Вікіпэдыя be_x_oldwiki https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0 MediaWiki 1.45.0-wmf.3 first-letter Мэдыя Спэцыяльныя Абмеркаваньне Удзельнік Гутаркі ўдзельніка Вікіпэдыя Абмеркаваньне Вікіпэдыі Файл Абмеркаваньне файла MediaWiki Абмеркаваньне MediaWiki Шаблён Абмеркаваньне шаблёну Дапамога Абмеркаваньне дапамогі Катэгорыя Абмеркаваньне катэгорыі Партал Абмеркаваньне парталу TimedText TimedText talk Модуль Абмеркаваньне модулю 0 812 2618661 2614044 2025-06-06T17:07:35Z 37.214.35.81 2618661 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Менск |Лацінка = Miensk |Статус = горад |Назва ў родным склоне = Менску |Герб = Coat of arms of Minsk.svg |Сьцяг = Flag_of_Minsk,_Belarus.svg |Гімн = «''Песьня пра Менск''» |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1067 |Статус з = |Магдэбурскае права = 14 сакавіка 1499 |Былыя назвы = |Мясцовая назва = |Вобласьць = |Раён = |Сельсавет = |Гарадзкі савет = |Пасада кіраўніка =Старшыня Менскага гарадзкога выканаўчага камітэта{{!}}Старшыня гарвыканкаму |Кіраўнік = |Плошча = 348.846223 |Крыніца плошчы = <ref>[http://ate.nca.by/ Адзіны рэестар адміністрацыйна-тэрытарыяльных і тэрытарыяльных адзінак Рэспублікі Беларусь (дадзеная лічба, пачынаючы з 26.03.2012 г., зьяўляецца актуальнай)]</ref> |Вышыня = 220 |Унутраны падзел = [[#Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел|9 раёнаў]] |Колькасьць насельніцтва = 2020600 |Год падліку колькасьці = 2020 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="belstat2020" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 220000 |СААТА = 5000000000 |Выява = Minsk Montage (2015).png |Апісаньне выявы = Віды Менску |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 54 |Шырата сэкундаў = 8 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 33 |Даўгата сэкундаў = 41 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Сайт = [http://www.minsk.gov.by Менскі гарвыканкам]{{ref-ru}}{{ref-en}} |Дэмонім=мянчук, мянчанка, мянчукі}} '''Менск''' — сталіца й найбуйнейшае [[горад|места]] [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Сьвіслач (басэйн Дняпра)|Сьвіслачы]] пры ўтоку ў яе ракі [[Няміга|Нямігі]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] й [[Менскі раён|Менскага раёну]], аднак не ўваходзіць у іх склад. Геаграфічныя каардынаты (нулявы кілямэтар): 53° 54' 8" пн. ш., 27° 33' 41" у. д. Плошча 348,85 км²<ref>Указ Президента Республики Беларусь от 26 марта 2012 г. № 141 «Об изменении границ г. Минска и Минского района»</ref>. Насельніцтва на 2020 год — 2 020 600 чалавек<ref name="belstat2020"/>. Знаходзіцца за 70 км на паўночны захад ад [[Геаграфічны цэнтар Беларусі|геаграфічнага цэнтру Беларусі]]. [[Менскі чыгуначны вузел|Вузел чыгунак]] на [[Берасьце]], [[Вільня|Вільню]], [[Гомель]], [[Масква|Маскву]], аўтамабільных дарог на [[Ворша|Воршу]], [[Віцебск]], [[Лагойск]], [[Маладэчна]], [[Ашмяны]], [[Берасьце]], [[Слуцак]], [[Гомель]], [[Магілёў]] і іншыя. Менск — [[Магдэбурскае права|маґдэбурскае]] места і цэнтар [[Менскі павет|гістарычнага рэґіёну]]. Належыць да ліку старадаўніх местаў Усходняй [[Эўропа|Эўропы]]<ref>{{Кніга|аўтар=Чирский Н. А., Чирский Е. Н.|загаловак=Минск: Путеводитель|месца=Мн.|выдавецтва=Университетское|год=2002|старонкі=8}}</ref>. Сталіца [[Менскае княства|ўдзельнага княства]], найбольшага ў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] [[Менскае ваяводзтва|ваяводзтва]] і [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. У наш час палітычны, эканамічны, сацыяльны, культурны і навуковы цэнтар Беларусі. Тут захаваліся падмуркі [[Замкавая царква (Менск)|старажытнай царквы]] на [[Замчышча (Менск)|Замчышчы]], [[Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Менск)|царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла]], комплекс [[Сьвята-Духаўскі манастыр базылянак (Менск)|жаночага]] і [[Духаўскі манастыр базылянаў|мужчынскага]] базылянскіх манастыроў Сьвятога Духа, [[Траецкі манастыр базылянак]], комплексы кляштараў [[Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак (Менск)|бэрнардынак з касьцёлам Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі]] і [[Касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар бэрнардынаў (Менск)|бэрнардынаў з касьцёлам Сьвятога Язэпа]] (абодва ў стылі [[віленскае барока|віленскага барока]]), фраґмэнты [[Менскі езуіцкі калегіюм|езуіцкага калеґіюму]] і [[Архікатэдральны касьцёл Імя Найсьвяцейшай Панны Марыі (Менск)|касьцёл Імя Найсьвяцейшай Панны Марыі]], забудова [[Траецкае прадмесьце|Траецкага]] і [[Ракаўскае прадмесьце|Ракаўскага]] прадмесьцяў, [[Гасьціны двор (Менск)|гасьціны двор]], палацы [[Сядзіба Пшазьдзецкіх (Менск)|Пшазьдзецкіх]] і [[Сядзіба Ваньковічаў (Менск)|Ваньковічаў]], помнікі архітэктуры XII—XIX стагодзьдзяў. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаліся [[Менская ратуша|меская ратуша]] (адноўлена), кляштарныя комплексы [[Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў (Менск)|францішканаў з касьцёлам Сьвятога Антонія]], [[Касьцёл Сьвятой Марыі Магдалены і кляштар кармэлітаў (Менск)|кармэлітаў з касьцёлам Сьвятой Марыі Магдалены]] і [[Касьцёл Сьвятога Яна і кляштар баніфратаў (Менск)|баніфратаў з касьцёлам Сьвятога Яна]], помнікі архітэктуры XVI—XIX стагодзьдзяў, [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|зруйнаваныя расейскімі ўладамі]]. Значную частку мясцовых славутасьцяў [[Сьпіс помнікаў гісторыі і архітэктуры Беларусі, зруйнаваных уладамі СССР|зьнішчылі за савецкімі часам]]: [[Менскі замак|забудову і культурны пласт замка]], [[Царква Сьвятога Духа (Менск)|царкву Сьвятога Духа]] ([[рэнэсанс]], адноўлена на захаваных падмурках), кляштарныя комплексы [[Касьцёл Сьвятога Войцеха і кляштар бэнэдыктынак (Менск)|бэнэдыктынак з касьцёлам Сьвятога Войцеха]] (віленскага барока) і [[Касьцёл Сьвятога Тамаша Аквінскага і кляштар дамініканаў (Менск)|дамініканаў з касьцёлам Сьвятога Тамаша Аквінскага]], вежу і большую частку езуіцкага калегіюму, [[Халодная сынагога (Менск)|Халодную сынагогу]] ([[готыка|ґотыка]]), палацы [[Палац Радзівілаў (Менск)|Радзівілаў]] і [[Палац Сапегаў (Менск)|Сапегаў]], [[Юбілейная капліца (Менск)|Юбілейную капліцу]], [[Няміга (гістарычна-архітэктурны комплекс)|забудову вуліцы Нямігі]], помнікі гісторыі і архітэктуры XI—XIX стагодзьдзяў. == Назва == === Паходжаньне === [[Файл:Miensk. Менск (1510).jpg|значак|Фрагмэнт дакумэнту 1510 году з надпісам: «пісан у Менску»]] [[Файл:Miensk. Менск (G. Mercator, 1554).jpg|значак|Фрагмэнт мапы 1554 году, на якім Менск значыцца як ''Miensko'']] На думку большасьці сучасных дасьледнікаў, [[тапонім]] Менск утварыўся ад назвы невялікай ракі [[Менка|Менкі (Мені, Мены)]]<ref name="be393">{{Літаратура/БелЭн|10к}} С. 393.</ref><ref>{{Літаратура/Кароткі тапанімічны слоўнік Беларусі}} С. 53.</ref><ref>{{Літаратура/Гісторыя Менску (2006)|к}} С. 232—234.</ref> паводле найбольш старажытнай мадэлі — уласная назва ракі + [[суфікс]] -ск<ref name="Lemciuhova">Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. Лемцюговай. — Менск: Тэхналогія, 2010.</ref>. Увогуле, у [[айканімія|айканіміі]] [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічных беларускіх зямель]] суфікс -ск (-цак) ёсьць глыбока традыцыйнай рэліктавай зьявай, якая падкрэсьлівае самабытнасьць беларускага народа і старажытнасьць тэрыторыі яго расьсяленьня. Такі суфікс адзначаецца з IX—X стагодзьдзяў, у тым ліку ў назвах двух найстаражытнейшых местаў [[Полацак|Полацку]] і [[Смаленск]]у, засьведчаных летапісамі пад 862 і 863 гадамі. Звыш паловы [[замак|гарадоў]] з назвамі на -ск, памянёных у летапісах XI стагодзьдзя, прыпадае менавіта на зону фармаваньня [[беларусы|беларусаў]], дзе гэты суфікс выяўляе прадуктыўнасьць і ў наступныя стагодзьдзі. Кожнае трэцяе [[Гарады Беларусі|беларускае места]] зь ліку занесеных у «[[Сьпіс рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх]]» канца XIV стагодзьдзя сканчаецца на -ск (-цак)<ref name="Lemciuhova"/>. [[Файл:Miensk. Менск (E. Danti, 1565).jpg|значак|Фрагмэнт мапы 1565 году, на якім Менск значыцца як ''Miensko'']] Назва ракі Менкі ўтварылася ад слова «мень», якое азначае рыбу [[мянтуз]] або іншыя гладкія і сьлізістыя рыбы<ref name="kuzn">Кузняцоў М. Таямніца далёкіх вякоў // {{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 34.</ref>. Таксама існуе меркаваньне, што назва ракі мае [[Балтыйскія мовы|балтыйскае]] паходжаньне<ref>[[Вадзім Жучкевіч|Жучкевіч В.]] Адкуль імя твае, сталіца // Беларусь. № 4, 1967. С. 22.</ref> (магчыма, мае зьвязкі зь [[Летувіская мова|летувіскім]] menkos 'невялікі, слабы, неглыбокі'<ref name="viacorka-karniej">[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]], [[Ігар Карней|Карней І.]] [https://www.svaboda.org/a/30131353.html Гарады з «памылкамі» ў назвах: Мінск ці Менск?], [[Свабода (радыё)|Радыё Свабода]], 28 жніўня 2019 г.</ref>). [[Файл:Miensk. Менск (G. Gastaldi, 1568).jpg|значак|Фрагмэнт мапы 1568 году, на якім Менск значыцца як ''Miensco'']] Іншыя меркаваньні існавалі і пра паходжаньне назвы места. Паводле першага зь іх, яна ўтварылася ад слова мяняць (абмен, мена)<ref>[[Уладзімер Караткевіч|Караткевіч У.]] Збор твораў: У 8 т. Т. 8. Кн. 1. П’есы. Нарыс. — Менск: Мастацкая літаратура, 1990. С. 385—570. [https://web.archive.org/web/20100810204141/http://www.uladzimir-karatkevich.com/bibl/bel/naris/zemlia12.html]</ref>. Аднак тагачасны гандаль ня меў такіх маштабаў, каб даць імя [[Менскі замак|замку]], збудаванаму ў 1063 годзе і ўпершыню памянёнаму пад 1067 годам<ref name="kuzn"/>. Апроч таго, аддзеяслоўныя назоўнікі з асновай «мяняць» у тапаніміцы не сустракаюцца<ref>{{Літаратура/Гісторыя Менску (2006)|к}} С. 15.</ref>. Яшчэ адна вэрсія грунтавалася на народным паданьні, паводле якога заснавальнікам Менску быў вядзьмар-асілак Мянеск, што збудаваў на месцы цяперашняга места свой млын, дзе малоў муку з каменьня<ref>[[Павал Шпілеўскі|Шпілеўскі П.]] Падарожжа па Палессі і беларускаму краю // {{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 31—32.</ref>. На гэтай падставе выказвалася думка, што імя Мянеска і такім чынам назва места мае зьвязак з [[Індаэўрапейскія мовы|індаэўрапейскім]] [[этымон]]ам ''*men'' — 'мяць, расьціраць', што адпавядае асноўным функцыям Мянеска ў паданьні<ref>[[Эдвард Зайкоўскі|Зайкоўскі Э.]], Прохараў А., Санько С. Менеск // {{Літаратура/Беларуская міталёгія: Энцыкляпэдычны слоўнік (Менск, 2004)|к}} С. 315.</ref>. Аднак само паданьне (як і іншыя падобныя паданьні) зьявілася пазьней за заснаваньне места як спроба тлумачэньня яго назвы, таму імя Мянеск ёсьць другасным да назвы Менску. Тым часам наяўнасьць у мянескавым млыне сямі колаў, разьмешчаных паміж правым і левым берагам Сьвіслачы, знаходзіць выразныя паралелі ў беларускім фальклёрным матэрыяле<ref>[[Уладзімер Лобач|Лобач У.]] [https://web.archive.org/web/20091223013731/http://kryuja.org/artykuly/lobacz/lobacz_miensk.html#annot_47 Паданьне пра заснаваньне Менска: сымболіка сюжэта й тыпалягічныя паралелі ў беларускім фальклёры], [[Kryŭja]], 7 кастрычніка 2008 г.</ref>. === Варыянты === [[Файл:Mienski paviet. Менскі павет (Vaugondy, 1756).jpg|зьлева|164пкс|значак|Фрагмэнт мапы 1756 году, на якім Менск і [[Менскі павет]] значацца як ''Menski'' і ''Pal. de Menski'' адпаведна]] [[Файл:Miensk. Менск (1751-1800).jpg|значак|значак|Фрагмэнт мапы XVIII ст., на якім Менск значыцца як ''Мянскъ'']] Традыцыйная гістарычная назва места — Менск, [[Наркамаўка|цяперашняя афіцыйная]] — ''Мінск''. У нарматыўным даведніку «[[Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь]]» традыцыйная гістарычная назва Менск фіксуецца як варыянтная. Гэта значыць, што пры жаданьні мясцовых жыхароў і ўладаў яна можа стаць нарматыўнай. У [[Іпацьеўскі летапіс|Іпацьеўскім летапісе]] места ўпамінаецца пад 1067 годам пад назвамі ''Мѣньск'', ''Мѣнескь''. У пазьнейшым [[Радзівілаўскі летапіс|Радзівілаўскім летапісе]] назвы ''Меньск'' і ''Менеск'' пішуцца бязь [[яць]], празь «е». З канца XV ст. зьяўляецца назва Менск бязь мяккага знаку. Аднак яшчэ ў XVI—XVII стагодзьдзях працягвала шырока выкарыстоўвацца форма ''Менеск''. У ліставаньні 1656 году менскага ваяводы Фёдара Арсеньева з маскоўскім гаспадаром [[Аляксей Міхайлавіч|Аляксеем Міхайлавічам]] на адной старонцы граматы словы ''Менеск'', ''Менск'', ''Менскага'' сустракаюцца 18 разоў і ніводнага разу ''Мінск''. У дзьвюх адпісках таго ж ваяводы назвы тыпу ''Менеск'', ''Менск'', ''Менского пов (ету)'' сустракаюцца 12 разоў і толькі аднойчы напісана ''Мінской пов.'' У адпісцы ваяводы Якаўлева 1657 году датычна сойміка менскай шляхты таксама выкарыстоўваюцца толькі форма Менск. Адсюль вынікае, што беларуская [[шляхта]] карысталася толькі гэтай назвай<ref name="pam-1">[[Іван Крамко|Крамко І.]], [[Георгі Штыхаў|Штыхаў Г.]] Калі Менск стаў Мінскам // {{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 34—35.</ref>. У [[Баркулабаўскі летапіс|Баркулабаўскім летапісы]] места ўпамінаецца 6 разоў, зь якіх 5 — у форме Менск і адзін ''Мінск''. [[Файл:Miensk. Менск (1919).jpg|зьлева|164пкс|значак|''Miensk''. Сьцяг Менскага палку стральцоў (''Mienski połk stralcoŭ''), 1919 г.]] [[Файл:Miensk Litoŭski. Менск Літоўскі (A. Jelski, 1900).jpg|значак|''Менск [[Літва старажытная|Літоўскі]]''. З вокладкі кнігі [[Аляксандар Ельскі|Аляксандра Ельскага]], 1900 г.]] Увогуле, першую фіксацыю назвы ''Мінск'' (''Mynsko'') дасьледнікі адзначаюць у лацінамоўнай канцылярскай кнізе пад 1502 годам. Пазьней у польскамоўных дакумэнтах XVІ—XVІІ стагодзьдзяў усё часьцей ужываецца транскрыпцыя ''Minsk'', хоць паралельна бытавала і пачатковая форма ''Miensk'' (''Mieńsk''). Напрыклад, польскамоўная [[Хроніка польская, літоўская, жамойцкая і ўсёй Русі]], складзеная ў 1570-я гады [[Мацей Стрыйкоўскі|Мацеем Стрыйкоўскім]], упамінае пра ''Miensk'' як «''цэнтар (сярэдзіну) [[Літва|Літвы]]''»<ref>Игнатьев А. [https://www.vostlit.info/Texts/rus7/Stryikovski_2/text22.htm Хроника польская, литовская, жмудская и всей Руси], Восточная литература, 2008 г.</ref>{{Заўвага|{{мова-pl|«…poszedł pod zamek Miensk, w srzodek Litwy»|скарочана}}<ref>Kronika polska, litewska, żmódzka i wszystkiej Rusi Maciejá Stryjkowskiego. — Warszawa, 1846. [https://books.google.by/books?id=vUghAQAAMAAJ&pg=RA3-PA326&dq=Miensk,+w+srzodek+Litwy&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwjehN3Po7L6AhU9SvEDHVpVAFUQ6AF6BAgFEAI#v=onepage&q=Miensk%2C%20w%20srzodek%20Litwy&f=false S. 326].</ref>}}. Прафэсар катэдры беларускай філялёґіі [[Варшаўскі ўнівэрсытэт|Варшаўскага ўнівэрсытэту]] [[Антаніна Абрэмбская-Яблонская]] пераканаўча паказала, што назва ''Мінск'' зьявілася пад уплывам польскага [[Мінск Мазавецкі|Мінска Мазавецкага]] на грунце польскай адміністрацыйнай і моўнай экспансіі<ref name="pam-1"/>. Цалкам форма ''Мінск'' (''Міньск'') замяняе Менск у афіцыйных дакумэнтах толькі ў XVIII ст. разам з выцісканьнем [[старабеларуская мова|старабеларускай мовы]] з афіцыйнага дзяржаўнага ўжытку (тым часам яшчэ ў 1706 годзе студэнт Грэцкай калегіі ў Рыме Бэнэдыкт Трульцэвіч азначыў сваё месца нараджэньня [[Лацінская мова|па-лацінску]] як ''Mienscum, Palatinatu Mienscensi in [[Белая Русь|Russia Alba]]''<ref>[[Аляксандар Надсан|Надсан А.]] Беларусы ў Грэцкай калегіі // [[Запісы БІНіМ]]. Т. 30. — New York — Miensk, 2006. С. 173.</ref>). З гэтых жа польскіх дакумэнтаў і мапаў па [[Падзелы Рэчы Паспалітай|падзелах]] [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] яе мэханічна перанесьлі ў расейскія дакумэнты і мапы<ref name="sybeka">{{Літаратура/Менск: Старонкі жыцьця дарэвалюцыйнага гораду (1994)|к}} С. 10.</ref><ref name="pam-2">[[Іван Крамко|Крамко І.]], [[Георгі Штыхаў|Штыхаў Г.]] Калі Менск стаў Мінскам // {{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 36.</ref>. [[Файл:Miensk Vilenski, Pryvakzalny. Менск Віленскі, Прывакзальны (1935) (1).jpg|значак|Шыльда «Менск» на будынку [[Віленскі вакзал (Менск)|Віленскага вакзалу]], 1935 г.]] У канцы XVІІІ ст. напісаньне ''Мінск'' трывала замацавалася ў афіцыйных расейскамоўных дакумэнтах, у той жа час у народнай гаворцы ўжывалася толькі форма Менск<ref>{{Артыкул|спасылка=https://be.wikisource.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%BC%D1%83_%D0%BC%D1%8B_%D0%BF%D1%96%D1%88%D0%B0%D0%BC_%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA,_%D0%B0_%D0%BD%D1%8F_%D0%9C%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%3F|аўтар=[[Язэп Лёсік|Я. Л-к.]]|старонкі=2|выданьне=[[Звон (газэта)|Звон]]|загаловак=Чаму мы пішам Менск, а ня Мінск?|год=27.VIII.1919|мова=be|нумар=2|месца=Менск}}</ref>. Гэты факт засьведчылі этноґраф [[Павал Шпілеўскі]] ў нататках пра свае падарожжы<ref>[[Павал Шпілеўскі|Шпилевский П.]] Путешествие по Полесью и белорусскому краю. — Минск: «Беларусь», 2003. С. 131—132.</ref> і гісторык [[Аляксандар Ельскі]] ў [[Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага і іншых славянскіх краёў|Ґеаґрафічным слоўніку Каралеўства Польскага і іншых славянскіх краёў]]<ref>[[Аляксандар Ельскі|Jelski A.]] Mińsk // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|6к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VI/453 453].</ref>, выдадзеным у 1885 годзе. Дзеля адрозьненьня ад [[Мінск Мазавецкі|Мінску]] на [[Мазовія|Мазовіі]] часам насіў дадатковае азначэньне — ''Менск [[Літва|Літоўскі]]''. З 1916 году ў асяродзьдзі праґрэсіўнай беларускай інтэліґенцыі замацавалася назва ''Менск Беларускі''. Яна захоўвалася ў часы нямецкай і польскай акупацыяў, выкарыстоўвалася ў дакумэнтах эміґрацыйных беларускіх урадаў<ref name="sybeka"/>. Традыцыйную гістарычную назву Менск прынялі ў [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспубліцы]], гэтая назва выкарыстоўвалася ў дзяржаўных дакумэнтах<ref name="viacorka-karniej"/>. У [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларускай ССР]] яна стала нарматыўнай і выкарыстоўвалася ва ўсіх афіцыйных дакумэнтах, а таксама на дзяржаўным радыё<ref name="5mitau">{{Спасылка|аўтар=Лашкевіч К.|url=http://news.tut.by/society/147246.html|загаловак=5 афіцыёзных міфаў пра Мінск|выдавец=[[TUT.BY]]|дата=11 верасьня 2009}}</ref>. У 1930-я гады назву Менск ужывалі паўсюдна ў Беларусі, яна была звыклай і натуральнай жыхарам рэспублікі<ref name="sur155">[[Васіль Шур|Шур В.]] Беларускія ўласныя імёны: Беларуская антрапаніміка і тапаніміка. — Менск: «Мастацкая літаратура», 1998. С. 155.</ref>. 29 ліпеня 1939 году пастановаю 2-й сэсіі [[Вярхоўны Савет БССР|Вярхоўнага Савету БССР]] места перайменавалі ў «''Мінск''»<ref name="pam-2"/>. Гэтае перайменаваньне адбылося не зь лінгвістычных (ніякіх мовазнаўчых або гістарычных аргумэнтаў адпаведная пастанова ня ўтрымлівала), а з сацыяльна-палітычных прычынаў<ref name="sur155"/>, было выкліканае [[Рэпрэсіі ў БССР|ўзмацьненьнем рэпрэсіяў]] супраць беларускіх нацыянальных кадраў<ref name="sybeka"/> і стала замацаваньнем [[Русіфікацыя Беларусі|маскалізацыі беларусаў]] на ўзроўні назваў местаў<ref>[[Уладзімер Ляхоўскі|Ляхоўскі Ў.]] [https://web.archive.org/web/20090915193639/http://www.polskieradio.pl/zagranica/by/news/print.aspx?id=88157 Дык няўжо ж нам ніколі ня склеіць, ня сшыць], [[Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё]], 30 ліпеня 2008 г.</ref>. 5 верасьня 1991 году [[Менскі гарадзкі савет дэпутатаў|Менскі гарадзкі Савет народных дэпутатаў]] накіраваў [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь 12-га скліканьня|Вярхоўнаму Савету]] просьбу аб вяртаньні месту гістарычнай назвы Менск, але гэтай просьбе было адмоўлена<ref>[https://web.archive.org/web/20071027090940/http://www.lawbelarus.com/local/sub04/texa6636.htm Рашэнне Мінскага гарадскога Савета народных дэпутатаў ад 5 верасня 1991 г. № 167 «Аб гербе г. Мінска і аб вяртаньні гораду яго гістарычнай назвы Менск»]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20090603090229/http://www.nn.by/index.php?c=ar&i=18706 69 гадоў таму Менск стаў Мінскам] // [[Наша Ніва]]. 29 ліпеня 2008 г.</ref>. За вяртаньне назвы «Менск» прагаласавалі 142 дэпутаты пры неабходных 173<ref name="5mitau" />. == Гісторыя == {{Асноўны артыкул|Гісторыя Менску|Храналёгія Менску}} === Раньнія часы === [[Файл:Miensk. Менск (1772) (2).jpg|значак|зьлева|164пкс|Гравюра Менску, 1772 г.]] [[Файл:Miensk, Trajeckaja hara. Менск, Траецкая гара (XIX) .jpg|значак|Панарама Менску з боку [[Траецкае прадмесьце|Траецкай Гары]], пачатак XIX ст.]] Дакладная дата заснаваньня Менску невядомая. Паводле археаляґічных зьвестак, найбольш старажытныя паселішчы на тэрыторыі сучаснага места існавалі яшчэ ў IX ст., калі даліну ракі Сьвіслачы засялялі плямёны [[крывічы|крывічоў]] і [[дрыгавічы|дрыгавічоў]]. Каля 980 году гэтая тэрыторыя ўвайшла ў склад [[Полацкае княства|Полацкага княства]]. Першы пісьмовы ўпамін пра Менск датуецца 1067 годам і зьмяшчаецца ў [[Аповесьць мінулых часоў|Аповесьці мінулых часоў]], калі злучаныя войскі князёў Яраславічаў (кіеўскага — Ізяслава, пераяслаўскага — Сьвятаслава і чарнігаўскага — Усевалада) спалілі горад у час вайны з [[Усяслаў Чарадзей|Усяславам Полацкім]]. Месца і час узьнікненьня Менску ў наш час выклікаюць дыскусіі: адныя дасьледнікі (А. Ясінскі, [[Георгі Штыхаў|Г. Штыхаў]] і інш.) лічаць, што горад утварыўся яшчэ ў даславянскія часы на рацэ Менцы, за 16 км на захад ад сучаснага цэнтру места, дзе захаваўся комплекс археаляґічных помнікаў, і быў перанесены на цяперашняе месца па 1085 годзе, калі яго ў другі раз спалілі кіеўскія войскі. На думку іншых дасьледнікаў, [[дзяцінец]] (пазьней [[Менскі замак]]) збудавалі на правым беразе ракі Сьвіслачы пры ўтоку ў яе ракі Нямігі напярэдадні падзеяў 1067 году дзеля абароны паўднёвых межаў Полацкага княства. У канцы XI — пачатку XII стагодзьдзяў Менск стаў сталіцай [[Менскае княства|удзельнага княства]]. Першым князем менскім быў [[Глеб Усяславіч]], потым княствам валодалі ягоныя нашчадкі Глебавічы. У 1116 годзе Менск вытрымаў амаль 2-месячную аблогу войскаў кіеўскага князя Ўладзімера Манамаха, але ў 1119 годзе горад захапілі і далучылі да Кіева. Князя Глеба Ўсяславіча зьняволілі ў кіеўскай вязьніцы, дзе ён і памёр. Зь сярэдзіны XII ст. Менск зноў стаў сталіцай незалежнага княства, менскія князі вялі барацьбу за [[гегемонія|геґемонію]] ў Полацкай зямлі і неаднакроць займалі полацкі сталец. Палітычнае ўзвышэньне і зручнае ґеаґрафічнае становішча спрыялі эканамічнаму росту Менску і яго пераўтварэньню ў рамесна-гандлёва цэнтар. === Вялікае Княства Літоўскае === [[Файл:Miensk, Pahonia. Менск, Пагоня (1720) (2).jpg|значак|зьлева|164пкс|Герб [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]], каля 1720 г.]] [[Файл:Mienskaja ratuša. Менская ратуша (1800).jpg|значак|[[Высокі Рынак]], каля 1800 г.]] У XIII ст. узмацніліся зьвязкі Менскага княства з [[Наваградак|Наваградкам]], пазьней — зь [[Вільня]]й і [[Трокі|Трокамі]]<ref name="evkl285">[[Расьціслаў Баравы|Баравы Р.]] Менск // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 285.</ref>. Зь сярэдзіны 1240-х гадоў, на запрашэньне мясцовых баяраў, у Наваградку пачаў княжыць [[Міндоўг]], што паспрыяла ўтварэньню [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. Пад 1326 годам упамінаецца, што ў [[Ноўгарад]]зе ў складзе пасольства вялікага князя літоўскага [[Гедымін]]а быў князь менскі Васіль. У грамаце 1387 году Менск выступае другім (пасьля Полацку) вялікім местам у цэнтральнай і ўсходняй частках сучаснай Беларусі. У 1390 годзе [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Ягайла]] заснаваў на [[Траецкае прадмесьце|Траецкай Гары]] [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Марыі Панны (Менск)|першы касьцёл]]. Паводле дакумэнтаў канца XVI ст., у Менску таксама было 10 прыходзкіх цэркваў і 4—5 манастырскіх. У [[Сьпіс рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх|Сьпісе рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх]] (канец XIV ст.) Менск значыцца сярод [[Літва|«літоўскіх»]] замкаў. 15 ліпеня 1410 году Менская [[харугва]] ўзяла ўдзел у пераможнай [[Грунвальдзкая бітва|Ґрунвальдзкай бітве]]. Па [[Гарадзельская унія|Гарадзельскай уніі]] 1413 году места ўвайшло ў [[Віленскае ваяводзтва]]. Па сьмерці вялікага князя [[Вітаўт]]а, за часамі змаганьня за сталец Вялікага Княства Літоўскага паміж [[Сьвідрыгайла]]м і [[Жыгімонт Кейстутавіч|Жыгімонтам Кейстутавічам]] у 1433 (або 1434) годзе Менск захапілі аддзелы Сьвідрыгайлы, якія спалілі места і паланілі яго жыхароў. У 1444 годзе, паводле граматы вялікага князя, Менск уваходзіў у лік 14<ref name="evkl286">[[Расьціслаў Баравы|Баравы Р.]] Менск // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 286.</ref> найбольш разьвітых местаў Вялікага Княства Літоўскага. У другой палове XV ст. утварыўся [[Менскі павет]] Віленскага ваяводзтва. 14 сакавіка 1499 году вялікі князь [[Аляксандар Ягелончык|Аляксандар]] надаў Менску [[Магдэбурскае права]]{{Заўвага|Привилей месту Менскому, на право майдеборское и иные вольности. 14.03.1499 г. // АЗР Т. 1: 1340—1506. — Спб., 1846. № 165. С. 187—189.}}. Кіраваньне местам перайшло да [[магістрат]]у, у склад якога ўваходзілі 12 радцаў на чале з [[войт]]ам і 2 бурмістрамі. У 1513 годзе ў [[Менскі замак|Менскім замку]] адкрыўся першы шпіталь — прытулак пры Ўзьнясенскім манастыры для хворых і калек. У 1505 годзе Менск захапілі і спалілі крымскія татары, ацалеў толькі замак. У 1508 годзе ў час бунта [[Міхал Глінскі|М. Глінскага]] Менск вытрымаў амаль месячную аблогу, пазьней ваколіцы места 3—4 разы спусташалі маскоўскія войскі (апошні ў 1519 годзе<ref name="evkl287">[[Расьціслаў Баравы|Баравы Р.]] Менск // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 287.</ref>). У 1547 годзе вялізны пажар зьнішчыў [[Менскі замак]] і амаль усё места, вынікам чаго сталася пераплянаваньне Менску зь пераносам мескага цэнтру на Новае, або Высокае Места<ref name="evkl287"/>. У сярэдзіне XVI ст. у месьце было 300 двароў, 35 вуліцаў і завулкаў. У 1564 годзе ў Менску ўзьнікла [[кальвінізм|кальвінісцкая]] супольнасьць. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў места стала сталіцай [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]], найбольшага ў Вялікім Княстве Літоўскім. У склад ваяводзтва ўваходзілі 60 местаў і мястэчак. [[Файл:Alaksandar. Аляксандар (J. Smuglevič, 1822).jpg|164пкс|значак|зьлева|Вялікі князь [[Аляксандар Ягелончык|Аляксандар]]]][[Файл:Miensk. Менск (1868).jpg|значак|Панарама места з боку [[Раманаўская Слабада|Раманаўская Слабады]], 1868 г.]] 16 ліпеня 1569 году жыхары Менску атрымалі дазвол збудаваць гасьціны двор — буйны гандлёвы комплекс; той жа прывілей лічыцца пунктам адліку існаваньня ў месьце [[цэх]]аў, заснаваных на клясычных эўрапейскіх прынцыпах. У 1582 годзе ў Менску зьявілася мураваная [[Менская ратуша|ратуша]]<ref>Дзянісаў У. Сімвалы горада і Менскага ваяводства: Ратуша // {{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 213.</ref>, на вежы якой празь некаторы час усталявалі першы мескі гадзіньнік<ref>[[Уладзімер Дзянісаў|Дзянісаў У.]] Менская ратуша // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 289.</ref>. У 1588—1755 гадох праз год, паводле чаргі з Наваградкам, у Менску праходзілі сэсіі [[Трыбунал Вялікага Княства Літоўскага|Літоўскага трыбуналу]]. 12 студзеня 1591 году [[Сьпіс польскіх манархаў|кароль]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Жыгімонт Ваза]] надаў месту герб «''фикгуру внебовзятья панны Марыи''»<ref>[[Анатоль Цітоў|Цітоў А.]]. Сімвалы горада і Менскага ваяводзтва: Пячаткі і герб // {{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 215.</ref>. У 1592 годзе пры саборнай царкве адкрылася першая [[Брацкія школы ў Вялікім Княстве Літоўскім|брацкая школа]]. У 1605 годзе ў Менску заснавалі [[Касьцёл Сьвятога Тамаша Аквінскага і кляштар дамініканаў (Менск)|кляштар дамініканаў]]<ref>[[Уладзімер Дзянісаў|Дзянісаў У.]] Менскі кляштар дамініканцаў // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 294.</ref> — першы вядомы кляштар у месьце, а ў 1611 годзе — Петрапаўлаўскі манастыр<ref>[[Расьціслаў Баравы|Баравы Р.]] Менскі Петрапаўлаўскі манастыр // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 296.</ref>, адзіны асяродак супраціўнікаў [[Берасьцейская унія|Берасьцейскай уніі]] ў месьце на працягу XVII—XVIII стагодзьдзяў. У 1620 годзе ў Менску наладзілі рэгулярнае паштовае злучэньне зь іншымі буйнымі местамі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. Да сярэдзіны XVII ст. места атрымала абарончую лінію зь землянога вала і бастыёнаў, пры якіх існавалі Койданаўская, Лошыцкая і Юраўская брамы. Захаваліся сьведчаньні азначэньня жыхароў Менску і ваколіцаў [[Ліцьвіны|ліцьвінамі]]: «''…ехал из Менска литвин Корсак''» (1601—1602 гады)<ref>Памятники дипломатических сношений Московского государства с Польско-Литовским государством. Т. 4. — М., 1912. [https://books.google.by/books?id=HvsAAAAAMAAJ&pg=PA291&dq=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0+%D0%BE%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BD%D0%B5&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwiHx7yVrLL6AhVJR_EDHWOVAWIQ6AF6BAgMEAI#v=snippet&q=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%20%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0&f=false С. 122].</ref>, «''литвин из Минска пан Ян Сухопаров''», «''литвин Менского повету Ондрей''» (абодва 1609—1610 гады)<ref>Мальцев В. П. [https://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Russ/XVII/1600-1620/Zapisi_o_smerti_sidelcev/text.htm Записки о смерти «тюремных сидельцев» в смоленских тюрьмах в 1609—1610 гг.] // Исторический архив. № 5, 1960.</ref>, «''…выходец литвин Остафей Каменский в роспросе сказал: отец де ево бывал Минского повету шляхтич''» (1629 год)<ref>Русско-белорусские связи: сборник документов : 1570—1667 гг. — Минск, 1963. С. 104.</ref>, «''Крутновский Мартын… литвин, родом из Менского повета''» (1632 год)<ref>Служилые люди Сибири конца XVI – начала XVIII века. — М.; СПб., 2020. [https://books.google.by/books?id=F7tYEAAAQBAJ&pg=PA458&dq=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD+%D0%BA%D1%80%D1%83%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwjn6NOd_bD6AhVXSfEDHVAXAF0Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%20%D0%BA%D1%80%D1%83%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9&f=false С. 458].</ref>, «''…из Менска торговой человек литвин Тимофей Менченин''» (1651 год)<ref>Русско-белорусские связи: сборник документов : 1570—1667 гг. — Минск, 1963. С. 213.</ref>. У прывілеі 1622 году кароль і вялікі князь [[Уладзіслаў Ваза]] азначыў «''літвой''» праваслаўных жыхароў Менску{{Заўвага|{{мова-pl|«Nad to mistrzowie tego cechu niemieckiego у ruskiego narodu, abo iakiey kolwiek inszey religiey… A to pod utraceniem cechu ci też niemcy aby chłopiąt na naukę niszej inszej nie przymowali, ani wpisowali, ani też wyzwolali jedno w tym miescie Mińskim, gdzie bractwo i cech trzymają, więc też aby towarzyszów polakow i litwę do roboty y warstatów swych przymowali»|скарочана}}<ref>{{Літаратура/Беларускі архіў|3к}} С. 143.</ref>}}. У [[матрыкул]]е [[Каралявец]]кага ўнівэрсытэту пад 1631 годам значыцца ''Alexander Stybalcovius, Minscensis Lithuanus''<ref>Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. [https://books.google.by/books?hl=ru&id=-sZYzw8knMEC&q=Minscensis#v=snippet&q=Minscensis&f=false S. 332].</ref>. У запісах мэтрыкі папскай сэмінарыі ў [[Оламаўц]]у значацца ''Athanasius Pietrowsky Lithuanus ex Palatinatu Minscensi'' (1721—1728 гады), ''Felicianus Zablocky Litvanus Minscensis'' (1732—1736 гады)<ref>Blažejovskyj D. Ukrainian and Armenian pontifical seminaries of Lviv (1665—1784) (Analecta OSBM. Vol. 29). — Rom, 1975. P. 59.</ref>. У [[Вайна Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў|вайну Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай]] 3 ліпеня 1655 году Менск захапіла маскоўскае войска<ref>Соўсь Г. [http://www.svaboda.org/content/Article/1181469.html 3 ліпеня 1655 году расейскае войска захапіла Менск] // «[[Свабода (радыё)|Радыё Свабода]]», 3 ліпеня 2008 г.</ref>. За наступныя чатыры гады акупацыі места вельмі моцна пацярпела ад рабаваньняў і амаль спусьцела<ref name="evkl288">[[Расьціслаў Баравы|Баравы Р.]] Менск // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 288.</ref>. У 1656 годзе поп [[Расейская праваслаўная царква|Маскоўскай царквы]] Іван, які ў гэты час быў у Менску, напісаў ліст свайму гаспадару [[Аляксей Міхайлавіч|Аляксею Міхайлавічу]], у якім прасіў грошай, а таксама засьведчыў, што акупацыйная маскоўская залога{{Заўвага|Беларускі Архіў. Т.3. — Менск, 1930. С. 192.}}<ref>{{Літаратура/Невядомая вайна: 1654—1667|к}}</ref>: {{Цытата| усе татары ды мардва, — расейскага нічога ня ведаюць {{арыгінал|ru|все татары да мордва, — рускава ничего не знают}} }} [[Файл:Alaksandar Słuška. Аляксандар Слушка (XVII).jpg|164пкс|значак|зьлева|[[Аляксандар Слушка|А. Слушка]], фундатар [[Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак (Менск)|менскіх бэрнардынак]]]] [[Файл:Miensk, Franciškanskaja-Juraŭskaja. Менск, Францішканская-Юраўская (1875).jpg|значак|[[Вуліца Леніна (Менск)|Францішканская вуліца]], 1875 г.]] 3 ліпеня 1660 году войскі [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] і [[Польшча|Каралеўства Польскага]] вызвалілі Менск з-пад маскоўскай акупацыі<ref>{{Літаратура/ЭВКЛ|1к}} С. 24.</ref>. На 1667 год у месьце было каля 300 двароў. Таго ж году яно стала часткай першага ў Вялікім Княстве Літоўскім міждзяржаўнага паштовага маршруту [[Вільня]] — Менск — [[Магілёў]] — [[Смаленск]] — [[Масква]]. У 2-й палове XVII ст. падарожнікі адзначалі ў Менску шматлікія цэрквы і камяніцы, разьвіты гандаль. У 1697 годзе Менск моцна пацярпеў ад пажару. За часамі [[Вялікая Паўночная вайна|Вялікай Паўночнай вайны]] (1700—1721) празь места некалькі разоў у 1706—1708 і 1720 гадох праходзілі маскоўскія і швэдзкія войскі. Маскоўская кавалерыя разам з [[Калмыкі|калмыкамі]] разрабавала [[Траецкі манастыр базылянак]], [[Царква Сьвятога Духа (Менск)|царкву Сьвятога Духа]] і іншыя цэрквы і манастыры, на заклік [[Менскае праваслаўнае брацтва|Менскага праваслаўнага брацтва]] месьцічы далі збройны адпор захопнікам<ref>[[Уладзімер Аляксеевіч Арлоў|Арлоў У.]] Якая роля ў нашай гісторыі належыць Пятру I? // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 47.</ref>. У 1708 годзе ў Менску была маравая пошасьць і вялікі пажар. Нават у сярэдзіне XVIII ст. гэтыя падзеі адбіваліся на ўзроўні сацыяльна-эканамічнага разьвіцьця места. У 1713 годзе [[Менскі езуіцкі калегіюм|рэзыдэнцыя езуітаў у Менску]] атрымала статус [[калегіюм]]у — навучальнай установы, што давала адукацыю на ўзроўні гуманітарнага ўнівэрсытэту<ref>{{Літаратура/Гісторыя Менску (2006)|к}} С. 168.</ref>. У 1749 годзе побач зь езуіцкім касьцёлам збудавалі аптэку зь лябараторыяй (першая меская аптэка адкрылася яшчэ ў 1659 годзе). Па скасаваньні ордэна езуітаў у 1773 годзе, калегіюм пераўтварылі ў сьвецкую навучальную ўстанову — [[Менская гімназія|Менскую гімназію]]. На 1775 год у Менску было больш за 400 двароў (у канцы XVIII ст. — да 1000 двароў), на 1790 год — больш за 40 вуліцаў і завулкаў. У 1783 годзе зьявіўся першы плян забудовы места. Згодна з пастановай [[магістрат]]у 1786 году, на ўсіх будынках усталявалі нумары. У 1791 годзе ў Менску адкрыўся шпіталь войска Вялікага Княства Літоўскага. У 1790-я гады ў месьце было 89 крамаў, штогод праводзіліся 2 кірмашы, якія цягнуліся каля 2 тыдняў. У канцы XVIII ст. у Менску пачалі выступаць прафэсійныя тэатральныя калектывы (у 1825 годзе пад мескі тэатар адмыслова адрэстаўравалі [[Палац Радзівілаў (Менск)|палац Радзівілаў]] на [[Высокі Рынак|Высокім Рынку]]). <gallery caption="Менск у мастацтве XVIII—XIX стагодзьдзяў" widths="150" heights="150" class="center"> Miensk, Vysoki Rynak. Менск, Высокі Рынак (J. Pieška, 1800).jpg|[[Юзэф Пешка|Ю. Пешка]], [[Высокі Рынак]] Miensk, Vałoki Połackija. Менск, Валокі Полацкія (J. Pieška, 1800).jpg|Ю. Пешка, [[Валокі Полацкія]] Miensk, Vysoki Rynak. Менск, Высокі Рынак (1834).jpg|Невядомы мастак, [[Царква Сьвятога Духа (Менск)|царква Сьвятога Духа]] і [[Менская ратуша|ратуша]] Miensk, Vysoki Rynak. Менск, Высокі Рынак (H. Hierasimovič, 1839).jpg|Г. Герасімовіч, [[Высокі Рынак]] </gallery><gallery widths="150" heights="150" class="center"> Miensk, Vysoki Rynak. Менск, Высокі Рынак (Lauvergne, 1840) (2).jpg|Б. Лявэрнь, [[Высокі Рынак]] Miensk, Plabanskija Młyny. Менск, Плябанскія Млыны (Lauvergne, 1840) (2).jpg|Б. Лявэрнь, панарама з боку Барысаўскага гасьцінца Miensk, Niamiha-Rakaŭskaja. Менск, Няміга-Ракаўская (D. Strukov, 1864-67).jpg|Д. Струкаў, [[Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Менск)|Саборная царква]] Miensk, Vysoki Rynak. Менск, Высокі Рынак (N. Orda, 1870-77).jpg|[[Напалеон Орда|Н. Орда]], [[Высокі Рынак]] </gallery> === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Stanisłaŭ Maniuška. Станіслаў Манюшка (J. Lafosse, 1852).jpg|164пкс|значак|зьлева|[[Станіслаў Манюшка]]]] [[Файл:Mienskaja ratuša. Менская ратуша (XVIII).jpg|значак|[[Менская ратуша|Ратуша]], абмеры канца XVIII ст.]] У выніку [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793 год) Менск апынуўся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], дзе стаў адміністрацыйным цэнтрам [[Менская губэрня|Менскай губэрні]]. 14 траўня 1795 году расейскія ўлады скасавалі [[Магдэбурскае права]], а 29 сьнежня 1796 году — даравалі месту новы герб зь [[Герб Расеі|дзьвюхгаловым арлом]]. У 1793 годзе ўтварылася [[Менская япархія]] [[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод|Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі]] ([[Расейская праваслаўная царква|Маскоўскай царквы]]), 28 студзеня 1798 году — [[Менская дыяцэзія (гістарычная)|Менская дыяцэзія]] Рымска-Каталіцкай царквы, адкрылася каталіцкая духоўная сэмінарыя (дзеяла да 1869 году)<ref>{{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 564.</ref>. У 1799 годзе ў месьце зьявілася першая муніцыпальная лякарня. На 1800 год у Менску было 1009 дамоў, зь іх 39 мураваных. У 1803 годзе ўтварыўся аркестар, які выступаў з публічнымі канцэртамі ў мескім парку, а ў сьвяточныя дні — на галерэі ратушы. У [[вайна 1812 году|вайну 1812 году]] 8 ліпеня ў Менск увайшлі францускія войскі. 27 ліпеня места стала цэнтрам дэпартамэнту адноўленага [[Напалеон I Банапарт|Напалеонам]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. Адміністрацыйная рада Менскага дэпартамэнту наладзіла выпуск першай мескай газэты [[Часовая менская газэта|«Тымчасовая газэта Менская»]] ({{мова-pl|«Tymczasowa gazeta Mińska»|скарочана}}). 16 лістапада места зноў занялі расейскія войскі. 30 траўня 1835 году адбыўся моцны пажар, які зьнішчыў амаль усю цэнтральную частку Менску. У 1836 годзе ў месьце адкрылася першая публічная бібліятэка, у 1837 годзе — зьявілася ўласная пажарная каманда. У выніку эпідэміі халеры 1848 году ў Менску загінула 1,1 тыс. чалавек. У 1859 годзе адбыўся ўвод у эксплюатацыю першай на Беларусі тэлеграфнай лініі Менск — [[Бабруйск]]. У 1839 годзе, нягледзячы на гвалт з боку ўладаў [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], [[Мядзельскі манастыр базылянак|прадстаўнікі менскіх уніятаў]] адмовіліся далучацца да Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі<ref>{{Літаратура/Гісторыя Менску (2006)|к}} С. 187.</ref>. 9 лютага 1852 году, нягледзячы на забарону расейскіх уладаў<ref>Ярмалінская В. Дзе нарадзілася «Ідылія» // {{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 421.</ref>, на сцэне [[Менскі гарадзкі тэатар|Менскага мескага тэатру]] адбылася прэм’ера першай [[беларуская мова|беларускамоўнай]] опэры «[[Ідылія (опэра)|Ідылія]]» на музыку [[Станіслаў Манюшка|С. Манюшкі]] і К. Крыжаноўскага, лібрэта напісаў [[Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч|В. Дунін-Марцінкевіч]]. У 1857 годзе на загад расейскага цара [[Мікалай I|Мікалая I]] у Менску зьнішчылі [[Менская ратуша|будынак мескай ратушы]] і прылеглы да яе сквэр зь векавых пірамідальных таполяў. Паводле ўспамінаў відавочцаў, ратушу зруйнавалі з наступнай прычыны<ref>{{Літаратура/Рэха даўняга часу|к}} С. 91.</ref>: {{Цытата|…яна сваім існаваньнем нагадвала жыхарам пра звычаі мінулага часу, пра Магдэбурскае права…}} [[Файл:Wincenty Dunin-Marcinkiewicz 2.jpg|164пкс|значак|зьлева|[[Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч]]]] [[Файл:Miensk. Менск (1863).jpg|міні|[[Паўстаньне 1863—1864 гадоў|Паўстанцы]] пад Менскам, 1863 г.]] У 1863—1870 гадох у зьвязку з [[паўстаньне 1863—1864 гадоў|нацыянальна-вызвольным паўстаньнем]] царскія ўлады ўвялі ў Менску ваеннае становішча. Нягледзячы на гэта, месьцічы ўзялі актыўны ўдзел у выступленьні<ref>{{Літаратура/БелЭн|10к}} С. 394.</ref>. У 1866 годзе па здушэньні паўстаньня расейскія ўлады перайменавалі большасьць цэнтральных вуліцаў Менску (агулам 17 назваў<ref>{{Літаратура/Гісторыя Менску (2006)|к}} С. 220.</ref>), што зьявілася шараговым захадам царызму ў палітыцы [[Маскалізацыя Беларусі|маскалізацыі беларусаў]] і змаганьні з нацыянальна-вызвольным рухам. Іншым кірункам гэтай палітыкі стала [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|руйнаваньне расейскімі ўладамі помнікаў сакральнай архітэктуры]]: у 2-й палове XIX ст. яны зьнішчылі мураваныя касьцёлы [[Касьцёл Сьвятога Яна і кляштар баніфратаў (Менск)|баніфратаў]], [[Касьцёл Сьвятой Марыі Магдалены і кляштар кармэлітаў (Менск)|кармэлітаў]] і [[Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў (Менск)|францішканаў]], зьнявечылі касьцёлы [[Касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар бэрнардынаў (Менск)|бэрнардынаў]] і [[Касьцёл Сьвятога Тамаша Аквінскага і кляштар дамініканаў (Менск)|дамініканаў]], перабудавалі ў [[мураўёўкі|маскоўскім стылі]] [[Царква Сьвятога Духа (Менск)|Духаўскую]] і [[Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Менск)|Петрапаўлаўскую]] цэрквы. У 1871 годзе празь Менск прайшла чыгунка [[Варшава]] — [[Масква]]. У 1873 годзе пачаў дзеяць Менскі камэрцыйны банк, у месьце зьявіўся водаправод<ref>{{Літаратура/Менск: Старонкі жыцьця дарэвалюцыйнага гораду (1994)|к}} С. 124.</ref>. У 1890 годзе ў Менску наладзілі тэлефонную сувязь, а з 1896 году пачала дзеяць першая на Беларусі тэлефонная станцыя агульнага карыстаньня. 10 траўня 1892 году адбылося ўрачыстае адкрыцьцё [[конка|конкі]] — першага мескага грамадзкага транспарту. У 1895 годзе ў Менску адкрылася мэтэастанцыя, а 12 студзеня 1895 году — [[Першая менская электрастанцыя|электрастанцыя]]<ref>{{Літаратура/Менск: Старонкі жыцьця дарэвалюцыйнага гораду (1994)|к}} С. 128.</ref>. 26 верасьня 1891 году ў Мескім садзе адбыўся палёт аэранаўта Драўніцкага на паветраным шары і ягоны спуск на парашуце ўласнага вырабу. На 1897 год у Менску было 7476 будынкаў, зь іх 2110 мураваных, 140 вуліцаў і завулкаў; дзеялі 18 сакральных будынкаў. У 1870—1880-я гады ў Менску дзеялі [[народнікі|народніцкія]] гурткі. 7 красавіка 1876 году адбыўся страйк працоўных чыгуначных майстэрняў, першы ў Менску. 28 траўня 1889 году ў газэце «Минскій листокъ» упершыню надрукавалі беларускую паэму «[[Тарас на Парнасе]]». У 1898 годзе ў месьце адбыўся першы зьезд [[РСДРП]], у 1900 годзе ўтварылася [[Сацыял-дэмакратыя Каралеўства Польскага і Літвы]]. 18 студзеня 1900 году адбылася першая ў Менску вулічная дэманстрацыя працоўных. У час [[рэвалюцыя 1905 году|рэвалюцыі 1905 году]] 16 лютага адбылася палітычная дэманстрацыя і страйк навучэнцаў сярэдніх навучальных установаў; 18 кастрычніка царскія ўлады расстралялі мітынг на Прывакзальным пляцы ([[Курлоўскі расстрэл]]); 8 сьнежня адбыўся ўсеагульны страйк у Менску. 1 сьнежня 1906 году ў Менску ўтварылася беларускае кніжнае аб’яднаньне «Мінчук». [[Файл:Bagdanovich M 2.jpg|164px|значак|зьлева|[[Максім Багдановіч]]]] [[Файл:Miensk, Vysoki Rynak-Daminikanskaja. Менск, Высокі Рынак-Дамініканская (1898).jpg|значак|Пустка на месцы [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|зруйнаванай]] ратушы і [[Царква Сьвятога Духа (Менск)|Духаўская царква]] па [[мураўёўкі|маскоўскай перабудове]], 1898 г.]] 21 жніўня 1911 году ў прадмесьці [[Камароўка (Менск)|Камароўцы]] заснавалі [[Менская балотная досьледная станцыя|Менскую балотную досьледную станцыю]] — першую дзяржаўную навуковую ўстанову на Беларусі. На 1913 год у Менску было 10,3 тыс. будынкаў (зь іх 15% мураваныя), 305 вуліцаў і завулкаў, працавалі 104 фабрыкі, заводы і мануфактуры, на якіх было 5,1 работнікаў. За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў 1915 годзе Менск стаў прыфрантавым местам. Дзеяў [[Менскі аддзел Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны]]. Па Лютаўскай рэвалюцыі 1917 году тут утварыўся [[Менскі Савет рабочых і салдацкіх дэпутатаў]]. У красавіку — ліпені ў Менску адбыліся зьезды беларускіх нацыянальных арганізацыяў, беларускіх нацыянальных арганізацыяў і партыяў. 20 красавіка (3 траўня) 1917 году жыхары места ўпершыню змаглі ўрачыста адзначыць гадавіну прыняцьця [[Канстытуцыя 3 траўня 1791 году|Канстытуцыі 3 траўня]]<ref>{{Літаратура/Паміж надзеяй і непакоем (2007)|к}} S. 114—115.</ref>. У лістападзе 1917 году ў Менску ўтварыўся каардынацыйны цэнтар беларускага нацыянальна-вызвольнага руху — [[Вялікая беларуская рада]]. 5 сьнежня ў месьце распачаўся [[Першы Ўсебеларускі кангрэс]]. У ноч з 17 на 18 сьнежня (паводле старога стылю) бальшавікі разагналі зьезд. 18 сьнежня дэлегаты Рады Ўсебеларускага кангрэсу, у складзе 56 чалавек на чале зь [[Язэп Лёсік|Язэпам Лёсікам]], патаемна сабраліся ў чыгуначным дэпо пад аховай рабочай дружыны і пастанавілі падпарадкаваць сабе [[Цэнтральная Беларуская Вайсковая Рада|Цэнтральную Беларускую Вайсковую Раду (ЦБВР),]] а таксама выдзелілі з свайго складу кіроўны орган — Выканаўчы Камітэт Рады Ўсебеларускага кангрэсу. Ён стаў юрыдычным і маральным пераемнікам усёй улады, якая належала Першаму Ўсебеларускаму кангрэсу. Выканкам Усебеларускага кангрэсу атрымаў даручэньне, як толькі будзе магчымым, узяць уладу на Беларусі ў свае рукі і рыхтавацца да гэтага вырашальнага моманту. 19 лютага 1918 году беларускія і польскія месьцічы супольна вызвалілі Менск ад бальшавікоў; палякі загадвалі адміністрацыяй заходняй, большай часткі места, беларусы — усходняй<ref name=tara>{{Літаратура/Паміж надзеяй і непакоем (2007)|к}} S. 144—146.</ref>. 21 лютага 1918 году [[беларуска-польская адміністрацыя Менску]] перадала места войскам [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]<ref name=tara/>. <gallery caption="Места на старых здымках і паштоўках" widths="150" heights="150" class="center"> Miensk, Trajeckaje pradmieście. Менск, Траецкае прадмесьце (1863).jpg|Панарама з боку [[Татарская Слабада|Татарскіх агародаў]], 1863 г. Miensk, Vysoki Rynak. Менск, Высокі Рынак (1865).jpg|[[Высокі Рынак]], каля 1865 г. Miensk, Vysoki Rynak-Vałockaja. Менск, Высокі Рынак-Валоцкая (1865).jpg|Высокі Рынак у бок вуліцы Валоцкай, каля 1865 г. Miensk, Zacharaŭskaja-Zacharaŭski. Менск, Захараўская-Захараўскі (7.08.1918).jpg|Забудова Захараўскай вуліцы </gallery><gallery widths="150" heights="150" class="center"> Miensk, Padhornaja. Менск, Падгорная (1910) (4).jpg|Забудова Падгорнай вуліцы Miensk, Zacharaŭskaja-Felicyjanaŭskaja. Менск, Захараўская-Фэліцыянаўская (1915).jpg |[[Таварыства ўзаемнага крэдыту (Менск)|Дом Фота]] на Захараўскай Miensk, Zacharaŭskaja-Daminikanskaja, Paryž. Менск, Захараўская-Дамініканская, Парыж (1914).jpg|Гатэль «Парыж» на гістарычнай [[Дамініканская вуліца (Менск)|Дамініканскай]] Miensk, Nabiarežnaja. Менск, Набярэжная (1911) (2).jpg|Набярэжная Сьвіслачы </gallery> === Найноўшы час === [[Файл:Jazep Liosik.png|164пкс|значак|зьлева|[[Язэп Лёсік]]]] [[Файл:Miensk, BNR. Менск, БНР (1918).jpg|міні|[[Бел-чырвона-белы сьцяг|Беларускі нацыянальны сьцяг]] над будынкам [[Народны сакратарыят БНР|Народнага Сакратарыяту]] [[Беларуская Народная Рэспубліка|БНР]] на [[Высокі Рынак|Высокім Рынку]]]] 25 сакавіка 1918 году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Менск абвяшчаўся сталіцай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. У красавіку 1918 году адкрылася Менская вышэйшая музычная школа, неўзабаве пераўтвораная ў [[Беларуская кансэрваторыя|Беларускую кансэрваторыю]]. На базе Менскага пэдагагічнага інстытуту рыхтавалася адкрыцьцё Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту, таксама плянавалася адкрыцьцё сельскагаспадарчага і політэхнічнага інстытутаў<ref>[[Анатоль Сідарэвіч|Сідарэвіч А.]] Беларуская Народная Рэспубліка // {{Літаратура/ЭГБ|1к}} С. 386.</ref>. Жыхары места, а таксама Астрашыцкагарадоцкай, Заслаўскай, Івянецкай, Койданаўскай, Самахвалавіцкай, Сёмкавагарадоцкай і Стаўпецкай воласьцяў Менскага павету атрымалі Пасьведчаньні [[Народны Сакратарыят БНР|Народнага Сакратарыяту БНР]]<ref>{{Літаратура/ВГАБ|4к}} С. 19.</ref>. 5 студзеня<ref name="at">[[Алег Трусаў|Трусаў А.]] [http://pawet.net/library/history/bel_history/trusau/05/Невядомыя_беларускія_дзяржавы.html Вялікае Княства Смаленскае] // Наша Слова. № 34 (822), 5 верасня 2007 г.</ref> 1919 году Менск стаў сталіцай [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларускай ССР]]. З 8 жніўня 1919 году [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|польскія]] войскі зь невялікімі стратамі занялі места, якое трапіла пад часовую польскую адміністрацыю — Грамадзянскае кіраўніцтва Ўсходніх земляў (ГКУЗ) і з 15 верасьня стала адміністрацыйны цэнтрам Менскай акругі ГКУЗ{{Заўвага|Dz. Urz. ZCZW z 1919 r. Nr 19, poz. 174.}}. У ліпені — кастрычніку 1920 году Менск займалі бальшавікі, потым зноў палякі. 18 сакавіка 1921 году згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай]] места адышло да [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]]. 18 красавіка 1921 году ў Менску адкрыўся [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт]] і першая навуковая бібліятэка. У 1925 годзе ў Менску і ў БССР увогуле пачаліся першыя [[радыё]]перадачы. У 1928 году ў месьце адкрыўся першы хлебазавод<ref>[https://web.archive.org/web/20170727115536/http://www.ctv.by/retro-hlebopekarni-minska-vo-vremya-voyny-fotovideo Ретро: Хлебопекарни Минска во время войны]</ref>. 1 студзеня 1929 году [[Інстытут беларускай культуры]], што месьціўся ў Менску з 1922 году, рэарганізавалі ў Беларускую акадэмію навук<ref>{{Літаратура/Гісторыя Беларусі (у кантэксьце сусьветных цывілізацыяў)|к}} С. 401.</ref> (цяпер — [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]]). 13 кастрычніка 1929 году ў месьце адбыўся пуск [[Менскі трамвай|трамвая]]. У 1933 годзе пачаў дзеяць [[Мінск-1 (аэрапорт)|менскі аэрапорт]]. У 1936 годзе савецкія ўлады ўзарвалі [[Царква Сьвятога Духа (Менск)|Духаўскую царкву]], унікальны помнік архітэктуры эпохі [[Рэнэсанс]]у<ref>Квитницкая Е. Д. Особенности средневековых храмов Белоруссии // «Архитектурное наследство» № 23, 1975. С. 85.</ref><ref>{{Літаратура/Рэха даўняга часу|к}} С. 60.</ref><ref name="val68">{{Літаратура/Менск. Стары і новы|к}} С. 68.</ref>. У 1937—1941 гадох ува [[урочышча|ўрочышчы]] [[Курапаты|Курапатах]], што непадалёк ад Менску, [[Рэпрэсіі ў БССР|бальшавікі-сталіністы]] расстралялі паводле розных ацэнак ад 30 000 да 250 000<ref>Winnicki Z. Szkice kojdanowskie. — Wrocław: Wydawnictwo GAJT, 2005. S. 77—78.</ref> (або значна больш<ref>Davies N. Powstanie '44. — Kraków: Wydawnictwo Znak, 2004. S. 195.</ref>) жыхароў Беларусі. Сярод іншага савецкія ўлады фізычна і духоўна зьнішчылі 32 менскія гісторыкі, а іхныя працы выдалілі з навуковых бібліятэк. Увогуле, была поўнасьцю зьніштожаная беларуская гістарычная школа<ref>[[Андрэй Катлярчук|Катлярчук А.]] [https://web.archive.org/web/20091202093523/http://arche.by/by/19/30/1220/ Прадмова да «літоўскага» нумару] // [[Arche]] №9, 2009.</ref>. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] з 28 чэрвеня 1941 да 3 ліпеня 1944 году Менск знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй. Места было практычна ўшчэнт зруйнаванае агульнымі намаганьнямі нацыстаў і бальшавікоў<ref name="5mitau" />. Аднак найбольш каштоўныя помнікі архітэктуры Менску [[Сьпіс помнікаў гісторыі і архітэктуры Беларусі, зруйнаваных уладамі СССР|савецкія ўлады зьнішчылі]] ў паваенныя часы: у 1950 годзе яны ўзарвалі [[Касьцёл Сьвятога Тамаша Аквінскага і кляштар дамініканаў (Менск)|дамініканскія касьцёл і кляштар]], на аднаўленьне якіх напярэдадні атрымалі кантрыбуцыю ад [[Нямеччына|Нямеччыны]], у 1951 годзе — зьнявечылі [[Архікатэдральны касьцёл Імя Найсьвяцейшай Панны Марыі (Менск)|езуіцкі касьцёл]] і зьнішчылі частку [[Менскі езуіцкі калегіюм|калегіюму зь вежай]], у 1950-я гады скапалі [[Менскі замак|замкавую гару]] і вывезьлі яе за межы места<ref>{{Літаратура/Менск. Стары і новы|к}} С. 14.</ref>, у сярэдзіне 1960-х гадоў — зьнішчылі [[Касьцёл Сьвятога Войцеха і кляштар бэнэдыктынак (Менск)|бэнэдыктынскія касьцёл з кляштарам]], [[Халодная сынагога (Менск)|Халодную сынагогу]] (адзіны ў Менску помнік архітэктуры [[готыка|готыкі]]) і [[Няміга (гістарычна-архітэктурны комплекс)|забудову вуліцы Нямігі]], у 1984 годзе — зьнішчылі будынак першага мескага тэатру (колішні [[палац Радзівілаў (Менск)|палац Радзівілаў]]). 1 студзеня 1956 году ў Менску пачаліся тэлевізійныя трансьляцыі. 26 чэрвеня 1974 году места атрымала ганаровае званьне «Горад-Герой»<ref>[[Сяргей Шупа|Шупа С.]] [https://web.archive.org/web/20111107170055/http://realaudio.rferl.org/BR/manual/2009/07/07/20608d8c-f0ca-4b66-91b4-d805184688dc.mp3 Радыё Свабода год за годам: 1974] // «[[Свабода (радыё)|Радыё Свабода]]». 21 ліпеня 2009 г.</ref><ref>[http://ru.wikisource.org/wiki/Указ_Президиума_ВС_СССР_от_26.06.1974_№_6163-VIII Указ Президиума Верховного Совета СССР от 26 июня 1974 года № 6163-VIII «О присвоении городу Минску почётного звания „Город-Герой“»] // Ведомости Верховного Совета СССР, 1974 г., № 27, ст. 394.</ref>. 26 чэрвеня 1984 году адбыўся ўвод у эксплюатацыю [[Менскі мэтрапалітэн|Менскага мэтрапалітэну]]. 27 ліпеня 1990 году Менск стаў сталіцай незалежнай Беларусі. 5 верасьня 1991 году мескія ўлады зацьвердзілі гістарычны герб Менску. У 1993 годзе ў Менску адбыўся Першы зьезд беларусаў сьвету, у 1994 годзе — першая сустрэча беларускай моладзі сьвету<ref name="be395">{{Літаратура/БелЭн|10к}} С. 395.</ref>. У 2004 годзе ў Менску адбудавалі зруйнаваную расейскімі ўладамі [[Менская ратуша|ратушу]], у 2011 годзе — зруйнаваную савецкімі ўладамі [[Царква Сьвятога Духа (Менск)|царкву Сьвятога Духа]]. {{Гістарычныя раёны Менску}} == Геаграфія == === Рэльеф === Знаходзіцца на паўднёва-ўсходніх схілах [[Менскае ўзвышша|Менскага ўзвышша]]. Сярэдняя вышыня над узроўнем мора 220 м. Найбольш прыпаднятая частка месьціцца ў раёне [[Кальварыя|Кальварыі]]. Яе абсалютная вышыня 280,4 м. Найніжэйшая адзнака (181,4 м) знаходзіцца на паўднёвым усходзе места ў [[абалона|абалоне]] [[Сьвіслач (басэйн Дняпра)|Сьвіслач]]ы ў раёне [[Чыжоўскае вадасховішча|Чыжоўкі]]. === Клімат === {{Кліматычная інфармацыя |Назва_ў_родным_склоне = Менску |Крыніца = {{Спасылка|аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://pogoda.ru.net/climate/26850.htm | загаловак = Клімат Менску | фармат = | назва праекту = | выдавец = | дата = 4 сакавіка 2011 | мова = ru | камэнтар = }} <!-- максымумы і мінімумы тэмпэратур --> | Студзень_абс_макс = 10.3 | Студзень_макс = 2.7 | Студзень_мін = −7.9 | Студзень_абс_мін = −39.1 | Люты_абс_макс = 13.6 | Люты_макс = −1.4 | Люты_мін = −7.2 | Люты_абс_мін = −35.1 | Сакавік_абс_макс = 18.9 | Сакавік_макс = 3.3 | Сакавік_мін = −3.8 | Сакавік_абс_мін = −30.5 | Красавік_абс_макс = 26.0 | Красавік_макс = 11.5 | Красавік_мін = 2.2 | Красавік_абс_мін = −18.4 | Травень_абс_макс = 30.9 | Травень_макс = 18.3 | Травень_мін = 7.5 | Травень_абс_мін = −5 | Чэрвень_абс_макс = 32.5 | Чэрвень_макс = 21.5 | Чэрвень_мін = 11.5 | Чэрвень_абс_мін = 0 | Ліпень_абс_макс = 33.9 | Ліпень_макс = 22.4 | Ліпень_мін = 12.8 | Ліпень_абс_мін = 3.8 | Жнівень_абс_макс = 35.6 | Жнівень_макс = 22.2 | Жнівень_мін = 12.1 | Жнівень_абс_мін = 1.7 | Верасень_абс_макс = 30.3 | Верасень_макс = 15.9 | Верасень_мін = 7.5 | Верасень_абс_мін = −4.7 | Кастрычнік_абс_макс = 24.7 | Кастрычнік_макс = 9.6 | Кастрычнік_мін = 3.0 | Кастрычнік_абс_мін = −12.9 | Лістапад_абс_макс = 16.0 | Лістапад_макс = 2.6 | Лістапад_мін = −1.8 | Лістапад_абс_мін = −20.4 | Сьнежань_абс_макс = 10.3 | Сьнежань_макс = −1 | Сьнежань_мін = −5.7 | Сьнежань_абс_мін = −30.6 | Год_абс_макс = 35.6 | Год_макс = 10.1 | Год_мін = 2.5 | Год_абс_мін = −39.1 <!-- сярэдняя тэмпэратура --> | Студзень_сяр = −5.4 | Люты_сяр = −4.4 | Сакавік_сяр = −0.5 | Красавік_сяр = 6.6 | Травень_сяр = 12.8 | Чэрвень_сяр = 16.3 | Ліпень_сяр = 17.4 | Жнівень_сяр = 16.9 | Верасень_сяр = 11.3 | Кастрычнік_сяр = 6.0 | Лістапад_сяр = 0.3 | Сьнежань_сяр = −3.4 | Год_сяр = 6.1 <!-- колькасьць ападкаў --> | Студзень_ападкі = 42 | Люты_ападкі = 34 | Сакавік_ападкі = 43 | Красавік_ападкі = 44 | Травень_ападкі = 55 | Чэрвень_ападкі = 89 | Ліпень_ападкі = 96 | Жнівень_ападкі = 59 | Верасень_ападкі = 65 | Кастрычнік_ападкі = 50 | Лістапад_ападкі = 48 | Сьнежань_ападкі = 53 | Год_ападкі = 678 <!-- вільготнасьць --> | Студзень_вільготнасьць = 85 | Люты_вільготнасьць = 83 | Сакавік_вільготнасьць = 78 | Красавік_вільготнасьць = 70 | Травень_вільготнасьць = 65 | Чэрвень_вільготнасьць = 71 | Ліпень_вільготнасьць = 73 | Жнівень_вільготнасьць = 73 | Верасень_вільготнасьць = 79 | Кастрычнік_вільготнасьць = 82 | Лістапад_вільготнасьць = 87 | Сьнежань_вільготнасьць = 88 | Год_вільготнасьць = 78 }} Клімат [[Мерны клімат|мерны]] [[Кантынэнтальны клімат|кантынэнтальны]] з значным уплывам [[Атлянтычны акіян|атлянтычнага]] марскога паветра (з частымі [[цыклён]]амі). Сярэдняя гадавая тэмпэратура паветра 5,4&nbsp;°C. Значныя ваганьні сярэдняй тэмпэратуры ў сэзоны: ад −7,3&nbsp;°C у трэцяй дэкадзе студзеня да +18&nbsp;°C у другой-трэцяй дэкадах ліпеня<ref>{{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 18.</ref>. У апошнія час азначылася выразная тэндэнцыя да падвышэньня тэмпэратуры ў зімовы пэрыяд. У сярэднім за год выпадае 646 мм ападкаў, зь якіх 1/3 прыпадае на халодны і 2/3 на цёплы пэрыяд. 12% ападкаў — цьвёрдыя, 13% — мяшаныя, 75% — вадкія<ref name="be393"/>. === Водная сыстэма === Каля места праходзіць [[водападзел]] [[Балтыйскае мора|Балтыйскага]] і [[Чорнае мора|Чорнага мораў]]. Празь Менск цячэ рака Сьвіслач (прыток ракі [[Бярэзіна|Бярэзіны]]), у якую ў межах места ўпадаюць яшчэ шэсьць невялікіх рэчак. Усе яны належаць да Чарнаморскага вадазбору. [[Водна-зялёны дыямэтар Менску]] ўтвараюць вадасховішчы [[Дразды (вадасховішча)|Дразды]], [[Крыніца (вадасховішча)|Крыніца]], [[Чыжоўскае]], [[Камсамольскае возера (Менск)|Камсамольскае]] і іншыя, [[Вялейска-Менская водная сыстэма|Вялейска-Менская]] і [[Сьляпянская водная сыстэма|Сьляпянская]] водныя сыстэмы. === Экалёгія === [[Рэспубліканскі цэнтар радыяцыйнага кантролю і маніторынгу навакольнага асяродзьдзя]] кантралюе сярэднія дзённыя [[канцэнтрацыя|канцэнтрацыі]] [[цьвёрдая часьцінка|цьвёрдых часьцінак]] [[РМ-10]], дыяксыду азоту, узровень [[фармальдэгід]]у, дыяксыду вугляроду, дозы [[Гама-выпраменьваньне|гама-выпраменьваньня]]<ref>{{Навіна|аўтар=Янушэўская А. |загаловак=Зьвесткі маніторынгу сьведчаць пра пагаршэньне стану атмасфэрнага паветра ў Менску за апошні тыдзень|спасылка=http://by.belapan.by/archive/2009/04/03/295494_295510|выдавец=[[БелаПАН]]|дата публікацыі=3 красавіка 2009|дата доступу=28 студзеня 2015}}</ref>. У 2014 годзе выкіды ў паветра сталіцы склалі 185 тыс. тонаў, зь іх 160 тыс. т (звыш 85%) ад транспарту<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Стан паветра ў Мінску стабільна добры|спасылка=http://blr.belta.by/all_news/society/Stan-pavetra--Mnsku-stablna-dobry_i_75438.html|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=27 студзеня 2015|дата доступу=28 студзеня 2015}}</ref>. На 2021 год у межах Менску знаходзілася 2 рэспубліканскія заказьнікі — [[Лебядзіны заказьнік|Лебядзіны]] і [[Сьціклева]]. == Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел == === Раёны === Цяперашнія афіцыйныя раёны Менску — штучныя негістарычныя ўтварэньні савецкага часу, межы якіх не супадаюць з гістарычнымі мясцовасьцямі места<ref name="viacorka">[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]] [https://www.svaboda.org/a/27837792.html Як палюбіць Савецкі раён?], [[Радыё Свабода]], 22.06.2016 г.</ref>. Яны маюць безаблічныя (а часам, увогуле, палітызаваныя ў духу [[Расея|расейскай]] [[Камунізм|камуністычнай]] [[Прапаганда|прапаганды]]) назвы, нададзеныя без уліку мясцовых беларускіх тапанімічных традыцыяў<ref name="viacorka"/>. У зьвязку з значным павелічэньнем насельніцтва места (218 тыс. чалавек) пастановай ЦВК БССР ад 17 сакавіка 1938 году ўтвараліся Сталінскі (з 2 лістапада 1961 году — Заводзкі), Варашылаўскі (з 2 лістапада — Савецкі) і Кагановіцкі (з 20 ліпеня 1957 году — Кастрычніцкі) раёны. Пазьней колькасьць адміністрацыйных раёнаў узрасла да дзевяці: [[Файл:Minsk all districts color-2011-05-02.png|міні|зьлева|395пкс|Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Менску]] <div style="padding-top: 4px; margin-left: 400px;"> # {{легенда|#E3D2E3|[[Цэнтральны раён (Менск)|Цэнтральны раён]]}} # {{легенда|#FDFD5D|[[Савецкі раён (Менск)|Савецкі раён]]}} # {{легенда|#7EDBEF|[[Першамайскі раён (Менск)|Першамайскі раён]]}} # {{легенда|#EFDB72|[[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]]}} # {{легенда|#CFDBFD|[[Заводзкі раён (Менск)|Заводзкі раён]]}} # {{легенда|#5DFB5D|[[Ленінскі раён (Менск)|Ленінскі раён]]}} # {{легенда|#F1FBC8|[[Кастрычніцкі раён (Менск)|Кастрычніцкі раён]]}} # {{легенда|#F68282|[[Маскоўскі раён (Менск)|Маскоўскі раён]]}} # {{легенда|#6FA3F1|[[Фрунзэнскі раён (Менск)|Фрунзэнскі раён]]}} </div>{{clear}} === Мікрараёны === {{Мікрараёны Менску|стан=разгарнуць}} Населеныя пункты, што ўвайшлі ў склад Менску: [[Азярышча (мікрараён Менску)|Азярышча]] (1973), [[Бараноўшчына]] (1978), [[Будзілава (Менск)|Будзілава]] (1959), [[Весьнінка]] (1974), [[Вольшава]] (1959), [[Весялоўка]] (1974), [[Вялікае Сьціклева]] (1959), [[Вялікая Сьлепня]] (1966), [[Глінішча (мікрараён)|Глінішча]] (1986), [[Грэбелька]] (1967), [[Дворышча (Менск)|Дворышча]] (1959—1967), [[Дражня (мікрараён Менску)|Дражня]] (1959), [[Дразды (Менск)|Дразды]] (1978), [[Зацішша (Менск)|Зацішша]] (2 вёскі, 1959—1965), [[Зялёны Луг (мікрараён)|Зялёны Луг]] (1976), [[Калёнія (Менск)|Калёнія]] (1959), [[Карзюкі]] (1972), [[Козыраўскае прадмесьце|Козырава]] (1934), [[Крупцы]] (1972), [[Курасоўшчына (мікрараён)|Курасоўшчына]] (1965), [[Лошыцкае прадмесьце|Лошыца-1]] (1986), [[Лошыца-2]] (1959), [[Малая Сьляпянка]] (1981), [[Малы Трасьцянец]] (1992), [[Маляўкі (Менск)|Маляўкі]] (1967), [[Маляўшчына]] (1969), пасёлак [[Мірны (Менск)|Мірны]] (1972), [[Міхалова (мікрараён)|Міхалова]] (1987), [[Мядзьведжына]] (1978), [[Навінкі (Менскі раён)|Навінкі]] (2004), [[Пабалоцьце]] (1972), [[Пасёлак птушкафабрыкі імя Крупскай]] (1974), [[Піянерская]] (1972), [[Пятроўшчына (прадмесьце)|Пятроўшчына]] (1978), [[Сакалянка]] (1959), [[Серабранка (мікрараён)|Серабранка]] (1980), [[Сталовая]] (1959), [[Сьляпянка]] (1959), [[Траскаўшчына]] (1978), пасёлак [[Труд (Менск)|Труд]] (1959), [[Уручча]] (1978), [[Усход]] (1962), [[Чыжоўка (мікрараён)|Чыжоўка]] (1967), [[Вызна|Чырвоная Слабада]] (1967), [[Шчотаўка]] (1959), [[Шэпічы]] (1959), [[Юрэвічы]] (1959). == Насельніцтва == === Дэмаграфія === <div style="float:right;margin:0 0 .5em 1em;" class="toccolours"> <timeline> ImageSize = width:auto height:250 barincrement:27 PlotArea = left:50 bottom:20 top:30 right:20 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late Colors = id:linegrey2 value:gray(0.9) id:linegrey value:gray(0.7) id:cobar value:rgb(0.0,0.7,0.8) id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:2000 ScaleMajor = unit:year increment:250 start:0 gridcolor:linegrey ScaleMinor = unit:year increment:50 start:0 gridcolor:linegrey2 PlotData = color:cobar width:15 bar:1600 from:0 till:5 bar:1667 from:0 till:2 bar:1797 from:0 till:6 bar:1800 from:0 till:7 bar:1811 from:0 till:11 bar:1825 from:0 till:16 bar:1860 from:0 till:30 bar:1880 from:0 till:48 bar:1887 from:0 till:70 bar:1896 from:0 till:84 bar:1907 from:0 till:105 bar:1926 from:0 till:132 bar:1939 from:0 till:239 bar:1959 from:0 till:510 bar:1970 from:0 till:917 bar:1979 from:0 till:1262 bar:1985 from:0 till:1457 bar:1996 from:0 till:1700 bar:2006 from:0 till:1741 bar:2011 from:0 till:1864 bar:2019 from:0 till:1992 TextData= fontsize:10px pos:(80,245) text:Дынаміка зьмяненьня колькасьці насельніцтва Менску (тыс. чал.) </timeline> </div> * '''XVI стагодзьдзе''': 1600 год — 4—5 тыс. чал.<ref name="evkl287"/> * '''XVІI стагодзьдзе''': 1667 год — 2 тыс. чал.{{Заўвага|па [[Вайна Расеі з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў|спусташэньні маскоўскімі войскам]]; у той жа час, у параўнаньні з даваеннымі зьвесткамі колькасьць насельніцтва Менскага павету скарацілася амаль на 62%}}<ref>{{Літаратура/Гісторыя Менску (2006)|к}} С. 105.</ref> * '''XVІII стагодзьдзе''': 1797 год — 5794 чал., зь іх шляхты каля 12%, духоўнага стану 2,5%, разначынцаў і часовых жыхароў 4,5%<ref>[[Яфрэм Карпачоў|Карпачоў Я.]] Мінск у канцы XVII—XVIII ст. // {{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 258.</ref>; 1800 год — 6656 чал., у тым ліку 3182 юдэяў<ref>{{Літаратура/Гісторыя Менску (2006)|к}} С. 233.</ref> * '''ХIХ стагодзьдзе''': 1811 год — 11,2 тыс. чал.; 1812 год — 3480 чал.; 1825 год — 15,6 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Гісторыя Менску (2006)|к}} С. 232.</ref>; 1858 год — 23&nbsp;006 чал., у тым ліку паводле веры: 6951 каталікоў, 3526 праваслаўных, 11&nbsp;971 юдэяў, 119 пратэстантаў, 439 магамэтанаў<ref name="ehb154">Філатава А. Мінск // {{Літаратура/ЭГБ|5к}} С. 154.</ref>; 1860 год — 26&nbsp;760 чал.<ref name="ehb154"/>; 1880 год — 48 тыс. чал.; 1887 год — 70 тыс. чал.; 1 студзеня 1896 году — 83&nbsp;880 чал. (42&nbsp;668 муж. і 41&nbsp;212 жан.), у тым ліку паводле веры: праваслаўных 20&nbsp;882, каталікоў 16&nbsp;875, пратэстантаў 862, старавераў 62, юдэяў 43&nbsp;658, магамэтанаў 1417, іншых 124; паводле [[Стан (сацыяльная група)|стану]]: шляхты 3162, духоўнага стану 523, ганаровых грамадзянаў і купцоў 1248, мяшчанаў 59&nbsp;256, сялянаў 17&nbsp;412, вайсковага стану 1870, замежных падданых 186, іншых 223<ref>{{Літаратура/ЭСБЕ}}</ref>; 1897 год — 90,9 тыс. чал.<ref>[[Уладзімер Філякоў|Філякоў У.]] Мінск // {{Літаратура/ЭГБ|5к}} С. 154.</ref> * '''ХХ стагодзьдзе''': 1907 год — 105&nbsp;203 чал., у тым ліку 33&nbsp;238 праваслаўных, 14&nbsp;958 каталікоў, 836 пратэстантаў, 97 старавераў, 54&nbsp;554 юдэяў, 1420 магамэтанаў<ref>{{Літаратура/Даведнік па Літве і Беларусі}}</ref>; 1909 год — паводле афіцыйных расейскіх зьвестак, [[жыды]] складалі 43,3% жыхароў, расейцы — 34,8%, палякі — 11,4%, беларусы — 8,2%, татары — 1,3%, немцы — 0,9%<ref>{{Літаратура/Гісторыя Менску (2006)|к}} С. 234.</ref>. 1913 год — 106,7 тыс. чал.<ref>Філякоў У. Мінск // {{Літаратура/ЭГБ|5к}} С. 155.</ref> 1926 год — 131,6 тыс. чал.; 17 студзеня 1941 году — 270,4 тыс. чал.<ref name="ehb157">[[Леанід Лыч|Лыч Л.]] Мінск // {{Літаратура/ЭГБ|5к}} С. 157.</ref>; 1 жніўня 1950 году — 273,6 тыс. чал.<ref name="ehb158">[[Валянціна Грыгор'ева|Грыгор’ева В.]], [[Алесь Скараход|Скараход А.]] Мінск // {{Літаратура/ЭГБ|5к}} С. 158.</ref> 1959 год — 509,5 тыс. чал.; 1970 год — 916,6 тыс. чал.<ref name="ehb158"/>; 1973 год — 1037,5 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыкляпэдыя (3 выданьне)}}</ref>; 1979 год — 1261,9 тыс. чал.<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=1230970461&men=gpro&lng=en&des=wg&geo=-43&srt=npan&col=adhoq&msz=1500&pt=c&va=&geo=518096755 | загаловак = Менск | фармат = | назва праекту = | выдавец = [http://www.world-gazetteer.com World Gazetteer] | дата = 4 сакавіка 2011 | мова = en | камэнтар = }}</ref>; 1980 год — 1308,6 тыс. чал.<ref name="ehb158"/>; 1985 год — 1457,0 тыс. чал.<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=1230970461&men=gpro&lng=en&des=wg&geo=-43&srt=npan&col=adhoq&msz=1500&pt=c&va=&geo=518096755 | загаловак = Belarus. Historical demographical data of the urban centers | фармат = | назва праекту = | выдавец = [http://www.populstat.info Populstat.info] | дата = 4 сакавіка 2011 | мова = en | камэнтар = }}</ref>; 1989 год — 1607 тыс. чал.<ref name="ehb159">Грыгор’ева В., Скараход А. Мінск // {{Літаратура/ЭГБ|5к}} С. 159.</ref>; 1991 год — 1633,6 тыс. чал.; 1996 год — 1700 тыс. чал.; 1999 год — 1729 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|10к}} С. 391.</ref> * '''ХХI стагодзьдзе''': 2006 год — 1741 тыс. чал.; 2009 год — 1829 тыс. чал.; 2011 год — 1864,1 тыс. чал.; 2014 год — 1921,9 тыс. чал.<ref name="belstat-demogr">{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/solialnaya-sfera/demografiya_2/g/chislennost-naseleniya-po-oblastyam-i-g-minsku/|загаловак = Численность населения по областям и г. Минску|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]] |дата = 11 сакавіка 2016 |мова = ru |камэнтар =}}</ref>; 2016 год — 1 959 781 чал.<ref name="belstat2016">[https://web.archive.org/web/20160706073652/http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/567/567f8a4ac45cd80a949bb7bd7a839ca7.zip Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2017 год — 1 974 819 чал.<ref name="belstat2017">[https://web.archive.org/web/20200813193913/http://belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_7192/ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2018 год — 1 982 444 чал.<ref name="belstat2018">[https://web.archive.org/web/20180405033656/http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_8782 Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2019 год — 1 992 685 чал.<ref name="belstat2020">[https://web.archive.org/web/20210308142230/https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/e6f/e6f80e95b0b19ac31f3c6931e2359502.pdf Численность населения на 1 января 2020 г. по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> Згодна зь перапісам 1999 году, паводле нацыянальнасьці ў Менску было 79,3% беларусаў, 15,7% расейцаў, 2,4% палякаў, 1% украінцаў, 0,6% габрэяў, 0,1% летувісаў, 0,1% татараў, 0,1% цыганаў і іншых. Згодна зь перапісам 2009 году беларусы складалі 79,3%, расейцы — 10%, украінцы — 1,5%, іншыя — 9,2%<ref name="belstat-national">{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/publications/national_structure_minsk-city.rar |загаловак = Перапіс насельніцтва-2009 |фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]] |дата = 4 сакавіка 2011 |мова = ru |камэнтар =}}</ref>. === Адукацыя === [[Файл:Акадэмія навук 4.jpg|міні|Акадэмія навук]] У Менску працуе 818 навучальных установаў — ад дашкольных да вышэйшых. Пад кіраваньнем камітэту па адукацыі Менгарвыканкаму знаходзіцца 760 адукацыйных установаў, у ліку якіх 405 установаў  дашкольнай адукацыі, 27 — прафэсійна-тэхнічнай адукацыі, 24 — пазашкольнай адукацыі і выхаваньня. У сетцы ўстановаў агульнай сярэдняй адукацыі функцыянуе 251 установа, у тым ліку 2 ліцэі, 2 гімназіі-каледжы, 34 гімназіі, 10 пачатковых школаў, 4 школы-садкі, 184 агульнаадукацыйныя школы, 5 школаў-інтэрнатаў, 6 вячэрніх школаў. У 2010—2011 навучальным годзе працавалі 2 беларускамоўныя садкі і 135 дашкольных групаў зь беларускай мовай навучаньня<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Яўген Валошын|Валошын Я.]] |загаловак=Сухараўскі сьпіс|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=77363|выданьне=[[Звязда|Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=8 красавіка 2011|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2011-04-08 65 (26929)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/77378/8kras-9.indd.pdf 9]|issn=1990-763x}}</ref>. Дзеля навучаньня і выхаваньня дзяцей з асаблівасьцямі псыха-фізычнага разьвіцьця існуе дыфэрэнцыяваная сетка ўстановаў і структураў спэцыяльнай адукацыі: 8 спэцыяльных школаў (школаў-інтэрнатаў), 9 Цэнтраў карэкцыйна-разьвівальнага навучаньня і рэабілітацыі, інтэграваныя і спэцыяльныя клясы ў 93-х сярэдніх школах; у 262 дашкольных установах спэцыяльныя групы, пункты карэкцыйна-пэдагагічнай дапамогі і інтэграваныя групы. З мэтай арганізацыі вольнага часу навучэнцаў і студэнцкай моладзі функцыянуюць 13 раённых цэнтраў пазашкольнай працы, Менскі дзяржаўны палац дзяцей і моладзі, дзяржаўны турыстычна-экалягічны цэнтар, 7 спартовых дзіцяча-юнацкіх школаў алімпійскага рэзэрву, 9 дзіцяча-юнацкіх клюбаў фізычнай падрыхтоўкі. У Менску працуе 31 вышэйшая і 27 сярэдніх спэцыяльных навучальных установаў. Найбольш пашыранай і запатрабаванай зьяўляецца дзённая форма навучаньня, паводле якой займаецца 2/3 студэнтаў. У наш час нацыянальная вышэйшая школа рыхтуе адмыслоўцаў у 360 спэцыяльнасьцяў і ў больш за 1000 кірунках і спэцыялізацыях<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://minsk.gov.by/ru/tempage/science/ |загаловак = Навука і адукацыя Менску |фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Мінгарвыканкам]] |дата = 4 сакавіка 2011 |мова = ru |камэнтар =}}</ref>. [[Файл:BSU law faculty.jpg|міні|Адкрыцьцё новага будынка [[Юрыдычны факультэт БДУ|юрыдычнага факультэту]] Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]] '''Вышэйшыя навучальныя ўстановы''' (дзяржаўныя): * [[Акадэмія кіраваньня пры Прэзыдэнце Рэспублікі Беларусь]] * [[Акадэмія МУС Беларусі|Акадэмія Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь]] * [[Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў]] * [[Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі]] * [[Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія]] * [[Беларускі дзяржаўны аграрны тэхнічны ўнівэрсытэт]] * [[Беларускі дзяржаўны мэдычны ўнівэрсытэт]] * [[Беларускі дзяржаўны пэдагагічны ўнівэрсытэт імя Максіма Танка]] * [[Беларускі дзяржаўны тэхналягічны ўнівэрсытэт]] * [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт]] * [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт інфарматыкі і радыёэлектронікі]] * [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт культуры і мастацтваў]] * [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт фізычнай культуры]] * [[Беларускі дзяржаўны эканамічны ўнівэрсытэт]] * [[Беларускі нацыянальны тэхнічны ўнівэрсытэт]] * [[Вайсковая акадэмія Рэспублікі Беларусь]] * [[Вышэйшы дзяржаўны каледж сувязі]] * [[Камандна-інжынэрны інстытут Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Рэспублікі Беларусь]] * [[Менскі дзяржаўны вышэйшы авіяцыйны каледж]] * [[Менскі дзяржаўны вышэйшы радыётэхнічны каледж]] * [[Менскі дзяржаўны лінгвістычны ўнівэрсытэт]] * [[Міжнародны дзяржаўны экалягічны ўнівэрсытэт імя А. Дз. Сахарава]] * [[Міжнародны інстытут працоўных і сацыяльных адносінаў]] У Менску знаходзіцца [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]]. === Мэдыцына === Сыстэма дзяржаўнай аховы здароўя места Менску ў наш час складаецца з 12 стацыянарных лекавых установаў для дарослага насельніцтва, 4 дзіцячых клінічных лякарняў, 9 дыспансэраў, мескага радзільнага дому, 2 цэнтраў рэабілітацыі дзяцей, лякарні паліятыўнага лекаваньня «Госьпіс», 33 мескіх паліклінік для дарослага насельніцтва, дзьвюх мэдычных амбуляторыяў, 18 дзіцячых паліклінік, кансультатыўна-дыягнастычнага цэнтру, цэнтру плястычнай хірургіі і касмэталёгіі. Стаматалягічнае аблугоўваньне жыхароў ажыцьцяўляецца ў 11 мескіх стаматалягічных паліклініках, мескай дзіцячай стаматалягічнай паліклініцы, ААТ «9-я стаматалягічная паліклініка», УП «Мэдычная ініцыятыва». Апроч таго, стаматалягічную дапамогу атрымліваюць у 16 мескіх дарослых і 12 мескіх дзіцячых паліклініках. На прадпрыемствах і ўва ўстановах места функцыянуюць 13 мэдычных і 161 фэльчарскіх пунктаў здароўя. У 64 амбуляторна-паліклінічных установах функцыянуюць дзённыя стацыянары на 1473 ложкі, у 14 мескіх паліклініках — хатнія стацыянары. Хуткая і неадкладная дапамога ажыцьцяўляецца сіламі 146 брыгадаў мескай станцыі хуткай мэдычнай дапамогі<ref>{{Спасылка|аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://minsk.gov.by/ru/tempage/healthcare/ | загаловак = Ахова здароўя Менску | фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Мінгарвыканкам]] | дата = 4 сакавіка 2011 | мова = ru | камэнтар = }}</ref>. === Культура === Менск валодае багатай гістарычна-культурнай, духоўнай і інтэлектуальнай спадчынай. Архітэктурныя помнікі, музэі, тэатральна-канцэртная сфэра, разьвітая сетка культурна-асьветніцкіх установаў, плеяда таленавітых, высокапрафэсійных дзеячоў мастацтва складаюць велізарны культурна-творчы патэнцыял, невычэрпныя магчымасьці для разьвіцьця духоўнага жыцьця месьцічаў. Агулам у сыстэму культуры сталічнага і дзяржаўнага падпарадкаваньня ўваходзяць 12 тэатраў, 120 бібліятэк, 18 музэяў, 36 установаў клюбнага тыпу, 8 вышэйшых і сярэдніх спэцыяльных навучальных установаў, 27 дзіцячых школаў мастацтваў, больш за 10 канцэртных арганізацыяў і самастойных творчых калектываў<ref>{{Спасылка|аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://minsk.gov.by/ru/tempage/culture/ | загаловак = Культура Менску | фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Менгарвыканкам]] | дата = 4 сакавіка 2011 | мова = ru | камэнтар = }}</ref>. '''Музэі''': [[Беларускі дзяржаўны музэй гісторыі Вялікай Айчыннай вайны]], [[Дзяржаўны музэй гісторыі тэатральнай і музычнай культуры Рэспублікі Беларусь]], [[Дзяржаўны літаратурны музэй Янкі Купалы]], [[Дзяржаўны літаратурна-мэмарыяльны музэй Якуба Коласа|Дзяржаўны літаратурны музэй Якуба Коласа]], [[Нацыянальны гістарычны музэй Рэспублікі Беларусь]], [[Нацыянальны мастацкі музэй Рэспублікі Беларусь]], [[Літаратурны музэй Максіма Багдановіча|Менскі літаратурны музэй Максіма Багдановіча]], [[Дзяржаўны літаратурны музэй Петруся Броўкі|Менскі літаратурны музэй Петруся Броўкі]], Менскі мэмарыяльны музэй Заіра Азгура, музэй гісторыі беларускай літаратуры, Менскі музэй сучаснага выяўленчага мастацтва, Менскі музэй гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, Менскі музэй гісторыі мэдыцыны, [[Музэй прыроды і экалёгіі Беларусі|Менскі музэй прыроды і экалёгіі Рэспублікі Беларусь]], Музэй ваеннай гісторыі Рэспублікі Беларусь, [[Дом Ваньковічаў|Менскі музэй Ваньковічаў]], Дом-музэй 1-га зьезду РСДРП. [[Файл:Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатар опэры і балету г. Менск 2.jpg|міні|Тэатар опэры і балету]] '''Тэатры''': [[Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы]], [[Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатар опэры і балету|Нацыянальны акадэмічны тэатар балету Рэспублікі Беларусь]], [[Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатар опэры і балету|Нацыянальны акадэмічны тэатар опэры Рэспублікі Беларусь]], Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатар імя Максіма Горкага, Беларускі дзяржаўны музычны тэатар, Беларускі дзяржаўны тэатар лялек, Беларускі рэспубліканскі тэатар юнага гледача, Менскі малы тэатар, Новы драматычны тэатар, тэатар сатыры і гумару «Хрыстафор», Рэспубліканскі тэатар беларускай драматургіі, тэатар кінаактора, Моладзевы тэатар эстрады, Беларускі паэтычны тэатар аднаго актора «Зьніч», тэатар Беларускага войска. '''Кінатэатры''': «Аўрора», Аўтакінатэатар, «Беларусь», «Берасьце», Дом Кіно, «Дружба», «Камсамолец», «[[Кастрычнік (кінатэатар, Менск)|Кастрычнік]]», «Кіеў», «Масква», «Мір», «[[Кінатэатар Перамога (Менск)|Перамога]]», «Піянэр», «Ракета», «Салют», «Цэнтральны», «Электрон» Працуюць: [[Беларуская дзяржаўная філярмонія]], [[Беларускі дзяржаўны цырк|Менскі цырк]], кінастудыя «[[Беларусьфільм]]», Менскі заапарк. 11 дамоў культуры, 9 палацаў культуры, у тым ліку [[Палац Рэспублікі (Менск)|Палац Рэспублікі]]. 8 народных тэатраў. === Спорт === [[Файл:Stadion Dinamo Minsk.JPG|міні|Стадыён «[[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]]»]] На 2007 год у Менску было 3519 спартовых збудаваньняў, у тым ліку 18 вялікіх стадыёнаў, 664 спартовыя залі, 57 плавальных басэйнаў, 6 манэжаў, 5 спартовых будынкаў са штучным лёдам, 138 стралковых ціраў. У ліку найбольшых: [[Палац спорту (Менск)|Менскі палац спорту]], «[[Менск-Арэна]]», палац воднага спорту, футбольны манэж, Менскі лядовы палац спорту, палац тэнісу, стадыёны «[[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]]», «[[Трактар (стадыён)|Трактар]]», спартовы аздараўленчы комплекс «Алімпійскі» і інш. === Мэдыі === ==== Тэлебачаньне ==== Жыхары Менску маюць доступ да этэрнага, кабэльнага і спадарожнікавага тэлебачаньня. Трансьлююцца нацыянальныя і замежныя тэлеканалы, з апошніх пераважаюць каналы [[Расея|Расейскай Фэдэрацыі]]. На тэрыторыі места можа весьціся прыём зь некалькіх спадарожнікаў, сярод якіх Astra 1, Hot Bird, Sirius і іншыя. Працуюць два мясцовыя тэлеканалы: [[СТВ]] і 8 канал. ==== Радыё ==== * [[Свабода (радыё)|Радыё Свабода]] * [[Першы Нацыянальны канал Беларускага радыё|1-ы канал радыё]] — 106,2 FM * Альфа радыё — 107,9 FM * Радыё ОНТ — 101,7 FM * Радыё Юністар — 99,5 FM * Радыюс ФМ — 103,7 FM * Новае радыё — 98,4 FM === Іншая інфармацыя === Паводле вынікаў дасьледаваньня якасьці жыцьця, праведзенага ў 215 местах сьвету міжнароднай кампаніяй Мэрсэр — ''Mercer’s 2008 Quality of Living survey''<ref>[http://www.mercer.com/referencecontent.jhtml?idContent=1307990 Quality of Living global city rankings — Mercer survey]{{ref-en}}</ref><ref>[http://www.svaboda.org/content/Article/1121473.html Менск — апошні ў Эўропе] // «[[Свабода (радыё)|Радыё Свабода]]», 10 чэрвеня 2008 г.</ref>, Менск займае найніжэйшае месца — 183-е. == Забудова == [[Файл:Miensk - Plac Niezaležnaści.jpg|320пкс|міні|Пляц Незалежнасьці. Зьлева направа: [[Дом ураду (Менск)|Дом ураду]], [[Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены (Менск)|Чырвоны касьцёл]], дом, дзе жыў [[Рыгор Шырма]], гатэль «Мінск», [[Праспэкт Незалежнасьці (Менск)|праспэкт Незалежнасьці]], [[Паштамт]], будынак Менгарвыканкаму, будынак кіраваньня [[Менскі мэтрапалітэн|мэтрапалітэнам]], [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт]].]] {{Асноўны артыкул|Забудова Менску}} У 2007 годзе ў сярэднім на аднаго жыхара стала прыпадаць 19 кв.м жылой плошчы, што складала парог здаровага жыльля. У 2012 годзе ў сярэднім на жыхара прыпадала 19,5 кв.м. жылой плошчы<ref>{{Артыкул|аўтар=Сьвятлана Бусько.|загаловак=Менск — горад з самай шчыльнай забудовай сярод эўрапейскіх гарадоў-мільёньнікаў|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=98861|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=20 чэрвеня 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-06-20 117 (27232)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/98851/20cher-2.indd.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref>. === Плян === Першаасновай Менску быў [[дзядзінец]] XI ст., што месьціўся ў нізіне, пры ўтоку ракі Нямігі ў Сьвіслач. У першапачатковы пэрыяд на фармаваньне плянавальнай структуры места істотна ўплывала пераважная трасоўка міжмескіх гандлёвых шляхоў з захаду і паўднёвага захаду ([[Горадня]], [[Берасьце]]) на паўночны ўсход ([[Віцебск]], [[Смаленск]]). Цэнтрам Менску стаў замак і разьмешчаны паблізу гандлёвы пляц [[трыкутнік|трыкутнай]] канфігурацыі ([[Нізкі Рынак]]). Уздоўж ракі Нямігі, па Няміскім [[пасад]]зе праз пляц і далей, на левым беразе Сьвіслачы [[Траецкае прадмесьце|Траецкай Гарой]] праходзіла галоўная, найбольш старажытная вуліца. Потым, у XVI ст., у выніку буйнамаштабнага будаўнічага мерапрыемства на суседнім узгорку ўтварыўся новы мескі цэнтар, рэгулярна сплянаваны ўва ўласьцівых эпосе Адраджэньня традыцыях прастакутны пляц ([[Высокі Рынак]]). У XVII—XVIII стагодзьдзях умацаваньні места ахоплівалі замак і паўкальцо земляных валоў і равоў з паўднёвага, найбольш слабага боку. У межах Менску канца XVIII ст., нягледзячы на [[клясыцызм|клясыцыстычнае]] пераплянаваньне, захаваўся агульны характар гістарычнага пляну і абрысы многіх вуліцаў. За яго межамі ў першай палове XIX ст. значная тэрыторыя атрымала новую прастакутную плянавальную сыстэму. У другой палове XIX — пачатку XX стагодзьдзяў на тэрыторыі места фэўдальнай эпохі і, галоўным чынам, за яго межамі інтэнсіўна складвалася капітальная грамадзкая і жылая забудова, якая фармавала цэнтральную частку Менску, разнастайная па сваіх функцыянальных тыпах і мастацкіх асаблівасьцях. Апроч таго, у зьвязку з тэрытарыяльным ростам места ў пэрыяд імклівага разьвіцьця капіталістычных адносінаў узьніклі таксама і пэрыфэрыйныя жылыя і прамысловыя раёны, у тым ліку прадмесьці з драўлянай сядзібнай забудовай. Яшчэ ў 1920—1930-я гады цэнтар Менску ўяўляў сабой цэласнае і буйнамаштабнае гістарычна-будаўнічае ўтварэньне, якое сынтэзавала ў сабе культурную спадчыну розных эпохаў, хаця і тады зьнішчаліся каштоўныя грамадзкія будынкі<ref name="ss292">[[Юры Чантурыя|Чантурыя Ю.]] Гарады і час: Мінск // {{Літаратура/Страчаная спадчына (2003)|к}} С. 292.</ref>. У паваенныя дзесяцігодзьдзі архітэктурнай творчасьці на шкале каштоўнасьцяў культурная спадчына апынулася на апошнім месцы. Як і ўва ўсякім іншым месьце Беларусі, знос каштоўных будынкаў у многім тлумачыўся адвольнымі, малаабгрунтаванымі адносінамі да нацыянальнай архітэктурнай спадчыны, бракам у гэтых выпадках прыватнай уласнасьці на мескую нерухомасьць. Зь вялікай колькасьці помнікаў сакральнай архітэктуры, што існавалі ў XVIII — пачатку XX стагодзьдзяў, да нашага часу зьберагліся толькі адзінкі. Савецкія ўлады ператварылі сэрца места часоў [[Полацкае княства|Полацкага княства]] і станаўленьня [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] ў транспартную разьвязку ў некалькіх узроўнях, як наземных, так і падземных, у зьвязку з чым адбылося грунтоўнае зьнішчэньне архітэктурнай спадчыны на паверхні зямлі і археалягічнай — у культурным пласьце<ref name="ss296">[[Юры Чантурыя|Чантурыя Ю.]] Гарады і час: Мінск // {{Літаратура/Страчаная спадчына (2003)|к}} С. 296.</ref>. Мэтады далейшай рэканструкцыі гістарычнага раёну Менску, апроч рэстаўрацыі і прыстасаваньня помнікаў пад розныя ўстановы, новага будаваньня і ўпарадкаваньня мусяць улічваць і неабходнасьць дакумэнтальнага, поўнага ўзнаўленьня страчаных аб’ектаў. Гэта датычыцца ня толькі такіх славутасьцяў, як ратуша і Духаўская царква ў Высокім Месьце, але і звычайных гістарычных будынкаў<ref name="ss296"/>. <gallery caption="Старыя мапы і пляны Менску" widths="150" heights="150" class="center"> Miensk. Менск (1773).jpg|1773 г. Miensk. Менск (1793).jpg|1793 г. Miensk. Менск (1800).jpg|1800 г. Miensk. Менск (1817, 1839).jpg|1817 г. </gallery><gallery widths="150" heights="150" class="center"> Miensk. Менск (1850).jpg|1850 г. Miensk. Менск (1858).jpg|1858 г. Miensk. Менск (1896, 1899).jpg|1910 г. Miensk. Менск (1925).jpg|1925 г. </gallery> === Вуліцы і пляцы === {| cellspacing="1" cellpadding="3" style="width: 700px; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" | '''Афіцыйная назва''' || '''Гістарычная назва''' || '''Былыя назвы''' |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | 8 Сакавіка плошча || '''Нізкі Рынак''' пляц || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Валадарскага вуліца || '''Лошыцкая''' вуліца || Серпухаўская вуліца |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Гікалы вуліца || '''Бондараўская''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | [[Вуліца Захарава (Менск)|Захарава вуліца]] || '''Правіянцкая''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Герцэна вуліца || '''Малая Бэрнардынская''' вуліца || Маламанастырская вуліца (1866{{Заўвага|у 1866 годзе, па здушэньні [[Паўстаньне 1863—1864 гадоў|паўстаньня 1863—1864 гадоў]], улады [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] надалі большасьці вуліцам Менску тыповыя расейскія назвы. Адбылося першае ў гісторыі места буйнамаштабнае перайменаваньне (агулам 17 вуліцаў і завулкаў}}<ref>[[Іван Сацукевіч|Сацукевіч І.]] [https://web.archive.org/web/20110824075549/http://baj.by/belkalehium/lekcyji/historyja/sacukievicz_01.htm Тапанімія вуліц і плошчаў Менска ў ХІХ — пачатку ХХ стст.] // «Беларускі калегіюм», 4 чэрвеня 2008.</ref>—1922) |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | [[Вуліца Інтэрнацыянальная (Менск)|Інтэрнацыянальная вуліца]] || '''Валоцкая''' вуліца (частка) <br /> '''Зборавая''' вуліца (частка) || Хрышчэнская вуліца (частка, з 1866) <br /> Турэмная вуліца (частка, 1866—1882) <br /> Праабражэнская вуліца (частка, 1883—1926) |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Камсамольская вуліца || '''Фэліцыянаўская''' вуліца || Багадзельная вуліца (1866—1922) |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Камуністычная вуліца || '''Міхайлаўская''' вуліца || 2-я Міхайлаўская вуліца <br /> Чапскага вуліца (1919—1920)<ref name="sac1">[[Іван Сацукевіч|Сацукевіч І.]] [https://web.archive.org/web/20111109024812/http://mestechki.info/conference/5sac.htm Гісторыя і сучаснасць урбананімікі Гродна і Мінска (параўнаўчы аналіз)] // Гарады Беларусі ў кантэксце палітыкі, эканомікі, культуры: зборнік навук. артыкулаў / Гродз.дзярж. ун-т; рэдкалегія: І. П. Крэнь, І. В. Соркіна (адк. рэдактары) [і інш.]. — Гродна: ГрДУ, 2007.</ref> <br /> Мопраўская вуліца (1922—1946) <br /> Калініна вуліца (1946—1961) |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | [[Вуліца Карла Маркса (Менск)|Карла Маркса вуліца]] || '''Лошыцкая''' вуліца <br /> '''Падгорная''' вуліца || Базарная вуліца (1866—1881) <br /> |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | [[Кастрычніцкая плошча (Менск)|Кастрычніцкая плошча]] || '''Навамескі'''<ref>{{Літаратура/Памяць/Менск|2к}} С. 671—672.</ref> пляц (частка) || Цэнтральная плошча (?—1984) |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Кірылы і Мятода вуліца || '''Вялікая Бэрнардынская''' вуліца || Манастырская вуліца (1866—1922) <br /> Бакуніна вуліца (1922—1990) |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Кісялёва вуліца || '''Старажоўская''' вуліца (да 1983) || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Куйбышава вуліца || '''Плябанскія Млыны''' вуліца <br /> '''Плябанская''' вуліца || Шырокая вуліца (1866—1935) |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | [[Вуліца Леніна (Менск)|Леніна вуліца]] || '''Францішканская''' вуліца || Губэрнатарская вуліца (1866—1922) <br /> Ленінская вуліца (1922—1945) |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | [[Вуліца Максіма Багдановіча (Менск)|Максіма Багдановіча вуліца]] || '''Вялікая Барысаўская''' вуліца || Аляксандраўская вуліца<br />Камунальная вуліца<br />Горкага вуліца |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Мясьнікова вуліца || '''Каралеўскі''' шлях<ref>Зеленков В. [https://web.archive.org/web/20160917094006/http://news.tut.by/culture/508852.html Малоизвестная магистраль в центре Минска. Московская улица: транспорт, дома и люди], [[TUT.by]]</ref> || Раманаўская вуліца <br /> Койданава-Раманаўская вуліца <br /> Маскоўская вуліца <br /> Новамаскоўская вуліца |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Парыскай Камуны плошча || '''Траецкая Гара''' пляц <br /> '''Траецкі Рынак''' пляц <br /> '''Траецкі''' пляц|| |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | [[Праспэкт Пераможцаў (Менск)|Пераможцаў праспэкт]] || '''Школьная''' вуліца (частка) <br /> '''Вялікая''' вуліца (частка) <br />'''Паркавая''' магістраль (частка) || Машэрава праспэкт (1980—2005) |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Рэвалюцыйная вуліца || [[Койданаўская вуліца (Менск)|'''Койданаўская''' вуліца]] || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | [[Плошча Свабоды (Менск)|Свабоды плошча]] || '''Высокі Рынак''' пляц || Саборная плошча (1866—1917) <br /> Волі пляц (1917—1933) |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Старажоўская вуліца || '''Старосьцінская Слабада''' вуліца (частка) <br /> '''Радашкаўская''' вуліца (частка) <br /> '''Траецкая''' вуліца (частка) || Стараслабадзкая вуліца (1866—1987) |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Сьвярдлова вуліца || '''Ігуменская''' вуліца{{Заўвага|[[:Файл:Miensk. Менск (1911).jpg|Плян Менску 1910 году]]}}<ref>[[Іван Сацукевіч|Сацукевіч І.]] Назвы вуліц і плошчаў Мінска як гісторыка-культурная спадчына // Архэ. №2, 2010.</ref> || Каломенская вуліца |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Ульянаўская вуліца || '''Ніжнеляхаўская''' вуліца (частка) <br /> '''Ільлінская''' вуліца (частка) <br />'''Вясёлая''' вуліца (частка)<br />'''Гарбарная''' вуліца (частка) || 2-я Ніжнеляхаўская вуліца (частка) |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Фрунзэ вуліца || '''Шпітальная''' вуліца (да 1925) || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Харкаўская вуліца || '''Ракаўскі тракт''' <br /> '''Урочышча Тучынка''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Чырвонаармейская вуліца || '''Кашарская''' вуліца || Батальённая вуліца (1866—1882) <br /> Скобелеўская вуліца (1882—1919) |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Энгельса вуліца || [[Дамініканская вуліца (Менск)|'''Дамініканская''' вуліца]] || Петрапаўлаўская вуліца (1866—1922) |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | не існуе || [[Юраўская вуліца (Менск)|'''Юраўская''' вуліца]] || Юраўская вуліца |} Да нашага часу з [[урбананіміка|урбананімічнай]] спадчыны цэнтральнай часткі Менску гістарычныя назвы захавалі вуліцы Залатая Горка, Замкавая, Кальварыйская, Нова- і Старавіленская, Няміга і Ракаўская. 17 сакавіка 2010 году мескія ўлады вярнулі [[Вуліца Зыбіцкая|вуліцы Зыбіцкай]] гістарычную назву як афіцыйную (за расейскім і савецкім панаваньнем — Гандлёвая вуліца). На 2012 год назваў вуліцаў у гонар [[пісьменьнік]]аў у Менску было больш, чым ува ўсякім іншым месьце Беларусі<ref>{{Артыкул|аўтар=Пукшанскі А.|загаловак=Штаны і іншыя вуліцы|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=96694|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=4 траўня 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-05-04 84 (27199)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/96706/4may-6.indd.pdf 6]|issn=1990-763x}}</ref>. На люты 2014 году ў Менску налічвалася каля 1300 вуліцаў і [[праспэкт]]аў, [[пляц]]аў і завулкаў. Найбольш пашыранымі былі назвы вуліцаў пра адметнасьці прыроды і разьмяшчэньня — 44%. Пятая частка тычылася гісторыі [[Савецкі Саюз|Савецкага Саюзу]] — 22%, што ёсьць вынікам і адным з захадаў [[Каляніялізм|каляніяльнай]] [[Русіфікацыя Беларусі|палітыкі русіфікацыі і дэнацыяналізацыі беларусаў]]. На 3-м месцы паводле пашыранасьці былі вуліцы ў гонар ваяроў, а на 4-м — пра [[пісьменьнік]]аў і дзеячоў мастацтва. Звыш паловы (57%) вуліцаў мелі непаўторныя для іншых местаў Беларусі назвы<ref>{{Артыкул|аўтар=Целяшук В.|загаловак=Прайду я па Чыгуначнай, зьвярну на Піянэрскую|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20140212/1392152977-praydu-ya-pa-chygunachnay-zvyarnu-na-piyanerskuyu|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=|год=12 лютага 2014|нумар=[https://zviazda.by/be/number/26-27636 26 (27636)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2014/02/ZV_20140212_6.pdf 6]|issn=}}</ref>. Прытым цэнтральныя вуліцы і пляцы Менску — як і большасьці местаў Беларусі за [[Рэжым Лукашэнкі|рэжымам Лукашэнкі]] — пераважна захоўваюць каляніяльныя [[Расейцы|расейска]]-савецкія назвы. {{вуліцы Менску}} == Эканоміка == Менск — найбольшы прамысловы цэнтар Беларусі. Тут знаходзяцца такія буйныя зборачныя прадпрыемствы, як «[[Менскі трактарны завод]]», што выпускае каля 8—10% ад сусьветнага рынку колавых трактароў, а таксама завод «[[Амкадар]]» — вытворца дарожна-будаўнічай і іншай спэцыялізаванай тэхнікі ды абсталяваньня. Менск — буйны вытворца дарожнай тэхнікі. Найбольшыя прадпрыемствы ў гэтай галіне — «[[Менскі аўтамабільны завод]]», што выпускае вялікагрузную [[аўтамабіль]]ную, [[аўтобус]]ную, [[тралейбус]]ную і прычапную тэхніку, «[[Менскі завод колавых цягачоў]]», які выпускае цягачы «Волат» і вытворца дызэльных рухавікоў «[[Менскі маторны завод]]». У пачатку 1990-х гадоў на базе рамонтнага трамвайна-тралейбуснага заводу ўтварылася новае прадпрыемства — «[[Белкамунмаш]]», якое цяпер зьяўляецца адным з найбуйнейшых у СНД вытворцаў [[электратранспарт]]у. Апроч буйных транспартных прадпрыемстваў, існуе шэраг высокатэхнічных прадпрыемстваў, як фабрыка высокадакладнай оптыкі «[[Цэйс]]-[[БелОМА]]» і лазэраў «[[Лазэры ў экалёгіі, мэдыцыне і тэхналёгіі]]» («ЛЭМТ»), што ў складзе «[[Беларускае оптыка-мэханічнае аб’яднаньне|Беларускага оптыка-мэханічнага аб’яднаньня]]». Вытворца тэлевізійнай тэхнікі «[[Гарызонт (прадпрыемства)|Гарызонт]]», побытавай тэхнікі «[[Менскі завод халадзільнікаў|Атлянт]]» і вадка-крышталічных экранаў ды мікрасхемаў «[[Інтэграл (кампанія)|Інтэграл]]». == Транспартная сыстэма == [[Файл:Minsk Metro Map.svg|міні|Схема лініяў менскага мэтрапалітэну]] {{Асноўны артыкул|Транспартная сыстэма Менску}} Менск зьяўляецца буйным транспартным цэнтрам. Пасажыраперавозкі забясьпечваюцца разьвітай сеткай грамадзкага транспарту. Таксама Менск зьяўляецца найбольшым транспартным вузлом Беларусі. Ён разьмяшчаецца на скрыжаваньні транспартных калідораў, якія злучаюць [[Расея|Расею]] з [[Польшча]]й і [[Украіна|Ўкраіну]] ў [[Прыбалтыка]]й. На Менск прыпадае каля 30% чыгуначных пасажыраперавозак, 20% аўтамабільных грузаперавозак па ўвозе і 40% па вывазе. У 2023 годзе на транспарт прыпала 80 % забруджваньня паветра ў Менску. Пры гэтым выкіды ў атмасфэру ад транспартных сродкаў скараціліся за год на 10 % да 73,4 тыс. тонаў<ref>{{Навіна|аўтар=Уладзімер Русаковіч|загаловак=Мінпрыроды падвяло вынікі сваёй працы за 2023 год|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20240126/1706283827-minpryrody-padvyou-vyniki-svayoy-pracy-za-2023-god|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=27 студзеня 2024|дата доступу=4 лютага 2024}}</ref>. === Грамадзкі транспарт === Апроч [[Менскі мэтрапалітэн|менскага мэтрапалітэну]], сетка грамадзкага транспарту налічвае больш за 167 [[Менскі аўтобус|аўтобусных]] і больш за 64 [[Менскі тралейбус|тралейбусных]] маршрутаў, дзее [[Менскі трамвай|трамвай]] і сетка [[Менскае маршрутнае таксі|маршрутных таксі]]. З 2011 году ажыцьцяўляецца праект па стварэньні [[Гарадзкія лініі|менскай гарадзкой электрычкі]] — сеткі маршрутаў чыгуначнага грамадзкага транспарту ў межах Менску і бліжэйшага прыгараду. [[Файл:Uru44a 10.jpg|міні|Станцыя мэтро «Ўручча»]] Грамадзкі транспарт Менску актыўна разьвіваецца. У пэрыяд 2004—2007 гадоў былі закупленыя 820 новых аўтобусаў, больш за 430 тралейбусаў, 53 трамваі. Уся наземная тэхніка зьяўляецца прадукцыяй беларускіх прадпрыемстваў: [[Менскі аўтамабільны завод|МАЗ]] (аўтобусы, тралейбусы), «[[Нёман (аўтазавод)|Нёман]]» (прыгарадныя аўтобусы), «[[Белкамунмаш]]» (тралейбусы, трамваі). === Менскі мэтрапалітэн === {{Асноўны артыкул|Менскі мэтрапалітэн}} Мэтрапалітэн у Менску адкрыўся ў 1984 годзе і налічваў 8 станцыяў: ад «[[Інстытут Культуры (станцыя мэтро)|Інстытуту Культуры]]» да «[[Маскоўская (станцыя мэтро, Менск)|Маскоўскай]]». У 1995 годзе дзеялі дзьве лініі, агульная колькасьць станцыяў на якіх складала 15. Цяпер дзьве лініі налічваюць 29 станцыяў і іх агульная працягласьць складае 38,3 км. Пачалося будаваньне трэцяй лініі, якая зьвяжа цэнтар места з паўднёвымі і паўночнымі раёнамі. Вагоны мэтрапалітэну ў Беларусі не вырабляюцца і імпартуюцца з Расеі. === Аэрапорты === Менск абслугоўваюць два аэрапорты<ref>[http://gandliar.com/foto/belarus/minsk/airport-minsk.html Аэропорты Минска]</ref> — «[[Мінск-1 (аэрапорт)|Мінск-1]]», разьмешчаны недалёка ад цэнтру места, і «[[Мінск (нацыянальны аэрапорт)|Нацыянальны аэрапорт Мінск]]», які знаходзіцца за 40 км ад Менску, але адміністрацыйна належыць да яго. У аэрапорты выконваюць рэгулярныя рэйсы 18 авіякампаніяў. == Турыстычная інфармацыя == === Інфраструктура === [[Файл:Belarus-Minsk-2007-03-25-Militia-1.jpg|міні|Гатэль «Эўропа»]] Менск — пэрспэктыўны цэнтар турызму міжнароднага значэньня. У месьце створаныя турыстычныя зоны Верхні горад, Лошыцкі сядзібна-паркавы комплекс, турыстычныя маршруты «Музэі Менску», «Менск тэатральны», «Менск археалягічны», «Помнікі забудовы места XVIII — пач. XX стст.», «Менск — сталіца Рэспублікі Беларусь», «Горад на Менцы» і іншыя. * '''Гатэлі''': «[[Crowne Plaza (Менск)|Crowne Plaza]]», «Агат», «Акадэмічны», «Альгарытм», «Беларусь», «Вікторыя», «Сяброўства», «Жалонь», «Журавінка», «Зорка», «Алімпіец», «Арбіта», «Менск», «Паркавы», «Плянэта», «Палёт», «Спорт», «Спадарожнік», «Стандарт», «Турыст», «Урсула», «Экспрэс», «[[Гатэль Эўропа (Менск)|Эўропа]]», «Юбілейны», «40 гадоў Перамогі», МУС, Менскага маторнага заводу, РУП «МАЗ» (гасьцініца і гасьцінічны комплекс), «МТЗ», спартовага клюбу міністэрства абароны, кінастудыі «Беларусьфільм» і інш. === Славутасьці === [[Файл:Minskverkhnyhorad.jpg|міні|[[Высокі Рынак|Высокае Места]]]] У Менску налічваецца 5 ахоўных зонаў: Траецкае прадмесьце, Ракаўскае прадмесьце, Высокае Места, Новае Места, у межах якіх ахоўваюцца аб’екты даваеннае пабудовы. Каля былога [[замчышча (Менск)|Замчышча]] сфармавалася ахоўная зона гістарычна-культурнае спадчыны. * '''[[Высокі Рынак|Высокае Места]]''' (''Верхні горад''; XVI—XX стагодзьдзі) * '''[[Сьпіс культавых будынкаў Менску|Помнікі сакральнай архітэктуры]]''': ** ''Праваслаўныя і грэцка-каталіцкія'': [[Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Менск)|царква Сьвятых Апосталаў Пятра й Паўла]] (пач. XVІI ст., [[Канстантынопальскі патрыярхат]], цяпер у валоданьні [[Маскоўскі патрыярхат|Маскоўскага патрыярхату]]), царква і манастыр Узьнясеньня Гасподняга (1620<ref name="pam">{{Літаратура/Памяць/Менск|1к}} С. 553.</ref>, [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]; муры царквы, імаверна, выкарысталі ў будынку Міністэрства абароны<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://minsk-old-new.com/minsk-2866-ru.htm | загаловак = Траецкае прадмесьце | фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Менск стары і новы]] | дата = 4 сакавіка 2011 | мова = ru | камэнтар = }}</ref>), [[Сьвята-Духаўскі манастыр базылянак (Менск)|манастыр базылянак Сьвятога Духа]] (XVІІ ст.), манастыр базылянаў Сьвятога Духа (XVІI ст.), [[Царква Сьвятога Духа (Менск)|царква Сьвятога Духа]] (XVII ст., Сьвяты Пасад), [[Траецкі манастыр базылянак|манастыр базылянак Сьвятой Тройцы]] (1799—1800), [[Архірэйскае падвор’е (Менск)|Архірэйскае падвор’е]] (XIX — пач. XX стагодзьдзяў, Маскоўскі патрыярхат), [[Царква Сьвятой Марыі Магдаліны (Менск)|царква Сьвятой Марыі Магдаліны]] (1847, Маскоўскі патрыярхат), [[Царква Аляксандра Неўскага (Менск)|царква Аляксандра Неўскага]] (1896—1898, Маскоўскі патрыярхат) ** ''Рымска-каталіцкія'': [[Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак (Менск)|касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак]] (цяпер [[Катэдральны сабор Сашэсьця Сьвятога Духу|сабор Сьвятога Духа]], 1642), [[Касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар бэрнардынаў (Менск)|касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар бэрнардынаў]] (1644, ня вернутыя каталікам), [[Архікатэдральны касьцёл Імя Найсьвяцейшай Панны Марыі (Менск)|Архікатэдральны касьцёл Імя Найсьвяцейшай Панны Марыі]] (XVІII ст.) і фрагмэнт [[Менскі езуіцкі калегіюм|езуіцкага калегіюму]] (XVІII ст., істотна перабудаваны ў 1968), фрагмэнт [[Касьцёл Сьвятой Марыі Магдалены і кляштар кармэлітаў (Менск)|кляштару кармэлітаў]]<ref>Гарбачоў Р. [http://www.gazetaby.com/index.php?sn_nid=20697&sn_cat=35 10 найстарэйшых будынкаў Мінска] паводле [[Уладзімер Дзянісаў|Уладзімера Дзянісава]] // [[Салідарнасць]], 17 красавіка 2009 г.</ref> (XVІII ст.), [[Касьцёл і шпіталь сясьцёр міласэрнасьці (Менск)|касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі і шпіталь сясьцёр міласэрнасьці]] (1811, цяпер Сувораўская вучэльня), [[Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа (Менск)|касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа]] на [[Кальварыя (прадмесьце)|Кальварыі]] (1839—1841), [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Менск)|касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]] (Сьвятога Роха) на [[Залатая Горка|Залатой Горцы]] (1861—1864), [[Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены (Менск)|касьцёл Сьвятых Сымона і Алены]] (1908—1910) ** ''Юдэйскія'': [[Сынагога Зальцмана (Менск)|сынагога Зальцмана]] (1864), «Кітаеўская» сынагога (1874), ешыбот (1888), Харальная сынагога (1906), Галоўная сынагога (1913) [[Файл:Traeckaje suburb-3.jpg|міні|[[Траецкае прадмесьце]]]] * '''Помнікі грамадзянскай архітэктуры''' ** ''Палацы і сядзібы'': [[Сядзіба Пшазьдзецкіх (Менск)|палац Празьдзецкіх]] (XVIII ст.), [[Дом Ваньковічаў|палац Ваньковічаў]] на [[Валокі Полацкія|Валоках]] (ХІХ ст.), [[Лошыцкі сядзібна-паркавы комплекс|сядзібна-паркавы комплекс Любанскіх]] у [[Лошыцкае прадмесьце|Лошыцы]] (XVII—XIX стагодзьдзі), [[Сядзіба Ваньковічаў (Менск)|сядзіба Ваньковічаў]] у Вялікай Сьляпянцы (XIX ст.), [[Сядзіба Ададурава|сядзібна-паркавы комплекс Ададурава]] ў [[Курасоўшчына (мікрараён)|Курасоўшчыне]] (ХІХ ст.). ** ''[[Гасьціны двор (Менск)|Гасьціны двор]]'' (XVII—XIX стагодзьдзі) ** ''[[Гандлёвыя рады (Менск)|Гандлёвыя рады]]'' (XVII—XIX стагодзьдзі) ** ''[[Пішчалаўскі замак]]'' (1825) ** ''[[Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатар опэры і балету|Опэрны тэатар]]'' (1933) ** ''Іншыя адметныя будынкі'': [[Дом масонаў (Менск)|Дом масонаў]] (1816), [[дом Яніцкага]] (кан. XIX ст.), [[дом Сьвянціцкага]] (кан. XIX — пач. XX ст.), [[дом Козінай]] (кан. XIX — пач. XX ст.), [[дом Уніхоўскага]] (пач. XX ст.), [[Дом Менскага земляробчага таварыства|Менскае земляробчае таварыства]] (пач. XX ст.), [[дом Кастравіцкай]] (1911), [[дом Абрампольскага]] (1912), [[дом Кандратовіча]] (кан. XIX ст.), [[Дом Маліна]] (1912), [[Дом Воліна]] (1900) * '''[[Курапаты]]''' * '''Могілкі''': [[Кальварыйскія могілкі|Кальварыйскія]], [[Усходнія могілкі|Усходнія]], [[Вайсковыя могілкі (Менск)|Вайсковыя]], юдэйскія (1868—1946) * '''Памятныя адрасы [[Беларуская Народная Рэспубліка|БНР]]''': [[Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы|Энгельса, 7 / Мескі тэатар]]; [[Дом Маліна|Валадарскага, 9]]; [[Дом Воліна|Валадарскага, 12]]; [[Дом губэрнатара (Менск)|Свабоды пл., 7]]; [[Архірэйскае падвор’е (Менск)|Незалежнасьці пр., 26]] * '''[[Сьпіс помнікаў Менску|Помнікі]]''': [[Янка Купала|Янку Купалу]], [[Якуб Колас|Якубу Коласу]], [[Максім Багдановіч|М. Багдановічу]], [[Францішак Скарына|Ф. Скарыну]], [[Адам Міцкевіч|А. Міцкевічу]], [[Язэп Драздовіч|Я. Драздовічу]], [[Максім Горкі|М. Горкаму]], [[Тарас Шаўчэнка|Т. Шаўчэнку]], [[Аляксандар Пушкін|А. Пушкіну]]; на тэрыторыі ўнівэрсытэцкага мястэчка БДУ помнікі: [[Эўфрасіньня Полацкая|Эўфрасіньні Полацкай]], [[Кірыла Тураўскі|Кірылу Тураўскаму]], Ф. Скарыну, [[Мікола Гусоўскі|М. Гусоўскаму]], [[Сымон Будны|С. Буднаму]], [[Васіль Цяпінскі|В. Цяпінскаму]]. * '''[[Шаблён:Гістарычныя раёны Менску|Прадмесьці]]''': [[Грушаўка (прадмесьце)|Грушаўка]], [[Пляшчанка|Лютэранскае (завулак Паўночны)]], [[Ракаўскае прадмесьце|Ракаўскае]], [[Траецкае прадмесьце|Траецкае]] * '''[[Менская ратуша|Ратуша]]''' (XVІI ст., адбудаваная ў 2003) * '''Сады і сквэры''': [[Аляксандраўскі сквэр (Менск)|сквэр Аляксандраўскі]] (ХІХ ст.), сад Мескі (ХІХ ст.; цяпер парк імя Горкага), [[Цэнтральны батанічны сад (Менск)|сад батанічны]] (1932), [[Музэй валуноў (Менск)|Музэй валуноў]] * '''[[Сьпіс фантанаў Менску|Фантаны Менску]]''' === Страчаная спадчына === {| cellpadding="0" cellspacing="0" style="margin: 0px; float: right; display: block;" | [[Файл:Miensk, Vysoki Rynak-Daminikanskaja. Менск, Высокі Рынак-Дамініканская (1843) (5).jpg|міні|125пкс|[[Царква Сьвятога Духа (Менск)|Царква Сьвятога Духа]] (адбудавана ў 2011 г.)]] | [[Файл:Miensk, Daminikanskaja. Менск, Дамініканская (XIX) (2).jpg|міні|123пкс|[[Касьцёл Сьвятога Тамаша Аквінскага і кляштар дамініканаў (Менск)|Касьцёл Сьвятога Тамаша Аквінскага]]]] |- |} * '''Помнікі сакральнай архітэктуры''': ** ''Мусульманскія'': [[Менскі мячэт|мячэт]] (1905) ** ''Праваслаўныя і грэцка-каталіцкія'': манастыр Сьвятога Спаса (1618, [[Канстантынопальскі патрыярхат]]), [[Царква Сьвятога Духа (Менск)|царква Сьвятога Духа]] (XVII ст., [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]), царква Ўваскрасеньня Хрыстова (XVІII ст., Сьвяты Пасад), капліца Аляксандра Неўскага (1869, [[Маскоўскі патрыярхат]]), царква Покрыва Багародзіцы ў [[Архірэйскае падвор’е (Менск)|Архірэйскім падвор’і]] (1885, Маскоўскі патрыярхат), царква Маці Божай Казанскай (1912—1914, Маскоўскі патрыярхат) ** ''Пратэстанцкія'': [[Лютэранская кірха (Менск)|Лютэранская кірха]] (1846), царква Сьвятога Мікалая на Нямецкіх могілках (XIX ст.) ** ''Рымска-каталіцкія'': [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Марыі Панны (Менск)|касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Марыі Панны]] (вядомы таксама як Фарны касьцёл<ref name="nv">Ярмоленка А. [http://media.catholic.by/nv/n44/art7.htm Мінская Фара] // «[[Наша вера|Наша Вера]]», № 2 (44), 2008.</ref>, 1390, 1720), [[Касьцёл Сьвятога Тамаша Аквінскага і кляштар дамініканаў (Менск)|касьцёл Сьвятога Тамаша Аквінскага і кляштар дамініканаў]] (1605—1640), [[Касьцёл Сьвятога Войцеха і кляштар бэнэдыктынак (Менск)|касьцёл Сьвятога Войцеха і кляштар бэнэдыктынак]] (1640), [[Менскі езуіцкі калегіюм|калегіюм езуітаў]] (XVII—XVІII стагодзьдзі), [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар францішканаў (Менск)|касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар францішканаў]] (XVII—XVIII стагодзьдзі), [[Касьцёл Сьвятога Яна і кляштар баніфратаў (Менск)|касьцёл Сьвятога Яна і кляштар баніфратаў]] (1709), [[Касьцёл Сьвятой Марыі Магдалены і кляштар кармэлітаў (Менск)|касьцёл Сьвятой Марыі Магдалены і кляштар кармэлітаў]] (1763), [[Касьцёл Сьвятой Веранікі і кляштар рохітаў (Менск)|касьцёл Сьвятой Веранікі і кляштар рохітаў]] (XVIII ст.), [[Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла і кляштар бэнэдыктынаў (Менск)|касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла і кляштар бэнэдыктынаў]] (XVIII—XIX стагодзьдзі), [[Кляштар марыявітак (Менск)|кляштар марыявітак]], [[Юбілейная капліца (Менск)|Юбілейная капліца]] (1826) ** ''Юдэйскія'': [[Халодная сынагога (Менск)|Халодная сынагога]] (1590) {| cellpadding="0" cellspacing="0" style="margin: 0px; float: right; display: block;" | [[Файл:Miensk, Vysoki Rynak, Jezuicki-Katedra. Менск, Высокі Рынак, Езуіцкі-Катэдра (L. Daškievič, 1928).jpg|міні|200пкс|[[Менскі езуіцкі калегіюм|Калегіюм езуітаў]]]] | [[Файл:Miensk, Zboravaja. Менск, Зборавая (1871).jpg|міні|190пкс|[[Касьцёл Сьвятога Войцеха і кляштар бэнэдыктынак (Менск)|Касьцёл Сьвятога Войцеха]]]] |- |} * '''Помнікі грамадзянскай архітэктуры''' ** ''Палацы'': [[Палац Радзівілаў (Менск)|Радзівілаў]] (XVIII ст.; пазьней мескі тэатар), [[Палац Сапегаў (Менск)|Сапегаў]] (XVII ст.), [[Палац Чапскага (Менск)|Чапскіх]] (1894) ** ''[[Малы гасьціны двор]]'' (XVIII ст.) ** ''[[Віленскі вакзал (Менск)|Віленскі вакзал]]'' (1890) ** ''[[Першая менская электрастанцыя|Першая меская электрастанцыя]]'' (ХІХ ст.) ** ''Іншыя адметныя будынкі'': [[Дом Гейдукевіча (Менск)|дом Гейдукевіча]] (XVIII ст.), [[Гатэль Эўропа (Менск)|гатэль Эўропа]] (XIX ст.), [[Польскі банк (Менск)|Польскі банк]] (1910-я) * '''[[Менскі замак|Замак]]''' * '''[[Менскае капішча|Капішча]]''' * '''[[Нізкі Рынак]]''' * '''[[Няміга (гістарычна-архітэктурны комплекс)|Няміга]]''' * '''[[Плябанскія млыны]]''' * '''[[Цёмныя Крамы]]''' == Галерэя == === Помнікі сакральнай архітэктуры === <gallery widths="150" heights="150" caption="Помнікі сакральнай архітэктуры" class="center"> Царква Сьвятых апосталаў Пятра й Паўла, Менск 02.jpg|[[Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Менск)|Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла]] Царква Сьвятога Духа (Менск).jpg|Адбудаваная [[Царква Сьвятога Духа (Менск)|царква Сьвятога Духа]] Minsk Catholic Mary church.jpg|[[Архікатэдральны касьцёл Імя Найсьвяцейшай Панны Марыі (Менск)|Архікатэдральны касьцёл]] Katedralny sabor śv. Ducha - 1.jpg|[[Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак (Менск)|Касьцёл і кляштар бэрнардынак]] (цяпер [[Катэдральны сабор Сашэсьця Сьвятога Духу|катэдральны сабор]]) </gallery><gallery widths="150" heights="150" class="center"> Касьцёл Сьвятога Язэпа.jpg|[[Касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар бэрнардынаў (Менск)|Касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар бэрнардынаў]] Сьвята-Духаўскі манастыр базылянак (Менск) 03.jpg|[[Сьвята-Духаўскі манастыр базылянак (Менск)|Манастыр базылянак Сьвятога Духа]] Former Cloister of Holy Trinity, Minsk-1.JPG|[[Траецкі манастыр базылянак|Манастыр базылянак Сьвятой Тройцы]] Лошыцкі сядзібна-паркавы комплекс. Рэшткі капліцы г. Мінск.JPG|Руіны капліцы ў Лошыцы </gallery><gallery widths="150" heights="150" class="center"> Belarus-Minsk-Church of Exaltation of the Holy Cross-8.jpg|[[Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа (Менск)|Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа]] на [[Кальварыя|Кальварыі]] Belarus-Minsk-Holy Trinity Church-1.jpg|[[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Менск)|Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]] на [[Залатая Горка|Залатой Горцы]] Belarus-Minsk-Church of Mary Magdalene-10.jpg|[[Царква Сьвятой Марыі Магдаліны (Менск)|Царква Сьвятой Марыі Магдаліны]] Čyrvony kaścioł - Miensk.jpg|[[Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены (Менск)|Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены]] </gallery> === Помнікі грамадзянскай архітэктуры === <gallery widths="150" heights="150" caption="Помнікі грамадзянскай архітэктуры" class="center"> Miensk - Ratuša.jpg|Адбудаваная [[Менская ратуша|ратуша]] Сядзіба Пшаздзецкіх 01.JPG|[[Сядзіба Пшазьдзецкіх (Менск)|Палац Пшазьдзецкіх]] Вид главного здания усадьбы в Лошицах Минск 01 .JPG|[[Сядзіба Любанскіх]] у Лошыцы Интерьеры музея в Лошицах в главном здании усадьбы 10 .JPG|Аўтэнтычны комін у сядзібе Любанскіх </gallery><gallery widths="150" heights="150" class="center"> Замалёўкі Мінска. 34.jpg|[[Дом Ваньковічаў|Палац Ваньковічаў]] на [[Валокі Полацкія|Валоках]] Брама. Сляпянка.jpg|[[Сядзіба Ваньковічаў (Менск)|Сядзіба Ваньковічаў]] у Сьляпянцы Haściny dvor (Miensk).JPG|[[Гасьціны двор (Менск)|Гасьціны двор]] Дзяржаўны музей гісторыі тэатральнай і музычнай культуры Рэспублікі Беларусь 15.JPG|[[Дом масонаў (Менск)|Дом масонаў]] </gallery><gallery widths="150" heights="150" class="center"> Dom Mienskaha ziemliarobčaha tavarystva.JPG|[[Дом Менскага земляробчага таварыства|Будынак Менскага земляробчага таварыства]] Miensk Sav 17 01.jpg|[[Дом Абрампольскага]] Miensk Sav 19 03.jpg|[[Дом Уніхоўскага]] Савецкая. Будынак у стылі мадэрн.jpg|[[Дом Яніцкага]] </gallery> == Міжнародная супраца == У Менску разьмяшчаюцца практычна ўсе прадстаўніцтвы краінаў, зь якімі Беларусь мае дыпляматычныя дачыненьні. Тут знаходзяцца больш за 40 замежных амбасадаў, 2 Генэральныя кансуляты, 9 ганаровых кансулятаў, прадстаўніцтвы міжнародных арганізацыяў ([[Арганізацыя Аб’яднаных Нацыяў|ААН]], [[Арганізацыя бясьпекі і супрацы ў Эўропе|АБСЭ]], [[Міжнародны валютны фонд|МВФ]], [[Дзіцячы фонд ААН|ЮНІСЭФ]] і іншыя). Апроч Менску, дыпляматычныя ўстановы іншых краінаў у Беларусі разьмяшчаюцца толькі ў [[Берасьце|Берасьці]] (консульскі пункт [[Манголія|Манголіі]], Генэральныя кансуляты [[Польшча|Рэспублікі Польшча]], [[Расея|Расейскай Фэдэрацыі]] і [[Украіна|Ўкраіны]]), [[Горадня|Горадні]] (Генэральныя кансуляты [[Летува|Летувіскай Рэспублікі]] і Рэспублікі Польшча) і ў [[Віцебск]]у (кансулят [[Латвія|Латвійскай Рэспублікі]]). {| class="wikitable standard mw-collapsible mw-collapsed" style="border: none; width: 100%; background-color: transparent;" !colspan=2|Амбасады, кансуляты, прадстаўніцтвы міжнародных арганізацыяў |- |style="border: none; background-color: transparent;" width="50%" valign="top"| '''Амбасады'''<ref name="dip">{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.mfa.gov.by/dip_missions/ | загаловак = Дыпляматычныя прадстаўніцтвы ў Рэспубліцы Беларусь | фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь]] | дата = 4 сакавіка 2011 | мова = ru | камэнтар = }}</ref> * [[Азэрбайджан|Азэрбайджанскай Рэспублікі]], вул. Усходняя, 133—167 * [[Армэнія|Рэспублікі Армэнія]], вул. Кірава, 17 * [[Баўгарыя|Рэспублікі Баўгарыя]], пл. Свабоды, 11 * [[Віетнам|Сацыялістычнай Рэспублікі Віетнам]], вул. Мажайскага, 3 * [[Вугоршчына|Вугорскай Рэспублікі]], вул. Платонава, 1 «Б» * [[Вэнэсуэла|Баліварыянскай Рэспублікі Вэнэсуэла]], вул. Чырвонаармейская, 22а-21 * [[Вялікабрытанія|Злучанага Каралеўства Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірляндыі]], вул. К. Маркса, 37 * [[Грузія|Грузіі]], пл. Свабоды, 4 * [[Ізраіль|Дзяржавы Ізраіль]], Партызанскі праспэкт, 6а * [[Індыя|Рэспублікі Індыя]], вул. Сабінава, 63 * [[Італія|Італьянскай Рэспублікі]], вул. Ракаўская, 16 б * [[Нямеччына|Фэдэратыўнай Рэспублікі Нямеччына]], вул. Захарава, 26;<br />консульскі аддзел: пр. газэты «Праўда» 11д * [[Іран|Ісламскай рэспублікі Іран]], вул. Няжданавай, 41 * [[Казахстан|Рэспублікі Казахстан]], вул. Куйбышава, 12 * [[Кітай|Кітайскай Народнай Рэспублікі]], вул. Берасьцянская, 22 * [[Рэспубліка Карэя|Рэспублікі Карэя]], пр. Пераможцаў, 59, 5 паверх * [[Куба|Рэспублікі Куба]], вул. Чырвоназорная, 13 * [[Кыргыстан|Кыргыскай Рэспублікі]], вул. Старавіленская, 57 * [[Латвія|Латвійскай рэспублікі]], вул. Дарашэвіча, 6а * [[Лібія|Лібіі]], вул. Беларуская, 4 * [[Летува|Летувіскай Рэспублікі]], вул. Захарава, 68 * [[Мальта|Мальтыйскага Ордэна]], вул. Захавара, 28 * [[Малдова|Рэспублікі Малдова]], вул. Беларуская, 2 * [[Палестына|Палестыны]], вул. Алешава, 61 * [[Польшча|Рэспублікі Польшча]], вул. Румянцава, 6;<br />консульскі аддзел: вул. Крапоткіна, 91A * [[Расея|Расейскай Фэдэрацыі]], вул. Старавіленская, 48 * [[Румынія|Румыніі]], вул. Масквіна, 4 * Нунцыятура [[Ватыкан|Сьвятога Пасаду]], вул. Валадарскага, 6 * [[Сэрбія|Рэспублікі Сэрбія]], вул. Румянцава, 4 * [[Сырыя|Сырыйскай Арабскай Рэспублікі]], вул. Суворава, 2 * [[Славаччына|Славацкай Рэспублікі]], вул. Платонава, 1б * [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|Злучаных Штатаў Амэрыкі]], вул. Старавіленская, 46 * [[Таджыкістан]]у, вул. Кірава, 17 * [[Турэччына|Турэцкай Рэспублікі]], вул. Валадарскага, 6 * [[Туркмэністан]]у, вул. Някрасава, 90 * [[Украіна|Украіны]], вул. Старавіленская, 51 * [[Францыя|Францускай Рэспублікі]], пл. Свабоды, 11 * [[Чэхія|Чэскай Рэспублікі]], Музычны завулак, 1/2 * аддзяленьне амбасады [[Швэцыя|Каралеўства Швэцыя]], Музычны завулак, 1/2 літ. Б * аддзяленьне амбасады [[Швайцарыя|Швайцарскай Канфэдэрацыі]], вул. Чырвонаармейская, 22а, пак. 20 * [[Японія|Японіі]], пр. Пераможцаў, 23, кор. 1 |style="border: none;" width="50%" valign="top"| '''Кансуляты'''<ref name="dip"/> * Генэральны кансулят [[Швайцарыя|Швайцарскай Канфэдэрацыі]], вул. Чырвонаармейская, 22а, пак. 20 * Генэральны кансулят [[Эстонія|Эстоніі]], 2-і завулак Кальцова, 52 ''' Ганаровыя кансуляты'''<ref name="dip"/> * [[Банглядэш|Народнай Рэспублікі Банглядэш]], вул Я. Купалы, 7, кв. 100 * Каралеўства [[Бэльгія]], пр. Машэрава 54-94 * [[Ганаровы кансулят Ісьляндыі ў Рэспубліцы Беларусь|Рэспублікі Ісьляндыя, вул. Ракаўская, 16б]] * [[Кіпр|Рэспублікі Кіпр]], вул. Адоеўскага, 131 * [[Лібан|Лібанскай Рэспублікі]], вул. Смалячкова 26, корп. 1 * [[Нэпал|Фэдэрацыйнай Дэмакратычнай Рэспублікі Нэпал]], пр. Пераможцаў, 45 * [[Нідэрлянды|Каралеўства Нідэрляндаў]], вул. Усходняя, 133—503 * [[Уругвай|Усходняй Рэспублікі Ўругвай]], вул. Усходняя, 38-305 * [[Шры-Ланка|Сацыялістычнай Дэмакратычнай Рэспубікі Шры-Ланка]] '''Прадстаўніцтвы міжнародных арганізацыяў'''<ref name="dip"/> * Прадстаўніцтва [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацыяў|ААН]]/[[Праграма разьвіцьця ААН|ПРААН]] * Офіс [[Арганізацыя бясьпекі і супрацы ў Эўропе|АБСЭ]] * [[Міжнародная арганізацыя па міграцыі]] * [[Міжнародны валютны фонд]] * [[Міжнародны навукова-тэхнічны цэнтар]] * [[Міжнародная фінансавая карпарацыя]] * Выканаўчы Камітэт [[Садружнасьць Незалежных Дзяржаваў|СНД]] * Эканамічны Суд СНД * [[Сусьветны банк]] * Міжнародная фэдэрацыя таварыства [[Міжнародны рух Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца|Чырвонага Крыжа]] * Прадстаўніцтва [[Эўракамісія|Эўракамісіі]] * [[Эўрапейскі банк рэканструкцыі і разьвіцьця]] * Прадстаўніцтва [[Дзіцячы фонд ААН|Дзіцячага Фонду ААН (ЮНІСЭФ)]] |} == Месты-сябры == На 2014 год Менск мае 17 местаў-сяброў<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://minsk.gov.by/ru/city/ |загаловак = Месты-сябры Менску |фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Менгарвыканкам]] |дата = 4 сакавіка 2011 |мова = ru |камэнтар =}}</ref>. {| class="wikitable standard mw-collapsible mw-collapsed" style="border: none; width: 100%; background-color: transparent;" !Пералік местаў-сяброў Менску |- | # [[Нотынггэм]], [[Вялікабрытанія]] (1957) # [[Сэндай]], [[Японія]] (1973) # [[Бангалор]], [[Індыя]] (1973) # [[Ліён]], [[Францыя]] (1976) # [[Чанчунь]], [[Кітай]] (1992) # [[Лодзь]], [[Польшча]] (1992) # [[Бон (Нямеччына)|Бон]], [[Нямеччына]] (1993) # [[Эйндговэн]], [[Нідэрлянды]] (1994) # [[Душанбэ]], [[Таджыкістан]] (1998) # [[Кішынёў]], [[Малдова]] (2000) # [[Гавана]], [[Куба]] (2005) # [[Тэгеран]], [[Іран]] (2006) # [[Абу Дабі]], [[Аб’яднаныя Арабскія Эміраты]] (2007) # [[Анкара]], [[Турэччына]] (2007) # [[Бішкек]], [[Кыргыстан]] (2008) # [[Хашымін]], [[Віетнам]] (2008) # [[Новасыбірск]], [[Расея]] (2012)<ref>[https://web.archive.org/web/20140830054005/http://minsk.gov.by/ru/news/hall/2012/05/28/1439/ Минск и Новосибирск стали городами-побратимами]{{Ref-ru}}</ref> # [[Бранск]], [[Расея]] (2014)<ref>[https://web.archive.org/web/20140121200912/http://minsk.gov.by/ru/news/events/2014/01/15/80/ Минск и Брянск подписали соглашение о сотрудничестве]{{Ref-ru}}</ref> |} == Асобы == {{Асноўны артыкул|Сьпіс асобаў, зьвязаных зь Менскам}} === Ураджэнцы === * [[Анжаліка Агурбаш]] (нар. 1970) — сьпявачка, акторка, мадэль * [[Антон Адамовіч]] (1909—1998) — беларускі літаратуразнаўца, гісторык, празаік * [[Ларыса Александроўская]] (1904—1980) — беларуская опэрная сьпявачка ([[сапрана]]), народная артыстка [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] * Юлія Андрусышына (1932—2017) — дзяячка беларускай эміграцыі<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=197542 У Нью-Ёрку памерла Юлія Андрусішына, маці спевака Данчыка], [[Наша Ніва]], 16 верасьня 2017 г.</ref> * [[Міхал Анемпадыстаў]] (1964—2018) — беларускі дызайнэр, графік, фатограф, паэт, перакладчык і публіцыст * [[Алесь Асташонак]] (1954—2004) — беларускі літаратар, перакладчык * [[Віктар Бабарыка]] (нар. 1963) — беларускі [[банкір]], [[Культурны дзеяч|культурны]] і грамадзкі дзяяч, [[палітычны вязень]] * [[Максім Багдановіч]] (1891—1917) — беларускі паэт, публіцыст, літаратурны крытык * [[Раман Бандарэнка]] (1989—2020) — беларускі мастак, [[Сьпіс загінулых падчас акцыяў пратэсту ў Беларусі (2020—2021)|забіты]] ў час [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)|пратэстаў у Беларусі 2020—2021 гадоў]] * [[Юрась Бушлякоў]] (1973—2013) — беларускі [[Мовазнаўства|мовазнаўца]], журналіст, перакладчык * [[Эдвард Вайніловіч]] (1847—1928) — палітычны дзяяч і мэцэнат, фундатар [[Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены (Менск)|Чырвонага касьцёлу]] * [[Лявон Вольскі]] (нар. 1965) — беларускі музыка * Арына Вячорка (1961—2012) — беларуская грамадзкая дзяячка, навуковец, пэдагог<ref>[https://www.svaboda.org/a/24542936.html Памерла Арына Вячорка], [[Радыё Свабода]], 10 красавіка 2012 г.</ref> * [[Радзім Гарэцкі]] (нар. 1928) — беларускі навуковец-геоляг, грамадзкі дзяяч; акадэмік [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|НАН Беларусі]] * [[Алесь Гарун]] (1887—1920) — беларускі паэт, празаік, публіцыст, дзяяч [[Беларускае нацыянальнае адраджэньне|Беларускага адраджэньня пачатку XX стагодзьдзя]] * [[Ежы Гедройц]] (1906—2000) — публіцыст, палітык, заснавальнік і рэдактар парыскага грамадзка-палітычнага часопісу «Kultura» на польскай мове * [[Анатоль Грыцкевіч]] (1929—2015) — беларускі гісторык; сябра-карэспандэнт Міжнароднай акадэміі навук Эўразіі, доктар гістарычных навук, прафэсар * [[Генадзь Грушавы]] (1950—2014) — заснавальнік і старшыня дабрачыннага фонду «Дзецям Чарнобыля», адзін з арганізатараў [[Беларускі Народны Фронт Адраджэньне|Беларускага народнага фронту «Адраджэньне»]], уладальнік [[Нарвэгія|нарвэскай]] праваабарончай узнагароды памяці прафэсара Торалфа Рафто * [[Фларыян Ждановіч]] (1884—1937/1938) — адзін з заснавальнікаў беларускага прафэсійнага тэатру, актор, рэжысэр і грамадзкі дзяяч * [[Віктар Івашкевіч]] (1959—2013) — беларускі палітычны дзяяч, журналіст * Юрый Карачун (1931—1997) — беларускі мастак-графік, мастацтвазнаўца * [[Генадзь Карпенка]] (1949—1999) — беларускі навуковец і палітык * [[Уладзімер Каткоўскі]] (1976—2007) — вядомы беларускі дзяяч інтэрнэту * [[Арлен Кашкурэвіч]] (1929—2013) — беларускі мастак-графік * [[Вітаўт Кіпель]] (1927–2022) — [[Беларусь|беларуска]]-[[ЗША|амэрыканскі]] грамадзкі дзяяч і публіцыст * [[Зора Кіпель]] (1927—2003) — беларуская грамадзкая дзяячка дыяспары, [[Літаратуразнавец|літаратуразнаўца]], публіцыстка, рэдактарка * [[Яўген Кулік]] (1937—2002) — беларускі мастак, кніжны графік, бібліяфіл. Аўтар эталёну гербу «[[Пагоня]]» ў якасьці [[Герб Беларусі|дзяржаўнага гербу Беларусі]] з 1991 году * [[Віктар Купрэйчык]] (1949—2017) — [[Беларусь|беларускі]] [[Шахматы|шахматыст]], [[Гросмайстар (шахматы)|гросмайстар]] * [[Павал Латушка]] (нар. 1973) — беларускі палітык, дзяржаўны дзяяч і апазыцыйны лідэр * [[Янка Лучына]] (1851—1897) — беларускі [[паэт]]-[[Дэмакратыя|дэмакрат]], мысьляр * [[Валеры Маракоў]] (1909, мяст. [[Козырава]], цяпер у межах Менску — 1937) — [[Савецкія рэпрэсіі ў Беларусі|рэпрэсаваны]] [[Беларуская мова|беларускі]] [[паэт]], [[перакладчык]] * [[Леанід Маракоў]] (1958—2016) — беларускі пісьменьнік, журналіст, гісторык, энцыкляпэдыст * [[Вітаўт Мартыненка]] (1959—2016) — беларускі [[Музыказнаўства|музыказнаўца]], [[Публіцыстыка|публіцыст]] * Пётар Марцаў (1962—2014) — беларускі журналіст, выдавец<ref>[https://web.archive.org/web/20220218215958/https://baj.by/be/analytics/god-tamu-pamyor-pyotr-marcau Год таму памёр Пётр Марцаў], [[Беларуская асацыяцыя журналістаў]], 13 верасьня 2015 г.</ref> * [[Каміла Марцінкевіч]] (каля 1837—1900) — музыка, кампазытарка, пэдагог, удзельніца рэвалюцыйнага ру­ху на Беларусі ў 1860-я гады; дачка [[Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч|Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча]] * [[Ян Матусевіч]] (1948—1998) — беларускі рэлігійны й грамадзкі дзяяч, сьвятар * [[Іван Пуліхаў]] (1879—1906) — [[Партыя сацыялістаў-рэвалюцыянэраў|эсэр-рэвалюцыянэр]] * [[Яўгенія Пфляўмбаўм]] (1908—1996) — беларуская паэтка і перакладніца * [[Валер Раеўскі]] (1939—2011) — беларускі тэатральны рэжысэр, пэдагог * [[Зьміцер Саўка]] (1965—2016) — беларускі [[філёляг]], адзін з аўтараў сучаснай нармалізацыі [[Беларускі клясычны правапіс|беларускага клясычнага правапісу]] * [[Зьміцер Сідаровіч]] (1965—2014) — беларускі музыка * [[Віталь Сіліцкі]] (1972—2011) — [[Беларусь|беларускі]] [[Паліталёгія|палітоляг]] і аналітык * [[Аляксей «Тур» (Скобля)|Аляксей «Тур»]], сапр. Аляксей Скобля (1990—2022) — баец-добраахвотнік [[Батальён імя Кастуся Каліноўскага|Беларускага батальёну імя Кастуся Каліноўскага]], які загінуў пры абароне Кіева ад войскаў [[Расея|Расеі]]. [[Герой Украіны]]. * [[Стэфанія Станюта]] (1905—2000) — беларуская акторка, артыстка [[Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы|Нацыянальнага акадэмічнага тэатру імя Янкі Купалы]], народная артыстка Беларусі, народная артыстка СССР, ляўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі * [[Валянцін Тарас]] (1930—2009) — беларускі паэт, публіцыст, перакладчык * [[Віталь Тарас]] (1956 — 2011) — беларускі журналіст, публіцыст. * [[Кастусь Тарасаў]] (1940—2010) — беларускі пісьменьнік, гісторык, дзяяч нацыянальна-дэмакратычнага руху Беларусі * [[Аляксандар Тарайкоўскі]] (1986—2020) — удзельнік пратэстаў супраць фальсыфікацыі [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году|прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году]], ахвяра [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]] * [[Юры Хадыка]] (1938—2016) — беларускі фізык і грамадзка-культурны дзяяч * Дзяніс Хвастоўскі (1976—2001) — паэт, удзельнік нацыянальна-дэмакратычнага руху<ref>[[Уладзімер Арлоў (гісторык)|Арлоў У.]] [96247f72-a7e0-4382-ad1c-ec68459cf6b7.pdf Імёны Свабоды. (Бібліятэка Свабоды. ХХІ стагодзьдзе). — 4-е выд., дап.] — [[Радыё Свабодная Эўропа/Радыё Свабода]], 2020. С. 478.</ref> * [[Ільля «Ліцьвін» (Хрэнаў)]] (1994 або 1995—2022) — першы загінулы [[Беларусы|беларус]]-добраахвотнік у час [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (2022)|адкрытага расейскага нападу на Ўкраіну]] * Міхал Шарамет (1982—2013) — заснавальнікам вайскова-патрыятычнай арганізацыі «Ваяр»<ref>[[Іна Студзінская]], [https://www.svaboda.org/a/24966275.html Памёр Міхал Шарамет — адзін зь легендарных Міронаў], [[Радыё Свабода]], 23 красавіка 2013 г.</ref> * [[Станіслаў Шушкевіч]] (1934—2022) — беларускі навуковец і палітык, сябра-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук, першы кіраўнік незалежнай Беларусі, адзін з трох удзельнікаў падпісаньня [[Белавескія пагадненьні|Белавескага пагадненьня]] * [[Віталь Шчэрба]] (нар. 1972) — беларускі гімнаст, шасьціразовы алімпійскі чэмпіён, заслужаны майстар спорту СССР, заслужаны майстар спорту Беларусі * [[Валянтына Чапко]] (1925—2004) — беларускі гісторык, доктар гістарычных навук, слынны дасьледнік гісторыі беларускіх гарадоў * [[Вераніка Чаркасава]] (1959—2004) — беларуская журналістка. * [[Язэп Юхо]] (1921—2004) — заснавальнік першай навуковай школы дзяржавы і права [[Беларусь|Беларусі]], сябра Вялікай Рады міжнароднага грамадзкага аб’яднаньня «[[ЗБС Бацькаўшчына]]» === Ганаровыя грамадзяне === * [[Жарэс Алфёраў]] (1930—2019) — фізык, ляўрэат [[Нобэлеўская прэмія|Нобэлеўскай прэміі]] ў галіне фізыкі ў 2000 годзе * [[Пятрусь Броўка]] (1905—1980) — беларускі грамадзкі дзяяч, пісьменьнік, паэт і перакладнік. [[Народны паэт Беларусі]] * [[Аляксандар Мядзьведзь]] (нар. 1937) — беларускі барацьбіт вольнага стылю, заслужаны майстар спорту СССР * [[Максім Танк]] (1912—1995) — беларускі паэт, пісьменьнік і перакладнік. Народны паэт Беларусі * [[Расьціслаў Янкоўскі]] (1930—2016) — беларускі актор тэатру і кіно, народны артыст СССР, акадэмік Міжнароднай акадэміі тэатру == Глядзіце таксама == * [[Менскі гарвыканкам]] * [[Менскае княства]] * [[Менскае ваяводзтва]] * [[Менскі павет]] * [[Менскае староства]] * [[Менскае Эвангельле]] == Заўвагі == {{Заўвагі|2}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * [[Сяргей Абламейка (гісторык)|Абламейка С.]] Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня. Кн. 1. (Бібліятэка Свабоды. ХХІ стагодзьдзе). — Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода, 2021. — 476 с.: іл. — {{ISBN|978-0-929849-86-7}}. * {{Літаратура/БелЭн|10}} * {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} * {{Літаратура/Гісторыя Менску (2006)}} * Карповіч Т. Культурнае жыццё Мінска I паловы XIX стагоддзя. — {{Менск (Мінск)}}, «Рыфтур», 2007. — 64 c. {{ISBN|978—985-6700-57-9}}. * Корбут В., Ласько Д. Мінск. Спадчына старога горада 1067—1917. — {{Менск (Мінск)}}: Беларусь, 2016. — 414 с {{ISBN|978-985-01-1205-7}}. * Лакотка А. Сілуэты старога Мінска. Нарысы драўлянай архітэктуры. — {{Менск (Мн.)}}: Полымя, 1991. — 126 с. * [[Леанід Маракоў|Маракоў Л.]] Галоўная вуліца Мінска. 1880—1940. Кніга 1. — {{Менск (Мінск)}}: Мастацкая літаратура, 2013. — 260 с. {{ISBN|978-985-02-1426-3}}. * Маракоў Л. Галоўная вуліца Мінска. 1880—1940. Кніга 2. — {{Менск (Мінск)}}: Мастацкая літаратура, 2013. — 466 с. {{ISBN|978-985-02-1525-3}}. * Мінск на старых паштоўках / Уклад. [[Вячка Целеш|Целеш В.]] — {{Менск (Мн.)}}: Беларусь, 1984. — 128 с. * {{Літаратура/Менск. Стары і новы}} * {{Літаратура/Рэха даўняга часу}} * {{Літаратура/Памяць/Менск|1}} * {{Літаратура/Памяць/Менск|2}} * {{Літаратура/Страчаная спадчына (2003)}} * {{Літаратура/Менск: Старонкі жыцьця дарэвалюцыйнага гораду (1994)}} * {{Літаратура/ЭГБ|5}} * [[Уладзімер Дзянісаў|Денисов В. Н.]] Площадь Свободы в Минске. — Мн.: Полымя, 1985. — 80 с. == Вонкавыя спасылкі == * {{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = https://minsk.gov.by/be/ |загаловак = Менскі гарадзкі выканаўчы камітэт |фармат = |назва праекту = |выдавец = |дата = 4 сакавіка 2011 |мова = be |камэнтар =}} * {{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://mensk.by |загаловак = МЕНСК.BY |фармат = |назва праекту = |выдавец = |дата = 4 сакавіка 2011 |мова = |камэнтар =}} * {{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.radzima.org/be/gorad/minsk-mensk.html |загаловак = Менск |фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Radzima.org]] |дата = 4 сакавіка 2011 |мова = |камэнтар =}} {{Менск}} {{Зьнішчаныя славутасьці Менску}} {{Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі}} {{Месты і мястэчкі гістарычнай Меншчыны}} {{Беларусь у тэмах}} {{Сталіцы Эўропы}} {{Абраны артыкул}} [[Катэгорыя:Менск| ]] [[Катэгорыя:Абласныя цэнтры БССР]] p6j9h8o0ft9zs791wr6bj72k79nsuvq 0 1289 2618624 2533769 2025-06-06T15:47:47Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618624 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Шчучын |Статус = горад |Назва ў родным склоне = Шчучына |Лацінка = Ščučyn |Герб = Coat of Arms of Ščučyn, Belarus.svg |Сьцяг = Flag of Ščučyn.svg |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1436 |Статус з = |Магдэбурскае права = 23 траўня 1761 |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Шчучынскі раён|Шчучынскі]] |Сельсавет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 15475 |Год падліку колькасьці = 2018 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="belstat2018" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовыя індэксы = 231511, 231513 |СААТА = |Выява = Шчучын. Плошча Свабоды (02).jpg |Апісаньне выявы = Вежа з гадзіньнікам на гістарычным Рынку |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 36 |Шырата сэкундаў = 16 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 44 |Даўгата сэкундаў = 33 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Сайт = }} '''Шчу́чын''' — [[горад|места]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Тураўка|Тураўцы]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Шчучынскі раён|Шчучынскага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Насельніцтва на 2018 год — 15 475 чалавек<ref name="belstat2018" />. Знаходзіцца за 57 км на ўсход ад [[Горадня|Горадні]], за 7 км ад чыгуначнай станцыі [[Ражанка (пасёлак)|Ражанка]] (лінія [[Ваўкавыск]] — [[Ліда]]). Шчучын — даўняе [[Магдэбурскае права|магдэбурскае]] [[мястэчка]] [[Лідзкі павет|гістарычнай Лідчыны]] (частка [[Віленскае ваяводзтва|Віленшчыны]]), лякальны цэнтар асьветы, навукі і дабрачыннасьці<ref>{{Літаратура/Мястэчкі Беларусі (2010)|к}} С. 261.</ref>. Да нашага часу тут захаваліся збудаваныя ў стылі [[Клясыцызм|клясыцызм]]у [[Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў (Шчучын)|комплекс кляштару піяраў з касьцёлам Сьвятой Тэрэзы]], могілкавая капліца і [[Палацава-паркавы комплекс Друцкіх-Любецкіх (Шчучын)|палац]] [[Друцкія-Любецкія|Друцкіх-Любецкіх]], помнікі архітэктуры XIX стагодзьдзя, а таксама [[эклектыка (архітэктура)|эклектычная]] забудова гістарычнага Рынку. == Назва == На думку географа [[Вадзім Жучкевіч|Вадзіма Жучкевіча]], [[тапонім]] Шчучын утварыўся ад прозьвішча Шчука<ref>{{Літаратура/Кароткі тапанімічны слоўнік Беларусі|к}} С. 415.</ref>. У розныя часы дзеля адрозьненьня ад [[Шчучын (Падляскае ваяводзтва)|аднайменнага места]] на [[Падляшша|Падляшшы]] насіў прыдомкі ''Шчучын [[Літва|Літоўскі]]''<ref name="sgkp">Krzywicki J. Szczuczyn // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|11к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/864 864].</ref>, ''Шчучын Лідзкі'', ''Шчучын Наваградзкі''. Варыянты назвы ў гістарычных крыніцах: ''Шчучынъ'' (1553 год)<ref>Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 165.</ref>. == Гісторыя == {{Асноўны артыкул|Гісторыя Шчучына}} === Вялікае Княства Літоўскае === Першы пісьмовы ўпамін пра Шчучын датуецца 1436 (або 1430<ref name="evkl">[[Расьціслаў Баравы|Баравы Р.]] Шчучын // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 764.</ref>) годам, калі [[ваявода троцкі]] [[Пётар Лелюш]] разам з А. Вязовічам і І. Прасьціловічам заснаваў тут драўляны касьцёл Сьвятога Якуба. У XV—XVIII стагодзьдзях паселішча ўваходзіла ў склад [[Лідзкі павет|Лідзкага павету]] [[Віленскае ваяводзтва|Віленскага ваяводзтва]]. У другой палове XV — XVI стагодзьдзях Шчучын знаходзіўся ў валоданьні [[Кучукі|Кучукаў]], [[Кішкі|Кішкаў]], [[Радзівілы|Радзівілаў]], з пачатку XVII ст. — Лімантаў<ref name="evkl"/>. У 1-й трэці XVI ст. паселішча атрымала статус [[мястэчка]]. У 1537 годзе Шчучын упамінаецца ў [[Літоўская мэтрыка|Літоўскай мэтрыцы]] ў зьвязку з тым, што мясцовы жыхар Станіслаў Альшанскі пераехаў у [[Масты]], якія ў той час знаходзіліся ў валоданьні вялікай княгіні [[Бона Сфорца|Боны Сфорцы]]. Мястэчка значна пацярпела ад маскоўскіх войскаў І. Хаванскага і казацкіх загонаў В. Залатарэнкі ў [[Вайна 1654—1667 гадоў|вайну Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай]] (1654—1667)<ref name="evkl"/>, а таксама ад войскаў Карла XII у [[Вялікая Паўночная вайна|Вялікую Паўночную вайну]] (1700—1721). У XVIII ст. Шчучын перайшоў у валоданьне [[маршалак дворны літоўскі|маршалка дворнага]] [[Юзэф Сцыпіён|Юзэфа Сцыпіёна]]. 23 траўня 1761 году [[Сьпіс каралёў польскіх|кароль]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Аўгуст Сас]] надаў паселішчу [[Магдэбурскае права]] і герб: «''у блакітным полі срэбная манаграма I(gnatus) S(cipion) пад залатой каронай''»<ref>{{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў|к}}</ref>. У 1726 годзе ў Шчучыне адкрыўся калегіюм манаскага ордэну [[Піяры (ордэн)|піяраў]]. Заснавальнікам навучальнай установы лічыцца полацкі войт Юры Хлябніцкі-Юзэфовіч. Некаторы час тут працавала сэмінарыя для ордэнскай моладзі (ці навіцыят), дзе выкладалі ў тым ліку ўсходнія мовы. У 1755 годзе калегіюм узначальваў рэктар Лукаш Расоцкі, выкладалі Кант Выкоўскі (прафэсар усходніх моваў і гісторыі), Юзэф Шаняўскі (тэалёгія), Яўстах Куроўскі (філязофія і этыка), Вінцэнт Клос (прыродазнаўчыя дысцыпліны), Юзэф Кентржынскі (лёгіка і мэтафізыка), Войцех Камароўскі (паэзія і красамоўства). У 1773—1775 гадох з утварэньнем у Рэчы Паспалітай [[Адукацыйная камісія|Адукацыйнай камісіі]], што праводзіла рэфармаваньне сыстэмы асьветы, Шчучынскую піярскую навучальную ўстанову рэарганізавалі ў 3-клясную падакруговую школу. У 1782—1783 гадох яна налічвала 119 вучняў, 5 настаўнікаў. У 1785—1786 гадох у школе выкладаў [[Станіслаў Юндзіл]], пазьней доктар філязофіі, прафэсар батанікі і заалёгіі [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскага ўнівэрсытэту]]. У 1742 годзе ў Шчучыне адкрыўся шпіталь, а ў 1773 годзе — аптэка. У другой палове XVIII ст. на паўночнай ускраіне мястэчка збудавалі палац. У 1785 годзе Станіслаў Юндзіл заклаў школьны батанічны сад, адзін зь першых на Беларусі. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] (1795 год) Шчучын апынуўся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], дзе сьпярша ўваходзіў у склад Лідзкага павету [[Літоўская губэрня|Літоўскай]], потым [[Гарадзенская губэрня|Гарадзенскай]] (з 1801), а з 1843 году — [[Віленская губэрня|Віленскай губэрняў]]. У 1803 годзе ў выніку чарговай рэарганізацыі школа піяраў атрымала статус 6-кляснай павятовай з гімназічным курсам навук і ўвайшла ў Віленскую навучальную акругу. У 1822—1828 гадох (паводле іншых зьвестак у 1826—1829) у Шчучыне збудавалі мураваны касьцёл Сьвятой Тэрэзы. На 1829 год у мястэчку было 47 будынкаў (17 хрысьціянскіх і 30 юдэйскіх). Па здушэньні [[паўстаньне 1830—1831 гадоў|вызвольнага паўстаньня]] ў 1832 годзе расейскія ўлады зачынілі школу ў Шчучыне разам зь іншымі піярскімі навучальнымі ўстановамі. На 1833 год у мястэчку было 40 будынкаў, на 1863 год — 94, на 1866 год — 123 двары, валасная ўправа, касьцёл, капліца, царква, сынагога, юдэйскі малітоўны дом, аптэка, паштовая станцыя, 2-клясная школа (адкрылася ў 1833 годзе; у 1885 годзе навучаліся 78 хлопчыкаў і 6 дзяўчынак), вінакурня, цагельня і прадпрыемства вырабу вапны, 29 крамаў, 5 піцейных дамоў. Праз Шчучын праходзілі гандлёвыя шляхі на [[Наваградак]] і [[Ліда|Ліду]]. У 1888 годзе пачаў працаваць дрэваапрацоўчы завод, які вырабляў паркет, фанэру, шпон (на 1890 год — 30 работнікаў, зьявілася [[паравая машына]]). За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў жніўні 1915 году Шчучын занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. === Найноўшы час === [[Файл:Stamps of Belarus, 2015-24.jpg|значак|160px|Марка зь [[Герб Шчучына|мескім гербам]]]] 25 сакавіка 1918 году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Шчучын абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён ўвайшоў у склад [[БССР|Беларускай ССР]]<ref name="at">{{Літаратура/150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}</ref>. Увосень 1918 году сфармавалася Шчучынская самаабарона — мясцовая вайсковая арганізацыя, якой мэтай была абарона мястэчка ад бальшавікоў. Арганізаваў яе старшы лейтэнант Баляслаў Лісоўскі<ref>Wyszczelski L. Wojna polsko-rosyjska 1919—1920. Wyd. 1. — Warszawa: Bellona, 2010. S. 47—48.</ref>. Самаабарона пасьпяхова зьнішчала бальшавіцкую актыўнасьць у навакольлі Шчучына. Хоць у пачатку 1919 году мястэчка занялі бальшавікі, аднак неўзабаве яго адбіла польскае войска. 7 чэрвеня 1919 году Шчучын увайшоў у склад Віленскай акругі Грамадзянскай Управы Ўсходніх Земляў — часовай польскай адміністрацыйнай адзінкі{{Заўвага|Dz. Urz. ZCZW z 1919 r. Nr 5, poz. 41.}}. Улетку 1920 году мястэчка зноў занялі бальшавікі, але ўжо ў верасьні яго зноў адбілі польскія войскі. Паводле [[Рыская мірная дамова|Рыскай мірнай дамовы 1921 году]] Шчучын апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], дзе стаў цэнтрам гміны [[Наваградзкае ваяводзтва (1919—1939)|Наваградзкага ваяводзтва]]. У гэты час у мястэчку было 239 будынкаў, побач знаходзіўся фальварак Шчучынак (5 пабудоваў). У 1931 годзе Шчучын атрымаў статус места і стаў цэнтрам павету, у гэты час тут працавалі лякарня, настаўніцкая сэмінарыя і пошта. Па далучэньні Заходняй Беларусі да [[БССР]] (1939 год) Шчучыну скасавалі статус места, а 15 студзеня 1940 году ён стаў цэнтрам раёну [[Баранавіцкая вобласьць|Баранавіцкай вобласьці]]. У гэты час працавалі электрастанцыя (магутнасьць 36 кВт), паравы млын, фабрыкі вырабу крупы і фанэры, лесапільны завод (тартак), лякарня на 70 ложкаў, радзільня на 25 ложкаў, амбуляторыя, вэтэрынарны пункт, аптэка, кінатэатар, пошта і тэлеграф, гімназія, ліцэй, 3 няпоўныя сярэднія школы. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] з 25 чэрвеня 1941 да 13 ліпеня 1944 году мястэчка знаходзілася пад акупацыяй [[Трэці Райх|Трэцяга Райху]]. 20 верасьня 1944 году Шчучынскі раён увайшоў у склад Гарадзенскай вобласьці. 31 жніўня 1962 году Шчучын зноў атрымаў статус места. <gallery caption="Места на старых здымках" widths=150 heights=150 class="center"> Ščučyn, Rynak, Sukieńnicy. Шчучын, Рынак, Сукеньніцы (1929).jpg|Рынак, 1929 г. Ščučyn, Rynak. Шчучын, Рынак (1930-39).jpg|Рынак. Вежа з гадзіньнікам, {{nowrap|1930-я гг.}} Ščučyn, Rynak, Pijarski. Шчучын, Рынак, Піярскі (1929).jpg|Рынак. [[Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў (Шчучын)|Касьцёл піяраў]], {{nowrap|1929 г.}} Ščučyn, Turaŭka. Шчучын, Тураўка (1900).jpg|[[Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў (Шчучын)|Калегіюм піяраў]], каля 1900 г. </gallery><gallery widths=150 heights=150 class="center"> Ščučyn, Drucki-Lubiecki. Шчучын, Друцкі-Любецкі (1917).jpg|[[Палацава-паркавы комплекс Друцкіх-Любецкіх (Шчучын)|Палац]], 1917 г. Ščučyn, Rynak. Шчучын, Рынак (1900).jpg|[[Царква Сьвятога Міхала Арханёла (Шчучын)|Царква]]-[[мураўёўкі|мураўёўка]], каля 1900 г. Ščučyn, Haradzienskaja. Шчучын, Гарадзенская (1938).jpg|Вуліца Гарадзенская. Гімназія, 1938 г. Ščučyn, Turaŭka, Drucki-Lubiecki. Шчучын, Тураўка, Друцкі-Любецкі (1920-29).jpg|Рака Тураўка, 1920-я гг. </gallery> == Насельніцтва == === Дэмаграфія === <div style="float:right;margin:0 0 .5em 1em;" class="toccolours"> <center><timeline> ImageSize = width:auto height:200 barincrement:27 PlotArea = left:50 bottom:20 top:30 right:20 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late Colors = id:linegrey2 value:gray(0.9) id:linegrey value:gray(0.7) id:cobar value:rgb(0.0,0.7,0.8) id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:21000 ScaleMajor = unit:year increment:5000 start:0 gridcolor:linegrey ScaleMinor = unit:year increment:1000 start:0 gridcolor:linegrey2 PlotData = color:cobar width:15 align:left bar:1833 from:0 till:327 bar:1860 from:0 till:570 bar:1866 from:0 till:1088 bar:1897 from:0 till:1742 bar:1921 from:0 till:1539 bar:1940 from:0 till:3500 bar:1959 from:0 till:6500 bar:1970 from:0 till:10300 bar:1991 from:0 till:14400 bar:1991 from:0 till:20300 bar:2002 from:0 till:16300 bar:2009 from:0 till:15042 bar:2017 from:0 till:15511 TextData= fontsize:10px pos:(30,195) text: Зьмяненьне колькасьці насельніцтва Шчучыну </timeline></center> </div> * '''XIX стагодзьдзе''': 1829 год — 190 чал., у тым ліку 70 хрысьціянаў і 120 юдэяў<ref>[[Іна Соркіна|Соркіна І.]] Мястэчкі Лідскага ўезда ў XIX — пачатку ХХ ст. // Ліда і Лідчына: да 685-годдзя з дня заснавання горада: матэрыялы рэспуб. навук.-практ. канф., (Ліда, 3 кастр. 2008 г.) / рэдкал.: Худык А. П. (гал. рэд.). — Ліда, 2008.</ref>; 1833 год — 327 чал.<ref>{{Літаратура/Нашы гарады|к}}</ref>; 1860 год — 570 чал.<ref name="nr">{{Літаратура/Даведнік па Літве і Беларусі}}</ref>; 1863 год — 575 чал.; 1866 год — 1088 чал.<ref name="sgkp"/><ref name="ehb">[[Расьціслаў Баравы|Баравы Р.]], [[Уладзімер Мальцаў|Мальцаў У.]] Шчучын // {{Літаратура/ЭГБ|6-2к}}</ref>; 1897 год — 1742 чал.<ref name="ehb"/>, у тым ліку 1356 юдэяў * '''XX стагодзьдзе''': 1905 год — 3815 чал.; 1921 год — 1539 чал.<ref name="ehb"/>; 1940 год — 3,5 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Памяць/Шчучынскі раён|к}}</ref>; 1959 год — 6,5 тыс. чал.<ref name="ehb"/>; 1970 год — 10,3 тыс. чал.<ref name="ehb"/>; 1991 год — 14,4 тыс. чал. * '''XXI стагодзьдзе''': 2002 год — 16,3 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|17к}} С. 502.</ref>; 2006 год — 15,8 тыс. чал.; 2009 год — 15 042 чал. (перапіс)<ref name="belstat">[https://web.archive.org/web/20100918162455/http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-4.pdf Перепись населения — 2009. Гродненская область]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2016 год — 15 538 чал.<ref name="belstat2016">[https://web.archive.org/web/20160706073652/http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/567/567f8a4ac45cd80a949bb7bd7a839ca7.zip Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2017 год — 15 511 чал.<ref name="belstat2017">[https://web.archive.org/web/20200813193913/http://belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_7192/ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2018 год — 15 475 чал.<ref name="belstat2018">[https://web.archive.org/web/20180405033656/http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_8782/ Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> === Адукацыя === У Шчучыне працуюць 3 сярэднія школы, 6 дашкольных установаў. === Культура === Дзеюць 2 бібліятэкі, 2 дамы культуры. === [[Мас-мэдыя]] === Выдаецца раённая газэта «Дзянніца». == Забудова == === Вуліцы і пляцы === {| cellspacing="1" cellpadding="3" style="width: 700px; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" | '''Афіцыйная назва''' || '''Гістарычная назва''' || '''Былыя назвы''' |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | 17 верасьня вуліца || '''Ражанкаўскі''' гасьцінец <br /> '''Ражанкаўская''' вуліца <br /> '''Чыгуначная''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Гагарныа вуліца || '''Загарадная''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Гастэлы вуліца || '''Ражанкаўская''' вуліца || Эдварда Рыдз-Сьміглы вуліца <br /> Варашылава вуліца |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Горкага вуліца || '''Шкляная Горка''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Камсамольская вуліца || '''Плянтоўская''' вуліца <br /> '''Плянцікі''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Кастрычніцкая вуліца || '''Паштовая''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Леніна вуліца || '''Гарадзенскі''' гасьцінец (заходняя частка) <br /> '''Жалудоцкі''' гасьцінец (усходняя частка) <br /> '''Гарадзенская''' вуліца<ref>[http://museumgymn.blogspot.com/p/blog-page_24.html Из истории учительской семинарии 1902—1915 гг.], Віртуальны музэй Гімназіі места Шчучына</ref> (заходняя частка) <br /> '''Віленская''' вуліца (усходняя частка) || Юзэфа Пілсудзкага вуліца |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Лермантава вуліца || '''Папярэчная''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Мічурына вуліца || '''Зацішша''' завулак || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Першамайская вуліца || '''Польная''' вуліца || Тадэвуша Касьцюшкі вуліца |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Пушкіна вуліца || '''Гандлёвая''' вуліца || 11 лістапада вуліца |-style="background:#EEEEEE;" align="left"| Савецкая вуліца || '''Чыгуначная''' вуліца (частка) <br /> '''Фабрычная''' вуліца (частка) || | Свабоды плошча || '''Рынак''' пляц || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Фрунзэ вуліца || '''Польная''' вуліца || Тадэвуша Касьцюшкі вуліца<ref>[http://dzyannica.by/content/navukovuyu-managrafiyu-prysvechanuyu-shchuchynu-vydau-nyadauna-dacent-syargey-danskih Навуковую манаграфію, прысвечаную Шчучыну, выдаў нядаўна дацэнт Сяргей Данскіх. Прапануем нашым чытачам адчуць эвалюцыю гарадской тапаграфіі]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, Дзянніца, 6 лістапада 2019 г.</ref> |} == Эканоміка == Прадпрыемствы машынабудаваньня, сельскагаспадарчага і трактарнага машынабудаваньня, харчовай прамысловасьці. * ААТ «Аўтапровад» * ААТ «Шчучынскі масласырзавод» == Турыстычная інфармацыя == === Інфраструктура === Шчучын уваходзіць у турыстычна-экскурсійны маршрут «Літаратурныя шпацыраваньні над Нёманам»<ref>{{Літаратура/Турыстычная энцыкляпэдыя Беларусі|к}}</ref>. Працуе музэй баявой славы (у будынку ПТВ № 198). * ''Гатэлі'': «Паўлінка», «Элен» і інш. * ''Помнікі'': [[Алаіза Пашкевіч|А. Пашкевіч (Цётцы)]] === Славутасьці === * Вайсковы аэрадром «Точный» (1950-я; закінуты<ref>Черкес Т. [https://web.archive.org/web/20201127151032/https://news.tut.by/society/460690.html Бывший секретный аэродром в Щучине: как разворовывали воинскую часть и что здесь делают новые люди], [[TUT.BY]], 20.08.2015 г.</ref><ref>Качук Н. [https://www.sb.by/articles/ogromnoe-nebo-odno-na-dvoikh-2.html Огромное небо — одно на двоих], [[СБ. Беларусь сегодня]], 11.08.2012 г.</ref>) * Забудова гістарычная (канец XIX — пачатак XX ст,; фрагмэнты) * Ешыбот (XIX ст.) * Капліца могілкавая (XIX ст.) * [[Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў (Шчучын)|Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў]] (XVIII ст., 1826—1829) * [[Палацава-паркавы комплекс Друцкіх-Любецкіх (Шчучын)|Палац Друцкіх-Любецкіх]] (канец XIX — пачатак ХХ ст.) * [[Царква Сьвятога Міхала Арханёла (Шчучын)|Царква Сьвятога Міхала Арханёла]] (1865; [[мураўёўкі|мураўёўка]]) === Страчаная спадчына === * Сынагога (XVII/XVIII ст.) == Галерэя == <gallery caption="Краявіды Шчучыну" widths=150 heights=150 class="center"> Ščučyn, kaścioł (3.08.2010).jpg|[[Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў (Шчучын)|Касьцёл]] Ščučyn, klaštar (3.08.2010).jpg|[[Касьцёл Сьвятой Тэрэзы і кляштар піяраў (Шчучын)|Кляштар піяраў]] Ščučyn, kaplica (3.08.2010).jpg|Капліца могілкавая Ščučyn, pałac (3.08.2010).jpg|[[Палацава-паркавы комплекс Друцкіх-Любецкіх (Шчучын)|Палац Друцкіх-Любецкіх]] </gallery><gallery widths=150 heights=150 class="center"> Ščučyn, laśnictva (3.08.2010).jpg|Будынак лясьніцтва Шчучынскія краявіды 21.jpg|[[Царква Сьвятога Міхала Арханёла (Шчучын)|Царква]]-[[мураўёўкі|мураўёўка]] Цэнтр Шчучына.jpg|Рынак Шчучынскія краявіды 09.jpg|Гімназія </gallery> == Месты-сябры == Шчучын мае 3 месты-сябры ў некалькіх краінах. {| class="wikitable standard mw-collapsible mw-collapsed" style="border: none; width: 100%; background-color: transparent;" !Пералік местаў-сяброў Шчучына |- | * [[Араны]], [[Летува]] * [[Алецка]], [[Польшча]] * [[Гур’еўск]], [[Расея]] |} == Асобы == * [[Мікалай Нікалаеў]] (нар. 1955) — беларускі гісторык і грамадзкі дзяяч * [[Ануфры Петрашкевіч]] (1793—1863) — беларускі і польскі паэт * [[Фелікс Стацкевіч]] (1879—1967) — беларускі грамадзка-культурны дзяяч == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/БелЭн|17}} * {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} * Данскіх С. Наш Шчучын. — {{Горадня (Гродна)}}, 2001. — 207 с. * Данскіх С. Стагоддзі і падзеі Шчучынскай зямлі. — Баранавічы, 2007. — 251 с. * Лаўрэш Л. [http://pawet.net/library/history/city_district/towns/scucun1/%D0%A8%D1%87%D1%83%D1%87%D1%8B%D0%BD%D1%88%D1%87%D1%8B%D0%BD%D0%B0.html Шчучыншчына] // Наша Слова. № 4 (1519), 27 студзеня 2021. * {{Літаратура/Памяць/Шчучынскі раён}} * Тамковіч Ю. Трагедыя над Шчучынам // [[Наша гісторыя]]. 6 (23), 2020. * {{Літаратура/Мястэчкі Беларусі (2010)}} * {{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў}} * {{Літаратура/ЭГБ|6-2}} * {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|11}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Radzima.org|shchuchyn|места}} * [https://web.archive.org/web/20090223215949/http://pijary.catholic.by/ Сайт Шчучынскай парафіі Ордэна піяраў] * [http://schuchin.grodno.by «Щучин online» — Schuchin.grodno.by] * [http://schuchin.narod.ru «Виртуальный Щучин»] * [https://web.archive.org/web/20110718000507/http://ingvarr.net.ru/photo/83 Фатаздымкі гораду Шчучын] * [https://web.archive.org/web/20210513031917/https://pda.weather-in.by/by/grodnenskaja/1307 Прагноз надвор’я ў м. Шчучыне] {{Навігацыйная група |назоў = Шчучын у сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Шчучынскі раён |Гарадзенская вобласьць }} {{Месты і мястэчкі гістарычнай Лідчыны}} [[Катэгорыя:Шчучын| ]] dqyyjmvvnoh6jzsgjq88b17mj1q8dlc 0 3210 2618796 2401297 2025-06-07T07:57:57Z Ясамойла 35429 правапіс 2618796 wikitext text/x-wiki {{Палітык}} '''Айґарс Калвітыс''' ({{мова-lv|Aigars Kalvītis}}; нарадзіўся 27 чэрвеня 1966 году, [[Рыга]]) — латвійскі палітык, прэм’ер-міністар [[Латвія|Латвіі]] ў 2004—2007 гг. == Жыцьцяпіс == Скончыў [[Латвійскі сельскагаспадарчы ўнівэрсытэт]] у 1992 па спэцыяльнасьці «эканоміка». З 1992 па 1998 год Калвітыс рабіў мэнэджарам у розных сфэрах, зьвязаных зь сельскаю гаспадаркай. У 1997 годзе стаўся адным з заснавальнікаў [[Народная партыя Латвіі|Народнае партыі Латвіі]] (''Tautas Partija''). У 1998 годзе ўпершыню абраны ў парлямэнт Латвіі. У 1999—2000 гадах — міністар сельскае гаспадаркі. У 2000—2002 гадах — міністар эканомікі. У 2002 годзе Калвітыс зноў абраны дэпутатам парлямэнту і ўзначаліў фракцыю Народнае партыі. 28 кастрычніка 2004 году латвійскі парлямэнт адправіў у адстаўку правацантрысцкі (складаўся зь сябраў «Хаўрусу зялёных і сялянаў», Народнае партыі і Латвійскае першае партыі) урад на чале з Індулісам Эмсысам. 24 лістапада 2004 году прэзыдэнтка Латвіі [[Вайра Віке-Фрэйбэрґа]] даручыла Айґарсу Калвітысу стварэньне новага кабінэту міністраў. 2 сьнежня 2004 году парлямэнт зацьвердзіў урад Айґарса Калвітыса — адзінаццаты з моманту абвяшчэньня незалежнасьці Латвіі ў 1991 годзе Кааліцыйны ўрад сфармавалі чатыры правыя сілы — [[Народная партыя (Латвія)|Народная партыя]], «[[Jaunais Laiks|Новы час]]», [[Першая партыя (Латвія)|Першая партыя]] і [[Хаўрус зялёных і сялянаў]]. Гэтыя партыі кантралююць 70 з 100 галасоў у Сэйме. У апазыцыі засталіся праварадыкалы з аб’яднаньня «[[Айчыне і Свабодзе|Айчыне і Свабодзе — Рух за нацыянальную незалежнасьць Латвіі]]» і тры партыі, што прадстаўляюць інтарэсы расейскамоўнага насельніцтва. У выніку ўрадавага крызісу Калвітыс сышоў з пасады прэм’ер-міністра 5 сьнежня 2007 году, канчаткова перадаўшы свае паўнамоцтвы [[Іварс Ґодманіс|Іварсу Ґодманісу]] 20 сьнежня. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/19981203060518/http://www.tautaspartija.lv/ Народная партыя Латвіі] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Калвітыс, Айґарс}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Рызе]] [[Катэгорыя:Паслы на Сойм Латвіі]] [[Катэгорыя:Міністры Латвіі]] [[Катэгорыя:Прэм’ер-міністры Латвіі]] 07fzocoagf8mwg6i05zntixadbtd2h3 0 6813 2618625 2603964 2025-06-06T15:55:21Z Czalex 51 абнаўленьне зьвестак, выдаленьне ацэначных сьцьверджаньняў 2618625 wikitext text/x-wiki {{Ня блытаць|Рэжым Лукашэнкі|рэжымам Лукашэнкі}} {{Іншыя значэньні}} {{Краіна |Назва = Беларусь |НазваЎРоднымСклоне = Беларусі |Лацінка = Biełaruś |НазваНаДзяржаўнайМове = Рэспубліка Беларусь |Сьцяг = Flag of Belarus.svg |Герб = Emblem of Belarus.svg |НацыянальныДэвіз = |Месцазнаходжаньне = Europe-Belarus.svg |АфіцыйнаяМова = [[беларуская мова|беларуская]], [[Расейская мова|расейская]]{{Заўвага|У 1995 годзе [[Аляксандар Лукашэнка]] незаконна ([[De facto|дэ-факта]]) надаў дзяржаўны статус [[Расейская мова|расейскай мове]]}} |Сталіца = [[Выява:Flag_of_Minsk,_Belarus.svg|22px|border|Сьцяг Менску]] [[Менск]] |НайбуйнейшыГорад = [[Выява:Flag_of_Minsk,_Belarus.svg|22px|border|Сьцяг Менску]] Менск |ТыпУраду = [[Прэзыдэнцкая рэспубліка]]<br>(дэ-факта [[Аўтарытарызм|пэрсаналісцкі аўтарытарны рэжым]]) |ПасадыКіраўнікоў = [[Прэзыдэнт Беларусі]] |ІмёныКіраўнікоў = [[Аляксандар Лукашэнка]]<br>(законнасьць аспрэчваецца з 1999 года) |Плошча = 207 596,76<ref name="gki">[http://www.gki.gov.by/docs/gzk_2010.doc «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь»] (на 1 студзеня 2010 г.)</ref> |МесцаЎСьвецеПаводлеПлошчы = 83-е |АдсотакВады = 2,26% (4702 км²)<ref name="gki" /> |ГодАцэнкіНасельніцтва = 2019 |МесцаЎСьвецеПаводлеНасельніцтва = 91-е |Насельніцтва = 9 413 446<ref name="nn2019">[https://nn.by/?c=ar&i=246398 Нас засталося 9,41 мільёна чалавек. Па выніках перапісу насельніцтва скарацілася на 41 тысячу] NN.by</ref> |ШчыльнасьцьНасельніцтва = 45,3 |ЭтнічныСклад = [[беларусы]] (84,9%),<br />[[расейцы]] (7,5%),<br />[[палякі]] (3,1%),<br />[[украінцы]] (1,7%)<ref name="belstat-perapis">[http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/5.8-0.pdf Перепись населения 2009 г. Выходные регламентрые таблицы. Национальный состав населения, гражданство: население по национальности и родному языку]{{ref-ru}}</ref> |КанфэсійныСклад = [[праваслаўны]]я (60%),<br />[[каталік]]і (15—20%)<ref name="DieWelt">{{Літаратура/DieWelt}}{{ref-de}}</ref> |Пісьменнасьць = 98%<ref name="DieWelt"/> |ГодАцэнкіСУП = 2012 |МесцаЎСьвецеПаводлеСУП = |СУП = $146,745 млрд<ref>{{спасылка|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2013/01/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=913&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=103&pr.y=5 |загаловак=Belarus |выдавец=International Monetary Fund |дата=3 лістапада 2014}}</ref><!--PPP--> |СУПНаДушуНасельніцтва = $15 633 |Валюта = [[Беларускі рубель]] |КодВалюты = BYN |ЧасавыПас = [[UTC+3|FET]] |ЧасРозьніцаUTC = +3 |ЧасавыПасУлетку = |ЧасРозьніцаUTCУлетку = |НезалежнасьцьПадзеі = — абвешчаная<br />— згубленая<br /><br />— абвешчаная<br />— прызнаная |НезалежнасьцьДаты = ад [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<br />25 сакавіка 1918<br />1 студзеня 1919<br />ад [[СССР]]<br />27 ліпеня 1990<br />25 жніўня 1991 |ДзяржаўныГімн = Мы, беларусы |АўтамабільныЗнак = BY |ДамэнВерхнягаЎзроўню = [[.бел]], [[.by]] |ТэлефонныКод = 375 |Дадаткі = [[Файл:Рэґіёны_Беларусі.svg|284пкс|цэнтар|Мапа Беларусі]] }} '''Белару́сь''', '''Рэспу́бліка Белару́сь''' — дзяржава ў [[Геаграфічны цэнтар Эўропы|геаграфічным цэнтры]] [[Эўропа|Эўропы]], на захадзе [[Усходне-Эўрапейская раўніна|Ўсходне-Эўрапейскае раўніны]]. Мяжуе з [[Польшча]]ю на захадзе, [[Летува|Летувою]] на паўночным захадзе, [[Латвія]]й на поўначы, [[Расея]]й на ўсходзе й [[Украіна]]й на поўдні. [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|Тэрыторыя краіны]] — 207,6 тыс. км² ([[Сьпіс краінаў паводле плошчы|84-я ў сьвеце]]). Колькасьць насельніцтва на 1 кастрычніка 2019 году — 9 413 446 чалавекі. Працягласьць з поўначы на поўдзень 560 км, з захаду на ўсход 650 км<ref>{{Літаратура/БелЭн|18-2к}} С. 11.</ref>. Сталіца й найбуйнейшае места — [[Менск]], сярод іншых буйных местаў [[Берасьце]], [[Віцебск]], [[Гомель]], [[Горадня]] й [[Магілёў]]. Больш за 40% тэрыторыі краіны мае лясны покрыў. [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (2022)|Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну]] 24 лютага 2022 году, а таксама разьмяшчэньне на тэрыторыі Беларусі расейскае [[Ядзерная зброя|ядзернае зброі]]<ref name="Usau-29-03-2023">[https://www.polskieradio.pl/396/7815/artykul/3142673,%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BB-%D1%83%D1%81%D0%B0%D1%9E-%D1%82%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F-%D1%8F%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F-%D0%B7%D0%B1%D1%80%D0%BE%D1%8F-%D1%9E-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96-%D0%BF%D0%B0%D1%86%D1%8F%D0%B3%D0%BD%D0%B5-%D1%81%D1%83%D1%80%D1%91%D0%B7%D0%BD%D1%8B%D1%8F-%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%83%D0%BF%D1%81%D1%82%D0%B2%D1%8B Павал Усаў: Тактычная ядзерная зброя ў Беларусі пацягне сур'ёзныя наступствы], [[Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё]], 29 сакавіка 2023 г.</ref> — разам з [[Сьпіс загінулых падчас акцыяў пратэсту ў Беларусі (2020—2021)|гвалтоўным здушэньнем]] [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2022)|масавых пратэстаў беларусаў]] і [[Русіфікацыя Беларусі#Рэжым Лукашэнкі|сыстэматычным шматгадовым вынішчэньнем беларускае нацыянальнае ідэнтычнасьці]] (расейскім [[этнацыд]]ам беларусаў) на карысьць [[Расейскі фашызм|расейскага нацызму]] — адкрыта прадэманстравала, што Беларусь знаходзіцца пад [[Гібрыдная вайна|гібрыднай]]<ref name="Litwin-2024">[[Гэнрык Літвін|Litwin H.]] [https://neweasterneurope.eu/2024/02/07/belarus-between-a-difficult-yesterday-and-an-uncertain-tomorrow/ Belarus between a difficult yesterday and an uncertain tomorrow] // New Eastern Europe. Issue 1—2, 2024. P. 7—8.</ref><ref name="Usov-2023">[[Павал Вусаў|Usov P.]] From Authoritarianism to Neo-Totalitarianism in Belarus // Politics and Security of Central and Eastern Europe. — Springer, 2023. [https://books.google.by/books?id=Wx6uEAAAQBAJ&pg=PA34&dq=%22hybrid+occupation%22+belarus&hl=ru&newbks=1&newbks_redir=0&sa=X&ved=2ahUKEwis-_LaiJ-HAxUW9rsIHSTcCa0Q6AF6BAgHEAI#v=onepage&q=%22hybrid%20occupation%22%20belarus&f=false P. 34].</ref><ref name="UW-2022">[https://studium.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/01/Raport_Grupa_7.pdf Raport VII: Białoruś w fazie rosyjskiej okupacji hybrydowej]. — Warszawa: Studium Europy Wschodniej UW, 2022. {{ISBN|978-83-67208-14-7}}.</ref><ref name="BRN">[https://belarusnetwork.org/about-us/ The Belarus Research Network on Neighborhood Policy]</ref> [[Расейская акупацыя Беларусі|акупацыяй Расеі]]<ref name="Lichtarovic-24-02-2022">Ліхтаровіч Ю. [https://www.polskieradio.pl/396/7815/Artykul/2908261,%d0%91%d0%b5%d0%bb%d0%b0%d1%80%d1%83%d1%81%d1%8b-%d1%81%d1%83%d0%bf%d1%80%d0%b0%d1%86%d1%8c-%d0%b2%d0%b0%d0%b9%d0%bd%d1%8b-%d0%b0%d0%bb%d0%b5-%d0%ba%d1%80%d0%b0%d1%96%d0%bd%d0%b0-%d0%bf%d0%b0%d0%b4-%d1%80%d0%b0%d1%81%d1%96%d0%b9%d1%81%d0%ba%d0%b0%d0%b9-%d0%b0%d0%ba%d1%83%d0%bf%d0%b0%d1%86%d1%8b%d1%8f%d0%b9 Беларусы супраць вайны, але краіна пад расійскай акупацыяй], [[Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё]], 24 лютага 2022 г.</ref><ref name="Hurnievic-26-02-2022">[[Дзьмітры Гурневіч|Гурневіч Д.]] [https://www.svaboda.org/a/31724805.html 7 адказаў тым, хто абвінавачвае агулам усіх беларусаў, — меркаваньне], [[Радыё Свабода]], 26 лютага 2022 г.</ref><ref name="Daskievic-25-02-2022">[[Зьміцер Дашкевіч|Дашкевіч З.]] [https://novychas.online/hramadstva/belarus-paustala-i-cjaper-belarusy-sami-pad-akup «Беларусь паўстала, і цяпер беларусы самі пад акупацыяй»], [[Новы час (газэта)|Новы час]], 25 лютага 2022 г.</ref><ref name="AC-2022">[https://www.svaboda.org/a/31734530.html «Выглядае, што Беларусь акупаваная». Дасьледчыца Atlantic Council пра магчымы ядзерны ўдар Пуціна], [[Радыё Свабода]], 3 сакавіка 2022 г.</ref><ref name="Korsunau-2022">[https://nashaniva.com/?c=ar&i=285495 Генадзь Коршунаў: Каб у свой час сусветная супольнасць так стала побач з беларусамі, як сёння з украінцамі, то нішто не ляцела б з акупаванай тэрыторыі], [[Наша Ніва]], 27 лютага 2022 г.</ref><ref name="Dubaviec-2022">[[Сяргей Дубавец|Дубавец С.]] [https://www.svaboda.org/a/31742497.html Як «беларуская» ўлада ператварылася ў акупацыю і ўсім нам стала сорамна, — Дубавец], 8 сакавіка 2022 г.</ref>. Гісторыя Беларускае дзяржаўнасьці пачалася ад [[Полацкае княства|Полацкага княства]], вядомага паводле пісьмовых крыніцаў з ІХ стагодзьдзя. У 1307 годзе яно далучылася да [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага (ВКЛ)]], якое ўтварылася ў сярэдзіне XIII ст. вакол [[Наваградак|Наваградку]] й неўзабаве аб’яднала ўсе [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічныя беларускія землі]]. У 1569 годзе ВКЛ утварыла [[Рэч Паспалітая|Рэч Паспалітую]] з [[Карона Каралеўства Польскага|Каралеўствам Польскім]], на карысьць якога страціла [[Падляшша]] й украінскія землі. У выніку трох [[Падзелы Рэчы Паспалітай|падзелаў Рэчы Паспалітай]] у 1772—1795 гадох землі Беларусі апынуліся пад уладай [[Расейская імпэрыя|Расейскае імпэрыі]], якая праводзіла [[Русіфікацыя Беларусі|палітыку ґвалтоўнае русіфікацыі]]. У пэрыяд распаду Расейскае імпэрыі [[Дзень Волі|25 сакавіка]] 1918 году [[беларусы]] абвясьцілі пра сваю незалежнасьць утварэньнем [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускае Народнае Рэспублікі (БНР)]]. Аднак БНР [[Слуцкі збройны чын|ня здолела абараніць]] сваю тэрыторыю ад [[Бальшавікі|бальшавікоў]], якія 1 студзеня 1919 году ўтварылі [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларускую Савецкую Сацыялістычную Рэспубліку (БССР)]]. Тым часам [[Заходняя Беларусь|заходняя частка краіны]] ў выніку складзенага бальшавікамі [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскага міру 1921 году]] апынулася пад уладай міжваеннае [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскае Рэспублікі]] й была далучаная да БССР толькі ў 1939 годзе ў выніку агрэсіі ў бок Польшчы [[Трэці Райх|Трэцяга Райху]] й [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|Савецкага Саюзу (СССР)]]. Беларусь страціла кожнага трэцяга свайго жыхара ў час спусташальнае [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнае вайны]]<ref>Axell A. Russia’s Heroes, 1941-45. — Carroll & Graf Publishers, 2002. P. 247. {{ISBN|0-7867-1011-X}}.</ref>, па сканчэньні якое ў 1945 годзе стала адным зь сяброў-заснавальнікаў [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацыяў|Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў]]. У час распаду СССР 27 ліпеня 1990 году [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь 12-га скліканьня|парлямэнт БССР]] [[Дэклярацыя аб дзяржаўным сувэрэнітэце Беларусі|абвясьціў пра дзяржаўны сувэрэнітэт рэспублікі]], а 25 жніўня 1991 году — пра незалежнасьць Беларусі. Першы прэзыдэнт [[Аляксандар Лукашэнка]] ў 1995 годзе ўсталяваў у краіне [[Русіфікацыя Беларусі#Рэжым Лукашэнкі|прарасейскі]] [[Рэжым Лукашэнкі|аўтарытарны рэжым]]<ref>[http://hrw.org/english/docs/2005/01/13/belaru9878.htm «Essential Background — Belarus»]. Human Rights Watch.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20071212011715/http://www.amnesty.org/en/region/europe-and-central-asia/eurasia/belarus «Human rights by country — Belarus»]. Amnesty International Report 2007.</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-12037486 «'Hundreds of protesters arrested' in Belarus»]. BBC News.</ref>, які выявіўся ґвалтам, катаваньнямі й [[Сьпіс загінулых падчас акцыяў пратэсту ў Беларусі (2020)|забойствамі]] беларусаў у час здушэньньня [[Пратэсты ў Беларусі (2020)|масавых пратэстаў]] супраць фальсыфікацыі [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году|прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году]]<ref>[https://www.radabnr.org/belarus-sanctions-nov-2020/ Рада БНР заклікае да санкцый супраць рэжыму Лукашэнкі і да ціску на Расею], [[Рада Беларускай Народнай Рэспублікі]], 16 лістапада 2020 г.</ref>. Больш за 70% грамадзянаў Беларусі пражывае ў местах. Больш за 80% грамадзянаў этнічныя [[беларусы]], этнічную меншасьць складаюць пераважна [[расейцы]], [[палякі]] й [[украінцы]]. Дзяржаўная мова — [[беларуская мова|беларуская]], аднак адным з наступстваў [[Русіфікацыя Беларусі|шматгадовае палітыкі ґвалтоўнае русіфікацыі]] (у тым ліку [[Рэфэрэндум 1995 году ў Беларусі|рэфэрэндуму 1995 году]]) стаў [[De facto|фактычны]] афіцыйны статус [[расейская мова|расейскае мовы]]. Згодна з [[канстытуцыя Рэспублікі Беларусь|канстытуцыяй]] краіна ня мае афіцыйнае [[рэлігія|рэлігіі]], тым часам асноўнай [[Хрысьціянства|хрысьціянскай]] канфэсіяй лічыцца [[праваслаўе]]. Другая паводле папулярнасьці хрысьціянская канфэсія — [[каталіцтва]], праваслаўныя й каталіцкія [[Каляды]] й [[Вялікдзень]] традыцыйна адзначаюцца як дзяржаўныя [[Сьвята|сьвяты]]<ref>[http://pravo.levonevsky.org/bazaby/org66/master/text1400.htm Закон Республики Беларусь от 19 декабря 1991 г. № 1317-XII «О праздничных днях в Республике Беларусь»]</ref>. == Назва == {{Асноўны артыкул|Назвы Беларусі|Белая Русь|Літва}} [[Файл:Samogitia, Lituania-Russia Bianca, Moscovia (G. Albrizzi, I. Tirion, 1740).jpg|значак|300пкс|Фрагмэнт мапы [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], дзе [[Літва]] (''Lituania'') цалкам атаясамліваецца зь [[Белая Русь|Белай Русьсю]] (''Russia Bianca''), тым часам [[Жамойць]] (''Samogitia'') падаецца асобна ад Літвы, а [[Маскоўская дзяржава|Масковія]] (''Moscovia'') — асобна ад [[Русь|Русі]] ([[Вэнэцыя]], 1740 г.)]] Назва ''[[Белая Русь]]'' пачала ўжывацца датычна часткі [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|беларускіх земляў]] у XIV—XVI стагодзьдзях, тым часам датычна ўсёй тэрыторыі сучаснае Беларусі выкарыстоўвалася назва ''[[Літва]]''<ref name="CR-1982">Congressional Record; Proceedings and Debates of the Congress. Vol. 128, March 15—24, 1982. [https://archive.org/details/sim_congressional-record-proceedings-and-debates_march-15-24-1982_128-redacted/page/5066/mode/2up?q=licviny P. 5066].</ref>, бо гэтыя землі складалі тэрытарыяльнае ядро [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref>{{Літаратура/Гістарычны слоўнік Беларусі (1998)|к}} P. 45.</ref>. Да XVII стагодзьдзя назва ''Белая Русь'' часткова замацавалася за [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|беларускімі землямі]], тым часам дзеля ейных жыхароў існавалі азначэньні ''[[ліцьвіны]]''<ref name="CR-1982"/> й ''[[русіны]]''<ref>''Этнаграфія беларусаў : гістарыяграфія, этнагенэз, этнічная гісторыя'' / В. Бандарчык, І. Чаквін, І. Углік [і інш.]. — {{Менск (Мн.)}}: Навука і тэхніка, 1985. — С. 150.</ref>. Па [[Падзелы Рэчы Паспалітай|анэксіі земляў Вялікага Княства Літоўскага]] ўлады [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] спрыялі пашырэньню назвы ''беларусы'' (адначасна з фактычнай забаронай афіцыйнага ўжываньня назваў ''Літва'' і ''ліцьвіны'' датычна ''Беларусі'' і ''беларусаў''<ref>Cordasco F. Dictionary of American immigration history. — Metuchen, 1990. [https://archive.org/details/dictionaryofamer00cord/page/96/mode/2up?q=licviny P. 97].</ref><ref>Ethnic groups in Michigan. — Detroit, 1983. [https://archive.org/details/ethnicgroupsinmi0000unse/page/54/mode/2up?q=licviny P. 54].</ref>), бо гэтая назва больш адпавядала [[Імпэрыялізм|імпэрскім інтарэсам]] і дазваляла трактаваць гістарычных ''ліцьвінаў'' як разнавіднасьць [[расейцы|расейцаў («вялікарусаў»)]] дзеля іх [[Русіфікацыя Беларусі|маскалізацыі]] і [[Летувізацыя|сьціраньня памяці пра шматвекавую ўласную Літоўскую дзяржаўнасьць]]<ref name="Arlou-2012-161">{{Літаратура/Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае (2012)|к}} С. 161.</ref>. Пазьней, аднак, замест назвы ''Беларусь'' расейскія ўлады пачалі выкарыстоўвацца [[Каляніялізм|каляніяльны]] тэрмін «''[[Паўночна-Заходні край|Северо-западный край]]''». У канцы XIX стагодзьдзя ідэолягі нацыянальнага руху прынялі ''Беларусь'' як нацыянальную саманазву. У 1918 годзе ўтварылася ''[[Беларуская Народная Рэспубліка]]'', а ў 1919 годзе — ''[[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларуская ССР]]''. 19 верасьня 1991 году назву БССР зьмянілі на ''Рэспубліку Беларусь''<ref>[http://www.svaboda.org/content/backgrounderembedded/25110956.html 19 верасьня 1991 году], [[Радыё Свабода]], 19 верасьня 2013 г.</ref>. У 1993 годзе дэпутаты [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь 12-га скліканьня|парлямэнту Беларусі]] ад [[Апазыцыя БНФ|Апазыцыі БНФ]] выступілі з прапановай прыняць назву ''Беларусь'' замест ''Рэспублікі Беларусь'' — бо слова «[[рэспубліка]]» ў масавай сьвядомасьці асацыявалася ня з формай дзяржаўнага ладу, а з [[Каляніялізм|каляніяльным]] статусам Беларусі ў складзе СССР і не замацоўвала ўсьведамленьне Беларусі як незалежнае краіны. Аднак актывізацыя прарасейскіх настрояў у значнай часткі дэпутацкага корпусу перашкодзіла прыняцьцю гэтае прапановы<ref>[[Сяргей Навумчык|Навумчык С.]] [https://www.svaboda.org/a/30488810.html У праекце Канстытуцыі 1994 прыгадваліся ВКЛ і БНР], [[Радыё Свабода]], 15 сакавіка 2020 г.</ref>. З улікам гістарычнае дзяржаўнае пераемнасьці ў 2005 годзе вылучалася прапанова прыняць поўную назву краіны ''[[Вялікае Княства Літоўскае]] Беларусь'' з захаваньнем скарочанай назвы — ''Беларусь''<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=100976 Вялікае Княства Літоўскае Беларусь — пражэкцёрства ці візіянэрства?], [[Наша Ніва]], 11 лістапада 2005 г.</ref><ref>[http://pazniak.info/page_belarus-litva Беларусь-Літва], Пэрсанальны сайт [[Зянон Пазьняк|Зянона Пазьняка]], 27 сьнежня 2016 г.</ref>. Раней з 1950-х гадоў беларускі мовазнаўца й гісторык [[Ян Станкевіч]] укараняў датычна Беларусі назву ''Вялікалітва''<ref>[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]] Як беларусы называлі сябе і сваю мову ў розныя часы? // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 76.</ref>. == Сымболіка == {{Асноўны артыкул|Сымболіка Беларусі|Герб Беларусі|Сьцяг Беларусі}} {{Падвойная выява|справа|Pahonia, Žyvie Biełaruś. Пагоня, Жыве Беларусь (1918).jpg|145|Bieł-čyrvona-bieły ściah, Pahonia. Бел-чырвона-белы сьцяг, Пагоня (1920).jpg|145|Беларускія дзяржаўныя герб [[Пагоня]] (налева) і [[бел-чырвона-белы сьцяг]] (направа) на паштоўках часоў змаганьня за незалежнасьць [[Беларуская Народная Рэспубліка|першай нацыянальнай дзяржавы]]}} З 1995 году ў Беларусі паралельна існуюць дзьве сыстэмы сымбаляў<ref name="Lalkou">[[Ігар Лялькоў|Лялькоў І.]] [http://pahonia-plakat.narod.ru/bielaruskaja_simvolika.htm Пытаньне дзяржаўнай сымболікі ў Беларусі: гісторыя і сучасны стан] // [[ARCHE Пачатак]]. № 1 (21), 2002. С. 98—112.</ref> — традыцыйная гістарычная беларуская (законная дзяржаўная сымболіка Беларусі) і незаконна абвешчаная «дзяржаўнай» штучная сымболіка [[Расейская акупацыя Беларусі|расейскае акупацыйнае адміністрацыі]]. {{Падвойная выява|справа|Flag of the Byelorussian Soviet Socialist Republic (1951–1991).svg|145|Flag of Belarus.svg|145|[[Сьцяг БССР]] (налева) і [[Чырвона-зялёны сьцяг|яго мадыфікацыя]] для [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]] (направа)}} {{Падвойная выява|справа|Emblem of the Byelorussian SSR (1981-1991).svg|145|Coat of arms of Belarus (2020–present).svg|145|[[Герб БССР]] (налева) і [[Герб расейскай акупацыйнай адміністрацыі ў Беларусі|яго мадыфікацыя]] для рэжыму Лукашэнкі (направа)}} Афіцыйныя сымбалі, незаконна абвешчаныя дзяржаўнымі сымбалямі Беларусі ўказам [[Аляксандар Лукашэнка|Лукашэнкі]] ад 12 чэрвеня 1995 году на фармальнай падставе сфальсыфікаванага [[Рэфэрэндум у Беларусі 1995 году|рэфэрэндуму 14 траўня 1995 году]], які праводзіўся ва ўмовах [[Зьбіцьцё дэпутатаў у будынку Вярхоўнага Савету (1995)|тэрору супраць беларусаў]]<ref name="Navumcyk">[[Сяргей Навумчык|Навумчык С.]] [https://www.svaboda.org/a/27734568.html Рэфэрэндум-95 пра сымболіку і мову ня быў легітымным], [[Радыё Свабода]], 12 траўня 2019 г.</ref>: * [[Чырвона-зялёны сьцяг]]<ref name="NN-2020">[https://nn.by/?c=ar&i=262559 Сапраўдныя беларускія сімвалы: вось што трэба ведаць пра Пагоню і БЧБ], [[Наша Ніва]], 22 лістапада 2020 г.</ref> — сьцяг, які асацыюецца з рэжымам Лукашэнкі. Палотнішча памерамі 1:2, падзеленае гарызантальна на чырвоную й зялёную палосы ў прапорцыі адпаведна 2:1. Уздоўж тронка разьмяшчаецца арнамэнт, чырвоны на белым фоне. Мадыфікацыя [[Сьцяг Беларускай ССР|сьцяга БССР]] часоў кіраваньня [[Ёсіф Сталін|І. Сталіна]], распрацаванага мастаком [[Мікалай Гусеў|Мікалаем Гусевым]], ураджэнцам [[Уладзімерская губэрня|Уладзімерскае губэрні]] [[Расея|Расеі]]. * [[Герб рэжыму Лукашэнкі]]: залаты контур тэрыторыі Беларусі ў залатых промнях сонца над зямною куляй. Над контурам знаходзіцца чырвоная зорка, зьлева й справа контур абкружае вянок з залатых каласоў, пераплеценых кветкамі [[канюшына|канюшыны]] й [[лён|льну]]. Каласы абвіваюць стужкі колераў [[Чырвона-зялёны сьцяг|чырвона-зялёнага сьцяга]], унізе на стужцы разьмяшчаецца залаты надпіс «Рэспубліка Беларусь». Мадыфікацыя [[герб Беларускай ССР|гербу БССР]], распрацаванага на ўзор [[Герб СССР|савецкага гербу]] [[Расея|Расеі]] й зацьверджанага ў час кульмінацыі [[Ёсіф Сталін|Сталінскага]] [[Савецкія рэпрэсіі ў Беларусі|тэрору]] ([[генацыд]]у) у 1938 годзе<ref>{{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)|к}}</ref>. Разам з чырвона-зялёным сьцягам не супадае з [[Нацыянальная сымболіка|нацыянальнымі сымбалямі]] беларусаў і асацыюецца найперш з асобай Лукашэнкі й той палітычнай і сацыяльна-эканамічнай мадэльлю, якую ён увасабляе<ref name="salanda-2019-10">[[Аляксей Шаланда|Шаланда А.]] Кароткі нарыс гісторыі беларускай нацыянальнай і дзяржаўнай сімволікі // Герольд Litherland. № 21, 2019. С. 10.</ref>. [[Беларусы|Беларуская]] [[нацыянальная сымболіка]], якая захоўвае дзяржаўны статус [[de jure]]<ref name="Navumcyk"/><ref>[https://www.svaboda.org/a/24978195.html «Афіцыйны беларускі сьцяг — таксама палітычны сымбаль»], [[Радыё Свабода]], 6 траўня 2013 г.</ref>: * [[Бел-чырвона-белы сьцяг]]{{Заўвага|У назьве сьцяга ўжываецца адметная скарочаная форма прыметніка (''бел-''), якая ёсьць адзнакай высокага (паэтычнага) стылю. Таксама сустракаецца азначэньне сьцяга з звычайнай поўнай формай прыметніка — ''бела-чырвона-белы сьцяг''. Тым часам скарот ''БЧБ'', на думку мовазнаўцы [[Вінцук Вячорка|Вінцука Вячоркі]], у гутарковай мове лепей замяняць на ''наш сьцяг''.}}<ref>[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]] [https://www.svaboda.org/a/biel-cyrvona-biely/30172690.html Ці правільна казаць «бел-чырвона-белы»? А слову ўжо сто гадоў], [[Радыё Свабода]], 19 верасьня 2019 г.</ref> — гістарычны нацыянальны сьцяг беларусаў<ref name="Tkacou-391">[[Міхась Ткачоў|Ткачоў М.]] Беларускія нацыянальныя сімвалы // {{Літаратура/ЭГБ|1к}} С. 391.</ref>, дзяржаўны сьцяг Беларусі (з 1918 году). Гэта палотнішча памерамі 1:2, з трох роўных гарызантальных палосаў — дзьвюх белых і адной чырвонай між імі. Утвараецца зь беларускіх нацыянальных колераў<ref>Пастанова Вучонага савета [[Інстытут гісторыі|Інстытута гісторыі]] [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|АН Беларусі]] ад 12 верасня 1991 года // Народная газета. 7 лютага 1995. С. 1.</ref> на аснове традыцыйнага нацыянальнага гербу [[Пагоня|Пагоні]]<ref name="Tkacou-391"/>. Гістарычна-культурная каштоўнасьць беларускага народа<ref name="tut.by_11.11.2020">[https://web.archive.org/web/20210116203513/https://news.tut.by/society/707492.html Ученые из НАН Беларуси объяснили, почему «Жыве Беларусь» и БЧБ — не «циничные и оскорбительные»], [[TUT.BY]], 11.11.2020 г.</ref>, зьвязаная зь дзьвюма найважнейшымі падзеямі беларускае гісторыі — [[Трэцяя Ўстаўная грамата|абвяшчэньнем незалежнасьці]] [[Беларуская Народная Рэспубліка|нацыянальнае дзяржавы]] 25 сакавіка 1918 году й [[Дэклярацыя аб дзяржаўным сувэрэнітэце Беларусі|ейным аднаўленьнем]] 25 жніўня 1991 году<ref name="Navumcyk-10.11.2020">[[Сяргей Навумчык|Навумчык С.]] [https://www.svaboda.org/a/30940395.html Ці патаптаўся б амапавец па фатаздымку сваёй маці], [[Радыё Свабода]], 10 лістапада 2020 г.</ref>. * [[Пагоня|Герб Пагоня]] — дзяржаўны герб Беларусі, традыцыйны нацыянальны герб беларусаў<ref name="Tkacou-391"/>, з колераў якога ўтвараецца нацыянальны [[бел-чырвона-белы сьцяг]]. Гэта выява ўзброенага вершніка на белым кані на чырвонай [[Тарча (геральдыка)|тарчы]]. Вершнік трымае ў паднятай правай руцэ меч, у левай — [[Тарча (дасьпехі)|тарчу]] з [[Крыж#Патрыяршы|шасьціканцовым крыжам]]. Дзяржаўны герб [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] й [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускае Народнае Рэспублікі]], [[Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь|гістарычна-культурная каштоўнасьць Беларусі]]<ref>[https://pravo.by/document/?guid=3961&p0=C20700578 Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь 14 траўня 2007 г. № 578 «Аб статусе гісторыка-культурных каштоўнасцей»]</ref> У 2020 годзе пры здушэньні [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)|пратэстаў беларусаў супраць фальсыфікацыі выбараў, ґвалту й беззаконьня]] прыхільнікі сыстэмы сымбаляў рэжыму Лукашэнкі адзначыліся дзеяньнямі, якімі канчаткова дыскрэдытавалі гэтую сымболіку<ref name="Paskievic">[https://nn.by/?c=ar&i=265062 «Будучыня гэтага сцяга ім глыбока да аднаго месца»], [[Наша Ніва]], 10 сьнежня 2020 г.</ref> (вывешваньне чырвона-зялёных сьцягоў над [[аўтазак]]амі й будынкамі турмаў, дзе паводле сьведчаньняў затрыманых, учыняюцца катаваньні, допыты на фоне чырвона-зылёнага сьцяга затрыманых беларусаў з пазнакамі фарбай на твары, якіх здымаюць на відэа<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=262494 Сілавікі пачалі праводзіць допыты затрыманых на фоне чырвона-зялёнага сцяга і здымаць гэта на відэа], [[Наша Ніва]], 16 лістапада 2020 г.</ref>). Сярод іншага, адзначаліся факты катаваньняў (зьбіцьцё непаўналетніх<ref>[https://www.svaboda.org/a/30781512.html «Прымушалі сьпяваць гімн, хто ня ведаў — зьбівалі». У Берасьці вызвалены зь міліцыі падлетак заявіў пра катаваньні], [[Радыё Свабода]], 13 жніўня 2020 г.</ref>, засоўваньне [[АМАП]]аўскіх дручкоў у горла<ref>[https://www.svaboda.org/a/30785310.html «Пхалі дубінку ў горла, білі ў вочы». Школьнік трапіў у кому пасьля нападу АМАПу. ВІДЭА], [[Радыё Свабода]], 15 жніўня 2020 г.</ref> й задні праход<ref>[https://www.svaboda.org/a/30850657.html «Разрэзалі шорты ззаду нажом». Мянчук расказаў аб згвалтаваньні АМАПам падчас затрыманьня. ВІДЭА], [[Радыё Свабода]], 21 верасьня 2020 г.</ref>) пад гімн «[[Мы, беларусы]]», які таксама ёсьць мадыфікацыяй сталінскага гімну БССР і складае адно цэлае зь незаконна абвешчанымі «дзяржаўнымі» сьцягам і гербам<ref name="Fralou">[http://afn.by/news/i/18676 Старая мелодия Государственного гимна с новыми словами вполне соответствуют переживаемому страной трагическому периоду отечественной истории, считает изветный музыкант А. Фролов], [[БелаПАН]], 11.06.2002 г.</ref>. 24 траўня 2021 году мэр [[Рыга|Рыгі]] [[Мартыньш Стакіс]] разам зь міністрам замежных справаў [[Латвія|Латвіі]] [[Эдгарс Рынкевічс|Эдгарсам Рынкевічсам]] замяніў на адным з пляцаў места чырвона-зялёны сьцяг на [[Нацыянальныя сымбалі|нацыянальны]] [[беларусы|беларускі]] [[Бел-чырвона-белы сьцяг|бел-чырвона-белы сьцяг]] з [[Пагоня]]й з наступным абгрунтаваньнем: ''«Сьцяг, што сымбалізуе [[Рэжым Лукашэнкі|рэжым]], які займаецца дзяржаўным [[тэрарызм]]ам, недарэчны ў мескім асяродзьдзі Рыгі»''<ref>[https://www.svaboda.org/a/31271172.html Зь Беларусі высылаюць амбасадара Латвіі, дыпляматаў і тэхнічных супрацоўнікаў], [[Радыё Свабода]], 24 траўня 2021 г.</ref>. == Гісторыя == {{Асноўны артыкул|Гісторыя Беларусі}} === Раньнія часы === Першыя спробы [[чалавек]]а ([[нэандэрталец|нэандэртальца]]) пранікнуць на тэрыторыі Беларусі датуюцца часам 100—35 тысячаў гадоў таму. Пра гэта сьведчаць знаходкі [[Крэмн|крамянёвых]] вырабаў [[Муст’ерская культура|муст’ерскага тыпу]] каля вёскі [[Абідавічы|Абідавічаў]] ([[Быхаўскі раён]]), [[Падлужжа (Чачэрскі раён)|Падлужжа]] ([[Чачэрскі раён]]), [[Сьвяцілавічы (Гомельская вобласьць)|Сьвяцілавічаў]] ([[Веткаўскі раён]]). Найбольш старажытныя паселішчы чалавека, выяўленыя каля вёсак [[Юравічы|Юравічаў]] ([[Каленкавіцкі раён]]) і [[Бердыж]]у ([[Чачэрскі раён]]), адносяцца да эпохі верхняга [[палеаліт]]у, іхны век 26—23 тысячаў гадоў. Яны належалі радавым грамадам [[краманьёнец|краманьёнцаў]]. У сувязі з моцным пахаладаньнем і наступаньнем ледавіка 22—14 тысячаў гадоў таму людзі адышлі з тэрыторыі Беларусі на поўдзень. Па заканчэньні ледавіковай эпохі чалавек зноў вярнуўся на тэрыторыю Беларусі. Цалкам яе тэрыторыю засялілі ў эпоху [[мэзаліт]]у (IX—VI тысячаў да н. э.). Эпоха новага каменнага веку ([[нэаліт]]у) на Беларусі пачалася ў канцы V—IV тысячагодзьдзяў да н. э. і доўжылася каля 2 тыс. гадоў. Значнае павелічэньне насельніцтва ў нэаліце спрыяла ўзьнікненьню новых этнічных супольнасьцяў людзей. На тэрыторыі Беларусі было 5 археалягічных культур: [[дняпроўска-данецкая культура|дняпроўска-данецкая]], [[верхнедняпроўская культура|верхнедняпроўская]], [[нёманская культура|нёманская]], [[нарвенская культура|нарвенская]] і тыповай грабеньчата-ямкавай керамікі. На Беларусі вядома каля 600 нэалітычных паселішчаў, бальшыня іх сканцэнтраваная ў далінах рэк, басэйнаў [[Прыпяць|Прыпяці]], [[Сож]]у, [[Нёман]]у. У канцы III — пачатку II тысячагодзьдзя да н. э. на тэрыторыю Беларусі праніклі плямёны шнуравой керамікі культуры, якія былі часткай [[індаэўрапейцы|індаэўрапейцаў]] — продкаў сучасных народаў Эўропы, у тым ліку [[славяне|славянаў]] і [[балты|балтаў]]. Узаемадачыненьні прышлых плямёнаў і абарыгенаў характарызаваліся рознымі формамі гаспадаркі і культурнага ўзаемаўплыву і этнічнай асыміляцыі. Мова індаэўрапейцаў мела шмат дыялектаў. Разьвіцьцё ўзаемадачыненьняў прывяло да стварэньня розных індаэўрапейскіх групаў і народаў. Тэрыторыя паўднёвага ўсходу Беларусі і суседнія раёны Ўкраіны займалі плямёны [[сярэдненяпроўская культура|сярэдненяпроўскай культуры]]. Пад уплывам прышлых плямёнаў адбыўся пераход мясцовага насельніцтва да [[бронзавы век|бронзавага веку]] (канец III — пачатак I тысячагодзьдзя да н. э.). У гэты пэрыяд паўднёва-заходнюю тэрыторыю Беларусі сьпярша займалі культуры шнуравой керамікі Палесься, заходняй Беларусі — прыбалтыйскай, Паазер’е — [[Паўночна-беларуская культура|паўночна-беларускай культуры]]. Да сярэдзіны II тысячагодзьдзя да н. э. ў Палесьсі й Прыдняпроўі сфармаваліся [[тшцінецкая культура]] й [[сосьніцкая культура]]. У [[жалезны век|жалезным веку]] (працягваўся ад VIII—VI ст. да н. э. да VIII ст. н. э.) на Беларусі было некалькі археалягічных культур штрыхаванай керамікі, дняпроўска-дзьвінская, мілаградзкая, зарубінецкая, паморская. У асобную культурна-гістарычную групу ў паўднёва-ўсходняй Беларусі вылучаюць помнікі [[Кіеўская культура|кіеўскай культуры]] II—IV ст. н. э., якія бальшыня навукоўцаў лічаць славянскімі<ref name="БелЭН-21">{{Літаратура/БелЭн|3к}} С. 21.</ref>. === Утварэньне дзяржаўнасьці === {{Асноўны артыкул|Полацкае княства|Тураўскае княства|Смаленскае княства}} [[Файл:Połacak. Полацак (C. Faber du Faur, 25.07.1812).jpg|значак|300пкс|[[Полацак]]]] [[Файл:Jazep Drazdovič. Usiaslaŭ.jpg|150px|значак|зьлева|[[Усяслаў Чарадзей|Усяслаў Брачыславіч]]]] У V—VIII ст. у паўднёвай частцы Беларусі расьсяліліся славянскія плямёны [[Праская культура|праскай культуры]], сярэднюю і паўночную частку займалі плямёны [[Банцараўская культура|банцараўскай культуры]]. Працэс расьсяленьня славянаў у 2-й палове I тысячагодзьдзя суправаджаўся міжэтнічнымі кантактамі зь мясцовымі балцкімі плямёнамі ([[Літва (племя)|літвой]], [[яцьвягі|яцьвягамі]] і інш.). У IX—XI ст. сфармаваліся супольнасьці [[Крывічы|крывічоў]], [[Дрыгавічы|дрыгавічоў]], [[Радзімічы|радзімічаў]]. Крывічы ўтваралі тры вялікія групы — полацкую, смаленскую і пскоўскую (паводле назваў іх галоўных [[горад|гарадоў]])<ref name="HB-138">{{Літаратура/Гісторыя Беларусі (у 6 тамох)|1к}} С. 138.</ref>. Першая згадка пра дзяржаўныя ўтварэньні на тэрыторыі Беларусі датуецца 862 годам, калі паводле паведамленьня летапісе, князь [[Рурык]], які знаходзіўся ў [[Ноўгарад]]зе, раздаў «''мужам сваім, таму — [[Полацак]], таму — Растоў, таму — Белавозера''»{{зноска|Нарысы|1994|Касцюк|80}}. У замежнай гістарыяграфіі існуе меркаваньне пра тое, што на Русі было дзьве скандынаўскія дынастыі — [[Рурыкавічы]] і Рагвалодавічы</small><ref name="Stender-Petersen">''Stender-Petersen А.'' Varangica. — Aarhus, 1953. Р. 130—131.</ref><ref name="Pritsak">''Pritsak О.'' The Origin of Rus'. — Cambridge (МА), 1981. Vol. 1. Old Scandinavian Sources other than the Sagas. Р. 137.</ref><ref name="Duczko">''Duczko W.'' Viking Rus: Studies on the Presence of Scandinavians in Eastem Europe. — Leiden, 2004. Р. 126-127.</ref>. Навуковец з [[Данія|Даніі]] [[Адольф Стэндэр-Пэтэрсэн]] лічыў, што на Русі ўтварылася дзьве скандынаўска-славянскія дзяржавы — Наўгародзка-Кіеўская і Полацкая. Аўтар падмацоўвае гэта сьведчаньнем з [[Аповесьць мінулых часоў|Аповесьці мінулых часоў]] пра княжаньне ў Полацку Рагвалода, пра скандынаўскае паходжаньне яго імя. Амэрыканскі гісторык [[Амельян Прыцак]] лічыў, што полацкая дынастыя была адзінай з старажытных скандынаўскіх дынастыяў, якая змагла захавацца ў змаганьні з Рурыкавічамі</small><ref name="Мартынюк">''Мартынюк А.В.'' Alba Ruscia: Белорусские земли на перекрестке культур и цивилизаций (Х—ХVI вв.). — Москва, 2015. С. 9.</ref>. Прыкладна ў гэты час на аснове племянного княжаньня крывічоў-палачанаў склалася буйное [[Полацкае княства]] — самастойная моцная сярэднявечная дзяржава на тэрыторыі Беларусі<ref name="HB-138"/>. Яго насельнікі называюцца крывічамі ў летапісах пад 1127, 1129, 1140 і 1162 гадох, таксама ўжывалася назва палачане. Апроч [[Полацак|Полацку]], да яго належалі гарады: [[Віцебск]], [[Менск]], [[Лукомаль]], [[Браслаў]], [[Заслаўе]], [[Лагойск]], [[Ворша]], [[Копысь]], [[Барысаў]]<ref name="HB-139">{{Літаратура/Гісторыя Беларусі (у 6 тамох)|1к}} С. 139.</ref>. Полацкае княства мела ўсе атрыбуты дзяржаўнай самастойнасьці — сувэрэнную ўладу князя і [[веча]], адміністрацыю, сталіцу, войска, грашовую сыстэму і іншае<ref>[[Міхась Чарняўскі|Чарняўскі М.]] Якія беларускія дзяржавы былі ў старажытнасьці // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 3.</ref><ref>{{Літаратура/Гістарычны шлях беларускай нацыі і дзяржавы|2к}} С. 24.</ref>. Адным з такіх атрыбутаў было правядзеньне ўласнай геапалітыкі, якая палягала на супрацьстаяньні агрэсіі [[Кіеўскае княства|Кіеўскага княства]] і ўласнай экспансіі ў бок [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]]<ref>[[Міхась Чарняўскі|Чарняўскі М.]] Якія беларускія дзяржавы былі ў старажытнасьці // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 4.</ref>. У 980 годзе кіеўскі князь [[Уладзімер Сьвятаславіч]] захапіў Полацак, забіў яго гаспадара [[Рагвалод]]а і далучыў Полацкае княства да Кіеўскага. Аднак ужо за князем [[Ізяслаў Уладзімеравіч|Ізяславам]], сынам Уладзімера і [[Рагнеда|Рагнеды]], унукам Рагвалода, Полацак аднавіў сваю незалежнасьць. Найбольшага росквіту Полацкае княства дасягнула ў XI—XII ст. у час княжаньня [[Усяслаў Брачыславіч|Ўсяслава Брачыславіча]] (1044—1101), які збудаваў [[Сафійскі сабор (Полацак)|Сафійскую саборную царкву]]<ref>[[Сяргей Тарасаў|Тарасаў С.]] У якім часе Полацкае княства дасягнула найбольшае велічы // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 6.</ref>. Пазьней яно падзялілася на ўдзельныя княствы — [[Менскае княства|Менскае]], [[Віцебскае княства|Віцебскае]], [[Друцкае княства|Друцкае]], [[Лагойскае княства|Лагойскае]]. [[Файл:Kryž Eŭfrasińni Połackaj. Крыж Эўфрасіньні Полацкай (XIX).jpg|150px|значак|зьлева|[[Крыж Эўфрасіньні Полацкай]]]] [[Файл:Smalensk, Dniapro. Смаленск, Дняпро (1787).jpg|значак|300px|[[Смаленск]]]] У сярэдзіне X ст. на землях дрыгавічоў вылучылася [[Тураўскае княства]], якое прыкладна з 988 году трапіла ў залежнасьць ад Кіева. Звычайна вялікія князі кіеўскія надавалі Тураў сваім трэцім сынам. 3 другой паловы XII ст. Тураўскае княства здабыла незалежнасьць і неўзабаве падзялілася на [[Пінскае княства|Пінскае]], [[Клецкае княства|Клецкае]], [[Слуцкае княства|Слуцкае]], [[Дубровіцкае княства|Дубровіцкае]], [[Капыльскае княства|Капыльскае]] і іншыя ўдзельныя княствы. З канца XI ст. тэрыторыю радзімічаў падзялілі паміж сабой [[Чарнігаўскае княства|Чарнігаўскае]] і [[Смаленскае княства|Смаленскае]] княствы. Палітычнае адасабленьне Смаленску ад Кіева пачалося ў ХІ ст., а ў 1120-я гады тут усталявалася самастойная дынастыя на чале з [[Расьціслаў Мсьціславіч|Расьціславам Мсьціславічам]] (1125—1259). У гэты час Смаленскае княства дасягнула найбольшага пашырэньня, калі ў яго склад увайшлі [[Крычаў]], [[Прапойск]], [[Амсьціслаў]] (пазьней вылучыўся ва ўдзельнае [[Амсьціслаўскае княства]]), а таксама адабраныя ў Менску [[Копысь]] і [[Ворша]]. У XII—XIII стагодзьдзях удзельныя княствы ўзьніклі на землях Верхняга Панямоньня. Найбольш значную ролю адыгрывалі [[Гарадзенскае княства|Гарадзенскае]] і [[Наваградзкае княства|Наваградзкае]] княствы. Грамадзкае разьвіцьцё зямель Беларусі праходзіла аднолькавы шлях зь іншымі [[Усходнеславянскія мовы|ўсходнімі славянамі]], якія ўваходзілі ў склад [[Кіеўская Русь|Русі]]. Тут у X—XII ст. перапляталіся 3 асноўныя сацыяльна-эканамічныя ўклады: [[Першабытнае грамадзтва|грамадзкі]], [[Рабаўладальніцкі лад|рабаўладальніцкі]] і [[Фэадалізм|фэўдальны]], які паступова станавіўся паноўным<ref name="БелЭН-21"/>. У канцы X ст. пачало пашырацца [[хрысьціянства]] паводле [[Бізантыя|бізантыйскага]] абраду. У 992 годзе зьявілася першая [[Полацкая япархія|япархія ў Полацку]], у 1005 годзе — [[Тураўская япархія]], у 1136 годзе — [[Смаленская япархія]]. Аднак элемэнты [[язычніцтва]] ў некаторых мясцовасьцях захоўваліся многія стагодзьдзі. Хрысьціянская царква спрыяла разьвіцьцю беларускае культуры, у тым ліку манумэнтальнага дойлідзтва, малярства, прыкладнога мастацтва, літаратуры<ref name="БелЭН-22">{{Літаратура/БелЭн|3к}} С. 22.</ref>. === Вялікае Княства Літоўскае === {{Асноўны артыкул|Вялікае Княства Літоўскае}} [[Файл:Mindoŭh. Міндоўг (1831) crop.jpg|150px|значак|зьлева|[[Міндоўг]]]] [[Файл:Navahradzki zamak, Fara. Наваградзкі замак, Фара (A. Alés, 1835).jpg|300px|значак|[[Наваградак]]]] Створаная за часамі ўдзельных княстваў матэрыяльная і духоўная культура стала падмуркам дзяржаваўтваральных працэсаў ў XIII—XIV стагодзьдзях<ref name="ehb387">{{Літаратура/ЭГБ|2к}} С. 387.</ref>. Падобныя працэсы былі праявай і арганічнай часткай мірнага [[балты|балта]]-[[славяне|славянскага]] ўзаемадзеяньня ў біэтнічным рэгіёне верхняга Панямоньня<ref>{{Літаратура/Стварэньне Вялікага Княства Літоўскага (1997)|к}} С. 2.</ref>. Пераход балта-славянскага сымбіёзу на новую ступень эвалюцыі адбыўся з прычыны разбурэньня палітычнай сыстэмы Ўсходняй Эўропы (агрэсія [[Інфлянцкі ордэн|Інфлянцкага]] і [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага]] ордэнаў, [[мангола-татарская навала]])<ref name="kraucevic175">{{Літаратура/Стварэньне Вялікага Княства Літоўскага (1997)|к}} С. 175.</ref>. Утварэньне Вялікага Княства Літоўскага дало магчымасьць насельніцтву краю абараніць сваю незалежнасьць і стварыць умовы для далейшага сацыяльнага, палітычнага, эканамічнага і культурнага разьвіцьця. Вялікае Княства Літоўскае з цэнтрам у [[Наваградак|Наваградку]] паўстала каля 1240-х гадоў, калі на запросіны мясцовых баяраў тут пачаў княжыць [[Міндоўг]]. Абарону краю ачоліў наймацнейшы, правераны ў баёх і выправах ваенны правадыр, этнічнае паходжаньне якога ня мела істотнага значэньня, асабліва ў рэгіёне, дзе два этнасы вякамі жылі ўперамешку<ref name="kraucevic175"/>. Да прыходу Міндоўга цэнтар Гарадзенскага княства перасунуўся ў Наваградак, дзе валадарыў князь Ізяслаў, які, хутчэй за ўсё, мірна перадаў уладу й некаторы час браў удзел у выправах Міндоўга на польскія землі. Працэс фармаваньня новай дзяржавы быў даволі працяглым і адбываўся шляхам дынастычных шлюбаў, пагадненьняў (у рэдкіх выпадках захопу) паміж асобнымі княствамі пры захаваньні палёгак, прывілеяў і пэўнага самакіраваньня (паводле прынцыпу «''старыны ня рушыць, навіны ня ўводзіць''»). Упершыню гэты мэханізм быў выкарыстаны ў дачыненьні Полацку ў 1307 годзе па ўваходжаньні Полацкага княства ў склад ВКЛ, хоць да ўваходжаньня княства ў ім і раней кіравалі літоўскія князі ([[Таўцівіл]]). У дачыненьні да Панямоньня прынцып падобнай аўтаноміі невядомы. [[Файл:Giedzimin. Гедзімін (1709).jpg|150px|значак|зьлева|[[Гедзімін]]]] [[Файл:Vilnia. Вільня (1576, 1581).jpg|300px|значак|[[Вільня]]]] Неўзабаве да Вялікага Княства Літоўскага добраахвотна<ref name="ehb387"/> далучылася рэшта ўдзельных княстваў на тэрыторыі сучаснай Беларусі: [[Полацкае княства|Полацак]] — у 1307 годзе; [[Віцебскае княства|Віцебск]] — у 1320 годзе; [[Берасьцейскае княства|Берасьце]], [[Менскае княства|Менск]], [[Тураўскае княства|Тураў і Пінск]] — у 1320—1330-я<ref>{{Літаратура/ЭВКЛ|к}} С. 8.</ref> гады; [[Амсьціслаўскае княства|Амсьціслаў]] — у 1358 годзе. Найбольш пасьпяхова працэсы аб’яднаньня беларускіх зямель праходзілі ў часе княжаньня [[Гедзімін]]а (1316—1341), які перанёс сталіцу дзяржавы з Наваградку ў [[Вільня|Вільню]]. Важным ягоным дасягненьнем было стварэньне незалежнай ад [[Расейская праваслаўная царква|Масквы]] [[Літоўская мітраполія|Літоўскай праваслаўнай мітраполіі]] з цэнтрам у Наваградку. Адначасна Гедзімін паклаў падмурак [[Русь|рускаму]] вэктару палітыкі Вялікага Княства Літоўскага, які разьвіваўся ў наступныя дзесяцігодзьдзі. Значныя тэрытарыяльныя набыткі Вялікае Княства Літоўскае атрымала ў часе княжаньня [[Альгерд]]а (1345—1377). За ім у склад дзяржавы ўвайшлі [[Севершчына|Чарнігаўска-Северская]], [[Падольле|Падольская]], [[Валынь|Валынская]] і [[Кіеўскае княства|Кіеўская]] землі, [[Смаленскае княства]], а таксама [[Жамойць]]<ref name="ehb389">[[Анатоль Грыцкевіч|Грыцкевіч А.]] Вялікае Княства Літоўскае: Гістарычны нарыс // {{Літаратура/ЭГБ|2к}} С. 389.</ref>. У выніку, землі сучаснай Беларусі занялі цэнтральнае месца, што забясьпечыла рост іхнай эканомікі, разьвіцьцё культуры, умацаваньне [[беларуская мова|беларускай]] (гістарычнай [[старабеларуская мова|рускай]] або [[літоўская мова|літоўскай]]) мовы як афіцыйнай<ref>[[Анатоль Грыцкевіч|Грыцкевіч А.]] Альгерд // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 223.</ref><ref>[[Мікола Ермаловіч|Ермаловіч М.]] Альгерд // {{Літаратура/ЭГБ|2к}} С. 105.</ref>. Вялікае значэньня дзеля ўмацаваньня ВКЛ мела перамога над [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскім ордэнам]] у [[Грунвальдзкая бітва|Грунвальдзкай бітве]] 1410 году. За вялікім князем [[Вітаўт]]ам (1392—1430) ВКЛ значна пашырыла сваю тэрыторыю, якая расьцягнулася ад [[Балтыйскае мора|Балтыйскага]] да [[Чорнае мора|Чорнага]] мораў<ref name="БелЭН-22"/>. [[Файл:Vitaŭt Vialiki. Вітаўт Вялікі (XVIII).jpg|150px|значак|зьлева|[[Вітаўт Вялікі]]]] [[Файл:Grunvaldzkaja bitva. Грунвальдзкая бітва (1554, 1564).jpg|значак|300px|[[Грунвальдзкая бітва]]]] На лёс беларускіх зямель у ВКЛ значна паўплываў пераход літоўскае знаці ў канцы XIV ст. у [[каталіцтва]]. Вялікі князь [[Ягайла]] (1377—1392) у 1385 годзе пагадзіўся хрысьціць насельніцтва Літвы паводле каталіцкага абраду ў якасьці адной з умоваў атрыманьня трону польскага караля ([[Крэўская унія|Крэўская унія 1385 году]]). Адгэтуль у ВКЛ пачало насьпяваць нутранае напружаньне паміж праваслаўным і каталіцкім насельніцтвам. З часоў прыняцьця [[Гарадзельскі прывілей|Гарадзельскага прывілею 1413 году]] палітычнае становішча ў ВКЛ пачало характарызавацца дамінаваньнем каталіцкае знаці, якая атрымала вынятковае права на заняцьце дзяржаўных пасадаў і тытул паноў. Усходне-славянскія баяры й князі захавалі свае ўдзелы ў ВКЛ, яны падтрымлівалі дзяржаву, спрыялі росту яе магутнасьці, але імкнуліся павялічыць свой уплыў на прыняцьце палітычных пастановаў. Выразьнікам іх інтарэсаў стаў вялікі князь [[Сьвідрыгайла]] (1430—1432), які пачаў раздаваць дзяржаўныя пасады, замкі і воласьці праваслаўным [[русіны (гістарычны этнонім)|рускім]] фэўдалам, што прывяло да працяглай фэўдальнай вайны ([[Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім 1432—1438 гадоў]]). У 1432 годзе Сьвідрыгайла ўцёк у Полацак, дзе беларускія князі й баяры пасадзілі яго на пасад [[Вялікае Княства Рускае|Вялікага Княства Рускага]], такім чынам адбыўся кароткачасовы раскол ВКЛ, і [[Полацак]] на пэўны час стаў сталіцай беларускае дзяржавы. Каталіцкія вярхі ВКЛ пайшлі на кампраміс. Ягайла [[Прывілей 1432 году|прывілеем 1432 году]] і [[Жыгімонт Кейстутавіч]] [[Прывілей 1434 году|прывілеем 1434 году]] ўраўнавалі праваслаўных фэўдалаў у некаторых эканамічных і палітычных правох з каталікамі. За вялікім князем [[Казімер Ягелончык|Казімерам]] (1440—1492) асобным землям (Наваградзкай, Полацкай, Віцебскай, Смаленскай і інш.) пацьверджаныя правы на аўтаномнае кіраваньне. Казімер зацьвердзіў [[Судзебнік Казімера|судзебнік 1468 году]] — першы ўпарадкаваны збор законаў. Па ягонай сьмерці [[Маскоўская дзяржава]] распачала некалькі войнаў з мэтай супрацьстаяць аб’яднаньню земляў Русі вакол Вялікага Княства Літоўскага. У ходзе гэтых войнаў да Маскоўскай дзяржавы ў XV—XVI ст. адышлі некаторыя ўсходнеславянскія землі ВКЛ. Па няўдачах у войнах палітычныя вярхі ВКЛ пачалі залучаць да больш актыўнага кіраваньня дзяржавай буйных праваслаўных фэўдалаў; праваслаўным ужо фактычна не забаранялася займаць найважнейшыя дзяржаўныя пасады. У 1563 годзе юрыдычна скасавалі палажэньне, паводле якога праваслаўныя фэўдалы не маглі засядаць у гаспадарскай радзе. Вялікі ўплыў на дзяржаўныя справы мелі магнаты [[Астроскія]], [[Хадкевічы]], [[Сапегі]], [[Ільлінічы]] і іншыя<ref name="БелЭН-22"/>. [[Файл:Leŭ Sapieha. Леў Сапега (1616).jpg|150px|значак|зьлева|[[Леў Сапега]]]] [[Файл:Vialikaje Kniastva Litoŭskaje. Вялікае Княства Літоўскае (1613).jpg|значак|300пкс|Вялікае Княства Літоўскае ({{мова-la|Magnus Ducatus Lithuania|скарочана}}), 1613 год]] Да сярэдзіны XVI ст. канчаткова аформіўся дзяржаўны лад ВКЛ, асновы якога замацаваныя ў [[Статут Вялікага Княства Літоўскага 1529 году|Статуце Вялікага Княства Літоўскага 1529 году]] і [[Статут Вялікага Княства Літоўскага 1566 году|Статуце Вялікага Княства Літоўскага 1566 году]]. Дзяржаўнай мовай ВКЛ была [[старабеларуская мова]]. Кіраўніком дзяржавы лічыўся [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] (гаспадар). Сумесна з [[Рада Вялікага Княства Літоўскага|радай]] ён ажыцьцяўляў найвышэйшы суд. Рада ВКЛ ([[паны-рада]]) узьнікла ў XV ст. як дарадчы орган пры вялікім князю, а да канца XV — пачатку XVI ст. ператварылася ў найвышэйшы орган дзяржаўнае ўлады. З XV ст. на паседжаньні рады запрашаліся прадстаўнікі мясцовых фэўдалаў, г. зн. зьбіраўся [[сойм]]. У 1413 годзе тэрыторыя ВКЛ падзялілася на [[Віленскае ваяводзтва|Віленскае]] й [[Троцкае ваяводзтва|Троцкае]] ваяводзтвы. У пачатку XVI ст. утварыліся [[Полацкае ваяводзтва|Полацкае]], [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкае]], [[Смаленскае ваяводзтва|Смаленскае]] й [[Падляскае ваяводзтва|Падляскае]] ваяводзтвы; у выніку адміністрацыйна-тэрытарыяльнае рэформы 1565—1566 гадоў — [[Берасьцейскае ваяводзтва|Берасьцейскае]], [[Менскае ваяводзтва|Менскае]], [[Амсьціслаўскае ваяводзтва|Амсьціслаўскае]] ваяводзтвы, большасьць зь іх былі падзяляліся на паветы ([[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Вялікага Княства Літоўскага]]). [[Шляхта]] атрымала права браць удзел у [[Павятовы соймік|павятовых сойміках]], дзе выбіраліся паслы (дэпутаты) на [[Сойм Вялікага Княства Літоўскага|вальны сойм]]. Вялікі ўплыў на лёс ВКЛ зрабіла [[Інфлянцкая вайна|Інфлянцкая вайна 1558—1583 гадоў]]<ref name="БелЭН-22"/>. ==== Рэч Паспалітая ==== {{Асноўны артыкул|Рэч Паспалітая}} [[Файл:Horadnia. Горадня (1575).jpg|300px|значак|[[Горадня]]]] [[Файл:Statut Vialikaha Kniastva Litoŭskaha. Статут Вялікага Княства Літоўскага.jpg|міні|150пкс|зьлева|[[Статут Вялікага Княства Літоўскага 1588 году|III Статут ВКЛ]], 1588 г.]] Няўдачы войска Вялікага Княства Літоўскага, у тым ліку заняцьце маскоўскімі войскамі ў 1563 годзе Полацку, падштурхнулі вялікага князя ВКЛ і шляхту да больш цеснага вайсковага і дзяржаўнага зьвязу з [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Польшчай]]. У выніку [[Люблінская унія|Люблінскае уніі 1569 году]] ВКЛ і Каралеўства Польскае аб’ядналіся ў [[Канфэдэрацыя|канфэдэрацыю]] — [[Рэч Паспалітая|Рэч Паспалітую]]. Паводле ўмоваў уніі, ВКЛ захоўвала свае адміністрацыйны апарат, заканадаўства, армію, герб [[Пагоня|Пагоню]], дзяржаўную пячатку. Найвышэйшым органам аб’яднанае дзяржавы стаў агульны сойм, які спачатку зьбіраўся на тэрыторыі Каралеўства Польскага, а зь сярэдзіны XVII ст. кожны трэці сойм склікаўся ў [[Горадня|Горадні]] як сымбаль асобнага становішча ВКЛ. Кіраўніком дзяржавы быў кароль Рэчы Паспалітае, якога абірала шляхта. Адначасна ён быў і вялікім князем ВКЛ. У часе работы Люблінскага сойму землі Ўкраіны адышлі да Польшчы, таму ў 1569 году ВКЛ складалася ў асноўным зь літоўскіх і жамойцкіх зямель. Кароль і вялікі князь [[Стэфан Баторы]] (1576—1586) на чале аб’яднанае арміі вызваліў у 1579 годзе Полацак і перанёс ваенныя дзеяньні на тэрыторыю Масковіі. Пасьпяховае завяршэньне Інфлянцкае вайны паспрыяла ўзмацненьню ролі ВКЛ у Рэчы Паспалітай. Прыняцьце [[Статут Вялікага Княства Літоўскага 1588 году|Статуту Вялікага Княства Літоўскага 1588 году]] падкрэсьліла асобае становішча ВКЛ у фэдэрацыйнай дзяржаве з сваім войскам, заканадаўствам, гербам. Скасоўваліся палажэньні уніі, паводле якіх палякі і іншыя замежныя падданыя маглі атрымліваць у ВКЛ зямельныя ўладаньні і адміністрацыйныя пасады<ref name="БелЭН-23">{{Літаратура/БелЭн|3к}} С. 23.</ref>. [[Файл:Jan Karal Chadkievič. Ян Караль Хадкевіч (XVII) (4).jpg|150px|значак|зьлева|[[Ян Караль Хадкевіч]]]] [[Файл:Vialikaje Kniastva Litoŭskaje. Вялікае Княства Літоўскае (T. Lotter, 1770).jpg|міні|300пкс|Вялікае Княства Літоўскае ({{мова-la|Magnus Ducatus Lithuania|скарочана}}), 1770 год]] У 1596 годзе прымаецца [[Берасьцейская унія]], да яе складаньня падштурхнула стварэньне ў Маскоўскай дзяржаве ў 1589 годзе [[Расейская праваслаўная царква|патрыярхату]], які намагаўся падначаліць сабе праваслаўных жыхароў ВКЛ. Паводле ўмоваў уніі, праваслаўная царква ВКЛ прызнавала вяршэнства [[Папа|папы рымскага]], прыняла каталіцкую дагматыку, аднак захавала сваю абраднасьць і асобную арганізацыю. Да канца XVIII ст. да грэка-каталіцкай (уніяцкай) царквы належала каля 80% насельніцтва Беларусі, у асноўным сялянаў. Праваслаўныя, што не прынялі унію, у пачатку XVII ст. стварылі ўласную царкоўную арганізацыю, узаконеную дзяржаўнай уладай<ref name="БелЭН-24">{{Літаратура/БелЭн|3к}} С. 24.</ref>. У выніку [[Вайна Рэчы Паспалітай з Маскоўскай дзяржавай 1609—1618 гадоў|вайны Рэчы Паспалітай з Маскоўскай дзяржавай 1609—1618 гадоў]] да ВКЛ вярнулася [[Смаленскае ваяводзтва|Смаленшчына]]. Катастрафічны ўплыў на гаспадарку і культурнае жыцьцё зрабіла [[вайна Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў]]. Перад ёй была [[Паўстаньне Хмяльніцкага|антыфэўдальная вайна 1647—1651 гадоў]], распачатая ўкраінскімі казакамі. Скарыстаўшы сьмерць караля і вялікага князя [[Уладзіслаў Ваза|Ўладзіслава Вазы]] (1633—1648), казакі ўварваліся на [[Палесьсе]] і ўзначалілі мясцовыя выступленьні. У 1654 годзе маскоўскія войскі занялі ўсходнюю Беларусь да Дзьвіны й Дняпра, у 1655 годзе — большую ейную частку. Паводле ўмоваў [[Андрусаўскае замірэньне|Андрусаўскага замірэньня 1667 году]], якое завяршыла гэтую вайну, беларускія землі засталіся ў Рэчы Паспалітай. Да Маскоўскай дзяржавы адышлі Кіеў, левабярэжная Ўкраіна, Севершчына ды Смаленскае ваяводзтва. Масавае вынішчэньне гарадзкога насельніцтва прывяло да заняпаду гарадоў, умацаваньня ў іх пазыцыяў шляхты і да запаволеньня разьвіцьця капіталістычных дачыненьняў. Па вайне ўзмацнілася [[палянізацыя]], якая ахапіла шырокія колы беларускае шляхты й мяшчанаў. [[Ян Казімер]] (1648—1668) празь няўдачы зрокся стальцу. Наступныя каралі й вялікія князі [[Міхал Вішнявецкі]] (1669—1673) і [[Ян Сабескі]] (1674—1696) ня здолелі прадухіліць рост уплыву шляхты і ўтаймаваць яе свавольствы. Абраны на пасад Рэчы Паспалітай саксонскі [[курфюрст]] [[Аўгуст Моцны]] у час [[Вялікая Паўночная вайна|Вялікае Паўночнае вайны 1700—1721 гадоў]] выступіў хаўрусьнікам маскоўскага гаспадара [[Пётар I|Пятра I]]. Швэды, якія часткова акупавалі Беларусь, падтрымлівалі свайго стаўленіка на стальцы [[Станіслаў Ляшчынскі|Станіслава Ляшчынскага]]. Ваенныя дзеяньні й нутранае змаганьне шляхецкіх груповак прывялі да заняпаду гаспадаркі, якую здолелі адбудаваць толькі да сярэдзіны XVIII ст. Унутрыпалітычная анархія ў краіне працягвалася, звычайным стаў зрыў працы соймаў праз свавольства шляхты. Рэч Паспалітая пачала трапляць пад палітычны ўплыў суседніх дзяржаваў. Апошні кароль й вялікі князь [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі]] (1764—1795) быў стаўленьнікам маскоўскай гаспадыні [[Кацярына II|Кацярыны II]], але імкнуўся праводзіць незалежную палітыку. Частка дзяржаўных колаў Рэчы Паспалітае ўзяла курс на мадэрнізацыю палітычнага ладу краіны, найперш на ўмацаваньне цэнтральнае ўлады. У 1764 годзе ўтварыліся Вайсковая й Скарбовая камісіі ВКЛ, у 1773 годзе — [[Адукацыйная камісія]], у 1791 годзе — Камісія паліцыі. [[Файл:Vilenski ŭniversytet, Pahonia. Віленскі ўнівэрсытэт, Пагоня (1781).jpg|300px|значак|[[Віленскі ўнівэрсытэт]]]] [[Файл:Tadevuš Kaściuška. Тадэвуш Касьцюшка (XVIII).jpg|150px|значак|зьлева|[[Тадэвуш Касьцюшка]]]] Разьвіцьцю капіталістычных дачыненьняў перашкаджалі панаваньне магнатаў, нацыянальныя й рэлігійныя супярэчнасьці. Складанае ўнутрыпалітычнае становішча Рэчы Паспалітай імкнуліся выкарыстаць у сваіх інтарэсах Расея, Прусія і Аўстрыя. На іхную карысьць дзеялі розныя групоўкі шляхты. У 1786 годзе ўтварылася [[Барская канфэдэрацыя]] — зьвяз шляхты, накіраваны і супраць ўмяшаньня Расеі ў нутраныя справы дзяржавы, і супраць палітычных рэформаў. Разгром канфэдэрацыі расейскімі войскамі прывёў у 1772 годзе да [[Першы падзел Рэчы Паспалітай|першага падзелу Рэчы Паспалітае]] паміж Расеяй, Прусіяй і Аўстрыяй. Пад уладу Расеі трапілі ўсходнія землі Беларусі з [[Полацак|Полацкам]], [[Віцебск]]ам, [[Магілёў|Магілёвам]], [[Гомель|Гомлем]]. Частка кіроўных колаў бачыла ўратаваньне дзяржавы ў антыфэўдальных рэформах. [[Чатырохгадовы Сойм|Чатырохгадовы сойм 1788—1792 гадоў]] прыняў [[Канстытуцыя 3 траўня 1791 году|Канстытуцыю 3 траўня 1791 году]], паводле якое ўсталяваў апеку дзяржавы над прыгоннымі сялянамі і пашырыў палітычныя правы мяшчанаў, рэарганізаваў і цэнтралізаваў дзяржаўнае кіраваньне. У адказ кансэрватарская шляхта пры дапамозе Расеі стварыла [[Таргавіцкая канфэдэрацыя|Таргавіцкую канфэдэрацыю]], з фармальных запросінаў якой ажыцьцявілася новае ўмяшаньне Расеі. У 1793 годзе адбыўся [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другі падзел Рэчы Паспалітае]], у выніку якога пад уладу Расеі трапілі землі цэнтральнае Беларусі з [[Барысаў|Барысавам]], [[Менск]]ам, [[Слуцак|Слуцкам]], [[Пінск]]ам. Згодніцкая пазыцыя кіроўных колаў Рэчы Паспалітае стала прычынай палітычнага ўздыму, які прывёў да [[Паўстаньне 1794 году|паўстаньня 1794 году]], узначаленага [[Тадэвуш Касьцюшка|Тадэвушам Касьцюшкам]]. Расея накіравала дадатковыя войскі, якія ў шэрагу бітваў здушылі паўстаньне. У выніку [[Трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітае]] пад уладу Расеі трапілі землі заходняе Беларусі зь Вільняй, Горадняй, Наваградкам, Берасьцем. [[Падляшша]] адышло да Прусіі. Рэч Паспалітая перастала існаваць<ref name="БелЭН-24"/>. === Пад уладай Расейскае імпэрыі === {{Асноўны артыкул|Паўночна-Заходні край|Русіфікацыя Беларусі}} [[Файл:Michał Kleafas Aginski. Міхал Клеафас Агінскі (J. Grassi, 1782-92).jpg|150px|значак|зьлева|[[Міхал Клеафас Агінскі]]]] [[Файл:Miensk, Vysoki Rynak. Менск, Высокі Рынак (Lauvergne, 1840) (2).jpg|300px|значак|[[Менск]]]] На [[анэксія|анэксаваных]]<ref>[[Кастусь Тарасаў|Тарасаў К.]] На чыім баку былі беларусы ў вайне 1812 году? // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 51.</ref> Расейскай імпэрыяй землях усталёўваўся тэрытарыяльна-адміністрацыйны падзел на расейскі ўзор — паветы, правінцыі, губэрні і генэрал-губэрнатарствы. У 1772 годзе ўтварылася [[Беларускае генэрал-губэрнатарства]] ў складзе 2 губэрняў — [[Пскоўская губэрня|Пскоўскай]] (з 1776 году [[Полацкая губэрня|Полацкай]], потым [[Віцебская губэрня|Віцебскай]]) і [[Магілёўская губэрня|Магілёўскай]]. У 1793 годзе ўтварыліся [[Менская губэрня|Менская]], у 1795 — [[Слонімская губэрня|Слонімская]] і [[Віленская губэрня|Віленская]] губэрні. У 1796—1801 гадох тэрыторыя Беларусі ўваходзіла ў [[Беларуская губэрня|Беларускую]], Менскую і [[Літоўская губэрня|Літоўскую губэрні]], якіх у 1801 годзе падзялілі на Віцебскую, Магілёўскую, Менскую, [[Гарадзенская губэрня|Гарадзенскую]] і Віленскую губэрні. У губэрнях ствараліся палаты крымінальнага (дзеялі на аснове права Расейскай імпэрыі) і цывільнага (разьвязвалі цывільныя справы паводле нормаў Статуту ВКЛ 1588 году) судоў. Па прыняцьці прысягі на вернасьць маскоўскай гаспадыні [[Кацярына II|Кацярыне II]] шляхта Беларусі атрымала правы і прывілеі расейскага дваранства. Пры гэтым шляхта страціла права абіраць манарха, разьвязваць мясцовыя справы на ваяводзкіх і павятовых сойміках, ствараць канфэдэрацыі дзеля абароны сваіх вольнасьцяў і прывілеяў. Магнатаў пазбавілі права мець уласныя фартэцыі і войска. Праводзілася чыстка шляхецкага [[Стан (сацыяльная група)|стану]] ([[Разбор шляхты]]). Кацярына II і [[Павал I]] практыкавалі раздачу дзяржаўных зямель з прыгоннымі сялянамі расейскім [[абшарнік]]ам, вайскоўцам і буйным чыноўнікам. На Беларусь пашыралася агульнарасейская сыстэма дзяржаўных падаткаў і павіннасьцяў. Галоўным падаткам стаў падушны, які быў значна цяжэйшы за ранейшы падымны. Сяляне выконвалі паншчыну, плацілі чынш, натуральныя даніны і інш. На мяшчанаў ускладаліся выдаткі на ўтрыманьні выйсковых гарнізонаў, паліцыі, турмаў, гарадзкога магістрату, паштовае службы, навучальных і мэдычных установаў. Цяжкай павіннасьцю для сялянаў і мяшчанаў Беларусі стаў абавязак пастаўляць рэкрутаў на 25-гадовую (з 1834 году — на 20-гадовую, з 1856 году — на 15-гадовую) службу ў войска. Шэраг законаў абмяжоўваў правы [[жыды|жыдоўскага]] насельніцтва: [[мяжа жыдоўскае аселасьці]], падушны падатак і рэкруцкія павіннасьці ўдвая вышэйшыя, чым для хрысьціянаў, кампаніі па прымусовым высяленьні ў гарады й мястэчкі зь сельскае мясцовасьці. [[Урадавы сынод Расейскай імпэрыі]] ([[Расейская праваслаўная царква|Маскоўская царква]]) на Беларусі атрымаў дзяржаўны статус, тым часам каталіцкая царква страціла прывілеяванае становішча і трапіла пад кантроль расейскага ўраду. Рымска-каталіцкаму духавенству давалася свабода ў выкананьні рэлігійных абрадаў, але забаранялася схіляць праваслаўных (у тым ліку [[Уніяцкая царква ў Рэчы Паспалітай|тых, што прынялі Берасьцейскую унію]]) да пераходу ў рыма-каталіцтва. Каб заахвоціць далучэньне вернікаў [[уніяцтва|ўніяцкае царквы]] да Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы) выкарыстоўваліся агітацыя, прымус, матэрыяльныя ўзнагароды ўніяцкага духавенства<ref name="БелЭН-25">{{Літаратура/БелЭн|3к}} С. 25.</ref>. [[Файл:Kastuś Kalinoŭski. Кастусь Каліноўскі (G. Bonoldi, 1862-63).jpg|150px|значак|зьлева|[[Кастусь Каліноўскі]]]] [[Файл:Lithuanian (1850).jpg|значак|300px|Моўная мапа з этнаграфічнага атлясу ([[Лёндан]], 1850 г.): [[Ліцьвіны#Літоўская_мова|літоўская мова]] (''Lithuanian'') займае ўсю [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічную тэрыторыю беларусаў]] (ад [[Горадня|Горадні]] да [[Смаленск]]у), [[Летувіская мова|жамойцкая мова]] (''Samogitian'') — этнічную тэрыторыю [[Летувісы|летувісаў]]]] Беларуская шляхта ў часе [[Вайна 1812 году|вайны 1812 году]] падтрымала імпэратара [[Францыя|Францыі]] [[Напалеон Банапарт|Напалеона]], маючы спадзеў пры ягонай дапамозе аднавіць ВКЛ і Рэч Паспалітую. 1 ліпеня 1812 году Напалеон падпісаў указ аб утварэньні ВКЛ у складзе Віленскага, Гарадзенскага, Менскага і Беластоцкага дэпартамэнтаў і прызначыў [[Камісія часовага ўраду Вялікага Княства Літоўскага|Часовы ўрад]] з прадстаўнікоў мясцовае шляхты. Галоўнымі ягонымі задачамі былі: мабілізацыя насельніцтва ў францускую армію, яе матэрыяльнае забесьпячэньне, ахова камунікацыў, падтрыманьне парадкаў у тыле і г. д. Напалеон не зрабіў захадаў дзеля ліквідацыі прыгоннага права, таму сярод сялянства ён не атрымаў падтрымкі, якое адказвала на паборы й марадэрства партызанскім рухам<ref name="БелЭН-25"/>. Уплыў [[Француская рэвалюцыя|Францускае рэвалюцыі 1789—1799 гадоў]] і падзеяў 1812 году спрыяў пашырэньню на Беларусі дэмакратычных і нацыянальна-вызвольных ідэяў. У пачатку XIX ст. у [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскім унівэрсытэце]] й шэрагу навучальных установаў, у [[Літоўскі асобны корпус|Літоўскім асобным корпусе]] дзеялі гурткі мясцовае моладзі, якія выступалі за аднаўленьне Рэчы Паспалітае. Дзеялі таварыства [[Таварыства філяматаў|філяматаў]] і [[Таварыства філярэтаў|філярэтаў]], таварыства «[[Вайсковыя сябры]]». У 1830—1831 гадох адбываецца [[Паўстаньне 1830—1831 гадоў|вызвольнае паўстаньне]], мэтай якога было аднаўленьне дзяржаўнасьці ВКЛ і Рэчы Паспалітай. Па ягоным здушэньні расейскі ўрад узяў курс на паступовае аслабленьне эканамічных і палітычных пазыцыяў шляхты й каталіцкага духавенства. Канфіскоўваліся маёнткі ўдзельнікаў паўстаньня, зачыняліся касьцёлы й кляштары, пробашчы і насельнікі якіх мелі дачыненьне да паўстаньня. Узмацніўся «разбор» шляхты. Больш за 10 тысячаў шляхціцаў вылучылі з дваранскага стану. Справаводзтва ў мясцовых дзяржаўных установах і навучаньне ў школах пераводзілася з польскай на расейскую мову. У 1832 годзе расейскія ўлады зачынілі Віленскі ўнівэрсытэт за ўдзел студэнтаў і выкладчыкаў у паўстаньні і «прапольскі дух» выхаваньня. У студзені 1831 году яны скасавалі дзеяньне Статуту ВКЛ 1588 году ў Віцебскай і Магілёўская, у чэрвені 1840 — у Менскай, Гарадзенскай і Віленскай губэрнях. Узмацніліся рэпрэсіі супраць уніяцкай царквы. 12 лютага 1839 году Сабор вышэйшага ўніяцкага духавенства ў Полацку прыняў акт аб «узьяднаньні» ўніятаў з Урадавым сынодам Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквой). Узмацнілася залежнасьць праваслаўнай і каталіцкай царквы ад дзяржавы. У 1841—1843 гадох іх перавялі на дзяржаўнае ўтрыманьне<ref name="БелЭН-26">{{Літаратура/БелЭн|3к}} С. 26.</ref>. [[Файл:Congress_Poland_and_Lithuanian_governorates_-_by_Alexander_Voschinin_-_1851_AD.jpg|міні|300пкс|[[Беларусы]] ([[Ліцьвіны|«літоўцы і беларусы»]]) на мапе № 6 атлясу «Географический атлас Российской империи» (1851 г.). Аўтар — тапограф і картограф Аляксандр Ваўчынін (капітан корпусу тапографаў Расейскай імпэрыі)]] Асновай эканомікі беларускіх земляў у XIX стагодзьдзі заставалася сельская гаспадарка, у якой панавала буйнамаянтковае дваранскае землеўладаньне. Попыт на збожжа ў Заходняй Эўропе стымуляваў абшарнікаў да пашырэньня фальваркаў. Да сярэдзіны XIX ст. 97% абшарніцкіх сялянаў беларускіх земляў знаходзіліся на паншчыне, гэта значыць былі прымацаваныя да панскіх фальваркаў і пазбаўленыя магчымасьці пошукаў іншых заработкаў, перасяленьня ў месты, выяўленьня прадпрымальніцкае ініцыятывы ў сфэры прамысловасьці й гандлю, якую мелі аброчныя сяляне ў цэнтральных губэрнях Расейскай імппэрыі. У 1840—1850 гадох на Беларусі выявіўся крызіс фэўдальна-прыгоньніцкіх дачыненьняў: скарачаліся пасевы, зьніжалася ўраджайнасьць, усё большая колькасьць сялянаў ня здольная была плаціць падаткі й выконваць павіннасьці на карысьць дзяржавы; у банкаўска-крэдытных установах было закладзена каля 70% прыгонных сялянаў: нарастаў антыпрыгоньніцкі рух сялянаў. У 1856—1860 гадох масавыя выступленьні сялянаў адбыліся ў 66 маёнтках, 11 зь іх здушаныя войскамі й паліцыяй. Параза ў [[Крымская вайна|Крымскай вайне 1853—1856 гадоў]] і пагроза сялянскае рэвалюцыі вымусілі маскоўскага гаспадара [[Аляксандар II|Аляксандра II]] распачаць буржуазныя рэформы. 19 лютага 1861 году ён падпісаў Маніфэст і «Палажэньне» аб вызваленьні абшарніцкіх сялянаў ад прыгоннае залежнасьці. У выніку аграрны рэформаў на Беларусі абшарнікі захавалі больш за палову зямлі<ref name="БелЭН-26"/>. [[Файл:Francišak Bahuševič. Францішак Багушэвіч (1880-89).jpg|150px|значак|зьлева|[[Францішак Багушэвіч]]]] [[Файл:Biełarusy. Беларусы (1885).jpg|300px|значак|Беларусы на этнаграфічнай мапе Эўропы з атлясу «Géographie Militaire» ([[Парыж]], 1885 г.)]] Адбываецца [[паўстаньне 1863—1864 гадоў|нацыянальна-вызвольнае паўстаньне 1863—1864 гадоў]] супраць расейскага панаваньня і за аднаўленьне Рэчы Паспалітай у межах 1772 году, якое пачалося абвяшчэньнем [[Маніфэст 22 студзеня|Маніфэсту Часовага нацыянальнага ўраду]] 10 студзеня 1863 году. На тэрыторыі колішняга [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] паўстаньнем кіраваў [[Кастусь Каліноўскі]], які ачоліў [[Часовы правінцыйны ўрад Літвы і Беларусі]]. Удзельнікі паўстаньня, найперш Кастусь Каліноўскі і яго блізкае кола, карысталіся паролем «''Каго любіш — Люблю Беларусь — То ўзаемна''», вярнулі [[Беларуская мова|беларускую мову]] ва ўрадавае справаводзтва, а таксама выдавалі па-беларуску газэту «[[Мужыцкая праўда]]», праклямацыі і ўлёткі. Гэта прымусіла Нацыянальны ўрад у Варшаве прызнаць гістарычную суб’ектнасьць [[беларусы|беларусаў]] 3 траўня 1863 году ў форме прыняцьця адозвы «Да братоў-беларусаў»<ref>[[Сяргей Абламейка (гісторык)|Абламейка С.]] [https://www.svaboda.org/a/31162393.html Каліноўскі быў беларусам. Даказаць адваротнае немагчыма], [[Радыё Свабода]], 22 сакавіка 2021 г.</ref>. Расейскія ўлады здолелі здушыць гэтае выступленьне, яго ўдзельнікаў рэпрэсавалі. Маёнткі датычных да паўстаньня забіраліся ў расейскі дзяржаўны скарб і на льготных умовах прадаваліся выхадцам з цэнтральных расейскіх губэрняў<ref name="БелЭН-26"/>. [[Файл:Biełarusy. Беларусы (J. Karski, 1903).jpg|300пкс|значак|[[Этнічная тэрыторыя беларусаў|Этнаграфічная мапа беларусаў]] (паводле моўнага крытэру), складзеная філёлягам-славістам [[Яўхім Карскі|Яўхімам Карскім]], 1903 г.]] Па рэформе 1861 году паскорылася фармаваньне рабочае клясы. Ідэолягамі й выразьнікамі інтарэсаў сялянаў і іншых дробных вытворцаў Расейская імпэрыі выступалі арганізацыі рэвалюцыйных народнікаў («[[Зямля і воля]]», «[[Народная воля]]»). У 2-й палове 1870 — пачатку 1880-х гадоў народніцкія гурткі існавалі ў Магілёве, Менску, Віцебску, Горадні, Пінску, Горы-Горках, Слуцку, Воршы. пераважна сярод вучнёўскае моладзі, вайскоўцаў, работнікаў. Пад уплывам выданьняў польскае сацыялістычнае партыя «[[Пралетарыят (партыя)|Пралетарыят]]» і расейскае групы «Вызваленьне працы» частка народнікаў Беларусі ў сярэдзіне 1880-х гадоў перайшло на пазыцыі [[марксізм]]у. У 1895—1900 гадох у 23 населеных пунктах Беларсі адбыліся 292 эканамічныя стачкі, у якіх брала ўдзел каля 11,5 тысячаў работнікаў. У 1896 годзе ўварыўся [[Рабочы саюз Літвы]], у 1897 годзе — [[Бунд]] (Усеагульны жыдоўскі хаўрус у Літве, Польшчы і Расеі). У 1898 годзе зьезд прадстаўнікоў сацыял-дэмакратычных арганізацыяў Пецярбургу, Масквы, Кіева, [[Екацярынаслаў|Екацярынаслава]] і Бунда, што адбыўся ў Менску, абвясьціў пра ўтварэньне [[Расейская сацыял-дэмакратычная работніцкая партыя|Расейскай сацыял-дэмакратычнай работніцкай партыі]] (РСДРП). У пачатку 1900-х гадоў рабочым рухам у гарадох і мястэчках Беларусі кіравалі арганізацыі Бунду. У Горадні й Берасьці ўплыў на рабочых мелі арганізацыі [[Польская сацыялістычная партыя ў Літве|Польскай сацыялістычнай партыі ў Літве (ППС)]]. У 1902—1904 гадох на Беларусі зьявіліся арганізацыі партыі сацыялістаў-рэвалюцыянэраў (ПСР). У 1903 годзе ўтварылася [[Беларуская сацыялістычная грамада|Беларуская сацыялістычная грамада (БСГ)]]. У 1903—1904 гадох узьніклі арганізацыі РСДРП ([[Паўночна-заходні камітэт РСДРП]], [[Палескі камітэт РСДРП]]). Сярод жыдоўскага насельніцтва Беларусі з 1890-х гадоў шырокую агітацыю вялі сіяністы. У часе [[Рэвалюцыя 1905—1907 гадоў у Расеі|рэвалюцыі 1905—1907 гадоў]] на Беларусі завяршылася партыйнае афармленьне 3 палітычных лягераў: рэвалюцыйнага (РСДРП, ПСР, ППС, БСГ, Бунд, паалей-сіяністаў, сіяністаў-сацыялістаў і інш.), лібэральнага (КДП, Хаўрус дасягненьня раўнапраўя жыдоў у Расеі, сіяністы, Канстытуцыйна-каталіцкая партыя Літвы й Беларусі), урадавага (Хаўрус расейскага народу, Саюз 17 кастрычніка). У I Дзяржаўную думу ад 5 заходніх губэрняў абралі 36 дэпутатаў, у тым ліку 29 прыхільнікаў кадэтаў. На выбарах у II Дзяржаўную думу ў 5 заходніх губэрнях перамаглі 2 контрарэвалюцыйныя нацыяналістычныя групоўкі — расейская й польская<ref name="БелЭН-27">{{Літаратура/БелЭн|3к}} С. 27.</ref>. [[Файл:Jan Łucevič (Janka Kupała). Ян Луцэвіч (Янка Купала) (1921).jpg|150px|значак|зьлева|[[Янка Купала]]]] [[Файл:Vilnia, Zavalnaja. Вільня, Завальная (1907).jpg|значак|300пкс|Рэдакцыя [[Наша Ніва|Нашай Нівы]] на [[Вуліца Завальная (Вільня)|вуліцы Завальнай]] у Вільні, 1907 г.]] Аграрны й палітычны рух сялянаў прымусіў расейскі ўрад прызнаць неабходнасьць рэформаў, вынікам чаго стала [[Сталыпінская аграрная рэформа]]. На выбарах у III Дзяржаўную думу ў 5 заходніх губэрнях чарнасоценцы й акцябрысты заваявалі 29 і 36 месцаў. Каталіцкае насельніцтва Віленскае й Гарадзенскае губэрняў абралі 6 прадстаўнікоў беларуска-польскіх аўтанамістаў («краёўцаў»). З падобнымі вынікамі прайшлі выбары і ў IV Дзяржаўную думу (1912). Чарнасоценна-акцябрысцкія групоўкі і іхныя органы друку адмаўлялі самастойнасьць беларускага этнасу, зьвінавачвалі беларускі нацыянальны рух і ягоную газэту «[[Наша Ніва]]» ў сэпаратызьме. Супраць [[Беларускае нацыянальнае адраджэньне|беларускага нацыянальнага адраджэньня]] выступалі і польскія абшарніцка-клерыкальныя групоўкі. У 1907 годзе амаль усе мясцовыя арганізацыі левых партыяў былі разгромленыя ці вельмі аслабленыя. Сярод меншавікоў і бундаўцаў пашыралася ліквідатарская плынь. Згарнула свае падпольныя структуры БСГ і як партыя часова прыпыніла дзейнасьць. Ейныя кіраўнікі засяродзіліся на легальнай дзейнасьці ў газэце «Наша Ніва» і ўзначалілі беларускі нацыянальна-культурны рух. У 1905—1915 гадох ён прыкметна пашырыўся й набыў міжнародную вядомасьць. Асабліва значныя посьпехі дасягнутыя ў разьвіцьці беларускае літаратуры ([[Янка Купала]], [[Якуб Колас]], [[Цётка]], [[Максім Багдановіч]])<ref name="БелЭН-27"/>. 1 жніўня 1914 году Расейская імпэрыя ўступіла ў вайну зь [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыяй]] ([[Першая сусьветная вайна]]). Беларускія губэрні ў ліку першых перавялі на ваеннае становішча. У выніку наступленьня ([[Сьвянцянскі прарыў]], 1915) нямецкія войскі занялі заходнюю частка Беларусі. Да кастрычніка 1915 году фронт стабілізаваўся на лініі [[Дзьвінск]] — [[Паставы]] — [[Баранавічы]] — [[Пінск]]. Вайна прывяла эканоміку Беларусі да заняпаду. У сельскай мясцовасьці адчуваўся недахоп працоўных рук, скараціліся пасяўныя плошчы, паменшала колькасьць жывёлы. Каля 1/3 прамысловых прадпрыемстваў Беларусі былі эвакуяваныя або дэмантаваныя. Гарады Беларусі перапоўнілі вайскоўцы і ўцекачы<ref name="БелЭН-27"/>. Заняцьце амаль усёй Віленскае, Гарадзенскае і заходняе часткі Менскае губэрняў войскамі Нямецкае імпэрыі, мабілізацыя ў войска, масавае бежанства на ўсход на пэўны час дэзарганізавалі беларускі рух. Беларускі нацыянальна-культурныя арганізацыі распадаліся, спынялася выданьне беларускіх газэтаў і кніг. Частка кіраўнікоў «Нашае Нівы» (браты [[Антон Луцкевіч|Антон]] і [[Іван Луцкевіч]]ы, [[Вацлаў Ластоўскі]] і іншыя) засталіся ў Вільні і ўзначалілі камітэт дапамогі пацярпелым ад вайны. У Вільні дзеялі [[Беларуская сацыял-дэмакратычная работніцкая група]], [[Сувязь незалежнасьці і непадзельнасьці Беларусі]]. У якасьці каардынатара беларускага нацыянальнага руху выступаў Цэнтральны саюз беларускіх нацыянальных арганізацыяў на чале зь [[Беларускі народны камітэт|Беларускім народным камітэтам]], пад кіраўніцтвам якога ў 1916—1917 гадох з дазволу уладаў Нямецкае імпэрыі пачалося выданьне школьных падручнікаў, газэты «[[Гоман (1916)|Гоман]]». У 1916 годзе ў Петраградзе зьявіліся штотыднёвыя газэты «[[Дзяньніца]]» й «[[Сьветач (газэта)|Сьветач]]»<ref name="БелЭН-27"/>. === Беларуская Народная Рэспубліка і Беларуская ССР === {{Асноўны артыкул|Беларуская Народная Рэспубліка}} [[Файл:BNR (Ruthienie Blanche) Map 1918.jpg|міні|300пкс|Мапа [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]], 1918 г.]] [[Файл:Raman Skirmunt. Раман Скірмунт (1906).jpg|150px|значак|зьлева|[[Раман Скірмунт]]]] [[Першая сусьветная вайна]] паскорыла перамогу [[Лютаўская рэвалюцыя 1917 году ў Расеі|Лютаўскае рэвалюцыі 1917 году ў Расеі]]. У выніку зрынаньня самадзяржаўя ўлада перайшла да [[Часовы ўрад Расеі|Часовага ўраду]]. Паводле прыкладу Петраграду на Беларусі ствараліся Саветы рабочых і салдацкіх дэпутатаў, народная міліцыя. У Менскім Савеце адзначаўся ўплыў бальшавікоў. Па [[Лютаўская рэвалюцыя 1917 году ў Расеі|Лютаўскай рэвалюцыі]] аднавіла сваю дзейнасьць і [[Беларуская сацыялістычная грамада|БСГ]]<ref name="БелЭН-28">{{Літаратура/БелЭн|3к}} С. 28.</ref>. Адначасна ўзьнікла шмат іншых беларускі нацыянальных арганізацыяў і суполак ня толькі на тэрыторыі Беларусі, але і ў гарадох Расеі, дзе было шмат беларусаў-уцекачоў. 25—27 сакавіка 1917 году ў Менску адбыўся [[Зьезд беларускіх нацыянальных арганізацыяў]], які выставіў патрабаваньне дзяржаўнае аўтаноміі для Беларусі ў складзе Расейскае фэдэрацыйнае дэмакратычнае рэспублікі, абвясьціў сябе «найвышэйшай краёвай інстытуцыя» да скліканьня Беларускае краёвае рады (БКР), а сваім выканаўчым органам — [[Беларускі нацыянальны камітэт (Менск)|Беларускі нацыянальны камітэт (БНК)]], якому даручыў падрыхтаваць выбары БКР. Ягоным старшынём абралі [[Раман Скірмунт|Рамана Скірмунта]]. Ён жа ўзначаліў дэлегацыю перамоваў з Часовым урадам у пытаньнях аўтаноміі Беларусі. Але ўрад адмовіўся разьвязваць гэтае пытаньне да Ўстаноўчага сходу. Паводле ініцыятывы БСГ у ліпені 1917 году адбыўся [[Зьезд беларускіх арганізацыяў і партыяў]]. На ім БНК замяніла [[Цэнтральная рада беларускіх арганізацыяў]], рэарганізаваная ў кастрычніку 1917 году ў [[Вялікая беларуская рада|Вялікую беларускую раду (ВБР)]]<ref name="БелЭН-28"/>. 25 кастрычніка 1917 году ў выніку ўзначаленага бальшавікамі ўзброенага паўстаньня ў Петраградзе Часовы ўрад быў скінуты і ўлада перайшла да Савету Народных Камісараў на чале з [[Уладзімер Ленін|Уладзімерам Ульянавым (Леніным)]]. 26 кастрычніка савецкую ўладу абвясьцілі ў Менску. У пачатку лістапада найвышэйшым бальшавіцкім органам улады ў краі стаў Ваенна-рэвалюцыйны камітэт Заходняга фронту. 18—25 лістапада савецкую ўладу прызналі зьезд Саветаў рабочых і салдацкіх дэпутатаў, III зьезд сялянскіх дэпутатаў Менскае й Віленскае губэрняў і II зьезд арміяў Заходняга фронту. 26 лістапада абраныя зьездамі выканаўчыя камітэты аб’ядналіся і ўтварылі [[Абласны выканаўчы камітэт Саветаў рабочых, салдацкіх і сялянскіх дэпутатаў Заходняе вобласьці і фронту|Абласны выканаўчы камітэт Саветаў рабочых, салдацкіх і сялянскіх дэпутатаў Заходняе вобласьці і фронту (Аблвыкамзах)]]. У сьнежні 1917 — студзені 1918 году адбыліся зьезды Саветаў рабочых, салдацкіх і сялянскіх дэпутатаў Віцебскае й Магілёўскае губэрняў, на якіх завяршылася праца з усталяваньня бальшавіцкае ўлады ў гэтых губэрнях. Аблвыкамзах ігнараваў беларускае нацыянальнае пытаньне й не прызнаваў існаваньня самастойнага беларускага народу<ref name="БелЭН-28"/>. [[Файл:Źmicier Žyłunovič (Ciška Hartny). Зьміцер Жылуновіч (Цішка Гартны) (1910-19) (3).jpg|150px|значак|зьлева|[[Зьміцер Жылуновіч]]]] [[Файл:Biełaruś. Беларусь (1919).jpg|міні|300пкс|Мапа Беларусі ([[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларускай ССР]]), 1919 г.]] У адказ на [[Кастрычніцкі пераварот 1917 году ў Расеі]] ВБР разам з Цэнтральнай беларускай вайсковай радай зьвярнулася з «Граматай да беларускага народу», дзе асудзіла дзейнасьць бальшавікоў. ВБР склікала ў Менску [[Першы Ўсебеларускі кангрэс]] 1917 году. I зьезд прызнаў неабходным стварэньне Беларускае дзяржаўнасьці, не прызнаў улады Аблвыкамзаху, таму на загад яго кіраўнікоў быў разагнаны з выкарыстаньнем вайсковае сілы. Частка дэлегатаў стварыла выканаўчы камітэт, а потым Раду зьезду, якая [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] 25 сакавіка 1918 году абвясьціла Беларусь незалежнай і свабоднай дзяржавай — [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікай (БНР)]]<ref name="БелЭН-28"/>. Ваенна-палітычныя разьлікі Расеі, міжнароднае становішча, дзейнасьць БНР сталі прычынамі фармальнага прызнаньня бальшавіцкімі ўладамі ў Маскве права беларускага народу на нацыянальную дзяржаўнасьць. Выконваючы пастанову ЦК РКП(б), VI Паўночна-Заходняя абласная канфэрэнцыя ў Смаленску пастанавіла аб абвяшчэньні [[БССР|Беларускае Савецкае Сацыялістычнае Рэспублікі (БССР)]] у межах Віцебскае, Гарадзенскае, Магілёўскае, Менскае, беларускіх паветаў Віленскае, Ковенскае і Смаленскае губэрняў. Утварэньне БССР з сталіцай у Менску 1 студзеня 1919 году абвешчанае маніфэстам [[Часовы рабоча-сялянскі савецкі ўрад Беларусі|Часовага рабоча-сялянскага савецкага ўраду Беларусі]]. Паводле патрабаваньня ЦК РКП(б) 27 лютага 1919 году ўтварылася [[ЛітБел|Літоўска-Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка (ЛітБел) ]] з сталіцай у Вільні. Другое абвяшчэньне БССР адбылося 31 ліпеня 1920 году ў Менску<ref name="БелЭН-28"/>. Утварэньне БССР фактычна стала адказам на абвяшчэньне незалежнасьці Беларускае Народнае Рэспублікі, што ад пачатку прызнавалася на афіцыйным узроўні — як зазначаў першы савецкі камісар фінансаў Беларусі [[Ісак Рэйнгольд]] на паседжаньні Цэнтральнага Бюро [[Камуністычная партыя Беларусі|КП(б)Б]] 22 студзеня 1919 году<ref>[[Дзьмітры Гурневіч|Гурневіч Д.]] [https://www.svaboda.org/a/31168020.html «Былі крыкі ў экстазе». (Не)прыдуманае інтэрвію з прэм’ерам БНР Луцкевічам пра 25 сакавіка 1918 году], [[Радыё Свабода]], 25 сакавіка 2021 г.</ref>: {{Цытата| Існаваньне Беларускай Рады змусіла вылучыць Беларускую [Савецкую] Рэспубліку {{арыгінал|ru|Существование Белорусской Рады заставило выдвинуть Белорусскую [Советскую] Республику}} }} У лістападзе — сьнежні 1920 году адбыўся [[Слуцкі збройны чын]], мэтай якога была абарона непадзельнае Беларусі ў [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічных межах]], усталяваньне рэспублікі і прызнаньне Беларускай Народнай Рэспублікі, а таксама незалежнасьць ад Польшчы й Расеі. Слуцкі фронт БНР стаў рэальным вайсковым змаганьнем за незалежнасьць, а [[Першы Слуцкі полк|Слуцкая брыгада]] — увасабленьнем волі беларусаў да свае дзяржаўнасьці<ref name="Viacorka">[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]] [https://www.svaboda.org/a/himn-i-dziejaslovy/29837829.html Чаму дзяржаўным гімнам БНР стаў ваяцкі марш «Мы выйдзем шчыльнымі радамі»?], [[Радыё Свабода]], 23 сакавіка 2019 г.</ref>. Аднак Слуцкае выступленьне, урэшце, здушыла [[Чырвоная армія]]<ref>{{Кніга|аўтар=[[Іван Саверчанка]], [[Зьміцер Санько]].|частка=[https://knihi.com/Ivan_Saviercanka/150_pytanniau_i_adkazau_z_historyi_Bielarusi.html#chapter117 117. Што такое Слуцкі збройны чын]|загаловак=150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|арыгінал=|спасылка=https://knihi.com/Ivan_Saviercanka/150_pytanniau_i_adkazau_z_historyi_Bielarusi.html|адказны=|выданьне=|месца=[[Вільня]]|выдавецтва=[[Наша Будучыня]]|год=2002|старонкі=|старонак=238|сэрыя=|isbn=9986-9229-6-1|наклад=}}</ref>. === Сярэдняя Літва === [[Файл:Lithuanie historique et ennographique (1920).jpg|значак|300пкс|[[Вялікае Княства Літоўскае|Літва гістарычная]] і [[Летува]] («Літва этнаграфічная»). [[Рыга]], 1920 г.]] {{Асноўны артыкул|Сярэдняя Літва}} Рэспубліка [[Сярэдняя Літва]] — дзяржаўна-палітычнае ўтварэньне на тэрыторыі Віленшчыны і Гарадзеншчыны ў 1920—1922 гадох. Рэспубліка была апошняй спробай аднавіць [[Літва|Літву]] ў гістарычным і [[Канфэдэрацыя|канфэдэрацыйным]] сэнсе (таксама плянавалася ўтварыць Літву Верхнюю і Літву Ніжнюю). Стварэньне дзяржавы стала магчымым у выніку «Бунту Жалігоўскага» дзякуючы Першай [[Літоўска-беларускія дывізіі|Літоўска-Беларускай дывізіі]] польскай арміі пад кіраўніцтвам ураджэнца [[Ашмянскі павет|Ашмяншчыны]] [[Люцыян Жалігоўскі|Люцыяна Жалігоўскага]]. Разьмешчаная вакол гістарычнай сталіцы [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] — [[Вільня|Вільні]] — дзяржава 18 месяцаў была [[буфэрная зона|буфэрнай зонай]] паміж [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікай]], ад якой залежала, і [[Летува|Летувой]], якая дэкляравала свае правы на гэтую тэрыторыю<ref name="von Rauch">{{Кніга| first=Georg von |last=Rauch |authorlink=Georg von Rauch | editor=Gerald Onn | title =The Baltic States: Years of Independence – Estonia, Latvia, Lithuania, 1917–40 | year =1974 | pages = 100–102 | chapter =The Early Stages of Independence | chapterurl= https://books.google.com/books?id=emBIdi4LPz8C&pg=PA101 |publisher =C. Hurst & Co| isbn=0-903983-00-1 }}</ref>. Па некаторых затрымках, зьвязаных з пратэстам [[Ліга народаў|Лігі народаў]] ([[Жэнэва]], [[Швайцарыя]]), якая плянавала ўвод міжнародных войскаў, 8 студзеня 1922 году адбыліся выбары ў Сойм і тэрыторыя рэспублікі была [[Анэксія|анэксаваная]] Польшчай. Люцыян Жалігоўскі пазьней у сваіх мэмуарах, выдадзеных у Лёндане ў 1943 годзе, асудзіў палітыку анэксіі і закрыцьця беларускіх школаў ды адмаўленьня ад канфэдэрацыйных плянаў маршалка [[Юзэф Пілсудзкі|Юзэфа Пілсудзкага]] польскім «саюзьнікам»<ref>{{Спасылка|url=http://history-belarus.by/images/img-figures/zeligowski/Zeligowski_Zapomnianae-prawdy.pdf|title=Zapomniane prawdy|author=Żeligowski, Lucjan|year=1943|publisher=F. Mildner & Sons|language = pl}}</ref>. {{Цытата|9 кастрычніка 1920 году заняў Вільню ня польскі генэрал Жалігоўскі, а [[літвін]] Жалігоўскі. Мараю гэтага апошняга было жыць сярод суайчыньнікаў на літоўскай зямлі. Я не вылучаў сярод іх ні палякаў, ні русінаў, ні жмудзінаў. Будучы літвінам, я ніколі не пераставаў быць палякам. Два гэтыя паняцьці зьвязаныя між сабою. Яны ўзаемна дапаўняюць адно другое. | Успаміны Люцыяна Жалігоўскага}} Таксама генэрал захапляўся ідэямі [[панславізм]]у: «''Але ня толькі геаграфічна Літва была сэрцам славянства. Была ім маральна. Яна, адна з усіх славянскіх народаў, магла лёгка пагаварыць з усімі. Як з Польшчай, так з Расеяй, так з Украінай. Уклад псыхічны літоўскіх народаў быў як бы створаны, каб прымірыць усіх. У яго ніколі не было варожасьці, ні нацыянальнай, ні рэлігійнай, ні культурнай''». Некалькімі ж дзесягодзьдзямі раней у пратаколе допыту 19-гадовага рэвалюцыянэра 10 сакавіка 1887 году пазначана, што Юзэф Пілсудзкі казаў:<ref>{{Спасылка|language = be|url = https://euroradio.fm/25-gadou-tamu-bylo-abyaulena-shto-yazep-pilsudski-belarus-fota|title = 25 гадоў таму было аб'яўлена, што Язэп Пілсудскі — беларус (фота)}}</ref> {{Цытата|Завуць мяне Восіп Восіпавіч Пілсудскі; ад роду маю 19 гадоў; паходжаньне і народнасьць дваранін, беларус… | Пратакол допыту Юзэфа Пілсудскага ад 10 сакавіка 1887 г. }} === Беларуская ССР і Заходняя Беларусь === {{Асноўны артыкул|Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка}} [[Файл:Biełaruś. Беларусь (1924).jpg|міні|300пкс|Мапа Беларусі 1924 году з пазначэньнем тагачасных граніцаў БССР і беларускіх тэрыторыяў у межах іншых дзяржаваў]] Тэрыторыя адноўленае БССР складалася толькі з 6 паветаў Менскае губэрні. Паводле [[Рыская мірная дамова|Рыскае мірнае дамовы]] 1921 году да [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]] адышла [[Заходняя Беларусь]]. 30 сьнежня 1922 году ўтварыўся [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік]] (СССР), у які ўвайшла і БССР. Паводле прапановы партыйна-савецкага кіраўніцтва БССР цэнтральныя ўлады згадзіліся ў 1924 і 1926 гадох на [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьне БССР]] шляхам улучэньне ў яе склад часткі Віцебскае і Гомельскае губэрняў. У 1920-я — пачатку 1930-х гадоў у Беларусі праводзіліся сацыялістычная індустрыялізацыя і масавая калектывізацыя сельскае гаспадаркі, у 1924—1929 гадох праводзілася палітыка [[беларусізацыя|беларусізацыі]]<ref name="БелЭН-28"/>. Цяжкім злачынствам супраць усіх пластоў грамадзтва сталі [[Рэпрэсіі ў БССР|палітычныя рэпрэсіі]], якія набылі сыстэмны характар у пачатку 1930-х гадоў, а найбольшы размах мелі ў 1937—1938 гадох. У выніку [[Паход Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь і Ўкраіну 1939 году|паходу Чырвонае Арміі ў верасьні 1939 году ў Заходнюю Беларусь]] ейную тэрыторыю далучылі да БССР, аднак Віленшчыну перадалі Летуве. Летува атрымала каля 6880 квадратных кілямэтраў (2660 квадратных міляў) тэрыторыі Віленскага краю (у тым ліку Вільню, гістарычнаю сталіцу Вялікага Княства Літоўскага). Сярод жыхароў Вільні, прадстаўнікі сучаснае летувіскае нацыянальнасьці складалі тады ўсяго 3%. Далучэньне земляў ажыцьцяўлялася ў адпаведнасьці з сакрэтным пратаколам да [[Пакт Молатава — Рыбэнтропа|Дамовы аб ненападзе паміж Нямеччынай і СССР]]<ref name="БелЭН-28"/>. У час [[Нямецка-савецкая вайна|нямецка-савецкай вайны]] 1941—1945 гадоў (эпізоду [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]]) на тэрыторыі Беларусі разгарнулася партызанскае і падпольнае змаганьне. Паводле афіцыйных савецкіх зьвестак, у Савецкай Арміі, савецкіх партызанскі фармаваньнях і шэрагах савецкіх падпольнікаў супраць арміі [[Трэці Райх|Трэцяга Райху]] змагалася больш за 1,5 млн жыхароў Беларусі. Вайна нанесла рэспубліцы велізарныя страты. Паводле сучасных ацэнак, загінуў кожны трэці жыхар Беларусі. Рэспубліка страціла больш за палову нацыянальнага багацьця. У 1945 годзе паводле савецка-польскае дамовы аб дзяржаўнай граніцы ад 18 жніўня 1945 году, 17 раёнаў [[Беластоцкая вобласьць|Беластоцкае вобласьці]] з горадам [[Беласток]]ам і 3 раёны Берасьцейскае вобласьці ўлады СССР перадалі ў склад [[Польская Народная Рэспубліка|Польшчы]]<ref name="БелЭН-28"/>. У 1945 годзе Беларусь стала сузаснавальніцай [[ААН]], аднак яе ўдзел ня быў самастойным, а падпарадкоўваўся дэлегацыі [[СССР]]. У 1951 годзе зацьвердзілі [[Сьцяг Беларускай ССР|новы сьцяг БССР]], у 1955 годзе — [[Гімн Беларускай ССР|рэспубліканскі гімн]]<ref name="БелЭН-28"/>. У 1986 годзе Беларусь сталася асноўнай ахвярай [[Чарнобыльская катастрофа|Чарнобыльскае катастрофы]]. === Рэcпубліка Беларусь === Сацыяльна-эканамічны крызіс другое паловы 1980 — пачатку 1990-х гадоў спрыяў нарастаньню дэзінтэграцыйных працэсаў у СССР. 27 ліпеня 1990 году Вярхоўны савет БССР прыняў [[Дэклярацыя аб дзяржаўным сувэрэнітэце Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі|Дэклярацыю аб дзяржаўным сувэрэнітэце Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі]]. [[Жнівеньскі путч]] у Маскве (19—21 жніўня 1991) і падтрымка яго кіраўніцтвам КПБ паглыбіла крызіс сыстэму ўлады, якая існавала ў той час у Беларусі. 25 жніўня 1991 году Вярхоўны савет БССР прыпыніў дзейнасьць КПБ на тэрыторыі Беларусі. 19 верасьня 1991 году афіцыйную назву Беларускай дзяржавы зьмянілі на Рэспубліку Беларусь. У якасьці дзяржаўных сымбаляў аднавілі [[Беларусы|беларускія]] [[Нацыянальныя сымбалі|нацыянальныя]] герб [[Пагоня|Пагоню]] і [[бел-чырвона-белы сьцяг]]. У сьнежні 1991 году ў выніку дэнансацыі дамовы 1922 году СССР спыніў існаваньне. 8 сьнежня 1991 году лідэры Беларусі ([[Станіслаў Шушкевіч]]), Украіны ([[Леанід Краўчук]]) і Расеі ([[Барыс Ельцын]]) у [[Белавеская пушча|Белавескай пушчы]] падпісалі [[Белавескія пагадненьні|пагадненьне]] аб утварэньні [[Садружнасьць Незалежных Дзяржаваў|Садружнасьці Незалежных Дзяржаваў]]. У 1994 годзе прынялі [[Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь|Канстытуцыю Беларусі]], адбыліся першыя прэзыдэнцкія выбары. Паводле вынікаў другога туру, першым прэзыдэнтам краіны абралі [[Аляксандар Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнка]]. Актывізацыя прарасейскіх настрояў ва ўладных колах Беларусі адзначалася яшчэ з восені 1993 году, што выявілася ў працы Канстытуцыйнай Камісіі: большасьць яе сябраў выказаліся за тое, каб упамінаньне крыніцаў Беларускай дзяржаўнасьці — ня толькі Вялікага Княства Літоўскага і Беларускай Народнай Рэспублікі, але і Беларускай ССР — выключыць з тэксту [[Канстытуцыя Беларусі|Канстытуцыі Беларусі]]. Такую пастанову падтрымала большасьць [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь 12-га скліканьня|дэпутацкага корпусу]]<ref>[[Сяргей Навумчык|Навумчык С.]] [https://www.svaboda.org/a/30488810.html У праекце Канстытуцыі 1994 прыгадваліся ВКЛ і БНР], [[Радыё Свабода]], 15 сакавіка 2020 г.</ref>. Увогуле, у 1991—1994 гадох Беларусь была адзінай краінай з былых рэспублік СССР, дзе нацыянальныя палітычныя сілы ня мелі прадстаўніцтва ў міністэрствах і структурах мясцовай выканаўчай улады — фактычна ня мелі доступу да рэальнага кіраваньня дзяржавы<ref name="navumcyk_15.04.2020">[[Сяргей Навумчык|Навумчык С.]] [https://www.svaboda.org/a/30555697.html Беларусь як унікум. Адказ Прэйгерману], [[Радыё Свабода]], 15 красавіка 2020 г.</ref>. Аднак поўнае аднаўленьне [[Русіфікацыя Беларусі|русіфікацыйнай]] [[Моўная палітыка|моўнай]] і культурнай палітыкі адбылося толькі па ўсталяваньні Лукашэнкам [[Рэжым Лукашэнкі|аўтарытарнага рэжыму]], што стала вынікам супадзеньня інтарэсаў уладаў Расеі, якія рэанімавалі [[Імпэрыялізм|імпэрскую ідэю]], і Лукашэнкі, які меў спадзяваньні праз далучэньне Беларусі да Расеі замяніць яе нямоглага прэзыдэнта [[Барыс Ельцын|Барыса Ельцына]]<ref>{{Літаратура/Дзевяноста пяты (2015)|к}} С. 10.</ref>. У 1995 годзе па [[Зьбіцьцё дэпутатаў у будынку Вярхоўнага Савету (1995)|акце тэрору ў парлямэнце Беларусі]] ён правёў [[Рэфэрэндум у Беларусі 1995 году|рэфэрэндум]], які супярэчыў Канстытуцыі Беларусі і дзейнаму заканадаўству<ref name="МП">[[Міхаіл Пастухоў|Пастухоў М.]] [https://knihi.com/none/Aniamiennie_Z_kroniki_zniscennia_bielaruskaj_movy.html#chapter13 Ці законны рэфэрэндум 1995 году адносна наданьня дзяржаўнага статусу расейскай мове?] // Аняменне. З кронікі знішчэння беларускай мовы. — Вільня, 2000.</ref><ref name="zapr">[[Сяргей Запрудзкі|Запрудзкі С.]] [https://web.archive.org/web/20170814200257/http://jivebelarus.net/language/language-defeat-06.html Грамадзкае сьцьвярджэньне беларускай мовы і парушэньні правоў беларускамоўных людзей] // Аняменне. З кронікі знішчэння беларускай мовы. — Вільня, 2000.</ref><ref name="zapr1">[[Сяргей Запрудзкі|Запрудзкі С.]] [https://web.archive.org/web/20110722003014/http://arche.bymedia.net/2002-1/zapr102.html Моўная палітыка ў Беларусі ў 1990-я гады] // [[Архэ Пачатак]]. №1 (21), 2002.</ref>, адзначаўся парушэньнем законаў і фальсыфікацыяй вынікаў галасаваньня<ref>[[Сяргей Навумчык|Навумчык С.]] [https://www.svaboda.org/a/27734568.html Рэфэрэндум-95 пра сымболіку і мову ня быў легітымным], [[Радыё Свабода]], 12 траўня 2019 г.</ref>. Па рэфэрэндуме, Лукашэнка пазбавіў беларускія [[Нацыянальная сымболіка|нацыянальныя сымбалі]] бел-чырвона-белы сьцяг і герб Пагоню статусу афіцыйнай дзяржаўнай сымболікі і надаў дзяржаўны статус [[расейская мова|расейскай мове]]. [[Файл:Protest actions in Minsk (Belarus) near Stella, August 16.jpg|значак|296пкс|[[Марш за свабоду (Менск, 2020)|300-тысячны мітынг супраць фальсыфікацыі выбараў, гвалту і беззаконьня]]. Менск, {{nowrap|16 жніўня 2020 г.}}]] Улетку 1996 году 70 дэпутатаў [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь 13-га скліканьня|Вярхоўнага Савету]] паставілі подпісы пад [[імпічмэнт]]ам прэзыдэнту з прычыны парушэньня ім Канстытуцыі Беларусі. У адказ Лукашэнка з парушэньнем Канстытуцыі і закону «Аб народным галасаваньні (рэфэрэндуме) у Рэспубліцы Беларусь» правёў 24 лістапада 1996 году [[Рэфэрэндум у Беларусі 1996 году|чарговы рэфэрэндум]], на падставе афіцыйна абвешчаных вынікаў якога разагнаў Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь 13-га скліканьня і ўтварыў цалкам падкантрольны [[Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь|Нацыянальны сход]], які стаў найвышэйшым заканадаўчым органам рэжыму ў Беларусі. Адначасна апазыцыю цалкам выціснулі з тэлевізіі і радыё, а апазыцыйным газэтам не давалі друкавацца. У знак пратэсту ў адстаўку падалі прэм’ер-міністар Беларусі, два іншыя міністры і сем судзьдзяў [[Канстытуцыйны суд Рэспублікі Беларусь|Канстытуцыйнага суду]]. У гэтых умовах [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|Злучаныя Штаты]] і [[Эўразьвяз]] адмовіліся прызнаваць легітымнасьць рэфэрэндуму. Тым часам Лукашэнка канцэнтраваў у сваіх руках уладу з дапамогаю ўзмацненьня спэцыяльных службаў, у прыватнасьці [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі Рэспублікі Беларусь|КДБ]]. У красавіку 1998 году Лукашэнка стварыў г. зв. «[[Саюз Расеі і Беларусі]]», пазьней абвясьціў пра стварэньне г. зв. «[[Саюзная дзяржава Беларусі і Расеі|Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расеі]]». Улады [[Расея|Расеі]] актыўна падтрымлівалі аўтарытарны рэжым у Беларусі ад часоў палітычнай крызы 1996 году, калі Лукашэнку зь іх дапамогай удалося ўнікнуць імпічмэнту і здабыць абсалютную ўладу ў краіне<ref>[https://www.svaboda.org/a/27138163.html За што Селязьнёў атрымаў ад Лукашэнкі ордэн Скарыны?], [[Радыё Свабода]], 20 ліпеня 2015 г.</ref>. Незаконныя прэзыдэнцкія выбары з падкантрольнай Лукашэнку працэдурай падліку галасоў праходзілі ў 2001, 2006, 2010 і 2015 гадох. Кожныя зь іх выклікалі пратэсты грамадзянаў Беларусі і крытыку з боку ЗША і краінаў Эўразьвязу — найперш праз працэдуру падліку галасоў, якая дазваляла цалкам фальсыфікаваць вынікі і адкідала ўсякі кантроль за падлікам галасоў для не зьвязаных з рэжымам Лукашэнкі грамадзянаў Беларусі. 8 жніўня 2020 году прайшлі [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году|чарговыя незаконныя прэзыдэнцкія выбары]], па якіх адбыліся [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)|масавыя пратэсты супраць іх фальсыфікацыі, гвалту і беззаконьня]]. Пратэсты адзначаліся найбольшай за ўсю гісторыю колькасьцю ўдзельнікаў (у Менску выходзілі сотні тысячаў чалавек, у абласных цэнтрах — дзясяткі, у многіх раённых — тысячы) і праходзілі пад [[беларусы|беларускай]] [[Нацыянальная сымболіка|нацыянальнай сымболікай]]. У час здушэньня гэтых пратэстаў гвалт рэжыму Лукашэнкі над грамадзянамі Беларусі перайшоў на прынцыпова новы ўзровень, калі ён выявіўся [[Сьпіс загінулых падчас акцыяў пратэсту ў Беларусі (2020)|забойствамі]] і масавымі катаваньнямі, а маштаб рэпрэсіяў у краіне наблізіўся да часоў [[Савецкія рэпрэсіі ў Беларусі|сталінскага тэрору]]<ref>[https://www.svaboda.org/a/30935222.html Партыя БНФ: «Беларусь ня ведала такога маштабу зьверстваў з часоў бальшавіцкага тэрору і нацысцкай акупацыі»], [[Радыё Свабода]], 7 лістапада 2020 г.</ref>. [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (2022)|Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну]] 24 лютага 2022 году адкрыта прадэманстравала, што Беларусь знаходзіцца пад [[Гібрыдная вайна|гібрыднай]]<ref name="Litwin-2024"/><ref name="Usov-2023"/><ref name="UW-2022"/><ref name="BRN"/> [[Расейская акупацыя Беларусі|акупацыяй Расеі]]<ref name="Lichtarovic-24-02-2022"/><ref name="Hurnievic-26-02-2022"/><ref name="Daskievic-25-02-2022"/><ref name="AC-2022"/><ref name="Korsunau-2022"/><ref name="Dubaviec-2022"/>. 25 сакавіка 2023 году [[Уладзімер Пуцін|Ўладзімер Пуцін]] заявіў, што Расея разьмяшчае у Беларусі сваю тактычную ядзерную зброю, што неўзабаве ажыцьцявілі<ref>[https://www.svaboda.org/a/32336402.html Сахашчык: Ядзерная зброя моцна актывізуе партызанскі рух у Беларусі], [[Радыё Свабода]], 27 сакавіка 2023 г.</ref><ref name="Usau-29-03-2023"/>. == Дзяржаўны лад == {{Асноўны артыкул|Дзяржаўны лад Рэспублікі Беларусь}} Беларусь — [[унітарная дзяржава]], форма кіраваньня — [[прэзыдэнцкая рэспубліка]]. Тэрмін для кожнага прэзыдэнту складае пяць гадоў. Паводле [[Канстытуцыя Беларусі|Канстытуцыі Беларусі 1994 году]], прэзыдэнт [[дэ-юрэ]] можа займаць пасаду ня больш за два тэрміны, аднак у 2004 годзе на падставе афіцыйна абвешчаных вынікаў [[Рэфэрэндум у Беларусі 2004 году|рэфэрэндуму]] [[рэжым Лукашэнкі]] [[дэ-факта]] прыбраў гэтае абмежаваньне<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3882843.stm Profile: Alexander Lukashenko], [[BBC|BBC News]]</ref>. Першым прэзыдэнтам стаў [[Аляксандар Лукашэнка]], абраны на гэтую пасаду ў другім туры [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 1994 году|выбараў 1994 году]]. У 1996 годзе з ініцыятывы Лукашэнкі прайшоў [[Рэфэрэндум у Беларусі 1996 году|рэфэрэндум]], на падставе афіцыйна абвешчаных вынікаў якога ў Канстытуцыю ўнесьлі шэраг зьменаў, а Лукашэнка павялічыў свой тэрмін на 2 гады, такім чынам наступныя афіцыйныя прэзыдэнцкія выбары адбыліся ў 2001 годзе. Галоўны орган [[Заканадаўчая ўлада|заканадаўчай улады]] — [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь]], ліквідаваны Лукашэнкам на падставе афіцыйна абвешчаных вынікаў рэфэрэндуму 1996 году і заменены на падкантрольны рэжыму [[Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь|Нацыянальны сход]], які складаецца з [[Палата прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь|Палаты прадстаўнікоў]] (ніжняя палата) і [[Савет Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь|Савету Рэспублікі]] (верхняя палата). З улікам таго, што назва «Вярхоўны [[Савет]]» небеларуская і паходзіць ад [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларускай ССР]], выказваюцца прапановы вярнуць парлямэнту краіны традыцыйную ад часоў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] назву — [[Сойм]]<ref name="Cajcyc">Чайчыц А. [https://www.svaboda.org/a/28449360.html Карыснае практыкаваньне ад Зянона Пазьняка], [[Радыё Свабода]], 24 красавіка 2017 г.</ref><ref>[http://www.bielarus.net/pdf/Program_Bolnaja_Bielarus_internet.pdf Народная Праграма Вольная Беларусь — гэта праект новай Беларусі]. — Варшава — Нью-Ёрк — Менск: «Беларускія Ведамасьці», 2017. С. 13.</ref>. [[Судовая ўлада]] ажыцьцяўляецца судамі, найвышэйшы судовы орган — [[Вярхоўны суд Рэспублікі Беларусь|Вярхоўны суд]]. Гаспадарчыя спрэчкі паміж прадпрыемствамі, установамі і арганізацыямі разглядае [[Вышэйшы гаспадарчы суд Рэспублікі Беларусь|Вышэйшы гаспадарчы суд]]. Кантроль за канстытуцыйнасьцю нарматыўных актаў у дзяржаве ажыцьцяўляе [[Канстытуцыйны суд Рэспублікі Беларусь|Канстытуцыйны суд]], легітымны склад якога, аднак, разагнаны па рэфэрэндуме 1996 году<ref name="Пастухоў-2021">{{артыкул||дата публікацыі=2021-03-12|загаловак=Канстытуцыя: шматкроць перапісаная і не дзеючая|год=2021|выданьне=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|мова=be|нумар=10 (718)|старонкі=4|дата доступу=2021-03-20|аўтар=[[Міхаіл Пастухоў|Пастухоў М.]], Пульша С.}}</ref>. Нагляд за дакладным і аднастайным выкананьнем законаў ускладаецца на [[Генэральны пракурор Рэспублікі Беларусь|Генэральнага пракурора]]. Кантроль за выкананьнем дзяржаўнага бюджэту і выкарыстаньнем дзяржаўнай уласнасьці ажыцьцяўляе [[Камітэт дзяржаўнага кантролю Рэспублікі Беларусь|Камітэт дзяржаўнага кантролю]]<ref name="BE-12">{{Літаратура/БелЭн|18-2к}} С. 12.</ref>. == Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел == {{Асноўны артыкул|Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі}} {| border=0 align=right cellpadding=0 cellspacing=0 style="margin: 0 0 1em 1em; background: transparent; border: 0px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 100%;" |<div style="position: relative">[[Файл:Belarus provinces blank.svg|300пкс|справа]] <div style="position: absolute;left:32px;top:181px">[[Файл:Coat of Arms of Brest Region.svg|17пкс]]</div> <div style="position: absolute;font-size:85%;left:55px;top:180px">[[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейская<br />вобласьць]]</div> <div style="position: absolute;left:38px;top:96px">[[Файл:Coat of Arms of Hrodna Voblasts.svg|20пкс]]</div> <div style="position: absolute;font-size:85%;left:30px;top:120px">[[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская<br />вобласьць]]</div> <div style="position: absolute;left:120px;top:102px">[[Файл:Coat of Arms of Minsk province.svg|20пкс]]</div> <div style="position: absolute;font-size:85%;left:122px;top:125px">[[Менская вобласьць|Менская<br />вобласьць]]</div> <div style="position: absolute;left:178px;top:185px">[[Файл:Coat of arms of Homyel Voblast.svg|20пкс]]</div> <div style="position: absolute;font-size:85%;left:200px;top:185px">[[Гомельская вобласьць|Гомельская<br />вобласьць]]</div> <div style="position: absolute;left:203px;top:105px">[[Файл:Escut Oblast Mohilev.png|20пкс]]</div> <div style="position: absolute;font-size:85%;left:225px;top:105px">[[Магілёўская вобласьць|Магілёўская<br />вобласьць]]</div> <div style="position: absolute;left:138px;top:35px">[[Файл:Coat of Arms of Vitsebsk Voblasts.svg|20пкс]]</div> <div style="position: absolute;font-size:85%;left:162px;top:34px">[[Віцебская вобласьць|Віцебская<br />вобласьць]]</div></div> |} Тэрыторыя Рэспублікі Беларусь падзяляецца на тэрыторыю [[сталіца|сталіцы]] і тэрыторыі [[вобласьць|вобласьцяў]]. Тэрыторыя вобласьці падзяляецца на тэрыторыю [[раён]]аў і гарадоў абласнога падпарадкаваньня. Тэрыторыя раёну падзяляецца на тэрыторыю [[сельсавет]]аў, [[пасёлак|пасёлкаў]] і гарадоў раённага падпарадкаваньня. Беларусь падзяляецца на шэсьць вобласьцяў, якія маюць назву паводле свайго адміністрацыйнага цэнтру. У сваю чаргу гэтыя вобласьці падзяляюцца на 118 раёнаў. Сталіца краіны Менск мае адмысловы статус. Цяперашні адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі фактычна застаўся з часоў [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларускай ССР]]. Адміністрацыйна-тэрытарыльныя адзінкі маюць савецкія небеларускія афіцыйныя назвы, з гэтай прычыны прапануецца вярнуць традыцыйныя ад часоў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] назвы — [[Ваяводзтва|ваяводзтвы]] (замест вобласьцяў), [[павет]]ы (замест раёнаў) і [[Староства (Вялікае Княства Літоўскае)|староствы]] (замест сельсаветаў)<ref name="Cajcyc"/>. З улікам таго, што наяўны падзел забясьпечвае моцную цэнтралізацыю і адміністрацыйна-палітычны кантроль над мясцовай ўладай з боку цэнтральных ворганаў улады, дзеля зьмяншэньня цэнтралізацыі, адміністрацыйнай і бюджэтнай нагрузкі выказваюцца прапановы павялічыць колькасьць адзінак самакіраваньня першага ўзроўню (ваяводзтваў)<ref>[http://www.bielarus.net/pdf/Program_Bolnaja_Bielarus_internet.pdf Народная Праграма Вольная Беларусь — гэта праект новай Беларусі]. — Варшава — Нью-Ёрк — Менск: «Беларускія Ведамасьці», 2017. С. 17.</ref>. == Геаграфія == {{Асноўны артыкул|Геаграфія Беларусі}} === Геаграфічнае становішча === [[Файл:Belarus satellite image MODIS Terra true color 2010-06-29.jpg|міні|300пкс|Беларусь з космасу, чэрвень 2010 г.]] Беларусь знаходзіцца ў цэнтры [[Эўропа|Эўропы]]. Мяжуе з [[Польшча]]ю на захадзе, [[Летува|Летувою]] на паўночным захадзе, [[Латвія]]й на поўначы, [[Расея]]й на ўсходзе і [[Украіна|Ўкраінай]] на поўдні. Агульная працягласьць [[Дзяржаўная граніца Рэспублікі Беларусь|дзяржаўнай граніцы]] складае 2969 км. Адлегласьць ад Менску да сталіц суседніх дзяржаваў: [[Вільня|Вільні]] — 215 км, [[Рыга|Рыгі]] — 470, [[Варшава|Варшавы]] — 550, [[Кіеў|Кіева]] — 580, [[Масква|Масквы]] — 700 км. Плошча Беларусі — 207,598 тыс. км². Найбольшая працягласьць краіны з захаду на ўсход — 650 км, з поўначы на поўдзень — 560 км. У Эўропе Беларусь паводле плошчы нязначна саступае [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] і [[Румынія|Румыніі]], больш чым у 2,2 разу пераўзыходзіць [[Партугалія|Партугалію]] і [[Вугоршчына|Вугоршчыну]] і прыкладна ў 5 разоў — [[Нідэрлянды]], [[Швайцарыя|Швайцарыю]]. === Рэльеф і карысныя выкапні === {{Асноўны артыкул|Рэльеф Беларусі}} [[Файл:Dzyarzhynskaya Hara 3.jpg|значак|300пкс|На [[Сьвятая (гара)|Сьвятой гары]] (345 м), найвышэйшым пункце Беларусі]] Беларусь знаходзіцца на [[Усходнеэўрапейская раўніна|Ўсходнеэўрапейскай раўніне]]. Тэрыторыя галоўным чынам раўнінная з рэдкімі ўзвышшамі ([[Менскае ўзвышша|Менскае]], [[Наваградзкае ўзвышша|Наваградзкае]], [[Ашмянскае ўзвышша|Ашмянскае]], [[Віцебскае ўзвышша|Віцебскае]] і іншыя), якія разьмяшчаюцца пераважна ў цэнтральнай частцы краіны і складаюць [[Беларуская града|Беларускую граду]]. Найвышэйшы пункт — [[Сьвятая (гара)|Сьвятая гара]], 345 м; найніжэйшы — на рацэ [[Нёман]]е, 90 м над узроўнем мора. Асаблівасьці рэльефу Беларусі вызначаюцца геалягічнай будовай тэрыторыі. Да прыпаднятых частак крышталічнага падмурка прымяркоўваюцца ўзвышшы. Тэрыторыі з глыбокім заляганьнем крышталічнага падмурка звычайна займаюць нізіны. Вызначальным фактарам фармаваньня рэльефу Беларусі сталі [[Ледавік|ледавікі]]. За апошнія 500—600 тыс. гадоў тэрыторыя краіны спазнала ня менш за 5 зьледзяненьняў. На тэрыторыі Беларусі выявілі больш за 5 тысячаў радовішчаў і пакладаў карыстных выкапняў<ref name="BE-12"/>. Сярод іх можна выдзяліць [[нафта|нафту]], [[прыродны газ]], [[жалезная руда|жалезную руду]], [[даляміт]]ы, будаўнічыя матэрыялы — [[жвір]], [[гліна|гліны]], [[пясок]], [[крэйда|крэйду]], [[граніт]], [[торф]], [[сапрапэль]] і іншыя. === Глебы === {{Асноўны артыкул|Глебы Беларусі}} Асаблівасьці геалягічнага мінулага Беларусі, яе рэльефу, клімату, расьліннасці абумовілі складаную будову глебавага покрыва тэрыторыі. Асноўныя глебаўтваральныя пароды адпавядаюць зоне ледавіковай акумуляцыі: азёрна-ледавіковыя, [[Марэна (геалёгія)|марэнавыя]], водна-ледавіковыя адклады, алювіяльныя наносы, [[торф]]. Сярод глебаўтваральных працэсаў пераважаюць дзярновы (пад лугавой травяністай расьліннасьцю), падзолісты (пад лясной расьліннасьцю), балотны (у паніжаных месцах, дзе назапашваецца вільгаць) і іх спалучэньні. З улікам ступені праяўленьня асноўнага глебаўтваральнага працэсу вылучаюцца тыпы глебаў: [[дзярнова-падзолістыя глебы|дзярнова-падзолістыя]], [[Дзярнова-падзолістыя забалочаныя глебы|дзярнова-падзолістыя забалочаныя]], [[тарфяна-балотныя глебы|тарфяна-балотныя]], [[абалонавыя глебы|абалонавыя]], [[дзярнова-карбанатныя глебы|дзярнова-карбанатныя]], [[Дзярновыя і дзярнова-карбанатныя забалочаныя глебы|дзярновыя і дзярнова-карбанатныя забалочаныя]]. Паводле мэханічнага складу адрозьніваюць гліністыя, сугліністыя, супясковыя, пясковыя і тарфяныя глебы. === Клімат === {{Асноўны артыкул|Клімат Беларусі}} [[Файл:Паміж ноччу і днём.jpg|значак|300пкс|Краявід Беларусі ўлетку]] [[Файл:Печерский лесопарк — Прекрасная зима.jpg|300px|значак|Краявід Беларусі ўзімку]] Беларусь мае [[Мерны клімат|мерны]] [[кантынэнтальны клімат]], бо месьціцца ў мерным пасе на шляху заходніх паветраных масаў з [[Атлянтычны акіян|Атлянтычнага акіяну]]. У роўнадзеньні 21 сакавіка і 23 верасьня вышыня сонца роўная 90° і 23,5°. Гадавая сумарная [[радыяцыя]] ў Беларусі складала 3500 мэга[[Джоўль|джоўляў]]/м² на поўначы і 4100 мэгаджоўляў/м² на поўначы (85—97 кіля[[калёрыя]]ў/см). У [[Ліпень|ліпені]], які ёсьць найцяплейшым месяцам, сумарная радыяцыя 9-кратна большая, чым у найхаладнейшым месяцы — [[Студзень|студзені]]. Улетку пераважае наўпроставая сонечная радыяцыя, што складае 52% ад сумарнай. Узімку — расьсеяная радыяцыя, што складае 70% ад сумарнай. Гадавая расьсеяная радыяцыя розьнілася ад 2100 мэгаджоўляў/м² на поўдні да 1900 мэгаджоўляў/м² на поўначы. Сярэднегадавая працягласьць сонечнага зьзяньня вагалася ад 73 дзён на поўначы да 78 на поўдні. Найбольшая яго працягласьць назіралася ў чэрвені (11—12 дзён), найменшая — у сьнежні (25-30 гадзінаў). На цёплае паўгодзьдзе прыпадала каля 80% гадавой працягласьці сонечнага зьзяньня. Гадавая сума [[Фотасынтэз|фотасынтэтычнаактыўнай]] радыяцыі, 1% якой спажывалі [[зялёныя расьліны]], складала да 1900 мэгаджоўляў/м² на поўначы да 2200 мэгаджоўляў/м² на поўдні. Дадатны радыяцыйны балянс краіны складаў 1500—1800 мэгаджоўляў/м² у сярэднім за год і паступова нарастаў з паўночнага ўсходу на паўднёвы захад<ref name="г">{{Кніга|аўтар=[[Павал Каўрыга]].|частка=Клімат|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=http://knihi.com/none/Bielaruskaja_encyklapiedyja_djvu.zip.html|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=2004|том=[http://files.knihi.com/Knihi/Store1/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.18-2.djvu 18. Кн. 2: Рэспубліка Беларусь]|старонкі=40-43|старонак=760|сэрыя=|isbn=985-11-0295-4|наклад=10 000}}</ref>. Цягам году над Беларусьсю пераважаюць заходнія вятры, якія пераносяць марское атлянтычнае паветра, разам зь якім перамяшчаюцца [[цыклён]]ы. Узімку пануюць паўднёва-заходнія і заходнія вятры. Паступленьне цыклёнаў зімой вядзе да павышэньня [[Вільготнасьць паветра|вільготнасьці]] і воблачнасьці, што выклікае [[Адліга|адлігу]] і туманы. Пранікненьне кантынэнтальнага паветра мерных шыротаў прыносіць марознае надвор’е з паніжэньнем сярэднесодневай тэмпэратуры да −10—15 [[°C]]. Звычайна арктычнае паветра ўрываецца пасьля адлігі, што выклікае рэзкае пахаладаньне з парывістым ветрам. Морскае арктычнае паветра стварае воблачнае надвор’е, а кантынэнтальнае з усходняй [[Арктыка|Арктыкі]] — яснае, што паніжае тэмпэратуру паветра да −40&nbsp;°C. Улетку пераважаюць паўночна-заходнія і заходнія вятры. Арктычнае паветра праграецца ў ніжніх слаях і выклікае працяглыя [[Засуха|засухі]]. На паўднёвым усходзе пераважае трапічнае паветра, што пры руху на поўнач абумоўлівае рэзкае пацяпленьне і вылікае засушлівае надвор’е ўлетку да 38&nbsp;°C і адлігу ўзімку. Сярэднегадавая хуткасьць ветру складае 3,5—4 м/с на раўнінах і ўзвышшах, 3—3,5 м/с у [[нізіна]]х і далінах рэк. Увосень і ўзімку праз цыклёны хуткасьць ветру павялічваецца, а ўвесну і ўлетку памяншаецца на 0,5 м/с. Сярэднегадавая тэмпэратура для ўсёй Беларусі складала 5,8&nbsp;°C. Сярэднегадавая ізатэрма вагаецца ад 7&nbsp;°C у Берасьцейскай вобласьці да 4,5&nbsp;°C у Віцебскай. У асобныя гады сярэдняя тэмпэратура сягае ад 4,5—5&nbsp;°C да 7—9,5&nbsp;°C. Працягласьць цёплага пэрыяду году з тэмпэратурай вышэйшай за 0&nbsp;°C складае 250—260 дзён на паўднёвым захадзе і 220—230 на паўночным усходзе. У ліпені сярэднямесячная тэмпэратура вагаецца ад 17,5&nbsp;°C на поўначы да 19&nbsp;°C на поўдні. Адхіленьні ад звычайнай тэмпэратуры можа складаць 3—4&nbsp;°C. Найбольшая тэмпэратура расьце ад 35&nbsp;°C у Віцебску да 38&nbsp;°C у Гомлі. У студзені сярэдняя тэмпэратура складала −6,7&nbsp;°C са зьмяненьнем ад −4,5&nbsp;°C на паўднёвым захадзе да −8&nbsp;°C на паўночным усходзе. На захадзе звычайна цяплей амаль на 2&nbsp;°C, чым на ўсходзе празь пераважнае ўзьдзеяньне атлянтычнага паветра. Адхіленьні тэмпэратуры могуць дасягаць 3—6&nbsp;°C. Найменшыя тэмпэратуры зьмяняліся ад −41&nbsp;°C у Віцебску да −35&nbsp;°C у Гомлі<ref name="г"/>. У гадавым ходзе найбольш пругкасьці вадзяной пары прыпадае на ліпень — 14-15 гэкта[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскаляў]] (ГПа), найменш на студзень — 3-4 ГПа. Узімку пругкасьць складае ад 3,5 ГПа на поўначы да 4 ГПа на поўдні. Улетку — ад 14,5 ГПа да 15 ГПа. На марэнных узвышшах пругкасьць меншая на 0,5—1 ГПа, чым на раўнінах. Сярэднегадавая вільготнасьць складала каля 80%. Найбольшая ў сьнежні-студзені — каля 90%. Найменшая ў траўні-чэрвені — 65%. Павялічаная на 3—5% вільготнасьць адзначалася каля вадаёмаў, на балотах, у лясах і на ўзвышшах. У сухія летнія дні віготнасьць апускалася менш за 30%. У сярэднім налічвалася 5—7 сухіх дзён на поўначы і ўзвышшах і 13—17 на поўдні. Часам іх лік дасягаў 20—40 за год. Больш за ўсё сухіх дзён назіралася ў траўні. На поўначы і ўсходзе налічвалася 136—145 дзён зь вільготнасьцю звыш 80% за год, на поўдні і паўднёвым захадзе — 107—113. На ўзвышшах налічвалася да 152 вільготных дзён за год. Узімку было больш вільготных дзён, чым улетку. У сьнежні налічвалася 23—27 вільготных дзён. У траўні 2-4 такіх дні. Высокая вільготнасьць спрыяла [[туман]]ам, што часьцей узьнікалі ў замкнёных катлавінах, на балотах і азёрах. За год здаралася ад 35 да 100 дзён з туманам. На Менскім і [[Наваградзкае ўзвышша|Наваградзкім узвышшах]] 65—100 такіх дзён. Звыш 60% дзён з туманамі адбывалася ў халодную пару году з кастрычніка па [[сакавік]]. Пахмурных дзён налічвалася ад 135 на паўднёвым усходзе да 175 на паўночным захадзе. Узімку верагоднасьць пахмурнага неба складала 80—85%. У сьнежні ў сярэднім 21—23 дні бяз сонечнага надвор’я. У цёплую пару году воблачнасьць складала да 45—55%. У сярэднім за год у Беларусі выпадала звыш 600—700 мм. Марэнныя ўзвышшы сярэдзіннай Беларусі атрымлівалі звыш 650—700 мм. На Наваградзкім узвышшы выпадала 769 мм ападкаў, што было найбольшым паказьнікам у Беларусі. На нізінах выпадала 600—650 мм. Адхіленьні ад сярэднегадавой нормы складалі 100—200 мм ападкаў. Найбольш ападкаў выпадала ў [[Васілевічы|Васілевічах]] — 1115 мм, найменш у [[Брагін]]е — 298 мм. На цёплую пару з [[красавік]]а па кастрычнік прыпадала каля 70% ападкаў за год. У гадавым ходзе найбольш ападкаў выпадала ў ліпені — 75—95 мм, найменш у лютым — 30-40 мм. У цёплую пару пераважалі [[Залева|залевы]], якія перавышалі сярэднемесячныя ападкі ў 2—3 разы. Найбольшы ўлічаны ўзровень быў у жніўні ў [[Пружаны|Пружанах]] — 329 мм. Часам улетку ападкі не выпадаюць да месяца. Лік дзён з ападкамі складаў ад 193—195 на паўночным захадзе да 145 на паўднёвым усходзе. У сярэднім кожны другі-трэці дзень з ападкамі. Зрэдку за дзень выпадае месячная норма ападкаў. Найбольшы содневы лік атмасфэрнай вільгаці адзначылі ў ліпені 1973 году на станцыі [[Слаўнае (Віцебская вобласьць)|Слаўнае]] [[Талачынскі раён|Талачынскага раёну]] (Віцебская вобласьць). У халодную пару зь лістапада па сакавік утвараецца [[Сьнег|сьнегавое]] покрыва, якое ляжыць ад 75 дзён на паўднёвым захадзе да 125 на паўночным усходзе. Часам выпадзеньне сьнегу адзначаецца ў кастрычніку. Устойлівае сьнегавое покрыва ўсталёўваецца ў сьнежні. Яго разбурэньне назіраецца ў пачатку сакавіка на паўднёвым захадзе (ПдЗ) і пры канцы сакавіка на паўночным усходзе (ПнУ). Найбольшая сярэдняя вышыня сьнегу складае ад 15 см на ПдЗ да звыш 30 см на ПнУ. У цёплыя маласьнегавыя зімы вышыня сьнегу ўдвая меншая. Запас вады ў сьнегавым покрыве складае ад 30-40 мм на ПдЗ да 80-100 мм на ўсходзе ПнУ<ref name="г"/>. === Водныя багацьці === {{Асноўны артыкул|Рэкі Беларусі|Азёры Беларусі}} [[Файл:Narač - 2.jpg|міні|300пкс|[[Нарач]] — найбольшае возера Беларусі]] Тэрыторыя Беларусі знаходзіцца ў басэйне [[Чорнае мора|Чорнага]] (58% тэрыторыі) і [[Балтыйскае мора|Балтыйскага]] (42%) мораў<ref name="BE-16">{{Літаратура/БелЭн|18-2к}} С. 16.</ref>. Агульная даўжыня 20,8 тысячаў рэк краіны складае 90,6 тыс. кілямэтраў. 7 рэк маюць даўжыню звыш 500 км: [[Бярэзіна]], [[Вяльля]], [[Дзьвіна]], [[Дняпро]], [[Нёман]], [[Прыпяць]] і [[Сож]]. Шэсьць зь іх, апроч Бярэзіны, ёсьць церазьмежнымі. Агульны аб’ём воднага сьцёку рэк — 57,9 млрд кубічных мэтраў у сярэднім у год. Азёраў каля 11 тыс., 75% зь іх з плошчай люстэрка да 0,1 км². Найбольшае [[возера]] — [[Нарач]] (плошча 79,6 км²), найглыбейшае — [[Доўгае возера (Глыбоцкі раён)|Доўгае]] (53,6 м). Агульны аб’ём вады ў азёрах плошчай больш за 1 км² складае 6—7 млрд м³. Найбольшы аб’ём вады ў азёрах [[вадазбор]]аў рэк Дзьвіны (72% усіх запасаў) і Нёмана (20%)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рэкі і азёры Беларусі|спасылка=http://news.belta.by/by/news/infographics?i_id=1347|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=14 сакавіка 2013|дата доступу=19 сакавіка 2013}}</ref>. Таксама краіна багатая на балоты, найбольшая колькасьць якіх знаходзіцца на [[Палесьсе|Палесьсі]]. === Расьліннасьць і жывёльны сьвет === [[Файл:Zubr BPN 02.jpg|150px|значак|зьлева|[[Зубар]] — жывёла-сымбаль Беларусі]] [[Файл:Восень у Белавескай пушчы.jpg|міні|300пкс|[[Белавеская пушча]], аб’ект [[Сусьветная спадчына ЮНЭСКО|Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО]]]] На 21 сакавіка 2013 году амаль 40% плошчы Беларусі займаў [[лес]], агульная плошча якога складала 9,5 мільёну [[гектар]]аў. Запас [[Драўніна|драўніны]] складаў 1,6 млрд кубічных мэтраў. Паводле мэтавага прызначэньня лясы падзяляліся на: эксплюатацыйныя (49%), аздараўленчыя (17%), вадаахоўныя (16%), прыродаахоўныя (14%) і ахоўныя (4%). Налічвалася 107 відаў дзікарослых [[дрэва]]ў і 1,5 тыс. увезеных зь іншых краёў, сярод іх — 28 мясцовых відаў дрэваў, каля 60 відаў [[хмызьняк]]оў, 15 — паўхмызьнякоў і 8 — хмызьнячкоў<ref>{{Спасылка|аўтар =[[Канстанцін Карнялюк]]| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі =9 лютага 2011| url =http://zil.mogved.by/content/my-tut-dushoj-chysceem/stati| копія = | загаловак =Мы тут душой чысьцеем| фармат = | назва праекту = | выдавец =[[Газэта]] «[[Зямля і людзі]]»| дата = 25 студзеня 2013 | мова = | камэнтар = }}</ref>. Пераважнымі пародамі былі: хвойныя (60%; [[Хвоя звычайная|хвоя]] ды [[елка]]), мяккалістыя (36,5%; [[асіна]], [[бяроза (дрэва)|бяроза]] і [[вольха]]) і цьвёрдалістыя (3,5%; [[дуб]]). Іншыя важныя лесаўтваральныя пароды: [[ясень]], [[ліпа]], [[клён (род)|клён]] і [[граб]]. Найбольш пашыраныя ўвезеныя віды дрэваў: [[Лістоўніца|лістоўніцы]] сыбірская і эўрапейская, хвоі Банкса, Мурэя і Веймутава, [[паўночны дуб]], [[таполя|таполі]] пірамідальная, ляўралістая і бальзамічная. 70% плошчы займае прыродная расьліннасьць, што налічвае 12 тыс. відаў. Звыш 200 відаў ахоўваецца дзяржавай. У гадавальніках лясных гаспадарак за год вырошчваецца звыш 280 відаў [[расьліна]]ў, больш за 310 млн лясных высадкаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Лясы Беларусі|спасылка=http://news.belta.by/by/news/infographics?i_id=1351|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=21 сакавіка 2013|дата доступу=27 сакавіка 2013}}</ref>. [[Файл:Cornflowers Centaurea cyanus.jpg|150px|значак|зьлева|[[Валошка]] — кветка-сымбаль Беларусі]] [[Файл:XN Ciconia ciconia 86.jpg|300пкс|значак|[[Белы бусел]] — птушка-сымбаль Беларусі]] Жывёльны сьвет налічвае 457 відаў [[Хрыбетныя|хрыбетных]] (у тым ліку 73 віды [[сысун]]оў, 290 відаў [[Птушкі|птушак]], каля 60 відаў [[Рыбы|рыб]]) і больш за 20 тысячаў [[Бесхрыбетныя|бесхрыбетных]] [[жывёла]]ў. Гаспадарчае значэньне маюць прамыслова-паляўнічыя віды жывёлаў — [[Звычайная лісіца|лісіца]], [[Лясная куніца|куніца]], [[Трусы|трус]], [[выдра]], [[Тхор лясны|тхор]], [[гарнастай]], [[лось]] і [[дзік]]. 17 відаў сысуноў, 72 віды птушак, 4 віды [[Земнаводныя|земнаводных]], 10 відаў рыб, 72 віды [[Вусякі|вусякоў]] — улучаныя ў [[Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь|чырвоную кнігу Беларусі]]. Для іх аховы ў месцах расьсяленьня існуюць дзяржаўныя запаведнікі і заказьнікі. У студзені 2011 году 1459 сяброў [[Грамадзкае аб’яднаньне|грамадзкага аб’яднаньня]] «[[Ахова птушак Бацькаўшчыны]]» налічылі ў краіне 39 882 птахі 58 відаў, што засталіся зімаваць<ref>{{Артыкул|аўтар=Сяргей Куркач.|загаловак=Каля 40 тысяч птушак маразоў не баяцца|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=75755|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=12 сакавіка 2011|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2011-03-12 46 (26910)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/75720/12sak-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. === Экалёгія === Беларусь больш за іншыя краіны пацярпела ад [[Чарнобыльская катастрофа|аварыі на Чарнобыльскай АЭС]]. Кірунак ветру ў першыя дні і тыдні па аварыі абумовіў тое, што з усяго аб’ёму [[цэз]]у-137, які выпаў ў Эўропе, каля 70% прыпала на тэрыторыю Беларусі. На пачатак 2016 году на забруджаных тэрыторыях знаходзіцца 2371 населены пункт (зь іх 28 местаў і мястэчак), дзе пражывае 1141,8 тысячы чалавек (12% насельніцтва Беларусі)<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/27691336.html 12% беларусаў жывуць на радыяцыйна забруджаных тэрыторыях], [[Радыё Свабода]], 22 красавіка 2016 г.</ref>. == Насельніцтва == {{Асноўны артыкул|Насельніцтва Беларусі}} === Дэмаграфія === [[Файл:Насельніцтва Беларусі ў 1950—2020 гг.pdf|значак|317x317пкс|Зьмяненьне колькасьці насельніцтва Беларусі ў 1950—2020 гг.]] Колькасьць насельніцтва Беларусі на 1 кастрычніка 2019 году склала 9 413 446 чалавек<ref name="nn2019"/>. Пры гэтым у параўнаньні з уліковымі зьвесткамі колькасьць насельніцтва меншая на {{лік|41000}} чалавек. Аднак, паводле спэцыялістаў, да гэтага прычынілася памяншэньне наяўнага насельніцтва за кошт павелічэньня колькасьці мігрантаў. Сапраўдная колькасьць жыхароў зьмяняецца, бо колькасьць мігрантаў зьніжаецца, але яны не паведамляюць пра свой ад’езд у міліцыю. Таксама значны ўнёсак у станоўчы дэмаграфічны балянс зрабіў [[міграцыя|міграцыйны]] прырост, які за 2014 год склаў 15,7 тысячаў чалавек, даволі вялікі адсотак зь іх склалі грамадзяне [[Украіна|Ўкраіны]], якія пакінулі месца свайго жыхарства з прычыны [[Антытэрарыстычная апэрацыя ва Ўкраіне|ваенных дзеяньняў]]<ref name="nasielnictwa-naviny">[https://web.archive.org/web/20150629150716/http://naviny.by/rubrics/society/2015/01/26/ic_articles_116_188082/ Население Беларуси прибавляет второй год подряд], [[Naviny.by]], 26 студзеня 2015 г.</ref>. Сумарны каэфіцыент нараджальнасьці ў Беларусі складае 1,7 на адну жанчыну. У апошні час назіраецца павелічэньне сумарнага [[каэфіцыент нараджальнасьці|каэфіцыенту нараджальнасьці]]. Аднак, як і раней, ён не забясьпечвае ў краіне ўзроўню простага ўзнаўленьня насельніцтва. Сталіца Беларусі [[Менск]] — найбуйнейшы горад, насельніцтва якога на ліпень 2015 году складала 1,938 млн чалавек<ref>[https://web.archive.org/web/20150730173731/http://blr.belta.by/all_news/society/Belarus-pa-kolkasts-naselntstva-zajmae-16-e-mestsa--Erope--5-e---u-SND_i_81591.html Беларусь па колькасці насельніцтва займае 16-е месца ў Еўропе і 5-е — у СНД], [[БЕЛТА]]</ref>. Такім чынам у галоўным горадзе краіны пражывае 20,4% ад агульнай колькасьці насельніцтва. Сярод вобласьцяў лідыруе [[Гомельская вобласьць]], дзе пражывае амаль кожны сёмы жыхар, а [[Гомель]] зьяўляецца другім паводле велічыні горадам у краіне, у ім на 2014 год налічвалася 512 тысячаў чалавек. Іншыя буйныя гарады: [[Магілёў]] (371 тыс.), [[Віцебск]] (363 тыс.), [[Горадня]] (357 тыс.) і [[Берасьце]] (331 тыс.). Да гарадоў, у якіх пражываюць больш за 100 тысячаў чалавек, належаць [[Бабруйск]], [[Баранавічы]], [[Барысаў]], [[Пінск]], [[Ворша]], [[Мазыр]], [[Салігорск]] і [[Наваполацак]]<ref>[http://www.belta.by/ru/all_news/society/Chislennost-naselenija-prevyshaet-100-tys-chelovek-v-14-gorodax-Belarusi_i_674382.html Численность населения превышает 100 тыс. человек в 14 городах Беларуси], [[БЕЛТА]]</ref>. Паводле этнічнага складу пераважаюць [[беларусы]], якія складаюць 83,7% ад агульнай колькасьці насельніцтва Беларусі<ref name="belstat-perapis" />. Наступнымі найбуйнейшымі этнічнымі групамі зьяўляюцца [[расейцы]] (8,3%), [[палякі]] (3,1%) і [[украінцы|ўкраінцы]] (1,7%)<ref name="belstat-perapis" />. Шчыльнасьць насельніцтва складае каля 50 чалавек на квадратны кілямэтар. 70% ад агульнай колькасьці насельніцтва канцэнтруецца ў гарадзкіх раёнах. === Рэлігія === {{Асноўны артыкул|Рэлігія ў Беларусі|Канфэсійная гісторыя Беларусі}} [[Файл:Połacak, Eŭfrasińnia Połackaja. Полацак, Эўфрасіньня Полацкая (1600).jpg|150px|значак|зьлева|[[Эўфрасіньня Полацкая]] — нябесная заступніца Беларусі]] [[Файл:Сафійскі сабор.jpg|значак|300пкс|[[Сафійскі сабор (Полацак)|Полацкі Сафійскі сабор]] (XI ст.) — найстарэйшая [[Хрысьціянства|хрысьціянская]] царква Беларусі]] Паводле ацэнак, 60—70% жыхароў Беларусі лічаць сябе праваслаўнымі, 15—20% — рыма-каталікамі, 5—10% — пратэстантамі, грэка-каталікамі (уніятамі). Праз савецкае змаганьне з рэлігіяй у краіне пашырыўся [[атэізм]]. У старажытнасьці насельніцтва Беларусі было [[Язычніцтва|язычніцкім]]. У Х—ХІ стагодзьдзях пачало пашырацца [[хрысьціянства]]. Адным зь першых місіянэраў быў ісляндзкі вандроўнік [[Торвальд]]<ref>[[Сяргей Тарасаў|Тарасаў С.]] Калі прыйшло на Беларусь хрысціянства // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 4.</ref>. Першая [[Полацкая япархія|хрысьціянская япархія]] зьявілася ў 992 годзе. Гэта была адміністрацыйная адзінка [[Кіеўская мітраполія|Кіеўскай мітраполіі]] [[Канстантынопальскі патрыярхат|Канстантынопальскага патрыярхату]]. У 1387 годзе ў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] зьявілася першае біскупства [[Рымска-каталіцкая царква|Сьвятога Пасаду (Рымска-каталіцкай царквы)]]. У XVI ст. з пачаткам [[Рэфармацыя|Рэфармацыі]] многія адукаваныя жыхары ВКЛ прынялі [[пратэстантызм]]. У 1596 годзе ў выніку [[Берасьцейская унія|Берасьцейскай уніі]] праваслаўныя япіскапы перападпарадкавалі [[Літоўская мітраполія|Літоўскую (Кіеўскую) мітраполію]] Сьвятому Пасаду ў выглядзе [[Уніяцкая царква ў Рэчы Паспалітай|Рускай уніяцкай царквы]]. Тым часам супольнасьці [[Беларускія татары|беларускіх татараў]] і [[Жыды ў Беларусі|жыдоў]] традыцыйна спавядалі адпаведна [[іслам]] і [[юдаізм]]. На канец XVIII ст. каля 70% беларусаў належалі да ўніяцкае (грэцка-каталіцкае) царквы, 15% былі рыма-каталікамі, 7% — юдэямі і толькі 6% — праваслаўнымі [[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод|Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі]] ([[Расейская праваслаўная царква|Маскоўскай царквы]]). У 1839 годзе расейскія ўлады забаранілі ўніяцкую царкву і гвалтоўна далучылі яе паству да Ўрадавага сыноду. З прыходу да ўлады ў 1994 годзе [[Аляксандар Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]] і аднаўленьнем [[Русіфікацыя Беларусі|палітыкі русіфікацыі]] [[Беларускі экзархат|Беларускі экзархат]] [[Расейская праваслаўная царква|Расейскай праваслаўнай царквы]] карыстаецца ў Беларусі значнымі прывілеямі. Актыўна дзее [[Рымска-каталіцкі касьцёл у Беларусі|Рымска-каталіцкі касьцёл]], структуры якога аб’ядноўваюцца ў 4 дыяцэзіі. Агулам паводле зьвестак Касьцёлу ў краіне налічваюцца 1 402 605 вернікаў, большасьць зь якіх прыпадаюць на [[Менска-Магілёўская архідыяцэзія|Менска-Магілёўскую архідыяцэзію]]<ref>[http://catholic.by/2/belarus/dioceses.html Дыяцэзіі], [[Catholic.by]]</ref>. Колькасьць пратэстантаў (розных дэнамінацыяў) ацэньваюць у больш за паўмільёна чалавек. Паводле інфармацыі мусульманскага рэлігійнага аб’яднаньня Беларусі на лістапад 2009 году ў краіне жылі амаль 120 тысячаў [[іслам|мусульманаў]]<ref>[https://web.archive.org/web/20110825222048/http://www.nn.by/index.php?c=ar&i=31566 У Беларусі жывуць 120 тысяч мусульман], [[Наша Ніва]], 16 лістапада 2009 г.</ref>. Таксама ёсьць прадстаўнікі іншых веравызнаньняў: юдэі, стараверы і іншыя. === Мовы === {{Асноўны артыкул|Мовы Беларусі|Беларуская мова}} [[Файл:BelarusianAsHomeLanguage2009-be-x-old.png|міні|300пкс|Беларуская мова як асноўная размоўная мова паводле зьвестак перапісу насельніцтва 2009 году]] [[Беларуская мова]] — нацыянальная мова асноўнага насельніцтва краіны [[беларусы|беларусаў]]. Афіцыйны дзяржаўны статус яна атрымала ў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]], а ў 1918 годзе стала адзінай дзяржаўнай мовай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Аднаўленьне статусу беларускай мовы як адзінай дзяржаўнай адбылося ў 1990 годзе, калі [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь 12-га скліканьня|Вярхоўны Савет БССР 12-га скліканьня]] прыняў Закон аб мовах. Матывацыяй прыняцьця гэтага закону была абарона беларускай мовы, існаваньне якой апынулася пад пагрозай у выніку шматгадовай [[Русіфікацыя Беларусі|ґвалтоўнай палітыкі русіфікацыі]]<ref name="zapr"/>. Статус беларускай мовы як адзінай дзяржаўнай таксама засьведчыла [[Канстытуцыя Беларусі|Канстытуцыя Беларусі 1994 году]], прытым [[расейская мова]] ў ёй вызначаецца як мова міжнацыянальных зносінаў. Гэтыя акты практычна не пагоршылі веданьня [[Расейская мова ў Беларусі|расейскай мовы ў Беларусі]] (згодна з Законам аб мовах «''вывучэньне расейскай мовы ва ўсіх школах Беларусі зьяўляецца абавязковым''»<ref>{{Літаратура/Дзевяноста пяты (2015)|к}} С. 95.</ref>), у той жа час за кошт далучэньня да беларускай мовы ў краіне значна павялічылася колькасьць дзьвюхмоўных людзей<ref name="zapr"/>. У 1995 годзе па ўсталяваньні [[Рэжым Лукашэнкі|аўтарытарнага рэжыму]] [[Аляксандар Лукашэнка]] правёў [[Рэфэрэндум у Беларусі 1995 году|рэфэрэндум]], які супярэчыў Канстытуцыі Беларусі і дзейнаму заканадаўству, адзначаўся парушэньнем законаў і фальсыфікацыяй вынікаў галасаваньня. На падставе афіцыйны агучаных вынікаў рэфэрэндуму Лукашэнка [[дэ-факта]] надаў дзяржаўны статус расейскай мове. Па рэфэрэндуме, нягледзячы на абвешчаную поўную роўнасьць беларускай і расейскай моваў на дзяржаўным узроўні, афіцыйныя асобы (у тым ліку сам Лукашэнка) выступаюць пераважна па-расейску, расейская мова дамінуе ў дзейнасьці большасьці афіцыйных дзяржаўных інстытуцыяў. Адзначаецца бесьперапыннае скарачэньне выкарыстаньня беларускай мовы ў адукацыі. Паводле перапісаў 1999 і 2009 гадоў за 10 гадоў больш чым на 20 адсоткавых пунктаў (з 73% да 53%) зьнізілася доля жыхароў Беларусі, якія вызначылі сваёй [[Родная мова|роднай мовай]] беларускую, на 14 адсоткавых пунктаў (з 37% да 23%) стала менш беларускамоўных<ref>{{Навіна|аўтар=[[Юры Дракахруст|Дракахруст Ю.]]|загаловак=Беларуская нацыя ў люстэрку моўна-этнічных вынікаў перапісу|спасылка=http://www.svaboda.by/articleprintview/2156104.html|выдавец=[[Радыё Свабода]]|дата публікацыі=13 верасьня 2010|дата доступу=10 красавіка 2013}}</ref>. У 1990—2000-х гадох фактычна аформілася існаваньне двух [[правапіс]]аў (шырэй — [[Моўная норма|моўных нормаў]]): [[Беларускі клясычны правапіс|клясычнага беларускага (тарашкевіцы)]] і [[Наркамаўка|наркамаўкі]], якая ўтварылася ў выніку савецкай русіфікацыйнай палітыкі і ва ўмовах [[Расейская акупацыя Беларусі|расейскай акупацыі]] дазваляецца да ўжытку ў Беларусі ў [[Кірыліца|кірылічным альфабэце]]. Замест вяртаньня традыцыйнага [[Лацінка|беларускага лацінскага альфабэту]] [[рэжым Лукашэнкі|расейская акупацыйная адміністрацыя]] часткова (дзеля геаграфічных назваў) выкарыстоўвала [[Інструкцыя па трансьлітарацыі|Інструкцыю па трансьлітарацыі]], створаную на яго аснове, аднак у 2023 годзе яе значна наблізілі да [[Расейская мова|расейскага]] [[Трансьлітарацыя|трансьліту]]. == Адукацыя == {{Асноўны артыкул|Адукацыя ў Беларусі}} [[Файл:BSU Physics Faculty.jpg|значак|300пкс|[[Фізычны факультэт БДУ|Фізычны факультэт]] [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту (БДУ)]]]] Паводле 12-га артыкула Кодэксу Рэспублікі Беларусь «Аб адукацыі» 2011 году, асноўная адукацыя ўлучала 6 узроўняў: дашкольную, агульную сярэднюю, прафэсійна-тэхнічную, сярэднюю спэцыяльную, вышэйшую і пасьляўнівэрсытэцкую. Дадатковая асьвета падзялялася на 2 віды: для дзяцей і моладзі і для дарослых. Адмысловае навучаньне прызначалася для людзей з душэўнымі і цялеснымі парушэньнямі зь іх улікам і для іх выпраўленьня і ажыцьцяўлялася на дашкольным і агульным сярэднім узроўнях. Паводле 19-га артыкула Кодэксу, установы асьветы падзяляліся на 12 відаў: 1) дашкольнай адукацыі, 2) агульнай сярэдняй, 3) прафэсійна-тэхнічнай, 4) сярэдняй спэцыяльнай, 5) [[Вышэйшая навучальная ўстанова|вышэйшай]], 6) спэцыяльнай адукацыі, 7) дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі, 8) дадатковай адукацыі дарослых, 9) выхаваўча-аздараўленчая ўстанова адукацыі, 10) сацыяльна-пэдадагічная, 11) спэцыяльная навучальна-выхаваўчая, 12) спэцыяльная лекавальна-выхаваўчая. 18 ліпеня 2011 году [[Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь]] ухваліла Пастанову № 84 «Аб зацьвярджэньні Палажэньня аб савеце ўстановы адукацыі», паводле якога прадстаўнікі навучэнцаў утваралі 25% яго складу. Паводле 30-га артыкула Кодэксу, налічвалася 10 відаў навучэнцаў: выхаванец, вучань, курсант, [[студэнт]], стажор, магістрант, слухач, [[Асьпірантура|асьпірант]], сушукальнік і дактарант. Паводле 42-га артыкула, стыпэндыі падзяляліся на 8 відаў: навучальная, асьпіранцкая, сацыяльная, прэзыдэнцкая, спэцыяльная, імянная, пэрсанальная і кіраўнічая. У 59-м артыкуле прыдугледжвалася 3 спосабы дамовы на адукацыю: «на платнай аснове», «за кошт сродкаў рэспубліканскага (мясцовага) бюджэту» і «мэтава»<ref name="в">{{Навіна|аўтар=А.Лукашэнка|загаловак=Кодэкс Рэспублікі Беларусь «Аб адукацыі» ад 23 студзеня 2011 году № 243-З|спасылка=http://pravo.by/document/?guid=3871&p0=hk1100243|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь|мова=ru|дата публікацыі=17 студзеня 2014|дата доступу=19 студзеня 2020}}</ref>. На 2016 год 99,7% дарослага насельніцтва Беларусі (старэйшае за 18 гадоў) былі [[Пісьменнасьць|пісьменнымі]]. Ахоп базавай (9 клясаў), агульнай сярэдняй і прафэсійнай асьветай складаў 98% занятага насельніцтва краіны. У больш як 8000 установаў асьветы налічвалася звыш 3 млн навучэнцаў (1/3 насельніцтва) і каля 430 000 выкладнікаў, выхавальнікаў і настаўнікаў (7 навучэнцаў на 1). З 2002/2003 навучальнага году ўвялі 10-бальны парадак адзнакі ведаў замест 5-бальнага<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Школьная і дашкольная адукацыя|спасылка=http://president.gov.by/by/school_by/|выдавец=Прэс-служба прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2016|дата доступу=19 студзеня 2020}}</ref>. Агульная сярэдняя асьвета ўлучала 3 прыступкі: 1) пачатковая (1—4 клясы); 2) базавая (5—9 клясы); 3) сярэдняя (10—11 клясы). Абедзьве дзяржаўныя мовы (беларуская і расейская) зьяўляліся абавязкоымі для вывучэньня разам з адной замежнай. З 2015/2016 нав. г. на 3-й ступені агульнай сярэдняй асьветы (10—11 клясы) увялі профільнае навучаньне. У выніку з 1 верасьня 2015 г. у 1118 установах агульнай сярэдняй асьветы (36,8%) адчынілі 10-я профільныя клясы. Каля 29 000 вучняў 10-х клясаў (1/3) сталі вывучаць навучальныя прадметы на павышаным узроўні. У 2015/2016 навучальным годзе 958,8 тыс. вучняў навучаліся ў 3038 школах, у тым ліку ў 212 [[гімназія]]х (7%) і 29 агульнаадукацыйных ліцэях (1%) з асвойваньнем навучальнай праграмы на павышаным узроўні. Залічэньне ў [[ВНУ Беларусі]] ажыцьцяўлялі па конкурсе на аснове вынікаў [[Цэнтралізаванае тэставаньне|цэнтралізаванага тэставаньня]]. Існавала 5 відаў ВНУ: клясычны [[Унівэрсытэт|ўнівэрсытэт]], профільны ўнівэрсытэт, акадэмія, інстытут і вышэйшы каледж. У траўні 2015 году ўрад Беларусі стаў удзельнікам [[Балёнскі працэс|Балёнскага працэсу]] ў выглядзе Эўрапейскай прасторы вышэйшай адукацыі паводле Лісабонскага пагадненьня 1997 году «Аб прызнаньні кваліфікацыяў датычна вышэйшай адукацыі ў Эўрапейскім рэгіёне». На 2020 год у Беларусі налічалася 51 ВНУ<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Адукацыя ў Беларусі|спасылка=http://www.belarus.by/by/about-belarus/education?_print=1|выдавец=Belarus.by|дата публікацыі=2017|дата доступу=19 студзеня 2020}}</ref>. У 2013/2014 нав.годзе было 430 тыс. студэнтаў. 85% моладзі атрымлівалі вышэйшую асьвету. 1,5% студэнтаў складалі магістранты<ref>{{Артыкул|аўтар=Мікалай Анішчук.|загаловак=Прымусовыя людзі не прыдатныя да рэформаў|спасылка=http://novychas.by/hramadstva/prymusovyja_liudzi_nie_prydatn|выданьне=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|тып=газэта|год=25 ліпеня 2014|нумар=[http://novychas.by/pdf/nch_2014_29.pdf 29 (398)]|старонкі=4|issn=2218-2244}}</ref>. У 2014/2015 нав.г. студэнты складалі 4% насельніцтва Беларусі, што было 4-м паказьнікам сярод краінаў сьвету. Палова студэнтаў атрымлівала вышэйшую асьвету завочна. У дзяржаўных ВНУ 53% студэнтаў навучаліся платна, 34% — за кошт бюджэтных сродкаў з наступнай 2-гадовай адпрацоўкай па разьмеркаваньні, 13% — праходзілі мэтавую падрыхтоўку за кошт сродкаў прадпрыемстваў-наймальнікаў, што прадугледжвала ў наступным больш працяглую адпрацоўку. Студэнты пераважна вывучалі [[зносіны]], [[права]], эканоміку і арганізацыю вытворчасьці ([[мэнэджмэнт]]). Да 95% студэнтаў прыватных ВНУ атрымлівалі грамадзка-гаспадарчую асьвету. ВНУ Беларусі рыхтавалі на 1-й ступені навучаньня ([[бакаляўр]]) па 382 спэцыяльнасьцях, па 2-й ступені (магістар) — па 331 спэцыяльнасьці<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Нікалаева.|загаловак=Балёнскі працэс: набыць новае і не страціць найлепшае|спасылка=http://zviazda.by/be/news/20150512/1431378926-balonski-praces-nabyc-novae-i-ne-stracic-naylepshae|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=12 траўня 2015|нумар=[http://zviazda.by/be/number/87-27945 87 (27945)]|старонкі=[http://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2015/05/ZV_20150512_05.pdf 5]|issn=1990-763x}}</ref>. Паводле 90-га артыкула Кодэксу «Аб адукацыі», «пры атрыманьні прафэсійна-тэхнічнай, сярэдняй спэцыяльнай і вышэйшай адукацыі вывучэньне беларускай мовы навучэнцамі … зьяўляецца абавязковым»<ref name="в"/>. Аднак прынамсі з 2006 году ўсе 43 дзяржаўныя і 9 прыватных ВНУ Беларусі былі расейскамоўнымі<ref>{{Кніга|аўтар=[[Станіслаў Суднік]], [[Тацяна Вабішчэвіч]].|частка=|загаловак=Летапіс дзейнасьці грамадзкага аб'яднаньня «Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны». 1989-2009|арыгінал=|спасылка=http://www.tbm-mova.by/files/blocks/летапіс%20тбм%202009.pdf|адказны=рэд. [[Алег Трусаў]]|выданьне=|месца=[[Ліда]]|выдавецтва=[[Наша слова]]|год=2009|том=|старонкі=110|старонак=164|сэрыя=|isbn=|наклад=299}}</ref>, акрамя беларускамоўнага патоку [[Гістарычны факультэт БДУ|гістарычнага факультэту БДУ]], дзе навучалася 0,1% студэнтаў краіны. У 2016/2017 нав.годзе па-беларуску навучалася 13,3% (128 600) школьнікаў<ref>{{Навіна|аўтар=Ягор Марціновіч|загаловак=Моўная катастрофа|спасылка=https://m.nn.by/articles/191559/|выдавец=Газэта «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=31 траўня 2017|дата доступу=19 студзеня 2020}}</ref>. == Ахова здароўя == {{Асноўны артыкул|Ахова здароўя ў Беларусі}} На канец 2016 году ў Беларусі было 41 517 занятых [[лекар]]аў (0,4% насельніцтва) і 125 849 [[Мэдычная сястра|мэдычных сясьцёр]] (3:1 да лекараў). Налічвалася 636 [[лякарня]]ў на 80 278 месцаў (0,8% насельніцтва), якія падзялялі на 5 відаў ложкаў: 1) тэрапэўтычныя — 28,8% (23 094), 2) [[Хірургія|хірургічныя]] — 20,3% (16 309), 3) дзіцячыя — 9,8% (7887), 4) радзільныя — 6,5% (5225), 5) гінэкалягічныя — 4,7%% (3798). Працавала 2 311 [[Паліклініка|паліклінік]] для дарослых, зь іх 97 дыспансэраў, а таксама 408 дзіцячых паліклінік. Дзеяла 2099 фэльчарска-акушэрскіх і 836 фэльчарскіх пунктаў, 142 жаночых кансультацыяў. За 2016 год лекары правялі 133,613 млн прыёмаў, што склала па 14 прыёмаў на жыхара. У Беларусі прынялі 116 935 [[Роды|родаў]], якія склалі 5,17% ад ліку плодных жанчынаў (у веку ад 15 да 49 гадоў). Таксама ўчынілі 27 467 спаронаў, што склалі 23,5% ад родаў. Сярод 7 911 002 (83,3% ад насельніцтва) улічаных выпадкаў захворваньняў 41,8% (3 306 201) выявілі ў дзяцей да 18 гадоў. У сярэднім на дзіця прыпала 1,8 хваробы за год. На хваробы органаў дыханьня прыпала звыш 52% (4 113 931) захваральнасьці насельніцтва. Пагатоў сярод дзяцей такія хваробы склалі 75,2% (2 487 546) выпадкаў. Таксама на [[Вострая рэсьпіраторная інфэкцыя|інфэкцыі дыхальных шляхоў]] прыпала 3 324 873 выпадкі — 35% ад усяго насельніцтва, і 121% ад ліку дзяцей (2 227 432). За год налічылі 2 286 497 выпадкаў часовай непрацаздольнасьці праз хваробу, што склала 75% ад занятых. Зь іх на хваробы органаў дыханьня прыпала 45,7% выпадкаў. Агульная працягласьць непрацаздольнасьці праз хваробу склала 26 043 593 дзён або 11,4 дня ў сярэднім<ref>{{Навіна|аўтар=Жанна Васілеўская|загаловак=Сетка, кадры арганізацыяў аховы здароўя і захваральнасьць насельніцтва ў Рэспубліцы Беларусь за 2016 год|спасылка=https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/051/0518bbdb986950b3230dfc21e8e63c3f.zip|выдавец=Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь|мова=ru|дата публікацыі=17 красавіка 2017|дата доступу=21 студзеня 2020}}</ref>. На 2020 год [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]] ўлучала Аддзяленьне мэдычных навук, што налічвала 3 навукова-дасьледчыя ўстановы: УП «[[Інстытут біяхіміі біялягічна актыўных злучэньняў]]» у Горадні, «[[Інстытут радыябіялёгіі]]» ў Гомелі і «[[Інстытут фізыялёгіі]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аддзяленьне мэдычных навук|спасылка=http://nasb.gov.by/bel/about/otdeleniya-nauk/medical.php|выдавец=[[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]]|дата публікацыі=2020|дата доступу=21 студзеня 2020}}</ref>. [[Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь]] мела ў падпарадкаваньні 16 навукова-практычных цэнтраў: 1) [[Анкалёгія|анкалёгіі]] і мэдычнай радыялёгіі ([[Лясны (Менская вобласьць)|Лясны пасёлак]], Менскі раён), 2) [[Гігіена|гігіены]], 3) дзіцячай анкалёгіі (в. [[Бараўляны (Менскі раён)|Бараўляны]], Менскі раён), 4) дзіцячай хірургіі, 5) «[[Кардыялёгія]]», 6) «Маці і дзіця», 7) мэдычнай экспэртызы і рэабілітацыі (пас. [[Гарадзішча (Калодзішчанскі сельсавет)|Гарадзішча]], Менскі раён), 8) мэдычных тэхналёгіяў, 9) нэўралёгіі і [[Нэўрахірургія|нэўрахірургіі]], 10) отарыналярынгалёгіі, 11) псыхічнага здароўя, 12) [[Пульманалёгія|пульманалёгіі]] і фтызіятрыі, 13) радыяцыйнай мэдыцыны і экалёгіі чалавека, 14) [[Трансфузіялёгія|трансфузіялёгіі]] і мэдычных біятэхналёгіяў, 15) [[Траўматалёгія|траўматалёгіі]] і артапэдыі, 16) [[Эпідэміялёгія|эпідэміялёгіі]] і мікрабіялёгіі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Падведамасныя арганізацыі|спасылка=http://minzdrav.gov.by/ministerstvo/struktura/podvedomstvennye-organizatsii.php|выдавец=[[Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь]]|дата публікацыі=2020|дата доступу=21 студзеня 2020}}</ref>. == Культура == {{Асноўны артыкул|Культура Беларусі}} Беларуская культура налічвае тысячы гадоў гісторыі. Яе адметнасьць — сынтэз старажытных мясцовых традыцыяў з заходнімі (каталіцкімі) і ўсходнімі (праваслаўнымі) уплывамі, вынікамі чаго стала зьяўленьне ўнікальных архітэктурных, музычных і літаратурных твораў. Вялікія страты беларуская культура спазнала ў выніку [[Савецкія рэпрэсіі ў Беларусі|савецкіх рэпрэсіяў]], калі большасьць вядомых беларускіх інтэлектуалаў і прыхільнікаў [[Беларускае нацыянальнае адраджэньне|нацыянальнага адраджэньня]] маральна або фізычна зьнішчылі<ref>Tereshkovich P., Valliere R. The Belarusian Road to Modernity // International Journal of Sociology. Belarus: Between the East and the West. Vol. 31 (3), 2001. P. 78—89.</ref>. === Літаратура === {{Асноўны артыкул|Беларуская літаратура}} [[Файл:Francišak Skaryna.jpg|значак|150px|зьлева|[[Францішак Скарына]] — беларускі першадрукар]] [[Файл:Jan Łucevič (Janka Kupała), Kanstantyn Mickievič (Jakub Kołas). Ян Луцэвіч (Янка Купала), Канстантын Міцкевіч (Якуб Колас) (1920-29).jpg|значак|300px|Клясыкі беларускай літаратуры [[Янка Купала|Янка Купала (Ян Луцэвіч)]] і [[Якуб Колас|Якуб Колас (Канстантын Міцкевіч)]]]] Літаратура стагодзьдзямі адыгрывала важную ролю ў культуры Беларусі. [[Беларуская літаратура]] бярэ свой пачатак ад рэлігійных тэкстаў XI стагодзьдзя. У XII стагодзьдзі працаваў вядомы рэлігійны дзяяч [[Кірыла Тураўскі]]<ref>[http://www.belarusguide.com/culture1/literature/Old_Poetry.html Old Belarusian Poetry], Virtual Guide to Belarus</ref>. У XVI стагодзьдзі ўраджэнец Полацку [[Францішак Скарына]] пераклаў [[Біблія|Біблію]] на [[беларуская мова|беларускую рэдакцыю]] [[Царкоўнаславянская мова|царкоўнаславянскай мовы]] і апублікаваў яе ў [[Прага|Празе]] і [[Вільня|Вільні]] паміж 1517 і 1525 гадамі як першую друкаваную кнігу ў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] (Беларусі) і ва [[Усходняя Эўропа|Ўсходняй Эўропе]]<ref>[http://www.belhistory.com/skaryna.shtml Францішак Скарына], Беларусі гістарычны партал</ref>. Сучасная эпоха беларускай літаратуры пачалася ў канцы XIX стагодзьдзя. Найбольш вядомыя пісьменьнікі і паэты Беларусі — [[Мікола Гусоўскі]], [[Сымон Будны]], [[Андрэй Рымша]], [[Васіль Цяпінскі]] (XVI стагодзьдзе); [[Лаўрэнці Зізані]], [[Сьпірыдон Собаль]], [[Сімяон Полацкі]] (XVII стагодзьзе); [[Ян Баршчэўскі]], [[Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч]], [[Францішак Багушэвіч]], [[Ядвігін Ш.]] (XIX стагодзьдзе); [[Алаіза Пашкевіч]], [[Максім Багдановіч]], [[Янка Купала]], [[Зьмітрок Бядуля]], [[Кузьма Чорны]], [[Якуб Колас]], [[Міхась Лынькоў]], [[Аркадзь Куляшоў]], [[Ларыса Геніюш]], [[Уладзімер Караткевіч]], [[Пятрусь Броўка]], [[Максім Танк]], [[Янка Маўр]], [[Іван Мележ]], [[Андрэй Макаёнак]], [[Кандрат Крапіва]], [[Зоська Верас]], [[Пімен Панчанка]], [[Максім Танк]], [[Васіль Быкаў]], [[Іван Шамякін]], [[Анатоль Сыс]], [[Янка Брыль]], [[Рыгор Барадулін]], [[Ніл Гілевіч]], [[Вольга Іпатава]] (XX—XXI стагодзьдзі). Працэсы [[Палянізацыя|палянізацыі]] і [[Русіфікацыя|русіфікацыі]] прычыніліся да таго, што многія пісьменьнікі і паэты, якія мелі беларускае паходжаньне і жылі ў межах [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнаграфічнай Беларусі]], стваралі свае творы па-польску або па-расейску ([[Адам Міцкевіч]], [[Уладзіслаў Сыракомля]], [[Тамаш Зан]], [[Сьвятлана Алексіевіч]] і інш.). === Архітэктура === {{Асноўны артыкул|Архітэктура Беларусі}} [[Файл:Hłybokaje, Bieraźviečča, Bazylanski. Глыбокае, Беразьвечча, Базылянскі (A. Visłocki, 1930).jpg|значак|150px|зьлева|[[Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла і манастыр базылянаў (Беразьвечча)|Беразьвецкая царква]], узор [[Віленскае барока|віленскага барока]], [[Сьпіс помнікаў гісторыі і архітэктуры Беларусі, зруйнаваных уладамі СССР|зьнішчаная за саветамі]]]] [[Файл:Belarus Mir Mir Castle Complex 8101 2085.jpg|значак|300пкс|[[Мірскі замак]], аб’ект [[Сусьветная спадчына ЮНЭСКО|Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО]]]] Архітэктура Беларусі вызначаецца разнастайнасьцю — найперш праз гістарычныя зьмены геапалітычнага стану краіны. Тут можна знайсьці ўзоры [[Традыцыйная беларуская драўляная архітэктура|традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры]], будынкі [[Раманскі стыль|раманскага стылю]] і [[Готыка|готыкі]], [[барока]] і [[клясыцызм]]у, [[мадэрн]]у і [[Эклектыка (архітэктура)|эклектыкі]]. Гісторыя мураванай архітэктуры Беларусі пачалася з часоў прыняцьця хрысьціянства, калі пад [[Бізантыйская імпэрыя|бізантыйскім]] уплывам тут збудавалі першыя цэрквы ([[Сафійскі сабор (Полацак)|Полацкі Сафійскі сабор]], [[Царква Сьвятых Барыса і Глеба (Горадня)|Калоская царква ў Горадні]] і інш.). У XIV стагодзьдзі пачалося будаваньне замкаў ([[Лідзкі замак|Лідзкі]], [[Крэўскі замак|Крэўскі]], [[Стары замак (Горадня)|Гарадзенскі]] і інш.), у XVI ст. — цэркваў-фартэцыяў ([[Царква Сьвятога Міхала Арханёла (Сынковічы)|Сынковіцкая]], [[Царква Раства Багародзіцы (Мураванка)|Маламажэйкаўская]] і інш.). Тады ж сфармавалася самабытная [[Гатычная архітэктура ВКЛ|гатычная архітэктура Вялікага Княства Літоўскага (беларуская готыка)]], адметнасьцю якой ёсьць спалучэньне чырвонай цаглянай муроўкі зь белымі атынкаванымі нішамі<ref name="viacorka">[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]] «Кроў лягла чырвонай паласой» // З гісторыяй на «Вы»: Публіцыстычныя артыкулы. — Менск: Беларусь, 1991. С. 355—369.</ref>. У другой палове XVI стагодзьдзя ў Нясьвіжы паўстаў другі ў Эўропе твор архітэктуры стылю барока — [[Фарны касьцёл (Нясьвіж)|Фарны касьцёл]]. Менавіта ў гэтым стылі выявіўся найбольшы ўнёсак беларусаў у агульнаэўрапейскае мастацтва праз самабытную архітэктуру [[Віленскае барока|віленскага]]<ref name="bielarus-vkl-293">{{Літаратура/Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае (2012)|к}} С. 293.</ref> і [[Магілёўскае барока|магілёўскага]] барока<ref>Якімовіч Ю. Магілёўская школа дойлідства // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 248.</ref>. Значныя страты архітэктурная спадчына Беларусі спазнала праз шматлікія войны, аднак найбольшую шкоду ўчыніла [[Сьпіс помнікаў гісторыі і архітэктуры Беларусі, зруйнаваных уладамі СССР|палітыка савецкіх уладаў з руйнаваньня помнікаў архітэктуры]]. === Музыка і тэатар === {{Асноўны артыкул|Музыка Беларусі|Тэатар Беларусі}} [[Файл:Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатар опэры і балету г. Менск 2.jpg|міні|300пкс|[[Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатар опэры і балету|Тэатар опэры і балету]] ў Менску]] Музыка ў Беларусі ў значнай ступені выяўляецца багатымі народнымі традыцыямі і рэлігійнымі ўплывамі. Народную музычную традыцыю краіны можна прасачыць да часоў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. У XIX стагодзьдзі кампазытар [[Станіслаў Манюшка]] стварыў у Менску свае сусьветна вядомыя опэры, у тым ліку «[[Сялянка (опэра)|Сялянку]]» ў супрацы зь беларускім паэтам [[Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч|Вінцэнтам Дуніным-Марцінкевічам]]. У канцы XIX стагодзьдзя асноўныя беларускія гарады ўжо мелі ўласныя опэрныя і балетныя калектывы. Па [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] музыка [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларускай ССР]] засяродзілася на тэме цяжкасьці лёсу беларускага народу або ўслаўленьня памяці ўдзельнікаў вайны. У гэты час [[Анатоль Багатыроў]], стваральнік опэры «[[У пушчах Палесься]]», быў адным з найбольш яскравых прадстаўнікоў сярод беларускіх кампазытараў<ref>[http://www.belarusguide.com/culture1/music/Belarusian_composers_&_classical_music.htm Classical Music of Belarus], BelarusGuide.com</ref>. Сучаснае музычнае мастацтва Беларусі імкнецца захаваць нацыянальныя традыцыі, адначасна разьвіваючы папулярныя ў сьвеце стылі і кірункі. Творы беларускіх кампазытараў, сусьветнай клясычнай і эстраднай музыкі гучаць у выкананьні як прафэсійных, гэтак і самадзейных музыкаў. === Кухня === {{Асноўны артыкул|Беларуская кухня}} [[Файл:Potato pancakes.jpg|міні|300пкс|[[Дранікі]], адна з найбольш вядомых страваў беларускай кухні]] [[Беларуская кухня]] фармавалася на аснове страваў і прыёмах гатаваньня агульных для ўсіх славянскіх і іншых індаэўрапейскіх народаў, у тым ліку балцкіх і германскіх. У мінулым у рацыёне насельніцтва Беларусі пераважалі [[Пост|посныя]] стравы з [[збожжа]], бабовых культур, [[Гародніна|агародніны]], [[Малако|малака]] і малочных прадуктаў, насеньня [[лён]]у, а таксама прадуктаў [[зьбіральніцтва]], як то [[грыбы|грыбоў]], [[ягада]]ў, [[Садавіна|садавіны]] і [[мёд]]у. Традыцыйная беларуская кухня вельмі блізкая да [[летувіская кухня|летувіскай]]. У XIII—XIX стагодзьдзяў на яе фармаваньне, асабліва ў прывілеяваных клясаў, значна ўплывалі [[польская кухня|польская]] і [[нямецкая кухня|нямецкая кухні]], а таксама кухні нацыянальных меншасьцяў, як то [[габрэйская кухня|габрэйская]] і [[татарская кухня|татарская кухні]]. З XIX стагодзьдзя найбольшы ўплыў адзначаецца з боку [[расейская кухня|расейскай кухні]]<ref>{{Кніга|аўтар=[[Алесь Белы|Белы А.]]|частка=[http://prastora.by/knihi/biely-alies-nasa-strava-sapraudnaia-bielaruskaia-kuchnia Прадмова]|загаловак=Наша страва|арыгінал=|спасылка=https://lohvinau.by/product/наша-страва-сапраўдная-беларуская-ку/|адказны=|выданьне=2-е выд|месца=Менск|выдавецтва=[[Логвінаў]]|год=2010|том=|старонкі=|старонак=288|сэрыя=Кнігарня «Наша Ніва»|isbn=978-985-6901-72-3|наклад=}}</ref>. У пачатку XXI стагодзьдзя ў сталіцы і абласных цэнтрах набылі пашырэньне хуткія страўні замежнай кухні. На 2020 год у Менску прынамсі 53 страўні прапаноўвалі беларускую кухню<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Усе рэстараны Менска, што дастаўляюць беларускую кухню (53)|спасылка=https://www.menu.by/by/minsk/delivery/restaurant/type/belarusian.html?status=all&sort=default|выдавец=ТАА «Мэнюбай»|дата публікацыі=2020|дата доступу=16 студзеня 2020}}</ref>. Іншымі 10 найбольш пашыранымі напрамкамі сярод страўняў сталіцы былі: [[шавэрма]] — прынамсі 77 страўняў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Усе рэстараны Менска, што дастаўляюць шавэрму (77)|спасылка=https://www.menu.by/by/minsk/delivery/restaurant/type/shawarma.html?status=all&sort=default|выдавец=ТАА «Мэнюбай»|дата публікацыі=2020|дата доступу=16 студзеня 2020}}</ref>, [[эўрапейская кухня]] — 70 страўняў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Усе рэстараны Менска, што дастаўляюць эўрапейскую кухню (70)|спасылка=https://www.menu.by/by/minsk/delivery/restaurant/type/european.html?status=all&sort=default|выдавец=ТАА «Мэнюбай»|дата публікацыі=2020|дата доступу=16 студзеня 2020}}</ref>, [[піца]], [[бургер]]ы і [[сэндвіч]]ы — па 69 страўняў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Усе рэстараны Менска, што дастаўляюць піцу (69)|спасылка=https://www.menu.by/by/minsk/delivery/restaurant/type/pizza.html?status=all&sort=default|выдавец=ТАА «Мэнюбай»|дата публікацыі=2020|дата доступу=16 студзеня 2020}}</ref><ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Усе рэстараны Менска, што дастаўляюць бургеры і сэндвічы (69)|спасылка=https://www.menu.by/by/minsk/delivery/restaurant/type/burger-and-sandwich.html?status=all&sort=default|выдавец=ТАА «Мэнюбай»|дата публікацыі=2020|дата доступу=16 студзеня 2020}}</ref>, [[дранікі]] і [[бліны]] — 43<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Усе рэстараны Менска, што дастаўляюць дранікі і бліны (43)|спасылка=https://www.menu.by/by/minsk/delivery/restaurant/type/draniki-pancake.html?status=all&sort=default|выдавец=ТАА «Мэнюбай»|дата публікацыі=2020|дата доступу=16 студзеня 2020}}</ref>, [[азіяцкая кухня]] — 40<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Усе рэстараны Менска, што дастаўляюць азіяцкую кухню (40)|спасылка=https://www.menu.by/by/minsk/delivery/restaurant/type/asian.html?status=all&sort=default|выдавец=ТАА «Мэнюбай»|дата публікацыі=2020|дата доступу=16 студзеня 2020}}</ref>, [[шашлык]], [[грыль]] і [[кебаб]] — 36<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Усе рэстараны Менска, што дастаўляюць шашлык, грыль і кебаб (36)|спасылка=https://www.menu.by/by/minsk/delivery/restaurant/type/bbq-grill-kebab.html?status=all&sort=default|выдавец=ТАА «Мэнюбай»|дата публікацыі=2020|дата доступу=16 студзеня 2020}}</ref>, [[італьянская кухня]] — 32<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Усе рэстараны Менска, што дастаўляюць італьянскую кухню (32)|спасылка=https://www.menu.by/by/minsk/delivery/restaurant/type/italian.html?status=all&sort=default|выдавец=ТАА «Мэнюбай»|дата публікацыі=2020|дата доступу=16 студзеня 2020}}</ref>, [[паста]] — 30<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Усе рэстараны Менска, што дастаўляюць пасту (30)|спасылка=https://www.menu.by/by/minsk/delivery/restaurant/type/pasta.html?status=all&sort=default|выдавец=ТАА «Мэнюбай»|дата публікацыі=2020|дата доступу=16 студзеня 2020}}</ref> і [[сушы]] — 26<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Усе рэстараны Менска, што дастаўляюць сушы (26)|спасылка=https://www.menu.by/by/minsk/delivery/restaurant/type/sushi.html?status=all&sort=default|выдавец=ТАА «Мэнюбай»|дата публікацыі=2020|дата доступу=16 студзеня 2020}}</ref>. == Эканоміка == {{Асноўны артыкул|Эканоміка Беларусі}} [[Файл:Tree map export 2009 Belarus.jpeg|міні|300пкс|Графічнае адлюстраваньне асноўных экспартных пазыцыяў Беларусі на 2009 год]] [[Файл:GDP_per_capita_development_of_Belarus.svg|міні|300пкс|Рост СУП у 1973–2018 гг.]] Беларуская эканоміка не рэфармуецца ў бок рынкавай. З савецкіх часоў дзяржаве дагэтуль належыць паноўная роля ў эканоміцы. Прадпрыемствы, збудаваныя за савецкім часам, моцна залежаць ад паставак сыравіны з [[Расея|Расеі]]. [[Сельская гаспадарка Беларусі]] дагэтуль складаецца пераважна з [[калгас]]аў. Эканамічна Беларусь арыентуецца на інтэграцыю на постсавецкай прасторы. Апроч нагрузкі, зьвязанай з [[інфляцыя]]й, бізнэс у Беларусі мусіць цярпець ціск з боку дзяржаўнае ўлады, увядзеньне ўсё большых абмежаваньняў дзейнасьці. Многія прыбытковыя прадпрыемствы, прыватызаваныя ў пачатку 1990-х гадоў, [[рэжым Лукашэнкі]] нацыяналізаваў назад або ўзяў пад кантроль [[Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|сваёй адміністрацыі]]. Пры гэтым Беларусь, паводле ацэнак [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацыяў|ААН]], мае найвышэйшы ўзровень жыцьця ў СНД. У 2018 годзе намінальны налічаны сярэднемесячны заробак вырас на 18,1% (+12,6 з улікам зьняцэньваньня) да 971,4 рубля ($465,07)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Лік і заработная плата работнікаў, затраты арганізацыяў Рэспублікі Беларусь на працоўную сілу ў 2018 годзе (c. 4)|спасылка=https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/844/8444d474777fed5cfb71521f4ee41c34.pdf|выдавец=[[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]|мова=ru|дата публікацыі=24 траўня 2019|дата доступу=14 студзеня 2020}}</ref>. Беларусь ёсьць важнай транзытнай краінай паміж Цэнтральнай Эўропай і [[Расея]]й. 50% расейскае нафты і 25% прыроднага газу, якія імпартуюцца на захад, ідуць празь Беларусь. Для Расеі Беларусь разам зь [[Летува|Летувой]] — асноўны шлях, што спалучае яе з [[экскляў|эксклявам]] [[Калінінградзкая вобласьць|Калінінградзкай вобласьцю]]. Беларусь уваходзіць у г. зв. «[[Саюзная дзяржава Беларусі і Расеі|Саюзную дзяржаву Беларусі і Расеі]]», а таксама ў [[Эўразійскі эканамічны зьвяз]]. У 2018 годзе адмоўнае сальда аплатнага балянсу Беларусі па рахунку бягучых апэрацыяў у замежным гандлі скарацілася да -$34,4 млн. Найбольшым гандлёвым партнэрам Беларусі была Расея, на якую прыпала 38,3% вывазу і 58,8% увозу тавараў. На 28 краінаў [[Эўразьвяз]]у прыпала 30% вывазу і 18,6% увозу. Сярод асобных краінаў 2-е месца паводле вывазу займала [[Украіна|Ўкраіна]] — 12%, а паводле ўвозу [[Кітай]] — 8,2%. Замежны гандаль [[паслуга]]мі вырас на 11,6% да $14,212 млрд і забясьпечыў дадатнае сальда ў памеры $3,423 млрд. У экспарце паслугаў большасьць складалі: [[Шляхі зносін Беларусі|перавозкі]] — 44,4%, у тым ліку 36,6% грузавыя; кампутарныя ([[Беларускі парк высокіх тэхналёгіяў]]) — 18% ($1,586 млрд); падарожжы для іншаземцаў — 10%; будаўнічыя — 9,4%<ref>{{Кніга|аўтар=|частка=|загаловак=Зьнешні гандаль Рэспублікі Беларусь: статыстычны зборнік|арыгінал=Внешняя торговля Республики Беларусь: статистический сборник|спасылка=https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/7a0/7a00fbcc7c4ba0b529e873d099e6afab.pdf|адказны=гал.рэд. Іна Мядзьведзева|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=Нацстаткам Беларусі|год=2019|том=|старонкі=15, 19, 46, 207-211|старонак=212|сэрыя=|isbn=978-985-7184-78-1|наклад=}}</ref>. === Фінансы === [[Сукупны ўнутраны прадукт]] у 2014 годзе склаў больш за 75 мільярдаў даляраў, адпаведна каля 8 тысячаў даляраў на душу насельніцтва, што зьяўляецца гістарычным рэкордам у адносінах да каляндарнага году. Прырост СУП у 2014 годзе склаў 3,35%, а ў параўнаньні з паказчыкам 2012 году вырас ажно на 18,6%. Рэальны рост СУП з улікам інфляцыі склаў 1,6%<ref>[https://web.archive.org/web/20150712052225/http://bdg.by/news/economics/32547.html ВВП Беларуси в 2014 году — инфографика]. // Дзелавая газэта</ref>. Гадавая рублёвая [[інфляцыя]] ў 2014 годзе, якую можна вылічыць пры падліку СУП, склала 18,0%. У 2015 годзе СУП Беларусі зьменшыўся ў сувязі з падзеньнем гэтага паказчыку ў Расеі, асноўным гандлёвым партнэрам, што было выклікана зьмяншэньнем цэнаў на [[нафта|нафту]] і санкцыямі Эўразьвязу ў адносінах да Расеі. Сукупны вонкавы абавязак Беларусі на 1 студзеня 2015 году склаў 12,6 млрд [[Амэрыканскі даляр|даляраў ЗША]], пры гэтым нутраны дзяржаўны абавязак склаў 48,4 трлн рублёў, павялічыўшыся за год на 12,7 трлн рублёў ці 35,5%<ref>[http://www.minfin.gov.by/public_debt/pressreleases/d4ab11da7fc8023e.html Государственный долг на 1 января 2015 г], [[Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь]]</ref>. 2 студзеня 2009 году адбылася [[дэвальвацыя беларускага рубля]], калі [[Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь]] усталяваў курс рубля адносна даляра ЗША на ўзроўні 2650 адзінак, за дзень дагэтуль курс быў роўны 2200 рублёў за даляр. Такім чынам, дэвальвацыя за адзіны дзень склала 20%. Да канца лютага рубель яшчэ некалькі страціў адносна даляра і каштаваў ужо 2850 рублёў<ref>[https://web.archive.org/web/20150629005559/http://news.tut.by/economics/307686.html История падения рубля на территории Беларуси. До наших дней]. Tut.by</ref>. [[Фінансавы крызіс у Беларусі 2011 году]] прывёў да паўторнай дэвальвацыі, бо перад [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2010 году|прэзыдэнцкімі выбарамі 2010 году]] ў Беларусі даволі хуткімі тэмпамі расьлі заработкі. У сувязі зь незабясьпечанасьцю рублёвай масы таварамі і паслугамі пачалі павялічвацца тэмпы скарачэньня залатавалютных рэзэрваў, гэтак у сьнежні 2010 году зьніжэньне адбылося на 11,8% (674,7 млн даляраў), за студзень рэзэрвы скараціліся ўжо на 13,7%. Акрамя таго, краіна ўжо доўгі час мела адмоўны зьнешнегандлёвы балянс. У лютым урад выказаўся за крэдытнае падсілкаваньне бюджэту ў памеры 2 млрд даляраў. Адпаведная заяўка была адпраўленая на адрас [[Антыкрызісны фонд ЭўраАзЭС|Антыкрызіснага фонду ЭўраАзЭС]]. Аднак ужо ў сакавіку Нацбанк спыніў продаж валюты камэрцыйным банкам для пунктаў абмену валюты, шэраг камэрцыйных банкаў абмежаваў валютныя апэрацыі па плястыкавых картках і выдачу крэдытаў у беларускіх рублях. У канцы месяца валюту ўжо амаль немагчыма было купіць, акрамя таго назіралася масавае скарачэньне дэпазытаў як у нацыянальнай, гэтак і ў замежнай валюце. У выніку такой сытуацыі продаж замежнай валюты перайшоў у цень, праз што адначасова ўтварыліся некалькі курсаў валюты<ref>[http://charter97.org/ru/news/2011/5/24/38868/ Девальвация. Хроника пикирующего рубля]. [[Хартыя’97]]</ref>. У выніку крызісу ўсталяваны Нацбанкам курс даляра за 2011 год вырас з 3000 да 8500 беларускіх рублёў, сукупная дэвальвацыя толькі за дзесяць месяцаў склала 189%. 1 ліпеня 2016 году Нацбанк Беларусі правёў [[Дэнамінацыі ў Беларусі|дэнамінацыю беларускага рубля]] 10 000 : 1. === Прамысловасьць === {{Асноўны артыкул|Прамысловасьць Беларусі}} У 2018 годзе 5 найбольшымі галінамі апрацоўчай прамысловасьці Беларусі былі: [[Харчовая прамысловасьць|харчовая]] — 22,8% усёй прамысловай вытворчасьці, [[нафтаперапрацоўка]] — 15,6%, [[Хімічная прамысловасьць|хімічная]] — 9,3%, [[машынабудаваньне]] — 7,2% і [[мэталюргія]] — 6,7%<ref>{{Кніга|аўтар=|частка=2.6. Аб'ём прамысловай вытворчасьці паводле відаў гаспадарчай дзейнасьці|загаловак=Прамысловасьць Рэспублікі Беларусь, 2019: статыстычны зборнік|арыгінал=Промышленность Республики Беларусь: статистический сборник|спасылка=https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/885/885bdb65fe7077005c7c47d2748bfad0.pdf|адказны=гал.рэд. [[Іна Мядзьведзева]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]|год=2019|том=|старонкі=31-33|старонак=199|сэрыя=|isbn=978-985-7184-73-6|наклад=42}}</ref>. У 10-ку групаў асноўных тавараў, якія пастаўлялі за мяжу, уваходзілі: нафтапрадукты (11,9 млн тонаў) — $6986,9 млн («[[Нафтан (завод)|Нафтан]]» і «[[Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод|Мазырскі НПЗ]]»), хімічныя валокны і ніці (148,1 тыс. тонаў) — $5353,9 млн («[[Магілёўхімвалакно]]»), мясныя (332,5 тыс. тонаў) і малочныя вырабы — $4696,9 млн («[[Магілёўскі мясакамбінат]]» і «[[Савачкаў прадукт]]» у Берасьці), [[Лядоўня|лядоўні]] (836 тыс.) і пад’ёмнікі — $2570,3 млн («[[Атлянт]]» і «[[Магілёўліфтмаш]]»), чорныя мэталы і сталёвыя трубы (241,4 тыс. тонаў) — $2321,8 млн («[[Беларускі мэталюргічны завод]]» у Жлобіне), шыны (5,554 млн) і плястмаса — $1886,3 млн («[[Белшына]]» ў Бабруйску), мэбля (310,1 тыс. тонаў) і [[ДСП]] — $1610,7 млн («[[Пінскдрэў]]»), аўтамабілі і трактары (40,2 тыс.) — $1447,2 млн («[[БелАЗ]]» у Жодзіне, «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскі аўтазавод]]» і «[[МТЗ]]»), адзеньне і абутак (29,8 млн параў) — $1347,9 млн («[[Мілавіца]]», «[[Элема]]» і «[[Марко]]» ў Віцебску), калійныя ўгнаеньні (6,612 млн тонаў) — $1042,3 млн («[[Беларуськалій]]» у Салігорску)<ref>{{Кніга|аўтар=|частка=6.2. Экспарт асноўных відаў тавараў|загаловак=Прамысловасьць Рэспублікі Беларусь, 2019: статыстычны зборнік|арыгінал=|спасылка=|адказны=гал.рэд. Іна Мядзьведзева|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь|год=2019|том=|старонкі=154-155|старонак=199|сэрыя=|isbn=|наклад=}}</ref>. У 2015 годзе гаспадарка Беларусі зазнала [[Рэцэсія|рэцэсію]], што найперш тлумачылася спадам збыту машынабудаўнічых вырабаў. Самымі стратнымі прадпрыемствамі сталі «БелАЗ», «МАЗ» і «МТЗ»<ref>[https://web.archive.org/web/20150727011516/http://news.tut.by/economics/430246.html Топ-25 самых прибыльных и убыточных ОАО: калийщики увеличивают отрыв, крупнейшие машиностроители уходят в минус], [[TUT.BY]]</ref>. Рэцэсія выклікала скарачэньне абаротных сродкаў прадпрыемстваў, што прывяло да скарачэньня заробкаў і закупкі сыравіны. Самым прыбытковым стаў «Беларуськалій», які займаецца здабычай, вытворчасьцю і пастаўкамі калійных угнаеньняў. Пасьля калійнага крызісу, калі «Беларуськалій» разарваў партнэрства з расейскім прадпрыемствам «[[Уралкалій]]», прыбытак кампаніі за год з 2013 па 2014 год павялічыўся больш чым у 7 разоў да 5733,8 млрд рублёў. === Сельская гаспадарка === {{Асноўны артыкул|Сельская гаспадарка Беларусі}} Асноўныя галіны сельскай гаспадаркі Беларусі — мяса-малочная [[жывёлагадоўля]], бульбаводзтва, ільнаводзтва і [[сьвінагадоўля]]. Паўсюдна разьвітыя [[збожжа]]вая гаспадарка і вырошчваньне тэхнічных расьлінаў. Вылучаюць 5 зонаў адмыслоўваньня. У [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай]] і Гарадзенскай абласьцях, а таксама на паўднёвым захадзе [[Менская вобласьць|Менскай]] і ўсходзе Гомельскай вобласьцяў мелі пашырэньне пасевы [[Пшаніца|пшаніцы]]. На [[Пяшчанік|пясковай]] і супясковай глебах Палесься часьцей сеялі [[жыта]] і кармавы [[лубін]]. У Віцебскай, [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай]] і Менскай абласьцях былі найбольшыя плошчы [[Авёс|аўса]] і ячменю. На поўначы і паўночным усходзе сеялі [[лён]]-даўгунец. Пасевы [[Цукровы бурак|цукровых буракоў]] засяроджваліся вакол 4 цукровых заводаў ([[Гарадзейскі цукровы камбінат|Гарадзейскі]], [[Жабінка]]ўскі, [[Скідзельскі цукровы камбінат|Скідзельскі]] і [[Слуцкі цукроварафінадны камбінат|Слуцкі]]). У Лідзкім і [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім]] раёнах вырошчалі этэраалейныя расьліны. У Берасьцейскай, [[Гомельская вобласьць|Гомельскай]] і Менскай абласьцях было больш пасеваў [[Бульба|бульбы]]. У [[Менскі раён|Менскім раёне]] было разьвіта [[агародніцтва]]. У [[Гомельскі раён|Гомельскім]] і Менскім раёнах вылучалася [[садоўніцтва]]. [[Птушкагадоўля]] была найбольш аўтаматызаванай галіной жывёлагадоўлі. Буйнейшымі птушкафабрыкамі былі [[Ворша|Аршанская]], Баранавіцкая, [[Кобрын]]ская, Менская і [[Смалявічы|Смалявіцкая]]. На захадзе і поўдні больш разьвітая сьвінагадоўля. Сярод іншых галінаў жывёлагадоўлі разьвіцьцё атрымалі [[рыбаводзтва]], [[зьверагадоўля]] і [[пчалярства]]<ref name="EHB-Smalakou">{{Кніга|аўтар=[[Генадзь Смалякоў|Смалякоў Г.]]|частка=Сельская гаспадарка|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=http://knihi.com/none/Bielaruskaja_encyklapiedyja_djvu.zip.html|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=2002|том=[http://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.14.djvu 14]|старонкі=313-[http://files.knihi.com/preview/Knihi/Store1/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.14.djvu/314_866x9999.jpeg 314]|старонак=512|сэрыя=|isbn=985-11-0238-5|наклад=10 000}}</ref>. == Сувязь == {{Асноўны артыкул|Сувязь Беларусі}} На 1 студзеня 2019 году ў Беларусі налічвалася 351 прыёмная станцыя [[спадарожнік]]авай [[Сувязь (тэхніка)|сувязі]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Справаздача аб тэхнічным стане сродкаў электрасувязі па стане на 1 студзеня 2019 г.|спасылка=https://mpt.gov.by/sites/default/files/forma_1-ts_na_sayt.pdf|выдавец=[[Міністэрства сувязі і інфарматызацыі Рэспублікі Беларусь]]|мова=ru|дата публікацыі=2019|дата доступу=17 студзеня 2020}}</ref>. === Тэлебачаньне === На 1 студзеня 2019 году ў 262 паселішчах Беларусі дзеялі 422 сеткі кабэльнага [[Тэлебачаньне|тэлебачаньня]], зь іх 342 перадавалі [[лічбавае тэлебачаньне]]. Сярод 1 628 311 абанэнтаў кабэльнага тэлебачаньня 56% (919 503) падлучылі ў лічбавым выглядзе, у тым ліку 8,5% (139 376) да этэрнага тэлебачаньня. Таксама налічвалася 1 986 263 карыстальнікі тэлебачаньня па [[IP|міжсеткавым пратаколе]], якія складалі 55% агульнага ліку абанэнтаў тэлебачаньня<ref name="а"/>. === Сеціва === {{Асноўны артыкул|Байнэт}} На 1 студзеня 2019 году ў Беларусі налічвалася 12 791 972 абанэнты [[Сеціва]], лік якіх на 35% перавышаў колькасьць насельніцтва Беларусі. Сярод іх 88,6% (11 338 275) належалі [[Фізычная асоба|фізычным асобам]] і лікам перавышалі насельніцтва на 19,6%. Пагатоў 73,2% (8 299 851) абанэнтаў фізычных асобаў мелі бяздротавы доступ да Сеціва, у тым ліку 64,7% (7 339 125) — шыракапалосны праз [[смартфон]]ы. Таксама фізычным асобам належала 95% (3 038 239) стацыянарных абанэнтаў шыракапалоснага Сеціва, рэшта (163 280) — [[Юрыдычная асоба|юрыдычным асобам]] і [[Індывідуальны прадпрымальнік|індывідуальным прадпрымальнікам]]. Сярод 1 453 697 абанэнтаў Сеціва ў юр.асобаў і [[ІП]] 88,7% (1 290 340) былі бяздротавымі, у тым ліку 56,5% (821 887) — з шыракапалосным доступам праз смартфоны. Таксама налічвалася 608 244 грамадзкіх кропак [[Wi-Fi]] пры 492 064 карыстальніках (80,9%). Прапускная здольнасьць зьнешніх каналаў доступу да Сеціва складала 1 480 280 мэгабіт/сэкунда, а каналаў, падлучаных да кропкі абмену нац.трафікам — 106 810 Мбіт/сэк (7,2%). Стацыянарныя абанэнты спажылі 83,8% (2 949,7 [[пэтабайт]]) абсягу дадзеных, хоць складалі 28,2% (3 201 519) абанэнтаў шыракапалоснага Сеціва ў Беларусі (920 гігабайт на абанэнт). Яны выкарыстоўвалі 4 асноўныя спосабы перадачы зьвестак: 1) [[оптавалакно]] (FTTx) — 1 479 457 (46,2%) абанэнтаў, зь іх 53,9% на хуткасьці 30—100 Мбіт/сэк, 2) [[Лічбавая абанэнцкая лінія|лічбавую тэлефонную лінію]] (xDSL) — 1 228 597 (38,4%) абанэнтаў, зь іх 88% пры 2—10 Мбіт/сэк, 3) [[Вітая пара|вітую пару]] (Этэрнэт) — 395 388, зь іх 44,3% пры 30—100 Мбіт/сэк, 4) [[Сувосевы кабэль|сувосевы тэлевізійны кабэль]] (DOCSIS) — 66 376, зь іх 63% пры 10—30 Мбіт/сэк<ref name="а"/>. === Пошта === {{Асноўны артыкул|Белпошта}} {{Падвойная выява|справа|Stemp Coat of arm of Belarus.jpg|145|Stemp Flag and map of Belarus.jpg|145|Маркі [[Белпошта|Белпошты]] зь дзяржаўнымі гербам [[Пагоня]]й (налева) і [[бел-чырвона-белы сьцяг|бел-чырвона-белым сьцягам]] (направа)}} За 2018 год УП «[[Белпошта]]» прыняла паводле падпіскі 4,923 млн асобнікаў [[газэта]]ў і [[часопіс]]аў (52% ад насельніцтва). Для дастаўкі прынялі: 201,571 млн выходных асобнікаў пэрыёдыкі (21 на душу насельніцтва), зь іх 74,3% (149,779 млн) для фізычных асобаў; 207,314 млн уваходных асобнікаў, зь іх 80,4% (166,677 млн) для фіз.асобаў; 173,782 млн транзытных асобнікаў (18 на душу). Таксама апрацавалі 284,629 транзытных пісьмовых адпраўленьняў (30 на душу), 213,139 млн уваходных (22 на душу) і 214,452 млн выходных. Сярод выходных пісьмовых адпраўленьняў: 1) 188,067 млн (87,7%) прыпала на простыя адпраўленьні, зь іх 41,5% (78,146 млн) склалі [[Паштоўка|паштоўкі]], 6% (11,301 млн) — пісьмовыя лісты, 2,4% (4,564 млн) — 2-складовыя адпраўленьні, 1% (1,985 млн) — міжнародныя адпраўленьні і 0,3% (0,596 млн) — [[Бандэроль|бандэролі]]; 2) 22,071 млн (11,7%) склалі заказныя адпраўленьні, зь іх 13,8% (3,041 млн) для фізычных асобаў, 4% (0,892 млн) міжнародныя і 2,4% 2-складовыя; 3) 2,3% (4,314 млн) былі з абвешчанай вартасьцю, зь іх 56% (2,445 млн) для фізычных асобаў. Урэшце поштай даставілі 8,93 млн транзытных пасылак, 5,719 млн уваходных, зь іх 52% для фіз.асобаў, і 5,554 млн выходных [[Пасылка|пасылак]], зь іх 49% платных і 35% для фіз.асобаў (94% платна). На паскораную пошту прыпала 4,737 млн (92%) унутраных і 0,416 млн міжнародных адпраўленьняў. Сярод унутраных 35,5% (1,679 млн) склалі выходныя, 34,3% (1,626 млн) уваходныя і 30,2% (1,432 млн) транзытныя. Сярод міжнародных 55,7% (0,232 млн) — транзытныя, 29,5% (0,123 млн) — выходныя і 14,8% (61 тыс.) — уваходныя<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Справаздача аб паслугах сувязі за 2018 год|спасылка=https://mpt.gov.by/sites/default/files/otchet_1-uslugi_za_2018_god.pdf|выдавец=Міністэрства сувязі і інфарматызацыі Рэспублікі Беларусь|мова=ru|дата публікацыі=2019|дата доступу=17 студзеня 2020}}</ref>. У 2018 годзе поштай даставілі 13,055 млн выплатаў, у асноўным [[пэнсія]]ў. На вёскі прыпадала 48,5% (6,335 млн) такіх выплатаў, на [[раён]]ныя цэнтры — 25,2% (3,294 млн), на абласныя цэнтры — 15,5% (2,02 млн) і на Менск — 10,8% (1,406 млн). Выплаты поштай склалі 4,462 млрд рублёў ($2,136 млрд) сярэднім памерам па 342 рублі. Праз пошту прайшло 7,6 млн выходных [[Грашовы перавод|грашовых пераводаў]], зь іх 99,3% электронных, 84% для фіз.асобаў і 0,5% (40,6 тыс.) міжнародных. Таксама ажыцьцявілі 7,375 млн уваходных грашовых пераводаў, зь іх 69% для фіз.асобаў і 2% (151,5 тыс.) міжнародных (97% для фіз.асобаў). Сума аплачаных пераводаў склала 784,276 рублёў ($375,485 млн), зь іх 79% ад фізасобаў. Атрыманыя пераводы склалі 730,525 млн рублёў (93% ад аплачаных), зь іх 70% фіз.асобам. Урэшце 99,7% (8,497 млн) кур’ерскіх адпраўленьняў былі выходнымі, зь іх 33,5% для фіз.асобаў. Таксама даслалі 1,638 млн [[тэлеграма]]ў, зь іх 44,5 тыс. (2,7%) былі платнымі, у тым ліку 39,4 тыс. (2,4%) міжнароднымі і 14 тыс. (0,9%) для фізасобаў<ref name="б"/>. === Тэлефонная сувязь === {{Асноўны артыкул|Сеткі стацыянарнай тэлефоннай сувязі ў Беларусі}} У 2018 годзе УП «[[Белтэлекам]]» абслужыла 334,418 млн выходных тэлефанаваньняў між сеткамі, зь іх 39% (129,669 млн) ад фізычных асобаў (па 13 на жыхара). Сярод такіх тэлефанаваньняў 320,787 млн (96%) прыпала на міжгароднія, у тым ліку 38% на сотавы. Рэшта (13,631 млн) тэлефанаваньняў была міжнароднай. Працягласьць размоваў у гарадзкіх і сельскіх тэлефонных сетках склала 8,555 млрд хвілінаў (82% выходных), зь іх 83% прыпала на фізычных асобаў (751 хвіл. на жыхара). Рэшту склалі 1,823 млрд хвіл. (17,4%) міжгародніх званкоў, зь іх 17,6% на сотавы, і 69,932 млн хвіл. (6,7%) міжнародных, зь іх 83% у краіны [[СНД]] (у асноўным у Расею). Транзытны трафік «Белтэлекама» між сотавымі апэратарамі склаў 4,059 млрд хвілінаў (428 хвіл. на жыхара), зь іх 3% прыпала на міжнародны [[роўмінг]]. Уваходны трафік склаў 1,393 млрд хвілінаў<ref name="б"/>. На 31 сьнежня 2019 году ў Беларусі налічвалася 11 627 249 абанэнтаў [[Сотавая сувязь|сотавай сувязі]], што перавышала лік насельніцтва на 22,7%. У краіне працавалі 3 сотавыя апэратары: УП «[[А1 (тэлекам-правайдэр)|А1]]» з 1999 году, ТАА «[[Мабільныя ТэлеСыстэмы (Беларусь)|Мабільныя ТэлеСыстэмы]]» з 2002-га і ЗАТ «[[БеСТ|Беларуская сетка тэлекамунікацыяў]]» з 2004-га. Ім належала 33 268 базавых станцыяў, зь іх 48% (15 930) — [[3G|3-га пакаленьня]] (UMTS) і 8% (2 792) — 4-га (LTE). Станцыі налічвалі 175 648 прыёмаперадатчыкаў (па 5 на станцыю) агульнай ёмістасьцю 20,08 млн [[камутатар]]аў (па 114 на прыёмаперадатчык). Камутатары падтрымлівалі 18 550 патокаў па 2 Мбіт/сэк (каля 37,1 гігабіт/сэк). За 4-ы квартал 2019 году 6 823 417 (59%) сотавых абанэнтаў скарысталі доступ да Сеціва, зь іх 56% (3 817 030) праз сувязь 4-га пакаленьня. Прапускная здольнасьць сотавых каналаў доступу да Сеціва складала 312 636 Мбіт/сэк (0,045 Мбіт/с на карыстальніка). Сотавая сувязь была даступнай на 98,7% земляў Беларусі, у тым ліку на 98,4% — 3-га пакаленьня (2 Мбіт/с) і на 5% — 4-га (100 Мбіт/с). Ахоп насельніцтва сотавай сувязьзю ў паселішчах складаў 99,9%, у тым ліку сувязьзю 3-га пакаленьня, а таксама 76% — 4-га пакаленьня. Штомесячны трафік на абанэнта складаў: 794 хвіліны выходных выклікаў і 11 [[Паслуга кароткага паведамленьня|тэкставых паведамленьняў]]. Сярод выходных выклікаў 82% прыпадала на ўнутрысеткавыя, 16,5% — на тэлефанаваньні ў іншыя сотавыя сеткі, 1,3% — на званкі на стацыянарныя тэлефоны, рэшта (0,2%) — на міжнародныя званкі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Справаздача аб разьвіцьці сотавай рухомай электрасувязі за 4-ы квартал 2019 году|спасылка=https://mpt.gov.by/sites/default/files/4_spe_na_sait.pdf|выдавец=Міністэрства сувязі і інфарматызацыі Рэспублікі Беларусь|мова=ru|дата публікацыі=2020|дата доступу=17 студзеня 2020}}</ref>. == Шляхі зносін == {{Асноўны артыкул|Шляхі зносін Беларусі}} На 2020 год у Беларусі існавала 6 відаў шляхоў зносінаў: * ''Чыгуначныя''. [[Беларуская чыгунка]] ахоплівала звыш 2100 паселішчаў краіны і прапаноўвала 4 лініі перавозак паяжджанаў: 1) гарадзкія — у межах сталіцы і абласных цэнтраў да станцыяў у гарадах-спадарожніках, 2) рэгіянальныя — у межах вобласьці і да бліжэйшага гораду абласнога падпарадкаваньня ў суседняй вобласьці, 3) міжрэгіянальныя — між сталіцай і абласнымі цэнтрамі ды між абласнымі цэнтрамі, 4) міжнародныя — між Беларусьсю і іньшымі краінамі. Паводле хуткасьці руху і працягласьці прыпынкаў рэгіянальныя і міжрэгіянальныя лініі падзялялі на 2 клясы: бізнэс і эканом. Квіткі на цягнік прадавалі он-лайн праз [[Аплатная картка|аплатную картку]] і [[электронныя грошы]], па тэлефоне і ў касах на станцыях. Электронная рэгістрацыя дазваляла сесьці ў цягнік па пашпарце. Паездка міжрэгіянальнымі лініямі праз усю краіну ад Берасьця да Віцебска каштавала ад 13,8 [[Беларускі рубель|рубля]] ($7-8) у пляцкарце і да 19,1 рубля ($11-12) у купэ. У Беларусі дзеяла 20 буйных чыгуначных вакзалаў. На меншых станцыях працавалі білетныя касы і гандлёвыя кіёскі. * ''Аўтамабільныя''. У кожным горадзе Беларусі дзеялі аўтавакзал і аўтастанцыя з заляй чаканьня, дзе прадавалі ежу і квіткі на прыгарадныя, міжгароднія і міжнародныя падарожжы. У Менску працавалі Цэнтральны аўтавакзал і Аўтазаводзкая ды Паўднёва-Заходняя аўтастанцыі, куды прыбывала большасьць міжнародных аўтобусаў. Квіткі на праезд у прыгарадных і міжгародніх аўтобусах перавозчыкаў [[Міністэрства транспарту і камунікацыяў Рэспублікі Беларусь]] прадавалі он-лайн за электронныя грошы. Большасьць аўтападарожжаў ажыцьцяўлялі прыватныя [[Маршрутнае таксі|маршрутныя таксі]] на мікраўтобусах. * ''Паветраныя''. Нацыянальны аэрапорт «[[Менск (нацыянальны аэрапорт)|Менск]]» прымаў палёты зь іншых краінаў. Лётнішчы абласных цэнтраў прымалі грузавыя і чартэрныя самалёты. Зь Берасьця, Гомеля і Горадні ладзілі палёты ў расейскі [[Калінінград]]. * ''Водныя''. У Беларусі налічвалася 10 рачных партоў, што прымалі караблі праз 8 водных шляхоў: [[Дняпроўска-Бужанскі канал]] і 8 рэк — Дняпро, [[Бярэзіна|Бярэзіну]], Сож, Прыпяць, [[Дзьвіна|Дзьвіну]], Нёман і [[Мухавец]]. Улетку ладзіліся прагулкі на [[цеплаход]]ах у 13 мясьцінах: Берасьці (Мухавец), Віцебску (Дзьвіна), Горадні (Нёман і [[Аўгустоўскі канал]]), Гомелі (Сож), Магілёве ([[Дняпро]]), Бабруйску (Бярэзіна), Мазыры і Пінску ([[Прыпяць]]), «Нарачанскім» (возера [[Нарач]]) і «[[Прыпяцкі нацыянальны парк|Прыпяцкім]]» нацыянальных парках, нацпарку «Браслаўскія азёры» (возера [[Дрывяты]]), на [[Заслаўскае вадасховішча|Заслаўскім вадасховішчы]] (Менскае мора) і [[Выганашчанскае возера|Выганашчанскім возеры]] (Івацэвіцкі раён). Па Аўгустоўскім канале хадзіў рачны трамвай. З [[Тураў|Турава]] плывучая гасьцініца «Палесьсе» ладзіла 3-дзённыя рачныя круізы па Прыпяці. * ''Гарадзкія''. У большасьці гарадоў краіны дзеяў [[грамадзкі транспарт]]: аўтобус — амаль ва ўсіх; [[тралейбус]] — у сталіцы, абласных цэнтрах і [[Бабруйск]]у; [[трамвай]] — у сталіцы, [[Віцебскі трамвай|Віцебску]], Мазыры і [[Наваполацак|Наваполацку]]; [[таксі]] і маршрутнае таксі — у Менску, абласных цэнтрах і іншых буйных гарадах; [[Менскі мэтрапалітэн]]. Квіткі на праезд прадавалі ў кіёску на прыпынку, кандуктары і кіроўцы. У сталіцы цана наземнага праезду складала 60 капеек, у мэтро — 65 капеек. У іншых гарадах Беларусі праезд быў таньнейшым. Шматразовыя праязныя білеты прадавалі на месяц, 15 і 10 дзён, у тым ліку на некалькі відаў перавозак<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Транспарт Беларусі|спасылка=https://www.belarus.by/by/travel/transport-in-belarus|выдавец=[[Belarus.by]]|дата публікацыі=2020|дата доступу=22 студзеня 2020}}</ref>. * ''Трубаправодныя''. Улучалі 2861 км нафтаправодаў («[[Гомельтранснафта Дружба]]»), 1200 км нафтапрадуктаправодаў і 7,9 тыс. км [[газаправод]]аў пад кіраўніцтвам ААТ «[[Газпрам трансгаз Беларусь]]» разам з 7 магістральнымі, зь якіх 2,9 тыс. км (37%) былі транзытнымі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Галіна дзейнасьці|спасылка=http://www.btg.by/about/activities/|выдавец=«Газпрам трансгаз Беларусь»|мова=ru|дата публікацыі=2020|дата доступу=22 студзеня 2020}}</ref>. == Узброеныя сілы == {{Асноўны артыкул|Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь}} [[Файл:Берет ВДВ.jpg|значак|300пкс|Барэт беларускіх [[Сілы спэцыяльных апэрацыяў УС РБ|ПДВ]] да 1995 г.]] На 2020 год Узброеныя сілы Беларусі ўлучалі: 1) [[Сухапутныя войскі Рэспублікі Беларусь|Сухапутныя войскі]], 2) [[Вайскова-паветраныя сілы і войскі супрацьпаветранай абароны Беларусі|Вайскова-паветраныя сілы і войскі супрацьпаветранай абароны]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Структура Ўзброеных Сілаў Рэспублікі Беларусь|спасылка=https://www.mil.by/by/forces/structure/|выдавец=[[Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь]]|дата публікацыі=2020|дата доступу=19 студзеня 2020}}</ref>. [[Генэральны штаб Узброеных сілаў Беларусі]] меў у беспасярэднім падпарадкаваньні [[Сілы спэцыяльных апэрацыяў УС РБ|Сілы спэцыяльных апэрацыяў]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сілы спэцыяльных апэрацый|спасылка=https://www.mil.by/by/forces/sso/|выдавец=Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2020|дата доступу=19 студзеня 2020}}</ref>. Сухапутныя войскі знаходзіліся ў падпарадкаваньні [[Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь]] і ўлучалі 2 апэратыўныя камандаваньні: [[Заходняе апэратыўнае камандаваньне|Заходняе]] (Горадня) і [[Паўночна-Заходняе апэратыўнае камандаваньне|Паўночна-Заходняе]] (Барысаў, Менская вобласьць)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сухапутныя войскі (прызначэньне)|спасылка=https://www.mil.by/by/forces/sv/appointment/|выдавец=Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2020|дата доступу=19 студзеня 2020}}</ref>. На люты 2018 году Ўзброеныя сілы Беларусі налічвалі 70 000 [[Вайсковец|вайскоўцаў]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Урачысты сход, прысьвечаны 100-годзьдзю Ўзброеных сілаў Беларусі|спасылка=http://president.gov.by/by/news_by/view/urachysty-sxod-prysvechany-100-goddzju-uzbroenyx-sil-belarusi-18170/|выдавец=Прэс-служба прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=22 лютага 2018|дата доступу=19 студзеня 2020}}</ref>. На 2020 год Сухапутныя войскі Беларусі лікам 29 600 чалавек мелі на ўзбраеньні: 469 [[Асноўны баявы танк|асноўных баявых танкаў]] (400 [[Т-72]]), 1111 [[Баявая машына пяхоты|баявых машынаў пяхоты]] (875 [[БМП-2]]), 247 [[бронетранспартэр]]аў (150 [[БТР-80]]), 434 [[Самаходная артылерыйская ўстаноўка|самаходных артылерыйскіх установак]] (САУ; 198 [[2С1]] «Гваздзік»), 228 палявых [[гармата]]ў (132 [[Гаўбіца|гаўбіцы]] [[2А65]]), 234 [[Рэактыўная сыстэма залпавага агню|рэактыўных сыстэмаў залпавага агню]] (РСЗА; 126 «[[Град (зброя)|Градаў]]»), 109 [[мінамёт]]аў (61 [[2С12]] «Сані»), 480 [[Супрацьтанкавы ракетны комплекс|супрацьтанкавых ракетных комплексаў]] (СТРК), 14 [[Зэнітны ракетны комплекс|зэнітных ракетных комплексаў]] (ЗРК) «[[Тор (зэнітны ракетны комплекс)|Тор]]» і 96 [[Апэратыўна-тактычны ракетны комплекс|апэратыўна-тактычных ракетных комплексаў]] (АТРК; 60 9К72 «Эльбрус»)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сухапутныя войскі Беларусі|спасылка=https://www.globalsecurity.org/military/world/belarus/army-equipment.htm|выдавец=Партал «Сусьветная бясьпека» (Александрыя, штат [[Вірджынія]], ЗША)|мова=en|дата публікацыі=2020|дата доступу=19 студзеня 2020}}</ref>. Вайскова-паветраныя сілы і войскі супрацьпаветранае абароны Беларусі мелі на ўзбраеньні: 140 баявых самалётаў (70 [[Су-25]]), 10 транспартных (6 [[Ан-26]]) і 10 навучальных Л-39, 168 транспартных [[верталёт]]аў (125 [[Мі-8]]), 50 ударных [[Мі-24]] і 16 выведвальных Мі-24К і -Р, 2 [[дывізіён]]ы ЗРК [[С-300]], 4 дывізіёны [[С-200]], 12 [[Батарэя (войска)|батарэяў]] ЗРК «[[Бук (зброя)|Бук]]» і С-125. 22 жніўня 2016 году на ўзбраеньне 77-га дывізіёна [[336-я рэактыўная артылерыйская брыгада|336-й рэактыўнай артылерыйскай брыгады]] ў Асіпавічах (Магілёўская вобласьць) паставілі 1-ю РСЗА «[[Палянэз (зброя)|Палянэз]]»<ref>{{Навіна|аўтар=Эдуард Мартынюк|загаловак=«Палянэз» прынята на ўзбраеньне беларускай арміі|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/palanez-prynjata-na-uzbraenne-belaruskaj-armii-50074-2016/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=22 жніўня 2016|дата доступу=19 студзеня 2020}}</ref>. == Замежная палітыка == {{Асноўны артыкул|Замежная палітыка Беларусі}} Паводле 1-га артыкула Канстытуцыі 1994 году, Рэспубліка Беларусь самастойна ажыцьцяўляе [[Замежная палітыка|замежную палітыку]]. Згодна з 18-м артыкулам «Рэспубліка Беларусь у сваёй замежнай палітыцы зыходзіць з прынцыпаў роўнасьці дзяржаваў, непрымяненьня сілы або пагрозы сілай, непарушнасьці межаў, мірнага ўрэгуляваньня спрэчак, неўмяшаньня ва ўнутраныя справы і іншых агульнапрызнаных прынцыпаў і нормаў [[Міжнароднае права|міжнароднага права]]. Рэспубліка Беларусь ставіць за мэту зрабіць сваю тэрыторыю бязьядзернай зонай, а дзяржаву — нэўтральнай»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Канстытуцыя 1994 году (са зьмяненьнямі і дапаўненьнямі)|спасылка=http://pravo.by/pravovaya-informatsiya/pomniki-gistoryi-prava-belarusi/kanstytutsyynae-prava-belarusi/kanstytutsyi-belarusi/kanstytutsyya-1994-goda-sa-zmyanennyami-i-dapa-nennyami-/|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2018|дата доступу=21 студзеня 2020}}</ref>. 14 лістапада 2005 году А. Лукашэнка падпісаў Закон «Аб зацьвярджэньні Асноўных напрамкаў унутранай і замежнай палітыкі Рэспублікі Беларусь». Паводле 24-га артыкула Закону, «стратэгічнымі мэтамі замежнай палітыкі Рэспублікі Беларусь ёсьць: абарона дзяржаўнага [[сувэрэнітэт]]у і тэрытарыяльнай цэласнасьці Рэспублікі Беларусь; абарона правоў, свабодаў і законных зацікаўленасьцяў грамадзянаў, грамадзкіх і дзяржаўных зацікаўленасьцяў»<ref>{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Закон Рэспублікі Беларусь «Аб зацьвярджэньні Асноўных напрамкаў унутранай і замежнай палітыкі Рэспублікі Беларусь» ад 14 лістапада 2005 г. № 60-З|спасылка=http://pravo.by/document/?guid=3871&p0=h10500060|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь|мова=ru|дата публікацыі=10 чэрвеня 2015|дата доступу=21 студзеня 2020}}</ref>. На 2020 год грамадзяне Беларусі маглі бязьвізава выяжджаць у 44 краіны, у тым ліку ў сумежныя Расею і Ўкраіну. У Беларусь маглі бязьвізава прыяжджаць грамадзяне 23 краінаў, у тым ліку Расеі і Ўкраіны. Таксама грамадзяне 74 дзяржаваў прыбывалі ў Беларусь бязьвізава праз нацыянальны [[Менск (нацыянальны аэрапорт)|аэрапорт «Менск»]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Бязьвізавы рух|спасылка=http://mfa.gov.by/be/visa/bezvizav_ruh/d13f36405deb6bb1.html|выдавец=Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2020|дата доступу=21 студзеня 2020}}</ref>. У 2017 годзе ўрад Беларусі падтрымліваў дыпляматычныя дачыненьні з 177 дзяржавамі (з 212). На 2020 год [[дыпляматычныя прадстаўніцтвы Беларусі]] працавалі ў 57 дзяржавах. Амбасадары Беларусі мелі акрэдытацыю паводле сумяшчальніцтва ў яшчэ 52 дзяржавах. У Беларусі працавала 48 амбасадаў, 4 аддзяленьні амбасадаў, 3 гандлёвыя прадстаўніцтвы і 39 консульстваў замежных дзяржаваў. Міжнародныя арганізацыі мелі ў Беларусі 18 прадстаўніцтваў. Яшчэ 91 замежная амбасада ў Варшаве, Вільні, Кіеве і Маскве мела акрэдытацыю ў Беларусі па сумяшчальніцтве<ref name="mfa.gov.by">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Замежная палітыка|спасылка=http://mfa.gov.by/be/foreign_policy/|выдавец=[[Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь]]|дата публікацыі=2020|дата доступу=21 студзеня 2020}}</ref>. На 1 ліпеня 2019 году ўрад Беларусі браў удзел у 2566 двухбаковых і 1315 шматбаковых міжнародных дамовах<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Міжнароднае права|спасылка=http://mfa.gov.by/be/foreign_policy/interlaw/|выдавец=[[Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь]]|дата публікацыі=1 ліпеня 2019|дата доступу=21 студзеня 2020}}</ref>. У Беларусі няма наўпроставага выхаду да адкрытага мора для беспасярэдніх зносінаў зь несумежнымі дзяржавамі. Таму ў замежнай палітыцы Беларусі павышанае значэньне маюць дачыненьні з 5 сумежнымі дзяржавамі, кожная зь якіх мае выхад да мора: [[Латвія]]й, [[Летува|Летувой]], Польшчай, Расеяй і Ўкраінай. Апасродкавана празь іх землі ўрад Беларусі ажыцьцяўляе стасункі з астатнімі дзяржавамі. На 2020 год урад Беларусі браў удзел у 10 міжурадавых арганізацыях Эўропы: [[Садружнасьць незалежных дзяржаваў]] (1991), [[Арганізацыя бясьпекі і супрацы ў Эўропе]] (Вена, Аўстрыя; 1992), [[Эўрапейскі банк рэканструкцыі і разьвіцьця]] (Лёндан, Ангельшчына; 1992), [[Нарада энэргетычнай хартыі]] (Брусэль, Бэльгія; 1994), [[Цэнтральна-эўрапейская ініцыятыва]] (Трыест, Італія; 1996), [[Рада эўраатлянтычнага партнэрства]] (Брусэль, 1997), [[Саюзная дзяржава Беларусі і Расеі]] (2000), [[Арганізацыя Дамовы аб калектыўнай бясьпецы]] (Масква, Расея; 2003) і [[Эўразійскі эканамічны зьвяз]] (Масква, 2015). На сусьветным узроўні Беларусь была дзяржавай-удзельніцай 40 міжурадавых арганізацыяў, сярод якіх: [[Арганізацыя аб’яднаных нацыяў]] (Нью-Ёрк, ЗША; 1945), [[Сусьветны паштовы саюз]] (Бэрн, Швайцарыя; 1947), [[Міжнародны саюз электрасувязі]] (Жэнэва, Швайцарыя; 1947), [[Сусьветная мэтэаралягічная арганізацыя]] (Жэнэва, 1948), [[Міжнароднае бюро выставаў]] (Парыж, Францыя; 1951), [[Міжнародная арганізацыя працы]] (Жэнэва; 1954), [[Міжнароднае агенцтва атамнай энэргіі]] (Вена, 1957), [[Пастаянны трацейскі суд]] (Гаага, Нідэрлянды; 1962), [[Сусьветная арганізацыя інтэлектуальнай уласнасьці]] (Жэнэва, 1967), [[Сусьветны банк]] (Вашынгтон, ЗША; 1992), [[Міжнародны валютны фонд]] (Вашынгтон, 1992), [[Сусьветная арганізацыя здароўя]] (Жэнэва, Швайцарыя; 1992), [[Арганізацыя супрацы чыгунак]] (Варшава, Польшча; 1993), [[Сусьветная мытная арганізацыя]] (Брусэль, 1993), [[Міжнародная арганізацыя па стандартызацыі]] (Жэнэва, 1993), [[Міжнародная арганізацыя па цукры]] (Лёндан, 1993), [[Міжнародная электратэхнічная камісія]] (Жэнэва, 1993), [[Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі]] (Манрэаль, Канада; 1993), [[Сусьветная арганізацыя здароўя жывёлаў]] (Парыж, 1994), [[Міжпарлямэнцкі саюз]] (Парыж, 1995), [[Рух недалучэньня]] (Нью-Ёрк, 1998) і [[Міжнародная арганізацыя міграцыі]] (Жэнэва, 2005)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Беларусь і міжнародныя арганізацыі|спасылка=http://mfa.gov.by/be/mulateral/organization/|выдавец=Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2020|дата доступу=21 студзеня 2020}}</ref>. == Глядзіце таксама == * [[Аўтамабільныя рэгістрацыйныя знакі Беларусі]] == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае (2012)}} * {{Літаратура/БелЭн|1}} * {{Літаратура/БелЭн|2}} * {{Літаратура/БелЭн|3}} * {{Літаратура/БелЭн|4}} * {{Літаратура/БелЭн|5}} * {{Літаратура/БелЭн|6}} * {{Літаратура/БелЭн|7}} * {{Літаратура/БелЭн|8}} * {{Літаратура/БелЭн|9}} * {{Літаратура/БелЭн|10}} * {{Літаратура/БелЭн|11}} * {{Літаратура/БелЭн|12}} * {{Літаратура/БелЭн|13}} * {{Літаратура/БелЭн|14}} * {{Літаратура/БелЭн|15}} * {{Літаратура/БелЭн|16}} * {{Літаратура/БелЭн|17}} * {{Літаратура/БелЭн|18-1}} * {{Літаратура/БелЭн|18-2}} * {{Літаратура/Беларусь: энцыкляпэдычны даведнік, 1995}} * {{Літаратура/ЭВКЛ|1}} * {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} * {{Літаратура/ЭВКЛ|3}} * {{Літаратура/Гістарычны шлях беларускай нацыі і дзяржавы|2}} * {{Літаратура/Гістарычны слоўнік Беларусі (1998)}} == Вонкавыя спасылкі == {{Вікіцытатнік}} * [https://web.archive.org/web/20130131085145/http://www.belarus.by/by Афіцыйны сайт Беларусі] * [https://web.archive.org/web/20180210152324/http://map.letapis.by/by/#intro Мапа станаўленьня Беларусі] * [http://www.bielarus.net/ Беларуская Салідарнасьць] * [http://radzima.org Беларусь: адметныя мясьціны і помнікі], [[Radzima.org]] {{Добры артыкул}} {{Беларусь у тэмах}} {{Гісторыя Беларусі}} {{Краіны Эўропы}} {{Краіны праграмы Ўсходняга Партнэрства}} {{АБСЭ}} r8qiwq7buf86y0xnufwxo01xn92gbgh 0 10375 2618757 2373115 2025-06-07T01:21:35Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618757 wikitext text/x-wiki {{Мабільны тэлефон |Назва = Nokia N-Gage |Фота = [[Файл:Nokia N-Gage.png|126пкс|none|Nokia N-Gage]] |Вытворца = «[[Нокія (прадпрыемства)|Нокія]]» |Дыяпазоны частасьцяў = GSM 900, GSM 1800, GSM 1900 |Тып корпусу = клясычны |Канструкцыя = |Антэна = убудаваная |Вага = 137 г |Памер = 134x70x20 мм |Фотакамэра = не |Інтэрфэйсы = USB, Bluetooth }} Nokia '''N-Gage''' (''Эн-гэйдж'') — гэта [[мабільны тэлефон]] і [[гульнявая кансоль]]. Сусьветная прэзэнтацыя апарату адбылася 7 кастрычніка 2003 году фінскай кампаніяй «[[Нокія (прадпрыемства)|Нокія]]». Ужо ў дзень рэлізу для новай кансолі было прадстаўлена 7 гульняў. Належыць да сямейства смартфонаў [[Nokia Series 60]]. == Тэхнічныя характарыстыкі == Фактычна N-Gage уяўляе сабою [[смартфон]] пад кіраваньнем [[апэрацыйная сыстэма|апэрацыйнай сыстэмы]] [[Symbian]] вэрсіі 6.1. Гэта трохдыяпазонны [[GSM]] апарат (900/1800/1900 Mhz) вагою 137 г (са стандартнай 850 мАг Li-Ion батарэяй), мае наступныя памеры: 134×70×20 мм (даўжыня/шырыня/таўшчыня). Сэрцам дэвайса зьяўляецца 104 МГц ARM9E працэсар. Апарат мае 4096-каляровы дысплэй памерам 176×208 піксэляў, 4 МБ убудаванай флэш і каля 16 МБ апэратыўнай памяці. Камунікатыўныя магчымасьці вельмі шырокія: [[Bluetooth]] , [[USB]], [[GPRS]], e-mail (IMAP4, POP3, SMTP, MIME2). Мэляманаў пацешыць наяўнасьць FM-радыё (з памяцьцю на 10 станцыяў), мэдыяплэер (з падтрымкаю [[MP3]] і [[AAC]]) і падтрымка картак памяці фармату MMC. == Гульнявыя магчымасьці == Гэймерам '''N-Gage''' дае гульнявую графіку на ўзроўні [[Sony]] [[Playstation]], магчымасьць мультыплэеру без выкарыстаньня проваду (праз [[Bluetooth]] і [[Internet]] сэрвіс N-Gage Arena), больш за 50 гульняў на самы розны густ. Да найбольш папулярных гульняў адносяцца: [[Ashen]], [[Asphalt: Urban GT]], [[Civilization]], [[Colin McRae Rally 2005]], [[FIFA Soccer 2005]], [[Glimmerati]], [[High Seize]], [[ONE]], [[Pandemonium]], [[Pathway to Glory]], [[Rifts: Promise Of Power]], [[Tomb Raider]], [[Tony Hawk's Pro Skater]]. Часткай праекту N-Gage была «[[Арэна]]» — сусьветная табліца рэкордаў і форумы для гульцоў, улучальныя форумы на эўрапейскіх мовах. Трохі пазьней на «Арэне» зьявіўся ўэб-[[чат]]. «Арэна» даступная як праз мабільныя тэлефоны N-Gage, так і праз свой [[ўэб-сайт]]. Праз гэтыя гульнявыя пульты (game deck) фірма «Нокія» праводзіла канцэпцыю ''social gameing''. У рамках гэтай канцэпцыі гульні зьяўляюцца адной з формаў зносін па мабільным тэлефоне, накшталт гутаркі або [[MMS]]'ак. «Нокія» ганарылася гэтай новай магчымасьцю ўладальнікаў N-Gage гуляць ''дзе заўгодна, з кім заўгодна'', узвядучы гэта ў рэклямны слоган лінейкі N-Gage. == Пашырэньне функцыянальнасьці == У дадатак да ўсяго, N-Gage падтрымлівае практычна ўсе гульні і праграмы, напісаныя для іншых смартфонаў «[[Нокія (прадпрыемства)|Нокія]]» пад кіраваньнем [[Symbian]] вэрсій 6.1 і 7. Гэта дае магчымасьць шараговаму карыстальніку пашырыць функцыянальнасьць апарату да ўзроўню кішэнёвага кампутара. == Праблемы і іх вырашэньне == Аднак не абыйшлося і без пралікаў. Галоўным недахопам апарату была неабходнасьць весьці размову, прытуляючы яго да вуха старчаком. Гэтая зьява атрымала назву "sidetalking". Нязручнай была і патрэба выключаць N-Gage для зьмены карткі памяці. А паколькі гульні прадаваліся менавіта на гэтых носьбітах, то такая патрэба была рэгулярнай. Меліся і некаторыя іншыя, але меншыя хібы ў эрганоміцы. Каб іх выправіць і адначасова зьменшыць кошт (які быў даволі высокі параўнальна з [[Game Boy]]), у красавіку 2004 году была анансавана новая вэрсія дэвайсу — '''[[Nokia N-Gage QD|N-Gage QD]]'''. Ён уяўляў сабою стары N-Gage з новым дызайнам, адсутнасьцю MP3-плэеру, FM радыё, USB-порту і падтрымкі дыяпазону 1900 МГц. Затое зьнікла галоўная загана — "sidetalking" і стандартная батарэя павялічыла сваю ёмістасьць да 1070 мАг. У верасьні 2005 году зьявілася яшчэ адна вэрсія гульнявой кансолі — '''N-Gage QD Silver Edition'''. Розьніца паміж Silver Edition і папярэднікам была толькі ў колеры. Нягледзячы на ўнікальнасьць і інавацыйнасьць прадукту, Nokia N-Gage абмінуў высокі спажывецкі попыт. З восені 2003 году да пачатку 2006 году было прададзена толькі крыху больш за 2 мільёны экзэмпляраў. Для параўнаньня: галоўны канкурэнт [[Game Boy Advance SP]] быў прададзены ў колькасьці 38 мільёнаў штук (зь вясны 2003 па сакавік 2006 году). == Наступствы == У адказ на эўрапейскі гульнявы пульт N-Gage QD традыцыйныя прадстаўнікі бізнэсу кампутарных гульнявых прыставак зь Японіі і ЗША выпусьцілі цэлыя дзьве магутныя партатыўныя мадэлі ([[PSP]] і [[Nintendo DS|DS]]), убудаваўшы ў іх сродку камунікацыі праз [[Wi-Fi]]. Пераканаўшыся ў наяўнасьці пасьлядоўнікаў, фірма «Нокія» адказала выпускам лінейкі мабільнікаў [[Nokia Nseries|N-series]], у якіх можна выкарыстаць шматлікія з ужо распрацаваных для N-Gage гульняў, запампоўваючы іх з Сеткі і купляючы рэгістрацыйныя нумары. == Тэхнічныя характарыстыкі == {|class="wikitable" ! colspan=2 |Агульныя характарыстыкі |- | class=shadow | Дыяпазоны частасьцяў||GSM 900, GSM 1800, GSM 1900 |- | class=shadow | Плятформа||Series 60 |- | class=shadow | Тып корпусу||клясычны |- | class=shadow | Антэна||убудаваная |- | class=shadow | Вага||137 г |- | class=shadow | Памеры||134x70x20 мм |- ! colspan=2 |Званкі |- | class=shadow | Тып мэлёдыяў||поліфанічныя |- | class=shadow | Вібразванок||ёсьць |- | class=shadow | Рэдактар мэлёдыяў||ёсьць |- ! colspan=2 |Сувязь |- | class=shadow | Інтэрфэйсы||USB, Bluetooth |- | class=shadow | Доступ у інтэрнэт||WAP, GPRS, HSCSD, POP/SMTP-кліент |- | class=shadow | Мадэм||ёсьць |- | class=shadow | Сынхранізацыя з кампутарам||ёсьць |- ! colspan=2 |Паведамленьні |- | class=shadow | Дадатковыя функцыі SMS||увод тэксту са слоўнікам, адпраўка SMS некалькім адрасатам |- | class=shadow | MMS||ёсьць |- ! colspan=2 |Іншыя функцыі |- | class=shadow | Гучная сувязь (убудаваны дынамік)||ёсьць |- | class=shadow | Кіраваньне||галасавы набор |- ! colspan=2 |Дадатковая інфармацыя |- | class=shadow | Камплектацыя||тэлефон, акумулятар, сеткавае з/у, партатыўная hands-free, кружэлка ПА, інтэрфэйсны кабэль, інструкцыя |- | class=shadow | Асаблівасьці||канвэртар валют, слот для карт памяці MMC, дыктафон, злучаныя SMS-паведамленьні, USB-кабэль у камплекце |- ! colspan=2 |Экран |- | class=shadow | Тып экрана||каляровы TFT экран, 4096 колераў |- | class=shadow | Памер экрана||176x208 пікс. |- | class=shadow | Індыкацыя||кошты гутаркі, часу гутаркі |- ! colspan=2 |Мультымэдыйныя магчымасьці |- | class=shadow | Убудаваная фотакамера||не |- | class=shadow | Аўдыё||FM-радыёпрымач, MP3-прайгравальнік |- | class=shadow | Гульні||ёсьць |- | class=shadow | Java-прыкладаньні||ёсьць |- | class=shadow | Аб'ём убудаванай памяці||3.4 Мб |- | class=shadow | Тып карты памяці||MMC |- ! colspan=2 |Акумулятар |- | class=shadow | Тып акумулятара||Li-Ion |- | class=shadow | Ёмістасьць акумулятара||1050 мАг |- | class=shadow | Час гутаркі||4:00 г:хвіл |- | class=shadow | Час чаканьня||200:00 г:хвіл |- ! colspan=2 |Запісная кніжка і арганайзэр |- | class=shadow | Абмен паміж SIM-картай і ўнутранай памяцьцю||ёсьць |- | class=shadow | Арганайзэр||будзільнік, калькулятар, плянавальнік задач |} == Гульні == {{асноўныя партатыўныя гульнявыя прыстаўкі}} Для Nokia N-Gage выпушчаныя наступныя гульні (ні адна зь іх не перакладзеная на беларускую ці расейскую мовы): * ''[[Ashen]]'' * ''[[Asphalt Urban GT]]'' * ''[[Asphalt Urban GT 2]]'' * ''[[Atari Masterpieces Vol. I]]'' * ''[[Atari Masterpieces Vol. II]]'' * ''[[Bomberman]]'' * ''[[Call of Duty]]'' * ''[[Catan]]'' * ''[[Civilization]]'' * ''[[Colin McRae Rally 2005]]'' * ''[[Crash Nitro Kart]]'' * ''[[FIFA Football 2004]]'' * ''[[FIFA Football 2005]]'' * ''[[Flo Boarding (Europe only)]]'' * ''[[Glimmerati]]'' * ''[[High Seize]]'' * ''[[King of Fighters EXTREME]]'' * ''[[Marcel Desailly Pro Soccer]]'' * ''[[Mile High Pinball]]'' * ''[[MLB Slam]]'' * ''[[Moto GP]]'' * ''[[NCAA Football 2004]]'' * ''[[ONE]]'' * ''[[Operation Shadow]]'' * ''[[Pandemonium]]'' * ''[[Pathway to Glory]]'' * ''[[Pathway to Glory: Ikusa Islands]]'' * ''[[Payload]]'' * ''[[Pocket Kingdom: 0wn the W0rld|Pocket Kingdom]]'' * ''[[Puyo Pop]]'' * ''[[Puzzle Bobble VS]]'' * ''[[Rayman 3]]'' * ''[[Red Faction]]'' * ''[[Requiem of Hell]]'' * ''[[Rifts: Promise of Power]]'' * ''[[Змейкі|Snakes]]'' * ''[[Sega Rally]]'' * ''[[SonicN]]'' * ''[[Spider-Man 2]]'' * ''[[SSX: Out of Bounds]]'' * ''[[Super Monkey Ball]]'' * ''[[System Rush]]'' * ''[[The Elder Scrolls Travels: Shadowkey]]'' * ''[[The Roots: Gates of Chaos]]'' * ''[[The Sims Bustin' out]]'' * ''[[Tiger Woods PGA Tour 2004]]'' * ''[[Tom Clancy's Ghost Recon: Jungle Storm]]'' * ''[[Tom Clancy's Splinter Cell: Chaos Theory]]'' * ''[[Tom Clancy's Splinter Cell: Team Stealth Action]]'' * ''[[Tomb Raider]]'' * ''[[Tony Hawk's Pro Skater]]'' * ''[[Virtua Tennis]]'' * ''[[Virtua Cop]]'' * ''[[Warhammer 40,000]]'' * ''[[Worms World Party]]'' * ''[[WWE Aftershock]]'' * ''[[Xanadu Next]]'' * ''[[X-Men Legends]]'' * ''[[X-Men Legends II: Rise of Apocalypse]]'' Шматлікія гульні, распрацаваныя для мабільных тэлефонаў, ідуць на N-Gage. Яны валодаюць горшай графікай, бядней сюжэтам і павольней, чым спэцыялізаваныя гульні. Зрэшты, наяўнасьць джойсьціка і гульнявы дызайн пульта робіць гульню на N-Gage пераважней, чым на іншых мабільніках. Сярод гэтых гульняў ёсьць наступныя: * ''[[HinterWars]]'' * ''[[Tibia]]'' == Гульня «Зьмейкі» == Адна з гульняў для N-Gage асаблівая. Гэта гульня [[Зьмейкі]] (Snakes). Фірма «Нокія» распаўсюджвае гэтую гульню бясплатна з сэнтымэнтальных меркаваньняў. Справа ў тым, што адна з першых гульняў, якія «Нокія» распрацавала для мабільнікаў, была гульня Snake ([[Пітон]]). Мабільнікаў было прададзена шмат, і «Пітон» неверагодна распаўсюдзіўся. Гульня Snakes разглядаецца, як новае пакаленьне таго самога «Пітона», прабацькі самой канцэпцыі «гульня на мабільніку». Трохмерныя «Зьмейкі» зараз выпускаюцца і для новых мабільнікаў N-Series. Але вэрсія для N-Gage адрозьніваецца трыма рысамі. Па-першае, «Зьмейкі» для N-Gage бясплатныя і могуць капіявацца гульцамі. Больш таго, гэта заахвочваецца. У гульню ўбудаваны «вірусны» (дакладней пірынгавы: ад аднаго пульта да іншага) мэханізм распаўсюджваньня праз Bluetooth. (Зрэшты, дрэнна які працуе з-за вялікага памеру гульні ў параўнаньні з вольнай памяцьцю гульнявога пульта.) На гэтым «вірусным маркетынгу» заснаваная і рэкляма гульні. Па-другое, «Зьмейкі» для N-Gage уключаюць рэжым сумеснай гульні. Да чатырох гульцоў могуць гуляць у «Зьмейкі» праз Bluetooth. Па-трэцяе, «Змьейкі» для N-Gage трымаюць табліцу рэкордаў ня толькі ў мабільніку, але і на Арэне, гульнявым сэрвэры «Нокія». Усе гэтыя спаборніцкія магчымасьці выключаныя з наступных вэрсій «Зьмеек». == Падобныя мадэлі == * [[LG B2070]] * [[Hitachi HTG-660]] * [[AMOI M350]] * [[Motorola E1120]] * [[Motorola E1060]] == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20071127031620/http://www.projectnext.eu/index.php?page=Board&boardID=52 Project NeXt — Portal with N-Gage Next Generation] * [http://www.nokia.ru/n-gage/ Апісаньне на сайце Nokia] * [http://www.nokia.ru/n-gage/gamedecks/ Афіцыйны сайт] * [https://web.archive.org/web/20101015005802/http://www.playgizmo.ru/?cat=18 Агляды некаторых гульняў для N-Gage] * [http://www.nokia.ru/n-gage/games/all/ Сьпіс некаторых гульняў для N-Gage] * [https://web.archive.org/web/20080330025027/http://www.n-gage.com/en-R1/games/all_games/index.htm Поўны сьпіс гульняў для N-Gage]{{ref-en}} * [https://web.archive.org/web/20080827105314/http://www.next-gage.ru/ Расейскі фан сайт, прысьвечаны новай N-Gage 2.0(next generation)№1 у Расеі] * [http://ngage.ucoz.com/ Расейскі фан сайт, прысьвечаны N-Gage у Расеі №1]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Тэлефоны Nokia‎}} [[Катэгорыя:Мабільныя тэлефоны Nokia]] [[Катэгорыя:Гульнявыя прыстаўкі]] [[Катэгорыя:Смартфоны]] qgayc3zs7htcwg3ssugpzg6xirjfoz6 0 10894 2618626 2093030 2025-06-06T16:01:14Z Prasalovich 2394 2618626 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Сьвіраны}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Сьвіраны |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Сьвіранаў |Трансьлітараваная назва = Śvirany |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейская]] |Раён = [[Баранавіцкі раён|Баранавіцкі]] |Сельсавет = [[Жамчужненскі сельсавет|Жамчужненскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 175 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 11 |Шырата сэкундаў = 19.2 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 43 |Даўгата сэкундаў = 0.5 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Сьвіра́ны'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Берасьцейская вобласьць}} С. 65</ref> — [[вёска]] ў [[Баранавіцкі раён|Баранавіцкім раёне]] [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Сьвіраны ўваходзяць у склад [[Жамчужненскі сельсавет|Жамчужненскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 198 чалавек * 2010 год — 175 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Жамчужненскі сельсавет}} {{Баранавіцкі раён}} [[Катэгорыя:Жамчужненскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Баранавіцкага раёну]] mzuk24dfvc06welk5dpya8xz5qivth6 0 12905 2618520 2610803 2025-06-06T09:57:50Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618520 wikitext text/x-wiki {{Хакейны клюб |Назва = '''Хімік''' |Лягатып = Chimik Navapolacak.png |Адкуль = [[Наваполацак]], [[Беларусь]] |Пляцоўка = [[Палац спорту і культуры (Наваполацак)|Палац спорту і культуры]] |Зьмяшчальнасьць = 1200 |Зьвязаны клюб = |Фарм-клюб = Нафтахімік |Пасада кіраўніка = Генэральны дырэктар |Кіраўнік = Андрэй Ільлін |Трэнэр = |Капітан = |Чэмпіянат = |Сэзон = |Месца = |колер1 = white |колер2 = yellow |колер3 = black |сайт = http://hchimik.by/ }} «'''Хі́мік'''» — [[Беларусь|беларускі]] клюб па [[хакей з шайбай|хакеі з шайбай]] з [[Наваполацак|Наваполацку]]. Выступае ў [[Беларуская экстраліга|Беларускай экстралізе]]. Клюб зьяўляецца сталым удзельнікам айчыннага першынства, двойчы станавіўся чэмпіёнам Беларусі ў 1996 і 1997 гадох. Наваполацак ёсьць стабільным дастаўнікам хакеістаў у [[Мужчынская зборная Беларусі па хакеі|нацыянальную зборную Беларусі]]. У склад зборнай Беларусі ўваходзілі выхаванцы мясцовай спартовай школы [[Андрэй Касьціцын|Андрэй]] ды [[Сяргей Касьціцын]]. Раней за зборную выступаў таксама брамнік [[Аляксандар Шумідуб]]. Пасьля заканчэньня кар’еры ён ад 2000 да 2001 году працаваў у трэнэрскім штабе наваполацкай каманды. == Гісторыя == Першы хакейны матч у Наваполацку адбыўся 23 лютага 1960 году, аднак першы клюб, які прадстаўляў нафтаапрацоўчы завод быў створаны ў 1964 годзе пад назовам «Нафтавік». Адразу пасьля стварэньня клюб браў удзел у чэмпянатах БССР. У 1973 годзе была створана каманда «Дзьвіна», якая адносілася да вытворчага прадпрыемства «Палімір». На наступны год клюб атрымаў назву «Хімік». 19 лютага 1989 году «Хімік» згуляў свой першы міжнародны матч супраць польскага клюбу «Сталь». А ў 1990 годзе клюб стаў пераможцам [[чэмпіянат БССР па хакеі|чэмпіянату БССР па хакеі]], атрымаўшы такім чынам правы на ўдзел клюбу ў другой лізе чэмпіянату СССР. Пасьля распаду СССР клюб стаў удзельнічаць у [[Беларуская экстраліга|чэмпіянаце Беларусі]]. 11 жніўня 1994 году адчыніў свае дзьверы [[Палац спорту і культуры (Наваполацак)|Палац спорту і культуры]] з закрытай лядовай арэнай і трыбунамі на 1400 чалавек. З 1995 году каманда пачала называцца «Палімір». Найбольшых посьпехаў наваполацкі клюб дасягнуў пад кіраўніцтвам [[Уладзімер Мелянчук|Уладзімера Меленчука]] менавіта ў той час. У 1995 годзе «Палімір» узяў удзел у навастворанай [[Усходне-эўрапейская хакейная ліга|Усходне-эўпарейскай хакейнай лізе]]. У 1996 і 1997 гадох каманда дасягнула свайго найвялікшага посьпеху — перамогі ў чэмпіянаце Беларусі. У тых жа гадох клюб станавіўся трэцім у розыгрышах УЭХЛ. У 1998 і 1999 гадох клюб зноўку стаў бронзавым прызэрам міжнароднай УЭХЛ. === Пагаршэньне вынікаў === Посьпехі 1990-х гадоў, аднак, некалькі дэвальвуюцца малой колькасьцю ўдзельнікаў. Гэтак з 1996 па 2000 гады ў чэмпіянаце Беларусі бралі ўдзел толькі чатыры ўдзельнікі. Зь цягам часу з павелічэньнем колькасьці ўдзельнікаў чэмпіянату клюбныя вынікі пачалі пагаршацца. Апошнім разам толькі ў [[Чэмпіянат Беларусі па хакеі 2000—2001 гадоў|сэзоне 2000—2001 гадоў]] клюб апошнім разам станавіўся прызэрам айчыннага першынства. У наступныя гады клюб зусім не трапляў у плэй-оф ці адразу без аніякіх шанцаў сканчваў розыгрыш у першым раўндзе. Выключэньнем быў [[Чэмпіянат Беларусі па хакеі 2006—2007 гадоў|сэзон 2006—2007 гадоў]], калі «Хімік-СКА» агулам няблага гуляў у рэгулярным турніры, а ў чвэрцьфінале плэй-оф здолеў адужыць магілёўскае «[[Магілёў (хакейны клюб)|Хімвалакно]]». Тым ня менш, ува ўсіх трох матчаў сэрыі паўфіналу супраць сталічнага «[[Керамін Менск|Кераміну]]» навапалачане трывалі паразы. У той сэзон дружыну ўзмацнілі расеец Дзьмітры Кіріленка, які меў досьвед гульні ў матчах найвышэйшага дывізіёну чэмпіянату Расеі, [[Арцём Сянкевіч]], [[Дзяніс Тыднюк]], які стаў лідэрам клюбу на наступане дзесяцігодзьдзе. Свае трэці і другі сэзоны адпаведна праводзілі ў клюбе маладыяя гульцы [[Павал Чарнавок]] і [[Аляксандар Жыдкіх]]. У наступныя два гады «Хімік» яшчэ выходзіў у першы раўнд плэй-оф, але з зыходам лідэраў вынікі пагоршыліся. У 2010 годзе наваполацкі клюб замыкнуў выніковую табліцу. У наступным «Хімік-СКА» не фінішаваў апошнім, але яму бракавала моцы прасунуцца ў плэй-оф. Фінансавы стан навапалачанаў быў крытычным, клюб ня меў мажлівасьць запрасіць добрых гульцоў, але губляў важных хакеістаў<ref>[https://belarushockey.com/rb/news_list/news92409/ Юрий Рыхлов: Купить в «Химик-СКА» никого не можем]. Беларускі хакей.</ref>. Зьмены намеціліся ў 2013 годзе. «Хімік-СКА» няблага пачаў сэзон, перамогшы 11 верасьня салігорскі «[[Шахцёр Салігорск (хакейны клюб)|Шахцёр]]», дзякуючы галявому дублю [[Віталь Валуй|Віталя Валуя]]<ref>[https://belarushockey.com/rb/news_list/news133639/ ЧБ: Дубль Валуя помог «Химику-СКА» одолеть «Шахтер»]. Беларусі хакей.</ref>. Праз два дні хакеісты з Наваполацку, саступаючы менскаму «[[Юнацтва-Менск|Юнацтву]]» зь лікам 0:2, здолелі здабыць перамогу зь лікам 4:2. Каманда згуляла неблагі сэзон, трапіўшы ў групу А другога этапу. У чвэрцьфіналу плэй-оф, аднак, «Хімік-СКА» саступіў жлобінскаму «[[Мэталюрг Жлобін|Мэталюргу]]». === Вяртаньне да гістарычнай назвы === Улетку 2016 году зьявіліся зьвесткі, што хакейны клюб мае фінансавыя праблемы, празь цяжкае фінансавае становішча заводу Нафтан<ref>[https://belarushockey.com/rb/news_list/news184988/ Замгендиректора ОАО «Нафтан»: Предприятие находится в сложной финансовой ситуации. Не можем оказывать помощь спорту в прежних объемах]. Беларускі хакей.</ref>. Існавала мажлівасьць ліквідацыя клюбу, але каманда пачала працэс рэарганізацыі клюбнай структуры<ref>[https://belarushockey.com/rb/news_list/news186391/ Начата процедура реорганизации КСУП «Хоккейный клуб «Химик»]. Беларусі хакей.</ref>. Акрамя перахожу на балянс гораду, клюб зьмяніў назву на «Хімік», а каманду ачоліў колішні нападнік клюбу Тыднюк. «Хімік» працягнуў выступы ў Экстралізе і нават дасягнуў чвэрцьфіналу плэй-оф у 2018 годзе. Па рэарганізацыі чэмпіянату Беларусі перад пачаткам [[Чэмпіянат Беларусі па хакеі 2018—2019 гадоў|сэзону 2018—2019 гадоў]] «Хімік» далучыўся да Экстралігі Б, дзе некалькі сэзонаў быў лідэрам гэтага дывізіёну, здабыўшы перамогу ў 2021 годзе. Яшчэ ў траўні 2019 году галоўным трэнэрам клюбу быў прызначаны [[Алег Хмыль]]<ref>[https://belarushockey.com/rb/news_list/news225220/ «БХ»: Известный тренер возглавит новополоцкий «Химик»]. Беларускі хакей.</ref>. З 2021 году Экстраліга зноўку была адноўленая ў звыклым фармаце, дзякуючы чаму наваполацкі клюб вярнуўся да эліты. Улетку 2023 году пасьля паўтара дзесяцігодзьдзя да родных наваполацкіх шыхтаў вярнуўся шматразовы чэмпіён краіны Аляксандар Жыдкіх, які ня толькі пасьпеў згуляць за «[[Гомель (хакейны клюб)|Гомель]]», «[[Нёман Горадня (хакейны клюб)|Нёман]]», «Шахцёр» ды іншыя клюбы, але і ўсталяваў рэкорд у 1100 матчаў у Экстралігі<ref>[https://web.archive.org/web/20230714044300/https://sport5.by/news/hockey/Aleksandr-ZHidkikh-vozvrashchaetsya-v-KHimik/ Александр Жидких возвращается в "Химик"]. Sport5.</ref>. У першым матчы [[Чэмпіянат Беларусі па хакеі 2023—2024 гадоў|сэзону 2023—2024 гадоў]] у тым ліку дзякуючы дзеям Жыдкіх, які закінуў шайбу і зарабіў асыстэнцкі пункт, «Хімік» перамог «[[Дынама-Маладэчна]]»<ref>[https://belarushockey.com/rb/news/2023/09/01/aleksandr-zhidkih-esli-ne-stavit-zadachu-pobedit-to-zachem-kuda-to-ehat/ Александр Жидких: Если не ставить задачу победить, то зачем куда-то ехать]. Беларускі хакей.</ref>. == Назвы == * да 1994 году — «Хімік» * 1994—2003: «Палімір» * 2003—2016: «Хімік-СКА» * з 2017 году — «Хімік» == Дасягненьні == '''[[Чэмпіянат БССР па хакеі|Чэмпіянат БССР]]''' * {{Залаты мэдаль}} Чэмпіёны (1): 1990 * {{Срэбны мэдаль}} 2-е месца (3): 1986, 1987, 1989 * {{Бронзавы мэдаль}} 3-е месца (4): 1980, 1981, 1983, 1985 '''[[Беларуская экстраліга|Чэмпіянат Беларусі]]''' * {{Залаты мэдаль}} Чэмпіёны (2): 1996, 1997 * {{Срэбны мэдаль}} 2-е месца (2): 1995, 1998 * {{Бронзавы мэдаль}} 3-е месца (4): 1993, 1994, 1999, 2001 == Склад == {{Паводле стану на|2025|2|5}} году {{Хакей-Склад}} {{Хакей-Падзел|Брамнікі}} {{Хакей-Гулец-Л|25|Беларусь|[[Сяргей Сьцяпанаў]]||23.01.1993}} {{Хакей-Гулец-П|31|Беларусь|[[Ягор Кірпічонак]]||02.12.2003}} {{Хакей-Гулец-Л|70|Беларусь|[[Вадзім Вашкевіч]]||28.12.1999}} {{Хакей-Падзел|Абаронцы}} {{Хакей-Гулец-Л|5|Беларусь|[[Мікіта Тарлецкі]]||03.01.1997}} {{Хакей-Гулец-П|44|Беларусь|[[Аляксей Садовік]]||23.06.1990}} {{Хакей-Гулец-Л|46|Беларусь|[[Аляксандар Ісаеў]]||01.08.2003}} {{Хакей-Гулец-П|59|Расея|[[Ільяс Сітдыкаў]]||10.02.2000}} {{Хакей-Гулец-Л|65|Беларусь|[[Кірыл Гусараў]]||24.11.1999}} {{Хакей-Гулец-П|71|Беларусь|[[Максім Камянкоў]]||09.11.1992}} {{Хакей-Гулец-Л|93|Беларусь|[[Аляксей Храпавіцкі]]||14.10.1996}} {{Хакей-Падзел|Нападнікі}} {{Хакей-Гулец-Л|8|Беларусь|[[Вячаслаў Аксёнаў]]||12.03.2001}} {{Хакей-Гулец-П|9|Беларусь|[[Усевалад Кашкар]]||10.07.1994}} {{Хакей-Гулец-Л|10|Расея|[[Сяргей Адзінокаў]]||14.10.2001}} {{Хакей-Гулец-П|11|Беларусь|[[Кірыл Брыкун]]||17.09.1990}} {{Хакей-Гулец-Л|15|Беларусь|[[Аляксандар Жыдкіх]]||07.01.1984}} {{Хакей-Гулец-П|18|Расея|[[Валянцін Макараў]]||28.04.1997}} {{Хакей-Гулец-Л|21|Беларусь|[[Іван Засько]]||16.12.2005}} {{Хакей-Гулец-П|22|Беларусь|[[Багдан Хаміцэвіч]]||22.04.2000}} {{Хакей-Гулец-Л|26|Беларусь|[[Аляксей Вярцінскі]]||07.05.2003}} {{Хакей-Гулец-П|28|Беларусь|[[Вадзім Мурашоў]]||02.06.1998}} {{Хакей-Гулец-Л|37|Беларусь|[[Дзяніс Кірпічонак]]||19.06.1990}} {{Хакей-Гулец-П|52|Беларусь|[[Мікалай Літвін]]||10.06.2005}} {{Хакей-Гулец-Л|53|Расея|[[Павал Чарноў]]||30.01.1990}} {{Хакей-Гулец-П|73|Беларусь|[[Уладзіслаў Мурзаў]]||03.07.2007}} {{Хакей-Гулец-Л|80|Беларусь|[[Сяргей Карповіч (хакеіст)|Сяргей Карповіч]]||03.01.2002}} {{Хакей-Гулец-П|81|Беларусь|[[Ягор Калугін]]||25.08.1998}} {{Хакей-Гулец-Л|91|Беларусь|[[Уладзіслаў Радчанка]]||23.02.1998}} {{Хакей-Гулец-П|96|Беларусь|[[Арцём Зямлянкін]]||26.04.1993}} {{Хакей-Гулец-Л|97|Беларусь|[[Глеб Лазарэвіч]]||14.10.2005}} {{Хакей-Канец складу}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20190518134552/http://hchimik.by/ Афіцыйны сайт] {{ref-ru}} {{Беларуская экстраліга}} [[Катэгорыя:Беларускія хакейныя клюбы]] [[Катэгорыя:Наваполацак]] biwijmzzkq2h637sow9i7l9qlu94ns6 10 15590 2618562 2071138 2025-06-06T12:18:16Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618562 wikitext text/x-wiki {{userbox |border-c=#eeeeee |id-c=white |info-c=#eeeeee |id=[[Файл:Wikipedia Administrator.svg|40пкс|Адміністратар]] |info={{GENDER:{{PAGENAME}}| Гэты ўдзельнік — '''[[Вікіпэдыя:Адміністратары|адміністратар]]''' | Гэтая ўдзельніца — '''[[Вікіпэдыя:Адміністрацыя|адміністратарка]]''' }} }}<includeonly>[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Адміністрацыя|{{НАЗВА_СТАРОНКІ}}]]</includeonly> <noinclude>[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны ўдзельнікаў|Адміністратар]] </noinclude> 9mqy0egygp4dcl3r0cdtlr6quz3k9xi 0 18996 2618678 2320133 2025-06-06T17:20:33Z Ліцьвін 847 /* Турыстычная інфармацыя */ выпраўленьне спасылак 2618678 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Назва = Карэліцкі раён |Назва ў родным склоне = Карэліцкага раёну |Сьцяг = |Герб = |Гімн = |Краіна = [[Беларусь]] |Статус = |Уваходзіць у = [[Гарадзенская вобласьць]] |Улучае = |Цэнтар = [[Карэлічы]] |БуйныГорад = |БуйныяГарады = |ДатаЎтварэньня = 15 студзеня 1940 |Кіраўнік = |Назва пасады кіраўніка = |Насельніцтва = 19 691<ref name="belstat2018" /> |Год перапісу = 2018 |Адсотак ад насельніцтва = |Месца паводле насельніцтва = |Шчыльнасьць = 18 |Месца паводле шчыльнасьці = |Нацыянальны склад = |Плошча = 1093,66<ref>[http://www.gki.gov.by/docs/gzk_2010.doc Государственный земельный кадастр Республики Беларусь]{{Ref-ru}} (паводле стану на 1 студзеня 2010 г.)</ref> |Адсотак ад плошчы = |Месца паводле плошчы = |Максымальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Мапа = Harodnia province, Kareličy district.svg |Памер мапы = 200 |Часавы пас = [[UTC]] +3 |Скарачэньне = |ISO = |FIPS = |Тэлефонны код = +375-15-96 |Паштовыя індэксы = 231 4хх |Інтэрнэт-дамэн = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = http://korelichi.grodno.by |Парамэтар1 = |Назва парамэтру 1 = |Мапа адміністрацыйнай адзінкі = |Колер фону парамэтраў = {{Колер|Беларусь}} |Колер фону герб-сьцяг = }} '''Карэ́ліцкі раён''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка на ўсходзе [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Плошча раёну складае 1,1 тыс. км². Насельніцтва на 2018 год — 19 691 чалавек<ref name="belstat2018" />. Адміністрацыйны цэнтар — [[гарадзкі пасёлак|мястэчка]] [[Карэлічы]]. == Геаграфічнае становішча == Карэліцкі раён мяжуе з [[Наваградзкі раён|Наваградзкім]] раёнам Гарадзенскай вобласьці, [[Стаўпецкі раён|Стаўпецкім]] і [[Нясьвіскі раён|Нясьвіскім]] раёнамі [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] і [[Баранавіцкі раён|Баранавіцкім раёнам]] [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Працягласьць раёну з поўначы на поўдзень — 28 км, з захаду на ўсход — 40 км. == Рэльеф і карысныя выкапні == Значную частку раёну займае [[Нёманская нізіна]], на захадзе — схілы [[Наваградзкае ўзвышша|Наваградскага ўзвышша]]. Пераважаюць вышыні 140—200 м, максымальная — 261,7 м (каля в. [[Малюшычы]]). Карысныя выкапні: [[торф]], крэйда, гліны, пяскова-жвіровы матэрыял, жалезныя руды, будаўнічыя пяскі. == Клімат і расьліннасьць == Клімат [[умерана кантынэнтальны]]. Сярэдняя тэмпэратура студзеня −6,5 °C, ліпеня 17,5 °C. [[Рок (год)|Сярэднярочная]] колькасьць ападкаў складае 695 мм. Працягласьць [[Вэгетацыйны пэрыяд|вэгетацыйнага пэрыяду]] 189 дзён. Лясы займаюць 21% тэрыторыі, пераважаюць [[хваёвыя лясы|хваёвыя]] і [[яловыя лясы|яловыя]]. Буйны масіў на крайнім паўночным усходзе ([[Графская пушча]]). == Гідраграфія == Рачная сетка даволі шчыльная. Найбольшая рака [[Нёман]] зь левымі прытокамі [[Вуша (прыток Нёмана)|Вуша]] й [[Сэрвач (прыток Нёмана)|Сэрвач]], працякае шмат дробных рачулак. На тэрыторыі раёну знаходзяцца некалькі невялікіх азёраў, штучных вадаёмаў. == Насельніцтва == * XXI стагодзьдзе: 2016 год — 20 520 чал.<ref name="belstat2016">[https://web.archive.org/web/20160706073652/http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/567/567f8a4ac45cd80a949bb7bd7a839ca7.zip Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2017 год — 20 101 чал.<ref name="belstat2017">[https://web.archive.org/web/20200813193913/http://belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_7192/ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2018 год — 19 691 чал.<ref name="belstat2018">[https://web.archive.org/web/20180405033656/http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_8782 Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> Паводле перапісу 2009 году насельніцтва раёну складала 24 130 чалавек (у [[гарадзкі пасёлак|мястэчку]] [[Карэлічы]] — 6854 чал., [[гарадзкі пасёлак|мястэчку]] [[Мір (Гарадзенская вобласьць)|Мір]] — 2310 чал.)<ref name="belstat">[https://web.archive.org/web/20100918162455/http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-4.pdf Перепись населения — 2009. Гродненская область]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>. У раёне пражывае 94,8% [[беларусы|беларусаў]], 2,6% [[расейцы|расейцаў]], 1,6% [[палякі|палякаў]] і іншыя нацыянальнасьці (украінцы, татары, армяне)<ref>[https://web.archive.org/web/20111104135501/http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/publications/national_structure_grodno.rar Перепись населения — 2009. Гродненская область. Национальный состав населения]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>. == Гаспадарчая дзейнасьць == Сельская гаспадарка спэцыялізуецца на мяса-малочнай жывёлагадоўлі, сьвінагадоўлі, птушкагадоўлі. Прадпрыемствы харчовай, лёгкай, будаўнічых матэрыялаў прамысловасці. Па тэрыторыі раёну праходзяць аўтамабільныя дарогі [[Наваградак]] — [[Карэлічы]] — [[Мір (Гарадзенская вобласьць)|Мір]] — [[Нясьвіж]], [[Мір (Гарадзенская вобласьць)|Мір]] — [[Стоўпцы]] і інш. == Турыстычная інфармацыя == Захаваліся помнікі архітэктуры: замкава-паркавы комплекс (уключаны [[ЮНЭСКО]] ў [[Сусьветная спадчына ЮНЭСКО|Сьпіс помнікаў Сусьветнай культурнай і прыроднай спадчыны]]) у мястэчку [[Мір (Гарадзенская вобласьць)|Мір]], Сьвята-Траецкая царква і касьцёл сьвятога Мікалая, капліца-пахавальня ў мястэчку [[Мір (Гарадзенская вобласьць)|Мір]], Сьвята-Казанская царква ў в. [[Беражна]], Сьвята-Ўзьнясенская царква ў в. [[Вялікая Мядзьвядка]], касьцёл сьвятой Ганны і сядзібны будынак у в. [[Варонча]], Сьвята-Петра-Паўлаўская царква ў в. [[Вялікія Жухавічы]], Усясьвяцкая царква ў в. [[Дольная Рута]], Сьвята-Узьнясенская царква і капліца у в. [[Ярэмічы]], Сьвята-Георгіеўская царква ў в. [[Запольле (Карэліцкі раён)|Запольле]], сядзібны будынак у в. [[Кальчычы]], Сьвята-Ўсьпенская царква ў в. [[Любанічы (Гарадзенская вобласьць)|Любанічы]], Сьвята-Яна-Прачысьценская царква ў в. [[Малыя Жухавічы]], званіца Сьвята-Міхайлаўскай царквы ў в. [[Мірацічы]], сядзіба ў мястэчку [[Першамайскі (Карэліцкі раён)|Першамайскі]], царква, жылыя і сядзібныя будынкі ў в. [[Райца]], капліца ў в. [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)|Сэрвач]], Сьвята-Пакроўская царква ў в. [[Турэц]]. == Асобы == * [[Флярыян Бохвіц]] (1799—1856) — беларускі філёзаф * [[Ян Булгак]] (1876, маёнтак каля в. Асташын — 1950) — майстар мастацкай краязнаўчай фатаграфіі, этнограф, фалькларыст * архімандрыт [[Леў Гарошка]] (1911—1977) — [[Уніяцтва|грэка-каталіцкі]] сьвятар, грамадзкі дзеяч, дасьледнік гісторыі рэлігіі ў Беларусі * [[Міхась Гурын]] (нар. 1941) — беларускі гісторык, археоляг * [[Ігнат Дамейка]] (1802—1889) — геоляг, натураліст, дасьледнік, нацыянальны герой [[Чылі]] * [[Аляксандар Ільінскі]] (1903—1967) — беларускі актор * [[Вінцэсь Каратынскі]] (1831—1891) — польскі пісьменьнік * [[Пятро Конюх]] (1910, в. [[Турэц]] — 1994) — беларускі опэрны сьпявак * [[Салямон Майман]] (1753—1800) — філёзаф * [[Барыс Рагуля]] (1920, в. [[Турэц]] — 2005) — вайсковы і палітычны дзяяч * [[Ян Чачот]] (1796—1847) — беларускі і польскі паэт == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Кореличский район // {{Літаратура/Турыстычная энцыкляпэдыя Беларусі}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Радзіма майго духу|karelitski|раён}} * {{Глёбус Беларусі|{{НАЗВА_СТАРОНКІ}}}} {{Карэліцкі раён}} {{Гарадзенская вобласьць}} [[Катэгорыя:Карэліцкі раён| ]] 5wzxagn1zghorpvr6gvh9croqxrf077 0 19266 2618620 2386048 2025-06-06T15:33:47Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618620 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Рака |назва = Шчара |лацінка = Ščara |выява = Napoleon_Orda-Manor_of_Puslovski_Family,_Albyartsin.jpg |подпіс = Шчара на малюнку [[Напалеон Орда|Н. Орды]] |даўжыня = 325 км |выток = воз. [[Калдычэўскае возера|Калдычэва]] |вышыня_вытоку = |вусьце = [[Нёман]] |вышыня_вусьця = |сьцёк = |нахіл = 0,2 ‰ |плошча_басэйну = 6990 км² |краіны_басэйну = [[Беларусь]] |левыя_прытокі = |правыя_прытокі = |мапа = }} '''Шча́ра''' — рака ў [[Беларусь|Беларусі]], левы прыток [[Нёман]]у. Цячэ ў [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай]] і [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай]] абласьцях. Даўжыня 325 км. Плошча вадазбору 6990 км². Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,2%. Агульны спад ракі 77,7 м. == Асноўныя прытокі == * ''Правыя'': [[Ліпнянка]], [[Мышанка (рака)|Мышанка]], [[Артычанка]], [[Лахазва]], [[Іса]], [[Бярэзьніца (рака)|Бярэзьніца]], [[Пад’яварка (рака)|Пад’яварка]], [[Трыцаўка]], [[Ваўчанка (басэйн Нёмана)|Ваўчанка]] * ''Левыя'': [[Вядзьмянка]], [[Грыўда]], [[Млінаўка]], [[Бабачка]], [[Луконіца (рака)|Луконіца]], [[Сіпа]] == На рацэ == * ''[[Горад|Места]]'': [[Слонім]] * ''Гістарычныя [[мястэчка|мястэчкі]]'': [[Крашын]], [[Быцень]] * ''Вадасховішчы'': [[Даманаўскае вадасховішчы|Даманаўскае]] (у сутоках з ракой [[Грыўда]]), [[Чамялынскае вадасховішчы|Чамялынскае]] * ''ГЭС'': [[Мініцкая ГЭС]] * ''Зона адпачыну'': Шчара (на поўдзень ад места [[Ляхавічы|Ляхавічаў]]) == Агульныя зьвесткі == Пачынаецца на [[Наваградзкае ўзвышша|Наваградзкім узвышшы]] з возера [[Калдычэўскае возера|Калдычэва]], упадае ў раку [[Нёман]] за 2 км на паўднёвы ўсход ад вёскі [[Дашкаўцы|Дашкаўцаў]] [[Мастоўскі раён|Мастоўскага раёну]]. Суднаходная ад вёскі [[Быцень|Быценю]] (за 155 км ад вусьця) у паўнаводны пэрыяд. Праз возера [[Выганашчанскае возера|Выганашчанскае]] злучаецца [[Агінскі канал|Агінскім каналам]] з ракой [[Ясельда]]й (басэйн [[Прыпяць|Прыпяці]]). Паводле будовы даліны, рэчышча і ўмоваў працяканьня Шчара падзяляецца на 2 дзялянкі. ''Ад вытоку'' да ўтоку ракі Грыўда даліна трапэцападобная (шырыня 1,5 км), са стромкімі схіламі вышынёй 15—20 м, [[абалона]] нізкая, забалочаная і куп’істая, перасечаная асушальнымі каналамі. Шырыня разьліву ад 200 м да 3 км. ''Ад вусьця Агінскага канала'' абалона парэзаная сеткай каналаў, якімі (і Агінскім каналам) у веснавое разводзьдзе адбываецца пераліў вады са Шчары ў возера Выганашчанскае. Рэчышча зьвілістае, акрамя каналізаваных дзялянак у вытоку і перад утокам Грыўды, яго шырыня 15—30 м, месцамі да 60 м. Берагі нізкія, пераважна тарфяністыя. На дзялянцы ад утоку ракі Грыўда да вусьця даліна трапэцападобная, яе шырыня 3—5 км. Схілы стромкія, вышынёй 10—20 м, месцамі 35—40, у ніжняй плыні спадзістыя. [[Абалона]] забалочаная, яе шырыня ў пачатку дзялянкі 1,5—2,5 км, у сярэдняй частцы 0,5—0,8 км, у ніжняй 50—300 м. Веснавое разводзьдзе пачынаецца ў пачатку сакавіка і доўжыцца ў сярэднім 65—80 дзён, ускладняецца нераўнамернасьцю сьнегараставаньня і выпадзеньнем дажджоў. Сярэдняе перавышэньне найвышэйшага ўзроўню над летне-восеньскай межаньню 1,8 м. Замярзае ў канцы сьнежня (найбольшая таўшчыня лёду 40—65 см), крыгалом у сярэдзіне сакавіка<ref>{{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі|к}} С. 407.</ref>. Рэжым ракі вывучаўся на 14 гідралягічных пастах, у наш час дзейнічаюць два — у месьце Слонім і ў в. Шчара<ref>[http://pogoda.by/315/gid.html?ind=26 Гідрамэтцэнтар Беларусі]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-ru}}</ref>. == Рэльеф == Вадазбор абмяжоўваецца з паўночнага ўсходу Наваградзкім узвышшам, з усходу [[Капыльская града|Капыльскай градой]], а з поўдня і захаду адпаведна [[Палеская нізіна|Палескай нізінай]] і [[Ваўкавыскае ўзвышша|Ваўкавыскімі вышынямі]] і разьмяшчаецца ў межах Нёманскага гідралягічнага раёну. Лінія водападзелу выяўленая досыць выразна, з выняткам паўднёвай часткі, дзе яна цяжка прасочваецца ўва ўмовах нізкай забалочанасьці мясцовасьці. == Расьліннасьць і азёрнасьць == Лясы, [[мяшаныя лясы|мяшаныя]] зь перавагай іглічных пародаў, займаюць каля 30% плошчы вадазбору. Азёрнасьць не перавышае 1%. Да найбольш значных азёраў плошчай люстэрка належаць Выганашчанскае (водападзельнае) і [[Бабровіцкае]], разьмешчаныя ў паўднёвай частцы вадазбору. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} * {{Літаратура/Энцыкляпэдыя прыроды Беларусі|5}} * Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл.ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с., 40 л. ил. * Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1—2. — Л., 1971. {{Прытокі Нёману}} {{Рэкі Беларусі}} [[Катэгорыя:Шчара| ]] [[Катэгорыя:Рэкі Баранавіцкага раёну]] [[Катэгорыя:Рэкі Ляхавіцкага раёну]] [[Катэгорыя:Рэкі Івацэвіцкага раёну]] [[Катэгорыя:Рэкі Слонімскага раёну]] [[Катэгорыя:Рэкі Зьдзецельскага раёну]] [[Катэгорыя:Рэкі Зэльвенскага раёну]] [[Катэгорыя:Рэкі Мастоўскага раёну]] [[Катэгорыя:Рэкі Шчучынскага раёну]] 893tqj1tm9l475a6x0yecmubedeco4s 0 21720 2618767 2584261 2025-06-07T03:35:45Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618767 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''І́гар Мікала́евіч Крывушэ́нка''' (нарадзіўся 10 лютага 1964 году, [[Менск]]) — беларускі футбаліст, а цяпер трэнэр наваполацкага «[[Нафтан Наваполацак|Нафтану]]». У 2017—2019 гадах галоўны трэнэр [[Зборная Беларусі па футболе|нацыянальнай зборнай Беларусі]]. Найлепшы трэнэр Беларусі 2006 і 2007 гадоў. == Біяграфія == Выхаванец футбольнай школы СДЮШАР-5 (Менск). Першы трэнэр — [[Міхаіл Мустыгін]]. Гуляў за юнацкую зборную СССР. Выступаў за менскае «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]», дубль (1980—1984), гарадзенскі «Хімік» (1985—1987), фрунзэнскую «Алгу» (1988), акцюбінскі «Акцюбінец» (1989), алданскі «Мэталюрг» (1990—1993), якуцкае «Дынама» (1994—1995, гулец-трэнэр), «Селенгу» Улан-Удэ (1996), магілёўскае «Тарпэда-Кадзіна» (1997). Працаваў трэнэрам «Тарпэда-Кадзіна» (1998), трэнэрам фарм-клюбу «Зьмена-БАТЭ» (1999—2000). З 2001 па 2004 год трэнаваў дублюючы склад [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]. З 2005 па 2007 год — галоўны трэнэр БАТЭ. З 13 лістапада 2007 году — галоўны трэнэр менскага «Дынама». З 2011 году да ліпеня 2012 — галоўны трэнэр узбэцкага клюбу «[[Шуртан Гузар|Шуртан]]»<ref>[http://www.pressball.by/news/football/110328 Игорь Криушенко покинул «Шуртан»]{{Ref-ru}}</ref>. У лістападзе 2012 году ўзначаліў жодзінскае [[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|«Тарпэда»-БелАЗ]]<ref>[http://www.pressball.by/news/football/118470 Игорь Криушенко возглавил «Торпедо»-БелАЗ]{{Ref-ru}}</ref>. 1 сакавіка 2017 году прызначаны галоўным трэнэрам [[Зборная Беларусі па футболе|нацыянальнай зборнай Беларусі]]<ref>[http://www.pressball.by/news/football/257519 Игорь Криушенко назначен и.о. главного тренера сборной Беларуси]{{Ref-ru}} з захаваньнем пасады галоўнага трэнэра ў «Тарпэда-БелАЗ»</ref>. У ліпені 2017 году пакінуў пасаду галоўнага трэнэра [[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|«Тарпэда»-БелАЗу]]<ref>[http://www.football.by/news/102240.html Игорь Криушенко подтвердил свой уход из «Торпедо-БелАЗ»]{{Ref-ru}}</ref>. 13 чэрвеня 2019 году пакінуў пасаду галоўнага трэнэра [[Зборная Беларусі па футболе|нацыянальнай зборнай Беларусі]]<ref>[http://www.football.by/news/127650.html Игорь Криушенко отправлен в отставку]{{Ref-ru}}</ref>. Пад кіраўніцтвам Крывушэнкі зборная Беларусі заняла апошняе месца ў адборачнай групе да [[чэмпіянат сьвету па футболе 2018 году|чэмпіянату сьвету 2018 году]], прапусьціўшы наперад у тым ліку [[Зборная Люксэмбургу па футболе|зборную Люксэмбургу]]. Тым ня менш, у лістападзе 2017 году кантракт з трэнэрам быў падоўжаны на наступны год<ref>{{cite web|date = 2019-06-13|url = https://sport.tut.by/news/football/567321.html |title = Игорь Криушенко останется главным тренером сборной Беларуси по футболу |website = [[TUT.BY]]|access-date = |language = ru |deadurl = yes}}</ref>. У 2018 годзе зборная Беларусі перамагла ў сваёй групе ў дывізіёне D [[Ліга нацыяў УЭФА|Лігі нацый]], не прапусьціўшы аніводнага мяча, аднак у 2019 годзе стартавала адбор да чэмпіянату Эўропы 2020 году з чатырох паразаў запар. 13 чэрвеня 2019 году паводле пагадненьня з кіраўніцтвам АБФФ Крывушэнка пакінуў пасаду гадоўнага трэнэра нацыянальнай зборнай<ref>{{cite web|date = 2019-06-13|url = https://football.by/news/127650 |title = Игорь Криушенко отправлен в отставку |website = football.by|access-date = 2024-01-22|language = ru}}</ref>. У сьнежні 2019 году стаў галоўным трэнэрам інданэзійскага клюбу «[[Пэрсыкабо-1973 (футбольны клюб)|ТІРА-Пэрсыкабо]]»<ref>{{cite web|date = 2019-12-07|url = https://football.by/news/134405 |title = Официально: Игорь Криушенко возглавил индонезийский "Тира Персикабо" (ФОТО) |website = football.by|access-date = 2024-01-22|language = ru}}</ref>, які на наступны год клюб перайменаваны ў «Пэрсыкабо-1973». У лістападзе 2021 году быў адпраўлены ў адстаўку<ref>{{cite web|date = 2021-11-23|url = https://football.by/news/158564 |title = "Персикабо 1973" уволил Криушенко |website = football.by|access-date = 2024-01-22|language = ru}}</ref>. У сьнежні 2022 году ачоліў берасьцейскае «[[Дынама Берасьце|Дынама]]»<ref>{{cite web|date = 2022-12-10|url = https://football.by/news/170374 |title = Игорь Криушенко возглавил бресткое "Динамо" |website = football.by|access-date = 2024-01-22|language = ru}}</ref>. Пад кіраўніцтвам Крывушэнкі клюб запрасіў дасьведчаных гульцоў і значна ўзмацніў склад перад новым сэзонам. Тым ня менш, пачатак апынуўся правальным — каманда прайграла першыя чатыры матчы з агульным лікам 0:7. У красавіку 2023 году кантракт клюбу з адмыслоўцам быў скасаваны<ref>{{cite web|date = 2023-04-18|url = https://football.by/news/173941 |title = Криушенко покинул пост главного тренера брестского "Динамо" |website = football.by|access-date = 2024-01-22|language = ru}}</ref>. У траўні 2023 году ўвайшоў у трэнэрскі штаб праекту Super Bol у Казахстане<ref>{{cite web|date = 2023-05-03|url = https://football.by/news/174397 |title = Игорь Криушенко подтвердил, что продолжит карьеру в Казахстане |website = football.by|access-date = 2024-01-22|language = ru}}</ref>. У студзені 2024 году стаў галоўным трэнэрам барысаўскага [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]<ref>{{cite web|date = 2024-01-04|url = https://football.by/news/182408 |title = Игорь Криушенко спустя 16 лет вновь возглавил БАТЭ |website = football.by|access-date = 2024-01-22|language = ru}}</ref>, аднак працаваў у Барысаве нядоўга. У жніўні Крывушэнка быў звольнены з сваёй пасады<ref>{{cite web|date = 2024-08-27|url = https://football.by/news/191908 |title = Иван Мигаль стал исполняющим обязанности главного тренера БАТЭ, Игорь Криушенко покинул клуб |website = football.by|access-date = 2024-11-24|language = ru}}</ref>, у той час клюб быў усяго толькі на 11-м радку турнірнай табліцы. Спачатку паведамлялася, што ён застанецца ў БАТЭ, але будзе займацца сэлекцыйнай працай<ref>{{cite web|date = 2024-08-30|url = https://football.by/news/192023 |title = Игорь Криушенко будет заниматься селекционной работой в БАТЭ |website = football.by|access-date = 2024-11-24|language = ru}}</ref>. Аднак, у верасьні быў прызначаны на пасаду галоўнага трэнэра наваполацкага «[[Нафтан Наваполацак|Нафтану]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20241003193846/https://www.novaya.by/2024/09/13/glavnym-trenerom-fk-naftan-novopolock-stal-igor-kriushenko/ Главным тренером ФК «Нафтан-Новополоцк» стал Игорь Криушенко]. Новополоцк сегодня.</ref>. == Дасягненьні == === Трэнэр === [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]] * [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіён Беларусі]]: 2006, 2007 * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: 2006, 2016 [[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]] * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|2016]] == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Крывушэнка, Ігар}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Менску]] [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] [[Катэгорыя:Беларускія футбольныя трэнэры]] 1qrijeaeod9r6il50mln08p90oer5cq 0 21952 2618870 2601543 2025-06-07T09:47:05Z 5.248.180.167 2618870 wikitext text/x-wiki {{Мультфільм}} «'''Ліс Мікі́та'''» ({{мова-uk|Лис Микита}}) — першы [[Украіна|ўкраінскі]] шматсэрыйны мультыплікацыйны сэрыял, зьняты пасьля атрыманьня Ўкраінай незалежнасьці. Сэрыял зьняты па матывах сатырычнай казкі-паэмы [[Іван Франко|Івана Франка]] «Ліс Мікіта». Ён выраблены на замову Ўсеўкраінскага грамадзтва «Асьвета» ({{мова-uk|Просвіта|скарочана}}) на кінастудыі «Фрэскі» ({{мова-uk|Фрески|скарочана}}) з [[2005]] па [[2007]] год. Бюджэт карціны склаў 10 млн грн (паводле іншых зьвестак 6 млн грн). Вядуцца перамовы аб трансьляцыі сэрыялу на ўкраінскім тэлебачаньні. == Сюжэт == У сэрыяле распавядаецца аб прыгодах хітрага і разумнага Ліса Мікіты. Аб тым, што ён чыніць іншым зьвярам і як выблытваецца з разнастайных сытуацыяў. === Пэрсанажы === * Ліс Мікіта ({{мова-uk|Ліс Микита|скарочана}}) * Мядзьведзь Бурмыла{{Заўвага|Адно са старажытных славянскіх імёнаў мядзьведзя. Цяпер як іншасказ мядзьведзя. Таксама разм. ''боўдзіла'', у львоўскай гаворцы — ''нявыхаваны'', ''некультурны''.}} ({{мова-uk|Медвідь Бурмило|скарочана}}) * Казёл Базыль ({{мова-uk|Цап Базилій|скарочана}}) * Лісіца ({{мова-uk|Лисиця|скарочана}}) * Леў * Кот Мурлыка ({{мова-uk|Кіт Мурлика|скарочана}}) * Воўк Нясыты ({{мова-uk|Вовк Неситий|скарочана}}) * Заяц ({{мова-uk|Заєць|скарочана}}) * Певень ({{мова-uk|Півень|скарочана}}) * Авечка ({{мова-uk|Вівця|скарочана}}) * Малпа Фрузя == Беларускае агучваньне == Афіцыйны беларускі пераклад падрыхтаваны студыяй «[[Кінаконг]]» і выйшаў у 2016 годзе на відэасэрвісе [[VOKA]]. Ролі агучвалі: * Ліс Мікіта — Аляксандар Аўчыньнікаў * Мядзьведзь Бурміла — Марта Голубева * Казёл Базыль — Ян Жандараў * Лісіца — Ілья Соцікаў * Леў — Яўген Перлін а таксама Ігар Сідорчык, Натальля Кот-Кузьма, Андрэй Градабоеў, Эдўард Вайніловіч, Любоў Клок, Раман Падаляка, Сьвятлана Цімохіна, Аляксандар Вергуноў, Андрэй Мілюхін, Зьміцер Рачкоўскі, Сяргей Жбанкоў і іншыя. == Эпізоды == Сэрыял складаецца з 26 сэрыяў па 15 хвілінаў кожная: * 1 сэрыя «Воўк Нясыты» («Вовк Неситий») * 2 сэрыя «Гектар Цуцык» («Гектор Цуцик») * 3 сэрыя «Певень» («Півень») * 4 сэрыя «Мядзьведзь» («Медмідь») * 5 сэрыя «Борць» («Колода») * 6 сэрыя «Кот Мурлыка» («Кіт Мурлика») * 7 сэрыя «Спижарня» («Спіжарня») * 8 сэрыя «Трыбунал» («Трибунал») * 9 сэрыя «Вырак» («Вирок») * 10 сэрыя «Куратнік» («Курятник») * 11 сэрыя «Бурмілаў» («Бурмилів») * 12 сэрыя «Іронія лёсу» («Іронія долі») * 13 сэрыя «Ваўчыная бяда» («Вовче лихо») * 14 сэрыя «Патрыёт воўны» («Овечий патріот») * 15 сэрыя «Краўчык» («Кравчик») * 16 сэрыя «Заяц» («Заєць») * 17 сэрыя «Ліст да Цара» («Лист до Цареві») * 18 сэрыя «Казёл Базыль» («Цап Базилій») * 19 сэрыя «Сьвірэпа» («Шкапа») * 20 сэрыя «Голас зь неба» («Голос з неба») * 21 сэрыя «Дзьячок» («Паламар») * 22 сэрыя «Малпа Фрузя» («Мавпа Фрузя») * 23 сэрыя «Рыбалка» («Рибалка») * 24 сэрыя «Крыніца» («Криниця») * 25 сэрыя «Двубой» («Двобій») * 26 сэрыя «Канцлер яго вялікасьці» («Канцлер його величності») == Дадатковыя зьвесткі == * Калі зьверы пачынаюць злаваць на цара зьвяроў Льва, гучыць песьня ўкраінскай групы «[[Грынджолы]]» «Разом нас багата» : {{Праслухаць|RazomNasBagato.ogg|Разом нас багато}} — гімн Аранжавай рэвалюцыі. * Падчас таго, як Мядзьведзь Вярзіла і Ліс Мікіта ідуць красьці мёд у сяло, гучыць песьня «Нас акіянам нясе, у ім мы зможам усё…» ({{мова-uk|Нас океаном несе, у ньому ми зможемо все…|скарочана}}) гурту «[[Океан Ельзи|Акіян Эльзы]]».. * У мультсэрыяле пэрсанажы выкарыстоўваюць бойкаўскую гаворку ўкраінскай мовы, якая, дарэчы, ёсьць у творы Івана Франка «Ліс Мікіта». * У мультсэрыяле ёсьць песьні такіх гуртоў, як «[[Океан Ельзи|Акіян Эльзы]]», «[[Браты Гадзюкіны]]», «[[АББА]]» і «[[Грынджолы]]». * У мультфільме выкарыстоўваюцца нацыянальныя і сатырычныя рысы вопраткі. Напрыклад, Ліс Мікіта, Сонца ў гуцульскай камізэльцы або Месяц у начным каўпачку. * Мультсэрыял плянаваўся на 260 хвілінаў, а вырабілі 405 хвілінаў. * У стварэньні музычнага фону фільма прымаў удзел украінскі кампазытар Міраслаў Скорык. * Для стварэньня гэтага мультсэрыялу было скарыстана 450 тысяч малюнкаў. * Стварэньнем мультсэрыялу займаліся 70 аніматараў. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Вонкавыя спасылкі == === Відэа === * {{YouTube|aCtMYpZBwwA&NR|Рэпартаж «5 каналу»}} * [https://www.youtube.com/playlist?list=PLhepvwA3BFhZf7ZOe75n2wkJCqr-LN6cs «Ліс Мікіта», усе сэрыі на YouTube, Full HD] * {{YouTube|s6IS754GBc4|Трэйлер «Ліса Мікіты»}} === Артыкулы === * [https://web.archive.org/web/20070927194514/http://kinokolo.ua/articles/431/ Украінскі адказ пакемонам.] Да 150-годзьдзя Івана Франка павінен зьявіцца анімацыйны фільм «Ліс Мікіта». Але не зьявіўся… (артыкул Лесі Ганжы) * [http://www.bezcenzury.com.ua/ua/archive/10412/cinema/10457.html «Ліс Мікіта» — герой нашага часу.]{{Недаступная спасылка|date=January 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Ці ўбачаць сатырычны мультсэрыял украінскія гледачы? (артыкул Лесі Каверзневай) * [https://web.archive.org/web/20070928191723/http://www.nbb.com.ua/index.php?id=14&tx_ttnews%5Btt_news%5D=709&tx_ttnews%5BbackPid%5D=10&cHash=7dcfd24a6e «Ліс Мікіта» чакае гледача.] Інтэрвію з дырэктарам праекту Ўладзімерам Кметыкам (артыкул Алены Угрын) * [http://kino-pereklad.org.ua/?p=297 Ліс Мікіта стаў героем шматсэрыйнага анімацыйнага фільма] (артыкул з блогу Кінапераклад) * [http://jgorpasin.com/t1139s1.htm Як звяры лісу судзілі (латышская казка)] [[Катэгорыя:Украінскія мультфільмы]] [[Катэгорыя:Мультфільмы пра лісаў]] hbhmuv0a6u3fxk4i2r7redq3z8xnlx2 2618872 2618870 2025-06-07T09:47:56Z 5.248.180.167 /* Эпізоды */ 2618872 wikitext text/x-wiki {{Мультфільм}} «'''Ліс Мікі́та'''» ({{мова-uk|Лис Микита}}) — першы [[Украіна|ўкраінскі]] шматсэрыйны мультыплікацыйны сэрыял, зьняты пасьля атрыманьня Ўкраінай незалежнасьці. Сэрыял зьняты па матывах сатырычнай казкі-паэмы [[Іван Франко|Івана Франка]] «Ліс Мікіта». Ён выраблены на замову Ўсеўкраінскага грамадзтва «Асьвета» ({{мова-uk|Просвіта|скарочана}}) на кінастудыі «Фрэскі» ({{мова-uk|Фрески|скарочана}}) з [[2005]] па [[2007]] год. Бюджэт карціны склаў 10 млн грн (паводле іншых зьвестак 6 млн грн). Вядуцца перамовы аб трансьляцыі сэрыялу на ўкраінскім тэлебачаньні. == Сюжэт == У сэрыяле распавядаецца аб прыгодах хітрага і разумнага Ліса Мікіты. Аб тым, што ён чыніць іншым зьвярам і як выблытваецца з разнастайных сытуацыяў. === Пэрсанажы === * Ліс Мікіта ({{мова-uk|Ліс Микита|скарочана}}) * Мядзьведзь Бурмыла{{Заўвага|Адно са старажытных славянскіх імёнаў мядзьведзя. Цяпер як іншасказ мядзьведзя. Таксама разм. ''боўдзіла'', у львоўскай гаворцы — ''нявыхаваны'', ''некультурны''.}} ({{мова-uk|Медвідь Бурмило|скарочана}}) * Казёл Базыль ({{мова-uk|Цап Базилій|скарочана}}) * Лісіца ({{мова-uk|Лисиця|скарочана}}) * Леў * Кот Мурлыка ({{мова-uk|Кіт Мурлика|скарочана}}) * Воўк Нясыты ({{мова-uk|Вовк Неситий|скарочана}}) * Заяц ({{мова-uk|Заєць|скарочана}}) * Певень ({{мова-uk|Півень|скарочана}}) * Авечка ({{мова-uk|Вівця|скарочана}}) * Малпа Фрузя == Беларускае агучваньне == Афіцыйны беларускі пераклад падрыхтаваны студыяй «[[Кінаконг]]» і выйшаў у 2016 годзе на відэасэрвісе [[VOKA]]. Ролі агучвалі: * Ліс Мікіта — Аляксандар Аўчыньнікаў * Мядзьведзь Бурміла — Марта Голубева * Казёл Базыль — Ян Жандараў * Лісіца — Ілья Соцікаў * Леў — Яўген Перлін а таксама Ігар Сідорчык, Натальля Кот-Кузьма, Андрэй Градабоеў, Эдўард Вайніловіч, Любоў Клок, Раман Падаляка, Сьвятлана Цімохіна, Аляксандар Вергуноў, Андрэй Мілюхін, Зьміцер Рачкоўскі, Сяргей Жбанкоў і іншыя. == Эпізоды == Сэрыял складаецца з 26 сэрыяў па 15 хвілінаў кожная: * 1 сэрыя «Воўк Нясыты» («Вовк Неситий») * 2 сэрыя «Гектар Цуцык» («Гектор Цуцик») * 3 сэрыя «Певень» («Півень») * 4 сэрыя «Мядзьведзь» («Медмідь») * 5 сэрыя «Борць» («Колода») * 6 сэрыя «Кот Мурлыка» («Кіт Мурлика») * 7 сэрыя «Сьпіжарня» («Спіжарня») * 8 сэрыя «Трыбунал» («Трибунал») * 9 сэрыя «Вырак» («Вирок») * 10 сэрыя «Куратнік» («Курятник») * 11 сэрыя «Бурмілаў» («Бурмилів») * 12 сэрыя «Іронія лёсу» («Іронія долі») * 13 сэрыя «Ваўчыная бяда» («Вовче лихо») * 14 сэрыя «Патрыёт воўны» («Овечий патріот») * 15 сэрыя «Краўчык» («Кравчик») * 16 сэрыя «Заяц» («Заєць») * 17 сэрыя «Ліст да Цара» («Лист до Цареві») * 18 сэрыя «Казёл Базыль» («Цап Базилій») * 19 сэрыя «Сьвірэпа» («Шкапа») * 20 сэрыя «Голас зь неба» («Голос з неба») * 21 сэрыя «Дзьячок» («Паламар») * 22 сэрыя «Малпа Фрузя» («Мавпа Фрузя») * 23 сэрыя «Рыбалка» («Рибалка») * 24 сэрыя «Крыніца» («Криниця») * 25 сэрыя «Двубой» («Двобій») * 26 сэрыя «Канцлер яго вялікасьці» («Канцлер його величності») == Дадатковыя зьвесткі == * Калі зьверы пачынаюць злаваць на цара зьвяроў Льва, гучыць песьня ўкраінскай групы «[[Грынджолы]]» «Разом нас багата» : {{Праслухаць|RazomNasBagato.ogg|Разом нас багато}} — гімн Аранжавай рэвалюцыі. * Падчас таго, як Мядзьведзь Вярзіла і Ліс Мікіта ідуць красьці мёд у сяло, гучыць песьня «Нас акіянам нясе, у ім мы зможам усё…» ({{мова-uk|Нас океаном несе, у ньому ми зможемо все…|скарочана}}) гурту «[[Океан Ельзи|Акіян Эльзы]]».. * У мультсэрыяле пэрсанажы выкарыстоўваюць бойкаўскую гаворку ўкраінскай мовы, якая, дарэчы, ёсьць у творы Івана Франка «Ліс Мікіта». * У мультсэрыяле ёсьць песьні такіх гуртоў, як «[[Океан Ельзи|Акіян Эльзы]]», «[[Браты Гадзюкіны]]», «[[АББА]]» і «[[Грынджолы]]». * У мультфільме выкарыстоўваюцца нацыянальныя і сатырычныя рысы вопраткі. Напрыклад, Ліс Мікіта, Сонца ў гуцульскай камізэльцы або Месяц у начным каўпачку. * Мультсэрыял плянаваўся на 260 хвілінаў, а вырабілі 405 хвілінаў. * У стварэньні музычнага фону фільма прымаў удзел украінскі кампазытар Міраслаў Скорык. * Для стварэньня гэтага мультсэрыялу было скарыстана 450 тысяч малюнкаў. * Стварэньнем мультсэрыялу займаліся 70 аніматараў. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Вонкавыя спасылкі == === Відэа === * {{YouTube|aCtMYpZBwwA&NR|Рэпартаж «5 каналу»}} * [https://www.youtube.com/playlist?list=PLhepvwA3BFhZf7ZOe75n2wkJCqr-LN6cs «Ліс Мікіта», усе сэрыі на YouTube, Full HD] * {{YouTube|s6IS754GBc4|Трэйлер «Ліса Мікіты»}} === Артыкулы === * [https://web.archive.org/web/20070927194514/http://kinokolo.ua/articles/431/ Украінскі адказ пакемонам.] Да 150-годзьдзя Івана Франка павінен зьявіцца анімацыйны фільм «Ліс Мікіта». Але не зьявіўся… (артыкул Лесі Ганжы) * [http://www.bezcenzury.com.ua/ua/archive/10412/cinema/10457.html «Ліс Мікіта» — герой нашага часу.]{{Недаступная спасылка|date=January 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Ці ўбачаць сатырычны мультсэрыял украінскія гледачы? (артыкул Лесі Каверзневай) * [https://web.archive.org/web/20070928191723/http://www.nbb.com.ua/index.php?id=14&tx_ttnews%5Btt_news%5D=709&tx_ttnews%5BbackPid%5D=10&cHash=7dcfd24a6e «Ліс Мікіта» чакае гледача.] Інтэрвію з дырэктарам праекту Ўладзімерам Кметыкам (артыкул Алены Угрын) * [http://kino-pereklad.org.ua/?p=297 Ліс Мікіта стаў героем шматсэрыйнага анімацыйнага фільма] (артыкул з блогу Кінапераклад) * [http://jgorpasin.com/t1139s1.htm Як звяры лісу судзілі (латышская казка)] [[Катэгорыя:Украінскія мультфільмы]] [[Катэгорыя:Мультфільмы пра лісаў]] 3zglfmo2hpdck510ondvhgdqr4q5vxx 2618873 2618872 2025-06-07T09:48:57Z 5.248.180.167 2618873 wikitext text/x-wiki {{Мультсэрыял}} «'''Ліс Мікі́та'''» ({{мова-uk|Лис Микита}}) — першы [[Украіна|ўкраінскі]] шматсэрыйны мультыплікацыйны сэрыял, зьняты пасьля атрыманьня Ўкраінай незалежнасьці. Сэрыял зьняты па матывах сатырычнай казкі-паэмы [[Іван Франко|Івана Франка]] «Ліс Мікіта». Ён выраблены на замову Ўсеўкраінскага грамадзтва «Асьвета» ({{мова-uk|Просвіта|скарочана}}) на кінастудыі «Фрэскі» ({{мова-uk|Фрески|скарочана}}) з [[2005]] па [[2007]] год. Бюджэт карціны склаў 10 млн грн (паводле іншых зьвестак 6 млн грн). Вядуцца перамовы аб трансьляцыі сэрыялу на ўкраінскім тэлебачаньні. == Сюжэт == У сэрыяле распавядаецца аб прыгодах хітрага і разумнага Ліса Мікіты. Аб тым, што ён чыніць іншым зьвярам і як выблытваецца з разнастайных сытуацыяў. === Пэрсанажы === * Ліс Мікіта ({{мова-uk|Ліс Микита|скарочана}}) * Мядзьведзь Бурмыла{{Заўвага|Адно са старажытных славянскіх імёнаў мядзьведзя. Цяпер як іншасказ мядзьведзя. Таксама разм. ''боўдзіла'', у львоўскай гаворцы — ''нявыхаваны'', ''некультурны''.}} ({{мова-uk|Медвідь Бурмило|скарочана}}) * Казёл Базыль ({{мова-uk|Цап Базилій|скарочана}}) * Лісіца ({{мова-uk|Лисиця|скарочана}}) * Леў * Кот Мурлыка ({{мова-uk|Кіт Мурлика|скарочана}}) * Воўк Нясыты ({{мова-uk|Вовк Неситий|скарочана}}) * Заяц ({{мова-uk|Заєць|скарочана}}) * Певень ({{мова-uk|Півень|скарочана}}) * Авечка ({{мова-uk|Вівця|скарочана}}) * Малпа Фрузя == Беларускае агучваньне == Афіцыйны беларускі пераклад падрыхтаваны студыяй «[[Кінаконг]]» і выйшаў у 2016 годзе на відэасэрвісе [[VOKA]]. Ролі агучвалі: * Ліс Мікіта — Аляксандар Аўчыньнікаў * Мядзьведзь Бурміла — Марта Голубева * Казёл Базыль — Ян Жандараў * Лісіца — Ілья Соцікаў * Леў — Яўген Перлін а таксама Ігар Сідорчык, Натальля Кот-Кузьма, Андрэй Градабоеў, Эдўард Вайніловіч, Любоў Клок, Раман Падаляка, Сьвятлана Цімохіна, Аляксандар Вергуноў, Андрэй Мілюхін, Зьміцер Рачкоўскі, Сяргей Жбанкоў і іншыя. == Эпізоды == Сэрыял складаецца з 26 сэрыяў па 15 хвілінаў кожная: * 1 сэрыя «Воўк Нясыты» («Вовк Неситий») * 2 сэрыя «Гектар Цуцык» («Гектор Цуцик») * 3 сэрыя «Певень» («Півень») * 4 сэрыя «Мядзьведзь» («Медмідь») * 5 сэрыя «Борць» («Колода») * 6 сэрыя «Кот Мурлыка» («Кіт Мурлика») * 7 сэрыя «Сьпіжарня» («Спіжарня») * 8 сэрыя «Трыбунал» («Трибунал») * 9 сэрыя «Вырак» («Вирок») * 10 сэрыя «Куратнік» («Курятник») * 11 сэрыя «Бурмілаў» («Бурмилів») * 12 сэрыя «Іронія лёсу» («Іронія долі») * 13 сэрыя «Ваўчыная бяда» («Вовче лихо») * 14 сэрыя «Патрыёт воўны» («Овечий патріот») * 15 сэрыя «Краўчык» («Кравчик») * 16 сэрыя «Заяц» («Заєць») * 17 сэрыя «Ліст да Цара» («Лист до Цареві») * 18 сэрыя «Казёл Базыль» («Цап Базилій») * 19 сэрыя «Сьвірэпа» («Шкапа») * 20 сэрыя «Голас зь неба» («Голос з неба») * 21 сэрыя «Дзьячок» («Паламар») * 22 сэрыя «Малпа Фрузя» («Мавпа Фрузя») * 23 сэрыя «Рыбалка» («Рибалка») * 24 сэрыя «Крыніца» («Криниця») * 25 сэрыя «Двубой» («Двобій») * 26 сэрыя «Канцлер яго вялікасьці» («Канцлер його величності») == Дадатковыя зьвесткі == * Калі зьверы пачынаюць злаваць на цара зьвяроў Льва, гучыць песьня ўкраінскай групы «[[Грынджолы]]» «Разом нас багата» : {{Праслухаць|RazomNasBagato.ogg|Разом нас багато}} — гімн Аранжавай рэвалюцыі. * Падчас таго, як Мядзьведзь Вярзіла і Ліс Мікіта ідуць красьці мёд у сяло, гучыць песьня «Нас акіянам нясе, у ім мы зможам усё…» ({{мова-uk|Нас океаном несе, у ньому ми зможемо все…|скарочана}}) гурту «[[Океан Ельзи|Акіян Эльзы]]».. * У мультсэрыяле пэрсанажы выкарыстоўваюць бойкаўскую гаворку ўкраінскай мовы, якая, дарэчы, ёсьць у творы Івана Франка «Ліс Мікіта». * У мультсэрыяле ёсьць песьні такіх гуртоў, як «[[Океан Ельзи|Акіян Эльзы]]», «[[Браты Гадзюкіны]]», «[[АББА]]» і «[[Грынджолы]]». * У мультфільме выкарыстоўваюцца нацыянальныя і сатырычныя рысы вопраткі. Напрыклад, Ліс Мікіта, Сонца ў гуцульскай камізэльцы або Месяц у начным каўпачку. * Мультсэрыял плянаваўся на 260 хвілінаў, а вырабілі 405 хвілінаў. * У стварэньні музычнага фону фільма прымаў удзел украінскі кампазытар Міраслаў Скорык. * Для стварэньня гэтага мультсэрыялу было скарыстана 450 тысяч малюнкаў. * Стварэньнем мультсэрыялу займаліся 70 аніматараў. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Вонкавыя спасылкі == === Відэа === * {{YouTube|aCtMYpZBwwA&NR|Рэпартаж «5 каналу»}} * [https://www.youtube.com/playlist?list=PLhepvwA3BFhZf7ZOe75n2wkJCqr-LN6cs «Ліс Мікіта», усе сэрыі на YouTube, Full HD] * {{YouTube|s6IS754GBc4|Трэйлер «Ліса Мікіты»}} === Артыкулы === * [https://web.archive.org/web/20070927194514/http://kinokolo.ua/articles/431/ Украінскі адказ пакемонам.] Да 150-годзьдзя Івана Франка павінен зьявіцца анімацыйны фільм «Ліс Мікіта». Але не зьявіўся… (артыкул Лесі Ганжы) * [http://www.bezcenzury.com.ua/ua/archive/10412/cinema/10457.html «Ліс Мікіта» — герой нашага часу.]{{Недаступная спасылка|date=January 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Ці ўбачаць сатырычны мультсэрыял украінскія гледачы? (артыкул Лесі Каверзневай) * [https://web.archive.org/web/20070928191723/http://www.nbb.com.ua/index.php?id=14&tx_ttnews%5Btt_news%5D=709&tx_ttnews%5BbackPid%5D=10&cHash=7dcfd24a6e «Ліс Мікіта» чакае гледача.] Інтэрвію з дырэктарам праекту Ўладзімерам Кметыкам (артыкул Алены Угрын) * [http://kino-pereklad.org.ua/?p=297 Ліс Мікіта стаў героем шматсэрыйнага анімацыйнага фільма] (артыкул з блогу Кінапераклад) * [http://jgorpasin.com/t1139s1.htm Як звяры лісу судзілі (латышская казка)] [[Катэгорыя:Украінскія мультфільмы]] [[Катэгорыя:Мультфільмы пра лісаў]] 168hbng3g2nr97nbnbwd6mgrt75hjho 2618874 2618873 2025-06-07T09:49:22Z 5.248.180.167 2618874 wikitext text/x-wiki {{Мультсерыял}} «'''Ліс Мікі́та'''» ({{мова-uk|Лис Микита}}) — першы [[Украіна|ўкраінскі]] шматсэрыйны мультыплікацыйны сэрыял, зьняты пасьля атрыманьня Ўкраінай незалежнасьці. Сэрыял зьняты па матывах сатырычнай казкі-паэмы [[Іван Франко|Івана Франка]] «Ліс Мікіта». Ён выраблены на замову Ўсеўкраінскага грамадзтва «Асьвета» ({{мова-uk|Просвіта|скарочана}}) на кінастудыі «Фрэскі» ({{мова-uk|Фрески|скарочана}}) з [[2005]] па [[2007]] год. Бюджэт карціны склаў 10 млн грн (паводле іншых зьвестак 6 млн грн). Вядуцца перамовы аб трансьляцыі сэрыялу на ўкраінскім тэлебачаньні. == Сюжэт == У сэрыяле распавядаецца аб прыгодах хітрага і разумнага Ліса Мікіты. Аб тым, што ён чыніць іншым зьвярам і як выблытваецца з разнастайных сытуацыяў. === Пэрсанажы === * Ліс Мікіта ({{мова-uk|Ліс Микита|скарочана}}) * Мядзьведзь Бурмыла{{Заўвага|Адно са старажытных славянскіх імёнаў мядзьведзя. Цяпер як іншасказ мядзьведзя. Таксама разм. ''боўдзіла'', у львоўскай гаворцы — ''нявыхаваны'', ''некультурны''.}} ({{мова-uk|Медвідь Бурмило|скарочана}}) * Казёл Базыль ({{мова-uk|Цап Базилій|скарочана}}) * Лісіца ({{мова-uk|Лисиця|скарочана}}) * Леў * Кот Мурлыка ({{мова-uk|Кіт Мурлика|скарочана}}) * Воўк Нясыты ({{мова-uk|Вовк Неситий|скарочана}}) * Заяц ({{мова-uk|Заєць|скарочана}}) * Певень ({{мова-uk|Півень|скарочана}}) * Авечка ({{мова-uk|Вівця|скарочана}}) * Малпа Фрузя == Беларускае агучваньне == Афіцыйны беларускі пераклад падрыхтаваны студыяй «[[Кінаконг]]» і выйшаў у 2016 годзе на відэасэрвісе [[VOKA]]. Ролі агучвалі: * Ліс Мікіта — Аляксандар Аўчыньнікаў * Мядзьведзь Бурміла — Марта Голубева * Казёл Базыль — Ян Жандараў * Лісіца — Ілья Соцікаў * Леў — Яўген Перлін а таксама Ігар Сідорчык, Натальля Кот-Кузьма, Андрэй Градабоеў, Эдўард Вайніловіч, Любоў Клок, Раман Падаляка, Сьвятлана Цімохіна, Аляксандар Вергуноў, Андрэй Мілюхін, Зьміцер Рачкоўскі, Сяргей Жбанкоў і іншыя. == Эпізоды == Сэрыял складаецца з 26 сэрыяў па 15 хвілінаў кожная: * 1 сэрыя «Воўк Нясыты» («Вовк Неситий») * 2 сэрыя «Гектар Цуцык» («Гектор Цуцик») * 3 сэрыя «Певень» («Півень») * 4 сэрыя «Мядзьведзь» («Медмідь») * 5 сэрыя «Борць» («Колода») * 6 сэрыя «Кот Мурлыка» («Кіт Мурлика») * 7 сэрыя «Сьпіжарня» («Спіжарня») * 8 сэрыя «Трыбунал» («Трибунал») * 9 сэрыя «Вырак» («Вирок») * 10 сэрыя «Куратнік» («Курятник») * 11 сэрыя «Бурмілаў» («Бурмилів») * 12 сэрыя «Іронія лёсу» («Іронія долі») * 13 сэрыя «Ваўчыная бяда» («Вовче лихо») * 14 сэрыя «Патрыёт воўны» («Овечий патріот») * 15 сэрыя «Краўчык» («Кравчик») * 16 сэрыя «Заяц» («Заєць») * 17 сэрыя «Ліст да Цара» («Лист до Цареві») * 18 сэрыя «Казёл Базыль» («Цап Базилій») * 19 сэрыя «Сьвірэпа» («Шкапа») * 20 сэрыя «Голас зь неба» («Голос з неба») * 21 сэрыя «Дзьячок» («Паламар») * 22 сэрыя «Малпа Фрузя» («Мавпа Фрузя») * 23 сэрыя «Рыбалка» («Рибалка») * 24 сэрыя «Крыніца» («Криниця») * 25 сэрыя «Двубой» («Двобій») * 26 сэрыя «Канцлер яго вялікасьці» («Канцлер його величності») == Дадатковыя зьвесткі == * Калі зьверы пачынаюць злаваць на цара зьвяроў Льва, гучыць песьня ўкраінскай групы «[[Грынджолы]]» «Разом нас багата» : {{Праслухаць|RazomNasBagato.ogg|Разом нас багато}} — гімн Аранжавай рэвалюцыі. * Падчас таго, як Мядзьведзь Вярзіла і Ліс Мікіта ідуць красьці мёд у сяло, гучыць песьня «Нас акіянам нясе, у ім мы зможам усё…» ({{мова-uk|Нас океаном несе, у ньому ми зможемо все…|скарочана}}) гурту «[[Океан Ельзи|Акіян Эльзы]]».. * У мультсэрыяле пэрсанажы выкарыстоўваюць бойкаўскую гаворку ўкраінскай мовы, якая, дарэчы, ёсьць у творы Івана Франка «Ліс Мікіта». * У мультсэрыяле ёсьць песьні такіх гуртоў, як «[[Океан Ельзи|Акіян Эльзы]]», «[[Браты Гадзюкіны]]», «[[АББА]]» і «[[Грынджолы]]». * У мультфільме выкарыстоўваюцца нацыянальныя і сатырычныя рысы вопраткі. Напрыклад, Ліс Мікіта, Сонца ў гуцульскай камізэльцы або Месяц у начным каўпачку. * Мультсэрыял плянаваўся на 260 хвілінаў, а вырабілі 405 хвілінаў. * У стварэньні музычнага фону фільма прымаў удзел украінскі кампазытар Міраслаў Скорык. * Для стварэньня гэтага мультсэрыялу было скарыстана 450 тысяч малюнкаў. * Стварэньнем мультсэрыялу займаліся 70 аніматараў. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Вонкавыя спасылкі == === Відэа === * {{YouTube|aCtMYpZBwwA&NR|Рэпартаж «5 каналу»}} * [https://www.youtube.com/playlist?list=PLhepvwA3BFhZf7ZOe75n2wkJCqr-LN6cs «Ліс Мікіта», усе сэрыі на YouTube, Full HD] * {{YouTube|s6IS754GBc4|Трэйлер «Ліса Мікіты»}} === Артыкулы === * [https://web.archive.org/web/20070927194514/http://kinokolo.ua/articles/431/ Украінскі адказ пакемонам.] Да 150-годзьдзя Івана Франка павінен зьявіцца анімацыйны фільм «Ліс Мікіта». Але не зьявіўся… (артыкул Лесі Ганжы) * [http://www.bezcenzury.com.ua/ua/archive/10412/cinema/10457.html «Ліс Мікіта» — герой нашага часу.]{{Недаступная спасылка|date=January 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Ці ўбачаць сатырычны мультсэрыял украінскія гледачы? (артыкул Лесі Каверзневай) * [https://web.archive.org/web/20070928191723/http://www.nbb.com.ua/index.php?id=14&tx_ttnews%5Btt_news%5D=709&tx_ttnews%5BbackPid%5D=10&cHash=7dcfd24a6e «Ліс Мікіта» чакае гледача.] Інтэрвію з дырэктарам праекту Ўладзімерам Кметыкам (артыкул Алены Угрын) * [http://kino-pereklad.org.ua/?p=297 Ліс Мікіта стаў героем шматсэрыйнага анімацыйнага фільма] (артыкул з блогу Кінапераклад) * [http://jgorpasin.com/t1139s1.htm Як звяры лісу судзілі (латышская казка)] [[Катэгорыя:Украінскія мультфільмы]] [[Катэгорыя:Мультфільмы пра лісаў]] 50n2d8lcxjqdrms1mgj877he3pnhq7h 2618875 2618874 2025-06-07T09:49:48Z 5.248.180.167 2618875 wikitext text/x-wiki {{Мультфільм}} «'''Ліс Мікі́та'''» ({{мова-uk|Лис Микита}}) — першы [[Украіна|ўкраінскі]] шматсэрыйны мультыплікацыйны сэрыял, зьняты пасьля атрыманьня Ўкраінай незалежнасьці. Сэрыял зьняты па матывах сатырычнай казкі-паэмы [[Іван Франко|Івана Франка]] «Ліс Мікіта». Ён выраблены на замову Ўсеўкраінскага грамадзтва «Асьвета» ({{мова-uk|Просвіта|скарочана}}) на кінастудыі «Фрэскі» ({{мова-uk|Фрески|скарочана}}) з [[2005]] па [[2007]] год. Бюджэт карціны склаў 10 млн грн (паводле іншых зьвестак 6 млн грн). Вядуцца перамовы аб трансьляцыі сэрыялу на ўкраінскім тэлебачаньні. == Сюжэт == У сэрыяле распавядаецца аб прыгодах хітрага і разумнага Ліса Мікіты. Аб тым, што ён чыніць іншым зьвярам і як выблытваецца з разнастайных сытуацыяў. === Пэрсанажы === * Ліс Мікіта ({{мова-uk|Ліс Микита|скарочана}}) * Мядзьведзь Бурмыла{{Заўвага|Адно са старажытных славянскіх імёнаў мядзьведзя. Цяпер як іншасказ мядзьведзя. Таксама разм. ''боўдзіла'', у львоўскай гаворцы — ''нявыхаваны'', ''некультурны''.}} ({{мова-uk|Медвідь Бурмило|скарочана}}) * Казёл Базыль ({{мова-uk|Цап Базилій|скарочана}}) * Лісіца ({{мова-uk|Лисиця|скарочана}}) * Леў * Кот Мурлыка ({{мова-uk|Кіт Мурлика|скарочана}}) * Воўк Нясыты ({{мова-uk|Вовк Неситий|скарочана}}) * Заяц ({{мова-uk|Заєць|скарочана}}) * Певень ({{мова-uk|Півень|скарочана}}) * Авечка ({{мова-uk|Вівця|скарочана}}) * Малпа Фрузя == Беларускае агучваньне == Афіцыйны беларускі пераклад падрыхтаваны студыяй «[[Кінаконг]]» і выйшаў у 2016 годзе на відэасэрвісе [[VOKA]]. Ролі агучвалі: * Ліс Мікіта — Аляксандар Аўчыньнікаў * Мядзьведзь Бурміла — Марта Голубева * Казёл Базыль — Ян Жандараў * Лісіца — Ілья Соцікаў * Леў — Яўген Перлін а таксама Ігар Сідорчык, Натальля Кот-Кузьма, Андрэй Градабоеў, Эдўард Вайніловіч, Любоў Клок, Раман Падаляка, Сьвятлана Цімохіна, Аляксандар Вергуноў, Андрэй Мілюхін, Зьміцер Рачкоўскі, Сяргей Жбанкоў і іншыя. == Эпізоды == Сэрыял складаецца з 26 сэрыяў па 15 хвілінаў кожная: * 1 сэрыя «Воўк Нясыты» («Вовк Неситий») * 2 сэрыя «Гектар Цуцык» («Гектор Цуцик») * 3 сэрыя «Певень» («Півень») * 4 сэрыя «Мядзьведзь» («Медмідь») * 5 сэрыя «Борць» («Колода») * 6 сэрыя «Кот Мурлыка» («Кіт Мурлика») * 7 сэрыя «Сьпіжарня» («Спіжарня») * 8 сэрыя «Трыбунал» («Трибунал») * 9 сэрыя «Вырак» («Вирок») * 10 сэрыя «Куратнік» («Курятник») * 11 сэрыя «Бурмілаў» («Бурмилів») * 12 сэрыя «Іронія лёсу» («Іронія долі») * 13 сэрыя «Ваўчыная бяда» («Вовче лихо») * 14 сэрыя «Патрыёт воўны» («Овечий патріот») * 15 сэрыя «Краўчык» («Кравчик») * 16 сэрыя «Заяц» («Заєць») * 17 сэрыя «Ліст да Цара» («Лист до Цареві») * 18 сэрыя «Казёл Базыль» («Цап Базилій») * 19 сэрыя «Сьвірэпа» («Шкапа») * 20 сэрыя «Голас зь неба» («Голос з неба») * 21 сэрыя «Дзьячок» («Паламар») * 22 сэрыя «Малпа Фрузя» («Мавпа Фрузя») * 23 сэрыя «Рыбалка» («Рибалка») * 24 сэрыя «Крыніца» («Криниця») * 25 сэрыя «Двубой» («Двобій») * 26 сэрыя «Канцлер яго вялікасьці» («Канцлер його величності») == Дадатковыя зьвесткі == * Калі зьверы пачынаюць злаваць на цара зьвяроў Льва, гучыць песьня ўкраінскай групы «[[Грынджолы]]» «Разом нас багата» : {{Праслухаць|RazomNasBagato.ogg|Разом нас багато}} — гімн Аранжавай рэвалюцыі. * Падчас таго, як Мядзьведзь Вярзіла і Ліс Мікіта ідуць красьці мёд у сяло, гучыць песьня «Нас акіянам нясе, у ім мы зможам усё…» ({{мова-uk|Нас океаном несе, у ньому ми зможемо все…|скарочана}}) гурту «[[Океан Ельзи|Акіян Эльзы]]».. * У мультсэрыяле пэрсанажы выкарыстоўваюць бойкаўскую гаворку ўкраінскай мовы, якая, дарэчы, ёсьць у творы Івана Франка «Ліс Мікіта». * У мультсэрыяле ёсьць песьні такіх гуртоў, як «[[Океан Ельзи|Акіян Эльзы]]», «[[Браты Гадзюкіны]]», «[[АББА]]» і «[[Грынджолы]]». * У мультфільме выкарыстоўваюцца нацыянальныя і сатырычныя рысы вопраткі. Напрыклад, Ліс Мікіта, Сонца ў гуцульскай камізэльцы або Месяц у начным каўпачку. * Мультсэрыял плянаваўся на 260 хвілінаў, а вырабілі 405 хвілінаў. * У стварэньні музычнага фону фільма прымаў удзел украінскі кампазытар Міраслаў Скорык. * Для стварэньня гэтага мультсэрыялу было скарыстана 450 тысяч малюнкаў. * Стварэньнем мультсэрыялу займаліся 70 аніматараў. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Вонкавыя спасылкі == === Відэа === * {{YouTube|aCtMYpZBwwA&NR|Рэпартаж «5 каналу»}} * [https://www.youtube.com/playlist?list=PLhepvwA3BFhZf7ZOe75n2wkJCqr-LN6cs «Ліс Мікіта», усе сэрыі на YouTube, Full HD] * {{YouTube|s6IS754GBc4|Трэйлер «Ліса Мікіты»}} === Артыкулы === * [https://web.archive.org/web/20070927194514/http://kinokolo.ua/articles/431/ Украінскі адказ пакемонам.] Да 150-годзьдзя Івана Франка павінен зьявіцца анімацыйны фільм «Ліс Мікіта». Але не зьявіўся… (артыкул Лесі Ганжы) * [http://www.bezcenzury.com.ua/ua/archive/10412/cinema/10457.html «Ліс Мікіта» — герой нашага часу.]{{Недаступная спасылка|date=January 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Ці ўбачаць сатырычны мультсэрыял украінскія гледачы? (артыкул Лесі Каверзневай) * [https://web.archive.org/web/20070928191723/http://www.nbb.com.ua/index.php?id=14&tx_ttnews%5Btt_news%5D=709&tx_ttnews%5BbackPid%5D=10&cHash=7dcfd24a6e «Ліс Мікіта» чакае гледача.] Інтэрвію з дырэктарам праекту Ўладзімерам Кметыкам (артыкул Алены Угрын) * [http://kino-pereklad.org.ua/?p=297 Ліс Мікіта стаў героем шматсэрыйнага анімацыйнага фільма] (артыкул з блогу Кінапераклад) * [http://jgorpasin.com/t1139s1.htm Як звяры лісу судзілі (латышская казка)] [[Катэгорыя:Украінскія мультфільмы]] [[Катэгорыя:Мультфільмы пра лісаў]] 3zglfmo2hpdck510ondvhgdqr4q5vxx 2618885 2618875 2025-06-07T10:11:33Z 5.248.174.19 2618885 wikitext text/x-wiki {{Фільм}} {{Мультфільм}} «'''Ліс Мікі́та'''» ({{мова-uk|Лис Микита}}) — першы [[Украіна|ўкраінскі]] шматсэрыйны мультыплікацыйны сэрыял, зьняты пасьля атрыманьня Ўкраінай незалежнасьці. Сэрыял зьняты па матывах сатырычнай казкі-паэмы [[Іван Франко|Івана Франка]] «Ліс Мікіта». Ён выраблены на замову Ўсеўкраінскага грамадзтва «Асьвета» ({{мова-uk|Просвіта|скарочана}}) на кінастудыі «Фрэскі» ({{мова-uk|Фрески|скарочана}}) з [[2005]] па [[2007]] год. Бюджэт карціны склаў 10 млн грн (паводле іншых зьвестак 6 млн грн). Вядуцца перамовы аб трансьляцыі сэрыялу на ўкраінскім тэлебачаньні. == Сюжэт == У сэрыяле распавядаецца аб прыгодах хітрага і разумнага Ліса Мікіты. Аб тым, што ён чыніць іншым зьвярам і як выблытваецца з разнастайных сытуацыяў. === Пэрсанажы === * Ліс Мікіта ({{мова-uk|Ліс Микита|скарочана}}) * Мядзьведзь Бурмыла{{Заўвага|Адно са старажытных славянскіх імёнаў мядзьведзя. Цяпер як іншасказ мядзьведзя. Таксама разм. ''боўдзіла'', у львоўскай гаворцы — ''нявыхаваны'', ''некультурны''.}} ({{мова-uk|Медвідь Бурмило|скарочана}}) * Казёл Базыль ({{мова-uk|Цап Базилій|скарочана}}) * Лісіца ({{мова-uk|Лисиця|скарочана}}) * Леў * Кот Мурлыка ({{мова-uk|Кіт Мурлика|скарочана}}) * Воўк Нясыты ({{мова-uk|Вовк Неситий|скарочана}}) * Заяц ({{мова-uk|Заєць|скарочана}}) * Певень ({{мова-uk|Півень|скарочана}}) * Авечка ({{мова-uk|Вівця|скарочана}}) * Малпа Фрузя == Беларускае агучваньне == Афіцыйны беларускі пераклад падрыхтаваны студыяй «[[Кінаконг]]» і выйшаў у 2016 годзе на відэасэрвісе [[VOKA]]. Ролі агучвалі: * Ліс Мікіта — Аляксандар Аўчыньнікаў * Мядзьведзь Бурміла — Марта Голубева * Казёл Базыль — Ян Жандараў * Лісіца — Ілья Соцікаў * Леў — Яўген Перлін а таксама Ігар Сідорчык, Натальля Кот-Кузьма, Андрэй Градабоеў, Эдўард Вайніловіч, Любоў Клок, Раман Падаляка, Сьвятлана Цімохіна, Аляксандар Вергуноў, Андрэй Мілюхін, Зьміцер Рачкоўскі, Сяргей Жбанкоў і іншыя. == Эпізоды == Сэрыял складаецца з 26 сэрыяў па 15 хвілінаў кожная: * 1 сэрыя «Воўк Нясыты» («Вовк Неситий») * 2 сэрыя «Гектар Цуцык» («Гектор Цуцик») * 3 сэрыя «Певень» («Півень») * 4 сэрыя «Мядзьведзь» («Медмідь») * 5 сэрыя «Борць» («Колода») * 6 сэрыя «Кот Мурлыка» («Кіт Мурлика») * 7 сэрыя «Сьпіжарня» («Спіжарня») * 8 сэрыя «Трыбунал» («Трибунал») * 9 сэрыя «Вырак» («Вирок») * 10 сэрыя «Куратнік» («Курятник») * 11 сэрыя «Бурмілаў» («Бурмилів») * 12 сэрыя «Іронія лёсу» («Іронія долі») * 13 сэрыя «Ваўчыная бяда» («Вовче лихо») * 14 сэрыя «Патрыёт воўны» («Овечий патріот») * 15 сэрыя «Краўчык» («Кравчик») * 16 сэрыя «Заяц» («Заєць») * 17 сэрыя «Ліст да Цара» («Лист до Цареві») * 18 сэрыя «Казёл Базыль» («Цап Базилій») * 19 сэрыя «Сьвірэпа» («Шкапа») * 20 сэрыя «Голас зь неба» («Голос з неба») * 21 сэрыя «Дзьячок» («Паламар») * 22 сэрыя «Малпа Фрузя» («Мавпа Фрузя») * 23 сэрыя «Рыбалка» («Рибалка») * 24 сэрыя «Крыніца» («Криниця») * 25 сэрыя «Двубой» («Двобій») * 26 сэрыя «Канцлер яго вялікасьці» («Канцлер його величності») == Дадатковыя зьвесткі == * Калі зьверы пачынаюць злаваць на цара зьвяроў Льва, гучыць песьня ўкраінскай групы «[[Грынджолы]]» «Разом нас багата» : {{Праслухаць|RazomNasBagato.ogg|Разом нас багато}} — гімн Аранжавай рэвалюцыі. * Падчас таго, як Мядзьведзь Вярзіла і Ліс Мікіта ідуць красьці мёд у сяло, гучыць песьня «Нас акіянам нясе, у ім мы зможам усё…» ({{мова-uk|Нас океаном несе, у ньому ми зможемо все…|скарочана}}) гурту «[[Океан Ельзи|Акіян Эльзы]]».. * У мультсэрыяле пэрсанажы выкарыстоўваюць бойкаўскую гаворку ўкраінскай мовы, якая, дарэчы, ёсьць у творы Івана Франка «Ліс Мікіта». * У мультсэрыяле ёсьць песьні такіх гуртоў, як «[[Океан Ельзи|Акіян Эльзы]]», «[[Браты Гадзюкіны]]», «[[АББА]]» і «[[Грынджолы]]». * У мультфільме выкарыстоўваюцца нацыянальныя і сатырычныя рысы вопраткі. Напрыклад, Ліс Мікіта, Сонца ў гуцульскай камізэльцы або Месяц у начным каўпачку. * Мультсэрыял плянаваўся на 260 хвілінаў, а вырабілі 405 хвілінаў. * У стварэньні музычнага фону фільма прымаў удзел украінскі кампазытар Міраслаў Скорык. * Для стварэньня гэтага мультсэрыялу было скарыстана 450 тысяч малюнкаў. * Стварэньнем мультсэрыялу займаліся 70 аніматараў. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Вонкавыя спасылкі == === Відэа === * {{YouTube|aCtMYpZBwwA&NR|Рэпартаж «5 каналу»}} * [https://www.youtube.com/playlist?list=PLhepvwA3BFhZf7ZOe75n2wkJCqr-LN6cs «Ліс Мікіта», усе сэрыі на YouTube, Full HD] * {{YouTube|s6IS754GBc4|Трэйлер «Ліса Мікіты»}} === Артыкулы === * [https://web.archive.org/web/20070927194514/http://kinokolo.ua/articles/431/ Украінскі адказ пакемонам.] Да 150-годзьдзя Івана Франка павінен зьявіцца анімацыйны фільм «Ліс Мікіта». Але не зьявіўся… (артыкул Лесі Ганжы) * [http://www.bezcenzury.com.ua/ua/archive/10412/cinema/10457.html «Ліс Мікіта» — герой нашага часу.]{{Недаступная спасылка|date=January 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Ці ўбачаць сатырычны мультсэрыял украінскія гледачы? (артыкул Лесі Каверзневай) * [https://web.archive.org/web/20070928191723/http://www.nbb.com.ua/index.php?id=14&tx_ttnews%5Btt_news%5D=709&tx_ttnews%5BbackPid%5D=10&cHash=7dcfd24a6e «Ліс Мікіта» чакае гледача.] Інтэрвію з дырэктарам праекту Ўладзімерам Кметыкам (артыкул Алены Угрын) * [http://kino-pereklad.org.ua/?p=297 Ліс Мікіта стаў героем шматсэрыйнага анімацыйнага фільма] (артыкул з блогу Кінапераклад) * [http://jgorpasin.com/t1139s1.htm Як звяры лісу судзілі (латышская казка)] [[Катэгорыя:Украінскія мультфільмы]] [[Катэгорыя:Мультфільмы пра лісаў]] 6n3j5twyg9pg3rn0qxh0qa7kwpfv3a2 0 23072 2618537 2600993 2025-06-06T11:36:30Z S-O-iMi-O-S 66927 2618537 wikitext text/x-wiki {{Футбольны турнір |назва = Ліга чэмпіёнаў УЭФА<br />UEFA Champions League |лягатып = [[Файл:UEFA Champions League logo 2.svg|240пкс]] |подпіс = |заснаваны = 1992 (1955 у іншым фармаце) |рэгіёны = [[Эўропа]] ([[Зьвяз эўрапейскіх футбольных асацыяцыяў|УЭФА]]) |колькасьць = 32 (групавая стадыя)<br />78 або 79 (агулам) |чэмпіён = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж]] (1 тытул) |пасьпяховы клюб = [[Рэал Мадрыд|Рэал]] (15 тытулаў) |спадарожнікі = |дэвіз = |сайт = [https://www.uefa.com/uefachampionsleague/ Афіцыйны сайт] |бягучы = [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2024—2025 гадоў|2024—2025]] }} '''Ліга чэмпіёнаў УЭФА''' ({{мова-en|UEFA Champions League}}) — штогадовае [[футбол]]ьнае спаборніцтва паміж вядучымі эўрапейскімі клюбамі пад эгідай [[Зьвяз эўрапейскіх футбольных асацыяцыяў|УЭФА]]. З свайго першага сэзону 1955/1956 і да сэзону 1991/1992 спаборніцтва называлася Кубкам эўрапейскіх чэмпіёнаў. З сэзону 1992/1993 спаборніцтва атрымала свой цяперашні назоў і зьмяніла фармат, адступіўшыся ад [[алімпійская сыстэма (спорт)|алімпійскай сыстэмы]] на карысьць групавога этапу. Цяпер спаборніцтвы ў Лізе чэмпіёнаў уяўляюць зь сябе 3 кваліфікацыйныя раўнды, групавы этап (8 групаў па 4 каманды, зь якіх у наступную стадыю выходзяць першыя дзьве, а каманда, якая заняла трэцяе месца, трапляе ў 1/16 фіналу [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]]) і, са стадыі 1/8 фіналу, гульня па сыстэме [[плэй-оф]] з матчамі на сваім і на чужым [[стадыён]]е з заканчэньнем у выглядзе фіналу з аднаго матчу на загадзя вызначаным стадыёне. Сьпіс найлепшых клюбаў у гэтым турніры ўзначальвае гішпанскі «[[Рэал Мадрыд|Рэал]]», які атрымліваў перамогу ў Лізе чэмпіёнаў (уключна зь перамогамі ў Кубку чэмпіёнаў) трынаццаць разоў. Сем разоў турнір выйграваў італьянскі «[[Мілян (футбольны клюб)|Мілян]]», 6 разоў — ангельскі «[[Лівэрпул (футбольны клюб)|Лівэрпул]]», 5 разоў — нямецкая «[[Баварыя Мюнхэн|Баварыя]]» ([[Мюнхэн]]) і гішпанская «[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёна]]», 4 разы — нідэрляндзкі «[[Аякс Амстэрдам|Аякс]]» з [[Амстэрдам]]у. == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.uefa.com/uefachampionsleague/ Афіцыйны сайт] {{ref-en}} {{Ліга чэмпіёнаў УЭФА}} {{Турніры УЭФА}} [[Катэгорыя:Ліга чэмпіёнаў УЭФА| ]] 8oqumc2u1jl0jszl8u1zxrrt0ympmxa 0 36924 2618775 2551811 2025-06-07T05:46:10Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618775 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Рака |назва = Іслач |лацінка = Isłač |выява = Belarus-Islach River-3.jpg |подпіс = Рака Іслач увясну |даўжыня = 102 км |выток = каля в. [[Глушынцы|Глушынцаў]] |вышыня_вытоку = |вусьце = [[Бярэзіна (басэйн Нёмана)|Бярэзіна]] |вышыня_вусьця = |сьцёк = 10 м³/с |нахіл = 1,9 ‰ |плошча_басэйну = 1330 км² |краіны_басэйну = [[Беларусь]] |левыя_прытокі = |правыя_прытокі = |мапа = }} '''І́слач''' — рака ў [[Беларусь|Беларусі]], левы прыток ракі [[Бярэзіна (басэйн Нёмана)|Бярэзіны]] (басэйн [[Нёман]]у). Цячэ ў [[Менская вобласьць|Менскай]] і [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай]] абласьцях. Даўжыня 102 км. Плошча вадазбору 1330 км². [[Выдатак вады]] ў вусьці каля 10 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 1,9‰. На рацэ стаіць гістарычнае [[мястэчка]] [[Ракаў]]. == Асноўныя прытокі == * ''Правыя'': [[Яршоўка]], [[Пяршайка]], [[Валожынка]] * ''Левыя'': [[Выганічанка]], [[Цецяроўка]], [[Волма (басэйн Нёмана)|Волма]], [[Івенчык]] == Агульныя зьвесткі == Пачынаецца каля вёскі [[Глушынцы|Глушынцаў]] [[Койданаўскі раён|Койданаўскага раёну]], цячэ ў межах [[Менскае ўзвышша|Менскага ўзвышша]], у ніжняй плыні праз Налібоцкія лясы. Упадае ў Бярэзіну на паўднёвым усходзе ад вёскі [[Бакшты (Іўеўскі раён)|Бакштаў]] [[Івейскі раён|Івейскага раёну]]. Даліна ў вярхоўі трапэцападобная, глыбока ўрэзаная; у сярэдняй плыні скрынкападобная, шырынёй 300—500 м. [[Абалона]] ў вярхоўі роўная, шырыня яе 30—50 м, у нізоўі паступова пашыраецца да 2 км, месцамі забалочаная. Рэчышча зьвілістае, зарэгуляванае 3 плацінамі; яго шырыня 10—40 м. На ўсім працягу трапляюцца невялікія выспы. Берагі стромкія, абрывістыя. Замярзае ў пачатку сьнежня, крыгалом у пачатку сакавіка<ref>{{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі|к}} С. 186—187.</ref>. == Рэльеф == Разьмяшчаецца на заходнім схіле Менскага ўзвышша. Рэльеф у верхняй частцы дробнаўзгорысты, у ніжняй — нізінная раўніна, якая зьяўляецца часткай [[Налібоцкая пушча|Налібоцкай пушчы]]. == Расьліннасьць == Берагі пакрывае хмызьняк, ад ракі Волмы да вёскі [[Замостныя|Замостных]] — часткова лес. [[Мяшаныя лясы|Лясы мяшаныя]]. Балоты часьцей сустракаюцца ў [[абалона|абалоне]] ракі і яе прытокаў<ref>[http://pogoda.by/315/gid.html?ind=211 Гідрамэтцэнтар Беларусі]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-ru}}</ref>. == Жывёльны сьвет == Адна зь нешматлікіх рэк Беларусі, у якой водзіцца [[стронга ручаёвая]]. == Рэкрэацыя == Лясныя масівы абапал ракі, маляўнічасьць і хуткая плынь вабяць турыстаў, у тым ліку воднікаў. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} С. 186—187. * {{Літаратура/Энцыкляпэдыя прыроды Беларусі|2}} * Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл.ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с., 40 л. ил. * Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1—2. — Л., 1971 {{Рэкі Беларусі}} [[Катэгорыя:Басэйн Нёману]] [[Катэгорыя:Рэкі Койданаўскага раёну]] [[Катэгорыя:Рэкі Валожынскага раёну]] [[Катэгорыя:Рэкі Івейскага раёну]] p2polhy3sh5ovsq3w2nvgtv8xefw7uz 0 41381 2618896 2350615 2025-06-07T10:48:21Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618896 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Аляксандар Зімоўскі |жанчына = <!-- любое значэньне калі жанчына--> |выява = |подпіс_пад_выявай = |пасада = Кіраўнік [[Белтэлерадыёкампанія|Белтэлерадыёкампаніі]] |пачатак_тэрміну = 22 сьнежня 2005 |канец_тэрміну = 28 сьнежня 2010 |віцэ-прэзыдэнт = |прэзыдэнт = [[Аляксандар Лукашэнка]] |прэм’ер-міністар = |папярэднік = [[Уладзімер Матвейчук]] |наступнік = [[Генадзь Давыдзька]] |пасада2 = Дэпутат Савету Рэспублікі НС РБ |пачатак_тэрміну2 = 22 сакавіка 2005 |канец_тэрміну2 = 2008 |папярэднік2 = |наступнік2 = |прэзыдэнт2 = [[Аляксандар Лукашэнка]] |дата_нараджэньня = 10 студзеня 1961 |месца_нараджэньня = [[Нямецкая Дэмакратычная Рэспубліка]] |дата_сьмерці = |месца_сьмерці = |выбарчая_акруга = |партыя = |муж = |сужэнец = |прафэсія = журналіст |рэлігія = |подпіс = |камэнтар = }} '''Алякса́ндар Леані́давіч Зімо́ўскі''' — беларускі журналіст і грамадзкі дзеяч, дэпутат [[Савет Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь|Савету Рэспублікі]] [[Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага сходу]] [[Беларусь|Рэспублікі Беларусь]], прапагандыст [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]]. == Біяграфія == Нарадзіўся 10 студзеня 1961 году ў [[Нямецкая Дэмакратычная Рэспубліка|Нямецкай Дэмакратычнай Рэспубліцы]]. Служыў у савецкім войску (1979—1984). Скончыў тры курсы факультэта ваеннай журналістыкі [[Львоў]]скай вышэйшай ваенна-палітычнай вучэльні (1980—1983), факультэт банкаўскай справы Палескага дзяржаўнага ўнівэрсытэту (2007). Быў працоўным Барысаўскай райаграпрамтэхнікі, карэспандэнтам шэрагу газэтаў і часопісаў («Дзелавы весьнік», «Чалавек і эканоміка», «Нацыянальная эканамічная газэта»), карэспандэнтам і палітычным аглядальнікам службы інфармацыі тэлебачаньня інфармацыйнага агенцтва [[Нацыянальная дзяржаўная тэлерадыёкампанія Рэспублікі Беларусь|Белтэлерадыёкампаніі]], працаваў у Югаславіі падчас вайсковага канфлікту на Балканах (1998—1999). З 2000 па 2002 гады — намесьнік старшыні Нацыянальнай дзяржаўнай тэлерадыёкампаніі Рэспублікі Беларусь. З 1995 г. па 2001 г. вёў інфармацыйна-аналітычную праграму «Рэзананс» на Беларускім тэлебачаньні. У 2002 годзе стаў генэральным дырэктарам ЗАТ «[[Сталічнае тэлебачаньне]]». 22 сьнежня 2005 году прызначанаы Кіраўніком [[Белтэлерадыёкампанія|Нацыянальнай дзяржаўнай тэлерадыёкампаніі Беларусі]]. 28 сьнежня 2010 году звольнены з пасады на карысьць [[Генадзь Давыдзька|Генадзя Давыдзькі]]<ref>{{Спасылка|аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 28 сьнежня 2010| url = http://pravo.by/webnpa/text.asp?RN=P31000702| загаловак = О А.Л.Зимовском| фармат = | назва праекту = Национальный правовой Интернет-портал Республики Беларусь| выдавец = | дата = 6 лютага 2011 | мова = ru| камэнтар = }}</ref><ref>{{Спасылка|аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 28 сьнежня 2010| url = http://euroradio.by/by/1442/news/59053/| загаловак = Зімоўскага змянілі на Давыдзьку| фармат = | назва праекту = [[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]| выдавец = | дата = 28 сьнежня 2010 | мова = | камэнтар = }}</ref>. Па квоце прэзыдэнта ў 2004 годзе стаў дэпутатам Савету Рэспублікі. Чалец Сталай камісіі па эканоміцы, бюджэце і фінансах. Ад 2011 году жыве ў Санкт-Пецярбургу, дзе працуе мэдыя-кансультантам. У гэтым жа годзе заснаваў інтэрнэт-рэсурс inosmi.by<ref>[https://web.archive.org/web/20130101222620/http://naviny.by/rubrics/computer/2011/06/26/ic_articles_128_174154/ Зимовский ушел из охранительной журналистики в охренительную] 26.06.2011 [[naviny.by]]{{ref-ru}}</ref>. Калумніст парталу навінаў [[naviny.by]]. ==Крытыка, абвінавачваньні ў прапагандзе== У беларускіх апазыцыйных СМІ Зімоўскі характарызуецца як адзін зь людзей, адказных за пабудову сыстэмы [[Прапаганда ў Беларусі|прапаганды]] аўтарытарнага [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыма Лукашэнкі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20171019000331/http://kyky.org/pain/propaganda-dolzhna-byt-iezuitskoy-aleksandr-zimovskiy-pro-metody-bt-i-film-zvonok-drugu «Пропаганда должна быть иезуитской». Александр Зимовский про методы БТ и фильм «Звонок другу»] - Кирилл Метелица, [[kyky.org]], 21.03.2017</ref><ref>[https://charter97.org/be/news/2011/2/2/35708/ Зімоўскаму не атрымаецца «патусіць» у Альберт-холе] - [[Хартыя'97]], 2.02.2011</ref>. У красавіку 2006 году за ўдзел у фальсыфікацыях [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2006 году|прэзыдэнцкіх выбараў у Беларусі]] Аляксандру Зімоўскаму быў забаронены ўезд у [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]] і краіны [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўрапейскага Зьвязу]]. Амэрыканскі [[Сьпіс спэцыяльна вызначаных грамадзянаў і заблякаваных асобаў]] 2006 г. уключаў дзесяць асобаў, «адказных за падрыў дэмакратычных працэсаў і інстытутаў, парушэньне правоў чалавека, дзяржаўную карупцыю»<ref>[http://spring96.org/ru/news/7140 У сьпісе асобаў, супраць якіх падоўжаныя санкцыі, сын Лукашэнкі Віктар] - [[Вясна (цэнтар)|Праваабарончы цэнтар "Вясна"]], 15.06.2007</ref>. У 2011 годзе ў сувязі з [[Падзеі ў Беларусі пасьля прэзыдэнцкіх выбараў 2010 году|хваляй рэпрэсіяў супраць актывістаў апазыцыі пасьля прэзыдэнцкіх выбараў у Беларусі ў 2010 годзе]] Аляксандар Зімоўскі і іншыя ўплывовыя супрацоўнікі дзяржаўных СМІ Беларусі былі ўключаныя ў [[Чорны сьпіс Эўразьвязу|санкцыйныя сьпісы Эўрапейскага зьвязу]]. Ім быў забаронены ўезд на тэрыторыю краінаў Эўрапейскага Зьвязу, а іхныя актывы на тэрыторыі ЭЗ падлягалі замарожваньню.<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=61552 Поўны спіс 208 беларускіх чыноўнікаў, якім забаронены ўезд у ЕС] - [[Наша Ніва]], 11.10.2011</ref> Забарона была зьнятая ў 2016 годзе. Паводле [[Рада Эўрапейскага Зьвязу|Рады Эўрапейскага Зьвязу]],<ref name=EU2012>[http://eur-lex.europa.eu/eli/dec/2012/642/oj Council Decision 2012/642/CFSP of 15 October 2012 concerning restrictive measures against Belarus] - Рашэньне Рады Эўрапейскага Зьвязу аб рэстрыктыўных мерах супраць Беларусі, 15 кастрычніка 2012 г. Цытата: Zimouski Aliaksandr Leanidavich | Media adviser and former President of the State Radio-television company. He was the main actor of the regime's propaganda until December 2010, by systematically denigrating the opposition and justifying gross violations of human rights and recurrent crackdowns on the opposition and on civil society in Belarus.</ref> Аляксандар Зімоўскі {{Цытата|Мэдыйны кансультант і былы старшыня дзяржаўнай тэлерадыёкампаніі. Ён быў галоўнай дзеючай асобай у тым, што тычыцца дзяржаўнай [[Прапаганда ў Беларусі|прапаганды]], да сьнежня 2010. Ён займаўся сыстэматычнай дыскрэдытацыяй апазыцыі, апраўдваў грубыя парушэньні правоў чалавека і пастаянныя рэпрэсіі супраць {{артыкул у іншым разьдзеле|Беларуская дэмакратычная апазыцыя|апазыцыі|be|Беларуская дэмакратычная апазіцыя}} і грамадзянскай супольнасьці ў Беларусі.}} == Узнагароды == * Дыплём [[Беларуская асацыяцыя журналістаў|Беларускай асацыяцыі журналістаў]] «Ганаровы крумкач» (1996) * Ордэн «За службу Радзіме» ІІІ ступені (1999) * Ордэн Францыска Скарыны (2007)<ref>[https://web.archive.org/web/20080106140408/http://www.president.gov.by/press49898.html#doc Александр Зимовский, Людмила Бородина и Владимир Рылатко удостоены высоких государственных наград]{{ref-ru}}</ref> == Працы == * Зимовский А.Л., Козловский В.В. Справочник банковского служащего, Мн.: Веды, 1998 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20080616145413/http://www.sovrep.gov.by/index.php/.436.1599...0.0.0.html Профіль на сайце Савета Рэспублікі НС РБ]{{ref-ru}} {{Сьпіс беларускіх службоўцаў, у стаўленьні да якіх былі ўведзеныя санкцыі ЭЗ}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Зімоўскі, Аляксандар}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 10 студзеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1961 годзе]] [[Катэгорыя:Беларускія прапагандысты]] [[Катэгорыя:Беларускія журналісты]] [[Катэгорыя:Сябры Савету Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь 3-га скліканьня]] [[Катэгорыя:Кіраўнікі Нацыянальнай дзяржаўнай тэлерадыёкампаніі Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Беларускія асобы ў сьпісе СВГ]] [[Катэгорыя:Беларускія асобы ў Чорным сьпісе ЭЗ]] nu6i2be7n4djmqf0q11r553pck9ozyk 0 42813 2618891 2311888 2025-06-07T10:16:09Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618891 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Альфонс Цішкевіч |выява = |подпіс_пад_выявай = |пасада = Дэпутат Савету Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь 1-га скліаньня |пачатак_тэрміну = 1997 |канец_тэрміну = 2000 |прэзыдэнт = [[Аляксандар Лукашэнка]] |прэм'ер-міністар = [[Сяргей Лінг]] |папярэднік = |наступнік = |пасада2 = Дэпутат ВС РБ ад Шашкоўскай выбарчай акругі № 95 |пачатак_тэрміну2 = 1991 |канец_тэрміну2 = 1995 |папярэднік2 = |наступнік2 = |прэзыдэнт2 = Аляксандар Лукашэнка |прэм’ер-міністар2 = [[Вячаслаў Кебіч]]<br />[[Міхаіл Чыгір]] |пасада3 = Дэпутат ВС БССР |пачатак_тэрміну3 = 1985 |канец_тэрміну3 = 1991 |папярэднік3 = |наступнік3 = |пасада4 = Старшыня [[Менская вобласьць|Менскага аблвыканкаму]] |пачатак_тэрміну4 = 1986 |канец_тэрміну4 = 1994 |папярэднік4 = Сяргей Лінг |наступнік4 = [[Пётар Пётух]] |прэм’ер-міністар4 = |прэзыдэнт4 = Аляксандар Лукашэнка |пасада5 = Дэпутат ВС БССР |пачатак_тэрміну5 = 1975 |канец_тэрміну5 = 1980 |папярэднік5 = |наступнік5 = |прэм’ер-міністар5 = |дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|5|7|1938|1}} |месца_нараджэньня = в. [[Ліпкі (Смалявіцкі раён)|Ліпкі]], [[Смалявіцкі раён]], [[Менская вобласьць]], [[БССР]] |дата_сьмерці = |месца_сьмерці = |нацыянальнасьць = |партыя = КПСС |сужэнец = |адукацыя = Беларускі Інстытут Мэханізаваньня і Сельскай Гаспадаркі<br/>Вышэйшая Партыйная Школа пры ЦК КПСС |прафэсія = інжынэр-мэханік |рэлігія = |подпіс = |камэнтар = |узнагароды = {{Блёк узнагародаў|{{Ордэн Леніна}}|{{Ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу}}|{{Ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу}}|{{Ордэн Дружбы народаў}}}} }} '''Альфонс Ільліч Цішкевіч''' (нарадзіўся {{Нарадзіўся|5|7|1938}} году) — беларускі палітык, старшыня Менскага аблвыканкаму (1986—1994), дэпутат Вярхоўнага Савету БССР 9, 11, 12-га скліканьняў і Вярхоўнага Савету Беларусі (1991—1995). == Біяграфія == Нарадзіўся 5 ліпеня 1938 году<ref>[https://web.archive.org/web/20150715040942/http://www.sovrep.gov.by/ru/senators-ru/view/tishkevich-alfons-165/ Тишкевич — Члены Совета Республики] Официальный сайт Совета Республики{{ref-ru}}</ref> ў вёсцы [[Ліпкі (Смалявіцкі раён)|Ліпкі]] [[Смалявіцкі раён|Смалявіцкага раёну]]. Скончыў Менскі тэхнікум лёгкай прамысловасьці. Працоўную дзейнасьць пачаў у 1958 годзе мэханікам на швацкай фабрыцы імя Крупскай. У гэтым жа годзе паступіў у Беларускі інстытут мэханізаваньня сельскай гаспадаркі (цяперашні [[Беларускі дзяржаўны аграрны тэхнічны ўнівэрсытэт]], скончыў яго ў 1963 годзе па спэцыяльнасьці інжынэр-мэханік, завочна Вышэйшую партыйную школу пры ЦК КПСС. З 1963 па 1967 гады працаваў інструктарам Менскага сельскага абкаму ЛКСМБ, 1-м сакратаром Вілейскага райкаму ЛКСМБ, загадчыкам арганізацыйным аддзелам Менскага абкаму ЛКСМБ. З 1967 па 1986 гады — інструктар, намесьнік загадчыка сельскагаспадарчага аддзела Менскага абкама КПБ, першы сакратар Стаўбцоўскага райкама КПБ, намесьнік загадчыка аддзела сельскай гаспадаркі і харчовай прамысловасьці [[ЦК КПБ]]. У 1975 абраны народным дэпутатам Вярхоўнага Савету БССР 9-га скліканьня<ref>[http://www.slounik.org/80283.html Тишкевич Альфонс] // {{Літаратура/Хто ёсьць хто ў Беларусі (1999)}}</ref>. З 1986 па 1994 гады працаваў старшынём [[Менскі аблвыканкам|выканкама Менскага абласнога Савета народных дэпутатаў]]. Чалец ЦК КПБ, народны дэпутат [[БССР]] і абласной Рады народных дэпутатаў. 14 студзеня 1997 году быў абраны ў [[Савет Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь|Савет Рэспублікі]], ад 22 студзеня 1997 году — старшыня пастаяннай камісіі па рэгіянальнай палітыцы, сябра прэзыдыюму Савету<ref>[https://web.archive.org/web/20250123165100/http://www.busel.org/texts/cat1ex/id5ewvcns.htm Постановление Совета Республики Национального собрания Республики Беларусь от 22 января 1997 г. № 24-СР/I О Президиуме Совета Республики Национального собрания Республики Беларусь]{{ref-ru}}</ref>. У студзені 1998 году А. І. Цішкевіч быў старшынём абласнога Савету дэпутатаў. == Узнагароды == Узнагароджаны ордэнам Леніна, двума ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сьцягу, ордэнам Дружбы народаў, мэдалямі. * Ганаровая грамата Савету Міністраў Беларусі (1998)<ref>[http://pravo.kulichki.com/zak/year1998/doc29382.htm Постановление о награждении А.И.Тишкевича почетной грамотой совета министров Республики Беларусь]{{ref-ru}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://src-h.slav.hokudai.ac.jp/belregions/data/26.html Профіль]{{ref-ru}} * {{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.pseudology.org/people/Slunkov_NN.htm| загаловак = Слюньков Николай Никитович| фармат = | назва праекту = | выдавец = Псэўдалёгія| дата = 5 красавіка 2009 | мова = ru| камэнтар = }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Цішкевіч, Альфонс}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Смалявіцкім раёне]] [[Катэгорыя:Беларускія палітыкі]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савету Рэспублікі Беларусь 12-га скліканьня]] [[Катэгорыя:Беларускія інжынэры-мэханікі]] 0rkj5osw8slvy7vas4pqlsbphetyvh6 0 46910 2618668 2163325 2025-06-06T17:12:23Z Ліцьвін 847 артаграфія, стыль, выпраўленьне спасылак, дапаўненьне 2618668 wikitext text/x-wiki Назву '''Сэрвач''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)|Сэрвач]] — вёска ў [[Карэліцкі раён|Карэліцкім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] * [[Сэрвач (Менская вобласьць)|Сэрвач]] — вёска ў [[Вялейскі раён|Вялейскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] == Рэкі == === [[Беларусь]] === * [[Сэрвач (прыток Вяльлі)|Сэрвач]] — рака ў [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], правы прыток [[Вяльля|Вяльлі]] (басэйн [[Нёман]]у) * [[Сэрвач (прыток Нёмана)|Сэрвач]] — рака ў [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай]] і [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай]] абласьцях, левы прыток [[Нёман]]у == Іншае == * [[Сэрвач (заказьнік)]] == Падвойныя назвы == * [[Вялікая Сэрвач]] {{Неадназначнасьць}} hf9moqmj4vabrdoatq28zo0w9f593p4 0 47477 2618538 2061360 2025-06-06T11:45:14Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618538 wikitext text/x-wiki {{Рака |назва = Цьвецень |выява = Цвецень (01).jpg |подпіс = |даўжыня = 14 км |выток = каля в. [[Малыя Кашэўнікі]] |вышыня_вытоку = |вусьце = [[Бярэзіна (басэйн Нёмана)|Бярэзіны]] |вышыня_вусьця = |сьцёк = |нахіл = 1,8 ‰ |плошча_басэйну = 94 км² |краіны_басэйну = [[Беларусь]] |левыя_прытокі = |правыя_прытокі = |мапа = |катэгорыя_вікісховішча = }} '''Цьве́цень''' — рака ў [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], правы прыток [[Бярэзіна (басэйн Нёмана)|Бярэзіны]] (басэйн ракі [[Нёман]]у). Даўжыня 14 км. Пачынаецца на паўднёвы захад ад вёскі [[Малыя Кашэўнікі]]. == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} С. 385 == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.pogoda.by/315/gid.html?ind=213 Гідрамэтцэнтар Беларусі]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Катэгорыя:Басэйн Нёману]] [[Катэгорыя:Рэкі Маладэчанскага раёну]] 8qkq6bkxajahrr2dp9h31fbudt92sns 0 50340 2618689 1623672 2025-06-06T17:27:56Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618689 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Свабода (газэта)}} {{Газэта | назва = Свабода | выява = | тып = | фармат = | уладальнік = [[Вацлаў Іваноўскі]] | выдавец = | рэдактар = [[Вацлаў Іваноўскі]]</br>[[Антон Луцкевіч]]</br>[[Іван Луцкевіч]]</br>[[Алаіза Пашкевіч]] | заснаваная = [[1902]] | палітыка = прабеларуская | мова = | штаб-кватэра = [[Пецярбург]] | наклад = | ISSN = | сайт = }} '''Свабода''' — выданьне, адзіны нумар якога падрыхтавалі ў [[1902]] [[Вацлаў Іваноўскі|В. Іваноўскі]], [[Антон Луцкевіч]], [[Іван Луцкевіч]], [[Алаіза Пашкевіч]] (Цётка), В. Валейка, Р. Мілер і інш. Газэта «Свабода» была задумана як орган [[Беларуская рэвалюцыйная партыя|Беларускай рэвалюцыйнай партыі]]. У 1902 годзе, пры садзейнічаньні польскіх сацыялістаў (сяброў [[Польская сацыялістычная партыя|ППС]]), у асяродзьдзі беларускіх студэнтаў Пецярбурга паўстала [[Беларуская рэвалюцыйная партыя]] (БРП) на чале з [[Вацлаў Іваноўскі|Вацлавам Іваноўскім]] ([[1880]]-[[1943]]). У гэтым жа годзе ў Пецярбург прыехалі на вучобу браты [[Антон Луцкевіч|Антон]] і [[Іван Луцкевіч|Іван Луцкевічы]] зь [[Менск]]а і [[Алаіза Пашкевіч]] з навакольляў [[Ліда|Ліды]]. Яны дапамаглі Іванаўскаму падрыхтаваць першы нумар газэты «Свабода». Падрыхтаваныя матэрыялы былі перавезены ў фальварак [[Лябёдка (вёска)|Лябёдка]] Лідзкага павету (цяпер [[Шчучынскі раён]]), які належаў Іваноўскім. Пад канец 1902 часопіс аддрукавалі на гектографе накладам 200 асобнікаў [[Вацлаў Іваноўскі]], [[Тадэвуш Іваноўскі]], а таксама браты Валейкі. На тытульным аркушы часопіса значылася: «Свабода, № 1, 1903 г.». Але затым «Свабода» была зьнішчаная (верагодна самімі выдаўцамі) і не дайшла да чытача. Пасьля гэтага адзіны ці адзін з нямногіх пазасталых асобнікаў сканфіскавала ў студзені 1903 у старэйшага з братоў Іваноўскіх [[Ежы Іваноўскі|Ежы Іваноўскага]] варшаўская паліцыя, а сам ён быў арыштаваны і на 4 гады сасланы ў Наўгародзкую губэрню. Больш да нашага часу не было знойдзена ніводнага экзэмпляра выданьня. Як пісаў ксёндз [[Адам Станкевіч]], спасылаючыся на паведамленьне Вацлава Іваноўскага, у «Свабодзе» былі зьмешчаны два артыкулы, адзін зь якіх — на палітычную тэму, а другі — аб нацыянальнай сьвядомасьці беларусаў. Зьмест гэтых артыкулаў невядомы. Затое вядомы паэтычны дэбют Алаізы Пашкевіч — верш «Мужыцкая доля». Верш [[Уладзіслаў Сыракомля|Уладзіслава Сыракомлі]] «Добрыя весьці», зьмешчаны ў «Свабодзе», быў перароблены выдаўцамі: антырасейскія акцэнты арыгінальнага тэксту замянілі на антыцарскія, ідэя клясавай згоды паміж сялянствам і шляхтай, якую прапагандаваў Сыракомля, саступіла месца работніцка-сялянскай салідарнасьці. Верш гэты захоўваўся ў Архіве новых актаў у [[Варшава|Варшаве]], як адзіны сапраўдны фрагмэнт «Свабоды». У [[1990]] у [[Менск]]у пад такой самай назвай пачала выходзіць грамадзка-палітычная газэта, рэдакцыя якой лічыла яе пераемніцай выданьня «Свабоды», якое было надрукавана ў 1902 годзе. == Глядзіце таксама == * [[Свабода (газэта, 1990)]] == Літаратура == * Туронак Ю. Вацлаў Іваноўскі і адраджэнне Беларусі. - Мн., 2006. ІSВN 985-6530-40-7 (бел.) [[Катэгорыя:Беларускія газэты]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1902 годзе]] maub849ja5vhm8gjl6s4by8e5bfe5t1 0 53790 2618630 1762090 2025-06-06T16:03:11Z Prasalovich 2394 2618630 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Горніца}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Горніца |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Горніцы |Трансьлітараваная назва = Hornica |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Гарадзенскі раён|Гарадзенскі]] |Сельсавет = [[Капцёўскі сельсавет|Капцёўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 46 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 35 |Шырата сэкундаў = 38.8 |Даўгата градусаў = 23 |Даўгата хвілінаў = 55 |Даўгата сэкундаў = 57.3 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Го́рніца'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 174</ref> — [[вёска]] ў [[Гарадзенскі раён|Гарадзенскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Горніца ўваходзіць у склад [[Капцёўскі сельсавет|Капцёўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 2010 год — 46 чалавек * 1999 год — 79 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Капцёўскі сельсавет}} {{Гарадзенскі раён}} [[Катэгорыя:Капцёўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Гарадзенскага раёну]] 5ke7j09ii8bd2j86e889k6xrolk0iil 2618637 2618630 2025-06-06T16:48:45Z Ліцьвін 847 стыль 2618637 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Горніца}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Горніца |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Горніцы |Трансьлітараваная назва = Hornica |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Гарадзенскі раён|Гарадзенскі]] |Сельсавет = [[Капцёўскі сельсавет|Капцёўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 46 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 35 |Шырата сэкундаў = 38.8 |Даўгата градусаў = 23 |Даўгата хвілінаў = 55 |Даўгата сэкундаў = 57.3 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Го́рніца'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 174</ref> — [[вёска]] ў [[Гарадзенскі раён|Гарадзенскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Горніца ўваходзіць у склад [[Капцёўскі сельсавет|Капцёўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 79 чалавек * 2010 год — 46 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Капцёўскі сельсавет}} {{Гарадзенскі раён}} [[Катэгорыя:Капцёўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Гарадзенскага раёну]] 6dc5jpqgz5kerq4v4jkxcbbykgn38mu 0 57179 2618601 2617849 2025-06-06T14:06:10Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2618601 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Навасёлкі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Навасёлкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Навасёлкаў |Трансьлітараваная назва = Navasiołki |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1532 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 38 |Год падліку колькасьці = 2021 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 247620 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 49 |Шырата сэкундаў = 26 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 52 |Даўгата сэкундаў = 44 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Навасёлкі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 314</ref> — [[вёска]] ў [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Навасёлкі ўваходзяць у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === [[File:Пячатка 1513 г. Сямёна Палазовіча, намесніка оўруцкага.png|150пкс|значак|зьлева|Пячатка оўруцкага намесьніка Сенка Полаза (Палазовіча). 1513 г.]][[File:Герб Друцк князёў Любецкіх (Відэніцкіх).png|150пкс|значак|зьлева|Герб «Друцк» князёў Друцкіх (Любецкіх).]] Ці не ўпершыню паселішча згаданае ў лісьце караля [[Жыгімонт I Стары|Жыгімонта Старога]] ад 3 сакавіка 1532 году{{заўвага|М. К. Любаўскі ў свой час памылкова атаясаміў сяло з [[Навасёлкі (Каленкавіцкі раён)|Навасёлкамі]] Іпскай нядзелі{{заўвага|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Мазырская воласьць, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П. Г. Клепатский. Т. 1. Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 191</ref>.}} Мазырскай воласьці<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. 1. Акты о заселении Юго-Западной России. – Киев, 1886. С. 644</ref>, аддадзенымі каралём у трыманьне пісару Федку Сьвятошу ў 1514 г.<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511–1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508–1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). – Vilnius: Žara, 2002 [2004]. № 478; Любавский, М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 238</ref>, а каля 1535 г. — князю Уладзімеру Пуціўльскаму. Тады як нашыя Навасёлкі месьціліся на тэрыторыі Брагінскай воласьці. Памылка была запазычана С. В. Марцэлевым<ref>Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2. Кн. 2. Гомельская вобласць / С. В. Марцэлеў; рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск: БелЭн, 2005. С. 451</ref>.}}, якім маёнткі нябожчыка пана [[Сямён Палазовіч|Сямёна Палазовіча]] перадаваліся яго зяцю князю Дзьмітрыю Відэніцкаму (Любецкаму)<ref>Андрій Блануца. Земельні надання Сигізмунда І Старого на Українські землі Великого Князівства Литовського. // Україна в Центрально-Східній Европі. 2008. № 8. С. 69 – 70</ref>: {{пачатак цытаты}}''Воеводе киевъскому, державцы свислоцкому пану [[Андрэй Неміровіч|Андрею Якубовичу Немировича]]. Жаловалъ нам дворянинъ нашъ княз Дмитреи Романовичъ Виденецкии о томъ, што жъ которые именя мелъ державца речицкии тесть его, небожчикъ панъ Семенъ Полозовичъ наимя Ухобное, Углядковичи, [[Белы Бераг (Нараўлянскі раён)|Белыи Берегъ]], Виточов, Мартиновичи, [[Хвойнікі|Хвоиники]], [[Астрагляды|Остроглядовичи]], Новоселки а двор с пустовщинами у замку [[Кіеў|Киеве]] и на месте, и во [[Оўруч|Вручомъ]]. И тые деи онъ вси именя свои держалъ за даниною и листы отца нашого [[Казімір Ягелончык|Казимера]], короля, и брата нашого [[Аляксандр Ягелончык|Александра]], королеи ихъ милости и нашими... и приказуемъ тобе, ажо бы еси тых именеи со всимъ с тымъ князю Дмитру поступилъ...''{{канец цытаты}} 6 кастрычніка 1541 году паміж князем Аляксандрам Міхайлавічам Вішнявецкім, дзедзічам Брагінскіх добраў, і князем Дзмітрыем Раманавічам Відэніцкім, уладальнікам добраў Астраглядавіцкіх, было дасягнута пагадненьне, згодна зь якім, першы саступіў грунт для вёскі Навасёлкі, наўзамен чаго атрымаў грунты для вёсак [[Веляцін]] і [[Мікулічы (Гомельская вобласьць)|Мікулічы]]<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich (далей: AGAD. APiJ). Sygn. 1. S. 3, 4</ref>. У ходзе адміністрацыйнай рэформы 1565–1566 гадоў была вызначана мяжа Кіеўскага павету на ўчастку, дзе знаходзілася Брагінская воласьць: «… ''Мозырскою границою до Брагиньское границы, а Брагиньскою границою до Днепра, по левои стороне пущаючи волость Речицкую, до Любеча…_… а Словешнею доловъ ажъ до Припети, по правои стороне поветъ Киевъскии, а по левои Мозырскии, а черезъ реку Припеть, оставуючи полеве Речицу со всими границами, а поправу Брягинь со всим поветомъ Киевским ажъ до Днепра''…»<ref>Русская историческая библиотека. Т. XXX. Литовская метрика. Отд. 1-2. Ч. 3. Т. 1. – Юрьев, 1914. Стб. 892, 893</ref>. Навасёлкі — у Кіеўскім павеце і намінальна{{заўвага|Астраглядавічы і Хвойнікі, зь якімі Навасёлкі непарыўна зьвязаныя, вылучаныя з Брагінскай воласьці яшчэ ў 1504 г.<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 3, 200. Sygn. 2. S. 78</ref>}} ў Брагінскай воласьці. Увогуле, ад свайго заснаваньня і да парэформавага пэрыяду ўжо ў Расейскай імпэрыі Навасёлкі належалі тым уладальнікам, што і Хвойнікі з Астраглядамі, г. зн. пасьля Любецкіх, — Харлінскім, Абрамовічу, Бжазоўскім, Шуйскім і Прозарам<ref>Бельскі С. В. З гісторыі ўладароў і маёнткаў Брагіншчыны XVI—XVIII стст. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 12—18</ref>.[[File:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|Герб «Бонча» роду Харлінскіх.]] 26 верасьня 1568 году ў Кіеўскім замкавым судзе актыкаваны пратэст пана Шчаснага Харлінскага, харунжага кіеўскага, з нагоды адабраньня грунту вёскі Навасёлкі і прылучэньня да ўгодзьдзяў вёскі [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкі]] біскупа кіеўскага [[Мікалай Пац (сын Мікалая)|Мікалая Паца]]<ref name="fn1">AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 31—32</ref>. Дачка князя Дзьмітрыя і Фенны Палазовічаўны Любецкіх, сястра нябожчыка князя Богуша, таксама Фенна, якая пасьля сьмерці мужа Мельхіёра Насілоўскага ўзяла шлюб з вышэйзгаданым Шчасным Харлінскім гербу Бонча, у сьнежні 1568 году запісала на яго «''именя свое отчизные, дедизные, материстые у повете Киевскомъ лежачие, тоестъ… Хойники{{заўвага|Гэта ці ня першы вядомы выпадак выкарыстаньня ў пісьмовай крыніцы палянізаванай формы замест арыгінальнай назвы Хвойнікі.}}, Остроглядовичи, Новоселки…''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 6. Акты о землевладении в Юго-Западной России XV—XVIII стст. — Киев, 1911. С. 224—227</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля і вялікага князя [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (у тым ліку Навасёлкі) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === 7 днём верасьня 1572 году датаваны ліст біскупа кіеўскага Мікалая Паца [[возны|вознаму]], у якім той паведаміў, што загадаў падданым сваім кажушкаўскім, каб да вострава Замошша, прыналежнага да вёскі Навасёлкі, «nie wdzierali się». 3 жніўня 1578 году біскуп М. Пац зьвярнуўся да пана Шчаснага Харлінскага, абы той забараніў свайму ўрадніку і падданым навасёлкаўскім чыніць крыўды яго кажушкаўцам і забірацца ў іх грунты. 26 днём лютага 1579 году пазначана разьмежаваньне ўгодзьдзяў вёсак Кажушкі біскупа М. Паца і Навасёлкі пана Ш. Харлінскага, выкананае «przez sędziow obranych»<ref name="fn1"/>. 6 красавіка 1590 году ў Кіеўскі [[гродзкі суд]] накіраваны пратэст пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага, на адрас князя Аляксандра Вішнявецкага, старосты чаркаскага, які наслаў быў некалькі соцень падданых сваіх брагінскіх на чале з ураднікам Кірыянам Вайніловічам на вёскі Навасёлкі, [[Храпкаў]], [[Багушы (Гомельская вобласьць)|Багушы]] і [[Руднае (Гомельская вобласьць)|Руднае]], да ключа Астраглядавіцкага прыналежныя, а яны людзей зьбілі і скалечылі, каморы і іншыя будынкі пашкодзілі, начыньне рознае, худобу з быдлам пазабіралі і да [[Брагін|ключа Брагінскага]] адвялі<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 7</ref>. У актах трыбунальскіх што да Кіеўскага ваяводзтва, у дакумэнце ад 22 чэрвеня 1600 году засьведчаная нязгода пана Шчаснага Харлінскага з тым, як разьмежаваныя грунты яго Астраглядавічаў, Навасёлак, Хвойнікаў з прыналежнымі князю Адаму, сыну Аляксандра, Вішнявецкаму сёламі Мікулічы, Веляцін, [[Лісьцьвін]], а таксама яго Багушэвічаў (Багушоў), [[Плоскае (Хвойніцкі раён)|Плоскага]], [[Паселічы|Паселічаў]], Хвойнікаў, Навасёлак з прыналежнымі князю Міхаілу, сыну Міхаіла, Вішнявецкаму Глухавічамі, [[Бабчын]]ам, з тым, як падзеленыя дубровы, урочышчы, з папсаваньнем старых памежных знакаў. Крыху раней, 20 чэрвеня 1600 году, Ш. Харлінскі выдаў свайму сыну Мікалаю ''zapis wieczysty'', 26 чэрвеня ў Люблінскім трыбунале прызнаны, на добры ў Кіеўскім ваяводзтве Кароны: двор Астраглядавічы з «прыселкамі» — сёламі Астраглядавічы, Хвойнікі, Навасёлкі, [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|Дворышча]], [[Вялікі Бор (Хвойніцкі раён)|Вялікі Бор]] і яшчэ дзевяцю паселішчамі, а таксама на двор і частку зь сямі пляцаў у Кіеве<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XXI. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław). Dział II-gi. / Opisane przez Aleksandra Jabłonowskiego. — Warszawa, 1894. S. 57, 60; АGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 46 — 47</ref>. Пры разьмежаваньні Кіеўскага ваяводзтва Каралеўства Польскага і Мазырскага павету Вялікага Княства Літоўскага ў сьнежні 1621 — студзені 1622 гадоў мястэчка і вёску Хвойнікі, сяло Навасёлкі і іншыя пана Мікалая Харлінскага, а таксама сёлы Брагінскай воласці за ракой Сычоўкай паны камісары згодна засьведчылі прыналежнымі да ваяводзтва Кіеўскага<ref>ŹD. T. XX: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym; T. IX. Dział I-szy. — Warszawa, 1894. S. 96 — 97; Крикун Н. Г. Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. — Киев, 1992. С. 142—145.</ref>. [[File:Jastrzębiec Abramowiczów.jpg|150пкс|значак|зьлева|Герб Ястрабец зьменены паноў Абрамовічаў.]]7 чэрвеня 1623 году датаваны судовы дэкрэт, у якім удава Гальшка Харлінская абвінавачвала паноў Станіслава, Юрыя і астатніх Харлінскіх, родных братоў і сваякоў мужа Мікалая, за гвалтоўны наезд на замак і вёску Астраглядавічы, мястэчка Новы Харленж (Хвойнікі), вёскі Хвойнікі, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], [[Рашаў]], [[Карчовае]], Навасёлкі, [[Бардакі (Лаханія)|Лаханію]], [[Стралічаў]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]]{{заўвага|Яшчэ названыя 14 паселішчаў, акрамя «іншых вёсак і прыселкаў».}}<ref>ŹD. T. XXI. S. 637</ref>. У 1627 годзе пані Гальшка (Гэлена) Харлінская склала тэстамэнт, паводле якога добры Астраглядавічы пераходзілі да ваяводзіча смаленскага [[Мікалай Абрамовіч|Мікалая Абрагамовіча (Абрамовіча)]]<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 56</ref>, жанатага зь яе дачкой Евай. У 1628 годзе з 8 дымоў вёсак Дворышча і Навасёлкі, якія былі ў заставе ў пана Зыгмунта Копэця, выплачвалася па 3 злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. — С. 396—397</ref>. 8 ліпеня 1631 году запісам у актах Кіеўскага земскага суда{{заўвага|22 жніўня 1631 г. тое зроблена і ў Жытомірскім гродзкім судзе.}} нарэшце засьведчана пагадненьне на саступку часткі Астраглядаўскіх добраў Шчасным, сынам Станіслава, Харлінскім пану Лукашу Мадлішэўскаму, мужу ўдавы Гальшкі, за суму ў 60 000 польскіх злотых. У пераліку вёсак названыя і Навасёлкі<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 59</ref>. 16 красавіка 1637 году М. Абрамовіч за плату ў 12 000 злотых перадаў фальварак і сяло Руднае ды сёлы Дворышча і Навасёлкі на тры гады ў карыстаньне зямяніну Стэфану Воўку<ref>Sumariusz Metryki Koronnej. Księga wpisów MK184 z Archiwum Głównego Akt Dawnych [Electronic resource] / Oprac. Janusz Dąbrowski. № 62 – Mode of access: [http://www.agad.gov.pl/inwentarze/6SumariuszMK184.pdf]</ref>. Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтку 1698 году, перададзенага ў кіраваньне пана зыгмунта Шукшты, у вёсцы Навасёлкі, налічвалася 15 двароў, зь якіх было выбрана 97 злотых і 15 грошаў [[чынш]]у, даніны мядовай 19 з паловай бельцаў, а таксама рознага [[дзякла]] жытам, грэчкай і інш. Прычым, двое сялянаў, якія плацілі па 10 злотых і па 1 бельцу, уцеклі, а яшчэ адзін плацельшчык 5 зл. і 1 бельца памёр. Зазначана, што навасёлкаўцы выконвалі тыя ж павіннасьці, што і [[Валокі (Хвойнікі)|валоцкія]] сяляне, г. зн. адпрацоўвалі [[паншчына|паншчыну]] ад Вялікадня (Wielkiej Nocy) да сьв. Міхайлы па тры дні, ад Міхайлы да Вялікадня па два дні, гвалты адбывалі, грэблі масьцілі, з падводамі езьдзілі або грашыма адкупаліся, «быдла рагатага і нерагатага», птушку, як і збожжа ярыннага давалі. Прозьвішчы тагачасных жыхароў — Сацура, Гатчанка, Пінчук, Мікуленка, Гунчанка, Цярэшка, Хвошчанка (Хвешчанка, Хвішчанка), Лешчанка, Кот, Улай, Пастушэнка, Ключанец, Басёнак<ref>НГАБ. Ф. 320. Воп. 1. Спр. 1. А. 125, 131адв., 140адв., 141</ref>. У тарыфе падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва 1734 году сказана, што вёска Навасёлкі ў складзе Хвойніцкай воласьці належала князю Ігнацыю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 285</ref>. У 1754 годзе з 26 двароў (×6 — прыкладна 156 жыхароў) вёскі Навасёлкі Хвойніцкага маёнтку «do grodu» (Оўруцкага замку) выплачвалася 4 злотых і 1 грош, «na milicję» (пераважна на супрацьдзеяньне гайдамакам) 16 злотых і 4 грошы<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. / Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 192</ref>. 13 і 15 лістапада 1773 году, паводле актаў Оўруцкага гродзкага суда, узнавіліся памежныя канфлікты што да ўгодзьдзяў вёсак Навасёлкі Хвойніцкага маёнтку князёў Шуйскіх (апякуноў Людвікі Шуйскай), старостаў ніжынскіх, і Кажушкі Нараўлянскага маёнтку [[войскі|войскага]] мазырскага [[Ян Мікалай Аскерка|Яна Мікалая, сына Рафала, Аскеркі]]. Пачаліся яны з пасечанага і папаленага хвойніцкага (навасёлкаўскага) лесу. 28 лютага 1778 году ў оўруцкія кнігі было нават занесена разьмежаваньне часоў біскупа М. Паца і харунжага Ш. Харлінскага (1579 г.). 8 лютага, 19 красавіка і 30 чэрвеня 1787 году датаваныя судовыя абвінавачваньні сужэнствам [[Караль Прозар|Каралем і Людвікай Канстанцыяй з князёў Шуйскіх Прозарамі]] Яна Аскеркі, [[стражнік польны літоўскі|стражніка польнага літоўскага]], у тым, што насланыя ім кажушкаўцы навасёлкаўцаў зьбілі-скалечылі, зьнішчылі межы, пакапалі капцы ды новыя, выгодныя для сябе насыпалі. 23 лютага 1793 году ў Оўруцкім гродзе «przez ugodę wieczystą» была зацьверджана мапа пазначанай капцамі мяжы паміж вёскамі Навасёлкі [[абозны|абозных]] Прозараў і Кажушкі стражніка Аскеркі<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 32—34</ref>. === Расейская імпэрыя === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Навасёлкі — у межах Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч, В., Скрыпчанка, Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. 30 чэрвеня 1803 году было складзена, а 13 сакавіка 1806 году зьмешчана да кніг Рэчыцкага земскага суда разьмежаваньне добраў Хвойнікі абозных літоўскіх Караля і Людвікі Прозараў, [[Тульгавічы]] харунжага мазырскага Феліцыяна Стоцкага і [[Барбароў]] тытулярнага саветніка Андрэя фон Гольста{{заўвага|Тут выкарыстана копія гранічнага дакумэнту, перааформленая ў Мазыры 13 сьнежня 1809 г., імаверна, для А. фон Гольста, бо разьмежаваньне праводзілася, калі маёнткам валодаў Я. Сівэрс; засьведчана подпісам менскага віцэ-губэрнатара С. Бэнэволенскага.}}. Грунты хвойніцкіх Навасёлак у тым дакуменце ў чарговы раз разьмяжоўваліся з угодзьдзямі прылегласьці Barborowszczyzny Кажушак, а таксама Тульгавічаў і фальварка [[Бабчын]] hrabstwa Brahińskiego<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 12. S. 17–24</ref>. Інвэнтар Юзафаўскага (Езапоўскага) маёнтку 1844 году засьведчыў прыналежнасьць Навасёлак з 68 сем’ямі ў складзе фальварку [[Дэлістаў]] пану Юзафу, сыну Караля, Прозару<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1481. А. 25 і наст.</ref>. У энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі» сказана, што ў 1850 годзе ў вёсцы было 68 двароў, 494 жыхары. «Список населённых мест Минской губернии на 1857 год» паказвае, што 443 жыхароў Навасёлак зьяўляліся прыхаджанамі Міхайлаўскай царквы ў сяле Стралічаў<ref>Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 696</ref>. У парэформавы пэрыяд Навасёлкі адміністрацыйна належалі да Хвойніцкай воласьці. На пачатак 1870 году ў вёсцы налічвалася 218 гаспадароў зь сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Навасёлкаўскага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. Паводле перапісу 1897 году, у Навасёлках — 135 двароў, 819 жыхароў, капліца, школа граматы і хлебазапасны магазын. На 1909 год у вёсцы было 155 двароў, 913 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 136</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Навасёлкі, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынуліся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Навасёлкаўскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 63 і 122 вучні<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. 1 сьнежня 2009 году сельсавет, у склад якога ўваходзяць Навасёлкі, перайменаваны з [[Дварышчанскі сельсавет (Хвойніцкі раён)|Дварышчанскага]] ў [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20131029210409/http://www.pravo.by/pdf/2009-309/2009-309(003-022).pdf «Об изменении административно-территориального устройства Хойникского района Гомельской области». Решение Гомельского областного Совета депутатов от 1 декабря 2009 г. № 290]{{Ref-ru}}</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 168 чалавек * 2010 год — 99 чалавек * 2021 год — 26 двароў, 38 жыхароў<ref>[https://web.archive.org/web/20211020015326/http://hoiniki.gov.by/ru/sudkovskiy/ Інфармацыя аб насельніцтве Судкоўскага сельсавету на 01.01.2021г.]</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVI стагодзьдзі]] feiwv2najplk2nqv294d2jlqosui5z8 2618603 2618601 2025-06-06T14:13:27Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2618603 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Навасёлкі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Навасёлкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Навасёлкаў |Трансьлітараваная назва = Navasiołki |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1532 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 38 |Год падліку колькасьці = 2021 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 247620 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 49 |Шырата сэкундаў = 26 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 52 |Даўгата сэкундаў = 44 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Навасёлкі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 314</ref> — [[вёска]] ў [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Навасёлкі ўваходзяць у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === [[File:Пячатка 1513 г. Сямёна Палазовіча, намесніка оўруцкага.png|150пкс|значак|зьлева|Пячатка оўруцкага намесьніка Сенка Полаза (Палазовіча). 1513 г.]][[File:Герб Друцк князёў Любецкіх (Відэніцкіх).png|150пкс|значак|зьлева|Герб «Друцк» князёў Друцкіх (Любецкіх).]] Ці не ўпершыню паселішча згаданае ў лісьце караля [[Жыгімонт I Стары|Жыгімонта Старога]] ад 3 сакавіка 1532 году{{заўвага|М. К. Любаўскі ў свой час памылкова атаясаміў сяло з [[Навасёлкі (Каленкавіцкі раён)|Навасёлкамі]] Іпскай нядзелі{{заўвага|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Мазырская воласьць, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П. Г. Клепатский. Т. 1. Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 191</ref>.}} Мазырскай воласьці<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. 1. Акты о заселении Юго-Западной России. – Киев, 1886. С. 644</ref>, аддадзенымі каралём у трыманьне пісару Федку Сьвятошу ў 1514 г.<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511–1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508–1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). – Vilnius: Žara, 2002 [2004]. № 478; Любавский, М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 238</ref>, а каля 1535 г. — князю Уладзімеру Пуціўльскаму. Тады як нашыя Навасёлкі месьціліся на тэрыторыі Брагінскай воласьці. Памылка была запазычана С. В. Марцэлевым<ref>Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2. Кн. 2. Гомельская вобласць / С. В. Марцэлеў; рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск: БелЭн, 2005. С. 451</ref>.}}, якім маёнткі нябожчыка пана [[Сямён Палазовіч|Сямёна Палазовіча]] перадаваліся яго зяцю князю Дзьмітрыю Відэніцкаму (Любецкаму)<ref>Андрій Блануца. Земельні надання Сигізмунда І Старого на Українські землі Великого Князівства Литовського. // Україна в Центрально-Східній Европі. 2008. № 8. С. 69 – 70</ref>: {{пачатак цытаты}}''Воеводе киевъскому, державцы свислоцкому пану [[Андрэй Неміровіч|Андрею Якубовичу Немировича]]. Жаловалъ нам дворянинъ нашъ княз Дмитреи Романовичъ Виденецкии о томъ, што жъ которые именя мелъ державца речицкии тесть его, небожчикъ панъ Семенъ Полозовичъ наимя Ухобное, Углядковичи, [[Белы Бераг (Нараўлянскі раён)|Белыи Берегъ]], Виточов, Мартиновичи, [[Хвойнікі|Хвоиники]], [[Астрагляды|Остроглядовичи]], Новоселки а двор с пустовщинами у замку [[Кіеў|Киеве]] и на месте, и во [[Оўруч|Вручомъ]]. И тые деи онъ вси именя свои держалъ за даниною и листы отца нашого [[Казімір Ягелончык|Казимера]], короля, и брата нашого [[Аляксандр Ягелончык|Александра]], королеи ихъ милости и нашими... и приказуемъ тобе, ажо бы еси тых именеи со всимъ с тымъ князю Дмитру поступилъ...''{{канец цытаты}} 6 кастрычніка 1541 году паміж князем Аляксандрам Міхайлавічам Вішнявецкім, дзедзічам Брагінскіх добраў, і князем Дзмітрыем Раманавічам Відэніцкім, уладальнікам добраў Астраглядавіцкіх, было дасягнута пагадненьне, згодна зь якім, першы саступіў грунт для вёскі Навасёлкі, наўзамен чаго атрымаў грунты для вёсак [[Веляцін]] і [[Мікулічы (Гомельская вобласьць)|Мікулічы]]<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich (далей: AGAD. APiJ). Sygn. 1. S. 3, 4</ref>. У ходзе адміністрацыйнай рэформы 1565–1566 гадоў была вызначана мяжа Кіеўскага павету на ўчастку, дзе знаходзілася Брагінская воласьць: «… ''Мозырскою границою до Брагиньское границы, а Брагиньскою границою до Днепра, по левои стороне пущаючи волость Речицкую, до Любеча…_… а Словешнею доловъ ажъ до Припети, по правои стороне поветъ Киевъскии, а по левои Мозырскии, а черезъ реку Припеть, оставуючи полеве Речицу со всими границами, а поправу Брягинь со всим поветомъ Киевским ажъ до Днепра''…»<ref>Русская историческая библиотека. Т. XXX. Литовская метрика. Отд. 1-2. Ч. 3. Т. 1. – Юрьев, 1914. Стб. 892, 893</ref>. Навасёлкі — у Кіеўскім павеце і намінальна{{заўвага|Астраглядавічы і Хвойнікі, зь якімі Навасёлкі непарыўна зьвязаныя, вылучаныя з Брагінскай воласьці яшчэ ў 1504 г.<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 3, 200. Sygn. 2. S. 78</ref>}} ў Брагінскай воласьці. Увогуле, ад свайго заснаваньня і да парэформавага пэрыяду ўжо ў Расейскай імпэрыі Навасёлкі належалі тым уладальнікам, што і Хвойнікі з Астраглядамі, г. зн. пасьля Любецкіх, — Харлінскім, Абрамовічу, Бжазоўскім, Шуйскім і Прозарам<ref>Бельскі С. В. З гісторыі ўладароў і маёнткаў Брагіншчыны XVI—XVIII стст. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 12—18</ref>.[[File:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|Герб «Бонча» роду Харлінскіх.]] 26 верасьня 1568 году ў Кіеўскім замкавым судзе актыкаваны пратэст пана Шчаснага Харлінскага, харунжага кіеўскага, з нагоды адабраньня грунту вёскі Навасёлкі і прылучэньня да ўгодзьдзяў вёскі [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкі]] біскупа кіеўскага [[Мікалай Пац (сын Мікалая)|Мікалая Паца]]<ref name="fn1">AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 31—32</ref>. Дачка князя Дзьмітрыя і Фенны Палазовічаўны Любецкіх, сястра нябожчыка князя Богуша, таксама Фенна, якая пасьля сьмерці мужа Мельхіёра Насілоўскага ўзяла шлюб з вышэйзгаданым Шчасным Харлінскім гербу Бонча, у сьнежні 1568 году запісала на яго «''именя свое отчизные, дедизные, материстые у повете Киевскомъ лежачие, тоестъ… Хойники{{заўвага|Гэта ці ня першы вядомы выпадак выкарыстаньня ў пісьмовай крыніцы палянізаванай формы замест арыгінальнай назвы Хвойнікі.}}, Остроглядовичи, Новоселки…''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 6. Акты о землевладении в Юго-Западной России XV—XVIII стст. — Киев, 1911. С. 224—227</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля і вялікага князя [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (у тым ліку Навасёлкі) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === 7 днём верасьня 1572 году датаваны ліст біскупа кіеўскага Мікалая Паца [[возны|вознаму]], у якім той паведаміў, што загадаў падданым сваім кажушкаўскім, каб да вострава Замошша, прыналежнага да вёскі Навасёлкі, «nie wdzierali się». 3 жніўня 1578 году біскуп М. Пац зьвярнуўся да пана Шчаснага Харлінскага, абы той забараніў свайму ўрадніку і падданым навасёлкаўскім чыніць крыўды яго кажушкаўцам і забірацца ў іх грунты. 26 днём лютага 1579 году пазначана разьмежаваньне ўгодзьдзяў вёсак Кажушкі біскупа М. Паца і Навасёлкі пана Ш. Харлінскага, выкананае «przez sędziow obranych»<ref name="fn1"/>. 6 красавіка 1590 году ў Кіеўскі [[гродзкі суд]] накіраваны пратэст пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага, на адрас князя Аляксандра Вішнявецкага, старосты чаркаскага, які наслаў быў некалькі соцень падданых сваіх брагінскіх на чале з ураднікам Кірыянам Вайніловічам на вёскі Навасёлкі, [[Храпкаў]], [[Багушы (Гомельская вобласьць)|Багушы]] і [[Руднае (Гомельская вобласьць)|Руднае]], да ключа Астраглядавіцкага прыналежныя, а яны людзей зьбілі і скалечылі, каморы і іншыя будынкі пашкодзілі, начыньне рознае, худобу з быдлам пазабіралі і да [[Брагін|ключа Брагінскага]] адвялі<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 7</ref>. У актах трыбунальскіх што да Кіеўскага ваяводзтва, у дакумэнце ад 22 чэрвеня 1600 году засьведчаная нязгода пана Шчаснага Харлінскага з тым, як разьмежаваныя грунты яго Астраглядавічаў, Навасёлак, Хвойнікаў з прыналежнымі князю Адаму, сыну Аляксандра, Вішнявецкаму сёламі Мікулічы, Веляцін, [[Лісьцьвін]], а таксама яго Багушэвічаў (Багушоў), [[Плоскае (Хвойніцкі раён)|Плоскага]], [[Паселічы|Паселічаў]], Хвойнікаў, Навасёлак з прыналежнымі князю Міхаілу, сыну Міхаіла, Вішнявецкаму Глухавічамі, [[Бабчын]]ам, з тым, як падзеленыя дубровы, урочышчы, з папсаваньнем старых памежных знакаў. Крыху раней, 20 чэрвеня 1600 году, Ш. Харлінскі выдаў свайму сыну Мікалаю ''zapis wieczysty'', 26 чэрвеня ў Люблінскім трыбунале прызнаны, на добры ў Кіеўскім ваяводзтве Кароны: двор Астраглядавічы з «прыселкамі» — сёламі Астраглядавічы, Хвойнікі, Навасёлкі, [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|Дворышча]], [[Вялікі Бор (Хвойніцкі раён)|Вялікі Бор]] і яшчэ дзевяцю паселішчамі, а таксама на двор і частку зь сямі пляцаў у Кіеве<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XXI. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław). Dział II-gi. / Opisane przez Aleksandra Jabłonowskiego. — Warszawa, 1894. S. 57, 60; АGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 46 — 47</ref>. Пры разьмежаваньні Кіеўскага ваяводзтва Каралеўства Польскага і Мазырскага павету Вялікага Княства Літоўскага ў сьнежні 1621 — студзені 1622 гадоў мястэчка і вёску Хвойнікі, сяло Навасёлкі і іншыя пана Мікалая Харлінскага, а таксама сёлы Брагінскай воласці за ракой Сычоўкай паны камісары згодна засьведчылі прыналежнымі да ваяводзтва Кіеўскага<ref>ŹD. T. XX: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym; T. IX. Dział I-szy. — Warszawa, 1894. S. 96 — 97; Крикун Н. Г. Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. — Киев, 1992. С. 142—145.</ref>. [[File:Jastrzębiec Abramowiczów.jpg|150пкс|значак|зьлева|Герб Ястрабец зьменены паноў Абрамовічаў.]]7 чэрвеня 1623 году датаваны судовы дэкрэт, у якім удава Гальшка Харлінская абвінавачвала паноў Станіслава, Юрыя і астатніх Харлінскіх, родных братоў і сваякоў мужа Мікалая, за гвалтоўны наезд на замак і вёску Астраглядавічы, мястэчка Новы Харленж (Хвойнікі), вёскі Хвойнікі, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], [[Рашаў]], [[Карчовае]], Навасёлкі, [[Бардакі (Лаханія)|Лаханію]], [[Стралічаў]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]]{{заўвага|Яшчэ названыя 14 паселішчаў, акрамя «іншых вёсак і прыселкаў».}}<ref>ŹD. T. XXI. S. 637</ref>. У 1627 годзе пані Гальшка (Гэлена) Харлінская склала тэстамэнт, паводле якога добры Астраглядавічы пераходзілі да ваяводзіча смаленскага [[Мікалай Абрамовіч|Мікалая Абрагамовіча (Абрамовіча)]]<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 56</ref>, жанатага зь яе дачкой Евай. У 1628 годзе з 8 дымоў вёсак Дворышча і Навасёлкі, якія былі ў заставе ў пана Зыгмунта Копэця, выплачвалася па 3 злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. — С. 396—397</ref>. 8 ліпеня 1631 году запісам у актах Кіеўскага земскага суда{{заўвага|22 жніўня 1631 г. тое зроблена і ў Жытомірскім гродзкім судзе.}} нарэшце засьведчана пагадненьне на саступку часткі Астраглядаўскіх добраў Шчасным, сынам Станіслава, Харлінскім пану Лукашу Мадлішэўскаму, мужу ўдавы Гальшкі, за суму ў 60 000 польскіх злотых. У пераліку вёсак названыя і Навасёлкі<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 59</ref>. 16 красавіка 1637 году М. Абрамовіч за плату ў 12 000 злотых перадаў фальварак і сяло Руднае ды сёлы Дворышча і Навасёлкі на тры гады ў карыстаньне зямяніну Стэфану Воўку<ref>Sumariusz Metryki Koronnej. Księga wpisów MK184 z Archiwum Głównego Akt Dawnych [Electronic resource] / Oprac. Janusz Dąbrowski. № 62 – Mode of access: [http://www.agad.gov.pl/inwentarze/6SumariuszMK184.pdf]</ref>. Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтку 1698 году, перададзенага ў кіраваньне пана зыгмунта Шукшты, у вёсцы Навасёлкі, налічвалася 15 двароў, зь якіх было выбрана 97 злотых і 15 грошаў [[чынш]]у, даніны мядовай 19 з паловай бельцаў, а таксама рознага [[дзякла]] жытам, грэчкай і інш. Прычым, двое сялянаў, якія плацілі па 10 злотых і па 1 бельцу, уцеклі, а яшчэ адзін плацельшчык 5 зл. і 1 бельца памёр. Зазначана, што навасёлкаўцы выконвалі тыя ж павіннасьці, што і [[Валокі (Хвойнікі)|валоцкія]] сяляне, г. зн. адпрацоўвалі [[паншчына|паншчыну]] ад Вялікадня (Wielkiej Nocy) да сьв. Міхайлы па тры дні, ад Міхайлы да Вялікадня па два дні, гвалты адбывалі, грэблі масьцілі, з падводамі езьдзілі або грашыма адкупаліся, «быдла рагатага і нерагатага», птушку, як і збожжа ярыннага давалі. Згодна таксама з рэвізіяй 1716 г. і інвэнтаром 1721 г., прозьвішчы вяскоўцаў — Сацура, Гатчанка, Пінчук, Мікуленка, Гунчанка, Цярэшка, Хвошчанка (Хвешчанка, Хвішчанка), Лешчанка, Кот, Улай, Пастушэнка, Ключанец, Басёнак<ref>НГАБ. Ф. 320. Воп. 1. Спр. 1. А. 125, 131адв., 140адв., 141</ref>. У тарыфе падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва 1734 году сказана, што вёска Навасёлкі ў складзе Хвойніцкай воласьці належала князю Ігнацыю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 285</ref>. У 1754 годзе з 26 двароў (×6 — прыкладна 156 жыхароў) вёскі Навасёлкі Хвойніцкага маёнтку «do grodu» (Оўруцкага замку) выплачвалася 4 злотых і 1 грош, «na milicję» (пераважна на супрацьдзеяньне гайдамакам) 16 злотых і 4 грошы<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. / Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 192</ref>. 13 і 15 лістапада 1773 году, паводле актаў Оўруцкага гродзкага суда, узнавіліся памежныя канфлікты што да ўгодзьдзяў вёсак Навасёлкі Хвойніцкага маёнтку князёў Шуйскіх (апякуноў Людвікі Шуйскай), старостаў ніжынскіх, і Кажушкі Нараўлянскага маёнтку [[войскі|войскага]] мазырскага [[Ян Мікалай Аскерка|Яна Мікалая, сына Рафала, Аскеркі]]. Пачаліся яны з пасечанага і папаленага хвойніцкага (навасёлкаўскага) лесу. 28 лютага 1778 году ў оўруцкія кнігі было нават занесена разьмежаваньне часоў біскупа М. Паца і харунжага Ш. Харлінскага (1579 г.). 8 лютага, 19 красавіка і 30 чэрвеня 1787 году датаваныя судовыя абвінавачваньні сужэнствам [[Караль Прозар|Каралем і Людвікай Канстанцыяй з князёў Шуйскіх Прозарамі]] Яна Аскеркі, [[стражнік польны літоўскі|стражніка польнага літоўскага]], у тым, што насланыя ім кажушкаўцы навасёлкаўцаў зьбілі-скалечылі, зьнішчылі межы, пакапалі капцы ды новыя, выгодныя для сябе насыпалі. 23 лютага 1793 году ў Оўруцкім гродзе «przez ugodę wieczystą» была зацьверджана мапа пазначанай капцамі мяжы паміж вёскамі Навасёлкі [[абозны|абозных]] Прозараў і Кажушкі стражніка Аскеркі<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 32—34</ref>. === Расейская імпэрыя === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Навасёлкі — у межах Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч, В., Скрыпчанка, Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. 30 чэрвеня 1803 году было складзена, а 13 сакавіка 1806 году зьмешчана да кніг Рэчыцкага земскага суда разьмежаваньне добраў Хвойнікі абозных літоўскіх Караля і Людвікі Прозараў, [[Тульгавічы]] харунжага мазырскага Феліцыяна Стоцкага і [[Барбароў]] тытулярнага саветніка Андрэя фон Гольста{{заўвага|Тут выкарыстана копія гранічнага дакумэнту, перааформленая ў Мазыры 13 сьнежня 1809 г., імаверна, для А. фон Гольста, бо разьмежаваньне праводзілася, калі маёнткам валодаў Я. Сівэрс; засьведчана подпісам менскага віцэ-губэрнатара С. Бэнэволенскага.}}. Грунты хвойніцкіх Навасёлак у тым дакуменце ў чарговы раз разьмяжоўваліся з угодзьдзямі прылегласьці Barborowszczyzny Кажушак, а таксама Тульгавічаў і фальварка [[Бабчын]] hrabstwa Brahińskiego<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 12. S. 17–24</ref>. Інвэнтар Юзафаўскага (Езапоўскага) маёнтку 1844 году засьведчыў прыналежнасьць Навасёлак з 68 сем’ямі ў складзе фальварку [[Дэлістаў]] пану Юзафу, сыну Караля, Прозару<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1481. А. 25 і наст.</ref>. У энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі» сказана, што ў 1850 годзе ў вёсцы было 68 двароў, 494 жыхары. «Список населённых мест Минской губернии на 1857 год» паказвае, што 443 жыхароў Навасёлак зьяўляліся прыхаджанамі Міхайлаўскай царквы ў сяле Стралічаў<ref>Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 696</ref>. У парэформавы пэрыяд Навасёлкі адміністрацыйна належалі да Хвойніцкай воласьці. На пачатак 1870 году ў вёсцы налічвалася 218 гаспадароў зь сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Навасёлкаўскага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. Паводле перапісу 1897 году, у Навасёлках — 135 двароў, 819 жыхароў, капліца, школа граматы і хлебазапасны магазын. На 1909 год у вёсцы было 155 двароў, 913 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 136</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Навасёлкі, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынуліся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Навасёлкаўскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 63 і 122 вучні<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. 1 сьнежня 2009 году сельсавет, у склад якога ўваходзяць Навасёлкі, перайменаваны з [[Дварышчанскі сельсавет (Хвойніцкі раён)|Дварышчанскага]] ў [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20131029210409/http://www.pravo.by/pdf/2009-309/2009-309(003-022).pdf «Об изменении административно-территориального устройства Хойникского района Гомельской области». Решение Гомельского областного Совета депутатов от 1 декабря 2009 г. № 290]{{Ref-ru}}</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 168 чалавек * 2010 год — 99 чалавек * 2021 год — 26 двароў, 38 жыхароў<ref>[https://web.archive.org/web/20211020015326/http://hoiniki.gov.by/ru/sudkovskiy/ Інфармацыя аб насельніцтве Судкоўскага сельсавету на 01.01.2021г.]</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVI стагодзьдзі]] 3f6cud2kbp6ieqz6rcytb6i3uxl7r67 2618607 2618603 2025-06-06T14:23:56Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2618607 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Навасёлкі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Навасёлкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Навасёлкаў |Трансьлітараваная назва = Navasiołki |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1532 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 38 |Год падліку колькасьці = 2021 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 247620 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 49 |Шырата сэкундаў = 26 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 52 |Даўгата сэкундаў = 44 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Навасёлкі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 314</ref> — [[вёска]] ў [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Навасёлкі ўваходзяць у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === [[File:Пячатка 1513 г. Сямёна Палазовіча, намесніка оўруцкага.png|150пкс|значак|зьлева|Пячатка оўруцкага намесьніка Сенка Полаза (Палазовіча). 1513 г.]][[File:Герб Друцк князёў Любецкіх (Відэніцкіх).png|150пкс|значак|зьлева|Герб «Друцк» князёў Друцкіх (Любецкіх).]] Ці не ўпершыню паселішча згаданае ў лісьце караля [[Жыгімонт I Стары|Жыгімонта Старога]] ад 3 сакавіка 1532 году{{заўвага|М. К. Любаўскі ў свой час памылкова атаясаміў сяло з [[Навасёлкі (Каленкавіцкі раён)|Навасёлкамі]] Іпскай нядзелі{{заўвага|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Мазырская воласьць, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П. Г. Клепатский. Т. 1. Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 191</ref>.}} Мазырскай воласьці<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. 1. Акты о заселении Юго-Западной России. – Киев, 1886. С. 644</ref>, аддадзенымі каралём у трыманьне пісару Федку Сьвятошу ў 1514 г.<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511–1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508–1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). – Vilnius: Žara, 2002 [2004]. № 478; Любавский, М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 238</ref>, а каля 1535 г. — князю Уладзімеру Пуціўльскаму. Тады як нашыя Навасёлкі месьціліся на тэрыторыі Брагінскай воласьці. Памылка была запазычана С. В. Марцэлевым<ref>Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2. Кн. 2. Гомельская вобласць / С. В. Марцэлеў; рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск: БелЭн, 2005. С. 451</ref>.}}, якім маёнткі нябожчыка пана [[Сямён Палазовіч|Сямёна Палазовіча]] перадаваліся яго зяцю князю Дзьмітрыю Відэніцкаму (Любецкаму)<ref>Андрій Блануца. Земельні надання Сигізмунда І Старого на Українські землі Великого Князівства Литовського. // Україна в Центрально-Східній Европі. 2008. № 8. С. 69 – 70</ref>: {{пачатак цытаты}}''Воеводе киевъскому, державцы свислоцкому пану [[Андрэй Неміровіч|Андрею Якубовичу Немировича]]. Жаловалъ нам дворянинъ нашъ княз Дмитреи Романовичъ Виденецкии о томъ, што жъ которые именя мелъ державца речицкии тесть его, небожчикъ панъ Семенъ Полозовичъ наимя Ухобное, Углядковичи, [[Белы Бераг (Нараўлянскі раён)|Белыи Берегъ]], Виточов, Мартиновичи, [[Хвойнікі|Хвоиники]], [[Астрагляды|Остроглядовичи]], Новоселки а двор с пустовщинами у замку [[Кіеў|Киеве]] и на месте, и во [[Оўруч|Вручомъ]]. И тые деи онъ вси именя свои держалъ за даниною и листы отца нашого [[Казімір Ягелончык|Казимера]], короля, и брата нашого [[Аляксандр Ягелончык|Александра]], королеи ихъ милости и нашими... и приказуемъ тобе, ажо бы еси тых именеи со всимъ с тымъ князю Дмитру поступилъ...''{{канец цытаты}} 6 кастрычніка 1541 году паміж князем Аляксандрам Міхайлавічам Вішнявецкім, дзедзічам Брагінскіх добраў, і князем Дзмітрыем Раманавічам Відэніцкім, уладальнікам добраў Астраглядавіцкіх, было дасягнута пагадненьне, згодна зь якім, першы саступіў грунт для вёскі Навасёлкі, наўзамен чаго атрымаў грунты для вёсак [[Веляцін]] і [[Мікулічы (Гомельская вобласьць)|Мікулічы]]<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich (далей: AGAD. APiJ). Sygn. 1. S. 3, 4</ref>. У ходзе адміністрацыйнай рэформы 1565–1566 гадоў была вызначана мяжа Кіеўскага павету на ўчастку, дзе знаходзілася Брагінская воласьць: «… ''Мозырскою границою до Брагиньское границы, а Брагиньскою границою до Днепра, по левои стороне пущаючи волость Речицкую, до Любеча…_… а Словешнею доловъ ажъ до Припети, по правои стороне поветъ Киевъскии, а по левои Мозырскии, а черезъ реку Припеть, оставуючи полеве Речицу со всими границами, а поправу Брягинь со всим поветомъ Киевским ажъ до Днепра''…»<ref>Русская историческая библиотека. Т. XXX. Литовская метрика. Отд. 1-2. Ч. 3. Т. 1. – Юрьев, 1914. Стб. 892, 893</ref>. Навасёлкі — у Кіеўскім павеце і намінальна{{заўвага|Астраглядавічы і Хвойнікі, зь якімі Навасёлкі непарыўна зьвязаныя, вылучаныя з Брагінскай воласьці яшчэ ў 1504 г.<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 3, 200. Sygn. 2. S. 78</ref>}} ў Брагінскай воласьці. Увогуле, ад свайго заснаваньня і да парэформавага пэрыяду ўжо ў Расейскай імпэрыі Навасёлкі належалі тым уладальнікам, што і Хвойнікі з Астраглядамі, г. зн. пасьля Любецкіх, — Харлінскім, Абрамовічу, Бжазоўскім, Шуйскім і Прозарам<ref>Бельскі С. В. З гісторыі ўладароў і маёнткаў Брагіншчыны XVI—XVIII стст. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 12—18</ref>.[[File:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|Герб «Бонча» роду Харлінскіх.]] 26 верасьня 1568 году ў Кіеўскім замкавым судзе актыкаваны пратэст пана Шчаснага Харлінскага, харунжага кіеўскага, з нагоды адабраньня грунту вёскі Навасёлкі і прылучэньня да ўгодзьдзяў вёскі [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкі]] біскупа кіеўскага [[Мікалай Пац (сын Мікалая)|Мікалая Паца]]<ref name="fn1">AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 31—32</ref>. Дачка князя Дзьмітрыя і Фенны Палазовічаўны Любецкіх, сястра нябожчыка князя Богуша, таксама Фенна, якая пасьля сьмерці мужа Мельхіёра Насілоўскага ўзяла шлюб з вышэйзгаданым Шчасным Харлінскім гербу Бонча, у сьнежні 1568 году запісала на яго «''именя свое отчизные, дедизные, материстые у повете Киевскомъ лежачие, тоестъ… Хойники{{заўвага|Гэта ці ня першы вядомы выпадак выкарыстаньня ў пісьмовай крыніцы палянізаванай формы замест арыгінальнай назвы Хвойнікі.}}, Остроглядовичи, Новоселки…''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 6. Акты о землевладении в Юго-Западной России XV—XVIII стст. — Киев, 1911. С. 224—227</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля і вялікага князя [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (у тым ліку Навасёлкі) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === 7 днём верасьня 1572 году датаваны ліст біскупа кіеўскага Мікалая Паца [[возны|вознаму]], у якім той паведаміў, што загадаў падданым сваім кажушкаўскім, каб да вострава Замошша, прыналежнага да вёскі Навасёлкі, «nie wdzierali się». 3 жніўня 1578 году біскуп М. Пац зьвярнуўся да пана Шчаснага Харлінскага, абы той забараніў свайму ўрадніку і падданым навасёлкаўскім чыніць крыўды яго кажушкаўцам і забірацца ў іх грунты. 26 днём лютага 1579 году пазначана разьмежаваньне ўгодзьдзяў вёсак Кажушкі біскупа М. Паца і Навасёлкі пана Ш. Харлінскага, выкананае «przez sędziow obranych»<ref name="fn1"/>. 6 красавіка 1590 году ў Кіеўскі [[гродзкі суд]] накіраваны пратэст пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага, на адрас князя Аляксандра Вішнявецкага, старосты чаркаскага, які наслаў быў некалькі соцень падданых сваіх брагінскіх на чале з ураднікам Кірыянам Вайніловічам на вёскі Навасёлкі, [[Храпкаў]], [[Багушы (Гомельская вобласьць)|Багушы]] і [[Руднае (Гомельская вобласьць)|Руднае]], да ключа Астраглядавіцкага прыналежныя, а яны людзей зьбілі і скалечылі, каморы і іншыя будынкі пашкодзілі, начыньне рознае, худобу з быдлам пазабіралі і да [[Брагін|ключа Брагінскага]] адвялі<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 7</ref>. У актах трыбунальскіх што да Кіеўскага ваяводзтва, у дакумэнце ад 22 чэрвеня 1600 году засьведчаная нязгода пана Шчаснага Харлінскага з тым, як разьмежаваныя грунты яго Астраглядавічаў, Навасёлак, Хвойнікаў з прыналежнымі князю Адаму, сыну Аляксандра, Вішнявецкаму сёламі Мікулічы, Веляцін, [[Лісьцьвін]], а таксама яго Багушэвічаў (Багушоў), [[Плоскае (Хвойніцкі раён)|Плоскага]], [[Паселічы|Паселічаў]], Хвойнікаў, Навасёлак з прыналежнымі князю Міхаілу, сыну Міхаіла, Вішнявецкаму Глухавічамі, [[Бабчын]]ам, з тым, як падзеленыя дубровы, урочышчы, з папсаваньнем старых памежных знакаў. Крыху раней, 20 чэрвеня 1600 году, Ш. Харлінскі выдаў свайму сыну Мікалаю ''zapis wieczysty'', 26 чэрвеня ў Люблінскім трыбунале прызнаны, на добры ў Кіеўскім ваяводзтве Кароны: двор Астраглядавічы з «прыселкамі» — сёламі Астраглядавічы, Хвойнікі, Навасёлкі, [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|Дворышча]], [[Вялікі Бор (Хвойніцкі раён)|Вялікі Бор]] і яшчэ дзевяцю паселішчамі, а таксама на двор і частку зь сямі пляцаў у Кіеве<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XXI. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław). Dział II-gi. / Opisane przez Aleksandra Jabłonowskiego. — Warszawa, 1894. S. 57, 60; АGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 46 — 47</ref>. Пры разьмежаваньні Кіеўскага ваяводзтва Каралеўства Польскага і Мазырскага павету Вялікага Княства Літоўскага ў сьнежні 1621 — студзені 1622 гадоў мястэчка і вёску Хвойнікі, сяло Навасёлкі і іншыя пана Мікалая Харлінскага, а таксама сёлы Брагінскай воласці за ракой Сычоўкай паны камісары згодна засьведчылі прыналежнымі да ваяводзтва Кіеўскага<ref>ŹD. T. XX: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym; T. IX. Dział I-szy. — Warszawa, 1894. S. 96 — 97; Крикун Н. Г. Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. — Киев, 1992. С. 142—145.</ref>. [[File:Jastrzębiec Abramowiczów.jpg|150пкс|значак|зьлева|Герб Ястрабец зьменены паноў Абрамовічаў.]][File:Падданыя вёскі Навасёлкі ў 1698 г.png|значак|Падданыя вёскі Навасёлкі ў інвэнтары 1698 г.]]7 чэрвеня 1623 году датаваны судовы дэкрэт, у якім удава Гальшка Харлінская абвінавачвала паноў Станіслава, Юрыя і астатніх Харлінскіх, родных братоў і сваякоў мужа Мікалая, за гвалтоўны наезд на замак і вёску Астраглядавічы, мястэчка Новы Харленж (Хвойнікі), вёскі Хвойнікі, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], [[Рашаў]], [[Карчовае]], Навасёлкі, [[Бардакі (Лаханія)|Лаханію]], [[Стралічаў]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]]{{заўвага|Яшчэ названыя 14 паселішчаў, акрамя «іншых вёсак і прыселкаў».}}<ref>ŹD. T. XXI. S. 637</ref>. У 1627 годзе пані Гальшка (Гэлена) Харлінская склала тэстамэнт, паводле якога добры Астраглядавічы пераходзілі да ваяводзіча смаленскага [[Мікалай Абрамовіч|Мікалая Абрагамовіча (Абрамовіча)]]<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 56</ref>, жанатага зь яе дачкой Евай. У 1628 годзе з 8 дымоў вёсак Дворышча і Навасёлкі, якія былі ў заставе ў пана Зыгмунта Копэця, выплачвалася па 3 злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. — С. 396—397</ref>. 8 ліпеня 1631 году запісам у актах Кіеўскага земскага суда{{заўвага|22 жніўня 1631 г. тое зроблена і ў Жытомірскім гродзкім судзе.}} нарэшце засьведчана пагадненьне на саступку часткі Астраглядаўскіх добраў Шчасным, сынам Станіслава, Харлінскім пану Лукашу Мадлішэўскаму, мужу ўдавы Гальшкі, за суму ў 60 000 польскіх злотых. У пераліку вёсак названыя і Навасёлкі<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 59</ref>. 16 красавіка 1637 году М. Абрамовіч за плату ў 12 000 злотых перадаў фальварак і сяло Руднае ды сёлы Дворышча і Навасёлкі на тры гады ў карыстаньне зямяніну Стэфану Воўку<ref>Sumariusz Metryki Koronnej. Księga wpisów MK184 z Archiwum Głównego Akt Dawnych [Electronic resource] / Oprac. Janusz Dąbrowski. № 62 – Mode of access: [http://www.agad.gov.pl/inwentarze/6SumariuszMK184.pdf]</ref>. Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтку 1698 году, перададзенага ў кіраваньне пана зыгмунта Шукшты, у вёсцы Навасёлкі, налічвалася 15 двароў, зь якіх было выбрана 97 злотых і 15 грошаў [[чынш]]у, даніны мядовай 19 з паловай бельцаў, а таксама рознага [[дзякла]] жытам, грэчкай і інш. Прычым, двое сялянаў, якія плацілі па 10 злотых і па 1 бельцу, уцеклі, а яшчэ адзін плацельшчык 5 зл. і 1 бельца памёр. Зазначана, што навасёлкаўцы выконвалі тыя ж павіннасьці, што і [[Валокі (Хвойнікі)|валоцкія]] сяляне, г. зн. адпрацоўвалі [[паншчына|паншчыну]] ад Вялікадня (Wielkiej Nocy) да сьв. Міхайлы па тры дні, ад Міхайлы да Вялікадня па два дні, гвалты адбывалі, грэблі масьцілі, з падводамі езьдзілі або грашыма адкупаліся, «быдла рагатага і нерагатага», птушку, як і збожжа ярыннага давалі. Згодна таксама з рэвізіяй 1716 г. і інвэнтаром 1721 г., прозьвішчы вяскоўцаў — Сацура, Гатчанка, Пінчук, Мікуленка, Гунчанка, Цярэшка, Хвошчанка (Хвешчанка, Хвішчанка), Лешчанка, Кот, Улай, Пастушэнка, Ключанец, Басёнак<ref>НГАБ. Ф. 320. Воп. 1. Спр. 1. А. 125, 131адв., 140адв., 141</ref>. У тарыфе падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва 1734 году сказана, што вёска Навасёлкі ў складзе Хвойніцкай воласьці належала князю Ігнацыю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 285</ref>. У 1754 годзе з 26 двароў (×6 — прыкладна 156 жыхароў) вёскі Навасёлкі Хвойніцкага маёнтку «do grodu» (Оўруцкага замку) выплачвалася 4 злотых і 1 грош, «na milicję» (пераважна на супрацьдзеяньне гайдамакам) 16 злотых і 4 грошы<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. / Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 192</ref>. 13 і 15 лістапада 1773 году, паводле актаў Оўруцкага гродзкага суда, узнавіліся памежныя канфлікты што да ўгодзьдзяў вёсак Навасёлкі Хвойніцкага маёнтку князёў Шуйскіх (апякуноў Людвікі Шуйскай), старостаў ніжынскіх, і Кажушкі Нараўлянскага маёнтку [[войскі|войскага]] мазырскага [[Ян Мікалай Аскерка|Яна Мікалая, сына Рафала, Аскеркі]]. Пачаліся яны з пасечанага і папаленага хвойніцкага (навасёлкаўскага) лесу. 28 лютага 1778 году ў оўруцкія кнігі было нават занесена разьмежаваньне часоў біскупа М. Паца і харунжага Ш. Харлінскага (1579 г.). 8 лютага, 19 красавіка і 30 чэрвеня 1787 году датаваныя судовыя абвінавачваньні сужэнствам [[Караль Прозар|Каралем і Людвікай Канстанцыяй з князёў Шуйскіх Прозарамі]] Яна Аскеркі, [[стражнік польны літоўскі|стражніка польнага літоўскага]], у тым, што насланыя ім кажушкаўцы навасёлкаўцаў зьбілі-скалечылі, зьнішчылі межы, пакапалі капцы ды новыя, выгодныя для сябе насыпалі. 23 лютага 1793 году ў Оўруцкім гродзе «przez ugodę wieczystą» была зацьверджана мапа пазначанай капцамі мяжы паміж вёскамі Навасёлкі [[абозны|абозных]] Прозараў і Кажушкі стражніка Аскеркі<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 32—34</ref>. === Расейская імпэрыя === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Навасёлкі — у межах Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч, В., Скрыпчанка, Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. 30 чэрвеня 1803 году было складзена, а 13 сакавіка 1806 году зьмешчана да кніг Рэчыцкага земскага суда разьмежаваньне добраў Хвойнікі абозных літоўскіх Караля і Людвікі Прозараў, [[Тульгавічы]] харунжага мазырскага Феліцыяна Стоцкага і [[Барбароў]] тытулярнага саветніка Андрэя фон Гольста{{заўвага|Тут выкарыстана копія гранічнага дакумэнту, перааформленая ў Мазыры 13 сьнежня 1809 г., імаверна, для А. фон Гольста, бо разьмежаваньне праводзілася, калі маёнткам валодаў Я. Сівэрс; засьведчана подпісам менскага віцэ-губэрнатара С. Бэнэволенскага.}}. Грунты хвойніцкіх Навасёлак у тым дакуменце ў чарговы раз разьмяжоўваліся з угодзьдзямі прылегласьці Barborowszczyzny Кажушак, а таксама Тульгавічаў і фальварка [[Бабчын]] hrabstwa Brahińskiego<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 12. S. 17–24</ref>. Інвэнтар Юзафаўскага (Езапоўскага) маёнтку 1844 году засьведчыў прыналежнасьць Навасёлак з 68 сем’ямі ў складзе фальварку [[Дэлістаў]] пану Юзафу, сыну Караля, Прозару<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1481. А. 25 і наст.</ref>. У энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі» сказана, што ў 1850 годзе ў вёсцы было 68 двароў, 494 жыхары. «Список населённых мест Минской губернии на 1857 год» паказвае, што 443 жыхароў Навасёлак зьяўляліся прыхаджанамі Міхайлаўскай царквы ў сяле Стралічаў<ref>Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 696</ref>. У парэформавы пэрыяд Навасёлкі адміністрацыйна належалі да Хвойніцкай воласьці. На пачатак 1870 году ў вёсцы налічвалася 218 гаспадароў зь сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Навасёлкаўскага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. Паводле перапісу 1897 году, у Навасёлках — 135 двароў, 819 жыхароў, капліца, школа граматы і хлебазапасны магазын. На 1909 год у вёсцы было 155 двароў, 913 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 136</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Навасёлкі, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынуліся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Навасёлкаўскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 63 і 122 вучні<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. 1 сьнежня 2009 году сельсавет, у склад якога ўваходзяць Навасёлкі, перайменаваны з [[Дварышчанскі сельсавет (Хвойніцкі раён)|Дварышчанскага]] ў [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20131029210409/http://www.pravo.by/pdf/2009-309/2009-309(003-022).pdf «Об изменении административно-территориального устройства Хойникского района Гомельской области». Решение Гомельского областного Совета депутатов от 1 декабря 2009 г. № 290]{{Ref-ru}}</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 168 чалавек * 2010 год — 99 чалавек * 2021 год — 26 двароў, 38 жыхароў<ref>[https://web.archive.org/web/20211020015326/http://hoiniki.gov.by/ru/sudkovskiy/ Інфармацыя аб насельніцтве Судкоўскага сельсавету на 01.01.2021г.]</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVI стагодзьдзі]] 7qcltjyl9087xvov6kbn6oy025m1oz3 2618608 2618607 2025-06-06T14:25:24Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2618608 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Навасёлкі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Навасёлкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Навасёлкаў |Трансьлітараваная назва = Navasiołki |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1532 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 38 |Год падліку колькасьці = 2021 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 247620 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 49 |Шырата сэкундаў = 26 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 52 |Даўгата сэкундаў = 44 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Навасёлкі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 314</ref> — [[вёска]] ў [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Навасёлкі ўваходзяць у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === [[File:Пячатка 1513 г. Сямёна Палазовіча, намесніка оўруцкага.png|150пкс|значак|зьлева|Пячатка оўруцкага намесьніка Сенка Полаза (Палазовіча). 1513 г.]][[File:Герб Друцк князёў Любецкіх (Відэніцкіх).png|150пкс|значак|зьлева|Герб «Друцк» князёў Друцкіх (Любецкіх).]] Ці не ўпершыню паселішча згаданае ў лісьце караля [[Жыгімонт I Стары|Жыгімонта Старога]] ад 3 сакавіка 1532 году{{заўвага|М. К. Любаўскі ў свой час памылкова атаясаміў сяло з [[Навасёлкі (Каленкавіцкі раён)|Навасёлкамі]] Іпскай нядзелі{{заўвага|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Мазырская воласьць, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П. Г. Клепатский. Т. 1. Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 191</ref>.}} Мазырскай воласьці<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. 1. Акты о заселении Юго-Западной России. – Киев, 1886. С. 644</ref>, аддадзенымі каралём у трыманьне пісару Федку Сьвятошу ў 1514 г.<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511–1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508–1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). – Vilnius: Žara, 2002 [2004]. № 478; Любавский, М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 238</ref>, а каля 1535 г. — князю Уладзімеру Пуціўльскаму. Тады як нашыя Навасёлкі месьціліся на тэрыторыі Брагінскай воласьці. Памылка была запазычана С. В. Марцэлевым<ref>Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2. Кн. 2. Гомельская вобласць / С. В. Марцэлеў; рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск: БелЭн, 2005. С. 451</ref>.}}, якім маёнткі нябожчыка пана [[Сямён Палазовіч|Сямёна Палазовіча]] перадаваліся яго зяцю князю Дзьмітрыю Відэніцкаму (Любецкаму)<ref>Андрій Блануца. Земельні надання Сигізмунда І Старого на Українські землі Великого Князівства Литовського. // Україна в Центрально-Східній Европі. 2008. № 8. С. 69 – 70</ref>: {{пачатак цытаты}}''Воеводе киевъскому, державцы свислоцкому пану [[Андрэй Неміровіч|Андрею Якубовичу Немировича]]. Жаловалъ нам дворянинъ нашъ княз Дмитреи Романовичъ Виденецкии о томъ, што жъ которые именя мелъ державца речицкии тесть его, небожчикъ панъ Семенъ Полозовичъ наимя Ухобное, Углядковичи, [[Белы Бераг (Нараўлянскі раён)|Белыи Берегъ]], Виточов, Мартиновичи, [[Хвойнікі|Хвоиники]], [[Астрагляды|Остроглядовичи]], Новоселки а двор с пустовщинами у замку [[Кіеў|Киеве]] и на месте, и во [[Оўруч|Вручомъ]]. И тые деи онъ вси именя свои держалъ за даниною и листы отца нашого [[Казімір Ягелончык|Казимера]], короля, и брата нашого [[Аляксандр Ягелончык|Александра]], королеи ихъ милости и нашими... и приказуемъ тобе, ажо бы еси тых именеи со всимъ с тымъ князю Дмитру поступилъ...''{{канец цытаты}} 6 кастрычніка 1541 году паміж князем Аляксандрам Міхайлавічам Вішнявецкім, дзедзічам Брагінскіх добраў, і князем Дзмітрыем Раманавічам Відэніцкім, уладальнікам добраў Астраглядавіцкіх, было дасягнута пагадненьне, згодна зь якім, першы саступіў грунт для вёскі Навасёлкі, наўзамен чаго атрымаў грунты для вёсак [[Веляцін]] і [[Мікулічы (Гомельская вобласьць)|Мікулічы]]<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich (далей: AGAD. APiJ). Sygn. 1. S. 3, 4</ref>. У ходзе адміністрацыйнай рэформы 1565–1566 гадоў была вызначана мяжа Кіеўскага павету на ўчастку, дзе знаходзілася Брагінская воласьць: «… ''Мозырскою границою до Брагиньское границы, а Брагиньскою границою до Днепра, по левои стороне пущаючи волость Речицкую, до Любеча…_… а Словешнею доловъ ажъ до Припети, по правои стороне поветъ Киевъскии, а по левои Мозырскии, а черезъ реку Припеть, оставуючи полеве Речицу со всими границами, а поправу Брягинь со всим поветомъ Киевским ажъ до Днепра''…»<ref>Русская историческая библиотека. Т. XXX. Литовская метрика. Отд. 1-2. Ч. 3. Т. 1. – Юрьев, 1914. Стб. 892, 893</ref>. Навасёлкі — у Кіеўскім павеце і намінальна{{заўвага|Астраглядавічы і Хвойнікі, зь якімі Навасёлкі непарыўна зьвязаныя, вылучаныя з Брагінскай воласьці яшчэ ў 1504 г.<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 3, 200. Sygn. 2. S. 78</ref>}} ў Брагінскай воласьці. Увогуле, ад свайго заснаваньня і да парэформавага пэрыяду ўжо ў Расейскай імпэрыі Навасёлкі належалі тым уладальнікам, што і Хвойнікі з Астраглядамі, г. зн. пасьля Любецкіх, — Харлінскім, Абрамовічу, Бжазоўскім, Шуйскім і Прозарам<ref>Бельскі С. В. З гісторыі ўладароў і маёнткаў Брагіншчыны XVI—XVIII стст. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 12—18</ref>.[[File:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|Герб «Бонча» роду Харлінскіх.]] 26 верасьня 1568 году ў Кіеўскім замкавым судзе актыкаваны пратэст пана Шчаснага Харлінскага, харунжага кіеўскага, з нагоды адабраньня грунту вёскі Навасёлкі і прылучэньня да ўгодзьдзяў вёскі [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкі]] біскупа кіеўскага [[Мікалай Пац (сын Мікалая)|Мікалая Паца]]<ref name="fn1">AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 31—32</ref>. Дачка князя Дзьмітрыя і Фенны Палазовічаўны Любецкіх, сястра нябожчыка князя Богуша, таксама Фенна, якая пасьля сьмерці мужа Мельхіёра Насілоўскага ўзяла шлюб з вышэйзгаданым Шчасным Харлінскім гербу Бонча, у сьнежні 1568 году запісала на яго «''именя свое отчизные, дедизные, материстые у повете Киевскомъ лежачие, тоестъ… Хойники{{заўвага|Гэта ці ня першы вядомы выпадак выкарыстаньня ў пісьмовай крыніцы палянізаванай формы замест арыгінальнай назвы Хвойнікі.}}, Остроглядовичи, Новоселки…''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 6. Акты о землевладении в Юго-Западной России XV—XVIII стст. — Киев, 1911. С. 224—227</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля і вялікага князя [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (у тым ліку Навасёлкі) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === 7 днём верасьня 1572 году датаваны ліст біскупа кіеўскага Мікалая Паца [[возны|вознаму]], у якім той паведаміў, што загадаў падданым сваім кажушкаўскім, каб да вострава Замошша, прыналежнага да вёскі Навасёлкі, «nie wdzierali się». 3 жніўня 1578 году біскуп М. Пац зьвярнуўся да пана Шчаснага Харлінскага, абы той забараніў свайму ўрадніку і падданым навасёлкаўскім чыніць крыўды яго кажушкаўцам і забірацца ў іх грунты. 26 днём лютага 1579 году пазначана разьмежаваньне ўгодзьдзяў вёсак Кажушкі біскупа М. Паца і Навасёлкі пана Ш. Харлінскага, выкананае «przez sędziow obranych»<ref name="fn1"/>. 6 красавіка 1590 году ў Кіеўскі [[гродзкі суд]] накіраваны пратэст пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага, на адрас князя Аляксандра Вішнявецкага, старосты чаркаскага, які наслаў быў некалькі соцень падданых сваіх брагінскіх на чале з ураднікам Кірыянам Вайніловічам на вёскі Навасёлкі, [[Храпкаў]], [[Багушы (Гомельская вобласьць)|Багушы]] і [[Руднае (Гомельская вобласьць)|Руднае]], да ключа Астраглядавіцкага прыналежныя, а яны людзей зьбілі і скалечылі, каморы і іншыя будынкі пашкодзілі, начыньне рознае, худобу з быдлам пазабіралі і да [[Брагін|ключа Брагінскага]] адвялі<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 7</ref>. У актах трыбунальскіх што да Кіеўскага ваяводзтва, у дакумэнце ад 22 чэрвеня 1600 году засьведчаная нязгода пана Шчаснага Харлінскага з тым, як разьмежаваныя грунты яго Астраглядавічаў, Навасёлак, Хвойнікаў з прыналежнымі князю Адаму, сыну Аляксандра, Вішнявецкаму сёламі Мікулічы, Веляцін, [[Лісьцьвін]], а таксама яго Багушэвічаў (Багушоў), [[Плоскае (Хвойніцкі раён)|Плоскага]], [[Паселічы|Паселічаў]], Хвойнікаў, Навасёлак з прыналежнымі князю Міхаілу, сыну Міхаіла, Вішнявецкаму Глухавічамі, [[Бабчын]]ам, з тым, як падзеленыя дубровы, урочышчы, з папсаваньнем старых памежных знакаў. Крыху раней, 20 чэрвеня 1600 году, Ш. Харлінскі выдаў свайму сыну Мікалаю ''zapis wieczysty'', 26 чэрвеня ў Люблінскім трыбунале прызнаны, на добры ў Кіеўскім ваяводзтве Кароны: двор Астраглядавічы з «прыселкамі» — сёламі Астраглядавічы, Хвойнікі, Навасёлкі, [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|Дворышча]], [[Вялікі Бор (Хвойніцкі раён)|Вялікі Бор]] і яшчэ дзевяцю паселішчамі, а таксама на двор і частку зь сямі пляцаў у Кіеве<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XXI. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław). Dział II-gi. / Opisane przez Aleksandra Jabłonowskiego. — Warszawa, 1894. S. 57, 60; АGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 46 — 47</ref>. Пры разьмежаваньні Кіеўскага ваяводзтва Каралеўства Польскага і Мазырскага павету Вялікага Княства Літоўскага ў сьнежні 1621 — студзені 1622 гадоў мястэчка і вёску Хвойнікі, сяло Навасёлкі і іншыя пана Мікалая Харлінскага, а таксама сёлы Брагінскай воласці за ракой Сычоўкай паны камісары згодна засьведчылі прыналежнымі да ваяводзтва Кіеўскага<ref>ŹD. T. XX: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym; T. IX. Dział I-szy. — Warszawa, 1894. S. 96 — 97; Крикун Н. Г. Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. — Киев, 1992. С. 142—145.</ref>. [[File:Jastrzębiec Abramowiczów.jpg|150пкс|значак|зьлева|Герб Ястрабец зьменены паноў Абрамовічаў.]][[File:Падданыя вёскі Навасёлкі ў 1698 г.png|значак|Падданыя вёскі Навасёлкі ў інвэнтары 1698 г.]]7 чэрвеня 1623 году датаваны судовы дэкрэт, у якім удава Гальшка Харлінская абвінавачвала паноў Станіслава, Юрыя і астатніх Харлінскіх, родных братоў і сваякоў мужа Мікалая, за гвалтоўны наезд на замак і вёску Астраглядавічы, мястэчка Новы Харленж (Хвойнікі), вёскі Хвойнікі, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], [[Рашаў]], [[Карчовае]], Навасёлкі, [[Бардакі (Лаханія)|Лаханію]], [[Стралічаў]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]]{{заўвага|Яшчэ названыя 14 паселішчаў, акрамя «іншых вёсак і прыселкаў».}}<ref>ŹD. T. XXI. S. 637</ref>. У 1627 годзе пані Гальшка (Гэлена) Харлінская склала тэстамэнт, паводле якога добры Астраглядавічы пераходзілі да ваяводзіча смаленскага [[Мікалай Абрамовіч|Мікалая Абрагамовіча (Абрамовіча)]]<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 56</ref>, жанатага зь яе дачкой Евай. У 1628 годзе з 8 дымоў вёсак Дворышча і Навасёлкі, якія былі ў заставе ў пана Зыгмунта Копэця, выплачвалася па 3 злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. — С. 396—397</ref>. 8 ліпеня 1631 году запісам у актах Кіеўскага земскага суда{{заўвага|22 жніўня 1631 г. тое зроблена і ў Жытомірскім гродзкім судзе.}} нарэшце засьведчана пагадненьне на саступку часткі Астраглядаўскіх добраў Шчасным, сынам Станіслава, Харлінскім пану Лукашу Мадлішэўскаму, мужу ўдавы Гальшкі, за суму ў 60 000 польскіх злотых. У пераліку вёсак названыя і Навасёлкі<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 59</ref>. 16 красавіка 1637 году М. Абрамовіч за плату ў 12 000 злотых перадаў фальварак і сяло Руднае ды сёлы Дворышча і Навасёлкі на тры гады ў карыстаньне зямяніну Стэфану Воўку<ref>Sumariusz Metryki Koronnej. Księga wpisów MK184 z Archiwum Głównego Akt Dawnych [Electronic resource] / Oprac. Janusz Dąbrowski. № 62 – Mode of access: [http://www.agad.gov.pl/inwentarze/6SumariuszMK184.pdf]</ref>. Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтку 1698 году, перададзенага ў кіраваньне пана зыгмунта Шукшты, у вёсцы Навасёлкі, налічвалася 15 двароў, зь якіх было выбрана 97 злотых і 15 грошаў [[чынш]]у, даніны мядовай 19 з паловай бельцаў, а таксама рознага [[дзякла]] жытам, грэчкай і інш. Прычым, двое сялянаў, якія плацілі па 10 злотых і па 1 бельцу, уцеклі, а яшчэ адзін плацельшчык 5 зл. і 1 бельца памёр. Зазначана, што навасёлкаўцы выконвалі тыя ж павіннасьці, што і [[Валокі (Хвойнікі)|валоцкія]] сяляне, г. зн. адпрацоўвалі [[паншчына|паншчыну]] ад Вялікадня (Wielkiej Nocy) да сьв. Міхайлы па тры дні, ад Міхайлы да Вялікадня па два дні, гвалты адбывалі, грэблі масьцілі, з падводамі езьдзілі або грашыма адкупаліся, «быдла рагатага і нерагатага», птушку, як і збожжа ярыннага давалі. Згодна таксама з рэвізіяй 1716 г. і інвэнтаром 1721 г., прозьвішчы вяскоўцаў — Сацура, Гатчанка, Пінчук, Мікуленка, Гунчанка, Цярэшка, Хвошчанка (Хвешчанка, Хвішчанка), Лешчанка, Кот, Улай, Пастушэнка, Ключанец, Басёнак<ref>НГАБ. Ф. 320. Воп. 1. Спр. 1. А. 125, 131адв., 140адв., 141</ref>. У тарыфе падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва 1734 году сказана, што вёска Навасёлкі ў складзе Хвойніцкай воласьці належала князю Ігнацыю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 285</ref>. У 1754 годзе з 26 двароў (×6 — прыкладна 156 жыхароў) вёскі Навасёлкі Хвойніцкага маёнтку «do grodu» (Оўруцкага замку) выплачвалася 4 злотых і 1 грош, «na milicję» (пераважна на супрацьдзеяньне гайдамакам) 16 злотых і 4 грошы<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. / Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 192</ref>. 13 і 15 лістапада 1773 году, паводле актаў Оўруцкага гродзкага суда, узнавіліся памежныя канфлікты што да ўгодзьдзяў вёсак Навасёлкі Хвойніцкага маёнтку князёў Шуйскіх (апякуноў Людвікі Шуйскай), старостаў ніжынскіх, і Кажушкі Нараўлянскага маёнтку [[войскі|войскага]] мазырскага [[Ян Мікалай Аскерка|Яна Мікалая, сына Рафала, Аскеркі]]. Пачаліся яны з пасечанага і папаленага хвойніцкага (навасёлкаўскага) лесу. 28 лютага 1778 году ў оўруцкія кнігі было нават занесена разьмежаваньне часоў біскупа М. Паца і харунжага Ш. Харлінскага (1579 г.). 8 лютага, 19 красавіка і 30 чэрвеня 1787 году датаваныя судовыя абвінавачваньні сужэнствам [[Караль Прозар|Каралем і Людвікай Канстанцыяй з князёў Шуйскіх Прозарамі]] Яна Аскеркі, [[стражнік польны літоўскі|стражніка польнага літоўскага]], у тым, што насланыя ім кажушкаўцы навасёлкаўцаў зьбілі-скалечылі, зьнішчылі межы, пакапалі капцы ды новыя, выгодныя для сябе насыпалі. 23 лютага 1793 году ў Оўруцкім гродзе «przez ugodę wieczystą» была зацьверджана мапа пазначанай капцамі мяжы паміж вёскамі Навасёлкі [[абозны|абозных]] Прозараў і Кажушкі стражніка Аскеркі<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 32—34</ref>. === Расейская імпэрыя === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Навасёлкі — у межах Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч, В., Скрыпчанка, Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. 30 чэрвеня 1803 году было складзена, а 13 сакавіка 1806 году зьмешчана да кніг Рэчыцкага земскага суда разьмежаваньне добраў Хвойнікі абозных літоўскіх Караля і Людвікі Прозараў, [[Тульгавічы]] харунжага мазырскага Феліцыяна Стоцкага і [[Барбароў]] тытулярнага саветніка Андрэя фон Гольста{{заўвага|Тут выкарыстана копія гранічнага дакумэнту, перааформленая ў Мазыры 13 сьнежня 1809 г., імаверна, для А. фон Гольста, бо разьмежаваньне праводзілася, калі маёнткам валодаў Я. Сівэрс; засьведчана подпісам менскага віцэ-губэрнатара С. Бэнэволенскага.}}. Грунты хвойніцкіх Навасёлак у тым дакуменце ў чарговы раз разьмяжоўваліся з угодзьдзямі прылегласьці Barborowszczyzny Кажушак, а таксама Тульгавічаў і фальварка [[Бабчын]] hrabstwa Brahińskiego<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 12. S. 17–24</ref>. Інвэнтар Юзафаўскага (Езапоўскага) маёнтку 1844 году засьведчыў прыналежнасьць Навасёлак з 68 сем’ямі ў складзе фальварку [[Дэлістаў]] пану Юзафу, сыну Караля, Прозару<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1481. А. 25 і наст.</ref>. У энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі» сказана, што ў 1850 годзе ў вёсцы было 68 двароў, 494 жыхары. «Список населённых мест Минской губернии на 1857 год» паказвае, што 443 жыхароў Навасёлак зьяўляліся прыхаджанамі Міхайлаўскай царквы ў сяле Стралічаў<ref>Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 696</ref>. У парэформавы пэрыяд Навасёлкі адміністрацыйна належалі да Хвойніцкай воласьці. На пачатак 1870 году ў вёсцы налічвалася 218 гаспадароў зь сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Навасёлкаўскага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. Паводле перапісу 1897 году, у Навасёлках — 135 двароў, 819 жыхароў, капліца, школа граматы і хлебазапасны магазын. На 1909 год у вёсцы было 155 двароў, 913 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 136</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Навасёлкі, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынуліся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Навасёлкаўскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 63 і 122 вучні<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. 1 сьнежня 2009 году сельсавет, у склад якога ўваходзяць Навасёлкі, перайменаваны з [[Дварышчанскі сельсавет (Хвойніцкі раён)|Дварышчанскага]] ў [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20131029210409/http://www.pravo.by/pdf/2009-309/2009-309(003-022).pdf «Об изменении административно-территориального устройства Хойникского района Гомельской области». Решение Гомельского областного Совета депутатов от 1 декабря 2009 г. № 290]{{Ref-ru}}</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 168 чалавек * 2010 год — 99 чалавек * 2021 год — 26 двароў, 38 жыхароў<ref>[https://web.archive.org/web/20211020015326/http://hoiniki.gov.by/ru/sudkovskiy/ Інфармацыя аб насельніцтве Судкоўскага сельсавету на 01.01.2021г.]</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVI стагодзьдзі]] dq3c21j6ec2wxsrlmswhv3ac93ov5e9 2618610 2618608 2025-06-06T14:27:30Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2618610 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Навасёлкі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Навасёлкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Навасёлкаў |Трансьлітараваная назва = Navasiołki |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1532 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 38 |Год падліку колькасьці = 2021 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 247620 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 49 |Шырата сэкундаў = 26 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 52 |Даўгата сэкундаў = 44 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Навасёлкі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 314</ref> — [[вёска]] ў [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Навасёлкі ўваходзяць у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === [[File:Пячатка 1513 г. Сямёна Палазовіча, намесніка оўруцкага.png|150пкс|значак|зьлева|Пячатка оўруцкага намесьніка Сенка Полаза (Палазовіча). 1513 г.]][[File:Герб Друцк князёў Любецкіх (Відэніцкіх).png|150пкс|значак|зьлева|Герб «Друцк» князёў Друцкіх (Любецкіх).]] Ці не ўпершыню паселішча згаданае ў лісьце караля [[Жыгімонт I Стары|Жыгімонта Старога]] ад 3 сакавіка 1532 году{{заўвага|М. К. Любаўскі ў свой час памылкова атаясаміў сяло з [[Навасёлкі (Каленкавіцкі раён)|Навасёлкамі]] Іпскай нядзелі{{заўвага|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Мазырская воласьць, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П. Г. Клепатский. Т. 1. Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 191</ref>.}} Мазырскай воласьці<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. 1. Акты о заселении Юго-Западной России. – Киев, 1886. С. 644</ref>, аддадзенымі каралём у трыманьне пісару Федку Сьвятошу ў 1514 г.<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511–1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508–1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). – Vilnius: Žara, 2002 [2004]. № 478; Любавский, М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 238</ref>, а каля 1535 г. — князю Уладзімеру Пуціўльскаму. Тады як нашыя Навасёлкі месьціліся на тэрыторыі Брагінскай воласьці. Памылка была запазычана С. В. Марцэлевым<ref>Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2. Кн. 2. Гомельская вобласць / С. В. Марцэлеў; рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск: БелЭн, 2005. С. 451</ref>.}}, якім маёнткі нябожчыка пана [[Сямён Палазовіч|Сямёна Палазовіча]] перадаваліся яго зяцю князю Дзьмітрыю Відэніцкаму (Любецкаму)<ref>Андрій Блануца. Земельні надання Сигізмунда І Старого на Українські землі Великого Князівства Литовського. // Україна в Центрально-Східній Европі. 2008. № 8. С. 69 – 70</ref>: {{пачатак цытаты}}''Воеводе киевъскому, державцы свислоцкому пану [[Андрэй Неміровіч|Андрею Якубовичу Немировича]]. Жаловалъ нам дворянинъ нашъ княз Дмитреи Романовичъ Виденецкии о томъ, што жъ которые именя мелъ державца речицкии тесть его, небожчикъ панъ Семенъ Полозовичъ наимя Ухобное, Углядковичи, [[Белы Бераг (Нараўлянскі раён)|Белыи Берегъ]], Виточов, Мартиновичи, [[Хвойнікі|Хвоиники]], [[Астрагляды|Остроглядовичи]], Новоселки а двор с пустовщинами у замку [[Кіеў|Киеве]] и на месте, и во [[Оўруч|Вручомъ]]. И тые деи онъ вси именя свои держалъ за даниною и листы отца нашого [[Казімір Ягелончык|Казимера]], короля, и брата нашого [[Аляксандр Ягелончык|Александра]], королеи ихъ милости и нашими... и приказуемъ тобе, ажо бы еси тых именеи со всимъ с тымъ князю Дмитру поступилъ...''{{канец цытаты}} 6 кастрычніка 1541 году паміж князем Аляксандрам Міхайлавічам Вішнявецкім, дзедзічам Брагінскіх добраў, і князем Дзмітрыем Раманавічам Відэніцкім, уладальнікам добраў Астраглядавіцкіх, было дасягнута пагадненьне, згодна зь якім, першы саступіў грунт для вёскі Навасёлкі, наўзамен чаго атрымаў грунты для вёсак [[Веляцін]] і [[Мікулічы (Гомельская вобласьць)|Мікулічы]]<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich (далей: AGAD. APiJ). Sygn. 1. S. 3, 4</ref>. У ходзе адміністрацыйнай рэформы 1565–1566 гадоў была вызначана мяжа Кіеўскага павету на ўчастку, дзе знаходзілася Брагінская воласьць: «… ''Мозырскою границою до Брагиньское границы, а Брагиньскою границою до Днепра, по левои стороне пущаючи волость Речицкую, до Любеча…_… а Словешнею доловъ ажъ до Припети, по правои стороне поветъ Киевъскии, а по левои Мозырскии, а черезъ реку Припеть, оставуючи полеве Речицу со всими границами, а поправу Брягинь со всим поветомъ Киевским ажъ до Днепра''…»<ref>Русская историческая библиотека. Т. XXX. Литовская метрика. Отд. 1-2. Ч. 3. Т. 1. – Юрьев, 1914. Стб. 892, 893</ref>. Навасёлкі — у Кіеўскім павеце і намінальна{{заўвага|Астраглядавічы і Хвойнікі, зь якімі Навасёлкі непарыўна зьвязаныя, вылучаныя з Брагінскай воласьці яшчэ ў 1504 г.<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 3, 200. Sygn. 2. S. 78</ref>}} ў Брагінскай воласьці. Увогуле, ад свайго заснаваньня і да парэформавага пэрыяду ўжо ў Расейскай імпэрыі Навасёлкі належалі тым уладальнікам, што і Хвойнікі з Астраглядамі, г. зн. пасьля Любецкіх, — Харлінскім, Абрамовічу, Бжазоўскім, Шуйскім і Прозарам<ref>Бельскі С. В. З гісторыі ўладароў і маёнткаў Брагіншчыны XVI—XVIII стст. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 12—18</ref>.[[File:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|Герб «Бонча» роду Харлінскіх.]] 26 верасьня 1568 году ў Кіеўскім замкавым судзе актыкаваны пратэст пана Шчаснага Харлінскага, харунжага кіеўскага, з нагоды адабраньня грунту вёскі Навасёлкі і прылучэньня да ўгодзьдзяў вёскі [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкі]] біскупа кіеўскага [[Мікалай Пац (сын Мікалая)|Мікалая Паца]]<ref name="fn1">AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 31—32</ref>. Дачка князя Дзьмітрыя і Фенны Палазовічаўны Любецкіх, сястра нябожчыка князя Богуша, таксама Фенна, якая пасьля сьмерці мужа Мельхіёра Насілоўскага ўзяла шлюб з вышэйзгаданым Шчасным Харлінскім гербу Бонча, у сьнежні 1568 году запісала на яго «''именя свое отчизные, дедизные, материстые у повете Киевскомъ лежачие, тоестъ… Хойники{{заўвага|Гэта ці ня першы вядомы выпадак выкарыстаньня ў пісьмовай крыніцы палянізаванай формы замест арыгінальнай назвы Хвойнікі.}}, Остроглядовичи, Новоселки…''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 6. Акты о землевладении в Юго-Западной России XV—XVIII стст. — Киев, 1911. С. 224—227</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля і вялікага князя [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (у тым ліку Навасёлкі) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === 7 днём верасьня 1572 году датаваны ліст біскупа кіеўскага Мікалая Паца [[возны|вознаму]], у якім той паведаміў, што загадаў падданым сваім кажушкаўскім, каб да вострава Замошша, прыналежнага да вёскі Навасёлкі, «nie wdzierali się». 3 жніўня 1578 году біскуп М. Пац зьвярнуўся да пана Шчаснага Харлінскага, абы той забараніў свайму ўрадніку і падданым навасёлкаўскім чыніць крыўды яго кажушкаўцам і забірацца ў іх грунты. 26 днём лютага 1579 году пазначана разьмежаваньне ўгодзьдзяў вёсак Кажушкі біскупа М. Паца і Навасёлкі пана Ш. Харлінскага, выкананае «przez sędziow obranych»<ref name="fn1"/>. 6 красавіка 1590 году ў Кіеўскі [[гродзкі суд]] накіраваны пратэст пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага, на адрас князя Аляксандра Вішнявецкага, старосты чаркаскага, які наслаў быў некалькі соцень падданых сваіх брагінскіх на чале з ураднікам Кірыянам Вайніловічам на вёскі Навасёлкі, [[Храпкаў]], [[Багушы (Гомельская вобласьць)|Багушы]] і [[Руднае (Гомельская вобласьць)|Руднае]], да ключа Астраглядавіцкага прыналежныя, а яны людзей зьбілі і скалечылі, каморы і іншыя будынкі пашкодзілі, начыньне рознае, худобу з быдлам пазабіралі і да [[Брагін|ключа Брагінскага]] адвялі<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 7</ref>. У актах трыбунальскіх што да Кіеўскага ваяводзтва, у дакумэнце ад 22 чэрвеня 1600 году засьведчаная нязгода пана Шчаснага Харлінскага з тым, як разьмежаваныя грунты яго Астраглядавічаў, Навасёлак, Хвойнікаў з прыналежнымі князю Адаму, сыну Аляксандра, Вішнявецкаму сёламі Мікулічы, Веляцін, [[Лісьцьвін]], а таксама яго Багушэвічаў (Багушоў), [[Плоскае (Хвойніцкі раён)|Плоскага]], [[Паселічы|Паселічаў]], Хвойнікаў, Навасёлак з прыналежнымі князю Міхаілу, сыну Міхаіла, Вішнявецкаму Глухавічамі, [[Бабчын]]ам, з тым, як падзеленыя дубровы, урочышчы, з папсаваньнем старых памежных знакаў. Крыху раней, 20 чэрвеня 1600 году, Ш. Харлінскі выдаў свайму сыну Мікалаю ''zapis wieczysty'', 26 чэрвеня ў Люблінскім трыбунале прызнаны, на добры ў Кіеўскім ваяводзтве Кароны: двор Астраглядавічы з «прыселкамі» — сёламі Астраглядавічы, Хвойнікі, Навасёлкі, [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|Дворышча]], [[Вялікі Бор (Хвойніцкі раён)|Вялікі Бор]] і яшчэ дзевяцю паселішчамі, а таксама на двор і частку зь сямі пляцаў у Кіеве<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XXI. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław). Dział II-gi. / Opisane przez Aleksandra Jabłonowskiego. — Warszawa, 1894. S. 57, 60; АGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 46 — 47</ref>. Пры разьмежаваньні Кіеўскага ваяводзтва Каралеўства Польскага і Мазырскага павету Вялікага Княства Літоўскага ў сьнежні 1621 — студзені 1622 гадоў мястэчка і вёску Хвойнікі, сяло Навасёлкі і іншыя пана Мікалая Харлінскага, а таксама сёлы Брагінскай воласці за ракой Сычоўкай паны камісары згодна засьведчылі прыналежнымі да ваяводзтва Кіеўскага<ref>ŹD. T. XX: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym; T. IX. Dział I-szy. — Warszawa, 1894. S. 96 — 97; Крикун Н. Г. Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. — Киев, 1992. С. 142—145.</ref>. [[File:Jastrzębiec Abramowiczów.jpg|150пкс|значак|зьлева|Герб Ястрабец зьменены паноў Абрамовічаў.]]7 чэрвеня 1623 году датаваны судовы дэкрэт, у якім удава Гальшка Харлінская абвінавачвала паноў Станіслава, Юрыя і астатніх Харлінскіх, родных братоў і сваякоў мужа Мікалая, за гвалтоўны наезд на замак і вёску Астраглядавічы, мястэчка Новы Харленж (Хвойнікі), вёскі Хвойнікі, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], [[Рашаў]], [[Карчовае]], Навасёлкі, [[Бардакі (Лаханія)|Лаханію]], [[Стралічаў]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]]{{заўвага|Яшчэ названыя 14 паселішчаў, акрамя «іншых вёсак і прыселкаў».}}<ref>ŹD. T. XXI. S. 637</ref>. У 1627 годзе пані Гальшка (Гэлена) Харлінская склала тэстамэнт, паводле якога добры Астраглядавічы пераходзілі да ваяводзіча смаленскага [[Мікалай Абрамовіч|Мікалая Абрагамовіча (Абрамовіча)]]<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 56</ref>, жанатага зь яе дачкой Евай. У 1628 годзе з 8 дымоў вёсак Дворышча і Навасёлкі, якія былі ў заставе ў пана Зыгмунта Копэця, выплачвалася па 3 злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. — С. 396—397</ref>. 8 ліпеня 1631 году запісам у актах Кіеўскага земскага суда{{заўвага|22 жніўня 1631 г. тое зроблена і ў Жытомірскім гродзкім судзе.}} нарэшце засьведчана пагадненьне на саступку часткі Астраглядаўскіх добраў Шчасным, сынам Станіслава, Харлінскім пану Лукашу Мадлішэўскаму, мужу ўдавы Гальшкі, за суму ў 60 000 польскіх злотых. У пераліку вёсак названыя і Навасёлкі<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 59</ref>. 16 красавіка 1637 году М. Абрамовіч за плату ў 12 000 злотых перадаў фальварак і сяло Руднае ды сёлы Дворышча і Навасёлкі на тры гады ў карыстаньне зямяніну Стэфану Воўку<ref>Sumariusz Metryki Koronnej. Księga wpisów MK184 z Archiwum Głównego Akt Dawnych [Electronic resource] / Oprac. Janusz Dąbrowski. № 62 – Mode of access: [http://www.agad.gov.pl/inwentarze/6SumariuszMK184.pdf]</ref>. [[File:Падданыя вёскі Навасёлкі ў 1698 г.png|значак|Падданыя вёскі Навасёлкі ў інвэнтары 1698 г.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтку 1698 году, перададзенага ў кіраваньне пана зыгмунта Шукшты, у вёсцы Навасёлкі, налічвалася 15 двароў, зь якіх было выбрана 97 злотых і 15 грошаў [[чынш]]у, даніны мядовай 19 з паловай бельцаў, а таксама рознага [[дзякла]] жытам, грэчкай і інш. Прычым, двое сялянаў, якія плацілі па 10 злотых і па 1 бельцу, уцеклі, а яшчэ адзін плацельшчык 5 зл. і 1 бельца памёр. Зазначана, што навасёлкаўцы выконвалі тыя ж павіннасьці, што і [[Валокі (Хвойнікі)|валоцкія]] сяляне, г. зн. адпрацоўвалі [[паншчына|паншчыну]] ад Вялікадня (Wielkiej Nocy) да сьв. Міхайлы па тры дні, ад Міхайлы да Вялікадня па два дні, гвалты адбывалі, грэблі масьцілі, з падводамі езьдзілі або грашыма адкупаліся, «быдла рагатага і нерагатага», птушку, як і збожжа ярыннага давалі. Згодна таксама з рэвізіяй 1716 г. і інвэнтаром 1721 г., прозьвішчы вяскоўцаў — Сацура, Гатчанка, Пінчук, Мікуленка, Гунчанка, Цярэшка, Хвошчанка (Хвешчанка, Хвішчанка), Лешчанка, Кот, Улай, Пастушэнка, Ключанец, Басёнак<ref>НГАБ. Ф. 320. Воп. 1. Спр. 1. А. 125, 131адв., 140адв., 141</ref>. У тарыфе падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва 1734 году сказана, што вёска Навасёлкі ў складзе Хвойніцкай воласьці належала князю Ігнацыю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 285</ref>. У 1754 годзе з 26 двароў (×6 — прыкладна 156 жыхароў) вёскі Навасёлкі Хвойніцкага маёнтку «do grodu» (Оўруцкага замку) выплачвалася 4 злотых і 1 грош, «na milicję» (пераважна на супрацьдзеяньне гайдамакам) 16 злотых і 4 грошы<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. / Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 192</ref>. 13 і 15 лістапада 1773 году, паводле актаў Оўруцкага гродзкага суда, узнавіліся памежныя канфлікты што да ўгодзьдзяў вёсак Навасёлкі Хвойніцкага маёнтку князёў Шуйскіх (апякуноў Людвікі Шуйскай), старостаў ніжынскіх, і Кажушкі Нараўлянскага маёнтку [[войскі|войскага]] мазырскага [[Ян Мікалай Аскерка|Яна Мікалая, сына Рафала, Аскеркі]]. Пачаліся яны з пасечанага і папаленага хвойніцкага (навасёлкаўскага) лесу. 28 лютага 1778 году ў оўруцкія кнігі было нават занесена разьмежаваньне часоў біскупа М. Паца і харунжага Ш. Харлінскага (1579 г.). 8 лютага, 19 красавіка і 30 чэрвеня 1787 году датаваныя судовыя абвінавачваньні сужэнствам [[Караль Прозар|Каралем і Людвікай Канстанцыяй з князёў Шуйскіх Прозарамі]] Яна Аскеркі, [[стражнік польны літоўскі|стражніка польнага літоўскага]], у тым, што насланыя ім кажушкаўцы навасёлкаўцаў зьбілі-скалечылі, зьнішчылі межы, пакапалі капцы ды новыя, выгодныя для сябе насыпалі. 23 лютага 1793 году ў Оўруцкім гродзе «przez ugodę wieczystą» была зацьверджана мапа пазначанай капцамі мяжы паміж вёскамі Навасёлкі [[абозны|абозных]] Прозараў і Кажушкі стражніка Аскеркі<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 32—34</ref>. === Расейская імпэрыя === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Навасёлкі — у межах Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч, В., Скрыпчанка, Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. 30 чэрвеня 1803 году было складзена, а 13 сакавіка 1806 году зьмешчана да кніг Рэчыцкага земскага суда разьмежаваньне добраў Хвойнікі абозных літоўскіх Караля і Людвікі Прозараў, [[Тульгавічы]] харунжага мазырскага Феліцыяна Стоцкага і [[Барбароў]] тытулярнага саветніка Андрэя фон Гольста{{заўвага|Тут выкарыстана копія гранічнага дакумэнту, перааформленая ў Мазыры 13 сьнежня 1809 г., імаверна, для А. фон Гольста, бо разьмежаваньне праводзілася, калі маёнткам валодаў Я. Сівэрс; засьведчана подпісам менскага віцэ-губэрнатара С. Бэнэволенскага.}}. Грунты хвойніцкіх Навасёлак у тым дакуменце ў чарговы раз разьмяжоўваліся з угодзьдзямі прылегласьці Barborowszczyzny Кажушак, а таксама Тульгавічаў і фальварка [[Бабчын]] hrabstwa Brahińskiego<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 12. S. 17–24</ref>. Інвэнтар Юзафаўскага (Езапоўскага) маёнтку 1844 году засьведчыў прыналежнасьць Навасёлак з 68 сем’ямі ў складзе фальварку [[Дэлістаў]] пану Юзафу, сыну Караля, Прозару<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1481. А. 25 і наст.</ref>. У энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі» сказана, што ў 1850 годзе ў вёсцы было 68 двароў, 494 жыхары. «Список населённых мест Минской губернии на 1857 год» паказвае, што 443 жыхароў Навасёлак зьяўляліся прыхаджанамі Міхайлаўскай царквы ў сяле Стралічаў<ref>Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 696</ref>. У парэформавы пэрыяд Навасёлкі адміністрацыйна належалі да Хвойніцкай воласьці. На пачатак 1870 году ў вёсцы налічвалася 218 гаспадароў зь сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Навасёлкаўскага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. Паводле перапісу 1897 году, у Навасёлках — 135 двароў, 819 жыхароў, капліца, школа граматы і хлебазапасны магазын. На 1909 год у вёсцы было 155 двароў, 913 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 136</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Навасёлкі, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынуліся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Навасёлкаўскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 63 і 122 вучні<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. 1 сьнежня 2009 году сельсавет, у склад якога ўваходзяць Навасёлкі, перайменаваны з [[Дварышчанскі сельсавет (Хвойніцкі раён)|Дварышчанскага]] ў [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20131029210409/http://www.pravo.by/pdf/2009-309/2009-309(003-022).pdf «Об изменении административно-территориального устройства Хойникского района Гомельской области». Решение Гомельского областного Совета депутатов от 1 декабря 2009 г. № 290]{{Ref-ru}}</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 168 чалавек * 2010 год — 99 чалавек * 2021 год — 26 двароў, 38 жыхароў<ref>[https://web.archive.org/web/20211020015326/http://hoiniki.gov.by/ru/sudkovskiy/ Інфармацыя аб насельніцтве Судкоўскага сельсавету на 01.01.2021г.]</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVI стагодзьдзі]] jshzkke094u39h4q2630ufh9yvs2mmf 2618768 2618610 2025-06-07T03:36:54Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2618768 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Навасёлкі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Навасёлкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Навасёлкаў |Трансьлітараваная назва = Navasiołki |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1532 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 38 |Год падліку колькасьці = 2021 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 247620 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 49 |Шырата сэкундаў = 26 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 52 |Даўгата сэкундаў = 44 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Навасёлкі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 314</ref> — [[вёска]] ў [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Навасёлкі ўваходзяць у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === [[File:Пячатка 1513 г. Сямёна Палазовіча, намесніка оўруцкага.png|150пкс|значак|зьлева|Пячатка оўруцкага намесьніка Сенка Полаза (Палазовіча). 1513 г.]][[File:Герб Друцк князёў Любецкіх (Відэніцкіх).png|150пкс|значак|зьлева|Герб «Друцк» князёў Друцкіх (Любецкіх).]] Ці не ўпершыню паселішча згаданае ў лісьце караля [[Жыгімонт I Стары|Жыгімонта Старога]] ад 3 сакавіка 1532 году{{заўвага|М. К. Любаўскі ў свой час памылкова атаясаміў сяло з [[Навасёлкі (Каленкавіцкі раён)|Навасёлкамі]] Іпскай нядзелі{{заўвага|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Мазырская воласьць, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П. Г. Клепатский. Т. 1. Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 191</ref>.}} Мазырскай воласьці<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. 1. Акты о заселении Юго-Западной России. – Киев, 1886. С. 644</ref>, аддадзенымі каралём у трыманьне пісару Федку Сьвятошу ў 1514 г.<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511–1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508–1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). – Vilnius: Žara, 2002 [2004]. № 478; Любавский, М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 238</ref>, а каля 1535 г. — князю Уладзімеру Пуціўльскаму. Тады як нашыя Навасёлкі месьціліся на тэрыторыі Брагінскай воласьці. Памылка была запазычана С. В. Марцэлевым<ref>Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2. Кн. 2. Гомельская вобласць / С. В. Марцэлеў; рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск: БелЭн, 2005. С. 451</ref>.}}, якім маёнткі нябожчыка пана [[Сямён Палазовіч|Сямёна Палазовіча]] перадаваліся яго зяцю князю Дзьмітрыю Відэніцкаму (Любецкаму)<ref>Андрій Блануца. Земельні надання Сигізмунда І Старого на Українські землі Великого Князівства Литовського. // Україна в Центрально-Східній Европі. 2008. № 8. С. 69 – 70</ref>: {{пачатак цытаты}}''Воеводе киевъскому, державцы свислоцкому пану [[Андрэй Неміровіч|Андрею Якубовичу Немировича]]. Жаловалъ нам дворянинъ нашъ княз Дмитреи Романовичъ Виденецкии о томъ, што жъ которые именя мелъ державца речицкии тесть его, небожчикъ панъ Семенъ Полозовичъ наимя Ухобное, Углядковичи, [[Белы Бераг (Нараўлянскі раён)|Белыи Берегъ]], Виточов, Мартиновичи, [[Хвойнікі|Хвоиники]], [[Астрагляды|Остроглядовичи]], Новоселки а двор с пустовщинами у замку [[Кіеў|Киеве]] и на месте, и во [[Оўруч|Вручомъ]]. И тые деи онъ вси именя свои держалъ за даниною и листы отца нашого [[Казімір Ягелончык|Казимера]], короля, и брата нашого [[Аляксандр Ягелончык|Александра]], королеи ихъ милости и нашими... и приказуемъ тобе, ажо бы еси тых именеи со всимъ с тымъ князю Дмитру поступилъ...''{{канец цытаты}} 6 кастрычніка 1541 году паміж князем Аляксандрам Міхайлавічам Вішнявецкім, дзедзічам Брагінскіх добраў, і князем Дзмітрыем Раманавічам Відэніцкім, уладальнікам добраў Астраглядавіцкіх, было дасягнута пагадненьне, згодна зь якім, першы саступіў грунт для вёскі Навасёлкі, наўзамен чаго атрымаў грунты для вёсак [[Веляцін]] і [[Мікулічы (Гомельская вобласьць)|Мікулічы]]<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich (далей: AGAD. APiJ). Sygn. 1. S. 3, 4</ref>. У ходзе адміністрацыйнай рэформы 1565–1566 гадоў была вызначана мяжа Кіеўскага павету на ўчастку, дзе знаходзілася Брагінская воласьць: «… ''Мозырскою границою до Брагиньское границы, а Брагиньскою границою до Днепра, по левои стороне пущаючи волость Речицкую, до Любеча…_… а Словешнею доловъ ажъ до Припети, по правои стороне поветъ Киевъскии, а по левои Мозырскии, а черезъ реку Припеть, оставуючи полеве Речицу со всими границами, а поправу Брягинь со всим поветомъ Киевским ажъ до Днепра''…»<ref>Русская историческая библиотека. Т. XXX. Литовская метрика. Отд. 1-2. Ч. 3. Т. 1. – Юрьев, 1914. Стб. 892, 893</ref>. Навасёлкі — у Кіеўскім павеце і намінальна{{заўвага|Астраглядавічы і Хвойнікі, зь якімі Навасёлкі непарыўна зьвязаныя, вылучаныя з Брагінскай воласьці яшчэ ў 1504 г.<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 3, 200. Sygn. 2. S. 78</ref>}} ў Брагінскай воласьці. Увогуле, ад свайго заснаваньня і да парэформавага пэрыяду ўжо ў Расейскай імпэрыі Навасёлкі належалі тым уладальнікам, што і Хвойнікі з Астраглядамі, г. зн. пасьля Любецкіх, — Харлінскім, Абрамовічу, Бжазоўскім, Шуйскім і Прозарам<ref>Бельскі С. В. З гісторыі ўладароў і маёнткаў Брагіншчыны XVI—XVIII стст. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 12—18</ref>.[[File:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|Герб «Бонча» роду Харлінскіх.]] 26 верасьня 1568 году ў Кіеўскім замкавым судзе актыкаваны пратэст пана Шчаснага Харлінскага, харунжага кіеўскага, з нагоды адабраньня грунту вёскі Навасёлкі і прылучэньня да ўгодзьдзяў вёскі [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкі]] біскупа кіеўскага [[Мікалай Пац (сын Мікалая)|Мікалая Паца]]<ref name="fn1">AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 31—32</ref>. Дачка князя Дзьмітрыя і Фенны Палазовічаўны Любецкіх, сястра нябожчыка князя Богуша, таксама Фенна, якая пасьля сьмерці мужа Мельхіёра Насілоўскага ўзяла шлюб з вышэйзгаданым Шчасным Харлінскім гербу Бонча, у сьнежні 1568 году запісала на яго «''именя свое отчизные, дедизные, материстые у повете Киевскомъ лежачие, тоестъ… Хойники{{заўвага|Гэта ці ня першы вядомы выпадак выкарыстаньня ў пісьмовай крыніцы палянізаванай формы замест арыгінальнай назвы Хвойнікі.}}, Остроглядовичи, Новоселки…''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 6. Акты о землевладении в Юго-Западной России XV—XVIII стст. — Киев, 1911. С. 224—227</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля і вялікага князя [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (у тым ліку Навасёлкі) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === 7 днём верасьня 1572 году датаваны ліст біскупа кіеўскага Мікалая Паца [[возны|вознаму]], у якім той паведаміў, што загадаў падданым сваім кажушкаўскім, каб да вострава Замошша, прыналежнага да вёскі Навасёлкі, «nie wdzierali się». 3 жніўня 1578 году біскуп М. Пац зьвярнуўся да пана Шчаснага Харлінскага, абы той забараніў свайму ўрадніку і падданым навасёлкаўскім чыніць крыўды яго кажушкаўцам і забірацца ў іх грунты. 26 днём лютага 1579 году пазначана разьмежаваньне ўгодзьдзяў вёсак Кажушкі біскупа М. Паца і Навасёлкі пана Ш. Харлінскага, выкананае «przez sędziow obranych»<ref name="fn1"/>. 6 красавіка 1590 году ў Кіеўскі [[гродзкі суд]] накіраваны пратэст пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага, на адрас князя Аляксандра Вішнявецкага, старосты чаркаскага, які наслаў быў некалькі соцень падданых сваіх брагінскіх на чале з ураднікам Кірыянам Вайніловічам на вёскі Навасёлкі, [[Храпкаў]], [[Багушы (Гомельская вобласьць)|Багушы]] і [[Руднае (Гомельская вобласьць)|Руднае]], да ключа Астраглядавіцкага прыналежныя, а яны людзей зьбілі і скалечылі, каморы і іншыя будынкі пашкодзілі, начыньне рознае, худобу з быдлам пазабіралі і да [[Брагін|ключа Брагінскага]] адвялі<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 7</ref>. У актах трыбунальскіх што да Кіеўскага ваяводзтва, у дакумэнце ад 22 чэрвеня 1600 году засьведчаная нязгода пана Шчаснага Харлінскага з тым, як разьмежаваныя грунты яго Астраглядавічаў, Навасёлак, Хвойнікаў з прыналежнымі князю Адаму, сыну Аляксандра, Вішнявецкаму сёламі Мікулічы, Веляцін, [[Лісьцьвін]], а таксама яго Багушэвічаў (Багушоў), [[Плоскае (Хвойніцкі раён)|Плоскага]], [[Паселічы|Паселічаў]], Хвойнікаў, Навасёлак з прыналежнымі князю Міхаілу, сыну Міхаіла, Вішнявецкаму Глухавічамі, [[Бабчын]]ам, з тым, як падзеленыя дубровы, урочышчы, з папсаваньнем старых памежных знакаў. Крыху раней, 20 чэрвеня 1600 году, Ш. Харлінскі выдаў свайму сыну Мікалаю ''zapis wieczysty'', 26 чэрвеня ў Люблінскім трыбунале прызнаны, на добры ў Кіеўскім ваяводзтве Кароны: двор Астраглядавічы з «прыселкамі» — сёламі Астраглядавічы, Хвойнікі, Навасёлкі, [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|Дворышча]], [[Вялікі Бор (Хвойніцкі раён)|Вялікі Бор]] і яшчэ дзевяцю паселішчамі, а таксама на двор і частку зь сямі пляцаў у Кіеве<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XXI. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław). Dział II-gi. / Opisane przez Aleksandra Jabłonowskiego. — Warszawa, 1894. S. 57, 60; АGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 46 — 47</ref>. Пры разьмежаваньні Кіеўскага ваяводзтва Каралеўства Польскага і Мазырскага павету Вялікага Княства Літоўскага ў сьнежні 1621 — студзені 1622 гадоў мястэчка і вёску Хвойнікі, сяло Навасёлкі і іншыя пана Мікалая Харлінскага, а таксама сёлы Брагінскай воласці за ракой Сычоўкай паны камісары згодна засьведчылі прыналежнымі да ваяводзтва Кіеўскага<ref>ŹD. T. XX: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym; T. IX. Dział I-szy. — Warszawa, 1894. S. 96 — 97; Крикун Н. Г. Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. — Киев, 1992. С. 142—145.</ref>. [[File:Jastrzębiec Abramowiczów.jpg|150пкс|значак|зьлева|Герб Ястрабец зьменены паноў Абрамовічаў.]]7 чэрвеня 1623 году датаваны судовы дэкрэт, у якім удава Гальшка Харлінская абвінавачвала паноў Станіслава, Юрыя і астатніх Харлінскіх, родных братоў і сваякоў мужа Мікалая, за гвалтоўны наезд на замак і вёску Астраглядавічы, мястэчка Новы Харленж (Хвойнікі), вёскі Хвойнікі, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], [[Рашаў]], [[Карчовае]], Навасёлкі, [[Бардакі (Лаханія)|Лаханію]], [[Стралічаў]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]]{{заўвага|Яшчэ названыя 14 паселішчаў, акрамя «іншых вёсак і прыселкаў».}}<ref>ŹD. T. XXI. S. 637</ref>. У 1627 годзе пані Гальшка (Гэлена) Харлінская склала тэстамэнт, паводле якога добры Астраглядавічы пераходзілі да ваяводзіча смаленскага [[Мікалай Абрамовіч|Мікалая Абрагамовіча (Абрамовіча)]]<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 56</ref>, жанатага зь яе дачкой Евай. У 1628 годзе з 8 дымоў вёсак Дворышча і Навасёлкі, якія былі ў заставе ў пана Зыгмунта Копэця, выплачвалася па 3 злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. — С. 396—397</ref>. 8 ліпеня 1631 году запісам у актах Кіеўскага земскага суда{{заўвага|22 жніўня 1631 г. тое зроблена і ў Жытомірскім гродзкім судзе.}} нарэшце засьведчана пагадненьне на саступку часткі Астраглядаўскіх добраў Шчасным, сынам Станіслава, Харлінскім пану Лукашу Мадлішэўскаму, мужу ўдавы Гальшкі, за суму ў 60 000 польскіх злотых. У пераліку вёсак названыя і Навасёлкі<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 59</ref>. 16 красавіка 1637 году М. Абрамовіч за плату ў 12 000 злотых перадаў фальварак і сяло Руднае ды сёлы Дворышча і Навасёлкі на тры гады ў карыстаньне зямяніну Стэфану Воўку<ref>Sumariusz Metryki Koronnej. Księga wpisów MK184 z Archiwum Głównego Akt Dawnych [Electronic resource] / Oprac. Janusz Dąbrowski. № 62 – Mode of access: [http://www.agad.gov.pl/inwentarze/6SumariuszMK184.pdf]</ref>. [[File:Падданыя вёскі Навасёлкі ў 1698 г.png|значак|Падданыя вёскі Навасёлкі ў інвэнтары 1698 г.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтку 1698 году, перададзенага ў кіраваньне пана зыгмунта Шукшты, у вёсцы Навасёлкі, налічвалася 15 двароў, зь якіх было выбрана 97 злотых і 15 грошаў [[чынш]]у, даніны мядовай 19 з паловай бельцаў, а таксама рознага [[дзякла]] жытам, грэчкай і інш. Прычым, двое сялянаў, якія плацілі па 10 злотых і па 1 бельцу, уцеклі, а яшчэ адзін плацельшчык 5 зл. і 1 бельца памёр. Зазначана, што навасёлкаўцы выконвалі тыя ж павіннасьці, што і [[Валокі (Хвойнікі)|валоцкія]] сяляне, г. зн. адпрацоўвалі [[паншчына|паншчыну]] ад Вялікадня (Wielkiej Nocy) да сьв. Міхайлы па тры дні, ад Міхайлы да Вялікадня па два дні, гвалты адбывалі, грэблі масьцілі, з падводамі езьдзілі або грашыма адкупаліся, «быдла рагатага і нерагатага», птушку, як і збожжа ярыннага давалі. Згодна таксама з рэвізіяй 1716 г. і інвэнтаром 1721 г., прозьвішчы вяскоўцаў — Сацура, Гатчанка, Пінчук, Мікуленка, Гунчанка, Цярэшка, Хвошчанка (Хвешчанка, Хвішчанка), Барун, Лешчанка, Кот, Улай, Пастушэнка, Ключанец, Басёнак<ref>НГАБ. Ф. 320. Воп. 1. Спр. 1. А. 125, 131адв., 140адв., 141</ref>. У тарыфе падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва 1734 году сказана, што вёска Навасёлкі ў складзе Хвойніцкай воласьці належала князю Ігнацыю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 285</ref>. У 1754 годзе з 26 двароў (×6 — прыкладна 156 жыхароў) вёскі Навасёлкі Хвойніцкага маёнтку «do grodu» (Оўруцкага замку) выплачвалася 4 злотых і 1 грош, «na milicję» (пераважна на супрацьдзеяньне гайдамакам) 16 злотых і 4 грошы<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. / Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 192</ref>. 13 і 15 лістапада 1773 году, паводле актаў Оўруцкага гродзкага суда, узнавіліся памежныя канфлікты што да ўгодзьдзяў вёсак Навасёлкі Хвойніцкага маёнтку князёў Шуйскіх (апякуноў Людвікі Шуйскай), старостаў ніжынскіх, і Кажушкі Нараўлянскага маёнтку [[войскі|войскага]] мазырскага [[Ян Мікалай Аскерка|Яна Мікалая, сына Рафала, Аскеркі]]. Пачаліся яны з пасечанага і папаленага хвойніцкага (навасёлкаўскага) лесу. 28 лютага 1778 году ў оўруцкія кнігі было нават занесена разьмежаваньне часоў біскупа М. Паца і харунжага Ш. Харлінскага (1579 г.). 8 лютага, 19 красавіка і 30 чэрвеня 1787 году датаваныя судовыя абвінавачваньні сужэнствам [[Караль Прозар|Каралем і Людвікай Канстанцыяй з князёў Шуйскіх Прозарамі]] Яна Аскеркі, [[стражнік польны літоўскі|стражніка польнага літоўскага]], у тым, што насланыя ім кажушкаўцы навасёлкаўцаў зьбілі-скалечылі, зьнішчылі межы, пакапалі капцы ды новыя, выгодныя для сябе насыпалі. 23 лютага 1793 году ў Оўруцкім гродзе «przez ugodę wieczystą» была зацьверджана мапа пазначанай капцамі мяжы паміж вёскамі Навасёлкі [[абозны|абозных]] Прозараў і Кажушкі стражніка Аскеркі<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 32—34</ref>. === Расейская імпэрыя === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Навасёлкі — у межах Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч, В., Скрыпчанка, Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. 30 чэрвеня 1803 году было складзена, а 13 сакавіка 1806 году зьмешчана да кніг Рэчыцкага земскага суда разьмежаваньне добраў Хвойнікі абозных літоўскіх Караля і Людвікі Прозараў, [[Тульгавічы]] харунжага мазырскага Феліцыяна Стоцкага і [[Барбароў]] тытулярнага саветніка Андрэя фон Гольста{{заўвага|Тут выкарыстана копія гранічнага дакумэнту, перааформленая ў Мазыры 13 сьнежня 1809 г., імаверна, для А. фон Гольста, бо разьмежаваньне праводзілася, калі маёнткам валодаў Я. Сівэрс; засьведчана подпісам менскага віцэ-губэрнатара С. Бэнэволенскага.}}. Грунты хвойніцкіх Навасёлак у тым дакуменце ў чарговы раз разьмяжоўваліся з угодзьдзямі прылегласьці Barborowszczyzny Кажушак, а таксама Тульгавічаў і фальварка [[Бабчын]] hrabstwa Brahińskiego<ref>AGAD. APiJ. Sygn. 12. S. 17–24</ref>. Інвэнтар Юзафаўскага (Езапоўскага) маёнтку 1844 году засьведчыў прыналежнасьць Навасёлак з 68 сем’ямі ў складзе фальварку [[Дэлістаў]] пану Юзафу, сыну Караля, Прозару<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1481. А. 25 і наст.</ref>. У энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі» сказана, што ў 1850 годзе ў вёсцы было 68 двароў, 494 жыхары. «Список населённых мест Минской губернии на 1857 год» паказвае, што 443 жыхароў Навасёлак зьяўляліся прыхаджанамі Міхайлаўскай царквы ў сяле Стралічаў<ref>Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 696</ref>. У парэформавы пэрыяд Навасёлкі адміністрацыйна належалі да Хвойніцкай воласьці. На пачатак 1870 году ў вёсцы налічвалася 218 гаспадароў зь сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Навасёлкаўскага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. Паводле перапісу 1897 году, у Навасёлках — 135 двароў, 819 жыхароў, капліца, школа граматы і хлебазапасны магазын. На 1909 год у вёсцы было 155 двароў, 913 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 136</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Навасёлкі, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынуліся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Навасёлкаўскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 63 і 122 вучні<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. 1 сьнежня 2009 году сельсавет, у склад якога ўваходзяць Навасёлкі, перайменаваны з [[Дварышчанскі сельсавет (Хвойніцкі раён)|Дварышчанскага]] ў [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20131029210409/http://www.pravo.by/pdf/2009-309/2009-309(003-022).pdf «Об изменении административно-территориального устройства Хойникского района Гомельской области». Решение Гомельского областного Совета депутатов от 1 декабря 2009 г. № 290]{{Ref-ru}}</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 168 чалавек * 2010 год — 99 чалавек * 2021 год — 26 двароў, 38 жыхароў<ref>[https://web.archive.org/web/20211020015326/http://hoiniki.gov.by/ru/sudkovskiy/ Інфармацыя аб насельніцтве Судкоўскага сельсавету на 01.01.2021г.]</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVI стагодзьдзі]] lmnwxany2pl5pf9m8c4z37kbmkf3674 0 57527 2618566 2573580 2025-06-06T12:35:50Z Prasalovich 2394 2618566 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Барздоўка |Лацінка = Barzdoŭka |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Барздоўкі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Віцебская вобласьць|Віцебская]] |Раён = [[Аршанскі раён|Аршанскі]] |Сельсавет = [[Барздоўскі сельсавет|Барздоўскі]] |Пасялковы савет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 221 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 211034<ref>[http://zip.belpost.by/raion/%D0%9E%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9 Белпошта]</ref> |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 24 |Шырата сэкундаў = 40 |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 39 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Барздо́ўка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на правым беразе ракі [[Крапівенка (прыток Дняпра)|Крапівенкі]]. Цэнтар [[Барздоўскі сельсавет|сельсавету]] [[Аршанскі раён|Аршанскага раёну]] [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]]. Знаходзіцца за 16 кілямэтраў на паўднёвы ўсход ад [[Ворша|Воршы]], за 500 мэтраў на паўднёвы захад ад аўтамабільнай дарогі [[Крычаў]] — [[Ворша]] — [[Лепель]] ({{Код дарогі|Аўтамабільная дарога Р15 (Беларусь)|Р15|red|white|-}}) і за 1 кілямэтар на паўночны захад ад мяжы Аршанскага і [[Шклоўскі раён|Шклоўскага]] раёнаў. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Аршанскі павет|Аршанскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 290 чалавек * 2010 год — 221 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Барздоўскі сельсавет}} {{Аршанскі раён}} [[Катэгорыя:Барздоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Аршанскага раёну]] jpm0lb6sibusikb0oj168l3t6imqk06 10 57732 2618688 2169006 2025-06-06T17:26:45Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618688 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца/Сельсавет |1 = {{{1|}}} |назва_шаблёну = Жалудоцкі пасялковы савет |назва = [[Жалудоцкі пасялковы савет]] |цэнтар_савету = '''[[Жалудок]]''' |пасёлак = * [[Дубрава (пасёлак, Гарадзенская вобласьць)|Дубрава]] |вёскі = * [[Ашмянцы (Шчучынскі раён)|Ашмянцы]] * [[Барцякі]] * [[Баяры Жалудоцкія]] * [[Баяры Лябёдзкія]] * [[Бранцы]] * [[Ваўкавічы (Гарадзенская вобласьць)|Ваўкавічы]] * [[Вялікае Сяло (Жалудоцкі сельсавет)|Вялікае Сяло]] * [[Дубрава (вёска, Гарадзенская вобласьць)|Дубрава]] * [[Дубялі]] * [[Зара Камунізму]] * [[Зенюкі]] * [[Карсакі (Гарадзенская вобласьць)|Карсакі]] * [[Кукіні]] * [[Купры]] * [[Логвіны]] * [[Лябёдка (вёска)|Лябёдка]] * [[Малое Сяло]] * [[Мацеўчукі]] * [[Мінотавічы]] * [[Саваўшчына]] * [[Скерсі]] * [[Талачкі]] * [[Фарны Канец]] }}<noinclude>[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Навігацыя:Былыя пасялковыя саветы Беларусі]]</noinclude> 4cpkodd5i0lwo21sja9fg69hz2zqbcz 0 58999 2618525 2024957 2025-06-06T10:13:13Z Prasalovich 2394 2618525 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Індрубка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Індрубкі |Трансьлітараваная назва = Indrubka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Астравецкі раён|Астравецкі]] |Сельсавет = [[Гудагайскі сельсавет|Гудагайскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 76 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231201 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 33 |Шырата сэкундаў = 33 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 57 |Даўгата сэкундаў = 24 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''І́ндрубка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 67</ref> — [[вёска]] ў [[Астравецкі раён|Астравецкім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Індрубка ўваходзіць у склад [[Гудагайскі сельсавет|Гудагайскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2010 год — 76 чалавек * 1999 год — 102 чалавекі == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Гудагайскі сельсавет}} {{Астравецкі раён}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Астравецкага раёну]] [[Катэгорыя:Гудагайскі сельсавет]] 1ngi1em3kq1dnr79dop5v8cazs70mwo 2618553 2618525 2025-06-06T12:09:23Z Ліцьвін 847 стыль 2618553 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Індрубка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Індрубкі |Трансьлітараваная назва = Indrubka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Астравецкі раён|Астравецкі]] |Сельсавет = [[Гудагайскі сельсавет|Гудагайскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 76 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231201 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 33 |Шырата сэкундаў = 33 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 57 |Даўгата сэкундаў = 24 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''І́ндрубка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 67</ref> — [[вёска]] ў [[Астравецкі раён|Астравецкім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Індрубка ўваходзіць у склад [[Гудагайскі сельсавет|Гудагайскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 102 чалавекі * 2010 год — 76 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Гудагайскі сельсавет}} {{Астравецкі раён}} [[Катэгорыя:Гудагайскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Астравецкага раёну]] ehhwidjo99omxpqi9zt5zoc3rjug1y4 0 59335 2618586 1777747 2025-06-06T13:17:36Z Prasalovich 2394 2618586 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Крывічы (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Вялікія Крывічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Вялікіх Крывічоў |Трансьлітараваная назва = Vialikija Kryvičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Валожынскі раён|Валожынскі]] |Сельсавет = [[Ракаўскі сельсавет|Ракаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 12 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 222365 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 1 |Шырата сэкундаў = 55 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 0 |Даўгата сэкундаў = 28 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Вялі́кія Крывічы́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 131</ref> — [[вёска]] ў [[Валожынскі раён|Валожынскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Вялікія Крывічы ўваходзяць у склад [[Ракаўскі сельсавет|Ракаўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2010 год — 12 чалавек * 1999 год — 17 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Ракаўскі сельсавет}} {{Валожынскі раён}} [[Катэгорыя:Ракаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Валожынскага раёну]] rcwumnncf2eu5pjjllr926uttkm2dmy 2618650 2618586 2025-06-06T16:59:58Z Ліцьвін 847 стыль 2618650 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Крывічы (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Вялікія Крывічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Вялікіх Крывічоў |Трансьлітараваная назва = Vialikija Kryvičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Валожынскі раён|Валожынскі]] |Сельсавет = [[Ракаўскі сельсавет|Ракаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 12 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 222365 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 1 |Шырата сэкундаў = 55 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 0 |Даўгата сэкундаў = 28 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Вялі́кія Крывічы́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 131</ref> — [[вёска]] ў [[Валожынскі раён|Валожынскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Вялікія Крывічы ўваходзяць у склад [[Ракаўскі сельсавет|Ракаўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 17 чалавек * 2010 год — 12 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Ракаўскі сельсавет}} {{Валожынскі раён}} [[Катэгорыя:Ракаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Валожынскага раёну]] swmkcq63t7yn13s5dvhsyug8hx02au0 0 59531 2618862 2459124 2025-06-07T09:28:02Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618862 wikitext text/x-wiki {{Унівэрсытэт |Назва = Баранавіцкі ўнівэрсытэт |Арыгінальная назва = Баранавіцкі дзяржаўны ўнівэрсытэт |Выява = |Памер выявы = |Подпіс выявы = |Назва лацінай = |Дэвіз = |Дэвіз па-беларуску = |Заснаваны = {{Дата пачатку|23|6|2004|1}} |Зачынены = |Тып = [[урад]]авы |Дачыненьне да рэлігіі = |Велічыня фонду = |Прэзыдэнт = |Віцэ-прэзыдэнт = |Рэктар = [[Васіль Качурка]] |Дэкан = |Дырэктар = |Назва кіраўніка = |Кіраўнік = |Колькасьць факультэтаў = 8 |Колькасьць пэрсаналу = |Колькасьць студэнтаў = 10 тысячаў |Колькасьць магістрантаў = |Колькасьць асьпірантаў = |Горад = [[Баранавічы]] |Штат = |Вобласьць = [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейская]] |Краіна = Беларусь |Шырата паўшар'е = |Шырата градусаў = |Шырата хвілінаў = |Шырата сэкундаў = |Даўгата паўшар'е = |Даўгата градусаў = |Даўгата хвілінаў = |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Кампус = |Былыя назвы = |Іншы парамэтар = |Іншае значэньне = |Колеры = |Талісман = |Знаходзіцца ў складзе = [[Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь]] |Вэб-сайт = [http://www.barsu.by/by/index.php www.barsu.by] |Лягатып = |Памер = |Нататкі = }} '''Бара́навіцкі дзяржа́ўны ўнівэрсытэ́т''' (БарДУ) — вышэйшая навучальная ўстанова ў г. [[Баранавічы]]. Створаная 23 чэрвеня 2004 згодна пастановы [[Аляксандар Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]] шляхам аб’яднаньня недзяжаўных і дзяржаўных навучальных установаў гораду. Ва ўнівэрсытэце 10 факультэтаў (2009): * інжынэрны * замежных моваў * пэдагагічны * фінансава-прававы * завочнай адукацыі * безьперапынкавай адукацыі * давузаўскай падрыхтоўкі * падвышэньня кваліфікацыі і перападрыхтоўкі кадраў у сфэры эканомікі й адукацыі (завочная і вечаровая форма навучаньня) * падвышэньня кваліфікацыі і перападрыхтоўкі кадраў у сфэры эканомікі й адукацыі (дыстанцыйная форма навучаньня) * падвышэньня кваліфікацыі і перападрыхтоўкі кадраў у сфэры прамысловасьці і бізнэса Працуе 28 катэдр, навучаецца каля 10 тысячаў студэнтаў<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.barsu.by/by/university/universitet.php| загаловак = Гісторыя стварэньня| фармат = | назва праекту = | выдавец = Установа адукацыі «Баранавіцкі дзяржаўны універсітэт»| дата = 9 красавіка 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://barsu.by/by/ Афіцыйны сайт] {{ВНУ Беларусі}} [[Катэгорыя:Баранавіцкі дзяржаўны ўнівэрсытэт| ]] [[Катэгорыя:Навучальныя ўстановы, заснаваныя ў 2004 годзе]] psa50vko2fj0j1iac3d26yc5rdkzq2m 0 59744 2618583 2452077 2025-06-06T13:11:16Z Prasalovich 2394 /* Гісторыя */ 2618583 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Старыя Малынічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Старых Малынічаў |Трансьлітараваная назва = Staryja Malyničy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Чачэрскі раён|Чачэрскі]] |Сельсавет = [[Ленінскі сельсавет (Чачэрскі раён)|Ленінскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 26 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 247151 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 16 |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 53 |Даўгата сэкундаў = 39 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Стары́я Малы́нічы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 321</ref> — [[вёска]] ў [[Чачэрскі раён|Чачэрскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]], уваходзіць у склад [[Ленінскі сельсавет (Чачэрскі раён)|Ленінскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. У 1704 годзе згадваецца як вёска ў [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкім павеце]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>НГАБ у Менску, ф. 1736, воп. 1, спр. 3, с. 197</ref>. У сярэдзіне ХІХ ст. перасяленцы зь вёскі заснавалі непадалёку [[Новыя Малынічы]], а в. Малынічы стала звацца Старыя Малынічы. У 1765 годзе на попісе [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] ставалі з Малынічаў Маліноўскія, [[Грушэцкія гербу Любіч|Грушэцкія]], Марачэўскія, Чарняўскія, Шымкевічы, Кучынскія; таксама валодалі і Шэлюты (папісаліся зь іншага маёнтку — [[Бердыж]]у). У 1690 з Малынічаў падымнае плацілі яшчэ менш, Чарняўскі, «з учасьнікамі» Беразецкім і Марачэўскім, Чарняўскі і Шэлюта. У 1676 з Малынічаў плацілі падымнае: Шэлюта з Грушэцкім (1 [[Дым (адзінка падаткаабкладаньня)|дым]]) і Чарняўскі з Марачэўскім (1 дым). Яшчэ раней частка Малынічаў перайшла да Шэлютаў, двойчы ў пасаг, у пачатку і ў сярэдзіне ХVII ст. (маёнтак быў нададзены ў 1556 роду, які меў прозьвішча Пятровічы-Малыніцкія (выгасьлі)). Яшчэ адна частка трапіла да Бісьпінгаў (Бішпінгаў), ад якіх да трапіў да Марачэўскіх, у пасаг у 1665, ад іх да Чарняўскіх, потым да Кучынскіх і Грушэцкіх.<ref>{{Спасылка|аўтар = Уладзіслаў Вяроўкін-Шэлюта | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі =6 лістапада 2006| url = http://www.nobility.by/forum/index.php?topic=274.msg4076#msg4076 | загаловак = Re: Сініцкі / Sinicki / Синицкий| фармат = | назва праекту =Шляхецкі форум | выдавец = [[Згуртаваньне Беларускай Шляхты]]| дата = 28 жніўня 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref> У сярэдзіне ХVIII — пачатку ХІХ стст. Малынічы складаліся з чатырох маёнткаў: Даманскіх, Маліноўскіх, Марачэўскіх, Шалютаў. Даманскія валодалі 321 дзес., Маліноўскія 359 дзес., Марачэўскія 155 дзес. Каля аколіцы [[Бердыж]] было некалькі невялікіх маёнткаў: Антушэвічаў (105 дзес.), Гарбатоўскіх (195 дзес.), Міцкевічаў (167 дзес.), Шалютаў (два маёнткі: адзін разам з Малынічамі 360 дзес., другі — 187 дзес.)<ref>{{Спасылка|аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі =2008| url = http://nashkraj.info/content/view/52/183/ | загаловак = Каталіцтва ва ўсходняй Гомельшчыне | фармат = | назва праекту = | выдавец =Краязнаўчы сайт Гомеля і Гомельшчыны | дата = 28 жніўня 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref> == Насельніцтва == * 2010 год — 26 чалавек * 1999 год — 46 чалавек == Жыхары == * Кузьма Фядотавіч Падлужны (нар. 1870 г., [[Чэрыкаўскі павет]] [[Магілёўская губэрня|Магілёўскай губэрні]]) — сьвятар, беларус. З 1913—1914 гг. — настаяцель Петра-Паўлаўскай царквы в. Малынічы Рагачоўскага павету Магілёўскай губэрні (цяпер в. Старыя Малынічы Чачэрскага раёну Гомельскай вобласьці). Арыштаваны 27 верасьня 1929 г. у в. Хонава ([[Вялікае Хонава]]; цяпер Магілёўскі раён). Асуджаны 15 сьнежня 1929 калегіяй АДПУ за «антысавецкую агітацыю» да 3 гадоў высылкі ў Паўночны край. Далейшы лёс невядомы. Рэабілітаваны 16 кастрычніка 1992 пракуратурай Магілёўскай вобласьці. Асабовая справа № 15202 захоўваецца ў архіве УКДБ Магілёўскай вобл.<ref>{{Спасылка|аўтар = Леанід Марякоў| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі =| url = http://www.marakou.by/ru/davedniki/sviashchenniki_tom2/tom-ii?id=25952 | загаловак = ПАДЛУЖНЫ (ПОДЛУЖНЫЙ) Кузьма Фядотавіч| фармат = | назва праекту = Репрессированные православные священно- и церковно-служители Беларуси, 1917-1967. Т. II | выдавец = Рэпрэсаваныя грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі| дата = 28 жніўня 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Ленінскі сельсавет (Чачэрскі раён)}} {{Чачэрскі раён}} [[Катэгорыя:Ленінскі сельсавет (Чачэрскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Чачэрскага раёну]] h9uaup2f4nhkmvhvky3jmkoewya6yv5 2618649 2618583 2025-06-06T16:59:31Z Ліцьвін 847 стыль 2618649 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Старыя Малынічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Старых Малынічаў |Трансьлітараваная назва = Staryja Malyničy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Чачэрскі раён|Чачэрскі]] |Сельсавет = [[Ленінскі сельсавет (Чачэрскі раён)|Ленінскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 26 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 247151 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 16 |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 53 |Даўгата сэкундаў = 39 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Стары́я Малы́нічы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 321</ref> — [[вёска]] ў [[Чачэрскі раён|Чачэрскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]], уваходзіць у склад [[Ленінскі сельсавет (Чачэрскі раён)|Ленінскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. У 1704 годзе згадваецца як вёска ў [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкім павеце]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>НГАБ у Менску, ф. 1736, воп. 1, спр. 3, с. 197</ref>. У сярэдзіне ХІХ ст. перасяленцы зь вёскі заснавалі непадалёку [[Новыя Малынічы]], а в. Малынічы стала звацца Старыя Малынічы. У 1765 годзе на попісе [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] ставалі з Малынічаў Маліноўскія, [[Грушэцкія гербу Любіч|Грушэцкія]], Марачэўскія, Чарняўскія, Шымкевічы, Кучынскія; таксама валодалі і Шэлюты (папісаліся зь іншага маёнтку — [[Бердыж]]у). У 1690 з Малынічаў падымнае плацілі яшчэ менш, Чарняўскі, «з учасьнікамі» Беразецкім і Марачэўскім, Чарняўскі і Шэлюта. У 1676 з Малынічаў плацілі падымнае: Шэлюта з Грушэцкім (1 [[Дым (адзінка падаткаабкладаньня)|дым]]) і Чарняўскі з Марачэўскім (1 дым). Яшчэ раней частка Малынічаў перайшла да Шэлютаў, двойчы ў пасаг, у пачатку і ў сярэдзіне ХVII ст. (маёнтак быў нададзены ў 1556 роду, які меў прозьвішча Пятровічы-Малыніцкія (выгасьлі)). Яшчэ адна частка трапіла да Бісьпінгаў (Бішпінгаў), ад якіх да трапіў да Марачэўскіх, у пасаг у 1665, ад іх да Чарняўскіх, потым да Кучынскіх і Грушэцкіх.<ref>{{Спасылка|аўтар = Уладзіслаў Вяроўкін-Шэлюта | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі =6 лістапада 2006| url = http://www.nobility.by/forum/index.php?topic=274.msg4076#msg4076 | загаловак = Re: Сініцкі / Sinicki / Синицкий| фармат = | назва праекту =Шляхецкі форум | выдавец = [[Згуртаваньне Беларускай Шляхты]]| дата = 28 жніўня 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref> У сярэдзіне ХVIII — пачатку ХІХ стст. Малынічы складаліся з чатырох маёнткаў: Даманскіх, Маліноўскіх, Марачэўскіх, Шалютаў. Даманскія валодалі 321 дзес., Маліноўскія 359 дзес., Марачэўскія 155 дзес. Каля аколіцы [[Бердыж]] было некалькі невялікіх маёнткаў: Антушэвічаў (105 дзес.), Гарбатоўскіх (195 дзес.), Міцкевічаў (167 дзес.), Шалютаў (два маёнткі: адзін разам з Малынічамі 360 дзес., другі — 187 дзес.)<ref>{{Спасылка|аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі =2008| url = http://nashkraj.info/content/view/52/183/ | загаловак = Каталіцтва ва ўсходняй Гомельшчыне | фармат = | назва праекту = | выдавец =Краязнаўчы сайт Гомеля і Гомельшчыны | дата = 28 жніўня 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref> == Насельніцтва == * 1999 год — 46 чалавек * 2010 год — 26 чалавек == Жыхары == * Кузьма Фядотавіч Падлужны (нар. 1870 г., [[Чэрыкаўскі павет]] [[Магілёўская губэрня|Магілёўскай губэрні]]) — сьвятар, беларус. З 1913—1914 гг. — настаяцель Петра-Паўлаўскай царквы в. Малынічы Рагачоўскага павету Магілёўскай губэрні (цяпер в. Старыя Малынічы Чачэрскага раёну Гомельскай вобласьці). Арыштаваны 27 верасьня 1929 г. у в. Хонава ([[Вялікае Хонава]]; цяпер Магілёўскі раён). Асуджаны 15 сьнежня 1929 калегіяй АДПУ за «антысавецкую агітацыю» да 3 гадоў высылкі ў Паўночны край. Далейшы лёс невядомы. Рэабілітаваны 16 кастрычніка 1992 пракуратурай Магілёўскай вобласьці. Асабовая справа № 15202 захоўваецца ў архіве УКДБ Магілёўскай вобл.<ref>{{Спасылка|аўтар = Леанід Марякоў| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі =| url = http://www.marakou.by/ru/davedniki/sviashchenniki_tom2/tom-ii?id=25952 | загаловак = ПАДЛУЖНЫ (ПОДЛУЖНЫЙ) Кузьма Фядотавіч| фармат = | назва праекту = Репрессированные православные священно- и церковно-служители Беларуси, 1917-1967. Т. II | выдавец = Рэпрэсаваныя грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі| дата = 28 жніўня 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Ленінскі сельсавет (Чачэрскі раён)}} {{Чачэрскі раён}} [[Катэгорыя:Ленінскі сельсавет (Чачэрскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Чачэрскага раёну]] gexpdubc3c10mqj7wb4rupm64gq7gni 0 60191 2618522 2040832 2025-06-06T10:06:06Z Prasalovich 2394 2618522 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Івашкавічы}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Івашкавічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Івашкавічаў |Трансьлітараваная назва = Ivaškavičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Зэльвенскі раён|Зэльвенскі]] |Сельсавет = [[Каралінскі сельсавет (Зэльвенскі раён)|Каралінскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 46 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231931 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 3 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 2 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Іва́шкавічы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 210</ref> — [[вёска]] ў [[Зэльвенскі раён|Зэльвенскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Івашкавічы ўваходзяць у склад [[Каралінскі сельсавет (Зэльвенскі раён)|Каралінскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2010 год — 46 чалавек * 1999 год — 98 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Каралінскі сельсавет (Зэльвенскі раён)}} {{Зэльвенскі раён}} [[Катэгорыя:Каралінскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Зэльвенскага раёну]] btnhb8simttz4txvgs3qzwf6v1i9oji 2618542 2618522 2025-06-06T12:00:03Z Ліцьвін 847 стыль 2618542 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Івашкавічы}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Івашкавічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Івашкавічаў |Трансьлітараваная назва = Ivaškavičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Зэльвенскі раён|Зэльвенскі]] |Сельсавет = [[Каралінскі сельсавет (Зэльвенскі раён)|Каралінскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 46 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231931 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 3 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 2 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Іва́шкавічы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 210</ref> — [[вёска]] ў [[Зэльвенскі раён|Зэльвенскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Івашкавічы ўваходзяць у склад [[Каралінскі сельсавет (Зэльвенскі раён)|Каралінскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 98 чалавек * 2010 год — 46 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Каралінскі сельсавет (Зэльвенскі раён)}} {{Зэльвенскі раён}} [[Катэгорыя:Каралінскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Зэльвенскага раёну]] 813gbs8nhwnr0olaanghzm9szldwepv 2618568 2618542 2025-06-06T12:36:01Z Prasalovich 2394 2618568 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Івашкавічы}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Івашкавічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Івашкавічаў |Трансьлітараваная назва = Ivaškavičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Зэльвенскі раён|Зэльвенскі]] |Сельсавет = [[Каралінскі сельсавет (Зэльвенскі раён)|Каралінскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 46 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231931 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 3 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 2 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Іва́шкавічы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 210</ref> — [[вёска]] ў [[Зэльвенскі раён|Зэльвенскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Івашкавічы ўваходзяць у склад [[Каралінскі сельсавет (Зэльвенскі раён)|Каралінскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ваўкавыскі павет|Ваўкавыскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 98 чалавек * 2010 год — 46 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Каралінскі сельсавет (Зэльвенскі раён)}} {{Зэльвенскі раён}} [[Катэгорыя:Каралінскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Зэльвенскага раёну]] 7fuojpg3l1e7zzqxdqtypvl87ckwhby 0 63875 2618864 2535703 2025-06-07T09:32:12Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618864 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Алена Купчына |жанчына = так |выява = Alena Kupchyna minister.jpg |подпіс_пад_выявай = |пасада = Надзвычайны і Паўнамоцны Амбасадар Рэспублікі Беларусь у Аўстрыйскай Рэспубліцы |пачатак_тэрміну = 15 сьнежня 2016 |канец_тэрміну = 25 лютага 2020 |прэзыдэнт = [[Аляксандар Лукашэнка]] |прэм’ер-міністар = |папярэднік = [[Валеры Варанецкі]] |наступнік = [[Андрэй Дапкюнас]] |пасада2 = Намесьнік міністра замежных справаў Рэспублікі Беларусь |пачатак_тэрміну2 = 10 красавіка 2012 |канец_тэрміну2 = сьнежань 2016 |прэзыдэнт2 = [[Аляксандар Лукашэнка]] |прэм’ер-міністар2 = [[Міхаіл Мясьніковіч]] |папярэднік2 = [[Валеры Варанецкі]] |наступнік2 = [[Алег Краўчанка]] |пасада3 = Надзвычайны і Паўнамоцны Амбасадар Рэспублікі Беларусь у Вугорскай Рэспубліцы |пачатак_тэрміну3 = 16 траўня 2006 |канец_тэрміну3 = 10 красавіка 2012 |прэзыдэнт3 = |прэм’ер-міністар3 = |папярэднік3 = [[Андрэй Яўдачэнка]] |наступнік3 = [[Аляксандар Хайноўскі]] |пасада4 = Надзвычайны і Паўнамоцны Амбасадар Рэспублікі Беларусь у Рэспубліцы Славенія |пачатак_тэрміну4 = 14 жніўня 2008 |канец_тэрміну4 = 10 красавіка 2012 |папярэднік4 = першы беларускі амбасадар у краіне |наступнік4 = [[Аляксандар Хайноўскі]] |пачатак_тэрміну5 = 12 лютага 2019 |канец_тэрміну5 = 25 лютага 2020 |папярэднік5 = [[Аляксандар Хайноўскі]] |наступнік5 = [[Андрэй Дапкюнас]] |дата_нараджэньня = {{Нарадзілася|14|8|1965|1}} |месца_нараджэньня = [[Менск]] |дата_сьмерці = |месца_сьмерці = |выбарчая_акруга = |нацыянальнасьць = беларуска |партыя = |муж = |прафэсія = |рэлігія = |подпіс = |камэнтар = |лацінка=Alena Kupčyna}} '''Але́на Мікала́еўна Купчына''' ({{н}} 14 жніўня 1965 году, [[Менск]]) — беларускі дыплямат, намесьнік міністра замежных справаў Рэспублікі Беларусь (2012—2016). == Біяграфія == У 1987 годзе скончыла [[Юрыдычны факультэт БДУ|юрыдычны факультэт]] [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]], у 1990 годзе — асьпірантуру пры Інстытуце філязофіі і права [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] (міжнароднае права, канстытуцыйнае права). Кандыдат юрыдычных навук (1991). У 1990—1992 гадох была навуковым супрацоўнікам Інстытуту філязофіі і права [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|НАНБ]]. З 1992 году на дыпляматычнай службе. Да 1995 году працавала другім сакратаром, намесьнікам начальніка і начальнікам аддзела міжнародных дагавораў дагаворна-прававога ўпраўленьня [[Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь]]. У 1995—1998 гадох была дарадцам і намесьнікам пастаяннага прадстаўніка Рэспублікі Беларусь пры ААН і іншых міжнародных арганізацыях у Жэневе. З 2001 году зноў працавала ў [[Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь|МЗС Рэспублікі Беларусь]]. У 2002—2004 гадох была начальнікам упраўленьня гуманітарнага, экалягічнага і навукова-тэхнічнага супрацоўніцтва, ў 2004—2006 — начальнікам упраўленьня гуманітарнага супрацоўніцтва і правоў чалавека. 16 траўня 2006 году была прызначана Надзвычайным і Паўнамоцным Амбасадарам Рэспублікі Беларусь у [[Вугоршчына|Вугорскай Рэспубліцы]]<ref>[https://web.archive.org/web/20180403084752/http://old.bankzakonov.com/d2008/time19/lav19721.htm Указ Президента Республики Беларусь от 16 мая 2006 г. №322 «О назначении Е. Н. Купчиной Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Беларусь в Венгерской Республике»] {{ref-ru}}</ref>. 14 жніўня 2008 году стала першым беларускім амбасадарам у [[Славенія|Рэспубліцы Славенія]] (па сумяшчальніцтве)<ref>[http://pravo.levonevsky.org/bazaby09/sbor02/text02695.htm Указ Президента Республики Беларусь от 14 августа 2008 г. №422 «О назначении Е. Н. Купчиной Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Беларусь в Республике Словении по совместительству»] {{ref-ru}}</ref>. Пры яе садзейнічаньні быў выдадзены першы вугорска-беларускі слоўнік<ref>{{cite web|url=http://nn.by/?c=ar&i=12265|title=Выйшаў першы вугорска-беларускі слоўнік|work=[[Наша Ніва]]|date=16 кастрычніка 2007}}</ref>. 10 красавіка 2012 году была адстаўленая з абодвух пасадаў<ref>[https://web.archive.org/web/20151125214809/http://www.pravo.by/pdf/2012-43/2012-43%28009-013%29.pdf Указ Президента Республики Беларусь от 10 апреля 2012 г. № 165 Об освобождении от должности Е. Н. Купчиной] {{ref-ru}}</ref> ды прызначаная намесьнікам міністра замежных справаў<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2012-43/2012-43%28014-028%29.pdf Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 10 апреля 2012 г. № 320 Аб вызваленні А. М. Лыціна, назначэнні У. У. Вараксы і А. М. Купчыной.]{{Недаступная спасылка|date=May 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ref-ru}}</ref>. У 2012—2016 гадах — намесьнік Міністра замежных справаў Беларусі. Як намесьнік Міністра замежных справаў, адказная за ўзаемадзеяньне з краінамі Эўропы, амбасадар Купчына ўнесла ўклад у развіцьцё адносін паміж Беларусьсю і эўрапейскімі дзяржавамі і арганізацыямі, у т.л. АБСЭ. 15 сьнежня 2016 году прызначана Надзвычайным і Паўнамоцным Амбасадарам Рэспублікі Беларусь у Аўстрыйскай Рэспубліцы і Рэспубліках Харватыя і Славенія па сумяшчальніцтве, Прадстаўніком Беларусі пры АБСЕ і міжнародных арганізацыях у Вене. 25 лютага 2020 году указам А. Лукашэнкі вызвалена ад пасады амбасадара; працягнула працу ў Вене ў якасці каардынатара дзейнасьці АБСЭ па барацьбе з транснацыянальнымі пагрозамі — дырэктара дэпартаменту па барацьбе з транснацыянальнымі выклікамі і пагрозамі сакратарыята АБСЭ. У 2006 годзе ўзнагароджаная Ганаровай граматай Савету Міністраў Рэспублікі Беларусь<ref>[https://web.archive.org/web/20111118024605/http://old.bankzakonov.com/d2008/time19/lav19392.htm Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 31 мая 2006 г. №686 «Аб узнагароджанні некаторых грамадзян Рэспублікі Беларусь і замежных грамадзян Ганаровай граматай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь»]</ref>, у 2016 годзе – [[Ордэн Пашаны (Беларусь)|ордэнам Пашаны]]<ref>[http://blr.belta.by/president/view/alena-kupchyna-udastoena-ordena-pashany-45169-2016/ Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 25 сакавіка 2016 года]</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://hungary.mfa.gov.by/bel/emb/ambbellat/bambbellat Пасольства Рэспублікі Беларусь у Венгерскай Рэспубліцы — Пасольства — Пасол Беларусі ў Венгрыі (<small>па стане на 29 траўня 2012 году</small>)]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Амбасадары Беларусі ў Вугоршчыне}} {{Амбасадары Беларусі ў Харватыі}} {{Амбасадары Беларусі ў Славеніі}} {{Амбасадары Беларусі ў Аўстрыі}} {{Пастаянныя прадстаўнікі Беларусі пры міжнародных арганізацыях у Вене}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Купчына, Алена Мікалаеўна}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Менску]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]] [[Катэгорыя:Амбасадары Беларусі ў Аўстрыі]] [[Катэгорыя:Амбасадары Беларусі ў Вугоршчыне]] [[Катэгорыя:Амбасадары Беларусі ў Славеніі]] [[Катэгорыя:Кандыдаты юрыдычных навук]] [[Катэгорыя:Узнагароджаныя Ганаровай граматай Савету Міністраў Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Намесьнікі міністра замежных справаў Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Асобы АБСЭ]] g84r3urrvxfs55xui9afvcay96x9pwk 0 64408 2618528 2551387 2025-06-06T10:29:14Z Prasalovich 2394 2618528 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Польшча |Назва = Кусьцін |Назва ў родным склоне = Кусьціну |Назва польскай мовай = Kuścin |Ваяводзтва = [[Падляскае ваяводзтва|Падляскае]] |Павет = [[Сакольскі павет|Сакольскі]] |Гміна = [[Гміна Кузьніца|Кузьніца]] |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева }} '''Кусьцін''' ({{мова-pl|Kuścin}}) — [[хутар]] у [[Сакольскі павет|Сакольскім павеце]] [[Падляскае ваяводзтва|Падляскага ваяводзтва]] [[Польшча|Польшчы]]. Знаходзіцца ў [[Кузьніца (гміна)|гміне Кузьніца]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>.{{гміна Кузьніца}} pjczm6cbgmpk2hmljpeuzwhm3ld8imb 2618558 2618528 2025-06-06T12:11:47Z Ліцьвін 847 стыль 2618558 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Польшча |Назва = Кусьцін |Назва ў родным склоне = Кусьціну |Назва польскай мовай = Kuścin |Ваяводзтва = [[Падляскае ваяводзтва|Падляскае]] |Павет = [[Сакольскі павет|Сакольскі]] |Гміна = [[Гміна Кузьніца|Кузьніца]] |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева }} '''Кусьцін''' ({{мова-pl|Kuścin}}) — [[хутар]] у [[Сакольскі павет|Сакольскім павеце]] [[Падляскае ваяводзтва|Падляскага ваяводзтва]] [[Польшча|Польшчы]]. Знаходзіцца ў [[Кузьніца (гміна)|гміне Кузьніца]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>.{{гміна Кузьніца}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} r850cwtcm310hpwn26g19xi6u48jjlg 0 64987 2618749 2361211 2025-06-06T22:48:40Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618749 wikitext text/x-wiki {{Палітык | імя = Яраслаў Валэнса | подпіс_пад_выявай = Яраслаў Валэнса | пасада = Дэпутат Сойму Польшчы | пачатак_тэрміну2 = [[2009]] | канец_тэрміну2 = [[2019]] | прэзыдэнт2 = [[Лех Качынскі]] | прэм'ер-міністар2 = [[Дональд Туск]] | пасада3 = Дэпутат Сойму Польшчы | пачатак_тэрміну3 = [[2007]] | канец_тэрміну3 = [[2009]] | дата_сьмерці = | месца_сьмерці = | партыя = [[Грамадзянская плятформа]] |сужэнец = | рэлігія = | подпіс = | камэнтар = |пасада2=Дэпутат Эўрапарлямэнту|пачатак_тэрміну=2019}} '''Яраслаў Лешэк Валэнса''' ({{lang-pl|Jarosław Leszek Wałęsa}}, нар. [[13 верасьня]] [[1976]], [[Гданьск]]) — польскі палітык, дэпутат [[Сойм Польшчы|Сойму]] 5. і 6. скліканьні (2005—2009), дэпутат [[Эўрапейскі парлямэнт|Эўрапарлямэнту]]. Чалец [[Грамадзянская плятформа|Грамадзянскае плятформы]]. Сын Дануты і [[Лех Валэнса|Леха]] Валэнсаў. Ліцэнцыят Унівэрсытэту Сьв. Крыжа ў Ўустэры ([[Масачусэтс]]) на факультэце паліталёгіі. У 2005 годзе быў абраны дэпутатам Сойму 5 скліканьня з акругу 25 Гданьск. Атрымаў {{лік|14709}} галасоў <ref>[http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf/d8c835fab6f53963c125737c002df90b/25fad8f53ee3a8b7c125737e00489eb3?OpenDocument Архіў старонкі Сойму]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ref-pl}}</ref>. У выбарах у 2007 годзе быў абраны з таго ж акругу, атрымаў {{лік|61278}} галасоў <ref>[http://sejm.gov.pl/poslowie/posel6/405.htm Архіў старонкі Сойму] {{ref-pl}}</ref>. У выбарах да Эўрапарлямэнту ў 2009 годзе абраны з акругу 1 Гданьск; атрымаў 73 968 галасоў <ref>[http://pe2009.pkw.gov.pl/PUE/PL/WYN/M/index_pos.htm Вынікі выбараў на старонцы Дзяржаўнай выбарчай камісіі] {{ref-pl}}</ref>. У 2014 годзе пераабраны. У 2019 саступіў на выбарах у Эўрапейскі парлямэнт<ref>{{Спасылка|url=https://www.fakt.pl/polityka/czy-jaroslaw-walesa-z-ko-wejdzie-do-sejmu/pl04nc3|загаловак=Czy Jarosław Wałęsa z KO wejdzie do Sejmu?|мова=pl|дата публікацыі=13 кастрычніка 2019|выдавец=Fakt24}}</ref>. У тым самым годзе абраны ў Сойм Польшчы<ref>{{Спасылка|url=https://wiadomosci.onet.pl/trojmiasto/wybory-2019-nowi-poslowie-w-sejmie-jaroslaw-walesa-z-okregu-gdanskiego/8jpe9br|загаловак=Wybory 2019. Nowi posłowie w Sejmie. Jarosław Wałęsa z okręgu gdańskiego|выдавец=Wiadomości|мова=pl|аўтар=Olejarczyk P.|дата публікацыі=13 кастрычніка 2019}}</ref>. == Крыніцы == {{зноскі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Валэнса, Яраслаў}} [[Катэгорыя:Сябры «Грамадзянскай плятформы»]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Сойму Польскай Рэспублікі]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Эўрапарлямэнту з Польшчы]] 17upb5x9erthnxkvs1292yeqzfm1wcs 0 65109 2618712 1667695 2025-06-06T18:56:10Z Ліцьвін 847 стыль, дапаўненьне 2618712 wikitext text/x-wiki Назву '''Галавачы''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Берасьцейская вобласьць]]: ** [[Галавачы (Ляхавіцкі раён)|Галавачы]] — вёска ў [[Ляхавіцкі раён|Ляхавіцкім раёне]] * [[Віцебская вобласьць]]: ** [[Галавачы (Браслаўскі раён)|Галавачы]] — хутар у [[Браслаўскі раён|Браслаўскім раёне]] ** [[Галавачы (Сеньненскі раён)|Галавачы]] — вёска ў [[Сеньненскі раён|Сеньненскім раёне]] * [[Гарадзенская вобласьць]]: ** [[Галавачы (Гарадзенская вобласьць)|Галавачы]] — вёска ў [[Гарадзенскі раён|Гарадзенскім раёне]] * [[Гомельская вобласьць]]: ** [[Галавачы (Гомельская вобласьць)|Галавачы]] — вёска ў [[Буда-Кашалёўскі раён|Буда-Кашалёўскім раёне]] * [[Менская вобласьць]]: ** [[Галавачы (Клецкі раён)|Галавачы]] — вёска ў [[Клецкі раён|Клецкім раёне]] ** [[Галавачы (Менскі раён)|Галавачы]] — вёска ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] ** [[Галавачы (Узьдзенскі раён)|Галавачы]] — вёска ва [[Узьдзенскі раён|Ўзьдзенскім раёне]] == Глядзіце таксама == * [[Галавач]] {{Неадназначнасьць}} 5gg5r9bj075k6zo30xl0rbp52sqe4vi 0 65602 2618903 1667215 2025-06-07T11:46:51Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618903 wikitext text/x-wiki {{Кінэматаграфіст | Імя = Аляксей Валер’евіч Макараў | Арыгінал імя = | Фота = Макаров Алексей.jpg | Шырыня = 250 | Подпіс = Аляксей Макараў, 2009 | Імя пры нараджэньні = | Дата нараджэньня = [[15 красавіка]] [[1972]] | Месца нараджэньня = [[Омск]], [[СССР]] | Дата сьмерці = | Месца сьмерці = | Грамадзянства = [[Расея]] | Прафэсія = [[актор]] | Гады актыўнасьці = | Кірунак = | Узнагароды = | imdb_id = | Сайт = }} '''Аляксей Валер’евіч Макараў''' — расейскі актор тэатру і кіно. == Біяграфія == Нарадзіўся [[15 красавіка]] [[1972]] году ў [[Омск]]у, у сям’і актораў Валера Макарава і [[Любоў Палішчук|Любові Палішчук]]. == Фільмаграфія == # [[2004 год у кіно|2004]] — [[Асабісты нумар (фільм)|Асабісты нумар]] — ''маёр Смолін'' == Вонкавыя спасылкі == * [http://lira.ucoz.es/ Чарнавік Андрэя]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.alexeymakarov.ru Сайт Аляксея Макарава] * [http://www.interlinks.ru/serials-articles/1101.html Аляксей Макараў не жадае праслыць суперменам] * [http://makarov-alex.narod.ru Сайт, прысвечаны акцёру Аляксею Макараву] {{Накід:Актор}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Макараў, Аляксей}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 15 красавіка]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1972 годзе]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Омску]] [[Катэгорыя:Расейскія акторы]] tjadit3mbteth250tirnoxjjsyo18l1 0 66561 2618555 2023552 2025-06-06T12:10:12Z 176.65.100.59 /* Расея */ 2618555 wikitext text/x-wiki Назву '''Жу́каўка''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Віцебская вобласьць]]: ** [[Жукаўка (Віцебская вобласьць)|Жукаўка]] (нежыл.) — вёска ў [[Лёзьненскі раён|Лёзьненскім раёне]] * [[Магілёўская вобласьць]]: ** [[Жукаўка (Асіпавіцкі раён)|Жукаўка]] — вёска ў [[Асіпавіцкі раён|Асіпавіцкім раёне]] ** [[Жукаўка (Касьцюковіцкі раён)|Жукаўка]] — вёска ў [[Касьцюковіцкі раён|Касьцюковіцкім раёне]] * [[Менская вобласьць]]: ** [[Жукаўка (Вялейскі раён)|Жукаўка]] — вёска ў [[Вялейскі раён|Вялейскім раёне]] ** [[Жукаўка (Менскі раён)|Жукаўка]] — вёска ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] === [[Расея]] === * [[Жукаўка]] — горад, адміністрацыйны цэнтар [[Жукаўскі раён (Бранская вобласьць)|Жукаўскага раёну]] [[Бранская вобласьць|Бранскай вобласьці]]. * [[Жукаўка (Маскоўская вобласьць)|Жукаўка]] — вёска ў [[Адзінцоўскі раён|Адзінцоўскім раёне]] [[Маскоўская вобласьць|Маскоўскай вобласьці]] * [[Жукаўка (Смаленская вобласьць)|Жукаўка]] — вёска ў [[Смаленская вобласьць|Калининградскай вобласьці]] у горы Призрачная [https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=ru&pagename=%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%B7%D1%80%D0%B0%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_(%D0%93%D0%9A%D0%93%D0%9D_%E2%84%96_0633857)&params=54.5032_N_20.0583_E_scale:50000_globe:Earth_type:mountain] === [[Украіна]] === == Рэкі == === [[Беларусь]] === * [[Жукаўка (рака)|Жукаўка]] — рака ў [[Касьцюковіцкі раён|Касьцюковіцкім раёне]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]] == Іншае == * [[Жукаўка (станцыя)|Жукаўка]] — [[чыгуначны вузел|вузлавая станцыя]] [[Бранскае аддзяленьне Маскоўскай чыгункі|Бранскага аддзяленьня]] [[Маскоўская чыгунка|Маскоўскай чыгункі]]. == Глядзіце таксама == * [[Жук]] * [[Жукава (неадназначнасьць)|Жукава]] * [[Жукавец]] * [[Жукавічы]] * [[Жукаў]] * [[Жукаўшчына]] * [[Жукі]] * [[Жуковічы]] {{Неадназначнасьць}} a60wapp163e4ikx95t7ckxbsu7euukx 2618561 2618555 2025-06-06T12:14:46Z Ліцьвін 847 Рэдагаваньне [[Special:Contributions/176.65.100.59|176.65.100.59]] ([[User talk:176.65.100.59|гутаркі]]) скасаванае да папярэдняй вэрсіі [[User:Ліцьвін|Ліцьвін]] 2023552 wikitext text/x-wiki Назву '''Жу́каўка''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Віцебская вобласьць]]: ** [[Жукаўка (Віцебская вобласьць)|Жукаўка]] (нежыл.) — вёска ў [[Лёзьненскі раён|Лёзьненскім раёне]] * [[Магілёўская вобласьць]]: ** [[Жукаўка (Асіпавіцкі раён)|Жукаўка]] — вёска ў [[Асіпавіцкі раён|Асіпавіцкім раёне]] ** [[Жукаўка (Касьцюковіцкі раён)|Жукаўка]] — вёска ў [[Касьцюковіцкі раён|Касьцюковіцкім раёне]] * [[Менская вобласьць]]: ** [[Жукаўка (Вялейскі раён)|Жукаўка]] — вёска ў [[Вялейскі раён|Вялейскім раёне]] ** [[Жукаўка (Менскі раён)|Жукаўка]] — вёска ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] === [[Расея]] === * [[Жукаўка]] — горад, адміністрацыйны цэнтар [[Жукаўскі раён (Бранская вобласьць)|Жукаўскага раёну]] [[Бранская вобласьць|Бранскай вобласьці]]. * [[Жукаўка (Маскоўская вобласьць)|Жукаўка]] — вёска ў [[Адзінцоўскі раён|Адзінцоўскім раёне]] [[Маскоўская вобласьць|Маскоўскай вобласьці]] * [[Жукаўка (Смаленская вобласьць)|Жукаўка]] — вёска ў [[Смаленская вобласьць|Смаленскай вобласьці]] === [[Украіна]] === == Рэкі == === [[Беларусь]] === * [[Жукаўка (рака)|Жукаўка]] — рака ў [[Касьцюковіцкі раён|Касьцюковіцкім раёне]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]] == Іншае == * [[Жукаўка (станцыя)|Жукаўка]] — [[чыгуначны вузел|вузлавая станцыя]] [[Бранскае аддзяленьне Маскоўскай чыгункі|Бранскага аддзяленьня]] [[Маскоўская чыгунка|Маскоўскай чыгункі]]. == Глядзіце таксама == * [[Жук]] * [[Жукава (неадназначнасьць)|Жукава]] * [[Жукавец]] * [[Жукавічы]] * [[Жукаў]] * [[Жукаўшчына]] * [[Жукі]] * [[Жуковічы]] {{Неадназначнасьць}} 5v5cznfjijkwbz5szppv8lvpklmewuy 0 67850 2618575 2014226 2025-06-06T12:43:53Z Дамінік 64057 /* Беларусь */ 2618575 wikitext text/x-wiki Назву '''Вало́кі''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Гарадзенская вобласьць]]: ** [[Валокі (Гарадзенская вобласьць)|Валокі]] — вёска ў [[Карэліцкі раён|Карэліцкім раёне]] * [[Гомельская вобласьць]]: ** [[Валокі (Рагачоўскі раён)|Валокі]] — вёска ў [[Рагачоўскі раён|Рагачоўскім раёне]] ** [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]] — былая вёска ў [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім раёне]] * [[Магілёўская вобласьць]]: ** [[Валокі (Магілёўская вобласьць)|Валокі]] — вёска ў [[Магілёўскі раён|Магілёўскім раёне]] * [[Менская вобласьць]]: ** [[Валокі (Менская вобласьць)|Валокі]] — вёска ў [[Барысаўскі раён|Барысаўскім раёне]] == Глядзіце таксама == * [[Валока (неадназначнасьць)|Валока]] {{Неадназначнасьць}} qla7l7fc651ualrel07f0cbw70t0nsc 0 69089 2618746 2572084 2025-06-06T21:32:45Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618746 wikitext text/x-wiki {{Музыка |Імя = Ян Давід Голянд |Сапраўднае_імя = |Лёга = |Памер_лёга = |Апісаньне_лёга = |Фота = |Памер_фота = |Апісаньне_фота = |Дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|17|3|1746}} |Месца_нараджэньня = |Дата_сьмерці = {{Памёр|26|12|1827}} |Месца_сьмерці =Вільня |Гады = |Прафэсіі = кампазытар, дырыгент |Інструмэнты = |Жанры = [[сымфонія]], [[палянэз]], [[кантата]], [[опэра]] |Псэўданімы = |Гурты = |Супрацоўніцтва = |Узнагароды = |Сайт = }} '''Ян (Ёган) Давід Голянд''' ({{мова-de|Johann David Holland}}; 17 сакавіка 1746 — 26 сьнежня 1827, Вільня [https://web.archive.org/web/20240701105131/https://kultura-info.by/view/433]) — нямецкі кампазытар і дырыгент, прыдворны капэльмайстар [[Караль Станіслаў Радзівіл «Пане Каханку»|Караля Станіслава Радзівіла]], выкладнік музыкі ў [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскім унівэрсытэце]]. Кампазытар музыкі да першай беларускай прафэсійнай опэры «[[Агатка]]» 1784 году, напісанай ім у [[Нясьвіж]]ы ([[Наваградзкі павет]], Вялікае Княства Літоўскае). == Біяграфічны нарыс == Нарадзіўся Я. Голянд у [[Нямеччына|Нямеччыне]], у [[Санкт-Андрэасбэрг]]у (паводле іншых зьвестак, у [[Гановэр]]ы<ref name=ehb>Голанд Ян Давід // {{Літаратура/ЭГБ|3к}} С. 55</ref>). Найбольш раньнія зьвесткі пра яго адносяцца да 1760-х, калі Я. Голянд лічыўся ўжо дастаткова аўтарытэтным кампазытарам. У 1771 уладкаваўся ў [[Гамбург]]у, які ў той час быў адным з найбуйнейшых эўрапейскіх цэнтраў канцэртна-тэатральнага жыцьця. Голянд займаў пасаду дырэктара музыкі ў [[Царква сьвятой Кацярыны (Гамбург)|царкве сьвятой Кацярыны]]. Творы Я. Голанда — сымфоніі, кантаты й араторыі, вакальныя й інструмэнтальныя п’есы — пастаянна выконваліся ў канцэртах, друкаваліся ў розных зборніках. Невядомыя акалічнасьці (паводле некаторых зьвестак, сьмерць жонкі) прымусілі яго «зьняцца зь месца». З другой жонкай, сьпявачкай Разінай, ён апынаецца ў Варшаве, дзе яго й напаткала запрашэньне Караля Радзівіла. Вядома, што знаёмыя Голанда (у прыватнасьці, [[Ян Дусік]]) былі вельмі задаволеныя сваёй працай у князёў Рэчы Паспалітай і, магчыма, раілі Голанду ня надта сумаваць па радзіме. На пачатку 1780-х, у той час, як гаспадар [[Нясьвіж]]а [[Караль Станіслаў Радзівіл «Пане Каханку»|Караль Станіслаў Радзівіл]] запрашае Я. Голянда на пасаду дырыгента нясьвіскай капэлы, у опэрна-балетным тэатры Нясьвіжа ставяцца шматлікія клясычныя творы замежных і мясцовых аўтараў. Менавіта тут Я. Голянд упершыню зьвярнуўся да опэрна-балетных жанраў. 17 верасьня 1784 у Нясьвіжы адбылася прэм’ера опэры Я. Голянда «''[[Агатка]], або Прыезд пана''» і была прымеркаваная да візыту караля [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі|Станіслава Аўгуста Панятоўскага]]. Кароль з задавальненьнем праглядзеў спэктакль, пазнаў сябе ў вобразе «добрага пана», які прыязджае й вырашае ўсе інтрыгі на карысьць закаханых. Пасьля прэм’еры Панятоўскі меў ласку прачытаць прысутным беларускамоўны верш уласнага сачыненьня. Гэта была адна зь першых опэр, створаных і пастаўленых на Беларусі ў XVIII ст, якая набыла асаблівую вядомасьць і больш за сорак год ішла на сцэнах тэатраў Рэчы Паспалітай. Лібрэта да опэры «Агатка» стварыў князь [[Мацей Радзівіл]], які сам быў музыкантам-аматарам. Опэра адрозьніваецца кампазыцыйна-драматургічнай дасканаласьцю, найбольшую эмацыянальную нагрузку ў ёй нясе музыка. Арыентаваная на клясычны стыль, яна разам з тым насычаная мясцовым нясьвіскім фальклёрам. Другая опэра Голянда «''Чужое багацьце нікому ня служыць'»' была пастаўленая ў 1785 годзе. Гэта быў таксама забаўляльны спэктакль з павучальным лірыка-камэдыйным сюжэтам. Зь яе зьнік «добры пан» і зьявіўся спрытны юнак, які ўласным розумам будуе сваё шчасьце й свой лёс. У Нясьвіжы Голянд таксама сачыніў балеты «''Арфэй і Эўрыдыка''» (альбо «''Арфэй у пекле''») і «''Сялянскі разары''», кантату «''Сьмелы, мужны Караль Другі''», прысьвечаную Каралю Радзівілу, шэраг вакальных твораў і клавірных п’есаў. Амаль дваццаць год працаваў Я. Голянд у Нясьвіжы. Пасьля [[Падзелы Рэчы Паспалітай|падзелаў Рэчы Паспалітай]] і заняпаду магнацкіх дынастыяў Голянд страціў заробак, але не пакінуў краіну. Ён пераехаў у [[Вільня|Вільню]], дзе на працягу 23 гадоў выкладаў у [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскім унівэрсытэце]] фартэпіяна й тэорыю музыкі, кіраваў унівэрсытэцкім хорам і аркестрам, працягваў пісаць музыку. Тут ён напісаў і сваё самае значнае тэарэтычнае дасьледаваньне — падручнік «''Акадэмічны трактат пра сапраўднае мастацтва музыкі''», у свой час шырока вядомы й папулярны сярод музыкантаў. == Творчая спадчына == Творчасьць Яна Давіда Голянда ў канцы XVIII — пачатку XIX ст. аказала значны ўплыў на разьвіцьцё беларускай музычнай школы эпохі клясыцызму. Да 2006 г. было завершанае аднаўленьне камічнай опэры кампазытара «''Чужое багацьце нікому ня служыць''». Сюжэт твора, упершыню пастаўленага ў 1785 г. у Нясьвіскім тэатры магнацкага роду Радзівілаў, уяўляе сабой клясычны ўзор камічнай опэры свайго часу. Кася — дачка багатага ўдаўца Чужапанка — пакахала парабка Янака. Аднак прагны бацька не жадае аддаваць дачку з зайздросным пасагам свайму халопу. Але дзякуючы фантазіі Янака, Чужапанак дае згоду на шлюб. Да нашых дзён дайшлі толькі партыі першай скрыпкі і кантрабаса, а таксама вакалу з тэкстам. Пераклад арыяў і дуэтаў з польскай на беларускую мову зрабіў [[Васіль Сёмуха]], а драматург Сяргей Кавалёў аднавіў згубленыя дыялёгі. Мастацкі кіраўнік ансамбля салістаў «Клясык-авангард» Уладзімер Байдаў стварыў аркестровыя аранжыроўкі, паводле складу нясьвіскага аркестра апошняй трэці XVIII ст. Камэрная партытура опэры, дзейныя асобы ў якой усяго тры пэрсанажы, робяць твор прывабным для сучаснага тэатральнага жыцьця. 7 ліпеня 2009 г. у [[Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатар опэры і балету|Нацыянальным акадэмічным Вялікім тэатры опэры і балета]] адбылася прэм’ера опэрнага спэктакля «''Чужое багацьце нікому ня служыць''». Раней на беларускай мове гучала ўжо опэра Я. Голянда «''Агатка''», адноўленая ў 1995 «Беларускай капэлай». == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Голанд Ян Давід // {{Літаратура/БелЭн|5}} — С. 322. * Голанд Ян Давід // Беларусь : Энцыклапедычны даведнік / БелЭН / пад рэд. Сачанка Б. І. — Мн. : БелЭн, 1995. — 799 с — С. 231. * Голанд Ян Давід // Тэатральная Беларусь: Энцыклапедыя: у 2 Т. Т. 2: Л—Я / пад агульнай рэд. А. В. Сабалеўскі; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў, Т. Я. Гаробчанка, Л. В. Календа. — Мн. : БелЭн, 2003. — 576 с — {{ISBN|985-11-0259-8}}. — С. 270. * Дадзіёмава, В. У. Музычная культура Беларусі XVIII стагоддзя : гіст.-тэарэт. даслед. / В. У. Дадзіёмава. — Мінск : [[Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі]], 2002. — 383 с — С. 171—186. * Дадзіёмава, В. У. Ян Голанд / В. У. Дадзіёмава // Нарысы гісторыі музычнай культуры Беларусі: Навучальны дапаможнік. — Мн.: Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі, 2001. — 256 с — {{ISBN|5-7815-0299-8}}. — С. 149—168. * Дадзіёмава, В. Еўрапейская славутасць, якая належыць і нам / Вольга Дадзіёмава // Беларусь. 1996. № 3. — С. 20—21. * Кавальчук, Н. Опера Я. Д. Голанда «Чужое багацце нікому не на карысць» у яе сувязях з заходнееўрапейскім музычным мастацтвам / Н. Кавальчук // Музычная культура Беларусі : гіст. шлях, кантакты : матэрыялы X Навук. чытанняў памяці Л. С. Мухарынскай (1906—1987) (Мінск, 5-6 крас. 2001 г.) — Мінск, 2002. — С. 67—71. * Куляшова, Г. Р. «Агатка, или Приезд пана» Я. Д. Голланда в контексте европейского и белорусского оперного творчества / Куляшова Галіна Рыгораўна // Пяты фестываль камернай музыкі Музы Нясвіжа : матэрыялы навук. канф. на тэму : «Помнікі мастацкай культуры Беларусі : гісторыя і сучаснасць», 13 мая 2000 г. Нясвіж, 2000. — С. 21—27. * Нікуліна, А. «Акадэмічны трактат аб сапраўдным мастацтве музыкі» Я. Д. Голанда / А. Нікуліна // Музычная культура Беларусі : дыялог часоў : матэрыялы VI Навук. чытанняў памяці Л. С. Мухарынскай (1906—1987) (г. Мінск, 4 крас. 1997 г.). — Мінск, 1997. — С. 121—126. * [[Віктар Скорабагатаў|Скорабагатаў, В.]] Беларуская Агатка ды аўстрыйскі Фігара : (оперна-гіст. параўнанні) / Віктар Скорабагатаў // Зайгралі спадчынныя куранты : цыкл нарысаў з гісторыі прафесійнай муз. культуры Беларусі. — Мінск, 1998. — С. 31—36. * Скорабагатаў, В. Ян Давід Голанд і ягоная опера «Агатка, або Прыезд пана» / Віктар Скорабагатаў // Роднае слова. 1996. № 4. С. 165—166. (Анталогія беларускага раманса). {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Голанд Ян Давід}} [[Катэгорыя:Нямецкія кампазытары]] [[Катэгорыя:Нямецкія дырыгенты]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Санкт-Андрэасбэргу]] cvym942t087gjd5ojcd7dh4fax3jbwi 0 70275 2618569 2328432 2025-06-06T12:36:06Z Prasalovich 2394 2618569 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Балі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Балі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Балёў |Трансьлітараваная назва = Bali |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Шчучынскі раён|Шчучынскі]] |Сельсавет = [[Дэмбраўскі сельсавет|Дэмбраўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 36 |Шырата сэкундаў = 22 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 35 |Даўгата сэкундаў = 10 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Балі́'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> (таксама сустракаецца — ''Ба́лі''<ref name="daviednik"/>) — [[вёска]] ў [[Шчучынскі раён|Шчучынскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Балі ўваходзяць у склад [[Дэмбраўскі сельсавет|Дэмбраўскага сельсавету]]<ref name="daviednik" />. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Дэмбраўскі сельсавет}} {{Шчучынскі раён}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шчучынскага раёну]] [[Катэгорыя:Дэмбраўскі сельсавет]] aji18cmi33hjcfsxelfi3edtdw1rkvy 2618697 2618569 2025-06-06T17:34:03Z Ліцьвін 847 стыль 2618697 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Балі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Балі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Балёў |Трансьлітараваная назва = Bali |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Шчучынскі раён|Шчучынскі]] |Сельсавет = [[Дэмбраўскі сельсавет|Дэмбраўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 36 |Шырата сэкундаў = 22 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 35 |Даўгата сэкундаў = 10 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Балі́'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> (таксама сустракаецца — ''Ба́лі''<ref name="daviednik"/>) — [[вёска]] ў [[Шчучынскі раён|Шчучынскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Балі ўваходзяць у склад [[Дэмбраўскі сельсавет|Дэмбраўскага сельсавету]]<ref name="daviednik" />. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Дэмбраўскі сельсавет}} {{Шчучынскі раён}} [[Катэгорыя:Дэмбраўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шчучынскага раёну]] 3rdcqfkpthi57pg3yws3b117nccllna 0 70732 2618564 2316797 2025-06-06T12:27:29Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618564 wikitext text/x-wiki '''Дранчук, Цімафей Валер'евіч''' — лідэр незарэгістраванага Беларускага Камітэту ў абарону правоў зьняволеных «Над Бар’ерам»<ref>https://web.archive.org/web/20110721230137/http://old.nv-online.info/index.php?c=nw&i=4127</ref>. Нарадзіўся [[5 жніўня]] [[1981]] году ў [[Заслаўе|Заслаўі]] Менскай вобласьці. == Біяграфія == У 1996—1997 гадах вучыўся ў Беларускім гуманітарным ліцэі (Нацыянальным ліцэі імя Якуба Коласа). У 1998 годзе экстэрнам скончыў сярэднюю школу №33, а ў 1999 годзе стаў студэнтам факультэта журналістыкі БДУ, адкуль быў выключаны ў 2001 годзе за актыўную палітычную дзейнасьць. З 1996 да 2000 году Цімафей Дранчук займаўся камунікатыўным забесьпячэньнем газэты «Белавежская пушча», паралельна ў 1997—1998 гадах працаваў прэсавым сакратаром гарадзкога прафсаюзу прадпрымальнікаў «Садружнасьць» пад кіраўніцтвам Арнольда Пячэрскага, а таксама да 2000 году прымаў актыўны ўдзел у дзейнасьці «[[Малады Фронт|Маладога Фронту]]». Быў рэдактарам незарэгістраванага бюлэтэня «[[Малады Фронт|Маладога Фронту]]» «Маладзёвы весьнік». У 1999 годзе прымаў актыўны ўдзел у арганізаваных дэмакратычнай апазыцыяй альтэрнатыўных выбарах Прэзыдэнта Беларусі, быў прэсавым сакратаром [[Міхаіл Чыгір|Міхаіла Чыгіра]]. У 2000—2001 гадах Дранчук зьяўляўся старшынём моладзевай арганізацыі «Маладзёжная салідарнасьць»<ref>https://web.archive.org/web/20120224095031/http://dossier.bymedia.net/index.php?Mode=Publication&PersonID=1519&Publ=7932</ref>, а з 2001 да 2004 году каардынаваў працу руху супраціву «Зубр» — быў адным з каардынатараў Руху па горадзе Менску<ref>https://web.archive.org/web/20111004081245/http://www.zubr-belarus.org/press.php?id=122&lang=1</ref><ref>http://www.charter97.org/rus/news/2002/07/31/07</ref>. З 2004 году Цімафей Дранчук стаў актыўным удзельнікам новастворанага Руху Андрэя Клімава<ref>https://web.archive.org/web/20120224095130/http://dossier.bymedia.net/index.php?Mode=Publication&PersonID=1519&Publ=28591</ref><ref>https://web.archive.org/web/20120224095136/http://dossier.bymedia.net/index.php?Mode=Publication&PersonID=1519&Publ=28598</ref>, быў адным з арганізатараў акцыі «Рэвалюцыя!» 25 сакавіка 2005 году<ref>http://www.kommersant.ru/doc-rss.aspx?DocsID=575084</ref>. Супрацоўнічаў з грамадзянскай ініцыятывай «Партнэрства». У 2005 годзе Цімафей паступіў у [[Эўрапейскі гуманітарны ўнівэрсытэт]], ліквідаваны беларускімі ўладамі ў Менску, і адкрыты ў Вільні, на факультэт міжнароднага права. 21 лютага 2006 году быў арыштаваны разам з калегамі па дзейнасьці ГІ «Партнэрства» Мікалаем Астрэйкам, Энірай Браніцкай і Аляксандрам Шалайкам<ref>http://www.charter97.org/bel/news/2006/02/21/dranchuk</ref><ref>http://www.charter97.org/bel/news/2006/02/21/panika</ref> і зьмешчаны ў [[Сьледчы ізалятар КДБ Беларусі|сьледчы ізалятар КДБ]]<ref>http://www.charter97.org/bel/news/2006/02/22/oficial</ref>. Дранчуку, Астрэйку, Браніцкай і Шалайку было прад’яўлена абвінавачваньне па артыкуле 193 ч.2 КК РБ<ref>https://web.archive.org/web/20081006074832/http://www.charter97.org/bel/news/2006/03/03/nabl</ref>. Арганізацыяй «[[Міжнародная амністыя]]» абвешчаны вязьнем сумленьня<ref>http://www.amnesty.org/en/library/info/EUR49/002/2007/en</ref>. 26 сьнежня 2006 году быў вызвалены умоўна-датэрмінова з Калёніі №1 г. Менску<ref>https://web.archive.org/web/20090917190434/http://naviny.by/rubrics/politic/2006/12/26/ic_news_112_264460/</ref>. 22 траўня 2007 году сумесна з былым палітзьняволеным Зьмітром Касьпяровічам і іншымі грамадзкімі актывістамі абвясьціў аб стварэньні БКАПЗ «Над Бар’ерам»<ref>https://web.archive.org/web/20080730211043/http://www.ucpb.org/?lang=rus&open=14539</ref>. 28 верасьня 2008 году Цімафей Дранчук сумесна з [[Артур Фінькевіч|Артурам Фінькевічам]] і Зьмітром Касьпяровічам абвесьцілі аб стварэньні шырокага моладзевага руху [[Маладая Беларусь (рух)|«Маладая Беларусь»]] «з мэтай аб’яднаць усе дзейсныя моладзевыя структуры і арганізацыі Беларусі дзеля перамогі дэмакратычнага кандыдата на прэзыдэнцкіх выбарах 2011 году»<ref>https://web.archive.org/web/20081011051921/http://naviny.by/rubrics/politic/2008/10/07/ic_articles_112_159343/</ref><ref>https://web.archive.org/web/20090605111527/http://naviny.by/rubrics/politic/2008/11/06/ic_news_112_301167/</ref><ref>https://web.archive.org/web/20081208150851/http://naviny.by/rubrics/politic/2008/12/06/ic_news_112_302703/</ref><ref>https://web.archive.org/web/20090326123241/http://news.tut.by/132337.html</ref><ref>https://web.archive.org/web/20150611005407/http://jeans-by.com/2008/12/07/dalajjlama_i_belorusy_v_gostjakh_u_lekha_valensy.html</ref>. == Крыніцы == {{Зноскі}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://naviny.by/searchresults/?type=&keywords=%D2%E8%EC%EE%F4%E5%E9+%C4%F0%E0%ED%F7%F3%EA]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Дранчук, Цімафей}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 5 жніўня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1981 годзе]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Заслаўі]] [[Катэгорыя:Палітыкі Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Вязьні сумленьня]] [[Катэгорыя:Беларускія вязьні сумленьня паводле „Міжнароднай амністыі“]] 69odnc2v6baxe6ls6jddfuzddlp8u7n 0 71846 2618806 2563361 2025-06-07T08:03:03Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618806 wikitext text/x-wiki {{Пісьменьніца |Імя = Аксана Бязьлепкіна |Лацінка = Aksana Biaźlepkina |Арыгінал імя = Аксана Пятроўна Бязьлепкіна |Партрэт = |Памер = |Апісаньне = |Імя пры нараджэньні = |Псэўданімы = |Род дзейнасьці = Выкладчыца |Гады актыўнасьці = З 2002-га |Напрамак = |Жанр = [[Апавяданьне]], [[аповесьць]], [[дэтэктыў]] |Мова = [[Беларуская мова|Беларуская]] |Дэбют = |Значныя творы = |Подпіс = |Апісаньне подпісу = |ВікіКрыніца = |ВікіКрыніца пераклады на беларускую = |commons = |Палічка = http://www.knihi.com/Aksana_Biazlepkina |Камунікат = |Сайт = [http://euga.livejournal.com euga.livejournal.com] }} '''Акса́на Бязьле́пкіна''' (у замужжы — '''Чарняке́віч'''<ref>[https://scientby.nlb.by/by/documents/168093 Чарнякевіч Аксана Пятроўна]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>; нарадзілася 26 ліпеня 1981 году, [[Гомель]]) — беларуская пісьменьніца, літаратуразнаўца, крытык. Скончыла філялягічны факультэт [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|БДУ]] (2003), кандыдат філялягічных навук (2006). Кірункі навуковай дзейнасьці: беларуская літаратура 19—20 стагодзьдзяў, параўнальнае літаратуразнаўства. Дасьледчыца і аўтарка беларускага дэтэктыва. Выкладае беларускую літаратуру на факультэце журналістыкі [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|БДУ]]. Ляўрэат прэміі «[[Залатая літара]] — 2003» (за манаграфію «Разам і паасобку: Таварыства „Тутэйшыя“»). == Бібліяграфія == * Ляўша на тэнісным корце: Аповесці і апавяданні / А. Бязлепкіна. -Мн.: Беларускі кнігазбор, 2002. * Разам і паасобку: Таварыства «Тутэйшыя»: Гісторыя, асобы, жанры / А. Бязлепкіна. — Мн.: Беларускі кнігазбор, 2003. — 163 с. * Маладзёжны літаратурны рух у Беларусі напрыканцы ХХ ст.: Бум-Бам-Літ / А. Бязлепкіна // Роднае слова. — 2005. — №12. — С. 82-83. * Маладзёжны літаратурны рух у Беларусі напрыканцы ХХ ст.: Таварыства Вольных Літаратараў / А. Бязлепкіна // Роднае слова. — 2005. — №4. — С. 96-98. * Маладзёжны літаратурны рух у Беларусі напрыканцы ХХ ст.: Таварыства «Тутэйшыя» / А. Бязлепкіна // Роднае слова. — 2005. — №2. — С. 91-93. * Формы беларускага літаратурнага руху ХХ стагоддзя: пытанне тэрміналогіі / А. Бязлепкіна // Весн. Беларус. дзярж. ун-та. Сер. 4, Філалогія. Журналістыка. Педагогіка. — 2005. — № 2. — С. 76-80. * Амбітная літаратура // ARCHE — 2005. — №1 (35). * Пентхаўз для Сыса // ARCHE — 2005. — № 4(38). * Ідэйна-мастацкая пераемнасць у беларускім літаратурным працэсе канца ХХ ст.: (канд. дысертацыя). Мінск, БДУ. 2006. * Бум-Бам-Літ: маніфесты, праекты, эстэтычныя кірункі / А. П. Бязлепкіна // Беларускае літаратуразнаўства: навук.-метад. альманах / рэдкал. Л. Д. Сінькова (і інш.) — Мінск: РІВШ, 2006. — Вып. 2. — С. 88-100. * Дакторка Югася, альбо Як здабыць літаратурную нішу: (рэцэнзія: Каляда Югася. Галоўная памылка Афанасія. -Мн.: Мастацкая літаратура, 2005. — 206 с.) // ARCHE — 2006. — № 1,2 (41,42). * Сцэнар кахання. Лірычная гераіня Раісы Баравіковай / А. Бязлепкіна // Роднае слова. — 2007. — №5. — С. 9-12. * Трансляцыя традыцыі ў беларускім літаратурным працэсе / А. П. Бязлепкіна // Беларускае літаратуразнаўства: навук.-метад. альманах / — Мінск: БДУ, 2008. — Вып. 6. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://vk.com/biazlepkina Старонка] «[[У Кантакце]]» * [https://web.archive.org/web/20121017122022/http://www.arche.by/by/page/author/?name=%D0%90%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B0%20%D0%91%D1%8F%D0%B7%D0%BB%D0%B5%D0%BF%D0%BA%D1%96%D0%BD%D0%B0 Старонка] на [[Arche]] {{Пісьменьнікі і паэты Беларусі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Бязьлепкіна, Аксана}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Гомлі]] [[Катэгорыя:Беларускія літаратаркі]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]] [[Катэгорыя:Выкладчыкі БДУ]] 7scxyk0y40n97sw8bm3dt6ypgjb95vj 0 79757 2618743 2534190 2025-06-06T20:52:04Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618743 wikitext text/x-wiki {{Навуковец |Лацінка = Jakub Narkievič-Jodka |Фота = Jakub Jodko Narkiewicz 1892.png |Шырыня = 240 пкс |Подпіс = Партрэт Якуб Наркевіча-Ёдкі ў чэскім часопісе Světozor<ref>[http://archiv.ucl.cas.cz/index.php?path=SvetozorII/26.1892/34/405.png Naše vyobrazení] Ročník 26/1892, číslo 34, strana 405.{{Ref-cz}}</ref> |Навуковая сфэра = [[фізыка]], [[мэдыцына]], [[біялёгія]], [[мэтэаралёгія]] |Месца працы = [[Наднёман]] |Альма-матэр = [[Мэдычны інстытут у Флярэнцыі]],</br>[[Венскі ўнівэрсытэт]],</br>[[Сарбона]] |Узнагароды і прэміі = Срэбны мэдаль [[Расейскае геаграфічнае таварыства|Расейскага геаграфічнага таварыства]], дыплём Італьянскага мэдычна-псыхалягічнага таварыства, дыплём і залаты мэдаль француска-расейскай выставы «За сталыя ўдасканаленьні ў электратэхніцы» {{Ордэн Сьвятой Ганны}} |Сайт }} {{Шляхціч |Імя = Якуб Наркевіч-Ёдка |Поўнае імя = Сармат Якуб Жыгімонт Наркевіч-Ёдка |Арыгінальнае імя = Jakub Jodko Narkiewicz |Партрэт = Jakub Narkievič-Jodka. Якуб Наркевіч-Ёдка (1891).jpg |Герб = POL COA Lis.svg |Подпіс гербу = «[[Ліс (герб)|Ліс]]» |Род = [[Наркевічы-Ёдкі]] |Бацька = Атон Наркевіч-Ёдка |Маці = Анэля (Ганна) Эстка |Нарадзіўся = |Месца нараджэньня = |Памёр = |Месца сьмерці = |Жонка = Алена зь Песьлякоў |Дзеці = Атон Тамаш Леон, Адам Якуб Антон, Кон­рад Ірадыён, Марыя, Алена |Рэлігія = [[каталіцтва|рыма-каталік]] |Рэгаліі = |Колер = |Колер загалоўку = }} '''Яку́б Нарке́віч-Ёдка''' (8 студзеня 1848, [[мястэчка]] [[Турын (вёска)|Турын]], цяпер [[вёска]] [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкага раёну]] — 19 лютага 1905, [[Вена]]) — беларускі фізык, мэдык, біёляг. Доктар мэдыцыны (1893), прафэсар (1900), чалец-карэспандэнт [[Расейскае геаграфічнае таварыства|Расейскага геаграфічнага таварыства]] (1889). == Біяграфія == Прадстаўнік роду Ёдка гербу Ліс, які паходзіў ад лідскага баярына Мартына Ёдкі, якому вялікім князем быў падараваны маёнтак ў 1546 годзе. Нарадзіўся Якуб Наркевіч-Ёдка ў маёнтку [[Турын (вёска)|Турын]] Ігуменскага павета [[Менская губэрня|Менскай губэрні]], цяпер Пухавіцкі раён [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] [[Беларусь|Рэспублікі Беларусь]]) — у радавым маёнтку яго маці Анэлі Эсткі, унучкі старэйшай сястры [[Тадэвуш Касьцюшка|Тадэвуша Касьцюшкі]], прадстаўніцы шляхецкага роду [[Эстка]]ў [[Беларускія немцы|нямецкага паходжаньня]]. Дзіцячыя гады Якуба прайшлі ў бацькоўскім маёнтку [[Наднёман]] Уздзенскай воласці Менскай губэрні (цяпер Уздзенскі раён Менскай вобласьці, Рэспубліка Беларусь). Навучаўся ў Менскай гімназіі (1861—1865), працягваў навучаньне ў [[Мэдычны інстытут (Флярэнцыя)|Мэдычным інстытуце ў Флярэнцыі]], [[Венскі ўнівэрсытэт|Венскім унівэрсытэце]], [[Сарбона|Сарбоне]]. Некалькі гадоў правёў у культурных і навуковых цэнтрах Заходняй Эўропы: удасканальваў майстэрства ігры на фартэпіяна ў Парыскай кансэрваторыі, пасьпяхова выступаў як піяніст у вядомых канцэртных залах, у тым ліку ў каралеўскім палацы Цюільры ([[Парыж]]). У 1868—1869 гг. выкладаў курс тэорыі музыкі ў Марыінска-Ярмолаўскай навучальнай установе (Масква). У 1869 годзе паступіў на мэдычны факультэт [[Сарбона|Парыскага ўнівэрсытэта]]. У часы навучаньня пазнаёміўся з многімі прадстаўнікамі францускай навуковай школы, удзельнічаў у сэмінарах, у працы навуковых таварыстваў, пасяджэньнях Францускай акадэміі навук, што аказала ўплыў на фармаваньне яго навуковых поглядаў і навуковага стылю. Зацьвердзіцца ў канчатковым выбары мэдычнай спэцыялізацыі дапамаглі паездкі ў [[Італія|Італію]], дзе ён наведваў клінікі знакамітых італьянскіх лекараў у [[Рым]]е й [[Флярэнцыя|Флярэнцыі]]<ref>[https://csl.bas-net.by/resursy/narkevich-iodko.asp Якуб Наркевіч-Ёдка] // Якуб Наркевич-Иодко. Биография // База данных «История белорусской науки в лицах» Центральной научной библиотеки им. Я. Коласа НАН Беларуси.</ref>. У другой палове 1871 году Якуб Наркевіч-Ёдка вяртаецца на Радзіму й пачынае актыўна займацца навуковымі дасьледаваньнямі ў галіне фізыкі, мэтэаралёгіі, мэдыцыны, псыхалёгіі, сельскай гаспадаркі. У маёнтку [[Наднеман]] ён арганізаваў мэтэаралягічную й атмасфэрычную станцыі, электраграфічную, электрабіялягічную, хімічную й астранамічную навуковыя лябараторыі, абсталяваў іх першакласнымі для таго часу прыборамі. У 1872 годзе ў маёнтку Атонаве (цяпер вёска [[Сінячова]] ў [[Капыльскі раён|Капыльскім раёне]]) збудаваў мэтэаралягічную станцыю (у 1888 годзе перанес яе ў маёнтак [[Наднёман]], цяпер вёска [[Узьдзенскі раён|Узьдзенскага раёну]]). З 1890 году супрацоўнік Інстытуту экспэрымэнтальнай мэдыцыны ў [[Пецярбург]]у. Вынайшаў спосаб бесправадной перадачы і прыёму электрамагнітных хваляў на адлегласьці (першы ў сьвеце правобраз радыёпрымача, 1891), але не запатэнтаваў вынаходніцтва<ref>[https://web.archive.org/web/20080404045230/http://www.pogoda.by/press-release/allrel.html?from=14&page=113 160 гадоў з дня нараджэння Якуба Наркевіча-Ёдкі] на [http://www.pogoda.by Гідрамэтцэнтар Беларусі]</ref>. Існуе дакумэнт, які пацьвярджае прыярытет Я. Наркевіча-Ёдкі ў гэтым вынаходніцтве — пратакол паседжаньня Францускага фізычнага таварыства ў Парыжы за сьнежань 1898 году. У ім адзначаецца, што: {{Цытата|О. Лоджу належыць першая ідэя тэлеграфіі без правадоў, калі мы не пажадаем дайсьці да Наркевіча-Ёдкі, …які два-тры гады таму зрабіў у Вене вельмі цікавыя перадачы са [[шпуля]]й Румкарфа (праўда можа быць, без выразнага ўсьведамленьня ролі электрамагнітных хваляў у гэтых досьледах)<ref>А. Д. Дасько. [http://www.bspu.unibel.by/teacher/dasko/iodka.htm Я. А. Наркевіч-Ёдка] // Асновы радыётэхнікі. Фізічны факультэт, катэдра інфарматыкі і асноваў электронікі [[БДПУ імя Максіма Танка]]</ref>.}} Апрача таго, зрабіў значныя адкрыцьці ў галіне мэтэаралёгіі (вымярэньне хуткасьці руху аблокаў, вільготнасьці глебы ды інш.), за што ўзнагароджаны сярэбраным мэдалём [[Расейскае геаграфічнае таварыства|Расейскага геаграфічнага таварыства]]. Адкрыў у сваім маёнтку санаторый, распрацаваў мэтады лячэньня нэрвовых захворваньняў электрычным токам, мэтад электраграфіі для дыягностыкі захворваньняў, выкарыстоўваў лячэньне кумысам і сьвятлом. З 1892 году Якуб Наркевіч-Ёдка дырэктар арганізаванага ім у маёнтку Наднеман санаторыя «Над-Нёман» для лячэньня паралізаваных і нэрвавахворых. У 1892 абраны членам-супрацоўнікам Імпэратарскага інстытута экспэрымэнтальнай мэдыцыны (Санкт-Пецярбург). З 1897 году папячыцель Іванаўскай дзявочай вучэльні ў Пецярбургу. Узначальваў Слуцкае чалавекалюбівае й Узьдзенскае вольна-пажарнае таварыства. Пахаваны Якуб Наркевіч-Ёдка на фамільных могілках у вёсцы Наднёман пад Уздой. == Навуковая дзейнасьць == Станаўленьню навуковых поглядаў Якуба Наркевіча-Ёдкі ў шматлікімі садзейнічалі працы па вывучэньні атмасфэрнай электрычнасьці. У пачатку 80-х гадоў ХІХ стагодзьдзя на тэрыторыі маёнтка Атонава (цяпер вёска [[Сінячова]] ў [[Капыльскі раён|Капыльскім раёне]] ён пабудаваў мэтэаралягічную станцыю 2-га разраду (у [[1888]] годзе яна была перанесена ў Наднёман). Пасьля дааснашчэньня прыборамі станцыя стала адной з самых буйных у заходняй частцы Расейскай імпэрыі й увайшла ў сетку станцый Галоўнай фізычнай абсерваторыі Пецярбурскай акадэміі навук. Сярод абсталяваньня былі арыгінальныя прыборы, сканструяваныя самім навукоўцам, у тым ліку прыбор для вызначэньня хуткасьці руху аблокаў (навыскоп) і лізімэтар, які дазваляў зь вялікай дакладнасьцю вызначаць вільготнасьць глебы на глыбіні да трох мэтраў. З мэтай памяншэньня навальніц і градабіцьцяў Якуб Наркевіч-Ёдка распрацаваў так званыя «градаадводы», якія разьмяшчаліся па экспэрымэнтальна распрацаванай навукоўцам сыстэме. Яны пасьпяхова ўжываліся ня толькі на тэрыторыі Менскай губерні, станоўчыя водгукі аб сыстэме горадаадводаў давалі таксама расейскія навукоўцы Аляксандар Іванавіч Ваяйкоў, Дзьмітрый Аляксандравіч Лачынаў і іншыя. {{Цытата|…Усё, што знаходзіцца над альбо пад зямной паверхняй, акружана з усіх бакоў электрычнымі зьявамі, таму што й само атмасфэрнае паветра ўвесь час, так бы мовіць, праймаецца ціхімі электрычнымі разрадамі, такім чынам, усе мы плаваем у прасторы, у якім увесь час адбываюцца электрычныя зьявы.}} Мэта градаадводаў не абмяжоўвалася прадухіленьнем навальніц і градабіцьцяў. Яны служылі крыніцамі электрычнага току ў навуковых экспэрымэнтах па вывучэньні ўплыву атмасфэрнай электрычнасьці на расьліны. Для правядзеньня сыстэматычных дасьледаваньняў у гэтай галіне Наркевіч-Ёдка арганізаваў экспэрымэнтальныя ўчасткі электракультываваньня й устанавіў, што прапусканьне току пэўнай сілы праз глебу значна паскарала рост насеньня, скарачала вегетатыўны пэрыяд на тры-чатыры тыдні, пры гэтым памер пладоў павялічваўся ў некалькі разоў. Ураджайнасьць сельскагаспадарчых культур павышалася ў параўнаньні з кантрольнымі ўзорамі да 20 адсоткаў. Першае афіцыйнае паведамленьне аб выніках дасьледаваньняў па ўплыве электрычнасьці на рост расьлін навуковец зрабіў у [[1892]] годзе на пасяджэньні Сходу сельскіх гаспадароў у [[Санкт-Пецярбург|Санкт-Пецярбурзе]]. У 1890 г. Наркевіч-Ёдка прымяніў для рэгістрацыі навальнічных разрадаў сканструяваны ім прыбор, асноўнай часткай якога служыла тэлефонная трубка. Аб экспэрымэнтах з гэтым прыборам згадаў францускі фізык [[Андрэ-Эжэн Бляндэль]] у сваім лісьце прэзыдэнту Францускага фізычнага таварыства ад 2 сьнежня 1898 году, ініцыяваўшы тым самым палеміку сярод навукоўцаў па пытаньні аб прыярытэце ў вынаходзтве бяздротавага тэлеграфа й аддаючы перавагу [[Гульельма Марконі]] ў параўнаньні з Аляксандрам Сьцяпанавічам Паповым. Адзначаючы ўклад [[Олівэр Джосэф Лодж|Олівэра Джосэфа Лоджа]], Бляндэль пісаў: {{Цытата|Гэта яму ў рэчаіснасьці належыць першая ідэя тэлеграфіі без правадоў, калі мы не пажадаем дайсьці да Наркевіча-Ёдкі (Narkevіtch-Jodko), які двума ці трыма гадамі раней зрабіў у Вене вельмі цікавыя перадачы з шпулькай Румкорфа, злучанай зь зямлёй, антэнай і прыёмнікам, створаным з антэны й тэлефона, таксама заземлёнага (праўда, магчыма, безь яснага ўяўленьня аб ролі электрамагнітных хваль у гэтых экспэрымэнтах).}} == Электраграфія == {{Цытата|…увесь сьвет акружаны й напоўнены электрычнасьцю. Кожны чалавек ёсьць электрычная машына, якая, з аднаго боку, выпрацоўвае электрычнасьць (адзін яго гатунак - жывёльная электрычнасьць) і аддае ў навакольнае асяродзьдзе, а з другога боку - паглынае электрычнасьць (іншы яго гатунак - атмасфэрная электрычнасьць) з навакольнага асяродзьдзя. Такім чынам, у арганізьме чалавека ідзе сталы абмен паміж двума гатункамі электрычнасьці, і прытым у кожным становішчы ў асобку напруга электрычнасьці ў арганізьме бывае рознае. Разьмяшчэньне духу, захворваньне рознымі хваробамі суправаджаецца пэўнымі й для кожнага выпадку сталымі напружаньнямі ў арганізьме.}} З імем Якуба Наркевіча-Ёдкі зьвязаны піянерскія працы па выкарыстаньні электрамагнітнага выпраменьваньня для візуалізацыі жывых арганізмаў і практычнае іх прымяненьне ў мэдыцыне для ацэнкі фізыялягічнага стану арганізма. «Мэтад рэгістрацыі энэргіі, якая выпускаецца жывым арганізмам пры ўзьдзеяньні на яго электрычнага поля» навуковец назваў «электраграфіяй». Працы Наркевіча-Ёдкі па электраграфіі ўзьніклі як натуральны працяг экспэрымэнтаў [[Густаў Карстэн|Густава Карстэна]], К. А. Чаховіча, Д. А. Лачынава па рэгістрацыі ва ўмовах электрычнага разраду прадметаў нежывой прыроды. У якасьці крыніцы напругі выкарыстоўвалася [[шпулька Румкорфа]], якая прыводзілася ў дзеяньне гальванічным элемэнтам. Адзін полюс другаснай абмоткі злучаўся з разьмешчаным на высокай вежы ізаляваным ад яе мэталічным стрыжнем, накіраваным у атмасфэру. Процілеглы полюс злучаўся зь ізаляваным дротам, які выкарыстоўваўся для правядзеньня экспэрымэнтаў. Для таго, каб засьцерагчы чалавека пры атрыманьні электраграфічных здымкаў пальцаў рук з выкарыстаньнем крыніцы высокага напружаньня, Якуб Наркевіч-Ёдка ўвёў у экспэрымэнтальную схему электрычную дыфэрэнцуючую ячэйку, якая, не аказваючы ўплыву на высокачастотную частку спэктру імпульсаў генэратара, памяншала амплітуду нізкачастотнай, якая ўзьдзейнічае на аб’ект. Навуковец пісаў: {{Цытата|Жывыя арганізмы зьяўляюцца кандэнсатарамі энэргіі, а таксама генэратарамі некаторых яе разнавіднасьцяў, якія могуць выяўляцца такімі ж спосабамі. Як і любыя іншыя фізычныя зьявы… чалавечае цела накладвае свой уласны разрад на прамежак суб’екта й на атмасфэрны патэнцыял.}} Абавязковай умовай для ўтварэньня электраграфічнага малюнка Якуб Наркевіч-Ёдка лічыў узьнікненьне электрычнага разраду ў паветраным прамежку паміж аб’ектам, напрыклад, рукой чалавека, і рэгіструючым матэрыялам, у ролі якога ў экспэрымэнтах навукоўцы выступала фатаграфічная пласьцінка. Вынікі дасьледаваньняў Наркевіча-Ёдкі па электраграфіі сталі вядомыя навуковай грамадзкасьці ў 1892—1894 гадах. Першае паведамленьне ён зрабіў на пасяджэньні Пецярбурскага Сходу сельскіх гаспадароў 28 студзеня 1892, затым далажыў камісыі навукоўцаў Санкт-Пецярбурскага Імпэратарскага інстытута экспэрымэнтальнай мэдыцыны, на канфэрэнцыі па электраграфіі й электрафізыялёгіі ў Санкт-Пецярбурскім унівэрсытэце. У 1893 годзе яго працы сталі вядомыя навукоўцам навуковых цэнтраў Заходняй Эўропы: [[Бэрлін]]а, [[Вена|Вены]], [[Прага|Прагі]], [[Парыж]]а. Электраграфічныя здымкі былі прадстаўлены на Пятай фатаграфічнай выставе ў Санкт-Пецярбургу (1898 год), на Франка-расейскай выставе (1899 год), Рада якой прысудзіла Якубу Наркевічу-Ёдку залаты мэдаль і ўзнагародзіла дыплёмам «За пастаянныя ўдасканаленьні ў электратэхніцы» на Міжнародным кангрэсе (Парыж, 1900 год). Найбольш поўнымі электраграфічнымі калекцыямі, падоранымі Якубам Наркевічам-Ёдкам, валодалі прынц Аляксандар Альдэнбургзкі, папячыцель і арганізатар Імпэратарскага інстытута экспэрымэнтальнай мэдыцыны, Інстытут прыродазнаўства ў Вене, Парыскі музэй Шарко (Сальпетрыер). Электраграфічныя здымкі ўпрыгожылі салі шматлікіх музэяў Эўропы й часта публікаваліся ў кнігах і пэрыядычных выданьнях XІX стагодзьдзі. Найбольш поўна яны прадстаўлены ў кнігах расейскага папулярызатара прыродазнаўства В. В. Бітнера й М. В. Пагарэльскага, часопісах «Kraj» і «Ніва». Асобныя электраграфічныя здымкі сёньня захоўваюцца ў Парыжы, у Нацыянальным цэнтры мастацтва й культуры ім. Жоржа Пампіду, і ў архіве Францускага астранамічнага таварыства. Апошні раз яны выстаўляліся на спэцыяльнай выставе «Traces du Sacre», арганізаванай цэнтрам у маі — жніўні 2008 году. Адзін з найбольш знакамітых здымкаў — электраграма рукі астранома К. Фламарыёна, выкананая Якубам Наркевічам-Ёдкам у 1896 годзе, — была разьмешчана на тытульным лісьце каталёга выставы. Мэтад электраграфіі Якуб Наркевіч-Ёдка прымяніў у мэдыцыне для пастаноўкі дыягназу хваробы. На аснове якаснага аналізу здымкаў аб’ектаў жывой прыроды, калекцыя якіх складала больш за 1500 узораў, ён выявіў пэўныя заканамернасьці й устанавіў, што форма электраграфічных карцін істотна залежала ад фізыялягічнага стану чалавека, што дазволіла выказаць здагадку магчымасьць выкарыстаньня электраграфічнага мэтаду для дыягностыкі розных хвароб, для рэгістрацыі біяэлектрычных. працэсаў у арганізьме чалавека, а пры аднолькавых вонкавых умовах і фізыялягічным стане чалавека электраграфічная карціна залежала ад эмацыйнага стану суб’екта. На думку Якуба Наркевіча-Ёдкі, мэтад дазваляў атрымліваць цэласную інфармацыю аб нармальнай і паталягічнай дзейнасьці тканін, органаў, сыстэм чалавека. Якуб Наркевіч-Ёдка адным зь першых прадэкляраваў прынцыпы й пэрспэктывы інтэгральнай мэдыцыны, творча аб’яднаўшы мэдычныя веды традыцыйнай заходняй і традыцыйнай усходняй мэдыцыны, выкарыстаў сродкі карэкцыі абмену рэчываў і палявую карэкцыю. З ліста Якуба Наркевіча-Ёдкі прынцу Альдэнбургзкаму: {{Цытата|Токі ў чалавечым арганізьме цесна зьвязаны са станам атмасфэрнай электрычнасьці й сонечнай актыўнасьці. Чалавечы арганізм, выпрацоўваючы электрычнасьць у цягліцавых тканінах, уяўляе своеасаблівую электрычную батарэю, якая бесьперапынку абменьваецца зарадамі з навакольнай прасторай… Атрыманыя мною вынікі даюць мне магчымасьць судзіць пра вялікую ступень уплыву штучных токаў і атмасфэрнай электрычнасьці на паталягічны стан арганізма. Посьпех лячэньня залежыць ад які адпавядае стану й напругі атмасфэрнай электрычнасьці.}} == Электратэрапія == У сярэдзіне 1890-х гадоў ён распрацоўвае мэтад электратэрапіі, заснаваны на лякальным узьдзеяньні электрычным токам на асобныя ўчасткі цела чалавека. Галоўнае адрозьненьне распрацаванага Якубам Наркевічам-Ёдкам электратэрапэўтычнага мэтаду складалася ў тым, што ўзьдзеяньне на арганізм праводзілася не ўсьляпую, а на аснове дадзеных з электраграфічных здымкаў на цалкам вызначаныя кропкі на скуры чалавека, якім адпавядала максымальная інтэнсыўнасьць сьвячэньня электрычнага разраду, — так званыя акупунктурныя кропкі. Навуковец таксама практыкаваў бескантактавы спосаб лячэньня хворых участкаў цела чалавека наведзенымі токамі. На думку акадэміка Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі [[Уладзімер Улашчык|Уладзімера Улашчыка]], прапанаваны Якубам Наркевічам-Ёдкам мэтад блізкі да сучаснага электрастатычнага масажу, які атрымаў сёньня шырокае распаўсюджваньне ў многіх эўрапэйскіх краінах. Прапанаваны Якубам Наркевічам-Ёдкам арыгінальны мэтад электратэрапіі першапачаткова быў апрабаваны ў Інстытуце фізыялёгіі ў Рыме пад назвай «Сыстэма Ёдка». У далейшым з посьпехам прымяняўся ў клініках Рыма й Флярэнцыі, у парыскім шпіталі Сальпетрыер. З 1893 году мэтад знайшоў шырокае ўжываньне ў санаторыі «Над-Нёман», прызначаным для лячэньня паралізаваных і нэрвавахворых. Лячэньне электрычнасьцю дапаўнялася вода-, паветра-, сьвятло-, магніта-, гіпна- і музыкатэрапіяй, гімнастыкай, кумыса- і кефіралячэньнем, выкарыстаньнем мясцовых мінэральных вод. На анемічных і ператамленых нэрвавахворых пацыентах навуковец дасьледаваў узьдзеяньне сонечнага сьвятла. Як мэдык Якуб Наркевіч-Ёдка прапагандаваў сярод мясцовага насельніцтва гігіенічныя ўмовы жыцьця, аказваў бязвыплатную мэдычную й амбулаторную дапамогу маламаёмасным вяскоўцам, кантраляваў здароўе іх хатняй жывёлы. [[Файл:Jakub Narkievič-Jodka. Якуб Наркевіч-Ёдка (1888).jpg|міні|500пкс|Якуб Наркевіч-Ёдка з узнагародамі, 1888 г.]] == Навуковае прызнаньне == Прызнаньнем навуковай грамадзкасьцю вынікаў дасьледаваньняў беларускага навукоўцы зьявілася абраньне яго членам шэрагу навуковых таварыстваў, у тым ліку [[Менскае таварыства сельскай гаспадаркі|Менскага таварыства сельскай гаспадаркі]] (1881), Імпэратарскага Рускага геаграфічнага таварыства (1889), Імпэратарскага вольнага эканамічнага таварыства (1889), Імпэратарскага Рускага фізыка-хімічнага таварыства (1891), Італьянскага мэдыка-біялягічнага таварыства (1893), Францускага электратэрапэўтычнага таварыства пры Парыскай акадэміі навук (1894), ганаровым членам Фізыка-матэматычнага таварыства Галілея ў Фларэнцыі (1892) і Францускага астранамічнага таварыства (1894). Па прадстаўленьні Пецярбурскай акадэміі навук вучоны быў узнагароджаны ордэнамі Сьвятой Ганны ІІ і ІІІ ступені. Яго працы неаднаразова былі адзначаны дыплёмамі і мэдалямі навуковых таварыстваў і выставак. Выдатную адзнаку вынікам навуковых дасьледаваньняў Якуба Наркевіча-Ёдкі давалі вядомыя расейскія навукоўцы, такія як І. І. Боргман, А. І. Ваяйкоў, В. В. Дакучаеў, А. Я. Крассоўскі, Д. І. Мендзялееў, Ф. Ф. Петрушэўскі, А. В. Саветаў і многія іншыя. Наркевіч-Ёдка цесна супрацоўнічаў з францускім астраномам Камілем Флямарыёнам, дырэктарам Інстытута Шарко ў Парыжы Іпалітам Барадзюком, быў знаёмы зь нямецкім хімікам і прыродазнаўцам баронам Карлам Рэйхенбахам, выдатным францускім бактэрыёлагам Эмілем Ру, італьянскім лекарам-псыхіатрам Чэзарэ Лямброза, францускім псыхафізыёлягам А. де Роша. У 1896 годзе ў Парыжы выйшла кніга Марыя Дэкрэспа «''La vіe et les œuvres de M. de Narkіewіcz-Іodko''», прысьвечаная жыцьцю й навуковай дзейнасьці Якуба Наркевіча-Ёдкі. Наркевіч-Ёдка добразычліва прымаўся папам Рымскім Львом XІІІ і атрымаў ад яго тытул папскага камэргера (''camerіere dі spada e cappa''). Наркевіч-Ёдка сабраў каштоўную бібліятэку мэдычных кніг і пэрыядычных выданьняў, значная частка якой пасьля яго сьмерці была перададзена ў бібліятэку Таварыства менскіх лекараў. Выступіў сузаснавальнікам спэцыялізаванага навуковага часопіса «Мэтэаралягічны весьнік» — першага ў Расеі пэрыядычнага выданьня па фізычнай мэтэаралёгіі на расейскай мове (разам з А. І. Ваяйковым, Д. І. Мендзялеевым, А. Г. Сталетавым, А. А. Цілам і іншымі вядомымі расейскімі навукоўцамі). У нашы дні навуковыя ідэі беларускага навукоўцы застаюцца актуальнымі. Распрацаваны Якубам Наркевічам-Ёдкам мэтад візуальнага назіраньня альбо рэгістрацыя на фотаматэрыяле сьвячэньня газавага разраду, які ўзьнікае паблізу паверхні досьледнага аб’екта пры зьмяшчэньні апошняга ў электрычнае поле высокай напружанасьці, праз 50 гадоў перажыў другое нараджэньне й вядомы ў многіх краінах пад назвай "эфэкт (таксама прымяняецца тэрмін «біяэлектраграфія»). У апошняе дзесяцігодзьдзе, паколькі асноўнай крыніцай фармаваньня малюнка зьявіўся газавы разрад зблізку паверхні досьледнага аб’екта, пецярбурскім навукоўцам прафэсарам К. Г. Каратковым была прапанавана новая назва мэтаду — газаразрадная візуалізацыя. Пашырэньне сфэры прымяненьня біяэлектраграфічных мэтадаў, імкненьне кансалідаваць дасьледаваньні, якія праводзяцца ў розных краінах, прывялі да арганізацыі ў 1978 годзе Міжнароднага Зьвяза мэдычнай і прыкладной біяэлектраграфіі (ІUMAB, прэзыдэнт — К. Г. Караткоў). == Узнагароды == * {{Ордэн Сьвятой Ганны}}Ордэн Сьвятой Ганны 2 ступені. * Срэбны мэдаль Імпэратарскага Рускага геаграфічнага таварыства * Ганаровы член Віленскага мэдычнага таварыства == Памяць == * Мэмарыяльная дошка ў гонар роду Наркевічаў на будынку ў маёнтку пад Уздой. * У 2002 годзе на фамільных радавых могілках Наркевіча-Ёдкі побач зь сядзібай «Над-Нёман» усталяваны памятны знак-валун у гонар Якуба Наркевіча-Ёдкі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Decrespe, M. La vie et les œuvres de M. de Narkiewicz-Iodko, membre et collaborateur de l’Institut impérial de médecine expérimentale de Saint-Pétersbourg, membre of correspondant de la Société de médecine de Paris, ets, ets. / Marius Decrespe. — Paris : Chamuel, 1896. — 51 p. * Грыбкоўскі, В. П. Прафесар электраграфіі і магнетызму: Якуб Наркевіч-Ёдка / В. П. Грыбкоўскі, В. А. Гапоненка, У. М. Кісялёў. — Мінск : Навука і тэхніка, 1988. — 69, [3] с.: іл. — (Нашы славутыя землякі). * Я. А. Наркевіч-Ёдка ў творах мастакоў і фотамайстроў [Выяўленчы матэрыял] / [уклад. У. Кісялёў]. — Мінск : Друк-С, 2008. — 32 с.: іл. * Яков Оттонович Наркевич-Иодко (1847—1905) : биобиблиографический указатель / Национальная академия наук Беларуси, Комиссия по истории науки, Центр. науч. б-ка им. Я. Коласа; [сост.: Н. Ю. Березкина, О. А. Гапоненко; науч. ред. В. Н. Киселев]. — Минск: Беларуская навука, 2010. — 240, [4] с. * {{Кніга|аўтар = Наталья Березкина, Ольга Гапоненко.|частка = |загаловак = Яков Оттонович Наркевич-Иодко (1847–1905). Биобиблиографический указатель|арыгінал = |спасылка = |адказны = В. Киселев|выданьне = Менск|месца = |выдавецтва = Белорусская наука|год = 2010|том = |старонкі = |старонак = 246|сэрыя = |isbn = 978-985-08-1227-8|наклад = 260}} * {{Кніга|аўтар = В.Н. Киселев.|частка = |загаловак = Парадоксы «электрического человека»: жизнь и деятельнотсь белорусского ученого Якова Оттоновича Наркевича-Иодко|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Менск|выдавецтва = Белорусская наука|год = 2007|том = |старонкі = |старонак = 316|сэрыя = |isbn = 978-985-08-0797-7|наклад = 500}} * {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://csl.bas-net.by/narkevich/narkevich.asp| загаловак = Яков Оттонович Наркевич-Иодко| фармат = | назва праекту = Центральная научная библиотека им. Я. Коласа НАН Беларуси| выдавец = | дата = | мова = ru| камэнтар = }} * {{Спасылка | аўтар = Людмила СЕЛИЦКАЯ| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = 28 сьнежня 2002| url = http://sb.by/print/post/24261/| загаловак = Повесть об «электрическом человеке»| фармат = | назва праекту = | выдавец = SB.BY| дата = 21 лютага 2012| мова = ru| камэнтар = }} * {{Спасылка | аўтар = Людмила СЕЛИЦКАЯ| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = 20 студзеня 2011| url = http://kp.by/daily/25624.3/790194/| загаловак = Алхимик из-под Узды изобрел радио раньше Маркони и Попова| фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Комсомольская правда]]| дата = 21 лютага 2012| мова = ru| камэнтар = }} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.youtube.com/watch?v=lkHUG8hFqaw Выкрадальнік маланак, які першым убачыў аўру і вынайшаў радыё] * [https://polona.pl/preview/f3c7d93f-db74-4ba2-ac85-3bb4d9714862 Jakub Narkiewicz-Jodko. Kogo wolę?] {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Наркевіч-Ёдка, Якуб}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Пухавіцкім раёне]] [[Катэгорыя:Беларускія фізыкі]] [[Катэгорыя:Беларускія мэдыкі]] [[Катэгорыя:Беларускія біёлягі]] f7gmyydb3ravq17jvluztdhxbsybewf 0 80510 2618572 1666513 2025-06-06T12:36:24Z Prasalovich 2394 2618572 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Сокарава |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Сокарава |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Віцебская вобласьць|Віцебская]] |Раён = [[Бешанковіцкі раён|Бешанковіцкі]] |Сельсавет = [[Ульскі сельсавет|Ульскі]] |Пасялковы савет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 279 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 211373 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 55 |Шырата хвілінаў = 6 |Шырата сэкундаў = 22.3 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 6 |Даўгата сэкундаў = 47.8 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Со́карава'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Бешанковіцкі раён|Бешанковіцкім раёне]] [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]]. Сокарава ўваходзіць у склад [[Ульскі сельсавет|Ульскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1662 г. згадваецца ў складзе [[Полацкае ваяводзтва|Полацкага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 1</ref>. == Насельніцтва == * 2010 год — 279 чалавек * 1999 год — 413 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Ульскі сельсавет}} {{Бешанковіцкі раён}} [[Катэгорыя:Ульскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Бешанковіцкага раёну]] jy5880jjx6u45quk4o53gzt3fwmkn2n 2618645 2618572 2025-06-06T16:56:36Z Ліцьвін 847 стыль 2618645 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Сокарава |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Сокарава |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Віцебская вобласьць|Віцебская]] |Раён = [[Бешанковіцкі раён|Бешанковіцкі]] |Сельсавет = [[Ульскі сельсавет|Ульскі]] |Пасялковы савет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 279 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 211373 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 55 |Шырата хвілінаў = 6 |Шырата сэкундаў = 22.3 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 6 |Даўгата сэкундаў = 47.8 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Со́карава'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Бешанковіцкі раён|Бешанковіцкім раёне]] [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]]. Сокарава ўваходзіць у склад [[Ульскі сельсавет|Ульскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1662 г. згадваецца ў складзе [[Полацкае ваяводзтва|Полацкага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 1</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 413 чалавек * 2010 год — 279 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Ульскі сельсавет}} {{Бешанковіцкі раён}} [[Катэгорыя:Ульскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Бешанковіцкага раёну]] p59kwzqybdgdaxivzc6khgzp46xdqqb 0 82858 2618677 2581360 2025-06-06T17:19:03Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618677 wikitext text/x-wiki {{Пісьменьнік |Імя = Самуіл Маскевіч |Арыгінал імя = Самуі́л Іва́навіч Маске́віч |Партрэт = |Памер = |Апісаньне = |Імя пры нараджэньні = |Псэўданімы = |Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|17|7|1580}} |Месца нараджэньня = [[вёска]] [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)|Сэрвач]], [[Наваградзкі павет]], [[Вялікае Княства Літоўскае]] |Дата сьмерці = 1642 |Месца сьмерці = |Грамадзянства = Вялікае Княства Літоўскае |Род дзейнасьці = [[Пісар]] |Гады актыўнасьці = |Напрамак = |Жанр = [[Мэмуары]] |Мова = [[Польская мова|Польская]] |Дэбют = |Значныя творы = «Дыярыюш» |Прэміі = |Узнагароды = |Подпіс = |Апісаньне подпісу = |ВікіКрыніца = |ВікіКрыніца пераклады на беларускую = |Палічка = |Сайт = }} '''Самуі́л Маске́віч''' (17 ліпеня<ref name="zvjazda">{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Дзьве даты: 17 ліпеня|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=62620|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=17 ліпеня 2010|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2010-07-17 138 (26746)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/62607/17lip-8.indd.pdf 8]|issn=1990-763x}}</ref> 1580, в. [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)|Сэрвач]], цяпер [[Карэліцкі раён]], [[Гарадзенская вобласьць]], [[Беларусь]] — 1642) — грамадзкі дзяяч, [[пісьменьнік]]-мэмуарыст, наваградзкі пісар. == Біяграфія == Паходзіў са шляхецкай засьцянковай сям’і. Адукацыю атрымаў у [[Наваградак|Наваградку]]. У часе вайсковай службы ўдзельнічаў у ваенных дзеяньнях ля [[Кукенойс]]у (1601). У [[1607|1607 годзе]] пайшоў на службу да каралеўскага [[Ротмістар|ротмістра]] Яна Гратуса Тараноўскага і шмат паезьдзіў па розных месцах Галіччыны, пакуль ня быў скарочаны ў выніку недахопу сродкаў на ўтрыманьне вайскоўцаў. Тады Самуіл Маскевіч перайшоў на службу ў харугву князя Януша Порыцкага і браў удзел у бітве з ракашанамі пад Гузавам. У студзені 1609 г. наняўся валянтэрам у войска Рэчы Паспалітай для паходу на Масковію. Удзельнічаў у [[Аблога Смаленску (1609-1611)|аблозе Смаленску]], паходах на [[Рослаў]] і [[Белы]], а таксама ў славутай [[Клушынская бітва|Клушынскай бітве]]. Пасьля паразы ад [[Ніжагародзкае апалчэньне|паўстанцаў]] [[Кузьма Мінін|Мініна]] і [[Дзьмітры Пажарскі|Пажарскага]] вярнуўся дахаты, езьдзіў да караля і на вальны сойм як прадстаўнік вайскоўцаў. Звольніўшыся з вайсковай службы, паступіў да [[Жыгімонт Карл Радзівіл|Жыгімонта Карла Радзівіла]]. Дэпутат [[Трыбунал Вялікага Княства Літоўскага|Галоўнага Трыбунала ВКЛ]] ад [[Наваградзкі павет|Наваградзкага павету]] (1617—1618), пазьней — наваградзкі [[земскі пісар]]. Аўтар аднаго зь першых на тэрыторыі [[Беларусь|Беларусі]] польскамоўных помнікаў [[Мэмуарная літаратура|мэмуарнай літаратуры]] — «''Дыярыюшу''». == «Дыярыюш» == У творы ахопленыя падзеі з 1594 па 1621 гады: побытавыя замалёўкі, партрэты суайчыньнікаў, зьвесткі пра [[Вайна Расеі з Рэччу Паспалітай 1609-1618 гадоў|вайну з Масковіяй 1609—1618 гадоў]], — але запісаныя на падставе ўспамінаў аўтара, а не адразу за падзеямі. Пытаньні вялікай палітыкі аўтарам не закранаюцца. Успаміны вызначаюцца высокім мастацкім майстэрствам, даюць аб’ектыўныя ўяўленьні пра падзеі і факты ваеннага, палітычнага і грамадзкага жыцьця таго часу<ref name="zvjazda"/>. == Крыніцы і заўвагі == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Кніга|аўтар = Белазаровіч В. А.|частка = |загаловак = Гістарыяграфія гісторыі Беларусі: вучэб. дапаможнік|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Гародня|выдавецтва = Установа адукацыі «Гарадзенскі Дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Я.Купалы»|год = 2006|том = |старонкі = |старонак = 345|сэрыя = |isbn = 985-417-858-7|тыраж = }} == Вонкавыя спасылкі == * {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 24 студзеня 2009| url = http://pawet.net/library/history/bel_history/_memoirs/009/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D1%83%D1%96%D0%BB._%D0%94%D1%8B%D1%8F%D1%80%D1%8B%D1%83%D1%88.html| загаловак = Маскевіч Самуіл. Дыярыуш| фармат = | назва праекту = Мемуары| выдавец = [http://pawet.net/ pawet.net]| дата = 18 ліпеня 2010 | мова = | камэнтар = }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Маскевіч, Самуіл Іванавіч}} [[Катэгорыя:Беларускія літаратары]] [[Катэгорыя:Беларускія грамадзкія дзеячы і дзяячкі]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Трыбуналу Вялікага Княства Літоўскага]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1642 годзе]] 22ei3eguphodqprm32t46w0zf0o9r51 10 85964 2618667 1991095 2025-06-06T17:11:01Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618667 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца/Сельсавет |1 = {{{1|}}} |назва_шаблёну = Малюшыцкі сельсавет |назва = [[Малюшыцкі сельсавет]] |цэнтар_савету = '''[[Малюшычы]]''' |вёскі = * [[Аколіца (Гарадзенская вобласьць)|Аколіца]] * [[Баранавічы (Карэліцкі раён)|Баранавічы]] * [[Белая (Карэліцкі раён)|Белая]] * [[Волца]] * [[Вялікія Тупалы]] * [[Горныя Руткавічы]] * [[Даўгінава (Малюшыцкі сельсавет)|Даўгінава]] * [[Забалацьце (Карэліцкі раён)|Забалацьце]] * [[Зарэчча (Малюшыцкі сельсавет)|Зарэчча]] * [[Качычы]] * [[Лукашын]] * [[Людвікі]] * [[Малыя Тупалы]] * [[Машэвічы]] * [[Моладава (Гарадзенская вобласьць)|Моладава]] * [[Навасёлкі (Малюшыцкі сельсавет)|Навасёлкі]] * [[Новыя Руткавічы]] * [[Палужжа]] * [[Равіны (Малюшыцкі сельсавет)|Равіны]] * [[Руднікі (Гарадзенская вобласьць)|Руднікі]] * [[Савашы]] * [[Сапатніца]] * [[Скорава]] * [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)|Сэрвач]] * [[Яруга]] |былыя_вёскі = * [[Селішча (Карэліцкі раён)|Селішча]] }}<noinclude>[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Навігацыя:Сельсаветы Беларусі]]</noinclude> 6eowvahg5h0i5p4fgf2mrll7wahu75p 0 90857 2618784 2279088 2025-06-07T07:36:59Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618784 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} [[Файл:Da Vinci Vitruve Luc Viatour.jpg|міні|«[[Вітрувіянскі чалавек]]» [[Леанарда да Вінчы]]]] '''Адраджэ́ньне''', ці '''Рэнэса́нс''' ({{мова-fr|Renaissance}}, {{мова-it|Rinascimento}}) — эпоха ў гісторыі культуры [[Эўропа|Эўропы]], якая прыйшла на зьмену культуры [[Сярэднявечча]] й папярэднічала культуры [[новы час|новага часу]]. Прыкладнымі храналягічныя рамкамі эпохі зьяўляюцца пачатак [[14 стагодзьдзе|XIV]] — апошняя чвэрць XVI стагодзьдзя. У той жа час, фармавацца эпоха пачала ў XIII стагодзьдзі, што было акрэсьлена асобным тэрмінам — [[протарэнэсанс]]. Як культурны рух, ён ахоплівае росквіт [[лацінская літаратура|лацінскай]] і народнай літаратуры. У [[палітыка|палітыцы]] Рэнэсанс спрыяў разьвіцьцю канвэнцыяў [[дыпляматыя|дыпляматыі]], гэтак і ў навуцы больш шырокаму выкарыстаньню мэтаду назіраньня. Гісторыкі часьцяком спрачаюцца наконт ідэі, што гэты пэрыяд быў інтэлектуальнай трансфармацыяй і мостам паміж Сярэднявеччам і сучаснасьцю. Не зважаючы на тое, што ў часы Рэнэсансу назіраліся новыя падыходы й узрушэньні ў сацыяльнай сфэры й палітыцы, бадай, Адраджэньне перш за ўсё вядома сваімі мастацкімі творамі, такімі, як працы [[Леанарда да Вінчы]] й [[Мікелянджэлё]]<ref>BBC Science and Nature, [http://www.bbc.co.uk/science/leonardo/ ''Leonardo da Vinci'']</ref><ref>BBC History, [http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/michelangelo.shtml ''Michelangelo'']</ref>. Паводле самага распаўсюджаннага меркаваньня Рэнэсанс пачаўся ў [[Флярэнцыя|Флярэнцыі]], Італія, у XIV стагодзьдзі<ref>Burke, P., ''The European Renaissance: Centre and Peripheries'' 1998</ref>. Розныя тэорыі прапанавалі для тлумачэньня ягонага паходжаньня й характарыстык, асаблівую сацыяльную, грамадзянскую й палітычную структуру Флярэнцыі, арыентуючыся на розных фактарах. Адным з галоўных фактараў сталася заступніцтва сям’і [[Мэдычы]], якая мела вялізны ўплыў у гэтым італьянскім месцы<ref>Strathern, Paul ''The Medici: Godfathers of the Renaissance'' (2003)</ref>. Таксама пачатку Рэнэсансу спрыяла міграцыя грэцкіх навукоўцаў, якія прывозілі з сабой розныя тэксты й веды ў Італію, пасьля заваёвы [[Канстантынопаль|Канстантынопалю]] туркамі-асманамі<ref>Har, Michael H. ''History of Libraries in the Western World'', Scarecrow Press Incorporate, 1999, {{ISBN|0-8108-3724-2}}</ref>. Адметная рыса эпохі Адраджэньня — сьвецкі характар культуры й ейны [[антрапацэнтрызм]], то бок цікавасьць, у першую чаргу, да чалавека й ягонай дзейнасьці. Зьяўляецца цікавасьць да [[антычнасьць|антычнай]] культуры, адбываецца ейнае «адраджэньне» — гэтак і зьявіўся тэрмін. Эпоха Адраджэньня ставіла перад сабой дзьве задачы: падпадрадкаваць усе сілы прыроды розуму чалавека і ліквідаваць фэўдалізм. Першую задачу пасьпяхова вырашылі навукоўцы і мысьляры, другую — палітычныя дзеячы<ref>{{кніга|аўтар=Федарцова Т. М.|загаловак=Гісторыя сучаснай літаратуры. Класіцызм. Барока. Асветніцтва|месца=Мінск|выдавецтва=БДТУ|год=2008|старонкі=3|isbn=978-985-434-729-5}}</ref>. == Распаўсюд == У XV стагодзьдзі Рэнэсанс пачаў распаўсюджвацца зь вялікай хуткасьцю з Флярэнцыі, першапачаткова па астатняй частцы Італіі, і, неўзабаве, даўшоў да астатняй часткі [[Эўропа|Эўропы]]. Вынаходніцтва друкаванага станка нямецкім друкаром [[Ёган Гутэнбэрг|Ёганам Гутэнбэргам]] дазволіла хутчэй перадаваць новыя ідэі. З распаўсюдам, ідэі Адраджэньня зьмяняліся, адаптуючыся да мясцовай культуры. === Ангельшчына === У Ангельшчыне Элізабэцінская эпоха азнаменавала пачатак ангельскага Адраджэньня, што зьвязана з працамі пісьменьнікаў [[Ўільям Шэксьпір|Ўільяма Шэксьпіра]], [[Крыстафэр Марла|Крыстафэра Марла]], [[Эдмунд Спэнсэр|Эдмунда Спэнсэра]], сэра [[Томас Мор|Томаса Мора]], [[Фрэнсіс Бэкан|Фрэнсіса Бэкана]], сэра [[Філіп Сыдні|Філіпа Сыдні]], [[Джон Мілтан|Джона Мілтана]], а таксама выбітных мастакоў, архітэктараў, як то [[Ініга Джонз]]ам, які прынёс італьянскую архітэктуру ў Ангельшчыну, і кампазытараў, як то [[Томас Таліс]], [[Джон Тавэрнэр]] і [[Ўільям Бэрд]]. === Францыя === У 1495 годзе італьянскі Рэнэсанс пачаў пранікаць у [[Францыя|Францыю]], што было зьвязана з уварваньнем караля Францыі [[Карл VIII Валюа|Карла VIII]] у Італію. Фактарам, які спрыяў распаўсюджваньню сэкулярызму была няздольнасьць Царквы процістаяць распаўсюду ў Эўропе [[чорная сьмерць|чорнай сьмерці]]. [[Францішак I (кароль Францыі)|Францішак I]] запрасіў да свайго двару шматлікіх італьянскіх мастакоў, у тым ліку [[Леанарда да Вінчы]], і будаваў багатыя палацы за вялікія грошы. Такія пісьменьнікі, як [[Франсуа Рабле]], [[П’ер дэ Рансар]], [[Жаашэн дзю Бэле]] й [[Мішэль дэ Мантэнь]], мастакі, як то [[Жан Клюэ]] й музыкі, як то [[Жан Мутон]] таксама працавалі ў духу Адраджэньня. === Вялікае княства Літоўскае === [[Файл:Skaryna 1517.jpg|міні|170пкс|[[Францішак Скарына|Францішак Скарына]] — усходнеславянскі першадрукар]] На тэрыторыю Беларусі Адраджэньне прыйшло ў XVI стагодзьдзі й панавала да першай паловы XVII стагодзьдзя. Перадумовамі станаўленьня й разьвіцьця культуры Адраджэньня на беларускіх землях сталі ўзаемасувязі [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] з краінамі [[Заходняя Эўропа|Заходняй Эўропы]], адносна дэмакратычны лад жыцьця, рост гарадоў, завяршэньне працэсу фармаваньня беларускага этнасу й [[Старабеларуская мова|старабеларускай мовы]]. Тыповыя рысы рэнэсансавай культуры (гуманізм, свабодалюбства, патрыятызм, антыдагматычнасьць) выразна праявіліся ў культурна-асьветніцкай, творчай дзейнасьці [[Францішак Скарына|Францішка Скарыны]], [[Сымон Будны|Сымона Буднага]], [[Васіль Цяпінскі|Васіля Цяпінскага]], [[Мікола Гусоўскі|Міколы Гусоўскага]], [[Сімяон Полацкі|Сімяона Полацкага]] ды іншых. Расквітнела летапісаньне, заняпала жыційная [[літаратура]], былі створаны хронікі, гістарыяграфічныя творы, на старабеларускую мову перакладаліся ўзоры сьвецкай [[проза|прозы]]. Пашырэньню рэнэсансавых ідэяў паспрыяла ўзьнікненьне й хуткае разьвіцьцё мясцовага [[друк]]арства ў [[Берасьце|Берасьці]], [[Нясьвіж]]ы, [[Лоск]]у, [[Любеч|Любчы]], [[Бялынічы|Бялынічах]], [[Ашмяны|Ашмянах]], [[Цяпіна|Цяпіне]]. Літаратура перастала быць ананімнай, цэлая плеяда літаратараў, публіцыстаў ([[Мялеці Сматрыцкі]], [[Андрэй Волян]], [[Афанасі Філіповіч]], [[Андрэй Рымша]], [[Лаўрэнці Зізані|Лаўрэнці]] й [[Стафан Зізані]], [[Іпаці Пацей]] і іншыя) гучна заявіла пра сябе творамі высокага мастацкага й эстэтычнага ўзроўню, напісанымі на старабеларускай, [[лацінская мова|лацінскай]] і [[Польская мова|польскай]] мовах. Зьявіліся прафэсійныя паэты, атрымала разьвіцьцё мэмуарная літаратура. Пасьпяхова разьвівалася [[архітэктура]], што знайшло адлюстраваньне ў будаўніцтве шматлікіх ратушаў, храмаў, палацаў, шпіталяў, дамоў цэхавых брацтваў ды іншых. Спачатку рэнэсансавыя рысы спалучаліся з элемэнтамі [[готыка|готыкі]] ([[Мірскі замак]], [[Царква Раства Багародзіцы (Мураванка)|Мураванкаўская Царква Раства Багародзіцы]]). У XVI — сярэдзіне XVII стагодзьдзя рысы Адраджэньня праявіліся й у выяўленчым мастацтве, якое спалучала заходнеэўрапейскія традыцыі, асаблівасьці [[Бізантыйская імпэрыя|бізантыйскай]] мастацкай спадчыны й адметныя рысы творчасьці мясцовых мастакоў. Пашырыўся жанр [[партрэт]]у, у якім праявілася рэнэсансавае разуменьне асобы чалавека. Фармаваўся жанравы й батальны жывапіс. У беларускім [[іканапіс]]е ўзьнікла наватарская плынь, што выявілася ва ўвядзеньні ў сюжэтную канву [[побыт]]авых і [[этнаграфія|этнаграфічных]] дэталяў. У беларускім мастацтве першай паловы XVII стагодзьдзя формы Адраджэньня суіснавалі з рысамі [[маньерызм]]у, але паступова пачалі саступаць віднае месца стылістыцы [[барока]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.vam.ac.uk/vastatic/microsites/british_galleries/bg_styles/Style01a/index.html Кароткі даведнік па Адраджэньню]{{ref-en}} * [http://artchive.ru/artists?style=vozrozhdenie Мастакі Рэнэсанса]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-ru}} [[Катэгорыя:Гісторыя Эўропы]] [[Катэгорыя:Адраджэньне| ]] [[Катэгорыя:Мастацкія кірункі]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]] 7dif733bra6in69ektjrvt4417gef9b 0 91336 2618747 2317058 2025-06-06T21:54:48Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618747 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Ян Кавалік |выява = |подпіс_пад_выявай = |пасада = Дэпутат Сойму X, I і 2 скліканьняў |пачатак_тэрміну = 1989 |канец_тэрміну = 1997 |віцэ-прэзыдэнт = |прэзыдэнт = [[Войцех Ярузэльскі]], [[Лех Валэнса]], [[Аляксандар Квасьнеўскі]] |прэм'ер-міністар = |папярэднік = |наступнік = |пасада2 = |пачатак_тэрміну2 = |канец_тэрміну2 = |папярэднік2 = |наступнік2 = |прэзыдэнт2 = |дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|13|2|1948|1}} |месца_нараджэньня = [[Уронаў (Пулаўскі павет)|Уронаў]] |выбарчая_акруга = |нацыянальнасьць = паляк |партыя = |сужэнец = |прафэсія = |рэлігія = |подпіс = |камэнтар = |узнагароды = {{Блёк узнагародаў|{{Крыж кавалерскі ордэна Адраджэньня Польшчы}}}} }} '''Ян Кавалік''' ({{мова-pl|Jan Kowalik}}; нарадзіўся [[13 лютага]] [[1948]] году ва [[Уронаў (Пулаўскі павет)|Ўронаве]]<ref>[http://www.um.bip.lublin.pl/upload/pliki/0Kowalik_J..pdf Oświadczenie majątkowe radnego województwa]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // BIP Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego, 2.09.2010 {{ref-pl}}</ref>) — польскі палітык. == Біяграфія == У 1976 годзе скончыў сельскагаспадарчы факультэт Сельскагаспадарчай акадэміі ў Любліне<ref name="Сойм II скліканьня">[https://web.archive.org/web/20080229193343/http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf/2RP/174 Зьвесткі пра былых дэпутатаў Сойму на старонцы Сойму — Сойм II скліканьня]{{ref-pl}}</ref> і стаў працаваць настаўнікам у сельскагаспадарчай школе. Быў тры разы абраны дэпутатам з акругі Замосьць па сьпісах сельскагаспадарчай партыі: у 1989 годзе<ref>[https://web.archive.org/web/20090321025144/http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf/Glownyxkad Зьвесткі пра былых дэпутатаў Сойму на старонцы Сойму — Сойм X скліканьня]{{ref-pl}}</ref>, 1991 годзе<ref>[https://web.archive.org/web/20090321025139/http://orka.sejm.gov.pl/ArchAll2.nsf/Glowny1kad Зьвесткі пра былых дэпутатаў Сойму на старонцы Сойму — Сойм I скліканьня]{{ref-pl}}</ref> й 1993 годзе<ref name="Сойм II скліканьня"/>. З 1998 году мае мандат дэпутата люблінскага ваяводзкага сойміку. Узнагароджаны Крыжам кавалерскім ордэна Адраджэньня Польшчы (1999)<ref>[https://web.archive.org/web/20160308201444/http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP19990250368 Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 maja 1999 r. ''o nadaniu orderów i odznaczeń'', M.P. Nr 25, poz. 368]{{ref-pl}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Кавалік, Ян}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Люблінскім ваяводзтве]] [[Катэгорыя:Выпускнікі польскіх ВНУ]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Сойму Польскай Рэспублікі]] [[Катэгорыя:Палітыкі мясцовага кіраваньня Польшчы]] hm1w6yxsgc02qorwp3xz6fyczx91hej 0 95239 2618682 954439 2025-06-06T17:23:31Z Ліцьвін 847 стыль 2618682 wikitext text/x-wiki Назву '''Пратасаўшчына''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Гарадзенская вобласьць]]: ** [[Пратасаўшчына (Гарадзенская вобласьць)|Пратасаўшчына]] — вёска ў [[Шчучынскі раён|Шчучынскім раёне]] * [[Менская вобласьць]]: ** [[Пратасаўшчына (Барысаўскі раён)|Пратасаўшчына]] — вёска ў [[Барысаўскі раён|Барысаўскім раёне]] ** [[Пратасаўшчына (Пухавіцкі раён)|Пратасаўшчына]] — вёска ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]] {{Неадназначнасьць}} 7rts3e899gruupg78p7umo09szg5i99 0 97114 2618795 2401296 2025-06-07T07:56:11Z Ясамойла 35429 правапіс 2618795 wikitext text/x-wiki {{Палітык}} '''Марыс Гайліс''' ({{мова-lv|Māris Gailis}}; нарадзіўся 9 ліпеня 1951 году, [[Рыга]], [[Латвійская ССР]], [[СССР]]) — прэм’ер-міністар Латвіі ў 1994—1995 гг., міністар абароны асяродзьдзя і рэгіянальнага разьвіцьця ў 1995—1996 гг., дэпутат пятага і шостага Сойму ад «Латвійскага шляху». У 1995 годзе Марыс Гайліс двойчы пабываў у [[Менск]]у. {{Парады артыкулу|кароткі артыкул|няма крыніцаў}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гайліс, Марыс}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Рызе]] [[Катэгорыя:Паслы на Сойм Латвіі]] [[Катэгорыя:Міністры Латвіі]] [[Катэгорыя:Прэм’ер-міністры Латвіі]] 6bbtjvwvjbjqy7pohisfvz5ucxvf8y1 0 97158 2618536 2616684 2025-06-06T11:34:49Z S-O-iMi-O-S 66927 /* Дасягненьні */ 2618536 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Пары Сэн-Жэрмэн |Лягатып = Paris Saint-Germain F.C..svg |ПоўнаяНазва = Paris Saint-Germain Football Club |Горад = [[Парыж]], [[Францыя]] |Стадыён = [[Парк-дэ-Прэнс]] |Умяшчальнасьць = 47 929 |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Францыі|ПарыСэнЖэрЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Францыі|ПарыСэнЖэрСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Францыі|ПарыСэнЖэр}} |Прыналежнасьць = Францускія | pattern_la1 = _psg2425h | pattern_b1 = _psg2425h | pattern_ra1 = _psg2425h | pattern_sh1 = | pattern_so1 = | leftarm1 = 091150 | body1 = 091150 | rightarm1 = 091150 | shorts1 = 0A1254 | socks1 = 0A1254 | pattern_la2 = _psg2425a | pattern_b2 = _psg2425a | pattern_ra2 = _psg2425a | pattern_sh2 = _psg2425a | pattern_so2 = | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FFFFFF | socks2 = FFFFFF | pattern_la3 = _psg2425t | pattern_b3 = _psg2425t | pattern_ra3 = _psg2425t | pattern_sh3 = _psg2425t | pattern_so3 = _psg2425tl | leftarm3 = f2a4a2 | body3 = f2a4a2 | rightarm3 = f2a4a2 | shorts3 = 000000 | socks3 = 000000 }} «'''Пары́ Сэн-Жэрмэ́н'''» ({{мова-fr|Paris Saint-Germain}}) — францускі футбольны клюб з гораду [[Парыж]]. Заснаваны ў 1970 годзе. 12-разовы [[Чэмпіянат Францыі па футболе|чэмпіён Францыі]], 15-разовы ўладальнік [[Кубак Францыі па футболе|Кубка Францыі]], васьміразовы ўладальнік [[Кубак францускай лігі па футболе|Кубка францускай лігі]] і васьміразовы ўладальнік [[Супэркубак Францыі па футболе|Супэркубка Францыі]]. Уладальнік [[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубка ўладальнікаў кубкаў]] (1996). У 1991 годзе клюб быў набыты каналам францускага тэлебачаньня — [[Canal+]], але з прычыны аддзяленьня спартовага падразьдзяленьня, у 2006 годзе «ПСЖ» быў набыты двума інвэстыцыйнымі фондамі: «[[Калонія Кэпітал]]» з [[ЗША]], «[[Батлер Капіталь]]» з [[Францыя|Францыі]] й амэрыканскім банкам — «[[Морган Стэнлі]]». 30 чэрвеня 2009 году «Калонія Капітал» выкупіў частку «Морган Стэнлі» й стаў акцыянэрам, які валодае большай часткай акцыяў. 31 траўня 2011 году фонд «[[Катар Спорт Інвэстмэнтс]]» выкупіў 70% акцыяў «ПСЖ». Катарцам прыйшлося паўгоду весьці перамовы аб угодзе, уключаючы атрыманьне ўхваленьня дзейнага [[прэзыдэнт Францыі|прэзыдэнта Францыі]]. == Гісторыя == === Першыя гады === Крыза сталічнага футболу ў [[Францыя|Францыі]] прывяла гарадзкія ўлады й шэраг уплывовых энтузіястаў да думкі аб стварэньні новага футбольнага клюбу ў [[Парыж]]ы, на зьмену некалі прыстойным камандам «[[Расінг Парыж|Расінг]]» і «[[Стад Франсэ]]». Лёсавызначальнае рашэньне было прынята 20 траўня 1970 году, і ўжо 12 жніўня таго ж году адбылося зьліцьцё адмыслова створанага клюбу «[[Парыж (футбольны клюб)|Парыж]]» з камандай «Стад Сэн-Жэрмэн» ({{мова-fr|Stade Saint-Germain|скарочана}}) з прыгараду Парыжу. «Стад Сэн-Жэрмэн», які існаваў з 1904 году, у той год выйшаў з трэцяга францускага дывізіёну ў другі. Новы футбольны клюб «Пары Сэн-Жэрмэн» узначалілі [[Гі Крэсан]] і [[П’ер-Эт’ен Гюё]]. Па выніках сэзону 1970—1971 гадоў «ПСЖ» зь першай жа спробы выйшаў у найвышэйшы дывізіён разам з «[[Манака (футбольны клюб)|Манака]]» і «[[Ліль (футбольны клюб)|Лілем]]». Аднак справы ў эліце ў «Пары Сэн-Жэрмэн» пайшлі не зусім удала. У [[Чэмпіянат Францыі па футболе 1971—1972 гадоў|сэзоне 1971—1972 гадоў]] клюб заняў 16 месца, прычым да канца сэзону рушыла ўсьлед фінансавая крыза й зьвязаныя зь ёй рознагалосьсі ў кіраўніцтве, якія прывялі да хуткага падзелу клюбу на «Парыж» і «Пары Сэн-Жэрмэн». Вось толькі «Парыж» застаўся ў найвышэйшым дывізіёне, а «ПСЖ» стаў аматарскай камандай, і быў адпраўлены назад у трэці дывізіён. Ізноў клюб адразу падняўся вышэй, а ў наступным [[Чэмпіянат Францыі па футболе 1973—1974 гадоў|сэзоне 1973—1974 гадоў]] дайшоў да 1/4 фіналу [[Кубак Францыі па футболе|Кубка Францыі]], паралельна выканаўшы асноўную задачу: ПСЖ вярнуўся ў эліту й больш яе ніколі не пакідае. Хоць у далейшым тройчы паўставала сытуацыя пагрозы вылету. === 1974—1978 === Клюб паступова набіраў магутнасьць. Аднак правальваліся спробы па запрашэньні вядомых футбалістаў. Так [[Пэле]] не гарэў жаданьнем гуляць за эўрапейскі клюб, «[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёна]]» не адпусьціла ў Парыж [[Ёган Кройф|Ёгана Кройфа]], а асабісты фінансавы апэтыт [[Франц Бэкенбаўэр|Франца Бэкенбаўэра]] астудзіў цікавасьць да яго з боку парыскага кіраўніцтва. Пэрыяд запомніўся зьяўленьнем у камандзе шэрагу па-сапраўднаму гістарычных для клюбу гульцоў. У 1974 годзе з «[[Сэдан (футбольны клюб)|Сэдану]]» быў набыты альжырэц [[Мустафа Далеб]], які правёў у клюбе наступныя дзесяць гадоў, і такім жа стажам зь ім можа пацягацца толькі выхаванец клюбу [[Эрык Рэно]]. З 1975 году на поле зьяўляецца выхаванец клюбу, абаронца [[Жан-Марк Піляржэ]], чый лёс будзе зьвязаны з роднай камандай рэкордныя чатырнацаць гадоў — да 1989 году. Вэтэран «[[Бэнфіка Лісабон|Бэнфікі]]» партугалец [[Умбэрту Каэлью]] правёў у складзе парыжанаў два сэзоны, пакуль яго не зьмяніў у 1977 годзе такі ж вопытны гулец апорнай зоны «[[Сэнт-Эт’ен (футбольны клюб)|Сэнт-Эт’ену]]» [[Жан-Мішэль Лярке]]. Тады ж, у 1977 годзе, з «[[Рэймс (футбольны клюб)|Рэймсу]]» быў набыты аргентынскі нападнік [[Карляс Арманда Б’янкі]]. Паўфінал [[Кубак Францыі па футболе 1975 году|Кубка Францыі 1975 году]] парыжане прайгралі. Нічога больш прыкметнага ў пляне спартовых дасягненьняў зь імі на той момант ня здарылася. Скандал з падвойнымі квіткамі на стадыён сканчаецца пакараньнем у двухгадовую забарону на ўдзел у эўрапейскіх кубкавых турнірах, і вымушанай зьменай уладальніка прэзыдэнцкага крэсла. [[Даніель Эштэр]] сышоў у адстаўку, і са студзеня 1978 году «Пары Сэн-Жэрмэн» на цэлых 13 гадоў узначаліў [[Франсіс Барэльлі]]. == Дасягненьні == * '''[[Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе|Чэмпіён Францыі]]''': '''13''' ** 1956, 1994, [[Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе 2012—2013 гадоў|2013]], [[Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе 2013—2014 гадоў|2014]], [[Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе 2014—2015 гадоў|2015]], [[Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе 2015—2016 гадоў|2016]], [[Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе 2017—2018 гадоў|2018]], [[Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе 2018—2019 гадоў|2019]], [[Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе 2019—2020 гадоў|2020]], [[Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе 2021—2022 гадоў|2022]], ** [[Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе 2022—2023 гадоў|2023]], [[Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе 2023—2024 гадоў|2024]], [[Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе 2024—2025 гадоў|2025]] * '''Уладальнікі [[Кубак Францыі па футболе|Кубка Францыі]]''': '''16''' ** 1982, 1983, 1993, 1995, 1998, 2004, 2006, 2010, 2015, 2016, ** 2017, 2018, 2020, 2021, 2024, 2025 * '''Уладальнікі [[Кубак лігі Францыі па футболе|Кубка лігі Францыі]]''': '''9''' ** 1995, 1998, 2008, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2020 * '''Уладальнікі [[Супэркубак Францыі па футболе|Супэркубка Францыі]]''': '''13''' ** 1995, 1998, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020 ** 2022, 2023, 2024 * '''Уладальнікі [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў УЕФА]]: 1''' ** [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2024—2025 гадоў|2025]] * '''Уладальнікі [[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубка ўладальнікаў кубкаў]]''': ** 1996 * '''Уладальнікі [[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубка Інтэртота]]''': ** 2001 == Склад == : ''Актуальны на 15 лютага 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец|1|{{Сьцяг Італіі}}|Бр|[[Джанлюіджы Данарума]]||1999}} {{Гулец|2|{{Сьцяг Марока}}|Аб|[[Ашраф Гакімі]]||1998}} {{Гулец|3|{{Сьцяг Францыі}}|Аб|[[Прэснэль Кімпэмбэ]]||1995}} {{Гулец|5|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Маркас Аоас Карэа|Маркіньюс]]|капітан|1994}} {{Гулец|7|{{Сьцяг Грузіі}}|Нап|[[Хвіча Кварацхелія]]||2001}} {{Гулец|8|{{Сьцяг Гішпаніі}}|ПА|[[Фабіян Руіс]]||1996}} {{Гулец|9|{{Сьцяг Партугаліі}}|Нап|[[Гансалу Рамуш]]||2001}} {{Гулец|10|{{Сьцяг Францыі}}|Нап|[[Усман Дэмбэле]]||1997}} {{Гулец|14|{{Сьцяг Францыі}}|Нап|[[Дэзырэ Дуэ]]||2005}} {{Гулец|17|{{Сьцяг Партугаліі}}|ПА|[[Вітар Фэрэйра]]||2000}} {{Гулец|19|{{Сьцяг Паўднёвай Карэі}}|Нап|[[Лі Ган-Ін]]||2001}} {{Гулец|21|{{Сьцяг Францыі}}|Аб|[[Люкас Эрнандэс]]||1996}} {{Падзел складу}} {{Гулец|24|{{Сьцяг Францыі}}|ПА|[[Сэні Маюлю]]||2006}} {{Гулец|25|{{Сьцяг Партугаліі}}|Аб|[[Нуну Алешандры Таварыш Мэндыш|Нуну Мэндыш]]||2002}} {{Гулец|29|{{Сьцяг Францыі}}|Нап|[[Брадлі Баркаля]]||2002}} {{Гулец|33|{{Сьцяг Францыі}}|ПА|[[Варэн Заір-Эмры]]||2006}} {{Гулец|35|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Лукас Бэралду]]||2003}} {{Гулец|39|{{Сьцяг Расеі}}|Бр|[[Мацьвей Сафонаў]]||1999}} {{Гулец|42|{{Сьцяг Францыі}}|Аб|[[Ярам Заг]]||2006}} {{Гулец|45|{{Сьцяг Марока}}|Аб|[[Наўфэль аль-Анаш]]||2006}} {{Гулец|49|{{Сьцяг Францыі}}|Нап|[[Ібраім Мбай]]||2008}} {{Гулец|51|{{Сьцяг Эквадору}}|Аб|[[Вільям Пача]]||2001}} {{Гулец|80|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Бр|[[Арнаў Тэнас]]||2001}} {{Гулец|87|{{Сьцяг Партугаліі}}|ПА|[[Жуан Пэдру Нэвіш|Жуан Нэвіш]]||2004}} {{Канец складу}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20091003080003/http://www.psg.fr/ Афіцыйны сайт] {{Склад ФК ПСЖ Парыж}} {{Пары Сэн-Жэрмэн}} {{Ліга 1 чэмпіянату Францыі па футболе}} [[Катэгорыя:Пары Сэн-Жэрмэн Парыж| ]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1970 годзе]] 6p481gwlnqsdof1gugy2mqj4yrd357m 0 102936 2618762 2569571 2025-06-07T02:20:27Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618762 wikitext text/x-wiki {{Газэта |назва = The Times |выява = |памер = 200пкс |подпіс = |тып = штодзённая |фармат = |уладальнік = News Corporation |выдавец = Times Newspapers Limited |рэдактар = |штат = |заснаваная = 1785 |зачыненая = |палітыка = памяркоўна-кансэрватыўная |мова = [[ангельская мова|ангельская]] |штаб-кватэра = [[Лёндан]] |наклад = 502,436 (на сакавік 2010<ref>[http://www.guardian.co.uk/media/2008/may/09/abcs.pressandpublishing1 April ABCs: ''Financial Times'' Dips for Second Month. The Guardian]</ref>) |кошт = £0.90 <small>(панядзелак–пятніца)</small><br />£2 <small>(субота)</small><br />£1.30 <small>(субота, Шатляндыі)</small> |ISSN = 0140-0460 |сайт = [http://www.thetimes.co.uk/ www.thetimes.co.uk] }} '''Таймз''' ({{мова-en|«The Times»}}) — штодзённая газэта ў [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], адно з самых вядомых сусьветных друкаваных выданьняў. Выходзіць з 1785 году. На дадзены момант «Таймз» выдаецца ў «''Times Newspapers Limited''» і цалкам належыць карпарацыі «''News Corporation''», якой кіруе [[Рупэрт Мэрдак]]. Нядзельным варыянтам газэты зьяўляецца «''The Sunday Times''». Традыцыйна лічыцца, што газэта прытрымліваецца памяркоўна-правых поглядаў і падтрымліваецца [[Торы|Кансэрватыўнай партыяй]], аднак падчас перадапошніх парлямэнцкіх выбараў газэта адкрыта падтрымлівала [[Лейбарысты|партыю лейбарыстаў]], чым садзейнічала ейнай перамозе. Шмат якія газэты запазычылі назву ў «''The Times''», як то [[ЗША|амэрыканская]] «''[[The New York Times]]''», [[Індыя|індыйская]] «''[[The Times of India]]''» і іншыя. «Таймз» была заснавана Джонам Ўолтэрам у 1785 годзе й мела першапачатковы назоў «''The Daily Universal Register''» («Штодзённы сьпіс навінаў»), рэдактарам быў сам Джон. 1 студзеня 1788 году, пасьля выпуску 940 нумару, назоў быў зьменены на сучасны «The Times». Ад 2007 да 2012 рэдактарам The Times быў Джэймз Гардынг<ref>[http://www.theguardian.com/media/2012/dec/12/times-editor-james-harding-resigns]</ref>. == Глядзіце таксама == * [[Fox News Radio]] (Радыё «Фокс-Навіны») == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.thetimes.co.uk/ Афіцыйны сайт] * [http://www.thetimes.mobi/ Вэрсія для мабільных тэлефонаў] * [https://web.archive.org/web/20100605093019/http://www.thesundaytimes.co.uk/sto/ The Sunday Times site] * [https://web.archive.org/web/20090502182104/http://www.timesatlas.com/Pages/Default.aspx Times World Atlases official website] * [https://web.archive.org/web/20081006085756/http://archive.timesonline.co.uk/tol/archive Archive from 1785 to 1985] — усе тэксты ў арыгінальным фармаце * [https://web.archive.org/web/20070830161221/http://www.rmit.edu.au/appliedcommunication/publiclectures The Times editor Robert Thomson lecture online: From the editorial desk of ''The Times'', RMIT School of Applied Communication Public Lecture series] * [https://web.archive.org/web/20080817081520/http://etext.library.adelaide.edu.au/t/trollope/anthony/warden/chapter14.html on the mid-nineteenth century Times] {{Stub-mag}} [[Катэгорыя:Брытанскія газэты]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1785 годзе]] bv4kr3eoo15o3dkj80ghmumzt6pvgdy 0 105308 2618574 2011266 2025-06-06T12:36:36Z Prasalovich 2394 2618574 wikitext text/x-wiki {{Мястэчка |Назва = Дукрава |Назва ў родным склоне = Дукрава |Няпэўная назва = |Арыгінальная назва = |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былыя назвы = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Зьдзецельскі раён|Зьдзецельскі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Мяляхавіцкі сельсавет|Мяляхавіцкі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 16 |Шырата сэкундаў = 14.4 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 35 |Даўгата сэкундаў = 45.6 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Ду́крава'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Мяляхавіцкі сельсавет|Мяляхавіцкім сельсавеце]] [[Зьдзецельскі раён|Зьдзецельскага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Крыніцы == {{Зноскі}} {{Мяляхавіцкі сельсавет}} {{Зьдзецельскі раён}} [[Катэгорыя:Мяляхавіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Зьдзецельскага раёну]] 3nxu0rin9p02nzgvqzvcgabm36wa766 0 105473 2618758 2523682 2025-06-07T01:34:33Z Саша из Киева 20233 /* Пераклады з замежных моў */ 2618758 wikitext text/x-wiki {{Ня блытаць|Сяргей Ракіта|Сяргеем Ракітам|паэтам 1-й пал. XX ст}} {{Пісьменьнік |Імя = Сяргей Законьнікаў |Арыгінал імя = |Партрэт = Siarhiej Zakońnikaŭ.JPG |Памер = |Апісаньне = |Імя пры нараджэньні = |Псэўданімы = |Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|16|9|1946|1}} |Месца нараджэньня = в. Слабада, [[Бешанковіцкі раён]] |Грамадзянства = |Род дзейнасьці = |Гады актыўнасьці = 1963 — дасюль |Напрамак = |Жанр = |Дэбют = газэта «Віцебскі рабочы» (1963) |Значныя творы = |Прэміі = Літаратурная прэмія СП Беларусі імя А. Куляшова (1982)<br />Дзяржаўная Прэмія Беларусі (1991) {{Блёк узнагародаў|{{Ордэн Знак Пашаны}}}} |Подпіс = |Апісаньне подпісу = |Палічка = |Сайт = }} '''Сярге́й Зако́ньнікаў''' ({{Н}} 16 верасьня 1946, в. Слабада, [[Бешанковіцкі раён]]) — беларускі паэт, журналіст, публіцыст. == Біяграфія == Скончыў філялягічны факультэт [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]] ў 1969 годзе. У 1969—1970 гг. выкладаў беларускую мову і літаратуру ў Клетнаўскай сярэдняй школе [[Барысаўскі раён|Барысаўскага раёну]]. Пасьля — супрацоўнік ушацкай раённай газэты «Патрыёт» (1970—1971), сакратар Ушацкага райкому камсамолу (1972—1975). З сакавіка 1975 г. — карэспандэнт, загадчык аддзела газэты «[[Чырвоная змена]]», з кастрычніка 1975 — карэспандэнт газэты «[[Звязда]]». З 1978 г. — інструктар, з 1979 г. — загадчык сэктара мастацкай літаратуры аддзела культуры [[ЦК КПБ]], з 1986 г. па 2002 г. — галоўны рэдактар часопіса «[[Полымя (часопіс)|Полымя]]»<ref name="РС">{{Спасылка | аўтар =[[Міхась Скобла]]. | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 15 верасенz 2016| url = https://www.svaboda.org/a/27989338.html | копія = | дата копіі = | загаловак = Сяргей Законьнікаў: Прыняць ад такой дзяржавы ўзнагароду — як плюнуць сабе ў душу. | фармат = | назва праекту =Вольная студыя | выдавец =[[Радыё Свабода]]. | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = }}</ref>. Сябра [[Беларускі ПЭН-цэнтар|Беларускага ПЭН-цэнтру]] з 1989 г. Сябра СП СССР з 1977 году. Першы верш апублікаваў у 1963 г. (газэта «Віцебскі рабочы»). У 1970 у калектыўным зборніку «Рунь» надрукавана падборка вершаў. Пераклаў на беларускую мову паасобныя творы расейскіх, украінскіх, грузінскіх і летувіскіх паэтаў. == Узнагароды == * [[Літаратурная прэмія імя Аркадзя Куляшова]] (1982) — кніга вершаў «Пакуль жыве мая бяроза». * [[Літаратурная прэмія імя Янкі Купалы]] — кніга паэзіі «Чорная быль» (1992) * {{Артыкул у іншым разьдзеле|Міжнародная літаратурна-мастацкая прэмія імя Рыгора Скаварады|Міжнародная літаратурная прэмія імя Рыгора Скаварады|uk|Міжнародна літературно-мистецька премія імені Григорія Сковороди}} (Украіна, 1995) * Міжнародная літаратурная прэмія імя В. Гулевіча (Польшча, 1996) * Узнагароджаны ордэнам «[[Знак Пашаны]]» і мэдалём «За ратаваньне тапельцаў»<ref name="РС"/>. == Бібліяграфія == === Кнігі === * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Бяседа: вершы |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1973|том = |старонкі = |старонак = 77 |сэрыя = |isbn = |наклад = 5000}} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Устань да сонца: вершы i паэма. (Зьмест: цыклы — У абдымках палёў і лясоў; Хваляванне; Водбліскі; Прарыў — паэма)|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/ustan-da-sontsa-zakonnikaw-syargey |адказны = |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1976|том = |старонкі = |старонак = 128|сэрыя = |isbn = |наклад = 3000}} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Пакуль жыве мая бяроза. Вершы і паэма. (Зьмест: цыклы — Жыта спявае; Галасы дарог; Барвянае рэха; Урбаны — паэма)|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/pakul-zhyve-maya-byaroza-zakonnikaw-syargey |адказны =мастак В. А. Губараў |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1981|том = |старонкі = |старонак = 143|сэрыя = |isbn = |наклад = 6000}} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Вера, надзея, любоў. Кніга лірыкі. (Зьмест: цыклы — Карані; Позірк; Дзятлінка)|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/vera-nadzeya-lyubow-zakonnikaw-syargey |адказны = |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1983|том = |старонкі = |старонак = 94|сэрыя = |isbn = |наклад = 6000}} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Прысак часу. Вершы, паэмы. (Зьмест: вершы з кніг — Рунь (1970); Бяседа (1973); Устань да сонца (1976); Пакуль жыве мая бяроза (1981); Вера, Надзея, Любоў (1983); Прарыў; Урбаны — паэмы)|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/prysak-chasu-zakonnikaw-syargey |адказны = прадмова [[Рыгор Барадулін|Рыгора Барадуліна]]; мастак — [[Уладзімер Басалыга]]|выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1986|том = |старонкі = |старонак = 238|сэрыя = |isbn = |наклад = 2040}} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Вечная далеч. Вершы. (Зьмест: цыклы: Далоні долі ; Слухаю начную цішыню ; Святло любові)|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/vechnaya-dalech-zakonnikaw-syargey |адказны = мастак А. М. Малышава|выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Юнацтва (выдавецтва)|Юнацтва]] |год = 1987|том = |старонкі = |старонак = 157|сэрыя = |isbn = |наклад =4000 }} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Сутнасць. Кніга паэзіі. (Зьмест: Сведчу лёсам — цыкл вершаў; Кульмінацыя — паэма)|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/sutnasts-zakonnikaw-syargey |адказны = мастак — [[Уладзімер Басалыга]]|выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1987|том = |старонкі = |старонак = 95|сэрыя = |isbn = |наклад = 4200}} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Заклінанне. (Зьмест: вершы — Сакрэт; паэма — Чорная быль; пераклады — Украінская мелодыя; З Васіля Сіманенкі; З Рамана Лубкіўскага) |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год =1991 |том = |старонкі =— |старонак = 300|сэрыя = |isbn = |наклад = 2100}} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Святая воля. Выбраная лірыка|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/svyataya-volya-zakonnikaw-syargey |адказны = рэдкалегія: [[Рыгор Барадулін]], [[Ніл Гілевіч]], [[Максім Лужанін]], [[Пімен Панчанка]], [[Максім Танк]] |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1993|том = |старонкі = |старонак = 174|сэрыя = Бібліятэка беларускай паэзіі|isbn = 5-340-01062-7 |наклад = 1200}} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Беларускае сэрца. Публіцыстычны роздум, эсэ|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/belaruskaye-sertsa-zakonnikaw-syargey |адказны = |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Беларусь (выдавецтва)|Беларусь]] |год = 1993|том = |старонкі = |старонак = 110|сэрыя = Плошча Свабоды|isbn = 5-338-011007-7 |наклад = 4000}} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Вячэра пад райскім дрэвам. Падарожныя нарысы, дзённікі|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/vyachera-pad-rayskim-drevam-zakonnikaw-syargey |адказны = |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1996|том = |старонкі = |старонак = 301|сэрыя = |isbn = 985-02-0130-4 |наклад = 1500}} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Лістам дарога запала… Выбранае. (Зьмест: З кніг — Рунь; Бяседа; Устань да сонца; Пакуль жыве мая бяроза; Вера, Надзея, Любоў; Вечная далеч; Сутнасць; Заклінанне; У вочы вечнасці гляджу.)|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/listam-daroga-zapala-zakonnikaw-syargey |адказны = Прадмова [[Пімен Панчанка|Пімена Панчанкі]]|выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 2000|том = |старонкі = |старонак = 278|сэрыя = |isbn = 985-02-0228-2 |наклад = 1200}} * {{Кніга|аўтар = Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Гэта мы: паэмы|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/geta-my-zakonnikaw-syargey |адказны = Рэдактар: [[Генадзь Бураўкін]] |выданьне = |месца =[[Вялейка]]|выдавецтва =v |год = 2006|том = |старонкі = |старонак = 496|сэрыя = |isbn = 985-6060-13-6 |наклад = }} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = «Першы пацалунак». Сто вершаў пра каханьне|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/pershy-patsalunak-zakonnikaw-syargey |адказны = Рэдактар: [[Міхась Скобла]] |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Беларускі кнігазбор|Кнігазбор]] |год = 2007|том = |старонкі = |старонак = 128|сэрыя = |isbn = 978-985-6824-66-4|наклад = }} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Насустрач. Публіцыстыка, эсэ|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/nasustrach-zakonnikaw-syargey |адказны = прадмова [[Радзім Гарэцкі|Радзіма Гарэцкага]]|выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Зьміцер Колас|Зміцер Колас]] |год = 2008|том = |старонкі = |старонак = 340|сэрыя = Пісьменніцкая публіцыстыка|isbn = 978-985-6783-65-7|наклад = }} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Дол: вершы i паэмы|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/dol-zakonnikaw-syargey |адказны = Рэдактар: Алесь Усеня|выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Галіяфы (выдавецтва)|Галіяфы]] |год = 2008|том = |старонкі = |старонак = 496|сэрыя = Пісьменніцкая публіцыстыка|isbn = 978-985-6906-10-0|наклад = }} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Шалёная куля: вершы пяці гадоў|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/shalyonaya-kulya-zakonnikaw-syargey |адказны = |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Зьміцер Колас|Зміцер Колас]] |год = 2010|том = |старонкі = |старонак = 104|сэрыя = |isbn = 978-985-6783-99-2|наклад = }} * {{Кніга|аўтар =Законнікаў Сяргей.|частка = |загаловак = Вечны пароль : кніга пяці паэм. (Зьмест: Піке; Пякельны каляндар; Вечны пароль; Адзінота; Хараство)|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Зьміцер Колас|Зміцер Колас]] |год = 2021|том = |старонкі = |старонак = 100|сэрыя = |isbn = 978-985-23-0154-1 |наклад = 99}} === Перыёдыка === * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законьнікаў.| загаловак = Залатыя імёны.| спасылка = https://kamunikat.org/litaraturnaya-belarus-kulturna-gramadski-prayekt-ga-sayuz-belaruskikh-pismennikaw-01 | мова = | выданьне =[[Новы час (газэта)|Літаратурная Беларусь]] | тып = Культурна-асветніцкі праект ГА «Саюз беларускіх пісьменнікаў» і «Новага часу»| год = 2007, 2—8 ліпеня| том = | нумар = 1| старонкі = (4) 12 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законнікаў.| загаловак = Мімалётнае дзіва… Вершы.| спасылка = https://kamunikat.org/verasen-litaraturna-mastatski-chasopis-3| мова = | выданьне =[[Верасень (часопіс)|Верасень]] | тып = літаратурна-мастацкі часопіс | год = 2010| том = | нумар = 3| старонкі = 56—63 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законнікаў.| загаловак = Жыццё яшчэ ляціць… Вершы. | спасылка = https://kamunikat.org/dzeyaslow-litaraturna-mastatski-chasopis-45 | мова = | выданьне =[[Дзеяслоў (часопіс)|Дзеяслоў]] | тып = Лiтаратурна-мастацкі часопіс | год = 2010, сакавік—красавік| том = | нумар = 2 (45)| старонкі = 5—12 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законнікаў.| загаловак = Мета скарпіёна . Успаміны з юнацтва. | спасылка = https://kamunikat.org/dzeyaslow-litaraturna-mastatski-chasopis-50 | мова = | выданьне =[[Дзеяслоў (часопіс)|Дзеяслоў]] | тып = Лiтаратурна-мастацкі часопіс | год = 2011, ліпень—жнівень| том = | нумар = 1 (50)| старонкі = 188—195 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законнікаў.| загаловак = Басанож па зорах. | спасылка = https://kamunikat.org/dzeyaslow-litaraturna-mastatski-chasopis-53 | мова = | выданьне =[[Дзеяслоў (часопіс)|Дзеяслоў]] | тып = Лiтаратурна-мастацкі часопіс | год = 2011, студзень—люты| том = | нумар = 4 (53)| старонкі = 5—13 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законьнікаў.| загаловак = Хлебны пах. Раздзел з кнігі «Згадкі Вогненнага Пса».| спасылка = https://kamunikat.org/litaraturnaya-belarus-kulturna-asvetnitski-prayekt-ga-sayuz-belaruskikh-pismennikaw-i-novaga-chasu-9-121-2016 | мова = | выданьне =[[Новы час (газэта)|Літаратурная Беларусь]] | тып = Культурна-асветніцкі праект ГА «Саюз беларускіх пісьменнікаў» і «Новага часу»| год = 2016| том = | нумар = 9 (121)| старонкі = (3) 9 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законнікаў.| загаловак = Рабскі дзень, вольная ноч. Раздзелы з кнігі. | спасылка = https://kamunikat.org/dzeyaslow-litaraturna-mastatski-chasopis-83 | мова = | выданьне =[[Дзеяслоў (часопіс)|Дзеяслоў]] | тып = Лiтаратурна-мастацкі часопіс | год = 2016| том = | нумар = 4 (83)| старонкі = 221—231 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законнікаў. | загаловак = Смеласць і страх. Вершы. | спасылка = https://kamunikat.org/dzeyaslow-litaraturna-mastatski-chasopis-84 | мова = | выданьне = [[Дзеяслоў (часопіс)|Дзеяслоў]] | тып = Лiтаратурна-мастацкі часопіс | год = 2016| том = | нумар = 5 (84)| старонкі = 5—12 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законьнікаў.| загаловак = Незалежнасці сіла.| спасылка = https://kamunikat.org/litaraturnaya-belarus-kulturna-asvetnitski-prayekt-ga-sayuz-belaruskikh-pismennikaw-i-novaga-chasu-2-126-2017 | мова = | выданьне =[[Новы час (газэта)|Літаратурная Беларусь]] | тып = Культурна-асветніцкі праект ГА «Саюз беларускіх пісьменнікаў» і «Новага часу»| год = 2017| том = | нумар = 2 (126)| старонкі = (1) 7 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законьнікаў.| загаловак = Ноч. Вакзальныя мроі. З будучай кнігі «Рабскі дзень, вольная ноч».| спасылка = https://kamunikat.org/litaraturnaya-belarus-kulturna-asvetnitski-prayekt-ga-sayuz-belaruskikh-pismennikaw-i-novaga-chasu-6-130-2017 | мова = | выданьне =[[Новы час (газэта)|Літаратурная Беларусь]] | тып = Культурна-асветніцкі праект ГА «Саюз беларускіх пісьменнікаў» і «Новага часу»| год = 2017| том = | нумар = 6 (130)| старонкі = (4) 10 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = | загаловак = Валун каля Лінца. Валун каля Лінца. Кніга на валуне. (Памяці Мар’яна Дуксы.) | спасылка = https://media.catholic.by/nv/download/n88.pdf | мова = | выданьне =[[Наша вера]] | тып = часопіс | год = 2019 | том = | нумар = 88 | старонкі = 44—47 }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законьнікаў.| загаловак = Вока Вечнасці.| спасылка = https://kamunikat.org/litaraturnaya-belarus-kulturna-asvetnitski-prayekt-ga-sayuz-belaruskikh-pismennikaw-i-novaga-chasu-4-164-2020 | мова = | выданьне =[[Новы час (газэта)|Літаратурная Беларусь]] | тып = Культурна-асветніцкі праект ГА «Саюз беларускіх пісьменнікаў» і «Новага часу»| год = 2020| том = | нумар = 4 (164)| старонкі = (5) 11 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законнікаў. | загаловак = Піке. Паэма. | спасылка = https://kamunikat.org/dzeyaslow-litaraturna-mastatski-chasopis-107 | мова = | выданьне = [[Дзеяслоў (часопіс)|Дзеяслоў]] | тып = Лiтаратурна-мастацкі часопіс | год = 2020, ліпень—жнівень| том = | нумар = 4 (107)| старонкі = 5—21 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законьнікаў.| загаловак = Вечны пароль. Паэма.| спасылка = https://kamunikat.org/litaraturnaya-belarus-kulturna-asvetnitski-prayekt-ga-sayuz-belaruskikh-pismennikaw-i-novaga-chasu-10-170-2020 | мова = | выданьне =[[Новы час (газэта)|Літаратурная Беларусь]] | тып = Культурна-асветніцкі праект ГА «Саюз беларускіх пісьменнікаў» і «Новага часу»| год = 2020| том = | нумар = 10 (170)| старонкі = (6) 14—(9) 15 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законнікаў. | загаловак = Піке. Паэма. | спасылка = https://kamunikat.org/dzeyaslow-litaraturna-mastatski-chasopis-110 | мова = | выданьне = [[Дзеяслоў (часопіс)|Дзеяслоў]] | тып = Лiтаратурна-мастацкі часопіс | год = 2021, студзень—люты| том = | нумар = 1 (110)| старонкі = 5—13 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законьнікаў.| загаловак = Знак свабоды.| спасылка = https://kamunikat.org/litaraturnaya-belarus-kulturna-asvetnitski-prayekt-ga-sayuz-belaruskikh-pismennikaw-i-novaga-chasu-8-9-180-181-2021 | мова = | выданьне =[[Новы час (газэта)|Літаратурная Беларусь]] | тып = Культурна-асветніцкі праект ГА «Саюз беларускіх пісьменнікаў» і «Новага часу»| год = 2021| том = | нумар = 8—9 (180—181)| старонкі = (21) 33 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законнікаў. | загаловак = Эсэмэскі нябёсаў. Вершы. | спасылка = https://kamunikat.org/dzeyaslow-litaraturna-mastatski-chasopis-119 | мова = | выданьне = [[Дзеяслоў (часопіс)|Дзеяслоў]] | тып = Лiтаратурна-мастацкі часопіс | год = 2022, ліпень—жнівень| том = | нумар = 4 (119)| старонкі = 5—11 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Законьнікаў.| загаловак = Дыханне Халоднага Яра.| спасылка = https://kamunikat.org/litaraturnaya-belarus-kulturna-asvetnitski-prayekt-4-188-2022 | мова = | выданьне =[[Новы час (газэта)|Літаратурная Беларусь]] | тып = Культурна-асветніцкі праект ГА «Саюз беларускіх пісьменнікаў» і «Новага часу»| год = 2022| том = | нумар = 4 (188)| старонкі = 1 | issn = }} === Пераклады з замежных моў === * {{Кніга|аўтар =Ян Гурэц-Расіньскі.|частка = |загаловак = Райская яблыня|арыгінал = Rajska jabłoń{{Ref-pl}} |спасылка = |адказны =пераклад з польскай мовы Сяргея Законнікава |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Беларускі кнігазбор|Кнігазбор]] |год = 2006|том = |старонкі = |старонак = 149|сэрыя = |isbn = 985-6824-13-3|наклад = 1000}} === Пераклады на замежныя мовы === * {{Кніга|аўтар =Сяргей Законников.|частка = |загаловак = Пътят на душата: сиохотворения и поемы.|арыгінал = |спасылка = |адказны = укладальнік і рэдактар З. Василева ; пераклад: Зоя Василева, Стефан Поптонев, Найден Вълчев и Марко Ганчев |выданьне = |месца =[[Сафія|София]]|выдавецтва = ИК «Славяни» |год = 2002|том = |старонкі = |старонак = 112|сэрыя = |isbn = 954-91053-1-8|наклад = }}{{Ref-bg}} * {{Кніга|аўтар =Siarhiej Zakonnikau.|частка = |загаловак = «Czarny koń apokalipsy» (poemat)|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/czarny-kon-apokalipsy-zakonnikau-siarhiej|адказны = przełożył z białoruskiego Czesław Seniuch |выданьне = |месца =[[Варшава|Warszawa]]|выдавецтва = «Pod wiatr» |год = 1996 |том = |старонкі = |старонак = 60|сэрыя = |isbn = 83-904934-1-1|наклад = }}{{Ref-pl}} 2006 (перавыданьне) * {{Кніга|аўтар =Законников Сергей.|частка = |загаловак = Встань раньше солнца. Стихи. Перевод с белоруского.|арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/vstan-ranshe-solntsa-zakonnikov-sergey|адказны = |выданьне = |месца =[[Масква|Москва]]|выдавецтва =Советский писатель |год = 1985|том = |старонкі = |старонак = 88|сэрыя = |isbn = |наклад = }}{{Ref-ru}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Гісторыя беларускай літаратуры XX стагоддзя. У 4 т.|арыгінал = |спасылка = |адказны =С. А. Андраюк, [[Аляксандар Бельскі|А. І. Бельскі]], [[Сьцяпан Лаўшук|С. С. Лаўшук]] і інш.; навуковыя рэдактары: [[Уладзімер Гніламёдаў|У. В. Гніламёдаў]], [[Сьцяпан Лаўшук|С. С. Лаўшук]] |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Навука і тэхніка (выдавецтва)|Беларуская навука]] |год = 2003|том = 4., кн. 2: 1986―2000|старонкі =520—541 |старонак = 974 |сэрыя = |isbn = 985-08-0384-3 |наклад = 1000}} * {{Артыкул| аўтар = | загаловак = Законнікаў, Сяргей. | арыгінал = | спасылка =https://knihi.com/none/Bielaruskija_pismienniki_zip.html#Bielaruskija_pismienniki_6_2.djvu_483 | мова = | адказны =біяграфічныя зьвесткі — Л. М. Гарэлік; бібліяграфія — В. І. Козіч | аўтар выданьня =пад рэдакцыяй [[Адам Мальдзіс|А. В. Мальдзіса]]. | выданьне =Беларускія пісьменнікі. Біябібліяграфічны слоўнік: у 6 т.| тып = | месца ={{Менск (Мінск)}}| выдавецтва =Беларуская энцыклапедыя імя ПетрусяБроўкі| год =1993 | выпуск = | том =2, Верабей-Іваноў | нумар = | старонкі = 482—487| isbn =5-85700-060-2 | issn = }} == Вонкавыя спасылкі == * {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = https://bis.nlb.by/ru/documents/130232 | копія = | дата копіі = | загаловак = Законнікаў Сяргей Іванавіч.| фармат = | назва праекту =[[Беларусь у асобах і падзеях]] | выдавец =«[[Нацыянальная бібліятэка Беларусі]]» | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = }} * {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = https://knihi.com/Siarhiej_Zakonnikau/| копія = | дата копіі = | загаловак = Сяргей Законьнікаў| фармат = | назва праекту =[[Беларуская палічка]] | выдавец = Беларуская электронная бібліятэка | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = }} * {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = https://kamunikat.org/zakonnikau-siarhiej| копія = | дата копіі = | загаловак = Законнікаў Сяргей| фармат = | назва праекту =[[Kamunikat.org]]. | выдавец =Беларуская Інтэрнэт-Бібліятэка | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = }} * {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі =03 красавіка 2023 | url = http://pridvinie.vlib.by/index.php/mtree-lib/pismenniki-paety-litaratary/zakonnika-syargej-ivanavich | копія = | дата копіі = | загаловак = Законнікаў Сяргей Іванавіч| фармат = | назва праекту =Прыдзвінскі край: гісторыя і сучаснасць | выдавец =«[[Віцебская абласная бібліятэка]]» | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = }} * {{Спасылка | аўтар = Сяргей Законьнікаў. | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = https://www.rv-blr.com/author/91/| копія = | дата копіі = | загаловак = Родныя вобразы| фармат = | назва праекту = | выдавец = | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Законьнікаў, Сяргей}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Бешанковіцкім раёне]] [[Катэгорыя:Беларускія літаратары]] [[Катэгорыя:Беларускія перакладчыкі]] [[Катэгорыя:Ляўрэаты Літаратурнай прэміі імя Аркадзя Куляшова]] [[Катэгорыя:Ляўрэаты Дзяржаўнай прэміі БССР]] euz0kkfu7j7weps7c0vl11pbd93bp4h 0 106009 2618627 1515792 2025-06-06T16:02:28Z Prasalovich 2394 2618627 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Тударава}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тударава |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тударава |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Карэліцкі раён|Карэліцкі]] |Сельсавет = [[Красьненскі сельсавет (Карэліцкі раён)|Красьненскі]] |Пасялковы савет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі = |Год падліку колькасьці аглямэрацыі = |Крыніца колькасьці аглямэрацыі = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |Паштовыя індэксы = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 35 |Шырата сэкундаў = 5 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 6 |Даўгата сэкундаў = 18.8 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Ту́дарава'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Красьненскі сельсавет (Карэліцкі раён)|Красьненскім сельсавеце]] [[Карэліцкі раён|Карэліцкага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Крыніцы == {{Зноскі}} {{Красьненскі сельсавет (Карэліцкі раён)}} {{Карэліцкі раён}} [[Катэгорыя:Красьненскі сельсавет (Карэліцкі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Карэліцкага раёну]] iks01npct9dd95n6q96y850fc21md3m 0 106038 2618665 2097536 2025-06-06T17:10:41Z Ліцьвін 847 Ліцьвін перанёс старонку [[Сэрвач (вёска)]] у [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)]]: Разьвязаньне неадназначнасьці 2097536 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Сэрвач}} {{Мястэчка |Назва = Сэрвач |Назва ў родным склоне = Сэрвачы |Арыгінальная назва = |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Карэліцкі раён|Карэліцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Малюшыцкі сельсавет|Малюшыцкі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 52.9 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 7 |Даўгата сэкундаў = 34.2 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Сэ́рвач'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Малюшыцкі сельсавет|Малюшыцкім сельсавеце]] [[Карэліцкі раён|Карэліцкага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. == Ураджэнцы == * [[Самуіл Маскевіч]] (1580—1642), пісьменьнік-мэмуарыст XVII стагодзьдзя<ref>{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Дзьве даты: 17 ліпеня|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=62620|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=17 ліпеня 2010|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2010-07-17 138 (26746)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/62607/17lip-8.indd.pdf 8]|issn=1990-763x}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Малюшыцкі сельсавет}} {{Карэліцкі раён}} [[Катэгорыя:Малюшыцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Карэліцкага раёну]] rlz9qr2541f6442x59jvq2nkloprwj5 0 106366 2618622 2007966 2025-06-06T15:42:31Z Prasalovich 2394 2618622 wikitext text/x-wiki {{Мястэчка |Назва = Пугавічы |Назва ў родным склоне = Пугавічаў |Арыгінальная назва = |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Астравецкі раён|Астравецкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Гервяцкі сельсавет|Гервяцкі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = 11 |Год падліку насельніцтва = 2014 |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 42 |Шырата сэкундаў = 48.3 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 13 |Даўгата сэкундаў = 32.1 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Пу́гавічы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Гервяцкі сельсавет|Гервяцкім сельсавеце]] [[Астравецкі раён|Астравецкага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Крыніцы == {{Зноскі}} {{Гервяцкі сельсавет}} {{Астравецкі раён}} [[Катэгорыя:Гервяцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Астравецкага раёну]] r3vffpm7a7gf1hwdu2dri8futxhye7c 0 107444 2618593 2012471 2025-06-06T13:49:57Z Prasalovich 2394 2618593 wikitext text/x-wiki {{Мястэчка |Назва = Салтанішкі |Назва ў родным склоне = Салтанішкаў |Арыгінальная назва = |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Вярэнаўскі раён|Вярэнаўскі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Гіркаўскі сельсавет|Гіркаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 0 |Шырата сэкундаў = 39.9 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 53 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Салта́нішкі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Гіркаўскі сельсавет|Гіркаўскім сельсавеце]] [[Вярэнаўскі раён|Вярэнаўскага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Гіркаўскі сельсавет}} {{Вярэнаўскі раён}} [[Катэгорыя:Гіркаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Вярэнаўскага раёну]] s23g7zmrpcyfibfvbb1m42n0aaf3d0t 0 107481 2618598 2012474 2025-06-06T14:01:21Z Prasalovich 2394 2618598 wikitext text/x-wiki {{Мястэчка |Назва = Стамяроўшчына |Назва ў родным склоне = Стамяроўшчыны |Арыгінальная назва = |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Вярэнаўскі раён|Вярэнаўскі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Доціскі сельсавет|Доціскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 8 |Шырата сэкундаў = 47 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 51 |Даўгата сэкундаў = 5 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Стамяро́ўшчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[хутар]] у [[Доціскі сельсавет|Доціскім сельсавеце]] [[Вярэнаўскі раён|Вярэнаўскага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Лідзкі павет|Лідзкага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Доціскі сельсавет}} {{Вярэнаўскі раён}} [[Катэгорыя:Доціскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Вярэнаўскага раёну]] 0igyzt6anpva59x5rpj5n8xw13itch3 0 111194 2618580 2603799 2025-06-06T13:07:50Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2618580 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Штурм |Лягатып = SK Sturm Graz.svg |Горад = [[Грац]], [[Аўстрыя]] |Стадыён = [[УПЦ-Арэна]] |Умяшчальнасьць = 15400 |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Аўстрыі|ШтурмГрацЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Аўстрыі|ШтурмГрацСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Аўстрыі|ШтурмГрац}} |Прыналежнасьць = Аўстрыйскія }} «'''Штурм'''» ({{мова-de|Sturm}}) — аўстрыйскі футбольны клюб з гораду [[Грац]]у. Заснаваны ў 1909 годзе. Пяціразовы [[Чэмпіянат Аўстрыі па футболе|чэмпіён Аўстрыі]] і сяміразовы ўладальнік [[Кубак Аўстрыі па футболе|Кубка Аўстрыі]]. == Гісторыя == «Штурм» быў закладзены ў 1909 годзе як працоўная каманда ў процівагу да іншага грацаўскага клюбу [[ГАК Грац|ГАК]], які паўстаў у 1902 годзе. У пэрыяд 1920-х і 1930-х гадоў каманда гулоўным чынам спаборнічала ў рэгіянальным чэмпіянаце [[Штырыя (зямля)|Штырыі]]. Па [[аншлюс]]е 1938 году Аўстрыя стала часткай [[Нямецкі Райх|Нямецкага Райху]], і, такім чынам, аўстрыйскія клюбы сталі часткай нямецкага футбольнага зьвязу. «Штурм» у 1940 годзе ўзяў удзел у розыгрышы [[Кубак Нямеччыны па футболе|Кубка Нямеччыны]]. У наступным дружаны спаборнічала ў рэгіянальных лігах Нямеччыны. У 1949 годзе ўжо па Другой сусьветнай вайне «Штурм» далучыўся да аўстрыйскага нацыянальнага першынства, стаўшы першым клюбам ня зь [[Вена|Вены]] ў ім. Першага сапрыўды вялікага посьпеху заўзятарам клюбу выпала пачакаць. Ачолены трэнэрам [[Ота Барыч]]ам, «Штурм» у [[Чэмпіянат Аўстрыі па футболе 1980—1981 гадоў|сэзоне 1980—1981 гадоў]] фінішаваў другім у чэмпіянаце. Аўстрыйцы ўзялі ўдзел у розыгрышы [[Кубак УЭФА 1983—1984 гадоў|Кубка УЭФА 1983—1984 гадоў]]. Клюб здолеў дайсьці да чвэрцьфіналу, перагуляўшы румынскі «[[Спортул Стэдэнцэск Бухарэст|Спортул Стэдэнцэск]]», італьянскую «[[Эляс Вэрона|Вэрону]]» і прадстаўніка [[Нямецкая Дэмакратычная Рэспубліка|НДР]] «[[Лякаматыў Ляйпцыг|Лякаматыў]]». Непераадольным для аўстрыйцаў быў ангельскі «[[Нотынггэм Форэст]]». Не зважаючы на тое, што пасьля выяздной паразы зь лікам 1:0, «Штурм» у асноўны час выгуляў у гасьцёў зь лікам 1:0, дзякуючы голу з пэнальці [[Божа Баката|Божы Бакаты]], ангельцы здолелі забіць гол у дадатковы час і крочыць далей у паўфінал<ref>[https://web.archive.org/web/20200214183603/https://news.google.com/newspapers?id=diwyAAAAIBAJ&sjid=lqUFAAAAIBAJ&pg=2011,946439 «Liverpool’s barrage gets semi-final spot»]. Montreal Gazette.</ref>. == Склад == : ''Актуальны на 15 лютага 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец|1|{{Сьцяг Нідэрляндаў}}|Бр|[[К’ель Схэрпэн]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Брайтан энд Гоўв Альбіён|Брайтан]]|2000}} {{Гулец|2|{{Сьцяг Шатляндыі}}|Аб|[[Макс Джонстан (футбаліст)|Макс Джонстан]]||2003}} {{Гулец|4|{{Сьцяг Славеніі}}|ПА|[[Ён Горэнц Станкавіч]]||1996}} {{Гулец|5|{{Сьцяг Швайцарыі}}|Аб|[[Грэгары Вютрых]]||1994}} {{Гулец|6|{{Сьцяг Аўстрыі}}|Аб|[[Аляксандар Боркавіч]]||1999}} {{Гулец|8|{{Сьцяг Малі}}|ПА|[[Малік Ялькуе]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Брайтан энд Гоўв Альбіён|Брайтан]]|2005}} {{Гулец|9|{{Сьцяг Францыі}}|Нап|[[Фалі Маюлю]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Брыстал Сіці]]|2002}} {{Гулец|10|{{Сьцяг Грузіі}}|ПА|[[Атар Кітэішвілі]]||1996}} {{Гулец|14|{{Сьцяг Харватыі}}|ПА|[[Лоўра Звонарак]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Баварыя Мюнхэн|Баварыя]]|2005}} {{Гулец|15|{{Сьцяг Даніі}}|ПА|[[Вільям Бёвінг]]||2003}} {{Гулец|17|{{Сьцяг Босьніі і Герцагавіны}}|Аб|[[Эмір Карыч]]||1997}} {{Гулец|18|{{Сьцяг Ангельшчыны}}|Аб|[[Эмран Согла]]||2005}} {{Гулец|19|{{Сьцяг Славеніі}}|ПА|[[Томі Горват]]||1999}} {{Падзел складу}} {{Гулец|20|{{Сьцяг Нарвэгіі}}|Нап|[[Сээдзі Ята]]||2003}} {{Гулец|21|{{Сьцяг Даніі}}|ПА|[[Точы Чуквуані]]||2003}} {{Гулец|23|{{Сьцяг Босьніі і Герцагавіны}}|Аб|[[Ар’ян Маліц]]||2005}} {{Гулец|24|{{Сьцяг Бэльгіі}}|Аб|[[Дымітры Лявале]]||1997}} {{Гулец|25|{{Сьцяг Аўстрыі}}|ПА|[[Штэфан Гірлендэр]]|капітан|1991}} {{Гулец|30|{{Сьцяг Вугоршчыны}}|ПА|[[Мартын Керн]]||2006}} {{Гулец|35|{{Сьцяг Аўстрыі}}|Аб|[[Нікляс Гайргофэр]]||2000}} {{Гулец|36|{{Сьцяг Малі}}|Нап|[[Амадзі Камара]]||2005}} {{Гулец|38|{{Сьцяг Аўстрыі}}|Нап|[[Леон Гргіч]]||2006}} {{Гулец|40|{{Сьцяг Аўстрыі}}|Бр|[[Матэо Бігнэцьці]]||2004}} {{Гулец|47|{{Сьцяг Аўстрыі}}|Аб|[[Эмануэль Аіву]]||2000}} {{Гулец|53|{{Сьцяг Расеі}}|Бр|[[Данііл Худзякоў]]||2004}} {{Канец складу}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.sksturm.at/ Афіцыйны сайт] {{Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе}} [[Катэгорыя:Грац]] es96bxjyxt5074r0bhm51kv4ni1xcr4 0 112573 2618592 2148198 2025-06-06T13:36:22Z Prasalovich 2394 2618592 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Рачкава |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Рачкава |Трансьлітараваная назва = Račkava |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскі]] |Сельсавет = [[Палачанскі сельсавет|Палачанскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 53 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 14 |Шырата сэкундаў = 50 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 37 |Даўгата сэкундаў = 14 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Ра́чкава'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 290</ref> — [[вёска]] ў [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у [[Палачанскі сельсавет]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 94 чалавекі * 2010 год — 53 чалавекі == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Палачанскі сельсавет}} {{Маладэчанскі раён}} [[Катэгорыя:Палачанскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Маладэчанскага раёну]] alxvkrb9f2zhsfznhx6n7kudlxn7hm4 0 112780 2618567 2471573 2025-06-06T12:35:54Z Prasalovich 2394 2618567 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Біюцішкі |Лацінка = Bijuciški |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Біюцішкаў |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Ашмянскі раён|Ашмянскі]] |Сельсавет = [[Барунскі сельсавет|Барунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 17 |Шырата сэкундаў = 58.1 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 6 |Даўгата сэкундаў = 1.3 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Бію́цішкі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], у міжрэччы [[Альшанка (прыток Заходняй Бярэзіны)|Альшанкі]] і [[Панарка (рака)|Панаркі]]. Уваходзяць у склад [[Барунскі сельсавет|Барунскага сельсавету]] [[Ашмянскі раён|Ашмянскага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Назва == {{Асноўны артыкул|Біят}} Паводле францускага лінгвіста-[[Германістыка|германіста]] [[Раймонд Шмітляйн|Раймонда Шмітляйна]], які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра [[Германскія мовы|германскае]] паходжаньне [[Імёны ліцьвінаў|літоўскіх уласных імёнаў]], імя Біят цалкам адпавядае германскаму імю Byatt (Bietto)<ref>Schmittlein R. Noms de personnes germaniques peu connus dans le Libro di Montaperti // Revue internationale d’onomastique. Nr. 1, 1960. P. 44.</ref>. Яшчэ этнограф і мовазнаўца [[Яўхім Карскі]] зьвяртаў увагу на тое, што ў [[Латышы|латыскай]] [[Курляндыя|Курляндыі]], «''большасьць [[Беларуская мова|беларускіх]] населеных месцаў заканчваюцца на -ішкі''»<ref>Карский Е. Ф. Белорусы. Т. 1. — Минск, 2006. [https://books.google.by/books?id=ohcsAQAAMAAJ&q=%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82+%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%B5%D1%82%D1%81%D1%8F&dq=%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82+%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%B5%D1%82%D1%81%D1%8F&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwjfmJmpp9X5AhUa7qQKHRoNCsAQ6AF6BAgBEAI С. 559].</ref>, пазьней у рэчышчы [[Летувізацыя|палітыкі летувізацыі]] падобныя тапонімы на -ішкі азначылі як «гістарычна [[балты]]йскія» і нават «тыпова [[Летувісы|летувіскія]]»<ref>[[Эдвард Зайкоўскі|Зайкоўскі Э.]] [http://pawet.net/library/history/bel_history/_articles/zaj1/%D0%97%D0%B0%D0%B9%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%AD._%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%82%D1%8B_%D1%86%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D0%B9_i_%D1%83%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B9_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_%D1%9E_%D1%81%D1%8F%D1%80%D1%8D%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B2%D0%B5%D1%87%D1%87%D1%8B.html Балты цэнтральнай і ўсходняй Беларусі ў сярэднявеччы] // Спадчына. № 1, 1999. С. 61—72.</ref>. Тым часам менскі дасьледнік Алёхна Дайліда зазначае, што «''ва [[Усходнегерманскія мовы|ўсходнегерманскіх мовах]] быў пашыраны суфікс -isk-: такім парадкам, так менаваная «лінія Сафарэвіча» (мяжа перавагі паселішчаў з назовамі на -ішкі ў Панямоньні) не абавязкова зьнітаваная з балтамі''»<ref>{{Літаратура/Пачаткі Вялікага княства Літоўскага (2019)|к}} С. 31.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Барунскі сельсавет}} {{Ашмянскі раён}} [[Катэгорыя:Барунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ашмянскага раёну]] 2jmuo9dsn5jq3js8jijh957knk2fd6u 0 113971 2618810 2428359 2025-06-07T08:15:36Z Ясамойла 35429 правапіс 2618810 wikitext text/x-wiki '''"Беларуская школа"''' — пэдагагічны [[часопіс]] Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі. Выдаваўся раз на 2 месяцы на беларускай мове кірыліцай і лацінкай у [[Менск]]у (студзень — сьнежань 1942, друкаваўся ў [[Вільня|Вільні]]) пад кантролем нямецкай улады. Выдадзена 6 нумароў. Адказны за зьмест Ё. Сівіца. Замест яго пазьней выдаваўся часопіс «[[Школа і жыцьцё (1943)|Школа і жыцьцё]]»<ref>ЭнГістБел, Т.1 с.422 Жумар С. У.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя сасылкі == * [https://archive.org/details/vbm-bielaruskaja-skola-1942-n-5-i-ii/mode/1up Беларуская школа, 1942, №5.] [[Катэгорыя:Беларускія часопісы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Часопісы на беларускай мове]] [[Катэгорыя:Выданьні на беларускай мове лацінкай]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Друк беларускіх калябарантаў]] 1ivptotvvlrl9icpnca834a5snjwakw 2618811 2618810 2025-06-07T08:16:14Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618811 wikitext text/x-wiki '''"Беларуская школа"''' — пэдагагічны [[часопіс]] Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі. Выдаваўся раз на 2 месяцы на беларускай мове кірыліцай і лацінкай у [[Менск]]у (студзень — сьнежань 1942, друкаваўся ў [[Вільня|Вільні]]) пад кантролем нямецкай улады. Выдадзена 6 нумароў. Адказны за зьмест Ё. Сівіца. Замест яго пазьней выдаваўся часопіс «[[Школа і жыцьцё (1943)|Школа і жыцьцё]]»<ref>ЭнГістБел, Т.1 с.422 Жумар С. У.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя сасылкі == * [https://archive.org/details/vbm-bielaruskaja-skola-1942-n-5-i-ii/mode/1up Беларуская школа, 1942, №5.] {{Беларускія пэрыядычныя выданьні}} [[Катэгорыя:Беларускія часопісы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Часопісы на беларускай мове]] [[Катэгорыя:Выданьні на беларускай мове лацінкай]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Друк беларускіх калябарантаў]] gh4cpku0gsgfyg1y8bmvyfkjx5gyn53 2618812 2618811 2025-06-07T08:20:45Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618812 wikitext text/x-wiki {{Часопіс |назва = Беларуская школа |выява = [[Файл:|200пкс]] |тэматыка = |пэрыядычнасьць = 2 разы на месяц |мова = [[Беларуская мова|беларуская]] |адрас = [[Менск]] і [[Вільня]] |рэдактар = Ё. Сівіца |заснавальнік = Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі |выдавец = Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі |краіна = {{Сьцяг Нямеччыны|Трэці Райх}} |дата заснаваньня = студзень 1942 году |дата закрыцьця = сьнежань 1942 году |аб’ём = |фармат = газэтная папера |камплектацыя = |наклад = |ISSN = |сайт = }} '''"Беларуская школа"''' — пэдагагічны [[часопіс]] Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі. Выдаваўся раз на 2 месяцы на беларускай мове кірыліцай і лацінкай у [[Менск]]у (студзень — сьнежань 1942, друкаваўся ў [[Вільня|Вільні]]) пад кантролем нямецкай улады. Выдадзена 6 нумароў. Адказны за зьмест Ё. Сівіца. Замест яго пазьней выдаваўся часопіс «[[Школа і жыцьцё (1943)|Школа і жыцьцё]]»<ref>ЭнГістБел, Т.1 с.422 Жумар С. У.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя сасылкі == * [https://archive.org/details/vbm-bielaruskaja-skola-1942-n-5-i-ii/mode/1up Беларуская школа, 1942, №5.] {{Беларускія пэрыядычныя выданьні}} [[Катэгорыя:Беларускія часопісы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Часопісы на беларускай мове]] [[Катэгорыя:Выданьні на беларускай мове лацінкай]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Друк беларускіх калябарантаў]] kqi0d2yik8zudjz6g0x842a3w6ugeew 2618813 2618812 2025-06-07T08:21:11Z Ясамойла 35429 правапіс 2618813 wikitext text/x-wiki {{Часопіс |назва = Беларуская школа |выява = [[Файл:|200пкс]] |тэматыка = |пэрыядычнасьць = 2 разы на месяц |мова = [[Беларуская мова|беларуская]] |адрас = [[Менск]] і [[Вільня]] |рэдактар = Ё. Сівіца |заснавальнік = Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі |выдавец = Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі |краіна = [[Трэці Райх]] |дата заснаваньня = студзень 1942 году |дата закрыцьця = сьнежань 1942 году |аб’ём = |фармат = газэтная папера |камплектацыя = |наклад = |ISSN = |сайт = }} '''"Беларуская школа"''' — пэдагагічны [[часопіс]] Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі. Выдаваўся раз на 2 месяцы на беларускай мове кірыліцай і лацінкай у [[Менск]]у (студзень — сьнежань 1942, друкаваўся ў [[Вільня|Вільні]]) пад кантролем нямецкай улады. Выдадзена 6 нумароў. Адказны за зьмест Ё. Сівіца. Замест яго пазьней выдаваўся часопіс «[[Школа і жыцьцё (1943)|Школа і жыцьцё]]»<ref>ЭнГістБел, Т.1 с.422 Жумар С. У.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя сасылкі == * [https://archive.org/details/vbm-bielaruskaja-skola-1942-n-5-i-ii/mode/1up Беларуская школа, 1942, №5.] {{Беларускія пэрыядычныя выданьні}} [[Катэгорыя:Беларускія часопісы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Часопісы на беларускай мове]] [[Катэгорыя:Выданьні на беларускай мове лацінкай]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Друк беларускіх калябарантаў]] gpk7jdc44y3gtfnvpyyh43ln3hz04jp 2618814 2618813 2025-06-07T08:22:12Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618814 wikitext text/x-wiki {{Часопіс |назва = Беларуская школа |выява = [[Файл:Reichsadler Deutsches Reich (1935–1945).svg|200пкс]] |тэматыка = словы пра навучаньне беларускай мовы |пэрыядычнасьць = 2 разы на месяц |мова = [[Беларуская мова|беларуская]] |адрас = [[Менск]] і [[Вільня]] |рэдактар = Ё. Сівіца |заснавальнік = Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі |выдавец = Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі |краіна = [[Трэці Райх]] |дата заснаваньня = студзень 1942 году |дата закрыцьця = сьнежань 1942 году |аб’ём = |фармат = газэтная папера |камплектацыя = |наклад = |ISSN = |сайт = }} '''"Беларуская школа"''' — пэдагагічны [[часопіс]] Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі. Выдаваўся раз на 2 месяцы на беларускай мове кірыліцай і лацінкай у [[Менск]]у (студзень — сьнежань 1942, друкаваўся ў [[Вільня|Вільні]]) пад кантролем нямецкай улады. Выдадзена 6 нумароў. Адказны за зьмест Ё. Сівіца. Замест яго пазьней выдаваўся часопіс «[[Школа і жыцьцё (1943)|Школа і жыцьцё]]»<ref>ЭнГістБел, Т.1 с.422 Жумар С. У.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя сасылкі == * [https://archive.org/details/vbm-bielaruskaja-skola-1942-n-5-i-ii/mode/1up Беларуская школа, 1942, №5.] {{Беларускія пэрыядычныя выданьні}} [[Катэгорыя:Беларускія часопісы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Часопісы на беларускай мове]] [[Катэгорыя:Выданьні на беларускай мове лацінкай]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Друк беларускіх калябарантаў]] l4t8naf3z6kex61ukkek0f4hmaco2bb 2618816 2618814 2025-06-07T08:25:35Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618816 wikitext text/x-wiki {{Часопіс |назва = Беларуская школа |выява = [[Файл:Reichsadler Deutsches Reich (1935–1945).svg|200пкс]] |тэматыка = словы пра навучаньне беларускай мовы |пэрыядычнасьць = 2 разы на месяц |мова = [[Беларуская мова|беларуская]] |адрас = [[Менск]] і [[Вільня]] |рэдактар = Ё. Сівіца |заснавальнік = Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі |выдавец = Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі |краіна = [[Трэці Райх]] |дата заснаваньня = студзень 1942 году |дата закрыцьця = сьнежань 1942 году |аб’ём = |фармат = газэтная папера |камплектацыя = |наклад = |ISSN = |сайт = }} '''"Беларуская школа"''' — пэдагагічны [[часопіс]] Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі. Выдаваўся раз на 2 месяцы на беларускай мове кірыліцай і лацінкай у [[Менск]]у (студзень — сьнежань 1942, друкаваўся ў [[Вільня|Вільні]]) пад кантролем нямецкай улады. Выдадзена 6 нумароў. Адказны за зьмест Ё. Сівіца. Замест яго пазьней выдаваўся часопіс «[[Школа і жыцьцё (1943)|Школа і жыцьцё]]»<ref>ЭнГістБел, Т.1 с.422 Жумар С. У.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя сасылкі == * [https://archive.org/details/vbm-bielaruskaja-skola-1942-n-5-i-ii/mode/1up Беларуская школа, 1942, №5.] {{Беларускія пэрыядычныя выданьні}} [[Катэгорыя:Беларускія часопісы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Часопісы на беларускай мове]] [[Катэгорыя:Выданьні, заснаваныя ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Выданьні на беларускай мове лацінкай]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Друк беларускіх калябарантаў]] 4la6n7cit3gvyqyxk7v9s57e1q0cmhw 2618831 2618816 2025-06-07T08:46:30Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618831 wikitext text/x-wiki {{Часопіс |назва = Беларуская школа |выява = [[Файл:Reichsadler Deutsches Reich (1935–1945).svg|200пкс]] |тэматыка = словы пра навучаньне беларускай мовы |пэрыядычнасьць = 2 разы на месяц |мова = [[Беларуская мова|беларуская]] |адрас = [[Менск]] і [[Вільня]] |рэдактар = Ё. Сівіца |заснавальнік = Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі |выдавец = Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі |краіна = [[Трэці Райх]] |дата заснаваньня = студзень 1942 году |дата закрыцьця = сьнежань 1942 году |аб’ём = |фармат = газэтная папера |камплектацыя = |наклад = |ISSN = |сайт = }} '''"Беларуская школа"''' — пэдагагічны [[часопіс]] Інспэктарыята беларускіх школ пры генэральным камісары Беларусі. Выдаваўся раз на 2 месяцы на беларускай мове кірыліцай і лацінкай у [[Менск]]у (студзень — сьнежань 1942, друкаваўся ў [[Вільня|Вільні]]) пад кантролем нямецкай улады. Выдадзена 6 нумароў. Адказны за зьмест Ё. Сівіца. Замест яго пазьней выдаваўся часопіс «[[Школа і жыцьцё (1943)|Школа і жыцьцё]]»<ref>ЭнГістБел, Т.1 с.422 Жумар С. У.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя сасылкі == * [https://archive.org/details/vbm-bielaruskaja-skola-1942-n-5-i-ii/mode/1up Беларуская школа, 1942, №5.] {{Беларускія пэрыядычныя выданьні}} [[Катэгорыя:Беларускія часопісы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Часопісы на беларускай мове]] [[Катэгорыя:Выданьні, заснаваныя ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Выданьні на беларускай мове лацінкай]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Выданьні, закрытыя ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Друк беларускіх калябарантаў]] 40vh3e4480plsk80wb8hjcsczge4cfv 0 115853 2618698 2535518 2025-06-06T18:15:03Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618698 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі}} {{Пісьменьнік |Імя = Юльян Корсак |Арыгінал імя = |Жанчына = |Партрэт = Juljan Korsak. Юльян Корсак (V. Vańkovič, 1830).jpg |Памер = |Апісаньне = Юльян Корсак |Імя пры нараджэньні = |Псэўданімы = |Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|25|2|1806}} |Месца нараджэньня = [[Страла (вёска)|Страла]] |Дата сьмерці = {{Памёр|30|8|1855}} |Грамадзянства = |Род дзейнасьці = [[паэт]] і перакладчык. |Гады актыўнасьці = |Напрамак = |Жанр = |Дэбют = |Значныя творы = |Прэміі = |Жонка = Юзэфа Мацкевіч |Подпіс = |Апісаньне подпісу = |ВікіКрыніца = |ВікіКрыніца пераклады на беларускую = |Палічка = |Сайт = }} '''Юльян Корсак''' ({{Нарадзіўся|25|2|1806}}, [[Страла (вёска)|Страла]]<ref>[https://kultura-info.by/view/1543 Юліян Корсак: разгадкі таямніц]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> — {{Памёр|30|8|1855}}) — польскамоўны [[паэт]] і перакладчык. Сябра [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]] і [[Антоні Эдвард Адынец|Антонія Эдварда Адынца]], зь якімі вёў ліставаньне. == Біяграфія == [[Файл:Strała, Korsak. Страла, Корсак (N. Orda, 19.05.1871).jpg|thumb|зьлева|Сядзіба Корсакаў у [[Страла (вёска)|Страле]] на малюнку [[Напалеон Орда|Напалеона Орды]].]] Прадстаўнік шляхецкага роду Корсакаў гербу «[[Ліс (герб)|Ліс]]», сын Яна і Караліны з [[Орды|Ордаў]]<ref>Morawiecka Z. Korsak Julian // Polski Słownik Biograficzny. T. 14. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1969. S. 108–110.</ref>. Навучаўся ў Шчучынскай школе піяраў і [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскім ўнівэрсытэце]] (1823—1826). У 1829 годзе жыў у [[Санкт-Пецярбург]]у. У 1830 годзе вярнуўся ў свой маёнтак [[Страла (вёска)|Стралу]] (цяпер [[Зьдзецельскі раён]]). Ажаніўся зь Юзэфай Мацкевіч. Апошнія гады жыў у [[Наваградак|Наваградку]]. Аўтар зборнікаў «Вершы» (1830, 2-е выд. 1836) і «Новыя вер­шы» (т. 1—2, 1840), якія зьмяшчаюць і творы беларускай тэматыкі: «Да Нёма­на», «Да І(гната) Д(амейкі)» і інш. Пад уплывам творчасьці [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]] засвоіў рамантычны стыль лірычнай паэзіі, у якім выкарыстоўваў клясычныя і беларускія фальклёрныя матывы. Перакладаў на поль­скую мову [[Піндар]]а, [[Вэргіліюс]]а, [[Гарацыюс]]а, [[Дантэ]], [[Фрыдрых Шылер|Фрыдрыха Шылера]], [[Джордж Байран|Джорджа Байрана]], [[Ўільям Шэксьпір|Ўільяма Шэксьпіра]]. Некаторыя вершы Юльяна Корсака («Пілігрым», «Баркарола») паклаў на музыку [[Станіслаў Манюшка]]. [[Уладзіслаў Сыракомля]] прысьвяціў Ю. Корсаку артыкул «Нататкі з дзіцячых уражаньняў» (1853). == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Да Нёмана: верш // Раса нябёсаў на зямлі тутэйшай: Бел. польскамоўн. паэзія XIX ст.: (Зборнік) / Уклад., прадм. і камент. У. Мархеля. — Менск, 1998. {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Корсак, Юльян}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Слоніме]] [[Катэгорыя:Польскія паэты]] [[Катэгорыя:Польскія перакладчыкі]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Віленскага ўнівэрсытэту]] 0iu84iyhpt9gbj21pdyf4j2hdznpbnc 0 119841 2618769 2448362 2025-06-07T04:21:18Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618769 wikitext text/x-wiki '''Індывідуалі́зм''' ({{мова-fr|individualisme}}, ад {{мова-la|individuum|скарочана}} — «непадзельнае») — [[мараль]]ны, [[палітыка|палітычны]] і [[грамадзтва|сацыяльны]] сьветапогляд ([[філязофія]], [[ідэалёгія]]), якое падкрэсьлівае індывідуальную [[свабода|свабоду]], першараднае значэньне [[асоба|асобы]], асабістую [[незалежнасьць]] і вызнае прынцып «спадзявацца на самога сябе». Індывідуалізм супрацьпастаўляе сябе ідэі і практыцы здушэньня асобы, асабліва калі гэта прыгнечаньне ажыцьцяўляецца грамадзтвам ці [[дзяржава]]ю. Такім чынам, індывідуалізм — супрацьлегласьць [[камунізм]]у, [[халізм]]у, [[сацыялізм]]у, [[фашызм]]у, [[этатызм]]у, [[таталітарызм]]у, [[калектывізм]]у, [[камунітарызм]]у, і іншых ідэалёгіяў, якія настойваюць на падначаленьні [[індывід]]а грамадзтву<ref>[http://lib.web-malina.com/getbook.php?bid=5046&page=1 Індывідуалізм]</ref>. == Палітычны індывідуалізм == У [[палітычная філязофія|палітычнай філязофіі]] індывідуалістычная тэорыя ўраду сьцьвярджае, што дзяржава павінна выконваць выключна ахоўную функцыю, гэта значыць абараняць свабоду кожнага індывіда, дзейнічаць як ён хоча, з адною толькі умоваю, каб ён не рабіў замах на свабоду іншага. == Глядзіце таксама == * [[Лібэралізм]] * [[Лібэртарыянства]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://bse.sci-lib.com/article054078.html Індывідуалізм — артыкул у БСЭ] * [http://inliberty.ru/library/themes/246/ Індывідуалізм на сайце праекту «Свабодная асяроддзе»]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Катэгорыя:Індывідуалізм| ]] lsxj8sahx04qw1wxmqdnvhys1cc6cw2 0 122802 2618559 1270781 2025-06-06T12:13:14Z Ліцьвін 847 дапаўненьне 2618559 wikitext text/x-wiki Назву '''Азёркі''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Віцебская вобласьць]]: ** [[Азёркі (Бешанковіцкі раён)|Азёркі]] — вёска ў [[Бешанковіцкі раён|Бешанковіцкім раёне]] ** [[Азёркі (Вайханскі сельсавет)|Азёркі]] — вёска ў [[Вайханскі сельсавет|Вайханскім сельсавеце]] [[Гарадоцкі раён|Гарадоцкага раёну]] ** [[Азёркі (Мяжанскі сельсавет)|Азёркі]] — вёска ў [[Мяжанскі сельсавет (Гарадоцкі раён)|Мяжанскім сельсавеце]] [[Гарадоцкі раён|Гарадоцкага раёну]] ** [[Азёркі (Глыбоцкі раён)|Азёркі]] — вёска ў [[Глыбоцкі раён|Глыбоцкім раёне]] ** [[Азёркі (Пастаўскі раён)|Азёркі]] — вёска ў [[Пастаўскі раён|Пастаўскім раёне]] == Падвойныя назвы == * [[Вялікія Азёркі]] * [[Малыя Азёркі]] == Глядзіце таксама == * [[Азёраўка]] * [[Азёркаўскі]] * [[Азёрная]] * [[Азёрны]] * [[Азёрскі]] * [[Азёры]] {{Неадназначнасьць}} hb8nsk5vnv4fnkzaho0ipnhqjyw3ptl 0 124508 2618694 1515787 2025-06-06T17:32:23Z Ліцьвін 847 стыль 2618694 wikitext text/x-wiki Назву '''Тударава''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Тударава (Гарадзенская вобласьць)|Тударава]] — вёска ў [[Карэліцкі раён|Карэліцкім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] * [[Тударава (Магілёўская вобласьць)|Тударава]] — вёска ў [[Шклоўскі раён|Шклоўскім раёне]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]] {{Неадназначнасьць}} lrg6tgxirrh5vew7ulvnx1ljkm4hh5l 2 125113 2618676 2618322 2025-06-06T17:17:57Z Ліцьвін 847 /* Минская область */ выпраўленьне спасылак 2618676 wikitext text/x-wiki 825 географических объектов Беларуси в период с 1997 по 2011 гг. были официально переименованы. Изменялись как отдельные буквы, так и целые слова в названии. Я провел тщательную сверку каждого из 825 переименованных объектов с таковыми на нашей карте (в выпуске от 11.06.2011 г.) и составил список тех, которые на карте зафиксированы в старом написании или с ошибкой. То есть, любым образом отличались от нового официального названия. Часть переименованных объектов я не смог отыскать через поиск в MapSource, а часть уже написана правильно. Поэтому составленный список меньше, чем 825. Поскольку наша самодельная карта претендует на серьёзность и современность, считаю, что каждую из нижеперечисленных позиций необходимо исправить для обновления её географической основы. == Брестская область == # N52 09.497 E25 52.095 Деревня Березовичи в 2004 г. переименована в Берёзовичи (белар. [[Паршавічы|Бярозавічы]]) # N52 50.741 E25 07.760 Деревня Большой Галик в 2005 г. переименована в Галик (белар. [[Галік (Івацэвіцкі раён)|Галік]]) # N52 12.036 E26 14.296 Деревня Вулька в 2004 г. переименована в Вулька-Городищенская (белар. [[Вулька-Гарадзішчанская]]) # N52 01.314 E25 25.841 Деревня Глинна в 2005 г. переименована в Глинно (белар. [[Глінна (Берасьцейская вобласьць)|Глінна]]) # N52 05.629 E25 46.755 Деревня Дубой в 2004 г. переименована в Дубое (белар. [[Дубае]]) # N52 55.721 E24 43.108 Агрогородок (с 2010 г.) Зеленевичи в 2010 г. переименован в Зеленевичский (белар. [[Зеляневіцкі]]) # N52 46.545 E25 35.904 Деревня Могилица в 2005 г. переименована в Могилицы (белар. [[Магіліцы]]) # N52 39.123 E24 25.193 Агрогородок (с 2008 г.) Мокрое в 2011 г. переименован в Журавлиный (белар. [[Жураўліны]]) # N53 15.178 E26 16.160 Деревня Нагорная в 2006 г. переименована в Нагорное (белар. [[Нагорнае (Берасьцейская вобласьць)|Нагорнае]]) # N52 16.031 E23 44.345 Деревня Олешковичи в 2006 г. переименована в Олешковичи 1 (белар. [[Алешкавічы 1]]) # N52 27.187 E23 22.219 Агрогородок (с 2011 г.) Пограничная в 2011 г. переименован в Пограничный (белар. [[Пагранічны (пасёлак)|Пагранічны]]) # N52 58.405 E25 59.691 Деревня Рогозница в 2006 г. переименована в Рагозница (белар. [[Рагозьніца]]). # N53 19.432 E25 54.511 Деревня Слобожаны в 2006 г. переименована в Слабожаны (белар. [[Боўдзілаўцы|Слабажаны]]) # N53 13.751 E25 49.026 Деревня Тешевля в 2006 г. переименована в Тешевле (белар. [[Чэшаўля|Цешаўле]]) # N52 21.099 E25 55.464 Деревня Шпановка в 2004 г. переименована в Шпановки (белар. [[Шпанаўкі]]). # N52 25.527 E24 09.468 Деревня Щерчево в 2005 г. переименована в Щерчово (белар. [[Шчарчова]]) == Витебская область == # N54 25.097 E30 26.546 Деревня Бабиничи в 2005 г. была переименована в Бабичи (белар. [[Бабічы (Аршанскі раён)|Бабічы]]). # N55 44.600 E27 51.139 Деревня Барсуки в 2004 г. переименована в Барсуки 2 (белар. [[Барсукі 2]]) # N54 54.271 E29 50.420 Деревня Бествино в 2006 г. переименована в Бествено (белар. [[Бесцвіна]]) # N55 16.750 E28 24.526 Деревня Бобыничи в 2005 г. переименована в Бабыничи (белар. [[Бабынічы]]) # N55 17.749 E28 52.829 Деревня Богородецкое в 2005 г. переименована в Богородицкое (белар. [[Багародзіцкае]]) # N54 51.227 E29 13.733 Агрогородок (с 2009 г.) Большая Ольшанка в 2009 г. переименован в Ольшанка (белар. [[Альшанка]]) # N55 03.772 E28 26.390 Агрогородок (с 2009 г.) Большие Дольцы в 2009 г. переименован в Великие Дольцы (белар. [[Вялікія Дольцы]]) # N54 31.318 E30 15.340 Деревня Горная Веровойша в 2005 г. переименована в Горная Веравойша (белар. [[Горная Веравойша]]) # N54 42.761 E30 04.597 Деревня Догановка в 2006 г. переименована в Догоновка (белар. [[Даганаўка]]) # Две деревни Заборье в Витебской области, Шумилинском районе, относящиеся к Николаевскому поселковому совету, 31 января 2011 г. были переименованы соответственно в Заборье 1 и Заборье 2. На карте в том месте я нашел две деревни Заборье, но какая из них стала под номером 1, а какая под номером 2, я не знаю. # N54 43.008 E29 57.362 Деревня Заслоново в 2006 г. переименована в Заслоновка (белар. [[Заслонаўка]]) # N54 51.815 E30 02.177 Деревня Кадуково в 2006 г. переименована в Кодуково (белар. [[Кадукова]]) # N55 26.808 E28 26.369 Деревня Качаново в 2005 г. переименована в Кочаново (белар. [[Качанава]]) # N54 48.554 E29 52.593 Деревня Келесы в 2006 г. переименована в Келисы (белар. [[Келісы]]) # N54 47.638 E29 49.534 Деревня Кляпчево в 2006 г. переименована в Клепчево (белар. [[Кляпчэва]]) # N54 40.979 E30 00.271 Деревня Конашево в 2006 г. переименована в Коношево (белар. [[Канашэва]]) # N54 44.080 E30 02.800 Деревня Майское в 2006 г. переименована в Майская (белар. [[Майская]]) # N54 54.992 E29 59.710 Деревня Мартыновка в 2006 г. переименована в Мартиновка (белар. [[Марцінаўка]]). Возможно, здесь что-то не так: может, попутаны местами названия Станьки и Мартиновка??? Смотрите для сравнения в атласе. # N54 58.386 E30 03.866 Деревня Массоры в 2006 г. переименована в Моссоры (белар. [[Масоры]]) # N55 22.621 E28 49.894 Деревня Межно 1 в 2005 г. переименована в Межно-1 (белар. [[Мяжно-1]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Межно 1-е. # N55 22.307 E28 49.250 Деревня Межно 2 в 2005 г. переименована в Межно-2 (белар. [[Мяжно-2]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Межно 2-е. # N55 22.101 E28 49.878 Деревня Межно 3 в 2005 г. переименована в Межно-3 (белар. [[Мяжно-3]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Межно 3-е. # N55 27.683 E28 55.111 Деревня Насилица в 2005 г. переименована в Носилица (белар. [[Насіліца]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Насилицы. # N54 31.076 E30 16.566 Деревня Нижняя Веровойша в 2005 г. переименована в Нижняя Веравойша (белар. [[Ніжняя Веравойша]]) # N54 56.459 E30 04.860 Деревня Оболь в 2004 г. переименована в Новая Оболь (белар. [[Новая Обаль]]). # N54 47.473 E29 39.466 Деревня Осиновка в 2004 г. переименована в Осиновка-2 (белар. [[Асінаўка-2]]). # N54 39.470 E29 34.445 Деревня Осиновка в 2004 г. переименована в Осиновка-1 (белар. [[Асінаўка-1]]). # N55 22.060 E26 57.390 Хутор Пляторово в 2005 г. переименован в Плятарово (белар. [[Плятарова]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Плетарово. # N54 51.716 E29 06.373 Деревня Проземля в 2006 г. переименована в Проземле (белар. [[Проземля]]) # N55 21.390 E28 54.260 Деревня Пукановка 1 в 2005 г. переименована в Пукановка-1 (белар. [[Пуканаўка-1]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Пукановка 1-я. # N55 21.102 E28 54.049 Деревня Пукановка 2 в 2005 г. переименована в Пукановка-2 (белар. [[Пуканаўка-2]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Пукановка 2-я. # N54 42.277 E30 02.516 Деревня Рындево в 2006 г. переименована в Риндево (белар. [[Рындзева]]) # N54 56.391 E29 47.845 Деревня Садовое в 2006 г. переименована в Садовая (белар. [[Садовая (Сеньненскі раён)|Садовая]]) # N54 41.360 E29 03.803 Деревня Симоновичи в 2006 г. переименована в Симновичи (белар. [[Сімнавічы]]) # N54 51.500 E29 59.041 Деревня Слободка в 2006 г. переименована в Слабода (белар. [[Слабада]]). # N55 33.781 E29 04.452 Деревня Стодола в 2005 г. переименована в Стадола (белар. [[Стадола]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Стодолы. # N55 35.248 E28 21.513 Деревня Терасполье в 2005 г. переименована в Тересполье (белар. [[Цераспольле]]) # N54 21.019 E29 36.165 Посёлок Тротилово в 2005 г. переименован в Трацылово (белар. [[Трацылава]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Троцилово. Название Троцилово осталось за железнодорожной станцией. Посёлок переименован. # N55 17.744 E28 48.941 Деревня Туржец 1 в 2005 г. переименована в Туржец-1 (белар. [[Туржэц-1]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Туржец 1-й. # N55 17.394 E28 48.781 Деревня Туржец 2 в 2005 г. переименована в Туржец-2 (белар. [[Туржэц-2]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Туржец 2-й. # N55 39.847 E27 27.146 Деревня Хутор-Дедино в 2005 г. переименована в Хутор Дедино (белар. [[Хутар Дзедзіна]]). В атласе этот объект написан правильно — Хутор Дедино. На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Хмельники. # N55 27.245 E28 45.336 Деревня Черноручье 1 в 2005 г. переименована в Черноручье-1 (белар. [[Чарнаручча-1]]). # N55 26.287 E28 44.321 Деревня Черноручье 2 в 2005 г. переименована в Черноручье-2 (белар. [[Чарнаручча-2]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Черноручье 2-е. # N55 47.005 E27 40.902 Деревня Чурилово-Дальнее в 2005 г. переименована в Чурилово Дальнее (белар. [[Чурылава Далёкае]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Чурилово. # N54 37.575 E29 35.856 Деревня Шашаловка в 2005 г. переименована в Шашеловка (белар. [[Шашалаўка]]) # N55 17.285 E28 32.399 Деревня Шенделы в 2005 г. переименована в Шендялы (белар. [[Шандзялы]]) # N55 28.970 E28 43.906 Деревня Экимань должна состоять из двух деревень: деревни [[Экімань|Экимань-1]] (севернее) и [[Экімань 2|Экимань-2]] (южнее). Оба эти названия современные. На карте в выпуске от 11.06.2011 полигон ошибочно отрисован как один и ему дано обобщенное название Экимань. == Гомельская область == # N52 37.800 E31 27.994 Посёлок Амельное в 2005 г. переименован в Омельное (белар. [[Амяльное]]) # N53 05.048 E30 51.229 Деревня Бервена в 2005 г. переименована в Бервены (белар. [[Бервяны]]) # N52 50.881 E30 24.795 Деревня Буда-Люшевская в 2005 г. переименована в Буда Люшевская (белар. [[Буда Люшаўская]]) # N52 39.705 E31 15.274 Деревня Воробьевка в 2005 г. переименована в Веробьевка (белар. [[Вераб’ёўка]]) # N51 33.942 E27 46.582 Деревня Глушкевичи в 2004 г. переименована в Глушковичи (белар. [[Глушкавічы]]) # N51 44.947 E29 18.413 Агрогородок (с 2010 г.) Головчицкая Буда в 2010 г. переименован в Буда Головчицкая (белар. [[Буда Галоўчыцкая]]) # N52 16.789 E29 13.609 Деревня Гороховка в 2005 г. переименована в Горохово (белар. [[Гарохава]]) # N52 33.979 E30 40.213 Посёлок Григорьевка в 2005 г. переименован в Григоровка (белар. [[Грыгараўка]]) # N53 02.771 E30 15.654 Посёлок Дуброва в 2005 г. переименован в Дубрава (белар. [[Дубрава]]) # N53 13.607 E30 48.520 Деревня Дубровино в 2005 г. переименована в Дубравино (белар. [[Дубравіна]]) # N53 12.556 E30 45.101 Посёлок Дубролеж в 2005 г. переименован в Дубралеж (белар. [[Дубралеж]]) # N53 10.919 E30 33.694 Посёлок Жовинник в 2005 г. переименован в Жевинник (белар. [[Жавіньнік]]) # N53 15.245 E30 49.380 Посёлок Заболоцкое в 2005 г. переименован в Заболотское (белар. [[Забалацкае]]) # N53 11.320 E30 14.804 Деревня Заездье в 2005 г. переименована в Заезье (белар. [[Заезьзе]]) # N52 41.977 E30 31.381 Посёлок Зелёная Дубрава в 2005 г. переименован в Зелёная Дуброва (белар. [[Зялёная Дуброва]]) # N52 01.175 E29 27.756 Деревня Игнато-Фабиановка в 2005 г. переименована в Игнато-Фабияновка (белар. [[Ігната-Фабіянаўка]]) # N52 19.786 E29 01.429 Деревня Капличский Воротынь в 2005 г. переименована в Капличский Воротын (белар. [[Капліцкі Варатын]]) # N52 45.669 E30 23.404 Посёлок Качан в 2005 г. переименован в Кочан (белар. [[Качан]]) # N52 19.523 E30 26.660 Деревня Кирова в 2006 г. переименована в Кирово (белар. [[Кірава (Рэчыцкі раён)|Кірава]]) # N52 52.112 E29 11.971 Деревня Ковчицы 1 в 2009 г. переименована в Ковчицы-1 (белар. [[Коўчыцы-1]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Ковчицы 1-е. # N52 50.077 E29 11.667 Деревня Ковчицы 2 в 2009 г. переименована в Ковчицы-2 (белар. [[Коўчыцы-2]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Ковчицы 2-е. # N52 41.287 E30 30.053 Посёлок Конторовичи в 2005 г. переименован в Канторовичи (белар. [[Кантаровічы]]) # N52 56.149 E29 20.108 Деревня Королёва Слобода 1 в 2009 г. переименована в Королёва Слобода-1 (белар. [[Каралёва Слабада-1]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Королевская Слобода 1-я. # N52 55.773 E29 20.051 Деревня Королёва Слобода 2 в 2009 г. переименована в Королёва Слобода-2 (белар. [[Каралёва Слабада-2]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Королевская Слобода 2-я. # N52 16.888 E30 17.800 Деревня Коростань в 2006 г. переименована в Коростень (белар. [[Корасьцень]]) # N52 03.106 E30 46.898 Деревня Кошевое в 2005 г. переименована в Кошовое (белар. [[Кашовае]]) # N51 50.777 E30 06.781 Посёлок Красная Заря в 2005 г. переименован в посёлок Чирвоная Заря (белар. [[Чырвоная Зара (Гомельская вобласьць)|Чырвоная Зара]]) # N51 45.421 E30 30.825 Деревня Красная Поляна в 2005 г. переименована в Чирвоная Поляна (белар. [[Чырвоная Паляна]]) # N51 42.991 E29 17.126 Деревня Красный Луч в 2005 г. переименована в Чирвоный Промень (белар. [[Чырвоны Прамень]]) # N53 38.605 E28 57.448 Деревня Красный Пахарь в 2003 г. переименована в Чирвоный Аратый (белар. [[Чырвоны Араты]]). # N52 21.748 E29 34.192 Деревня Липово в 2005 г. переименована в Липов (белар. [[Ліпаў]]) # N52 34.402 E30 19.032 Посёлок Луговой в 2005 г. переименован в посёлок Луговый (белар. [[Лугавы]]) # N51 47.307 E30 30.892 Посёлок Майский в 2005 г. переименован в посёлок Майск (белар. [[Майск]]) # N52 05.140 E27 32.188 Деревня Малишев в 2005 г. переименована в Малешев (белар. [[Малешаў]]) # N52 43.151 E30 40.002 Деревня Мачулище в 2005 г. переименована в Мочулище (белар. [[Мачулішча]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Мачулищи. # N52 05.357 E29 07.588 Деревня Меребель в 2005 г. переименована в Мерабель (белар. [[Мерабель]]) # N52 05.212 E28 28.362 Деревня Моисеевичи в 2005 г. переименована в Мойсеевичи (белар. [[Майсеевічы]]) # N52 55.892 E30 37.896 Деревня Моисеевка в 2005 г. переименована в Мойсеевка (белар. [[Майсееўка]]) # N52 48.193 E29 18.954 Деревня Моисеевка в 2005 г. переименована в Мойсеевка (белар. [[Майсееўка]]) # N51 42.166 E29 01.692 Деревня Некрашёвка в 2005 г. переименована в Некрашовка (белар. [[Некрашоўка]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Некрашевка. # N52 49.151 E31 18.971 Посёлок Непобедимый в 2005 г. переименован в Непереможный (белар. [[Непераможны]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Непопедимый. # N51 46.616 E28 48.833 Деревня Николаевка в 2005 г. переименована в Миколаевка (белар. [[Мікалаеўка]]) # N53 17.892 E30 51.872 Деревня Никольск в 2005 г. переименована в Микольск (белар. [[Мікольск]]) # N52 19.266 E29 28.446 Деревня Никулинск в 2005 г. переименована в Микулинск (белар. [[Мікулінск]]) # N53 13.216 E30 40.203 Деревня Новая Алешня в 2005 г. переименована в Новая Олешня (белар. [[Новая Алешня]]) # N51 58.828 E30 29.773 Деревня Новая Борщовка в 2005 г. переименована в Новая Борщёвка (белар. [[Новая Баршчоўка]]) # N52 19.467 E27 30.715 Деревня Ново-Ленино в 2005 г. переименована в Ново-Ленин (белар. [[Наваленін]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Новоленино. # N52 19.483 E31 32.742 Деревня Огородня-Гомельская в 2005 г. переименована в Огородня Гомельская (белар. [[Агародня Гомельская]]). # N52 18.921 E31 33.504 Деревня Огородня-Кузьминичская в 2005 г. переименована в Огородня Кузьминичская (белар. [[Агародня Кузьмініцкая]]). # N51 54.953 E30 02.254 Посёлок Октябрь в 2005 г. переименован в Костричник (белар. [[Кастрычнік]]) # N52 02.214 E30 12.117 Деревня Омельковщина в 2005 г. переименована в Амельковщина (белар. [[Амелькаўшчына]]). # N51 36.167 E29 51.373 Деревня Оревичи в 2005 г. переименована в Аровичи (белар. [[Аравічы]]) # N51 44.206 E28 15.389 Деревня Осинское в 2004 г. переименована в Осенское (белар. [[Асянское]]) # N52 17.912 E28 49.621 Деревня Первая Слободка в 2005 г. переименована в Першая Слободка (белар. [[Першая Слабодка]]) # N52 10.193 E28 26.740 Деревня Первомай в 2005 г. переименована в Першемай (белар. [[Гараваха|Першамай]]) # N52 20.851 E29 00.781 Деревня Перетрутовский Воротынь в 2005 г. переименована в Перетрутовский Воротын (белар. [[Ператрутаўскі Варатын]]) # N53 04.760 E29 43.879 Деревня Пласкиня в 2005 г. переименована в Плоскиня (белар. [[Пласкіня]]) # N52 25.945 E29 46.212 Деревня Пожихар в 2009 г. переименована в Пожихарь (белар. [[Пажыхар]]) # N52 28.397 E29 46.186 Деревня Присторонь в 2005 г. переименована в Присторань (белар. [[Прыстарань]]) # N52 59.888 E30 46.486 Деревня Рассохи в 2005 г. переименована в Расохи (белар. [[Расохі]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Россохи. # N52 48.872 E31 31.315 Посёлок Рассуха в 2005 г. переименован в Расуха (белар. [[Расуха]]) # N53 03.179 E30 29.074 Деревня Рисков в 2005 г. переименована в Рысков (белар. [[Рыскоў]]) # N51 53.038 E27 42.940 Деревня Рудня в 2004 г. переименована в Тонежская Рудня (белар. [[Тонеская Рудня]]) # N53 03.055 E31 11.051 Деревня Рудня-Бартоломеевская в 2005 г. переименована в Рудня Бартоломеевская (белар. [[Рудня Барталамееўская]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Рудня-Бартоломеевка. # N52 02.581 E30 21.133 Деревня Рудня-Бурицкая в 2005 г. переименована в Рудня Бурицкая (белар. [[Рудня Бурыцкая]]). # N52 47.086 E30 34.255 Деревня Рудня-Викторинская в 2005 г. переименована в Рудня Викторинская (белар. [[Рудня Віктарынская]]). # N52 41.637 E31 07.327 Деревня Рудня-Гулева в 2005 г. переименована в Рудня-Гулево (белар. [[Рудня-Гулева]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Гулева. # N52 05.635 E30 44.782 Деревня Рудня-Каменева в 2005 г. переименована в Рудня Каменева (белар. [[Рудня Каменева]]). # N52 44.387 E30 37.772 Деревня Рудня-Кошелёвская в 2005 г. переименована в Рудня Кошелёвская (белар. [[Рудня Кашалёўская]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Рудня-Кошелевская. # N52 54.455 E30 38.401 Деревня Рудня-Лозовская в 2005 г. переименована в Рудня Лозовская (белар. [[Рудня Лозаўская]]) # N51 59.527 E30 23.842 Деревня Рудня-Удалевская в 2005 г. переименована в Рудня Удалёвская (белар. [[Рудня Ўдалёўская]]) # N52 01.983 E27 42.188 Деревня Рыдча в 2005 г. переименована в Ридча (белар. [[Рыдча]]) # N52 00.912 E27 41.988 Деревня Рычев в 2005 г. переименована в Ричёв (белар. [[Рычоў]]) # N52 46.545 E31 12.590 Деревня Симоновка в 2005 г. переименована в Сымоновка (белар. [[Сымонаўка]]) # N52 42.662 E31 31.779 Посёлок Синицино в 2005 г. переименован в Синицыно (белар. [[Сініцына]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Синицин. # N52 06.602 E29 25.804 Деревня Сирод в 2005 г. переименована в Сырод (белар. [[Сырод]]) # N52 50.165 E30 21.932 Деревня Слобода-Люшевская в 2005 г. переименована в Слобода Люшевская (белар. [[Слабада Люшаўская]]) # N52 11.732 E28 29.341 Посёлок Слободской в 2005 г. переименован в Слободский (белар. [[Слабадзкі]]) # N52 34.968 E30 18.795 Деревня Смычок в 2005 г. переименована в Смычёк (белар. [[Смычок]]) # N52 56.520 E30 33.091 Деревня Совхозная в 2010 г. переименована в Церковье (белар. [[Царкоўе]]) # N52 42.786 E29 07.774 Деревня Сопейки в 2006 г. переименована в Сапейков (белар. [[Сапейкаў]]) # N52 35.606 E30 55.143 Посёлок Средняцкий в 2005 г. переименован в Середняцкий (белар. [[Серадняцкі]]) # N52 12.046 E28 32.977 Деревня Средняя Рудня 2005 г. переименована в Середняя Рудня (белар. [[Сярэдняя Рудня]]) # N52 28.556 E29 05.492 Деревня Трамец 2005 г. переименована в Тремец (белар. [[Трамец]]) # N53 03.065 E30 13.285 Посёлок Турсковой в 2005 г. переименован в Турсковый (белар. [[Турскавы]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Турсковой пос. # N51 57.158 E28 18.964 Деревня Ударная 2004 г. переименована в Ударное (белар. [[Асмаленік|Ударнае]]) # N52 17.479 E27 53.570 Деревня Христецкий Бор 2005 г. переименована в Хистецкий Бор (белар. [[Хісьцецкі Бор]]) # N52 33.089 E28 34.413 Деревня Червонная Слобода 2005 г. переименована в Красная Слобода (белар. [[Германава Слабада|Красная Слабада]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Червоная Слобода. # N52 40.360 E30 53.974 Посёлок Череты в 2005 г. переименован в Чароты (белар. [[Чараты]]) # N52 01.046 E29 06.218 Деревня Щекотово 2005 г. переименована в Щекотова (белар. [[Шчакатава]]) # N52 40.112 E30 38.205 Посёлок Ясокорь в 2005 г. переименован в Ясакар (белар. [[Ясакар]]) == Гродненская область == # N53 37.204 E26 21.727 Деревня Антонево в 2008 г. переименована в Антонёво (белар. [[Антанёва]]) # N53 48.155 E23 47.943 Деревня Белые Болота в 2003 г. переименована в Белые Болоты (белар. [[Белыя Балаты]]) # N53 12.752 E24 00.302 Деревня Белый Дворик в 2005 г. переименована в Белый Дворак (белар. [[Белы Дворак]]) # N54 12.470 E25 18.204 Деревня Больтеникели в 2003 г. переименована в Больтиникели (белар. [[Бальцінікелі]]) # N54 14.354 E25 18.034 Деревня Больтеники в 2003 г. переименована в Больтиники (белар. [[Бальцінікі]]) # N54 00.388 E25 31.651 Деревня Большая Почерня в 2003 г. переименована в Великая Почерня (белар. [[Вялікая Почарня]]) # N53 57.607 E25 33.664 Деревня Большие Князиковцы в 2003 г. переименована в Великие Князиковцы (белар. [[Вялікія Князікоўцы]]) # N53 53.652 E25 36.517 Деревня Большие Сонтаки в 2003 г. переименована в Великие Сонтаки (белар. [[Вялікія Сонтакі]]) # N53 18.525 E25 25.852 Деревня Большие Шестаки в 2003 г. переименована в Великие Шестаки (белар. [[Вялікія Шастакі]]) # N53 53.822 E25 51.343 Деревня Большое Барово в 2003 г. переименована в Великое Барово (белар. [[Вялікае Барава]]) # N54 14.004 E25 28.463 Деревня Ботяны в 2003 г. переименована в Батяны (белар. [[Бацяны]]) # N53 32.682 E26 17.176 Деревня Броносово в 2008 г. переименована в Браносово (белар. [[Браносава]]) # N52 55.413 E25 17.365 Деревня Веценювка в 2007 г. переименована в Ветеневка (белар. [[Вяценеўка]]) # N53 14.143 E25 32.140 Деревня Вишев в 2007 г. переименована в Вишево (белар. [[Вішава]]) # N53 02.138 E25 00.371 Деревня Вяцевичи в 2007 г. переименована в Ветевичи (белар. [[Вецявічы]]) # N53 58.189 E26 02.452 Деревня Гуденята в 2003 г. переименована в Гуденяты (белар. [[Гудзяняты]]) # N52 57.565 E25 12.112 Деревня Гуменники в 2007 г. переименована в Гуменики (белар. [[Гуменікі]]) # N54 25.309 E25 49.155 Деревня Даукшишки в 2003 г. переименована в Давкшишки (белар. [[Даўкшышкі]]) # N53 02.442 E25 15.691 Деревня Деревянчица в 2003 г. переименована в Деревянчицы (белар. [[Дзеравянчыцы]]) # N53 51.618 E24 55.292 Деревня Зиневичи в 2003 г. переименована в Зеневичи (белар. [[Зенявічы]]) # N54 12.640 E25 20.341 Деревня Иоткишки в 2003 г. переименована в Ёткишки (белар. [[Ёткішкі]]) # N54 29.083 E25 44.391 Деревня Кастечизна в 2003 г. переименована в Кастечина (белар. [[Кастэчына]]) # N54 17.399 E25 26.119 Деревня Катримовщизна в 2003 г. переименована в Катримовщина (белар. [[Катрымаўшчына]]) # N53 30.339 E26 20.095 Деревня Качаны в 2008 г. переименована в Кочаны (белар. [[Качаны]]) # N53 54.652 E25 59.696 Деревня Корешенята в 2003 г. переименована в Корешеняты (белар. [[Карашаняты]]) # N54 04.266 E25 51.730 Деревня Коркенята в 2003 г. переименована в Каркеняты (белар. [[Каркеняты]]) # N53 32.764 E25 21.124 Деревня Крагли Большие в 2003 г. переименована в Великие Крагли (белар. [[Вялікія Краглі]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Большие Крагли. # N54 09.426 E25 59.259 Деревня Ладетенята в 2003 г. переименована в Ладетеняты (белар. [[Ладзецяняты]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Ледетенята. # N53 13.772 E23 59.561 Деревня Лесневичи в 2005 г. переименована в Лисневичи (белар. [[Лісьнявічы]]) # N54 01.300 E25 00.638 Деревня Мажейки в 2003 г. переименована в Можейки (белар. [[Мажэйкі]]) # N53 53.240 E25 00.978 Деревня Мешкалы в 2003 г. переименована в Мишкалы (белар. [[Мішкалы]]) # N53 10.754 E25 05.572 Деревня Миловань в 2007 г. переименована в Милованье (белар. [[Мілаваньне]]) # N53 02.833 E25 09.377 Деревня Милькановичи в 2007 г. переименована в Мелькановичи (белар. [[Мяльканавічы]]) # N53 49.944 E25 54.330 Деревня Николаево в 2003 г. переименована в Миколаево (белар. [[Мікалаева]]) # N53 30.730 E26 06.886 Деревня Новоселки в 2008 г. переименована в Новосёлки (белар. [[Навасёлкі]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно написано название Новоселки. # N54 30.551 E26 19.879 и N54 30.382 E26 19.147 — агрогородок (с 2009 г.) Осиновщизна (новое название с 2009 г.). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно написано название Осиновщина и идет разделение на две деревни. Теперь это единый объект. Поправьте. # N54 04.719 E25 12.725 Деревня Оссова в 2003 г. переименована в Осова (белар. [[Асава]]) # N53 13.355 E25 23.611 Деревня Пероним в 2007 г. переименована в Пироним (белар. [[Піронім]]) # N53 20.142 E23 53.803 Деревня Подбогоники в 2005 г. переименована в Подбагоники (белар. [[Падбагонікі]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно написано название Подбогонники. # N53 55.939 E25 40.761 Деревня Позенята в 2003 г. переименована в Позеняты (белар. [[Пазяняты]]) # N53 21.651 E23 50.106 Деревня Почёбуты в 2005 г. переименована в Пачёбуты (белар. [[Пачобуты]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно написано название Почебуты. # N54 06.507 E25 01.235 Деревня Пусяворы в 2003 г. переименована в Пусявары (белар. [[Пусявары]]) # N53 28.315 E25 08.085 Деревня Пуща-Липичанская в 2003 г. переименована в Липичанская Пуща (белар. [[Ліпічанская Пушча]]) # N53 33.140 E24 17.807 Деревня Ревки в 2003 г. переименована в Ровки (белар. [[Раўкі]]) # N53 23.062 E24 03.701 Деревня Ремутевцы в 2005 г. переименована в Рымутевцы (белар. [[Рымуцеўцы]]) # N53 29.603 E25 57.956 Деревня Сегда в 2008 г. переименована в Сёгда (белар. [[Сёгда]]) # N54 12.305 E25 53.512 Деревня Сенкенята в 2003 г. переименована в Сенкиняты (белар. [[Сенкіняты]]) # N54 11.795 E25 31.290 Деревня Слезки в 2003 г. переименована в Слёзки (белар. [[Слёзкі]]) # N53 14.472 E24 13.039 Деревня Словики в 2006 г. переименована в Славики (белар. [[Славікі]]) # N53 17.845 E25 14.692 Деревня Соловичи в 2003 г. переименована в Саловичи (белар. [[Салавічы]]) # N54 04.982 E24 52.533 Деревня Солопятиншки в 2003 г. переименована в Салопятишки (белар. [[Салапяцішкі]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно написано название Солопятишки. # N53 22.047 E25 23.432 Деревня Сочевляны в 2003 г. переименована в Сочивляны (белар. [[Сачыўляны]]) # N53 12.732 E25 02.426 Деревня Старая Голынка в 2010 г. переименована в Голынка (белар. [[Галынка]]) # N53 53.292 E25 48.511 Деревня Старченята в 2003 г. переименована в Старченяты (белар. [[Старчаняты]]) # N53 55.666 E25 43.964 Деревня Стриженята в 2003 г. переименована в Стриженяты (белар. [[Стрыжаняты]]) # N54 03.617 E25 57.745 Деревня Цепенята в 2003 г. переименована в Цепеняты (белар. [[Цэпеняты]]) # N53 27.991 E26 03.631 Деревня Щеново в 2008 г. переименована в Щёново (белар. [[Шчонава]]). # N54 08.036 E25 29.251 Деревня Янушевщизна в 2003 г. переименована в Янушевщина (белар. [[Янушэўшчына]]) == Минская область == # N54 25.143 E28 58.818 Деревня Актавия в 2005 г. переименована в Октавия (белар. [[Актавія]]) # N54 16.183 E27 58.400 Деревня Алешники в 2003 г. переименована в Олешники (белар. [[Алешнікі]]) # N52 47.410 E27 49.218 Деревня Альховка в 2003 г. переименована в Ольховка (белар. [[Альхоўка (Любанскі раён)|Альхоўка]]) # В 2002 г. два объекта — Посёлок и деревня в Минском районе Минской области, оба имевшие название Аннополь, переименованы в Анополь (белар. [[Анопаль]]). В 2004 г. третий объект — деревня в Минском районе Минской области Анополь переименована в Аннополь (белар. [[Анопаль]]). Все три объекта (Посёлок и две деревни) относятся к Крупицкому сельсовету. На карте в выпуске от 11.06.2011 представлен только какой-то один из объектов. # N54 29.253 E27 32.193 Деревня Асинцы в 2003 г. переименована в Осинцы (белар. [[Асінцы]]) # N53 01.809 E27 18.762 Деревня Белорусь в 2004 г. переименована в Беларусь (белар. [[Беларусь]]) # N53 38.300 E27 15.291 Деревня Богрицовщина в 2003 г. переименована в Багрицовщина (белар. [[Багрыцоўшчына]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Багрицевщина. # N53 11.377 E27 17.644 Деревня Болговичи в 2004 г. переименована в Балговичи (белар. [[Балгавічы]]) # N54 17.372 E26 39.498 Деревня Большая Борковщина в 2004 г. переименована в Великая Борковщина (белар. [[Вялікая Боркаўшчына]]) # N53 27.347 E27 41.272 Деревня Большая Малиновка в 2004 г. переименована в Великая Малиновка (белар. [[Вялікая Малінаўка]]) # N52 54.980 E27 15.131 Деревня Большая Ольшанка в 2005 г. переименована в Большая Альшанка (белар. [[Вялікая Альшанка]]) # N54 19.711 E29 06.481 Деревня Большая Слобода в 2005 г. переименована в Великая Слобода (белар. [[Вялікая Слабада]]) # N53 02.045 E27 37.631 Деревня Большая Падерь в 2004 г. переименована в Великая Падерь (белар. [[Вялікая Падзер]]) # N54 35.453 E27 17.155 Деревня Большая Сервич в 2003 г. переименована в Сервачь (белар. [[Сэрвач (Менская вобласьць)|Сэрвач]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Большая Сервеч. # N53 31.348 E27 10.738 Деревня Большая Усса в 2004 г. переименована в Великая Уса (белар. [[Вялікая Ўса]]) # N54 36.355 E29 09.994 Деревня Большие Хольневичи в 2005 г. переименована в Великие Хольневичи (белар. [[Вялікія Хальнявічы]]) # N54 11.532 E27 17.212 Деревня Большие Бакшты в 2004 г. переименована в Великие Бакшты (белар. [[Вялікія Бакшты]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Большие Бакиты. # N54 20.730 E28 55.636 Деревня Большие Жаберичи в 2005 г. переименована в Великие Жаберичи (белар. [[Вялікія Жаберычы]]) # N54 15.601 E26 56.453 Деревня Большие Кошевники в 2005 г. переименована в Великие Кошевники (белар. [[Вялікія Кашэўнікі]]) # N54 28.635 E27 37.806 Деревня Большие Нестановичи в 2003 г. переименована в Великие Нестановичи (белар. [[Вялікія Нястанавічы]]) # N54 20.467 E27 42.436 Деревня Большие Укроповичи в 2003 г. переименована в Великие Укроповичи (белар. [[Вялікія Ўкропавічы]]) # N54 13.876 E27 34.423 Деревня Большие Бесяды в 2003 г. переименована в Великие Бесяды (белар. [[Вялікія Бясяды]]) # N54 09.200 E27 36.874 Деревня Большие Гаяны в 2003 г. переименована в Великие Гаяны (белар. [[Вялікія Гаяны]]) # N53 51.355 E28 45.418 Деревня Большие Логи в 2003 г. переименована в Великие Логи (белар. [[Вялікія Лагі]]) # N53 41.905 E26 43.218 Деревня Большие Новики в 2003 г. переименована в Великие Новики (белар. [[Вялікія Навікі]]) # N53 06.279 E26 59.383 Деревня Большие Пруссы в 2004 г. переименована в Великие Прусы (белар. [[Вялікія Прусы]]) # N54 10.765 E29 01.471 Деревня Большое Городно в 2005 г. переименована в Великое Городно (белар. [[Вялікае Горадна]]) # N52 59.553 E27 30.864 Деревня Большое Журово в 2004 г. переименована в Великое Журово (белар. [[Вялікае Журава]]) # N54 02.362 E27 56.938 Деревня Большое Залужье в 2003 г. переименована в Великое Залужье (белар. [[Вялікае Залужжа]]) # N54 27.785 E28 47.061 Деревня Большое Осово в 2005 г. переименована в Великое Осово (белар. [[Вялікае Восава]]) # N54 32.856 E28 54.617 Деревня Борки в 2010 г. переименована в Белые Борки (белар. [[Белыя Баркі]]) # N54 32.240 E29 04.318 Деревня Большой Каменец в 2005 г. переименована в Великий Каменец (белар. [[Вялікі Каменец]]) # N54 16.317 E27 12.530 Деревня Большой Бор в 2005 г. переименована в Великий Бор (белар. [[Вялікі Бор]]) # N54 09.045 E29 11.667 Деревня Большой Вязок в 2005 г. переименована в Великий Вязок (белар. [[Вялікі Вязок]]) # N53 54.012 E27 57.247 Деревня Быкачено в 2003 г. переименована в Быкачино (белар. [[Быкачына]]) # N54 33.553 E27 44.202 Деревня Вейна в 2003 г. переименована в Вейно (белар. [[Вейна]]) # N52 46.035 E27 07.314 Деревня Великий Рожан в 2005 г. переименована в Большой Рожан (белар. [[Вялікі Рожан]]) # N53 01.747 E26 49.563 Деревня Весёлая в 2004 г. переименована в Весёлое (белар. [[Пузаў|Вясёлае]]) # N53 49.013 E28 17.254 Деревня Вишенка в 2003 г. переименована в Вишенька (белар. [[Вішанька]]) # N53 03.080 E27 07.051 Деревня Воробьевичи в 2004 г. переименована в Веробьевичи (белар. [[Вераб’евічы]]) # N53 33.146 E27 48.214 Деревня Воробьёвка в 2004 г. переименована в Веробьёвка (белар. [[Вераб’ёўка]]) # N53 15.239 E27 35.056 Деревня Воробьёво в 2004 г. переименована в Веробьёво (белар. [[Вераб’ёва]]) # N53 02.416 E27 19.653 Деревня Восток в 2004 г. переименована в Усход (белар. [[Усход (Слуцкі раён)|Усход]]) # N53 41.056 E28 58.602 Деревня Восход в 2003 г. переименована в Усход (белар. [[Усход (Бярэзінскі раён)|Усход]]) # N54 35.345 E27 38.063 Деревня Выгорь в 2003 г. переименована в Выгор (белар. [[Выгар]]) # N53 09.240 E27 35.200 Деревня Вынисцы в 2006 г. переименована в Вынищи (белар. [[Вынішчы]]) # N53 41.493 E29 16.003 Деревня Галынка в 2003 г. переименована в Голынка (белар. [[Галынка]]) # N53 51.309 E27 07.530 Деревня Галышево в 2003 г. переименована в Голышово (белар. [[Галышова]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Голышево. # N53 51.577 E29 06.580 Деревня Гаруни в 2003 г. переименована в Горуни (белар. [[Гаруні]]) # N54 33.435 E27 08.838 Деревня Горная в 2003 г. переименована в Горное (белар. [[Горнае]]) # N54 36.247 E28 04.585 Деревня Горовец в 2003 г. переименована в Горавец (белар. [[Гаравец]]) # N53 40.082 E28 56.279 Деревня Городище в 2008 г. переименована в Новое Городище (белар. [[Новае Гарадзішча (Бярэзінскі раён)|Новае Гарадзішча]]) # N53 26.760 E27 28.006 Деревня Гостбищи в 2004 г. переименована в Госьбищи (белар. [[Госьбішчы]]) # N52 59.363 E27 06.557 Посёлок Гулевичи в 2004 г. переименована в Посёлок Гулевичский (белар. [[пасёлак Гулевіцкі]]) # N53 41.967 E26 33.974 Деревня Деревное в 2003 г. переименована в Деревная (белар. [[Дзераўная]]) # N53 45.531 E28 23.856 Деревня Деруцкая в 2003 г. переименована в Дерутская (белар. [[Дзяруцкая]]) # N53 37.909 E27 22.089 Деревня Добрынево в 2006 г. переименована в Добринёво (белар. [[Дабрынёва]]) # N54 27.249 E27 29.669 Деревня Дунай в 2003 г. переименована в Дунаи (белар. [[Дунаі]]) # N54 24.186 E29 18.161 Деревня Ерошевка в 2005 г. переименована в Ерошовка (белар. [[Ярашоўка]]) # N54 31.102 E27 49.949 Деревня Жестинное в 2003 г. переименована в Жестиное (белар. [[Жасьцінае]]) # N54 21.559 E28 03.241 Деревня Жолуды в 2003 г. переименована в Желуды (белар. [[Жалуды]]) # N54 21.354 E28 03.818 Деревня Заколюжье в 2003 г. переименована в Закалюжье (белар. [[Закалюжжа]]) # N52 45.020 E27 16.651 Деревня Залозье в 2003 г. переименована в Залазье (белар. [[Залаззе]]) # N54 28.960 E28 51.603 Деревня Заросли в 2005 г. переименована в Зоросли (белар. [[Зорасьлі]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Заросль. # N53 58.857 E27 17.657 Деревня Зелёное в 2002 г. переименована в Зелёная (белар. [[Зялёная (Менскі раён)|Зялёная]]) # N53 37.126 E28 37.245 Деревня Зенанполье в 2003 г. переименована в Зенонполье (белар. [[Зенанпольле]]) # N53 36.530 E26 32.933 Деревня Зуберово в 2003 г. переименована в Зуберево (белар. [[Зуберава]]) # N52 59.090 E26 51.046 Деревня Иодчицы в 2003 г. переименована в Ёдчицы (белар. [[Ёдчыцы]]) # N54 12.408 E26 22.546 Деревня Кабыльчицы в 2003 г. переименована в Кобыльчицы (белар. [[Кабыльчыцы (Валожынскі раён)|Кабыльчыцы]]) # N54 24.680 E28 02.468 Деревня Казинец в 2003 г. переименована в Козинец (белар. [[Казінец]]) # N54 07.865 E27 04.409 Деревня Кайтени в 2004 г. переименована в Койтени (белар. [[Кайцені]]) # N53 38.218 E27 23.325 Деревня Калинина в 2003 г. переименована в Калинино (белар. [[Калініна (Койданаўскі раён)|Калініна]]) # N54 31.993 E27 01.804 Деревня Качанки в 2003 г. переименована в Кочанки (белар. [[Качанкі]]) # N53 59.214 E27 07.509 Деревня Козельщина в 2002 г. переименована в Казельщина (белар. [[Казельшчына]]) # N53 46.869 E28 29.568 Деревня Коробетовка в 2003 г. переименована в Карабетовка (белар. [[Карабетаўка]]) # N53 58.887 E29 08.972 Деревня Коронец в 2003 г. переименована в Коренец (белар. [[Каранец]]) # N53 09.091 E27 51.623 Деревня Красная Сторонка в 2004 г. переименована в Чирвоная Сторонка (белар. [[Чырвоная Старонка]]) # N53 24.123 E27 35.370 Посёлок Красная Горка в 2004 г. переименован в Чирвоная Горка (белар. [[Чырвоная Горка]]) # N53 42.853 E28 56.810 Деревня Красная Зорька в 2003 г. переименована в Чирвоная Зорька (белар. [[Чырвоная Зорка]]) # N53 02.881 E27 19.498 Деревня Красная Нива в 2004 г. переименована в Чирвоная Нива (белар. [[Чырвоная Ніва]]) # N53 26.777 E27 37.510 Деревня Красная Нива в 2004 г. переименована в Чирвоная Нива (белар. [[Чырвоная Ніва]]) # N53 48.337 E28 47.746 Деревня Красная Поляна в 2003 г. переименована в Чирвоная Поляна (белар. [[Чырвоная Паляна]]). # N54 16.111 E28 20.096 Деревня Красный Октябрь в 2003 г. переименована в Чирвоный Костричник (белар. [[Чырвоны Кастрычнік (Менская вобласьць)|Чырвоны Кастрычнік]]). # N53 07.912 E27 01.587 Деревня Красный Партизан в 2004 г. переименована в Чирвоный Партизан (белар. [[Чырвоны Партызан (Менская вобласьць)|Чырвоны Партызан]]). # N53 28.667 E28 11.512 Где-то здесь должна быть деревня [[Чырвоны Бераг (Пухавіцкі раён)|Чирвоный Берег]] (до 2004 г. называлась Красный Берег) (белар. [[Чырвоны Бераг (Пухавіцкі раён)|Чырвоны Бераг]]). Деревня в карте выпуска от 11.06.2011 не отрисована. # N53 27.002 E27 41.787 Деревня Красный Клин в 2004 г. переименована в Чирвоный Клин (белар. [[Чырвоны Клін]]) # N53 27.064 E27 04.208 Посёлок Красный Лес в 2004 г. переименован в Чирвоный Лес (белар. [[Чырвоны Лес]]) # N53 52.291 E27 59.762 Деревня Красный Лужок в 2003 г. переименована в Чирвоный Лужок (белар. [[Чырвоны Лужок]]) # N53 49.388 E28 49.461 Деревня Красный Сад в 2003 г. переименована в Чирвоный Сад (белар. [[Чырвоны Сад]]). # N53 24.881 E27 11.408 Деревня Красный Угол в 2004 г. переименована в Чирвоный Угол (белар. [[Чырвоны Вугал]]) # N54 08.767 E27 48.271 Деревня Лабунщина в 2003 г. переименована в Лобунщина (белар. [[Лабуншчына]]) # N54 26.011 E27 42.737 Деревня Лазовка в 2003 г. переименована в Лозовка (белар. [[Лазоўка (Лагойскі раён)|Лазоўка]]) # N54 09.442 E27 31.230 Деревня Лекаревка в 2002 г. переименована в Лекоревка (белар. [[Лекараўка]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Лекаровка. # N53 35.689 E27 12.191 Деревня Ленина в 2002 г. переименована в Ленино (белар. [[Леніна]]) # N53 48.472 E27 00.331 Деревня Лосицковщина в 2003 г. переименована в Ласицковщина (белар. [[Ласіцкаўшчына]]) # N54 12.537 E26 17.484 Деревня Лостоянцы в 2003 г. переименована в Ластоянцы (белар. [[Ластаянцы]]) # N54 09.756 E26 12.298 Деревня Лютош в 2003 г. переименована в Лютошь (белар. [[Люташ]]) # N54 05.188 E26 45.329 Деревня Макричевщина в 2003 г. переименована в Мокричевщина (белар. [[Макрычаўшчына]]) # N52 54.383 E27 14.946 Деревня Малая Ольшанка в 2005 г. переименована в Малая Альшанка (белар. [[Малая Альшанка]]) # N53 31.936 E27 11.182 Деревня Малая Усса в 2004 г. переименована в Малая Уса (белар. [[Малая Ўса]]) # N53 05.841 E27 00.326 Деревня Малые Пруссы в 2004 г. переименована в Малые Прусы (белар. [[Малыя Прусы]]) # N52 59.502 E26 33.103 Деревня Мастиловичи в 2003 г. переименована в Мостиловичи (белар. [[Масьцілавічы]]) # N54 14.797 E26 54.707 Деревня Мачиновщина в 2004 г. переименована в Мочиновщина (белар. [[Мачыноўшчына]]) # N54 19.231 E29 20.402 Деревня Мачулище в 2005 г. переименована в Мочулище (белар. [[Мачулішча]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Мачулищи. # N54 18.068 E27 33.109 Деревня Мачулище в 2003 г. переименована в Мочулище (белар. [[Мачулішча]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Мачулищи. # N54 32.086 E28 39.156 Деревня Маячная в 2003 г. переименована в Маячное (белар. [[Парасятнікі|Маячнае]]) # N53 34.588 E28 19.329 Деревня Междуречье в 2004 г. переименована в Мижречье (белар. [[Міжрэчча (Пухавіцкі раён)|Міжрэчча]]) # N54 16.775 E26 38.588 Деревня Момоны в 2004 г. переименована в Мамоны (белар. [[Мамоны]]) # N54 00.231 E28 02.893 Деревня Николаевичи в 2003 г. переименована в Миколаевичи (белар. [[Мікалаевічы]]) # N54 06.521 E29 13.619 Деревня Николаевка в 2005 г. переименована в Миколаевка (белар. [[Мікалаеўка]]) # N53 24.463 E26 50.309 Деревня Николаевщина в 2003 г. переименована в Миколаевщина (белар. [[Мікалаеўшчына]]) # N53 30.442 E27 25.827 Деревня Николка в 2004 г. переименована в Миколка (белар. [[Міколка]]) # N54 15.096 E28 42.592 Посёлок Новосады 1 в 2003 г. переименован в Новосады (белар. [[Навасады 1|Навасады]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Новосады 1-е. # N53 35.252 E28 33.584 Деревня Новоселение в 2003 г. переименована в Новоселенье (белар. [[Новасяленьне]]) # N54 24.926 E29 24.188 Деревня Октябрь в 2005 г. переименована в Костричник (белар. [[Кастрычнік]]) # N53 48.853 E26 36.643 Хутор Олешковец в 2003 г. переименован в Алешковец (белар. [[Алешкавец]]) # N53 36.431 E26 52.070 Хутор Олешково в 2003 г. переименован в Алешково (белар. [[Алешкава]]) # N54 36.153 E27 28.284 Деревня Оношки в 2003 г. переименована в Аношки (белар. [[Аношкі]]) # N54 00.208 E27 02.499 Деревня Орловщина в 2007 г. переименована в Оровщина (белар. [[Ароўшчына]]). # N54 19.391 E26 43.784 Деревня Осаново в 2004 г. переименована в Асаново (белар. [[Асанава]]). # N54 09.525 E28 48.642 Деревня Осов в 2007 г. переименована в Хутор Осов (белар. [[Хутар Восаў]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Осово. # N54 13.278 E27 31.085 Деревня Павленята в 2003 г. переименована в Павленяты (белар. [[Паўляняты]]) # N53 45.932 E28 34.687 Деревня Падар в 2003 г. переименована в Подар (белар. [[Падар]]). # N52 57.189 E26 28.561 Деревня Паначь в 2003 г. переименована в Понача (белар. [[Панача]]) # N54 06.583 E27 43.378 Деревня Панишевщина в 2003 г. переименована в Панышевщина (белар. [[Панышэўшчына]]) # N53 39.701 E26 54.594 Деревня Папки в 2003 г. переименована в Попки (белар. [[Папкі]]) # N53 03.158 E28 01.758 Деревня Паськовы Горки в 2004 г. переименована в Паськова Горка (белар. [[Паськава Горка]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Пасековая Горка. # N53 46.314 E27 08.004 Деревня Паусье в 2003 г. переименована в Поусье (белар. [[Павусьсе]]) # N54 29.285 E27 58.441 Деревня Первомайская в 2003 г. переименована в Першемайская (белар. [[Першамайская]]) # N53 51.681 E27 59.450 Деревня Первомайская в 2003 г. переименована в Першемайская (белар. [[Першамайская]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Посёлок Первомайский. # N53 41.282 E28 57.119 Деревня Перевоз в 2008 г. переименована в Островской Перевоз (белар. [[Астраўскі Перавоз]]) # N53 57.685 E26 58.662 Деревня Пережеры в 2006 г. переименована в Пережери (белар. [[Пярэжары]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Пережиры. # N54 17.672 E28 55.630 Деревня Плавущее Галое в 2005 г. переименована в Плавучее Галое (белар. [[Плавучае Галае]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Плавущее Палое. # N53 49.067 E28 02.746 Деревня Поддубное в 2005 г. переименована в Полянка (белар. [[Палянка]]) # N53 55.717 E27 08.926 Деревня Подсады в 2002 г. переименована в Падсады (белар. [[Падсады]]). # N53 42.848 E28 38.209 Деревня Подсосное в 2003 г. переименована в Подсосна (белар. [[Падсосна (Менская вобласьць)|Падсосна]]). # N54 28.445 E28 18.747 Деревня Попорежье в 2003 г. переименована в Попережье (белар. [[Папярэжжа]]) # N53 54.409 E28 58.736 Деревня Прибрежная в 2003 г. переименована в Прибережная (белар. [[Блевачы|Прыбярэжная]]) # N52 46.854 E27 49.774 Деревня Прудище в 2003 г. переименована в Прудищи (белар. [[Прудзішчы]]) # N54 32.333 E27 59.960 Деревня Прусевичи в 2003 г. переименована в Прусовичи (белар. [[Прусавічы]]) # N54 26.617 E27 41.504 Деревня Рассохи в 2003 г. переименована в Росохи (белар. [[Расохі]]) # N54 09.169 E28 14.446 Деревня Рассошное в 2003 г. переименована в Расошное (белар. [[Расошнае]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Россошное. # N53 11.702 E27 19.864 Деревня Риматовщина в 2004 г. переименована в Рыматовщина (белар. [[Рыматаўшчына]]) # N53 15.997 E26 54.485 Деревня Римаши в 2004 г. переименована в Рымаши (белар. [[Рымашы]]) # N54 12.099 E26 08.951 Деревня Римовичи в 2003 г. переименована в Рымовичи (белар. [[Рымавічы]]) # N53 35.746 E27 18.324 Деревня Родина в 2003 г. переименована в Радима (белар. [[Самадураўшчына|Радзіма]]) # N54 06.856 E28 36.345 Деревня Рубленник в 2003 г. переименована в Рубленики (белар. [[Рубленікі]]) # N53 24.169 E27 33.094 Посёлок Середино в 2004 г. переименован в Середина (белар. [[Серадзіна]]) # N54 20.987 E27 19.458 Деревня Скаберец в 2003 г. переименована в Скоберец (белар. [[Скабярэц]]) # N54 08.788 E26 22.010 Деревня Словенск в 2003 г. переименована в Славенск (белар. [[Славенск]]) # N53 47.230 E26 52.189 Деревня Собковщина в 2003 г. переименована в Сопковщина (белар. [[Сопкаўшчына]]) # N53 40.510 E27 22.078 Деревня Сокольщина в 2006 г. переименована в Сакольщина (белар. [[Сакольшчына]]). # N52 44.696 E27 14.488 Деревня Сологощ в 2003 г. переименована в Салогощ (белар. [[Салагошч]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Салагощ. # N54 16.940 E28 28.537 Деревня Староборисов в 2005 г. переименована в Старо-Борисов (белар. [[Стара-Барысаў]]) # N54 25.041 E28 07.742 Деревня Старо-Ганцевичская Слобода в 2003 г. переименована в Староганцевичская Слобода (белар. [[Стараганцавіцкая Слабада]]) # N54 06.182 E28 27.332 Деревня Тарасик в 2003 г. переименована в Тарасики (белар. [[Тарасікі]]) # N52 32.825 E27 44.609 Деревня Товарищ в 2003 г. переименована в Товарищи (белар. [[Таварышы]]) # N54 30.896 E28 02.417 Деревня Торосино в 2003 г. переименована в Тарасино (белар. [[Тарасіно]]) # N54 10.219 E27 37.229 Деревня Туколовка в 2003 г. переименована в Тукаловка (белар. [[Тукалаўка]]) # N53 43.332 E27 13.210 Деревня Усса в 2003 г. переименована в Уса (белар. [[Уса (Койданаўскі раён)|Уса]]) # N54 01.068 E28 35.711 Деревня Устроны в 2003 г. переименована в Устрона (белар. [[Устрона]]). # N52 58.611 E26 54.784 Деревня Филипповичи в 2004 г. переименована в Филиповичи (белар. [[Філіпавічы]]) # N54 32.405 E27 20.549 Деревня Харьки в 2003 г. переименована в Харки (белар. [[Харкі]]). Исправьте полигон деревни на карте — его не должен наполовину закрывать собой полигон леса. # N54 13.052 E27 32.806 Деревня Хоруженцы в 2003 г. переименована в Хоружинцы (белар. [[Харужынцы]]) # N54 32.411 E26 49.876 Деревня Цинцевичи в 2003 г. переименована в Цынцевичи (белар. [[Цынцавічы]]) # N53 45.984 E27 20.163 Посёлок Черкассы в 2003 г. переименован в Черкасы (белар. [[Чаркасы]]) # N54 09.683 E26 49.938 Деревня Чехи в 2004 г. переименована в Чахи (белар. [[Чахі (Менская вобласьць)|Чахі]]) # N52 53.250 E26 34.252 Деревня Шейки в 2003 г. переименована в Шайки (белар. [[Шайкі]]) # N52 55.871 E27 13.170 Деревня Язвина в 2005 г. переименована в Язвино (белар. [[Язьвіны]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Язвины. # N54 26.647 E27 08.581 Деревня Ярмоличи в 2003 г. переименована в Ермоличи (белар. [[Ярмолічы (Вязынскі сельсавет)|Ярмолічы]]) == Могилевская область == # N54 15.987 E29 59.396 Деревня Бакова Слобода в 2006 г. переименована в Слобода (белар. [[Слабада]]) # N53 09.858 E28 58.391 Деревня Барановичи в 2005 г. переименована в Барановичи 1 (белар. [[Баранавічы 1]]) # N53 16.342 E29 00.275 Деревня Барбарово в 2005 г. переименована в Барборово (белар. [[Барбарова (Бабруйскі раён)|Барбарова]]) # N54 04.606 E31 48.124 Деревня Белищено в 2005 г. переименована в Южное Белищено (белар. [[Паўднёвае Бялішчана]]) # N54 06.964 E29 33.724 Деревня Белорусь в 2006 г. переименована в Беларусь (белар. [[Беларусь]]) # N53 26.914 E32 04.150 Деревня Большая Волосковня в 2005 г. переименована в Волосковня (белар. [[Валаскоўня]]) # N54 13.401 E31 21.361 Деревня Большая Рубановка в 2005 г. переименована в Рубановка (белар. [[Рубанаўка]]) # N53 21.919 E31 19.466 Деревня Большие Хутора в 2005 г. переименована в Большие Хуторы (белар. [[Вялікія Хутары]]) # N54 02.455 E31 12.916 Деревня Большое Заполье в 2005 г. переименована в Заполье (белар. [[Запольле]]) # N54 04.513 E31 23.318 Деревня Большое Пацково в 2005 г. переименована в Пацково (белар. [[Пацкава]]) # N53 24.344 E32 12.823 Деревня Волынеж в 2005 г. переименована в Валынеж (белар. [[Валынеж]]) # N53 18.201 E32 00.571 Посёлок Глубокий в 2005 г. переименована в Глубокое (белар. [[Глыбокае]]) # N53 01.889 E28 50.254 Деревня Городчино в 2005 г. переименована в Городчина (белар. [[Гародчына]]) # N53 49.095 E30 23.043 Деревня Гурбаново в 2004 г. переименована в Губанов (белар. [[Губанаў]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Губаново. # N53 18.433 E31 52.703 Деревня Деражня в 2005 г. переименована в Деряжня (белар. [[Дзяражня]]) # N52 42.543 E28 42.086 Деревня Держинск в 2005 г. переименована в Держинский (белар. [[Дзяржынскі]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Дзержинский. # N53 30.674 E29 16.163 Деревня Дмитровка 2 в 2004 г. переименована в Дмитриевка 2 (белар. [[Дзьмітраўка 2]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Дмитровка 2-я. # N53 41.179 E30 36.820 Деревня Дубровка в 2004 г. переименована в Большая Дубровка (белар. [[Вялікая Дубраўка]]) # N53 46.865 E30 04.705 Деревня Жабин в 2004 г. переименована в Жабино (белар. [[Жабіна]]) # N53 19.107 E32 01.730 Деревня Избужар в 2005 г. переименована в Избужерь (белар. [[Ізбужар]]) # N53 27.357 E29 19.753 Посёлок Кличевский в 2005 г. переименован в Кличевские Посёлки (белар. [[Клічаўскія Пасёлкі]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Кличевский Посёлок. # N53 27.285 E32 11.618 Деревня Колодезки в 2005 г. переименована в Колодезски (белар. [[Калодзезькі]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Колодезьки. # N53 58.271 E31 23.879 Посёлок Льнозавод в 2005 г. переименован в Пячковский льнозавод ([[Пячкавіцкі ільнозавод]]) # Деревня Малиновка в Могилёвской области, Белыничском районе, относящаяся к Вишовскому совету, 04 марта 2011 г. была переименована в Малиновка 2. На карте в том месте я нашел четыре деревни Малиновка, но какая из них стала называться Малиновка 2, я не знаю. # N53 23.943 E31 19.327 Деревня Малые Хутора в 2005 г. переименована в Малые Хуторы (белар. [[Малыя Хутары]]) # N53 09.760 E29 36.062 Деревня Мартыновка в 2005 г. переименована в Мартиновка (белар. [[Марцінаўка]]) # N53 58.576 E30 32.386 Деревня Мишковцы в 2004 г. переименована в Мишковка (белар. [[Мішкаўка]]) # N53 50.835 E30 00.688 Деревня Отнянка в 2004 г. переименована в Атнянка (белар. [[Атнянка]]) # N53 07.005 E32 13.281 Деревня Разрытая в 2005 г. переименована в Разрытое (белар. [[Разрытае]]) # N53 03.349 E28 50.233 Деревня Римовцы в 2005 г. переименована в Рымовцы (белар. [[Рымаўцы]]) # N54 10.536 E31 28.950 Деревня Селище в 2005 г. переименована в Селищи (белар. [[Селішчы]]) # N53 05.713 E28 56.408 Деревня Слобода Богушовская в 2005 г. переименована в Слобода Богушовка (белар. [[Слабада Багушоўка]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Слобода-Богушовская через дефис. # N53 48.044 E30 15.031 Деревня Солтановка в 2004 г. переименована в Салтановка (белар. [[Салтанаўка]]) # N54 12.511 E29 54.400 Деревня Тубушки в 2006 г. переименована в Тубышки (белар. [[Тубышкі]]) # N53 53.873 E30 00.426 Деревня Хвощовка в 2004 г. переименована в Хващёвка (белар. [[Хвашчоўка]]). На карте в выпуске от 11.06.2011 ошибочно указано название Хвощевка. Деревня на данный момент нежилая. # N53 25.395 E32 13.611 Деревня Янгеловка в 2005 г. переименована в Ангеловка (белар. [[Ангелаўка]]) == Замеченные опечатки и неточности на карте == ''В действительности их может быть гораздо больше'' # N53 16.305 E27 32.646 Деревня Буда-Гресская должна писаться как Буда Гресская без дефиса # N53 49.383 E28 00.731 Калюга — должна писаться как Калюга без дефиса в конце # N55 28.430 E29 55.276 Смольки, а не Смальки # N53 32.337 E25 17.349 Должно быть Алёхновичи # N53 47.117 E28 56.351 Должно быть Красный Берег # N53 24.169 E27 33.094 Должно быть Середина # N53 27.136 E27 36.704 Должно быть Малая Малиновка # N53 27.347 E27 41.272 Должно быть Великая Малиновка # N53 27.605 E27 41.952 Должно быть Великая Каменка # N53 27.002 E27 41.787 Должно быть Чирвоный Клин # N53 40.082 E28 56.279 Должно быть Новое Городище # N53 38.986 E28 55.342 Должно быть Городище # N53 38.605 E28 53.215 Должно быть Регисполье # N53 36.014 E28 49.430 Должно быть Берёзовка 2 # N51 49.814 E30 06.338 Должно быть Звенятское # N53 46.694 E28 47.911 Должно быть Новая Мартияновка # N53 15.307 E29 51.213 Должно быть Заозерье # N53 51.581 E27 28.605 Опечатка в слове «церковь» # N55 06.819 E30 17.937 Опечатка: садоводческое, а не садовотческое # N53 00.753 E29 00.167 и N53 00.773 E28 59.725 Дважды подписан один и тот же населенный пункт. Соответственно, поиск выводит 2 одинаковых названия на один полигон. # N54 55.105 E30 00.184 и N54 54.992 E29 59.710 Что-то не так??? См. в атласе. Может, попутаны местами названия Станьки и Мартиновка??? # N54 19.597 E29 21.797 Должно быть Подсосенка # N53 39.771 E23 47.163 Исправьте на Мобильная связь # N53 17.145 E25 57.364 Должно быть Крепочи # Если в поиск в MapSource ввести «Новое житье» через один пробел между словами, то отобразится один список результатов, а если ввести «Новое житье» через два пробела между словами, то другой результат. Вывод — следует упорядочить написание всех географических объектов на нашей карте! Везде через один пробел и везде, как в атласе и в официальных документах. В том числе, где надо, букву «ё» писать именно как «ё». От этого зависит, например, произношение и ударение в слове. Буква «ё» всегда ударная, а буква «е» не всегда. # N54 20.612 E29 44.431 Должно быть Новый Друцк # N55 09.376 E27 23.067 Полигон по-прежнему называется Новодруцк, если навести на него указатель мышки, хотя стоит подпись Париж и деревня в 2006 г. действительно была переименована в Париж. # N54 11.852 E28 51.032 Eсть в электронной карте название деревни, но нет названия в атласе, хотя деревня нанесена. Правильно ли отмечено название в нашей карте? # N52 16.031 E23 44.345 Убрать название сельского совета — он не принципиален # N52 19.364 E23 42.175 Убрать название сельского совета — он не принципиален # N54 46.891 E29 38.426 Должно быть Дубники # N54 09.575 E28 49.601 Должно быть Берня # N53 46.623 E28 35.881 Должно быть Анополье # N53 53.369 E25 24.554 Должно быть Первомайский # N53 59.611 E26 39.082 Должно быть посёлок Первомайский # N52 39.809 E27 55.362 Должно быть Песчанец 1 # N52 39.258 E27 56.742 Должно быть Песчанец 2 # N54 30.808 E28 16.749 Должно быть Буденичская Рудня # N52 55.326 E31 10.376 Должно быть Рудня Нисимковичская # N52 45.283 E30 50.266 Должно быть Рудня Дудичская # N52 30.842 E30 36.161 Должно быть Рудня-Телешёвская # N55 00.263 E29 48.226 Должно быть озеро Соро с одной буквой «р» # N54 10.470 E29 32.332 Река правильно называется Осливка # N55 10.915 E29 58.036 Должно быть Малые Трубочи # N55 10.740 E29 59.118 Должно быть Большие Трубочи # N54 15.877 E29 45.564 Где-то здесь должна быть деревня Васильевка. Смотрите атлас. # N52 55.233 E24 44.241 Должно быть Щиба # N55 33.626 E28 40.825 Должно быть Междуречье # N54 31.117 E26 01.257 Должно быть Скилондишки # N54 20.998 E30 10.319 В атласе не увидел здесь деревни Борки. Существует ли она на самом деле? # N54 20.359 E30 11.992 В атласе не увидел здесь деревни Застружье. Есть только урочище Застружье. Существует ли деревня на самом деле? # N54 21.188 E30 07.930 Должно быть Борки 1. На карте в выпуске от 11.06.2011 написано неправильно. # N54 20.395 E30 06.770 Должно быть Борки 2. На карте в выпуске от 11.06.2011 написано неправильно и вдобавок с опечаткой. # N53 04.480 E26 59.112 Надпись «на Несвиж» излишняя. Очевидно и так! # N52 08.068 E25 09.039 Подписать — Ляховичский канал # N52 08.086 E25 07.266 Согласно атласу это Попина # N52 07.282 E25 07.554 Согласно атласу это Новая Попина # N54 26.967 E27 12.077 Должно быть Криница 1 # N54 24.165 E27 10.749 Должно быть Лоевщина # N53 23.629 E23 57.455 Должно быть Ермоличи # N54 33.795 E28 44.857 Должно быть Стотсберг # N54 34.671 E28 48.874 Должно быть Колеченко # N54 37.761 E28 53.601 Должно быть Горавки # N54 28.954 E26 42.569 Должно быть Войдени # N54 33.811 E26 38.264 Распишите полностью — хутор Войстом # N54 15.343 E28 03.519 Должно быть Мостище # N55 41.073 E27 17.619 Должно быть Оплиса 1 # N54 31.272 E26 47.235 Должно быть Баровцы # N54 31.442 E27 21.914 Должно быть Победитель. На карте от 11.06.2011 ошибочно указано название Победите # N54 29.079 E27 21.313 Должно быть Матьковские Пасеки. На карте от 11.06.2011 полигон деревни безымянный. # N53 47.078 E26 52.596 Должно быть Сопковщина # N53 22.398 E25 22.479 Ошибки в написании: Должно быть ХРАМ В ЧЕСТЬ РОЖДЕСТВА ПРЕСВЯТОЙ БОГОРОДИЦЫ (1928 г.) # N54 20.457 E29 35.795 Должно быть Голошино (нежил.) # N54 12.504 E29 54.882 Должно быть Вабичь # N55 18.202 E28 48.124 Должно быть озеро Щаты # N53 03.354 E30 08.918 Здесь должен быть Дом-интернат # N53 43.461 E27 12.888 Должно быть Уса # N54 16.914 E28 55.028 Должно быть Малое Осово # N54 32.549 E28 51.088 Должно быть Мхерено 1 # N54 31.354 E28 52.891 Должно быть Мхерено 2 # N54 39.615 E28 48.112 Должно быть Бардилово # N54 22.558 E28 49.039 Должно быть Козлы == Крыніца == * [http://www.kartaby.org/_fr/3/11.09.2011.doc] 16w4feoyfz2k2imaw05r42afzonwsf6 0 125976 2618606 1826552 2025-06-06T14:15:22Z Prasalovich 2394 2618606 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Зьвінячы}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Зьвінячы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Зьвінячаў |Трансьлітараваная назва = Źviniačy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Гаранскі сельсавет (Менскі раён)|Гаранскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 31 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223024 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 56 |Шырата сэкундаў = 6 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 6 |Даўгата сэкундаў = 50 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Зьвіня́чы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 302</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8936}}. Зьвінячы ўваходзіць у склад [[Гаранскі сельсавет (Менскі раён)|Гаранскага сельсавету]]. Вёска месьціцца на беразе ракі [[Іслач]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2010 год — 31 чалавек * 1999 год — 34 чалавекі == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Гаранскі сельсавет (Менскі раён)}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Гаранскі сельсавет (Менскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] qs0dd2po73rlnloi0dxoyvc7xwvybmb 2618657 2618606 2025-06-06T17:03:44Z Ліцьвін 847 стыль 2618657 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Зьвінячы}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Зьвінячы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Зьвінячаў |Трансьлітараваная назва = Źviniačy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Гаранскі сельсавет (Менскі раён)|Гаранскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 31 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223024 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 56 |Шырата сэкундаў = 6 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 6 |Даўгата сэкундаў = 50 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Зьвіня́чы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 302</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8936}}. Зьвінячы ўваходзіць у склад [[Гаранскі сельсавет (Менскі раён)|Гаранскага сельсавету]]. Вёска месьціцца на беразе ракі [[Іслач]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 34 чалавекі * 2010 год — 31 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Гаранскі сельсавет (Менскі раён)}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Гаранскі сельсавет (Менскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] o5dfehx4zn3gq1ceul0oj37oemednl7 0 126376 2618707 2313858 2025-06-06T18:53:25Z Ліцьвін 847 стыль 2618707 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Саламарэчча |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Саламарэчча |Трансьлітараваная назва = Salamarečča |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Юзуфоўскі сельсавет|Юзуфоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 82 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223044 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 4 |Шырата сэкундаў = 23 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 28 |Даўгата сэкундаў = 9 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Саламарэ́чча'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 313</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8960}}. Саламарэчча ўваходзіць у склад [[Юзуфоўскі сельсавет|Юзуфоўскага сельсавету]]. Вёска месьціцца на беразе ракі [[Чарняўка (Менскі раён)|Чарняўка]]. == Гісторыя == 28 траўня 2013 году перададзеная з [[Папярнянскі сельсавет|Папярнянскага сельсавету]] ў [[Юзуфоўскі сельсавет|Юзуфоўскі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160331143206/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=12551&p0=D913n0058646&p1=1 «Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области». Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234]{{Ref-ru}}</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 103 чалавекі * 2010 год — 82 чалавекі == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Юзуфоўскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Юзуфоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] 60iyf1v68thm360k70i8p4uh4sve6py 0 126587 2618604 1831525 2025-06-06T14:14:56Z Prasalovich 2394 2618604 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Валіцкаўшчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Валіцкаўшчыны |Трансьлітараваная назва = Valickaŭščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Самахвалавіцкі сельсавет|Самахвалавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 46 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223013 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 44 |Шырата сэкундаў = 30 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 26 |Даўгата сэкундаў = 43 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Валі́цкаўшчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 318</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на скрыжаваньні дарогі {{таблічка-by|Н|9049}} з {{таблічка-by|Н|9054}}. Валіцкаўшчына ўваходзіць у склад [[Самахвалавіцкі сельсавет|Самахвалавіцкага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2010 год — 46 чалавек * 1999 год — 60 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Самахвалавіцкі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Самахвалавіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] 1b3a53dn03i6zhawrn16nvp8cgn0v5f 2618656 2618604 2025-06-06T17:03:26Z Ліцьвін 847 стыль 2618656 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Валіцкаўшчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Валіцкаўшчыны |Трансьлітараваная назва = Valickaŭščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Самахвалавіцкі сельсавет|Самахвалавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 46 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223013 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 44 |Шырата сэкундаў = 30 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 26 |Даўгата сэкундаў = 43 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Валі́цкаўшчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 318</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на скрыжаваньні дарогі {{таблічка-by|Н|9049}} з {{таблічка-by|Н|9054}}. Валіцкаўшчына ўваходзіць у склад [[Самахвалавіцкі сельсавет|Самахвалавіцкага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 60 чалавек * 2010 год — 46 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Самахвалавіцкі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Самахвалавіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] nuh72ziz8u5gpc4icsyd5ewn4n7m8kg 0 126768 2618716 2297235 2025-06-06T18:58:07Z Ліцьвін 847 стыль 2618716 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Рагава |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Рагава |Назва па-расейску = Рогова |Трансьлітараваная назва = Rahava |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 59 |Год падліку колькасьці = 2012 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="harady" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223047<ref>[http://zip.belpost.by/street/rogovo-minsk-minskiy-rogovskiy Рогово - список улиц. Телефонный код 8-017] Белпошта{{ref-ru}}</ref> |СААТА = 6236858171<ref>{{спасылка|url = http://www.old.nalog.gov.by/program/ssoato.html|загаловак = Населённые пункты Республики Беларусь|копія = http://www.webcitation.org/6Je40BFht|дата копіі = 15 верасьня 2013}}</ref> |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 7 |Шырата сэкундаў = 35 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = 6 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Рагава́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 317</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на шашы {{таблічка-by|Р|58}}. Рагава ўваходзіць у склад [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунага сельсавету]]. Празь вёску працякае рака [[Гуйка]]. == Гісторыя == Да 28 траўня 2013 году вёска зьяўлялася цэнтрам [[Рагаўскі сельсавет|Рагаўскога сельсавету]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160331143206/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=12551&p0=D913n0058646&p1=1 «Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области». Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234]{{Ref-ru}}</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 55 чалавек * 2010 год — 71 чалавек * 2012 год — 59 чалавек<ref name="harady">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|8-3}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Шаршунскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Шаршунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] oo9sqfyhc40ccbhd6x1opjbb1w3t80v 0 126837 2618778 1834108 2025-06-07T06:18:27Z Ліцьвін 847 стыль 2618778 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Слабада (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Абрыцкая Слабада |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Абрыцкай Слабады |Трансьлітараваная назва = Abryckaja Slabada |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Юзуфоўскі сельсавет|Юзуфоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 1 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223046 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 8 |Шырата сэкундаў = 5 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 30 |Даўгата сэкундаў = 16 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Абры́цкая Слабада́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 323</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8976}}, недалёка ад шашы {{таблічка-by|P|58}}. Абрыцкая Слабада ўваходзіць у склад [[Юзуфоўскі сельсавет|Юзуфоўскага сельсавету]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 2 чалавекі * 2010 год — 1 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Юзуфоўскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Юзуфоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] 7yb10vbiq1rk4bcmhfanlgyv94nmlut 0 126884 2618565 1834141 2025-06-06T12:29:49Z Ліцьвін 847 стыль 2618565 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Шапялі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Шапялёў |Трансьлітараваная назва = Šapiali |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Юзуфоўскі сельсавет|Юзуфоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 78 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223046 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 9 |Шырата сэкундаў = 53 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 29 |Даўгата сэкундаў = 50 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Шапялі́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 323</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на шашы {{таблічка-by|P|58}}. Шапялі ўваходзяць у склад [[Юзуфоўскі сельсавет|Юзуфоўскага сельсавету]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 107 чалавек * 2010 год — 78 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Юзуфоўскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Юзуфоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] 3ablpv9fmsofa3z5qnlhinx6tbq4bd0 0 127458 2618708 1830509 2025-06-06T18:53:47Z Ліцьвін 847 стыль 2618708 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Галавачы}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Галавачы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Галавачоў |Трансьлітараваная назва = Halavačy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 47 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223047 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 8 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 19 |Даўгата сэкундаў = 15 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Галавачы́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 316</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8966}}. Галавачы ўваходзяць у склад [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскага сельсавету]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 44 чалавекі * 2010 год — 47 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Шаршунскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Шаршунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] gx4dvyzidran0rnhqvhtoenb28uugse 0 127459 2618723 1830510 2025-06-06T19:02:00Z Ліцьвін 847 стыль 2618723 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Горы (неадназначнасьць){{!}}Горы}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Горы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Гораў |Трансьлітараваная назва = Hory |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 11 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223048 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 10 |Шырата сэкундаў = 45 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 22 |Даўгата сэкундаў = 37 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Го́ры'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 316</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], недалёка ад дарогі {{таблічка-by|Н|8965}}. Горы ўваходзяць у склад [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскага сельсавету]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 38 чалавек * 2010 год — 11 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Шаршунскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Шаршунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] 60lfyt2x5dvum7o7982mvbmsr6f9nvz 0 127462 2618735 1830519 2025-06-06T19:07:22Z Ліцьвін 847 стыль 2618735 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Дворышча}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Дворышча |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Дворышча |Трансьлітараваная назва = Dvoryšča |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 18 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223048 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 10 |Шырата сэкундаў = 59 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 24 |Даўгата сэкундаў = 8 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Дво́рышча'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 316</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8970}}. Дворышча ўваходзіць у склад [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскага сельсавету]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 19 чалавек * 2010 год — 18 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Шаршунскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Шаршунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] p80j3q0kxzlei7ig9iuxc60l8t0bi4b 0 127463 2618729 1830518 2025-06-06T19:04:31Z Ліцьвін 847 стыль 2618729 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Дашкі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Дашкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Дашкаў |Трансьлітараваная назва = Daški |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 7 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223048 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 14 |Шырата сэкундаў = 2 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 21 |Даўгата сэкундаў = 11 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Да́шкі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 316</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8969}}. Дашкі ўваходзяць у склад [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскага сельсавету]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 14 чалавек * 2010 год — 7 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Шаршунскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Шаршунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] 82jwutc0plb9q09fn9y3jruq6j7vhji 0 127465 2618722 1830996 2025-06-06T19:01:32Z Ліцьвін 847 стыль 2618722 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Жукі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Жукі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Жукоў |Назва па-расейску = Жуки |Трансьлітараваная назва = Žuki |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 32 |Год падліку колькасьці = 2012 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="harady" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223047<ref>[http://zip.belpost.by/street/zhuki-minsk-minskiy-rogovskiy Жуки - список улиц. Телефонный код 8-017] Белпошта{{ref-ru}}</ref> |СААТА = 6236858071<ref>{{спасылка|url = http://www.old.nalog.gov.by/program/ssoato.html|загаловак = Населённые пункты Республики Беларусь|копія = http://www.webcitation.org/6Je40BFht|дата копіі = 15 верасьня 2013}}</ref> |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 7 |Шырата сэкундаў = 3 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 20 |Даўгата сэкундаў = 7 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Жукі́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 316</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8975}}. Жукі ўваходзяць у склад [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскага сельсавету]]. Каля вёскі працякае рэчка [[Гуйка]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 33 чалавекі * 2010 год — 38 чалавек * 2012 год — 32 чалавекі<ref name="harady">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|8-3к}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Шаршунскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Шаршунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] 9l5rt818jgqvkt350akpm2eqht4zl31 0 127639 2618717 1831220 2025-06-06T18:58:27Z Ліцьвін 847 стыль 2618717 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Каменец}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Каменец |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Каменцу |Трансьлітараваная назва = Kamieniec |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 79 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223048 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 10 |Шырата сэкундаў = 26 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 25 |Даўгата сэкундаў = 19 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Ка́менец'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 316</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8970}}. Каменец уваходзіць у склад [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскага сельсавету]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 99 чалавек * 2010 год — 79 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Шаршунскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Шаршунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] 6yscoldipzao377ep54wu1d3k220t6t 0 127640 2618713 1831223 2025-06-06T18:56:42Z Ліцьвін 847 стыль 2618713 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Камкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Камкоў |Трансьлітараваная назва = Kamki |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 4 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223048 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 9 |Шырата сэкундаў = 21 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 24 |Даўгата сэкундаў = 53 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Камкі́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 316</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8970}}. Камкі ўваходзяць у склад [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскага сельсавету]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 15 чалавек * 2010 год — 4 чалавекі == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Шаршунскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Шаршунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] aect7gn6tt8vn99mzsot7dyebv5woti 0 127642 2618718 1831230 2025-06-06T18:59:10Z Ліцьвін 847 стыль 2618718 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Касачы}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Касачы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Касачоў |Трансьлітараваная назва = Kasačy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 27 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223047 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 8 |Шырата сэкундаў = 34 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 22 |Даўгата сэкундаў = 28 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Касачы́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 316</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8972}}. Касачы ўваходзяць у склад [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскага сельсавету]]. Вёска месьціцца на беразе ракі [[Гуйка]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 37 чалавек * 2010 год — 27 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Шаршунскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Шаршунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] 6ts5onoe9eqmvoo73muxeuc6aei896s 0 127646 2618721 1831245 2025-06-06T19:01:05Z Ліцьвін 847 стыль 2618721 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Кукелеўшчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Кукелеўшчыны |Трансьлітараваная назва = Kukielieŭščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 1 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223048 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 13 |Шырата сэкундаў = 20 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 23 |Даўгата сэкундаў = 29 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Ку́келеўшчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 316</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8965}}. Кукелеўшчына ўваходзіць у склад [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскага сельсавету]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 12 чалавек * 2010 год — 1 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Шаршунскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Шаршунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] pse7mgz6iw7xmrxgw0fd9u3ltykifys 0 127691 2618714 1831403 2025-06-06T18:57:06Z Ліцьвін 847 стыль 2618714 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Танелева |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Танелева |Назва па-расейску = |Трансьлітараваная назва = Tanielieva |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 5 |Год падліку колькасьці = 2012 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="harady" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223048<ref>[http://zip.belpost.by/street/tonelevo-minsk-minskiy-rogovskiy Алфавитный список улиц по Тонелево] Белпошта{{ref-ru}}</ref> |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 10 |Шырата сэкундаў = 13 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 19 |Даўгата сэкундаў = 10 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Тане́лева'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 317</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8990}}. Танелева ўваходзіць у склад [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскага сельсавету]]. Вёска месьціцца каля ракі [[Канатопка|Канатопкі]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 11 чалавек * 2010 год — 6 чалавек * 2012 год — 5 чалавек<ref name="harady">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|8-3к}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Шаршунскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Шаршунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] 478quj4aixihl85hclnruweod2321d3 0 127693 2618715 1803878 2025-06-06T18:57:35Z Ліцьвін 847 стыль 2618715 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Хацянаўшчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Хацянаўшчыны |Назва па-расейску = Хотяновщина |Трансьлітараваная назва = Chacianaŭščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Менскі раён|Менскі]] |Сельсавет = [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 5 |Год падліку колькасьці = 2012 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="harady" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 223048<ref>[http://zip.belpost.by/street/hotyanovschina-minsk-minskiy-rogovskiy Хотяновщина - список улиц. Телефонный код 8-017] Белпошта{{ref-ru}}</ref> |СААТА = 6236858191<ref>{{спасылка|url = http://www.old.nalog.gov.by/program/ssoato.html|загаловак = Населённые пункты Республики Беларусь|копія = http://www.webcitation.org/6Je40BFht|дата копіі = 15 верасьня 2013}}</ref> |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 9 |Шырата сэкундаў = 55.6 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 19 |Даўгата сэкундаў = 47.4 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Хаця́наўшчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}} С. 317</ref> — [[вёска]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]], на дарозе {{таблічка-by|Н|8966}}. Хацянаўшчына ўваходзіць у склад [[Шаршунскі сельсавет|Шаршунскага сельсавету]]. == Насельніцтва == * 1999 год — 13 чалавек * 2010 год — 10 чалавек * 2012 год — 5 чалавек<ref name="harady">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|8-3к}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Шаршунскі сельсавет}} {{Менскі раён}} [[Катэгорыя:Шаршунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Менскага раёну]] jjngf14s2lnfqzls4w7oruxczdm29rm 0 132478 2618545 1414645 2025-06-06T12:05:18Z Ліцьвін 847 стыль, дапаўненьне 2618545 wikitext text/x-wiki Назву '''Івашкавічы''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Гарадзенская вобласьць]]: ** [[Івашкавічы (Гарадзенская вобласьць)|Івашкавічы]] — вёска ў [[Зэльвенскі раён|Зэльвенскім раёне]] * [[Гомельская вобласьць]]: ** [[Івашкавічы (вёска, Гомельская вобласьць)|Івашкавічы]] — вёска ў [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім раёне]] ** [[Івашкавічы (пасёлак, Гомельская вобласьць)|Івашкавічы]] — пасёлак у [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім раёне]] == Глядзіце таксама == * [[Івашкава]] * [[Івашкаў]] * [[Івашкаўцы]] {{Неадназначнасьць}} ablbvkyus200lvd41oos6rusju4dcet 0 136251 2618672 2492706 2025-06-06T17:14:34Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618672 wikitext text/x-wiki [[Файл:Козелл-Поклевский Ян.jpg|thumb|Ян Ко́зел-Пакле́ўскі]] '''Ян Ко́зел-Пакле́ўскі''' (1837, [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)|Сэрвач Вялікі]], [[Менская губэрня]], [[Расейская імпэрыя]] — 7 траўня 1896, [[Бабруйск]], [[Менская губэрня]], [[Расейская імпэрыя]]) — [[палкоўнік]] войск польскіх падчас Студзеньскага паўстаньня, кіраўнік 3-га корпусу паўстанцкіх войск (1863—1864), камэндант [[Варшава|Варшавы]]. Сябра Літоўскага Правінцыйнага камітэту. == Біяграфія == У 1852 годзе паступіў у кадэцкі корпус у Санкт-Пецярбургу, пасьля заканчэньня (1856) вучыўся ў Ваенна-інжынэрнай Акадэміі. Тут ён пазнаёміўся з радыкальнымі актывістамі з асяродку службовых асобаў ([[Яраслаў Дамброўскі]], [[Зыгмунт Серакоўскі]]). У 1859 зволіўся з вайсковай службы ў чыне штабс-капітана ды пераехаў ў [[Парыж]], дзе працягнуў вучобу. Там ён знаёміцца зь Людвікам Міраслаўскім. [[Файл:Jan Koziełł-Poklewski Skała.jpg|thumb|зьлева|Ян Козел-Паклеўскі перад паўстаньнем</small>]] == Удзел ў паўстаньні == У 1861 пераяджае ў [[Вільня|Вільню]] ды засноўвае Камітэт падрыхтоўкі паўстаньня. Наведваў Маскву, кантактаваў з патаемнымі вайсковымі таварыствамі. Пасьля пачатку паўстаньня ён едзе ў Санкт-Пецярбург па сродкі і штабныя мапы. У красавіку 1863 знаходзіцца ў Варшаве, дзе ўваходзіць ў Центральны паўстанцкі ўрад, з чэрвеня вайсковы камэндант Варшавы. У жніўні прызначаны ваенным кіраўніком Аўгустоўскага павету Гарадзенскай губэрні. Ён прыняў кіраўніцтва войскамі Гарадзенскай губэрні і з 15 сьнежня 1863 быў камандзірам III корпуса сіл паўстанцаў. Ён выехаў у Бэльгію, дзе набыў 3000 вінтовак і стрэльбаў. У той жа час паўстанцы спынілі сваю дзейнасьць у давераным яму рэгіёне. == Пасьля паўстаньня == У красавіку 1864 ён адправіўся ў Парыж, [[Дрэздэн]]. Падчас франка-прускай вайны 1870—1871 ён камандаваў брыгадай пяхоты, сфармаванай у [[Вандэя|Вандэі]]. Пасьля паразы ў вайне вырашае вярнуцца на Радзіму, просіць расейскі пашпарт. Пераяжджае ў [[Царства Польскае]]. Тут у 1872 годзе, аднак, насуперак абяцаньням расейцаў, арыштаваны і паўстаў перад камісіяй па расьсьледаваньні, дзе даў разгорнутыя паказаньні і склаў клятву вернасьці. Прысуджаны да шматгадовае высылкі ў [[Алматы]]. == Літаратура == * Jan Koziełł-Poklewski.//Polski Słownik Biograficzny, t. XIV * [http://arkushy.narod.ru/kalinouski/figures/kozel.htm{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Біяграфія Яна Козела-Паклеўскага на сайце «Сьвіслацкія аркушы»]. {{Часовы Правінцыйны Ўрад Літвы і Беларусі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Козел-Паклеўскі, Ян}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1837 годзе]] [[Катэгорыя:Вайскоўцы Расейскай Імпэрыі]] [[Катэгорыя:Паўстанцы 1863—1864 гадоў]] [[Катэгорыя:Афіцэры-паўстанцы 1863—1864 гадоў]] [[Катэгорыя:Удзельнікі франка-прускай вайны]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў Расейскай імпэрыі]] [[Катэгорыя:Высланыя]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1896 годзе]] [[Катэгорыя:Памерлі 7 траўня]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Бабруйску]] [[Катэгорыя:Козел-Паклеўскія]] mj15v3t7cq4dvoeghrqiifie51msv5q 0 139719 2618894 2606335 2025-06-07T10:28:32Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618894 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Алякса́ндар Анюке́віч''' ({{Н}} 10 красавіка 1992 году) — беларускі футбаліст, абаронца. Цяпер працуе трэнэрам у штабе гарадзенскага «[[Нёман Горадня|Нёману]]». == Кар’ера == Выхаванец «[[Нёман Горадня|Нёмана]]». З 2010 году пачаў праходзіць у асноўны склад каманды. У другой палове 2012 году замацаваўся на пазыцыі левага абаронцы, але пасьля вяртаньня да шыхтаў [[Максім Вітус|Максіма Вітуса]] саступіў яму гэтую пазыцыю. У першай палове 2013 году трывала зьяўляўся ў асноўным складзе, звычайна на пазыцыі правага абаронцы, а пачынаючы з верасьня пачаў толькі выходзіць на замену. У пачатку 2014 году гуляў у асноўным складзе як левы абаронца, але пазьней быў выцесьнены з складу і пачаў толькі выходзіць на замену. У студзені 2015 году пакінуў гарадзенскі клюб<ref>{{cite web|date = 2015-01-19|url = https://football.by/news/65900 |title = Анюкевич и Левицкий покинули "Неман" |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref> і выправіўся на прагляд у жодзінскае «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]», аднак кантракт з аўтазаводцамі падпісаны ня быў<ref>{{cite web|date = 2015-01-24|url = https://football.by/news/66057 |title = Анюкевич не договорился с "Торпедо-БелАЗ" |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref>. У выніку вярнуўся ў «Нёман», зь якім у лютым 2015 году склаў новае працоўнае пагадненьне<ref>{{cite web|date = 2015-02-26|url = https://football.by/news/67143 |title = Александр Анюкевич и Сергей Сосновский подписали контракты с "Неманом" |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref>. У пачатку 2017 году спрабаваў працаўладкавацца ў славацкім «[[Ружамбэрак (футбольны клюб)|Ружамбэрку]]»<ref>{{cite web|date = |url = https://by.tribuna.com/football/1047762646.html |title = Анюкевич прошел просмотр в словацком «Ружомбероке», стороны не пришли к соглашению |website = by.tribuna.com|access-date = |language = ru}}</ref> і казаскім «[[Іртыш Паўладар|Іртышы]]»<ref>{{cite web|date = |url = https://by.tribuna.com/football/1048227922.html |title = Анюкевич не подошел «Иртышу» |website = by.tribuna.com|access-date = |language = ru}}</ref>, аднак у выніку вярнуўся ў Горадню і ў лютым 2017 году падоўжыў кантракт зь «Нёманам»<ref>{{cite web|date = 2017-02-23|url = https://football.by/news/96439 |title = Александр Анюкевич продлил соглашение с "Неманом" |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref>. У сэзоне 2017 году ня меў трывалага месца ў асноўным складзе. Выступаў за дубль, і толькі ў канцы сэзону вярнуўся да першай каманды. У першай палове сэзону 2018 году прыцягваўся да асноўнага складу, а з жніўня зноў выступаў за дубль. У сьнежні 2018 году перайшоў у «[[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцак]]»<ref>{{cite web|date = 2018-12-06|url = https://football.by/news/121082 |title = Анюкевич и Савостьянов сменили "Неман" на "Слуцк" |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref>, дзе неўзабаве замацаваўся ў пачатковым складзе. У сьнежні 2019 году скасаваў кантракт з слуцкім клюбам<ref>{{cite web|date = 2019-12-28|url = https://football.by/news/135071 |title = Кибук и Анюкевич покинули "Слуцк" |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref>. У студзені 2019 году праходзіў прагляд у казаскім клюбе «[[Касьпі Актаў|Касьпі]]»<ref>{{cite web|date = 2020-01-17|url = https://football.by/news/135735 |title = Анюкевич пытается трудоустроиться в Казахстане |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref>, аднак у выніку вярнуўся ў «Слуцак» і падпісаў новы кантракт<ref>{{cite web|date = 2020-01-20|url = https://football.by/news/135839 |title = Анюкевич вернулся в "Слуцк". Команда начала подготовку к сезону-2020 |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref>. У пачатку сэзону 2020 году зьяўляўся на полі нерэгулярна, а зь ліпеня замацаваўся ў стартавым складзе. У студзені 2021 году падоўжыў пагадненьне з «цукровымі»<ref>{{cite web|date = 2021-01-25|url = https://football.by/news/147927 |title = "Слуцк" продлил контракт с Анюкевичем и подписал соглашение с Жевнеровым |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref>. Сэзон 2021 году пачынаў у асноўным складзе, пазьней пачаў часам заставацца на лаўцы запасных. У студзені 2022 году паводле пагадненьня бакоў скасаваў кантракт з слуцкім клюбам<ref>{{cite web|date = 2022-01-19|url = https://football.by/news/160409 |title = Анюкевич покинул "Слуцк" |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref>. Хутка пачаў трэнавацца зь «[[Нёман Гродна|Нёманам]]» і ў лютым афіцыйна вярнуўся ў гарадзенскі клюб<ref>{{cite web|date = 2022-02-15|url = https://football.by/news/161310 |title = "Неман" объявил о возвращении Анюкевича |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref>. У студзені 2024 году падоўжыў пагадненьне з гарадзенцамі<ref>{{cite web|date = 2024-01-15|url = https://football.by/news/182787 |title = Александр Анюкевич продлил контракт с "Неманом" |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref>. У студзені 2025 году аб’явіў аб заканчэньні кар’еры ў пераходзе на трэнэрскую працу<ref>[https://www.fcneman.by/press-centr/novosti/2182.html Анюкевич завершил карьеру игрока]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Афіцыйны сайт ФК «Нёману».</ref>. == Дасягненьні == * Срэбраны прызэр [[Чэмпіянату Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]: [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|2023]], [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|2024]] * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|2024]] == Статыстыка == {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !rowspan="2"| Клюб !!rowspan="2"| Сэзон !!colspan="3"| Чэмпіянат |- ! Дывізіён !! Матчы !! Галы |- |rowspan="4"| [[Нёман Горадня|Нёман]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая ліга]] || 18 || 0 |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая ліга]] || 22 || 1 |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая ліга]] || 15 || 0 |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая ліга]] || 9 || 0 |} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.kick-off.by/abff/players/aniukevich.htm Профіль на сайце kick-off.by]{{Ref-ru}} * [http://www.pressball.by/footballstat/aleksandr_anyukevich/ Статыстыка «ПБ-Инфо»]{{Ref-ru}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Анюкевіч, Аляксандар}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] q0sgmswpv545mah0fb2k84ris14dowi 0 145819 2618759 2598354 2025-06-07T01:34:37Z Amherst99 6310 2618759 wikitext text/x-wiki {{Інфармацыя пра мову |Назва мовы = Ненецкая мова |Назва мовы ў арыгінале = ненэцяʼ вада |Краіны ўжываньня = [[Расея]] |Рэгіён = захад і цэнтар Поўначы Расеі (у прыватнасьці, [[Ненецкая аўтаномная акруга]], [[Ямала-Ненецкая аўтаномная акруга]], [[Таймырскі раён]] [[Краснаярскі край|Краснаярскага краю]], [[Рэспубліка Комі]], [[Мурманская вобласьць|Мурманская]] ды [[Архангельская вобласьць|Архангельская]] вобласьці) |Колькасьць карыстальнікаў = 21 926 чал.<br/>(перапіс насельніцтва Расеі [[2010]] р.)<ref>http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab6.xls</ref> |Клясыфікацыя = [[Уральскія мовы]] * [[Самадыйскія мовы]] ** Уласнасамадыйскія *** Энецка-ненецкія **** '''Ненецкая мова''' |Афіцыйная мова ў = [[Ненецкая аўтаномная акруга|Ненецкай аўтаномнай акрузе]],<br/>[[Ямала-Ненецкая аўтаномная акруга|Ямала-Ненецкай аўтаномнай акрузе]] ([[Расея]]) |Дапаможная мова ў = |Рэгулюецца = |Код па ISO 639-1 = |Код па ISO 639-2(B) = |Код па ISO 639-2(T) = yrk |Код па SIL = |Выява = |Подпіс да выявы = |Шырыня выявы = }} '''Не́нецкая мова''' (па-ненецку: ''ненэцяʼ вада'') — [[самадыйскія мовы|самадыйская]] мова [[уральскія мовы|ўральскае моўнае сям’і]], на якой размаўляе самадыйскі народ [[ненцы]]. Ненецкая мова можа разглядацца рознымі навукоўцамі па-іншаму. Так, прыкладам, ненецкую мову адны навукоўцы могуць лічыць адною мовай з двума дыялектамі, іншыя — дзьвюма блізкароднаснымі мовамі (''ненецкія мовы''), падзяляючы мову на [[тундравая ненецкая мова|тундравую]] ды [[лясная ненецкая мова|лясную]]. [[Узаемазразумеласьць]] паміж мовамі зьяўляецца слабай. Тундравая ненецкая мае больш носьбітаў за лясную ненецкую; на тундравай размаўляе блізу 30 000 — 40 000 чалавек<ref name="ethnologue">[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=yrk Ethnologue]</ref><ref name="brown2006">{{Кніга|аўтар = Salminen, Tapani; Ackerman, Farrell|частка = Nenets|загаловак = Encyclopedia of Languages & Linguistics|арыгінал = |спасылка = |адказны = Brown, Keith|выданьне = 2|месца = Oxford, England|выдавецтва = Elsevier|год = 2006|том = |старонкі = 577–579|старонак = |сэрыя = 8|isbn = |наклад = }}</ref> на тэрыторыях ад паўвыспы [[Канін (паўвостраў)|Канін]] да ракі [[Енісей]]<ref name="staroverov2006">{{Кніга|аўтар = Staroverov, Peter|частка = |загаловак = Vowel deletion and stress in Tundra Nenets|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Moscow, Russia|выдавецтва = |год = 2006|том = |старонкі = 1|старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>. На лясной ненецкай размаўляе размаўляе прыкладна 1 000 — 1 500 чалавек, яна распаўсюджаная ў навакольлях рэк Аган, Пур, Лямін і Надым (усход і цэнтар Ямала-Ненецкай АА, цэнтар ды паўночны ўсход Ханты-Мансійскай АА)<ref name="ethnologue" /><ref name="brown2006" />. == Клясыфікацыя == Ненецкая мова ўваходзіць у склад уральскае моўнае сям’і, што робіць яе далёкім сваяком некаторых эўрапейскіх моваў — [[фінская мова|фінскай]], [[эстонская мова|эстонскай]], [[вугорская мова|вугорскай]], а таксама шэрагу іншых моваў, распаўсюджаных у Расеі (гл. [[фіна-вугорскія мовы]]). == Гісторыя == Прыход ненцаў на тэрыторыю іхнага сучаснага пражываньня датуецца І тысячагодзьдзем н. э. У іх [[этнагенэз]]е бралі ўдзел як уласна самадыйскія роды поўдню [[Сыбір]]ы, так і абарыгеннае насельніцтва [[тундра]]вае й [[лесатундра]]вае зонаў<ref>[https://web.archive.org/web/20190721223855/http://ethnology.ru/lib/data/145.html Этнонациональные общности России. Электронная библиотека. Ненцы]</ref>. Дакладных зьвестак пра гэтыя працэсы не захавалася, аднак у ненецкім [[фальклёр]]ы фігуруюць падземныя духі пад назваю ''сіхірця'' (па-ненецку: ''сихиртя'') — звычайна лічыцца, што гэта і зьяўляецца адлюстраваньнем сустрэчы з абарыгенным насельніцтвам. Ненцы ў эрапейскай частцы Расеі цесна кантактавалі з [[комі-зыране|комі]], пазьней — з [[расейцы|расейцамі]], за [[Урал|Ўралам]] — з [[ханты|хантамі]], [[мансі]]; [[самадыйскія народы|самадыйскімі народамі]], пра што сьведчаць раньнія [[запазычаньне (лінгвістыка)|запазычаньні]]. Абедзьве ненецкія мовы зазналі значны ўплыў з боку [[расейская мова|расейскае мовы]]. Тундравая ненецкая, у меншай ступені, падверглася таксама ўплыву [[комі (мова)|комі мовы]] і паўночных гаворак [[хантыйская мова|хантыйскае мовы]], лясная ненецкая — усходніх гаворак хантыйскае мовы. У цяперашні час пасьля [[калектывізацыя|калектывізацыі]], перасяленьня шматлікіх ненцаў у пасёлкі і актыўнага засваеньня нафтагазаносных раёнаў традыцыйны лад жыцьця ненцаў знаходзіцца пад пагрозай, аднак мова захоўваецца параўнальна добра, асабліва серад тых ненцаў, што яшчэ пражываюць у тундры. == Лінгвістычная характарыстыка == === Граматыка ды сынтаксіс === Зь лінгвістычнага гледзішча ненецкая мова зьяўляецца моваю марфалягічнага тыпу, якая праяўляе [[аглютынацыя (лінгвістыка)|аглютынацыю]]. Мова мае невялікую [[склон]]авую сыстэму, тры шэрагі спражэньня (суб’ектнае, суб’ектна-аб’ектнае, вяртальнае), багатую сыстэму нахіленьняў, што выражае мноства значэньняў, у прыватнасьці [[эвідэнцыяльнасьць|эвідэнцыяльных]], пры гэтым сыстэма [[час (лінгвістыка)|час]]у ў дзеясловах зьяўляецца досыць беднаю. Існуе разгалінаваная сыстэма нефінітных формаў, іменнае спражэньне (выкарыстаньне дзеяслоўных паказьнікаў пры імёнах, напрыклад ''не'' {{мова-be|«жанчына»}}, недмˮ ({{мова-be|«я — жанчына»}})). Назоўнік мае тры [[лік]]і (адзіночнае, дваістае, множнае), сем склонаў, катэгорыю асабовае прыналежнасьці і асабова-прызначальныя суфіксы. У ненецкай мове маецца тры часы: нявызначанае, мінулае, будучае. Існуе аб’ектнае, суб’ектнае ды безаб’ектнае спражэньні. [[Інфінітыў]] дзеяслова пазначаецца суфіксамі ''-сь'' (першая кляса), ''-ць'' і ''-зь'' (другая кляса). Склоны ў ненецкай мове: * Назоўны: ''Хибя?'' ({{мова-be|«Хто?»}}) * Родны: ''Хибяʼ?'' ({{мова-be|«У каго?»}}) [каму належыць?] * Вінавальны: ''Хибямʼ?'' ({{мова-be|«Каго?»}}) * Давальна-накіроўчы: ''Хибянʼ?'' ({{мова-be|«Каму?»}}) * Мясцова-творны: ''Хибяхана?'' ({{мова-be|«Кім?»}}) * Адкладальны: ''Хибяхад?'' ({{мова-be|«Ад каго?»}}) * Падоўжны: ''Хибявна?'' ({{мова-be|«Пра каго?»}}) Пры зьмяненьні слова па склонах да яго ў канцы дадаецца адмысловы суфікс: * Назоўны: ''ханена'' ({{мова-be|«паляўнічы»}}) * Родны: ''ханенаʼ'' * Вінавальны: ''ханена'''мʼ''''' * Давальна-накіроўчы: ''ханена'''нʼ''''' * Мясцова-творны: ''ханена'''хана''''' * Адкладальны: ''ханена'''хад''''' * Падоўжны: ''ханена'''вна''''' === Фаналёгія ды артаграфія === У фаналёгіі маецца супрацьпастаўленьне зычных паводле цьвёрдасьці або мяккасьці ды звонкасьці або глухасьці. Існуе дзьве гартанныя змычныя. Галосныя: и, ''е'', ''а'', ''ы'', ''э'', ''у'', ''о'', бываюць звычайнымі, кароткімі і падоўжанымі. Націск рухомы. У пачатку ненецкіх словаў сустракаюцца гукі, якія пазначаюцца наступнымі літарамі: ''в'', ''е'', ''ё'', ''и'', ''л'', ''м'', ''н'', ''у'', ''п'', ''с'', ''т'', ''х'', ''ю'', ''я''. [[Ёт]] у пачатку слова ў спалучэньні з галоснай [і] пазначаецца літарай ''и'' (напрыклад, слова ''ирий'' ({{мова-be|''месяц''}}) вымаўляецца як ''йірій''). Знак [[апостраф]]а ʼ называецца ''звонкі тасер'' і пазначае прыдыханьне , знак з двух апострафаў ʼʼ называецца ''глухі тасер'' і пазначае мацнейшае прыдыханьне ([[гартанная змычка|гартанную змычку]]). Літарай ''Ӈӈ'' пазначаецца гук [ŋ] (аналягічны [[ангельская мова|ангельскаму]] спалучэньню ''ng''). Літарай ''в'' пазначаецца гук, аналягічны ангельскаму ''w'', літарай ''х'' — прыдыханьне (у пачатку слова) і звонкі фрыкатыўны гук, аналягічны [[беларуская мова|беларускаму]] ''г'' [ɣ] (у сярэдзіне слова). === Агульныя рысы ў ненецкіх мовах === Агульнай асаблівасьцю абедзьвюх моваў/дыялектаў зьяўляецца сыстэматычная [[паляталізацыя]] амаль усіх зычных. Гэтая зьява паходзіць ад адрозьненьняў паміж рознымі якасьцямі галосных у протасамадыйскіх мовах<ref name = "Sml88">{{Кніга|аўтар = Sammallahti, Pekka|частка = Historical phonology of the Uralic languages, with special reference to Samoyed, Ugric, and Permic|загаловак = The Uralic Languages: Description, History and Foreign Influences|арыгінал = |спасылка = |адказны = Denis Sinor|выданьне = |месца = Leiden|выдавецтва = Brill|год = 1988|том = |старонкі = 478–554|старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>. * <nowiki>*Cä, *Ca > *Cʲa, *Ca</nowiki> * <nowiki>*Ce, *Cë > *Cʲe, *Ce</nowiki> * <nowiki>*Ci, *Cï > *Cʲi, *Ci</nowiki> * <nowiki>*Cö, *Co > *Cʲo, *Co</nowiki> * <nowiki>*Cü, *Cu > *Cʲu, *Cu</nowiki> Вэлярныя зычныя *k ды *ŋ зазналі зрух у *sʲ ды *nʲ і разам з гэтым — паляталізацыю. Аналягічныя зьмены таксама адбыліся і ў іншых самадыйскіх мовах тундравае тэрыторыі: [[энецкая мова|энецкай]], [[нганасанская мова|нганасанскай]] і вымерлай [[юрацкая мова|юрацкай]]. === Адрозьненьні паміж ненецкімі мовамі === Тундравая ненецкая паводле шэрагу рысаў засталася бліжэйшай да першапачатковай протаненецкай мовы, чымся лясная ненецкая, фаналёгія якой знаходзілася пад уплывам усходніх дыялектаў хантыйскае мовы. Зьмены ў сучасных мовах улучаюць у сябе<ref name = "Sml88"/><ref name="SalmNotes">{{Кніга|аўтар = Salminen, Tapani|частка = 253|загаловак = Notes on Forest Nenets phonology|арыгінал = |спасылка = http://www.sgr.fi/sust/sust253/sust253_salminen.pdf|адказны = |выданьне = |месца = Helsinki, Finland|выдавецтва = Suomalais-Ugrilainen Seura|год = 2007|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = Mémoires de la Société Finno-Ougrienne|isbn = |наклад = }}</ref>: * Тундравая ненецкая: ** Дэлябіялізацыя /wʲ/ у /j/ ** Леніцыя пачатковага /k/ у /x/ ** Спрашчэньне /ʔk/ да /k/ * Лясная ненецкая: ** Пераход пачатковага /s/ у /x/ ** Сярэдняя дэназалізацыя /nʲ/ у /j/ ** Пераход /r/, /rʲ/ у лятэральныя фрыкатыўныя /ɬ/, /ɬʲ/ ** Скарачэньне падвойных насавых ** Пераход /lː/ у /nɬ/ ** Зьмены ў паляталізаваных вэлярных /kʲ/, /xʲ/, /ŋʲ/ ** Падвышэньне незакрытых галосных перад складам зь першапачатковай закрытай галоснай ** Страта адрозьненьняў галосных у ненаціскных складах ** Усталяваньне адрозьненьня паводле кароткасьці/даўжыні для гукаў /a/ ды /æ/ == Пісьмовасьць == Першыя кнігі на ненецкай мове былі выдадзеныя напрыканцы [[19 стагодзьдзе|ХІХ ст.]]<ref>{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Букварь для самоѣдовъ, живущихъ въ Архангельской губерніи|арыгінал = |спасылка = http://leb.nlr.ru/edoc/261948/Букварь-для-самоедов-живущих-в-Архангельской-губернии|адказны = |выданьне = |месца = Архангельскъ|выдавецтва = Православное миссіонерское общество|год = 1895|том = |старонкі = |старонак = 20|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref> У іх выкарыстоўваўся [[кірылічны альфабэт]] на расейскай аснове, бязь некалькіх літараў. У [[1931]] року быў створаны альфабэт на [[лацінскі альфабэт|лацінскай аснове]], у [[1937]]-[[1938|38]] гадох ненецкі альфабэт быў зноў пераведзены на кірылічную аснову. Зрэшты, гэта тычыцца толькі тундравае ненецкае мовы: тундравая ненецкая мова добра задакумэнтаваная, мае статус карэннае мовы й мовы меншасьці, тады як першая пісьмовасьць на лясной ненецкай зьявілася толькі ў 1990- гадох, а сама мова зьяўляецца слаба задакумэнтаванай. Сучасны ненецкі альфабэт: {| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF" | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А а | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Б б | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | В в | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Г г | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Д д | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е е | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ё ё | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ж ж |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | З з | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | И и | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Й й | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | К к | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Л л | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | М м | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Н н | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | {{Юнікод|[[Ӈ]] ӈ}} |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | О о | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | П п | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Р р | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | С с | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Т т | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | У у | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ф ф | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Х х |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ц ц | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ч ч | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ш ш | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Щ щ | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ъ ъ | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ы ы | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ь ь | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Э э |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ю ю | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Я я | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[ʼ]] | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | [[ʼʼ]] |} У альфабэце лясной ненецкай у дадатак таксама выкарыстоўваюцца літары ''Ӆӆ'' ды ''Ӭӭ''<ref>Бармич М. Я., Вэлло И. А. {{Мова|yrk|Нешаӈ букварь.}} СПб, 2006</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Інкубатар|yrk|ненецкай||}} * [https://web.archive.org/web/20110721022634/http://www.speech.nw.ru/Nenets/ Nenets Phrase-book]{{ref-en}} * [http://www.helsinki.fi/~tasalmin/tn.html Tundra Nenets homepage]{{ref-en}} * [http://www.chumoteka.ru/2011/02/1.html ЧУМотека: Уроки ненецкого с ЧУМработницей. Урок 1. Летят утки]{{ref-ru}} * [https://web.archive.org/web/20091019200000/http://geocities.com/Vienna/3259/fnen-eng.html Forest Nenets - English Glossary]{{ref-en}} * [https://web.archive.org/web/20101014160917/http://www.speech.nw.ru/NenNgan/ Comparative Nenets-Nganasan Multimedia Dictionary]{{ref-en}} {{Самадыйскія мовы}} {{Афіцыйныя мовы ў Расеі}} [[Катэгорыя:Самадыйскія мовы]] [[Катэгорыя:Мовы Расеі]] pusd6ypazz9t7xu90oguq3vnodetkdp 0 148458 2618544 1664157 2025-06-06T12:05:17Z Ліцьвін 847 стыль, дапаўненьне 2618544 wikitext text/x-wiki Назву '''Івашкава''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Віцебская вобласьць]]: ** [[Івашкава (Аршанскі раён)|Івашкава]] — вёска ў [[Аршанскі раён|Аршанскім раёне]] ** [[Івашкава (Сеньненскі раён)|Івашкава]] — вёска ў [[Сеньненскі раён|Сеньненскім раёне]] == Глядзіце таксама == * [[Івашкавічы]] * [[Івашкаў]] * [[Івашкаўцы]] {{Неадназначнасьць}} bpi0v6zqubl5z78yqzsj3rt9f4i7kvh 0 158204 2618730 1992099 2025-06-06T19:05:38Z Ліцьвін 847 стыль 2618730 wikitext text/x-wiki Назву '''Дашкі''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Віцебская вобласьць]]: ** [[Дашкі (Варапаеўскі сельсавет)|Дашкі]] — вёска ў [[Варапаеўскі сельсавет (Пастаўскі раён)|Варапаеўскім сельсавеце]] [[Пастаўскі раён|Пастаўскім раёне]] ** [[Дашкі (Камайскі сельсавет)|Дашкі]] — вёска ў [[Камайскі сельсавет|Камайскім сельсавеце]] [[Пастаўскі раён|Пастаўскім раёне]] ** [[Дашкі (Юнькаўскі сельсавет)|Дашкі]] — вёска ў [[Юнькаўскі сельсавет|Юнькаўскім сельсавеце]] [[Пастаўскі раён|Пастаўскім раёне]] * [[Менская вобласьць]]: ** [[Дашкі (Лагойскі раён)|Дашкі]] — вёска ў [[Лагойскі раён|Лагойскім раёне]] ** [[Дашкі (Менскі раён)|Дашкі]] — вёска ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] {{Неадназначнасьць}} 6dr7xaxy30fgjsjgkjse86le8gwfjjf 0 158750 2618786 2599297 2025-06-07T07:39:03Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618786 wikitext text/x-wiki {{сайт | імя = Кінаконг | лягатып = [[Файл:Kinakong.png|250пкс]] | здымак экрана = | подпіс = | url = [http://kinakong.by kinakong.by] | слоган = Кіно па-беларуску | alexa = [https://www.alexa.com/siteinfo/kinakong.by 10 921] (2019 год, у Беларусі) | камэрцыйны = | тып = кінадыстрыбутар | рэгістрацыя = няма | мовы = беларуская | уладальнік = [[Андрэй Кім]] | аўтар = | пачатак працы = {{Дата пачатку|5|9|2012|1}}<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вынікі праверкі дамэна kinakong.by|спасылка=https://cctld.by/be/check/|выдавец=cctld.by|дата публікацыі=20 кастрычніка 2019|дата доступу=20 кастрычніка 2019}}</ref> | прыбытак = | бягучы стан = дзейны }} '''Кінаконг''' — [[Беларусь|беларускі]] кінапраект, які зьдзяйсьняе прафэсійны пераклад [[фільм]]аў, [[мультыплікацыя|мультфільмаў]], [[трэйлер]]аў і вірусных ролікаў на [[Беларуская мова|беларускую мову]], робіць агляды і рэцэнзіі на розныя сусьветныя кінастужкі, а таксама ладзіць рэгулярныя кінапаказы. == Мінуўшчына == У 2010 годзе [[Андрэй Кім]] зьезьдзіў у Маскву (Расея), дзе навучыўся рабіць кінаагучку. Па вяртаньні ў Менск распачаў гэтую справу з акторам [[Павал Харланчук|Паўлам Харланчуком]]. Першай кінастужкай з агучкай па-беларуску стала «[[Цудоўная ласка]]»<ref name="а">{{Навіна|аўтар=Аксана Ючкавіч|загаловак=Андрусь Кім: Мы агучваем па-беларуску тыя фільмы, якія дапамагаюць задумацца пра самае важнае|спасылка=https://catholic.by/3/pub/interview/3105-andrus-kim-my-aguchvaem-pa-belarusku-tyya-filmy-yakiya-dapamagayuts-zadumatstsa-pra-samae-vazhnae|выдавец=[[Каталіцкі касьцёл у Беларусі]]|дата публікацыі=12 сакавіка 2016|дата доступу=20 кастрычніка 2019}}</ref>. 5 кастрычніка 2012 году зьявілася старонка «Кінаконг» на [[Ютуб]]е, якая да 2019 году займела звыш 991 тысячы праглядаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кінаконг - кіно па-беларуску|спасылка=https://www.youtube.com/user/kinakongby/about|выдавец=Відэапартал «[[Ютуб]]» (ЗША)|дата публікацыі=20 кастрычніка 2019|дата доступу=20 кастрычніка 2019}}</ref>. У 2013 годзе праект атрымаў адразу тры адзнакі фэстывалю беларускамоўнай рэклямы «[[Аднак]]», заняўшы 1, 2 і 3 месца ў розных намінацыях. 14 лютага 2016 году «Кінаконг» паказаў па-беларуску фільм «[[Вогнетрывалы]]» ў менскім бізнэс-клюбе «Імагуру» (вул. Фабрыцыюса, д. 4)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Вогнетрывалы»: кінапаказ па-беларуску|спасылка=https://m.nn.by/articles/165088/|выдавец=Газэта «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=12 лютага 2016|дата доступу=20 кастрычніка 2019}}</ref>. У сакавіку 2016 году зладзілі паказы стужкі «[[Караль: Чалавек, які стаўся Папам]]», у тым ліку ў [[Чырвоны касьцёл|Чырвоным касьцёле]] Менску 13 сакавіка<ref name="а"/>. У 2016 годзе распачалі 3-дзённыя «Беларускія ўікэнды» ў менскім [[Кінатэатар|кінатэатры]] «Масква» (прасп. Пераможцаў, д. 13) пры ўдзеле сотавага апэратара [[А1 (тэлекам-правайдэр)|«Вэлком» («А1»)]]. У чэрвені 2017 году мультфільм «[[Маленькі прынц]]» паказалі ў кінатэатрах Менску, Гомелю, Горадні і Магілёва, дзе сабралі поўныя залі. На верасень 2017 году «Кінаконг» налічваў каля 20 чалавек, сярод якіх жонка Надзея Кім загадвала перакладамі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Якія людзі ў Галівудзе|спасылка=https://34mag.net/post/inteview-andrej-kim|выдавец=Часопіс «[[34mag]]»|дата публікацыі=13 верасьня 2017|дата доступу=20 кастрычніка 2019}}</ref>. На 2019 год звыш 50 000 гледачоў наведалі кінапаказы ў 35 гарадах Беларусі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пра нас|спасылка=http://kinakong.by/about/|выдавец=«Кінаконг»|дата публікацыі=2019|дата доступу=20 кастрычніка 2019}}</ref>. == Агучаныя поўнамэтражныя анімацыйныя фільмы == {| class="wikitable wide" |- ! style="width:20%;"|Беларуская назва ! style="width:20%;"|Арыгінальная назва ! Апісаньне |- | ''Баз Лайтэр'' | ''Lightyear'' | Амэрыканскі анімацыйны фільм студыі [[Pixar]] 2022 году. |- |''Браты Супэр Марыё ў кіно'' | | |- | [[Галаваломка (мультфільм)|''Галаваломка'']] | ''Inside Out'' | Амэрыканскі анімацыйны фільм студыі [[Pixar]] 2015 году. |- | ''[[Галаваломка 2]]'' | Inside Out 2 | Амэрыканскі анімацыйны фільм студыі [[Pixar]] 2024 году. |- | ''Дзіўны сьвет'' | | |- | ''Дрэнныя Хлопцы'' | | |- | [[Душа (мультфільм)|''Душа'']] | ''Soul'' | Амэрыканскі анімацыйны фільм студыі [[Pixar]] 2020 году. |- | [[Карпарацыя монстраў (мультфільм)|''Карпарацыя монстраў'']] | ''Monsters, Inc.'' | Амэрыканскі анімацыйны фільм студыі [[Pixar]] 2001 году. |- | ''[[Кот у ботах 2: Апошняе жаданьне]]'' | | |- | ''Ліга Монстраў'' | | |- | {{iw|Маленькі Прынц (мультфільм, 2015)|''Маленькі Прынц''|en|The_Little_Prince_(2015_film)}} | ''The Little Prince'' | Францускі мультфільм паводле кнігі Антуана дэ Сэнт-Экзюперы «[[Маленькі прынц]]». |- | ''[[Міньёны: Узвышэньне Гру]]'' | | |- | [[Наперад (мультфільм)|''Наперад'']] | ''Onward'' | Амэрыканскі анімацыйны фільм студыі [[Pixar]] 2020 году. |- | [[Лука (мультфільм)|''Лука'']] | ''Luca'' | Амэрыканскі анімацыйны фільм студыі [[Pixar]] 2021 году. |- | ''[[Падымаецца вецер]]'' | 風立ちぬ (''кадзэ таціну'') | Паўнамэтражны анімэ-фільм японскага рэжысэра [[Хаяо Міядзакі]]. |- | [[Рататуй (мультфільм)|''Рататуй'']] | ''Ratatouille'' | Амэрыканскі анімацыйны фільм студыі [[Pixar]] 2007 году. |- | ''[[Рая і апошні дракон]]'' | | |- | ''[[Рыбка Поньё]]'' | 崖の上のポニョ (''Гакэ-но уэ-но Понё'') | Паўнамэтражны анімэ-фільм японскага рэжысэра [[Хаяо Міядзакі]]. |- | [[Уверх (мультфільм)|''Уверх'']] | ''Up'' | Амэрыканскі анімацыйны фільм студыі [[Pixar]] 2009 году. |- | ''[[Унівэрсытэт монстраў]]'' | | |- | ''[[У пошуках Нэма]]'' | ''Finding Nemo'' | Амэрыканскі анімацыйны фільм студыі [[Pixar]] 2003 году. |- | ''[[У пошуках Доры]]'' | ''Finding Dory'' | Амэрыканскі анімацыйны фільм студыі [[Pixar]] 2016 году. |- | ''[[Чалавек-павук: Скрозь сусьветы]]'' | ''Spider-Man: Across the Spider-Verse'' | |- | ''[[Чарапашкі-Ніндзя: пагром мутантаў]]'' | | |- | ''Элемэнтарна'' | | |- | ''[[Энканта]]'' | | |- | ''[[Я чырванею]]'' | ''Turning Red'' | Амэрыканскі анімацыйны фільм студыі [[Pixar]] 2022 году. |} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://kinakong.by Сайт праекту] [[Катэгорыя:Арганізацыі Менску]] [[Катэгорыя:Кінадыстрыбутары]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2012 годзе]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2012 годзе]] 31nosb98ctasmlxsy8592nqypolf5eu 0 160325 2618753 2246908 2025-06-06T23:57:03Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618753 wikitext text/x-wiki {{Дамэн верхняга ўзроўню |Назва = .бел |Выява = |Уведзены = 2014 |Тып дамэну = [[Нацыянальны дамэн верхняга ўзроўню]] |Статус = дзейны |Рэгістратар = [http://cctld.by/be/recorder/ Сьпіс рэгістратараў] |Арганізатар = Апэратыўна-аналітычны цэнтар пры прэзыдэнце Беларусі |Прызначэньне = Для [[Беларусь|беларускіх]] арганізацыяў |Выкарыстаньне = |Абмежаваньні рэгістрацыі = Ня можа ўтрымліваць [[Сымбаль (знак)|сымбалі]] некірылічнага альфабэту |Структура = |Дакумэнты = [http://cctld.by/be/documents/instruction-on-the-procedure-of-registration-of-domain-names-in-the-space-of-hierarchical-names-of-t/ Парадак продажу .бел] |Разьвязаньне спрэчак = Паводле заканадаўства Беларусі |Вэб-старонка = [http://cctld.by/be Прадавец .бел] }} '''.бел''' — [[нацыянальны дамэн верхняга ўзроўню|нацыянальны]] [[дамэн верхняга ўзроўню]] для [[Беларусь|Беларусі]] поруч з [[.by]]. Усе імёны другога ўзроўню ў дамэне ''.бел'' пішуцца выключна на [[Кірыліца|кірыліцы]]. Дамэн падтрымлівае напісаньне імёнаў другога і ніжэйшых узроўняў на [[Беларуская мова|беларускай]] і [[Расейская мова|расейскай мовах]]. Продаж ажыцьцяўляе некалькі прадпрыемстваў<ref>[https://web.archive.org/web/20160304221531/http://cctld.by/be/recorder/ Сьпіс прадпрыемстваў, што прадаюць .бел]</ref>. == Гісторыя стварэньня == 26 жніўня 2014 году запыт на [[дэлегаваньне]] дамэну быў адобраны [[арганізацыя]]й [[ICANN]]. 29 верасьня гэтага ж году ICANN пачала працэдуру дэлегаваньня новага дамэну<ref>[http://nn.by/?c=ar&i=136781У У інтэрнэце запускаецца кірылічная дамэнная зона «.Бел»]{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} — [[Наша Ніва|Наша Ніва (1991)]]</ref>. 18 лютага 2015 году зарэгістраваны першы дамэн у зоне ''.бел''<ref>[http://pda.nn.by/artykul/144487.html У кірылічнай даменнай зоне.БЕЛ зьявіўся першы сайт]{{Недаступная спасылка|date=July 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} — [[Наша Ніва|Наша Ніва (1991)]]</ref>. == Дадатковыя зьвесткі == * ''.бел'' зьяўляецца сёмым кірылічным дамэнам у [[Інтэрнэт|сусьветным сеціве]], рэгістрацыю якога пацьвердзіла IANA (на 2014 год). == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.iana.org/domains/root/db/xn--90ais.html IANA — Delegation Record for .БЕЛ]{{Ref-en}} {{Нацыянальныя дамэны верхняга ўзроўню}} [[Катэгорыя:Нацыянальныя дамэны верхняга ўзроўню|бел]] [[Катэгорыя:Тэлекамунікацыі ў Беларусі]] aj8u20ovxc99hvik1o381s14yz2thr9 0 160402 2618611 2580379 2025-06-06T14:28:41Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2618611 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Інтэр Эскальдэс-Энгардань |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Inter Club d'Escaldes d'Andorra |Заснаваны = 1978 |Горад = [[Эскальдэс-Энгардань]], [[Андора]] |Стадыён = [[ДЭВК-Арэна]], [[Сант-Хулія-дэ-Лёрыя]] |Умяшчальнасьць = 900 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Андоры|ІнтэрЭскалЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Андоры|ІнтэрЭскалСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Андоры|ІнтэрЭскал}} |Сайт = |Прыналежнасьць = Андорскія }} «'''Інтэр'''» ({{мова-ca|Inter}}) — андорскі футбольны клюб з гораду [[Эскальдэс-Энгардань|Эскальдэс-Энгардані]]. Заснаваны ў 1978 годзе. Чатырохразовы [[Чэмпіянат Андоры па футболе|чэмпіён Андоры]] і трохразовы ўладальнік [[Кубак Андоры па футболе|Кубка Андоры]]. == Вонкавыя спасылкі == * [https://int.soccerway.com/teams/andorra/inter-descaldes/86/ Профіль на soccerway.com]{{Ref-en}} {{Прымэра дывізіё чэмпіянату Андоры па футболе}} [[Катэгорыя:Эскальдэс-Энгардань‎]] m8imbygepqm6360yjja6rkbzbrpc2uj 0 162903 2618829 2572760 2025-06-07T08:45:01Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618829 wikitext text/x-wiki {{Гандбаліст}} '''Але́г Астраша́пкін''' ({{н}} 20 студзеня 1992 году, [[Магілёў]], [[Беларусь]]) — беларускі [[гандбол]]ьны [[паўсярэдні (гандбол)|правы паўсярэдні]], гулец расейскага клюбу «[[Зэніт Санкт-Пецярбург (гандбольны клюб)|Зэніт]]» і [[Мужчынская зборная Беларусі па гандболе|нацыянальнай зборнай Беларусі]]<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.eurohandball.com/ec/cl/men/2014-15/player/542002|загаловак = Aleh Astrashapkin|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[ЭГФ|European Handball Federation]]|дата доступу = 30 студзеня 2015|мова = en|камэнтар = }}</ref>. == Кар’ера == Пачынаў кар’еру ў магілёўскім клюбе [[Машэка Магілёў|«Машэка»]]. У 2013 годзе перайшоў у [[Берасьцейскі гандбольны клюб імя Мяшкова|БГК імя Мяшкова]]. У 2015—2017 гадах выступаў на правах арэнды за вугорскія клюбы [[Вац (гандбольны клюб)|«Вац»]] і [[Чурго (гандбольны клюб)|«Чурго»]]. У чэрвені 2017 году было абвешчана аб вяртаньні Астрашапкіна ў Берасьце<ref>{{cite web|author = |last = |first = |authorlink = |coauthors = |date = 5 чэрвеня 2017|url = https://by.tribuna.com/handball/1051900097.html|title = Астрашапкин и Сельвесюк вернулись в БГК им. Мешкова|format = |work = |publisher = by.tribuna.com|accessdate = 29 ліпеня 2017|language = ru|postscript = }}</ref>. Па заканчэньні сэзону 2017—2018 гадоў пакінуў берасьцейскі клюб<ref>{{cite web|author = |last = |first = |authorlink = |coauthors = |date = 1 чэрвеня 2018|url = https://by.tribuna.com/handball/1063697917.html|title = Вукич, Никуленков, Стойкович и еще три игрока покинули БГК|format = |work = |publisher = by.tribuna.com|accessdate = 23 верасня 2018|language = ru|postscript = }}</ref> і стаў гульцом «Чурго» на трывалай аснове. У чэрвені 2020 году перайшоў у расейскі [[ЦСКА Масква (гандбольны клюб)|ЦСКА]]<ref>{{cite web|date = 2020-06-10|url = https://www.pressball.by/news/handball/359352|title = Гандбол. ЦСКА объявил о подписании контракта с белорусским полусредним Олегом Астрашапкиным|publisher = pressball.by|accessdate = 2021-01-31|language = ru|archiveurl = https://web.archive.org/web/20210205013154/https://www.pressball.by/news/handball/359352|archivedate = 5 лютага 2021|url-status = dead}}</ref>. У канцы траўня 2024 году беларус далучыўся да клюбё «[[Гапаэль Рышон-ле-Цыён|Гапаэль]]» з Рышон-ле-Цыёну<ref>[https://handballfast.com/news/54171-belorusskii-polusrednii-moskovskogo-cska-oleg-astrasapkin-prodolzit-kareru-v-izrailskom-xapoele-iz-rison-le-ciona «Белорусский полусредний московского ЦСКА Олег Астрашапкин продолжит карьеру в израильском „Хапоэле“ из Ришон-ле-Циона»]. Быстрый центр.</ref>. За ізраільскі клюб згуляў некалькі сэзонаў, але вымушанаы зьехаў з краіны пасьля [[Вайна ХАМАСу з Ізраілем (з 2023)|нападу ХАМАСу на Ізраіль]] увосень 2023 году<ref>[https://betnews.by/perezhil-dva-raketnyh-obstrela-oleg-astrashapkin-o-tom-kak-pokinul-izrail/ «„Пережил два ракетных обстрела“. Олег Астрашапкин — о том, как покинул Израиль»]. Bet News.</ref>. Пасьля некалькіх месяцаў на радзіме, дзе гулец не гуляў, перад пачаткам сэзону 2024—2025 гадоў далучыўся да расейскага «[[Зэніт Санкт-Пецярбург (гандбольны клюб)|Зэніту]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20250115021036/https://sport5.by/news/handball/Oleg-Astrashapkin-Mne-interesno-chtoto-novoe-novye-chempionaty-novyy-vyzov/ «Олег Астрашапкин: „Мне интересно что-то новое, новые чемпионаты, новый вызов“»]. Sport5.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.eurohandball.com/ec/cl/men/2017-18/player/542002 Профіль]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-en}} на бачыне [[ЭГФ]] * [https://web.archive.org/web/20151109234917/http://handball.by/%D0%9C%D1%83%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F-%D1%81%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%88%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B8%D0%BD-%D0%9E%D0%BB%D0%B5%D0%B3.html Профіль]{{ref-ru}} на бачыне [[БФГ]] * [https://web.archive.org/web/20170820124850/http://www.bgk-meshkova.com/oleg_astrashapkin.html Профіль]{{ref-ru}} на бачыне БГК {{Навігацыйная група |назоў = Астрашапкін у складзе [[Мужчынская зборная Беларусі па гандболе|зборнай Беларусі]] на [[Чэмпіянат сьвету па гандболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па гандболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Беларусь на ЧЭ-2014 па гандболе |Беларусь на ЧС-2015 па гандболе |Беларусь на ЧС-2017 па гандболе |Беларусь на ЧС-2021 па гандболе }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Астрашапкін, Алег}} [[Катэгорыя:Беларускія гандбалісты]] [[Катэгорыя:Гандбалісты зборнай Беларусі]] [[Катэгорыя:Чэмпіёны і чэмпіёнкі Беларусі па гандболе]] 6tnl1gbn5fgg08mke191rybij8arrhm 10 164719 2618673 2018964 2025-06-06T17:15:12Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618673 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца/Сельсавет |1 = {{{1|}}} |назва_шаблёну = Касьцяневіцкі сельсавет |назва = [[Касьцяневіцкі сельсавет]] (1940—2013) |цэнтар_савету = '''[[Касьцяневічы]]''' |вёскі = * [[Азяродавічы]] * [[Андалоўшчына]] * [[Ваўчкі (Вялейскі раён)|Ваўчкі]] * [[Сэрвач (Менская вобласьць)|Вялікая Сэрвач]] * [[Гарбачэва (Менская вобласьць)|Гарбачэва]] * [[Гедзевічы]] * [[Геркі]] * [[Глебенкі]] * [[Давыдкі]] * [[Добравічы]] * [[Заблошчына]] * [[Задвор’е (Вялейскі раён)|Задвор’е]] * [[Кастыкі]] * [[Клесіна]] * [[Лазавыя (Менская вобласьць)|Лазавыя]] * [[Лоцевічы]] * [[Людвінова (Вялейскі раён)|Людвінова]] * [[Малышкі]] * [[Маніхі]] * [[Навасёлкі (Людвіноўскі сельсавет)|Навасёлкі]] * [[Падбярэзьзе (Вялейскі раён)|Падбярэзьзе]] * [[Субачы (Менская вобласьць)|Субачы]] * [[Суцькі (Менская вобласьць)|Суцькі]] * [[Цярэшкі (Менская вобласьць)|Цярэшкі]] }}<noinclude>[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Навігацыя:Былыя сельсаветы Беларусі]]</noinclude> 0jfk2cywu8eyaawlw5zeea63fqytdl4 0 165051 2618898 2502822 2025-06-07T11:07:40Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618898 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Алякса́ндар Рае́ўскі''' (нарадзіўся 19 чэрвеня 1988 году) — колішні беларускі футбаліст, абаронца. Сёньня працуе трэнэрам дублюючай дружыны мазырскай «[[Славія Мазыр|Славіі]]». == Кар’ера == === Клюбная === Пачынаў кар’еру ў мазырскай «[[Славія Мазыр|Славіі]]», але хутка апынуўся ў складзе магілёўскага «[[Дняпро Магілёў|Дняпра]]». У магілёўскім клюбе гуляў за дубль, часам прыцягваючыся таксама да гульняў асноўнай каманды. У 2009 годзе перайшоў у «Славію», якая на той момант выступала ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]], і праз два гады дапамог ёй перамагчы ў гэтым турніры. Сэзон 2012 году распачаў у [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшай лізе]] ў складзе «Славіі», але ўлетку пакінуў клюб. У другой палове 2012 году заставаўся бяз клюбу, а ў сэзоне 2013 году пачаў гульцом шацілавіцкага «[[Хімік Шацілавічы|Хіміка]]». Паводле вынікаў сэзону 2013 году «Славія» зноў апынулася ў Першай лізе, і Аляксандар чарговы раз далучыўся да мазырскага клюбу. У сэзоне 2014 году забіў 5 галоў за «Славію», чым другі раз дапамог ёй вярнуцца ў Найвышэйшую лігу. У Найвышэйшай лізе Раеўскі пачаў пераважна выходзіць на замену, а ў сэзоне 2016 году ўжо быў футбалістам пачатковага складу, тады ж пачаў звычайна выкарыстоўвацца ў якасьці абаронцы. У сэзоне 2017 году быў асноўным апорным паўабаронцам мазырчукоў, але ня здолеў выратаваць каманду ад вылету ў Першую лігу. На наступны год дапамог мазырчукам перамагчы ў другім дывізіёне і вярнуцца ў эліту. У 2019—2020 гадах зьяўляўся на полі нерэгулярна, шмат прапускаў матчаў праз траўмы. У студзені 2021 году падоўжыў пагадненьне з мазырскім клюбам<ref>{{cite web|date = 2021-01-19|url = https://football.by/news/147716 |title = "Славия" продлила контракты с Жуком, Чухлеем и Раевским |website = football.by|access-date = 2024-02-08|language = ru}}</ref>. У першай палове 2021 году пераважна выходзіў у першай адзінаццатцы, але зь лета зноў пераважна выходзіў на замену ці заставаўся на лаўцы запасных. У студзені 2022 году па заканчэньні кантракту пакінуў «Славію»<ref>{{cite web|date = 2022-01-06|url = https://football.by/news/159992 |title = "Славия" рассталась с Раевским |website = football.by|access-date = 2024-02-08|language = ru}}</ref> і завяршыў прафэсійную кар’еру. === Трэнэрская === З 2022 году працаваў у «[[Славія Мазыр|Славіі]]» дзіцячым трэнэрам, а ў пачатку 2023 году быў прызначаны галоўным трэнэрам дублюючага складу<ref>{{cite web|date = 2023-03-17|url = https://football.by/news/172927 |title = Все действующие лица нового чемпионата. Заявки команд высшей лиги сезона-2023 |website = football.by|access-date = 2024-02-08|language = ru}}</ref>, дзе працаваў да сканчэньня 2023 году. У сьнежні 2023 году атрымаў трэнэрскую ліцэнзію катэгорыі Б<ref>{{cite web|date = 2023-12-14|url = https://football.by/news/181824 |title = Александр Глеб, Владимир Бушма, Павел Рыбак и другие получили тренерскую лицензию "В" |website = football.by|access-date = 2024-02-08|language = ru}}</ref>. == Статыстыка == {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !rowspan="2"| Клюб !!rowspan="2"| Сэзон !!colspan="3"| Чэмпіянат |- ! Дывізіён !! Матчы !! Галы |- |rowspan="4"| [[Славія Мазыр]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая ліга]] || 17 || 0 |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая ліга]] || 23 || 1 |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая ліга]] || 25 || 2 |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Першая ліга]] || 19 || 0 |} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20150702071535/http://www.fcslavia.by/be/player/raevskiy Профіль на сайце мазырскай «Славіі»]{{Ref-ru}} * [http://www.pressball.by/footballstat/aleksandr_raevski/ Статыстыка «ПБ-Инфо»]{{Ref-ru}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Раеўскі, Аляксандар}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Дняпро» Магілёў]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Славія» Мазыр]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Хімік» Шацілавічы]] mt3a0b16s1gdvhtdqt4fe1ozyz98y1l 0 166389 2618793 2606294 2025-06-07T07:54:32Z Ясамойла 35429 правапіс 2618793 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Солвіта Аболтыня |арыгінал_імя = Solvita Āboltiņa |жанчына = так |выява = 4.maija svinīgie pasākumi (26747566141).jpg |памер = |подпіс_пад_выявай = |пасада = Сьпікерка [[Сойм Латвіі|Сойму Латвіі]] |пачатак_тэрміну = [[2 лістапада]] [[2010]] |канец_тэрміну = [[4 лістапада]] [[2014]] |прэзыдэнт = {{Просты сьпіс| * [[Валдзіс Затлэрс]] * [[Андрыс Бэрзіньш]] }} |прэм’ер-міністар = {{Просты сьпіс| * [[Валдзіс Дамброўскіс]] * [[Лаймдата Страўюма]] }} |папярэднік = [[Гундарс Даўдзэ]] |наступнік = [[Інара Мурніецэ]] |пасада2 = |пачатак_тэрміну2 = |канец_тэрміну2 = |папярэднік2 = |наступнік2 = |прэм’ер-міністар2 = |прэзыдэнт2 = |дата_нараджэньня = {{Нарадзілася|19|2|1963|1}} |месца_нараджэньня = [[Рыга]], [[Латвійская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|ЛатССР]] |дата_сьмерці = |месца_сьмерці = |нацыянальнасьць = [[Латышы|латышка]] |назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, і пад. Неабавязковы. Па змоўчаньні — «Партыя» --> |партыя = [[Новы час (Латвія)|Новы час]] <small>(2002—2011)</small><br />[[Адзінства (Латвія)|Адзінства]] <small>(2011-2017)</small> |сужэнец = 1 |дзеці = 2 |бацька = |маці = |род = |адукацыя = [[Латвійскі ўнівэрсытэт]] |рэлігія = |подпіс = |узнагароды = |камэнтар = }} '''Солвіта Аболтыня''' (нарадзілася 19 лютага 1963 году ў [[Рыга|Рызе]], [[Латвійская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|ЛатССР]], зараз Латвія) — латвійская [[палітык]]іня, [[юрыст]]ка й правазнаўца, сьпікерка Сойму [[Латвія|Латвійскай рэспублікі]] ў 2010—2014 гадох, зь 2014 — дэпутатка ў складзе парлямэнцкай фракцыі [[Адзінства (Латвія)|Адзінства]], лідэрка правацэнтрысцкай латвійскай партыі «[[Адзінства (Латвія)|Адзінства]]»<ref>{{спасылка|url=http://rus.delfi.lv/news/daily/latvia/blok-edinstvo-vozglavit-solvita-aboltinya.d?id=37332459|загаловак=Блок "Единство" возглавит Солвита Аболтиня|выдавец=DELFI|дата публікацыі=12 сакавіка 2011|||}}</ref>. == Біяграфія == У 1981 годзе скончыла Рыскую сярэднюю школу №5. У 1986 годзе выпусьцілася зь юрыдычнага факультэта. Мае дачку і сына. Валодае латыскай, нямецкай, ангельскай і расейскай мовамі. == Палітычная кар’ера == З 1995 году працавала ў консульскім дэпартамэнце Міністэрства замежных справаў Латвійскай рэспублікі. У 2001 годзе далучылася да правай латвійскай партыі «Новы час». На парлямэнцкіх выбарах у 2002 годзе прайшла ў Сойм, але пазьней яна на нейкі час склала дэпутацкі мандат, пасколькі зь 2004 па 2006 год працавала міністрам юстыцыі Латвійскай рэспублікі. У 2006 годзе, на выбарах у Сойм, прайшла як кандыдат партыі «Новы час». У 2008 годзе ўзначаліла партыю. Пазьней, перад [[Парлямэнцкія выбары ў Латвіі 2010 году|парлмэнцкімі выбарамі 2010 году]] ўзначаліла наваствораны палітычны блёк [[Адзінства (Латвія)|Адзінства]], які створыўся зь некалькіх партыяў і на выбарах перамог, набраўшы больш за 30{{%}}. Солвіта Аболтыня зьяўлялася сьпікерам Сойму 10-ага і 11-ага скліканьняў. З 2018 году працуе амбасадаркай Латвіі ў Італіі, Албаніі, Сан-Марына і на Мальце. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Парады артыкулу|няма крыніцаў|няма націску}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Аболтыня, Солвіта}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Латвіі]] [[Катэгорыя:Міністры Латвіі]] [[Катэгорыя:Паслы на Сойм Латвіі]] 5vs0g7z8jzfzjqoba19fwyeu2cjtg5t 2618794 2618793 2025-06-07T07:55:27Z Ясамойла 35429 правапіс 2618794 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Солвіта Аболтыня |арыгінал_імя = Solvita Āboltiņa |жанчына = так |выява = 4.maija svinīgie pasākumi (26747566141).jpg |памер = |подпіс_пад_выявай = |пасада = Маршалак [[Сойм Латвіі|Сойму Латвіі]] |пачатак_тэрміну = [[2 лістапада]] [[2010]] |канец_тэрміну = [[4 лістапада]] [[2014]] |прэзыдэнт = {{Просты сьпіс| * [[Валдзіс Затлэрс]] * [[Андрыс Бэрзіньш]] }} |прэм’ер-міністар = {{Просты сьпіс| * [[Валдзіс Дамброўскіс]] * [[Лаймдата Страўюма]] }} |папярэднік = [[Гундарс Даўдзэ]] |наступнік = [[Інара Мурніецэ]] |пасада2 = |пачатак_тэрміну2 = |канец_тэрміну2 = |папярэднік2 = |наступнік2 = |прэм’ер-міністар2 = |прэзыдэнт2 = |дата_нараджэньня = {{Нарадзілася|19|2|1963|1}} |месца_нараджэньня = [[Рыга]], [[Латвійская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|ЛатССР]] |дата_сьмерці = |месца_сьмерці = |нацыянальнасьць = [[Латышы|латышка]] |назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, і пад. Неабавязковы. Па змоўчаньні — «Партыя» --> |партыя = [[Новы час (Латвія)|Новы час]] <small>(2002—2011)</small><br />[[Адзінства (Латвія)|Адзінства]] <small>(2011-2017)</small> |сужэнец = 1 |дзеці = 2 |бацька = |маці = |род = |адукацыя = [[Латвійскі ўнівэрсытэт]] |рэлігія = |подпіс = |узнагароды = |камэнтар = }} '''Солвіта Аболтыня''' (нарадзілася 19 лютага 1963 году ў [[Рыга|Рызе]], [[Латвійская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|ЛатССР]], зараз Латвія) — латвійская [[палітык]]іня, [[юрыст]]ка й правазнаўца, Маршалак [[Сойм Латвіі|Сойму]] [[Латвія|Латвійскай рэспублікі]] ў 2010—2014 гадох, зь 2014 — дэпутатка ў складзе парлямэнцкай фракцыі [[Адзінства (Латвія)|Адзінства]], лідэрка правацэнтрысцкай латвійскай партыі «[[Адзінства (Латвія)|Адзінства]]»<ref>{{спасылка|url=http://rus.delfi.lv/news/daily/latvia/blok-edinstvo-vozglavit-solvita-aboltinya.d?id=37332459|загаловак=Блок "Единство" возглавит Солвита Аболтиня|выдавец=DELFI|дата публікацыі=12 сакавіка 2011|||}}</ref>. == Біяграфія == У 1981 годзе скончыла Рыскую сярэднюю школу №5. У 1986 годзе выпусьцілася зь юрыдычнага факультэта. Мае дачку і сына. Валодае латыскай, нямецкай, ангельскай і расейскай мовамі. == Палітычная кар’ера == З 1995 году працавала ў консульскім дэпартамэнце Міністэрства замежных справаў Латвійскай рэспублікі. У 2001 годзе далучылася да правай латвійскай партыі «Новы час». На парлямэнцкіх выбарах у 2002 годзе прайшла ў Сойм, але пазьней яна на нейкі час склала дэпутацкі мандат, пасколькі зь 2004 па 2006 год працавала міністрам юстыцыі Латвійскай рэспублікі. У 2006 годзе, на выбарах у Сойм, прайшла як кандыдат партыі «Новы час». У 2008 годзе ўзначаліла партыю. Пазьней, перад [[Парлямэнцкія выбары ў Латвіі 2010 году|парлмэнцкімі выбарамі 2010 году]] ўзначаліла наваствораны палітычны блёк [[Адзінства (Латвія)|Адзінства]], які створыўся зь некалькіх партыяў і на выбарах перамог, набраўшы больш за 30{{%}}. Солвіта Аболтыня зьяўлялася сьпікерам Сойму 10-ага і 11-ага скліканьняў. З 2018 году працуе амбасадаркай Латвіі ў Італіі, Албаніі, Сан-Марына і на Мальце. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Парады артыкулу|няма крыніцаў|няма націску}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Аболтыня, Солвіта}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Латвіі]] [[Катэгорыя:Міністры Латвіі]] [[Катэгорыя:Паслы на Сойм Латвіі]] q0axtikl02lhbviuvd74wpa9ptjole9 0 166412 2618760 2561925 2025-06-07T01:58:31Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618760 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = PocketBook International S.A. |лягатып = [[Файл:PB NewLogo.jpg|200пкс|PB NewLogo]] |тып = [[прыватная кампанія]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = 2007 |заснавальнікі = |разьмяшчэньне = [[Люгана]], [[Швайцарыя]] |ключавыя постаці = |галіна = [[бытавая электроніка]],<br />[[лічбавая дыстрыбуцыя]] |прадукцыя = [[Электронная кніга|электронныя кнігі]], мультымэдыйныя рыдэры, [[Пляншэтны кампутар|пляншэты]] |абарачэньне = |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}} $ 110 млн (2012) |чысты прыбытак = |лік супрацоўнікаў = 230 (2013) |матчына кампанія = |даччыныя кампаніі = |аўдытар = |сайт = [https://company.pocketbook.by company.pocketbook.by] }} '''PocketBook''' — міжнародная кампанія, заснаваная ў 2007 року ва Ўкраіне. 4-ы па вялічыні сусьветны вытворца<ref>[https://web.archive.org/web/20131203014539/http://www.plasticlogic.com/news/?itemid=MjY2MTMxNDA5MjgwMQ== PocketBook and Plastic Logic team up to develop the next PocketBook CoverReader]</ref> [[Электронная кніга|электронных чытальнікаў]] на аснове тэхналёгіі [[Электронная папера|электроннае паперы]], а таксама мультымэдыйных чытальнікаў і пляншэтаў на базе [[Апэрацыйная сыстэма|АС]] [[Android]]. Галаўны офіс знаходзіцца ў месьце [[Люгана]] (Швайцарыя). == Прадукцыя == Прадукцыя кампаніі прадаецца больш як у 30 краінах Эўропы, СНД, а таксама ў Ізраілі, Аўстраліі, Новай Зэляндыі й іншых краінах<ref>{{Спасылка|url = http://ava.ua/article/11449/ | загаловак = PocketBook оголошує про початок продаж в Данії | мова = ru | дата публікацыі = 2014-08-24}}</ref>. == Узнагароды == З 2012 году прадукцыя кампаніі атрымала наступныя ўзнагароды: {| style="coloum: width:25%; font-size:85%; text-align: left;" class="wikitable" ! Прылада ! Узнагарода ! Намінацыя ! Краіна (рок) |- | [[PocketBook Pro 912]], Basic 611, Touch | Pixmania<ref>http://webarchive.loc.gov/all/20090227220726/http://www.pixmania.fr/</ref> | Топ-10 продажаў Pixmania | Францыя (2012) |- | PocketBook Touch | Computer Bild | Найлепшы рыдэр у Эўропе<ref>[https://web.archive.org/web/20131228035122/http://www.computerbild.de/artikel/cb-Tests-PC-Hardware-PocketBook-Touch-7469539.html TEST: EBOOK-READER PocketBook Touch]</ref> | Нямеччына (2012) |- | PocketBook A10 | [[Red Dot Design Award]] | Найлепшы прадуктовы дызайн<ref>[https://web.archive.org/web/20131228074915/http://www.red-dot-21.com/products/pocketbooka10-tabletpc PocketBook A10 Tablet PC]</ref> | Нямеччына (2012) |- | PocketBook Touch | Tablet PC<ref>https://web.archive.org/web/20151222063640/http://tablet-pc.co/</ref> | Пераможца тэставаньня электронных рыдэраў з мультысэнсарнымі дысплэямі | Нямеччына (2012) |- | PocketBook Touch, PocketBook Basic, PocketBook Basic New | PC Format<ref>https://web.archive.org/web/20160303212948/http://www.pcformat.pl/wydanie/</ref> | Пераможца рэйтынгу электронных рыдэраў | Польшча (2012) |- | PocketBook A 10’’ 3G | Consumer Electronics & Photo Expo<ref>https://web.archive.org/web/20140214163302/http://www.cep-expo.ru/</ref> | Прадукт року-2012 («Мабільныя і лічбавыя прылады») | Расея (2012) |- | PocketBook Pro 612 | PC Magazine/RE | Расея: найлепшыя з найлепшых-2011 («Электронныя кнігі»)<ref>[http://www.pcmag.ru/reviews/sub_detail.php?ID=46348&SUB_PAGE=7 «Россия: лучшие из лучших» — представляем лауреатов!]</ref> | Расея (2012) |- | PocketBook Touch Lux | allesebook.de | Найлепшы E Ink-рыдэр<ref>[https://web.archive.org/web/20140303193849/http://allesebook.de/testbericht/pocketbook-touch-lux-31095/ TEST: PocketBook Touch Lux]</ref> | Нямеччына (2013) |- | PocketBook Touch Lux | Tablet PC<ref>https://web.archive.org/web/20151222063640/http://tablet-pc.co/</ref> | Найлепшы E Ink-рыдэр | Нямеччына (2013) |} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons}} * [https://company.pocketbook.by Афіцыйная бачына] [[Катэгорыя:Швайцарскія кампаніі]] [[Катэгорыя:Прылады на АС Android]] [[Катэгорыя:Прылады-электронныя кнігі]] [[Катэгорыя:Пляншэтныя кампутары]] [[Катэгорыя:Электронная папера]] 8cwbl545q240o4gcwxfr301cwwp1rr7 0 169383 2618674 2582811 2025-06-06T17:15:55Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618674 wikitext text/x-wiki '''[[Русіфікацыя Беларусі]]''', дакладней<ref>[[Уладзімер Агіевіч (кандыдат філязофскіх навук)|Агіевіч У.]] Ідэалы і сімвалы беларускага шляху // Грамадскія ідэалы: Нацыянальныя традыцыі, сучасны стан, погляд у будучыню: Навук. збор. / Рэдкал.: Л. Уладыкоўская-Канаплянік (гал. рэд.) і інш. — Менск, 2000. — 224 с. — (Беларусіка = Albaruthenica; Кн. 13). С. 72.</ref> '''маскалізацыя'''<ref>Касяк І. Канстанца // «З гісторыяй на „Вы“» (артыкулы, дакументы, успаміны). Выпуск трэці. — Менск: «Мастацкая літаратура», 1994.</ref><ref>[[Валеры Буйвал]], Інфармацыйная камісія [[Кансэрватыўна-Хрысьціянская Партыя — БНФ|Кансэрватыўна-Хрысьціянскай Партыі — БНФ]]. [http://www.bielarus.net/archives/2005/09/01/312 Прэс-рэліз за жнівень 2005 г.]</ref><ref>[[Лідзія Савік|Савік Л.]] Рыцарам Айчыны прысвячаецца… // [[Народная Воля]]. № 17—18, 3 лютага 2009. С. 6.</ref><ref>[[Ніна Баршчэўская|Баршчэўская Н.]] [https://web.archive.org/web/20210602212627/http://kamunikat.org/8309.html Суадносіны паміж мовай і нацыянальнай тоеснасьцю — 2], [[Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё|Беларуская рэдакцыя Польскага радыё]], 13 траўня 2009 г.</ref>{{Заўвага|Паводле слоўнікаў [[Сьцяпан Некрашэвіч|Сьцяпана Некрашэвіча]]<ref>{{Літаратура/Расейска-беларускі слоўнік (1928)}}</ref> і [[Ян Станкевіч|Яна Станкевіча]]<ref>[[Ян Станкевіч|Станкевіч Я.]] Беларуска-расійскі (Вялікалітоўска-расійскі) слоўнік. — Нью-Ёрк, 1989. С. 677.</ref> — '''абмаскаленьне'''}} або '''расеіза́цыя'''<ref>[[Юры Пацюпа|Пацюпа Ю.]] [https://web.archive.org/web/20151020150826/http://arche.bymedia.net/2003-6/paciu603.html Занядбаная старонка правапісу: прапановы пісаньня прыназоўніка у/ў перад словамі, што пачынаюцца з галоснай] // [[Arche]]. № 6 (29), 2003.</ref><ref>Бекус Н. [https://web.archive.org/web/20151020151343/http://arche.bymedia.net/2004-2/bekus204.htm Тэрапія альтэрнатывай, або Беларусь, уяўленая інакш] // [[Arche]]. № 2 (31), 2004.</ref><ref>Клімчук Ф. [http://mowaznaustwa.ru/2009/02/26/fdklimchuk-staradaўnyaya-pismennasc-i-paleskiya-gavorki/ Старадаўняя пісьменнасць і палескія гаворкі] // Беларуская лінгвістыка. Вып. 50., 2001. С. 19—24.</ref> — мэтанакіраваная палітыка сьвядомага адрыву [[беларусы|беларускага народу]] ад гістарычных традыцыяў, роднай культуры і [[родная мова|мовы]] і насаджэньня [[Расейская мова|расейскай мовы]] і культуры<ref>[[Леанід Лыч|Лыч Л.]] Русіфікацыя // {{Літаратура/Беларусь: энцыкляпэдычны даведнік, 1995|к}} С. 630.</ref>. Радыкальныя ідэі бальшавікоў пра сацыяльнае пераўтварэньне і ўрбаністычны прагрэс прывялі да руйнаваньня цэлых архітэктурных ансамбляў. Паводле савецкіх генэральных плянаў зьнішчаліся гістарычныя трасы вуліцаў, узводзілася тыповая шматпавярховая забудова без уліку гістарычных кампазыцыйных дамінантаў, відавых пэрспэктываў і сылюэту. Прагматызм і [[Вульгарызм|вульгарная]] [[Ідэалёгія|ідэалягізацыя]] прывялі да ўтварэньня татальна абязьлічанага мескага асяродзьдзя<ref>{{Літаратура/Страчаная спадчына (2003)|к}} С. 6.</ref>. Напрыклад, у сярэдзіне 1970-х гадоў савецкія ўлады зруйнавалі [[Няміга (гістарычна-архітэктурны комплекс)|ансамбль гістарычнай забудовы вуліцы Нямігі]] ў Менску, па чым яны збудавалі там шматпавярховы жылы дом паводле праекту [[Сьцяпан Мусінскі|Сьцяпана Мусінскага]], ураджэнца [[Валагодзкая вобласьць|Валагодзкай вобласьці]] [[Расея|Расеі]], які пераехаў у Беларусь у 1960 годзе<ref>{{Літаратура/БелЭн|11к}} С. 38.</ref>. А ў 1985 годзе на месцы зьнішчана савецкімі ўладамі [[Касьцёл Сьвятога Тамаша Аквінскага і кляштар дамініканаў (Менск)|кляштару дамініканаў]] пачалося ўзьвядзеньне гмаха [[Палац Рэспублікі (Менск)|Палаца Рэспублікі]] паводле праекту аўтарскага калектыву пад кіраўніцтвам [[Міхаіл Пірагоў|Міхаіла Пірагова]], ураджэнца [[Краснаярскі край|Краснаярскага краю]] Расеі, які пераехаў у Беларусь у 1975 годзе<ref>{{Літаратура/Архітэктура Беларусі: Энцыкляпэдычны даведнік|к}} С. 601.</ref>. Гэтыя новыя будынкі ў Менску, як і іншыя савецкія гмахі ў гістарычных цэнтрах беларускіх местаў, парушылі цэласнасьць ансамбляў і сталі замінаць успрыманьню гістарычна-архітэктурных каштоўнасьцяў<ref name="TUT.BY-2013-01-29">Беницевич Н. [https://web.archive.org/web/20160305020031/http://news.tut.by/society/332463.html?utm_source=rss-news&utm_medium=rss&utm_campaign=news-feed Дворец Республики, дом «У Троицкого» и здание МВД признаны дисгармоничными], [[TUT.BY]], 29.01.2013 г.</ref><ref name="sp">Чантурыя Ю. Гарады і час: Мінск // {{Літаратура/Страчаная спадчына (2003)|к}} С. 294.</ref>. У 1930-я гады ў [[СССР]] пад заклікам змаганьня супраць рэлігіі пачалося масавае зьнішчэньне сакральных будынкаў усіх канфэсіяў, многія зь якіх былі ўнікальнымі помнікамі гісторыі і архітэктуры. У выніку гэтага акту [[вандалізм]]у савецкія ўлады зьнішчылі архітэктурных ансамблі старажытных манастыроў ў [[Віцебск]]у, [[Ворша|Воршы]], [[Полацак|Полацку]], [[Амсьціслаў|Амсьціславе]] ды іншых. У [[Магілёў|Магілёве]] з мэтай «сацыялістычнай рэканструкцыі» места за адну ноч узарвалі 9 помнікаў сакральнай архітэктуры. У паваенны час зьнішчэньне помнікаў архітэктуры працягвалася пад прыкрыцьцём генэральных плянаў аднаўленьня і рэканструцыі местаў{{Заўвага|Гісторык [[Сяргей Абламейка (гісторык)|Сяргей Абламейка]] зьвяртае ўвагу на тое, што зьнішчэньне савецкімі ўладамі архітэктурнай спадчыны Беларусі было сыстэмным і мэтанакіраваным: калі па сьмерці [[Сталін]]а ў часопісе «[[Літаратура і мастацтва]]» зьявіліся шматлікія заклікі беларусаў ў абарону старажытнай архітэктурнай спадчыны, зьвязаны з [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі|КГБ]] і завезены ў Беларусь з Расеі Адам Залескі — былы дэкан факультэту замежных моваў [[Курск]]ага пэдагагічнага інстытуту, якога прызначылі загадваць сэктарам этнаграфіі і народнай творчасьці [[Інстытут гісторыі|Інстытуту гісторыі]] [[АН БССР]] — выступіў з заклікам зьбіраць і захоўваць «''сапраўдныя народныя помнікі''» — лапці, вышываныя кашулі, ручнікі і цабэркі, тым часам дзьве супрацоўніцы «Беларускага дзяржаўнага музэю гісторыі Вялікай айчыннай вайны» выступілі з заклікам аднаўляць і ратаваць лясныя стаянкі і зямлянкі партызанскіх брыгад і злучэньняў, а таксама магілы партызанскіх камандзіраў. У выніку, савецкія ўлады публічна задаволілі зрэжысаваныя заклікі ўласнай агентуры, каб пераключыць увагу (у духу прыёмаў тагачаснай савецкай прапаганды) на помнікі сярмяжнай этнаграфічнай культуры з доўгатэрміновай мэтай нацыянальнага прыніжэньня беларусаў, тым часам апублікаваны ў «ЛіМе» зварот у абарону помнікаў высокай культуры Беларусі — архітэктурных шэдэўраў — [[акадэ­мік]]а [[Мікалай Нікольскі|Мікалая Нікольскага]], [[Сябар-карэспандэнт|сябры-карэспандэнта]] АН [[Пятро Глебка|Пятра Глебкі]], [[Народны артыст СССР|народных артыстаў СССР]] [[Уладзімер Уладамірскі|Уладзімера Ўладамірскага]] і [[Яўген Цікоцкі|Яўгена Цікоцкага]], а таксама пісьменьніка [[Піліп Пестрак|Піліпа Пестрака]] і [[прафэсар]]аў [[Міхаіл Кацар|Міхаіла Кацара]] і [[Міхаіл Ларчанка|Міхаіла Ларчанкі]], застаўся без афіцыйнага адказу. А неўзабаве галоўнага рэдактара «ЛіМу» Васіля Вітку і большасьць сяброў рэдакцыйнай калегіі часопісу звольнілі<ref>{{Спасылка|аўтар =[[Сяргей Абламейка (гісторык)|Сяргей Абламейка]] |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 11.05.2022 |url = https://www.svaboda.org/a/31816593.html |загаловак = «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня»: 1956 год, беларусы ўздымаюць галаву. Разгром абаронцаў і канец Замчышча |фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Радыё Свабода]] |дата = 11 траўня 2022 |мова = |камэнтар =}}</ref>}}. Найбольшыя страты сярод архітэктурнай спадчыны беларусы панесьлі ў 1960—1970-я гады. Прытым, паводле гісторыка архітэктуры [[Аляксандар Лакотка|Аляксандра Лакоткі]], не было такіх выпадкаў, каб мясцовыя жыхары палілі або расьцягвалі на бярвеньне зачыненыя і занядбаныя савецкімі ўладамі помнікі сакральнай архітэктуры<ref>Касперович Л. [https://web.archive.org/web/20180313145029/https://news.tut.by/culture/583749.html Местные бабушки плакали: "Оставьте нам церковь". Деревянные храмы Беларуси, которые нужно увидеть], [[TUT.BY]], 12 сакавіка 2018 г.</ref>. Мастак [[Мікола Купава]] зьвяртае ўвагу на тое, што ў часы савецкага панаваньня бальшавікі часьцей руйнавалі ня [[Мураўёўкі|цэрквы-мураўёўкі]], а старажытныя беларускія сьвятыні<ref>Купава М. [http://media.catholic.by/nv/n9/art10.htm?forprint=1 Аршанская бажніца Апекі Маці Божай] // [[Наша Вера]]. № 3 (9), 1999 г.</ref>. Напрыклад, у Воршы [[Царква Сьвятога Ільлі Прарока (Ворша)|адзіная збудаваная расейскімі ўладамі царква-мураўёўка]] засталася некранутай, тым часам савецкія ўлады зьнішчылі чатыры царквы і два касьцёлы, якія былі помнікамі архітэктуры [[барока]] часоў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]; у [[Шклоў|Шклове]] таксама захавалася толькі [[Царква Праабражэньня Гасподняга (Шклоў)|царква-мураўёўка]], а пад руйнаваньне трапілі каштоўныя помнікі сакральнай архітэктуры [[магілёўскае барока|магілёўскага барока]] і [[клясыцызм]]у; у [[Магілёў|Магілёве]] захаваліся дзьве царквы-мураўёўкі, тым часам места страціла тры царквы і два касьцёлы, помнікі архітэктуры барока, а таксама тры царквы і касьцёл, помнікі архітэктуры клясыцызму. Падобная выпадкі таксама назіралася ў [[Лагойск]]у, [[Койданаў|Койданаве]], [[Дзісна|Дзісьне]], [[Горадня|Горадні]] ды іншых. == [[Амсьціслаўскае ваяводзтва|Амсьціслаўшчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Амсьціслаў]] | [[Сынагога (Амсьціслаў)|Сынагога]] | XVIII ст. | па 1917 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока | [[Файл:Amścisłaŭskaja synagoga, Kazimieraŭskaja Słabada. Амсьціслаўская сынагога, Казімераўская Слабада (1912) (2).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Амсьціслаў]] | [[Царква Сьвятой Тройцы (Амсьціслаў)|Царква Сьвятой Тройцы]] | 1834 г. | 1958 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму. Па апошняй вайне выгляд мураванай царквы зьнявечылі да непазнавальнасьці. У наш час будынак рэканструявалі пад царкву без аднаўленьня аўтэнтычнага выгляду | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Amścisłaŭ, Paradnaja. Амсьціслаў, Парадная (1912).jpg| |Файл:Фото путешествия по Беларуси 322.jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Амсьціслаў]] | [[Тупічэўскі манастыр (Амсьціслаў)|Манастыр Тупічэўскі. Царква Прачыстай Багародзіцы]] | {{nowrap|1891—1895 гг.}} | па 1945 г. | Помнік архітэктуры нэабізантыйскага стылю | [[Файл:Amścisłaŭ, Tupičeŭščyna. Амсьціслаў, Тупічэўшчына (1905).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Канічы]] | [[Касьцёл Анёлаў-Ахоўнікаў (Канічы)|Касьцёл Анёлаў-Ахоўнікаў]] | 1912 г. | па 1945 г. | Па апошняй вайне муры касьцёла спрабавалі разарваць трактарамі на будаўнічыя матэрыялы. Але намеры зьдзейсьніліся толькі часткова — абваліліся толькі дзьве калёны ля ўваходу. У наш час знаходзіцца ў паўзруйнаваным стане | |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Крычаў]] | [[Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (Крычаў)|Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | 1855—1860 гг. | па 1937 г. | Помнік архітэктуры нэаготыкі. Да нашага часу ў перабудаваным выглядзе захавалася плябанія | [[Файл:Kryčaŭ, Rynak. Крычаў, Рынак (1901-18).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Маляцічы]] | [[Касьцёл Сьвятога Станіслава (Маляцічы)|Касьцёл Сьвятога Станіслава]] | XVIII ст. | 1934 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Malacičy, Śviatoha Stanisłava. Маляцічы, Сьвятога Станіслава (1900).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Радамля]] | [[Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Радамля)|Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | 1835 г. | 1930-я гг. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Radamla. Радамля (1913) (2).jpg|значак|цэнтар|190px]] |} }}}} == [[Аршанскі павет|Аршаншчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=8 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Ворша]] | [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў (Ворша)|Кляштар трынітарыяў. Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]] | XVII ст. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры барока, які пацярпеў ад перабудовы пад царкву Маскоўскага патрыярахату. Захаваўся будынак кляштару | [[Файл:Vorša, Mahiloŭskaja. Ворша, Магілёўская (1901-18) (2).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Ворша]] | [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар францішканаў (Ворша)|Кляштар францішканаў. Касьцёл Сьвятога Антонія]] | 1680 г. | 1970-я гг. | Помнік архітэктуры раньняга барока. Захаваліся падмуркі і будынак кляштару | [[Файл:Vorša, Daminikanskaja-Franciškanski. Ворша, Дамініканская-Францішканскі (1945-49).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Ворша]] | [[Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў (Ворша)|Манастыр базылянаў. Царква Покрыва Багародзіцы]] | 1774 г. | 1969 г. | Самабытны помнік архітэктуры віленскага барока з аўтэнтычным сьветлавым барабанам. Захаваліся падмуркі і будынак манастыра | [[Файл:Vorša, Pakroŭski, Bazylanski. Ворша, Пакроўскі, Базылянскі (M. Astankovič, 1905).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Ворша]] | [[Куцеінскі манастыр Прачыстай Багародзіцы (Ворша)|Манастыр Куцеінскі Прачыстай Багародзіцы]] | 1631 г. | 1930-я гг. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Vorša, Kuciejna. Ворша, Куцейна (1901-18) (2).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Ворша]] | [[Царква Раства Багародзіцы (Ворша)|Царква Раства Багародзіцы]] | 1631 г. | 1959 г. | Помнік архітэктуры барока. У наш час царкву адбудавалі ў зьмененым выглядзе: замест купалоў-банькаў паставілі маскоўскія [[Купал-цыбуліна|цыбуліны]] | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Vorša, Zaaršyńnie, Baharodzickaja. Ворша, Зааршыньне, Багародзіцкая (1901-18).jpg| |Файл:Church in Vorša.JPG| }} |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Ворша]] | [[Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Ворша)|Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла]] | XVIII ст. | 1970-я гг. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры | [[Файл:Vorša, Słabadzkaja, Pietrapaŭłaŭskaja. Ворша, Слабадзкая, Петрапаўлаўская (1941).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Абольцы]] | Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі | 1809 г. | 1960 г.<ref name="kavaleuski">Ковалевский С. [https://news.tut.by/society/578513.html Надгробия валялись в овраге. Сельчане в Толочинском районе восстанавливают старое кладбище], TUT.BY, 27 студзеня 2018 г.</ref> | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю клясыцызму | [[Файл:Abolcy, Uniebaŭziaćcia. Абольцы, Унебаўзяцьця (K. Skurevič, 1914).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Барысаў]] | Кальварыйская капліца | XVIII ст. | 1950-я гг. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока, зьнішчаны ў 1950-я гады<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 135.</ref>. | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Barysaŭ, Kalvaryja. Барысаў, Кальварыя (1944-49).jpg| |Файл:Barysaŭ, Kalvaryja, Kaplica. Барысаў, Кальварыя, Капліца (1944-49) (2).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Барысаў]] | [[Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі (Барысаў)|Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | 1806—1823 гг. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму, які пацярпеў ад перабудовы пад кінатэатар (зруйнавалі вежу-званіцу, зьнішчылі мастацкае аздабленьне інтэр'еру). У 1988—1990 гадох будынак вярнулі вернікам і аднавілі<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 134—135.</ref>. | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Barysaŭ, Mienskaja, Naradžeńnia. Барысаў, Менская, Нараджэньня (M. Astankovič, 1905).jpg| |Файл:Барысаў. Касцёл Дзевы Марыі (02).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Бобр]] | Царква | XIX ст. | 1930-я гг. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю клясыцызму | [[Файл:Bobr, Mahiloŭskaja. Бобр, Магілёўская (1901-17).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Быхаў]] | [[Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (Быхаў)|Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | XVIII ст. | {{Nowrap|1930—1960-я гг.}} | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Bychaŭ, Kaścielnaja. Быхаў, Касьцельная (1905).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Бялынічы]] | [[Касьцёл Маці Божай Шкаплернай і кляштар кармэлітаў (Бялынічы)|Кляштар кармэлітаў. Касьцёл Маці Божай Шкаплернай]] | {{Nowrap|1742—1763 гг.}} | 1960-я гг. | Помнік архітэктуры барока. У выніку разбудовы і перабудовы пад царкву ў 1860-я набыў дзьве бакавыя вежы і барабан | [[Файл:Białyničy, Rynak. Бялынічы, Рынак (1901-10).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Глухі]] | [[Царква Сьвятога Мікалая (Глухі)|Царква Сьвятога Мікалая]] | 1752 г. | 1962 г.<ref>Кузьмичева Н. [http://www.bykhov.by/?p=127693 В д. Глухи Быховского района восстанавливают историю храма] // Маяк Прыдняпроўя, 11 студзеня 2017 г.</ref> | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока | [[Файл:Hłuchi, Mikolskaja. Глухі, Мікольская (XIX).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Дуброўна]] | [[Касьцёл Сьвятога Юрыя і кляштар бэрнардынаў (Дуброўна)|Кляштар бэрнардынаў. Касьцёл Сьвятога Юрыя]] | XVII ст. | па 1944 г. | Помнік архітэктуры барока. Захаваўся будынак кляштару | [[Файл:Dubroŭna, Bernardynski. Дуброўна, Бэрнардынскі (H. Lajbovič, 1760).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Дуброўна]] | Палац Любамірскіх | XVIII ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Dubroŭna, Lubamirski. Дуброўна, Любамірскі (1920-39).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Кішчына Слабада]] | Капліца | 1811 | 1952 г., 1982 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры. У 1952 годзе з будынка зьнялі вежу, а ў 1982 годзе помнік цалкам перабудавалі пад вэтэрынарную аптэку (зьмянілі дах, разабралі вернюю частку зруба, перарубілі вокны)<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 139.</ref>. | |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Магілёў]] | [[Касьцёл Сьвятога Казімера (Магілёў)|Касьцёл Сьвятога Казімера (Фарны)]] | 1604 г. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры барока і клясыцызму, зьнявечаны да непазнавальнасьці | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Mahiloŭ, Farny. Магілёў, Фарны (1913) (2).jpg| |Файл:Church of Saint Casimir, Mahiloŭ (2009).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Магілёў]] | [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар бэрнардынаў (Магілёў)|Кляштар бэрнардынаў. Касьцёл Сьвятога Антонія]] | 1720-я гг. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры барока, часткова зруйнаваны расейскімі ўладамі. Захаваліся падмуркі | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Mahiloŭ, Školišča. Магілёў, Школішча (1860-69).jpg| |Файл:Mahiloŭ, Školišča. Магілёў, Школішча (1901-17).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Магілёў]] | [[Касьцёл Сьвятога Францішка Ксавэрыя і Анёлаў-Ахоўнікаў і калегіюм езуітаў (Магілёў)|Калегіюм езуітаў. Касьцёл Сьвятога Францішка Ксавэрыя і Анёлаў-Ахоўнікаў]] | 1699—1725 гг. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры барока. Захаваліся падмуркі і фрагмэнт будынка кляштару | [[Файл:Mahiloŭ, Teatralny-Škłoŭskaja. Магілёў, Тэатральны-Шклоўская (1901-17).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Магілёў]] | [[Магілёўскі Спаскі манастыр|Манастыр Сьвятога Спаса]]. [[Царква Сьвятога Спаса (Магілёў)|Царква Сьвятога Спаса]] | 1740—1762 гг. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока з адметным пяцікупальлем | [[Файл:Mahiloŭ, Spaski. Магілёў, Спаскі (1901-17) (2).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Магілёў]] | [[Магілёўскі Богаяўленскі манастыр|Манастыр Божага Яўленьня]] | 1633—1636 гг. | 1952 г.<ref name="sadouski">Садоўскі Ўл. [https://news.tut.by/culture/565671.html Снести нельзя восстановить. Как выглядели разрушенные достопримечательности Беларуси после войны], [[TUT.BY]], 23 кастрычніка 2017 г.</ref> | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Mahiloŭ, Škłoŭskaja, Bohajaŭlenski. Магілёў, Шклоўская, Богаяўленскі (1909).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Магілёў]] | [[Магілёўская ратуша|Ратуша]] | 1679—1681 гг. | 1957 г. | Помнік архітэктуры барока. У наш час будынак аднавілі | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Mahiloŭskaja ratuša. Магілёўская ратуша (1871).jpg| |Файл:City Hall, Mahiloŭ.jpg| }} |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Магілёў]] | [[Царква Покрыва Багародзіцы (Магілёў)|Царква Покрыва Багародзіцы]] | 1680 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока, перабудаваны расейскімі ўладамі ў стылі клясыцызм | [[Файл:Mahiloŭ, Školišča, Pakroŭskaja. Магілёў, Школішча, Пакроўская (1901-17) (2).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Магілёў]] | [[Царква Прачыстай Багародзіцы (Магілёў)|Царква Прачыстай Багародзіцы]] | 1673 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Mahiloŭ, Pračyścienskaja. Магілёў, Прачысьценская (1901-18).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Магілёў]] | [[Царква Сьвятога Ёсіфа (Магілёў)|Царква Сьвятога Ёсіфа]] | 1780—1798 гг. | 1937 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Mahiloŭ, Saborny. Магілёў, Саборны (1901-18).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Магілёў]] | [[Царква Сьвятой Тройцы (Магілёў)|Царква Сьвятой Тройцы]] | XVIII ст. | па 1917 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Mahiloŭ, Dniaproŭski most-Traječča. Магілёў, Дняпроўскі мост-Траечча (1915) (3).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Магілёў]] | [[Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Магілёў)|Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла]] | XVIII ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Mahiloŭ, Łupałava, Pietrapaŭłaŭskaja. Магілёў, Лупалава, Петрапаўлаўская (1912).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Старасельле]] | Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы | XVIII ст. | 1939 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока | [[Файл:Dabromysiel, Mikolskaja. Дабромысель, Мікольская (1901-14).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Фашчаўка]] | Касьцёл Спасланьня Сьвятога Духа | 1765 г. | 1970-я гг. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Faščaŭka, Jezuicki. Фашчаўка, Езуіцкі (N. Orda, 1877).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Чавусы]] | [[Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў (Чавусы)|Кляштар кармэлітаў. Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | 1653 г. | 1930-я гг. | Помнік архітэктуры барока, які пацярпеў ад перабудовы пад царкву Маскоўскага патрыярхату | [[Файл:Čavusy, Rynak. Чавусы, Рынак (1905) (2).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Чавусы]] | [[Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Чавусы)|Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | 1913 г. | 1950—1960-я гг. | Помнік архітэктуры нэаготыкі | [[Файл:Čavusy, Maci Božaj. Чавусы, Маці Божай (1913).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Чарэя]] | Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла | 1828—1839 гг. | 1943 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму, узарваны савецкімі партызанамі аддзелу Садчыкава | [[Файл:Čareja, Rynak. Чарэя, Рынак (1913).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Шклоў]] | Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла | XIX ст. | па 1945 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю клясыцызму | [[Файл:Škłoŭ, Vialikaje Zarečča. Шклоў, Вялікае Зарэчча (A. Viner, 1939) (3).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Шклоў]] | [[Царква Ўваскрасеньня Хрыстова (Шклоў)|Царква Ўваскрасеньня Хрыстова]] | XVII ст. | 1960-я гг. | Помнік архітэктуры магілёўскага барока | [[Файл:Škłoŭ, Zamkavaja, Vaskrasienskaja. Шклоў, Замкавая, Васкрасенская (1940-49).jpg|значак|цэнтар|190px]] |} }}}} == [[Ашмянскі павет|Ашмяншчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=42 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Аборак]] ([[Палачаны]]) | Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі | 1773 | па 1939 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры, зруйнаваны за савецкім часам<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 120.</ref> | [[Файл:Pałačany, Aborak. Палачаны, Аборак (1900).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Беніца]] | Калёна ў гонар Канстытуцыі 3 траўня 1791 | XVIII ст. | па 1939 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Bienica, Kalona. Беніца, Калёна (1916).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Весялуха]] | Касьцёл Сьвятога Юрыя | пач. XIX ст. | 1950-я гг. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры. Будынак разабралі на клюб у суседняй вёсцы Слабодка. Захаваліся рэшткі падмуркаў<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 28.</ref>. | [[Файл:Viesiałucha. Весялуха (1930).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Вялейка]] | [[Стары касьцёл (Вялейка)|Стары касьцёл]] | 1863 г. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры клясыцызму. Мураваны касьцёл пацярпеў ад [[Мураўёўкі|маскоўскай перабудовы]]. Па Другой сусьветнай вайне помнік зруйнавалі | [[Файл:Vialejka, Asipaŭskaja. Вялейка, Асіпаўская (1900).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Старая Жосна|Жосна Старая]] | Капліца | XVII ст. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры рэнэсансу. У 1950-я гады сьвятыню ўзарвалі, часткова захавалася сьцяна галоўнага фасаду<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 59.</ref> | |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Іўе]] | Памятная капліца | XVIII ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока. Стаяла на Віленскім гасьцінцы | [[Файл:Iŭje, Vilenski, Kaplica. Іўе, Віленскі, Капліца (1930-39).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Куранец]] | Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі | 1810 г. | па 1945 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры. Па Другой сусьветнай вайне касьцёл разабралі, на яго месцы збудавалі калгасную кантору<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 87.</ref> | [[Файл:Kuraniec, Miadzielskaja, Maci Božaj. Куранец, Мядзельская, Маці Божай (1900).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | Спас [[Сьцешыцы]] | Касьцёл Перамяненьня Пана | 1786 г. | 1957 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры. Касьцёл зьнішчылі ў 1957 годзе<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 92.</ref>. | [[Файл:Spas. Спас (1936).jpg |значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Сэрвач (Менская вобласьць)|Сэрвач]] | Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі | 1852 г. | 1950-я гг. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры. Касьцёл разабралі ў 1950-я гады<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 93.</ref> | [[Файл:Vialikaja Servač. Вялікая Сэрвач (1900).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Хажова]] | Касьцёл Сьвятога Антонія | 1733 г. | 1956 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры. Па Другой сусьветнай вайне ў касьцёле зрабілі склад, а ў 1956 годзе — разабралі<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 120.</ref> | |} }}}} == [[Берасьцейскі павет|Берасьцейшчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=52 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Берасьце]] | [[Касьцёл Езуса і Сьвятога Казімера і калегіюм езуітаў (Берасьце)|Калегіюм езуітаў. Касьцёл Езуса і Сьвятога Казімера]] | {{nowrap|1653—1659 гг.}} | 1840 г., {{nowrap|1945—1946 гг.}} | Помнік архітэктуры барока, [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|часткова зруйнаваны расейскімі ўладамі]] пры будаваньні Берасьцейскай фартэцыі. Па апошняй вайне будынкі разабралі дзеля патрэбаў вайсковага гарнізону. Захаваліся падмуркі | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Bieraście, Rynak, Jezuicki. Берасьце, Рынак, Езуіцкі (1835) (2).jpg| |Файл:Bieraście, Rynak-Kavalskaja, Jezuicki. Берасьце, Рынак-Кавальская, Езуіцкі (1928) (2).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Берасьце]] | [[Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар брыгітак (Берасьце)|Кляштар брыгітак. Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | 1751 г. | 1840 г., {{nowrap|па 1945 г.}} | Помнік архітэктуры барока, [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|часткова зруйнаваны расейскімі ўладамі]] пры будаваньні Берасьцейскай фартэцыі | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Bieraście, Pieski. Берасьце, Пескі (1831).jpg| |Файл:Bieraście, Pieski, Brygicki. Берасьце, Пескі, Брыгіцкі (1928) (2).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Берасьце]] | [[Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла і манастыр базылянаў (Берасьце)|Манастыр базылянаў. Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла]] | 1773 г. | 1840 г., {{nowrap|1950-я гг.}} | Помнік архітэктуры віленскага барока, [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|часткова зруйнаваны расейскімі ўладамі]] пры будаваньні Берасьцейскай фартэцыі. Захаваліся руіны (г.зв. «Белы палац») | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Bieraście, Bazylanskaja. Берасьце, Базылянская (1835).jpg| |Файл:Bieraście, Bazylanskaja. Берасьце, Базылянская (1929).jpg| |Файл:Руины Белого Дворца.jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Берасьце]] | [[Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар бэрнардынаў (Берасьце)|Кляштар бэрнардынаў. Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля]] | 1665 г. | 1840 г., {{nowrap|1950-я гг.}} | Помнік архітэктуры барока, [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|часткова зруйнаваны расейскімі ўладамі]] пры будаваньні Берасьцейскай фартэцыі. Захаваліся руіны | [[Файл:Bieraście, Bernardynski. Берасьце, Бэрнардынскі (1830).jpg|значак|цэнтар|190пкс]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Антопаль]] | Палац Бравэранаў | XVIII ст. | 1960-я гг.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 103.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Antopal, Bravern. Антопаль, Бравэрн (N. Orda, 1861-77).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Аранчыцы]] | Палац Ляжэнскіх | XIX ст. | 1943—1944 гг. | Помнік архітэктуры клясыцызму. У канцы Другой сусьветнай вайны палац спалілі савецкія партызаны<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 274.</ref>. | [[Файл:Arančycy, Laženski. Аранчыцы, Ляжэнскі (1915).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Божы Дар]] | Палац Мітрашэўскіх | пач. XIX ст. | 1951 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 189.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Božy Dar, Mitrašeŭski. Божы Дар, Мітрашэўскі (1919-39).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Велікарыта]] | Палац Траякуравых-Ляшчынскіх | XIX ст. | 1943 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму. У 1943 годзе савецкія партызаны закатавалі ўладальніцу палацу, якая матэрыяльна дапамагала мясцоваму насельніцтву і партызанам, а будынак спалілі<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 239.</ref>. | [[Файл:Vielikaryta, Trajakuraŭ-Laščynski. Велікарыта, Траякураў-Ляшчынскі (1901-39).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Доўгае]] | Палац Крашэўскіх | XIX ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 281.</ref>. | [[Файл:Doŭhaje, Krašeŭski. Доўгае, Крашэўскі (1930-39).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Крынкі (Камянецкі раён)|Крынкі]] | Царква Сьвятога Мікалая | 1767 г. | 1963 г.<ref>[http://www.kamenec.by/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D0%BD-%D0%BD%D0%B0-%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B5-%D1%80%D0%B0%D0%B7%D1%80%D1%83%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B9-%D1%86%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B8/ Молебен на месте разрушенной церкви], Навіны Камянеччыны, 12 чэрвеня 2011 г.</ref> | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока | [[Файл:Krynki, Mikolskaja. Крынкі, Мікольская (1920-49).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Ліцьвінкі]] | Палац Шадурскіх | 2-я пал. XIX ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — {{Менск (Мн.)}}: БЕЛТА, 2002. С. 198.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Lićvinki, Šadurski. Ліцьвінкі, Шадурскі (1937).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Лясковічы]] | Палац Бічаў | 2-я пал. XIX ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — {{Менск (Мн.)}}: БЕЛТА, 2002. С. 86.</ref> | Помнік архітэктуры эклектыкі | [[Файл:Laskovičy, Bič. Лясковічы, Біч (1936).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Малыя Зводы]] | Палац Гутоўскіх | 1875 г. | 1980-я гг.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — {{Менск (Мн.)}}: БЕЛТА, 2002. С. 50.</ref> | Помнік архітэктуры эклектыкі | [[Файл:Małyja Zvody, Hutoŭski. Малыя Зводы, Гутоўскі (11.02.1917).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Пружаны]] | Царква Раства Багародзіцы (касьцёл) | 1857—1882 гг. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Pružany, Zamkavaja, Pračyścienskaja. Пружаны, Замкавая, Прачысьценская (1919-39).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Стары Куплін]] | Палац Крашэўскіх | XIX ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 301.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Kuplin Stary, Krašeŭski. Куплін Стары, Крашэўскі (1901-14).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Таракань|Таракань (Імянін)]] | [[Манастыр Яўленьня Гасподняга (Таракань)|Манастыр Яўленьня Гасподняга. Царква Яўленьня Гасподняга]] | 1710 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Tarakań, Bazylanski. Таракань, Базылянскі (1901-39).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Чарнаўчыцы]] | [[Капліца Сьвятой Соф'і (Чарнаўчыцы)|Капліца Сьвятой Соф'і]] | XVIII ст. | 1960-я гг.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — {{Менск (Мн.)}}: БЕЛТА, 2002. С. 56.</ref> | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Čarnaŭčycy, Kamianieckaja, Kaplica. Чарнаўчыцы, Камянецкая, Капліца (1901-39).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Шастакова]] | Палац Траўгутаў | XVIII ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — {{Менск (Мн.)}}: БЕЛТА, 2002. С. 184.</ref> | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Šastakova, Traŭgut. Шастакова, Траўгут (1924).jpg|цэнтар|значак|190px]] |} }}}} == [[Браслаўскі павет|Браслаўшчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=70 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Друя]] | [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар дамініканаў (Друя)|Кляштар дамініканаў. Брама-званіца]] | 1767 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Druja, Daminikanski, Brama. Друя, Дамініканскі, Брама (J. Bułhak, 1919-39).jpg|значак|цэнтар|190px]] |} }}}} == [[Ваўкавыскі павет|Ваўкавышчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=71 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Адамкаў]] | Палац Быхаўцаў | XIX ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 273.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Adamkaŭ, Bychaviec. Адамкаў, Быхавец (1901-15).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Лыскаў]] | [[Касьцёл Найсьвяцейшага Сэрца (Лыскаў)|Касьцёл Найсьвяцейшага Сэрца]] | 1913 г. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры нэараманскага стылю | [[Файл:Łyskaŭ, Čyrvony kaścioł. Лыскаў, Чырвоны касьцёл (1935).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Сьвіслач (горад)|Сьвіслач]] | Абэліск у гонар Сьвіслацкага кірмашу | XVIII ст. | 1939 г.<ref>[http://kultura-svisloch.by/pages/uteriannoe-nasledie-svisloch.html Утраченное наследие], Свислочский районный исполнительный комитет</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Śvisłač, Rynak, Tyškievič. Сьвіслач, Рынак, Тышкевіч (1919-39).jpg|значак|цэнтар|190px]] |} }}}} == [[Віцебскі павет|Віцебшчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=74 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Касьцёл Сьвятога Язэпа і калегіюм езуітаў (Віцебск)|Калегіюм езуітаў. Касьцёл Сьвятога Язэпа]] | {{nowrap|1737—1768 гг.}} | 1872 г., 1956 г. | Помнік архітэктуры барока, які пацярпеў ад перабудовы пад царкву Маскоўскага патрыярхату | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Viciebsk, Vialikaja-Zadunaŭskaja. Віцебск, Вялікая-Задунаўская (1865) (2).jpg| |Файл:Viciebsk, Vialikaja-Zadunaŭskaja. Віцебск, Вялікая-Задунаўская (1910).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Віцебск)|Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Фарны)]] | 1749 г. | 1860-я гг., 1957 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока, часткова зруйнаваны расейскімі ўладамі | [[Файл:Viciebsk, Nižni Zamak, Fara. Віцебск, Ніжні Замак, Фара (J. Pieška, 1800).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар бэрнардынаў (Віцебск)|Кляштар бэрнардынаў. Касьцёл Сьвятога Антонія]] | 1737—1768 гг. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Viciebsk, Rynak-Vialikaja. Віцебск, Рынак-Вялікая (1910) (1).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Касьцёл Маці Божай Шкаплернай і кляштар піяраў (Віцебск)|Кляштар піяраў. Касьцёл Маці Божай Шкаплернай]] | 1753 г. | па 1918 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Viciebsk, Pijarskaja. Віцебск, Піярская (1901-18).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Прачыстай Багародзіцы і манастыр базылянаў (Віцебск)|Манастыр базылянаў. Царква Прачыстай Багародзіцы]] | 1743—1777 гг. | 1936 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока, перабудаваны ў стылі клясыцызм расейскімі ўладамі. У наш час царкву аднавілі ў перабудаваным выглядзе | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Viciebsk, Pračyścienskaja. Віцебск, Прачысьценская (J. Pieška, 1800).jpg| |Файл:Усьпенскі сабор.jpg| }} |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Траецкі Маркаў манастыр|Манастыр Сьвятой Тройцы. Царква Сьвятой Тройцы]] | 1690 г. | 1920-я гг. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока | [[Файл:Viciebsk, Markaŭščyna-Trajeckaja. Віцебск, Маркаўшчына-Траецкая (I. Trutnev, 1866).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Траецкі Маркаў манастыр|Манастыр Сьвятой Тройцы. Царква Сьвятога Мікалая]] | 1730 г. | 1920-я гг. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока | [[Файл:Viciebsk, Markaŭščyna-Mikolskaja. Віцебск, Маркаўшчына-Мікольская (1911).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Траецкі Маркаў манастыр|Манастыр Сьвятой Тройцы. Царква Сьвятой Параскевы Пятніцы]] | 1730 г. | 1920-я гг. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока | [[Файл:Viciebsk, Šydłoŭščyna. Віцебск, Шыдлоўшчына (1911).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | Сынагога Харальная | {{nowrap|1830—1840-я гг.}} | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Viciebsk, Zaručaŭskaja synagoga. Віцебск, Заручаўская сынагога (1904).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Божага Яўленьня (Віцебск)|Царква Божага Яўленьня]] | 1805 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барокавага клясыцызму | [[Файл:Viciebsk, Zadźvińnie, Nabiarežnaja, Bohajaŭlenskaja. Віцебск, Задзьвіньне, Набярэжная, Богаяўленская (1901-18).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Дабравешчаньня Прасьвятой Багародзіцы (Віцебск)|Царква Зьвеставаньня Багародзіцы]] | XII ст. | 1961 г. | Помнік віцебскай школы дойлідзтва. Спазнала некалькі перабудоваў, у тым ліку ў стылі віленскага барока. Страціла рысы гэтага стылю ў выніку маскоўскай перабудовы. У наш час сьвятыню аднавілі ў гіпатэтычна рэканструяваным першасным выглядзе | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Viciebsk, Nižni Zamak, Źviestavańnia. Віцебск, Ніжні Замак, Зьвеставаньня (1833).jpg| |Файл:Viciebsk, Źviestavańnia. Віцебск, Зьвеставаньня (1883).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Раства Хрыстова (Віцебск)|Царква Раства Хрыстова]] | 1810 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму, які пацярпеў ад маскоўскай перабудовы | [[Файл:Viciebsk, Zaručaŭje. Віцебск, Заручаўе (1844).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Сьвятога Духа (Віцебск)|Царква Сьвятога Духа]] | XVII ст., {{nowrap|XVIII ст.}} | 1962 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока, які пацярпеў ад маскоўскай перабудовы. | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Viciebsk, Duchaŭskaja. Віцебск, Духаўская (J. Pieška, 1800).jpg| |Файл:Viciebsk, Duchaŭskaja. Віцебск, Духаўская (1914).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Сьвятога Мікалая (Віцебск)|Царква Сьвятога Мікалая (Завіцьбенская)]] | XVIII ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Viciebsk, Mikolskaja, Zavićbienskaja. Віцебск, Мікольская, Завіцьбенская (1920-29).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Сьвятога Спаса (Віцебск)|Царква Сьвятога Спаса]] | 1819 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Viciebsk, Spaskaja. Віцебск, Спаская (1920-29).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Сьвятога Яна Хрысьціцеля (Віцебск)|Царква Сьвятога Яна Хрысьціцеля]] | 1816 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму, які пацярпеў ад маскоўскай перабудовы | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Viciebsk, Zadunaŭje. Віцебск, Задунаўе (1818).jpg| |Файл:Viciebsk, Zadunaŭje. Віцебск, Задунаўе (1878).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Сьвятой Тройцы (Трайчанская)]] | XVIII ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Viciebsk, Pieskavacik, Trajčanskaja. Віцебск, Пескавацік, Трайчанская (10.1942).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Віцебск)|Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла]] | 1737—1768 гг. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Viciebsk, Ruś, Nižniaja Piatroŭskaja, Pietrapaŭłaŭskaja. Віцебск, Русь, Ніжняя Пятроўская, Петрапаўлаўская (1900) (3).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Ўваскрасеньня Хрыстова (Заручаўская)]] | 1771—1777 гг. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Viciebsk, Zaručaŭskaja. Віцебск, Заручаўская (1901-18).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Ўваскрасеньня Хрыстова (Рынкавая)]] | 1772 г. | 1936 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока, перабудаваны ў стылі [[клясыцызм]] расейскімі ўладамі. У наш час царкву аднавілі ў першасных архітэктурных формах зь зьмяненьнем матэрыялу і колеру пакрыцьця купалоў | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Viciebsk, Rynkavaja. Віцебск, Рынкавая (J. Pieška, 1800).jpg| |Файл:Viciebsk, Rynkavaja. Віцебск, Рынкавая (S. Prokudin-Gorsky, 1912).jpg| |Файл:Свято-Воскресенская церковь в Витебске 2.JPG| }} |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Віцебск]] | [[Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа (Віцебск)|Царква Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа]] | 1806—1816 гг. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Viciebsk, Smalenskaja, Uźvižanskaja. Віцебск, Смаленская, Узьвіжанская (1920-29) (2).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Дабрамысьлі]] | Касьцёл | 1754 г. | 1941 г. | Помнік архітэктуры барока, які пацярпеў ад маскоўскай перабудовы | [[Файл:Dabramyśli, Rynak. Дабрамысьлі, Рынак (A. Kabiščar-Jakierson, 1925).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Лёзна]] | [[Царква Ўваскрасеньня Хрыстова (Лёзна)|Царква Ўваскрасеньня Хрыстова]] | 1786 г. | 1961 г. | Помнік архітэктуры барока, які пацярпеў ад маскоўскай перабудовы | [[Файл:Lozna, Babinavickaja, Vaskrasienskaja. Лёзна, Бабінавіцкая, Васкрасенская (1944-49).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Сенна]] | [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Сянно)|Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]] | 1772 г. | [[17 верасьня|17.09]].1962 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Sienna, Rynak, Franciškanski. Сенна, Рынак, Францішканскі (1913).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | Тадулін ([[Янавічы]]) | Манастыр Прачыстай Багародзіцы. Царква Прачыстай Багародзіцы | XVIII ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока. Пацярпела ад маскоўскай перабудовы | [[Файл:Janavičy, Tadulin. Янавічы, Тадулін (1901-17).jpg|цэнтар|значак|190px]] |} }}}} == [[Гарадзенскі павет|Гарадзеншчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=99 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Горадня]] | [[Фара Вітаўта (Горадня)|Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Фара Вітаўта)]] | {{nowrap|1584—1587 г.}} | 29.11.1961 г. | Помнік архітэктуры готыкі і рэнэсансу. Дзеля зьнішчэньня сьвятыні ў Горадню запрасілі падрыўную каманду зь [[Ленінград]]у, якая атрымала грашовую прэмію, баян і падзяку ўладаў<ref name="kupava">[[Мікола Купава|Купава М.]] [http://media.catholic.by/nv/n9/art10.htm?forprint=1 Аршанская бажніца Апекі Маці Божай] // «[[Наша Вера]]» № 3 (9), 1999.</ref>. Захаваліся падмуркі | [[Файл:Horadnia, Stary Rynak, Fara Vitaŭta. Горадня, Стары Рынак, Фара Вітаўта (H. Žyŭna, 1935).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Горадня]] | [[Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак (Горадня)|Кляштар бэрнардынак. Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | XVII ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Horadnia, Klaštarnaja, Bernardynski. Горадня, Кляштарная, Бэрнардынскі (N. Orda, 1861-69).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Горадня]] | [[Палац Радзівілаў (Горадня)|Палац Радзівілаў]] | XVIII ст. | 1946 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Horadnia, Stary Rynak, Radzivił. Горадня, Стары Рынак, Радзівіл (03.1926).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Горадня]] | [[Гарадзенская ратуша|Ратуша]] | XVIII ст. | 1946 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Haradzienskaja ratuša. Гарадзенская ратуша (1901-14).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Красьнікі]] | Касьцёл Сьвятых Міхала Арханёла і Марыі Магдалены | 1824 г. | 1970-я гг.<ref>Несцярчук Л. Напалеон Орда. Шлях да Бацькаўшчыны: кніга-альбом. — Менск: Мастацкая літаратура, 2009. С. 229.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Kraśniki. Красьнікі (N. Orda, 24.06.1868).jpg |цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Сапоцкін]] | Царква Прачыстай Багародзіцы | 1780 г. | 1970-я гг. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Sapockin. Сапоцкін (1930-39).jpg|цэнтар|значак|190px]] |} }}}} == [[Лідзкі павет|Лідчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=105 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Ліда]] | [[Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар кармэлітаў (Ліда)|Кляштар кармэлітаў]] | XVIII ст. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры барока і клясыцызму. | |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Гайцюнішкі]] | Капліца-пахавальня Нонхартаў | 1633 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры рэнэсансу, часткова зруйнаваны | [[Файл:Hajciuniški. Гайцюнішкі (J. Bułhak, 1934).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Лебяда (вёска)|Лебяда]] | Палац Гурскіх | XVIII ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Lebiada, Hurski. Лебяда, Гурскі (1901-39) (2).jpg|цэнтар|значак|190px]] |} }}}} == [[Мазырскі павет|Мазыршчына (Усходняе Палесьсе)]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=108 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Мазыр]] | [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кляштар цыстэрыянаў. Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | 1711 г. | па 1917 г. | Помнік архітэктуры барока, зьнявечаны пры перабудове пад мэблевую фабрыку | [[Файл:Mazyr, Kimbaraŭka, Cysteryjanski. Мазыр, Кімбараўка, Цыстэрыянскі (Szulman, 1916) (3).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Нароўля]] | [[Палацава-паркавы комплекс Горватаў (Нароўля)|Палацава-паркавы комплекс Горватаў. Капліца-пахавальня]] | XIX ст. | 1930-я гг. | Помнік архітэктуры нэаготыкі | [[Файл:Naroŭla, Horvat, Kaplica. Нароўля, Горват, Капліца (1914).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Петрыкаў]] | Царква Ўваскрасеньня Хрыстова | 1846 г. | па 1917 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Pietrykaŭ, Rynak, Sabornaja. Петрыкаў, Рынак, Саборная (1944-49).jpg|цэнтар|значак|190px]] |} }}}} == [[Менскі павет|Меншчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=111 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Менск]] | [[Замчышча (Менск)|Замчышча]] | XI ст. | 1950-я гг. | Помнік археалёгіі. Па апошняй вайне гару скапалі і вывезьлі за межы места | [[Файл:Miensk, Śvisłač-Zamčyšča. Менск, Сьвіслач-Замчышча (S. Niakrasaŭ, 1903).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Менск]] | [[Архікатэдральны касьцёл Імя Найсьвяцейшай Панны Марыі (Менск)|Калегіюм езуітаў. Касьцёл Імя Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | {{nowrap|1700—1710 гг.}} | 1951 г. | Помнік архітэктуры барока, часткова зруйнаваны пры перабудове пад спартовы комплекс. У наш час сьвятыні вярнулі аўтэнтычны выгляд | [[Файл:Miensk, Vysoki Rynak, Katedra. Менск, Высокі Рынак, Катэдра (1902).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Менск]] | [[Менскі езуіцкі калегіюм|Калегіюм езуітаў. Вежа і кляштарныя будынкі]] | {{nowrap|1700—1710 гг.}} | 1951 г., 1968 г. | Помнік архітэктуры барока. Да нашага часу ў перабудаваным выглядзе захаваўся будынак налева ад касьцёла | [[Файл:Miensk, Vysoki Rynak-Kojdanaŭskaja, Jezuicki. Менск, Высокі Рынак-Койданаўская, Езуіцкі (K. Biske, 1918).jpg |цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Менск]] | [[Юбілейная капліца (Менск)|Капліца Юбілейная]] | 1826 г. | па 1947 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Miensk, Jubilejny. Менск, Юбілейны (M. Astankovič, 1903) (2).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Менск]] | [[Касьцёл Сьвятога Войцеха і кляштар бэнэдыктынак (Менск)|Кляштар бэнэдыктынак. Касьцёл Сьвятога Войцеха]] | {{nowrap|1647—1649 гг.}} | па 1945 г. | Набыў асобныя рысы віленскага барока ў выніку перабудовы паводле праекту Т. Раманоўскага. Пацярпеў ад маскоўскай перабудовы. Да нашага часу захаваліся падмуркі | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Miensk, Zboravaja, Benedyktynski. Менск, Зборавая, Бэнэдыктынскі (1871).jpg| |Файл:Miensk, Zboravaja, Benedyktynski. Менск, Зборавая, Бэнэдыктынскі (M. Astankovič, 1903) (2).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Менск]] | [[Касьцёл Сьвятога Тамаша Аквінскага і кляштар дамініканаў (Менск)|Кляштар дамініканаў. Касьцёл Сьвятога Тамаша Аквінскага]] | XVII ст. | 1950 г. | Помнік архітэктуры барока, часткова зруйнаваны расейскімі ўладамі. Да нашага часу захаваліся падмуркі | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Miensk, Daminikanskaja. Менск, Дамініканская (XIX) (2).jpg| |Файл:Miensk, Daminikanski. Менск, Дамініканскі (1901-19).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Менск]] | [[Няміга (гістарычна-архітэктурны комплекс)|Няміга]] | XVII—XIX стагодзьдзі | 1970-я гг. | Рэшту гістарычнай Нямігі — падмуркі будынкаў, што знаходзілася на левым баку вуліцы — зьнішчылі ў 2005—2009 пры будаваньні паркінгу і двух гандлёвых цэнтраў | [[Файл:Miensk, Niamiha. Менск, Няміга (1923).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Менск]] | [[Халодная сынагога (Менск)|Сынагога Халодная]] | XVI ст. | {{nowrap|1965—1966 гг.}} | Помнік архітэктуры готыкі і рэнэсансу | [[Файл:Miensk, Chałodnaja synagoga. Менск, Халодная сынагога (S. Niakrasaŭ, 1903).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Менск]] | [[Харальная сынагога (Менск)|Сынагога Харальная]] | 1906 г. | 1950-я г. | Помнік архітэктуры маўрытанскага стылю. Па апошняй вайне фасад будынка перабудавалі да непазнавальнасьці | [[Файл:Miensk, Łošyckaja, Charalnaja synagoga. Менск, Лошыцкая, Харальная сынагога (1918).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Менск]] | [[Менскі гарадзкі тэатар|Тэатар мескі]] | 1781 г. | 1984 г. | У 2004—2007 гадох на месцы зьнішчанага тэатру збудавалі новы будынак, які ў агульных рысах паўтарае існы да Другой Сусьветнай вайны гатэль Эўропа, што месьціўся направа ад тэатру | [[Файл:Miensk, Radzivił. Менск, Радзівіл (1800).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Менск]] | [[Царква Сьвятога Духа (Менск)|Царква Сьвятога Духа]] | XVII ст. | 1936 г. | Помнік архітэктуры барока, які пацярпеў ад маскоўскай перабудовы. У наш час царкву аднавілі ў першасным выглядзе | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Miensk, Vysoki Rynak, Bazylanski. Менск, Высокі Рынак, Базылянскі (1843) (6).jpg| |Файл:Miensk, Vysoki Rynak, Bazylanski. Менск, Высокі Рынак, Базылянскі (M. Astankovič, 1903) (2).jpg| |Файл:Царква Святога Духа Мінск.jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Менск]] | Царква Маці Божай Казанскай | {{nowrap|1912—1914 гг.}} | 1936 г. | Помнік архітэктуры нэабізантыйскага стылю | [[Файл:Miensk, Karaleŭski, Čyhunačnaja. Менск, Каралеўскі, Чыгуначная (1918).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Анопаль]] | Касьцёл Сьвятога Ружанца Найсьвяцейшай Панны Марыі | 1908 г. | 1930-я гг. | Помнік архітэктуры эклектыкі (?). Мураваны будынак у 1930-я гады разабралі на калгасныя гаспадарчыя пабудовы<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 168.</ref>. | |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Борздынь]] | Капліца-пахавальня Вішнявецкіх | 1884 г. | 1930-я гг. | Помнік архітэктуры эклектыкі, часткова зруйнаваны за савецкім часам<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 170.</ref>. | |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Воўкавічы (Менскі раён)|Воўкавічы]] | Касьцёл Сэрца Езуса і Найсьвяцейшай Панны Марыі | 1904 г. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры нэараманскага стылю. У Другую сусьветную вайну будынак атрымаў пашкоджаньні, у 1950-я гады руіны помніка ўзарвалі. Захаваўся пагорак з рэшткамі падмуркаў<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 172.</ref>. | [[Файл:Voŭkavičy, Serca Jezusa. Воўкавічы, Сэрца Езуса (9.11.1904).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Гайна]] | [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (Гайна)|Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | 1781 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Hajna. Гайна (1900).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Ігумен]] | [[Касьцёл Узьвіжаньня Сьвятога Крыжа (Гайна)|Касьцёл Узьвіжаньня Сьвятога Крыжа]] | 1799—1800 гг. | 1930-я гг. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стыляў барока і клясыцызму. Сьвятыню зьнішчылі ў 1930-я гады. У 2000-я гады на гэтым месцы збудавалі царкву Беларускага экзархату Маскоўскага патрыярхату<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 234.</ref>. | [[Файл:Ihumien, Kaścielnaja, Uzvyšeńnia Śviatoha Kryža. Ігумен, Касьцельная, Узвышэньня Сьвятога Крыжа (1914).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Каралішчавічы]] | [[Касьцёл Апекі Маці Божай (Каралішчавічы)|Касьцёл Апекі Маці Божай]] | 1786 г. | 1930-я гг. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры, які ў 1930-я гады пацярпеў ад перабудовы пад клюб (зьнішчылі званіцу, браму з агароджай, мастацкае аздабленьне інтэр'еру). | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Karališčavičy. Каралішчавічы (1901-17).jpg| |Файл:Karališčavičy. Каралішчавічы (1914) (3).jpg| |Файл:Catholic church in Karaliscavici.jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Койданаў]] | [[Койданаўскі замак|Замак. Кальвінскі збор]] | {{nowrap|1613—1621 гг.}} | {{nowrap|1930—1950-я гг.}} | Помнік архітэктуры рэнэсансу | [[Файл:Kojdanaŭski zamak. Койданаўскі замак (1900) .jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Койданаў]] | [[Касьцёл Сьвятой Ганны (Койданаў)|Касьцёл Сьвятой Ганны]] | XVIII ст. | па 1917 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока, зьнявечаны ў выніку перабудоваў | [[Файл:Kojdanaŭ, Plabanskaja, Śviatoj Hanny. Койданаў, Плябанская, Сьвятой Ганны (1914).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Лагойск]] | [[Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і Сьвятога Казімера (Лагойск)|Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і Сьвятога Казімера]] | {{nowrap|1787—1793 гг.}} | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Łahojsk, Kaścielnaja. Лагойск, Касьцельная (J. Tyškievič, 1873).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Маладэчна]] | [[Касьцёл Сьвятога Казімера і кляштар трынітарыяў (Лагойск)|Кляштар трынітарыяў. Касьцёл Сьвятога Казімера]] | XVIII ст., 1823 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока (кляштар) і клясыцызму (касьцёл). Касьцёл разабралі дзеля пабудовы ліцейнага цэху станкабудаўнічага заводу. Часткова захаваліся сьцены бакавых фасадаў касьцёла і будынак кляштару<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 117.</ref> | [[Файл:Maładečna, Zamkavaja, Trynitarski. Маладэчна, Замкавая, Трынітарскі (1930).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Налібакі]] | [[Касьцёл Сьвятога Барталамэя (Налібакі)|Касьцёл Сьвятога Барталамэя]] | XVII ст. | 1943 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока, спалены савецкімі партызанамі | [[Файл:Nalibaki, Śviatoha Bartałamieja. Налібакі, Сьвятога Барталамея (B. Tamaševič, 1900).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Плябань]] | [[Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Плябань)|Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | 1800—1858 гг. | па 1939 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму, часткова зруйнаваны за савецкім часам<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 121.</ref>. У 1996 годзе будынак перадалі [[Беларускі экзархат|Беларускаму экзархату Маскоўскага патрыярхату]], які праводзіць рэканструкцыю помніка. | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Plabań, Maci Božaj. Плябань, Маці Божай (1920-29).jpg| |Файл:Plabań. Плябань (1900).jpg| |Файл:Плябань. Касцёл (царква) (06).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Ракаў]] | Манастыр базылянаў | XVIII ст. | 1960-я гг. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры | [[Файл:Rakaŭ, Ukryžy, Bazylanski. Ракаў, Укрыжы, Базылянскі (1944-49).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Рубяжэвічы]] | Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага | 1799 г. | 1972 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры | [[Файл:Rubiaževičy, Śviatoha Antonija. Рубяжэвічы, Сьвятога Антонія (1900).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Стоўпцы]] | [[Касьцёл Сьвятога Казімера і кляштар дамініканаў (Стоўпцы)|Кляштар дамініканаў. Касьцёл Сьвятога Казімера]] | 1640 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока, які пацярпеў ад перабудовы пад царкву Маскоўскага патрыярхату | [[Файл:Stoŭpcy, Mienskaja, Daminikanski. Стоўпцы, Менская, Дамініканскі (J. Bułhak, 1933-39) (2).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Студзянец]] | Капліца | XIX ст. (?) | па 1945 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму (?), часткова зруйнаваны па Другой сусьветнай вайне<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 166.</ref> | |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Сьвіслач (Магілёўская вобласьць)|Сьвіслач]] | Касьцёл | XVIII ст. | канец 1920-х гг. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры | [[Файл:Śvisłač. Сьвіслач (1901).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Сьмілавічы]] | [[Касьцёл Сьвятога Вінцэнта і кляштар місіянэраў (Сьмілавічы)|Кляштар місіянэраў. Касьцёл Сьвятога Вінцэнта]] | {{nowrap|1767—1791 гг.}} | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Miłavičy, Misijanerski. Сьмілавічы, Місіянэрскі (N. Orda, 26.06.1864-76).jpg|цэнтар|значак|190px]] |} }}}} == [[Наваградзкі павет|Наваградчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=141 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Наваградак]] | Сынагога Вялікая | XVII ст. | 1964 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Navahradak, Synagogalny. Наваградак, Сынагогальны (J. Bułhak, 1930).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Асташын]] | Кальвінскі збор | XVII ст. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Astašynski zbor. Асташынскі збор (J. Bułhak, 1905-11).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Бурдукоўшчына]] | Палац Абуховічаў | XVIII ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 62.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Burdukoŭščyna, Abuchovič. Бурдукоўшчына, Абуховіч (1915).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Вольна]] | Палац Сьлізьняў | XVII—XIX стагодзьдзі | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 63.</ref> | Помнік архітэктуры нэаготыкі | [[Файл:Volna, Ślizień. Вольна, Сьлізень (M. Šyłaŭ, 1916).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Клецак]] | [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Клецак)|Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]] | 1550-я гг. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры барока. Захавалася частка заходняй сьцяны | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Klecak, Fara. Клецак, Фара (1930).jpg| |Файл:Klecak, Fara (20.03.2009).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Клецак]] | [[Вялікая сынагога (Клецак)|Сынагога Вялікая]] | XVIII ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Kleckaja synagoga. Клецкая сынагога (1930).jpg |цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Ляхавічы]] | [[Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа (Ляхавічы)|Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа]] | XVII ст. | 1960-я гг. | Помнік архітэктуры барока, які пацярпеў ад перабудовы пад царкву Маскоўскага патрыярхату | [[Файл:Lachavičy, Uzvyšeńnia Śviatoha Kryža. Ляхавічы, Узвышэньня Сьвятога Крыжа (1928).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Нясьвіж]] | Капліца Сьвятога Ізыдора | 1626 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Niaśviž, Novaje Miesta, Izydorskaja. Нясьвіж, Новае Места, Ізыдорская (1901-39).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Нясьвіж]] | [[Касьцёл Сьвятой Кацярыны і кляштар бэрнардынаў (Нясьвіж)|Кляштар бэрнардынаў. Касьцёл Сьвятой Кацярыны]] | {{nowrap|1802—1822 гг.}} | 1870 г., {{nowrap|1960-я гг.}}<ref name="sadouski"/> | Помнік архітэктуры барока, які пацярпеў ад перабудовы пад царкву Маскоўскага патрыярхату | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Niaśviž, Bernardynskaja. Нясьвіж, Бэрнардынская (N. Orda, 1877).jpg| |Файл:Niaśviž, Bernardynskaja. Нясьвіж, Бэрнардынская (1901-17) (2).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Нясьвіж]] | [[Касьцёл Сьвятога Яна і кляштар дамініканаў (Нясьвіж)|Кляштар дамініканаў. Касьцёл Сьвятога Яна]] | XVII ст. | 1860-я гг., 1950-я гг. | Помнік архітэктуры барока, часткова зруйнаваны расейскімі ўладамі | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Niaśviž, Daminikanskaja. Нясьвіж, Дамініканская (1801-72, 1920-30).jpg| |Файл:Niaśviž, Daminikanskaja. Нясьвіж, Дамініканская (1905) (3).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Нясьвіж]] | Сынагога Вялікая | XVII ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Niaśviž, Školišča. Нясьвіж, Школішча (1919-39) (2).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Шчорсы]] | [[Палац Храптовічаў (Шчорсы)|Палац Храптовічаў]] | 1770—1776 гг. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Ščorsy, Chraptovič. Шчорсы, Храптовіч (1905).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Ясянец (Баранавіцкі раён)|Ясянец]] | Палац Верашчакаў | XVIII ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 80.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Jasianiec, Vieraščaka. Ясянец, Верашчака (1901-14).jpg|цэнтар|значак|190px]] |} }}}} == [[Рэчыцкі павет|Панізоўе (Рэчыччына)]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=154 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Бабруйск]] | [[Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (Бабруйск)|Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | 1906 г. | 1968 г. | Помнік архітэктуры нэаготыкі. Па апошняй вайне фасад будынка часткова зруйнавалі | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Babrujsk, Biezzahannaha Začaćcia. Бабруйск, Беззаганнага Зачацьця (1901-19).jpg| |Файл:Babrujsk-Maryja catholic church-1.JPG| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Гомель]] | [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (Гомель)|Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | 1822 г. | 1938 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Homiel, Rynak-Kaścielny. Гомель, Рынак-Касьцельны (1908).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Гомель]] | [[Вялікая сынагога (Гомель)|Сынагога Вялікая]] | {{nowrap|1828—1833 гг.}} | 1940-я гг. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Homielskaja synagoga. Гомельская сынагога (1901-17).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Гомель]] | [[Царква Сьвятога Спаса (Гомель)|Царква Сьвятога Спаса]] | 1901 г. | 1960-я гг. | Помнік архітэктуры нэабізантыйскага стылю | [[Файл:Homiel, Zamkavaja, Spaskaja. Гомель, Замкавая, Спаская (1901-17).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Гомель]] | [[Царква Сьвятой Тройцы (Гомель)|Царква Сьвятой Тройцы]] | 1824—1833 гг. | 1960-я гг. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Homiel, Prabojnaja, Trajeckaja. Гомель, Прабойная, Траецкая (1911).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Грушнае]] | Царква Покрыва Багародзіцы | 1764 г. | 1936 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока | [[Файл:Hrušnaje, Pakroŭskaja. Грушнае, Пакроўская (1920-35).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Парычы]] | Царква Сьвятога Духа | 1819 г. | да 1941 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Paryčy, Duchaŭskaja. Парычы, Духаўская (XIX).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Радага (Гомельская вобласьць)|Радага]] | Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі пры місіі езуітаў | 1788—1820 г. | 1930-я гг. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Radaha, Jezuicki. Радага, Езуіцкі (1869).jpg|цэнтар|150px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Хвойнікі]] | Капліца-пахавальня Прозараў | XIX ст. | па 1917 г. | Помнік архітэктуры нэаготыкі | [[Файл:Chvojniki, Prozar, Kaplica. Хвойнікі, Прозар, Капліца (I. Sierbaŭ, 1912).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Хвойнікі]] | [[Касьцёл (Хвойнікі)|Касьцёл]] | 1863 г. | па 1917 г. | Помнік архітэктуры нэаготыкі | [[Файл:Chvojniki, Rynak, Kaścieł. Хвойнікі, Рынак, Касьцёл (I. Sierbaŭ, 1912).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Чачэрск]] | [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Чачэрск)|Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]] | 1784 г. | 1950-я гг.<ref name="sadouski"/> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Čačersk, Zamkavaja-Trajecki. Чачэрск, Замкавая-Траецкі.jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Чачэрск]] | [[Царква Раства Багародзіцы (Чачэрск)|Царква Раства Багародзіцы]] | 1780 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Čačersk, Zamkavaja-Baharodzickaja. Чачэрск, Замкавая-Багародзіцкая.jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Чачэрск]] | [[Царква Ўшэсьця Гасподняга (Чачэрск)|Царква Ўшэсьця Гасподняга]] | 1780-я гг. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму | |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Чонкі]] | Манастыр Сьвятога Макарыя | 1775 г. | па 1917 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры | [[Файл:Homiel, Čonki. Гомель, Чонкі (1909).jpg|цэнтар|значак|190px]] |} }}}} == [[Пінскі павет|Піншчына (Заходняе Палесьсе)]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=168 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Пінск]] | [[Пінскі замак|Замак Вішнявецкіх]] | XVI ст. | па 1960-х гг. | Помнік архітэктуры рэнэсансу. Па 1960-х гадох савецкія ўлады дашчэнту зьнішчылі рэшткі муроў замка<ref>Несцярчук Л. Напалеон Орда. Шлях да Бацькаўшчыны: кніга-альбом. — Менск: Мастацкая літаратура, 2009. С. 163.</ref>. | [[Файл:Pinsk, Karalin. Пінск, Каралін (N. Orda, 1875).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Пінск]] | [[Касьцёл Сьвятога Станіслава і калегіюм езуітаў (Пінск)|Калегіюм езуітаў. Касьцёл Сьвятога Станіслава]] | {{nowrap|1635—1648 гг.}} | 1956 г.<ref>Адамовіч С. [http://media.catholic.by/nv/n9/art8.htm Комплекс Пінскага езуіцкага кляштара] // Наша Вера. №3(9), 1999 г.</ref> | Набыў асобныя рысы віленскага барока ў выніку перабудовы паводле праекту Я. Тупальта | [[Файл:Pinsk, Katedra. Пінск, Катэдра (1930-39) (2).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Пінск]] | [[Касьцёл Сьвятога Дамініка і кляштар дамініканаў (Пінск)|Кляштар дамініканаў. Касьцёл Сьвятога Дамініка]] | 1787 г. | 1947 г. | Помнік архітэктуры барока. У наш час на месцы касьцёла збудавалі новую царкву Маскоўскага патрыярхату | [[Файл:Pinsk, Daminikanski. Пінск, Дамініканскі (1919-39).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Пінск]] | [[Курган Міндоўга (Пінск)|Курган Міндоўга]] | XIII ст. | 1955 г. | Помнік гісторыі і археалёгіі, зьнішчаны савецкімі ўладамі<ref name="Arlou-2012-37">{{Літаратура/Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае (2012)|к}} С. 37.</ref> | [[Файл:Pinsk, Mindoŭh. Пінск, Міндоўг (1901-14).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Пінск]] | [[Вялікая сынагога (Пінск)|Сынагога Вялікая]] | 1616 г. | 1960-я гг. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Pinsk, Akružnaja, Vialikaja synagoga. Пінск, Акружная, Вялікая сынагога (S. Rakoŭski, 1917).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Белы Двор]] | Палац Скірмунтаў | XIX ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 249.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцымзу | [[Файл:Bieły Dvor, Skirmunt. Белы Двор, Скірмунт (1919-39).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Бердуны]] | Палац Кліяноўскіх | XIX ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 251.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцымзу | [[Файл:Bierduny, Klijanoŭski. Бердуны, Кліяноўскі (1919-21) (2).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Вострыца]] | Палацава-паркавы ансамбль Фалькоўскіх | каля 1820 г. | па 1939 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 147.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцымзу | [[Файл:Vostryca, Falkoŭski. Вострыца, Фалькоўскі (1919-39).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Гарадзішча (Пінск раён)|Гарадзішча]] | [[Касьцёл Сьвятой Ганны і кляштар бэнэдыктынаў (Гарадзішча)|Кляштар бэнэдыктынаў. Касьцёл Сьвятой Ганны]] | 1774 г. | па 1944 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Haradzišča, Benedyktynski. Гарадзішча, Бэнэдыктынскі (N. Orda, 1875).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Дастоева]] | [[Царква Сьвятога Ільлі Прарока (Дастоева)|Царква Сьвятога Ільлі Прарока]] | XVIII ст. | па 1970 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 137.</ref> | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока | [[Файл:Dastojeva, Illinskaja. Дастоева, Ільлінская (Z. Gloger, 1905).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Дзераўная (Столінскі раён)|Дзераўная]] | [[Царква Сьвятога Ільлі Прарока (Дзераўная)|Царква Сьвятога Ільлі Прарока]] | XVIII ст. | па 1939 г., {{nowrap|1967 г.}}<ref>[http://drogblag.by/razrushennyie-i-zakryityie-v-godyi-sovetskoy-vlasti-vozrozhdennyie-i-priukrashennyie-v-nastoyashhee-vremya-hramyi-drogichinskogo-blagochiniya/ Разрушенные и закрытые в годы советской власти, возрожденные и приукрашенные в настоящее время храмы Дрогичинского благочиния], 5 лютага 2018 г.</ref> | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока | [[Файл:Dzieraŭnaja, Ćvintar, Illinskaja. Дзераўная, Цьвінтар, Ільлінская (1901-39).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Дубенец]] | Палац Шчытоў-Неміровічаў | XVIII ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 305.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Dubieniec, Ščyt-Niemirovič. Дубенец, Шчыт-Неміровіч (U. Ščavinski, 1912).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Завышша]] | Палац Пуслоўскіх | кан. XIX ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры эклектыкі. Пацярпеў у Другую сусьветную вайну, па якой руіны палац разабралі на цэглу дзеля пабудовы піянэрскага летніка<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 138.</ref>. | [[Файл:Zavyšša, Pusłoŭski. Завышша, Пуслоўскі (K. Niedabitoŭski, 1937) (4).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Каўбы]] | Палацава-паркавы ансамбль Алявінскіх | XIX ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 259.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Kaŭby, Alavinski. Каўбы, Алявінскі (1939).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Лунін]] | Касьцёл | 1794 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Łunin. Лунін (1935-39).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Магільна (Янаўскі раён)|Магільна]] | Палац Канткоўскіх | 1932—1933 гг. | па 1945 г.<ref name="niesciarcuk140">Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 140.</ref> | Помнік архітэктуры мадэрну | [[Файл:Mahilna, Pałubinski. Магільна, Палубінскі (1937).jpg |цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | Магільна | Палац Канткоўскіх | да 1938 г. | па 1945 г.<ref name="niesciarcuk140"/> | Помнік архітэктуры нэаклясыцызму | [[Файл:Mahilna, Pałubinski. Магільна, Палубінскі (1938) (4).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Моладава (Берасьцейская вобласьць)|Моладава]] | [[Палацава-паркавы ансамбль Скірмунтаў (Моладава)|Палацава-паркавы ансамбль Скірмунтаў]] | XVIII ст. | па 1945 г.<ref>[https://www.svaboda.org/a/29174532.html У Моладаве Янаўскага раёну кансэрвуюць капліцу Скірмунтаў, пра занядбаны стан якой пісала Свабода], [[Радыё Свабода]], 18 красавіка 2018 г.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Moładaŭ, Skirmunt. Моладаў, Скірмунт (N. Orda, 11.06.1864) (2).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Равіны (Берасьцейская вобласьць)|Равіны]] | Палац Юрэвічаў | XVIII ст. | па 1945 г.<ref name="niesciarcuk114">Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 114.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Raviny, Jurevič. Равіны, Юрэвіч (N. Orda, 19.10.1865).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Саха (Берасьцейская вобласьць)|Саха]] | Палацава-паркавы ансамбль Ажэшкаў | XVIII ст. | па 1945 г.<ref name="niesciarcuk114"/> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Sacha, Ažeška. Саха, Ажэшка (1937) (2).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Столін]] | [[Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі (Столін)|Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі]] | XIX ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 313.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму, які пацярпеў ад перабудовы пад царкву Маскоўскага патрыярхату | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Stolin, Kaścielny. Столін, Касьцельны (1914).jpg| |Файл:Stolin, Kaścielny. Столін, Касьцельны (K. Niedabitoŭski, 1936).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Хомск]] | Царква Покрыва Багародзіцы | XIX ст. | па 1954 г.<ref>Абрамчук Г. [http://www.drogichin.by/novosti/svyatyni-nashej-zemli-vozrozhdennye-xramy-drogichinshhiny/ Святыни нашей земли. Возрожденные храмы Дрогичинщины] // Драгічынскі веснік, 2 сьнежня 2017 г.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Chomsk, Bazylanski. Хомск, Базылянскі (1901-39).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Юзафін]] | Палац Скірмунтаў | XIX ст. | сяр. 1980-х гг.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 720.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Juzafin, Skirmunt. Юзафін, Скірмунт (1901-39).jpg|цэнтар|значак|190px]] |} }}}} == [[Полацкае ваяводзтва|Полаччына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=190 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Полацак]] | [[Полацкі езуіцкі калегіюм|Калегіюм езуітаў]]. [[Касьцёл Сьвятога Стэфана (Полацак)|Касьцёл Сьвятога Стэфана]] | 1745 г. | 1964 г.<ref name="sadouski"/> | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Połacak, Rynak. Полацак, Rynak (3.06.1910) (2).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Полацак]] | [[Касьцёл Магілы Гасподняй і Францішка Ксавэрыя (Полацак)|Касьцёл Магілы Гасподняй і Францішка Ксавэрыя]] | 1786 г. | па 1918 г. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Połacak, Ksaveryja. Полацак, Ксавэрыя (W. Kobell, 18.08.1812).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Полацак]] | [[Касьцёл Сьвятой Ганны і кляштар бэрнардынаў (Полацак)|Кляштар бэрнардынаў. Касьцёл Сьвятой Ганны]] | 1758 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока, які пацярпеў ад перабудовы пад царкву Маскоўскага патрыярхату. Захаваліся руіны | [[Файл:Połacak, Zadźvińnie. Полацак, Задзьвіньне (1838).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Полацак]] | [[Касьцёл Маці Божай Ружанцовай і кляштар дамініканаў (Полацак)|Кляштар дамініканаў. Касьцёл Маці Божай Ружанцовай]] | 1774—1804 гг. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока з элемэнтамі клясыцызму | [[Файл:Połacak, Rynak-Spaskaja. Полацак, Рынак-Спаская (N. Orda, 1875-76).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Полацак]] | [[Манастыр Сьвятых Барыса і Глеба (Полацак)|Манастыр Сьвятых Барыса і Глеба]]. [[Царква Сьвятой Параскевы Пятніцы (Полацак)|Царква Сьвятой Параскевы Пятніцы]] | XII ст. | 1920-я гг. | Помнік полацкай школы дойлідзтва | [[Файл:Połacak, Bielčyca-Piatnickaja. Полацак, Бельчыца-Пятніцкая (1889-91).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Полацак]] | Манастыр Сьвятых Барыса і Глеба. [[Царква Сьвятых Барыса і Глеба (Полацак)|Царква Сьвятых Барыса і Глеба]] | XII ст. | 1920-я гг. | Помнік полацкай школы дойлідзтва з элемэнтамі готыкі | [[Файл:Połacak, Bielčyca. Полацак, Бельчыца (1890).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE;" align="left" | 1 | [[Асьвея]] | [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Асьвея)|Кляштар місіянэраў. Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]] | 1782 г. | 1937 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Aśvieja, Misijanerski. Асьвея, Місіянэрскі (1913).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Беразьвечча]] | [[Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла і манастыр базылянаў (Беразьвечча)|Манастыр базылянаў. Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла]] | 1756—1763 гг. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Петрапаўлаўская царква у Беразвеччы.jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Валынцы|Валынцы (Забелы)]] | [[Касьцёл Сьвятога Юрыя і кляштар дамініканаў (Валынцы)|Кляштар дамініканаў. Касьцёл Сьвятога Юрыя]] | {{Nowrap|1749—1766 гг.}} | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Vałyncy. Валынцы (1918).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Губін]] | [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар францішканаў (Губін)|Кляштар францішканаў. Касьцёл Сьвятога Антонія]] | 1714 г. | 1962 г.<ref>[http://blukach.lepel.by/post/37 21. Соболь Анатолий. ГУБИНСКИЙ КОСТЁЛ ПРОТИВ СОВЕТСКОЙ АРМИИ (36)], LEPEL.BY, 5 ліпеня 2015 г.</ref> | Помнік архітэктуры віленскага барока. У наш час існуе магчымасьць аднаўленьня касьцёла як помніка архітэктуры | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Hubin, Franciškanski. Губін, Францішканскі (1913).jpg| |Файл:Рэшткі велічнага касцёла ў Губіне. Агульны выгляд.jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Дзісна]] | [[Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсвяцейшай Панны Марыі і кляштар францішканаў (Дзісна)|Кляштар францішканаў. Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсвяцейшай Панны Марыі]] | 1773 г. | 1958 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока. У наш час вядзецца аднаўленьне касьцёла | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Dzisna, Kaścielnaja, Franciškanski. Дзісна, Касьцельная, Францішканскі (Š. Epštejn, 1918-39).jpg| |Файл:Dzisna, kaścioł (12.08.2009).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Залесьсе (Глыбоцкі раён)|Залесьсе]] | Сядзіба Моляў | XIX ст. | 1980-я гг. | Помнік архітэктуры эклектыкі. У 1944 годзе сядзібу спалілі савецкія партызаны, канчаткова помнік зруйнавалі ў 1980-я гады згодна з пастановай саўгаснага кіраўніцтва. | [[Файл:Zaleśsie, Molle. Залесьсе, Моль (1910).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Заскаркі]] | [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Заскаркі)|Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]] | 1792 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | [[Файл:Zaskarki. Заскаркі (1913).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Кублічы]] | [[Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Паньне Марыі (Кублічы)|Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Паньне Марыі]] | XVIII ст. | 1948 г. | Помнік архітэктуры барока, які пацярпеў ад перабудовы пад царкву Маскоўскага патрыярхату | [[Файл:Kubličy. Кублічы (1903).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Лепель]] | [[Царква Сьвятога Спаса (Лепель)|Царква Сьвятога Спаса]] | 1839 г. | па 1917 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Lepiel, Rynak, Sabornaja. Лепель, Рынак, Саборная (1901-17).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Струньне]] | Царква Ўзвышэньня Сьвятога Крыжа | 1808 г. | 1936 г. | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Połacak, Struńnie, Uźvižanskaja. Полацак, Струньне, Узьвіжанская (1889-91).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Ушачы]] | [[Касьцёл Сьвятога Гераніма і кляштар дамініканаў (Ушачы)|Кляштар дамініканаў. Касьцёл Сьвятога Гераніма]] | 1796 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барокавага клясыцызму | [[Файл:Ušačy, Rynak, Daminikanski. Ушачы, Рынак, Дамініканскі (1903).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Чашнікі]] | [[Касьцёл Сьвятога Лукі і кляштар дамініканаў (Чашнікі)|Кляштар дамініканаў. Касьцёл Сьвятога Лукі]] | 1674 г. | 1960-я гг. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Čašniki. Чашнікі (1913).jpg|цэнтар|значак|190px]] |} }}}} == [[Слонімскі павет|Слонімшчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=209 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Слонім]] | [[Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынак (Слонім)|Кляштар бэрнардынак. Брама]] | 1790 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока, зьнішчаны савецкімі ўладамі. У наш час браму адбудавалі ў зьмененым выглядзе | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Słonim, Rynkavaja. Слонім, Рынкавая (1941).jpg| |Файл:Kasciol Biezzahannaha Zacaccia NPM (Slonim).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Слонім]] | [[Касьцёл Божага Цела і кляштар канонікаў лятэранскіх (Слонім)|Кляштар канонікаў лятэранскіх. Касьцёл Божага Цела]] | 1790 г. | 1950-я гг. | Помнік архітэктуры барока, які пацярпеў ад перабудовы пад царкву Маскоўскага патрыярхату. У наш час будынак аднавілі ў перабудаваным выглядзе | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Słonim. Слонім (1884).jpg| |Файл:Słonim, Rynkavaja-Panasoŭskaja, Lateranski. Слонім, Рынкавая-Панасоўская, Лятэранскі (1901-14).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Быцень]] | [[Манастыр Прачыстай Багародзіцы (Быцень)|Манастыр Прачыстай Багародзіцы. Царква Сьвятога Язафата]] | XVIII ст. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры віленскага барока | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Bycień, Rynak. Быцень, Рынак (1912).jpg| |Файл:Bycień, Rynak. Быцень, Рынак (1919-39).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Грудопаль]] | Палац Юндзілаў | XVIII ст. | 1970-я гг.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 152.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Adamova, Jundził. Адамова, Юндзіл (T. Boretti, 1894) (6).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Івацэвічы]] | [[Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа (Івацэвічы)|Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа]] | 1750-я гг. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока. Часткова зруйнаваны, знаходзіцца на тэрыторыі выпраўленчай калёніі і выкарыстоўваецца ў гаспадарчых мэтах<ref>[https://globustut.by/ivacevichi/index.htm#oldkost Касьцёл Узьвіжаньня Сьвятога Крыжа], [[Globus.tut.by]]</ref> | [[Файл:Ivacevičy, Jurydyka, Uzvyšeńnia Śviatoha Kryža. Івацэвічы, Юрыдыка, Узвышэньня Сьвятога Крыжа (1916).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Лазаўцы (Берасьцейская вобласьць)|Лазаўцы]] | Палац Давідоўскіх | XVIII ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 71.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Łazaŭcy, Davidoŭski. Лазаўцы, Давідоўскі (B. Daniejka, 1912).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Югалін]] | Палац Юндзілаў | пач. XIX ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 162.</ref> | Помнік архітэктуры клясыцызму | [[Файл:Juhalin, Jundził. Югалін, Юндзіл (1939).jpg|цэнтар|значак|190px]] |} }}}} == [[Слуцкае княства|Случчына]] == {{Аўтанумарацыя табліцы | Старт=215 | {{ {| cellspacing="1" cellpadding="10" style="width: 100%; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" ! № !! Месца !! Назва !! Час пабудовы !! Час руйнаваньня !! Камэнтар !! Выява |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Слуцак]] | [[Слуцкі кальвінскі збор|Кальвінскі збор]] | 1851 г. | па 1945 г. | Помнік архітэктуры нэаготыкі. Да нашага часу захаваўся будынак кальвінскай гімназіі | [[Файл:Słucak, Senatarskaja. Слуцак, Сэнатарская (N. Orda, 1864-76).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Слуцак]] | [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар бэрнардынаў (Слуцак)|Кляштар бэрнардынаў. Касьцёл Сьвятога Антонія]] | {{nowrap|1793—1820 гг.}} | па 1945 г. | Помнік архітэктуры барока. Да нашага часу ў зьнявечаным выглядзе захаваўся будынак кляштару | [[Файл:Słucak, Uścinaŭskaja. Слуцак, Усьцінаўская (1901-17) (2).jpg|значак|цэнтар|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Слуцак]] | [[Манастыр Сьвятой Тройцы (Слуцак)|Манастыр Сьвятой Тройцы. Царква Сьвятой Тройцы]] | XVII ст. | {{nowrap|1930—1950-я гг.}} | Помнік архітэктуры барока. Да нашага часу захаваўся будынак манастыра | [[Файл:Słucak, Trajčany. Слуцак, Трайчаны (N. Orda, 1864-76).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Слуцак]] | [[Халодная сынагога (Слуцак)|Сынагога Халодная]] | 1880 г. | па 1944 г. | Помнік архітэктуры нэабарока | [[Файл:Słucak, Školišča. Слуцак, Школішча (J. Kruhier, 1921).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Слуцак]] | [[Сабор Сьвятога Мікалая (Слуцак)|Сабор Сьвятога Мікалая]] | 1889 г. | 1934 г. | Помнік архітэктуры нэабізантыйскага стылю | [[Файл:Słucki zamak, Sabornaja. Слуцкі замак, Саборная (1901-17).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Слуцак]] | [[Царква Сьвятой Барбары (Слуцак)|Царква Сьвятой Барбары]] | 1794—1799 гг. | 1953 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры | [[Файл:Słucak, Padzamčyšča. Слуцак, Падзамчышча (1944-49).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Глуск]] | [[Касьцёл Сьвятой Ганны і кляштар бэрнардынаў (Глуск)|Кляштар бэрнардынаў. Касьцёл Сьвятой Ганны]] | 1677 г. | 1930-я гг. | Помнік архітэктуры барока | [[Файл:Hłusk, Bernardynski. Глуск, Бэрнардынскі (1833) (2).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Капыль]] | [[Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Капыль)|Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла]] | 1859 г. | 1960-я гг. | Помнік архітэктуры нэаготыкі. Захаваўся ў значна перабудаваным выглядзе, цяпер у будынку рэстаран | [[Файл:Kapyl, Słuckaja. Капыль, Слуцкая (1914).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Новы Двор (Лунінецкі раён)|Новы Двор]] | Палац Шчытоў-Неміровічаў | XIX ст. | па 1945 г.<ref>Несцярчук Л. Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны X — XX стагоддзяў (гісторыя, стан, перспектывы). — Менск: БЕЛТА, 2002. С. 212.</ref> | Помнік архітэктуры эклектыкі | [[Файл:Novy Dvor, Ščyt-Niemirovič. Новы Двор, Шчыт-Неміровіч (1901-39).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Раманаў (Менская вобласьць)|Раманаў]] | [[Царква Сьвятога Мікалая (Раманаў)|Царква Сьвятога Мікалая]] | XVIII ст. | па 1918 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока | [[Файл:Ramanaŭski zamak. Раманаўскі замак (D. Strukov, 1864-67).jpg|цэнтар|значак|190px]] |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Раманаў (Менская вобласьць)|Раманаў]] | [[Царква Сьвятога Юрыя (Раманаў)|Царква Сьвятога Юрыя]] | 1638 г. | 2-й пал. XIX ст., 1968 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры, які пацярпеў ад маскоўскай перабудовы | {{Галерэя |Назва = |Памер = 190px |Пазыцыя = center |Левы_водступ = 0 |Правы_водступ = 0 |Файл:Ramanaŭ, Rynak, Juraŭskaja. Раманаў, Рынак, Юраўская (D. Strukov, 1864-67).jpg| |Файл:Ramanaŭ, Morač-Rynak, Juraŭskaja. Раманаў, Морач-Рынак, Юраўская (1944-49) (3).jpg| }} |- style="background:#EEEEEE" align="left" | 1 | [[Цімкавічы]] | [[Царква Сьвятога Мікалая (Цімкавічы)|Царква Сьвятога Мікалая]] | XVIII ст. | па 1918 г. | Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры, які пацярпеў ад маскоўскай перабудовы | [[Файл:Cimkavičy, Niaśviskaja, Mikolskaja. Цімкавічы, Нясьвіская, Мікольская (J. Najman, 1917).jpg|цэнтар|значак|190px]] |} }}}} == Глядзіце таксама == * [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі]] * [[Сьпіс помнікаў гісторыі і архітэктуры Беларусі, зруйнаваных Маскоўскім патрыярхатам]] == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Страчаная спадчына (2003)}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Спасылка|аўтар =[[Сяргей Абламейка (гісторык)|Сяргей Абламейка]] |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 11.05.2022 |url = https://www.svaboda.org/a/31816593.html |загаловак = «Невядомы Менск. Гісторыя зьнікненьня»: 1956 год, беларусы ўздымаюць галаву. Разгром абаронцаў і канец Замчышча |фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Радыё Свабода]] |дата = 11 траўня 2022 |мова = |камэнтар =}} * {{Спасылка|аўтар =Павел Добровольский |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 11.07.2017 |url = https://news.tut.by/culture/550660.html |загаловак = Замки, храмы и ратуши. Кто, когда и зачем уничтожил исторический облик крупных городов Беларуси |фармат = |назва праекту = |выдавец = [[TUT.BY]] |дата = 15 лютага 2019 |мова = ru |камэнтар =}} * {{Спасылка|аўтар =Павел Добровольский |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 10.04.2017 |url = https://news.tut.by/culture/537521.html |загаловак = Семь белорусских городов, которые выглядели гораздо красивее |фармат = |назва праекту = |выдавец = [[TUT.BY]] |дата = 15 лютага 2019 |мова = ru |камэнтар =}} {{Русіфікацыя}} [[Катэгорыя:Зьнішчаныя помнікі архітэктуры Беларусі|СССР]] [[Катэгорыя:Сьпісы збудаваньняў]] p9rxszo3l3ilhukb7jw1lzl239j8jiv 0 170751 2618798 2401298 2025-06-07T07:58:56Z Ясамойла 35429 правапіс 2618798 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Гірц Валдзіс Крыстоўскіс |арыгінал_імя = Ģirts Valdis Kristovskis |выява = |памер = |подпіс_пад_выявай = |пасада = Міністар унутраных справаў [[Латвія|Латвіі]] |пачатак_тэрміну = 3 жніўня 1993 |канец_тэрміну = 28 кастрычніка 1994 |прэзыдэнт = [[Гунціс Ульманіс]] |прэм’ер-міністар = {{Просты сьпіс| * [[Валдзіс Біркаўс]] * [[Марыс Гаіліс]] }} |папярэднік = Зьедоніс Чэверс |наступнік = Яніс Адамсанс |пасада2 = Міністар абароны [[Латвія|Латвіі]] |пачатак_тэрміну2 = 26 лістапада 1998 |канец_тэрміну2 = 9 сакавіка 2004 |папярэднік2 = |наступнік2 = |прэм’ер-міністар2 = {{Просты сьпіс| * [[Віліс Крыштопанс]] * [[Андрыс Шкеле]] * [[Андрыс Бэрзіньш (1951)|Андрыс Бэрзіньш]] * [[Эйнарс Рэпшэ]] }} |прэзыдэнт2 = {{Просты сьпіс| * [[Гунціс Ульманіс]] * [[Вайра Віке-Фрэйберга]] }} |дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|19|2|1962|1}} |месца_нараджэньня = [[Вэнтсьпілс]], [[Латвійская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|ЛатССР]] |дата_сьмерці = |месца_сьмерці = |нацыянальнасьць = [[Латышы|латыш]] |назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, і пад. Неабавязковы. Па змоўчаньні — «Партыя» --> |партыя = [[VL-TB/LNNK]] (1998—2008), [[Адзінства (Латвія)|Адзінства]] (з 2010) |сужэнец = |дзеці = |бацька = |маці = |род = |адукацыя = [[Рыскі політэхнічны інстытут]], [[Латвійскі ўнівэрсытэт]] |рэлігія = |подпіс = |узнагароды = |камэнтар = }} '''Гірц Валдзіс Крыстоўскіс''' (нарадзіўся 19 лютага 1962 году — латвійскі [[палітык]], міністар унутраных і замежных справаў, абароны, заснавальнік правацэнтрысцкай латвійскай партыі «[[Грамадзкае аб’яднаньне (Латвія)|Грамадзкае аб’яднаньне]]». == Біяграфія == У 1984 годзе скончыў Рыскі політэхнічны інстытут. У 1998 годзе атрымаў ступень магістра права ў Латвійскім ўнівэрсытэце. == Палітычная кар’ера == У 1980-х быў у Латвійскім Народным фронце, з 1993 па 1994 год працаваў Міністрам унутраных справаў Латвійскай рэспублікі. У 1998 годзе быў прызначаны міністрам абароны Латвіі і заставаўся на гэтай пасадзе да 2004 году. У 2004 годзе быў абраны дэпутатам Эўрапарлямэнту. У 2008 годзе заснаваў партыю «Грамадзкае аб’яднаньне». У 2010 годзе, на выбарах у Саэйму, прайшоў як кандыдат партыі «Адзінства», і амаль адразу быў прызначаны міністрам замежных справаў. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Парады артыкулу|няма крыніцаў|няма націску}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Крыстоўскіс, Гіртс Валдзіс}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Латвіі]] [[Катэгорыя:Паслы на Сойм Латвіі]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Эўрапарлямэнту]] [[Катэгорыя:Міністры Латвіі]] l1dmkqa4b3k6jtz87pxctu812azxdx1 2618799 2618798 2025-06-07T08:00:01Z Ясамойла 35429 правапіс 2618799 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Гірц Валдзіс Крыстоўскіс |арыгінал_імя = Ģirts Valdis Kristovskis |выява = |памер = |подпіс_пад_выявай = |пасада = Міністар унутраных справаў [[Латвія|Латвіі]] |пачатак_тэрміну = 3 жніўня 1993 |канец_тэрміну = 28 кастрычніка 1994 |прэзыдэнт = [[Гунціс Ульманіс]] |прэм’ер-міністар = {{Просты сьпіс| * [[Валдзіс Біркаўс]] * [[Марыс Гаіліс]] }} |папярэднік = Зьедоніс Чэвэрс |наступнік = Яніс Адамсанс |пасада2 = Міністар абароны [[Латвія|Латвіі]] |пачатак_тэрміну2 = 26 лістапада 1998 |канец_тэрміну2 = 9 сакавіка 2004 |папярэднік2 = |наступнік2 = |прэм’ер-міністар2 = {{Просты сьпіс| * [[Віліс Крыштопанс]] * [[Андрыс Шкеле]] * [[Андрыс Бэрзіньш (1951)|Андрыс Бэрзіньш]] * [[Эйнарс Рэпшэ]] }} |прэзыдэнт2 = {{Просты сьпіс| * [[Гунціс Ульманіс]] * [[Вайра Віке-Фрэйберга]] }} |дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|19|2|1962|1}} |месца_нараджэньня = [[Вэнтсьпілс]], [[Латвійская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|ЛатССР]] |дата_сьмерці = |месца_сьмерці = |нацыянальнасьць = [[Латышы|латыш]] |назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, і пад. Неабавязковы. Па змоўчаньні — «Партыя» --> |партыя = [[VL-TB/LNNK]] (1998—2008), [[Адзінства (Латвія)|Адзінства]] (з 2010) |сужэнец = |дзеці = |бацька = |маці = |род = |адукацыя = [[Рыскі політэхнічны інстытут]], [[Латвійскі ўнівэрсытэт]] |рэлігія = |подпіс = |узнагароды = |камэнтар = }} '''Гірц Валдзіс Крыстоўскіс''' (нарадзіўся 19 лютага 1962 году — латвійскі [[палітык]], міністар унутраных і замежных справаў, абароны, заснавальнік правацэнтрысцкай латвійскай партыі «[[Грамадзкае аб’яднаньне (Латвія)|Грамадзкае аб’яднаньне]]». == Біяграфія == У 1984 годзе скончыў Рыскі політэхнічны інстытут. У 1998 годзе атрымаў ступень магістра права ў Латвійскім ўнівэрсытэце. == Палітычная кар’ера == У 1980-х быў у Латвійскім Народным фронце, з 1993 па 1994 год працаваў Міністрам унутраных справаў Латвійскай рэспублікі. У 1998 годзе быў прызначаны міністрам абароны Латвіі і заставаўся на гэтай пасадзе да 2004 году. У 2004 годзе быў абраны дэпутатам Эўрапарлямэнту. У 2008 годзе заснаваў партыю «Грамадзкае аб’яднаньне». У 2010 годзе, на выбарах у [[Сойм Латвіі|Сойму]], прайшоў як кандыдат партыі «Адзінства», і амаль адразу быў прызначаны міністрам замежных справаў. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Парады артыкулу|няма крыніцаў|няма націску}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Крыстоўскіс, Гіртс Валдзіс}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Латвіі]] [[Катэгорыя:Паслы на Сойм Латвіі]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Эўрапарлямэнту]] [[Катэгорыя:Міністры Латвіі]] 8dlt6pxzaowktdq2u3bcf74wmdpxzsb 14 170753 2618792 2401291 2025-06-07T07:53:19Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618792 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Латвійскія палітыкі]] [[Катэгорыя:Дэпутаты парлямэнтаў|Латвія]] [[Катэгорыя:Сойм Латвіі]] emznq559ra7xl7osdmt4vbdnj4feu5j 2618803 2618792 2025-06-07T08:02:16Z Ясамойла 35429 Ясамойла перанёс старонку [[Катэгорыя:Дэпутаты Сойму Латвіі]] у [[Катэгорыя:Паслы на Сойм Латвіі]]: Памылка ў назове 2618792 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Латвійскія палітыкі]] [[Катэгорыя:Дэпутаты парлямэнтаў|Латвія]] [[Катэгорыя:Сойм Латвіі]] emznq559ra7xl7osdmt4vbdnj4feu5j 2618805 2618803 2025-06-07T08:02:37Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618805 wikitext text/x-wiki {{болей}} [[Катэгорыя:Латвійскія палітыкі]] [[Катэгорыя:Дэпутаты парлямэнтаў|Латвія]] [[Катэгорыя:Сойм Латвіі]] 9nu4vgfvjx215r24ulieiscjuel0cyf 2618807 2618805 2025-06-07T08:03:06Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618807 wikitext text/x-wiki {{болей|Пасол на Сойм Латвіі}} [[Катэгорыя:Латвійскія палітыкі]] [[Катэгорыя:Дэпутаты парлямэнтаў|Латвія]] [[Катэгорыя:Сойм Латвіі]] qmnabt7j2iplpqtv4ggpjz81yuqgj8y 0 171223 2618658 1826016 2025-06-06T17:05:52Z Ліцьвін 847 стыль, дапаўненьне 2618658 wikitext text/x-wiki Назву '''Зьвінячы''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Менская вобласьць]]: ** [[Зьвінячы (вёска)|Зьвінячы]] — вёска ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] ** [[Зьвінячы (пасёлак)|Зьвінячы]] — пасёлак у [[Менскі раён|Менскім раёне]] == Глядзіце таксама == * [[Зьвінятка]] * [[Зьвяняцкае]] * [[Зьвянячы]] {{Неадназначнасьць}} 2o5b9rd06t9kdvqdxw4vo5ki9dw0hkr 0 171445 2618703 1827730 2025-06-06T18:51:39Z Ліцьвін 847 стыль 2618703 wikitext text/x-wiki Назву '''Чэрнікі''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Гарадзенская вобласьць]]: ** [[Чэрнікі (Гарадзенская вобласьць)|Чэрнікі]] — вёска ў [[Лідзкі раён|Лідзкім раёне]] * [[Менская вобласьць]]: ** [[Чэрнікі (Крупіцкі сельсавет)|Чэрнікі]] — вёска ў [[Крупіцкі сельсавет|Крупіцкім сельсавеце]] [[Менскі раён|Менскага раёну]] ** [[Чэрнікі (Юзуфоўскі сельсавет)|Чэрнікі]] — вёска ў [[Юзуфоўскі сельсавет|Юзуфоўскім сельсавеце]] [[Менскі раён|Менскага раёну]] {{Неадназначнасьць}} 5x9k7c7hblm5l132aaxs748twdcenij 0 171805 2618719 1830305 2025-06-06T19:00:15Z Ліцьвін 847 стыль 2618719 wikitext text/x-wiki Назву '''Касачы''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Касачы (Віцебская вобласьць)|Касачы]] — вёска ў [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]] * [[Касачы (Менская вобласьць)|Касачы]] — вёска ў [[Менскі раён|Менскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] {{Неадназначнасьць}} r8oamcwpsqp323rrq0i18qj7xbc2245 0 172424 2618643 2102947 2025-06-06T16:55:35Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618643 wikitext text/x-wiki {{Палітык | імя = Іван Дзянісавіч Варвашэня | выява = | памер = | подпіс_пад_выявай = | пасада = 1-ы сакратар Менскага ГК [[Камуністычная партыя бальшавікоў|КП(б)]] Беларусі | пачатак_тэрміну = 1950 | канец_тэрміну = 1957 | папярэднік = | наступнік = | прэм’ер-міністар = | пасада2 = сакратар Менскага АК [[Камуністычная партыя бальшавікоў|КП(б)]] Беларусі | пачатак_тэрміну2 = 1944 | канец_тэрміну2 = 1950 | папярэднік2 = | наступнік2 = | прэм’ер-міністар2 = | пасада3 = сакратар Менскага падпольнага АК [[Камуністычная партыя бальшавікоў|КП(б)]] Беларусі | пачатак_тэрміну3 = 21 ліпеня 1941 | канец_тэрміну3 = травень 1943 | папярэднік3 = | наступнік3 = | прэм’ер-міністар5 = | дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|31|12|1904}} | месца_нараджэньня = вёска [[Быстрыца (Менская вобласьць)|Быстрыца]], [[Слуцкі павет]], [[Менская губэрня]], [[Расейская імпэрыя]] | дата_сьмерці = {{Памёр|4|3|1957}} (52 гады) | месца_сьмерці = | нацыянальнасьць = | партыя = [[Камуністычная партыя Савецкага Саюзу|КПСС]] (з 1927 году) | сужэнец = | дзеці = | адукацыя = [[Маскоўскі інстытут інжынераў чыгуначнага транспарту]] (1934) | рэлігія = | бацька = | маці = | подпіс = | узнагароды = }} '''Іва́н Дзяні́савіч Варвашэ́ня''' ({{Дата ў старым стылі|31 сьнежня|1904|19 сьнежня}}, вёска [[Быстрыца (Менская вобласьць)|Быстрыца]] [[Слуцкі павет|Слуцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]], [[Расейская імпэрыя]] — 4 сакавіка 1957) — адзін з арганізатараў і кіраўнікоў камуністычнага падпольля і партызанскага руху на тэрыторыі [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] ў гады [[Нямецка-савецкая вайна|нямецка-савецкай вайны]]<ref name="БС">{{кніга|частка=Варвашеня Иван Денисович|загаловак=Биографический справочник|месца=Мн.|выдавецтва=«Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки|год=1982|том=5|старонкі=19|старонак=737}}</ref>. == Біяграфія == Чалец [[Усесаюзная камуністычная партыя (бальшавікоў)|УКП(б)]] з 1927 году. Скончыў [[Маскоўскі інстытут інжынераў чыгуначнага транспарту]] ў 1934 годзе. У 1939—1941 загадчык аддзелу, сакратар па транспарце Менскага АК [[Камуністычная партыя бальшавікоў|КП(б)]] Беларусі. Пад час [[Нямецка-савецкая вайна|нямецка-савецкай вайны]] з 21 ліпеня 1941 да траўню 1943 сакратар Менскага падпольнага АК [[Камуністычная партыя бальшавікоў|КП(б)]] Беларусі і адначасова са жніўня 1942 да красавіку 1943 сакратар Слуцкага падпольнага межрайкама [[Камуністычная партыя бальшавікоў|КП(б)]] Беларусі, камісар партызанскага злучэньня Слуцкай зоны. З 1944 сакратар Менскага абкама, з 1950 1-ы сакратар Менскага ГК [[Камуністычная партыя бальшавікоў|КП(б)]] Беларусі. Кандыдат ў чальцы ЦК [[Камуністычная партыя бальшавікоў|КП(б)]] Беларусі ў 1952—1956. Дэпутат Вярхоўнага Савету БССР з 1947 году. == Памяць == Ягоным імем названа вуліца ў Менску (спачатку так называўся сучасны праспэкт Машэрава на частцы ад праспэкту Незалежнасьці да вуліцы Старажоўскай). == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савету БССР]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Капыльскім раёне]] [[Катэгорыя:Партызаны нямецка-савецкай вайны]] 5fttbcsaookrzri8eklwobnyr3j7dkx 0 172522 2618543 1834317 2025-06-06T12:05:15Z Ліцьвін 847 стыль, дапаўненьне 2618543 wikitext text/x-wiki Назву '''Івашкаўцы''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Гарадзенская вобласьць]]: ** [[Івашкаўцы (Бераставіцкі раён)|Івашкаўцы]] — вёска ў [[Бераставіцкі раён|Бераставіцкім раёне]] ** [[Івашкаўцы (Смаргонскі раён)|Івашкаўцы]] — вёска ў [[Смаргонскі раён|Смаргонскім раёне]] == Глядзіце таксама == * [[Івашкава]] * [[Івашкавічы]] * [[Івашкаў]] {{Неадназначнасьць}} 8kk9acldqo2jq5z9z01ey53exzj3lk5 0 172637 2618554 1834860 2025-06-06T12:10:01Z Ліцьвін 847 стыль 2618554 wikitext text/x-wiki Назву '''Калодна''' маюць: == Населеныя пункты == === [[Беларусь]] === * [[Калодна (Менская вобласьць)|Калодна]] — вёска ў [[Мядзельскі раён|Мядзельскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]] * [[Калодна (Падляскае ваяводзтва)|Калодна]] — вёска ў [[Беластоцкі павет|Беластоцкім павеце]] [[Падляскае ваяводзтва|Падляскага ваяводзтва]] [[Польшча|Польшчы]] {{Неадназначнасьць}} k7sgzlqyha6cuets0elk6ostghb0l9n 0 175716 2618756 2191768 2025-06-07T00:25:36Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618756 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = Baskin-Robbins |лягатып = |тып = [[даччынае прадпрыемства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = 31 смак |заснаваная = 1945 |заснавальнікі = {{Артыкул у іншым разьдзеле|Бэрт Баскін||en|Burt Baskin}} (1913—1967), {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ірвін Робінз||en|Irv Robbins}} (1917—2008) |разьмяшчэньне = {{Артыкул у іншым разьдзеле|Кэнтан (Масачусэтс)|Кэнтан|en|Canton, Massachusetts}} (акруга {{Артыкул у іншым разьдзеле|Норфалк (акруга, Масачусэтс)|Норфалк|en|Norfolk County, Massachusetts}}, штат [[Масачусэтс]], ЗША) |ключавыя постаці = Найджэл Трэвіс |галіна = [[грамадзкае харчаваньне]] |прадукцыя = [[марозіва]], [[пірог]] |абарачэньне = {{Рост}}$164,216 млн (2015) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}$68,523 млн (2015)<ref name="с"/> |чысты прыбытак = |лік супрацоўнікаў = |матчына кампанія = {{Артыкул у іншым разьдзеле|Данкін-Брэнды|«Данкін-Брэнды»|en|Dunkin' Brands}} (Кэнтан) |даччыныя кампаніі = |аўдытар = {{Артыкул у іншым разьдзеле|КПМГ|«КПМГ»|en|KPMG}} ([[Бостан]], шт. Масачусэтс) |сайт = [https://www.baskinrobbins.com/ baskinrobbins.com] }} «'''Baskin-Robbins'''» — амэрыканскі вытворца [[марозіва]], заснаваны ў 1945 г. у [[Глендэйл (Каліфорнія)|Глендэйле]] (штат [[Каліфорнія]]). У 1967 г. {{Артыкул у іншым разьдзеле|Chiquita Brands|«Аб’яднаная фруктовая кампанія»|en|Chiquita Brands International}} (Бостан, шт. Масачусэтс) выкупіла прадпрыемства ў заснавальнікаў. У 1974 г. ангельскі вытворца харчаваньня {{Артыкул у іншым разьдзеле|Джозэф Лаянс і кампанія|«Джозэф Лаянз і кампанія»|en|J. Lyons and Co.}} (Лёндан) перакупіў прадпрыемства. 26 ліпеня 2005 г. францускі вытворца напояў {{Артыкул у іншым разьдзеле|Pernod Ricard|«Пэрно Рыкар»|fr|Pernod Ricard}} (Парыж) набыў Baskin-Robbins у складзе матчынага прадпрыемства «Данкін-Брэнды» (Кэнтан, шт. Масачусэтс), якое 1 сакавіка 2006 г. перапрадаў тром амэрыканскім прадпрыемствам — {{Артыкул у іншым разьдзеле|Бэйн-Капітал|«Бэйн-Капітал»|en|Bain Capital}} (Бостан), {{Артыкул у іншым разьдзеле|Карлайл-Груп|«Карлайл-Груп»|en|The Carlyle Group}} ([[Вашынгтон (акруга Калюмбія)|Вашынгтон]]) і {{Артыкул у іншым разьдзеле|Томас Лі (прадпрыемства)|«Томас Лі»|en|Thomas H. Lee Partners}} (Бостан). На 2016 год ад заснаваньня на прадпрыемстве стварылі больш за 1000 смакаў, зь якіх 31 прапануецца штодня і мяняецца кожны дзень месяца. На 26 сьнежня 2015 году налічвалася 7607 [[кавярня]]ў пад [[Таварны знак|таварным знакам]] «Баскін-Робінс», зь іх 2503 (32,9%) у ЗША<ref name="с">{{Навіна|аўтар=Найджэл Трэвіс|загаловак=Справаздача «Данкін-Брэнды» за 2015 год|спасылка=http://files.shareholder.com/downloads/ABEA-68SCR9/2178673135x0x883107/32BF1764-3E53-45CF-9824-D8753F797D37/DNKN_Annual_Report_Final_.PDF|выдавец=«Данкін-Брэнды»|мова=en|дата публікацыі=28 сакавіка 2016|дата доступу=4 чэрвеня 2016}}</ref>. На 2016 г. 5104 замежныя кавярні знаходзіліся ў 18 дзяржавах Азіі ([[Аб’яднаныя Арабскія Эміраты]], Аман, Бахрэйн, [[Віетнам]], [[Емэн]], [[Інданэзія]], Катар, Індыя, Кітай, [[Кувэйт]], [[Лібан]], Малайзія, [[Паўднёвая Карэя]], [[Саудаўская Арабія]], [[Сынгапур]], [[Тайвань]], [[Тайлянд]], Японія), 7 дзяржавах Амэрыкі (Гандурас, Дамініканская Рэспубліка, [[Калюмбія]], Канада, [[Мэксыка]], Панама, Эквадор), 5 дзяржавах Эўропы ([[Вялікабрытанія|Брытанія]], [[Гішпанія]], [[Нідэрлянды]], Партугалія, [[Расея]]), Аўстраліі і Эгіпце<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Міжнароднасьць|спасылка=https://www.baskinrobbins.com/content/baskinrobbins/en/aboutus/international.html|выдавец=«Баскін-Робінс»|мова=en|дата публікацыі=2016|дата доступу=4 чэрвеня 2016}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20120531181853/http://www.baskinrobbins.com/ Афіцыйны сайт Baskin-Robbins]{{ref-en}} [[Катэгорыя:Кампаніі ЗША]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1945 годзе]] [[Катэгорыя:Масачусэтс]] s3r4hnpsim4351yfbj1fimh7u6mr1so 0 176384 2618671 2413825 2025-06-06T17:14:10Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618671 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Уладзімер Данько |арыгінал_імя = |выява = |памер = |подпіс_пад_выявай = |пасада = [[Міністар унутраных справаў Рэспублікі Беларусі]] |пачатак_тэрміну = сакавік 1994<ref>{{Спасылка|аўтар = Максим Трапезников.|прозьвішча = Трапезников|імя = Максим|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 21 верасьня 2009|url = http://naviny.by/rubrics/society/2009/09/21/ic_articles_116_164571/|загаловак = МВД Беларуси: самая нестабильная структура власти в лицах|фармат = |назва праекту = Грамадзтва|выдавец = [[Naviny.by]]|дата доступу = 18 ліпеня 2016|мова = ru|камэнтар = }}</ref> |канец_тэрміну = 1994 |прэзыдэнт = [[Аляксандар Лукашэнка]] |прэм’ер-міністар = [[Вячаслаў Кебіч]] |папярэднік = [[Уладзімер Ягораў]] |наступнік = [[Юры Захаранка]] |пасада2 = |пачатак_тэрміну2 = |канец_тэрміну2 = |папярэднік2 = |наступнік2 = |прэм’ер-міністар2 = |прэзыдэнт2 = |пасада3 = |пачатак_тэрміну3 = |канец_тэрміну3 = |папярэднік3 = |наступнік3 = |прэм’ер-міністар3 = |прэзыдэнт3 = |пасада4 = |пачатак_тэрміну4 = |канец_тэрміну4 = |папярэднік4 = |наступнік4 = |прэм’ер-міністар4 = |прэзыдэнт4 = |пасада5 = |пачатак_тэрміну5 = |канец_тэрміну5 = |папярэднік5 = |наступнік5 = |прэм’ер-міністар5 = |прэзыдэнт5 = |пасада6 = |пачатак_тэрміну6 = |канец_тэрміну6 = |папярэднік6 = |наступнік6 = |прэм’ер-міністар6 = |прэзыдэнт6 = |дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|14|12|1941|1}} |месца_нараджэньня = {{Сьцяг|БССР}} в. [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)|Сэрвач]], [[Карэліцкі раён]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] |дата_сьмерці = |месца_сьмерці = |нацыянальнасьць = |назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, і пад. Неабавязковы. Па змоўчаньні — «Партыя» --> |партыя = |сужэнец = |дзеці = |бацька = |маці = |род = |адукацыя = [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт]] |рэлігія = |подпіс = |узнагароды = |Commons = |камэнтар = }} {{Цёзкі}} '''Уладзі́мер Анто́навіч Данько́''' ({{Н}} 14 сьнежня 1941, вёска [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)|Сэрвач]] [[Карэліцкі раён|Карэліцкага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] [[БССР]]) — беларускі дзяржаўны дзяяч, [[міністар унутраных справаў Рэспублікі Беларусь]] (1994). [[Генэрал-лейтэнант]]. == Жыцьцяпіс == Зь сялянскай сям’і. Пасьля сярэдняе школы скончыў будаўнічую вучэльню №1 м. Менску, працаваў мулярам у будаўнічай управе №22 будтрэсту №5, скончыў курсы па падрыхтоўцы кіроўцаў<ref name="musštab">{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://mvd.gov.by/main.aspx?guid=72933|загаловак = Они руководили Штабом|фармат = |назва праекту = Главная / Структура / Штаб / История|выдавец = Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусі|дата доступу = 18 ліпеня 2016|мова = ru|камэнтар = }}</ref>. Служыў у танкавых войсках Беларускай вайсковай акругі<ref name="musštab" />. Скончыў юрыдычны факультэт [[БДУ|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]] па спэцыяльнасьці «правазнаўства» (1970). Працаваў участковым Фрунзэнскага РАУС Менску (1965—1967), старэйшым інспэктарам Фрунзэнскага РАУС, інспэктарам, начальнікам аддзяленьня службы, намесьнікам начальніка аддзелу ўнутраных справаў Цэнтральнага РАУС Менску, начальнікам Маскоўскага райаддзелу Менску. У 1981—1985 — намесьнік начальніка, начальнік управы аховы грамадзкага парадку МУС БССР; у сьнежні 1985 — сакавіку 1991 — начальнік УУС Гарадзенскага аблвыканкаму<ref name="sbja">{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 15 сьнежня 2011|url = http://tv.sb.by/zhizn/article/ya-uladz-m-r-danko-.html|загаловак = «Я, Уладзімір Данько…»|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Советская Белоруссия]]|дата доступу = 18 ліпеня 2016|мова = |камэнтар = }}</ref><ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.knowbysight.info/1_BELOR/00071.asp|загаловак = Гродненская область|фармат = |назва праекту = Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991|выдавец = |дата доступу = 18 ліпеня 2016|мова = ru|камэнтар = }}</ref>. З 28 сакавіка 1991 — намесьнік міністра ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь — начальнік Штаба<ref name="musštab" />, у 1994 — міністар. Пасьля адстаўкі працаваў у банку<ref name="nv82475">{{Спасылка|аўтар = Марина Коктыш.|прозьвішча = Коктыш|імя = Марина|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 25 красавіка 2014|url = http://www.nv-online.info/by/473/printed/82475/|загаловак = Владимир Наумов — уже бизнесмен?|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Народная Воля]]|дата доступу = 18 ліпеня 2016|мова = ru|камэнтар = }}</ref>. Ад сьнежня 1995 да 1999 року — начальнік [[Акадэмія МУС Беларусі|Акадэміі МУС]]<ref>{{Спасылка|аўтар = Виктор Федорович.|прозьвішча = Федорович|імя = Виктор|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 28 чэрвеня 2014|url = http://naviny.by/rubrics/politic/2014/06/28/ic_articles_112_185913/|загаловак = Как Лукашенко избили в Доме правительства|фармат = |назва праекту = Палітыка|выдавец = [[Naviny.by]]|дата доступу = 18 ліпеня 2016|мова = ru|камэнтар = }}</ref>. Уключаны ў кнігу «Выдатныя людзі XX стагодзьдзя» {{Не перакладзена|Міжнародны Кембрыджскі біяграфічны цэнтар|Міжнароднага Кембрыджскага біяграфічнага цэнтру||International Biographical Centre}}<ref name="sbja" /><ref name="kp25884">{{Спасылка|аўтар = Катерина Борисевич.|аўтарlink=Кацярына Барысевіч|прозьвішча = Борисевич|імя = Катерина|суаўтары = |дата публікацыі = 17 траўня 2012|url = http://www.kp.by/daily/25884.3/2845811/|загаловак = Главы МВД независимой Беларуси: Уроженцы советских республик и выходцы из Гомельщины|фармат = |назва праекту = Политика|выдавец = [[Комсомольская правда]]|дата доступу = 18 ліпеня 2016|мова = ru|камэнтар = }}</ref>. Пасьля выхаду на пэнсію — ганаровы сябар Беларускай грамадзкай арганізацыі вэтэранаў органаў унутраных справаў і ўнутраных войскаў<ref name="sbja" />. == Узнагароды == * Ордэн «[[За службу Радзіме]]» III ступені * Мэдалі «За бездакорную службу» I, II, III ступені * Мэдаль «За выдатную службу па ахове грамадзкага парадку» * Мэдаль «Вэтэран працы» * Мэдаль «Выбітныя людзі XX стагодзьдзя»<ref>{{Спасылка|аўтар = Вероника Стрельская.|прозьвішча = Стрельская|імя = Вероника|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://guvd.gov.by/departments/frunzenskoe/muzfru/|загаловак = Музейный зал|фармат = |назва праекту = ГУВД / районные увд / фрунзенское рувд / музейный зал|выдавец = ГУУС Менскага гарвыканкаму|дата доступу = 18 ліпеня 2016|мова = ru|камэнтар = }}</ref> * Мэдаль «50 гадоў савецкай міліцыі» * Мэдаль «80 гадоў савецкай міліцыі» * Нагрудны знак «Заслужаны работнік МУС СССР». == Сям’я == Сын Ігар — таксама юрыст, працуе ў Акадэміі МУС<ref name="kp25884" /><ref name="nv82475"/>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20200630022454/https://elib.bsu.by/bitstream/123456789/47139/1/%d0%94%d0%b0%d0%bd%d1%8c%d0%ba%d0%be.pdf Жыцьцяпіс] на бачыне БДУ * [http://uvd.grodno.by/index.php?option=com_content&view=article&id=12:danko&catid=1:rukovodstvo-history&Itemid=184 Жыцьцяпіс]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ref-ru}} на бачыне Гарадзенскае УУС {{Міністры ўнутраных справаў Беларусі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Данько, Уладзімер Антонавіч}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Карэліцкім раёне]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]] [[Катэгорыя:Міністры ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь]] c52rcgjbbzqb66a7n204mshb6zfe8o6 0 177474 2618802 2401299 2025-06-07T08:01:44Z Ясамойла 35429 правапіс 2618802 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Дана Рэйзьніецэ-Азола |арыгінал_імя = Dana Reizniece-Ozola |жанчына = так |выява = Dana Reizniece 2010.jpg |памер = |подпіс_пад_выявай = |пасада = [[Міністэрства фінансаў Латвіі|Міністар фінансаў Латвіі]] |пачатак_тэрміну = 11 лютага 2016 |канец_тэрміну = |прэзыдэнт = |прэм’ер-міністар = [[Марыс Кучынскіс]] |папярэднік = [[Яніс Рэірс]] |наступнік = |пасада2 = [[Міністэрства эканомікі Латвіі|Міністар эканомікі Латвіі]] |пачатак_тэрміну2 = 5 лістапада 2014 |канец_тэрміну2 = 11 лютага 2016 |папярэднік2 = [[Вячаслаўс Дамброўскіс]] |наступнік2 = [[Арвілс Ашэрадэнс]] |прэм’ер-міністар2 = [[Лаймдата Страўюма]] |прэзыдэнт2 = |пасада3 = |пачатак_тэрміну3 = |канец_тэрміну3 = |папярэднік3 = |наступнік3 = |прэм’ер-міністар3 = |прэзыдэнт3 = |дата_нараджэньня = {{Нарадзілася|6|11|1981|1}} |месца_нараджэньня = [[Кулдыга]], [[Латвійская ССР]] |дата_сьмерці = |месца_сьмерці = |назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, і пад. Неабавязковы. Па змоўчаньні — «Партыя» --> |партыя = [[Дзеля Латвіі і Вэнтсьпілсу]] |муж = Андрыс Озальс |дзеці = |бацька = |маці = |род = |адукацыя = [[Вэнтсьпілскі ўнівэрсытэцкі коледж]]<br>[[Рыская найвышэйшая школа права]]<br>[[Міжнародны касьмічны ўнівэрсытэт]] |подпіс = |узнагароды = |Commons = |камэнтар = }} '''Дана Рэйзьніецэ-Азола''' ({{Мова-lv|Dana Reizniece-Ozola}}; {{Н|1}} 6 лістапада 1981 году, [[Кулдыга]]) — латвійская палітычная дзяячка і [[шахі]]стка, [[Міністэрства фінансаў Латвіі|міністарка фінансаў Латвіі]]. Дэпутат [[Сойм Латвіі|Сойму Латвіі]] 10, 11 і 12 скліканьняў. == Жыцьцяпіс == Рэйзьніецэ-Азола працавала ў [[Вэнтсьпілс]]е ў досьледным цэнтры і прамысловай інвэстыцыйнай кампаніі. У 2006—2014 роках была дарадцай, сябрам Рады і старшынькай {{Не перакладзена|Вэнтсьпілскі парк высокіх тэхналёгіяў|Вэнтсьпілскага парку высокіх тэхналёгіяў||Ventspils High Technology Park}}. У мескай радзе Вэнтсьпілсу была старшынёй інвэстыцыйнага аддзелу. Скончыла Політэхнічны ўнівэрсытэт дастасоўных навук у {{Не перакладзена|Хямэ||fi|Häme}} (Фінляндыя) па спэцыяльнасьці «міжнародная справа», вывучала права ў Коледжы права і мовазнаўства [[Вэнтсьпілскі ўнівэрсытэцкі коледж|Вэнтсьпілскага ўнівэрсытэцкага коледжу]]. Мае званьне прафэсійнага магістра па перакладзе і тэрміналёгіі Вэнтсьпілскага ўнівэрсытэцкага коледжу і арганізатарскага магістра справавога адміністраваньня [[Міжнародны касьмічны ўнівэрсытэт|Міжнароднага касьмічнага ўнівэрсытэту]] (Францыя). Абіралася дэпутаткай у [[Сойм Латвіі]] 10, 11 і 12 скліканьняў, дзе была старшынёй камісіі па адукацыі, культуры і навуцы, сябрай камісіі па прававых пытаньнях і камісіі па эўрапейскіх пытаньнях. Сяброўка партыі [[Дзеля Латвіі і Вэнтсьпілсу]] ў [[Зьвяз зялёных і сялянаў|Зьвязе зялёных і сялянаў]]. З 2016 року займае пасаду [[Міністэрства фінансаў Латвіі|міністаркі фінансаў Латвіі]]. == Дзейнасьць == Кіравала некалькімі праектамі па спадарожнікавых і касьмічных тэхналёгіях, у тым ліку па стварэньні першага латвійскага спадарожніку «Venta-1» у ПВТ Вэнтсьпілсу. Дана Рэйзьніецэ-Азола — двойчы юніёрская чэмпіёнка Эўропы і сьвету па шахматах, грасмайстарка. == Спартовая кар’ера == Дана Рэйзьніецэ-Азола перамагала на жаночым чэмпіянаце Латвіі па шахматах у 1998, 1999, 2000 і 2001 роках. У 1998 і 1999 перамагала на [[Юнацкі чэмпіянат Эўропы па шахматах|чэмпіянаце Эўропы да 18 гадоў]]. Выступала за краіну на [[Шахматная Алімпіяда|Шахматных Алімпіядах]] 1998, 2000, 2004, 2006, 2010, 2012, 2014, 2016 рокаў<ref>{{Спасылка|author=Wojciech Bartelski |url=http://www.olimpbase.org/playersw/64q48kgf.html |title=Women's Chess Olympiads: Dana Reizniece |publisher=OlimpBase |date= |accessdate=2011-10-20}}</ref> і [[Камандны чэмпіянат Эўропы па шахматах|камандным чэмпіянаце Эўропы]] 1999, 2001, 2011, 2015 рокаў<ref>{{Спасылка|author=Wojciech Bartelski |url=http://www.olimpbase.org/playersu/64q48kgf.html |title=European Women's Team Chess Championship: Dana Reizniece |publisher=OlimpBase |date= |accessdate=2011-10-20}}</ref>. == Сям’я == Замужам за Андрысам Азолсам, дырэктарам Агенцтва па інвэстыцыях і разьвіцьці Латвіі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{ФІДЭ}} * [http://www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=51532 Профіль]{{ref-en}} на ChessGames * [http://www.365chess.com/players/Dana_Reizniece Профіль]{{ref-en}} на 365chess * [http://chesstempo.com/gamedb/player/175057 Профіль]{{ref-en}} на ChessTempo {{Пачатак блёку}} {{Адзінка блёку |папярэднік = [[Яніс Рэірс]] |назва = [[Міністэрства фінансаў Латвіі|Міністар фінансаў Латвіі]] |гады = 2016— |наступнік = }} {{Канец блёку}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Рэйзьніецэ-Азола, Дана}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Кулдызе]] [[Катэгорыя:Шахматныя гросмайстаркі]] [[Катэгорыя:Паслы на Сойм Латвіі]] [[Катэгорыя:Латвійскія шахматысты і шахматысткі]] [[Катэгорыя:Міністры эканомікі Латвіі]] [[Катэгорыя:Міністры фінансаў Латвіі]] bgkgf90wfo1jc34432pftng0vneeue3 0 178248 2618632 2452693 2025-06-06T16:03:24Z Prasalovich 2394 2618632 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Благавічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Благавічаў |Трансьлітараваная назва = Blahavіčy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Магілёўская вобласьць|Магілёўская]] |Раён = [[Чавускі раён|Чавускі]] |Сельсавет = [[Каменскі сельсавет (Чавускі раён)|Каменскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 352 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 50 |Шырата сэкундаў = 21 |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 41 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Бла́гавічы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Магілёўская вобласьць}} С. 301</ref> — вёска ў [[Чавускі раён|Чавускім раёне]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Каменскі сельсавет (Чавускі раён)|Каменскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Аршанскі павет|Аршанскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. Згадваецца ў 1669 годзе як сяло з царквой у складзе Магілёўскай эканоміі ў [[Аршанскі павет|Аршанскім павеце]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref>НГАБ, ф. 1875, воп. 1, спр. 5</ref><ref>LVIA, f. 11, ap. 1, b. 747</ref>. == Насельніцтва == * 2010 год — 352 чалавекі * 1999 год — 391 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20161119104510/http://zhygamont.by/index.php?controller=post&action=view&id_post=58 Падарожжа Дылетанта. Благавічы] {{Каменскі сельсавет (Чавускі раён)}} {{Чавускі раён}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Чавускага раёну]] [[Катэгорыя:Каменскі сельсавет (Чавускі раён)]] 7elj6c3opiy66jcfh41u0g2i0vj05vm 2618639 2618632 2025-06-06T16:49:52Z Ліцьвін 847 стыль 2618639 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Благавічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Благавічаў |Трансьлітараваная назва = Blahavіčy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Магілёўская вобласьць|Магілёўская]] |Раён = [[Чавускі раён|Чавускі]] |Сельсавет = [[Каменскі сельсавет (Чавускі раён)|Каменскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 352 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 50 |Шырата сэкундаў = 21 |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 41 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Бла́гавічы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Магілёўская вобласьць}} С. 301</ref> — [[вёска]] ў [[Чавускі раён|Чавускім раёне]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Каменскі сельсавет (Чавускі раён)|Каменскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Аршанскі павет|Аршанскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. Згадваецца ў 1669 годзе як сяло з царквой у складзе Магілёўскай эканоміі ў [[Аршанскі павет|Аршанскім павеце]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref>НГАБ, ф. 1875, воп. 1, спр. 5</ref><ref>LVIA, f. 11, ap. 1, b. 747</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 391 чалавек * 2010 год — 352 чалавекі == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20161119104510/http://zhygamont.by/index.php?controller=post&action=view&id_post=58 Падарожжа Дылетанта. Благавічы] {{Каменскі сельсавет (Чавускі раён)}} {{Чавускі раён}} [[Катэгорыя:Каменскі сельсавет (Чавускі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Чавускага раёну]] hapcj7z0qn3zhuhozdbwk4wsp61ct1p 0 180308 2618751 2051748 2025-06-06T23:33:36Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618751 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст |Імя = Яўген Капаў |выява = |дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|30|1|1977|1}} |горад = [[Рагачоў]] |краіна = [[Беларусь]] |рост = 181 см |вага = |пазыцыя = [[абаронца (футбол)|абаронца]] |клюб = |нумар = |моладзевыя гады = |моладзевыя клюбы = |гады = 1993—2012<br />1995—1999<br />2015 |клюбы = [[Дняпро Магілёў]]<br />→ [[Дняпро-2 Магілёў]] (арэнда)<br />[[Рагачоў-МК (футбольны клюб)|Рагачоў-МК]] |гульні(галы) = 442 (6)<br />13 (0)<br />4 (0) |трэнэрскія гады = 2018 |трэнэрскія клюбы = [[Дняпро Магілёў]] (в. а.) }} '''Яўген Капаў''' (нарадзіўся 30 студзеня 1977 году) — беларускі футбаліст і футбольны трэнэр, абаронца. == Кар’ера == У чэрвені — ліпені 2018 году выконваў абавязкі галоўнага трэнэра магілёўскага «[[Дняпро Магілёў|Дняпра]]»<ref>[https://by.tribuna.com/football/1064684478.html Капов возглавил «Днепр». У специалиста нет тренерской лицензии PRO. Лукашов и Чайка войдут в тренерский штаб]{{Ref-ru}}</ref>. У сакавіку 2019 году ўзначаліў дубль «[[Дняпро Магілёў (2019)|Дняпра]]»<ref>[http://www.football.by/news/124592.html Капов возглавил дубль «Дняпро»]{{Ref-ru}}</ref>. == Дасягненьні == * [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіён Беларусі]]: 1998 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20170310214934/http://sportpanorama.by/content/football/16793/ Евгений Капов: решено — ухожу!]{{Ref-ru}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Капаў, Яўген}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] [[Катэгорыя:Беларускія футбольныя трэнэры]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Дняпро» Магілёў]] raommnw5ur6jo3tavio4qd7ybf4itrz 0 185546 2618578 2554835 2025-06-06T13:05:06Z Prasalovich 2394 2618578 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Шаптуны |Лацінка = Šaptuny |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Шаптуноў |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Івейскі раён|Івейскі]] |Сельсавет = [[Івейскі сельсавет|Івейскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 20 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231337 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 55 |Шырата сэкундаў = 59 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 41 |Даўгата сэкундаў = 41 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Шаптуны́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Івейскі раён|Івейскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Івейскі сельсавет|Івейскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. У XIX — пачатку XX ст. вёска ў Івейскай воласьці [[Ашмянскі павет (Віленская губэрня)|Ашмянскага павету]] [[Віленская губэрня|Віленскай губэрні]]. У 1861 г. 42 рэвіскія душы. Вёска ў складзе маёнтка Іўе Замойскіх, Урцішкаўскага, затым Лукашынскага сельскага таварыства. У 1897 г. 18 двароў, 134 жыхары, у 1905 г. 146 жыхароў, 235 дзесяцін зямлі. У 1921—1939 гг. у Івейскай гміне Валожынскага, з 1926 г. Лідзкага паветаў [[Наваградзкае ваяводзтва (1921—1939)|Наваградзкага ваяводзтва]] Польшчы. 3 12.10.1940 г. вёска (27 двароў, 138 жыхароў) у Івейскім сельсавеце Івейскага раёну. У 1952 г. арганізаваны калгас. Пазьней уваходзіла ў калгас «Шлях Леніна». 3 16.7.1954 г. у Лукашынскім, затым у Івейскім сельсаветах. У 1970 г. 86 жыхароў. Потым у складзе калгаса «Іўе». У 1999 г. 20 двароў, 42 жыхары. == Насельніцтва == * 2009 год — 20 чалавек<ref>[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Вынікі перапісу]</ref> * 1999 год — 42 чалавек, 20 двароў == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Памяць/Іўеўскі раён}} {{Івейскі сельсавет}} {{Івейскі раён}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Івейскага раёну]] [[Катэгорыя:Івейскі сельсавет]] 41xko0jltqvfogvqbnbdslws0y5j3lf 2618647 2618578 2025-06-06T16:58:33Z Ліцьвін 847 стыль 2618647 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Шаптуны |Лацінка = Šaptuny |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Шаптуноў |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Івейскі раён|Івейскі]] |Сельсавет = [[Івейскі сельсавет|Івейскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 20 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231337 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 55 |Шырата сэкундаў = 59 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 41 |Даўгата сэкундаў = 41 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Шаптуны́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Івейскі раён|Івейскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Івейскі сельсавет|Івейскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. У XIX — пачатку XX ст. вёска ў Івейскай воласьці [[Ашмянскі павет (Віленская губэрня)|Ашмянскага павету]] [[Віленская губэрня|Віленскай губэрні]]. У 1861 г. 42 рэвіскія душы. Вёска ў складзе маёнтка Іўе Замойскіх, Урцішкаўскага, затым Лукашынскага сельскага таварыства. У 1897 г. 18 двароў, 134 жыхары, у 1905 г. 146 жыхароў, 235 дзесяцін зямлі. У 1921—1939 гг. у Івейскай гміне Валожынскага, з 1926 г. Лідзкага паветаў [[Наваградзкае ваяводзтва (1921—1939)|Наваградзкага ваяводзтва]] Польшчы. 3 12.10.1940 г. вёска (27 двароў, 138 жыхароў) у Івейскім сельсавеце Івейскага раёну. У 1952 г. арганізаваны калгас. Пазьней уваходзіла ў калгас «Шлях Леніна». 3 16.7.1954 г. у Лукашынскім, затым у Івейскім сельсаветах. У 1970 г. 86 жыхароў. Потым у складзе калгаса «Іўе». У 1999 г. 20 двароў, 42 жыхары. == Насельніцтва == * 1999 год — 42 чалавек, 20 двароў * 2009 год — 20 чалавек<ref>[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Вынікі перапісу]</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Памяць/Іўеўскі раён}} {{Івейскі сельсавет}} {{Івейскі раён}} [[Катэгорыя:Івейскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Івейскага раёну]] qy6991qbgrkvt3js7xomikys1n8v32j 0 189724 2618839 2232797 2025-06-07T08:56:09Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618839 wikitext text/x-wiki «'''За свабодную Беларусь'''» — савецкая франтавая [[газэта]]. Выдавалася з 18 сакавіка да лістапада 1942 году на [[Беларуская мова|беларускай мове]] Палітупраўленьнем Калінінскага фронту пры ўдзеле ЦК КП(б)Б. Рэдактар — [[Ільля Гурскі]]. Была разьлічана на беларускіх савецкіх партызан і жыхароў акупаванай немцамі тэрыторыі [[БССР]]. Выпускала сатырычны лісток «Партызанская дубінка». == Жыве Беларусь! == {{Асноўны артыкул|Жыве Беларусь!}} На старонках газэты (нумар 158 за 27 верасьня 1942 году) друкаваўся тэкст «Партызанскага маршу» з поклічам [[Жыве Беларусь!]]<ref name="tut.by_11.11.2020">[https://web.archive.org/web/20210116203513/https://news.tut.by/society/707492.html Ученые из НАН Беларуси объяснили, почему «Жыве Беларусь» и БЧБ — не «циничные и оскорбительные»], [[TUT.BY]], 11.11.2020 г.</ref> (аўтар тэксту{{Заўвага|Аснова тэксту — пераклад на беларускую мову верша {{iw|Аляксей Суркоў|Аляксея Суркова|ru|Сурков, Алексей Александрович}}}} — [[Пімен Панчанка]]<ref>{{кніга |аўтар = [[Пімен Панчанка|Панчанка П.]] |частка = Выбраныя пераклады. |загаловак = Збор твораў. У чатырох тамах. Том 1. Вершы i паэмы (1934 — 1945 гг.). Выбраныя пераклады. |спасылка = https://xn--d1ag.xn--e1a4c/pub/knihi.com/%D0%9F%D1%96%D0%BC%D0%B5%D0%BD%20%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0/%D0%97%D0%B1%D0%BE%D1%80%20%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%9E%20%D1%83%20%D1%87%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%BE%D1%85%20%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%85/1/Pancanka_Pimien.Zbor_tvorau_4_1.pdf |адказны = [[Рыгор Іванавіч Барадулін|Р. Барадулін]] |месца = {{Менск (Мн.)}} |выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1981 |том = 1 |старонкі = 332 |старонак = 366 |тыраж = 17 000 }}</ref>) {{Цытата|<poem> «На прускага ката За вёску і хату!» — Кліч помсты народнай заве. Ідуць у атаку лясныя салдаты, Грукочуць гранаты, Грымяць аўтаматы: — Жыве Беларусь! Жыве!<ref>Скобла М. [https://www.svaboda.org/a/27855981.html Сяржук Доўгушаў: Песьня гучыць, і яе не спыніць, яна — як сьцяг], [[Радыё Свабода]], 13 ліпеня 2016 г.</ref><ref>[https://ok.ru/majakrainbelarus/topic/65388885437395 «Партызанскі марш» часоў Другой сусьветнай вайны з збораў Віцебскага абласнога краязнаўчага музэя]</ref></poem>}} == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * «За свабодную Беларусь» // {{Літаратура/ЭГБ|3}} {{Беларускія пэрыядычныя выданьні}} [[Катэгорыя:Беларускія газэты]] [[Катэгорыя:Газэты на беларускай мове]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Выданьні, закрытыя ў 1942 годзе]] naail8tzt5ydbvwhaoirxy43tl3z4to 2618843 2618839 2025-06-07T08:58:11Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618843 wikitext text/x-wiki «'''За свабодную Беларусь'''» — савецкая франтавая [[газэта]]. Выдавалася з 18 сакавіка да лістапада 1942 году на [[Беларуская мова|беларускай мове]] Палітупраўленьнем Калінінскага фронту пры ўдзеле ЦК КП(б)Б. Рэдактар — [[Ільля Гурскі]]. Была разьлічана на беларускіх савецкіх партызан і жыхароў акупаванай немцамі тэрыторыі [[БССР]]. Выпускала сатырычны лісток «Партызанская дубінка». == Жыве Беларусь! == {{Асноўны артыкул|Жыве Беларусь!}} На старонках газэты (нумар 158 за 27 верасьня 1942 году) друкаваўся тэкст «Партызанскага маршу» з поклічам [[Жыве Беларусь!]]<ref name="tut.by_11.11.2020">[https://web.archive.org/web/20210116203513/https://news.tut.by/society/707492.html Ученые из НАН Беларуси объяснили, почему «Жыве Беларусь» и БЧБ — не «циничные и оскорбительные»], [[TUT.BY]], 11.11.2020 г.</ref> (аўтар тэксту{{Заўвага|Аснова тэксту — пераклад на беларускую мову верша {{iw|Аляксей Суркоў|Аляксея Суркова|ru|Сурков, Алексей Александрович}}}} — [[Пімен Панчанка]]<ref>{{кніга |аўтар = [[Пімен Панчанка|Панчанка П.]] |частка = Выбраныя пераклады. |загаловак = Збор твораў. У чатырох тамах. Том 1. Вершы i паэмы (1934 — 1945 гг.). Выбраныя пераклады. |спасылка = https://xn--d1ag.xn--e1a4c/pub/knihi.com/%D0%9F%D1%96%D0%BC%D0%B5%D0%BD%20%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0/%D0%97%D0%B1%D0%BE%D1%80%20%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%9E%20%D1%83%20%D1%87%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%BE%D1%85%20%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%85/1/Pancanka_Pimien.Zbor_tvorau_4_1.pdf |адказны = [[Рыгор Іванавіч Барадулін|Р. Барадулін]] |месца = {{Менск (Мн.)}} |выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1981 |том = 1 |старонкі = 332 |старонак = 366 |тыраж = 17 000 }}</ref>) {{Цытата|<poem> «На прускага ката За вёску і хату!» — Кліч помсты народнай заве. Ідуць у атаку лясныя салдаты, Грукочуць гранаты, Грымяць аўтаматы: — Жыве Беларусь! Жыве!<ref>Скобла М. [https://www.svaboda.org/a/27855981.html Сяржук Доўгушаў: Песьня гучыць, і яе не спыніць, яна — як сьцяг], [[Радыё Свабода]], 13 ліпеня 2016 г.</ref><ref>[https://ok.ru/majakrainbelarus/topic/65388885437395 «Партызанскі марш» часоў Другой сусьветнай вайны з збораў Віцебскага абласнога краязнаўчага музэя]</ref></poem>}} == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * «За свабодную Беларусь» // {{Літаратура/ЭГБ|3}} {{Беларускія пэрыядычныя выданьні}} [[Катэгорыя:Беларускія газэты]] [[Катэгорыя:Газэты на беларускай мове]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Выданьні, закрытыя ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Выданьні, заснаваныя ў 1942 годзе]] ni49it4zvmll9tzd4wugf9jfvxm7fls 2618844 2618843 2025-06-07T08:58:35Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618844 wikitext text/x-wiki «'''За свабодную Беларусь'''» — савецкая франтавая [[газэта]]. Выдавалася з 18 сакавіка да лістапада 1942 году на [[Беларуская мова|беларускай мове]] Палітупраўленьнем Калінінскага фронту пры ўдзеле ЦК КП(б)Б. Рэдактар — [[Ільля Гурскі]]. Была разьлічана на беларускіх савецкіх партызан і жыхароў акупаванай немцамі тэрыторыі [[БССР]]. Выпускала сатырычны лісток «Партызанская дубінка». == Жыве Беларусь! == {{Асноўны артыкул|Жыве Беларусь!}} На старонках газэты (нумар 158 за 27 верасьня 1942 году) друкаваўся тэкст «Партызанскага маршу» з поклічам [[Жыве Беларусь!]]<ref name="tut.by_11.11.2020">[https://web.archive.org/web/20210116203513/https://news.tut.by/society/707492.html Ученые из НАН Беларуси объяснили, почему «Жыве Беларусь» и БЧБ — не «циничные и оскорбительные»], [[TUT.BY]], 11.11.2020 г.</ref> (аўтар тэксту{{Заўвага|Аснова тэксту — пераклад на беларускую мову верша {{iw|Аляксей Суркоў|Аляксея Суркова|ru|Сурков, Алексей Александрович}}}} — [[Пімен Панчанка]]<ref>{{кніга |аўтар = [[Пімен Панчанка|Панчанка П.]] |частка = Выбраныя пераклады. |загаловак = Збор твораў. У чатырох тамах. Том 1. Вершы i паэмы (1934 — 1945 гг.). Выбраныя пераклады. |спасылка = https://xn--d1ag.xn--e1a4c/pub/knihi.com/%D0%9F%D1%96%D0%BC%D0%B5%D0%BD%20%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0/%D0%97%D0%B1%D0%BE%D1%80%20%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%9E%20%D1%83%20%D1%87%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%BE%D1%85%20%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%85/1/Pancanka_Pimien.Zbor_tvorau_4_1.pdf |адказны = [[Рыгор Іванавіч Барадулін|Р. Барадулін]] |месца = {{Менск (Мн.)}} |выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1981 |том = 1 |старонкі = 332 |старонак = 366 |тыраж = 17 000 }}</ref>) {{Цытата|<poem> «На прускага ката За вёску і хату!» — Кліч помсты народнай заве. Ідуць у атаку лясныя салдаты, Грукочуць гранаты, Грымяць аўтаматы: — Жыве Беларусь! Жыве!<ref>Скобла М. [https://www.svaboda.org/a/27855981.html Сяржук Доўгушаў: Песьня гучыць, і яе не спыніць, яна — як сьцяг], [[Радыё Свабода]], 13 ліпеня 2016 г.</ref><ref>[https://ok.ru/majakrainbelarus/topic/65388885437395 «Партызанскі марш» часоў Другой сусьветнай вайны з збораў Віцебскага абласнога краязнаўчага музэя]</ref></poem>}} == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * «За свабодную Беларусь» // {{Літаратура/ЭГБ|3}} {{Беларускія пэрыядычныя выданьні}} [[Катэгорыя:Беларускія газэты]] [[Катэгорыя:Газэты на беларускай мове]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Выданьні, закрытыя ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Выданьні, заснаваныя ў 1942 годзе]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1942 годзе]] t5dsom47x2a0tkgn4ldlkpun3rgzjy7 0 192092 2618787 2348444 2025-06-07T07:39:41Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618787 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|59|паўночнае|27|59|20|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Арганізацыя |назва = «Вялікі камень» |выява = |альтэрнатыўны тэкст выявы = |подпіс выявы = |мапа = |альтэрнатыўны тэкст мапы = |подпіс мапы = |мапа 2 = |абрэвіятура = |дэвіз = |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|5|6|2012|1}}<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Указ № 253 ад 5 чэрвеня 2012 г. «Аб Кітайска-беларускім індустрыяльным парку»|спасылка=http://www.belarus.by/by/government/documents/ukaz--253-ad-5-chervenja-2012-g_i_4348.html?_print=1|выдавец=[[Belarus.by]]|дата публікацыі=20 чэрвеня 2012|дата доступу=18 красавіка 2018}}</ref> |дата спыненьня існаваньня = |тып = прамысловая |юрыдычны статус = [[свабодная эканамічная зона]] |мэта = прыцягненьне кітайскіх [[Укладаньні|укладаньняў]] для стварэньня спабораздольных вытворчасьцяў<ref>{{Навіна|аўтар=А.Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 5 чэрвеня 2012 г. № 253 «Аб стварэньні Кітайска-беларускага індустрыяльнага парка «Вялікі камень»|спасылка=https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=p31200253|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь|мова=ru|дата публікацыі=25 траўня 2017|дата доступу=18 красавіка 2018}}</ref> |штабкватэра = вёска [[Станок-Вадзіца]] |месцазнаходжаньне = [[Менская вобласьць]] |каардынаты = |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Смалявіцкі раён]] |сяброўства = 68 прадпрыемстваў з 14 краінаў (2021 г.) |афіцыйныя мовы = |пасада кіраўніка = Старшыня |імя кіраўніка = [[Аляксандар Ярашэнка]] |пасада кіраўніка 2 = Намесьнік старшыні |імя кіраўніка 2 = Ігар Ляшчонак |пасада кіраўніка 3 = Гендырэктар |імя кіраўніка 3 = [[Лі Хайсінь]] |пасада кіраўніка 4 = 1-ы намесьнік гендырэктара |імя кіраўніка 4 = Кірыл Карацееў |асноўныя асобы = Міхаіл Шчурко, Ігар Адзінцоў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кантакты|спасылка=http://www.industrialpark.by/telephones|выдавец=Індустрыяльны парк «Вялікі камень»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=18 красавіка 2018}}</ref> |кіроўны орган = Адміністрацыя |матчыная кампанія = |зьвязаныя кампаніі = [[ЗАТ]] «Кампанія па разьвіцьці індустрыяльнага парка», [[ТАА]] «Кампанія па кіраваньні нерухомасьцю індустрыяльнага парка» |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = |колькасьць валянтэраў = |сайт = [https://industrialpark.by/ industrialpark.by] |заўвагі = |колішняя назва = Кітайска-беларускі індустрыяльны парк (да 1 ліпеня 2014 г.)<ref>{{Навіна|аўтар=Арцём Шрайбман|загаловак=Кітайска-беларускі індустрыяльны парк перайменаваны ў індустрыяльны парк «Вялікі камень»|спасылка=https://by.belapan.by/archive/2014/07/01/711818_711823|выдавец=[[БелаПАН]]|дата публікацыі=1 ліпеня 2014|дата доступу=18 красавіка 2018}}</ref> }} '''«Вялі́кі ка́мень»''' — індустрыяльны парк, створаны ў адпаведнасьці з указам прэзыдэнта Беларусі А.Лукашэнкі ад 5 чэрвеня 2012 году згодна зь міжурадавай дамоўленнасьцю паміж [[Кітай|Кітайскай Народнай Рэспублікай]] і [[Беларусь|Рэспублікай Беларусь]]. Мае статус асобнай тэрытарыяльнай адзінкі са спэцыяльным прававым рэжымам, тэрмін дзеяньня якога — 50 гадоў^[1]. Канцэпцыя індустрыяльнага парка  — стварэньне новага экагорада, у якім спалучаецца вытворчая, жылая, адміністратыўная інфраструктура з экалягічнай накіраванасьцю. У разьвіцьці парка акцэнт робіцца на інавацыі і стварэньне сумесных высокатэхналягічных вытворчасьцяў. == Апісаньне == [[Файл:Great Stone China-Belarus industrial park 2.jpg|міні|Мэмарыяльеы камень, закладзены ля самага парку.]] Індустрыяльны парк «Вялікі камень» — гэта тэрытарыяльнае ўтварэньне плошчай 112,5 квадратных кілямэтраў з асаблівым прававым рэжымам, які забясьпечвае камфортныя ўмовы для вядзеньня бізнэсу. Парк знаходзіцца ў 25 кілямэтрах ад сталіцы Рэспублікі Беларусь гораду [[Менск]]у, у непасрэднай блізкасьці ад міжнароднага аэрапорту «[[Менск (нацыянальны аэрапорт)|Менск]]», чыгуначных шляхоў, транснацыянальнай аўтамабільнай магістаралі Е30 Бэрлін—Масква. На тэрыторыі парка плянуецца разьмясьціць вытворчыя і жылыя зоны, офісныя і гандлёва-забаўляльныя комплексы, фінансавыя і навукова-дасьледчыя цэнтры. Фактычна, будуецца сучасны міжнародны эка-горад з акцэнтам на высокатэхналягічныя і канкурэнтаздольныя інавацыйныя вытворчасьці з высокім [[экспарт]]ным патэнцыялам. У якасьці рэзыдэнтаў індустрыяльнага парку могуць выступаць любыя кампаніі незалежна ад краіны паходжаньня капіталу. Прыярытэтныя напрамкі: [[электроніка]] і [[сувязь (тэхніка)|тэлекамунікацыі]], [[біямэдыцына]], тонкая [[хімія]], [[машынабудаваньне]], электронная камэрцыя, захаваньне і апрацоўка вялікіх аб’ёмаў зьвестак, новыя матэрыялы, [[лягістыка]]^[3], а таксама сацыяльна-культурная дзейнасьць і навукова-дасьледчыя працы. === Структура кіраваньня === Кітайска-Беларускі індустрыяльны парк «Вялікі камень» мае трохузроўневую структуру кіраваньня: * Міжурадавы каардынацыйны савет; * Адміністрацыя парка (кіраўнік — [[Аляксандар Ярашэнка]]); * СЗАТ «Кампанія па разьвіцьці індустрыяльнага парку» (генеральны дырэктар — [[Лі Хайсінь]]). Міжурадавы каардынацыйны савет ажыцьцяўляе пастаноўку стратэгічных задачаў, каардынацыйную падтрымку працы парка, вырашэнне пытаньняў, якія патрабуюць удзелу ўрадаў абедзьвюх краінаў. Адміністрацыя парку ажыцьцяўляе кіраваньне паркам, прыцягненьне рэзыдэнтаў і інвэстараў, рэгістрацыю рэзыдэнтаў і іхнае комплекснае абслугоўваньне па прынцыпе «адная станцыя». СЗАТ «Кампанія па разьвіцьці індустрыяльнага парку» вядзе будаўніцтва інфраструктуры і іншых аб’ектаў на тэрыторыі парку, а таксама пошук інвэстараў. === Падатковыя ільготы === [[Файл:Great Stone industrial park (Belarus) — Индустриальный парк Великий камень (Беларусь) 8.jpg|міні|Гандлёва-выставачны цэнтар.]] У адпаведнасьці з указам Прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь А.Лукашэнкі №166 ад 12.05.2015 Аб удаскаленьні спэцыяльнага прававога рэжыму Кітайска-Беларускага індустрыяльнага парку «Вялікі камень» для рэзыдэнтаў парка дзейнічае спэцыяльны прававы і падатковы рэжым. Сярод асноўных ільгот: * вызваленьне ад падатку на нерухомасьць і зямельнага падатку (на ўвесь тэрмін дзеяньня спэцыяльнага прававога рэжыму, да 14 чэрвеня 2062 году); * вызваленьне ад падатку на прыбытак на 10 гадоў з моманту атрыманьня прыбытку, пасьля аплата падатку ажыцьцяўляецца па стаўцы, паменшаннай на 50% ад той, што дзейнічае ў Рэспубліцы Беларусь; * стаўка падаходнага падатку для супрацоўнікаў кампаніяў-рэзыдэнтаў складае 9% замест 13%; * вызваленьне ад ПДВ. Акрамя гэтага, рэзыдэнты парка маюць магчамасьць арэндаваць зямельны ўчастак на тэрмін да 99 гадоў або набыць яго ў прыватную ўласнасьць. У адпаведнасці з указам Прэзыдэнта Рэспублікі Беларусі А.Лукашэнкі №490 ад 22 студзеня 2018 году індустрыяльнаму парку нададзены статус «тэрытарыяльнай асобай эканамічнай зоны» і такім чынам, «Вялікі камень» атрымаў максімальны аб’ём ільготаў адпаведна Мытнаму кодэксу ЕАЭС. === «Адна станцыя» === З 10 верасьня 2018 году на тэрыторыі індустрыяльнага парку працуе «Адна станцыя» (''onestation.by'') — сыстэма комплекснага абслугоўваньня кампаніяў, якія ажыцьцяўляюць сваю дзейнасьць у індустрыяльным парку. Усе неабходныя працэдуры і паслугі можна атрымаць у парку. «Адна станцыя» абслугоўвае рэзыдэнтаў і інвэстараў, СЗАТ «Кампанія па разьвіцьці індустрыяльнага парка», удзельнікаў будаўніцтва аб’ектаў парка і іншыя кампаніі, якія знаходзяцца ў «Вялікім камні». Абслугоўваньне ажыцьцяўляюць прадстаўнікі адміністрацыі парка, рэспубліканскіх і мясцовых дзяржаўных органаў, а таксама дзяржаўных арганізацыяў, працэдуры і паслугі якіх запатрабаваныя кампаніямі. === Рэзыдэнты індустрыльянага парка === На 2019 год у Кітайска-Беларускім індустрыяльным парку былі зарэгістраваныя 56 рэзыдэнтаў (25 — з Кітайскай Народнай Рэспублікі, 9 — з Рэспублікі Беларусь, 8 — з Аўстрыі, Нямеччыны, ЗША, Расеі, Ізраіля, Літвы).  Сярод іх: * ТАА «Бел Хуавэй Тэхноладжыс»; * ТАА «Завод тэлекамунікацыйнага абсталяваньня»; * ТАА «Зумліён Бел-Рус»; * ТАА «Чэнду Сіньчжу Шоўкавы Шлях Разьвіцьцё»; * ТАА «Чайна Мэрчантс СіЭйчЭн-БіЭлАр Камэрцыйная і Лягістычная Кампанія»; * ЗАТ «РэкомБел»; * ТАА «СІТАМ Інтэліджэнс Эквіпмэнт». Рэзыдэнтам парка можа стаць юрыдычная асоба, якая створана ў Рэспубліцы Беларусь, знаходзіцца на тэрыторыі парка і ажыцьцяўляе або плянуе ажыцьцявіць у парку інвэстыцыйны праект. Ён павінен адпавядаць асноўным напрамкам дзейнасьці індустрыяльнага парку і патрабаваньням да аб’ёму інвэстыцый.  Сума інвэстыцый павінна складаць ня менш за 500 тысячаў даляраў ЗША для праектаў у галіне навуковых распрацовак і для астатніх праектаў пры ўмове іх рэалізацыі на працягу 3 гадоў, і 5 мільёнаў даляраў ЗША , калі  тэрмін рэалізацыі праекту большы за 3 гады. На 1 лютага 2019 году аб’ем заяўленых інвэстыцый склаў больш за  1 млрд даляраў ЗША.  15 лістапада 2022 году беларускі амбасадар у Кітаі [[Юры Сянько]] паведаміў, што ў «Вялікім камені» налічвалася 99 рэзыдэнтаў, зь іх 49 прадпрыемстваў з кітайскім [[капітал]]ам, 31 — зь беларускім і 19 — з 3-х краінаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сянько: Беларусь стала апорнай пляцоўкай кітайскай ініцыятывы «Пояс і шлях»|спасылка=https://blr.belta.by/politics/view/sjanko-belarus-stala-apornaj-pljatsoukaj-kitajskaj-initsyjatyvy-pojas-i-shljah-121668-2022/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=15 лістапада 2022|копія=https://zviazda.by/be/news/20221115/1668528992-syanko-belarus-stala-apornay-plyacoukay-kitayskay-inicyyatyvy-poyas-i|дата копіі=15 лістапада 2022|дата доступу=16 лістапада 2022}}</ref>. === Будаўніцтва парка === [[Файл:Great Stone industrial park (Belarus) — Индустриальный парк Великий камень (Беларусь) 2.jpg|міні|Выгляд парку ў 2019 годзе.]] У 2018 годзе завяршылася інфраструктурнае ўладкаваньне стартавай пляцоўкі плошчай 354 гектараў. Зараз ажжыцяўляецца комплекснае асваеньне тэрыторыі першага этапу плошчай 850 га. Да 2020 году плянуецца яго завяршыць. У склад парку ўваходзіць 15 вёсак, па назьве адной зь якіх індустрыяльны парк атрымаў сваю назву. * Быкачына * Бярозавая Гара * Лазовы Куст * Самсонаўка * Загор’е * Заямнае (усходняя частка) * Чырвоны Лужок * Першамайская * Дзехань * Лукава * Зялёны Лужок * Дуброва * Задвор’е * Вялікі Камень * Сінія Горы 21 лістапада 2018 году пачалося будаўніцтва першага жылога дома каля вёскі Быкачына, разьлічаннага на 156 кватэраў. 18 сьнежня 2018 году пачалося будаўніцтва Кітайска-Беларускага цэнтру супрацоўніцтва ў галіне трансфармацыі навукова-тэхнічных дасягненьняў. === Ацэнкі праекту === 12 траўня 2015 году падчас візыту ў Кітайска-Беларускі індустрыяльны парк «Вялікі камень» старшыня КНР [[Сі Цьзіньпін]] назваў яго «перлінай Эканамічнага поясу Шаўковага Шляху». У сакавіку 2018 году экспэрты Forbes назвалі «Вялікі камень» «смарагдам эканамічнага росту Беларусі». Амбасадар Рэспублікі Беларусь у КНР назваў «Вялікі камень» беларускім Ганконгам. Паводле зьвестак брытанскай газэты «[[Financial Times]]», Беларусь плянуе прыцягваць замежных інвэстараў праз падатковыя ільготы, лібэральнае заканадаўства адносна замежнай уласнасьці і добра адукаваную працоўную сілу<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кітайскім індустрыяльным паркам пад Смалявічамі зацікавілася Financial Times|спасылка=https://www.svaboda.org/a/25054311.html|выдавец=[[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=23 ліпеня 2013|дата доступу=18 красавіка 2018}}</ref>. Згодна з загадам, парк мае самыя вялікія ў краіне падатковыя льготы ў краіне. Так, прыбыткі фізычных асобаў у выглядзе аплаты працы, атрыманых па працоўных дагаварах ад сумеснай кіруючай кампаніі і рэзыдэнтаў індустрыяльнага парку, будуць абкаладацца падаткам на прыбытак фізычных асобаў памерам у 9%. Рэзыдэнты парку вызваляюцца ад трох найбольш важных падаткаў: падатка на зямлю, [[Падатак на прыбытак|на прыбытак]] і маёмасьць. Таксама яны вызваляюцца ад аплаты мыты пры ўвозе абсталяваньня. Для іх будзе дзейнічаць спэцыяльная падатковая палітыка пры імпарце матэрыялаў і па аплаце [[Падатак на дададзеную вартасьць|ПДВ]] і мыты. Зямельныя ўчасткі на тэрыторыі парку інвэстар можа набыць у маёмасьць альбо атрымаць у арэнду тэрмінам да 99 рокаў. «Вялікі Камень» зьяўляецца найбуйнешым індустрыяльным паркам у [[Эўропа|Эўропе]] зь ліку тых, што былі створаны Кітаем. == Дзейнасьць == На 3 студзеня 2019 году на ўліку ў індустрыяльным парку «Вялікі камень» стаялі 42 прадпрыемствы. Зь іх 14 прадпрыемстваў пачалі працу й выпуск прадукцыі. Яшчэ значная колькасьць прадпрыемстваў вядзе праектна-разьведвальную працу<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рэзыдэнты «Вялікага каменя» маюць намер інвэставаць у праекты паўмільярда даляраў|спасылка=http://m.blr.belta.by/economics/view/rezidenty-vjalikaga-kamenja-majuts-namer-investsiravats-u-praekty-paumiljjarda-dolarau-67996-2018/|выдавец=БелТА|дата публікацыі=12 красавіка 2018|копія=http://blr.belta.by/economics/view/rezidenty-vjalikaga-kamenja-majuts-namer-investsiravats-u-praekty-paumiljjarda-dolarau-67996-2018/|дата копіі=12 красавіка 2018|дата доступу=18 красавіка 2018}}</ref>. У 2020 годзе выручка прадпрыемстваў «Вялікага каменя» вырасла ў 3,2 разу да 188,9 млн [[Беларускі рубель|рублёў]] (76,8 млн $) параўнальна зь 2019 годам. Іх экспарт вырас 8-кратна да 63,6 млн рублёў (25,8 млн $), што склала 33,7 % выручкі. Лік прадпрыемстваў «Вялікага каменя» вырас на 8 да 68 з 14 краінаў, якія працавалі ў 9 галінах: [[машынабудаваньне]], [[электроніка]], [[Сувязь (тэхніка)|сувязь]], [[біятэхналёгія]], [[фармацэўтыка]], распрацоўка і хімія новых матэрыялаў, [[лягістыка]], [[электронны гандаль]], захоўваньне і апрацоўка вялікага абсягу зьвестак. Лік іх працаўнікоў павялічыўся з 617 да 1115. [[Прамыя замежныя ўкладаньні]] на чыстай аснове зьнізіліся на 61,4 % да 44,3 млн даляраў ЗША, аднак укладаньні ў асноўны [[капітал]] узрасьлі на 15,4 % да 104,1 млн рублёў (42,3 млн $). Абсяг вытворчасьці вырас у 4,4 разу да 138,8 млн рублёў (56,4 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Выручка рэзыдэнтаў «Вялікага каменя» ў 2020 годзе вырасла ў 3,2 раза да Br189 млн|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/vyruchka-rezidentau-vjalikaga-kamenja-u-2020-godze-vyrasla-u-32-raza-da-br189-mln-96871-2021/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=15 лютага 2021|дата доступу=16 лютага 2021}}</ref>. 21 студзеня 2022 году кіраўнік адміністрацыі «Вялікага каменя» [[Аляксандар Ярашэнка]] паведаміў пра занятасьць на вытворчасьцях індустрыяльнага парку звыш 1760 чалавек з заробкам, які ўдвая перавышаў сярэдні па Беларусі: «Тут людзі атрымліваюць звыш 2600 [[Беларускі рубель|рублёў]]». Пры гэтым, Ярашэнка адзначыў: «Больш за 80 % працоўных рэсурсаў — нашае насельніцтва, якое тут працуе»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Колькі беларусаў і на якіх умовах працуюць у «Вялікім камені»|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/kolki-belarusau-i-na-jakih-umovah-pratsujuts-u-vjalikim-kameni-109614-2022/|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=21 студзеня 2022|дата доступу=23 студзеня 2022}}</ref>. Па прагнозах кіраўніка Беларусі Аляксандра Лукашэнкі, ад рэалізацыі гэтага праекту Беларусь можа атрымліваць дадатковыя 50 мільярдаў даляраў ад экспарту кожны рок<ref>{{Навіна|аўтар=Ян Бабіцкі|загаловак=Беларусы сталі таннай працоўнай сілай для Кітаю|спасылка=https://belsat.eu/in-focus/belarusy-stali-tannaj-pratsounaj-silaj-dlya-kitayu/|выдавец=Тэлеканал «[[Белсат]]»|дата публікацыі=8 траўня 2017|копія=https://www.youtube.com/embed/hJRy9qMRR5k?autoplay=1|дата копіі=8 траўня 2017|дата доступу=18 красавіка 2018}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Індустрыяльны парк|спасылка=http://economy.gov.by/by/Industr_park-by/|выдавец=[[Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь]]|дата публікацыі=2017|дата доступу=18 красавіка 2018}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Індустрыяльны парк «Вялікі камень»|спасылка=http://www.belarus.by/by/business/business-environment/industrial-park-great-stone|выдавец=[[Belarus.by]]|дата публікацыі=2016|дата доступу=18 красавіка 2018}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Зваротная сувязь|спасылка=https://industrialpark.by/kontakty/obratnaya-svyaz/|выдавец=Індустрыяльны парк «Вялікі камень»|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=16 лютага 2021}} * [https://industrialpark.by/rezidenty/ Рэзыдэнты]{{ref-ru}} [[Катэгорыя:Эканоміка Беларусі]] [[Катэгорыя:Смалявіцкі раён]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2012 годзе]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2012 годзе]] tvt9en8p4hllj69dc02k70w0tglbe0z 0 193170 2618761 2301512 2025-06-07T02:05:48Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618761 wikitext text/x-wiki {{Зброя |назва = ШВАА |выява = [[Файл:FERFRANS SOAR UTK PDRM.jpg|300пкс]] |подпіс выявы = |краіна паходжаньня = [[Філіпіны]] |тып = [[аўтамат (зброя)|аўтамат]] |дыстанцыйная зброя = так |пэрыяд выкарыстаньня = 2004— дагэтуль |выкарыстаньне = [[#Краіны-эксплюатанты|Краіны-эксплюатанты]] |войны = '''Партызанскія апэрацыі на Філіпінах''':<br/>[[Камуністычная рэвалюцыйная барацьба на Філіпінах]]<br/>[[Канфлікт Мора|Ісламскія мецяжы]] |канструктар = Фэрдынант і Фрэнцыс Сай |дата стварэньня = 1998 рок |вытворца = [[Ferfrans]] |кошт адзінкі = |пэрыяд вытворчасьці = 2004 — дагэтуль |адзінак створана = |мадыфікацыі = гл. ''[[#Варыянты|Варыянты]]'' |назва спэцыфікацыі = |вага = |даўжыня = |даўжыня часткі = 266,7 мм<br/>292,1 мм<br/>368,3 мм<br/>406,4 мм<br/>457,2 мм<br/>508 мм<br/> |шырыня = |вышыня = |дыямэтар = |экіпаж = |пасажыры = |зарад = [[5,56×45 мм]] |вага зараду = |калібар = 5,56 мм |колькасьць ствалоў = |прынцып дзеяньня = ШВАА: [[адвод парахавых газаў]], [[паваротная засаўка]]<br/>ШВАА-П: кароткі ход поршня, [[паваротная засаўка]] |хуткастрэльнасьць = 550—680 стр/хв<ref name=DR042007>{{Спасылка |url=http://www.defensereview.com/ferfrans-soar-ar-type-cqb-subcarbinessbrs-photos-and-video-on-the-way/ |загаловак=FERFRANS SOAR AR-Type CQB Subcarbines/SBRs: Photos and Video on the Way |дата публікацыі=2007-04-21 |дата доступу=2010-03-15}}</ref><ref name=FERFRANS_SOAR>{{Спасылка|url=http://www.ferfrans.net/products/s-o-a-r |загаловак=FERFRANS SOAR |выдавец=FERFRANS |дата доступу=2015-10-10}}</ref> |пачатковая хуткасьць = |прыцэльная далёкасьць = |найбольшая далёкасьць = |від боясілкаваньня = скрынчаты сэктарны [[набойнік]] на 30 набояў сыстэмы [[STANAG 4179|STANAG]] |прыцэл = дыяптрычны }} '''Штурмавая вінтоўка для адмысловых апэрацыяў''' ('''ШВАА''', {{мова-en|Special Operations Assault Rifle}})&nbsp;— [[аўтамат (зброя)|аўтамат]], вытворцасьці кампаніі [[Ferfrans|FERFRANS]], што ўяўляе сабою палепшаны [[M4 (аўтамат)|M4]]. == Дэталі дызайну == ШВАА зьяўляецца аўтаматам пад набой [[5,56×45 мм]], што можа працаваць альбо з [[зачыненая засаўка|зачыненаю]] [[паваротная засаўка|паваротнаю засаўкаю]] (у вэрсіі ШВАА), ці з [[Адвод парахавых газаў|кароткім ходам поршня]] [[паваротная засаўка|паваротнае засаўкі]] (у вэрсіі ШВАА-П).<ref name=FERFRANS_SOAR-P>{{Спасылка|url=http://www.ferfrans.net/products/s-o-a-r-2 |загаловак=FERFRANS SOAR P |выдавец=FERFRANS |дата доступу=2015-10-10}}</ref> Вінтоўка адрозьніваецца ад тыповага M4 з-за перавагі кампаніі FERFRANS да лепшага кантролю аўтаматычнага рэжыму. Сярод магчымасьцяў прысутнічае сыстэма Delayed Sear Activation System, што памяншае хуткастрэльнасьць пры аўтаматычным агні да прыкладна 550—680 стр/хв, што зьняжае дульны ўздым і паляпшае здольнасьць кантролю. Вінтоўка таксама выкарыстоўвае рулю цяжкага кулямёта для павышэньня надзейнасьці пры ўстойлівай стральбе.<ref name=FERFRANS_SOAR/> == Варыянты == ШВАА даступны як стандартны ШВАА, ці як ШВАА-П з паршнявым рухам. Для ШВАА даступныя рулі такое даўжыні, як 10.5" (266,7 мм), 11.5" (292,1 мм), 14.5" (368,3 мм), 16" (406,4 мм), 18" (457,2 мм), і 20" (508 мм).<ref name=FERFRANS_SOAR/> Маюцца дадзеныя пра іншыя мадыфікацыі, як 10.5 Mk2, 10.5 Mk2-2 і 11 Mk2.<ref>[https://web.archive.org/web/20090203113949/http://ferfrans.net/p_soar.htm gallery.] Retrieved on August 4, 2008.</ref> == Краіны-эксплюатанты == *{{USA}}: Абмежаванае ўжываньне некаторымі ґрупамі [[SWAT]]<ref name="FERFRANS"/> *{{MYS}}: Абмежаванае ўжываньне [[Камандаваньне адмысловых апэрацыяў паліцыі (Малайзія)|Сіламі адмысловага дзеяньня]] [[Каралеўская малазійская паліцыя|Каралеўскае малазійскае паліцыі]]<ref name="FERFRANS"/> *{{PER}}<ref name="FERFRANS"/> *{{PHL}}: [[Сілы адмысловага дзеяньня]] [[Філіпінская нацыянальная паліцыя|Філіпінскае нацыянальнае паліцыі]],<ref name="FERFRANS">[https://web.archive.org/web/20020608201202/http://www.militarymorons.com/weapons/weapons.2.html Ferfrans Rate Reduction System.] Retrieved on October 27, 2007.</ref> ґрупоўка SWAT места [[Лапу-Лапу]],<ref>{{Спасылка|url=http://s3.zetaboards.com/Defense_Philippines/single/?p=69700&t=831494 |загаловак=Firm converts M16 to M4 rifles for Lapu police force |выдавец=Cebu Daily News |дата доступу=2015-10-08}}</ref> [[Камандаваньне адмысловых апэрацыйяў (Філіпіны)|Камандаваньне адмысловых апэрацыйяў]] [[Армія Філіпінаў|Арміі Філіпінаў]] == Глядзіце таксама == * [[M16 (аўтамат)]] * [[AR-15]] * [[M4 (аўтамат)]] * [[FN SCAR]] * [[Сьпіс аўтаматычных вінтовак]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} *https://web.archive.org/web/20120616173844/http://www.abs-cbnnews.com/global-filipino/04/26/12/filipino-twins-develop-assault-rifle Published at 04/26/2012 == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20180501024829/http://www.ferfrans.net/products/s-o-a-r Official Page] * [http://www.defensereview.com/ferfrans-gas/ Defense Review] [[Катэгорыя:Зброя калібру 5,56 мм]] [[Катэгорыя:Аўтаматы]] [[Катэгорыя:Катэгорыя:Паліцэйская зброя]] hup93t9bin7bu970njj6hxjnizis33g 0 194012 2618519 2618514 2025-06-06T09:50:33Z Ліцьвін 847 стыль 2618519 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Лішкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Лішкаў |Трансьлітараваная назва = Liški |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Бераставіцкі раён|Бераставіцкі]] |Сельсавет = [[Канюхоўскі сельсавет|Канюхоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 139 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 17 |Шырата сэкундаў = 43 |Даўгата градусаў = 23 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 17 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Лі́шкі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 116</ref> — вёска ў [[Бераставіцкі раён|Бераставіцкім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Канюхоўскі сельсавет|Канюхоўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1662 г. згадваецца ў складзе [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 1</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 152 чалавекі * 2010 год — 139 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.youtube.com/watch?v=WKpVaqy06cw Падарожжа з Жыгамонтам. Лішкі] {{Канюхоўскі сельсавет}} {{Бераставіцкі раён}} [[Катэгорыя:Канюхоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Бераставіцкага раёну]] dbgjja0y3uosbibubr6hq5jwf12t9rk 0 194438 2618754 2299328 2025-06-07T00:00:33Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618754 wikitext text/x-wiki {{Вайсковае падразьдзяленьне |назва = 10-я асобная горна-штурмавая брыґада |арыгінальная назва = 10-та окрема гірсько-штурмова бригада |выява = [[Файл:10th Mountain Assault Brigade Insignia (UA).svg|250пкс]] |подпіс выявы = Нашыўка брыґады |гады = з 2015 |краіна = {{UKR}} |краіны = |падпарадкаваньне = {{ВТП ЗахадУкр}} |у складзе = |тып = {{СВ УСУ}} |уключае ў сябе = [[8-ы асобны горна-штурмавы батальён (Украіна)|8 асобны горна-штурмавы батальён]]<br/>[[108-ы асобны горна-штурмавы батальён (Украіна)|108 асобны горна-штурмавы батальён]]<br/>[[109-ы асобны горна-штурмавы батальён (Украіна)|109 асобны горна-штурмавы батальён]] |роля = дзеяньні ў горнай мясцовасьці |ролі = |памер = |камандная структура = |разьмяшчэньне = [[Івана-Франкоўская вобласьць]],<br />[[Каламыя]] |мянушка = ''[[Эдэльвэйс]]'' <ref name="edelweiss">[http://www.mil.gov.ua/news/2017/02/23/girski-pihotinczi-10-ogshbr-edelvejs-vzyali-najvishhu-vershinu-ukraini-goverlu/ Горныя пяхотнікі 10 агшбр «Эдэльвэйс» узялі найвысшую вершыню Ўкраіны — Гавэрлу]</ref> |мянушкі = |заступнік = |заступнікі = |дэвіз = |колеры = |марш = |талісман = |узбраеньне = |войны = [[Расейская вайсковая інтэрвэнцыя ва Ўкраіну|Расейска-ўкраінская вайна]] * [[Вайна на Данбасе]] |бітвы = |знакі ўзнагароды = |дзейны камандзір = [[палкоўнік]]<br/>[[Васіль Зубаніч]] |вядомыя камандзіры = }} '''10-я асобная горна-штурмавая брыґада''' — тактычнае фармаваньне [[Горная пяхота Ўкраіны|горнае пяхоты]] [[Сухапутныя войскі Ўзброеных сілаў Украіны|Сухапутных войскаў Узброеных сілаў Украіны]]. Фармаваньне падпарадкаванае [[Апэратыўнае камандаваньне «Захад»|апэратыўнаму камандаваньню «Захад»]]. Брыґада была сфармаваная ў месьце [[Белая Царква (Кіеўская вобласьць)|Белая Царква]] 1 кастрычніка 2015 року. Пунктам сталае дысьлякацыі вызначанае м. [[Каламыя]] [[Івана-Франкоўская вобласьць|Івана-Франкоўскае вобласьці]]. Галоўнаю задачаю частцы зьяўляецца вядзеньне баявых дзеяньняў у горна-лясістай мясцовасьці. == Гісторыя == На пачатковым этапе быў створаны 10-ы горна-пяхотны полк, які базаваўся ў [[Чарнаўцы|Чарнаўцах]]. 21 верасьня 2015 року, на прэс-канфэрэнцыі ў [[Івана-Франкоўск]]у, вайсковыя абвесьцілі аб прыняцьці рашэньня сфармаваць новую горна-штурмавую [[Брыгада (войска)|брыґаду]] пад нумарам 10. Месцам для дысьлякацыі была абраная старая вайсковая база ў м.[[Каламыя]]. Камандзірам брыґады стаў [[герой Украіны]] падпалкоўнік [[Васіль Зубаныч]], які ранейша камандаваў [[15-ы асобны горна-пяхотны батальён (Украіна)|15-м асобным горна-пяхотным батальёнам]] ды ўжо ўласна 10-м горна-пяхотным полкам<ref>{{Спасылка |url=http://10brygada.com.ua/news/u-kolomiyi-stvorili-novu-10-girsko-shturmovu-brigadu |загаловак=У Каламыі стварылі новую 10 горна-штурмавую брыґаду |дата выпуску= |спасылка=http://10brygada.com.ua/ |выдавец= |дата доступу=2 лістапада 2016}}</ref>. Першы набор&nbsp;— 1000 добраахвотнікаў на кантрактнай падставе - пачалі падрыхтоўку ў [[Белая Царква (Кіеўская вобласьць)|Белай Царкве]] ў чаканьні, калі ў Каламыі будзе падрыхтаваная адпаведная база<ref>{{Спасылка |url=http://paralleli.if.ua/news/61241.html |загаловак=Сфармаваная новая горна-штурмавая брыґаду |дата=14 студзеня 2016 |спасылка=http://paralleli.if.ua/ |выдавец=Параллелі |дата доступу=2 лістапада 2016}}</ref> Пасьля праходжаньня баявога зладжваньня на паліґонах, з траўня 2016 выконвала заданьні ў Данецкай вобласьці. Першы навучальны выхад у горы байцы брыґады зьдзейсьнілі 13 студзеня 2017 року, узяўшы гору [[Вялікі Верх]]. Уздым доўжыўся 8 гадзінаў. У другой палове лютага таго ж року, вайсковаслужачыя брыґады падняліся на [[Гавэрла|Гавэрлу]], усталяваўшы на вяршыні [[Сьцяг Украіны|дзяржаўны сьцяг]] у гонар загінуўшых на [[Баі за Дэбальцава#Люты|Дэбальцаўскім плацдарме]]. Ішлі наверх 5 гадзінаў, спускаліся 2 гадзіны.<ref name="edelweiss"/> У лютым 2016 року прынята рашэньне аб стварэньні на [[Букавіна|Букавіне]] асобнага горна-штурмавога батальёна колькасьцю ў 150 асобаў. Супольнаю дырэктываю [[Міністэрства абароны Ўкраіны|Міністэрства абароны Ўкраіны]] ды [[Генэральны штаб Узброеных сілаў Украіны|Ґенэральнага штабу Ўзброеных сілаў Украіны]] вызначанае месца яго дысьлякацыі: на фондах вайсковага мястэчка №&nbsp;3&nbsp; ў [[Чарнаўцы|Чарнаўцах]] (вул. М.Алімпіяды, 6) ды вайсковае частцы В2235 ([[8-ы асобны матапяхотны батальён (Украіна)|8-ы асобны матапяхотны батальён]])<ref>[https://web.archive.org/web/20160303200849/http://vidido.ua/index.php/pogliad/article/u_chernivec_kii_oblast_stvorjat_okremii_girs_ko-shturmovii_batal_ion/ У Чарнавіцкай вобласьці створаць асобны горна-штурмавы батальён]</ref>. У сакавіку 2016 року зьявілася паведамленьне, што добраахвотчы [[24-ы асобны штурмавы батальён «Айдар»|батальён «Айдар»]] ды [[46-ы асобны батальён адмысловага прызначэньня «Данбас-Украіна»|«Данбас-Украіна»]] ўвойдуць у склад навастворанае 10 горна-штурмавое брыґады.<ref>[https://web.archive.org/web/20160131111345/http://10brygada.com.ua/news/10-girsko-shturmova-brigada-popovnitsya-legendarnim-pidrozdilom-aydar-bazuvatimetsya-u-kolomiyi 10 горна-штурмавая брыґада папоўніцца леґендарным падразьдзелам, «Айдар» ґрунтавацьмюцца ў Каламыі]</ref><ref>{{Спасылка|url=https://archive.fo/I0JRb|загаловак=10 горна-штурмавая брыґада папоўніцца леґендарным падразьдзелам, «Айд…|дата выпуску=2016-03-05|дата доступу=2017-01-29}}</ref> У студзені 2017 року стала вядома, што гэтыя падразьдзелы выведзеныя са складу брыґады.<ref name="ogsh"/><ref>{{Спасылка|url=https://apostrophe.ua/ua/article/society/accidents/2017-10-14/u-menya-v-rf-rodnya-no-ya-rossiyan-syuda-ne-zval-kak-voyuet-na-donbasse-samaya-molodaya-brigada-vsu/14960|загаловак=У мяне ў РФ радзіна, але я расейцаў сюды ня клікаў: як ваюе на Данбасе наймалодшая брыґада ЎСУ|мова=uk|дата доступу=2017-10-16}}</ref> 4 траўня 2018 року пасьля выкананьня баявое задачы на Данбасе брыґада вярнулася да месца стаялае дысьлякацыі. Байцоў ўрачыста сустрэлі ля мескае ратушы ў Каламыі. Цягам дзевяці месяцаў байцы 109, 108 ды 8 батальёну трымалі абарону на перадавой – ля Папаснае, Залатога.<ref>{{Спасылка |url=http://report.if.ua/lyudy/do-kolomyyi-z-donbasu-povernulasya-10-okrema-girsko-shturmova-brygada-foto/ |загаловак=У Каламыю з Данбасу зьвяронулася 10 асобная горна-штурмавая брыґада |аўтар= |дата выпуску=2018-04-05 |спасылка=http://report.if.ua/ |выдавец=Рэпартэр |дата доступу=29 траўня 2018}}</ref> == Структура == * кіраваньне (штаб) * [[Файл:8 ОГШБ.png|25пкс]] [[8-ы асобны горна-штурмавы батальён (Украіна)|8 асобны горна-штурмавы батальён]], Чарнаўцы ([[Садгора]])<ref>{{Спасылка |url=https://pogliad.ua/news/chernivtsi/8-y-okremiy-girsko-shturmoviy-batalyon-dislokuvatimetsya-v-chernivcyah-351857 |загаловак=8-ы асобны горна-штурмавы батальён дысьлякавацьмюцца ў Чарнаўцах |аўтар= |дата выпуску=2018-03-14 |спасылка=https://pogliad.ua/ |выдавец=Погляд |дата доступу=5 траўня 2018}}</ref> * [[Файл:108 ОГШБ1.png|25пкс]] [[108-й асобны горна-штурмавы батальён (Украіна)|108 асобны горна-штурмавы батальён]]<ref name="ogsh">[https://web.archive.org/web/20180202105145/http://www.mil.in.ua/forum/viewtopic.php?f=14&t=5860&start=170 10-та Горная штурмавая брыґада]</ref> смт. [[Далятын]] * [[Файл:109 ОГШБ1.png|25пкс]] [[109-ы асобны горна-штурмавы батальён (Украіна)|109 асобны горна-штурмавы батальён]]<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=1HhMHPzU5KA Казарма 109 АГШБ]</ref> с. [[Крыхаўцы]]<ref>{{Спасылка |url=http://vikna.if.ua/news/category/if/2018/05/11/84742/view |загаловак=Сучасную баяздольную вайсковую частку пабудуюць паблізу Івана-Франкоўску |аўтар= |дата выпуску=2018-05-11 |копія=http://web.archive.org/web/20180529181630/http://vikna.if.ua/news/category/if/2018/05/11/84742/view |дата копіі=2018-05-29 |спасылка=http://vikna.if.ua/ |выдавец=Вокна |дата доступу=29 траўня 2018}}</ref> * танкавы батальён * зянітны ракетна-артылерыйскі дывізіён * брыґадная артылерыйская ґрупа ** батарэя кіраваньня ды артылерыйскае выведкі ** гаўбічны артылерыйскі дывізіён<ref>{{Спасылка |url=https://cherkasy24.info/16212-gorodischan-zaproshuyut-vstupati-v-gaubichniy-artileryskiy-divzon.html |загаловак=Мясьцян запрашаюць ўступаць у гаўбічны артылерыйскі дывізіён |аўтар= |дата выпуску=2017-04-23 |копія=https://web.archive.org/web/20170929203019/https://cherkasy24.info/16212-gorodischan-zaproshuyut-vstupati-v-gaubichniy-artileryskiy-divzon.html |дата копіі=2017-09-29 |спасылка=https://cherkasy24.info/ |выдавец=[[Навіны Чаркас]] |дата доступу=29 верасьня 2017}}</ref> == Камандаваньне == * [[палкоўнік]] [[Васіль Зубаніч]] (з 2015)<ref>{{Спасылка |url=http://www.ukrinform.ru/rubric-community/2101142-nasa-armia-segodna-i-zavtra-razmyslenia-geroev.html |загаловак=Нашая армія сёньня і заўтра: раздумы герояў |аўтар= |дата выпуску=14 кастрычніка 2016 |спасылка=http://www.ukrinform.ru/ |выдавец=[[Укрінформ]] |дата доступу=28 кастрычніка 2016}}{{ref-ru}}</ref> == Страты == За час толькі першае ратацыі ў АТА, брыґада страціла загінулымі&nbsp;— 22 вайсковаслужбоўцы<ref>[https://www.facenews.ua/articles/2017/317027/ У мяне ў РФ радзіна, але я расейцаў сюды ня клікаў: як ваюе на Данбасе наймалодшая брыґада ЎСУ. 15.10.2017, 14:00]</ref>, сярод якіх: * [[Анатоль Васылік]], жаўнер, 23 ліпеня 2016, баі за Мар’інку. * [[Дзяніс Лесьняк]], маёр, жнівень 2016, баявое сутыкненьне з ДВҐ. * [[Раман Доўгі]], старшы жаўнер, 23 верасьня 2017 року, баявое сутыкненьне з ДВҐ ля в. [[Новааляксандраўка (Папасьнянскі раён)|Новааляксандраўкі]] Луганскае вобласьці. * Юры Галаўчэнка, 13 кастрычніка 2017<ref>[https://web.archive.org/web/20180621093544/http://vilne.info/2017/10/20/na-prikarpatti-poproshhalisya-z-biytsem-shho-zaginuv-na-shodi-foto/ На Прыкарпацьці разьвіталіся з байцом, які загінуў на ўсходзе]</ref> * Андрэй Дабравольскі, 17 лістапада, Сьветладарская дуга<ref>[https://web.archive.org/web/20180122084543/https://www.5.ua/regiony/robyv-take-shcho-ne-vsim-vdavalosia-na-prykarpatti-proshchalys-z-20richnym-biitsem-ato-159786.html «РАБІЎ ТАКОЕ, НЕ ЎСІМ АТРЫМЛІВАЛАСЯ»: НА ПРЫКАРПАЦЬЦІ РАЗЬВІТАЛІСЯ З 20-РОЧНЫМ БАЙЦОМ АТА ]</ref> * Іван Дубэй, загінуў 9 сьнежня 2017-га ад параненьня пад Новазваноўкаю<ref>[https://espreso.tv/news/2017/12/08/u_likarni_pomer_ukrayinskyy_viyskovyy_yakomu_snayper_vystrilyv_u_golovu У лякарні помер украінскі вайсковец, якому снайпэр стрэліў у голаву]</ref> * [[Сабіна Галіцкая]], старшая мэдычная сястра, Крымскае, 20 лютага 2018<ref>[http://umoloda.kiev.ua/number/0/2006/120826/ Сабіна Галіцкая з 10-е брыґады загінула ля Крымскага]</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons}} * [http://www.facebook.com/10brygada Афіцыйная старонка ў Facebook] * [http://www.ukrmilitary.com/2015/09/formuvannja-10gpbr.html#more Ва ЎСУ фармуюць 10-ю горна-штурмавую брыґаду] * [http://tyzhden.ua/News/155893 Ва Ўкраіне сфармавалі новую горна-штурмавую брыґаду ЎСУ. 13.01.2016, 16:55] * [https://web.archive.org/web/20180730204746/https://www.5.ua/video/novostvorena-bryhada-zsu-pokazala-svoi-vminnia-na-polihoni-111632.html Наваствораная брыґада ЎСУ паказала свае ўменьні на паліґоне] * [https://www.youtube.com/watch?v=u3HxEQSP2aw Горная пяхота: "Эдэльвэйс"] * [https://www.youtube.com/watch?v=KqjAuwD9Z1s "Эдэльвэйс" пераходзіць у наступ] * [http://www.mil.gov.ua/news/2017/07/17/v-ramkah-navchan-10-okrema-girsko-shturmova-brigada-uspishno-podolala-vodnu-perepravu-cherez-richku-dnipro-na-dilyanczi-shirinoyu-majzhe-5-km/ У рамках навучаньняў 10 асобная горна-штурмавая брыґада пасьпяхова пераадолела водную пераправу праз раку Дняпро на ўчастку шырынёй амаль 5 км] * [https://www.youtube.com/watch?v=RSB0IP42bEU Пераправа горна-штурмавых падразьдзелаў праз Дняпро] * [https://www.youtube.com/watch?v=diivkavx6Aw БЕРАГ ЛЕВЫ - БЕРАГ ПРАВЫ] * [https://web.archive.org/web/20171003125456/http://na.mil.gov.ua/37978-edelvejs-kvitka-prykarpattya-shho-vrosla-v-donetskyj-kryazh Брыґада — нашчадак добрабатаў сьвяткуе сваю гадавіну] * [https://web.archive.org/web/20171003174719/http://kurs.if.ua/news/yak_prohodyt_gart_girskyh_shturmovykaiv_den_trenuvan_z_biytsyamy_10oi_brygady_foto_55069.html Як праходзіць гарт горных штурмавікоў: дзень трэнаваньняў з байцамі 10-е брыґады.] * [https://www.youtube.com/watch?v=cRuyddbQbKM 10-ы горна-штурмавы 2 рокі] * ''Лілія Рагуцкая'', [https://apostrophe.ua/ua/article/society/accidents/2017-10-14/u-menya-v-rf-rodnya-no-ya-rossiyan-syuda-ne-zval-kak-voyuet-na-donbasse-samaya-molodaya-brigada-vsu/14960 У мяне ў РФ радзіна, але я расейцаў сюды ня клікаў: як ваюе на Данбасе наймалодшая брыґада ЎСУ] // ''Апостраф'', 14 кастрычніка 2017 * ''Андрэй Дубчак'', ''Мар’ян Кушнір'', [https://www.radiosvoboda.org/a/blindaz-war-photo/28926597.html «Горныя эдэльвэйсы» на Данбасе. Частка другая: Підземелля передової] // ''[[Радыё свабода]]'', 26 сьнежня 2017 * {{Спасылка |url=http://mil.in.ua/proces-budivnyctva-punktu-postiynoyi-dyslokaciyi-10-ohshbr/ |загаловак=Працэс будаўніцтва пункту сталае дысьлякацыі 10 аГШБр |аўтар= |дата выпуску=2017-12-28 |выдавец=[[Украінскі мілітарны партал]] |дата доступу=21 студзеня 2018}} * [https://www.youtube.com/watch?v=kpGCSaAsAS0 Гімн 10 Асобнае горна-штурмавое брыґады.] [[Катэгорыя:Вайсковыя фармаваньні Ўкраіны]] gwacg1jhvpn3kml9o3jrjxyzu4m65ag 0 196423 2618613 1993295 2025-06-06T14:48:05Z Prasalovich 2394 2618613 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Кашавічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Кашавічаў |Трансьлітараваная назва = Kašavičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейская]] |Раён = [[Пінскі раён|Пінскі]] |Сельсавет = [[Ахоўскі сельсавет|Ахоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 336 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 225765 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 10 |Шырата сэкундаў = 23 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 59 |Даўгата сэкундаў = 8 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Кашаві́чы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Берасьцейская вобласьць}} С. 224</ref> — [[вёска]] ў [[Пінскі раён|Пінскім раёне]] [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Ахоўскі сельсавет|Ахоўскага сельсавету]]. На поўдзень ад вёскі праходзіць аўтастрада [[Гомель]] — [[Кобрынь]] {{Таблічка-by|М|10}}. Паблізу працякае рака [[Мерачанка (прыток Ясельды)|Мерачанка]] (прыток [[Ясельда|Ясельды]]). == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе Пінскага павету [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 336 чалавек * 1999 год — 360 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Ахоўскі сельсавет}} {{Пінскі раён}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Пінскага раёну]] [[Катэгорыя:Ахоўскі сельсавет]] ml1716seee2jrbwsxnizovh5ctjygxy 2618634 2618613 2025-06-06T16:03:38Z Prasalovich 2394 2618634 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Кашавічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Кашавічаў |Трансьлітараваная назва = Kašavičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейская]] |Раён = [[Пінскі раён|Пінскі]] |Сельсавет = [[Ахоўскі сельсавет|Ахоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 336 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 225765 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 10 |Шырата сэкундаў = 23 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 59 |Даўгата сэкундаў = 8 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Кашаві́чы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Берасьцейская вобласьць}} С. 224</ref> — [[вёска]] ў [[Пінскі раён|Пінскім раёне]] [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Ахоўскі сельсавет|Ахоўскага сельсавету]]. На поўдзень ад вёскі праходзіць аўтастрада [[Гомель]] — [[Кобрынь]] {{Таблічка-by|М|10}}. Паблізу працякае рака [[Мерачанка (прыток Ясельды)|Мерачанка]] (прыток [[Ясельда|Ясельды]]). == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Пінскі павет|Пінскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 336 чалавек * 1999 год — 360 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Ахоўскі сельсавет}} {{Пінскі раён}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Пінскага раёну]] [[Катэгорыя:Ахоўскі сельсавет]] jcl0of8nsgtflo6po6kzdmfnd58dptb 2618662 2618634 2025-06-06T17:08:01Z Ліцьвін 847 стыль 2618662 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Кашавічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Кашавічаў |Трансьлітараваная назва = Kašavičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейская]] |Раён = [[Пінскі раён|Пінскі]] |Сельсавет = [[Ахоўскі сельсавет|Ахоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 336 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 225765 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 10 |Шырата сэкундаў = 23 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 59 |Даўгата сэкундаў = 8 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Кашаві́чы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Берасьцейская вобласьць}} С. 224</ref> — [[вёска]] ў [[Пінскі раён|Пінскім раёне]] [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Ахоўскі сельсавет|Ахоўскага сельсавету]]. На поўдзень ад вёскі праходзіць аўтастрада [[Гомель]] — [[Кобрынь]] {{Таблічка-by|М|10}}. Паблізу працякае рака [[Мерачанка (прыток Ясельды)|Мерачанка]] (прыток [[Ясельда|Ясельды]]). == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Пінскі павет|Пінскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 360 чалавек * 2009 год — 336 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Ахоўскі сельсавет}} {{Пінскі раён}} [[Катэгорыя:Ахоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Пінскага раёну]] ouux6kr7i9kwdvjailybqdwuzpjj181 14 197695 2618818 2192312 2025-06-07T08:27:59Z Ясамойла 35429 абнаўленьне зьвестак 2618818 wikitext text/x-wiki {{Болей|Пэрыядычная літаратура}} [[Катэгорыя:Рэгулярныя падзеі]] [[Катэгорыя:Выданьні]] ht2vs900hegi4zgj50hugbfa9g0sb22 0 200772 2618774 2351152 2025-06-07T05:19:21Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618774 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|44|18|паўночнае|27|30|39|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Інстытут пладаводзтва» |лягатып = |тып = [[унітарнае прадпрыемства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|10|10|1925|1}} |заснавальнікі = [[Савет народных камісараў БССР]] |разьмяшчэньне = [[пасёлак]] [[Самахвалавічы]] (Менскі раён) |ключавыя постаці = Аляксандар Таранаў, [[Анатоль Крыварот]], [[Марына Шалкевіч]] |галіна = [[сельская гаспадарка]] |прадукцыя = пасадачны і чаранковы матэрыял [[Плод|пладовых]], [[Ягада|ягадных]] і [[арэх]]аплодных расьлінаў, [[вінаград]]у |абарачэньне = |апэрацыйны прыбытак = |чысты прыбытак = |лік супрацоўнікаў = |матчына кампанія = [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]] |даччыныя кампаніі = |аўдытар = |сайт = [http://www.belsad.by/ belsad.by] }} '''«Інстытут пладаводзтва»''' — досьледнае прадпрыемства [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] (НАНБ), заснаванае ў кастрычніку 1925 году ў якасьці Беларускага аддзяленьня Ўсесаюзнага інстытуту дастасоўнай батанікі і новых культураў (УІДБНК). На 2018 год УП «Інстытут пладаводзтва» ўваходзіла ў склад Аддзяленьня аграрных навук НАНБ. Інстытут месьціўся ў [[Пасёлак|пасёлку]] [[Самахвалавічы]] на поўдні Менскага раёну па вуліцы Каралёва, д. 2. Ажыцьцяўляўся набор у асьпірантуру па 2 спэцыяльнасьцях: 1) сэлекцыя і [[насеньняводзтва]] сельскагаспадарчых расьлінаў, 2) [[пладаводзтва]]. Інстытут ажыцьцяўляў наступныя паслугі: 1) продаж пасадачнага і чаранковага матэрыялу [[Плод|пладовых]], [[Ягада|ягадных]] і [[арэх]]аплодных расьлінаў, [[вінаград]]у для закладкі [[сад]]оў, ягаднікаў і вінаграднікаў; 2) распрацоўку праектнага [[каштарыс]]у на іх закладку; 3) аграхімічны аналіз [[Глеба|глебы]] і выпрабаваньне пасадачнага матэрыялу на [[вірус]]ы; 4) кансультаваньне пры асваеньні вырошчваньня пасадачнага матэрыялу пладовых і ягадных расьлінаў, вінаграду<ref name="в"/>. == Будова == На 2018 год УП «Інстытут пладаводзтва» ўлучала лябараторыю [[пчалярства]] і 7 аддзелаў: 1) сэлекцыі пладовых культураў, 2) гадавальнікаводзтва, 3) тэхналёгіі пладаводзтва, 4) ягадных культураў, 5) [[Біятэхналёгія|біятэхналёгіі]], 6) захоўваньня і перапрацоўкі, 7) інфармацыі, укаранененьня і [[маркетынг]]у<ref name="в">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Арганізацыі Аддзяленьня аграрных навук (Інстытут пладаводзтва)|спасылка=http://nasb.gov.by/bel/organizations/institutes/inoagro.php#off60722|выдавец=[[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]]|дата публікацыі=24 верасьня 218|дата доступу=16 кастрычніка 2018}}</ref>. == Мінуўшчына == 10 кастрычніка 1925 году [[Савет народных камісараў БССР]] зацьвердзіў Пастанову аб адкрыцьці Беларускага аддзяленьня Ўсесаюзнага інстытуту дастасоўнай батанікі і новых культураў (УІДБНК) на аснове [[саўгас]]у «[[Лошыцкае прадмесьце|Лошыца]]-1» (Менскі раён). 25 кастрычніка 1925 году навуковая калегія УІДБНК ухваліла Рашэньне аб перадачы Беларускага аддзяленьня ў вядзеньне аддзелу [[пладаводзтва]]. 23 лютага 1931 году СНК Беларускай ССР зацьвердзіў Пастанову аб пераўтварэньні Беларускага аддзяленьня Ўсесаюзнага інстытуту расьлінаводзтва ў Беларускую занальную плодаагароднінную досьледную станцыю (БЗПАДС). 14 сакавіка 1931 году Ўсесаюзны інстытут расьлінаводзтва выдаў Загад аб выкананьні Пастановы ў 10-дзённы тэрмін. У выніку БЗПАДС увайшла ў склад [[Народны камісарыят земляробства БССР|Народнага камісарыяту земляробства БССР]]. 22 жніўня 1944 году СНК БССР ухваліў Пастанову № 495 аб аднове БЗПАДС у Лошыцы-1 пасьля заняцьця Менску Чырвонай арміяй. 30 жніўня 1956 году [[Міністэрства сельскай гаспадаркі БССР]] зацьвердзіла Загад № 236-К аб стварэньні Беларускага навукова-дасьледчага інстытуту пладаводзтва, агародніцтва і бульбаводзтва (БелНДІПАБ) на аснове БЗПАДС і [[Русінавічы (Менская вобласьць)|Русінавіцкай]] агароднінабульбаводчай сэлекцыйнай станцыі ([[Самахвалавіцкі сельсавет]], Менскі раён), якая належала Міністэрству прамысловасьці харчовых тавараў БССР. У 1964 годзе БелНДІПАБ перамясьцілі ў пасёлак [[Самахвалавічы]] Менскага раёну на землі досьледнай гаспадаркі «Русінавічы». 6 сакавіка 1972 году [[Савет міністраў БССР]] зацьвердзіў Пастанову № 57, паводле якой перайменаваў БелНДІПАБ у БелНДІ бульбаводзтва і плодаагародніцтва (БелНДІБП). 16 ліпеня 1990 году Савет міністраў БССР ухваліў Пастанову № 157 аб перадачы БелНДІБП у склад Заходняга рэгіянальнага аддзяленьня [[Усесаюзная акадэмія сельскагаспадарчых навук|Ўсесаюзнай акадэміі сельскагаспадарчых навук]] (УАСГН). 26 ліпеня 1990 году Заходняе рэгіянальнае аддзяленьне УАСГН ухваліла Загад № 30 аб стварэньні БелНДІ пладаводзтва (БелНДІП) на аснове галіновых аддзелаў і лябараторыяў БелНДІБП. У 1991 годзе запрацавалі [[асьпірантура]] і рада па абароне [[Кандыдат навук|кандыдацкіх]] дысэртацыяў. З 1992 году БелНДІП падпарадкавалі Акадэміі аграрных навук Рэспублікі Беларусь, што ўваходзіла ў склад [[Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчаваньня Рэспублікі Беларусь]]<ref name="а">{{Кніга|аўтар=[[Анатоль Крыварот]].|частка=[http://files.knihi.com/preview/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.12.djvu/399_866x9999.jpeg Пладаводзтва Беларускі навукова-дасьледчы інстытут]|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=2000|том=[http://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.12.djvu 12]|старонкі=399|старонак=560|сэрыя=|isbn=985-11-0198-2|наклад=10 000}}</ref>. На 2000 год асноўнымі кірункамі дзейнасьці БелНДІП былі: 1) адбор і ўвядзеньне малапашыраных пладовых і ягадных расьлінаў, [[вінаград]]у і іх прышчэпаў; 2) збор і захаваньне генэтычных багацьцяў пладовых і ягадных расьлінаў; 3) распрацоўка і ўдасканаленьне спосабаў вытворчасьці, захоўваньня і перапрацоўкі пладоў і [[ягада]]ў, спосабаў вытворчасьці пасадачнага матэрыялу на аздароўленай аснове; 4) паляпшэньне адборам племянных і вытворчых якасьцяў пчолаў, удасканаленьне спосабаў іх утрыманьня і выкарыстаньня; 5) распрацоўка праграмаў разьвіцьця [[садоўніцтва]] і [[пчалярства]] ў Беларусі; 6) праектаваньне і закладка шматгадовых пасадак. У выніку адбору Інстытут вывеў звыш 150 гатункаў пладовых і ягадных расьлінаў, зь іх 44 раянавалі ў Беларусі. Распрацавалі новыя спосабы размнажэньня, вырошчваньня і агратэхнікі. Стварылі новыя віды прафіляктычных [[кансэрва]]ў. Інстытут выдаваў навуковы зборнік «Пладаводзтва». У Інстытуце працавалі [[Галіна Баўтута]], [[Анатоль Валузьнёў]] (1904—1990), [[Аркадзь Дзявятаў]] (1923—1999), дактары сельскагаспадарчых навук [[Рамуальд Лойка]] (1937—2004) і [[Валер Мацьвееў]], [[Эма Сюбарава]] (1897—1983)<ref name="а"/>. 31 кастрычніка 2000 году міністар сельскай гаспадаркі Беларусі [[Вадзім Папоў]] падпісаў Загад № 359 аб пераўтварэньні БелНДІП ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 5 сакавіка 2002 году А. Лукашэнка падпісаў Дэкрэт № 7 «Аб удасканаленьні дзяржаўнага кіраваньня ў сфэры навукі». Паводле 9-га артыкула Дэкрэта, пастанаўлялася «ўлучыць у склад Акадэміі навук ([[НАНБ]]): Акадэмію аграрных навук Рэспублікі Беларусь у якасьці Аддзяленьня аграрных навук». 23 красавіка 2002 году [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 41-К «Аб улучэньні арганізацыяў і прадпрыемстваў у склад Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі», паводле якога УП «БелНДІП» перайшоў у склад НАНБ. 27 верасьня 2002 году Прэзыдыюм НАНБ ухваліў Пастанову № 54 пра новы Статут інстытуту, які атрымаў сучасную назву Інстытут пладаводзтва. 18 красавіка 2006 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 242 «Аб стварэньні навукова-практычных цэнтраў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі і некаторых захадах ажыцьцяўленьня навуковай дзейнасьці». Паводле 3-га артыкула Ўказу, УП «Інстытут бульбаводзтва» перайменавалі ў Навукова-практычны цэнтар бульбаводзтва і плодаагародніцтва (НПЦБПА), у склад якога ўлучылі УП «Інстытут пладаводзтва» згодна з папраўкай у статут ад 3 кастрычніка 2006 году<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя разьвіцьця|спасылка=http://www.belsad.by/site/ru/history.html|выдавец=УП «Інстытут пладаводзтва»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=16 кастрычніка 2018}}</ref>. === Кіраўнікі === * [[Аляксей Сюбараў]] (4 лістапада 1925 — 14 сакавіка 1931) * [[Іван Малочка]] (1931—1934) * Т.К. Сакалоў (1937—1946) * [[Пётар Шастапал]] (1946—1956) * [[Леанід Скрыпнічэнка]] (1956—1959) * [[Мікалай Дарожкін]] (1959—1976) * [[Мікалай Ганчароў]] (1976—1980) * [[Анатоль Круглякоў]] (1980—1986) * [[Аляксандар Багданоўскі]] (1986—1990)<ref name="б"/> * [[Аляксандар Таранаў]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Кантактныя зьвесткі|спасылка=http://www.belsad.by/site/ru/kontakty.html|выдавец=УП «Інстытут пладаводзтва»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=16 кастрычніка 2018}} ** [https://web.archive.org/web/20181017023310/http://www.belsad.by/site/ru/catalog.html Сьспіс гатункаў]{{ref-ru}} {{Накід:Беларусь}} {{НАНБ}} [[Катэгорыя:Інстытуты Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] [[Катэгорыя:Самахвалавіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Сельская гаспадарка Беларусі]] [[Катэгорыя:Менскі раён]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1925 годзе]] 90bfvkzuqypa8dymm6ly6h5a3uvhgdm 0 202364 2618594 2188482 2025-06-06T13:55:27Z Prasalovich 2394 2618594 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Селішча}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Селішча |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Селішча |Трансьлітараваная назва = Sielišča |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Смаргонскі раён|Смаргонскі]] |Сельсавет = [[Жодзішкаўскі сельсавет|Жодзішкаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 6 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231014 |СААТА = 4256817196 |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 43 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 21 |Даўгата сэкундаў = 28 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Пазыцыя подпісу на мапе2 = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Сайт = }} '''Се́лішча'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 343</ref> — [[вёска]] ў [[Смаргонскі раён|Смаргонскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Жодзішкаўскі сельсавет|Жодзішкаўскага сельсавету]]. На захадзе вёскі цячэ рака [[Вяльля]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 6 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> * 1999 год — 15 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Дулеба Г. І. З гісторыі населеных пунктаў // {{Літаратура/Памяць/Смаргонскі раён}} {{Жодзішкаўскі сельсавет}} {{Смаргонскі раён}} [[Катэгорыя:Жодзішкаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Смаргонскага раёну]] hz0sepurhozmewc3lu3ju4uxa33yayn 2618653 2618594 2025-06-06T17:01:47Z Ліцьвін 847 стыль 2618653 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Селішча}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Селішча |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Селішча |Трансьлітараваная назва = Sielišča |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Смаргонскі раён|Смаргонскі]] |Сельсавет = [[Жодзішкаўскі сельсавет|Жодзішкаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 6 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231014 |СААТА = 4256817196 |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 43 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 21 |Даўгата сэкундаў = 28 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Пазыцыя подпісу на мапе2 = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Сайт = }} '''Се́лішча'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 343</ref> — [[вёска]] ў [[Смаргонскі раён|Смаргонскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Жодзішкаўскі сельсавет|Жодзішкаўскага сельсавету]]. На захадзе вёскі цячэ рака [[Вяльля]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 15 чалавек * 2009 год — 6 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Дулеба Г. І. З гісторыі населеных пунктаў // {{Літаратура/Памяць/Смаргонскі раён}} {{Жодзішкаўскі сельсавет}} {{Смаргонскі раён}} [[Катэгорыя:Жодзішкаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Смаргонскага раёну]] jb5gfv3611kj594sok957aj04e5neyf 0 203101 2618595 2189380 2025-06-06T13:55:47Z Prasalovich 2394 2618595 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Таншчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Таншчыны |Трансьлітараваная назва = Tanščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Смаргонскі раён|Смаргонскі]] |Сельсавет = [[Сінькоўскі сельсавет|Сінькоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 14 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231020 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 20 |Шырата сэкундаў = 10 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 21 |Даўгата сэкундаў = 41 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Пазыцыя подпісу на мапе2 = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Та́ншчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 353</ref> — [[вёска]] ў [[Смаргонскі раён|Смаргонскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Сінькоўскі сельсавет|Сінькоўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 14 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> * 1999 год — 33 чалавекі == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Сінькоўскі сельсавет}} {{Смаргонскі раён}} [[Катэгорыя:Сінькоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Смаргонскага раёну]] szg2vmmtec3svxuu2ftyhxb67jfcuh7 2618654 2618595 2025-06-06T17:02:09Z Ліцьвін 847 стыль 2618654 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Таншчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Таншчыны |Трансьлітараваная назва = Tanščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Смаргонскі раён|Смаргонскі]] |Сельсавет = [[Сінькоўскі сельсавет|Сінькоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 14 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231020 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 20 |Шырата сэкундаў = 10 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 21 |Даўгата сэкундаў = 41 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Пазыцыя подпісу на мапе2 = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Та́ншчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 353</ref> — [[вёска]] ў [[Смаргонскі раён|Смаргонскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Сінькоўскі сельсавет|Сінькоўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 33 чалавекі * 2009 год — 14 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Сінькоўскі сельсавет}} {{Смаргонскі раён}} [[Катэгорыя:Сінькоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Смаргонскага раёну]] hxjyd46ymzyxdiwlfz81c6nnodg3spk 0 203353 2618591 2188022 2025-06-06T13:34:19Z Prasalovich 2394 2618591 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Рачуны |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Рачунаў |Трансьлітараваная назва = Računy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Смаргонскі раён|Смаргонскі]] |Сельсавет = [[Сольскі сельсавет|Сольскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 30 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231016 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 34 |Шырата сэкундаў = 22 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 14 |Даўгата сэкундаў = 44 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Пазыцыя подпісу на мапе2 = зьверху |Водступ подпісу на мапе2 = 2.3 |Сайт = }} '''Рачу́ны'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 355</ref> — [[вёска]] ў [[Смаргонскі раён|Смаргонскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Сольскі сельсавет|Сольскага сельсавету]]. Побач зь вёскай знаходзіцца возера [[Рыжае (возера)|Рыжае]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 30 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> * 1999 год — 35 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Сольскі сельсавет}} {{Смаргонскі раён}} [[Катэгорыя:Сольскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Смаргонскага раёну]] 6iev6mfe1i8p3arphnizl7ryxvc0794 2618652 2618591 2025-06-06T17:01:19Z Ліцьвін 847 стыль 2618652 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Рачуны |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Рачунаў |Трансьлітараваная назва = Računy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Смаргонскі раён|Смаргонскі]] |Сельсавет = [[Сольскі сельсавет|Сольскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 30 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 231016 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 34 |Шырата сэкундаў = 22 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 14 |Даўгата сэкундаў = 44 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Пазыцыя подпісу на мапе2 = зьверху |Водступ подпісу на мапе2 = 2.3 |Сайт = }} '''Рачу́ны'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 355</ref> — [[вёска]] ў [[Смаргонскі раён|Смаргонскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Сольскі сельсавет|Сольскага сельсавету]]. Побач зь вёскай знаходзіцца возера [[Рыжае (возера)|Рыжае]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 35 чалавек * 2009 год — 30 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Сольскі сельсавет}} {{Смаргонскі раён}} [[Катэгорыя:Сольскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Смаргонскага раёну]] suige4zpgw08oyl16013u6ybp721fgq 0 203538 2618755 2392865 2025-06-07T00:17:34Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618755 wikitext text/x-wiki [[Файл:6B47_helmet_-_InnovationDay2013part1-56.jpg|alt=Шалом 6Б47|міні|Шалом ''6Б47'', з мацаваньнямі для прыладаў.]][[Файл:Oboronexpo2014part4-30.jpg|thumb|Бронешалом ''6Б47 палегчанае (армэйскае) вэрсіі, без мацаваньняў для адмыспрыладаў''.]] '''6Б47''' — адзіны вайскавы бранявы [[шалом]] [[Узброеныя сілы Расейскай Фэдэрацыі|Узброеных сілаў Расейскае Фэдэрацыі]]. Уваходзіць да складу рыштунку «[[Ратнік (рыштунак)|Ратнік]]» вытворчасьці прадпрыемства [[ЦНДІдакмаш]]<ref>[https://web.archive.org/web/20151208082442/http://nevskii-bastion.ru/6b47/ Невский Бастион, Военно-Технический Сборник, Вооружения, Военная Техника, Военно-Технический Сборник, Современное Состояние, История Развития Опк, Бастион Втс, Невский Бастион…]</ref>. Распрацоўваецца цэнтрам «[[Армакам]]» з 2011 року<ref>[http://vpk.name/library/f/shlem-6b47.html Адмысловы шалом 1-е клясы аховы 6Б47 для Ратніку — Прадукцыя — Бібліятэка — ВПК.name]</ref>. Шалом выраблены з тканкавых матэрыялаў на ґрунце мікрафілямэнтных арамідных ніткаў. Забясьпечвае змогу выкарыстаньня штатных сродкаў сувязі, мацаваньне прыборнага абсталяваньня і спалучаецца з сродкамі абароны орґанаў слыху, зроку, дыханьня. Экспэртамі цэнтру выпрабаваньняў [[DuPont]] у 2015 годзе прызнаны найлепшым лёгкім шаломам у сьвеце<ref>[https://web.archive.org/web/20151208161314/http://m.rg.ru/2015/04/08/shlem-site-anons.html Замежныя экспэрты прызналі расейскі бронешалом найлепшым у сьвеце — Российская газета]</ref>. == Характарыстыкі == Шалом ''6Б47'' забясьпечвае ахову ад: * 9-мм куляў набояў {{s|[[9×18 мм ПМ#Намэнклятура радавых/расейскіх набояў 9×18 мм ПМ|57-Н-181С]]}} пісталета [[Пісталет Макарава|ПМ]] з адлегласьці 5 мэтраў; * імітатараў аскепкаў (сталёвы кулік дыямэтрам 6,3 мм ды вагою 1,05 ґ) пры V 50 % ня менш за 630 м/с; * аскепкаў (сталёвая сфэра вагою 1,05 г) на хуткасьці ня менш за 630 м/с. Час бесьперапыннага нашэньня вырабу — ня менш за 24 гадзіны пры выкананьні тыповых заданьняў, характэрных для баявога становішча. Шалом захоўвае свае ахоўныя ўласьцівасьці пры тэмпэратуры ад −50 до +50&nbsp;°C і ўзьдзеяньні атмасфэрных ападкаў. Ґарантыйны тэрмін захоўваньня — ня менш за 8 рокаў, зь іх ґарантыйны тэрмін эксплюатацыі — ня менш за 5 рокаў. Падтулейная прылада — дзігавая<ref>[https://web.archive.org/web/20151208102107/http://e-edition.ru/katalog/ipx-conf-2013/files/assets/basic-html/page163.html Стр. 163 — Деловая программа «Интерполитех-2013»]</ref>. Вага шалома — 1000 ґрамаў. == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Шаломы]] t4en0sg19l13g4rte2qzbgosrmttx36 4 204146 2618823 2614390 2025-06-07T08:39:28Z Ясамойла 35429 /* Артыкулы */ дапаўненьне 2618823 wikitext text/x-wiki {{Вікіпэдыя:Кандыдатуры на выдаленьне/Шапка}}<!-- НЕ ВЫДАЛЯЙЦЕ ГЭТЫ РАДОК, ПІШЫЦЕ ПАД ІМ. --> {{Новыя зьверху}} == Артыкулы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Трэба выдаліць многа розных допісаў!!!! Ўвайдзіце на новыя старонкі. Хутка!!! [[Succeddy]], [[Seddy]], [[Çiddy Rainu]], [[Murdoch Windu]], [[Dicky]] [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:21, 8 траўня 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} == [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]], бо ўжо ёсьць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 20:48, 28 красавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 21:34, 28 красавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == [[РСХА]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць перанакіраванне [[Галоўнае ўправа імпэрскай бясьпекі]]. Памылка ў назьве. Галоўн'''ае''' ўправа... [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 16:40, 23 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія]], бо існуе ўжо [[:Катэгорыя:Сацыялістычная Фэдэратыўная Рэспубліка Югаславія]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 17:47, 3 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) == Катэгорыя:Сэнат Польшчы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%8D%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D1%87%D0%B0 Катэгорыя:Сэнат Рэспублікі Польшча]. Памылка, бо існуе Катэгорыя:Сэнат Польшчы. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 19:38, 25 сьнежня 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:05, 25 сьнежня 2024 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Ананімныя парталы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Наствараныя ўдзельнікам [[Спэцыяльныя:Унёсак/125.162.216.71|125.162.216.71]] парталы з памылкамі ў назвах. Усе пералічваць ня мае сэнсу, пра гэта ўжо вялася гаворка пра ствараныя ім шаблёны накідаў. Цяпер, відаць, ананім пераключыўся на непатрэбныя парталы. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 15:08, 26 лютага 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Ужыў масавае выдаленьне. Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 16:50, 26 лютага 2024 (+03) [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Запыты|Выдаленьне]] 486yz7oruhimpuwhl3xlqdd8i77cjre 2618824 2618823 2025-06-07T08:40:16Z Ясамойла 35429 /* Артыкулы */ дапаўненьне 2618824 wikitext text/x-wiki {{Вікіпэдыя:Кандыдатуры на выдаленьне/Шапка}}<!-- НЕ ВЫДАЛЯЙЦЕ ГЭТЫ РАДОК, ПІШЫЦЕ ПАД ІМ. --> {{Новыя зьверху}} == Артыкулы == == Выдаленьне хуткае == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Трэба выдаліць многа розных допісаў!!!! Ўвайдзіце на новыя старонкі. Хутка!!! [[Succeddy]], [[Seddy]], [[Çiddy Rainu]], [[Murdoch Windu]], [[Dicky]] [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:21, 8 траўня 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} == [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]], бо ўжо ёсьць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 20:48, 28 красавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 21:34, 28 красавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == [[РСХА]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць перанакіраванне [[Галоўнае ўправа імпэрскай бясьпекі]]. Памылка ў назьве. Галоўн'''ае''' ўправа... [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 16:40, 23 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія]], бо існуе ўжо [[:Катэгорыя:Сацыялістычная Фэдэратыўная Рэспубліка Югаславія]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 17:47, 3 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) == Катэгорыя:Сэнат Польшчы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%8D%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D1%87%D0%B0 Катэгорыя:Сэнат Рэспублікі Польшча]. Памылка, бо існуе Катэгорыя:Сэнат Польшчы. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 19:38, 25 сьнежня 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:05, 25 сьнежня 2024 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Ананімныя парталы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Наствараныя ўдзельнікам [[Спэцыяльныя:Унёсак/125.162.216.71|125.162.216.71]] парталы з памылкамі ў назвах. Усе пералічваць ня мае сэнсу, пра гэта ўжо вялася гаворка пра ствараныя ім шаблёны накідаў. Цяпер, відаць, ананім пераключыўся на непатрэбныя парталы. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 15:08, 26 лютага 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Ужыў масавае выдаленьне. Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 16:50, 26 лютага 2024 (+03) [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Запыты|Выдаленьне]] csbvs4q6jf2i6du05t9fwcck40xv4wp 2618825 2618824 2025-06-07T08:43:37Z Ясамойла 35429 /* */ новая тэма 2618825 wikitext text/x-wiki {{Вікіпэдыя:Кандыдатуры на выдаленьне/Шапка}}<!-- НЕ ВЫДАЛЯЙЦЕ ГЭТЫ РАДОК, ПІШЫЦЕ ПАД ІМ. --> == [[Катэгорыя:Пэрыядычная выданьне]] == Прашу выдаліць [[Катэгорыя:Пэрыядычная выданьне]], бо правапіс прарушаны. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 11:43, 7 чэрвеня 2025 (+03) {{Новыя зьверху}} == Артыкулы == == Выдаленьне хуткае == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Трэба выдаліць многа розных допісаў!!!! Ўвайдзіце на новыя старонкі. Хутка!!! [[Succeddy]], [[Seddy]], [[Çiddy Rainu]], [[Murdoch Windu]], [[Dicky]] [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:21, 8 траўня 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} == [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]], бо ўжо ёсьць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 20:48, 28 красавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 21:34, 28 красавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == [[РСХА]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць перанакіраванне [[Галоўнае ўправа імпэрскай бясьпекі]]. Памылка ў назьве. Галоўн'''ае''' ўправа... [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 16:40, 23 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія]], бо існуе ўжо [[:Катэгорыя:Сацыялістычная Фэдэратыўная Рэспубліка Югаславія]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 17:47, 3 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) == Катэгорыя:Сэнат Польшчы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%8D%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D1%87%D0%B0 Катэгорыя:Сэнат Рэспублікі Польшча]. Памылка, бо існуе Катэгорыя:Сэнат Польшчы. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 19:38, 25 сьнежня 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:05, 25 сьнежня 2024 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Ананімныя парталы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Наствараныя ўдзельнікам [[Спэцыяльныя:Унёсак/125.162.216.71|125.162.216.71]] парталы з памылкамі ў назвах. Усе пералічваць ня мае сэнсу, пра гэта ўжо вялася гаворка пра ствараныя ім шаблёны накідаў. Цяпер, відаць, ананім пераключыўся на непатрэбныя парталы. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 15:08, 26 лютага 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Ужыў масавае выдаленьне. Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 16:50, 26 лютага 2024 (+03) [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Запыты|Выдаленьне]] a6dxc778zb290enc3r6pm62q9ua4cwp 2618826 2618825 2025-06-07T08:44:09Z Ясамойла 35429 /* Катэгорыя:Пэрыядычная выданьне */ правапіс 2618826 wikitext text/x-wiki {{Вікіпэдыя:Кандыдатуры на выдаленьне/Шапка}}<!-- НЕ ВЫДАЛЯЙЦЕ ГЭТЫ РАДОК, ПІШЫЦЕ ПАД ІМ. --> == [[:Катэгорыя:Пэрыядычная выданьне]] == Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Пэрыядычная выданьне]], бо правапіс прарушаны. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 11:43, 7 чэрвеня 2025 (+03) {{Новыя зьверху}} == Артыкулы == == Выдаленьне хуткае == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Трэба выдаліць многа розных допісаў!!!! Ўвайдзіце на новыя старонкі. Хутка!!! [[Succeddy]], [[Seddy]], [[Çiddy Rainu]], [[Murdoch Windu]], [[Dicky]] [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:21, 8 траўня 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} == [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]], бо ўжо ёсьць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 20:48, 28 красавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 21:34, 28 красавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == [[РСХА]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць перанакіраванне [[Галоўнае ўправа імпэрскай бясьпекі]]. Памылка ў назьве. Галоўн'''ае''' ўправа... [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 16:40, 23 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія]], бо існуе ўжо [[:Катэгорыя:Сацыялістычная Фэдэратыўная Рэспубліка Югаславія]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 17:47, 3 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) == Катэгорыя:Сэнат Польшчы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%8D%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D1%87%D0%B0 Катэгорыя:Сэнат Рэспублікі Польшча]. Памылка, бо існуе Катэгорыя:Сэнат Польшчы. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 19:38, 25 сьнежня 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:05, 25 сьнежня 2024 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Ананімныя парталы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Наствараныя ўдзельнікам [[Спэцыяльныя:Унёсак/125.162.216.71|125.162.216.71]] парталы з памылкамі ў назвах. Усе пералічваць ня мае сэнсу, пра гэта ўжо вялася гаворка пра ствараныя ім шаблёны накідаў. Цяпер, відаць, ананім пераключыўся на непатрэбныя парталы. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 15:08, 26 лютага 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Ужыў масавае выдаленьне. Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 16:50, 26 лютага 2024 (+03) [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Запыты|Выдаленьне]] aivo2yjglho4ewnd2jfehluxidm4wyf 2618827 2618826 2025-06-07T08:44:45Z Ясамойла 35429 /* Катэгорыя:Пэрыядычная выданьне */ правапіс 2618827 wikitext text/x-wiki {{Вікіпэдыя:Кандыдатуры на выдаленьне/Шапка}}<!-- НЕ ВЫДАЛЯЙЦЕ ГЭТЫ РАДОК, ПІШЫЦЕ ПАД ІМ. --> == [[:Катэгорыя:Пэрыядычная выданьні]] == Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Пэрыядычная выданьнеі], бо правапіс прарушаны. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 11:43, 7 чэрвеня 2025 (+03) {{Новыя зьверху}} == Артыкулы == == Выдаленьне хуткае == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Трэба выдаліць многа розных допісаў!!!! Ўвайдзіце на новыя старонкі. Хутка!!! [[Succeddy]], [[Seddy]], [[Çiddy Rainu]], [[Murdoch Windu]], [[Dicky]] [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:21, 8 траўня 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} == [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]], бо ўжо ёсьць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 20:48, 28 красавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 21:34, 28 красавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == [[РСХА]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць перанакіраванне [[Галоўнае ўправа імпэрскай бясьпекі]]. Памылка ў назьве. Галоўн'''ае''' ўправа... [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 16:40, 23 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія]], бо існуе ўжо [[:Катэгорыя:Сацыялістычная Фэдэратыўная Рэспубліка Югаславія]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 17:47, 3 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) == Катэгорыя:Сэнат Польшчы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%8D%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D1%87%D0%B0 Катэгорыя:Сэнат Рэспублікі Польшча]. Памылка, бо існуе Катэгорыя:Сэнат Польшчы. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 19:38, 25 сьнежня 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:05, 25 сьнежня 2024 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Ананімныя парталы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Наствараныя ўдзельнікам [[Спэцыяльныя:Унёсак/125.162.216.71|125.162.216.71]] парталы з памылкамі ў назвах. Усе пералічваць ня мае сэнсу, пра гэта ўжо вялася гаворка пра ствараныя ім шаблёны накідаў. Цяпер, відаць, ананім пераключыўся на непатрэбныя парталы. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 15:08, 26 лютага 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Ужыў масавае выдаленьне. Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 16:50, 26 лютага 2024 (+03) [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Запыты|Выдаленьне]] l4mxv1dbyoce012be9vqpwlpa0xzko9 2618828 2618827 2025-06-07T08:44:55Z Ясамойла 35429 /* Катэгорыя:Пэрыядычная выданьні */ правапіс 2618828 wikitext text/x-wiki {{Вікіпэдыя:Кандыдатуры на выдаленьне/Шапка}}<!-- НЕ ВЫДАЛЯЙЦЕ ГЭТЫ РАДОК, ПІШЫЦЕ ПАД ІМ. --> == [[:Катэгорыя:Пэрыядычная выданьні]] == Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Пэрыядычная выданьні], бо правапіс прарушаны. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 11:43, 7 чэрвеня 2025 (+03) {{Новыя зьверху}} == Артыкулы == == Выдаленьне хуткае == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Трэба выдаліць многа розных допісаў!!!! Ўвайдзіце на новыя старонкі. Хутка!!! [[Succeddy]], [[Seddy]], [[Çiddy Rainu]], [[Murdoch Windu]], [[Dicky]] [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:21, 8 траўня 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} == [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]], бо ўжо ёсьць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 20:48, 28 красавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 21:34, 28 красавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == [[РСХА]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць перанакіраванне [[Галоўнае ўправа імпэрскай бясьпекі]]. Памылка ў назьве. Галоўн'''ае''' ўправа... [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 16:40, 23 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія]], бо існуе ўжо [[:Катэгорыя:Сацыялістычная Фэдэратыўная Рэспубліка Югаславія]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 17:47, 3 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) == Катэгорыя:Сэнат Польшчы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%8D%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D1%87%D0%B0 Катэгорыя:Сэнат Рэспублікі Польшча]. Памылка, бо існуе Катэгорыя:Сэнат Польшчы. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 19:38, 25 сьнежня 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:05, 25 сьнежня 2024 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Ананімныя парталы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Наствараныя ўдзельнікам [[Спэцыяльныя:Унёсак/125.162.216.71|125.162.216.71]] парталы з памылкамі ў назвах. Усе пералічваць ня мае сэнсу, пра гэта ўжо вялася гаворка пра ствараныя ім шаблёны накідаў. Цяпер, відаць, ананім пераключыўся на непатрэбныя парталы. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 15:08, 26 лютага 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Ужыў масавае выдаленьне. Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 16:50, 26 лютага 2024 (+03) [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Запыты|Выдаленьне]] 9ggl0xlol1usi46tscfgxw8cem3ifrz 2618830 2618828 2025-06-07T08:45:07Z Ясамойла 35429 /* Катэгорыя:Пэрыядычная выданьні */ правапіс 2618830 wikitext text/x-wiki {{Вікіпэдыя:Кандыдатуры на выдаленьне/Шапка}}<!-- НЕ ВЫДАЛЯЙЦЕ ГЭТЫ РАДОК, ПІШЫЦЕ ПАД ІМ. --> == [[:Катэгорыя:Пэрыядычная выданьні]] == Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Пэрыядычная выданьні]], бо правапіс прарушаны. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 11:43, 7 чэрвеня 2025 (+03) {{Новыя зьверху}} == Артыкулы == == Выдаленьне хуткае == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Трэба выдаліць многа розных допісаў!!!! Ўвайдзіце на новыя старонкі. Хутка!!! [[Succeddy]], [[Seddy]], [[Çiddy Rainu]], [[Murdoch Windu]], [[Dicky]] [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:21, 8 траўня 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} == [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]], бо ўжо ёсьць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 20:48, 28 красавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 21:34, 28 красавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == [[РСХА]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць перанакіраванне [[Галоўнае ўправа імпэрскай бясьпекі]]. Памылка ў назьве. Галоўн'''ае''' ўправа... [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 16:40, 23 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія]], бо існуе ўжо [[:Катэгорыя:Сацыялістычная Фэдэратыўная Рэспубліка Югаславія]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 17:47, 3 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) == Катэгорыя:Сэнат Польшчы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%8D%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D1%87%D0%B0 Катэгорыя:Сэнат Рэспублікі Польшча]. Памылка, бо існуе Катэгорыя:Сэнат Польшчы. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 19:38, 25 сьнежня 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:05, 25 сьнежня 2024 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Ананімныя парталы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Наствараныя ўдзельнікам [[Спэцыяльныя:Унёсак/125.162.216.71|125.162.216.71]] парталы з памылкамі ў назвах. Усе пералічваць ня мае сэнсу, пра гэта ўжо вялася гаворка пра ствараныя ім шаблёны накідаў. Цяпер, відаць, ананім пераключыўся на непатрэбныя парталы. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 15:08, 26 лютага 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Ужыў масавае выдаленьне. Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 16:50, 26 лютага 2024 (+03) [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Запыты|Выдаленьне]] mz3pc4eeosbr8hmeo45ml99zuqusvn6 2618834 2618830 2025-06-07T08:49:24Z Ліцьвін 847 выдаліў 2618834 wikitext text/x-wiki {{Вікіпэдыя:Кандыдатуры на выдаленьне/Шапка}}<!-- НЕ ВЫДАЛЯЙЦЕ ГЭТЫ РАДОК, ПІШЫЦЕ ПАД ІМ. --> {{Новыя зьверху}} == [[:Катэгорыя:Пэрыядычная выданьні]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Пэрыядычная выданьні]], бо правапіс прарушаны. --[[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 11:43, 7 чэрвеня 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 11:49, 7 чэрвеня 2025 (+03) == Выдаленьне хуткае == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Трэба выдаліць многа розных допісаў!!!! Ўвайдзіце на новыя старонкі. Хутка!!! [[Succeddy]], [[Seddy]], [[Çiddy Rainu]], [[Murdoch Windu]], [[Dicky]] [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:21, 8 траўня 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} == [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве (горад)]], бо ўжо ёсьць [[:Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нарве]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 20:48, 28 красавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 21:34, 28 красавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == [[РСХА]] == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць перанакіраванне [[Галоўнае ўправа імпэрскай бясьпекі]]. Памылка ў назьве. Галоўн'''ае''' ўправа... [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 16:40, 23 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [[:Катэгорыя:Сацыялістычная фэдэратыўная рэспубліка Югаславія]], бо існуе ўжо [[:Катэгорыя:Сацыялістычная Фэдэратыўная Рэспубліка Югаславія]]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 17:47, 3 сакавіка 2025 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 09:32, 24 сакавіка 2025 (+03) == Катэгорыя:Сэнат Польшчы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Прашу выдаліць [https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D1%8D%D0%B3%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D1%8D%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A0%D1%8D%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%96_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D1%87%D0%B0 Катэгорыя:Сэнат Рэспублікі Польшча]. Памылка, бо існуе Катэгорыя:Сэнат Польшчы. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 19:38, 25 сьнежня 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Выдаліў. --[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:05, 25 сьнежня 2024 (+03) :Дзякуй. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:19, 8 траўня 2025 (+03) == Ананімныя парталы == {{Пачатак закрытай сэкцыі}} Наствараныя ўдзельнікам [[Спэцыяльныя:Унёсак/125.162.216.71|125.162.216.71]] парталы з памылкамі ў назвах. Усе пералічваць ня мае сэнсу, пра гэта ўжо вялася гаворка пра ствараныя ім шаблёны накідаў. Цяпер, відаць, ананім пераключыўся на непатрэбныя парталы. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 15:08, 26 лютага 2024 (+03) {{Канец закрытай сэкцыі}} === Вынік === Ужыў масавае выдаленьне. Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 16:50, 26 лютага 2024 (+03) [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Запыты|Выдаленьне]] 315dh6bqtu6oy2u86fffxcj31b8qfx6 0 204922 2618771 2089681 2025-06-07T04:48:41Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618771 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|47|26|паўночнае|27|27|2|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Інстытут аховы расьлінаў» |арыгінальная_назва = {{мова-наркамаўка|Інстытут аховы раслін|скарочана}} |лягатып = |выява = |тып = [[унітарнае прадпрыемства]] |лістынг = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|17|2|1971|1}} |закрытая = |заснавальнікі = {{Артыкул у іншым разьдзеле|Усесаюзная акадэмія сельскагаспадарчых навук||ru|Всесоюзная академия сельскохозяйственных наук имени Ленина}} |уласьнікі = |краіна = Беларусь |разьмяшчэньне = [[Менскі раён]] |адрас = вёска [[Прылукі (Менская вобласьць)|Прылукі]], вул. Міру, д. [[Палац Чапскіх|2]] |ключавыя постаці = Сяргей Сарока, Сьвятлана Ярчакоўская |галіна = [[сельская гаспадарка]] |прадукцыя = сродкі аховы расьлінаў |паслугі = вызначэньне колькасьці [[пэстыцыд]]аў у вадзе, [[Глеба|глебе]] і расьлінах |абарачэньне = |апэрацыйны прыбытак = |чысты прыбытак = |лік супрацоўнікаў = |матчына кампанія = [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]] |даччыныя кампаніі = |аўдытар = |сайт = [http://izr.by/ izr.by] }} «'''Інстыту́т ахо́вы расьлі́наў'''» («ІАР») — досьледнае прадпрыемства [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] (НАНБ), заснаванае ў лютым 1971 году ў вёсцы [[Прылукі (Менская вобласьць)|Прылукі]] (Менскі раён) у якасьці Беларускага навукова-дасьледчага інстытуту аховы расьлінаў. На 2019 год УП «Інстытут аховы расьлінаў» уваходзіла ў склад Аддзяленьня аграрных навук НАНБ. У асьпірантуру набіралі па спэцыяльнасьці ахова расьлінаў. «Інстытут аховы расьлінаў» выпускаў сродкі аховы расьлінаў ад шкодных арганізмаў. Таксама «ІАР» прапаноўваў наступныя паслугі: 1) вызначэньне рэшткавай колькасьці [[пэстыцыд]]аў у вадзе, [[Глеба|глебе]] і расьлінах; 2) дасьледаваньне выніковасьці расьлінаахоўных сродкаў, 3) распрацоўка спосабаў аховы сельскагаспадарчых культураў ад шкоднікаў, хваробаў і пустазельля<ref name="а"/>. «Інстытут аховы расьлінаў» месьціцца ў былым палацы [[Чапскія|Чапскіх]]. На 2019 год «Інстытут аховы расьлінаў» ажыцьцяўляў сумесныя распрацоўкі з 35 замежнымі ўстановамі 7 краінаў: * адной краіны Азіі — Казахстан (3: Казаскі НДІ аховы і карантыну расьлінаў у Карасайскім раёне [[Алмацінская вобласьць|Алмацінскай вобласьці]], [[Усходне-Казахстанская вобласьць|Усходне-Казахстанскі]] НДІ сельскай гаспадаркі ў Глыбокаўскім раёне і Інавацыйны эўразійскі ўнівэрсытэт у [[Паўладар]]ы); * 6 краінаў Эўропы — Латвія (Дзяржаўны інстытут сэлекцыі расьлінаў у Прыекулі, [[Прыекульскі край (Відзэмэ)|Прыекульскі край, Відзэмэ]]), Летува (Летувіскі інстыту земляробства, [[Кейданскі раён]], Ковенскі павет), Малдова (Інстытут аховы расьлінаў і экалягічнага земляробства), Польшча (7: Дзяржаўны навуковы інстытут аховы расьлінаў у [[Познань|Познані]], Польскае таварыства аховы расьлінаў у Познані, Інстытут земляробства і глебазнаўства ў [[Пулавы|Пулавах]], НДІ садаводзтва ў Скернявіцах, [[Лодзінскае ваяводзтва]], Інстытут агародніцтва ў Скернявіцах, Інстытут біялёгіі і аховы навакольнага асяродзьдзя ў Слупску, [[Паморскае ваяводзтва]], Унівэрсытэт прыродазнаўчых навук у [[Люблін]]е), Расея (9: {{Артыкул у іншым разьдзеле|Усерасейскі навукова-дасьледчы інстытут аховы расьлінаў|Усерасейскі НДІ аховы расьлінаў|ru|Всероссийский научно-исследовательский институт защиты растений}} у Санкт-Пецярбургу, Усерасейскі НДІ [[лубін]]у ў [[Бранск]]у, Усерасейскі НДІ [[Цукровы бурак|цукровага бурака]] і цукру ў пасёлрку Рамонь [[Варонеская вобласьць|Варонескай вобласьці]], [[Калінінград]]зкі інстытут перападрыхтоўкі кадраў аграбізнэсу, Усерасейскі НДІ вэтэрынарнай санітарыі, гігіены і экалёгіі, Усерасейскі сэлекцыйна-тэхналягічны інстытут садаводзтва і гадавальнікаводзтва, Інстытут біялёгіі Карэльскага навуковага цэнтру ў [[Петразаводзк]]у, [[Вялікія Лукі|Велікалуцкая]] сельскагаспадарчая акадэмія ў [[Пскоўская вобласьць|Пскоўскай вобласьці]] і Ўсерасейскі НДІ біялягічнай аховы расьлінаў у [[Краснадар]]ы) і Ўкраіна (11: Інстытут аховы расьлінаў у Кіеве, Інстытут мікрабіялёгіі і вірусалёгіі, Нацыянальны аграэкалягічны ўнівэрсытэт у [[Жытомір]]ы, Інстытут біяэнэргетычных культураў і цукровага бурака, Інжынэрна-тэхналягічны інстытут біятэхнікі ў [[Адэская вобласьць|Адэскай вобласьці]], Сэлекцыйна-генэтычны інстытут насеньняводзтва і гатункавывучэньня ў Адэсе, Інстытут сельскагаспадарчай мікрабіялёгіі ў [[Чарнігаў|Чарнігаве]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Міжнародная супраца|спасылка=http://izr.by/pages/international|выдавец=УП «Інстытут аховы расьлінаў»|мова=ru|дата публікацыі=2019|дата доступу=25 студзеня 2019}}</ref>. == Падразьдзяленьні == На 2019 год УП «Інстытут аховы расьлінаў» улучала аддзел інфармацыі, [[маркетынг]]у і [[патэнт]]ных дасьледаваньняў ды 8 лябараторыяў: 1) [[Энтамалёгія|энтамалёгіі]], 2) фітапаталёгіі, 3) гэрбалёгіі, 4) абароны кармавых і тэхнічных культураў, 5) аховы [[Гародніна|агароднінных]] культураў і [[Бульба|бульбы]], 6) абароны пладовых культураў, 7) мікрабіялягічнага мэтаду аховы сельскагаспадарчых культураў ад шкоднікаў і хваробаў, 8) дынамікі [[пэстыцыд]]аў<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Арганізацыі Аддзяленьня аграрных навук (Інстытут аховы расьлінаў)|спасылка=http://nasb.gov.by/bel/organizations/institutes/inoagro.php#off53172|выдавец=[[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]]|дата публікацыі=13 сьнежня 2018|дата доступу=24 студзеня 2019}}</ref>. == Мінуўшчына == 17 лютага 1971 году {{Артыкул у іншым разьдзеле|Усесаюзная акадэмія сельскагаспадарчых навук|Ўсесаюзная акадэмія сельскагаспадарчых навук|ru|Всесоюзная академия сельскохозяйственных наук имени Ленина}} (УАСГН, Масква) стварыла Беларускі навукова-дасьледчы інстытут аховы расьлінаў (БелНДІАР) на аснове аддзелу аховы расьлінаў [[Інстытут глебазнаўства і аграхіміі|Беларускага НДІ земляробства]]. Беларускаму НДІ аховы расьлінаў перадалі лябараторыю біямэтаду [[Інстытут пладаводзтва|БелНДІ бульбаводзтва і плодаагародніцтва]] (Самахвалавічы, Менскі раён). Сам БелНДІАР разьмясьцілі ў вёсцы [[Прылукі (Менская вобласьць)|Прылукі]] Менскага раёну на месцы Менскай навукова-дасьледчай станцыі [[Калярадзкі жук|калярадзкага жука]], [[Нэматоды|нэматодаў]] і [[Рак (захворваньне)|раку]] бульбы, што дагэтуль належала {{Артыкул у іншым разьдзеле|Усерасейскі навукова-дасьледчы інстытут аховы расьлінаў|Ўсесаюзнаму навукова-дасьледчаму інстытуту аховы расьлінаў|ru|Всероссийский научно-исследовательский институт защиты растений}} (УНДІАР) у [[Ленінград]]зе (Расейская СФСР)<ref name="б">{{Кніга|аўтар=|частка=Аховы расьлін Беларускі НДІ|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=http://knihi.com/none/Bielaruskaja_encyklapiedyja_djvu.zip.html|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=1996|том=[http://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.02.djvu 2]|старонкі=[http://files.knihi.com/preview/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.02.djvu/153_866x9999.jpeg 153]|старонак=480|сэрыя=|isbn=985-11-0061-7|наклад=10 000}}</ref>. Да 1972 году ў БелНДІАР стварылі 7 лябараторыяў: сельскагаспадарчай энтамалёгіі, фітапаталёгіі, [[Вірусалёгія|вірусалёгіі]], фітагэльмінталёгіі, [[імунітэт]]у, прагнозаў і біялягічнага мэтаду аховы расьлінаў. Да пачатку 1980-х гадоў стварылі яшчэ 4 лябараторыі: 1) аналізу рэшткавай колькасьці [[пэстыцыд]]аў, 2) эканомікі і арганізацыі службы аховы расьлінаў, 3) новых мэтадаў, 4) мікрабіямэтаду. У 1986 годзе пасьля [[Чарнобыльская катастрофа|Чарнобыльскай катастрофы]] стварылі лябараторыю радыёэкалёгіі<ref name="в">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аб інстытуце|спасылка=http://izr.by/pages/ob_institute|выдавец=УП «Інстытут аховы расьлінаў»|мова=ru|дата публікацыі=2019|дата доступу=25 студзеня 2019}}</ref>. У 1980-я гады Інстытут налічваў звыш 300 супрацоўнікаў<ref>{{Артыкул|аўтар=Ніна Шчарбачэвіч.|загаловак=Сілай малітвы трымаюцца сьцены|спасылка=http://zviazda.by/be/news/20131021/1382369994-silay-malitvy-trymayucca-sceny|выданьне=Ігуменскі тракт|тып=|год=22 кастрычніка 2013|нумар=35 (50)|старонкі=[http://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/10/1382436818_3.pdf 3]|issn=}}</ref>. З 1992 году БелНДІАР падпарадкавалі Акадэміі аграрных навук Рэспублікі Беларусь, што ўваходзіла ў склад [[Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчаваньня Рэспублікі Беларусь]]. На 1996 год асноўнымі кірункамі дасьледаваньняў былі: распрацоўка бясшкодных для навакольля спосабаў і прыладаў аховы расьлінаў ад шкоднікаў, хваробаў і пустазельля; укараненьне [[кампутар]]аў у фітасанітарную дыягностыку; спосабы ацэнкі адабраных расьлінаў на ўстойлівасьць да [[патаген]]аў і шкоднікаў<ref name="б"/>. 5 сакавіка 2002 году А. Лукашэнка падпісаў Дэкрэт № 7 «Аб удасканаленьні дзяржаўнага кіраваньня ў сфэры навукі». Згодна з 9-м артыкулам Дэкрэту загадвалася «ўлучыць у склад Акадэміі навук ([[НАНБ]]): Акадэмію аграрных навук Рэспублікі Беларусь у якасьці Аддзяленьня аграрных навук». 23 красавіка 2002 году [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 41-К «Аб улучэньні арганізацыяў і прадпрыемстваў у склад Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі», паводле якога УП «БелНДІАР» перайшоў у склад НАНБ. 18 красавіка 2006 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 242 «Аб стварэньні навукова-практычных цэнтраў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі і некаторых захадах ажыцьцяўленьня навуковай дзейнасьці». Паводле 3-га артыкула Ўказу, УП «Інстытут бульбаводзтва» перайменавалі ў Навукова-практычны цэнтар бульбаводзтва і плодаагародніцтва (НПЦБПА), у склад якога ўлучылі УП «Інстытут аховы расьлінаў»<ref name="в"/>. === Кіраўнікі === * [[Антон Амбросаў]] (1971—1978) * [[Сяргей Сарока]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Нашыя распрацоўкі|спасылка=http://izr.by/pages/development|выдавец=УП «Інстытут аховы расьлінаў»|мова=ru|дата публікацыі=2019|дата доступу=25 студзеня 2019}} ** [https://web.archive.org/web/20181011193416/http://izr.by/pages/oper Актуальныя зьвесткі]{{ref-ru}} {{НАНБ}} [[Катэгорыя:Інстытуты Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] [[Катэгорыя:Сельская гаспадарка Беларусі]] [[Катэгорыя:Менскі раён]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1971 годзе]] 7xqr7hxc8h94lgqzy9fpy8mc60czd8v 0 205639 2618772 2398122 2025-06-07T05:04:19Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618772 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|52|24|55|паўночнае|31|0|19|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Арганізацыя |назва = Інстытут лесу |арыгінальная назва = |выява = |рамка выявы = |памер выявы = |альтэрнатыўны тэкст выявы = |подпіс выявы = |мапа = |памер мапы = |альтэрнатыўны тэкст мапы = |подпіс мапы = |мапа 2 = |абрэвіятура = |дэвіз = |папярэднік = лясны аддзел БелНДІ сельскай і лясной гаспадаркі |наступнік = |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|13|11|1930|1}} |дата спыненьня існаваньня = |тып = навуковая |юрыдычны статус = дзяржаўная ўстанова |мэта = павышэньне прадукцыйнасьці лясоў |штабкватэра = [[Гомель]], [[Цэнтральны раён (Гомель)|Цэнтральны раён]], [[Вуліца Пралетарская (Гомель)|вул. Пралетарская]], д. 71 |месцазнаходжаньне = |каардынаты = |дзейнічае ў рэгіёнах = |сяброўства = |афіцыйныя мовы = расейская |генэральны сакратар = |пасада кіраўніка = Кіраўнік |імя кіраўніка = [[Аляксандар Кавалевіч]] |пасада кіраўніка 2 = Намесьнік па навуковай працы |імя кіраўніка 2 = [[Уладзімер Вусеня]] |пасада кіраўніка 3 = Намесьнік па інавацыйнай працы |імя кіраўніка 3 = [[Ягор Чурыла]] |пасада кіраўніка 4 = Навуковы сакратар |імя кіраўніка 4 = [[Іван Бардок]] |асноўныя асобы = |кіроўны орган = |матчыная кампанія = [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]] |зьвязаныя кампаніі = Дзьвінская, Жорнаўская і Каранёўская экспэрымэнтальныя лясныя базы |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = |колькасьць валянтэраў = |сайт = [http://forinst.basnet.by/ forinst.basnet.by] |заўвагі = |колішняя назва = }} '''Інстытут лесу''' — дасьледчая ўстанова [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] (НАНБ), заснаваная ў лістападзе 1930 году ў [[Гомель|Гомлі]]. На 2019 год Інстытут лесу ўваходзіў ў склад Аддзяленьня біялягічных навук НАНБ. У асьпірантуру набіралі па 3 спэцыяльнасьцях: 1) лясныя культуры (сэлекцыя, [[насеньняводзтва]]); 2) лесазнаўства (лесаводзтва, лесаўпарадкаваньне і лясная таксацыя); 3) агралесамэліярацыя (ахоўнае лесаразьвядзеньне і азеляненьне паселішчаў, барацьба зь ляснымі [[пажар]]амі). У дактарантуру набіралі па спэцыяльнасьці лесазнаўства. Інстытут аказваў паслугі: 1) замеру радыяактыўнага забруджваньня [[Глебы Беларусі|глебы]] і вырабаў лясной гаспадаркі, харчаваньня і [[Лекі|лекавай]] сыравіны, сельскагаспадарчых кармоў; 2) ацэнкі [[заканадаўства]] ў галіне лясной гаспадаркі, экалёгіі і прыродакарыстаньня<ref name="а"/>. == Падразьдзяленьні == На 2019 год Інстытут лесу ўлучаў: * 5 лябараторыяў — 1) лесазнаўства і кіраваньня лясамі, 2) лясной сэлекцыі і насеньняводзтва, 3) праблемаў аднаўленьня, абароны і аховы лясоў, 4) генэтыкі і біятэхналёгіі, харчовых і лекавых рэсурсаў лесу, 5) праблемаў глебазнаўства і рэабілітацыі антрапагенных парушаных лясных земляў<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Арганізацыі Аддзяленьня біялягічных навук (Інстытут лесу)|спасылка=http://nasb.gov.by/bel/organizations/institutes/inobio.php#off1164|выдавец=[[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]]|дата публікацыі=4 лютага 2019|дата доступу=7 лютага 2019}}</ref>; * 3 экспэрымэнтальныя лясныя базы — Дзьвінская (пасёлак [[Падсьвільле]], Глыбоцкі раён), Жорнаўская ([[Асіпавічы]], Магілёўская вобласьць) і [[Каранёўка (Гомельскі раён)|Каранёўская]] (Гомельскі раён)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аддзяленьне біялягічных навук|спасылка=http://nasb.gov.by/bel/organizations/departments/obio.php|выдавец=Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|дата публікацыі=4 лютага 2019|дата доступу=10 лютага 2019}}</ref>. == Мінуўшчына == 13 лістапада 1930 году ў Гомлі ([[Беларуская ССР]]) заснавалі Інстытут лесу на аснове ляснога аддзелу Беларускага навукова-дасьледчага інстытуту сельскай і лясной гаспадаркі, а таксама Цэнтральнай лясной досьледнай станцыі. У 1933 годзе яго перайменавалі ў БелНДІ лясной гаспадаркі. У 1944 годзе пры інстытуце запрацавала [[асьпірантура]]. За савецкім часам у інстытуце працавалі акадэмікі {{Артыкул у іншым разьдзеле|Анатоль Жукаў||be|Анатоль Барысавіч Жукаў}}, {{Артыкул у іншым разьдзеле|Павал Рагавы||be|Павел Пракопавіч Рагавой}}, [[Вячаслаў Пераход]], [[Уладзімер Шкатэлаў]] і [[Іван Юркевіч]]<ref name="б">{{Кніга|аўтар=[[Уладзімер Багінскі]].|частка=Інстытут лесу|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=http://knihi.com/none/Bielaruskaja_encyklapiedyja_djvu.zip.html|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=1999|том=[http://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.07.djvu 7]|старонкі=[http://files.knihi.com/preview/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.07.djvu/268_866x9999.jpeg 268]|старонак=608|сэрыя=|isbn=985-11-0144-3|наклад=10 000}}</ref>. У 1992 годзе назву зьмянілі на Інстытут лесу. У 1996 годзе стварылі дактарантуру. На 1998 годзе Інстытут лесу меў 8 лябараторыяў: 1) аднаўленьня харчовых рэсурсаў [[лес]]у, 2) лесааднаўленьня, 3) генэтыкі лесу, 4) лясной сэлекцыі і [[насеньняводзтва]], 5) аховы і абароны лесу, 6) праблемаў лесазнаўства і кіраваньня ляснымі рэсурсамі, 7) лясной экалёгіі і [[глебазнаўства]], 8) радыяцыйнага лесаводзтва. Пры інстытуце працавала 6 сэктараў: 1) экалёгіі [[Вусякі|вусякоў]] і біялягічнай абароны лесу, 2) лясной [[Мікалёгія|мікалёгіі]], 3) біярэгуляваньня вырошчаваньня пасадачнага матэрыялу, 4) лясной [[Радыялёгія|радыялёгіі]], 5) радыялягічнага мадэляваньня лясных [[экасыстэма]]ў, 6) хімічных дасьледаваньняў [[глеба]]ў і расьлінаў. Асноўнымі кірункамі дасьледаваньняў былі: шматмэтавае лесакарыстаньне, павышэньне лесапрадукцыйнасьці, чалавечае ўзьдзеяньне на лясныя [[біяцэноз]]ы, зьмяншэньне наступстваў радыяцыйнага забруджваньня на лясныя экасыстэмы. У Інстытуце лесу распрацавалі заканадаўства для лясной гаспадаркі. Правялі вырошчваньне дрэваў з вызначаным назапашваньнем радыёнуклідаў. У інстытуце працавалі акадэмік Віктар Іпацьеў, сябар-карэспандэнт [[Рыгор Ганчарэнка]] і 6 [[Доктар навук|дактароў навук]]<ref name="б"/>. === Кіраўнікі === * [[Іван Юркевіч]] (1953—1956) * [[Віктар Іпацьеў]] (1989—2006) * [[Аляксандар Кавалевіч]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Адправіць паведамленьне|спасылка=http://forinst.basnet.by/contact|выдавец=Інстытут лесу|мова=ru|дата публікацыі=2019|дата доступу=7 лютага 2019}} ** [https://web.archive.org/web/20181226174910/http://forinst.basnet.by/node/6 Кантактныя зьвесткі]{{ref-ru}} ** [https://web.archive.org/web/20181226174830/http://forinst.basnet.by/node/33 Патэнты на вынаходзтвы]{{ref-ru}} ** [https://web.archive.org/web/20190225165331/http://forinst.basnet.by/node/45 Зборнік навуковых працаў]{{ref-ru}} {{Накід:Беларусь}} {{НАНБ}} [[Катэгорыя:Інстытуты Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] [[Катэгорыя:Арганізацыі Гомля]] [[Катэгорыя:Цэнтральны раён (Гомель)]] [[Катэгорыя:Лясная гаспадарка]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1930 годзе]] eg1tqo9q1dxape0juomsl91k0kdd9ab 0 205760 2618797 2570778 2025-06-07T07:58:54Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618797 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Акартэлі |Лацінка = Akarteli |Статус = хутар |Назва ў родным склоне = Акартэляў |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Саракі |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Астравецкі раён|Астравецкі]] |Сельсавет = [[Міхалішкаўскі сельсавет|Міхалішкаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 2 |Год падліку колькасьці = 2004 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = 1 |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 53 |Шырата сэкундаў = 43 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 10 |Даўгата сэкундаў = 55 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Пазыцыя подпісу на мапе2 = зьнізу |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Акартэ́лі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 77.</ref> — хутар у [[Беларусь|Беларусі]], каля [[Туравейскае возера|Туравейскага возера]]. Уваходзіць у склад [[Міхалішкаўскі сельсавет|Міхалішкаўскага сельсавету]] [[Астравецкі раён|Астравецкага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. == Назва == Раней вёска называлася Саракі, калі яе пераназвалі невядома. Ёсьць вэрсія, што новую назву вёс­ка атрымала ў гонар першага старшыні сельскага Савету. На мясцовых могілках ёсьць магілка, дзе, як сьведчыць надпіс на помніку, у 1956 годзе пахаваны Раман Акартэль<ref>[https://web.archive.org/web/20200803202625/http://www.ostrovets.by/news/13070/news/zhizn/tochka_na_karte/news13236.html Точка на карте: Акартели], Астравецкая праўда, 5.07.2017</ref>. == Гісторыя == У XIX стагодзьдзі — засьценак пры возеры Белае ў Сьвянцянскім павеце Віленскай губэрні. Уваходзіў у маёнтак [[Шайкуны]], належаў памешчыку Сволькену. У 1872 годзе — 14 рэвіскіх душ. Уваходзіў у Аляксандраўскую воласьць і адносіўся да Падольскай сельскай грамады. У 1897 годзе ў засьценку 7 дамоў, 45 жыхароў. Да 26 лютага 2013 году ўваходзіў у склад ліквідаванага [[Спондаўскі сельсавет|Спондаўскага сельсавету]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160304210204/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=12551&p0=D913r0057134 «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Островецкого района Гродненской области». Решение Гродненского областного Совета депутатов от 26 февраля 2013 г. № 224]{{Ref-ru}}</ref>. == Насельніцтва == * XX стагодзьдзе: 1938 год — 71 чалавек, 16 двароў; 1999 год — 2 чалавекі * XXI стагодзьдзе: 2004 год — 2 чалавекі, 1 двор; 2009 год — 0 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Міхалішкаўскі сельсавет}} {{Астравецкі раён}} [[Катэгорыя:Міхалішкаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Астравецкага раёну]] dismll3lohqohjlvze20s4cur3fxd0y 0 206499 2618535 2218341 2025-06-06T11:22:12Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618535 wikitext text/x-wiki '''Царынныя песьні''' («царына» — край сяла, поле за сялом) — песьні, якія сьпявалі падчас абыходу поля на [[Троіца|Троіцу]]. Сваёю эстэтыкаю зьвязаныя з [[Калядкі|калядкамі]] й беларускімі [[Валачобныя песьні|валачобнымі песьнямі]], і адначасова некаторымі матывамі нагадваюць паўднёваславянскія абрадавыя песьні. Царынныя абрады гулялі ролю своеасаблівага [[Талісман|абярэгу]] сёлаў, палёў, пчальнікоў, вадаёмаў, гаспадаркаў, дамоў. Па спосабе выкананьня яны падобныя на рытуалы [[ваджэньне таполі|ваджэньня таполі]] ([[ваджэньне куста|куста]]). Гэтыя абрады зьдзяйсьняліся з мэтаю засьцерагчы ад прыродных стыхіяў, нягодаў, эпідэміяў і суправаджаліся ''царыннымі песьнямі''. Найбольш яны вядомыя на [[Лемкаўшчына|Лемкаўшчыне]] ды [[Бойкаўшчына|Бойкаўшчыне]]. Тэксты царынных песень амаль што не захаваліся, паводле [[Філарэт Калесса|Ф. Калессы]], яны «маюць характар малітваў за ўраджай і ахову палёў перад злымі вятрамі і хмарамі... а часам падобныя на калядкі...»: {{Пачатак цытаты}}<poem> ''Вийди, виглянь, сонечко, усміхнись!'' ''Виглянь, виглянь, сонечко, усміхнись!'' ''Наше зело-житечко колосись!'' ''Наливайся житечко, колосись.'' </poem>{{Канец цытаты}} Гэтая змова выконвалася да ўзыходу сонца. Людзі — чальцы царынных працэсіяў — працягвалі рукі на ўсход, сьпяваючы гэтую песьню шмат разоў запар пакуль ня ўзыдзе сонца. Абыходы поля зьдзяйсьняліся, як правіла, пад ранак, у працэсіі маглі ўдзельнічаць усе — і дарослыя, і моладзь, і дзеці. [[Сьцяпан Кілімнік|С. Кілімнік]] фіксуе дэталёвае апісаньне такое працэсіі: «Паход уяўляў чароўную карціну. Усе сьвяточна апранутыя; хлопчыкі й дзяўчынкі ў вянках на галаве з жывых палявых кветкаў з жытнімі каласамі; дарослыя дзяўчыны таксама ў вянках з барвенка з дадаткам палявых кветкаў ды каласоў, хлопцы ў ґірляндах праз плячо з жытняга калосься маладога і сталага леташняга; жанчыны ды мужчыны пераапранутыя і замаскаваныя. Мужчыны з бубнамі, сьвірэлямі, цымбаламі й г.д., — жанчыны амаль усе аздобленыя палявымі кветкамі. У асобных мясцовасьцях падчас гэтага шэсьця бралі й казу, прыбраную ў зелень-кветкі й каласы… Падчас уступу „на нівы“ дзеці й дарослыя ўздымалі неверагодны галас: дзеці калаталі ды званілі, музыкі гралі, дзяўчыны й хлопцы сьпявалі — гэта азначала „выгнаньне злых сілаў з жыта“... Усе ўдзельнікі сьпявалі маґічныя песьні… падчас паходу маладыя, ужо жанатыя мужчыны і жанчыны, у прыватнасьці пераапранутыя і замаскаваныя — таньчылі, скакалі, жартавалі, аббягалі межамі ды сулоўкамі паля, адзін аднаго ловячы...». Затым палі крапілі вадою ці малаком і ладзілі сярод поля баль з ахвярнаю ежаю. == Крыніцы == * ''Гогубець О.'' [https://web.archive.org/web/20191020202944/http://old.philology.lnu.edu.ua/visnyk/43_2010/43_2010_Holubec.pdf До питання жанрової класифікації українського весняного календарно-обрядового фольклору] // [https://web.archive.org/web/20200318190249/https://philology.lnu.edu.ua/research/vydannya/visnyk Вісник Львівського університету]. Серія філол. 2010. [https://web.archive.org/web/20191208021349/http://old.philology.lnu.edu.ua/visnyk/43_2010/43_2010_zmist_ukr.htm Вип. 43]. — Львів, 2010. — 387 с. — С. 76–84 * ''Лановик М. Б., Лановик З. Б.'' Українська усна народна творчість&nbsp;— Навчальний посібник — К.: Знання-Прес, 2006. — 591 c. * [https://books.google.ru/books?id=9nHzCQAAQBAJ&pg=PA18&lpg Царинні пісні] // ''Бодак Я. А., Соловей Л. М.'' Українська та зарубіжна музичні літератури.: Навчальний посібник — С. 18 * [https://books.google.ru/books?id=0BBTDQAAQBAJ&pg=PA72&dq Царинні пісні] // ''[[Анатоль Іваніцкі|Іваніцкі А. І.]]'' Український музичний фольклор.: Підручник для ВНЗ — С. 72 * ''Сокіл Г. В.'' [https://otherreferats.allbest.ru/languages/00437064_0.html Обхідні календарно-обрядові пісні українців: структурно-семантичний та естетичний аспекти]. Дисертація канд. філол. наук: 10.01.07 / Львівський національний ун-т ім. Івана Франка. — Л., 2003. * ''Сокіл Г.'' Царинні пісні в контексті ритуального обходу полів. Народознавчі зошити. Зошит 3 (33), травень-червень, 2000, с. 535–541. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20180811102057/http://tradycija.com.ua/rusalni-ta-carinni-pisni/ Русальні та царинні пісні] (tradycija.com.ua) * [https://proridne.wordpress.com/2012/07/24/русальні-та-царинні-пісні/ Русальні та царинні пісні. Текст] (wordpress.com) [[Катэгорыя:Украінская народная музыка]] [[Катэгорыя:Украінскі фальклёр]] 11q2pdpub1p4smkrqd6wqqi3iqnf8ka 0 207976 2618531 2184666 2025-06-06T10:36:18Z Prasalovich 2394 2618531 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Кальчуны |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Кальчунаў |Трансьлітараваная назва = Kaĺčuny |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Ашмянскі раён|Ашмянскі]] |Сельсавет = [[Кальчунскі сельсавет|Кальчунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 683 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 23 |Шырата сэкундаў = 28 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 52 |Даўгата сэкундаў = 28 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Пазыцыя подпісу на мапе2 = зьнізу |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Кальчу́ны'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 98</ref> — вёска ў [[Ашмянскі раён|Ашмянскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Цэнтар [[Кальчунскі сельсавет|Кальчунскага сельсавету]]. На поўначы вёскі працякае рака [[Граўжанка]]. Празь вёску праходзіць дарога {{Таблічка-by|Р|146}}. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 683 жыхары<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> * 1999 год — 773 жыхары * 1997 год — 775 жыхароў, 300 двароў == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Кальчунскі сельсавет}} {{Ашмянскі раён}} [[Катэгорыя:Кальчунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ашмянскага раёну]] q6cyegypml1as72j2kxo10nh7r2zsdu 2618560 2618531 2025-06-06T12:14:05Z Ліцьвін 847 стыль 2618560 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Кальчуны |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Кальчунаў |Трансьлітараваная назва = Kaĺčuny |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Ашмянскі раён|Ашмянскі]] |Сельсавет = [[Кальчунскі сельсавет|Кальчунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 683 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 23 |Шырата сэкундаў = 28 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 52 |Даўгата сэкундаў = 28 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Пазыцыя подпісу на мапе2 = зьнізу |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Кальчу́ны'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 98</ref> — [[вёска]] ў [[Ашмянскі раён|Ашмянскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Цэнтар [[Кальчунскі сельсавет|Кальчунскага сельсавету]]. На поўначы вёскі працякае рака [[Граўжанка]]. Празь вёску праходзіць дарога {{Таблічка-by|Р|146}}. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1997 год — 775 жыхароў, 300 двароў * 1999 год — 773 жыхары * 2009 год — 683 жыхары<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Кальчунскі сельсавет}} {{Ашмянскі раён}} [[Катэгорыя:Кальчунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ашмянскага раёну]] e6w68hq1hjb7mtdk08ro3ccoak5dp9f 0 208064 2618628 2183035 2025-06-06T16:02:34Z Prasalovich 2394 2618628 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Габрыялаўшчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Габрыялаўшчыны |Трансьлітараваная назва = Habryjalaŭščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Ашмянскі раён|Ашмянскі]] |Сельсавет = [[Кальчунскі сельсавет|Кальчунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 42 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 19 |Шырата сэкундаў = 34 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 0 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Пазыцыя подпісу на мапе2 = зьверху |Водступ подпісу на мапе2 = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Габрыя́лаўшчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 98</ref> — вёска ў [[Ашмянскі раён|Ашмянскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Кальчунскі сельсавет|Кальчунскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 42 чалавекі<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> * 1999 год — 69 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Кальчунскі сельсавет}} {{Ашмянскі раён}} [[Катэгорыя:Кальчунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ашмянскага раёну]] 1rdzhjx3wk6sm7frcikshcj1xgqwl8f 2618696 2618628 2025-06-06T17:33:01Z Ліцьвін 847 стыль 2618696 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Габрыялаўшчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Габрыялаўшчыны |Трансьлітараваная назва = Habryjalaŭščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Ашмянскі раён|Ашмянскі]] |Сельсавет = [[Кальчунскі сельсавет|Кальчунскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 42 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 19 |Шырата сэкундаў = 34 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 0 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Пазыцыя подпісу на мапе2 = зьверху |Водступ подпісу на мапе2 = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Габрыя́лаўшчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 98</ref> — вёска ў [[Ашмянскі раён|Ашмянскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Кальчунскі сельсавет|Кальчунскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 69 чалавек * 2009 год — 42 чалавекі<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Кальчунскі сельсавет}} {{Ашмянскі раён}} [[Катэгорыя:Кальчунскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ашмянскага раёну]] 4chlxkymj5icfgnevnwgks1knkhsclq 0 209776 2618581 2598346 2025-06-06T13:08:02Z Prasalovich 2394 2618581 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Мікулішкі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Мікулішкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Мікулішкаў |Трансьлітараваная назва = Mikuliški |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Ашмянскі раён|Ашмянскі]] |Сельсавет = [[Крайванцаўскі сельсавет|Крайванцаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 2 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 21 |Шырата сэкундаў = 52 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 40 |Даўгата сэкундаў = 39 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Commons = |Сайт = }} '''Міку́лішкі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 104</ref> — вёска ў [[Ашмянскі раён|Ашмянскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Крайванцаўскі сельсавет|Крайванцаўскага сельсавету]]. Вёска знаходзіцца ў пагранічнай зоне<ref>[https://web.archive.org/web/20220206144211/https://gpk.gov.by/by/pagranichnaya-zona-palasa/peralik-naselenykh-punkta-razmeshchanykh-u-pagranichnay-zone/ Пералік населеных пунктаў, разьмешчаных у пагранічнай зоне]. Сайт пагранічнага камітэту</ref>. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 2 чалавекі<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> * 1999 год — 6 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Крайванцаўскі сельсавет}} {{Ашмянскі раён}} [[Катэгорыя:Крайванцаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ашмянскага раёну]] npmjxjbv7vs5qflu1qqr5dqw5hwzot8 2618648 2618581 2025-06-06T16:58:54Z Ліцьвін 847 стыль 2618648 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Мікулішкі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Мікулішкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Мікулішкаў |Трансьлітараваная назва = Mikuliški |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Ашмянскі раён|Ашмянскі]] |Сельсавет = [[Крайванцаўскі сельсавет|Крайванцаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 2 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 21 |Шырата сэкундаў = 52 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 40 |Даўгата сэкундаў = 39 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Commons = |Сайт = }} '''Міку́лішкі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 104</ref> — вёска ў [[Ашмянскі раён|Ашмянскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Крайванцаўскі сельсавет|Крайванцаўскага сельсавету]]. Вёска знаходзіцца ў пагранічнай зоне<ref>[https://web.archive.org/web/20220206144211/https://gpk.gov.by/by/pagranichnaya-zona-palasa/peralik-naselenykh-punkta-razmeshchanykh-u-pagranichnay-zone/ Пералік населеных пунктаў, разьмешчаных у пагранічнай зоне]. Сайт пагранічнага камітэту</ref>. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 6 чалавек * 2009 год — 2 чалавекі<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Крайванцаўскі сельсавет}} {{Ашмянскі раён}} [[Катэгорыя:Крайванцаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ашмянскага раёну]] 5du9y9skd7wxs9tr64sauqtydtx8qv4 0 209906 2618582 2604304 2025-06-06T13:08:52Z Prasalovich 2394 2618582 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Скірманцішкі |Лацінка = Skirmanciški |Статус = хутар |Назва ў родным склоне = Скірманцішкаў |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Ашмянскі раён|Ашмянскі]] |Сельсавет = [[Крайванцаўскі сельсавет|Крайванцаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 1 |Год падліку колькасьці = 1999 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 24 |Шырата сэкундаў = 15 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 44 |Даўгата сэкундаў = 42 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Commons = |Сайт = }} '''Скірма́нцішкі'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 104—105.</ref> (таксама — ''Скірмо́нцішкі''<ref name="daviednik" />, ''Скі́рманцішкі''<ref name="daviednik" />) — [[хутар]] у [[Беларусь|Беларусі]], у міжрэччы [[Гаружанка|Гаружанкі]] і [[Мерачанка|Мерачанкі]]. Уваходзяць у склад [[Крайванцаўскі сельсавет|Крайванцаўскага сельсавету]] [[Ашмянскі раён|Ашмянскага раёну]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Знаходзяцца ў пагранічнай зоне<ref>[https://web.archive.org/web/20220206144211/https://gpk.gov.by/by/pagranichnaya-zona-palasa/peralik-naselenykh-punkta-razmeshchanykh-u-pagranichnay-zone/ Пералік населеных пунктаў, разьмешчаных у пагранічнай зоне]. Сайт пагранічнага камітэту</ref>. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Назва == {{Асноўны артыкул|Скірмант}} Скірымунт або Скірмунд (Sciremunt, Skīrmund<ref>Briggs K. An index to personal names in English place-names. — Nottingham, 2023. P. 239.</ref>) — імя [[Германскія мовы|германскага]] паходжаньня<ref>Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. [https://books.google.by/books?hl=ru&id=YOBwrIPG8IQC&q=Sciremunt#v=snippet&q=Sciremunt&f=false S. 1308].</ref>. [[Двухасноўнае імя|Іменная аснова]] [[Скера|скер- (скір-)]] (імёны [[Ліцьвіны|ліцьвінаў]] [[Скірыла]], [[Скірвін]], [[Скірман]]; германскія імёны Scirilo, Scirwine, Scirman) паходзіць ад [[Гоцкая мова|гоцкага]] skeirs 'ясны, чысты'<ref name="Dajlida-2019-18">{{Літаратура/Пачаткі Вялікага княства Літоўскага (2019)|к}} С. 18.</ref>, а аснова [[Мунд|-мунд- (-мунт-, -монт-)]] (імёны ліцьвінаў [[Мантыгерд (імя)|Монтгерд]], [[Валімонт]], [[Жыгімонт]]; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'<ref>Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.</ref> або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'<ref name="Dajlida-2019-18"/>. Такім парадкам, імя Скірмунт азначае «чыстая гарлівасьць» або «ясны розум»<ref>{{Літаратура/Пачаткі Вялікага княства Літоўскага (2019)|к}} С. 23.</ref>. Яшчэ этнограф і мовазнаўца [[Яўхім Карскі]] зьвяртаў увагу на тое, што ў [[Латышы|латыскай]] [[Курляндыя|Курляндыі]], «''большасьць [[Беларуская мова|беларускіх]] населеных месцаў заканчваюцца на -ішкі''»<ref>Карский Е. Ф. Белорусы. Т. 1. — Минск, 2006. [https://books.google.by/books?id=ohcsAQAAMAAJ&q=%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82+%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%B5%D1%82%D1%81%D1%8F&dq=%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82+%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%87%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%B5%D1%82%D1%81%D1%8F&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwjfmJmpp9X5AhUa7qQKHRoNCsAQ6AF6BAgBEAI С. 559].</ref>, пазьней у рэчышчы [[Летувізацыя|палітыкі летувізацыі]] падобныя тапонімы на -ішкі азначылі як «гістарычна [[балты]]йскія» і нават «тыпова [[Летувісы|летувіскія]]»<ref>[[Эдвард Зайкоўскі|Зайкоўскі Э.]] [http://pawet.net/library/history/bel_history/_articles/zaj1/%D0%97%D0%B0%D0%B9%D0%BA%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%AD._%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%82%D1%8B_%D1%86%D1%8D%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D0%B9_i_%D1%83%D1%81%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B9_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96_%D1%9E_%D1%81%D1%8F%D1%80%D1%8D%D0%B4%D0%BD%D1%8F%D0%B2%D0%B5%D1%87%D1%87%D1%8B.html Балты цэнтральнай і ўсходняй Беларусі ў сярэднявеччы] // Спадчына. № 1, 1999. С. 61—72.</ref>. Тым часам менскі дасьледнік Алёхна Дайліда зазначае, што «''ва [[Усходнегерманскія мовы|ўсходнегерманскіх мовах]] быў пашыраны суфікс -isk-: такім парадкам, так менаваная «лінія Сафарэвіча» (мяжа перавагі паселішчаў з назовамі на -ішкі ў Панямоньні) не абавязкова зьнітаваная з балтамі''»<ref>{{Літаратура/Пачаткі Вялікага княства Літоўскага (2019)|к}} С. 31.</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 1 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Крайванцаўскі сельсавет}} {{Ашмянскі раён}} [[Катэгорыя:Крайванцаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ашмянскага раёну]] ld1obhiixu8ttglp8f08eh37htae6xt 0 211951 2618895 2616128 2025-06-07T10:36:06Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618895 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі}} {{Палітык |імя = Аляксандар Астроўскі |выява = Alyaksandar Astrouski.jpg |памер = 300 пкс |подпіс_пад_выявай = |пасада = Надзвычайны і Паўнамоцны Амбасадар<br />Рэспублікі Беларусь у Фінляндыі |пачатак_тэрміну = 2013 |канец_тэрміну = 2018 |прэм'ер-міністар = [[Андрэй Кабякоў]] |папярэднік = [[Уладзімер Дражын]] |наступнік = [[Аляксей Самасуеў]] |пасада2 = Надзвычайны і Паўнамоцны Амбасадар<br />Рэспублікі Беларусь у Даніі |пачатак_тэрміну2 = 2014 |канец_тэрміну2 = 2018 |прэм'ер-міністар2 = [[Андрэй Кабякоў]] |папярэднік2 = [[Уладзімер Дражын]] |наступнік2 = [[Аляксей Самасуеў]] |пасада3 = Генэральны консул<br />Рэспублікі Беларусь у Нью-Ёрку |пачатак_тэрміну3 = 1998 |канец_тэрміну3 = 2001 |прэм'ер-міністар3 = [[Сяргей Лінг]] |папярэднік3 = [[Вадзім Лазерка]] |наступнік3 = [[Сяргей Колас]] |пасада4 = Апошні Генэральны консул<br />Рэспублікі Беларусь у Таліне |пачатак_тэрміну4 = 1 ліпеня 2005 году |канец_тэрміну4 = 2009 |папярэднік4 = [[Пятро Крэчка]] |наступнік4 = -- |прэм'ер-міністар4 = [[Сяргей Сідорскі]] |дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|2|1|1956|1}} |месца_нараджэньня = [[Барысаў]],<br />[[Менская вобласьць]]) |дата_сьмерці = |месца_сьмерці = |нацыянальнасьць = |сужэнец = Ніна |дзеці = Ірына, Галіна |бацька = |маці = |род = |адукацыя = |рэлігія = |подпіс = |узнагароды = }} '''Аляксандар Пятровіч Астроўскі''' (нарадзіўся 2 студзеня 1956 году ў [[Барысаў|Барысаве]], [[Менская вобласьць]]) — беларускі дыплямат, журналіст, надзвычайны і паўнамоцны амбасадар у [[Фінляндыя|Фінляндыі]] і [[Данія|Даніі]], кіраўнік беларускіх генэральных консульстваў у [[Нью-Ёрк]]у і [[Талін]]е. Мае дыпляматычны ранг надзвычайнага і паўнамоцнага пасланьніка першае клясы.<ref>[https://web.archive.org/web/20200815134506/https://kodeksy-by.com/norm_akt/source-%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D1%82%20%D0%A0%D0%91/type-%D0%A3%D0%BA%D0%B0%D0%B7/415-10.09.2013.htm Указ Президент РБ 415 10.09.2013 О назначении А.П.Островского]{{ref-ru}}</ref> Брат вядомага беларускага хірурга-кардыёляга прафэсара [[Юры Пятровіч Астроўскі|Юрыя Астроўскага]], які ўпершыню ў Беларусі зрабіў апэрацыю па перасадцы сэрца.<ref>[http://catalog.library.mogilev.by/kray/Znak_new/krasnapolie/r12p22_1.htm Астроўскі Юрый Пятровіч ]{{Недаступная спасылка|date=November 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-ru}}</ref> ==Жыцьцяпіс== У 1977 годзе на выдатна скончыў факультэт журналістыкі [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]]. Пасьля заканчэньня вышэйшае навучальнае ўстановы з 1977 па 1981 год працаваў адказным сакратаром, а потым рэдактарам газэты «Інтэграл» [[Інтэграл (кампанія)|ВА «Інтэграл»]]. Прайшоў вайсковую службу. З 1983 па 1986 год — намесьнік рэдактара, а потым рэдактар раённай газэты ў [[Барысаў|Барысаве]]. Пасьля навучаньня ў Дыпляматычнай акадэміі міністэрства замежных справаў [[СССР]] у [[Масква|Маскве]] з 1989 па 1991 год — рэдактар рэдакцыі замежнага вяшчаньня Дзяржаўнага камітэта СССР па тэлебачаньні і радыёвяшчаньні. У 1991—1993 гадох — намесьнік галоўнага рэдактара штотыднёвіка «Беларускі прадпрымальнік». З 1993 году — на дыпляматычнай службе Рэспублікі Беларусь. Распачаў працу ў [[Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь|міністэрстве замежных спраў Беларусі]] ў якасьці супрацоўніка консульскага ўпраўленьня. З 1993 па 1996 год — другі сакратар па консульскіх пытаньнях амбасады Беларусі ў [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]. Быў у ліку першых арганізатараў дзейнасьці беларускай консульскай службы ў [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]. Падчас працы ў якасьці начальніка пашпартна-візавага аддзелу консульскага ўпраўленьня [[Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь|МЗС Беларусі]] (1996—1998 гг.) браў чынны ўдзел у распрацоўцы і прыняцьці першых нарматыўных дакумэнтаў консульскай службы Беларусі, у т.л. Консульскага статута Рэспублікі Беларусь. З 1998 па 2001 год працаваў генэральным консулам Рэспублікі Беларусь у [[Нью-Ёрк]]у. Пасьля вяртаньня ў цэнтральны апарат МЗС з 2001 па 2005 год кіраваў аддзелам аналізу і плянаваньня консульскага ўпраўленьня МЗС Беларусі. З 2005 па 2009 год — генэральны консул Рэспублікі Беларусь у [[Талін]]е ([[Эстонія]]). На працягу гэтага пэрыяду замежная ўстанова ў поўным аб’ёме выконвала функцыі дыпляматычнай місіі Рэспублікі Беларусь. Пры непасрэдным удзеле А.Астроўскага быў падрыхтаваны першы ў гісторыі двухбаковых беларуска-эстонскіх адносінаў візыт міністра замежных спраў [[Эстонія|Эстоніі]] ў Беларусь, створаны мэханізм рэгулярных кансультацыяў паміж зьнешнепалітычнымі ведамствамі дзьвюх краінаў. Пасьля вяртаньня на Радзіму з 2009 па 2013 год узначальваў галоўнае консульскае ўпраўленьне МЗС Беларусі. З 2013 па 2018 год — надзвычайны і паўнамоцны амбасадар Беларусі ў [[Фінляндыя|Фінляндыі]], з 2014 па 2018 год — у [[Данія|Даніі]] (па сумяшчальніцтве)<ref>[http://mfa.gov.by/print/be/press/news_mfa/df2e637178dc0f20.html Аб ўручэнні Паслом Беларусі А.Астроўскім даверчых лістоў Каралеве Даніі]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20200814085924/https://www.belarus.by/by/government/events/astrosk-ruchy-daverchyja-gramaty-karaleve-dan-margrete-_i_0000016709.html Астроўскі ўручыў даверчыя граматы каралеве Даніі Маргрэтэ ІІ]</ref>. Падчас знаходжаньня на пасадзе амбасадара ў Фінляндыі наладзіў практыку штогадовых палітычных кансультацыяў паміж міністэрствамі замежных спраў, ініцыяваў рэгулярнае правядзеньне беларуска-фінляндзкіх эканамічных форумаў. З ініцыятывы А.Астроўскага ў парлямэнце Фінляндыі заснаваная група сяброўства зь Беларусьсю. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == *[https://www.svaboda.org/a/24851282.html Беларуская віза стала больш даступнай для эўрапейцаў] на сайце [https://www.svaboda.org [[Свабода (радыё)|«Радыё Свабода»]]] *[http://www.moles.ee/07/Mar/08/6-2.php Інтэрвію газэце «Моладзь Эстоніі»] на сайце [http://www.moles.ee «Молодёжь Эстонии»] *[https://web.archive.org/web/20200925233524/https://rus.delfi.ee/daily/estonia/u-kohtla-yarve-poyavitsya-novyj-gorod-pobratim?id=19714465 Інтэрвію сайту «Delfi»] на сайце [https://rus.delfi.ee Delfi] *[https://stalnuhhin.ee/?p=953#more-953 Інтэрвію ў перадачы «Дыялёг з уладай» на канале «ТВ-Нарва»] на сайце [https://stalnuhhin.ee Сайт-блёг Міхаіла Стальнухіна] *[http://www.tio.by/info/opinions/3531/ А.Астроўскі: «Зводзіць усё да візаў — абсалютна контрпрадуктыўна»] на сайце [http://www.tio.by tio.by] *[https://belsat.eu/news/8441/ МЗС: суд над беларусамі ў Лібіі праходзіць непрадказальна] на сайце [https://belsat.eu [[Белсат]]] *[http://mfa.gov.by/print/be/press/news_mfa/df2e637178dc0f20.html Аб ўручэнні Паслом Беларусі А.Астроўскім даверчых лістоў Каралеве Даніі] на сайце [https://web.archive.org/web/20161108091642/http://mfa.gov.by/ [[Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь|МЗС Беларусі]]] *[https://www.belarus.by/by/government/events/astrosk-abmerkava-z-paslam-kran-usxodnjaga-partnerstva--kapengagene-pytann-stablnasts--regene_i_31572.html Астроўскі абмеркаваў з пасламі краінаў «Усходняга партнэрства» ў Капэнгагене пытаньні стабільнасьці ў рэгіёне] на сайце [https://web.archive.org/web/20090203090830/http://www.belarus.by/ belarus.by] *[http://mfa.gov.by/press/smi/d9ab831e4da1f169.html Інтэрвію часопісу «Эканоміка Беларусі»] на сайце [https://web.archive.org/web/20161108091642/http://mfa.gov.by/ [[Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь|МЗС Беларусі]]] *[https://web.archive.org/web/20161108091642/http://mfa.gov.by//press/smi/efe30749798455b9.html Пераклад артыкула «Транзытны патэнцыял Беларусі» ў выданьні «Baltic Rim Economies»] на сайце [https://web.archive.org/web/20161108091642/http://mfa.gov.by/ [[Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Беларусь|МЗС Беларусі]]] *[https://blr.belta.by/economics/view/belarus-i-finljandyja-majuts-use-peradumovy-dlja-pashyrennja-supratsounitstva-pasol-50946-2016/ Беларусь і Фінляндыя маюць усе перадумовы для пашырэньня супрацоўніцтва - пасол] на сайце [https://blr.belta.by [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва|БелТА]]] *[https://www.sb.by/articles/o-khlebe-nasushchnom-211017.html Аб жытным хлебе, падобным мэнталітэце, беларуска-фінскім супрацоўніцтве і посьпехах сельскай гаспадаркі ў Суомі] на сайце [https://www.sb.by [[Советская Белоруссия|Беларусь сегодня]]] *[https://ex-press.by/rubrics/novosti-borisova/2018/09/20/borisovchanin-bolshe-ne-budet-poslom Барысаўчанін больш не будзе амбасадарам: Аляксандар Астроўскі выйшаў у адстаўку] на сайце [https://web.archive.org/web/20190419205240/https://ex-press.by/ ex-press.by] {{Амбасадары Беларусі ў Фінляндыі}} {{Амбасадары Беларусі ў Даніі}} {{Генэральныя консулы Беларусі ў Нью-Ёрку}} {{Генэральныя консулы Беларусі ў Таліне}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Астроўскі, Аляксандар}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Барысаве]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]] [[Катэгорыя:Амбасадары Беларусі ў Даніі]] [[Катэгорыя:Амбасадары Беларусі ў Фінляндыі]] [[Катэгорыя:Беларускія журналісты]] mynbnw5yy5vt7ww2komeq97m9wk5s06 0 215699 2618577 2186188 2025-06-06T12:59:54Z Prasalovich 2394 /* Гісторыя */ 2618577 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Маісеевічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Маісеевічаў |Трансьлітараваная назва = Maisiejevičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Ваўкавыскі раён|Ваўкавыскі]] |Сельсавет = [[Краснасельскі сельсавет (Ваўкавыскі раён)|Краснасельскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 34 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 16 |Шырата сэкундаў = 13 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 35 |Даўгата сэкундаў = 45 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Маісе́евічы'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 126—127</ref> (таксама — ''Майсе́евічы''<ref name="daviednik" />) — вёска ў [[Ваўкавыскі раён|Ваўкавыскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Краснасельскі сельсавет (Ваўкавыскі раён)|Краснасельскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ваўкавыскі павет|Ваўкавыскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. У 1796 годзе фальварак і вёска, належалі Аятру Харашэўскаму. У 1836 годзе прыватная вёска, 23 двары, 178 жыхароў. Жыхар вёскі С. Ф. Струг 22.10.1939 г. адкрыў Нацыянальны сход [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]]. У 1940—1974 гадах цэнтар [[Маісеевіцкі сельсавет|Маісеевіцкага сельсавету]]. Да 2013 году вёска ўваходзіла ў склад [[Ваўкавыскі сельсавет|Ваўкавыскага сельсавету]]<ref>[http://naviny.org/2013/10/18/by87141.htm Решение Гродненского областного Совета депутатов от 18.10.2013 N 261 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Волковысского района Гродненской области]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 34 чалавекі<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]</ref> == Інфармацыя для турыстаў == * Рэшткі маёнтку XIX ст. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Краснасельскі сельсавет (Ваўкавыскі раён)}} {{Ваўкавыскі раён}} [[Катэгорыя:Краснасельскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Ваўкавыскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVII стагодзьдзі]] k434wux2i1rz2dbqp04l59pcifaxeac 0 215993 2618897 2606496 2025-06-07T10:52:48Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618897 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Аляксандар Ксенафонтаў''' ({{Н}} 5 траўня 1999 году) — беларускі футбаліст, паўабаронца «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебску]]». == Кар’ера == === Клюбная === Выхаванец футбольнага клюбу «[[Менск (футбольны клюб)|Менск]]». З 2015 году пачаў выступаць за дубль менскага «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]». У другой палове 2017 году замацаваўся ў рэзэрвовай камандзе дынамаўцаў. У першай палове 2018 году з 7 галамі быў адным з найлепшых бамбардзіраў турніру дублёраў. У жніўні 2018 году поруч зь іншымі маладымі дынамаўцамі быў аддадзены ў арэнду клюбу Першай лігі «[[Андэрдог Чысьць|Чысьць]]»<ref>{{cite web|date = |url = https://by.tribuna.com/football/1065717154.html |title = «Чисть» арендовала у минского «Динамо» Капова, Мироевского и Ксенофонтова |website = by.tribuna.com |access-date = |language = ru}}</ref>. У складзе «Чысьці» забіў чатыры галы, але ня здолеў выратаваць каманду ад вылету ў Другую лігу. У студзені 2019 году некаторы час трэнаваўся з «[[Энэргетык-БДУ Менск|Энэргетыкам-БДУ]]», аднак пазьней вярнуўся ў «Дынама», пачаўшы сэзон 2019 году ў дублі. 26 чэрвеня 2019 году ўпершыню зьявіўся на полі ў складзе асноўнай каманды «Дынама», выйшаўшы ў пачатковым складзе ў матчы Кубка Беларусі супраць мікашэвіцкага «[[Граніт Мікашэвічы|Граніту]]» (2:0). Дэбютаваў у Найвышэйшай лізе 14 ліпеня 2019 году ў матчы супраць берасьцейскага «[[Дынама Берасьце|Дынама]]» (2:1), калі выйшаў у стартавым складзе і быў заменены ў другім тайме. У сьнежні 2019 году падоўжыў кантракт з дынамаўцамі<ref>{{cite web|date = 2019-12-19|url = https://football.by/news/134796 |title = Минское "Динамо" продлило контракт с Ксенофонтовым |website = football.by|access-date = 2024-02-16|language = ru}}</ref>. У студзені 2020 году праходзіў беспасьпяховы прагляд у бабруйскай «[[Белшына Бабруйск|Белшыне]]», а пазьней далучыўся да «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебску]]», які ў лютым 2020 году арандаваў паўабаронцу<ref>{{cite web|date = 2020-02-11|url = https://football.by/news/136606 |title = Хавбек Ксенофонтов из минского "Динамо" перешел в "Витебск" |website = football.by|access-date = 2024-02-16|language = ru}}</ref>. У сэзоне 2020 году гуляў няшмат, а значную частку сэзону прапусьціў праз пашкоджаньні. У сьнежні 2020 году «Віцебск» набыў паўабаронцу на трывалай аснове<ref>{{cite web|date = 2020-12-04|url = https://football.by/news/146530 |title = "Витебск" выкупил Александра Ксенофонтова |website = football.by|access-date = 2024-02-16|language = ru}}</ref>. У сэзоне 2021 году замацаваўся ў першай адзінаццатцы віцебскай каманды. У студзені 2022 году падоўжыў пагадненьне з клюбам<ref>{{cite web|date = 2022-01-21|url = https://football.by/news/160479 |title = "Витебск" продлил контракты с Красновым и Ксенофонтовым |website = football.by|access-date = 2024-02-16|language = ru}}</ref>. У жніўні 2022 году паводле пагадненьня бакоў скасаваў кантракт зь «Віцебскам»<ref>{{cite web|date = 2022-08-09|url = https://football.by/news/166617 |title = "Витебск" объявил о расставании с Ксенофонтовым |website = football.by|access-date = 2024-02-16|language = ru}}</ref> і неўзабаве далучыўся да маскавіцкай «[[Родзіна Масква|Родзіны]]»<ref>{{cite web|date = 2022-08-13|url = https://football.by/news/166716 |title = Александр Ксенофонтов стал одноклюбником Рэймонда Адеолы в "Родине" |website = football.by|access-date = 2024-02-16|language = ru}}</ref>. У студзені 2023 году быў арандаваны жодзінскім «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]» з правам выкупу<ref>{{cite web|date = 2023-01-25|url = https://football.by/news/171495 |title = Платная аренда с правом выкупа — стало известно, на каких условиях Александр Ксенофонтов перешел в "Торпедо-БелАЗ" |website = football.by|access-date = 2024-02-16|language = ru}}</ref>. У сакавіку 2024 году быў выкуплены жодзінскім клюбам, зь якім узгадніў паўнавартасную дамову<ref>{{cite web|date = 2024-03-27|url = https://football.by/news/185690 |title = "Торпедо-БелАЗ" выкупил все права у "Родины" на Александра Ксенофонтова |website = football.by|access-date = 2024-03-28|language = ru}}</ref>. Па заканчэньня сэзону вярнуўся ў «Віцебск»<ref>[https://fc.vitebsk.by/2025/02/20/aleksandr-ksenofontov-stal-igrokom-nashego-futbolnogo-kluba/ Александр Ксенофонтов стал игроком нашего футбольного клуба!]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Афіцыйны сайт ФК «Віцебск»</ref>. === Міжнародная === У верасьні і кастрычніку 2015 году выступаў за [[Юнацкая зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі (да 17 гадоў)]] у адборачным раўндзе чэмпіянату Эўропы. У студзені 2016 году ў складзе юнацкай зборнай Беларусі браў удзел у Кубку Разьвіцьця ў Менску. 26 сакавіка 2019 году дэбютаваў у матчы за [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі (да 21 году)]], калі выйшаў на замену ў таварыскім матчы супраць зборнай Летувы (1:0). == Дасягненьні == * Бронзавы прызэр [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]: [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|2023]], [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|2024]] * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|2023]] == Статыстыка == {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !rowspan="2"| Клюб !!rowspan="2"| Сэзон !!colspan="3"| Чэмпіянат |- ! Дывізіён !! Матчы !! Галы |- | [[Чысьць (футбольны клюб)|Чысьць]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Першая ліга]] || 12 || 4 |} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20190715135507/https://www.pressball.by/footballstat/aleksandr_ksenofontov/ Статыстыка «ПБ-Инфо»]{{Ref-ru}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ксенафонтаў, Аляксандар}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] 6xl6ocrnnupss3svdlrxqwlr84q84ga 0 218057 2618644 2092154 2025-06-06T16:55:56Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618644 wikitext text/x-wiki {{Вайсковае падразьдзяленьне |назва = 2-і Грозаўкі полк |арыгінальная назва = |выява = |подпіс выявы = |гады = 1920 |краіна = [[Беларуская Народная Рэспубліка]] |падпарадкаваньне = [[Урад БНР]] |у складзе = [[Слуцкая брыгада]] |тып = [[полк]] |уключае ў сябе = |роля = |ролі = |памер = |камандная структура = |разьмяшчэньне = [[Слуцкі павет (Расейская імпэрыя)|Слуцкі павет]] |мянушка = |мянушкі = |заступнік = |заступнікі = |дэвіз = |колеры = |марш = |талісман = |узбраеньне = |войны = |бітвы = [[Слуцкі збройны чын]] |знакі ўзнагароды = |дзейны камандзір = |вядомыя камандзіры = }} '''Другі Грозаўскі полк''' — вайсковая частка Беларускай Народнай Рэспублікі, створаная ў лістападзе 1920 году ў [[Слуцак|Слуцку]] і мястэчку [[Семежаў|Семежаве]]<ref>[[Анатоль Грыцкевіч|Грыцкевіч А.]] Грозаўскі полк // {{Літаратура/ЭГБ|3к}} С. 155.</ref>. == Мінуўшчына == 21 лістапада 1920 году [[Рада Случчыны]] зацьвердзіла Дэклярацыю, у якой заклікала «стаяць за незалежнасьць роднай Беларусі і бараніць інтарэсы сялянства ад гвалту збоку чужаземных захопнікаў і ў выпадку патрэбы, нават, сілаю аружжа». У выніку пачалася мабілізацыя ў Слуцкую [[Брыгада (войска)|брыгаду]], якая ўлучыла 2 [[Полк|палкі]]. 2-гі Грозаўскі полк сфармаваўся ў Слуцку, мястэчках [[Грозаў|Грозаве]] і [[Семежаў|Семежаве]] зь беларускай [[Міліцыя|міліцыі]] ды сялянаў-добраахвотнікаў. Грозаўскі полк складаўся з двух батальёнаў, падзеленых на роты. Камандзірам палка стаў капітан [[Лукаш Сяменік]] (былы камандзір 1-га беларускага партызанскага аддзелу), намесьнікам камандзіра палка — капітан Гнароўскі; камандзірамі батальёнаў — капітан [[Антон Самусевіч]] і штабс-капітан Мацэля. Пасьля фармаваньня (апроч рэзэрву) 2-гі Грозаўскі полк налічваў каля 2 тысячаў чалавек. Узбраеньнем (вінтоўкі, некалькі кулямётаў) была забясьпечаная толькі ягоная чвэрць; за кошт трафэяў і дапамогі [[Беларуская вайсковая камісія|Беларускай вайсковай камісіі]] ўзбраеньнем атрымалася забясьпечыць палову жаўнераў палка. У пачатку [[Слуцкі збройны чын|збройнага выступу]] полк займаў фронт у 60 км у нэўтральнай зоне савецка-польскай граніцы на поўнач ад лініі фронту [[1-ы Слуцкі полк|1-га Слуцкага палка]] (лінія Грозаў — [[Капыль]] — [[Цімкавічы]] — Семежаў) і рабіў напады на палявыя каравулы Чырвонай Арміі. Маючы дрэнныя разьведвальныя зьвесткі, камандаваньне Чырвонай Арміі сьпярша прыняло жаўнераў Слуцкай брыгады за аддзелы генэрала [[Булак-Балаховіч]]а. Так, у апэратыўнай зводцы палявога штаба Чырвонай Арміі ад 2 сьнежня 1920 року гаварылася: «У Слуцкім раёне за 20 вёрстаў на паўночны захад (раён паміж Капылём і Грозавам) і за 25 вёрстаў на паўднёвы захад ад Слуцку (раён [[Вызна|Вызны]]) адбываюцца сутычкі з дробнымі вандроўнымі аддзеламі балахоўцаў». Баі вяліся ў раёне вёскі [[Быстрыца (Менская вобласьць)|Быстрыцы]], ля мястэчка Капылю і ў іншых населеных пунктах. У гэтых баёх паўстанцы наносілі страты, бралі палонных, адбівалі населеныя пункты. Некаторыя чырвонаармейцы, у асноўным з расейскіх сялянаў, гвалтам мабілізаваных у Чырвоную Армію, добраахвотна здаваліся ў палон або пераходзілі са зброяй. У баі ля Капылю жаўнеры Грозаўскага палка захапілі ў палон роту чырвонаармейцаў з канцылярыяй і ўсёй амуніцыяй. Былі захопленыя ў палон і чальцы [[Рэвалюцыйны камітэт|рэўкаму]], створанага савецкім камандаваньнем. Пасьля гэтага бою аддзелы 2-га Грозаўскага палка выцяснілі чырвоныя падразьдзяленьні з Цімкавічаў на ўсход. Камандаваньне 16-й савецкай арміі вырашыла ачысьціць нэўтральную зону ад паўстанцаў. Польскія ўлады далі дазвол на ўваход 4 сьнежня савецкіх войскаў (8-й і 17-й стралковых дывізій) у нэўтральную зону на тры дні, выказаўшы сваё адмоўнае стаўленьне да паўстанцаў. Аднак камандаваньне [[Слуцкая брыгада|Слуцкай брыгады]], карыстаючыся падтрымкай насельніцтва, вывела асноўныя сілы з-пад удару савецкіх войскаў. Баі вяліся зноў у раёнах Капылю, Семежава і Вызны. Толькі ў раёне Семежава частка аддзелаў паўстанцаў была разьбіта і 7 сьнежня перайшла польскую мяжу. Польскія вайсковыя ўлады раззброілі 30 афіцэраў і 400 жаўнераў. 28 сьнежня 1920 г. [[Найвышэйшая рада БНР]] на пасяджэньні ў [[Баранавічы|Баранавічах]] пастанавіла распусьціць Слуцкую брыгаду, у тым ліку 2-і Грозаўскі полк. У той дзень большасьць (1500) стральцоў перайшла раку [[Лань (рака)|Лань]], дзе іх інтэрнавала польскае войска. Астатнія 400 чалавек увайшлі ў склад падпольнай арганізацыі [[Беларуская сялянская партыя Зялёны Дуб|«Зялёны Дуб»]]<ref name="м">{{Кніга|аўтар=[[Ніна Стужынская]].|частка=[http://pdf.kamunikat.org/20784-2.pdf Частка ІІ. Слуцкае паўстаньне]|загаловак=[[Беларусь мяцежная (кніга)|Беларусь мяцежная]]|арыгінал=|спасылка=|адказны=|выданьне=3-е выд|месца=Менск|выдавецтва=Вараксін|год=2012|том=|старонкі=|старонак=362|сэрыя=Такая гісторыя|isbn=978-985-7035-04-5|наклад=}}</ref>. === Камандзіры === * [[Лукаш Сяменік]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=Аляксандар Гелагаеў|загаловак=Першая вялікая бітва за незалежнасць Беларусі – Слуцкі збройны чын|спасылка=http://belsat.eu/news/pershaya-vyalikaya-bitva-za-nezalezhnasts-belarusi-slutski-zbrojny-chyn/|выдавец=Тэлеканал «[[Белсат]]»|дата публікацыі=27 лістапада 2017|дата доступу=1 сакаівіка 2018}} {{Накід:Гісторыя}} [[Катэгорыя:Другі Грозаўскі полк| ]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1920 годзе]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1920 годзе]] 0rt5htpxg8v7sx6iws0qj09sss35qte 0 219808 2618596 2188567 2025-06-06T13:57:54Z Prasalovich 2394 2618596 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Славацічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Славацічаў |Трансьлітараваная назва = Slavacičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Зэльвенскі раён|Зэльвенскі]] |Сельсавет = [[Дабраселецкі сельсавет|Дабраселецкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 105 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 59 |Шырата сэкундаў = 6 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 51 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Слава́цічы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 212</ref> — [[вёска]] ў [[Зэльвенскі раён|Зэльвенскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Дабраселецкі сельсавет|Дабраселецкага сельсавету]]. Да 2017 году вёска была цэнтрам [[Славаціцкі сельсавет|Славаціцкага сельсавету]]<ref>{{cite web|url=http://pravo.by/document/?guid=3961&p0=D917r0083035|title=«О некоторых вопросах административно-территориального устройства Зельвенского района Гродненской области». Решение Гродненского областного Совета депутатов от 18 апреля 2017 г. № 243|lang=ru}}</ref>. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ваўкавыскі павет|Ваўкавыскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2001 год — 139 жыхароў, 48 двароў * 2009 год — 105 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]{{ref-ru}}</ref> == Славутасьці == * [[Царква Сьвятога Георгія (Славацічы)|Сьвята-Георгіеўская царква]] (XVIII—XIX ст.) * Помнік землякам, якія загінулі ў часы [[Нямецка-савецкая вайна|нямецка-савецкай вайны]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Дабраселецкі сельсавет}} {{Зэльвенскі раён}} [[Катэгорыя:Дабраселецкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Зэльвенскага раёну]] [[Катэгорыя:Славацічы]] hjo02le6fbihp43glhxior7rojm0ktd 0 219976 2618523 2185081 2025-06-06T10:06:51Z Prasalovich 2394 2618523 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Конна |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Конна |Трансьлітараваная назва = Konna |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Зэльвенскі раён|Зэльвенскі]] |Сельсавет = [[Зэльвенскі сельсавет|Зэльвенскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 193 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 11 |Шырата сэкундаў = 1 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 45 |Даўгата сэкундаў = 17 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Ко́нна'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 209</ref> — [[вёска]] ў [[Зэльвенскі раён|Зэльвенскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Зэльвенскі сельсавет|Зэльвенскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1662 г. згадваецца ў складзе [[Ваўкавыскі павет|Ваўкавыскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 1</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 193 чалавекі<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]{{ref-ru}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Зэльвенскі сельсавет}} {{Зэльвенскі раён}} [[Катэгорыя:Зэльвенскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Зэльвенскага раёну]] 8cudj3hlgfq7eolg4yc8qf0bmk5yfde 0 220546 2618590 2187918 2025-06-06T13:31:42Z Prasalovich 2394 2618590 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Ракаўшчына}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Ракаўшчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Ракаўшчыны |Трансьлітараваная назва = Rakaŭščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Сьвіслацкі раён|Сьвіслацкі]] |Сельсавет = [[Поразаўскі сельсавет (Сьвіслацкі раён)|Поразаўскі]] |Пасялковы савет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 1 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 00 |Шырата сэкундаў = 27 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 25 |Даўгата сэкундаў = 39 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Ра́каўшчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 310</ref> — [[вёска]] ў [[Сьвіслацкі раён|Сьвіслацкім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Поразаўскі сельсавет (Сьвіслацкі раён)|Поразаўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ваўкавыскі павет|Ваўкавыскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 1 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]{{ref-ru}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Поразаўскі сельсавет (Сьвіслацкі раён)}} {{Сьвіслацкі раён}} [[Катэгорыя:Поразаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Сьвіслацкага раёну]] mozk2ocwkykc66p6zsgkh8gwkp3lqdo 0 220556 2618589 2184574 2025-06-06T13:31:15Z Prasalovich 2394 2618589 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Кабузі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Кабузёў |Трансьлітараваная назва = Kabuzi |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Сьвіслацкі раён|Сьвіслацкі]] |Сельсавет = [[Поразаўскі сельсавет (Сьвіслацкі раён)|Поразаўскі]] |Пасялковы савет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 22 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 59 |Шырата сэкундаў = 54 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 25 |Даўгата сэкундаў = 1 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Кабузі́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 309</ref> — [[вёска]] ў [[Сьвіслацкі раён|Сьвіслацкім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Поразаўскі сельсавет (Сьвіслацкі раён)|Поразаўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ваўкавыскі павет|Ваўкавыскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 22 чалавекі<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]{{ref-ru}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Поразаўскі сельсавет (Сьвіслацкі раён)}} {{Сьвіслацкі раён}} [[Катэгорыя:Поразаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Сьвіслацкага раёну]] cri29rn0jxkzthbqol21zntmbeqm0a4 0 221729 2618587 2187339 2025-06-06T13:24:32Z Prasalovich 2394 2618587 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Пацавічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Пацавіч |Трансьлітараваная назва = Pacavičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Мастоўскі раён|Мастоўскі]] |Сельсавет = [[Пескаўскі сельсавет (Мастоўскі раён)|Пескаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 437 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = Пацавічы. Царква Раства Багародзіцы.jpg |Апісаньне выявы = Царква Раства Багародзіцы |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 19 |Шырата сэкундаў = 26 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 40 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Пацаві́чы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 285</ref> — [[вёска]] ў [[Мастоўскі раён|Мастоўскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Пескаўскі сельсавет (Мастоўскі раён)|Пескаўскага сельсавету]]. Знаходзіцца за 15 км у напрамку на паўднёвы ўсход ад гораду [[Масты]], за 75 км ад [[Горадня|Горадні]]<ref name="БЭ11">{{літаратура/БелЭн|11к}}</ref>. У напрамку на паўночны ўсход ад вёскі працякае рака [[Зальвянка]]. Да 2013 году цэнтар [[Пацавіцкі сельсавет|Пацавіцкага сельсавету]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160305141244/http://naviny.org/2013/08/28/by88086.htm Решение Гродненского областного Совета депутатов от 28.08.2013 N 252 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Мостовского района Гродненской области]{{Ref-ru}}</ref>. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ваўкавыскі павет|Ваўкавыскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 437 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]{{ref-ru}}</ref> == Славутасці == * [[Сьвята-Раства-Багародзіцкая царква (Пацавічы)|Царква Раства Багародзіцы]] (1867) * Магілы салдатаў Першай сусьветнай вайны 1915—18 гг. * Помнік удзельнікам паўстаньня 1863—1864 гг. * Прыдарожная капліца * Помнік землякам, загінуўшым у [[Нямецка-савецкая вайна|нямецка-савецкую вайну]]<ref name="БЭ11" />. == Асобы == * [[Канстанцін Прэдка]] (1942—2000) — беларускі [[фізык]]. * [[Ганна Сурмач]] (нар. 1947) — беларускі грамадзкі і культурны дзеяч, [[гісторык]], архівіст. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Пескаўскі сельсавет (Мастоўскі раён)}} {{Мастоўскі раён}} [[Катэгорыя:Пескаўскі сельсавет (Мастоўскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мастоўскага раёну]] oeb2o6cvs9ti91cyv0lzqlcnlyzuztu 0 222086 2618530 2185109 2025-06-06T10:34:13Z Prasalovich 2394 2618530 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Котчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Котчына |Трансьлітараваная назва = Kotčyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Мастоўскі раён|Мастоўскі]] |Сельсавет = [[Курылавіцкі сельсавет|Курылавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 85 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 16 |Шырата сэкундаў = 39 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 19 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Ко́тчына'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 276</ref> (таксама — ''Катчыно́''<ref name="daviednik"/>) — [[вёска]] ў [[Мастоўскі раён|Мастоўскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Курылавіцкі сельсавет|Курылавіцкага сельсавету]]. Да 2013 году вёска ўваходзіла ў склад [[Азёркаўскі сельсавет|Азёркаўскага сельсавету]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160305141244/http://naviny.org/2013/08/28/by88086.htm Решение Гродненского областного Совета депутатов от 28.08.2013 N 252 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Мостовского района Гродненской области]{{Ref-ru}}</ref>. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 85 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]{{ref-ru}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Курылавіцкі сельсавет}} {{Мастоўскі раён}} [[Катэгорыя:Курылавіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мастоўскага раёну]] jnwuxy52mwxmoxx6r85ozwkmbv4cg6v 0 222092 2618529 2182822 2025-06-06T10:33:44Z Prasalovich 2394 2618529 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Азёркі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Вялікія Азёркі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Вялікіх Азёрак |Трансьлітараваная назва = Vialikija Aziorki |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Мастоўскі раён|Мастоўскі]] |Сельсавет = [[Курылавіцкі сельсавет|Курылавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 510 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 18 |Шырата сэкундаў = 21 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 57 |Даўгата сэкундаў = 00 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Вялі́кія Азё́ркі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 276</ref> — [[вёска]] ў [[Мастоўскі раён|Мастоўскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Курылавіцкі сельсавет|Курылавіцкага сельсавету]]. Празь вёску праходзіць дарога {{Таблічка-by|Р|142}}. Каля вёскі знаходзяцца азёры [[Азяранскае возера|Азяранскае]] і [[Сушчава]]. Да 2013 году цэнтар [[Азёркаўскі сельсавет|Азёркаўскага сельсавету]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160305141244/http://naviny.org/2013/08/28/by88086.htm Решение Гродненского областного Совета депутатов от 28.08.2013 № 252 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Мостовского района Гродненской области]{{Ref-ru}}</ref>. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1996 год — 484 жыхары, 173 двары * 2009 год — 510 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]{{ref-ru}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Курылавіцкі сельсавет}} {{Мастоўскі раён}} [[Катэгорыя:Курылавіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мастоўскага раёну]] dxfrxdz76ljh9kkfabgn53w7nzfaxd1 0 222215 2618619 2185465 2025-06-06T15:22:50Z Prasalovich 2394 2618619 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Лаўна |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Лаўны |Трансьлітараваная назва = Laŭna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Мастоўскі раён|Мастоўскі]] |Сельсавет = [[Дубненскі сельсавет|Дубненскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 79 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 31 |Шырата сэкундаў = 36 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 14 |Даўгата сэкундаў = 39 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Ла́ўна'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 287</ref> — [[вёска]] ў [[Мастоўскі раён|Мастоўскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Дубненскі сельсавет|Дубненскага сельсавету]]. У 1940—1954 гадах цэнтар [[Лаўненскі сельсавет|Лаўненскага сельсавету]]. Да 2013 году ўваходзіла ў склад [[Харціцкі сельсавет|Харціцкага сельсавету]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160305141244/http://naviny.org/2013/08/28/by88086.htm Решение Гродненского областного Совета депутатов от 28.08.2013 N 252 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Мостовского района Гродненской области]{{Ref-ru}}</ref>. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 79 чалавек<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]{{ref-ru}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Дубненскі сельсавет}} {{Мастоўскі раён}} [[Катэгорыя:Дубненскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мастоўскага раёну]] 94v98gyiej8zaivmo8x830m6e9errgx 0 222352 2618518 2184011 2025-06-06T09:39:00Z Prasalovich 2394 2618518 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Дубляны |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Дублянаў |Трансьлітараваная назва = Dubliany |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Мастоўскі раён|Мастоўскі]] |Сельсавет = [[Гудзевіцкі сельсавет|Гудзевіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 49 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="pop" /> |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 22 |Шырата сэкундаў = 58 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 7 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Дубля́ны'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}} С. 279</ref> — [[вёска]] ў [[Мастоўскі раён|Мастоўскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Гудзевіцкі сельсавет|Гудзевіцкага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Гарадзенскі павет|Гарадзенскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 49 жыхароў<ref name="pop">[https://web.archive.org/web/20191002065531/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census.htm Колькасьць насельніцтва Беларусі на кастрычнік 2009 году]{{ref-ru}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Гудзевіцкі сельсавет}} {{Мастоўскі раён}} [[Катэгорыя:Гудзевіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мастоўскага раёну]] 9waeku31rn5o7ayav6o6qik9isdhx6t 0 230096 2618600 2139402 2025-06-06T14:04:17Z Prasalovich 2394 2618600 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Відаўшчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Відаўшчыны |Трансьлітараваная назва = Vidaŭščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскі]] |Сельсавет = [[Гарадзілаўскі сельсавет|Гарадзілаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 16 |Шырата сэкундаў = 30 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 35 |Даўгата сэкундаў = 00 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Віда́ўшчына'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> (таксама — ''Ві́даўшчына''<ref name="daviednik"/>) — [[вёска]] ў [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Гарадзілаўскі сельсавет|Гарадзілаўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Гарадзілаўскі сельсавет}} {{Маладэчанскі раён}} [[Катэгорыя:Гарадзілаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Маладэчанскага раёну]] 51gn8sojpf94khw0w941igdidtppkm1 0 230451 2618588 2577925 2025-06-06T13:27:28Z Prasalovich 2394 /* Гісторыя */ 2618588 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Пранчэйкава |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Пранчэйкава |Трансьлітараваная назва = Prančejkava |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскі]] |Сельсавет = [[Гарадоцкі сельсавет (Маладэчанскі раён)|Гарадоцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 7 |Шырата сэкундаў = 58 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 00 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Пранчэ́йкава'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Гарадоцкі сельсавет (Маладэчанскі раён)|Гарадоцкага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. У міжваенны час вёска i фальварак знаходзілася ў складзе Польскай Рэспублікі, Віленскага ваяводства, Вілейскaга паветa, з 1927 года складзе Маладзечанскaга паветa гміны Гарадок<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://web.archive.org/web/20220427214757/https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.</ref>. Да 9 жніўня 1960 году вёска ўваходзіла ў склад Гарадоцкага сельсавету<ref>Рашэнне выканкома Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 9 жніўня 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 24.</ref>, да 28 траўня 2013 году — у склад [[Хоўхлаўскі сельсавет|Хоўхлаўскага сельсавету]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160331143206/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=12551&p0=D913n0058646&p1=1 Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области]</ref>. == Насельніцтва == * 1931 год — 357 чалавек<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 27.</ref> * 1921 год — 345 чалавек<ref>Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 82.</ref> * 1866 год — 185 чалавек<ref>http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IX/50</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{SgKP|IX|50|Pronczejkowo, folwark i wieś, powiat wilejski, gmina Horodek}} {{Гарадоцкі сельсавет (Маладэчанскі раён)}} {{Маладэчанскі раён}} [[Катэгорыя:Гарадоцкі сельсавет (Маладэчанскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Маладэчанскага раёну]] k2z006y0ve3dstnt7f9pb5at7wtjx80 2618651 2618588 2025-06-06T17:00:46Z Ліцьвін 847 стыль 2618651 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Пранчэйкава |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Пранчэйкава |Трансьлітараваная назва = Prančejkava |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскі]] |Сельсавет = [[Гарадоцкі сельсавет (Маладэчанскі раён)|Гарадоцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 7 |Шырата сэкундаў = 58 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 00 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Пранчэ́йкава'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Гарадоцкі сельсавет (Маладэчанскі раён)|Гарадоцкага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. У міжваенны час вёска i фальварак знаходзілася ў складзе Польскай Рэспублікі, Віленскага ваяводства, Вілейскaга паветa, з 1927 года складзе Маладзечанскaга паветa гміны Гарадок<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://web.archive.org/web/20220427214757/https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.</ref>. Да 9 жніўня 1960 году вёска ўваходзіла ў склад Гарадоцкага сельсавету<ref>Рашэнне выканкома Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 9 жніўня 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 24.</ref>, да 28 траўня 2013 году — у склад [[Хоўхлаўскі сельсавет|Хоўхлаўскага сельсавету]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160331143206/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=12551&p0=D913n0058646&p1=1 Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области]</ref>. == Насельніцтва == * 1866 год — 185 чалавек<ref>http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IX/50</ref> * 1921 год — 345 чалавек<ref>Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 82.</ref> * 1931 год — 357 чалавек<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 27.</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{SgKP|IX|50|Pronczejkowo, folwark i wieś, powiat wilejski, gmina Horodek}} {{Гарадоцкі сельсавет (Маладэчанскі раён)}} {{Маладэчанскі раён}} [[Катэгорыя:Гарадоцкі сельсавет (Маладэчанскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Маладэчанскага раёну]] 2l54zdgg8sxrnfzdm01n23ew53wy7ed 0 231212 2618779 2411965 2025-06-07T06:40:03Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618779 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Латвія |Назва = Аглонь |Лацінка = Agłoń |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Аглоні |Арыгінальная назва = Aglona |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Рэгіён = |Край = [[Аглонскі край|Аглонскі]] |Воласьць = |Мэр = |Плошча = 72,48 |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 964 |Год падліку колькасьці = 2015 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі = |Год падліку колькасьці аглямэрацыі = |Крыніца колькасьці аглямэрацыі = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = LV-5304 |Тэлефонны код = |ATVK = |Выява = Aglona Basilica.jpg |Апісаньне выявы = Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў |Шырата градусаў = 56 |Шырата хвілінаў = 07 |Шырата сэкундаў = 24 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 01 |Даўгата сэкундаў = 00 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Аглонь''', '''Аглона''' ({{мова-lv|Aglona|скарочана}}) — [[вёска]] ў [[Латвія|Латвіі]], на возеры [[Цырыш]]ы. Адміністрацыйны цэнтар [[Аглонскі край|Аглонскага краю]]. Насельніцтва на 2015 год — 964 чалавекі. Знаходзіцца за 234 км ад [[Рыга|Рыгі]], за 10 км ад чыгуначнай станцыі Аглонь (лінія [[Рэжыца]] — Дзьвінск). Аўтамабільныя дарогі на [[Дагда|Дагду]], [[Краслаўка|Краслаўку]], [[Мадана|Мадану]]. Аглонь<ref>{{Літаратура/ВГАБ|2к}} С. 62.</ref><ref>Бубала А. [https://web.archive.org/web/20200712203413/http://www.d-p.by/2018/11/verxnyadzvinskiya-verniki-pabyvali-%D1%9E-aglone/ Верхнядзвінскія вернікі пабывалі ў Аглоне] // Дзвінская праўда. 20 лістапада 2018 г.</ref> — даўняе [[мястэчка]] [[Інфлянцкае ваяводзтва|гістарычных Інфлянтаў]] ([[Латгалія|Латгаліі]]). Да нашага часу тут захаваўся комплекс кляштару дамініканаў з касьцёлам Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, помнік архітэктуры XVIII ст. == Гісторыя == === Паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Каралеўствам Польскім === Упершыню Аглонь упамінаецца ў XVII ст. У 1694 годзе Юстына Шастовіцкая (зь Сяліцкіх) фундавала тут кляштар дамініканаў. У 1700 годзе ў вёсцы збудавалі першы драўляны касьцёл (асьвечаны ў 10 верасьня 1751 году, згарэў у 1766 годзе). У 1768—1789 гадох на месцы драўлянага збудавалі новы мураваны касьцёл. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === У выніку [[Першы падзел Рэчы Паспалітай|першага падзелу Рэчы Паспалітай]] (1772 год) Аглонь апынулася ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], у Дзьвінскім павеце [[Віцебская губэрня|Віцебскай губэрні]]<ref>{{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|1к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_I/24 24].</ref>. У 1860 годзе каля мястэчка адкрылася чыгуначная станцыя [[Варшаўска-Пецярбурская чыгунка|Варшаўска-Пецярбурскай чыгункі]]. За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў 1918 годзе Аглонь занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. === Найноўшы час === 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Аглонь увайшла ў склад [[БССР|Беларускай ССР]]<ref>{{Літаратура/ВГАБ|4к}} С. 20.</ref>. У 1920 годзе бальшавікі перадалі мястэчка Латвіі. У 1980 годзе [[Папа рымскі]] [[Ян Павал II]] надаў касьцёлу ў Аглоні статус базылікі. 8 верасьня 1993 году ён наведаў вёску. == Насельніцтва == === Дэмаграфія === * '''XX стагодзьдзе''': 2000 год — 2655 чал. * '''XXI стагодзьдзе''': 2015 год — 964 чал. == Турыстычная інфармацыя == === Славутасьці === * Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў (1768—1789) == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Месты і мястэчкі гістарычных Інфлянтаў}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Латвіі]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVII стагодзьдзі]] lcf4prjrxorcek6adfqq37f2o4pxgk2 0 233070 2618621 2596740 2025-06-06T15:41:50Z Prasalovich 2394 2618621 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Поня |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Поні |Трансьлітараваная назва = Ponia |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Вялейскі раён|Вялейскі]] |Сельсавет = [[Даўгінаўскі сельсавет (Вялейскі раён)|Даўгінаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 32 |Год падліку колькасьці = 2003 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = Ранняя вясна ў вёсцы Поня.jpg |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 45 |Шырата сэкундаў = 8 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 38 |Даўгата сэкундаў = 43 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''По́ня'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Вялейскі раён|Вялейскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Даўгінаўскі сельсавет (Вялейскі раён)|Даўгінаўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. У 1690 годзе — вёска, уласнасьць ксяндза Банавэнтуры Шымкуна, доктара тэалёгіі. У 1912 г. вёска ў [[Мільча]]нскай воласьці [[Барысаў]]скага павету. У міжваенны час вёска знаходзілася ў складзе [[Даўгінава (гміна)?action=edit&redlink=1|гміны Даўгінава]] Вялейскага павету Віленскага ваяводзтва Польскай Рэспублікі<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://web.archive.org/web/20220427214757/https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.</ref>. У 1931 годзе вёска ў [[Даўгінава (Вялейскі раён)|Даўгінаўскай]] вясковай гміне, 43 двары, 264 жыхары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 58.</ref>. Да 4 красавіка 1973 году вёска ўваходзіла ў склад [[Мільчанскі сельсавет|Мільчанскага сельсавету]]<ref>Рашэнне выканаўчага камітэта Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 4 красавіка 1973 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1973, № 12 (1386).</ref>. У 2003 годзе — 23 двары, 32 жыхары. == Славутасьці == [[Файл:Капліца ў Поні 04.jpg|міні|зьлева|Капліца]] * [[Капліца (Поня)|Праваслаўная капліца]] (1939) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{SgKP|VIII|765|Ponia, wieś, powiat borysowski, gmina Milcza}} {{Даўгінаўскі сельсавет (Вялейскі раён)}} {{Вялейскі раён}} [[Катэгорыя:Даўгінаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Вялейскага раёну]] m1z56ge4ygf8wofg6s4jrp3m21mgf3d 2618691 2618621 2025-06-06T17:30:27Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618691 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Поня |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Поні |Трансьлітараваная назва = Ponia |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Вялейскі раён|Вялейскі]] |Сельсавет = [[Даўгінаўскі сельсавет (Вялейскі раён)|Даўгінаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 32 |Год падліку колькасьці = 2003 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = Ранняя вясна ў вёсцы Поня.jpg |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 45 |Шырата сэкундаў = 8 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 38 |Даўгата сэкундаў = 43 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''По́ня'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Вялейскі раён|Вялейскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Даўгінаўскі сельсавет (Вялейскі раён)|Даўгінаўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. У 1690 годзе — вёска, уласнасьць ксяндза Банавэнтуры Шымкуна, доктара тэалёгіі. У 1912 г. вёска ў [[Мільча]]нскай воласьці [[Барысаў]]скага павету. У міжваенны час вёска знаходзілася ў складзе [[Даўгінава (гміна)?action=edit&redlink=1|гміны Даўгінава]] [[Вялейскі павет (Польская Рэспубліка)|Вялейскaга павету]] [[Віленскае ваяводзтва (1926—1939)|Віленскага ваяводзтва]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://web.archive.org/web/20220427214757/https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.</ref>. У 1931 годзе вёска ў [[Даўгінава (Вялейскі раён)|Даўгінаўскай]] вясковай гміне, 43 двары, 264 жыхары<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 58.</ref>. Да 4 красавіка 1973 году вёска ўваходзіла ў склад [[Мільчанскі сельсавет|Мільчанскага сельсавету]]<ref>Рашэнне выканаўчага камітэта Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 4 красавіка 1973 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1973, № 12 (1386).</ref>. У 2003 годзе — 23 двары, 32 жыхары. == Славутасьці == [[Файл:Капліца ў Поні 04.jpg|міні|зьлева|Капліца]] * [[Капліца (Поня)|Праваслаўная капліца]] (1939) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{SgKP|VIII|765|Ponia, wieś, powiat borysowski, gmina Milcza}} {{Даўгінаўскі сельсавет (Вялейскі раён)}} {{Вялейскі раён}} [[Катэгорыя:Даўгінаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Вялейскага раёну]] nsj1ppqz18acvti3wvcliw975xedxtl 0 234261 2618629 2306119 2025-06-06T16:03:01Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618629 wikitext text/x-wiki '''Шчучынкі раённы аддзел унутраных справаў''' (скарочана: Шчучынскі РАУС) — [[РАУС]] у [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскае вобласьці]], у [[Шчучынскі раён|Шчучынскім раёне]]. Падпарадкаваны [[УУС Гарадзенскага аблвыканкаму]]. Разьмешчаны па адрасе: Шчучынскі раён, м. [[Шчучын]]. == Вонкавыя спасылкі == * [https://dzyannica.by/content/shchuchynskaya-milicyya-padvyala-vyniki-aperatyuna-sluzhbovay-dzeynasci-za-2019-god Шчучынская міліцыя падвяла вынікі аператыўна-службовай дзейнасці за 2019 год.]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід:Беларусь}} {{МУС}} [[Катэгорыя:Управа ўнутраных справаў Гарадзенскага аблвыканкаму]] [[Катэгорыя:Раённыя аддзелы ўнутраных справаў]] [[Катэгорыя:Шчучынскі раён]] 0qv6bwc1vjfqe30ntrxp5uall65vxvm 0 234424 2618700 2256379 2025-06-06T18:23:37Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618700 wikitext text/x-wiki {{Кінэматаграфіст |Імя = Юлія Шпілеўская |Імя (арыгінал) = |Фота = |Подпіс = |Імя пры нараджэньні = |Дата нараджэньня = {{Нарадзілася|17|1|1977}} |Месца нараджэньня = Менск |Дата сьмерці = |Месца сьмерці = |Прафэсія = [[акторка]] |Муж = |Гады актыўнасьці = 2000 — дасюль |Узнагароды = |imdb_id = |Сайт = }} '''Юлія Аляксандраўна Шпілеўская''' ({{Нарадзілася|17|1|1977}}, [[Менск]]) — беларуская [[акторка]] тэатру і кіно, [[тэлевядучая]]. [[Заслужаны артыст Рэспублікі Беларусь|Заслужаная артыстка Рэспублікі Беларусь]] (2020)<ref>[https://www.belta.by/president/view/lukashenko-vruchil-gosudarstvennye-nagrady-gossluzhaschim-artistam-i-zhurnalistam-375608-2020/ Лукашенко вручил государственные награды госслужащим, артистам и журналистам], БЕЛТА, 11-01-2020</ref> == Жыцьцяпіс == Скончыла школу зь срэбраным мэдалём, паступіла на факультэт псыхалёгіі і замежных моў Беларускага пэдунівэрсытэту. Правучылася два гады і кінула ВНУ. Скончыла ў 2000 годзе [[тэатральны факультэт Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў]] па спэцыяльнасьці «Акторскае мастацтва музычнага тэатру» (курс заслужанага дзеяча мастацтваў Л. А. Манаковай). Акторка [[Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы|Нацыянальнага акадэмічнага тэатру імя Янкі Купалы]] з 2000 году. Тэлевядучая на канале [[СТБ]], вядучая інфармацыйнай праграмы [[Менск (радыё)|радыё «Менск»]]. Пасьля масавых фальсыфікацыяў на [[Прэзыдэнцкія выбары 2020 году ў Беларусі|прэзыдэнцкіх выбарах 2020 года]], жорсткага разгону [[Пратэсты ў Беларусі (2020)|акцый пратэстаў]], зьбіцьця і катаваньняў затрыманых пратэстоўцаў, калектыў Купалаўскага тэатра 13 жніўня запатрабаваў спыніць гвалт у дачыненьні да мірных грамадзян і выступіў за пералік галасоў з удзелам незалежных назіральнікаў. 17 жніўня 2020 году ўладамі быў звольнены дырэктар тэатра [[Павал Латушка]]. 26 жніўня Юлія Шпілеўская разам з большасьцю трупы і іншымі супрацоўнікамі тэатра звольнілася ў знак пратэсту<ref name="tut2020">[https://web.archive.org/web/20200903123055/https://news.tut.by/culture/698202.html Из Купаловского театра уволены 58 актеров и сотрудников]</ref>. == Творчасьць == === Тэатар === * "Паўлінка", Я.Купалы; ''Паўлінка'' * "Чорная панна Нясьвіжа" А.Дударава; ''Барбара'' * "Ноч на Каляды" паводле М. Гогаля; ''Кацярына ІІ'' * "Местачковае кабарэ"; ''Прачка, выканаўца песьні "Сустрэча ў кавярні"'' * "Пан Тадэвуш" А. Міцкевіча; ''Тэлімэна'' * "Вэльтмайстар акардэон" М. Мермана; ''Выканаўца песьні "Аркестру Леаніда Уцёсава"'' * "Дзьве душы" [[Максім Гарэцкі|М. Гарэцкага]]; ''Данута Абдзіраловіч'' * "Каханьне як мілітарызм" П. Гладзіліна; ''Ніна'' * "Сон у купальскую ноч" У. Шэксьпіра; ''Тытанія'' === Фільмаграфія === * 2019 — Змеи и лестницы ''эпізод'' * 2014 — Доброе имя, ''9-я сэрыя, эпізод'' * 2013 — Следователь Протасов ''Ганна Дем’янава, тэлежурналіст'' * 2013 — Инквизитор ''Фільм №3'' * 2013 — Деточки ''эпізод'' * 2013 — Вот это любовь! ''дублёр Карыны'' * 2007 — Шчыт айчыны (Беларусь) ''эпізод'' * 2005 — Тры талеры (Беларусь) ''эпізод'' * 2003 — Тартарен из Тараскона ''мадыстка'' Подробнее на Кино-Театр.РУ https://www.kino-teatr.ru/kino/acter/w/post/326942/works/ == Узнагароды == Уладальніца [[Мэдаль Францыска Скарыны|мэдаля Францыска Скарыны]] (2013). == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20201018182736/https://kupalauski.by/troupe/julia-shpileskaya/ Юлія Шпілеўская] на сайце Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы. * [https://web.archive.org/web/20201026071859/https://svabod1.azureedge.net/a/30908825.html «Не магу маўчаць. „Уперад нагамі пад воплескі не атрымаецца“»] на сайце «Радыё Свабода» 23 кастрычніка 2020 * [https://www.kino-teatr.ru/kino/acter/w/post/326942/bio/ Старонка Шпілеўскай] на kino-teatr.ru {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Шпілеўская, Юлія}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Менску]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў]] [[Катэгорыя:Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы]] [[Катэгорыя:Заслужаныя артысты Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Беларускія тэлевядучыя]] [[Катэгорыя:Узнагароджаныя мэдалём Францішка Скарыны]] qix5isud8pojx6q6mn8colfpw7xdeiv 0 234800 2618615 2474623 2025-06-06T15:15:07Z Prasalovich 2394 /* Гісторыя */ 2618615 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Сэрвач |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Сэрвачы |Трансьлітараваная назва = Servač |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Вялікая Сэрвач |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Вялейскі раён|Вялейскі]] |Сельсавет = [[Людвіноўскі сельсавет|Людвіноўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = Вялікая Сэрвач. Капліца-пахавальня Козел-Паклеўскіх.jpg |Апісаньне выявы = апліца-пахавальня Козел-Паклеўскіх |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 35 |Шырата сэкундаў = 26 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 17 |Даўгата сэкундаў = 5 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Сэрвач''',да 2003 году '''Вялі́кая Сэ́рвач'''<ref>[https://web.archive.org/web/20201026034933/http://www.maps.by/upload/docs/pdf/ib/1997-2008/spelling1997-2008.pdf ПЕРЕЧЕНЬ ИЗМЕНЁННЫХ НАИМЕНОВАНИЙ ГЕОГРАФИЧЕСКИХ ОБЪЕКТОВ]</ref><ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Вялейскі раён|Вялейскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Людвіноўскі сельсавет|Людвіноўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. Маёнткі Кастыкі і Людвінова выдзяляліся зь вялікага спадчыннага маёнтку Сэрвач, пры падзеле якога гаспадыня маёнтку Юлія Козел-Паклеўская вылучыла старэйшаму сыну Юзафу Вялікую Сэрвач са спадчынным сядзібным домам і броварам, Вінцэнту — толькі пабудаваны фальварак [[Людвінова (Вялейскі раён)|Людвінова]] з закладзенай у ім фэрмай серабрыстых ліс, а малодшаму Тадэвушу — [[Кастыкі]], у якіх быў вадзяны млын. == Славутасьці == * [[Сядзіба Козел-Паклеўскіх (Вялікая Сэрвач)|Сядзіба Козел-Паклеўскіх]] ([[XIX ст.]]) * [[Капліца-пахавальня Козел-Паклеўскіх]] === Страчаная спадчына === * Драўляны касьцёл (1852) у 1950-х гг. быў перавезены ў суседнюю вёску [[Давыдкі]] і перабудаваны там пад клюб, у 2012 годзе разабраны. * Прыдарожная капліца, разбурана ў 2012 годзе. == Вядомыя асобы == * [[Вінцэнт Козел-Паклеўскі]] (1837—1863) — кіраўнік [[Паўстаньне 1863—1864 гадоў|паўстаньня 1863—1864 гадоў]] на Вялейшчыне і Маладзечаншчыне. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Людвіноўскі сельсавет}} {{Вялейскі раён}} [[Катэгорыя:Людвіноўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Вялейскага раёну]] [[Катэгорыя:Козел-Паклеўскія]] h1393jfv4yruf1svppmcqrcz048p9t6 2618664 2618615 2025-06-06T17:09:43Z Ліцьвін 847 стыль 2618664 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Сэрвач |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Сэрвачы |Трансьлітараваная назва = Servač |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Вялікая Сэрвач |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Вялейскі раён|Вялейскі]] |Сельсавет = [[Людвіноўскі сельсавет|Людвіноўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = Вялікая Сэрвач. Капліца-пахавальня Козел-Паклеўскіх.jpg |Апісаньне выявы = апліца-пахавальня Козел-Паклеўскіх |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 35 |Шырата сэкундаў = 26 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 17 |Даўгата сэкундаў = 5 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Сэрвач''' (да 2003 году — '''Вялі́кая Сэ́рвач'''<ref>[https://web.archive.org/web/20201026034933/http://www.maps.by/upload/docs/pdf/ib/1997-2008/spelling1997-2008.pdf ПЕРЕЧЕНЬ ИЗМЕНЁННЫХ НАИМЕНОВАНИЙ ГЕОГРАФИЧЕСКИХ ОБЪЕКТОВ]</ref><ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref>) — [[вёска]] ў [[Вялейскі раён|Вялейскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Людвіноўскі сельсавет|Людвіноўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. Маёнткі Кастыкі і Людвінова выдзяляліся зь вялікага спадчыннага маёнтку Сэрвач, пры падзеле якога гаспадыня маёнтку Юлія Козел-Паклеўская вылучыла старэйшаму сыну Юзафу Вялікую Сэрвач са спадчынным сядзібным домам і броварам, Вінцэнту — толькі пабудаваны фальварак [[Людвінова (Вялейскі раён)|Людвінова]] з закладзенай у ім фэрмай серабрыстых ліс, а малодшаму Тадэвушу — [[Кастыкі]], у якіх быў вадзяны млын. == Славутасьці == * [[Сядзіба Козел-Паклеўскіх (Вялікая Сэрвач)|Сядзіба Козел-Паклеўскіх]] ([[XIX ст.]]) * [[Капліца-пахавальня Козел-Паклеўскіх]] === Страчаная спадчына === * Драўляны касьцёл (1852) у 1950-х гг. быў перавезены ў суседнюю вёску [[Давыдкі]] і перабудаваны там пад клюб, у 2012 годзе разабраны. * Прыдарожная капліца, разбурана ў 2012 годзе. == Вядомыя асобы == * [[Вінцэнт Козел-Паклеўскі]] (1837—1863) — кіраўнік [[Паўстаньне 1863—1864 гадоў|паўстаньня 1863—1864 гадоў]] на Вялейшчыне і Маладзечаншчыне. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Людвіноўскі сельсавет}} {{Вялейскі раён}} [[Катэгорыя:Людвіноўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Вялейскага раёну]] [[Катэгорыя:Козел-Паклеўскія]] n3mge6ff2f0vdcwwyxz05tdvnxv200z 0 234802 2618616 2579967 2025-06-06T15:17:22Z Prasalovich 2394 /* Гісторыя */ 2618616 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Кастыкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Кастыкаў |Трансьлітараваная назва = Kastyki |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Вялейскі раён|Вялейскі]] |Сельсавет = [[Людвіноўскі сельсавет|Людвіноўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 33 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = 36 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Касты́кі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Вялейскі раён|Вялейскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Людвіноўскі сельсавет|Людвіноўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. Маёнткі Кастыкі і Людвінова выдзяляліся зь вялікага спадчыннага маёнтку Сэрвач, пры падзеле якога гаспадыня маёнтку Юлія Козел-Паклеўская вылучыла старэйшаму сыну Юзафу [[Вялікая Сэрвач|Вялікую Сэрвач]] са спадчынным сядзібным домам і броварам, Вінцэнту — толькі пабудаваны фальварак [[Людвінова (Вялейскі раён)|Людвінова]] з закладзенай у ім фэрмай серабрыстых ліс, а малодшаму Тадэвушу — Кастыкі, у якіх быў вадзяны млын. У міжваенны час вёска знаходзілася ў складзе Польскай Рэспублікі, Віленскага ваяводства, Вілейскaга паветa, у [[Касьцяневічы (гміна)|гміны Касьцяневічы]] <ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://web.archive.org/web/20220427214757/https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.</ref>. == Насельніцтва == * 1931 год — 361 чалавекi<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 59.</ref> * 1921 год — 277 чалавек<ref>Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 84.</ref> * 1866 год — 165 чалавек<ref>http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IV/479</ref> == Славутасьці == * [[Царква ў імя Сарака Сэвастыйскіх пакутнікаў (Кастыкі)|Царква ў імя Сарака Сэвастыйскіх пакутнікаў]] (XIX стагодзьдзе), на паўночна-заходняй ускраіне вёскі — {{ГККРБ 4|613Г000122}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{SgKP|IV|479|Kostyki, wieś, powiat wilejski}} {{Людвіноўскі сельсавет}} {{Вялейскі раён}} [[Катэгорыя:Людвіноўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Вялейскага раёну]] 9txovyohojdc1woni3fkkdooa6d1b81 2618680 2618616 2025-06-06T17:22:22Z Ліцьвін 847 стыль 2618680 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Кастыкі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Кастыкаў |Трансьлітараваная назва = Kastyki |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Вялейскі раён|Вялейскі]] |Сельсавет = [[Людвіноўскі сельсавет|Людвіноўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 33 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = 36 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Касты́кі'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Вялейскі раён|Вялейскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Людвіноўскі сельсавет|Людвіноўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. Маёнткі Кастыкі і Людвінова выдзяляліся зь вялікага спадчыннага маёнтку Сэрвач, пры падзеле якога гаспадыня маёнтку Юлія Козел-Паклеўская вылучыла старэйшаму сыну Юзафу [[Вялікая Сэрвач|Вялікую Сэрвач]] са спадчынным сядзібным домам і броварам, Вінцэнту — толькі пабудаваны фальварак [[Людвінова (Вялейскі раён)|Людвінова]] з закладзенай у ім фэрмай серабрыстых ліс, а малодшаму Тадэвушу — Кастыкі, у якіх быў вадзяны млын. У міжваенны час вёска знаходзілася ў складзе Польскай Рэспублікі, Віленскага ваяводства, Вілейскaга паветa, у [[Касьцяневічы (гміна)|гміны Касьцяневічы]] <ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://web.archive.org/web/20220427214757/https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.</ref>. == Насельніцтва == * 1866 год — 165 чалавек<ref>http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IV/479</ref> * 1921 год — 277 чалавек<ref>Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 84.</ref> * 1931 год — 361 чалавекi<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 59.</ref> == Славутасьці == * [[Царква ў імя Сарака Сэвастыйскіх пакутнікаў (Кастыкі)|Царква ў імя Сарака Сэвастыйскіх пакутнікаў]] (XIX стагодзьдзе), на паўночна-заходняй ускраіне вёскі — {{ГККРБ 4|613Г000122}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{SgKP|IV|479|Kostyki, wieś, powiat wilejski}} {{Людвіноўскі сельсавет}} {{Вялейскі раён}} [[Катэгорыя:Людвіноўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Вялейскага раёну]] fydjgmkht80bfwyqzywkj9a3yei91ee 0 234803 2618614 2296799 2025-06-06T15:06:32Z Prasalovich 2394 2618614 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Касьцяневічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Касьцяневіч |Трансьлітараваная назва = Kascianievičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Вялейскі раён|Вялейскі]] |Сельсавет = [[Людвіноўскі сельсавет|Людвіноўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 35 |Шырата сэкундаў = 21 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 12 |Даўгата сэкундаў = 40 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Касьцяне́вічы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Вялейскі раён|Вялейскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Людвіноўскі сельсавет|Людвіноўскага сельсавету]]. Вёска знаходзіцца за 24 км у напрамку на паўночны ўсход ад гораду [[Вялейка]]<ref name="bel8">{{Літаратура/БелЭн|8к}}</ref>, за 95 км ад [[Менск]]у<ref name="bel8" />, на аўтамабільнай дарозе {{Таблічка-by|Р|29}}. У 1940—2013 гадах цэнтар [[Касьцяневіцкі сельсавет|Касьцяневіцкага сельсавету]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160331143206/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=12551&p0=D913n0058646&p1=1 Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области]</ref>. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 1998 год — 237 жыхароў, 109 двароў<ref name="bel8" />. == Славутасьці == [[Файл:Касцяневічы. Касцёл Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Дзевы Марыі.jpg|міні|зьева|Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі]] * [[Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (Касьцяневічы)|Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі]] з брамай і агароджай (1763) — {{ГККРБ 4|612Г000123}} == Вядомыя асобы == * [[Антон Гараднічы]] — удзельнік рэвалюцыйнага руху ў Расеі, чалец «Паўночнага саюзу расейскіх рабочых». == Літаратура == * {{Літаратура/БелЭн|8}} — С. 166. * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Минская область: Общегеографический атлас|адказны=Ред. Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2008|старонкі=7|старонак=48||isbn=978-985-508-054-2|наклад = 10000}}{{ref-ru}} * Ліст карты N-35-55. Выданьне 1987 г. Стан мясцовасьці на 1984 г.{{ref-ru}} *Скурко, А. Нашчадкі чараўніка: як жыве вёска, дзе ў XVII стагоддзі адбыўся адзін з апошніх вядзьмарскіх працэсаў // Наша гісторыя, №5, 2018, с. 50-52. ISBN 2617-2305 == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Людвіноўскі сельсавет}} {{Вялейскі раён}} [[Катэгорыя:Людвіноўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Вялейскага раёну]] t5ijwi06mw11fpg6y79xbf3vb3n7ckf 0 235363 2618576 2166109 2025-06-06T12:57:34Z Prasalovich 2394 2618576 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Лойбішка |Статус = хутар |Назва ў родным склоне = Лойбішак |Трансьлітараваная назва = Lojbiška |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Шчучынскі раён|Шчучынскі]] |Сельсавет = [[Астрынскі сельсавет|Астрынскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 1 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 44 |Шырата сэкундаў = 37 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 31 |Даўгата сэкундаў = 10 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Ло́йбішка'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> (таксама сустракаецца — ''Ло́йбішкі, мн.''<ref name="daviednik"/>) — [[хутар]] у [[Шчучынскі раён|Шчучынскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Астрынскі сельсавет|Астрынскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Лідзкі павет|Лідзкага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Астрынскі сельсавет}} {{Шчучынскі раён}} [[Катэгорыя:Астрынскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шчучынскага раёну]] pydj62q6p7x6t91kyrgl33p6902q64l 0 235687 2618690 2313326 2025-06-06T17:29:24Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618690 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Нарчы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Нарчоў |Трансьлітараваная назва = Narčy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Шчучынскі раён|Шчучынскі]] |Сельсавет = [[Васілішкаўскі сельсавет|Васілішкаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 19 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 43 |Шырата сэкундаў = 34 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 53 |Даўгата сэкундаў = 41 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Нарчы́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Шчучынскі раён|Шчучынскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Васілішкаўскі сельсавет|Васілішкаўскага сельсавету]]. Вядома з XIX стагодзьдзя як вёска ў [[Лябёдка (вёска)|Лябёдскай воласьці]] [[Лідзкі павет (Расейская імпэрыя)|Лідзкага павету]] [[Гарадзенская губэрня|Гарадзенскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], уладаньне [[Грабоўскія|Грабоўскіх]]. Па зьвестках 1905 году, меліся 112 [[Дзесяціна (мера плошчы)|дзесяцінаў]] зямлі. Па выніках [[Рыская мірная дамова (1921)|Рыскай мірнай дамовы]] 1921 году, вёска апынулася ў Вялікалябёдзкай гміне [[Лідзкі павет (1921—1940)|Лідзкага]], потым [[Шчучынскі павет|Шчучынскага павету]] [[Наваградзкае ваяводзтва (1921—1939)|Наваградзкага ваяводзтва]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. У выніку [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|паходу Чырвонай арміі ў Заходнюю Беларусь]] 12 кастрычніка 1940 году паселішча ўвайшло ў склад [[Агародніцкі сельсавет (Шчучынскі раён)|Халечынскага сельсавету]] [[Жалудоцкі раён|Жалудоцкага раёну]] [[Баранавіцкая вобласьць|Баранавіцкай вобласьці]] [[БССР]]. 20 верасьня 1944 году ўвайшлі ў склад Гарадзенскай вобласьці, з 17 красавіка 1962 году — у Шчучынскім раёне. 23 сакавіка 1964 году паселішча перададзена [[Мажэйкаўскі сельсавет (Шчучынскі раён)|Гардзееўскаму сельсавету]], які 1 жніўня 1966 году быў перайменаваны ў [[Мажэйкаўскі сельсавет (Шчучынскі раён)|Мажэйкаўскі]]. У студзені 1951 году ўтвораны калгас «Паведамленьне». З красавіка 1951 году — у складзе калгасу імя [[Мікалай Швэрнік|Швэрніка]], з 1957 году — у саўгасе «Вялікае Мажэйкава» з цэнтрам у [[Вялікае Мажэйкава|аднайменнай вёсцы]]. Па дадзеных 2001 году працавала крама. У 2016 годзе населены пункт быў перададзены ў склад [[Васілішкаўскі сельсавет|Васілішкаўскага сельсавету]]<ref>[https://web.archive.org/web/20210122170728/https://www.pravo.by/document/?guid=12551&p0=D917r0081439&p1=1&p5=0 Решение Гродненского областного Совета депутатов от 27 декабря 2016 г. № 203 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Щучинского района Гродненской области]. {{ref-ru}}</ref>. 7 красавіка 2020 году ад палу сухой травы згарэла большая частка вёскі — 20 хат<ref>{{cite web|url = https://www.svaboda.org/a/30540376.html |title = На Шчучыншчыне ад палу травы згарэла большая частка вёскі. |date = 2020-04-07 |publisher = Радыё Свабода |location = |language = be |accessdate = 09.04.2020}}</ref>. == Насельніцтва == * 1866 — 8 дамоў, 71 жыхар * 1905 — 139 жыхароў * 1921 — 33 двары, 138 жыхароў * 1940 — 44 двары, 193 жыхары * 2001 — 26 двароў, 49 жыхароў * 2009 — 19 жыхароў == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Васілішкаўскі сельсавет}} {{Шчучынскі раён}} [[Катэгорыя:Васілішкаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шчучынскага раёну]] 5443oimqb53li8nlf3sc7a1s1ibqlbr 0 236197 2618687 2169662 2025-06-06T17:26:00Z Ліцьвін 847 дапаўненьне 2618687 wikitext text/x-wiki Назву '''Лябёдка''' маюць: * [[Лябёдка (вёска)|Лябёдка]] — вёска ў [[Шчучынскі раён|Шчучынскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская вобласьці]]. * Лябёдка — народная назва віду [[Маяран|Origanum majorana]]. * Лябёдка — народная назва віду [[Мацярдушка звычайная|Origanum vulgare]]. == Прозьвішча == * [[Валеры Лябёдка]] (1951—2016) — беларускі мастак. == Падвойныя назвы == * [[Вялікая Лябёдка]] {{неадназначнасьць}} 8gu7qjqqjo7edmsq9wzkf8cgpd84qkz 0 236198 2618618 2278409 2025-06-06T15:21:09Z Prasalovich 2394 2618618 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Лябёдка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Лябёдкі |Трансьлітараваная назва = Liabiodka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Шчучынскі раён|Шчучынскі]] |Сельсавет = [[Жалудоцкі сельсавет|Жалудоцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 15 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 36 |Шырата сэкундаў = 5 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 2 |Даўгата сэкундаў = 35 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Лябё́дка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Шчучынскі раён|Шчучынскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Жалудоцкі сельсавет|Жалудоцкага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Лідзкі павет|Лідзкага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 2009 — 15 жыхароў == Асобы == * [[Вацлаў Іваноўскі]] (1880 — 1943) — беларускі палітычны і грамадзкі дзяяч == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Жалудоцкі сельсавет}} {{Шчучынскі раён}} [[Катэгорыя:Жалудоцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шчучынскага раёну]] qsbrw8x6c0j6p9kp0m0f800xy8g5d6g 0 236225 2618617 2169948 2025-06-06T15:19:05Z Prasalovich 2394 2618617 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Пратасаўшчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Пратасаўшчыны |Трансьлітараваная назва = Pratasaŭščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Шчучынскі раён|Шчучынскі]] |Сельсавет = [[Каменскі сельсавет (Шчучынскі раён)|Каменскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 59 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 35 |Шырата сэкундаў = 21 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 30 |Даўгата сэкундаў = 54 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Пратасаўшчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Шчучынскі раён|Шчучынскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Каменскі сельсавет (Шчучынскі раён)|Каменскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Лідзкі павет|Лідзкага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 2009 — 59 жыхароў == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Каменскі сельсавет (Шчучынскі раён)}} {{Шчучынскі раён}} [[Катэгорыя:Каменскі сельсавет (Шчучынскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шчучынскага раёну]] 2ruhw1vxx5itae3kwu2td5to5qcdcno 0 236786 2618631 2172596 2025-06-06T16:03:16Z Prasalovich 2394 2618631 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Клімаўшчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Клімаўшчыны |Трансьлітараваная назва = Klimaŭščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Шчучынскі раён|Шчучынскі]] |Сельсавет = [[Ражанкаўскі сельсавет|Ражанкаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 43 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 34 |Шырата сэкундаў = 3 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 43 |Даўгата сэкундаў = 57 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Клі́маўшчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Шчучынскі раён|Шчучынскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Ражанкаўскі сельсавет|Ражанкаўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Лідзкі павет|Лідзкага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 2009 — 43 жыхароў == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Ражанкаўскі сельсавет}} {{Шчучынскі раён}} [[Катэгорыя:Ражанкаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шчучынскага раёну]] 011zfsdfmmbp0ck6a10m8f5ioexn57y 0 236913 2618521 2329250 2025-06-06T10:02:46Z Prasalovich 2394 2618521 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Грыбы (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Грыбы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Грыбоў |Трансьлітараваная назва = Hryby |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Магілёўская вобласьць|Магілёўская]] |Раён = [[Краснапольскі раён|Краснапольскі]] |Сельсавет = [[Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)|Горскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 44 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 16 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 31 |Даўгата хвілінаў = 31 |Даўгата сэкундаў = 24 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Грыбы́'''<ref>Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с. ISBN 978-985-458-159-0</ref> — [[вёска]] ў [[Краснапольскі раён|Краснапольскім раёне]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)|Горскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2009 — 44 жыхары. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)}} {{Краснапольскі раён}} [[Катэгорыя:Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Краснапольскага раёну]] buppu3x4t9sqef1mtxid4qg1rabqx48 0 236978 2618573 2173596 2025-06-06T12:36:29Z Prasalovich 2394 2618573 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Глыбаў}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Глыбаў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Глыбава |Трансьлітараваная назва = Hlybaŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Вясёлая Зара |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Магілёўская вобласьць|Магілёўская]] |Раён = [[Краснапольскі раён|Краснапольскі]] |Сельсавет = [[Мхініцкі сельсавет|Мхініцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 31 |Год падліку колькасьці = 2016 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 14 |Шырата сэкундаў = 21 |Даўгата градусаў = 31 |Даўгата хвілінаў = 24 |Даўгата сэкундаў = 30 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Глы́баў'''<ref>Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с. ISBN 978-985-458-159-0</ref> — [[вёска]] ў [[Краснапольскі раён|Краснапольскім раёне]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Мхініцкі сельсавет|Мхініцкага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2016 — 31 жыхар. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Мхініцкі сельсавет}} {{Краснапольскі раён}} [[Катэгорыя:Мхініцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Краснапольскага раёну]] 3s6h3bh4kilsp133076dluuqgexicn8 0 237068 2618570 2173899 2025-06-06T12:36:11Z Prasalovich 2394 2618570 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Курпі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Курпёў |Трансьлітараваная назва = Kurpi |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенская]] |Раён = [[Шчучынскі раён|Шчучынскі]] |Сельсавет = [[Сабакінскі сельсавет|Сабакінскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 19 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = 00 |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 40 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Курпі́'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гарадзенская вобласьць}}</ref> (таксама сустракаецца — ''Круп'і́''<ref name="daviednik"/>) — [[вёска]] ў [[Шчучынскі раён|Шчучынскім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Сабакінскі сельсавет|Сабакінскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Лідзкі павет|Лідзкага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 2009 — 19 жыхароў == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Сабакінскі сельсавет}} {{Шчучынскі раён}} [[Катэгорыя:Сабакінскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Шчучынскага раёну]] dyrh2ccu1n5nnm8tv9keobxqlp2vf54 0 238384 2618899 2194424 2025-06-07T11:14:24Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618899 wikitext text/x-wiki {{пісьменьнік}} '''Алякса́ндар Сьцяпа́навіч Со́пат''' (23 лютага 1936, в. [[Партызанская (Гомельская вобласьць)|Аўрамаўская]], [[Хвойніцкі раён]], [[Гомельская вобласьць]] — 2011) — беларускі пісьменьнік. == Біяграфія == Нарадзіўся 23 лютага 1936 году ў в. [[Партызанская (Гомельская вобласьць)|Аўрамаўская]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]] ў рабочай сям’і. Скончыў 6 клясаў школы. Працоўную дзейнасьць пачаў у 1950 годзе ў [[Архангельск]]у на рыбалоўным сэйнэры. У 1952—1955 гадох працаваў на судах Мурманскага тралавага флёту — качагарам, матросам. У 1955—1958 гадох служыў у Савецкай Арміі. У 1958—1964 гадох быў матросам, боцманам, памочнікам капітана на судах Мурманскага марскога параходзтва<ref>[http://www.biografija.ru/biography/sopot-aleksandr-stepanovich.htm Сопот Александр Степанович]</ref>. У 1965 годзе пераехаў у Гомель. Працаваў у трэсьце «Гомельсельбуд». У 1980—1982 гадох працаваў экскаватаршчыкам у Беларускім ўпраўленьні буравых работ на нафтапромыслы ў Саматлоры, Памежным (Ніжнявартаўск)<ref>[http://person.goub.by/?p=2485 Сопот Александр Степанович — Знаменитые люди Гомельщины]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. == Творчасьць == Літаратурную дзейнасьць пачаў у пачатку 1960-х гадоў, піша на расейскай мове<ref>Аляксандр Сопат // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік / Склад. А. К. Гардзіцікі; Нав. рэд. А. Л. Верабей. — Менск: Маст.літ., 1994. — С 507.</ref>. Першае яго апавяданьне «Працоўны гонар» апублікавана ў газэце «[[Гомельская праўда]]» у 1965 годзе. Пісаў нарысы, замалёўкі, навэлы пра жыцьцё працоўных калектываў, рабочых Запаляр’я. Друкаваліся яны ў альманаху «Северное сияние», у газэтах «Комсомолец Заполярья», «Комсомольская правда», часопісе «Нёман», газэце «Гомельская праўда». Працаваў ў жанры аповесьці («Спытай самому сабе», «Аляксей Чарняк», «Мёртвая вада» і інш.). Аўтар кніг «Траса», «Саматлор». У 1989 годзе ў выдавецтве «[[Юнацтва (выдавецтва)|Юнацтва]]» выйшаў зборнік прозы А. Сопата «Караблі», адрасаваны старэйшаму школьнаму ўзросту. Аўтар рамана «Ціхі хутар» (пра дзейнасьць [[НКУС БССР|НКУС]] на [[Палесьсе|Палесьсі]] ў гады [[Нямецка-савецкая вайна|вайны]]) і зборніка аповесьцяў «Выкраданьне», прысьвечанага актуальным праблемам сучаснага ладу жыцьця. Напісаў нарысы «Гаўрош суворага часу», «Крокі да акіяну». == Бібліяграфія == * «Траса» (1982) * «Саматлор» (1987) * «Караблі» (1989) * «Падранак» * «Выкраданьне» * «Пакажы мне дарогу» * «Палярная зорка» * «Дэсант» * «Мёртвая вада» * «Аляксей Чарняк» * «Фантазёры» * «Спытай самога сябе» == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Аляксандру Сопату — 60! // Літаратура і мастацтва. − 1996. — 23 лютага. * Лёсам звязаны з Гомелем // Памяць: Гіст. — дакум. хроніка Гомеля. У 2 кн. Кн. 2-я. — Менск, БЕЛТА, 1999. — С. 453. * Сопат Аляксандр // Беларускія пісьменнікі: Біябібліягр. слоўн. У 6 т. Т. 5. / Ін-т літ. імя Я. Купалы АН Рэспублікі Беларусь, Беларус. Энцыкл.; Пад рэд. А. В. Мальдзіса; Рэдкал.: І. Э. Багдановіч і інш. — Менск, БелЭн, 1995. — С. 395. * Сопат Аляксандр // Генаш В. С., Смыкоўская В. І. Літаратурная Гомельшчына. — Гомель, 1991. — С. 94. * Сопат Аляксандр // Кулажанка Л. і інш. Літаратурныя мясціны Беларусі: Краязн. даведнік: У 3 кн. Кн. 1.: Брэсц., Віцеб. і Гомел. вобл. / Л. Кулажанка, А. * М. Мальдзіс, С. Сачанка; Маст. А. С. Забаўская. — Менск, БелЭн, 2000. — С. 284. * Сопат Аляксандр Сцяпанавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Менск, БелЭн, 2002. — С. 87. * Сопат Аляксандр Сцяпанавіч // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5 т. Т. 5. Скамарохі — Яшчур / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Менск, БелСЭ, 1987. — С. 95. * Ткачоў, В. Героі ў рабочай спяцоўцы / Васіль Ткачоў // Гомельская праўда. — 1996. — 17 лютага. {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Сопат, Аляксандар Сьцяпанавіч}} [[Катэгорыя:Беларускія літаратары]] nono0s9akbreramnxgpn5drkmodzzx8 0 238538 2618750 2599881 2025-06-06T23:08:59Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618750 wikitext text/x-wiki {{пісьменьнік|Памер=18 чэрвеня 2022 г.|Дата нараджэньня=10 студзеня 1940 г.|Дата сьмерці=18 чэрвеня 2022 г.}} '''Яраслаў Іванавіч Клімуць''' ({{ДН|10|1|1940}}, в. [[Вострава (Мастоўскі раён)|Вострава]], [[Ваўкавыскі раён]], [[Беластоцкая вобласьць]] - {{ДС|18|6|2022}}) — беларускі літаратуразнаўца. == Біяграфія == нарадзіўся 10 студзеня 1940 году ў в. [[Вострава (Мастоўскі раён)|Вострава]] [[Ваўкавыскі раён|Ваўкавыскага раёну]] [[Беластоцкая вобласьць|Беластоцкай вобласьці]]. У 1959—1962 гадох служыў у войску, у 1962—1967 гадох вучыўся ў на філялягічным факультэце [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсітэту]] па спэцыяльнасьці «Беларуская мова і літаратура. Расейская мова і літаратура». У 1972—1977 гадох навучаўся ў асьпірантуры Інстытуту літаратуры імя Янкі Купалы [[Акадэмія навук БССР|Акадэміі навук БССР]]. З 1975 году пачаў працаваць старшым выкладчыкам катэдры беларускай літаратуры Магілёўскага дзяржаўнага пэдагагічнага інстытуту. У 1979 годзе абараніў кандыдацкую дысэртацыю па тэме «Якуб Колас і расейская савецкая паэзія». З 1982 году дацэнт. З 1986 году па 2000 год — дэкан філялягічнага факультэту Магілёўскага дзяржаўнага пэдагагічнага інстытуту<ref>[https://www.msu.by/univer/structure/105-let/yubilej-v-litsakh/item/bondarenko-konstantin-mikhajlovich-2-copy-copy-copy-copy Яраслаў Іванавіч Клімуць. Магілёўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Аркадзя Куляшова]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Пазьней працаваў дацэнтам на катэдры ангельскага, агульнага і славянскага мовазнаўства [[Магілёўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Аркадзя Куляшова|Магілёўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя Аркадзя Куляшова]]. Дачка Лада — кандыдат гістарычных навук, дацэнт катэдры ўсеагульнай гісторыі Магілёўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя Аркадзя Куляшова<ref>[https://web.archive.org/web/20210202174837/https://iff.msu.by/index.php/home/personalii/78-klimut-lada-yaroslavovna Климуть Лада Ярославовна]</ref>; дачка Жа́на — супрацоўніца [[Магілёўскі абласны краязнаўчы музэй|Магілёўскага абласнога краязнаўчага музэю]]<ref>[https://iff.msu.by/index.php/home/novosti/389-2017-12-2 Студенты историко-филологического факультета присутствовали на открытии юбилейной выставки]{{Недаступная спасылка|date=January 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. == Творчасьць == Сфэра навуковых інтарэсаў — тэорыя літаратуры, гісторыя беларускае літаратуры і літаратурнай крытыкі, супастаўляльнае літаратуразнаўства, краязнаўства<ref>[https://web.archive.org/web/20210130165758/https://lit-bel.org/friends/k/Klmutsy-Yarasla-vanavch-402/ Клімуць Яраслаў Іванавіч]</ref>. Дасьледчык творчасьці [[Якуб Колас|Якуба Коласа]]<ref>[https://ffl.msu.by/index.php/home/ideologicheskaya-i-vospitatelnaya-rabota/86-meropriyatiya/14-navedvanne-magiljo-skaga-ablasnoga-krayazna-chaga-muzeya-06-11-2013 Наведванне Магілёўскага абласнога краязнаўчага музея (06.11.2013)]{{Недаступная спасылка|date=January 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Мае больш за 150 навуковых і вучэбна-мэтадычных публікацыяў. Сябар [[Саюз беларускіх пісьменьнікаў|Саюзу беларускіх пісьменьнікаў]] з 1996 году. == Узнагароды == * ганаровыя граматы [[Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь]] (1982, 1998), * ганаровая грамата [[Саюз беларускіх пісьменьнікаў|Саюзу беларускіх пісьменьнікаў]] (1999), * ганаровая грамата [[Дзяржаўны літаратурна-мэмарыяльны музэй Якуба Коласа|Дзяржаўнага літаратурна-мэмарыяльнага музэю Якуба Коласа]] (2004). == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Клімуць, Яраслаў Іванавіч}} [[Катэгорыя:Беларускія літаратуразнаўцы]] [[Катэгорыя:Сябры Саюзу беларускіх пісьменьнікаў]] b7641io1tk10m737dcepc8is7xs0mj6 0 239032 2618765 2467556 2025-06-07T03:06:47Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618765 wikitext text/x-wiki {{пісьменьнік}} '''Іван Міхайлавіч Мельнічук''' ({{ДН|13|9|1939}}, в. Носава, [[Люблінскае ваяводзтва]], [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польская Рэспубліка]]) — беларускі [[пісьменьнік]], [[паэт]], старшыня Берасьцейскага абласнога аддзяленьня [[Саюз беларускіх пісьменьнікаў|Саюзу беларускіх пісьменьнікаў]]. == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся 13 верасьня 1939 году ў в. Носава ў сялянскай сям’і ў вёсцы Носава ля горада [[Бяла-Падляска]] [[Люблінскае ваяводзтва|Люблінскага ваяводзтва]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. У 1944 годзе бацька разам з вялікай сям’ёй пераехаў спачатку ва [[Украінская ССР|Ўкраіну]], а потым — у Беларусь у вёску [[Сычы (Берасьцейскі раён)|Сычы]] [[Берасьцейскі раён|Берасьцейскага раёну]], дзе і прайшло яго дзяцінства. У пачатковай школе Іван паспрабаваў пісаць вершы, а ў хуткім часе яго творы пачалі зьяўляцца ў абласным і рэспубліканскім друку. У 1955 годзе стаў пераможцам літаратурнага конкурсу, які праводзіўся газэтай «[[Піянер Беларусі]]». Перамога акрыліла маладога аўтара, і ён з натхненьнем узяўся за стварэньне новых вершаў. Пасьля заканчэньня Воўчынскай дзесяцігодкі ў 1956 годдзе працаваў год у Берасьцейскай раённай машына-трактарнай станцыі, пасьля гэтага паступіўшы на філялягічны факультэт [[Берасьцейскі пэдінстытут|Берасьцейскага пэдагагічнага інстытуту імя А. С. Пушкіна]], дзе працягваў пісаць і друкавацца. У 1961 годзе Івана запрасілі на працу ў берасьцейскую раённую газэту «Социалистический путь» («[[Заря над Бугом]]»), дзе і пачалася яго журналісцкая кар’ера. Пасьля заканчэньня інстытуту і службы ў [[Савецкая Армія|Савецкай Арміі]] быў уласным карэспандэнтам газэты «[[Чырвоная зьмена]]» па Берасьцейскай вобласьці, потым працаваў у партыйных і савецкіх органах, быў намесьнікам начальніка ўпраўленьня па друку Берасьцейскагаа аблвыканкаму. Са сьнежня 2009 году — старшыня Берасьцейскага абласнога аддзяленьня ГА «[[Саюз беларускіх пісьменьнікаў]]»<ref>[http://brest-railib.by/melnichuk-ivan-mihajlovich Иван Мельничук]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Уваходзіць у склад рэдакцыйнай калегіі літаратурнага альманаху Берасьцейскага абласнога аддзяленьня Саюзу беларускіх пісьменьнікаў «[[Жырандоля (альманах)|Жырандоля]]». == Творчасьць == Першыя вершы спрабаваў пісаць яшчэ ў пачатковай школе. У 1982 годзе ў выдавецтве «[[Юнацтва (выдавецтва)|Юнацтва]]» ўбачыў сьвет яго першы паэтычны зборнік «Кто разбудит солнце». Другі зборнік выйшаў праз восем гадоў пад назвай «Диво сами сотворим» (1990), у 1997 годзе — «Добрый лучик». У 2003 годзе выйшла чарговая кніга для дзяцей «Как муравьишка Ишка себя наказал», затым выйшлі «Сказки — добрые подсказки» (2006), «Хлеб насущный» (2009), а ў 2014 годзе — «Чудеса в решете» і «Гасцінец». Піша пераважна на [[расейская мова|расейскай мове]]. Вершы Івана Мельнічука адзначаюцца яркай вобразнасьцю, даступнай дзіцячаму ўспрыманьню, гукавой суладнасьцю. Яны дапамагаюць дзецям пазнаць навакольны сьвет, яго хараство. == Узнагароды == Ляўрэат літаратурнай «[[Мядовая прэмія|Мядовай прэміі]]» ў 2006 годзе. == Бібліяграфія == * Кто разбудил солнце : стихи : для дошк. возраста / Иван Мельничук; худ. Т. Соловьёва. Менск: Юнацтва, 1982. 28 с.: ил. * Сами диво сотворим : стихи : [для дошк. возраста] / Иван Мельничук; худож. Л. Вареца; ред. В. Каризна. Менск: Юнацтва, 1990. 30 с.: ил. * Добрый лучик : стихи и загадки : для детей / Иван Мельничук; худож. Н. Сустова. Минск: Юнацтва, 1997. * Как муравьишка Ишка себя наказал : сказки, стишки, потешки / Иван Мельничук. Берасьце: С. Лавров, 2003. 110 с. * Сказки — добрые подсказки : миниатюры, сказки, детские изречения : для дошк. и мл. шк. возраста / Иван Мельничук. Берасьце: Академия. 2006. * Моё детство; «Никто сказать не может…»; «Тепла ждём от солнца…» ; Друзьям; «Чтобы души людей…»; «Где ветры, что чуб мой…»; «Печалимся порой…» : [вершы] / Иван Мельничук // Жырандоля : літ. альманах Брэсцкага абласнога аддзяленьня Саюзу бел. пісьменьнікаў : № 2. Менск: Кнiгазбор, 2009. С. 30-33. * Хлеб насущный : (стихи, юмор) / Иван Мельничук. Берасьце: Брестская типография, 2009. 119 с. * Чудеса в решете : весёлые детские стихи и сказки / Иван Мельничук. Берасьце: Брестская типография, 2014. 115 с. * Гасьцінец : вершы, байкі, гумарэскі / Іван Мельнічук. Берасьце: Альтернатива, 2014. * Добрыя падказкі, апавяданні, вершы, казкі, пераклады / прадмова, малюнкі Леаніда Валасюка. — Мінск: Кнігазбор, 2015. — 104 с.: іл. — (Бібліятэка Саюза беларускіх пісьменнікаў «Кнігарня пісьменніка». Падсерыя «Каляровы ровар»; выпуск 10). * Я солнышку спасибо говорю, 2020<ref>[https://web.archive.org/web/20210508020546/https://www.racyja.com/kultura/ivan-melnichuk-vydau-knigu-za-svoj-kosh/ Іван Мельнічук: Выдаў кнігу за свой кошт, іншага варыянту не было], Радыё Рацыя</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Іван Мельнічук // Літаратурная карта Берасцейшчыны / укл. Анатоль Крэйдзіч. Брэст: Брэсцкая друкарня, 2008. С. 50-52. * [[Лявон Валасюк|Валасюк, Л.]] Чалавек, які разбудзіў сонца / Лявон Валасюк // Валасюк, Л. Непрыдуманыя партрэты / Лявон Валасюк. Брэст: Брэсцкая друкарня, 2014. С. 160—162. * Сянкевіч, М. Вядомаму берасцейскаму пісьменніку Івану Мельнічуку — 75 / Мікола Сянкевіч // Народная трыбуна. 2014 (верасень). * Валасюк, Л. Чалавек, які разбудзіў сонца / Лявон Валасюк // [[Літаратура і мастацтва|ЛіМ]]. 2009. 16 кастр. С. 14. * [[Аляксей Філатаў|Філатаў, А.]] З дабром па жыцці : Івану Мельнічуку — 70! / Алесь Філатаў // Народная трыбуна. 2009. 26 верас. С. 4. * Филатов, Л. Удивлять и радовать : [к 70-летию поэта И. Мельничука] / Леонид Филатов // Заря. 2009 (сентябрь). С. 5. * Александров, Н. Зрелость сентября : к 70-летию поэта Ивана Мельничука / Николай Александров // [[Брестский курьер]]. 2009 (сентябрь). № 37. С. 10. * Потолков, Ю. Уведи меня, строка… : [о творчестве поэта И. Мельничука] / Юрий Потолков // Брестский вестник. 2007. 20 дек. С. 4. * Філатаў, А. Пачуцці добрыя… / Алесь Філатаў // Заря над Бугом (Брест). 2004 (сентябрь). * Селех, Л. Добрый лучик : в середине сентября брестский поэт Иван Мельничук отметит свой 65-летний юбилей / Л. Селех // [[Брестская газета]]. 2004 (сентябрь). С. 13. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20181225134214/http://brest-railib.by/index.php/nash-rajon/poeticheskie-golosa-pribuzhya/item/110-%D1%96%D0%B2%D0%B0%D0%BD-%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D1%87%D1%83%D0%BA-%D0%BD%D0%B0%D1%80-%D1%9E-1939 Іван Мельнічук (нар. ў 1939)] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Мельнічук, Іван Міхайлавіч}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Люблінскім ваяводзтве]] [[Катэгорыя:Асобы Берасьця]] [[Катэгорыя:Беларускія паэты і паэткі]] [[Катэгорыя:Расейскамоўныя паэты]] [[Катэгорыя:Беларускія дзіцячыя літаратары]] [[Катэгорыя:Сябры Саюзу беларускіх пісьменьнікаў]] kwst2xx1ur38qx09f25jwljn427lw7v 0 239673 2618742 2256358 2025-06-06T20:35:27Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618742 wikitext text/x-wiki {{пісьменьнік}} '''Якаў Бенцыёнавіч (Бенцыянавіч) Герцовіч''' ({{Нарадзіўся|1|1|1910}}, в. [[Сяліба (Бярэзінскі раён)|Сяліба]], [[Менская губэрня]] — {{Памёр|21|4|1976}}) — беларускі савецкі літаратурны крытык<ref name="БС">{{кніга |аўтар = |частка = Герцович Яков Бенцианович |загаловак = Биографический правочник |месца = Мн.|выдавецтва = «Белорусская советская нциклопедия» имени Петруся Бровки |год = 1982 |том = 5 |старонкі = 146 |старонак = 737 }}</ref>. == Жыцьцяпіс == Скончыў [[Камуністычны інстытут журналістыкі імя С. М. Кірава]] ў [[Менск]]у ў 1936 годзе<ref name="БС"/>. Удзельнік [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]<ref name="БС"/>. У пасьляваенны час займаў пасаду намесьніка адказнага рэдактара газэты «[[Звязда]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20201008225233/https://minobljust.gov.by/dfiles/000317_827634_11_Blagodarstvennoe_pismo_Zvezda.jpg Отзыв заместителя ответственного редактора газеты «Звязда» Я. Герцович]</ref>. У 1953—1970 гадах працаваў у часопісе «[[Вожык (часопіс)|Вожык]]»<ref name="БС"/>. == Творчасьць == Пачаў друкавацца з 1936 годзе. Аўтар рэцэнзій і артыкулаў, прысьвечаных праблемам разьвіцьця беларускай літаратуры, пытаньнях пісьменьніцкага майстэрства. Дасьледаваў пераважна пытаньні разьвіцьця сучаснай беларускай прозы<ref name="БС"/>. Аўтар кнігі франтавых замалёвак «На вайне як на вайне» (1969) і зборніка сатырычных мініяцюраў «Не пугай адзінай» (1969)<ref name="БС"/>. === Сачыненьні === * «На перадавых пазіцыях» (1957) * «Літаратура і жыцьцё народа» (1960) * «Герой і сучаснасьць» (1963) * «Пісьменьнікі, кнігі, героі» (1966) * «Творчае крэда» (1970) == Ацэнкі сучасьнікаў == Меў рэпутацыю «пагромшчыка» з-за цкаваньня беларускіх літаратараў ([[Уладзімір Караткевіч|У. Караткевіча]] і інш.). У 1962 надрукаваў у газэце «Советская Белоруссия» артыкул «Пошукі, находкі, страты», у якім аўтару рамана «[[Леаніды не вернуцца да Зямлі]]» («Нельга забыць») былі прад’яўлены абвінавачваньні ў «другараднасьці, кніжнасьці, фармалізьме, няўдалым выбары галоўнага героя, няправільным паказе жыцьця». Гэты артыкул паўплываў на лёс рамана, які быў надрукаваны толькі ў 1983 годзе. Таксама адмоўна ставіўся Герцовіч да аповесьці [[Дзікае паляваньне караля Стаха]], у якой убачыў «прыхарошваньне, ідэалізацыю гісторыі» і «элемэнтарнае эпігонства». Паэт [[Рыгор Барадулін]] характарызаваў гэтага крытыка ў сваёй эпіграме: «Герцовіч Якаў горка плакаў: / жыць мала, а ня ўсіх абкакаў»<ref>[https://www.svaboda.org/a/26864241.html Першы помнік Рыгору Барадуліну] // svaboda.org 23 лютага 2015</ref>. == Крыніцы == {{крыніцы}} == Літаратура == * Энцыкляпэдыя літаратуры і мастацтва Беларусі в 5-і тамах. Т. 2. — С. 77. * Беларуская энцыкляпэдыя. Т. 5. Мінск, 1997. С. 201. {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Герцовіч, Якаў}} [[Катэгорыя:Удзельнікі Вялікай Айчыннай вайны]] p9jaovcbz2o8usgnf2i2alv5ll9mrzl 0 239802 2618788 2604190 2025-06-07T07:40:09Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618788 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Зьвязда (неадназначнасьць)}} {{Кампанія |назва = Выдавецкі дом «Зьвязда» |лягатып = |тып = |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|0|11|2012|1}} |заснавальнікі = |разьмяшчэньне = [[Менск]], [[Савецкі раён (Менск)|Савецкі раён]], вул. Б. Хмяльніцкага, д. 10а |ключавыя фігуры = [[Алесь Карлюкевіч]] |галіна = выдавецкая |прадукцыя = [[Кніга|кнігі]] |абарачэньне = |апэрацыйны прыбытак = |чысты прыбытак = |лік супрацоўнікаў = |матчына кампанія = [[Міністэрства інфармацыі Беларусі]] |даччыныя кампаніі = |аўдытар = |сайт = [https://zviazda.by/be zviazda.by] }} '''Выдавецкі дом «Зьвязда»''' — рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова Беларусі, заснаваная ў лістападзе 2012 году. == Гісторыя == Створана ў лістападзе 2012 году. У склад РВУ уваходзяць літаратурна-мастацкія і грамадзка-палітычныя часопісы «[[Полымя (часопіс)|Полымя]]», «[[Маладосць]]», [[Нёман (часопіс)|«Нёман»]], альманах «[[Вожык (часопіс)|Вожык]]», газэта «[[Літаратура і мастацтва]]»), выдавецкі аддзел, які ажыцьцяўляе выпуск кніг (раней уваходзілі ў склад [[Літаратура і мастацтва (РВУ)|рэдакцыйна-выдавецкай установы «Літаратура і мастацтва»]]), а таксама газэта «[[Зьвязда]]». У студзені 2014 году да Выдавецкага дому «Зьвязда» далучылі ілюстраваны часопіс «[[Родная прырода]]», заснавальнікам якога было [[Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяродзьдзя Беларусі]]<ref>{{Артыкул|аўтар=|загаловак=«Родная прырода»: чытай і любуйся|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20140221/1392964690-rodnaya-pryroda-chytay-i-lyubuysya|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=21 лютага 2014|нумар=[https://zviazda.by/be/number/33-27643 33 (27643)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2014/02/21lut-1.indd_.pdf 1]|issn=1990-763x}}</ref>. За 2023 год выдалі 86 кніг агульным накладам 120 147 асобнікаў. Большасьць кніг выдалі ў межах дзяржаўнага заказу ў якасьці сацыяльна значнай літаратуры. Найбольшы наклад займеў «Зборнік твораў для дадатковага чытаньня ў VI клясе», які пабачыў сьвет у сэрыі «Школьная бібліятэка» і налічваў 23 119 асобнікаў<ref>{{Навіна|аўтар=Сяргей Шычко|загаловак=У «Зьвяздзе» падсумавалі кнігавыдавецкі плён|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20231225/1703516163-u-zvyazdze-padsumavali-knigavydavecki-plyon|выдавец=Выдавецкі дом «Зьвязда»|дата публікацыі=25 сьнежня 2023|дата доступу=26 сьнежня 2023}}</ref>. === Кіраўнікі === # [[Алесь Карлюкевіч]] (лістапад 2012 — 2016) # [[Павал Сухарукаў]] (cьнежань 2016 — 2020) # Алесь Карлюкевіч (са жніўня 2020 году) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20220809054932/https://zviazda.by/be Сайт РВУ Выдавецкі дом «Зьвязда»] [[Катэгорыя:Беларускія выдавецтвы]] [[Катэгорыя:Савецкі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2012 годзе]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2012 годзе]] pxzf9n4uehimlh1qnozqlv6pcwqym0o 0 239840 2618741 2420371 2025-06-06T19:57:24Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618741 wikitext text/x-wiki {{пісьменьнік}} '''Ядвіга Ўладзіславаўна Машынская-Гельтман''' (1886, [[Глуск]], [[Бабруйскі павет]], [[Менская губэрня]] — травень 1946) — беларуская паэтка, перакладчык, пэдагог. Жонка [[Стэфан Гельтман|Стэфана Гельтмана]], дзяржаўнага дзеяча [[БССР]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў 1886 годзе ў мястэчку [[Глуск]] [[Бабруйскі павет|Бабруйскага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] ў сям’і беларускага шляхціча Машынскага, аптэкара. Вучылася ў [[Пецярбург]]у ў закрытай каталіцкай школе, дзе прыкіпела да польскасьці<ref name="kipel">[https://web.archive.org/web/20210509034457/http://www.smalensk.org/?p=755 Абвяшчэнне БССР]</ref> Вучылася ў [[Ягелонскі ўнівэрсытэт|Ягелонскім ўнівэрсытэце]] ў [[Кракаў|Кракаве]] (1904—1907), дзе і пазнаёмілася са сваім будучым мужам Стэфанам Гельтманам. Студэнткай прымала ўдзел у маладзёжным рэвалюцыйна-дэмакратычным руху. Да гэтага часу адносяцца і яе першыя вершы, прысьвечаныя рэвалюцыйнай барацьбе моладзі («Адозва», 1906). У 1915 годзе працавала настаўніцай вышэйшай пачатковай вучэльні ў Глуску. З 1917 году працавала ў Менску, выкладала ў гімназіі ў Менску, стала сябрам Польскага сацыялістычнага аб’яднаньня. У 1921—1931 гадох выкладала ў [[Менскі пэдагагічны інстытут|Менскім пэдагагічным інстытуце]] і польскім пэдагагічным тэхнікуме імя Людвіка Варынскага, прымала ўдзел у рабоце польскага сэктару [[Акадэмія навук БССР|Акадэміі навук БССР.]] У 1932—1937 гадох выкладала [[Польская мова|польскую мову]] ў Ваеннай Акадэміі імя Фрунзэ ў [[Масква|Маскве]]. Сябра польскай сэкцыі Беларускай асацыяцыі пралетарскіх пісьменьнікаў, сябра [[Саюз пісьменьнікаў СССР|Саюзу пісьменьнікаў СССР]]. Пасьля арышту 5 красавіка 1937 году мужа Стэфана Гельтмана, яна таксама была арыштаваная. Ёй прапаноўвалі асудзіць мужа, але яна гэтага не зрабіла. Была асуджана на 5 гадоў лягераў як «член сям’і здрадніка Радзімы» і выслана ў [[Казаская ССР|Казаскую ССР]]<ref>[https://web.archive.org/web/20191223160354/http://hbc.bas-net.by/hbcinfo/books/Grummo2016-1.pdf Виктор Степанович ГЕЛЬТМАН. Воспоминания современников]</ref>. Вызваленая ў канцы 1942 году. У 1956 годзе рэабілітаваная. Памерла ў траўні 1946 году. == Творчасьць == У 1920-я гады стала першым складальнікам падручнікаў і буквара для польскіх школ у Беларусі, часта выступала ў пэрыядычным друку з апавяданьнямі, нарысамі — «Першая кніга для чытаньня», «Другая частка лемантара» (1926), «Другая кніга для чытаньня» (1928)<ref>Машынская-Гельтман Ядвіга Уладзіславаўна // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Глускага р-на. — Менск, 1999. — С. 570</ref>. Супрацоўнічала з часопісам «Orka»? польскамоўным прэсавым арганам [[Камуністычная партыя Беларусі (1918)|Камуністычнай партыі Беларусі]]. Пераклала на польскую мову асобныя вершы і паэму [[Я. Купала|Я. Купалы]] «[[Над ракою Арэсай]]», «Выбраныя апавяданьні» [[Цішка Гартны|Ц. Гартнага]] (1929), «Выбраныя вершы» [[Андрэй Александровіч|А. Александровіча]] (1932), аповесьці «Салавей» [[З. Бядуля|З. Бядулі]] (1931), «Дрыгва» [[Я. Колас]]а (1936), урыўкі з паэмы Я. Коласа «[[Сымон-музыка]]». == Сям’я == Муж — [[Стэфан Гельтман]], беларускі дзяржаўны дзяяч. Мела сына [[Віктар Гельтман|Віктара]] (1926—1985), беларускага геабатаніка, і дачку Хрысьціну. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Машынская-Гельтман, Ядвіга Уладзіславаўна}} [[Катэгорыя:Беларускія паэты]] [[Катэгорыя:Перакладчыкі зь беларускай мовы]] [[Катэгорыя:Беларускія перакладчыцы]] [[Катэгорыя:Польскамоўныя паэты і паэткі]] [[Катэгорыя:Сябры Саюзу пісьменьнікаў СССР]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў СССР]] pk4xfz0po6a87x3ru4hnwpbq05sxlwy 0 240594 2618789 2223118 2025-06-07T07:40:47Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618789 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = Цэнтар дасьледаваньняў беларускай культуры, мовы і літаратуры |арыгінальная назва = |выява = |рамка выявы = |памер выявы = |альтэрнатыўны тэкст выявы = |подпіс выявы = |мапа = |памер мапы = |альтэрнатыўны тэкст мапы = |подпіс мапы = |мапа 2 = |абрэвіятура = |дэвіз = |папярэднік = |наступнік = |дата ўтварэньня = 2012 |дата спыненьня існаваньня = |тып = |юрыдычны статус = |мэта = |штабкватэра = |месцазнаходжаньне = [[Менск]], [[Вуліца Сурганава (Менск)|вуліца Сурганава]], 1, корпус 2. |каардынаты = |дзейнічае ў рэгіёнах = |сяброўства = |афіцыйныя мовы = |генэральны сакратар = |пасада кіраўніка = Дырэктар |імя кіраўніка = [[Аляксандар Лакотка]] |пасада кіраўніка 2 = Першы намесьнік дырэктара па навуковай рабоце |імя кіраўніка 2 = [[Аляксандар Лукашанец]] |пасада кіраўніка 3 = Намесьнік дырэктара па навуковай рабоце |імя кіраўніка 3 = [[Валеры Жук]] |пасада кіраўніка 4 = |імя кіраўніка 4 = |асноўныя асобы = |кіроўны орган = |матчыная кампанія = |зьвязаныя кампаніі = |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = |колькасьць валянтэраў = |сайт = http://cbcll.basnet.by |заўвагі = |колішняя назва = }} '''Цэнтар дасьледаваньняў беларускай культуры, мовы і літаратуры''' — навуковы цэнтар у складзе Аддзелу гуманітарных навук і мастацтваў [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. Праводзіць навуковыя дасьледаваньні ў галінах мастацтвазнаўства, этнаграфіі, этналёгіі, фальклярыстыкі, мовы і літаратуры. Дзяржаўная [[юрыдычная асоба]]. == Гісторыя == Утварыўся ў 2012 годзе ў выніку аб’яднаньня [[Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклёру|Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклёру імя Кандрата Крапівы]] і [[Інстытут мовы і літаратуры імя Якуба Коласа і Янкі Купалы|Інстытуту мовы і літаратуры імя Якуба Коласа і Янкі Купалы]]. У 2015 годзе ў якасьці філіяў улучыў Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклёру імя Кандрата Крапівы, а таксама адноўленыя [[Інстытут літаратуразнаўства імя Янкі Купалы]] і [[Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа]]. На 1 траўня 2015 колькасьць супрацоўнікаў складала 203 чалавекі, у тым ліку 2 акадэмікі, 5 чальцоў-карэспандэнтаў, 27 дактароў навук, 89 кандыдатаў навук. У кастрычніку 2020 году правёў экспэртызу выразу «[[Жыве Беларусь!]]» з высновай, што гэты выраз адлюстроўвае сутнасьць унутранай і замежнай палітыкі Беларусі, скіраванай на забесьпячэньне росквіту краіны і росту дабрабыту яе грамадзянаў<ref name="tut.by_11.11.2020">[https://web.archive.org/web/20210116203513/https://news.tut.by/society/707492.html Ученые из НАН Беларуси объяснили, почему «Жыве Беларусь» и БЧБ — не «циничные и оскорбительные»], [[TUT.BY]], 11.11.2020 г.</ref>. == Адміністрацыя == Дырэктар — [[акадэмік]] [[НАН Беларусі]] [[Аляксандар Лакотка]], першы намесьнік дырэктара па навуковай рабоце — акадэмік НАН Беларусі [[Аляксандар Лукашанец]], намесьнік дырэктара па навуковай рабоце — [[Валеры Жук]] — дырэктар філіі «Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклёру імя Кандрата Крапівы». == Кірункі дзейнасьці == * Вывучэньне этнакультурных працэсаў на тэрыторыі Беларусі; міжэтнічных сувязяў беларусаў, расейцаў, украінцаў і іншых народаў у сфэры матэрыяльнай і духоўнай культуры. * Распрацоўка праблемаў гісторыі і тэорыі беларускага мастацтва, антрапалёгіі культуры. * Вывучэньне сыстэмы беларускай мовы на розных этапах яе разьвіцьця. * Правядзеньне сацыялінгвістычных, супастаўляльных і параўнальна-тыпалягічных дасьледаваньняў. * Падрыхтоўка слоўнікаў беларускай мовы, у тым ліку перакладных беларуска-іншаславянскіх і іншаславянска-беларускіх. * Выяўленьне і аналіз асноўных тэндэнцыяў і заканамернасьцяў гістарычнага і сучаснага літаратурнага працэсу. * Вывучэньне праблемаў гісторыі літаратуры і літаратурных сувязяў у славянскім сьвеце і за яго межамі. * Дасьледаваньне літаратурнай спадчыны Беларусі, у тым ліку падрыхтоўка акадэмічных выданьняў збораў твораў клясыкаў беларускай літаратуры, літаратурных помнікаў. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://cbcll.basnet.by/ Сайт Цэнтру дасьледаваньняў беларускай культуры, мовы і літаратуры] {{НАНБ}} [[Катэгорыя:Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]] [[Катэгорыя:Інстытуты Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2012 годзе]] 6opa0wl3yf8y9b6bhns2bnl2g9gn051 14 244738 2618853 2225398 2025-06-07T09:11:42Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618853 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле дзесяцігодзьдзяў|Арганізацыі, заснаваныя ў|1910|}} {{Тэма паводле гадоў|Арганізацыі, заснаваныя ў|1901|годзе}} [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1901 годзе]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 1900-я]] j190s6b9rh6zrg1n7tceb8rr65srqq8 0 247006 2618599 2465634 2025-06-06T14:03:54Z Prasalovich 2394 /* Гісторыя */ 2618599 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Наркаўшчына |Лацінка = Narkaŭščyna |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Наркаўшчыны |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Валожынскі раён|Валожынскі]] |Сельсавет = [[Вішнеўскі сельсавет (Валожынскі раён)|Вішнеўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 9 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 7 |Даўгата сэкундаў = 30 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''На́ркаўшчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Альшанка (прыток Заходняй Бярэзіны)|Альшанкі]]. Уваходзіць у склад [[Вішнеўскі сельсавет (Валожынскі раён)|Вішнеўскага сельсавету]] [[Валожынскі раён|Валожынскага раёну]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. == Назва == {{Асноўны артыкул|Нарэйка}} Норыка або Норка (Noriko, Norco, Norke) — імя [[Германскія мовы|германскага]] паходжаньня<ref>Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 419.</ref><ref>Socin A. Mittelhochdeutsches Namenbuch. — Basel, 1903. [https://books.google.by/books?hl=ru&id=DgdXAAAAcAAJ&q=Norco#v=snippet&q=Norco&f=false S. 181].</ref><ref>Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1971. [https://books.google.by/books?id=vSXbDwAAQBAJ&pg=PA449&dq=namenkunde+norke&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&sa=X&ved=2ahUKEwio74jH4O6BAxWEG-wKHXnVCHMQ6AF6BAgNEAI#v=onepage&q&f=false S. 449].</ref>. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. Да 28 траўня 2013 году вёска ўваходзіла ў склад [[Багданаўскі сельсавет (Валожынскі раён)|Багданаўскага сельсавету]]<ref>[https://web.archive.org/web/20130923080620/http://pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=D913n0058646&p1=1 Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области]</ref>. == Насельніцтва == * 2009 — 12 чалавек<ref>[https://web.archive.org/web/20150629200220/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/minskaja.htm Статыстыка перапісу 2009 году]</ref> * 2019 — 4 чалавекі == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Вішнеўскі сельсавет (Валожынскі раён)}} {{Валожынскі раён}} [[Катэгорыя:Вішнеўскі сельсавет (Валожынскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Валожынскага раёну]] cae2yi5v630y16m0xa149p6alkivjxb 0 248289 2618585 2381010 2025-06-06T13:17:20Z Prasalovich 2394 2618585 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Навікоўшчына |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Навікоўшчыны |Трансьлітараваная назва = Navikoŭščyna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Валожынскі раён|Валожынскі]] |Сельсавет = [[Івянецкі сельсавет|Івянецкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 55 |Шырата сэкундаў = 20 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 4 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Навіко́ўшчыны'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Валожынскі раён|Валожынскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Івянецкі сельсавет|Івянецкага сельсавету]]. Да 27 сакавіка 1959 году вёска ўваходзіла ў склад [[Станюшкаўскі сельсавет|Станюшкаўскага сельсавету]]<ref>Рашэнне выканкома Маладзечанскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 27 сакавіка 1959 г. // Зборнік законаў Беларускай ССР і указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР. — 1959, № 4.</ref>. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 — 11 чалавек * 2009 — 10 чалавек<ref>[https://web.archive.org/web/20150629200220/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/minskaja.htm Статыстыка перапісу 2009 году]</ref> * 2019 — 2 чалавекі == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Івянецкі сельсавет}} {{Валожынскі раён}} [[Катэгорыя:Івянецкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Валожынскага раёну]] qh320xend6rjejfz7vkhf7fzgle5xvp 0 248596 2618633 2381081 2025-06-06T16:03:30Z Prasalovich 2394 2618633 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Новы Двор |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Новага Двора |Трансьлітараваная назва = Novy Dvor |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Валожынскі раён|Валожынскі]] |Сельсавет = [[Ракаўскі сельсавет|Ракаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 3 |Шырата сэкундаў = 3 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 1 |Даўгата сэкундаў = 1 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Но́вы Двор'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Валожынскі раён|Валожынскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Ракаўскі сельсавет|Ракаўскага сельсавету]]. Вёска знаходзіцца за 55 км у напрамку на ўсход ад гораду [[Валожын]], за 45 км ад [[Менск]]у, за 19 км ад [[Чыгуначная станцыя|чыгуначнай станцыі]] [[Аляхновічы (станцыя)|Аляхновічы]]<ref name="bel11">{{літаратура/БелЭн|11к}}</ref>. Да 28 траўня 2013 году вёска ўваходзіла ў склад [[Залескі сельсавет (Валожынскі раён)|Залескага сельсавету]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160331143206/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=12551&p0=D913n0058646&p1=1 «Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области». Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234]{{Ref-ru}}</ref>. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. == Насельніцтва == * 1999 — 204 чалавек * 2000 год — 203 жыхары, 65 двароў<ref name="bel11" />. * 2009 — 118 чалавек<ref>[https://web.archive.org/web/20150629200220/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/minskaja.htm Статыстыка перапісу 2009 году]</ref> * 2019 — 101 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Ракаўскі сельсавет}} {{Валожынскі раён}} [[Катэгорыя:Ракаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Валожынскага раёну]] 7oy99jdvtrri4kj8f0ibl61z2uuhmn3 0 249326 2618800 2479026 2025-06-07T08:00:05Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618800 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя | Назва = Акрэсьціна | Выява = [[Файл:Prison cell Akrestsina, Minsk .jpg|240px]] | Месцазнаходжанне = | Каардынаты = | Бягучы статус = | Рэжым бяспекі = | Колькасць месцаў = | Адкрыццё = | Зачыненне = | Знаходзіцца ў ведамстве = [[ГУУС Менгарвыканкаму]] | Начальнік = | матчыная кампанія = [[Галоўная ўправа ўнутраных справаў Менскага гарвыканкаму|ГУЎС Менгарвыканкаму]] }} '''«Акрэ́сьціна»''' — комплекс месцаў зьняволеньня ў [[Менск]]у, разьмешчаны па {{артыкул у іншым разьдзеле|1-ы завулак Акрэсьціна (Менск)|1-м завулку Акрэсьціна|be|1-ы завулак Акрэсціна (Мінск)}} (адсюль назоў), на рагу [[Вуліца Кулібіна (Менск)|вуліцы Кулібіна]] й [[Завулак Талаша (Менск)|завулку Талаша]]. Комплекс складаецца з прыёмніка-разьмеркавальніка для непаўналетніх (дом № 38), [[Ізалятар часовага ўтрыманьня|ізалятару часовага ўтрыманьня]] (№ 36А) і цэнтра ізаляцыі правапарушальнікаў (№ 36) [[Галоўная ўправа ўнутраных справаў Менскага гарвыканкаму|ГУЎС Менгарвыканкаму]]<ref name="tut19"/>. «Акрэсьціна» стала хадзячым назовам, «патрапіць на Акрэсьціна» азначае быць затрыманым, або проста патрапіць у турму<ref name="tut19">{{cite web|author = Снежана Инанец.|last = |first = |authorlink = |coauthors = |date = 2020-08-19|url = https://news.tut.by/society/697087|title = Не Окрестино. В честь кого на самом деле назван переулок, где находится печально известный изолятор|format = |work = |publisher = |accessdate = 2020-09-19|language = ru|postscript = }}</ref>. З 2020 году стала сымбалям [[Катаваньні|катаваньняў]] [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)|мірных грамадзянаў, нязгодных з фальсыфікацыямі на выбарах]]<ref name="nashaniva.by">[https://nashaniva.by/?c=ar&i=257426 Арцыбіскуп Кандрусевіч памаліўся ля ізалятараў на Акрэсціна]</ref><ref>{{cite web |url=https://web.de/magazine/politik/ex-inhaftierte-belarus-folter-sterben-34999830 |title=Ex-Inhaftierte berichten von Folterungen durch Polizisten in Belarus |date=2020-08-19 |language=de|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Web.de|Web.de|de|Web.de}}|accessdate=2020-08-23}}</ref><ref>{{cite web |first=Bernhard|last=Riedmann |url=https://www.spiegel.de/politik/ausland/belarus-schmerz-und-schwanensee-bilder-aus-minsk-a-51076b1c-620a-41e0-baba-12a850986bb2 |title=Schmerz und Schwanensee: Fotograf Andrei Liankevich dokumentiert die Lage in Belarus |publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Der Spiegel|Der Spiegel|be|Der Spiegel}}|аўтар=Bernhard Riedmann.|date=2020-08-23 |language=de |accessdate=2020-08-23}}</ref>. == Падзеі 2020—2021 гадох == {{main|Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)}} [[Файл:Збіты Стас Дзядоў.jpg|міні|злева|Зьбіты на Акрэсьціна пратэстовец, затрыманы 11 жніўня 2020]] У дзень выбараў 9 жніўня 2020 году, адразу пасьля галасаваньня, па ўсёй тэрыторыі Беларусі пачаліся масавыя пратэсты. Прычынаю стала падазрэньне ў фальсыфікацыі вынікаў выбараў на карысьць дзеючага прэзыдэнта [[Аляксандар Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]]. Наступныя два дні адбываліся сутыкненьні пратэстуючых з сілавікамі [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]], у адказ на гэта<ref name="покушения">{{cite web|datepublished=2020-08-13 |url=https://lenta.ru/news/2020/08/13/mvd_bel/ |title=Глава МВД Белоруссии заявил о покушениях на силовиков|quote=По сути, это покушение на убийство. Представьте, какая ответная реакция у товарищей этих военнослужащих!}}</ref> ўладамі была праведзена [[Карная акцыя на ўласнай тэрыторыі|карная апэрацыя]]<ref>[https://www.svoboda.org/a/30779904.html Беларусь: граждане против узурпатора]</ref> па аднаўленьні парадку на вуліцах гарадох і спыненьні пратэстаў<ref>[https://echo.msk.ru/blog/leonid_gozman/2689981-echo/ Беларусь — предварительные итоги]</ref><ref>[https://novayagazeta.ru/articles/2020/08/13/86655-sdavayte-ordena Нечего с ним цацкаться! Будущее Беларуси и постсоветского пространства зависит от сопротивления карательной акции Лукашенко. Что скажут «мастера культуры»?]</ref><ref>[https://www.kommersant.ru/doc/4450548 «Всё идёт к тому, чтобы локализовать акции» Председатель Белорусской ассоциации журналистов — об обстановке в Минске]</ref>. Акрэсьціна стала адным з галоўных месцаў, куды звозілі затрыманых у Менску пратэстоўцаў. Выпушчаныя затрыманыя сьведчылі пра зьдзекі й катаваньні людзей пасьля затрыманьняў<ref name="svoboda.org">{{Cite web|language=ru|url=https://www.svoboda.org/a/30785107.html|title=Пытки в изоляторе и забастовки заводов|accessdate=2020-08-15}}</ref><ref name="svoboda.org"/><ref>{{Cite web|language=ru|url=https://nv.ua/world/countries/zaderzhannye-v-hode-protestov-v-belarusi-rasskazali-ob-izdevatelstvah-v-sizo-foto-video-50106206.html|title=«Избивали по гениталиям, стоя на ногах». Что рассказывают освобождённые из белорусских СИЗО о пытках и зверствах силовиков|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|НВ|НВ|uk|НВ}}|accessdate=2020-08-15}}</ref><ref>{{Cite web|language=ru|url=https://telegraf.by/obshhestvo/izbivali-zastavlyali-krichat-ya-ljublju-omon-vyshedshie-iz-okrestino-rasskazali-o-pytkah/|title=Избивали, заставляли кричать «Я люблю ОМОН» - вышедшие из Окрестино рассказали о пытках|publisher=[[Telegraf.by]]|date=2020-08-14|accessdate=2020-08-15}}</ref>. Вядомы выпадак, калі пасьля зьбіцьця ў ізалятары на Акрэсьціна 33-гадоваму Аляксею Жуку лекары зрабілі шэраг апэрацыяў на назе, наклаўшы 30 швоў. Па іхніх словах, прамаруджаньне з мэдычнаю дапамогаю ўсяго на адзін дзень прывяло б да ампутацыі нагі<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Fhh0sOb8JQ4 Пасьля зьбіцьця на Акрэсьціна мужчыну ледзь не ампутавалі нагу | После избиения мог лишиться ноги] // [[Радыё Свабода]]. 28 августа 2020.</ref>. [[13 жніўня]] ў СМІ зьявіліся сьведчаньні пра жорсткае абыходжаньне з затрыманымі ў Цэнтры ізаляцыі правапарушальнікаў у Менску на завулку Акрэсьціна: у камэры, разьлічаныя на чацьвярых, зьмяшчалі па 20-30 чалавекаў; людзей прымушалі агаворваць сябе; неабходная мэдычная дапамога не аказвалася; затрыманым доўгі час не давалі ваду й ежу, іх беспадстаўна зьбівалі дубінкамі<ref>[https://web.archive.org/web/20200814062503/https://news.tut.by/society/696444.html «Там творится какой-то ад». Истории людей, которые побывали в изоляторе на Окрестина после выборов]</ref>. Таксама зьявіўся аўдыёзапіс, на якім чутныя стогны й крыкі людзей меркавана з-за сьценаў ізалятару на Акрэсьціна<ref>[https://web.archive.org/web/20210207130544/https://news.tut.by/society/696524.html «Ощущение, что это Средневековье». Ночью возле Окрестина записали аудио — крики и стоны от избиений]</ref>. У гэты ж дзень праваабаронцы зьвярнуліся да кіраўніка [[Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь|МУС]] [[Юры Караеў|Юрыя Караева]] з патрабаваньнем спыніць нялюдскае абыходжаньне з затрыманымі<ref>[https://web.archive.org/web/20210121160033/https://news.tut.by/economics/696527.html Правозащитники обратились к главе МВД с требованием прекратить бесчеловечное обращение с задержанными]</ref>. У ноч з 13 на 14 жніўня 2020 году сваякі людзей, якіх утрымлівалі на Акрэсьціна, зафіксавалі гукі няспыннага зьбіцьця, якія добра было чуваць на вуліцы. На запісах таксама можна было пачуць галасы людзей, якія крычаць ад болю й просяць літасьці. Адзін вызвалены зьняволены паведаміў, што тых, хто прасіў сілавікоў [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]] не зьбіваць, зьбівалі яшчэ больш жорстка<ref name="Amnesty24">{{cite web|url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2021/01/belarus-impunity-for-perpetrators-of-torture-reinforces-need-for-international-justice/|title=Belarus: Impunity for perpetrators of torture reinforces need for international justice|publisher=[[Міжнародная амністыя]]|date=2021-01-27|accessdate=2021-02-24|language=en}}</ref>. Адна з былых вязьняў Акрэсьціна паведаміла [[Міжнародная амністыя|Міжнароднай амністыі]], што, пасьля таго як ёй удалося зарэгістраваць сваю скаргу й ейныя траўмы агледзеў афіцыйны судова-мэдычны экспэрт, яна пачула ад сьледчага, што ён усё роўна ня будзе пачынаць афіцыйнае расьсьледаваньне без «загаду зьверху»<ref name="Amnesty24" />. [[14 жніўня]] многіх людзей, затрыманых у папярэднія дні пратэстаў, выпусьцілі. Некаторых вывезьлі на машынах хуткай дапамогі, дзясяткі чалавек паказвалі раны й траўмы ад зьбіцьця<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=tikikCIuPrk «Положили мне в штаны гранату»: что делают с задержанными в Беларуси] // {{артыкул у іншым разьдзеле|BBC Расея|BBC Расея|uk|BBC Росія}}. 14 августа 2020.</ref>. [[17 жніўня]], паводле інфармацыі [[Генэральная пракуратура Рэспублікі Беларусь|Гэнпракуратуры]], больш за 600 грамадзянаў заявілі пра зьбіцьцё й катаваньні ў месцах зьняволеньня<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=3_W_glgJ6KQ Сьведчаньне ахвяры катаваньняў | Свидетельства жертвы пыток в Беларуси] // Радыё Свабода. 17 августа 2020.</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=RWqlk6xdqgI Крики из изолятора в Минске: как пытают белорусов. И отказываются это признать] // [[Новая газета]]. 14 августа 2020.</ref>. У той жа дзень каля 500 мэдычных работнікаў і іх прыхільнікаў сабраліся перад уваходам у [[Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь|Міністэрства аховы здароўя]] з патрабаваньнем забясьпечыць доступ лекараў на тэрыторыю цэнтру ізаляцыі правапарушальнікаў на зав. Акрэсьціна й ізалятару часавага ўтрыманьня на вул. Валадарскага ў Менску для агляду пацыентаў й вырашэньня пытаньня аб шпіталізацыі<ref>[https://web.archive.org/web/20201108095141/https://news.tut.by/society/696980.html Медики у здания Минздрава требуют пустить их в ЦИП и ИВС. Министр сообщил, сколько погибло и пострадало]</ref>. [[Файл:2020 Belarusian protests — Minsk, 21 August p0023.jpg|300px|thumb|right|Мінск, 21 жніўня. Агульнагарадзкі ланцуг супраць гвалту ад [[Курапаты|Курапатаў]] да ЦІП на Акрэсціна]] [[19 жніўня]] [[арцыбіскуп]]-мітрапаліт [[Менска-Магілёўская архідыяцэзія|Менска-Магілёўскі]] [[Тадэвуш Кандрусевіч]] памаліўся пад сьценамі ізалятараў, якія сталі сымбалям катаваньняў мірных грамадзянаў, нязгодных з фальсыфікацыямі на выбарах<ref name="nashaniva.by"/>. [[21 жніўня]] а 18 гадзіне ў Менску пачалася масавая мірная акцыя «Ланцуг пакаяньня»<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=yW08eNqqAqs Беларусь: «цепь покаяния» от Окрестина до Куропат] // {{артыкул у іншым разьдзеле|Euronews|Euronews|be|Euronews}}. 22 августа 2020.</ref>. Ейныя ўдзельнікі, якія прызывалі да спыненьня гвалту, выстраіліся ўздоўж дарогаў у жывыя ланцужкі — ад месца пахаваньняў ахвяраў масавых рэпрэсіяў канца 1930-х гадох ва ўрочышчы [[Курапаты]], што на паўночнай ускраіне гораду, да месца жорсткага зьбіцьця й катаваньняў затрыманых у ЦІП на завулку Акрэсьціна<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=gFPxotiNEoo «Пытались изнасиловать дубинкой»: врачи и пациенты о действиях силовиков в Беларуси] // [[BBC News]] — Русская служба. 19 августа 2020.</ref>, разьмешчанага на паўднёвым захадзе гораду<ref>[https://web.archive.org/web/20210421200453/https://people.onliner.by/2020/08/21/v-gorode-vystraivayutsya-cepochki-solidarnosti Вечер пятницы: в городе выстраиваются цепочки солидарности, в центре прошел государственный митинг]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20210421200452/https://newizv.ru/news/world/21-08-2020/v-minske-proshla-massovaya-aktsiya-tsep-pokayaniya В Минске прошла массовая акция Цепь покаяния] // [[Новые Известия]]. 21.08.2020.</ref>. [[22 жніўня]] на [[Плошча Перамогі (Менск)|плошчы Перамогі]] адбылася акцыя «Мая камэра», арганізаваная сваякамі й сябрамі тых, хто стаў вязьнямі ЦІП на Акрэсьціна. Удзельнікі намалявалі на асфальце контуры камэры, разьлічанай на шасьцярых чалавекаў, і ўсталі туды разам з мэтаю паказаць, як гэта было<ref>{{cite web|url= https://news.tut.by/society/697706.html |title= «Камера» на площади Победы, Александр Лукашенко в Гродно и марш против насилия. Фоторепортаж за день |date= 23-08-2020 |publisher= [[TUT.BY]]|archiveurl= https://archive.is/wip/m6bP9 |archivedate= 23.08.2020 |accessdate=23.08.2020}}</ref>. 14 верасьня тэлеканал «[[Сталічнае тэлебачаньне|СТБ]]» паказаў рэпартаж прапагандыста [[Рыгор Азаронак|Рыгора Азаронка]] пра нібыта камфортныя ўмовы ўтрыманьня ў ізалятары на Акрэсьціна, і ў якім начальнік ізалятару адмаўляў прымяненьне гвалту ў дачыненьні да затрыманых<ref>{{Cite web|languahe=ru|url=https://people.onliner.by/2020/09/14/zdes-nikogo-ne-bili-rukovodstvo-cip-na-okrestina-prinyalo-zhurnalistov-stv-s-ekskursiej|title=«Здесь никого не били». Руководство ЦИП на Окрестина приняло журналистов СТВ с экскурсией|first=Александр|last=Владыко|publisher=[[Onliner.by]]|date=2020-09-14|accessdate=2021-04-21}}</ref>. Тэлесюжэт выклікаў шматлікую крытыку ў СМІ<ref>[https://reform.by/163694-nachalnik-cip-na-okrestina-izoljator-zapolnen-na-90-100 Начальник ЦИП на Окрестина: изолятор заполнен на 90-100 %] — {{артыкул у іншым разьдзеле|Reform.by|Reform.by|be|Reform.by}}, 14 верасьня 2020 г.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20210421204916/https://mediaiq.by/article/reportazh-stv-iz-okrestina-pochemu-zriteli-ostavili-tak-mnogo-gnevnyh-kommentariev Репортаж СТВ из Окрестина. Почему зрители оставили так много гневных комментариев?] — [[Media IQ]], 17 верасня 2020 г.</ref>. 11 кастрычніка 2020 году было абнародавана відэа, у якім вязьняў Акрэсьціна праводзяць праз шэрагі [[Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь|міліцыі]] й сіл бясьпекі й бесьперапынна зьбіваюць<ref name="boell">{{cite web|url=https://www.boell.de/de/2020/10/29/das-verpruegelte-minsk|title=Das verprügelte Minsk|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Фонд Гайнрыха Бёля|Фонд Гайнрыха Бёля|uk|Фонд Гайнріха Белля}}|date=2020-10-29|accessdate=2021-02-07|language=de}}</ref>. У красавіку 2021 году вязьні Акрэсьціна паведамілі пра рэгулярнае катаваньне, калі падлогу камэраў залівалі [[Хлёр|хлёрам]] і перакрывалі падачу кіслароду ў клеткі<ref name="заливают" />. Напрыклад, кіраўнік [[Аб’яднаная грамадзянская партыя|АГП]] [[Мікалай Казлоў]] быў дастаўлены ў бальніцу з-за атручваньня хлёрам у цэнтры ізаляцыі<ref name="заливают" />. Таксама атрымалі агалоску сьведчаньні, як у аднамесных камэрах утрымлівалася па восем чалавекаў<ref name="заливают">{{Cite web|date=2021-04-06|title=На Окрестина камеры заливают хлоркой, в Жодино избивают, в Могилеве будят среди ночи. В каких условиях содержатся арестанты?|url=http://spring96.org/ru/news/102802|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210421223205/http://spring96.org/ru/news/102802|archivedate=2021-04-21|accessdate=2021-04-21|website=|publisher=[[Вясна (цэнтар)|Вясна]]|language=ru}}</ref>. Іншыя сьведчаньні пацьвярджаюць вышэйназваныя катаваньні хлёркаю й перанаселенасьцю камэраў, напрыклад, у камэры на чатыры ложкі было 18 чалавекаў і людзі спалі на падлозе, але многія стаялі, бо месца ўсім не хапала, а таксама, што на вязьняў ішоў псыхалягічны й фізычны ціск, калі білі за адказ падтакнуць людзям у балаклавах, якія паведамлялі зьняволеным, што ў іх «цяпер правоў няма»<ref name="m03">{{Cite web|date=2021-05-03|title=«Ну што, бл…і польскія! Цяпер у гэтых сценах у вас правоў няма»|url=https://novychas.by/hramadstva/nu-szto-bl-i-polskija-cjaper-u-hetyh-scenah-u-v|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210503162022/https://novychas.by/hramadstva/nu-szto-bl-i-polskija-cjaper-u-hetyh-scenah-u-v|archivedate=2021-05-03|accessdate=2021-05-03|work=[[Белсат]]|publisher=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|language=be}}</ref>. Акрамя таго, стала вядома пра выдачу пад запіс прасьцінаў, якіх перад уваходам у камэру зьбіралі<ref name="m03" />. Спаць вязньям было амаль нельга: пастаянна ўключанае сьвятло, пабудкі кожныя 1,5-2 гадзіны, калі хтосьці ўдзень спаў на падлозе (не было ані матрацаў, ані падушак) і вартаўнікі гэта бачылі, то тыя адчынялі камэру й вылівалі тазік хлёркі<ref name="m03" />. Чалавеку з [[Эпілепсія|эпілепсіяю]] на ягоныя скаргі лекарка сказала, што «ў [[Змагары (палітычнае клішэ)|змагароў]] усё добра», а ў шпіталізацыі з-за прыпадкаў было адмоўлена<ref name="m03" />. Перадачаў ад сваякоў адміністрацыя аддавала вязьням толькі малую частку, у той час як у непалітычных былі й матрацы, і перадачы<ref name="m03" />. Таксама мелі месца сьведчаньні пра спробы вярбоўкі з боку апэратыўнікаў, пагрозы пасадзіць за інтэрвію СМІ, вузлом акаўнтаў сацыяльных сетак вязьняў падчас іхняга зьняволеньня<ref name="m03" />. У чэрвені 2021 году атрымаў агалоску выпадак, калі жанчыне, якая адбывала арышт на Акрэсьціна ў студзені — лютым 2021 году, выдалілі {{артыкул у іншым разьдзеле|Яечнік|яечнік|uk|Яєчник}}<ref name="paslya" />. Прычынаю стала пераахалоджваньне з-за таго, што, па ейных словах, у камэры, як на вуліцы, стаяў мароз і спаць прыходзілася на ледзяной падлозе<ref name="paslya">{{Cite web|date=2021-06-02|title=Пасля пераахалоджвання на Акрэсціна дзяўчыне выдалілі яечнік|url=https://euroradio.pl/paslya-peraahalodzhvannya-na-akrescina-dzyauchyne-vydalili-yaechnik|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210604070307/https://euroradio.pl/paslya-peraahalodzhvannya-na-akrescina-dzyauchyne-vydalili-yaechnik|archivedate=2021-06-04|accessdate=2021-06-04|website=|publisher=[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]|language=be}}</ref>. Паводле сьведчаньняў сядзеўшых у чэрвені 2021 году, вязьням у перапоўненых камэрах прыходзілася спаць на падлозе, прычым увесь час гарэла сьвятло, а іх будзілі па некалькі разоў за нач і ладзілі ператрусы<ref name="навуковец" />. На прагулкі зьняволеных не вадзілі, пагражалі зачыніць фортку<ref name="навуковец" />. Перадачы аддавалі толькі на вахце па сканчэньні тэрміну зьняволеньня і ў няпоўным выглядзе<ref name="навуковец">{{артыкул|аўтар=Дзіана Серадзюк.|год=2021|загаловак=Пакуль навуковец Анатоль Літвіновіч сядзеў на «сутках», яму выбілі шыбу ў кватэры|выданьне=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|мова=be|нумар=22 (730)|старонкі=2}}</ref>. Станам на чэрвень 2021 году аніводнае крымінальнай справы па факце катаваньняў на Акрэсціна заведзена не было. Паводле адваката Андрэя Мачалава, сярод кліентаў якога былі пацярпелыя, якія хацелі завядзеньня крымінальных справаў па факце катаваньняў на Акрэсьціна, усе факты катаваньняў у сваю вытворчасьць прыняў цэнтральны апарат [[Сьледчы камітэт Рэспублікі Беларусь|Сьледчага камітэту]], які праводзіў праверку, але, калі тагачасны яго кіраўнік {{артыкул у іншым разьдзеле|Іван Наскевіч|Іван Наскевіч|be|Іван Данілавіч Наскевіч}} паставіў пытаньне пра гэта на нарадзе сілавікоў [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]], адразу быў звольнены<ref>{{Cite web|date=2021-06-25|title=«Не адмаўляў увогуле нікому, пабачыўшы 10 жніўня жудасную карціну ў Бальніцы хуткай дапамогі»|url=https://belaruspartisan.by/bel/belnaviny/?ELEMENT_ID=538605|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210630065612/https://belaruspartisan.by/bel/belnaviny/?ELEMENT_ID=538605|archivedate=2021-06-30|accessdate=2021-06-30|website=|publisher=[[Беларускі партызан]]|language=be|work=[[Наша Ніва]]}}</ref>. == Санкцыі ЭЗ, ЗША, іншых краінаў == Кіраўнікі й супрацоўнікі комплексу месца зьняволеньняў станавіліся суб’ектам забароны на паездкі й замарожваньня актываў [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўрапейскім Зьвязам]] як частка [[Чорны сьпіс Эўразьвязу|Чорнага сьпісу Эўразьвязу]]<ref>{{Cite web|last=МГ/АА|title=Евросоюз утвердил новый пакет санкций против представителей Беларуси. Кто в списке?|url=https://belsat.eu/ru/news/21-06-2021-evrosoyuz-utverdil-personalnye-sanktsii-protiv-predstavitelej-belarusi/|url-status=live|date=2021-06-21|archiveurl=https://archive.ph/7aQyp|archivedate=2021-06-27|accessdate=2021-06-27|аўтар=МГ/АА.|publisher=[[Белсат]]|language=ru}}</ref>. Згодна з рашэньнем {{артыкул у іншым разьдзеле|Рада Эўрапейскага зьвязу|Рады Эўрапейскага зьвязу|be|Савет Еўрапейскага саюза}} ад 2 кастрычніка 2020 году, [[Іван Сакалоўскі]], дырэктар цэнтру ізаляцыі Акрэсьціна, быў уключаны ў сьпіс за ''«бесчалавечнае й прыніжаючае годнасьць абыходжаньне, у тым ліку з прымяненьнем катаваньняў, у дачыненьні да грамадзянаў, затрыманых у ізалятары»''<ref>{{Cite web|title=EUR-Lex - 02012D0642-20210227 - EN - EUR-Lex|url=https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02012D0642-20210227|access-date=2021-06-26|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|EUR-Lex|EUR-Lex|en|EUR-Lex}}|language=en}}</ref>. Яго ж уключылі ў свае санкцыйныя сьпісы [[Вялікабрытанія]]<ref>{{Cite web|language=en|url=https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/996772/Belarus.pdf|title=CONSOLIDATED LIST OF FINANCIAL SANCTIONS TARGETS IN THE UK|date=2021-06-25|publisher=Office of Financial Sanctions Implementation HM Treasury}}</ref>, [[Канада]]<ref>{{Cite web|url=https://www.international.gc.ca/world-monde/international_relations-relations_internationales/sanctions/consolidated-consolide.aspx?lang=eng|title=Consolidated Canadian Autonomous Sanctions List|date=2015-10-19|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Міністэрства міжнародных справаў Канады|Міністэрства міжнародных справаў Канады|en|Global Affairs Canada}}|accessdate=2021-06-29|language=en}}</ref>, [[Швайцарыя]]<ref>{{Cite web|last=Shields|first=Michael|date=2021-07-07|editor-last=Liffey|editor-first=Kevin|title=Swiss widen sanctions list against Belarus|url=https://www.reuters.com/world/europe/swiss-widen-sanctions-list-against-belarus-2021-07-07/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210707215407/https://www.reuters.com/world/europe/swiss-widen-sanctions-list-against-belarus-2021-07-07/|archivedate=2021-07-07|accessdate=2021-07-10|аўтар=Michael Shields|суаўтары=Kevin Liffey.|publisher=[[Reuters]]|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=|first=|date=2021-07-07|title=Sanctions program: Belarus: Verordnung vom 11. Dezember 2020 über Massnahmen gegenüber Belarus (SR 946.231.116.9), Anhang 1 Origin: EU Sanctions: Art. 2 Abs. 1 (Finanzsanktionen) und Art. 3 Abs. 1 (Ein- und Durchreiseverbot)|url=https://www.seco.admin.ch/dam/seco/de/dokumente/Aussenwirtschaft/Wirtschaftsbeziehungen/Exportkontrollen/Sanktionen/Verordnungen/Belarus/belarus_2021-07-07.pdf.download.pdf/Belarus_2021-07-07.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210707175409/https://www.seco.admin.ch/dam/seco/de/dokumente/Aussenwirtschaft/Wirtschaftsbeziehungen/Exportkontrollen/Sanktionen/Verordnungen/Belarus/belarus_2021-07-07.pdf.download.pdf/Belarus_2021-07-07.pdf|archivedate=2021-07-07|accessdate=2021-07-10|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Дзяржаўны сакратарыят па эканамічных пытаньнях|Дзяржаўны сакратарыят па эканамічных пытаньнях|de|Staatssekretariat für Wirtschaft}}|language=en}}</ref>. 20 лістапада да кастрычніцкага пакета санкцыяў [[Эўрапейскі Зьвяз|ЭЗ]] далучыліся [[Альбанія]], [[Ісьляндыя]], [[Ліхтэнштайн]], [[Нарвэгія]], [[Паўночная Македонія]], [[Чарнагорыя]] й [[Украіна]]<ref>{{cite web|title=Declaration by the High Representative on behalf of the EU on the alignment of certain third countries concerning restrictive measures against Belarus |url=https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2020/11/20/declaration-by-the-high-representative-on-behalf-of-the-eu-on-the-alignment-of-certain-third-countries-concerning-restrictive-measures-against-belarus/ |publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Рада Эўрапейскага зьвязу|Рада Эўрапейскага зьвязу|be|Савет Еўрапейскага саюза}}|date=2020-11-20|accessdate=2021-09-13|language=en}}</ref>. Згодна з рашэньнем {{артыкул у іншым разьдзеле|Рада Эўрапейскага зьвязу|Рады Эўрапейскага зьвязу|be|Савет Еўрапейскага саюза}} ад 21 чэрвеня 2021 году ў ліст былі дададзены чарговыя службовыя асобы: [[Яўген Урублеўскі]], старшы сяржант міліцыі, які паводле сьведкаў і паведамленьняў СМІ асабіста прымаў удзел у жорсткіх пабоях затрыманых мірных жыхароў, за ''«бесчалавечнае й прыніжаючае годнасьць абыходжаньне, уключаючы катаваньні, у дачыненьні да грамадзянаў, якія ўтрымліваюцца ў Цэнтры ізаляцыі правапарушальнікаў»'', [[Яўген Шапецька]], дырэктар цэнтру ізаляцыі, за ''«жудасныя ўмовы ў цэнтры ізаляцыі й бесчалавечнае й прыніжаючае годнасьць абыходжаньне з грамадзянамі, якія ўдзельнічалі ў мірных акцыях пратэсту й былі затрыманыя»'', [[Ігар Кенюх]], кіраўнік Ізалятару часовага ўтрыманьня, за ''«жудасныя ўмовы й за бесчалавечнае й зьневажальнае годнасьць абыходжаньне,'' ''уключаючы зьбіцьцё й катаваньні»'' й ''«ціск на мэдычны пэрсанал з мэтаю выдаленьня лекараў»'', [[Глеб Дрыль]] і [[Уладзімер Лапыр]], намесьнікі кіраўніка Ізалятару часовага ўтрыманьня, за ''«жудасныя ўмовы й бесчалавечнае й зьневажальнае годнасьць абыходжаньне, уключаючы зьбіцьцё й катаваньні»'' ў дачыненьні да затрыманых грамадзянаў<ref name="EU21062021">[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021R0997&from=EN COUNCIL IMPLEMENTING REGULATION (EU) 2021/997] — {{артыкул у іншым разьдзеле|EUR-Lex}}, 21.06.2021</ref>. 6 ліпеня да чэрвеньскага пакету санкцыяў [[Эўрапейскі Зьвяз|ЭЗ]] далучыліся [[Альбанія]], [[Ісьляндыя]], [[Ліхтэнштайн]], [[Нарвэгія]], [[Паўночная Македонія]], [[Чарнагорыя]]<ref>{{cite web|title=Declaration by the High Representative on behalf of the European Union on the alignment of certain third countries with the Council Decision (CFSP) 2021/1002 concerning restrictive measures in view of the situation in Belarus|url=https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2021/07/06/declaration-by-the-high-representative-on-behalf-of-the-eu-on-the-alignment-of-certain-countries-concerning-restrictive-measures-in-view-of-the-situation-in-belarus/|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Рада Эўрапейскага зьвязу|Рада Эўрапейскага зьвязу|be|Савет Еўрапейскага саюза}}|date=2021-07-06|accessdate=2021-09-10|language=en}}</ref>. 9 жніўня гэтыя ж службовыя асобы патрапілі пад санкцыі [[ЗША]]<ref>{{Cite web|date=2021-08-09|title=Treasury Holds the Belarusian Regime to Account on Anniversary of Fraudulent Election|url=https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy0315|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210809161340/https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy0315|archivedate=2021-08-09|accessdate=2021-08-10|work=|выдавец = [[Міністэрства фінансаў ЗША]]|мова= e n}}</ref><ref>{{Cite web|date=2021-08-09|title=США расширили санкции в отношении официального Минска. Полный список|url=https://news.zerkalo.io/economics/1392.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210809213314/https://news.zerkalo.io/economics/1392.html|archivedate=2021-08-09|accessdate=2021-08-10|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Zerkalo.io|Zerkalo.io|be|Zerkalo.io}}|language=ru}}</ref>. 21 чэрвеня 2021 году цэнтры ўтрыманьня на Акрэсьціна былі дададзены да [[Сьпіс спэцыяльна вызначаных грамадзянаў і заблякаваных асобаў|сьпісу спэцыяльна вызначаных грамадзянаў і заблякаваных асобаў]] [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]], за, паводле відавочцаў, фізычны гвалт, у тым ліку катаваньні й бесчалавечныя ўмовы падчас затрыманьня, — парушэньні [[Правы чалавека|правоў чалавека]], зьвязаныя з {{артыкул у іншым разьдзеле|Палітычныя рэпрэсіі|палітычнымі рэпрэсіямі|be|Палітычныя рэпрэсіі}}<ref>{{cite web|url=https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy0237 |title=Treasury and International Partners Condemn Ongoing Human Rights Abuses and Erosion of Democracy in Belarus|выдавец = [[Міністэрства фінансаў ЗША]]|date=2021-06-21|accessdate=2021-08-18|language=en}}</ref><ref>[https://sanctionssearch.ofac.treas.gov/ OFAC Sanctions List Search], [[Міністэрства фінансаў ЗША]]</ref>. == Крыніцы == {{reflist}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20220331012811/https://okrestina.info/ Справаздача Міжнароднага камітэту па расьсьледаваьнні катаваньняў у Беларусі] {{Бібліяінфармацыя}} {{Палітычны крызіс у Беларусі}} [[Катэгорыя:Збудаваньні Менску]] [[Катэгорыя:Турмы Беларусі]] [[Катэгорыя:Палітычныя рэпрэсіі ў Беларусі]] [[Катэгорыя:Беларускія юрыдычныя асобы ў сьпісе СВГ]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Артыкулы з заклікам быць асьцярожнымі пры рэдагаваньні]] [[Катэгорыя:Паліцыйныя правіны]] nh5s322uxgigggcg74ff15728t75xhf 0 251299 2618534 2548220 2025-06-06T11:19:25Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618534 wikitext text/x-wiki {{Славутасьць |Тып = Помнік сакральнай архітэктуры |Назва = Царква Сьвятой Тройцы |Арыгінальная назва = |Выява = Front facade of the Greek Catholic Church of Holy Trinity in Vilnius, Lithuania.jpg |Подпіс выявы = Царква Сьвятой Тройцы па [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|маскоўскай перабудове]] |Шырыня выявы = |Статус = |Краіна = Летува |Назва месцазнаходжаньня = [[Места]] |Месцазнаходжаньне = [[Вільня]] |Адрас = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекту = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадваньне = |Заснаваньне = |Асноўныя даты = {{Славутасьць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = |Канчатак будаўніцтва = |Будынкі = {{Славутасьць/Будынкі||||||}} |Прыбудоўкі = |Вядомыя насельнікі = |Рэліквіі = |Стан = |Шырата паўшар’е = паўночнае |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 40 |Шырата сэкундаў = 31 |Даўгата паўшар’е = усходняе |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 17 |Даўгата сэкундаў = 18 |Назва мапы = |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Сайт = |Commons = }} '''Царква Сьвятой Тройцы''' — помнік гісторыі і архітэктуры XVI—XIX стагодзьдзяў у [[Вільня|Вільні]]. Знаходзіцца ў [[Старое Места (Вільня)|Старым Месьце]], на [[Вастрабрамская вуліца|Вастрабрамскай вуліцы]]{{Заўвага|Афіцыйны адрас — ''Aušros Vartų g. 7b''}}. Дзее. Твор [[Гатычная архітэктура Вялікага Княства Літоўскага|гатычнай архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага]] і [[барока]], мастацкае аблічча якога пацярпела ў выніку [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|маскоўскай перабудовы]]. Аб’ект Рэгістру культурных каштоўнасьцяў [[Летува|Летувы]]. Траецкая царква — адна з найстарэйшых у Вільні, заснаваная на месцы казьні [[Віленскія мучанікі|віленскіх мучанікаў]]. Архітэктурная дамінанта комплексу [[Віленскі Траецкі манастыр|Траецкага базылянскага манастыра]]. == Гісторыя == [[Файл:Maci Božaja Vilenskaja. Маці Божая Віленская (M. Januševič, 1837-40).jpg|180px|значак|зьлева|Маці Божая Віленская]] === Вялікае Княства Літоўскае === Першую драўляную Траецкую царкву ў Вільні збудавалі ў 1347 годзе ў [[Дуброва (лес)|дуброве]], на месцы казьні [[Віленскія мучанікі|Віленскіх мучанікаў]] сьвятых Антона, Яна і Яўстаха. У 1514—1516 гадох з фундацыі [[Канстантын Астроскі|Канстантына Астроскага]] збудавалі мураваную царкву абарончага тыпу. У канцы XVI або пачатку XVII стагодзьдзя ўнутраныя сьцены царквы атынкавалі і аздобілі фрэскамі. Па складаньні [[Берасьцейская унія|Берасьцейскай уніі]] царква разам з манастыром адразу прынялі яе. У 1622—1624 гадох да бакавых фасадаў царквы прыбудавалі дзьве капліцы і рызьніцу. Направа ад уваходу разьмясьцілася капліца, збудаваная на сродкі [[Януш Скумін Тышкевіч|Януша Скуміна Тышкевіча]] і асьвячоная пад тытулам Покрыва Багародзіцы. Налева ад уваходу — капліца Ўзьвіжаньня Сьвятога Крыжа, неўзабаве прыстасаваная пад царкву жаночага базылянскага манастыра<ref>{{Літаратура/ЭВКЛ|1к}} С. 436.</ref>. У 1706 і 1748 гадох царква атрымала моцныя пашкоджаньні ад пажараў. Неўзабаве яе аднавілі ў барокавым стылі: на месцы заходняй сьцяны зрабілі прыбудову, якая надала інтэр’еру базылікальную падоўжанасьць. У адноўленай царкве, апроч галоўнага алтара, уладкавалі шэсьць новых — Сьвятога Крыжа, Сьвятога Васіля Вялікага, Божай Маці, [[Язафат Кунцэвіч|Сьвятога Язафата (Кунцэвіча)]], Сьвятога Мікалая і Сьвятога Анупрэя. Перад галоўным алтаром паставілі здымны іканастас. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Па [[Трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцім падзеле Рэчы Паспалітай]] (1795 год), калі Вільня апынуліся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], царква працягвала дзеяць як уніяцкая. Па гвалтоўнай ліквідацыі [[Уніяцкая царква ў Рэчы Паспалітай|Грэцка-Каталіцкай (Уніяцкай) царквы]] ў 1839 годзе [[Русіфікацыя Беларусі|расейскія ўлады адабралі царкву]] ў [[Сьвяты Пасад|Сьвятога Пасаду]] і перадалі ў валоданьне [[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод|Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі]] ([[Расейская праваслаўная царква|Маскоўскай царквы]]). Адначасна з канчатковай ліквідацыяй манастыра ў 1869 годзе, [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|мастацкае аблічча царквы зьнявечылі]] [[Мураўёўкі|маскоўскай перабудовай]] паводле праекту расейскага архітэктара [[Мікалай Чагін|Мікалая Чагіна]]. У 1878 годзе на кутнімі кампартамэнтамі заходняй часткі царквы надбудавалі дзьве невялікія вежы. У канцы XIX — пачатку XX ст. да ўсходняга фасаду капліцы Покрыва Багародзіцы прыбудавалі царква Сьвятога Яна Багаслова. За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў 1915 годзе абразы, якія захоўваліся ў манастырскай царкве, вывезьлі ў Расею. === Найноўшы час === У 1940 годзе савецкія ўлады зачынілі царкву. У 1991 годзе ўлады Летувы перадалі царкву [[Украінская грэка-каталіцкая царква|Ўкраінскай грэцка-каталіцкай царкве]]. == Архітэктура == [[Файл:Vilnia, Trajeckaja, Apanas Braha. Вільня, Траецкая, Апанас Брага (1874).jpg|значак|Эпітафія Апанаса Брагі, 1874 г.]] [[Файл:Epitaph of Jelenski sisters.JPG|180px|значак|зьлева|Эпітафія сёстраў Яленскіх]] Помнік [[Гатычная архітэктура Вялікага Княства Літоўскага|гатычнай архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага]] і [[барока]], мастацкае аблічча якога пацярпела ў выніку [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|маскоўскай перабудовы]]. Гэта прастакутная ў пляне 3-[[нэф]]авая пабудова пад 2-схільным дахам, якая заканчваецца трыма паўцыркулярнымі [[апсыда]]мі. Ад пачатку мела блізкі да квадрата плян, [[купал]] і фартыфікацыйныя элемэнты<ref>{{Літаратура/Саборы помняць усё|к}} С. 53.</ref> (схаваныя пад тынкоўкай масіўныя сьцены гатычнага мура захавалі сьляды [[контрфорс]]аў). У выніку рэканструкцыя 1761 году пад кіраўніцтвам [[Ян Гляўбіц|Яна Глаўбіца]] на кутох заходняга і ўсходняга фасадаў збудавалі чатыры вежы (захаваліся дзьве пры ўсходнім фасадзе). 2-ярусныя вежы з [[Валюта (архітэктура)|валютамі]] і ляпнінай у пляне маюць форму авалу, кожны ярус аздабляецца чатырма парамі [[пілястра]]ў. Вежы завяршаюцца [[Баня (купал)|купаламі-банямі]] ў выглядзе званоў з глухімі імітацыямі паддашкавых акенцаў. Да паўночнага і паўднёвага фасадаў далучаюцца капліцы. У выніку маскоўскай перабудовы 1869 году надбудавалі невялікія вежы над галоўным заходнім фасадам і паставілі новы ўсходні франтон кілепадобнай формы, а таксама зрабілі драўляны купал з размаляванымі вокнамі (разабраны ў сярэдзіне XX ст.). Унутраная прастора перакрываецца крыжовымі скляпеньнямі. Масіўныя 8-гранныя пілёны завяршаюцца стукавымі [[Капітэль|капітэлямі]]. Пад тынкам на сьценах захаваліся сьляды фрэсак. Інтэр’ер аздабляюць [[клясыцызм|клясыцыстычны]] алтар і арган. На пілёнах, якія падтрымлівалі купал, разьмяшчаліся выявы сьвятых. Драўляны іканастас быў простым, пафарбаваныьм алейнай фарбай і месцамі аздоблены пазалотай. Абраз Збаўцы ў царскай браме зьмяшчаўся ў масіўнай срэбранай шаце. У інтэре’ры захоўваліся абразы, напісаныя [[Іван Хруцкі|Янам Хруцкім]], які быў сынам уніяцкага сьвятара, а таксама абразы Сьвятога Анупрэя, сьвятых апосталаў Пятра і Паўла ды іншыя, выкананыя [[Францішак Смуглевіч|Францішкам Смуглевічам]]. У паўднёвай сьцяне на вышыні прыкладна аднаго мэтра ад падлогі месьціцца надмагільная мэталёвая рэльефная пліта (памерам 1,55 на 2,25 мэтра) канца XVI стагодзьдзя. Пліта складаецца зь дзьвюх частак: у левай частцы знаходзіцца гербавы картуш, вакол якога — ляўровы вянок, лісьце аканта і галоўкі анёлаў, направа — апраўленае арнамэнтам надмагільле з кірылічнай эпітафіяй віленскага бурмістра Апанаса Брагі і яго сына Антона: {{Цытата|<poem>Түт лежит раб Божии Ѡѳана сеі Ѳедорович Брага, бүрми стр места Виленского. А пре стависѩ в лето ѡт вопло щеніѩ Сп(а)са нашего ҂а҃ф҃оs (1576) мѣсеца ѡктебра к҃s҃ (26) днѩ. А жил на свете лѣт н҃з҃ (57). Түт же лежит і сын его Анто ніи. Ѡн же престависѧ в лето ҂а҃ф҃п҃ (1580), м(еся)ца ѡк тебра г (3) днѧ</poem>}} Мастацкім асаблівасьцям гэтага надмагільля прысьвяціла свае працы летувіская дасьледніца [[Марыя Матушакайце]]<ref>[[Дзяніс Лісейчыкаў|Лісейчыкаў Д.]] [http://niab.by/newsite/ru/malkavickija-mogilki Надмагільныя камяні з «рускімі» надпісамі XVI—XVII стст. каля вёскі Малькавічы]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // Архіварыус: зб. навук. паведамл. і арт.; вып. 13 / рэд.: Ю. Бохан [і інш.] — {{Менск (Мн.)}}, 2015. С. 107—108.</ref>. У процілеглай паўночнай сьцяне месьціцца пліта з эпітафіяй сёстрам Яленскім, якія памерлі ў 1757 і 1758 гадох. Налева ад галоўнага ўваходу пры заходнім фасадзе, у нішы — выява сьвятых [[Віленскія мучанікі|віленскіх мучанікаў]] Антонія, Яна і Яўстаха. Пад гэтай нішай зьмяшчаецца мэталёвая мэмарыяльная табліца. Побач з уваходам у царкву ёсьць мэмарыяльная шыльда ў памяць [[Язафат Кунцэвіч|Сьвятога Язафата (Кунцэвіча)]]. У капліцы направа ад уваходу ў багатым мармуровым саркафагу спачыў яе фундатар [[Ян Скумін Тышкевіч]] з сваёй жонкай Барбарай, народжанай Нарушэвіч, пра што сьведчыць надпіс на пліце ў сьцяне. == Галерэя == === Гістарычная графіка === <gallery caption="Старая графіка" widths=150 heights=150 class="center"> Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (XVI).jpg|XVI ст. Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (I. Trutnev, 1870).jpg|Па [[Мураўёўкі|маскоўскай перабудове]]. І. Трутнеў, 1870 г. Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (I. Trutnev, 1870, 1885).jpg|1885 г. Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (1889).jpg|1889 г. </gallery> <gallery widths=150 heights=150 class="center"> Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (1890).jpg|1890 г. Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (A. Römer, 1891).jpg|[[Альфрэд Ізідар Ромэр|А. Ромэр]], 1891 г. Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (W. Güthlen, 1917).jpg|В. Гютлен, 1917 г. Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (1927).jpg|1927 г. </gallery> === Гістарычныя здымкі === <gallery caption="Старыя здымкі" widths=150 heights=150 class="center"> Vilnia, Vastrabramskaja, Trajeckaja. Вільня, Вастрабрамская, Траецкая (1863).jpg|1863 г. Vilnia, Vastrabramskaja. Вільня, Вастрабрамская (S. Fleury, 1895-1905).jpg|Па [[Мураўёўкі|маскоўскай перабудове]]. С. Флёры, 1895—1905 гг. Vilnia, Vastrabramskaja, Duchaŭski-Trajeckaja. Вільня, Вастрабрамская, Духаўскі-Траецкая (J. Bułhak, 1913-15).jpg|[[Ян Булгак|Я. Булгак]], 1913—1915 гг. Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (P. Vałyncevič, 1901-14).jpg|П. Валынцэвіч, да 1915 г. </gallery> <gallery widths=150 heights=150 class="center"> Vilnia. Вільня (1915-18).jpg Vilnia, Duchaŭski-Bazylanski. Вільня, Духаўскі-Базылянскі (J. Bułhak, 1917).jpg|Я. Булгак, 1917 г. Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (J. Bułhak, 1917).jpg|Я. Булгак, 1917 г. Vilnia, Vastrabramskaja, Duchaŭski-Trajeckaja. Вільня, Вастрабрамская, Духаўскі-Траецкая (J. Bułhak, 1917).jpg|Я. Булгак, 1917 г. </gallery> <gallery widths=150 heights=150 class="center"> Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (J. Bułhak, 1919).jpg|Я. Булгак, 1919 г. Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (1919).jpg|1919 г. Vilnia, Trajeckaja. Вільня, Траецкая (1923).jpg|1923 г. Vilnia, Vastrabramskaja, Duchaŭski-Trajeckaja. Вільня, Вастрабрамская, Духаўскі-Траецкая (H. Poddębski, 1937).jpg|Г. Паддэмбскі, 1937 г. </gallery> === Сучасныя здымкі === <gallery caption="Сучасны стан" widths=150 heights=150 class="center"> Vilnius Landmarks 132.jpg|Вежа Vilnius Landmarks 134.jpg|Інтэр'ер Exterior fresco (front facade; right) of the Church of Holy Trinity in Vilnius, Lithuania.jpg|Фрэска Epitaph of Braga02.JPG|Эпітафія бурмістра Афанасія Брагі </gallery> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/ЭВКЛ|1}} * {{Літаратура/Саборы помняць усё}} == Вонкавыя спасылкі == * {{radzima.org|5729|аб’ект|Царква Сьвятой Тройцы ў Вільні}} [[Катэгорыя:Абарончыя храмы|Вільня]] [[Катэгорыя:Хрысьціянскія храмы Вільні|Храмы Вільні]] [[Катэгорыя:Хрысьціянскія храмы Вялікага Княства Літоўскага|Вільня]] [[Катэгорыя:Гатычныя збудаваньні ВКЛ|Вільня]] [[Катэгорыя:Гатычныя збудаваньні Летувы|Вільня]] dkgy0oxepmoftz4yo4uxo9n4a6tb2s8 0 251519 2618770 2285661 2025-06-07T04:45:44Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618770 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = Інстытут агульнай і неарганічнай хіміі |арыгінальная назва = {{мова-ru|Институт общей и неорганической химии|скарочана}} |выява = |рамка выявы = |памер выявы = |альтэрнатыўны тэкст выявы = |подпіс выявы = |мапа = |памер мапы = |альтэрнатыўны тэкст мапы = |подпіс мапы = |абрэвіятура = ІАНХ |дэвіз = |папярэднік = [[Інстытут хіміі]] |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|1|1|1959|1}} |тып = навуковая |юрыдычны статус = дзяржаўная ўстанова |мэта = распрацоўка спосабаў перапрацоўкі шматмінэральнай руды і стварэньне кампазыцыйных матэрыялаў |штабкватэра = [[Першамайскі раён (Менск)|Першамайскі раён]], [[Вуліца Сурганава (Менск)|вул. Сурганава]], д. 9, корп. 1 |месцазнаходжаньне = [[Менск]] |каардынаты = {{Каардынаты|53|55|8|паўночнае|27|36|9|усходняе|выяўленьне=тэкст,загаловак}} |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Беларусь]] |сяброўства = ДНВА «[[Хімічныя прадукты і тэхналёгіі]]» |афіцыйныя мовы = расейская |пасада кіраўніка = Кіраўнік |імя кіраўніка = [[Анатоль Кулак]] |пасада кіраўніка 2 = Намесьніца ў навуковай працы |імя кіраўніка 2 = [[Людміла Аўсеенка]] |пасада кіраўніка 3 = Намесьнік у інавацыйнай працы |імя кіраўніка 3 = [[Аляксандар Рацько]] |пасада кіраўніка 4 = Навуковая сакратарка |імя кіраўніка 4 = [[Галіна Бондарава]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кантакты|спасылка=http://igic.bas-net.by/index.php?id=8&lang=ru|выдавец=Інстытут агульнай і неарганічнай хіміі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=10 студзеня 2022}}</ref> |асноўныя асобы = |кіроўны орган = |матчыная кампанія = [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]] |зьвязаныя кампаніі = Досьледная база «[[Сьвіслач (Менская вобласьць)|Сьвіслач]]» (Пухавіцкі раён) |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = 92 (2022 год) |колькасьць валянтэраў = |сайт = [http://igic.bas-net.by/ igic.bas-net.by] |заўвагі = }} '''Інстыту́т агу́льнай і неаргані́чнай хі́міі''' ({{мова-en|Institute of General and Inorganic Chemistry|скарочана}}) — дасьледчая ўстанова [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]], заснаваная ў студзені 1959 году. На 2022 год ІАНХ уваходзіў у склад Аддзяленьня [[Хімія|хіміі]] і навук аб зямлі НАНБ, дзе належаў Дзяржаўнаму навукова-вытворчаму аб’яднаньню «[[Хімічныя прадукты і тэхналёгіі]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аддзяленьне хіміі і навук аб Зямлі|спасылка=https://nasb.gov.by/bel/about/otdeleniya-nauk/chemical.php|выдавец=[[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]]|дата публікацыі=2022|дата доступу=10 студзеня 2022}}</ref>. У Інстытуце распрацоўвалі спосабы перапрацоўкі шматмінэральнай [[Руда|руды]], стваралі новыя віды мінэральных [[Угнаеньне|угнаеньняў]] і дасьледавалі структураўтварэньне ў аргана-мінэральных і нафтавых [[дыспэрсія]]х. Сярод іншага, стваралі [[Кампазыцыйны матэрыял|кампызыцыйныя матэрыялы]] для грамадзянскага і дарожнага [[будаўніцтва]] і [[Нафтаперапрацоўка|нафтаперапрацоўкі]], распрацоўвалі неарганічныя [[адсарбэнт]]ы, каталітычна актыўныя і [[Мэмбрана|мэмбранныя]] матэрыялы для ачысткі вадкага асяродзьдзя, фотакаталізатары, неарганічныя біяматэрыялы і дадаткі для аховы ад [[Падробка|падробкі]] дакумэнтаў і [[Каштоўная папера|каштоўных папераў]]. Урэшце распрацоўвалі неарганічныя [[каагулянт]]ы і палімэрныя [[флякулянт]]ы для ачысткі сьцёкавай вады і абязводжваньня глініста-солевай дыспэрсіі, а таксама такія хімічныя дадаткі, як [[плястыфікатар]]ы, гідрафабізатары, рэгулятары цьвярдзеньня [[бэтон]]у і будаўнічай [[Рашчына|рашчыны]], гермэтызавальныя і гідраізаляцыйныя матэрыялы. У [[Асьпірантура|асьпірантуру]] прымалі на 2 спэцыяльнасьці: 1) [[калёід]]ная хіміія, 2) [[фізычная хімія]]. У дактарантуру — на спэцыяльнасьць калёідная хімія<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Арганізацыі Аддзяленьня хіміі і навук аб Зямлі (Інстытут агульнай і неарганічнай хіміі)|спасылка=http://nasb.gov.by/bel/organizations/institutes/inochi.php#off2396|выдавец=Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|дата публікацыі=13 сьнежня 2018|копія=https://web.archive.org/web/20190612085643/nasb.gov.by/bel/organizations/institutes/inochi.php|дата копіі=12 чэрвеня 2019|дата доступу=10 студзеня 2022}}</ref>. У Інстытуце працавала 8 дасьледчых і 2 галіновыя лябараторыі. Сярод 92-х супрацоўнікаў налічвалася 69 дасьледнікаў, у тым ліку 22 [[Кандыдат навук|кандыдаты]] і 5 дактароў навук. == Будова == На 2022 год Інстытут агульнай і неарганічнай хіміі ўлучаў: * 5 аддзелаў — 1) кампазыцыйных матэрыялаў у складзе 3-х лябараторыяў: а) [[магн]]авых злучэньняў, б) аргана-мінэральных і нафтавых дыспэрсіяў, в) [[палімэр]]зьмяшчальных дыспэрсных сыстэмаў; 2) мінэральных угнаеньняў у складзе 2-х лябараторыяў: а) калійных угнаеньняў, б) комплексных угнаеньняў; 3) спэцыяльных матэрыялаў; 4) [[Фотахімія|фотахіміі]] і [[Электрахімія|электрахіміі]]; 4) інфармацыйна-аналітычны [[патэнт]]ны; * 3 [[Лябараторыя|лябараторыі]] — 1) адсарбэнтаў і адсарбцыйных працэсаў, 2) хіміі [[лак]]афарбавых і вяжучых матэрыялаў, 3) фізыка-хімічных дасьледаваньняў і аграхімічных выпрабаваньняў<ref name="а"/>. * 2 [[досьлед]]ныя дзялянкі — 1) Досьледная база «[[Сьвіслач (Менская вобласьць)|Сьвіслач]]» (Пухавіцкі раён) для ўзбагачэньня шматмінэральнай сыравіны, 2) абсталяваньня і матэрыялаў водаачысткі. == Паслугі == На 2022 год Інстытут агульнай і неарганічнай хіміі выпускаў: * эпаксідныя, эпаксі-[[поліэтэр]]ыя і поліэтэрныя парашковыя [[Фарба|фарбы]] для ўтварэньня супрацькаразійнага і электраізаляцыйнага пакрыцьця; * абсталяваньне ачысткі вады ад [[жалеза]], [[Марганец|марганцу]] і [[серавадарод]]у, а таксама вадкага і газавага асяродзьдзя ад калёіднага і мэханічнага дамешку; * мэмбранныя і сарбцыйна-каталітычныя матэрыялы<ref name="а"/>. Сярод іншага, Інстытут выконваў: * выпрабаваньне і распрацоўку рэагентнай апрацоўкі вады для абаротнага астуджэньня; * выпрабаваньне якасьці хімічных матэрыялаў і рэагентаў на аснове [[бітум]]у і бітумнай эмульсіі, [[Нафтапрадукты|нафтапрадуктаў]], [[ПАВ]] і палімэраў; * абгрунтаваньне стварэньня горна-ўзбагачальнай вытворчасьці; * распрацоўку перапрацоўкі шматмінэральнай калійнай руды<ref name="а"/>. == Мінуўшчына == 19 верасьня 1958 году [[Савет міністраў Беларускай ССР]] ухваліў Пастанову № 671, паводле якой Прэзыдыюм [[Акадэмія навук БССР|Акадэміі навук БССР]] зацьвердзіў Загад № 250 аб падзеле зь 1 студзеня 1959 году Інстытуту хіміі на 2 інстытуты: 1) Інстытут агульнай і неарганічнай хіміі (ІАНХ), 2) [[Інстытут фізыка-арганічнай хіміі]]<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя|спасылка=http://igic.bas-net.by/index.php?id=7&lang=ru|выдавец=Інстытут агульнай і неарганічнай хіміі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=10 студзеня 2022}}</ref>. У ліпені 1959 году ІАНХ увайшоў у склад Адзяленьне фізыка-матэматычных, хімічных і геалягічных навук АН БССР. У 1963 годзе ІАНХ перадалі Аддзяленьню хімічных навук АН БССР. У 1991 годзе ІАНХ атрымаў прэмію ўраду СССР за распрацоўку шклоэмалевага пакрыцьця сталёвых [[трубаправод]]аў<ref name="в">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дасягненьні|спасылка=http://igic.bas-net.by/index.php?id=10&lang=ru|выдавец=Інстытут агульнай і неарганічнай хіміі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=10 студзеня 2022}}</ref>. На 1996 год асноўнымі прадметамі навуковых [[Дасьледаваньне|дасьледаваньняў]] у Інстытуце агульнай і неарганічнай хіміі былі: сынтэз адсарбэнтаў і [[каталізатар]]аў, паверхневыя зьявы і [[Дыспэрсная сыстэма|дыспэрсныя сыстэмы]] неарганічных матэрыялаў<ref>{{Кніга|аўтар=|частка=Агульнай і неарганічнай хіміі інстытут|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=https://knihi.com/none/Bielaruskaja_encyklapiedyja_djvu.zip.html|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=1996|том=[https://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.01.djvu 1: А — Аршын]|старонкі=[https://files.knihi.com/preview/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.01.djvu/88_996x9999.jpeg 88]|старонак=552|сэрыя=|isbn=985-11-0036-6|наклад=10 000}}</ref>. У 2003 годзе ІАНХ стварыў спосаб кандыцыяваньня грануляванага хлёрстага калю для «[[Беларуськалій|Беларуськалію]]» (Салігорск). У 2005 годзе распрацавалі пораўтваральнік для бэтону на заказ «[[Магілёўскі камбінат сылікатных вырабаў|Магілёўскага камбінату сылікатных вырабаў]]»<ref name="в"/>. === Кіраўнікі === * [[Міхаіл Паўлючэнка]] (1959—1965) * [[Уладзімер Сямёнавіч Камароў|Уладзімер Камароў]] (1966—1993) * [[Мікалай Круцько]] (1993—2016)<ref name="б"/> * [[Анатоль Кулак]] (зь 2016 году) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Навіны|спасылка=http://igic.bas-net.by/news.php?lang=ru|выдавец=Інстытут агульнай і неарганічнай хіміі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=10 студзеня 2022}} ** [https://web.archive.org/web/20220109100630/http://igic.bas-net.by/tech.php?lang=ru Распрацоўкі]{{ref-ru}} {{Накід:Беларусь}} {{Бібліяінфармацыя}} {{НАНБ}} [[Катэгорыя:Інстытуты Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] [[Катэгорыя:Першамайскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Арганізацыі Менску]] [[Катэгорыя:Хімія]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1959 годзе]] fx2v4vakxxzn43rl0sds4uq1z4chvkl 0 251632 2618699 2286595 2025-06-06T18:19:35Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618699 wikitext text/x-wiki {{Навуковец |Імя = Юлія Восіпаўна Бібіла |Фота = |Памер выявы = |Подпіс выявы = |Навуковая сфэра = |Навуковая ступень = |Навуковы кіраўнік = |Папярэднікі = |Знакамітыя вучні = |Вядомая як = стаяла ля вытокаў дзяржаўнай рэгістрацыі беларускіх друкаваных выданьняў, стваральніца першай беларускай краязнаўчай бібліяграфічнай картатэкі. |Узнагароды і прэміі = }} '''Ю́лія Во́сіпаўна Бібі́ла''' (10 студзеня 1897, [[Поразава]] [[Ваўкавыскі павет (Расейская імпэрыя)|Ваўкавыскі павет]] [[Гарадзенская губэрня|Гарадзенскай губэрні]], [[Расейская імпэрыя]] — 9 сьнежня 1974, [[Менск]], [[Беларуская ССР]]) — беларуская бібліятэкарка, бібліёграф. Стаяла ля вытокаў дзяржаўнай рэгістрацыі беларускіх друкаваных выданьняў, стваральніца першай беларускай краязнаўчай бібліяграфічнай картатэкі. == Жыцьцяпіс == Нарадзілася ў сям’і валаснога пісара ў мястэчку Поразаве Ваўкавыскага павету Гарадзенскай губэрні (цяпер у [[Сьвіслацкі раён|Сьвіслацкім раёне]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]). Навучалася ў [[Ваўкавыская жаночая гімназія|Ваўкавыскай]], пасьля ў [[Бабруйская жаночая гімназія|Бабруйскай жаночай гімназіі]]. Брала ўдзел у працы Бабруйскага аддзелу [[Беларускае таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны|Таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны]]. У 1915 року паступіла на [[Бястужаўскія курсы|Бястужаўскія вышэйшыя жаночыя курсы]] ў [[Петраград]]зе. Пасьля [[Лютаўская рэвалюцыя 1917 року|Лютаўскай рэвалюцыі 1917 року]] вярнулася ў [[Бабруйск]]. Працавала настаўніцай. Арганізавала ў мескай бібліятэцы аддзел краязнаўчай літаратуры, была сяброўкай [[Беларускае культурна-асьветнае таварыства (Бабруйск)|Беларускага культурна-асьветнага таварыства]]. З 1921 року — у [[Менск]]у. У 1922—1937 працавала загадчыцай беларускага аддзелу [[Дзяржаўная бібліятэка БССР|Дзяржаўнай бібліятэкі БССР імя Леніна]]. Скончыла этноляга-лінгвістычнае аддзяленьне факультэту грамадзкіх навук [[БДУ]] (1925). Выкладала ў дасьледчыцка-паказальнай школе-сямігодцы пры пэдагагічным факультэце, працавала сакратаркай бібліяграфічнай камісіі [[Інбелкульт]]у. У 1937 рэпрэсаваная і высланая зь Беларусі. Працавала майстрыхай у [[саратаў]]скай арцелі «Каруначніца» (1937—1938). У 1938—1939 зьняволеная ў турму. У 1939—1959 роках — галоўная бібліёграф бібліятэкі [[Саратаўскі ўнівэрсытэт|Саратаўскага ўнівэрсытэту]]. Вярнулася ў Менск у 1959 року. Працавала ў Дзяржаўнай бібліятэцы БССР. == Дзейнасьць == Распачала бібліяграфічную рэгістрацыю друку БССР, разам з калегамі ўдзельнічала ва ўкладаньні першай беларускай краязнаўчай бібліяграфічнай картатэкі. Арганізавала выданьне «Летапісу беларускага друку» (з 1924). Апублікавала бібліяграфію твораў [[Цішка Гартны|Цішкі Гартнага]] (зборнік «Цішка Гартны ў літаратурнай крытыцы», 1928), матэрыялы да біяграфіі [[Алаіза Пашкевіч|Цёткі]] (часопіс «Запіскі аддзела гуманітарных навук», 1928). Падрыхтавала сыстэматычны паказальнік «Беларускі пэрыядычны друк, 1917—1927» (1929). Аўтарка-складальніца шэрагу бібліяграфічных паказальнікаў «Русская дореволюционная книга о Белоруссии (1802—1916 гг.)» (1964), «Беларуская ССР у друку сацыялістычных краін, 1946—1965» (1966), «Бібліяграфія па гісторыі Беларусі: феадалізм і капіталізм» (1969), «Асьвета ў Беларускай ССР за 50 гадоў Савецкай улады» (1973) ды інш. Пакінула ўспаміны пра Янку Купалу, пра Дзяржаўную бібліятэку БССР, пра Саратаўскую бібліятэку. Самадзейная майстрыха мастацкага ткацтва (паясы, гальштукі, закладкі для кніг), удзельніца выставаў, зьбіральніца ўзораў беларускага народнага ткацтва. == Літаратура == * {{Літаратура/БелЭн|3}} * {{Літаратура/Даведнік Маракова|3}} * Адрасы талентаў зямлі роднай: [пра беларускага бібліёграфа Ю. І. Бібілу, ураджэнку г.п. Поразава Свіслацкага раёна] // Свіслацкая газета. — 1998. — 21 ліпеня. — С. 3 * Бібіла Ю. В.: [беларускі бібліёграф, ураджэнка г.п. Поразава Свіслацкага раёна] // Гарадзенскія запісы. Вып. 2. — Гародня, 1996. — С. 193—194 * [[Ніна Ватацы|Ватацы Н. Б.]] Бібіла Юлія Іосіфаўна: [(1897, г.п. Поразава Свіслацкага раёна — 1974), беларускі бібліёграф. Прыведзены кароткія бібліяграфічныя звесткі] // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. У 5 т. Т.1. — Мн., 1984. — С.433 — 434 * Юлія Бібіла: [біяграфічныя звесткі] // [[Алесь Пяткевіч|Пяткевіч А.]] Літаратурная Гродзеншчына. Мн., 1996. — С. 24 == Вонкавыя спасылкі == * [http://biblioteka-svisloch.by/pages/bibila-uliya-iosifovna/ Сьвіслацкая раённая бібліятэка]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Бібіла, Юлія Восіпаўна}} [[Катэгорыя:Беларускія бібліятэкары]] [[Катэгорыя:Беларускія бібліёграфы]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў БССР]] hmkqtv49yx0zays46mrtpgjr8236ps1 0 254163 2618776 2518636 2025-06-07T06:10:32Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618776 wikitext text/x-wiki '''АУСТ''' &mdash; скарот, які поўнасьцю пішацца '''Аддзел унутраных спраў на транспарце'''. АУСТ &mdash; часта [[Транспартная міліцыя (Беларусь)|транспартнае міліцыі Беларусі]]. Галоўная дзейнасьць вядзецца пры перавозках беларускае чыгункі. Дадаткова работнікі АУСТ могуць рабіць на рачным транспарце. АУСТ ня можа вясьці дзейнасьць на дарогах для возаў, бо там дзейнічае [[ДАІ]]. == Сьпіс АУСТ == Па стане на 2022 год Беларусь мае такую колькасьць АУСТ: * [[Аршанскі АУСТ]]<ref>[https://vitebsk.mvd.gov.by/by/page/orshanskij-ovdt Аршанскі АУСТ]{{Недаступная спасылка|date=May 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Спынілі свае існаваньне наступныя АУСТ<ref>[https://www.abw.by/novosti/law/148194 С 1 апреля в Беларуси не станет транспортной милиции.]</ref>: * [[Баранавіцкі АУСТ]] * [[Берасьцейскі АУСТ]] * [[Віцебскі АУСТ]] * [[Гарадзенскі АУСТ]] * [[Магілёўскі аддзел унутраных справаў на транспарце|Магілеўскі АУСТ]] == Глядзі таксама == * [[РАУС]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спаылкі == * [https://belzakon.net/Законодательство/Закон_РБ/199/2131 Закон Аб міліцыі. Арт. 12-1.] * [https://studopedia.ru/20_66750_stanovlenie-razvitie-i-deyatelnost-organov-vnutrennih-del-respubliki-belarus-v-usloviyah-suvereniteta.html Закон Аб міліцыі. Арт. 12-1.] * [http://www.brl.by/archive/transportnaya-militsiya-belarusi-doroga-dlinoyu-v-100-let/ «Транспортная милиция Беларуси: дорога длиною в 100 лет».]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [https://www.abw.by/novosti/law/148194 С 1 апреля в Беларуси не станет транспортной милиции.] * [https://web.archive.org/web/20220817124447/https://megalektsii.ru/s33831t3.html ОУУС] {{МУС}} [[Катэгорыя:Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Аддзелы ўнутраных справаў на транспарце (Беларусь)]] [[Катэгорыя:Горадня]] deg75643edoikh9txv45vssxuws0g46 0 256246 2618602 2379716 2025-06-06T14:09:39Z Prasalovich 2394 2618602 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Вынішчы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Вынішчаў |Назва па-расейску = Vynіščy |Трансьлітараваная назва = |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Слуцкі раён|Слуцкі]] |Сельсавет = [[Покрашаўскі сельсавет|Покрашаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 181 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 9 |Шырата сэкундаў = 14 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 35 |Даўгата сэкундаў = 12 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Вынішчы'''<ref>[https://web.archive.org/web/20201026034933/http://www.maps.by/upload/docs/pdf/ib/1997-2008/spelling1997-2008.pdf Перечень изменённых наименований географических объектов]</ref>, да 2006 году '''Вы́нісцы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — вёска ў [[Слуцкі раён|Слуцкім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Покрашаўскі сельсавет|Покрашаўскага сельсавету]]. == Назва == [[Файл:Вынісцы. Могілкі (09).jpg|міні|зьлева|Могілкі]] [[Файл:Вынісцы. Могілкі (08).jpg|міні|зьлева|Каменны крыж]] У часы, калі слуцкія землі былі ў складзе [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], група [[Палякі|палякаў]] за нейкую правіннасьць была выселена з Польшчы і паселеная асобна ў [[Слуцкае княства|Слуцкім княстве]]. Пра іх можна сказаць, што яны былі вынішчаны, бо назаўжды выселены з родных мясьцін. Адсюль і атрымала сваю першапачатковую назву Вынішчы.<ref>''В. А. Жучкевіч. «Краткий топономическнй словарь Белоруссии». Мінск, выдавецтва БДУ, 1974''</ref> == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. З 1745 году згадваецца [[капліца]].<ref>[https://catholic.by/3/kasciol/parishes/19-mma/3428-vynishchy-parafiya-naradzhennya-cv-yana-khrystsitselya Catholic.by — Вынішчы — парафія Нараджэння Св. Яна Хрысціцеля]</ref> Да 1924 году ўваходзіла ў склад Грэскай волаьці [[Слуцкі павет|Слуцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]]. У 1926 годзе згадваецца школа. Навучаньне праходзіла на [[Беларуская мова|беларускай]] або на [[Польская мова|польскай]] мове. Падчас [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] вёска ўцалела, як сьведчаць мясцовыя жыхары, дзякуючы веры. 19 лютага 1943 году ў вёсцы было пастаўлена пяць крыжоў. Ужо 23 лютага было спалена 9 вёсак, а Вынісцы ацалелі. З таго часу кожны год 19 лютага жыхары сталі хадзіць вакол вёскі, падыходзілі да кожнага крыжа і прасілі, каб Бог засьцярог ад вайны. Да крыжоў у Вынісцах і суседніх вёсках засталося асаблівае стаўленьне: кожны вернік час ад часу прывязвае да крыжа сьветлую хустку з вышытым на ёй крыжам.<ref>[https://catholic.by/3/news/belarus/2274-vynishchy-vjoska-yakuyu-u-vajnu-uratavali-kryzhy Catholic.by — Вынішчы — вёска, якую ў вайну ўратавалі крыжы]</ref> У 1993 годзе пабудаваны новы касьцёл. У 2006 годзе вёска Вынісцы была перайменавана ў Вынішчы. == Насельніцтва == * 1897 год — 508 чалавек * 1924 год — 690 чалавек * 1998 год — 276 чалавек * 2009 год — 181 чалавек<ref>[https://web.archive.org/web/20150629200220/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/minskaja.htm Вынікі перапісу 2009 году]</ref> === Канфэсійны склад насельніцтва === У 1857 годзе ў вёсцы пражываў 181 чалавек каталіцкага веравызнаньня.<ref>[https://www.prlib.ru/item/466836 Списки населенных мест Минской губ. по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении <nowiki>[Дело]</nowiki> : 1857 г. — 1857. — 803 л.. — (Фонд Центрального статистического комитета МВД. Опись № 4). 1. Территория России (коллекция). 2. Населенные места — Минская губерния.] С. 340</ref> Паводле перапісу насельніцтва 1897 году, у вёсцы пражывала 107 чалавек праваслаўнага веравызнаньня, 387 чалавек каталіцкага веравызнаньня.<ref>[https://www.prlib.ru/item/428670 Населенные места Российской империи в 500 и более жителей с указанием всего наличного в них населения и числа жителей преобладающих вероисповеданий, по данным первой всеобщей переписи населения 1897 г. / предисл.: Н. Тройницкий. — Санкт-Петербург : типография «Общественная польза», 1905. — X, 270, 120 с ; 27. — (Первая всеобщая перепись населения Российской империи 1897 г. / под ред. Н. А. Тройницкого) . — Указ. сокращений, принятых в тексте: с. VII]. 1. Население — Вероисповедный состав — Россия — 1897; 2. Население — Переписи — Россия — 1897. С. 118</ref> == Славутасьці == * Каталіцкая капліца на могілках (пасьля 1990) * Капліца-надмагільле * Каменныя крыжы == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Покрашаўскі сельсавет}} {{Слуцкі раён}} [[Катэгорыя:Покрашаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Слуцкага раёну]] b3oxlep7wjdztfa00nmvgxum6vh2t29 2618655 2618602 2025-06-06T17:03:01Z Ліцьвін 847 стыль 2618655 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Вынішчы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Вынішчаў |Назва па-расейску = Vynіščy |Трансьлітараваная назва = |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Слуцкі раён|Слуцкі]] |Сельсавет = [[Покрашаўскі сельсавет|Покрашаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 181 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 9 |Шырата сэкундаў = 14 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 35 |Даўгата сэкундаў = 12 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Вынішчы'''<ref>[https://web.archive.org/web/20201026034933/http://www.maps.by/upload/docs/pdf/ib/1997-2008/spelling1997-2008.pdf Перечень изменённых наименований географических объектов]</ref> (да 2006 году — '''Вы́нісцы'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref>) — вёска ў [[Слуцкі раён|Слуцкім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Покрашаўскі сельсавет|Покрашаўскага сельсавету]]. == Назва == [[Файл:Вынісцы. Могілкі (09).jpg|міні|зьлева|Могілкі]] [[Файл:Вынісцы. Могілкі (08).jpg|міні|зьлева|Каменны крыж]] У часы, калі слуцкія землі былі ў складзе [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], група [[Палякі|палякаў]] за нейкую правіннасьць была выселена з Польшчы і паселеная асобна ў [[Слуцкае княства|Слуцкім княстве]]. Пра іх можна сказаць, што яны былі вынішчаны, бо назаўжды выселены з родных мясьцін. Адсюль і атрымала сваю першапачатковую назву Вынішчы.<ref>''В. А. Жучкевіч. «Краткий топономическнй словарь Белоруссии». Мінск, выдавецтва БДУ, 1974''</ref> == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. З 1745 году згадваецца [[капліца]].<ref>[https://catholic.by/3/kasciol/parishes/19-mma/3428-vynishchy-parafiya-naradzhennya-cv-yana-khrystsitselya Catholic.by — Вынішчы — парафія Нараджэння Св. Яна Хрысціцеля]</ref> Да 1924 году ўваходзіла ў склад Грэскай волаьці [[Слуцкі павет|Слуцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]]. У 1926 годзе згадваецца школа. Навучаньне праходзіла на [[Беларуская мова|беларускай]] або на [[Польская мова|польскай]] мове. Падчас [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] вёска ўцалела, як сьведчаць мясцовыя жыхары, дзякуючы веры. 19 лютага 1943 году ў вёсцы было пастаўлена пяць крыжоў. Ужо 23 лютага было спалена 9 вёсак, а Вынісцы ацалелі. З таго часу кожны год 19 лютага жыхары сталі хадзіць вакол вёскі, падыходзілі да кожнага крыжа і прасілі, каб Бог засьцярог ад вайны. Да крыжоў у Вынісцах і суседніх вёсках засталося асаблівае стаўленьне: кожны вернік час ад часу прывязвае да крыжа сьветлую хустку з вышытым на ёй крыжам.<ref>[https://catholic.by/3/news/belarus/2274-vynishchy-vjoska-yakuyu-u-vajnu-uratavali-kryzhy Catholic.by — Вынішчы — вёска, якую ў вайну ўратавалі крыжы]</ref> У 1993 годзе пабудаваны новы касьцёл. У 2006 годзе вёска Вынісцы была перайменавана ў Вынішчы. == Насельніцтва == * 1897 год — 508 чалавек * 1924 год — 690 чалавек * 1998 год — 276 чалавек * 2009 год — 181 чалавек<ref>[https://web.archive.org/web/20150629200220/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/minskaja.htm Вынікі перапісу 2009 году]</ref> === Канфэсійны склад насельніцтва === У 1857 годзе ў вёсцы пражываў 181 чалавек каталіцкага веравызнаньня.<ref>[https://www.prlib.ru/item/466836 Списки населенных мест Минской губ. по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении <nowiki>[Дело]</nowiki> : 1857 г. — 1857. — 803 л.. — (Фонд Центрального статистического комитета МВД. Опись № 4). 1. Территория России (коллекция). 2. Населенные места — Минская губерния.] С. 340</ref> Паводле перапісу насельніцтва 1897 году, у вёсцы пражывала 107 чалавек праваслаўнага веравызнаньня, 387 чалавек каталіцкага веравызнаньня.<ref>[https://www.prlib.ru/item/428670 Населенные места Российской империи в 500 и более жителей с указанием всего наличного в них населения и числа жителей преобладающих вероисповеданий, по данным первой всеобщей переписи населения 1897 г. / предисл.: Н. Тройницкий. — Санкт-Петербург : типография «Общественная польза», 1905. — X, 270, 120 с ; 27. — (Первая всеобщая перепись населения Российской империи 1897 г. / под ред. Н. А. Тройницкого) . — Указ. сокращений, принятых в тексте: с. VII]. 1. Население — Вероисповедный состав — Россия — 1897; 2. Население — Переписи — Россия — 1897. С. 118</ref> == Славутасьці == * Каталіцкая капліца на могілках (пасьля 1990) * Капліца-надмагільле * Каменныя крыжы == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Покрашаўскі сельсавет}} {{Слуцкі раён}} [[Катэгорыя:Покрашаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Слуцкага раёну]] 5o3r9ut7nqnsqbijb9aa3090qumms29 0 257244 2618571 2386941 2025-06-06T12:36:19Z Prasalovich 2394 /* Гісторыя */ 2618571 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Быстрыца |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Быстрыцы |Трансьлітараваная назва = Bystryca |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Капыльскі раён|Капыльскі]] |Сельсавет = [[Блеўчыцкі сельсавет|Блеўчыцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 29 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 2 |Шырата сэкундаў = 2 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 4 |Даўгата сэкундаў = 4 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Бы́стрыца'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — вёска ў [[Капыльскі раён|Капыльскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Блеўчыцкі сельсавет|Блеўчыцкага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. У 1920 годзе падчас [[Слуцкі збройны чын|Слуцкага збройнага чыну]] каля вёскі адбываліся баі паміж беларускімі паўстанцамі і жаўнерамі Чырвонай арміі. У 1924—1939 гадах цэнтар [[Быстрыцкі сельсавет (Капыльскі раён)|Быстрыцкага сельсавету]], з сакавіка 2008 году цэнтар Блеўчыцкага сельсавету<ref>[https://web.archive.org/web/20211017023942/https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2008-229/2008_229_9_16316.pdf&oldDocPage=1 Решение Копыльского районного Совета депутатов от 19 марта 2008 г. № 37 О преобразовании деревень Копыльского района в агрогородки]</ref>. Адзін за найбуйнейшых населеных пунктаў раёну. == Насельніцтва == * 2009 год — 29 чалавек == Асобы == * [[Іван Варвашэня]] (1904—1957) — адзін з арганізатараў і кіраўнікоў камуністычнага падпольля і партызанскага руху на тэрыторыі Менскай вобласьці ў гады Вялікай Айчыннай вайны. * [[Васіль Гулейка]] (1893—1973) — вайсковы дзяяч, генэрал-лейтэнант артылерыі Савецкай арміі, удзельнік грамадзянскай вайны і вызваленьня Менску ў Вялікую Айчынную вайну == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Блеўчыцкі сельсавет}} {{Капыльскі раён}} [[Катэгорыя:Блеўчыцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Капыльскага раёну]] i9w80e77y25hfmb74rx5cnla3o2soob 2618641 2618571 2025-06-06T16:54:07Z Ліцьвін 847 абнаўленьне зьвестак 2618641 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Быстрыца |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Быстрыцы |Трансьлітараваная назва = Bystryca |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Капыльскі раён|Капыльскі]] |Сельсавет = [[Блеўчыцкі сельсавет|Блеўчыцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 29 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 2 |Шырата сэкундаў = 2 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 4 |Даўгата сэкундаў = 4 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Бы́стрыца'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — вёска ў [[Капыльскі раён|Капыльскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Блеўчыцкі сельсавет|Блеўчыцкага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. У 1920 годзе падчас [[Слуцкі збройны чын|Слуцкага збройнага чыну]] каля вёскі адбываліся баі паміж беларускімі паўстанцамі і жаўнерамі Чырвонай арміі. У 1924—1939 гадах цэнтар [[Быстрыцкі сельсавет (Капыльскі раён)|Быстрыцкага сельсавету]], з сакавіка 2008 году цэнтар Блеўчыцкага сельсавету<ref>[https://web.archive.org/web/20211017023942/https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2008-229/2008_229_9_16316.pdf&oldDocPage=1 Решение Копыльского районного Совета депутатов от 19 марта 2008 г. № 37 О преобразовании деревень Копыльского района в агрогородки]</ref>. Адзін за найбуйнейшых населеных пунктаў раёну. == Насельніцтва == * 2009 год — 983 чалавек == Асобы == * [[Іван Варвашэня]] (1904—1957) — адзін з арганізатараў і кіраўнікоў камуністычнага падпольля і партызанскага руху на тэрыторыі Менскай вобласьці ў гады Вялікай Айчыннай вайны. * [[Васіль Гулейка]] (1893—1973) — вайсковы дзяяч, генэрал-лейтэнант артылерыі Савецкай арміі, удзельнік грамадзянскай вайны і вызваленьня Менску ў Вялікую Айчынную вайну == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Блеўчыцкі сельсавет}} {{Капыльскі раён}} [[Катэгорыя:Блеўчыцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Капыльскага раёну]] 0y01t9ubh4lgl5sdhpf30e1dop979u3 2618642 2618641 2025-06-06T16:54:32Z Ліцьвін 847 абнаўленьне зьвестак 2618642 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Быстрыца |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Быстрыцы |Трансьлітараваная назва = Bystryca |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Капыльскі раён|Капыльскі]] |Сельсавет = [[Блеўчыцкі сельсавет|Блеўчыцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 983 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 2 |Шырата сэкундаў = 2 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 4 |Даўгата сэкундаў = 4 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Бы́стрыца'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — вёска ў [[Капыльскі раён|Капыльскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Блеўчыцкі сельсавет|Блеўчыцкага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Наваградзкае ваяводзтва|Наваградзкага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. У 1920 годзе падчас [[Слуцкі збройны чын|Слуцкага збройнага чыну]] каля вёскі адбываліся баі паміж беларускімі паўстанцамі і жаўнерамі Чырвонай арміі. У 1924—1939 гадах цэнтар [[Быстрыцкі сельсавет (Капыльскі раён)|Быстрыцкага сельсавету]], з сакавіка 2008 году цэнтар Блеўчыцкага сельсавету<ref>[https://web.archive.org/web/20211017023942/https://pravo.by/document/?guid=2012&oldDoc=2008-229/2008_229_9_16316.pdf&oldDocPage=1 Решение Копыльского районного Совета депутатов от 19 марта 2008 г. № 37 О преобразовании деревень Копыльского района в агрогородки]</ref>. Адзін за найбуйнейшых населеных пунктаў раёну. == Насельніцтва == * 2009 год — 983 чалавек == Асобы == * [[Іван Варвашэня]] (1904—1957) — адзін з арганізатараў і кіраўнікоў камуністычнага падпольля і партызанскага руху на тэрыторыі Менскай вобласьці ў гады Вялікай Айчыннай вайны. * [[Васіль Гулейка]] (1893—1973) — вайсковы дзяяч, генэрал-лейтэнант артылерыі Савецкай арміі, удзельнік грамадзянскай вайны і вызваленьня Менску ў Вялікую Айчынную вайну == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Блеўчыцкі сельсавет}} {{Капыльскі раён}} [[Катэгорыя:Блеўчыцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Капыльскага раёну]] 9lzk5insmmz137dic40axhxi9xmc1pl 0 258999 2618533 2603750 2025-06-06T11:11:46Z Artsiom91 28241 /* Тытулы */ абнаўленьне зьвестак 2618533 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Юніён |Лягатып = Royale Union Saint-Gilloise logo.png |ПоўнаяНазва = Royale Union Saint-Gilloise |Горад = [[Сэн-Жыль]], [[Бэльгія]] |Стадыён = [[Жазэф Мар’ен (стадыён)|Жазэф Мар’ен]] |Умяшчальнасьць = {{Лік|9400}} |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Бэльгіі|ЮніёнСэн-Ж-Ліга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Бэльгіі|ЮніёнСэн-Ж-Сэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Бэльгіі|ЮніёнСэн-Ж}} |Прыналежнасьць = Бэльгійскія }} '''Юніён''' ({{мова-fr|Union SG}}; поўная назва: ''Royale Union Saint-Gilloise'') — бэльгійскі футбольны клюб з [[Сэн-Жыль]]ю, які ўваходзіць у склад [[Брусэльскі сталічны рэгіён|Брусэльскага сталічнага рэгіёну]]. Ёсьць аднім з самых пасьпяховых клюбаў у гісторыі бэльгійскага футболу. Гэтак з 1904 па 1935 гады «Юніён» адзінаццаць разоў здабываў тытул [[Чэмпіянат Бэльгіі па футболе|чэмпіёна Бэльгіі]], больш за любы іншы бэльгійскі футбольны клюб да [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]]. Традыцыйнымі колерамі каманды ёсьць блакітны і жоўты. Мае рэгістрацыйны нумар 10 у сьпісе [[Каралеўская футбольная асацыяцыя Бэльгіі|Каралеўскай футбольнай асацыяцыі Бэльгіі]]. Клюб традыцыйна папулярны сярод супольнасьцяў рабочай клясы паўднёвага Брусэлю, а таксама працаўнікоў інстытуцыяў [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўрапейскага Зьвязу]] і флямандзкай супольнасьці гораду. 13 сакавіка 2021 году пасьля працяглай адсутнасьці ў эліце бэльгійскага футболу «Юніён» павярнуўся ў [[Першы дывізіён А чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Першы дывізіён А]]. == Гісторыя == Клуб быў заснаваны ў 1897 годзе і атрымаў рэгістрацыйны 10 нумар. Адразу ж па закладаньні дружына паказвала добрыя вынікі. Гэтак у пэрыяд з 1904 па 1935 гады клюб адзінаццаць разоў станавіўся найлепшым у краіне. У з 1933 па 1935 гады «Юніён» 60 матчаў запар скончыла перамогай ці нічыёй, усталяваўшы, такім чынам, рэкода у гісторыі бэльгійскага футболу. На пачатку 1900-х гадоў клюб таксама браў удзел у міжнародных эўрапейскіх турнірах, маючы пэўныя посьпехі. У пэрыяд з 1958 па 1965 гады клюб добра гуляў у ​​[[Кубак кірмашоў УЭФА|Кубку кірмашоў]], дасягнуўшы нават паўфіналу. У розыгрышу турніру «Юніён» выбіў італьянскую «[[Рома Рым|Рому]]». Аднак у 1963 годзе клюб страціў месца ў найвышэйшым дывізіёне, а ў 1980 апусьціўся яшчэ глыбей у сыстэме бэльгійскіх футбольных лігаў. 21 траўня 2018 году на пасаду прэзыдэнта клюбу быў зацьверджаны старшыня ангельскага клюбу «[[Брайтан энд Гоўв Альбіён]]» [[Тоні Блум]]<ref>Naylor, Andy (21 May 2018). [https://web.archive.org/web/20201109025751/https://www.theargus.co.uk/sport/16239606.done-deal-albion-chairman-tony-bloom-completes-takeover-belgian-club-saint-gilloise/ «Done deal: Albion chairman completes Belgian club takeover»]. The Argus.</ref>. Пасьля гэтага клюб пачаў паляпшаць свае вынікі. 13 сакавіка 2021 году пасьля перамогі над «[[Маленбээк (футбольны клюб)|Маленбээкам]]» зь лікам 2:1, «Юніён», нарэшце, павярнуўся ў найвышэйшы дывізіён, у якім адсутнічаў з 1972 году. Праз абмежаваньні ў выніку [[Пандэмія каранавіруснай інфэкцыі (2019)|пандэміі каранавірусу]], заўзятары клюбу на здолелі адсьвяткаваць гістарычнае вяртаньне на стадыёне. 10 красавіка 2022 году ў свой першы сэзон па вяртаньні клюб здолеў здабыць тэхнічную перамогу над клюбам «[[Бээрсхот Антвэрпэн|Бээрсхот]]» і ўзначаліць турнірную табліцы, усталяваўшы новы рэкорд, бо ніводнага разу клюб пасьля павышэньня ня здолеў ачоліць выніковую табліцу сэзону. Тым ня менш, у матчах плэй-оф на вызначэньне выніковых месцаў «Юніён» саступіў першы радок «[[Бруге (футбольны клюб)|Бруге]]». У выніку брусэльцы здабылі квіток у кваліфікацыйны раўнд [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]] упершыню ў гісторыі клюбу. Пасьля хатняй перамогі зь лікам 2:0 у матчы супраць шатляндзкага «[[Рэйнджарз Глазга|Рэйнджарзу]]» бэльгійцы трывалі паразу ў [[Глазга]] зь лікам 3:0. Такім чынам, клюб быў дапушчаны да ўдзелу ў асноўным раўндзе [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]]. == Тытулы == * '''[[Чэмпіянат Бэльгіі па футболе|Чэмпіён Бэльгіі]]''': 12 ** 1904, 1905, 1906, 1907, 1909, 1910, 1913, 1923, 1933, 1934, ** 1935, [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2025]] * '''Уладальнік [[Кубак Бэльгіі па футболе|Кубка Бэльгіі]]''': 3 ** 1913, 1914, 2024 * '''Уладальнік [[Супэркубак Бэльгіі па футболе|Супэркубка Бэльгіі]]''': 1 ** 2024 == Склад == : ''Актуальны на 15 лютага 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец|1|{{Сьцяг Бэльгіі}}|Бр|[[Вік Шамбарэ]]||2003}} {{Гулец|4|{{Сьцяг Нарвэгіі}}|ПА|[[Матыяс Расмусэн]]||1997}} {{Гулец|5|{{Сьцяг Аргентыны}}|Аб|[[Кевін Макалістэр]]||1997}} {{Гулец|6|{{Сьцяг Бэльгіі}}|ПА|[[Каміль Ван Дэ Пэрэ]]||2004}} {{Гулец|9|{{Сьцяг Харватыі}}|Нап|[[Франьё Іванавіч]]||2003}} {{Гулец|10|{{Сьцяг Бэльгіі}}|ПА|[[Ануар Аіт Эль-Гадж]]||2002}} {{Гулец|11|{{Сьцяг Нямеччыны}}|Нап|[[Гэнак Тэкляб]]||1998}} {{Гулец|12|{{Сьцяг Канады}}|Нап|[[Проміс Дэйвід]]||2001}} {{Гулец|13|{{Сьцяг Эквадору}}|Нап|[[Кевін Хасэ Радрыгес|Кевін Радрыгес]]||2000}} {{Гулец|14|{{Сьцяг Швэцыі}}|Бр|[[Юакім Імбрэктс]]||2001}} {{Гулец|16|{{Сьцяг Ангельшчыны}}|Аб|[[Крыстыян Бэрджэс]]||1991}} {{Гулец|19|{{Сьцяг Бэльгіі}}|Аб|[[Гіём Франсуа]]||1990}} {{Гулец|20|{{Сьцяг Швайцарыі}}|Нап|[[Марк Гігер]]||2004}} {{Падзел складу}} {{Гулец|21|{{Сьцяг Бэльгіі}}|ПА|[[Алесьё Кастра-Мантэс]]||1997}} {{Гулец|22|{{Сьцяг Сэнэгалу}}|Нап|[[Усэйну Ньянг]]||2001}} {{Гулец|23|{{Сьцяг Марока}}|Нап|[[Сафіян Буфаль]]||1993}} {{Гулец|24|{{Сьцяг Бэльгіі}}|ПА|[[Шарль Вангаўтэ]]||1998}} {{Гулец|25|{{Сьцяг Ізраілю}}|Нап|[[Анан Халяйлі]]||2004}} {{Гулец|26|{{Сьцяг Ангельшчыны}}|Аб|[[Рос Сайкс]]||1999}} {{Гулец|27|{{Сьцяг Дэмакратычнай Рэспублікі Конга}}|ПА|[[Ноа Садыкі]]||2004}} {{Гулец|28|{{Сьцяг Японіі}}|Аб|[[Кокі Мачыда]]||1997}} {{Гулец|48|{{Сьцяг Бэльгіі}}|Аб|[[Фэдэ Лейсэн]]||2003}} {{Гулец|49|{{Сьцяг Люксэмбургу}}|Бр|[[Антані Марыс]]|капітан|1990}} {{Гулец|77|{{Сьцяг Ганы}}|Нап|[[Магамэд Фусэйні]]||2002}} {{Гулец|85|{{Сьцяг Бэльгіі}}|Аб|[[Арно Дані]]||2004}} {{Гулец|—|{{Сьцяг Сэнэгалу}}|Аб|[[Мамаду Т’ерно Бары]]||2005}} {{Канец складу}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://rusg.brussels/ Афіцыйны сайт] {{Першы дывізіён А чэмпіянату Бэльгіі па футболе}} [[Катэгорыя:Юніён Сэн-Жыль| ]] nual6jt630pne2cxzro4omler9pgll1 0 260172 2618773 2349031 2025-06-07T05:12:04Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618773 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = Інстытут мікрабіялёгіі |выява = Emblem of the Institute of Microbiology of the National Academy of Sciences of Belarus (2022).svg |рамка выявы = |памер выявы = |альтэрнатыўны тэкст выявы = |подпіс выявы = Эмблема |мапа = |памер мапы = |альтэрнатыўны тэкст мапы = |подпіс мапы = |абрэвіятура = ІнМі |дэвіз = |папярэднік = Аддзел мікрабіялёгіі Акадэміі навук БССР |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|1|6|1975|1}} |тып = навуковая |юрыдычны статус = дзяржаўная ўстанова |мэта = распрацоўка спосабаў біяхімічнага і фізыялягічнага выкарыстаньня [[мікраарганізм]]аў у народнай гаспадарцы |штабкватэра = [[Першамайскі раён (Менск)|Першамайскі раён]], [[Вуліца Купрэвіча (Менск)|вул. Купрэвіча]], д. 2 |месцазнаходжаньне = [[Менск]] |каардынаты = {{Каардынаты|53|55|40|паўночнае|27|41|6|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Беларусь]] |сяброўства = [[Саюз эўрапейскіх мікрабіялягічных таварыстваў]] (Нідэрлянды) |афіцыйныя мовы = расейская |пасада кіраўніка = Кіраўнік |імя кіраўніка = [[Аляксандар Шэпшалеў]] |пасада кіраўніка 2 = Намесьніца па інавацыйнай працы |імя кіраўніка 2 = [[Тацьцяна Сямашка]] |пасада кіраўніка 3 = Навуковая сакратарка |імя кіраўніка 3 = [[Вольга Ляўчук]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=http://mbio.bas-net.by/ob-institute/struktura-instituta/administraciya/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref> |пасада кіраўніка 4 = |імя кіраўніка 4 = |асноўныя асобы = |кіроўны орган = |матчыная кампанія = ДНВА «[[Хімічны сынтэз і біятэхналёгіі]]» |зьвязаныя кампаніі = Беларускае [[грамадзкае аб’яднаньне]] мікрабіёлягаў |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = звыш 40 навукоўцаў (2022 год) |колькасьць валянтэраў = |сайт = [http://mbio.bas-net.by/ mbio.bas-net.by] |заўвагі = |колішняя назва = }} '''Інстытут мікрабіялёгіі'''<ref>{{Навіна|аўтар=Ігар Карней|загаловак=Ці можа бутыляваная вада быць прычынай захворваньня на мэнінгіт|спасылка=https://www.svaboda.org/a/24850485.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=14 кастрычніка 2003|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref> — дасьледчая ўстанова [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]], заснаваная ў чэрвені 1975 году. На 2022 году ўваходзіў у склад Аддзяленьня біялягічных навук НАНБ і падпарадкоўваўся дзяржаўнаму навукова-вытворчаму аб’яднаньню «[[Хімічны сынтэз і біятэхналёгіі]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аддзяленьне біялягічных навук|спасылка=https://nasb.gov.by/bel/about/otdeleniya-nauk/biology.php|выдавец=[[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]]|дата публікацыі=27 траўня 2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. Аказваў паслугі вызначэньня актыўнасьці [[фэрмэнт]]аў, а таксама вызначэньня і захоўваньня мікраарганізмаў. Вырабляў біялягічныя сродкі для ачысткі [[Вада|вады]] і [[Глеба|глебы]], [[Вэтэрынарыя|вэтэрынарныя]] лекі і кармавыя дадаткі для [[Жывёлагадоўля|жывёлагадоўлі]], [[Палімэразная ланцуговая рэакцыя|палімэразна-ланцуговыя рэагенты]] (ПЛР) для [[Мэдыцына|мэдыцыны]], [[пэстыцыд]]ы і [[Угнаеньне|ўгнаеньні]] для [[расьлінаводзтва]], фэрмэнты для [[Харчовая прамысловасьць|харчовай прамысловасьці]]. Набіраў у [[Асьпірантура|асьпірантуру]] на спэцыяльнасьці [[біятэхналёгія]] і [[мікрабіялёгія]]<ref name="а"/>. У 2019 годзе правялі 10-ю міжнародную навуковую канфэрэнцыю «Мікробныя біятэхналёгіі», якая зь 2017 году стала штогадовай замест правядзеньня кожныя 2 гады. Па выніках канфэрэнцыі штораз выдавалі па-ангельску і па-расейску зборнік дакладаў удзельнікаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Канфэрэнцыі|спасылка=http://mbio.bas-net.by/conferences/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. Зь 2007 году выпускалі па-расейску штогадовы зборнік навуковых працаў «Мікробныя біятэхналёгіі: фундамэнтальныя і дастасоўныя аспэкты» ([[ISSN]] 2226-3136)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зборнікі навуковых працаў|спасылка=http://mbio.bas-net.by/publikacii/sborniki-nauchnyx-trudov/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. На 2022 год Інстытут меў 89 [[патэнт]]аў і 49 [[Вытворчая таямніца|вытворчых таямніцаў]], а таксама 27 пасьведчаньняў на [[Таварны знак|таварныя знакі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прадметы інтэлектуальнай уласнасьці|спасылка=http://mbio.bas-net.by/patenty/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. Ад 30 лістапада 2004 году пры Інстытуце мікрабіялёгіі дзейнічала Беларускае [[грамадзкае аб’яднаньне]] мікрабіёлягаў (БГАМ)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Беларускага грамадзкага аб’яднаньня мікрабіёлягаў (2006 г.)|спасылка=http://mbio.bas-net.by/wp-content/uploads/2011/12/Устав-БООМ.pdf|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>, якое зь 2010 году ўваходзіла ў [[Саюз эўрапейскіх мікрабіялягічных таварыстваў]] ([[Нідэрлянды]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Беларускае грамадзкае аб’яднаньне мікрабіёлягаў|спасылка=http://mbio.bas-net.by/obshhestvennye-obedineniya/belorusskoe-obshhestvennoe-obedinenie-mikrobiologov/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. == Будова == [[Файл:Мінск. Вуліца Акадэміка Купрэвіча. 2020 (05).jpg|значак|265x265px|Будынак Інстытуту мікрабіялёгіі па вуліцы Купрэвіча ў Менску (2020 год)]] На 2022 год Інстытут мікрабіялёгіі ўлучаў: * 5 аддзелаў — 1) забесьпячэньня і збыту, 2) кадраў і [[справаводзтва]], 3) [[маркетынг]]у, 4) суправаджэньня навуковых праграмаў, 5) фінансава-эканамічны; * 9 лябараторыяў — 1) сродкаў біялягічнага кантролю, 2) фэрмэнтаў, 3) узаемаадносінаў мікраарганізмаў глебы і [[Найвышэйшыя расьліны|найвышэйшых расьлінаў]], 4) малочнакіслых і [[біфідабактэрыя]]ў, 5) прыродаахоўных [[біятэхналёгія]]ў, 6) [[Бялок|бялку]] з досьледным участкам, 7) фэрмэнтацыйных працэсаў з [[досьлед]]най вытворчасьцю; 8) калекцыі мікраарганізмаў, 9) аналітычных і [[Генная інжынэрыя|генна-інжынэрных]] дасьледаваньняў<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Арганізацыі Аддзяленьня біялагічных навук|спасылка=http://nasb.gov.by/bel/organizations/institutes/inobio.php|выдавец=[[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі]]|дата публікацыі=4 лютага 2019|копія=https://web.archive.org/web/20190521084536/http://nasb.gov.by/bel/organizations/institutes/inobio.php|дата копіі=21 траўня 2019|дата доступу=20 кастрычніка 2022}}</ref>. На аснове лябараторыі калекцыі мікраарганізмаў дзейнічала Беларуская калекцыя непатагенных мікраарганізмаў (БКНМ), якая была галоўным сховішчам уласьцівых і прамыслова каштоўных [[штам]]аў мікраарганізмаў Беларусі. 11 чэрвеня 2002 году [[Савет міністраў Беларусі]] ўхваліў Пастанову № 758 аб улучэньні гэтай калекцыі ў Рэестар аб'ектаў нацыянальнага набытку Беларусі. Таксама БКНМ увайшла ў склад сусьветнага саюзу збораў культураў за № 909. На 2022 год БКНМ налічвала звыш 3000 культураў мікраарганізмаў, у тым ліку ўлучала [[бактэрыі]] і [[бактэрыяфаг]]і, [[дрожджы]] і [[грыбы]]. У калекцыю прымалі жыцьцяздольныя культуры мікраарганізмаў на: 1) бясплатнае захоўваньне з выдачай на запыт зацікаўленых асобаў, 2) платнае паручальнае захаваньне цягам 5 гадоў з выдачай паводле пісьмовага дазволу разьмяшчальніка, 3) патэнтнае разьмяшчэньне пры падачы заяўкі на патэнт для штама і спосабу яго выкарыстаньня. Пры разьмяшчэньні мікраарганізма падаваўся пашпарт бактэрыі, бактэрыяфага, [[Трансгенны арганізм|генназьмененага мікраарганізма]], джожджаў, грыба або [[Плязьміда|плязьміды]] ў вузах штамаў мікраарганізма-гаспадара<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Беларуская калекцыя непатагенных мікраарганізмаў|спасылка=http://mbio.bas-net.by/ob-institute/struktura-instituta/kollekciya-mikroorganizmo/katalog-mikroorganizmov/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. == Вырабы == На 2022 год Інстытут мікрабіялёгіі вырабляў: * 11 відаў бія[[Угнаеньне|ўгнаеньняў]] — «Аграрэвітол» для паніжэньня ўзроўню [[гэрбіцыд]]аў, «Біяпрадукцін» для паляпшэньня фітасанітарнага стану [[Пасеў|пасеваў]], «Полібакт» для аднаўленьня мікробацэнозу [[Глеба|глебы]], «Бактапін» для перадпасеўнай апрацоўкі насеньня [[Хвоя|хвоі]] і [[рапс]]у, «АграМік» для росту [[трыцікале]], кветак, хвоі і [[хмызьняк]]оў, «Гардэбак» для вырошчваньня рапсу, [[Ячмень|ячменя]] і пасадачнага матэрыялу мікраклёнаў дрэваў, «Біялінум» для ўраджайнасьці [[Лён|льну]]-даўгунца, «Рызафос» для перадпасеўнай апрацоўкі насеньня шматгадовых [[Бабовыя|бабовых]] траваў, «СояРыз» для [[Соя|соі]], «Маклор» для сажанцаў пры перасадцы ў адкрыты грунт [[Брусьніцы|брусьніцаў]], [[Дурніцы|буякоў]] і [[Журавіны|журавінаў]], «Біястым» для паляпшэньня [[газон]]у; * 12 відаў бія[[пэстыцыд]]аў — «Флебіяпін» для абмежаваньня шкоднасьці [[Яловая губа|яловай губы]] ў хвойных насаджэньнях, «Экасад» для абароны пладовых расьлінаў ад грыбковых хваробаў пры росьце і захоўваньні, «Фруцін» для абароны ад хваробаў пладовых і хвойных [[дрэва]]ў, клубнецыбульных і цыбульных [[Кветкі|кветак]], а таксама мікраклёнаў [[Асіна|асіны]] і [[Бяроза (дрэва)|бярозы]], «Бэтапратэкцін» для аховы [[Буракі (род)|буракоў]], [[Агурок|агуркоў]], [[тамат]]аў, кветак і хвоі, «Вэгетацін» для [[Капуста|капусты]], «Мультыфаг» ад бактэрыяльных хваробаў агуркоў і таматаў, «Бактавен» для аховы ад гнілі таматаў і [[Авёс|аўса]], «Экагрын» для [[Агародніна|агародніны]] і [[Зеляніна|зеляніны]] ва ўмовах [[Гідрапоніка|гідрапонікі]], «Карфіл» для насеньня [[Бульба|бульбы]] пры размнажэньні ў абароненым грунце, «Бактасол» ад бактэрыяльных і грыбных хваробаў бульбы пры росьце і захоўваньні, «Ксантрэл» ад [[фітафтароз]]у і [[Каларадзкі жук|каларадзкага жука]] ў бульбе, [[альтэрнарыёз]]у, [[фамоз]]у, [[Капусная моль|капуснай молі]] і [[Рэпніца|рэпніцы]] ў капусьце, інфэкцыйнага нэкрозу галінаў у [[Ясень|ясеня]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Біяўгнаеньні|спасылка=http://mbio.bas-net.by/produkciya-i-uslugi/produkciya_5/microbial_fertilizers/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>; * 15 відаў [[Лекі|лекаў]] і кармавых дадаткаў для [[Жывёлагадоўля|жывёла-]] і [[Птушкагадоўля|птушкагадоўлі]], у тым ліку: 4 бацылярныя — вэтэрынарны лек «Бацыніл» для [[Страўнікава-кішачны тракт|страўнікава-кішачнага тракту]] [[карова]]ў, [[Курыца|курэй]] і [[Сьвіньня|сьвіней]], кармавыя дадаткі «Спорабакт», «Проксіфэрон» і «Бацыкорн», 7 відаў малочна-кіслых і біфіда[[бактэрыя]]ў — лек [[Абмен рэчываў|абмену рэчываў]] «Білавэт», «Сінвэт» супраць кішачных [[інфэкцыя]]ў, «Паўтрыбак» для папярэджаньня [[сальманэлёз]]у і кармавыя дадаткі «Румібакт», «Ліёбакт», «Футрабім» і «ДКМ», па 2 віды [[Дрожджы|дражджавых]] кармавых дадаткаў — «Поліэкт» і «КрыптаЛайф», а таксама [[фэрмэнт]]ных — «Інкрыфос» і «Кампліфэрм»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Біяпрэпараты для жывёлагадоўлі і птушкагадоўлі|спасылка=http://mbio.bas-net.by/produkciya-i-uslugi/produkciya_5/biopreparations_for_animal_husbandry/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>; * 4 віды біяпрэпараты і лекі для прамысловага [[рыбаводзтва]] — угнаеньне «БактаФіш», абеззаражвальнік «Біявір» для папярэджаньня бактэрыяльных хваробаў рыбы, лек «Эмілін» супраць бактэрыяльных хваробаў [[карп]]а, лек «Бактахэлс» супраць бактэрыяльных хваробаў рыбы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Біяпрэпараты для прамысловага рыбаводзтва|спасылка=http://mbio.bas-net.by/produkciya-i-uslugi/produkciya_5/biopreparations_for_commercial_fish_farms/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>; * канцэнтрат «Лаксіл» для [[сілас]]аваньня<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Лаксіл»|спасылка=http://mbio.bas-net.by/prod/lacsil/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>; * абеззаражвальнік «Энацін» для папярэджаньня інфэкцыяў у жывёлаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Энацін»|спасылка=http://mbio.bas-net.by/prod/enatin/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>; * кармавы дадатак «Апіпро» для папярэджаньня ў [[Пчолы|пчолаў]] [[Вапнавы расплод|вапнавага расплоду]] і [[дысбактэрыёз]]у<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Апіпро»|спасылка=http://mbio.bas-net.by/prod/apipro/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>; * [[Палімэразная ланцуговая рэакцыя|палімэразна-ланцуговы рэагент]] (ПЛР) для вызначэньня ўзбуджальнікаў 14 хваробаў [[Агародніна|агародніны]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вызначальнік узбуджальнікаў сельскагаспадарчых расьлінаў|спасылка=http://mbio.bas-net.by/produkciya-i-uslugi/produkciya_5/dna-diagnostics-of-plant-diseases/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>; * 9 відаў ачышчальнікаў [[Навакольнае асяродзьдзе|навакольнага асяродзьдзя]] — ачышчальнік «Антойл» для камунальна-побытавых сьцёкавых водаў з [[тлушч]]ам, «Дэамон» для сельскагаспадарчых сьцёкавых водаў з [[Аманійны азот|аманійным азотам]], «ЦПА-інтэнс» для сьцёкавых водаў [[Дрэваапрацоўчая прамысловасьць|дрэваапрацоўкі]], «Тэамін» для абсарбцыйных [[рашчына]]ў і сьцёкавых водаў з [[трымэтыламін]]ам, [[трыэтыламін]]ам і [[дымэтылэтыламін]]ам, «ФэнаФорм» для абсарбцыйных рашчынаў з [[фэнол]]ам і [[фармальдэгід]]ам, «Біякіт» для воднай рашчыны з [[ксілол]]ам і [[талуол]]ам, «Радабел» для ачысткі глебы ад [[Нафта|нафты]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Біяпрэпараты для аховы навакольнага асяродзьдзя|спасылка=http://mbio.bas-net.by/produkciya-i-uslugi/produkciya_5/biopreparations_for_environmental_protection/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>; * 3 віды фэрмэнтаў — [[глюкозааксыдаза]] для мэдыцыны і прамысловасьці, імабілізаваная [[глюкозаізамэраза]] для вытворчасьці [[Заменьнік цукру|заменьніка цукру]], а таксама [[урыдзін]]фосфарыляза, [[іназін]]фосфарыляза і [[тымідзін]]фосфарыляза для сынтэзу лекавых рэчываў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Фэрмэнтныя прэпараты|спасылка=http://mbio.bas-net.by/produkciya-i-uslugi/produkciya_5/fermentnye-preparaty/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>; * 10 відаў палімэразна-ланцуговых рэагентаў (ПЛР) для дыягностыкі, зь іх 4 цеплаўстойлівыя [[ДНК-палімэразы|ДНК-палімэразы]] «Дыямант», 3 [[нуклеатыд]]ы дНТФ для пастаноўкі ПЛР і 3 буфэрныя рашчыны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рэагенты для ПЛР-дыягностыкі|спасылка=http://mbio.bas-net.by/produkciya-i-uslugi/produkciya_5/reagenty-dlya-pcr-diagnostiki/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. == Мінуўшчына == 1 чэрвеня 1975 году [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Акадэмія навук Беларускай ССР]] стварыла Інстытут мікрабіялёгіі на аснове Аддзелу мікрабіялёгіі, які ў 1966 годзе заснаваў прафэсар [[Сямён Самцэвіч]]. Першым кіраўніком Інстытуту мікрабіялёгіі стаў акадэмік [[Анатоль Лабанок]], які заставаўся на пасадзе да 2004 году<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя|спасылка=http://mbio.bas-net.by/ob-institute/istoriya/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. На 1998 год у Інстытуце дзейнічала 7 лябараторыяў: [[фэрмэнт]]аў, біяхіміі [[мікраарганізм]]аў, [[глеба]]вай мікрабіялёгіі, [[Экалёгія|экалёгіі]] мікраарганізмаў, [[ліпід]]аў мікраарганізмаў, кампанэнтаў [[Нуклеінавыя кісьлі|нуклеінавых кісьляў]] і [[Мікалёгія|мікалёгіі]]. Таксама працавалі 3 групы: 1) біямэтаду аховы расьлінаў, 2) калекцыі мікраарганізмаў, 3) інфармацыі, а таксама лябараторны фэрмэнтацыйны стэнд. Асноўнымі кірункамі дасьледаваньняў былі: [[фізыялёгія]] і [[біяхімія]] мікраарганізмаў, накіраваны [[сынтэз]] біялягічна актыўных [[рэчыва]]ў, выкарыстаньне мікраарганізмаў у [[Прамысловасьць|прамысловасьці]] і [[Сельская гаспадарка Беларусі|сельскай гаспадарцы]], [[мэдыцына|мэдыцыне]] і ахове навакольнага асяродзьдзя. Вынікамі дасьледаваньняў былі: вывучэньне спосабаў рэгуляцыі ўтварэньня мікробных [[дэпалімэраза]]ў дзеля экалягічнай прыстасаванасьці мікраарганізмаў, вывучэньне ролі тлушчавых злучэньняў у прыстасваньні мікраарганізмаў да напругі, распрацоўка атрыманьня ліпафільных біяакісьляльнікаў і [[прастагляндын]]аў. Распрацавалі злучэньні супраць [[вірус]]аў і [[пухліна]]ў, рэгуляваньне дзейнасьці мікрафлёры для разбурэньня атрутных рэчываў у глебе. Упершыню прапанавалі засеў іншаземнымі расьлінамі для вяртаньня земляў у сельскагаспадарчае выкарыстаньне. Стварылі [[лекі]], у тым ліку вэтэрынарныя, а таксама кармавыя дадаткі. У 1998 годзе ў Інстытуце налічвалася 8 [[доктар навук|дактароў навук]] і сяброўка-карэспандэнтка [[Натальля Астаповіч]]<ref>{{Кніга|аўтар=[[Людміла Сьцефановіч]].|частка=Інстытут мікрабіялёгіі|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=https://knihi.com/none/Bielaruskaja_encyklapiedyja_djvu.zip.html|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=1998|том=[https://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.07.djvu 7: Застаўка — Кантата]|старонкі=[https://files.knihi.com/preview/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.07.djvu/270_996x9999.jpeg 270]|старонак=609|сэрыя=|isbn=985-11-0130-3|наклад=10 000}}</ref>. У 2009 годзе ў Інстытуці адчынілі біятэхналягічны цэнтар з абсталяваньнем для выпуску досьледных партыяў біяпрэпаратаў. У рамках ДНТП «Прамысловыя біятэхналёгіі» яго вырабы камэрцыялізавалі<ref>{{Навіна|аўтар=Вольга Паклонская|загаловак=Эмілія Каламіец: Усё ў жыцьці даецца няпроста|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20220119/1642594419-emiliya-kalamiec-usyo-u-zhycci-daecca-nyaprosta|выдавец=Газэта «Зьвязда»|дата публікацыі=19 студзеня 2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. 19 сакавіка 2012 году навуковая сакратарка Інстытуту мікрабіялёгіі [[Алена Бортнік]] паведаміла пра выпуск досьледных партыяў 3-х вэтэрынарных лекаў у рамках Дзяржаўнай навукова-тэхнічнай праграмы «Прамысловыя біятэхналёгіі». «Бацыніл» прызначаўся для лячэньня мікрафлёры [[Страўнікава-кішачны тракт|страўнікава-кішачнага тракту]] кароваў і сьвіней ад [[Запаленьне|запаленьня]], у тым ліку [[Тонкая кішка|тонкай кішкі]]. Кармавы [[прабіётык]] «Білавэт» з малочнакіслых і біфідабактэрыяў прызначаўся для паляпшэньня [[Абмен рэчываў|абмену рэчываў]]. «Вэтаспарынам» мелі лячыць цягам 8 дзён гнойныя пашкоджаньні [[Капыта|капытоў]] і скуры ад [[сальманэлы]] і [[стафілякок]]аў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Беларускія вучоныя распрацавалі новыя імпартазамяшчальныя прэпараты для вэтэрынарыі|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/belaruskija-vuchonyja-raspratsavali-novyja-impartazamjashchalnyja-preparaty-dlja-veterynaryi-11530-2012|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=19 сакавіка 2012|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. 8 кастрычніка 2013 году доктарка біялягічных навук [[Зінаіда Алешчанкава]] згадала пра выпуск Інстытутам мікрабіялёгіі мікробных [[Угнаеньні|угнаеньняў]], якія дазвалялі часткова замяніць мінэральныя. Імі апрацоўвалі [[насеньне]] такой агародніны, як [[Агурок|агуркі]] і [[бурак]]і, [[морква]] і [[тамат]]ы, а таксама такія віды зерневых, як [[грэчка]], [[кукуруза]] і [[фасоля]]. Таму 200 мілілітраў коштам 8000 [[Беларускі рубель|рублёў]] (95 цэнтаў) ставала на [[гектар]]<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Юшкевіч.|загаловак=Як арганізаваць экалагічную гаспадарку|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20131009/1381268111-yak-arganizavac-ekalagichnuyu-gaspadarkuabo-syabry-i-voragi-gaspadara|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=9 кастрычніка 2013|нумар=[https://zviazda.by/be/number/gazeta-pdf-190-27555-ot-09102013 190 (27555)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/10/1381268073_7.pdf 7]|issn=1990-763x}}</ref>. На 2013 год Інстытут біялёгіі быў адным 4-х інстытутаў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, чые распрацоўкі выкарыстоўваў «[[Акадэмфарм]]»<ref>{{Артыкул|аўтар=Сьвятлана Барысенка, Алена Даўжанок.|загаловак=Акадэмічны ўзровень распрацоўкі фармацэўтычных прадуктаў і сучасная вытворчасьць|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20131015/1381787321-dzyarzhaunae-pradpryemstva-akademfarm-akademichny-uzroven-raspracouki|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=|год=15 кастрычніка 2013|нумар=[https://zviazda.by/be/number/gazeta-pdf-194-27559-ot-15102013 194 (27559)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/10/1381787278_6.pdf 6]|issn=}}</ref>. У 2014 годзе ў Інстытуце стварылі [[досьлед]]ную вытворчасьць біяпрэпаратаў<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Нікалаева.|загаловак=«Зарабіць добрыя грошы ў навуцы можна»|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20150120/1421703097-syargey-chyzhyk-zarabic-dobryya-groshy-u-navucy-mozhna|выданьне=Зьвязда|тып=|год=20 студзеня 2015|нумар=[https://zviazda.by/be/number/10-27868 10 (27868)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2015/01/20stu-11.indd_.pdf 11]|issn=}}</ref>. У 2015 годзе [[Інстытут біяарганічнай хіміі]] і Інстытут мікрабіялёгіі стварылі лекі супраць вірусаў і пухлінаў на аснове [[каталізатар]]аў сынтэзу нуклеінавых кісьляў<ref>{{Навіна|аўтар=Аляксандар Кражаў|загаловак=Найлепшыя навуковыя працы названыя ў Беларусі|спасылка=https://bel.sputnik.by/20160110/1019424143.html|выдавец=[[Спадарожнік (радыё)|Радыё «Спадарожнік»]]|дата публікацыі=10 студзеня 2016|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. На 2016 год у Інстытуце дзейнічаў рэфэрэнтны асяродак, у якім зьбіралі ўзоры [[ганакок]]авых культураў для праверкі на рэзыстэнтнасьць інфэкцыі ў рамках міжнароднага праекту [[Сусьветная арганізацыя аховы здароўя|Сусьветнай арганізацыі аховы здароўя]] (Швайцарыя)<ref>{{Артыкул|аўтар=Сьвятлана Барысенка.|загаловак=Асьцярожней з антыбіётыкамі|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20160524/1464104452-ci-pravilna-lechac-infekcyi-yakiya-peradayucca-palavym-shlyaham|выданьне=Краіна здароўя|тып=|год=25 траўня 2016|нумар=[https://zviazda.by/sites/default/files/25may-8.indd_.pdf 8 (361)]|старонкі=|issn=}}</ref>. 26 кастрычніка 2016 году ў Інстытуце адкрылі досьледны ўчастак вылучэньня чалавечага [[ляктафэрын]]у з малака [[Трансгенны арганізм|трансгенных]] козаў. Яго магутнасьць склала 5 кг ляктафэрыну за год, які каштаваў каля 900 даляраў ЗША за грам і прызначаўся для біялягічна актыўных дадаткаў<ref>{{Навіна|аўтар=Віктар Талочка|загаловак=Унікальны бялок будуць здабываць навукоўцы з малака трансгенных коз|спасылка=https://bel.sputnik.by/20161026/unikalny-bjlok-buduc-zdabyvac-vuchonyj-z-malaka-transgennyh-koz-1025798372.html|выдавец=Радыё «Спадарожнік»|дата публікацыі=26 кастрычніка 2016|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. У 2016 годзе стварылі мадулятары [[Глюкозааксыдаза|глюкозааксыдазы]] для бія[[Электроніка|электронікі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Топ-10 дасягненьняў беларускай навукі|спасылка=https://blr.belta.by/infographica/view/top-10-dasjagnennjau-belaruskaj-navuki-4446/|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=26 студзеня 2017|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. У студзені 2017 году дасьледнікі Інстытуту мікрабіялёгіі і [[Хімічны факультэт БДУ|хімічнага факультэту]] [[БДУ]] распрацавалі антыбактэрыяльны [[поліляктыд]] для [[палімэр]]нага пакрыцьця мэталічных [[імплянтат]]аў у [[Траўматалёгіі|траўматалёгіі]]<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Нікалаева.|загаловак=Абарона для імплянтата|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20170123/1485187923-abarona-dlya-implantata|выданьне=Зьвязда|тып=|год=24 студзеня 2017|нумар=[https://zviazda.by/be/number/15-28379 15 (28379)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/24stud-13.indd_.pdf 13]|issn=}}</ref>. 29—30 чэрвеня 2017 году на 4-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Расеі ў Маскве Інстытут мікрабіялёгіі паказаў бія[[пэстыцыд]]ы для аховы агародніны і бульбы ад хваробаў і шкоднікаў, ачышчальнікі глебы і сьцёкаў, а таксама лекі для жывёлаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Беларусь на IV Форуме рэгіёнаў прадставіць каля 250 інавацыйных распрацовак|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/belarus-na-iv-forume-regienau-pradstavits-kalja-250-inavatsyjnyh-raspratsovak-59374-2017/|выдавец=БелТА|дата публікацыі=22 чэрвеня 2017|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. 12 сьнежня 2017 году акадэмік-сакратар Аддзяленьня біялягічных навук НАНБ [[Міхаіл Нікіфараў]] падкрэсьліў, што навукоўцы Інстытуту мікрабіялёгіі ажыцьцявілі звыш 50 распрацовак міжнароднага ўзроўню за апошнія 10 гадоў<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Нікалаева.|загаловак=Беларусь інтэлектуальная|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20171213/1513143985-navuka-i-tehnalogii-2020-2040-dakument-pragnastychnaga-haraktaru|выданьне=Зьвязда|тып=|год=13 сьнежня 2017|нумар=[https://zviazda.by/be/number/240-28604 240 (28604)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/13sne-2_optim.pdf 2]|issn=}}</ref>. У 2017 годзе навукоўцы Інстытуту выявілі і інактывавалі [[ген]]ы рэгуляцыі біясынтэзу супрацьмікробных мэтабалітаў у бактэрыяў, што дазволіла стварыць адпаведныя сродкі аховы расьлінаў<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Нікалаева.|загаловак=Новыя прэпараты для людзей і расьлін|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20180111/1515688555-novyya-preparaty-dlya-lyudzey-i-raslin|выданьне=Зьвязда|тып=|год=12 студзеня 2018|нумар=[https://zviazda.by/be/number/8-28624 8 (28624)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/12stu-4_optim.pdf 4]|issn=}}</ref>. 22 студзеня 2018 году Прэзыдыюм НАНБ надаў годнасьць «Навукоўцы 2017 году» кіраўніцы Інстытуту мікрабіялёгіі [[Эмілія Каламіец|Эміліі Каламіец]] за стварэньне калекцыі прамыслова каштоўных мікраарганізмаў для распрацоўкі біяпэстыцыдаў і біяабеззаражвальнікаў, прабіётыкаў і кармавых дадаткаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Эмілія Каламіец стала вучоным года НАН Беларусі - 2017|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20180122/1516628409-emiliya-kalamiec-stala-vuchonym-goda-nan-belarusi-2017|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=22 студзеня 2018|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. У 2018 годзе Інстытут мікрабіялёгіі распрацаваў на заказ «[[Гаррамаўтадар Менгарвыканкаму|Гаррамаўтадару Менгарвыканкаму]]» мікробныя [[Угнаеньне|ўгнаеньні]] з солеўстойлівых, азотфіксавальных мікраарганізмаў. Яны прызначаліся для прадухіленьня згубы [[дрэва]]ў уздоўж вуліцаў ад забруджваньня глебы супраць[[галалёд]]нымі пясчана-салянымі сумесямі<ref>{{Артыкул|аўтар=Сяргей Куркач.|загаловак=Дарожнікі да зімы гатовыя|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20181031/1541004443-darozhniki-da-zimy-gatovyya|выданьне=Зьвязда|тып=|год=1 лістапада 2018|нумар=[https://zviazda.by/be/number/211-28827 211 (28827)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/1lis-3_optim_0.pdf 3]|issn=}}</ref>. 1 сакавіка 2019 году адчынілі Навукова-вытворчы цэнтар [[біятэхналёгія]]ў, які ўлучаў абсталяваньне для фэрмэнтацыі мікраарганізмаў-прадуцэнтаў. Праектная магутнасьць 1-га пускавога комплексу складала 20 тонаў сухіх [[прабіётык]]аў за год. Такі абсяг прабіётыкаў дазваляў атрымаць звыш 10 500 тонаў кармоў вартасьцю звыш 2,6 млн рублёў (1,3 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У НАН адкрыецца Навукова-вытворчы цэнтар біятэхналёгій|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20190227/1551257412-u-nan-adkryecca-navukova-vytvorchy-centr-biyatehnalogiy|выдавец=Газэта «Зьвязда»|дата публікацыі=28 лютага 2019|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. 8—11 кастрычніка 2019 году на 24-м Беларускім энэргетычна-экалягічным форуме Інстытут мікрабіялёгіі прадставіў абеззаражвальнік «Біявір» для ачысткі вады ў [[сажалка]]х<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Лінейку электратранспарту і прэпарат для ачысткі вады прадставіла НАН на выстаўцы «ЭнэргаЭкспа»|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/linejku-elektratranspartu-i-preparat-dlja-achystki-vady-pradstavila-nan-na-vystautsy-energyexpo-81915-2019/|выдавец=БелТА|дата публікацыі=8 кастрычніка 2019|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. На верасень 2020 году Беларуская калекцыя непатагенных мікраарганізмаў налічвала звыш 2500 [[штам]]аў, якія выдавалі на запыт навукова-дасьледчых установаў, [[Вышэйшая навучальная ўстанова|вышэйшых навучальных установаў]] і прамысловых [[прадпрыемства]]ў. Магутнасьць досьледнай вытворчасьці Інстытуту мікрабіялёгіі складала 30 тонаў вадкіх сродкаў за год. Таксама працавала лінія вытворчасьці фэрмэнтаў для сынтэзу лекавых рэчываў, якая пакрывала патрэбы беларускага рынку. Навукова-вытворчы цэнтар біятэхналёгіяў мог выпускаць да 20 тонаў сухіх прабіётыкаў для кармоў за год і да 56 тонаў вадкіх мікробных угнаеньняў для аднаўленьня мікробацэнозу глебы. У Інстытуце распрацавалі звыш 60 біяпрэпаратаў. Сярод іх найбольш запатрабаваным быў «Полібакт» для аднаўленьня мікробацэнозу глебы. На яго аснове стварылі «Біякампазыт-карэкт» для Расеі і «Інмі-Фітастым» для Кітаю. Іх экспарт перавысіў 750 000 даляраў. За 2016—2020 гады для беларускага рынку выпусьцілі 3215 літраў «Полібакту» на 291 000 рублёў (118 000 даляраў). Таксама вырабілі 13,3 тонаў сухога прабіётыку «Спорабакт» на 204 000 рублёў і 9097 літраў біяпэстыцыду «Бэтапратэкцін» на 51 000 рублёў. Выпусьцілі 168 млн адзінак фэрмэнтаў на 114 000 рублёў. Для аховы ад фітапатагенаў і шкоднікаў таксама стварылі біяпэстыцыды «Бактасол» і «Ксантрэл», «Экагрын» і «Фруцін», а таксама «Экасад». Прабіятычныя кармавыя дадаткі «Білавэт» і «Спорабакт», «Бактахэлс» і «Эмілін» каштавалі ў 2,5 разы таньней за замежныя адпаведнікі ў разьліку на колькасьць жыцьцяздольных [[вуза]]ў у граме ліяфільна высушанай бактэрыяльнай масы (КОЕ/г). Укаранілі ў вытворчасьць ачышчальнікі нафтазабруджанай глебы «Радабел» і «Экабел». Сумесна з [[прадпрыемства]]м «Прамысловыя экалягічныя сыстэмы» запусьцілі вытворчасьць звыш 35 абсарбцыйных ачышчальнікаў [[паветра]] ад [[Атрута|атрутных]] злучэньняў на [[Аўтамабілебудаваньне|аўтамабілебудаўнічых]] і [[Дрэваапрацоўчая прамысловасьць|дрэваапрацоўчых]], [[Мэталюргія|мэталюргічных]] і [[Хімічная прамысловасьць|хімічных]] прадпрыемствах Беларусі, Расеі і Ўкраіны. У лябараторыі прыродаахоўных тэхналёгіяў стварылі набор мікраарганізмаў-разбуральнікаў арганічных злучэньняў. Таксама выраблялі біяраскладальныя палімэрныя [[ніткі]] для мэдыцыны. У Інстытуце мікрабіялёгіі 58 % дасьледнікаў складалі супрацоўнікі ў веку да 35 гадоў. Сярод навукоўцаў Інстытуту налічваўся 31 [[кандыдат навук]] і 4 дактары навук<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Нікалаева.|загаловак=Новае слова ў мікрабіялёгіі|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20200909/1599665198-novae-slova-u-mikrabiyalogii|выданьне=Зьвязда|тып=|год=10 верасьня 2020|нумар=[https://zviazda.by/be/number/211-28827 211 (28827)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/1lis-3_optim_0.pdf 3]|issn=}}</ref>. У 2020 годзе стварылі штамы бактэрыяў-прадуцэнтаў чалавечага бялку для вытворчасьці біяпрэпаратаў<ref>{{Навіна|аўтар=Надзея Нікалаева|загаловак=НАН Беларусі назвала Топ-10 вынікаў навукоўцаў за 2020 год|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20210104/1609757218-nan-belarusi-nazvala-top-10-vynikau-navukoucau-za-2020-god|выдавец=Газэта «Зьвязда»|дата публікацыі=4 студзеня 2021|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. За 2020 год Навукова-вытворчы цэнтар біятэхналёгіяў Інстытуту мікрабіялёгіі выпусьціў вырабы на больш як 800 000 рублёў (325 000 даляраў)<ref>{{Навіна|аўтар=Надзея Нікалаева|загаловак=Кіраўнік НАН Беларусі Уладзімір Гусакоў: Бюджэтныя сродкі — гэта дзяржаўны заказ для навукі|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20211102/1635857349-kiraunik-nan-belarusi-uladzimir-gusakou-byudzhetnyya-srodki-geta|выдавец=Газэта «Зьвязда»|дата публікацыі=2 лістапада 2021|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. У 2021 годзе прадставілі мікробны прэпарат «Біяпрадукцін»<ref>{{Навіна|аўтар=Сяргей Ручанаў|загаловак=Іван Крупко: Забеспячэнне харчовай бяспекі — найважнейшы напрамак нацыянальнай палітыкі|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20210104/1609757218-nan-belarusi-nazvala-top-10-vynikau-navukoucau-za-2020-god|выдавец=Газэта «Зьвязда»|дата публікацыі=25 кастрычніка 2021|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. 20 сьнежня 2021 году Агульны сход Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі з каля 300 прадстаўнікоў абраў акадэміняй Эмілію Каламіец, якая была кіраўніцай Інстытуту мікрабіялёгіі<ref>{{Навіна|аўтар=Надзея Нікалаева|загаловак=НАН Беларусі падвяла вынікі выбараў новых акадэмікаў і членаў-карэспандэнтаў|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20210104/1609757218-nan-belarusi-nazvala-top-10-vynikau-navukoucau-za-2020-god|выдавец=Газэта «Зьвязда»|дата публікацыі=20 сьнежня 2021|дата доступу=21 кастрычніка 2022}}</ref>. === Кіраўнікі === * [[Анатоль Лабанок]] (1975—2004) * [[Эмілія Каламіец]] (2004—2022) * [[Аляксандар Шэпшалеў]] (з 29 чэрвеня 2022 году) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Інтэрнэт-крама|спасылка=http://mbio.bas-net.by/shop/|выдавец=Інстытут мікрабіялёгіі|мова=ru|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}} ** [http://mbio.bas-net.by/kontakty/ Зьвесткі для сувязі] і [https://web.archive.org/web/20220121024914/http://mbio.bas-net.by/wp-content/uploads/2021/08/InMi-booklet_2021.pdf буклет 2021 году]{{ref-ru}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Беларускае грамадзкае аб’яднаньне мікрабіёлягаў (БГАМ)|спасылка=http://fems-microbiology.org/member-societies/belaruskaye-gramadskaye-abjadnanne-mikrabiyelagau/belarussian-non-governmental-association-of-microbiologists-bnam/|выдавец=[[Саюз эўрапейскіх мікрабіялягічных таварыстваў]] (Нідэрлянды)|мова=en|дата публікацыі=2022|дата доступу=21 кастрычніка 2022}} {{Бібліяінфармацыя}} {{НАНБ}} {{Добры артыкул}} [[Катэгорыя:Інстытуты Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] [[Катэгорыя:Першамайскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Мікрабіялёгія]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1975 годзе]] 1kkizq7jmaj13q9cs9u3j2ezy0wmt38 0 260789 2618527 2381318 2025-06-06T10:26:59Z Prasalovich 2394 2618527 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Рагозіна |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Рагозіна |Трансьлітараваная назва = Rahozina |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Лагойскі раён|Лагойскі]] |Сельсавет = [[Крайскі сельсавет|Крайскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 106 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = Грэбля на Крайшчанцы ў Рагозіне.jpg |Апісаньне выявы = Грэбля на рацэ [[Крайшчанка|Крайшчанцы]] ў Рагозіне |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 32 |Шырата сэкундаў = 8 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 29 |Даўгата сэкундаў = 14 |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Раго́зіна'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — вёска ў [[Лагойскі раён|Лагойскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Крайскі сельсавет|Крайскага сельсавету]]. Побач з вёскай працякае рака [[Крайшчанка]]. == Гісторыя == У 1662 г. згадваецца ў складзе [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 1</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 106 чалавек<ref>[https://web.archive.org/web/20150629200220/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/minskaja.htm Вынікі перапісу 2009 году ў Беларусі]</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Крайскі сельсавет}} {{Лагойскі раён}} [[Катэгорыя:Крайскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Лагойскага раёну]] dt7ax3aqo0w5pe078dii5roc5xs3q1h 0 261854 2618524 2381163 2025-06-06T10:10:12Z Prasalovich 2394 /* Гісторыя */ 2618524 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Палесьсе |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Палесься |Трансьлітараваная назва = Palieśsie |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Мядзельскі раён|Мядзельскі]] |Сельсавет = [[Будслаўскі сельсавет|Будслаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 166 |Год падліку колькасьці = 2019 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 47 |Шырата сэкундаў = 52 |Даўгата градусаў = 27 |Даўгата хвілінаў = 26 |Даўгата сэкундаў = 48 |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Пале́сьсе'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — вёска ў [[Мядзельскі раён|Мядзельскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Будслаўскі сельсавет|Будслаўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. У 1921—1939 гадах вёска ў складзе Будслаўскай гміны Дунілавіцкага, потым Вілейскага паветаў Віленскага ваяводзтва. == Насельніцтва == * 1921 год — 55 жыхароў, 5 двароў<ref name="skorowidz">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 20.</ref>. * 1931 год — 70 жыхароў, 6 двароў<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 57</ref>. * 2009 год — 191 чалавек<ref>[https://web.archive.org/web/20150629200220/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/minskaja.htm Вынікі перапісу 2009 году ў Беларусі]</ref> * 2019 год — 166 чалавек == Славутасьці == * [[Сядзіба Аскеркаў (Палесьсе)|Сядзіба Аскеркаў «Будслаў»]] (канец XVIII—пачатак XX стст.) <gallery mode=packed perrow ="4" heights="150px"> Палессе. Сядзіба Аскеркаў "Будслаў" (01).jpg|Сядзібны дом Палессе. Сядзіба Аскеркаў "Будслаў" (02).jpg|Балюстрада старога сядзібнага дома Палессе. Сядзіба Аскеркаў "Будслаў" (03).jpg|Балюстрада старога сядзібнага дома. Задні фасад </gallery> == Асобы == * [[Галіна Бальчэўская]] (1945—2005) — беларуская актрыса. * [[Іван Васілевіч]] (нар. 1941) — беларускі архітэктар. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Будслаўскі сельсавет}} {{Мядзельскі раён}} [[Катэгорыя:Будслаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мядзельскага раёну]] oqcr8ipa4y4fmkgu7cus5b81xo67fbo 0 261964 2618835 2583310 2025-06-07T08:52:34Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618835 wikitext text/x-wiki {{Мастак | імя =Алег Карповіч | арыгінальнае імя = | імя пры нараджэнні =Алег Карповіч | партрэт = | шырыня = | загаловак = | дата нараджэння = {{ДН|31|7|1960}} | месца нараджэння = | дата смерці = | месца смерці = | паходжанне = | падданства = | грамадзянства =[[Беларусь]] | жанр =кніжная графіка, карыкатура | вучоба = [[Менскі дзяржаўны мастацкі каледж імя Аляксея Глебава|Менская мастацкаявучэльня імя Глебава]], [[Беларуская акадэмія мастацтваў]] | стыль = | працы = | заступнікі = | уплыў = | уплыў на = | узнагароды = | сайт = | вікісховішча = }} '''Алег Карповіч''' (нар. [[31 ліпеня]] [[1960]] г.) — [[Беларусь|беларускі]] мастак і журналіст, прапагандыст [[рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]]. == Біяграфія == Нарадзіўся ў [[Ляхавічы|Ляхавічах]], вырас у [[Слонім]]е, дзе скончыў сярэднюю школу і музычную школу. Пазьней скончыў [[Менскі дзяржаўны мастацкі каледж імя Аляксея Глебава|Менскую мастацкую вучэльню імя Глебава]] і [[Беларуская акадэмія мастацтваў|Беларускую акадэмію мастацтваў]]<ref name=arttube/>. Ад 1980-х гадоў супрацоўнічаў з многімі выданьнямі як аўтар і карыкатурыст, у прыватнасьці, з газэтамі «[[Свободные новости]]» і «[[Наша Ніва]]»<ref>Алег Карповіч. [https://nashaniva.com/?c=amp&i=93971 За сьпінаю ў Пазьняка] — «[[Наша Ніва]]», № 35 (156), 20 — 26 сьнежня 1999 г.</ref>. Быў удзельнікам мастацкай суполкі «[[Пагоня (мастацкая суполка)|Пагоня]]», блізкай да [[БНФ|Беларускага народнага фронту]]. Мае шэраг беларускіх і замежных прафэсійных узнагародаў<ref name=arttube>[https://minsk.arttube.ru/event/vy-stavka-olega-karpovicha-portret-i-druzheskij-sharzh/ Выставка Олега Карповича «Портрет и дружеский шарж»]{{Недаступная спасылка|date=November 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} — ArtTube.ru, 2018</ref>. У 1994 годзе быў адным зь першых аўтараў карыкатуры на маладога прэзыдэнта [[Аляксандар Лукашэнка|А. Лукашэнку]]<ref>[[Ігар Карней]]. [https://www.svaboda.org/a/29461343.html 25 вобразаў Аляксандра Лукашэнкі ў выяўленчым мастацтве — да 25 гадоў кіраваньня] — [[Радыё Свабода]]</ref>. У 2000—2001 гг. удзельнічаў у палітычных мастацкіх выставах з крытыкай рэжыму Лукашэнкі<ref>[https://www.svaboda.org/a/24832351.html Навіны 18 красавіка 2000 г.] — [[Радыё Свабода]]. Цытата: ''Увечары 14 красавіка — таго самага дня, калі ў менскім Палацы мастацтваў была адчыненая невялікая выстава творчае суполкі «Пагоня», зь ейнай экспазыцыі зьнік адзін твор. Усе прамінулыя дні нашая карэспандэнтка спрабавала высьветліць абставіны гэтага таямнічага зьнікненьня. І вось што стала вядома… «Вясна-2000. Час саліць гуркі», — гэтак называецца зьніклая праца. Гэта інсталяцыя двух аўтараў — Алега Карповіча й Пётры Русака. Яна складаецца з партрэту кіраўніка краіны, выкананага, так скажам, не ў клясычнай манэры, ды пакладзеных на століку пры ім гуркоў.''</ref> і акцыях пратэсту мастакоў супраць цэнзуры<ref>[[Валянціна Аксак]]. [https://www.svaboda.org/a/24839736.html ВЫСТАВА ЗАБАРОНЕНЫХ ЦЭНЗУРАЙ ТВОРАЎ] — [[Радыё Свабода]], 10 сьнежня 2001 г. Цытата: ''Акцыя распачалася на менскай вуліцы Дзімітрава, ля былога дому нумар тры. Свае забароненыя цэнзурай творы мастакі разьвесілі на драцяным плоце, які цяпер аточвае тое, што яшчэ нядаўна было помнікам архітэктуры дзевятнаццатага стагодзьдзя. Пра гісторыю гэтага злачынства дзяржавы распавёў мастацтвазнаўца Сяргей Харэўскі. Экспазыцыю на плоце склалі творы мастакоў, якія за прамінулае дзесяцігодзьдзе зазналі цэнзуру. Гэта такія аўтары як Лявон Бартлаў, Мікола Крукоўскі, Алесь Марачкін, Алесь Пушкін, Алег Карповіч''</ref> === Прапагандысцкая дзейнасьць === Нягледзячы на мінулую блізасьць да беларускага адраджэнскага і дэмакратычнага руху, А. Карповіч стаў вядомы як аўтар карыкатураў у галоўнай газэце [[Рэжым Лукашэнкі|аўтарытарнага рэжыму А. Лукашэнкі]], «[[СБ. Беларусь сегодня]]», дзе займаецца дыскрэдытацыяй праціўнікаў рэжыму Лукашэнкі і апраўданьнем палітыкі ўладаў. А. Карповіч стварае ілюстрацыі да калёнак адыёзных прапагандыстаў, як [[Андрэй Мукавозчык]] і іншыя. У 2021 г. А. Карповіч аформіў кнігу прапагандыста А. Мукавозчыка<ref>[https://www.sb.by/articles/andrey-mukovozchik-ya-sebe-uzhe-vse-dokazal-.html На минской книжной выставке состоялась презентация книги Андрея Муковозчика «Революция мокрых штанов»] — [[СБ. Беларусь сегодня]], 18 лютага 2021 г.</ref><ref>[http://minsk.rsek.nlb.by/cgi-bin/koha/opac-detail.pl?biblionumber=747100 Зводны электронны каталог бібліятэк Мінскай вобласці — Революция мокрых штанов / Андрей Муковозчик; [художник Олег Карпович]]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, скіраваную на дыскрэдытацыю [[Пратэсты ў Беларусі (2020)|масавых мірных пратэстаў]], якія адбываліся ў Беларусі напярэдадні і пасьля сфальсыфікаваных [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году|прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году]] і суправаджаліся беспрэцэдэнтным гвалтам сілавікоў у дачыненьні да грамадзянаў<ref>[https://belsat.eu/news/u-mus-prakamentavali-napad-dzyasyatkau-silavikou-z-dubinkami-na-adnu-mashynu/ У МУС пракаментавалі напад дзясяткаў сілавікоў з дубінкамі на адну машыну] — [[Белсат]], 24.09.2020</ref><ref>[https://belsat.eu/news/mus-perasledavali-pratestoutsau-i-razbili-dzvery-u-kavyarni/ МУС: Пераследавалі пратэстоўцаў і разбілі дзверы ў кавярні] — [[Белсат]], 06.09.2020</ref><ref>[https://belsat.eu/news/mus-patsverdziu-uzhyvanne-spetssrodkau-u-dachynenni-da-pratestoutsau/ МУС пацвердзіў ужыванне спецсродкаў у дачыненні да пратэстоўцаў] — [[Белсат]], 22.11.2020</ref><ref>[https://www.svaboda.org/a/31102255.html МУС патлумачыла прычыны масавага затрыманьня на канцэрце пад Смалявічамі] — [[Радыё Свабода]], 14.02.2021</ref><ref>[https://www.svaboda.org/a/31077612.html У Менску ГУБАЗіК затрымаў адміністратара телеграм-чатаў] — [[Радыё Свабода]], 30.01.2021</ref>. == Спасылкі == * [https://www.sb.by/author/152821-oleg-karpovich/ Карыкатуры А. Карповіча на сайце газэты "СБ. Беларусь сегодня"] == Крыніцы == {{зноскі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Карповіч, Алег}} [[Катэгорыя:Беларускія прапагандысты]] [[Катэгорыя:Беларускія журналісты]] [[Катэгорыя:Супрацоўнікі і аўтары газэты «Советская Белоруссия»]] [[Катэгорыя:Супрацоўнікі і аўтары «Нашай Нівы»]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Менскага дзяржаўнага мастацкага каледжу імя А. К. Глебава]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў]] er4zhaifcoyozan5845625x9moo75mr 0 262079 2618623 2463536 2025-06-06T15:47:35Z Prasalovich 2394 2618623 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Рудашаны |Лацінка = Rudašany |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Рудашанаў |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Мядзельскі раён|Мядзельскі]] |Сельсавет = [[Кабыльніцкі сельсавет|Кабыльніцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 10 |Год падліку колькасьці = 2019 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 58 |Шырата сэкундаў = 23 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 38 |Даўгата сэкундаў = 22 |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Рудаша́ны'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> (таксама ''Рудо́шаны, Рудаша́ні''<ref name="daviednik" />) — вёска ў [[Беларусь|Беларусі]], каля возера [[Вялікія Швакшты|Вялікіх Швакштаў]]. Уваходзяць у склад [[Кабыльніцкі сельсавет|Кабыльніцкага сельсавету]] [[Мядзельскі раён|Мядзельскага раёну]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. == Гісторыя == У 1664 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 3</ref>. == Насельніцтва == * 2009 год — 31 чалавек<ref>[https://web.archive.org/web/20150629200220/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/minskaja.htm Вынікі перапісу 2009 году ў Беларусі]</ref> * 2019 год — 10 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Кабыльніцкі сельсавет}} {{Мядзельскі раён}} [[Катэгорыя:Кабыльніцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мядзельскага раёну]] qnkrsmsb1re9nj42iv7v5s43bmm2dxp 0 262584 2618526 2474890 2025-06-06T10:23:29Z Prasalovich 2394 /* Гісторыя */ 2618526 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Калодна |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Калодна |Трансьлітараваная назва = Kalodna |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Мядзельскі раён|Мядзельскі]] |Сельсавет = [[Сьвірскі сельсавет (Мядзельскі раён)|Сьвірскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 30 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 39 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 31 |Даўгата сэкундаў = 34 |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Калодна'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — вёска ў [[Мядзельскі раён|Мядзельскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Сьвірскі сельсавет (Мядзельскі раён)|Сьвірскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1663 г. згадваецца ў складзе [[Ашмянскі павет|Ашмянскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]]<ref>LVIA, f. SA, b. 2</ref>. У 1688 годзе маёнтак Ашмянскага павету [[Віленскае ваяводзтва|Віленскага ваяводзтва]]. У 1847 годзе маёнтак Сьвянцянскага павету [[Віленская губэрня|Віленскай губэрні]], валоданне Мажэйкі, 50 душ мужчынскага полу, 170 дзесяцін прыдатнай для земляробства зямлі. У 1868 годзе вёска Шэметаўскай воласьці Сьвянцянскага павету, 8 двароў, 84 жыхара. У 1904 годзе маёнтак, валоданьне Чаховіча (25 жыхароў, 471 дзесяціна зямлі) і вёска (102 жыхара). У 1908 г. у вёсцы 134 жыхары. З 12.10.1940 годзу ў [[Шэметаўскі сельсавет|Шэметаўскім]], з 05.08.1954 г. [[Канстанцінаўскі сельсавет|Канстанцінаўскім]], з 15.11.1957 г. зноў Шэметаўскім сельсавеце Сьвірскага раёну<ref>Рашэнне выканаўчага камітэта Маладзечанскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 15 лістапада 1957 г. № 750 // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1957, № 11.</ref> [[Вялейская вобласьць|Вялейскай]], з 20.09.1944 [[Маладэчанская вобласьць|Маладэчанскай абласьцей]], з 16.07.1954 г. у Сьвірскім, з 05.08.1954 г. у Канстанцінаўскім сельсавеце, з 31.08.1959 г. ў Мядзельскім раёне. C 20.01.1960 г. Менскай вобласьці, з 10.05.1960 г. у [[Сьвірскі пасялковы савет|Сьвірскім гарпасялковым Савеце]]. У 1950 годзе ў вёсцы арганізаваны калгас «Дружба». З 1964 вёска ў складзе саўгасу «Канстанцінава» (цэнтр — вёска Камарова), з 04.09.1991 г. — калгасу «Канстанцінава». У 2013 годзе Сьвірскі пасялковы савет быў скасаваны, і Барысы ўвайшлі ў склад Сьвірскага сельсавету<ref>[https://web.archive.org/web/20131211214923/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=D913n0058646&p1=1 Пастанова Менскага абласнога Савету дэпутатаў № 234 ад 28 траўня 2013 г. "Аб зьмяненьні адміністрацыйна-тэрытарыяльнага падзела Менскай вобласьці"] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131211214923/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=D913n0058646&p1=1 |date=11 снежня 2013 }} {{ref-ru}}</ref>. == Насельніцтва == * 1960 год — 93 жыхары * 1997 год — 21 двор, 46 жыхароў * 2009 год — 30 чалавек<ref>[https://web.archive.org/web/20150629200220/http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/minskaja.htm Вынікі перапісу 2009 году ў Беларусі]</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Сьвірскі сельсавет (Мядзельскі раён)}} {{Мядзельскі раён}} [[Катэгорыя:Сьвірскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мядзельскага раёну]] gxt7r0rssq6jei4pv307xvkjry6newf 0 262982 2618737 2595694 2025-06-06T19:27:33Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618737 wikitext text/x-wiki {{Гандбаліст}} '''Юры Кнор''' ({{мова-de|Juri Knorr}}) — нямецкі гандбаліст клюбу «[[Райн-Нэкар Лёвэн Мангайм|Райн-Нэкар Лёвэн]]» і нацыянальнай [[Мужчынская зборная Нямеччыны па гандболе|зборнай Нямеччыны]]. == Кар’ера == Не зважаючы, што Кнор нарадзіўся ў [[Фленсбург]]у, гандболам ён займаўся ў дзяніцтве ў іншых гарадах Нямеччыны. Дэбютаваў ва дарослым гандболе ў клюбе «[[Остзээ Нойштат-ін-Гальштайн|Остзээ]]», якім на той час кіраваў ягоны бацька [[Томас Кнор]]. У 2018 годзе далучыўся да гішпанскай «[[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёны]]», але за ўвесь час правёў за сіне-гранатавых толькі шэсьць гульняў, выступаючы ў дублёвым складзе<ref>[https://beteve.cat/esports/el-barca-dhandbol-fa-debutar-alex-pascual-mamadou-diocou-i-juri-knorr/ «El Barça d’handbol fa debutar Àlex Pascual, Mamadou Diocou i Juri Knorr»]. Beteve.</ref><ref name="handball-world">[https://web.archive.org/web/20210709181618/https://www.handball-world.news/o.red.r/news-1-1-1-115427.html «GWD Minden verpflichtet deutsches Spielmacher-Talent vom FC Barcelona»]. Handball World.</ref>. У 2019 годзе вярнуўся ў Нямеччыну, склаўшы кантракт з клюбам «[[Міндэн (гандбольны клюб)|Міндэн]]» з [[Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па гандболе сярод мужчынаў|Бундэсьлігі]]<ref name="handball-world"/>. У 2021 годзе далучыўся да складу «[[Райн-Нэкар Лёвэн Мангайм|Райн-Нэкар Лёвэну]]». == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.eurohandball.com/en/player/TaufitccqtpGu0sP-VjtJw/juri-knorr/ Старонка] на [[Эўрапейская гандбольная фэдэрацыя|Эўрапейскай гандбольнай фэдэрацыі]]. {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Кнор, Юры}} [[Катэгорыя:Нямецкія гандбалісты]] [[Катэгорыя:Гандбалісты зборнай Нямеччыны]] [[Катэгорыя:Гандбалісты і гандбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] ewgfavf6cxdlng3lud6jlgfkbotiwqk 0 264636 2618900 2370257 2025-06-07T11:22:33Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618900 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Чахоўскі}} {{Навуковец}} '''Аляксандар Аляксандравіч Чахо́ўскі'''<ref name="ЭПБ5">{{Літаратура/ЭПБ|5}}</ref> ({{ДН|0|0|1930}}; в. [[Рыбцы]] — {{ДС|||2000}})— беларускі [[навуковец]] у галіне [[Дэндралёгія|дэндралёгіі]]. [[Кандыдат біялягічных навук]] (1965). == Жыцьцяпіс == Скончыў Рудзенскую сярэднюю школу (1949), [[Беларускі дзяржаўны тэхналягічны ўнівэрсытэт|Беларускі лесатэхнічны інстытут імя Кірава]] (1954). Працаваў у Азярыцкай МТС мэліяратарам (1954—1955). Быў навуковым супрацоўнік [[Цэнтральны батанічны сад Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі|Цэнтральнага батанічнага саду]] [[НАН Беларусі]], вядучым супрацоўнікам (1955—2000). == Навуковая дзейнасьць == Займаўся дасьледаваньнем пытаньняў інтрадукцыі дрэвавых расьлін, зімаўстойлівасьці, асаблівасьцяў сэзоннага разьвіцьця і плоданашэньня, укараненьня ў зялёнае будаўніцтва. == Асноўныя публікацыі == * ''Бобореко Е. З., [[Мікалай Несьцяровіч|Нестерович Н. Д.]], Орленок Е. И., Чаховский А. А., [[Мікалай Шкутко|Шкутко Н. В.]]'' Древесные растения Центрального ботанического сада АН БССР. — Минск: Наука и техника, 1982. — 293 с. * ''[[Анатоль Федарук|Федорук А. Т.]], Шкутко Н. В., Чаховский А. А.'' Ассортимент деревьев и кустарников для зеленого строительства в южной части Беларуси. Минск, 1997. — 16 с. * Элеутерококк, аралия и другие новые для Беларуси лекарственные растения радиопротекторного действия / А. А. Чаховский. — Минск: Право и экономика, 1996. — 80 с. — ISBN 985-6194-58-X * Некоторые особенности роста и развития деревьев в городских посадках и мероприятия по уходу за ними : автореферат диссертации … кандидата биологических наук / А. А. Чаховский. ― Минск, 1965. * Вяйгела ў Беларусі / А. А. Чахоўскі. — Мінск, 1993. == Крыніцы == {{крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ЭПБ|5}} — С. 332. * Памяць : Пухавіцкі раён: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [укладальнік А. А. Прановіч; рэдкалегія: А. М. Карлюкевіч і інш.]. — Мінск : Беларусь, 2003. — 748 с. — 3000 экз. ISBN 985-01-0251-9 == Вонкавыя спасылкі == * [http://hbc.bas-net.by/bcb/kurator.php?alpha=%D7 Кураторы коллекций // Ботанические коллекции Беларуси]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-ru}} * [http://unicat.nlb.by/AUTH/pls/dict.prn_ref?tu=e&tq=v0&name_view=va_all&a001=BY-SEK-653559&strq=l_siz=20 Чахоўскі, Аляксандр Аляксандравіч (кандыдат біялагічных навук)]{{Недаступная спасылка}} // [[Нацыянальная бібліятэка Беларусі]] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Чахоўскі Аляксандар}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Пухавіцкім раёне]] [[Катэгорыя:Кандыдаты біялягічных навук]] [[Катэгорыя:Савецкія дэндролягі]] [[Катэгорыя:Беларускія дэндролягі]] [[Катэгорыя:Цэнтральны батанічны сад Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] [[Катэгорыя:Сябры КПСС]] 68def66w5s4wflvzxxrgw3on0rquy5a 0 265671 2618766 2609082 2025-06-07T03:10:20Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618766 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Іван Андрэевіч Тарабеш''' ({{Н}} 13 чэрвеня 2003 году) — беларускі футбаліст, абаронца. == Кар’ера == Выхаванец акадэміі клюбу «[[Менск (футбольны клюб)|Менск]]», дзе першым ягоным трэнэрам стаў Раман Лявіцкі. Першым статусным дзеля футбаліста стаў удзел у [[Юнацкая ліга УЭФА|Юнацкай лізе УЭФА]], дзе ў 2021 годзе разам з камандай браў удзел у матчах супраць харвацкага «[[Хайдук Спліт|Хайдука]]»<ref name="tribuna">[https://by.tribuna.com/be/tribuna/blogs/footboll/3091857-minsk-nachal-chb-s-pobedy-19letnim-sostavom-zabil-nesovershenn/ «Мiнск» пачаў ЧБ з перамогі 19-гадовым складам – забіў непаўналетні, не прапусціў брамнік без практыкі ў 2022-м, а вось хто яшчэ прыбіў каманду Бiёнчыка]. Трыбуна.</ref>. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|Сэзон 2022 году]] Тарабеш правёў у шэрашах дублюючага складу каманды, дзе згуляў 22 гульні<ref name="tribuna"/>. Перад пачаткам [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|сэзону 2023 году]] далучыўся да абноўденага асноўнага складу. Дэбютаваў у Найвышэйшай лізе ў матчы адрыцьці 17 сакавіка 2023 году ў сустрэчы супраць мазырскай «[[Славія Мазыр|Славіі]]» і правёў увесь матч, які быў пераможным для мяшчанаў (2:0)<ref>[https://football.by/news/172951 Ода к молодости. "Минск" в матче-открытии 33-го чемпионата взял три очка у "Славии"]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. Замацавацца ў клюбе, аднак, абаронца ня здолеў. Спачатку трапіў на лаўку запасных, а потым зьнік і адтуль. У лютым 2024 году футбаліст зышоў з сталічнага клюбу па заканчэньні тэрміну дзеяньня кантракту<ref>[https://web.archive.org/web/20240207074951/https://fcminsk.by/ivan-tarabesh-rasstalsja-s-minskom/ Иван Тарабеш расстался с «Минском»]. Афіцыйны сайт ФК «Менск».</ref>. Пасьля гэтага адразу прыяднаўся да складу «[[Баранавічы (футбольны клюб)|Баранавічаў]]»<ref>[https://football.by/news/184312 Экс-игрок "Минска" перешел в "Барановичи"]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>, стаўшы гульцом асноўнага складу. У кастрычніку таго ж году быў прызваны да службы ў войска<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2024-10-30 |url = https://bel.football/news/igrok-baranovichei-tarabesh-prizvan-v-armiyu |загаловак = Игрок «Барановичей» Тарабеш призван в армию |выдавец = Белорусский футбол |дата доступу = 2025-03-23 |мова = ru}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Тарабеш, Іван}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] fbi32sqmpu3g1tcnk38fr14sisdamm2 0 269413 2618801 2600989 2025-06-07T08:01:12Z Ясамойла 35429 правапіс 2618801 wikitext text/x-wiki {{Дзяржаўны дзяяч}} '''Эдгарс Рынкевічс''', або '''Эдгар Рынкевіч'''<ref>[https://www.svitanak.eu/2024/12/22/%d0%b2%d1%96%d0%bd%d1%88%d0%b0%d0%b2%d0%b0%d0%bd%d0%bd%d0%b5-%d1%81%d1%8c%d0%b2%d1%96%d1%82%d0%b0%d0%bd%d0%ba%d1%83-%d0%b0%d0%b4-%d0%bf%d1%80%d1%8d%d0%b7%d1%96%d0%b4%d1%8d%d0%bd%d1%82%d0%b0-%d0%bb/ Віншаванні сябрам ЛТБК "Сьвітанак"] на [[Латвійскае таварыства беларускае культуры Сьвітанак]]</ref> ({{мова-lv|Edgars Rinkēvičs}}; нар. {{ДН|21|9|1973}}, [[Юрмала]], [[Латвія]]) — [[Латвія|латвійскі]] дзяржаўны і палітычны дзеяч, [[Прэзыдэнты Латвіі|Прэзыдэнт Латвіі]] з 31 траўня 2023 году<ref>[https://www.svaboda.org/a/32437014.html Прэзыдэнтам Латвіі выбралі Рынкевічса, на якога ў Беларусі завялі крымінальную справу за бел-чырвона-белы сьцяг], Радыё Свабода, 31-05-2023</ref>. Раней займаў пасады Міністра замежных спраў Латвіі (2011—2023) год, кіраўніка канцылярыі Прэзыдэнта Латвіі, дзяржаўнага сакратара Міністэрства абароны Латвіі, а таксама дэпутата [[Сойм Латвіі|Сойму Латвіі]]. Раней прадстаўляў «Латвійскі шлях» і «Партыю рэформ», з траўня 2014 году сябра партыі «[[Адзінства (Латвія)|Адзінства]]». == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся 21 верасьня 1973 году ў [[Юрмала|Юрмале]]. У 1991 годзе скончыў сярэднюю школу № 4 у Юрмале. У 1991—1995 гадах вучыўся на факультэце гісторыі і філязофіі [[Латвійскі ўнівэрсытэт|Латвійскага ўнівэрсытэту]], бакаляўр гісторыі. У 1994—1995 гадах вучыўся ва Ўнівэрсытэце Гронінгэна ([[Нідэрлянды]]), курс палітычных навук і міжнародных адносін. У 1995—1997 гадах вучыўся ў Латвійскім унівэрсытэце, магістар палітычных навук. У 1999—2000 гадах вучыўся ва Ўнівэрсытэце нацыянальнай абароны ЗША, магістар навук у галіне стратэгіі нацыянальных рэсурсаў дзяржавы. У 2014 годзе абраны дэпутатам 12-га Сойму Латвіі. З 25 кастрычніка 2011 году па 31 траўня 2023 году — Міністар замежных спраў Латвіі. 24 траўня 2021 году, падчас [[Чэмпіянат сьвету па хакеі з шайбай 2021 году|Чэмпіянату сьвету па хакеі ў Рызе]], удзельнічаў са старшынёй Рыскай рады [[Мартыньш Стакіс|Мартыньшам Стакісам]] у зьняцьці дзяржаўнага сьцягу Рэспублікі Беларусь і яго замене на нацыянальны беларускі [[бела-чырвона-белы сьцяг]], за што Генэральным пракурорам Рэспублікі Беларусь [[Андрэй Швед|Андрэем Шведам]] была распачата крымінальная справа паводле 130-га артыкулу [[Крымінальны кодэкс Рэспублікі Беларусь|Крымінальнага кодэксу Рэспублікі Беларусь]]<ref>{{Cite web|title=Глава МЗС Латвії про справу проти нього в Білорусі: показує безумство режиму|url=https://www.rbc.ua/ukr/news/glava-mid-latvii-dele-protiv-belarusi-pokazyvaet-1622219535.html|website=РБК-Украина|accessdate=2021-05-28|language=ru|archive-date=28 січня 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220128215908/https://www.rbc.ua/ukr/news/glava-mid-latvii-dele-protiv-belarusi-pokazyvaet-1622219535.html}}</ref>. 31 траўня 2023 году абраны [[Прэзыдэнты Латвіі|Прэзыдэнтам Латвійскай Рэспублікі]]. Акрамя [[латыская мова|латыскай мовы]], выдатна валодае [[Ангельская мова|ангельскай]], [[Расейская мова|расейскай]] і [[Француская мова|францускай]] мовамі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Прэзыдэнты Латвіі}} {{Кіраўнікі дзяржаваў Эўразьвязу}} {{бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Рынкевічс, Эдгарс}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Юрмале]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Латвійскага ўнівэрсытэту]] [[Катэгорыя:Паслы на Сойм Латвіі]] [[Катэгорыя:Латвійскія палітыкі]] [[Катэгорыя:Прэзыдэнты Латвіі]] nv7l36vpmzp81tsm4et2e2rfqfk0aju 14 269917 2618854 2405069 2025-06-07T09:13:21Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618854 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле дзесяцігодзьдзяў|Арганізацыі, заснаваныя ў|1910|}} [[Катэгорыя:Арганізацыі паводле дзесяцігодзьдзяў заснаваньня|1900-я]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1900-я гады]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў XX стагодзьдзі|00-я]] gtwu23l391vmmurviigs5b9b0620xr9 2618855 2618854 2025-06-07T09:13:37Z Ясамойла 35429 правапіс 2618855 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле дзесяцігодзьдзяў|Арганізацыі, заснаваныя ў|1900|}} [[Катэгорыя:Арганізацыі паводле дзесяцігодзьдзяў заснаваньня|1900-я]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1900-я гады]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў XX стагодзьдзі|00-я]] 4htd44xs8hhp8j5y4c2z67ule6ls8qz 0 273160 2618740 2616929 2025-06-06T19:47:44Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618740 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Ягор Анатолевіч Пархоменка''' ({{Н}} 7 студзеня 2003) — беларускі футбаліст, паўабаронца гарадзенскага «[[Нёман Горадня|Нёману]]». == Кар’ера == === Клюбная === Выхаванец гарадзенскага «[[Нёман Горадня|Нёману]]». У 2017—2020 гадах навучаўся ў Акадэміі АБФФ. Улетку 2020 году вярнуўся ў «Нёман» і пачаў выступаць за клюбны дубль, дзе хутка замацаваўся ў складзе. Напрыканцы 2020 году прыцягваўся і да асноўнай каманды. У сьнежні 2020 году падпісаў трохгадовы кантракт з клюбам<ref>{{Cite web |title=Футбол. Егор Пархоменко заключил контракт с "Неманом" сроком на три года |url=https://www.pressball.by/news/football/373329 |accessdate=20 лютага 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220220111229/https://www.pressball.by/news/football/373329 |archivedate=20 лютага 2022 |deadurl=yes }}</ref>. Да сэзону 2021 году ўжо рыхтаваўся з асноўным складам гарадзенскага клюбу, зьяўляўся на лаўцы запасных. 3 ліпеня 2021 году дэбютаваў у Найвышэйшай лізе, выйшаўшы на замену ў канцы сустрэчы з жодзінскім «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]» (1:1). У ліпені 2021 году быў аддадзены ў арэнду ў «[[Ліда (футбольны клюб)|Ліду]]»<ref>[https://football.by/news/154233.html "Неман" отправил защитника в аренду в "Лиду"]</ref>, дзе замацаваўся ў стартавым складзе. У сьнежні 2021 году па заканчэньні арэнды вярнуўся ў «Нёман»<ref>[https://web.archive.org/web/20220408184612/https://www.fcneman.by/press-centr/novosti/1830.html Контракты закончившиеся и действующие]</ref> і пачынаючы з студзеня 2022 году пачаў рыхтавацца да новага сэзону з гарадзенскай дружынай. У сэзоне 2022 году гуляў за дубль і не выходзіў на поле ў асноўнай камандзе, толькі заставаўся на лаўцы запасных. З пачатку 2023 году трывала замацаваўся ў першай адзінаццатцы гарадзенцаў. У студзені 2024 году падоўжыў кантракт зь «Нёманам»<ref>{{cite web|date = 2024-01-16|url = https://football.by/news/182817 |title = Егор Пархоменко продлил соглашение с "Неманом" |website = football.by|access-date = 2024-01-30|language = ru}}</ref>. === Міжнародная === У кастрычніку 2019 году гуляў за [[Юнацкая зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі (да 17 гадоў)]] у кваліфікацыі чэмпіянату Эўропы. У кастрычніку 2021 году гуляў за [[Юніёрская зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі (да 19 гадоў)]] у кваліфікацыйным раўндзе чэмпіянату Эўропы. 15 чэрвеня 2023 году дэбютаваў у [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|зборнай Беларусі (да 21 году)]] ў таварыскім матчы супраць зборнай Расеі (5:1), калі выйшаў на замену ў другім тайме. У жніўні 2023 году пасьля таго як новым галоўным трэнэрам нацыянальнай [[Зборная Беларусі па футболе|зборнай Беларусі]] быў прызначаны [[Карляс Алёс]] быў улучаны спачатку ў пашыраны сьпіс зборнай на матчы кваліфікацыйнага раўнду [[Чэмпіянат Эўропы па футболе 2024 году|чэмпіянату Эўропы 2024 году]] супраць [[Зборная Андоры па футболе|зборных Андоры]] і [[Зборная Ізраілю па футболе|Ізраілю]] напачатку верасьня, а потым і трапіў у фінальны сьпіс<ref>[https://team.abff.by/news/id/3492 «Вызов в национальную сборную]». АБФФ.</ref>. == Дасягненьні == * Срэбраны прызэр [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]: [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|2023]], [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|2024]] * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|2024]], [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|2025]] * У сьпісе 22 найлепшых футбалістаў чэмпіянату Беларусі: 2023 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Пархоменка, Ягор}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Нёман» Горадня]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Ліда»]] qjolg0upsqtwmrmqmk24ayx85em87g3 0 273592 2618597 2610832 2025-06-06T13:58:47Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618597 wikitext text/x-wiki {{Хакейны клюб |Назва = '''Шахцёр''' |Лягатып = Szachcior Salihorsk.png |Адкуль = Салігорск, Беларусь |Пляцоўка = [[Лядовы палац спорту (Салігорск)|Лядовы палац спорту]] |Зьмяшчальнасьць = 1760 |Зьвязаны клюб = |Пасада кіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Ягор Кушнярэвіч |Трэнэр = |капітан = |колер1 = |колер2 = |колер3 = }} «'''Шахцёр'''» — беларускі хакейны клюб з [[Салігорск]]у, выступае ў [[Беларуская экстраліга|Беларускай экстралізе]]. Не зважаючы на тое, што клюб толькі аднойчы быў чэмпіёнам Беларусі ў 2015 годзе, «Шахцёр» лічыцца адным зь лідэраў айчыннага першынства. Ад самага стварэньня клюбу ўлетку 2009 году да сьнежня 2016 году галоўным трэнэрам каманды працаваў [[Андрэй Гусаў]]. == Гісторыя == === Пачатак як фарм-клюб === Ідэя стварэньня хакейнага клюбу ў [[Салігорск]]у была зьвязаная з будаўніцтвам у 2007 годзе [[Лядовы палац спорту (Салігорск)|Лядовага палацу]] ў горадзе. Палац быў узьведзены ўлетку 2008 году, а напрыканцы году на паседжаньні выканаўчага камітэту [[Фэдэрацыя хакею Беларусі|Фэдэрацыі хакею Беларусі]] была агучаная прапанова стварэньня клюбу ў Салігорску, які плянавалася ўкамплектаваць гульцамі моладзевай зборнай. Каманда была ўтвораная ўлетку 2009 году, але як фарм-клюб менскага «[[Дынама Менск (хакейны клюб)|Дынама]]». Трэнэрскі штаб на чале з Андрэем Гусавым, быў запршаны зь менскага «Кераміну», былога фарм-клюбу менскіх «зуброў». З таго ж клюбу далучыліся хакеісты [[Дзьмітры Дудзік]], [[Яўген Кавыршын]], [[Вадзім Сушко]] і [[Ільля Шынкевіч]]. Акрамя таго да складу «гарнякоў» далучыўся цэлы шэраг выдатных хакейных майстроў, як то [[Міка Окса]], [[Андрэй Башко]], [[Яўген Нагачоў]], [[Алег Шафарэнка]] ды іншыя. Клюб няблага стартаваў у [[Кубак Беларусі па хакеі|Кубку Беларусі]], але трапіў у фінал, які дарэчы ладзіўся на новай арэне ў Салігорску, ня здолеў. Добрыя «Шахцёр» пачаў першынство [[Беларуская экстраліга|Эктралігі]], выгуляўшы ў латвійскага «[[Дынама-Юніярс Рыга|Дынама-Юніярс]]» зь лікам 5:1. Першую шайбу «Шахцёру» ў беларускім першынстве закінуў Дудзік. У наступным салігорцы перамаглі ліепайскі «[[Мэталюрг Ліепая (хакейны клюб)|Мэталюрг]]» і «[[Гомель (хакейны клюб)|Гомель]]», але бліжэй да сканчэньня рэгулярнага сэзону вынікі пагоршыліся празь недахоп кадравага рэсурсу. Тым ня менш, каманда здабыла квіток у плэй-оф, дзе прасунулася да фіналу, прагуляўшы ў сэрыі менскаму «[[Юнацтва-Менск|Юнацтву]]». Вырашальны матч быў згуляны на Менск-Арэне ў прысутнасьці 10 тысячаў заўзятараў. === Пераўтварэньне клюбу === [[Файл:Evgeni Kovyrshin 1.png|значак|зьлева|Гулец салігорскага клюбу [[Яўген Кавыршын]] у матчы супраць кіеўскага «[[Сокал Кіеў|Сокалу]]».]] Напачатку лета 2010 году, атрымаўшы падтрымку з боку [[Беларуськалій|Беларуськалію]], «Шахцёр» пераўтварыўся ў асобны хакейны клюб, скасаваўшы свой статус фарм-клюбу «Дынама». Дырэктарам клюбу быў прызначаны [[Леанід Фацікаў]]. Клюб захаваў 11 гульцоў з папярэдняга сэзону, а замест фіна Оксу браму заняў славак [[Матуш Костур]]. Першы ж матч новага сэзону Экстралігі салігорцы пачалі зь перамогі над «Юнацтвам» зь лікам 5:1, але цягам сэзону чаргавалі перазы і перамогі, што было наступствам вялікай колькасьці траўмаў. Тым ня менш, «Шахцёр» забясьпечыў сабе ўдзел у плэй-оф, дзе ў чвэрцьфінале сустрэўся з «Гомлем». Гульні з «рысям» ня былі лёгкімі, у дадатак салігорцы страцілі праз пашкоджаньні свайго галоўнага брамніка Костура. Аднак, «гарнякі» здолелі прасунуцца ў паўфінал, дзе атрымалі паразу ў сэрыі ад менскага «Юнацтва». Напярэдадні пачатку [[Чэмпіянат Беларусі па хакеі 2011—2012 гадоў|сэзону 2011—2012 гадоў]] салігорскі клюб працягваў мацаваць каманду. У выніку ўвесь рэгулярны сэзон каманда правяла няблага, здабыўшы пяты радок у рэгулярным чэмпіянаце. У 1/4 фінале «гарнякі» сутыкнуліся зь «Юнацтвам», у доўгай сэрыі перамогшы супернікаў з агульным лікам 2:3. Аднак, стомленасьць ад вялікай колькасьці гульняў, а таксама дыскваліфікацыя [[Віктар Андрушчанка|Віктара Андрушчанкі]] сталіся аднымі з чыньнікаў паразы ў паўфінале жлобінскаму «[[Мэталюрг Жлобін|Мэталюргу]]». Наступны сэзон быў падобны на папярэдні, то бок каманда заняла чацьвертае места ў рэгулярным сэзоне, але ў плэй-оф у паўфінале саступіла гарадзенскаму «[[Нёман Горадня (хакейны клюб)|Нёману]]». У [[Чэмпіянат Беларусі па хакеі 2013—2014 гадоў|сэзоне 2013—2014 гадоў]] «Шахцёр» празь фінансавыя складанасьці пакінулі лідэры каманды. У выніку пагоршыліся і вынікі каманды. Салігорцы ня трапілі ў першую пяцёрку клюбаў, але ўсё ж такі праз падгрупу Б забясьпечылі сабе права на ўдзел у плэй-оф. Перад чвэрцьфінальнымі матчамі з «Гомлем» траўму атрымаў [[Яраслаў Чупрыс]]. Першыя дзьве гульні на хатняй пляцоўцы «Гомлю» скончыліся перамогамі гаспадароў. Пасьля пераезду сэрыі ў Салігорск «Шахцёр» здолеў здабыць адную перамогу, але ў наступнай сутрэчы саступіў і скончыў выступы ў сэзоне. У 2014 годзе фінансавыя справы клюбу наладзіліся з прыходам новым генэральным дырэктарам «Беларуськалію» [[Іван Галаваты|Іванам Галаватым]]. Апякунства над клюбам узяў кіраўнік [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]] [[Сямён Шапіра]]. Камандныя шыхты ўмацавалі [[Іван Вусенка]], [[Канстанцін Дурноў]], [[Аляксей Плотнікаў]] і [[Аляксандар Мацярухін]]. Вярнуліся да дружыны Чарнавок, Андрушчанка і [[Ільля Камбовіч|Камбовіч]]. Да заканчэньня году «Шахцёр» пачаў чэмпіёнскі марш, але ў лістападзе менскае «Дынама» ўмыкнула ў «гарнякоў» Мацярухіна, які за 19 матчаў у Экстралізе здолеў пакласьці на свой рахунак 28 (20+8) пунктаў. У адваротным кірунку рушыў [[Арцём Дзямкоў]]. Таксама каманду ўзмацніў расеец [[Антон Дубінін]]. Не зважаючы на зьмены ў складзе, «Шахцёр» упэўнена скончыў рэгулярны сэзон на вяршыні турнірнай табліцы. А ў плэй-оф каманда пасьлядоўна перагуляла наваполацкі «[[Хімік Наваполацак|Хімік-СКА]]», гарадзенскі «Нёман» і «Юнацтва», здабыўшы перамогу ў чэмпіянаце краіны. Пасьля ўдалага сэзону каманда, аднак, страціла шэраг важных гульцоў, як тым ліку Івана Вусенку, Паўла Чарнавока, Антона Дубініна і [[Арцём Сянькевіч|Арцёма Сянькевіча]]<ref>[https://belarushockey.com/rb/news_list/news168381/ ЧБ: ХК «Шахтер» покинут 9 хоккеистов]. Беларусі хакей.</ref>. Умацавацца здолелі двума хакеістамі клюбу «Хімік-СКА» [[Алег Станевіч|Алегам Станевічам]] ды [[Арцём Ляўша|Арцёмам Ляўшом]]. Крыху пазьней да клюбу далучыўся [[Кірыл Брыкун]]. === Пасьля здабыцьця чэмпіёнства === Клюб няблага пачаў [[Чэмпіянат Беларусі па хакеі 2015—2016 гадоў|сэзон 2015—2016 гадоў]]. Пасьля паразу «Юнацтву» 12 кастрычніка «гарнякі» ажно 15 матчаў запар сканчвалі сваёй перамогай, пераірваўшы сэрыю толькі 24 сьнежня ў [[Жлобін]]е, дзе зь лікам 2:1 саступілі мясцоваму «Мэталюргу». Рэгулярны сэзон салігорцы скончылі на другім месцы. У чвэрцьфінале клюб лёгка перакрочыў «[[Ліда (хакейны клюб)|Ліду]]», але крыху выпала пазмагацца з «Гомлем». У фінале «гарнякі» саступілі свой тытул «Юнацтву». Выдатны сэзон правёў навак каманды Ляўша, зарабіўшы 36 (9+27) пунктаў у 42 матчах рэгулярнага сэзону і 8 (3+5) пунктаў у 15 матчах плэй-оф. Аднак, найлепшым гульцом скончанага першынства заўзятары абралі Дзямкова. Перад пачаткам новага сэзону да табару «Шахцёру» далучыліся чатыры фінскія хакеісты, а з «Мэталюргу» перайшоў нападнік [[Кірыл Нікулін]]<ref>[https://belarushockey.com/rb/news_list/news185857/ ЧБ: Стали известны подробности перехода форварда «Металлурга» в «Шахтер»]. Беларусі хакей.</ref>. Каманда як і заўжды была сярод лідэраў першынства. У пачатку лістапада 2016 году да складу «шахтароў» далучыўся канадзец [[Натан Робінсан]], які меў быў досьвед выступаў у [[Нацыянальная хакейная ліга|НХЛ]]<ref>[https://belarushockey.com/rb/news_list/news190713/ Натан Робинсон: Нигде мне не игралось так легко, как в НХЛ]. Беларусі хакей.</ref>. У тым жа месяцы шэрагі клюбу ўмацаваў швэдзкі брамнік [[Кевін Ліндскуг]]. Напачатку сьнежня пасьля доўгіх гадоў працы з пасады галоўнага трэнэра быў звольнены Андрэй Гусаў. Ягонае месца заняў [[Уладзімер Цыплакоў]]. У хуткім часе зь неблагой статыстыкай зышоў з клюбу Робінсан, а клюб фінішаваў трэцім у рэгулярным сэзоне. У плэй-оф каманда дакрочыла да паўфіналу, дзе была выбітая «Юнацтвам». Наступнае беларускае першынство «Шахцёр» пачаў з сэрыі перамогаў, зьведаўшы першую паразу ў сэзоне толькі 15 кастрычніка ў хатнім матчы супраць «Юнацтва». Яшчэ ў верасьні Дзямкоў закінуў 100 шайбу ў кашулі «Шахцёру»<ref>[https://belarushockey.com/rb/news_list/news203337/ ЧБ: Форвард забил сотую шайбу за «Шахтер»]. Беларусі хакей.</ref>. Клюб скончыў рэгулярны сэзон на першым месцы, і без турботаў выгуляў жлобінскі «Мэталюрг» у чвэрцьфінале плэй-оф. У паўфінале клюб зноўку ня здолеў адужыць менскае «Юнацтва». У красавіку 2018 году Цыплакоў пакінуў пасаду галоўнага трэнэра<ref>[https://belarushockey.com/rb/news_list/news211427/ ЧБ: «Шахтер» остался без главного тренера]. Беларусі хакей.</ref>, а ягонае месца заняў [[Дзьмітры Шульга]]. [[Файл:BLR Ice palace in Soligorsk.JPG|значак|[[Лядовы палац спорту (Салігорск)|Лядовы палац]] у Салігорску, дзе «Шахцёр» ладзіць свае хатнія матчы.]] У 2018 годзе «Шахцёр» здолеў захаваць сваіх лідэраў Арцёма Дзямкова, які на некаторы час адлучыўся ў славацкі «[[Зволен (хакейны клюб)|Зволен]]», і Ільлю Камбовіча, але клюб значна паслабеў у параўнаньні з «Юнацтвам» і «Нёманам». У выніку дружына фінішавала трэцяй у рэгулярным розыгрышы зь вялікай колькасьцю пунктаў розьніцы з памянёнымі клюбамі. У плэй-оф салігорцы дасягнулі паўфіналу, дзе саступілі «Нёману». Па сканчэньні сэзону Шульга страціў пасаду галоўнага трэнэра. Улетку Дзямкоў склаў працоўную ўгоду зь менскім «Дынама». Таксама пакінуў клюб расейскі бамбардзір [[Раман Гарбуноў]], які за 71 матч сэзону паклаў на свой рахунак 56 (22+34) пунктаў<ref>[https://belarushockey.com/vhl/news_vhl/luchshij-bombardir-shahtera-pereshel-v-tjumenskij-rubin/ Лучший бомбардир «Шахтера» перешел в тюменский «Рубин»]. Беларусі хакей.</ref>. Клюб перад пачаткам новага сэзону ачоліў [[Юры Файкоў]], а ў ягоны трэнэрскі штаб увайшоў Яраслаў Чупрыс. [[Чэмпіянат Беларусі па хакеі 2019—2020 гадоў|Сэзон 2019—2020 гадоў]] атрымаўся ў каманды амаль падобным на папярэдні, то бок зноўку трэцяе месца ў рэгулярным сэзоне, але гэтым разам клюб у паўфінале перамог сэрыю ў «Нёмана». Пры гэтым прасоўваньне ў фінал было забясьпечанае толькі ў апошнім сёмым матчы сэрыі ў [[Горадня|Горадні]] (0:1). Салігорскі нападнік Ільля Камбовіч адзначыў, што ягоны гол у гэтым матчы быў найваўнейшых у кар’еры<ref>[https://belarushockey.com/rb/news_list/2020/03/24/ilja-kambovich-takoj-vazhnoj-shajby-v-karere-eschjo-ne-bylo/ Илья Камбович: Такой важной шайбы в карьере ещё не было]. Беларусі хакей.</ref>. Не зважаючы на перамогу ў першым матчы, астатнія чатыры сустрэчы скончыліся перамогай «Юнацтва». Найлепшым гульцом плэф-оф заўзятары каманды абралі брамніка [[Максім Малюцін|Максіма Малюціна]], які ўжо доўгі час абараняў браму «Шахцёра». У міжсэзонны час у клюб вярнуўся [[Раман Маліноўскі]], які два папярэднія сэзоны згуляў у гарадзенскім «Нёмане». У наступным сэзоне салігорскі сталі другімі ў рэгулярным першынстве і дасягнулі паўфіналу плэй-оф, саступіўшы «Гомлю». [[Чэмпіянат Беларусі па хакеі 2021—2022 гадоў|Сэзон 2021—2022 гадоў]] адзначыўся пашырэньнем лігі да звыклага фармату з 12 клюбамі. «Шахцёр» жа заняў жа нязвыклы для сябе 4 радок паводле вынікаў рэгулярнага сэзону, прапусьціўшы наперад «Юнацтва», «Мэталюрг» і «Гомель». Яшчэ падчас сэзону напачатку студзеня ў адстаўку быў выпраўлены галоўным трэнэр Юры Файкоў<ref>[https://belarushockey.com/rb/news/2022/01/06/hk-shahtjor-objasnil-prichiny-rasstavanija-s-juriem-fajkovym/ ХК «Шахтёр» объяснил причины расставания с Юрием Файковым]. Беларусі хакей.</ref>. Ягонае месца заняў памочнік Яраслаў Чупрыс. Не зважаючы на добрую гульню [[Міхаіл Стэфановіч|Міхаіла Стэфановіча]], які быў абраны заўзятарамі найлепшым хакеістам сэзону<ref>[https://web.archive.org/web/20230902111020/https://shahter.hockey.by/news/sobytie/news186611.html Лучший игрок сезона 2021/2022]. БФХ.</ref>, і вяртаньне на матчы плэй-оф Дзямкова, клюб саступіў у паўфінале плэй-оф жлобінскаму «Мэталюргу»<ref>[https://web.archive.org/web/20230902111021/https://shahter.hockey.by/news/match/news184892.html Проигрываем седьмой матч в серии]. БФХ.</ref>. Напачатку [[Чэмпіянат Беларусі па хакеі 2022—2023 гадоў|сэзону 2022—2023 гадоў]] капітанам клюбу быў абраны Раман Маліноўскі<ref>[https://sport5.by/news/hockey/Roman-Malinovskiy-SHakhter-vsegda-stavit-pered-soboy-maksimalnye-zadachi/ Роман Малиновский: "Шахтер" всегда ставит перед собой максимальные задачи"]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Sport5.</ref>. 27 сьнежня 2022 году нападнік «гарнякоў» [[Аляксандар Жыдкіх]] згуляў свой тысячны матч у рэгулярных чэмпіянатах Экстралігі<ref>[https://web.archive.org/web/20230902111021/https://shahter.hockey.by/news/match/news214072.html Победа в юбилейный матч Александра Жидких!] БФХ.</ref>. Той сэзон «Шахцёр» увосень займаў першы радок, але пазьней яго страціў. Тым ня менш, да сканчэньня рэгулярнага сэзону салігорцы вярнулі сабе першае месца і ўтрымалі яго. Пасьля чвэрцьфінальных матчаў супраць «[[Дынама-Маладэчна]]» клюб быў выбіты ў паўфінале жлобінскім «Мэталюргам». 1 верасьня 2023 стала вядома, што лідэр «гарнякоў» [[Міхаіл Стэфановіч]] далучыцца да складу жлобінскага «Мэталюргу»<ref>[https://belarushockey.com/rb/news/2023/09/01/mihail-stefanovich-opredelilsja-s-novym-klubom-v-betera-ekstralige/ Михаил Стефанович определился с новым клубом в Betera-Экстралиге]. Беларусі хакей.</ref>, да гэтага дасьведчаны форвард два гады абараняў колеры клюбу і быў найлепшым бамбардзірам клюбу. Тым ня менш, на замену нападніку да клюбу вярнуўся Дзямкоў<ref>[https://belarushockey.com/rb/news/2023/08/31/artjom-demkov---o-vozvraschenii-v-shahtjor-blagodarnosti-minskomu-dinamo-i-osechke-v-kubke-saleja-/ Артём Демков – о возвращении в «Шахтёр», благодарности минскому «Динамо» и осечке в Кубке Салея]. Беларусі хакей.</ref>. У Кубку Беларусі «Шахцёр» у 2023 году ўпершыню ў гісторыі дасягнуў фіналу, але там саступіў пераможцу леташняга розыгрышу «[[Віцебск (хакейны клюб)|Віцебску]]». == Склад == {{Паводле стану на|2025|2|5}} году {{Хакей-Склад}} {{Хакей-Падзел|Брамнікі}} {{Хакей-Гулец-Л|1|Беларусь|[[Мікіта Ляднік]]||14.05.2005}} {{Хакей-Гулец-П|30|Беларусь|[[Мікіта Семянцоў]]||04.03.2005}} {{Хакей-Гулец-Л|35|Расея|[[Георгі Анаркулаў]]||16.04.1998}} {{Хакей-Гулец-П|37|Беларусь|[[Аляксей Снытко]]||04.04.2002}} {{Хакей-Падзел|Абаронцы}} {{Хакей-Гулец-Л|3|Беларусь|[[Арсень Сазановіч]]||16.11.2003}} {{Хакей-Гулец-П|8|Беларусь|[[Ільля Шынкевіч]]||01.09.1989}} {{Хакей-Гулец-Л|11|Беларусь|[[Міхаіл Хараманда]]||07.10.1991}} {{Хакей-Гулец-П|13|Расея|[[Дзяніс Грыгаркевіч]]||13.06.1999}} {{Хакей-Гулец-Л|22|Беларусь|[[Кірыл Ярута]]||10.10.2002}} {{Хакей-Гулец-П|76|Беларусь|[[Уладзіслаў Лупачоў]]||23.08.2004}} {{Хакей-Гулец-Л|77|Беларусь|[[Ягор Іваноў]]||30.06.1996}} {{Хакей-Гулец-П|89|Беларусь|[[Данііл Ліпскі]]||06.02.2002}} {{Хакей-Падзел|Нападнікі}} {{Хакей-Гулец-Л|9|Беларусь|[[Аляксей Кацялоўскі]]||01.11.2000}} {{Хакей-Гулец-П|10|Беларусь|[[Фёдар Калесьнікаў]]||29.12.2006}} {{Хакей-Гулец-Л|12|Беларусь|[[Павал Ажгірэй]]||12.07.2000}} {{Хакей-Гулец-П|15|Беларусь|[[Раман Маліноўскі]]||08.06.1991}} {{Хакей-Гулец-Л|16|Беларусь|[[Максім Якунін]]||31.08.2004}} {{Хакей-Гулец-П|18|Беларусь|[[Сяргей Дрозд (хакеіст)|Сяргей Дрозд]]||14.04.1990}} {{Хакей-Гулец-Л|26|Беларусь|[[Даніл Лой]]||25.02.2003}} {{Хакей-Гулец-П|32|Расея|[[Дзяніс Еркін]]||06.03.1998}} {{Хакей-Гулец-Л|33|Беларусь|[[Марк Ярута]]||10.10.2002}} {{Хакей-Гулец-П|55|Расея|[[Максім Капітураў]]||25.10.1995}} {{Хакей-Гулец-Л|81|Беларусь|[[Сяргей Ханас]]||23.01.2005}} {{Хакей-Гулец-П|87|Беларусь|[[Фёдар Пышкайла]]||11.11.1998}} {{Хакей-Гулец-Л|88|Расея|[[Ігар Рудзянкоў]]||05.03.1995}} {{Хакей-Гулец-П|93|Расея|[[Сяргей Цьвердахлебаў]]||26.01.1993}} {{Хакей-Гулец-Л|97|Расея|[[Раман Крыкуненка]]||27.12.1997}} {{Хакей-Гулец-П|99|Расея|[[Ігар Карпаў (хакеіст)|Ігар Карпаў]]||12.06.2003}} {{Хакей-Гулец-Л|—|Расея|[[Міхаіл Шалагін]]||12.09.1999}} {{Хакей-Канец складу}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://shahter.hockey.by/ Афіцыйны сайт]{{Недаступная спасылка|date=April 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Беларуская экстраліга}} [[Катэгорыя:Беларускія хакейныя клюбы]] mpz66tweqivg0e3w84v7ighm3j4745n 0 275665 2618752 2612511 2025-06-06T23:39:18Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618752 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Яўге́н Саку́та''' ({{Н}} 3 лютага 2000 году) — беларускі футбаліст, паўабаронца сталічнага «[[Юні Ікс Лабс Менск|Юні Ікс Лабс]]». == Кар’ера == === Клюбная === Выхаванец гарадзенскай СДЮШАР «[[Нёман Горадня|Нёман]]». У пачатку 2015 году далучыўся да Акадэміі АБФФ. Па заканчэньні навучаньня ў ліпені 2017 году вярнуўся ў «Нёман», дзе пачаў выступаць за дубль. У ліпені 2018 году быў аддадзены ў арэнду ў «[[Смаргонь (футбольны клюб)|Смаргонь]]»<ref>[https://football.by/news/115972.html Три футболиста дублирующего состава "Немана" вторую часть сезона на правах аренды проведут в "Сморгони"]</ref>, дзе правёў 6 матчаў у Першай лізе. Па заканчэньні сэзону ў лістападзе 2018 году пакінуў смаргонскі клюб. У 2019—2020 гадах гуляў за дубль «Нёману», у ліпені 2020 году быў арандаваны пінскай «[[Хваля Пінск|Хваляй]]»<ref>[https://football.by/news/142338.html "Неман" отдал Сакуту в аренду "Волне"]</ref>, дзе чаргаваў выхады ў стартавым складзе і на замену. У сакавіку 2021 году падоўжыў кантракт зь «Нёманам» на два гады і на правах арэнды далучыўся да бабруйскай «[[Белшына Бабруйск|Белшыны]]»<ref>[https://football.by/news/149328.html Евгений Сакута заключил контракт с "Белшиной"]</ref>. У бабруйскай камандзе пераважна выходзіў на замену, дапамог «Белшыне» паводле вынікаў сэзону 2021 году вярнуцца ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшую лігу]]. У сьнежні 2021 году па заканчэньні арэнды вярнуўся ў «Нёман»<ref>[https://web.archive.org/web/20220408184612/https://www.fcneman.by/press-centr/novosti/1830.html Контракты закончившиеся и действующие]</ref> і з студзеня 2022 году пачаў рыхтавацца да новага сэзону з гарадзенскай дружынай. 16 красавіка 2022 году дэбютаваў у Найвышэйшай лізе, выйшаўшы на замену ў канцы матчу супраць «[[Іслач Менскі раён|Іслачы]]» (1:1). У далейшым працягваў часам выходзіць на замену. У сакавіку 2023 году паводле пагадненьня бакоў скасаваў кантракт зь «Нёманам»<ref>{{cite web|date = 2023-03-03|url = https://football.by/news/172482 |title = "Неман" расстался с Евгением Сакутой |website = football.by|accessdate = 2023-03-03|language = ru}}</ref> і неўзабаве стаў гульцом койданаўскага «[[Арсэнал Койданаў|Арсэналу]]»<ref>{{cite web|date = 2023-03-10|url = https://football.by/news/172714 |title = Сакута и Халимончик стали игроками "Арсенала" |website = football.by|accessdate = 2023-03-11|language = ru}}</ref>. Паводле вынікаў сэзона 2023 году дапамог камандзе вярнуцца ў Найвышэйшую лігу. У лютым 2024 года падоўжыў кантракт з койданаўцамі<ref>{{cite web|date = 2024-02-25|url = https://football.by/news/184450 |title = Дзержинский "Арсенал" продлил контракт с полузащитником |website = football.by |access-date = 2024-02-27 |language = ru}}</ref>, а па заканчэньні сэзону разьвітаўся з клюбам<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2024-12-11 |url = https://bel.football/news/sakuta-i-eshae-tri-igroka-pokinuli-arsenal |загаловак = Сакута и еще три игрока покинули «Арсенал» |выдавец = Белорусский футбол |дата доступу = 2025-03-08 |мова = ru}}</ref><ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2024-12-11 |url = https://football.by/news/196029 |загаловак = "Арсенал" расстался с четырьмя игроками |выдавец = Football.by |дата доступу = 2025-03-08 |мова = ru}}</ref>. У канцы сакавіка 2025 году паведамлялася, што ўінгер прыяднаецца да навічка Першай лігі клюбу «[[Юні Ікс Лабс Менск|Юні Ікс Лабс]]»<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2025-03-20 |url = https://football.by/news/199730 |загаловак = "Юни Икс Лабс" объявил о подписании пяти игроков |выдавец = Football.by |дата доступу = 2025-04-21 |мова = ru}}</ref>. === Міжнародная === У кастрычніку 2016 году гуляў за [[Юнацкая зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі (да 17 гадоў)]] у кваліфікацыйным, а ў сакавіку 2017 году — ў элітным раўндах чэмпіянату Эўропы. У кастрычніку 2018 году гуляў за [[Юніёрская зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі (да 19 гадоў)]] у кваліфікацыйным раўндзе чэмпіянату Эўропы. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Сакута, Яўген}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] sx7t3hi7vjew39gwmm1hxeg7yr8hgyw 0 278052 2618739 2595685 2025-06-06T19:41:21Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618739 wikitext text/x-wiki {{Гандбаліст}} '''Яга́нэс Гольля''' ({{мова-de|Johannes Golla}}; {{Н}} 5 лістапада 1997 году) — нямецкі гандбаліст клюбу «[[Фленсбург-Гандэвіт]]» і нацыянальнай [[Мужчынская зборная Нямеччыны па гандболе|зборнай Нямеччыны]]. Гуляе на пазыцыі лінейнага. З 2021 году пачаў выконваць абавязкі капітану нацыянальнай каманды. == Кар’ера == Гольля прайшоў шмат клюбаў першы чым дэбютаваць у прафэсійным гандболе. У 2015 годзе далучыўся да клюбу «[[Мэльзунген (гандбольны клюб)|Мэльзунген]]»<ref>[https://www.rheingau.de/aktuelles/details/9694 «Sichtung für Jugendnationalmannschaft»]. Rheingau.</ref>, у якім дэбютаваў у 2016 годзе. У канцы 2017 году было абвешчана, што Гольля не будзе падаўжаць кантракт з «Мэльзунгенам»<ref>[https://web.archive.org/web/20210709185450/https://www.handball-world.news/o.red.r/news-1-1-1-99342.html «Melsungen zu Golla-Abschied: "Praktisch nichts unversucht gelassen»]. Handballworld.</ref>. Замест гэтага гулец склаў працоўную дамову з клюбам «[[Фленсбург-Гандэвіт]]». За новы клюб пачаў гуляц з сэзону 2018—2019 гадоў<ref>[https://web.archive.org/web/20210709185848/https://www.handball-world.news/o.red.r/news-1-1-1-101191.html «Johannes Golla unterschreibt bei der SG Flensburg-Handewitt»]. Handballworld</ref>. У 2019 годзе поруч з клюбам стаў чэмпіёнам краіны. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://history.eurohandball.com/player/566707 Старонка] на [[Эўрапейская гандбольная фэдэрацыя|Эўрапейскай гандбольнай фэдэрацыі]]. {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гольля, Яганэс}} [[Катэгорыя:Нямецкія гандбалісты]] [[Катэгорыя:Гандбалісты зборнай Нямеччыны]] [[Катэгорыя:Гандбалісты і гандбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] lvob8czd3a02f42m6ymq5fzv2id07i4 0 278127 2618780 2616117 2025-06-07T06:53:35Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618780 wikitext text/x-wiki {{Гандбаліст}} '''Агусты́н Каса́да''' ({{мова-es|Agustín Casado}}; {{Н}} 21 траўня 1996 году) — гішпанскі гандбаліст вугорскага клюбу «[[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]]» і нацыянальнай [[Мужчынская зборная Гішпаніі па гандболе|зборнай Гішпаніі]]. Выступае на пазыцыі гульнёвага гульца. == Кар’ера == Дэбютаваў у клюбе «[[Уэска (гандбольны клюб)|Ўэска]]», за які за пачатковы сэзон 2014—2015 гадоў закінуў 29 мячоў у 25 гульнях. У тым жа сэзоне дэбютаваў у эўрапейскіх турнірах, згуляўшы 22 лістапада 2014 году ў матчы супраць «[[Эскільстуна Гуіф|Эскільстуны Гуіф]]». Пасьля далучыўся да каманды другога дывізіёну «[[Пальма-дэль-Рыё (гандбольны клюб)|Пальма-дэль-Рыё]]». У 2018 годзе накіраваўся ў іншы клюб другога дывізіёну «[[Нава Нава-дэ-ля-Асунсьён|Нава]]». У новым клюбе адразу стаў чэмпіёнам другога дывізіёну, закінуўшы 161 мячоў у 30 матчах. Няблага вярнуўся ў [[Ліга Асабаль|найвышэйшы дывізіён]], закінуўшы 80 мячоў у 19 гульнях, чым прыцягнуў увагу больш буйных клюбаў. У 2020 годзе далучыўся да «[[Лягроньнё ля Рыёха (гандбольны клюб)|Лягроньнё]]», зь якім здабыў бронзавы мэдаль айчыннага першынства. У той сэзон закінуў ажно 166 мячоў у 34 матчах за каманду з правінцыі [[Рыёха|Ля-Рыёха]]. У наступны сэзон быў абраны найлепшым гульцом цэнтральным гульнёвым гішпанскай лігі<ref>[https://asobal.es/noticias/presentamos-el-equipo-ideal-de-la-liga-sacyr-asobal-2021-2022/7306/ «Presentamos el Equipo Ideal de la Liga Sacyr ASOBAL 2021/2022»]. ASOBAL.</ref>. Сэзон 2022—2023 гадоў мусіў пачаць у складзе беларускага клюбу [[Берасьцейскі гандбольны клюб імя Мяшкова|БГК імя Мяшкова]], які ў той час трэнаваў гішпанец [[Даніель Горда]]<ref>[https://www.handball-world.news/o.red.r/news-1-1-1-143742.html «MT Melsungen komplettiert Kaderplanungen mit zwei Rückraumspielern»]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Handballworld.</ref><ref>[https://sportnaviny.com/agustin-kasado-popolnit-ryady-bgk-meshkov-brest/ «Агустин Касадо пополнит ряды БГК „Мешков Брест“»]. СпортНавины.</ref><ref>[https://handballfast.com/news/52517-transfernyi-slux-razygryvayushhii-logronyo-agustin-kasado-podpisavsii-kontrakt-s-brestom-mozet-okazatsya-v-vespreme «Трансферный слух. Разыгрывающий „Логроньо“ Агустин Касадо, подписавший контракт с "Брестом", может оказаться в „Веспреме“»]. Быстрый центр.</ref>, аднак, у ліпені 2022 году гульца перахапіў нямецкі клюб «[[Мэльзунген (гандбольны клюб)|Мэльзунген]]», зь якім спартовец умовіўся на адзін год. У 2023 годзе далучыўся да вугорскага «[[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэма]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20231201173121/https://www.handball-world.news/o.red.r/news-1-1-3-143237.html «Zwei Olympiasieger, Europameister, EM-Zweiter: Telekom Veszprem präsentiert vier Neuzugänge für 2023»]. Handballworld.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://history.eurohandball.com/player/554624 Старонка] на [[Эўрапейская гандбольная фэдэрацыя|Эўрапейскай гандбольнай фэдэрацыі]]. {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Касада, Агустын}} [[Катэгорыя:Гішпанскія гандбалісты]] [[Катэгорыя:Гандбалісты зборнай Гішпаніі]] [[Катэгорыя:Гандбалісты і гандбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] enuni4xpvu8li9j7w04o3l7pyxh6jgd 0 278130 2618845 2595548 2025-06-07T09:01:12Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618845 wikitext text/x-wiki {{Гандбаліст}} '''Алекс Дуйшабаеў''' ({{мова-es|Alex Dujshebaev}}; {{Н}} 17 сьнежня 1992 году) — гішпанскі гандбаліст польскага клюбу «[[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]]» і нацыянальнай [[Мужчынская зборная Гішпаніі па гандболе|зборнай Гішпаніі]]. Выступае на пазыцыі правага гульнёвага гульца. Сын выбітанага савецкага гандбаліста [[Талант Дуйшабаеў|Таланта Дуйшабаева]]. == Кар’ера == Дуйшабаеў пачынаў у моладзевым складзе клюбу «[[Сьюдад-Рэаль (гандбольны клюб)|Сьюдад-Рэаль]]». Упершыню дэбютаваў у матчы асноўнай дружыны клюбу ў сэзоне 2009—2010 гадоў. На той час гэтую каманду трэнаваў ягоны бацька [[Талант Дуйшабаеў]]. Па заканчэньні сэзону ён пакінуў з клюбу і далучыўся да «[[Лягроньнё ля Рыёха (гандбольны клюб)|Лягроньнё]]». У 2012 годзе гуляў за «[[Арагон Сарагоса|Арагон]]» з найвышэйшай лігі чэмпіянату Гішпаніі. У чэрвені 2013 году склаў дамову з мадрыдзкім «[[Атлетыка Мадрыд (гандбольны клюб)|Атлетыка]]», але каманда неўзабаве была ліквідаваная празь фінансавыя цяжкасьці. У выніку гішпанец далучыўся да паўночнамакедонскага «[[Вардар Скоп’е (гандбольны клюб)|Вардару]]»<ref>[https://archive.today/20130806130003/http://www.handball-world.com/o.red.c/news-1-1-3-49840.html «Alex Duishebaev will mit Vardar»]. Handballworld.c</ref>. З сэзону 2017—2018 гадоў гуляе за польскі клюб «[[Вівэ Кельцы|Вівэ]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20170202081037/http://www.handball-world.com/o.red.c/news-1-1-3-82162.html «Champions League-Sieger Kielce mit personellen Weichenstellungen für die nächsten Jahre»]. Handballworld.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://history.eurohandball.com/player/540036 Старонка] на [[Эўрапейская гандбольная фэдэрацыя|Эўрапейскай гандбольнай фэдэрацыі]]. {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Дуйшабаеў, Алекс}} [[Катэгорыя:Гішпанскія гандбалісты]] [[Катэгорыя:Гандбалісты зборнай Гішпаніі]] [[Катэгорыя:Гандбалісты і гандбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] 2nfjau2e02zy0s8mmv5ba99qg8hg4r7 0 278135 2618763 2595741 2025-06-07T02:43:47Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618763 wikitext text/x-wiki {{Гандбаліст}} '''Ёсіп Шарац''' ({{мова-hr|Josip Šarac}}; {{Н}} 24 лютага 1998 году) — харвацкі гандбаліст нямецкага клюбу «[[Фрыш Аўф Гёпінген]]» і нацыянальнай [[Мужчынская зборная Харватыі па гандболе|зборнай Харватыі]]. Выступае на пазыцыі левага гульнёвага гульца. Паходзіць з [[Босьнія і Герцагавіна|Босьніі і Герцагавіны]], але з этнічна харвацкага гораду [[Любушкі]]. == Кар’ера == Да 2018 году гуляў за родны басьнійскі клюб «[[Ізьвіджач Любушкі|Ізьвіджач]]» з роднага гораду [[Любушкі]]. У 2018 годзе пераехаў у Славенію, дзе далучыўся да клюбу «[[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]]». У гэтым клюбе гандбаліст двойчы здабываў тытул чэмпіёна Славеніі. У 2021 годзе выправіўся ў нямецкі клюб «[[Фрыш Аўф Гёпінген]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20241111121550/https://www.handball-world.news/o.red.r/news-1-1-1-130294.html «Frisch Auf Göppingen verpflichtet kroatischen Nationalspieler Josip Sarac»]. Handballworld.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://history.eurohandball.com/player/568199 Старонка] на [[Эўрапейская гандбольная фэдэрацыя|Эўрапейскай гандбольнай фэдэрацыі]]. {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Шарац, Ёсіп}} [[Катэгорыя:Харвацкія гандбалісты]] [[Катэгорыя:Гандбалісты зборнай Харватыі]] [[Катэгорыя:Гандбалісты і гандбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] oesn1rdkbbforsyt62260mypy7w1k2g 0 278750 2618675 2476135 2025-06-06T17:16:14Z Ліцьвін 847 пунктуацыя, выпраўленьне спасылак 2618675 wikitext text/x-wiki Імя '''Юзэф Козел-Паклеўскі''' мелі наступныя прадстаўнікі роду [[Козел-Паклеўскія|Козел-Паклеўскіх]]: * [[Юзэф Калясанты Козел-Паклеўскі]] (1760 ці 1770-?) — маршалак шляхты [[Вялейскі павет (Віленская губэрня)|Вялейскага павету]], першы ўладальнік маёнтку [[Сэрвач (Менская вобласьць)|Сэрвач Вялікі]]. * [[Юзэф Козел-Паклеўскі]] (1845—1915) — удзельнік паўстаньня 1863—1864 гадоў, прамысловец, мэцэнат. * [[Юзэф Козел-Паклеўскі (афіцэр)|Юзэф Козел-Паклеўскі]] (1876—1911) — ваенны аташэ Расеі ў Вялікабрытаніі, ваенна-марскі афіцэр, які ўдзельнічаў у абароне Порт-Артура ў часы расейска-японскай вайны. {{Неадназначнасьць}} 326k0u9l2qzg3mo4031rg0kwx4k02i0 0 278931 2618745 2478769 2025-06-06T21:14:53Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618745 wikitext text/x-wiki {{сьвяты}} '''Ян Боска''' ({{ДН|16|8|1815}}— {{ДС|31|1|1888}}, [[Турын]]) — каталіцкі сьвятар, пэдагог, пісьменьнік і журналіст. == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся ў беднай сялянскай сям’і ў Бекі недалёка ад Турыну, у італьянскай правінцыі [[П’емонт]]. Яго бацькі Франчэска Боска і Маргарыта Ак’ена пры хрышчэньні далі свайму малодшаму сыну два імя: Ян Мельхіёр. У сям’і Боска было ўжо двое старэйшых сыноў: Антоніа, сын Франчэска Боска ад першага шлюбу, і Джузэпэ, сын Франчэска і Маргарыты. Калі Яну было 2 гады, яго бацька памёр. Выхаваньнем дзяцей пачала займацца маці Маргарыта. Скончыў сярэднюю школу, у 1835 годзе ён паступіў у сэмінарыю ў [[К’еры]] і праз шэсьць гадоў ён атрымаў сьвятарскае пасьвячэньне. Дэвіз, які ён абраў з нагоды пасьвячэння: «Da mihi animas cetera tolle» («Дай мне душы, а іншае вазьмі сабе»), затым стаў дэвізам усіх салезіянаў. Пасьля пасьвячэння кс. Боско вывучаў становішча маладых людзей, якія жывуць у Турыне. Ён быў у жаху ад убачанага. Маладыя блукалі па вуліцах без працы і адукацыі. Многія зь іх, не маючы сродкаў на жыцьцё, ішлі па шляху злачынства. Кс. Боско вырашыў стварыць умовы, якія дапамогуць падрыхтаваць хлопцаў да годнага дарослага жыцьця. У раёне Вальдоку заснаваў араторый — месца, дзе хлопцы маглі навучыцца чытаць і пісаць, харчавацца і праводзіць вольны час — адчуваць сябе, як дома. Вучыў іх маліцца і заклікаў часта прыступаць да сакрамэнту споведзі і сьвятой Камуніі. З часам кс. Боско зразумеў, што маладым людзям трэба месца, дзе яны маглі б атрымаць прафэсію. Такім чынам, ён заснаваў майстэрню краўца, потым — сталярную, затым — майстэрню па пераплёту кніг, і, нарэшце, сучасную друкарню. У 1859 годзе ён заснаваў Таварыства Сьв. Францыска Сальскага — новую законную супольнасьць, якую звычайна называюць [[Салезіяне|Салезіянамі ксяндза Боска]]. Таксама заснаваў супольнасьць Дачок Марыі Дапаможніцы разам са сьв. [[Марыя Дамініка Мадзарэла|Марыяй Дамінікай Мадзарэла]]. Акрамя гэтага, быў заснавальнікам многіх шпіталяў, дамоў апекі і прафэсійных вучэльняў. Памёр 31 студзеня 1888 году ва ўзросьце 73 гадоў. == Шанаваньне == [[Файл:Jan Bosko and MB Różanymstok.jpg|значак|Мэдальён з выявамі сьв. Яна Боска і цудоўнага абразу Маці Божай у [[Ружанасток]]у ]] [[Піюс XI]] бэатыфікаваў 2 чэрвеня 1929 году, а праз 5 гадоў, 1 красавіка 1934 году, кананізаваў яго<ref>[https://web.archive.org/web/20201024115855/https://sdb.by/svyatast/saleziyanskiya-svyatyya/81-saleziyanskaya-svyatasts/svyatyya/117-sv-yan-bosko СЬВЯТЫ ЯН БОСКА] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20201024115855/https://sdb.by/svyatast/saleziyanskiya-svyatyya/81-saleziyanskaya-svyatasts/svyatyya/117-sv-yan-bosko |date=24 кастрычніка 2020 }}</ref> У іканаграфіі прадстаўлены як сьвятар у ордэнскім адзеньні, часта — акружаны дзецьмі і падлеткамі. Успамін 31 студзеня. == Крыніцы == {{крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://catholic.by/3/liturgy/saints/4456-svyaty-yan-boska-svyatar Сьвяты Ян Боско, сьвятар], catholic.by * [https://web.archive.org/web/20240130202956/https://sdb.by/svyatast/saleziyanskiya-svyatyya/117-sv-yan-bosko Сьвяты Ян Боска], Салезіяне Сьв. Яна Боска ў Беларусі {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Боска, Ян}} [[Катэгорыя:Памерлі ў Турыне]] [[Катэгорыя:Італьянскія каталіцкія дзеячы]] [[Катэгорыя:Салезіяне Дона Боска]] [[Катэгорыя:Заснавальнікі каталіцкіх ордэнаў]] [[Катэгорыя:Англіканскія сьвятыя]] [[Катэгорыя:Каталіцкія сьвятыя]] [[Катэгорыя:Рыма-каталіцкія сьвятыя з Італіі]] eph0gn6ws9svubqdsd5pz3ejltpiifx 0 279462 2618744 2602137 2025-06-06T20:55:22Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618744 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | клюб = [[Фрайбург (футбольны клюб)|Фрайбург]] | нумар = 19 | гады = 2018—2022<br/>2019—2020<br/>2020—2022<br/>2022—2024<br/>2024—2025<br/>2025— | клюбы = [[Вэрдэр Брэмэн|Вэрдэр]]<br/>→ [[Эмэн (футбольны клюб)|Эмэн]] (арэнда)<br/>→ [[Ян Рэгенсбург|Ян]] (арэнда)<br/>[[Гайдэнгайм (футбольны клюб)|Гайдэнгайм]]<br/>[[Бэнфіка Лісабон|Бэнфіка]]<br/>[[Фрайбург (футбольны клюб)|Фрайбург]] | гульні(галы) = 0 (0)<br/>6 (0)<br/>42 (6)<br/>65 (20)<br/>13 (0)<br/>0 (0) | нац гады = | нац зборная = | нац гульні(галы) = | абнаўленьне(клюб) = 4 студзеня 2025 | абнаўленьне(зборная) = }} '''Ян-Нікляс Бэстэ''' ({{мова-de|Jan-Niklas Beste}}; {{Н}} 4 студзеня 1999 году) — нямецкі футбаліст, ўінгер клюбу «[[Фрайбург (футбольны клюб)|Фрайбург]]». == Кар’ера == Выхаванец сыстэмы дортмундзкай «[[Барусія Дортмунд|Барусіі]]». За галоўную каманду згуляў у матчы [[Кубак Нямеччыны па футболе|Кубка Нямеччыны]] 12 жніўня 2017 году. Не зважаючы на тое, што ў міжсэзоньне рыхтаваўся поруч з асноўнай камандай клюбу, усё ж такі застаўся з моладзевай камандзе клюбу на новы сэзон. Не дачакаўшыся дэбюту ў [[Бундэсьліга|Бундэсьлізе]], перайшоў да шыхтаў брэмэнскага «[[Вэрдэр Брэмэн|Вэрдэра]]», дзе гуляў за другую каманду клюбу. У наступныя сэзоны на ўмове арэнднага пагадненьня абараняў колеры нідэрляндзкага «[[Эмэн (футбольны клюб)|Эмэну]]»<ref>[https://www.werder.de/en/news/news/first-team/20182019/jan-niklas-beste-18062019 «Beste joins FC Emmen on loan»]. Werder Bremen.</ref> і потым «[[Ян Рэгенсбург]]у»<ref>[https://www.kicker.de/780251/artikel/_offensivstarker_linksverteidiger_jahn_leiht_beste_aus «Jahn Regensburg leiht Jan-Niklas Beste von Werder Bremen aus»]. Kicker.</ref>. З «Эмэнам» дэбютаваў у [[Эрэдывізія|Эрэдывізіі]] 24 жніўня 2019 году ў матчы супраць «[[Вілем II Тыльбург|Вілему II]]». У 2022 годзе склаў трохгадовую працоўную ўгоду з «[[Гайдэнгайм (футбольны клюб)|Гайдэнгаймам]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20240306125806/https://www.fc-heidenheim.de/news/detailansicht/archiv/2022/juni/fch/jan-niklas-beste-erhaelt-einen-dreijahresvertrag-beim-fch.html «Jan-Niklas Beste erhält einen Dreijahresvertrag beim FCH!»]. Heidenheim.</ref>. == Дасягненьні == '''«Бэнфіка»''': * Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Партугаліі|Кубка партугальскай лігі]]: 2025 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Бэстэ, Ян-Нікляс}} [[Катэгорыя:Нямецкія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Эмэн»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Ян» Рэгенсбург]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Гайдэнгайм»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Бэнфіка» Лісабон]] sxe9x9scxekmk68pq9py3g6sabw4w5e 0 279787 2618748 2488200 2025-06-06T22:26:41Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618748 wikitext text/x-wiki {{шляхціч}} {{цёзкі|Янушкевіч}} '''Януар Ян Фэрдынанд''' ({{Нарадзіўся|30|01|1816}} — {{Памёр|||1894}}) — памешчык. == Біяграфія == Паходзіў са шляхецкага роду [[Янушкевічы|Янушкевічаў]] гербу «[[Любіч (герб)|Любіч]]». Нарадзіўся ў сям’і [[Міхал Янушкевіч|Міхала]] і Тэклі Сакалоўскай, брат [[Яўстах Янушкевіч|Яўстаха]], [[Рамуальд Янушкевіч|Рамуальда]] і [[Адольф Янушкевіч|Адольфа]]. Пачаткова вучыўся ў [[Слуцкая гімназія|Слуцкай гімназіі]], працягваў вучобу ў [[Віленская гімназыя|Віленскай гімназыі]]<ref name=”nіab”/>. Януарый з прычыны малых гадоў не ўдзельнічаў у [[Паўстаньне 1830-1831 гадоў|паўстаньні 1830-1831 гадоў]]. У выніку з усіх братоў ён быў адзіным, хто застаўся пасьля паўстаньня на радзіме. Намаганьнямі яго, а таксама маці й сёстраў, маёнтак [[Дзягільна]] так і ня быў канфіскаваны расейскімі ўладамі й застаўся ў валоданьні Янушкевічаў<ref name=”nіab”/>. Яго нашчадкі атрымалі пацьверджаньне дваранства ў [[Герольдыя Сэнату|Герольдыі Сэнату]] й шырока расьсяліліся па [[Менскі павет|Менскім павеце]]<ref name=”nіab”>[https://web.archive.org/web/20240229074556/https://niab.by/newsite/ru/content/all/%D0%B1%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%8B-%D1%8F%D0%BD%D1%83%D1%88%D0%BA%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87%D1%8B-%D1%96-%D1%82%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%BC-%D1%81%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D1%8F-%D1%88%D0%BB%D1%8F%D1%85%D1%96-%D0%B2%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B9-%D1%8D%D0%BC%D1%96%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96 Браты Янушкевічы й тавянізм: складаныя шляхі Вялікай эміграцыі]</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Янушкевіч Міхаіл}} g4fyha78hvayr8xbnskkc2jswa3fbaf 0 280517 2618901 2609031 2025-06-07T11:33:24Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618901 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Аляксей Дунаеў''' ({{Н}} 11 верасьня 2004 году) — беларускі футбаліст, паўабаронца магілёўскага «[[Дняпро Магілёў|Дняпра]]» і [[моладзевая зборная Беларусі па футболе|моладзевай зборнай Беларусі]]. == Кар’ера == === Клюбная === Выступаў за юнацкія каманды магілёўскага [[Дняпро Магілёў|«Дняпра»]]. У 2020 годзе пачаў прыцягвацца да трэнаваньняў першай каманды, тады ж склаў першы прафэсійны кантракт з клюбам<ref>[https://web.archive.org/web/20220327154603/https://fc-dnepr.by/news/aleksey-dunaev-podpisal-perviy-professionalniy-kontrakt Алексей Дунаев подписал первый профессиональный контракт]</ref>. У 2021 годзе, пасьля выхаду «Дняпра» ў Першую лігу, пачаў выступаць у Другой лізе ў складзе рэзэрвовай каманды [[Дняпро-Юні Магілёў|«Дняпро-Юні»]], дзе замацаваўся ў складзе. Да сэзону 2022 году пачаў рыхтавацца з асноўнай камандай «Дняпра», якая пазьней атрымала месца ў Найвышэйшай лізе. Дэбютаваў у Найвышэйшай лізе 20 сакавіка 2022 году ў матчы першага тура супраць бабруйскай [[Белшына Бабруйск|«Белшыны»]] (0:0), адгуляўшы ўсе 90 хвілінаў сустрэчы. У далейшым працягваў рэгулярна зьяўляцца ў пачатковым складзе магілёўцаў. У лістападзе 2024 году знаходзіўся на праглядзе ў койданаўскім «[[Арсэнал Койданаў|Арсэнале]]», але да клюбу не далучыўся<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2024-11-14 |url = https://football.by/news/194941 |загаловак = Защитник "Днепра" находится на просмотре в "Арсенале" |выдавец = Football.by |дата доступу = 2025-03-23 |мова = ru}}</ref>. === Міжнародная === У верасьні 2022 году гуляў за [[Юніёрская зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі (да 19 гадоў)]] у кваліфікацыйным раўндзе чэмпіянату Эўропы. 19 лістапада 2022 году дэбютаваў у [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|зборнай Беларусі (да 21 году)]], адгуляўшы першы тайм таварыскага матча супраць зборнай Ірану (1:0). == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20240315212351/https://pressball.by/players/football/1739/ Статыстыка «ПБ-Инфо»]{{Ref-ru}} * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Дунаеў, Аляксей}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] 98k318p9fwe2a5cu10s2sgeazuga6zm 0 282573 2618764 2606955 2025-06-07T02:48:20Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618764 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Іва́н Анатольевіч Грудзько́''' ({{Н}} 27 ліпеня 2004 году, [[Менск]]) — беларускі футбаліст, нападнік наваполацкага «[[Нафтан Наваполацак|Нафтану]]». Правы на гульца належаць мазырскай «[[Славія Мазыр|Славіі]]». == Кар’ера == === Клюбная === Выхаванец сталічнай футбольнай школы клюбу «[[Менск (футбольны клюб)|Менск]]». Першы трэнэр — Аляксандар Іванавіч Струк<ref name="fcslavia">https://web.archive.org/web/20240429183144/https://www.fcslavia.by/ru/player/grudko-0</ref>. Увосень 2021 году прыняў удзел у моладзевай лізе УЭФА у складзе каманды Менск (да 19 гадоў)<ref>{{Спасылка|url=https://int.soccerway.com/matches/2021/11/24/europe/uefa-youth-league/fc-minsk-u19/hnk-hajduk-split-under-19/3635177/|загаловак=Minsk U19 vs. Hajduk Split U19 - 24 November 2021|мова=en|выдавец=Soccerway}}</ref>. У сакавіку 2023 году прыяднаўся да віцебскага «[[Макслайн Віцебск|Макслайну]]»<ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20240316102504/https://football.by/news/172710|загаловак=Нападающий Грудько перешел из «Минска» в «Макслайн»|мова=ru|праект=Football.by|url=https://football.by/news/172710|дата публікацыі=10 сакавіка 2023|выдавец= ООО "Гольфстрим"}}</ref>. Дэбютаваў у прафэсійным футболе 1 красавіка 2023 году ў матчы [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лігі]] супраць «[[Слонім-2017 (футбольны клюб)|Слоніму-2017]]», зьявіўшыся ў другой палове сустрэчы і аддаўшы галявую перадачу. Першы гол улучыў 14 красавіка ў матчы супраць «[[Астравец (футбольны клюб)|Астраўцу]]». 24 траўня 2023 году ў матчы [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] супраць «[[Новая Прыпяць Альшаны|Новай Прыпяці]]» ўчыніў хет-трык. Празь месяц зрабіў хет-трык у матчы чэмпіянату, пакрыўдзіўшы магілёўскі «[[Дняпро Магілёў|Дняпро]]»<ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20240316102506/https://football.by/news/176053|загаловак=Нельзя выиграть за семь минут. Хет-трик Грудько помог «Макслайну» одержать сверхволевую победу над «Днепром»|мова=ru|праект=Football.by|url=https://football.by/news/176053|дата публікацыі=25 чэрвеня 2023|выдавец= ООО "Гольфстрим"}}</ref>. 1 кастрычніка адзначыўся трыма галамі ў сустрэчы яшчэ раз, улучыўшы мячы ў браму «[[Хваля Пінск|Хвалі]]». 21 кастрычніка 2023 году зрабіў галявы дубль у браму «[[Ніва Доўбізна|Нівы]]». Дзякуючы шыкоўнай гульні, быў ключавым футбалістам каманды, спыніўшыся на другім месцы ў сьпісе бамбардзіраў Першай лігі з 20-ю галамі на ўласным рахунку<ref name="fcslavia"/>. У сакавіку 2024 году зышоў з клюбу<ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20240316102503/https://football.by/news/185147|загаловак=Лучший бомбардир «Макслайна» покинул команду|мова=ru|праект=Football.by|url=https://football.by/news/185147|дата публікацыі=14 сакавіка 2024|выдавец= ООО "Гольфстрим"}}</ref> і адразу далучыўся да мазырскай «[[Славія Мазыр|Славіі]]»<ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20240316102502/https://football.by/news/185167|загаловак=Второй бомбардир первой лиги стал игроком «Славии»|мова=ru|праект=Football.by|url=https://football.by/news/185167|дата публікацыі=14 сакавіка 2024|выдавец= ООО "Гольфстрим"}}</ref>. 15 сакавіка 2024 году запачаткаваў кар’еру ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшай лізе]], згуляўшы каля паўгадзіны ў матчы супраць «Дняпра». 28 красавіка, зьявіўшыся на замену, аформіў дубль у матчы супраць койданаўскага «[[Арсэнал Койданаў|Арсэналу]]». Тым ня менш, гульцом асноўнага складу ня быў. У сакавіку 2025 году быў аддадзены ў арэнду ў наваполацкі «[[Нафтан Наваполацак|Нафтан]]»<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2025-03-07 |url = https://bel.football/news/ofitsialno-ivan-grudko-prisoedinilsya-k-naftanu |загаловак = Официально: Иван Грудько присоединился к «Нафтану» |выдавец = Белорусский футбол |дата доступу = 2025-03-08 |мова = ru}}</ref>. === Міжнародная === У сьнежні 2021 года футбаліст атрымаў выклік у [[Малодшая юніёрская зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі (да 18 гадоў)]]. Дэбютаваў У складзе каманды 3 сьнежня ў таварыскім матчы супраць зборнай Армэніі, зьявіўшыся на полі ў пачатковым складзе і адзначыўшыся забітым голам. У сакавіку 2024 году футбаліст атрымаў выклік у [[Моладзевая зборнай Беларусі па футболе|зборную Беларусі (да 21 году)]] дзеля ўдзелу ў кваліфікацыйных матчах моладзевага чэмпіянату Эўропы. Дэбютаваў за зборную 22 сакавіка 2024 году ў матчы супраць зборнай Грэцыі<ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20240325131918/https://football.by/news/185487|загаловак=ЕВРО-2025 (U-21). Беларусь обыграла Грецию благодаря голу Мартынова с пенальти|мова=ru|праект=Football.by|url=https://football.by/news/185487|дата публікацыі=22 сакавіка 2024|выдавец= ООО "Гольфстрим"}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Грудзько, Іван}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] szivjs0czz1huklpf4vrw1ax9931ps6 14 283200 2618886 2511095 2025-06-07T10:12:52Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618886 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Парнаграфія ў Даніі|Стужкі]] [[Катэгорыя:Парнаграфічныя фільмы паводле краінаў|Данія]] 2ne641dwogbdlqsycbi0en4esdxrsqr 0 283687 2618863 2569326 2025-06-07T09:28:50Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618863 wikitext text/x-wiki {{Унівэрсытэт |Назва = Венскі мэдычны ўнівэрсытэт |Арыгінальная назва = {{мова-de|Medizinische Universität Wien}} |Выява = |Памер выявы = |Подпіс выявы = |Назва лацінай = |Дэвіз = |Дэвіз па-беларуску = |Заснаваны = |Закрыты = |Тып = |Дачыненьне да рэлігіі = |Велічыня фонду = |Прэзыдэнт = |Віцэ-прэзыдэнт = |Рэктар = |Дэкан = |Дырэктар = |Назва кіраўніка = |Кіраўнік = |Колькасьць факультэтаў = |Колькасьць пэрсаналу = |Колькасьць студэнтаў = |Колькасьць магістрантаў = |Колькасьць асьпірантаў = |Горад = |Штат = |Вобласьць = |Краіна = |Шырата паўшар’е = |Шырата градусаў = |Шырата хвілінаў = |Шырата сэкундаў = |Даўгата паўшар’е = |Даўгата градусаў = |Даўгата хвілінаў = |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Кампус = |Былыя назвы = |Іншы парамэтар = |Іншае значэньне = |Колеры = |Талісман = |Знаходзіцца ў складзе = |Вэб-сайт = |Лягатып = |Памер лягатыпу = |Нататкі = }} '''Венскі мэдычны ўнівэрсытэт''' ({{мова-de|Medizinische Universität Wien}}, MUW) — мэдычны [[унівэрсытэт|ўнівэрсытэт]] у [[Вена|Вене]], [[Аўстрыя]]. На бягучы момант зьяўляецца найбуйнейшым мэдычным [[Навукова-дасьледчы інстытут|навукова-дасьледчым інстытутам]] Аўстрыі і найбуйнейшым мэдычным унівэрсытэтам у нямецкамоўных краінах (больш 8000 вучняў і каля 1200 выкладчыкаў). Быў заснаваны ў 1365 годзе як мэдычны факультэт [[Венскі ўнівэрсытэт|Венскага ўнівэрсытэту]], з 2004 году — самастойны ўнівэрсытэт. З 1902 да 1938 году на гэтым факультэце працаваў [[Зыгмунд Фройд]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.meduniwien.ac.at/web/ Старонка ў сеціве] {{Вышэйшыя навучальныя ўстановы Аўстрыі}} [[Катэгорыя:Навуковыя арганізацыі Аўстрыі]] [[Катэгорыя:Аўстрыйскія ўнівэрсытэты]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1365 годзе]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2004 годзе]] [[Катэгорыя:Навучальныя ўстановы, заснаваныя ў 2004 годзе]] [[Катэгорыя:Венскі ўнівэрсытэт| ]] 90ond2x6wdwq09zh4axgr3r96xqc6e9 0 284844 2618563 2548929 2025-06-06T12:23:48Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618563 wikitext text/x-wiki '''Цэнтралізава́ны экза́мэн''' — выпускны экзамэн, які здаюць у абавязковым парадку адзінаццаціклясьнікі Рэспублікі Беларусь. Цэнтралізаваны экзамэн заснаваны на матэрыялах школьнай праграмы. Экзамэн праводзіцца з мэтай адзначыць узровень ведаў выпускнікоў у тэставым варыянце, вынікі якога будуць выкарыстаны для вызначэньня выніковай адзнакі вучня. Правядзеньнем ЦЭ займаецца [[Рэспубліканскі інстытут кантролю ведаў]]. == Сістэма правядзеньня == Адзінаццаціклясьнікі павінны здаць Цэнтралізаваны экзамэн па дзьвум прадметам школьнай праграмы, адным зь якіх зьяўляецца [[Беларуская мова|беларуская]] альбо [[Расейская мова|расейская]] мова, а іншы выбіраецца па жаданьню вучня з наступных магчымых: * [[Матэматыка]] * [[Фізыка]] * [[Хімія]] * [[Біялёгія]] * Гісторыя Беларусі * [[Сусьветная гісторыя]] (найноўшы час) * [[Грамадазнаўства]] * [[Геаграфія]] * [[Ангельская мова]] * [[Француская мова]] * [[Нямецкая мова]] * [[Гішпанская мова]] * [[Кітайская мова]] Вынікі ЦЭ прыраўнены да [[Цэнтралізаванае тэставаньне|Цэнтралізаванага тэставаньня]] й могуць быць выкарыстаны для паступленьня ў вышэйшыя навучальныя ўстановы абітурыентамі праз конкурс сярод паступаючых. Вынікі падыспытных падагульняюцца ў стабальнай сістэме й перакладаюцца ў дзесяцібальную дзеля вызначэньня выніковай адзнакі, якая пойдзе ў атэстат. == Гісторыя стварэньня == У жніўні 2021 року [[Ігар Карпенка]], на той момант [[Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь|міністр адукацыі]] Беларусі, аб’явіў, што зь 2023 будзе ўведзены выпускны экзамен, падобны да ЦТ. Міністар лічыў, што гэта паслужыць памяньшэньнем нагрузкі на выпускнікоў і палепшыць якасьць атэстату аб сярэдняй адукацыі<ref>[https://web.archive.org/web/20210917045629/http://www.ch-smi.by/vvedenie-nacionalnogo-gosekzamena-dlya-vypusknikov-podderzhivayut-bolee-60-uchenikov-i-roditelej/ Чырвоны Кастрычнік, рас.]</ref><ref>[https://people.onliner.by/2021/08/24/v-minske-proxodit-respublikanskij Анляйнэр, рас.]</ref>. У 2023 року ЦЭ быў уведзены, такім чынам нагрузка на школьнікаў дакладна зьменшылася: замест чатырох выпускных іспытаў цяпер трэба было здаць толькі 2, а школьнікі цяпер рыхтуюцца адразу ж і да выпускных экзаменаў, і да ўступных<ref>[https://adukar.co9m/by/news/abiturientu/ot-ct-do-ceh Адукар. Студзень 2023, рас.]{{Недаступная спасылка|date=July 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20230318153737/https://edu.gov.by/gotovimsya-k-tse/informatsiya-o-provedenii-tsentralizovannogo-ekzamena/ Міністэрства Адукацыі Рэспублікі Беларусь]</ref>. 14 траўня 2023 року прайшоў першы ЦЭ, на які былі зарэгістраваны 53323 выпускнікоў. Для правядзеньня ЦЭ было выдзелена 144 пункта здачы, сярод якіх 30 — ВНУ, 60 — каледжы, 54 — школы, ліцэі й гімназіі<ref name=":0">[https://www.sb.by/articles/spravitsya-na-vse-sto.html «СБ Беларусь сегодня». 3 траўня 2023, рас.]</ref>. == Статыстыка == У 2023 року сярод больш 50 000 удзельнікаў ЦЭ 41 776 чалавек абралі расейскую мову, а беларускую — толькі 11 509, што складае 21,6%. На сто балаў з ста магчымых расейскую мову сумарна на ЦТ і ЦЭ здалі 482 выпускнікоў, беларускую — 413<ref>[https://edu.gov.by/by-be/news/stali-izvestny-rezultaty-pervogo-tse/?sphrase_id=413540 Міністэрства адукацыі ад 29 траўня]{{Недаступная спасылка|date=July 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Таксама шматлікімі былі іспыты па матэматыцы: яе выбралі 20582 удзельніка, зь іх на ЦЭ — 9906<ref name=":0" />. На ЦЭ 100 балаў набралі 157 здаючых<ref>[https://adukar.com/by/news/abiturientu/statistika-ct-2023 Адукар ад 28 чэрвеня 2023, рас.]</ref>. У 2024 року ўдзельнічалі каля 55,5 тысяч выпускнікоў. Сто балаў атрымалі 636 выпускнікоў, больш за ўсё па матэматыцы — 248<ref>[https://adukar.com/by/news/abiturientu/rezultaty-i-statistika-ceh-2024-goda Адукар ад 7 чэрвеня 2024, рас.]</ref>. На ЦЭ па беларускай мове ў 2024 року было зарэгістравана 9400 чалавек, на расейскую — 44200. Гэта значыць, што беларускую мову здавалі 17,5%<ref>[https://kudapostupat.by/article/item/id/2720 kudapostupat ад 28 траўня, рас.]</ref>. == Глядзіце таксама == * [[Цэнтралізаванае тэставаньне]] * [[Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь|Міністэрства адукацыі]] == Крыніцы == {{зноскі}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.rikc.by/by/ РІКВ]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Накід}} {{Парады артыкулу|няма катэгорыяў|артаграфія}} nhgj4f5gvxvthbtaskmjbx4vasx5lt7 0 285146 2618838 2546865 2025-06-07T08:54:57Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618838 wikitext text/x-wiki {{Асоба |імя = Алег Лукашэвіч |партрэт = |апісаньне партрэту = |род дзейнасьці = [[рэжысэр]], фатограф |дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|27|3|1972|1}} |месца нараджэньня = [[Баранавічы]], [[Берасьцейская вобласьць]], [[Беларуская ССР]], [[Савецкі Саюз]] |дата хросту = сьнежань 2005 |грамадзянства = [[Беларусь]] |нацыянальнасьць = [[беларус]] |адукацыя = вышэйшая |альма-матэр = [[Факультэт журналістыкі БДУ]] (1995) |прафэсія = [[журналіст]] |месца працы = [[Белтэлерадыёкампанія]] |гады дзейнасьці = ад 1994-га |жанры = [[дакумэнтальны фільм]], [[фатаграфія]] |вядомасьць = выдавец сэрыі фотаальбомаў «[[Спадчына Беларусі]]» (зь 2004 г.) |пасада = |тэрмін = |папярэднік = |наступнік = |бацька = Вацлаў Лукашэвіч |маці = |жонка = |дзеці = |узнагароды = «[[За духоўнае адраджэньне]]» (2005), дыплём Францішка Скарыны конкурсу «[[Мастацтва кнігі]]» (2005), дыплёмы конкурсу «[[Тэлевяршыня]]» (2011, 2012 і 2014) |подпіс = |сайт = |дадаткова = }} '''Алег Вацлававіч Лукашэвіч'''<ref>{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Ад Камітэта па Дзяржаўных прэміях Рэспублікі Беларусь|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20191223/1577112219-ad-kamiteta-pa-dzyarzhaunyh-premiyah-respubliki-belarus|выданьне=Ігуменскі тракт|тып=|год=24 сьнежня 2014|нумар=[https://zviazda.by/sites/default/files/24sne-5_optim.pdf 21 (243)]|старонкі=|issn=}}</ref> ({{Н}} 1972, Баранавічы, Берасьцейская вобласьць, цяпер [[Беларусь]]) — беларускі [[журналіст]], кіна[[рэжысэр]], фатограф і выдавец. Зь 2004 году выпускаў фотаальбом «[[Спадчына Беларусі]]» сумесна з [[Аляксандар Аляксеевіч Аляксееў|Аляксандрам Аляксеевым]]. У 2005 годзе атрымаў за яго прэмію «[[За духоўнае адраджэньне]]» і дыплём Францішка Скарыны на 45-м нацыянальным конкурсе «[[Мастацтва кнігі]]», які праходзіў у рамках [[Менская міжнародная кніжная выстава-кірмаш|Менскай міжнароднай кніжнай выставы-кірмашу]]. Гэтую найвышэйшую паліграфічную ўзнагароду Беларусі тады ўручылі ўпершыню за 14 гадоў. У 2016 годзе на гэтым конкурсе адзначаўся ў якасьці найлепшага [[дызайнэр]]а кнігі, а ў 2018-м — найлепшым фотамастаком з уручэньне дыплёму пераможцы і знака «Залаты Фаліянт». За 2003—2020 гады правёў 30 міжнародных выставаў «Спадчына Беларусі», у тым ліку ў Польшчы, Ангельшчыне, Аўстрыі, [[Бэльгія|Бэльгіі]], Італіі, [[Нямеччына|Нямеччыне]], Чэхіі, Францыі і [[Армэнія|Армэніі]]. Сярод іншага, цягам 2014—2017 гадоў звыш 150 фотапрацаў памерам 3х2 мэтры прадставілі ў Менску пад адкрытым небам на [[Праспэкт Незалежнасьці (Менск)|праспэкце Незалежнасьці]] каля парку Чалюскінцаў. Даўжыня экспазыцыі складала каля 1 км. Да 2020 году зьняў 31 дакумэнтальны фільм у рамках праекту «Спадчына Беларусі». У 2011, 2012 і 2014 гадох кінастужкі праекту адзначылі дыплёмамі пераможцаў нацыянальнага тэлеконкурсу «[[Тэлевяршыня]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Спадчына Беларусі» — у Нацыянальным гістарычным музэі|спасылка=https://novychas.online/kultura/spadczyna-belarusi-u-nacyjanalnym-histaryczny|выдавец=Газэта «[[Новы час (газэта)|Новы час]]»|дата публікацыі=17 ліпеня 2020|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref><ref>{{Навіна|аўтар=Алег Багамазаў|загаловак=Яскравае шматаблічча спадчыны|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20200903/1599140995-yaskravae-shmatablichcha-spadchyny|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=3 верасьня 2020|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. == Жыцьцяпіс == У 1972 годзе нарадзіўся ў [[Баранавічы|Баранавічах]] (Берасьцейская вобласьць). Быў [[Хрышчэньне|хрышчоны]] ў [[Каталіцтва|каталіцкай]] царкве. Яго [[бацька]], які працаваў [[Вэтэрынарыя|вэтэрынарам]], перавёз сям'ю ў [[Ваўкавыскі раён|Ваўкавыскі раён]] (Гарадзенская вобласьць). Там была магчымасьць глядзець [[Польскае тэлебачаньне]], на якім паказвалі фільмы італьянскага паэта [[Бэрнарда Бэрталючы]] і брытанскага мастака [[Пітэр Грынэўэй|Пітэра Грынэўэя]]. Праз гэта здолеў вывучыць [[Польская мова|польскую мову]]. Скончыў [[Сярэдняя школа|сярэднюю школу]] ў [[Ваўкавыск]]у. Ад 8-й клясы вырашыў паступаць на [[факультэт журналістыкі БДУ]]<ref name="а"/>, куды паступіў у 1990 годзе і які скончыў у 1995 годзе. У 1994 годзе некалькі месяцаў працаваў на [[Беларускае радыё|Беларускім радыё]]. У сьнежні 1994 году сышоў з радыё праз адмову чытаць падводку пра гадавіну [[Белавескія пагадненьні|Белавескіх пагадненьняў]] «па [[Ідэалёгія|ідэалягічных]] меркаваньнях». На прапанову старшыні [[Белтэлерадыёкампанія|Белтэлерадыёкампаніі]] [[Рыгор Кісель|Рыгора Кісяля]] перашоў працаваць у [[Агенцтва тэленавінаў]], якое стварылі 9 студзеня 1995 году на [[Беларускае тэлебачаньне|Беларускім тэлебачаньні]]. У 1996 годзе стаў першым беларускім [[журналіст]]ам, які працаваў на [[Канскі кінафэстываль|Канскім кінафэстывалі]]. Пасьля вяртаньня з Францыі паехаў у [[Парыж]] на 2-месячнае [[стажаваньне]] па спэцыяльнасьці «апэратар і [[рэжысэр]] тэлебачаньня». Пазьней да 2014 году езьдзіў у Парыж звыш 50 разоў<ref name="а"/>. У 2001 годзе разам фатографам [[Аляксандар Аляксеевіч Аляксееў|Аляксандрам Аляксеевым]] стварыў тэлеперадачу «Наша спадчына» пра [[дойлідзтва]] Беларусі. У 2004 годзе пачаў штогод выдаваць альбомы «[[Спадчына Беларусі]]» і «Скарбы Беларусі», агульны наклад якіх да 2014 году склаў 42 500 асобнікаў<ref name="а"/>. Першы альбом раскупілі за месяц<ref>{{Навіна|аўтар=Іна Ганчаровіч|загаловак=Пад адкрытым небам Бацькаўшчыны|спасылка=https://www.sb.by/articles/pad-adkrytym-nebam-batska-shchyny.html|выдавец=Газэта «[[Беларусь сёньня]]»|дата публікацыі=15 чэрвеня 2016|дата доступу=29 чэрвеня 2024}}</ref>. 7 студзеня 2005 году за гэты твор Аляксееў і Лукашэвіч атрымалі прэмію «[[За духоўнае адраджэньне]]», а 24 студзеня здабылі дыплём Францішка Скарыны на 45-м конкурсе «[[Мастацтва кнігі]]» падчас [[Менская міжнародная кніжная выстава-кірмаш|Менскай міжнароднай кніжнай выставы-кірмашу]]<ref name="б"/>. Зь 2005 году альбом «Спадчына Беларусі» пачалі выдаваць паводле дабраслаўленьня экзарха Беларусі [[Філарэт (Вахрамееў)|Філарэта]] і кардынала [[Казімер Сьвёнтак|Казімера Сьвёнтка]]. У сьнежні 2005 году ў 33-гадовым веку ў [[Храм Труны Гасподняй|Царкве Труны Гасподняй]] (Ізраіль) перайшоў да [[Праваслаўе|праваслаўнай]] царквы. Прыняў рашэньне пад уражаньнем папярэдняга наведваньня [[Полацкі Спаса-Эўфрасіньнеўскі манастыр|Полацкага Спаса-Эўфрасіньнеўскага манастыра]] і аповеду пра яго заснавальніцу [[Эўфрасіньня Полацкая|Эўфрасіньню Полацкую]]. Сярод іншага, стварыў фільм пра беларускую мастачку [[Надзея Хадасевіч-Лежэ|Надзею Хадасевіч-Лежэ]], якая стварыла музэй пра свайго францускага настаўніка [[Фэрнан Лежэ|Фэрнана Лежэ]]<ref name="а"/>. У 2005 годзе зрабіў 4-сэрыйны фільм пра мастака [[Марк Шагал|Марка Шагала]], сэрыі якога былі ад 26 хвілінаў<ref name="а"/>. 16 студзеня 2006 году на Беларускім тэлебачаньні выйшла 1-я сэрыя цыклю «Эпоха» аўтарства Лукашэвіча, які распачаўся першым фільмам 4-сэрыйніка пра Шагала<ref>{{Навіна|аўтар=Андрэй Расінскі|загаловак=Шагал і крыху глямуру|спасылка=https://nashaniva.com/394|выдавец=Газэта «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=27 студзеня 2006|дата доступу=27 чэрвеня 2024}}</ref>. 11 і 12 студзеня 2007 году на «[[Беларусь 1|Першым нацыянальным канале]]» паказалі 2-і фільм пра Шагала працягласьцю 40 хвілінаў<ref>{{Навіна|аўтар=Андрэй Расінскі|загаловак=Тайны Марка Шагала|спасылка=https://nashaniva.com/5813|выдавец=Газэта «Наша ніва»|дата публікацыі=10 студзеня 2007|дата доступу=27 чэрвеня 2024}}</ref>. Да 2007 году ў рамках тэлеперадачы «Эпоха» выйшлі фільмы пра Эўфрасіньню Полацкую, [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]], [[Францішак Скарына|Францішка Скарыну]], [[Ігнат Дамейка|Ігната Дамейку]] і [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі|Станіслава Аўгуста Панятоўскага]]. Пры гэтым фільм «Эўфрасіньня Полацкая» заняў 1-е месцы на 9-м Эўразійскім тэлефоруме ў Маскве ў намінацыі «Дакумэнтальныя фільмы і праграмы». 26 лютага — 1 сакавіка 2007 году на «Першым нацыянальным канале» ў рамках перадачы «Эпоха» паказалі 4-сэрыйнік «[[Тадэвуш Касьцюшка]]. Вяртаньне героя», здымкі якога праходзілі ў 5 краінах, у тым ліку ў ЗША, Францыі і [[Швайцарыя|Швайцарыі]]. Сярод іншага, фільм зьмяшчаў здымкі [[тэстамэнт]]у Касьцюшкі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=БТ паказвае фільм «Тадэвуш Касьцюшка. Вяртаньне героя»|спасылка=https://nashaniva.com/6782|выдавец=Газэта «Наша ніва»|дата публікацыі=26 лютага 2007|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref> пра вызваленьне [[Сяляне|сялянаў]] свайго маёнтка ў Беларусі ад [[Прыгоннае права|прыгоннага права]], які захоўваўся ў швайцарскім [[Залятурн (горад)|Залятурне]]<ref>{{Навіна|аўтар=Зьміцер Траўчук|загаловак=Касьцюшка супраць Суворава|спасылка=https://euroradio.by/kascyushka-suprac-suvorava|выдавец=«[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]»|дата публікацыі=27 лютага 2007|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. 12 красавіка 2007 году ў рамках перадачы «Эпоха» выйшаў 2-і паўгадзінны фільм пра Эўфрасіньню Полацкую<ref>{{Навіна|аўтар=Андрэй Расінскі|загаловак=«Эпоха. Эўфрасіньня Полацкая»|спасылка=https://nashaniva.com/8010|выдавец=Газэта «Наша ніва»|дата публікацыі=12 красавіка 2007|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. У 2007 годзе выдаў фотаальбом «Спадчына Беларусі. Скарбы» пра вырабы з [[золата]] і [[срэбра]], якія захоўвалі ў музэях і хрысьціянскіх храмах Беларусі. Дагэтуль агульны наклад 8 альбомаў «Спадчына Беларусі» склаў 26 500 асобнікаў, што было беспапярэднім у беларускім кнігавыданьні. Выданьне «Спадчына Беларусі. Скарбы» зьмяшчала залатыя [[бранзалет]]ы з выявамі [[цмок]]аў, вырабленыя полацкімі майстрамі ў ІХ стагодзьдзі. Гэтыя вырабы паходзілі з [[Рэчавы скарб|рэчавага скарбу]], знойдзенага ў 1984 годзе ў Полацку. Адлюстроўваліся і срэбраныя шыйныя абручы VIII стагодзьдзя, якія насілі на знак улады і цяпер захоўвалі ў [[Палац Румянцавых і Паскевічаў (Гомель)|Гомельскім палацы Паскевічаў]]. Сярод іншага, альбом зьмяшчаў частку [[Пояс Вітаўта|пояса Вітаўта]], які падарыў яму крымскі хан [[Хаджы I Гірэй|Хаджы Гірэй]]. На пачатку 1990-х гадоў пояс знайшлі ў вёсцы [[Літва (Маладэчанскі раён)|Літва]] Маладэчанскага раёну і з таго часу захоўвалі ў [[Нацыянальны гістарычны музэй Беларусі|Нацыянальным музэі гісторыі і культуры Беларусі]]. Урэшце, у выданьні адлюстравалі срэбраную раму [[Будслаўскі абраз Маці Божай|Будслаўскага абразу Маці Божай]] з пазалотай і каштоўнымі камянямі, а таксама [[крыж Эўфрасіньні Полацкай]], адноўлены мастаком [[Мікалай Кузьміч|Мікалаем Кузьмічом]]<ref name="б">{{Артыкул|аўтар=|загаловак=«Браму скарбаў сваіх адчыняю»|спасылка=https://www.sb.by/articles/bramu-skarba-sva-kh-adchynyayu-.html|выданьне=[[Народная газэта]]|тып=|год=7 лютага 2008|нумар=[https://www.sb.by/ng/archive/07022008/ 4692]|старонкі=|issn=}}</ref>. Ад 2008 году цалкам адышоў ад вядзеньня перадачаў у кадры на карысьць выдавецкай і рэжысэрскай працы<ref name="а"/>. У сьнежні 2008 году ў Варшаве (Польшча) прадставіў фотаальбомы «Спадчына Беларусі» і «Скарбы Беларусі». На прэзэнтацыі ў [[Вілянаўскі палац|Вілянаўскім палацы]] прысутнічалі прысутнічалі замежныя [[дыплямат]]ы і прадстаўнікі [[Беларусы ў Польшчы|беларускай дыяспары ў Польшчы]]<ref>{{Навіна|аўтар=Раман Няфёдаў|загаловак=Праект мастацкай вартасьці|спасылка=https://www.sb.by/articles/praekt-mastatskay-vartasts.html|выдавец=Газэта «[[Беларусь сёньня]]»|дата публікацыі=4 сьнежня 2008|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. 27 студзеня 2009 году на «Першым нацыянальным канале» паказалі сэрыю пра Ігната Дамейку ў рамках праекту «Эпоха». Яго здымкі цягам 2-х гадоў рабілі ў Ангельшчыне, Францыі, Нямеччыне, [[Бразылія|Бразыліі]] і [[Чылі]], дзе адшукалі праўнукаў навукоўца<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сёньня на БТ – фільм пра Дамейку|спасылка=https://nashaniva.com/23146|выдавец=Газэта «Наша ніва»|дата публікацыі=27 студзеня 2009|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. У красавіку 2009 году атрымаў узнагароду па выніках прэміі імя Ежы Гедройця за фільм пра Адама Міцкевіча<ref>{{Навіна|аўтар=Іван Іванаў|загаловак=Парыжскія прароцтвы Ежы Гедройца|спасылка=https://www.sb.by/articles/paryzhsk-ya-prarotstvy-ezhy-gedroytsa.html|выдавец=Газэта «Беларусь сёньня»|дата публікацыі=16 красавіка 2009|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. У траўні 2011 году на 64-м [[Канскі кінафэстываль|Канскім кінафэстывалі]] (Францыя) быў кіраўніком нацыянальнага павільёну Беларусі. У наступныя гады стварэньне павільёну дазволіла прадставіць на ім каталёг сучаснага [[Кіно Беларусі|беларускага кіно]], падрыхтаваны сумесна з Аляксандрам Аляксеевым на «[[Беларусьфільм]]е»<ref>{{Навіна|аўтар=Газэта «[[Беларусы і рынак]]»|загаловак=На што ва ўладаў няма грошай|спасылка=https://charter97.org/be/news/2016/5/15/204304/|выдавец=Прэс-цэнтар «[[Хартыя'97|Хартыі'97]]»|дата публікацыі=15 траўня 2016|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. 12—15 сьнежня 2011 году тэлеканал «[[Беларусь 1]]» паказваў увечары 4-сэрыйны фільм да 120-годзьдзя Максіма Багдановіча ў рамках цыклю «Эпоха». Здымкі праходзілі ў [[Горадня|Горадні]], Менску і [[Ракуцёўшчына|Ракуцёўшчыне]] (Маладэчанскі раён), а таксама ў расейскім [[Яраслаўль|Яраслаўлі]] і ўкраінскай [[Ялта|Ялце]], дзе ў розны час жыў паэт. Фільм быў сумеснай працай зь [[Беларускі навукова-дасьледчы цэнтар электроннай дакумэнтацыі|Беларускім навукова-дасьледчым цэнтрам электроннай дакумэнтацыі]] і музэямі ды архівамі Беларусі і Расеі. У Ялце адзьнялі магілу ппаэта і [[Мэтрычная кніга|мэтрычную кнігу]] з запісам аб яго сьмерці. Таксама ў фільме прадставілі фотаздымкі з [[Мэмарыяльны дом-музэй Максіма Багдановіча (Яраслаўль)|Мэмарыяльнага дому-музэю Максіма Багдановіча]] ў Яраслаўлі<ref>{{Навіна|аўтар=[[БелаПАН]]|загаловак=Ад сёньня на «Беларусь-1» фільм пра Максіма Багдановіча|спасылка=https://nashaniva.com/64826|выдавец=Газэта «Наша ніва»|дата публікацыі=12 сьнежня 2011|дата доступу=28 чэрвеня 2024}}</ref>. 12 чэрвеня 2013 году Алег Лукашэвіч заявіў, што заўважыў у кнізе [[Уладзімер Аляксеевіч Арлоў|Ўладзімера Арлова]] «[[Краіна Беларусь]]. Вялікае Княства Літоўскае», аздобленай [[Зьміцер Герасімовіч|Зьмітром Герасімовічам]], 22 здымкі з кнігі «Спадчына Беларусі» без пазнакі аўтарства. Герасімовіч прызнаў памылку за 5 здымкамі: «Не падпісаныя, бо яны трапілі да мяне ў выніку абмену паміж выдавецтвам „[[Беларусь (выдавецтва)|Беларусь]]“ і мной. Я ім даў ілюстрацыі са свайго архіву». Тады Лукашэвіч адзначыў, што «40 тысяч асобнікаў прадалося па цане ад 50 да 100 даляраў»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Фотаканфлікт вакол кнігі «Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае»|спасылка=https://www.svaboda.org/a/25015211.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=12 чэрвеня 2013|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. 13 траўня 2014 году прадставіў 9 дакумэнтальных фільмаў пра мастакоў [[Парыская школа|Парыскай школы]] родам зь Беларусі, сярод якіх былі: [[Марк Шагал]] ([[Лёзна]]), [[Леў Бакст]] (Горадня), [[Хаім Суцін]] ([[Сьмілавічы]]), [[Надзея Хадасевіч-Лежэ]] (Асецішча), [[Восіп Цадкін]] (Віцебск), [[Міхаіл Кікоін]] (Гомель) і [[Пінхус Крэмень]] ([[Жалудок]]). Праца над фільмамі заняла 2 гады і ўлучала інтэрвію з калекцыянэрамі і мастацтвазнаўцамі. Для фільму скарысталі архівы Беларусі, Францыі і Расеі. Пры гэтым падрабязна зьнялі арыгіналы [[карціна]]ў, дакумэнтаў і фатаграфіяў. Сваю музыку да цыклю гэтых фільмаў падала амэрыканская сьпявачка [[Мадонна (сьпявачка)|Мадонна Чыконэ]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Мастакі Парыжскай школы. Выхадцы Беларусі|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/kultura/khudozhniki_parizhskoy_shkoly_urozhentsy_belarusi_13_05_2014_19_12_0021/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=13 траўня 2014|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. 24 траўня 2014 году на тэлеканале «[[Беларусь 1]]» адбылася прэм'ера яго [[Дакумэнтальны фільм|дакумэнтальнага фільму]] «Мастакі [[Парыская школа|Парыскай школы]]. Ураджэнцы Беларусі», якое ўлучала інтэрвію з сынам Марка Шагала Давыдам Макнілам і кінахроніку францускіх [[Архіў|архіваў]]. Сярод іншага, пазьней паказалі фільм пра беларускую мастачку [[Надзея Хадасевіч-Лежэ|Надзею Хадасевіч-Лежэ]], якая стварыла музэй пра свайго францускага настаўніка [[Фэрнан Лежэ|Фэрнана Лежэ]]<ref name="а">{{Артыкул|аўтар=Алена Драпко.|загаловак=«Кожны чалавек павінен дакрануцца да мастацтва»|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=23 траўня 2014|нумар=[https://zviazda.by/be/number/94-27704 94 (27704)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2014/05/23may-3.indd_.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. Да 2015 году ўзяў інтэрвію ў такіх заслужаных рэжысэраў і актораў замежжа, як [[Пітэр Грынэўэй]] (Брытанія), [[Вім Вэндэрс]] (Нямеччына), [[Паўль Вэрхувэн]] (Нідэрлянды), [[Кшыштаф Занусі]] (Польшча), [[Такэсі Кітана]] (Японія), [[Катрына Брэя]] (Францыя), [[Мікіта Міхалкоў]] (Расея), [[Пэдра Альмадовар]] (Гішпанія), [[Кенэт Лоўч]] (Брытанія), [[Анджэй Вайда]] (Польшча) і [[Аляксандар Сакураў]] (Расея)<ref>{{Навіна|аўтар=Віктар Корбут|загаловак=У люстэрку сучаснасьці|спасылка=https://www.sb.by/articles/u-lyusterku-suchasnasts.html|выдавец=Газэта «Беларусь сёньня»|дата публікацыі=12 траўня 2015|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. У лютым 2016 году ў Нацыянальным гістарычным музэі Беларусі прэзэнтаваў новае выданьне «Спадчыны Беларусі», якое ўлучала 40 мастацкіх фотаздымкаў з адноўленымі родавымі [[сядзіба]]мі, [[Палац (пабудова)|палацамі]] і храмамі Беларусі пераважна ў стылі [[барока]] і [[Нэаготыка|нэаготыкі]]. Упершыню ў глянцы зьявіліся адкрытыя [[Фрэска|фрэскі]] [[Царква Сьвятога Спаса (Полацак)|Спаскай царквы]] ў Полацку, [[Палацава-паркавы комплекс Агінскіх|палац Агінскіх]] у Залесьсі (Смаргонскі раён) і [[Крычаўскі палац]], родавыя маёнткі ў [[Скокі|Скоках]] (Берасьцейскі раён) і [[Палацава-паркавы комплекс Козел-Паклеўскіх (Красны Бераг)|Красным Беразе]] (Жлобінскі раён). Упершыню фотаальбом выйшаў на трох мовах — беларускай, ангельскай і расейскай. Агульны наклад выданьня за 12 гадоў дасягнуў 44 500 асобнікаў, якія знаходзіліся ў найбольшых бібліятэках сьвету. Сярод іншага, у альбом увайшлі срэбраны кубак Агінскіх, [[Слуцкія паясы|слуцкія паясы]] і напрастольны крыж XVII стагодзьдзя з [[Наваградак|Наваградка]]<ref>{{Навіна|аўтар=Ніна Мажэйка, тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=Архітэктурная спадчына Беларусі ў адным альбоме|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/kultura/arkhitekturnoe_nasledie_belarusi_v_odnom_albome/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=3 лютага 2016|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. Цягам 2017 году зладзіў шырокафарматную фотавыставу «Спадчына Беларусі» пры амбасадах Беларусі ў краінах Эўропы. Па месяцы выстава праходзіла ў Парыжы, [[Брусэль|Брусэлі]], Бэрліне, [[Прага|Празе]] і Варшаве. Агароджу амбасадаў аздобілі выявамі храмаў ХІІ стагодзьдзя, [[Мірскі замак|Мірскага]] і [[Нясьвіскі замак|Нясьвіскага]] замкаў. Сярод іншага, на выставе прадставілі альбом «Спадчына Беларусі», які перавыдавалі 16 разоў<ref>{{Навіна|аўтар=Тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=Мастацкі праект «Спадчына Беларусі» працягвае знаёміць сьвет з архітэктурнай спадчынай нашай краіны|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/kultura/khudozhestvennyy_proekt_spadchyna_belarusi_prodolzhaet_znakomit_mir_s_arkhitekturnym_naslediem_nashe/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=4 сакавіка 2017|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. Найноўшае выданьне зьмяшчала 400 мастацкіх фотаздымкаў 2014—2015 гадоў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Спадчына Беларусі»|спасылка=https://kniganosha.by/catalog/spadchyna_belarusi|выдавец=Інтэрнэт-кнігарня «[[Кніганоша (інтэрнэт-кнігарня)|Кніганоша]]»|дата публікацыі=2017|дата доступу=29 чэрвеня 2024}}</ref>. 15 чэрвеня 2017 году выставу «Спадчына Беларусі» на год разьмясьцілі на агароджы [[Парк Чалюскінцаў (Менск)|парку Чалюскінцаў]] у Менску. Выстава зьмяшчала 40 рэпрадукцыяў зь сядзібамі і цэрквамі, [[Менская ратуша|Менская ратуша]] і фрэскамі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Фотавыстава да 950-годдзя Менска адкрыецца 15 чэрвеня на агароджы парку Чалюскінцаў|спасылка=https://blr.belta.by/culture/view/fotavystava-da-950-goddzja-minska-adkryetstsa-15-chervenja-na-agarodzhy-parku-chaljuskintsau-59128-2017/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=14 чэрвеня 2017|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. 24 студзеня 2018 году на тэлеканале «[[Беларусь 3]]» прадставіў разам з Аляксеевым прэм'еру тэлецыклю «Сучаснае мастацтва Беларусі» зь 10 фільмаў пра сучасных беларускіх мастакоў. Першы фільм прысьвячаўся [[Валеры Шкаруба|Валерыю Шкарубу]]. Сярод іншага, за паўтары гады зьнялі фільмы пра народнага мастака [[Леанід Шчамялёў|Леаніда Шчамялёва]], скульптара галоўнага помніка ў Трасьцянцы [[Канстанцін Касьцючэнка|Канстанціна Касьцючэнкі]] і мастака [[Ігар Бархаткоў|Ігара Бархаткова]]. Асобны фільм прысьвяцілі фрэскам адноўленай [[Царква Кузьмы і Дзямьяна (Вішнеў)|царквы Кузьмы і Дзямьяна]] ў [[Вішнеў (Менская вобласьць)|Вішневе]] (Валожынскі раён), над якімі працавалі [[Глеб Отчык]], [[Паліна Амельяновіч]] і Канстанцін Касьцючэнка<ref>{{Навіна|аўтар=Вікторыя Захарава, «[[Зьвязда]]»|загаловак=«Беларусь 3» прадставіць тэлецыкль «Сучаснае мастацтва Беларусі»|спасылка=https://www.tvr.by/company/pressa-o-nas/belarus-3-pradstavits-teletsykl-suchasnae-mastatstva-belarusi/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=19 студзеня 2018|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. Галоўнымі героямі іншых фільмаў сталі [[Алег Крошкін]] зь Віцебска, [[Валянціна Шоба]] з Горадні, [[Сяргей Рымашэўскі]], народны мастак [[Анатоль Бараноўскі]] і [[Уладзімер Кожух|Ўладзімер Кожух]]. Супольнікам тэлецыклю «Сучаснае мастацтва Беларусі» стаў выступіў «[[Прыёрбанк]]», які стварыў адзін з найбольшых збораў сучасных твораў краіны. Старшыня банку [[Сяргей Касьцючэнка]] адзначыў: «У 2016 годзе да нас зьвярнуліся аўтары фільма і прапанавалі паўдзельнічаць у яго падрыхтоўцы. Мы далі прынцыповую згоду, паколькі цікавімся жывапісам. У нашай калекцыі больш за 1000 работаў сучасных майстроў, якія мы набывалі з моманту заснаваньня — на працягу 30 гадоў. Яе канцэпцыя — сучасныя беларускія мастакі, якія пішуць алеем. На жаль, некаторых аўтараў ужо няма ў жывых, а карціны іх засталіся. Таму мы пагадзіліся, але прапанавалі, каб выбар 10 герояў праекту заставаўся за намі»<ref>{{Артыкул|аўтар=Алена Кравец.|загаловак=Рада зрабіла больш жорсткай адказнасьць за сэпаратызм|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20180125/1516884146-aleg-lukashevich-znyau-televiziynyya-partrety-suchasnyh-belaruskih-mastakou|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=26 студзеня 2018|нумар=[https://zviazda.by/be/number/18-28634 18 (28634)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/26stu-13_optim.pdf 13]|issn=1990-763x}}</ref>. 5 кастрычніка 2018 году адчыніў фотавыставу «Спадчына Беларусі. Адноўленыя архітэктурныя каштоўнасьці» ў [[Палац незалежнасьці (Менск)|Палацы Незалежнасьці]]. Выставу пераўтварылі ў пастаянную экспазыцыю ў Зале ўрачыстых цырымоніяў пасьля таго, як тая прыцягнула ўвагу азэрбайджанскага прэзыдэнта [[Ільхам Аліеў|Ільхама Аліева]] і маскоўскага патрыярха [[Кірыла (Патрыярх Маскоўскі)|Кірылы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Выставачныя праекты ў Палацы Незалежнасьці|спасылка=https://president.gov.by/be/president/dvorec-nezavisimosti/vystavki|выдавец=[[Прэзыдэнт Беларусі]]|дата публікацыі=2024|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. У лютым 2022 году прадставіў сумесна з Аляксеевым 7 відэаролікаў пра магчымасьці [[падарожніцтва па Беларусі]]. Ролікі адлюстроўвалі прынамсі па 10 мясьцінаў у кожнай вобласьці і сталіцы Беларусі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Краіна дзіўных адкрыцьцяў|спасылка=https://budzma.org/news/kraina-adkrytstsyau.html|выдавец=Кампанія «[[Будзьма беларусамі]]»|дата публікацыі=9 лютага 2022|дата доступу=30 чэрвеня 2024}}</ref>. == Бібліяграфія == * {{Кніга|аўтар=[[Аляксандар Аляксеевіч Аляксееў|Аляксандар Аляксееў]], Алег Лукашэвіч.|частка=|загаловак=[[Спадчына Беларусі]] : фотаальбом|арыгінал=|спасылка=http://opac.minda.by/cgi-bin/koha/opac-detail.pl?biblionumber=887|адказны=|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Менская фабрыка каляровага друку]]|год=2004|старонкі=|старонак=318|сэрыя=|isbn=985-454-231-9|наклад=3000}} ** 2005. — ISBN 985-454-288-2 (3000 + 3000 ас., 319 с.). ** 2006. — ISBN 985-454-302-1 (3000 ас.). ** 2007. — ISBN 978-985-454-354-3 (5000 ас.), 978-985-454-325-3 (3000 ас.), 978-985-454-388-8 (Скарбы, 3000 ас., перакл. на анг. [[Вячаслаў Плютаў]]). ** [http://unicat.nlb.by/opac/pls/pages.view_doc?off=10&siz=10&qid=39379&format=full&nn=13 2015]. — ISBN 978-985-90353-3-3 (1000 ас., выд. Аляксандар Аляксееў). ** [https://web.archive.org/web/20240630100202/https://kniganosha.by/catalog/spadchyna_belarusi 2017]. — ISBN 978-985-90353-7-1 (1000 ас.). ** [https://akademkniga-books.by/catalog/osnovnoy_razdel_tovarov/spadchyna_belarusi-0-68884800_1644872618/ 2021]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. — ISBN 978-985-90433-3-8 (1000 ас., выд. Алег Лукашэвіч). * {{Кніга|аўтар=Аляксандар Аляксееў, Алег Лукашэвіч.|частка=|загаловак=Скарбы Беларусі : альбом|арыгінал=|спасылка=|адказны=|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Залаты град]]|год=2009|старонкі=|старонак=319|сэрыя=|isbn=978-985-90180-2-2|наклад=3000}} ** 2013. — ISBN 978-985-7058-20-4 (1000 ас., 318 с., [[Чатыры чвэрці]] + 1000 ас., 319 с., пер. В. Плютаў) * {{Кніга|аўтар=Аляксандар Аляксееў, Алег Лукашэвіч.|частка=|загаловак=Скарбы Беларусі : насьценны каляндар|арыгінал=|спасылка=|адказны=|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=Залаты град|год=2009|старонкі=|старонак=28|сэрыя=|isbn=978-985-90180-3-9|наклад=1000}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя|спасылка=https://спадчына.бел/be.history.html|выдавец=Мастацкі праект «[[Спадчына Беларусі]]»|дата публікацыі=2017|дата доступу=30 чэрвеня 2024}} * {{Навіна|аўтар=Алег Лукашэвіч|загаловак=«Тадэвуш Касьцюшка. Вяртаньне героя»|спасылка=https://baravik.org/topic/374/|выдавец=Файлаабменьнік «[[Баравік (сайт)|Баравік]]»|дата публікацыі=13 кастрычніка 2012|дата доступу=30 чэрвеня 2024}} ** [https://baravik.org/topic/558/ «Эпоха»] {{Накід:Асоба:Беларусь}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Баранавічах]] [[Катэгорыя:Беларускія журналісты]] [[Катэгорыя:Беларускія тэлевядучыя]] [[Катэгорыя:Супрацоўнікі Нацыянальнай дзяржаўнай тэлерадыёкампаніі Рэспублікі Беларусь‎]] [[Катэгорыя:Выпускнікі факультэту журналістыкі БДУ]] [[Катэгорыя:Беларускія кінарэжысэры]] [[Катэгорыя:Беларускія выдаўцы]] [[Катэгорыя:Ляўрэаты прэміі «За духоўнае адраджэньне»]] 1of4sgkcs7v7nr5nm3k11sdundwwwvh 10 286125 2618865 2583404 2025-06-07T09:37:09Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618865 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная падтабліца | назва_шаблёну = Парнаграфія ў Італіі/Творы | state = {{{state|expanded}}} | базавы_стыль = background-color: {{Колер|Італія}}; | кляса_карткі = hlist | назва = [[Парнаграфія ў Італіі|Парнафільмы]] і літаратурныя творы ў Італіі | верх = | выява = | група_інфармацыі1 = Кіно | сьпіс1_стыль = font-style: italic; | сьпіс1 = * [[Апасіяната]] * [[Водпуск (фільм)|Водпуск]] * [[Выбыўшы]] * [[Гарэзьніца]] * [[Калігула (фільм)|Калігула]] * [[Капрыз (фільм)|Капрыз]] * [[Ключ (фільм, 1983)|Ключ]] * [[Лісты Тынта Браса]] * [[Маё каханьне]] * [[Міранда]] * [[Падглядваючы]] * [[Папрыка (фільм)|Папрыка]] * [[Парушаючы наказы]] * [[Пачуцьцё'45]] * [[Прыгажуня]] * [[Рабі!]] * [[Салён Кіты]] * [[Спакусьнікі]] * [[Твае рукі на маім целе]] * [[Усе пані робяць гэта]] * [[Харчэўня «Будапэшт»]] * [[Чорная Эманюэль]] | група_інфармацыі2 = Творы | сьпіс2 = * [[Дэкамэрон]] * [[Успаміны Казановы]] | ніз = }}<noinclude> {{Інфармацыя пра навігацыйную табліцу|Навігацыйная падтабліца}} [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Культура і мастацтва Італіі]]</noinclude> i46qseu6c245kbx4p02a1zw605zvc9c 0 286128 2618888 2578607 2025-06-07T10:14:02Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618888 wikitext text/x-wiki {{Фільм | назва = Усе пані робяць гэта | арыгназва = {{мова-it|Così fan tutte}} | афіша = | выява = | памер = | подпіс = | жанр = | рэжысэр = | прадусар = | сцэнарыст = | дыктар = | ролі = | кампазытар = | апэратар = | мантаж = | мастак = | аніматар = | заснаваны = | вытворчасьць = | распаўсюд = | дата = | час = | мова = | краіна = | бюджэт = | прыбытак = | папярэдні = | наступны = | сайт = }} '''''Усе пані робяць гэта'''''<ref>[https://tb17.pl.tl/%26%231059%3B%26%231089%3B%26%231077%3B-%26%231087%3B%26%231072%3B%26%231085%3B%26%231110%3B-%26%231088%3B%26%231086%3B%26%231073%3B%26%231103%3B%26%231094%3B%26%231100%3B-%26%231075%3B%26%231101%3B%26%231090%3B%26%231072%3B.htm Усе пані робяць гэта]</ref> ({{мова-it|Così fan tutte}}) — [[Парнафільм у Італіі|італьянская]] порнастужка, якую зьняў [[рэжысэр]] [[Тынта Брас]] у 1992 годзе<ref>[https://www.ilgiornale.it/news/spettacoli/alba-parietti-presi-parolacce-tinto-brass-proponeva-1812355.html Alba Parietti: «Presi a parolacce Tinto Brass, proponeva sceneggiature abominevoli»]</ref><ref>[https://www.corriere.it/spettacoli/cards/alba-parietti-compie-60-anni-contratto-rifiutato-9-miliardi-lire-partecipazione-miss-italia-altri-9-segreti-di-lei/no-tinto-brass.shtml Alba Parietti compie 60 anni: il contratto (rifiutato) da 9 miliardi di lire, la partecipazione a Miss Italia e gli altri 9 segreti su di lei]</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.imdb.com/title/tt0104014/ ''Усе пані робяць гэта''] на [[БЗФІ]] {{Парнаграфія ў Італіі}} [[Катэгорыя:Эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Фільмы 1992 году]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы 1992 году]] [[Катэгорыя:Фільмы 1992 году]] [[Катэгорыя:Фільмы на італьянскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы 1990-х італьянскай мовай]] [[Катэгорыя:Фільмы Тынта Браса]] [[Катэгорыя:Парнаграфічныя фільмы Італіі]] pildt11vho4notgbmizos7por1y8ydm 0 286488 2618890 2578606 2025-06-07T10:15:46Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618890 wikitext text/x-wiki {{Фільм | назва = Падглядваючы | арыгназва = {{мова-it|L’ Uomo Che Guarda}} | афіша = | выява = | памер = | подпіс = | жанр = | рэжысэр = | прадусар = | сцэнарыст = | дыктар = | ролі = | кампазытар = | апэратар = | мантаж = | мастак = | аніматар = | заснаваны = | вытворчасьць = | распаўсюд = | дата = | час = | мова = | краіна = | бюджэт = | прыбытак = | папярэдні = | наступны = | сайт = }} '''''Падглядваючы'''''<ref>[https://tb17.pl.tl/%26%231055%3B%26%231072%3B%26%231076%3B%26%231075%3B%26%231083%3B%26%231103%3B%26%231076%3B%26%231074%3B%26%231072%3B%26%231102%3B%26%231095%3B%26%231099%3B.htm Падглядваючы]</ref> ({{мова-it|L’ Uomo Che Guarda}}) — [[Парнафільм у Італіі|італьянская]] порнастужка, якую зьняў [[рэжысэр]] [[Тынта Брас]] у 1994 годзе<ref>Italy’s Top 10 Domestic Films. Screen International. 21 April 1995. p. 13.</ref>. Стужка апісвае жыцьцё мужа і жонкі. == Зьмест == {{Спойлер}} Эдуарда па мянушцы Дода мае маладую і прывабную жонку Сыльвію. Ён падазрае, што яна мае каханка. Бацька Эдуарда хворы і ня можа рухацца. Аднак бацька — каханак Сыльвіі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.imdb.com/title/tt0111573/ ''Падглядваючы''] на [[БЗФІ]] * [https://web.archive.org/web/20110210152642/http://tintobrass.it/film/uomocheguarda.htm ''Падглядвабчы''] на старонцы Тынта Браса * [https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=DD9602 ''Падглядваючы''] * [https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=AG5185 ''Падглядваючы''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]] {{Парнаграфія ў Італіі}} [[Катэгорыя:Эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Фільмы 1994 году]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы 1994 году]] [[Катэгорыя:Фільмы 1994 году]] [[Катэгорыя:Фільмы на італьянскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы 1990-х італьянскай мовай]] [[Катэгорыя:Фільмы Тынта Браса]] [[Катэгорыя:Парнаграфічныя фільмы Італіі]] 9kxqrftecrap40n3qfhrk5wclrt3haz 2618892 2618890 2025-06-07T10:16:14Z Ясамойла 35429 правапіс 2618892 wikitext text/x-wiki {{Фільм | назва = Падглядваючы | арыгназва = {{мова-it|L’ Uomo Che Guarda}} | афіша = | выява = | памер = | подпіс = | жанр = | рэжысэр = | прадусар = | сцэнарыст = | дыктар = | ролі = | кампазытар = | апэратар = | мантаж = | мастак = | аніматар = | заснаваны = | вытворчасьць = | распаўсюд = | дата = | час = | мова = | краіна = | бюджэт = | прыбытак = | папярэдні = | наступны = | сайт = }} '''''Падглядваючы'''''<ref>[https://tb17.pl.tl/%26%231055%3B%26%231072%3B%26%231076%3B%26%231075%3B%26%231083%3B%26%231103%3B%26%231076%3B%26%231074%3B%26%231072%3B%26%231102%3B%26%231095%3B%26%231099%3B.htm Падглядваючы]</ref> ({{мова-it|L’ Uomo Che Guarda}}) — [[Парнафільм у Італіі|італьянская]] порнастужка, якую зьняў [[рэжысэр]] [[Тынта Брас]] у 1994 годзе<ref>Italy’s Top 10 Domestic Films. Screen International. 21 April 1995. p. 13.</ref>. Стужка апісвае жыцьцё мужа і жонкі. == Зьмест == {{Спойлер}} Эдуарда па мянушцы Дода мае маладую і прывабную жонку Сыльвію. Ён падазрае, што яна мае каханка. Бацька Эдуарда хворы і ня можа рухацца. Аднак бацька — каханак Сыльвіі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.imdb.com/title/tt0111573/ ''Падглядваючы''] на [[БЗФІ]] * [https://web.archive.org/web/20110210152642/http://tintobrass.it/film/uomocheguarda.htm ''Падглядваючы''] на старонцы Тынта Браса * [https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=DD9602 ''Падглядваючы''] * [https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=AG5185 ''Падглядваючы''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]] {{Парнаграфія ў Італіі}} [[Катэгорыя:Эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Фільмы 1994 году]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы 1994 году]] [[Катэгорыя:Фільмы 1994 году]] [[Катэгорыя:Фільмы на італьянскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы 1990-х італьянскай мовай]] [[Катэгорыя:Фільмы Тынта Браса]] [[Катэгорыя:Парнаграфічныя фільмы Італіі]] gcgyx4nmendc641qe0s3euyec55tj62 0 287339 2618781 2545261 2025-06-07T07:10:45Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618781 wikitext text/x-wiki [[Выява:Acharya5.jpg|міні|Ачар'я Відыясагар, які быў вядомым «адзетым у неба».]] '''Адзетыя ў неба'''<ref>[https://be.opentran.net/%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F-%D0%B4%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F/%D0%B4%D1%8B%D0%B3%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0.html Манахі ў Індыі]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> (па-індыйску: दिगंबर) — назва ў [[Індыя|Індыі]] людзея, якія не адзяваюць нічога і ходзяць [[Голае цела|голымі]]. Яны частка [[Джайнізм|джынізму]]. == Глядзіце таксама == * [[Парнаграфія ў Індыі]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Джайнізм]] 40x5tew15juw9a29by3zzbnx9ka3pbf 0 287346 2618777 2550330 2025-06-07T06:12:25Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618777 wikitext text/x-wiki {{Заканадаўчы акт|від=[[Закон (права)|Закон Украіны]]|назва=«Аб абароне канстытуцыйнага ладу ў сфэры дзейнасьці рэлігійных арганізацый»|нумар=3562-IX|прыняты=[[Вярхоўная Рада Ўкраіны|Вярхоўнай Радай Ўкраіны]]<br>{{Дата пачатку|20|8|2024|1}}|галасаваньне ніжняй палаты=|ухвалены=|галасаваньне верхняй палаты=|падпісаны=[[Прэзыдэнт Украіны|прэзыдэнтам Украіны]]<br>{{Дата пачатку|24|8|2024|1}}|набыў моц=|апублікаваны=|Вікікрыніцы=|выява=Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg|памер выявы=100px|заканадаўчы орган=[[Вярхоўная Рада Ўкраіны]]|юрысдыкцыя={{UKR}}|арыгінальная назва={{lang-uk|Закон України «Про захист конституційного ладу у сфері діяльності релігійних організацій»}}}}{{Перанакіроўваецца сюды|Закон Украіны «Аб забароне Расейскай праваслаўнай царквы ва Ўкраіне»}} '''Закон Украіны «Аб абароне канстытуцыйнага ладу ў сфэры дзейнасьці рэлігійных арганізацый»''' (неафіцыйна вядомы як '''Закон Украіны «Аб забароне Расейскай праваслаўнай царквы ва Ўкраіне»''') — закон, прыняты [[Вярхоўная Рада Ўкраіны|Вярхоўнай Радай Украіны]] 20 жніўня 2024 году. Закон прыняты 265 галасамі народных дэпутатаў. Супраць галасавалі – 29, устрымалася – 4, не галасавалі – 23. Закон вызначае крытэры й наступствы забароны дзейнасьці замежных рэлігійных арганізацый і іх філіялаў, асаблівасьці спыненьня па матывах прапаганды ідэалёгіі маскальскага сьвету й прамым указаньнем забараняе дзейнасьць Расейскай праваслаўнай царквы ва Ўкраіне<ref name=":0">{{Cite web|lang=uk|url=https://espreso.tv/suspilstvo-rada-pidtrimala-zakonoproekt-pro-zaboronu-rpts-v-ukraini-podrobitsi|title=Парламент ухвалив законопроєкт про заборону діяльності РПЦ в Україні|website=espreso.tv|access-date=2024-08-20}}</ref>. == Прадмет == Закон Украіны «Аб абароне канстытуцыйнага ладу ў сфэры дзейнасьці рэлігійных арганізацый» робіць немагчымым дзейнасьць рэлігійных арганізацый, якія кіруюцца дзяржавай, якая ажыцьцяўляе аґрэсыю супраць Украіна. Замежная рэлігійная арганізацыя — рэлігійная арганізацыя (у тым ліку рэлігійнае кіраваньне, аб’яднаньне, цэнтр), якая зьяўляецца юрыдычнай асобай, адукаванай і / альбо зарэгістраваным у адпаведнасьці з заканадаўствам іншай дзяржавы, мае месцазнаходжаньне за межамі Ўкраіны. Замежныя рэлігійныя арганізацыі могуць ажыцьцяўляць дзейнасьць ва Ўкраіне, пры ўмове, што іх дзейнасьць не шкодзіць нацыянальнай ці грамадзкай бясьпецы, ахове публічнага парадку, здароўю, маралі, правам і свабодам іншых асобаў. Частка другая артыкула другой Закона вызначае крытэры для забароны дзейнасьці замежных рэлігійных арганізацый, у прыватнасьці: # знаходзяцца ў дзяржаве, якая прызнана зьдзейсьніла альбо ажыцьцяўляе ўзброеную аґрэсыю супраць Украіны й / альбо часова акупавала частка тэрыторыі Ўкраіны; # прама ці ўскосна (у тым ліку праз публічныя выступы кіраўнікоў ці іншых органаў кіраваньня) падтрымліваюць узброеную аґрэсыю супраць Украіны. Да замежных рэлігійных арганізацый, якія знаходзяцца ў дзяржаве, якая прызнана зьдзейсьніў альбо зьдзяйсьняе ўзброеную аґрэсыю супраць Украіны й / альбо часова акупаваўшы частку тэрыторыі Ўкраіны, адносяцца замежныя рэлігійныя арганізацыі (у тым ліку рэлігійныя кіраваньня, аб’яднаньні, цэнтры), кіруючы цэнтар (кіраваньне) якіх знаходзіцца за межамі Ўкраіны ў адпаведнай дзяржаве-аґрэсары. # Замежныя рэлігійныя арганізацыі, дзейнасьць якіх забаронена ў адпаведнасьці з гэтым артыкулам, вызначаюцца артыкулам 3 гэтага Закона. Частка першая артыкула трэцяй Закона прама забараняе дзейнасьць ва Ўкраіне Расейскай праваслаўнай царквы (далей — РПЦ), бо, як адзначаецца законам, яна зьяўляецца ідэалягічным працягам рэжым дзяржавы-аґрэсары, саўдзельніцай ваенных злачынстваў і злачынствы супраць чалавечнасьці, якія зьдзяйсьняюцца ад імя Маскальская Фэдэрацыя й ідэалёгіі «рускага сьвету». Дзейнасьць рэлігійных арганізацый, афіляваных з замежнай рэлігійнай арганізацыяй, дзейнасьць якой ва Ўкраіне забаронена, у тым ліку непасрэдна альбо як складовая частка іншай рэлігійнай арганізацыі альбо пры наяўнасьці іншых прыкмет, устаноўленых артыкулам 51 Закона Ўкраіны «Аб свабодзе сумленьня й рэлігійных арганізацыях», не дапускаецца й такія рэлігійныя арганізацыі спыняюцца ва ўстаноўленым законам парадку. Сьпіс рэлігійных арганізацый ва Ўкраіне, афіляваных з замежнай рэлігійнай арганізацыяй, дзейнасьць якой ва Ўкраіне забаронена, зацьвярджаецца загадам цэнтральнага органа выканаўчай улады (далей — ЦОВУ), які рэалізуе дзяржаўную палітыку ў сфэры рэлігіі, і абнародуецца на яго афіцыйным вэб-сайце. У выпадку, устаноўленым законам, дзейнасьць ва Ўкраіне замежнай рэлігійнай арганізацыі, якая знаходзіцца ў дзяржаве, якая прызнана тым, хто ўчыніў альбо ажыцьцяўляе ўзброеную аґрэсыю супраць Украіны і/ці часова акупаваўшай частку тэрыторыі Ўкраіны, дзейнасьць якой ва Ўкраіне забаронена, спыняецца з дня ўступленьня ў сілу гэтым Законам альбо законам аб унясеньні адпаведных зьмяненьняў у гэты Закон. Згодна з артыкулам пятым Закона забараняецца выкарыстаньне рэлігійных арганізацый для прапаганды ідэалёгіі ”рускага сьвету”, у тым ліку папулярызацыі такой ідэалёгіі. Пры прымяненьні гэтага палажэньня ўлічваюцца факты распаўсюджваньня прапаганды ідэалёгіі ”рускага сьвету” як непасрэдна рэлігійнай арганізацыяй, так і яе статутнымі альбо іншымі органамі кіраваньня, іншымі асобамі, якія дзейнічаюць ад іх імя па заданьні альбо з дазволу альбо ў адпаведнасьці зь іншым спосабам узгадненьня незалежна ад формы такога. узгадненьне. Разгляд пытаньня аб пацьвярджэньні фактаў выкарыстаньня рэлігійнай арганізацыі для прапаганды ідэалёгіі «рускага сьвету» ажыцьцяўляецца ЦОВУ, які рэалізуе дзяржаўную палітыку ў сфэры рэлігіі. Пры разглядзе могуць выкарыстоўвацца высновы рэлігіязнаўчай экспэртызы, інфармацыя іншых ЦОВУ, дадзеныя публічных электронных рэестраў, а таксама інфармацыя, атрыманая ад фізычных і/або юрыдычных асобаў, з мэдыя й іншых адкрытых крыніц === Працэдура забароны === Працэдура спыненьня й забароны рэлігійных арганізацый, афіляваных з замежнай рэлігійнай арганізацыяй, прапісана, у асноўным, у другой частцы закона як заключныя палажэньні, якія займаюць пераважную частку закона.<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://hromadske.radio/podcasts/na-pulsi-analizuiemo-holovne-na-hromadskomu-radio/tilky-cherez-sud-iak-zakon-pro-relihiyni-orhanizatsii-mozhe-zaboronyty-diialnist-upts-mp|title=Тільки через суд: як закон про релігійні організації може заборонити діяльність УПЦ (МП)|website=Громадське радіо|date=2024-08-18|access-date=2024-08-20}}</ref> Рэлігійныя арганізацыі, якія падазраюцца ў супрацоўніцтве з РПЦ, будуць правярацца адпаведнай экспэртнай камісыяй. Яе павінна стварыць Дзяржаўная служба Ўкраіны па этнапалітыцы й свабодзе сумленьня (далей – Дзяржэтнапалітыкі). Калі камісыя зафіксуе парушэньні, Дзяржэтнапалітыкі выдасьць прадпісаньне царквы на выпраўленьне сытуацыі. Украінскія рэлігійныя арганізацыі, афіляваныя рэлігійнымі арганізацыямі дзяржавы-аґрэсаркі, будуць мець 9 месяцаў, каб разарваць сувязі са сваім кіруючым цэнтрам.<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://24tv.ua/zaborona-upts-mp-poturayev-poyasniv-dlya-chogo-potriben-termin_n2621902|title=Термін у 9 місяців треба не для порятунку УПЦ МП, а для законних процедур, – Потураєв|website=24 Канал|date=2024-08-19|access-date=2024-08-20}}</ref> Калі сувязі зь дзяржавай-аґрэсарам ня будуць спынены, Дзяржэтнапалітыкі падасьць на гэтую канкрэтную юрыдычную асобу пазоў у суд, які й будзе мець права прыняць рашэньне аб забароне.<ref>{{Cite news|title=У вівторок, 20 серпня, Верховна рада прийняла в цілому законопроєкт №8371 про регулювання діяльності релігійних організацій. Згідно з ним російська церква в Україні має припинити свою діяльність. За документ проголосували 265 народних депутатів.|url=https://suspilne.media/817257-rada-uhvalila-zakon-pro-zaboronu-religijnih-ustanov-povazanih-iz-rosieu/|website=[[Суспільне Новини]]|date=20 серпня 2024}}</ref> === Наступствы забароны === Артыкул 4 Закона вызначае наступствы забароны дзейнасьці ў Украіне замежнай рэлігійнай арганізацыі. У прыватнасьці, Савет нацыянальнай бясьпекі й абароны Ўкраіны прымяняе абмежавальныя меры (санкцыі) да замежных рэлігійных арганізацый, дзейнасьць якіх ва Ўкраіне забаронена, у парадку, устаноўленым Законам Украіны «Аб санкцыях» і нарматыўна-прававымі актамі, прынятымі на яго выкананьне. Зьдзелка, зьвязаныя з выкарыстаньнем маёмасьці (арэнда, наём, лізінгу, іншых формаў карыстаньня чужой маёмасьцю), тэрмін дзеяньня якіх ня скончыўся, зьдзейсьнены паміж рэзыдэнтамі Ўкраіны й адпаведнай замежнай рэлігійнай арганізацыяй, дзейнасьць якой ва Ўкраіне забаронена, а таксама з зарэгістраванымі ў Украіне юрыдычнымі асобамі, уласьнікам, удзельнікам якіх зьяўляецца замежная рэлігійная арганізацыя, якія не прывялі сваю дзейнасьць у адпаведнасьць з гэтым Законам у тэрмін, спыняюцца датэрмінова. Замежная рэлігійная арганізацыя, дзейнасьць якой ва Ўкраіне забаронена, ня можа быць уласьнікам, удзельнікам зарэгістраваных ва Ўкраіне юрыдычных асобаў. У выпадку, калі юрыдычная асоба не прывядзе склад удзельнікаў у адпаведнасьць з гэтым Законам на працягу трох месяцаў з дня забароны дзейнасьці ў Украіне адпаведнай замежнай рэлігійнай арганізацыі, такая юрыдычная асоба спыняецца на падставе рашэньня суда па выніках разгляду іску ЦОВУ, які рэалізуе дзяржаўную палітыку ў сфэры рэлігіі. == Гісторыя == У Вярхоўнай Радзе Ўкраіны было зарэгістравана 11 законапраектаў аб забароне альбо абмежаваньні дзейнасьці замежных рэлігійных арганізацый і іх філіялаў<ref name=":0" />. 20 сьнежня 2018 году Вярхоўная Рада Ўкраіны прыняла закон «Аб унясеньні зьмяненьняў у Закон Украіны „Аб свабодзе сумленьня й рэлігійных арганізацыях“»<ref>[https://web.archive.org/web/20211114091809/https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/987-12#Text Про свободу совісті та релігійні організації] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20211114091809/https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/987-12#Text}}</ref>, па якім абавязала зьмяніць назву царквы як такой, кіруючы цэнтар якой знаходзіць у дзяржаве, якая ажыцьцявіла ваенную аґрэсыю супраць Украіны.<ref name=":12">[http://iportal.rada.gov.ua/news/Novyny/166119.html Відбулося ранкове пленарне засідання Верховної Ради України] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20181221134811/http://iportal.rada.gov.ua/news/Novyny/166119.html}} // Верховна Рада України, 20 грудня 2018 року</ref> Пасьля пачатку [[:be:Уварванне_Расіі_ва_Украіну_(з_2022)|поўнамаштабнага расейскага ўварваньня ва Ўкраіну]] шэраг мясцовых Саветаў пачалі прымаць рашэньне аб прыпыненьні дзейнасьці альбо аб забароне дзейнасьці ЎПЦ МП на тэрыторыі сваіх грамад, хоць такія рашэньні не маюць юрыдычнай сілы<ref>{{Cite web|url=https://www.radiosvoboda.org/a/upts-mp-viyna-zakon/31936219.html|title=Місцеві заборони УПЦ (МП) не працюють. Чому і що каже закон України?|website=Радіо Свобода|access-date=6 квітня 2023}}</ref><ref name="auto">{{Cite web|url=https://vsim.ua/Polityka/tserkovni-sesiyi-miskoyi-ta-oblasnoyi-rad-scho-oznachayut-yihni-rishen-11783446.html|title=«Церковні» сесії міської та обласної рад. Що означають їхні рішення?|website=Всім|access-date=6 квітня 2023}}</ref>. Шэраг абласных, раённых, гарадзкіх, пасялковых і сельскіх саветаў зьвярнуліся да Вярхоўнай Рады Ўкраіны, прэм’ер-міністру й Прэзыдэнту Ўкраіны заканадаўча забараніць дзейнасьць УПЦ МП ва Ўкраіне.<ref>{{Cite web|url=https://lb.ua/society/2023/03/02/547688_kiivrada_zasudila_diyalnist_upts_mp.html|title=Київрада засудила діяльність УПЦ МП|website=LB.ua|date=2 бер. 2023 р.}}</ref> <ref name="wz.lviv">[https://wz.lviv.ua/ukraine/463158-chervona-kartka-dlia-upts-mp «Червона картка» для упц мп]. «Високий Замок»</ref> <ref>[https://zahid.espreso.tv/u-lvivskiy-oblasniy-radi-zaklikali-zakonodavcho-zaboroniti-upts-mp У Львівській обласній раді закликали законодавчо заборонити УПЦ МП] «Еспресо»</ref> <ref>[https://suspilne.media/226513-deputati-ivano-frankivskoi-miskradi-prosat-prezidenta-i-golovu-vru-zaboroniti-upc-mp-v-ukraini/ Депутати Івано-Франківської міськради просять президента і голову ВРУ заборонити УПЦ (МП) в Україні] Суспільне мовлення України</ref> <ref>{{Cite web|url=https://konkurent.ua/publication/97732/deputati-pidgaytsivskoi-silradi-prosyat-radu-zaboroniti-upts-mp-video/|title=Депутати Підгайцівської сільради просять Раду заборонити УПЦ МП (відео)|website=konkurent.ua}}</ref> <ref>[https://zakarpattya.net.ua/News/218998-IAsinianska-selyshchna-rada-na-Zakarpatti-zvernulasia-do-kerivnytstva-derzhavy-shchodo-zaborony-v-Ukraini-UPTS-MP-DOKUMENT Ясінянська селищна рада на Закарпатті звернулася до керівництва держави щодо заборони в Україні УПЦ МП (ДОКУМЕНТ)] «Закарпаття онлайн»</ref> <ref>[https://zakarpattya.net.ua/News/219442-Uzhhorodski-deputaty-zvernulysia-do-parlamentu-shchodo-zaborony-UPTS-MP Ужгородські депутати звернулися до парламенту щодо заборони УПЦ МП] «Закарпаття онлайн»</ref> <ref>[https://www.volynnews.com/news/all/u-volynradi-khochut-zaboronyty-upts-mp/ У Волиньраді хочуть заборонити УПЦ] «Волинські Новини»</ref> <ref>[https://www.volynnews.com/news/all/deputaty-novovolynskoyi-miskrady-zaklykaly-prezydenta-zaboronyty-upts-mp-/ Депутати Нововолинської міськради закликали Президента заборонити московську церкву.] «Волинські Новини»</ref> <ref>[https://kowel.rayon.in.ua/news/529982-deputati-povorskoi-silskoi-radi-zaklikali-prezidenta-zaboroniti-upts-mp Депутати Поворської сільської ради закликали президента заборонити УПЦ МП] «Район. Ковель»</ref> <ref>[https://www.kypur.net/deputaty-novoprazikoyi-gromady-kirovogradshhyny-zaklykaly-czentralinu-vladu-zaboronyty-upcz/ Депутати Новопразької громади Кіровоградщини закликали центральну владу заборонити УПЦ] «Без купюр»</ref> <ref>[https://kovel.media/miskrada-opublikuvala-zvernennya-do-upcz-mp-pryjnyate-na-zakrytij-sesiyi/ Міськрада опублікувала звернення до УПЦ МП, прийняте на закритій сесії] «Ковель media»</ref> <ref>[https://proslav.info/sesiya-pereyaslavskoyi-miskoyi-rady-odnogolosno-pryjnyala-rishennya-shhodo-zaborony-diyalnosti-upcz-mp-na-terytoriyi-gromady/ Сесія Переяславської міської ради одноголосно ухвалила рішення щодо заборони діяльності УПЦ МП на території громади] «proslav»</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ukrinform.ua/rubric-regions/3677816-cerkaska-oblrada-prosit-zaboroniti-moskovsku-cerkvu.html|title=Черкаська облрада просить заборонити московську церкву|website=www.ukrinform.ua|date=3 бер. 2023 р.}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://zahid.espreso.tv/ministr-yustitsii-navmisno-blokue-perekhid-ternopilskikh-religiynikh-gromad-z-upts-mp-do-ptsu-golova-oblradi|title=Мін'юст блокує перехід Тернопільських релігійних громад з УПЦ МП до ПЦУ, – голова облради}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://dostyp.com.ua/novini/dieputati-novopraz-koyi-ghromadi-zaklikali-zaboroniti-moskovs-ku-tsierkvu-1/|title=Депутати Новопразької громади закликали заборонити московську церкву|website=Точка Доступу}}</ref> У маі 2022 году адбыўся Сабор РПЦваУ, дзе былі ўнесены зьмены ў статут, канфіскаваныя згадкі пра РПЦ, акрамя згадкі пра грамату патрыярха Алексія ІІ.<ref>{{Cite web|url=https://news.liga.net/politics/news/upts-mp-provela-sobor-obyavila-o-nesoglasii-s-kirillom-i-polnoy-nezavisimosti|title=УПЦ МП заявила, что теперь независима от РПЦ. Внесли изменения в статут|archive-url=https://web.archive.org/web/20220527214005/https://news.liga.net/politics/news/upts-mp-provela-sobor-obyavila-o-nesoglasii-s-kirillom-i-polnoy-nezavisimosti|archive-date=27 травень 2022|access-date=29 травень 2022}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://news.church.ua/2022/05/27/postanova-soboru-ukrajinskoji-pravoslavnoji-cerkvi-vid-27-travnya-2022-roku/|title=Постанова Собору Української Православної Церкви від 27 травня 2022 року|archive-url=https://web.archive.org/web/20220528095136/https://news.church.ua/2022/05/27/postanova-soboru-ukrajinskoji-pravoslavnoji-cerkvi-vid-27-travnya-2022-roku/|archive-date=28 травень 2022|access-date=28 травень 2022}}</ref> Мітрапаліт Кіеўскі Эпіфаній І адзначаў, што пасяджэньне гэтага сабора нічога не зьмяніла, арганізацыя захавала адзінства з РПЦ.<ref>{{Cite web|url=https://ua.korrespondent.net/ukraine/4481986-upts-mp-zberihaie-yednist-iz-moskvoui-ptsu|title=УПЦ МП зберігає єдність із Москвою – ПЦУ|website=ua.korrespondent.net|archive-url=https://web.archive.org/web/20220529035950/https://ua.korrespondent.net/ukraine/4481986-upts-mp-zberihaie-yednist-iz-moskvoui-ptsu|archive-date=29 трав. 2022 р.}}</ref><ref>[https://news.liga.net/ua/politics/news/sobor-upts-mp-nichego-ne-pomenyal-oni-sohranyayut-edinstvo-s-ubiytsey-kirillom-epifaniy Собор УПЦ МП нічого не змінив, вони зберігають єдність із вбивцею Кирилом&nbsp;— Епіфаній] {{Архівавана}}.</ref> 29 сакавіка 2023 Украіна скасавала дамову з РПЦваУ аб арэндзе Кіева-Пячэрскай лаўры. У пачатку 2023 году пачалося вяртаньне Пачаеўскай Усьпенскай лаўры бо тэрмін дамовы аб арэндзе з РПЦваУ скончыўся.<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://www.rbc.ua/rus/news/protses-rozpochavsya-pochayivsku-lavru-planuyut-1678907816.html|title=Процес уже розпочався. Почаївську лавру планують забрати в УПЦ МП, - Мінкульт|website=РБК-Украина|access-date=2023-03-24}}</ref> У чэрвені 2023 году стала вядома, што Данецкая абласная ваенная адміністрацыя плянуе перагледзець дамову арэнды з РПЦваУ па бестэрміновым карыстаньні Сьвятагорскай Лаўрай.<ref>{{Cite news|title=Україна забере у Росії третю лавру?|author=Донбас.Реалії|last2=Горбатенко|first2=Сергій|url=https://www.radiosvoboda.org/a/32404342.html|website=Радіо Свобода|date=2023-06-21|access-date=2024-08-20|lang=uk}}</ref> 1 сьнежня 2022 году Прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі увёў у дзеяньне рашэньне РНБА аб забароне дзейнасьці ва Ўкраіне рэлігійных арганізацый, афіляваных з цэнтрамі ўплыву ў РФ.<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://hromadske.ua/posts/zelenskij-vviv-u-diyu-rishennya-pro-zaboronu-upc-mp-v-ukrayini|title=Зеленський увів у дію рішення РНБО щодо заборони УПЦ МП в Україні. Що це означає?|website=hromadske|date=2022-12-02|access-date=2024-08-20}}</ref> Адпаведны законапраект Кабінэт Міністраў Украіны унёс у Вярхоўную Раду Ўкраіны 19 студзеня 2023 года<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://sud.ua/uk/news/publication/259703-kabmin-vnes-v-verkhovnuyu-radu-zakonoproekt-o-likvidatsii-upts-mp|title=Кабмін вніс в Верховну Раду законопроект щодо ліквідації УПЦ МП|website=Судово-юридична газета|access-date=2024-08-20}}</ref>, і меркавалася, што дэпутаты вынесуць яго на разгляд у маі 2023 году. Аднак 23 верасьня 2023 году Старшыня Вярхоўнай Рады Ўкраіны Руслан Стэфанчук заявіў, што галасоў за забарону РПЦ няма, бо ідзе ўнутраная дыскусыя. 27 сьнежня 2022 году Канстытуцыйны суд прызнаў канстытуцыйным закон «аб свабодзе сумленьня й рэлігійных арганізацыях», які прадугледжвае перайменаваньне ЎПЦ.<ref>{{Cite web|url=https://ccu.gov.ua/novyna/konstytuciynyy-sud-ukrayiny-uhvalyv-rishennya-u-spravi-shchodo-povnoyi-nazvy-religiynyh|title=Конституційний Суд України ухвалив Рішення у справі щодо повної назви релігійних організацій, дійшовши висновку, що зміни до статті 12 Закону України «Про свободу совісті та релігійні організації» є конституційними|date=2022-12-27|publisher=[[Конституційний Суд України]]|access-date=2022-12-27}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.dw.com/uk/ksu-viznav-konstitucijnim-zakon-pro-perejmenuvanna-upc-mp/a-64219376|title=КСУ визнав конституційним закон про перейменування УПЦ МП – DW – 27.12.2022|website=dw.com|access-date=2024-02-26}}</ref> 5 кастрычніка 2023 году ў Вярхоўнай Радзе Ўкраіны сабралі 226 подпісаў на зварот да старшыні парлямэнта Руслана Стэфанчука аб унясеньні ў салю на галасаваньне забароны рэлігійных арганізацый, афіляваных з замежнай рэлігійнай арганізацыяй дзяржавы-аґрэсаркі.<ref>{{Cite web|url=https://lb.ua/news/2023/10/05/578144_narodni_deputati_zibrali_ponad_226.html|title=Народні депутати зібрали понад 226 підписів під зверненням до Стефанчука щодо заборони УПЦ МП|website=LB.ua|date=2023-10-05|access-date=2024-08-20}}</ref> 2 лістапада 2023 году шосты апеляцыйны адміністрацыйны суд пакінуў у сіле рашэньне суда першай інстанцыі, чым пацьвердзіў законнасьць патрабаваньня аб перайменаваньні ЎПЦ згодна з законам, прынятым у 2018 годзе.<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://religionpravda.com.ua/?p=89847|title=УПЦ МП має перейменуватися в РПЦ в Україні - рішення суду|website=Релігійна правда|date=2023-11-08|access-date=2024-08-20}}</ref> У сакавіку 2024 году ў Вярхоўную Раду Ўкраіны паступіў ліст з пагрозамі ад кіраўніка юрыдычнай кампаніі «Amsterdam & Partners LLP» Роберта Амстэрдама, які фінансуецца падсанкцыйным былым дэпутатам Вадзімам Навінскім наконт законапраекта аб забароне Расейскай праваслаўнай царквы ва Ўкраіне.<ref>{{Cite web|url=https://kompkd.rada.gov.ua/news/main_news/76155.html|title=Комітет з питань гуманітарної та інформаційної політики звернеться до СБУ щодо втручання у внутрішні справи держави з боку громадянина США Роберта Р. Амстердама, юридичного радника УПЦ|website=kompkd.rada.gov.ua|access-date=2024-08-21}}</ref><ref>[https://religionpravda.com.ua/?p=91519 Американський лобіст РПЦ в Україні погрожує парламентарям (документ)]</ref><ref>[https://df.news/2024/03/19/nova-ataka-amsterdama-za-hroshi-hromadianyna-rf-novinskoho/ Нова атака Амстердама за гроші громадянина РФ Новінського]</ref> 17 красавіка 2024 году Парлямэнцкая асамблея Савета Эўропы прызнала РПЦ інструмэнтам крамлёўскай прапаганды «рускага сьвету»<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://religionpravda.com.ua/?p=91905|title=ПАРЄ визнала РПЦ інструментом кремлівської пропаганди|website=Релігійна правда|date=2024-04-18|access-date=2024-08-20}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://pace.coe.int/en/files/33511/html|title=Alexei Navalny's death and the need to counter Vladimir Putin's totalitarian regime and its war on democracy|website=[[Парламентська асамблея Ради Європи]]|access-date=2024-08-20}}</ref>. 28 мая 2024 году прадстаўнікі ўкраінскіх грамадзкіх арганізацый і рухаў выступілі з агульным заклікам да кіраўніцтва парлямэнта й уладнай большасьці неадкладна прыняць закон аб забароне РПЦ і пастанову аб дэкалянізацыі назваў населеных пунктаў Украіны.<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://risu.ua/gromadski-organizaciyi-vimagayut--uhvaliti-zakon-pro-zaboronu-rpc-v-ukrayini_n148606|title=Громадські організації вимагають ухвалити закон про заборону РПЦ в Україні - РІСУ|website=Релігійно-інформаційна служба України|access-date=2024-08-20}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://galinfo.com.ua/news/zaboronyty_rpts_v_ukraini_i_dekolonizuvaty_nazvy_aktyvisty_zvernulys_do_verhovnoi_rady_418888.html|title=Новини України: Заборонити РПЦ в Україні і деколонізувати назви: активісти звернулись до Верховної Ради|website=Гал-інфо|access-date=2024-08-20}}</ref> 21 ліпеня 2024 стала вядома, што 70 дэпутатаў Вярхоўнай Рады Ўкраіны выступілі з ультыматыўным патрабаваньнем да кіраўніцтва парлямэнта й прэзыдэнцкай фракцыі адносна канчатковай забароны ЎПЦ МП.<ref>{{Cite web|url=https://lb.ua/news/2024/07/21/625313_slugi_dosi_vagayutsya_chi.html|title=“Слуги” досі вагаються, чи підтримувати заборону УПЦ МП, 70 нардепів погрожують демаршем, - джерела|website=LB.ua|date=2024-07-21|access-date=2024-08-20}}</ref> 17 жніўня Ўсеўкраінскі савет цэркваў і рэлігійных арганізацый падтрымаў заканадаўчую ініцыятыву па забароне дзейнасьці рэлігійных арганізацый, зьвязаных з РФ.<ref>{{Cite web|lang=ua|url=https://vrciro.org.ua/ua/news/statement-by-members-of-the-ukrainian-council-of-churches-and-religious-organizations|title=Заява членів Всеукраїнської Ради Церков і релігійних організацій|website=vrciro.org.ua|access-date=2024-08-20}}</ref> 20 жніўня 2024 Вярхоўная Рада Ўкраіны прагаласавала ў другім чытаньні й у цэлым за законапраект №8371, які прадугледжвае забарону дзейнасьці рэлігійных арганізацый, кіруючы цэнтар якіх разьмешчаны ў краіне-аґрэсары.<ref name=":02">{{Cite web|lang=uk|url=https://espreso.tv/suspilstvo-rada-pidtrimala-zakonoproekt-pro-zaboronu-rpts-v-ukraini-podrobitsi|title=Парламент ухвалив законопроєкт про заборону діяльності РПЦ в Україні|website=espreso.tv|access-date=2024-08-20}}</ref> == Рэакцыя == === Дзяржавы й міжнародныя арганізацыі === * {{USA}}: 9 красавіка 2024 г. паступіў афіцыйны ліст ва Ўкраіну ад камісіі ЗША па міжнароднай рэлігійнай свабодзе, у якім выказваецца занепакоенасьць сытуацыяй, выкліканай разглядам у Вярхоўнай Радзе законапраекта № 8371. У канцы красавіка 2024 году Ўкраіна накіравала адказ<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://risu.ua/ukrayina-dala-vidpovidi-komisiyi-ssha-z-religijnoyi-svobodi-shchodo-ostannoyi-versiyi-zakonoproektu--8371_n148231|title=Україна дала відповіді Комісії США з релігійної свободи щодо останньої версії законопроекту № 8371 про заборону УПЦ МП - РІСУ|website=Релігійно-інформаційна служба України|access-date=2024-08-20}}</ref>. === Рэлігійныя арганізацыі === * [[Файл:Coat_of_Arms_of_the_Ecumenical_Patriarchate_Constantinople_(St._George's_Cathedral,_Istanbul).svg|25пкс]] [[Канстантынопальская праваслаўная царква]]: Патрыярх Канстантынопальскі Барфаламей І заявіў аб падтрымцы мер, накіраваных на карысьць для Ўкраіны, у прыватнасьці анансаванай прэзыдэнтам Уладзімірам Зяленскім ініцыятывы па духоўнай незалежнасьці дзяржавы<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://espreso.tv/kultura-varfolomiy-pidtrimav-anonsovanu-zelenskim-initsiativu-pro-dukhovnu-nezalezhnist-ukraini-op|title=Варфоломій підтримав ініціативу Зеленського про "духовну незалежність"|website=espreso.tv|access-date=2024-08-20}}</ref>. * [[Файл:Coat of arms of BPC.png|30x30пкс]] [[Баўгарская праваслаўная царква]]: Патрыярх Данііл заявіў у размове з паслом ЗША ў [[Баўгарыя|Баўгарыі]], што Ўкраінская праваслаўная царква адчувае «розныя абмежаваньні» з-за нібыта дыскрымінацыйнай палітыкі. Ён выказаў упэўненасьць, што «дэмакратычныя сілы сьвету», якія назіраюць за рэлігійнымі працэсамі, прымуць да ўвагі «гэтыя трывожныя тэндэнцыі» ва Ўкраіне й будуць садзейнічаць гарантаваньню свабоды веравызнаньня, права веравызнаньня й недатыкальнасьці ўласнасьці ЎПЦ МП.<ref>{{Cite web|url=https://hromadske.ua/suspilstvo/229831-bolharskyy-patriarkh-poskarzyvsia-poslu-ssha-na-riznomanitni-obmezennia-upts-mp-v-ukrayini|title=Болгарський патріарх поскаржився послу США на «різноманітні обмеження» УПЦ МП в Україні|date=2024-08-21|website=hromadske|language=uk|access-date=2024-08-20}}</ref> * [[Файл:Emblem_of_the_Papacy_SE.svg||30пкс]] {{Не перакладзена|Лацінская царква ва Ўкраіне||uk|Римсько-католицька церква в Україні}}: 17 жніўня 2024 году біскуп Кіеўска-Жытомірскай дыяцэзыі Віталь Крывіцкі падчас сустрэчы Ўсеўкраінскага Савета Цэркваў і рэлігійных арганізацый заявіў, што ад РПЦваУ чакалі асуджэньня РПЦваУ і падтрымаў прыняцьце законапраекта ў другім чытаньні.<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://rkc.org.ua/blog/2024/08/17/vrcziro-pidtrymuyemo-kurs-na-zahyst-svobody-virospovidannya-ta-duhovnoyi-nezalezhnosti/|title=ВРЦіРО: підтримуємо курс на захист свободи віросповідання та духовної незалежності|website=Римсько-Католицька Церква в Україні|access-date=2024-08-20}}</ref><ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://hromadske.ua/suspilstvo/229631-zelenskyy-zibrav-na-rozmovu-chleniv-rady-tserkov-pered-rozhliadom-zakonoproyektu-shchodo-zaborony-upts-mp|title=Зеленський зібрав на розмову Раду церков перед розглядом законопроєкту щодо заборони УПЦ МП|website=hromadske|date=2024-08-17|access-date=2024-08-20}}</ref> * [[Файл:Emblem_of_the_Orthodox_Church_of_Ukraine.svg|22пкс]] [[Праваслаўная царква Ўкраіны]]: 8 сакавіка 2024 Сьвяты Сынод Праваслаўнай Царквы Ўкраіны заклікаў Вярхоўную Раду як мага хутчэй прыняць законапраект, які забараняе падпарадкаваньне любых украінскіх рэлігійных арганізацый расейскім рэлігійным і дзяржаўным цэнтрам.<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://unn.ua/news/synod-ptsu-zaklykav-yaknaishvydshe-ukhvalyty-zakon-pro-zaboronu-upts-mp-v-ukraini|title=Синод ПЦУ закликав якнайшвидше ухвалити закон про заборону УПЦ МП в Україні {{!}} УНН|author=https://www.facebook.com/UNNews|website=unn.ua|date=2024-08-20|access-date=2024-08-20}}</ref> 21 жніўня 2024 году Мітрапаліт Кіеўскі й усяе Ўкраіны [[Епіфаній (Думенка)|Епіфаній]] заявіў, што гатовы да дыялёгу зь мітрапалітам Ануфрыем, а вернікаў заклікае адкінуць «расейскае ярмо».<ref>{{Cite web|title=Епіфаній заявив, що готовий до діалогу з Онуфрієм, а вірян закликає відкинути “російське ярмо”|url=https://www.pravda.com.ua/news/2024/08/21/7471243/|website=Українська правда|access-date=2024-08-21|language=uk}}</ref> * [[Файл:Coat_of_arms_of_Sviatoslav_Shevchuk.svg|28пкс]] [[Украінская Грэка-Каталіцкая Царква]]: У студзені 2023 вярхоўны архіяпіскап Сьвятаслаў выказаў сумнеў адносна мэтазгоднасьці забароны РПЦваУ. На яго думку, такое дзеяньне можа дапамагчы РПЦваУ.<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://risu.ua/glava-ugkc-poyasniv-chomu-ne-varto-zaboronyati-upc-mp_n135987|title=Глава УГКЦ пояснив, чому не варто забороняти УПЦ МП - РІСУ|website=Релігійно-інформаційна служба України|access-date=2024-08-20}}</ref> * [[Файл:Logo_of_the_UOC_(Moscow_Patriarchate).svg|32пкс]] Украінская праваслаўная царква Маскоўскага патрыярхату: У кастрычніку 2023 году РПЦваУ выступіла супраць законапраекта, аргумэнтаваўшы, што законапраект не адпавядае Эўрапэйскай канвэнцыі па правах чалавека й Канстытуцыі Ўкраіны. Ва ЎПЦ МП адзначаюць, што законапраект «па сутнасьці сваім зьместам накіраваны на забарону Ўкраінскай Праваслаўнай Царквы».<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://hromadske.ua/posts/v-upc-mp-vistupili-proti-zakonoproyektu-pro-zaboronu-roboti-religijnih-organizacij-povyazanih-z-rf|title=В УПЦ МП виступили проти законопроєкту про заборону роботи релігійних організацій, пов&#039;язаних з рф|website=hromadske|date=2023-10-19|access-date=2024-08-20}}</ref> Пасьля канчатковага прыняцьця законапраекта 20 жніўня 2024 году мітрапаліт Клімэнт заявіў, што «Украінская праваслаўная царква й далей будзе жыць як сапраўдная царква. Магчыма, і забараняе ЎПЦ МП, але ўкраінская праваслаўная царква не мае прыстаўкі МП»<ref>{{Cite web|lang=uk|url=https://nv.ua/ukr/ukraine/events/upc-mp-vidreaguvala-na-zakonoproyekt-pro-zaboronu-rosiyskoji-cerkvi-50444438.html|title=Митрополит УПЦ МП назвав законопроєкт проти них «комуністичним минулим»|website=nv.ua|access-date=2024-08-20}}</ref> == Сацыялёгія == Паводле апытаньняў, у студзені 2023 году 69% украінцаў лічылі сябе праваслаўнымі, 41% зь іх ставіліся да ПЦУ, 4% — да ЎПЦ (МП), 24% не адносіліся ні да адной царквы<ref name=":14">{{Cite web|url=https://www.rbc.ua/rus/news/ptsu-mae-vdesyatero-bilshe-prihilnikiv-nizh-1674048312.html|title=ПЦУ має вдесятеро більше прихильників, ніж УПЦ Московського патріархату|website=РБК-Украина|access-date=2023-01-19}}</ref>. Паводле сацыялягічных апытаньняў у маі 2024 году 82% украінцаў не давяраюць УПЦ МП, 63% — імкнуцца да яе поўнай забароны.<ref>[https://life.pravda.com.ua/society/63-ukrajinciv-vvazhayut-shcho-upc-mp-treba-zaboroniti-opituvannya-301425/ 82% українців не довіряють УПЦ Московського патріархату, 63% – прагнуть заборони]</ref> == Глядзіце таксама == * {{Не перакладзена|Анэксыя Кіеўскай мітраполіі Маскоўскім Патрыярхатам||uk|Анексія Київської митрополії Московським патріархатом}} * [[Закон Украіны «Аб асуджэньні і забароне прапаганды расейскай імпэрскай палітыкі ва Ўкраіне і дэкалянізацыі тапанімікі»]] * [[Закон Украіны «Пра забесьпячэньне функцыянаваньня ўкраінскай мовы як дзяржаўнай»]] * [[Рэформа царкоўнага календара ва Ўкраіне]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://pace.coe.int/en/files/33511/html ''Assembly debate'' on 17 April 2024 (11th sitting) (see Doc. 15966, report of the Committee on Legal Affairs and Human Rights, rapporteur: Mr Emanuelis Zingeris). ''Text adopted by the Assembly'' on 17 April 2024 (11th sitting).] * Вывад рэлігіязнаўчай экспэртызы Статута аб кіраваньні Ўкраінскай Праваслаўнай Царквы на наяўнасьць царкоўна-кананічнай сувязі з Маскоўскім Патрыярхатам (2023) * [https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/2662-19#Text Закон Украіны ”Аб унясеньні зьмены ў Артыкул 12 Закона Ўкраіны” Аб свабодзе сумленьня й рэлігійных арганізацыях ” аб назьве рэлігійных арганізацый (аб’яднаньняў), якія ўваходзяць у структуру (якая зьяўляецца часткай) рэлігійнай арганізацыі (аб’яднаньня), кіруючы цэнтар (кіраваньне) якой знаходзіцца за межамі Ўкраіны ў дзяржаве, якая законам прызнана ўчынілі ваенную аґрэсыю супраць Украіны й / альбо часова акупавала частку тэрыторыі Ўкраіны.»] * [https://itd.rada.gov.ua/billInfo/Bills/Card/41219 Карта закона-праект Закона Аб унясеньні зьмяненьняў у некаторыя законы Ўкраіны аб дзейнасьці ў Украіне рэлігійных арганізацый (rada.gov.ua)] * [https://www.president.gov.ua/documents/8202022-45097 Указ Прэзыдэнта №820/2022 ”аб рашэньнях Савета нацыянальнай бясьпекі й абароны Ўкраіны ад 1 сьнежня 2022 года” аб асобных аспэктах дзейнасьці рэлігійных арганізацый ва Ўкраіне й прымяненьні пэрсанальных спэцыяльных эканамічных і іншых абмежавальных мер (санкцый)”»] {{Парады артыкулу|артаграфія|пунктуацыя}} [[Катэгорыя:Законы Ўкраіны]] [[Катэгорыя:Расейская праваслаўная царква]] [[Катэгорыя:Расейска-ўкраінская вайна]] 12ny1sgivlse9xxn4p6zoaovsmhakq2 0 290042 2618612 2572630 2025-06-06T14:40:54Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618612 wikitext text/x-wiki {{Гандбольны клюб |назва = Штутгарт |поўная_назва = TVB 1898 Stuttgart |кароткая_назва = Stuttgart |выява = Media.TVB Stuttgart Logo.png |памер_выявы = 230пкс |заснаваны = |пляцоўка = |зьмяшчальнасьць = |кіраўнік = |трэнэр = |чэмпіянат = [[Гандбольная бундэсьліга|Бундэсьліга]] |сэзон = 2023—2024 |становішча = 11 месца |колер1 = white |колер2 = blue |колер3 = |узор_левай_рукі1 = |узор_вопраткі1 = _whiteshoulders |узор_правай_рукі1 = |узор_шортаў1 = _whitebottom |левая_рука1 = |вопратка1 = 2B65EC |правая_рука1 = |шорты1 = 2B65EC |узор_левай_рукі2 = _blackborder |узор_вопраткі2 = _yellowshoulders |узор_правай_рукі2 = _blackborder |узор_шортаў2 = |левая_рука2 = FFFF00 |вопратка2 = 000000 |правая_рука2 = FFFF00 |шорты2 = 000000 |сайт = }} «'''Штутгарт'''» ({{Мова-de|TVB 1898 Stuttgart}}) — [[Нямеччына|нямецкі]] [[гандбол]]ьны клюб з [[Штутгарт|аднайменнага]] гораду. Выступае ў [[Гандбольная бундэсьліга|Бундэсьлізе]]. Клюб мае лякальнае суперніцтва з «[[Балінген-Вайльштэтэн]]». == Гісторыя == Спартовы клюб «Бітэнфэльд» быў заснаваны ў 1898 годзе. Гандбольная каманда ў арганізацыі паўстала ў 1925 годзе, а першыя гульні былі згуляныя ў [[гандбол на траве|гандболе на траве]]. Па [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] арганізацыя аднавіла сваю дзейнасьць 18 лістапада 1945 году. У 1947—1949 гадах першая каманда пад кіраўніцтвам трэнэра [[Гэльмут Люітгарт|Гэльмута Люітгарта]] дасягнула фіналу чэмпіянату [[Вюртэмбэрг]]у па гандболе. У 1960—1961 гадоў каманда узьнялася ў найвышэйшы дывізіён па гандболе на траве і гандболе ў памяшканьні пад кіраўніцтвам трэнэра [[Горст Юнг|Горста Юнга]]. У наступныя дзесяцігодзьдзі клюб доўгі час браў удзел у чэмпіянатах сваёй зямлі. З 2006 па 2015 гады «Бітэнфэльд» спаборнічаў у другім дывізіёне чэмпіянату краіны. Паводле вынікаў сэзону 2014—2015 гадоў «Бітэнфэльд» заняў трэці радок і ўпершыню ў гісторыі прасунуўся ў [[Гандбольная бундэсьліга|Бундэсьлігу]]. У дэбюце ў найвышэйшым дывізіёне каманда атрымала новы назоў — «Штутгарт»<ref>[http://wg.tvb1898.de/index.php?id=162&tx_ttnews%5Btt_news%5D=2750&tx_ttnews%5BbackPid%5D=163&cHash=b8eca2742f «Aus TV Bittenfeld 1898 wird TVB 1898 Stuttgart»]. TV Bittenfeld 1898.</ref>. Пераемнікам [[Юрген Швайкарт|Юргена Швайкарта]] на пасадзе трэнэра стаў [[Томас Кёніг]]. У пачатковым сэзоне «Штутгарт» фінішаваў на 15-м месцы, чым забясьпечыў сабе захаваньне месца ў эліце. Па сэзоне новым галоўным трэнэрам быў прызначаны [[Маркус Баўр]]<ref>[http://www.handball-world.com/o.red.c/news-1-1-1-82906.html «Neuer TVB-Trainer Baur will „Handball in Stuttgart voranbringen“»]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Handballworld.</ref>. Пачынаючы з [[Чэмпіянат Нямеччын па гандболе сярод мужчынаў 2020—2021 гадоў|сэзону 2020—2021 гадоў]] каманда ўсе свае гульні ладзіла выключна на [[Поршэ-Арэна|Поршэ-Арэне]]. У жніўні 2023 году шыхты каманды ўзмоцніў гулец зборнай Нямеччыны [[Кай Гэфнэр]]. «Штутгарт» завяршыў сэзон 2023—2024 гадоў на 11-м месцы ў Бундэсьлізе, то бок найлепшым вынікам у гісторыі клюбу. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.tvbstuttgart.de/ Афіцыйная бачына] {{Гандбольная бундэсьліга}} [[Катэгорыя:Нямецкія гандбольныя клюбы]] [[Катэгорыя:Спорт у Штутгарце]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1898 годзе]] qrbdlzj7ds3sb33am1ypm4c3j7x9tvl 0 290046 2618736 2595692 2025-06-06T19:14:11Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618736 wikitext text/x-wiki {{Гандбаліст}} '''Ю́ліян Кёстэр''' ({{мова-de|Julian Köster}}; {{Н}} 16 сакавіка 2000 году) — нямецкі гандбаліст клюбу «[[Гумэрсбах (гандбольны клюб)|Гумэрсбах]]» і нацыянальнай [[Мужчынская зборная Нямеччыны па гандболе|зборнай Нямеччыны]]. Гуляе на пазыцыі левага гульнёвага. == Кар’ера == === Клюбная === [[Файл:20222861852002022-10-13 Handball Deutschland vs Schweden - Sven - 1D X MK II - 0480 - B70I2872.jpg|значак|зьлева|Кёстэр у складзе [[Мужчынская зборная Нямеччыны па гандболе|нацыянальнай зборнай]] у 2022 годзе.]] Пачаў займацца гандболам клюбе «Браўвайлер», але далей навучаўся ў акадэміі клюбу «[[Баер Дормаген|Баер]]» з [[Дормаген]]у. У дарослым спорце дэбютаваў у 2018 годзе ў тым жа «Баер», які спаборнічаў у другім дывізіёне нямецкага першынства<ref>[https://web.archive.org/web/20241204115404/https://www.handball-world.news/o.red.r/news-1-1-63-129289.html «Abschied nach sechs Jahren: Julian Köster verlässt TSV Bayer Dormagen»]. Handballworld.</ref>. У 2020 годзе немец прыяднаўся да каманды «[[Гумэрсбах (гандбольны клюб)|Гумэрсбах]]», склаўшы кантракт да 2024 году<ref>[https://web.archive.org/web/20241127065519/https://www.handball-world.news/o.red.r/news-1-1-63-129555.html «VfL Gummersbach verpflichtet Juniorennationalspieler Julian Köster mit sofortiger Wirkung»]. Handballworld.</ref>. У 2022 годзе ягоная дружына здабыла павышэньне ў [[Гандбольная бундэсьліга|Бундэсьлігу]], дзякуючы чаму Кёстэр падоўжыў працоўнае пагадненьне яшчэ на год<ref>[https://web.archive.org/web/20241207002135/https://www.handball-world.news/o.red.r/news-1-1-1-142894.html «VfL Gummersbach bindet Nationalspieler Julian Köster langfristig»]. Handballworld.</ref>. У тым жа годзе быў прызначаны капітанам каманды<ref>[https://www1.wdr.de/sport/handball/europameisterschaft-julian-koester-vfl-gummersbach-100.html «Handball-EM 2024: Julian Köster ist der Unverzichtbare»]. WDR.</ref>. === Міжнародная === 21 верасьня 2021 году Кёстэр дэбютаваў у складзе нацыянальнай [[Мужчынская зборная Нямеччыны па гандболе|зборнай Нямеччыны]]. Браў удзел у [[чэмпіянат сьвету па гандболе сярод мужчынаў 2021 году|чэмпіянаце сьвету 2021 году]], які ладзіўся ў Эгіпце. Пасьля часта ўлучаўся ў заяўку краіны на розныя міжнародныя турніры. Гэтак на [[чэмпіянат Эўропы па гандболе сярод мужчынаў 2024 году|чэмпіянаце Эўропы 2024 году]] ён стаў другім бамбардзірам зборнай<ref>[https://www.handball-world.news/artikel/zahlen-von-deutschlands-handballern-bei-der-handball-em-989228 «Zahlen von Deutschlands Handballern bei der Handball-EM»]. Handballworld.</ref>. На [[летнія Алімпійскія гульні 2024 году|летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] разам з камандай здабыў срэбраныя мэдалі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.eurohandball.com/en/player/wRuoEkjlDs_DOrY9nCx5lg/Julian-K%C3%B6ster/ Старонка] на [[Эўрапейская гандбольная фэдэрацыя|Эўрапейскай гандбольнай фэдэрацыі]]. {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Кёстэр, Юліян}} [[Катэгорыя:Нямецкія гандбалісты]] [[Катэгорыя:Гандбалісты зборнай Нямеччыны]] [[Катэгорыя:Гандбалісты і гандбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] 4mpffeh17vosasydkvllrjrf7ed52cg 0 290796 2618902 2576578 2025-06-07T11:37:40Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618902 wikitext text/x-wiki {{Хакеіст |Імя = Аляксей Коласаў |Клюб = [[Філадэлфія Флаерз]] |Выступаў = {{Просты сьпіс| * [[Дынама Менск (хакейны клюб)|Дынама]] * [[Дынама-Маладэчна]] * [[Легай Волі Фэнтамз Алентаўн|Легай Волі Фэнтамз]] }} |Пачатак кар’еры = 2020 |Драфт НХЛ = 78 |Год драфту = 2021 |Клюб драфту = [[Філадэлфія Флаерз]] }} '''Аляксей Коласаў''' ({{Н}} 4 студзеня 2002 году) — беларускі хакеіст, брамнік клюбу «[[Філадэлфія Флаерз]]» з [[Нацыянальная хакейная ліга|Нацыянальнай хакейнай лігі]]. У 2021 годзе быў абраны на [[драфт НХЛ|драфце НХЛ]] клюбам «Філадэлфія Флаерз» у трэцім раўндзе пад агульным 78-м нумарам. == Кар’ера == У хакейную школу трапіў пасьля таго, як ягоная бабуля ўбачыла аб’яву аб наборы ў дзіцячую школу. На першых жа трэнаваньнях адразу заняў браму<ref name=":3">{{Cite web|url=https://hockey.by/news/intervyu/news242571.html|title=Алексей Колосов: за океан пока ехать не собираюсь, еще как минимум сезон поиграю в КХЛ|lang=ru|website=[[Фэдэрацыя хакея Рэспублікі Беларусь]]|date=2023-06-23|access-date=2024-03-28|archive-date=2024-03-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20240328214654/https://hockey.by/news/intervyu/news242571.html|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.sport-express.ru/hockey/khl/reviews/aleksey-kolosov-intervyu-vratarya-minskogo-dinamo-o-drafte-nhl-karere-filadelfii-2013093/|title=«В «Рейнджерс» дали психологический тест на 150 вопросов». Интервью лучшего молодого вратаря КХЛ|lang=ru|website=Спорт-Экспресс|date=2022-12-18|access-date=2024-03-28|archive-date=2024-03-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20240328214653/https://www.sport-express.ru/hockey/khl/reviews/aleksey-kolosov-intervyu-vratarya-minskogo-dinamo-o-drafte-nhl-karere-filadelfii-2013093/|url-status=live}}</ref>. Выхоўваўся ў СДЮШАР БФСТ «Дынама». Навучаўся ў [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт фізычнай культуры|Беларускім дзяржаўным унівэрсытэце фізычнай культуры]] паводле спэцыяльнасьці хакейнага трэнэра. Спачатку спаборнічаў у Найвышэйшай лізе, якая ёсьць другой паводле значэньня лігай краіны. [[Экстраліга чэмпіянату Беларусі па хакеі 2020—2021 гадоў|Сэзон 2020—2021 гадоў]] Коласаў пачаў у складзе «[[Дынама-Маладэчна]]» з [[Беларуская экстраліга|Экстралігі]]. Празь некаторы час праз абмежаваньні на паездкі з чыньніку пандэміі каранавірусу галоўныя брамнікі менскага «[[Дынама Менск (хакейны клюб)|Дынама]]» сталі недасяжнымі да гульні, а Коласаў дэбютаваў у [[Кантынэнтальная хакейная ліга|Кантынэнтальнай хакейнай лізе]]. У 2020 годзе быў задрафтаваны клюбам «Эры Отэрз» з [[хакейная ліга Антарыё|хакейнай лігі Антарыё]], але застаўся ў Беларусі ў складзе сталічнага «Дынама»<ref>[https://ontariohockeyleague.com/article/alexei-kolosov-commits-to-otters «Alexei Kolosov commits to Otters»]. Ontario Hockey League.</ref>. Праз год быў абраны на драфце НХЛ 2020 году пад 78-м нумарам «[[Філадэлфія Флаерз]]». Як і год раней хакеіст застаўся на радзіме. У [[КХЛ 2022—2023 гадоў|сэзоне 2022—2023 гадоў]] быў асноўным брамнікам менскага «Дынама», згуляўшы больш за іншых галкіпэраў каманды. У тым сэзоне ў 42 матчах рэгулярнага чэмпіянату трымаў каэфіцыент надзейнасьці на паказьніку 2,55. У плэй-оф за тры матчы адбіў 88{{%}} кідкоў суперніка. [[КХЛ 2023—2024 гадоў|Сэзон 2023—2024 гадоў]] бараніў колеры «Дынама» на правах арэнды. Цягам сэзону шматкроць трапляў у розныя топы маладых гульцоў<ref>[https://pressball.by/news/hockey/aleksej-kolosov-voshel-v-top-10-rejtinga-luchshih-molodyh-igrokov-khl-v-fevrale/ «Алексей Колосов вошел в топ-10 рейтинга лучших молодых игроков КХЛ в феврале»]. «Прессбол».</ref>, а таксама прызнаваўся найлепшым брамнікам тыдня. Па заканчэньні сэзону стала вядома, што «Філадэлфія Флаерз» чакае прыбыцьця Коласава<ref>[https://pressball.by/news/hockey/stalo-izvestno-kogda-filadelfiya-ozhidaet-pribytiya-alekseya-kolosova/ «Стало известно, когда»]. «Прессбол».</ref>. 2 красавіка 2024 году стала вядома, што брамнік выправіцца ў [[Амэрыканская хакейная ліга|АХЛ]], дзе далучыцца да фарм-клюбу «[[Лігай Вэлі Фэнтамз Алентаўн|Лігай Вэлі Фэнтамз]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20240408200004/https://www.championat.com/hockey/news-5497072-golkiper-filadelfii-aleksej-kolosov-otpravlen-v-ahl.html «Голкипер „Филадельфии“ Алексей Колосов отправлен в АХЛ»]. Чемпионат.</ref>. Згуляўшы толькі адзін матч, пазьней паведамлялася, што ў Коласава ёсьць праблемы з адаптацыяй за акіянам<ref>[https://belarushockey.com/khl/news/2024/05/16/aleksej-kolosov-mozhet-vernutsja-v-minskoe-dinamo/ «Алексей Колосов может вернуться в минское „Динамо“. Стала известна возможная причина»]. Хоккей Беларуси.</ref>. Адзін з былых партнэраў па камандзе згадваў, што сам Коласаў меў сумневы наконт знаходжаньня ў амэрыканскім клюбе<ref>[https://sport5.by/news/hockey/nkhl/Kodola--o-Kolosove-U-nego-est-somneniya-ostavatsya-li-za-okeanom/ «Кодола рассказал о Колосове: „У него есть сомнения, оставаться ли играть за океаном“»]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Беларусь 5.</ref>. Увосень 2024 году дэбютаваў у НХЛ у складзе «[[Філадэлфія Флаерз]]», стаўшы першым беларускім брамнік у гісторыі лігі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Eliteprospects}} * {{NHL}} * {{Hockeydb}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Коласаў, Аляксей}} [[Катэгорыя:Беларускія хакеісты]] [[Катэгорыя:Хакеісты зборнай Беларусі]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Дынама-Маладэчна»]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Дынама» Менск]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Легай Волі Фэнтамз» Алентаўн]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Філадэлфія Флаерз»]] op4hz1acmxhv5xmcwmdyeqq443ptaw1 14 290935 2618880 2577561 2025-06-07T10:04:15Z Ясамойла 35429 правапіс 2618880 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле гадоў|Італьянскія фільмы|1985|году}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы паводле гадоў|1985]] [[Катэгорыя:Фільмы 1985 году]] or8d51yqbvhpmo580guzb4wqpbp5uhl 0 290967 2618893 2578066 2025-06-07T10:17:55Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618893 wikitext text/x-wiki {{Фільм | назва = Маё каханьне | арыгназва = {{мова-it|Monamour}} | афіша = | выява = | памер = | подпіс = | жанр = | рэжысэр = | прадусар = | сцэнарыст = | дыктар = | ролі = | кампазытар = | апэратар = | мантаж = | мастак = | аніматар = | заснаваны = | вытворчасьць = | распаўсюд = | дата = | час = | мова = | краіна = | бюджэт = | прыбытак = | папярэдні = | наступны = | сайт = }} '''''Мае каханьне''''' ({{мова-it|Monamour}}) — [[Парнафільм у Італіі|італьянская]] порнастужка, якую зьняў [[рэжысэр]] [[Тынта Брас]] у 2005 годзе, а яе выпусьцілі для прагляду 2005 годзе<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0480919/ ''Маё каханьне''] на [[БЗФІ]]</ref>. Па матывах аповесьці «Каханьне» Лявона Аліна Рыцы. == Зьмест == {{Спойлер}} Маладая жанчына Марта [[Гіпэрсэксуальнасьць|гіпэрсэксуальная]] й ня можа сабе трымаць у руках. Ейны муж Дарыя не зьвяртае на яе ўвагу. Яна мае [[сэкс]] з мужчынай, які падманам яе заманіў і спаў зь ёю. Муж Марты робіць і ня бачыць сваю жонку. Нечакана Дарыя даведаўся пра распуснасьць Марты. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.imdb.com/title/tt0480919/ ''Маё каханьне''] на [[БЗФІ]] * [https://web.archive.org/web/20110210144623/http://tintobrass.it/film/paprika.htm здымкі са стужкі] на старонцы ў сеціве {{Парнаграфія ў Італіі}} [[Катэгорыя:Эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы 2005 году]] [[Катэгорыя:Фільмы 2005 году]] [[Катэгорыя:Фільмы на італьянскай мове]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы з эротыкай і драмай]] [[Катэгорыя:Фільмы 2000-х італьянскай мовай]] [[Катэгорыя:Фільмы пра прастытуцыю]] [[Катэгорыя:Фільмы Тынта Браса]] [[Катэгорыя:Парнаграфічныя фільмы Італіі]] scemu1dz5968vmgv30qjj4yhjtoeb1p 0 291287 2618889 2579835 2025-06-07T10:15:13Z Ясамойла 35429 правапіс 2618889 wikitext text/x-wiki {{Фільм | назва = Капрыз | арыгназва = {{мова-it|Capriccio}} | афіша = | выява = | памер = | подпіс = | жанр = | рэжысэр = | прадусар = | сцэнарыст = | дыктар = | ролі = | кампазытар = | апэратар = | мантаж = | мастак = | аніматар = | заснаваны = | вытворчасьць = | распаўсюд = | дата = | час = | мова = | краіна = {{Сьцяг Італіі}}[[Італія]] | бюджэт = | прыбытак = | папярэдні = | наступны = | сайт = }} '''''Капрыз'''''<ref>[https://tb17.pl.tl/%26%231050%3B%26%231072%3B%26%231087%3B%26%231088%3B%26%231099%3B%26%231079%3B.htm Капрыз]</ref> ({{мова-it|Capriccio}}) — [[Парнафільм у Італіі|італьянская]] порнастужка, якую зьняў [[рэжысэр]] [[Тынта Брас]] у 1987 годзе. Стужка была выпушчаная для прагляду 25 лютага 1987 году<ref>[https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=CD7474 ''Капрыз''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]]</ref>. == Зьмест == Галоўныя вобразы стужкі — сямейная пара муж Фрэд (Энды Форэст) і яго жонка Джэніфэр (Ніколя Ворэн). Яны з [[ЗША]]. Іх адносіны астылі. Яны маюць сына. Муж і донка спамінаюць сваіх былых каханых. Кожны зь іх адшукаў колішнія каханьні. Затым яны вяртаюцца адзін да аднаго. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.imdb.com/title/tt0092720/ ''Капрыз''] на [[БЗФІ]] * [https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=CD7474 ''Капрыз''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]] {{Парнаграфія ў Італіі}} [[Катэгорыя:Эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Фільмы 1987 году]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы 1987 году]] [[Катэгорыя:Фільмы 1987 году]] [[Катэгорыя:Фільмы на італьянскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы 1980-х італьянскай мовай]] [[Катэгорыя:Фільмы Тынта Браса]] grab3btxj6tvei3f82pvndoqea6llbp 0 292019 2618871 2600166 2025-06-07T09:47:47Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618871 wikitext text/x-wiki {{НП}} '''Але́па''' ({{Мова-ar|ﺣَﻠَﺐ}}), '''Хале́б''' — [[места]] ў [[Сырыя|Сырыі]], сталіца [[Алепа (мугафаза)|аднайменнай]] найбольшай [[мугафазы Сырыі]]. Насельніцтва — 2 098 000 чалавек (2021). Алепа ўпершыню згаданы на [[клінапіс]]ных таблічках у III тысячагодзьдзі да н. э. як [[Амарэі|амарэйскае]] места [[Ямгад]]. Доўгі чам ён быў найбуйнейшым у [[Сырыя (гістарычны рэгіён)|Сырыі]] і трэцім у [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыі]] пасьля [[Канстантынопаль|Канстантынопалю]] і [[Каір]]у. Ягонай папулярнасьці спрыяла разьмяшчэньне на [[Вялікі шаўковы шлях|Вялікім шаўковым шляху]]. Пасьля адкрыцьця [[Суэцкі канал|Суэцкага каналу]] ў 1869 року ўплыў Алепа пачынае зьмяншацца. З [[Распад Асманскай імпэрыі|падзеньнем Асманскай імпэрыі]] па [[I сусьветная вайна|I сусьветнай вайне]] частка прылеглых тэрыторыяў разам з [[Багдадзкая чыгунка|Багдадзкай чыгункай]] адышлі ад Алепа да сучаснай [[Турэччына|Турэччыны]]. У 1940-х роках Алепа страціла яшчэ й выхад да мора праз [[Антак’я|Антак’ю]] й [[Іскендэрун]]. Урэшце [[Дамаск]] абышоў Алепа ў колькасьці насельніцтва. Дзякуючы захаванай старажытнай архітэктуры Алепа ў 2006 року быў абвешчаны сталіцай ісламскай культуры. У часе [[Бітва за Алепа (2012—2016)|бітвы]] [[Грамадзянская вайна ў Сырыі|Грамадзянскай вайны]] мноства будынкаў у месьце былі зьнішчаныя. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20160916072558/http://www.aleppo.gov.sy/ Мугафаза Алепа] {{Бібліяінфармацыя}} {{Накід}} {{Гарады Сырыі}} [[Катэгорыя:Аб’екты Сусьветнай спадчыны ў Сырыі]] [[Катэгорыя:Амарэйскія гарады]] [[Катэгорыя:Арамэйскія гарады]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты на Вялікім шаўковым шляху]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў V тысячагодзьдзі да н. э.]] [[Катэгорыя:Гарады Сырыі]] [[Катэгорыя:Левант]] dt964dktr9v4cd96v1b2n6du7u57q78 0 292399 2618738 2590036 2025-06-06T19:27:47Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618738 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі}} {{Навуковец}} '''Ю́ры Іва́навіч Кула́жанка''' ({{Уводзіны зь Вікізьвестак}}) — беларускі матэматык, спэцыяліст у галіне матэматычнай лёгікі, альгебры і тэорыі лічбаў. [[Доктар фізыка-матэматычных навук]] (2015), [[дацэнт]] (2004)<ref name="бдут">{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = https://www.bsut.by/by/rosters/personal/kulazhenko| копія = | дата копіі = | загаловак = Кулаженко Юрий Иванович| фармат = | назва праекту = Асобы| выдавец = [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт транспарту]]| дата доступу = 17 сьнежня 2024 | мова = ru| камэнтар = }}</ref>. Рэктар [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт транспарту|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту транспарту]] (2016—2024). == Жыцьцяпіс == У 1986 року скончыў [[Гомельскі дзяржаўны ўнівэрсытэт]] па спэцыяльнасці «Матэматыка». Па сканчэньні навучаньня разьмеркаваны на пасаду настаўніка матэматыкі [[Даўгалесьсе (Гомельская вобласьць)|Даўгалескай]] сярэдняй школы [[Гомельскі раён|Гомельскага раёну]], а ў 1988 року прызначаны на пасаду намесьніка дырэктара па навучальна-выхаваўчай рабоце [[Верхні Брылёў|Верхне-Брылёўскай]] сярэдняй школы Гомельскага раёну. У 1990—1992 роках навучаўся ў асьпірантуры [[Беларускі інстытут інжынэраў чыгуначнага транспарту|Беларускага інстытуту інжынэраў чыгуначнага транспарту]] па спэцыяльнасьці «Матэматычная лёгіка, альгебра і тэорыя лікаў». У 1992—2004 роках працаваў у [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт транспарту|Беларускім дзяржаўным унівэрсытэце транспарту]]. Дацэнт (2004). У 1998 року абараніў кандыдацкую дысэртацыю на тэму «Крытэры паўабелявасьці n-арных груп»<ref>Критерии полуабелевости n-арных групп : автореферат диссертации … кандидата физико-математических наук : 01.01.06 / Кулаженко Юрий Иванович. — Гомель, 1998.</ref>, а ў 2015 року — доктарскую дысэртацыю на тэму «Поліядычныя апэрацыі і іх прыкладанні»<ref>Полиадические операции и их приложения : диссертация … доктора физико-математических наук : 01.01.06: защищена 29.05.2015: утверждена 25.11.2015 / Кулаженко Юрий Иванович. — Гомель, 2015.</ref>. У 2004—2014 роках — першы прарэктар [[Гомельскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Францішка Скарыны|Гомельскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя Францішка Скарыны]]. У 2014—2016 — начальнік управы падрыхтоўкі навуковых кадраў вышэйшай кваліфікацыі [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт інфарматыкі і радыёэлектронікі|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту інфарматыкі і радыёэлектронікі]]<ref name="бдут"/>. 26 кастрычніка 2016 року прызначаны рэктарам Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту транспарту<ref name="бдут"/>. Быў дэпутатам [[Сьпіс дэпутатаў Гомельскага абласнога Савету дэпутатаў 28-га скліканьня|Гомельскага абласнога Савету дэпутатаў 28 скліканьня]]. Памёр 11 сьнежня 2024 року пасьля цяжкай і працяглай хваробы<ref>[https://web.archive.org/web/20241211135515/https://www.bsut.by/bsut-media/announcements/17329-ushel-iz-zhizni-yurij-ivanovich-kulazhenko Ушел из жизни Юрий Иванович Кулаженко]</ref>. == Узнагароды == * Падзяка Старшыні Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь (2018)<ref name="бдут"/>; * падзяка Міністра транспарту і камунікацый Рэспублікі Беларусі<ref name="tvr">[https://tvrgomel.by/news/v-vozraste-60-let-ushel-iz-zhizni-rektor-belguta-yuriy-kulazhenko В возрасте 60 лет ушел из жизни ректор БелГУТа Юрий Кулаженко]</ref>; * грамата Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусі<ref name="tvr"/>; * ганаровая грамата Міністэрства транспарту і камунікацый Рэспублікі Беларусі<ref name="tvr"/>; * знак адрозьненьня «Ганаровы транспартнік»<ref name="tvr"/>; * нагрудны знак «Выдатнік Беларускай чыгункі»<ref name="tvr"/>; * падзяка Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусі<ref name="tvr"/>. == Крыніцы == {{зноскі}} {{Рэктары БелДУТ}} {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Кулажанка, Юры Іванавіч}} [[Катэгорыя:Рэктары Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту транспарту]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Гомельскага абласнога Савету дэпутатаў 28-га скліканьня]] [[Катэгорыя:Асобы Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту інфарматыкі і радыёэлектронікі]] 9ki5mlnmsouff5ymkr54yn2xohu7t36 0 293381 2618685 2597722 2025-06-06T17:24:53Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618685 wikitext text/x-wiki {{Гандбаліст}} '''Эміль Якабсэн''' ({{мова-da|Emil Jakobsen}}; {{Н}} 24 студзеня 1998 году) — дацкі гандбаліст нямецкага клюбу «[[Фленсбург-Гандэвіт]]» і нацыянальнай [[Мужчынская зборная Даніі па гандболе|зборнай Даніі]]. Гуляе на пазыцыі левага скрайняга гульца. == Кар’ера == === Клюбная === Якабсэн пачаў гуляць у гандбол у сваім родным горадзе ў клюбе «Кертэмінэ». Яшчэ маладзёнам далучыўся да клюбу [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]], дзе спачатку спаборнічаў у моладзевых камандах клюбу. У 2016 годзе дэбютаваў у чэмпіянаце Даніі ў складзе каманды. У 2018 і 2019 гадоў быў адзначаны званьнем таленавітасьцю году<ref>[https://ekstrabladet.dk/sport/haandbold/far-moeder-soen-i-dansk-topkamp-slut-med-varm-mad-og-toejvask/8366204 «Far møder søn i dansk topkamp: Slut med varm mad og tøjvask»]. Ekstra Bladet.</ref>. У сэзоне 2019—2020 гадоў, які быў перапынены праз пошасьць каранавірусу, ягоная каманда займала другое месца пасьля 24 з 26 матчаў асноўнага этапу. Пры гэтым гулец быў пятым найлепшым бамбардзірам лігі, закінуўшы 133 мячы, 58 зь якіх былі зробленыя зь сямімэтровых кідкоў. У 2021 годзе паводле вынікаў [[Ліга чэмпіёнаў ЭГФ 2020—2021 гадоў|Лігі чэмпіёнаў]] стаў найлепшым бамбардзірам турніру, пацэліўшы ў браму супернікаў 111 галоў<ref>[https://web.archive.org/web/20210607201902/https://www.gog.dk/263-nyheder.html?caction=idetail&itid=1703 «Mere hæder til Emil Jakobsen»]. GOG.</ref>. У тым жа годзе прыяднаўся да нямецкага клюбу «[[Фленсбург-Гандэвіт]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20211029202335/https://www.handball-world.news/o.red.r/news-1-1-1-128411.html «SG Flensburg-Handewitt verpflichtet Nachfolger von Magnus Jøndal aus Dänemark»]. Handball World.</ref>. У 2024 годзе ў складзе каманды стаў пераможцам Лігі чэмпіёнаў, закінуўшы 18 з 19 кідкоў у выніковым турніры фіналу чатырох. У 2022 годзе было абвешчана, што гулец падоўжыў кантракт з клюбам да 2026 году<ref>[https://hbold.dk/emil-jakobsen/ «Emil Jakobsen»]. Hbold.dk </ref>. === Міжнародная === Дэбютаваў у складзе [[мужчынская зборная Даніі па гандболе|зборнай Даніі]] ў 2019 годзе ў матчы супраць [[мужчынская зборная Чарнагорыі па гандболе|зборнай Чарнагорыі]]. У складзе зборнай станавіўся [[чэмпіянат сьвету па гандболе сярод мужчынаў|чэмпіёнам сьвету]] і пераможцам [[летнія Алімпійскія гульні|летніх Алімпійскіх гульняў]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://history.eurohandball.com/player/563501 Старонка] на [[Эўрапейская гандбольная фэдэрацыя|Эўрапейскай гандбольнай фэдэрацыі]]. {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Якабсэн, Эміль}} [[Катэгорыя:Дацкія гандбалісты]] [[Катэгорыя:Гандбалісты зборнай Даніі]] 936prlx3b7r3u1lmo9tymvs8d0yqkhv 0 295407 2618808 2616496 2025-06-07T08:03:55Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618808 wikitext text/x-wiki {{Палітык | імя = Зэнта Трацьцяк | лацінка = <!-- Для беларусаў --> | арыгінал_імя = {{мова-lv|Zenta Tretjaka}} | жанчына = <!-- Любое значэньне, калі так --> | выява = | памер = | подпіс_пад_выявай = | пасада = | пачатак_тэрміну = | канец_тэрміну = | прэзыдэнт = | прэм’ер-міністар = | папярэднік = | наступнік = | пасада2 = | пачатак_тэрміну2 = | канец_тэрміну2 = | папярэднік2 = | наступнік2 = | прэм’ер-міністар2 = | прэзыдэнт2 = | пасада3 = | пачатак_тэрміну3 = | канец_тэрміну3 = | папярэднік3 = | наступнік3 = | прэм’ер-міністар3 = | прэзыдэнт3 = | пасада4 = | пачатак_тэрміну4 = | канец_тэрміну4 = | папярэднік4 = | наступнік4 = | прэм’ер-міністар4 = | прэзыдэнт4 = | пасада5 = | пачатак_тэрміну5 = | канец_тэрміну5 = | папярэднік5 = | наступнік5 = | прэм’ер-міністар5 = | прэзыдэнт5 = | пасада6 = | пачатак_тэрміну6 = | канец_тэрміну6 = | папярэднік6 = | наступнік6 = | прэм’ер-міністар6 = | прэзыдэнт6 = | дата_нараджэньня = {{Нарадзілася|24|3|1960|1}} | месца_нараджэньня = | дата_сьмерці = | месца_сьмерці = | назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, … Дапомнат— «Партыя» --> | партыя = | сужэнец = | дзеці = | бацька = | маці = | род = | адукацыя = | подпіс = | узнагароды = | сайт = | камэнтар = }} '''Зэнта Трацьцяк''' ({{мова-lv|Zenta Tretjaka}}, [[24 сакавіка]] [[1960]], [[Латвійская ССР]], [[СССР]] м. [[Мітава]]) — палітык [[Латвія|Латвіі]], пасол на [[Сойм Латвіі|Сойм]]. Была выбрана з месца [[Елгаўскі край]]. Яна мае закончанаю юрыдычную асьвету. Зэнта Трацьцяк кіруе грамадою беларусаў у месьце [[Мітава]], якая мае назву [[Елгаўскае беларускае таварыства «Злата»]]<ref>[https://latvia.mfa.gov.by/be/bielarusy/supolki/zlata/ «Злата» (Елгава)]{{Недаступная спасылка|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>[https://www.novaja.lv/novosti/novosti-elgavy/zenta-tret-jak-budet-rabotat-v-sfere-vnutrennih-del/ Зента Третьяк будет работать в сфере внутренних дел] </ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавы спасылкі == {{Commons|Category:Zenta Tretjaka}} * [https://saskana.eu/ru/people/zenta-tretjaka/ Зэнта Трацьцяк] * [https://bkc.daugavpils.lv/be/component/content/article/11-newsru/81-21116 Даследчая праца Ірыны Апейнанэ адзначана дыпломам Саюза беларусаў Латвіі] * [https://www.sb.by/articles/so-storony-osobenno-zametno-vy-idete-pravilnym-putem.html#bounce Председатель Елгавского белорусского объединения «Злата» Зента Третьяк о белорусах в Латвии] * [https://www.novaja.lv/novosti/novosti-elgavy/zenta-tret-jak-ne-bojat-sja-peremen-a-dejstvovat/ Зента Третьяк: "Не бояться перемен, а действовать"] * [https://www.facebook.com/zenta.tretjaka Хвэсбук] * [https://rus.delfi.lv/45451944/story/120035814/zadacha-s-89-neizvestnymi-kak-vyglyadel-samyy-massovyy-pobeg-iz-tyurmy-v-istorii-latvii Задача с 89] * [https://www.novaja.lv/novosti/novosti-elgavy/zenta-tret-jak-budet-rabotat-v-sfere-vnutrennih-del/ Зента Третьяк будет работать в сфере внутренних дел] * [https://latvia.mfa.gov.by/be/bielarusy/supolki/zlata/ «Злата» (Елгава)]{{Недаступная спасылка|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Трацьцяк, Зэнта}} {{Меншасьці Латвіі}} [[Катэгорыя:Латвійскія палітыкі]] [[Катэгорыя:Паслы дванаццатага Сойму Латвіі]] [[Катэгорыя:Беларусы ў Латвіі]] [[Катэгорыя:Паслы на Сойм Латвіі]] 4p32eztgy2c0hap4b0b34f3lbzc5sx0 0 295408 2618783 2616494 2025-06-07T07:36:30Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618783 wikitext text/x-wiki '''«Злата»''' ({{мова-lv|Jelgavas baltkrievu biedrība "Zlata"}}) — [[Елгава|елгаўскае]] беларускае таварыства Латвіі, заснаванае 2 кастрычніка 2012 году. Старшыня грамады — [[Зэнта Трацьцяк|Зэнта Леанідаўна Трацьцяк]]<ref>[https://company.lursoft.lv/ru/zlata/40008200068 Zlata, Jelgavas baltkrievu biedrība]</ref>. Знаходзіцца сядзіба грамады: Латвія, м. Мітава, вул. Пастэ, 34-62. 29 кастрычніка 2022 году грамада адзначыла свае 20-годзьдзе існаваньня і дзейнасьці<ref>[https://m.facebook.com/groups/1980986902133918/posts/3422857681280159/ Адзначылі 20-годзьдзе]</ref>. Грамада зьдзясьняе наступныя віды дзейнасьці<ref>[https://latvia.mfa.gov.by/be/bielarusy/supolki/zlata/ «Злата» (Елгава)]{{Недаступная спасылка|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>: выкладаньне і навучаньне беларускае і латыскае моваў, вывучае гісторыю і геаграфію Беларусі і Латвіі,беларускую народную музыкі і песьні, фальклёр беларусаў і латышоў, кухню беларусаў. Грамада мае таварысктя адномсіны з грамадою [[Саюз беларусаў Латвіі]]. Мае добрыя адносіны з ўладамі [[Рэжым Лукашэнкі|Беларусі]]. «Злата» мае іютаварыскія адносіны з грамадаю [[Беларускае таварыства «Сябры»]] [[Нарва (горад)|Нарва]], [[Эстонія]]. Пры грамадзе створаны ансамбль песьні і танцаў «Злата». Ён мае 12 асоб у сваім складзе. == Глядзіце таксама == * [[Цэнтар беларускае культуры (Дзьвінск)]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://company.lursoft.lv/ru/zlata/40008200068 Zlata, Jelgavas baltkrievu biedrība] * [https://latvia.mfa.gov.by/be/bielarusy/supolki/zlata/ «Злата» (Елгава)]{{Недаступная спасылка|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Меншасьці Латвіі}} [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2012 годзе]] [[Катэгорыя:Беларусы ў Латвіі]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2012 годзе]] 9a1jos67a4ccwncfn5m1uq2t1qx14ou 0 295409 2618782 2616023 2025-06-07T07:35:24Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618782 wikitext text/x-wiki '''Цэнтар беларускае культуры'''<ref>[https://bkc.daugavpils.lv/be/par-mums Цэнтр беларускай культуры]</ref> ({{мова-lv|Baltkrievu kultūras centrs}}) — грамада расейскамоўных асоб, якія жывуць у месьце [[Дзьвінск]], [[Латвія]]. Было створанае беларусамі гэтага места. Старшыня грамады — Раманоўская Жанна Вячаславаўна. Дзень заснаваньня грамады 25 сакавіка 1999 году. Знаходзіцца сядзіба грамады: Латвія, м. Дзьвінск, вул. Алеяс, 34-62. Грамада зьдзясьняе наступныя віды дзейнасьці: выкладаньне і навучаньне беларускае і латыскае моваў, вывучае гісторыю і геаграфію Беларусі і Латвіі, беларускую народную музыкі і песьні, фальклёр беларусаў і латышоў, кухню беларусаў. Грамада мае таварыскія адносіны з грамадою [[Саюз беларусаў Латвіі]], а таксама з грамадою [[Даўгапілскае культурна-асьветнае таварыства «Уздым»]]. Мае добрыя адносіны з ўладамі [[Рэжым Лукашэнкі|Беларусі]]. == Глядзіце таксама == * [[Злата (таварыства)]] (Елгава) * [[Даўгапілскае культурна-асьветнае таварыства «Уздым»]]<ref>[https://uzdim.lv/be/about Дзеяпіс таварыства Ўздым]</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://bkc.daugavpils.lv/be/par-mums Цэнтр беларускай культуры] * [https://latvia.mfa.gov.by/be/bielarusy/supolki/zlata/ «Злата» (Елгава)]{{Недаступная спасылка|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Меншасьці Латвіі}} [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1999 годзе]] [[Катэгорыя:Беларусы ў Латвіі]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 1999 годзе]] hpx1snz3iy3wrhtk6rfx2dwfrza9ls9 0 295410 2618809 2618353 2025-06-07T08:05:06Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618809 wikitext text/x-wiki '''«Уздым»''' — [[дзьвінск]]ае культурна-асьветнае таварыства беларусаў у [[Латвія|Латвіі]], заснаванае 6 ліпеня 1993 году<ref>[https://uzdim.lv/be/about Дзеяпіс таварыства Ўздым]</ref>. На 1 студзеня 2025 году мела 155 сябраў. Было створанае беларусамі гэтага места. Старшыня грамады — Лілія Воранава<ref>[https://uzdim.lv/be/home/news/201-kulturna-asvetnitskae-tavarystva-uzdym-g-da-ga-pilsa-znachalila-liliya-voranava Новая ўправа грамады]</ref><ref>[https://bkc.daugavpils.lv/be/11-newsru/465-prezentatsyya-pershaga-zbornika-versha-lilii-voranavaj-prajshla-onlajn Першя зборнік вершаў Ліліі Воранавай]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20220626094350/https://daugavpils.mfa.gov.by/be/embassy/news/c2901c9c90ad6ebd.html Аб III Міжнародным фестывалі беларускай аўтарскай песні]</ref><ref>[https://bkc.daugavpils.lv/be/11-newsru/527-lilijas-voronovas-dzejas-vakars-aizriteja-pavasara-noskanojuma-z-me Паэтычная вечарына Ліліі Воранавай прайшла пад знакам вясенняга настрою]</ref>. Знаходзіцца сядзіба грамады: Латвія, м. Дзьвінск, вул. Сьмілшу, д. 92, каб. 206. Грамада зьдзясьняе наступныя віды дзейнасьці: выкладаньне і навучаньне беларускае і латыскае моваў, вывучае гісторыю і геаграфію Беларусі і Латвіі, беларускую народную музыкі і песьні, фальклёр беларусаў і латышоў, кухню беларусаў. Грамада мае таварыскія адносіны з грамадою [[Саюз беларусаў Латвіі]], а таксама з грамадою [[Цэнтар беларускае культуры (Дзьвінск)]]. Мае добрыя адносіны з ўладамі [[Рэжым Лукашэнкі|Беларусі]]. == Глядзіце таксама == * [[Злата (таварыства)]] (Елгава) * [[Цэнтар беларускае культуры (Дзьвінск)]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://uzdim.lv/be/about Дзеяпіс таварыства Ўздым] * [https://bkc.daugavpils.lv/be/par-mums Цэнтр беларускай культуры] * [https://latvia.mfa.gov.by/be/bielarusy/supolki/zlata/ «Злата» (Елгава)]{{Недаступная спасылка|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Меншасьці Латвіі}} [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1993 годзе]] [[Катэгорыя:Беларусы ў Латвіі]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 1993 годзе]] 59haql5m409msx1h9m5fe2lilt492h9 0 295758 2618836 2613276 2025-06-07T08:52:49Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618836 wikitext text/x-wiki {{Кніжная сэрыя | назва = Башкірская энцыкляпэдыя | арыгінальная назва = {{мова-ba|Башҡорт энциклопедияһы}} | выява = BashEnst2014.jpg | памер выявы = | апісаньне выявы = | аўтары = многія | аўтар = | жанры = | жанр = | краіна = Расея | мова = [[Башкірская мова|Беларуская]] | выдавецтва = [[Башкірская энцыкляпэдыя (выдавецтва)]] | перакладнікі = | перакладнік = | ілюстратары = | ілюстратар = | аздабленьне = | даты = 2005—2011 | даты перакладу = }} '''Башкірская энцыкляпэдыя'''<ref>[http://bashenc.ru/ Старонка ў сеціве]</ref> — выданьне, якое выдаецца ў [[Башкірыя|Башкірыі]]. Яно мае 7 тамоў. Мова выданьня — [[Расейская мова|расейская]] і [[Башкірская мова|башкірская]]. Башкірская энцыкляпэдыя апісвае падзеі культурнага, грамадзкага жыцьця Башкартастану. Маюцца допісы пра людзей Башкартастану. Апісанае адміністрацыйны падзел Башкартастану, яго земляпіс. Апісаная прыроды зямлі і сьвету. == Глядзіце таксама == * [[Фіруза Абдуліна]] * [[Рабіга Кушаева]] * [[Дачка Башкартастану]] * [[Сьвятлана Ішмуратава]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Башкирская энциклопедия. Гл. ред. М. А. Ильгамов т. 1. А—Б. 2005. — 624 с.; т. 2. В—Ж. 2006. — 624 с. ISBN 5-88185-062-9; т. 3. З—К. 2007. — 672 с. ISBN 978-5-88185-064-7; т. 4. Л—О. 2008. — 672 с. ISBN 978-5-88185-068-5; т. 5. П—С. 2009. — 576 с. ISBN 978-5-88185-072-2; т. 6. Советы нар. хозяйства—У. 2010. — 544 с. ISBN 978-5-88185-071-5; т. 7. Ф—Я. 2011. — 624 с. * Аглиуллина К. И. Региональная энциклопедистика // Мир библиографии. — 2012. — № 4. — С. 45—47. * Башкирская энциклопедия: Вчера, сегодня, завтра. Авт.-сост. У. Г. Саитов, К. И. Аглиуллина. — Уфа, 2013. — 77 с. * Гибадуллина К. И., Тагиров С. С. Населённые пункты в «Башкирской энциклопедии»: методические аспекты составления и редактирования статей // Материальная и духовная культура народов Урала и Поволжья: история и современность. — Глазов, 2007. — С. 68—70. * Ильгамов М. А. Массив знаний о Республике Башкортостан // Вестник Академии наук Республики Башкортостан. — 2012. — Т. 17. — № 3. — С. 78—81. * Исторический опыт, актуальные проблемы развития российской региональной энциклопедистики. Материалы Всероссийской научно-практической конференции с международным участием (Уфа, 27—28 сентября 2012 г.). — Уфа: «Башкирская энциклопедия», 2012. — 119 с. * Региональные энциклопедии в культурном пространстве России. Материалы Всероссийской научно-практической конференции (Чебоксары, 17—18 августа 2007 г.). — Чебоксары: Изд-во ЧИГН, 2009. — 130 с. * Бехтерев С. Л., Бехтерева Л. Н. О «Башкирской энциклопедии» // Вопросы энциклопедистики. Вып. 5. — Уфа: «Башкирская энциклопедия», 2015. — 188 с. — С. 83—86. == Вонкавыя спасылкі == {{Commons|Category:Bashkir Encyclopedia}} * [http://bashenc.ru/ Старонка ў сеціве] [[Катэгорыя:Расейскія энцыкляпэдыі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2005 годзе]] iw11qzknjdwoh50kfoifoflhjjy4exr 2618837 2618836 2025-06-07T08:53:44Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618837 wikitext text/x-wiki {{Кніжная сэрыя | назва = Башкірская энцыкляпэдыя | арыгінальная назва = {{мова-ba|Башҡорт энциклопедияһы}} | выява = BashEnst2014.jpg | памер выявы = | апісаньне выявы = | аўтары = многія | аўтар = | жанры = | жанр = | краіна = Расея | мова = [[Башкірская мова|Беларуская]] | выдавецтва = [[Башкірская энцыкляпэдыя (выдавецтва)]] | перакладнікі = | перакладнік = | ілюстратары = | ілюстратар = | аздабленьне = | даты = 2005—2011 | даты перакладу = }} '''Башкірская энцыкляпэдыя'''<ref>[http://bashenc.ru/ Старонка ў сеціве]</ref> ({{мова-ba|Башҡорт энциклопедияһы}}) — выданьне, якое выдаецца ў [[Башкірыя|Башкірыі]]. Яно мае 7 тамоў. Мова выданьня — [[Расейская мова|расейская]] і [[Башкірская мова|башкірская]]. Башкірская энцыкляпэдыя апісвае падзеі культурнага, грамадзкага жыцьця Башкартастану. Маюцца допісы пра людзей Башкартастану. Апісанае адміністрацыйны падзел Башкартастану, яго земляпіс. Апісаная прыроды зямлі і сьвету. == Глядзіце таксама == * [[Фіруза Абдуліна]] * [[Рабіга Кушаева]] * [[Дачка Башкартастану]] * [[Сьвятлана Ішмуратава]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Башкирская энциклопедия. Гл. ред. М. А. Ильгамов т. 1. А—Б. 2005. — 624 с.; т. 2. В—Ж. 2006. — 624 с. ISBN 5-88185-062-9; т. 3. З—К. 2007. — 672 с. ISBN 978-5-88185-064-7; т. 4. Л—О. 2008. — 672 с. ISBN 978-5-88185-068-5; т. 5. П—С. 2009. — 576 с. ISBN 978-5-88185-072-2; т. 6. Советы нар. хозяйства—У. 2010. — 544 с. ISBN 978-5-88185-071-5; т. 7. Ф—Я. 2011. — 624 с. * Аглиуллина К. И. Региональная энциклопедистика // Мир библиографии. — 2012. — № 4. — С. 45—47. * Башкирская энциклопедия: Вчера, сегодня, завтра. Авт.-сост. У. Г. Саитов, К. И. Аглиуллина. — Уфа, 2013. — 77 с. * Гибадуллина К. И., Тагиров С. С. Населённые пункты в «Башкирской энциклопедии»: методические аспекты составления и редактирования статей // Материальная и духовная культура народов Урала и Поволжья: история и современность. — Глазов, 2007. — С. 68—70. * Ильгамов М. А. Массив знаний о Республике Башкортостан // Вестник Академии наук Республики Башкортостан. — 2012. — Т. 17. — № 3. — С. 78—81. * Исторический опыт, актуальные проблемы развития российской региональной энциклопедистики. Материалы Всероссийской научно-практической конференции с международным участием (Уфа, 27—28 сентября 2012 г.). — Уфа: «Башкирская энциклопедия», 2012. — 119 с. * Региональные энциклопедии в культурном пространстве России. Материалы Всероссийской научно-практической конференции (Чебоксары, 17—18 августа 2007 г.). — Чебоксары: Изд-во ЧИГН, 2009. — 130 с. * Бехтерев С. Л., Бехтерева Л. Н. О «Башкирской энциклопедии» // Вопросы энциклопедистики. Вып. 5. — Уфа: «Башкирская энциклопедия», 2015. — 188 с. — С. 83—86. == Вонкавыя спасылкі == {{Commons|Category:Bashkir Encyclopedia}} * [http://bashenc.ru/ Старонка ў сеціве] [[Катэгорыя:Расейскія энцыкляпэдыі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2005 годзе]] [[Катэгорыя:Выданьні, заснаваныя ў 2005 годзе]] tqg6ukshkzrzhw79zufwuofxnhqwz6r 0 295821 2618605 2613930 2025-06-06T14:15:03Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2618605 wikitext text/x-wiki [[Выява:Glass_wool_insulation.jpg|міні|Выява шклаваты.]] '''Шкляная вата'''<ref>[https://slounik.org/355804.html Шклавата] на [[Слоўнікорг]]у</ref><ref>[https://www.skarnik.by/tsbm/93876 Шклавата] на [[Скарнік]]у</ref> — гэта валакністы мінэральны цеплаізаляцыйны матэрыял, тып мінэральнай ваты, які вырабляецца з выпадкова пераплеценых шкляных валокнаў. Небясьпечны з-за фрагмэнтаў валокнаў, якія лёгка пранікаюць праз скуру, падымаюцца ў паветра й трапляюць у вочы й лёгкія. Яны застаюцца ў лёгкіх на ўсё жыцьцё й могуць выклікаць шэраг небясьпечных захворваньняў. Ён не раскладаецца ў натуральных умовах, таму патрабуе спэцыяльнай утылізацыі. == Тэхналёгія прыёму == [[Файл:Manufacturing_stage_of_glass_fiber.GIF|значак|Вытворчасьць шклаваты]] Для вытворчасьці шкловалакна выкарыстоўваецца тая ж сыравіна, што й для вытворчасьці звычайнага шкла, альбо адходы шкляной прамысловасьці. Сыравінай для вытворчасьці шкловаты зьяўляюцца пясок, сода, даламіт, вапняк і бура. У сучаснай вытворчасьці выкарыстоўваецца да 80% шклянога шкла. Асноўныя кампанэнты засыпаюцца ў бункер. Далей ідзе этап плаўленьня масы. Дазатары загружаюць плавільную печ у строгай адпаведнасьці з рэцэптам, каб пры дасягненьні тэмпэратуры 1400 °C сумесь мела зададзеныя мэханічныя ўласьцівасьці для атрыманьня найтанчэйшых нітак. Ніткі атрымліваюць шляхам удзіманьня струменя вадзяной пары альбо нагрэтага сьціснутага газу ў расплаўленую шкляную масу, якая выкідваецца з цэнтрыфугі. Працэс утварэньня валокнаў суправаджаецца апрацоўкай палімернымі аэразолямі. У якасьці зьвязальнага рэчыва выкарыстоўваюцца водныя растворы фенол-альдэгіднага палімера, мадыфікаванага мачавінай. Нітка, прасякнутая аэразолем, трапляе на ролікі. На канвеер/вахляр/махалаы ён праходзіць некалькі этапаў выраўноўваньня. Утвараецца аднастайны шклопалімерны «дыван». Далей ідзе стадыя палімерызацыі пры тэмпэратуры 250°C. Высокая тэмпэратура зьяўляецца каталізатарам для ўтварэньня палімерных сувязяў. Адначасова, астатняя вільгаць, атрыманая з аэразолем, выпараецца ў тэмпэратурнай камэры. Пасьля палімерызацыі валокны ваты становяцца цьвёрдымі й набываюць бурштынава-жоўты адценьне. Наступны этап — астуджэньне, падчас якога тэмпэратура шкловалакна даводзіцца да навакольнага асяродзьдзя, пасьля чаго яго рэжуць. Падоўжныя разцы й папярочныя пілы разразаюць стужку на мацюкі й рулоны. Прэсаваньне гатовых вырабаў дазваляе значна зэканоміць месца пры транспартаваньні й захоўваньні. Эўрапэйскія стандарты патрабуюць шасьцікратнага сьцісканьня. Эластычныя ўласьцівасьці шкловаты дастатковыя для поўнага аднаўленьня яе першапачатковых памераў. == Уласьцівасьці == [[Файл:Vata-02.jpg|значак|Шклавата пад мікраскопам]] Шчыльнасьць шкловалакна дасягае 130 кг/м3. Дыямэтар валокнаў складае 5–12 мікрон, а даўжыня — ад 15 да 50 мм. Каэфіцыент цеплаправоднасьці (пры тэмпэратуры 25 ± 5°C) складае 0,35 Вт/(м·K). Хімічная ўстойлівасьць шкловалакна вышэйшая, чым у іншых відаў мінэральнай ваты. Шкляная вата не гарыць. Пры тэмпэратуры 250–450 °C зьвязальныя смалы выгараюць, што прыводзіць да страты эксьплюатацыйных уласьцівасьцей. Пры тэмпэратуры 500–550 °C шкловалакно сьпякаецца. Вырабы са шкловаты маюць падвышаную эластычнасьць і трываласьць у параўнаньні зь іншымі відамі мінэральнай ваты. Шкляная вата практычна не ўтрымлівае невалакністыя ўключэньняў і мае высокую вібраўстойлівасьць. == Уплыў на чалавека == [[Файл:CSIRO_ScienceImage_2175_Installing_Insulation_Batts.jpg|значак|Праца са шклаватай]] Недахопам шкловаты — высокая далікатнасьць валокнаў, якія ўтвараюць дробны пыл з вострых аскепкаў. Гэтыя фрагмэнты лёгка пранікаюць у скуру й могуць выклікаць раздражненьне, сьверб, алергію й дэрматыт. Забруджаную імі вопратку практычна немагчыма памыць. Фрагмэнты валокнаў шкловалакна, якія трапілі ў лёгкія, больш ня могуць выйсьці. Іх удыханьне можа выклікаць незваротнае пашкоджаньне лёгкіх. З часам узьдзеяньне гэтых рэчываў можа прывесьці да абструктыўнага й хранічнага бранхіту, бранхіяльнай астмы, пнеўмаканёзу й раку лёгкіх. Трапленьне валокнаў шкловаты ў вочы можа выклікаць боль у вачах, сьлёзацёк, пачырваненьне бялкоў і сьлізістых абалонак, немагчымасьць адкрыць вочы, а часам і востры боль. Фенолфармальдэгідныя зьвязальныя рэчывы ў шкловалакне могуць вылучаць фенол і фармальдэгід, якія зьяўляюцца моцнымі атрутамі. Працаваць са шкловалакном трэба ў шчыльным сьпецадзеньні, якое не пакідае адкрытых участкаў цела, шчыльных непранікальных пальчатках, ахоўных акулярах і рэсьпіратары. Шкловату нельга кідаць альбо рваць, бо пры гэтым у паветра вылучаецца мноства фрагмэнтаў валокнаў. == Тыпы прадуктаў == Да цеплаізаляцыйных вырабаў з выкарыстаньнем шкловаты адносяцца мяккія мацюкі й пліты, паўцьвёрдыя й цьвёрдыя пліты на сінтэтычным зьвязальным рэчыве, якія могуць вытрымліваць значныя нагрузкі. Жорсткія дошкі, абшытыя шкловалакном, добра абараняюць ад ветру. Уздоўж доўгіх бакоў дошак магчымыя злучэньні тыпу «шпунт і паз», што забясьпечвае надзейнае мацаваньне й адсутнасьць шчылін. Мяккія шкловалакністыя матэрыялы звычайна прэсуюцца ў рулоны. Дзякуючы высокай эластычнасьці яны выпростваюцца й аднаўляюць свой першапачатковы аб’ём практычна адразу пасьля адкрыцьця ўпакоўкі. Магчыма вырабляць вырабы з дадатковымі пластамі фальгі (ламінаваньня) у якасьці параізаляцыі альбо шкловалакна ў якасьці ветраабароны (пласт, які перашкаджае рассыпаньню валокнаў). == Прыкладаньне == Шкляная вата выкарыстоўваецца для цеплаізаляцыі будаўнічых канструкцый любой формы й канфігурацыі, трубаправодаў, а таксама для абліцоўваньня няроўных паверхняў. Сфэры прымяненьня практычна тыя ж, што й для вырабаў зь мінэральнай ваты. Ён таксама шырока выкарыстоўваецца ў авіяцыі ў якасьці цеплаізаляцыйнага матэрыялу для трубаправодаў, высокатэмпэратурных кампанэнтаў, для цепла- і гукаізаляцыі кабін і г.д. == Выкарыстаньне == Шкляная вата й іншыя шкляныя валокны не раскладаюцца ў натуральных умовах. На іх не ўплываюць мікраарганізмы, вільготнасьць, сонечнае выпраменьваньне, пагодныя зьявы й іншыя фактары навакольнага асяродзьдзя. Калі шкляныя валокны трапляюць у зямлю, яны забруджваюць яе на нявызначаны тэрмін. Фенол і фармальдэгід, якія паступова вызваляюцца з зьвязальных рэчываў, таксама могуць прычыніць шкоду. Шкловату нельга ўтылізаваць разам з бытавым альбо будаўнічым сьмецьцем. Яго закопваюць на сьметніках, выкарыстоўваюць у дарожным будаўніцтве, вытворчасьці цэґлы альбо новай шкловалакна. Шкловату неабходна ўтылізаваць з дапамогай спэцыяльных службаў па ўтылізацыі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons|Category:Glass wool}} * [https://www.skarnik.by/tsbm/93876 Шклавата] на [[Скарнік]]у * [https://slounik.org/355804.html Шклавата] на [[Слоўнікорг]]у * [http://ncsm.by/calendar/shklavata Шклавата]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} у мастацтве * [https://diatlovonews.by/shklavata-u-re-zhyime-te-stsiravannya/ Выраб шклаваты на заводзе Нёман]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://be.beihuafactory.com/ Кітайскі вытворца шклаваты] * [https://nemanteplo.by/bel/ Продаж шклаваты] * [https://be.wafa-glasswool.com/glass-wool-blanket/200mm-glass-wool-insulation Продаж шклаваты з апісаньнем яе] [[Катэгорыя:Будаўнічыя матэрыялы]] [[Катэгорыя:Цеплаізаляцыйныя матэрыялы]] [[Катэгорыя:Вырабы са шкла]] lhxhjrgn45fumx7vvtooubn2cs1qauy 0 296084 2618584 2616829 2025-06-06T13:16:13Z Artsiom91 28241 /* Агульная табліца */ 2618584 wikitext text/x-wiki '''Прэм’ер-ліга 2024—2025 гадоў''' — 110-ы розыгрыш [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Мальты па футболе|найвышэйшага футбольнага дывізіёну Мальты]], які праходзіў з 16 жніўня 2024 году па 10 траўня 2025 году. Чэмпіёнам стаў «[[Гамрун Спартанз]]», які тым самым здабыў свой 11-ы тытул у найвышэйшым дывізіёне. == Клюбы == У турніры бралі ўдзел 12 клюбаў, зь якіх 10 былі найлепшымі паводле вынікаў папярэдняга сэзону, а два клюбы прасунуліся з Чэлендж-лігі — «[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэліта]]» і «[[Забар Сэнт-Патрык]]». Гэтыя клюбы замянілі «[[Санта-Лючыя (футбольны клюб)|Санта-Лючыю]]», «[[Валета (футбольны клюб)|Валету]]», «[[Сайрэнз Сан-Паўль-іль-Багар|Сайрэнз]]» і «[[Гуджа Юнайтэд]]». == Фармат == З сэзону 2024—2025 гадоў увялі новы фармат правядзеньня: турнір падзялілі на раўнд адкрыцьця і раўнд закрыцьця, падобна да нацыянальных лігаў у Паўднёвай Амэрыцы<ref name=format>{{Спасылка |аўтар=Galea, Albert |дата публікацыі=24 красавіка 2024 |загаловак=New Premier League explained: 'New format will not be damnation or salvation of Maltese football |url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-04-24/local-news/New-Premier-League-explained-New-format-will-not-be-damnation-or-salvation-of-Maltese-football-6736260505 |выдавец=Malta Independent|мова=en}}</ref>. У раўндзе адкрыцьця спачатку кожная каманда гуляе з кожнай па адным разе, пасьля чаго табліца падзяляецца на верхнюю шасьцёрку і ніжнюю шасьцёрку, унутры кожнай зь іх каманды гуляюць адна з адной яшчэ па адным разе. Па заканчэньні раўнду адкрыцьця каманды вяртаюцца да 0 пунктаў і такім жа чынам праводзяць раўнд закрыцьця. Калі ў раўндзе адкрыцьця і раўндзе закрыцьця перамагае адна і тая ж каманда, то яна абвяшчаецца чэмпіёнам. Інакш, калі першыя два месцы ў раўндах займаюць тыя ж каманды, аднак у іншым парадку, то паміж імі праводзіцца матч за чэмпіёнства. Калі не, то праводзіцца плэй-оф з паўфіналу і фіналу, у які трапляюць першыя дзьве каманды раўнду адкрыцьця і раўнду закрыцьця. Пераможца плэй-оф абвяшчаецца чэмпіёнам. == Раўнд адкрыцьця == === Першая фаза === ==== Табліца ==== {{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://int.soccerway.com/national/malta/premier-league/20242025/regular-season/r81328/ Soccerway] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў= BIR, FLO, SLI, HIB, MOS, ĦAM, GŻI, MEL, MAR, BAL, NXR, ZAB <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=QC |вынік2=QC |вынік3=QC |вынік4=QC |вынік5=QC |вынік6=QC |вынік7=QR |вынік8=QR |вынік9=QR |вынік10=QR |вынік11=QR |вынік12=QR <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_BAL=2 |нічыі_BAL=3 |паразы_BAL=6 |мз_BAL=11|мп_BAL=19<!-- Бальцан --> |перамогі_BIR=9 |нічыі_BIR=1 |паразы_BIR=1 |мз_BIR=19|мп_BIR=8 <!-- Біркіркара --> |перамогі_FLO=6 |нічыі_FLO=5 |паразы_FLO=0 |мз_FLO=21|мп_FLO=8 <!-- Фларыяна --> |перамогі_GŻI=4 |нічыі_GŻI=2 |паразы_GŻI=5 |мз_GŻI=15|мп_GŻI=15<!-- Гзіра Юнайтэд --> |перамогі_ĦAM=4 |нічыі_ĦAM=2 |паразы_ĦAM=5 |мз_ĦAM=19|мп_ĦAM=15<!-- Гамрун Спартанз --> |перамогі_HIB=6 |нічыі_HIB=3 |паразы_HIB=2 |мз_HIB=13|мп_HIB=7 <!-- Гібэрніянз --> |перамогі_MAR=3 |нічыі_MAR=3 |паразы_MAR=5 |мз_MAR=13|мп_MAR=16<!-- Марсашлок --> |перамогі_MEL=3 |нічыі_MEL=3 |паразы_MEL=5 |мз_MEL=16|мп_MEL=19<!-- Мэліта --> |перамогі_MOS=5 |нічыі_MOS=1 |паразы_MOS=5 |мз_MOS=15|мп_MOS=16<!-- Моста --> |перамогі_NXR=1 |нічыі_NXR=4 |паразы_NXR=6 |мз_NXR=7 |мп_NXR=21<!-- Наксар Лаянз --> |перамогі_SLI=6 |нічыі_SLI=4 |паразы_SLI=1 |мз_SLI=15|мп_SLI=5 <!-- Сьліма Ўондэрэрз --> |перамогі_ZAB=1 |нічыі_ZAB=1 |паразы_ZAB=9 |мз_ZAB=12|мп_ZAB=27<!-- Забар Сэнт-Патрык --> <!--Заўвагі пры роўных пунктах.--> |заўвага_пункты_ĦAM=Пункты ў гульнях паміж сабою: «Гамрун Спартанз» — 3; «Гзіра Юнайтэд» — 0. |заўвага_пункты_GŻI=ĦAM |заўвага_пункты_MEL=Пункты ў гульнях паміж сабою: «Мэліта» — 3; «Марсашлок» — 0. |заўвага_пункты_MAR=MEL <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бальцан]] |назва_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Біркіркара]] |назва_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фларыяна]] |назва_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд]] |назва_ĦAM=[[Гамрун Спартанз]] |назва_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гібэрніянз]] |назва_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Марсашлок]] |назва_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэліта]] |назва_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Моста]] |назва_NXR=[[Наксар Лаянз]] |назва_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз]] |назва_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык]] <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты ў гульнях паміж сабою; 3) Розьніца мячоў у гульнях паміж сабою; 4) Забітыя мячы ў гульнях паміж сабою; 5) Розьніца мячоў; 6) Забітыя мячы; 7) Дадатковы матч (толькі для вызначэньня чэмпіёна, удзельнікаў эўракубкаў і камандаў на паніжэньне). <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=Q |колер_QC = green1|тэкст_QC = [[#Верхняя шасьцёрка|Верхняя шасьцёрка]] |колер_QR = red1 |тэкст_QR = [[#Ніжняя шасьцёрка|Ніжняя шасьцёрка]] }} ==== Вынікі гульняў ==== {{#invoke:Спартовыя вынікі|main | крыніца = [https://int.soccerway.com/national/malta/premier-league/20242025/regular-season/r81328/ Soccerway] | абнаўленьне = завершана | стыль_матчаў = футбол |парадак_камандаў= BAL, BIR, ĦAM, GŻI, HIB, ZAB, MAR, MOS, MEL, NXR, SLI, FLO |скарачэньне_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бал]] |скарачэньне_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Бір]] |скарачэньне_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фла]] |скарачэньне_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд|Гзі]] |скарачэньне_ĦAM=[[Гамрун Спартанз|Гам]] |скарачэньне_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гіб]] |скарачэньне_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Мар]] |скарачэньне_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэл]] |скарачэньне_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Мос]] |скарачэньне_NXR=[[Наксар Лаянз|Нак]] |скарачэньне_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз|Сьл]] |скарачэньне_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык|Заб]] |назва_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бальцан]] |назва_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Біркіркара]] |назва_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фларыяна]] |назва_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд]] |назва_ĦAM=[[Гамрун Спартанз]] |назва_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гібэрніянз]] |назва_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Марсашлок]] |назва_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэліта]] |назва_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Моста]] |назва_NXR=[[Наксар Лаянз]] |назва_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз]] |назва_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык]] | матч_BAL_BIR = 3–3 | матч_BAL_FLO = null | матч_BAL_GŻI = 2–1 | матч_BAL_ĦAM = 1–1 | матч_BAL_HIB = 0–1 | матч_BAL_MAR = null | матч_BAL_MEL = null | матч_BAL_MOS = null | матч_BAL_NXR = 2–0 | матч_BAL_SLI = null | матч_BAL_ZAB = 0–2 | матч_BIR_BAL = null | матч_BIR_FLO = 1–3 | матч_BIR_GŻI = null | матч_BIR_ĦAM = 3–2 | матч_BIR_HIB = null | матч_BIR_MAR = null | матч_BIR_MEL = null | матч_BIR_MOS = null | матч_BIR_NXR = 1–0 | матч_BIR_SLI = 1–0 | матч_BIR_ZAB = 1–0 | матч_FLO_BAL = 3–0 | матч_FLO_BIR = null | матч_FLO_GŻI = 2–1 | матч_FLO_ĦAM = null | матч_FLO_HIB = 1–1 | матч_FLO_MAR = null | матч_FLO_MEL = 3–3 | матч_FLO_MOS = null | матч_FLO_NXR = null | матч_FLO_SLI = 0–0 | матч_FLO_ZAB = null | матч_GŻI_BAL = null | матч_GŻI_BIR = 0–1 | матч_GŻI_FLO = null | матч_GŻI_ĦAM = 1–2 | матч_GŻI_HIB = null | матч_GŻI_MAR = null | матч_GŻI_MEL = null | матч_GŻI_MOS = 2–0 | матч_GŻI_NXR = null | матч_GŻI_SLI = 2–2 | матч_GŻI_ZAB = 3–1 | матч_ĦAM_BAL = null | матч_ĦAM_BIR = null | матч_ĦAM_FLO = 1–1 | матч_ĦAM_GŻI = null | матч_ĦAM_HIB = 0–2 | матч_ĦAM_MAR = 2–3 | матч_ĦAM_MEL = 2-1 | матч_ĦAM_MOS = null | матч_ĦAM_NXR = null | матч_ĦAM_SLI = null | матч_ĦAM_ZAB = 3–1 | матч_HIB_BAL = null | матч_HIB_BIR = 0–2 | матч_HIB_FLO = null | матч_HIB_GŻI = 2–0 | матч_HIB_ĦAM = null | матч_HIB_MAR = null | матч_HIB_MEL = 2–0 | матч_HIB_MOS = null | матч_HIB_NXR = null | матч_HIB_SLI = 0-0 | матч_HIB_ZAB = null | матч_MAR_BAL = 2–1 | матч_MAR_BIR = 0-2 | матч_MAR_FLO = 1–1 | матч_MAR_GŻI = 0–1 | матч_MAR_ĦAM = null | матч_MAR_HIB = 1–1 | матч_MAR_MEL = 1–2 | матч_MAR_MOS = 2–4 | матч_MAR_NXR = null | матч_MAR_SLI = 0–1 | матч_MAR_ZAB = null | матч_MEL_BAL = 2–0 | матч_MEL_BIR = 0–3 | матч_MEL_FLO = null | матч_MEL_GŻI = 2–3 | матч_MEL_ĦAM = null | матч_MEL_HIB = null | матч_MEL_MAR = null | матч_MEL_MOS = 1–2 | матч_MEL_NXR = null | матч_MEL_SLI = null | матч_MEL_ZAB = null | матч_MOS_BAL = 2–2 | матч_MOS_BIR = 0–1 | матч_MOS_FLO = 0–2 | матч_MOS_GŻI = null | матч_MOS_ĦAM = 1–0 | матч_MOS_HIB = 1–0 | матч_MOS_MAR = null | матч_MOS_MEL = null | матч_MOS_NXR = null | матч_MOS_SLI = null | матч_MOS_ZAB = 4–2 | матч_NXR_BAL = null | матч_NXR_BIR = null | матч_NXR_FLO = 0–2 | матч_NXR_GŻI = 1–1 | матч_NXR_ĦAM = 0–6 | матч_NXR_HIB = 1–2 | матч_NXR_MAR = 0–0 | матч_NXR_MEL = 0–0 | матч_NXR_MOS = 2-1 | матч_NXR_SLI = 0–3 | матч_NXR_ZAB = null | матч_SLI_BAL = 2–0 | матч_SLI_BIR = null | матч_SLI_FLO = null | матч_SLI_GŻI = null | матч_SLI_ĦAM = 1–0 | матч_SLI_HIB = null | матч_SLI_MAR = null | матч_SLI_MEL = 2–2 | матч_SLI_MOS = 2–0 | матч_SLI_NXR = null | матч_SLI_ZAB = 2–0 | матч_ZAB_BAL = null | матч_ZAB_BIR = null | матч_ZAB_FLO = 0-3 | матч_ZAB_GŻI = null | матч_ZAB_ĦAM = null | матч_ZAB_HIB = 1–2 | матч_ZAB_MAR = 1–3 | матч_ZAB_MEL = 1–3 | матч_ZAB_MOS = null | матч_ZAB_NXR = 3–3 | матч_ZAB_SLI = null }} === Другая фаза === ==== Верхняя шасьцёрка ==== {{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://int.soccerway.com/national/malta/premier-league/20242025/opening---2nd-phase/top-6/g25887/ Soccerway] <!--Месцы камандаў.--> |каманда1=FLO |каманда2=BIR |каманда3=SLI |каманда4=HIB |каманда5=ĦAM |каманда6=MOS <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=W <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_BIR=10|нічыі_BIR=2 |паразы_BIR=4 |мз_BIR=22 |мп_BIR=14<!-- Біркіркара --> |перамогі_FLO=10|нічыі_FLO=5 |паразы_FLO=1 |мз_FLO=27 |мп_FLO=10<!-- Фларыяна --> |перамогі_ĦAM=7 |нічыі_ĦAM=3 |паразы_ĦAM=6 |мз_ĦAM=28 |мп_ĦAM=19<!-- Гамрун Спартанз --> |перамогі_HIB=8 |нічыі_HIB=3 |паразы_HIB=5 |мз_HIB=19 |мп_HIB=17<!-- Гібэрніянз --> |перамогі_MOS=6 |нічыі_MOS=1 |паразы_MOS=9 |мз_MOS=20 |мп_MOS=26<!-- Моста --> |перамогі_SLI=8 |нічыі_SLI=6 |паразы_SLI=2 |мз_SLI=23 |мп_SLI=10<!-- Сьліма Ўондэрэрз --> <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бальцан]] |назва_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Біркіркара]] |назва_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фларыяна]] |назва_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд]] |назва_ĦAM=[[Гамрун Спартанз]] |назва_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гібэрніянз]] |назва_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Марсашлок]] |назва_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэліта]] |назва_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Моста]] |назва_NXR=[[Наксар Лаянз]] |назва_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз]] |назва_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык]] <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты ў гульнях паміж сабою; 3) Розьніца мячоў у гульнях паміж сабою; 4) Забітыя мячы ў гульнях паміж сабою; 5) Розьніца мячоў; 6) Забітыя мячы; 7) Дадатковы матч (толькі для вызначэньня чэмпіёна, удзельнікаў эўракубкаў і камандаў на паніжэньне). <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=Q |колер_W = green1|тэкст_W = Пераможца раўнду адкрыцьця <!-- Матчы --> | паказаць_матчы = так | стыль_матчаў = футбол | каманда_шырыня = 110 |скарачэньне_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бал]] |скарачэньне_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Бір]] |скарачэньне_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фла]] |скарачэньне_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд|Гзі]] |скарачэньне_ĦAM=[[Гамрун Спартанз|Гам]] |скарачэньне_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гіб]] |скарачэньне_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Мар]] |скарачэньне_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэл]] |скарачэньне_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Мос]] |скарачэньне_NXR=[[Наксар Лаянз|Нак]] |скарачэньне_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз|Сьл]] |скарачэньне_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык|Заб]] |матч_BIR_FLO= 0–1 |матч_BIR_ĦAM= 0–2 |матч_BIR_HIB= 0–2 |матч_BIR_MOS= 2–0 |матч_BIR_SLI= 1–1 |матч_FLO_BIR= null |матч_FLO_ĦAM= 1–2 |матч_FLO_HIB= 2–0 |матч_FLO_MOS= 1–0 |матч_FLO_SLI= 1–0 |матч_ĦAM_BIR= null |матч_ĦAM_FLO= null |матч_ĦAM_HIB= null |матч_ĦAM_MOS= 1–2 |матч_ĦAM_SLI= null |матч_HIB_BIR= null |матч_HIB_FLO= null |матч_HIB_ĦAM= 0–3 |матч_HIB_MOS= 3–2 |матч_HIB_SLI= null |матч_MOS_BIR= null |матч_MOS_FLO= null |матч_MOS_ĦAM= null |матч_MOS_HIB= null |матч_MOS_SLI= null |матч_SLI_BIR= null |матч_SLI_FLO= null |матч_SLI_ĦAM= 1–1 |матч_SLI_HIB= 3–1 |матч_SLI_MOS= 3–1 }} ==== Ніжняя шасьцёрка ==== {{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://int.soccerway.com/national/malta/premier-league/20242025/opening---2nd-phase/bottom-6/g25888/ Soccerway] <!--Месцы камандаў.--> |найвышэйшае_месца = 7 |каманда7=GŻI |каманда8=MAR |каманда9=MEL |каманда10=ZAB |каманда11=BAL |каманда12=NXR <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік11=R |вынік12=R <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_BAL=3 |нічыі_BAL=3 |паразы_BAL=10|мз_BAL=16 |мп_BAL=27 <!-- Бальцан --> |перамогі_GŻI=6 |нічыі_GŻI=4 |паразы_GŻI=6 |мз_GŻI=20 |мп_GŻI=20 <!-- Гзіра Юнайтэд --> |перамогі_MAR=5 |нічыі_MAR=6 |паразы_MAR=5 |мз_MAR=21 |мп_MAR=21 <!-- Марсашлок --> |перамогі_MEL=5 |нічыі_MEL=3 |паразы_MEL=8 |мз_MEL=20 |мп_MEL=26 <!-- Мэліта --> |перамогі_NXR=2 |нічыі_NXR=6 |паразы_NXR=8 |мз_NXR=13 |мп_NXR=28 <!-- Наксар Лаянз --> |перамогі_ZAB=4 |нічыі_ZAB=2 |паразы_ZAB=10|мз_ZAB=21 |мп_ZAB=32 <!-- Забар Сэнт-Патрык --> <!--Заўвагі пры роўных пунктах.--> |заўвага_пункты_BAL=Пункты ў гульнях паміж сабою: «Бальцан» — 6; «Наксар Лаянз» — 0. |заўвага_пункты_NXR=BAL <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бальцан]] |назва_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Біркіркара]] |назва_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фларыяна]] |назва_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд]] |назва_ĦAM=[[Гамрун Спартанз]] |назва_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гібэрніянз]] |назва_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Марсашлок]] |назва_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэліта]] |назва_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Моста]] |назва_NXR=[[Наксар Лаянз]] |назва_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз]] |назва_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык]] <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты ў гульнях паміж сабою; 3) Розьніца мячоў у гульнях паміж сабою; 4) Забітыя мячы ў гульнях паміж сабою; 5) Розьніца мячоў; 6) Забітыя мячы; 7) Дадатковы матч (толькі для вызначэньня чэмпіёна, удзельнікаў эўракубкаў і камандаў на паніжэньне). <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=R |колер_R = red1|тэкст_R = Паніжэньне раўнду адкрыцьця <!-- Матчы --> | паказаць_матчы = так | стыль_матчаў = футбол | каманда_шырыня = 110 |скарачэньне_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бал]] |скарачэньне_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Бір]] |скарачэньне_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фла]] |скарачэньне_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд|Гзі]] |скарачэньне_ĦAM=[[Гамрун Спартанз|Гам]] |скарачэньне_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гіб]] |скарачэньне_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Мар]] |скарачэньне_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэл]] |скарачэньне_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Мос]] |скарачэньне_NXR=[[Наксар Лаянз|Нак]] |скарачэньне_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз|Сьл]] |скарачэньне_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык|Заб]] |матч_BAL_GŻI= null |матч_BAL_MAR= null |матч_BAL_MEL= null |матч_BAL_NXR= 2–1 |матч_BAL_ZAB= 1–2 |матч_GŻI_BAL= 2–1 |матч_GŻI_MAR= 0–0 |матч_GŻI_MEL= 0—2 |матч_GŻI_NXR= 1–1 |матч_GŻI_ZAB= 2—1 |матч_MAR_BAL= 2—1 |матч_MAR_GŻI= null |матч_MAR_MEL= null |матч_MAR_NXR= 1–1 |матч_MAR_ZAB= 2—2 |матч_MEL_BAL= 1–0 |матч_MEL_GŻI= null |матч_MEL_MAR= 1–3 |матч_MEL_NXR= 0–3 |матч_MEL_ZAB= 0–1 |матч_NXR_BAL= null |матч_NXR_GŻI= null |матч_NXR_MAR= null |матч_NXR_MEL= null |матч_NXR_ZAB= 0–3 |матч_ZAB_BAL= null |матч_ZAB_GŻI= null |матч_ZAB_MAR= null |матч_ZAB_MEL= null |матч_ZAB_NXR= null }} == Раўнд закрыцьця == === Першая фаза === ==== Табліца ==== {{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://int.soccerway.com/national/malta/premier-league/20242025/closing/r83944/ Soccerway] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў= BIR, FLO, MOS, MAR, SLI, ĦAM, HIB, ZAB, GŻI, BAL, NXR, MEL <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=QC |вынік2=QC |вынік3=QC |вынік4=QC |вынік5=QC |вынік6=QC |вынік7=QR |вынік8=QR |вынік9=QR |вынік10=QR |вынік11=QR |вынік12=QR <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_BAL=2 |нічыі_BAL=4 |паразы_BAL=5 |мз_BAL=11|мп_BAL=18<!-- Бальцан --> |перамогі_BIR=5 |нічыі_BIR=4 |паразы_BIR=2 |мз_BIR=20|мп_BIR=10<!-- Біркіркара --> |перамогі_FLO=5 |нічыі_FLO=4 |паразы_FLO=2 |мз_FLO=15|мп_FLO=9 <!-- Фларыяна --> |перамогі_GŻI=3 |нічыі_GŻI=3 |паразы_GŻI=5 |мз_GŻI=8 |мп_GŻI=16<!-- Гзіра Юнайтэд --> |перамогі_ĦAM=5 |нічыі_ĦAM=2 |паразы_ĦAM=4 |мз_ĦAM=15|мп_ĦAM=8 <!-- Гамрун Спартанз --> |перамогі_HIB=5 |нічыі_HIB=2 |паразы_HIB=4 |мз_HIB=17|мп_HIB=17<!-- Гібэрніянз --> |перамогі_MAR=6 |нічыі_MAR=1 |паразы_MAR=4 |мз_MAR=18|мп_MAR=13<!-- Марсашлок --> |перамогі_MEL=2 |нічыі_MEL=4 |паразы_MEL=5 |мз_MEL=15|мп_MEL=24<!-- Мэліта --> |перамогі_MOS=6 |нічыі_MOS=1 |паразы_MOS=4 |мз_MOS=14|мп_MOS=13<!-- Моста --> |перамогі_NXR=3 |нічыі_NXR=1 |паразы_NXR=7 |мз_NXR=11|мп_NXR=24<!-- Наксар Лаянз --> |перамогі_SLI=6 |нічыі_SLI=0 |паразы_SLI=5 |мз_SLI=18|мп_SLI=13<!-- Сьліма Ўондэрэрз --> |перамогі_ZAB=4 |нічыі_ZAB=2 |паразы_ZAB=5 |мз_ZAB=15|мп_ZAB=12<!-- Забар Сэнт-Патрык --> <!--Заўвагі пры роўных пунктах.--> |заўвага_пункты_BIR=Пункты ў гульнях паміж сабою: «Біркіркара» — 7; «Фларыяна» — 4; «Моста» — 4; «Марсашлок» — 1. «Фларыяна» разьмешчана вышэй за «Мосту» паводле лепшай агульнай розьніцы мячоў. |заўвага_пункты_FLO=BIR |заўвага_пункты_MOS=BIR |заўвага_пункты_MAR=BIR |заўвага_пункты_ĦAM=Пункты ў гульнях паміж сабою: «Гамрун Спартанз» — 3; «Гібэрніянз» — 0. |заўвага_пункты_HIB=ĦAM |заўвага_пункты_BAL=Пункты ў гульнях паміж сабою: «Бальцан» — 4; «Наксар Лаянз» — 3; «Мэліта» — 1. |заўвага_пункты_NXR=BAL |заўвага_пункты_MEL=BAL <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бальцан]] |назва_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Біркіркара]] |назва_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фларыяна]] |назва_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд]] |назва_ĦAM=[[Гамрун Спартанз]] |назва_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гібэрніянз]] |назва_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Марсашлок]] |назва_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэліта]] |назва_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Моста]] |назва_NXR=[[Наксар Лаянз]] |назва_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз]] |назва_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык]] <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты ў гульнях паміж сабою; 3) Розьніца мячоў у гульнях паміж сабою; 4) Забітыя мячы ў гульнях паміж сабою; 5) Розьніца мячоў; 6) Забітыя мячы; 7) Дадатковы матч (толькі для вызначэньня чэмпіёна, удзельнікаў эўракубкаў і камандаў на паніжэньне). <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=Q |колер_QC = green1|тэкст_QC = [[#Верхняя шасьцёрка 2|Верхняя шасьцёрка]] |колер_QR = red1 |тэкст_QR = [[#Ніжняя шасьцёрка 2|Ніжняя шасьцёрка]] }} ==== Вынікі гульняў ==== {{#invoke:Спартовыя вынікі|main | крыніца = [https://int.soccerway.com/national/malta/premier-league/20242025/closing/r83944/ Soccerway] | абнаўленьне = завершана | стыль_матчаў = футбол |парадак_камандаў= BAL, BIR, ĦAM, GŻI, HIB, ZAB, MAR, MOS, MEL, NXR, SLI, FLO |скарачэньне_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бал]] |скарачэньне_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Бір]] |скарачэньне_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фла]] |скарачэньне_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд|Гзі]] |скарачэньне_ĦAM=[[Гамрун Спартанз|Гам]] |скарачэньне_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гіб]] |скарачэньне_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Мар]] |скарачэньне_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэл]] |скарачэньне_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Мос]] |скарачэньне_NXR=[[Наксар Лаянз|Нак]] |скарачэньне_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз|Сьл]] |скарачэньне_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык|Заб]] |назва_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бальцан]] |назва_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Біркіркара]] |назва_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фларыяна]] |назва_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд]] |назва_ĦAM=[[Гамрун Спартанз]] |назва_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гібэрніянз]] |назва_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Марсашлок]] |назва_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэліта]] |назва_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Моста]] |назва_NXR=[[Наксар Лаянз]] |назва_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз]] |назва_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык]] | матч_BAL_BIR = null | матч_BAL_FLO = 0–0 | матч_BAL_GŻI = null | матч_BAL_ĦAM = null | матч_BAL_HIB = null | матч_BAL_MAR = 0–3 | матч_BAL_MEL = 1–1 | матч_BAL_MOS = 3–2 | матч_BAL_NXR = null | матч_BAL_SLI = 2–3 | матч_BAL_ZAB = null | матч_BIR_BAL = 5–2 | матч_BIR_FLO = null | матч_BIR_GŻI = 2–2 | матч_BIR_ĦAM = null | матч_BIR_HIB = 2–0 | матч_BIR_MAR = 1–1 | матч_BIR_MEL = 1–1 | матч_BIR_MOS = 2–0 | матч_BIR_NXR = null | матч_BIR_SLI = null | матч_BIR_ZAB = null | матч_FLO_BAL = null | матч_FLO_BIR = 0–2 | матч_FLO_GŻI = null | матч_FLO_ĦAM = 0–0 | матч_FLO_HIB = 1–1 | матч_FLO_MAR = 2–1 | матч_FLO_MEL = null | матч_FLO_MOS = 2–2 | матч_FLO_NXR = 4–0 | матч_FLO_SLI = null | матч_FLO_ZAB = 1–0 | матч_GŻI_BAL = 0–0 | матч_GŻI_BIR = null | матч_GŻI_FLO = 0–3 | матч_GŻI_ĦAM = null | матч_GŻI_HIB = 1–4 | матч_GŻI_MAR = 0–1 | матч_GŻI_MEL = 2–2 | матч_GŻI_MOS = null | матч_GŻI_NXR = 1–0 | матч_GŻI_SLI = null | матч_GŻI_ZAB = null | матч_ĦAM_BAL = 1–0 | матч_ĦAM_BIR = 0–0 | матч_ĦAM_FLO = null | матч_ĦAM_GŻI = 0–1 | матч_ĦAM_HIB = null | матч_ĦAM_MAR = null | матч_ĦAM_MEL = null | матч_ĦAM_MOS = 1–2 | матч_ĦAM_NXR =4–0 | матч_ĦAM_SLI = 0–1 | матч_ĦAM_ZAB = null | матч_HIB_BAL = 0–0 | матч_HIB_BIR = null | матч_HIB_FLO = null | матч_HIB_GŻI = null | матч_HIB_ĦAM = 1–2 | матч_HIB_MAR = 0–1 | матч_HIB_MEL = null | матч_HIB_MOS = 2–0 | матч_HIB_NXR = 3–2 | матч_HIB_SLI = null | матч_HIB_ZAB = 0—4 | матч_MAR_BAL = null | матч_MAR_BIR = null | матч_MAR_FLO = null | матч_MAR_GŻI = null | матч_MAR_ĦAM = 1–6 | матч_MAR_HIB = null | матч_MAR_MEL = null | матч_MAR_MOS = null | матч_MAR_NXR = null | матч_MAR_SLI = null | матч_MAR_ZAB = 3–1 | матч_MEL_BAL = null | матч_MEL_BIR = null | матч_MEL_FLO = 2–0 | матч_MEL_GŻI = null | матч_MEL_ĦAM = 2–0 | матч_MEL_HIB = 2–3 | матч_MEL_MAR = 0–5 | матч_MEL_MOS = null | матч_MEL_NXR = 2–5 | матч_MEL_SLI = 2–4 | матч_MEL_ZAB = 1–1 | матч_MOS_BAL = null | матч_MOS_BIR = null | матч_MOS_FLO = null | матч_MOS_GŻI = 1–0 | матч_MOS_ĦAM = null | матч_MOS_HIB = null | матч_MOS_MAR = 2–1 | матч_MOS_MEL = 2–0 | матч_MOS_NXR = 1–0 | матч_MOS_SLI = 0–1 | матч_MOS_ZAB = null | матч_NXR_BAL = 0–3 | матч_NXR_BIR = 2–1 | матч_NXR_FLO = null | матч_NXR_GŻI = null | матч_NXR_ĦAM = null | матч_NXR_HIB = null | матч_NXR_MAR = 1–0 | матч_NXR_MEL = null | матч_NXR_MOS = null | матч_NXR_SLI = null | матч_NXR_ZAB = 1–1 | матч_SLI_BAL = null | матч_SLI_BIR = 2–1 | матч_SLI_FLO = 1–2 | матч_SLI_GŻI = 0–1 | матч_SLI_ĦAM = null | матч_SLI_HIB = 2–3 | матч_SLI_MAR = 0–1 | матч_SLI_MEL = null | матч_SLI_MOS = null | матч_SLI_NXR = 4–0 | матч_SLI_ZAB = null | матч_ZAB_BAL = 3–0 | матч_ZAB_BIR = 0–3 | матч_ZAB_FLO = null | матч_ZAB_GŻI = 3–0 | матч_ZAB_ĦAM = 0–1 | матч_ZAB_HIB = null | матч_ZAB_MAR = null | матч_ZAB_MEL = null | матч_ZAB_MOS = 1–2 | матч_ZAB_NXR = null | матч_ZAB_SLI = 1–0 }} === Другая фаза === ==== Верхняя шасьцёрка ==== {{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://int.soccerway.com/national/malta/premier-league/20242025/closing---2nd-phase/top-6/g25885/ Soccerway] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў=SLI, ĦAM, FLO, MAR, BIR, MOS <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=W <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_BIR=6 |нічыі_BIR=6 |паразы_BIR=4 |мз_BIR=23|мп_BIR=14<!-- Біркіркара --> |перамогі_FLO=7 |нічыі_FLO=6 |паразы_FLO=3 |мз_FLO=21|мп_FLO=13<!-- Фларыяна --> |перамогі_ĦAM=8 |нічыі_ĦAM=4 |паразы_ĦAM=4 |мз_ĦAM=20|мп_ĦAM=9 <!-- Гамрун Спартанз --> |перамогі_MOS=6 |нічыі_MOS=1 |паразы_MOS=9 |мз_MOS=15|мп_MOS=27<!-- Моста --> |перамогі_MAR=8 |нічыі_MAR=2 |паразы_MAR=6 |мз_MAR=26|мп_MAR=18<!-- Марсашлок --> |перамогі_SLI=9 |нічыі_SLI=1 |паразы_SLI=6 |мз_SLI=27|мп_SLI=17<!-- Сьліма Ўондэрэрз --> <!--Заўвагі пры роўных пунктах.--> |заўвага_пункты_SLI=Пункты ў гульнях паміж сабою: «Сьліма Ўондэрэрз» — 4; «Гамрун Спартанз» — 1. |заўвага_пункты_ĦAM=SLI <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Біркіркара]] |назва_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фларыяна]] |назва_ĦAM=[[Гамрун Спартанз]] |назва_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Марсашлок]] |назва_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Моста]] |назва_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз]] <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты ў гульнях паміж сабою; 3) Розьніца мячоў у гульнях паміж сабою; 4) Забітыя мячы ў гульнях паміж сабою; 5) Розьніца мячоў; 6) Забітыя мячы; 7) Дадатковы матч (толькі для вызначэньня чэмпіёна, удзельнікаў эўракубкаў і камандаў на паніжэньне). <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=Q |колер_W = green1|тэкст_W = Пераможца раўнду закрыцьця <!-- Матчы --> | паказаць_матчы = так | стыль_матчаў = футбол | каманда_шырыня = 110 |скарачэньне_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Бір]] |скарачэньне_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фла]] |скарачэньне_ĦAM=[[Гамрун Спартанз|Гам]] |скарачэньне_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Мар]] |скарачэньне_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Мос]] |скарачэньне_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз|Сьл]] |матч_BIR_FLO= 1–1 |матч_BIR_ĦAM= 0–1 |матч_BIR_MAR= 1–1 |матч_BIR_MOS= 1–0 |матч_BIR_SLI= 0–1 |матч_FLO_BIR= null |матч_FLO_ĦAM= 0–0 |матч_FLO_MAR= 2–1 |матч_FLO_MOS= 3–0 |матч_FLO_SLI= 0–2 |матч_ĦAM_BIR= null |матч_ĦAM_FLO= null |матч_ĦAM_MAR= null |матч_ĦAM_MOS= null |матч_ĦAM_SLI= null |матч_MAR_BIR= null |матч_MAR_FLO= null |матч_MAR_ĦAM= 0–1 |матч_MAR_MOS= null |матч_MAR_SLI= 2–1 |матч_MOS_BIR= null |матч_MOS_FLO= null |матч_MOS_ĦAM= 0–2 |матч_MOS_MAR= 0–4 |матч_MOS_SLI= 1–4 |матч_SLI_BIR= null |матч_SLI_FLO= null |матч_SLI_ĦAM= 1–1 |матч_SLI_MAR= null |матч_SLI_MOS= null }} ==== Ніжняя шасьцёрка ==== {{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://int.soccerway.com/national/malta/premier-league/20242025/closing---2nd-phase/bottom-6/g25886/ Soccerway] <!--Месцы камандаў.--> |найвышэйшае_месца = 7 |каманда7=ZAB |каманда8=HIB |каманда9=NXR |каманда10=GŻI |каманда11=BAL |каманда12=MEL <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік11=R |вынік12=R <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_BAL=3 |нічыі_BAL=8 |паразы_BAL=5 |мз_BAL=18|мп_BAL=23<!-- Бальцан --> |перамогі_GŻI=5 |нічыі_GŻI=5 |паразы_GŻI=6 |мз_GŻI=14|мп_GŻI=22<!-- Гзіра Юнайтэд --> |перамогі_HIB=6 |нічыі_HIB=4 |паразы_HIB=6 |мз_HIB=24|мп_HIB=23<!-- Гібэрніянз --> |перамогі_MEL=2 |нічыі_MEL=5 |паразы_MEL=9 |мз_MEL=18|мп_MEL=36<!-- Мэліта --> |перамогі_NXR=6 |нічыі_NXR=2 |паразы_NXR=8 |мз_NXR=17|мп_NXR=27<!-- Наксар Лаянз --> |перамогі_ZAB=6 |нічыі_ZAB=4 |паразы_ZAB=6 |мз_ZAB=24|мп_ZAB=18<!-- Забар Сэнт-Патрык --> <!--Заўвагі пры роўных пунктах.--> |заўвага_пункты_ZAB=Пункты ў гульнях паміж сабою: «Забар Сэнт-Патрык» — 4; «Гібэрніянз» — 1. |заўвага_пункты_HIB=ZAB |заўвага_пункты_NXR=Розьніца мячоў у гульнях паміж сабою: «Наксар Лаянз» 1; «Гзіра Юнайтэд» -1. |заўвага_пункты_GŻI=NXR <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бальцан]] |назва_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд]] |назва_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гібэрніянз]] |назва_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэліта]] |назва_NXR=[[Наксар Лаянз]] |назва_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык]] <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты ў гульнях паміж сабою; 3) Розьніца мячоў у гульнях паміж сабою; 4) Забітыя мячы ў гульнях паміж сабою; 5) Розьніца мячоў; 6) Забітыя мячы; 7) Дадатковы матч (толькі для вызначэньня чэмпіёна, удзельнікаў эўракубкаў і камандаў на паніжэньне). <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=R |колер_R = red1|тэкст_R = Паніжэньне раўнду закрыцьця <!-- Матчы --> | паказаць_матчы = так | стыль_матчаў = футбол | каманда_шырыня = 110 |скарачэньне_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бал]] |скарачэньне_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд|Гзі]] |скарачэньне_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гіб]] |скарачэньне_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэл]] |скарачэньне_NXR=[[Наксар Лаянз|Нак]] |скарачэньне_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык|Заб]] |матч_BAL_GŻI= null |матч_BAL_HIB= null |матч_BAL_MEL= 3—1 |матч_BAL_NXR= 1—1 |матч_BAL_ZAB= null |матч_GŻI_BAL= 0–0 |матч_GŻI_HIB= null |матч_GŻI_MEL= 2—2 |матч_GŻI_NXR= 0–2 |матч_GŻI_ZAB= null |матч_HIB_BAL= 1–1 |матч_HIB_GŻI= 1–2 |матч_HIB_MEL= 3—0 |матч_HIB_NXR= 0–1 |матч_HIB_ZAB= null |матч_MEL_BAL= null |матч_MEL_GŻI= null |матч_MEL_HIB= null |матч_MEL_NXR= null |матч_MEL_ZAB= null |матч_NXR_BAL= null |матч_NXR_GŻI= null |матч_NXR_HIB= null |матч_NXR_MEL= 2–0 |матч_NXR_ZAB= null |матч_ZAB_BAL= 2–2 |матч_ZAB_GŻI= 1–2 |матч_ZAB_HIB= 2–2 |матч_ZAB_MEL= 2–0 |матч_ZAB_NXR= 2–0 }} == Агульная табліца == {{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://matchcentre.mfa.com.mt/competition/58539/table Футбольная асацыяцыя Мальты] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў= FLO, SLI, BIR, ĦAM, HIB, MAR, GŻI, MOS, ZAB, NXR, MEL, BAL <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=FF |вынік2=FF |вынік3=FF |вынік4=FF |вынік5=ECL2Q |вынік10=PR |вынік11=PR |вынік12=R <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_BAL=6 |нічыі_BAL=11|паразы_BAL=15 |мз_BAL=34|мп_BAL=50<!-- Бальцан --> |перамогі_BIR=16 |нічыі_BIR=8 |паразы_BIR=8 |мз_BIR=45|мп_BIR=28<!-- Біркіркара --> |перамогі_FLO=17 |нічыі_FLO=11|паразы_FLO=4 |мз_FLO=48|мп_FLO=23<!-- Фларыяна --> |перамогі_GŻI=11 |нічыі_GŻI=9 |паразы_GŻI=12 |мз_GŻI=34|мп_GŻI=42<!-- Гзіра Юнайтэд --> |перамогі_ĦAM=15 |нічыі_ĦAM=7 |паразы_ĦAM=10 |мз_ĦAM=48|мп_ĦAM=28<!-- Гамрун Спартанз --> |перамогі_HIB=14 |нічыі_HIB=7 |паразы_HIB=11 |мз_HIB=43|мп_HIB=40<!-- Гібэрніянз --> |перамогі_MAR=13 |нічыі_MAR=8 |паразы_MAR=11 |мз_MAR=47|мп_MAR=39<!-- Марсашлок --> |перамогі_MEL=7 |нічыі_MEL=8 |паразы_MEL=17 |мз_MEL=38|мп_MEL=62<!-- Мэліта --> |перамогі_MOS=12 |нічыі_MOS=2 |паразы_MOS=18 |мз_MOS=35|мп_MOS=53<!-- Моста --> |перамогі_NXR=8 |нічыі_NXR=8 |паразы_NXR=16 |мз_NXR=30|мп_NXR=55<!-- Наксар Лаянз --> |перамогі_SLI=17 |нічыі_SLI=7 |паразы_SLI=8 |мз_SLI=50|мп_SLI=27<!-- Сьліма Ўондэрэрз --> |перамогі_ZAB=10 |нічыі_ZAB=6 |паразы_ZAB=16 |мз_ZAB=45|мп_ZAB=50<!-- Забар Сэнт-Патрык --> <!--Заўвагі пры роўных пунктах.--> |заўвага_пункты_MEL=Пункты ў гульнях паміж сабою: «Мэліта» — 7; «Бальцан» — 4. |заўвага_пункты_BAL=MEL <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_BAL=[[Бальцан (футбольны клюб)|Бальцан]] |назва_BIR=[[Біркіркара (футбольны клюб)|Біркіркара]] |назва_FLO=[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фларыяна]] |назва_GŻI=[[Гзіра Юнайтэд]] |назва_ĦAM=[[Гамрун Спартанз]] |назва_HIB=[[Гібэрніянз Паола|Гібэрніянз]] |назва_MAR=[[Марсашлок (футбольны клюб)|Марсашлок]] |назва_MEL=[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэліта]] |назва_MOS=[[Моста (футбольны клюб)|Моста]] |назва_NXR=[[Наксар Лаянз]] |назва_SLI=[[Сьліма Ўондэрэрз]] |назва_ZAB=[[Забар Сэнт-Патрык]] <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты ў гульнях паміж сабою; 3) Розьніца мячоў у гульнях паміж сабою; 4) Забітыя мячы ў гульнях паміж сабою; 5) Розьніца мячоў; 6) Забітыя мячы; 7) Дадатковы матч (толькі для вызначэньня чэмпіёна, удзельнікаў эўракубкаў і камандаў на паніжэньне). <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=QR |колер_FF = green1|тэкст_FF = [[#Чэмпіёнскі плэй-оф|Чэмпіёнскі плэй-оф]] |колер_PR = red2|тэкст_PR = [[#Плэй-оф на паніжэньне|Плэй-оф на паніжэньне]] |колер_ECL2Q=yellow1 |тэкст_ECL2Q=[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2025—2026 гадоў#Другі кваліфікацыйны раўнд|Другі кваліфікацыйны раўнд Лігі канфэрэнцыяў]] |колер_R = red1|тэкст_R = Паніжэньне ў Чэлендж-лігу |заўвага_вынікі_ECL2Q=«Гібэрніянз» кваліфікаваўся ў другі кваліфікацыйны раўнд Лігі канфэрэнцыяў як пераможца [[Кубак Мальты па футболе 2024—2025 гадоў|Кубка Мальты]]. }} == Чэмпіёнскі плэй-оф == Паколькі пераможцамі раўнду адкрыцьця і раўнду закрыцьця сталі розныя каманды, то для вызначэньня чэмпіёна правялі плэй-оф, у які трапілі дзьве найлепшыя каманды раўнду адкрыцьця («[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фларыяна]]» і «[[Біркіркара (футбольны клюб)|Біркіркара]]») і дзьве найлепшыя каманды раўнду закрыцьця («[[Сьліма Ўондэрэрз]]» і «[[Гамрун Спартанз]]»). Пераможца кваліфікаваўся ў [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2025—2026 гадоў#Першы кваліфікацыйны раўнд|першы кваліфікацыйны раўнд Лігі чэмпіёнаў]]; каманды, якія занялі другое і трэцяе месцы, — у [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2025—2026 гадоў#Першы кваліфікацыйны раўнд|першы кваліфікацыйны раўнд Лігі канфэрэнцыяў]]. Гульні прайшлі з 4 па 10 мая 2025 году. {{#invoke: Сетка камандаў | main | rounds = 2 | seeds = no | RD1 = Паўфіналы | RD2 = Фінал | RD2b = Трэцяе месца | score-width = 40px | RD1-team1 = [[Сьліма Ўондэрэрз]] | RD1-team2 = '''[[Біркіркара (футбольны клюб)|Біркіркара]]''' ({{падказка|д. ч.|дадатковы час}}) | RD1-team3 = [[Фларыяна (футбольны клюб)|Фларыяна]] | RD1-team4 = '''[[Гамрун Спартанз]]''' ([[пэнальці (футбол)|п]]) | RD1-score1 = 0 | RD1-score2 = '''1''' | RD1-score3 = 0 (2) | RD1-score4 = '''0 (4)''' | RD2-team1 = [[Біркіркара (футбольны клюб)|Біркіркара]] | RD2-team2 = '''[[Гамрун Спартанз]]''' | RD2b-team1 = [[Сьліма Ўондэрэрз]] | RD2b-team2 = '''[[Фларыяна (футбольны клюб)|Фларыяна]]''' | RD2-score1 = 0 | RD2-score2 = '''1''' | RD2b-score1 = 0 | RD2b-score2 = '''4''' }} == Плэй-оф на паніжэньне == «[[Бальцан (футбольны клюб)|Бальцан]]» апынуўся ў зоне паніжэньня як па выніках раўнду адкрыцьця так і па выніках раўнду закрыцьця, таму адразу панізіўся ў Чэлендж-лігу. Іншыя ж каманды ў зонах паніжэньня — «[[Наксар Лаянз]]» па выніках раўнду адкрыцьця і «[[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэліта]]» па выніках раўнду закрыцьця — сустрэліся ў плэй-оф. Перамогу здабыў «Наксар Лаянз» і захаваў месца ў Прэм’ер-лізе, а «Мэліта» панізілася ў Чэлендж-лігу. {{Справаздача пра матч |дата = 9 траўня 2025 |час = 18:15 |стадыён = [[Тоні Бэцына (стадыён)|Тоні Бэцына]], [[Паола]] |каманда1 = [[Мэліта Сэнт-Джуліянз|Мэліта]] |лік = 0:1 |пратакол = [https://int.soccerway.com/matches/2025/05/09/malta/premier-league/melita-fc-saint-julian/naxxar-lions-fc/4649997/ Справаздача] |каманда2 = [[Наксар Лаянз]] |галы1 = |галы2 = Угу Сантуш, 45+3’ |гледачы = |судзьдзя = Філіп Фаруджа |справаздача = |смі = }} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.mfa.com.mt/ Афіцыйны сайт Футбольнай асацыяцыі Мальты] [[Катэгорыя:Чэмпіянат Мальты па футболе]] [[Катэгорыя:2024 год у футболе]] [[Катэгорыя:2025 год у футболе]] ek9opwejnciwpyzeeq1kd2nz9s1o1fz 0 296741 2618532 2025-06-06T11:09:07Z Artsiom91 28241 Створаная старонка са зьместам „'''Про Ліга 2024—2025 гадоў''' — 122-і розыгрыш [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|найвышэйшага футбольнага дывізіёну Бэльгіі]], які праходзіў з 26 ліпеня 2024 году па 29 траўня 2025 году. Першым пасьля рэгулярнага сэзону быў «Генк (футбольны...“ 2618532 wikitext text/x-wiki '''Про Ліга 2024—2025 гадоў''' — 122-і розыгрыш [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|найвышэйшага футбольнага дывізіёну Бэльгіі]], які праходзіў з 26 ліпеня 2024 году па 29 траўня 2025 году. Першым пасьля рэгулярнага сэзону быў «[[Генк (футбольны клюб)|Генк]]», аднак па выніках чэмпіёнскага плэй-оф чэмпіёнам стаў «[[Юніён Сэн-Жыль]]», які тым самым здабыў свой 12-ы тытул у найвышэйшым дывізіёне і першы з сэзону 1934—1935 гадоў. == Клюбы == У турніры бралі ўдзел 16 клюбаў, зь якіх 14 былі найлепшымі паводле вынікаў папярэдняга сэзону (у тым ліку і пераможца пераходных матчаў «[[Кортрэйк (футбольны клюб)|Кортрэйк]]»), а два клюбы прасунуліся з Чэленджэр Про Лігі — «[[Бээрсхат Антвэрпэн|Бээрсхат]]» і «[[Дэндэр Дэндэрлееў|Дэндэр]]». Гэтыя клюбы замянілі [[РВДМ Брусэль|РВДМ]] і «[[Ойпэн (футбольны клюб)|Ойпэн]]». == Рэгулярны сэзон == === Табліца === <onlyinclude>{{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://int.soccerway.com/national/belgium/pro-league/20242025/regular-season/r83046/ Soccerway] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў=GNK, CLU, USG, AND, ANT, GNT, STA, MEC, WES, CHA, OHL, DEN, CER, STR, KOR, BEE <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=RW |вынік2=CHPO |вынік3=CHPO |вынік4=CHPO |вынік5=CHPO |вынік6=CHPO |вынік7=EUPO |вынік8=EUPO |вынік9=EUPO |вынік10=EUPO |вынік11=EUPO |вынік12=EUPO |вынік13=REPO |вынік14=REPO |вынік15=REPO |вынік16=REPO <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_AND=15|нічыі_AND=6 |паразы_AND=9 |мз_AND=50|мп_AND=27<!-- Андэрлехт --> |перамогі_ANT=12|нічыі_ANT=10|паразы_ANT=8 |мз_ANT=47|мп_ANT=32<!-- Антвэрпэн --> |перамогі_BEE=3 |нічыі_BEE=9 |паразы_BEE=18|мз_BEE=26|мп_BEE=60<!-- Бээрсхат --> |перамогі_CER=7 |нічыі_CER=11|паразы_CER=12|мз_CER=29|мп_CER=44<!-- Сэркль Бруге --> |перамогі_CHA=10|нічыі_CHA=7 |паразы_CHA=13|мз_CHA=36|мп_CHA=36<!-- Шарлеруа --> |перамогі_CLU=17|нічыі_CLU=8 |паразы_CLU=5 |мз_CLU=65|мп_CLU=36<!-- Бруге--> |перамогі_DEN=8 |нічыі_DEN=8 |паразы_DEN=14|мз_DEN=33|мп_DEN=51<!-- Дэндэр --> |перамогі_GNK=21|нічыі_GNK=5 |паразы_GNK=4 |мз_GNK=55|мп_GNK=33<!-- Генк--> |перамогі_GNT=11|нічыі_GNT=12|паразы_GNT=7 |мз_GNT=41|мп_GNT=33<!-- Гент --> |перамогі_KOR=7 |нічыі_KOR=5 |паразы_KOR=18|мз_KOR=28|мп_KOR=55<!-- Кортрэйк --> |перамогі_MEC=10|нічыі_MEC=8 |паразы_MEC=12|мз_MEC=45|мп_MEC=40<!-- Мэхэлен --> |перамогі_OHL=8 |нічыі_OHL=13|паразы_OHL=9 |мз_OHL=28|мп_OHL=33<!-- Аўд-Гэвэрлі --> |перамогі_STR=7 |нічыі_STR=10|паразы_STR=13|мз_STR=41|мп_STR=56<!-- Сынт-Тройдэн --> |перамогі_STA=10|нічыі_STA=9 |паразы_STA=11|мз_STA=22|мп_STA=35<!-- Стандард --> |перамогі_USG=15|нічыі_USG=10|паразы_USG=5 |мз_USG=49|мп_USG=25<!-- Юніён Сэн-Жыль --> |перамогі_WES=10|нічыі_WES=7 |паразы_WES=13|мз_WES=50|мп_WES=49<!-- Вэстэрлё --> <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_AND=[[Андэрлехт Брусэль|Андэрлехт]] |назва_ANT=[[Антвэрпэн (футбольны клюб)|Антвэрпэн]] |назва_BEE=[[Бээрсхат Антвэрпэн|Бээрсхат]] |назва_CER=[[Сэркль Бруге]] |назва_CHA=[[Шарлеруа (футбольны клюб)|Шарлеруа]] |назва_CLU=[[Бруге (футбольны клюб)|Бруге]] |назва_DEN=[[Дэндэр Дэндэрлееў|Дэндэр]] |назва_GNK=[[Генк (футбольны клюб)|Генк]] |назва_GNT=[[Гент (футбольны клюб)|Гент]] |назва_KOR=[[Кортрэйк (футбольны клюб)|Кортрэйк]] |назва_MEC=[[Мэхэлен (футбольны клюб)|Мэхэлен]] |назва_OHL=[[Аўд-Гэвэрлі Лёвэн]] |назва_USG=[[Юніён Сэн-Жыль]] |назва_STR=[[Сынт-Тройдэн (футбольны клюб)|Сынт-Тройдэн]] |назва_STA=[[Стандард Льеж]] |назва_WES=[[Вэстэрлё (футбольны клюб)|Вэстэрлё]] <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Лік перамог; 3) Розьніца мячоў; 4) Забітыя мячы; 5) Лік гасьцявых перамог; 6) Розьніца мячоў у гасьцях; 7) Забітыя гасьцявыя мячы; 8) Дадатковыя матчы. <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=QR |колер_RW=green1 |тэкст_RW=Кваліфікацыя ў [[Ліга Эўропы УЭФА 2025—2026 гадоў|Лігу Эўропы]] і [[#Чэмпіёнскі плэй-оф|чэмпіёнскі плэй-оф]] |заўвага_вынікі_RW=Пераможца рэгулярнага сэзону кваліфікуецца ў [[Ліга Эўропы УЭФА 2025—2026 гадоў|Лігу Эўропы]], калі не здабудзе кваліфікацыю ў [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2025—2026 гадоў|Лігу чэмпіёнаў]] у плэй-оф. |колер_CHPO=green2 |тэкст_CHPO=[[#Чэмпіёнскі плэй-оф|Чэмпіёнскі плэй-оф]] |колер_EUPO=blue1 |тэкст_EUPO=[[#Плэй-оф за эўракубкі|Плэй-оф за эўракубкі]] |колер_REPO=red1 |тэкст_REPO=[[#Плэй-оф на паніжэньне|Плэй-оф на паніжэньне]] }}</onlyinclude> === Вынікі гульняў === {{#invoke:Спартовыя вынікі|main | крыніца = [https://int.soccerway.com/national/belgium/pro-league/20242025/regular-season/r83046/ Soccerway] | абнаўленьне = завершана | стыль_матчаў = футбол |парадак_камандаў= AND, ANT, OHL, CLU, BEE, WES, GNK, GNT, DEN, KOR, MEC, STA, STR, CER, CHA, USG |скарачэньне_AND=[[Андэрлехт Брусэль|Анд]] |скарачэньне_ANT=[[Антвэрпэн (футбольны клюб)|Ант]] |скарачэньне_BEE=[[Бээрсхат Антвэрпэн|Бээ]] |скарачэньне_CER=[[Сэркль Бруге|Сэр]] |скарачэньне_CHA=[[Шарлеруа (футбольны клюб)|Шар]] |скарачэньне_CLU=[[Бруге (футбольны клюб)|Бру]] |скарачэньне_DEN=[[Дэндэр Дэндэрлееў|Дэн]] |скарачэньне_GNK=[[Генк (футбольны клюб)|Гнк]] |скарачэньне_GNT=[[Гент (футбольны клюб)|Гнт]] |скарачэньне_KOR=[[Кортрэйк (футбольны клюб)|Кор]] |скарачэньне_MEC=[[Мэхэлен (футбольны клюб)|Мэх]] |скарачэньне_OHL=[[Аўд-Гэвэрлі Лёвэн|Аўд]] |скарачэньне_USG=[[Юніён Сэн-Жыль|Юні]] |скарачэньне_STR=[[Сынт-Тройдэн (футбольны клюб)|Сын]] |скарачэньне_STA=[[Стандард Льеж|Ста]] |скарачэньне_WES=[[Вэстэрлё (футбольны клюб)|Вэс]] |назва_AND=[[Андэрлехт Брусэль|Андэрлехт]] |назва_ANT=[[Антвэрпэн (футбольны клюб)|Антвэрпэн]] |назва_BEE=[[Бээрсхат Антвэрпэн|Бээрсхат]] |назва_CER=[[Сэркль Бруге]] |назва_CHA=[[Шарлеруа (футбольны клюб)|Шарлеруа]] |назва_CLU=[[Бруге (футбольны клюб)|Бруге]] |назва_DEN=[[Дэндэр Дэндэрлееў|Дэндэр]] |назва_GNK=[[Генк (футбольны клюб)|Генк]] |назва_GNT=[[Гент (футбольны клюб)|Гент]] |назва_KOR=[[Кортрэйк (футбольны клюб)|Кортрэйк]] |назва_MEC=[[Мэхэлен (футбольны клюб)|Мэхэлен]] |назва_OHL=[[Аўд-Гэвэрлі Лёвэн]] |назва_USG=[[Юніён Сэн-Жыль]] |назва_STR=[[Сынт-Тройдэн (футбольны клюб)|Сынт-Тройдэн]] |назва_STA=[[Стандард Льеж]] |назва_WES=[[Вэстэрлё (футбольны клюб)|Вэстэрлё]] |матч_AND_ANT=2–0 |матч_AND_BEE=2–1 |матч_AND_CER=3–0 |матч_AND_CHA=0–0 |матч_AND_CLU=0-3 |матч_AND_DEN=2–3 |матч_AND_GNK=0–2 |матч_AND_GNT=6–0 |матч_AND_KOR=4–0 |матч_AND_MEC=4–1 |матч_AND_OHL=1–1 |матч_AND_STA=3–0 |матч_AND_STR=1–0 |матч_AND_USG=0–2 |матч_AND_WES=2–2 |матч_ANT_AND=1–2 |матч_ANT_BEE=5–0 |матч_ANT_BEE_заўвага = Матч спынілі на 75-й хвіліне пры ліку 4:0 з-за фанатаў гасьцёў, якія сталі кідаць флаеры на поле<ref>{{Спасылка|url=https://sporza.be/nl/matches/voetbal/jupiler-pro-league/2024-2025/regulier/09/antwerp-beerschot-antwerpse-derby-definitief-gestaakt-na-75-minuten-misnoegde-beerschot-fans-leggen-match-stil-bij-4-0-achterstand~1718274604637/|загаловак=Antwerpse derby definitief gestaakt na 75 minuten: misnoegde Beerschot-fans leggen match stil bij 4-0-achterstand &#124; sporza}}</ref>. Паводле правілаў Про Лігі матч мусілі дагуляць без гледачоў, аднак «Бээрсхат» адмовіўся працягваць сустрэчу, і яму прысудзілі тэхнічную паразу 0:5<ref>{{Спасылка|url=https://sporza.be/nl/2024/09/29/antwerpse-derby-wordt-niet-meer-uitgespeeld-beerschot-geeft-forfait-voor-laatste-15-minuten~1727626310907/|загаловак=Antwerpse derby wordt niet meer uitgespeeld: Beerschot geeft forfait voor laatste 15 minuten &#124; sporza}}</ref>. |матч_ANT_CER=3–0 |матч_ANT_CHA=1–3 |матч_ANT_CLU=2–1 |матч_ANT_DEN=1–1 |матч_ANT_GNK=2–2 |матч_ANT_GNT=0–1 |матч_ANT_KOR=2–1 |матч_ANT_MEC=0–1 |матч_ANT_OHL=2–2 |матч_ANT_STA=3–0 |матч_ANT_STR=6–1 |матч_ANT_USG=2–0 |матч_ANT_WES=3–2 |матч_BEE_AND=2–1 |матч_BEE_ANT=1–1 |матч_BEE_CER=3–2 |матч_BEE_CHA=1–1 |матч_BEE_CLU=2–2 |матч_BEE_DEN=1–2 |матч_BEE_GNK=3–4 |матч_BEE_GNT=0–0 |матч_BEE_KOR=2–2 |матч_BEE_MEC=1–0 |матч_BEE_OHL=0–0 |матч_BEE_STA=0-0 |матч_BEE_STR=0–3 |матч_BEE_USG=0–4 |матч_BEE_WES=1–2 |матч_CER_AND=0–5 |матч_CER_ANT=0–0 |матч_CER_BEE=4–1 |матч_CER_CHA=2–0 |матч_CER_CLU=1–3 |матч_CER_DEN=0–0 |матч_CER_GNK=2–3 |матч_CER_GNT=2–1 |матч_CER_KOR=1–2 |матч_CER_MEC=1–0 |матч_CER_OHL=1–0 |матч_CER_STA=1–1 |матч_CER_STR=1–1 |матч_CER_USG=0–0 |матч_CER_WES=1–1 |матч_CHA_AND=0–1 |матч_CHA_ANT=0–1 |матч_CHA_BEE=3–0 |матч_CHA_CER=1–1 |матч_CHA_CLU=1–1 |матч_CHA_DEN=5–0 |матч_CHA_GNK=1–1 |матч_CHA_GNT=1–0 |матч_CHA_KOR=1–0 |матч_CHA_MEC=0–1 |матч_CHA_OHL=0–2 |матч_CHA_STA=1–1 |матч_CHA_STR=2–1 |матч_CHA_USG=1–2 |матч_CHA_WES=1–0 |матч_CLU_AND=2–1 |матч_CLU_ANT=1–0 |матч_CLU_BEE=4–2 |матч_CLU_CER=3–0 |матч_CLU_CHA=4–2 |матч_CLU_DEN=4–1 |матч_CLU_GNK=2–0 |матч_CLU_GNT=2–4 |матч_CLU_KOR=1–1 |матч_CLU_MEC=1–1 |матч_CLU_OHL=1–0 |матч_CLU_STA=1–2 |матч_CLU_STR=7–0 |матч_CLU_USG=1–1 |матч_CLU_WES=4–3 |матч_DEN_AND=1–1 |матч_DEN_ANT=1–3 |матч_DEN_BEE=0–0 |матч_DEN_CER=0–1 |матч_DEN_CHA=1–0 |матч_DEN_CLU=1–2 |матч_DEN_GNK=0–1 |матч_DEN_GNT=0–0 |матч_DEN_KOR=4–1 |матч_DEN_MEC=2–5 |матч_DEN_OHL=1–1 |матч_DEN_STA=0–2 |матч_DEN_STR=2–1 |матч_DEN_USG=0–0 |матч_DEN_WES=1–0 |матч_GNK_AND=2–0 |матч_GNK_ANT=2–0 |матч_GNK_BEE=1–0 |матч_GNK_CER=2–1 |матч_GNK_CHA=3–0 |матч_GNK_CLU=3–2 |матч_GNK_DEN=4–0 |матч_GNK_GNT=0–0 |матч_GNK_KOR=3–2 |матч_GNK_MEC=2–1 |матч_GNK_OHL=2–0 |матч_GNK_STA=0–0 |матч_GNK_STR=3–2 |матч_GNK_USG=2–1 |матч_GNK_WES=1–0 |матч_GNT_AND=1–0 |матч_GNT_ANT=1–1 |матч_GNT_BEE=3–2 |матч_GNT_CER=1–1 |матч_GNT_CHA=1–1 |матч_GNT_CLU=1–1 |матч_GNT_DEN=1–2 |матч_GNT_GNK=0–2 |матч_GNT_KOR=1–2 |матч_GNT_MEC=2–0 |матч_GNT_OHL=3–0 |матч_GNT_STA=5–0 |матч_GNT_STR=2–0 |матч_GNT_USG=1–3 |матч_GNT_WES=4–1 |матч_KOR_AND=0–2 |матч_KOR_ANT=1–2 |матч_KOR_BEE=1–0 |матч_KOR_CER=1–1 |матч_KOR_CHA=0–1 |матч_KOR_CLU=0–3 |матч_KOR_DEN=0–3 |матч_KOR_GNK=2–1 |матч_KOR_GNT=0–1 |матч_KOR_MEC=3–1 |матч_KOR_OHL=2–0 |матч_KOR_STA=1–0 |матч_KOR_STR=1–1 |матч_KOR_USG=1–2 |матч_KOR_WES=1–2 |матч_MEC_AND=1–3 |матч_MEC_ANT=1–1 |матч_MEC_BEE=3–0 |матч_MEC_CER=2–0 |матч_MEC_CHA=5–2 |матч_MEC_CLU=1–2 |матч_MEC_DEN=2–1 |матч_MEC_GNK=1–2 |матч_MEC_GNT=3–3 |матч_MEC_KOR=3–0 |матч_MEC_OHL=5–0 |матч_MEC_STA=0–0 |матч_MEC_STR=1–1 |матч_MEC_USG=1–1 |матч_MEC_WES=2–4 |матч_OHL_AND=0–0 |матч_OHL_ANT=1–1 |матч_OHL_BEE=2–0 |матч_OHL_CER=1–1 |матч_OHL_CHA=1-0 |матч_OHL_CLU=0–1 |матч_OHL_DEN=3–2 |матч_OHL_GNK=3–1 |матч_OHL_GNT=0–0 |матч_OHL_KOR=1–1 |матч_OHL_MEC=1-0 |матч_OHL_STA=2–0 |матч_OHL_STR=3–2 |матч_OHL_USG=1–1 |матч_OHL_WES=0–0 |матч_STA_AND=0–2 |матч_STA_ANT=0–0 |матч_STA_BEE=1–0 |матч_STA_CER=1–0 |матч_STA_CHA=2–1 |матч_STA_CLU=1–0 |матч_STA_DEN=1–0 |матч_STA_GNK=1–2 |матч_STA_GNT=0–1 |матч_STA_KOR=1–0 |матч_STA_MEC=0–0 |матч_STA_OHL=1–1 |матч_STA_STR=2–1 |матч_STA_USG=0–0 |матч_STA_WES=1–2 |матч_STR_AND=0–2 |матч_STR_ANT=1–1 |матч_STR_BEE=2–0 |матч_STR_CER=1–1 |матч_STR_CHA=1–4 |матч_STR_CLU=2–2 |матч_STR_DEN=3–3 |матч_STR_GNK=2–2 |матч_STR_GNT=1–1 |матч_STR_KOR=4–2 |матч_STR_MEC=2–1 |матч_STR_OHL=2–1 |матч_STR_STA=1–2 |матч_STR_USG=0–0 |матч_STR_WES=2–0 |матч_USG_AND=0–0 |матч_USG_ANT=2–1 |матч_USG_BEE=3–1 |матч_USG_CER=1–3 |матч_USG_CHA=1–0 |матч_USG_CLU=2–2 |матч_USG_DEN=4–1 |матч_USG_GNK=4–0 |матч_USG_GNT=0–0 |матч_USG_KOR=3–0 |матч_USG_MEC=0–1 |матч_USG_OHL=1–0 |матч_USG_STA=3–0 |матч_USG_STR=2–1 |матч_USG_WES=3–1 |матч_WES_AND=2–0 |матч_WES_ANT=1–2 |матч_WES_BEE=2–2 |матч_WES_CER=3–0 |матч_WES_CHA=1–3 |матч_WES_CLU=1–2 |матч_WES_DEN=2–0 |матч_WES_GNK=1–2 |матч_WES_GNT=2–2 |матч_WES_KOR=4–0 |матч_WES_MEC=1–1 |матч_WES_OHL=1–1 |матч_WES_STA=4–2 |матч_WES_STR=1–2 |матч_WES_USG=4–3 }} == Плэй-оф == === Чэмпіёнскі плэй-оф === {{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://int.soccerway.com/national/belgium/pro-league/20242025/championship-round/r83041/ Soccerway] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў=USG, CLU, GNK, AND, ANT, GNT <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=CLLS |вынік2=CL3Q |вынік3=ELPO |вынік4=EL2Q |вынік5=EUPO <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_GNK=4 |нічыі_GNK=1 |паразы_GNK=5 |мз_GNK=14|мп_GNK=11<!-- Генк --> |перамогі_CLU=7 |нічыі_CLU=2 |паразы_CLU=1 |мз_CLU=21|мп_CLU=6 <!-- Бруге --> |перамогі_USG=9 |нічыі_USG=1 |паразы_USG=0 |мз_USG=22|мп_USG=3 <!-- Юніён Сэн-Жыль --> |перамогі_AND=3 |нічыі_AND=1 |паразы_AND=6 |мз_AND=12|мп_AND=13<!-- Андэрлехт --> |перамогі_ANT=2 |нічыі_ANT=3 |паразы_ANT=5 |мз_ANT=10|мп_ANT=18<!-- Антвэрпэн --> |перамогі_GNT=1 |нічыі_GNT=0 |паразы_GNT=9 |мз_GNT=4 |мп_GNT=32<!-- Гент --> <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_AND=[[Андэрлехт Брусэль|Андэрлехт]] |назва_ANT=[[Антвэрпэн (футбольны клюб)|Антвэрпэн]] |назва_CLU=[[Бруге (футбольны клюб)|Бруге]] |назва_GNK=[[Генк (футбольны клюб)|Генк]] |назва_GNT=[[Гент (футбольны клюб)|Гент]] |назва_USG=[[Юніён Сэн-Жыль]] |карэкцыя_пунктаў_GNK=34 |карэкцыя_пунктаў_CLU=30 |карэкцыя_пунктаў_USG=28 |карэкцыя_пунктаў_AND=26 |карэкцыя_пунктаў_ANT=23 |карэкцыя_пунктаў_GNT=23 <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты без даданьня паловы пункту пры акругленьні пасьля рэгулярнага сэзону; 3) Месца па выніках рэгулярнага сэзону. <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=Q |колер_CLLS=green1 |тэкст_CLLS=[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2025—2026 гадоў#Фаза адзінай лігі|Лігавы этап Лігі чэмпіёнаў]] |колер_CL3Q=green2 |тэкст_CL3Q=[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2025—2026 гадоў#Трэці кваліфікацыйны раўнд|Трэці кваліфікацыйны раўнд Лігі чэмпіёнаў]] |колер_ELPO=blue1 |тэкст_ELPO=[[Ліга Эўропы УЭФА 2025—2026 гадоў#Кваліфікацыйны раўнд плэй-оф|Раўнд плэй-оф Лігі Эўропы]] |колер_EL2Q=blue2 |тэкст_EL2Q=[[Ліга Эўропы УЭФА 2025—2026 гадоў#Другі кваліфікацыйны раўнд|Другі кваліфікацыйны раўнд Лігі Эўропы]] |колер_EUPO=yellow1 |тэкст_EUPO=[[#Стыкавы матч за Лігу канфэрэнцыяў|Стыкавы матч за Лігу канфэрэнцыяў]] |заўвага_вынікі_ELPO=Паколькі пераможца [[Кубак Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|Кубка Бэльгіі]] «Бруге» кваліфікаваўся ў Лігу чэмпіёнаў празь месца ў лізе, кваліфікацыя ў раўнд плэй-оф Лігі Эўропы, прызначаная для пераможцы Кубка, перайшла пераможцы рэгулярнага сэзону, «Генку». <!-- Матчы --> | паказаць_матчы = так | стыль_матчаў = футбол | каманда_шырыня = 130 |скарачэньне_AND=[[Андэрлехт Брусэль|Анд]] |скарачэньне_ANT=[[Антвэрпэн (футбольны клюб)|Ант]] |скарачэньне_CLU=[[Бруге (футбольны клюб)|Бру]] |скарачэньне_GNK=[[Генк (футбольны клюб)|Гнк]] |скарачэньне_GNT=[[Гент (футбольны клюб)|Гнт]] |скарачэньне_USG=[[Юніён Сэн-Жыль|Юні]] | матч_GNK_CLU = 0–2 | матч_GNK_USG = 1–2 | матч_GNK_AND = 2–1 | матч_GNK_ANT = 0–1 | матч_GNK_GNT = 4–0 | матч_CLU_GNK = 1–0 | матч_CLU_USG = 0–1 | матч_CLU_AND = 2–0 | матч_CLU_ANT = 1–1 | матч_CLU_GNT = 4–1 | матч_USG_GNK = 1–0 | матч_USG_CLU = 0–0 | матч_USG_AND = 2–0 | матч_USG_ANT = 5–1 | матч_USG_GNT = 3–1 | матч_AND_GNK = 1–2 | матч_AND_CLU = 1–3 | матч_AND_USG = 0–1 | матч_AND_ANT = 0–0 | матч_AND_GNT = 5–0 | матч_ANT_GNK = 1–1 | матч_ANT_CLU = 2–3 | матч_ANT_USG = 0–4 | матч_ANT_AND = 1–3 | матч_ANT_GNT = 0–1 | матч_GNT_GNK = 1–4 | матч_GNT_CLU = 0–5 | матч_GNT_USG = 0–3 | матч_GNT_AND = 0–1 | матч_GNT_ANT = 0–3 }} === Плэй-оф за эўракубкі === {{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://int.soccerway.com/national/belgium/pro-league/20242025/conference-league-play-off-group/r83042/ Soccerway] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў=CHA, WES, MEC, DEN, STA, OHL <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=EUPO <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_STA=0 |нічыі_STA=7 |паразы_STA=3 |мз_STA=5 |мп_STA=8 |перамогі_MEC=2 |нічыі_MEC=6 |паразы_MEC=2 |мз_MEC=17|мп_MEC=17 |перамогі_WES=3 |нічыі_WES=5 |паразы_WES=2 |мз_WES=19|мп_WES=16 |перамогі_CHA=6 |нічыі_CHA=3 |паразы_CHA=1 |мз_CHA=19|мп_CHA=10 |перамогі_OHL=1 |нічыі_OHL=5 |паразы_OHL=4 |мз_OHL=11|мп_OHL=19 |перамогі_DEN=3 |нічыі_DEN=4 |паразы_DEN=3 |мз_DEN=20|мп_DEN=21 <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_CHA=[[Шарлеруа (футбольны клюб)|Шарлеруа]] |назва_DEN=[[Дэндэр Дэндэрлееў|Дэндэр]] |назва_MEC=[[Мэхэлен (футбольны клюб)|Мэхэлен]] |назва_OHL=[[Аўд-Гэвэрлі Лёвэн]] |назва_STA=[[Стандард Льеж]] |назва_WES=[[Вэстэрлё (футбольны клюб)|Вэстэрлё]] |карэкцыя_пунктаў_STA=20 |карэкцыя_пунктаў_MEC=19 |карэкцыя_пунктаў_WES=19 |карэкцыя_пунктаў_CHA=19 |карэкцыя_пунктаў_OHL=19 |карэкцыя_пунктаў_DEN=16 <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты без даданьня паловы пункту пры акругленьні пасьля рэгулярнага сэзону; 3) Месца па выніках рэгулярнага сэзону. <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=Q |колер_EUPO=yellow1 |тэкст_EUPO=[[#Стыкавы матч за Лігу канфэрэнцыяў|Стыкавы матч за Лігу канфэрэнцыяў]] <!-- Матчы --> | паказаць_матчы = так | стыль_матчаў = футбол | каманда_шырыня = 130 |скарачэньне_CHA=[[Шарлеруа (футбольны клюб)|Шар]] |скарачэньне_DEN=[[Дэндэр Дэндэрлееў|Дэн]] |скарачэньне_MEC=[[Мэхэлен (футбольны клюб)|Мэх]] |скарачэньне_OHL=[[Аўд-Гэвэрлі Лёвэн|Аўд]] |скарачэньне_STA=[[Стандард Льеж|Ста]] |скарачэньне_WES=[[Вэстэрлё (футбольны клюб)|Вэс]] | матч_STA_MEC = 2–2 | матч_STA_WES = 1–1 | матч_STA_CHA = 0–1 | матч_STA_OHL = 0–1 | матч_STA_DEN = 0–0 | матч_MEC_STA = 0–0 | матч_MEC_WES = 2–3 | матч_MEC_CHA = 1–1 | матч_MEC_OHL = 1–1 | матч_MEC_DEN = 5–2 | матч_WES_STA = 0-0 | матч_WES_MEC = 2–2 | матч_WES_CHA = 2–2 | матч_WES_OHL = 2–2 | матч_WES_DEN = 4–2 | матч_CHA_STA = 1–0 | матч_CHA_MEC = 3–0 | матч_CHA_WES = 4–3 | матч_CHA_OHL = 2-1 | матч_CHA_DEN = 4–1 | матч_OHL_STA = 1–1 | матч_OHL_MEC = 1–2 | матч_OHL_WES = 0–2 | матч_OHL_CHA = 0–0 | матч_OHL_DEN = 4–4 | матч_DEN_STA = 1–1 | матч_DEN_MEC = 2-2 | матч_DEN_WES = 1–0 | матч_DEN_CHA = 2–1 | матч_DEN_OHL = 5–0 }} === Стыкавы матч за Лігу канфэрэнцыяў === Пятая каманда чэмпіёнскага плэй-оф і пераможца плэй-оф за эўракубкі сустрэліся ў матчы, пераможца якога кваліфікаваўся ў [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2025—2026 гадоў#Другі кваліфікацыйны раўнд|другі кваліфікацыйны раўнд Лігі канфэрэнцыяў]]. {{Справаздача пра матч |дата = 29 траўня 2025 |час = 18:30 |стадыён = [[Босуілстадыён]], [[Антвэрпэн]] |каманда1 = [[Антвэрпэн (футбольны клюб)|Антвэрпэн]] |лік = 1:2 |пратакол = [https://www.proleague.be/wedstrijden/seizoen-2024-2025-jupiler-pro-league-41-r-antwerp-fc-vs-sporting-charleroi Справаздача] |каманда2 = [[Шарлеруа (футбольны клюб)|Шарлеруа]] |галы1 = Баё, 85’ |галы2 = Кейта, 60’<br />Гіягон, 90+4’ |гледачы = 14008 |судзьдзя = Эрык Лямбрэхтс |справаздача = |смі = }} === Плэй-оф на паніжэньне === {{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://int.soccerway.com/national/belgium/pro-league/20242025/relegation-round/r83048/ Soccerway] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў=STR, CER, KOR, BEE <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік2=RELPO |вынік3=REL |вынік4=REL <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_CER=2 |нічыі_CER=1 |паразы_CER=3 |мз_CER=10|мп_CER=13 |перамогі_STR=3 |нічыі_STR=1 |паразы_STR=2 |мз_STR=9 |мп_STR=10 |перамогі_KOR=3 |нічыі_KOR=2 |паразы_KOR=1 |мз_KOR=12|мп_KOR=8 |перамогі_BEE=2 |нічыі_BEE=0 |паразы_BEE=4 |мз_BEE=10|мп_BEE=10 <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_BEE=[[Бээрсхат Антвэрпэн|Бээрсхат]] |назва_CER=[[Сэркль Бруге]] |назва_KOR=[[Кортрэйк (футбольны клюб)|Кортрэйк]] |назва_STR=[[Сынт-Тройдэн (футбольны клюб)|Сынт-Тройдэн]] |карэкцыя_пунктаў_CER=32 |карэкцыя_пунктаў_STR=31 |карэкцыя_пунктаў_KOR=26 |карэкцыя_пунктаў_BEE=18 <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Месца па выніках рэгулярнага сэзону. <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=R |колер_RELPO=red2 |тэкст_RELPO=[[#Пераходныя матчы|Пераходныя матчы]] |колер_REL=red1 |тэкст_REL=Паніжэньне ў Чэленджэр Про Лігу <!-- Матчы --> | паказаць_матчы = так | стыль_матчаў = футбол | каманда_шырыня = 130 |скарачэньне_BEE=[[Бээрсхат Антвэрпэн|Бээ]] |скарачэньне_CER=[[Сэркль Бруге|Сэр]] |скарачэньне_KOR=[[Кортрэйк (футбольны клюб)|Кор]] |скарачэньне_STR=[[Сынт-Тройдэн (футбольны клюб)|Сын]] | матч_CER_STR = 3-1 | матч_CER_KOR = 0-2 | матч_CER_BEE = 2-1 | матч_STR_CER = 3-1 | матч_STR_KOR = 0-3 | матч_STR_BEE = 2-1 | матч_KOR_CER = 2-2 | матч_KOR_STR = 2-2 | матч_KOR_BEE = 3-2 | матч_BEE_CER = 4-2 | матч_BEE_STR = 0-1 | матч_BEE_KOR = 2-0 }} === Пераходныя матчы === Клюбы Чэленджэр Про Лігі, якія занялі месцы з трэцяга па пятае і сёмае, трапілі ў плэй-оф на павышэньне. Іх пераможца «[[Патра Эйсдэн Маасмэхэлен]]» сустрэўся ў фінальных пераходных матчах з другой камандай плэй-оф на паніжэньне Про Лігі, «[[Сэркль Бруге]]». Перамогу па суме дзьвюх сустрэч здабыў «Сэркль Бруге», і клюбы засталіся ў сваіх лігах. '''Першы матч''' {{Справаздача пра матч |дата = 18 траўня 2025 |час = 19:15 |стадыён = [[Патра (стадыён)|Патра]], [[Маасмэхэлен]] |каманда1 = [[Патра Эйсдэн Маасмэхэлен]] |лік = 1:5 |пратакол = [https://sporza.be/nl/matches/voetbal/play-offs-promotie-degradatie-1a-1b/2024-2025/promotie-degradatie-play-off/01/patro-eisden-cercle-brugge-cercle-brugge-laat-met-5-goals-op-het-veld-van-patro-eisden-zien-dat-het-thuishoort-in-eerste-klasse~1744630562358/ Справаздача] |каманда2 = [[Сэркль Бруге]] |галы1 = Мабанза, 90+3’ |галы2 = Агекум, 8’<br/>Брунэр, 25’, 51’<br/>Фэліпі Аўгусту, 58’<br/>Сомэрс, 84’ |гледачы = 5000 |судзьдзя = Нікаля Ляфорж |справаздача = |смі = }} '''Матч у адказ''' {{Справаздача пра матч |дата = 23 траўня 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Ян Брэйдэль (стадыён)|Ян Брэйдэль]], [[Бруге]] |каманда1 = Сэркль Бруге |лік = 3:1 |пратакол = [https://sporza.be/nl/matches/voetbal/play-offs-promotie-degradatie-1a-1b/2024-2025/promotie-degradatie-play-off/02/cercle-brugge-patro-eisden-cercle-wint-ook-overbodige-terugmatch-tegen-patro-eisden-en-behoudt-zijn-plekje-in-1a~1744630561124/ Справаздача] |каманда2 = Патра Эйсдэн Маасмэхэлен |галы1 = Назінью, 5’<br/>Фэліпі Аўгусту, 24’ ([[Пэнальці (футбол)|пэн.]])<br/>Нуніс, 78’ |галы2 = Ван Ландсхоот, 67’ |гледачы = 7932 |судзьдзя = Вім Смэт |справаздача = |смі = }} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.proleague.be/ Афіцыйны сайт Про Лігі] {{Сэзоны Про Лігі чэмпіянату Бэльгіі па футболе}} [[Катэгорыя:Чэмпіянат Бэльгіі па футболе]] [[Катэгорыя:2024 год у футболе]] [[Катэгорыя:2025 год у футболе]] d47omrkob1ek0jwi92lch8cds9cr9aj 0 296742 2618539 2025-06-06T11:58:13Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Грыбы (вёска)]] 2618539 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Грыбы (вёска)]] 2nj42z87dahw3y4ox5zkvbzrkhrtnlk 0 296743 2618540 2025-06-06T11:58:53Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Грыбы (вёска)]] 2618540 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Грыбы (вёска)]] 2nj42z87dahw3y4ox5zkvbzrkhrtnlk 0 296744 2618541 2025-06-06T11:59:43Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Івашкавічы (Гарадзенская вобласьць)]] 2618541 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Івашкавічы (Гарадзенская вобласьць)]] es9l6xg6mqhj52ygp1pvj5vwu50jbsh 0 296745 2618546 2025-06-06T12:05:41Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Івашкавічы]] 2618546 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Івашкавічы]] 4p1s8a006uq9tqh1jd0pmh6p8hoocnc 0 296746 2618547 2025-06-06T12:06:06Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Івашкавічы]] 2618547 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Івашкавічы]] 4p1s8a006uq9tqh1jd0pmh6p8hoocnc 0 296747 2618548 2025-06-06T12:06:32Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Івашкавічы]] 2618548 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Івашкавічы]] 4p1s8a006uq9tqh1jd0pmh6p8hoocnc 0 296748 2618549 2025-06-06T12:07:04Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Івашкава]] 2618549 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Івашкава]] p23htq8ysweznz472jh21qqnmfswuav 0 296749 2618550 2025-06-06T12:07:24Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Івашкава]] 2618550 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Івашкава]] p23htq8ysweznz472jh21qqnmfswuav 0 296750 2618551 2025-06-06T12:07:52Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Івашкаўцы]] 2618551 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Івашкаўцы]] ip7uz9d1c5286syft393jm85rv6d0xj 0 296751 2618552 2025-06-06T12:08:14Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Івашкаўцы]] 2618552 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Івашкаўцы]] ip7uz9d1c5286syft393jm85rv6d0xj 0 296752 2618556 2025-06-06T12:10:22Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Калодна]] 2618556 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Калодна]] oxc4gdecjg3rnoqecy86bmo2xbxcoh2 0 296753 2618557 2025-06-06T12:10:55Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Калодна (Падляскае ваяводзтва)]] 2618557 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Калодна (Падляскае ваяводзтва)]] 3nz1n2albegk01qclkskt1ouim3y7dm 0 296754 2618579 2025-06-06T13:06:47Z Artsiom91 28241 Створаная старонка са зьместам „'''Бундэсьліга 2024—2025 гадоў''' — 113-ы розыгрыш [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|найвышэйшага футбольнага дывізіёну Аўстрыі]], які праходзіў з 2 жніўня 2024 году па 1 чэрвеня 2025 году. Чэмпіёнам стаў «[[Штурм Грац|Штурм]]», які тым сам...“ 2618579 wikitext text/x-wiki '''Бундэсьліга 2024—2025 гадоў''' — 113-ы розыгрыш [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|найвышэйшага футбольнага дывізіёну Аўстрыі]], які праходзіў з 2 жніўня 2024 году па 1 чэрвеня 2025 году. Чэмпіёнам стаў «[[Штурм Грац|Штурм]]», які тым самым здабыў свой пяты тытул у найвышэйшым дывізіёне. == Клюбы == У турніры бралі ўдзел 12 клюбаў, зь якіх 11 былі найлепшымі паводле вынікаў папярэдняга сэзону, а [[ГАК Грац|ГАК]] прасунуўся з Другой лігі, замяніўшы «[[Аўстрыя Люстэнаў|Аўстрыю]]» з Люстэнаў. == Рэгулярны сэзон == === Табліца === <onlyinclude>{{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://www.bundesliga.at/de/tabelle/ Бундэсьліга] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў=STU, AWI, RBS, WAC, RWI, BWL, LSK, HAR, AKL, TIR, GAK, ALT <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=C |вынік2=C |вынік3=C |вынік4=C |вынік5=C |вынік6=C |вынік7=R |вынік8=R |вынік9=R |вынік10=R |вынік11=R |вынік12=R <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_AKL=5 |нічыі_AKL=6 |паразы_AKL=11|мз_AKL=22|мп_AKL=44<!-- Аўстрыя Клягенфурт --> |перамогі_ALT=3 |нічыі_ALT=7 |паразы_ALT=12|мз_ALT=20|мп_ALT=35<!-- Райндорф Альтах --> |перамогі_AWI=14|нічыі_AWI=4 |паразы_AWI=4 |мз_AWI=36|мп_AWI=19<!-- Аўстрыя Вена --> |перамогі_BWL=10|нічыі_BWL=3 |паразы_BWL=9 |мз_BWL=30|мп_BWL=29<!-- Бляў-Вайс Лінц --> |перамогі_GAK=3 |нічыі_GAK=7 |паразы_GAK=12|мз_GAK=27|мп_GAK=45<!-- ГАК --> |перамогі_HAR=6 |нічыі_HAR=8 |паразы_HAR=8 |мз_HAR=24|мп_HAR=31<!-- Гартбэрг --> |перамогі_LSK=9 |нічыі_LSK=4 |паразы_LSK=9 |мз_LSK=32|мп_LSK=33<!-- ЛАСК --> |перамогі_RBS=10|нічыі_RBS=8 |паразы_RBS=4 |мз_RBS=33|мп_RBS=22<!-- Рэд Бул Зальцбург --> |перамогі_RWI=9 |нічыі_RWI=7 |паразы_RWI=6 |мз_RWI=32|мп_RWI=24<!-- Рапід Вена --> |перамогі_STU=14|нічыі_STU=4 |паразы_STU=4 |мз_STU=51|мп_STU=28<!-- Штурм Грац --> |перамогі_TIR=4 |нічыі_TIR=7 |паразы_TIR=11|мз_TIR=20|мп_TIR=31<!-- Тыроль --> |перамогі_WAC=11|нічыі_WAC=3 |паразы_WAC=8 |мз_WAC=44|мп_WAC=30<!-- Вольфсбэрг --> <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_AKL=[[Аўстрыя Клягенфурт]] |назва_AWI=[[Аўстрыя Вена]] |назва_BWL=[[Бляў-Вайс Лінц]] |назва_GAK=[[ГАК Грац|ГАК]] |назва_HAR=[[Гартбэрг (футбольны клюб)|Гартбэрг]] |назва_LSK=[[ЛАСК Лінц|ЛАСК]] |назва_RWI=[[Рапід Вена]] |назва_RBS=[[Рэд Бул Зальцбург]] |назва_ALT=[[Райндорф Альтах]] |назва_STU=[[Штурм Грац]] |назва_TIR=[[Тыроль Ватэнс|Тыроль]] |назва_WAC=[[Вольфсбэрг (футбольны клюб)|Вольфсбэрг]] <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Вынікі ў гульнях паміж сабою; 3) Розьніца мячоў; 4) Забітыя мячы; 5) Лік перамог; 6) Лік гасьцявых перамог; 7) Забітыя мячы ў гасьцях. <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=Q |колер_C=green1 |тэкст_C=[[#Чэмпіёнскі раўнд|Чэмпіёнскі раўнд]] |колер_R=red1 |тэкст_R=[[#Раўнд на паніжэньне|Раўнд на паніжэньне]] }}</onlyinclude> === Вынікі гульняў === {{#invoke:Спартовыя вынікі|main | крыніца = [https://www.bundesliga.at/de/spielplan/ Бундэсьліга] | абнаўленьне = завершана | стыль_матчаў = футбол |парадак_камандаў=AWI, AKL, BWL, WAC, GAK, HAR, LSK, ALT, RWI, RBS, TIR, STU |скарачэньне_AKL=[[Аўстрыя Клягенфурт|АўК]] |скарачэньне_AWI=[[Аўстрыя Вена|АўВ]] |скарачэньне_BWL=[[Бляў-Вайс Лінц|Б-В]] |скарачэньне_GAK=[[ГАК Грац|ГАК]] |скарачэньне_HAR=[[Гартбэрг (футбольны клюб)|Гар]] |скарачэньне_LSK=[[ЛАСК Лінц|ЛАС]] |скарачэньне_RWI=[[Рапід Вена|Рап]] |скарачэньне_RBS=[[Рэд Бул Зальцбург|Рэд]] |скарачэньне_ALT=[[Райндорф Альтах|Рай]] |скарачэньне_STU=[[Штурм Грац|Шту]] |скарачэньне_TIR=[[Тыроль Ватэнс|Тыр]] |скарачэньне_WAC=[[Вольфсбэрг (футбольны клюб)|Вол]] |назва_AKL=[[Аўстрыя Клягенфурт]] |назва_AWI=[[Аўстрыя Вена]] |назва_BWL=[[Бляў-Вайс Лінц]] |назва_GAK=[[ГАК Грац|ГАК]] |назва_HAR=[[Гартбэрг (футбольны клюб)|Гартбэрг]] |назва_LSK=[[ЛАСК Лінц|ЛАСК]] |назва_RWI=[[Рапід Вена]] |назва_RBS=[[Рэд Бул Зальцбург]] |назва_ALT=[[Райндорф Альтах]] |назва_STU=[[Штурм Грац]] |назва_TIR=[[Тыроль Ватэнс|Тыроль]] |назва_WAC=[[Вольфсбэрг (футбольны клюб)|Вольфсбэрг]] | матч_AKL_AWI = 0–1 | матч_AKL_BWL = 3-1 | матч_AKL_GAK = 4–2 | матч_AKL_LSK = 1–2 | матч_AKL_RWI = 1–1 | матч_AKL_RBS = 0–0 | матч_AKL_ALT =2-2 | матч_AKL_STU = 0-2 | матч_AKL_HAR = 2–2 | матч_AKL_TIR = 0–3 | матч_AKL_WAC = 2–1 | матч_AWI_AKL = 2–0 | матч_AWI_BWL = 2–1 | матч_AWI_GAK = 2–1 | матч_AWI_LSK = 2-1 | матч_AWI_RWI = 2-1 | матч_AWI_RBS = 0–1 | матч_AWI_ALT = 3–0 | матч_AWI_STU = 2–2 | матч_AWI_TIR = 3–0 | матч_AWI_HAR = 1–0 | матч_AWI_WAC = 3–1 | матч_BWL_AKL = 2–1 | матч_BWL_GAK = 1–2 | матч_BWL_AWI = 1–0 | матч_BWL_LSK = 1–0 | матч_BWL_RWI = 3-0 | матч_BWL_RBS = 2–0 | матч_BWL_ALT = 1–3 | матч_BWL_STU = 1–2 | матч_BWL_TIR = 2–1 | матч_BWL_HAR =4-1 | матч_BWL_WAC = 0–1 | матч_GAK_AKL = 0–1 | матч_GAK_AWI = 1–2 | матч_GAK_BWL = 2-2 | матч_GAK_LSK = 0–0 | матч_GAK_RWI = 1–1 | матч_GAK_RBS = 2–3 | матч_GAK_ALT = 1–1 | матч_GAK_STU = 1–2 | матч_GAK_HAR = 0–3 | матч_GAK_TIR = 2–1 | матч_GAK_WAC = 2–3 | матч_HAR_AKL = 1–1 | матч_HAR_AWI = 1-1 | матч_HAR_BWL = 2–1 | матч_HAR_GAK = 1-1 | матч_HAR_LSK = 1–2 | матч_HAR_RWI = 2–1 | матч_HAR_RBS = 1–1 | матч_HAR_ALT = 2–0 | матч_HAR_STU = 1–2 | матч_HAR_TIR = 1–0 | матч_HAR_WAC = 0–3 | матч_LSK_AKL = 4–0 | матч_LSK_AWI = 1–3 | матч_LSK_BWL = 0–0 | матч_LSK_GAK = 4–2 | матч_LSK_RWI = 2-1 | матч_LSK_RBS = 0-1 | матч_LSK_TIR = 2-1 | матч_LSK_ALT = 1–2 | матч_LSK_STU = 1–2 | матч_LSK_HAR = 1–1 | матч_LSK_WAC = 1-5 | матч_RWI_AKL = 2–0 | матч_RWI_AWI = 2–1 | матч_RWI_BWL = 0–1 | матч_RWI_GAK =3-0 | матч_RWI_LSK = 1–1 | матч_RWI_RBS = 3-2 | матч_RWI_ALT = 5–0 | матч_RWI_STU = 1–0 | матч_RWI_TIR = 2-0 | матч_RWI_HAR = 2–1 | матч_RWI_WAC = 1–3 | матч_RBS_AKL = 3–0 | матч_RBS_AWI = 2–0 | матч_RBS_BWL = 5–1 | матч_RBS_GAK = 0–0 | матч_RBS_LSK = 1–2 | матч_RBS_RWI = 2–2 | матч_RBS_ALT = 2–1 | матч_RBS_STU = 3–1 | матч_RBS_TIR = 1–1 | матч_RBS_HAR = 4–0 | матч_RBS_WAC =1-0 | матч_ALT_AKL = 2–2 | матч_ALT_AWI = 1-1 | матч_ALT_BWL = 0–1 | матч_ALT_GAK = 1–2 | матч_ALT_HAR = 0-0 | матч_ALT_LSK = 1–2 | матч_ALT_RBS = 1–1 | матч_ALT_RWI = 0–1 | матч_ALT_STU = 1–1 | матч_ALT_TIR = 1–2 | матч_ALT_WAC = 2-0 | матч_STU_AKL = 7–0 | матч_STU_AWI = 2–2 | матч_STU_BWL = 2-1 | матч_STU_GAK = 5–2 | матч_STU_LSK =4-2 | матч_STU_RWI = 1–1 | матч_STU_RBS = 5–0 | матч_STU_ALT = 2-1 | матч_STU_HAR = 2–0 | матч_STU_TIR = 4-2 | матч_STU_WAC = 0–3 | матч_WAC_AKL = 4–1 | матч_WAC_AWI = 0–1 | матч_WAC_BWL = 1–2 | матч_WAC_GAK = 4-2 | матч_WAC_LSK = 2–1 | матч_WAC_RWI = 1–1 | матч_WAC_RBS = 0–0 | матч_WAC_ALT = 2–0 | матч_WAC_STU = 3–0 | матч_WAC_HAR = 2–3 | матч_WAC_TIR = 1-3 | матч_TIR_AKL = 0-1 | матч_TIR_AWI =0-2 | матч_TIR_BWL = 1–1 | матч_TIR_GAK = 0–0 | матч_TIR_LSK = 1–2 | матч_TIR_RWI = 0–0 | матч_TIR_RBS = 0–0 | матч_TIR_ALT = 1–0 | матч_TIR_STU = 0–3 | матч_TIR_HAR = 0–0 | матч_TIR_WAC = 3–3 }} == Чэмпіёнскі раўнд == {{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://www.bundesliga.at/de/tabelle/ Бундэсьліга] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў=STU, RBS, AWI, WAC, RWI, BWL <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=CLPO |вынік2=CL2Q |вынік3=ECL2Q |вынік4=EL3Q |вынік5=EUPO <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_AWI=18|нічыі_AWI=6 |паразы_AWI=8 |мз_AWI=47|мп_AWI=32<!-- Аўстрыя Вена --> |перамогі_RBS=16|нічыі_RBS=9 |паразы_RBS=7 |мз_RBS=53|мп_RBS=36<!-- Рэд Бул Зальцбург --> |перамогі_RWI=12|нічыі_RWI=8 |паразы_RWI=12|мз_RWI=43|мп_RWI=42<!-- Рапід Вена --> |перамогі_STU=19|нічыі_STU=6 |паразы_STU=7 |мз_STU=66|мп_STU=39<!-- Штурм Грац --> |перамогі_WAC=16|нічыі_WAC=7 |паразы_WAC=9 |мз_WAC=60|мп_WAC=38<!-- Вольфсбэрг --> |перамогі_BWL=11|нічыі_BWL=5 |паразы_BWL=16|мз_BWL=37|мп_BWL=45<!-- Бляў-Вайс Лінц --> <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_AWI=[[Аўстрыя Вена]] |назва_BWL=[[Бляў-Вайс Лінц]] |назва_RWI=[[Рапід Вена]] |назва_RBS=[[Рэд Бул Зальцбург]] |назва_STU=[[Штурм Грац]] |назва_WAC=[[Вольфсбэрг (футбольны клюб)|Вольфсбэрг]] |карэкцыя_пунктаў_AWI=-23 |карэкцыя_пунктаў_BWL=-17 |карэкцыя_пунктаў_RBS=-19 |карэкцыя_пунктаў_RWI=-17 |карэкцыя_пунктаў_STU=-23 |карэкцыя_пунктаў_WAC=-18 <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты з даданьнем паловы пункту, зьнятай пры акругленьні пасьля рэгулярнага сэзону; 3) Пункты ў гульнях паміж сабою; 4) Розьніца мячоў у гульнях паміж сабою; 5) Забітыя мячы ў гульнях паміж сабою; 6) Розьніца мячоў; 7) Забітыя мячы; 8) Лік перамог; 9) Лік гасьцявых перамог; 10) Забітыя мячы ў гасьцях. <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=Q |колер_CLPO=green1 |тэкст_CLPO=[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2025—2026 гадоў#Кваліфікацыйны раўнд плэй-оф|Раўнд плэй-оф Лігі чэмпіёнаў]] |колер_CL2Q=green2 |тэкст_CL2Q=[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2025—2026 гадоў#Другі кваліфікацыйны раўнд|Другі кваліфікацыйны раўнд Лігі чэмпіёнаў]] |колер_EL3Q=blue1 |тэкст_EL3Q=[[Ліга Эўропы УЭФА 2025—2026 гадоў#Трэці кваліфікацыйны раўнд|Трэці кваліфікацыйны раўнд Лігі Эўропы]] |колер_ECL2Q=yellow1 |тэкст_ECL2Q=[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2025—2026 гадоў#Другі кваліфікацыйны раўнд|Другі кваліфікацыйны раўнд Лігі канфэрэнцыяў]] |колер_EUPO=yellow2 |тэкст_EUPO=[[#Плэй-оф за Лігу канфэрэнцыяў|Плэй-оф за Лігу канфэрэнцыяў]] |заўвага_вынікі_EL3Q = «Вольфсбэрг» кваліфікаваўся ў трэці кваліфікацыйны раўнд Лігі Эўропы як пераможца [[Кубак Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|Кубка Аўстрыі]]. <!-- Матчы --> | паказаць_матчы = так | стыль_матчаў = футбол | каманда_шырыня = 130 |скарачэньне_AWI=[[Аўстрыя Вена|АўВ]] |скарачэньне_BWL=[[Бляў-Вайс Лінц|Б-В]] |скарачэньне_RWI=[[Рапід Вена|Рап]] |скарачэньне_RBS=[[Рэд Бул Зальцбург|Рэд]] |скарачэньне_WAC=[[Вольфсбэрг (футбольны клюб)|Вол]] |скарачэньне_STU=[[Штурм Грац|Шту]] |матч_AWI_WAC= 0–0 |матч_AWI_BWL= 2–2 |матч_AWI_RWI= 1–2 |матч_AWI_RBS= 1–3 |матч_AWI_STU= 2–1 |матч_BWL_WAC= 1–2 |матч_BWL_AWI= 0–2 |матч_BWL_RWI= 2–1 |матч_BWL_RBS= 1-2 |матч_BWL_STU= 0–1 |матч_WAC_AWI= 1-2 |матч_WAC_BWL= 2–0 |матч_WAC_RWI= 5–1 |матч_WAC_RBS= 2–1 |матч_WAC_STU= 1–1 |матч_RWI_AWI= 2–0 |матч_RWI_BWL= 0–0 |матч_RWI_WAC= 0–1 |матч_RWI_RBS= 0–2 |матч_RWI_STU= 3-1 |матч_RBS_AWI= 2–0 |матч_RBS_BWL= 2–1 |матч_RBS_WAC= 1–1 |матч_RBS_RWI= 4–2 |матч_RBS_STU= 1–2 |матч_STU_AWI= 0–1 |матч_STU_BWL= 2–0 |матч_STU_WAC= 1–1 |матч_STU_RWI= 2–0 |матч_STU_RBS= 4-2 }} == Раўнд на паніжэньне == {{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://www.bundesliga.at/de/tabelle/ Бундэсьліга] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў=LSK, HAR, TIR, GAK, ALT, AKL <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=EUPO |вынік2=EUPO |вынік6=REL <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_AKL=6 |нічыі_AKL=9 |паразы_AKL=17|мз_AKL=33|мп_AKL=70 <!-- Аўстрыя Клягенфурт --> |перамогі_ALT=5 |нічыі_ALT=11|паразы_ALT=16|мз_ALT=29|мп_ALT=46 <!-- Райндорф Альтах --> |перамогі_GAK=5 |нічыі_GAK=13|паразы_GAK=14|мз_GAK=34|мп_GAK=54 <!-- ГАК --> |перамогі_HAR=11|нічыі_HAR=11|паразы_HAR=10|мз_HAR=40|мп_HAR=40 <!-- Гартбэрг --> |перамогі_LSK=16|нічыі_LSK=6 |паразы_LSK=10|мз_LSK=51|мп_LSK=36 <!-- ЛАСК --> |перамогі_TIR=7 |нічыі_TIR=9 |паразы_TIR=16|мз_TIR=35|мп_TIR=50 <!-- Тыроль --> <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_AKL=[[Аўстрыя Клягенфурт]] |назва_GAK=[[ГАК Грац|ГАК]] |назва_HAR=[[Гартбэрг (футбольны клюб)|Гартбэрг]] |назва_LSK=[[ЛАСК Лінц|ЛАСК]] |назва_ALT=[[Райндорф Альтах]] |назва_TIR=[[Тыроль Ватэнс|Тыроль]] |карэкцыя_пунктаў_LSK=-16 |карэкцыя_пунктаў_HAR=-13 |карэкцыя_пунктаў_AKL=-11 |карэкцыя_пунктаў_TIR=-10 |карэкцыя_пунктаў_GAK=-8 |карэкцыя_пунктаў_ALT=-8 <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты з даданьнем паловы пункту, зьнятай пры акругленьні пасьля рэгулярнага сэзону; 3) Пункты ў гульнях паміж сабою; 4) Розьніца мячоў у гульнях паміж сабою; 5) Забітыя мячы ў гульнях паміж сабою; 6) Розьніца мячоў; 7) Забітыя мячы; 8) Лік перамог; 9) Лік гасьцявых перамог; 10) Забітыя мячы ў гасьцях. <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=QR |колер_EUPO=yellow2 |тэкст_EUPO=[[#Плэй-оф за Лігу канфэрэнцыяў|Плэй-оф за Лігу канфэрэнцыяў]] |колер_REL=red1 |тэкст_REL=Паніжэньне ў Другую лігу <!-- Матчы --> | паказаць_матчы = так | стыль_матчаў = футбол | каманда_шырыня = 130 |скарачэньне_AKL=[[Аўстрыя Клягенфурт|АўК]] |скарачэньне_GAK=[[ГАК Грац|ГАК]] |скарачэньне_HAR=[[Гартбэрг (футбольны клюб)|Гар]] |скарачэньне_LSK=[[ЛАСК Лінц|ЛАС]] |скарачэньне_ALT=[[Райндорф Альтах|Рай]] |скарачэньне_TIR=[[Тыроль Ватэнс|Тыр]] | матч_AKL_GAK = 0–0 | матч_AKL_LSK = 1–4 | матч_AKL_ALT = 2–3 | матч_AKL_HAR = 0–1 | матч_AKL_TIR = 1–4 | матч_ALT_AKL = 0–0 | матч_ALT_GAK = 2–2 | матч_ALT_HAR = 1–1 | матч_ALT_LSK = 0–2 | матч_ALT_TIR = 3–0 | матч_GAK_AKL = 1–1 | матч_GAK_LSK = 1–0 | матч_GAK_ALT = 1–0 | матч_GAK_HAR = 0–3 | матч_GAK_TIR = 0–0 | матч_HAR_AKL = 2–3 | матч_HAR_GAK = 1–1 | матч_HAR_LSK = 0–1 | матч_HAR_ALT = 2–0 | матч_HAR_TIR = 3–2 | матч_LSK_AKL = 6–0 | матч_LSK_GAK = 1–0 | матч_LSK_ALT = 0–0 | матч_LSK_HAR = 0–0 | матч_LSK_TIR = 2–0 | матч_TIR_AKL = 5–3 | матч_TIR_GAK = 1–1 | матч_TIR_LSK = 1–3 | матч_TIR_ALT = 1–0 | матч_TIR_HAR = 1–3 }} == Плэй-оф за Лігу канфэрэнцыяў == Пятая каманда чэмпіёнскага раўнда і першыя дзьве каманды раўнда на паніжэньне згулялі ў плэй-оф, пераможца якога кваліфікаваўся ў [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2025—2026 гадоў#Другі кваліфікацыйны раўнд|другі кваліфікацыйны раўнд Лігі канфэрэнцыяў]]. Матчы праходзілі з 26 траўня па 1 чэрвеня 2025 году. {{#invoke:Сетка камандаў|main | rounds = 2 | compact = y | RD1-omit = 1/2 | legs = 1/2 | aggregate = yes | nowrap=yes | RD1 = Паўфінал | RD2 = Фінал | RD1-seed1 = 7 | RD1-team1 = '''[[ЛАСК Лінц|ЛАСК]]''' | RD1-score1 = '''2''' | RD1-seed2 = 8 | RD1-team2 = [[Гартбэрг (футбольны клюб)|Гартбэрг]] | RD1-score2 = 0 | RD2-seed1 = 7 | RD2-team1 = [[ЛАСК Лінц|ЛАСК]] | RD2-score1-1 = 3 | RD2-score1-2 = 0 | RD2-score1-3 = 3 | RD2-seed2 = 5 | RD2-team2 = '''[[Рапід Вена]]''' | RD2-score2-1 = 1 | RD2-score2-2 = 3 | RD2-score2-3 = '''4''' }} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.bundesliga.at Афіцыйны сайт Бундэсьлігі] [[Катэгорыя:Чэмпіянат Аўстрыі па футболе]] [[Катэгорыя:2024 год у футболе]] [[Катэгорыя:2025 год у футболе]] j21kpkfbfzkw96fpq6mdvo2krg6yrm8 0 296755 2618609 2025-06-06T14:26:36Z Artsiom91 28241 Створаная старонка са зьместам „'''Прымэра дывізіё 2024—2025 гадоў''' — 30-ы розыгрыш [[Прымэра дывізіё чэмпіянату Андоры па футболе|Прымэра дывізіё]], найвышэйшага футбольнага дывізіёну Андоры, які праходзіў з 14 верасьня 2024 году па 18 траўня 2025 году. Чэмпіёнам стаў «Інтэр Э...“ 2618609 wikitext text/x-wiki '''Прымэра дывізіё 2024—2025 гадоў''' — 30-ы розыгрыш [[Прымэра дывізіё чэмпіянату Андоры па футболе|Прымэра дывізіё]], найвышэйшага футбольнага дывізіёну Андоры, які праходзіў з 14 верасьня 2024 году па 18 траўня 2025 году. Чэмпіёнам стаў «[[Інтэр Эскальдэс-Энгардань|Інтэр]]», які тым самым здабыў свой чацьвёрты тытул у найвышэйшым дывізіёне. == Клюбы == У турніры бралі ўдзел дзесяць клюбаў, зь якіх восем былі найлепшымі паводле вынікаў папярэдняга сэзону, а два клюбы прасунуліся з Сэгона дывізіё — «[[Ля-Масана (футбольны клюб)|Ля-Масана]]» і «[[Ранжэрс Андора-ля-Вэльля|Ранжэрс]]». Гэтыя клюбы замянілі «[[Карой Андора-ля-Вэльля|Карой]]» і «[[Атлетык Амэрыка Эскальдэс-Энгардань|Атлетык Амэрыка]]». == Табліца == <onlyinclude>{{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://int.soccerway.com/national/andorra/1a-divisio/20242025/regular-season/r82044/ Soccerway] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў= INT, ACE, SFC, SUE, RAN, ORD, PEN, PAS, ESP, MAS <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=CL1Q|вынік2=ECL1Q |вынік3=ECL1Q |вынік9=RPO |вынік10=REL <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_ACE=16|нічыі_ACE=7 |паразы_ACE=4 |мз_ACE=70|мп_ACE=25 <!-- Атлетык Эскальдэс --> |перамогі_ESP=1 |нічыі_ESP=4 |паразы_ESP=22|мз_ESP=14|мп_ESP=92 <!-- Эспэранса --> |перамогі_INT=18|нічыі_INT=8 |паразы_INT=1 |мз_INT=84|мп_INT=19 <!-- Інтэр Эскальдэс --> |перамогі_MAS=1 |нічыі_MAS=2 |паразы_MAS=24|мз_MAS=10|мп_MAS=102<!-- Ля-Масана --> |перамогі_ORD=9 |нічыі_ORD=6 |паразы_ORD=12|мз_ORD=32|мп_ORD=48 <!-- Ардына --> |перамогі_PAS=8 |нічыі_PAS=5 |паразы_PAS=14|мз_PAS=35|мп_PAS=36 <!-- Пас-дэ-ля-Каса --> |перамогі_PEN=9 |нічыі_PEN=6 |паразы_PEN=12|мз_PEN=32|мп_PEN=46 <!-- Пэнья Энкарнада --> |перамогі_RAN=13|нічыі_RAN=9 |паразы_RAN=5 |мз_RAN=59|мп_RAN=20 <!-- Ранжэрс --> |перамогі_SFC=16|нічыі_SFC=4 |паразы_SFC=7 |мз_SFC=42|мп_SFC=28 <!-- Санта-Калёма --> |перамогі_SUE=14|нічыі_SUE=7 |паразы_SUE=6 |мз_SUE=56|мп_SUE=24 <!-- Уніё Эспартыва Санта-Калёма --> <!--Карэкцыя пунктаў.---> |карэкцыя_пунктаў_PEN=-3 |заўвага_пункты_PEN=З «Пэнья Энкарнада» зьнялі 3 пункты. <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_ACE=[[Атлетык Эскальдэс-Энгардань|Атлетык Эскальдэс]] |назва_ESP=[[Эспэранса Андора-ля-Вэльля|Эспэранса]] |назва_INT=[[Інтэр Эскальдэс-Энгардань|Інтэр Эскальдэс]] |назва_MAS=[[Ля-Масана (футбольны клюб)|Ля-Масана]] |назва_ORD=[[Ардына (футбольны клюб)|Ардына]] |назва_PAS=[[Пас-дэ-ля-Каса Энкамп|Пас-дэ-ля-Каса]] |назва_PEN=[[Пэнья Энкарнада Андора-ля-Вэльля|Пэнья Энкарнада]] |назва_RAN=[[Ранжэрс Андора-ля-Вэльля|Ранжэрс]] |назва_SFC=[[Санта-Калёма (футбольны клюб)|Санта-Калёма]] |назва_SUE=[[Уніё Эспартыва Санта-Калёма]] <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты ў гульнях паміж сабою; 3) Розьніца мячоў у гульнях паміж сабою; 4) Забітыя мячы ў гульнях паміж сабою; 5) Розьніца мячоў; 6) Забітыя мячы. <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=QR |колер_CL1Q=green1|тэкст_CL1Q=[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2025—2026 гадоў#Першы кваліфікацыйны раўнд|Першы кваліфікацыйны раўнд Лігі чэмпіёнаў]] |колер_ECL1Q=yellow1 |тэкст_ECL1Q=[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2025—2026 гадоў#Першы кваліфікацыйны раўнд|Першы кваліфікацыйны раўнд Лігі канфэрэнцыяў]] |колер_RPO=red2 |тэкст_RPO=[[#Пераходныя матчы|Пераходныя матчы]] |колер_REL=red1 |тэкст_REL=Паніжэньне ў Сэгона дывізіё |заўвага_вынікі_ECL1Q = Пераможца [[Кубак Андоры па футболе 2025 году|Кубка Андоры]] мусіў кваліфікавацца ў першы кваліфікацыйны раўнд Лігі канфэрэнцыяў. Аднак паколькі пераможца Кубка «Інтэр» кваліфікавалася ў Лігу чэмпіёнаў празь месца ў лізе, кваліфікацыя ў першы кваліфікацыйны раўнд Лігі канфэрэнцыяў перайшла трэцяй камандзе лігі. }}</onlyinclude> == Вынікі гульняў == {{#invoke:Спартовыя вынікі|main | крыніца = [https://int.soccerway.com/national/andorra/1a-divisio/20242025/regular-season/r82044/ Soccerway] | абнаўленьне = завершана | стыль_матчаў = футбол | этапы = 2 |парадак_камандаў= ORD, ACE, INT, MAS, PAS, PEN, RAN, SFC, SUE, ESP |скарачэньне_ACE=[[Атлетык Эскальдэс-Энгардань|Атл]] |скарачэньне_ESP=[[Эспэранса Андора-ля-Вэльля|Эсп]] |скарачэньне_INT=[[Інтэр Эскальдэс-Энгардань|Інт]] |скарачэньне_MAS=[[Ля-Масана (футбольны клюб)|ЛяМ]] |скарачэньне_ORD=[[Ардына (футбольны клюб)|Ард]] |скарачэньне_PAS=[[Пас-дэ-ля-Каса Энкамп|Пас]] |скарачэньне_PEN=[[Пэнья Энкарнада Андора-ля-Вэльля|Пэн]] |скарачэньне_RAN=[[Ранжэрс Андора-ля-Вэльля|Ран]] |скарачэньне_SFC=[[Санта-Калёма (футбольны клюб)|Сан]] |скарачэньне_SUE=[[Уніё Эспартыва Санта-Калёма|Уні]] |назва_ACE={{nobr|[[Атлетык Эскальдэс-Энгардань|Атлетык Эскальдэс]]}} |назва_ESP=[[Эспэранса Андора-ля-Вэльля|Эспэранса]] |назва_INT=[[Інтэр Эскальдэс-Энгардань|Інтэр Эскальдэс]] |назва_MAS=[[Ля-Масана (футбольны клюб)|Ля-Масана]] |назва_ORD=[[Ардына (футбольны клюб)|Ардына]] |назва_PAS=[[Пас-дэ-ля-Каса Энкамп|Пас-дэ-ля-Каса]] |назва_PEN=[[Пэнья Энкарнада Андора-ля-Вэльля|Пэнья Энкарнада]] |назва_RAN=[[Ранжэрс Андора-ля-Вэльля|Ранжэрс]] |назва_SFC=[[Санта-Калёма (футбольны клюб)|Санта-Калёма]] |назва_SUE=[[Уніё Эспартыва Санта-Калёма|Уніё Эспартыва]] |матч1_ACE_ESP=5–1 |матч1_ACE_INT=3–1 |матч1_ACE_MAS=3–1 |матч1_ACE_ORD=4–0 |матч1_ACE_PAS=3–2 |матч1_ACE_PEN=6–1 |матч1_ACE_RAN=3–1 |матч1_ACE_SFC=4–2 |матч1_ACE_SUE=0–0 |матч1_ESP_ACE=0–5 |матч1_ESP_INT=0–3 |матч1_ESP_MAS=1–0 |матч1_ESP_ORD=2–2 |матч1_ESP_PAS=0–2 |матч1_ESP_PEN=1–2 |матч1_ESP_RAN=0–7 |матч1_ESP_SFC=0–2 |матч1_ESP_SUE=0–5 |матч1_INT_ACE=0–0 |матч1_INT_ESP=9–1 |матч1_INT_MAS=6–1 |матч1_INT_ORD=3–0 |матч1_INT_PAS=3–0 |матч1_INT_PEN=5–1 |матч1_INT_RAN=0–0 |матч1_INT_SFC=2–0 |матч1_INT_SUE=3–2 |матч1_MAS_ACE=0–6 |матч1_MAS_ESP=1–1 |матч1_MAS_INT=0–6 |матч1_MAS_ORD=0–3 |матч1_MAS_PAS=0–4 |матч1_MAS_PEN=1–3 |матч1_MAS_RAN=0–4 |матч1_MAS_SFC=0–4 |матч1_MAS_SUE=0–6 |матч1_ORD_ACE=2–2 |матч1_ORD_ESP=3–1 |матч1_ORD_INT=0–4 |матч1_ORD_MAS=2–1 |матч1_ORD_PAS=2–1 |матч1_ORD_PEN=0–1 |матч1_ORD_RAN=2–1 |матч1_ORD_SFC=0–1 |матч1_ORD_SUE=0–2 |матч1_PAS_ACE=2–2 |матч1_PAS_ESP=1–0 |матч1_PAS_INT=1–1 |матч1_PAS_MAS=4–0 |матч1_PAS_ORD=1–2 |матч1_PAS_PEN=0–2 |матч1_PAS_RAN=0–0 |матч1_PAS_SFC=2–0 |матч1_PAS_SUE=2–2 |матч1_PEN_ACE=null |матч1_PEN_ESP=4–1 |матч1_PEN_INT=1–1 |матч1_PEN_MAS=2–0 |матч1_PEN_ORD=0–0 |матч1_PEN_PAS=1–0 |матч1_PEN_RAN=0–6 |матч1_PEN_SFC=0–1 |матч1_PEN_SUE=2–2 |матч1_RAN_ACE=3–2 |матч1_RAN_ESP=4–0 |матч1_RAN_INT=2–2 |матч1_RAN_MAS=2–0 |матч1_RAN_ORD=3–0 |матч1_RAN_PAS=0–1 |матч1_RAN_PEN=6–2 |матч1_RAN_SFC=1–0 |матч1_RAN_SUE=0–1 |матч1_SFC_ACE=3–1 |матч1_SFC_ESP=4–0 |матч1_SFC_INT=2–2 |матч1_SFC_MAS=2–0 |матч1_SFC_ORD=3–1 |матч1_SFC_PAS=1–0 |матч1_SFC_PEN=2–1 |матч1_SFC_RAN=1–1 |матч1_SFC_SUE=1–1 |матч1_SUE_ACE=1–0 |матч1_SUE_ESP=4–0 |матч1_SUE_INT=0–0 |матч1_SUE_MAS=5–0 |матч1_SUE_ORD=2–2 |матч1_SUE_PAS=2–1 |матч1_SUE_PEN=2–1 |матч1_SUE_RAN=0–1 |матч1_SUE_SFC=0–1 |матч2_ACE_ESP=null |матч2_ACE_INT=null |матч2_ACE_MAS=null |матч2_ACE_ORD=4–0 |матч2_ACE_PAS=null |матч2_ACE_PEN=1–0 |матч2_ACE_RAN=null |матч2_ACE_SFC=0–0 |матч2_ACE_SUE=2–0 |матч2_ESP_ACE=0–5 |матч2_ESP_INT=0–7 |матч2_ESP_MAS=null |матч2_ESP_ORD=null |матч2_ESP_PAS=0–1 |матч2_ESP_PEN=null |матч2_ESP_RAN=1–1 |матч2_ESP_SFC=null |матч2_ESP_SUE=0–4 |матч2_INT_ACE=0–0 |матч2_INT_ESP=null |матч2_INT_MAS=9–0 |матч2_INT_ORD=null |матч2_INT_PAS=null |матч2_INT_PEN=3–2 |матч2_INT_RAN=null |матч2_INT_SFC=1–0 |матч2_INT_SUE=3–0 |матч2_MAS_ACE=0–4 |матч2_MAS_ESP=5–0 |матч2_MAS_INT=null |матч2_MAS_ORD=null |матч2_MAS_PAS=0–5 |матч2_MAS_PEN=0–0 |матч2_MAS_RAN=null |матч2_MAS_SFC=1–4 |матч2_MAS_SUE=null |матч2_ORD_ACE=null |матч2_ORD_ESP=1–1 |матч2_ORD_INT=0–4 |матч2_ORD_MAS=5–1 |матч2_ORD_PAS=null |матч2_ORD_PEN=null |матч2_ORD_RAN=0–2 |матч2_ORD_SFC=null |матч2_ORD_SUE=1–3 |матч2_PAS_ACE=1–5 |матч2_PAS_ESP=null |матч2_PAS_INT=1–3 |матч2_PAS_MAS=null |матч2_PAS_ORD=1–2 |матч2_PAS_PEN=null |матч2_PAS_RAN=0–0 |матч2_PAS_SFC=1–2 |матч2_PAS_SUE=1–2 |матч2_PEN_ACE=null |матч2_PEN_ESP=4–1 |матч2_PEN_INT=null |матч2_PEN_MAS=null |матч2_PEN_ORD=1–1 |матч2_PEN_PAS=1–0 |матч2_PEN_RAN=0–0 |матч2_PEN_SFC=null |матч2_PEN_SUE=null |матч2_RAN_ACE=1–1 |матч2_RAN_ESP=null |матч2_RAN_INT=2–3 |матч2_RAN_MAS=5–0 |матч2_RAN_ORD=null |матч2_RAN_PAS=null |матч2_RAN_PEN=null |матч2_RAN_SFC=null |матч2_RAN_SUE=null |матч2_SFC_ACE=null |матч2_SFC_ESP=4–0 |матч2_SFC_INT=null |матч2_SFC_MAS=null |матч2_SFC_ORD=0–1 |матч2_SFC_PAS=null |матч2_SFC_PEN=1–0 |матч2_SFC_RAN=0–5 |матч2_SFC_SUE=null |матч2_SUE_ACE=null |матч2_SUE_ESP=null |матч2_SUE_INT=null |матч2_SUE_MAS=6–0 |матч2_SUE_ORD=null |матч2_SUE_PAS=null |матч2_SUE_PEN=2–0 |матч2_SUE_RAN=1–1 |матч2_SUE_SFC=1–2 |матч1_PEN_ACE_заўвага=Матч анулявалі і прысудзілі паразу абедзьвюм камандам. }} == Пераходныя матчы == Па заканчэньні сэзону мусілі прайсьці пераходныя матчы паміж «[[Эспэранса Андора-ля-Вэльля|Эспэрансай]]», якая заняла дзявятае месца ў Прымэра дывізіё, і «[[Сіці Эскальдэс]]», які заняў трэцяе месца ў Сэгона дывізіё. Аднак, другі матч адмянілі пасьля таго, як у першым матчы за «Сіці Эскальдэс» на поле выйшаў гулец, які ня меў на тое права; «Эсперансе» прысудзілі перамогу ў супрацьстаяньні, і клюбы засталіся ў сваіх лігах. '''Першы матч''' {{Справаздача пра матч |дата = 24 траўня 2025 |час = 20:30 |стадыён = Трэнавальны цэнтар, [[Ля-Масана]] |каманда1 = [[Сіці Эскальдэс]] |лік = 0:2 |пратакол = [https://int.soccerway.com/matches/2025/05/24/andorra/play-offs-12/city-escaldes/esperan-a/4656299/ Справаздача] |каманда2 = [[Эспэранса Андора-ля-Вэльля|Эспэранса]] |галы1 = |галы2 = Карамінас, 29’<br />Рабэр, 89’ |гледачы = |судзьдзя = Антуан К’ярамонці |справаздача = |смі = }} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.faf.ad/ Афіцыйны сайт Футбольнай фэдэрацыі Андоры] [[Катэгорыя:Чэмпіянат Андоры па футболе]] [[Катэгорыя:2024 год у футболе]] [[Катэгорыя:2025 год у футболе]] qu6sjuaknm8a5bekj6dl1z1mmqb3g41 0 296756 2618635 2025-06-06T16:47:48Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Горніца (вёска)]] 2618635 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Горніца (вёска)]] bd0svqasbsduiuknfimfwxdec5ib71v 0 296757 2618636 2025-06-06T16:48:20Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Горніца (вёска)]] 2618636 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Горніца (вёска)]] bd0svqasbsduiuknfimfwxdec5ib71v 0 296758 2618638 2025-06-06T16:49:11Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Клімаўшчына (Гарадзенская вобласьць)]] 2618638 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Клімаўшчына (Гарадзенская вобласьць)]] ks37rrz8o5fgry3xqxky3xiitoaf0kd 0 296759 2618640 2025-06-06T16:50:43Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Быстрыца (Менская вобласьць)]] 2618640 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Быстрыца (Менская вобласьць)]] 1y4yspm8qer73amvxo8o5tlcfgw70q9 0 296760 2618646 2025-06-06T16:57:00Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Глыбаў (Магілёўская вобласьць)]] 2618646 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Глыбаў (Магілёўская вобласьць)]] h7fmus6ay20dv954e6nock8aw6otc1i 0 296761 2618659 2025-06-06T17:07:08Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Зьвінячы]] 2618659 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Зьвінячы]] gr204upebnu0bcchblezzkogtdoea70 0 296762 2618660 2025-06-06T17:07:32Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Зьвінячы]] 2618660 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Зьвінячы]] gr204upebnu0bcchblezzkogtdoea70 0 296763 2618663 2025-06-06T17:08:36Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Сэрвач (Менская вобласьць)]] 2618663 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Сэрвач (Менская вобласьць)]] rjn9x7o2nz3am3y1ktbza3sr3bbbvxe 0 296764 2618666 2025-06-06T17:10:42Z Ліцьвін 847 Ліцьвін перанёс старонку [[Сэрвач (вёска)]] у [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)]]: Разьвязаньне неадназначнасьці 2618666 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)]] 171i2x8ljqm39onqihm1kfrvq632vis 2618679 2618666 2025-06-06T17:21:37Z Ліцьвін 847 Перанакіраваньне зьмененае з [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)]] на [[Сэрвач]] 2618679 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Сэрвач]] 6pgh3ehvg7hg3sewks4nn5axpkgoegm 0 296765 2618669 2025-06-06T17:12:54Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Сэрвач]] 2618669 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Сэрвач]] 6pgh3ehvg7hg3sewks4nn5axpkgoegm 0 296766 2618670 2025-06-06T17:13:27Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)]] 2618670 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Сэрвач (Гарадзенская вобласьць)]] 171i2x8ljqm39onqihm1kfrvq632vis 0 296767 2618681 2025-06-06T17:22:45Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Пратасаўшчына (Гарадзенская вобласьць)]] 2618681 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Пратасаўшчына (Гарадзенская вобласьць)]] chzupi9y3j2bu6el8lg9cjkfkzgfcrl 0 296768 2618683 2025-06-06T17:23:51Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Пратасаўшчына]] 2618683 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Пратасаўшчына]] hldbe45du0brxmrgwvr7bvy6257rg4u 0 296769 2618684 2025-06-06T17:24:35Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Лябёдка (вёска)]] 2618684 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Лябёдка (вёска)]] bvvkuiy4393ybkcfsajysa6bd8tijbz 0 296770 2618686 2025-06-06T17:24:59Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Лябёдка (вёска)]] 2618686 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Лябёдка (вёска)]] bvvkuiy4393ybkcfsajysa6bd8tijbz 0 296771 2618692 2025-06-06T17:30:55Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Поня (вёска)]] 2618692 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Поня (вёска)]] fpaqd5qpazmxgq7dib3ghqb08p4uca7 0 296772 2618693 2025-06-06T17:31:18Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Поня (вёска)]] 2618693 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Поня (вёска)]] fpaqd5qpazmxgq7dib3ghqb08p4uca7 0 296773 2618695 2025-06-06T17:32:40Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Тударава]] 2618695 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Тударава]] 0k73hjsqxjhk9jlv6ru7wvkppeq59ae 0 296774 2618701 2025-06-06T18:26:15Z Czalex 51 пачатак 2618701 wikitext text/x-wiki {{Род | Назва = Яўшавы | Арыгінал = {{lang-tt|Яушевлар, Yawşevlar}}<br>{{lang-ru|Яушевы}} | Краіна = [[Казанскае ханства]], [[Расейская Імпэрыя]] | Тытул = Князі | Тытулы = | Маёнтак = | Прызнаныя ў = | Першы = Явуш | Апошні = | Адгалінаваньне = Арскіх князёў | Адгалінаваньні ад роду = | Палацы = | Грамадзянская дзейнасьць = [[Джадыдызм]] | Ваенная дзейнасьць = | Рэлігійная дзейнасьць = | Грамадзянскія ўзнагароды = | Вайсковыя ўзнагароды = }} [[Файл:Yaushev logo.jpg|thumb|Блянк Гандлёвага дому братоў Яўшавых, пачатак XX ст.]] [[Файл:Очень старое фото 13.03.2014 нокиа, отредактир., видна вывеска троицкий электромеханический завод на пассаже.jpg|thumb|Будынак былога пасажу купцоў Яўшавых у Троіцку, [[Чалябінская вобласьць]]]] '''Я́ўшавы''' ({{lang-tt|Яушевлар, Yawşevlar}}; {{lang-ru|Яушевы}}) — княжацкі і купецкі род [[Татары|казанскіх татараў]]. == Гісторыя == Пачынальнікам роду лічыцца казанскі военачальнік Явуш, які ў 1552 годзе ўдзельнічаў у абароне [[Казань|Казані]] ад войскаў [[Іван Жахлівы|Івана Жахлівага]], а потым быў на маскоўскай службе. У 1582 годзе Іван Жахлівы даў князю Багішу Яўшаву зямлю па берагах ракі [[Іж]], дзе пазьней узьнік горад [[Іжэўск]]. У XVII стагодзьдзі Яўшавы зьяўляліся буйнымі землеўладальнікамі ў Паволжжы і «служылымі татарамі». У 1713 годзе за адмову прыняць праваслаўе Яўшавы былі пазбаўленыя маёмасьці і дваранства, але пазьней некаторым зь іх удалося аднавіць свой дваранскі статус. === Купецкая дынастыя === У [[XIX стагодзьдзе|XIX стагодзьдзі]] адна з галінаў роду Яўшавых утварыла дынастыю купцоў першай гільдыі, якая вяла гандаль паміж [[Расея]]й і [[Цэнтральная Азія|Цэнтральнай Азіяй]]. У пачатку XX ст. фірма купцоў Яўшавых валодала гандлёвымі пасажамі ў [[Троіцк (Чалябінская вобласьць)|Троіцку]], [[Чалябінск]]у, [[Ташкент|Ташкенце]], сеткаю крамаў, мануфактурамі і сельскагаспадарчымі прадпрыемствамі. Яўшавы фінансавалі будаўніцтва [[мячэт]]аў і навучальных установаў<ref name=ocherki>Денисов Д. Н. Очерки по истории мусульманских общин Челябинского края (XVIII — начало XX вв.). М: Марджани, 2011.</ref>, былі ўдзельнікамі прагрэсіўнага татарска-мусульманскага палітычнага руху [[джадыды|джадыдаў]], фундатарамі і сузаснавальнікамі першай у Расейскай Імпэрыі мусульманскай палітычнай партыі «Ітыфак». == Вядомыя нашчадкі == * [[Фатыха Аітава]] — заснавальніца першай татарскай жаночай гімназіі ў Казані * [[Фарыд Сэйфуль-Мулюкаў]] — савецкі тэлевізійны журналіст і прапагандыст == Спасылкі == {{зноскі}} == Крыніцы == * Первушкин В. В., Думин С. В., Гребельский П. Х. ''Князья Яушевы'' // Дворянские роды Российской империи. Т. 3. Князья. — М., 1996. — С. 201. * [https://web.archive.org/web/20170927202223/http://www.archive.gov.tatarstan.ru/magazine/go/anonymous/main/?path=mg%3A%2Fnumbers%2F2004_01%2F02%2F02_4%2F Мустафина Д. Служилые мурзы Яушевы в XVI—XVII вв. // Гасырлар авазы — Эхо веков. — 2004. — № 1.] * [https://web.archive.org/web/20070826195355/http://archeo.ulgrad.ru/Russian/16vek/boltin/cnigaboltina.htm Список с писцовой книги казанского уезду письма и меры Ивана Болтина 7111 году.] * Чайчиц A. ''Купцы Яушевы. Семейная история'' — Казань: Татарское книжное издательство, 2020. [[Катэгорыя:Татары]] [[Катэгорыя:Асобы Чалябінскай вобласьці]] [[Катэгорыя:Асобы Расейскай імпэрыі]] [[Катэгорыя:Гісторыя Сярэдняй Азіі]] [[Катэгорыя:Гісторыя Расеі]] [[Катэгорыя:Гісторыя Татарстану]] [[Катэгорыя:Гісторыя Казанскага ханства]] bmbqacb1lz47eq02hfdpg95r962lay3 2618702 2618701 2025-06-06T18:27:47Z Czalex 51 [[Вікіпэдыя:Катэгорыя|катэгорыя]] 2618702 wikitext text/x-wiki {{Род | Назва = Яўшавы | Арыгінал = {{lang-tt|Яушевлар, Yawşevlar}}<br>{{lang-ru|Яушевы}} | Краіна = [[Казанскае ханства]], [[Расейская Імпэрыя]] | Тытул = Князі | Тытулы = | Маёнтак = | Прызнаныя ў = | Першы = Явуш | Апошні = | Адгалінаваньне = Арскіх князёў | Адгалінаваньні ад роду = | Палацы = | Грамадзянская дзейнасьць = [[Джадыдызм]] | Ваенная дзейнасьць = | Рэлігійная дзейнасьць = | Грамадзянскія ўзнагароды = | Вайсковыя ўзнагароды = }} [[Файл:Yaushev logo.jpg|thumb|Блянк Гандлёвага дому братоў Яўшавых, пачатак XX ст.]] [[Файл:Очень старое фото 13.03.2014 нокиа, отредактир., видна вывеска троицкий электромеханический завод на пассаже.jpg|thumb|Будынак былога пасажу купцоў Яўшавых у Троіцку, [[Чалябінская вобласьць]]]] '''Я́ўшавы''' ({{lang-tt|Яушевлар, Yawşevlar}}; {{lang-ru|Яушевы}}) — княжацкі і купецкі род [[Татары|казанскіх татараў]]. == Гісторыя == Пачынальнікам роду лічыцца казанскі военачальнік Явуш, які ў 1552 годзе ўдзельнічаў у абароне [[Казань|Казані]] ад войскаў [[Іван Жахлівы|Івана Жахлівага]], а потым быў на маскоўскай службе. У 1582 годзе Іван Жахлівы даў князю Багішу Яўшаву зямлю па берагах ракі [[Іж]], дзе пазьней узьнік горад [[Іжэўск]]. У XVII стагодзьдзі Яўшавы зьяўляліся буйнымі землеўладальнікамі ў Паволжжы і «служылымі татарамі». У 1713 годзе за адмову прыняць праваслаўе Яўшавы былі пазбаўленыя маёмасьці і дваранства, але пазьней некаторым зь іх удалося аднавіць свой дваранскі статус. === Купецкая дынастыя === У [[XIX стагодзьдзе|XIX стагодзьдзі]] адна з галінаў роду Яўшавых утварыла дынастыю купцоў першай гільдыі, якая вяла гандаль паміж [[Расея]]й і [[Цэнтральная Азія|Цэнтральнай Азіяй]]. У пачатку XX ст. фірма купцоў Яўшавых валодала гандлёвымі пасажамі ў [[Троіцк (Чалябінская вобласьць)|Троіцку]], [[Чалябінск]]у, [[Ташкент|Ташкенце]], сеткаю крамаў, мануфактурамі і сельскагаспадарчымі прадпрыемствамі. Яўшавы фінансавалі будаўніцтва [[мячэт]]аў і навучальных установаў<ref name=ocherki>Денисов Д. Н. Очерки по истории мусульманских общин Челябинского края (XVIII — начало XX вв.). М: Марджани, 2011.</ref>, былі ўдзельнікамі прагрэсіўнага татарска-мусульманскага палітычнага руху [[джадыды|джадыдаў]], фундатарамі і сузаснавальнікамі першай у Расейскай Імпэрыі мусульманскай палітычнай партыі «Ітыфак». == Вядомыя нашчадкі == * [[Фатыха Аітава]] — заснавальніца першай татарскай жаночай гімназіі ў Казані * [[Фарыд Сэйфуль-Мулюкаў]] — савецкі тэлевізійны журналіст і прапагандыст == Спасылкі == {{зноскі}} == Крыніцы == * Первушкин В. В., Думин С. В., Гребельский П. Х. ''Князья Яушевы'' // Дворянские роды Российской империи. Т. 3. Князья. — М., 1996. — С. 201. * [https://web.archive.org/web/20170927202223/http://www.archive.gov.tatarstan.ru/magazine/go/anonymous/main/?path=mg%3A%2Fnumbers%2F2004_01%2F02%2F02_4%2F Мустафина Д. Служилые мурзы Яушевы в XVI—XVII вв. // Гасырлар авазы — Эхо веков. — 2004. — № 1.] * [https://web.archive.org/web/20070826195355/http://archeo.ulgrad.ru/Russian/16vek/boltin/cnigaboltina.htm Список с писцовой книги казанского уезду письма и меры Ивана Болтина 7111 году.] * Чайчиц A. ''Купцы Яушевы. Семейная история'' — Казань: Татарское книжное издательство, 2020. [[Катэгорыя:Татары]] [[Катэгорыя:Асобы Чалябінскай вобласьці]] [[Катэгорыя:Асобы Расейскай імпэрыі]] [[Катэгорыя:Гісторыя Сярэдняй Азіі]] [[Катэгорыя:Гісторыя Расеі]] [[Катэгорыя:Гісторыя Татарстану]] [[Катэгорыя:Гісторыя Казанскага ханства]] [[Катэгорыя:Асобы татарскага нацыянальнага руху]] 0g8ulrrz7u0p2oslakfzh1q3rlpa0ay 0 296775 2618704 2025-06-06T18:52:08Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Чэрнікі]] 2618704 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Чэрнікі]] j1fipgy9xp331ycbbdvublpl1tqqu56 0 296776 2618705 2025-06-06T18:52:32Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Чэрнікі]] 2618705 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Чэрнікі]] j1fipgy9xp331ycbbdvublpl1tqqu56 0 296777 2618706 2025-06-06T18:52:58Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Чэрнікі]] 2618706 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Чэрнікі]] j1fipgy9xp331ycbbdvublpl1tqqu56 0 296778 2618709 2025-06-06T18:54:19Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Галавачы]] 2618709 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Галавачы]] jltfkzjsvixk3nv95fudiw4esh6khj4 0 296779 2618710 2025-06-06T18:54:42Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Галавачы]] 2618710 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Галавачы]] jltfkzjsvixk3nv95fudiw4esh6khj4 0 296780 2618711 2025-06-06T18:55:05Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Галавачы]] 2618711 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Галавачы]] jltfkzjsvixk3nv95fudiw4esh6khj4 0 296781 2618720 2025-06-06T19:00:35Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Касачы]] 2618720 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Касачы]] ns9eutdybwilqhvosryn7hjd9qwy8s7 0 296782 2618724 2025-06-06T19:02:18Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Горы (Менская вобласьць)]] 2618724 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Горы (Менская вобласьць)]] i2er88r2e1llhnf4bjhf0rh5jrjnpva 0 296783 2618725 2025-06-06T19:02:48Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Горы (неадназначнасьць)]] 2618725 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Горы (неадназначнасьць)]] b7lzupk7h45mfe2d9uf586fg421y5pp 0 296784 2618726 2025-06-06T19:03:12Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Горы (неадназначнасьць)]] 2618726 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Горы (неадназначнасьць)]] b7lzupk7h45mfe2d9uf586fg421y5pp 0 296785 2618727 2025-06-06T19:03:40Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Горы (неадназначнасьць)]] 2618727 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Горы (неадназначнасьць)]] b7lzupk7h45mfe2d9uf586fg421y5pp 0 296786 2618728 2025-06-06T19:04:01Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Горы (неадназначнасьць)]] 2618728 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Горы (неадназначнасьць)]] b7lzupk7h45mfe2d9uf586fg421y5pp 0 296787 2618731 2025-06-06T19:05:59Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Дашкі]] 2618731 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Дашкі]] eccvjsbsc9ct4sh36cs4kos2v9ug7uk 0 296788 2618732 2025-06-06T19:06:19Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Дашкі]] 2618732 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Дашкі]] eccvjsbsc9ct4sh36cs4kos2v9ug7uk 0 296789 2618733 2025-06-06T19:06:37Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Дашкі]] 2618733 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Дашкі]] eccvjsbsc9ct4sh36cs4kos2v9ug7uk 0 296790 2618734 2025-06-06T19:06:54Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Дашкі]] 2618734 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Дашкі]] eccvjsbsc9ct4sh36cs4kos2v9ug7uk 14 296791 2618785 2025-06-07T07:37:34Z Ясамойла 35429 пачатак 2618785 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле гадоў|Арганізацыі, заснаваныя ў|2012|годзе}} [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2012 годзе]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2010-я]] 6dpb89pysj405f1cwijmsygxx9o67y9 0 296792 2618790 2025-06-07T07:50:28Z Ясамойла 35429 пачатак 2618790 wikitext text/x-wiki '''Пасол на Сойм''' [[Латвія|Латвіі]] — асоба, якая была выбраная на галасаваньні для выкананьня абавязкаў пасла [[Сойм Латвіі|Сойму Латвіі]]. Паслом можа быць асоба, якая мае ўзрост 18 гадоў. Выбіраюць толькі грамадзян Латвіі. Да галасаваньня дапускаюцца наступныя асобы: # грамадзяне Латвіі # дасягнулі ўзросту 18 гадоў # маюць дзеяздольнасьць Выбары паслоў на Сойм: * прамыя * тайныя == Глядзіце таксама == * [[Пасол на Сойм Польшчы]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Сойм Латвіі]] jsd58zez2sxz2lqetarzon3btu7j8xw 14 296793 2618791 2025-06-07T07:52:29Z Ясамойла 35429 пачатак 2618791 wikitext text/x-wiki {{болей}} [[Катэгорыя:Органы дзяржаўнай улады Латвіі]] q3f3mztqf4is1711gq3p2fpzam9w8ez 14 296794 2618804 2025-06-07T08:02:16Z Ясамойла 35429 Ясамойла перанёс старонку [[Катэгорыя:Дэпутаты Сойму Латвіі]] у [[Катэгорыя:Паслы на Сойм Латвіі]]: Памылка ў назове 2618804 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[:Катэгорыя:Паслы на Сойм Латвіі]] 6p70jqn6qdkm3411d2ccgu5723da6zs 0 296795 2618815 2025-06-07T08:23:06Z Ясамойла 35429 пачатак 2618815 wikitext text/x-wiki '''Пэрыядычнвя літаратура''' , або '''пэрыядычнае выданьне ''' — выданьне, якое выдаецца празь некаторы час. Выданьне толькі на лістах, ці паперы. Пэрыядычнаю літаратураю (пэрыядычным выданьнем) можа быць: * [[бюлетэнь]] * [[газэта]] * [[даведнік]] * [[часопіс]] Модна назваць такія пэрыядычныя выданьні: * [[Беларускі настаўнік]] * [[Беларуская школа (часопіс)|Беларуская школа]] * [[Czasopis]]<ref>[https://ethnoby.org/seryi/430083475 Часопіс на Падляшшы</ref> * [[Ніва (газэта)|Ніва]] * [[Пагоня (1992)|Пагоня]] * [[Рунь (газэта)|Рунь]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Пэрыядычная літаратура]] av7gn672dm1khprt7xfx6ty50wfnixa 2618819 2618815 2025-06-07T08:29:51Z Ясамойла 35429 правапіс 2618819 wikitext text/x-wiki '''Пэрыядычнвя літаратура''' , або '''пэрыядычнае выданьне ''' — выданьне, якое выдаецца празь некаторы час. Выданьне толькі на лістах, ці паперы. Пэрыядычнаю літаратураю (пэрыядычным выданьнем) можа быць: * [[бюлетэнь]] * [[газэта]] * [[даведнік]] * [[часопіс]] Модна назваць такія пэрыядычныя выданьні: * [[Беларускі настаўнік]] * [[Беларуская школа (часопіс)|Беларуская школа]] * [[Czasopis]]<ref>[https://ethnoby.org/seryi/430083475 Часопіс на Падляшшы]</ref> * [[Ніва (газэта)|Ніва]] * [[Пагоня (1992)|Пагоня]] * [[Рунь (газэта)|Рунь]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Пэрыядычная літаратура]] 9pbul8hky6h8pz253k7fz0hvvqtuhsy 2618820 2618819 2025-06-07T08:30:48Z Ясамойла 35429 правапіс 2618820 wikitext text/x-wiki '''Пэрыядычнвя літаратура''' , або '''пэрыядычнае выданьне ''' — выданьне, якое выдаецца празь некаторы час. Выданьне толькі на лістах, ці паперы. Пэрыядычнаю літаратураю (пэрыядычным выданьнем) можа быць: * [[бюлетэнь]] * [[газэта]] * [[даведнік]] * [[часопіс]] Модна назваць такія пэрыядычныя выданьні: * [[Беларускі настаўнік]] * [[Беларуская школа (часопіс)|Беларуская школа]] * [[Czasopis]]<ref>[https://ethnoby.org/seryi/430083475 Часопіс на Падляшшы]</ref> * [[Ніва (газэта)|Ніва]] * [[Пагоня (1992)|Пагоня]] * [[Рунь (газэта)|Рунь]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Пэрыядычная выданьні]] 9oybyn5fmeej55rub47yboxxptsjne6 2618822 2618820 2025-06-07T08:32:23Z Ясамойла 35429 правапіс 2618822 wikitext text/x-wiki '''Пэрыядычнвя літаратура''' , або '''пэрыядычнае выданьне ''' — выданьне, якое выдаецца празь некаторы час. Выданьне толькі на лістах, ці паперы. Пэрыядычнаю літаратураю (пэрыядычным выданьнем) можа быць: * [[бюлетэнь]] * [[газэта]] * [[даведнік]] * [[часопіс]] Модна назваць такія пэрыядычныя выданьні: * [[Беларускі настаўнік]] * [[Беларуская школа (часопіс)|Беларуская школа]] * [[Czasopis]]<ref>[https://ethnoby.org/seryi/430083475 Часопіс на Падляшшы]</ref> * [[Ніва (газэта)|Ніва]] * [[Пагоня (1992)|Пагоня]] * [[Рунь (газэта)|Рунь]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Пэрыядычныя выданьні]] 62jkomikshvbwwhit8c8u7y4wtzbcto 14 296796 2618817 2025-06-07T08:26:11Z Ясамойла 35429 пачатак 2618817 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле гадоў|Выданьні, заснаваныя ў|1942|годзе}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:1942}} [[Катэгорыя:Выданьні паводле гадоў заснаваньня]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе|Выданьні]] [[Катэгорыя:Выданьні, заснаваныя ў 1940-я]] t3fbxp8gq2f2qwg4quyx4x33k1g9mf0 2618840 2618817 2025-06-07T08:57:02Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618840 wikitext text/x-wiki {{Іншыя катэгорыі|Катэгорыя:Выданьні, закрытыя ў 1942 годзе}} {{Тэма паводле гадоў|Выданьні, заснаваныя ў|1942|годзе}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:1942}} [[Катэгорыя:Выданьні паводле гадоў заснаваньня]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе|Выданьні]] [[Катэгорыя:Выданьні, заснаваныя ў 1940-я]] gzdvar8bdsru4phq3gz28hi5gql8ld1 2618841 2618840 2025-06-07T08:57:18Z Ясамойла 35429 правапіс 2618841 wikitext text/x-wiki {{Іншыя катэгорыі|Выданьні, закрытыя ў 1942 годзе}} {{Тэма паводле гадоў|Выданьні, заснаваныя ў|1942|годзе}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:1942}} [[Катэгорыя:Выданьні паводле гадоў заснаваньня]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1942 годзе|Выданьні]] [[Катэгорыя:Выданьні, заснаваныя ў 1940-я]] ccwh9gdktd7q4vgwaatvt1gykyrmm6k 14 296798 2618832 2025-06-07T08:47:14Z Ясамойла 35429 пачатак 2618832 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле гадоў|Выданьні, закрытыя ў|1942|годзе}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:1942}} [[Катэгорыя:Выданьні паводле гадоў закрыцьця]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1942 годзе|Выданьні]] [[Катэгорыя:Выданьні, закрытыя ў 1900-я]] clmugvmlbn5uret7bveqwjcwcxffxes 2618833 2618832 2025-06-07T08:47:42Z Ясамойла 35429 правапіс 2618833 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле гадоў|Выданьні, закрытыя ў|1942|годзе}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:1942}} [[Катэгорыя:Выданьні паводле гадоў закрыцьця]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1942 годзе|Выданьні]] [[Катэгорыя:Выданьні, закрытыя ў 1940-я]] kw85fh1vw464vh4darbach90b5u2r8a 2618842 2618833 2025-06-07T08:57:55Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618842 wikitext text/x-wiki {{Іншыя катэгорыі|Выданьні, заснаваныя ў 1942 годзе}} {{Тэма паводле гадоў|Выданьні, закрытыя ў|1942|годзе}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:1942}} [[Катэгорыя:Выданьні паводле гадоў закрыцьця]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1942 годзе|Выданьні]] [[Катэгорыя:Выданьні, закрытыя ў 1940-я]] k9h3q5p6e3c0gh291qboqieyb5orbci 14 296799 2618846 2025-06-07T09:01:18Z Ясамойла 35429 пачатак 2618846 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Вышэйшыя навучальныя ўстановы Вены]] [[Катэгорыя:Унівэрсытэты па гарадах Аўстрыі]] [[Катэгорыя:Аўстрыйскія ўнівэрсытэты]] 7v2xzut0bdu5nkfua7xoys6o9pm4p4a 2618848 2618846 2025-06-07T09:03:44Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618848 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Вышэйшыя навучальныя ўстановы Вены]] [[Катэгорыя:Унівэрсытэты па гарадах Аўстрыі]] [[Катэгорыя:Аўстрыйскія ўнівэрсытэты]] [[Катэгорыя:Унівэрсытэты паводле гарадоў|Вена]] 9dxeigp280duggi1povs9s61d79akye 2618849 2618848 2025-06-07T09:04:14Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618849 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Вышэйшыя навучальныя ўстановы Вены]] [[Катэгорыя:Унівэрсытэты па гарадах Аўстрыі|Вена]] [[Катэгорыя:Аўстрыйскія ўнівэрсытэты]] [[Катэгорыя:Унівэрсытэты паводле гарадоў|Вена]] fscdb0wqxzg39pmxwhd90m9pwuknejp 2618868 2618849 2025-06-07T09:44:20Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618868 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Вышэйшыя навучальныя ўстановы Вены]] [[Катэгорыя:Аўстрыйскія ўнівэрсытэты паводле гарадоў|Вена]] [[Катэгорыя:Аўстрыйскія ўнівэрсытэты]] [[Катэгорыя:Унівэрсытэты паводле гарадоў|Вена]] o9fu79oh6zenb4mb899o7056vwpgks9 14 296800 2618847 2025-06-07T09:02:40Z Ясамойла 35429 пачатак 2618847 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Унівэрсытэты паводле краінаў і гарадоў|Аўстрыя]] 6q4uywhg4gwezysmjtdjho2ykxhxspb 2618866 2618847 2025-06-07T09:43:43Z Ліцьвін 847 Ліцьвін перанёс старонку [[Катэгорыя:Унівэрсытэты па гарадах Аўстрыі]] у [[Катэгорыя:Аўстрыйскія ўнівэрсытэты паводле гарадоў]]: Уніфікацыя 2618847 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Унівэрсытэты паводле краінаў і гарадоў|Аўстрыя]] 6q4uywhg4gwezysmjtdjho2ykxhxspb 14 296801 2618850 2025-06-07T09:05:45Z Ясамойла 35429 пачатак 2618850 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле гадоў|Навучальныя ўстановы, заснаваныя ў|1898|годзе}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 1898 годзе|*]] [[Катэгорыя:Навучальныя ўстановы паводле гадоў заснаваньня|1898]] [[Катэгорыя:Навучальныя ўстановы, заснаваныя ў 1890-я|8]] 1qar4qq3z73mv2j7iepqzu3l5zmvaku 2618852 2618850 2025-06-07T09:07:42Z Ясамойла 35429 правапіс 2618852 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле гадоў|Навучальныя ўстановы, заснаваныя ў|1898|годзе}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 1898 годзе]] [[Катэгорыя:Навучальныя ўстановы паводле гадоў заснаваньня|1898]] [[Катэгорыя:Навучальныя ўстановы, заснаваныя ў 1890-я|8]] 6qy2nxp68x6a1f0qk5esvcfb6pj1i8s 14 296802 2618851 2025-06-07T09:07:21Z Ясамойла 35429 пачатак 2618851 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле гадоў|Арганізацыі, заснаваныя ў|1898|годзе}} [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1898 годзе]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 1890-я]] 1r15414fcvaimjjeqk07nq0v2l85skf 14 296803 2618856 2025-06-07T09:14:51Z Ясамойла 35429 пачатак 2618856 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле дзесяцігодзьдзяў|Арганізацыі, заснаваныя ў|1890|}} [[Катэгорыя:Арганізацыі паводле дзесяцігодзьдзяў заснаваньня|1890-я]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1890-я гады]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў XIX стагодзьдзі|90-я]] 9jrkb45lzocxxsmre435nmn8q85qrp1 14 296804 2618857 2025-06-07T09:20:02Z Ясамойла 35429 пачатак 2618857 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Навуковыя арганізацыі паводле краінаў|Аўстрыя]] ferkm042n4muixobd03rwxekypfup1n 14 296805 2618858 2025-06-07T09:22:30Z Ясамойла 35429 пачатак 2618858 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Вышэйшыя навучальныя ўстановы Грацу]] [[Катэгорыя:Унівэрсытэты па гарадах Аўстрыі|Грац]] [[Катэгорыя:Аўстрыйскія ўнівэрсытэты|Грац]] [[Катэгорыя:Унівэрсытэты паводле гарадоў|Грац]] 7tukgrk4r567l5zfqshnufkhyfq8jxu 2618869 2618858 2025-06-07T09:44:33Z Ліцьвін 847 выпраўленьне спасылак 2618869 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Вышэйшыя навучальныя ўстановы Грацу]] [[Катэгорыя:Аўстрыйскія ўнівэрсытэты паводле гарадоў|Грац]] [[Катэгорыя:Аўстрыйскія ўнівэрсытэты|Грац]] [[Катэгорыя:Унівэрсытэты паводле гарадоў|Грац]] 7dcinldvua7gl8gmbmf0418unqh41o3 14 296806 2618859 2025-06-07T09:24:54Z Ясамойла 35429 пачатак 2618859 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Вышэйшыя навучальныя ўстановы Аўстрыі]] h66haas2yyn5vlck0t4x16k01gu8tug 14 296807 2618860 2025-06-07T09:26:43Z Ясамойла 35429 пачатак 2618860 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле гадоў|Навучальныя ўстановы, заснаваныя ў|2004|годзе}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2004 годзе|*]] [[Катэгорыя:Навучальныя ўстановы паводле гадоў заснаваньня|2004]] [[Катэгорыя:Навучальныя ўстановы, заснаваныя ў 2000-я|4]] nqlag7bbl7s3vnjbgnwjvwkkhfwbvdv 2618861 2618860 2025-06-07T09:27:03Z Ясамойла 35429 правапіс 2618861 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле гадоў|Навучальныя ўстановы, заснаваныя ў|2004|годзе}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2004 годзе]] [[Катэгорыя:Навучальныя ўстановы паводле гадоў заснаваньня|2004]] [[Катэгорыя:Навучальныя ўстановы, заснаваныя ў 2000-я|4]] dt7gwjlobqpcz8qxxce505yozeyt3mv 0 296809 2618876 2025-06-07T10:01:06Z Ясамойла 35429 пачатак 2618876 wikitext text/x-wiki {{Фільм | назва = Прыгажуня | арыгназва = {{мова-it|La Bonne}} | афіша = | выява = | памер = | подпіс = | жанр = | рэжысэр = | прадусар = | сцэнарыст = | дыктар = | ролі = | кампазытар = | апэратар = | мантаж = | мастак = | аніматар = | заснаваны = | вытворчасьць = | распаўсюд = | дата = | час = | мова = | краіна = {{Сьцяг Італіі}}[[Італія]] | бюджэт = | прыбытак = | папярэдні = | наступны = | сайт = }} '''''Прыгажуня''''' ({{мова-it|La Bonne}}) — [[Парнафільм у Італіі|італьянская]] порнастужка, якую зьняў [[рэжысэр]] [[Сальваторэ Сампэры]] у 1986 годзе. Стужка была выпушчаная для прагляду 1986 году<ref>[https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=CD7474 ''Капрыз''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]]</ref>. == Зьмест == Галоўныя вобразы стужкі — дзьве маладыя жанчыны: жонка праўніка Джакама па імю Ганна ([[Флярэнс Гэрэн]]), служка Анжэла ([[Трын Міхельсэн]]. Падзеі адбываюцца ў Італіі ў месьце [[Вічэнца]] ў 1956 годзе. Ганна і Анжэла сядзяць дома і робяць свае работы. Ганна даглядае маці мужа, а Анжэла робіць гразныя работы: праньне, прыбіраньне дому і г.д. Іх адносіны становяцца блізкімі, бо яны ўвесь дзень самі жывуць у доме. Джакама муж Ганны ўсе будныя дні на рабоце. Анжэла гуляюць у гульні. Аднойчы адна зь іх прыводзіць да сьмерці свякрухі. Анжэла вядзе Ганну ў карчму, дзе да Ганны заляцаецца потны і стары мужчына. Яна выбягае з карчмы, каб схавацца ад мужчыны. На вуліцы да яе чапляецца іншы незнаёмы мужчына. Ганна яго гоніць і звоніць да мужа, каб ён яе забраў на машыне да дому. Джакама ня можа ехаць, бо заняты. Ганна шукае мужчыну, які на вуліцы чапляўся да яе і [[Плоцевы чын у кіно|кахаецца]] зь ім. Пазьней, мужчына праходзіць у дом Ганны. Ён мацае [[голае цела]] Анжэлы, а потым на вачах у Анжэлы мае [[Пастава на каленях|плоцкае каханьне]] з мужчынам. Анжэла пасьля страты [[Дзявоцкая балона|дзявоцтва]] была выгнаная на вуліцу. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.imdb.com/title/tt0090763/ ''Прыгажуня''] на [[БЗФІ]] * [https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=AG5233 ''Прыгажуня''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]] {{Парнаграфія ў Італіі}} [[Катэгорыя:Эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Фільмы на італьянскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы 1980-х італьянскай мовай]] [[Катэгорыя:Фільмы Тынта Браса]] 3yzt45fyz26os6rho854kcuswrd5zut 2618877 2618876 2025-06-07T10:01:46Z Ясамойла 35429 правапіс 2618877 wikitext text/x-wiki {{Фільм | назва = Прыгажуня | арыгназва = {{мова-it|La Bonne}} | афіша = | выява = | памер = | подпіс = | жанр = | рэжысэр = | прадусар = | сцэнарыст = | дыктар = | ролі = | кампазытар = | апэратар = | мантаж = | мастак = | аніматар = | заснаваны = | вытворчасьць = | распаўсюд = | дата = | час = | мова = | краіна = {{Сьцяг Італіі}}[[Італія]] | бюджэт = | прыбытак = | папярэдні = | наступны = | сайт = }} '''''Прыгажуня''''' ({{мова-it|La Bonne}}) — [[Парнафільм у Італіі|італьянская]] порнастужка, якую зьняў [[рэжысэр]] [[Сальваторэ Сампэры]] у 1986 годзе. Стужка была выпушчаная для прагляду 1986 году<ref>[https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=CD7474 ''Капрыз''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]]</ref>. == Зьмест == Галоўныя вобразы стужкі — дзьве маладыя жанчыны: жонка праўніка Джакама па імю Ганна ([[Флярэнс Гэрэн]]), служка Анжэла ([[Трын Міхельсэн]]. Падзеі адбываюцца ў Італіі ў месьце [[Вічэнца]] ў 1956 годзе. Ганна і Анжэла сядзяць дома і робяць свае работы. Ганна даглядае маці мужа, а Анжэла робіць гразныя работы: праньне, прыбіраньне дому і г.д. Іх адносіны становяцца блізкімі, бо яны ўвесь дзень самі жывуць у доме. Джакама муж Ганны ўсе будныя дні на рабоце. Анжэла гуляюць у гульні. Аднойчы адна зь іх прыводзіць да сьмерці свякрухі. Анжэла вядзе Ганну ў карчму, дзе да Ганны заляцаецца потны і стары мужчына. Яна выбягае з карчмы, каб схавацца ад мужчыны. На вуліцы да яе чапляецца іншы незнаёмы мужчына. Ганна яго гоніць і звоніць да мужа, каб ён яе забраў на машыне да дому. Джакама ня можа ехаць, бо заняты. Ганна шукае мужчыну, які на вуліцы чапляўся да яе і [[Плоцкае каханьне ў кіно|кахаецца]] зь ім. Пазьней, мужчына праходзіць у дом Ганны. Ён мацае [[голае цела]] Анжэлы, а потым на вачах у Анжэлы мае [[Пастава на каленях|плоцкае каханьне]] з мужчынам. Анжэла пасьля страты [[Дзявоцкая балона|дзявоцтва]] была выгнаная на вуліцу. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.imdb.com/title/tt0090763/ ''Прыгажуня''] на [[БЗФІ]] * [https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=AG5233 ''Прыгажуня''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]] {{Парнаграфія ў Італіі}} [[Катэгорыя:Эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Фільмы на італьянскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы 1980-х італьянскай мовай]] [[Катэгорыя:Фільмы Тынта Браса]] lrd8i61d963ra7fv1thatjd77ovcdoc 2618881 2618877 2025-06-07T10:06:20Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618881 wikitext text/x-wiki {{Фільм | назва = Прыгажуня | арыгназва = {{мова-it|La Bonne}} | афіша = | выява = | памер = | подпіс = | жанр = | рэжысэр = | прадусар = | сцэнарыст = | дыктар = | ролі = | кампазытар = | апэратар = | мантаж = | мастак = | аніматар = | заснаваны = | вытворчасьць = | распаўсюд = | дата = | час = | мова = | краіна = {{Сьцяг Італіі}}[[Італія]] | бюджэт = | прыбытак = | папярэдні = | наступны = | сайт = }} '''''Прыгажуня''''' ({{мова-it|La Bonne}}) — [[Парнафільм у Італіі|італьянская]] порнастужка, якую зьняў [[рэжысэр]] [[Сальваторэ Сампэры]] у 1986 годзе. Стужка была выпушчаная для прагляду 1986 году<ref>[https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=CD7474 ''Капрыз''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]]</ref>. == Зьмест == Галоўныя вобразы стужкі — дзьве маладыя жанчыны: жонка праўніка Джакама па імю Ганна ([[Флярэнс Гэрэн]]), служка Анжэла ([[Трын Міхельсэн]]. Падзеі адбываюцца ў Італіі ў месьце [[Вічэнца]] ў 1956 годзе. Ганна і Анжэла сядзяць дома і робяць свае работы. Ганна даглядае маці мужа, а Анжэла робіць гразныя работы: праньне, прыбіраньне дому і г.д. Іх адносіны становяцца блізкімі, бо яны ўвесь дзень самі жывуць у доме. Джакама муж Ганны ўсе будныя дні на рабоце. Анжэла гуляюць у гульні. Аднойчы адна зь іх прыводзіць да сьмерці свякрухі. Анжэла вядзе Ганну ў карчму, дзе да Ганны заляцаецца потны і стары мужчына. Яна выбягае з карчмы, каб схавацца ад мужчыны. На вуліцы да яе чапляецца іншы незнаёмы мужчына. Ганна яго гоніць і звоніць да мужа, каб ён яе забраў на машыне да дому. Джакама ня можа ехаць, бо заняты. Ганна шукае мужчыну, які на вуліцы чапляўся да яе і [[Плоцкае каханьне ў кіно|кахаецца]] зь ім. Пазьней, мужчына праходзіць у дом Ганны. Ён мацае [[голае цела]] Анжэлы, а потым на вачах у Анжэлы мае [[Пастава на каленях|плоцкае каханьне]] з мужчынам. Анжэла пасьля страты [[Дзявоцкая балона|дзявоцтва]] была выгнаная на вуліцу. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.imdb.com/title/tt0090763/ ''Прыгажуня''] на [[БЗФІ]] * [https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=AG5233 ''Прыгажуня''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]] {{Парнаграфія ў Італіі}} [[Катэгорыя:Эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы з эротыкай і драмай]] [[Катэгорыя:Італьянскія эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Фільмы на італьянскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы 1980-х італьянскай мовай]] [[Катэгорыя:Фільмы Тынта Браса]] 57njeasvd4rzp4q1lb3uhitk4jso0w1 2618882 2618881 2025-06-07T10:08:55Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618882 wikitext text/x-wiki {{Фільм | назва = Прыгажуня | арыгназва = {{мова-it|La Bonne}} | афіша = | выява = | памер = | подпіс = | жанр = | рэжысэр = | прадусар = | сцэнарыст = | дыктар = | ролі = | кампазытар = | апэратар = | мантаж = | мастак = | аніматар = | заснаваны = | вытворчасьць = | распаўсюд = | дата = | час = | мова = | краіна = {{Сьцяг Італіі}}[[Італія]] | бюджэт = | прыбытак = | папярэдні = | наступны = | сайт = }} '''''Прыгажуня''''' ({{мова-it|La Bonne}}) — [[Парнафільм у Італіі|італьянская]] порнастужка, якую зьняў [[рэжысэр]] [[Сальваторэ Сампэры]] у 1986 годзе. Стужка была выпушчаная для прагляду 1986 году<ref>[https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=CD7474 ''Капрыз''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]]</ref>. == Зьмест == Галоўныя вобразы стужкі — дзьве маладыя жанчыны: жонка праўніка Джакама па імю Ганна ([[Флярэнс Гэрэн]]), служка Анжэла ([[Трын Міхельсэн]]. Падзеі адбываюцца ў Італіі ў месьце [[Вічэнца]] ў 1956 годзе. Ганна і Анжэла сядзяць дома і робяць свае работы. Ганна даглядае маці мужа, а Анжэла робіць гразныя работы: праньне, прыбіраньне дому і г.д. Іх адносіны становяцца блізкімі, бо яны ўвесь дзень самі жывуць у доме. Джакама муж Ганны ўсе будныя дні на рабоце. Анжэла гуляюць у гульні. Аднойчы адна зь іх прыводзіць да сьмерці свякрухі. Анжэла вядзе Ганну ў карчму, дзе да Ганны заляцаецца потны і стары мужчына. Яна выбягае з карчмы, каб схавацца ад мужчыны. На вуліцы да яе чапляецца іншы незнаёмы мужчына. Ганна яго гоніць і звоніць да мужа, каб ён яе забраў на машыне да дому. Джакама ня можа ехаць, бо заняты. Ганна шукае мужчыну, які на вуліцы чапляўся да яе і [[Плоцкае каханьне ў кіно|кахаецца]] зь ім. Пазьней, мужчына праходзіць у дом Ганны. Ён мацае [[голае цела]] Анжэлы, а потым на вачах у Анжэлы мае [[Пастава на каленях|плоцкае каханьне]] з мужчынам. Анжэла пасьля страты [[Дзявоцкая балона|дзявоцтва]] была выгнаная на вуліцу. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.imdb.com/title/tt0090763/ ''Прыгажуня''] на [[БЗФІ]] * [https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=AG5233 ''Прыгажуня''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]] {{Парнаграфія ў Італіі}} [[Катэгорыя:Эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы з эротыкай і драмай]] [[Катэгорыя:Італьянскія эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Фільмы пра Італію]] [[Катэгорыя:Фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Фільмы на італьянскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы 1980-х італьянскай мовай]] [[Катэгорыя:Фільмы Сальваторэ Сампэры]] csnyatnxuq9h74tmxec09euvpxzju3y 2618887 2618882 2025-06-07T10:13:27Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618887 wikitext text/x-wiki {{Фільм | назва = Прыгажуня | арыгназва = {{мова-it|La Bonne}} | афіша = | выява = | памер = | подпіс = | жанр = | рэжысэр = | прадусар = | сцэнарыст = | дыктар = | ролі = | кампазытар = | апэратар = | мантаж = | мастак = | аніматар = | заснаваны = | вытворчасьць = | распаўсюд = | дата = | час = | мова = | краіна = {{Сьцяг Італіі}}[[Італія]] | бюджэт = | прыбытак = | папярэдні = | наступны = | сайт = }} '''''Прыгажуня''''' ({{мова-it|La Bonne}}) — [[Парнафільм у Італіі|італьянская]] порнастужка, якую зьняў [[рэжысэр]] [[Сальваторэ Сампэры]] у 1986 годзе. Стужка была выпушчаная для прагляду 1986 году<ref>[https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=CD7474 ''Капрыз''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]]</ref>. == Зьмест == Галоўныя вобразы стужкі — дзьве маладыя жанчыны: жонка праўніка Джакама па імю Ганна ([[Флярэнс Гэрэн]]), служка Анжэла ([[Трын Міхельсэн]]. Падзеі адбываюцца ў Італіі ў месьце [[Вічэнца]] ў 1956 годзе. Ганна і Анжэла сядзяць дома і робяць свае работы. Ганна даглядае маці мужа, а Анжэла робіць гразныя работы: праньне, прыбіраньне дому і г.д. Іх адносіны становяцца блізкімі, бо яны ўвесь дзень самі жывуць у доме. Джакама муж Ганны ўсе будныя дні на рабоце. Анжэла гуляюць у гульні. Аднойчы адна зь іх прыводзіць да сьмерці свякрухі. Анжэла вядзе Ганну ў карчму, дзе да Ганны заляцаецца потны і стары мужчына. Яна выбягае з карчмы, каб схавацца ад мужчыны. На вуліцы да яе чапляецца іншы незнаёмы мужчына. Ганна яго гоніць і звоніць да мужа, каб ён яе забраў на машыне да дому. Джакама ня можа ехаць, бо заняты. Ганна шукае мужчыну, які на вуліцы чапляўся да яе і [[Плоцкае каханьне ў кіно|кахаецца]] зь ім. Пазьней, мужчына праходзіць у дом Ганны. Ён мацае [[голае цела]] Анжэлы, а потым на вачах у Анжэлы мае [[Пастава на каленях|плоцкае каханьне]] з мужчынам. Анжэла пасьля страты [[Дзявоцкая балона|дзявоцтва]] была выгнаная на вуліцу. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.imdb.com/title/tt0090763/ ''Прыгажуня''] на [[БЗФІ]] * [https://www.archiviodelcinemaitaliano.it/index.php/scheda.html?codice=AG5233 ''Прыгажуня''] на [[Народнае аб’яднаньне кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў|Народнам аб’яднаньні кінэматаграфіі, гука, відэа і лічбавых вырабаў]] {{Парнаграфія ў Італіі}} [[Катэгорыя:Эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы з эротыкай і драмай]] [[Катэгорыя:Італьянскія эратычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Фільмы пра Італію]] [[Катэгорыя:Фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы]] [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Фільмы 1986 году]] [[Катэгорыя:Фільмы на італьянскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы 1980-х італьянскай мовай]] [[Катэгорыя:Фільмы Сальваторэ Сампэры]] [[Катэгорыя:Парнаграфічныя фільмы Італіі]] 0aucpt2epv9xjoecsqrx1uuz6899pd5 14 296810 2618878 2025-06-07T10:03:41Z Ясамойла 35429 пачатак 2618878 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле гадоў|Італьянскія фільмы|1986|годзе}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы паводле гадоў|1986]] [[Катэгорыя:Фільмы 1986 году]] ltd1isbtim4vg0gouqv57ivnb3c37mm 2618879 2618878 2025-06-07T10:04:02Z Ясамойла 35429 правапіс 2618879 wikitext text/x-wiki {{Тэма паводле гадоў|Італьянскія фільмы|1986|году}} {{Аўтаазначнік катэгорыі}} [[Катэгорыя:Італьянскія фільмы паводле гадоў|1986]] [[Катэгорыя:Фільмы 1986 году]] nlui4hfroqq7smxhv8mffpgkaj4h19q 14 296811 2618883 2025-06-07T10:10:06Z Ясамойла 35429 пачатак 2618883 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Фільмы італьянскіх рэжысэраў|Сампэры]] 3yinhec4bdmyht96rxrnqxt5egrlwcs 2618884 2618883 2025-06-07T10:10:48Z Ясамойла 35429 дапаўненьне 2618884 wikitext text/x-wiki {{болей|Сальваторэ Сампэры}} [[Катэгорыя:Фільмы італьянскіх рэжысэраў|Сампэры]] 1l36lgkxnbwmpl6m9luegyjmvtydo9f