern South Asia] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090603215030/http://www.upenn.edu/ARG/archive/architecture/architecture.html |date=3 June 2009 }} [[University of Pennsylvania]].</ref> ==Biograpiya== ===Kaamayi nin buhay=== Si Charles Correa, sarong [[Katolikong mga taga-Goa|Katoliko Romano nin Goa]] na namundag kan 1 Septyembre 19030 sa [[Secunderabad]].<ref>{{cite web|title=Charles Correa|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/138593/Charles-Correa|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|access-date=5 March 2014}}</ref><ref>{{citation|title=An Architecture of Independence: The Making of Modern South Asia |author= Kazi Khaleed Ashraf, James Belluardo|year=1998|publisher=Architectural League of New York|url= https://books.google.com/books?id=jwxQAAAAMAAJ&q=charles+correa+biography|isbn=09663-8560-8|page=33}}</ref> Siya nag'adal sa [[St. Xavier's College, Mumbai]]. Dangan siya nagpadagos kan saiyang adal sa [[Unibersidad nin Michigan]] (1949–53) kun saen si [[Buckminster Fuller]] maestro, asin pa nag'adal siya sa [[Massachusetts Institute of Technology]] (1953–55) kun saen nakua niya an saiyang master's degree.<ref name="Britannica">{{Cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Charles-Correa|title=Charles Correa &#124; Indian architect|website=Encyclopedia Britannica}}</ref><ref name="auto">{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/artanddesign/2015/jun/19/charles-correa|title=Charles Correa obituary|first=Joseph|last=Rykwert|date=19 June 2015|via=www.theguardian.com}}</ref> ===Karera=== Kan 1958, si Charles Correa nagtugdas kan saiyang praktis na propesyonal sa Mumbai. An enot na magabat na proyekto niya iyo an Mahatma Gandhi Sangrahalaya ([[Mahatma Gandhi]] Memorial) [[Sabarmati Ashram]] sa Ahmedabad (1958–1963), na nasundan kan [[Madhya Pradesh Legislative Assembly]] sa Bhopal (1967). Kan 1961-1966, siya nagdesenyo kan enot niyang high-rise na edipisyo, an mga apartment nin Sonmarg sa Mumbai. Sa [[National Crafts Museum]] sa New Delhi (1975–1990), saiyang pig'introdyusir an inapod na "mga kwartong biklad sa langit", asin an sistematikong pag'usar niya nin mga patio. Sa [[Jawahar Kala Kendra]] (Jawahar Arts Centre) sa Jaipur (1986–1992), siya nagtaong onra paagi kan saiyang tinugdok na estruktura ki [[Jai Singh II]]. Dangan saiyang pig'agda si artistang Briton na si [[Howard Hodgkin]] na iyo an magdesenyo kan luwas kan [[British Council, Indya|British Council]] sa Delhi (1987–1992).<ref name="auto"/> Sa peryodong 1970–75, si Charles Correa iyo an Pamayong Arkitekto para [[New Bombay]] ([[Navi Mumbai]]), kun saen siya damay na gayo sa mahiwas na pagplanong urban kan bagong siyudad.<ref name="mirror13"/><ref name="auto"/> Kan 1984, si Charles Correa nagtugdas kan [[Urban Design Research Institute]] sa Bombay,<ref name="auto"/> na dedikado sa proteksyon kan kapalibotan asin pagpagantad kan mga komunidad urban. Durante kan huring apat na dekada kan saiyang buhay, si Correa nagtoon nin husto sa mga isyu sa urban asin mga bararatong harongan sa [[Third World]]. Kan 1985, si Primer Ministro [[Rajiv Gandhi]] pignombrahan siyang Pamayo sa National Commission on Urbanization. Poon 2005 sundo 2008 si Correa iyo an Chairman kan Delhi Urban Arts Commission. Dangan kaidto si Charles Correa pigdesenyo an [[Ismaili Centre, Toronto|Ismaili Centre]] sa Toronto, Kanada,<ref>{{Cite web|url=https://the.ismaili/toronto/about-toronto|title=About the Ismaili Centre, Toronto|date=6 September 2014|website=the.Ismaili}}</ref> na nasaro sa lugar an [[Aga Khan Museum]] na pigdesenyo man ni [[Fumihiko Maki]],<ref name="ArchRecord">{{cite news|url=http://archrecord.construction.com/news/daily/archives/081006AghaKhan.asp|title=Correa, Maki Tapped to Design Aga Khan Center|date=6 October 2008|publisher=Architectural Record, The McGraw-Hill Companies|access-date=9 October 2008}}</ref> asin pa an Champalimaud Foundation Centre sa Lisbon, na pig'inaguraran ni Presidenteng Portuges na si [[Aníbal Cavaco Silva]] kan 5 Oktobre 2010.<ref>David MacManus, [https://www.e-architect.co.uk/portugal/champalimaud-foundation The Champalimaud Foundation, Lisbon], ''E-architect.co.uk'' 5 October 2010</ref> ===Mga ultimong mga taon=== Siya nagadan kan 16 Hunyo 2015 sa Mumbai huli sa kahelangan.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/Architect-Charles-Correa-dies-at-84/articleshow/47697831.cms|title=Architect Charles Correa dies at 84 &#124; India News - Times of India|website=The Times of India}}</ref> ==Trabaho== ===Estilo=== Si Charles Correa pigdesenyo an haros 100 na edipisyo sa Indya, poon sa bararatong pagharongon abot sa mga condo'ng marahalon. Saiyang hinaboan an mga salming-asin-aserong paggagamit sa mga [[Postmodernong arkitektura|post-modernista]]ng mga edipisyo, asin nagtoon siyang pag'asikaso sa mga desenyong nakatalanhok sa kulturang lokal, manta naggigibo nin mga solusyon sa pangangaipo kan mga estrukturang moderno sa paagi kan saiyang mga desenyong pinag'isipan nanggad. An estilo niya pa nakatoon man sa pagkaag nin mga espasyo asin mga terasa sa mga natad.<ref name="theculturetrip greatest">Charlotte Luxford, [https://theculturetrip.com/asia/india/articles/indias-greatest-architect-charles-correa/ 'India’s Greatest Architect' Charles Correa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221026160328/https://theculturetrip.com/asia/india/articles/indias-greatest-architect-charles-correa/ |date=2022-10-26 }}, ''Theculturetrip.com'', 17 August 2018</ref><ref name=bbc>{{cite news |title=Charles Correa – India's greatest architect? |url=https://www.bbc.co.uk/news/magazine-22463774 |date=14 May 2013 |work=BBC News |access-date=2 July 2013 |archive-date=21 June 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130621005155/http://www.bbc.co.uk/news/magazine-22463774 |url-status=dead }}</ref> {{quote|An saiyang trabaho manipestasyon pisikal kan ediya na may sarong banwang Indya, modernidad asin progreso. An bisyon niya nakasangat sa tahaw kan kontemporaryong sensibilidad nin Indya mantang ini nagpapahayag nin bagong identidad Indyano gamit an lenggwahe na igwang paghagong sa kinaban. Siya saro sa may pambihirang abilidad na magtaong porma pisikal sa sarong bagay na dai matakma' siring kan 'kultura' o 'sosyedad' - asin an saiyang trabaho kritikal: sa aestitiko, sosyolohikal; asin sa kultural.|British architect [[David Adjaye]] kan 2013.<ref name="theculturetrip greatest"/>}} Kan 2013, an [[Royal Institute of British Architects]] nagkaag nin retrospektibong eksibisyon, "Charles Correa – India's Greatest Architect", dapit sa impluwensya kan saiyang trabaho sa modernong urban na arkitekturang Indyano.<ref name="mirror13">{{Cite web|title=Master class with Charles Correa|url=http://www.mumbaimirror.com/others/sunday-read/Master-class-with-Charles-Correa/articleshow/20499060.cms|publisher=Mumbai Mirror|date=9 June 2013|access-date=2 July 2013}}</ref><ref name="architecture.com">{{Cite web|title=Charles Correa & Out of India Season|url=http://www.architecture.com/WhatsOn/RIBATrustProgramme/CharlesCorreaOutofIndiaSeason.aspx#.UdJMejs3CgQ|publisher=RIBA|year=2013|access-date=2 July 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130609084316/http://www.architecture.com/WhatsOn/RIBATrustProgramme/CharlesCorreaOutofIndiaSeason.aspx/#.UdJMejs3CgQ|archive-date=9 June 2013|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref> ===Mga proyekto=== {| class="wikitable" |- ! Retrato !! Petsa !! Pangaran !! Lokasyon !! Mga Nota |- | [[File:Gandhi Ashram 1227.JPG|125px]] || 1958–63 || Mahatma Gandhi Sangrahalaya<br/>[[Mahatma Gandhi]] Memorial || [[Sabarmati Ashram]], Ahmedabad || |- | || 1958–59 || Cama Hotel || Ahmedabad || pigjhirasng nhuwto kan mga kagsadiri<ref>{{cite web | url=https://www.slideshare.net/SonakshiBhattacharjee/charles-correa-hotels-apartments-townshipsresidences | title=Charles correa - hotels , apartments, townships,residences | date=15 April 2016 }}</ref> |- | || 1961–62 || Tube House || Ahmedabad || ginaba'<ref name="auto"/> |- | || 1961–66 || Sonmarg na mga apartment || Mumbai || |- | [[File:Madhyapradesh_Legislative_Assembly.jpg|125px]] || 1967 || [[Madhya Pradesh Legislative Assembly]] || Bhopal || |- | [[File:Kovalam Beach Resort Leela Hotel Balcolnies.jpg|125px]] || 1969–74 || Kovalam Beach Resort || [[Kovalam]] || arkitekturang nag'aanhay na nakabagay sa palibot<ref>{{cite web | url=https://www.slideshare.net/SonakshiBhattacharjee/charles-correa-hotels-apartments-townshipsresidences | title=Charles correa - hotels , apartments, townships,residences | date=15 April 2016 }}</ref> |- | [[File:A view of Kala Academy, Goa, the main venue for the inaugural ceremony of the 35th International Film Festival of India-2004, (to be held from 29th November to 9th December, 2004).jpg|125px]] || 1970 || [[Kala Academy]] || [[Panaji]]|| <ref>Eric Baldwin, [https://www.archdaily.com/922525/new-petition-aims-to-save-charles-correas-kala-academy-from-demolition New Petition Aims to Save Charles Correa's Kala Academy from Demolition], ''Archdaily.com'', 7 August 2019</ref> |- | [[File:शिल्प संग्रहालय का प्रवॅश द्वार.jpg|125px]] || 1975–90 || [[National Crafts Museum]] || New Delhi || |- | || || R&D facility of Mahindra & Mahindra Ltd || Mahindra Research Valley, Chennai || |- | || 1980–97 || Vidhan Bhavan || || |- | [[File:Bharat Bhavan Bhopal inside-1.JPG|125px]] || 1982 || [[Bharat Bhavan]] || Bhopal || |- | [[File:Jawahar Kala Kendra, Jaipur, Rajasthan.jpg|125px]] || 1986–92 || [[Jawahar Kala Kendra]]<br/>Jawahar Arts Centre<br/> || Jaipur || |- | [[File:The Jeevan Bharati building at Connaught Place, New Delhi.jpg|125px]] || 1986 || Jeevan Bharati<br/>Life Insurance Corporation of India || || Yaon sa 2018 [[World Monuments Watch]] na lista nin mga "50 Sityo Kultural Namimiligro sa mga Pagkaraot huli sa tawo asin natural na mga kawsa"<ref>Patrick Lynch, [https://www.archdaily.com/882188/2018-world-monuments-watch-lists-50-cultural-sites-at-risk-from-human-and-natural-threats 2018 World Monuments Watch Lists 50 Cultural Sites at Risk from Human and Natural Threats], ''Archdaily.com'', 23 October 2017</ref> |- | [[File:British Council Delhi Headquarters, launch of Mix The City, 6 April 2017.jpg|125px]] || 1987–92 || [[British Council, India|British Council]] || Delhi || |- | [[File:Buckyball, JNCASR, Bangalore, India.JPG|125px]] || 1989 || [[Jawaharlal Nehru Centre for Advanced Scientific Research]] || Bangalore|| |- | [[File:Parumala Church.jpg|125px]] || 2000 || [[St. Peter and St. Paul's Church, Parumala]] || [[Parumala]], [[Thiruvalla]]|| |- | [[File:McGovern Institute for Brain Research 2018.jpg|125px]] || 2000–05 || [[McGovern Institute for Brain Research]] || [[Massachusetts Institute of Technology|MIT]], Boston, US || |- | || 2004 || City centre || [[Salt Lake City (Bidhan Nagar), Kolkata|Salt Lake City, Kolkata]] || |- | [[File:Champalimaud Centre for the Unknown (6).jpg|125px]] || 2007–10 || [[Champalimaud Foundation|Champalimaud Centre for The Unknown]] || [[Lisbon, Portugal]] || |- | [[File:Ismaili Centre, Toronto - Prayer hall.jpg|125px]] || || [[Ismaili Centre, Toronto|Ismaili Centre]] || Toronto, Canada || |- | || || Jawaharlal Nehru Institute of Banking and Finance ||Hyderabad|| |} ==Mga Gawad== *1972: [[Padma Shri]]<ref>{{Cite web|title=Padma Awards Directory (1954–2009) |publisher=[[Ministry of Home Affairs (India)|Ministry of Home Affairs]] |url=http://www.mha.nic.in/pdfs/LST-PDAWD.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130510095705/http://www.mha.nic.in/pdfs/LST-PDAWD.pdf |archive-date=10 May 2013 |df=dmy }}</ref> *1984: [[Royal Gold Medal]] for architecture by the [[Royal Institute of British Architects]].<ref>{{cite web|title=List of medal winners 1848–2008 (PDF)|url=http://www.architecture.com/Files/RIBATrust/Awards/RoyalGoldMedal/Royal%20Gold%20Medallists%201848%20-%202008.pdf|publisher=RIBA|access-date=30 October 2015|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140202101307/http://www.architecture.com/Files/RIBATrust/Awards/RoyalGoldMedal/Royal%20Gold%20Medallists%201848%20-%202008.pdf|archive-date=2 February 2014|df=dmy-all}}</ref> *1994: [[Praemium Imperiale]] *1998: 7th [[Aga Khan Award for Architecture]] for [[Madhya Pradesh Legislative Assembly]]<ref name=agha>{{Cite web|url=http://archnet.org/|archive-url=https://web.archive.org/web/20060208103213/http://archnet.org/library/sites/one-site.tcl?site_id=1759|url-status=dead|title=Archnet|archive-date=8 February 2006|website=Archnet}}</ref> *2005: [[Austrian Decoration for Science and Art]]<ref>{{cite web|url=http://www.parlament.gv.at/PAKT/VHG/XXIV/AB/AB_10542/imfname_251156.pdf|title=Reply to a parliamentary question|language=de|page=1714|access-date=1 March 2013}}</ref>[[File:The President, Dr. A.P.J. Abdul Kalam presenting Padma Vibhushan to Shri Charles Correa, a well known architect at investiture ceremony, in New Delhi on March 29, 2006.jpg|alt=Charles Correa pigreresibi Padma Vibhushan ki Presidente Dr. A.P.J. Abdul Kalam|thumb|Charles Correa pigreresibi an Padma Vibhushan ki President Dr. A.P.J. Abdul Kalam kan 2006]] *2006: [[Padma Vibhushan]] given by [[Government of India]]<ref name="TimesofIndia">{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-12-19/goa/30533988_1_charles-correa-goa-chief-minister-digambar-kamat|archive-url=https://archive.today/20120701155312/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-12-19/goa/30533988_1_charles-correa-goa-chief-minister-digambar-kamat|url-status=dead|archive-date=1 July 2012|work=[[The Times of India]]|title=CharlesCorrea, Gomant Vibhushan|date=19 December 2011|accessdate=2022-10-26|archivedate=2012-07-01|archiveurl=https://archive.today/20120701155312/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-12-19/goa/30533988_1_charles-correa-goa-chief-minister-digambar-kamat}}</ref> *2011: [[Gomant Vibhushan]] conferred by [[Government of Goa]]<ref name="TimesofIndia" /> ==Publikasyon== *Charles Correa, ''The New Landscape'', RIBA Enterprises, December 1985, ({{ISBN|978-0947877217}})<ref name="theculturetrip greatest"/> ==Buhay personal== Si Charles Correa an naagom si [[Monika Correa|Monika]] (née Sequeira), sarong artista, kan 1961. Sinda nagsaro, nag'estar sa saro kan flat sa Sonmarg apartment sa Mumbai. Igwa sinda duwang aki.<ref name="auto"/> ==Hilnga man== * [[Geoffrey Bawa]] * [[Muzharul Islam]] * [[B.V. Doshi]] * [[Raj Rewal]] * [[Bashirul Haq]] ==Toltolan== {{Reflist}} ==Mga dagdag na basahon== * [https://web.archive.org/web/20090201042935/http://boloji.com/architecture/00050a.htm Post Colonial India and its Architecture – I: Charles Correa – The Traditional in the Modern] ==Mga panluwas na takod== {{Commons category|Charles Correa}} * [http://www.bbc.co.uk/radio3/speechanddrama/charlescorrea_gallery.shtml?select=01#imagelink Charles Correa – Photo Gallery] sa [[BBC Radio 3]] * [https://web.archive.org/web/20110629172857/http://archnet.org/library/parties/one-party.jsp?party_id=11 Charles Mark Correa Biography] * [http://www.charlescorrea.net/ Charles Correa Associates] * [https://charlescorreafoundation.org/ Charles Correa Foundation] {{Authority control}}{{Saringsing}} {{DEFAULTSORT:Correa, Charles}} [[Kategorya:Mga 1930 na kamundagan]] [[Kategorya:Mga 2015 na kagadanan]] [[Kategorya:Mga Katolikong mga taga Goa]] [[Kategorya:Mga nagtapos sa St. Xavier's College, Mumbai]] [[Kategorya:Mga nagtapos sa Taubman College of Architecture and Urban Planning]] [[Kategorya:Mga nagtapos sa Massachusetts Institute of Technology]] [[Kategorya:Postmodernong arkitektura sa Indya]] [[Kategorya:Mga Urban designers]] [[Kategorya:Mga Indyanong urban planner]] [[Kategorya:Resipyente kan Padma Shri in science & engineering]] [[Kategorya:Resipyente kan Padma Vibhushan in science & engineering]] [[Kategorya:Resipyente kan Royal Gold Medal]] [[Category:Recipients of the Praemium Imperiale]] [[Category:Recipients of the Austrian Decoration for Science and Art]] [[Category:20th-century Indian architects]] [[Category:People from Secunderabad]] [[Category:Indian environmentalists]] [[Category:Activists from Andhra Pradesh]] [[Category:20th-century Indian educational theorists]] [[Category:Founders of Indian schools and colleges]] [[Category:21st-century Indian architects]] [[Category:21st-century Indian educational theorists]] [[Category:Indian architects]] 03p1u69o7ul9a6er59k5mdwxnfxn9j8 0 44659 289344 265439 2025-06-12T04:29:33Z Crystal East 25362 289344 wikitext text/x-wiki {{speciesbox |image = Paroy.JPG |image_caption=An tinanom na paroy |image2=Koeh-232.jpg |image2_caption=An bunga kan paroy na kun saen mahihiling an tipasi kaini |display_parents =6 |genus = Oryza |species = sativa |authority = [[Carl Linnaeus|L.]] }} An '''paroy''' (''Oryza sativa'') pagkakan na gayo kan dakulang parte kan populasyon nin kinaban. Ini sarong tinanom na natubo sa parteng tropikal kan [[kinaban|kinàban]] orog na sa [[Latin America]], sa [[Subangan]], [[Habagatan]] asin [[Habagatan-subangan na Asya]], [[Aprika]], norteng [[Italya]], asin sa Sulnopan na Baybayon kan [[Amihanan na Amerika]]. Masabi na an [[bagas]] (na paroy) iyo an ikaduwang tipasi na ''cereal'' na kinukunsomong gayo digdi sa kinaban, sunod sa [[mais]]. Iyo iyan an [[List of rice cultivars|klase nin pig-oomang paroy na an mga cultivars]] iyo an komun sa bilog na kinaban, asin [[History of rice cultivation|enot na nagin domestikado]] sa [[Yangtze|Salog Yangtze]] basin sa Tsina 13,500 sagkod kan 8,200 na taon an nakaagi.<ref name="Normile">{{cite journal|last=Normile|first=Dennis|year=1997|title=Yangtze seen as earliest rice site|journal=Science|volume=275|issue=5298|pages=309–310|doi=10.1126/science.275.5298.309|s2cid=140691699}}</ref><ref name="Vaughanetal2008">{{cite journal|last1=Vaughan|first1=DA|last2=Lu|first2=B|last3=Tomooka|first3=N|year=2008|title=The evolving story of rice evolution|url=https://www.researchgate.net/publication/222526251|journal=Plant Science|volume=174|issue=4|pages=394–408|doi=10.1016/j.plantsci.2008.01.016}}</ref><ref name="harris">{{cite book|author=Harris, David R.|title=The Origins and Spread of Agriculture and Pastoralism in Eurasia|publisher=Psychology Press|year=1996|isbn=978-1-85728-538-3|page=565}}</ref><ref name="Zhang2012">{{cite journal|last1=Zhang|first1=Jianping|last2=Lu|first2=Houyuan|last3=Gu|first3=Wanfa|last4=Wu|first4=Naiqin|last5=Zhou|first5=Kunshu|last6=Hu|first6=Yayi|last7=Xin|first7=Yingjun|last8=Wang|first8=Can|last9=Kashkush|first9=Khalil|date=December 17, 2012|title=Early Mixed Farming of Millet and Rice 7800 Years Ago in the Middle Yellow River Region, China|journal=PLOS ONE|volume=7|issue=12|pages=e52146|bibcode=2012PLoSO...752146Z|doi=10.1371/journal.pone.0052146|pmc=3524165|pmid=23284907|doi-access=free}}</ref> Sarong tradisyonal na pagkakan sa [[Aprika]], an bagas may potensyal sa pagpakaray kan nutrisyon, igantad an seguridad sa pagkakan, magtolod kan pag'asenso sa mga rural na lugar asin magsuporta sa pagaataman sa karahayan kan kadagaan. An bagas natao kan saro kalimahan kan calorie nakokonsumo sa bilog na kinaban. An kahalagahan kan bagas dakulang gayo mala ta kan taon 2008, magkapirang gobyerno asin mga paratingi nin bagas nagpoon magrasyon kan suplay kan tipasing ini huli sa katakotan na magigin maipo an bagas sa merkado kan kinaban. Inaapod na '''paroy''' ini kun tinanom o an bunga an tinotomoy, '''bagas''' kun namolino na, asin '''[[maluto]]''' kun sinapna' na alagad, an saro-sarong maluto inaapod na '''hima''' (o, nima). '''Binsâ''' man an apod kan kinakapaw na sabaw sa pigsasapna' na bagas. Sarong klaseng bagas na pansalak mansana sa mga luto na koro-kakanon iyo an [[palagadan]], bagas na lila sa kolor asin mahamyo. Sa Bikol, an bagas na mapulot kun sinasapna' inaapod na '''pulotan''' asin an bakong mapulot, inaapod na '''baranay'''. An saro-sarong bunga kan paroy inaapod na '''tipasi''', kun ini tuyong pananom inaapod na '''banhi'''. Sa pre-Hispanikong panahon sa Kabikolan, dakulon na species nin paroy an tinatanom pa alagad sa lawig asin lakaw nin panahon ini nagkapuruho' asin nagkawarara na. Kun mamaanan an [[Vocabulario de la Lengua Bicol|Vocabulario]] na binilog ni [[Marcos de Lisboa]] kan mga taon 1600, uya an magkapirang mga paroy na lakop na pananom kaidto: malictay, guimpad, tinoon, tinogos, maloon, tinoma, tangong, hinipon, dongdong, hangbas, cabong, batangon, binachao, barawa, dala, dalosamat, daras, dibaclon, boracnaga, cadosog, lagoti, cocondato, guinapas, carangcang, manloay, manocnon, manonglay, paraya, sumagyad, sablay, bulao, yumocyoc, tipocol, dinamulag, banglag. == Kataytayan nin mga ladawan == <gallery> Insect on a rice grain.jpg|"Tayangaw" na nakatugdon sa Paroy Flower of Rice.jpg|Burak kan paroy Ladawan:Green rice sheaves planted in a paddy field with long shadows at golden hour in Don Det Laos.jpg|Ba'gong tanom na paroy Ladawan:Rice planting in Bhutan 01.jpg|Pag tanom kan paroy sa Bhutan File:Rice Smut Tagbong Pili Camarines Sur.jpg|Rice Smut sa Tagbong, Pili, Camarines Sur (Paroy na may helang na smut) </gallery> == Toltolan == {{reflist}} {{poon}} 2rc1f1vkue791o0cqqr82jskdpe82wn 0 44870 289382 257168 2025-06-12T11:38:31Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289382 wikitext text/x-wiki Si '''James Tiece''' (nagadan ca. 1423), nin [[New Romney]], Kent, sarong Ingles na politiko. Si Tiece [[Myembro nin Parlamento]] para sa [[New Romney (UK Parliament constituency)|New Romney]] kan Pebrero 1383, Abril 1384, Enero 1390, Nobyembre 1390 asin 1417.<ref>{{Cite web|url=http://www.historyofparliamentonline.org/volume/1386-1421/member/tiece-james-1423|title=TIECE, James (D.c.1423), of New Romney, Kent. &#124; History of Parliament Online|access-date=2023-09-13|archive-date=2023-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20231111174353/https://www.historyofparliamentonline.org/volume/1386-1421/member/tiece-james-1423|dead-url=yes}}</ref> ==Toltolan== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Tiece, James}} [[Kategorya:Mga Ika-14ng siglong mga kamundagan]] [[Kategorya:Mga 1420 na kagadanan]] [[Kategorya:Mga Ingles na MPs Pebrero 1383]] [[Kategorya:Mga Ingles na MPs Abril 1384]] [[Kategorya:Mga Ingles na MPs Enero 1390]] [[Kategorya:Mga taga New Romney]] [[Kategorya:Mga Ingles na MP 1417]] {{14thC-England-MP-stub}} 8cs54jol7w8m161c2cma0i3ix8spj0c 2 45317 289362 274432 2025-06-12T07:01:06Z Jerome2017 11359 /* Jerome M. Hipolito */ 289362 wikitext text/x-wiki == <big>Jerome M. Hipolito</big> == Volunteer, PhilWiki Community About Me Jerome is an Associate Professor II at Central Bicol State University of Agriculture-Calabanga handling language, literature, and research subjects. Outside of his profession, he has been involved with the Wikimedia movement since 2013 as an editor in Bikol Wikipedia. He attended the 1st Naga Wiknic and 8th Meet up of contributors of Bikol Wikipedia in Naga City Ecology Park in San Felipe, Naga City last January 6, 2013 and the 10th Foundation Anniversary of Bikol Wikipedia at James O'Brien SJ. Library, Ateneo de Naga University last November 11 and 18, 2017. He organized the CBSUA Wiki Education last October 25, 2023 at Central Bicol State University of Agriculture, the first university in the Philippines to launch a Wiki Education Program. In 2024, he launched the pioneering Wiki OJT as a project of Wiki Instruction where OJT students from the College of Arts and Sciences experience the life of wikimedians primarily consist of translating, editing, and writing Wiki articles as well us uploading photos for Wiki Commons. Additionally, He added Wiki Saysay and Wiki Dakitaramon as events in the LitFest: Festival of Ideas, a monthlong literary Festival at CBSUA. In 2025, Aside from continuing Wiki Saysay and Wiki Dakitaramon in the LitFest: Cabinet of Curiosities at CBSUA. He co-organized the inauguralHablon-Usipon Children's Book translation Workshop on June 11-12, 2025 at Worknest, Magsaysay, Naga City. beyeqrktrqyjo18j7a6fo3eevfpr59v 0 45750 289372 282144 2025-06-12T08:22:45Z Dos Padayon 24020 Created by translating the section "Early life" from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1295145693|Barbie Hsu]]" 289372 wikitext text/x-wiki {{infobox person | name = Barbie Hsu | image = | image_size = 230px | alt = | caption = Hsu in 2018 | native_name = 徐熙媛 | native_name_lang = zh | birth_date = {{Birth date and age|1976|10|6|df=y}} | birth_place = [[Taipei]], [[Taiwan]] | death_date = {{Death date and age|2025|02|02|1976|10|6|df=yes}} | death_place = {{JPN}} | occupation = Actress, singer, television host | years_active = 1994-present | spouse = {{unbulleted list| {{marriage|Wang Xiaofei|2011|2021|end=divorced}}| {{marriage|[[Koo Jun-yup]]|2022}} }} | children = 2 | relatives = [[Dee Hsu]] (sister) | module = {{Infobox Chinese|child=yes | p = Xú Xīyuán }} | module2 = {{infobox musical artist | embed = yes | alias = Big S (大S; Da S)<br>Barbie Shu | genre = [[Mandopop]] | associated_acts = ASOS }} | height = }} Si '''Barbie Hsu''' ({{zh|Hsü Hsi-yuan|c=徐熙媛|p=Xú Xīyuán}}; namundag Oktobre 6, 1976 – nagadan Pebrero 2, 2025) iyo an sarong Taiwanese na aktres, parakanta, asin host sa telebisyon.<ref name="chinesemov">{{Cite web|url=http://chinesemov.com/actors/Barbie%20Shu.html|title=Barbie Shu|access-date=February 12, 2010|publisher=chinesemov.com}}</ref> Midbidon siyang marhay huli sa saiyang pangenot na papel sa television series na ''[[Meteor Garden (2001 TV series)|Meteor Garden]]'' (2001). ==Toltolan== {{reflist}} {{stub}} == Buhay == Si Hsu namundag kan 6 Oktubre 1976 ki Hsu Chien asin "May" Huang Chun-mei sa Taipei bilang ikaduwang aki nin tolong tugang na babae. Igwa siyang matuang tugang na babae, si Hsu Shi-hsien, asin sarong nguhod na tugang, si Dee Hsu. An pamilya ni Hsu na paternal ogwang sadiring tindahan nin alahas sa Taipei, na pinundar kan saiyang lolo sa ama, sarong whaishengren gikan sa Tancheng County, Shandong, sa laog nin labing 60 taon sagkod sa pagsarado kaini kan 2018. Kan siya hoben pa, an saiyang ina, sarong benshengren na orihinal na nagtatrabaho bilang serbidor sa restawran sunod sa tindahan kan Hsu bago siya mag-agom, suway sa ama ni Hsu, solong aki kaiba an pitong mas matuang tugang na babayi, huli sa panggigipit kan pamilya niya na magdara nin aking lalaki, pati na an pagigin bakong maimbod kaini, pag - abuso sa laog kan harong, alkoholismo asin pagsugal. Nagtrabaho an saiyang ina bilang sarong real estate broker para suportaran si Hsu asin an duwa niyang tugang na babayi mantang nagdulag an ama niya huli sa utang sa sugal kan siya 14 anyos, dangan nagbalik ini pagkatapos. An saiyang mga magurang pormal na nagdiborsiyo kan huring parte nin 2008, nagin parte kan saindang kasunduan kun sain si Barbie asin Dee an nag-areglo kan utang sa sugal kan saindang ama sa ultimong pagkakataon karibay kan saiyang pirma. An saindang ina an nagin parataram asin parsyal na manedyer sa bilog nindang karera, mantang an ama ninda, na nagpadanay nin marhay na relasyon sa saiyang mga aking babae pakatapos niyang magpundo sa pag - inom, nagadan huli sa kanser sa katoy kan 2012 sa edad na 59. 49kzbhcn3sribdw3c4el6600332i1vn 0 47578 289304 271931 2025-06-11T17:32:01Z JayCubby 26789 ([[c:GR|GR]]) [[File:Guillermo Kahlo - Frida Kahlo, June 15, 1919 - Google Art Project.jpg]] → [[File:Guillermo Kahlo - Frida Kahlo, June 15, 1919 - Google Art Project (restored).jpg]] If unwanted, feel free to revert. I restored the image (scratch, splotch and mold removal) and preserved the crop 289304 wikitext text/x-wiki {{Infobox tawo|image=Frida Kahlo, by Guillermo Kahlo.jpg|caption=Kahlo in 1932|name=Frida Kahlo|other_names=Magdalena Carmen Frieda Kahlo y Calderón, Frieda Kahlo|birth_name=Magdalena Carmen Frida Kahlo y Calderón <!-- Don't change the spelling; Kahlo was officially "Frida" from birth, although she preferred the German spelling "Frieda" until the 1930s. -->|birth_date={{Birth date|df=yes|1907|7|6}}|birth_place=[[Coyoacán]], Mexico City, [[Porfiriato|Mexico]]|death_date={{Death date and age|df=yes|1954|7|13|1907|7|6}}|death_place=Coyoacán, Mexico City, Mexico|movement={{hlist|[[Surrealism]]|[[Magic realism]]|[[Naïve art|Naïve]]}}|spouse={{plainlist| * {{marriage|[[Diego Rivera]]|1929|1939|end=div}} * {{marriage||1940}} }}<!--Year omitted when marriage ends w/ death of article subject-->|relatives=[[Cristina Kahlo]] (sister)|occupation=Painter|module={{Infobox person|child=yes | signature = Frida Kahlo signature firma.svg}}}} '''Si Magdalena Carmen Frida Kahlo y Calderón''' (6 Hulyo 1907 - 13 Hulyo 1954) sarong Mehikanong pintor na midbid huli kan saiyang dakol na mga retrato, sadiring-ladawan, asin gibo na inspirasyon kan kapalibutan asin artifak nin Mehico. Nainspirar kan popular na kultura sa nasyon, nag - eempleyo siya nin sarong estilo nin arte para maaraman kun an mga hapot sa identidad, post-kolonyalismo, katauhan, klase, asin rasa sa Mehikanong sosyudad.<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/50womenartistsyo0000weid|title=50 women artists you should know|last=Weidemann|first=Christiane|publisher=Prestel|others=Larass, Petra., Klier, Melanie|year=2008|isbn=978-3-7913-3956-6|location=Munich|oclc=195744889|url-access=registration}}</ref> An saiyang mga pinta paratimay makusog na autobiograpikal na elemento asin saralak na realismo na may pantasya. Apuera sa pagigin kabilang kan mobimientong pan - post-rebolusyonaryo na ''Mexicayotl'', na naghingoang tawan nin kahulogan an sarong Mehikanong midbidan, si Kahlo sinasabing surrealista o realista mahika.<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/diegoriverafrida0000rose/page/117|title=Diego and Frida: High Drama in Detroit|last=Rosenthal|first=Mark|date=2015|publisher=Detroit, MI: [[Detroit Institute of Arts]], [2015] New Haven; London: [[Yale University Press]], [2015]|isbn=978-0895581778|page=[https://archive.org/details/diegoriverafrida0000rose/page/117 117]}}</ref> Midbid man siya sa pagpinta kan saiyang eksperyensiya nin pabalikbalik na kulog. Namundag sa sarong Aleman na ama asin ina na mesteza, si Kahlo ginamit an kadaklan kan saiyang pagkaaki asin adultong buhay sa La Casa Azul, an pamilya niya sa Coyoacán - ngonyan hayag- publikong makukua sa Museo Frida Kahilo. &nbsp;Dawa ngani siya baldado nin huli sa polio kan aki pa, si Kahlo nagin matibay na estudyanteng sa eskuelahan sa medisina sagkod na mairido sa sarong aksidente sa auto sa edad na 18, na nagtao nin grabeng kolog asin medikal na mga problema sa saiyang buhay. Durante kan saiyang pagrahay, nagbalik siya sa saiyang interes sa arte asin magin siyang pintor. An interes ni Kahlo sa politika asin arte an naggiya saiya na magbali sa Partido Komunista nin Mehikano kan 1927, na paagi kaini nabisto niya an kapwa nyang artistang si Diego Rivera. An mag - agom nagpakasal kan 1929.[1] asin naglabing marhay sa huring parte nin dekada nin 1920 saka inot na mga taon kan 1930, magkaiba sindang nagbiyahe sa Mexico asin Estados Unidos. Durante kan panahon na ini, nagmukna siya kan saiyang artistikong istilo, hali kan mayor niyang inspirasyon sa kultura nin Mehikano, asin nagpinta nin kadaklan saradit na sadiri-ladawan na an mga elemento hale sa pre-Columbian asin [[Simbahan Katoliko|Katolikong]] pagtubod. An saiyang mga pintura nagpukaw kan interes nin surrealistang pintor na si André Breton, na iyo an nangenot para sa enot na solong eksibit ni Kahlo sa Julie Levy Gallery sa Nueva York kan 1938; an eksibisyon sarong kapangganahan asin sinundan pa kan sa Paris kan 1939. Mantang mas dikit an kapangganahan kan eksibisyon Pranses, nabakal kan [[Louvre]] an gibo ni Kahlo na, The Frame, para maitampok siya sa saindang koleksyon.[1] Sa bilog na mga taon nin 1940, si Kahlo nagpartisipar sa mga eksibit sa Mehiko asin Estados Unidos asin nagtrabaho bilang paratokdo sa arte. Nagtukdo siya sa Escuela Nacional de Pintura, Escutura y Grabado ("''La Emeralda''") asin sarô siyang myembro kan Seminario de Cultura Mehikano. An pirming maluyang salud ni Kahlo nagpoon na kan parehong dekada. Nagkaigwa siya kan enot niyang solo exhibisyonsa Mexico kan 1953, dai nahaloy bago siya nagadan kan 1954 sa edad na 47. [[Ladawan:Guillermo Kahlo - Frida Kahlo, June 15, 1919 - Google Art Project (restored).jpg|thumb|Si Kahlo kan Hunyo 15 1919, 11 anyos.]] == Mga toltolan == {{Notelist}} fzr4khgcvucorbbzlcbocfpsmpwgg0u 0 48112 289309 284866 2025-06-11T22:37:47Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289309 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Befana1.jpg|thumb| Sarong papet na gibo sa kahoy na naglaladawan kan Befana]] Sa mga osipon asin kaugalian kan mga tawo sa Italya, an '''Befana''' (  [[Italya|)]] [[Pangkukulam|.]]​[[Santa Claus|​]]​ <ref name="Ultimate Guide">Illes, Judika. ''Encyclopedia of Spirits: The Ultimate Guide to the Magic of Fairies, Genies, Demons, Ghosts, Gods & Goddesses'' (2009) p. 269. {{ISBN|978-0-06-135024-5}}</ref> An Befana sarong lakop na tradisyon sa mga Italyano kaya igwa nin kadakol na pangaran. Siya parte kan parehong popular na nasyonal na kultura asin tradisyonal na kultura kan mga tawo asin kapareho kan ibang mga pigura na naglilibot-libot minsan sa laog kan Doseng Aldaw asin binabalosan an marahay, pinapadusahan an maraot, asin nag-aako nin mga dolot. An Befana sarong misteryoso, magkakontrahan na pigura na dai malinaw an ginikanan. An karakter na ini pinauswag kan bagay na siya sa kabilogan napabayaan kan mga iskolar alagad siya an tema nin kadakol na espekulasyon kan mga nagsasambit saiya. An Pre-Kristiyano, Kristiyano, asin sinkretismo kan duwa gabos pigpostulado bilang mga paliwanag kan saiyang ginikanan. Sa nagkapirang parte kan Italya, orog na sa mga sentral na rehiyon, an pag-mumming nangyayari sa bisperas kan Epiphany. An mga munyika gibo saiya asin an mga effigy sinusulo asin an mga bonfire parating nagsisindi. Nagdadara siya nin mga regalo sa mga marahay na aki, parati mga dulse, kendi o mga aling-alingan, alagad karbon sa mga maraot na aki. Siya parati piglaladawan bilang sarong hag na nakasakay sa sarong walis sa aire na nakasulot nin itom na shawl asin natatahoban nin aso huli ta siya minalaog sa mga harong kan mga kaakian sa paagi kan tsimenea. Parati siyang nakangisi asin may darang bag o hamper na pano nin kendi, regalo, o pareho. <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''<nowiki><span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2010)">citation needed</span></nowiki>'' &#x5D;</sup> Siya bako sanang namomotan kundi kinakatakutan man asin tinutuya, partikularmente kan mga kaakian. == Mga pangaran asin etimolohiya == An sarong popular na pagtubod iyo na an saiyang pangaran gikan sa Kapiyestahan nin Epipanya . Dakul an nagtutubod na an pangaran na ''Befana'' gikan sa bersyon na Italyano kan tataramon na Griyego na ''epifania'' o ''epiphaneia'' (Griego, επιφάνεια = hitsura, ibabaw; Ingles: epiphany ) asin ini an pinakapopular na teorya. An iba nagsasabi, alagad, na an pangaran gikan sa ''bastrina'', an mga regalo na asosyado sa diosa na si Strina. Sa librong ''Domestic Life in Palestine'', ni Mary E. Rogers (Poe & Hitchcock, 1865) an kagsurat nagsasabi:   Alagad an sarong 'Essay on the Fine Arts', ni E. L. Tarbuck, nagdara sako na magtubod na an kaugalean na ini sarong relikya nin paganong pagsamba, asin na an tataramon na "Bastrina" nanonongod sa mga dolot na dati ginigibo sa diosa na si Strenia. Haros dai niamo malalaoman na an mga pagano na nag-ako nin Kristianismo puedeng lubos na bayaan an saindang dating mga kredo asin kostumbre. Sabi ni Macaulay, "Nadaog kan Kristiyanismo an paganismo, alagad an paganismo nakaulakit sa Kristiyanismo; an mga rito kan Panteon nag-agi sa saiyang 'pagsamba, asin an mga subtility kan Akademya sa saiyang kredo'". Dakol na paganong kaugalean an inako kan bagong Simbahan. Si T. Hope, sa saiyang ‘Essay on Architecture’, nagsabi: ‘An Saturnalia ipinadagos sa Karnabal, asin an kapiestahan na may mga dolot sa diosang si Strenia ipinadagos sa Bagong Taon . . .'<ref>page 408</ref> An Befana midbid sa nagkapirang ibang pangaran sa bilog na Italya siring sa ipinaheling ni Alfredo Cattabiani [ it ], an iba sainda mga diyalektong variant kan [[Tataramon na Italyano|Standard Italian]] na "gurang na babae" (vecchia) o "bruha" (strega):   Alagad an pigura kan gurang na babae na nagdadara nin mga regalo bako sanang Romano: inaapod siya, halimbawa, na Vecchia [Gurang na Babae] sa Pavia, an Pifanie [Epiphany] sa Lario Orientale, an Vecia [Gurang na Babae] o Stria [Bruha] sa Mantua, Padua, Treviso, asin Verona, an Pasquetta [Littleer, Easter, Legnatego] sa Venice Marga Redodesa, sarong pangaran na makukua man sa Belluno Alps na may mga variant na Redosega, Redosola asin Redosa; an Sibilia [Sybil] sa Pirano, an Donnazza [Babae?] sa Borca di Cadore, an Anguana [Halas?] sa Cortina d’Ampezzo asin an Berola sa probinsia nin Treviso, an Vecie [Gurang na Babae] o an Strie [Bruha] o an Femenate o an Marangule sa Friuli. Sa Modena siya si Barbasa, sa Piacenza siya si Mara, asin an Voecia [Gurang na Babae] sa Bologna. Inaapod man siyang Italianong folklorist na si Giuseppe Pitrè na Carcavecchia asin an gurang na babae kan Pasko, na an huri iyo an Siciliano. An kaugnay na kaugalean sa pag-inom igwa man nin manlaen-laen na pangaran sa manlaen-laen na rehiyon kan Italya. Sa Tuscany inaapod ining Befanata. Inaapod ining Pasquella sa Umbria, Lazio, Marche, Emilia-Romagna, asin Abruzzo. Midbid man ini sa apod na Pasquarella sa Abruzzo. An duwang huring pangaran na ini parehong kinua sa tataramon na Italyano para sa Easter ''Pasqua'' na hiniram nin direkta sa Hebreong ''Pesach'' . == Kapinunan == [[Ladawan:Bartolomeo_Pinelli,_La_Befana,_1821,_NGA_154010.jpg|thumb| ''La Befana'' ni Bartolomeo Pinelli (1821)]] An nasusurat na mga rekord kan Befana asin Befanata nagpoon pa kan Edad Media. An saiyang ginikanan iyo an tema nin mga espekulasyon kan mga iskolar na manlaen-laen an nagproponer na sinda yaon sa paganismo, Kristiyanismo, o pinaghalo kan duwa. Sinabi ni John B. Smith na siya, arog kan saiyang katimbang na Halangkaw na Aleman na si Perchta, mayo nang iba kundi an personipikasyon kan Epiphany na pig-imbento kan mga Kristiyano kan edad media na igwa nin tendensiyang magpersonipikar kan mga aldaw nin kapiyestahan asin pag-ayuno mantang si Jacob Grimm dai nanompongan na bakong kredible na an duwang magkasuhay na kultura magpersonipikar nin sarong aldaw nin kapiyestahan bilang sarong supernatural na pigura ("sarong pangaran sa kalendaryo an nagin kawsa kan imbensyon nin sarong supernatural being") asin nagkonklusyon na mas posibleng marhay na an Befana asin Perchta pre-Kristiyano an ginikanan asin na sinda nakisumaro sa pangaran kan Kristiyanong kapiyestahan. Ipinarisa na igwa nin "malinaw na pagprobar na gibohon na Kristiyano an nakakapurisaw na babaeng karakter sa paagi nin pagliwat saiya sa babaeng personipikasyon kan bangkete." Sa pangkagabsan an pre-Kristiyanong ginikanan iyo an pinaka-proponer asin an Befana parateng sinasabi na sarong diosa o an natatada kan saro, dawa ngani kun anong kultura asin panahon na saiyang pinaghalean bakong gayong uniporme. An mga kultura na pigproponer kabali an mga paraoma na Romano, Celtic, Neolitiko, asin mga paraayam-paratipon kan Paleolitiko. == Itsura asin gawi-gawi == Sa tradisyonal na ikonograpiya kan Italya, siya pigladawan na igwa nin mga mata na baga, matarom na ngipon na garo pusa, matarom asin nakakaputol na dila, asin sarong lalawgon na may aso gikan sa mga tsimenea na saiyang piglalaogan sa mga harong. [ nota 3 ] Ilinaladawan man siya bilang sarong "maringis, daing ngipon na gurang na babae". Ilinadawan siya ni Grimm bilang sarong engkanto na may diperensya sa porma. Sinasabing nagsusulot siya nin mga trapo, panyo, asin nagdadara nin walis asin sako o basket na piglalaag niya kan saiyang mga regalo. Sarong beses kada taon sa banggi nin Enero 5, minaluwas siya sa mga lungib sa bukid kun saen siya sinasabing nag-eerok asin naglalayog sa aire, na nakasakay sa saiyang walis pabaliktad, tanganing magdara nin mga aling-alingan o kendi sa mga marahay na aki asin karbon o abo sa mga masungit na aki sa bilog na Italya. <ref name="Muthig2">Muthig 1978, pp. 2-3</ref> Sa kadaklan na mas dukhang parte kan Italya asin partikularmente sa rural na Sicily, sarong sugkod sa sarong medyas an ibinugtak imbes na karbon. Bilang sarong marhay na paraataman sa harong, dakul an nagsasabi na siyang maglilinig kan salog bago siya maghali. Para sa nagkapira an pagwalis nangangahulogan nin paghale sa mga problema kan taon. Dai dapat siya bantayan kan mga aki mantang siya nagbibisita asin naghahatod nin mga bagay o sinda nasa grabeng peligro ta habo niyang bantayan. An saro pang, na-sanitize na bersyon nagsasabi na kun an Befana may madakop na nagmamasid saiya, sinda makakaresibe nin sarong mapag-aling na pag-upak sa abaga gikan sa saiyang walis. An aspektong ini kan tradisyon pwedeng dinisenyo tanganing an mga aki magdanay sa saindang mga higdaan. Sa Roma, an saiyang harong sinasabing yaon sa tahaw kan mga atop kan Piazza Navona . Sinabi ni Grimm na siya sarong "takot sa mga kaakian". Narisa ni Siporin an saiyang magkakontrahan na karakter asin sinumaryo ini: "Siya sarong lola alagad garo bruha, an target nin daing katapusan na pag-olog-olog alagad hararom na namomotan, nakakatuyaw asin may dignidad, domestiko alagad sarong paralagawlagaw, maluya asin nakadepende alagad kinakatakutan asin makapangyarihan. Siya sarong gurang na babae na pigtutugtog nin sarong hoben na lalaki." == Kristiyanong osipon == An osipon kan mga Kristiyano nagsasabi na an Befana pigdulok kan mga Biblikal na Mago, na midbid man bilang an Tolong Madunong na Lalaki o an Tolong Hade, pirang aldaw bago an pagkamundag kan Omboy na si Jesus . Naghapot sinda nin direksyon kun haen an Aki nin Dios, ta naheling ninda an saiyang bitoon sa langit, alagad dai nia aram. Tinawan niya sinda nin istaran para sa sarong banggi ta siya an pigkokonsiderar na pinakamarahay na katabang sa harong sa baryo na may pinakamaogmang harong. Inimbitaran siya kan mga Mago na mag-iba sainda sa pagbaklay tanganing hanapon an Omboy na si Jesus, alagad nagsayuma siya, na nagsasabi na sibot siyang marhay sa saiyang mga trabaho sa harong. Kan huri, nagbago an isip kan mga Befana asin nagprobar na hanapon an mga Mago asin si Jesus. Kan bangging idto dai nia sinda nakua, kaya sagkod ngonyan hinahanap pa kan Befana an Umboy na si Jesus. Pigwawalat niya an gabos na marhay na aki nin mga aling-alingan asin kendi ( ''caramelle'' ) o prutas mantang an mga maraot na aki nagkukua nin karbon o maitom na kendi ( ''carbone'' ). An saro pang komun na nadadangog na osipon kan mga Kristiyano kan Befana nagpopoon sa panahon kan pagkamundag kan Omboy na si Jesus. Sa pagsaysay na ini, ginamit ni Befana an saiyang mga aldaw sa paglinig asin paglinig. Sarong aldaw an mga Mago nagduman sa saiyang pinto sa paghanap kan Omboy na Jesus. Alagad, pinatalikod nia sinda huli ta sibot siang marhay sa paglinig. Sa pagmati nin kasalan, sa kahurihurihi nagdesisyon siyang hanapon si Jesus sa sadiri niya sa paagi nin pagsunod sa sarong maliwanag na liwanag, na midbid man bilang an dakulang bitoon sa kalangitan na sa pagtubod niya iyo an nagtutukdo kan dalan. Nagdara sia nin sarong bag na pano nin mga linuto asin mga regalo para ki Jesus saka sarong silhig tanganing tabangan an bagong ina na maglinig. Sa kamondoan sa ibong kan saiyang pinakamarahay na paghihingoa dai niya siya nakua. Susog sa pag-istorya na ini, an Befana naghahanap pa man giraray pagkatapos kan gabos na siglong ini para sa bagong mamundag na Mesiyas. Sa bisperas kan Epiphany, an Befana minaduman sa lambang harong na may aki asin minawalat nin regalo. Dawa ngani dai siya nagin mapanggana sa saiyang paghanap, nagwawalat pa man giraray siya nin mga regalo para sa mga kaakian sa gabos na lugar huli ta an Kristong Aki makukua sa gabos na kaakian. == Mga kaugnay na numero == Sa tradisyon kan mga tawo, an manlaen-laen na mga pigura may relasyon saiya, na minakompuesto nin sarong pamilya, asin yaon sa ''befanotti'', dawa ngani an eksaktong mga karakter na imbuelto nagkakaiba-iba sa panahon asin lugar. Pirming yaon an saiyang agom asin katimbang na lalaki, an Befano, dawa ngani sa nagkapirang lugar si San Antonio na Abad sinasabing saiyang agom. An mga kanta na kinakanta bilang parte kan pag-mumming ni ''befanotti'' nagsambit kan saiyang mga aki, na saiyang hinahanap nin kakanon magsalang implicit o explicit, na kapareho sa totoong buhay kan ''befanotti'' na naggigibo man kaiyan. An sarong kanta nagtutukdo kan saindang bilang na sanggatos. Sinabi ni Grimm na "an iba nagsasabi, siya aki ni Herodes". Sa [[Latera]], an Befana asin Befano pig-iiba kan Konde kan Buon'Umor, sarong karakter na tipo nin parakurahaw na nag-aanunsyo kan saindang presensya asin naghahagad sa mga tawo na mag-host sainda asin trataron sinda nin pagkamoot siring sa saindang hinahagad. == Tradisyonal na mga kaugalian == [[Ladawan:Italia_-_Spinello_di_Santa_Sofia_-_Festa_della_Befana_2.jpg|thumb| Piyesta sa Befana sa Santa Sofia]] An nagkapirang kaugalean na asosyado saiya ginigibo sa banggi nin Enero 5 asin sa masunod na aldaw, an Epiphany (Enero 6). Sa enot, an mga grupo nin mga lalaki sa kabukidan kan Italya nagbibiyahe sa harong-harong na nagkokolekta nin kakanon, para sa saindang sadiri asin sa Befana karibay nin pagtugtog nin sarong kanta, "The Befana" ("La Befana"), asin minsan mga skit asin iba pang aling-alingan arog kan pagbayle asin mga quips para sa mga nag-eerok sa mga harong. An mga lalaking nagpartisipar sa mga aktibidad na ini inaapod na ''befanotti'' . Mantang an mga iskolar tradisyonal na inaapod ining "kostumbre sa paglimos", si Steve Siporin dai minaoyon asin nagtutulod na ini sarong pantay na pagbalyo (kakanon para sa aling-alingan) na dinisenyo tanganing mapreserbar an dignidad kan mga ''befanotti'' tanganing dai sinda mabawasan sa paglimos. An ''mga befanotti'' mismo pighihiling ini bilang sarong pagbalyo <ref name="Siporin 2022 b">Siporin 2022, p. 191</ref> asin an sarong kanta malinaw na nagsasabi na "an Befana dai nakikimaherak". An mga kanta parati, sa paaging implicit o hayag, nag-eengganyar sa mga tawong dinadalaw na magtao nin matinao, sa parati huli ta kun dai ninda gigibohon may maraot na mangyayari, magsalang sa harong (kaiba an mga tawo, hayop, asin mga bagay, arog kan harong mismo) o sa Befana, na epektibong pigbibihag. Sa ibong na lado, an mga pananakot na ini dai dapat seryosohon, arog kan mga pag-olog-olog asin mga prank na parte kan kaogmahan asin kapiyestahan kan Befanata imbes na aktuwal na pananakot. Tamang-tama sa atmospera na ini, an mga skit na piggigibo kan mga ''befanotti'' nakakasuherir asin karnabal asin an Epiphany iyo an kapinunan kan panahon nin [[Karnabal]] . Minsan an kanta naghahagad nin mga espesipikong kakanon sa mga harong, na an karne, orog na an karneng orig, asin itlog iyo an pinakamahalaga. Sa Tuscany, an kanta iyo an mayor na pagganap asin pirming yaon. An mga Italyanong folklorist nakatipon nin dakulang bilang nin mga kanta kan Befana gikan sa bilog na nasyon na nagpapahiling nin dakulang pagkakaiba-iba kan liriko asin lokal na gayo, dawa ngani an pagsambit kan mga lokal na palatandaan bihira. Tibaad may mga bersion nin mga awit na inaawit sana sa espesipikong mga tawo, arog baga kan mga kuripot tanganing kombensiron sinda na magin mas matinao. <ref name="Siporin 2023 d">Siporin 2023, p. 106</ref> Sa tradisyon, an mga lalaking minakompuesto kan mga ''befanotti'' iyo an pinakadukha sa baryo asin an mga mayaman na lalaki grabeng pinagbabawalan na magbilog kan saindang sadiring mga iskwad asin magpartisipar. Ini huli ta an praktikal na trabaho kan ''befanotti'' iyo an magtao sa mga tawong dikit o mayo nin kakanon nin mga kakanon na mayaman sa taba asin protina sa laog kan tiglipot tanganing, dawa pansamantalang, maibitaran an gutom asin kagadanan sa paagi nin gutom, na yaon sa Italya sagkod sana kan ika-20 siglo, sa nagkapirang lugar sagkod sa huring kabanga kan nasambit na siglo. Ni an pagbabawal na ini ni an pagmate na an kaugalean na ini para sana sa mga dukha nag-eeksister ngonyan. <ref name="Siporin 2023 a">Siporin 2023, p. 90</ref> Alagad an kaugalean dai nag-eeksister sa gabos na parte kan nasyon. Mayo ini sa Sicily kun saen kan nakaaging mga mayayaman na kagsadiri nin daga direktang nagdidistribwir nin kakanon sa mga dukha sa paagi na "nakakasupog sa mga resipyente", kaya dai na kaipuhan an Befanata asin iba pa, kaparehong mga ritwal nin paglimos o pagbalyo. Kan ika-20 siglo, si Pitrè nagnotar nin sarong kaugalean na kun saen "Dinadara mi an gurang na bruha . . . asin hinahabol mi siya". An mga munyika asin mga effigy kan Befana parateng ginigibo. An mga enot itom asin pigkokonsiderar na masuwerte, posibleng huli sa saindang itom na kolor. An mga ini pangit an itsura asin "gibo sa mga trapo". Kan Ika-doseng Banggi sa Roma, an mga munyikang ini ibinubugtak sa mga bintana kan mga babae asin kaakian asin sa Epiphany, "sa nagkapirang baryo sa Tuscany sarong dakulang effigy niya [an Befana] an sinulo." <ref name="Forsdyke">Forsdyke 1954, pp. 1-9</ref> An mga bonfire parati man na pigsisindihan. Sa bisperas kan Epiphany, an mga pamilyang may mga aki parateng nagwawalat nin sarong sadit na baso nin [[arak]] asin sarong plato na may pirang pidaso nin kakanon, na parati rehiyonal o lokal, para sa Befana. == Pagbabawal == Kan 1977, an gobyerno kan Italya, na pinangenotan kan panahon na idto ni [[Primer ministro|Primer Ministro]] Giulio Andreotti, kinanselar an Epiphany bilang sarong nasyonal na piyesta opisyal, kaiba an nagkapirang iba pang mga bangkete sa iskedyul, sa pagprobar na mapakusog an nagluluyang ekonomiya kan nasyon. Sagkod dai pa sana nahahaloy, an Epiphany "mas magarbo an pagselebrar kisa Pasko" asin midbid man kan mga Italyano bilang "Sadit na Pasko". "An pobreng si Befana, siya sarong dulag," an pagmondo ni Papa Pablo VI sa sarong pampublikong diskurso, "Naghahanap siya nin masisirongan ngonyan sa enot na Domingo pagkatapos kan kapiyestahan na sadiri niya." An pampublikong bakasyon ibinalik kan 1985. == Mga Paralelo == [[Ladawan:Navona_Natale_1150489.JPG|thumb| Befana bangkete sa Piazza Navona, Roma]] She has long been noted to resemble other Christmas gift-bringers and figures who roam during the Christmas season and is called the Italian version of them, though different parts of Italy have other gift-bringers as well, such as the Three Kings. In particular, her resemblance to the female German figures of Holle and Perchta is often noted by scholars, even if just in passing, and the Befana is considered their Italian equivalent. The Befana and Perchta "both bring well-being". There is an evil Befana who punishes girls and women who spin on Epiphany eve, which is prohibited in some places. Perchta does the same though the prohibited day(s) vary by location. There are also analogs in Greek, Anatolian, and Slavic mythology and traditions. Pitrè thought the modern Italian custom of carrying and driving the Befana out bears similarity to the ancient Roman custom of leading and driving out a figure called Mamurius Venturius, Old Winter Man, who was clad in animal skins. Historian Carlo Ginzburg relates her to Nicnevin. The old lady character should then represent the "old year" just passed, ready to be burned in order to give place to the new one. In many European countries, the tradition still exists of burning a puppet of an old lady at the beginning of the New Year. In northern Italy, this figure is called Giubiana. == Mga interpretasyon asin teorya == An misteryo kan Befana nagbunga nin dakol na interpretasyon asin teoriya sa nag-aging mga siglo. An tradisyon kan Befana minalataw na naglalaog nin nagkapirang pre-Kristiyanong popular na mga elemento, na inadaptar sa kulturang Kristiyano asin may relasyon sa selebrasyon kan [[Bagong Taon]] . Si Jacob Grimm inapod sana siyang sarong "misshapen fairy" sa ibong kan paggibo nin mga pagkakaagid sa pag-ultanan niya asin ni Perchta, an huri na saiyang pigkonsiderar na sarong dating paganong diosa. Si James Frazer nagsabi sana na siya "sarong gurang na babae." Si Steve Siporin naghohona na "pareho sindang dai nakaabot sa marka." Pagkatapos na mahiling na an mga effigy niya sinulo, si Marinoni nagsabi "Sa kadakol na bagay an talagang an pagsirang kan sarong bagong taon minamarka kan kagadanan!" Si John Forsdyke nagsabi na siya "nagin representante kan mga maraot na impluwensya na nadestroso sa Ika-Doseng Banggi." Si Cattabiani nagbareta na siya pig-interpretar bilang "sarong imahe kan Inang Kalikasan" asin an gurang na nagagadan na taon na nagsasabwag kan mga banhi, dawa ngani simboliko sana, para sa saiyang paglataw giraray "sa porma nin hoben na Kalikasan", na nagtutukdo sa sarong diosa na may kapangyarihan sa mga tinanom, hayop, kadakolan, kauswagan, buhay, asin kagadanan. An mga antropologong Italyano na si Claudia asin Luigi Manciocco, sa saindang librong ''Una casa senza porte'' ("Sarong Harong na mayong Pinto") sinusundan an ginikanan kan mga Befana pabalik sa mga pagtubod asin gawi kan Neolitiko. An grupo nin mga antropologo nagsurat man manongod sa Befana bilang sarong pigura na nag-ebolusyon pasiring sa sarong diosa na may koneksyon sa pagkamainaki asin agrikultura. An Befana pwedeng konektado sa sarong prehistorikong kulto nin oso sa Europa na piggigibo sa mga paraayam-paratipon asin na nagpoon pa kan Upper Paleolithic . An sarong teoriya ikinokonektar an tradisyon nin pagriribayan nin mga regalo sa sarong suanoy na kapiestahan kan mga Romano sa pag-omaw ki Janus asin Strenia (sa Italiano sarong regalo sa Pasko na dati inaapod na ''strenna'' ), na sineselebrar sa kapinonan kan taon kun an mga Romano dati nagtatao nin mga regalo sa lambang saro. Sa librong ''Vestiges of Ancient Manners and Customs, Discoverable in Modern Italy and Sicily'' (1823), si John J. Blunt nagsabi:   An Befana na ini minalataw na tagapagmana sa ley kan sarong paganong diyosa na inaapod na Strenia, na iyo an nangengenot sa mga regalo sa bagong taon, 'Strenae', na kun saen, totoo, kinua niya an saiyang pangaran.[40] An saiyang mga regalo pareho an deskripsyon kan mga regalo kan Befana—mga igos, petsa, asin pulot.[41] Dugang pa, an saiyang mga solemnidad makusog na kinontra kan mga enot na Kristiyano huli sa saindang maribok, maribok, asin lisensyadong karakter".<ref>Vide Rosini, ed. Dempster. lib. i. c. 13, de Dea Strenia, p. 120</ref> == Mga kontemporanyong kaugalian == [[Ladawan:Befana_Gubbio.jpg|thumb| Piyesta sa Befana sa Gubbio]] An Befana pigseselebrar sa bilog na Italya, asin nagin sarong nasyonal na icon. Sa mga rehiyon kan [[Marche]], [[Umbria]], asin [[Lazio]], an saiyang pigura konektado sa mga Estado kan Papa kun saen an Epiphany iyo an pinakaimportante. An Urbania pighuhuna na iyo an saiyang opisyal na harong. Kada taon igwa nin dakulang kapiyestahan na ginigibo sa pagselebrar kan kapiyestahan. Mga 30,000 sagkod 50,000 katawo an nag-aatender sa mga kapiyestahan. Ginatos na Befanas an yaon, na nag-uugoy hale sa mayor na torre. Nag-iiriwal sinda, nagbabayle, asin nagkukumusta sa gabos na kaakian. Sa tradisyon, an gabos na mga kaakian na Italyano tibaad maglaom na makakua nin sarong bukol nin " [[Coal|karbon]] " sa saindang mga medyas (sa totoo lang kendi na gibo sa itom na may kolor sa pagkakan) nin huli ta an lambang aki paminsan-minsan maraot sa laog kan taon. Tolong lugar sa Italya an presenteng asosyado sa tradisyon kan Befana:  * An Piazza Navona, sa sentral na [[Roma]], iyo an lugar nin sarong popular na merkado kada taon sa pag'oltan [[Pasko|kan Pasko]] asin kan Epiphany, kun saen an mga aling-alingan, kendi na karbon, asin iba pang mga kendi ipinapabakal. An kapiyestahan kan Befana sa Roma pig-imortal sa apat na bantog na soneto sa diyalektong Romanesco kan ika-19 siglong Romanong pararawitdawit na si Giuseppe Gioachino Belli . Sa 1928 ''Feste Romane'' (Ingles: "Roman Festivals") ni Ottorino Respighi, an ikaapat na hiro, na may titulong ''La Befana'', sarong orkestral na paglaladawan kan kapiyestahan na ini sa Piazza Navona. An sarong komun na superstisyon iyo na sa matanga kun ini minaabot sa Enero 6 an Befana nagpapahiling kan saiyang sadiri sa sarong bintana kan Piazza Navona asin an mga bisita parateng nagduduman tanganing obserbaran ini. * An banwaan nin Urbania sa probinsya nin Pesaro asin Urbino sa Marche kun saen ginigibo an nasyonal na kapiyestahan kan Befana kada taon, parati sa pag'oltan kan Enero 2 asin 6. Sarong "harong kan Befana" an nakaiskedyul na itogdok asin an opisina kan koreo igwa nin sarong kahon nin surat na nakareserba para sa mga surat na naka-adres sa Befana, na nagpapahiling kan nangyayari ki [[Santa Claus]] sa Rovaniemi . * Sa Fornovo di Taro, sarong banwaan sa probinsya nin Parma, an nasyonal na pagtiripon na "Raduno Nazionale delle Befane e dei Befani" ginigibo sa ika-5 asin ika-6 nin Enero. Sa ibang parte kan kinaban kun saen yaon an sarong buhay na komunidad nin mga Italyano, an mga tradisyon na imbuelto an Befana pwedeng obserbaran asin ihiras o selebraron sa mas mahiwas na komunidad. Sa Toronto, Canada halimbawa, an sarong Befana Choir minalataw sa winter solstice kada Disyembre tanganing magkanta sa parada kan Kensington Market Festival of Lights. An mga babae, lalaki, asin kaakian na nakasulot nin mga gubing asin dungo kan Befana nag-aawit nin mga awit nin pagkamoot tanganing mag-awit kan saldang na mag-apod kan pagbalik kaini. An mga singing hags nagtitiripon sa tinampo tanganing magtao nin kendi sa mga kaakian, mag-cackle asin mag-screech sa musikang akordeon, asin magkanta sa lambang tono na maiimahinar mantang an mga naoogmang partisipante sa parada nag-ayon sa kakoponiya. Minsan, an mga Befanas nagbabayle kaiba an mga paragoers asin pigbubutong an mga andam mantang sinda naglalakaw. == Mga rawitdawit asin kanta == Igwa nin mga rawitdawit manungod ki Befana, na midbid sa medyo iba-ibang bersyon sa bilog na Italya. Uya an saro sa mga bersyon:<blockquote>''An La Befana hale sa notte'' ''Con le scarpe tutte rotte'' ''Col vestito alla romana'' ''Viva, Viva La Befana!''</blockquote>An traduksiyon sa Ingles iyo an:<blockquote>''An Befana minaabot sa banggi'' ''Sa saiyang mga sapatos na gabos gisi asin gisi'' ''Nag-abot siya na nakagubing sa paagi nin mga Romano'' ''Mabuhay an mga Befana!''</blockquote>An saro pang bersyon itinao sa sarong rawitdawit ni Giovanni Pascoli : <ref>{{cite web|url=http://www.ridolfo.it/poesia/Pascoli.html|title=Poesie: Giovanni Pascoli: "La befana"|website=www.ridolfo.it|access-date=2011-01-05}}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><blockquote>''Viene, viene la Befana'' ''Vien dai monti a notte fonda'' ''Tara è stanca!'' ''la circonda'' ''Neve e gelo e tramontana!'' ''Viene, viene la Befana''</blockquote>An traduksiyon sa Ingles iyo an:<blockquote>''Uya na, uya na an Befana'' ''Hale siya sa kabukidan sa kairairaromi kan banggi'' ''Hilinga kun gurano siya kapagal!'' ''Naputos na an gabos'' ''Sa niyebe asin yelo asin sa doros na hale sa amihanan!'' ''Uya na, uya na an Befana!''</blockquote> == Sa modernong media == * ''Kun Paano Naligtas kan mga Laruan an Pasko'', 1996 na pelikula na may animasyon. * ''Milagroso: An Tales of Ladybug &amp;amp; Cat Noir'' nagtatampok nin sarong kontrabida na bersyon kan karakter sa episode kan season 2 na "Befana". * An pelikulang komedya sa Pasko sa tataramon na Italyano ''na The Legend of the Christmas Witch'' ( ) pinaluwas kan Disyembre 27, 2018. An Italyano-Espanyol na ko-produksyon pigdirehiran ni Michele Soavi asin nagtatampok nin sarong 500-anyos na si Befana na nagtatrabaho bilang sarong paratukdo sa eskwelahan kun aldaw. * An 2022 Disney+ Christmas miniseries ''na The Santa Clauses'' nagtampok ki Befana na pigganap ni Laura San Giacomo . <ref>{{cite web|url=https://deadline.com/2022/08/the-santa-clauses-laura-san-giacomo-christmas-witch-1235085884/|title='The Santa Clauses' Adds Laura San Giacomo As Christmas Witch|website=Deadline Hollywood|last=Rice|first=Lynette|date=August 5, 2022|access-date=November 23, 2022}}</ref> == Hilingon man == * [[Krampus]] * Père Fouettard * Zwarte Piet == Mga Toltolan == <references /> {{Tamboan}} [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] 1ig9vqls7jiof1dma3cvktragpney4t 0 48951 289323 274212 2025-06-12T01:53:19Z Filipinayzd 7 289323 wikitext text/x-wiki Si '''Alvin Yapan''' saro sa mga tanyag na Bikolanong parasurat asin markadong maestro sa Departamento kan Filipino sa eskwelahan kan Unibersidad nin Ateneo De Manila. Ipinangaki kan Oktobre 23,1976 sa edad na 47. Sa saiyang taon sa pagtukdo,mas dakul pa an saiyang nakuang gantimpala, an paggibo ng manglaen-laen na Pelikula kasabay kan saiyang marangal na pagtukdo iyo an nagtaong gawad saiya. Puon taong 2002 hanggang sa nagsurunod na taon, naging popular si Yapan sa pagtao nin mga magagayon sa obra asin istorya. Pundasyon kan saiyang pagsurat an saiyang pagkamoot sa kulturang ugwa an mga Bikolano. {{tamboan}} e90pocpwzig5nipfn6n2nh8r5khwnlw 289324 289323 2025-06-12T01:55:09Z Filipinayzd 7 289324 wikitext text/x-wiki Si '''Alvin Yapan''' saro sa mga tanyag na [[Bikolano]]ng [[parasurat]] asin markadong maestro sa Departamento kan Filipino sa eskwelahan kan [[Ateneo de Manila na Unibersidad|Unibersidad nin Ateneo de Manila]]. Ipinangaki kan Oktobre 23,1976 sa edad na 47. Sa saiyang taon sa pagtukdo, mas dakul pa an saiyang nakuang gantimpala, an paggibo ng manlaen-laen na pelikula kasabay kan saiyang marangal na pagtukdo iyo an nagtaong gawad saiya. Puon taong 2002 hanggang sa nagsurunod na taon, naging popular si Yapan sa pagtao nin mga magagayon sa obra asin istorya. Pundasyon kan saiyang pagsurat an saiyang pagkamoot sa kulturang ugwa an mga Bikolano. {{tamboan}} r4v6q2mgvxobp017y7a8r0d8rfurtdl 0 49353 289370 287649 2025-06-12T07:52:39Z CommonsDelinker 2 Removing [[:c:File:Gov._Noel_E._Rosal.jpg|Gov._Noel_E._Rosal.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Krd|Krd]] because: No permission since 29 May 2025. 289370 wikitext text/x-wiki [[File:Glenda O. Bongao.jpg|right|thumb|250px|An presenteng gobernador kan Albay]] An '''gobernador kan Albay''' ({{lang-fil|Punong Lalawigan ng Albay}}; {{lang-bcl|Gobernador kan Albay}}) iyo an nangengenot na pamayong ehekutibo sa gobyerno probinsyal kan [[Albay]], [[Filipinas]]. Siring kan gabos na gobernador nin [[Filipinas]], an gobernador naeelihir sa botong popular asin dai na pwedeng magdalagan sa ikaapat na termino dawa totoo pwedeng magtukaw giraray sa parehong pwesto pakapaloktaw nin sarong termino. Sa kaso an gobernador magadan, magdemitir o huli sa inkapasidad, an bise gobernador iyo an masalida sa pwesto. An presenteng gobernador iyo si Glenda Ong Bongao, na nagkakapot kan katongdan poon pa kan Oktobre 18, 2024 - Abril 18, 2025 (bilang Acting Governor) asin Abril 25, 2025 - Incumbent ==Lista nin mga gobernador kan Albay== {| class="wikitable" ! rowspan="2" | # ! rowspan="2" | Gobernador ! colspan="2" | Termino nin pagtukaw ! rowspan="2" | Era |- !Start!!End |- |1 |[[Brigadier general|Brig. Gen.]] [[William August Kobbé]] |1900 |1900 |rowspan="18" style="text-align:center;" | '''1898&ndash;1946'''<br/>[[History of the Philippines (1898&ndash;1946)|American Period]] |- |2 |Gen. James M. Bell |1901 |1902 |- |3 |Arlington Ulysses Betts |1902 |1904 |- |3 |Ramon Francisco Santos |1904 |1906 |- |4 |Charles A. Reynolds |1906 |1908 |- |5 |Domingo Solano Samson |1908 |October 15, 1912 |- |6 |[[Leoncio Imperial|Leoncio Duran Imperial]] |October 16, 1912 |1916 |- |7 |Rufino Sarte Tuanqui |1916 |October 15, 1916 |- |8 |Timoteo Alcala |October 16, 1916 |October 15, 1919 |- |9 |[[Jose O. Vera]] |October 16, 1919 |October 15, 1922 |- |''(6)'' |Leoncio Duran Imperial |October 16, 1922 |October 15, 1925 |- |10 |Mariano Anson Locsin |October 16, 1925 |October 15, 1934 |- |11 |Jose S. Imperial |October 16, 1934 |December 31, 1937 |- |12 |Manuel Maronilla Calleja |January 1, 1938 |December 31, 1940 |- |13 |Saturnino Benito |January 1, 1941 |1943 |- |14 |Silvino Samson |1941 |1941 |- |15 |Julian L. Locsin Jr. |February 2, 1943 |September 1944 |- |''(13)'' |Saturnino Benito |1944 |1946 |- |16 |[[Venancio P. Ziga|Venancio Prieto Ziga]] |1946 |December 31, 1951 |rowspan="4" style="text-align:center;" | '''1946&ndash;1965'''<br/>[[History of the Philippines (1946&ndash;1965)|Post-independence]] |- |''(12)'' |Manuel Maronilla Calleja |January 1, 1952 |December 31, 1955 |- |17 |Nicanor Maronilla |January 1, 1956 |1961 |- |18 |Jose Sapalicio Estevez Sr. |1962 |1965 |- |''(18)'' |Jose Sapalicio Estevez Sr. |1965 |December 31, 1971 |rowspan="2" style="text-align:center;" | '''1965&ndash;1986'''<br/>[[History of the Philippines (1965&ndash;1986)|Fourth Republic]] |- |19 |Felix Stedja Imperial Jr. |January 1, 1972 |1986 |- |''(19)'' |Felix Stedja Imperial Jr. |1986 |1987 |style="text-align:center;" | '''1986&ndash;1987'''<br/>Provisional Government |- |20 |Jose Lozada Sarte Jr. |1987 |February 1, 1988 |rowspan="9" style="text-align:center;" | '''1986&ndash;present'''<br/>[[History of the Philippines (1986&ndash;present)|Fifth Republic]] |- |21 |Romeo Rayala Salalima |February 2, 1988 |1994 |- |&ndash; |Danilo Sueno Azaña |1994 |June 30, 1995 |- |22 |[[Al Francis Bichara]]<ref name="AB2">{{cite news|title='Old guards' dominate Albay politics |work=[[Philippine News Agency|PNA]] |url=https://www.pna.gov.ph/articles/1069798 |date=May 15, 2019 |accessdate=July 18, 2021 |author=Mar Serrano}}</ref> |June 30, 1995 |June 30, 2004 |- |23 |Fernando Vallejo Gonzalez |June 30, 2004 |June 30, 2007 |- |24 |[[Joey Salceda]] |June 30, 2007 |June 30, 2016 |- |''(22)'' |[[Al Francis C. Bichara]]<ref name="AB2" /> |June 30, 2016 |June 30, 2022 |- |25 |[[Noel Rosal]] |June 30, 2022 |December 1, 2022<ref name="RL22a" /><ref name="RL22b" /> |- |26 |[[Edcel Greco Lagman]] |December 1, 2022<ref name="RL22a">{{cite news |author=Rhaydz Barcia |date=December 2, 2022 |title=Albay Gov Noel Rosal unseated |url=https://www.manilatimes.net/2022/12/02/news/regions/albay-gov-noel-rosal-unseated/1868671/ |work=[[The Manila Times]] |location= |access-date=December 2, 2022}}</ref><ref name="RL22b">{{cite news |author=Cet Dematera |date=December 2, 2022 |title=New Albay governor, vice governor assume post |url=https://www.philstar.com/nation/2022/12/02/2227889/new-albay-governor-vice-governor-assume-post/ |work=[[The Philippine Star]] |location= |access-date=December 2, 2022}}</ref> - Abril 25, 2025 |suspendido |- | '''28''' | [[File:Glenda O. Bongao.jpg|px 100]] | '''Glenda O. Bongao''' <br>{{small|(Baby Glenda Bongao y Ong)}} | October 18, 2024 - April 18, 2025<br>{{small|(as Acting Governor)}} April 25, 2025 - June 30, 2025 | Tabaco | <ref name="RL4">{{cite news|author=Nino N. Luces|date=October 18, 2024 |title=Albay Governor reveals Ombudsman suspension|url=https://mb.com.ph/2024/10/18/albay-governor-reveals-ombudsman-suspension |work=Manila Bulletin}}</ref> |- | '''27''' | | '''[[Noel Rosal]]''' <br>{{small|(Noel Rosal y Ebriega)}} | Term Starts at June 30, 2025 | Legazpi | |} == Hilnga man == * [[Lista nin mga bise gobernador nin Albay]] ==Toltolan== {{reflist}} {{Mga gobernador probinsyal nin Filipinas}} [[Kategorya:Mga gobernador nin Albay|*]] [[Kategorya:Mga Gobernador kan mga probinsya nin Filipinas|Albay]] [[Kategorya:Politika as Albay]] {{Philippines-stub}} {{government-stub}} rnmbl6rmm6mc76oh673dyq0vr183vmt 0 50593 289305 284276 2025-06-11T21:35:07Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289305 wikitext text/x-wiki {{Infobox pageant titleholder|competitions={{Unbulleted list|[[Mrs. Universe]] 2023| (2nd Runner-Up)}}|title=Mrs. Universe Philippines|birth_date={{birth date and age|1988|05|09|mf=y}}|birth_place=[[Parañaque]], [[Manila]] Philippines|alma_mater=[[AMA School of Medicine]] ([[Doctor of Medicine]])|spouse={{marriage| David Jayabalan |2013}}|occupation={{Hlist|Model|entrepreneur|beauty queen}}|eye_colour=Black|hair_colour=Brown|children=2|Image=|image=Arlene Damot.jpg|caption=Damot in 2023}}Si '''Arlene Cris Damot''' sarong Filipinang negosyante asin titleholder sa beauty pageant na kinoronahan bilang Mrs. Universe Philippines. Sarong parasuporta kan [[Karapatan nin kababaihan|mga deretso kan mga kababaihan]], siya an nagrepresentar kan saiyang nasyon sa 2023 Mrs. Universe pageant, kun saen siya an nagtapos bilang ikaduwang runner-up. Siya an kagmukna asin CEO kan medical aesthetic brand, ''Royal Aesthetics'' sa Filipinas asin Malaysia. == Amay na buhay asin edukasyon == Si Arlene Cris Damot namundag asin nagdakula sa [[Parañaque]], Manila, Filipinas. Nakakua siya nin sertipiko sa Advanced Aesthetics gikan sa European International University sa [[Paris]] asin sarong sertipiko sa medikal na estetika gikan sa International Academy of Aesthetics Science. <ref name=":02">{{Cite news|last=Salterio|first=Leah C.|date=7 October 2023|title=PH bet Arlene Cris Damot all set for Mrs. Universe pageant|url=https://www.abs-cbn.com/life/10/07/23/ph-bet-arlene-cris-damot-all-set-for-mrs-universe|work=[[ABS-CBN Corporation]]}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Ranoa-Bismark|first=Maridol|title=Mrs. Universe Philippines 2023: 'Let transgenders have their own pageant'|url=https://www.philstar.com/lifestyle/fashion-and-beauty/2023/10/05/2301222/mrs-universe-philippines-2023-let-transgenders-have-their-own-pageant|access-date=2025-01-19|website=Philstar.com}}</ref> Nagtrabaho siya bilang sarong Rehistradong nars sa pangkagabsan na operasyon, otolaryngology, asin [[Dermatolohiya|dermatology]] sa [[Malasya|Malaysia]] bago nagmukna kan saiyang sadiring negosyo. Dugang pa, nag-adal siya sa AMA School of Medicine tanganing magkua nin Doctor of Medicine degree. <ref name=":22">{{Cite web|last=Almo|first=Nherz|title=Mrs. Universe PH Arlene Cris Damot gets inspiration from Pia Wurtzbach|url=https://www.gmanetwork.com/entertainment/celebritylife/news/18678/mrs-universe-ph-arlene-cris-damot-gets-inspiration-from-pia-wurtzbach/photo|access-date=2025-01-18|website=www.gmanetwork.com|language=en}}</ref> <ref name=":12">{{Cite web|last=Abellon|first=Bam|date=2024-05-31|title=MEGA Women Takeover: Nothing Beats Education, Says CEO Arlene Damot|url=https://mega-onemega.com/mega-women-takeover-nothing-beats-education-in-beauty-says-arlene-damot/|access-date=2025-01-18|website=mega-onemega.com|language=en-US}}</ref> == Pagnenegosyo == Kan 14 Pebrero 2018, binuksan ni Damot an enot na sangay kan saiyang Royal Aesthetics Clinic, na nagseserbing CEO asin Founder. Pinahiwas niya an negosyo durante kan pandemya [[COVID-19|nin COVID-19]] . Poon kan Oktubre 2023, an klinika igwa nin anom na sanga, na nag-eempleyo nin labing 95 porsyento kan mga babaeng tawohan. <ref>{{Cite web|title=Beauty-queen mom Arlene Cris Damot shares tips for business success|url=https://mb.com.ph/2024/4/5/beauty-queen-mom-arlene-cris-damot-shares-tips-for-business-success#google_vignette|access-date=2025-01-19|website=Manila Bulletin|language=en}}</ref> <ref>{{Cite web|title=Beauty-queen mom Arlene Cris Damot shares tips for business success|url=https://mb.com.ph/2024/4/5/beauty-queen-mom-arlene-cris-damot-shares-tips-for-business-success#google_vignette|access-date=2025-01-19|website=Manila Bulletin|language=en}}</ref> <ref>{{Cite web|last=www.RandomRepublika.com|date=2024-03-27|title=Beauty meets luxury in Mrs. Universe PH 2023 Arlene Cris Damot and husband Jay's 'Royal Aesthetics'|url=https://randomrepublika.com/beauty-meets-luxury-in-mrs-universe-ph-2023-arlene-cris-damot-and-husband-jays-royal-aesthetics-branches/|access-date=2025-01-19|website=Random Republika|language=en-US}}</ref> == Pageantry == Kan 18 Hunyo 2023, siya nakorona bilang Mrs. Philippines asin kan huri nagrepresentar kan saiyang nasyon sa ika-46 na Mrs. Universe pageant na ginibo kan 8 Oktubre 2023 sa Newport Performing Arts Theatre sa [[Pasay]], kun saen siya nagtapos bilang ikaduwang runner-up, an pinakahalangkaw na pwesto para sa usa ka [[Mga Pilipino|Pilipina]] sa kasaysayan sa kompetisyon. <ref>{{Cite web|last=Severo|first=Jan Milo|title='Progressive': Arlene Damot on embracing married women, all ages in Miss Universe|url=https://www.philstar.com/lifestyle/fashion-and-beauty/2024/03/29/2343999/progressive-arlene-damot-embracing-married-women-all-ages-miss-universe|access-date=2025-01-18|website=Philstar.com}}</ref> <ref name=":3">{{Cite news|date=4 October 2023|title=Arlene Cris Damot On Joining Mrs. Universe Philippines}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Jr|first=Jose Patao|date=2023-10-13|title=Hawaii-based Pinay crowned as Mrs. Universe 2023 in Manila|url=https://malaya.com.ph/entertainment/music-concert-shows/pageant-watch/hawaii-based-pinay-crowned-as-mrs-universe-2023-in-manila/|access-date=2025-01-19|website=Malaya Business Insight|language=en}}</ref> == Adbokasiya == Si Damot sarong parasurog kan [[Karapatan nin kababaihan|mga deretso kan mga kababaihan]] asin inklusibo sa laog kan industriya [[Pagarayonan|nin beauty pageant]] . Bilang an nagrereynar na Mrs. Universe Philippines, sinuportaran niya an desisyon kan [[Miss Universe|Miss Universe Organization]] na tugutan an mga ina asin mga may agom na babae na magpartisipar sa kompetisyon, na pigduduon na an mga babae dai dapat limitado sa edad, kadakulaan, o langkaw. <ref>{{Cite web|last=Adina|first=Armin P.|date=2023-10-01|title=Beauty queen mom commends Miss Universe pageant’s inclusivity|url=https://entertainment.inquirer.net/521049/beauty-queen-mom-commends-miss-universe-pageants-inclusivity|access-date=2025-01-19|website=INQUIRER.net|language=en}}</ref>  {{Blockquote|text=Whatever age, or whatever size, or whatever height you may have does not define you.|author=Arlene Cris Damot}} Dugang pa sa saiyang adbokasiya sa pageantry, siya an kagmukna asin CEO kan Royal Aesthetics, sarong tatak nin medikal na estetika, na naggagamit man nin sarong predominanteng babaeng trabahador, na nagpapahiling kan saiyang pangako sa pagtao nin kapangyarihan sa mga kababaihan sa manlaen-laen na larangan nin buhay. <ref name=":3"/> == Personal na buhay == Si Damot nagpakasal sa negosyanteng Indian na si David Jayabalan kan 2013 sa [[Kuala Lumpur|Kuala Lumpur, Malaysia]] asin kan huri nagbalyo sa [[Filipinas|Pilipinas]] kan 2018, kun saen sinda magkaibanan na nag-ooperar nin mga aesthetic clinic. An mag-agom igwa nin duwang aking lalaki. <ref name=":0">{{Cite news|author=Salterio|date=7 October 2023|title=PH bet Arlene Cris Damot all set for Mrs. Universe pageant|work=[[ABS-CBN Corporation]]}}</ref> <ref>{{Cite web|title=Mrs. Universe Philippines 2023 Arlene Cris Damot has no plans of joining Miss Universe Philippines|url=https://id.summitmedia.com.ph?d=https%3A%2F%2Fwww.pep.ph%2Flifestyle%2Flifestyle%2F176331%2Farlene-cris-damot-mrs-universe-philippines-a745-20231006|access-date=2025-01-19|website=PEP.ph|language=en}}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> <ref>{{Cite web|title=PressReader.com - Digital Newspaper & Magazine Subscriptions|url=https://www.pressreader.com/philippines/manila-times/20240426/282003267487838|access-date=2025-02-01|website=www.pressreader.com}}</ref> == Toltolan == <references /> {{Tamboan}} [[Kategorya:1988 nagkamurundag]] [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] kdattwzzs3iyojtcj1yq13nnt5e6v08 0 50610 289352 282177 2025-06-12T05:30:37Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289352 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer|name=Sarah Moore Grimké|image=Sarah Moore Grimke.jpg|image_size=225px|alt=|caption=|pseudonym=|birth_name=|birth_date=November 26, 1792|birth_place=[[Charleston, South Carolina]]|death_date={{death date and age|1873|12|23|1792|11|26}}|death_place=[[Hyde Park, Massachusetts]]|resting_place=|occupation=Abolitionist, writer, feminist|education=|alma_mater=|period=|genre=|subject=|movement=|notableworks=|spouse=|partner=|children=|relatives=[[John Faucheraud Grimké]] (father)<br>[[Thomas Smith Grimké]] (brother)<br>[[Angelina Grimké]] (sister)|signature=Signature of Sarah Moore Grimké (1792–1873).png}}Si '''Sarah Moore Grimké''' (Nobyembre 26, 1792&nbsp;– Disyembre 23, 1873) sarong Amerikanong abolisyonista, na lakop na pigtutubodan na iyo an ina kan mobimiento nin deretso sa pagboto kan mga kababaihan . <ref name="Perry">{{Cite book|url=https://archive.org/details/liftupthyvoice00mark|title=Lift Up Thy Voice: The Grimke Family's Journey from Slaveholders to Civil Rights Leaders|last=Perry|first=Mark E.|publisher=[[Viking Penguin]]|year=2002|isbn=0-14-200103-1|location=New York|author-link=Mark Perry (author)|url-access=registration}}</ref> : xxi Namundag asin pinadakula sa [[South Carolina]] sa sarong prominente asin mayaman na pamilyang paratanom, siya nagbalyo sa [[Philadelphia|Philadelphia, Pennsylvania]], kan mga taon 1820 asin nagin sarong Quaker, siring man an saiyang nguhod na tugang na babae na si Angelina . An mga tugang na babae nagpoon na magtaram sa abolisyonistang lecture circuit, na nag-ayon sa sarong tradisyon nin mga babae na nagtataram sa publiko manongod sa mga isyung politikal poon pa kan mga aldaw nin kolonyal, kabali si Susanna Wright, Hannah Griffitts, [[Susan B. Anthony]], [[Elizabeth Cady Stanton]], asin Anna Dickinson . Ipinaliwanag ninda an saindang kaaraman sa pang-ooripon, nag-aghat nin paghale, asin nagin man mga aktibista para sa [[Karapatan nin kababaihan|mga deretso kan mga kababaihan]] . == Amay na buhay == Si Sarah Grimké – an saiyang mga magurang minsan inaapod siyang "Sally"– : xi namundag sa South Carolina, an ikaanom : xi nin 14 na aki asin an ikaduwang aking babae : xi ni Mary Smith asin John Faucheraud Grimké . An saindang ama sarong mayaman na paratanom asin kagsadiri nin oripon, sarong abogado asin huwes sa South Carolina, asin sa sarong punto Speaker kan South Carolina House of Representatives . An mga enot na eksperyensya ni Sarah sa edukasyon iyo an nagbilog kan saiyang futuro bilang sarong abolisyonista asin [[Feminismo|peminista]] . Sa bilog niyang pagkaaki, dawa ngani intelihenteng marhay, <ref name="Todras">{{Cite book|title=Angelina Grimké — Voice of Abolition|last=Todras|first=Ellen H.|publisher=Linnet Books|year=1999|isbn=0208024859}}</ref> : 15 aram niyang gayo an pagigin hababa kan saiyang edukasyon kun ikukumpara sa klasikal kan saiyang mga tugang na lalaki. Dawa ngani minidbid kan saiyang pamilya an saiyang pambihirang intelihensya, dai siya nakakua nin substansyal na edukasyon o pag-aabot kan saiyang pangaturugan na magin sarong abogado, nin huli ta an mga katuyuhan na ini pigkonsiderar na "bakong babae." Siya tinukduan nin mga pribadong paratukdo sa mga asignatura na pigkokonsiderar na angay para sa sarong hoben na babaeng taga-Sur kan saiyang klase, kabali an Pranses, pagborda, pagpinta gamit an mga watercolor, asin pagtugtog nin harpsichord .  <sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''<nowiki><span title="A complete citation is needed. (February 2020)">full citation needed</span></nowiki>'' &#x5D;</sup> Tinugutan kan saiyang ama si Sarah na mag-adal nin heograpiya, kasaysayan, asin matematika gikan sa mga libro sa saiyang libreriya, asin magbasa kan saiyang mga libro sa ley; alagad, pigbugtak niya an linya sa saiyang pag-adal nin Latin. An ina ni Sarah na si Mary sarong dedikadong paraataman sa harong asin sarong aktibong miembro kan komunidad. Siya sarong lider kan Charleston's Ladies Benevolent Society . Si Maria sarong aktibong Episkopal man asin huli kaini parati na idinudusay an saiyang sadiri sa mga dukha asin sa mga babaeng nakapreso sa sarong haraning bilanggoan. Estrikto an mga tinutubod ni Maria. <sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''<nowiki><span title="The text near this tag needs further explanation. (November 2019)">kaipuhan an dugang na paliwanag</span></nowiki>'' &#x5D;</sup> Sa pagmate na limitado sa saiyang papel, si Sarah nagkaigwa nin koneksion sa mga oripon kan saiyang pamilya sagkod sa punto na nakapurisaw sa saiyang mga magurang. Poon kan sia 12 anyos, ginamit ni Sarah an saiyang Domingong hapon sa pagtotokdo nin mga klase sa Biblia sa hoben na mga oripon sa plantasyon, sarong eksperyensia na nanompongan niang nakakadisganar. Mantang gustong-gusto niyang tukduan sinda na magbasa kan Kasuratan para sa saindang sadiri, asin igwa sinda nin paghimuyawot para sa siring na pag-adal, ipinagbawal ini kan saiyang mga magurang, nin huli ta an pagtukdo sa mga oripon na magbasa ilegal sa South Carolina. Sinabi man kan saiyang mga magurang na an pagigin tataong magbasa asin magsurat gigibohon sanang bakong maogma asin rebelde an mga oripon, na ginigibo sindang bakong angay sa mano-manong trabaho. An pagtukdo sa mga oripon na magbasa ipinagbabawal poon pa kan 1740 sa South Carolina. <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''<nowiki><span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2023)">kaipuhan an sitasyon</span></nowiki>'' &#x5D;</sup> Si Sarah sekretong tinokdoan si Hetty, an saiyang personal na oripon na daragita, na magbasa asin magsurat, alagad kan madiskobre kan saiyang mga magurang an hoben na paratokdo sa trabaho, an kabangisan kan simbag kan saiyang ama nagin nakakaalarma. Grabe an kaanggotan nia asin haros ipalatigo an hoben na oripon na babae. An takot na magcausa nin problema para sa mga oripon mismo an nakaolang ki Sara na gibohon giraray an siring na gibohon. Pakalihis nin mga taon, pighorop-horop niya an pangyayari, na nagsurat "Nagkua ako nin haros malisyosong satispaksion sa pagtukdo sa sakuyang sadit na naghahalat na katabang sa banggi, kan siya dapat na okupado sa pagsuklay asin pagsipilyo kan sakuyang mga buhok. An ilaw pinarong, an labot kan susi pig-screen, asin nakatindog sa samong mga tulak bago an kalayo, na an libro nin pagbaybay nasa irarom kan samong mga mata, linapas mi an mga ley kan South Carolina." An tugang ni Sarah na si Thomas nagduman sa Yale Law School kan 1805. : 24 Sa saiyang mga pagbisita sa harong, si Thomas padagos na nagtukdo ki Sarah nin mga bagong ideya manungod sa mga peligro kan Kaliwanagan asin an kahalagahan kan relihiyon. (Si Thomas nagadan na hoben pa, asin ilinadawan sa sarong obituary bilang pinaka-orgulyo sa saiyang pagkapiedad . <ref>{{Cite news|title=The Hon. Thomas Smith Grimke|date=December 1834|pages=289–291}}</ref> ) An mga ideyang ini, kaiba an saiyang sekretong pag-aadal sa ley, nagtao saiya nin nagkapirang basehan para sa saiyang huring trabaho bilang sarong aktibista. Sinabihan siya kan saiyang ama na kun siya sarong lalaki, siya kutana an pinakadakulang abogado sa South Carolina. Si Lerner nagtao nin medyo ibang bersyon, kun saen an saiyang ama nagsabi na "siya kuta an nagin pinakadakulang hurista sa nasyon." Nagtutubod si Sarah na an saiyang dai pakakua nin mas halangkaw na edukasyon bakong makatanosan. Nagngalas sia sa gawe-gawe kan saiyang pamilya asin mga kataed, na nag-eenkaminar sa mga oripon na magpabautismo asin mag-atender sa mga serbisyo nin pagsamba, alagad dai sinda ibinilang na tunay na mga tugang na lalaki asin babae sa pagtubod. Poon kan sia hoben pa, naniniwala si Sarah na an relihiyon maninigong magkaigwa nin mas proaktibong kabtang sa pagpaoswag kan buhay kan mga nagtitios nin orog. An saiyang relihiyosong paghanap iyo an nagdara saiya sa Presbiterianismo ; nakombertir siya kan 1817. : xi Pagkatapos magbalyo sa Philadelphia kan 1821, nag'ayon siya sa mga Quaker, na saiyang naaraman sa sarong naenot na pagbisita sa saiyang ama. : xi Duman, siya nagin sarong prangka na parasuportar para sa edukasyon asin deretso sa pagboto para sa mga Aprikanong Amerikano asin mga kababaihan. == Aktibismo asin legasiya == Si Sarah asin Angelina nauungis sa pang-ooripon asin sa gabos na mga pagraot kaini. Naglaom sinda na an saindang bagong pagtubod mas maako kan saindang mga pagtubod na abolisyonista kisa sa saindang dating pagtubod. Alagad, an saindang enot na mga pagprobar na atakehon an pang-ooripon nagcausa sainda nin mga kadepisilan sa komunidad nin mga Quaker. An mga tugang na babae nagdanay sa ibong kan saindang paniniwala na an pakikipaglaban para sa mga deretso nin mga babae kapareho kahalaga kan pakikipaglaban na haleon an pang-ooripon. Dawa ngani si Sarah igwa nin kamawotan na 'sangkapan an mga kababaihan para sa independensya sa ekonomiya asin para sa sosyal na kapakinabangan' [22], sinda padagos na inaatake, dawa kan nagkapirang abolisyonista, na pigkonsiderar an saindang posisyon na labi-labi. Kan 1836, ipinublikar ni Sarah ''[[wikisource:An Epistle to the Clergy of the Southern States|an An Epistle to the Clergy of the Southern States.]]'' Kan 1837, ''[[wikisource:Letters on the Equality of the Sexes, and the Condition of Woman|an Letters on the Equality of the Sexs and the Condition of Women]]'' ipinublikar nin serye sa sarong peryodiko sa Massachusetts, ''an The Spectator'', asin tulos na ipinublikar giraray sa ''The Liberator'', an peryodiko na ipinublikar kan radikal na abolisyonista asin lider kan mga deretso kan mga kababaihan na si William Lloyd Garrison . An mga surat ipinublikar sa pormang libro kan 1838. Kan an mga tugang na babae magkairibahan sa Philadelphia, idinusay ninda an saindang mga sadiri sa trabaho nin pagkamoot asin sa Society of Friends (an tamang pangaran para sa relihiyon na parating inaapod na "Quaker"). Si Sarah nagpoon na magmaigot na magin miembro nin klero alagad padagos siang pinanluluyahan nin boot kan mga lalaking miembro kan iglesia. Narealisar ni Sarah na, dawa ngani an simbahan sarong bagay na saiyang inooyonan sa teorya, dai kaini inootob an mga panuga kaini. <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''<nowiki><span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2011)">citation needed</span></nowiki>'' &#x5D;</sup> Kan panahon na ini na an retorika kontra sa pang-ooripon nagpoon na maglaog sa pampublikong diskurso. Pag-iba sa saiyang tugang na babae sa American Anti-Slavery Society kan 1836, si Sarah orihinal na namatean na nakua niya an lugar kun saen siya tunay na kabali, kun saen an saiyang mga kaisipan asin ideya naenkaminar. Alagad, kan siya asin si Angelina nagpoon na magtaram bako sana manungod sa paghale kundi pati na sa importansya kan mga deretso kan mga kababaihan, sinda nagpoon na mag-atubang nin kadakol na kritisismo. An saindang mga pampublikong diskurso nahihiling na bakong babae huli ta sinda nagtaram sa mga paradalan na magkakalaen an kasarian, na inaapod na "promiscuous audiences" kan panahon na idto. Nakipagdebate man sinda sa publiko sa mga lalaking dai minaoyon sa sainda. Sobra na ini para sa publiko kan 1837 asin nagin dahelan nin kadakol na maringis na pag'atake sa saindang pagkababae; an sarong linya nin kaisipan nagsuherir na sinda pareho mga pobreng "spinsters" na nagpapahiling kan saindang mga sadiri tanganing makahanap nin siisay man na lalaki na andam na magkua nin saro. Kan 1838, si Angelina nagpakasal ki Theodore Weld, sarong nangengenot na abolisyonista na nagin grabeng kritiko kan saindang paglaog kan mga deretso kan mga kababaihan sa hiro nin abolisyon. Nagretiro siya sa likod kan hiro mantang siya sarong agom asin ina, dawa ngani bako tulos. Si Sara biyong nagpondo sa pagtaram sa publiko. Minalataw na si Weld nagsurat saiya nin sarong surat na nagdedetalye kan saiyang mga kakulangan sa pagtaram. Nagprobar siyang ipaliwanag na isinurat niya ini huli sa pagkamoot saiya, alagad sinabi niya na rinaraot niya an kawsa, bakong tinatabangan, bakong arog kan saiyang tugang na babae. Alagad, ta si Sarah nakaresibe nin kadakol na kahagadan na magtaram sa mga suminunod na taon (siring man ki Angelina), kuestionable kun baga an saiyang "mga kakulangan" arog karaot kan saiyang ilinadawan. Durante kan [[Gera Sibil nin mga Amerikano|Gera Sibil]], si Sarah nagsurat asin naglektura sa pagsuporta ki Presidente [[Abraham Lincoln]] . Si Sarah Moore Grimké iyo an kagsurat kan pinakaenot na ginibong pampublikong argumento para sa pagkakapantay-pantay kan mga kababaihan. <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''<nowiki><span title="Not clear this is correct. Mary Wollstonecraft's 'Vindication of the Rights of Woman', for example, was published in 1792, a year before Sarah Grimke was born (October 2020)">citation needed</span></nowiki>'' &#x5D;</sup> Nagtrabaho siya tanganing mahale an Estados Unidos nin pang-ooripon, mga simbahan na Kristiyano na nagin "bakong Kristiyano," asin prehuwisyo laban sa mga Aprikanong Amerikano asin mga babae. An saiyang mga sinurat nagtao sa mga trabahador sa deretso sa pagboto arog ni [[Lucy Stone]], [[Elizabeth Cady Stanton]] asin Lucretia Mott nin nagkapirang argumento asin ideya na kaipuhan ninda tanganing makatabang na tapuson an pang-ooripon asin ponan an hiron nin deretso sa pagboto kan mga kababaihan. <ref>Million, Joelle, [https://books.google.com/books?id=ydeGAAAAMAAJ&q ''Woman's Voice, Woman's Place: Lucy Stone and the Birth of the Women's Rights Movement.''] Praeger, 2003. {{ISBN|0-275-97877-X}}, pp. 36, 68, 160.</ref> Si Sarah Grimké pigkategorya bako sanang sarong abolisyonista kundi sarong peminista huli ta inangat niya an Society of Friends, na nag-aapod kan paglaog kan mga kababaihan alagad pignegaran siya. Sa paagi kan saiyang mga abolisyonista na mga paghihingoa na siya nagin mas sensitibo sa mga restriksyon sa mga kababaihan. Kontra siyang marhay na magin sakop nin mga lalaki kaya nagsayuma siyang mag-agom. Si Sarah asin Angelina parehong nagin imbuelto sa mobimientong kontra sa pang-ooripon asin nagpublikar nin mga tomo nin literatura asin mga surat manungod sa temang ini. Kan sinda nagin midbid na marhay, nagpoon sindang maglektura sa bilog na nasyon manongod sa isyu. Kan panahon na idto an mga babae dai nagtataram sa mga pampublikong pagtiripon, kaya si Sarah pighihiling bilang sarong lider sa mga isyung peminista. Hayag niyang inangat an mga papel kan mga babae sa laog kan harong. An mga papeles kan pamilyang Grimké yaon sa South Carolina Historical Society, Charleston, South Carolina . An mga papel kan Weld-Grimké yaon sa William L. Clements Library, Unibersidad kan Michigan, Ann Arbor, Michigan . <ref>{{Cite journal|title='The Forgetfulness of Sex': Devotion and Desire in the Courtship Letters of Angelina Grimké and Theodore Dwight Weld|first=Robert K.|last=Nelson|doi=10.1353/jsh.2004.0018}}</ref> An mga papel ni Sarah Grimké kapot kan University of Texas Library, Austin, Texas. An Library of Congress igwa nin 5 surat hale saiya ki Sarah Mapps Douglass . An enot na tomo kan ''History of Woman Suffrage'', na ipinublikar kan 1881, nakasurat sa memorya kan mga tugang na babae na Grimké, kaiba an iba pa. <ref>{{Cite web|url=https://www.gutenberg.org/cache/epub/28020/pg28020-images.html|title=History of Woman Suffrage, Volume I|website=[[Project Gutenberg]]|quote=These volumes are affectionately inscribed to the memory of [[Mary Wollstonecraft]], [[Frances Wright]], [[Lucretia Mott]], [[Harriet Martineau]], [[Lydia Maria Child]], [[Margaret Fuller]], Sarah and [[Angelina Grimké]], [[Josephine Sophia White Griffing|Josephine S. Griffing]], [[Martha Coffin Wright|Martha C. Wright]], [[Harriot Kezia Hunt|Harriot K. Hunt]], M.D., [[Mariana W. Johnson]], [[Alice Cary|Alice]] and [[Phoebe Cary|Phebe Carey]], [[Ann Preston]], M.D., [[Lydia Mott (activist)|Lydia Mott]], [[Eliza Farnham|Eliza W. Farnham]], [[Lydia Folger Fowler|Lydia F. Fowler]], M.D., [[Paulina Wright Davis]], whose earnest lives and fearless words, in demanding political rights for women, have been, in the preparation of these pages, a constant inspiration to the editors}}</ref> Kan 1998, an magtugang na babae na Grimké pig-indukto sa National Women's Hall of Fame . <ref>{{Cite web|url=https://www.womenofthehall.org/inductee/sarah-grimk/|title=Grimké, Sarah &#124; Women of the Hall}}</ref> Kan Nobyembre 2019, an sarong bagong itinogdok na tulay sa ibabaw kan Salog Neponset sa Hyde Park pinangaranan giraray para sa mga tugang na babae na Grimké. Ini ngonyan midbid bilang an Grimké Sisters Bridge. <ref>{{Cite web|url=https://www.boston.gov/news/city-bridge-named-honor-grimke-sisters|title=City bridge named in honor of the Grimké sisters|date=November 15, 2019}}</ref> An mga tugang na babae na Grimké nagigirumdoman sa Boston Women's Heritage Trail . <ref>{{cite web|title=Downtown|url=http://bwht.org/downtown/#5|website=Boston Women's Heritage Trail}}</ref> == Mga Sinurat == Si Sarah nagkompuesto nin serye nin mga surat manungod sa mga kababaihan asin an saindang lugar sa sosyedad, partikularmente sa laog kan simbahan, na kan huri pinagsararo sa sarong libro na may titulong ''Mga Surat sa Pagkapantay-pantay kan mga Sekso asin an Kondisyon kan mga Babae.'' <ref name=":1">{{Cite book|url=https://archive.org/details/lettersonequalit00grimrich/page/n5/mode/2up|title=Letters on the equality of the sexes, and the condition of woman. Addressed to Mary S. Parker, President of the Boston Female Anti-slavery Society|last=Grimké|first=Sarah M.|publisher=[[Isaac Knapp]]|year=1838|location=Boston|author-link=Sarah Moore Grimké}}</ref> Sa mga surat na ini na pinag-oolayan nia an mga sala na ginibo sa mga babae na bakong kaoyon kan Biblia asin nagtatao nin hatol kun paano maninigong labanan kan mga babae an mga isyung ini. An librong ini ipinublikar kan 1838, alagad an saiyang mga sinurat asin mga surat, siring man an sa saiyang tugang na babae, naglilibot na sa laog nin mga taon huli sa mga publikasyon kan saindang mga sinurat sa ''The Liberator'' ni William Lloyd Garrison . <ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/44957270|title=Angelina Grimké : rhetoric, identity, and the radical imagination|last=Browne|first=Stephen H.|date=1999|publisher=Michigan State University Press|isbn=978-0-87013-897-3|location=East Lansing, Mich.|oclc=44957270|author-link=Stephen H. Browne}}</ref> Sa saiyang enot na surat, na may petsang Enero 11, 1837, sinabi nia na sia nagsasarig sana sa Kasuratan huli ta sia nagtutubod na "haros gabos na isinurat manongod sa temang ini [an rona nin mga babae], resulta nin salang paghona sa simpleng mga katotoohan na ihinayag sa Mga Kasuratan" na nagbabalangibog nin malinaw na katuyuhan asin katuyuhan para sa pag-analisar na masunod. Sa mga surat na ini na kinokondenar niya an gawi-gawi kan pagtratar kan mga lalaking Amerikano sa mga babae asin oripon bilang paagi sana tanganing maipalakop asin makinabang an saindang mga sadiri. An mga surat 5-8 idinusay sa ebalwasyon kan kamugtakan kan mga kababaihan sa manlaen-laen na nasyon, kabali an Asya, Aprika, Greenland, asin Estados Unidos, na nagpapahiling kan rarom asin lakbang kan saiyang interes sa mga isyung kababaihan na naunat. Sa huri, ipinahayag nia na an mga lalaki parehong may sala sa "pagkahulog" (ni Adan asin Eva sa Biblia) kan katawohan asin kun siring pinahimutikan an daing sagkod na padusa na dati nang itinao sa mga babae bilang resulta kan saindang soboot iresponsable. Sa konklusyon kan saiyang mga surat, inaako niya an mga nakakabiglang ideya na saindang pigpapaabot asin an pagkabago sa mga urulay na ini sa mga Kristiyano, alagad pig-aagda sinda na "imbestigaran sinda na daing takot asin may pamibi, asin dai mag-atras sa pagsiyasat," na iyo an karakteristiko kan saiyang mga pagsurat asin mga diskurso. === Mga sumpay sa mga sinurat === * {{Cite book|url=https://iiif.lib.harvard.edu/manifests/view/drs:4049467$1i|title=An epistle to the clergy of the southern states|year=1836|location=New York}} * {{Cite book|url=https://archive.org/details/lettersonequali00grimgoog/page/n6/mode/2up|title=Letters on the equality of the sexes, and the condition of woman : addressed to Mary S. Parker|publisher=[[Isaac Knapp]]|year=1838|location=Boston}} == Sa popular na kultura == * Kan 1973 [[Ruth Bader Ginsburg|si Ruth Bader Ginsburg]] nagkotar ki Sarah Grimké na nagsabi na "Dai ako naghahagad nin pabor para sa sakuyang sekso. An hinahagad ko sana sa samong mga tugang iyo na haleon ninda an saindang mga bitis sa samong mga liog," kan si Ginsburg nagtao kan saiyang enot na oral na mga argumento sa Korte Suprema sa ''Frontiero v. Richardson'' ; ini man an sinabi kan sarong aktres na nagtutugtog bilang Ginsburg sa pelikulang ''RBG'' (2018). <ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/2018/may/03/ruth-bader-ginsburg-rbg-on-film-legacy|title='A tremendous legacy': capturing the life of Ruth Bader Ginsburg on film &#124; Film|work=The Guardian|date=May 3, 2018|access-date=2018-08-12}}</ref> * An magturugang na Grimké asin si Theodore Dwight Weld prominenteng itinampok sa librong fiction para sa mga hobenes ''na The Forge and the Forest'' (1975) ni Betty Underwood. <ref>{{Cite book|title=The Forge and the Forest|last=Underwood|first=Betty|date=1975|publisher=Houghton Mifflin|isbn=978-0395204924|location=Boston|language=en}}</ref> * An mga tugang na babae na Grimké nagluwas bilang mga pangenot na karakter sa 2013 na dula ni Ain Gordon ''na If She Stood'', na pigkomisyon kan Painted Bride Art Center sa Philadelphia. * An nobelang ''The Invention of Wings'' ni Sue Monk Kidd kan 2014 nakabasar sa buhay ni Sarah Grimké. <ref name="gua2">{{cite web|title=The Invention of Wings by Sue Monk Kidd – review|newspaper=The Observer|url=https://www.theguardian.com/books/2014/jan/05/invention-wings-monk-kidd-review|date=January 5, 2014|access-date=April 23, 2014|first=Anita|last=Sethi|author-link=Anita Sethi}}</ref> <ref>{{cite news|title=SUNDAY BOOK REVIEW: Taking Flight: 'The Invention of Wings,' by Sue Monk Kidd|first=Suzanne|last=Bernejan|date=January 24, 2014|url=https://www.nytimes.com/2014/01/26/books/review/the-invention-of-wings-by-sue-monk-kidd.html?_r=0|newspaper=New York Times|access-date=April 23, 2014}}</ref> * An "The Grimké Sisters at Work on Theodore Dwight Weld 's ''American Slavery As It Is'' (1838)" sarong rawitdawit ni Melissa Range, na ipinublikar sa Setyembre 30, 2019, isyu kan ''The Nation'' . == Hilingon man == * Mga tugang na babae na Grimké * Listahan kan mga sufragista asin mga sufrageta * Kasaysayan kan feminismo * Timeline kan deretso sa pagboto kan mga kababaihan == Toltolan == <references /> {{Tamboan}} == Mga panluwas na sumpay == * [https://web.archive.org/web/20140704002443/http://spartacus-educational.com/USASgrimkes.htm Impormasyon sa ritrato asin biograpiya] * [https://www.pbs.org/wnet/historyofus/web04/segment6b.html "Sarah asin Angelina Grimké"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170827225539/http://www.pbs.org/wnet/historyofus/web04/segment6b.html |date=2017-08-27 }} ''Katalingkasan: Sarong Kasaysayan Niya'' (PBS) * [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] ovtglrtobrif0pvm9p6t12k122hwo27 0 50628 289364 282230 2025-06-12T07:11:33Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289364 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer|name=Audre Lorde|image=Audre Lorde.jpg|caption=Lorde in 1980|birth_name=Audrey Geraldine Lorde|birth_date={{birth date|1934|2|18}}<ref name="enotes">{{Cite web|url=https://www.enotes.com/topics/audre-lorde|title=Audre Lorde Biography|website=eNotes.com|access-date=February 17, 2021|archive-date=December 18, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151218004216/http://www.enotes.com/topics/audre-lorde|url-status=live}}</ref>|birth_place=[[New York City]], U.S.|death_date={{death date and age|1992|11|17|1934|2|18}}|death_place=[[Saint Croix]], [[United States Virgin Islands|Virgin Islands]], U.S.|genre=Poetry<br>Nonfiction|notableworks=''The First Cities''<br>''[[Zami: A New Spelling of My Name]]''<br>''[[The Cancer Journals]]''|education=[[National Autonomous University of Mexico]]<br>[[Hunter College]] ([[Bachelor of Arts|BA]])<br>[[Columbia University]] ([[Master of Library and Information Science|MLS]])|spouse={{marriage|Edwin Rollins|1962|1970|reason=div}}|partner=[[Gloria Joseph]]|children=2}}Si '''Audre Lorde''' ( /ˈ ɔː d r i ˈ l ɔːr d / {{Pagbaybay utro|AW|dree|_|LORD}} ; namundag na '''si Audrey Geraldine Lorde''' ; Pebrero 18, 1934–Nobyembre 17, 1992) sarong Amerikanong parasurat, propesor, [[Pilosopiya|pilosopo]], peministang interseksyonal, pararawitdawit asin aktibista sa deretso sibil . Siya sarong nagladawan sa sadiri na "Itom, tomboy, peminista, sosyalista, ina, parapakilaban, pararawitdawit" na nagdusay kan saiyang buhay asin talento sa pag-atubang sa manlaen-laen na klase nin inhustisya, nin huli ta siya nagtutubod na magkakaigwa nin "hirarkiya nin mga pan-aapi" sa tahaw kan "mga ihiras an mga katuyuhan nin katalingkasan asin sarong magagamit na ngapit para sa satuyang mga kaakian." <ref>{{Cite journal|last=Lorde|first=Audre|date=1983|title=There is not hierarchy of oppressions|url=https://uuliveoak.org/pdfs/worship_9-04-09_excerpts_no_hierarchy_of_oppressions.pdf|journal=Interracial Books for Children BULLETIN: Homophobia and Education|volume=14|issue=4|pages=i–ii|doi=|issn=0003-6870}}</ref> <ref name="foundation2">{{cite web|access-date=March 28, 2021|title=Audre Lorde 1934-1992|url=https://www.poetryfoundation.org/poets/audre-lorde|publisher=Poetry Foundation|archive-date=November 27, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191127194430/https://www.poetryfoundation.org/poets/audre-lorde|url-status=live}}</ref> Bilang sarong pararawitdawit, siya midbid na gayo sa teknikal na pagkamaster asin emosyonal na ekspresyon, siring man sa saiyang mga rawitdawit na nagpapahayag nin kaanggotan asin pagkaanggot sa mga inhustisya sibil asin sosyal na saiyang naobserbaran sa bilog niyang buhay. Siya an resipyente kan mga nasyonal asin internasyonal na mga premyo asin an kagmukna kan ''Kitchen Table: Women of Color Press'' . <ref>{{Cite web|title=Audre Lorde|url=https://www.womenshistory.org/education-resources/biographies/audre-lorde|access-date=2024-11-26|website=National Women's History Museum|language=en}}</ref> Bilang sarong artista sa pagtaram, an saiyang paghatod inapod na makapangyarihan, melodiko, asin makusog kan Poetry Foundation . <ref name="OutHistory2">{{cite web|last1=McDonald|first1=Dionn|title=Audre Lorde. Big Lives: Profiles of LGBT African Americans|url=http://outhistory.org/exhibits/show/aa-history-month-bios/audre-lorde|website=OutHistory|access-date=March 28, 2021|archive-date=July 25, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190725185013/http://outhistory.org/exhibits/show/aa-history-month-bios/audre-lorde|url-status=live}}</ref> An saiyang mga rawitdawit asin prosa kadaklan nagtutukar sa mga isyung may relasyon sa mga deretso sibil, feminismo, tomboy, helang, kapansanan, asin an pag-eksplorar kan identidad kan babaeng Itom. <ref name="Wire2">{{Cite news|last1=Nixon|first1=Angelique V.|url=http://www.thefeministwire.com/2014/02/the-magic-and-fury-of-audre-lorde-feminist-praxis-and-pedagogy/|title=The Magic and Fury of Audre Lorde: Feminist Praxis and Pedagogy|date=February 24, 2014|work=The Feminist Wire|access-date=March 28, 2021|archive-date=October 29, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171029064926/http://www.thefeministwire.com/2014/02/the-magic-and-fury-of-audre-lorde-feminist-praxis-and-pedagogy/|url-status=live}}</ref> <ref name="Wire">{{Cite news|last=Nixon|first=Angelique V.|url=http://www.thefeministwire.com/2014/02/the-magic-and-fury-of-audre-lorde-feminist-praxis-and-pedagogy/|title=The Magic and Fury of Audre Lorde: Feminist Praxis and Pedagogy|date=February 24, 2014}}</ref> == Amay na buhay == Si Audre Lorde namundag kan Pebrero 18, 1934, sa Siyudad nin Nueva York sa mga imigranteng Caribbean na si Frederick Byron Lorde asin Linda Gertrude Belmar Lorde. An saiyang ama, si Frederick Byron Lorde (Byron), namundag kan Abril 20, 1898 sa [[Barbados]] . An saiyang ina, si Linda Gertrude Belmar Lorde, namundag kan 1902 sa isla nin Carriacou sa [[Grenada]] . An ina ni Lorde igwa nin magkakalaen na ginikanan alagad nag-agi bilang Kastila, <ref name="Lorde">{{Cite book|url=https://archive.org/details/zaminewspellingo0000lord|title=Zami: A New Spelling of My Name|last=Lorde|first=Audre|publisher=Crossing Press|year=1982|url-access=registration}}</ref> na sarong gikanan nin pag-orgulyo kan saiyang pamilya. An ama ni Lorde mas maitom pa sa gusto kan pamilya Belmar, asin tinugutan sana ninda an mag-agom na magpakasal huli sa anting-anting, ambisyon, asin pagmamaigot ni Byron. <ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/warriorpoetbiogr00deve/page/7|title=Warrior Poet: A Biography of Audre Lorde|last=De Veaux|first=Alexis|date=2004|publisher=W. W. Norton & Company, Inc.|isbn=0-393-01954-3|pages=[https://archive.org/details/warriorpoetbiogr00deve/page/7 7–13]}}</ref> Pagkatapos kan saindang imigrasyon, an bagong pamilya nag-erok sa Harlem, sarong manlaen-laen na pagtaraid sa itaas na Manhattan, New York . Si Lorde an pinakanguhod sa tulong aking babae, an saiyang mga matuang tugang na babae na an pangaran Phyllis asin Helen Lorde. Si Lorde harani an paghiling sagkod sa punto na siya legal na buta, kaya siya nagdakula na nagdadangog sa mga istorya kan saiyang ina manungod sa West Indies imbes na magbasa kaini. Sa edad na apat, nakanuod siyang magtaram mantang nakanuod siyang magbasa, asin tinukduan siya kan saiyang ina na magsurat sa parehong oras. Sinurat niya an saiyang enot na rawitdawit kan siya nasa ikawalong grado. Namundag bilang Audrey Geraldine Lorde, pinili niyang haleon an "y" sa saiyang enot na pangaran kan siya aki pa, na nagpapaliwanag sa ''Zami: A New Spelling of My Name'' na siya mas interesado sa artistikong simetriya kan "e"-endings sa an duwang magkataid na pangaran na "Audre Lorde" kisa sa pagbaybay kan saiyang pangaran sa paagi na pigtuyo kan saiyang mga magurang. <ref name="Parks2">{{cite web|last=Parks|first=Rev. Gabriele|title=Audre Lorde|publisher=Thomas Paine Unitarian Universalist Fellowship|date=August 3, 2008|url=http://www.tpuuf.org/?p=130|archive-url=https://archive.today/20130416144217/http://www.tpuuf.org/?p=130|url-status=dead|archive-date=April 16, 2013|access-date=July 9, 2009}}</ref> Dipisil an relasyon ni Lorde sa saiyang mga magurang poon sa hoben na edad. Kakadikit na oras an saiyang ginamit sa saiyang ama asin ina, na parehong sibot sa pagmantenir kan saindang negosyo sa real estate sa maribok na ekonomiya pagkatapos kan Dakulang Depresyon. Kun nahihiling niya sinda, parati sindang malipot o harayo sa emosyon. Sa partikular, an relasyon ni Lorde sa saiyang ina, na hararom an pagduda sa mga tawong mas maitom an kublit kisa saiya (na igwa si Lorde) asin sa luwas kan kinaban sa pankagabsan, nabibisto sa paagi nin "matagas na pagkamoot" asin estriktong pagsunod sa mga patakaran kan pamilya. <ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/warriorpoetbiogr00deve/page/15|title=Warrior Poet: A Biography of Audre Lorde|last=De Veaux|first=Alexis|date=2004|publisher=W. W. Norton & Company, Inc.|isbn=0-393-01954-3|pages=[https://archive.org/details/warriorpoetbiogr00deve/page/15 15–20]}}</ref> An masakit na relasyon ni Lorde sa saiyang ina nagin prominente sa saiyang mga huring rawitdawit, arog kan "Story Books on a Kitchen Table" ''ni Coal'' . == Karera == [[Ladawan:Audre_lorde.jpg|thumb| Audre Lorde. Retrato ni Elsa Dorfman .]] Kan 1954, siya nag-agi nin sarong mahalagang taon bilang sarong estudyante sa National Autonomous University of Mexico, sarong panahon na saiyang ilinadawan bilang sarong panahon nin pag-afirmar asin pagbago. Durante kan panahon na ini, pigkumpirma niya an saiyang pagkatawo sa personal asin artistikong lebel bilang sarong tomboy asin sarong pararawitdawit. <ref>{{cite web|url=http://www.english.illinois.edu/maps/poets/g_l/lorde/life.htm|title=Audre Lorde's Life and Career|website=english.illinois.edu|access-date=October 28, 2017|archive-date=November 21, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151121211926/http://www.english.illinois.edu/maps/poets/g_l/lorde/life.htm|url-status=live}}</ref> Sa saiyang pagbalik sa New York, si Lorde nag-adal sa Hunter College, asin naggradwar sa klase kan 1959. Mantang yaon duman, nagtrabaho siya bilang sarong librarian, nagpadagos sa pagsurat, asin nagin aktibong partisipante sa kultura nin mga bakla kan Greenwich Village . Nagpadagos siya sa saiyang edukasyon sa Columbia University, na nakakua nin master's degree sa library science kan 1961. Durante kan panahon na ini, nagtrabaho siya bilang sarong pampublikong libreriya sa haraning Mount Vernon, New York . <ref name="Kulii2">{{cite web|last=Kulii|first=Beverly Threatt|title=Audre Lorde's Life and Career|url=http://www.english.illinois.edu/maps/poets/g_l/lorde/life.htm|work=University of Illinois Department of English website|publisher=University of Illinois at Urbana-Champaign|access-date=March 8, 2013|author2=Ann E. Reuman|author3=Ann Trapasso|archive-date=November 21, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151121211926/http://www.english.illinois.edu/maps/poets/g_l/lorde/life.htm|url-status=live}}</ref> Kan 1968 si Lorde nagin writer-in-residence sa Tougaloo College sa Mississippi. <ref name="poets.org2">{{cite web|title=Audre Lorde|publisher=Poets.org|url=http://www.poets.org/poet.php/prmPID/306|access-date=July 9, 2009|archive-date=March 9, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090309030149/http://www.poets.org/poet.php/prmPID/306|url-status=live}}</ref> An panahon ni Lorde sa Tougaloo College, arog kan saiyang taon sa National University of Mexico, sarong nakakapormang eksperyensya para saiya bilang sarong artista. Pinangenotan niya an mga workshop kaiba an saiyang mga hoben, itom na mga estudyante sa kolehiyo, na kadaklan sainda gustong-gusto na pag-olayan an mga isyu sa deretso sibil kan panahon na idto. Sa paagi kan saiyang pakikipag-ulay sa saiyang mga estudyante, pinatunayan niya giraray an saiyang kamawotan na bako sanang mabuhay an saiyang "crazy and queer" na pagkatawo, kundi magtao man nin atensyon sa pormal na aspeto kan saiyang gibo bilang sarong pararawitdawit. An saiyang libro nin mga rawitdawit, ''Cables to Rage,'' nagluwas sa saiyang panahon asin mga eksperyensya sa Tougaloo. <ref name="W. W. Norton & Company, Inc">{{Cite book|title=The Norton Anthology of African-American Literature: Volume 2|last=Kimberly W. Benston|date=2014|publisher=W. W. Norton & Company, Inc.|isbn=978-0-393-92370-4|editor-last=Gates|editor-first=Henry Louis Jr.|edition=Third|pages=637–39|author-link=Audre Lorde|editor-last2=Smith|editor-first2=Valerie A.}}</ref> [[Ladawan:Audre_Lorde_Residence_(Staten_Island).jpg|alt=A three story, gray-blue, Neo-Colonial style home with a gabled roofline, open porch, columns, and a pediment with a sunburst decoration. Picture includes shrubs and a trashcan on the front lawn, and the third story is partially obscured by leaves.|thumb| An istaran ni Audre Lorde sa Stapleton Heights, Staten Island, na ngonyan sarong Kasaysayan na Landmark kan Siyudad nin Nueva York.]] Poon 1972 sagkod 1987, si Lorde nag-erok sa Staten Island . Durante kan panahon na idto, apuera sa pagsurat asin pagtukdo, siya an nagmukna kan Kitchen Table: Women of Color Press . <ref>{{cite web|title=Audre Lorde Residence|url=https://www.nyclgbtsites.org/site/audre-lorde-residence/|publisher=NYC LGBT Historic Sites Project|access-date=April 19, 2018|archive-date=November 6, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191106172140/https://www.nyclgbtsites.org/site/audre-lorde-residence/|url-status=live}}</ref> Kan 1977, si Lorde nagin asosado kan Women's Institute for Freedom of the Press (WIFP). <ref>{{cite web|url=http://www.wifp.org/who-we-are/associates/|title=Associates {{!}}&nbsp; The Women's Institute for Freedom of the Press|website=www.wifp.org|access-date=June 21, 2017|archive-date=March 27, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190327102342/http://www.wifp.org/who-we-are/associates/|url-status=live}}</ref> An WIFP sarong Amerikanong nonprofit na organisasyon sa pagpublikar. An organisasyon nagtatrabaho tanganing dagdagan an komunikasyon sa pag-ultanan kan mga kababaihan asin ikonektar an publiko sa mga porma nin media na nakabase sa mga kababaihan. Si Lorde nagtukdo sa Departamento nin Edukasyon sa Lehman College poon 1969 abot 1970, <ref>{{cite web|url=http://www.encyclopedia.com/women/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/lorde-audre-1934-1992|title=Lorde, Audre (1934–1992)|last=Morehouse|first=Susan Perry|year=2002|website=Encyclopedia.com|access-date=October 28, 2017|archive-date=October 29, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171029012549/http://www.encyclopedia.com/women/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/lorde-audre-1934-1992|url-status=live}}</ref> dangan bilang sarong propesor nin Ingles sa John Jay College of Criminal Justice (parte kan City University of New York, CUNY) poon 1970 abot 1981. Duman, nakipaglaban siya para sa pagmukna nin sarong departamento nin pag-adal sa mga itom . <ref>{{cite web|title=Justice Matters|url=http://www.jjay.cuny.edu/sites/default/files/News/Justice_Matters_50.pdf|publisher=John Jay College of Criminal Justice|access-date=March 18, 2017|page=10|year=2015|archive-date=October 27, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181027084806/http://www.jjay.cuny.edu/sites/default/files/News/Justice_Matters_50.pdf|url-status=live}}</ref> Kan 1981, nagtukdo siya sa saiyang alma mater, Hunter College (CUNY man), bilang an midbid na Thomas Hunter chair. <ref>{{Cite book|title=Notable American Women: A Biographical Dictionary Completing the Twentieth Century, Volume 5|last=Cook|first=Blanche Wiesen|last2=Coss|first2=Claire M.|date=2004|publisher=Harvard University Press|editor-last=Ware|editor-first=Susan|location=Cambridge, MA|page=395|chapter=Lorde, Audre}}</ref> Bilang sarong babaeng Itom na bakla, siya sarong tagaluwas sa sarong larangan na dominado nin mga lalaking puti asin an saiyang mga eksperyensya sa kapalibutan na ini hararom na nakaimpluwensya sa saiyang trabaho. An mga bagong larangan arog kan mga pag-aadal sa mga Aprikanong Amerikano asin mga pag-aadal sa mga babae nagpauswag kan mga topiko na pigtutukar kan mga iskolar asin nakakua nin atensyon sa mga grupo na dati bihirang pag-olayan. Sa bagong makuang akademikong kapalibutan na ini, si Lorde na-inspirar na bako sanang magsurat nin rawitdawit kundi pati na mga essay asin artikulo manungod sa mga pag-aadal na queer, peminista, asin Aprikanong Amerikano. <ref name=":32">{{Cite web|last=New-York Historical Society|date=October 28, 2024|title=Life Story: Audre Lorde (1934-1992)|url=https://wams.nyhistory.org/end-of-the-twentieth-century/a-conservative-turn/audre-lorde/#resource|website=Women and the American Story}}</ref> == Personal na buhay == Kan 1962, si Lorde nagpakasal sa abogado na si Edwin Rollins, na sarong puti, bakla. Si Audre nabubuhay na nin hayag bilang sarong tomboy poon pa kan kolehiyo, alagad huli sa diskriminasyon sa LGBTQ+, pareho sindang nagdesisyon na magdanay na nakasara. Si Audre asin Edwin nagdanay na bukas an relasyon, na nagtutugot sa lambang saro na magkaigwa nin relasyon na pareho an sekso. <ref name=":33">{{Cite web|last=New-York Historical Society|date=October 28, 2024|title=Life Story: Audre Lorde (1934-1992)|url=https://wams.nyhistory.org/end-of-the-twentieth-century/a-conservative-turn/audre-lorde/#resource|website=Women and the American Story}}</ref> Siya asin si Rollins nagdiborsyo kan 1970 pagkatapos na magkaigwa nin duwang aki, si Elizabeth asin Jonathan. Kan 1966, si Lorde nagin head librarian sa Town School Library sa Siyudad nin Nueva York, kun saen siya nagdanay sagkod 1968. <ref name="Kulii3">{{cite web|last=Kulii|first=Beverly Threatt|title=Audre Lorde's Life and Career|url=http://www.english.illinois.edu/maps/poets/g_l/lorde/life.htm|work=University of Illinois Department of English website|publisher=University of Illinois at Urbana-Champaign|access-date=March 8, 2013|author2=Ann E. Reuman|author3=Ann Trapasso|archive-date=November 21, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151121211926/http://www.english.illinois.edu/maps/poets/g_l/lorde/life.htm|url-status=live}}</ref> Durante kan saiyang panahon sa Mississippi kan 1968, namidbid niya si Frances Clayton, sarong puting tomboy asin propesor nin sikolohiya na nagin saiyang romantikong kapadis sagkod 1989. An saindang relasyon nagpadagos sa natatada pang buhay ni Lorde, asin sinda nabuhay nin hayag bilang sarong mag-agom na tomboy. <ref name="de_Veaux">{{Cite book|title=A Biography of Audre Lorde|last=De Veaux|first=Alexis|publisher=W.W. Norton & Co.|year=2004|isbn=978-0-393-32935-3|pages=174–175}}</ref> Si Lorde halipot na panahon na nagkaigwa nin romantikong relasyon sa eskultor asin pintor na si Mildred Thompson pagkatapos na manompongan siya sa Nigeria sa Ikaduwang Kinaban na Black and African Festival of Arts and Culture ( FESTAC 77 ). An duwa imbuelto kan panahon na si Thompson nag-eerok sa Washington, DC <ref name="de_Veaux2">{{Cite book|title=A Biography of Audre Lorde|last=De Veaux|first=Alexis|publisher=W.W. Norton & Co.|year=2004|isbn=978-0-393-32935-3|pages=174–175}}</ref> Si Lorde asin an saiyang kapadis sa buhay, an itom na peministang si Dr. Gloria Joseph, magkaibanan na nag-erok sa ginikanan na daga ni Joseph na St. Croix . Si Lorde asin Joseph naghihiling poon pa kan 1981 , asin pagkatapos kan pag-diagnose kan kanser sa atay ni Lorde, opisyal niyang binayaan si Clayton para ki Joseph, na nagbalyo sa St. Croix kan 1986. An mag-agom nagdanay na magkaibanan sagkod sa pagkagadan ni Lorde. Magkaibanan sindang nagmukna nin nagkapirang organisasyon arog kan Che Lumumba School for Truth, Women's Coalition of St. Croix, US Virgin Islands, Sisterhood in Support of Sisters in South Africa, asin Doc Loc Apiary. <ref>{{Cite news|url=http://www.thefeministwire.com/2014/02/feminists-love-gloria-joseph-ph-d/|title=Feminists We Love: Gloria I. Joseph, Ph.D. [VIDEO] – The Feminist Wire}}</ref> == Mga Onra == * 1979, 1983: MacDowell fellowship <ref>{{Cite web|url=https://www.macdowell.org/artists/audre-lorde|title=Audre Lorde - Artist|website=MacDowell|access-date=July 15, 2020|archive-date=July 15, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200715184829/https://www.macdowell.org/artists/audre-lorde|url-status=live}}</ref> * 1991–1992: New York State Poet laureate . <ref name="New York2">{{cite web|title=New York|url=https://www.loc.gov/rr/main/poets/newyork.html|work=US State Poets Laureate|publisher=Library of Congress|access-date=May 8, 2012|archive-date=November 30, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181130130051/https://www.loc.gov/rr/main/poets/newyork.html|url-status=live}}</ref> == Pamana == An Callen-Lorde Community Health Center, sarong organisasyon sa Siyudad nin Nueva York na nginaranan ki Michael Callen asin Lorde, dedikado sa pagtao nin medikal na pag-ataman sa salud sa populasyon kan LGBT kan siyudad na mayong pag-intindi sa kakayahan na magbayad. An Callen-Lorde iyo sana an sentro nin pangenot na pag-ataman sa Siyudad nin Nueva York na ginibo partikularmente tanganing magserbi sa komunidad nin LGBT. <ref>{{cite web|url=https://callen-lorde.org/about/|title=About Us|website=Callen-lorde.org|access-date=June 8, 2019|archive-date=June 8, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190608001847/https://callen-lorde.org/about/|url-status=live}}</ref> An Audre Lorde Project, na itinogdas kan 1994, sarong organisasyon na nakabase sa Brooklyn para sa mga LGBT na kolor. An organisasyon nagkokonsentrar sa pag-organisar kan komunidad asin radikal na bakong madahas na aktibismo sa palibot kan mga progresibong isyu sa laog kan Siyudad nin Nueva York, orog na an may relasyon sa mga komunidad nin LGBT, aktibismo sa AIDS asin HIV, aktibismo na pro-imigrante, reporma sa bilanggoan, asin pag-organisar sa mga hobenes na kolor. <ref name="About the Audre Lorde Project2">{{Cite web|url=https://alp.org/about|title=About ALP|date=November 6, 2007|website=The Audre Lorde Project|access-date=October 24, 2018|archive-date=February 13, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190213064152/https://alp.org/about|url-status=live}}</ref> == Mga gibo == === Mga Libro nin Rawitdawit === * {{Cite book|title=The First Cities|publisher=Poets Press|year=1968|location=New York City|oclc=12420176}} * {{Cite book|title=Cables to Rage|publisher=Paul Breman|year=1970|location=London|oclc=18047271}} * {{Cite book|title=From a Land Where Other People Live|publisher=Broadside Press|year=1973|isbn=978-0-910296-97-7|location=Detroit}} * {{Cite book|title=New York Head Shop and Museum|publisher=Broadside Press|year=1974|isbn=978-0-910296-34-2|location=Detroit}} * {{Cite book|title=Coal|title-link=Coal (Lorde)|publisher=W. W. Norton Publishing|year=1976|isbn=978-0-393-04446-1|location=New York}} * {{Cite book|title=Between Our Selves|publisher=Eidolon Editions|year=1976|location=Point Reyes, California|oclc=2976713}} * {{Cite book|title=Hanging Fire|year=1978}} * {{Cite book|url=https://archive.org/details/blackunicornpoem00lord|title=The Black Unicorn|publisher=W. W. Norton Publishing|year=1978|isbn=978-0-393-31237-9|location=New York|url-access=registration}} * {{Cite book|url=https://archive.org/details/chosenpoemsoldne00lord|title=Chosen Poems: Old and New|publisher=W. W. Norton Publishing|year=1982|isbn=978-0-393-30017-8|location=New York}} * {{Cite book|url=https://archive.org/details/ourdeadbehindusp00lord|title=Our Dead Behind Us|publisher=W. W. Norton Publishing|year=1986|isbn=978-0-393-30327-8|location=New York|url-access=registration}} * {{Cite book|title=The Marvelous Arithmetics of Distance: Poems 1987–1992|publisher=W. W. Norton Publishing|year=1993|isbn=978-0-393-03513-1|location=New York}} * {{Cite book|title=The Collected Poems of Audre Lorde|title-link=The Collected Poems of Audre Lorde|publisher=W. W. Norton Publishing|year=1997|isbn=9780393040906}}{{Efn|"Collected here for the first time are more than three hundred poems from one of this country's major and most influential poets, representing the complete oeuvre of Audre Lorde's poetry."}} * {{Cite book|title=Your Silence Will Not Protect You : Essays and Poems|title-link=Your Silence Will Not Protect You|publisher=Silver Press|year=2017|isbn=9780995716223}}{{Efn|All 13 essays found herein are also found within "Sister Outsider: Essays and Speeches".}} === Mga Libro sa Prosa === * {{Cite book|title=The Cancer Journals|title-link=The Cancer Journals|publisher=[[Aunt Lute Books]]|year=1980|isbn=978-1-879960-73-2|location=San Francisco}} * {{Cite book|title=Uses of the Erotic: the erotic as power|title-link=The Erotic|publisher=Kore Press|year=1981|isbn=978-1-888553-10-9|location=Tucson, Arizona}}{{Efn|Also published within "Sister Outsider: Essays and Speeches".}} * {{Cite book|title=Zami: A New Spelling of My Name|title-link=Zami: A New Spelling of My Name|publisher=The Crossing Press|year=1983|isbn=978-0-89594-122-0|location=Trumansburg, New York}} * {{Cite book|url=https://archive.org/details/sisteroutsideres00lord|title=Sister Outsider: Essays and Speeches|publisher=The Crossing Press|year=1984|isbn=978-0-89594-141-1|location=Trumansburg, New York}} (reissued 2007) * {{Cite book|url=https://archive.org/details/burstoflightessa00lord|title=A Burst of Light and Other Essays|publisher=[[Firebrand Books]]|year=1988|isbn=978-0-932379-39-9|location=Ithaca, New York}} * {{Cite book|title=I Am Your Sister: Collected and Unpublished Writings of Audre Lorde|publisher=Oxford University Press|year=2009|isbn=978-0-19-534148-5|location=Oxford New York}} === Mga Interbyu === * "Interbyu ki Audre Lorde", sa ''Against Sadomasochism: Sarong Radikal na Feministang Pag-analisar'', ed. Robin Ruth Linden (East Palo Alto, Calif.: Frog in the Well, 1982.), pp.&nbsp;66–71{{ISBN|0-9603628-3-5}} ,  === Mga pelikula sa biograpiya === * [http://www.pbs.org/pov/alitanyforsurvival/film-description/ ''Sarong Litanya para sa Kaligtasan: An Buhay asin Gibo ni Audre Lorde (1995)''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181002220056/http://www.pbs.org/pov/alitanyforsurvival/film-description/ |date=2018-10-02 }} . Dokumentaryo ni Michelle Parkeson. * [https://web.archive.org/web/20060621234514/http://www.jenniferabod.com/video.htm ''An Gilid kan mga Laban kan Lambang Saro: An Bisyon ni Audre Lorde'' (2002)] . Dokumentaryo ni Jennifer Abod. * [http://www.audrelorde-theberlinyears.com/expose.html ''Audre Lorde – An mga Taon sa Berlin 1984 sagkod 1992'' (2012)] . Dokumentaryo ni Dagmar Schultz . == Hilingon man == * [[:en:American_literature|American literature]] * [[:en:Feminism_in_the_United_States|Feminism in the United States]] * [[:en:List_of_poets_portraying_sexual_relations_between_women|List of poets portraying sexual relations between women]] * [[:en:Black_feminism|Black feminism]] * [[:en:Intersectionality|Intersectionality]] * [[:en:Afrocentrism|Afrocentrism]] == Toltolan == <references /> {{Tamboan}} [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] byptnhz6u1pl5mkel0zn1e437cl30i6 0 50821 289308 283167 2025-06-11T22:35:21Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289308 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Bawang_Merah_Bawang_Putih.png|thumb|Ilustrasyon kan Bawang Merah Bawang Putih]] An '''Bawang Merah dan Bawang Putih''' ( [[Tataramon na Malay|Malay]] asin [[Tataramon na Indones|Indones]] para sa '''[[Shallot|Shallot(s)]] asin [[Bawang|Garlic]]''' ) sarong popular na tradisyonal [[Indonesian folklore|na osipon na Indones]] gikan sa Riau na imbuelto an duwang magturugang na may magkakontrahan na karakter (saro marahay asin saro maraot), asin sarong bakong makatanosan na ina sa madrasta. An osipon igwa nin kaparehong mga tema asin moral sa osipon kan mga taga-Europa ''[[Cinderella|na si Cinderella]]'' . An istorya nakasentro sa sarong padis nin magturugang na babae na an pangaran Bawang Putih asin Bawang Merah. An Bawang Putih iyo an tataramon na Malay asin/o Indones para sa [[bawang]], mantang an Bawang Merah iyo an tataramon na Malay asin/o Indones para sa [[sibulyas]] o [[Shallot|sibulyas]] . An kombension sa pagngaran na ini kapareho kan mga tugang na babae [[Fairy tale|sa osipon]] sa Solnopan na [[Snow-White and Rose-Red|Snow-White asin Rose-Red]] dawa ngani an mga nakaagi dai man magkakasundo. An paggamit kan mga pangaran na ini para sa babaeng bida asin sa saiyang kalaban simbolo kan saindang pisikal na pagkakaagid (parehong magagayon an mga daragita) alagad igwa nin magkalaen na marhay na personalidad. Nin huli ta an orihinal na osipon ipinasa nin berbal, igwa nin manlaen-laen na pagkakaiba-iba kan istorya. Sa kadaklan na bersyon, si Bawang Putih iyo an marhay asin maboot na aking babae, mantang si Bawang Merah iyo an maringis asin mapagbalos, mantang sa 1959 black and white na pelikula kan Malaysia, ini an kabaliktaran. <ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=https://sgfilmlocations.com/2015/02/10/bawang-puteh-bawang-merah-garlic-and-shallots-1959/ |access-date=2025-02-12 |archive-date=2023-08-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230820014318/https://sgfilmlocations.com/2015/02/10/bawang-puteh-bawang-merah-garlic-and-shallots-1959/ |dead-url=yes }}</ref> Igwa nin nagkapirang bersyon manungod sa istorya ni Bawang Merah asin Bawang Putih, an saro may labot sa sarong mahika na kalabasa asin an saro may labot sa sarong mahika na sira. Makangangalas na an ikaduwang bersyon kapareho nanggad kan osipon kan [[Sundanese people|mga taga-Sunda]] na si [[Leungli]] an mahiwason na sira. An ginikanan kan istorya bakong malinaw asin bakong malinaw, an iba nagsusuherir na ini sarong [[Riau]] Sumatra [[Indonesya|Indonesian]] folktale, mantang an iba nagtutubod na ini nagpoon sa [[Yogyakarta]] sa [[Isla nin Haba|Java]] . <ref>{{cite web|url=http://ceritarakyatnusantara.com/id/folklore/237-Bawang-Merah-dan-Bawang-Putih/|title=Bawang Merah dan Bawang Putih|publisher=Cerita Rakyat Nusantara|language=id|access-date=9 July 2012|archive-date=22 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120722202001/http://ceritarakyatnusantara.com/id/folklore/237-Bawang-Merah-dan-Bawang-Putih|dead-url=yes}}</ref> Dawa siring, sa ibong kan dai malinaw na ginikanan kaini, an istorya sarong popular na osipon nin mga kaakian sa [[Indonesya|Indonesia]] . == An istorya == === Enot na bersyon === Sa sarong baryo, igwa nin sarong balo na nag-eerok kaiba an saiyang aking babae, '''si Bawang Merah''' (Pulang Sibulyas o [[Shallots]] ) asin an saiyang aking babae na si '''Bawang Putih''' (Puting [[Bawang]] ). Si Bawang Merah asin Bawang Putih igwa nin magkakontrahan na personalidad. Si Bawang Putih mahigos, maboot, onesto asin mapakumbaba. Mientrastanto, si Bawang Merah tamad, magarbo, mapalangkaw asin maimon. Dugang pa, si Bawang Merah pinaraot kan ina, mantang si Bawang Putih an naggibo kan gabos na trabaho sa harong. Si Bawang Merah asin si balo nag-ubos sana nin panahon sa pag-imbento, ta kun may kaipuhan sinda pwede na sana sindang maghapot ki Bawang Putih. Si Bawang Putih dai nanggad nagreklamo kan saiyang kasakitan asin maogmang naglingkod sa saiyang madrasta asin tugang na babae. Sarong aga, naglalaba si Bawang Putih sa salog. Dai niya aram, an sarong gubing kan saiyang ina inanod sa salog. Sa takot na padusahan kan saiyang madrasta, si Bawang Putih naglakaw-lakaw sa gilid kan salog sa paghanap kan tela. Naghapot siya manungod sa tela sa saiyang pagduman, alagad dai niya ini nakua. Sa katapustapusi nakaabot si Bawang Putih sa sarong kuweba na nagsusunod sa salog asin nasabat an sarong gurang na babae. Hinapot ni Bawang Putih an babae manungod sa kinamumugtakan kan tela. Nag-oyon an gurang na babae na ibalik an gubing ki Bawang Putih, kun tatabangan siya ni Bawang Putih sa saiyang mga trabaho. Dali-daling inako asin pinaogma ni Bawang Putih an gurang na babayi sa saiyang kahigosan. An gurang na babaye bako sanang iprinesentar ki Bawang Putih an tela, kundi nag-alok nin pagpili sa duwang kalabasa bilang regalo. Pinili ni Bawang Putih an mas sadit na kalabasa ta bako siyang paslo. Pagpuli kan hapon na, inatubang ni Bawang Putih an kaanggotan kan balo asin ni Bawang Merah. Ipinaliwanag ni Bawang Putih an saiyang kasakitan sa duwa. An saiyang madrasta anggot pa man giraray huli ta huri na siya asin sarong sadit na kalabasa sana an dara. Sa kaanggotan, rinaot kan balo an kalabasa, na sa pagkabigla kan gabos naghayag nin mga alahas na bulawan asin mga adornong brilyante. An maimot na duwa nagkurahaw ki Bawang Putih huli sa dai pagdara kan mas dakulang kalabasa asin nagkunsabo tanganing makua an kalabasa. Sinunod ni Bawang Merah an mga lakdang na sinabi ni Bawang Putih. Boluntad na pinabayaan ni Bawang Merah na mag-anod an tela kan saiyang ina, naglakaw sa gilid kan salog, naghapot sa mga tawo asin sa kahurihurihi nakaabot sa kuweba kun saen nakaistar an gurang na babae. Alagad, sinayumahan ni Bawang Merah an kahagadan kan gurang na babae na magtrabaho saiya asin arogante pa nganing pinagbotan an gurang na itao saiya an mas dakulang kalabasa, na sinunod. Maogmang dinara ni Bawang Merah an kalabasa sa harong. An balo asin si Bawang Merah rinaot an kalabasa; alagad sa saindang pagkadisganar, manlaen-laen na makatatakot na mga halas na may hilo an nagluwas. Sa katapustapusi narealisar kan balo asin ni Bawang Merah an saindang kalolongan asin naghagad ki Bawang Putih na patawadon sinda. <ref>{{cite web|url=http://www.indonesiastamps.com/Indonesia%20Folktales%202006.htm|title=Indonesian Folktales Series 2006|publisher=Indonesia Stamps|date=2006|access-date=2010-07-12|archive-date=2008-12-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20081211215716/http://www.indonesiastamps.com/Indonesia%20Folktales%202006.htm|url-status=}}</ref> === Ikaduwang bersyon === An istorya nangyari sa sarong simpleng harong sa baryo. An payo kan pamilyang ini igwa nin duwang agom, asin an lambang agom igwa nin sadiring aking babae. An matua sa duwa iyo si Bawang Putih, mantang an ngohod iyo si Bawang Merah. Nagseselos si Bawang Merah asin an saiyang ina sa atensyon na itinatao kan ama ki Bawang Putih asin sa saiyang ina na mas gurang man sa saiyang kaibahan na agom. Kan magadan an ama, si Bawang Merah asin an saiyang ina an namamayo sa harong asin pigbubully si Bawang Putih asin an saiyang ina sa pagigin oripon. An ina ni Bawang Putih naninindugan para sa saiyang aking babae alagad dai nahaloy nagadan ini nin amay. Sarong aldaw, mantang naghuhugas kan mga labahan kan pamilya sa salog, tinulak ini kan ina ni Bawang Merah sa tubig asin binayaan na malamos. Sa pagkagadan kan saiyang tunay na ina asin ama, an maboot asin masinunod na si Bawang Putih nawalat na solo tanganing pasakitan kan saiyang maringis na madrasta asin tugang na babae sa ina. Dawa nagtitios si Bawang Putih, matinios siya. Sarong aldaw, kan yaon siya sa kakahuyan, nakahiling siya nin sarong lawa na may laog na buhay na sira. An sira nakakataram, asin sinasabihan siya na an saiyang ina an nagbalik tanganing rangahon siya. Si Bawang Putih labi-labi an kaogmahan na makaolay giraray an saiyang ina, asin patago na nagbibisita sa lawa kun nuarin niya kaya. Sarong aldaw nahiling ni Bawang Merah si Bawang Putih na nagluluya asin hilom na sinundan siya pasiring sa lawa, kun saen nasaksihan niya si Bawang Putih na nakikipag-olay sa mga sira. Pakahale ni Bawang Putih, inakit ni Bawang Merah an sira pasiring sa ibabaw kan lawa asin dinakop ini. Ginagadan ni Bawang Merah asin kan saiyang ina an sira, linuto asin pinapakakan ki Bawang Putih na dai sinasabi kun saen hale. Kan matapos na si Bawang Putih sa pagkakan, an saiyang madrasta asin madrasta nagbuyagyag kun saen ninda nakua an sira. Si Bawang Putih nasusupog asin pano nin pagbasol sa kapahayagan na ini. Tinitipon ni Bawang Putih an mga tulang kan sira asin ilinubong sa sarong sadit na lolobngan sa irarom nin sarong kahoy. Kan magbisita siya sa lolobngan kan suminunod na aldaw, nabigla siya kan mahiling niya na may nagbutwa na magayon na duyan hali sa saro sa mga sanga kan kahoy. Kun si Bawang Putih nagtutukaw sa duyan asin nag-aawit nin sarong lumang lullaby, ini mahiwason na nag-uugoy pabalik-balik. Si Bawang Putih padagos na nagbibisita sa magic swing kun nuarin niya kaya. Sarong aldaw, mantang yaon siya sa magic swing, sarong Prinsipe na naghahanap sa harani an nakadangog kan saiyang kanta. Sinusundan niya an tanog kan boses kaini, alagad bago siya magrani saiya, narealisar ni Bawang Putih na bako siyang solo, asin marikas siyang nagdalagan pabalik sa harong. An Prinsipe asin an saiyang mga parahatol sa kahurihurihi nakanompong kan harong ni Bawang Putih asin Bawang Merah. (Sa nagkapirang bersyon ini nangyayari tulos pagkatapos kan enot na pagkahiling kan Prinsipe ki Bawang Putih, alagad sa ibang bersyon nangyayari ini pagkatapos kan halawig na paghanap na ginibo kan mga tagapayo kan Prinsipe). An ina ni Bawang Merah, kan mahiling an oportunidad, pinagbotan si Bawang Putih na magdanay na nakatago sa kusina. An Prinsipe naghapot manungod sa duyan asin sa daragita na nagtukaw diyan. Sabi kan ina ni Bawang Merah, an daraga na saiyang nadangog iyo an saiyang magayon asin talentadong aking babae na si Bawang Merah. Dawa ngani an Prinsipe minaoyon na si Bawang Merah magayon, hinagad niya na ipahiling saiya kun pano siya nagkanta sa mahiwason na duyan. Si Bawang Merah asin an ina nag-aalangan na magsunod sa Prinsipe asin sa saiyang mga parahatol pabalik sa mahika na duyan. Si Bawang Merah nagtutukaw sa duyan asin nagprobar na magkanta tanganing ini maghiro, alagad dai niya kaya. An Prinsipe, na anggot na ngonyan, nagboot sa ina ni Bawang Merah na magsabi kan totoo. An ina ni Bawang Merah napiritan na magtuga na igwa siyang saro pang aking babae na nakatago sa saiyang harong. Ibinalik kan Prinsipe si Bawang Putih sa duyan, asin arog kan dakol na beses niyang ginibo kaidto, an mahika na duyan nagpopoon nang maghiro sa oras na siya magpoon nang magkanta. An Prinsipe labi-labi an kaogmahan asin hinagad ki Bawang Putih na pakasalan siya. Nag-oyon siya asin sinda nabuhay na maogma sagkod pa man. == Popular na kultura == An tema nagin inspirasyon para sa nagkapirang pelikula sa [[Indonesya|Indonesia]] asin [[Malasya|Malaysia]] . * ''Bawang Putih Bawang Merah'', sarong 1959 Malaysian live-action musical, na pinagbidahan ni Latifah Omar bilang Bawang Merah, Umi Kalthom bilang Bawang Putih, asin [[Mustapha Maarof]] bilang Prinsipe. An adaptasyon na ini sa pelikula naggigibo nin sarong pagbirik sa mga karakterisasyon kun saen si Bawang Putih an maraot na tugang na babae mantang si Bawang Merah an marhay na tugang na babae. * ''Bawang Putih Bawang Merah'', sarong 1986 na ginibo para sa telebisyon na Malaysian remake kan 1959 na bersyon. * ''[[Putih]]'', sarong 2001 Malaysian animated film na an mga boses ni [[Erra Fazira]] bilang Putih, Raja Azura bilang Merah asin [[M. Nasir]] bilang Putera Aftus. * [[Bawang Merah Bawang Putih (TV series)|''Bawang Merah Bawang Putih'']], sarong 2004 Indonesian [[soap opera]] na pinagbidahan [[Revalina S. Temat|ni Revalina S. Temat]] bilang sarong marhay na Bawang Putih asin [[Nia Ramadhani]] bilang sarong maraot na Bawang Merah. An serye nagin popular man sa [[Malasya|Malaysia]], na nagin dahelan kan pag-rerun dai nahaloy pagkatapos na matapos ini pakalihis nin pirang bulan. * ''Pohon Ajaib Berdaun Emas'' (Magic Tree with Golden Leaves), sarong 2006 na pelikula [[Indonesya|sa Indones]] na pinagbidahan ni Penty Nur Afiani, Chaterine Pamela, Afdhal Yusman, Sally Marcellina asin Al-Indra. * ''Bawang Merah Bawang Putih: An Pelikula'', 2006 [[Indonesya|Indonesian]] na pelikula na pinagbidahan ni Laudya Cynthia Bella, Eva Anindita, Nana Khairina asin Ferry Irawan. * ''Bawang Merah, Bawang Putih dan Dua Raksasa'' (Red Onion, Garlic, and the Two Giants), 2007 [[Indonesya|Indonesian]] film staring Naima, Vina Kimberly, Lestya, dan Lysewati. == Toltolan == <references /> {{Tamboan}} 27vsbf4b49bu3x21m94hy06b2v2733n 0 51173 289311 284669 2025-06-11T23:22:12Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289311 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist|website=}} '''Si Brenda Fajardo''' (Pebrero 18, 1940 – Setyembre 14, 2024) sarong Filipinong paratukdo nin arte, biswal na artista, asin paragibo nin imprenta. An saiyang trabaho nakasentro sa mga isyung sosyal, [[Feminismo|mga isyung panbabayi]], asin an kolonyal na historya kan Filipinas, na may pokus sa "estetika kan kadukhaan asin an arte kan mga tawo". Siya sarong propesor Emerita sa departamento nin Art Studies sa [[Unibersidad kan Filipinas]] . == Amay na buhay asin edukasyon == Si Fajardo namundag sa [[Manila]] kan Pebrero 18, 1940. <ref name="sharjah2">{{Cite web|title=Brenda Fajardo|url=https://sharjahart.org/sharjah-art-foundation/people/fajardo-brenda|website=[[Sharjah Biennial]]|access-date=9 November 2023|archive-date=10 November 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231110031108/https://sharjahart.org/sharjah-art-foundation/people/fajardo-brenda|dead-url=yes}}</ref> Sa kapinunan interesadong magin sarong propesyonal na parabayle, siya nadiagnose na may rheumatic fever sa edad na 14. Dangan an saiyang ina nagsuherir na magkua siya nin mga leksyon sa arte sa irarom kan Filipinang artista na si Araceli Dans. <ref name="Lolarga2011">{{Cite news|title=Art can be one's salvation|url=https://verafiles.org/articles/art-can-be-ones-salvation|last1=Lolarga|first1=Elizabeth|date=8 October 2011}}</ref> Si Fajardo nakakua nin degree sa [[agrikultura]] sa [[Unibersidad kan Filipinas, Los Baños|Unibersidad kan Pilipinas Los Baños]] kan 1959, na sinundan kan saiyang MS sa edukasyon sa arte sa Unibersidad kan Wisconsin-Madison . Pagbalik sa Pilipinas, si Fajardo nagtukdo nin edukasyon sa arte sa bilog na amay na mga taon nin 1960. <ref name="Lolarga2011"/> Kan huri, nakua niya an saiyang PhD sa [[Filipinolohiya|Pag-aadal sa Pilipinas]] sa [[Unibersidad kan Filipinas, Diliman|Unibersidad kan Pilipinas na Diliman]] . == Karera == Si Fajardo ilinadawan bilang sarong "biswal na artista asin edukador na nagdadara kan lokal na kulturang folk sa internasyonal na enotan" asin sarong "pioneer kan gibo nin pag-imprenta sa Pilipinas ". <ref name="Pagdilao20182">{{Cite web|title=Portrait of the Filipina as an Artist: The Women of ManilArt 2018|url=https://lifestyleasia-onemega.com/portrait-of-the-filipina-as-an-artist-the-women-of-manilart/|last=Pagdilao|first=Marc|website=lifestyleasia-onemega.com|date=14 September 2018|access-date=8 November 2023}}</ref> Nagprodusir siya nin mga obra na nakasentro sa parehong [[Pilipino sa Ibong na Dagat|diaspora kan Pilipinas]] asin sa epikong rawitdawit kan Pilipinas . <ref name="BoyerDalisay20102">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=LkTwlWpX8MEC&dq=%22Brenda+Fajardo%22&pg=PA99|title=Sundays in Manila|last1=Boyer|first1=Robert H.|last2=Dalisay|first2=June Poticar|date=2010|publisher=[[University of the Philippines Press]]|isbn=9789715426305|page=99|access-date=10 November 2023}}</ref> Si Fajardo midbid na marhay sa saiyang serye nin baraha nin tarot, na nagsisiyasat kan kasaysayan, [[Kultura kan Filipinas|kultura]], asin [[Feminismo|mga isyu kan mga kababaihan]] kan Pilipinas.<ref name="Datuin2">{{Cite web|title=Brenda Fajardo|url=https://awarewomenartists.com/en/artiste/brenda-fajardo/|last=Datuin|first=May Flaudette|website=AwareWomenArtists.com|access-date=8 November 2023}}</ref> An mga kritiko nagsambit kan saiyang paggamit nin mga barahang tarot tanganing magtao nin komentaryo sa mga pakikipaglaban kan Filipinas "sa mga isyung sosyo-politikal, kasaysayan kolonyal, asin padagos na kadukhaan"; <ref name="Powell20212">{{cite thesis|last=Powell|first=Danielle Culibao|date=2021|title=Liminality of Culture in Studio Art: A Biographical Investigation of a Second Generation Filipino American Experience|url=https://stars.library.ucf.edu/etd2020/490|degree=[[Master of Fine Arts]]|access-date=11 November 2023}}</ref> mantang an mga baraha nin tarot may katuyuhan na ihayag an ngapit, an obra ni Fajardo ginagamit ini tanganing siyasaton an nakaagi. An kritiko sa arte na si Alice Guillermo inapod si Fajardo na "halangkaw na padi kan tarot". <ref name="Pauline20172">{{Cite web|title=Divining the Future, Revisiting the Past|author=Pauline|url=https://pluralartmag.com/2017/10/10/divining-the-future-revisiting-the-past/|website=PluralArtMag.com|date=10 October 2017|access-date=8 November 2023|archive-date=22 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240522054006/https://pluralartmag.com/2017/10/10/divining-the-future-revisiting-the-past/|dead-url=yes}}</ref> Si Fajardo an nagmukna kan Philippine Art Educators Association (PAEA) kan 1967<ref name="sharjah3">{{Cite web|title=Brenda Fajardo|url=https://sharjahart.org/sharjah-art-foundation/people/fajardo-brenda|website=[[Sharjah Biennial]]|access-date=9 November 2023}}{{Dead link|date=March 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> na an katuyuhan iyo an magsanay sa mga paratukdo kun pano mas maray an pagtukdo nin arte sa laog kan sistema kan eskwelahan. <ref name="Joubert2008">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=VfiPg7bRpD4C&dq=%22Brenda+Fajardo%22&pg=PA24|title=Educating in the Arts: The Asian Experience: Twenty-Four Essays|date=19 June 2008|publisher=[[Springer Netherlands]]|isbn=9781402063879|editor-last=Joubert|editor-first=Lindy|page=24|access-date=10 November 2023}}</ref> Sa pag-obserbar kun pano an edukasyon sa arte sa Pilipinas pangenot na nakasentro sa pagsasanay sa mga estudyante para sa [[Arte|produksyon nin arte]], si Fajardo nag-adbokasiya para sa pagtukdo kan tradisyonal na "folk art" kan mga Pilipino asin mas marahay na pag-eksplorar kan "pagkakakilanlan kan mga Pilipino" sa paagi nin arte. <ref name="CostesOnishi2019">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=2AGiDwAAQBAJ&dq=%22Brenda+Fajardo%22&pg=PA261|title=Artistic Thinking in the Schools: Towards Innovative Arts /in/ Education Research for Future-Ready Learners|date=11 July 2019|publisher=[[Springer Nature|Springer Nature Singapore]]|isbn=9789811389931|editor-last=Costes-Onishi|editor-first=Pamela|page=261|access-date=11 November 2023}}</ref> <ref name="Alagao20222">{{cite thesis|last=Alagao|first=Alvin Emmanuel G.|date=15 August 2022|title=Country, God, and the Sublime: Imaginative Reflections on the Life and Works of the Philippine Painter Ricarte Puruganan|url=https://hcommons.org/deposits/objects/hc:48046/datastreams/CONTENT/content|degree=[[Master of Arts]]|publisher=|docket=|oclc=|access-date=}}</ref> An mga obra ni Fajardo ipinahiling sa bilog na kinaban, kabali [[Singapur|an Singapore]], [[Kuba|Cuba]], Brisbane, [[Paris]], asin sa saiyang ginikanan na [[Santa Cruz, Laguna]] . <ref name="Datuin3">{{Cite web|title=Brenda Fajardo|url=https://awarewomenartists.com/en/artiste/brenda-fajardo/|last=Datuin|first=May Flaudette|website=AwareWomenArtists.com|access-date=8 November 2023}}</ref><ref name="Bautista20132">{{Cite web|title=Brenda Fajardo as Mother Courage|last=Bautista|first=Kay|url=https://www.galeriey.com/2013/06/12/brenda-fajardo-as-mother-courage/|website=galeriey.com|date=12 June 2013|access-date=11 November 2023}}{{Dead link|date=March 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Kan huring parte kan dekada 1990, si Fajardo iyo an curator kan Vargas Museum . <ref name="Boyer20102">{{cite web|last=Boyer|first=Robert|title=Two Women Artists: Strong Filipino Women (5)|url=http://www.viatimes.com/_archive/vt_1204/philippines.html|publisher=VIA Times|date=2010|access-date=10 November 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20131202230436/http://www.viatimes.com/_archive/vt_1204/philippines.html|archive-date=2 December 2013}}</ref> == Kagadanan == Si Fajardo nagadan kan Setyembre 14, 2024, sa edad na 84. <ref>{{Cite news|title=Artist, educator Brenda Fajardo dies|url=https://www.rappler.com/life-and-style/arts-culture/artist-educator-brenda-fajardo-dies/|work=[[Rappler]]|date=September 15, 2024}}</ref> == Mga premyo asin onra == * Kan 1992, naresibe ni Fajardo an premyong Thirteen Artists gikan sa [[Sentrong Pangkultura kan Filipinas|Cultural Center of the Philippines]] <ref name="Pagdilao20183">{{Cite web|title=Portrait of the Filipina as an Artist: The Women of ManilArt 2018|url=https://lifestyleasia-onemega.com/portrait-of-the-filipina-as-an-artist-the-women-of-manilart/|last=Pagdilao|first=Marc|website=lifestyleasia-onemega.com|date=14 September 2018|access-date=8 November 2023}}</ref> * Kan 1998, si Fajardo nag-ako kan Centennial Award for the Arts gikan man sa Cultural Center of the Philippines <ref name="Pagdilao20184">{{Cite web|title=Portrait of the Filipina as an Artist: The Women of ManilArt 2018|url=https://lifestyleasia-onemega.com/portrait-of-the-filipina-as-an-artist-the-women-of-manilart/|last=Pagdilao|first=Marc|website=lifestyleasia-onemega.com|date=14 September 2018|access-date=8 November 2023}}</ref> * Kan 2012, si Fajardo tinawan nin Gawad CCP Para sa Sining award para sa Visual Arts <ref name="UPOU2">{{Cite web|title=Philippine Art and Culture and Women in the Arts|url=https://networks.upou.edu.ph/6701/philippine-art-and-culture-and-women-in-the-arts/|website=[[University of the Philippines Open University]]|access-date=8 November 2023}}</ref> == Mga Toltolan == <references /> {{Tamboan}} h9xb6c7mu6au6humbjcdi4o95kjzlg0 0 51342 289365 289009 2025-06-12T07:13:38Z Dos Padayon 24020 Created by translating the section "Personal life" from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1294984090|Klarisse de Guzman]]" 289365 wikitext text/x-wiki {{Short description|Filipino singer (born 1991)}} {{Use mdy dates|date=September 2021}} {{Philippine name|de Guzman}}{{Infobox musical artist|name=Klarisse de Guzman|image=File:Klarisse De Guzman 2018 (cropped).jpg|background=solo_singer|caption=de Guzman in 2018|birth_date={{Birth date and age|1991|9|6}}|birth_place=[[Makati|Makati City]], [[Metro Manila]], [[Philippines]]|label=[[MCA Music (Philippines)|MCA Music Philippines]] (2014–2016) <br/> [[Star Music]] (2017–present)|associated_acts=Birit Queens, O Diva|genre=Soul, Pop, Ballad|occupation=Musical performer|instrument=Vocals, Guitar, Drums|years_active=2010–present}}Si '''Klarisse de Guzman''' (namundag kan Setyembre 6, 1991) sarong Filipinong parakanta asin kompositor <ref>{{Citation|title=Klarisse De Guzman – Klarisse De Guzman Album Reviews, Songs & More {{!}} AllMusic}}</ref> na nagin prominente pagkatapos na magin first-runner up kan enot na season kan ''The Voice of the Philippines'' kan 2013 <ref>{{cite web|url=https://www.pep.ph/guide/tv/146683/where-are-they-now-star-for-a-night-finalists-a724-20191010-lfrm|title=WHERE ARE THEY NOW: Star For A Night finalists|last=Anarcon|first=James Patrick|date=October 10, 2019|publisher=Pep.ph|access-date=February 5, 2021}}</ref> asin nakoronahan bilang ganador kan ikatolong season kan Your Face Sounds Familiarkan 2021 . Pigbibisto bilang an “ ''Philippines Soul Diva'' ”, <ref>{{Cite web|date=2016-01-14|title=7 Things to Know About Klarisse De Guzman|url=https://www.wish1075.com/wishawards/?p=1131|access-date=2022-07-29|website=Wish Awards|language=en-US|archive-date=October 6, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231006220834/https://www.wish1075.com/wishawards/?p=1131|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{Cite web|title=Klarisse drops song of appreciation called 'Thank You' – Manila Bulletin|url=https://mb.com.ph/2022/05/30/klarisse-drops-song-of-appreciation-called-thank-you/?amp|access-date=2022-07-29|website=mb.com.ph}}</ref> Binibisto si De Guzman bilang saro sa pinakaprominenteng artistang Pilipino kan saiyang henerasyon. <ref>{{Cite web|title=Klarisse De Guzman is the newest 'I Can See Your Voice' singvestigator|url=https://push.abs-cbn.com/2021/12/29/fresh-scoops/klarisse-de-guzman-is-the-newest-i-can-see-your-v-197717|access-date=2022-07-29|website=Push|language=en}}</ref> Kan 2017, siya an nanggana kan "Pinakamaimpluwensyang Babaeng Paratugtog sa Konsyerto kan Taon" kaiba si [[Angeline Quinto|Angeline]], [[Jona Viray|Jona]] asin Morissette sa The 7th EdukCircle Awards. <ref>{{Cite web|title=7th EdukCircle Awards|url=https://www.edukcircle.com/7th-edukcircle-awards|access-date=2022-07-29|website=edukcircle|language=en}}</ref> Kan suminunod na taon, nanggana siya kan tropeo na "Most Promising Female Concert Artist of the Year" sa Box Office Entertainment Awards . <ref>{{Cite web|title=IN PHOTOS: Celebrities who won at the 49th Box-Office Entertainment Awards {{!}} ABS-CBN Entertainment|url=https://ent.abs-cbn.com/starmagic/articles-photos/30052118-in-photos-celebrities-who-won-at-the-49th-box-office-entertainment-awards-13081|access-date=2022-07-29|website=ent.abs-cbn.com|language=en}}</ref> Siya sarong artista sa irarom kan ABS-CBN 's training and management subsidiary, [[Star Magic]] asin miyembro man kan Filipino singing quartet, Birit Queens. Kan 2016, nakipagkumpetensya siya sa kompetisyon kan mga celebrity ''na We Love OPM'' bilang parte kan singing trio na O Diva na nagin ikatolong pwesto sa kompetisyon. <ref>{{cite web|url=https://www.rappler.com/entertainment/we-love-opm-the-celebrity-sing-offs-grand-finals|title=IN PHOTOS: 'We Love OPM: The Celebrity Sing-Offs' grand finale|date=July 18, 2016|publisher=Rappler|access-date=February 5, 2021}}</ref> == Amay na buhay == Si De Guzman namundag kan Setyembre 6, 1991, sa [[Makati]], Filipinas. Siya inapod na "kontesera" (literal na contest-woman) nin huli ta siya nakipagkumpetensya sa manlaen-laen na mga kompetisyon sa pagkanta poon pa kan siya aki pa. <ref>{{cite web|url=https://ent.abs-cbn.com/starmagic/videos/58022418-the-kontesera-journey-of-klarisse-de-guzman-152503|title=The 'kontesera journey' of Klarisse de Guzman|date=February 24, 2018|publisher=ABS-CBN Entertainment|access-date=March 21, 2021}}</ref> Kan 2001 kan siya siyam anyos, siya nakakua nin ikaduwang pwesto sa ''Batang Kampeon'' kun saen si Almira Cercado kan 4th Impact asin [[Jake Zyrus|si Jake Zyrus]] (dating Charice Pempengco) mga partisipante man. Si De Guzman nakipagkumpetensya man sa kaiba si [[Angeline Quinto]] asin [[Sarah Geronimo]], an huri nagin saiyang coach sa enot na season kan ''The Voice of the Philippines'' . <ref name="Klarisse may debut album na, may solo concert pa | Pilipino Star Ngayon2">{{cite web|url=https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/showbiz/2014/08/15/1357745/klarisse-may-debut-album-na-may-solo-concert-pa|title=Klarisse may debut album na, may solo concert pa|date=August 15, 2014|publisher=Pilipino Star Ngayon|access-date=February 5, 2021}}</ref> Mantang sarong estudyante sa AB Music Production sa De La Salle–College of Saint Benilde, siya miyembro kan sarong banda na inaapod Turning Point. Estudyante man siya kan siya nag-audition para sa ''The Voice'' . <ref>{{cite report|title=ANNUAL REPORT DE LA SALLE–COLLEGE OF SAINT BENILDE SY 2013-2014|url=https://apps1.benilde.edu.ph/AnnualReports/docs/2013-2014-PresidentsAnnualReport.pdf|publisher=De La Salle-College of Saint Benilde|page=31|access-date=February 5, 2021}}</ref> == Karera == === 2013: ''An Boses'' === Si De Guzman nag-audition sa enot na season kan ''The Voice of the Philippines'' kan 2013 sa kantang Tulak Ng Bibig ni Julianne Tarroja . An gabos na mga coach kan palabas, si Bamboo Mañalac, Sarah Geronimo, [[Lea Salonga]], asin [[apl.de.ap]] (sa pagkasunod-sunod) nagbirik kan saindang kanya-kanyang tukawan tanganing magpahayag nin interes na mag-mentor saiya. Ipinahayag ni De Guzman makalihis na magperform kan saiyang audition song na minsan nagbali siya sa Star for a Night na ikinabigla ni Geronimo huli ta dai niya siya namidbid kan primero. An apat na tukawan na turner sa kahurihurihi pinili si Geronimo na magin saiyang coach sa kompetisyon. <ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/07/20/13/sarah-apl-all-out-clash-over-voice-ph-4-chair-turner-klarisse|title=Sarah, Apl in all-out clash over 'Voice PH' 4-chair turner Klarisse|last=Dumaual|first=Miguel|date=July 21, 2013|publisher=ABS-CBN News|access-date=February 5, 2021}}</ref> Nagpadagos siya sa Battles Round asin nagganap nin Somebody That I Used to Know kaiba si Gabriel Ramos asin Rouxette Swinton. <ref>{{cite web|url=https://www.rappler.com/entertainment/music/the-voice-war-almost-over|title='Voice PHL': War almost over|last=Sulat Jr.|first=Bert|date=August 21, 2013|publisher=Rappler|access-date=February 5, 2021}}</ref> Pagkatapos na manggana sa round, nagpadagos siya sa mga live show. <ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/08/18/13/voice-ph-teams-assemble-live-shows|title='The Voice PH' teams assemble for Live Shows|last=Dumaual|first=Miguel|date=August 18, 2013|publisher=ABS-CBN News|access-date=February 5, 2021}}</ref> Nagkanta siya nin Beggin', I Can't Make You Love Me, The Voice Within kaiba si Morissette, asin an bersyon ni Michael Bolton kan To Love Somebody . Pagkatapos na makatipon nin mas halangkaw na marka gikan sa mga boto kan publiko asin sa coach kan team, dinaog niya si Amon sa kompetisyon sa Top 8 na nagin parte saiya kan apat na nangengenot na artista na makikipagkumpetensya sa grand finals. <ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/09/22/13/whos-out-voice-ph-reveals-top-4|title=Who's out? 'Voice PH' reveals Top 4|date=September 23, 2013|publisher=ABS-CBN News|access-date=February 5, 2021}}</ref> Sa enot na round kan grand finals, nakipagkumpetensya siya sa mga natatadang mga contestant, si Janice Javier, Myk Perez, asin Mitoy Yonting . Nagperform siya kan The Climb asin kaiba an saiyang coach asin si Robert Seña, an Your Song . Si Javier asin Perez nahale sa enot na round na nagwalat sa laban ni Yonting asin de Guzman sa ikaduwang round para sa titulong kampeon. Si De Guzman nagkanta kan "Magsimula Ka" ni Leo Valdez asin natapos bilang runner-up na may 42.35% na puntos kontra sa 57.65% ni Yonting. ==== Mga Pasundayag ==== : {{Color box|gold}} – Studio version of performance reached the top 10 on iTunes {| class="wikitable collapsible collapsed" style="text-align:center;" ! scope="col" |Stage ! scope="col" |Song ! scope="col" |Original artist ! scope="col" |Date ! scope="col" |Order ! scope="col" |Result |- ! scope="row" |Blind Audition |"Tulak ng Bibig, Kabig ng Dibdib" |Julianne Tarroja |July 20, 2013 |11.6 |All four chairs turned <br /><br />{{Small|(Joined Team [[Sarah Geronimo]])}} |- ! scope="row" |Battle Rounds |"Somebody That I Used to Know" <br /><br />{{Small|(vs. Gabriel Ramos vs. Rouxette Swinton)}} |Gotye feat. Kimbra |August 17, 2013 |19.3 |Saved by Sarah |- ! scope="row" |Live Top 24 |"Beggin'" |The Four Seasons |September 1, 2013 |24.5 |Saved by Sarah |- ! scope="row" |Live Top 16 | style="background:gold;" |"I Can't Make You Love Me" |Bonnie Raitt |September 15, 2013 |28.4 |Saved by Sarah and Public Vote <br /><br />(123.91 points) |- ! scope="row" |Live Top 8 |"The Voice Within" <br /><br />{{Small|(vs. Morissette)}} |Christina Aguilera |September 21, 2013 |29.4 |Safe |- ! scope="row" |Live (Semifinals) | style="background:gold;" |"To Love Somebody" |Bee Gees |September 22, 2013 |30.6 |Safe |- ! rowspan="4" scope="row" |Live (Finals) | style="background:gold;" |"The Climb" |[[Miley Cyrus]] |September 28, 2013 |31.4 | rowspan="4" style="background:silver;" |Runner-up |- | style="background:gold;" |"Slowly" |The Chainsmokers |September 28, 2013 |31.5 |- |"Your Song" <br /><br />{{Small|(with Sarah Geronimo and Robert Seña)}} |Elton John |September 29, 2013 |32.1 |- |"Magsimula Ka" |Leo Valdez |September 29, 2013 |32.5 |} === 2014–2015: MCA Music asin enot na konsyerto === Si De Guzman nagpoon na magluwas sa mga palabas sa TV na ipinapalabas kan ABS-CBN, partikularmente sa ''ASAP'' . Kan Enero 2014, opisyal na pig-anunsyo si Klarisse sa nasabing programa bilang pinakabagong dagdag sa mga artista kan Star Magic. <ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/01/12/14/klarisse-voice-ph-now-part-star-magic|title=Klarisse of 'Voice PH' now part of Star Magic|date=January 12, 2014|publisher=ABS-CBN News|access-date=February 5, 2021}}</ref> Nagin parte man siya kan singing trio, ASAP Homegrown Divas kaiba si Morissette asin Angeline Quinto. Pagkatapos na makipagkumpetensya sa The Voice, nagpirma siya nin sarong kasunduan sa pagrekord asin pamamahala sa MCA Music kaiba si Janice Javier, Myk Perez, asin Paolo Onesa na iyo an saiyang mga co-finalist gikan sa The Voice. <ref>{{cite web|url=https://www.philstar.com/entertainment/2014/01/07/1275868/voice-phl-artists-now-mca-music|title=The Voice of the Phl artists now with MCA Music|date=January 7, 2014|publisher=The Philippine Star|access-date=February 6, 2021}}</ref> An saiyang enot na album na may titulong "Klarisse de Guzman" nagtatampok nin mga kanta gikan sa saiyang mga piyesa sa paligsahan gikan sa paligsahan. Ini an The Climb, To Love Somebody, asin Dai Ko Mapapamuot Ka. <ref>{{cite web|url=https://www.lionheartv.net/2014/08/klarisse-de-guzman-releases-self-titled-debut-album/|title=Klarisse De Guzman releases self-titled debut album|date=August 17, 2014|publisher=LionhearTV|access-date=February 5, 2021}}</ref> Itinatampok man kaini an Sabihin Mo Sa Akin na iyo an nagin tema kan Mirabella siring man sarong kanta na pigmukna kan sadiri, "Di Kayang Pilitin". Kan 2014 man, nagkaigwa siya nin solo na konsyerto na may titulong The Voice of Klarisse De Guzman: Live on Concert. Ginibo ini sa Teatrino, Promenade Mall kan Agosto 29, 2014, na bisita si Nyoy Volante, Juan Karlos Labajo, asin Paolo Onesa. === 2016–2020: ''Himig Handog'', Birit Queens, We Love OPM, asin Star Music === Si De Guzman nagin man interpreter sa 2016 ''Himig Handog'', sarong kompetisyon sa pagsurat nin kanta asin music video. Siya an nag-interpret kan "Sana'y Tumibok Muli" na pigkompuesto ni Jose Joel Mendoza. <ref>{{cite web|url=https://www.onemusic.ph/news/from-the-voice-himig-handog-523|title=Klarisse De Guzman: A Singer Through and Through|date=April 15, 2016|publisher=OneMusicPH|access-date=February 5, 2021}}</ref> An music video pigprodusir kan Asia Pacific College. An kanta nagkua kan ika-5 na Best Song award durante kan grand finals na ginibo sa Kia Theatre kan Abril 24, 2016, asin nagin parte kan album, Himig Handog P-Pop Love Songs (2016). Kan Mayo 2016, nag'ayon siya ki Liezel Garcia asin Emmanuelle Vera tanganing mabilog an grupong O Diva bilang parte kan kompetisyon sa musika kan ABS-CBN, ''We Love OPM'', sa irarom kan paggiya ni [[KZ Tandingan]] . <ref>{{cite web|url=https://www.onemusic.ph/news/meet-kz-her-angels-745|title=O Diva, My Diva: KZ's Angelic Singers|date=May 17, 2016|publisher=OneMusicPH|access-date=February 7, 2021}}</ref> An kompetisyon pig-ibanan kan lima pang grupo nin mga musikal na artista tanganing semanal na magtugtog nin sarong kanta kan semanang tampok na artistang Pilipino. An trio nagperform nin Ikaw Ang Pangarap, Katawan, Gaya ng Dati, Kung Call Mo Ako (kaiba an grupong Power Chords), Basang-basa Sa Ulan, Karakaraka, asin Batang-Bata Ka Pa. An grupo padagos na nagraranggo sa pinakahalangkaw na porsyento kada semana asin dai na nakikipagkumpetensya sa semi-finals pagkatapos na makatipon nin pinakadakol na puntos sa mga episode. Durante kan grand finals na ginibo sa Newport Performing Arts Theatre sa Resorts World Manila kan Hulyo 17, 2016, si O Diva nagperform kan "Limang Dipang Tao" asin nakakua nin ikatolong pwesto na may 57.78% na final score. <ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/07/17/16/tres-kantos-wins-we-love-opm|title=Tres Kantos wins 'We Love OPM'|date=July 17, 2016|publisher=ABS-CBN News|access-date=February 5, 2021}}</ref> {| class="wikitable" !Episode ! Tampok na Artista kan Semana asin Kanta ! Mga Puntos asin Ranggo kan Grupo |- | Finals | [[Ryan Cayabyab]] Limang Dipang Tao | style="background:#D1E8EF; color:blue" | '''Ikatolong Lugar''' |- | Semana 9 | APO Hiking Society - Batang-Bata Ka Pa | style="background:light Yellow; color: Black" | '''90 (ika-2)''' |- | Semana 8 | [[Vice Ganda|Bise Ganda]] - Karakaraka | style="background:light Yellow; color: Black" | '''88 (ika-2)''' |- | Semana 7 | Aegis - Basang-basa Sa Ulan | style="background:light Yellow; color: Black" | '''94 (ika-2)''' |- | Semana 6 | Rico J. Puno Dios Ang Pag-ibig | style="background:light Yellow; color: Black" | '''94 (ika-2)''' |- | Semana 5 | Rey Valera - Kung Call Mo Ako | style="background:light Yellow; color: Black" | '''96 (ika-1/ika-2)''' |- | Semana 4 | [[Gary Valenciano]] - Gaya ng Dati. | style="background:light Yellow; color: Black" | '''97 (1st)''' |- | Semana 3 | Hagibis - Kagurangnan | style="background:light Yellow; color: Black" | '''90 (ika-3/ika-4)''' |- | Semana 2 | [[Sharon Cuneta]] - Mr. | style="background:light Yellow; color: Black" | '''94 (1st)''' |- | Semana 1 | Martin Nievera - Ikaw Ang Pangarap | style="background:light Yellow; color: Black" | '''90 (ika-3)''' |- |} Kan Mayo 2016, sarong vocal showdown an ginibo sa ASAP kun saen si De Guzman nagperform kaiba si Angeline Quinto, Morissette, asin [[Jona Viray|Jona]] na nagbalyo pa sana sa ABS-CBN gikan sa [[GMA Network]] . Kan huri, an Birit Queens (literal na Belting Queens) nabilog na binibilog kan apat na parakanta. An quartet regular na nagtutugtog sa ASAP asin nagin bisita sa manlaen-laen na palabas sa TV gikan sa network. Kan Oktubre 2016, si De Guzman kaiba an iba pang mga alumni kan The Voice na si Juan Karlos Labajo asin Jason Dy nag-organisar nin sarong konsyerto na an pangaran One Voice sa Music Museum. <ref>{{cite web|url=https://www.pep.ph/guide/9702/sarah-g-cheers-jason-dy-klarisse-de-guzman-juan-karlos-at-one-voice-concert|title=Sarah Geronimo cheers Jason Dy, Klarisse, JK Labajo at One Voice Concert|date=October 2, 2016|publisher=Pep.ph|access-date=February 5, 2021}}</ref> Si Liezl Garcia asin Emmanuelle Vera nagperform man sa konsyerto kaiba si De Guzman sa sarong segment tanganing mag-regroup bilang O Diva. An grupong Birit Queens nagkaigwa kan saindang konsyerto sa MOA Arena kan Marso 2017. <ref>{{cite web|url=https://www.onemusic.ph/news/prepare-for-a-night-of-biritan-2488|title=ASAP Birit Queens to hold a major concert|date=January 22, 2017|publisher=OneMusicPH|access-date=February 5, 2021}}</ref> Nagpadagos an konsyerto sa luwas kan Pilipinas kun saen nagtugtog man sinda sa National Theatre of Abu Dhabi kan Abril. <ref>{{cite web|url=https://www.lionheartv.net/2017/05/conquering-abu-dhabi-birit-queens-gear-performances-u-s-canada/|title=After conquering Abu Dhabi, Birit Queens gear up for performances in U.S. and Canada|date=May 3, 2017|publisher=LionhearTV|access-date=February 5, 2021}}</ref> Dangan dinara kan quartet an konsyerto sa Estados Unidos nin Amerika. An Birit Queens nagkaigwa kan saindang huring performance bilang sarong grupo sa sarong pre-taped na episode kan Oktubre 29, 2017. Kan 2017, nagkaigwa siya kan saiyang ikaduwang album sa irarom kan Star Music asin may titulong "Klarisse". <ref>{{cite web|url=https://www.manilatimes.net/2018/02/28/lifestyle-entertainment/show-times/klarisse-de-guzman-ready-soar/383286/|title=Klarisse de Guzman is ready to soar|last=Alpad|first=Christina|date=February 28, 2013|publisher=The Manila Times|access-date=February 5, 2021}}</ref> Ini nagtampok kan "Wala na Talaga" bilang carrier single. An kanta iyo an ginamit na theme song kan Philippine airing kan ''To the Dearest Intruder'' (na may titulong ''My Dearest Intruder'' in the Philippines). An "Ikaw at Ako", sarong duet kaiba si Morissette asin iyo an tema kan ''Doble Kara'', kabali man sa album. Kan 2018, siya asin si Michael Pangilinan nag-cover kan "Araw-Araw, Gabi-Gabi" tanganing magserbing tema kan serye sa telebisyon ''na Araw Gabi'' . Kan parehong taon, nagpaluwas man siya nin sarong single na inaapod na "NBSB" na an boot sabihon No Boyfriend Since Birth sa irarom kan Star Pop PH. <ref>{{cite web|url=https://www.manilastandard.net/showbitz/music-concerts/259782/how-can-an-nbsb-sing-songs-for-the-brokenhearted-.html|title=How can an NBSB sing songs for the brokenhearted?|last=Wang|first=Nicki|date=February 28, 2018|publisher=Manila Standard|access-date=February 5, 2021}}</ref> === 2021–presente: ''Pamilyar an Saimong Lalawgon Season 3'', ''Showtime na'' asin ''PBB: Celebrity Collab Edition'' === Kan Pebrero 2021, si De Guzman nabuyagyag na saro sa walong mga partisipante sa ikatolong season kan palabas sa TV, <nowiki><i id="mwAYk">an Your Face Sounds Familiar</i></nowiki> . <ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/02/04/21/your-face-sounds-familiar-meet-the-10-celebrities-competing-in-2021-edition|title=Your Face Sounds Familiar: Meet the 10 celebrities competing in 2021 edition|date=July 17, 2016|publisher=ABS-CBN News|access-date=February 5, 2021}}</ref> Siya sarong apat na beses na semanal na nanggana sa kompetisyon. Durante kan ikatolong semana, nanggana siya bilang nanggana sa celebrity sa paagi kan pag-impersonar na si Jaya sa kantang "Hanggang Dito na Lang". <ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/03/07/21/klarisse-de-guzman-as-jaya-wins-week-3-of-your-face-sounds-familiar|title=Klarisse de Guzman as Jaya wins Week 3 of 'Your Face Sounds Familiar'|date=March 7, 2021|publisher=ABS-CBN News|access-date=March 21, 2021}}</ref> Siya giraray pigdeklarar bilang an semanal na nanggana sa laog kan ikalimang semana sa paagi kan pagsaginsagin ni Minnie Riperton sa kantang " Lovin' You " siring man sa ikasiyam na semana sa paagi kan pagsaginsagin [[Sharon Cuneta|ni Sharon Cuneta]] sa kantang "Sana'y Wala Nang Wakas". <ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/03/21/21/klarisse-de-guzman-as-minnie-riperton-wins-week-5-of-your-face-sounds-familiar|title=Klarisse de Guzman as Minnie Riperton wins Week 5 of 'Your Face Sounds Familiar|date=March 21, 2021|publisher=ABS-CBN News|access-date=March 22, 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/05/02/21/yfsf-sharon-in-tears-after-klarisse-de-guzmans-winning-number|title='YFSF': Sharon in tears after Klarisse de Guzman's winning number|date=May 2, 2021|publisher=ABS-CBN News|access-date=May 3, 2021}}</ref> Nakua niya an saiyang ikaapat na semanal na titulo nin nanggana sa laog kan ika-onseng semana sa paagi kan pagsaginsagin ni Aretha Franklin sa kantang " Respect ". <ref>{{cite web|url=https://www.abs-cbn.com/newsroom/news-releases/2021/5/18/klarisse-week-11-your-face-sounds-familiar-season-?lang=en|title=Klarisse tops the week for the fourth time in "Your Face Sounds Familiar Season 3"|date=May 18, 2021|access-date=May 19, 2021}}</ref> Sa katapusan kan kompetisyon, siya pigdeklarar bilang Grand Winner kan season na may marka na 90%. <ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/05/30/21/klarisse-de-guzman-is-your-face-sounds-familiar-season-3-grand-winner|title=Klarisse de Guzman is 'Your Face Sounds Familiar' Season 3 grand winner|publisher=ABS-CBN News|date=May 30, 2021|access-date=May 30, 2021}}</ref> {| class="wikitable" !Episode ! Nagsagin-sagin na Artista asin Kanta ! Mga Puntos asin Ranggo |- | Grand Finals | Patti LaBelle - Sa Ibabaw kan Balangaw | style="background:#D1E8EF; color:blue" | '''90% (Dakulang Nanggana)''' |- | Semana 12 | Toni Basil - Mickey | '''5 (ika-7)''' |- | Semana 11 | Aretha Franklin - Paggalang | '''24 (1st)''' |- | Semana 10 | Ann Wilson kan Puso - An mga Pangaturugan na ini | '''19 (ika-2/3)''' |- | Semana 9 | [[Sharon Cuneta]] Sana'y Wala ng Wakas | '''26 (1st)''' |- | Semana 8 | [[Lani Misalucha]] - Bukas na Lang Kita Mamahalin | '''20 (ika-2)''' |- | Semana 7 | Tom Jones - Bakong Pambihira | '''15 (ika-3)''' |- | Semana 6 | [[Mariah Carey]] - Sa Paagi kan Uran | '''21 (ika-3)''' |- | Semana 5 | Minnie Riperton - Lovin' You | '''30 (1st)''' |- | Semana 4 | [[Britney Spears]] - Oops!... Ginibo Ko Giraray | '''17 (ika-4)''' |- | Semana 3 | Jaya - Hanggang Dito na Lang | '''39 (1st)''' |- | Semana 2 | [[Shakira]] - Nuarin man, Saen man | '''18 (ika-4/ika-5)''' |- | Semana 1 | Christina Aguilera - Dirrty | '''19 (ika-4)''' |- |} Kan Mayo 2021, nagpaluwas siya nin sarong bagong single na may titulong Ulan ng Kahapon sa irarom kan StarPop . <ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/05/28/21/klarisse-de-guzman-releases-new-single-ulan-ng-kahapon|title=Klarisse de Guzman releases new single 'Ulan ng Kahapon'|date=May 28, 2021|publisher=ABS-CBN News|access-date=May 28, 2021}}</ref> Kan Hunyo 2021, an 2021 na komemoratibong album kan ASOP Music Festival pinaluwas. Si De Guzman nagin parte kan album kun saen pigrekord niya an saiyang rendition kan God is with Us hale sa ika-7ng ASOP Music Festival. <ref>{{cite web|url=https://entertainment.inquirer.net/416630/best-of-asop-music-fest-in-commemorative-album|title=Best of Asop music fest in commemorative album|last=Policarpio|first=Allan|date=July 26, 2021|publisher=Philippine Daily Inquirer|access-date=July 26, 2021}}</ref> Kan Hunyo 2021 man, siya nagin saro sa mga hurado kan [[Tawag ng Tanghalan]] kan It's Showtime . <ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/06/29/21/klarisse-de-guzman-joins-its-showtime-as-tawag-ng-tanghlan-judge|title=Klarisse de Guzman joins 'It's Showtime' as Tawag ng Tanghlan judge|publisher=ABS-CBN News|date=June 29, 2021|access-date=June 30, 2021}}</ref> Saro man siya sa mga host kan ika-doseng anibersaryo kan palabas kan Nobyembre 2021. <ref>{{cite web|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/11/27/21/showtime-hosts-recall-hardships-in-anniversary-opening|title='Tumagal, nanatili': 'Showtime' hosts recall good, bad days in touching anniversary opening|last=Basco|first=Karl Cedrick|publisher=ABS-CBN News|date=November 27, 2021|access-date=December 1, 2021}}</ref> Kan amay na parte kan 2022, siya nagin saro sa mga regular na SING-investigator kan ikaapat na season kan ''I Can See Your Voice'' . Alagad, an saiyang pagtrabaho dai naghaloy nin huli ta poon kan ika-7 na episodio, siya sinalidahan kan orihinal na SING-vestigator [[Angeline Quinto|na si Angeline Quinto]] . <ref>{{Cite web|date=January 22, 2022|title=Meet the new set of 'I Can See Your Voice' mainstays|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/12/27/21/meet-the-new-set-of-i-can-see-your-voice-mainstays}}</ref> Kan 2025, siya nagin saro sa mga Kapamilya celebrity housemates kan ikatolong celebrity season kan ''[[Pinoy Big Brother]]'' == Diskograpiya == === Mga album sa estudyo === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" |+Listahan kan mga studio album, na may mga piniling detalye ! Titulo ! Mga detalye kan album |- ! scope="row" | ''Klarisse de Guzman'' | * Pinaluwas: 2014 * Label: MCA Music * Mga format: CD, digital download, streaming |- ! scope="row" | ''Klarisse'' | * Pinaluwas: Hulyo 28, 2017 * Label: Star Music * Mga format: digital na pag-download, pag-stream |- |} === Mga solo === ==== Bilang pangenot na artista ==== {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" |+Listahan kan mga single bilang pangenot na artista, nagpapahiling kan taon nin pagluwas, asin mga kaugnay na album ! Titulo ! Taon ! Album |- ! scope="row" | "Mahal Mo Pa Ba Ako" | 2016 | rowspan="2" | ''Klarisse'' |- ! scope="row" | "Wala Na Talaga" | 2017 |- ! scope="row" | "NBSB" | 2019 |Mayong single album |- ! scope="row" | "Ulan Ng Kahapon" | rowspan="2" | 2021 |- ! scope="row" | "An Dios yaon sa Sato"<br /><br /><br /><br /> {{Small|(with Boggie Manipon)}} | ''Sarong Awit nin Pag-omaw Music Festival International:<br /><br /><br /><br /> An Legasiya Padagos'' |- ! scope="row" | "Salamat" | 2022 |Mayong single album |- ! scope="row" | "Ayoko Na Sana"<br /><br /><br /><br /> {{Small|(with [[Rox Santos]])}} | 2023 | ''RoX5antos'' |- |} === Iba pang mga itsura === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" !Titulo ! Taon ! Album |- ! scope="row" | "Dai Taka Kaya Pamutan Ako" | rowspan="3" | 2013 | ''An Tingog kan Pilipinas:<nowiki><br id="mwAoE"></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki> An Huring 16'' |- ! scope="row" | "Luhay luhay" | rowspan="2" | ''An Tingog kan Pilipinas:<nowiki><br id="mwAoc"></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki><nowiki><br></nowiki> An Huring 4'' |- ! scope="row" | "An Pagsakat" |- ! scope="row" | "Sakong Imahinasyon Sana<br /><br /><br /><br /> (Nagdulag Kaiba Ko)"<br /><br /><br /><br /> {{Small|(with [[Paolo Onesa]])}} | rowspan="2" | 2014 | ''Pop Goes Standards'' |- ! scope="row" | "Paglaom Para sa Katawohan"<br /><br /><br /><br /> {{Small|(with various artists)}} |Mayong single album |- ! scope="row" | "Memorya" | rowspan="3" | 2015 | ''101 Broadway Musicals'' |- ! scope="row" | "Ikaw Ay Ako"<br /><br /><br /><br /> {{Small|(with [[Morissette (singer)|Morissette]])}} | ''Dreamscape Televisions of Love, Vol.'' ''01'' |- ! scope="row" | "Hilom na Banggi" | ''An sakuyang Christmas Album All Stars'' |- ! scope="row" | "Sana'y Tumibok Muli" | 2016 | ''Himig Handog P-Pop Love Songs'' |- |} == Pelikula == Si Klarisse kadaklan minalataw sa ASAP. Nagbisita man siya sa nagkapirang okasyon sa iWant ASAP. Nagkaigwa man siya nin dakol na beses na pagbisita sa Umagang Kay Ganda, Kris TV, asin Magandang Buhay kun saen siya inimbitaran na ma-interbyu asin mag-perform. Nagperform man siya sa It's Showtime sa manlaen-laen na okasyon apwera sa pag-imbitar bilang celebrity contestant sa manlaen-laen na paligsahan kan palabas sa TV. {| class="wikitable sortable plainrowheaders" ! Year ! TV Show ! Role |- ! 2002 | [[Star for a Night (Philippine TV series)|''Star for a Night'']] | Semi-finalist |- ! 2013 | ''[[The Voice of the Philippines (season 1)]]'' | Contestant / Runner-up |- ! 2013–present | [[ASAP (Philippine TV program)|''ASAP'']] | Performer |- ! 2014–2015 | [[The Singing Bee (Philippine game show)|''The Singing Bee'']] | Contestant |- ! 2015 | ''[[Kapamilya, Deal or No Deal]]'' | Celebrity contestant with Morissette |- ! 2016 | [[Family Feud (Philippine game show)|''Family Feud'']] | Celebrity contestant as part of the ASAP Singers group |- ! 2016 | ''[[We Love OPM]]'' | Contestant, as part of O Diva |- ! 2016 | [[Family Feud (Philippine game show)|''Family Feud'']] | Celebrity contestant as part of The Voice Season 1 group |- ! 2016 | ''Letters and Music'' | Guest singer, Eagle Rock and Rhythm segment |- ! 2017 | [[Minute to Win It (Philippine game show)|''Minute to Win It'']] | Celebrity contestant |- ! 2017 | ''Letters and Music'' | Guest singer, Eagle Rock and Rhythm segment |- ! 2017 | [[It's Showtime (Philippine TV program)|''It's Showtime'']] | Guest celebrity, Cash-Ya segment |- ! 2018 | [[I Can See Your Voice (Philippine season 1)|''I Can See Your Voice'']] | Contestant with Jona and Morissette as Birit Queens |- ! 2020 | [[It's Showtime (Philippine TV program)|''It's Showtime'']] | Celebrity guest, Hide and Sing segment |- ! 2021 | ''Happy Time'' | Celebrity guest, Janno Gives... segment |- ! 2021 | [[I Can See Your Voice (Philippine season 3)|''I Can See Your Voice'']] | Contestant with Mitoy Yonting |- ! 2021 | [[Your Face Sounds Familiar (Philippine season 3)|''Your Face Sounds Familiar'']] | Contestant / Grand Winner |- ! 2021–present | [[It's Showtime (Philippine TV program)|''It's Showtime'']] | Judge, Tawag ng Tanghalan segment |- ! 2022 | [[I Can See Your Voice (Philippine season 4)|''I Can See Your Voice Season 4'']] | Herself / Sing-vestigator |- ! 2025 | [[Pinoy Big Brother: Celebrity Collab Edition|''Pinoy Big Brother: Celebrity Collab Edition'']] | Housemate |} ==Concerts== ===Live concerts and performances === {| class="wikitable sortable" style="font-size:90%;" |+ |- style="background:#75b2dd; text-align:center;" ! colspan="5" | Solo concerts |- ! Year !! Title !! Details !! Notes !! Ref. |- |2014 |The Voice of Klarisse De Guzman: Live In Concert | *Date: August 29, Friday *Venue: Teatrino Promenade | *Special Guest: [[Juan Karlos]], [[Nyoy Volante]] & [[Paolo Onesa]] |<ref>{{Cite web |date=2014-08-15 |title=Klarisse may debut album na, may solo concert pa |url=https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/showbiz/2014/08/15/1357745/klarisse-may-debut-album-na-may-solo-concert-pa |access-date=2023-06-26 |website=www.philstar.com |language=en-US}}</ref> |- | 2022 | ''Klarisse: Her Time'' | *Date: November 18, Friday *Venue: [[New Frontier Theater]] | * First major solo concert * sold-out concert |<ref>{{Cite web |last= |first= |title=Klarisse reveals guest artists for her solo concert |url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/11/10/22/klarisse-reveals-guest-artists-for-her-solo-concert |access-date=2022-11-10 |website=ABS-CBN News |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last= |first= |title=Vice Ganda produces Klarisse de Guzman's solo concert |url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/10/14/22/vice-ganda-produces-klarisse-de-guzmans-solo-concert |access-date=2022-11-10 |website=ABS-CBN News |language=en}}</ref> |} == Mga Konsyerto == === Mga live na konsyerto asin pasundayag === {| class="wikitable sortable" style="font-size:90%;" |+ ! colspan="5" | Mga solo na konsyerto |- ! Taon ! Titulo ! Mga detalye ! Mga Tala ! Ref. |- | 2014 | An Boses ni Klarisse De Guzman: Live In Concert | * Petsa: Agosto 29, Biyernes * Lugar: Teatrino Promenade | * Espesyal na Bisita: Juan Karlos, Nyoy Volante & Paolo Onesa | <ref>{{Cite web|date=2014-08-15|title=Klarisse may debut album na, may solo concert pa|url=https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/showbiz/2014/08/15/1357745/klarisse-may-debut-album-na-may-solo-concert-pa|access-date=2023-06-26|website=www.philstar.com|language=en-US}}</ref> |- | 2022 | ''Klarisse: An Saiyang Panahon'' | * Petsa: Nobyembre 18, Biyernes * Lugar: New Frontier Theatre | * Enot na mayor na solo na konsyerto * naubos na konsyerto |<ref>{{Cite web|last=|first=|title=Klarisse reveals guest artists for her solo concert|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/11/10/22/klarisse-reveals-guest-artists-for-her-solo-concert|access-date=2022-11-10|website=ABS-CBN News|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=|first=|title=Vice Ganda produces Klarisse de Guzman's solo concert|url=https://news.abs-cbn.com/entertainment/10/14/22/vice-ganda-produces-klarisse-de-guzmans-solo-concert|access-date=2022-11-10|website=ABS-CBN News|language=en}}</ref> |} {| class="wikitable sortable" style="font-size:90%;" |+ ! colspan="5" | Mga konsyerto na may kaibang pangenot |- ! Taon ! Titulo ! Mga detalye ! Mga Tala ! Ref. |- | 2017 | ''ASAP Birit Queens'' | * Petsa: Marso 31, Biyernes * Lugar: MOA Arena * Mga internasyonal na pagdalagan: [[Estados Unidos]] asin [[Tahaw na Sirangan]] | * kaiba si [[Angeline Quinto]], [[Jona Viray|Jona]] asin Morissette |<ref>{{Cite web|title='Birit Queens' to separate soon?|url=https://www.cnnphilippines.com/entertainment/2017/11/14/birit-queens-jona-viray.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116162844/http://cnnphilippines.com/entertainment/2017/11/14/birit-queens-jona-viray.html|url-status=dead|archive-date=November 16, 2017|access-date=2023-06-26|website=cnn|language=en}}</ref> |- | 2023 | ''An mga Kampeon'' | * Petsa: Mayo 21, Domingo * Lugar: Paglibot sa Konsyerto sa Estados Unidos | * kaiba si Marcelito Pomoy asin Mitoy Yonting * naubos na konsyerto |<ref>{{Cite web|last=Press|first=Asian Journal|date=2023-05-06|title=A concert to remember: 'The Champions' with Joel Sebag live at Pechanga Resort Casino, May 21 — Events|url=https://asianjournal.com/entertainment/events/a-concert-to-remember-the-champions-with-joel-sebag-live-at-pechanga-resort-casino-may-21/|access-date=2023-06-26|website=Asian Journal News|language=en-US}}</ref> |} == Mga Toltolan == <references /> {{Tamboan}} [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] == Early life == Si De Guzman namundag kan Setyembre 6, 1991 sa [[Makati]], Pilipinas. Inapod siyang "kontesera" (literal na babayi na nagkokontest) ta siya nakipagtambalan sa manlaenlaen na kompetisyon sa pagkanta poon pa kan akion pa siya. Kan 2001 kan siya nag-siyam na, nanggana siyang ikaduwa sa ''Batang Kampeon'' kun sain partisipante man si Almira Cercado nin 4th Impact asin [[Jake Zyrus]] (dating si Charice Pempengco). Naglaban man si De Guzman sa Star for a Night kaiba sina [[Angeline Quinto]] asin [[Sarah Geronimo]], an huri nagin saiyang coach kadtong enot na season kan The Voice of the Philippines. Kan siya sarong estudyante kan AB Music Productions sa De La Salle-Colege kan Saint Benilde, siya myembro nin sarong banda na inapod na Turning Point. Saro man siyang estudyante kan siya nag-audition para sa The Voice. == Karera == === 2013: ''An The Voice'' === Si De Guzman nagsali sa enot na kapanahunan kan The Voice of the Philippines kan 2013 kaiba an kanta na Tulak Ng Bibig na kinanta ni Julianne Tarroja. Gabos na mga coach kan pasale, Bamboo Mañalac, Sarah Geronimo, [[Lea Salonga]], asin [[apl.de.ap]] (sa orden) pigbirik an saindang kanya-kanyang tukawan tanganing magpahayag nin interes sa pagmentoryo saiya. Si De Guzman nagkipag-istorya pakatapos na maggibo nin saiyang kinanta na kaidto siya nag-ayon man sa Star for a Night na iyo an nagsabrit ki Geronimo ta dai niya ini nabisto kan enot. Sa kahurihurihi, pinili kan apat na turnong ini si Geronimo na magin saiyang coach sa kompetisyon. Nagpadagos siya sa Battles Round asin pinahiling ang ginamit niyang kanta na Somebody That I Used To Know kaibanan si Gabriel Ramos asin Rouxette Swinton. Pagkatapos na manggana igdi, nakaiba siya sa sumunod na parte kan live show. Ginibo niya man igdi an kantang Beggin', I Can't Make You Love Me, The Voice Within ni Morissette, asin an bersyon ni Michael Bolton kan To Love Somebody. Pagkatapos na makatipon nin mas halangkaw na kantidad hale sa pampublikong mga boto asin coach kan grupo, nadaog niya si Amon durante kan kompetisyon sa Top 8 tanganing magin kabtang siya kan apat na iba pang kaibanan na makipagdaogan durante kan dakulang pangultimo laban. Sa enot na parte kan grand finals, siya nakipaglaban sa iba pang mga nawalat na partisipante, si Janice Javier, Myk Perez, asin Mitoy Yoting. Ginibo niya an The Climb asin kairiba nya an saiyang coach asin si Robert Seña, Your Song. Si Javier asin Perez pinaghale sa pinakaenot na round nawalat sina Yonting asin de Guzman na naglaban sa ikaduwang round para sa titulong kampeonato. Si De Guzman nagkanta nin "Magsimula Ka" ni Leo Valdez asin nagtapos bilang runner-up na igwang iskor na 42.3% laban ki Yonting na nakakua nin 57.65%. ==== Mga Performances ==== : An bersyon na Studio nin pag - gigibo nakaabot sa top 10 sakay sa iTunes{{Color box|gold}} {| class="wikitable collapsible collapsed" style="text-align:center;" |- style="background:#ccc; text-align:center;" ! scope="col" |Kakosogan ! scope="col" |Awit ! scope="col" |Orihinal na pintor ! scope="col" |Si Date ! scope="col" |Areglo ! scope="col" |Resulta |- ! scope="row" |An Kamugtakan nin Biblia |"Tulak ng Bibig, Karig ng Diibdib" |Si Julianne Tarroja |Hulyo 20, 2013 |11.6 |Nagbirik an apat na tukawan {{Small|(Joined Team [[Sarah Geronimo]])}} <br /> |- ! scope="row" |Mga Lugad nin Ralaban |" May Nag-isingko Ako ki Maaram" {{Small|(vs. Gabriel Ramos vs. Rouxette Swinton)}} <br /> |Gatyan feat. Kimbra |Agosto 17, 2013 |19.3 |Ilinigtas ni Sara |- ! scope="row" |Mabuhay Sagkod sa 24 |"Beggin<nowiki>''</nowiki>" |An Apat na Kapanahonan |Setyembre 1, 2013 |24.5 |Ilinigtas ni Sara |- ! scope="row" |Mabuhay Sagkod 16 | style="background:gold;" |"Dai Ko Kamo Mamotan" |Bonnie Ratt |Setyembre 15, 2013 |28.4 |Ilinigtas ni Sarah asin Public Vote (123.91 puntos) <br /> |- ! scope="row" |Mabuhay Sagkod 8 |"The Voice within" (vs. Morisette) <br />{{Small|(vs. Morissette)}} |Christina Aguilera |Setyembre 21, 2013 |29.4 |Si Safe |- ! scope="row" |Buhay (Mga Semifational) | style="background:gold;" |" Tanganing Mamotan an Iba" |Magin Gees |Setyembre 22, 2013 |30.6 |Si Safe |- ! rowspan="4" scope="row" |Buhay (Mga Inhalyo) | style="background:gold;" |"An Klim" |[[Miley Cyrus|Si Miley Cyrus]] |Setyembre 28, 2013 |31.4 | rowspan="4" style="background:silver;" |Runner-up |- | style="background:gold;" |"Sakit" |An mga Chainsmoker |Setyembre 28, 2013 |31.5 |- |"Your Song" (kaiba ko sina Sarah Geronimo asin Robert Seña) <br />{{Small|(with Sarah Geronimo and Robert Seña)}} |Elton John |Setyembre 29, 2013 |32.1 |- |"Mangsimula Ka" |Leo Valdez |Setyembre 29, 2013 |32.5 |} === 2014-2015: MCA Music asin enot na konsyerto === Nagpuon magluwas si De Guzman sa TV shows na pinadalan kan ABS-CBN, partikularmente ''ASAP''. Kan Enero 2014, si Klarisse opisyal na inianunsyo sa sinabing programa bilang an pinakahuring dagdag sa mga artista kan Star Magic. Nagin parte man siya kan rawit-dawit na trio, ASAP Homegdown Divas kairiba si Morissette asin Angeline Quinto. == Discography == === An Studio album === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" |+Listahan nin mga album sa studio, na may piling mga detalye !Title !Mga detalye sa Album |- ! scope="row" |''Klarisse de Guzman'' | * Pinaluwas: 2014 * Label: MCA Musika * Mga format: CD, digital na palimpos, pagburuagPagburunyog |- ! scope="row" |''Klarisse'' | * Pinaluwas: Hulyo 28, 2017 * Label: Star MusicMusika sa Bitoon * Mga format: digital na pasag-palaw, sulog |- |} === Mga Solo === ==== Bilang nangengenot na artista ==== {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" |+Listahan nin mga solo bilang nangengenot na artista, pagpahiling kan taon ini nagpaluwas, asin mga iba pa na mga album !Title !Taon !Album |- ! scope="row" |"Mahal Mo Pa Ba Ako" |2016 | rowspan="2" |''Klarisse'' |- ! scope="row" |"Wala Na Talaga" |2017 |- ! scope="row" |"NBSB" |2019| rowspan="2" {{Non-album singles}} |- ! scope="row" |"Ulan Ng Kahapon" | rowspan="2" |2021 |- ! scope="row" |"An Diyos kaibanan Mi" (kaiba an Bogie Manipon) <br />{{Small|(with Boggie Manipon)}} |''Awit nin Omawang Musika Festival Internasyonal: An Pamana Nagpapadagos<br />'' |- ! scope="row" |"Salamat Ka" |2022| {{Non-album single}} |- ! scope="row" |"Ayoko Na Sana" (kaiba si Rox Santos) <br />{{Small|(with [[Rox Santos]])}} |2023 |''RoX5antas'' |- |} === Iba pang Pagluwas === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" !Title !Taon !Album |- ! scope="row" |"Dai Ko Ka Mamotan" | rowspan="3" |2013 |''An Tingog kan Pilipinas: an Pinansial 16<nowiki><br id="mwAoc"></nowiki>'' |- ! scope="row" |"Sakit" | rowspan="2" |''An Tingog kan Pilipinas: an Pinanhiyang 4<nowiki><br id="mwAo0"></nowiki>'' |- ! scope="row" |"An Klimb" |- ! scope="row" |" An Sakong Imahinasyon (Runing Away Kaiba Ko) " (kaiba si Paolo Onesa) <br /><br />{{Small|(with [[Paolo Onesa]])}} | rowspan="2" |2014 |''Magpadara nin mga Pamantayan'' |- ! scope="row" |"Hope Para sa Pagkamanungdan" (may manlaenlaen na artista) <br />{{Small|(with various artists)}} | {{Non-album single}} |- ! scope="row" |"Memoriy" | rowspan="3" |2015 |''101 Broadway Musicals'' |- ! scope="row" |"Ikaw Ay Ako" (kaiba an Morisette) <br />{{Small|(with [[Morissette (singer)|Morissette]])}} |''Mga Pangatorogan Nanaman na Nakasasakat sa Telebisyon nin Pagkamoot, Vol. 01'' |- ! scope="row" |"Siling Banggi" |''An Sakong Pag Navidad Nag - aarabagi sa Gabos na Bitoon'' |- ! scope="row" |"Sana'y Tumbok Muli" |2016 |''Himig Handog P-Pop Love Songs'' |- |} == Personal life == Si De Guzman ay hayag na isang bisekswal. Kadtong Abril 2025, pigpeperse niya an sarong babayi na an pangaran Trina sa laog nin apat na taon. An ama ni De Guzman naaraman an saiyang sekswalidad bago ini magadan. oo5co927cl4ezyzv7it8mlw7wtmv90x 0 52686 289329 288761 2025-06-12T03:07:06Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289329 wikitext text/x-wiki {{Infobox book|name=Kun saen an mga Maiisog na Bagay|image=Where The Wild Things Are (book) cover.jpg|border=yes|image_size=280px|alt=The book cover is an illustration of a sail boat coming into a forested shore. On the shore, sleeping against a tree, is a giant furry monster with bare human feet and the head of a bull. Above the illustration, written in uneven block capital letters against a white background, is the title of the book "Where the Wild Things Are" and below the illustration, "Story and pictures by Maurice Sendak".|caption=First edition cover|author=[[Maurice Sendak]]|cover_artist=Maurice Sendak|country=United States|genre=[[Children's literature|Children's]] [[picture book]]|language=English|publisher=[[Harper & Row]]|pub_date=November 13, 1963 <ref>{{cite web |title=''Where the wild things are''|url=https://historical.ha.com/itm/books/children-s-books/maurice-sendak-where-the-wild-things-are-new-york-harper-and-row-1963-first-edition-first-printing-first/a/6230-45035.s |work=Heritage Auctions |access-date=July 16, 2021}}</ref>|media_type=Print (wide-format hardcover)|pages=40|isbn=0-06-025492-0|isbn_note=(25th anniversary ed., 1988)<!--WorldCat-->|congress=PZ7.S47 Wh<ref>{{cite book |url=http://lccn.loc.gov/63021253 |title=''Where the wild things are'' |series=Catalog Records |via=Library of Congress |year=1963 |publisher=Harper & Row |access-date=June 17, 2013}}</ref>|oclc=225496}}'''''Kun saen an mga Maiisog na Bagay''''' sarong librong may ritrato para sa mga kaakian na isinurat asin pig-ilustrar kan Amerikanong awtor asin ilustrador, si Maurice Sendak, na orihinal na ipinublikar sa hardcover kan Harper &amp;amp; Row (1963) . An libro pig-adaptar sa ibang media nin nagkapirang beses, kabali an sarong animated short film kan 1973 (na may pinakabagong bersyon kan 1988); sarong opera kan 1980 ; asin sarong live-action 2009 feature-film adaptation . An libro nakabenta na nin labing 19 milyones na kopya sa bilog na kinaban kan 2009, na an 10 milyones yaon sa Estados Unidos. Si Sendak nanggana kan taonan na Caldecott Medal hale sa librarian kan mga kaakian kan 1964, na pigmidbid an ''Kun saen an mga Maiisog na Bagay'' bilang "pinakamidbid na librong may ritrato sa Amerika para sa mga kaakian" kan nakaaging taon. Ini an napili na numero unong librong may ritrato sa sarong surbey kan 2012 sa mga parabasa ''kan School Library Journal'', bako sa kaenot-enote. == Estorya == An istorya nakasentro sa sarong hoben na aking lalaki na an pangaran Max na, pagkatapos maggubing kan saiyang bado [[Lobo|pan-lobo]], naggibo nin grabeng karibokan sa saiyang harong na nagin kawsa ta siya pinaturog na mayong pamanggi. An kwarto ni Max nagin sarong kagubatan asin siya nagpasiring sa sarong isla na iniistaran nin mga halimaw, na inaapod na mga Maiisog na Bagay. An mga Maiisog na Bagay nagprobar na takoton si Max, alagad dai nagin mapanggana. Pagkatapos na pumondo asin takoton an mga linalang, si Max pigproklamar na sarong hade kan mga Maiisog na Bagay asin naogma syang makikawat sa saiyang mga pag-iriba. Sa katapustapusi, pinondo sinda ni Max asin pinaturog sinda na mayong pamanggihan. Alagad, sa pagkadisganar kan mga Maiisog na Bagay, nagpoon siyang makamate nin pagsolo-solo asin nagdesisyon na maghale asin magpuli. Habo kan mga linalang na magpuli si Max asin sinda nag-iriwal mantang siya kalmadong naglalayag pauli. Pagbalik sa saiyang kwarto, nadiskubre ni Max an sarong mainit na pamanggihan na naghahalat saiya. == Pag-uswag == Nagpoon si Sendak kan saiyang karera bilang sarong ilustrador, alagad kan kabangaan kan dekada 1950, nagpoon nang magsurat asin mag-ilustrar kan saiyang sadiring mga libro. <ref name="Warrick">{{Cite news|author=Warrick}} </ref> Kan 1956, ipinublikar niya an saiyang enot na libro na siya sana an kagsurat, ''an Kenny's Window'' (1956). Dai nahaloy, nagpoon si Sendak na magtrabaho sa saro pang solo na paghihingoa. An istorya dapat iyo an sarong aki na, pagkatapos nin sarong pag-anggot, pinadusahan sa saiyang kwarto asin nagdesisyon na magdulag pasiring sa lugar na nagtatao kan titulo kan libro, an "daga kan mga maiisog na kabayo". <ref name="Warrick" /> Dai nahaloy bago magpoon an mga ilustrasyon, narealisar ni Sendak na dai siya tataong magdrowing nin mga kabayo asin, sa suhestiyon kan saiyang editor, binago an mga maiisog na kabayo sa mas bakong malinaw na "Maiisog na Bagay", sarong termino na inspirasyon kan ekspresyon na [[Tataramon na Yidis|Yiddish]] na "vilde chaya" ("mga maiisog na hayop"), na ginagamit sa pagparisa nin mga maribok na kaakian. <ref name="Jewishlineage">{{Cite news|author=Shea}}</ref> Sinalidahan ni Sendak an mga kabayo nin mga karikatura kan saiyang mga tiya asin tiyo, mga karikatura na orihinal niyang pigdrowing kan siya hoben pa bilang pagdulag sa saindang maribok na semanal na pagbisita, sa mga hapon nin Domingo, sa harong kan saiyang pamilya sa Brooklyn. Si Sendak, kan siya aki pa, naobserbaran an saiyang mga kadugo na "gabos buang - mga lalawgon na buang asin mga mata na maiisog", na may mga mata na may mantsa nin dugo asin "dakula asin yelo" na mga ngipon, na nagkukudot kan saiyang mga pisngi sagkod na sinda magpula. <ref name="Warrick"/> <ref name="guardian refuse to lie">{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/books/2011/oct/02/maurice-sendak-interview|title=Maurice Sendak: 'I Refuse To Lie to Children'|work=[[The Guardian]]|date=October 2, 2011}}</ref> An mga kadugong ini, arog kan mga magurang ni Sendak, mga pobreng Judiong imigrante hale sa Polandia, na an natatadang pamilya sa Europa na sinakop kan Nazi ginadan durante kan [[Holokausto|Holocaust]] mantang si Sendak nasa amay na edad na. Kan aki pa, nahihiling niya sinda bilang "grotesques". <ref name="guardian refuse to lie" /> Kan nagtatrabaho sa 1983 opera adaptation kan libro kaiba si Oliver Knussen, tinawan ni Sendak an mga halimaw kan mga pangaran kan saiyang mga kadugo: Tzippy, Moishe, Aaron, Emile, asin Bernard. <ref name="Burns70">{{Cite journal|publisher=Gale|isbn=978-0-7876-9606-1}}</ref> == Kahulugan sa literatura == === Analisar === Sa libro ni Selma G. Lanes ''na The Art of Maurice Sendak'', pinag-oolayan ni Sendak an ''Kun saen an mga Maiisog na Bagay'' kaiba an iba niyang mga librong ''In the Night Kitchen'' asin ''Outside Over There'' bilang sarong trilohiya na nakasentro sa pagtalubo, kaligtasan, asin kaanggotan kan mga kaakian. <ref name="outside">{{Cite news|author=Lehmann-Haupt}}</ref> <ref>{{Cite journal|author=Gottlieb|pages=186–217|isbn=978-0-300-14099-6}}</ref> Sinabi niya na an tolong libro "gabos may pagkakahawig na tema: kun pano an mga kaakian nakakabisado kan manlaen-laen na pagmati – peligro, pagkasupog, takot, pagkadisganar, pag-imon – asin nakakapag-abot sa mga realidad kan saindang buhay". <ref name="outside" /> An pundamental sa trabaho ni Sendak sa laog nin labing singkwentang taon iyo an saiyang pagtitiwala sa pagigin balido kan mga emosyon kan mga kaakian. <ref name=":0">{{Cite journal|author=Maguire}}</ref> Si Dr. Kara Keeling asin Dr. Scott Pollard, parehong mga propesor sa Ingles, nag-aases kan papel kan kakanon sa libro, na nagtutulod na an kakanon sarong metapora para sa pagkamoot kan ina ni Max base sa ideya na si Max minapuli sa sarong "mainit pa man giraray" na pamanggihan, na nagsusuherir na an saiyang ina "pinakamomoot sya". <ref name=":1">{{Cite journal|last=Bhadury|first=Poushali|date=April 2011|title=Critical Approaches to Food in Children's Literature|journal=The Lion and the Unicorn|volume=35|issue=2|pages=189–194|doi=10.1353/uni.2011.0013}}</ref> Kasabay kaini, si Mary Pols kan magasin na ''[[Time (magasin)|Time]]'' nagsurat na "ano an nakakapukaw sa libro ni Sendak iyo an epekto kaini: Si Max nagkaigwa nin tantrum asin nagbisita sa saiyang maisog na lado, alagad siya naatras kan sarong pagtubod sa pagkamoot kan magurang sa sarong pamanggihan na 'mainit pa man giraray', na nagbabalanse kan takot asin kaginhawahan". ''Kun saen an mga Maiisog na Bagay'' sarong istorya na nagpapahiling kan kakusugan kan mga kaakian sa paagi kan saindang "kalag" asin "pluck". <ref name=":2">{{Cite journal|author=Kakutani}}</ref> Si Max nakakatindog laban sa mga Maiisog na Bagay gamit an saindang "makatakot na mga ngipon" asin "makatakot na mga kuko" gamit an "mahika na paghiling sa gabos nindang yelo na mga mata na dai nagkukurap-kurap". <ref name=":2" /> Ilinaladawan ni Propesor Liam Heneghan an pangaturugan ni Max bilang saro sa pagkabisado kan maisog, na kun saen siya man nakakanuod na makabisado an saiyang "inner tumult". Ini nagbubugtak kan daing pugol na kariribokan kan mga Maiisog na Bagay asin nagliliwanag sa parabasa sa ideya na an saro dai puedeng mabuhay sa maisog sagkod pa man. Sa saiyang mga tataramon: "Sa nosyon na ini nin kaawagan, igwa nin pinakusog na pagirumdom na pagkatapos kan satuyang pagkapano nin kaawagan, an saro pwede, o tibaad dapat pa ngani, magbalik, na pano, sa mga kaginhawahan kan harong". <ref name=":3" /> Si Heneghan nagkonklusyon na "an pankagabsan na kaisipan sarong lumang kaisipan: an sarong tawo nakikipag-ulay sa mga Maiisog na Bagay asin sa paggibo kaini minaoyon sa kinaban asin nagkakaigwa nin sarong sokol nin pagkontrol sa sadiri". <ref name=":3" /> === Resepsyon === Si Francis Spufford nagsuherir na an ''"Kun saen an mga Maiisog na Bagay''"saro sa mga dikit na librong may ritrato na naggigibo nin sarong bilog na tuyong asin magayon na paggamit kan psychoanalytic na istorya nin kaanggotan". <ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/childthatbooksbu00spuf|title=The Child That Books Built: A Life of Reading|last=Spufford|first=Francis|publisher=Metropolitan Books|year=2002|isbn=978-0-8050-7215-0|edition=1st|location=New York City|page=[https://archive.org/details/childthatbooksbu00spuf/page/60 60]|oclc=50034806|url-access=registration}}</ref> An kritiko sa pelikula ''kan New York Times na'' si Manohla Dargis nagsabi na "igwa nin manlaen-laen na paagi tanganing mabasa an mga bagay na maisog, sa paagi nin sarong Freudian o kolonyalistang prisma, asin posibleng siring kadakol na paagi tanganing raoton an delikadong istoryang ini nin sarong nagsosolong aki na pinatalingkas kan saiyang imahinasyon". <ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2009/10/16/movies/16where.html|title=Some of His Best Friends Are Beasts|date=October 16, 2009}}</ref> Base sa sarong online poll kan 2007, an National Education Association naglista kan libro bilang saro sa "Teachers' Top 100 Books for Children". Pakalihis nin limang taon, ''an School Library Journal'' nag-isponsor nin sarong surbey sa mga parabasa na nagmidbid ''kan Kun saen an mga Maiisog na Bagay'' bilang sarong pangenot na librong may ritrato. Si Elizabeth Bird, an librarian gikan sa New York Public Library na nagkondusir kan surbey, nag-obserbar na igwa nin kadikit na pagduda na ini maboto bilang numero uno asin itinampok an pagdesignar kaini kan sarong parabasa bilang sarong watershed, "na nag-uusher sa modernong panahon kan mga librong may ritrato". An saro pang kritiko inapod ining "perpektong pagkagibo, perpektong ilustrasyon ... simpleng epitome kan sarong librong may ritrato" asin sinabi na si Sendak "nag-iitaas sa iba sa parte huli ta siya subersibo". Binasa ini nin makosog ni Presidente [[Barack Obama]] para sa mga kaakian na nag-aatender sa White House Easter Egg Roll sa laog nin dakul na taon. An parasurat ''kan New York Times'' na si Bruce Handy nagdara kan ideya na "kan ako aki pa, na mayong pakinabang sa personal na mga pananaw na sunod na nakua gikan sa labing sarong dekada nin terapiya sa pagtaram, ako nawalat na malipot kan ''Kun saen an mga Maiisog na Bagay'' ". <ref name=":4">{{Cite news|last=Handy|first=Bruce|date=2009-10-09|title=Where the Wild Things Weren't|journal=The New York Times}}</ref> Si Deborah Stevenson, sarong parasurat para sa ''The Horn Book Magazine'', nagtataram manungod sa mga epekto kan libro sa sarong aki na "nagkurahaw, garo baga bakong huli sa kaogmahan, sa kada pagbasa saiya ''kan Kun saen an mga Maiisog na Bagay'' . Posibleng marhay para sa nagkapirang hoben na parabasa o paradangog na mapahiro sa sarong libro, siring na sinda mapahiro sa kaogmahan o pagkasupog". <ref name=":5">{{Cite journal|last=Stevenson|first=Deborah|date=June 1996|title=Frightening the children?: Kids, grown-ups, and scary picture books|journal=The Horn Book Magazine|volume=72|issue=3|pages=305}}</ref> Si Sendak nagsimbag sa kritisismong ini sa sarong interbyu, na naghahapot: "Nauuyam daw siya sa saiyang aki? Iyan daw an dahilan kun tano ta pinapasakitan niya ini sa librong ini?" <ref name=":6">{{Cite journal|last=Sutton|first=Roger|date=November 2003|title=An Interview with Maurice Sendak|journal=The Horn Book Magazine|volume=79|issue=6}}</ref> Sa ibong kan popularidad kan libro, nagsayuma si Sendak na magprodusir nin sequel; apat na bulan bago siya nagadan kan 2012, sinabi niya sa komedyante na si Stephen Colbert na an sarong sequel iyo an "pinaka-boring na ideya na maiimahinar". <ref>{{Cite news|url=http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/newt-gingrich-stephen-colbert-maurice-sendak-where-the-wild-things-are-284871|title=Maurice Sendak Calls Newt Gingrich an 'Idiot' in 'Colbert Report' Interview|date=January 25, 2012}}</ref> ''An Kun saen an mga Maiisog na Bagay iyo'' an numero apat sa listahan kan "Top Check Outs of all time" kan New York Public Library. == Mga Pag-adaptar == Sarong animated na halipot na adaptasyon na inabot nin limang taon tanganing matapos an pinaluwas kan 1973, na pigdirehiran asin pig-animate ni Gene Deitch asin pigprodusir sa Krátký film, [[Prague]], para sa Weston Woods . Igwa ining pagsaysay ni Allen Swift asin sarong musique concrète score na pigkompuesto ni Deitch; an sarong pinakabagong bersyon, na nagtatampok nin sarong bagong musikal na marka asin narasyon na pareho ni Peter Schickele, pinaluwas kan 1988. An rebisadong bersyon na ini itinampok sa sarong video kan Children's Circle na may titulong ''The Maurice Sendak Library'' . Kan 1980, nagtrabaho si Sendler kaiba an kompositor na si Oliver Knussen dapit sa opera nin sarong aki base sa libro.<ref name="Burns70"/> An opera inako an enot (dai kompleto) na pagtanghal sa [[Brussels]] kan 1980; an pinakaenot na kompletong pagganap kan ultimong bersyon itinao kan Glyndebourne Toming Opera sa London kan 1984. Sinundan ini kan pinakainot kaining pagganap sa U.S. sa Saint Paul, Minnesota, kan 1985 asin kan Syudad nin Nueva York na premiyento kan New York City Opera kan 1987. Nagtao sya nin konsyerto sa The Proms in the Royal Albert Hall sa London kan 2002.<ref>{{Cite news|last=Bowden|first=Emma|date=2016-03-29|title=10 wild facts about Maurice Sendak's Where The Wild Things Are|url=https://www.theguardian.com/childrens-books-site/2016/mar/29/10-wild-facts-about-maurice-sendaks-where-the-wild-things-are|work=The Guardian|language=en-GB|issn=0261-3077}}</ref> Sarong produksyon sa konsyerto ginibo kan New York City Opera kan 2011.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2010/03/10/arts/music/10opera.html|title=For New York City Opera Season, Bernstein, Strauss and New Works|work=[[The New York Times]]|first=Daniel J.|last=Wakin|date=March 10, 2010}}</ref> Kan 1981, an New England Dinosaur Dance Company ginibong bayle an libro na may koreograpiya ni Toby Armour asin musika ni Ezra Sims . <ref>{{Cite news|title=The wild bunch|url=https://archive.org/details/sim_boston-phoenix_1982-01-05_11_1/page/n54/mode/1up}}</ref> An piyesa nagdebut sa Wilbur Theatre kan Boston kan Disyembre 22, 1981. <ref>{{Cite news|title=Play by play|url=https://archive.org/details/sim_boston-phoenix_1981-12-22_10_51/page/31/mode/1up}}</ref> Kan 1983, an Walt Disney Productions nagkondusir nin serye nin mga pag-eksamin sa [[Ladawan na ginibo kan kompyuter|mga imahe na ginibo sa kompyuter]] na ginibo ni Glen Keane asin John Lasseter na ginagamit bilang saindang subject ''na Kun saen an mga Maiisog na Bagay'' . <ref>{{Cite news|url=http://www.cartoonbrew.com/disney/early-cg-experiments-by-john-lasseter-and-glen-keane-37145.html|title=Early CG Experiments by John Lasseter and Glen Keane|work=[[Cartoon Brew]]|first=Amid|author-link=Amid Amidi|last=Amidi|date=February 23, 2011}}</ref> Kan huring dekada 1990 an mga karakter nagluwas sa sarong serye nin mga komersyal para sa [[BellAtlantic]] . Kan 1999, si Isadar nagpaluwas nin sarong solo piano musikal na komposisyon na may titulong "Kun saen an mga Maiisog na Bagay" na nagluwas sa saiyang album na ''Active Imagination'', na inspirasyon kan librong Sendak. An komposisyon binisita giraray asin irinekord giraray kan 2012 sa album ni Isadar, ''Reconstructed'', na an Grammy winner asin kagmukna kan Windham Hill Records, si William Ackerman, an nagpoprodusir. Kan taon 2002, an BBC nagprodusir sa radyo nin sarong adaptasyon kan libro, bilang sarong parte kan saindang seryeng ''An Abominable Bestiary'' . An 2005 na episode <nowiki><i id="mwASw">kan Simpsons</i></nowiki>, " An Daragita na Dikit an Turog ", nagtatampok nin sarong spoof kan ''Kun Saen an mga Maiisog na Bagay'' na may titulong "An Daga kan mga Maiisog na Hayop". Kan taon 2006, an Serbisyo Postal kan Estados Unidos nagluwas nin selyo kan libro bilang sarong parte kan sheet of stamps na "Paboritong Hayop sa Libro kan mga Aki". Sarong live-action film na bersyon kan libro an pinaluwas kan Oktubre 16, 2009. Pigdirehiran ni Spike Jonze asin co-producer ni Sendak, an pelikula pigbidahan kan Max Records bilang Max asin pigtatampok si Catherine Keener bilang saiyang ina, kaiba si Lauren Ambrose, Chris Cooper, Paul Dano, James Gandolfini, Catherine O'Hara asin [[Forest Whitaker]] na nagtatao kan mga boses kan prinsipal na Maisog na Bagay. An soundtrack isinurat asin pigprodusir ni Karen O asin Carter Burwell . An screenplay pig-adaptar ni Jonze sa pakikipagtabangan ki Dave Eggers, na iyo man an nagnobela kan screenplay bilang ''The Wild Things'', na ipinublikar kan 2009. Kan taon 2012, an indie rock quartet alt-J nagpaluwas kan kanta na " Breezeblocks ", na inspirasyon sa sarong parte kan libro. <ref>{{Cite news|title=alt-J Taps Maurice Sendak and a Kate Middleton Look-Alike For 'Breezeblocks' Video|url=http://archive.seattleweekly.com/home/915743-129/behindthevideo|accessdate=2025-05-29|archivedate=2017-07-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170708082326/http://archive.seattleweekly.com/home/915743-129/behindthevideo}}</ref> Sinabi kan Alt-J keyboardist na si Gus Unger-Hamilton na an istorya asin an kanta igwa nin magkaparehong mga ideya manungod sa pakikipagbulag sa sarong namomotan. An "Breezeblocks" nakaabot sa sertipikadong estado nin ARIA Gold sa Australia. Kan taon 2016, si Alessia Cara nagpaluwas kan saiyang ikaduwang single, " Wild Things ", na naka-chart sa numero singkwenta sa <nowiki><i id="mwAVc">Billboard</i></nowiki> Hot 100 . Sa sarong interbyu sa ABC News Radio, sinabi ni Cara na nagkua siya nin inspirasyon sa ''Kun saen an mga Maiisog na Bagay'', na nagsasabi na "an lambang 'Bagay' nagrerepresentar nin sarong emosyon asin [ garo baga nakadulag pasiring sa kinaban na ini ... asin iyan an gusto kong gibohon". <ref>{{Cite news|url=http://abcnewsradioonline.com/music-news/2016/4/26/alessia-cara-on-wild-things-its-just-really-an-empowering-so.html|title=Alessia Cara on 'Wild Things': 'It's Just Really an Empowering Song'|publisher=ABC News Radio|date=April 26, 2016}}</ref> == Hilingon man == {{Portal|Children's literature|Visual arts}} * 1963 sa literatura * Listahan kan mga librong pan-aki na ginibong tampok na pelikula * Listahan kan mga klasikong libro para sa mga aki == Mga Reperensya == # Turan, Kenneth (October 16, 2009). "Kun saen an mga Maiisog na Bagay". Los Angeles Times. Retrieved February 12, 2012. # Warrick, Pamela (October 11, 1993). "Pag-atubang sa Nakakatakot na Bagay" Los Angeles Times. Retrieved August 27, 2009. # Shea, Christopher (October 16, 2009). "The Jewish lineage of "Kun saen an mga Maiisog na Bagay". The Boston Globe. Brainiac. Retrieved January 28, 2012. # "Maiisog na Bagay: The Art of Maurice Sendak". Traditional Fine Arts Organization. April 26, 2005. Retrieved August 28, 2009. # Brockes, Emma (October 2, 2011). "Maurice Sendak: 'I Refuse To Lie to Children". The Guardian. Retrieved October 5, 2011. # Sullivan, Jane (July 8, 2011). "On the origins of the novel species". The Sydney Morning Herald. Retrieved July 12, 2024. # Burns, Tom, ed (March 2008). " Maurice Sendak". Children's Literature Review. 131. Detroit, MI: Gale: 70. ISBN 978-0-7876-9606-1. OCLC 792604122 # Lehmann-Haupt, Christopher (June 1, 1981). "Book Of The Times". The New York Times. Retrieved October 12, 2009. # Lehmann-Haupt, Christopher (June 1, 1981). "Book Of The Times". The New York Times. Retrieved October 12, 2009. # Gottlieb, Richard M. (2008). "Maurice Sendak's Trilogy: Disappointment, Fury, and Their Transformation through Art". Psychoanalytic Study ot the Child. 63:186-217. doi: 10.1080/00797308.2008.11800804. ISBN 978-0-300-14099-6. PMID 19449794. S2CID 25420037. # Maguire, Gregory (December 2003). "A Sendak Appreciation". The Horn Book Magazine. 79 (6). # Bhadury, Poushali (April 2011). "Critical Approaches to Food in Children's Literature". The Lion and the Unicorn. 35 (2): 189-194. doi:10.1353/uni.2011.0013. S2CID 145308185. # Pols, Mary (October 14, 2009). "Where the Wild Things Are: Sendak with Sensitivity". Time. Archived from the original on September 21, 2011. Retrieved October 18, 2009. # Kakutani, Michiko (May 16, 2017). "The Roots Of a Singular Imagination". The New York Times. # Heneghan, Liam (April 30, 2018). "Our Imaginations Need To Dwell Where the Wild Things Are". Literary Hub. # Spufford, Francis (2002). The Child That Books Built: A Life of Reading (1st ed.). New York City: Metropolitan Books. p. 60. ISBN 978-0-8050-7215-0. OCLC 50034806. # Dargis, Manohla (October 16, 2009). "Some of His Best Friends Are Beasts". The New York Times. Retrieved October 16, 2009. # "Teachers' Top 100 Books for Children". National Education Association. 2007. Retrieved August 22, 2012. # Handy, Bruce (October 9, 2009). "Where the Wild Things Weren't". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved December 6, 2021. # Stevenson, Deborah (June 1996). "Frightening the children?: Kids, grown-ups, and scary picture books". The Horn Book Magazine. 72 (3): 305. # Sutton, Roger (November 2003). "An Interview with Maurice Sendak". The Horn Book Magazine. 79 (6). # Carlson, Erin (January 25, 2012). "Maurice Sendak Calls Newt Gingrich an 'Idiot' in 'Colbert Report' Interview". The Holywood Reporter. The Live Feed. Retrieved February 21, 2012. # "These Are the NYPL's Top Check Outs OF ALL TIME". January 13, 2020. # "Where The Wild Things Are (1973)". rarefilmm | The Cave of Forgotten Films. Retrieved March 3, 2024. # Bowden, Emma (March 29, 2016). "10 wild facts about Maurice Sendak's Where The Wild Things Are" The Guardian. ISSN 0261-3077. Retrieved July 12, 2024. # Wakin, Daniel J. (March 10, 2010). " For New York City Opera Season, Bernstein, Strauss and New Works". The New York Times. Retrieved March 19, 2013. # Clay, Carolyn (January 5, 1982). "The wild bunch". The Boston Phoenix. Retrieved July 1, 2024. # Stern, Alan (December 22, 1981). "Play by play". The Boston Phoenix. Retrieved July 1, 2024. # Amidi, Amid (February 23, 2011). "Early CG Experiments by John Lasseter and Glen Keane". Cartoon Brew. Retrieved June 19, 2013. # "Bell Atlantic "Wild Things" Introductory Launch". YouTube. November 5, 2015. # "Active Imagination (Solo Piano)". AllMusic. December 28, 1998. Retrieved March 12, 2012. # "3991-2006 39c Children's Book Animals: Wild Thing". # Sperling, Nicole (September 11, 2008). "Where the Wild Things Are' gets long-awaited release date". Entertainment Weekly. Inside Movies. Archived from the original on September 21, 2019. Retrieved September 12, 2008. # Podplesky, Azaria (December 18, 2012). "alt-J Taps Maurice Sendak and a Kate Middleton Look-Alike For 'Breezeblocks' Video". Seattle Weekly. Archived from the original on July 8, 2017. Retrieved June 10, 2013. # "ARIA Charts-Accreditations- 2013 Singles". Australian Recording Industry Association. Retrieved March 19, 2013. # "Alessia Cara on 'Wild Things': 'It's Just Really an Empowering Song". ABC News Radio. April 26, 2016. Retrieved January 28, 2017. == Mga panluwas na sumpay == {{S-start}} {{s-ach|aw}} {{Succession box|title=[[Caldecott Medal|Caldecott Medal recipient]]}} {{S-end}} * [https://www.pbs.org/now/arts/sendak.html Maurice Sendak: "Kun Saen an mga Maiisog na Bagay"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181115122428/http://www.pbs.org/now/arts/sendak.html |date=2018-11-15 }} kan ''Ngonyan sa PBS'' * {{Youtube|LvIDRoO8KnM|''Where The Wild Things Are'' – Early Disney CG Animation Test}} {{S-start}} {{s-ach|aw}} {{Succession box|title=[[Caldecott Medal|Caldecott Medal recipient]]}} {{S-end}} [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] s7p78jqqkouaxkrwrkbrpj34wlpktr4 0 52695 289328 288723 2025-06-12T03:05:41Z Micah Ella Danica Azanes 27262 /* Personal na buhay */ 289328 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn">Setsuko Hani</div> | colspan="2" class="infobox-subheader" style="font-size:125%;" |<div class="nickname" lang="ja">羽仁説子</div> |- alt="A middle-aged Japanese woman with dark hair, wearing a blouse and a tweed jacket" class="mw-file-element" data-file-height="674" data-file-type="bitmap" data-file-width="469" decoding="async" height="359" resource="./File:Setsuko-Hani-2.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Setsuko-Hani-2.jpg/250px-Setsuko-Hani-2.jpg" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Setsuko-Hani-2.jpg/375px-Setsuko-Hani-2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b4/Setsuko-Hani-2.jpg 2x" width="250" | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:Setsuko-Hani-2.jpg|alt=A middle-aged Japanese woman with dark hair, wearing a blouse and a tweed jacket|daing kwadro]] |- ! class="infobox-label" scope="row" | Ipinangaki | class="infobox-data" | Abril 2, 1903<br /><br /><br /><br /><div class="birthplace" style="display:inline"> Tokyo, Hapon</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" | Nagadan | class="infobox-data" | Hulyo 10, 1987 |- ! class="infobox-label" scope="row" | Mga Trabaho | class="infobox-data role" | Parasurat, kritiko sosyal, paratukdo |- class="infobox-data role" ! class="infobox-label" scope="row" | Mga aki | class="infobox-data" | 2, kaiba [[Susumu Hani|si Susumu Hani]] |- class="infobox-data" ! class="infobox-label" scope="row" | Ina | class="infobox-data" | [[Hani Motoko]] |- ! class="infobox-label" scope="row" | Partedaryo | class="infobox-data" | [[Sachiko Hidari]] (manugang na babae)<br /><br /><br /><br /> [[Yoko Matsuoka (writer)|Yoko Matsuoka]] (pinsan) |} '''Si Setsuko Hani''' (Abril 2, 1903 - Hulyo 10, 1987; sa Hapon: 羽仁説子) sarong Hapones na parasurat, paratukdo, asin social critic, sa saiyang sanaysay kan 1948 na "The Japanese Family System". == Amay na Buhay asin Edukasyon == Si Hani Setsuko minundag sa Tokyo, an aki nin babaye kan mga mamamahayag na si Yoshikazu Hani asin si Hani Matoko. Nag-adal siya sa eswelahan na kan saiyang magurang na tigmukna, an Jiyu Gakuen. == Karera == [[Ladawan:Modern-History-of-Women-14.png|alt=11 Japanese women photographed as a group, outdoors, in 1946; five of the women are wearing kimonos, the rest are wearing western blouses and skirts.|thumb| Kan Marso 18, 1946, an grupong sosyal na "Women's Democratic Club" namukna. Sa enotan na hilera, sarong tawo gikan sa wala, iyo sinda [[Shidzue Katō|Kato Shidzue]], Atsugi Taka, Miyamoto Yuriko, Sata Ineko, Kushida Fuki, asin '''Hani Setsuko''' . Sa likod na hilera, sarong tawo gikan sa wala, iyo si Seki Kanko, Fujikawa Sachiko, asin Yamamuro Tamiko.]] Sarong reporter asin paratukdo si Hani kan siya hoben pa. Kan taon na 1930 nagpadalagan siya nin sarong eskwelahan para sa mga kaakian na Hapon sa Beijing. Saro siya sa ma nagmukna kan Women's Democratic Club ( ''Fujin minshu kurabu)'' kan Marso 1946, asin nagdayon ki Shidzue Kato, Yoko Matsuka (na pinsan ni Hani), asin iba pang mga peminista na nagpresenta nin sarong pahayag ki Heneral Douglas Macarthur manungod sa mga karapatan kan mga kababaiban pagkatapos kan gera sa Japan. Bilang sarong "eksperto sa kapakanan kan mga aki," nagtao siya nin pagtabang sa mga kaakian na namundag sa Solnopan kan mga Ama asin sa mga Hapones na kababaihan sa panahon kan mananakop pagkatapos kan gera. Kan 1995 saro siya sa limang representante kan Japan sa Women's International Democratic Federation (WIDF) miting sa Geneva. == Mga Publikasyon == * "An Sistema nin Pamilyang Hapon" (1948, na ipinublikar kan Japan Institute of Pacific Studies) * ''Si Bonza asin an Sadit na Bago'' (1956) * ''Shiiburuto no Musumetachi'' (Mga Aking Babae ni Siebold ) * ''Tsuma no kokoro'' (1979, Sarong Puso nin Agom) == Personal na buhay == Nagpakasal si Hani sa historyador na si Goro Han; an saindang aki nin lalaki iyo an direktor nin pelikula na si Susumu Hani (namundag kan 1928), asin sa saindang aki nin babaye iyo na paratukdo sa musika asin paradakitaramon na si Kyoko Hani (1929-2015). An saiya nin agom nagadan kan 1983, asin siya nagadan kan 1987, sa edad na 84. 8qn1owq65s57lfswg6c18vallogkg5b 289331 289328 2025-06-12T03:07:26Z Micah Ella Danica Azanes 27262 /* Amay na Buhay asin Edukasyon */ 289331 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn">Setsuko Hani</div> | colspan="2" class="infobox-subheader" style="font-size:125%;" |<div class="nickname" lang="ja">羽仁説子</div> |- alt="A middle-aged Japanese woman with dark hair, wearing a blouse and a tweed jacket" class="mw-file-element" data-file-height="674" data-file-type="bitmap" data-file-width="469" decoding="async" height="359" resource="./File:Setsuko-Hani-2.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Setsuko-Hani-2.jpg/250px-Setsuko-Hani-2.jpg" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Setsuko-Hani-2.jpg/375px-Setsuko-Hani-2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b4/Setsuko-Hani-2.jpg 2x" width="250" | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:Setsuko-Hani-2.jpg|alt=A middle-aged Japanese woman with dark hair, wearing a blouse and a tweed jacket|daing kwadro]] |- ! class="infobox-label" scope="row" | Ipinangaki | class="infobox-data" | Abril 2, 1903<br /><br /><br /><br /><div class="birthplace" style="display:inline"> Tokyo, Hapon</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" | Nagadan | class="infobox-data" | Hulyo 10, 1987 |- ! class="infobox-label" scope="row" | Mga Trabaho | class="infobox-data role" | Parasurat, kritiko sosyal, paratukdo |- class="infobox-data role" ! class="infobox-label" scope="row" | Mga aki | class="infobox-data" | 2, kaiba [[Susumu Hani|si Susumu Hani]] |- class="infobox-data" ! class="infobox-label" scope="row" | Ina | class="infobox-data" | [[Hani Motoko]] |- ! class="infobox-label" scope="row" | Partedaryo | class="infobox-data" | [[Sachiko Hidari]] (manugang na babae)<br /><br /><br /><br /> [[Yoko Matsuoka (writer)|Yoko Matsuoka]] (pinsan) |} '''Si Setsuko Hani''' (Abril 2, 1903 - Hulyo 10, 1987; sa Hapon: 羽仁説子) sarong Hapones na parasurat, paratukdo, asin social critic, sa saiyang sanaysay kan 1948 na "The Japanese Family System". == Amay na Buhay asin Edukasyon == Si Hani Setsuko minundag sa Tokyo, an aki nin babaye kan mga mamamahayag na si Yoshikazu Hani asin si Hani Matoko. Nag-adal siya sa eswelahan kan saiyang magurang na tigmukna, an Jiyu Gakuen. == Karera == [[Ladawan:Modern-History-of-Women-14.png|alt=11 Japanese women photographed as a group, outdoors, in 1946; five of the women are wearing kimonos, the rest are wearing western blouses and skirts.|thumb| Kan Marso 18, 1946, an grupong sosyal na "Women's Democratic Club" namukna. Sa enotan na hilera, sarong tawo gikan sa wala, iyo sinda [[Shidzue Katō|Kato Shidzue]], Atsugi Taka, Miyamoto Yuriko, Sata Ineko, Kushida Fuki, asin '''Hani Setsuko''' . Sa likod na hilera, sarong tawo gikan sa wala, iyo si Seki Kanko, Fujikawa Sachiko, asin Yamamuro Tamiko.]] Sarong reporter asin paratukdo si Hani kan siya hoben pa. Kan taon na 1930 nagpadalagan siya nin sarong eskwelahan para sa mga kaakian na Hapon sa Beijing. Saro siya sa ma nagmukna kan Women's Democratic Club ( ''Fujin minshu kurabu)'' kan Marso 1946, asin nagdayon ki Shidzue Kato, Yoko Matsuka (na pinsan ni Hani), asin iba pang mga peminista na nagpresenta nin sarong pahayag ki Heneral Douglas Macarthur manungod sa mga karapatan kan mga kababaiban pagkatapos kan gera sa Japan. Bilang sarong "eksperto sa kapakanan kan mga aki," nagtao siya nin pagtabang sa mga kaakian na namundag sa Solnopan kan mga Ama asin sa mga Hapones na kababaihan sa panahon kan mananakop pagkatapos kan gera. Kan 1995 saro siya sa limang representante kan Japan sa Women's International Democratic Federation (WIDF) miting sa Geneva. == Mga Publikasyon == * "An Sistema nin Pamilyang Hapon" (1948, na ipinublikar kan Japan Institute of Pacific Studies) * ''Si Bonza asin an Sadit na Bago'' (1956) * ''Shiiburuto no Musumetachi'' (Mga Aking Babae ni Siebold ) * ''Tsuma no kokoro'' (1979, Sarong Puso nin Agom) == Personal na buhay == Nagpakasal si Hani sa historyador na si Goro Han; an saindang aki nin lalaki iyo an direktor nin pelikula na si Susumu Hani (namundag kan 1928), asin sa saindang aki nin babaye iyo na paratukdo sa musika asin paradakitaramon na si Kyoko Hani (1929-2015). An saiya nin agom nagadan kan 1983, asin siya nagadan kan 1987, sa edad na 84. mxyqz4kj68fb2bsogf71udoshubpsh2 0 52698 289345 288726 2025-06-12T04:29:43Z Micah Ella Danica Azanes 27262 /* Edukasyon asin Karera bago an Pulitika */ 289345 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|name=Mizuho Fukushima|native_name={{nobold|福島 瑞穂}}|native_name_lang=ja|image=Mizuho Fukushima 20250328 (cropped).jpg|caption=Fukushima in 2025|office=Chairwoman of the [[Social Democratic Party (Japan)|Social Democratic Party]]|predecessor=[[Seiji Mataichi]]|successor=|term_start=22 February 2020|term_end=|term_start1=15 November 2003|term_end1=25 July 2013|predecessor1=[[Takako Doi]]|successor1=[[Tadatomo Yoshida]]|constituency=|majority=|office2=Member of the [[House of Councillors]]|term_start2=26 July 1998|term_end2=|constituency2=[[Japanese House of Councillors national proportional representation block|National PR]]|office3=[[Minister of State for Consumer Affairs and Food Safety]]|term_start3=16 September 2009|term_end3=28 May 2010|predecessor3=''Office established''|successor3=[[Hirofumi Hirano]]|constituency3=|primeminister3=[[Yukio Hatoyama]]|majority3=|office4=Special Adviser to the Prime Minister for Low Birth Rate|term_start4=16 September 2009|term_end4=28 May 2010|predecessor4=''Position established''|successor4=|constituency4=|primeminister4=[[Yukio Hatoyama]]|majority4=|office5=Special Advisor to the Prime Minister for Sex Equality|term_start5=16 September 2009|term_end5=28 May 2010|predecessor5=''Position established''|successor5=|constituency5=|primeminister5=[[Yukio Hatoyama]]|birth_date={{birth date and age|1955|12|24|df=y}}|birth_place=[[Nobeoka, Miyazaki]], Japan|death_date=|death_place=|party=[[Social Democratic Party (Japan)|Social Democratic]]|relations=|residence=|alma_mater=[[University of Tokyo]]|occupation=Politician, lawyer<ref name=mizuho>[http://www.mizuhoto.org/profile/index.html] {{in lang|ja}}</ref>|religion=|signature=Mizuho Fukushima signature.svg|website=|footnotes=}} Si '''Mizuho Fukushima''' (福島 瑞穂, Fukushima Mizuho, ​​namundag kan 24 Disyembre 1955) sarong politiko asin abogadong Hapon. Sarong tubong Nobeoka, Miyazaki, siya nagin miyembro kan House of Councillors poon pa kan 1998, naelihir giraray kan 2004 asin 2010, asin iyo an pamayo kan Social Democratic Party of Japan (SDP), poon kan 2003 sagkod 2013. Naelihir giraray siya bilang lider kan partido sa ikaduwang pagkakataon kan Pebrero 2020. == Edukasyon asin Karera bago an Pulitika == Pagkatapos maggradwar sa University of Tokyo na ugwa nin Bachelor of Laws degree, nagin siyang [[abogado]] kan 1987. Saro siyang parabisitang Propesor sa Gakushin Women's College. == Karera sa politika asin mga pananaw sa politika == Si Fukushima iyo man an Minister of State for Consumer Affairs and Food Safety, Social Affairs, asin Gender Equality in Prime Minister Yukio Hatoyama's cabinet (16 Setyembre 2009-28 Mayo 2010); an SDP iyo an junior partner sa koalisyon kan gobyerno na pinangengenotan kan DPJ. Alagad, kan Mayo 2010 an mga dai pagkakaoyon sa isyu kan Marine Corps Air Station Futenma nagdara sa paghale ki Fukushima sa gabinete kan Mayo 28 asin an SDP sunod na nagboto na maghale sa namamahalang koalisyon. An Fukushima na Social Democratic Party igwa nin plataporma kontra nukleyar, asin siya tigtalaga bilang sarong prominenteng aktibista kontra nukleyar. Sa laog kan tolong dekada, siya an nangengenot sa sarong daing kamanungdangan na pakikipaglaban sa mga gamit na nagpapadalagan kan mga reaktor nukleyar kan Japan, an mga korporasyon na nagtogdok kaini asin sa mga bureucrats na nagpangyari kaini. An sitwasyon na iyan nagbago sa mga kalamidad nukleyar kan Fukushima Daiichi kan Marso 2011. Ipinahayag niya an saiyang pagkontra sa capital punishment sa website kan SDP. Pagkatapos nin sarong nakakadisganar na resulta sa 2013 na eleksyon para sa House of the Councillors, pig-anunsyo niya an saiyang pagbutas bilang pamayo kan partido. Si Fukushima naelihir bilang lider kan Social Democratic Country kan 22 Pebrero 2020. Sarong resipyente an Fukushima kan Knights of the Ordre national du Mérite kan Disyembre 2020. iqqnu932chyhjgg2t75woez9cgbaskd 0 52795 289355 289241 2025-06-12T05:46:34Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289355 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Eastern_Europe_from_space.png|thumb|300x300px|Digital rendering kan [[Europa]] na nakapokus sa sa subangan na kabtang kan kontinente]] An '''Subangan na Europa''' iyo an sarong subrehiyon kan [[Europa|kontinenteng Europeo]]. Bilang sarong terminong igwang dakol na kahulugan, igwa iyan nin mahiwas na ''range'' nin heopolitiko, heograpiko, etniko, kultural asin mga sosyo-ekonomikong pakahulogan. An saiyang subangan na kasagkoran minarkahan kan [[Ural Mountains]], sin an saiyang solnopan na kasagkoran ilinadawan sa manlaenlaen na mga paagi.<ref name="Eastern Europe">{{cite web|url=https://www.worldatlas.com/articles/the-four-european-regions-as-defined-by-the-united-nations-geoscheme-for-europe.html|title=Regions of Europe: Eastern Europe|date=10 May 2021|access-date=1 June 2023|archive-date=25 November 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231125054803/https://www.worldatlas.com/articles/the-four-european-regions-as-defined-by-the-united-nations-geoscheme-for-europe.html|url-status=live}}</ref> Sa hayakpit na mga pakahulogan, kun saen an [[Sentral Europa|Sentral]] asin [[Habagatan-subangan na Europa]] pigbibilang na suhay na mga rehiyon, kabali an [[Belarus]], [[Russia]] asin [[Ukraine]].<ref>{{cite journal|access-date=21 January 2019|first=Peter|last=Jordan|journal=Europa Regional|year=2005|title=Großgliederung Europas nach kulturräumlichen Kriterien|trans-title=The large-scale division of Europe according to cultural-spatial criteria|volume=13|issue=4|pages=162–173|publisher=Leibniz-Institut für Länderkunde (IfL)|location=Leipzig|via=Ständiger Ausschuss für geographische Namen (StAGN)|url=http://www.stagn.de/DE/1_Der_StAGN/Publikationen/StAGN_GGEuropa/grosseu_node.html|archive-date=27 December 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231227012144/http://www.stagn.de/DE/1_Der_StAGN/Publikationen/StAGN_GGEuropa/grosseu_node.html|url-status=live}}</ref> Sa kabaliktaran, an mahiwason na pagladawan kabali an [[Moldova]] asin [[Romania]], alagad an iba o gabos sa [[Balkans]], an [[Baltic states]], an [[Caucasus]], asin an [[Visegrád Group|Visegrád group]].<ref>{{Cite journal|last=Berglee|first=Royal|date=2016|title=Traditional Regions of Europe|url=https://open.lib.umn.edu/worldgeography/chapter/2-4-eastern-europe/|access-date=2023-12-15|website=University of Minnesota|archive-date=2023-12-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20231216035124/https://open.lib.umn.edu/worldgeography/chapter/2-4-eastern-europe/|url-status=live|archivedate=2023-12-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231216035124/https://open.lib.umn.edu/worldgeography/chapter/2-4-eastern-europe/}}</ref><ref>{{Cite web|title=Geographic Regions|url=https://unstats.un.org/unsd/methodology/m49/|access-date=2023-10-06|website=U.N. Statistics Division|archive-date=2017-08-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20170830170949/https://unstats.un.org/unsd/methodology/m49/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|title=What countries are in Eastern Europe?|url=https://www.worldatlas.com/articles/what-countries-are-in-eastern-europe.htm|website=World Atlas}}</ref> ==Toltolan== {{reflist}} {{stub}} smcqm4ha0u5q3cyzxay4usrazl02wds 0 52810 289294 2025-06-11T12:43:28Z Ritchel Regardia 24 27233 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1287056965|Ukon (poet)]]" 289294 wikitext text/x-wiki [[File:The_poetess_Ukon.jpg|thumb|An pararawitdawit na si Ukon na naglalakaw sa sarong ma ambon na baybayon , Hyakunin isshu, na tinipon kan pararawitdawit na si Fujiwara no Teika, 1162-1241.]] [[File:Hyakuninisshu_038.jpg|thumb|Ukon, gikan sa Ogura Hyakunin Isshu .]] 0wnj01zh8zjbnid8phpi4u5bi28xjwt 289296 289294 2025-06-11T13:12:09Z Ritchel Regardia 24 27233 Created by translating the section "Background" from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1287056965|Ukon (poet)]]" 289296 wikitext text/x-wiki [[File:The_poetess_Ukon.jpg|thumb|An pararawitdawit na si Ukon na naglalakaw sa sarong ma ambon na baybayon , Hyakunin isshu, na tinipon kan pararawitdawit na si Fujiwara no Teika, 1162-1241.]] [[File:Hyakuninisshu_038.jpg|thumb|Ukon, gikan sa Ogura Hyakunin Isshu .]] == Kamugtakan == Siya saro sa pamilya kan Fujiwara . An saiyang ama iyo si {{Ill|Fujiwara no Suenawa|ja|藤原季縄}}, an toong hababang kapitan (Hapones: Ukon no Shosho). <ref name=":0">{{Cite book|url=https://www.google.com/books/edition/Thirty_Six_Immortal_Women_Poets/7__VAAAAMAAJ?hl=en&gbpv=1&bsq=Kay%C5%8Dmon'in+no+Echizen&dq=Kay%C5%8Dmon'in+no+Echizen&printsec=frontcover|title=Thirty Six Immortal Women Poets|last=Hosoda|first=Eishi|date=1991|publisher=WW Norton|isbn=978-0-8076-1256-9|pages=148|language=en}}</ref> m71fqfsph7uongrahkd65ptglkb63jt 0 52811 289295 2025-06-11T13:07:15Z Ritchel Regardia 24 27233 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1294149712|Ōtagaki Rengetsu]]" 289295 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist|name=Ōtagaki Rengetsu|image=大田垣蓮月.jpg|caption=Ladawan ni Ōtagaki Rengetsu sa gurang na edad, habang nagsusurat|birth_name=|birth_date={{birth date|1791|2|10|df=y}}|birth_place=|death_date={{Petsa kan kagadanan asin edad |1875|12|10|1791|2|10|df=y}}|death_place=|nationality=Japanese|education=|field=[[Rawitdawit]], [[pintor]], [[para-kaligrapiya]], [[para-palayok]]|training=|movement=|works=|patrons=|awards=|spouse=}} Ōtagaki Rengetsu (大田垣 蓮月, 10 Pebrero 1791 – 10 Disyembre 1875) sarong madreng Buddhist na kung sain bistuhon kan kadaklan bilang saro sa mga pinaka maurag na hapones para rawitdawit kan 19 century. Siya man sarong maurag na para-palayok, pintor, asin sarong eksperto sa kaligrapiya. mh5p4cdx8qig10pkjiifsmisnkig91o 289297 289295 2025-06-11T13:25:28Z Ritchel Regardia 24 27233 Created by translating the section "Biography" from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1294149712|Ōtagaki Rengetsu]]" 289297 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist|name=Ōtagaki Rengetsu|image=大田垣蓮月.jpg|caption=Ladawan ni Ōtagaki Rengetsu sa gurang na edad, habang nagsusurat|birth_name=|birth_date={{birth date|1791|2|10|df=y}}|birth_place=|death_date={{Petsa kan kagadanan asin edad |1875|12|10|1791|2|10|df=y}}|death_place=|nationality=Japanese|education=|field=[[Rawitdawit]], [[pintor]], [[para-kaligrapiya]], [[para-palayok]]|training=|movement=|works=|patrons=|awards=|spouse=}} Ōtagaki Rengetsu (大田垣 蓮月, 10 Pebrero 1791 – 10 Disyembre 1875) sarong madreng Buddhist na kung sain bistuhon kan kadaklan bilang saro sa mga pinaka maurag na hapones para rawitdawit kan 19 century. Siya man sarong maurag na para-palayok, pintor, asin sarong eksperto sa kaligrapiya. == Biograpiya == [[File:Otagaki_Rengetsu01s2010.jpg|thumb|Ōtagaki Rengetsu Kagu-ato sa Kyoto]] Siya akin kan sarong kortesana asin kan nobleng tawo. Namundag sa sarong pamilyang [[samurai]] na may apelyidong Tōdō, inampon siya sa hoben na edad kan pamilya Ōtagaki. <ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=_qM4AQAAIAAJ&q=%C5%8Ctagaki+Rengetsu&pg=PA230|title=Japan, Its History, Arts, and Literature|last=Brinkley|first=Frank|publisher=J. B. Millet Company|year=1902|location=Boston|pages=230–231|language=en|oclc=1000339176|author-link=Francis Brinkley}}</ref> Siya sarong babae na naghahalat sa Kastilyo nin Kameoka poon sa edad na 7 sagkod 16, hasta siya may agom. <ref name=":0" /> Duwang beses siyang kinasal asin nagkaigwa nin limang aki. Alagad, an saiyang agom nagadan kan 1823. Nagin siyang Budistang madre sa edad na treynta pagkatapos ilubong an saiyang duwang agom, an gabos niyang aki, an saiyang madrasta asin tugang na lalaki. An saiyang ama na nag-ampon nag-iba man saiya. Si Ōtagaki nag ayon sa templo nin Chion-in asin naging sarong madre, na kinua an Rengetsu ("Bulan nin Lotus") bilang saiyang pangaran na Budista. Nagdanay siya sa Chion-in sa laog nin haros sampulong taon, asin nag-erok sa nagkapirang iba pang mga templo sa laog kan suminunod na tolong dekada, sagkod 1865, kan siya nag-erok sa [[Jinkō-in]] kun saen siya nag pirmi sa bilog niyang natatadang buhay. Bilang sarong babae, siya tinogotan sanang mag-istar sa sarong monasteryo nin Budismo sa laog nin magkapirang taon. Pagkatapos, siya nag-istar sa saradit na mga kubo asin nagbalyo-balyo sa man iba ibang lugar nin halawig na panahon. Siya sarong maestra sa martial arts siya sinanay poon pa sa pagkaaki kan pamilyang nag-ampon saiya. An pamilyang Otagaki midbid na gayo bilang mga paratukdo nin ninjutsu. Nag-ensayo siya sa jujutsu, naginatajutsu, kenjutsu, asin kusarigama . <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GwxpDwAAQBAJ&q=%C5%8Ctagaki+Rengetsu&pg=PT109|title=The Historical Sociology of Japanese Martial Arts|last=García|first=Raúl Sánchez|publisher=[[Routledge]]|year=2018|isbn=978-1-351-33379-5|language=en|oclc=1047525375}}</ref> [[File:Kuroda_Koryo_-_Teapot_for_Steeped_Tea_-_Walters_49891_-_Profile.jpg|thumb|Rengetsu ware teapot para sa tinunaw na tsa ( ''kyūsu'' ) na may nakaukit na rawitdawit ''na waka'' ni Ōtagaki Rengetsu, stoneware na may rice-straw-ash glaze. Huring panahon nin Edo-amay na panahon nin Meiji, kabangaan kan ika-19 siglo]] Dawa ngani midbid na marhay bilang sarong pararawitdawit ''nin waka'', si Rengetsu may kakayahan man sa pagbayle, pagtahi, nagkapira sa mga arte marsyal, asin [[Seremonya sa tsa kan Hapon|seremonya nin tsa kan Hapon]] . Siya naghanga asin nag-adal sa irarom nin nagkapirang mga dakulang pararawitdawit kabali si [[Ozawa Roan]] asin Ueda Akinari, asin kan huri sa saiyang buhay nagin sarong dayupot na katood asin paratukdo kan artista na si Tomioka Tessai . An nagkapirang mga obra ni Tessai, dawa ngani siya an nagpinta, ini man nagtatampok nin kaligrapiya ni Rengetsu. An saiyang mga gibo sa seramika naging popular na gayo kaya ipinadagos pagkatapos kan saiyang kagadanan bilang Rengetsu ware . An saiyang obra (parehong para-palayok asin kaligrapiya) yaon sa nagkapirang museo sa bilog na kinaban, kabali an Birmingham Museum of Art, Los Angeles County Museum of Art, an Harn Museum of Art, an Saint Louis Art Museum, an University of Michigan Art Museum, the Walter Museum of Art, [ 6 ] an Harvard Art Museums, an British Museum, asin an Maidstone Museum . p33gmqqn4iq3cyv4zuulhtpnk8me5vd 289321 289297 2025-06-12T01:47:01Z Filipinayzd 7 289321 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist|name=Ōtagaki Rengetsu|image=大田垣蓮月.jpg|caption=Ladawan ni Ōtagaki Rengetsu sa gurang na edad, habang nagsusurat|birth_name=|birth_date={{birth date|1791|2|10|df=y}}|birth_place=|death_date={{Petsa kan kagadanan asin edad |1875|12|10|1791|2|10|df=y}}|death_place=|nationality=Japanese|education=|field=[[Rawitdawit]], [[pintor]], [[para-kaligrapiya]], [[para-palayok]]|training=|movement=|works=|patrons=|awards=|spouse=}} Si '''Ōtagaki Rengetsu''' (大田垣 蓮月, 10 Pebrero 1791 – 10 Disyembre 1875) sarong madreng Buddhist na kun sain bistuhon kan kadaklan bilang saro sa mga pinakamaurag na hapones para rawitdawit kan 19 century. Siya man sarong maurag na para-palayok, pintor, asin sarong eksperto sa kaligrapiya. == Biograpiya == [[File:Otagaki_Rengetsu01s2010.jpg|thumb|Ōtagaki Rengetsu Kagu-ato sa Kyoto]] Siya akin kan sarong kortesana asin kan nobleng tawo. Namundag sa sarong pamilyang [[samurai]] na may apelyidong Tōdō, inampon siya sa hoben na edad kan pamilya Ōtagaki. <ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=_qM4AQAAIAAJ&q=%C5%8Ctagaki+Rengetsu&pg=PA230|title=Japan, Its History, Arts, and Literature|last=Brinkley|first=Frank|publisher=J. B. Millet Company|year=1902|location=Boston|pages=230–231|language=en|oclc=1000339176|author-link=Francis Brinkley}}</ref> Siya sarong babae na naghahalat sa Kastilyo nin Kameoka poon sa edad na 7 sagkod 16, hasta siya may agom. <ref name=":0" /> Duwang beses siyang kinasal asin nagkaigwa nin limang aki. Alagad, an saiyang agom nagadan kan 1823. Nagin siyang Budistang madre sa edad na treynta pagkatapos ilubong an saiyang duwang agom, an gabos niyang aki, an saiyang madrasta asin tugang na lalaki. An saiyang ama na nag-ampon nag-iba man saiya. Si Ōtagaki nag ayon sa templo nin Chion-in asin naging sarong madre, na kinua an Rengetsu ("Bulan nin Lotus") bilang saiyang pangaran na Budista. Nagdanay siya sa Chion-in sa laog nin haros sampulong taon, asin nag-erok sa nagkapirang iba pang mga templo sa laog kan suminunod na tolong dekada, sagkod 1865, kan siya nag-erok sa [[Jinkō-in]] kun saen siya nag pirmi sa bilog niyang natatadang buhay. Bilang sarong babae, siya tinogotan sanang mag-istar sa sarong monasteryo nin Budismo sa laog nin magkapirang taon. Pagkatapos, siya nag-istar sa saradit na mga kubo asin nagbalyo-balyo sa man iba ibang lugar nin halawig na panahon. Siya sarong maestra sa martial arts siya sinanay poon pa sa pagkaaki kan pamilyang nag-ampon saiya. An pamilyang Otagaki midbid na gayo bilang mga paratukdo nin ninjutsu. Nag-ensayo siya sa jujutsu, naginatajutsu, kenjutsu, asin kusarigama . <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GwxpDwAAQBAJ&q=%C5%8Ctagaki+Rengetsu&pg=PT109|title=The Historical Sociology of Japanese Martial Arts|last=García|first=Raúl Sánchez|publisher=[[Routledge]]|year=2018|isbn=978-1-351-33379-5|language=en|oclc=1047525375}}</ref> [[File:Kuroda_Koryo_-_Teapot_for_Steeped_Tea_-_Walters_49891_-_Profile.jpg|thumb|Rengetsu ware teapot para sa tinunaw na tsa ( ''kyūsu'' ) na may nakaukit na rawitdawit ''na waka'' ni Ōtagaki Rengetsu, stoneware na may rice-straw-ash glaze. Huring panahon nin Edo-amay na panahon nin Meiji, kabangaan kan ika-19 siglo]] Dawa ngani midbid na marhay bilang sarong pararawitdawit ''nin waka'', si Rengetsu may kakayahan man sa pagbayle, pagtahi, nagkapira sa mga arte marsyal, asin [[Seremonya sa tsa kan Hapon|seremonya nin tsa kan Hapon]] . Siya naghanga asin nag-adal sa irarom nin nagkapirang mga dakulang pararawitdawit kabali si [[Ozawa Roan]] asin Ueda Akinari, asin kan huri sa saiyang buhay nagin sarong dayupot na katood asin paratukdo kan artista na si Tomioka Tessai . An nagkapirang mga obra ni Tessai, dawa ngani siya an nagpinta, ini man nagtatampok nin kaligrapiya ni Rengetsu. An saiyang mga gibo sa seramika naging popular na gayo kaya ipinadagos pagkatapos kan saiyang kagadanan bilang Rengetsu ware . An saiyang obra (parehong para-palayok asin kaligrapiya) yaon sa nagkapirang museo sa bilog na kinaban, kabali an Birmingham Museum of Art, Los Angeles County Museum of Art, an Harn Museum of Art, an Saint Louis Art Museum, an University of Michigan Art Museum, the Walter Museum of Art, [ 6 ] an Harvard Art Museums, an British Museum, asin an Maidstone Museum . gcc6jf88f010yondr9bz79c0tbtxcby 0 52812 289298 2025-06-11T14:51:53Z Micah Ella Danica Azanes 27262 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1152695578|Mariko Nagai]]" 289298 wikitext text/x-wiki Mariko Nagai Ipinangaki: Tokyo, Japan Trabaho: Pararawitdawit asin Parasurat Lenggwahe: Ingles Alma Matter: New York University '''Si Mariko Nagai, sarong pararawitdawit asin parasurat na namundag sa Japan na nagsusurat sa Ingles. Dawa siya ipinangaki sa Japan, nagdakula siya sa Belgium, Japan, California, asin Tennessee huli sa mga pagbalyo nin trabaho kan saiyang Ama. Nakaresibe siya nin undergradute degree hali sa Boston University, asin graduate degree sa New York University.''' Siya sarong Propesor sa Malikhaon na Pagsurat asin sa Literaturang Hapon, asin direktor nin pagsiyasat sa Temple University, Japan Campus sa Tokyo. == Mga libro == * ''Sa irarom kan Nabari na Kalangitan'', Henry Holt & Co., 2019 * ''Irradiated Cities'', Les Figues Press, 2017 * ''Dust of Eden'', Albert Whitman & Co, 2014 * ''Mga Instruksyon para sa mga Nabubuhay'', Word Temple Press, 2012 * ''Georgic: Mga Istorya'', BkMk Press / Unibersidad kan Missouri Kansas City, 2010 * ''Kasaysayan kan mga Hawak: Mga Rawitdawit'', Red Hen Press, 2007 == Mga Premyo == * Erich Maria Remarque Fellowship gikan sa New York University * Mga Fellowship gikan sa Rockefeller Foundation Bellagio Center asin Akademie Schloss Solitude * UNESCO-Aschberg Bursaries para sa Arte * Pinalista sa 2010 Leapfrog Press Global Fiction Prize Contest para sa ''Weight of the Land'' [http://leapfrogpress.com/Contest%20Winners/2010%20Winners.htm] * Pushcart Prize para sa saiyang mga rawitdawit asin fiction * Benjamin Saltman Prize gikan sa Red Hen Press para sa ''mga Kasaysayan kan mga Hawak'' * GS Sharat Chandra Fiction Prize (2009) gikan sa BkMk Press para sa ''Georgic: Mga Istorya'' {{Reflist}} oclz1tq4z5dyt2emgc2rzg38k1uv9uo 289319 289298 2025-06-12T01:41:25Z Filipinayzd 7 289319 wikitext text/x-wiki Si '''Mariko Nagai''', sarong pararawitdawit asin parasurat na namundag sa Japan na nagsusurat sa Ingles. Dawa siya ipinangaki sa Japan, nagdakula siya sa Belgium, Japan, California, asin Tennessee huli sa mga pagbalyo nin trabaho kan saiyang Ama. Nakaresibe siya nin undergradute degree hali sa Boston University, asin graduate degree sa New York University. Siya sarong Propesor sa Malikhaon na Pagsurat asin sa Literaturang Hapon, asin direktor nin pagsiyasat sa Temple University, Japan Campus sa Tokyo. == Mga libro == * ''Sa irarom kan Nabari na Kalangitan'', Henry Holt & Co., 2019 * ''Irradiated Cities'', Les Figues Press, 2017 * ''Dust of Eden'', Albert Whitman & Co, 2014 * ''Mga Instruksyon para sa mga Nabubuhay'', Word Temple Press, 2012 * ''Georgic: Mga Istorya'', BkMk Press / Unibersidad kan Missouri Kansas City, 2010 * ''Kasaysayan kan mga Hawak: Mga Rawitdawit'', Red Hen Press, 2007 == Mga Premyo == * Erich Maria Remarque Fellowship gikan sa New York University * Mga Fellowship gikan sa Rockefeller Foundation Bellagio Center asin Akademie Schloss Solitude * UNESCO-Aschberg Bursaries para sa Arte * Pinalista sa 2010 Leapfrog Press Global Fiction Prize Contest para sa ''Weight of the Land'' [http://leapfrogpress.com/Contest%20Winners/2010%20Winners.htm] * Pushcart Prize para sa saiyang mga rawitdawit asin fiction * Benjamin Saltman Prize gikan sa Red Hen Press para sa ''mga Kasaysayan kan mga Hawak'' * GS Sharat Chandra Fiction Prize (2009) gikan sa BkMk Press para sa ''Georgic: Mga Istorya'' {{Reflist}} h71mla4m2q2blk9lod92j0obwjmfdxx 289320 289319 2025-06-12T01:42:42Z Filipinayzd 7 289320 wikitext text/x-wiki Si '''Mariko Nagai''', sarong pararawitdawit asin parasurat na namundag sa Japan na nagsusurat sa Ingles. Dawa siya ipinangaki sa Japan, nagdakula siya sa Belgium, Japan, California, asin Tennessee huli sa mga pagbalyo nin trabaho kan saiyang Ama. Nakaresibe siya nin undergradute degree hali sa Boston University, asin graduate degree sa New York University. Siya sarong Propesor sa Malikhaon na Pagsurat asin sa Literaturang Hapon, asin direktor nin pagsiyasat sa Temple University, Japan Campus sa Tokyo. == Mga libro == * ''Sa irarom kan Nabari na Kalangitan'', Henry Holt & Co., 2019 * ''Irradiated Cities'', Les Figues Press, 2017 * ''Dust of Eden'', Albert Whitman & Co, 2014 * ''Mga Instruksyon para sa mga Nabubuhay'', Word Temple Press, 2012 * ''Georgic: Mga Istorya'', BkMk Press / Unibersidad kan Missouri Kansas City, 2010 * ''Kasaysayan kan mga Hawak: Mga Rawitdawit'', Red Hen Press, 2007 == Mga Premyo == * Erich Maria Remarque Fellowship gikan sa New York University * Mga Fellowship gikan sa Rockefeller Foundation Bellagio Center asin Akademie Schloss Solitude * UNESCO-Aschberg Bursaries para sa Arte * Pinalista sa 2010 Leapfrog Press Global Fiction Prize Contest para sa ''Weight of the Land'' [http://leapfrogpress.com/Contest%20Winners/2010%20Winners.htm] * Pushcart Prize para sa saiyang mga rawitdawit asin fiction * Benjamin Saltman Prize gikan sa Red Hen Press para sa ''mga Kasaysayan kan mga Hawak'' * GS Sharat Chandra Fiction Prize (2009) gikan sa BkMk Press para sa ''Georgic: Mga Istorya'' ==Toltolan== {{Reflist}} {{tamboan}} cxc8p317xgek934hbh245v7awto4yn7 0 52813 289301 2025-06-11T17:11:00Z 2806:2F0:55C1:CC29:F406:D0DE:8D90:A100 Pinagmukna an pahina kaining "{{Speciesbox | fossil_range = [[Calabrian (stage)|Early Pleistocene]] – Recent {{fossil range|1.5|0}} | status = EN | status_system = IUCN3.1 | status_ref =<ref name="iucn">{{cite iucn |author=Cooke, J.G. |year=2018 |errata=2019 |title=''Balaenoptera musculus'' |volume=2018 |page=e.T2477A156923585 |doi=10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T2477A156923585.en |access-date=13 June 2024}}</ref> | status2 = CITES_A1 | status2_system = CITES | status2_ref = <ref>{{cite w..." 289301 wikitext text/x-wiki {{Speciesbox | fossil_range = [[Calabrian (stage)|Early Pleistocene]] – Recent {{fossil range|1.5|0}} | status = EN | status_system = IUCN3.1 | status_ref =<ref name="iucn">{{cite iucn |author=Cooke, J.G. |year=2018 |errata=2019 |title=''Balaenoptera musculus'' |volume=2018 |page=e.T2477A156923585 |doi=10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T2477A156923585.en |access-date=13 June 2024}}</ref> | status2 = CITES_A1 | status2_system = CITES | status2_ref = <ref>{{cite web|title=Appendices {{!}} CITES|url=https://cites.org/eng/app/appendices.php|access-date=14 January 2022|website=cites.org}}</ref> | image = Anim1754 - Flickr - NOAA Photo Library.jpg | image_caption = {{longitem|Adult blue whale <br />(''Balaenoptera musculus'')}} | image2 = blue whale size.svg | image2_caption = {{longitem|Size compared to an average human}} | genus = Balaenoptera | species = musculus | authority = ([[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[10th edition of Systema Naturae|1758]]) | subdivision_ranks = Subspecies | subdivision = * ''[[Pygmy blue whale|B. m. brevicauda]]'' <small>Ichihara, 1966</small> * ?''B. m. indica'' <small>Blyth, 1859</small> * ''B. m. intermedia'' <small>Burmeister, 1871</small> * ''B. m. musculus'' <small>Linnaeus, 1758</small> | range_map = Cypron-Range Balaenoptera musculus.svg | range_map_caption = Blue whale range (in blue) | synonyms = * ''Balaena musculus'' {{small|Linnaeus, 1758}} * ''Balaenoptera gibbar'' <small>[[William Scoresby|Scoresby]] 1820</small> * ''Pterobalaena gigas'' <small>[[Pierre-Joseph van Beneden|Van Beneden]] 1861</small> * ''Physalus latirostris'' <small>[[William Henry Flower|Flower]] 1864</small> * ''Sibbaldius borealis'' <small>[[John Edward Gray|Gray]] 1866</small> * ''Flowerius gigas'' <small>[[Wilhelm Lilljeborg|Lilljeborg]] 1867</small> * ''Sibbaldius sulfureus'' <small>[[Edward Drinker Cope|Cope]] 1869</small> * ''Balaenoptera sibbaldii'' <small>[[Georg Ossian Sars|Sars]] 1875</small> }} An '''balyenang asul''' ([[Ingles]]: ''blue whale''; ''Balaenoptera musculus'' ) sarong hayop sa dagat asin [[balyena]]. Naabot an pinakahalangkaw na kumpirmadong laba na 29.9 m (98 piye) asin may gabat na sagkod sa 199 t (196 halabang tonelada; 219 halipot na tonelada), ini an pinakadakulang hayop na aram na nag-eksister kasuarin man. An halawig asin payat na hawak kan balyena na asul pwedeng magkaigwa nin manlaen-laen na kolor nin abohon-asul sa ibabaw kaini asin sa irarom kan liwanag. Sa pankagabsan, an mga populasyon nin balyena na asul nagmimigrar sa pag-ultanan kan saindang mga lugar nin pagkakan sa tig-init harani sa mga polo asin kan saindang mga lugar nin pag-aanak sa tiglipot harani sa mga tropiko. Igwa man nin ebidensya nin mga residensya sa bilog na taon, asin parsyal o edad/sekso-based na paglipat. An mga balyenang asul mga parakakan nin filter; an saindang pagkakan haros eksklusibong [[krill]]. Sinda sa pankagabsan nagsosolo o nagtitiripon sa saradit na grupo, asin mayo nin malinaw na estruktura sosyal apwera sa mga bogkos kan ina asin ogbon. An mga balyenang asul nagbobokal, na may pundamental na frekuensya na minapoon sa 8 sagkod 25 Hz; an saindang mga boses pwedeng magkaiba-iba sa rehiyon, panahon, gawi, asin oras kan aldaw. An mga orca iyo sana an saindang natural na mga parakakan. {{stub}} geltrr4k68xqsvh7parayj4exlh497l 289302 289301 2025-06-11T17:11:26Z 2806:2F0:55C1:CC29:F406:D0DE:8D90:A100 289302 wikitext text/x-wiki {{Speciesbox | fossil_range = [[Calabrian (stage)|Early Pleistocene]] – Recent {{fossil range|1.5|0}} | status = EN | status_system = IUCN3.1 | status_ref =<ref name="iucn">{{cite iucn |author=Cooke, J.G. |year=2018 |errata=2019 |title=''Balaenoptera musculus'' |volume=2018 |page=e.T2477A156923585 |doi=10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T2477A156923585.en |access-date=13 June 2024}}</ref> | status2 = CITES_A1 | status2_system = CITES | status2_ref = <ref>{{cite web|title=Appendices {{!}} CITES|url=https://cites.org/eng/app/appendices.php|access-date=14 January 2022|website=cites.org}}</ref> | image = Anim1754 - Flickr - NOAA Photo Library.jpg | image_caption = {{longitem|Adult blue whale <br />(''Balaenoptera musculus'')}} | image2 = blue whale size.svg | image2_caption = {{longitem|Size compared to an average human}} | genus = Balaenoptera | species = musculus | authority = ([[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[10th edition of Systema Naturae|1758]]) | subdivision_ranks = Subspecies | subdivision = * ''[[Pygmy blue whale|B. m. brevicauda]]'' <small>Ichihara, 1966</small> * ?''B. m. indica'' <small>Blyth, 1859</small> * ''B. m. intermedia'' <small>Burmeister, 1871</small> * ''B. m. musculus'' <small>Linnaeus, 1758</small> | range_map = Cypron-Range Balaenoptera musculus.svg | range_map_caption = Blue whale range (in blue) | synonyms = * ''Balaena musculus'' {{small|Linnaeus, 1758}} * ''Balaenoptera gibbar'' <small>[[William Scoresby|Scoresby]] 1820</small> * ''Pterobalaena gigas'' <small>[[Pierre-Joseph van Beneden|Van Beneden]] 1861</small> * ''Physalus latirostris'' <small>[[William Henry Flower|Flower]] 1864</small> * ''Sibbaldius borealis'' <small>[[John Edward Gray|Gray]] 1866</small> * ''Flowerius gigas'' <small>[[Wilhelm Lilljeborg|Lilljeborg]] 1867</small> * ''Sibbaldius sulfureus'' <small>[[Edward Drinker Cope|Cope]] 1869</small> * ''Balaenoptera sibbaldii'' <small>[[Georg Ossian Sars|Sars]] 1875</small> }} An '''balyenang asul''' ([[Ingles]]: ''blue whale''; ''Balaenoptera musculus'' ) sarong hayop sa dagat asin [[balyena]]. Naabot an pinakahalangkaw na kumpirmadong laba na 29.9 m (98 piye) asin may gabat na sagkod sa 199 t (196 halabang tonelada; 219 halipot na tonelada), ini an pinakadakulang hayop na aram na nag-eksister kasuarin man. An halawig asin payat na hawak kan balyena na asul pwedeng magkaigwa nin manlaen-laen na kolor nin abohon-asul sa ibabaw kaini asin sa irarom kan liwanag. Sa pankagabsan, an mga populasyon nin balyena na asul nagmimigrar sa pag-ultanan kan saindang mga lugar nin pagkakan sa tig-init harani sa mga polo asin kan saindang mga lugar nin pag-aanak sa tiglipot harani sa mga tropiko. Igwa man nin ebidensya nin mga residensya sa bilog na taon, asin parsyal o edad/sekso-based na paglipat. An mga balyenang asul mga parakakan nin filter; an saindang pagkakan haros eksklusibong [[krill]]. Sinda sa pankagabsan nagsosolo o nagtitiripon sa saradit na grupo, asin mayo nin malinaw na estruktura sosyal apwera sa mga bogkos kan ina asin ogbon. An mga balyenang asul nagbobokal, na may pundamental na frekuensya na minapoon sa 8 sagkod 25 Hz; an saindang mga boses pwedeng magkaiba-iba sa rehiyon, panahon, gawi, asin oras kan aldaw. An mga orca iyo sana an saindang natural na mga parakakan. ==Toltolan== {{stub}} mdx57piw4v6q9clc01t3ryaelzd7u60 0 52814 289315 2025-06-12T00:26:58Z Crystal East 25362 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1292095528|Southeast Europe]]" 289315 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Geographic_map_of_Balkan_Peninsula.svg|thumb|Topographical map of Southeastern Europe]] '''Southeast Europe''' or '''Southeastern Europe''' is a geographical [[sub-region]] of [[Europe]], consisting primarily of the [[region]] of the [[Balkans]], as well as adjacent regions and [[Archipelago|archipelagos]]. There are overlapping and conflicting definitions of the region, due to political, economic, historical, cultural, and geographical considerations. [[Sovereign state|Sovereign states]] and territories that may be included in the region are<!--keep in alphabetical order--> [[Albania]], [[Bosnia and Herzegovina]], [[Bulgaria]], [[Croatia]] (alternatively placed in [[Central Europe]]), [[Greece]] (alternatively placed in the broader region of [[Southern Europe]]), [[Kosovo]], [[Montenegro]], [[North Macedonia]], [[Romania]] (alternatively placed in [[Eastern Europe]]), [[Serbia]], and the [[East Thrace|European part of Turkey]] (alternatively placed in the broader region of Southern Europe, also in [[West Asia|Western Asia]] with the rest of the country). Sometimes, [[Cyprus]] (most often placed in [[West Asia]]), [[Hungary]] (most often placed in Central Europe), [[Moldova]] (most often placed in Eastern Europe), and [[Slovenia]] (most often placed in Central Europe) are also included due to cultural or historical factors and affiliation. The largest cities of the region are [[Istanbul]], [[Athens]], [[Bucharest]], [[Sofia]], and [[Belgrade]]. ex9zus8lrdk4yjfw9214uqtms715s88 289316 289315 2025-06-12T00:29:23Z Crystal East 25362 289316 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Geographic_map_of_Balkan_Peninsula.svg|thumb|Topographical map of Southeastern Europe]] An '''Habagatan-subangan na Europa''' iyo an heograpikong [[sub-rehiyon]] kan [[Europa]], pangenot na kompwesto kan [[rehiyon]] kan [[Balkans]], siring man an mga kataraid na rehiyon kan [[Archipelago|archipelagos]]. There are overlapping and conflicting definitions of the region, due to political, economic, historical, cultural, and geographical considerations. [[Sovereign state|Sovereign states]] and territories that may be included in the region are<!--keep in alphabetical order--> [[Albania]], [[Bosnia and Herzegovina]], [[Bulgaria]], [[Croatia]] (alternatively placed in [[Central Europe]]), [[Greece]] (alternatively placed in the broader region of [[Southern Europe]]), [[Kosovo]], [[Montenegro]], [[North Macedonia]], [[Romania]] (alternatively placed in [[Eastern Europe]]), [[Serbia]], and the [[East Thrace|European part of Turkey]] (alternatively placed in the broader region of Southern Europe, also in [[West Asia|Western Asia]] with the rest of the country). Sometimes, [[Cyprus]] (most often placed in [[West Asia]]), [[Hungary]] (most often placed in Central Europe), [[Moldova]] (most often placed in Eastern Europe), and [[Slovenia]] (most often placed in Central Europe) are also included due to cultural or historical factors and affiliation. The largest cities of the region are [[Istanbul]], [[Athens]], [[Bucharest]], [[Sofia]], and [[Belgrade]]. 08brq9mxik9wcjflbofuww9akkrv7u3 289317 289316 2025-06-12T00:38:03Z Crystal East 25362 289317 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Geographic_map_of_Balkan_Peninsula.svg|thumb|Topograpikong mapa kan Habagatan-subangan na Europa]] An '''Habagatan-subangan na Europa''' iyo an heograpikong [[sub-rehiyon]] kan [[Europa]], pangenot na kompwesto kan [[rehiyon]] kan [[Balkans]], siring man an mga kataraid na rehiyon asin [[Archipelago|archipelagos]]. Igwang overlapping asin conflicting na pakahulogan kan rehiyon, huli sa political, economic, historical, cultural, asin geographical considerations. An mga [[soberanong estado]] asin mga territoryo na posibleng kabali sa rehiyon iyo an<!--keep in alphabetical order--> [[Albania]], [[Bosnia asin Herzegovina]], [[Bulgaria]], [[Croatia]] (alternatibong nakabugtak sa [[Central Europe]]), [[Greece]] (alternatibong nakabugtak sa mahiwas na rehiyon kan [[Habagatan na Europa]]), [[Kosovo]], [[Montenegro]], [[North Macedonia]], [[Romania]] (alternatibong nakabugtak sa [[Subangan na Europa]]), [[Serbia]], asin an [[Subangan na Thrace|Europeong kabtang kan Turkey]] (alternatibong nakabugtak sa mahiwas na rehiyon kan Habagatan na Europa, siring man sa [[Solnopan na Asya]] kaiba an natatada kan nasyon). Kun minsan, an [[Cyprus]] (parating pigbubugtak sa [[Solnopan na Asya]]), [[Hungary]] (parating pigbubugtak sa Central Europe), [[Moldova]] (parating pigbubugtak sa Subangan na Europa), asin [[Slovenia]] (parating pigbubugtak sa Central Europe) kabali man huli sa cultural o historical factors asin affiliation. An mga pinakadakulang syudad kan rehiyon iyo an [[Istanbul]], [[Athens]], [[Bucharest]], [[Sofia]], asin [[Belgrade]]. ==Toltolan== {{reflist}} {{stub}} q46wyqkukekmmg4i30o7b48g228liwc 0 52815 289327 2025-06-12T02:52:29Z Marenel 27288 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1293294657|Momotarō]]" 289327 wikitext text/x-wiki {{Infobox character|name=Momotarō|series=|image=Momotaro2.jpg|alt=150|caption=A [[Bisque (pottery)|bisque]] doll of Momotarō.|first_major=|first_minor=|first_date=|first=|last_major=|last_minor=|last_date=|last=|creator=|based_on=|adapted_by=|designer=|portrayer=|voice=|motion_actor=|full_name=|nickname=|alias=|species=|gender=Male|title=|occupation=|affiliation=|fighting_style=|weapon=|family=|spouse=|significant_other=|children=|relatives=|religion=|origin=[[Japan]]|nationality=[[Japanese people|Japanese]]}}Si Momotarō (桃太郎, pagtaram sa Hapon: [mo.moꜜ.ta.ɾoː],[1][2] lit. 'Peach Boy') sarong popular na bayani kan osipon na Hapon. An saiyang pangaran parating pigtatradusir bilang Peach Boy, alagad direktang pigtatradusir bilang Peach + Tarō, sarong komun na pangaran na Hapon. An Momotarō iyo man an titulo kan manlaen-laen na libro, pelikula asin iba pang obra na naglaladawan kan osipon kan bayani na ini. Igwa nin popular na nosyon na si Momotarō sarong lokal na bayani kan Prepektura nin Okayama, alagad an paghihingako na ini naimbento sa modernong panahon. An nosyon na ini dai inaako bilang pinagkasunduan sa mga iskolar na grupo. == Estorya == [[Ladawan:Japanese_Fairy_Book_-_Ozaki_-_247.png|thumb| Momotarō na nagluluwas sa sarong peach]] An presenteng kombensyonal na porma kan osipon (Standard Type) pwedeng isumaryo sa minasunod: {{Sfnp|Antoni|1991}} {{Sfnp|Kahara|2004}} Si Momotarō namundag gikan sa sarong higanteng peach, na nakua na naglalataw sa sarong salog kan sarong gurang, daing aki na babae na naglalaba nin mga gubing duman. Nadiskubre kan babae asin kan saiyang agom an aki kan pigprobaran nindang buksan an peach tanganing kakanon ini. Ipinaliwanag kan aki na siya itinao kan mga diyos na magin saindang aki. An mag-agom nginaranan siyang Momotarō, gikan sa ''momo'' (peach) asin ''tarō'' (matuang aking lalaki sa pamilya). Kan siya singko anyos pa sana, nakaputol siya nin sarong dakulang kahoy gamit sana an sarong lumang kutsilyo. Kan siya nagdakula na sa pagkatin-edyer, binayaan ni Momotarō an saiyang mga magurang tanganing makipaglaban sa sarong grupo nin mga Oni (mga demonyo o mga ogre) na nagsalakat sa saindang daga, sa paagi nin paghanap sainda sa harayong isla kun saen sinda nag-eerok (sarong lugar na inaapod na Onigashima o "Isla nin mga Demonyo"). Sa dalan, si Momotarō nakamidbid asin nakipag-amigo sa sarong nagtataram na ayam, unggoy asin pheasant, na nag-oyon na tabangan siya sa saiyang paghanap karibay nin sarong porsyon kan saiyang mga rasyon (kibi dango o "millet dumplings"). Sa isla, si Momotarō asin an saiyang mga amigong hayop naglaog sa kuta kan mga demonyo asin binugbog an grupo nin mga demonyo tanganing magsuko. Si Momotarō asin an saiyang mga bagong amigo nagpuli dara an sinamsam na kayamanan kan mga demonyo asin an hepe kan mga demonyo bilang sarong bihag. An Pamantayan na Tipo nin "Momotarō" na ini tinawan nin kahulugan asin pinasikat huli ta sinda naimprenta sa mga libro sa eskwelahan durante kan Panahon nin Meiji . <ref>{{Harvp|Kahara|2004|p=39}}, {{Harvp|Kahara|2010|p=53}}:</ref> Ini an resulta kan pag'uswag kan literaryong "Momotarō", na isinurat nin kamot asin inimprenta poon pa kan amay na panahon nin Edo pasiring sa Meiji. {{Sfnp|Kahara|2004}} An sarong mahalagang pagbabago iyo na sa kadaklan na halimbawa kan literatura kan Panahon nin Edo, si Momotarō dai namundag gikan sa sarong peach, kundi namundag nin natural sa gurang na mag-agom na nagkakan kan peach asin nakabawi kan saindang pagkahoben. An siring na mga subtipo pigklasipikar bilang kaishun-gata , mantang an mga kombensyonal na subtipo ngonyan inaapod na kasei-gata . {{Sfnp|Kahara|2004}} == Pag-uswag sa literatura == Dawa ngani an berbal na bersyon kan istorya tibaad nagbutwa durante kan panahon ni Muromachi (1392–1573), tibaad dai ini nasurat sagkod sa panahon kan Edo (1603–1867). {{Sfnp|Kahara|2004}} An pinakagurang na mga obra ni Momotaro na aram na nag-eksister napetsahan sa panahon ni Genroku (1688–1704) o tibaad mas amay pa. {{Sfnp|Tierney|2005}} {{Sfnp|Namekawa|1981}} === Panahon nin Edo === An mga lumang tekstong ini gikan sa panahon kan Genroku (halimbawa ''Momotarō mukashigatari'' ) nawara, {{Sfnp|Namekawa|1981}} alagad an mga natatadang halimbawa kan mga huring petsa, arog kan reprint na ''Saihan Momotarō mukashigatari'' (c. 1777 [ a ] ) na pigpapadanay an lumang tradisyon, asin minabilog kan enot (pinaka-primitibo) na grupo nin mga teksto susog ki Koike Tōgorō [ ja ] . <ref>{{Harvp|Koike|1967}}, {{Harvp|Koike|1972}}, the first (''dai-ichi keitō'') group of texts.</ref> An huring petsa kan reprint minsan nagin dahelan na ini iklasipikar bilang ''kibyōshi'' (librong "dilaw na takop", na pangenot na para sa sarong adultong audience) o huring klase nin literaturang ''kusazōshi'' (na pigtuyo para sa mas heneral na audience, kabali an mga babae asin kaakian), alagad dapat ining iklasipikar bilang ''akahon'' ("pulang libro") o amay na klase. {{Sfnp|Yamasaki|2018}} [ b ] [ c ] An ikaduwang grupo nin mga teksto, na pigkonsiderar ni Koike na mas hoben, kabali an sadit ''na akahon'', Momotarō , na inimprenta sa Kyōhō 8 (1723). Baga man kabali sa enot o ikaduwang grupo, an mga teksto gikan sa Panahon nin Edo sa pankagabsan nagsusunod sa parehong pankagabsan na istorya kan mga modernong pamantayan na bersyon alagad nagpapahiling nin nagkapirang pagkakaiba sa detalye. ==== Dumpling, kindling, mga hayop ==== An Momotarō dai pigsusuplayan nin ''kibi dango'' ("mga dumplings na millet"), kundi nin tō dango asin iba pang mga kakanon sa pinakagurang na mga teksto kan panahon nin Genroku asin an enot na grupo. <ref>{{Harvp|Koike|1967|p=21}}, {{Harvp|Koike|1972|p=26}}</ref> Sa enot na grupo, an gurang na lalaki minaluwas tanganing magputol nin doot, imbes na magputol {{Linktext|kindling}} . An parehong tolong kaibaiba na hayop (peasant, unggoy, dangan ayam) minalataw sa parehong grupo, alagad sa laen na pagkasunodsunod. <ref name="koike-comparison-of-3">{{Harvp|Koike|1972}} (comparison chart).</ref> Dawa ngani an pagkasunod-sunod kan mga hayop bakong mahalaga sa istorya, an pinaka-komun na pagkasunod-sunod na minalataw iyo an ayam, an unggoy, dangan an pheasant. Sa haros gabos na pagkakaiba-iba, an gabos na tolong kairiba na hayop minaoyon na tabangan si Momotarō karibay nin sarong porsyon kan saiyang kakanon. Sa sarong pagkakaiba-iba gikan sa Panahon nin Edo, an ayam tinatawan nin kabangang porsyon, an unggoy gikan sa boot na nag-abot, asin si Momotarō tinakot an pheasant. ==== Pagkamundag gikan sa peach ==== Siring sa nasambit sa itaas, sa kadaklan kan mga libro kan Panahon nin Edo, si Momotarō dai namundag gikan sa sarong peach kundi gikan sa babae na nagkakakan nin sarong peach asin nagdadakula nin mga taon na mas hoben sa edad. Parehong an enot asin ikaduwang grupo kompuesto nin mga klase nin "pagbagong-buhay". An "pagkamundag gikan sa peach" na mga halimbawa (arog kan bersyon sa 1811 na essay ni Takizawa Bakin na Enseki zasshi [ ja ] "Swallowstone Miscellany") makukua sa mga osipon na orog pang naglihis, na itinalaga ni Koike sa ikatolong grupo nin mga teksto. <ref name="koike-comparison-of-3" /> Mantang an "pagkamundag gikan sa peach" na bersyon dai pa nakumpirma sa mga naenot na nakasurat na teksto gikan sa Panahon nin Edo, sarong nakakaakit na eskultura na may petsa kan 1614 naglaladawan nin sarong lalaki na nagtitindog sa tahaw nin sarong nabaak na peach. An pigtutubodan na inukit na Momotarō sa Kehi Shrine sa Tsuruga, Fukui nawara sa panahon kan mga pagsalakay sa eroplano kan 1945. ==== An edad ni Momotarō ==== [[Ladawan:Momotarō_ehon.jpg|too|thumb|360x360px| Si Momotaro na pig-uuyog an mahika na martilyo ( uchide no kozuchi ), kaiba an saiyang mga kairiba na hayop.]] Narisa na an bida na si Momotarō nagigin mas hoben kan mga artista sa laog nin mga taon. Sa sarong suhetibong pagtantiya, si Momotarō naglataw na mga edad 30-ish sagkod c. 1735, 25-ish sagkod c. 1800, asin 20-ish sagkod sa katapusan kan Edo Period kan 1867. {{Sfnp|Koike|1972}} Bako gabos na teksto nagtutukdo nin edad, alagad sa bersyon sa Kamo no Norikiyo (1798–1861)'s Hina no Ukegi si Momotarō 15 taon asin 6 na bulan kan siya magpoon sa saiyang ekspedisyon. {{Sfnp|Koike|1957}} Parasiyasat na si Namekawa Michio [ ja ] nariparo man an uso ni Momotarō na pigladawan na mas hoben asin mas hoben, asin inapod niya an pangyayaring "tendency of age diminishment" . {{Sfnp|Namekawa|1981}} [ 26 ] === Panahon ni Meiji === Pagkatapos na bayaan kan Hapon an sistemang pyudal asin naglaog sa panahon nin Meiji, Iwaya Sazanami [ ja ] nagin sarong seminal na pigura sa kun pano nabilog an istorya ni Momotaro asin nagin pamilyar sa mga Hapon. Si Sazanami iyo an kagsurat kan mga osipon ni Momotaro sa saiyang mga koleksyon nin osipon na nagin matrayumpong sa komersyo, asin saro man na mayor na nagkontribwir sa mga bersyon nin libro. An osipon na "Momotarō" enot na isinabay sa mga nasyonalisadong libro para sa [[Hababang paadalan|mga elementarya]] kan gobyerno kan Meiji kan 1887. {{Sfnp|Kahara|2010}} [ 28 ] <ref>{{Harvp|Namekawa|1981|p=ii}}, cited by {{Harvp|Reider|2010|p=108}} in English.</ref> Ini sunod na hinale sa enot na edisyon kan National Language Reader o Kokugo tokuhon [ ja ] alagad nagbutwa giraray poon sa ika-2 edisyon pasiring sa ika-5 edisyon. {{Sfnp|Kahara|2010}} Sa pangkagabsan inaako na an ika-2 edisyon na parabasa kan 1910 ''de facto'' na isinurat kan kagsurat nin librong istorya na si Iwaya Sazanami, na naglaog sa Ministry of Education bilang bakong permanenteng mga tawohan kan 1906. {{Sfnp|Kahara|2010}} [ 31 ] Si Iwaya nagpublikar na nin sarong bersyon kan "Momotaro" (1894) para sa saiyang ''Nihon mukashibanashi'' ( Japanese Folktales ), kun saen si Momotaro pig-cast bilang sarong soldados militar o komandante ( [[shōgun]] ) kan Dakulang Hapon (Dainihon), na ipinadara sa sarong kampanya nin padusa tanganing pugulan an mga ogre na nag-eerok sa amihanan-sirangan. <ref>{{Harvp|Kahara|2004|p=47}}, {{Harvp|Kahara|2010||p=66}}</ref> {{Sfnp|Reider|2010}} An mga lumang teksto dai pig-intindi an pagpadusa sa ''oni'' asin dai nagpaliwanag kun anong mga krimen an ginibo kan oni na maninigong kondenaron. Alagad sa bersyon ni Iwaya, an mga ogre hayag na sinabi bilang mga maraot na linalang, na naglalamoy sa "mga dukha" asin nagkua nin "samsam" gikan sa daga kan Emperador sa Hapon ( Ozaki 's translation {{Sfnp|Ozaki|1903}} ), kaya moral na pigpapatunayan an ekspedisyon ni Momotaro. {{Sfnp|Reider|2010}} {{Sfnp|Koike|1972}} Isinusuherir na an mga ogre na ini nagrerepresentar sa [[dinastiyang Qing]] kan Tsina poon kan an publikasyon nangyari kan 1895, na nahiling an pagputok kan Gera Tsina-Hapon . <ref>{{Harvp|Tierney|2005}}</ref> === Mga panahon nin Taishō asin Shōwa === Poon sa ika-3 edisyon kan National Language Reader (1918–1932) padagos (sagkod sa katapusan kan [[Ikaduwang Gerang Pankinaban]] ), an "Momotaro" iyo an nag-okupar kan lugar kan huring osipon sa Libro 1 kan mga nasyonalisadong serye nin mga libro sa elementarya. {{Sfnp|Kahara|2010}} An mga paratukdo sa mga essay na isinumiter kan 1917 nagsabi na an pagmansay sa osipon ni Momotaro nagbabago, kaya sinda nahihiling na igwa nin mga leksyon nin pagigin masarig asin nagtatabang sa materyal na pag-uswag kan sarong nasyon. <ref>{{Harvp|Kahara|2010|p=55}}, citing Maruyama (1917), p. 17 and Kinoshita (1917), p. 127</ref> Igwa nin kritisismo gikan sa lado kan liberalismo, halimbawa, an nobelista na si Yamamoto Yūzō (1925) na nagpoprotesta na an ''mga oni'' pinapadusahan na mayong malinaw na rason, asin "kapareho kan pagsabi [sa mga kaakian] na isipon an mga dayuhan bilang ''mga oni'' ". <ref>{{Harvp|Kahara|2010|p=55}}, citing Yamamoto (1977), collected works, vol. </ref> Kan amay na panahon ni Shōwa, pagkatapos na magtukaw sa trono si Emperador Hirohito, si Momotarō padagos na ginamit tanganing magtadom nin patriyotismo (o an mga katukdoan kan Rescript on Education ) sa mga estudyante sa ika-4 na edisyon kan National Language Reader (1933–1938) na nagpopoon sa ritrato kan burak nin seresa. {{Sfnp|Antoni|1991}} An "Momotarō" kan ika-4 na edisyon pigbago tanganing an ''oni'' ngonyan nagsabi na "Dai mi na papasakitan an mga tawo o kukuanon an mga bagay. Tabi iligtas an samong mga buhay", asin pig-aagawan an saindang mga kayamanan gikan sa saindang sadiring kagustuhan, kaya tinatawan nin atensyon an mga isyung naenot (ie, si Momotarō inakusaran na nag-atake ''sa oni'' na mayong lehitimong rason). <ref>{{Harvp|Kahara|2010|pp=51}} and English abstract.</ref> An paggamit kan Momotarō sa propaganda kan panahon nin gera laban sa Estados Unidos asin sa mga Alyado kaini pinag-olayan nin mahiwas ni John W. Dower sa saiyang librong ''War Without Mercy'' (1986). Si Dower pigbibisto sa pagmukna kan terminong "Momotarō paradigm" sa bagay na ini. {{Sfnp|Kahara|2010}} {{Sfnp|Antoni|1991}} Nawara an Momotarō sa mga librong pan-adal sa Hapon sa katapusan kan Ikaduwang Gerang Pankinaban. <ref>{{Harvp|Reider|2010}}, note 4.</ref> == Mga oral na pagkakaiba == An istorya igwa nin nagkapirang rehiyonal na pagkakaiba-iba sa berbal na pag-istorya. Sa nagkapirang variant, sarong pulang asin puting kahon an nahihiling na naglalataw sa salog, asin kun an pulang kahon pinili na mabawi, si Momotarō nakua sa laog. Ini pwedeng sarong pulang kahon asin sarong itom na kahon, o an kahon pwedeng igwa nin sarong peach sa laog. An mga klaseng ini parating nahihiling sa mga parteng norte kan Hapon (mga rehiyon nin [[Rehiyon Tōhoku|Tōhoku]] asin Hokuriku ). {{Sfnp|Kahara|2010}} {{Sfnp|Seki|1978}} O si Momotarō pwedeng magpahiling kan karakteristiko kan tamad na bida sa Netarō [ ja ] Mga istoryang "Sleeping Boy". An mga subtype na ini nakolekta sa mga rehiyon nin Shikoku asin Chūgoku . <ref>{{Harvp|Kahara|2004|p=40}}, {{Harvp|Kahara|2010|p=53}}</ref> {{Sfnp|Namekawa|1981}} Igwa nin mga pagkakaiba-iba manungod sa proseso nin pagtalubo kan Momotarō; an saro iyo na siya nagdakula tanganing maabot an paglaom kan gurang na mag-agom na magin sarong marahay na aking lalaki. An saro pa iyo na siya nagdakula na sarong makusog alagad hugakon na tawo na nagtuturog sana sa bilog na aldaw asin mayong ginigibo. Posible na an Momotarō bilang sarong bersyon nin marahay na aking lalaki mas bantog sa pagtao nin mga leksyon sa mga kaakian. Ngonyan, si Momotarō saro sa pinakabantog na karakter sa Hapon, bilang sarong ideyal na modelo para sa mga hoben na aki huli sa saiyang kabootan, kusog nin boot, kapangyarihan, asin pagmalasakit sa saiyang mga magurang. Kan siya nagdakula na, si Momotarō nagduman sa saiyang pagbaklay tanganing daogon an mga demonyo kan madangog niya an manungod sa mga demonyo kan Onigashima (isla nin mga demonyo). Sa nagkapirang bersyon kan istorya, si Momotarō nagboluntaryo na magtabang sa mga tawo sa paagi nin pagtabog sa mga demonyo, alagad sa nagkapirang istorya napiritan siya kan mga taga-banwaan o kan iba pa na magbaklay. Alagad, an gabos na istorya naglaladawan ki Momotarō na dinaog an mga Oni asin nabubuhay na 'maogma sagkod pa man' kaiba an gurang na mag-agom. == Mga paghihingako bilang lokal na bayani == [[Ladawan:Okayama_statue_de_Momotarō_8657.jpg|thumb| Estatuwa ni Momotaro na namumugtak sa Estasyon nin Okayama]] An Momotarō ngonyan igwa nin popular na asosasyon sa Siyudad nin Okayama o sa prepektura kaini, alagad an asosasyon na ini namukna sana sa modernong panahon. <ref>{{Harvp|Kahara|2004|pp=51, 61}}, and passim.</ref> An publikasyon kan sarong libro ni Nanba Kinnosuke na may titulong ''Momotarō no Shijitsu'' (1930) halimbawa nakatabang sa nosyon kan ginikanan ni Momotarō sa Okayama na magkaigwa nin mas mahiwas na pamilyaridad. {{Sfnp|Kahara|2004}} Minsan siring, dawa ngani kan huri nang panahon bago [[Ikaduwang Gerang Pankinaban|an Guerra Mundial II]] (1941–1945), an Okayama pigkonsiderar na ikatolong kalaban sa likod kan duwang iba pang rehiyon na midbid bilang dagang tinuboan ni Momotarō. {{Sfnp|Kahara|2004}} An isla nin demonyo ( Onigashima ) kan istorya minsan inaasosyar sa Isla nin Megijima, sarong isla sa Seto Inland Sea harani sa Takamatsu, huli sa mahiwas na mga kuweba na gibo nin tawo na makukua duman. An Inuyama, Aichi igwa nin Momotarō Shrine [ ja ] na may alamat na konektado digdi. {{Sfnp|Namekawa|1981}} Kan mga taon 1920 asin 1930, an liriko na si Ujō Noguchi nagsurat nin tolong "kantang banwa" para sa lokalidad na nagtutukdo sa alamat ni Momotaro. == Mga traduksiyon sa Ingles == [[Ladawan:Momotaro-Kobunsha-1885-insidecover.jpg|thumb| Ingles ''na Momotaro'' na ipinublikar kan Kōbunsha ni Hasegawa Takejirō (1885, ika-1 na edisyon)]] An istorya naitradusir sa Ingles nin dakol na beses. An "The Adventures of Little Peachling" nagluwas sa ''Tales of Old Japan'' ni AB Mitford kan 1871. Si William Elliot Griffis nagpublikar nin sarong bersyon kan 1880, na nagdanay na dai aram dawa sa mga parasiyasat, dawa ngani an mga traduksiyon sa Ingles sa mga suminunod na dekada garo baga hiniram sa fraseolohiya asin paggamit nin idiom ni Griffis, minsan ngani nagkokopya nin direkta. {{Sfnp|Griffis|1880}} {{Sfnp|Herring|1988}} An traduksiyon ni Rev. David Thompson bilang "Little Peachling" nagluwas bilang enot na tomo kan serye nin ''Japanese Fairy Tale'' ni Hasegawa Takejirō kan 1885. An ikaduwang edisyon nagluwas kan 1886, na may ibang set nin mga ilustrasyon, na pigdrowing ni Kobayashi Eitaku Ilinaog ni Susan Ballard an osipon sa ''Fairy Tales from Far Japan'' (1899) Si Yei Theodora Ozaki nag-iba nin sarong maluya an pagkatradusir na bersyon sa saiyang ''Japanese Fairy Tales'' (1903); An mga pag-istorya giraray ni Ozaki nakabasar sa sarong bersyon ni "Sadanami sanjin" ( ''sic.'', ie, Sazanami Iwaya ). <ref>{{Harvp|Herring|1988}}: "..»Sadanami«. This name is a misprint of the ''nom de plume'' of Sazanami Iwaya".</ref> {{Sfnp|Ozaki|1903}} {{Sfnp|Herring|1988}} Si Ozaki tinawan nin kredito sa pagpalakop nin mga osipon na Hapon sa mga nasyon na nagtataram nin Ingles kan mga parasiyasat arog ni Teiji Seta [ ja ] . Igwa pang saro pang Ingles na traduksiyon na naggamit kan parehong pinagkukuanan ni Ozaki asin ipinublikar kan parehong panahon, arin na baga, an "The Story of Peach-Boy" sa ''Iwaya's Fairy Tales of Old Japan'' (1903, repub. 1914) na itrinadusir ni Hannah Riddell . [ j ] An pagsalin kan koleksyon sarong pakikipagtabangan sa ibang mga paratradusir, arog ni Fanny B. Greene, Tsuda Umeko asin iba pa. An huring paghihingoang ini pigmidbid ni Iwaya mismo. <ref>{{Harvp|Iwaya|1904}}, foreword.</ref> {{Sfnp|Herring|1988}} {{Sfnp|Reider|2010}} Si Teresa Peirce Williston sa saiyang ''Japanese Fairy Tales'', Ikaduwang Serye, kan 1911. An osipon itrinadusir bilang ''Peach-Prince and the Demons'' asin kabali sa pagtipon ''nin mga istoryang engkanto na pinakanamomotan kan sakong mga aki'', dawa ngani dai ipinarisa kan nagtipon an ginikanan kaini sa Hapon. == ''Kanta ni Momotarō'' == An popular na kantang pan-aki manungod ki Momotarō na may titulong ''Momotarō-san no Uta'' ( ''Awit ni Momotarō'' ) enot na ipinublikar kan 1911; an kagsurat kan teksto dai inaatribwir, mantang an melodiya isinurat ni Teiichi Okano . An enot na duwang estansa, na may romanisasyon asin pagsalin, itinao sa ibaba. == Bilang icon nin propaganda nin gera == An paglaladawan ki Momotarō bilang sarong suldados sa Hokbong Imperyal kan Hapon na nakikipaglaban sa mga kaiwal na nasyon nangyayari na kan (Enot) Gera kan Tsina asin Hapon (1894–1895). {{Sfnp|Kahara|2010}} An osipon ni Momotaro binago ni Iwaya Sazanami kan 1894 tanganing an ''oni'' nag-eerok sa amihanan-sirangan kan Hapon, sarong manipis na natatahoban na pagsambit sa [[Dinastiyang Qing|Qing Tsina]] huli sa presenteng heopolitika kaidto. {{Sfnp|Tierney|2010}} Si Iwaya bako sanang sarong mayor na pigura sa literaturang pan-aki, kundi sarong opisyal kan gobyerno na nagtatrabaho bilang pamayo kan editorial bureau kan Ministry of Education, poon pa kan 1878. Si Iwaya sa huri nagsurat nin sarong bilog na libro nin essay manungod sa paggamit kan Momotaro bilang sarong kasangkapan sa pagtukdo, ''an Momotarō-shugi no kyōiku'' ("an Teorya nin Edukasyon na Basado sa mga Prinsipyo sa Momotaro", 1915). {{Sfnp|Kahara|2004}} An mga komiks na imahe na naglaladawan ki Momotarō na nagdedepensa sa Hapon laban ''ki Oni'' na nagrerepresentar sa mga "Northern Devils" kan Rusya itinao durante kan 1904-1905 Russo-Japanese War . <ref>{{Cite book|title=Hybrid Identities and Adolescent Girls, Being "Half in Japan"|last=Kamada|first=Laurel D.|publisher=Multilingual Matters|year=2010|isbn=9781847692320|pages=37}}</ref> Si Momotarō sarong popular na marhay na pigura sa Hapon durante kan [[Ikaduwang Gerang Pankinaban]], na nagluwas sa kadakol na mga pelikula asin cartoon kan panahon nin gera. {{Sfnp|Dower|1993}} Si Momotarō nagrerepresentar sa gobyerno kan Hapon, asin an mga kaiwal na estado, arin na baga an mga Alyado, na kan huri kaiba an Estados Unidos pigsisimbolo kan oni, an demonyong pigura. <ref>{{Harvp|Reider|2010}}</ref> Sarong pelikula kan panahon nin gera, kun saen si Momotarō asin an saiyang mga hayop naglunad sa sarong operasyon militar para sa Armadong Pwersa kan Hapon (laban sa mga Briton) iyo an ''Divine Sea Warriors ni Momotarō'' . == Hilingon man == * Kibi dango (dumpling na millet) * Kintarō * Urashima Tarō * Uriko-hime * Pecharunt, Okidogi, Munkidori, Fezandipiti asin Ogerpon - Pokémon na inspirado kan alamat ni Momotarō. == Mga Reperensya == {{Reflist|30em}}  == Mga panluwas na sumpay == * {{Commons category-inline|Momotaro}} * The full text of Story of the Son of a Peach at Wikisource * [https://kehijingu.jp/about/#about4 文化財指定] [Cultural Property Designation] at Kehi Shrine homepage - The purported "Momotaro" carving (photo postcard) {{Japanese folklore long}} 4dj5feunzejjn9eotbqsijmfdi00cfi 289330 289327 2025-06-12T03:07:12Z Marenel 27288 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1293294657|Momotarō]]" 289330 wikitext text/x-wiki {{Infobox character|name=Momotarō|series=|image=Momotaro2.jpg|alt=150|caption=A [[Bisque (pottery)|bisque]] doll of Momotarō.|first_major=|first_minor=|first_date=|first=|last_major=|last_minor=|last_date=|last=|creator=|based_on=|adapted_by=|designer=|portrayer=|voice=|motion_actor=|full_name=|nickname=|alias=|species=|gender=Male|title=|occupation=|affiliation=|fighting_style=|weapon=|family=|spouse=|significant_other=|children=|relatives=|religion=|origin=[[Japan]]|nationality=[[Japanese people|Japanese]]}}Si Momotarō (桃太郎, pagtaram sa Hapon: [mo.moꜜ.ta.ɾoː],[1][2] lit. 'Peach Boy') sarong popular na bayani kan osipon na Hapon. An saiyang pangaran parating pigtatradusir bilang Peach Boy, alagad direktang pigtatradusir bilang Peach + Tarō, sarong komun na pangaran na Hapon. An Momotarō iyo man an titulo kan manlaen-laen na libro, pelikula asin iba pang obra na naglaladawan kan osipon kan bayani na ini. Igwa nin popular na nosyon na si Momotarō sarong lokal na bayani kan Prepektura nin Okayama, alagad an paghihingako na ini naimbento sa modernong panahon. An nosyon na ini dai inaako bilang pinagkasunduan sa mga iskolar na grupo. == Estorya == [[Ladawan:Japanese_Fairy_Book_-_Ozaki_-_247.png|thumb| Momotarō na nagluluwas sa sarong peach]] An presenteng kombensyonal na porma kan osipon (Standard Type) pwedeng isumaryo sa minasunod: {{Sfnp|Antoni|1991}} {{Sfnp|Kahara|2004}} Si Momotarō namundag gikan sa sarong higanteng peach, na nakua na naglalataw sa sarong salog kan sarong gurang, daing aki na babae na naglalaba nin mga gubing duman. Nadiskubre kan babae asin kan saiyang agom an aki kan pigprobaran nindang buksan an peach tanganing kakanon ini. Ipinaliwanag kan aki na siya itinao kan mga diyos na magin saindang aki. An mag-agom nginaranan siyang Momotarō, gikan sa ''momo'' (peach) asin ''tarō'' (matuang aking lalaki sa pamilya). Kan siya singko anyos pa sana, nakaputol siya nin sarong dakulang kahoy gamit sana an sarong lumang kutsilyo. Kan siya nagdakula na sa pagkatin-edyer, binayaan ni Momotarō an saiyang mga magurang tanganing makipaglaban sa sarong grupo nin mga Oni (mga demonyo o mga ogre) na nagsalakat sa saindang daga, sa paagi nin paghanap sainda sa harayong isla kun saen sinda nag-eerok (sarong lugar na inaapod na Onigashima o "Isla nin mga Demonyo"). Sa dalan, si Momotarō nakamidbid asin nakipag-amigo sa sarong nagtataram na ayam, unggoy asin pheasant, na nag-oyon na tabangan siya sa saiyang paghanap karibay nin sarong porsyon kan saiyang mga rasyon (kibi dango o "millet dumplings"). Sa isla, si Momotarō asin an saiyang mga amigong hayop naglaog sa kuta kan mga demonyo asin binugbog an grupo nin mga demonyo tanganing magsuko. Si Momotarō asin an saiyang mga bagong amigo nagpuli dara an sinamsam na kayamanan kan mga demonyo asin an hepe kan mga demonyo bilang sarong bihag. An Pamantayan na Tipo nin "Momotarō" na ini tinawan nin kahulugan asin pinasikat huli ta sinda naimprenta sa mga libro sa eskwelahan durante kan Panahon nin Meiji . <ref>{{Harvp|Kahara|2004|p=39}}, {{Harvp|Kahara|2010|p=53}}:</ref> Ini an resulta kan pag'uswag kan literaryong "Momotarō", na isinurat nin kamot asin inimprenta poon pa kan amay na panahon nin Edo pasiring sa Meiji. {{Sfnp|Kahara|2004}} An sarong mahalagang pagbabago iyo na sa kadaklan na halimbawa kan literatura kan Panahon nin Edo, si Momotarō dai namundag gikan sa sarong peach, kundi namundag nin natural sa gurang na mag-agom na nagkakan kan peach asin nakabawi kan saindang pagkahoben. An siring na mga subtipo pigklasipikar bilang kaishun-gata , mantang an mga kombensyonal na subtipo ngonyan inaapod na kasei-gata . {{Sfnp|Kahara|2004}} == Pag-uswag sa literatura == Dawa ngani an berbal na bersyon kan istorya tibaad nagbutwa durante kan panahon ni Muromachi (1392–1573), tibaad dai ini nasurat sagkod sa panahon kan Edo (1603–1867). {{Sfnp|Kahara|2004}} An pinakagurang na mga obra ni Momotaro na aram na nag-eksister napetsahan sa panahon ni Genroku (1688–1704) o tibaad mas amay pa. {{Sfnp|Tierney|2005}} {{Sfnp|Namekawa|1981}} === Panahon nin Edo === An mga lumang tekstong ini gikan sa panahon kan Genroku (halimbawa ''Momotarō mukashigatari'' ) nawara, {{Sfnp|Namekawa|1981}} alagad an mga natatadang halimbawa kan mga huring petsa, arog kan reprint na ''Saihan Momotarō mukashigatari'' (c. 1777 [ a ] ) na pigpapadanay an lumang tradisyon, asin minabilog kan enot (pinaka-primitibo) na grupo nin mga teksto susog ki Koike Tōgorō [ ja ] . <ref>{{Harvp|Koike|1967}}, {{Harvp|Koike|1972}}, the first (''dai-ichi keitō'') group of texts.</ref> An huring petsa kan reprint minsan nagin dahelan na ini iklasipikar bilang ''kibyōshi'' (librong "dilaw na takop", na pangenot na para sa sarong adultong audience) o huring klase nin literaturang ''kusazōshi'' (na pigtuyo para sa mas heneral na audience, kabali an mga babae asin kaakian), alagad dapat ining iklasipikar bilang ''akahon'' ("pulang libro") o amay na klase. {{Sfnp|Yamasaki|2018}} [ b ] [ c ] An ikaduwang grupo nin mga teksto, na pigkonsiderar ni Koike na mas hoben, kabali an sadit ''na akahon'', Momotarō , na inimprenta sa Kyōhō 8 (1723). Baga man kabali sa enot o ikaduwang grupo, an mga teksto gikan sa Panahon nin Edo sa pankagabsan nagsusunod sa parehong pankagabsan na istorya kan mga modernong pamantayan na bersyon alagad nagpapahiling nin nagkapirang pagkakaiba sa detalye. ==== Dumpling, kindling, mga hayop ==== An Momotarō dai pigsusuplayan nin ''kibi dango'' ("mga dumplings na millet"), kundi nin tō dango asin iba pang mga kakanon sa pinakagurang na mga teksto kan panahon nin Genroku asin an enot na grupo. <ref>{{Harvp|Koike|1967|p=21}}, {{Harvp|Koike|1972|p=26}}</ref> Sa enot na grupo, an gurang na lalaki minaluwas tanganing magputol nin doot, imbes na magputol {{Linktext|kindling}} . An parehong tolong kaibaiba na hayop (peasant, unggoy, dangan ayam) minalataw sa parehong grupo, alagad sa laen na pagkasunodsunod. <ref name="koike-comparison-of-3">{{Harvp|Koike|1972}} (comparison chart).</ref> Dawa ngani an pagkasunod-sunod kan mga hayop bakong mahalaga sa istorya, an pinaka-komun na pagkasunod-sunod na minalataw iyo an ayam, an unggoy, dangan an pheasant. Sa haros gabos na pagkakaiba-iba, an gabos na tolong kairiba na hayop minaoyon na tabangan si Momotarō karibay nin sarong porsyon kan saiyang kakanon. Sa sarong pagkakaiba-iba gikan sa Panahon nin Edo, an ayam tinatawan nin kabangang porsyon, an unggoy gikan sa boot na nag-abot, asin si Momotarō tinakot an pheasant. ==== Pagkamundag gikan sa peach ==== Siring sa nasambit sa itaas, sa kadaklan kan mga libro kan Panahon nin Edo, si Momotarō dai namundag gikan sa sarong peach kundi gikan sa babae na nagkakakan nin sarong peach asin nagdadakula nin mga taon na mas hoben sa edad. Parehong an enot asin ikaduwang grupo kompuesto nin mga klase nin "pagbagong-buhay". An "pagkamundag gikan sa peach" na mga halimbawa (arog kan bersyon sa 1811 na essay ni Takizawa Bakin na Enseki zasshi [ ja ] "Swallowstone Miscellany") makukua sa mga osipon na orog pang naglihis, na itinalaga ni Koike sa ikatolong grupo nin mga teksto. <ref name="koike-comparison-of-3" /> Mantang an "pagkamundag gikan sa peach" na bersyon dai pa nakumpirma sa mga naenot na nakasurat na teksto gikan sa Panahon nin Edo, sarong nakakaakit na eskultura na may petsa kan 1614 naglaladawan nin sarong lalaki na nagtitindog sa tahaw nin sarong nabaak na peach. An pigtutubodan na inukit na Momotarō sa Kehi Shrine sa Tsuruga, Fukui nawara sa panahon kan mga pagsalakay sa eroplano kan 1945. ==== An edad ni Momotarō ==== Si Momotaro na pig-uuyog an mahika na martilyo ( uchide no kozuchi ), kaiba an saiyang mga kairiba na hayop. Narisa na an bida na si Momotarō nagigin mas hoben kan mga artista sa laog nin mga taon. Sa sarong suhetibong pagtantiya, si Momotarō naglataw na mga edad 30-ish sagkod c. 1735, 25-ish sagkod c. 1800, asin 20-ish sagkod sa katapusan kan Edo Period kan 1867. {{Sfnp|Koike|1972}} Bako gabos na teksto nagtutukdo nin edad, alagad sa bersyon sa Kamo no Norikiyo (1798–1861)'s Hina no Ukegi si Momotarō 15 taon asin 6 na bulan kan siya magpoon sa saiyang ekspedisyon. {{Sfnp|Koike|1957}} Parasiyasat na si Namekawa Michio [ ja ] nariparo man an uso ni Momotarō na pigladawan na mas hoben asin mas hoben, asin inapod niya an pangyayaring "tendency of age diminishment" . {{Sfnp|Namekawa|1981}} [ 26 ] === Panahon ni Meiji === Pagkatapos na bayaan kan Hapon an sistemang pyudal asin naglaog sa panahon nin Meiji, Iwaya Sazanami [ ja ] nagin sarong seminal na pigura sa kun pano nabilog an istorya ni Momotaro asin nagin pamilyar sa mga Hapon. Si Sazanami iyo an kagsurat kan mga osipon ni Momotaro sa saiyang mga koleksyon nin osipon na nagin matrayumpong sa komersyo, asin saro man na mayor na nagkontribwir sa mga bersyon nin libro. An osipon na "Momotarō" enot na isinabay sa mga nasyonalisadong libro para sa [[Hababang paadalan|mga elementarya]] kan gobyerno kan Meiji kan 1887. {{Sfnp|Kahara|2010}} [ 28 ] <ref>{{Harvp|Namekawa|1981|p=ii}}, cited by {{Harvp|Reider|2010|p=108}} in English.</ref> Ini sunod na hinale sa enot na edisyon kan National Language Reader o Kokugo tokuhon [ ja ] alagad nagbutwa giraray poon sa ika-2 edisyon pasiring sa ika-5 edisyon. {{Sfnp|Kahara|2010}} Sa pangkagabsan inaako na an ika-2 edisyon na parabasa kan 1910 ''de facto'' na isinurat kan kagsurat nin librong istorya na si Iwaya Sazanami, na naglaog sa Ministry of Education bilang bakong permanenteng mga tawohan kan 1906. {{Sfnp|Kahara|2010}} [ 31 ] Si Iwaya nagpublikar na nin sarong bersyon kan "Momotaro" (1894) para sa saiyang ''Nihon mukashibanashi'' ( Japanese Folktales ), kun saen si Momotaro pig-cast bilang sarong soldados militar o komandante ( [[shōgun]] ) kan Dakulang Hapon (Dainihon), na ipinadara sa sarong kampanya nin padusa tanganing pugulan an mga ogre na nag-eerok sa amihanan-sirangan. <ref>{{Harvp|Kahara|2004|p=47}}, {{Harvp|Kahara|2010||p=66}}</ref> {{Sfnp|Reider|2010}} An mga lumang teksto dai pig-intindi an pagpadusa sa ''oni'' asin dai nagpaliwanag kun anong mga krimen an ginibo kan oni na maninigong kondenaron. Alagad sa bersyon ni Iwaya, an mga ogre hayag na sinabi bilang mga maraot na linalang, na naglalamoy sa "mga dukha" asin nagkua nin "samsam" gikan sa daga kan Emperador sa Hapon ( Ozaki 's translation {{Sfnp|Ozaki|1903}} ), kaya moral na pigpapatunayan an ekspedisyon ni Momotaro. {{Sfnp|Reider|2010}} {{Sfnp|Koike|1972}} Isinusuherir na an mga ogre na ini nagrerepresentar sa [[dinastiyang Qing]] kan Tsina poon kan an publikasyon nangyari kan 1895, na nahiling an pagputok kan Gera Tsina-Hapon . <ref>{{Harvp|Tierney|2005}}</ref> === Mga panahon nin Taishō asin Shōwa === Poon sa ika-3 edisyon kan National Language Reader (1918–1932) padagos (sagkod sa katapusan kan [[Ikaduwang Gerang Pankinaban]] ), an "Momotaro" iyo an nag-okupar kan lugar kan huring osipon sa Libro 1 kan mga nasyonalisadong serye nin mga libro sa elementarya. {{Sfnp|Kahara|2010}} An mga paratukdo sa mga essay na isinumiter kan 1917 nagsabi na an pagmansay sa osipon ni Momotaro nagbabago, kaya sinda nahihiling na igwa nin mga leksyon nin pagigin masarig asin nagtatabang sa materyal na pag-uswag kan sarong nasyon. <ref>{{Harvp|Kahara|2010|p=55}}, citing Maruyama (1917), p. 17 and Kinoshita (1917), p. 127</ref> Igwa nin kritisismo gikan sa lado kan liberalismo, halimbawa, an nobelista na si Yamamoto Yūzō (1925) na nagpoprotesta na an ''mga oni'' pinapadusahan na mayong malinaw na rason, asin "kapareho kan pagsabi [sa mga kaakian] na isipon an mga dayuhan bilang ''mga oni'' ". <ref>{{Harvp|Kahara|2010|p=55}}, citing Yamamoto (1977), collected works, vol. </ref> Kan amay na panahon ni Shōwa, pagkatapos na magtukaw sa trono si Emperador Hirohito, si Momotarō padagos na ginamit tanganing magtadom nin patriyotismo (o an mga katukdoan kan Rescript on Education ) sa mga estudyante sa ika-4 na edisyon kan National Language Reader (1933–1938) na nagpopoon sa ritrato kan burak nin seresa. {{Sfnp|Antoni|1991}} An "Momotarō" kan ika-4 na edisyon pigbago tanganing an ''oni'' ngonyan nagsabi na "Dai mi na papasakitan an mga tawo o kukuanon an mga bagay. Tabi iligtas an samong mga buhay", asin pig-aagawan an saindang mga kayamanan gikan sa saindang sadiring kagustuhan, kaya tinatawan nin atensyon an mga isyung naenot (ie, si Momotarō inakusaran na nag-atake ''sa oni'' na mayong lehitimong rason). <ref>{{Harvp|Kahara|2010|pp=51}} and English abstract.</ref> An paggamit kan Momotarō sa propaganda kan panahon nin gera laban sa Estados Unidos asin sa mga Alyado kaini pinag-olayan nin mahiwas ni John W. Dower sa saiyang librong ''War Without Mercy'' (1986). Si Dower pigbibisto sa pagmukna kan terminong "Momotarō paradigm" sa bagay na ini. {{Sfnp|Kahara|2010}} {{Sfnp|Antoni|1991}} Nawara an Momotarō sa mga librong pan-adal sa Hapon sa katapusan kan Ikaduwang Gerang Pankinaban. <ref>{{Harvp|Reider|2010}}, note 4.</ref> == Mga oral na pagkakaiba == An istorya igwa nin nagkapirang rehiyonal na pagkakaiba-iba sa berbal na pag-istorya. Sa nagkapirang variant, sarong pulang asin puting kahon an nahihiling na naglalataw sa salog, asin kun an pulang kahon pinili na mabawi, si Momotarō nakua sa laog. Ini pwedeng sarong pulang kahon asin sarong itom na kahon, o an kahon pwedeng igwa nin sarong peach sa laog. An mga klaseng ini parating nahihiling sa mga parteng norte kan Hapon (mga rehiyon nin [[Rehiyon Tōhoku|Tōhoku]] asin Hokuriku ). {{Sfnp|Kahara|2010}} {{Sfnp|Seki|1978}} O si Momotarō pwedeng magpahiling kan karakteristiko kan tamad na bida sa Netarō [ ja ] Mga istoryang "Sleeping Boy". An mga subtype na ini nakolekta sa mga rehiyon nin Shikoku asin Chūgoku . <ref>{{Harvp|Kahara|2004|p=40}}, {{Harvp|Kahara|2010|p=53}}</ref> {{Sfnp|Namekawa|1981}} Igwa nin mga pagkakaiba-iba manungod sa proseso nin pagtalubo kan Momotarō; an saro iyo na siya nagdakula tanganing maabot an paglaom kan gurang na mag-agom na magin sarong marahay na aking lalaki. An saro pa iyo na siya nagdakula na sarong makusog alagad hugakon na tawo na nagtuturog sana sa bilog na aldaw asin mayong ginigibo. Posible na an Momotarō bilang sarong bersyon nin marahay na aking lalaki mas bantog sa pagtao nin mga leksyon sa mga kaakian. Ngonyan, si Momotarō saro sa pinakabantog na karakter sa Hapon, bilang sarong ideyal na modelo para sa mga hoben na aki huli sa saiyang kabootan, kusog nin boot, kapangyarihan, asin pagmalasakit sa saiyang mga magurang. Kan siya nagdakula na, si Momotarō nagduman sa saiyang pagbaklay tanganing daogon an mga demonyo kan madangog niya an manungod sa mga demonyo kan Onigashima (isla nin mga demonyo). Sa nagkapirang bersyon kan istorya, si Momotarō nagboluntaryo na magtabang sa mga tawo sa paagi nin pagtabog sa mga demonyo, alagad sa nagkapirang istorya napiritan siya kan mga taga-banwaan o kan iba pa na magbaklay. Alagad, an gabos na istorya naglaladawan ki Momotarō na dinaog an mga Oni asin nabubuhay na 'maogma sagkod pa man' kaiba an gurang na mag-agom. == Mga paghihingako bilang lokal na bayani == [[Ladawan:Okayama_statue_de_Momotarō_8657.jpg|thumb| Estatuwa ni Momotaro na namumugtak sa Estasyon nin Okayama]] An Momotarō ngonyan igwa nin popular na asosasyon sa Siyudad nin Okayama o sa prepektura kaini, alagad an asosasyon na ini namukna sana sa modernong panahon. <ref>{{Harvp|Kahara|2004|pp=51, 61}}, and passim.</ref> An publikasyon kan sarong libro ni Nanba Kinnosuke na may titulong ''Momotarō no Shijitsu'' (1930) halimbawa nakatabang sa nosyon kan ginikanan ni Momotarō sa Okayama na magkaigwa nin mas mahiwas na pamilyaridad. {{Sfnp|Kahara|2004}} Minsan siring, dawa ngani kan huri nang panahon bago [[Ikaduwang Gerang Pankinaban|an Guerra Mundial II]] (1941–1945), an Okayama pigkonsiderar na ikatolong kalaban sa likod kan duwang iba pang rehiyon na midbid bilang dagang tinuboan ni Momotarō. {{Sfnp|Kahara|2004}} An isla nin demonyo (Onigashima (鬼ヶ島)) kan istorya minsan inaasosyar sa Isla nin Megijima, sarong isla sa Seto Inland Sea harani sa Takamatsu, huli sa mahiwas na mga kuweba na gibo nin tawo na makukua duman.[1][2] An Inuyama, Aichi igwa nin Momotarō Shrine [ ja ] na may alamat na konektado digdi. {{Sfnp|Namekawa|1981}} Kan mga taon 1920 asin 1930, an liriko na si Ujō Noguchi nagsurat nin tolong "kantang banwa" para sa lokalidad na nagtutukdo sa alamat ni Momotaro. == Mga traduksiyon sa Ingles == [[Ladawan:Momotaro-Kobunsha-1885-insidecover.jpg|thumb| Ingles ''na Momotaro'' na ipinublikar kan Kōbunsha ni Hasegawa Takejirō (1885, ika-1 na edisyon)]] An istorya naitradusir sa Ingles nin dakol na beses. An "The Adventures of Little Peachling" nagluwas sa ''Tales of Old Japan'' ni AB Mitford kan 1871. Si William Elliot Griffis nagpublikar nin sarong bersyon kan 1880, na nagdanay na dai aram dawa sa mga parasiyasat, dawa ngani an mga traduksiyon sa Ingles sa mga suminunod na dekada garo baga hiniram sa fraseolohiya asin paggamit nin idiom ni Griffis, minsan ngani nagkokopya nin direkta. {{Sfnp|Griffis|1880}} {{Sfnp|Herring|1988}} An traduksiyon ni Rev. David Thompson bilang "Little Peachling" nagluwas bilang enot na tomo kan serye nin ''Japanese Fairy Tale'' ni Hasegawa Takejirō kan 1885. An ikaduwang edisyon nagluwas kan 1886, na may ibang set nin mga ilustrasyon, na pigdrowing ni Kobayashi Eitaku Ilinaog ni Susan Ballard an osipon sa ''Fairy Tales from Far Japan'' (1899) Si Yei Theodora Ozaki nag-iba nin sarong maluya an pagkatradusir na bersyon sa saiyang ''Japanese Fairy Tales'' (1903); An mga pag-istorya giraray ni Ozaki nakabasar sa sarong bersyon ni "Sadanami sanjin" ( ''sic.'', ie, Sazanami Iwaya ). <ref>{{Harvp|Herring|1988}}: "..»Sadanami«. This name is a misprint of the ''nom de plume'' of Sazanami Iwaya".</ref> {{Sfnp|Ozaki|1903}} {{Sfnp|Herring|1988}} Si Ozaki tinawan nin kredito sa pagpalakop nin mga osipon na Hapon sa mga nasyon na nagtataram nin Ingles kan mga parasiyasat arog ni Teiji Seta [ ja ] . Igwa pang saro pang Ingles na traduksiyon na naggamit kan parehong pinagkukuanan ni Ozaki asin ipinublikar kan parehong panahon, arin na baga, an "The Story of Peach-Boy" sa ''Iwaya's Fairy Tales of Old Japan'' (1903, repub. 1914) na itrinadusir ni Hannah Riddell . [ j ] An pagsalin kan koleksyon sarong pakikipagtabangan sa ibang mga paratradusir, arog ni Fanny B. Greene, Tsuda Umeko asin iba pa. An huring paghihingoang ini pigmidbid ni Iwaya mismo. <ref>{{Harvp|Iwaya|1904}}, foreword.</ref> {{Sfnp|Herring|1988}} {{Sfnp|Reider|2010}} Si Teresa Peirce Williston sa saiyang ''Japanese Fairy Tales'', Ikaduwang Serye, kan 1911. An osipon itrinadusir bilang Peach-Prince and the Demons asin kabali sa pagtipon nin mga istoryang engkanto na pinakanamomotan kan sakong mga aki, dawa ngani dai ipinarisa kan nagtipon an ginikanan kaini sa Hapon.[1] == ''Kanta ni Momotarō'' == An popular na kantang pan-aki manungod ki Momotarō na may titulong ''Momotarō-san no Uta'' ( ''Awit ni Momotarō'' ) enot na ipinublikar kan 1911; an kagsurat kan teksto dai inaatribwir, mantang an melodiya isinurat ni Teiichi Okano . An enot na duwang estansa, na may romanisasyon asin pagsalin, itinao sa ibaba. == Bilang icon nin propaganda nin gera == An paglaladawan ki Momotarō bilang sarong suldados sa Hokbong Imperyal kan Hapon na nakikipaglaban sa mga kaiwal na nasyon nangyayari na kan (Enot) Gera kan Tsina asin Hapon (1894–1895). {{Sfnp|Kahara|2010}} An osipon ni Momotaro binago ni Iwaya Sazanami kan 1894 tanganing an ''oni'' nag-eerok sa amihanan-sirangan kan Hapon, sarong manipis na natatahoban na pagsambit sa [[Dinastiyang Qing|Qing Tsina]] huli sa presenteng heopolitika kaidto. {{Sfnp|Tierney|2010}} Si Iwaya bako sanang sarong mayor na pigura sa literaturang pan-aki, kundi sarong opisyal kan gobyerno na nagtatrabaho bilang pamayo kan editorial bureau kan Ministry of Education, poon pa kan 1878. Si Iwaya sa huri nagsurat nin sarong bilog na libro nin essay manungod sa paggamit kan Momotaro bilang sarong kasangkapan sa pagtukdo, ''an Momotarō-shugi no kyōiku'' ("an Teorya nin Edukasyon na Basado sa mga Prinsipyo sa Momotaro", 1915). {{Sfnp|Kahara|2004}} An mga komiks na imahe na naglaladawan ki Momotarō na nagdedepensa sa Hapon laban ''ki Oni'' na nagrerepresentar sa mga "Northern Devils" kan Rusya itinao durante kan 1904-1905 Russo-Japanese War . <ref>{{Cite book|title=Hybrid Identities and Adolescent Girls, Being "Half in Japan"|last=Kamada|first=Laurel D.|publisher=Multilingual Matters|year=2010|isbn=9781847692320|pages=37}}</ref> Si Momotarō sarong popular na marhay na pigura sa Hapon durante kan [[Ikaduwang Gerang Pankinaban]], na nagluwas sa kadakol na mga pelikula asin cartoon kan panahon nin gera. {{Sfnp|Dower|1993}} Si Momotarō nagrerepresentar sa gobyerno kan Hapon, asin an mga kaiwal na estado, arin na baga an mga Alyado, na kan huri kaiba an Estados Unidos pigsisimbolo kan oni, an demonyong pigura. <ref>{{Harvp|Reider|2010}}</ref> Sarong pelikula kan panahon nin gera, kun saen si Momotarō asin an saiyang mga hayop naglunad sa sarong operasyon militar para sa Armadong Pwersa kan Hapon (laban sa mga Briton) iyo an ''Divine Sea Warriors ni Momotarō'' . == Hilingon man == * Kibi dango (dumpling na millet) * Kintarō * Urashima Tarō * Uriko-hime * Pecharunt, Okidogi, Munkidori, Fezandipiti asin Ogerpon - Pokémon na inspirado kan alamat ni Momotarō. == Mga Reperensya == {{Reflist|30em}} === Works cited ===   == Mga panluwas na sumpay == * {{Commons category-inline|Momotaro}} * The full text of Story of the Son of a Peach at Wikisource * [https://kehijingu.jp/about/#about4 文化財指定] [Cultural Property Designation] at Kehi Shrine homepage - The purported "Momotaro" carving (photo postcard) 8shfkvn83lpv3mc0i99p34y4yzaucif 289359 289330 2025-06-12T06:30:23Z Filipinayzd 7 289359 wikitext text/x-wiki Si '''Momotarō''' (桃太郎, pagtaram sa Hapon: [mo.moꜜ.ta.ɾoː],[1][2] lit. 'Peach Boy') sarong popular na bayani kan osipon na Hapon. An saiyang pangaran parating pigtatradusir bilang Peach Boy, alagad direktang pigtatradusir bilang Peach + Tarō, sarong komun na pangaran na Hapon. An Momotarō iyo man an titulo kan manlaen-laen na libro, pelikula asin iba pang obra na naglaladawan kan osipon kan bayani na ini. Igwa nin popular na nosyon na si Momotarō sarong lokal na bayani kan Prepektura nin Okayama, alagad an paghihingako na ini naimbento sa modernong panahon. An nosyon na ini dai inaako bilang pinagkasunduan sa mga iskolar na grupo. == Estorya == [[Ladawan:Japanese_Fairy_Book_-_Ozaki_-_247.png|thumb| Momotarō na nagluluwas sa sarong peach]] An presenteng kombensyonal na porma kan osipon (Standard Type) pwedeng isumaryo sa minasunod: {{Sfnp|Antoni|1991}} {{Sfnp|Kahara|2004}} Si Momotarō namundag gikan sa sarong higanteng peach, na nakua na naglalataw sa sarong salog kan sarong gurang, daing aki na babae na naglalaba nin mga gubing duman. Nadiskubre kan babae asin kan saiyang agom an aki kan pigprobaran nindang buksan an peach tanganing kakanon ini. Ipinaliwanag kan aki na siya itinao kan mga diyos na magin saindang aki. An mag-agom nginaranan siyang Momotarō, gikan sa ''momo'' (peach) asin ''tarō'' (matuang aking lalaki sa pamilya). Kan siya singko anyos pa sana, nakaputol siya nin sarong dakulang kahoy gamit sana an sarong lumang kutsilyo. Kan siya nagdakula na sa pagkatin-edyer, binayaan ni Momotarō an saiyang mga magurang tanganing makipaglaban sa sarong grupo nin mga Oni (mga demonyo o mga ogre) na nagsalakat sa saindang daga, sa paagi nin paghanap sainda sa harayong isla kun saen sinda nag-eerok (sarong lugar na inaapod na Onigashima o "Isla nin mga Demonyo"). Sa dalan, si Momotarō nakamidbid asin nakipag-amigo sa sarong nagtataram na ayam, unggoy asin pheasant, na nag-oyon na tabangan siya sa saiyang paghanap karibay nin sarong porsyon kan saiyang mga rasyon (kibi dango o "millet dumplings"). Sa isla, si Momotarō asin an saiyang mga amigong hayop naglaog sa kuta kan mga demonyo asin binugbog an grupo nin mga demonyo tanganing magsuko. Si Momotarō asin an saiyang mga bagong amigo nagpuli dara an sinamsam na kayamanan kan mga demonyo asin an hepe kan mga demonyo bilang sarong bihag. An Pamantayan na Tipo nin "Momotarō" na ini tinawan nin kahulugan asin pinasikat huli ta sinda naimprenta sa mga libro sa eskwelahan durante kan Panahon nin Meiji . <ref>{{Harvp|Kahara|2004|p=39}}, {{Harvp|Kahara|2010|p=53}}:</ref> Ini an resulta kan pag'uswag kan literaryong "Momotarō", na isinurat nin kamot asin inimprenta poon pa kan amay na panahon nin Edo pasiring sa Meiji. {{Sfnp|Kahara|2004}} An sarong mahalagang pagbabago iyo na sa kadaklan na halimbawa kan literatura kan Panahon nin Edo, si Momotarō dai namundag gikan sa sarong peach, kundi namundag nin natural sa gurang na mag-agom na nagkakan kan peach asin nakabawi kan saindang pagkahoben. An siring na mga subtipo pigklasipikar bilang kaishun-gata , mantang an mga kombensyonal na subtipo ngonyan inaapod na kasei-gata . {{Sfnp|Kahara|2004}} == Pag-uswag sa literatura == Dawa ngani an berbal na bersyon kan istorya tibaad nagbutwa durante kan panahon ni Muromachi (1392–1573), tibaad dai ini nasurat sagkod sa panahon kan Edo (1603–1867). {{Sfnp|Kahara|2004}} An pinakagurang na mga obra ni Momotaro na aram na nag-eksister napetsahan sa panahon ni Genroku (1688–1704) o tibaad mas amay pa. {{Sfnp|Tierney|2005}} {{Sfnp|Namekawa|1981}} === Panahon nin Edo === An mga lumang tekstong ini gikan sa panahon kan Genroku (halimbawa ''Momotarō mukashigatari'' ) nawara, {{Sfnp|Namekawa|1981}} alagad an mga natatadang halimbawa kan mga huring petsa, arog kan reprint na ''Saihan Momotarō mukashigatari'' (c. 1777 [ a ] ) na pigpapadanay an lumang tradisyon, asin minabilog kan enot (pinaka-primitibo) na grupo nin mga teksto susog ki Koike Tōgorō [ ja ] . <ref>{{Harvp|Koike|1967}}, {{Harvp|Koike|1972}}, the first (''dai-ichi keitō'') group of texts.</ref> An huring petsa kan reprint minsan nagin dahelan na ini iklasipikar bilang ''kibyōshi'' (librong "dilaw na takop", na pangenot na para sa sarong adultong audience) o huring klase nin literaturang ''kusazōshi'' (na pigtuyo para sa mas heneral na audience, kabali an mga babae asin kaakian), alagad dapat ining iklasipikar bilang ''akahon'' ("pulang libro") o amay na klase. {{Sfnp|Yamasaki|2018}} [ b ] [ c ] An ikaduwang grupo nin mga teksto, na pigkonsiderar ni Koike na mas hoben, kabali an sadit ''na akahon'', Momotarō , na inimprenta sa Kyōhō 8 (1723). Baga man kabali sa enot o ikaduwang grupo, an mga teksto gikan sa Panahon nin Edo sa pankagabsan nagsusunod sa parehong pankagabsan na istorya kan mga modernong pamantayan na bersyon alagad nagpapahiling nin nagkapirang pagkakaiba sa detalye. ==== Dumpling, kindling, mga hayop ==== An Momotarō dai pigsusuplayan nin ''kibi dango'' ("mga dumplings na millet"), kundi nin tō dango asin iba pang mga kakanon sa pinakagurang na mga teksto kan panahon nin Genroku asin an enot na grupo. <ref>{{Harvp|Koike|1967|p=21}}, {{Harvp|Koike|1972|p=26}}</ref> Sa enot na grupo, an gurang na lalaki minaluwas tanganing magputol nin doot, imbes na magputol {{Linktext|kindling}} . An parehong tolong kaibaiba na hayop (peasant, unggoy, dangan ayam) minalataw sa parehong grupo, alagad sa laen na pagkasunodsunod. <ref name="koike-comparison-of-3">{{Harvp|Koike|1972}} (comparison chart).</ref> Dawa ngani an pagkasunod-sunod kan mga hayop bakong mahalaga sa istorya, an pinaka-komun na pagkasunod-sunod na minalataw iyo an ayam, an unggoy, dangan an pheasant. Sa haros gabos na pagkakaiba-iba, an gabos na tolong kairiba na hayop minaoyon na tabangan si Momotarō karibay nin sarong porsyon kan saiyang kakanon. Sa sarong pagkakaiba-iba gikan sa Panahon nin Edo, an ayam tinatawan nin kabangang porsyon, an unggoy gikan sa boot na nag-abot, asin si Momotarō tinakot an pheasant. ==== Pagkamundag gikan sa peach ==== Siring sa nasambit sa itaas, sa kadaklan kan mga libro kan Panahon nin Edo, si Momotarō dai namundag gikan sa sarong peach kundi gikan sa babae na nagkakakan nin sarong peach asin nagdadakula nin mga taon na mas hoben sa edad. Parehong an enot asin ikaduwang grupo kompuesto nin mga klase nin "pagbagong-buhay". An "pagkamundag gikan sa peach" na mga halimbawa (arog kan bersyon sa 1811 na essay ni Takizawa Bakin na Enseki zasshi [ ja ] "Swallowstone Miscellany") makukua sa mga osipon na orog pang naglihis, na itinalaga ni Koike sa ikatolong grupo nin mga teksto. <ref name="koike-comparison-of-3" /> Mantang an "pagkamundag gikan sa peach" na bersyon dai pa nakumpirma sa mga naenot na nakasurat na teksto gikan sa Panahon nin Edo, sarong nakakaakit na eskultura na may petsa kan 1614 naglaladawan nin sarong lalaki na nagtitindog sa tahaw nin sarong nabaak na peach. An pigtutubodan na inukit na Momotarō sa Kehi Shrine sa Tsuruga, Fukui nawara sa panahon kan mga pagsalakay sa eroplano kan 1945. ==== An edad ni Momotarō ==== Si Momotaro na pig-uuyog an mahika na martilyo ( uchide no kozuchi ), kaiba an saiyang mga kairiba na hayop. Narisa na an bida na si Momotarō nagigin mas hoben kan mga artista sa laog nin mga taon. Sa sarong suhetibong pagtantiya, si Momotarō naglataw na mga edad 30-ish sagkod c. 1735, 25-ish sagkod c. 1800, asin 20-ish sagkod sa katapusan kan Edo Period kan 1867. {{Sfnp|Koike|1972}} Bako gabos na teksto nagtutukdo nin edad, alagad sa bersyon sa Kamo no Norikiyo (1798–1861)'s Hina no Ukegi si Momotarō 15 taon asin 6 na bulan kan siya magpoon sa saiyang ekspedisyon. {{Sfnp|Koike|1957}} Parasiyasat na si Namekawa Michio [ ja ] nariparo man an uso ni Momotarō na pigladawan na mas hoben asin mas hoben, asin inapod niya an pangyayaring "tendency of age diminishment" . {{Sfnp|Namekawa|1981}} [ 26 ] === Panahon ni Meiji === Pagkatapos na bayaan kan Hapon an sistemang pyudal asin naglaog sa panahon nin Meiji, Iwaya Sazanami [ ja ] nagin sarong seminal na pigura sa kun pano nabilog an istorya ni Momotaro asin nagin pamilyar sa mga Hapon. Si Sazanami iyo an kagsurat kan mga osipon ni Momotaro sa saiyang mga koleksyon nin osipon na nagin matrayumpong sa komersyo, asin saro man na mayor na nagkontribwir sa mga bersyon nin libro. An osipon na "Momotarō" enot na isinabay sa mga nasyonalisadong libro para sa [[Hababang paadalan|mga elementarya]] kan gobyerno kan Meiji kan 1887. {{Sfnp|Kahara|2010}} [ 28 ] <ref>{{Harvp|Namekawa|1981|p=ii}}, cited by {{Harvp|Reider|2010|p=108}} in English.</ref> Ini sunod na hinale sa enot na edisyon kan National Language Reader o Kokugo tokuhon [ ja ] alagad nagbutwa giraray poon sa ika-2 edisyon pasiring sa ika-5 edisyon. {{Sfnp|Kahara|2010}} Sa pangkagabsan inaako na an ika-2 edisyon na parabasa kan 1910 ''de facto'' na isinurat kan kagsurat nin librong istorya na si Iwaya Sazanami, na naglaog sa Ministry of Education bilang bakong permanenteng mga tawohan kan 1906. {{Sfnp|Kahara|2010}} [ 31 ] Si Iwaya nagpublikar na nin sarong bersyon kan "Momotaro" (1894) para sa saiyang ''Nihon mukashibanashi'' ( Japanese Folktales ), kun saen si Momotaro pig-cast bilang sarong soldados militar o komandante ( [[shōgun]] ) kan Dakulang Hapon (Dainihon), na ipinadara sa sarong kampanya nin padusa tanganing pugulan an mga ogre na nag-eerok sa amihanan-sirangan. <ref>{{Harvp|Kahara|2004|p=47}}, {{Harvp|Kahara|2010||p=66}}</ref> {{Sfnp|Reider|2010}} An mga lumang teksto dai pig-intindi an pagpadusa sa ''oni'' asin dai nagpaliwanag kun anong mga krimen an ginibo kan oni na maninigong kondenaron. Alagad sa bersyon ni Iwaya, an mga ogre hayag na sinabi bilang mga maraot na linalang, na naglalamoy sa "mga dukha" asin nagkua nin "samsam" gikan sa daga kan Emperador sa Hapon ( Ozaki 's translation {{Sfnp|Ozaki|1903}} ), kaya moral na pigpapatunayan an ekspedisyon ni Momotaro. {{Sfnp|Reider|2010}} {{Sfnp|Koike|1972}} Isinusuherir na an mga ogre na ini nagrerepresentar sa [[dinastiyang Qing]] kan Tsina poon kan an publikasyon nangyari kan 1895, na nahiling an pagputok kan Gera Tsina-Hapon . <ref>{{Harvp|Tierney|2005}}</ref> === Mga panahon nin Taishō asin Shōwa === Poon sa ika-3 edisyon kan National Language Reader (1918–1932) padagos (sagkod sa katapusan kan [[Ikaduwang Gerang Pankinaban]] ), an "Momotaro" iyo an nag-okupar kan lugar kan huring osipon sa Libro 1 kan mga nasyonalisadong serye nin mga libro sa elementarya. {{Sfnp|Kahara|2010}} An mga paratukdo sa mga essay na isinumiter kan 1917 nagsabi na an pagmansay sa osipon ni Momotaro nagbabago, kaya sinda nahihiling na igwa nin mga leksyon nin pagigin masarig asin nagtatabang sa materyal na pag-uswag kan sarong nasyon. <ref>{{Harvp|Kahara|2010|p=55}}, citing Maruyama (1917), p. 17 and Kinoshita (1917), p. 127</ref> Igwa nin kritisismo gikan sa lado kan liberalismo, halimbawa, an nobelista na si Yamamoto Yūzō (1925) na nagpoprotesta na an ''mga oni'' pinapadusahan na mayong malinaw na rason, asin "kapareho kan pagsabi [sa mga kaakian] na isipon an mga dayuhan bilang ''mga oni'' ". <ref>{{Harvp|Kahara|2010|p=55}}, citing Yamamoto (1977), collected works, vol. </ref> Kan amay na panahon ni Shōwa, pagkatapos na magtukaw sa trono si Emperador Hirohito, si Momotarō padagos na ginamit tanganing magtadom nin patriyotismo (o an mga katukdoan kan Rescript on Education ) sa mga estudyante sa ika-4 na edisyon kan National Language Reader (1933–1938) na nagpopoon sa ritrato kan burak nin seresa. {{Sfnp|Antoni|1991}} An "Momotarō" kan ika-4 na edisyon pigbago tanganing an ''oni'' ngonyan nagsabi na "Dai mi na papasakitan an mga tawo o kukuanon an mga bagay. Tabi iligtas an samong mga buhay", asin pig-aagawan an saindang mga kayamanan gikan sa saindang sadiring kagustuhan, kaya tinatawan nin atensyon an mga isyung naenot (ie, si Momotarō inakusaran na nag-atake ''sa oni'' na mayong lehitimong rason). <ref>{{Harvp|Kahara|2010|pp=51}} and English abstract.</ref> An paggamit kan Momotarō sa propaganda kan panahon nin gera laban sa Estados Unidos asin sa mga Alyado kaini pinag-olayan nin mahiwas ni John W. Dower sa saiyang librong ''War Without Mercy'' (1986). Si Dower pigbibisto sa pagmukna kan terminong "Momotarō paradigm" sa bagay na ini. {{Sfnp|Kahara|2010}} {{Sfnp|Antoni|1991}} Nawara an Momotarō sa mga librong pan-adal sa Hapon sa katapusan kan Ikaduwang Gerang Pankinaban. <ref>{{Harvp|Reider|2010}}, note 4.</ref> == Mga oral na pagkakaiba == An istorya igwa nin nagkapirang rehiyonal na pagkakaiba-iba sa berbal na pag-istorya. Sa nagkapirang variant, sarong pulang asin puting kahon an nahihiling na naglalataw sa salog, asin kun an pulang kahon pinili na mabawi, si Momotarō nakua sa laog. Ini pwedeng sarong pulang kahon asin sarong itom na kahon, o an kahon pwedeng igwa nin sarong peach sa laog. An mga klaseng ini parating nahihiling sa mga parteng norte kan Hapon (mga rehiyon nin [[Rehiyon Tōhoku|Tōhoku]] asin Hokuriku ). {{Sfnp|Kahara|2010}} {{Sfnp|Seki|1978}} O si Momotarō pwedeng magpahiling kan karakteristiko kan tamad na bida sa Netarō [ ja ] Mga istoryang "Sleeping Boy". An mga subtype na ini nakolekta sa mga rehiyon nin Shikoku asin Chūgoku . <ref>{{Harvp|Kahara|2004|p=40}}, {{Harvp|Kahara|2010|p=53}}</ref> {{Sfnp|Namekawa|1981}} Igwa nin mga pagkakaiba-iba manungod sa proseso nin pagtalubo kan Momotarō; an saro iyo na siya nagdakula tanganing maabot an paglaom kan gurang na mag-agom na magin sarong marahay na aking lalaki. An saro pa iyo na siya nagdakula na sarong makusog alagad hugakon na tawo na nagtuturog sana sa bilog na aldaw asin mayong ginigibo. Posible na an Momotarō bilang sarong bersyon nin marahay na aking lalaki mas bantog sa pagtao nin mga leksyon sa mga kaakian. Ngonyan, si Momotarō saro sa pinakabantog na karakter sa Hapon, bilang sarong ideyal na modelo para sa mga hoben na aki huli sa saiyang kabootan, kusog nin boot, kapangyarihan, asin pagmalasakit sa saiyang mga magurang. Kan siya nagdakula na, si Momotarō nagduman sa saiyang pagbaklay tanganing daogon an mga demonyo kan madangog niya an manungod sa mga demonyo kan Onigashima (isla nin mga demonyo). Sa nagkapirang bersyon kan istorya, si Momotarō nagboluntaryo na magtabang sa mga tawo sa paagi nin pagtabog sa mga demonyo, alagad sa nagkapirang istorya napiritan siya kan mga taga-banwaan o kan iba pa na magbaklay. Alagad, an gabos na istorya naglaladawan ki Momotarō na dinaog an mga Oni asin nabubuhay na 'maogma sagkod pa man' kaiba an gurang na mag-agom. == Mga paghihingako bilang lokal na bayani == [[Ladawan:Okayama_statue_de_Momotarō_8657.jpg|thumb| Estatuwa ni Momotaro na namumugtak sa Estasyon nin Okayama]] An Momotarō ngonyan igwa nin popular na asosasyon sa Siyudad nin Okayama o sa prepektura kaini, alagad an asosasyon na ini namukna sana sa modernong panahon. <ref>{{Harvp|Kahara|2004|pp=51, 61}}, and passim.</ref> An publikasyon kan sarong libro ni Nanba Kinnosuke na may titulong ''Momotarō no Shijitsu'' (1930) halimbawa nakatabang sa nosyon kan ginikanan ni Momotarō sa Okayama na magkaigwa nin mas mahiwas na pamilyaridad. {{Sfnp|Kahara|2004}} Minsan siring, dawa ngani kan huri nang panahon bago [[Ikaduwang Gerang Pankinaban|an Guerra Mundial II]] (1941–1945), an Okayama pigkonsiderar na ikatolong kalaban sa likod kan duwang iba pang rehiyon na midbid bilang dagang tinuboan ni Momotarō. {{Sfnp|Kahara|2004}} An isla nin demonyo (Onigashima (鬼ヶ島)) kan istorya minsan inaasosyar sa Isla nin Megijima, sarong isla sa Seto Inland Sea harani sa Takamatsu, huli sa mahiwas na mga kuweba na gibo nin tawo na makukua duman.[1][2] An Inuyama, Aichi igwa nin Momotarō Shrine [ ja ] na may alamat na konektado digdi. {{Sfnp|Namekawa|1981}} Kan mga taon 1920 asin 1930, an liriko na si Ujō Noguchi nagsurat nin tolong "kantang banwa" para sa lokalidad na nagtutukdo sa alamat ni Momotaro. == Mga traduksiyon sa Ingles == [[Ladawan:Momotaro-Kobunsha-1885-insidecover.jpg|thumb| Ingles ''na Momotaro'' na ipinublikar kan Kōbunsha ni Hasegawa Takejirō (1885, ika-1 na edisyon)]] An istorya naitradusir sa Ingles nin dakol na beses. An "The Adventures of Little Peachling" nagluwas sa ''Tales of Old Japan'' ni AB Mitford kan 1871. Si William Elliot Griffis nagpublikar nin sarong bersyon kan 1880, na nagdanay na dai aram dawa sa mga parasiyasat, dawa ngani an mga traduksiyon sa Ingles sa mga suminunod na dekada garo baga hiniram sa fraseolohiya asin paggamit nin idiom ni Griffis, minsan ngani nagkokopya nin direkta. {{Sfnp|Griffis|1880}} {{Sfnp|Herring|1988}} An traduksiyon ni Rev. David Thompson bilang "Little Peachling" nagluwas bilang enot na tomo kan serye nin ''Japanese Fairy Tale'' ni Hasegawa Takejirō kan 1885. An ikaduwang edisyon nagluwas kan 1886, na may ibang set nin mga ilustrasyon, na pigdrowing ni Kobayashi Eitaku Ilinaog ni Susan Ballard an osipon sa ''Fairy Tales from Far Japan'' (1899) Si Yei Theodora Ozaki nag-iba nin sarong maluya an pagkatradusir na bersyon sa saiyang ''Japanese Fairy Tales'' (1903); An mga pag-istorya giraray ni Ozaki nakabasar sa sarong bersyon ni "Sadanami sanjin" ( ''sic.'', ie, Sazanami Iwaya ). <ref>{{Harvp|Herring|1988}}: "..»Sadanami«. This name is a misprint of the ''nom de plume'' of Sazanami Iwaya".</ref> {{Sfnp|Ozaki|1903}} {{Sfnp|Herring|1988}} Si Ozaki tinawan nin kredito sa pagpalakop nin mga osipon na Hapon sa mga nasyon na nagtataram nin Ingles kan mga parasiyasat arog ni Teiji Seta [ ja ] . Igwa pang saro pang Ingles na traduksiyon na naggamit kan parehong pinagkukuanan ni Ozaki asin ipinublikar kan parehong panahon, arin na baga, an "The Story of Peach-Boy" sa ''Iwaya's Fairy Tales of Old Japan'' (1903, repub. 1914) na itrinadusir ni Hannah Riddell . [ j ] An pagsalin kan koleksyon sarong pakikipagtabangan sa ibang mga paratradusir, arog ni Fanny B. Greene, Tsuda Umeko asin iba pa. An huring paghihingoang ini pigmidbid ni Iwaya mismo. <ref>{{Harvp|Iwaya|1904}}, foreword.</ref> {{Sfnp|Herring|1988}} {{Sfnp|Reider|2010}} Si Teresa Peirce Williston sa saiyang ''Japanese Fairy Tales'', Ikaduwang Serye, kan 1911. An osipon itrinadusir bilang Peach-Prince and the Demons asin kabali sa pagtipon nin mga istoryang engkanto na pinakanamomotan kan sakong mga aki, dawa ngani dai ipinarisa kan nagtipon an ginikanan kaini sa Hapon.[1] == ''Kanta ni Momotarō'' == An popular na kantang pan-aki manungod ki Momotarō na may titulong ''Momotarō-san no Uta'' ( ''Awit ni Momotarō'' ) enot na ipinublikar kan 1911; an kagsurat kan teksto dai inaatribwir, mantang an melodiya isinurat ni Teiichi Okano . An enot na duwang estansa, na may romanisasyon asin pagsalin, itinao sa ibaba. == Bilang icon nin propaganda nin gera == An paglaladawan ki Momotarō bilang sarong suldados sa Hokbong Imperyal kan Hapon na nakikipaglaban sa mga kaiwal na nasyon nangyayari na kan (Enot) Gera kan Tsina asin Hapon (1894–1895). {{Sfnp|Kahara|2010}} An osipon ni Momotaro binago ni Iwaya Sazanami kan 1894 tanganing an ''oni'' nag-eerok sa amihanan-sirangan kan Hapon, sarong manipis na natatahoban na pagsambit sa [[Dinastiyang Qing|Qing Tsina]] huli sa presenteng heopolitika kaidto. {{Sfnp|Tierney|2010}} Si Iwaya bako sanang sarong mayor na pigura sa literaturang pan-aki, kundi sarong opisyal kan gobyerno na nagtatrabaho bilang pamayo kan editorial bureau kan Ministry of Education, poon pa kan 1878. Si Iwaya sa huri nagsurat nin sarong bilog na libro nin essay manungod sa paggamit kan Momotaro bilang sarong kasangkapan sa pagtukdo, ''an Momotarō-shugi no kyōiku'' ("an Teorya nin Edukasyon na Basado sa mga Prinsipyo sa Momotaro", 1915). {{Sfnp|Kahara|2004}} An mga komiks na imahe na naglaladawan ki Momotarō na nagdedepensa sa Hapon laban ''ki Oni'' na nagrerepresentar sa mga "Northern Devils" kan Rusya itinao durante kan 1904-1905 Russo-Japanese War . <ref>{{Cite book|title=Hybrid Identities and Adolescent Girls, Being "Half in Japan"|last=Kamada|first=Laurel D.|publisher=Multilingual Matters|year=2010|isbn=9781847692320|pages=37}}</ref> Si Momotarō sarong popular na marhay na pigura sa Hapon durante kan [[Ikaduwang Gerang Pankinaban]], na nagluwas sa kadakol na mga pelikula asin cartoon kan panahon nin gera. {{Sfnp|Dower|1993}} Si Momotarō nagrerepresentar sa gobyerno kan Hapon, asin an mga kaiwal na estado, arin na baga an mga Alyado, na kan huri kaiba an Estados Unidos pigsisimbolo kan oni, an demonyong pigura. <ref>{{Harvp|Reider|2010}}</ref> Sarong pelikula kan panahon nin gera, kun saen si Momotarō asin an saiyang mga hayop naglunad sa sarong operasyon militar para sa Armadong Pwersa kan Hapon (laban sa mga Briton) iyo an ''Divine Sea Warriors ni Momotarō'' . == Hilingon man == * Kibi dango (dumpling na millet) * Kintarō * Urashima Tarō * Uriko-hime * Pecharunt, Okidogi, Munkidori, Fezandipiti asin Ogerpon - Pokémon na inspirado kan alamat ni Momotarō. == Mga Reperensya == {{Reflist|30em}} == Mga panluwas na sumpay == * {{Commons category-inline|Momotaro}} * The full text of Story of the Son of a Peach at Wikisource * [https://kehijingu.jp/about/#about4 文化財指定] [Cultural Property Designation] at Kehi Shrine homepage - The purported "Momotaro" carving (photo postcard) {{poon}} dibmle3a4mtw5vc61xxam32asvp6nqi 0 52816 289333 2025-06-12T03:16:46Z Crystal East 25362 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1291007537|Southern Europe]]" 289333 wikitext text/x-wiki {{Short description|Southern region of Europe}} {{Use dmy dates|date=January 2016}} [[Ladawan:Mediterranean_Sea_16.61811E_38.99124N.jpg|thumb|The geographical and ethno-cultural borders of southern Europe are the [[Pyrenees]], the [[Alps]], and the [[Balkan Mountains]] to the north and the [[Mediterranean Sea]] to the south.]] '''Southern Europe'''<ref>[http://maps.unomaha.edu/Peterson/geog1000/Notes/Notes_Exam2/SE.html Southern Europe]</ref> is also known as '''Mediterranean Europe''', as its geography is marked by the [[Mediterranean Sea]]. Definitions of southern Europe include some or all of these countries and regions: [[Albania]], [[Andorra]], [[Bosnia and Herzegovina]], [[Bulgaria]],{{NoteTag|Often included. The [[United Nations geoscheme]] includes Bulgaria in [[Eastern Europe]].|name="Bulgaria"}} [[Croatia]], [[Cyprus]],{{NoteTag|Geographically a part of Asia, considered a European country in [[political geography]].<ref name=McGill/> The [[United Nations geoscheme]] includes Cyprus in [[Western Asia]].|name="Cyprus"}} [[Gibraltar]],{{NoteTag|A [[British Overseas Territories|British Overseas Territory]].|name="Gibraltar"}} [[Greece]],{{NoteTag|Some [[list of islands of Greece|Greek offshore islands]] near [[Anatolia|Asia Minor]] are considered parts of Asia in [[physical geography]].|name="Greek islands"}} [[Italy]],{{NoteTag|[[Italy]] is part of [[Southwestern Europe]]. Most of Italy is on the [[Eurasian Plate]], while some parts such as [[Apulia]] are on the [[Adriatic Plate]]. [[Pantelleria]], the [[Pelagie Islands]], and some parts of [[Sicily]] are located on the [[African Plate]], near of the boundary between the African Plate and the [[Eurasian Plate]].<ref name=McGill>{{Cite web|url=https://africa-arabia-plate.weebly.com/ |title=African & Arabian Tectonic Plates |author=Taylor Combaluzier |publisher=[[McGill University]], Montréal |access-date=18 June 2022}}</ref><ref name=gal/> The [[United Nations geoscheme]] includes Italy in southern Europe.|name="Italy"}} [[Kosovo]], [[Malta]],{{NoteTag|In [[geology]], the Maltese Islands is located on the [[African Plate]].<ref name=McGill/> The island group lies approx. 200 km south of the boundary between the African Plate and the [[Eurasian Plate]].<ref name=gal>{{Cite journal|url=http://www.annalsofgeophysics.eu/index.php/annals/article/viewFile/3053/3096 |title=Seismic history of the Maltese Islands and considerations on seismic risk: Earthquakes in Malta |last=Galea |first=Pauline |year=2007 |journal=Annals of Geophysics |volume=50|issue=6|pages=725–740|access-date=5 June 2015}}</ref> In [[political geography]], Malta is considered a European country. The [[United Nations geoscheme]] includes Malta in Southern Europe.|name="Malta"}} [[Monaco]],{{NoteTag|Sometimes included. The [[United Nations geoscheme]] includes Monaco in [[Western Europe]].|name="Monaco"}} [[Montenegro]], [[North Macedonia]], [[Portugal]], [[San Marino]], [[Serbia]], [[Slovenia]], [[southern France]],{{NoteTag|Sometimes included, especially [[Alpes-Maritimes]], [[Corsica]], and [[Pyrénées-Orientales]]. The [[United Nations geoscheme]] includes [[Metropolitan France]] in [[Western Europe]].}} [[Spain]], [[Turkey]],{{NoteTag|The European part of [[Turkey]].}} and [[Vatican City]].<ref name="RingWatson2013">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=fYH7AQAAQBAJ|title=Southern Europe: International Dictionary of Historic Places|author1=Trudy Ring|author2=Noelle Watson|author3=Paul Schellinger|date=5 November 2013|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-134-25965-6}}</ref><ref name="MagoneMagone2003">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=KOj2BwVxczUC&pg=PA292|title=The Politics of Southern Europe: Integration Into the European Union|author1=José María Magone|author2=Magone, José María Magone|publisher=Greenwood Publishing Group|year=2003|isbn=978-0-275-97787-0|pages=292–}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=IZgyAQAAIAAJ|title=Europe, Southern: Italy, Cyprus, Greece, European Turkey: Selected References|publisher=Air University Library|year=1992}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=1t2CAgAAQBAJ&lpg=PA210 Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology], Alan Barnard and Jonathan Spence. Retrieved 10 October 2015.</ref><ref>[https://guides.ucf.edu/countries/southerneurope UCF Libraries – Southern Europe]</ref><ref>[https://www.worldatlas.com/articles/which-countries-make-up-southern-europe.html Which Countries Make Up Southern Europe?] WorldAtlas</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fao.org/3/Y1997e/y1997e0z.htm|title=Global Forest Resources Assessment 2000 - Chapter 30. Southern Europe|publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations|date=2000|access-date=2021-11-26}}</ref><ref>[https://www.britannica.com/place/Romania Romania | History, Map, & Facts | Britannica]</ref> Southern Europe is focused on the three peninsulas located in the extreme south of the European continent. These are the [[Iberian Peninsula]], the [[Italian Peninsula]], and the [[Balkans|Balkan Peninsula]].<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=1yXJBQAAQBAJ|title=The Makers of Modern Geography|author=Robert E. Dickinson|date=1969|publisher=[[Routledge]] Library Editions: Social and Cultural Geography|isbn=9781317907336|page=16|quote=He ([[August Zeune]]) divided Europe into its major divisions. Southern Europe falls into three units — the Pyrenean, Alpine, and Balkan peninsulas.}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/europe-physical-geography/|title=Europe: Physical Geography|date=4 January 2012|publisher=[[National Geographic Society]]|access-date=21 February 2022|quote=Europe's main peninsulas are the Iberian, Italian, and Balkan, located in southern Europe}}</ref> These three peninsulas are separated from the rest of Europe by towering mountain ranges, respectively by the [[Pyrenees]], the [[Alps]] and the [[Balkan Mountains]]. The location of these peninsulas in the heart of the Mediterranean Sea, as well as their mountainous reliefs, provide them with very different types of climates (mainly [[Subtropics|subtropical]] [[Mediterranean climate|Mediterranean]]) from the rest of the continent. So, the [[Sirocco]] hot wind that originates in the heart of the [[Sahara]] blows over [[Italy]], going up to the interior of the Alpine arc ([[Po Valley]]). The Alps prevent the Sirocco from spreading to the rest of Europe. And, conversely, the Alps and the Pyrenees protect the Italian and Iberian Peninsulas from the rains and icy winds from the south of France such as the [[Mistral (wind)|Mistral]] and the [[Tramontane]]. When the [[Mistral (wind)|Mistral]] and the [[Tramontane]] are blowing, this provokes an "upwelling" phenomenon on the French coast. They push the surface waters out to sea and bring deeper, cooler waters up to the seaside. Consequently, the temperature of the waters of the French coasts are therefore very cool even in summer, and not representative of the rest of the Mediterranean.<ref>{{cite web|url=https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Videos/2012/07/Mediterranean_sea-surface_temperature|title=Mediterranean sea-surface temperature|publisher=ESA|date=2012|access-date=2021-11-19}}</ref><ref>{{cite web|title=Fig. 3.a: Sea surface temperature of the Mediterranean Sea (water masses and physical processes).|work=The coastal dimension of maritime spatial planning|url=https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|access-date=2021-09-04|publisher=ResearchGate|date=January 2011|first1=Vittorio|last1=Barale|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230423020220/https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|archive-date=Apr 23, 2023}}</ref><ref>{{cite web|url=https://eo4society.esa.int/2019/06/24/2010-2019-sst-in-the-mediterranean/|title=2010-2019 SST in the Mediterranean|publisher=eo science for society|date=2019-06-24|access-date=2021-11-19}}</ref> This same kind of phenomenon takes place between the two slopes of the Balkan mountain range. These mountains have, moreover, been a serious handicap to population displacement, focusing southern Europe mainly on the [[Mediterranean world]]. The climate and cultures are therefore very specific. Different methods can be used to define southern Europe, including its [[Politics|political]], [[Economy|economic]], [[History|historical]], and [[Culture|cultural]] attributes. Southern Europe can also be defined by its natural features — its [[geography]], [[climate]], and [[flora]]. Politically, nine of the southern European countries form the [[EU Med Group]]. Southern Europe also loosely corresponds to the European part of the [[Mediterranean Basin]]. qn8p8ozf6upx0f54thy54hdy17y2sgf 289334 289333 2025-06-12T03:19:45Z Crystal East 25362 289334 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Mediterranean_Sea_16.61811E_38.99124N.jpg|thumb|An heograpiko asin etno-kultural na kasagkoran kan habagatan na Europa iyo an [[Pyrenees]], an [[Alps]], asin an [[Balkan Mountains]] sa amihanan asin an [[Dagat Mediterraneo]] sa habagatan.]] An '''Habagatan na Europa'''<ref>[http://maps.unomaha.edu/Peterson/geog1000/Notes/Notes_Exam2/SE.html Southern Europe]</ref> is also known as '''Mediterranean Europe''', as its geography is marked by the [[Mediterranean Sea]]. Definitions of southern Europe include some or all of these countries and regions: [[Albania]], [[Andorra]], [[Bosnia and Herzegovina]], [[Bulgaria]],{{NoteTag|Often included. The [[United Nations geoscheme]] includes Bulgaria in [[Eastern Europe]].|name="Bulgaria"}} [[Croatia]], [[Cyprus]],{{NoteTag|Geographically a part of Asia, considered a European country in [[political geography]].<ref name=McGill/> The [[United Nations geoscheme]] includes Cyprus in [[Western Asia]].|name="Cyprus"}} [[Gibraltar]],{{NoteTag|A [[British Overseas Territories|British Overseas Territory]].|name="Gibraltar"}} [[Greece]],{{NoteTag|Some [[list of islands of Greece|Greek offshore islands]] near [[Anatolia|Asia Minor]] are considered parts of Asia in [[physical geography]].|name="Greek islands"}} [[Italy]],{{NoteTag|[[Italy]] is part of [[Southwestern Europe]]. Most of Italy is on the [[Eurasian Plate]], while some parts such as [[Apulia]] are on the [[Adriatic Plate]]. [[Pantelleria]], the [[Pelagie Islands]], and some parts of [[Sicily]] are located on the [[African Plate]], near of the boundary between the African Plate and the [[Eurasian Plate]].<ref name=McGill>{{Cite web|url=https://africa-arabia-plate.weebly.com/ |title=African & Arabian Tectonic Plates |author=Taylor Combaluzier |publisher=[[McGill University]], Montréal |access-date=18 June 2022}}</ref><ref name=gal/> The [[United Nations geoscheme]] includes Italy in southern Europe.|name="Italy"}} [[Kosovo]], [[Malta]],{{NoteTag|In [[geology]], the Maltese Islands is located on the [[African Plate]].<ref name=McGill/> The island group lies approx. 200 km south of the boundary between the African Plate and the [[Eurasian Plate]].<ref name=gal>{{Cite journal|url=http://www.annalsofgeophysics.eu/index.php/annals/article/viewFile/3053/3096 |title=Seismic history of the Maltese Islands and considerations on seismic risk: Earthquakes in Malta |last=Galea |first=Pauline |year=2007 |journal=Annals of Geophysics |volume=50|issue=6|pages=725–740|access-date=5 June 2015}}</ref> In [[political geography]], Malta is considered a European country. The [[United Nations geoscheme]] includes Malta in Southern Europe.|name="Malta"}} [[Monaco]],{{NoteTag|Sometimes included. The [[United Nations geoscheme]] includes Monaco in [[Western Europe]].|name="Monaco"}} [[Montenegro]], [[North Macedonia]], [[Portugal]], [[San Marino]], [[Serbia]], [[Slovenia]], [[southern France]],{{NoteTag|Sometimes included, especially [[Alpes-Maritimes]], [[Corsica]], and [[Pyrénées-Orientales]]. The [[United Nations geoscheme]] includes [[Metropolitan France]] in [[Western Europe]].}} [[Spain]], [[Turkey]],{{NoteTag|The European part of [[Turkey]].}} and [[Vatican City]].<ref name="RingWatson2013">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=fYH7AQAAQBAJ|title=Southern Europe: International Dictionary of Historic Places|author1=Trudy Ring|author2=Noelle Watson|author3=Paul Schellinger|date=5 November 2013|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-134-25965-6}}</ref><ref name="MagoneMagone2003">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=KOj2BwVxczUC&pg=PA292|title=The Politics of Southern Europe: Integration Into the European Union|author1=José María Magone|author2=Magone, José María Magone|publisher=Greenwood Publishing Group|year=2003|isbn=978-0-275-97787-0|pages=292–}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=IZgyAQAAIAAJ|title=Europe, Southern: Italy, Cyprus, Greece, European Turkey: Selected References|publisher=Air University Library|year=1992}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=1t2CAgAAQBAJ&lpg=PA210 Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology], Alan Barnard and Jonathan Spence. Retrieved 10 October 2015.</ref><ref>[https://guides.ucf.edu/countries/southerneurope UCF Libraries – Southern Europe]</ref><ref>[https://www.worldatlas.com/articles/which-countries-make-up-southern-europe.html Which Countries Make Up Southern Europe?] WorldAtlas</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fao.org/3/Y1997e/y1997e0z.htm|title=Global Forest Resources Assessment 2000 - Chapter 30. Southern Europe|publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations|date=2000|access-date=2021-11-26}}</ref><ref>[https://www.britannica.com/place/Romania Romania | History, Map, & Facts | Britannica]</ref> Southern Europe is focused on the three peninsulas located in the extreme south of the European continent. These are the [[Iberian Peninsula]], the [[Italian Peninsula]], and the [[Balkans|Balkan Peninsula]].<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=1yXJBQAAQBAJ|title=The Makers of Modern Geography|author=Robert E. Dickinson|date=1969|publisher=[[Routledge]] Library Editions: Social and Cultural Geography|isbn=9781317907336|page=16|quote=He ([[August Zeune]]) divided Europe into its major divisions. Southern Europe falls into three units — the Pyrenean, Alpine, and Balkan peninsulas.}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/europe-physical-geography/|title=Europe: Physical Geography|date=4 January 2012|publisher=[[National Geographic Society]]|access-date=21 February 2022|quote=Europe's main peninsulas are the Iberian, Italian, and Balkan, located in southern Europe}}</ref> These three peninsulas are separated from the rest of Europe by towering mountain ranges, respectively by the [[Pyrenees]], the [[Alps]] and the [[Balkan Mountains]]. The location of these peninsulas in the heart of the Mediterranean Sea, as well as their mountainous reliefs, provide them with very different types of climates (mainly [[Subtropics|subtropical]] [[Mediterranean climate|Mediterranean]]) from the rest of the continent. So, the [[Sirocco]] hot wind that originates in the heart of the [[Sahara]] blows over [[Italy]], going up to the interior of the Alpine arc ([[Po Valley]]). The Alps prevent the Sirocco from spreading to the rest of Europe. And, conversely, the Alps and the Pyrenees protect the Italian and Iberian Peninsulas from the rains and icy winds from the south of France such as the [[Mistral (wind)|Mistral]] and the [[Tramontane]]. When the [[Mistral (wind)|Mistral]] and the [[Tramontane]] are blowing, this provokes an "upwelling" phenomenon on the French coast. They push the surface waters out to sea and bring deeper, cooler waters up to the seaside. Consequently, the temperature of the waters of the French coasts are therefore very cool even in summer, and not representative of the rest of the Mediterranean.<ref>{{cite web|url=https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Videos/2012/07/Mediterranean_sea-surface_temperature|title=Mediterranean sea-surface temperature|publisher=ESA|date=2012|access-date=2021-11-19}}</ref><ref>{{cite web|title=Fig. 3.a: Sea surface temperature of the Mediterranean Sea (water masses and physical processes).|work=The coastal dimension of maritime spatial planning|url=https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|access-date=2021-09-04|publisher=ResearchGate|date=January 2011|first1=Vittorio|last1=Barale|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230423020220/https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|archive-date=Apr 23, 2023}}</ref><ref>{{cite web|url=https://eo4society.esa.int/2019/06/24/2010-2019-sst-in-the-mediterranean/|title=2010-2019 SST in the Mediterranean|publisher=eo science for society|date=2019-06-24|access-date=2021-11-19}}</ref> This same kind of phenomenon takes place between the two slopes of the Balkan mountain range. These mountains have, moreover, been a serious handicap to population displacement, focusing southern Europe mainly on the [[Mediterranean world]]. The climate and cultures are therefore very specific. Different methods can be used to define southern Europe, including its [[Politics|political]], [[Economy|economic]], [[History|historical]], and [[Culture|cultural]] attributes. Southern Europe can also be defined by its natural features — its [[geography]], [[climate]], and [[flora]]. Politically, nine of the southern European countries form the [[EU Med Group]]. Southern Europe also loosely corresponds to the European part of the [[Mediterranean Basin]]. ==Toltolan== {{reflist}} {{stub}} eh06ehahhew3jwmajqtdsnlvn0hud6w 289335 289334 2025-06-12T03:26:40Z Crystal East 25362 289335 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Mediterranean_Sea_16.61811E_38.99124N.jpg|thumb|An heograpiko asin etno-kultural na kasagkoran kan habagatan na Europa iyo an [[Pyrenees]], an [[Alps]], asin an [[Balkan Mountains]] sa amihanan asin an [[Dagat Mediterraneo]] sa habagatan.]] An '''Habagatan na Europa'''<ref>[http://maps.unomaha.edu/Peterson/geog1000/Notes/Notes_Exam2/SE.html Southern Europe]</ref> midbid man bilang '''Mediterranean Europe''', huli ta an saiyang heograpiya minarkahan kan [[Dagat Mediterraneo]]. An mga depinisyon kan habagatan na Europa kabali an iba o gabos kan mga nasyon na ini asin mga rehiyon: [[Albania]], [[Andorra]], [[Bosnia asin Herzegovina]], [[Bulgaria]], [[Croatia]], [[Cyprus]], [[Gibraltar]], [[Greece]], [[Italy]],<ref name=McGill>{{Cite web|url=https://africa-arabia-plate.weebly.com/ |title=African & Arabian Tectonic Plates |author=Taylor Combaluzier |publisher=[[McGill University]], Montréal |access-date=18 June 2022}}</ref> [[Kosovo]], [[Malta]],{{NoteTag|In [[geology]], the Maltese Islands is located on the [[African Plate]].<ref name=McGill/> The island group lies approx. 200 km south of the boundary between the African Plate and the [[Eurasian Plate]].<ref name=gal>{{Cite journal|url=http://www.annalsofgeophysics.eu/index.php/annals/article/viewFile/3053/3096 |title=Seismic history of the Maltese Islands and considerations on seismic risk: Earthquakes in Malta |last=Galea |first=Pauline |year=2007 |journal=Annals of Geophysics |volume=50|issue=6|pages=725–740|access-date=5 June 2015}}</ref> In [[political geography]], Malta is considered a European country. The [[United Nations geoscheme]] includes Malta in Southern Europe.|name="Malta"}} [[Monaco]], [[Montenegro]], [[Amihanan na Macedonia]], [[Portugal]], [[San Marino]], [[Serbia]], [[Slovenia]], [[habagatan na Pransya]], [[Spain]], [[Turkey]], asin [[Vatican City]].<ref name="RingWatson2013">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=fYH7AQAAQBAJ|title=Southern Europe: International Dictionary of Historic Places|author1=Trudy Ring|author2=Noelle Watson|author3=Paul Schellinger|date=5 November 2013|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-134-25965-6}}</ref><ref name="MagoneMagone2003">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=KOj2BwVxczUC&pg=PA292|title=The Politics of Southern Europe: Integration Into the European Union|author1=José María Magone|author2=Magone, José María Magone|publisher=Greenwood Publishing Group|year=2003|isbn=978-0-275-97787-0|pages=292–}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=IZgyAQAAIAAJ|title=Europe, Southern: Italy, Cyprus, Greece, European Turkey: Selected References|publisher=Air University Library|year=1992}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=1t2CAgAAQBAJ&lpg=PA210 Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology], Alan Barnard and Jonathan Spence. Retrieved 10 October 2015.</ref><ref>[https://guides.ucf.edu/countries/southerneurope UCF Libraries – Southern Europe]</ref><ref>[https://www.worldatlas.com/articles/which-countries-make-up-southern-europe.html Which Countries Make Up Southern Europe?] WorldAtlas</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fao.org/3/Y1997e/y1997e0z.htm|title=Global Forest Resources Assessment 2000 - Chapter 30. Southern Europe|publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations|date=2000|access-date=2021-11-26}}</ref><ref>[https://www.britannica.com/place/Romania Romania | History, Map, & Facts | Britannica]</ref> Southern Europe is focused on the three peninsulas located in the extreme south of the European continent. These are the [[Iberian Peninsula]], the [[Italian Peninsula]], and the [[Balkans|Balkan Peninsula]].<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=1yXJBQAAQBAJ|title=The Makers of Modern Geography|author=Robert E. Dickinson|date=1969|publisher=[[Routledge]] Library Editions: Social and Cultural Geography|isbn=9781317907336|page=16|quote=He ([[August Zeune]]) divided Europe into its major divisions. Southern Europe falls into three units — the Pyrenean, Alpine, and Balkan peninsulas.}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/europe-physical-geography/|title=Europe: Physical Geography|date=4 January 2012|publisher=[[National Geographic Society]]|access-date=21 February 2022|quote=Europe's main peninsulas are the Iberian, Italian, and Balkan, located in southern Europe}}</ref> These three peninsulas are separated from the rest of Europe by towering mountain ranges, respectively by the [[Pyrenees]], the [[Alps]] and the [[Balkan Mountains]]. The location of these peninsulas in the heart of the Mediterranean Sea, as well as their mountainous reliefs, provide them with very different types of climates (mainly [[Subtropics|subtropical]] [[Mediterranean climate|Mediterranean]]) from the rest of the continent. So, the [[Sirocco]] hot wind that originates in the heart of the [[Sahara]] blows over [[Italy]], going up to the interior of the Alpine arc ([[Po Valley]]). The Alps prevent the Sirocco from spreading to the rest of Europe. And, conversely, the Alps and the Pyrenees protect the Italian and Iberian Peninsulas from the rains and icy winds from the south of France such as the [[Mistral (wind)|Mistral]] and the [[Tramontane]]. When the [[Mistral (wind)|Mistral]] and the [[Tramontane]] are blowing, this provokes an "upwelling" phenomenon on the French coast. They push the surface waters out to sea and bring deeper, cooler waters up to the seaside. Consequently, the temperature of the waters of the French coasts are therefore very cool even in summer, and not representative of the rest of the Mediterranean.<ref>{{cite web|url=https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Videos/2012/07/Mediterranean_sea-surface_temperature|title=Mediterranean sea-surface temperature|publisher=ESA|date=2012|access-date=2021-11-19}}</ref><ref>{{cite web|title=Fig. 3.a: Sea surface temperature of the Mediterranean Sea (water masses and physical processes).|work=The coastal dimension of maritime spatial planning|url=https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|access-date=2021-09-04|publisher=ResearchGate|date=January 2011|first1=Vittorio|last1=Barale|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230423020220/https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|archive-date=Apr 23, 2023}}</ref><ref>{{cite web|url=https://eo4society.esa.int/2019/06/24/2010-2019-sst-in-the-mediterranean/|title=2010-2019 SST in the Mediterranean|publisher=eo science for society|date=2019-06-24|access-date=2021-11-19}}</ref> This same kind of phenomenon takes place between the two slopes of the Balkan mountain range. These mountains have, moreover, been a serious handicap to population displacement, focusing southern Europe mainly on the [[Mediterranean world]]. The climate and cultures are therefore very specific. Different methods can be used to define southern Europe, including its [[Politics|political]], [[Economy|economic]], [[History|historical]], and [[Culture|cultural]] attributes. Southern Europe can also be defined by its natural features — its [[geography]], [[climate]], and [[flora]]. Politically, nine of the southern European countries form the [[EU Med Group]]. Southern Europe also loosely corresponds to the European part of the [[Mediterranean Basin]]. ==Toltolan== {{reflist}} {{stub}} gqeo7qgw8b1nfunuc7p4pe7i1627sus 289337 289335 2025-06-12T03:33:52Z Crystal East 25362 289337 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Mediterranean_Sea_16.61811E_38.99124N.jpg|thumb|An heograpiko asin etno-kultural na kasagkoran kan habagatan na Europa iyo an [[Pyrenees]], an [[Alps]], asin an [[Balkan Mountains]] sa amihanan asin an [[Dagat Mediterraneo]] sa habagatan.]] An '''Habagatan na Europa'''<ref>[http://maps.unomaha.edu/Peterson/geog1000/Notes/Notes_Exam2/SE.html Southern Europe]</ref> midbid man bilang '''Mediterranean Europe''', huli ta an saiyang heograpiya minarkahan kan [[Dagat Mediterraneo]]. An mga depinisyon kan habagatan na Europa kabali an iba o gabos kan mga nasyon na ini asin mga rehiyon: [[Albania]], [[Andorra]], [[Bosnia asin Herzegovina]], [[Bulgaria]], [[Croatia]], [[Cyprus]], [[Gibraltar]], [[Greece]], [[Italy]],<ref name=McGill>{{Cite web|url=https://africa-arabia-plate.weebly.com/ |title=African & Arabian Tectonic Plates |author=Taylor Combaluzier |publisher=[[McGill University]], Montréal |access-date=18 June 2022}}</ref> [[Kosovo]], [[Malta]],{{NoteTag|In [[geology]], the Maltese Islands is located on the [[African Plate]].<ref name=McGill/> The island group lies approx. 200 km south of the boundary between the African Plate and the [[Eurasian Plate]].<ref name=gal>{{Cite journal|url=http://www.annalsofgeophysics.eu/index.php/annals/article/viewFile/3053/3096 |title=Seismic history of the Maltese Islands and considerations on seismic risk: Earthquakes in Malta |last=Galea |first=Pauline |year=2007 |journal=Annals of Geophysics |volume=50|issue=6|pages=725–740|access-date=5 June 2015}}</ref> In [[political geography]], Malta is considered a European country. The [[United Nations geoscheme]] kabali an Malta sa Habagatan na Europa, [[Monaco]], [[Montenegro]], [[Amihanan na Macedonia]], [[Portugal]], [[San Marino]], [[Serbia]], [[Slovenia]], [[habagatan na Pransya]], [[Spain]], [[Turkey]], asin [[Vatican City]].<ref name="RingWatson2013">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=fYH7AQAAQBAJ|title=Southern Europe: International Dictionary of Historic Places|author1=Trudy Ring|author2=Noelle Watson|author3=Paul Schellinger|date=5 November 2013|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-134-25965-6}}</ref><ref name="MagoneMagone2003">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=KOj2BwVxczUC&pg=PA292|title=The Politics of Southern Europe: Integration Into the European Union|author1=José María Magone|author2=Magone, José María Magone|publisher=Greenwood Publishing Group|year=2003|isbn=978-0-275-97787-0|pages=292–}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=IZgyAQAAIAAJ|title=Europe, Southern: Italy, Cyprus, Greece, European Turkey: Selected References|publisher=Air University Library|year=1992}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=1t2CAgAAQBAJ&lpg=PA210 Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology], Alan Barnard and Jonathan Spence. Retrieved 10 October 2015.</ref><ref>[https://guides.ucf.edu/countries/southerneurope UCF Libraries – Southern Europe]</ref><ref>[https://www.worldatlas.com/articles/which-countries-make-up-southern-europe.html Which Countries Make Up Southern Europe?] WorldAtlas</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fao.org/3/Y1997e/y1997e0z.htm|title=Global Forest Resources Assessment 2000 - Chapter 30. Southern Europe|publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations|date=2000|access-date=2021-11-26}}</ref><ref>[https://www.britannica.com/place/Romania Romania | History, Map, & Facts | Britannica]</ref> An Habagatan na Europa nakapokus sa tulong peninsula na namumugtak sa extreme na habagatan kan kontinenteng Europa. An mga ini iyo an [[Iberian Peninsula]], an [[Italian Peninsula]], asin an [[Balkans|Balkan Peninsula]].<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=1yXJBQAAQBAJ|title=The Makers of Modern Geography|author=Robert E. Dickinson|date=1969|publisher=[[Routledge]] Library Editions: Social and Cultural Geography|isbn=9781317907336|page=16|quote=He ([[August Zeune]]) divided Europe into its major divisions. Southern Europe falls into three units — the Pyrenean, Alpine, and Balkan peninsulas.}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/europe-physical-geography/|title=Europe: Physical Geography|date=4 January 2012|publisher=[[National Geographic Society]]|access-date=21 February 2022|quote=Europe's main peninsulas are the Iberian, Italian, and Balkan, located in southern Europe}}</ref> An tulong peninsulang ini siniblag sa iba pang kabtang kan Europa sa paagi kan haralangkaw na mga kabukidan sa paagi kan [[Pyrenees]], kan [[Alps]] asin kan [[Balkan Mountains]]. An lokasyon kan mga peninsulang ini sa puso kan Dagat Mediterraneo, siring man an saindang mountainous reliefs, nagtatao sainda nin manlainlain na klase nin klima (pangenot na an [[Subtropiko|subtropical]] [[Mediterranean climate|Mediterranean]]) gikan sa iba pang kabtang kan kontinente. Kaya baga, an [[Sirocco]] na mainit na duros na guminikan sa puso kan [[Sahara]] naghuhuyop sa [[Italy]], paitaas pasiring sa interyor kan Alpine arc ([[Po Valley]]). The Alps prevent the Sirocco from spreading to the rest of Europe. And, conversely, the Alps and the Pyrenees protect the Italian and Iberian Peninsulas from the rains and icy winds from the south of France such as the [[Mistral (wind)|Mistral]] and the [[Tramontane]]. When the [[Mistral (wind)|Mistral]] and the [[Tramontane]] are blowing, this provokes an "upwelling" phenomenon on the French coast. They push the surface waters out to sea and bring deeper, cooler waters up to the seaside. Consequently, the temperature of the waters of the French coasts are therefore very cool even in summer, and not representative of the rest of the Mediterranean.<ref>{{cite web|url=https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Videos/2012/07/Mediterranean_sea-surface_temperature|title=Mediterranean sea-surface temperature|publisher=ESA|date=2012|access-date=2021-11-19}}</ref><ref>{{cite web|title=Fig. 3.a: Sea surface temperature of the Mediterranean Sea (water masses and physical processes).|work=The coastal dimension of maritime spatial planning|url=https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|access-date=2021-09-04|publisher=ResearchGate|date=January 2011|first1=Vittorio|last1=Barale|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230423020220/https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|archive-date=Apr 23, 2023}}</ref><ref>{{cite web|url=https://eo4society.esa.int/2019/06/24/2010-2019-sst-in-the-mediterranean/|title=2010-2019 SST in the Mediterranean|publisher=eo science for society|date=2019-06-24|access-date=2021-11-19}}</ref> This same kind of phenomenon takes place between the two slopes of the Balkan mountain range. These mountains have, moreover, been a serious handicap to population displacement, focusing southern Europe mainly on the [[Mediterranean world]]. The climate and cultures are therefore very specific. Different methods can be used to define southern Europe, including its [[Politics|political]], [[Economy|economic]], [[History|historical]], and [[Culture|cultural]] attributes. Southern Europe can also be defined by its natural features — its [[geography]], [[climate]], and [[flora]]. Politically, nine of the southern European countries form the [[EU Med Group]]. Southern Europe also loosely corresponds to the European part of the [[Mediterranean Basin]]. ==Toltolan== {{reflist}} {{stub}} rpqxt41hqres1ja1eh154y3n99svkpp 289338 289337 2025-06-12T03:40:29Z Crystal East 25362 289338 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Mediterranean_Sea_16.61811E_38.99124N.jpg|thumb|An heograpiko asin etno-kultural na kasagkoran kan habagatan na Europa iyo an [[Pyrenees]], an [[Alps]], asin an [[Balkan Mountains]] sa amihanan asin an [[Dagat Mediterraneo]] sa habagatan.]] An '''Habagatan na Europa'''<ref>[http://maps.unomaha.edu/Peterson/geog1000/Notes/Notes_Exam2/SE.html Southern Europe]</ref> midbid man bilang '''Mediterranean Europe''', huli ta an saiyang heograpiya minarkahan kan [[Dagat Mediterraneo]]. An mga depinisyon kan habagatan na Europa kabali an iba o gabos kan mga nasyon na ini asin mga rehiyon: [[Albania]], [[Andorra]], [[Bosnia asin Herzegovina]], [[Bulgaria]], [[Croatia]], [[Cyprus]], [[Gibraltar]], [[Greece]], [[Italy]],<ref name=McGill>{{Cite web|url=https://africa-arabia-plate.weebly.com/ |title=African & Arabian Tectonic Plates |author=Taylor Combaluzier |publisher=[[McGill University]], Montréal |access-date=18 June 2022}}</ref> [[Kosovo]], [[Malta]],.<ref name=McGill/> An grupo nin mga isla namumugtak nin haros 200 km habagatan kan kasagkoran sa pag-ultanan an African Plate asin kan [[Eurasian Plate]].<ref name=gal>{{Cite journal|url=http://www.annalsofgeophysics.eu/index.php/annals/article/viewFile/3053/3096 |title=Seismic history of the Maltese Islands and considerations on seismic risk: Earthquakes in Malta |last=Galea |first=Pauline |year=2007 |journal=Annals of Geophysics |volume=50|issue=6|pages=725–740|access-date=5 June 2015}}</ref> Sa [[political geography]], an Malta konsiderado sarong Europeong nasyon. An [[United Nations geoscheme]] kabali an Malta sa Habagatan na Europa, [[Monaco]], [[Montenegro]], [[Amihanan na Macedonia]], [[Portugal]], [[San Marino]], [[Serbia]], [[Slovenia]], [[habagatan na Pransya]], [[Spain]], [[Turkey]], asin [[Vatican City]].<ref name="RingWatson2013">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=fYH7AQAAQBAJ|title=Southern Europe: International Dictionary of Historic Places|author1=Trudy Ring|author2=Noelle Watson|author3=Paul Schellinger|date=5 November 2013|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-134-25965-6}}</ref><ref name="MagoneMagone2003">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=KOj2BwVxczUC&pg=PA292|title=The Politics of Southern Europe: Integration Into the European Union|author1=José María Magone|author2=Magone, José María Magone|publisher=Greenwood Publishing Group|year=2003|isbn=978-0-275-97787-0|pages=292–}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=IZgyAQAAIAAJ|title=Europe, Southern: Italy, Cyprus, Greece, European Turkey: Selected References|publisher=Air University Library|year=1992}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=1t2CAgAAQBAJ&lpg=PA210 Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology], Alan Barnard and Jonathan Spence. Retrieved 10 October 2015.</ref><ref>[https://guides.ucf.edu/countries/southerneurope UCF Libraries – Southern Europe]</ref><ref>[https://www.worldatlas.com/articles/which-countries-make-up-southern-europe.html Which Countries Make Up Southern Europe?] WorldAtlas</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fao.org/3/Y1997e/y1997e0z.htm|title=Global Forest Resources Assessment 2000 - Chapter 30. Southern Europe|publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations|date=2000|access-date=2021-11-26}}</ref><ref>[https://www.britannica.com/place/Romania Romania | History, Map, & Facts | Britannica]</ref> An Habagatan na Europa nakapokus sa tulong peninsula na namumugtak sa extreme na habagatan kan kontinenteng Europa. An mga ini iyo an [[Iberian Peninsula]], an [[Italian Peninsula]], asin an [[Balkans|Balkan Peninsula]].<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=1yXJBQAAQBAJ|title=The Makers of Modern Geography|author=Robert E. Dickinson|date=1969|publisher=[[Routledge]] Library Editions: Social and Cultural Geography|isbn=9781317907336|page=16|quote=He ([[August Zeune]]) divided Europe into its major divisions. Southern Europe falls into three units — the Pyrenean, Alpine, and Balkan peninsulas.}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/europe-physical-geography/|title=Europe: Physical Geography|date=4 January 2012|publisher=[[National Geographic Society]]|access-date=21 February 2022|quote=Europe's main peninsulas are the Iberian, Italian, and Balkan, located in southern Europe}}</ref> An tulong peninsulang ini siniblag sa iba pang kabtang kan Europa sa paagi kan haralangkaw na mga kabukidan sa paagi kan [[Pyrenees]], kan [[Alps]] asin kan [[Balkan Mountains]]. An lokasyon kan mga peninsulang ini sa puso kan Dagat Mediterraneo, siring man an saindang mountainous reliefs, nagtatao sainda nin manlainlain na klase nin klima (pangenot na an [[Subtropiko|subtropical]] [[Mediterranean climate|Mediterranean]]) gikan sa iba pang kabtang kan kontinente. Kaya baga, an [[Sirocco]] na mainit na duros na guminikan sa puso kan [[Sahara]] naghuhuyop sa [[Italy]], paitaas pasiring sa interyor kan Alpine arc ([[Po Valley]]). The Alps prevent the Sirocco from spreading to the rest of Europe. And, conversely, the Alps and the Pyrenees protect the Italian and Iberian Peninsulas from the rains and icy winds from the south of France such as the [[Mistral (wind)|Mistral]] and the [[Tramontane]]. When the [[Mistral (wind)|Mistral]] and the [[Tramontane]] are blowing, this provokes an "upwelling" phenomenon on the French coast. They push the surface waters out to sea and bring deeper, cooler waters up to the seaside. Consequently, the temperature of the waters of the French coasts are therefore very cool even in summer, asin bakong representante kan ina pang kabtang kan Mediterraneo.<ref>{{cite web|url=https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Videos/2012/07/Mediterranean_sea-surface_temperature|title=Mediterranean sea-surface temperature|publisher=ESA|date=2012|access-date=2021-11-19}}</ref><ref>{{cite web|title=Fig. 3.a: Sea surface temperature of the Mediterranean Sea (water masses and physical processes).|work=The coastal dimension of maritime spatial planning|url=https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|access-date=2021-09-04|publisher=ResearchGate|date=January 2011|first1=Vittorio|last1=Barale|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230423020220/https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|archive-date=Apr 23, 2023}}</ref><ref>{{cite web|url=https://eo4society.esa.int/2019/06/24/2010-2019-sst-in-the-mediterranean/|title=2010-2019 SST in the Mediterranean|publisher=eo science for society|date=2019-06-24|access-date=2021-11-19}}</ref> Ining parehong klase nin phenomenon nangyayari sa pag-ultanan kan duwang bakilid kan kabukidan kan Balkan. An mga bukid na ini, dugang pa, nagin sarong seryosong handicap sa population displacement, nakapokus sa habagatan na Europa pangenot sa [[kinaban na Mediterraneo]]. An klima asin mga kultura kun siring espesipikong marhay. Different methods can be used to define southern Europe, including its [[Politics|political]], [[Economy|economic]], [[History|historical]], and [[Culture|cultural]] attributes. Southern Europe can also be defined by its natural features — its [[geography]], [[climate]], and [[flora]]. Politically, nine of the southern European countries form the [[EU Med Group]]. Southern Europe also loosely corresponds to the European part of the [[Mediterranean Basin]]. ==Toltolan== {{reflist}} {{stub}} iqk9kx3rklwplm0emnd9jiycwizodgc 289339 289338 2025-06-12T03:45:37Z Crystal East 25362 289339 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Mediterranean_Sea_16.61811E_38.99124N.jpg|thumb|An heograpiko asin etno-kultural na kasagkoran kan habagatan na Europa iyo an [[Pyrenees]], an [[Alps]], asin an [[Balkan Mountains]] sa amihanan asin an [[Dagat Mediterraneo]] sa habagatan.]] An '''Habagatan na Europa'''<ref>[http://maps.unomaha.edu/Peterson/geog1000/Notes/Notes_Exam2/SE.html Southern Europe]</ref> midbid man bilang '''Mediterraneong Europa''', huli ta an saiyang heograpiya minarkahan kan [[Dagat Mediterraneo]]. An mga depinisyon kan habagatan na Europa kabali an iba o gabos kan mga nasyon na ini asin mga rehiyon: [[Albania]], [[Andorra]], [[Bosnia asin Herzegovina]], [[Bulgaria]], [[Croatia]], [[Cyprus]], [[Gibraltar]], [[Greece]], [[Italy]],<ref name=McGill>{{Cite web|url=https://africa-arabia-plate.weebly.com/ |title=African & Arabian Tectonic Plates |author=Taylor Combaluzier |publisher=[[McGill University]], Montréal |access-date=18 June 2022}}</ref> [[Kosovo]], [[Malta]],.<ref name=McGill/> An grupo nin mga isla namumugtak nin haros 200 km habagatan kan kasagkoran sa pag-ultanan an African Plate asin kan [[Eurasian Plate]].<ref name=gal>{{Cite journal|url=http://www.annalsofgeophysics.eu/index.php/annals/article/viewFile/3053/3096 |title=Seismic history of the Maltese Islands and considerations on seismic risk: Earthquakes in Malta |last=Galea |first=Pauline |year=2007 |journal=Annals of Geophysics |volume=50|issue=6|pages=725–740|access-date=5 June 2015}}</ref> Sa [[political geography]], an Malta konsiderado sarong Europeong nasyon. An [[United Nations geoscheme]] kabali an Malta sa Habagatan na Europa, [[Monaco]], [[Montenegro]], [[Amihanan na Macedonia]], [[Portugal]], [[San Marino]], [[Serbia]], [[Slovenia]], [[habagatan na Pransya]], [[Spain]], [[Turkey]], asin [[Vatican City]].<ref name="RingWatson2013">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=fYH7AQAAQBAJ|title=Southern Europe: International Dictionary of Historic Places|author1=Trudy Ring|author2=Noelle Watson|author3=Paul Schellinger|date=5 November 2013|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-134-25965-6}}</ref><ref name="MagoneMagone2003">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=KOj2BwVxczUC&pg=PA292|title=The Politics of Southern Europe: Integration Into the European Union|author1=José María Magone|author2=Magone, José María Magone|publisher=Greenwood Publishing Group|year=2003|isbn=978-0-275-97787-0|pages=292–}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=IZgyAQAAIAAJ|title=Europe, Southern: Italy, Cyprus, Greece, European Turkey: Selected References|publisher=Air University Library|year=1992}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=1t2CAgAAQBAJ&lpg=PA210 Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology], Alan Barnard and Jonathan Spence. Retrieved 10 October 2015.</ref><ref>[https://guides.ucf.edu/countries/southerneurope UCF Libraries – Southern Europe]</ref><ref>[https://www.worldatlas.com/articles/which-countries-make-up-southern-europe.html Which Countries Make Up Southern Europe?] WorldAtlas</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fao.org/3/Y1997e/y1997e0z.htm|title=Global Forest Resources Assessment 2000 - Chapter 30. Southern Europe|publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations|date=2000|access-date=2021-11-26}}</ref><ref>[https://www.britannica.com/place/Romania Romania | History, Map, & Facts | Britannica]</ref> An Habagatan na Europa nakapokus sa tulong peninsula na namumugtak sa extreme na habagatan kan kontinenteng Europa. An mga ini iyo an [[Iberian Peninsula]], an [[Italian Peninsula]], asin an [[Balkans|Balkan Peninsula]].<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=1yXJBQAAQBAJ|title=The Makers of Modern Geography|author=Robert E. Dickinson|date=1969|publisher=[[Routledge]] Library Editions: Social and Cultural Geography|isbn=9781317907336|page=16|quote=He ([[August Zeune]]) divided Europe into its major divisions. Southern Europe falls into three units — the Pyrenean, Alpine, and Balkan peninsulas.}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/europe-physical-geography/|title=Europe: Physical Geography|date=4 January 2012|publisher=[[National Geographic Society]]|access-date=21 February 2022|quote=Europe's main peninsulas are the Iberian, Italian, and Balkan, located in southern Europe}}</ref> An tulong peninsulang ini siniblag sa iba pang kabtang kan Europa sa paagi kan haralangkaw na mga kabukidan sa paagi kan [[Pyrenees]], kan [[Alps]] asin kan [[Balkan Mountains]]. An lokasyon kan mga peninsulang ini sa puso kan Dagat Mediterraneo, siring man an saindang mountainous reliefs, nagtatao sainda nin manlainlain na klase nin klima (pangenot na an [[Subtropiko|subtropical]] [[Mediterranean climate|Mediterranean]]) gikan sa iba pang kabtang kan kontinente. Kaya baga, an [[Sirocco]] na mainit na duros na guminikan sa puso kan [[Sahara]] naghuhuyop sa [[Italy]], paitaas pasiring sa interyor kan Alpine arc ([[Po Valley]]). The Alps prevent the Sirocco from spreading to the rest of Europe. And, conversely, the Alps and the Pyrenees protect the Italian and Iberian Peninsulas from the rains and icy winds from the south of France such as the [[Mistral (wind)|Mistral]] and the [[Tramontane]]. When the [[Mistral (wind)|Mistral]] and the [[Tramontane]] are blowing, this provokes an "upwelling" phenomenon on the French coast. They push the surface waters out to sea and bring deeper, cooler waters up to the seaside. Consequently, the temperature of the waters of the French coasts are therefore very cool even in summer, asin bakong representante kan ina pang kabtang kan Mediterraneo.<ref>{{cite web|url=https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Videos/2012/07/Mediterranean_sea-surface_temperature|title=Mediterranean sea-surface temperature|publisher=ESA|date=2012|access-date=2021-11-19}}</ref><ref>{{cite web|title=Fig. 3.a: Sea surface temperature of the Mediterranean Sea (water masses and physical processes).|work=The coastal dimension of maritime spatial planning|url=https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|access-date=2021-09-04|publisher=ResearchGate|date=January 2011|first1=Vittorio|last1=Barale|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230423020220/https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|archive-date=Apr 23, 2023}}</ref><ref>{{cite web|url=https://eo4society.esa.int/2019/06/24/2010-2019-sst-in-the-mediterranean/|title=2010-2019 SST in the Mediterranean|publisher=eo science for society|date=2019-06-24|access-date=2021-11-19}}</ref> Ining parehong klase nin phenomenon nangyayari sa pag-ultanan kan duwang bakilid kan kabukidan kan Balkan. An mga bukid na ini, dugang pa, nagin sarong seryosong handicap sa population displacement, nakapokus sa habagatan na Europa pangenot sa [[kinaban na Mediterraneo]]. An klima asin mga kultura kun siring espesipikong marhay. Manlaenlaen na pamamaagi an pwedeng gamiton tanganing iladawan an habagatan na Europa, kabali an saiyang [[Politika|political]], [[Ekonomiya|economic]], [[Kasaysayan|historical]], asin [[Kultura|cultural]] attributes. An Habagatan na Europa pwede man na iladawan sa paagi kan saiyang mga natural na tamanyo— an saiyang [[heograpiya]], [[klima]], asin [[plora]]. Sa politika, siyam kan habagatan na Europeong nasyon na pinorma an [[EU Med Group]]. An Habagatan na Europa turos na minakoresponder sa Europeong kabtang kan [[Mediterranean Basin]]. ==Toltolan== {{reflist}} {{stub}} 1y1diehwxp3gryk7it6uuklik178rif 289340 289339 2025-06-12T03:52:47Z Crystal East 25362 289340 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Mediterranean_Sea_16.61811E_38.99124N.jpg|thumb|An heograpiko asin etno-kultural na kasagkoran kan habagatan na Europa iyo an [[Pyrenees]], an [[Alps]], asin an [[Balkan Mountains]] sa amihanan asin an [[Dagat Mediterraneo]] sa habagatan.]] An '''Habagatan na Europa'''<ref>[http://maps.unomaha.edu/Peterson/geog1000/Notes/Notes_Exam2/SE.html Southern Europe]</ref> midbid man bilang '''Mediterraneong Europa''', huli ta an saiyang heograpiya minarkahan kan [[Dagat Mediterraneo]]. An mga depinisyon kan habagatan na Europa kabali an iba o gabos kan mga nasyon na ini asin mga rehiyon: [[Albania]], [[Andorra]], [[Bosnia asin Herzegovina]], [[Bulgaria]], [[Croatia]], [[Cyprus]], [[Gibraltar]], [[Greece]], [[Italy]],<ref name=McGill>{{Cite web|url=https://africa-arabia-plate.weebly.com/ |title=African & Arabian Tectonic Plates |author=Taylor Combaluzier |publisher=[[McGill University]], Montréal |access-date=18 June 2022}}</ref> [[Kosovo]], [[Malta]],.<ref name=McGill/> An grupo nin mga isla namumugtak nin haros 200 km habagatan kan kasagkoran sa pag-ultanan an African Plate asin kan [[Eurasian Plate]].<ref name=gal>{{Cite journal|url=http://www.annalsofgeophysics.eu/index.php/annals/article/viewFile/3053/3096 |title=Seismic history of the Maltese Islands and considerations on seismic risk: Earthquakes in Malta |last=Galea |first=Pauline |year=2007 |journal=Annals of Geophysics |volume=50|issue=6|pages=725–740|access-date=5 June 2015}}</ref> Sa [[political geography]], an Malta konsiderado sarong Europeong nasyon. An [[United Nations geoscheme]] kabali an Malta sa Habagatan na Europa, [[Monaco]], [[Montenegro]], [[Amihanan na Macedonia]], [[Portugal]], [[San Marino]], [[Serbia]], [[Slovenia]], [[habagatan na Pransya]], [[Spain]], [[Turkey]], asin [[Vatican City]].<ref name="RingWatson2013">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=fYH7AQAAQBAJ|title=Southern Europe: International Dictionary of Historic Places|author1=Trudy Ring|author2=Noelle Watson|author3=Paul Schellinger|date=5 November 2013|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-134-25965-6}}</ref><ref name="MagoneMagone2003">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=KOj2BwVxczUC&pg=PA292|title=The Politics of Southern Europe: Integration Into the European Union|author1=José María Magone|author2=Magone, José María Magone|publisher=Greenwood Publishing Group|year=2003|isbn=978-0-275-97787-0|pages=292–}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=IZgyAQAAIAAJ|title=Europe, Southern: Italy, Cyprus, Greece, European Turkey: Selected References|publisher=Air University Library|year=1992}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=1t2CAgAAQBAJ&lpg=PA210 Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology], Alan Barnard and Jonathan Spence. Retrieved 10 October 2015.</ref><ref>[https://guides.ucf.edu/countries/southerneurope UCF Libraries – Southern Europe]</ref><ref>[https://www.worldatlas.com/articles/which-countries-make-up-southern-europe.html Which Countries Make Up Southern Europe?] WorldAtlas</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fao.org/3/Y1997e/y1997e0z.htm|title=Global Forest Resources Assessment 2000 - Chapter 30. Southern Europe|publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations|date=2000|access-date=2021-11-26}}</ref><ref>[https://www.britannica.com/place/Romania Romania | History, Map, & Facts | Britannica]</ref> An Habagatan na Europa nakapokus sa tulong peninsula na namumugtak sa extreme na habagatan kan kontinenteng Europa. An mga ini iyo an [[Iberian Peninsula]], an [[Italian Peninsula]], asin an [[Balkans|Balkan Peninsula]].<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=1yXJBQAAQBAJ|title=The Makers of Modern Geography|author=Robert E. Dickinson|date=1969|publisher=[[Routledge]] Library Editions: Social and Cultural Geography|isbn=9781317907336|page=16|quote=He ([[August Zeune]]) divided Europe into its major divisions. Southern Europe falls into three units — the Pyrenean, Alpine, and Balkan peninsulas.}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/europe-physical-geography/|title=Europe: Physical Geography|date=4 January 2012|publisher=[[National Geographic Society]]|access-date=21 February 2022|quote=Europe's main peninsulas are the Iberian, Italian, and Balkan, located in southern Europe}}</ref> An tulong peninsulang ini siniblag sa iba pang kabtang kan Europa sa paagi kan haralangkaw na mga kabukidan sa paagi kan [[Pyrenees]], kan [[Alps]] asin kan [[Balkan Mountains]]. An lokasyon kan mga peninsulang ini sa puso kan Dagat Mediterraneo, siring man an saindang mountainous reliefs, nagtatao sainda nin manlainlain na klase nin klima (pangenot na an [[Subtropiko|subtropical]] [[Mediterranean climate|Mediterranean]]) gikan sa iba pang kabtang kan kontinente. Kaya baga, an [[Sirocco]] na mainit na duros na guminikan sa puso kan [[Sahara]] naghuhuyop sa [[Italy]], paitaas pasiring sa interyor kan Alpine arc ([[Po Valley]]). Pig-iibitaran kan Alpes an Sirocco na lumakop sa iba pang kabtang kan Europa. Asin, conversely, an Alpes asin an Pyrenees pigpoprotektaran an Italian asin Iberian Peninsulas gikan sa mga uran asin nagyeyelong duros na gikan sa habagatan kam Pransya siring kan [[Mistral (wind)|Mistral]] asin kan [[Tramontane]]. Kapag an [[Mistral]] asin an [[Tramontane]] naghuhuyop, this provokes an "upwelling" phenomenon sa baybayon kan Pransya. Pigtutuklang ninda an tubig sa ibabaw paluwas sa dagat asin pigdadara pairarom, an mga malipot na tubig pasiring sa tampi kan. Kaya baga, an temperatura kan tubig sa baybayon kan Pransya mala ta malipoton na marhay dawa na tag-init, asin bakong representante kan iba pang kabtang kan Mediterraneo.<ref>{{cite web|url=https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Videos/2012/07/Mediterranean_sea-surface_temperature|title=Mediterranean sea-surface temperature|publisher=ESA|date=2012|access-date=2021-11-19}}</ref><ref>{{cite web|title=Fig. 3.a: Sea surface temperature of the Mediterranean Sea (water masses and physical processes).|work=The coastal dimension of maritime spatial planning|url=https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|access-date=2021-09-04|publisher=ResearchGate|date=January 2011|first1=Vittorio|last1=Barale|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230423020220/https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|archive-date=Apr 23, 2023}}</ref><ref>{{cite web|url=https://eo4society.esa.int/2019/06/24/2010-2019-sst-in-the-mediterranean/|title=2010-2019 SST in the Mediterranean|publisher=eo science for society|date=2019-06-24|access-date=2021-11-19}}</ref> Ining parehong klase nin phenomenon nangyayari sa pag-ultanan kan duwang bakilid kan kabukidan kan Balkan. An mga bukid na ini, dugang pa, nagin sarong seryosong handicap sa population displacement, nakapokus sa habagatan na Europa pangenot sa [[kinaban na Mediterraneo]]. An klima asin mga kultura kun siring espesipikong marhay. Manlaenlaen na pamamaagi an pwedeng gamiton tanganing iladawan an habagatan na Europa, kabali an saiyang [[Politika|political]], [[Ekonomiya|economic]], [[Kasaysayan|historical]], asin [[Kultura|cultural]] attributes. An Habagatan na Europa pwede man na iladawan sa paagi kan saiyang mga natural na tamanyo— an saiyang [[heograpiya]], [[klima]], asin [[plora]]. Sa politika, siyam kan habagatan na Europeong nasyon na pinorma an [[EU Med Group]]. An Habagatan na Europa turos na minakoresponder sa Europeong kabtang kan [[Mediterranean Basin]]. ==Toltolan== {{reflist}} {{stub}} 957df5x7p7lkcpcv1tx9j7lkv2jsp5i 289376 289340 2025-06-12T10:14:07Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289376 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Mediterranean_Sea_16.61811E_38.99124N.jpg|thumb|An heograpiko asin etno-kultural na kasagkoran kan habagatan na Europa iyo an [[Pyrenees]], an [[Alps]], asin an [[Balkan Mountains]] sa amihanan asin an [[Dagat Mediterraneo]] sa habagatan.]] An '''Habagatan na Europa'''<ref>{{Cite web |title=Southern Europe |url=http://maps.unomaha.edu/Peterson/geog1000/Notes/Notes_Exam2/SE.html |access-date=2025-06-12 |archive-date=2021-02-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210224214738/http://maps.unomaha.edu/Peterson/geog1000/Notes/Notes_Exam2/SE.html |dead-url=yes }}</ref> midbid man bilang '''Mediterraneong Europa''', huli ta an saiyang heograpiya minarkahan kan [[Dagat Mediterraneo]]. An mga depinisyon kan habagatan na Europa kabali an iba o gabos kan mga nasyon na ini asin mga rehiyon: [[Albania]], [[Andorra]], [[Bosnia asin Herzegovina]], [[Bulgaria]], [[Croatia]], [[Cyprus]], [[Gibraltar]], [[Greece]], [[Italy]],<ref name=McGill>{{Cite web|url=https://africa-arabia-plate.weebly.com/ |title=African & Arabian Tectonic Plates |author=Taylor Combaluzier |publisher=[[McGill University]], Montréal |access-date=18 June 2022}}</ref> [[Kosovo]], [[Malta]],.<ref name=McGill/> An grupo nin mga isla namumugtak nin haros 200 km habagatan kan kasagkoran sa pag-ultanan an African Plate asin kan [[Eurasian Plate]].<ref name=gal>{{Cite journal|url=http://www.annalsofgeophysics.eu/index.php/annals/article/viewFile/3053/3096 |title=Seismic history of the Maltese Islands and considerations on seismic risk: Earthquakes in Malta |last=Galea |first=Pauline |year=2007 |journal=Annals of Geophysics |volume=50|issue=6|pages=725–740|access-date=5 June 2015}}</ref> Sa [[political geography]], an Malta konsiderado sarong Europeong nasyon. An [[United Nations geoscheme]] kabali an Malta sa Habagatan na Europa, [[Monaco]], [[Montenegro]], [[Amihanan na Macedonia]], [[Portugal]], [[San Marino]], [[Serbia]], [[Slovenia]], [[habagatan na Pransya]], [[Spain]], [[Turkey]], asin [[Vatican City]].<ref name="RingWatson2013">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=fYH7AQAAQBAJ|title=Southern Europe: International Dictionary of Historic Places|author1=Trudy Ring|author2=Noelle Watson|author3=Paul Schellinger|date=5 November 2013|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-134-25965-6}}</ref><ref name="MagoneMagone2003">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=KOj2BwVxczUC&pg=PA292|title=The Politics of Southern Europe: Integration Into the European Union|author1=José María Magone|author2=Magone, José María Magone|publisher=Greenwood Publishing Group|year=2003|isbn=978-0-275-97787-0|pages=292–}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=IZgyAQAAIAAJ|title=Europe, Southern: Italy, Cyprus, Greece, European Turkey: Selected References|publisher=Air University Library|year=1992}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=1t2CAgAAQBAJ&lpg=PA210 Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology], Alan Barnard and Jonathan Spence. Retrieved 10 October 2015.</ref><ref>[https://guides.ucf.edu/countries/southerneurope UCF Libraries – Southern Europe]</ref><ref>[https://www.worldatlas.com/articles/which-countries-make-up-southern-europe.html Which Countries Make Up Southern Europe?] WorldAtlas</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fao.org/3/Y1997e/y1997e0z.htm|title=Global Forest Resources Assessment 2000 - Chapter 30. Southern Europe|publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations|date=2000|access-date=2021-11-26}}</ref><ref>[https://www.britannica.com/place/Romania Romania | History, Map, & Facts | Britannica]</ref> An Habagatan na Europa nakapokus sa tulong peninsula na namumugtak sa extreme na habagatan kan kontinenteng Europa. An mga ini iyo an [[Iberian Peninsula]], an [[Italian Peninsula]], asin an [[Balkans|Balkan Peninsula]].<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=1yXJBQAAQBAJ|title=The Makers of Modern Geography|author=Robert E. Dickinson|date=1969|publisher=[[Routledge]] Library Editions: Social and Cultural Geography|isbn=9781317907336|page=16|quote=He ([[August Zeune]]) divided Europe into its major divisions. Southern Europe falls into three units — the Pyrenean, Alpine, and Balkan peninsulas.}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/europe-physical-geography/|title=Europe: Physical Geography|date=4 January 2012|publisher=[[National Geographic Society]]|access-date=21 February 2022|quote=Europe's main peninsulas are the Iberian, Italian, and Balkan, located in southern Europe|archive-date=4 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220304234409/https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/europe-physical-geography/|dead-url=yes}}</ref> An tulong peninsulang ini siniblag sa iba pang kabtang kan Europa sa paagi kan haralangkaw na mga kabukidan sa paagi kan [[Pyrenees]], kan [[Alps]] asin kan [[Balkan Mountains]]. An lokasyon kan mga peninsulang ini sa puso kan Dagat Mediterraneo, siring man an saindang mountainous reliefs, nagtatao sainda nin manlainlain na klase nin klima (pangenot na an [[Subtropiko|subtropical]] [[Mediterranean climate|Mediterranean]]) gikan sa iba pang kabtang kan kontinente. Kaya baga, an [[Sirocco]] na mainit na duros na guminikan sa puso kan [[Sahara]] naghuhuyop sa [[Italy]], paitaas pasiring sa interyor kan Alpine arc ([[Po Valley]]). Pig-iibitaran kan Alpes an Sirocco na lumakop sa iba pang kabtang kan Europa. Asin, conversely, an Alpes asin an Pyrenees pigpoprotektaran an Italian asin Iberian Peninsulas gikan sa mga uran asin nagyeyelong duros na gikan sa habagatan kam Pransya siring kan [[Mistral (wind)|Mistral]] asin kan [[Tramontane]]. Kapag an [[Mistral]] asin an [[Tramontane]] naghuhuyop, this provokes an "upwelling" phenomenon sa baybayon kan Pransya. Pigtutuklang ninda an tubig sa ibabaw paluwas sa dagat asin pigdadara pairarom, an mga malipot na tubig pasiring sa tampi kan. Kaya baga, an temperatura kan tubig sa baybayon kan Pransya mala ta malipoton na marhay dawa na tag-init, asin bakong representante kan iba pang kabtang kan Mediterraneo.<ref>{{cite web|url=https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Videos/2012/07/Mediterranean_sea-surface_temperature|title=Mediterranean sea-surface temperature|publisher=ESA|date=2012|access-date=2021-11-19}}</ref><ref>{{cite web|title=Fig. 3.a: Sea surface temperature of the Mediterranean Sea (water masses and physical processes).|work=The coastal dimension of maritime spatial planning|url=https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|access-date=2021-09-04|publisher=ResearchGate|date=January 2011|first1=Vittorio|last1=Barale|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230423020220/https://www.researchgate.net/figure/a-Sea-surface-temperature-of-the-Mediterranean-Sea-water-masses-and-physical_fig3_290100465|archive-date=Apr 23, 2023}}</ref><ref>{{cite web|url=https://eo4society.esa.int/2019/06/24/2010-2019-sst-in-the-mediterranean/|title=2010-2019 SST in the Mediterranean|publisher=eo science for society|date=2019-06-24|access-date=2021-11-19}}</ref> Ining parehong klase nin phenomenon nangyayari sa pag-ultanan kan duwang bakilid kan kabukidan kan Balkan. An mga bukid na ini, dugang pa, nagin sarong seryosong handicap sa population displacement, nakapokus sa habagatan na Europa pangenot sa [[kinaban na Mediterraneo]]. An klima asin mga kultura kun siring espesipikong marhay. Manlaenlaen na pamamaagi an pwedeng gamiton tanganing iladawan an habagatan na Europa, kabali an saiyang [[Politika|political]], [[Ekonomiya|economic]], [[Kasaysayan|historical]], asin [[Kultura|cultural]] attributes. An Habagatan na Europa pwede man na iladawan sa paagi kan saiyang mga natural na tamanyo— an saiyang [[heograpiya]], [[klima]], asin [[plora]]. Sa politika, siyam kan habagatan na Europeong nasyon na pinorma an [[EU Med Group]]. An Habagatan na Europa turos na minakoresponder sa Europeong kabtang kan [[Mediterranean Basin]]. ==Toltolan== {{reflist}} {{stub}} 8zsyucd8vvncgasj3xu0v6bug3r2dok 0 52817 289341 2025-06-12T03:53:39Z Merryrhose 24133 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1248987333|Andrea Fuentes]]" 289341 wikitext text/x-wiki '''Si Andrea Fuentes Fache''' (namundag kan 7 Abril 1983 sa Valls, Tarragona ) sarong Espanyol na coach sa paglangoy asin dating synchronized swimmer . Siya an pinakadekorasyon na paralangoy sa kasaysayan kan koponan nasyonal kan Espanya, <ref name="retire">{{Cite news|url=http://deportes.elpais.com/deportes/2013/01/26/actualidad/1359206203_324575.html|title=Andrea Fuentes se retira de la natación sincronizada|date=26 January 2013}}</ref> na may apat na medalya sa Olimpiada, 16 na Kampeonato Pankinaban asin 11 sa Kampeonato sa Europa: an saiyang apat na medalya sa Olimpiada iyo man an naggigibo saiya na pinakadekorasyon na babaeng Olimpiko na Espanyol sa gabos na panahon, kaiba si Arantxa Sánchez Vicario asin Mireia Belmonte . == Karera == Nag-ayon siya sa nasyonal na synchronized swimming team kan 1999. <ref name="retire">{{Cite news|url=http://deportes.elpais.com/deportes/2013/01/26/actualidad/1359206203_324575.html|title=Andrea Fuentes se retira de la natación sincronizada|last=Torres|first=Diego|date=26 January 2013|language=Spanish}}<cite class="citation news cs1 cs1-prop-foreign-lang-source" data-ve-ignore="true" id="CITEREFTorres2013">Torres, Diego (26 January 2013). </cite></ref> Si Andrea nakipagkumpetensya sa 2004, 2008 asin 2012 Summer Olympics, kun saen siya nanggana nin apat na medalya sa duet kan mga babae asin mga pangyayari sa koponan kan mga babae. Nagretiro siya sa elite competition kan Enero 2013, na nagtutukdo nin demotivation bilang resulta kan sarong iriwal sa pag-ultanan kan Royal Spanish Swimming Federation asin kan head coach kan nasyonal na koponan, si Ana Tarrés . <ref name="retire" /> <ref>{{Cite news|url=http://deportes.elpais.com/deportes/2013/01/30/actualidad/1359547418_859181.html|title=Me entristece ver dos bandos|last=Tronchoni|first=Nadia|date=30 January 2013|language=Spanish}}</ref> Poon kan magretiro siya nagin nang sarong synchronized swimming coach. === Pagtotokdo === As of 2018[update], Fuentes became the USA senior national team head coach, working alongside [[Reem Abdalazem]]. The two have a pre-established work relationship, having worked together in synchro for four years. Kan Hunyo 2022, si Fuentes nagtutukdo sa gilid kan pool durante kan 2022 World Aquatics Championships sa [[Budapest]] kun saen an koponan kan Estados Unidos nagkokompetensya. An artistikong paralangoy na si Anita Alvarez nadismayo asin naglubog sa irarom kan pool. Si Fuentes nagdulag tanganing darahon siya sa ibabaw. An mga pag-eksamin medikal pagkatapos kan pagligtas nagpahiling na si Alvarez garo baga nakabawi na asin nagpaplanong magpadagos sa pakikipagkumpetensya. <ref>{{Cite news|last1=Negley|first1=Cassandra|title=U.S. swimmer Anita Alvarez rescued by coach Andrea Fuentes after fainting during world championship routine|url=https://sports.yahoo.com/team-us-as-anita-alvarez-rescued-by-coach-andrea-fuentes-after-fainting-at-world-championships-125604294.html|agency=[[Yahoo Sports]]|date=June 23, 2022}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2022/06/23/sports/olympics/anita-alvarez-world-aquatics-championships.html|title=She Fainted During the World Championships. Her Coach Came to the Rescue|date=23 June 2022|last1=Das|first1=Andrew}}</ref> Sa 2024 Olympic Games siya nanggana nin sarong platang medalya sa Olimpiada na nakatapos nin sarong makangangalas na istorya poon sa dai pagkualipikar sa finals sagkod sa medalya sa Olimpiada sa laog sana nin 5 taon. == Personal na buhay == Kan 2014 si Fuentes nangaki nin sarong aking lalaki, si Kilian, gikan sa saiyang relasyon sa gymnast asin kapwa Olympian na si Víctor Cano . An saiyang tugang na babae na si Tina Fuentes, sarong synchronized swimmer man nagadan kan 2018 sa edad na 34. <ref>[https://www.lavanguardia.com/gente/20180828/451519716773/tina-fuentes-andrea-fuentes-natacion-sincronizada.html Fallece la nadadora Tina Fuentes a los 34 años] {{In lang|es}}</ref> == Hilingon man == * Listahan kan mga medalya sa Olimpiada sa synchronized swimming == Mga panluwas na sumpay == * [http://www.andreafuentes.es Opisyal na site ni Andrea Fuentes] * [http://www.london2012.com/athlete/fuentes-fache-andrea-1104095/ London 2012 profile] Archived ebx4w03zi2a6dwxksrri0tkm9d82mek 289361 289341 2025-06-12T06:57:35Z InternetArchiveBot 17127 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 289361 wikitext text/x-wiki '''Si Andrea Fuentes Fache''' (namundag kan 7 Abril 1983 sa Valls, Tarragona ) sarong Espanyol na coach sa paglangoy asin dating synchronized swimmer . Siya an pinakadekorasyon na paralangoy sa kasaysayan kan koponan nasyonal kan Espanya, <ref name="retire">{{Cite news|url=http://deportes.elpais.com/deportes/2013/01/26/actualidad/1359206203_324575.html|title=Andrea Fuentes se retira de la natación sincronizada|date=26 January 2013}}</ref> na may apat na medalya sa Olimpiada, 16 na Kampeonato Pankinaban asin 11 sa Kampeonato sa Europa: an saiyang apat na medalya sa Olimpiada iyo man an naggigibo saiya na pinakadekorasyon na babaeng Olimpiko na Espanyol sa gabos na panahon, kaiba si Arantxa Sánchez Vicario asin Mireia Belmonte . == Karera == Nag-ayon siya sa nasyonal na synchronized swimming team kan 1999. <ref name="retire"/> Si Andrea nakipagkumpetensya sa 2004, 2008 asin 2012 Summer Olympics, kun saen siya nanggana nin apat na medalya sa duet kan mga babae asin mga pangyayari sa koponan kan mga babae. Nagretiro siya sa elite competition kan Enero 2013, na nagtutukdo nin demotivation bilang resulta kan sarong iriwal sa pag-ultanan kan Royal Spanish Swimming Federation asin kan head coach kan nasyonal na koponan, si Ana Tarrés . <ref name="retire" /> <ref>{{Cite news|url=http://deportes.elpais.com/deportes/2013/01/30/actualidad/1359547418_859181.html|title=Me entristece ver dos bandos|last=Tronchoni|first=Nadia|date=30 January 2013|language=Spanish}}</ref> Poon kan magretiro siya nagin nang sarong synchronized swimming coach. === Pagtotokdo === As of 2018[update], Fuentes became the USA senior national team head coach, working alongside [[Reem Abdalazem]]. The two have a pre-established work relationship, having worked together in synchro for four years. Kan Hunyo 2022, si Fuentes nagtutukdo sa gilid kan pool durante kan 2022 World Aquatics Championships sa [[Budapest]] kun saen an koponan kan Estados Unidos nagkokompetensya. An artistikong paralangoy na si Anita Alvarez nadismayo asin naglubog sa irarom kan pool. Si Fuentes nagdulag tanganing darahon siya sa ibabaw. An mga pag-eksamin medikal pagkatapos kan pagligtas nagpahiling na si Alvarez garo baga nakabawi na asin nagpaplanong magpadagos sa pakikipagkumpetensya. <ref>{{Cite news|last1=Negley|first1=Cassandra|title=U.S. swimmer Anita Alvarez rescued by coach Andrea Fuentes after fainting during world championship routine|url=https://sports.yahoo.com/team-us-as-anita-alvarez-rescued-by-coach-andrea-fuentes-after-fainting-at-world-championships-125604294.html|agency=[[Yahoo Sports]]|date=June 23, 2022}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2022/06/23/sports/olympics/anita-alvarez-world-aquatics-championships.html|title=She Fainted During the World Championships. Her Coach Came to the Rescue|date=23 June 2022|last1=Das|first1=Andrew}}</ref> Sa 2024 Olympic Games siya nanggana nin sarong platang medalya sa Olimpiada na nakatapos nin sarong makangangalas na istorya poon sa dai pagkualipikar sa finals sagkod sa medalya sa Olimpiada sa laog sana nin 5 taon. == Personal na buhay == Kan 2014 si Fuentes nangaki nin sarong aking lalaki, si Kilian, gikan sa saiyang relasyon sa gymnast asin kapwa Olympian na si Víctor Cano . An saiyang tugang na babae na si Tina Fuentes, sarong synchronized swimmer man nagadan kan 2018 sa edad na 34. <ref>[https://www.lavanguardia.com/gente/20180828/451519716773/tina-fuentes-andrea-fuentes-natacion-sincronizada.html Fallece la nadadora Tina Fuentes a los 34 años] {{In lang|es}}</ref> == Hilingon man == * Listahan kan mga medalya sa Olimpiada sa synchronized swimming == Mga panluwas na sumpay == * [http://www.andreafuentes.es Opisyal na site ni Andrea Fuentes] * [http://www.london2012.com/athlete/fuentes-fache-andrea-1104095/ London 2012 profile] {{Webarchive|url=https://archive.today/20130104030440/http://www.london2012.com/athlete/fuentes-fache-andrea-1104095/ |date=2013-01-04 }} Archived q3ka4uwifr8il7326o5hdkmjv2dxnyt 0 52818 289342 2025-06-12T04:03:53Z Marenel 27288 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1293655051|Jack and the Beanstalk]]" 289342 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" ! colspan="2" class="infobox-above" style="color: #000000; background-color: #cef2e0;" |Si Jack asin an Beanstalk |- class="mw-file-description" href="./File:Journeys_through_Bookland_-_a_new_and_original_plan_for_reading_applied_to_the_world's_best_literature_for_children_(1922)_(14783256495).jpg" | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:Journeys_through_Bookland_-_a_new_and_original_plan_for_reading_applied_to_the_world's_best_literature_for_children_(1922)_(14783256495).jpg|daing kwadro]] |- class="infobox-header" colspan="2" ! colspan="2" class="infobox-header" | Osipon kan mga tawo |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | Pangaran | class="infobox-data" | Si Jack asin an Beanstalk |- ! class="infobox-label" scope="row" | Midbid man bilang | class="infobox-data" | Si Jack asin an Higanteng lalaki |- ! class="infobox-label" scope="row" | Paggrupo ni [[Aarne–Thompson classification system|Aarne-Thompson]] | class="infobox-data" | SA 328 ("An mga Kayamanan kan Higante") |- class="infobox-data" ! class="infobox-label" scope="row" | Nasyon | class="infobox-data" | Reino Unido |- ! class="infobox-label" scope="row" | Ipinublikar kan | class="infobox-data" | [[Benjamin Tabart]], ''An Kasaysayan ni Jack asin kan Bean-Stalk'' (1807)<br /><br /><br /><br /> [[Joseph Jacobs]], ''English Fairy Tales'' (1890) |- class="infobox-data" ! class="infobox-label" scope="row" | Konektado | class="infobox-data" | " [[Jack the Giant Killer|Si Jack an Higanteng Paragadan]] " |} An "Jack and the Beanstalk" sarong Ingles na osipon na may suanoy na ginikanan. Nagluwas ini bilang "An Istorya ni Jack Spriggins asin an Enchanted Bean" kan 1734[1] asin bilang an moralisadong "An Kasaysayan ni Jack asin an Bean-Stalk" ni Benjamin Tabart kan 1807.[2] Si Henry Cole, na nagpublikar sa irarom kan pangaran na Felix Summerly, nagpabantog kan osipon sa The Home Treasury (1845),[3] asin si Joseph Jacobs nagsurat giraray kaini sa English Fairy Tales (1890).[4] An bersyon ni Jacobs iyo an pinaka-komun na pig-iimprenta giraray ngunyan, asin pigtutubodan na mas harani sa mga berbal na bersyon kisa ki Tabart huli ta kulang ini nin moralisasyon.[5] An "Jack and the Beanstalk" iyo an pinakamidbid sa "Jack tales", sarong serye nin mga istorya na nagtatampok kan archetypal na Ingles na bayani asin stock na karakter na si Jack . Susog sa mga parasiyasat sa Durham University asin Universidade Nova de Lisboa, an istorya nagpoon labing limang milenyo na an nakaagi sa Proto-Indo-European, base sa sarong lakop na archaic na porma nin istorya na ngonyan pigklasipikar kan mga folklorist bilang ATU 328 ''The Boy Who Stole Ogre's Treasure'' . <ref name="bbc.com">{{Cite news|last1=BBC|title=Fairy tale origins thousands of years old, researchers say|work=BBC News|date=20 January 2016|url=https://www.bbc.com/news/uk-35358487}}</ref> == Estorya == Si Jack, sarong pobreng aking lalaki sa bukid, ipinabakal an baka kan pamilya sa sarong dakop na magic beans, na nakadisganar na gayo sa saiyang balo nang ina. Alagad, kan mismong bangging idto, an mga pisog nagdakula na nagin sarong dakulaon, halangkaw na poon nin pisog na nakaabot sa mga panganoron. Si Jack nagsakat sa poon nin pisog asin nanompongan an saiyang sadiri sa kastilyo nin sarong bakong makikatood na higante. Naglaog si Jack asin nakua an agom kan higante sa kusina. Sabi ni Jack, "Pwede mo daw akong tawan nin kakanon? Nagugutom na ako!". Tinawan sia kan maboot na agom na babae nin tinapay asin gatas. Mantang siya nagkakakan, an higante nag-uli, kun saen itinago kan agom si Jack sa horno. An higante, na dakulaon asin garo makatatakot, namatean an presensya ni Jack asin nagkurahaw, " Fee-fi-fo-fum, naamoy ko an dugo nin sarong Ingles. Buhay man siya, o gadan na siya, gigilingon ko an saiyang mga tulang tanganing gibohon an sakong tinapay!" Sabi kan agom na babae, "Mayo nin aking lalaki digdi sa laog!" Kaya, kinakan kan higante an saiyang kakanon dangan nagduman sa saiyang kwarto. Kinua niya an saiyang mga sako nin bulawan na sinsilyo, binilang asin itinagama. Dangan nagturog siya. Kan banggi, si Jack nagluwas sa saiyang tagoan, nagkua nin sarong sako nin bulawan na sinsilyo asin nagsakat pababa sa poon nin pisog. Sa harong, itinao niya an mga sinsilyo sa saiyang ina. Maogmahon na marhay an saiyang ina asin marahay an saindang pamumuhay sa laog nin pirang panahon. Nagsakat si Jack sa poon nin pisog asin nagduman giraray sa harong kan higante. Sa giraray, naghagad giraray si Jack nin kakanon sa agom kan higante, alagad mantang nagkakakan siya nagbalik an higante. Si Jack naglukso sa takot asin nagtago sa irarom kan higdaan. Nagkurahaw an higante, "Fee-fi-fo-fum, naamoy ko an dugo nin sarong Ingles. Buhay man siya, o gadan na, gigilingon ko an saiyang mga tulang tanganing gibohon kong tinapay!" Sabi kan agom na babae, "Mayo nin aking lalaki digdi sa laog!" Kinakan kan higante an saiyang kakanon asin nagduman sa saiyang kwarto. Duman, nagkua siya nin sarong manok. Nagkurahaw siya, "Higda!" asin an manok nag-itlog nin bulawan. Kan an higante nakaturog, kinua ni Jack an manok asin nagsakat pababa sa poon nin pisog. An ina ni Jack naogmang marhay saiya. Pakalihis nin pirang aldaw, si Jack nagsakat giraray sa poon nin pisog asin nagduman sa kastilyo kan higante. Sa ikatolong pagkakataon, nasabat ni Jack an agom kan higante asin naghagad nin kakanon. Sa giraray, tinawan siya kan agom kan higante nin tinapay asin gatas. Alagad mantang nagkakakan si Jack, nag-uli an higante. "Fee-fi-fo-fum, naamoy ko an dugo nin sarong Ingles. Buhay man siya, o gadan na, gigilingon ko an saiyang mga tulang tanganing gibohon kong tinapay!" kurahaw kan higante. "Dai ka mag-ulok! Mayo nin aking lalaki digdi!" sabi kan saiyang agom. An higante igwa nin mahiwason na arpa na nakakatugtog nin magagayon na kanta. Mantang nagtuturog an higante, kinua ni Jack an arpa asin madali nang maghale. Bigla, an mahika na arpa nagkurahaw, "Tabang kagurangnan! Sarong aking lalaki an naghahabon sako!" Nagmata an higante asin nahiling si Jack na may darang arpa. Huli sa kaanggotan, nagdalagan siya sa likod ni Jack. Alagad si Jack marikas para saiya. Nagdalagan siya pababa sa poon nin pisog asin nakaabot sa harong. Sinundan siya kan higante pababa. Si Jack marikas na nagdalagan pasiring sa laog kan saiyang harong, nagkua nin palakop, asin pinutol an poon nin pisog. Nahulog asin nagadan an higante. Si Jack asin an saiyang ina mayaman na asin sinda nabubuhay na maogma sagkod pa man.[1] == Origins == [[Ladawan:Walter_Crane19.jpg|wala|thumb| Sa woodcut ni Walter Crane an arpa minaabot tanganing makapot sa poon nin ubas]] An "An Istorya ni Jack Spriggins asin an Enchanted Bean" ipinublikar sa London ni J. Roberts sa ikaduwang edisyon kan Round About Our Coal-Fire kan 1734.[1] Kan 1807, an Ingles na parasurat na si Benjamin Tabart nagpublikar kan The History of Jack and the Bean Stalk, na posibleng pig-edit ni William asin/o Mary Jane Godwin.[2] An istorya mas gurang pa sa mga istoryang ini. Susog sa mga parasiyasat sa Durham University asin sa Universidade Nova de Lisboa, an klase nin osipon (AT 328, The Boy Steals Ogre's Treasure) na kun saen kabali an istorya ni Jack tibaad igwa nin ginikanan na tataramon na Proto-Indo-Europeo (PIE) (an parehong osipon igwa man nin mga variant na Proto-Indo-Iranian),[1] asin an nagkapira naghohona na an istorya naggikan sa millennia (4500 BC sagkod 2500 BC).[2] Sa nagkapirang bersyon kan osipon, an higante dai nginaranan, alagad kadakol na mga dula na nakabasar kaini an nginaranan siyang Blunderbore (an sarong higante na may pangaran na iyan minalataw sa osipon kan ika-18 siglo na "Jack the Giant Killer"). Sa "The Story of Jack Spriggins" an higante nginaranan na Gogmagog.[1] An catchphrase kan higante na "Fee-fi-fo-fum! I smell the blood of an Englishman" minalataw sa King Lear (c. 1606) ni William Shakespeare sa pormang "Fie, foh, and fum, I smell the blood of a British man" (Act 3, Scene 4), [1] asin may kaparehong bagay man sa "Giant the Killer Jack == Analogies == An "Jack and the Beanstalk" sarong Aarne-Thompson tale-type 328, The Treasures of the Giant, na kabali an Italyano na "Thirteenth" asin an Pranses na "How the Dragon Was Tricked" na mga osipon. Si Christine Goldberg nagtutulod na an sistemang Aarne-Thompson bakong sapat para sa osipon huli ta an iba dai kabali an beanstalk, na igwa nin mga analohiya sa ibang klase[1][2] An Magturugang na Grimm nagdrowing nin sarong pagkakaagid sa pag-ultanan kan osipon na ini asin sarong osipon na Aleman, "An Diablo na May Tolong Bulawan na Buhok". An ina o lola kan demonyo minagawe na garo baga an agom kan higante, sarong babaeng pigura na nagpoprotehir sa aki sa maraot na lalaking pigura.[1] Si Iona asin Peter Opie (The Classic Fairy Tales 1974 p.163) nakahiling imbes nin mga pagkakapareho sa osipon ni Grimm na 'The Flail from Heaven'. == Moral perspectives == [[Ladawan:The_Red_Fairy_Book-141.jpg|too|thumb|Jack running from the giant in the ''Red Fairy Book'' (1890) by Andrew Lang]] An orihinal na istorya naglaladawan nin sarong "heroe" na nakakakua nin simpatiya kan agom nin sarong lalaki, nagtatago sa saiyang harong, hinahabon siya, asin sa katapustapusi ginadan siya. Sa moralisadong bersyon ni Tabart, sarong babaeng engkanto an nagpapaliwanag ki Jack na an higante hinabon asin ginadan an saiyang ama na pigpapatunayan an mga aksyon ni Jack bilang pagbalos[1] (sinusunod ni Andrew Lang an bersyon na ini sa Red Fairy Book kan 1890). An istoryang ipinublikar ni Jacobs dai nagtatao nin malinaw na katadungan huli ta mayo sa bersyon na nadangog niya kan siya aki pa, alagad igwa ining mahiwas na tono nin pagbalos sa paagi nin pagsambit kan mga nakaaging pagkakan kan higante nin mga hinabon na baka asin saradit na aki.[2] Dakul na mga modernong interpretasyon an nagsunod ki Tabart asin ginibo an higante na sarong kontrabida, na tinatakot an mga saradit na tawo asin naghahabon sa sainda, kaya si Jack nagin sarong lehitimong bida. Halimbawa, an 1952 na pelikula na pinagbidahan ni Abbott asin Costello an higante binabasol sa kadukhaan sa pamitisan kan poon nin pisog, ta siya naghahabon nin kakanon asin kayamanan asin an manok na nag-iitok nin bulawan na itlog orihinal na pagsasadiri kan pamilya ni Jack. Sa ibang bersyon, ipinapahiling na an higante hinabon an manok asin an arpa sa ama ni Jack. An miniseries sa TV ni Brian Henson kan 2001 na Jack and the Beanstalk: The Real Story bako sanang binabayaan an mga dagdag ni Tabart kundi pigpapakaraot si Jack, na nagpapahiling kan pagkadisganar ni Jim Henson sa mga daing prinsipyong aksyon ni Jack.[1] == Mga Pag-adaptar == === Pelikula asin TV === ==== Mga pelikula sa teatro na may buhay na aksyon ==== [[Ladawan:Jack_and_the_Beanstalk_1917.jpg|thumb|''Jack and the Beanstalk'' (1917)]] * An pinakaenot na adaptasyon sa pelikula ginibo kan 1902 ni Edwin S. Porter para sa Edison Manufacturing Company . * Si Abbott asin Costello nagbida sa sarong 1952 na komiks na pag-istorya giraray kan osipon, na pigprodusir ni Costello asin pigdistribwir kan Warner Bros. * Si Michael Davis an nagdirehir nin sarong adaptasyon kan 1994, na may titulong ''Beanstalk'', na pinagbidahan ni JD Daniels bilang si Jack asin si Stuart Pankin bilang an higante. An pelikula pinaluwas kan Moonbeam Entertainment, an dibisyon nin video para sa mga kaakian kan Full Moon Entertainment . * An 2009 na ''Jack and the Beanstalk'' kan Avalon Family Entertainment sarong hababang badyet na live-action na adaptasyon na pinagbidahan ni Christopher Lloyd, Chevy Chase, James Earl Jones, [[Gilbert Gottfried]], Katey Sagal, Wallace Shawn asin Chloë Grace Moretz . Si Jack pigtutugtog ni Colin Ford . * Sarong pelikula kan Warner Bros. na pigdirehir ni Bryan Singer asin pigbidahan ni Nicholas Hoult bilang Jack an may titulong ''Jack the Giant Slayer'' asin pinaluwas kan Marso 2013. Sa osipon na ini, na pinagsararo sa " Jack the Giant Killer ", si Jack nagsakat sa beanstalk tanganing iligtas an sarong prinsesa asin olangon an sarong pagprobar na kudeta gamit an sarong mahika na korona na matugot sa mga tawo na kontrolon an mga higante. * <nowiki><i id="mw2g">Si Jack the Giant Killer</i></nowiki> sarong 2013 na low-budget na pelikula na adaptasyon gikan sa The Asylum . * Sa 2014 na pelikula na ''Into the Woods'', asin an musikal na pareho an pangaran, saro sa mga pangenot na karakter, si Jack ( Daniel Huttlestone ) nagsakat sa sarong poon nin pisog, arog kan sa orihinal na bersyon. Nakakua siya nin bulawan na arpa, sarong manok na nag-iitok nin bulawan, asin nagkapirang pidaso nin bulawan. An istorya nagpapadagos siring sa orihinal na osipon, alagad nagpapadagos sa nakaaging "maogmang buhay". Sa adaptasyon na ini, an maringis na balo kan higante ( Frances de la Tour ) inaatake an kahadean tanganing hanapon asin gadanon si Jack bilang pagbalos sa saiyang paggadan sa saiyang agom, kun saen an nagkapirang karakter ginadan sa saiyang pag-atake. An agom kan higante sa kahurihurihi ginadan kan mga nawalat na karakter sa istorya. === Literatura === * Si Jack of ''Jack asin an Beanstalk'' iyo an bida kan komiks na ''Jack of Fables'', sarong spin-off kan ''Fables'', na nagtatampok man nin ibang mga elemento gikan sa istorya, arog kan higanteng mga beanstalk asin mga higanteng nabubuhay sa mga panganoron. An Cloud Kingdoms enot na naglataw sa isyu #50 asin ipinapahiling na nag-eeksister sa saindang sadiring inter-dimensional na paagi, na sarong kinaban na sadiri ninda alagad kasabay kaini nag-eeksister sa gabos na ibang kinaban. * Si Roald Dahl isinurat giraray an istorya sa mas moderno asin makatatakot na paagi sa saiyang librong ''Revolting Rhymes'' (1982), kun saen si Jack sa primero nagsayuma na magsakat sa poon nin pisog asin an saiyang ina kaya kinakan kan siya magsakat tanganing magkua kan mga bulawan na dahon sa itaas, na si Jack mismo an nagbawi kan mga dahon pagkatapos na magkaigwa nin lubos na paghugas tanganing an higante dai niya maamoy. An istorya ni ''Jack asin an Beanstalk'' pigtutukoy man sa ''The BFG'' ni Dahl, kun saen an mga maraot na higante gabos natatakot sa "higanteng paragadan" na si Jack, na sinasabing naggagadan nin mga higante gamit an saiyang makatatakot na beanstalk (dawa ngani mayo sa mga higante an nakakaaram kun pano ini ginagamit ni Jack laban sa sainda, an konteksto kan sarong bangungot na an saro sa mga higante nagsusuherir na iniisip ninda na ini beanstalk bilang armas). * Ipinublikar ni James Still ''an Jack and the Wonder Beans'' (1977, ipinublikar giraray kan 1996) sarong pagkakaiba-iba kan Appalachian sa osipon na ''Jack and the Beanstalk'' . Ipinabakal ni Jack an saiyang gurang na baka sa sarong gypsy para sa tolong pisog na garantisado na makakakan saiya sa bilog niyang buhay. Ini pig-adaptar bilang sarong dula para sa pag-awit kan mga kaakian. * Sarong libro para sa mga kaakian, ''an Ginibo ni Jill Mantang Nagsasakat si Jack sa Beanstalk'', ipinublikar kan 2020 ni Edward Zlotkowski. Nangyari ini kasabay kan pakikipagsapalaran ni Jack, alagad ini nag-eestorya kan kun ano an nasabat kan saiyang tugang na babae kan siya nagluwas tanganing tabangan an pamilya asin mga kataed. === Kawat na Bidyo === * Sarong arcade video game, ''Jack the Giantkiller'', an pinaluwas kan Cinematronics kan 1982 asin nakabasar sa istorya. An mga parakawat nagkokontrol ki Jack, asin dapat na magkua nin serye nin mga kayamanan – sarong arpa, sarong sako nin bulawan na sinsilyo, sarong bulawan na ganso asin sarong prinsesa – asin sa kahurihurihi madaog an higante sa paagi nin pagputol kan poon nin pisog. * ''An Jumpin' Kid: Jack to Mame no Ki Monogatari'' pinaluwas kan 1990 sa Hapon para sa Family Computer . Sarong pagpaluwas sa Amerika del Norte an pigplano alagad sa kahurihurihi pig-iskrap. An kawat midbid sa [[Polonya|Poland]], [[Rusya]] asin iba pang mga nasyon na bakong NES sa paagi kan Famiclones * Si Bart Simpson an nagtutugtog kan papel kan pangenot na karakter sa sarong video game ''kan Simpsons'' : ''The Simpsons: Bart &amp;amp; the Beanstalk'' . * ''An Tiny Toon Adventures: Buster and the Beanstalk'' iyo sana an ''Tiny Toon Adventures'' na may relasyon sa video game na pinaluwas para sa MS-DOS asin manlaen-laen na iba pang sistema. Ini pigmukna asin pigpublikar kan Terraglyph Interactive Studios kan 1996. * ''An Tiny Toon Adventures: The Great Beanstalk'' (bisto man sa apod na ''Tiny Toon Adventures: Buster and the Beanstalk'' sa Europa) iyo an pinakaenot na ''Tiny Toon Adventures'' na laro na pinaluwas sa PlayStation . Ini pigdevelop kan Terraglyph Interactive Studios asin pigpublikar kan NewKidCo kan Oktubre 27, 1998. === Kanta === [[Ladawan:Into_the_Woods_(4117870190).jpg|thumb| Si Jack asin an saiyang baka, siring sa ipinapahiling sa sarong produksyon kan ''Into the Woods'']] * An 1986 na musikal ni Stephen Sondheim ''na Into the Woods'' nagtatampok ki Jack, na orihinal na pigladawan ni Ben Wright, kaiba an nagkapirang iba pang mga karakter sa osipon. Sa ikaduwang kabanga kan musikal, an agom kan higante nagsakat sa ikaduwang (dai tinutuyong itinanom) na poon nin pisog tanganing magbalos sa kagadanan kan saiyang agom, na anggot sa pagtraydor ni Jack sa saiyang pagkamapag-istimar. An Giantess dangan an nagin kawsa kan pagkagadan kan ina ni Jack asin iba pang importanteng mga karakter bago siya sa katapustapusi ginadan ni Jack. == Hilingon man == * Kanibalismo nin aki * " Si Jack an Higanteng Paragadan " * Hagdan ni Jacob * Fe, Fi, Fo, Fum, asin Phooey, limang ilaga na nag-orbit sa Bulan kan 1972 sa Apollo 17 * ''Hymiskviða'' * ''An BFG'' == Mga Reperensya == {{Reflist|25em}} bvp15ux3ejd5skyzaiy6t6bt25evueb 0 52819 289343 2025-06-12T04:20:44Z Marenel 27288 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1262992020|Kasa Jizō]]" 289343 wikitext text/x-wiki An Kasa Jizō (笠地蔵) sarong osipon kan mga Hapon manungod sa sarong gurang na mag-agom na an pagkamatinao binalosan kan Jizō, an Hapon na pangaran kan bodhisattva Kṣitigarbha. An istorya parateng ipinapasa kan mga magurang sa saindang mga aki tanganing itadom an mga moral na pamantayan, nin huli ta ini nakabasar sa kaisipan na Budista. Sarong alternatibong titulo, an Kasako Jizō makukua sa Iwate asin Prepekturang Fukushima. An ginikanan kaini yaon sa mga rehiyon nin Tōhoku asin Niigata, na an pinakagurang na dispensasyon gikan sa Hokuriku, siring man sa mga lugar kan Sulnupan na Hapon arog kan Hiroshima asin Kumamoto Prefectures. An eksaktong ginikanan kaini, alagad, dai pa aram. Sarong aldaw sa may niyebeng nasyon igwa nin nag-eerok na gurang nang mag-agom na labi-labi an kapobrehan. Kan Bisperas kan Bagong Taon, narealisar kan mag-agom na dai ninda kayang bakalon an mochi (sarong pangenot na klase nin bagas na kinakakan sa Bagong Taon ). An gurang na lalaki nagdesisyon na magduman sa banwaan tanganing ipabakal an saiyang gibo sa harong ''na kasa'' (mga sombrerong kawayan), alagad an saiyang mga paghihingoa dai nagin mapanggana. Huli sa makatatakot na kamugtakan kan panahon, an gurang na lalaki nagsuko sa trabaho asin nagbaklay pauli. Sa bagyo nin niyebe, an gurang na lalaki nakasabat nin sarong linya nin mga estatuwa ni Jizō, na sainda nagdesisyon siyang itao an saiyang ''kasa'' bilang sarong dolot, siring man tanganing mapagdanay na malinig an saindang mga payo sa niyebe. Alagad, igwa sana siyang igong ''kasa'' na itatao sa gabos apwera sa sarong estatuwa. Tinawan niya an natatadang rebulto kan saiyang ''tenugui'' asin nagpadagos sa saiyang paglakaw. Pagpuli niya sa harong, ipinaabot niya an senaryo sa saiyang agom, na nag-omaw saiya huli sa saiyang birtuosong gibo, na dai pigtutuya an saiyang dai kakayahan na magbakal nin ano man na mochi sa Bagong Taon. Kan bangging idto, mantang nagtuturog an mag-agom, may nag-abot na makosog na tanog hale sa luwas kan harong. Binuksan ninda an pinto tanganing manompongan an sarong dakulang tambak nin kayamanan, na kompuesto nin mga paninda na arog baga nin bagas, gulay, sinsilyong bulawan, asin mochi. An gurang na mag-agom nagmamasid mantang an mga estatuwa ni Jizō nagmamartsa pasiring sa may niyebe na distansya. Huli ta nabayadan an gurang na lalaki sa saiyang pagigin daing kaimotan, an Jizo nagpangyari sa mag-agom na magselebrar kan Bagong Taon. == Analisar == Mantang an osipon igwa nin biswal na basehan sa bodhisattva Kṣitigarbha, an reciprocal na karakter na ipinapahayag kan mga estatuwa nagpapagirumdom kan mga diyos [[Shinto|kan Shintō]] na midbid bilang toshigami . An mga diyos na ini sa pankagabsan pigtutubodan na nagtatao nin marahay na kapaladan para sa Bagong Taon asin nag-eeksister sa manlaen-laen na rehiyonal na porma, arog kan Namahage kan Akita Prefecture asin an [[Toshidon]] kan Kagoshima Prefecture . An kaagid na pagkumpara pwedeng gibohon manungod sa ''marebito'' . Dugang pa, mantang an presensya kan dakol na Jizō may tendensiyang mag-abot sa anom (sa pagsambit sa motibo kan Jizō kan Anom na Kahadean ), an mga pagkakaiba-iba sa laog kan istorya yaon arog kan pagkakaigwa sana nin saro, tolo, pito, o sagkod sa doseng estatuwa. == Mga Pagkakaiba-iba == An nagkapirang pagkakaiba-iba kan istorya iyo an minasunod: * An gurang nagtatao kan saiyang sadiring ''kasa'' imbes na sarong tenugui * An sarong estatuwa ni Jizō nagbabalik kan regalo kan gurang na lalaki imbes na sarong grupo nin mga estatuwa * Sa lugar ni Jizō, an Pitong Maswerteng Diyos nagbalos sa gurang na lalaki * Imbes na mga regalo, an gurang na mag-agom dinara pasiring sa Solnopan na Dalisay na Daga Igwa nin bersyon kan istoryang ini sa Niigata na inaapod na '''''Chijimi Jizō''''' kun saen an gurang na lalaki naggagamit nin tela [[Ojiyachijimi|na ojiyachijimi]] imbes na ''kasa'' . Sa saro pang bersyon, an agom kan gurang na lalaki naggigibo nin mga spool nin hilo tanganing ipabakal sa banwaan. Sa Sulnupan na Hapon, igwa nin pagkakaiba kun saen an gurang na lalaki nagdadara nin sarong estatuwa ni Jizō pabalik sa saiyang harong. Naanggot an saiyang agom asin nagbulos an bagas hale sa hawak kan estatuwa. Huli sa maimot sa mas dakol na bagas, an agom na babae nagtutuktok sa tulak kan estatuwa, na sa puntong iyan an bagas minaontok sa pagbulos. == Hilingon man == == Mga Reperensya == * {{Cite book|title=『昔話・伝説小事典』(Mukashibanashi, Densetsu Kojiten)|last=Nomura|first=Junichi|date=1987|publisher=Mizuumi Shobō|isbn=4-8380-3108-4|page=74}} == Mga panluwas na sumpay == * [https://www.youtube.com/watch?v=3kzcFgS9BFU かさ地蔵]animated depiction na may English closed captioning {{Buddhism topics}} 7mo4ucx080jhl6dpfo71yrmhds1bt9x 289349 289343 2025-06-12T04:50:49Z Filipinayzd 7 289349 wikitext text/x-wiki An '''Kasa Jizō''' (笠地蔵) sarong osipon kan mga Hapon manungod sa sarong gurang na mag-agom na an pagkamatinao binalosan kan Jizō, an Hapon na pangaran kan bodhisattva Kṣitigarbha. An istorya parateng ipinapasa kan mga magurang sa saindang mga aki tanganing itadom an mga moral na pamantayan, nin huli ta ini nakabasar sa kaisipan na Budista. Sarong alternatibong titulo, an Kasako Jizō makukua sa Iwate asin Prepekturang Fukushima. An ginikanan kaini yaon sa mga rehiyon nin Tōhoku asin Niigata, na an pinakagurang na dispensasyon gikan sa Hokuriku, siring man sa mga lugar kan Sulnupan na Hapon arog kan Hiroshima asin Kumamoto Prefectures. An eksaktong ginikanan kaini, alagad, dai pa aram. Sarong aldaw sa may niyebeng nasyon igwa nin nag-eerok na gurang nang mag-agom na labi-labi an kapobrehan. Kan Bisperas kan Bagong Taon, narealisar kan mag-agom na dai ninda kayang bakalon an mochi (sarong pangenot na klase nin bagas na kinakakan sa Bagong Taon ). An gurang na lalaki nagdesisyon na magduman sa banwaan tanganing ipabakal an saiyang gibo sa harong ''na kasa'' (mga sombrerong kawayan), alagad an saiyang mga paghihingoa dai nagin mapanggana. Huli sa makatatakot na kamugtakan kan panahon, an gurang na lalaki nagsuko sa trabaho asin nagbaklay pauli. Sa bagyo nin niyebe, an gurang na lalaki nakasabat nin sarong linya nin mga estatuwa ni Jizō, na sainda nagdesisyon siyang itao an saiyang ''kasa'' bilang sarong dolot, siring man tanganing mapagdanay na malinig an saindang mga payo sa niyebe. Alagad, igwa sana siyang igong ''kasa'' na itatao sa gabos apwera sa sarong estatuwa. Tinawan niya an natatadang rebulto kan saiyang ''tenugui'' asin nagpadagos sa saiyang paglakaw. Pagpuli niya sa harong, ipinaabot niya an senaryo sa saiyang agom, na nag-omaw saiya huli sa saiyang birtuosong gibo, na dai pigtutuya an saiyang dai kakayahan na magbakal nin ano man na mochi sa Bagong Taon. Kan bangging idto, mantang nagtuturog an mag-agom, may nag-abot na makosog na tanog hale sa luwas kan harong. Binuksan ninda an pinto tanganing manompongan an sarong dakulang tambak nin kayamanan, na kompuesto nin mga paninda na arog baga nin bagas, gulay, sinsilyong bulawan, asin mochi. An gurang na mag-agom nagmamasid mantang an mga estatuwa ni Jizō nagmamartsa pasiring sa may niyebe na distansya. Huli ta nabayadan an gurang na lalaki sa saiyang pagigin daing kaimotan, an Jizo nagpangyari sa mag-agom na magselebrar kan Bagong Taon. == Analisar == Mantang an osipon igwa nin biswal na basehan sa bodhisattva Kṣitigarbha, an reciprocal na karakter na ipinapahayag kan mga estatuwa nagpapagirumdom kan mga diyos [[Shinto|kan Shintō]] na midbid bilang toshigami . An mga diyos na ini sa pankagabsan pigtutubodan na nagtatao nin marahay na kapaladan para sa Bagong Taon asin nag-eeksister sa manlaen-laen na rehiyonal na porma, arog kan Namahage kan Akita Prefecture asin an [[Toshidon]] kan Kagoshima Prefecture . An kaagid na pagkumpara pwedeng gibohon manungod sa ''marebito'' . Dugang pa, mantang an presensya kan dakol na Jizō may tendensiyang mag-abot sa anom (sa pagsambit sa motibo kan Jizō kan Anom na Kahadean ), an mga pagkakaiba-iba sa laog kan istorya yaon arog kan pagkakaigwa sana nin saro, tolo, pito, o sagkod sa doseng estatuwa. == Mga Pagkakaiba-iba == An nagkapirang pagkakaiba-iba kan istorya iyo an minasunod: * An gurang nagtatao kan saiyang sadiring ''kasa'' imbes na sarong tenugui * An sarong estatuwa ni Jizō nagbabalik kan regalo kan gurang na lalaki imbes na sarong grupo nin mga estatuwa * Sa lugar ni Jizō, an Pitong Maswerteng Diyos nagbalos sa gurang na lalaki * Imbes na mga regalo, an gurang na mag-agom dinara pasiring sa Solnopan na Dalisay na Daga Igwa nin bersyon kan istoryang ini sa Niigata na inaapod na '''''Chijimi Jizō''''' kun saen an gurang na lalaki naggagamit nin tela [[Ojiyachijimi|na ojiyachijimi]] imbes na ''kasa'' . Sa saro pang bersyon, an agom kan gurang na lalaki naggigibo nin mga spool nin hilo tanganing ipabakal sa banwaan. Sa Sulnupan na Hapon, igwa nin pagkakaiba kun saen an gurang na lalaki nagdadara nin sarong estatuwa ni Jizō pabalik sa saiyang harong. Naanggot an saiyang agom asin nagbulos an bagas hale sa hawak kan estatuwa. Huli sa maimot sa mas dakol na bagas, an agom na babae nagtutuktok sa tulak kan estatuwa, na sa puntong iyan an bagas minaontok sa pagbulos. == Hilingon man == == Mga Reperensya == * {{Cite book|title=『昔話・伝説小事典』(Mukashibanashi, Densetsu Kojiten)|last=Nomura|first=Junichi|date=1987|publisher=Mizuumi Shobō|isbn=4-8380-3108-4|page=74}} == Mga panluwas na sumpay == * [https://www.youtube.com/watch?v=3kzcFgS9BFU かさ地蔵]animated depiction na may English closed captioning {{Buddhism topics}} {{tamboan}} l9zc4g6nu4d686hm3fb68vn8lv8i13y 0 52820 289346 2025-06-12T04:32:59Z Crystal East 25362 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1294773217|Jackie Rice]]" 289346 wikitext text/x-wiki '''Jacqueline Sobreo Rice''' (born April 27, 1990) is a Filipino former actress, model, and singer. Until 2022, she was a contract artist of [[Sparkle GMA Artist Center|GMA Artist Center]]. Rice appeared as the cover girl for ''[[Maxim (magazine)|Maxim]]'' magazine in July 2009 and ''[[FHM]]'' twice in January 2010 and July 2012. ct6n5idjuzqzha9mbhzr31xd8bgifpb 289347 289346 2025-06-12T04:35:29Z Crystal East 25362 289347 wikitext text/x-wiki Si '''Jacqueline Sobreo Rice''' (namundag Abril 27, 1990) iyo an sarong Filipinong dating aktres, modelo, asin parakanta. Sagkod 2022, saro siyang contract artist kan [[Sparkle GMA Artist Center|GMA Artist Center]]. Naglataw si Rice bilang sarong cover girl para sa ''[[Maxim (magazine)|Maxim]]'' magazine kaidtong Hulyo 2009 asin sa ''[[FHM]]'' duwang beses kaidtong Enero 2010 asin Hulyo 2012. ==Toltolan== {{reflist}} {{stub}} l0cy20alc0rzunnit7p3yw70w8kxuny 289348 289347 2025-06-12T04:36:24Z Crystal East 25362 289348 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Jackie Rice | image = Jackie Rice (Actress).jpg | birth_name = Jacqueline Sobreo Rice | birth_date = {{Birth date and age|1990|4|27}} | birth_place = [[Dinalupihan, Bataan]], Philippines | nationality = Filipino | other_names = | occupation = {{hlist|Actress|model|singer|}} | years_active = 2005–2022 | agent = [[Sparkle GMA Artist Center]] (2005–2022) | signature = Jackie rice signature.svg | partner = Andrew Lopez (2020) }} Si '''Jacqueline Sobreo Rice''' (namundag Abril 27, 1990) iyo an sarong Filipinong dating aktres, modelo, asin parakanta. Sagkod 2022, saro siyang contract artist kan [[Sparkle GMA Artist Center|GMA Artist Center]]. Naglataw si Rice bilang sarong cover girl para sa ''[[Maxim (magazine)|Maxim]]'' magazine kaidtong Hulyo 2009 asin sa ''[[FHM]]'' duwang beses kaidtong Enero 2010 asin Hulyo 2012. ==Toltolan== {{reflist}} {{stub}} 19539z4wkk12k9bxrnkiqtai4nuhltp 0 52821 289354 2025-06-12T05:33:22Z Marenel 27288 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1287418569|Kachi-kachi Yama]]" 289354 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Rabbit's_Triumph_-_climax_of_the_Kachi-kachi_Yama.markings_of_Ogata_Gekko.detail_-_image_for_k-k_y_article.version_1.wittig_collection_-_painting_22.png|too|thumb|326x326px| An kulminasyon na eksena kan ''Kachi-kachi Yama'', kun saen an kuneho hinampak an naglulubog nang ''tanuki'' gamit an sarong sagwan, asin ihinahayag an saiyang pagbalos. Detalye gikan sa sarong pinturang Hapon kan mga taon 1890-1900.]] An Kachi-kachi Yama (かちかち山, an kachi-kachi na sarong onomatopoeia kan tanog na ginigibo kan kalayo asin an yama na nangangahulugan na "bukid", na pigtatradusir sa "Bukid nin Kalayo"), na midbid man bilang Kachi-Kachi Mountain asin An Paraoma asin an Badger, sarong tanlain na Hapon na sarong tanuki, imbes na an mas parateng maribok, mayaman na parainom. == Estorya == [[Ladawan:Japanese_Fairy_Book_-_Ozaki_-_044.png|wala|thumb| An nakagapos ''na tanuki'' na nag-aakit sa babae na butasan siya, gikan sa ''[[The Japanese Fairy Book]]'']] Sa istorya, sarong lalaki an nakadakop nin sarong nakakapurisaw ''na tanuki'' sa saiyang mga oma, asin iginakod ini sa sarong kahoy tanganing gadanon asin lutuon ini sa huri. Kan an lalaki maghale pasiring sa banwaan, an ''tanuki'' naghibi asin nakimaherak sa agom kan lalaki na naggigibo nin ''mochi'', sarong mahamis na putaheng bagas, na patalingkason sia, na nanunuga na tatabangan nia sia. Pinatalingkas kan agom na babae an hayop, tangani sanang ini an magbirik saiya asin gadanon siya. An ''tanuki'' dangan nagplano nin sarong foul trick. Gamit an kakayahan kaini na magbago nin porma, an ''tanuki'' nagsagin-sagin na agom asin nagluto nin sopas, na ginagamit an laman kan gadan na babae. Pag-uli kan lalaki, pigserbihan siya kan ''tanuki'' kan sabaw. Pagkatapos kan pagkakan, an ''tanuki'' nagbalik sa orihinal na itsura kaini asin naghayag kan saiyang pagtraydor bago nagdulag asin binayaan an pobreng tawo sa pagkabigla asin kamunduan. Bago maghale an ''tanuki'', pinagngisihan niya an lalaki asin nagsabi, "Ika na gurang na parakakan nin agom! Dai mo nahiling an mga tulang sa irarom kan salog?". Dawa ngani hinabol kan lalaki an ''tanuki'', nakadulag an ''tanuki'' . === An kuneho nag-ayon sa === [[Ladawan:Japanese_Fairy_Book_-_Ozaki_-_049.png|thumb| An bugkos sinulo]] An mag-agom nagin marahay na magkatood sa sarong kuneho na nakaistar sa harani. An kuneho nagrani sa lalaki asin sinabihan ini na ini an mabalos sa pagkagadan kan saiyang agom. Sa pagsaginsagin na makipag-amigo sa ''tanuki'', an kuneho imbes pinasakitan ini sa manlaen-laen na paagi, poon sa paghulog nin salag nin putyukan sa ibabaw kaini sagkod sa 'pagbolong' kan mga kagat gamit an sarong [[Sili|paminta]] na kataplas na naglalaad. An titulo kan istorya gikan sa orog na masakit na trick na ginibo kan kuneho. Mantang an ''tanuki'' may darang magabat na karga nin sindi sa saiyang likod tanganing maggibo nin kalayo para sa banggi, siya nagagabat na gayo kaya dai niya tulos narisa kan sinulo kan kuneho an sindi. Dai nahaloy, an tanog nin pag-itok nakaabot sa talinga kaini asin hinapot kaini an kuneho kun ano an tanog. "Iyan si ''Kachi-Kachi Yama'' " an simbag kan kuneho. "Bakong harayo kita digdi, kaya bakong makangangalas na madadangog mo ini!". Sa katapustapusi, an kalayo nakaabot sa likod kan tanuki, na sinulo iyan nin grabe, alagad dai iyan nagadan. === Sarong baroto na gibo sa laboy === An ''tanuki'' nag-agyat sa kuneho sa sarong buhay o kagadanan na kompetisyon tanganing patunayan kun siisay an mas marahay na linalang. An lambang saro sainda dapat na maggibo nin sarong baroto asin magdalagan sa sarong danaw sa laog kaini. An kuneho nag-ukit kan saiyang baroto hale sa sarong natumba na poon nin kahoy, alagad an lolong ''na tanuki'' naggibo nin sarong baroto na gibo sa laboy. Sa ibang bersyon an kuneho an naggibo kan duwang baroto. An duwang kakompetensya pantay-pantay sa primero, alagad an baroto na gibo sa laboy kan tanuki nagpoon na matunaw sa tahaw kan danaw. Mantang an ''tanuki'' dai nagigibo sa saiyang pakikipaglaban na magdanay na naglalataw, an kuneho nagproklamar kan saiyang pakikikatood sa mag-agom na tawo, asin na ini an padusa kan tanuki para sa saiyang makatatakot na mga gibo. Sa ibang bersyon an kuneho tinatamaan an ''tanuki'' gamit an saiyang sagwan tanganing maseguro na siya malubog. An kuneho dangan nagbalik sa harong kan gurang na lalaki asin sinabi saiya an manungod sa pagbalos, na nakapaginhawa sa gurang na lalaki. Nagpapasalamat siya sa kuneho sa saiyang ginibo. === Mga Pagkakaiba-iba === Igwa pang ibang mga bersyon na nagbabago kan nagkapirang detalye kan istorya, arog kan grabe kan ginibo kan tanuki sa babae asin kun pano nakua kan ''tanuki'' an baroto na gibo sa laboy. == Mga reperensia sa presenteng panahon == An Mt. Kachi Kachi asin an Tenjō-Yama Park kaini na Mt. Kachi Kachi Ropeway nanonongod sa istoryang ini asin igwa nin mga estatuwa na naglaladawan nin mga parte kan istorya. An istasyon nin tren kan Shikoku Tanuki Train Line sa Hapon naggagamit kan slogan na "An samong mga tren bakong gibo sa laboy", sarong direktang pagsambit sa osipon na "Kachi-Kachi Yama". Sa anime na Kuroko no Basuke (S3E7), kan si Ryota Kise nagkurahaw sa kaogmahan manungod sa saiyang enot na laro bilang sarong starter para ki Teiko, si Atsushi Murasakibara nagsabi na pupugulan niya sinda asin ilulunod sinda arog kan sarong baroto na gibo sa laboy, na si Shintaro Midorima direktang nagtutukdo ki Kachi-kachi Yama An istorya kan video game ''na Keio Flying Squadron'' {{'}} kan osipon, na may sarong babaeng kuneho, si Rami Nanahikari, na nakalunad sa saiyang dragon na si Spot tanganing kuanon an hinabon na susi kan saiyang suanoy na pamilya hale sa super intelihenteng ''tanuki'', si Dr. Pon Eho. An paradisenyo nin mga kawat na si Satoru Honda an nagmukna asin nagpili ki Rami bilang pangenot na bida huli ta siya nagtutubod na huli ta an sarong kuneho iyo an pangenot na karakter dai nangangahulugan na ini dapat na sarong aktuwal na kuneho, asin nag-isip manongod sa mga babaeng kuneho kun iniisip sinda. An manwal para sa sequel kan laro, ''an Keio Flying Squadron 2'', igwa pa ngani nin kahoy na panggatong asin mga baroto na gibo sa laboy na nakalista sa profile ni Dr. Pon bilang saiyang mga habo, sa pagsambit sa istorya. Sa video game na ''Super Mario Sunshine'', sa lebel na "Noki Bay", nasabat ni Mario an sarong "Tanooki" na nagtatao nin libreng pagsakay sa mga baroto na gibo sa laboy, sarong malinaw na pagsambit sa baroto na ginamit kan ''tanuki'' sa osipon na ini. Mantang an mga barotong ini puedeng magdanay na naglalataw, iyan matunaw kun sinda magdadanay na dai naghihiro nin halawig na panahon o kun sinda makabangga nin sarong bagay. An saro pang reperensya sa sarong produkto kan Nintendo makukua sa panlaog na pangaran para sa saindang in-house, custom NES emulator (na an pangaran Kachikachi) na pre-installed sa NES Classic Edition . Sa anime ''na Hoozuki no Reitetsu'', an kuneho saro sa pinakamarahay na parapasakit sa Impiyerno, na nag-aanggot nin buta kun may nagsasabi kan tataramon na ''tanuki'' /raccoon. Sa anime ''na Heya Camp'', an mga pangenot na karakter nagbisita sa Mt. Kachi Kachi asin isinaysay an osipon mantang nagsasakay sa ropeway. Salang paggirumdom ninda kan mga detalye, alagad, pighahalo an mga porsyon kan pabula na An Pawikan asin an Liebre siring man an paghale kan makaturotristeng tono kan orihinal, kaiba an pahayag na, "Sinda gabos nabuhay na maogma sagkod pa man." An gabos na ini nagseserbing makalibog sa ibang mga paradalan sa cable car kaiba ninda. Sa anime ''na BNA'', an mga karakter sa sarong kalaban na sports team nagtutuya sa mayor na karakter na si Michiru (sarong tanuki Beastman ) sa pagsabi na dapat siyang maggibo nin sarong baroto na gibo sa laboy imbes na mag-aling nin baseball. Sa mobile video game ''na The Battle Cats'', igwa nin sarong yunit sa laro na inaapod na Kachi-Kachi. An yunit sarong modernisadong bersyon kan parte kan istorya na nagdadara nin kahoy. An raccoon may darang kahoy, asin an sarong pusa igwa nin flamethrower, na nagbabadil sa raccoon. An mga raccoon nagduduko asin an kalayo naghuhuyop sa kalaban. Sa lebel 10, ini nag-evolve pasiring sa Fire Squad Kachiyama. An yunit na ini sarong raccoon na nagkokontrol kan hose kan sarong fire truck, na kadakol na mga pusa an nagmamaneho kaini, alagad, bakong arog kan tunay na mga fire truck, an fire truck na ini nagpapaputok nin aktuwal na mga bola nin kalayo. Sa lebel 30 gamit an catfruit ini nag-evolve pasiring sa Kachiyama Assault Brigade asin an fire truck nagkakaigwa nin kolor, siring man nagkakaigwa nin mas rikas asin nagbabago kan saiyang kakayahan. Sa stage play kan Ace Attorney na "Turnabout Gold Medal", igwa nin eksena kun saen an bida na si Phoenix Wright asin an kalaban na piskal na si Franziska Von Karma nagdidiskutiran sa virtual reality manungod sa mga elemento kan istorya arog kan kuneho asin an tanuki, sunod-sunod. Sa anime ''na Urusei Yatsura'', sarong aki an nagproklamar na "Ini si Kachi-Kachi Yama!" kan mahiling an pangenot na karakter na si Ataru na nagdadalagan mantang an saiyang mga gubing sinusulo kan nagsusuportang karakter na si Ten. Sa manga na False Child an nagbabagong porma na tanuki na bida nagpili kan librong ini sa libreriya bago siya nadisganar sa pagpili kaini kan saiyang surrogate mother figure. An sarong nag-aagi na pagsambit sa istoryang ini nangyayari sa animated na pelikula ''na Pom Poko'' (1994, [[Studio Ghibli]] ). == Dangog == An Kachi-Kachi Yama sarong Satoyama(里山,さとやま, termino sa Hapon na pig-aaplikar sa sona kan linderos o lugar sa pag-ultanan kan mga pamitisan kan bukid asin patag na daga na pwedeng atanuman.) An aroaldaw na buhay kan mga tawo kan mga suanoy na panahon na harani sa naturalesa naggibo nin kadakol na mga osipon na Hapon. Siring man, masasabutan ta an saindang estilo nin pamumuhay asin an pagmati kan naturalesa gikan sa mga osipon kan mga Hapon. == Bersyon ni Osamu Dazai == Isinurat giraray [[Osamu Dazai|ni Osamu Dazai]] an Kachi-Kachi Yama sa saiyang orihinal na interpretasyon sa Otogi-zōshi (お伽草紙, sarong koleksyon nin mga halipot na istoryang Hapon), sarong nakagagadan na istorya kun saen an kuneho sarong magayon na tin-edyer na daragita na mapag-isip asin maringis, asin an tanuki sarong lolong na lalaki na namomoot asin nagdadanay na nagsusunod saiya. == Hilingon man == * ''Bunbuku Chagama'', saro pang osipon kan mga Hapon manungod sa ''tanuki'' == Mga Reperensya == {{Reflist}}2. https://www.jstage.jst.go.jp/article/jjsk/56/0/56_KJ00005650324/_pdf/-char/ja 3.太宰治『御伽草子』新潮社、1972年 4. https://komajo.repo.nii.ac.jp/index.php?action=repository_action_common_download&item_id=679&item_no=1&attribute_id=19&file_no=1&page_id=13&block_id=21、p,11 == Mga panluwas na sumpay == {{Commons category-inline|Kachi-kachi Yama}} Ingles Wikisource igwa nin orihinal na teksto na may relasyon sa artikulong ini: An Paraoma asin an Teson Kach-Kachi Mountain facsimile kan sarong huring ika-19 siglong may ilustrasyon na bersyon kan libro nin istorya kan aki, sa Ingles [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] phrrvc38aoec5nwxecw3002u880mlh3 289358 289354 2025-06-12T06:25:40Z Filipinayzd 7 289358 wikitext text/x-wiki [[Ladawan:Rabbit's_Triumph_-_climax_of_the_Kachi-kachi_Yama.markings_of_Ogata_Gekko.detail_-_image_for_k-k_y_article.version_1.wittig_collection_-_painting_22.png|too|thumb|326x326px| An kulminasyon na eksena kan ''Kachi-kachi Yama'', kun saen an kuneho hinampak an naglulubog nang ''tanuki'' gamit an sarong sagwan, asin ihinahayag an saiyang pagbalos. Detalye gikan sa sarong pinturang Hapon kan mga taon 1890-1900.]] An '''Kachi-kachi Yama''' (かちかち山, an kachi-kachi na sarong onomatopoeia kan tanog na ginigibo kan kalayo asin an yama na nangangahulugan na "bukid", na pigtatradusir sa "Bukid nin Kalayo"), na midbid man bilang Kachi-Kachi Mountain asin An Paraoma asin an Badger, sarong tanlain na Hapon na sarong tanuki, imbes na an mas parateng maribok, mayaman na parainom. == Estorya == [[Ladawan:Japanese_Fairy_Book_-_Ozaki_-_044.png|wala|thumb| An nakagapos ''na tanuki'' na nag-aakit sa babae na butasan siya, gikan sa ''[[The Japanese Fairy Book]]'']] Sa istorya, sarong lalaki an nakadakop nin sarong nakakapurisaw ''na tanuki'' sa saiyang mga oma, asin iginakod ini sa sarong kahoy tanganing gadanon asin lutuon ini sa huri. Kan an lalaki maghale pasiring sa banwaan, an ''tanuki'' naghibi asin nakimaherak sa agom kan lalaki na naggigibo nin ''mochi'', sarong mahamis na putaheng bagas, na patalingkason sia, na nanunuga na tatabangan nia sia. Pinatalingkas kan agom na babae an hayop, tangani sanang ini an magbirik saiya asin gadanon siya. An ''tanuki'' dangan nagplano nin sarong foul trick. Gamit an kakayahan kaini na magbago nin porma, an ''tanuki'' nagsagin-sagin na agom asin nagluto nin sopas, na ginagamit an laman kan gadan na babae. Pag-uli kan lalaki, pigserbihan siya kan ''tanuki'' kan sabaw. Pagkatapos kan pagkakan, an ''tanuki'' nagbalik sa orihinal na itsura kaini asin naghayag kan saiyang pagtraydor bago nagdulag asin binayaan an pobreng tawo sa pagkabigla asin kamunduan. Bago maghale an ''tanuki'', pinagngisihan niya an lalaki asin nagsabi, "Ika na gurang na parakakan nin agom! Dai mo nahiling an mga tulang sa irarom kan salog?". Dawa ngani hinabol kan lalaki an ''tanuki'', nakadulag an ''tanuki'' . === An kuneho nag-ayon sa === [[Ladawan:Japanese_Fairy_Book_-_Ozaki_-_049.png|thumb| An bugkos sinulo]] An mag-agom nagin marahay na magkatood sa sarong kuneho na nakaistar sa harani. An kuneho nagrani sa lalaki asin sinabihan ini na ini an mabalos sa pagkagadan kan saiyang agom. Sa pagsaginsagin na makipag-amigo sa ''tanuki'', an kuneho imbes pinasakitan ini sa manlaen-laen na paagi, poon sa paghulog nin salag nin putyukan sa ibabaw kaini sagkod sa 'pagbolong' kan mga kagat gamit an sarong [[Sili|paminta]] na kataplas na naglalaad. An titulo kan istorya gikan sa orog na masakit na trick na ginibo kan kuneho. Mantang an ''tanuki'' may darang magabat na karga nin sindi sa saiyang likod tanganing maggibo nin kalayo para sa banggi, siya nagagabat na gayo kaya dai niya tulos narisa kan sinulo kan kuneho an sindi. Dai nahaloy, an tanog nin pag-itok nakaabot sa talinga kaini asin hinapot kaini an kuneho kun ano an tanog. "Iyan si ''Kachi-Kachi Yama'' " an simbag kan kuneho. "Bakong harayo kita digdi, kaya bakong makangangalas na madadangog mo ini!". Sa katapustapusi, an kalayo nakaabot sa likod kan tanuki, na sinulo iyan nin grabe, alagad dai iyan nagadan. === Sarong baroto na gibo sa laboy === An ''tanuki'' nag-agyat sa kuneho sa sarong buhay o kagadanan na kompetisyon tanganing patunayan kun siisay an mas marahay na linalang. An lambang saro sainda dapat na maggibo nin sarong baroto asin magdalagan sa sarong danaw sa laog kaini. An kuneho nag-ukit kan saiyang baroto hale sa sarong natumba na poon nin kahoy, alagad an lolong ''na tanuki'' naggibo nin sarong baroto na gibo sa laboy. Sa ibang bersyon an kuneho an naggibo kan duwang baroto. An duwang kakompetensya pantay-pantay sa primero, alagad an baroto na gibo sa laboy kan tanuki nagpoon na matunaw sa tahaw kan danaw. Mantang an ''tanuki'' dai nagigibo sa saiyang pakikipaglaban na magdanay na naglalataw, an kuneho nagproklamar kan saiyang pakikikatood sa mag-agom na tawo, asin na ini an padusa kan tanuki para sa saiyang makatatakot na mga gibo. Sa ibang bersyon an kuneho tinatamaan an ''tanuki'' gamit an saiyang sagwan tanganing maseguro na siya malubog. An kuneho dangan nagbalik sa harong kan gurang na lalaki asin sinabi saiya an manungod sa pagbalos, na nakapaginhawa sa gurang na lalaki. Nagpapasalamat siya sa kuneho sa saiyang ginibo. === Mga Pagkakaiba-iba === Igwa pang ibang mga bersyon na nagbabago kan nagkapirang detalye kan istorya, arog kan grabe kan ginibo kan tanuki sa babae asin kun pano nakua kan ''tanuki'' an baroto na gibo sa laboy. == Mga reperensia sa presenteng panahon == An Mt. Kachi Kachi asin an Tenjō-Yama Park kaini na Mt. Kachi Kachi Ropeway nanonongod sa istoryang ini asin igwa nin mga estatuwa na naglaladawan nin mga parte kan istorya. An istasyon nin tren kan Shikoku Tanuki Train Line sa Hapon naggagamit kan slogan na "An samong mga tren bakong gibo sa laboy", sarong direktang pagsambit sa osipon na "Kachi-Kachi Yama". Sa anime na Kuroko no Basuke (S3E7), kan si Ryota Kise nagkurahaw sa kaogmahan manungod sa saiyang enot na laro bilang sarong starter para ki Teiko, si Atsushi Murasakibara nagsabi na pupugulan niya sinda asin ilulunod sinda arog kan sarong baroto na gibo sa laboy, na si Shintaro Midorima direktang nagtutukdo ki Kachi-kachi Yama An istorya kan video game ''na Keio Flying Squadron'' {{'}} kan osipon, na may sarong babaeng kuneho, si Rami Nanahikari, na nakalunad sa saiyang dragon na si Spot tanganing kuanon an hinabon na susi kan saiyang suanoy na pamilya hale sa super intelihenteng ''tanuki'', si Dr. Pon Eho. An paradisenyo nin mga kawat na si Satoru Honda an nagmukna asin nagpili ki Rami bilang pangenot na bida huli ta siya nagtutubod na huli ta an sarong kuneho iyo an pangenot na karakter dai nangangahulugan na ini dapat na sarong aktuwal na kuneho, asin nag-isip manongod sa mga babaeng kuneho kun iniisip sinda. An manwal para sa sequel kan laro, ''an Keio Flying Squadron 2'', igwa pa ngani nin kahoy na panggatong asin mga baroto na gibo sa laboy na nakalista sa profile ni Dr. Pon bilang saiyang mga habo, sa pagsambit sa istorya. Sa video game na ''Super Mario Sunshine'', sa lebel na "Noki Bay", nasabat ni Mario an sarong "Tanooki" na nagtatao nin libreng pagsakay sa mga baroto na gibo sa laboy, sarong malinaw na pagsambit sa baroto na ginamit kan ''tanuki'' sa osipon na ini. Mantang an mga barotong ini puedeng magdanay na naglalataw, iyan matunaw kun sinda magdadanay na dai naghihiro nin halawig na panahon o kun sinda makabangga nin sarong bagay. An saro pang reperensya sa sarong produkto kan Nintendo makukua sa panlaog na pangaran para sa saindang in-house, custom NES emulator (na an pangaran Kachikachi) na pre-installed sa NES Classic Edition . Sa anime ''na Hoozuki no Reitetsu'', an kuneho saro sa pinakamarahay na parapasakit sa Impiyerno, na nag-aanggot nin buta kun may nagsasabi kan tataramon na ''tanuki'' /raccoon. Sa anime ''na Heya Camp'', an mga pangenot na karakter nagbisita sa Mt. Kachi Kachi asin isinaysay an osipon mantang nagsasakay sa ropeway. Salang paggirumdom ninda kan mga detalye, alagad, pighahalo an mga porsyon kan pabula na An Pawikan asin an Liebre siring man an paghale kan makaturotristeng tono kan orihinal, kaiba an pahayag na, "Sinda gabos nabuhay na maogma sagkod pa man." An gabos na ini nagseserbing makalibog sa ibang mga paradalan sa cable car kaiba ninda. Sa anime ''na BNA'', an mga karakter sa sarong kalaban na sports team nagtutuya sa mayor na karakter na si Michiru (sarong tanuki Beastman ) sa pagsabi na dapat siyang maggibo nin sarong baroto na gibo sa laboy imbes na mag-aling nin baseball. Sa mobile video game ''na The Battle Cats'', igwa nin sarong yunit sa laro na inaapod na Kachi-Kachi. An yunit sarong modernisadong bersyon kan parte kan istorya na nagdadara nin kahoy. An raccoon may darang kahoy, asin an sarong pusa igwa nin flamethrower, na nagbabadil sa raccoon. An mga raccoon nagduduko asin an kalayo naghuhuyop sa kalaban. Sa lebel 10, ini nag-evolve pasiring sa Fire Squad Kachiyama. An yunit na ini sarong raccoon na nagkokontrol kan hose kan sarong fire truck, na kadakol na mga pusa an nagmamaneho kaini, alagad, bakong arog kan tunay na mga fire truck, an fire truck na ini nagpapaputok nin aktuwal na mga bola nin kalayo. Sa lebel 30 gamit an catfruit ini nag-evolve pasiring sa Kachiyama Assault Brigade asin an fire truck nagkakaigwa nin kolor, siring man nagkakaigwa nin mas rikas asin nagbabago kan saiyang kakayahan. Sa stage play kan Ace Attorney na "Turnabout Gold Medal", igwa nin eksena kun saen an bida na si Phoenix Wright asin an kalaban na piskal na si Franziska Von Karma nagdidiskutiran sa virtual reality manungod sa mga elemento kan istorya arog kan kuneho asin an tanuki, sunod-sunod. Sa anime ''na Urusei Yatsura'', sarong aki an nagproklamar na "Ini si Kachi-Kachi Yama!" kan mahiling an pangenot na karakter na si Ataru na nagdadalagan mantang an saiyang mga gubing sinusulo kan nagsusuportang karakter na si Ten. Sa manga na False Child an nagbabagong porma na tanuki na bida nagpili kan librong ini sa libreriya bago siya nadisganar sa pagpili kaini kan saiyang surrogate mother figure. An sarong nag-aagi na pagsambit sa istoryang ini nangyayari sa animated na pelikula ''na Pom Poko'' (1994, [[Studio Ghibli]] ). == Dangog == An Kachi-Kachi Yama sarong Satoyama(里山,さとやま, termino sa Hapon na pig-aaplikar sa sona kan linderos o lugar sa pag-ultanan kan mga pamitisan kan bukid asin patag na daga na pwedeng atanuman.) An aroaldaw na buhay kan mga tawo kan mga suanoy na panahon na harani sa naturalesa naggibo nin kadakol na mga osipon na Hapon. Siring man, masasabutan ta an saindang estilo nin pamumuhay asin an pagmati kan naturalesa gikan sa mga osipon kan mga Hapon. == Bersyon ni Osamu Dazai == Isinurat giraray [[Osamu Dazai|ni Osamu Dazai]] an Kachi-Kachi Yama sa saiyang orihinal na interpretasyon sa Otogi-zōshi (お伽草紙, sarong koleksyon nin mga halipot na istoryang Hapon), sarong nakagagadan na istorya kun saen an kuneho sarong magayon na tin-edyer na daragita na mapag-isip asin maringis, asin an tanuki sarong lolong na lalaki na namomoot asin nagdadanay na nagsusunod saiya. == Hilingon man == * ''Bunbuku Chagama'', saro pang osipon kan mga Hapon manungod sa ''tanuki'' == Mga Reperensya == {{Reflist}}2. https://www.jstage.jst.go.jp/article/jjsk/56/0/56_KJ00005650324/_pdf/-char/ja 3.太宰治『御伽草子』新潮社、1972年 4. https://komajo.repo.nii.ac.jp/index.php?action=repository_action_common_download&item_id=679&item_no=1&attribute_id=19&file_no=1&page_id=13&block_id=21、p,11 == Mga panluwas na sumpay == {{Commons category-inline|Kachi-kachi Yama}} Ingles Wikisource igwa nin orihinal na teksto na may relasyon sa artikulong ini: An Paraoma asin an Teson Kach-Kachi Mountain facsimile kan sarong huring ika-19 siglong may ilustrasyon na bersyon kan libro nin istorya kan aki, sa Ingles {{poon}} [[Kategorya:Pages with unreviewed translations]] etqz0i76xuku7kt4xjex7q612bd6oom 0 52822 289357 2025-06-12T06:21:08Z Merryrhose 24133 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1288504481|Sylvia Plath effect]]" 289357 wikitext text/x-wiki An epekto ni Sylvia Plath iyo an pangyayari na an mga pararawitdawit mas madaling magkaigwa nin helang sa isip kisa sa ibang mga parasurat na may pagkamapagmukna. An termino pigmukna kan 2001 kan sikologo na si James C. Kaufman, asin an mga implikasyon asin posibilidad para sa pagsiyasat sa maabot na panahon pinag-oolayan.[1] An epekto ipinangaran sa autor na si Sylvia Plath, na nagadan sa paagi nin paggadan sa edad na 30. Sa pagtogdok sa mas pankagabsan na pagsiyasat na, poon sa amay na pagkahoben sagkod sa pagkaadulto, an mga babae doble an posibilidad na makaeksperyensya nin depresyon kisa sa mga lalaki, [1] an gibo ni Kaufman orog pang nagpahiling na an mga babaeng pararawitdawit mas posibleng makaeksperyensya nin helang sa isip kisa sa arin man na ibang klase nin mga parasurat. Dugang pa, an mga babaeng pararawitdawit mas posibleng magkaigwa nin helang sa isip kisa sa ibang mga bantog na babae, arog kan mga pulitiko, aktres, asin artista.[2][3] Dawa ngani kadakol na mga pag-aadal (halimbawa, Andreasen, 1987; Jamison, 1989; Ludwig, 1995) an nagpahiling na an mga parasurat na may pagkamapagmukna madaling magkaigwa nin helang sa isip,[1][2][3] an relasyon na ini dai pa napag-aadalan nin hararom. Si Kaufman mismo nagsurat nin sarong editoryal para sa Europe's Journal of Psychology[1] na pigklasipikar an saiyang essay bilang bakong eksakto asin nagsabi na "Mantang ako naghihinog asin nag-aadal nin mas dakol na aspeto nin pagkamapagmukna, ako bakong gayong naoogma manongod sa legasiya kan Sylvia Plath Effect [...] Naggibo ako nin nagkapirang argumento tumang sa importansya kan sakuyang sadiring gibo".[1] An helang asin paggadan ni Plath nagbunga nin kadakol na mga artikulo sa mga siyentipikong journal, alagad haros gabos nakasentro sa mga isyu nin paliwanag na psychodynamic asin dai nagin mapanggana sa pag-atubang nin direkta sa kasaysayan kan klinika asin diagnosis. Dai manenegaran, an pananaw lakop nang naglakop na an saiya sarong tipikal na Bipolar disorder.[1] '''Nagsusuportar na ebidensya''' Sa sarong pag-aadal, 1,629 na parasurat an pig-analisar para sa mga senyales nin helang sa isip. An mga babaeng pararawitdawit napag-araman na mas posibleng makaeksperyensya nin helang sa isip kisa sa mga babaeng parasurat nin fiction o mga lalaking parasurat nin anuman na klase. An saro pang pag-aadal pinalawig an pag-analisar sa 520 na mga bantog na babae (mga pararawitdawit, mga parasurat nin fiction, mga parasurat na bakong fiction, mga biswal na artista, mga politiko, asin mga aktres), asin giraray napag-araman na an mga pararawitdawit mas posibleng makaeksperyensya nin helang sa isip.[1] Sa saro pang pag-aadal na ginibo kan Departamento nin Psychiatry sa University of Kentucky Medical Center, an mga babaeng parasurat napag-araman na mas posibleng magtios bako sanang nin mga diperensya sa pagmati, kundi pati na nin mga pag-atake nin takot, pankagabsan na kahaditan, pag-abuso sa droga, asin mga diperensya sa pagkakan. An mga bilang nin dakol na diperensya sa isip mas halangkaw man sa mga parasurat na ini. Dawa ngani dai ini napag-aadalan nin hararom, an pang-aabuso sa panahon nin pagkaaki (pisikal o sekswal) nagluwas man bilang sarong posibleng kontribusyon sa mga isyung sikolohikal sa pagkaadulto. An pinagsararong mga marka sa psychopathology kan mga subject, an saindang ibinaretang pagkabantad sa pang-aabuso kan sinda aki pa, mga kadepisilan sa isip kan saindang mga ina, asin an pinagsararong mga marka sa pagkamapagmukna kan saindang mga magurang nagrepresentar nin mga mahalagang prediktor kan saindang mga helang. An halangkaw na bilang kan nagkapirang emosyonal na diperensya sa mga babaeng parasurat nagsuherir nin direktang relasyon sa pag-ultanan kan pagkamapagmukna asin sikopatolohiya, alagad an mga relasyon bakong malinaw. Siring sa ipinapahiling kan mga resulta kan predictive analysis, an mga bagay na pamilyar asin kapalibutan minalataw man na igwa nin papel.[1] '''Si Sylvia Plath asin an saiyang kagadanan''' Pakatapos nin nagkapirang pagprobar na maghugot, namatean ni John Horder (an saiyang dayupot na katood) na si Plath namemeligro nin orog pang danyos asin nagreseta saiya nin mga anti-depressant pirang aldaw bago naggadan si Plath. Aroaldaw man siyang nagbibisita saiya asin dakul an saiyang pagprobar na maiadmit siya sa sarong ospital. Sa pagsayuma kaini, naggibo siya nin mga areglo para sa sarong nars na nakaistar sa harong.[1] An ibang mga kritiko nagrason na huli ta an mga anti-depressant parati minaabot nin tolong semana tanganing magkaigwa nin epekto, an saiyang reseta hale ki Horder tibaad dai nakatabang.[1] An iba nagsasabi na an Amerikanong doktor ni Plath nagpatanid saiya na dai na nanggad mag-inom kan anti-depressant na bulong na pigreseta ni Horder nin huli ta ini napag-araman na nagpapagrabe kan saiyang depresyon, alagad siya daa an nagreseta kaini sa irarom nin sarong pagsasadiri na pangaran na dai niya namidbid.[2] Si Plath, kan Pebrero 11, 1963, nakuang gadan huli sa pagkahilo sa carbon monoxide sa saiyang kusina pagkatapos na ibugtak an saiyang payo sa horno. Sinara niya an mga kwarto sa pag-ultanan kan kusina asin kan saiyang mga nagtuturog na mga aki gamit an mga basang tuwalya asin tela. 2u5gx55pnhj6v86ogjh3zwirmauksv8 0 52823 289367 2025-06-12T07:46:55Z Dos Padayon 24020 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1294888186|Mika Salamanca]]" 289367 wikitext text/x-wiki {{Infobox tawo|name=Mika Salamanca|birth_name=Anne Michaella Salonga Salamanca|birth_date={{Birth date and age|2000|10|26}}|birth_place=[[Pampanga]], Philippines|citizenship=Filipino|alma_mater=[[St. Scholastica's College Manila]]|occupation={{hlist|Actress|singer|vlogger}}|years_active=2023–present|agent=[[Sparkle GMA Artist Center|Sparkle]]|known_for=''[[Walang Matigas na Pulis sa Matinik na Misis (TV series)|Walang Matigas na Pulis sa Matinik na Misis]]''|television=''[[Pinoy Big Brother: Celebrity Collab Edition]]''}} '''Si Anne Michaella Salonga Salamanca'''; namundag kan Oktubre 26, 2000), mas bisto sa apod na '''Mika Salamanca''', sarong Filipinong aktres, parakanta, asin social media influecer.  Nakua niya nguna an atensyon kan publiko bilang sarong vlogger, paghiras nin mga cover kan mga kanta asin musical videos sa YouTube. Si Salamanca nagpoon kan saiyang karera sa pag-arte na may menor na papel sa GMA Network asin ngunyan tinututukan siya kan Sparkle, saro sa mga ahensya kan mga talento sa network. == Buhay == Si Anne Michaella Salonga Salamanca namundag kan Oktubre 26, 2000, asin nagdakula sa [[Pampanga]], [[Filipinas|Pilipinas]], kasabay an saiyang mga tugang. An saiyang ina nasa harong asin an ama kaini negosyante. Natapos niya an saiyang na edukasyon kan aki pa sa ginikanan niyang banwaan bago siya nag-atendir sa St. Scholastica's College sa Manila. Kan 2019, naggradwar sya sa hayskul sa [[Alabama]], [[Estados Unidos]]. == Karera == Nagluwas siya bilang mga tagasuportang papel sa nagkapirang serye nin telebisyon kan 2023, kaiba si Sarah sa Maging Sino Ka Man asin Megan sa Walang Matigas na Pulis sa Matinik na Misis. Nagpahiling man siya bilang bisita sa mga komedyang serye kan Bubble Gang. Kan 2025, pinabisto si Salamanca na saro sa mga enot na linya na magiging housemates sa Pinoy Big Brother: Celebrity Collab Edition. == Pilmograpiya == === Sa telebisyon === {| class="wikitable" |+ !Taon !Title !Papel !{{Abbr|Ref.|References}} |- | rowspan="2" |2025 |<nowiki><i id="mwaQ">Encantadia Cronica: Sang're</i></nowiki> | | |- |''Pinoy Big Brother: Celobity Collab Edisyon'' |An saiyang sadiri/harong | |- | rowspan="3" |2024 |<nowiki><i id="mwfg">Walang Matigsalug na Pulis sa Matinik na Mis</i></nowiki> |Megan Espinas | |- |<nowiki><i id="mwiA">Arot-Kamay na Pangarap</i></nowiki> |Emererald Añonuevo | |- |<nowiki><i id="mwkg">Pinakamaganang Pakikipag - olay ki Boy Adinon</i></nowiki> |An Saiyang Sadiri/gguest | |- | rowspan="3" |2023 |<nowiki><i id="mwnQ">Maggadan nin Kasalan Ka Man</i></nowiki> |Sara | |- |<nowiki><i id="mwpw">Bubleng Gang</i></nowiki> |An Saiyang Sadiri/gguest | |- |<nowiki><i id="mwsQ">Pamilyang Pagayon</i></nowiki> |An Saiyang Sadiri/nakabalo | |} 7ez7z1tlg66hh20sx80ce8le662h321 289371 289367 2025-06-12T08:01:54Z Dos Padayon 24020 Created by translating the section "Controversies" from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1294888186|Mika Salamanca]]" 289371 wikitext text/x-wiki {{Infobox tawo|name=Mika Salamanca|birth_name=Anne Michaella Salonga Salamanca|birth_date={{Birth date and age|2000|10|26}}|birth_place=[[Pampanga]], Philippines|citizenship=Filipino|alma_mater=[[St. Scholastica's College Manila]]|occupation={{hlist|Actress|singer|vlogger}}|years_active=2023–present|agent=[[Sparkle GMA Artist Center|Sparkle]]|known_for=''[[Walang Matigas na Pulis sa Matinik na Misis (TV series)|Walang Matigas na Pulis sa Matinik na Misis]]''|television=''[[Pinoy Big Brother: Celebrity Collab Edition]]''}} '''Si Anne Michaella Salonga Salamanca'''; namundag kan Oktubre 26, 2000), mas bisto sa apod na '''Mika Salamanca''', sarong Filipinong aktres, parakanta, asin social media influecer.  Nakua niya nguna an atensyon kan publiko bilang sarong vlogger, paghiras nin mga cover kan mga kanta asin musical videos sa YouTube. Si Salamanca nagpoon kan saiyang karera sa pag-arte na may menor na papel sa GMA Network asin ngunyan tinututukan siya kan Sparkle, saro sa mga ahensya kan mga talento sa network. == Buhay == Si Anne Michaella Salonga Salamanca namundag kan Oktubre 26, 2000, asin nagdakula sa [[Pampanga]], [[Filipinas|Pilipinas]], kasabay an saiyang mga tugang. An saiyang ina nasa harong asin an ama kaini negosyante. Natapos niya an saiyang na edukasyon kan aki pa sa ginikanan niyang banwaan bago siya nag-atendir sa St. Scholastica's College sa Manila. Kan 2019, naggradwar sya sa hayskul sa [[Alabama]], [[Estados Unidos]]. == Karera == Nagluwas siya bilang mga tagasuportang papel sa nagkapirang serye nin telebisyon kan 2023, kaiba si Sarah sa Maging Sino Ka Man asin Megan sa Walang Matigas na Pulis sa Matinik na Misis. Nagpahiling man siya bilang bisita sa mga komedyang serye kan Bubble Gang. Kan 2025, pinabisto si Salamanca na saro sa mga enot na linya na magiging housemates sa Pinoy Big Brother: Celebrity Collab Edition. == Pilmograpiya == === Sa telebisyon === {| class="wikitable" |+ !Taon !Title !Papel !{{Abbr|Ref.|References}} |- | rowspan="2" |2025 |<nowiki><i id="mwaQ">Encantadia Cronica: Sang're</i></nowiki> | | |- |''Pinoy Big Brother: Celobity Collab Edisyon'' |An saiyang sadiri/harong | |- | rowspan="3" |2024 |<nowiki><i id="mwfg">Walang Matigsalug na Pulis sa Matinik na Mis</i></nowiki> |Megan Espinas | |- |<nowiki><i id="mwiA">Arot-Kamay na Pangarap</i></nowiki> |Emererald Añonuevo | |- |<nowiki><i id="mwkg">Pinakamaganang Pakikipag - olay ki Boy Adinon</i></nowiki> |An Saiyang Sadiri/gguest | |- | rowspan="3" |2023 |<nowiki><i id="mwnQ">Maggadan nin Kasalan Ka Man</i></nowiki> |Sara | |- |<nowiki><i id="mwpw">Bubleng Gang</i></nowiki> |An Saiyang Sadiri/gguest | |- |<nowiki><i id="mwsQ">Pamilyang Pagayon</i></nowiki> |An Saiyang Sadiri/nakabalo | |} == Mga Kontrobersya == ==== '''An Kontrobersya kan COVID-19''' ==== Kan Hulyo 2020, inaresto si Salamanca sa [[Hawaii]] huli kan pagbalgar niya sa mga self-quarantine protocol durante kan COVID-19 pandemic. Sinabi sa mga report na naglaog siya sa Hawaii kan Hulyo 6 asin dai nahaloy, nahiling siyang nagkakakan saka nakikipag-ulay sa iba. Pagkatapos kan kritisismo nin publiko, nagpaluwas siya nin video na naghahagad tawad para sa saiyang mga ginibo asin nagtao nin linaw dapit sa pangyayari. a5g5vq636qomgcsvg7m87fcmcewbolc 0 52824 289368 2025-06-12T07:48:22Z Micah Ella Danica Azanes 27262 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1160045174|Ni ka]]" 289368 wikitext text/x-wiki {{Infobox tawo|name=ni_ka|image=<!-- filename only, no "File:" or "Image:" prefix, and no enclosing [[brackets]] -->|alt=<!-- descriptive text for use by speech synthesis (text-to-speech) software -->|caption=|birth_name=<!-- only use if different from name -->|birth_date=|birth_place=[[Shinagawa]], [[Tokyo]], Japan|death_date=<!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (DEATH date then BIRTH date) -->|death_place=|nationality=Japanese|other_names=|alma_mater=[[Chuo University]]|occupation=[[Poet]] and [[artist]]|years_active=2011–present|known_for=Monitor poetry and Augmented Reality poetry|notable_works=}} '''ni_ka''' (にか, Nika) (namundag sa Tokyo, Japan) sarong Hapones na pararawitdawit asin artista sa bagong media. Nagin siya kan taon 2010s huli sa pag-imbento kan mga bagong klase nin rawitdawit gamit an digital na teknolohiya: monitor poetry (monita-shi), na dinisenyo para sa mga iskren nin kompyuter asin naggagait nin rinibong emoji, animated GIF's, asin iba pa nin porma kan mga graphics sa kompyuter, asin AR Poetry (AR-shi), na ginibo gamit an augmented reality. == Biograpiya == si '''ni_ka''' namundag sa Shinagawa, [[Tokyo]]. Naggradwar siya sa [[Edogawa Gakuen Toride Junior & Senior High School]], asin nag-adal man sa ibang nasyon sa Cabra Dominican College sa Adelaide, South Australia, asin nakaresibe nin bachelor's degree hale sa Chuo University Faculty of Law. == Trabaho == Kan amay na parte kan 2011, si ni_ka nagpoon na mag-eksperimento sa paggibo nin mga poetikong obra sa augmented reality, na pigmukna an terminong "AR poetry" ( ''AR-shi'' ) tanganing iladawan sinda. Ginibo niya ini gamit an AR smartphone app [[Sekai Camera|na Sekai Camera]], na nag-ooperar poon 2009 sagkod na an serbisyo natapos kan 2014. Dai naghaloy, kan [[Linog asin Dolnop sa Tōhoku (2011)|2011 an linog asin tsunami sa Tōhoku]] nag-abot, grabe an epekto kaini sa saiyang pamilya; nagbalyo siya sa paggibo nin mga rawitdawit na AR manungod sa kalamidad. Kan 2012, an saiya nin "Manifesto on Updating Japanese Concrete Poetry," pni_ka nagpadagos sa pagpalawig kan Napili kan Dommune Official Guide Book 2 an saiya nin AR poetry bilang saro sa sanggatos na rekurso para sa 2012 Japanese Cultural Energy. [[Linog asin Dolnop sa Tōhoku (2011)|An linog asin tsunami kan Tōhoku kan 2011]] nag-inspirar saiya na magmukna nin sarong bagong porma nin pagmondo asin sarong trans-generic na porma nin pamumuhay na kun saen an linderos sa pag-ultanan kan tataramon asin imahe nadekonstruhir. Kan Oktubre 2013 si ni_ka nag-atender sa "Shibu-karu-sai" (Shibuya Cultural Festival), na nagseselebrar kan ika-40 anibersaryo kan PARCO Museum kan Shibuya Seibu Department Store. Kan Oktubre 2014 si ni_ka nakipagtabangan sa sarong idol na yunit na "Kamen-Joshi" (Masque Girls) sa eksibisyon After 3.11 Tokyo Girl sa Ginza. Saro an AR poetry sa mga orihinal na obra niya na pwede kitang makahiling nin kadakol na litrato arog kan Hello Kitty, an mga rosas, asin tataramon sa aga. Hale sinda sa Paul Celan, "Die Niemandsrose", asin nagpapahayag kan pagmondo kan 3.11, an petsa kan linog asin tsunami kan 2011 sa [[Linog asin Dolnop sa Tōhoku (2011)|Tōhoku]]. Sa mga obrang ini, sarong AR rose an minalataw sa alitoktok kan Tokyo Tower. Sa [[Sekai Camera]] apprication, an touching float poetry na tataramon na nagtutugot sa toucher tanganing magsurat nin simbag (Relational Art). An mga gibo ni ni_ka saro nin konseptuwal na arte na nagpapahiling nin dinamikong aktibidad kan Smartphone asin monitor, alagad an konsepto hale sa hiro kan konkretog rawitdawit na Hapon na inaapod VOU, ASA. Nagmukna man siya nin "monitor poetry". An monitor poetry ginagamit sa emoji asin decomoji, na naimpluwensiyahan ni Seiichi Niikuni, Katsue Kitasono, Gozo Yoshimasu asin Stéphane Mallarmé . Kan Enero 2015, an saiyang obra na an pangaran na "WEB hallelujah 「a」－blood／arch(WEB は れ る や 「あ」－血／アーチ)" na tigpalis ni [[Andrew Campana]], na pig-upload sa web kan magasin ''CURA'' . qloeoprri62a19msd2h5y3s4dnug684 0 52825 289374 2025-06-12T08:52:52Z Dos Padayon 24020 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1290205366|Dee Hsu]]" 289374 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn">Dee Hsu<br /><templatestyles src="Nobold/styles.css" /><span class="nobold">⁇</span></div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Namundag | class="infobox-data" |<span style="display:none">(<span class="bday">1978-06-14</span>) </span>14 Hunyo 1978 (kan 46) <br /><div class="birthplace" style="display:inline">[[Taipei]], Taiwan</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Iba pang ngaran&nbsp; | class="infobox-data nickname" |Xu Xiai ⁇ S (pinyin: xi'o S) elepante Dee<br /><br /> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Mga Okop | class="infobox-data role" |<templatestyles src="Hlist/styles.css"></templatestyles><div class="hlist"> * Actress * parakanta * host sa telebisyon </div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Mga taon na aktibo&nbsp; | class="infobox-data" |1994-presente |- ! class="infobox-label" scope="row" |Mag - orgolyo | class="infobox-data" |<templatestyles src="Template:Marriage/styles.css" /><div class="marriage-display-ws"><div style="display:inline-block;line-height:normal;">Mike Hsu</div> (<abbr title="<nowiki&gt;married</nowiki&gt;">m.</abbr> 2005) &nbsp; <div style="display:inline-block;"></div></div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Mga Aki | class="infobox-data" |3 |- ! class="infobox-label" scope="row" |Mga Relatibong Kabtang | class="infobox-data" |<templatestyles src="Plainlist/styles.css"></templatestyles><div class="plainlist"> * [[Barbie Hsu]] (ster) * Koo Jun-yup (tugang) </div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Gawad | class="infobox-data" |Bilog na lista |- | colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles>'''Karera sa musika''' |- ! class="infobox-label" scope="row" |Genes | class="infobox-data" |Mandopop |- ! class="infobox-label" scope="row" |Dati sa mga lugar | class="infobox-data" |A.S.O.S. |- | colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> |- style="display:none;" | colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> |- ! colspan="2" class="infobox-header" style="color: #202122;background-color: lightblue;" |Intsik na ngaran |- ! class="infobox-label" scope="row" style="font-weight:normal;" |[[Tataramon na Intsik|Intsik]] | class="infobox-data" |<span title="Chinese-language text"><span lang="zh-Hani" style="font-size: 1rem;">⁇</span></span> |- style="display:none;" | colspan="2" class="infobox-full-data" style="display:none;" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> |- ! class="infobox-label" scope="row" style="font-weight:normal;" |Hanyu Pinyin | class="infobox-data" |<span title="Chinese-language romanization"><span lang="zh-Latn" style="font-style: normal">Xú XXidì</span></span> |- ! class="infobox-label" scope="row" style="font-weight:normal;" |Wade-Giles | class="infobox-data" |<span title="Chinese-language romanization"><span lang="zh-Latn" style="font-style: normal">Hsü Hyi-ti</span></span> |- | colspan="2" |<div class="shortdescription nomobile noexcerpt noprint searchaux" style="display:none">Musikang pintor</div> |} {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn">Dee Hsu<br /><templatestyles src="Nobold/styles.css" /><span class="nobold">⁇</span></div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Namundag | class="infobox-data" |<span style="display:none">(<span class="bday">1978-06-14</span>) </span>14 Hunyo 1978 (kan 46) <br /><div class="birthplace" style="display:inline">[[Taipei]], Taiwan</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Iba pang ngaran&nbsp; | class="infobox-data nickname" |Xu Xiai ⁇ S (pinyin: xi'o S) elepante Dee<br /><br /> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Mga Okop | class="infobox-data role" |<templatestyles src="Hlist/styles.css"></templatestyles><div class="hlist"> * Actress * parakanta * host sa telebisyon </div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Mga taon na aktibo&nbsp; | class="infobox-data" |1994-presente |- ! class="infobox-label" scope="row" |Mag - orgolyo | class="infobox-data" |<templatestyles src="Template:Marriage/styles.css" /><div class="marriage-display-ws"><div style="display:inline-block;line-height:normal;">Mike Hsu</div> (<abbr title="<nowiki&gt;married</nowiki&gt;">m.</abbr> 2005) &nbsp; <div style="display:inline-block;"></div></div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Mga Aki | class="infobox-data" |3 |- ! class="infobox-label" scope="row" |Mga Relatibong Kabtang | class="infobox-data" |<templatestyles src="Plainlist/styles.css"></templatestyles><div class="plainlist"> * [[Barbie Hsu]] (ster) * Koo Jun-yup (tugang) </div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Gawad | class="infobox-data" |Bilog na lista |- | colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles>'''Karera sa musika''' |- ! class="infobox-label" scope="row" |Genes | class="infobox-data" |Mandopop |- ! class="infobox-label" scope="row" |Dati sa mga lugar | class="infobox-data" |A.S.O.S. |- | colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> |- style="display:none;" | colspan="2" class="infobox-full-data" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> |- ! colspan="2" class="infobox-header" style="color: #202122;background-color: lightblue;" |Intsik na ngaran |- ! class="infobox-label" scope="row" style="font-weight:normal;" |[[Tataramon na Intsik|Intsik]] | class="infobox-data" |<span title="Chinese-language text"><span lang="zh-Hani" style="font-size: 1rem;">⁇</span></span> |- style="display:none;" | colspan="2" class="infobox-full-data" style="display:none;" |<templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> |- ! class="infobox-label" scope="row" style="font-weight:normal;" |Hanyu Pinyin | class="infobox-data" |<span title="Chinese-language romanization"><span lang="zh-Latn" style="font-style: normal">Xú XXidì</span></span> |- ! class="infobox-label" scope="row" style="font-weight:normal;" |Wade-Giles | class="infobox-data" |<span title="Chinese-language romanization"><span lang="zh-Latn" style="font-style: normal">Hsü Hyi-ti</span></span> |- | colspan="2" |<div class="shortdescription nomobile noexcerpt noprint searchaux" style="display:none">Musikang pintor</div> |} '''Si Dee Hsu''' (Chinese: 徐熙娣; pinyin: Xú Xīdì; namundag kan ika-14 kan Hunyo 1978), na bistado sa apod na stage name na '''Little S''' (小S; Xiǎo S), sarong Taiwanese host sa telebisyon, aktres, asin parakanta. Nagluwas siya kasabay an saiyang matuang tugang na babayi na si [[Barbie Hsu]] (Big S) kan 1994 na parte kan magkatambal na parakanta na S.O.S (nagin A.S.O.S), na nagbalyo an pokus sa telebisyon sa pag-host pagpuon kan 1996. Nagin magkaibanan sa pag-host kan mga variety show arog kan ''Guess'' (1996–2000) asin ''100% Entertainment'' (1998–2005). Si Hsu nagin bistado sa mga bansa na nagtataram nin Chinese sa pagiging kaibanan na host kan ''Kangsi Coming'' (2004–2016) kaibanan si Kevin Tsai, na kun sain nanggana sinda nin Best Host in a Variety Programme sa ika-40 na Golden Bell Awards kan 2005. Si Hsu nagranggo nin ika-27 sa Forbes China Celebrity 100 kan 2010, ika-46 kan 2011, ika-31 kan 2012, ika-27 kan 2013, ika-54 kan 2014, asin ika-75 kan 2015. == Karera == Si Hsu namundag sa Taipei, Taiwan, bilang iyo an pinakangohod sa tolong magturugang na babae. An saiyang pinakamatuang tugang na babae iyo si Hsu Shi-hsien, sinundan ni [[Barbie Hsu]], na kung sain nagluwás bilang sarong magkatambal na parakanta kan 1994 na enot na inapod na S.O.S. (Sisters of Shiu). An saindang pinsan, si Chelsey Chang Chia-ru, sarong tagapagbareta asin peryodista. [[Kategorya:1978 nagkamurundag]] [[Kategorya:Articles with hCards]] cuj5xlqdvlt5mdi5ctfb8rggwb660kg 0 52826 289379 2025-06-12T11:10:50Z Dos Padayon 24020 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1288461218|Neri Naig]]" 289379 wikitext text/x-wiki {{Infobox tawo|name=Neri Naig-Miranda|image=|caption=|birthname=Nerizza Garcia Naig|birth_date={{Birth date and age|mf=yes|1983|9|7}}{{efn|name=dob}}|birth_place=[[Quezon City]], [[Philippines]]|alma_mater=[[University of Baguio]]([[Bachelor of Business Administration|BBA]])|occupation=Actress|yearsactive=2004–present|agent=[[Star Magic]] <br> (2004–2017)|children=2|spouse={{marriage|[[Chito Miranda]]|2014}}|awards=}} '''Nerizza Garcia Naig-Miranda''' (namundag kan ika- 7 kan Setyembre1983), mas bistado bilang '''Neri Naig''', sarong Filipina aktres. Nadiskubre siya pagkatapos magbali sa ''Star Circle Quest'', sarong reality show sa ABS-CBN na naghahanap nin mga bagong aktor asin aktres. Sa palabas na ini, siya ang nakakua kan ika-6 na pwesto. == Karera == Nagsali si Naig sa ''Star Circle Quest'' pero dai siya nanggana. Pagkatapos mawara nin mga pirang taon, mabalik siya ngonyan sa saiyang karera sa tabang kan saiyang manedyer na si [[Boy Abunda]]. Nagluluwas na siya sa mga palabas arog kan ''SCQ Reload: OK Ako!Kilig Ako!'', ''Panday'', ''Sana Maulit Muli'', ''Ysabella'' asin sarong bampira sa ''Imortal''. == Personal na Buhay == == Filmograpiya == === Telebisyon === {| class="wikitable" style="font-size:95%;" !Year !Title !Character |- |2004 |''SCQ Reload:OK Ako!/Kilig Ako!'' |Nerizza "Neri" Santiago" |- |2005 |''Panday'' |Florentina |- |2006 |''Your Song: Cuida'' |Ria |- |2007 |''Sana Maulit Muli'' |Bianca |- |2007 |''Ysabella'' |Young Lupe |- |2008 |''Your Song'' | |- |2010 |''Precious Hearts Romances Presents: Martha Cecilia's Kristine'' |Rowena |- |2010 |''Imortal'' |vampire |- |2011 |''Mula sa Puso'' |Jaja Lampaz / Fake Selina Pereria-Matias |- |2011 |''Guns and Roses'' |Young Marlene Montano |- |2012 |''Wako Wako'' |Carmen |- |2012 |''Precious Hearts Romances: Hiyas'' |Laura |- |2012 |''e-Boy'' |Linda Velasquez |- |2012 |''Pahiram ng Sandali'' |Regina |- |2014 |''The Legal Wife'' |young Eloisa Santiago |- |2014 |''Obsession'' |Bernadette Cabrera |- |2014 |''Dream Dad'' |Angel San Jose |- |2015 |''All Of Me'' |Princess Dimaculangan |- |2016 |''Ipaglaban Mo!: Dahas'' |Teresa |} le0aw1tfp9ibf9etwggdiajdew1safq 0 52827 289381 2025-06-12T11:29:33Z Dos Padayon 24020 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1294376354|Bianca de Vera]]" 289381 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn">Bianca De Vera</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Namundag | class="infobox-data" |<div class="nickname" style="display:inline">Bianca Franchesca Batu Dimapiliis</div><br /><span style="display:none"> </span> <span style="display:none">(<span class="bday">2002-02-07</span>)</span> Pebrero 7, 2002 (kan edad na 23) <br /><div class="birthplace" style="display:inline">[[Antipolo]], [[Rizal (province)|Rizal]], Filipinas</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Nasyonalidad | class="infobox-data category" |[[Filipinos|Pilipino]] |- ! class="infobox-label" scope="row" |Pag - atake | class="infobox-data role" |[[Actress]] |- ! class="infobox-label" scope="row" |Mga taon na aktibo&nbsp; | class="infobox-data" |2011-201222-presente<br /> |- ! class="infobox-label" scope="row" |Ahente (mga) | class="infobox-data agent" |[[Star Magic]]<br />[[Rise Artists Studio|Mga Aking Lalaki na Studio]] |- ! class="infobox-label" scope="row" |Hilong | class="infobox-data" |5 piye 0 na nasa (152 pye) &nbsp;&nbsp;&nbsp; |- ! class="infobox-label" scope="row" |Website | class="infobox-data" |<span class="url">[https://www.starmagicph.com/bianca-de-vera/ Opisyal na Websayt]</span> |} '''Si Bianca Franchesca Batu Dimapilis''' (namundag kan ika-7 nin Pebrero 2002), bistado siya sa propesyunal niyang pangaran na Bianca de Vera, sarong [[Mga Pilipino|Filipino]] aktres asin sarong internet personality. Bistado siyang maray na nagganap bilang si Patricia Fajardo sa ''2 Good 2 Be True'' na pinalabas sa Kapamilya Channel asin bilang Gwen Zhang sa ''Unbreak My Heart'' na pinalabas sa [[GMA Network]]. Si De Vera ang saro sa mga kaibanan sa harong kan Pilipinong telebisyon na reality show, <nowiki><i id="mwIQ">Pinoy Big Brother: Celebrity Collab Edition</i></nowiki>. == Buhay == Si Bianca Franchesca Batu Dimapilis namundag kan Pebrero 7, 2002, sa [[Antipolo]], [[Rizal]], [[Filipinas|Philippines]] ki Mon Dimapilis asin Aileen Therese Batu-Dimapilis. Enot niyang nakua ang atensyon kan publiko kan nagbali siya sa ''Junior MasterChef Pinoy Edition'' kan 2011, natapos niya ini sa ika-9 na pwesto. Pagkatapos kan kompetisyon, nagpokus na siya sa saiyang pag-adal bago niya pinadagos ang saiyang karera sa pag-arte. == Karera == tpylwzaro9e379xmwvpl12jdomfsm8w