Вікіпэдыя be_x_oldwiki https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0 MediaWiki 1.45.0-wmf.3 first-letter Мэдыя Спэцыяльныя Абмеркаваньне Удзельнік Гутаркі ўдзельніка Вікіпэдыя Абмеркаваньне Вікіпэдыі Файл Абмеркаваньне файла MediaWiki Абмеркаваньне MediaWiki Шаблён Абмеркаваньне шаблёну Дапамога Абмеркаваньне дапамогі Катэгорыя Абмеркаваньне катэгорыі Партал Абмеркаваньне парталу TimedText TimedText talk Модуль Абмеркаваньне модулю 0 7262 2619297 2573212 2025-06-09T18:55:16Z 178.121.7.155 /* У Вялікім Княстве Літоўскім */ 2619297 wikitext text/x-wiki {{Краіна | Назва = Полацкае княства | Лацінка = Połackaje kniastva | НазваЎРоднымСклоне = Полацкага княства | НазваНаДзяржаўнайМове = | Сьцяг = | Герб = Iziaslav of Polock Seal avers.png | НацыянальныДэвіз = | ДзяржаўныГімн = | Месцазнаходжаньне = Alex K Polotsk general.png | ПодпісПадВыявайМесцазнаходжаньня = Полацкае княства на мапе Эўропы | АфіцыйнаяМова = | Сталіца = [[Полацак]] | ПапярэдняяДзяржава1 = Кіеўская Русь | СьцягПапярэдняйДзяржавы1 = Coin of Yaroslav the Wise (reverse).svg | ВыяваПапярэдняйДзяржавы1 = | ГодПачаткуІснаваньня = X | ГодКанцаІснаваньня = XIV стст. | ПэрыядІснаваньня = | НаступнаяДзяржава1 = Вялікае Княства Літоўскае | СьцягНаступнайДзяржавы1 = Pahonia. Пагоня (1780-89).png | ВыяваНаступнайДзяржавы1 = | НайбуйнейшыГорад = | ТыпУраду = [[манархія]] | ПершаяПадзея = Заснаваньне | ДатаПершайПадзеі = X стагодзьдзе | Падзея1 = Уваход у склад [[ВКЛ]] | ДатаПадзеі1 = 1307 | Падзея2 = Скасаваньне княства | ДатаПадзеі2 = 1397 | ПасадыКіраўнікоў = | ІмёныКіраўнікоў = | Плошча = | МесцаЎСьвецеПаводлеПлошчы = | АдсотакВады = | ГодАцэнкіНасельніцтва = | МесцаЎСьвецеПаводлеНасельніцтва = | Насельніцтва = | ШчыльнасьцьНасельніцтва = | ЭтнічныСклад = | КанфэсійныСклад = [[хрысьціянства]], [[паганства|язычніцтва]] | Пісьменнасьць = | ГодАцэнкіСУП = | МесцаЎСьвецеПаводлеСУП = | СУП = | СУПНаДушуНасельніцтва = | Валюта = | КодВалюты = | ЧасавыПас = | ЧасРозьніцаUTC = | ЧасавыПасУлетку = | ЧасРозьніцаUTCУлетку = | НезалежнасьцьПадзеі = | НезалежнасьцьДаты = | АўтамабільныЗнак = | ДамэнВерхнягаЎзроўню = | ТэлефонныКод = | Дадаткі = [[Файл:Rus-1015-1113.png|270пкс|цэнтар|Русь у 1015-1113 гг.]] }} '''По́лацкае кня́ства''' — [[Усходнеславянскія мовы|усходнеславянскае]] дзяржаўнае ўтварэньне ([[Фэадалізм|фэадальная]] [[дзяржава]]) з сталіцай у [[горад]]зе [[Полацак|Полацку]]. Узьнікла на аснове племяннога княжаньня (правадырства) полацкіх [[крывічы|крывічоў]] з прыкметным уплывам групаў іншаземнага насельніцтва, перш за ўсё [[Балты|балтаў]]<ref>{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 448.</ref>. Існавала з другой паловы X да пачатку XIV стагодзьдзя і ахоплівала (за часамі найвышэйшага ўздыму) поўнач і цэнтар сучаснай [[Беларусь|Беларусі]], а таксама Ніжняе Падзьвіньне (прыдзьвінскія тэрыторыі сучаснай [[Латвія|Латвіі]]). У склад княства, апроч Полацку, уваходзілі такія гарады, як [[Віцебск]], [[Друцак (горад)|Друцак]], [[Менск]], [[Заслаўе]], [[Лагойск]], [[Барысаў]], [[Браслаў]], [[Кукенойс]] (цяпер [[Кокнэсэ]]) ды іншыя. У наш час, паводле наяўных гістарычных зьвестак, Полацкае княства разглядаецца ў якасьці вытоку [[Беларусь|Беларускай дзяржаўнасьці]], увасабленьня ідэі незалежнасьці [[Беларусы|беларускага народу]]<ref>{{Літаратура/Гісторыя Беларусі (у кантэксьце сусьветных цывілізацыяў)|к}} С. 66.</ref><ref name="pam58">[[Георгі Штыхаў|Штыхаў Г.]] Палітычная гісторыя Полацка ў 9-11 ст. // {{Літаратура/Памяць/Полацак|к}} С. 58.</ref><ref>[[Уладзімер Арлоў (гісторык)|Арлоў У.]] [https://web.archive.org/web/20110915021245/http://old.knihi.com/10viakou/10v101.html 862. Першыя летапісныя звесткі пра Полацак] // {{Літаратура/Дзесяць вякоў беларускай гісторыі (1997)}}</ref>. У замежнай гістарыяграфіі існуе меркаваньне пра тое, што на Русі было дзьве скандынаўскія дынастыі — [[Рурыкавічы]] і [[Рагвалодавічы]]</small><ref name="Stender-Petersen">''Stender-Petersen А.'' Varangica. — Aarhus, 1953. Р. 130—131.</ref><ref name="Pritsak">''Pritsak О.'' The Origin of Rus'. — Cambridge (МА), 1981. Vol. 1. Old Scandinavian Sources other than the Sagas. Р. 137.</ref><ref name="Duczko">''Duczko W.'' Viking Rus: Studies on the Presence of Scandinavians in Eastem Europe. — Leiden, 2004. Р. 126—127.</ref>. Навуковец з [[Данія|Даніі]] [[Адольф Стэндэр-Пэтэрсэн]] лічыў, што на Русі ўтварылася дзьве скандынаўска-славянскія дзяржавы — Наўгародзка-Кіеўская і Полацкая. Аўтар падмацоўвае гэта сьведчаньнем з [[Аповесьць мінулых часоў|Аповесьці мінулых часоў]] пра княжаньне ў Полацку Рагвалода, пра скандынаўскае паходжаньне яго імя. Амэрыканскі гісторык [[Амельян Прыцак]] лічыў, што полацкая дынастыя была адзінай з старажытных скандынаўскіх дынастыяў, якая змагла захавацца ў змаганьні з Рурыкавічамі</small><ref name="Мартынюк">''Мартынюк А. В.'' Alba Ruscia: Белорусские земли на перекрестке культур и цивилизаций (Х—ХVI вв.). — Москва, 2015. С. 9.</ref>. == Назва == У летапісах XII стагодзьдзя Полацкае княства не лічылася [[Русь]]сю<ref>{{Літаратура/Гісторыя Беларусі (у кантэксьце сусьветных цывілізацыяў)|к}} С. 57.</ref>. Напрыклад [[Аповесьць мінулых часоў]] нават супрацьпастаўляе «Рускай зямлі» Полацкую і [[Смаленск]]ую. У пісьмовых крыніцах жыхары Полацкага княства да другой паловы XII ст. выступалі пад старой племянной назвай — [[крывічы]]<ref>{{Літаратура/Нарыс гісторыі Беларусі (2001)|к}} С. 23.</ref>. Сярод параўнальна шматлікіх дакумэнтаў уласна Полацку, складзеных у першай палове XV ст., зусім не ўжываецца азначэньне «[[Русіны|рускі]]»: жыхары места ідэнтыфікуюць сябе проста як «палачане» альбо ўжываецца вызначэньне «нашы»<ref>[[Алег Ліцкевіч|Ліцкевіч А.]] Да пытання пра рутэнізацыю балтаў ВКЛ у XV — пачатку XVI стст. // [[ARCHE Пачатак]]. № 11—12, 2009. С. 72—75.</ref>. == Гісторыя == === Узьнікненьне === Дакладную дату ўзьнікненьня княства вызначыць цяжка. У VIІІ—X стагодзьдзях у [[Крывічы|крывічоў]] існавала правадырства (англ. chiefdom) — дадзяржаўнае этнапалітычнае ўтварэньне на чале з князем-правадыром, якое на працягу другой паловы Х стагодзьдзя перарасло ў [[Фэадалізм|раньнефэадальную]] [[Дзяржава|дзяржаву]]. Першая пісьмовая згадка пра Полацак датуецца 862 годам у зьвязку з раздачай Рурыкам гарадоў сваім дружыньнікам. У [[Лаўрэнцеўскі летапіс|Лаўрэнцеўскім летапісе]] паведамляецца: {{Цытата|У лета 862 прыняў уладу Рурык і пачаў раздаваць мужам сваім гарады: гэтаму Полацак, гэтаму Растоў, іншаму Белавозера. І па тых гарадох варагі — прышлыя, а першае насельніцтва ў Ноўгарадзе — славене, у Полацку — крывічы, у Растове — меры, у Белым возеры — весь, у Мураме — мурамы, і ўсімі тымі валодаў Рурык}} У скандынаўскіх сагах пра Полацак паведамляецца як пра моцнае ўладаньне, якое мела свайго князя Палтэса. Князь Палтэс — мітычная асоба, але пра тое, што ў Полацку рана былі вялікія князі, гаворыцца ў [[Аповесьць мінулых часоў|Аповесьці мінулых часоў]]<ref>[[Георгі Штыхаў|Штыхаў Г.]] Палітычная гісторыя Полацка ў 9-11 ст. // {{Літаратура/Памяць/Полацак|к}} С. 51.</ref>. [[Файл:Anton Losenko. Vladimir and Rogneda.jpg|міні|Уладзімер і Рагнеда, 1770 г.]] Першы вядомы [[сьпіс полацкіх князёў|полацкі князь]] — [[Рагвалод]], незалежны ад Кіева. Гісторыкі спрачаюцца пра ягонае паходжаньне: адныя называюць яго [[славяне|славянінам]] (Валадар Рогу), іншыя — [[варагі|варагам]] (Рунгвальд). Аднак, у кожным разе, гэта дазваляе зрабіць выснову пра княжаньне ў Полацку мясцовай дынастыі, а ня кіеўскага намесьніка. У [[Аповесьць мінулых часоў|Аповесьці мінулых часоў]] пад 980 годам паведамляецца, што Рагвалод ''«имяше власть свою в Полотьске»''. У [[Лаўрэнцеўскі летапіс|Лаўрэнцеўскім летапісы]] больш падрабязна тлумачыцца, што Рагвалод ''«держащю и владеющю и княжащю Полотьскую землю»''. Тут падкрэсьліваецца поўная незалежнасьць Полацкай зямлі, якой «валодаў», г. зн. кіраваў князь Рагвалод. З князем Рагвалодам зьвязаныя драматычныя падзеі міжусобнага змаганьня на Русі. У 972 годзе, па сьмерці князя [[Сьвятаслаў Ігаравіч|Сьвятаслава Ігаравіча]], пачалося замаганьне за ўладу між ягонымі сынамі: [[Наўгародзкае княства|Ноўгародзкім]] князем [[Уладзімер Вялікі|Уладзімерам]] і [[Кіеўскае княства|Кіеўскім]] князем [[Яраполк]]ам. Абодва бакі намагаліся атрымаць падтрымку ад Полацкага княства. З гэтай мэтай Уладзімер прапанаваў Рагвалоду аддаць за яго сваю дачку [[Рагнеда|Рагнеду]]. Яму адмовілі, што азначала пераход на бок Кіева, тады Ўладзімер захапіў і спаліў Полацак, забіў Рагвалода і гвалтам узяў Рагнеду сабе ў жонкі. Мясцовая полацкая дынастыя была, такім чынам, зьнішчаная. Неўзабаве па [[хрышчэньне Русі|хрышчэньні Русі]] сын Рагнеды ад Уладзімера [[Ізяслаў Уладзімеравіч|Ізяслаў]] атрымаў ад бацькі Полацкую зямлю, дзе для яго збудавалі горад Ізяслаў. Пазьней Ізяслаў пераехаў у Полацак і аднавіў Полацкае княства, але цяпер у ім ужо кіравала дынастыя Ізяславічаў — нашчадкаў Рурыка. <center><gallery widths="150" heights="150" caption="Мініятуры [[Радзівілаўскі летапіс|Радзівілаўскага летапісу]]"> Rahvałod, Rahnieda (Połacak). Рагвалод, Рагнеда (Полацак).jpg|Сваты наўгародзкага князя [[Уладзімер Сьвятаславіч|Ўладзімера]] ў [[Рагвалод]]а (налева); Рагвалод гутарыць з [[Рагнеда]]й, якая адмовілася выйсьці замуж за Ўладзімера (направа) Rahnieda, Volodymyr. Рагнеда, Уладзімер.jpg|Помсьцячы за спалены Полацак і забітых бацькоў [[Рагнеда]] спрабуе забіць свайго мужа [[Уладзімер Сьвятаславіч|Ўладзімера]] Iziasłaŭ, Rahnieda, Volodymyr. Ізяслаў, Рагнеда, Володимир.jpg|[[Уладзімер Сьвятаславіч|Уладзімер]] хоча пакараць [[Рагнеда|Рагнеду]] сьмерцю, але на абарону маці ўстае князевіч [[Ізяслаў Уладзімеравіч|Ізяслаў]] Usiasłaŭ (Połacak). Усяслаў (Полацак).jpg|Пачатак княжаньня [[Усяслаў Брачыславіч|Ўсяслава Брачыславіча]] ў Полацку, фрагмэнт мініятуры </gallery></center> === Найвышэйшы ўздым === [[Файл:Usiaslau sr 2005.gif|міні|[[Усяслаў Брачыславіч|Усяслаў Полацкі]], [[Усяслаў Полацкі (манэта)|манэта]] [[НБ Беларусі]]]] У 1003 годзе пачалося княжаньне [[Брачыслаў Ізяславіч|Брачыслава Ізяславіча]]. За яго кіраўніцтвам Полацак бесьперапынна намагаўся пазбавіцца залежнасьці ад Кіева. У 1020 годзе Брачыслаў учыніў напад на Ноўгарад, абрабаваўшы горад, але на зваротным шляху быў разьбіты кіеўскім князем [[Яраслаў Мудры|Яраславам]]. Той прымусіў Брачыслава падпарадкавацца Кіеву, атрымаўшы за гэта ў валоданьне [[Віцебск]] і [[Усьвят]]. 1044—1101 гады былі часам найвышэйшага ўздыму Полацкага княства, калі ім кіраваў [[Усяслаў Чарадзей|Усяслаў Брачыславіч]]. Першыя гады свайго кіраваньня ён не сварыўся зь Яраславічамі, але зь сярэдзіны 1065 году ізноў распачаў змаганьне з Кіевам за першынства на ўсходне-славянскіх землях. Усяслаў учыніў напады на [[Пскоў]] і Ноўгарад. У 1067 годзе на рацэ [[Няміга|Нямізе]] пад [[Менск]]ам адбылася [[бітва на Нямізе|бітва]] з войскам [[Ізяслаў Яраславіч|Ізяслава Яраславіча]], у якой палачане пацярпелі паразу. Пазьней, у часе мірных перамоваў, Усяслава па-здрадніцку захапілі ў палон і кінулі ў вязьніцу ў Кіеве. Але прабыўшы там некалькі месяцаў, ён быў вызвалены народам і абраны кіеўскім князям. Аднак Ізяслаў, з дапамогай [[Польшча|Польшчы]], вярнуў сабе ўладу спачатку ў Кіеве, а потым, у 1069 годзе, авалодаў і Полацкам, выгнаўшы Ўсяслава і паставіўшы замест яго на княжаньне свайго сына [[Мсьціслаў Ізяславіч|Мсьціслава]]. Ужо ў 1071 годзе Ўсяслаў вярнуўся ў Полацак і, нягледзячы на некалькі паразаў ад Ізяслава, здолеў там утрымацца. У XI стагодзьдзі Полацкая зямля сфармавалася як моцная дзяржава ва Ўсходняй Эўропе. Полацак быў стольным горадам гэтага буйнога княства, якое мела сваю княскую дынастыю, моцнае войска, даволі разьвітую гаспадарку і значныя дасягненьні ў галіне культуры. У 1050-я гады тут збудавалі грандыёзны [[Сафійскі сабор (Полацак)|Сафійскі сабор]], які сымбалізаваў сілу і незалежнасьць Полацку<ref name="pam58"/>. <center><gallery widths="150" heights="150" caption="Мініятуры [[Радзівілаўскі летапіс|Радзівілаўскага летапісу]]"> Battle on Nemiga 02.jpg|[[Бітва на Нямізе]] Vseslav of Polotsk.jpg|[[Усяслаў Брачыславіч]] перапраўляецца цераз [[Дняпро]] Usiasłaŭ Čaradziej, Kyiv. Усяслаў Чарадзей, Київ.jpg|Кіяўляне вызваляюць [[Усяслаў Брачыславіч|Усяслава Чарадзея]] зь вязьніцы Usiasłaŭ Połacki, Kyiv. Усяслаў Полацкі, Київ.jpg|[[Усяслаў Брачыславіч|Усяслаў Полацкі]] на вялікакняскім кіеўскім пасадзе </gallery></center> === Фэўдальная раздробленасьць === [[Файл:Połacak, Pahonia. Полацак, Пагоня (1586).jpg|180пкс|значак|Герб Полацкага княства [[Пагоня]] з гербоўніка 1586 г.]] Па сьмерці Ўсяслава Чарадзея Полацкае княства ўвайшло ў пэрыяд фэўдальнай раздробленасьці. Зь яго выдзяліліся [[Віцебскае княства|Віцебскае]], [[Друцкае княства|Друцкае]], [[Менскае княства|Менскае]] ды іншыя. Уласна Полацак атрымаў [[Давыд Усяславіч]]. Амаль адразу ж між князямі пачынаецца змаганьне. У 1127 годзе кіеўскі князь [[Мсьціслаў Уладзімеравіч]] учыніў выправу на Полацак, захапіў яго і выслаў усіх полацкіх князёў у [[Бізантыя|Бізантыю]]. Але ўжо празь пяць гадоў у Полацак ізноў прыйшоў князь з Ізяславічаў: [[Васілька Сьвятаславіч]]. Па яго сьмерці пачалося чарговае змаганьне за горад між прадстаўнікамі віцебскай, менскай і друцкай лініяў нашчадкаў Усяслава Чарадзея. Паступова ў Полацку зацьвердзілася Віцебская лінія, але час ад часу Полацак трапляў у залежнасьць ад [[Смаленскае княства|Смаленску]], які ставіў сваіх намесьнікаў. === У [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] === [[Файл:Połacak, Pahonia. Полацак, Пагоня (1672).jpg|міні|180пкс|Герб Полацкага княства з Маскоўскага Тытулярніка (1672 г.)]] На пачатку XIII стагодзьдзя ў Полацку зьявіўся вораг — [[крыжакі]]. Зьяўленьне крыжакоў прыйшлося на час княжаньня [[Уладзімер Полацкі|Вальдэмара]]. Крыжакі заснавалі крэпасьць [[Рыга|Рыгу]], чым перакрылі магістральны гандлёвы шлях да Скандынаўскіх краінаў. Адтуль пачалася экспансія крыжакоў у сфэру ўплыву Полацку, Ніжняе Падзьвіньне перайшло да крыжакоў. [[Файл:Połacak, Pahonia. Полацак, Пагоня (1720).jpg|міні|180пкс|Герб [[Полацкае ваяводзтва|Полацкага ваяводзтва]] з Сэнатарскай залі (каля 1720 г.)]] У такіх умовах палачане ўсё часьцей выступалі ў зьвязе зь літоўцамі супраць крыжакоў. З пачатку 1240-х гадоў (паводле іншых крыніцаў — яшчэ з 1190-х гадоў) у Полацку зацьвердзіліся літоўскія князі. Як дакладна гэта было зроблена — шляхам узброенага захопу ці пагадненьня — невядома. З гэтага часу Полацак бярэ ўдзел у спрэчках літоўскіх князёў. Датай уваходжаньня Полацку ў склад Вялікага Княства Літоўскага лічыцца 1307 год, калі ў Полацку пачаў княжыць брат [[Віцень|Віценя]] [[Воін]]. У канцы [[14 стагодзьдзе|XIV ст.]] Полацкае княства спыніла сваё існаваньне, пазьней замест яго ўтварылася [[Полацкае ваяводзтва]]. == Дзяржаўны лад == Дзяржаўны лад Полацкага княства прайшоў на працягу стагодзьдзяў паступовую трансфармацыю. За Ізяславам і Рагвалодам Веча, імаверна, ня мела палітычнай ролі. Ужо пры Брачыславе яно атрымала вылучнае значэньне. Пра гэта сьведчыць Эймундава сага: ''«Дайце мне час параіцца з маімі мужамі, бо яны даюць мне грошы, а я толькі іх трачу»''. Такім чынам, ужо ў XI ст. Веча палачанаў атрымала надзвычай важнае значэньне. Існавала таксама і Рада князя. Рада ня мела яўна акрэсьленых паўнамоцтваў. Князь узгадняў з Радай усе пытаньні, што меў разьвязваць сам. Апроч таго, Рада ня мела акрэсьленага складу. Князь запрашаў на раду да сябе ўсіх, каго пажадае. Найперш гэта былі найбуйнейшыя герархі царквы і палацавыя службоўцы. Асобамі цэнтральнага кіраваньня былі ключнік, падвойскі, тысяцкі, пасаднік (пра яго паведамляе толькі Тацішчаў), цівун ды інш. Тысяцкі кіраваў войскамі — земскім апалчэньнем. Ключнік адказваў за гаспадарскую дзейнасьць і зьбіраў падаткі. Падвойскі сачыў за выкананьнем пастановаў князя і Веча. Цівуны былі прадстаўнікамі князя на вызначаных тэрыторыях і кіравалі імі ад яго імя. У XII ст. узрасла роля Веча. Да ягоных прэрагатываў пачалі адносіць абраньне і выгнаньне князя, складаньне міру і абвяшчэньне вайны. За князем засталася судовая і вайсковая ўлада. Войска князя складалася з дружыны і земскага апалчэньня. Дружына падзялялася на дзьве часткі: «старэйшую» (баляры) і «малодшую» (отракі, дзецкія). Старэйшая Дружына мела вылучны ўплыў на князя, баляры ўваходзілі ў склад Рады, часта выступалі супроць князя. Малодшая дружына была важным апірышчам князя ў змаганьні з балярамі і Вечам. У канцы XII — пачатку XIII стагодзьдзяў у Полацку сфармавалася рэспубліка. Яе можна называць Вечава-тэакратычнай. Улада сканцэнтравалася вакол япіскапа, зь якіх у крыніцах ўпамінаецца Якаў (1300 г). Князі ў Полацку маглі і быць, але ў крыніцах не ўпамінаюцца. Зноў яны зьяўляюцца ў горадзе толькі ў часе княжаньня [[Гедзімін]]а. == Эканоміка == Полацкае княства ўзьнікла і разьвівалася на [[шлях з варагаў у грэкі|шляху з варагаў у грэкі]], гандлявала прадукцыяй сельскай гаспадаркі. Да [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]] хадзілі гандлёвыя караблі. У Полацку, Віцебску, Менску і іншых гарадох канцэнтраваліся рамесьніцкія майстэрні. == Культура і рэлігія == Полацак быў адным з найважнейшых культурных і рэлігійных цэнтраў у рэгіёне. У 992 годзе тут заснавалі Полацкую япархію, збудавалі некалькі цэркваў. З імём [[Эўфрасіньня Полацкая|Эўфрасіньні Полацкай]] зьвязаныя збор і перапіс кніг, будаваньне манастыра, названага потым Эўфрасінеўскім. Для Эўфрасіньні Полацкай ювэлір [[Лазар Богша]] зрабіў [[Крыж Эўфрасіньні Полацкай|знакаміты крыж]], які стаў нацыянальнай сьвятыняй [[беларусы|беларусаў]]. У сярэдзіне XI ст. у Полацку збудавалі [[Сафійскі сабор (Полацак)|Сафійскі сабор]]. У горадзе, імаверна, вялося летапісаньне, але Полацкі летапіс не захаваўся. З разьвіцьцём Вільні ў XIV ст. Полацак згубіў значэньне цэнтру. У сярэдзіне XVI ст. тут заснавалаі езуіцкі калегіюм, які меў істотнае адукацыйнае значэньне. У другой палове XVIII ст. Полацак на пэўны час стаў сталіцай [[езуіты|езуітаў]]. == Імёны палачанаў == {{Асноўны артыкул|Імёны ліцьвінаў}} [[Германскія мовы|Германскае]] паходжаньне маюць пашыраныя сярод княскай эліты Полацку імёны [[Рагвалод (імя)|Рагвалод]], [[Глеб]], [[Валадар]], [[Рагнеда]]. Захаваліся зьвесткі пра такія імёны палачанаў, як [[Лазар Богша|Богша]], [[Вісконт|Віскоша]], [[Вайнейка|Войнег]]<ref>Варонін В. [https://www.belhistory.eu/archives/6804 Гордин А. М. «…А потом забралася до Рыма». Граффито полоцкого странника XII века в Италии. Полоцк, 2023. 79 с.] // [[Беларускі гістарычны агляд (часопіс)|Беларускі гістарычны агляд]], 2024.</ref>. == Глядзіце таксама == * [[Сьпіс полацкіх князёў]] == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} * {{Літаратура/Памяць/Полацак}} * {{Літаратура/Таямніцы полацкай гісторыі}} {{Гісторыя Беларусі}} {{Беларусь у тэмах}} [[Катэгорыя:Гісторыя Беларусі]] [[Катэгорыя:Гісторыя Кіеўскай Русі]] 5bn7kt35avtlh4evq7wssltmfoqno36 0 105911 2619299 2616715 2025-06-09T23:20:50Z 151.77.2.43 2619299 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Напалі |Лягатып = SSC Napoli 2024 (deep blue navy).svg |ПоўнаяНазва = Società Sportiva Calcio Napoli S.p.A. |Заснаваны = 1 жніўня 1926 |Горад = [[Нэапаль]], [[Італія]] |Стадыён = [[Дыега Арманда Марадоны (стадыён)|Дыега Арманда Марадоны]] |Умяшчальнасьць = 54 726 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Італіі|НапаліНэапЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Італіі|НапаліНэапСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Італіі|НапаліНэап}} |Сайт = http://www.sscnapoli.it/ |Прыналежнасьць = Італьянскія | pattern_la1 = _napoli2425h | pattern_b1 = _napoli2425h | pattern_ra1 = _napoli2425h | pattern_sh1 = _napoli2425h | pattern_so1 = _napoli2425hl | leftarm1 = 0686CB | body1 = 0686CB | rightarm1 = 0686CB | shorts1 = FFFFFF | socks1 = 0686CB | pattern_b2 = _napoli2425a | body2 = FFFFFF | pattern_la2 = _napoli2425a | leftarm2 = FFFFFF | pattern_ra2 = _napoli2425a | pattern_sh2 = _napoli2425A | pattern_so2 = _napoli2425al | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FFFFFF | socks2 = FFFFFF | pattern_la3 = _napoli2425t | pattern_b3 = _napoli2425t | pattern_ra3 = _napoli2425t | pattern_sh3 = _napoli2425t | pattern_so3 = _napoli2425tl | leftarm3 = 000000 | body3 = 000000 | rightarm3 = 000000 | shorts3 = 000000 | socks3 = 000000 }} «'''Напалі'''» ({{мова-it|Napoli}}) — італьянскі футбольны клюб з гораду [[Нэапаль]]. Заснаваны ў 1926 годзе. Чатырохразовы [[Чэмпіянат Італіі па футболе|чэмпіён Італіі]] (1987, 1990, 2023, 2025), шасьціразовы ўладальнік [[Кубак Італіі па футболе|Кубка Італіі]]. Уладальнік [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубка УЭФА]] (1989). Колеры клюбу ёсьць блакітна-белыя. Хатнія сустрэчы «Напалі» праводзіць на стадыёне «[[Дыега Арманда Марадоны (стадыён)|Дыега Арманда Марадоны]]». «Напалі» зьяўляецца адным з наймацнейшых клюбаў [[Паўднёвая Італія|Паўднёвай Італіі]] й чацьвертым клюбам краіны паводле колькасьці заўзятараў. З моманту заснаваньня ў 1926 годзе, клюб некалькі разоў зьмяняў назву. Першапачаткова ён называўся «Associazione Calcio Napoli», у 1964 годзе каманда была перайменаваная ў «Società Sportiva Calcio Napoli» і звалася гэтак да 2004 году, калі «Напалі» спасьцігла банкруцтва. Новы прэзыдэнт [[Аўрэліё Дэ Ляўрэнтыс]] адрадзіў клюб пад назвай «Napoli Soccer». У 2006 годзе ён вырашыў вярнуць старую назву — «Società Sportiva Calcio Napoli». == Гісторыя == === Папярэднікі === Футбол у [[Нэапаль|Нэапалі]] зарадзіўся ў 1904 годзе, калі ангельскі марак Ўільям Потс, ягоны кампаньён Гэктар Баён і нэапалітанцы Сальсі, Катэрына й Канфордзі заснавалі «Naples Foot-Ball & Cricket Club». Прэзыдэнтам клюбу стаў [[Амадэо Сальсі]]. Першы матч нэапалітанцы згулялі з экіпажам ангельскага карабля «Арабіка» й перамаглі зь лікам 3:2. У 1906 годзе з назвы адпала слова «Cricket» і клюб стаў называцца проста «Naples Foot-Ball Club». З прычыны, што ў раньніх розыгрышах [[Чэмпіянат Італіі па футболе|чэмпіянату Італіі]] клюбы з поўдня краіны ўдзелу не прымалі «Наплес» працягваў гуляць з маракамі суднаў, якія заходзілі ў гавань, або выступаўчы ў Кубку Выкліку Ліптана, дзе спаборнічалі клюбы Нэапалю й [[Палерма]]. Двойчы, у 1909 і 1911 гадох, «Наплес» перамагаў у фіналах кубка. Да гэтага часу колеры формы нэапалітанцаў набылі звыклы выгляд — блакітныя кашулі й белыя трусы. У 1912 годзе адзін з заснавальнікаў «Наплес» [[Гэктар Баён]] вырашыў заснаваць свой клюб — «[[Інтэрнацыянале Нэапаль|Інтэрнацыянале]]». У той жа год «Інтэр» як і «Наплес» дэбютаваў у чэмпіянаце Італіі. Чэмпіянат, у той час, праходзіў па рэгіянальным прынцыпе, і клюбы, такім чынам, мелі суперніцтва ў зоне [[Кампанія (рэгіён)|Кампаніі]]. Але разьвіцьцю абедзьвюх камандаў перашкодзіла [[Першая сусьветная вайна]], а неўзабаве па ейным сканчэньні, у 1922 годзе, клюбы аб’ядналіся ў адзін — «Інтэрнаплес» ({{мова-it|FBC Internaples|скарочана}}). Датай заснаваньня цяперашняга «Напалі» лічыцца 1 жніўня 1926 году, калі кіраўнікі «Інтэрнаплесу» перайменавалі каманду ў «Associazione Calcio Napoli». === Станавеньне === [[Файл:Formazione del Napoli nel campionato 1946 - 1947.jpg|значак|зьлева|Нэапальская дружына ў [[Чэмпіянат Італіі па футболе 1946—1947 гадоў|сэзоне 1946—1947 гадоў]].]] Ужо ў хуткім часам клюб зьмяніў назоў на звыклі нам на сёньня «Напалі»<ref>[https://web.archive.org/web/20070211013719/http://members.fortunecity.com/edvella/roots.html «A short history of Napoli's roots: The Spark of Life»]. 'O Ciuccio.</ref>. [[Чэмпіянат Італіі па футболе 1926—1927 гадоў|Сэзон 1926—1927 гадоў]] быў дзеля клюбу катастрафічным, бо дружына з поўдню краіны здолела здабыць толькі адзіны пункт у розыгрышу. І ўсё-ж такі, [[Італьянская футбольная фэдэрацыя]] пакінула нэапальскі клюб у шэрагах клюбаў вышэйшага дывізіёну, дазволіўшы клюбу захаваць сваё месца ў лізе. У далейшым выступы клюбу значна палепшыліся, а ў шэрагах каманды зазьзяла новая зорка ў асобе народжаннага ў [[Парагвай|Парагваі]] футбаліста [[Атыля Салюстра|Атылі Салюстры]], які быў першым паўнавартасным улюбёнцам публікі<ref>[https://web.archive.org/web/20110722073231/http://cronologia.leonardo.it/sport/napoli.htm «Il primo, e ancora indimenticato idolo, dei tifosi partenope»]. Cronologia.</ref>. Ён трапна адзначаўся галамі ў брамы супернікаў, усталяваўшы рэдорд, які ў будучыні быў перасягнуты [[Дыега Марадона]]м і [[Марэк Гамшык|Марэкам Гамшыкам]]<ref>[https://archive.today/20120715061603/http://vesuvio.altervista.org/storia.htm «Storia del Napoli: Gli anni venti e trenta»]. Vesuvio.</ref>. У канцы 1920-х гадоў дружыну ачоліў ангельскі трэнэр [[Ўільям Гарбат]], які раней узначальваў «[[Рома Рым|Рому]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20070504032847/http://www.younapoli.com/storia%20del%20napoli.htm «Gli anni '30»]. YouNapoli.</ref>. За часам шэфства Гарбата клюб істотна зьмяніўся, часта займаючы верхнюю палову выніковай табліцы. У [[Чэмпіянат Італіі па футболе 1932—1933 гадоў|сэзонах 1932—1933]] і [[Чэмпіянат Італіі па футболе 1933—1934 гадоў|1933—1934 гадоў]] «Напалі» фінішаваў на другім радку. На той час за клюб гулялі такія выбітныя гульцы, як то [[Антоніё Вояк]], [[Арнальда Сэнтымэнці]] і [[Карлё Бускальля]]<ref name="anglonapulitano">[https://web.archive.org/web/20161231225254/http://clubanglonapulitano.tripod.com/players.html «Napoli Player Statistics»]. Club Anglo Napulitano.</ref>. Але, яшчэ да пачатку [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] пачаўся заняпад «Напалі», які амаль ня скончыўся паніжэньнем клюбу ў клясе ў [[Чэмпіянат Італіі па футболе 1939—1940 гадоў|сэзоне 1939—1940 гадоў]], але клюб выратавала розьніца паміж забітымі і прапушчанымі галамі. Тым ня менш, празь некалькі гадоў клюб усё ж такі быў вымушаны пакінуць найвышэйшы дывізіён. У гэты ж час нэапальцы зьехалі з [[Джорджа Аскарэльлі (стадыён)|стадыёна імя Джорджа Аскарэльлі]], пераехаўшы на [[Артура Кальяна (стадыён)|стадыён імя Артура Кальяна]]. Да сканчэньня вайны клюб заставаўся ў Сэрыі Б, вярнуўшыя ў эліту толькі на два сэзоны. «Напалі» быў выключаны з Сэрыі А праз скандал зьвязаны з хабарніцтвам<ref>[http://www.rsssf.com/tablesi/ital48.html «Italy 1947/48»]. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation.</ref>. У пачатку 1950-х гадох клюб вярнуўся ў эліту, таксама знайшоўшы ў 1959 годзе новую пляцоўку, якой стаў стадыён «[[Сан-Паолё (стадыён)|Сан-Паолё]]». Не зважаючы на ​​нестабільныя выступы ў лізе, якія суправаджаліся падвышэньнямі і паніжэньнямі, «Напалі» дасягнуў кубкавага посьпеху, перамогшы ў фінале [[Кубак Італіі па футболе|Кубка Італіі]] ў 1962 годзе клюб [[СПАЛ Фэрара|СПАЛ]], дзякуючы галам [[Джаньні Карэльлі]] і [[П’ерлюіджы Рандзон]]а. Іхны чацьверты ў гісторыі вылет з эліты перарваў сьвята ў наступным сэзоне. [[Файл:1961–62 Coppa Italia - AC Napoli.jpg|значак|Гульцы з [[Кубак Італіі па футболе|Кубкам Італіі]] ў 1962 годзе.]] У сярэдзіне 1960-х «Напалі» зноўку пачаў набіраць моц, дамогшыся падвышэньня чарговым разам ў [[Чэмпіянат Італіі па футболе 1964—1965 гадоў|сэзоне 1964—1965 гадоў]]. Пад кіраўніцтвам былога гульца клюбу [[Бруна Пэсаоля|Бруна Пэсаолі]] яны здабылі [[Кубак Альпаў]]<ref>[https://web.archive.org/web/20081024075840/http://www.alenapoli.com/storia/storia.htm «La storia del Calcio Napoli sino ai giorni nostri»]. Ale Napoli.</ref> і, вярнуўшыся ў элітны дывізіён, стала ўвайшлі ў пяцёрку лепшых клюбаў краіны. «Напалі» быў вельмі блізкі да перамогі ў лізе ў [[Чэмпіянат Італіі па футболе 1967—1968 гадоў|1967—1968 гадох]], заняўшы другое і саступіўшы толькі «[[Мілян (футбольны клюб)|Міляну]]». Аднымі з самых папулярных гульцоў гэтага пэрыяду былі [[Дына Дзоф]], [[Жазэ Алтафіні]], [[Амар Сывары]] і паўабаронца-нэапалітанец [[Антоніё Джуліяна]]. Джуліяна ў выніку перасягнуў і ўсталяваў новы рэкорд клюбу паводле колькасьці праведзеных матчаў, які трывае і дасюль<ref name="anglonapulitano"/>. Пасьпяховы пэрыяд працягнуўся і ў 1970-х гадох, то бок паводле вынікаў [[Чэмпіянат Італіі па футболе 1970—1971 гадоў|сэзонаў 1970—1971]] і [[Чэмпіянат Італіі па футболе 1973—1974 гадоў|1973—1974 гадоў]] клюб фінішаваў на трэцім месцы. Пад кіраўніцтвам яшчэ аднага былога гульца нэапальцаў [[Луіс Вінісію|Луіса Вінісію]] клюб атрымаў квіток у першы розыгрыш [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубка УЭФА]]. У сэзоне 1974—1975 гадоў «Напалі» прабіўся ажно да трэцяга раўнду, выбіўшы вугорскі «[[Фэхэрвар Сэкешфэхэрвар|Відэатон]]» і партугальскі «[[Порту (футбольны клюб)|Порту]]», але паводле вынікаў двух матчаў саступіўшы месца чэхаславацкаму «[[Банік Острава|Баніку]]». У тым жа сэзоне «Напалі» заняў другое месца ў Сэрыі А, усяго на два пункты адстаючы ад чэмпіёна «[[Ювэнтус Турын|Ювэнтуса]]». У гэты пэрыяд дружына ў асноўным складалася з мясцовых гульцоў, як то [[Джузэпэ Брускалёцьці]], Антоніё Джуліяна, [[Сальваторэ Эспазыта]] і [[Джузэпэ Савольдзі]], галоўным нападнікам клюбу, які перайшоў быў у склад клюбу неўзабаве да пачатку сэзону з «[[Балёньня (футбольны клюб)|Балёньні]]»<ref name="anglonapulitano"/>. == Тытулы == * '''[[Чэмпіянат Італіі па футболе|Чэмпіён Італіі]]: (4)''' ** 1987, 1990, 2023, 2025 * '''Уладальнікі [[Кубак Італіі па футболе|Кубка Італіі]]: (6)''' ** 1962, 1976, 1987, 2012, 2014, 2020 * '''Уладальнікі [[Супэркубак Італіі па футболе|Супэркубка Італіі]]: (2)''' ** 1990, 2014 * '''Уладальнікі [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубка УЭФА]]:''' ** 1989 == Склад == : ''Актуальны на 14 лютага 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец|1|{{Сьцяг Італіі}}|Бр|[[Алекс Мэрэт]]||1997}} {{Гулец|4|{{Сьцяг Італіі}}|Аб|[[Алесандра Буанджорна]]||1999}} {{Гулец|5|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Жуан Жэзус]]||1991}} {{Гулец|6|{{Сьцяг Шатляндыі}}|ПА|[[Білі Гілмар]]||2001}} {{Гулец|7|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Давід Нэрэс]]||1997}} {{Гулец|8|{{Сьцяг Шатляндыі}}|ПА|[[Скот Мактомінэй]]||1996}} {{Гулец|9|{{Сьцяг Швайцарыі}}|Нап|[[Ноа Акафор]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Мілян (футбольны клюб)|Мілян]]|2000}} {{Гулец|11|{{Сьцяг Бэльгіі}}|Нап|[[Рамэлю Люкаку]]||1993}} {{Гулец|12|{{Сьцяг Італіі}}|Бр|[[Кляўдыё Туры]]||2005}} {{Гулец|13|{{Сьцяг Косава}}|Аб|[[Амір Рагмані]]||1994}} {{Гулец|14|{{Сьцяг Італіі}}|Бр|[[Мікіта Кантыні]]||1996}} {{Гулец|15|{{Сьцяг Даніі}}|ПА|[[Філіп Білінг]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Борнмут (футбольны клюб)|Борнмут]]|1996}} {{Гулец|16|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Аб|[[Рафа Марын]]||2002}} {{Падзел складу}} {{Гулец|17|{{Сьцяг Уругваю}}|Аб|[[Матыяс Алівэра]]||1997}} {{Гулец|18|{{Сьцяг Аргентыны}}|Нап|[[Джаваньні Сымэонэ]]||1995}} {{Гулец|21|{{Сьцяг Італіі}}|Нап|[[Матэо Палітана]]||1993}} {{Гулец|22|{{Сьцяг Італіі}}|Аб|[[Джаваньні Дзі Лярэнца]]|капітан|1993}} {{Гулец|26|{{Сьцяг Бэльгіі}}|Нап|[[Сырыль Нгонг]]||2000}} {{Гулец|29|{{Сьцяг Італіі}}|ПА|[[Люіс Аза]]||2004}} {{Гулец|30|{{Сьцяг Італіі}}|Аб|[[Паскуале Мацокі]]||1995}} {{Гулец|37|{{Сьцяг Італіі}}|Аб|[[Леанарда Сьпінацоля]]||1993}} {{Гулец|68|{{Сьцяг Славаччыны}}|ПА|[[Станіслаў Лобатка]]||1994}} {{Гулец|81|{{Сьцяг Італіі}}|Нап|[[Джакама Распадоры]]||2000}} {{Гулец|96|{{Сьцяг Італіі}}|Бр|[[Сымонэ Скуфэт]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Кальяры (футбольны клюб)|Кальяры]]|1996}} {{Гулец|99|{{Сьцяг Камэруну}}|ПА|[[Андрэ-Франк Замбо Ангіса|Андрэ-Франк Ангіса]]||1995}} {{Канец складу}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.sscnapoli.it/ Афіцыйны сайт] {{Сэрыя А чэмпіянату Італіі па футболе}} [[Катэгорыя:Нэапаль]] i2xw93cu5pocowjb4ph1ia12nnhpgmc 0 106786 2619291 2603885 2025-06-09T13:21:14Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2619291 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = ЦСКА |Лягатып = PFK CSKA.svg |Горад = [[Масква]], [[Расея]] |Стадыён = [[ВЭБ Арэна]] |Умяшчальнасьць = 30 000 |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Расеі|ЦСКАМаскваЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Расеі|ЦСКАМаскваСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Расеі|ЦСКАМасква}} |Сайт = http://www.pfc-cska.com/ |Прыналежнасьць = Расейскія |pattern_la1=_cska1718h |pattern_b1=_cska1718h |pattern_ra1=_cska1718h |pattern_sh1=_cska1718h |pattern_so1=_band_stripes_blue |leftarm1=0000FF |body1=0000FF |rightarm1=0000FF |shorts1=FF0000 |socks1=FF0000 |pattern_la2=_cska1718a |pattern_b2=_cska1718a |pattern_ra2=_cska1718a |pattern_sh2=_cska1718a |pattern_so2=_cska1718a |leftarm2=FF4F00 |body2=FF4F00 |rightarm2=FF4F00 |shorts2=FF4F00 |socks2=FF4F00 }} '''ЦСКА''' ({{мова-ru|Центральный спортивный клуб армии}}) — расейскі футбольны клюб з гораду [[Масква|Масквы]]. Шасьціразовы [[Чэмпіянат Расеі па футболе|чэмпіён Расеі]], дзевяціразовы ўладальнік [[Кубак Расеі па футболе|Кубка Расеі]]. Сяміразовы [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіён СССР]], пяціразовы ўладальнік [[Кубак СССР па футболе|Кубка СССР]]. Уладальнік [[Кубак УЭФА|Кубка УЭФА]] (2005). ЦСКА зьяўляецца адным з найстарэйшых і самых тытулаваных расейскіх клюбаў у постсавецкай гісторыі<ref>[http://www.sport-express.ru/newspaper/2009-06-01/1_1/ ЦСКА: 13-й Титул!]. Sport-express.ru.</ref>, які вядзе сваю гісторыю ад каманды ТАЛС (таварыства аматараў лыжнага спорту), заснаванага ў 1911 годзе. У [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2009—2010 гадоў|сэзоне 2009—2010 гадоў]] ЦСКА выйшаў у першы раз у сваёй гісторыі ў 1/8 фіналу [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]]. Тады расейская каманда сустракалася з гішпанскай «[[Сэвільля (футбольны клюб)|Сэвільляй]]» і паводле вынікаў сустрэч ЦСКА перайшлі ў наступны раўнд, дзе з аднолькавым лікам 0:1 саступілі італьянскаму «[[Інтэрнацыянале Мілян|Інтэру]]». ЦСКА зьяўляецца трэцім самым папулярным клюбам у [[Расея|Расеі]] пасьля «[[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спартаку]]» й «[[Зэніт Санкт-Пецярбург|Зэніту]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20140810192321/http://www.soccers.fr/index.php?showtopic=121688 Classement des clubs les plus populaires en Russie]. Soccers.fr</ref>. == Гісторыя == === 1911—1935 === [[Файл:OPPV Moskva.jpg|міні|120пкс|зьлева|Эмблема ТАЛС]] Гісторыя футбольнага клюбу ЦСКА пачалася ў 1911 годзе, калі ў Таварыстве аматараў лыжнага спорту (ТАЛС) была арганізавана футбольная сэкцыя<ref>[http://www.pfc-cska.com/club/history/?id=10&page=2 Футболисты, стр. 2]. Pfc-cska.com.</ref>. На базе гэтай футбольнай сэкцыі было сфарміравана тры каманды, якія ў тым жа годзе ўпершыню прынялі ўдзел у [[чэмпіянат Масквы па футболе|чэмпіянаце Масквы]] ў клясе «Б». 14 (27) жніўня 1911 году быў згуляны першы афіцыйны матч каманды ТАЛС з клюбам «Вэга». Матч скончыўся перамогай футбалістаў ТАЛС зь лікам 6:2. У 1917 годзе каманда заваявала першае месца ў Казанскай лізе (першынстве камандаў, якія разьмяшчаліся ў дачных мясцовасьцях уздоўж Казанскай чыгункі) і выйшла ў «А» чэмпіянату Масквы, дзе выступала да 1922 году. Пасьля сэзону 1917 году частка другой каманды ТАЛС перайшла ў першую. У 1921 годзе ў восеньскім першынстве Масквы ([[Кубак Фульда|Кубку Фульда]]) чэмпіён вызначаўся ў «залатым матчы», у якім прымалі ўдзел каманды ТАЛС і КФС. Каманда КФС перамагла зь лікам 6:0. У сэзоне 1922 году футбалісты ТАЛС перамаглі ў вясновым чэмпіянаце Масквы й занялі другое месца ў восеньскім<ref>[http://www.pfc-cska.com/club/history/?id=11&page=4 Среди сильнейших, стр. 4]. Pfc-cska.com.</ref>. У тым жа годзе ТАЛС перамагла ў розыгрышу «Кубку КФС — Каламягі», у фінале якога па рэглямэнце сустракаліся пераможцы першай і другой ліг маскоўскага чэмпіянату, і «[[Кубак Сталіца па футболе|Кубак Сталіца]]» у якім сустракаліся чэмпіёны [[Масква|Масквы]] й [[Петраград]]а. Сэзон 1922 году быў апошнім, у якім каманда выступала пад назвай ТАЛС. У сэзоне 1923 году ў савецкім спорце наступілі перамены. «Буржуазны» спорт вырашылі паставіць на сацыялістычныя рэйкі. Усе старыя спартовыя таварыствы былі зачыненыя альбо расфармаваныя, а на іхняй аснове былі ўтвораны ведамасныя каманды. Усе чальцы «старых» камандаў залічваліся ў адпаведныя ведамствы, а маёмасьць (у тым ліку [[стадыён]]ы й спортпляцоўкі) перадаваліся новым камандам<ref>Журнал «Великие клубы». «ЦСКА ч. 1» № 12 (12) 2006 г., стр. 7</ref>. Спартоўцы ТАЛС ўліліся ў наваствораную супольнасьць Досьледна-паказальнай пляцоўцы Ўсевобуча (ДППУ), створаная пад крылом [[Чырвоная армія|Чырвонай арміі]]. Сярод асноўных мэтаў ДППУ значыліся праца па агульнай і ваеннай падрыхтоўцы дапрызыўнікоў і фізычнае аздараўленьне дапрызыўнікоў і байцоў Чырвонай арміі<ref>[http://www.pfc-cska.com/club/history/?id=12&page=4 «Под флагом Всевобуча», стр. 4]. Pfc-cska.com.</ref>. == Склад == : ''Актуальны на 15 лютага 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец|3|{{Сьцяг Расеі}}|Аб|[[Даніл Кругавой]]||1998}} {{Гулец|4|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Віліян Роша]]||1995}} {{Гулец|5|{{Сьцяг Сэрбіі}}|ПА|[[Саша Зьдзелар]]||1995}} {{Гулец|6|{{Сьцяг Расеі}}|ПА|[[Максім Мухін]]||2001}} {{Гулец|8|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Арцём Шуманскі]]||2004}} {{Гулец|9|{{Сьцяг Вэнэсуэлы}}|Нап|[[Сауль Гуарырапа]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Сочы (футбольны клюб)|Сочы]]|2002}} {{Гулец|10|{{Сьцяг Расеі}}|ПА|[[Іван Аблякоў]]||1998}} {{Гулец|11|{{Сьцяг Расеі}}|Нап|[[Тамерлан Мусаеў]]||2001}} {{Гулец|13|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Келвэн]]||2001}} {{Гулец|14|{{Сьцяг Расеі}}|Нап|[[Ягор Ушакоў]]||2002}} {{Гулец|15|{{Сьцяг Босьніі і Герцагавіны}}|ПА|[[Міралем П’яніч]]||1990}} {{Гулец|17|{{Сьцяг Расеі}}|Нап|[[Кірыл Глебаў]]||2005}} {{Гулец|19|{{Сьцяг Расеі}}|ПА|[[Рыфат Жамалетдынаў]]||1996}} {{Гулец|20|{{Сьцяг Малі}}|Нап|[[Сэку Кайта]]||1999}} {{Падзел складу}} {{Гулец|21|{{Сьцяг Узбэкістану}}|ПА|[[Абасбэк Файзулаеў]]||2003}} {{Гулец|22|{{Сьцяг Сэрбіі}}|Аб|[[Мілан Гаіч (1996)|Мілан Гаіч]]||1996}} {{Гулец|25|{{Сьцяг Харватыі}}|ПА|[[Крыстыян Бістравіч]]||1998}} {{Гулец|27|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Мойзэс Рабэрту Барбоса|Мойзэс]]||1995}} {{Гулец|31|{{Сьцяг Расеі}}|ПА|[[Мацьвей Кісьляк]]||2005}} {{Гулец|35|{{Сьцяг Расеі}}|Бр|[[Ігар Акінфееў]]|капітан|1986}} {{Гулец|45|{{Сьцяг Расеі}}|Бр|[[Даніла Бокаў]]||2002}} {{Гулец|46|{{Сьцяг Расеі}}|Нап|[[Уладзіслаў Якаўлеў]]||2002}} {{Гулец|49|{{Сьцяг Расеі}}|Бр|[[Уладзіслаў Торап]]||2003}} {{Гулец|68|{{Сьцяг Расеі}}|Аб|[[Міхаіл Радно]]||2005}} {{Гулец|78|{{Сьцяг Расеі}}|Аб|[[Ігар Дзівееў]]||1999}} {{Гулец|90|{{Сьцяг Расеі}}|Аб|[[Мацьвей Лукін]]||2004}} {{Гулец|96|{{Сьцяг Ірану}}|Аб|[[Аміргасэйн Рэйвандзі]]||2004}} {{Канец складу}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.pfc-cska.com/ Афіцыйны сайт] * [http://cskamoskva.ru/ Сайт заўзятараў ФК ЦСКА] {{Прэм’ер-ліга чэмпіянату Расеі па футболе}} {{Навігацыйная група |назоў = Дасягненьні ЦСКА |стыль_назова = background-color: {{Колер|Расея}}; |Чэмпіёны СССР па футболе |Уладальнікі Кубка СССР па футболе }} [[Катэгорыя:Маскоўскія футбольныя клюбы]] oqfvhis25iamuuhq2ywt0ty2s7jtblt 0 144486 2619298 2490793 2025-06-09T19:09:24Z 178.121.7.155 2619298 wikitext text/x-wiki {{Бітва |Назва = Грамадзянская вайна ў ВКЛ {{nobr|1389—1392 гадоў}} |Вайна = Барацьба [[Вітаўт]]а і [[Ягайла|Ягайлы]] за ўладу ў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]], заключэньне з [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Польшчай]] нявыгаднай для інтарэсаў княства [[Крэўская унія|Крэўскай уніі]] |Выява = Polish and Lithuanian Conflict with Prussia. 1377-1435. Created by Mr. Spock.png |Подпіс да выявы = Мапа канфлікту [[Тэўтонскі Ордэн|Тэўтонскага Ордэну]] супраць [[ВКЛ]] і [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Польшчы]] |Дата = 1389—1392 гады |Месца = [[Вялікае Княства Літоўскае]], [[Прусія]] |Вынік = Бакі склалі [[Востраўскае пагадненьне]], паводле якога Вітаўт станавіўся [[Вялікія князі літоўскія|вялікім князем літоўскім]], але прызнаваў Ягайлу, новага [[Каралі Польшчы|караля Польшчы]], сваім сюзэрэнам. |Войска1 = [[Файл:Den tyske ordens skjold.svg|15пкс]] [[Тэўтонскі Ордэн]]<br>[[Файл:Coat of arms of Samogitia.svg|15пкс]] [[Жамойць]]<br/>[[Файл:Alex Volhynia.svg|20пкс]] [[Рускія княствы]] |Войска2 = [[Файл:Coat of Arms of Lithuania.svg|15пкс]] [[Вялікае Княства Літоўскае]]<br>[[Файл:POL Przemysł II 1295 COA.svg|15пкс]] [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Польскае Каралеўства]] |Камандуючы1 = [[Файл:COA of Gediminids.svg|15px]] [[Вітаўт]]<br>[[Файл:Wg zoellner.gif|15px]] [[Конрад Цёльнэр фон Ротэнштайн]]<br>[[Файл:Wg wallenrode.gif|15px]] [[Конрад фон Валенрод]] |Камандуючы2 = [[Файл:COA of Gediminids.svg|15px]] [[Ягайла]], [[Скіргайла Альгердавіч|Скіргайла]], [[Карыгайла]]† |Колькасьць1 = |Колькасьць2 = |Страты1 = |Страты2 = |Дадаткі = }} '''Грамадзя́нская вайна́ ў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялі́кім Кня́стве Літо́ўскім]] 1389—1392 гадоў''' — другая вайна за ўладу паміж стрыечнымі братамі: каралём Польшчы і вялікім князем літоўскім [[Ягайла]]м і князем [[Вітаўт]]ам. [[Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім 1381—1384 гадоў|Першае іх супрацьстаяньне]] завяршылася прымірэньнем, аднак асноўныя супярэчнасьці не былі зьнятыя. Пасьля вясельля зь [[Ядзьвіга (каралева Польшчы)|Ядзьвігай]] Ягайла ў 1386 годзе ўступіў на польскі пасад пад імем Уладзіслава II, пакінуўшы намесьнікам у Вялікім Княстве свайго брата [[Скіргайла Альгердавіч|Скіргайлу]]. Апошні не карыстаўся папулярнасьцю ў насельніцтва, у сувязі з чым Вітаўт вырашыў працягнуць барацьбу за літоўскі пасад. Пасьля няўдалай спробы ўзяць сталіцу Вялікага Княства [[Вільня|Вільню]] Вітаўт пайшоў на саюз з рыцарамі [[Тэўтонскі Ордэн|Тэўтонскага Ордэну]]. Ордэн быў натуральным супернікам Літвы, але ва ўласных інтарэсах шматлікія князі літоўскія, у прыватнасьці Вітаўт і Ягайла, імкнуліся да ўсталяваньня саюзных адносінаў зь ім. Супрацьстаяньне ня выявіла відавочнага пераможцу, што прымусіла бакі ісьці на кампраміс. Паводле ўмоваў складзенага ў 1392 годзе [[Востраўскае пагадненьне|Востраўскага пагадненьня]] Вітаўт прызнаў Ягайлу вярхоўным сюзэрэнам (гаспадаром) Літвы, а сам стаў вялікім князем літоўскім. == Перадгісторыя канфлікту == {{Асноўны артыкул|Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім 1381—1384 гадоў}} Вытокі супрацьстаяньня Вітаўта і Ягайлы ўзыходзяць да 1377 году. Пасьля сьмерці вялікага князя [[Альгерд]]а, які кіраваў Літвой больш за трыццаць гадоў сумесна са сваім малодшым братам [[Кейстут]]ам, Ягайла не зьбіраўся дзяліць уладу з будзь-кім, нягледзячы на тое, што Кейстут і ягоны сын Вітаўт прызналі Ягайлу вялікім князем літоўскім<ref name="KiaupaPre">''Kiaupa Z., Kiaupiene. J., Kunevičius A''. The History of Lithuania Before 1795 (English ed.). — Vilnius: Lithuanian Institute of History, 2000. — pp. 124—126. — {{ISBN|9986-810-13-2}}.{{ref-en}}</ref>. У 1380 годзе ён пачаў таемныя перамовы з [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскім Ордэнам]]. 31 траўня 1380 году Ягайла і Вялікі магістар Тэўтонскага Ордэну{{Заўвага|'''Вялікі магістар Тэўтонскага Ордэну''' — вярхоўная выканаўчая пасада [[Тэўтонскі Ордэн|Тэўтонскага Ордэну]].}} [[Вінрых фон Кніпродэ]] склалі сакрэтную [[Давыдзішкаўская дамова|Давыдзішкаўскую дамову]], накіраваную супраць Кейстута<ref name="KiaupaPre"/>. Чыньнікі складаньня дамовы да канца ня ясныя: некаторыя гісторыкі лічаць, што ініцыятыва складаньня дамовы зыходзіла ад маці Ягайлы Ўльяны Цьвярской або ад ягонага дарадцы Вайдзілы<ref name="ref11">''Koncius J. B''. Vytautas the Great, Grand Duke of Lithuania. — Miami: Franklin Press, 1964. — pp. 21-23.{{ref-en}}</ref>. Іншыя паказваюць на тое, што Кейстуту было каля 80 гадоў і ён рашуча не прымаў [[хрысьціянства]], тады як Ягайлу было каля трыццаці, і ён шукаў шляхі мадэрнізацыі краіны<ref name ="ref12">''Jakštas J''. Lithuania to World War I // ''Albertas Gerutis''. Lithuania: 700 Years. translated by Algirdas Budreckis — 6th ed. — New York: Manyland Books, 1984. — pp. 57-58. — {{ISBN|0-87141-028-1}}.{{ref-en}}</ref>. Перш посьпех спадарожнічаў Кейстуту і Вітаўту. Даведаўшыся пра змову Ягайлы з Ордэнам, Кейстут пачаў наступ на Вільню і ўзяў горад<ref name ="ref12"/>, паланіўшы самога Ягайлу<ref name="Christiansen">''Christiansen E''. The Northern Crusades. — London: Penguin Books, 1997. — pp. 164—165. — {{ISBN|0-14-026653-4}}.{{ref-en}}</ref>. З палонным абыйшліся мякка: Кейстут запатрабаваў ад пляменьніка пісьмовага прызнаньня яго вялікім князем, а затым адпусьціў, вярнуўшы [[вотчына|вотчынныя]] землі ([[Крэва]] і [[Віцебск]])<ref name="KiaupaPre"/>. Астатнія [[Гедзімінавічы]] таксама прынесьлі прысягу Кейстуту. Стары князь пачаў пасьпяховую барацьбу з крыжакамі, спустошыўшы навакольлі [[Вэлаў]], [[Тапіаў]] і іншых гарадоў<ref name="IvinskisPre">''Ivinskis Z''. Lietuvos istorija iki Vytauto Didžiojo mirties. — Rome: Lietuviu; kataliku; mokslo akademija, 1978. — pp. 271—273.{{ref-lt}}</ref>. Контрнаступленьне Ордэну было адбіта Вітаўтам<ref name="IvinskisPre"/>. У наступнай фазе посьпех апынуўся на баку Ягайлы. Шматлікія Гедзімінавічы былі незадаволеныя сваім становішчам. Першым паўстаньне ўзьняў [[Ноўгарад-Северскае княства|ноўгарад-северскі князь]] [[Карыбут Альгердавіч|Карыбут]] (у хрышчэньні — Дзьмітры)<ref name="KiaupaPre"/>. Кейстут выступіў супраць яго зь невялікім атрадам, але пацярпеў паразу. У гэты час у самой Вільні ў адсутнасьць вялікага князя і ягонага сына (Вітаўт у гэты час княжыў у [[Трокі|Троках]]) паднялося паўстаньне прыхільнікаў Ягайлы. Паўсталыя пад правадырствам купца Ганулы зьнішчылі віленскі гарнізон<ref name="KiaupaPre"/>. 12 чэрвеня 1382 году ў сталіцу ўступіў Ягайла. 6 ліпеня ён склаў з Ордэнам [[Бражуольская дамова|Бражуольскую дамову]]<ref name="IvinskisZ">''Ivinskis Z''. Vytauto jaunyste. ir jo veikimas iki 1392 m. // ''Paulius Šležas''. Vytautas Didysis. — Vilnius: Vyriausioji enciklopediju; redakcija, 1988. — pp. 7-32.{{ref-lt}}</ref>, а потым аблажыў Трокі, прымусіўшы горад да здачы<ref>''Kučinskas A''. Kęstutis. — Vilnius: Mokslas, 1988. — p. 173. — {{ISBN|5-420-00623-5}}.{{ref-lt}}</ref>. Намесьнікам у Троках быў прызначаны Скіргайла Альгердавіч, родны брат Ягайлы. Кейстут, аднак, ня здаўся. Неўзабаве ён здолеў схіліць на свой бок [[Жамойць|жамойтаў]], якія пагадзіліся аказаць яму ваенную дапамогу<ref name="IvinskisPre"/>. [[Файл:Wojciech-Gerson-Kiejstut i Witold.jpg|200пкс|міні|зьлева|''Войцэх Гэрсон'', «[[Кейстут]] і [[Вітаўт]] у палоне ў [[Ягайла|Ягайлы]]», 1873]] 3 жніўня ля Трокаў сталі войскі Кейстута, ягонага сына Вітаўта і брата [[Любарт]]а супраць саюзных войскаў Ягайлы і магістра [[Лівонскі Ордэн|Лівонскага Ордэну]] [[Вільгельм фон Фрымэрсхайм|Вільгельма фон Фрымэрсхайма]]. Шанцы на перамогу ў Кейстута былі невялікія: войскі Ягайлы былі значна большымі па колькасьці, акрамя таго, жамойты не імкнуліся ўдзельнічаць у бітве<ref name="KiaupaPre"/>. Бітве не наканавана было пачацца: Скіргайла, які прыехаў у лягер Кейстута і Вітаўта, пераканаў іх распачаць мірныя перамовы. Пасьля прыбыцьця ў [[Крэўскі замак]] Кейстут і Вітаўт былі адразу ж схопленыя<ref name="ref11"/>, а 15 жніўня Кейстута знайшлі мёртвым. Ягайла абвясьціў, што Кейстут павесіўся<ref name="Urban170">''Urban W''. Samogitian Crusade. — Chicago: Lithuanian Research and Studies Center, 2006. — pp. 170—171. — {{ISBN|0-929700-56-2}}.{{ref-en}}</ref>, аднак шматлікія крыніцы сьведчаць, што ён быў задушаны на загад самога Ягайлы<ref name="VKL_1500-03">[[Генадзь Сагановіч]]. Ягайла // {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} С. 775—776.</ref>. Вітаўт здолеў зьбегчы з палону з дапамогай сваёй жонкі [[Ганна Сьвятаслаўна|Ганны]], якая аддала (або загадала адной з прыслужніц аддаць) мужу жаночую сукенку — Вітаўт застаўся незаўважаным і здолеў пакінуць замак<ref>''Jonynas I''. Vytauto šeimyna. Istorijos baruose. — Vilnius: Mokslas, 1984. — pp. 35-38.{{ref-lt}}</ref>. Барацьба на гэтым ня скончылася. Вітаўт склаў дамову зь вялікім магістрам Ордэну [[Конрад Цёльнэр|Конрадам Цёльнэрам]]. Крыжакі разьлічвалі стравіць Ягайлу і Вітаўта паміж сабой<ref name="Urban173">''Urban W''. Samogitian Crusade. — Chicago: Lithuanian Research and Studies Center, 2006. — pp. 173—174. — {{ISBN|0-929700-56-2}}.{{ref-en}}</ref>. 11 верасьня 1383 году рыцары Ордэну ўварваліся ў межы Вялікага Княства Літоўскага, а неўзабаве да іх далучыўся і Вітаўт з войскам з 3-ох тысячаў жамойтаў<ref name="Urban173"/>. 30 студзеня 1384 году Вітаўт прынёс васальную прысягу Ордэну як законны троцкі князь і перадаў у ягонае валоданьне Жамойцію да ракі [[Нявежа (Летува)|Нявежа]] і [[Коўна]] з вобласьцю<ref>''Sužiedėlis S''. Vytautas the Great // Encyclopedia Lituanica. — VI. — Boston, Massachusetts: Juozas Kapočius, 1970—1978. — pp. 208—209.{{ref-en}}</ref>. У гэты час Ягайла плянаваў прыняць хрышчэньне і пабраўся шлюбам з дачкою [[Дзьмітры Данскі|Дзьмітрыя Данскога]], аднак, каб усё прайшло пасьпяхова, яму патрэбны быў мір зь Вітаўтам<ref name ="ref12"/>. Пачаліся таемныя перамовы: Ягайла абяцаў аддаць стрыечнаму брату [[Валынь]] з [[Луцак|Луцкам]], дзе перапынілася дынастыя [[Любарт]]а і ягонага сына [[Фёдар Любартавіч|Фёдара]]<ref name="IvinskisZ"/>. Таксама Ягайла абяцаў вярнуць Вітаўту ягоную вотчыну — [[Троцкае княства]], як толькі адбярэ [[Полацак]] у [[Андрэй Альгердавіч|Андрэя Альгердавіча]]<ref name="IvinskisZ"/>. Вітаўт пагадзіўся, перамір’е было складзена, а ўжо 6 лістапада іх аб’яднаныя войскі спалілі тэўтонскі замак ''Новы Марыенвэрдэр''<ref name="Christiansen"/>. [[Файл:Jadwiga and Jagiello.jpg|міні|150пкс|''Оскар Сасноўскі'', «[[Ядзьвіга (каралева Польшчы)|Ядзьвіга]] і [[Ягайла]]». Група сымбалізуе літоўска-польскую унію]] === Паміж войнамі (1384—1389) === У 1385 годзе пачалася падрыхтоўка да шлюбу вялікага князя літоўскага Ягайлы са спадчыньніцай польскага пасаду, прадстаўніцай Анжуйскай дынастыі [[Ядзьвіга (каралева Польшчы)|Ядзьвігай]]<ref>[[Анатоль Грыцкевіч]]. Крэўская унія 1385 // {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} С. 159.</ref>. [[Біскуп]] Пётар Выш пераканаў 14-гадовую каралеву (афіцыйна тытуляваную «кароль Польшчы» (''Rex Poloniae'')) у тым, што, уступіўшы ў гэты шлюб, яна зьверне ў хрысьціянства цэлы народ. Вельмі набожная каралева пагадзілася. 15 лютага 1386 году шлюб адбыўся, і Ягайла ўступіў на польскі пасад<ref name="Sruogiene.-Sruoga">''Sruogiene.-Sruoga V''. [https://web.archive.org/web/20200920023112/http://www.lituanus.org/1987/87_4_04.htm Jogaila (1350—1434)] // Lituanus 4 (33), 1987. — ISSN 0024-5089.{{ref-en}}</ref>. Пасьля такога павароту падзеяў становішча Літвы зьмянілася. Цяпер Ягайла кіраваў абедзьвюма дзяржавамі з [[Кракаў|Кракаву]] і тытулаваўся каралём польскім і вялікім князем літоўскім. Сваім намесьнікам у Літве ён пакінуў Скіргайлу<ref name="Koncius40"/><ref name="Stone"/>. Многія былі гэтым незадаволеныя. У Літве сфармавалася апазыцыя кракаўскаму кіраваньню, якая выступала супраць гвалтоўнага акаталічваньня і [[Крэўская унія|Крэўскай уніі]].<ref>''Gieysztor A''. [http://books.google.com/?id=Qzc8OeuSXFMC&pg=RA2-PA732 The kingdom of Poland and the grand duchy of Lithuania, 1370—1506]. — The New Cambridge Medieval History, c. 1415 — c. 1500. 7. Cambridge University Press, 1998. — p. 732. — {{ISBN|0-521-38296-3}}.{{ref-en}}</ref> На чале гэтай апазыцыі паўстаў Вітаўт, у той час [[Горадня|гарадзенскі]] і [[Падляшша|падляскі]] князь. Справа ў тым, што Ягайла затрымоўваў выкананьне сваіх абавязкаў: абяцаныя Вітаўту Трокі працягвалі знаходзіцца ў руках Скіргайлы. Ягонае кіраваньне выклікала незадаволенасьць і ў народу, і ў літоўскай шляхты. Вітаўт жа, наадварот, станавіўся ўсё больш папулярным. Шляхта спадзявалася зь яго дапамогай пазбавіцца ад улады Ягайлы і аднавіць незалежнасьць дзяржавы<ref name="Gudavičius E"/>. == Асноўныя падзеі == === Першы этап (1389—1390) === У 1389 годзе, ведаючы пра хваляваньні ў Вялікім Княстве, Ягайла паслаў у Вільню Клемэнса Маскажэўскага, каб разьмясьціць у літоўскай сталіцы польскі гарнізон і стабілізаваць становішча, што яшчэ больш павялічвала градус сытуацыі<ref name="Kiaupa"/>. Ягайла паспрабаваў мірам уладзіць нарастаючы канфлікт паміж Вітаўтам і Скіргайлам. Вітаўт быў змушаны падпісаць дамову, па якой абавязаўся быць ляяльным да Скіргайлы і падтрымліваць яго, але ягонае становішча як князя Валыні пры гэтым не было дакумэнтальна пацьверджанае<ref name="Ivinskis"/>. Вітаўт пачаў абдумваць плян наступу, вырашыўшы скарыстацца рыхтаваўшымся вясельлем сваёй дачкі [[Соф’я Вітаўтаўна|Соф’і]] зь [[Вялікае Княства Маскоўскае|вялікім князем маскоўскім]] [[Васіль I|Васілём I]]. Вітаўт задумаў пад выглядам падрыхтовак да вясельля адправіць у Вільню абоз зь сенам, мясам і іншымі рэчамі ў суправаджэньні вартаўнікоў, якія, скарыстаўшыся выпадкам, вінны будуць захапіць віленскі замак<ref name="Jonynas">''Jonynas I''. Vytauto s(eimyna // Istorijos baruose. — Vilnius: Mokslas, 1984. — p. 60.{{ref-lt}}</ref>. Аднак з-за здрады гэты плян не ажыцьцявіўся (быў раскрыты нямецкім выведнікам)<ref name="Urban193">''Urban W''. Samogitian Crusade. — Chicago: Lithuanian Research and Studies Center, 2006. — pp. 193—194. — {{ISBN|0-929700-56-2}}.{{ref-en}}</ref>. У выніку два адданыя саюзьнікі Вітаўта, брат [[Таўцівіл Кейстутавіч]] і швагер [[Ян Гальшанскі]], страцілі свае вотчыны — [[Наваградак]] і [[Гальшаны]]<ref name="Ivinskis"/>. [[Файл:Map of the Grand Duchy of Lithuania (pink) and the Crown of the Kingdom of Poland (red) in 1386 - 1434.png|міні|зьлева|225пкс|Каралеўства Польскае і Вялікае Княства Літоўскае ў 1386—1434 гадах]] Вітаўт змушаны быў ізноў зьвярнуцца за дапамогай да Ордэну, паслаўшы для перамоў палоннага рыцара Маркварда фон Зальцбаха. 19 студзеня 1390 году ўпотай ад Скіргайлы і Ягайлы была складзена [[Ліцкая дамова]], якая пацьвердзіла асноўныя пункты складзенай яшчэ падчас папярэдняй вайны [[Каралявецкая дамова 1384 году|Кёнігзбэрскай дамовы]] і прадугледжвала дапамогу Тэўтонскага Ордэну ў барацьбе Вітаўта зь Ягайлам<ref name="Ivinskis">''Ivinskis Z''. Lietuvos istorija iki Vytauto Didžiojo mirties. — Rome: Lietuviu; kataliku; mokslo akademija, 1978. — pp. 304—306.{{ref-lt}}</ref>. У абмен Вітаўт абяцаў перадаць Ордэну Жамойць аж да [[Нявежа (Летува)|Нявежы]]. Аднак раз ужо падманутыя Вітаўтам крыжакі гэтым разам запатрабавалі закладнікаў<ref>''Micku-naite. G''. From Pamphlet to Political Theory: The Establishment of Lithuanian Dynastic Tradition // The medieval chronicle II: proceedings of the 2nd International Conference on the Medieval Chronicle, Driebergen/Utrecht 16-21 July 1999 / Erik Kooper. Rodopi, 2002. — p. 157. — {{ISBN|90-420-0834-2}}.{{ref-en}}</ref>. Імі сталі шматлікія [[родзічы]] і [[сваякі]] Вітаўта: ягоныя браты [[Жыгімонт Кейстутавіч|Жыгімонт]] і [[Таўцівіл Кейстутавіч|Таўцівіл]], жонка [[Ганна Сьвятаслаўна|Ганна]], дачка [[Соф’я Вітаўтаўна|Соф’я]], сястра Рымгайла, швагер [[Ян Гальшанскі]] і некаторыя іншыя прадстаўнікі літоўскай шляхты, якія сымпатызавалі Вітаўту<ref name="Koncius40">''Koncius J. B''. Vytautas the Great, Grand Duke of Lithuania. Miami: Franklin Press, 1964. pp. 40-44.{{ref-en}}</ref>. Ліцкая дамова была падмацавана [[Каралявецкая дамова 1390 году|дамовай у Кёнігзбэргу]], падпісанай у 1390 годзе паміж Ордэнам і дэлегацыяй ад [[Жамойць|Жамойці]] ў складзе 30-ці або 31-го прадстаўніка мясцовай шляхты, якія гарантавалі сваю ляяльнасьць Вітаўту як «жамойцкаму каралю»<ref name="Ivinskis"/>. Акрамя войскаў Ордэну, пад стан Вітаўта сьцяклося нямала наймітаў з [[Эўропа|эўрапейскіх краін]]: [[Францыя|Францыі]], [[Ангельшчына|Ангельшчыны]], [[Сьвятая Рымская імпэрыя|Сьвятой Рымскай імпэрыі]], сярод вайскаводаў быў у тым ліку і будучы кароль Ангельшчыны [[Генрых IV]]<ref name="Turnbull">''Turnbull S''. Crusader Castles of the Teutonic Knights. — Vol. 2: The Stone Castles of Latvia and Estonia, 1185—1560. Osprey Publishing, 2004. — pp. 53-54. — {{ISBN|1-84176-712-3}}.{{ref-en}}</ref>. Ангельскія крыжакі пакінулі дэталёвыя запісы пра свае дзеяньні ў Прусіі і Літве, якія ляглі ў аснову некаторых са знакамітых [[Кэнтэрберыйскія аповяды|Кэнтэрберыйскіх аповядаў]] [[Джэфры Чосэр]]а<ref>''Skeat W. W''. The Complete Works of Geoffrey Chaucer. — 2nd ed. — Oxford: The Clarendon Press, 1990. — p. 7.{{ref-en}}</ref>. Ягайла таксама ўзмацняў свае войскі. Ён захапіў Камянец і яшчэ некалькі замкаў у Падляшшы, разьмясьціўшы ў іх польскія гарнізоны<ref>''Тарас А. Е.'' Войны Московской Руси с Великим Княжеством Литовским и Речью Посполитой в XIV—XVII вв. Москва: «АСТ», 2006. С. 84 — {{ISBN|5-17-035350-2}}. {{ref-ru}}</ref>, і пасьля шасьцімесячнай аблогі, у красавіку 1390 году, узяў [[Горадня|Гародню]]<ref name="Urban197"/>. Кааліцыя Вітаўта зрабіла шэраг паходаў у літоўскія межы, найбуйнейшым зь якіх стаў паход у канцы лета 1390 году. Падчас аблогі [[Юрбург|Георгенбургу]] сканаў вялікі магістар [[Конрад Цёльнэр фон Ротэнштайн]], з прычыны чаго 11 верасьня пасьля пяцімесячнай аблогі войскі адступілі ад гораду<ref name="Urban197"/>. Неўзабаве пасьля гэтага войскі падышлі да Вільні<ref>[[Генадзь Сагановіч]] [https://web.archive.org/web/20160305011804/http://kamunikat.org/halounaja.html?pubid=1807 Нарыс гісторыі Беларусі ад старажытнасці да канца XVIII стагоддзя] — Мінск: Энцыклапедыкс, 2001 — С. 84 — 412 с — {{ISBN|985-6374-34-2}}</ref> і 11 верасьня прыступілі да пяцітыднёвай аблогі гораду<ref name="Gudavičius E">''Gudavičius E''. Lietuvos istorija. Nuo seniausių laikų iki 1569 metų. — Vilnius: Lietuvos rašytojų sąjungos leidykla, 1999. — pp. 173—174. {{ISBN|9986-39-112-1}}.{{ref-lt}}</ref>. Абарону віленскіх замкаў узначальваў Скіргайла, які быў камандуючым аб’яднаным польска-літоўскім войскам<ref>''Jasienica P''. Polska Jagiellonów. — Warsaw: Państwowy Instytut Wydawniczy, 199. — pp. 83-84. — {{ISBN|83-06-01796-X}}.{{ref-pl}}</ref>. Рыцары зьнішчылі амаль увесь горад па-за межамі крапасной сьцяны<ref name="Turnbull"/> і здолелі разбурыць Крывы замак, які ніколі пасьля ня быў адбудаваны<ref>''Jovaiša E''. [https://web.archive.org/web/20110928210054/http://mkp.emokykla.lt/gimtoji/?id=8106 Vilniaus pilys] // Gimtoji istorija. Nuo 7 iki 12 klase.s. — Vilnius: Elektronine.s leidybos namai, 2002. — {{ISBN|9986-9216-9-4}}. https://web.archive.org/web/20110928210054/http://mkp.emokykla.lt/gimtoji/?id=8106. Retrieved 2008-06-30.{{ref-lt}}</ref>. Падчас аблогі загінулі Таўцівіл Кейстутавіч і [[Карыгайла]], брат Ягайлы<ref name="Koncius40"/>. Між тым, нападнікі сутыкнуліся з цэлым шэрагам праблем: заканчваўся порах, непрыемныя неспадзеўкі выдавала надвор’е, завяршаліся тэрміны службы эўрапейскіх наймітаў, акрамя таго, браты-рыцары мелі патрэбу ў новым вялікім магістры<ref name="Urban200">''Urban W''. Samogitian Crusade. — Chicago: Lithuanian Research and Studies Center, 2006. — pp. 200—201. — {{ISBN|0-929700-56-2}}.{{ref-en}}</ref>. У выніку аблога была зьнятая, і войскі вярнуліся ў [[Прусія|Прусію]]. Аднак барацьба паміж Вітаўтам і Ягайлам на гэтым ня скончылася, наадварот, стаў відавочным ўзрослы ўплыў супернікаў Ягайлы і ўсё меншая ягоная падтрымка з боку мясцовай шляхты<ref name="Gudavičius E"/>. === Другі этап (1391—1392) === [[Файл:Jogaila (Władysław II).jpg|міні|зьлева|150пкс|Кароль Польшчы [[Ягайла]], малюнак XV стагодзьдзя]] Другі этап супрацьстаяньня пачаўся пасьля вясельля адзінай дачкі Вітаўта Соф’і зь [[Вялікае Княства Маскоўскае|вялікім князем маскоўскім]] [[Васіль I|Васілём Дзьмітрыевічам]], якое адбылася 21 студзеня 1391 году. Гэты шлюб умацаваў пазыцыі Вітаўта ў [[Рускія княствы|рускіх землях]], у прыватнасьці, у [[Маскоўскае княства|Маскве]], і дазваляў гаварыць аб Васілю як аб патэнцыйным саюзьніку Вітаўта ў барацьбе супраць Ягайлы<ref name="Kiaupa">''Kiaupa Z., Kiaupiene. J., Kunevičius A''. The History of Lithuania Before 1795 (English ed.). — Vilnius: Lithuanian Institute of History, 2000. — pp. 131—132. — {{ISBN|9986-810-13-2}}.{{ref-en}}</ref>. Акрамя таго, прыкладна ў гэты ж час Ягайлаў брат князь [[Вялікі Ноўгарад|Ноўгарада Вялікага]] [[Лугвен Альгердавіч|Лугвен]] быў змушаны пакінуць Ноўгарад пад ціскам маскоўскага князя<ref name="Ivinskis307">''Ivinskis Z''. Lietuvos istorija iki Vytauto Didžiojo mirties. — Rome: Lietuviu; kataliku; mokslo akademija, 1978. — pp. 307—308.{{ref-lt}}</ref>. Тым часам тэўтонскія рыцары не прадпрымалі ніякіх рашучых дзеяньняў у сувязі з зацяжной працэдурай абраньня генэральным [[капітул]]ам [[Конрад фон Валенрод|Конрада фон Валенрода]] ў якасьці новага вялікага магістра Ордэну<ref name="Urban200"/>. Аднак сам магістар ня маў намеру сядзець бяз справы: у траўні 1391 году ён узяў пад заклад у 6632 [[гульдэн]]ы стратэгічна важную крэпасьць «Златорыя» (каля [[Торунь|Торуні]]) ў [[Аполе|Апольскага]] князя [[Уладзіслаў Апольчык|Ўладзіслава Апольчыка]]<ref>''Herder-Institut J. G''. [http://books.google.com/?id=tNGzAAAAIAAJ&q=zlotoria Zeitschrift fu"r Ostmitteleuropa-forschung]. Marburg: J.G. Herder-Institut, 1997. — p. 7.{{ref-de}}</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=x9QDAAAAYAAJ&pg=PR11&hl=ru#v=onepage&q&f=false Codex diplomaticus Poloniae quo continentur privilegia regum Poloniae] / Red. L. Rzyszczewski, M. Bobowski, A. Muczkowski, J. Bartoszewicz Varsaviae, 1852. — s. xi.{{ref-la}}</ref>. Гэта выклікала вострую рэакцыю Ягайлы, які быў супернікам Апольчыка і даўно імкнуўся захапіць ягонае княства. Польскі кароль уварваўся ў [[Добжынская зямля|Добжынскую зямлю]], але пацярпеў паразу<ref name="Ivinskis"/>. Новы вялікі магістар ізноў сабраў эўрапейскіх наймітаў з Францыі, Ангельшчыны і [[Шатляндыя|Шатляндыі]], войскі апошняй вялі знакаміты рыцар маршал Францыі Жан II ле Мэнгр<ref name="Urban197">''Urban W''. Samogitian Crusade. — Chicago: Lithuanian Research and Studies Center, 2006. — pp. 197—199. — {{ISBN|0-929700-56-2}}.{{ref-en}}</ref> і Ўільям Дуглас, незаконнанароджаны сын графа Арчыбальда «Лютага»<ref name="Urban202">''Urban W''. Samogitian Crusade. — Chicago: Lithuanian Research and Studies Center, 2006. — pp. 202—204. — {{ISBN|0-929700-56-2}}.{{ref-en}}</ref>. Увосень 1391 году крыжакі арганізавалі новы паход на Вільню<ref name="Koncius40"/>. У [[Коўна|Коўне]] войскі зладзілі багаты баль<ref name="Urban202"/>, апісаны [[Адам Міцкевіч|Адамам Міцкевічам]] у выдадзенай у 1828 годзе паэме «''[[Конрад Валенрод (паэма)|Конрад Валенрод]]''». Яны разбурылі бліжэйшыя гарады [[Вількамір]] і [[Майшагола|Майшаголу]], пры гэтым замак у апошнім горадзе быў спалены і больш ніколі не адноўлены. У лістападзе Вітаўт атакаваў [[Мерач]] і [[Горадня|Горадню]], тым самым перакрыўшы Ягайлу доступ да Вільні<ref name="Urban202"/>. У траўні 1392 году Конрад фон Валенрод распачаў перамовы з імпэратарам Сьвятой Рымскай Імпэрыі [[Жыгімонт Люксембурскі|Жыгімонтам]] аб куплі [[Новая Марка|Ноймарку]] за 500 тысячаў [[гульдэн]]аў<ref name=monm/>, а таксама пагадзіўся заплаціць Уладзіславу Апольчыку 50 тысячаў гульдэнаў за куплю [[Добжынская зямля|Добжынскай зямлі]]<ref name=monm/>, якая з 1377 году шматкроць аспрэчвалася рознымі прадстаўнікамі дынастыі [[Пясты|Пястаў]]<ref name="Urban206">''Urban W''. Samogitian Crusade. — Chicago: Lithuanian Research and Studies Center, 2006. — p. 206. — {{ISBN|0-929700-56-2}}.{{ref-en}}</ref>. У 1392 годзе Апольчык прапанаваў плян па падзеле Польшчы паміж [[Тэўтонскі Ордэн|Тэўтонскім Ордэнам]], [[Сьвятая Рымская імпэрыя|Сьвятой Рымскай Імпэрыяй]], [[Сылезія]]й і [[Вугоршчына]]й, але гэты плян быў адпрэчаны<ref name="Lukowski">''Lukowski J., Zawadzki H''. [http://books.google.com/books?id=HMylRh-wHWEC&pg=PA44&hl=ru#v=onepage&q&f=false A Concise History of Poland]. Cambridge University Press, 206. — p. 44. — {{ISBN|0-521-85332-X}}.{{ref-en}}</ref>. І для Ягайлы, і для Вітаўта вайна ішла не занадта ўдала, у той час як землі Вялікага Княства Літоўскага руйнаваліся ўсё больш і больш<ref name="Stone">''Stone D. Z''. [http://books.google.com/books?id=LFgB_l4SdHAC&pg=PA10&as_brr=3&ei=5LRER8btCYGc6wK1zfTxBg&sig=VnMEUSy3UKvY7mW00UBj8kcmJEU The Polish-Lithuanian State, 1386—1795]. — Seattle: University of Washington Press, 2001. — p. 18. — {{ISBN|0-295-98093-1}}.{{ref-en}}</ref>. Польская [[шляхта]] усё больш расчароўвалася ў вайне<ref name="Kiaupa"/>: [[Крэўская унія]] павінна была ўзмацніць іхні ўплыў у [[Галіцыя|Галіцыі]], [[Малдавія|Малдавіі]] і [[Валахія|Валахіі]], але прывяла да новых праблем на поўначы<ref name=monm>{{Кніга| загаловак=Tannenberg and After |chapterurl= http://department.monm.edu/history/urban/books/tannenberg1.htm |частка=Vytautas and Jagiello, I |аўтар=Urban W.|выдавецтва=Lithuanian Research and Studies Center |месца=Chicago |год=2003 | isbn=0-929700-25-2 |pages=1–50}}{{ref-en}}</ref>. Ягайла спрабаваў нешта распачаць, жадаў замяніць Скіргайлу сваім малодшым братам [[Віганд Альгердавіч|Вігандам]], князем [[Кернаў]]скім, аднак той памёр пры нявысьветленых акалічнасьцях 28 чэрвеня 1392 году<ref name=monm/>. Магчыма, ён быў атручаны, пры гэтым арганізатарамі забойства маглі быць і Скіргайла, і Вітаўт<ref name=monm/>. Ягайла замяніў Клемэнса Маскажэўскага на Яна [[Алясьніцкія|Алясьніцкага]] на пасадзе камандзіра польскага гарнізону ў Вільні<ref name=monm/>, а пасьля вырашыў распачаць мірныя перамовы зь Вітаўтам<ref name="Koncius40"/>. == Завяршэньне вайны == [[Файл:Vytautas dydysis.jpg||міні||150пкс|[[Вітаўт]] на фрагмэнце карціны [[Ян Матэйка|Яна Матэйкі]], «[[Грунвальдзкая бітва]]» (1878)]] {{Асноўны артыкул|Востраўскае пагадненьне}} Яшчэ ўвесну 1392 году Ягайла паслаў да Вітаўта свайго прадстаўніка [[біскуп]]а [[плоцк]]ага [[Генрых Мазавецкі|Генрыха Мазавецкага]] для абмеркаваньня ўмоў міру. Ягайла прапанаваў саступіць Вітаўту тытул [[Сьпіс Вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя літоўскага]], калі той прызнае яго вярхоўным сюзэрэнам Літвы<ref name="Koncius40"/>. Вітаўт прыняў прапанову Ягайлы не адразу, мабыць, з-за таго, што шматлікія ягоныя сваякі і набліжаныя знаходзіліся ў Ордэне ў якасьці закладнікаў<ref name=monm/>. Пасьля таго як дамова ўпотай была дасягнутая, Вітаўт запрасіў тэўтонскіх рыцараў на сьвята ў сваю рэзыдэнцыю — замак Рыттэрсвэрдэр, які знаходзіўся на высьпе на [[Нёман]]е<ref name="Koncius40"/>. Большасьць нічога не падазраваўшых гасьцей Вітаўта былі ўзятыя ў палон, пасьля чаго літоўскі князь спаліў гэты замак, а таксама Мэттэнбург, Нойгартэн (каля [[Горадня|Гародні]]) й іншыя драўляныя замкі, збудаваныя рыцарамі падчас паходу на Вільню<ref name="Ivinskis307"/><ref name=monm/>. Падчас гэтай кампаніі ў палон да Ордэну патрапіў брат Вітаўта Жыгімонт, які знаходзіўся пры двары вялікага магістра аж да падпісаньня [[Салінская дамова|Салінскай дамовы]] у 1398 годзе<ref>''Maroszek J''. [https://web.archive.org/web/20080910225908/http://www.informacjaeuropejska.pl/pliki/MLE_IV_EN.pdf Evidence of a stormy history]. ''My Little Europe'' (Cross-border Centre for Civil Education and Information in Białystok). — 4: 32.{{ref-en}}</ref>. 4 ліпеня 1392 году адбылася сустрэча Ягайлы і Вітаўта ў маёнтку Востраў каля [[Ліда|Ліды]]<ref>[[Анатоль Грыцкевіч]]. Востраўскае пагадненьне // {{Літаратура/ЭВКЛ|1}} С. 465.</ref>. Там і былі распачатыя афіцыйныя перамовы, вынікам якіх стала пагадненьне, якое фармальна і завяршыла вайну. Вітаўт быў прызнаны вялікім князем літоўскім, яму была вернутая ягоная вотчына — [[Троцкае княства]]. Скіргайла атрымаў у валоданьне [[Кіеўскае княства]], дзе і сканаў празь 5 гадоў<ref name="Stone"/>. Вітаўт фармальна прызнаў Ягайлу, які цяпер насіў тытул ''вярхоўны князь літоўскі'', сваім сюзэрэнам. Таксама Вітаўт паабяцаў, што пасьля ягонай сьмерці зямлі Вялікага Княства стануць уласнасьцю караля Польшчы. Востраўскае пагадненьне было ратыфікавана ў шэрагу дагавораў, складзеных паміж Польшчаю і Літвою, а таксама ў шэрагу дакумэнтаў, падпісаных жонкаю Вітаўта [[Ганна Сьвятаслаўна|Ганнай]] і жонкай Ягайлы [[Ядзьвіга (каралева Польшчы)|Ядзьвігай]]. Пагадненьне спрыяла ўмацаваньню цэнтралізаванай улады ў літоўскай дзяржаве<ref name="Gudavičius E"/>. == Наступствы == Фармальна залежны, на практыцы Вітаўт дзейнічаў самастойна. Больш таго, шмат у чым Ягайла сам залежаў ад Вітаўта<ref name="Барбашев">''Барбашев А. И.'' Витовт и его политика до Грюнвальдской битвы (1410 г.) — Санкт-Петербург: Типография Н. Н. Скороходова, 1885. — С. 10. — 166 с {{ref-ru}}</ref>. З самога пачатку гаспадараньня Вітаўт стаў праводзіць палітыку, накіраваную на пашырэньне сфэры ўплыву, узьняцьцё міжнароднага прэстыжу дзяржавы і ўмацаваньне цэнтральнай улады ў княстве<ref>[[Анатоль Грыцкевіч]]. Вітаўт // {{Літаратура/ЭВКЛ|1}} С. 447—448.</ref>. У 1398 годзе на зборы шляхты літоўскія і рускія князі і [[баяры]] абвясьцілі Вітаўта самастойным кіраўніком дзяржавы. Аднак параза ў [[Бітва на Ворскле|бітве на Ворскле]] ад татараў хана Цімура Кутлуга ў 1399 годзе, дзе Вітаўт ледзь не патануў і страціў амаль усё войска, паслабіла ягоныя пазыцыі<ref name="Stone"/>. Акрамя таго, пачаліся паўстаньні ў [[Смаленскае княства|Смаленскім княстве]], а таксама [[Наўгародзкая рэспубліка|Наўгародзкай]] і [[Пскоўская Рэспубліка|Пскоўскай Рэспубліках]]<ref name="Ivinskis319">''Ivinskis Z''. Lietuvos istorija iki Vytauto Didžiojo mirties. — Rome: Lietuviu; kataliku; mokslo akademija, 1978. — pp. 319. {{ref-lt}}</ref>. У гэтых умовах Вітаўт быў змушаны пацьвердзіць вярхоўную ўладу Ягайлы, пайшоўшы на заключэньне [[Віленска-Радамская унія|Віленска-Радамскай уніі]]<ref name="Kiaupa135">''Kiaupa Z., Kiaupiene. J., Kunevičius A''. The History of Lithuania Before 1795 (English ed.). — Vilnius: Lithuanian Institute of History, 2000. — pp. 135—137. — {{ISBN|9986-810-13-2}}.{{ref-en}}</ref>. Тым ня менш, Вітаўт працягнуў палітыку па ўмацаваньні дзяржавы. Ён замяняў князёў на месцах сваімі намесьнікамі, дамогся посьпехаў на ўсходзе: межы Вялікага Княства Літоўскага дайшлі да вярхоўяў [[Ака|Акі]] і да [[Мажайск]]у, ён адабраў у татараў Паўднёвую [[Падолія|Падолію]], заключыў саюзы з [[Вялікае Княства Цьвярское|цьвярскім]], [[Вялікае Княства Разанскае|разанскім]] і [[пронск]]ім князямі. Зяць Вітаўта [[Васіль I Дзьмітрыевіч]] па завяшчаньні, складзенаму ў 1423 годзе, пакінуў яго рэгентам{{Заўвага|'''Рэгенцтва''' ({{мова-la|regens}}, «той, хто кіруе») — часовае ажыцьцяўленьне паўнамоцтваў кіраўніка дзяржавы калегіяльна (рада рэгентаў) ці аднаасобна (рэгент) пры малых гадах, хваробе, адсутнасьці манарха.}} пры непаўналетнім вялікім князю маскоўскім [[Васіль II|Васілю II]]<ref>''Зимин А. А.'' [https://web.archive.org/web/20080213125357/http://annals.xlegio.ru/rus/zimin/zim1_01.htm Витязь на распутье: феодальная война в России XV в.] — Москва: Мысль, 1991. — С. 30. — 286 с. — {{ISBN|5-244-00518-9}}. {{ref-ru}}</ref>. Умацаваньню аўтарытэту Вітаўта спрыяла перамога ў [[Грунвальдзкая бітва|Грунвальдзкай бітве]] і вяртаньне Жамойці па ўмовах [[Торунскі мір 1411 году|Торуньскага міру]] 1411 году. Палітыка Вітаўта была ацэненая па заслугах эўрапейскімі кіраўнікамі на зьезьдзе ў [[Луцк]]у ў студзені 1429 году<ref name="Барбашев2">''Барбашев А. И''. Очерки литовско-русской истории XV века. Витовт. Последние двадцать лет княжения (1410—1430). — Санкт-Петербург: Типография Н. Н. Скороходова, 1891. — С. 239—261. — 341 с. {{ref-ru}}</ref>. Імпэратар [[Жыгімонт Люксембурскі]] прапанаваў Вітаўту прыняць каралеўскую карону, на што ён адказаў згодай. Перамовы ішлі таемна, бо палякі былі катэгарычна супраць узмацненьня Вітаўта. Нават Ягайла быў згодзен на каранаваньне, заявіўшы, што пасьля сьмерці Вітаўта карона пяройдзе да аднаго зь ягоных сыноў, бо ў Вітаўта не было спадчыньнікаў мужчынскай стаці<ref name="Барбашев2"/>. Незадоўга да каранаваньня, 27 кастрычніка 1430 году Вітаўт нечакана сканаў у Троках<ref name="Барбашев2"/>. Сьмерць Вітаўта магла адбыцца па натуральным прычынах, старому князю было ўжо 80 гадоў<ref>''Тарас А. Е.'' Войны Московской Руси с Великим Княжеством Литовским и Речью Посполитой в XIV—XVII вв. Москва: «АСТ», 2006. С. 115 — {{ISBN|5-17-035350-2}}. {{ref-ru}}</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/ЭВКЛ|1}} * {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} * ''Барбашев А. И.'' [http://www.archive.org/download/Barbashev_A_I/Barbashev_A_I_Vitovt_i_ego_politika_do_Grunvaljdenskoj_bitvy_1885.pdf Витовт и его политика до Грюнвальденской битвы (1410 г.)] — СПб.: Типография Н. Н. Скороходова, 1885. * ''Грушевський М. С''. [http://litopys.org.ua/hrushrus/iur40204.htm Історія України-Руси]. — [http://izbornyk.org.ua/hrushrus/iur4.htm Т. 4: ХІV-ХVІ віки — відносини політичні]. — Розділ II. — Київ: Наукова думка, 1993. — 544 с — {{ISBN|5-12-003208-7}}. * ''Гудавичюс Э''. История Литвы с древнейших времен до 1569 года / Перевод Г. И. Ефромова. — Том I. — Москва: Фонд имени И. Д. Сытина, 2005. — 679 с — {{ISBN|5-94953-029-2}}. * ''Любавский М. К.'' Очерк истории Литовско-Русского государства до Люблинской унии включительно. — 2-е издание — Москва. Московская Художественная Печатня, 1915. — 409 c. * ''Тарас А. Е.'' Войны Московской Руси с Великим Княжеством Литовским и Речью Посполитой в XIV—XVII вв. Москва: «АСТ», 2006. — 800 с — {{ISBN|5-17-035350-2}}. * ''Koncius J. B.'' Vytautas the Great: Grand Duke of Lithuania. — Vol. 1. — Maiami: Franklin Press, 1964. — 211 p. * ''Kosman M''. Wielki książę Witold. — Warszawa: Ksiąźka i Wiedza, 1967. — 279 s. * ''Łowmiański H''. Witold, wielki księze litewski. — Wilno: Wydawnictwo Komitetu obchodu pięćsetnej rocznicy zgonu wielkiego księcia Witolda, 1930. — 121 s. * ''Mickūnaitė G''. [http://books.google.com/books?id=a5zKQM7eEMgC Making a great ruler: Grand Duke Vytautas of Lithuania]. — Budapest: Central European University Press, 2006. — 337 p. — {{ISBN|963-7326-58-8}}. * ''Prochaska A.'' Dzieje Witolda Wielkiego Księcia Litwy. — Wilno, 1914. — 420 s. * ''Tęgowski J''. Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów. — Poznań, Wrocław: Wydawnictwo Historyczne, 1999. — 319 s. — {{ISBN|83-913563-1-0}}. {{Грамадзянскія войны Вялікага Княства Літоўскага}} {{Добры артыкул}} [[Катэгорыя:Войны XIV стагодзьдзя]] [[Катэгорыя:Грамадзянскія войны]] [[Катэгорыя:Войны Вялікага Княства Літоўскага]] [[Катэгорыя:Войны Тэўтонскага Ордэну]] mu68gpyqtg1z8k6vdnztqhf6f4k3a3w 0 147783 2619314 2185040 2025-06-10T07:05:38Z Terot 71743 [[Катэгорыя:Хрысьціянскія раманы]] 2619314 wikitext text/x-wiki {{Літаратурны твор |Назва = Трылёгія «Клён Хрыста» |Назва-арыгінал = Christ Clone Trilogy |Выява = |Памер = |Подпіс выявы = |Жанр = [[Хрысьціянская літаратура|Хрысьціянскі]] [[Навуковая фантастыка|фантастычны]] [[раман]] |Аўтар = [[Джэймз БоСэйнёр]] |Мова арыгіналу = [[Ангельская мова|ангельская]] |Напісаны = |Публікацыя = 1998 |Асобнае выданьне = |Выдавецтва = [[Warner Books]] |Сэрыя = |Колькасьць старонак = |Ілюстратар = |Афармленьне = |Пераклад = |Перакладчык = |Носьбіт = папера |Папярэдні твор = |Наступны твор = |ISBN = |Электронная вэрсія = |ВікіКрыніца-тэкст = }} '''Трылёгія «Клён Хрыста»''' ({{Мова-en|Christ Clone Trilogy}}) — [[Навуковая фантастыка|навукова-фантастычная]] [[трылёгія]] [[ЗША|амэрыканскага]] [[пісьменьнік]]а [[Джэймз БоСэйнёр|Джэймза БоСэйнёра]], якая апісвае падзеі [[Апошнія часы|канца сьвету]] з пункту гледжаньня фікцыялізаванае [[Хрысьціянская эсхаталёгія|хрысьціянскае эсхаталёгіі]]. == Кнігі == # «[[Паводле Ягонага аблічча]]» # «[[Нараджэньне эпохі]]» # «[[Непераадольныя сілы (раман)|Непераадольныя сілы]]» == Сюжэт == Першая кніга трылёгіі, «Паводле Ягонага аблічча», апавядае пра выяўленьне на [[Турынская плашчаніца|Турынскай плашчаніцы]] жывых чалавечых вузаў, зь якіх [[Клянаваньне|склянаванае]] дзіцё Крыстафэр Гудман. Пра ягонае далейшае жыцьцё аповед вядзе журналіст Дэкер Гоўтарн, галоўны пэрсанаж сэрыі. Асноўнымі падзеямі гэтага раману ёсьць стварэньне Крыстафэра, [[унебаўзяцьце Царквы]] і ўзыход Крыстафэра да ключавое ролі ў [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацыяў|Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў]]. У «Нараджэньні эпохі» на [[Зямля|Зямлю]] абрынаецца шэраг [[катастрофа]]ў і [[мор]]аў. У канцы кнігі Крыстафэр забіты, але пасьля [[Уваскрэшаньне|ўваскрасае]]. У апошняй кнізе, «Непераадольных сілах», ізноў адбываюцца стыхійныя бедзтвы. Тут выкрываецца сапраўднае аблічча і матывы Крыстафэра. Пасьля [[Канец сьвету|канцу сьвету]] раман сканчаецца апісаньнем наступнага жыцьця. == Асноўныя пэрсанажы == * '''Дэкер Гоўтарн''' Дэкер — асноўны [[пратаганіст]] сэрыі. [[Віетнамская вайна|Вэтэран Віетнаму]], а цяпер журналіст і падарожнік. Лагодны, але славалюбны Дэкер цягам усяе трылёгіі заваёўвае ўсё большы посьпех, і напрыканцы займае пасаду начальніка штабу [[Генэральны сакратар ААН|Генэральнага сакратара ААН]]. Пасаду Генэральнага сакратара займае ягоны прыйманы сын Крыстафэр Гудман, прадказаны ў [[Адкрыцьцё Яна Багаслова|Адкрыцьці]] [[Антыхрыст]]. * '''Крыстафэр Гудман''' Крыстафэр Гудман — называны ў рамане Хрыстовым клёнам. Створаны з жывых вузаў скуры, выяўленых на [[Турынская плашчаніца|Турынскай плашчаніцы]], клянаваньнем па мэтадзе прафэсара Гары Гудмана, які хацеў дасьледаваць жыцьцяздольнасьць вузаў, што не памерлі цягам 2000 гадоў. * '''Робэрт Мілнэр''' Робэрт Мілнэр — былы Генэральны сакратар ААН, які быў духоўным настаўнікам Крыстафэра Гудмана і маральным настаўнікам у ягонай маладосьці, застаўшыся адным з найбліжэйшых дарадцаў, набліжаных асобаў і сяброў Крыстафэра. Мілнэру каля 100 гадоў, аднак дзякуючы пераліваньню Крыстафэравае крыві ён выглядае як мужчына ў росквіце сілаў. == Глядзіце таксама == * [[Пакінутыя]] == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20060618133754/http://cultlink.com/sentinel/ChristClone.htm Рэцэнзія Джэкі Элнар] * [https://archive.is/20130216052013/http://www.historycarper.com/wordpress/2000/review-of-the-christ-clone-trilogy/ Рэцэнзія Джэя Карпэра] [[Катэгорыя:Сэрыі раманаў]] [[Катэгорыя:Фантастычныя раманы]] [[Катэгорыя:Хрысьціянская літаратура]] [[Катэгорыя:Клянаваньне ў навуковай фантастыцы]] [[Катэгорыя:Хрысьціянскія раманы]] ag4q6kkg9ticc21l76g620t4tp7f90i 0 173834 2619296 2619204 2025-06-09T18:40:23Z Sehrg 26608 2619296 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Украіна | Назва = Барадзянка | Назва ў родным склоне = Барадзянкі | Статус = Мястэчка | Няпэўная назва = | Арыгінальная назва = Бородянка | Краіны = Украіны | Герб = ARMS BORODIANKA NEW.png | Сьцяг = PRAPOR BORODIANKA-NEW.png | Першыя згадкі = 1190 | Статус з = 1957 | Магдэбурскае права = | Былыя назвы = | Мясцовая назва = | Вобласьць = [[Кіеўская вобласьць|Кіеўская]] | Раён = [[Барадзянскі раён|Барадзянскі]] | Кіраўнік = | Плошча = 9.463 | Вышыня = | Колькасьць насельніцтва = 13235 | Год падліку колькасьці = 2015 | Шчыльнасьць насельніцтва = | Колькасьць двароў = | Часавы пас = | Летні час = | Тэлефонны код = +380 4577 | Паштовы індэкс = 07800 — 07805 | Аўтамабільны код = | Выява = | Апісаньне выявы = | Шырата паўшар'е = паўночнае | Шырата градусаў = 50 | Шырата хвілінаў = 38 | Шырата сэкундаў = 40 | Даўгата паўшар'е = усходняе | Даўгата градусаў = 29 | Даўгата хвілінаў = 55 | Даўгата сэкундаў = 20 | Пазыцыя подпісу на мапе = зьнізу | Водступ подпісу на мапе = | Commons = | Сайт = | Колер = {{Колер|Украіна}} }} '''Барадзянка''' ({{мова-uk|Бородянка}}) — [[пасёлак гарадзкога тыпу|мястэчка]] ў [[Кіеўская вобласьць|Кіеўскай вобласьці]] [[Украіна|Ўкраіны]], на рацэ [[Здвыж]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Барадзянскі раён|Барадзянскага раёну]]. Насельніцтва 11 500 чал. == Гісторыя == Падчас уварваньня Расіі ва Украіну ў 2022 годзе расійскія бамбардзіроўкі разбурылі дамы, у выніку чаго сотні людзей загінулі. 7 красавіка 2022 года Уладзімір Зеленскі заявіў, што гуманітарная сытуацыя ў Барадзянцы па колькасьці загінулых была «значна больш жахлівай», чым у Бучы. == Насельніцтва == * 1959 — 4&nbsp;116 чал. * 1970 — 5&nbsp;120 чал. * 1979 — 7&nbsp;899 чал. * 1989 — 12&nbsp;907 чал. * 2001 — 12&nbsp;535 чал. * 2015 — 13&nbsp;235 чал. == Вонкавыя спасылкі == * [http://pop-stat.mashke.org/ukraine-cities.htm Cities & towns of Ukraine] {{ref-en}} * Статистичний збірник «Чисельність наявного населення України на 1 січня 2015 року», — Київ, Державна служба статистики України, 2015 [http://ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2015/zb/06/zb_nas_14.zip zip] {{ref-uk}} {{Кіеўская вобласьць}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Кіеўскай вобласьці]] 4pril6wk00xzqtptczo11qu0r406r3v 0 242445 2619300 2411100 2025-06-10T02:25:54Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2619300 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Рудзенька |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Рудзенькі |Трансьлітараваная назва = Rudzieńka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1795 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 58 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 07 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Ру́дзенька'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Віць (рака)|Віці]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]][[Файл:Куравое, Хвойнае, Рудзенька, Небытаў на трохвярстовай мапе Ф. Ф. Шубэрта 1850 г.jpg|значак|зьлева|Рудзенька, Куравое, Хвойнае, Небытаў на трохвярстовай мапе Ф. Ф. Шубэрта 1850 г.]] У крыніцы, заснаванай на матэрыялах расейскай рэвізіі 1795 году, вёска Рудзенка згаданая сярод уладаньняў пана ''Людвіка''{{Заўвага|Тут, напэўна, дапушчана памылка прачытаньня тэксту рэвізіі, бо ў ёй згаданая Людвіка з князёў Шуйскіх Прозарава, жонка абознага Караля.}} Прозара, якія былі перайшлі «в казну», але потым «по высочайшему повелению» вернутыя Луізе Прозаравай, спадчыннай іх уладальніцы<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). – Минск, 2018. С. 70 – 71</ref>. 20 сакавіка 1812 году фальварак Рудзенка з прылегласьцямі, які належаў пані Людвіцы з князёў Шуйскіх, жонцы абознага Караля, Прозаравай, аддадзены ў арэнду пану Яну Паеўскаму за штогадовую выплату 300 рублёў серабром<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 9, 35</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» сказана, што 10 жыхароў Рудзенькі абодвух полаў былі прыхаджанамі Пакроўскай царквы ў мястэчку Хвойніках, а 10 мужчын і 7 жанчын зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Рудзенька, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 г. згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Хвойніцкая воласьць Рэчыцкага павету ўвайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 70crgmaxlz279hp86wfzrxz4c6286j8 2619301 2619300 2025-06-10T02:53:54Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2619301 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Рудзенька |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Рудзенькі |Трансьлітараваная назва = Rudzieńka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1795 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 58 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 07 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Ру́дзенька'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Віць (рака)|Віці]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]][[Файл:Куравое, Хвойнае, Рудзенька, Небытаў на трохвярстовай мапе Ф. Ф. Шубэрта 1850 г.jpg|значак|зьлева|Рудзенька, Куравое, Хвойнае, Небытаў на трохвярстовай мапе Ф. Ф. Шубэрта 1850 г.]] У крыніцы, заснаванай на матэрыялах расейскай рэвізіі 1795 году, вёска Рудзенка згаданая сярод уладаньняў пана ''Людвіка''{{Заўвага|Тут, напэўна, дапушчана памылка прачытаньня тэксту рэвізіі, бо ў ёй згаданая Людвіка з князёў Шуйскіх Прозарава, жонка абознага Караля.}} Прозара, якія былі перайшлі «в казну», але потым «по высочайшему повелению» вернутыя Луізе Прозаравай, спадчыннай іх уладальніцы<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). – Минск, 2018. С. 70 – 71</ref>. Згодна з шляхецкай рэвізіяй, датаванай 2 сьнежня 1811 году, фальварак Рудзенька з 12 рэвізскімі душамі ў аднаймённай вёсцы трымаў у арэндзе ад паноў Прозараў Ян Паеўскі (55 г.); разам зь ім жыў сын Станіслаў (6 г.){{заўвага|Тут улічаныя толькі асобы мужчынскага полу.}}<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 184</ref>. 20 сакавіка 1812 году фальварак Рудзенка з прылегласьцямі, які належаў пані Людвіцы з князёў Шуйскіх, жонцы абознага Караля, Прозаравай, аддадзены ў арэнду пану Яну Паеўскаму за штогадовую выплату 300 рублёў серабром<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 9, 35</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» сказана, што 10 жыхароў Рудзенькі абодвух полаў былі прыхаджанамі Пакроўскай царквы ў мястэчку Хвойніках, а 10 мужчын і 7 жанчын зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Рудзенька, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 г. згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Хвойніцкая воласьць Рэчыцкага павету ўвайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 99fpwq4ekkvft4kx8wgjyhon7h3e7yi 2619302 2619301 2025-06-10T03:01:53Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2619302 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Рудзенька |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Рудзенькі |Трансьлітараваная назва = Rudzieńka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1795 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 58 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 07 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Ру́дзенька'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Віць (рака)|Віці]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]][[Файл:Куравое, Хвойнае, Рудзенька, Небытаў на трохвярстовай мапе Ф. Ф. Шубэрта 1850 г.jpg|значак|зьлева|Рудзенька, Куравое, Хвойнае, Небытаў на трохвярстовай мапе Ф. Ф. Шубэрта 1850 г.]] У крыніцы, заснаванай на матэрыялах расейскай рэвізіі 1795 году, вёска Рудзенка згаданая сярод уладаньняў пана ''Людвіка''{{Заўвага|Тут, напэўна, дапушчана памылка прачытаньня тэксту рэвізіі, бо ў ёй згаданая Людвіка з князёў Шуйскіх Прозарава, жонка абознага Караля.}} Прозара, якія былі перайшлі «в казну», але потым «по высочайшему повелению» вернутыя Луізе Прозаравай, спадчыннай іх уладальніцы<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). – Минск, 2018. С. 70 – 71</ref>. Згодна з шляхецкай рэвізіяй, датаванай 2 сьнежня 1811 году, фальварак Рудзенька з 12 рэвізскімі душамі ў аднаймённай вёсцы трымаў у арэндзе ад паноў Прозараў Ян Паеўскі (55 г.); разам зь ім жыў сын Станіслаў (6 г.){{заўвага|Тут улічаныя толькі асобы мужчынскага полу.}}<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 184</ref>. 20 сакавіка 1812 году арэнда таго фальварка з прылегласьцямі, што належаў пані Людвіцы з князёў Шуйскіх, жонцы абознага Караля, Прозаравай, дакумэнтальна пацьверджана шляхцічу Яну Паеўскаму за штогадовую выплату 300 рублёў серабром<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 9, 35</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» сказана, што 10 жыхароў Рудзенькі абодвух полаў былі прыхаджанамі Пакроўскай царквы ў мястэчку Хвойніках, а 10 мужчын і 7 жанчын зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Рудзенька, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 г. згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Хвойніцкая воласьць Рэчыцкага павету ўвайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] ibdef25rbx4f4nsp5vrnflbvw806tzy 2619303 2619302 2025-06-10T03:03:36Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2619303 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Рудзенька |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Рудзенькі |Трансьлітараваная назва = Rudzieńka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1795 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 58 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 07 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Ру́дзенька'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Віць (рака)|Віці]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]][[Файл:Куравое, Хвойнае, Рудзенька, Небытаў на трохвярстовай мапе Ф. Ф. Шубэрта 1850 г.jpg|значак|зьлева|Рудзенька, Куравое, Хвойнае, Небытаў на трохвярстовай мапе Ф. Ф. Шубэрта 1850 г.]] У крыніцы, заснаванай на матэрыялах расейскай рэвізіі 1795 году, вёска Рудзенка згаданая сярод уладаньняў пана ''Людвіка''{{Заўвага|Тут, напэўна, дапушчана памылка прачытаньня тэксту рэвізіі, бо ў ёй згаданая Людвіка з князёў Шуйскіх Прозарава, жонка абознага Караля.}} Прозара, якія былі перайшлі «в казну», але потым «по высочайшему повелению» вернутыя Луізе Прозаравай, спадчыннай іх уладальніцы<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). – Минск, 2018. С. 70 – 71</ref>. Згодна з шляхецкай рэвізіяй, датаванай 2 сьнежня 1811 году, фальварак Рудзенька з 12 рэвізскімі душамі ў аднаймённай вёсцы трымаў у арэндзе ад паноў Прозараў Ян Паеўскі (55 г.); разам зь ім жыў сын Станіслаў (6 г.){{заўвага|Улічаныя толькі асобы мужчынскага полу.}}<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 184</ref>. 20 сакавіка 1812 году арэнда таго фальварка з прылегласьцямі, што належаў пані Людвіцы з князёў Шуйскіх, жонцы абознага Караля, Прозаравай, дакумэнтальна пацьверджана шляхцічу Яну Паеўскаму за штогадовую выплату 300 рублёў серабром<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 9, 35</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» сказана, што 10 жыхароў Рудзенькі абодвух полаў былі прыхаджанамі Пакроўскай царквы ў мястэчку Хвойніках, а 10 мужчын і 7 жанчын зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Рудзенька, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 г. згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Хвойніцкая воласьць Рэчыцкага павету ўвайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] mgqnpa2tb4slgdhmy0znt87bb87gko6 2619304 2619303 2025-06-10T03:07:45Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2619304 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Рудзенька |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Рудзенькі |Трансьлітараваная назва = Rudzieńka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1795 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 58 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 07 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Ру́дзенька'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Віць (рака)|Віці]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]][[Файл:Куравое, Хвойнае, Рудзенька, Небытаў на трохвярстовай мапе Ф. Ф. Шубэрта 1850 г.jpg|значак|зьлева|Рудзенька, Куравое, Хвойнае, Небытаў на трохвярстовай мапе Ф. Ф. Шубэрта 1850 г.]] У крыніцы, заснаванай на матэрыялах расейскай рэвізіі 1795 году, вёска Рудзенка згаданая сярод уладаньняў пана ''Людвіка''{{Заўвага|Тут, напэўна, дапушчана памылка прачытаньня тэксту рэвізіі, бо ў ёй згаданая Людвіка з князёў Шуйскіх Прозарава, жонка абознага Караля.}} Прозара, якія былі перайшлі «в казну», але потым «по высочайшему повелению» вернутыя Луізе Прозаравай, спадчыннай іх уладальніцы<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). – Минск, 2018. С. 70 – 71</ref>. Згодна з шляхецкай рэвізіяй, датаванай 2 сьнежня 1811 году, фальварак Рудзенька з 12 рэвізскімі душамі ў аднаймённай вёсцы трымаў у арэндзе ад паноў Прозараў Ян Паеўскі (55 г.); разам зь ім жыў сын Станіслаў (6 г.){{заўвага|Улічаныя толькі асобы мужчынскага полу.}}<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 184</ref>. 20 сакавіка 1812 году арэнда таго фальварка з прылегласьцямі, што належаў пані Людвіцы з князёў Шуйскіх, жонцы абознага Караля, Прозаравай, дакумэнтальна пацьверджана шляхцічу Яну Паеўскаму за штогадовую выплату 300 рублёў серабром<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 9, 35</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» сказана, што 10 жыхароў Рудзенькі абодвух полаў былі прыхаджанамі Пакроўскай царквы ў мястэчку Хвойніках, а 10 мужчын і 7 жанчын зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Рудзенька, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 г. згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Хвойніцкая воласьць Рэчыцкага павету ўвайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», і на 15 красавіка 1921 году ў Рудзенькаўскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было 24 вучні<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 5py7zzr1uizyeb6kexxuk0csjgtxsd2 0 296702 2619293 2618243 2025-06-09T16:51:08Z W 11741 +Выява 2619293 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|54|19|6|паўночнае|30|16|36|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Фэст |Назва = «Александрыя зьбірае сяброў» |Лягатып = 2019 Александрыя зьбірае сяброў.png |Выява = 2024 Александрыя зьбірае сяброў.jpg |Подпіс да выявы = Дзённая дыскатэка (2024 год) |Гады = ад {{Дата пачатку|19|6|2010|1}} |Краіна = Беларусь |Горад = [[Александрыя (Магілёўская вобласьць)|Александрыя]] (Шклоўскі раён) |Мова = беларуская, расейская, украінская |Жанр = [[фальклёр]] |Псэўданім = Александрыйскае Купальле |Лэйбл = [[Магілёўская абласная філярмонія]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зьвесткі для сувязі|спасылка=https://kupalle.by/node/12|выдавец=«Александрыя зьбірае сяброў»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref> |Заснавальнік = [[Магілёўскі аблвыканкам]] |Арганізатар = [[Міністэрства культуры Беларусі]]<ref name="а"/> |Тэматыка = [[Купальле]] |Склад = |Ганаровыя госьці = [[Анатоль Ярмоленка]], [[Алёна Ланская]] |Злучаныя праекты = Александрыйскі кірмаш |Сайт = [https://kupalle.by/ kupalle.by] }} '''«Александрыя зьбірае сяброў»''' — штогадовае сьвяткаваньне [[Купальле|Купальля]], якое ладзілі ў [[Александрыя (Магілёўская вобласьць)|Александрыі]] (Шклоўскі раён) ад 2010 году<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сьвята Купальле «Александрыя зьбірае сяброў»|спасылка=https://www.belarus.by/by/travel/ethno-tourism/alexandria-gathers-friends/|выдавец=[[Belarus.by]]|дата публікацыі=2025|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Зручнасьці даезду на месца сьвята спрыяла блізкасьць чыгунанчай станцыі «[[Копысь]]» (Аршанскі раён) у суседняй вёсцы, якая знаходзілася на чыгуначнай лініі [[Ворша]] — [[Магілёў]]. Па гэтай лініі таксама хадзілі наўпроставыя [[цягнік]]і з [[Берасьце|Берасьця]] і [[Полацак|Полацку]], што спрашчала прыезд [[Беларуская чыгунка|Беларускай чыгункай]] наведнікаў зь іншых вобласьцяў Беларусі. Таксама ў дзень сьвяткаваньня хадзілі дадатковыя цягнікі з Воршы і Магілёва да Копысі і назад. Сярод іншага, з Магілёва і [[Шклоў|Шклова]] ў Александрыю хадзілі дадатковыя сьвяточныя [[аўтобус]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Як дабрацца|спасылка=https://kupalle.by/node/11|выдавец=«Александрыя зьбірае сяброў»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Сьвята суправаджалі Александрыйскім [[кірмаш]]ом, у якім бралі ўдзел [[Рамяство|рамесьнікі]] ад кожнага раёну [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]], а таксама ад кожнай з 6 вобласьцяў Беларусі і ад суседніх краінаў. Сярод іншага, рамесьнікі праводзілі майстар-клясы пляценьня купальскага [[Вянок|вянка]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кірмаш|спасылка=https://kupalle.by/yarmarka|выдавец=«Александрыя зьбірае сяброў»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Праграму сьвята пачыналі апоўдні на малой пляцоўцы з [[канцэрт]]а, які доўжыўся да 20:00. Тамсама а 15:00 урачыста пачыналі сьвяткаваць Купальле. А 17:00 да беларускіх выканаўцаў далучаліся замежныя госьці, якія выступалі да 18:30. А 21:00 на асноўнай пляцоўцы пачыналі галоўны канцэрт, на які прадавалі квіткі для сядзячых месцаў і які доўжыўся да 23:35. Затым адбываўся 5-хвілінны [[фаервэрк]], пасьля якога моладзевая [[дыскатэка]] працягвалася да 3:00 ночы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Праграма мерапрыемстваў рэспубліканскага сьвята|спасылка=https://kupalle.by/programma|выдавец=«Александрыя зьбірае сяброў»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Ад 2012 году сьвята штораз наведвалі звыш 50 000 чалавек<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пра сьвята|спасылка=https://kupalle.by/about|выдавец=«Александрыя зьбірае сяброў»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 19 чэрвеня 2010 году ў вёсцы [[Александрыя (Магілёўская вобласьць)|Александрыя]] Шклоўскага раёну правялі першае сьвята «Александрыя зьбірае сяброў» з удзелам ансамбляў народнай [[Песьня|песьні]] ад дамоў культуры некалькіх раёнаў [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]. На сьвяткаваньні прысутнічаў [[Аляксандар Лукашэнка]]<ref>{{Навіна|аўтар=Алена Карпенка|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў»|спасылка=https://www.tribunapracy.by/2010/06/aleksandryya-zbirae-syabrou/|выдавец=Газэта «[[Трыбуна працы]]» ([[Бабруйск]])|дата публікацыі=23 чэрвеня 2010|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Сярод іншага, на сьвята завіталі госьці з [[Ворша|Воршы]] і Менску. Агулам у сьвяткаваньні ўзялі ўдзел больш як 3000 чалавек. Мерапрыемства ўлучала [[кірмаш]] «Горад майстроў», частаваньне звычаёвымі напоямі і стравамі [[Беларуская кухня|беларускай кухні]], выступленьне народных гуртоў і [[канцэрт]] беларускіх эстрадных выканаўцаў, [[фаервэрк]] і [[лазэр]]ны паказ<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў - 2010»|спасылка=https://lib-shklov.mogilev.by/aleksandriy_1.html|выдавец=[[Шклоўская раённая бібліятэка]]|дата публікацыі=2022|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. На галоўнай сцэне cьпявала [[Алёна Ланская]]. Рэжысэрам сьвята быў мастацкі кіраўнік «Менскканцэрту» ў канцэртнай залі «Верхні горад» [[Аляксандар Дзьмітрыевіч Вавілаў|Аляксандар Вавілаў]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Як праходзіў дэбютны фэстываль «Александрыя зьбірае сяброў»|спасылка=https://www.youtube.com/watch?v=vaFiWD196mA|выдавец=Тэлеканал «[[Беларусь 3]]»|дата публікацыі=10 ліпеня 2020|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. 6 ліпеня 2011 году сьвята прайшло 2-і раз з гала-канцэртам «[[Купальле]] над [[Дняпро]]м». Адпаведна на сьвяткаваньне прыехалі ўдзельнікі з Магілёўскай, [[Гомельская вобласьць|Гомельскай]] і [[Віцебская вобласьць|Віцебскай]] вобласьцяў Беларусі, а таксама з [[Кіеўская вобласьць|Кіеўскай вобласьці]] Ўкраіны і [[Смаленская вобласьць|Смаленскай вобласьці]] Расеі. Сьвята ўлучала кірмаш рамесных падворкаў з гульнямі і конкурсамі, а таксама продажам хатняй жыўнасьці і выязным гандлем ежай. Адначасна сцэне выступалі самадзейныя гурты Магілёўскай вобласьці. Таксама ўдзень прапановалі язду на [[Коня|конях]], прагляды ў паходным [[Кінатэатар|кінатэатры]] і паказ скачкоў [[парашут]]ыстаў. На вечаровым гала-канцэрце зайгралі народны аркестар імя Леаніда Іванова і ансамблі Магілёўскай вобласьці «Медуніца», «Сувэнір», «Вясёлка», «Рунь» і «Юнацтва». Уначы ладзілі купальскія [[карагод]]ы ля вогнішчаў і спуск [[Вянок|вянкоў]] і сьвечак на ваду. У сьвяткаваньні 2011 году ўзялі ўдзел каля 15 000 чалавек<ref>{{Навіна|аўтар=а|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў - 2011»|спасылка=https://lib-shklov.mogilev.by/aleksandriy_2.html|выдавец=[[Шклоўская раённая бібліятэка]]|дата публікацыі=2022|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Улетку 2012 году сьвята сабрала каля 50 000 чалавек з усіх 6 вобласьцяў Беларусі. Навінкай стала [[абрад]]авая праграма «Купальская казка». Горад майстроў на беразе Дняпра атрымаў выгляд сонца, промні якога ўтварылі вуліцы рамесьнікаў. Удзень выступалі вандроўныя музыкі, тэатральныя акторы і [[цырк]]авыя артысты. Міністар культуры Беларусі [[Павал Латушка]] адзначыў міжнародны размах сьвяткаваньня Купальля: «У ім удзельнічаюць калектывы і майстры зь Беларусі, Расеі, [[Украіна|Украіны]]. Фактычна мы будуем мост [[традыцыя]]ў, тых, што ідуць з глыбіні вякоў і адраджаюцца сёньня. Наш абавязак перад будучымі пакаленнямі — захаваць, разьвіць і памножыць, перадаць іх сваім дзецям». Расейскі сьпявак [[Аляксандар Малінін]] заўважыў наконт сьвята: «Прыемна бачыць, што ў вашай краіне шануюць свае традыцыі, мову, культуру»<ref>{{Артыкул|аўтар=Марына Кузьміч.|загаловак=Сьвята «Александрыя зьбірае сяброў» удалося на славу|спасылка=https://www.sb.by/articles/svyata-aleksandryya-zb-rae-syabro-udalosya-na-slavu.html|выданьне=[[Народная газэта]]|тып=|год=10 ліпеня 2012|нумар=[https://www.sb.by/ng/archive/10072012/ 5791]|старонкі=|issn=}}</ref>. Сярод іншага, зладзілі кніжны кірмаш, прадставілі павільён [[Беларуская гандлёва-прамысловая палата|Беларускай гандлёва-прамысловай палаты]] і правялі паседжаньне Асацыяцыі гандлёва-прамысловых палатаў краінаў [[Прыдняпроўе|Прыдняпроўя]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў - 2012»|спасылка=https://lib-shklov.mogilev.by/aleksandriy_3.html|выдавец=Шклоўская раённая бібліятэка|дата публікацыі=2022|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Увечары 8 ліпеня 2012 году тэлеканал «[[Беларусь 1]]» зладзіў паказ сьвяточнага гала-канцэрта ў Александрыі «Славянскі карагод на купальскім сьвяце»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў»|спасылка=https://www.youtube.com/watch?v=udO6dqRdCpg|выдавец=Тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|дата публікацыі=4 ліпеня 2012|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Улетку 2013 году «Александрыя зьбірае сяброў» зладзіла горад майстроў з удзелам каля 150 творцаў<ref>{{Навіна|аўтар=Уладзімер Сёмкін|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў»|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/aleksandriya_sobiraet_druzey_06_07_2013_19_02_0068/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=6 ліпеня 2013|копія=https://web.archive.org/web/20240321122444/https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/aleksandriya_sobiraet_druzey_06_07_2013_19_02_0068/|дата копіі=21 сакавіка 2024|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. На сьвяце дзейнічалі «выспы» [[марозіва]], льну, [[квас]]у і [[піва]]. Таксама зладзілі міжнародны керамічны пленэр «Арт-жыжаль», выставу «[[Археалёгія|Археалягічныя]] знаходкі [[Верхняе Падняпроўе|Верхняга Падняпроўя]]», экскурсіі на [[цеплаход]]зе з Магілёва. Глядзельная заля гала-канцэрта зьмясьціла 2500 чалавек. На ім выступілі ансамблі Магілёўскай, [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай]] і Віцебскай вобласьцяў, госьці з Расеі і Ўкраіны, у тым ліку [[Аляксандар Буйноў]] і [[Вера Брэжнева]] адпаведна. Сярод беларускіх выканаўцаў былі ансамбль «[[Сябры (гурт)|Сябры]]» і народны артыст Беларусі [[Мікалай Скорыкаў]], [[Іна Афанасьева]] і [[Іскуі Абалян]], а таксама опэрная сьпявачка [[Ніна Шарубіна]]. Удзел у сьвяце ўзялі 62 000 чалавек<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў - 2013»|спасылка=https://lib-shklov.mogilev.by/aleksandriy_4.html|выдавец=Шклоўская раённая бібліятэка|дата публікацыі=2022|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Улетку 2014 году александрыйскае Купальле наведалі гандлёвыя прадстаўнікі 28 [[амбасада]]ў у Беларусі. На канцэрце выступілі ўкраінская сьпявачка [[Настасься Прыходзька]], расейскі гурт «[[Іванушкі Інтэрнэшнл]]» і расейская сьпявачка [[Надзея Бабкіна]]<ref>{{Артыкул|аўтар=Нэлі Зігуля.|загаловак=Александрыя зноў зьбірае сяброў|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=28 чэрвеня 2014|нумар=120 (27730)|старонкі=3|issn=1990-763X}}</ref>. Упершыню прайшоў «Вялікі Александрыйскі кірмаш», на які запрасілі прадстаўнікоў Расеі і Ўкраіны зь [[Ніжні Ноўгарад|Ніжагародзкага]] і Сарочынскага кірмашоў ([[Палтаўская вобласьць]]) адпаведна<ref name="в">{{Навіна|аўтар=Алег Файніцкі|загаловак=Купальскі вянок Александрыі. Рэспубліканскае сьвята 15-ы раз зьбірае сяброў|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/kupalski-vjanok-aleksandryi-respublikanskae-svjata-15-y-raz-zbirae-sjabrou-133234-2024/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=6 ліпеня 2024|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Таксама зладзілі пленэр драўлянай [[Скульптура|скульптуры]], выступленьні пілётаў і канцэрт 25 гарманістаў з усіх раёнаў Магілёўскай вобласьці. Сваю творчасьць на кірмашы прадставілі больш 1500 народных рамесьнікаў зь Беларусі, Расеі і Ўкраіны. Сьвята наведалі амаль 100 000 чалавек<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вялікае Купальле на Дняпры|спасылка=https://www.sb.by/articles/vyal-kae-kupalle-na-dnyapry.html|выдавец=Газэта «[[Беларусь сёньня]]»|дата публікацыі=17 ліпеня 2014|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Сярод іншага, прадставілі [[слуцкі пояс]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў - 2014»|спасылка=https://lib-shklov.mogilev.by/aleksandriy_5.html|выдавец=Шклоўская раённая бібліятэка|дата публікацыі=2022|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Улетку 2015 году на сьвяце паставілі [[мюзыкл]] «[[Папараць-кветка (мюзыкл)|Папараць-кветка]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў»|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/kultura/aleksandriya_sobiraet_druzey_/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=3 ліпеня 2015|копія=https://web.archive.org/web/20231221191651/https://www.tvr.by/bel/news/kultura/aleksandriya_sobiraet_druzey_/|дата копіі=21 сьнежня 2023|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref> рэжысэра [[Максім Сокал|Максіма Сокала]]. Таксама прадставілі «Купальскі пояс Магілёўшчыны» даўжынёй 35 м, які ткалі з сакавіка прадстаўнікі кожнага раёну вобласьці з адлюстраваньнем мясцовых узораў. Сярод іншага, зладзілі выступленьне выхаванцаў конна-спартовай школы і ансамблю песьні і танцу «Медуніца» Магілёўскай абласной філярмоніі. Уначы па Дняпры запусьцілі вогненныя [[плыт]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў - 2015»|спасылка=https://lib-shklov.mogilev.by/aleksandriy_6.html|выдавец=Шклоўская раённая бібліятэка|дата публікацыі=2022|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. У ліпені 2016 году на пляцоўцы «Нацыянальныя прысмакі» прапаноўвалі стравы беларускай, [[Расейская кухня|расейскай]] і [[Украінская кухня|ўкраінскай кухні]]. На «[[Каравай]]най сялібе» можна было пакаштаваць выпечку з купальскай сымболікай. У [[павільён]]е «Друкарскi двор XVI стагодзьдзя» з адпаведнікам станка [[Францішак Скарына|Францішка Скарыны]] можна было сваімі рукамі зрабіць [[афорт]] старонкі зь [[Біблія Францішка Скарыны|Бібліі Скарыны]]. Той станок вырабілі да 500-годзьдзя беларускага кнігадрукаваньня ў наступным годзе<ref>{{Артыкул|аўтар=Людміла Мінкевіч.|загаловак=Шукайце папараць-кветку на беразе Дняпра|спасылка=https://www.sb.by/articles/shukaytse-paparats-kvetku-na-beraze-dnyapra.html|выданьне=Народная газэта|тып=|год=8 ліпеня 2016|нумар=[https://www.sb.by/ng/archive/08072016/ 6375]|старонкі=|issn=}}</ref>. Сьвята наведалі 100 000 чалавек. Сярод больш як 500 рамесьнікаў на кірмашы ўпершыню гандлявалі майстры зь [[Летува|Летувы]] — скульптар па дрэве Гінтаўт Аксьцінас і майстрыха па пісанках Аўдроня Лампіцкеня<ref>{{Артыкул|аўтар=Максім Яўсееў.|загаловак=Сустрэча сяброў у Александрыі|спасылка=https://www.sb.by/articles/sustrecha-syabro-u-aleksandryi.html|выданьне=[[Беларусь (часопіс)|Беларусь]]|тып=часопіс|год=жнівень 2016|нумар=8|старонкі=40―41|issn=1067-3660}}</ref>. На сьвяце зладзілі экскурсію «Александрыйская вандроўка» па творчых пляцоўках беларускай кнігі, нацыянальнай кухні і музыкі. На пляцоўцы «Гульбішча» разьмясьцілі звыш 50 забаваў ад кожнага раёну Магілёўскай вобласьці<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў - 2016»|спасылка=https://lib-shklov.mogilev.by/aleksandriy_7.html|выдавец=Шклоўская раённая бібліятэка|дата публікацыі=2022|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. У ліпені 2017 году зладзілі [[цырк]]авы паказ «Купальскі сон» з удзелам звыш 1000 артыстаў ад цыркаў 7 краінаў — Беларусі, [[Латвія|Латвіі]], Летувы, [[Польшча|Польшчы]], Расеі, Украны і [[Эстонія|Эстоніі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сьвята Купальле «Александрыя зьбірае сяброў-2017»|спасылка=https://www.belarus.by/by/press-center/photo/ti_664_0000009883.html|выдавец=[[Belarus.by]]|дата публікацыі=8 ліпеня 2017|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Другі раз госьцем сьвята стаў гісторык [[Уладзімер Ліхадзедаў]], які ўзнавіў друкарскі станок Скарыны паводле кніжных [[гравюра]]ў. Сярод гасьцей, якія паспрабавалі стварыць старонку Бібліі Скарыны на станку быў намесьнік прэм’ер-міністра Беларусі [[Васіль Жарко]]. На гала-канцэрце выступілі беларускі гумарыст [[Яўген Крыжаноўскі]], расейскі сьпявак [[Стас П'еха]] і ўкраінская сьпявачка [[Ірына Білык]]<ref>{{Навіна|аўтар=Любоў Савельева|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў». Фэстываль на маляўнічым беразе Дняпра прайшоў ужо ў восьмы раз|спасылка=https://www.youtube.com/watch?v=bt7K65GBpqY|выдавец=«Шклоў ТБ»|дата публікацыі=17 ліпеня 2017|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. У ліпені 2018 году зладзілі прэм'еру мюзыклу «[[Малая радзіма (мюзыкл)|Малая радзіма]]». На сьвяце прадставілі дні культуры Ўкраіны з «[[Вялікія Сарочынцы|Сарочынскі]] кірмашом» ([[Палтаўская вобласьць]]) пры ўдзеле [[Ганчарства|ганчароў]] і [[Кавальства|кавалёў]], а таксама з конным тэатрам «Кіеўская Русь». Таксама працавалі рамесьнікі з [[Чарнігаўская вобласьць|Чарнігаўскай]] і [[Івана-Франкоўская вобласьць|Івана-Франкоўскай]] вобласьцяў. Гандлёвыя лаўкі расьцягнуліся на 1 км. Для прыёму больш як 110 000 наведнікаў запусьцілі 18 дадатковых чыгуначных рэйсаў у кірунку станцыі «[[Копысь]]». Сярод іншага, на сьвяце ладзілі майстар-клясы па [[мыла]]варэньні<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Білеты на галоўнае шоў фэстывалю «Александрыя зьбірае сяброў» у продажы|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/kultura/bilety_na_glavnoe_shou_festivalya_aleksandriya_sobiraet_druzey_v_prodazhe/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=5 чэрвеня 2018|копія=https://web.archive.org/web/20231117001429/https://www.tvr.by/bel/news/kultura/bilety_na_glavnoe_shou_festivalya_aleksandriya_sobiraet_druzey_v_prodazhe/|дата копіі=17 лістапада 2023|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. На кірмашы працавала 850 рамесьнікаў зь 7 краінаў, у тым ліку зь Нямеччыны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Александрыя зноў зьбірае сяброў! Аграгарадок ператварыўся ў вялікую фэставую пляцоўку|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/aleksandriya_vnov_sobiraet_druzey_agrogorodok_prevratilsya_v_bolshuyu_festivalnuyu_ploshchadku/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=7 ліпеня 2018|копія=https://web.archive.org/web/20231121011439/https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/aleksandriya_vnov_sobiraet_druzey_agrogorodok_prevratilsya_v_bolshuyu_festivalnuyu_ploshchadku/|дата копіі=21 лістапада 2023|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Арганізатарамі сьвята выступалі [[Міністэрства культуры Беларусі]], [[Магілёўскі аблвыканкам]] і [[Шклоўскі раённы выканаўчы камітэт]]. Удзень «[[Менскі трактарны завод]]» зладзіў выставу «Зроблена ў Беларусі». Кірмаш «Купальскія дзівосы» складаўся са стылізаваных вуліцаў уздоўжы Дняпра. Міжнародную вуліцу занялі замежныя рамесьнікі і музыкі. Беларускую вуліцу складалі падворкі кожнай вобласьці краіны. Прыдняпроўская вуліца складалася з выставаў раёнаў Магілёўшчыны. Новымі пляцоўкамі былі «Кірмашовыя забавы», «[[Рысталішча]]» для конных спаборніцтваў і «Зона актыўнага адпачынку» для [[Стральба з лука|стральбы з лука]], [[бадмінтон]]у, вэляспорту, [[Гімнастыка|гімнастыкі]], [[карфбол]]у, [[Лёгкая атлетыка|лёгкай атлетыкі]] і [[пэтанк]]у. Больш як 80 прадпрыемстваў гандлю разьмясьцілі на сьвяце 139 гандлёвых кропак працягласьцю звыш 1 км. Прадпрыемствы грамадзкага харчаваньня прапаноўвалі 3000 пасадачных месцаў. Уначы [[дыскатэка]] прайшла на «Сьвяточнай плошчы»<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сьвята «Купальле» ў Александрыі зноў зьбірае сяброў на беразе Дняпра|спасылка=https://blr.belta.by/culture/view/svjata-kupalle-u-aleksandryi-znou-zbirae-sjabrou-na-beraze-dnjapra-70144-2018/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=7 ліпеня 2018|копія=https://www.belarus.by/by/press-center/news/svjata-kupalle--aleksandry-zno-zbrae-sjabro-na-beraze-dnjapra_i_82240.html|дата копіі=7 ліпеня 2018|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Урэшце, у праграме сьвята былі конкурс купальскага адзеньня «Купаліш і Купалінка» і кірмаш аграсядзібаў з усіх вобласьцяў Беларусі, а на пляцоўках агулам выступіла каля 1500 артыстаў. У афішы гала-канцэрту былі беларускія артысты [[Алёна Ланская]] і [[Аляксандар Саладуха]], а таксама заснаваны ў [[Гомель|Гомлі]] гурт «[[Сіняя птушка (гурт)|Сіняя птушка]]». Ад Украіны выступілі [[Алег Віньнік]], [[Іван Бобул]], [[Ціна Караль]], [[Таісія Павалій]] і [[Мікалай Гнацюк]]. Ад Расеі былі гурт «[[Бліскучыя]]» і [[Сяргей Трафімаў]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў-2018»|спасылка=https://www.belarus.by/by/press-center/press-release/aleksandryja-zbrae-sjabro-2018_i_0000083253.html|выдавец=Belarus.by|дата публікацыі=1 ліпеня 2018|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. У ліпені 2019 году на 10-е юбілейнае сьвята «Александрыя зьбірае сяброў» запрасілі каля 2000 артыстаў і рамесьнікаў зь 7 краінаў. Магілёўская булачна-кандытарская кампанія «[[Домачай]]» прадставіла на сьвяткаваньні «Александрыйскі святочны» квас. Магілёўскае і Віцебскае аддзяленьні Беларускай чыгункі дадаткова арганізавалі 21 цягнік для падвозу наведнікаў сьвята. Для кіроўцаў прадугледзелі магчымасьць паставіць намёт каля самахода на часовай стаянцы. Аснову гала-канцэрта склалі 20 песьняў альбома «[[Куточак Беларусі]]» [[Яўген Алейнік|Яўгена Алейніка]] і [[Юлія Быкава|Юліі Быкавай]], якая была салісткай гурта «[[Аўра]]». На музычнай сцэне ў суправаджэньні музыкаў гурта «Аўра» выступілі [[Анатоль Ярмоленка]], Аляксандар Саладуха, Іна Афанасьева, Алёна Ланская, [[Вікторыя Алешка]], Іскуі Абалян, гурт «[[Дразды (гурт)|Дразды]]» і [[Вольга Сацюк]]. Ад Расеі выступіў [[Леў Лешчанка]], а ад Украіны — Ціна Караль<ref name="б"/>, якая выканала з Быкавай [[Калыханка|калыханку]] на 2-х мовах<ref>{{Навіна|аўтар=Ілона Красуцкая, тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=Сьвята «Александрыя зьбірае сяброў» аб'яднала 100 тысяч гасьцей|спасылка=https://news.by/by/news/obshchestvo/prazdnik_aleksandriya_sobiraet_druzey_obedinil_100_tysyach_gostey_|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=7 ліпеня 2019|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Кіраўнік Магілёўскай абласной філярмоніі [[Дзяніс Шаблінскі]] адзначыў, што для народных гуртоў працавалі яшчэ 2 пляцоўкі. На моладзевай дыскатэцы, якую да 3-й гадзіны ночы вялі дыджэі Магілёва, зайгралі гурты «[[Лепрыконсы]]» і «[[Нутэкі]]»<ref name="б">{{Навіна|аўтар=Вольга Стружынская|загаловак=Александрыя зноў зьбірае сяброў. У ноч з 6 на 7 ліпеня беларусы сьвяткуюць Купальле|спасылка=https://slushna.by/aleksandryya-znou-zbirae-syabrou-u-noch-z-6-na-7-lipenya-belarusy-svyatkuyuc-kupalle/|выдавец=Партал «[[Слушна]]»|дата публікацыі=6 ліпеня 2019|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Гандлёвыя вуліцы сьвята расьцягнуліся на 1,5 км, бо лік іх удзельнікаў вырас да 110 прадпрыемстваў. Старшынёй арганізацыйнага камітэту сьвята быў намесьнік прэм'ер-міністра Беларусі [[Ігар Петрышэнка]]<ref>{{Навіна|аўтар=Любоў Савельева|загаловак=10-ы юбілейны фэстываль «Купальле. Александрыя зьбірае сяброў» адгрымеў ў Александрыі|спасылка=https://www.youtube.com/watch?v=0MlsH5DoOC0|выдавец=«Шклоў ТБ»|дата публікацыі=15 ліпеня 2019|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. === 2020-я гады === У ліпені 2020 году на сьвяце «Александрыя зьбірае сяброў» прапанавалі майстар-клясы пляценьня вянкоў з палявых кветак, а кавалі паказвалі, як вырабіць [[Кальчуга|кальчугу]]. На кірмашы рамесьнікі шырока прапаноўвалі драўляны посуд ад лыжак да [[салатніца]]ў. Таксама праходзілі спаборніцтвы ў сілавым уздыме і на найлепшы [[Беларускі нацыянальны строй|народны строй]]<ref>{{Навіна|аўтар=Андрэй Ястрабаў|загаловак=Фэстываль «Александрыя зьбірае сяброў» разгарнуў свае пляцоўкі і гандлёвыя рады на беразе Дняпра|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/kultura/festival_aleksandriya_sobiraet_druzey_razvernul_svoi_ploshchadki_i_torgovye_ryady_na_beregu_dnepra/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=11 ліпеня 2020|копія=https://web.archive.org/web/20231113091909/https://www.tvr.by/bel/news/kultura/festival_aleksandriya_sobiraet_druzey_razvernul_svoi_ploshchadki_i_torgovye_ryady_na_beregu_dnepra/|дата копіі=13 лістапада 2023|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2-і дзень сьвята выступіў ансамбль «[[Песьняры]]» і адбыўся канцэрт ансамблю «[[Медуніца (ансамбль)|Медуніца]]» Магілёўскай абласной філярмоніі<ref name="в"/>. На александрыйскае Купальле завітала каля 60 000 чалавек. Улетку 2021 году на сьвята запрасілі больш як 60 рамесьнікаў з Расеі і Ўкраіны<ref>{{Навіна|аўтар=«[[Зьвязда]]»|загаловак=Чым зьдзівіць рэспубліканскае купальскае сьвята «Александрыя зьбірае сяброў»|спасылка=https://dzyannica.by/content/chym-zdzivic-respublikanskae-kupalskae-svyata-aleksandryya-zbirae-syabrou|выдавец=Газэта «[[Дзяньніца]]» ([[Шчучын]])|дата публікацыі=6 чэрвеня 2021|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Беларускія ткачыхі на станках XVIII стагодзьдзя працялі майстар-клясы вырабу [[ручнік]]оў з узорамі і вышыўкай. Агулам сьвята сабрала больш як 800 рамесьнікаў<ref name="в"/>. [[Магілёўскі абласны тэатар лялек]] паказаў спэктакль на дзіцячай пляцоўцы. Сярод іншага, працаваў цырк шапіто, а [[Дзяржаўная аўтамабільная інспэкцыя МУС Беларусі]] прадставіла выставу з нагоды юбілею. Начную дыскатэку прысьвяцілі музыцы 1980—1990-х гадоў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў 2021»|спасылка=https://belarus.travel/news/aleksandryia-zb-rae-siabro-2021|выдавец=[[Нацыянальнае агенцтва турызму Беларусі|Афіцыйны турыстычны партал Беларусі]]|дата публікацыі=8 ліпеня 2021|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. У ліпені 2022 году на сьвяце працавала 135 гандлёвых кропак. Выставу беларускай сельгастэхнікі дапоўнілі самаходамі «[[Джылі]]» беларускай вытворчасьці «[[Белджы]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Фэстываль «Александрыя зьбірае сяброў» запрашае на сьвяткаваньне Купальля|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/festival_aleksandriya_sobiraet_druzey_priglashaet_na_prazdnovanie_kupalya/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=7 ліпеня 2022|копія=https://web.archive.org/web/20231113121029/https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/festival_aleksandriya_sobiraet_druzey_priglashaet_na_prazdnovanie_kupalya/|дата копіі=13 лістапада 2023|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Улетку 2023 году ў сьвяткаваньне дадалі паказ [[Мода|моды]] і магчымасьць народных сьпеваў пад [[караоке]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў»|спасылка=https://belarus.travel/news/alexandria-gathers-friends|выдавец=Афіцыйны турыстычны партал Беларусі|дата публікацыі=7 чэрвеня 2023|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. У ліпені 2024 году на сьвята ў Александрыю запрасілі ювэліраў з [[Азэрбайджан]]у і [[Узбэкістан|Ўзбэкістану]], а таксама прадстаўнікоў каля 20 рэгіёнаў Расеі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рэспубліканскае сьвята «Купальле» («Александрыя зьбірае сяброў»)|спасылка=https://kultura.by/be/news/respublikanskiy-prazdnik-kupale-aleksandriya-sobiraet-druzey-/|выдавец=[[Міністэрства культуры Беларусі]]|дата публікацыі=8 ліпеня 2024|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. Сьвята наведалі больш як 96 000 чалавек. На мерапрыемствах прысутнічалі прадстаўнікі амбасадаў 30 замежных дзяржаваў<ref>{{Навіна|аўтар=Сьвятлана Чакалава|загаловак=Купальскі вянок сяброўства|спасылка=https://kultura-info.by/view/1641|выдавец=Газэта «[[Культура (газэта)|Культура]]»|дата публікацыі=24 ліпеня 2024|дата доступу=5 чэрвеня 2025}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Навіны|спасылка=https://kupalle.by/blog|выдавец=«Александрыя зьбірае сяброў»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=5 чэрвеня 2025}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=«Александрыя зьбірае сяброў»|спасылка=https://bel.sputnik.by/event_Aleksandryja_zbrae_sjabro/|выдавец=[[Спадарожнік (радыё)|Радыё «Спадарожнік»]]|дата публікацыі=11 ліпеня 2021|дата доступу=5 чэрвеня 2025}} {{Накід:Беларусь}} {{Фэсты Беларусі}} [[Катэгорыя:Беларускія культурніцкія фэсты]] [[Катэгорыя:Фолк-фэсты]] [[Катэгорыя:Александрыйскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2010 годзе]] 800ggoq13vwwljt21dqj8x9o4kfeyg3 0 296867 2619295 2619285 2025-06-09T17:55:26Z W 11741 +век 2619295 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі}} {{Вайсковы дзяяч |поўнае імя = Алексус Рыгоравіч Грынкевіч |арыгінальнае імя = {{мова-en|Alexus Gregory Grynkewich|скарочана}} |пэрыяд жыцьця = {{Н}} {{Нарадзіўся|15|10|1971|1}} |месца нараджэньня = |партрэт = Lt Gen Alexus G. Grynkewich (4).jpg |подпіс = 2024 год |мянушка = Грынч |прыналежнасьць = [[Злучаныя Штаты Амэрыкі]] |гады службы = ад {{Дата пачатку|0|0|1993|1}} |званьне = [[генэрал-лейтэнант]] (2022) |род войскаў = [[Вайскова-паветраныя сілы ЗША]] |камандаваў = [[Эўрапейскае камандаваньне ЗША]], [[Вярхоўны штаб саюзных дзяржаваў у Эўропе]] |частка = |бітвы = «[[Непахісная рашучасьць]]» |узнагароды = [[мэдаль за найвышэйшую абаронную службу]] (4), ордэн «[[Легіён заслугі]]» (2) |сувязі = }} '''Алексус Рыгоравіч Грынкевіч''' ({{Н}} 1971, ЗША) — амэрыканскі вайскавод [[беларус]]кага паходжаньня. 21-ы [[вярхоўны саюзны камандзір у Эўропе]] (ВСКЭ) і 20-ы камандзір [[Эўрапейскае камандаваньне ЗША|Эўрапейскага камандаваньня ЗША]] ад 2025 году. Камандзір [[9-я паветраная армія|9-й паветранай арміі]] ([[Паўднёвая Караліна]], 2022—2024), на чале якой загадваў ударамі па [[іран]]скіх групоўках на Блізкім Усходзе. Камандзір [[386-е паветрана-экспэдыцыйнае крыло|9-й]] паветрана-экспэдыцыйнай групы ў [[Кувэйт|Кувэйце]] (2019—2020), на чале якой браў удзел у апэрацыі «[[Непахісная рашучасьць]]» супраць [[Ісламская дзяржава|Ісламскай дзяржавы]] Іраку і Леванту. [[Магістар навук]] (2010). == Паходжаньне == Прадзед Алексуса Грынкевіча — Ільля Сьцяпанавіч Грынкевіч — нарадзіўся ў 1873 годзе ў [[Менск]]у ([[Паўночна-Заходні край]]) ў беларускай сям’і Сьцяпана і Агаты Грынкевічаў. У 1899 годзе Ільля Грынкевіч прыехаў у ЗША на заробкі. Ён належаў да пачатку хвалі беларускіх перасяленцаў 1899—1908 гадоў, якая налічвала звыш 60 000 чалавек. 7 кастрычніка 1906 году Ільля Грынкевіч ажаніўся з 22-гадовай Настасьсяй Адамаўнай Сьнігірэвіч (1884—1945), якая нарадзілася ў [[Вільня|Вільні]] і прыехала ў Новы Ёрк у 1901 годзе. [[Вянчаньне]] адбылося ў [[Сабор Міколы Цудатворцы (Нью-Ёрк)|саборы Міколы Цудатворцы]] на [[Мангэтан]]е, які быў галоўным храмам [[Расейская праваслаўная царква|Расейскай праваслаўнай царквы]] ў ЗША. Адным са сьведкаў [[шлюб]]у быў Фёдар Лях. На час [[Перапіс насельніцтва ЗША 1920 году|перапісу насельніцтва ЗША 1920 году]] Грынкевічы з 4-ма дзецьмі жылі ў [[Бруклін]]е і працавалі ў [[Гасьцініца|гасьцініцы]]. Адным зь іх дзяцей быў Мікалай Ільліч Грынкевіч (1915—1969), які быў [[дзед]]ам Алексуса Грынкевіча. [[Бацька]] Алексуса Грынкевіча — [[Доктар навук|доктар]] мэталаарганічнай хіміі Рыгор Мікалаевіч Грынкевіч (1949, [[Балтымар]], штат Мэрылэнд — 2012, [[Гілбэрт (Арызона)|Гілбэрт]], штат [[Арызона]]) — быў навукоўцам, які запатэнтаваў 14 вынаходак у галіне ўдасканаленьня прадукцыйнасьці і вытворчасьці [[паўправаднік]]оў<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Камандуючым сіламі АПАД у Эўропе можа стаць нашчадак беларускіх імігрантаў у ЗША|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33432121.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=3 чэрвеня 2025|дата доступу=7 чэрвеня 2025}}</ref>. == Кар’ера == У 1993 годзе скончыў [[Акадэмія Вайскова-паветраных сілаў ЗША|Акадэмію]] Вайскова-паветраных сілаў ЗША ў штаце [[Каларада]]. Пры гэтым атрымаў ступеню [[бакаляўр]]а навук у [[Вайсковая гісторыя|вайсковай гісторыі]] і вайсковую годнасьць [[Другі лейтэнант|другога лейтэнанта]]. У 1994 годзе атрымаў ступеню [[Магістар мастацтва|магістра мастацтва]] ў гісторыі ва [[Унівэрсытэт Джорджыі|Ўнівэрсытэце Джорджыі]] ў [[Атэнс (Джорджыя)|Атэнсе]]. Ад верасьня 1994 году па жнівень 1996 году праходзіў падрыхтоўку пілётам на авіябазах [[Вэнс (авіябаза)|Вэнс]] у штаце [[Аклагома]] і [[Люк (авіябаза)|Люк]] у штаце [[Арызона]]. Ад верасьня 1996 году па ліпень 1999 году быў пілётам [[зьнішчальнік]]а [[Ф-16]] «Баявы сокал» і начальнікам падрыхтоўкі [[18-я зьнішчальная эскадрыльля перахопнікаў|18-й]] зьнішчальнай [[Эскадрыльля|эскадрыльлі]] на авіябазе [[Эельсан (авіябаза)|Эельсан]] на [[Аляска|Алясцы]]. У 1997 годзе навучаўся ў [[Эскадрыльна-афіцэрская школа|эскадрыльна-афіцэрскай школе]]. Ад жніўня 1999 году па сьнежань 2001 году займаў пасаду [[пілёт]]а-інструктара, камандзіра палётаў і ацэншчыка ў [[421-я зьнішчальная эскадрыльля|421-й]] зьнішчальнай эскадрыльлі на авіябазе [[Хіл (авіябаза)|Хіл]] у штаце [[Юта]]. Ад студеня 2002 году па студзень 2003 году быў пілётам-інструктарам Ф-16Ц і начальнікам узбраеньня [[80-я зьнішчальная эскадрыльля|80-й]] зьнішчальнай эскадрыльлі на авіябазе [[Кунсан (авіябаза)|Кунсан]] у [[Паўднёвая Карэя|Паўднёвай Карэі]]<ref name="а"/>. У 2003 годзе прайшоў навучаньне ў [[Паветраны камандна-штабны каледж|Паветраным камандна-штабным каледжы]] (ПКШК) ў штаце [[Алабама]]. У лютым 2003 году стаў пілётам-інструктарам выпрабаваньня і ацэнкі Ф-16Ц і [[Ф-22]]А «Драпежнік» [[422-я выпрабавальна-ацэнкавая эскадрыльля|422-й]] выпрабавальна-ацэнкавай эскадрыльлі на авіябазе [[Нэліс (авіябаза)|Нэліс]] у штаце [[Нэвада]]. Затым тамсама заняў пасаду начальніка ацэнкі Ф-22А [[53-я выпрабавальна-ацэнкавая група|53-й]] выпрабавальна-ацэнкавай групы і кіраўніка апэрацыяў [[59-я выпрабавальна-ацэнкавая эскадрыльля|59-й]] выпрабавальна-ацэнкавай эскадрыльлі. За час працы пілётам дасягнуў узроўня камандзіра пры больш як 2300 гадзінах налёту<ref name="а"/>. У верасьні 2005 году пачаў навучаньне ў [[Вайскова-марская пасьлядыплёмная школа|Вайскова-марской пасьлядыплёмнай школе]] (МВПШ) ў Каліфорніі, якую скончыў у 2006 годзе. У 2006 годзе прайшоў падрыхтоўку ў [[Вайскова-паветраны каледж|Вайскова-паветраным каледжы]] (ВПК) ў штаце [[Алабама]]. Ад студзеня па сьнежань 2007 году працаваў у [[Паветрана-баявое камандаваньне|Паветрана-баявым камандаваньні]] (ПБК) на авіябазе [[Лэнглі (авіябаза)|Лэнглі]] ў штаце [[Вірджынія]]. Ад студзеня 2008 году па чэрвень 2009 году быў камандзірам [[49-я апэрацыйная група|49-й]] эскадрыльлі апэрацыйнага забесьпячэньня на авіябазе [[Холаман (авіябаза)|Холаман]] у штаце [[Нью-Мэксыка]]. Пасьля гэтага навучаўся ў Аб’яднана-перадавой баявой школе [[Агульнавайсковы штабны каледж|Агульнавайсковага штабнога каледжу]] (АВШК) ў [[Норфалк (Вірджынія)|Норфалку]] (штат Вірджынія), дзе ў 2010 годзе атрымаў ступеню [[Магістар навук|магістра навук]]. Ад ліпеня 2010 году па травень 2012 году працаваў у штабе [[Эўрапейскае камандаваньне ЗША|Эўрапейскага камандаваньня]] Ўзброеных сілаў ЗША ў [[Штутгарт|Штутгарце]] (Нямеччына), у тым ліку ў якасьці начальніка аддзелу плянаваньня. Ад чэрвеня 2012 году быў намесьнікам камандзіра [[57-е крыло|57-га крыла]] на авіябазе Нэліс, а ад траўня 2013 году — камандзірам [[53-е крыло|53-га крыла]] на авіябазе [[Эглін (авіябаза)|Эглін]] у штаце [[Флорыда]]. У чэрвені 2015 году атрымаў прызначэньне начальнікам аддзелу інтэграцыі стратэгічнага плянаваньня [[Вайскова-паветраныя сілы ЗША|Вайскова-паветраных сілаў ЗША]] ў [[Пэнтагон]]е (акруга [[Арлінгтан]], штат Вірджынія). У чэрвені 2016 году стаў намесьнікам кіраўніка па апэрацыях 3-й апэрацыйнай дружыны ў [[Камітэт начальнікаў штабоў|Камітэце начальнікаў штабоў]] (КНШ) ЗША, а затым — намесьнікам кіраўніка па сусьветных апэрацыях Управы апэрацыяў КНШ. Ад красавіка 2019 году па травень 2020 году займаў пасаду намесьніка камандзіра па апэрацыях Сумесна-аб’яднанай апэрацыйнай групы апэрацыі «[[Непахісная рашучасьць]]» супраць [[Ісламская дзяржава|Ісламскай дзяржавы]] Іраку і Леванту, а таксама быў камандзірам [[386-е паветрана-экспэдыцыйнае крыло|9-й]] паветрана-экспэдыцыйнай групы ў [[Кувэйт|Кувэйце]]. Ад чэрвеня 2020 году па чэрвеня 2022 году быў кіраўніком апэрацыяў [[Цэнтральнае камандаваньне ЗША|Цэнтральнага камандаваньня]] Ўзброеных сілаў ЗША ў Флорыдзе. Ад ліпеня 2022 году да красавіка 2024 году быў камандзірам [[9-я паветраная армія|9-й паветранай арміі]] ў штаце [[Паўднёвая Караліна]], на чале якой загадваў дзеяньнямі на Блізкім Усходзе, у тым ліку ўдарамі па [[іран]]скіх групоўках. У траўні 2024 году стаў кіраўніком апэрацыяў Камітэту начальнікаў штабоў ЗША<ref name="а"/>. 5 чэрвеня 2025 году амэрыканскі прэзыдэнт [[Дональд Трамп]] прызначыў Алексуса Грынкевіча камандзірам Эўрапейскага камандаваньня ЗША і вылучыў на пасаду [[Вярхоўны саюзны камандзір у Эўропе|вярхоўнага саюзнага камандзіра ў Эўропе]] (ВСКЭ), што ўхвалілі ўсе 32 дзяржавы-ўдзельніцы [[Арганізацыя Паўночнаатлянтычнай дамовы|Арганізацыі Паўночнаатлянтычнай дамовы]] (Бэльгія)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=ЗША прызначылі галоўнакамандуючым сіламі АПАД у Эўропе нашчадка беларускіх імігрантаў|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33435192.html|выдавец=Беларуская служба Радыё «Свабода»|дата публікацыі=5 чэрвеня 2025|дата доступу=7 чэрвеня 2025}}</ref>. == Вайсковыя годнасьці == * [[Другі лейтэнант]] (2 чэрвеня 1993) * [[Першы лейтэнант]] (2 чэрвеня 1995) * [[Капітан]] (2 чэрвеня 1997) * [[Маёр]] (1 жніўня 2003) * [[Падпалкоўнік]] (1 верасьня 2007) * [[Палкоўнік]] (1 верасьня 2011) * [[Брыгадны генэрал]] (24 траўня 2017) * [[Генэрал-маёр]] (1 сьнежня 2019) * [[Генэрал-лейтэнант]] (21 ліпеня 2022) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Ваяры ў дзеяньні з камандзірам Цэнтральнай паветранай арміі генерал-лейтэнантам Алексусам Грынкевічам|спасылка=https://www.youtube.com/watch?v=05mHX3tR6pI|выдавец=Аб’яднаньне паветрана-касьмічных сілаў|мова=en|дата публікацыі=14 лютага 2023|дата доступу=7 чэрвеня 2025}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Грынкевіч, Алексус}} [[Катэгорыя:Амэрыканцы беларускага паходжаньня]] [[Катэгорыя:Выпускнікі ВНУ ЗША]] [[Катэгорыя:Амэрыканскія генэралы]] 2o4pkggyquybk5sikplzkhmnfhp9fss 0 296876 2619292 2619289 2025-06-09T14:13:13Z Ліцьвін 847 ’ 2619292 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|48|44|11|паўночнае|9|4|52|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Вайсковае падразьдзяленьне |назва = Эўрапейскае камандаваньне ЗША |арыгінальная назва = {{мова-en|United States European Command|скарочана}} |выява = [[Файл:USEUCOM.svg|200пкс]] |подпіс выявы = Эмблема |гады = ад {{Дата пачатку|1|8|1952|1}} |краіна = ЗША |падпарадкаваньне = [[Міністэрства абароны ЗША]] |у складзе = [[Узброеныя сілы ЗША]] |тып = [[камандаваньне]] |уключае ў сябе = [[5-ы армейскі корпус ЗША|5-ы армейскі корпус]] ([[Познань]]), [[6-ы флёт ЗША|6-ы флёт]] ([[Нэапаль]]), [[3-я паветраная армія ЗША|3-я паветраная армія]] ([[Рамштайн]]), [[10-я група сілаў спэцпрызначэньня]] (штат [[Каларада]]) |роля = дапамога саюзьнікам па [[Арганізацыя Паўночнаатлянтычнай дамовы|Арганізацыі Паўночнаатлянтычнай дамовы]] |памер = 74 000 (2018 год) |камандная структура = |разьмяшчэньне = [[Штутгарт]] (Нямеччына) |мянушка = Эўракам |заступнік = |дэвіз = Мацней разам |колеры = |марш = |талісман = |узбраеньне = [[артылерыя]] і [[танк]]і, [[Балістычная ракета|балістычныя]] і крылатыя ракеты, зьнішчальнікі [[Ф-15]] і [[Ф-16]], [[бесьпілётнік]]і [[МКю-9]], [[ракетны эсьмінец|ракетныя эсьмінцы]] |войны = [[Басьнійская вайна|Басьнійская]], [[Косаўская вайна|Косаўская]], [[Аўганская вайна|Аўганская]] і [[Ірацкая вайна|Ірацкая]] |бітвы = [[Лібанскі крызіс 1958 году]], «[[Ядлоўцавы шчыт|Няскораная свабода Транссахары]]» |знакі ўзнагароды = |дзейны камандзір = [[Крыстафэр Каволі]] |вядомыя камандзіры = [[Алексус Грынкевіч]] }} '''Эўрапейскае камандаваньне ЗША''' — аб’яднанае баявое камандаваньне [[Узброеныя сілы ЗША|Ўзброенымі сіламі ЗША]] ў Эўропе, заснаванае ў жніўні 1952 году ў [[Франкфурт-на-Майне|Франкфурце-на-Майне]] (Нямеччына). На 2025 год адказвала за вайсковую дапамогу саюзьнікам па [[Арганізацыя Паўночнаатлянтычнай дамовы|Арганізацыі Паўночнаатлянтычнай дамовы]] (Бэльгія) і сумесныя вучэньні зь імі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пра камандаваньне|спасылка=https://www.eucom.mil/about-the-command|выдавец=Эўрапейскае камандаваньне ЗША|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>. Цывільны штаб месьціўся ў нямецкім [[Штутгарт|Штутгарце]] (зямля Бадэн-Вюртэмбэрг) па вуліцы Курмахера, дом 2304. Вайсковы штаб знаходзіўся ў [[Казармы Патча|казармах Патча]] на захадзе Штутгарту<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зьвяжыцеся з намі|спасылка=https://www.eucom.mil/contact-us|выдавец=Эўрапейскае камандаваньне ЗША|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>. Кіраўніцтва Эўракаму ўтваралі: камандзір і ягоны намесьнік, начальнік [[штаб]]у, старэйшы закліканы правадыр і дарадца ў [[Замежная палітыка|замежнай палітыцы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Старэйшае правадырства|спасылка=https://www.eucom.mil/about-the-command/senior-leadership|выдавец=Эўрапейскае камандаваньне ЗША|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>. == Войскі == На 2025 год у склад Эўрапейскага камандаваньня ЗША ўваходзілі: * [[Армія ЗША ў Эўропе і Афрыцы]] ([[Вісбадэн]], зямля Гэсэн, Нямеччына) — ** [[5-ы армейскі корпус ЗША|5-ы армейскі корпус]] ([[Форт Нокс]], штат [[Кентакі]] і [[Познань]] у Польшчы); ** [[56-е артылерыйскае камандаваньне]] (Вісбадэн); ** [[7-е армейскае навучальнае камандаваньне]] ([[Графэнвёр]], зямля [[Баварыя]]); ** [[10-е армейскае камандаваньне паветрана-ракетнай абароны]] ([[Зэмбах]], зямля [[Райнлянд-Пфальц]]); ** [[21-е камандаваньне падтрымкі фронту]] ([[Кайзэрсьляўтэрн]], зямля Райнлянд-Пфальц); ** Штабны [[батальён]] (Вісбадэн); ** [[Аркестар]] і [[хор]] (Зэмбах); ** [[Брыгада АПАД]] (Зэмбах); ** [[68-е мэдычнае камандаваньне фронту]] (Зэмбах)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Падразьдзяленьні|спасылка=https://www.europeafrica.army.mil/Units/|выдавец=[[Армія ЗША ў Эўропе і Афрыцы]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:USS Paul Ignatius departs Rostock at BALTOS 2025.JPG|значак|280пкс|Ракетны эсьмінец «[[Пол Ігнатыюс (эсьмінец)|Пол Ігнатыюс]]» выплывае зь нямецкага порта [[Ростак]]а на [[Балтыйскае мора|Балтыйскім моры]] (2025 год)]] * [[Вайскова-марскія сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы]] ([[Нэапаль]], край Кампанія, Італія) як [[6-ы флёт ЗША]] з 6 апэрацыйных групаў — ** 63-я апэрацыйная група (Нэапаль) для дастаўкі, якая ўлучала карабель камандаваньня «[[Гара Ўітні (карабель)|Гара Ўітні]]» ([[Гаэта]], край [[Ляцыё]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Карабель «Гара Ўітні»|спасылка=https://www.c6f.navy.mil/About-Us/Our-Task-Forces/CTF-63/USS-Mount-Whitney-LCC-20/|выдавец=Вайскова-марскія сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[64-я апэрацыйная група]] (Нэапаль) для ракетных удараў «[[Тамагаўк (ракета)|Тамагаўкам]]»; ** [[65-я апэрацыйная група]] ([[Рота (Гішпанія)|Рота]], аўт.суп. [[Андалюзія]], Гішпанія) як [[60-я эскадра мінаносцаў|60-я]] [[эскадра]] [[Эскадраны мінаносец|мінаносцаў]], якая ўлучала 3 [[Ракетны эсьмінец|ракетныя эсьмінцы]] «[[Арлі Бёрк (эсьмінец)|Арлі Бёрк]]», «[[Пол Ігнатыюс (эсьмінец)|Пол Ігнатыюс]]» і «[[Рузвэльт (эсьмінец)|Рузвэльт]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=65-я апэрацыйная група|спасылка=https://www.c6f.navy.mil/About-Us/Our-Task-Forces/CTF-65/|выдавец=Вайскова-марскія сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[67-я апэрацыйная група]] ([[Сіганэла]], [[Сіцылія]], Італія) з 6 [[эскадрыльля]]мі самалётаў, [[верталёт]]аў і [[бесьпілётнік]]аў дазору і [[Радыёэлектронная барацьба|радыёэлектроннай барацьбы]] ў Грэцыі ([[Суда]], [[Крыт]]), Нямеччыне ([[Шпангдалем]], зямля Райнлянд-Пфальц), Гішпаніі (Рота) і Ісьляндыі ([[Кефлявік]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=67-я апэрацыйная група|спасылка=https://www.c6f.navy.mil/About-Us/Our-Task-Forces/CTF-67/|выдавец=Вайскова-марскія сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** 68-я апэрацыйная група, якая ўлучала прыбярэжныя эскадры і падразьдзяленьне зьнішчэньня выбуховых [[боепрыпас]]аў, будаўнічыя сілы і [[вадалаз]]ныя караблі, дружыну тапаграфіі і дружыны выведкі; ** 69-я апэрацыйная група, якая ўлучала ўдарныя і ракетныя [[Падлодка|падлодкі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=69-я апэрацыйная група|спасылка=https://www.c6f.navy.mil/About-Us/Our-Task-Forces/CTF-69/|выдавец=[[Вайскова-марскія сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Europe District supported, managed construction projects around U.S. air base (3985995069).jpg|значак|290пкс|Авіябаза [[Рамштайн (авіябаза)|Рамштайн]], дзе месьцілася [[3-я паветраная армія ЗША|3-я паветраная армія]] (2009 год)]] * [[Вайскова-паветраныя сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы]] ([[Рамштайн]], зямля [[Райнлянд-Пфальц]], Нямеччына) як [[3-я паветраная армія ЗША|3-я паветраная армія]], што налічвала 9 [[Крыло (войска)|крылаў]] з больш як 32 000 вайскоўцаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=3-я паветраная армія|спасылка=https://www.usafe.af.mil/About-Us/3rd-Air-Force/|выдавец=[[Вайскова-паветраныя сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref> — ** [[31-е зьнішчальнае крыло]] ([[Авіяна]], край [[Фрыулі-Вэнэцыя-Джулія]], Італія) з 2-х эскадрыльляў [[Ф-16]]; ** [[406-е паветрана-экспэдыцыйнае крыло]] (Рамштайн) з 2-х групаў і 10 эскадрыльляў на 4-х лётнішчах, у тым ліку ў Італіі (Сіганэла), [[Джыбуці]] ([[Шабэлі]]) і [[Кенія|Кеніі]] ([[Манда]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=406-е паветрана-экспэдыцыйнае крыло|спасылка=https://www.usafe.af.mil/406thAEW/|выдавец=[[Вайскова-паветраныя сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[48-е зьнішчальнае крыло]] ([[Лэйкенхіт]], графства [[Сафалк]], Ангельшчына) на 7000 вайскоўцаў у складзе 4-х эскадрыльляў [[Ф-15]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Падразьдзяленьні|спасылка=https://www.lakenheath.af.mil/About-Us/Units/|выдавец=Каралеўская авіябаза [[Лэйкенхіт (авіябаза)|Лэйкенхіт]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[86-е крыло паветранага транспарту]] (Рамштайн) на 9000 пэрсаналу ў 7 групах, якія ўлучалі 29 эскадрыльляў, у тым ліку ў [[Бэльгія|Бэльгіі]] ([[Ш’еўр]], край [[Валёнія]]), Гішпаніі ([[Марон-дэ-ля-Франтэра]], суп. Андалюзія) і Партугаліі ([[Лажыш]], [[Азорскія астравы]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=86-е крыло паветранага транспарту|спасылка=https://www.ramstein.af.mil/About/Fact-Sheets/Display/Article/303604/86th-airlift-wing/|выдавец=Авіябаза [[Рашмтайн (авіябаза)|Рамштайн]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[39-е крыло авіябазы]] ([[Інджырлік]], вобласьць [[Адана (правінцыя)|Адана]], Турэччына) налічвала 3 групы, якія ўлучалі 12 эскадрыльляў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=39-е крыло авіябазы|спасылка=https://www.incirlik.af.mil/Units/39th-Air-Base-Wing/|выдавец=Авіябаза [[Інджырлік (авіябаза)|Інджырлік]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[100-е крыло дазапраўкі ў паветры]] ([[Мілдэнхол]], графства Сафалк) з 3 групаў, якія налічвалі 10 эскадрыльляў, што выкарыстоўвала для запраўкі [[КЦ-135]] «Стрататанкеры»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=100-е крыло дазапраўкі ў паветры|спасылка=https://www.mildenhall.af.mil/About-Us/Fact-Sheets/Display/Article/270378/100th-air-refueling-wing/|выдавец=Каралеўская авіябаза [[Мілдэнхол (авіябаза)|Мілдэнхол]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[52-е зьнішчальнае крыло]] ([[Шпангдалем]], Нямеччына) зь 5000 супрацоўнікаў і 9 падразьдзяленьняў у 5 краінах — Польшчы ([[Ласк]] у [[Лодзінскае ваяводзтва|Лодзінскім ваяводзтве]] і [[Міраславец]] у [[Заходнепаморскае ваяводзтва|Заходнепаморскім ваяводзтве]]), Нямеччыне ([[Бюхель]] у зямлі Райнлянд-Пфальц і [[Гайленкірхэн]] у зямлі [[Паўночны Райн — Вэстфалія]]), Бэльгіі (Кляйн Брогель у [[Фляндрыя|Фляндрыі]]), Нідэрляндах ([[Волькель]] у [[Паўночны Брабант|Паўночным Брабанце]]) і Італіі ([[Гедзі]] ў [[Лямбардыя|Лямбардыі]]) ды мела на ўзбраеньні ў Польшчы зьнішчальнікі Ф-16 і бесьпілётнікі [[МКю-9]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=52-е зьнішчальнае крыло|спасылка=https://www.spangdahlem.af.mil/About-Us/Fact-Sheets/Article/293554/52nd-fighter-wing/|выдавец=Авіябаза [[Шпангдалем (авіябаза)|Шпангдалем]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[501-е крыло баявой падтрымкі]] ([[Алканбэры]], графства [[Кембрыджшыр]], Ангельшчына) з 2000 вайскоўцаў у 2 групах і 14 эскадрыльлях у Ангельшчыне ([[Кроўтан]] у [[Нортгэмптаншыр]]ы, [[Фэрфорд]] у [[Глостэршыр]]ы, [[Ўэлфорд (Бэркшыр)|Ўэлфорд]] у [[Бэкршыр]]ы, [[Мэнвіт Хіл]] у [[Паўночны Ёркшыр|Паўночным Ёркшыры]] і [[Молсўорт]] у Кембрыджшыры), [[Нарвэгія|Нарвэгіі]] ([[Суля (Нарвэгія)|Суля]] ў вобласьці [[Ругалян]]) і на [[Кіпр]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пра нас|спасылка=https://www.501csw.usafe.af.mil/About-Us/About-Us/|выдавец=[[501-е крыло баявой падтрымкі]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[Крыло цяжкага паветранага транспарту]] ([[Папа (горад)|Папа]], [[Вугоршчына]]) з трыма транспартнымі самалётамі [[Ц-17]] «Глобмастэр 3» і 150 вайскоўцамі ад 12 дзяржаваў-удзельніцаў [[АПАД]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Крыло цяжкага паветранага транспарту|спасылка=https://www.sacprogram.org/about-us/heavy-airlift-wing|выдавец=Праграма «Стратэгічная паветрана-транспартная здатнасьць»|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Сілы марской пяхоты ЗША ў Эўропе і Афрыцы]] ([[Бёблінген]], зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]], Нямеччына) з 1500 пехацінцаў, зь якіх 300 былі пры штабе<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя|спасылка=https://www.marforeur.marines.mil/About/History/|выдавец=[[Сілы марской пяхоты ЗША ў Эўропе і Афрыцы]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:150123-A-RU412-011 (16209106508).jpg|значак|280пкс|Жаўнеры 1-га батальёна [[10-я група сілаў спэцпрызначэньня|10-й групы ССП]] на стрэльбах у [[Бёблінгін]]е (2015 год)]] * [[Камандаваньне спэцыяльнымі апэрацыямі ЗША ў Эўропе]] (Штутгарт, Нямеччына) — ** [[10-я група сілаў спэцпрызначэньня]] ([[Форт Карсан]], штат [[Каларада]]) зь 1-м з 4-х [[батальён]]аў у Бёблінгіне (Нямеччына); ** [[352-е крыло спэцыяльных апэрацыяў]] ([[Мілдэнхол]], графства [[Сафалк]], Ангельшчына); ** Вайскова-марское апэрацыйнае [[падразьдзяленьне]] спэцпрызначэньня ў Эўропе; ** [[112-ы батальён сувязі]] ([[Форт Брэг]], штат [[Паўночная Караліна]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Камандаваньне спэцыяльнымі апэрацыямі ЗША ў Эўропе|спасылка=https://www.socom.mil/soceur/|выдавец=[[Камандаваньне спэцыяльнымі апэрацыямі ЗША]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Касьмічныя сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы]] (Рамштайн, Нямеччына) — 30 чалавек<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Нашыя сілы|спасылка=https://www.eucom.mil/about-the-command/our-forces|выдавец=Эўрапейскае камандаваньне ЗША|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == [[Файл:GEN Matthew Ridgway, Supreme Allied Commander Europe (cropped).jpg|значак|270пкс|[[Мэцью Рыджўэй]] — першы галоўны камандзір Эўрапейскага камандаваньня ЗША (1952 год)]] 19 траўня 1952 году [[вярхоўны саюзны камандзір у Эўропе]] (ВСКЭ) [[Дўайт Дэйвід Эйзэнгаўэр|Дўайт Эйзэнгаўэр]] паведаміў [[Камітэт начальнікаў штабоў ЗША|Камітэту начальнікаў штабоў ЗША]] (КНШ) пра намер стварыць асобны штаб для сумесных вайсковых справаў ЗША ў Эўропе. 23 траўня КНШ ЗША ўхваліў прапанову Эйзэнгаўэра, які даручыў свайму намесьніку [[Томас Хэндзі|Томасу Хэндзі]] стварыць аб’яднанае камандаваньне. 30 траўня 1952 году ВСКЭ стаў [[Мэцью Рыджўэй]]. 1 жніўня 1952 году Рыджўэй падпісаў Загад № 1, якім заснаваў Эўрапейскае камандаваньне ЗША (Эўракам ЗША). Загадам № 2 у той самы дзень ён аб’яднаў пад кіраўніцтвам Эўракаму 3 эўрапейскія камандаваньні — Вайскова-паветраныя сілы ЗША ў Эўропе, Эўрапейскае камандаваньне [[Армія ЗША|Арміі ЗША]], якое перайменавалі ў Армію ЗША ў Эўропе, і Вайскова-марскія сілы ЗША ва Ўсходняй Атлянтыцы і [[Міжземнае мора|Міжземнамор’і]]. У 1952 годзе Рыджўэй зрабіў свайго намесьніка Хэндзі кіраўніком штабу Эўракаму, які першыя 2 гады месьціўся ў [[Франкфурт-на-Майне|Франкфурце-на-Майне]] ([[Заходняя Нямеччына]]). У 1954 годзе штаб перамясьцілі ў [[Сэн-Жэрмэн-ан-Ле]] (дэпартамэнт [[Івэлін]], Францыя) на захад ад Парыжу, дзе знаходзіўся [[Вярхоўны штаб саюзных дзяржаваў у Эўропе]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя Эўракаму ЗША|спасылка=https://www.eucom.mil/about-the-command/history-of-useucom|выдавец=Эўрапейскае камандаваньне ЗША|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1958 годзе войскі Эўракаму прыцягвалі для вырашэньня [[Лібан]]скага [[Лібанскі крызіс 1958 году|крызісу]]. У 1966 годзе францускі прэзыдэнт [[Шарль дэ Голь]] запатрабаваў вываду войскаў ЗША з Францыі разам са штаб-кватэрай [[Арганізацыя Паўночнаатлянтычнай дамовы|Арганізацыі Паўночнаатлянтычнай дамовы]]. Таму 15 сакавіку 1967 году Эўрапейскае камандаваньне ЗША разьмясьцілі ў нямецкім [[Штутгарт|Штутгарце]], дзе раней знаходзіўся штаб [[7-я армія ЗША|7-й арміі ЗША]]. У 1967 годзе пачалі шэраг штогадовых вучэньняў «[[Вяртаньне сілаў у Нямеччыну]]». У 1976 годзе [[Савецкі Саюз]] разгарнуў у дзяржаваў-удзельніцах [[Арганізацыя Варшаўскай дамовы|Арганізацыі Варшаўскай дамовы]] (Польшча) балістычныя ракеты сярэдняй далёкасьці [[РСД-10]] «Піянэр». У адказ у 1983 годзе Эўрапейскае камандаваньне ЗША разгарнула [[Балістычная ракета|балістычныя ракеты]] сярэдняй далёкасьці «[[Пэршынг 2]]» і [[Крылатая ракета|крылатыя ракеты]] наземнага разьмяшчэньня. Колькасьць войскаў Эўракаму павялічылі да больш як 350 000 чалавек<ref name="а"/>. [[Файл:Cold War units in West Germany.png|значак|280пкс|Мапа падразьдзяленьняў Эўракаму ў [[Заходняя Нямеччына|Заходняй Нямеччыне]] (1987 год)]] Згодна з законам Голдўотэра-Нікалса 1986 году «[[Закон ЗША аб рэарганізацыі Міністэрства абароны|Аб рэарганізацыі Міністэрства абароны]]» старшыня Камітэту начальнікаў штабоў [[Колін Паўэл]] увёў кіраваньне баявымі камандзірамі без узгадненьня з начальнікамі відаў войскаў. Таксама паводле гэтага закону, стварылі [[Камандаваньне спэцыяльнымі апэрацыямі ЗША]] (штат Флорыда), якое ўлучыла адпаведнае [[Камандаваньне спэцыяльнымі апэрацыямі ў Эўропе|камандаваньне ў Эўропе]] (Штутгарт). У 1987 годзе заключылі амэрыкана-савецкую [[Дамова аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасьці|Дамову аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасьці]]. У выніку спынілі разгортваньне балістычных ракетаў РСД-10 і «Пэршынг 2», а таксама крылатыя ракеты наземнага разьмяшчэньня. У 1989 году адбылося падзеньне [[Бэрлінскі мур|Бэрлінскага муру]], што абазначыла канец [[Халодная вайна|Халоднай вайны]]. У 1991 годзе распаліся [[Арганізацыя Варшаўскай Дамовы]] і Савецкі Саюз. Таму ў 1991 годзе Эўракам зьняў свой паветрана-дэсантны камандны пункт з баявой гатоўнасьці і перадаў частку сілаў [[Цэнтральнае камандаваньне ЗША|Цэнтральнаму камандаваньню ЗША]] для апэрацыі «[[Бура ў пустыні]]» па-за Эўропай<ref name="а"/>. У 1990-я гады Эўракам супрацоўнічаў з [[Разьвіцьцёвыя краіны|разьвіцьцёвымі краінамі]] праз такія праграмы, як Праграма сумесных кантрактных дружынаў, праграма АПАД «[[Партнэрства дзеля міру]]» і Праграма дзяржаўнага супольніцтва [[Бюро Нацыянальнай гвардыі ЗША]]. Праводзілі міратворчыя дзеяньні ў на Балканах, у тым ліку ў [[Босьнія і Герцагавіна|Босьніі і Герцагавіне]], [[Паўночная Македонія|Македоніі]] і сэрбскім краі [[Косава і Мятохія]]. Тым часам, колькасьць войскаў Эўракаму скарацілі да менш як 120 000 чалавек. Пасьля [[Тэрарыстычныя акты 11 верасьня 2001 году|тэрарыстычных актаў 11 верасьня 2001 году]] Эўрапейскае камандаваньне ЗША вылучыла асноўныя сілы для [[Аўганская вайна|Аўганскай]] і [[Ірацкая вайна|Ірацкай]] войнаў, у тым ліку для ратацыі. [[Падрывы цягнікоў у Мадрыдзе]] 2004 году і [[падрывы ў Лёндане 2005 году]] запатрабавалі адказу ў Афрыцы. У 2007 годзе Эўракам пачаў апэрацыю «[[Ядлоўцавы шчыт|Няскораная свабода Транссахары]]» ў [[Заходняя Афрыка|Заходняй Афрыцы]]. 1 кастрычніка 2008 году са складу Эўракаму вылучылі [[Афрыканскае камандаваньне ЗША]] са штабам таксама ў Штутгарце, якому перадалі мерапрыемствы ў Афрыцы. Гэта дазволіла Эўракаму засяродзіць намаганьні на [[Каўказ]]е<ref name="а"/>. У 2018 годзе Эўрапейскае камандаваньне ЗША налічвала 74 000 вайскоўцаў, зь іх 34 000 прыпадала на Армію, 27 000 на Вайскова-паветраныя сілы, 10 000 на Вайскова-марскі флёт і 3000 на марскіх пехацінцаў. Яшчэ 20 000 цывільных супрацоўнікаў абслугоўвалі патрэбы Эўракаму. За 2015—2019 гады забесьпячэньне Эўракаму праз Эўрапейскае пачынаньне стрымліваньня пачылічылі 6-кратна да 6,5 млрд даляраў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Эўрапейскае камандаваньне ЗША: агляд і ключавыя пытаньні|спасылка=https://www.congress.gov/crs_external_products/IF/PDF/IF11130/IF11130.1.pdf|выдавец=[[Кангрэс ЗША]]|мова=en|дата публікацыі=12 сакавіка 2019|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>. === Камандзіры === [[Файл:Lt Gen Alexus G. Grynkewich (4).jpg|значак|270пкс|[[Алексус Грынкевіч]] — першы [[беларус]], прызначаны загадваць Эўрапейскім камандаваньнем ЗША]] # [[Мэцью Рыджўэй]] (30 траўня 1952 — 11 ліпеня 1953; [[Армія ЗША]]) # [[Альфрэд Грунтэр]] (11 ліпеня 1953 — 20 лістапада 1953; Армія ЗША) # [[Лорыс Норстад]] (20 лістапада 1953 — 1 лістапада 1962; [[Вайскова-паветраныя сілы ЗША]]) # [[Ліман Лемніцэр]] (1 лістапада 1962 — 1 ліпеня 1969; Армія ЗША) # [[Эндру Гудпастэр]] (1 ліпеня 1969 — 15 сьнежня 1974; Армія ЗША) # [[Аляксандар Хэйг]] (15 сьнежня 1974 — 1 ліпеня 1979; Армія ЗША) # [[Бэрнард Роджэрз]] (1 ліпеня 1979 — 26 чэрвеня 1987; Армія ЗША) # [[Джон Гэлвін]] (26 чэрвеня 1987 — 23 чэрвеня 1992; Армія ЗША) # [[Джон Шалікашвілі]] (23 чэрвеня 1992 — 22 кастрычніка 1993; Армія ЗША) # [[Джордж Жульўан]] (22 кастрычніка 1993 — 11 ліпеня 1997; Армія ЗША) # [[Ўэсьлі Кларк]] (11 ліпеня 1997 — 3 траўня 2000; Армія ЗША) # [[Джозэф Ральстан]] (3 траўня 2000 — 17 студзеня 2003; Вайскова-паветраныя сілы ЗША) # [[Джэймз Джонз]] (17 студзеня 2003 — 7 сьнежня 2006; [[Корпус марской пяхоты ЗША]]) # [[Банц Крэдак]] (7 сьнежня 2006 — 2 ліпеня 2009; Армія ЗША) # [[Джэймз Стаўрыдзіс]] (2 ліпеня 2009 — 13 траўня 2013; [[Вайскова-марскі флёт ЗША]]) # [[Філіп Брыдлоў]] (13 траўня 2013 — 4 траўня 2016; Вайскова-паветраныя сілы ЗША) # [[Кёрціс Скапароці]] (4 траўня 2016 — 3 траўня 2019; Армія ЗША) # [[Тод Ўолтэрз]] (3 траўня 2019 — 1 ліпеня 2022; Вайскова-паветраныя сілы ЗША) # [[Крыстафэр Каволі]] (1 ліпеня 2022 — 2025; Армія ЗША) # [[Алексус Грынкевіч]] (ад 2025 году; Вайскова-паветраныя сілы ЗША)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=ЗША прызначылі галоўнакамандуючым сіламі АПАД у Эўропе нашчадка беларускіх імігрантаў|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33435192.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=5 чэрвеня 2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Зваротная сувязь|спасылка=https://www.eucom.mil/command-feedback|выдавец=Эўрапейскае камандаваньне ЗША|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}} ** [https://www.eucom.mil/media-room Мэдыяпакой]{{ref-en}} {{Накід}} [[Катэгорыя:Міністэрства абароны ЗША]] [[Катэгорыя:Штутгарт]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 1952 годзе]] [[Катэгорыя:Фэдэратыўная рэспубліка Нямеччына]] [[Катэгорыя:Стасункі ЗША і Эўропы]] hgjw9vj9ysp77e0dxh0igvl3c3iabd2 2619294 2619292 2025-06-09T17:45:52Z W 11741 /* Камандзіры */ +Слушны год 1956 2619294 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|48|44|11|паўночнае|9|4|52|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Вайсковае падразьдзяленьне |назва = Эўрапейскае камандаваньне ЗША |арыгінальная назва = {{мова-en|United States European Command|скарочана}} |выява = [[Файл:USEUCOM.svg|200пкс]] |подпіс выявы = Эмблема |гады = ад {{Дата пачатку|1|8|1952|1}} |краіна = ЗША |падпарадкаваньне = [[Міністэрства абароны ЗША]] |у складзе = [[Узброеныя сілы ЗША]] |тып = [[камандаваньне]] |уключае ў сябе = [[5-ы армейскі корпус ЗША|5-ы армейскі корпус]] ([[Познань]]), [[6-ы флёт ЗША|6-ы флёт]] ([[Нэапаль]]), [[3-я паветраная армія ЗША|3-я паветраная армія]] ([[Рамштайн]]), [[10-я група сілаў спэцпрызначэньня]] (штат [[Каларада]]) |роля = дапамога саюзьнікам па [[Арганізацыя Паўночнаатлянтычнай дамовы|Арганізацыі Паўночнаатлянтычнай дамовы]] |памер = 74 000 (2018 год) |камандная структура = |разьмяшчэньне = [[Штутгарт]] (Нямеччына) |мянушка = Эўракам |заступнік = |дэвіз = Мацней разам |колеры = |марш = |талісман = |узбраеньне = [[артылерыя]] і [[танк]]і, [[Балістычная ракета|балістычныя]] і крылатыя ракеты, зьнішчальнікі [[Ф-15]] і [[Ф-16]], [[бесьпілётнік]]і [[МКю-9]], [[ракетны эсьмінец|ракетныя эсьмінцы]] |войны = [[Басьнійская вайна|Басьнійская]], [[Косаўская вайна|Косаўская]], [[Аўганская вайна|Аўганская]] і [[Ірацкая вайна|Ірацкая]] |бітвы = [[Лібанскі крызіс 1958 году]], «[[Ядлоўцавы шчыт|Няскораная свабода Транссахары]]» |знакі ўзнагароды = |дзейны камандзір = [[Крыстафэр Каволі]] |вядомыя камандзіры = [[Алексус Грынкевіч]] }} '''Эўрапейскае камандаваньне ЗША''' — аб’яднанае баявое камандаваньне [[Узброеныя сілы ЗША|Ўзброенымі сіламі ЗША]] ў Эўропе, заснаванае ў жніўні 1952 году ў [[Франкфурт-на-Майне|Франкфурце-на-Майне]] (Нямеччына). На 2025 год адказвала за вайсковую дапамогу саюзьнікам па [[Арганізацыя Паўночнаатлянтычнай дамовы|Арганізацыі Паўночнаатлянтычнай дамовы]] (Бэльгія) і сумесныя вучэньні зь імі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пра камандаваньне|спасылка=https://www.eucom.mil/about-the-command|выдавец=Эўрапейскае камандаваньне ЗША|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>. Цывільны штаб месьціўся ў нямецкім [[Штутгарт|Штутгарце]] (зямля Бадэн-Вюртэмбэрг) па вуліцы Курмахера, дом 2304. Вайсковы штаб знаходзіўся ў [[Казармы Патча|казармах Патча]] на захадзе Штутгарту<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зьвяжыцеся з намі|спасылка=https://www.eucom.mil/contact-us|выдавец=Эўрапейскае камандаваньне ЗША|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>. Кіраўніцтва Эўракаму ўтваралі: камандзір і ягоны намесьнік, начальнік [[штаб]]у, старэйшы закліканы правадыр і дарадца ў [[Замежная палітыка|замежнай палітыцы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Старэйшае правадырства|спасылка=https://www.eucom.mil/about-the-command/senior-leadership|выдавец=Эўрапейскае камандаваньне ЗША|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>. == Войскі == На 2025 год у склад Эўрапейскага камандаваньня ЗША ўваходзілі: * [[Армія ЗША ў Эўропе і Афрыцы]] ([[Вісбадэн]], зямля Гэсэн, Нямеччына) — ** [[5-ы армейскі корпус ЗША|5-ы армейскі корпус]] ([[Форт Нокс]], штат [[Кентакі]] і [[Познань]] у Польшчы); ** [[56-е артылерыйскае камандаваньне]] (Вісбадэн); ** [[7-е армейскае навучальнае камандаваньне]] ([[Графэнвёр]], зямля [[Баварыя]]); ** [[10-е армейскае камандаваньне паветрана-ракетнай абароны]] ([[Зэмбах]], зямля [[Райнлянд-Пфальц]]); ** [[21-е камандаваньне падтрымкі фронту]] ([[Кайзэрсьляўтэрн]], зямля Райнлянд-Пфальц); ** Штабны [[батальён]] (Вісбадэн); ** [[Аркестар]] і [[хор]] (Зэмбах); ** [[Брыгада АПАД]] (Зэмбах); ** [[68-е мэдычнае камандаваньне фронту]] (Зэмбах)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Падразьдзяленьні|спасылка=https://www.europeafrica.army.mil/Units/|выдавец=[[Армія ЗША ў Эўропе і Афрыцы]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:USS Paul Ignatius departs Rostock at BALTOS 2025.JPG|значак|280пкс|Ракетны эсьмінец «[[Пол Ігнатыюс (эсьмінец)|Пол Ігнатыюс]]» выплывае зь нямецкага порта [[Ростак]]а на [[Балтыйскае мора|Балтыйскім моры]] (2025 год)]] * [[Вайскова-марскія сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы]] ([[Нэапаль]], край Кампанія, Італія) як [[6-ы флёт ЗША]] з 6 апэрацыйных групаў — ** 63-я апэрацыйная група (Нэапаль) для дастаўкі, якая ўлучала карабель камандаваньня «[[Гара Ўітні (карабель)|Гара Ўітні]]» ([[Гаэта]], край [[Ляцыё]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Карабель «Гара Ўітні»|спасылка=https://www.c6f.navy.mil/About-Us/Our-Task-Forces/CTF-63/USS-Mount-Whitney-LCC-20/|выдавец=Вайскова-марскія сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[64-я апэрацыйная група]] (Нэапаль) для ракетных удараў «[[Тамагаўк (ракета)|Тамагаўкам]]»; ** [[65-я апэрацыйная група]] ([[Рота (Гішпанія)|Рота]], аўт.суп. [[Андалюзія]], Гішпанія) як [[60-я эскадра мінаносцаў|60-я]] [[эскадра]] [[Эскадраны мінаносец|мінаносцаў]], якая ўлучала 3 [[Ракетны эсьмінец|ракетныя эсьмінцы]] «[[Арлі Бёрк (эсьмінец)|Арлі Бёрк]]», «[[Пол Ігнатыюс (эсьмінец)|Пол Ігнатыюс]]» і «[[Рузвэльт (эсьмінец)|Рузвэльт]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=65-я апэрацыйная група|спасылка=https://www.c6f.navy.mil/About-Us/Our-Task-Forces/CTF-65/|выдавец=Вайскова-марскія сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[67-я апэрацыйная група]] ([[Сіганэла]], [[Сіцылія]], Італія) з 6 [[эскадрыльля]]мі самалётаў, [[верталёт]]аў і [[бесьпілётнік]]аў дазору і [[Радыёэлектронная барацьба|радыёэлектроннай барацьбы]] ў Грэцыі ([[Суда]], [[Крыт]]), Нямеччыне ([[Шпангдалем]], зямля Райнлянд-Пфальц), Гішпаніі (Рота) і Ісьляндыі ([[Кефлявік]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=67-я апэрацыйная група|спасылка=https://www.c6f.navy.mil/About-Us/Our-Task-Forces/CTF-67/|выдавец=Вайскова-марскія сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** 68-я апэрацыйная група, якая ўлучала прыбярэжныя эскадры і падразьдзяленьне зьнішчэньня выбуховых [[боепрыпас]]аў, будаўнічыя сілы і [[вадалаз]]ныя караблі, дружыну тапаграфіі і дружыны выведкі; ** 69-я апэрацыйная група, якая ўлучала ўдарныя і ракетныя [[Падлодка|падлодкі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=69-я апэрацыйная група|спасылка=https://www.c6f.navy.mil/About-Us/Our-Task-Forces/CTF-69/|выдавец=[[Вайскова-марскія сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Europe District supported, managed construction projects around U.S. air base (3985995069).jpg|значак|290пкс|Авіябаза [[Рамштайн (авіябаза)|Рамштайн]], дзе месьцілася [[3-я паветраная армія ЗША|3-я паветраная армія]] (2009 год)]] * [[Вайскова-паветраныя сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы]] ([[Рамштайн]], зямля [[Райнлянд-Пфальц]], Нямеччына) як [[3-я паветраная армія ЗША|3-я паветраная армія]], што налічвала 9 [[Крыло (войска)|крылаў]] з больш як 32 000 вайскоўцаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=3-я паветраная армія|спасылка=https://www.usafe.af.mil/About-Us/3rd-Air-Force/|выдавец=[[Вайскова-паветраныя сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref> — ** [[31-е зьнішчальнае крыло]] ([[Авіяна]], край [[Фрыулі-Вэнэцыя-Джулія]], Італія) з 2-х эскадрыльляў [[Ф-16]]; ** [[406-е паветрана-экспэдыцыйнае крыло]] (Рамштайн) з 2-х групаў і 10 эскадрыльляў на 4-х лётнішчах, у тым ліку ў Італіі (Сіганэла), [[Джыбуці]] ([[Шабэлі]]) і [[Кенія|Кеніі]] ([[Манда]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=406-е паветрана-экспэдыцыйнае крыло|спасылка=https://www.usafe.af.mil/406thAEW/|выдавец=[[Вайскова-паветраныя сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[48-е зьнішчальнае крыло]] ([[Лэйкенхіт]], графства [[Сафалк]], Ангельшчына) на 7000 вайскоўцаў у складзе 4-х эскадрыльляў [[Ф-15]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Падразьдзяленьні|спасылка=https://www.lakenheath.af.mil/About-Us/Units/|выдавец=Каралеўская авіябаза [[Лэйкенхіт (авіябаза)|Лэйкенхіт]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[86-е крыло паветранага транспарту]] (Рамштайн) на 9000 пэрсаналу ў 7 групах, якія ўлучалі 29 эскадрыльляў, у тым ліку ў [[Бэльгія|Бэльгіі]] ([[Ш’еўр]], край [[Валёнія]]), Гішпаніі ([[Марон-дэ-ля-Франтэра]], суп. Андалюзія) і Партугаліі ([[Лажыш]], [[Азорскія астравы]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=86-е крыло паветранага транспарту|спасылка=https://www.ramstein.af.mil/About/Fact-Sheets/Display/Article/303604/86th-airlift-wing/|выдавец=Авіябаза [[Рашмтайн (авіябаза)|Рамштайн]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[39-е крыло авіябазы]] ([[Інджырлік]], вобласьць [[Адана (правінцыя)|Адана]], Турэччына) налічвала 3 групы, якія ўлучалі 12 эскадрыльляў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=39-е крыло авіябазы|спасылка=https://www.incirlik.af.mil/Units/39th-Air-Base-Wing/|выдавец=Авіябаза [[Інджырлік (авіябаза)|Інджырлік]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[100-е крыло дазапраўкі ў паветры]] ([[Мілдэнхол]], графства Сафалк) з 3 групаў, якія налічвалі 10 эскадрыльляў, што выкарыстоўвала для запраўкі [[КЦ-135]] «Стрататанкеры»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=100-е крыло дазапраўкі ў паветры|спасылка=https://www.mildenhall.af.mil/About-Us/Fact-Sheets/Display/Article/270378/100th-air-refueling-wing/|выдавец=Каралеўская авіябаза [[Мілдэнхол (авіябаза)|Мілдэнхол]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[52-е зьнішчальнае крыло]] ([[Шпангдалем]], Нямеччына) зь 5000 супрацоўнікаў і 9 падразьдзяленьняў у 5 краінах — Польшчы ([[Ласк]] у [[Лодзінскае ваяводзтва|Лодзінскім ваяводзтве]] і [[Міраславец]] у [[Заходнепаморскае ваяводзтва|Заходнепаморскім ваяводзтве]]), Нямеччыне ([[Бюхель]] у зямлі Райнлянд-Пфальц і [[Гайленкірхэн]] у зямлі [[Паўночны Райн — Вэстфалія]]), Бэльгіі (Кляйн Брогель у [[Фляндрыя|Фляндрыі]]), Нідэрляндах ([[Волькель]] у [[Паўночны Брабант|Паўночным Брабанце]]) і Італіі ([[Гедзі]] ў [[Лямбардыя|Лямбардыі]]) ды мела на ўзбраеньні ў Польшчы зьнішчальнікі Ф-16 і бесьпілётнікі [[МКю-9]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=52-е зьнішчальнае крыло|спасылка=https://www.spangdahlem.af.mil/About-Us/Fact-Sheets/Article/293554/52nd-fighter-wing/|выдавец=Авіябаза [[Шпангдалем (авіябаза)|Шпангдалем]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[501-е крыло баявой падтрымкі]] ([[Алканбэры]], графства [[Кембрыджшыр]], Ангельшчына) з 2000 вайскоўцаў у 2 групах і 14 эскадрыльлях у Ангельшчыне ([[Кроўтан]] у [[Нортгэмптаншыр]]ы, [[Фэрфорд]] у [[Глостэршыр]]ы, [[Ўэлфорд (Бэркшыр)|Ўэлфорд]] у [[Бэкршыр]]ы, [[Мэнвіт Хіл]] у [[Паўночны Ёркшыр|Паўночным Ёркшыры]] і [[Молсўорт]] у Кембрыджшыры), [[Нарвэгія|Нарвэгіі]] ([[Суля (Нарвэгія)|Суля]] ў вобласьці [[Ругалян]]) і на [[Кіпр]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пра нас|спасылка=https://www.501csw.usafe.af.mil/About-Us/About-Us/|выдавец=[[501-е крыло баявой падтрымкі]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; ** [[Крыло цяжкага паветранага транспарту]] ([[Папа (горад)|Папа]], [[Вугоршчына]]) з трыма транспартнымі самалётамі [[Ц-17]] «Глобмастэр 3» і 150 вайскоўцамі ад 12 дзяржаваў-удзельніцаў [[АПАД]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Крыло цяжкага паветранага транспарту|спасылка=https://www.sacprogram.org/about-us/heavy-airlift-wing|выдавец=Праграма «Стратэгічная паветрана-транспартная здатнасьць»|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Сілы марской пяхоты ЗША ў Эўропе і Афрыцы]] ([[Бёблінген]], зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]], Нямеччына) з 1500 пехацінцаў, зь якіх 300 былі пры штабе<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя|спасылка=https://www.marforeur.marines.mil/About/History/|выдавец=[[Сілы марской пяхоты ЗША ў Эўропе і Афрыцы]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:150123-A-RU412-011 (16209106508).jpg|значак|280пкс|Жаўнеры 1-га батальёна [[10-я група сілаў спэцпрызначэньня|10-й групы ССП]] на стрэльбах у [[Бёблінгін]]е (2015 год)]] * [[Камандаваньне спэцыяльнымі апэрацыямі ЗША ў Эўропе]] (Штутгарт, Нямеччына) — ** [[10-я група сілаў спэцпрызначэньня]] ([[Форт Карсан]], штат [[Каларада]]) зь 1-м з 4-х [[батальён]]аў у Бёблінгіне (Нямеччына); ** [[352-е крыло спэцыяльных апэрацыяў]] ([[Мілдэнхол]], графства [[Сафалк]], Ангельшчына); ** Вайскова-марское апэрацыйнае [[падразьдзяленьне]] спэцпрызначэньня ў Эўропе; ** [[112-ы батальён сувязі]] ([[Форт Брэг]], штат [[Паўночная Караліна]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Камандаваньне спэцыяльнымі апэрацыямі ЗША ў Эўропе|спасылка=https://www.socom.mil/soceur/|выдавец=[[Камандаваньне спэцыяльнымі апэрацыямі ЗША]]|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Касьмічныя сілы ЗША ў Эўропе і Афрыцы]] (Рамштайн, Нямеччына) — 30 чалавек<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Нашыя сілы|спасылка=https://www.eucom.mil/about-the-command/our-forces|выдавец=Эўрапейскае камандаваньне ЗША|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == [[Файл:GEN Matthew Ridgway, Supreme Allied Commander Europe (cropped).jpg|значак|270пкс|[[Мэцью Рыджўэй]] — першы галоўны камандзір Эўрапейскага камандаваньня ЗША (1952 год)]] 19 траўня 1952 году [[вярхоўны саюзны камандзір у Эўропе]] (ВСКЭ) [[Дўайт Дэйвід Эйзэнгаўэр|Дўайт Эйзэнгаўэр]] паведаміў [[Камітэт начальнікаў штабоў ЗША|Камітэту начальнікаў штабоў ЗША]] (КНШ) пра намер стварыць асобны штаб для сумесных вайсковых справаў ЗША ў Эўропе. 23 траўня КНШ ЗША ўхваліў прапанову Эйзэнгаўэра, які даручыў свайму намесьніку [[Томас Хэндзі|Томасу Хэндзі]] стварыць аб’яднанае камандаваньне. 30 траўня 1952 году ВСКЭ стаў [[Мэцью Рыджўэй]]. 1 жніўня 1952 году Рыджўэй падпісаў Загад № 1, якім заснаваў Эўрапейскае камандаваньне ЗША (Эўракам ЗША). Загадам № 2 у той самы дзень ён аб’яднаў пад кіраўніцтвам Эўракаму 3 эўрапейскія камандаваньні — Вайскова-паветраныя сілы ЗША ў Эўропе, Эўрапейскае камандаваньне [[Армія ЗША|Арміі ЗША]], якое перайменавалі ў Армію ЗША ў Эўропе, і Вайскова-марскія сілы ЗША ва Ўсходняй Атлянтыцы і [[Міжземнае мора|Міжземнамор’і]]. У 1952 годзе Рыджўэй зрабіў свайго намесьніка Хэндзі кіраўніком штабу Эўракаму, які першыя 2 гады месьціўся ў [[Франкфурт-на-Майне|Франкфурце-на-Майне]] ([[Заходняя Нямеччына]]). У 1954 годзе штаб перамясьцілі ў [[Сэн-Жэрмэн-ан-Ле]] (дэпартамэнт [[Івэлін]], Францыя) на захад ад Парыжу, дзе знаходзіўся [[Вярхоўны штаб саюзных дзяржаваў у Эўропе]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя Эўракаму ЗША|спасылка=https://www.eucom.mil/about-the-command/history-of-useucom|выдавец=Эўрапейскае камандаваньне ЗША|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1958 годзе войскі Эўракаму прыцягвалі для вырашэньня [[Лібан]]скага [[Лібанскі крызіс 1958 году|крызісу]]. У 1966 годзе францускі прэзыдэнт [[Шарль дэ Голь]] запатрабаваў вываду войскаў ЗША з Францыі разам са штаб-кватэрай [[Арганізацыя Паўночнаатлянтычнай дамовы|Арганізацыі Паўночнаатлянтычнай дамовы]]. Таму 15 сакавіку 1967 году Эўрапейскае камандаваньне ЗША разьмясьцілі ў нямецкім [[Штутгарт|Штутгарце]], дзе раней знаходзіўся штаб [[7-я армія ЗША|7-й арміі ЗША]]. У 1967 годзе пачалі шэраг штогадовых вучэньняў «[[Вяртаньне сілаў у Нямеччыну]]». У 1976 годзе [[Савецкі Саюз]] разгарнуў у дзяржаваў-удзельніцах [[Арганізацыя Варшаўскай дамовы|Арганізацыі Варшаўскай дамовы]] (Польшча) балістычныя ракеты сярэдняй далёкасьці [[РСД-10]] «Піянэр». У адказ у 1983 годзе Эўрапейскае камандаваньне ЗША разгарнула [[Балістычная ракета|балістычныя ракеты]] сярэдняй далёкасьці «[[Пэршынг 2]]» і [[Крылатая ракета|крылатыя ракеты]] наземнага разьмяшчэньня. Колькасьць войскаў Эўракаму павялічылі да больш як 350 000 чалавек<ref name="а"/>. [[Файл:Cold War units in West Germany.png|значак|280пкс|Мапа падразьдзяленьняў Эўракаму ў [[Заходняя Нямеччына|Заходняй Нямеччыне]] (1987 год)]] Згодна з законам Голдўотэра-Нікалса 1986 году «[[Закон ЗША аб рэарганізацыі Міністэрства абароны|Аб рэарганізацыі Міністэрства абароны]]» старшыня Камітэту начальнікаў штабоў [[Колін Паўэл]] увёў кіраваньне баявымі камандзірамі без узгадненьня з начальнікамі відаў войскаў. Таксама паводле гэтага закону, стварылі [[Камандаваньне спэцыяльнымі апэрацыямі ЗША]] (штат Флорыда), якое ўлучыла адпаведнае [[Камандаваньне спэцыяльнымі апэрацыямі ў Эўропе|камандаваньне ў Эўропе]] (Штутгарт). У 1987 годзе заключылі амэрыкана-савецкую [[Дамова аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасьці|Дамову аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасьці]]. У выніку спынілі разгортваньне балістычных ракетаў РСД-10 і «Пэршынг 2», а таксама крылатыя ракеты наземнага разьмяшчэньня. У 1989 году адбылося падзеньне [[Бэрлінскі мур|Бэрлінскага муру]], што абазначыла канец [[Халодная вайна|Халоднай вайны]]. У 1991 годзе распаліся [[Арганізацыя Варшаўскай Дамовы]] і Савецкі Саюз. Таму ў 1991 годзе Эўракам зьняў свой паветрана-дэсантны камандны пункт з баявой гатоўнасьці і перадаў частку сілаў [[Цэнтральнае камандаваньне ЗША|Цэнтральнаму камандаваньню ЗША]] для апэрацыі «[[Бура ў пустыні]]» па-за Эўропай<ref name="а"/>. У 1990-я гады Эўракам супрацоўнічаў з [[Разьвіцьцёвыя краіны|разьвіцьцёвымі краінамі]] праз такія праграмы, як Праграма сумесных кантрактных дружынаў, праграма АПАД «[[Партнэрства дзеля міру]]» і Праграма дзяржаўнага супольніцтва [[Бюро Нацыянальнай гвардыі ЗША]]. Праводзілі міратворчыя дзеяньні ў на Балканах, у тым ліку ў [[Босьнія і Герцагавіна|Босьніі і Герцагавіне]], [[Паўночная Македонія|Македоніі]] і сэрбскім краі [[Косава і Мятохія]]. Тым часам, колькасьць войскаў Эўракаму скарацілі да менш як 120 000 чалавек. Пасьля [[Тэрарыстычныя акты 11 верасьня 2001 году|тэрарыстычных актаў 11 верасьня 2001 году]] Эўрапейскае камандаваньне ЗША вылучыла асноўныя сілы для [[Аўганская вайна|Аўганскай]] і [[Ірацкая вайна|Ірацкай]] войнаў, у тым ліку для ратацыі. [[Падрывы цягнікоў у Мадрыдзе]] 2004 году і [[падрывы ў Лёндане 2005 году]] запатрабавалі адказу ў Афрыцы. У 2007 годзе Эўракам пачаў апэрацыю «[[Ядлоўцавы шчыт|Няскораная свабода Транссахары]]» ў [[Заходняя Афрыка|Заходняй Афрыцы]]. 1 кастрычніка 2008 году са складу Эўракаму вылучылі [[Афрыканскае камандаваньне ЗША]] са штабам таксама ў Штутгарце, якому перадалі мерапрыемствы ў Афрыцы. Гэта дазволіла Эўракаму засяродзіць намаганьні на [[Каўказ]]е<ref name="а"/>. У 2018 годзе Эўрапейскае камандаваньне ЗША налічвала 74 000 вайскоўцаў, зь іх 34 000 прыпадала на Армію, 27 000 на Вайскова-паветраныя сілы, 10 000 на Вайскова-марскі флёт і 3000 на марскіх пехацінцаў. Яшчэ 20 000 цывільных супрацоўнікаў абслугоўвалі патрэбы Эўракаму. За 2015—2019 гады забесьпячэньне Эўракаму праз Эўрапейскае пачынаньне стрымліваньня пачылічылі 6-кратна да 6,5 млрд даляраў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Эўрапейскае камандаваньне ЗША: агляд і ключавыя пытаньні|спасылка=https://www.congress.gov/crs_external_products/IF/PDF/IF11130/IF11130.1.pdf|выдавец=[[Кангрэс ЗША]]|мова=en|дата публікацыі=12 сакавіка 2019|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref>. === Камандзіры === [[Файл:Lt Gen Alexus G. Grynkewich (4).jpg|значак|270пкс|[[Алексус Грынкевіч]] — першы [[беларус]], прызначаны загадваць Эўрапейскім камандаваньнем ЗША]] # [[Мэцью Рыджўэй]] (30 траўня 1952 — 11 ліпеня 1953; [[Армія ЗША]]) # [[Альфрэд Грунтэр]] (11 ліпеня 1953 — 20 лістапада 1956; Армія ЗША) # [[Лорыс Норстад]] (20 лістапада 1956 — 1 лістапада 1962; [[Вайскова-паветраныя сілы ЗША]]) # [[Ліман Лемніцэр]] (1 лістапада 1962 — 1 ліпеня 1969; Армія ЗША) # [[Эндру Гудпастэр]] (1 ліпеня 1969 — 15 сьнежня 1974; Армія ЗША) # [[Аляксандар Хэйг]] (15 сьнежня 1974 — 1 ліпеня 1979; Армія ЗША) # [[Бэрнард Роджэрз]] (1 ліпеня 1979 — 26 чэрвеня 1987; Армія ЗША) # [[Джон Гэлвін]] (26 чэрвеня 1987 — 23 чэрвеня 1992; Армія ЗША) # [[Джон Шалікашвілі]] (23 чэрвеня 1992 — 22 кастрычніка 1993; Армія ЗША) # [[Джордж Жульўан]] (22 кастрычніка 1993 — 11 ліпеня 1997; Армія ЗША) # [[Ўэсьлі Кларк]] (11 ліпеня 1997 — 3 траўня 2000; Армія ЗША) # [[Джозэф Ральстан]] (3 траўня 2000 — 17 студзеня 2003; Вайскова-паветраныя сілы ЗША) # [[Джэймз Джонз]] (17 студзеня 2003 — 7 сьнежня 2006; [[Корпус марской пяхоты ЗША]]) # [[Банц Крэдак]] (7 сьнежня 2006 — 2 ліпеня 2009; Армія ЗША) # [[Джэймз Стаўрыдзіс]] (2 ліпеня 2009 — 13 траўня 2013; [[Вайскова-марскі флёт ЗША]]) # [[Філіп Брыдлоў]] (13 траўня 2013 — 4 траўня 2016; Вайскова-паветраныя сілы ЗША) # [[Кёрціс Скапароці]] (4 траўня 2016 — 3 траўня 2019; Армія ЗША) # [[Тод Ўолтэрз]] (3 траўня 2019 — 1 ліпеня 2022; Вайскова-паветраныя сілы ЗША) # [[Крыстафэр Каволі]] (1 ліпеня 2022 — 2025; Армія ЗША) # [[Алексус Грынкевіч]] (ад 2025 году; Вайскова-паветраныя сілы ЗША)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=ЗША прызначылі галоўнакамандуючым сіламі АПАД у Эўропе нашчадка беларускіх імігрантаў|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33435192.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=5 чэрвеня 2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Зваротная сувязь|спасылка=https://www.eucom.mil/command-feedback|выдавец=Эўрапейскае камандаваньне ЗША|мова=en|дата публікацыі=2025|дата доступу=9 чэрвеня 2025}} ** [https://www.eucom.mil/media-room Мэдыяпакой]{{ref-en}} {{Накід}} [[Катэгорыя:Міністэрства абароны ЗША]] [[Катэгорыя:Штутгарт]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 1952 годзе]] [[Катэгорыя:Фэдэратыўная рэспубліка Нямеччына]] [[Катэгорыя:Стасункі ЗША і Эўропы]] eg2nmafmrsnylf5l5g4smovh68hihgn 0 296877 2619290 2025-06-09T13:17:57Z Artsiom91 28241 Створаная старонка са зьместам „'''Прэм’ер-ліга 2024—2025 гадоў''' — 33-і розыгрыш [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Расеі па футболе|найвышэйшага футбольнага дывізіёну Расеі]], які праходзіў з 20 ліпеня 2024 году па 24 траўня 2025 году. Чэмпіёнам упершыню ў сваёй гісторыі стаў «Краснад...“ 2619290 wikitext text/x-wiki '''Прэм’ер-ліга 2024—2025 гадоў''' — 33-і розыгрыш [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Расеі па футболе|найвышэйшага футбольнага дывізіёну Расеі]], які праходзіў з 20 ліпеня 2024 году па 24 траўня 2025 году. Чэмпіёнам упершыню ў сваёй гісторыі стаў «[[Краснадар (футбольны клюб)|Краснадар]]». == Клюбы == У турніры бралі ўдзел 16 клюбаў, зь якіх 13 былі ўдзельнікамі папярэдняга сэзону, а тры клюбы прасунуліся зь Першай лігі — «[[Хімкі (футбольны клюб)|Хімкі]]», махачкалінскае «[[Дынама Махачкала|Дынама]]» і «[[Акрон Тальяці|Акрон]]». Гэтыя клюбы замянілі «[[Урал Екацярынбург|Урал]]», «[[Балтыка Калінінград|Балтыку]]» і «[[Сочы (футбольны клюб)|Сочы]]». == Табліца == <onlyinclude>{{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |абнаўленьне = завершана |крыніца = [https://premierliga.ru/tournament-table/ Прэм’ер-ліга] <!--Месцы камандаў.--> |парадак_камандаў=KRA, ZEN, CSK, SPA, DMO, LOK, RUB, ROS, AKR, KRY, DMA, KHI, PNN, AKH, ORE, FAK <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік12=RELKH |вынік13=RPO |вынік14=RPO |вынік15=REL |вынік16=REL <!--Вынікі камандаў.--> |перамогі_AKH=4 |нічыі_AKH=13|паразы_AKH=13|мз_AKH=27|мп_AKH=48<!-- Ахмат --> |перамогі_AKR=10|нічыі_AKR=5 |паразы_AKR=15|мз_AKR=39|мп_AKR=55<!-- Акрон --> |перамогі_CSK=17|нічыі_CSK=8 |паразы_CSK=5 |мз_CSK=47|мп_CSK=21<!-- ЦСКА --> |перамогі_DMA=6 |нічыі_DMA=11|паразы_DMA=13|мз_DMA=27|мп_DMA=35<!-- Дынама Махачкала --> |перамогі_DMO=16|нічыі_DMO=8 |паразы_DMO=6 |мз_DMO=61|мп_DMO=35<!-- Дынама Масква --> |перамогі_FAK=2 |нічыі_FAK=12|паразы_FAK=16|мз_FAK=14|мп_FAK=42<!-- Факел --> |перамогі_KHI=6 |нічыі_KHI=11|паразы_KHI=13|мз_KHI=35|мп_KHI=56<!-- Хімкі --> |перамогі_KRA=20|нічыі_KRA=7 |паразы_KRA=3 |мз_KRA=59|мп_KRA=23<!-- Краснадар --> |перамогі_KRY=8 |нічыі_KRY=7 |паразы_KRY=15|мз_KRY=36|мп_KRY=51<!-- Крылы Саветаў --> |перамогі_LOK=15|нічыі_LOK=8 |паразы_LOK=7 |мз_LOK=51|мп_LOK=41<!-- Лякаматыў --> |перамогі_ORE=4 |нічыі_ORE=7 |паразы_ORE=19|мз_ORE=28|мп_ORE=56<!-- Арэнбург --> |перамогі_PNN=7 |нічыі_PNN=6 |паразы_PNN=17|мз_PNN=27|мп_PNN=54<!-- Пары Ніжні Ноўгарад --> |перамогі_ROS=10|нічыі_ROS=9 |паразы_ROS=11|мз_ROS=41|мп_ROS=43<!-- Растоў --> |перамогі_RUB=13|нічыі_RUB=6 |паразы_RUB=11|мз_RUB=42|мп_RUB=45<!-- Рубін --> |перамогі_SPA=17|нічыі_SPA=6 |паразы_SPA=7 |мз_SPA=56|мп_SPA=25<!-- Спартак --> |перамогі_ZEN=20|нічыі_ZEN=6 |паразы_ZEN=4 |мз_ZEN=58|мп_ZEN=18<!-- Зэніт --> <!--Заўвагі пры роўных пунктах--> |заўвага_пункты_DMA = «Дынама» Махачкала разьмешчана ў табліцы вышэй за «Хімкі» паводле пунктаў у гульнях паміж сабою: «Дынама» 4:1 «Хімкі», «Хімкі» 1:1 «Дынама». |заўвага_пункты_KHI = DMA <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_AKH= [[Ахмат Грозны]] |назва_AKR= [[Акрон Тальяці]] |назва_CSK= [[ЦСКА Масква (футбольны клюб)|ЦСКА Масква]] |назва_DMA= [[Дынама Махачкала]] |назва_DMO= [[Дынама Масква (футбольны клюб)|Дынама Масква]] |назва_FAK= [[Факел Варонеж]] |назва_KHI= [[Хімкі (футбольны клюб)|Хімкі]] |назва_KRA= [[Краснадар (футбольны клюб)|Краснадар]] |назва_KRY= [[Крылы Саветаў Самара]] |назва_LOK= [[Лякаматыў Масква]] |назва_ORE= [[Арэнбург (футбольны клюб)|Арэнбург]] |назва_PNN= [[Пары Ніжні Ноўгарад]] |назва_ROS= [[Растоў Растоў-на-Доне|Растоў]] |назва_RUB= [[Рубін Казань]] |назва_SPA= [[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спартак Масква]] |назва_ZEN= [[Зэніт Санкт-Пецярбург]] <!--Настройкі і правілы табліцы--> |ліміт_паказу=5 |правілы_клясыфікацыі=1) Пункты; 2) Пункты ў гульнях паміж сабою; 3) Лік перамог у гульнях паміж сабою; 4) Розьніца мячоў у гульнях паміж сабою; 5) Забітыя мячы ў гульнях паміж сабою; 6) Лік перамог; 7) Розьніца мячоў; 8) Забітыя мячы; 9) Дадатковыя матчы. <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |загаловак_слупка_вынікаў=R |колер_RPO=red2 |тэкст_RPO=[[#Пераходныя матчы|Пераходныя матчы]] |колер_REL=red1 |тэкст_REL=Паніжэньне ў Першую лігу |колер_RELKH=black2 |тэкст_RELKH=Спыненьне існаваньня |заўвага_вынікі_RELKH=«Хімкі» не атрымалі ліцэнзію Прэм’ер-лігі на сэзон 2025—2026 гадоў<ref>{{спасылка|выдавец=Расейскі футбольны зьвяз|url=https://www.rfs.ru/news/222413|загаловак=«Химки» и «Черноморец» не получили лицензии для участия в РПЛ 2025/26|дата публікацыі=24 траўня 2025|дата доступу=24 траўня 2025|мова=ru}}</ref> і спынілі ўдзел у спаборніцтвах. }}</onlyinclude> == Вынікі гульняў == {{#invoke:Спартовыя вынікі|main | крыніца = [https://premierliga.ru/calendar/ Прэм’ер-ліга] | абнаўленьне = завершана | стыль_матчаў = футбол |парадак_камандаў= AKR, ORE, AKH, DMO, DMA, ZEN, KRA, KRY, LOK, PNN, ROS, RUB, SPA, FAK, KHI, CSK |скарачэньне_AKH= [[Ахмат Грозны|Ахм]] |скарачэньне_AKR= [[Акрон Тальяці|Акр]] |скарачэньне_CSK= [[ЦСКА Масква (футбольны клюб)|ЦСК]] |скарачэньне_DMA= [[Дынама Махачкала|ДМх]] |скарачэньне_DMO= [[Дынама Масква (футбольны клюб)|ДМс]] |скарачэньне_FAK= [[Факел Варонеж|Фак]] |скарачэньне_KHI= [[Хімкі (футбольны клюб)|Хім]] |скарачэньне_KRA= [[Краснадар (футбольны клюб)|Кра]] |скарачэньне_KRY= [[Крылы Саветаў Самара|Кры]] |скарачэньне_LOK= [[Лякаматыў Масква|Ляк]] |скарачэньне_ORE= [[Арэнбург (футбольны клюб)|Арэ]] |скарачэньне_PNN= [[Пары Ніжні Ноўгарад|Пар]] |скарачэньне_ROS= [[Растоў Растоў-на-Доне|Рас]] |скарачэньне_RUB= [[Рубін Казань|Руб]] |скарачэньне_SPA= [[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спа]] |скарачэньне_ZEN= [[Зэніт Санкт-Пецярбург|Зэн]] |назва_AKH= [[Ахмат Грозны]] |назва_AKR= [[Акрон Тальяці]] |назва_CSK= [[ЦСКА Масква (футбольны клюб)|ЦСКА Масква]] |назва_DMA= [[Дынама Махачкала]] |назва_DMO= [[Дынама Масква (футбольны клюб)|Дынама Масква]] |назва_FAK= [[Факел Варонеж]] |назва_KHI= [[Хімкі (футбольны клюб)|Хімкі]] |назва_KRA= [[Краснадар (футбольны клюб)|Краснадар]] |назва_KRY= [[Крылы Саветаў Самара]] |назва_LOK= [[Лякаматыў Масква]] |назва_ORE= [[Арэнбург (футбольны клюб)|Арэнбург]] |назва_PNN= [[Пары Ніжні Ноўгарад]] |назва_ROS= [[Растоў Растоў-на-Доне|Растоў]] |назва_RUB= [[Рубін Казань]] |назва_SPA= [[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спартак Масква]] |назва_ZEN= [[Зэніт Санкт-Пецярбург]] | матч_AKH_AKR = 0–0 | матч_AKH_CSK = 1–1 | матч_AKH_DMA = 1–1 | матч_AKH_DMO = 1–1 | матч_AKH_FAK = 2–3 | матч_AKH_KHI = 3–3 | матч_AKH_KRA = 1–1 | матч_AKH_KRY = 1–1 | матч_AKH_LOK = 0–5 | матч_AKH_ORE = 1–0 | матч_AKH_PNN = 0–2 | матч_AKH_ROS = 2–1 | матч_AKH_RUB = 2–1 | матч_AKH_SPA = 0–0 | матч_AKH_ZEN = 1–2 | матч_AKR_AKH = 3–2 | матч_AKR_CSK = 1–2 | матч_AKR_DMA = 1–0 | матч_AKR_DMO = 0–2 | матч_AKR_FAK = 1–0 | матч_AKR_KHI = 3–0 | матч_AKR_KRA = 2–5 | матч_AKR_KRY = 2–0 | матч_AKR_LOK = 1–4 | матч_AKR_ORE = 1–0 | матч_AKR_PNN = 2–2 | матч_AKR_ROS = 2–3 | матч_AKR_RUB = 1–2 | матч_AKR_SPA = 2–3 | матч_AKR_ZEN = 0–5 | матч_CSK_AKH = 3–0 | матч_CSK_AKR = 4–0 | матч_CSK_DMA = 2–0 | матч_CSK_DMO = 3–1 | матч_CSK_FAK = 0–0 | матч_CSK_KHI = 1–0 | матч_CSK_KRA = 1–0 | матч_CSK_KRY = 1–1 | матч_CSK_LOK = 0–1 | матч_CSK_ORE = 5–1 | матч_CSK_PNN = 2–0 | матч_CSK_ROS = 1–2 | матч_CSK_RUB = 2–2 | матч_CSK_SPA = 0–2 | матч_CSK_ZEN = 0–1 | матч_DMA_AKH = 1–0 | матч_DMA_AKR = 1–1 | матч_DMA_CSK = 0–1 | матч_DMA_DMO = 0–1 | матч_DMA_FAK = 0–0 | матч_DMA_KHI = 4–1 | матч_DMA_KRA = 2–3 | матч_DMA_KRY = 4–0 | матч_DMA_LOK = 1–1 | матч_DMA_ORE = 2–1 | матч_DMA_PNN = 0–1 | матч_DMA_ROS = 1–1 | матч_DMA_RUB = 2–3 | матч_DMA_SPA = 1–1 | матч_DMA_ZEN = 0–1 | матч_DMO_AKH = 4–2 | матч_DMO_AKR = 2–1 | матч_DMO_CSK = 1–2 | матч_DMO_DMA = 4–0 | матч_DMO_FAK = 3–1 | матч_DMO_KHI = 4–1 | матч_DMO_KRA = 0–1 | матч_DMO_KRY = 1–0 | матч_DMO_LOK = 3–1 | матч_DMO_ORE = 5–1 | матч_DMO_PNN = 3–1 | матч_DMO_ROS = 1–1 | матч_DMO_RUB = 3–1 | матч_DMO_SPA = 2–0 | матч_DMO_ZEN = 1–1 | матч_FAK_AKH = 0–0 | матч_FAK_AKR = 0–2 | матч_FAK_CSK = 0–1 | матч_FAK_DMA = 1–1 | матч_FAK_DMO = 1–1 | матч_FAK_KHI = 1–1 | матч_FAK_KRA = 0–0 | матч_FAK_KRY = 1–1 | матч_FAK_LOK = 0–1 | матч_FAK_ORE = 1–0 | матч_FAK_PNN = 0–0 | матч_FAK_ROS = 0–2 | матч_FAK_RUB = 0–0 | матч_FAK_SPA = 0–0 | матч_FAK_ZEN = 0–2 | матч_KHI_AKH = 1–1 | матч_KHI_AKR = 2–2 | матч_KHI_CSK = 0–2 | матч_KHI_DMA = 1–1 | матч_KHI_DMO = 3–4 | матч_KHI_FAK = 1–0 | матч_KHI_KRA = 2–2 | матч_KHI_KRY = 1–3 | матч_KHI_LOK = 2–0 | матч_KHI_ORE = 0–0 | матч_KHI_PNN = 2–0 | матч_KHI_ROS = 1–1 | матч_KHI_RUB = 3–2 | матч_KHI_SPA = 1–3 | матч_KHI_ZEN = 1–1 | матч_KRA_AKH = 3–1 | матч_KRA_AKR = 1–0 | матч_KRA_CSK = 2–1 | матч_KRA_DMA = 0–0 | матч_KRA_DMO = 3–0 | матч_KRA_FAK = 5–0 | матч_KRA_KHI = 4–0 | матч_KRA_KRY = 1–1 | матч_KRA_LOK = 0–0 | матч_KRA_ORE = 4–0 | матч_KRA_PNN = 2–1 | матч_KRA_ROS = 2–0 | матч_KRA_RUB = 2–1 | матч_KRA_SPA = 0–3 | матч_KRA_ZEN = 2–0 | матч_KRY_AKH = 2–1 | матч_KRY_AKR = 0–2 | матч_KRY_CSK = 1–2 | матч_KRY_DMA = 0–1 | матч_KRY_DMO = 1–3 | матч_KRY_FAK = 2–0 | матч_KRY_KHI = 0–0 | матч_KRY_KRA = 1–2 | матч_KRY_LOK = 5–1 | матч_KRY_ORE = 2–0 | матч_KRY_PNN = 3–1 | матч_KRY_ROS = 1–3 | матч_KRY_RUB = 1–1 | матч_KRY_SPA = 0–2 | матч_KRY_ZEN = 0–4 | матч_LOK_AKH = 1–1 | матч_LOK_AKR = 3–2 | матч_LOK_CSK = 2–2 | матч_LOK_DMA = 2–0 | матч_LOK_DMO = 2–1 | матч_LOK_FAK = 2–1 | матч_LOK_KHI = 1–3 | матч_LOK_KRA = 0–3 | матч_LOK_KRY = 1–0 | матч_LOK_ORE = 1–1 | матч_LOK_PNN = 3–0 | матч_LOK_ROS = 3–2 | матч_LOK_RUB = 1–0 | матч_LOK_SPA = 3–1 | матч_LOK_ZEN = 1–1 | матч_ORE_AKH = 0–0 | матч_ORE_AKR = 2–2 | матч_ORE_CSK = 0–2 | матч_ORE_DMA = 2–1 | матч_ORE_DMO = 2–2 | матч_ORE_FAK = 1–0 | матч_ORE_KHI = 1–1 | матч_ORE_KRA = 1–2 | матч_ORE_KRY = 2–2 | матч_ORE_LOK = 2–4 | матч_ORE_PNN = 1–2 | матч_ORE_ROS = 1–2 | матч_ORE_RUB = 1–2 | матч_ORE_SPA = 2–0 | матч_ORE_ZEN = 0–1 | матч_PNN_AKH = 1–0 | матч_PNN_AKR = 2–1 | матч_PNN_CSK = 0–3 | матч_PNN_DMA = 0–0 | матч_PNN_DMO = 1–1 | матч_PNN_FAK = 1–1 | матч_PNN_KHI = 1–0 | матч_PNN_KRA = 0–3 | матч_PNN_KRY = 5–2 | матч_PNN_LOK = 1–3 | матч_PNN_ORE = 1–2 | матч_PNN_ROS = 1–1 | матч_PNN_RUB = 2–4 | матч_PNN_SPA = 0–2 | матч_PNN_ZEN = 0–3 | матч_ROS_AKH = 2–3 | матч_ROS_AKR = 0–2 | матч_ROS_CSK = 0–0 | матч_ROS_DMA = 0–0 | матч_ROS_DMO = 1–1 | матч_ROS_FAK = 4–1 | матч_ROS_KHI = 3–1 | матч_ROS_KRA = 0–1 | матч_ROS_KRY = 3–1 | матч_ROS_LOK = 1–1 | матч_ROS_ORE = 3–2 | матч_ROS_PNN = 4–0 | матч_ROS_RUB = 1–1 | матч_ROS_SPA = 0–3 | матч_ROS_ZEN = 0–1 | матч_RUB_AKH = 2–0 | матч_RUB_AKR = 3–0 | матч_RUB_CSK = 1–1 | матч_RUB_DMA = 2–0 | матч_RUB_DMO = 0–4 | матч_RUB_FAK = 2–1 | матч_RUB_KHI = 2–3 | матч_RUB_KRA = 1–1 | матч_RUB_KRY = 0–2 | матч_RUB_LOK = 1–0 | матч_RUB_ORE = 4–2 | матч_RUB_PNN = 1–0 | матч_RUB_ROS = 1–0 | матч_RUB_SPA = 2–1 | матч_RUB_ZEN = 0–4 | матч_SPA_AKH = 0–0 | матч_SPA_AKR = 4–0 | матч_SPA_CSK = 1–2 | матч_SPA_DMA = 1–2 | матч_SPA_DMO = 2–2 | матч_SPA_FAK = 3–0 | матч_SPA_KHI = 5–0 | матч_SPA_KRA = 0–3 | матч_SPA_KRY = 3–0 | матч_SPA_LOK = 5–2 | матч_SPA_ORE = 2–0 | матч_SPA_PNN = 3–0 | матч_SPA_ROS = 3–0 | матч_SPA_RUB = 1–0 | матч_SPA_ZEN = 2–1 | матч_ZEN_AKH = 3–0 | матч_ZEN_AKR = 1–2 | матч_ZEN_CSK = 0–0 | матч_ZEN_DMA = 2–1 | матч_ZEN_DMO = 1–0 | матч_ZEN_FAK = 3–1 | матч_ZEN_KHI = 1–0 | матч_ZEN_KRA = 4–1 | матч_ZEN_KRY = 2–3 | матч_ZEN_LOK = 1–1 | матч_ZEN_ORE = 1–0 | матч_ZEN_PNN = 2–1 | матч_ZEN_ROS = 5–0 | матч_ZEN_RUB = 4–0 | матч_ZEN_SPA = 0–0 }} == Пераходныя матчы == Па заканчэньні сэзону прайшлі пераходныя матчы, дзе «[[Пары Ніжні Ноўгарад]]» і «[[Ахмат Грозны|Ахмат]]», якія занялі адпаведна 13-е і 14-е месцы ў Прэм’ер-лізе, супрацьстаялі «[[Урал Екацярынбург|Ўралу]]» і «[[Сочы (футбольны клюб)|Сочы]]», якія занялі адпаведна чацьвёртае і пятае месцы ў Першай лізе. Перамогу па суме дзьвюх сустрэч здабылі «Ахмат», які захаваў месца ў Прэм’ер-лізе, і «Сочы», які павысіўся. «Пары Ніжні Ноўгарад» жа, нягледзячы на паразу, захаваў месца ў Прэм’ер-лізе як замена «[[Хімкі (футбольны клюб)|Хімкам]]», якія не атрымалі ліцэнзію на наступны сэзон. {| class="wikitable style="text-align:center" |- ! style="text-align:right; width:250px"|Каманда 1 ! style="width:80px"|Сума ! style="text-align:left; width:250px"|Каманда 2 ! style="width:80px"|1-ы матч ! style="width:80px"|2-і матч |- |style="text-align: right;"|[[Урал Екацярынбург]] |style="text-align: center;"|2:3 |style="text-align: left;"|'''[[Ахмат Грозны]]''' |style="text-align: center;"|2:1 |style="text-align: center;"|0:2 |- |style="text-align: right;"|'''[[Сочы (футбольны клюб)|Сочы]]''' |style="text-align: center;"|4:3 |style="text-align: left;"|[[Пары Ніжні Ноўгарад]] |style="text-align: center;"|1:2 |style="text-align: center;"|3:1 |- |} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://premierliga.ru/ Афіцыйны сайт Прэм’ер-лігі] {{Сэзоны Прэм’ер-лігі чэмпіянату Расеі па футболе}} [[Катэгорыя:Чэмпіянат Расеі па футболе]] [[Катэгорыя:2024 год у футболе]] [[Катэгорыя:2025 год у футболе]] c8cbvh28gvwu2sfvszbyldzpijkaj61 0 296878 2619305 2025-06-10T03:48:01Z Дамінік 64057 Створаная старонка са зьместам „[[Берасьнёўка (Хвойніцкі раён)]]“ 2619305 wikitext text/x-wiki [[Берасьнёўка (Хвойніцкі раён)]] bef2jok15xw4upy2ryx2pjugl5q5g6c 2619306 2619305 2025-06-10T03:49:14Z Дамінік 64057 Выдалены ўвесь зьмест старонкі 2619306 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 2619315 2619306 2025-06-10T07:25:38Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Берасьнёўка (Хвойніцкі раён)]] 2619315 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Берасьнёўка (Хвойніцкі раён)]] 6bqmz2j7kn2yacbxjfqb9c386y74z6v 0 296879 2619307 2025-06-10T03:54:30Z Дамінік 64057 Створаная старонка са зьместам „[[Берасьнёўка (Хвойніцкі раён)]]“ 2619307 wikitext text/x-wiki [[Берасьнёўка (Хвойніцкі раён)]] bef2jok15xw4upy2ryx2pjugl5q5g6c 2619308 2619307 2025-06-10T04:41:10Z Дамінік 64057 2619308 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Берасьнёўка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Берасьнёўкі |Лацінка = Bieraśnioŭka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 00 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 31 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Берасьнёўка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Згодна з перапісам 1897 году, існавалі фальварак Берасьнёўка (Буда) паноў Аскеркаў зь 9 жыхарамі і аднаіменная слабодка, у якой было 5 двароў, 34 жыхары<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}}. С. 433</ref>. На 1909 год у маёнтку Берасьнёўка Аўцюцевіцкай воласьці Рэчыцкага павету Менскай губэрні налічвалася 7 двароў з 106 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 9</ref>. === Найноўшы час === У 1920-я гады на землях былога маёнтку створаныя хутары. Усяго 8 гаспадарак з 54 жыхарамі. З 8 сьнежня 1926 году хутары належалі да Муціжарскага сельсавету Юравіцкага раёну Рэчыцкай, з 9 чэрвеня 1927 году Мазырскай акругі, з 10 лістапада 1927 году — у Хобненскім сельсавеце тых самых района і акругі. У 1927 годзе ў Берасьнёўцы — 12 двароў, 60 жыхароў. У 1959 годзе вёска з 88 жыхарамі належала да Вялікаборскага сельсавету Хвойніцкага раёну Гомельскай вобласьці. У 1970 годзе — 50 жыхароў<ref name="fn1"/>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] l4p4a0zhrhbba7dxnizq5s91z08loz9 2619309 2619308 2025-06-10T04:42:59Z Дамінік 64057 2619309 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Берасьнёўка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Берасьнёўкі |Лацінка = Bieraśnioŭka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1897 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Буда Берасьнёўка |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 00 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 31 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Берасьнёўка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Згодна з перапісам 1897 году, існавалі фальварак Берасьнёўка (Буда) паноў Аскеркаў зь 9 жыхарамі і аднаіменная слабодка, у якой было 5 двароў, 34 жыхары<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}}. С. 433</ref>. На 1909 год у маёнтку Берасьнёўка Аўцюцевіцкай воласьці Рэчыцкага павету Менскай губэрні налічвалася 7 двароў з 106 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 9</ref>. === Найноўшы час === У 1920-я гады на землях былога маёнтку створаныя хутары. Усяго 8 гаспадарак з 54 жыхарамі. З 8 сьнежня 1926 году хутары належалі да Муціжарскага сельсавету Юравіцкага раёну Рэчыцкай, з 9 чэрвеня 1927 году Мазырскай акругі, з 10 лістапада 1927 году — у Хобненскім сельсавеце тых самых района і акругі. У 1927 годзе ў Берасьнёўцы — 12 двароў, 60 жыхароў. У 1959 годзе вёска з 88 жыхарамі належала да Вялікаборскага сельсавету Хвойніцкага раёну Гомельскай вобласьці. У 1970 годзе — 50 жыхароў<ref name="fn1"/>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] mntzytuf817u2mkj6k13xv3z0ea4jms 2619310 2619309 2025-06-10T04:44:17Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2619310 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Берасьнёўка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Берасьнёўкі |Лацінка = Bieraśnioŭka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1897 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Буда Берасьнёўка |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 00 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 31 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Берасьнёўка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Згодна з перапісам 1897 году, існавалі фальварак Берасьнёўка (Буда) паноў Аскеркаў зь 9 жыхарамі і аднаіменная слабодка, у якой было 5 двароў, 34 жыхары<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}}. С. 433</ref>. На 1909 год у маёнтку Берасьнёўка Аўцюцевіцкай воласьці Рэчыцкага павету Менскай губэрні налічвалася 7 двароў з 106 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 9</ref>. === Найноўшы час === У 1920-я гады на землях былога маёнтку створаныя хутары. Усяго 8 гаспадарак з 54 жыхарамі. З 8 сьнежня 1926 году хутары належалі да Муціжарскага сельсавету Юравіцкага раёну Рэчыцкай, з 9 чэрвеня 1927 году Мазырскай акругі, з 10 лістапада 1927 году — у Хобненскім сельсавеце тых самых района і акругі. У 1927 годзе ў Берасьнёўцы — 12 двароў, 60 жыхароў. У 1959 годзе вёска з 88 жыхарамі належала да Велікаборскага сельсавету Хвойніцкага раёну Гомельскай вобласьці. У 1970 годзе — 50 жыхароў<ref name="fn1"/>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 449ls8g9z95o5xlq9dtzcho9b9wdds9 2619311 2619310 2025-06-10T04:58:38Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2619311 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Берасьнёўка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Берасьнёўкі |Лацінка = Bieraśnioŭka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1897 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Буда Берасьнёўка |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 00 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 31 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Берасьнёўка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Згодна з перапісам 1897 году, існавалі фальварак Берасьнёўка (Буда) паноў Аскеркаў зь 9 жыхарамі і аднаімённая слабодка, у якой было 5 двароў, 34 жыхары<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}}. С. 433</ref>. На 1909 год у маёнтку Берасьнёўка Аўцюцевіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] налічвалася 7 двароў з 106 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 9</ref>. === Найноўшы час === У 1920-я гады на землях былога маёнтку створаныя хутары. Усяго 8 гаспадарак з 54 жыхарамі. З 8 сьнежня 1926 году хутары належалі да Муціжарскага сельсавету Юравіцкага раёну Рэчыцкай, з 9 чэрвеня 1927 году Мазырскай акругі, з 10 лістапада 1927 году — у Хобненскім сельсавеце тых самых района і акругі. У 1927 годзе ў Берасьнёўцы — 12 двароў, 60 жыхароў. У 1959 годзе вёска з 88 жыхарамі належала да Велікаборскага сельсавету Хвойніцкага раёну Гомельскай вобласьці. У 1970 годзе — 50 жыхароў<ref name="fn1"/>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] llcjqav5xw5l80cd3qdj9q6q15b2wim 2619312 2619311 2025-06-10T05:18:11Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2619312 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Берасьнёўка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Берасьнёўкі |Лацінка = Bieraśnioŭka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1897 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Буда Берасьнёўка |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 00 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 31 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Берасьнёўка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Згодна з перапісам 1897 году, існавалі фальварак Берасьнёўка (Буда) паноў Аскеркаў зь 9 жыхарамі і аднаімённая слабодка, у якой было 5 двароў, 34 жыхары<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}}. С. 433</ref>. На 1909 год у маёнтку Берасьнёўка Аўцюцевіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] налічвалася 7 двароў з 106 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 9</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Берасьнёўка, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны) 1 студзеня 1919 года, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Юравіцкая воласьць увайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да [[РСФСР]]. У 1920-я гады на землях былога маёнтку створаныя хутары. Усяго 8 гаспадарак з 54 жыхарамі. Пасьля другога ўзбуйненьня [[БССР]], з 8 сьнежня 1926 году хутары належалі да Муціжарскага сельсавету Юравіцкага раёну Рэчыцкай, з 9 чэрвеня 1927 году Мазырскай акругі, з 10 лістапада 1927 году — у Хобненскім сельсавеце тых самых района і акругі. У 1927 годзе ў Берасьнёўцы — 12 двароў, 60 жыхароў. Пасьля скасаваньня акруговага падзелу 26 ліпеня 1930 году, — у Юравіцкім, з 8 ліпеня 1931 году — у Хвойніцкім раёне БССР. У 1959 годзе вёска з 88 жыхарамі належала да Велікаборскага сельсавету Хвойніцкага раёну Гомельскай вобласьці. У 1970 годзе — 50 жыхароў<ref name="fn1"/>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] mrqwztwqabo2ztu5qhq7l3t3a20ee5b 2619313 2619312 2025-06-10T05:19:47Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2619313 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Берасьнёўка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Берасьнёўкі |Лацінка = Bieraśnioŭka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1897 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Буда Берасьнёўка |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 00 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 31 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Берасьнёўка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Згодна з перапісам 1897 году, існавалі фальварак Берасьнёўка (Буда) паноў Аскеркаў зь 9 жыхарамі і аднаімённая слабодка, у якой было 5 двароў, 34 жыхары<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}}. С. 433</ref>. На 1909 год у маёнтку Берасьнёўка Аўцюцевіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] налічвалася 7 двароў з 106 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 9</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Берасьнёўка, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref> 1 студзеня 1919 года, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Юравіцкая воласьць увайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да [[РСФСР]]. У 1920-я гады на землях былога маёнтку створаныя хутары. Усяго 8 гаспадарак з 54 жыхарамі. Пасьля другога ўзбуйненьня [[БССР]], з 8 сьнежня 1926 году хутары належалі да Муціжарскага сельсавету Юравіцкага раёну Рэчыцкай, з 9 чэрвеня 1927 году Мазырскай акругі, з 10 лістапада 1927 году — у Хобненскім сельсавеце тых самых района і акругі. У 1927 годзе ў Берасьнёўцы — 12 двароў, 60 жыхароў. Пасьля скасаваньня акруговага падзелу 26 ліпеня 1930 году, — у Юравіцкім, з 8 ліпеня 1931 году — у Хвойніцкім раёне БССР. У 1959 годзе вёска з 88 жыхарамі належала да Велікаборскага сельсавету Хвойніцкага раёну Гомельскай вобласьці. У 1970 годзе — 50 жыхароў<ref name="fn1"/>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 6in1x5ue6pbcrzaabuleajfxf861lc7 2619316 2619313 2025-06-10T07:26:36Z Ліцьвін 847 [[Вікіпэдыя:Катэгорыя|катэгорыя]] 2619316 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Берасьнёўка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Берасьнёўкі |Лацінка = Bieraśnioŭka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1897 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Буда Берасьнёўка |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 00 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 31 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Берасьнёўка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Згодна з перапісам 1897 году, існавалі фальварак Берасьнёўка (Буда) паноў Аскеркаў зь 9 жыхарамі і аднаімённая слабодка, у якой было 5 двароў, 34 жыхары<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}}. С. 433</ref>. На 1909 год у маёнтку Берасьнёўка Аўцюцевіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] налічвалася 7 двароў з 106 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 9</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Берасьнёўка, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref> 1 студзеня 1919 года, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Юравіцкая воласьць увайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да [[РСФСР]]. У 1920-я гады на землях былога маёнтку створаныя хутары. Усяго 8 гаспадарак з 54 жыхарамі. Пасьля другога ўзбуйненьня [[БССР]], з 8 сьнежня 1926 году хутары належалі да Муціжарскага сельсавету Юравіцкага раёну Рэчыцкай, з 9 чэрвеня 1927 году Мазырскай акругі, з 10 лістапада 1927 году — у Хобненскім сельсавеце тых самых района і акругі. У 1927 годзе ў Берасьнёўцы — 12 двароў, 60 жыхароў. Пасьля скасаваньня акруговага падзелу 26 ліпеня 1930 году, — у Юравіцкім, з 8 ліпеня 1931 году — у Хвойніцкім раёне БССР. У 1959 годзе вёска з 88 жыхарамі належала да Велікаборскага сельсавету Хвойніцкага раёну Гомельскай вобласьці. У 1970 годзе — 50 жыхароў<ref name="fn1"/>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] 19xoddbhm3gi8eeef8iccwl0ij3vc3a 2619317 2619316 2025-06-10T10:43:50Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2619317 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Берасьнёўка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Берасьнёўкі |Лацінка = Bieraśnioŭka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1897 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Буда Берасьнёўка |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 00 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 31 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Берасьнёўка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Згодна зь перапісам 1897 году, існавалі фальварак Берасьнёўка (Буда) паноў Аскеркаў з 9 жыхарамі і аднаймённая слабодка, у якой было 5 двароў, 34 жыхары<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}}. С. 433</ref>. На 1909 год у маёнтку Берасьнёўка Аўцюцевіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] налічвалася 7 двароў з 106 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 9</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Берасьнёўка, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref> 1 студзеня 1919 года, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Юравіцкая воласьць увайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да [[РСФСР]]. У 1920-я гады на землях былога маёнтку створаныя хутары. Усяго 8 гаспадарак з 54 жыхарамі. Пасьля другога ўзбуйненьня [[БССР]], з 8 сьнежня 1926 году хутары належалі да Муціжарскага сельсавету Юравіцкага раёну Рэчыцкай, з 9 чэрвеня 1927 году Мазырскай акругі, з 10 лістапада 1927 году — у Хобненскім сельсавеце тых самых района і акругі. У 1927 годзе ў Берасьнёўцы — 12 двароў, 60 жыхароў. Пасьля скасаваньня акруговага падзелу 26 ліпеня 1930 году, — у Юравіцкім, з 8 ліпеня 1931 году — у Хвойніцкім раёне БССР. У 1959 годзе вёска з 88 жыхарамі належала да Велікаборскага сельсавету Хвойніцкага раёну Гомельскай вобласьці. У 1970 годзе — 50 жыхароў<ref name="fn1"/>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] 732aqw7skk9jaz4h4pxyw0b3k91f3qg 2619318 2619317 2025-06-10T11:04:06Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2619318 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Берасьнёўка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Берасьнёўкі |Лацінка = Bieraśnioŭka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1897 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Буда Берасьнёўка |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 00 |Шырата сэкундаў = 57 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 50 |Даўгата сэкундаў = 31 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Берасьнёўка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіла ў склад [[Велікаборскі сельсавет|Велікаборскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Згодна зь перапісам 1897 году, існавалі фальварак Берасьнёўка (Буда) паноў Аскеркаў з 9 жыхарамі і аднаймённая слабодка, у якой было 5 двароў, 34 жыхары<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}}. С. 433</ref>. На 1909 год у маёнтку Берасьнёўка Аўцюцевіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] налічвалася 7 двароў з 106 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 9</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Берасьнёўка, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref> 1 студзеня 1919 года, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Юравіцкая воласьць увайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да [[РСФСР]]. У 1920-я гады на землях былога маёнтку створаныя хутары. Усяго 8 гаспадарак з 54 жыхарамі. Пасьля другога ўзбуйненьня [[БССР]], з 8 сьнежня 1926 году хутары належалі да Муціжарскага сельсавету Юравіцкага раёну Рэчыцкай, з 9 чэрвеня 1927 году Мазырскай акругі, з 10 лістапада 1927 году — у Хобненскім сельсавеце тых самых района і акругі. У 1927 годзе ў Берасьнёўцы — 12 двароў, 60 жыхароў. Пасьля скасаваньня акруговага падзелу 26 ліпеня 1930 году, — у Юравіцкім, з 8 ліпеня 1931 году — у Хвойніцкім раёне БССР. З 20 лютага 1938 году вёска, як і ўвесь раён, апынулася ў [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з цэнтрам у Мазыры. Напярэдадні Вялікай Айчыннай вайны ў Берасьнёўцы было 11 двароў з 39 жыхарамі. У чэрвені — ліпені 1943 году акупанты спалілі паселішча і загубілі 5 жыхароў<ref> Без срока давности. Беларусь: преступления нацистов и их пособников против мирного населения на оккупированной территории БССР в годы Великой Отечественной войны. Гомельская область. Сборник архивных документов и материалов / сост.: А. Р. Дюков, В. Д. Селеменев (рук.) [и др.]; редкол.: А. К. Демянюк [и др.]. — Минск: НАРБ; М.: Фонд «Историческая память», 2021. С. 37, 498</ref>. З 8 студзеня 1954 году Берасьнёўка — у Гомельскай вобласьці. Згодна зь перапісам 1959 году, у вёсцы налічвалася 411 жыхароў.У 1959 годзе вёска з 88 жыхарамі належала да Велікаборскага сельсавету Хвойніцкага раёну Гомельскай вобласьці. У 1970 годзе — 50 жыхароў<ref name="fn1"/>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] b1otjiayymk3j61ws4zrqv9myp7ihwk