Вікіпэдыя be_x_oldwiki https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0 MediaWiki 1.45.0-wmf.5 first-letter Мэдыя Спэцыяльныя Абмеркаваньне Удзельнік Гутаркі ўдзельніка Вікіпэдыя Абмеркаваньне Вікіпэдыі Файл Абмеркаваньне файла MediaWiki Абмеркаваньне MediaWiki Шаблён Абмеркаваньне шаблёну Дапамога Абмеркаваньне дапамогі Катэгорыя Абмеркаваньне катэгорыі Партал Абмеркаваньне парталу TimedText TimedText talk Модуль Абмеркаваньне модулю 3 1538 2620423 2335233 2025-06-17T06:01:04Z Ліцьвін 847 /* Тур’я */ выпраўленьне спасылак 2620423 wikitext text/x-wiki {{Архіў}} *[[Сокэ Кубота Такаюкі]] — Дзякуй за файл(фота).--[[Удзельнік:Sensei 2105|Sensei 2105]] 16:11, 8 сьнежня 2009 (UTC) Прапаную абмеркаваць афармленьне артыкулаў пра футбольныя клюбы (у [[Абмеркаваньне:Дынама Менск]]) --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 16:54, 7 Nov 2004 (UTC) Я заінсталяваў сабе лякальную вэрсію двіжка Вікіпэдыі, дык буду разьбірацца, як тут працуюць шаблёны. Тады абавязкова зраблю шаблён для футбольных клюбаў. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 20:34, 7 Nov 2004 (UTC) : [[Template:ФутбольныКлюб]] атрымаўся цудоўным! Маленькая прапанова - перадаваць '''Беларускія''' як парамэтар, каб катэгорыя '''Беларускія футбольныя клюбы''' таксама рабілася ў шаблёне (напрыклад: [[Шаблён:Інфармацыя пра раён]]). : Дарэчы, калі парамэтар шаблёну можа быць на некалькіх радках, то можна было бы зрабіць шаблён [[Template:ФутбольныКлюбГульцы]], куды ўключыць сэкцыю Гульцы цалкам. Адпаведна перадаваць сьпісы брамнікаў, абаронцаў і г.д. як парамэтры. : [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:04, 8 Nov 2004 (UTC) :: Яшчэ ёсьць момант зьмены назвы каманды. Імхо, варта ў шаблёне пазначыць. --[[Удзельнік:Xaczyk|Xaczyk]] 20:26, 5 Dec 2004 (UTC) ==Прэс-рэліз== Я падрыхтаваў прэс-рэліз з нагоды 40 тысячнага артыкула, калі ласка, [[Вікіпэдыя:Прэс-рэлізы/40k|паглядзіце]].--[[Удзельнік:Jim|Jim]] 08:38, 11 кастрычніка 2011 (FET) ==Адраса выяў== Калі ласка, указвайце поўны адрас выявы, калі яна бярэцца з іншага сайту ([http://be.wikipedia.org/wiki/Image:FC_Dynama_Miensk_logo.gif што маю на ўвазе]). Гэта адно з патрабаваньняў ангельскай вэрсіі (і ня гэткае бессэнсоўнае :-). [http://be.wikipedia.org/wiki/Image:BelarusShchuchynCoatOfArms.png Напрыклад]. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 05:42, 8 Nov 2004 (UTC) Добра. Зразумеў. Варта б было стварыць старонку [[Вікіпэдыя:Як загружаць файлы|Як загружаць файлы]] з тлумачэньнямі. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 09:21, 8 Nov 2004 (UTC) Хто дадумаўся напісаць "Адраса выяў" замест "Адрасы (адрэсы) (выяваў)" ;)? --[[Удзельнік:Ausvald|Ausvald]] 21:17, 28.05.2005 (UTC) == Праект галоўнай старонкі == Калі будзе час, калі ласка, паглядзі [[Вікіпэдыя:Праект галоўнай старонкі]]. Вельмі патрабуюцца добрыя дызайнэры... --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 16:36, 5 Dec 2004 (UTC) Я думаю, ня трэба наноў вынаходжваць лісапед. Проста варта перагледзець усе іншыя Вікіпэдыі, і потым выбраць такі дызайн першай старонкі, які адпавядае нашаму духу і дадзенай ступені разьвіцьця сайту. ЗЫ. Зрэшты, галоўнае — зьмест, а не афармленьне. --[[Удзельнік:Rydel|Rydel]] 17:43, 5 Dec 2004 (UTC) : Я не прапаную што-небудзь вынаходзіць :-). Усе мае ідэі - з [[:en:|ангельскай]]. Але магчымыя заўвагі па разьмяшчэньню сэкцый і па спалучэньню колераў. Гэта я і прашу абмеркаваць. Дарэчы, мне здаецца, што беларуская Вікіпэдыя яшчэ не дарасла да сэкцый «навіны», «ці ведаеце вы», «гадавіны»... --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 17:56, 5 Dec 2004 (UTC) == вясёлых калядаў == А я ўжо пачаў думаць, куды ты зьнік. Са сьвятамі. ;) --[[Удзельнік:Rydel|Rydel]] 19:23, 28 .12. 2004 (UTC) :Узаемна! Ды я не зьнікаў, я заўсёды тут, проста не заўжды хапае часу нешта дапісваць. Мяркую, да наступнага году пасьпець выкласьці адзін грунтоўны артыкул. :) --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 09:37, 29 .12. 2004 (UTC) == [[Шаблён:Інфармацыя пра раён]] == Вялікі дзякуй, за тое, што зрабіў! --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 02:43, 27.05.2005 (UTC) == [[Вікіпэдыя:Кандыдатуры ў выбраныя артыкулы]] == Калі ласка, калі будзе час, праглядзі маю «творчасьць». Я глядзеў толькі ў Commons, канешне, мае сэнс зазірнуць і ў іншыя падобныя праекты. Заўвагі і прапановы толькі вітаюцца :-) --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:04, 27.08.2005 (UTC) :Выдатна. Прапаную працягнуць абмеркаваньне ў [[Абмеркаваньне Вікіпэдыя:Кандыдатуры ў выбраныя артыкулы]] --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 08:48, 29.08.2005 (UTC) == Пашыраны [[Шаблён:ІнфармацыяПраГорад]] == Па матывах артыкула [[Познань]]... Як ты думаеш, можа мае сэнс зрабіць пашыраную вэрсіі [[Шаблён:ІнфармацыяПраГорад]]? Трэба была бы абмеркаваць парамэтры, каб шаблён падыходзіў і для іншых краін. Дый афармленьне не перашкодзіла бы зрабіць агульным з [[Шаблён:ІнфармацыяПраКраіну]]. [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 03:34, 28.09.2005 (UTC) :У прынцыпе, думаю, не зашкодзіў бы такі шаблён, але сапраўды ён зможа ўключаць толькі агульную інфармацыю для ўсіх гарадоў, таму трэба яе адразу вызначыць. Ці ёсьць падобны шаблён у той жа ангельскай вэрсіі, каб параўнаць? --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 09:06, 28.09.2005 (UTC) :: Я прагледзіў [[:en:Template:Paris infobox]], [[:en:Berlin]], [[:en:Rome]], але знайшоў толькі [[:en:Template:Infobox Poland]]. :: Агульная інфармацыя (на мой погляд): герб, сьцяг, дэвіз, мапа месцазнаходжаньня, плошча, насельніцтва, шчыльнасьць насельніцтва, геаграфічныя каардынаты, вышыня над узроўнем мора, рэгіён краіны (назву трэба рабіць як парамэтар), кіраўнік, урад, даты (заснаваньне, магдэбурскае права і г.д.), афіцыйная старонка, гарады-пабрацімы. Сустракаюцца паштовы індэкс і тэлефонны код. :: [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 13:45, 28.09.2005 (UTC) == Кандыдатуры ў выбраныя артыкулы == Дарэчы, я дадаў першыя [[Вікіпэдыя:Кандыдатуры ў выбраныя артыкулы|кандыдатуры ў выбраныя артыкулы]]. Трэба ж з чагосьці пачынаць :-). --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 02:28, 22.10.2005 (UTC) == Вытрымкі з выбраных артыкулаў == Трэба было бы стварыць стандарт назваў для вытрымак з выбраных артыкулаў для галоўнай старонкі. У ангельскай вэрсіі выкарыстоўваецца '''<nowiki>Wikipedia:Today's featured article/{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}</nowiki>''', напрыклад [[:en: Wikipedia:Today's featured article/October 24, 2005]]. Прапаную варыянт '''<nowiki>Вікіпэдыя:Выбраныя артыкулы/{{БЯГУЧЫ_ГОД}}-{{БЯГУЧЫ_МЕСЯЦ}}</nowiki>'''. Назва будзе гэткай жа, калі разьдзел будзе штотыднёвым ('''<nowiki>{{БЯГУЧЫ_ТЫДЗЕНЬ}}</nowiki>'''). [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 02:24, 25.10.2005 (UTC) :Я таксама крыху вывучаў гэтае пытаньне. І думаю, прапанаваны варыянт даволі аптымальны. А ці трэба нейкія дадатковыя дзеяньні, каб уключыць гэтую старонку ў зьмест галоўнай? Ці там дастаткова пазначыць: '''<nowiki>{{Вікіпэдыя:Выбраныя артыкулы/{{БЯГУЧЫ_ГОД}}-{{БЯГУЧЫ_МЕСЯЦ}}}}</nowiki>''', то бок, як шаблён? Ці трэба яшчэ нейкія адмысловыя дзеяньні праводзіць? --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 07:51, 25.10.2005 (UTC) :: Мяркуючы па [[:en:Main Page]] — дастаткова '''<nowiki>{{Вікіпэдыя:Выбраныя артыкулы/{{БЯГУЧЫ_ГОД}}-{{БЯГУЧЫ_МЕСЯЦ}}}}</nowiki>'''. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 12:52, 25.10.2005 (UTC) == Просьба == Некалькі наступных дзён хутчэй за ўсё ня буду мець магчымасьці актыўна ўдзельнічаць у Вікіпэдыі, таму, калі ласка, падлічы вынікі галасаваньняў па новаму дызайну і выбраным артыкулам. Дзякуй. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 03:30, 05.11.2005 (UTC) == Акавіта == Ёсьць такая ідэя (калі гэта магчыма выканаць): мо паспрабаваць дамовіцца з Акавітаю, каб калі ў Вікіпэдыі ёсьць артыкул/рэдырэкт, назва якога дакладна супадае з запытаньням да пашуковіка, то выдаваць зьверху асобную спасылку "'''N.''' у беларускае Вікіпэдыі"? Вікі на дадзены момант, здаецца, найбольш пэрспэктыўны энцыкляпедычны рэсурс байнэту, і такое супрацоўніцтва было б на карысьць абодвум сайтам. [[Удзельнік:AntonBryl|AntonBryl]] 14:03, 09.12.2005 (UTC) :На колькі я разумею, Вікіпэдыя - гэта некамэрцыйны праект, таму і весьці нейкія перамовы мы ня можам, асабліва з умовамі, таму што ня можам нічога прапанаваць наўзамен. Безумоўна, можна прапанаваць гэта Акавіце, але толькі прапанаваць. І я пакуль ня бачу, як гэта можа быць Акавіце карысным. Той жа Гугл, дарэчы, актыўна індэксуе Вікіпэдыю (тым больш, што яна разьмешчана на сэрвэрах Гуглу), таму часьцяком на запыты Гугл выдае адпаведныя артыкулы зь Вікіпэдыі (і беларускай у тым ліку) сярод першых вынікаў пошуку. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 14:23, 09.12.2005 (UTC) :: Пашуковіку карысна рэлевантную знаходзіць інфармацыю :) Ад гэтага залежыць ягоная папулярнасьць. А Вікіпэдыя, як я ўжо заўважаў, найсур'ёзьнейшая беларуская онлайн-эцыкляпэдыя - прынамсі, больш сур'ёзных я ня ведаю. [[Удзельнік:AntonBryl|AntonBryl]] 16:19, 09.12.2005 (UTC) :::Так, з гэтым згодны. А вось тут узьнікае чыста тэхнічнае пытаньне, як Акавіта будзе гэта ўсё апрацоўваць, бо тут патрэбная зацікаўленасьць перш за ўсё адміна Акавіты, каб гэта ўсё запраграмаваць і ўсё такое, бо я ня вельмі разьбіраўся ў самой Вікі, але мусяць быць і здаецца ёсьць нейкія логі, па якім можна глядзець існуючыя артыкулы. То бок мэтазгоднасьць напэўна ёсьць. Трэба толькі пра гэта ўсё расказаць адміну Акавіты і чакаць на рэакцыю, ня думаю, што мы тут можам нечым дапамагчы, акрамя прапановы. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:56, 12.12.2005 (UTC) == Крамбамбуля == Помоги написать в ru: про замечательный [[:ru:Крамбамбуля|гурт Крамбамбуля]] (прошу прощения, мой be<1 :) ) [[:ru:Участник:Maxim Razin|Maxim Razin]] 01:38, 22.12.2005 (UTC) == Re: Прывітаньне == дзякуй [[Удзельнік:Version|version]] 01.01.2006 == Менск / Мінск == Чамы менавіта [[Беларусь|Менск]]? Калі гэта ня ёсць так; ці на тарашкевіцы нельга пісаць Мінск? [[Удзельнік:Version|version]] 03.01.2006 :У клясычным правапісе прыняты варыянт ''Менск''. У межах аднаго артыкулу мы прытрымліваемся аднаго правапісу, але што тычыцца назваў ці імёнаў, у пачатку адпаведнага артыкулу могуць пазначацца ўсе варыянты. Няма патрэбы прыводзіць розныя варыянты назвы ў артыкуле пра [[Беларусь]]. У самім жа артыкуле [[Менск]] прыведзены абодва варыянты назвы, ды акрамя таго створанае перанакіраваньне [[Мінск]]. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 22:04, 03.01.2006 (UTC) == МТЗ-РІПА Менск == can we add zh and nl languages to this page? thank you!--[[Удзельнік:Trimmer56|Trimmer56]] 13:11, 31.01.2006 (UTC) :Зроблена. Вось, дарэчы, карысная спасылка: [[Вікіпэдыя:Інтэрвікі]] --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:30, 31.01.2006 (UTC) == невялічкі вандалізм [[Паўднёвая Амэрыка]] == Я тут невялічкі вандалізм зрабіў [[Паўднёвая Амэрыка]] Ваша думка на гэты конт? [[Удзельнік:Alexander Gouk|Alexander Gouk]] 12:00, 05.02.2006 (UTC) : Калі ласка, ня трэба блытаць артыкул [[Паўднёвая Амэрыка]] (''[[de:Südamerika]]'') і [[Партал:Паўднёвая Амэрыка]] (''[[de:Portal:Südamerika]]''). --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:26, 05.02.2006 (UTC) :: Мабыць варта запытаць стварэньня прасторы назваў '''Партал''', як гэта зрабілі расейскія калегі ([[:ru:Википедия:Форум#Пространство имён «Портал:»]], [http://bugzilla.wikipedia.org/show_bug.cgi?id=4721 bug report])? --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:50, 05.02.2006 (UTC) ::: А якія перавагі будуць ад наяўнасьці такой прасторы назваў? Мо варта пачакаць пакуль у нас будзе хаця б каля 5 такіх парталаў, а потым уздымаць такое пытаньне. Бо, як мне здаецца, парталы ў беларускай Вікіпэдыі ня маюць асабліва сэнсу, яны карысныя ў вялікіх Вікіпэдыях, зь вялікай колькасьцю ўдзельнікаў. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:52, 06.02.2006 (UTC) :::: Згодны. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:40, 06.02.2006 (UTC) :А мне больш няма чаго дадаць, за мяне ўжо адказалі. :) Згодны з тым, што адказалі вышэй. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:52, 06.02.2006 (UTC) == [[Вікіпэдыя:MessagesBe.php]] == Калі будзе час, калі ласка паглядзі гэты файл. Я дадаў бягучыя пераклады ў MessagesBe.php і зьбіраюся аднавіць файл у CVS. Дарэчы варта параўнаць зыходныя паведамленьні з арыгіналамі, бо штосьці зьмянялася пасьля таго, як быў дададзены ў CVS LanguageBe.php (напрыклад, выява — файл). Дзякуй. [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 19:10, 05.02.2006 (UTC) : Я так разумею, гэта проста пералік усіх паведамленьняў адсюль: [[Спэцыяльныя:Allmessages]]? :: Так. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:40, 06.02.2006 (UTC) : Я бы ўсё ж зьмяніў ''дадзеныя'' на ''зьвесткі'', але гэта ўсё ёсьць у абмеркаваньнях асобных паведамленьняў. :: Калі хтосьці іншы падтрымліваў, я супярэчыць ня буду :-) --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:40, 06.02.2006 (UTC) : А пра LanguageBe.php ня вельмі зразумеў зь якой менавіта вэрсіяй параўноўваць. З ангельскай? :: Трэба параўнаць ангельскія паведамленьні Messages.php і пераклады MessagesBe.php. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:40, 06.02.2006 (UTC) :::LanguageBe.php ці MessagesBe.php? --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 16:23, 06.02.2006 (UTC) :::: Усе паведамленьні 2 тыдні таму перанесьлі з Language.php у Messages.php. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 16:36, 06.02.2006 (UTC) : [[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:52, 06.02.2006 (UTC) Калі будзе час, калі ласка паглядзі [[Вікіпэдыя:LanguageBe.php]]. Я аднавіў ''wgMagicWordsBe''. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:34, 09.02.2006 (UTC) :Паглядзеў. Быццам бы нармальна ўсё. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 15:44, 09.02.2006 (UTC) :: Яшчэ вось: [[Абмеркаваньне Вікіпэдыя:LanguageBe.php#MAG_LCFIRST, MAG_UCFIRST, MAG_LC, MAG_UC?]]. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:24, 10.02.2006 (UTC) :::Адказаў там. А ці працуе ў нас PLURAL? --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 14:33, 11.02.2006 (UTC) :::: Працуе ў простых выпадках. Напрыклад з КОЛЬКАСЬЦЬ_АРТЫКУЛАЎ: ''{{КОЛЬКАСЬЦЬ_АРТЫКУЛАЎ}} {{plural:{{КОЛЬКАСЬЦЬ_АРТЫКУЛАЎ}}|артыкул|артыкула|артыкулаў}}''. З паведамленьнямі MediaWiki — яшчэ не ([http://bugzilla.wikimedia.org/show_bug.cgi?id=4489 памылка] — не выпраўленая). --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:37, 11.02.2006 (UTC) Я дадаў [http://bugs.wikimedia.org/show_bug.cgi?id=5015 запыт на аднаўленьне LanguageBe.php]. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:33, 16.02.2006 (UTC) ==Малдова і …== Калі Малдова, дык, відаць і малдОўскі (не малдАўскі). — [[Удзельнік:W.V.-S.|W.V.-S.]] 21:04, 06.02.2006 (UTC) :Было б лягічна, але слоўнік «Нашай Нівы» падае менавіта варыянт ''малд'''а'''ўскі'' [http://slounik.org/poszuk.php?a=poszuk&z=%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%9E%D1%81%D0%BA%D1%96&e11=1&x=31&y=10] (але ''Малд'''о'''ва'' [http://slounik.org/poszuk.php?a=poszuk&e=11&z=%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0&x=0&y=0]) --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 21:34, 06.02.2006 (UTC) ==Article request == '''Greetings Red Winged Duck''', could you help me create a stub for [http://be.wikipedia.org/wiki/True_Jesus_Church this article]? — It is based on the [http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%86%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8C_%D0%98%D0%B8%D1%81%D1%83%D1%81%D0%B0 Russian article]. 3-5 lines would be sufficient enough. ''Please''. Your help would be gratefully appreciated. (I do not know what the correct title should be). Thanks -- [[zh:User:Jason Lee|Jason]], 2 March 2006 == Затрыманыя ўдзельнікі == Пабачыўшы http://community.livejournal.com/minsk_by/1052427.html... Як ты лічыш, ці варта ў [[Вікіпэдыя:Гісторыя]] напісаць, што некаторыя з удзельнікаў былі затрыманыя і асуджаныя перад і пасьля выбараў? Усё ж такі прыватная інфармацыя... --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:29, 28.03.2006 (UTC) :Можна і напісаць, асабліва пра тых, пра каго вядома дакладна і ў каго на старонках удзельніка ёсьць інфармацыя прыватная па якой можна даведацца пра асобу. Ня бачу тут праблемы з прыватнасьцю. Ды і ў LiveJournal крыху суполка іншага складу і дачыненьняў, таму там сьпіс прасьцей складаць. Тут жа асабістага меней. Але яшчэ раз скажу, ня бачу ў такой інфармацыі ў Вікіпэдыі нічога кепскага. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 07:18, 29.03.2006 (UTC) == [[:Шаблён:Навігацыя па гадам]] == Калі будзе час, калі ласка, паглядзі [[:meta:ParserFunctions]]. Варта пашырыць функцыянальнасьць шаблёну, каб працаваў і для гадоў да нашай эры, дый можа з парамэтрамі будуць ідэі. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 03:20, 19.04.2006 (UTC) == [[Вікіпэдыя:LanguageBe.php]] == Чарговае аднаўленьне. Новыя словы: TALKSPACE, SUBJECTSPACE, SUBPAGENAME, TALKPAGENAME (самае цікавае, напрыклад, для [[Шаблён:Выдаліць]]), SUBJECTPAGENAME, DISPLAYTITLE. Я не зусім упэўнены ў перакладзе subject у гэтым кантэксьце. Не прыдумаў і пераклад для DISPLAYTITLE. Калі будзе час, калі ласка, зазірні. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:50, 20.04.2006 (UTC) : Чарговыя аднаўленьні. Калі ласка, правер. Трэба будзе дадаць у SVN. Ня ўпэўнены ў перакладах: SCRIPTPATH, RAW, R. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 18:30, 14.05.2006 (UTC) : Чарговыя аднаўленьні. Калі ласка, правер. : Дарэчы, выпадкова знайшоў, як рабіць псэўданімы для прастораў назваў. Падрабязнасьці ў [[bugzilla:6113]]. Але пакуль спрабую абмеркаваць з Niklas Laxström, як зрабіць лепей. : [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:14, 22.06.2006 (UTC) Калі будзе час, калі ласка, зазірні. Я аднавіў пераклады MagicWords і зьмяніў сьпіс кнігарняў. Пакуль што там толькі OZ.by і Amazon.com (мабыць самая вядомая з замежных). Rodina.by пакуль што ня ўмее шукаць па ISBN у URL. Knihi.net выкарыстоўваюць для пошуку Google. Калі ведаеш якія-небудзь яшчэ кнігарні знаёмыя ў Беларусі, і якія ўмеюць шукаць па ISBN у URL, калі ласка, дадай у сьпіс. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:01, 12.07.2006 (UTC) == [[Вікіпэдыя:MessagesBe.php]] == Другая спроба аднавіць пераклады ў SVN :-) Усё ж лягчэй рабіць часткамі. Ды й і часьцей гэта трэба рабіць, каб потым прасьцей было... Калі ласка праглядзі яшчэ раз на правапіс і адпаведнасьць ангельскай вэрсіі. Усё ж такі праца марудная — мог і памыліцца. Потым дадам запыт на аднаўленьне файла ў SVN праз http://bugs.wikimedia.org/. Аднаўленьне даволі актуальнае, бо ёсьць (хоць і нязначная) актыўнасьць у ВікіСлоўніку і ВікіКнігах, дый і ў Commons па змоўчаньні можна таксама выкарыстоўваць. [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 17:54, 30.04.2006 (UTC) : Калі асаблівых заўваг ня будзе, я пляную дадаць запыт на аднаўленьне SVN вэрсіі ў нядзелю. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 13:52, 05.05.2006 (UTC) :: Добра. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:59, 05.05.2006 (UTC) ::: Даслаў [http://bugs.wikimedia.org/show_bug.cgi?id=5862 запыт]. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:20, 07.05.2006 (UTC) Калі ласка, зазірні ў [http://nike.users.idler.fi/betawiki/Betawiki:LanguageBe.php_and_MessagesBe.php сюды]. У [http://bugs.wikimedia.org/show_bug.cgi?id=5862 абмеркаваньні запыту] зайшла гаворка аб стварэньні функцыі ў LanguageBe.php, якая будзе скланяць назву праекту ў сыстэмных паведамленьнях. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 17:19, 07.05.2006 (UTC) :Вось, напісаў функцыю. Можна дадаць у LanguageBe.php. А яшчэ я гляджу, што ёсьць там і функцыя ў нас convertPlural - ці працуе яна для MediaWiki? <pre> function convertGrammar( $word, $case ) { switch ( $case ) { case 'родны': if ( $word == 'Вікіпэдыя' ) { $word = 'Вікіпэдыі'; } elseif ( $word == 'ВікіСлоўнік' ) { $word = 'ВікіСлоўніка'; } elseif ( $word == 'ВікіКнігі' ) { $word = 'ВікіКніг'; } elseif ( $word == 'ВікіКрыніца' ) { $word = 'ВікіКрыніцы'; } elseif ( $word == 'ВікіНавіны' ) { $word = 'ВікіНавін'; } elseif ( $word == 'ВікіВіды' ) { $word = 'ВікіВідаў'; } elseif ( $word == 'ВікіСховішча' ) { $word = 'ВікіСховішча'; } break; case 'вінавальны': if ( $word == 'Вікіпэдыя' ) { $word = 'Вікіпэдыю'; } elseif ( $word == 'ВікіСлоўнік' ) { $word = 'ВікіСлоўнік'; } elseif ( $word == 'ВікіКнігі' ) { $word = 'ВікіКнігі'; } elseif ( $word == 'ВікіКрыніца' ) { $word = 'ВікіКрыніцу'; } elseif ( $word == 'ВікіНавіны' ) { $word = 'ВікіНавіны'; } elseif ( $word == 'ВікіВіды' ) { $word = 'ВікіВіды'; } elseif ( $word == 'ВікіСховішча' ) { $word = 'ВікіСховішча'; } break; } return $word; } </pre> --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 17:54, 07.05.2006 (UTC) : Я дадаў код на [http://nike.users.idler.fi/betawiki/Betawiki:LanguageBe.php_and_MessagesBe.php тэставы сайт]. На ўсялякі выпадак адрас таго чалавека gangleri смоўж torg кропка is. Дарэчы ты таксама можаш там зарэгістравацца і рэдагаваць. Напрамую будзе прасьцей, дый памылак будзе меней :-) --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 18:12, 07.05.2006 (UTC) : convertPlural працуе ў некаторых выпадках — глядзі [[Спэцыяльныя:Imagelist]]. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 18:34, 07.05.2006 (UTC) :: У [http://bugzilla.wikimedia.org/show_bug.cgi?id=5862 запыце на аднаўленьне] чакаюць нашага адабрэньня для [http://nike.users.idler.fi/betawiki/Betawiki:LanguageBe.php_and_MessagesBe.php функцыі grammar]. Я дадаў яшчэ месны склон (для [[MediaWiki:Uploadtext]]). Паглядзі яшчэ раз, калі ўсё добра, трэба даць дабро :-). --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:06, 08.05.2006 (UTC) ::: Праблемаў ня бачу. Думаю, можна дадаваць. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 15:39, 08.05.2006 (UTC) :::: Пляную дадаць другую частку ў SVN у нядзелю. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 13:46, 12.05.2006 (UTC) ::::: ОК. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 14:00, 12.05.2006 (UTC) :::: Пляную дадаць трэцьцю частку ў SVN у нядзелю. Разам з LanguageBe.php. Дарэчы, шмат дзе PLURAL запрацаваў. Толькі ў [[MediaWiki:categories]] яго зусім ня «ў тэму» выкарыстоўваюць. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 13:19, 19.05.2006 (UTC) ::::: Ок. Дарэчы, я падпісаўся на рассылку Mediawiki-i18n, таму стараюся сачыць за тым, што адбываецца за абнаўленьнямі і наогул. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:22, 19.05.2006 (UTC) :::: Пляную дадаць апошнюю частку ў SVN у суботу – нядзелю. Толькі прыйдзецца беларускія magic words на ангельскія замяніць, каб усё працавала на іншамоўных сайтах (у першую чаргу Commons). На жаль, на мой ліст у Mediawiki-i18n пра гэтую праблему не адказалі. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:19, 26.05.2006 (UTC) ::::: OK. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 14:48, 26.05.2006 (UTC) :::: Сабраў пераклады. Пляную дадаць у SVN у суботу – нядзелю разам з LanguageBe.php. Прыбраў NS:, як рэкамэндавалі гуру :-). --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:39, 17.07.2006 (UTC) Сабраў пераклады. Пляную дадаць у SVN у суботу — нядзелю. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 21:29, 30.верасьня.2006 (UTC) == [[MediaWiki:Databaseerror]] == Калі ласка, аднаўляй і [[Вікіпэдыя:MessagesBe.php#Плянуемае аднаўленьне]], каб потым нічога не забыць :-) --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:07, 03.05.2006 (UTC) == [[:Катэгорыя:User languages]] == На мой погляд варта замяніць гэту катэгорыю на [[:Катэгорыя:Вікіпэдыйцы паводле мовы]]. Дый [[:Катэгорыя:User xx]] на штосьці накшталт [[:Катэгорыя:Вікіпэдыйцы xx]], [[:Катэгорыя:Вікіпэдыйцы, якія ведаюць мову xx]] ці на лепшы варыянт. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 13:47, 05.05.2006 (UTC) :Таксама ўжо думаў над гэтым варыянтам. Згодны з [[:Катэгорыя:Вікіпэдыйцы паводле мовы]] і мне падаецца нармальным варыянт: [[:Катэгорыя:Вікіпэдыйцы, якія ведаюць мову xx]] --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:59, 05.05.2006 (UTC) == Сьпіс распаўсюджваньня Mediawiki-i18n == Можа табе таксама будзе цікава падпісацца. Абяцаюць паведамляць пра зьмены ў сыстэмных паведамленьнях, адказваць на пытаньні і проста дзяліцца вопытам :-) Дарэчы, дзякуючы Mediawiki-i18n, пры пераносе старонкі хутка будзе выкарыстоўвацца ''перанакіраваньне'' замест ''redirect''. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 13:18, 09.05.2006 (UTC) :А дзе падпісацца ці пачытаць пра гэта падрабязна можна? --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 14:06, 09.05.2006 (UTC) :: Зусім ёлупень забыўся :-) http://mail.wikipedia.org/mailman/listinfo/mediawiki-i18n. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:15, 09.05.2006 (UTC) == Падтрымка łacinki == З нагоды стварэньня GRAMMAR і Mediawiki-i18n... Можа варта вярнуцца да ідэі [[Вікіпэдыя:Два альфабэты]]? Месцы і людзі, якія ведаюць MediaWiki лепей за нас і могуць дапамагчы — вядомыя. Канешне, калі ў цябе ёсьць час і жаданьне гэтым займацца. Адзін я наўрад ці шмат і добра нараблю (ня ведаю PHP, дый у łacincy далёка ня ўсе нюансы). [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:19, 10.05.2006 (UTC) :Паглядзім. Паспрабую вывучыць і гэтае пытаньне, чаго нам не хапае і г.д. З PHP праблемаў няма, з łacinkaj таксама, так што ўсё можа быць. :) --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 14:31, 10.05.2006 (UTC) :: Выпадкова зазірнуў у [http://svn.wikimedia.org/viewvc/mediawiki/trunk/phase3/languages/LanguageSr.php?revision=13748&view=markup LanguageSr.php] — вельмі падобна на наш выпадак. Думаю, што варта спытаць у Gangleri, наколькі цяжка дадаць варыянты, дый калі бы ён пагадзіўся дапамагчы, я бы падрыхтаваў LanguageBe_xxx.php. Але без перакадыроўкі ў лацінскі альфабэт, толькі прасторы назваў і ключавыя словы. Няхай будзе Шаблон замест Шаблён у тых каму падабаецца, абы MediaWiki аднолькава разумела :-). Вядома, клясычны правапіс застанецца па змоўчаньні, каб нічога не зламалася і ўсё працавала як і раней. :: Дарэчы пра назвы: прапаную для файлаў classic, official, latin; адпаведна ў устаноўках: клясычны правапіс, афіцыйны правапіс, łacinka. :: [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 13:51, 11.05.2006 (UTC) ::: Глянуў пакуль адным вокам. Выглядае, што ў сэрбскай занадта прастая сыстэма пераводу з кірыліцы ў лацінку і наадварот, якая ўлічвае толькі адну літару, а ў беларускай улічваецца яшчэ і літара наперад і літара назад, так што простай табліцы канвэртацыі яўна ня хопіць. Ды і захоўваецца (і рэдагуецца) у іх артыкул толькі кірыліцай. Што да "Шаблён/Шаблон" - гя вельмі зразумеў... Ці гэта ўжо вядзецца пра падтрымку "наркамаўкі"? Для таго каб падтрымліваліся абедзьве прасторы назваў у залежнасьці ад наладак удзельніка? (Тады тут ідуць і "Спэцыяльныя/Спецыяльныя"). І відавочна, што аўтаматычнай канвэртацыі з клясычнага правапісу ў наркамаўку стварыць немагчыма... --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 14:41, 11.05.2006 (UTC) :::: Так, łacinka складаней, таму гаворку пакуль што рана пачынаць. :::: Я думай дадаць варыянты правапісу ў устаноўкі удзельніка, якія адпаведна будуць выбіраць якія прасторы назваў/паведамленьні паказваць (і пакуль што толькі прасторы назваў). Адпаведна, калі ствараецца Шаблон:xxx, ён трапіць у прастору назваў шаблёнаў а не артыкулаў як зараз. Пра аўтаматычную канвэртацыю наркамаўка <-> клясычны нават ня думаў :-) :::: [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:54, 11.05.2006 (UTC) ::::: Калі б так было зроблена (і калі такое магчыма), было б добра, але мне дагэтуль не зразумела толькі адное, чаму ўсімі гэтымі зьменамі "пад наркамаўку" не займаюцца яе прыхільнікі... --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 15:06, 11.05.2006 (UTC) :::::: «Маўчыць навука, такая штука»... --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:14, 11.05.2006 (UTC) :::::: [http://bugs.wikimedia.org/show_bug.cgi?id=6113 Дадаў запыт] на стварэньне варыянтаў. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 18:59, 27.05.2006 (UTC) == CommonsTicker == Ёсьць [[:meta:User:Duesentrieb/CommonsTicker|магчымасьць сачыць за зьменамі на Commons]] у файлах, якія выкарыстоўваюцца лякальнымі Вікіпэдыямі. Усё будзе рабіць робат, але трэба пачаткова наладзіць сыстэму. Калі ласка, паглядзі як прыклады падобныя старонкі на іншых Вікіпэдыях. Калі на твой погляд, будзе варта дадаць падобную магчымасьць і ў нас, варта абмеркаваць пераклады і г.д. Дарэчы, дадаў [[bugzilla:6220|запыт]] на стварэньне спэцыяльнай старонкі, якая будзе паказваць спасылкі на неіснуючыя файлы. [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 13:41, 06.06.2006 (UTC) == http://be.wikipedia.org/w/query.php == Ёсьць вэб-інтэрфэйс для базы зьвестак Вікіпэдыі. У прыватнасьці з яго дапамогай можна знайсьці [http://be.wikipedia.org/w/query.php?what=nolanglinks&noprofile&nllimit=50 артыкулы] і [http://be.wikipedia.org/w/query.php?what=nolanglinks&noprofile&nllimit=50&nlnamespace=14 катэгорыі] без interwikis. Было бы варта аднавіць [[Вікіпэдыя:Сьпіс старонак без спасылак на іншыя моўныя вэрсіі]]. На жаль, я магу зрабіць гэта толькі рукамі. Можа ты ведаеш, як аўтаматызаваць працэс? --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:25, 19.07.2006 (UTC) :Напісаў робата, які зьбірае адпаведныя зьвесткі праз query і фармуе зь іх сьпіс. Першыя вынікі ягоная працы можна пабачыць на [[Вікіпэдыя:Сьпіс старонак без спасылак на іншыя моўныя вэрсіі]]. Абнавіў сьпіс артыкулаў – правярайце ці няма праблемаў. Пазьней абнаўлю і сьпіс катэгорыяў. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 16:24, 14.жніўня.2006 (UTC) :: Цудоўна! Вялікі дзякуй! :: Вось яшчэ бы артыкулы пра вёскі ад астатніх аддзяліць :-) Ну гэта я зашмат хачу :-))) :: [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:00, 15.жніўня.2006 (UTC) :: Калі будзе магчымасьць, калі ласка, аднаві сьпіс. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:45, 14.верасьня.2006 (UTC) ==Адасабленне наркамаўскай Вікіпедыі ад класічнай== Калі ласка, прагаласуйце за стварэнне асобнай Вікіпедыі на: http://meta.wikimedia.org/wiki/Requests_for_new_languages#Belarusian_.28Orthography_Revision_of_1959.29_.2812_support_.2F_5_oppose.29 Гэта палепшыць умовы працы як прыхільнікаў неакласікі, так і афіцыйнага варыянту: гэтыя артыкулы на 2 правапісах не маюць нічога агульнага з тым, што павінна быць у сапраўднай энцыклапедыі. Дзякуй за падтрымку! == Думкі == Калі ласка, зазірні ў [[Гутаркі ўдзельніка:EugeneZelenko#Пара, пара...]]. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 13:40, 19.жніўня.2006 (UTC) == Запыт на аўтаматычныя замены == Дадаў запыт на дапамогу ў [[:ru:Википедия:Проект:Работа для бота#Небольшая стандартизация в белорусской Википедии]]. Калі ў цябе ёсьць іншыя ідэі на гэтую тэму, дадавай таксама. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:19, 6.верасьня.2006 (UTC) == Праблема... == Зараз пішу артыкул пра месяц (як мера часу), але гэта слова мае яшчэ адно значэнне (Месяц які на небе)... {{Няма подпісу|Jim}} :У такіх выпадках трэба стварыць старонку-неадназначнасьць. Напрыклад, [[Крамбамбуля]], дзе пазначыць усе магчымыя значэньні гэтага слова. А потым стварыць асобна старонкі [[Месяц (адзінка вымярэньня часу)]] і [[Месяц (спадарожнік Зямлі)]] (у дужках можна напісаць і неяк інакш). --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:10, 12 кастрычніка 2006 (UTC) == Прапанова. == На маю думку такая навіна як http://charter97.org/bel/news/2006/10/18/belarus павінна трапіць ў спіс бягучых падзей... [[Удзельнік:Jim|Jim]] 11:01, 18 кастрычніка 2006 (UTC) == Пераклады назваў спэцыяльных старонак == [http://svn.wikimedia.org/viewvc/mediawiki/trunk/phase3/languages/messages/MessagesEn.php?r1=17297&r2=17308 Сёньня дадалі] магчымасьць лякалізацыя назваў спэцыяльных старонак. Амаль што ўсё ўжо перакладзена, але не перашкодзіць падумаць пра стандартызацыю: якая мова будзе асноўнай, з прагаламі ці без і г.д. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:02, 30 кастрычніка 2006 (UTC) :На колькі я бачу «''fallback localisation (usually English) will be included by default''», так што з асноўнай мовай пытаньня няма, там можна пакінуць толькі беларускую, у іншых выпадках будзе па змоўчаньні ўжывацца ангельская. Таксама варта выкарыстоўваць прабелы, бо ня бачу зь імі ніякай праблемы. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 15:13, 30 кастрычніка 2006 (UTC) ==Просьба аб блакіроўцы== [[User:Belamp]] чатыры разы парушыў правілы Вікіпедыі: 1.[http://be.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D0%BA%3A82.209.xx.xx&diff=70255&oldid=70192] (вандалізм на старонцы ўдзельніка) 2.[http://be.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D1%8D%D0%B4%D1%8B%D1%8F%3A%D0%A1%D1%83%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%B0&diff=50995&oldid=50961] (рэклама ў Вікіпедыі) 3.[http://be.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D1%8D%D0%B4%D1%8B%D1%8F%3A%D0%A1%D1%83%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%B0&diff=70256&oldid=70187] (вандалізм, вяртэнне рэкламы ў Вікіпедыю) 4.[http://be.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%93%D1%83%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BA%D1%96_%D1%9E%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%B0%3ABelamp&diff=70254&oldid=70199] (выдаленне папярэджання аб парушэнні правілаў) Заблакіруйце яго на тыдзень. -- [[Удзельнік:82.209.xx.xx|82.209.xx.xx]] 14:38, 7 лістапада 2006 (UTC) :1) Гэта можна лічыць парушэньнем, але пра гэтым трэба мець на ўвазе, што не забаронена рэдагаваць чужыя старонкі зь інфармацыяй пра ўдзельніка. Асабіста я лічу патрэбным, каб [[Удзельнік:Belamp]] папрасіў прабачэньне за гэтае дзеяньне. Вандалізмам, у гэтым выпадку, можна будзе лічыць настойлівыя зьмены вашай асабістай старонкі з выдаленьнем ці рэдагаваньнем нейкіх зьвестак. ::А што скажаце наконт каментарыя "Reverted vandalısm of anon. user", і пра тое вяртанне, што ён на самой справе зрабіў, пасля таго, як я ўласна (у статусе logged ın) адрэдагаваў на колькі часоў раней сваю userpage? :2)-3) Гэтую абвестку дадаў зусім іншы ўдзельнік. Вайна рэдагаваньняў і мэтазгоднасьць той ці іншай інфармацыі ў такіх выпадках мусіць абмяркоўвацца на адпаведных старонках гутарак. ::Ваша няпраўда. На старонцы EugeneZelenko я ўжо цытаваў "Пяць слупоў" - асноўнае правіла Вікіпедыі (пасля, мабыць, "Don't be a dick"), якое было парушана, калі дадалі паліт. рэкламу. А тое, што ён вяртаў яе два разы - мэтанакіраваны вандалізм. :4) У гісторыі захавалася. Лічыцца парушэньнем ня можа. ::Не аргумент. У гісторыі захавалася і версія "Суполкі" і версія маёй асабістай старонкі. :І калі ласка, не шукайце фармальных зачэпак для блякаваньняў іншых удзельнікаў, усе канфлікты мусяць у першую чаргу вырашацца добразычліва, а не патрабаваньнямі блякаваньня за звычайную памылку. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 15:35, 9 лістапада 2006 (UTC) ::4-разовы вандалізм не можа называцца "фармальнымі зачэпкамі", асабліва з вуснаў ("пальцаў") sysop'а. ::Я мяркую, што вырашэнне "папрасіць прабачэння" - задавальняючае, аднак з той папраўкай, што калі ўдзельнік адмовіцца прасіць прабачэння (на старонцы гутарак ўдзельніка, якога ён абразіў), так тады заблакіраваць яго -- [[Удзельнік:Anton Kazmyarchuk|Anton Kazmyarchuk]] 18:57, 9 лістапада 2006 (UTC) === Адказ === (Прабачце за кроспост, але ж ня ведаю, дзе адказваць) :Першае. Сваім рэдагаваньнем старонкі [[Удзельнік:82.209.xx.xx]] я не хацеў нікога абразіць, а толькі наадварот, бо мне падалося, што нейкі ананімны карыстальнік Белтэлекаму (якіх у апошні час даволі шмат на старонках Вікіпэдыі) выдаліў яе зьмест. Таму прашу прабачэньня з гэтую памылку, я не заўважыў, што гэта былі Вы. :Другое. Я не лічу спасылку, якую дадаў [[Удзельнік:Rydel|Rydel]], рэклямай, тым больш палітычнай. Нічога палітычнага ў ёй няма, як нічога й не рэклямуецца. Таму вандалізмам вяртаньне гэтае спасылкі называцца ня можа. :Трэцяе. Вы пдпісаліся пад "папярэджаньнем" ужо пасьля таго, як я яго выдаліў і вярнуў зьмест старонкі [[Вікіпэдыя:Суполка]]. Таму магу параіць Вам дзьве рэчы: заўсёды падпісвацца (яшчэ лепш – увайшоўшы ў сыстэму) і не выкарыстоўваць мянушак кшталту '''Мой.IP.адрас.хх''' (што Вы ўжо й зрабілі). :Чацьвертае. Калі ласка, не чапайце адміністратараў, яны ні ў чым не вінаватыя. І ўжо тым больш ня варта было зьвяртацца да [[m:User:Jon Harald Søby|Jon Harald Søby]] і расказваць, якія тут усе, скажам так, неадэкватныя (дарэчы, ужо ''пасьля'' таго, як Вы зьмянілі мянушку з "айпішнай"). Яшчэ раз прашу прабачэньня, калі Вас нечым абразіў. --[[Удзельнік:Belamp|Bełamp]] 05:51, 10 лістапада 2006 (UTC) == [[Вікіпэдыя:Сьпіс старонак без спасылак на іншыя моўныя вэрсіі]] == Калі будзе магчымасьць, калі ласка, аднаві старонку. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:03, 15 студзеня 2007 (UTC) == Blokowanie zakresów == У этого ипка динамичное ИП. Он делает спод турецкого Ип. Попробуй поблоковать целый засоб 195.175 - о так: 195.175.0.0/16. [[Удзельнік:Bocianski|Bocianski]] 11:09, 14 сакавіка 2007 (UTC) :He probably works with open proxy. [http://meta.wikimedia.org/wiki/Proxy_blocking There] is a info, how to block open proxy. [[Удзельнік:Bocianski|Bocianski]] 11:43, 14 сакавіка 2007 (UTC) ::Если не заблокируеш открытого прокси, он будет соединяться с новом нумером снова и снова. [[Удзельнік:Bocianski|Bocianski]] 12:01, 14 сакавіка 2007 (UTC) :::''To turn it on for your wiki installation : set $wgEnableSorbs = true; in your LocalSettings.php''--[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 12:05, 14 сакавіка 2007 (UTC) == [[Удзельнік:Rydel]], бюракрат == Згодна [[meta:Meta:Administrators#Policy for de-adminship|правілаў Meta пра неактыўнасьць]] трэба падаць заяву на пазбаўленьне [[Удзельнік:Rydel|Rydel]] статусу адміністратара/бюракрата. Таксама нам не перашкодзіць мець некалькі бюракратаў. Як ты глядзіш на тое, каб прапанаваць сваю кандыдатуру? [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:19, 22 сакавіка 2007 (UTC) == префикс интервики be-x-old == Как долго работает префикс интервики be-x-old? Ещё несколько дни тому не работал. Сегодня можно уже исправлять интервики в других википедиях (много из них боты удалили). [[Удзельнік:Bocianski|Bocianski]] 11:07, 26 красавіка 2007 (UTC) :Цудоўная навіна. Колькі працуе — цяжка сказаць, бо нават [http://bugzilla.wikimedia.org/show_bug.cgi?id=9462 паведамленьне ў bugzilla] не закрытае дагэтуль. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:12, 26 красавіка 2007 (UTC) ::Ано, цудоўная, не знал? Написал уже об этом на польской вики [http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia%3ATablica_og%C5%82osze%C5%84%2FOg%C5%82oszenia&diff=7566941&oldid=7566877 Tablica ogłoszeń], варто и на русской написать и английской. Напиши, пожалуйста. Може не будут удалять ссылок. Сегодня уже несколько нашёл с префиксом бе, исправлил. [[Удзельнік:Bocianski|Bocianski]] 11:17, 26 красавіка 2007 (UTC) == Канвэртар у лацінку == Паспрабаваў па прыкладу [[incubator:User:AlefZet/crh|крымска-татарскай]] зрабіць [[Удзельнік:EugeneZelenko/Канвэртар/LanguageBe-x-old-ToLatn.inc|правілы канвэртацыі з кірыліцы ў лацінку]]. Пакуль што толькі малыя літары. Калі ласка, правер, мо чаго наблытаў :-) --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:26, 30 красавіка 2007 (UTC) == [[Шаблён:Адміністрацыйныя адзінкі ЗША]] == Калі ласка, растлумачце, чаму Вы вырашылі прыбраць націскі з гэтага шаблёну? Я адмыслова паставіў іх там, бо вельмі часта націскі блытаюць, і кажуць (і пішуць таксама) ня А́ява, а Аёва, напрыклад. Таму я лічу, што іх трэба пакінуць. --[[Удзельнік:Belamp|Bełamp]] 21:42, 22 траўня 2007 (UTC) :Націскі маюць месца быць выключна ў артыкулах і ўсе абмеркаваньні таго ці іншага націску ў гутарках адпаведных артыкулаў, бо так можна дайсьці да абсурду і расстаўляць націскі ў кожным артыкуле над кожным словам. Калі хтосьці хоча даведацца, дзе ў той ці іншай назьве націск — ён паглядзіць артыкул. А каб ня блыталі напісаньне назваў, трэба ўсяго толькі знайсьці сьпіс усіх штатаў клясычным правапісам і выкласьці спасылку на яго. У шаблёне ж націскі ня маюць ніякай карысьці. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 08:09, 23 траўня 2007 (UTC) :Вось [http://community.livejournal.com/by_mova/234951.html?thread=2249671#t2249671 тут] выклалі сьпіс штатаў, прапаную ім і карыстацца. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 10:38, 24 траўня 2007 (UTC) :: Дарэчы, адтуль мой сьпіс узяты й быў – з друкаванага слоўніка Шупы. --[[Удзельнік:Belamp|Bełamp]] 18:31, 24 траўня 2007 (UTC) ::: Там ён крыху больш разгорнуты, акрамя таго, па той жа спасылцы можна знайсьці досыць цікавае абмеркаваньне. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 12:29, 25 траўня 2007 (UTC) == [[Гісторыя Беларусі]] == Чаму мой [http://be-x-old.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96&diff=111745&oldid=104311 унёсак] быў [http://be-x-old.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96&diff=111785&oldid=111745 выдалены]? Здаецца, я зрабіў добрую справу, знайшоўшы крыніцу. --[[Удзельнік:Bunker by|Bunker by]] 14:41, 23 траўня 2007 (UTC) :Так, выбачайце. Я глянуў на назву і вырашыў, што там выключна пра сучасную Беларусь гаворка, таму і прыбраў зь іншага разьдзелу. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 14:47, 23 траўня 2007 (UTC) == Аўтабіяграфія == Спасылка на ютюб ([http://www.youtube.com/watch?v=GLOSx-MybPw link]). Варта дадать. Можна? На русской можна, на полской не. [[Удзельнік:Bocianski|Bocianski]] 07:36, 26 чэрвеня 2007 (UTC) :Так, можна дадаваць. Ніякіх абмежаваньняў на гэта ў нас няма. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 10:02, 27 чэрвеня 2007 (UTC) == Катэгорыя:Вікіпэдыя:Кандыдатуры на выдаленьне == Od dawna jest tam kilka artykułów, z którymi mam problemy. Możesz zobaczyć, które z nich można usunąć? [[Удзельнік:Bocianski|Bocianski]] 07:07, 29 чэрвеня 2007 (UTC) ==Ворша== Перанясіце, калі ласка, "[[Ворша (горад)]]" на "Ворша" (я гэтага зрабіць не магу), а тады можна будзе паставіць там шаблён ІншыяСэнсы, які прывядзе на старонку неадназначнасьцяў, зь якой можна будзе выйсьці і на футбольны клюб. [[Удзельнік:AntonBryl|AntonBryl]] 13:43, 27 ліпеня 2007 (UTC) :Зроблена. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:46, 27 ліпеня 2007 (UTC) добрий вечір !! чи не могли би ви дати посилання на перелік усіх вибраних та добрих статей у білоруській вікі ? --[[Удзельнік:Minia|Minia]] 13:18, 11 верасьня 2007 (UTC) ==Кепскія паводзіны ўдзельніка== Калі ласка, звярніце ўвагу на: http://be-x-old.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%93%D1%83%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BA%D1%96_%D1%9E%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%B0%3A%D0%9B%D1%96%D1%86%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%BD&diff=138339&oldid=138149 [[Удзельнік:Mienski|Mienski]] 10:58, 15 верасьня 2007 (UTC) : Ну якія яшчэ кепскія паводзіны? Я загрузіў тую выяву па правілах. Абазначыў што гэта ліцэнзія і пазначыў крыніцу. А правакатар (незарэгістраваны) у мяне пытае, чаму "ты загрузіў выяву і не абазначыў што гэта ліцэнзія". Што гэта за пытаньне? Я спытаў, якія я парушаў правы? Адказа так і не пачуў. Гэта не форум, каб зьбіраць усякую лухту. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] 16:10, 15 верасьня 2007 (UTC) :: Выдаліўшы чужыя выказванні са старонкі размовы, Вы ўчынілі вандалізм [http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Vandalism]. Да таго ж, у час майго выказвання была выстаўленая іншая ліцэнзія. [[Удзельнік:Mienski|Mienski]] 14:57, 15 верасьня 2007 (UTC) ::: Спачатку напісаў ізноў аб тым, што я рабіў усё па правілах. Але потым я зірнуў у [http://be-x-old.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D1%8B%D1%8F%D0%B2%D0%B0:%D0%9C%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B9_%D0%A4%D1%91%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%94%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%B5%D0%B2%D1%96%D1%87.jpg&action=history гісторыю] й зразумеў, што паважаны EugeneZelenko, дадаў ліцэнзію. Але калі я ўбачыў прэтэнзіі, я адразу зірнуў на старонку з выявай і ўбачыў, што ўсё ў парадку і падумаў, што удзельнік няпраў. А атрымліваецца, калі я загружаў гэтую выяву, я яе проста забыўся заліцэнзіраваць, хутчэй за ўсё так адбылося таму што было позна і тое, што я быў раздражнёны пасьля размоў з некаторымі ботамі… І ў сувязі з гэтым не цалкам разабраўся ў сытуацыі й выдаліў ваш (?) запіс. Выбачайце. Я не жадаў, каб так усё атрымалася. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] 19:00, 15 верасьня 2007 (UTC) ::::: Нічога страшнага. Проста такімі прэтэнзіямі хацеў нагадаць усім аб тым, што вандалізмам лічыцца не толькі напісанне рознай лухты, але і знішчэнне інфармацыі, датычнай тэмы, на старонцы размоў. Адзінае, што дазволена, гэта выдаляць адкрытыя абразы іншых удзельнікаў і спам. ::::: PS: не прымайце ў сур'ёз:) Прэцэдэнт вычарпаны. [[Удзельнік:Mienski|Mienski]] 16:17, 15 верасьня 2007 (UTC) == Сяргей Гоцманаў == Пишет Вам один парень из России. Надеюсь Вы поймете русский язык. Попробуйте помочь мне в одном вопросе. Нужно установить точную дату рождения Сергея Гоцманова, бывшего игрока команды Динамо Минск, и сборной СССР. Сяргей Гоцманаў [http://be-x-old.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%BF%D1%88%D1%8B_%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%81%D1%82_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96] Ниже приведено всё что известно Во всех русских справочниках написано что он родился 7 марта 1959. Я не утверждаю что это правильно, просто привожу как факт - в серьезных русских справочниках написано одно. энциклопедия 100 лет российскому футболу [http://www.yandex.ru/yandsearch?text=%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F+100+%D0%BB%D0%B5%D1%82+%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D1%83+%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%83] мировой футбол кто есть кто 2007 [http://www.yandex.ru/yandsearch?text=%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B9+%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB+%D0%BA%D1%82%D0%BE+%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%BA%D1%82%D0%BE+2007] справочник Чемпионаты Европы. 1960-2004 [http://www.yandex.ru/yandsearch?text=%D0%A7%D0%B5%D0%BC%D0%BF%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%8B+%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D1%8B+1960-+2004] Но все сайты Западной Европы утверждают что он родился 27 марта 1959 Запрос в Интернет - Sergey Gotsmanov - 1959 [http://www.google.com/search?hl=ru&q=Sergey+Gotsmanov+-+1959&btnG=%D0%9F%D0%BE%D0%B8%D1%81%D0%BA&lr=] Везде по всей Европе, написано 27 марта. На русских сайтах везде полная неясность. Одни пишут 7 марта, другие 27 марта. Я пробывал искать ответ в России, но какая точная дата дня рождения ни знает никто. Попробуйте помочь мне в этом вопросе. -- Гаврилов Сергей, e-mail li77n@hotmail.com --[[Удзельнік:Gavrilov Sergey|Gavrilov Sergey]] 15:47, 12 сьнежня 2007 (UTC) == НезалежныЯ == Не ведаю, ці таксама НезалежныЯ выдан на CD ці гэты проект толькі на старонце? [[Удзельнік:Bocianski|Bocianski]] 16:31, 21 красавіка 2008 (UTC) :Як сьцьвярджаюць укладальнікі праекту, ён выдадзены накладам 2000 асобнікаў, першая тысяча будзе дасланая тым, хто падпісаўся праз інтэрнэт, а яшчэ тысяча будзе прадавацца ў крамах, але як ёсьць насамрэч і ці выйшаў ужо праект на дысках, я ня ведаю. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 17:54, 21 красавіка 2008 (UTC) == http://translatewiki.net == Siebrand ўгаварыў паспрабаваць перакладаць у http://translatewiki.net. Здаецца лягчэй, асабліва, што датычыцца заліўкі перакладаў у SVN. Я дадаў апошнія пераклады MediaWiki, CategoryTree, AntiSpoof. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 03:59, 22 красавіка 2008 (UTC) ==Катэгорыі== Вялікі дзякуй што аднавілі катэгорыі!:) Хоць я і супраць блякаваньняў, але што ты зробіш, ну не разумею спадар [[Удзельнік:Cesco|Cesco]] што так ня трэба рабіць.:( --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] 13:40, 23 ліпеня 2008 (UTC) == http://toolserver.org/~joanjoc/artniw.php == Калі будзе час і магчымасьць, калі ласка, зазірні ў [[:ru:Википедия:Форум/Технический#http://toolserver.org/~joanjoc/artniw.php]]. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 13:52, 26 ліпеня 2008 (UTC) ==Паводзіны [[Удзельнік:Cesco|Cesco]] == Калі ласка, зрабіце што-небудзь з тымі артыкуламі і катэгорыямі, якія ўжо праз тыдзень спадар Cesco будзе зноў ці выдаляць ці перанакіроўваць… Як так можна, робіць адно і то жа зноў і зноў. Пры гэтым не ўдзельнічае ў абмеркаваньні, што ён гэтым хоча паказаць, тое што толькі ён ведае як сама правільна, а можа абыякавасьць да чужога меркаваньня… --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] 11:21, 6 жніўня 2008 (UTC) :Перш наперш — гэта непавага да іншых удзельнікаў. Мяркую, што пакуль нічога рабіць з артыкуламі ня варта, а калі сытуацыя паўторыцца праз тыдзень — тэрмін блякаваньня будзе павялічаны да двух тыдняў, а потым, калі спатрэбіцца, і на большы тэрмін. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:23, 6 жніўня 2008 (UTC) ::Так, вы маеце рацыю. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] 11:57, 6 жніўня 2008 (UTC) ==Прохання== Вибачте, що пишу українською. У мене прохання, як до адміністратора, Ви можете видалити чи замінити статтю "[[Русінская мова]]" на "Русинський діялект". З повагою --[[Удзельнік:Olympic|Olympic]] 12:51, 21 сьнежня 2008 (UTC) ==Araki.jpg== Выява была ўзята мною з сайта www.world-art.ru са старонкі прысьвечанай дадзенае сэю, як і большасьць выяў іншых актораў агучваўшых "Сэйляр Месяц". {{Няма подпісу|Dominick}} :А падайце дакладную спасылку на старонку, бо я не магу знайсьці гэтую выяву на тым сайце. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:00, 9 сакавіка 2009 (UTC) http://www.world-art.ru/people.php?id=1538 Там зараз моцны перагруз, але рэкамендую шукаць, як Araki Kae, у любым выпадку спасылка вышэй [[Удзельнік:Dominick|Dominick]] ==Fleabass== Спасылку паправіў Між іншым не падкажыце якім чынам ствараць падкатэгорыі? [[Удзельнік:Dominick|Dominick]] : Катэгорыя ў катэгорыі зьяўляецца падкатэгорыяй. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] 18:58, 27 сакавіка 2009 (UTC) Дзякуй! [[Удзельнік:Dominick|Dominick]] ==Фукамі ды Фуруя== Фота Рыкі Фукамі я знайшоў на сайце http://www.world-art.ru, калі вы хочаце яе там адшукаць набярыце ў іхным пашукавіку Фуками Рика, калі вам патрэбна дакладная старонка яна тут http://www.world-art.ru/people.php?id=4612, старонку Тору Фуруі можна знайсьці тым жа мэтадам, альбо тут http://www.world-art.ru/people.php?id=1649. Старонкі не сакрэтныя й іх знайсьці дастаткова лёгка. {{Няма подпісу|Dominick}} :Дзякуй за інфармацыю. Што да не сакрэтнасьці старонак, дык вам прасьцей знайсьці тую інфармацыю, бо вы дакладна ведаеце, адкуль і што загружалі. Адпаведна і просьба пазначаць усю магчымую інфармацыю для новых файлаў загружаных вамі. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:04, 31 сакавіка 2009 (UTC) Надалей так і буду рабіць, а з ранейшымі працамі даволі цяжка разабрацца. [[Удзельнік:Dominick|Dominick]] ==Fender-Rhodes== Выява была знойдзена ў каталёгу старых музычных інструмэнтаў і ў тым выглядзе як яна ёсьць на старонцы "Родас Піяна" яна знаходзіцца толькі па спасылке якую я падаў у інфармацыі. На самім сайце яна значна меньшага памеру і спасылаецца менавіта на jpg-старонку. [[Удзельнік:Dominick|Dominick]] == Запрашаю прыняць удзел ў галасаваньні == Вітаю. Вы былі актыўным ўдзельнікам абмеркаваньня на старонцы [[Абмеркаваньне:Мазыр]]. Магчыма, Вам будзе цікава прыняць удзел у галасаваньні [[Вікіпэдыя:Галасаваньні/Назвы мест рознымі мовамі]]. З павагай, --[[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] 15:06, 27 верасьня 2009 (UTC) == Што можна дадаць да структуры артыкула "Беларусь" == Дзень добры. Сёння вы адмянілі у артыкуле "Беларусь" УСЕ мае структурныя меткі без аніякіх удакладненьняў. Гэта, зразумела, агідна, але я гатовы на кампрамісы і абмеркаваньні. Як вы мяркуеце, што можна пакінуць з таго, што я спрабаваў дадаць? Відавочна, что не хапае артыкулаў пра сённяшнія рэаліі - інтэрнет у Беларусі і г.д. Артыкул пра Беларусь утмрымлівае больш гісторыі, чымсьці агульнай інфармацыі пра краіну. Агідна, што рускамоўны варыянт утрымлівае больш інфармацыі. Чакаю вашага адказу. {{Няма подпісу|217.21.52.3}} : Вітаю! Найперш раю зарэгістравацца. Што да разьдзелаў у артыкуле «Беларусь», дык іх варта ствараць і пра сучаснасьць, але адразу і напаўняць зьместам, бо дзясяткі пустых разьдзелаў ніяк не паляпшаюць якасьць артыкула. Магу параіць браць разьдзелы і ствараць іх па адным адразу зь нейкім зьместам, тады гэты паспрыяе разьвіцьцю тэмы. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:23, 27 кастрычніка 2009 (UTC) ==Малюнак Нікольскай== Так, забыўся, прабачце. А як зараз можна дадаць інфармацыю? :) [[Удзельнік:Rasool|Rasool]] 15:01, 27 кастрычніка 2009 (UTC) : Для гэтага дастаткова проста націснуць «рэдагаваць» на староцы [[:Файл:Nikolskaya_Vilno.jpg|файла]] і дадаць туды шаблёны. Але [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] выставіў гэты файл на выдаленьне, бо ў ВікіСховішчы [[:commons:Category:St. Nicholas Orthodox Church in Vilnius|ёсьць]] іншыя выявы гэтай царквы з вольнымі ліцэнзіямі. Усе выявы зь [[:commons:|ВікіСховішча]] можна ўжываць у гэтай Вікіпэдыі, таму няма патрэбы асобна загружаць сюды выявы, якія ўжо ёсьць там. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 15:07, 27 кастрычніка 2009 (UTC) == Выпраўленьне wiki-фарматаваньня == Я заўважыў Вашае імкненьне, каб вікі-фарматаваньне ў артыкулах было, дасканалым, але ж чамы вы выпраўляеце, напрыклад, спасылкі на, прабачце, нейкую лухту? Я маю на ўвазе вось [http://be-x-old.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%B1%D1%96%D0%BB%D1%91%D0%BD&action=historysubmit&diff=554081&oldid=553220 гэтае рэдагаваньне], а дакладна гэты код: <nowiki>[[Німрод|Німродам]] было заменена на [[Німрод]]ам</nowiki>. Калі ласка, удакладніце свае мэты. — [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] 21:09, 7 лістапада 2009 (UTC) :Абодва варыянты ў выніку вядуць на адзін і той жа артыкул — [[Німрод]] (як <nowiki>[[Менск|Менску]]</nowiki> і <nowiki>[[Менск]]у</nowiki>, будуць весьці на артыкул [[Менск]]). Фактычна, гэтыя два варыянты зьяўляюцца раўнапраўнымі, але пры другім — код больш кампактны. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 23:23, 7 лістапада 2009 (UTC) ==SamandFriends.jpg== Там дзе я браў дадзены малюнак яго больш няма, але ён захаваўся тут http://muppet.wikia.com/wiki/What_is_a_Muppet%3F == Аўтарскія правы для адсканаваных выяваў == Калі я ўласнаручна адсканаваў выявы зь кнігі ( на прыкладзе артыкула пар М. Багдановіча) я магу перадаць іх у грамадсзкую ўласнасьць? Ці трэба запаўняць кртэры добрасумленнага выкарыстаньня? --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 16:27, 11 лістапада 2009 (UTC) : Сканаваньне не робіць Вас аўтарам. Усё залежыць ад аўтарскіх правоў на матэрыял у кнізе. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 16:51, 11 лістапада 2009 (UTC) :: Тут напісана ''Ліцэнзія №642. Замова №1.'' Я так размуею гэта абарона аўтарскімі правамі? --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 16:54, 11 лістапада 2009 (UTC) ::: Мяркую, што гэта інфармацыя пра законнасьць існаваньня выдавецтва, якая да аўтарскіх правоў дачыненьне ня мае. ::: Да аўтарскіх правоў мае інфармацыя пра аўтара (тэксту, фатаграфіі, малюнка і г.д.): імя, даты жыцьця. ::: Дарэчы, раю прачытаць [http://pravo.by/webnpa/text.asp?start=1&RN=V19600370 закон РБ аб аўтарскім праве]. Можна ня цалкам :-) На мой погляд, ён напісаны вельмі зразумела. ::: [[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:43, 12 лістапада 2009 (UTC) ==Файл:Shylda.jpg і Файл:Sesamecast.jpg== Файлы былі выкладзеныя ў вольны доступ, таму не разумею, што вы ад мяне патрабуеце? Калі ласка растлумачце падрабязьней? {{Няма подпісу|Dominick}} : Калі файл выкладзены ў вольны доступ — гэта не азначае, што на яго ня дзейнічае [http://pravo.by/webnpa/text.asp?start=1&RN=V19600370 закон аб аўтарскім праве]. Такім чынам, згодна зь ім выявы могуць падзяляцца на свабодныя і не. У лік свабодных ўваходзяць тыя, для якіх іх аўтар або ўласьнік аўтарскіх правоў '''яўна''' пазначыў адну з вольных ліцэнзіяў ({{Ш|PD}}, {{Ш|GFDL}} або, напрыклад, {{Ш|CC-BY-SA-3.0}}), таксама ў іх лік уваходзяць файлы, для якіх тэрмін дзеяньня аўтарскіх правоў скончыўся (у Беларусі гэта 50 гадоў па сьмерці аўтара), то бок яны перайшлі ў грамадзкую ўласнасьць ({{Ш|PD}}). Усе іншыя файлы лічацца несвабоднымі і ў Вікіпэдыі для іх мусяць выконвацца '''ўсе''' [[Вікіпэдыя:Крытэры добрасумленнага выкарыстаньня|крытэры добрасумленнага выкарыстаньня]], а ў іх апісаньні абавязкова прысутнічаць '''цалкам запоўненыя''' шаблёны {{Ш|Інфармацыя}} і {{Ш|Абгрунтаваньне добрасумленнага выкарыстаньня}}. У выпадку адсутнасьці такіх шаблёнаў або неадпаведнасьці файлаў крытэрам добрасумленнага выкарыстаньня, такія файлы будуць выдаляцца. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 18:48, 12 лістапада 2009 (UTC) Цяпер зразумеў, але справа ў тым, што з майго пункту гледжаньня аб’ектам аўтарскага права зьяўляюцца не самі выявы, а (напрыклад у выпадку вышэй адзначаных файлаў) пэрсанажы на іх. Выявы выкладзены ў вольны доступ, а пэрсанажы прыватная ўласнасьць кампаній Sesame Workshop і Jim Henson Creature Shop. Таму я і пазначыў іх ў якасьці аб’екта аўтарскага права. [[Удзельнік:Dominick|Dominick]] : Тое, што яны выкладзены ў вольны доступ, не азначае, што закон аб аўтарскіх правах на іх ня дзейнічае. І гэта ўсё адно не вызваляе ад патрэбы цалкам запаўняць інфармацыю пра файл і дадаваць {{Ш|Абгрунтаваньне добрасумленнага выкарыстаньня}}. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:47, 13 лістапада 2009 (UTC) Хм, пытаньне: Гэта дзеля кожнага файла падобную абвестку трэба рабіць, ці дзеля ўсяго артыкула? [[Удзельнік:Dominick|Dominick]] : Для кожнага файла, які ня мае свабоднай ліцэнзіі, на старонцы апісаньня мусяць прысутнічаць цалкам запоўненыя шаблёны {{Ш|Інфармацыя}} і {{Ш|Абгрунтаваньне добрасумленнага выкарыстаньня}}. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 20:38, 13 лістапада 2009 (UTC) А ці можна я спачатку артыкул скончу, а потым займуся запаўненьнем шаблёнаў? Бо лянота, але абяцаю ўсё зрабіць. [[Удзельнік:Dominick|Dominick]] : Артыкул скончыў, крытэрыі абгрунтаваў [[Удзельнік:Dominick|Dominick]] :: Для таго, каб мець магчымасьць паставіць ліцэнзію {{Ш|GFDL}}, на старонцы, адкуль узяты файл, мусіць быць '''яўна''' пазначана, што гэты файл распаўсюджваецца пад ліцэнзіяй GFDL. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 12:52, 20 лістапада 2009 (UTC) == Пытаньне == Чаму аўтар фотаздымку ня можа запампаваць выяву ў Вікіпэдыю пасьля рэгістрацыі?--[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 20:51, 13 лістапада 2009 (UTC) : Для таго, каб удзельнік змог загружаць файлы, трэба каб ён быў у групе «аўтаматычна пацьверджаных ўдзельнікаў», а туды ўдзельнікі трапляюць праз 4 дні пасьля рэгістрацыі і пры ўмове, што яны зрабілі больш за 10 рэдагаваньняў. Але, здаецца, у Commons можна загружаць файлы адразу пасьля рэгістрацыі, так што лепш спрабаваць загружаць файл туды. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 21:00, 13 лістапада 2009 (UTC) :: Толькі ў тым выпадку, калі ліцэнзія выявы сумяшчальная зь ліэцнзіямі, дазволенымі ў Commons. — [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] 14:50, 17 лістапада 2009 (UTC) == [[Максім Багдановіч]] == Праглядзіце артыкул на наяўнасьць выяваў парушаючых крытэры добрасумленнгаа выкарыстаньня. Вызначыцеся з гэтым пытаньнем. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 05:16, 27 лістапада 2009 (UTC) : Адказаў у [[Абмеркаваньне:Максім_Багдановіч#.D0.A4.D0.B0.D0.B9.D0.BB.D1.8B|абмеркаваньні да артыкула]]. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 14:50, 27 лістапада 2009 (UTC) == Прафіляктычнае пытаньне == Я тут запампаваў нямала fairuse выяваў, ці не парушыў нічога? Унёсак на +у. [[Удзельнік:Wizardist|<span style="background:#000;color:#fff">Wizardist</span>]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 22:12, 20 сьнежня 2009 (UTC) :Ніякіх праблемаў ня бачу. Адно толькі, што побач з крыніцай файла зь іншай Вікіпэдыі варта падаваць і арыгінальную крыніцу файла або крыніцу, зь якой ён зроблены. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 12:02, 21 сьнежня 2009 (UTC) == Артаграфія == Дык чаму ў словазлучэньні ''зь Вікіпэ́дыі'' асыміляцыйнае памякчэньне пазначаецца? --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 10:59, 7 студзеня 2010 (UTC) :А хіба ня мусіць пазначацца? [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 11:04, 7 студзеня 2010 (UTC) :Гэта ж іншы выпадак. Тут памякчэньне ідзе па прынцыпе, напрыклад, словаў «зьвер», «зьвяно» і г. д., бо «в» у першым складзе мяккая і памякчэньне пераходзіць на «з». А ў выпадку, калі слова за «з» пачынаецца на літару «і», «з» памякчаецца толькі ў выпадку, калі націск падае на пачатковую «і», напрыклад, «зь І́ндыі», «зь і́ншага боку», але «з Інтэрнэ́ту», «з ісла́му». --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:07, 7 студзеня 2010 (UTC) :: Зразумела. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 11:09, 7 студзеня 2010 (UTC) А перад г (ґ), к, х асыміляцыю таксама ня трэба пазначаць? (з гісторыі, з гімнам)? --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 11:13, 7 студзеня 2010 (UTC) : Так, на «г» («ґ»), «к», «х» асыміляцыйная мяккасьць не распаўсюджваецца. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:17, 7 студзеня 2010 (UTC) == [[Пэрсанажы Legacy of Kain]] == Добры вечар. Я тут узгадаў свой стары няскончаны артыкул пра пэрсанажаў відэагульні Legacy of Kain і ў мяне ўзьнікла пытаньне на конт выяваў. Ці ня будзе гэта парушаць крытэры добрасумленнага выкарыстаньня калі я на кожнага пэрсанажа спампую скрыншот і загружу ў Вікіпэдыю пад несвабоднай ліцэнзіяй? І ці будзе забароненым выкарыстаньне некалькі скрыншотаў аднаго пэрсанажа ў межах адмысловага падразьдзела, каб адлюстраваць яго (пэрсанажы) у розных сэрыях гульні (як у выпадку з [http://be-x-old.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%8D%D1%80%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B6%D1%8B_Legacy_of_Kain#.D0.9C.D1.91.D0.B1.D1.96.D1.8E.D1.81 Мёбіюсам])? --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 18:55, 16 студзеня 2010 (UTC) : Фактычна, гэты артыкул зьяўляецца сьпісам пэрсанажаў, хоць і пашыраным, і ўжываньне несвабодных файлаў у такім артыкуле забаронена. Як я ведаю, у іншых Вікіпэдыях у такіх выпадках раяць рабіць скрыншот, дзе была б максымальная колькасьць пэрсанажаў, і ўстаўляць такі файл у выглядзе ілюстрацыі. А ўжо асобныя скрыншоты можна ўстаўляць у артыкулы, якія прысьвечаныя пэўнаму пэрсанажу (прычым, можна і больш за адзін, у выпадку калі выгляд пэрсанажу значна мяняецца). --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:00, 17 студзеня 2010 (UTC) :: Зразумела, дзякуй. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 13:15, 17 студзеня 2010 (UTC) == Непрадуктыўная вайна вакол непрадуктыўнага слова == Ок, няхай непрадуктыўная, але чаму вы ў мінулы раз спынілі гэтую "вайну", скасаваўшы менавіта маю праўку, зьмяніўшы бягучую вэрсію на вэрсію апанэнта? А ў гэты раз пакінулі стан рэчаў, якім ён быў на дадзены момант, г.зн. ня выправіўшы назад апошнюю праўку (як у мінулы раз — маю) апанэнта? Падыгрываеце? :) Неаб’ектыўна, аднак.--[[Удзельнік:Bacian|Bacian]] 14:56, 19 студзеня 2010 (UTC) : Двойчы мной была накладзеная абарона, але ні разу не адкатваліся праўкі да нейкай вэрсіі, можаце ўпэўніцца [http://be-x-old.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%93%D0%BE%D0%B4&action=history тут]. Артыкул знаходзіцца ў стане, калі першапачаткова была распачатая вайна рэдагаваньняў. На старонцы абмеркаваньня варта прыйсьці да кансэнсусу ў фармулёўках, якія ўсіх задаволіць, тады абарона будзе зьнятая, каб адпаведныя зьмены маглі быць унесеныя ў артыкул. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 15:11, 19 студзеня 2010 (UTC) == {{Ш|Абгрунтуйце добрасумленнае выкарыстаньне}} == На вось, мо спатрэбіцца. :) Каб не пісаць кожны раз, шаблёнчэг невялічкі. [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 19:01, 5 лютага 2010 (UTC) : Дзякуй! Буду карыстацца. :) --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 22:42, 5 лютага 2010 (UTC) : Дзякуй! Можа пры магчымасьці і скрыпт, каб адразу дадаваў у апісаньне выявы запыт на выдаленьне? Накшталт ''няма ліцэнзіі/крыніцы/дазволу'' ў Commons. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:58, 6 лютага 2010 (UTC) ::Здаецца, гэтым боты займаюцца. Паглядзім. Мабыць на тулсэрвэры зраблю форму, каб можна было ўвесьці імя і прычыну, а скрыпт бы сам усё дадаў. Толькі трэба тады з API разабрацца :) Па жывой базе рэзаць там нельга :) [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 15:13, 6 лютага 2010 (UTC) ::: Не, там менавіта JavaScript для людзей. Глядзіце спасылкі на старонцы выявы. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:22, 6 лютага 2010 (UTC) ===[[:Файл:Ecchi.gif]], [[:Файл:Ecchi2.gif]], [[:Файл:Sepia.gif]]=== Згодна з вашае прапановай выявы ў артыкуле [[Манґа]] былі заменены іншымі, з вольнае ліцэнзіяй, таму вышэйузгаданыя файлы можна выдаляць {{Няма подпісу|Dominick}} : Загружаныя вамі файлы не распаўсюджваюцца згодна з вольнымі ліцэнзіямі (для гэтага мусяць быць адпаведныя дазволы аўтараў, або пазнакі на сайтах-крыніцах) і не адпавядаюць правілам Вікіпэдыі, таму яны таксама будуць выдаленыя. Прыклады вольных файлаў па тэме «манга» можна паглядзець [[:commons:Category:Manga|тут]]. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 19:36, 24 красавіка 2010 (UTC) == Помнік Багдановічу ў Менску == Чаму ў расейскай вікі можна выкарыстаць мой [http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Pomnik_Maksimu_Bahdanovi%C4%8Du._Minsk.jpg фотаздымак помніка Багдановіча], а ў беларускай не? --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 18:00, 6 сакавіка 2010 (UTC) : Калі ў Расеі ёсьць свабода панарамы, таму і можна. Расейская Вікіпэдыя фактычна знаходзіцца ў расейскім юрыдычным полі (большасьць удзельнікаў — з Расеі), і штату Флорыда (фізычнае разьмяшчэньне сэрвэраў са зьместам). [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 09:19, 25 красавіка 2010 (UTC) :: Свабода панарамы залежыць ад месцазнаходжаньня аб'екта здымку, а не файла. Дарэчы, у РФ свабоды панарамы таксама няма, як і ў іншых краінах былога СССР. Правілы, якія прапануюцца ў расейскай Вікіпэдыі, таксама сумнеўныя: у Вікіпэдыі нельга выкарыстоўваць файлы, якія нельга выкарыстоўваць у камэрцыйных мэтах. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:12, 25 красавіка 2010 (UTC) == Перанакіраваньні з апострафамі і з памылкамі == Я спадзяюся, ты/вы не зьбіраешся выдаляць перанакіраваньні, у назьве якіх няслушныя апострафы (' замест ’), і там дзе ёсьць памылкі. Навошта тады ўвогуле перанакіраваньні? [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 10:48, 8 чэрвеня 2010 (UTC) : З апострафамі — не зьбіраюся. А з памылкамі — пляную выдаліць, бо мы ж выпраўляем памылкі ў артыкулах, ня бачу прычынаў, каб трымаць іх у перанакіраваньнях, тым больш, што пры заходзе на такую старонку паказваецца журнал выдаленьняў, дзе я прапісваю слушную старонку. Перанакіраваньні патрэбныя ж, каб весьці на старонку з розных варыянтаў назвы, як ''ВКЛ'' на ''Вялікае Княства Літоўскае'', то бок з ''правільных'' варыянтаў назвы, калі іх больш за адну. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 10:52, 8 чэрвеня 2010 (UTC) ::Ну, з памылкамі некрытычна. Але вось якое пытаньне: паўсюль спасылкі, напрыклад, на [[СССР]] (<nowiki>[[СССР]]</nowiki>) выпраўляюцца на <nowiki>[[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]]</nowiki>. Гэтага я зусім не разумею. [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 10:59, 8 чэрвеня 2010 (UTC) ::: Я ў такім выпадку кіруюся правілам, што нехта можа ня ведаць, што азначае абрэвіятура СССР, БССР, ВКЛ і г. д., і каб не пераходзіць па адпаведнай спасылцы — дастаткова навесьці курсор на спасылку і ў адрасе можна будзе пабачыць поўную назву. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:03, 8 чэрвеня 2010 (UTC) == President.gov.by == Апынілася, інфармацыя на сайце Прэзыдэнта распаўсюджваецца на ўмовах, сумяшчальных з CC-BY. :) Шкада толькі, што ў фотаальбоме якасьць здымкаў нізкая, ды watermark’і паўсюль. Было б няблага заліць адтуль здымкі як Лукашэнка, гэтак і беларускіх дзяржаўных дзеячаў. [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 10:32, 23 чэрвеня 2010 (UTC) : Дзякуй! Цікавая інфармацыя. Магчыма варта дадаць зьвесткі пра гэта сюды: [[Вікіпэдыя:Дазволы на выкарыстаньне матэрыялаў]] або на нейкую падобную старонку. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:06, 23 чэрвеня 2010 (UTC) :: На жаль, тут ёсьць стандартная праблема для падобных сайтаў (і падобных дазволаў). Аніяк не гаворыцца пра тое, ці можна зьмяняць зьмест, ці можна толькі цытаваць. А CC-BY, як вядома, бываюць розныя. Напрыклад, у выпадку http://kremlin.ru быў зроблены дадатковы дазвол на CC-BY-3.0. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 13:40, 23 чэрвеня 2010 (UTC) ::: А я думаў, «у любым аб’ёме» — гэта і ёсьць ''у тым ліку мадыфікаваць''. Бо’, калі мы робім вытворную працу, мы фактычна капіюем нейкую працу ў няпоўным аб’ёме. Мая думка няправільная? [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 14:02, 23 чэрвеня 2010 (UTC) :::Дарэчы, на kremlin.ru тыя ж словы. З [[:File:Kremlin authorisation-Russian.pdf|словаў прэс-сакратаркі]] бачна, што яна не дазваляе, а толькі пацьвярджае дазвол. Таму думаю, што ўмовы эквівалентныя CC-BY. [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 14:04, 23 чэрвеня 2010 (UTC) :::: Закон аб аўтарскім праве дазваляе па змоўчваньні ''цытаваць'' ([http://pravo.by/webnpa/text.asp?start=1&RN=V19600370 артыкул 19]). І каб не было гэтага абмежаваньня, для kremlin.ru спатрэбіўся дадатковы дазвол. Тое ж патрэбна ў выпадку president.gov.by. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 14:26, 23 чэрвеня 2010 (UTC) == Шаблён:Партыя == Калі ласка, не рабіце так больш! Гэты шаблён не ўніверсальны! Для Ўкраіны ёсьць адмысловы шаблён "Партыя Ўкраіны"! Ў ім ёсьць параметр "Колькасьць дэпутатаў у Вярхоўнай Радзе Ўкраіны", таксама я пляную дадаць і інфармацыю аб прадстаўніцтве ў мясцовых радах, кшатлту, як тут: http://en.wikipedia.org/wiki/Mebyon_Kernow --[[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] 11:32, 3 ліпеня 2010 (UTC) : Якраз гэтыя парамэтры варта дадаць у шаблён {{Ш|Партыя}}, а шаблён ''Партыя Ўкраіны'' зьяўляецца састарэлым да таго ж у яго не перакладзеныя парамэтры на беларускую мову. Шаблён {{Ш|Партыя}} створаны з дапамогай шаблёну {{Ш|Картка}} і зьяўляецца куды больш унівэрсальным і можа лёгка пашырацца пры патрэбе, у тым ліку з дадаваньнем патрэбных вам парамэтраў. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 11:38, 3 ліпеня 2010 (UTC) :: Які ж ён ўніверсальны, калі ў кожнай краіне свае парляменты, і розныя сыстэмы мясцовага самакіраваньня? --[[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] 12:02, 3 ліпеня 2010 (UTC) :::Няма нічога, што нельга дадаць у {{Ш|Партыя}}. Што там у шаблёне {{Ш|Партыя Ўкраіны}} такога, чаго няма ў іншых краінах для іншых партыяў? [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 12:07, 3 ліпеня 2010 (UTC) ::: Дык у тым і справа, што можна дадаць парамэтар у яго, які будзе задаваць назву парлямэнту ў той ці іншай краіне, а таксама назву органаў мясцовага кіраваньня. Я займуся дадаваньнем гэтых парамэтраў у шаблён, пасьля чаго прастаўлю яго ва ўсіх артыкулах пра ўкраінскія партыі з захаваньнем парамэтраў. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 12:09, 3 ліпеня 2010 (UTC) :::: Гэта іншая справа. Калі сапраўды будзе так — калі ласка і вялікі дзякуй. Але калі будзе ;-) А пакуль няма — няхай будзе так, як ёсьць. --[[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] 13:09, 3 ліпеня 2010 (UTC) ::::: Глядзіце прыклад: [[Партыя Рэгіёнаў Украіны]]. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:56, 3 ліпеня 2010 (UTC) ::::: Значна лепш, але калі магчыма, то патрэбныя яшчэ 3 рэчы: магчымасьць надаваць параметру ''дэпутатаў у парлямэнце'' розныя назвы (для розных краінаў). Пакуль гэты параметар не адлюстроўваецца чамусьці. :( 2) Зрабіць так, каб можна было б зрабіць з шаблёну спасылку на артыкул пра адпаведны парлямент (Ў дадзеным выпадку — на артыкул [[Вярхоўная Рада Ўкраіны]]) 3) Зрабіць візуалізацыю, як гэта зроблена ў ангелькім разьдзеле. Як для парляменту так і для мясцовых радаў. (Для Ўкраіны патрэбна ўдакладненьне - абласных радаў, бо іншыя амаль не магчыма палічыць). :::::: Дарэчы, паздымайце, калі ласка, шаблён "выдаліць", там дзе ўжо ёсьць абгрунтаваньне добрасумленнага выкарыстаньня ды шаблён "інфармацыя". Дзякуй. --[[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] 22:19, 3 ліпеня 2010 (UTC) ::::::: Паздымаў. Дадам толькі, што ў пункце «заменнасьць» варта пазначаць ня толькі, што файл ня мае вольнай замены, але і прычыну, чаму ня мае. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 09:46, 4 ліпеня 2010 (UTC) :::::: Паправіў парамэтар (у артыкуле проста была прапушчаная літара), адпаведная зьявілася і спасылка на Вярхоўную Раду. Што да мясцовых саветаў, то іх назву (у гэтым выпадку «Абласныя рады») можна задаць праз парамэтар ''назва мясцовых саветаў''. Пра візуалізацыю — пагляджу як там зроблена, пакуль дадаў агульную колькасьць дэпутатаў у дужках. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 08:47, 4 ліпеня 2010 (UTC) == Па заяўках гледачоў == Ты неяк узгадваў пра ґаджэт на [[commons:]] для высоўваньня файлаў на выдаленьне. Я пакуль да гэтага не дайшоў (пакуль ня думаў, як гэта зрабіць), але пра запыты на абгрунтаваньне ДВ, якія ад цябе пасыпаліся, паклапаціўся. Глядзі [[User:Wizardist/vector.js]] ад камэнтара ''// Lupin auto-edit'' і да канце, і функцыю <code>include</code> скапіюй. Думаю, гэта лепей асобным ґаджэтам зрабіць, каб праз устаноўкі ўключаць. [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 15:33, 7 ліпеня 2010 (UTC) : Гаджэт называецца «Quick Delete: adds very useful links, to tag images as without source/licence/for deletion, and notify users accordingly», уключаецца ў наладах. Толькі асьцярожней з тэставаньнем, дадаваньне сэкцыі ў гутаркі ўдзельніка і шаблёну ў файл адбываецца без усялякіх папярэджаньняў. —[[Удзельнік:Zedlik|zedlik]] 17:22, 7 ліпеня 2010 (UTC) : Дзякуй! Пагляджу. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 20:38, 7 ліпеня 2010 (UTC) ==Translation== Hey! can you please create the [[Selena]] article? [[:en:Selena]] (The English version) Thank you [[Удзельнік:AJona1992|AJona1992]] 18:11, 12 ліпеня 2010 (UTC) == Абгрунтаваньне добрасумленнага выкарыстаньня == Паглядзеўшы на вашыя выдаленьні, вырашыў, што нешта з гэтым трэба рабіць. На апошнім вікіспатканьні прадстаўнік ру-вікі падзяліўся наступнай іхняй практыкай. Яны не выдаляюць несвабодныя выявы, калі тыя адпавядаюць наступным умовам: # зьмешчаныя ня ў команс, а толькі ў іхнім разьдзеле; # няма свабодных аналягаў; # выява зьмешчаная пад ліцэнзыяй fair-use; # выява ўяўляе сабой лягатып арганізацыі/партыі/спартовага клюбу і г.д.; # выява выкарыстоўваецца толькі ў артыкуле, прысьвечаным гэтай арганізацыі/партыі/спартоваму клюбу/г.д. Па-мойму, гэта неблагі варыянт, хіба не? --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] 14:04, 20 ліпеня 2010 (UTC) : Усе файлы, якія разьмешчаныя ў нас з пазнакай fair-use, але бяз згадак пра аўтарства/аўтарскія правы і без крыніцы — наўпрост парушаюць беларускі закон аб аўтарскім праве. А файлы без абгрунтаваньня добрасумленнага выкарыстаньня — палітыку Вікіпэдыі ў гэтым пытаньні. Фактычна, расейская Вікіпэдыя парушае і аўтарскія правы, і палітыку Вікіпэдыі. Я ня бачу прычынаў, каб у беларускай Вікіпэдыі дазвалялася такое. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 14:36, 20 ліпеня 2010 (UTC) == Дзед барадзед і Калыханка == Чаму выдалена фота Барадзеда з [[Калыханка (тэлеперадача)|Калыханкі]]? --[[Удзельнік:Raviaka Ruslan|Ruslan Raviaka]] 14:40, 14 жніўня 2010 (UTC) : Як я пазначыў у кароткім апісаньні зьменаў, для кожнага ўжываньня несвабодных файлаў мусіць быць дададзенае {{Ш|Абгрунтаваньне добрасумленнага выкарыстаньня}}. Для файла [[:Файл:Dzed Baradzed.jpg]] прысутнічае толькі абгрунтаваньне для артыкула [[Дзед-Барадзед]]. Акрамя таго, хачу нагадаць пра пункт 6 [[Вікіпэдыя:Крытэры добрасумленнага выкарыстаньня|крытэраў добрасумленнага выкарыстаньня]], які кажа пра тое, што кожны несвабодны файл мусіць ілюстраваць асноўны аб’ект артыкула або пэўны разьдзел, а ў абгрунтаваньні добрасумленнага выкарыстаньня трэба абавязкова пазначаць прычыну, чаму немагчымая вольная замена файла. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 14:45, 14 жніўня 2010 (UTC) :: Ну наконт Дзеда Барадзеда, дык лялька зьнішчана ці зьнікла... Таму старыя фота гэта ўсё што засталося...--[[Удзельнік:Raviaka Ruslan|Ruslan Raviaka]] 15:02, 14 жніўня 2010 (UTC) ::: Варта дадаць гэтую інфармацыю ў абгрунтаваньне добрасумленнага выкарыстаньня файла. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 17:21, 14 жніўня 2010 (UTC) == Сымона дэ Бавуар == Прывітаньне. Што рабіць з [http://be-x-old.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A1%D1%8B%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%B0_%D0%B4%D1%8D_%D0%91%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80&curid=84013&diff=783182&oldid=783172 гэтай праўкі] у артыкуле пра Сымону дэ Бавуар. Тэкст, здаецца, парушае аўтарскія правы.--[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 09:40, 1 верасьня 2010 (UTC) : Я думаю, варта пачакаць адказу ад аўтара, калі ніякіх зьвестак ня будзе дададзена або ня будзе сказана, што гэта ўласная праца, трэба будзе выдаліць. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 09:46, 1 верасьня 2010 (UTC) :: Дзякуй. Я адпісаў аўтару на старонке абмеркаваньняў. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 09:49, 1 верасьня 2010 (UTC) == [[Тур’я]] == Вітаю. Надибав що в обох білоруських вікіпедіях є інтер-вікі-посилання зі статтей [[Тур’я (басэйн Дняпра)]] та [[:be:Тур’я (прыток Прыпяці)]] на всі інші мови де йдеться про зовсім іншу річку [[:uk:Турія (притока Прип'яті)|Турія]], також притоку [[Прыпяць|Прип’яті]], але у Волинській області. Я прибрав лишні посилання. Та маю до Вас одне запитання: Чи точно українська Турія білоруською буде писатися "Тур’я", і чи можна написати "Турія", адже ж власні назви не перекладаються. [[Удзельнік:Sparrov|Sparrov]] 13:47, 25 верасьня 2010 (EEST) == Вялікія і малыя літары ў спасылках == Мне вось цікава, які вы сэнс знаходзіце ў [http://be-x-old.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%90%D0%B1%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D0%BD%D0%B5_%D1%88%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D1%91%D0%BD%D1%83:%D0%A6%D1%96_%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B0%D0%B5%D1%86%D0%B5_%D0%B2%D1%8B&curid=73100&diff=831728&oldid=831672 падобных выпраўленьнях]? --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.1em 0.1em; class=texhtml">Taravyvan Adijene</span>]] 16:10, 29 кастрычніка 2010 (EEST) : Калі слова знаходзіцца ў сярэдзіне сказу, дык на маю думку, лепш даваць на яго спасылку з малой літары (калі гэта ня назва і г. д.), бо так прасьцей чытаецца тэкст у кодзе старонкі і лягчэй выпраўляць памылкі, бо бачна, дзе пачатак сказу, а дзе сярэдзіна. Кіруюся толькі гэтым, правілаў адпаведных у нас няма, таму спрачацца на гэты конт ня буду. :) --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 16:20, 29 кастрычніка 2010 (EEST) == Патрабаваньне наяўнасьці даты стварэньня для несвабодных выяваў == Прывітаньне! Мне здаецца, патрабаваньне абавязковай наяўнасьці запоўненай даты стварэньня для несвабодных выяваў зьяўляецца занадта жорсткім. Закон РБ аб аўтарскім праве [http://pravo.by/webnpa/text.asp?start=1&RN=V19600370] не патрабуе пазначэньня даты стварэньня (толькі аўтара і крыніцы); ангельская Вікіпэдыя не патрабуе пазначэньня даты стварэньня ўвогуле, а мастака, выдаўца і ўладальніка аўтарскіх правоў — у выпадках, калі гэта магчыма ([[:en:Wikipedia:Non-free content criteria]]); расейская Вікіпэдыя рэкамэндуе, але не патрабуе наяўнасьць даты ў выпадках, калі яна невядомая ([[:ru:Википедия:Правила использования изображений#Время создания]]). Мне здаецца, варта дапрацаваць нашыя [[ВП:КДВ|КДВ]] і зьняць абавязковае патрабаваньне наяўнасьці даты, бо вельмі часта яна зьяўляецца невядомай (напрыклад, для лягатыпаў), і рэкамэндаваць запаўняць гэтае поле тады, калі дата стварэньня вядомая (або можа быць аб’ектыўна вызначаная). —[[Удзельнік:Zedlik|zedlik]] 00:48, 18 лістапада 2010 (EET) : Я думаю, заўсёды можна пазначыць прыкладны час зьяўленьня лягатыпу (напрыклад, «не пазьней за 2010 год») або іншыя падобныя зьвесткі. Я ня думаю, што адсутнасьць пазнакі пра час стварэньня будзе нагодай для выдаленьня, але на цяперашні момант наяўныя [[Вікіпэдыя:Крытэры добрасумленнага выкарыстаньня|крытэры добрасумленнага выкарыстаньня]] патрабуюць пазначэньня ўсіх парамэтраў у тым ліку і часу стварэньня, таму калі ёсьць патрэба, варта ініцыяваць зьмены скіраваныя на памякчэньне правілаў у гэтым пытаньні. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:35, 18 лістапада 2010 (EET) :: Мне здаецца, што запаўненьне поля даты значэньнем кшталту «не пазьней за 2010 год» зьяўляецца проста фармальным запаўненьнем і не нясе карыснага зьместу :) Патрабаваньне і дакладнасьць даты сапраўды істотныя для прыманьня рашэньня пра пераход у грамадзкую ўласнасьць, але гэта не зьяўляецца выпадкам добрапрыстойнага выкарыстаньня. Я паспрабую тады зрабіць праект галасаваньня для зьмякчэньня фармулёвак [[ВП:КДВ]] у адпаведнасьці з практыкай іншых разьдзелаў і зраблю адпаведнае паведамленьне ў форуме для далейшага абмеркаваньня, бо, як я разумею па іншых камэнтарах, тэма істотная. —[[Удзельнік:Zedlik|zedlik]] 17:00, 18 лістапада 2010 (EET) Так, ну наконт даты, здаецца, дамовімся. {{-)}} А што ж да аўтара выяваў: ці магчыма падаць аўтарам лягатыпу арганізацыю? І калі не, дык тады, мабыць, ёсьць магчымасьць абраць іншую ліцэнзію, дзе патрабаваньне прадастаўленьня імя-прозьвішча аўтара неабавязковае? --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.1em 0.1em; class=texhtml">Taravyvan Adijene</span>]] 09:38, 18 лістапада 2010 (EET) : У парамэтры аўтарства можна пазначаць і ўладальніка аўтарскіх правоў, асабліва ў выпадках зь лягатыпамі. Акрамя таго, наўрад ці існуе ліцэнзія, пад якой можна дадаць несвабодны файл без пазнакі пра аўтарства/аўтарскія правы. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:35, 18 лістапада 2010 (EET) У старых здымкаў аўтары звычайна невядомыя. Мяркую, варта прыняць крытэры ангельскае вікіпэдыі і не даводзіць справу да абсурду. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Казімер Ляхновіч]] 13:03, 18 лістапада 2010 (EET) : Артыкул 19 «[http://pravo.by/webnpa/text.asp?start=1&RN=V19600370 Закону аб аўтарскім праве]» наўпрост патрабуе абавязковае пазначэньне аўтарства і крыніцы несвабоднага матэрыялу, таму калі аўтар невядомы, файл ня можа выкарыстоўвацца згодна з крытэрамі добрасумленнага выкарыстаньня. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 13:35, 18 лістапада 2010 (EET) :: Рабіць у нашым праекце нават больш жорсткія рамкі, чым у ангельскім і расейскім — гэта паўнейшы абсурд. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Казімер Ляхновіч]] 14:01, 18 лістапада 2010 (EET) ::: Таксама супраць больш жорсткіх парабаваньняў, ёсьць жа і студыйныя здымкі без пазначэньня аўтарства. Хаця ёсьць старыя фотаздымкі, якім проста больш за 70 год... І яны сталіся грамадзкаю ўласнасьцю.--[[Удзельнік:Raviaka Ruslan|Ruslan Raviaka]] 14:49, 18 лістапада 2010 (EET) :::: Проста ''больш за 70 год'' (дарэчы ў РБ — 50) можа быць крытэрам толькі для прац, аўтар якіх невядомы. Згодзен, што на старых паштоўках ці старых кнігах аўтарства фотатаздымкаў часта не пазначалася. Але для гэтага неабходна прывесьці арыгінальную крыніцу, а не сайт ў Інтэрнэт, дзе (спадзяюся) проста забыліся дадаць інфрармацыю пар аўтарства. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 17:15, 18 лістапада 2010 (EET) == Выдаленьне АБСЕ == Прыведзенае вамі апытаньне па форме і зьместу тычыцца толькі беларускіх аб’ектаў, якім [[АБСЭ]] ні ў якім разе не зьяўляецца. Назва часта ўжываецца мінакамі, якія наведваюць Вікіпэдыю не з-за правапісу, а для атрыманьня зьвестак, і вельмі верагодна, што звыклі пісаць ''АБСЕ'', увёўшы каторае ў пошук патрапяць на стронку пошуку замест рэлевантнага артыкулу. Таму прашу, каб вы павярнулі перанакіраваньне. [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 15:43, 27 лістапада 2010 (EET) : Гэтая назва зьяўляецца памылковай згодна з клясычным правапісам. Вікіпэдыя, як і любая іншая энцыкляпэдыя, ня мусіць утрымліваць памылковыя зьвесткі. Пры спробе [http://be-x-old.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D1%8D%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D1%8F%3A%D0%9F%D0%BE%D1%88%D1%83%D0%BA&search=%D0%90%D0%91%D0%A1%D0%95&fulltext=1 пошуку па АБСЕ] наведнік атрымлівае «Магчыма, вы мелі на ўвазе: АБСЭ», так што з пошукам таксама няма праблемы. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 15:48, 27 лістапада 2010 (EET) ::Прывядзіце хоць адзін контр-аргумэнт супраць [[:en:Micrasoft]]. [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 16:02, 27 лістапада 2010 (EET) :::Мы не ў ангельскай Вікіпэдыі, таму цяжка меркаваць, якія правілы для стварэньня перанакіраваньняў у іх і чым яны кіруюцца. Але я цалкам дапускаю, што калі гэтая старонка будзе выстаўленая на выдаленьне, яна будзе выдаленая. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 16:07, 27 лістапада 2010 (EET) ::::Перанакіраваньні не зьяўляюцца артыкуламі. Па сутнасьці, яны ўвогуле не датычацца непасрэдна энцыкляпэдыйных справаў. Гэта толькі зручны сэрвіс для наведвальнікаў і абагульненьня назваў для аднаго панятку. Плюс, ня цяжка меркаваць, [[:en:WP:R#KEEP|якім правілам]] кіраваліся ў ангельскай Вікіпэдыі (Reasons for not deleting, п.2 па спасылцы). [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 16:13, 27 лістапада 2010 (EET) :::::Я думаю, тады варта зладзіць абмеркаваньне ці апытаньне ў нашай Вікіпэдыі, і калі суполка падтрымае стварэньне памылковых перанакіраваньняў, унесьці дапаўленьні ў правілы ў нас. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 16:18, 27 лістапада 2010 (EET) :::::: Падтрымліваю стварэньне больш пашыранага абмеркаваньне праз наяўнасьць адпаведнага пункту ў ВП:Redirect --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 16:19, 27 лістапада 2010 (EET) :::::: Гэта не памылковыя перанакіраваньні. Ня трэба перакручваць паняткі. Гэтыя перанакіраваньні накіроўваць на правільныя артыкулы, а [[ВП:НПА]] датычнае толькі артыкулаў. [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 16:22, 27 лістапада 2010 (EET) ::::::: Перанакіраваньні з памылкамі. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 16:23, 27 лістапада 2010 (EET) ::::::::Прызнайце, вы проста прынялі глухую абарону і ня можаце прывесьці добрыя аргумэнты ў падтрымку свайго пункту гледжаньня. Калі так, проста дайце займацца справай. Я магу ўзгадаць і [[Ўкраіна|Ўкраіну]], дзе ''вы'' зноў перашкодзілі стварэньню перанакіраваньня. А мабыць там быў ваш сябра па глухой абароне, [[User:EugeneZelenko]]. [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 16:27, 27 лістапада 2010 (EET) ::::::::: Я заўсёды выступаў супраць і буду выступаць супраць стварэньня перанакіраваньняў, якія не адпавядаюць клясычнаму правапісу беларускай мовы, акрамя выпадкаў варыятыўнасьці той ці іншай назвы. Лічу, што такая практыка ўносіць неабгрунтаваныя памылкі ў Вікіпэдыю і не спрыяе яе якаснаму разьвіцьцю. Стварэньне перанакіраваньняў з памылкамі толькі ўводзіць у зман, што такія назвы быццам бы правамоцныя і не прымушае выпраўляць памылкі. Шчыра дзіўлюся, чаму вы трымаецеся пазыцыі па ўнясеньні дадатковых памылак у Вікіпэдыю. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 16:35, 27 лістапада 2010 (EET) :::::::::: Гэтае вашае супраць ня мае ніякага ''[[liberum veto]]''. Вы адзінагалосна ня можаце выступаць супраць нейкай зьявы ў Вікіпэдыі. Вы выступаеце супраць, і пры гэтым не прыводзіце ніякіх контр-аргумэнтаў. Калі ж вы з гэтым нязгодныя, мне прыйдзецца напісаць запыт на кваліфікацыю дзеяньняў удзельніка, паколькі вы выказваеце сваё імкненьне перавышаць правы, нададзеныя адміністратарам беларускай Вікіпэдыі. [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 16:41, 27 лістапада 2010 (EET) ::::::::::: Я ж ужо напісаў вышэй, стварыце апытаньне ці абмеркаваньне — занясіце адпаведны пункт у правілы, я буду яго прытрымлівацца, калі такім будзе рашэньне супольнасьці. Вашыя аргумэнты пра пошук таксама разьбіваюцца імгненна, але вы іх чамусьці ставіце вышэй за мае аргумэнты. Я не трымаюся за пасаду адміністратара, мне хапае цікавых заняткаў і бяз гэтага — пішыце запыты, гэта мусіць паспрыяць паляпшэньню Вікіпэдыі і разьвіцьцю беларускай мовы. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 16:47, 27 лістапада 2010 (EET) == Выявы паштовых марак == Калега, паводле беларускага Закону, выявы паштовых марак, а таксама грошай, аўтарскім правам не ахоўваюцца. Гэта я да таго, што Вы ўжо другі раз у маіх размовах просіце шаблонаў да загружаных мною выяў, а гэтыя выявы -- паштовыя маркі РБ. Шаблоны вядома ж пастаўлю, пішу Вам для даведкі. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] 20:21, 29 лістапада 2010 (EET) :Гэта тое самае, што дадаць спасылку на крыніцу, якая сьведчыць, што марка сапраўды зьяўляецца паштовай маркай РБ, таму PD-BY-exempt. :) [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 20:45, 29 лістапада 2010 (EET) : Дык а чаму ня хочаце наўпрост не запампоўваць маркі ў Команс і ставіць {{Ш|PD-BY-exempt}}? --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.1em 0.1em; class=texhtml">Taravyvan Adijene</span>]] 21:59, 29 лістапада 2010 (EET) Маркі з Рагвалодам і Рагнедай можна выдаліць, ёсць Команзах. --[[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] 21:03, 30 студзеня 2011 (EET) : Дзякуй! Выставіў лякальныя файлы на выдаленьне. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 12:13, 31 студзеня 2011 (EET) == Катэгорыя:Лэны Швэцыі == Гэх, не пасьпеў... Хацеў цывільна перанесьці. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.1em 0.1em; class=texhtml">Taravyvan Adijene</span>]] 23:56, 30 сьнежня 2010 (EET) : А ў чым нецывільнасьць? Для катэгорыяў няма магчымасьці перанесьці зьмест старонкі разам з гісторыяй, толькі стварэньне новай катэгорыі і выдаленьне старой. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 00:02, 31 сьнежня 2010 (EET) :: Калі бот пераносіць, дык інтэрвікі ў іншых Вікіпэдыях абновяцца. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.1em 0.1em; class=texhtml">Taravyvan Adijene</span>]] 00:03, 31 сьнежня 2010 (EET) ::: Я ў такіх выпадках абнаўляю інтэрвікі ў ангельскай Вікіпэдыі. Далей ужо справа якраз за робатамі. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 00:05, 31 сьнежня 2010 (EET) :::: Ага, я бачыў. {{-)}} Але робаты зачухаюцца, толькі калі іх носам тыцнуць. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.1em 0.1em; class=texhtml">Taravyvan Adijene</span>]] 00:10, 31 сьнежня 2010 (EET) == Старонкі абмеркаваньня == Мабыць варта некаторыя старонкі абмеркаваньняў са [http://toolserver.org/~krinkle/OrphanTalk2.php?wikidb=be_x_oldwiki_p&namespace=1&limit=100 сьпісу] выдаліць? [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 16:46, 6 лютага 2011 (EET) PS: ня ведаеш, дзе цяпер ConvertGrammar() ляжыць? [http://svn.wikimedia.org/viewvc/mediawiki/trunk/phase3/languages/classes/LanguageBe_tarask.php?view=markup Тут] няма. [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 16:56, 6 лютага 2011 (EET) : Я ўзгадаў, граматычныя формы знаходзяцца ў [http://svn.wikimedia.org/viewvc/mediawiki/trunk/extensions/WikimediaMessages/WikimediaGrammarForms.php?view=markup]. Была дыскусія ў [[Вікіпэдыя:Форум/Архіў 5#Назва прасторы назваў]], але ня памятаю, чаго ня я ня скончыў пачатае. Відаць, трэба вярнуцца. —[[Удзельнік:Zedlik|zedlik]] 04:01, 7 лютага 2011 (EET) : Я займаюся [http://toolserver.org/~daniel/WikiSense/OrphanTalk.php?wikilang=be-x-old&wikifam=.wikipedia.org&order=page_title&max=100&order=page_title&format=html гэтым сьпісам], таму хутка і да тых старонак дабяруся. Дарэчы, ці ня ведаеш у чым прычына памылак у гэтых прыладах: [http://toolserver.org/~daniel/WikiSense/BrokenImageLinks.php?wikilang=be-x-old&wikifam=.wikipedia.org&order=page_title&max=100&order=page_namespace%2Cpage_title%2Cimg_name&format=html], [http://toolserver.org/~daniel/WikiSense/CommonsClash.php?wikilang=be-x-old&wikifam=.wikipedia.org&order=img_name&max=100&format=html]? Мо ёсьць магчымасьць перанесьці іх пад твой рахунак на тулсэрвэры? --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 21:47, 7 лютага 2011 (EET) == Грэск == Перанясі, калі ласка, [[Грэск (вёска)]] у [[Грэск]]. Дзякуй. — [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 18:06, 19 лютага 2011 (EET) : Гатова. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 18:11, 19 лютага 2011 (EET) == Абмеркаваньне шаблёну:Вітаем == {{Перанесена на|Абмеркаваньне шаблёну:Вітаем}} Тыдзень прайшоў. Зьвярніце ўвагу --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 13:11, 25 сакавіка 2011 (EET) == Футбольныя клюбы == Вітаю, сп. Red Winged Duck. Мяркую, што ў шаблён-картку футбольных клюбаў у поле '''чэмпіянат''' лепей пісаць не ''[[Чэмпіянат Францыі па футболе]]'', напрыклад, а ''[[Француская Ліга 1|Ліга 1]]'', бо чэмпіянат складаецца зь некалькіх лігаў. Гэтак будзе больш дакладна. --[[Удзельнік:Dymitr|Dymitr]] 20:53, 15 сакавіка 2011 (EET) : Добра, я ня супраць, улічу пры наступных праўках. Адно што варта падумаць пра фармат, калі клюб ідзе на павышэньне ці паніжэньне зь лігі ў лігу, як тады пазначаць цяперашнюю і папярэднюю лігі. Напрыклад, як [[Гомель (футбольны клюб)|тут]], або нейкім іншым спосабам. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 22:47, 15 сакавіка 2011 (EET) :: Так. Але лепей яшчэ й удакладняць як [[Ньюкасл Юнайтэд|тут]]. --[[Удзельнік:Dymitr|Dymitr]] 23:32, 15 сакавіка 2011 (EET) == Запыт == Перанясі, калі ласка, артыкул [[Пісьмовасьць]] у пісьмо ([[ідэаграфічнае пісьмо]], [[піктаграфічнае пісьмо]]). Мне падаецца, што слова пісьмовасьць ёсьць сынонім слова [[пісьменства]], а не пісьма. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 18:18, 26 красавіка 2011 (EEST) : Перанёс. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 18:37, 26 красавіка 2011 (EEST) :: Дзякуй. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 18:49, 26 красавіка 2011 (EEST) == Грамадзянства == Навошта пазбаўляць пазыцыю Грамадзянства ў артыкулах пісьменьнікаў, паэтаў, мастакоў, музыкаў, філёзафаў і інш. іконкі СЬЦЯГ? Яна выглядае вельмі інфармацыйнай і, на маю думку, менавіта для гэтага прызначаная ({{сьцяг Вугоршчыны}} {{сьцяг Вялікабрытаніі}} {{сьцяг Гішпаніі}}). --[[Удзельнік:McDucker|McDucker]] 15:33, 28 красавіка 2011 (EEST) : Пакуль у нас няма сваіх правілаў у дачыненьні да ўжываньня сьцягоў, я кіруюся падобнымі [[:en:Wikipedia:Manual_of_Style_(icons)#Flags|правіламі]] з ангельскай Вікіпэдыі. Дык вось яны кажуць, што ўжываньне для пазначэньня месцаў нараджэньня, сьмерці, нацыянальнасьці, грамадзянства і г. д. у картках — гэта залішняя інфармацыя, якая не нясе карысьці, а таксама рызыкуе парушыць [[Вікіпэдыя:Нэўтральны пункт гледжаньня|нэўтральны пункт гледжаньня]], таму варта пазьбягаць выяваў сьцягоў у артыкулах пра асобы, каб не ўзьнікала недарэчных асацыяцыяў паміж імі. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 15:47, 28 красавіка 2011 (EEST) :: Згодны са сп. [[Удзельнік:McDucker|McDucker]]. Усё ж такі, на мой погляд, сьцяг мае інфарматыўнасьць, бо дае магчымасьць хутка ідэнтыфікаваць чалавека з той краінай, да якой ён мае непасрэднае дачыненьне. І якім чынам парушаецца [[Вікіпэдыя:Нэўтральны пункт гледжаньня|нэўтральны пункт гледжаньня]]? Калі чалавек нарадзіўся ў Францыі, напрыклад, то й францускі сьцяг будзе не за лішнім, тым больш, што сусьветная гісторыя ў гэтым пыаньні поўнасьцю уніфікавана. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;"><span style='color: green'>'''[[Удзельнік:Dymitr|Dymitr]]'''</span></span> 15:49, 1 траўня 2011 (EEST) ::: Усё ж раю пачытаць [[:en:Wikipedia:Manual_of_Style_(icons)#Flags|правілы]] з ангельскай Вікіпэдыі, там у прыватнасьці тлумачыцца, што, напрыклад, чалавек мог нарадзіцца ў краіне, калі яго бацькі былі там праездам. Ці, напрыклад, беларускія дзеячы, якія нарадзіліся на тэрыторыі Расейскай імпэрыі або на тэрыторыі акупаванай Трэцім райхам, але гэта не зьяўляецца нагодай асацыяваць іх з гэтымі дзяржаўнымі ўтварэньнямі, бо яны ніякага дачыненьня да іх ня мелі. Больш за тое, спасылка цалкам ідэнтыфікуе краіну нараджэньня або грамадзянства і няма патрэбы ў сьцягу, бо ён не нясе ніякай дадатковай інфармацыі. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 15:56, 1 траўня 2011 (EEST) :::: Разважаньні даволі слушныя, улічваючы сытуацыю ў артыкуле [[Пётар Пракаповіч]], дзе месца нараджэньня візуальна атаясамліваецца з Трэцім Райхам. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 16:00, 1 траўня 2011 (EEST) == Добры артыкул на галоўнай старонцы == Вітаньне. Ты можаш падвесьці вынік у галасаваньні [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Тэрарыстычны акт у менскім мэтро]] і паставіць артыкул на галоўную старонку? --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 15:01, 1 траўня 2011 (EEST) : Зрабіў. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 15:38, 1 траўня 2011 (EEST) :: Дзякуй. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 15:41, 1 траўня 2011 (EEST) == Катэгорыі з памылкамі == Вітаньне. Можаш перайменаваць гэтую катэгорыю [[:Катэгорыя:Гульцы ФК «Астан Віла» Бірмінгэм]] у [[:Катэгорыя:Гульцы ФК «Астан Віла» Бірмінггэм]] паводле БКП 15:41 в. Уручную дужа працаёмка. І, пры магчымасьці, паглядзі астатнія катэгорыі на наяўнасьць памылковай артаграмы. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 21:37, 4 траўня 2011 (EEST) : На жаль, у мяне няма магчымасьці лёгка перанесьці ўсе артыкулы з катэгорыі ў катэгорыю. Гэта трэба прасіць некага ў каго ёсьць свой бот або рабіць усё ўручную. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 21:42, 4 траўня 2011 (EEST) :: Тое самае трэба зрабіць і з [[:Катэгорыя:Гульцы ФК «Вулвэргэмптан Ўандэрэрз»]], перанесьці ў [[:Катэгорыя:Гульцы ФК «Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз»]] --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;"><span style='color: green'>'''[[Удзельнік:Dymitr|Dymitr]]'''</span></span> 21:49, 4 траўня 2011 (EEST) == Шаблёны == Вітаньне. На вашай старонцы напісана, што вы праграміст. Да вас можна зьвяртацца па дапамогу ў стварэньні шаблёнаў-картак? альбо вы ня ў гэтай тэме? --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 22:02, 21 траўня 2011 (EEST) : Думаю, можна. Але хутка рабіць не абяцаю. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 03:08, 22 траўня 2011 (EEST) :: Як наконт [[:ru:Шаблон:Навигационная таблица с колонками]]? Тэрмінова не карціць, але ў будучыні будзе карысна. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 15:37, 23 траўня 2011 (EEST) == Латвийский лат == Добрый вечер. Извиняюсь, что по-русски, сам этнический белорусс, но языком не владею (родился в Латвии) Интересуюсь на счёт внешней ссылки под статьёй о лате. На мой взгляд ссылка там была к месту. Латвийский Лат и курсы обмена валют, попрошу обратить внимание, что это не коммерческий сайт, предоставляющий информацию о всех предложениях комерческих банков Латвии и некоторых обменников. Можно сравнить все предложения.[[Удзельнік:ValutasInfo|ValutasInfo]] 23:52, 23 траўня 2011 (EEST) На русской и латышской версии есть ссылка и она уже там (на русской версии) второй год висит и все её приняли, почему тут убрали?[[Удзельнік:ValutasInfo|ValutasInfo]] 00:01, 24 траўня 2011 (EEST) :Действительно. Не вижу проблемы в том, чтобы эта ссылка в статье была. Сайт предлагает только аналитическую информацию, не больше. — [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 00:28, 24 траўня 2011 (EEST) ::Спасибо [[Удзельнік:ValutasInfo|ValutasInfo]] 00:43, 24 траўня 2011 (EEST) :: Праблема, верагодна, была ў тым, што гэта Вікіпэдыя беларускай мовай, адпаведна і спасылку трэба было апісаць беларускай. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.1em 0.1em; class=texhtml">Taravyvan Adijene</span>]] 08:56, 24 траўня 2011 (EEST) == Вікі любіць славутасьці == Ці атрымалі мой учорашні адказ? --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.1em 0.1em; class=texhtml">Taravyvan Adijene</span>]] 13:52, 25 траўня 2011 (EEST) : Так, дзякуй. Ужо разьбіраюся зь сьпісам. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 14:29, 25 траўня 2011 (EEST) :: Добра. Прасьцей за ўсё ўзяць у якасьці ўзору, напрыклад, [[Вікіпэдыя:Праект:Вікі любіць славутасьці/Сьпісы славутасьцяў/Берасьцейшчына/Пружаншчына|Пружаншчыну]]. Пры жаданьні можна таксама пачытаць дакумэнтацыю шаблёнаў {{Ш|Вікі любіць славутасьці/Вяршыня сьпісу}} і {{Ш|Вікі любіць славутасьці/Элемэнт сьпісу}}. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.1em 0.1em; class=texhtml">Taravyvan Adijene</span>]] 14:47, 25 траўня 2011 (EEST) == Мапа Норфалку == Можна ў нас зрабіць такое? [[:ru:Шаблон:ПозКарта Австралия Остров Норфолк]] --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 17:11, 26 чэрвеня 2011 (EEST) : Калі ласка: [[:Шаблён:Лякалізацыйная мапа Аўстраліі (Норфалк)]], і прыклад ужываньня: [[Кінгстан (востраў Норфалк)]]. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 17:54, 26 чэрвеня 2011 (EEST) :: Дзякуй. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 00:49, 27 чэрвеня 2011 (EEST) == Хлюсціна vs. Хлюсьціна == Віншую! Пішу артыкулы аб населеных пунктах Беларусі і заўважыў, што Вы перайменавалі Косціна на Кос'''ь'''ціна. Дык вось у слове Хлюсціна таксама патрэбен мяккі знак? З павагай, --[[Удзельнік:Dimant|Dimant]] 22:11, 28 чэрвеня 2011 (EEST) : Так, будзе Хлюсьціна. Тут тое ж самае правіла памякчэньня, што і ў Косьціна. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 22:25, 28 чэрвеня 2011 (EEST) :: Дзякую) --[[Удзельнік:Dimant|Dimant]] 22:28, 28 чэрвеня 2011 (EEST) == Удзельнік:Serge Gorlaw == Прывітаньне. Варта зрабіць удзельніку другое папярэджаньне за неабгрунтаваны [http://be-x-old.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%90%D0%B1%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D0%BD%D0%B5:%D0%90%D0%BF%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D1%86%D1%8B%D1%8F_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0)&diff=1056137&oldid=1056129 перанос] і стварэньне [http://be-x-old.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%90%D0%BF%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D1%86%D1%8B%D1%8F_(%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0)&diff=1056148&oldid=1056128 дублюючых артыкулаў]. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 22:13, 21 ліпеня 2011 (EEST) == Лякалізацыйныя мапы == Вітаньне. Ці магчыма зрабіць лякалізацыйныя мапы для кожнай вобласьці Беларусі? --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 06:20, 22 ліпеня 2011 (EEST) : А ці ёсьць іх адпаведнікі ў іншых разьдзелах Вікіпэдыі? --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 10:44, 22 ліпеня 2011 (EEST) :: А навошта адпаведнікі? Ёсьць падобнае: [[:Файл:Grodno Oblast, Belarussian Latin Names.png]]. Дастаткова матэрыялу на [[:commons:Category:Maps of Belarus]]. — [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 10:51, 22 ліпеня 2011 (EEST) ::: Каардынаты яшчэ патрэбныя. І для кожнай мапы яны будуць свае. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 10:57, 22 ліпеня 2011 (EEST) :::: Глядзіце, да прыкладу, артыкул [[:be:Гарадскі пасёлак Ружаны]] ў бевікі. Тут нейкім чынам зроблена другая мапа для Берасьцейскай вобласьці. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 14:27, 22 ліпеня 2011 (EEST) ::::: Мм, там мапа з [[OSM]]. Трэба будзе з [[User:Belamp|Belamp]]'ам пагутарыць, мабыць зробім мапы абласьцёў зь беларускімі назвамі (http://latlon.org). — [[Удзельнік:Wizardist|Wizardist]] ^{[[Гутаркі ўдзельніка:Wizardist|г]] [[Спэцыяльныя:Унёсак/Wizardist|+у]]} 14:48, 22 ліпеня 2011 (EEST) == Горлаў == Вітаю. Перанясі артыкул [[Гета, Ета (літара)]] ў [[Гэта (літара)]] і яшчэ пажадана заблякаваць прынамсі на дзень удзельніка Serge Gorlaw за хранічнае парушэньне артаграфіі і арыгінальнае дасьледваньне. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 21:50, 1 жніўня 2011 (EEST) == Карпілаўка == Прывітаньне. Можаш запоўніць каардынаты ў артыкуле [[Карпілаўка (Лагойскі раён)]]? [http://www.radzima.org/be/miesca/karpilauka.html Тут] яны пададзеныя, але не ў належнай форме. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 23:28, 3 жніўня 2011 (EEST) : Зроблена. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 23:38, 3 жніўня 2011 (EEST) :: Дзякуй. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 23:44, 3 жніўня 2011 (EEST) == Алег Гнедчык == Вітаньне. Выкажыся, калі ласка, у [[Абмеркаваньне:Алег Гнедчык]] пы пытаньні значнасьці артыкула. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 12:36, 5 жніўня 2011 (EEST) == Шаблён:Цывільны канфлікт == Вітаньне. Ты казаў, што можаш дапамагчы з інфабоксамі. Зрабі, калі ласка, адпаведнік [[:en:Template:Infobox civil conflict]] для артыкулу пра беспарадкі ў Тотэнгэме --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 17:07, 7 жніўня 2011 (EEST) == Шаблён:Востраў == Паглядзі, калі ласка, артыкул [[Гавайскія астравы]]. Тут праблема з адлюстраваньнем пункта каардынатаў, які знаходзіцца па-за асноўнай тэрыторыяй краіны. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 16:00, 11 жніўня 2011 (EEST) : Так, трэба будзе стварыць іншую лякалізацыйную мапу для гэтага выпадку. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 16:17, 11 жніўня 2011 (EEST) == Лякалізацыйная мапа Люксэмбургу == Трэба стварыць лякалізацыйную мапу Люксэмбургу. Аказваецца яна ў нас адсутнічае. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 01:07, 12 жніўня 2011 (EEST) : Яшчэ патрэбная мапа для краіны [[Трынідад і Табага]]. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 16:25, 16 жніўня 2011 (EEST) : Патрэбная мапа для ЗША (Кентукі) --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 16:41, 22 жніўня 2011 (EEST) == Шаблён:Рака == Вітаю. Дадай, калі ласка, катэгорыю [[:Катэгорыя:Рэкі па альфабэце]] ў шаблён {{ш|Рака}}, каб аўтаматычна прастаўлялася ў артыкулах. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 15:57, 23 жніўня 2011 (EEST) : Зрабіў. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 12:40, 24 жніўня 2011 (EEST) == Prośba pravieryć artahrafiju i nie tolki. == Vitaju. Źviartajusia da Vas z prośbaj pravieryć artahrafiju i pravilnaść majho artykułu: [[Польскае таварыства «Асьвета» (Менск)]], a taksama pryniać udzieŭ u hałasavańni za dobry artykuł. Budu taksama ŭdziačny za ŭsie ŭvahi. Dziakuj! [[Удзельнік:Bladyniec|Bladyniec]] 11:39, 25 жніўня 2011 (EEST) == Шаблён:Лякалізацыйная мапа Гаіці == Зрабі, калі ласка, {{ш|Лякалізацыйная мапа Гаіці}} --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 10:37, 3 верасьня 2011 (EEST) : Зрабіў. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 15:11, 5 верасьня 2011 (EEST) == Галасаваньне/Ян Чачот == Прывітаньне. Ужо мінула як тыдзень ад [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў абраныя артыкулы/Ян Чачот|пачатку галасаваньня]], таму, мяркую, варта падвесьці яго вынік. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 00:16, 3 кастрычніка 2011 (EEST) : Варта пашырыць крыху ўводзіны, дадаць зьвесткі чаму значны, асноўныя творы, каб гэта адпавядала [[Вікіпэдыя:Крытэры абраных артыкулаў|крытэрам]], і каб было што скапіяваць у шаблён для галоўнай старонкі. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 12:42, 3 кастрычніка 2011 (EEST) :: Пашырыў прэамбулу. Праглядзі вокам, ці ўсе карэктна. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 17:43, 5 кастрычніка 2011 (EEST) ::: Дзякуй. Калі да заўтра ня будзе заўвагаў, падвяду вынік галасаваньня. Яшчэ варта б было дадаць разьдзел пра ўшанаваньне памяці, бо ёсьць, напрыклад, [[Вуліца Яна Чачота (Менск)|вуліца ў Менску]], магчыма, знойдзецца і іншая інфармацыя. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 21:37, 5 кастрычніка 2011 (EEST) == B_Side == Вітаньне. Як стварыць артыкул з назвай [[B_Side]]. Не магу зрабіць такім чынам, каб ніжняя крэска адлюстроўвалася ў назьве. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 00:21, 15 кастрычніка 2011 (FET) : Для гэтага трэба стварыць арыткул [[B_Side]] і дадаць у самым яго пачатку функцыю <nowiki>{{ПАКАЗВАЦЬ_НАЗВУ:B_Side}}</nowiki>, якая будзе адлюстроўваць патрэбную назву. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 00:24, 15 кастрычніка 2011 (FET) == Юравічы (Гомельская вобласьць) == Вітаю. Дапамажыце, калі ласка, завяршыць перанос [[Юравічы (Гомельская вобласьць)]] -> [[Юравічы]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Казімер Ляхновіч]] 15:43, 22 кастрычніка 2011 (FET) : Дзякуй! --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Казімер Ляхновіч]] 15:50, 22 кастрычніка 2011 (FET) : І яшчэ адзін перанос, калі ласка: [[Обаль (гарадзкі пасёлак)]] -> [[Обаль]]. Загадзя дзякуй! --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Казімер Ляхновіч]] 14:33, 30 кастрычніка 2011 (FET) : Калі ласка, [[Бобр (гарадзкі пасёлак)]] -> [[Бобр]]. Загадзя дзякуй! --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Казімер Ляхновіч]] 10:19, 2 лістапада 2011 (FET) : Будзьце ласкавы, [[Суботнікі (Гарадзенская вобласьць)]] -> [[Суботнікі]] і [[Ліпнішкі (вёска, Іўеўскі раён)]] -> [[Ліпнішкі]]. Дзякуй! --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Казімер Ляхновіч]] 19:18, 5 лістапада 2011 (FET) : Перамясьціце, калі ласка, [[Міхалішкі (Гарадзенская вобласьць)]] -> [[Міхалішкі]]. Дзякуй! --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Казімер Ляхновіч]] 00:38, 16 лістапада 2011 (FET) : І яшчэ [[Германішкі (Воранаўскі раён)]] -> [[Германішкі]]. Загадзя дзякуй! --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Казімер Ляхновіч]] 02:54, 17 лістапада 2011 (FET) : Зноў, калі ласка, варта перанесьці [[Маляцічы (Магілёўская вобласьць)]] -> [[Маляцічы]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Казімер Ляхновіч]] 23:30, 30 сьнежня 2011 (FET) == Пераносы катэгорыяў робатам == Прывітаньне. Я знайшоў і выправіў памылку, якая не дазваляла карэктна перанесьці катэгорыю [[:Катэгорыя:Гісторыя Беларусі (862–1236)]] ў [[Удзельнік:ZedlikBot/Пераносы]]. Прычына была ў нябачных сымбалях у канцы назваў катэгорыяў. Спадзяюся, што ранейшы «няпоўны перанос» пэўных катэгорыяў быў выкліканы гэтай же праблемай. У любым выпадку, калі праблема ўзьнікне зноў, калі ласка, паведамі мне пра яе, бо пакуль ня маю магчымасьці стала сачыць за вынікамі пераносаў. —[[Удзельнік:Zedlik|zedlik]] 04:57, 8 лістапада 2011 (FET) : Дзякуй! Я праверыў яшчэ на адной катэгорыі — працуе. Калі раптам яшчэ ўзьнікнуць праблемы — буду паведамляць. --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 17:23, 8 лістапада 2011 (FET) == Землі Нямеччыны == Прывітаньне! Наколькі я разумею, то існуе нейкае правіла, згодна зь якім Вы зьмянілі працяжнік у Мэкленбург—Пярэдняя Памэранія. Але калі ласка, зьвярніце ўвагу што ў такім выпадку, варта перанесьці й назвы некаторых іншых земляў Нямеччыны.--[[Удзельнік:Lesnas ättling|Lesnas ättling]] 19:46, 10 сьнежня 2011 (FET) :Так, працяжнік ставіцца калі падзяляе больш, чым па адным слове, напрыклад, «Саксонія-Ангальт» — будзе злучок, а «Мэкленбург — Пярэдняя Памэранія» або «Паўночны Райн — Вэстфалія» — працяжнік. Пагляджу і іншыя артыкулы ў катэгорыі. Дзякуй! --[[Удзельнік:Red Winged Duck|Red_Winged_Duck]] 19:50, 10 сьнежня 2011 (FET) == Падзяка == Шчырае дзякуй за выпраўленьне артаграфіі :) --[[Удзельнік:Dzivak|Dzivak]] 20:55, 11 сьнежня 2011 (FET) :Дзякуй за выпраўленьні ў артыкуле [[Стакгольм]]!--[[Удзельнік:Lesnas ättling|Lesnas ättling]] 22:50, 12 сьнежня 2011 (FET) == Перанос == Вітаю. Дадай, калі ласка, на старонку зэжлікавага бота перанос катэгорыі [[:Катэгорыя:Сельскагаспадарчыя элемэнты]] ў [[:Катэгорыя:Рыштунак]] --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 11:48, 13 сьнежня 2011 (FET) * Вызвалі, калі ласка [[Абмеркаваньне:Юлій_Таўбін|месца пад перанос]] артыкул Юлій Таўбін. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 22:04, 17 сьнежня 2011 (FET) == Тамаш Зан == Вітаю. Выкажыся, калі ласка, наконт наданьня статусу артыкулу [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Тамаш Зан|Тамаш Зан]]. --[[Удзельнік:Jauhienij|Jauhienij]] 18:21, 18 сьнежня 2011 (FET) 30v4fj8ue672nfq8e4b771oa4q0m0ku 0 2859 2620389 2462352 2025-06-16T21:02:29Z Redaktor GLAM 70484 Better quality version of image 2620389 wikitext text/x-wiki {{Манарх |Імя = Людвік I Вялікі |Варыянт імя = |Партрэт = Louis of Anjou (89921718).jpg |Апісаньне = |Пасада = [[Сьпіс каралёў Вугоршчыны|кароль Вугоршчыны]] |Пачатак тэрміну = 1342 |Канец тэрміну = 1382 |Папярэднік = Карл Робэрт Анжуйскі |Наступнік = Марыя |Пасада2 = [[Сьпіс польскіх манархаў|кароль Польшчы]] |Пачатак тэрміну2 = 17 лістапада 1370 |Канец тэрміну2 = 1382 |Папярэднік2 = [[Казімер III Вялікі]] |Наступнік2 = [[Ядвіга Анжуйская]] |Імя пры нараджэньні = |Нашчадкі = Кацярына Вугорская (1370—1378)<br />Марыя (1371—1395)<br/>Ядвіга Анжуйская |Дынастыя = [[Анжу]] |Жонкі = Маргарэта Люксэмбурская<br />[[Лізавета Босьніяцкая]] |Бацька = Карл Робэрт Анжуйскі |Маці = Эльжбета Польская (1305—1380) |Узнагароды = Залатая Ружа }} '''Лю́двік I Вялі́кі''' (''Loys'', ''Lajos'', ''Ludwik Węgierski''; 5 сакавіка 1326 — 11 верасьня 1382) — кароль [[Вугоршчына|Вугоршчыны]] (Лаяш, з 1342 году) і [[Польшча|Польшчы]] (Людвік, з 17 лістапада 1370 году). З францускай дынастыі [[Анжу]]. Сын караля Карла Робэрта Анжуйскага і Эльжбеты, сястры польскага караля [[Казімер III Вялікі|Казімера III]], з 1335 году палітычны саюзьнік апошняга, спадкаемца польскага трону. З 1340 году дапамагаў Казімеру ў барацьбе за [[Галіцка-Валынскае княства]], прасьледуючы пры гэтым вугорскія інтарэсы, што выклікала яго сутыкненьне з валынскім князем [[Любарт]]ам. У лютым 1345 году ўдзельнічаў у бесьпасьпяховым паходзе [[крыжакі|крыжакоў]] у бок [[Трокі|Трокаў]]. Прымаў актыўны ўдзел у паходах Казіміра на [[Валынь]], [[Падляшша]] й [[Берасьце]]йшчыну ў 1349—1351 гадах, цягам якіх вугорскія войскі часова авалодвалі паўднёва-заходнімі землямі [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. Асабліва няўдалай для ВКЛ была вайна ў ліпені — жніўні 1351 году, калі Людвік захапіў у палон Любарта і [[Кейстут]]а. [[15 жніўня]] 1351 году прымусіў іх падпісаць дагавор, паводле якога ВКЛ мусіла заплаціць вялікі выкуп, адмаўлялася ад прэтэнзіяў на Галічыну. Дагавор вядомы з хронікі ананімнага вугорскага манаха-францысканца, удзельніка выправы Людвіка (магчыма, [[Янаш Кецьі|Янаша Кецьі]]). Кейстут разам зь Людвікам адправіўся ў Вугоршчыну як гарант дагавора і для [[хрышчэньне|хрышчэньня]], але здолеў уцячы. У 1354 годзе Людвік паранены пры асадзе літоўскай крэпасьці [[Белз]] на захадзе Валыні. Пасьля заняцьця польскага трону ўзнавіў войны з ВКЛ (1372—1377), у выніку якіх Белз і [[Холм]] далучаныя да Галічыны (якая пры Людвіку часова ўвайшла ў склад Вугоршчыны, што выклікала незадавальненьне польскіх фэадалаў), а Любарт, як і падольскія князі [[Аляксандар Карыятавіч|Аляксандар]] і [[Барыс Карыятавіч|Барыс]] [[Карыятавічы]] і ратненскі князь [[Фёдар Альгердавіч]] (якому належаў і [[Кобрынь]] з акругай) былі вымушаны прызнаць сюзэрэнітэт Вугоршчыны. Некалькі разоў высоўваў праекты хрысьціянізацыі Літвы. Ініцыяваў стварэньне Луцкай каталіцкай япархіі ў 1375 годзе, юрысдыкцыя якой ахоплівала і паўднёва-заходнія землі сучаснай [[Беларусь|Беларусі]], на якія пазьней, у [[14 стагодзьдзе|XIV]]—[[18 стагодзьдзе|XVIII]] стагодзьдзях, пашыраліся вугорскія экспансіянісцкія пляны (глядзіце [[Радноцкі дагавор 1656 году]] й інш.) Праўленьне Людвіка супала з «залатым векам» эўрапейскага рыцарства, да пашырэньня ідэалёгіі й эстэтыкі якога ў [[Цэнтральная Эўропа|Цэнтральнай]] і [[Усходняя Эўропа|Ўсходняй]] [[Эўропа|Эўропе]] ён істотна спрычыніўся. Празваны вугорскімі гісторыкамі Вялікім за значнае пашырэньне межаў каралеўства, якое пры ім зазнала росквіт эканомікі і культуры: адчынены першы ўнівэрсытэт у горадзе [[Пэч]], пачаў чаканіцца залаты дукат, які ў XIV—[[16 стагодзьдзе|XVI]] стагодзьдзях адыгрываў ролю рэгіянальнай залатой валюты Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы, у тым ліку Літвы («залаты вгорскі»). У 1374 годзе выдаў першы [[Кошыцкі прывілей|агульнапольскі (Кошыцкі) прывілей]], паводле якога [[шляхта|шляхце]] гарантаваўся ўзровень імунітэту, якім дагэтуль карысталіся толькі вышэйшыя фэадалы (асабістая недатыкальнасьць, сымбалічныя падаткі на карысьць дзяржаўнага скарбу й інш.), што паклала пачатак стварэньню асаблівага дзяржаўнага лада Польшчы, а ў будучым і ВКЛ. Пасьля сьмерці Людвіка польскай каралевай была абрана яго дачка [[Ядвіга Анжуйская|Ядвіга]]. == Літаратура == * [[Алесь Белы]] // {{Літаратура/ЭГБ}} * Historiae Hungaricae Fontes Domestici. V. III, Lipsiae, 1884. * {{кніга|аўтар=Dabrowski J.|загаловак=Ostatnie lata Ludwika Wielkiego|месца=Krakow|год=1918}} * ''Halecki O.'' O genezie i znaczeniu rzadow andegawenskich w Polsce // Kwartalnik historyczny. R. 35. Lwow, 1921. * {{кніга|аўтар=Sacerdoteanu A.|загаловак=Lupta moldovenilor cu litvanii in 1377|месца=Bucuresti|год=1936}} * {{кніга|аўтар=Шабульдо Ф. М.|загаловак=Земли Юго-Западной Руси в составе Великого княжества Литовского|месца=К.|год=1987}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20060205024421/http://www.autary.iig.pl/bely/www/encyklapedyja/l.htm#8 Арыгінальны артыкул] {{Валадары Польшчы}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Каралі Вугоршчыны]] [[Катэгорыя:Памерлі 11 верасьня]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1382 годзе]] [[Катэгорыя:Пахаваныя ў Сэкешфэхэрварскай базыліцы]] lxck6gsfuzz04uzjelvwshcgh365kpb 0 11050 2620384 2521649 2025-06-16T20:22:55Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620384 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Франак Вячорка |лацінка = Franak Viačorka |выява = Franak Viačorka, November 2018-1.jpg |памер = |подпіс_пад_выявай = |пасада = Стыпэндыят праграмы Вацлава Гаўла на Радыё Свабода |пачатак_тэрміну = 2012 |канец_тэрміну = |прэзыдэнт = |месца_нараджэньня = [[Менск]], [[БССР]] |нацыянальнасьць = [[беларусы|беларус]] |адукацыя = |рэлігія = уніят (грэка-каталік) |бацька = [[Вінцук Вячорка]] |маці = Арына |подпіс = |узнагароды = «[[Залаты апостраф]]» за найлепшы дэбют у прозе (2011), ляўрэат прэміі [[Хартыя’97|Хартыі’97]] «за асабістую мужнасьць»(2009), прэміі «Новае пакаленьне» (2008), }} '''Франці́шак Валянці́навіч Вячо́рка''' ({{н}} 26 сакавіка 1988) — беларускі грамадзкі дзяяч, журналіст, палітык. Старэйшы палітычны дарадца [[Сьвятлана Ціханоўская|Сьвятланы Ціханоўскай]]. == Біяграфія == Нарадзіўся 26 сакавіка 1988 году ў [[Менск]]у. Бацька — [[Вінцук Вячорка]], маці — {{артыкул у іншым разьдзеле|Арына Вячорка||be|Ірына Паладзеўна Ползік}} — пэдагог, заснавальнік рыцарскага клюбу «[[Вялікае княства]]», прадусар музычнага праекту «[[Легенды Вялікага княства]]», працавала ў выдавецтве «[[Ковчег]]». У 1994—2001 гадах вучыўся ў сярэдняй школе №20 ([[Гімназія № 8 (Менск)|Гімназія №8]]). З 2001 да 2005 ў [[Беларускі гуманітарны ліцэй імя Якуба Коласа|Нацыянальным дзяржаўным гуманітарным ліцэі імя Якуба Коласа]]. Старшыня Вучнёўскага самакіраваньня ліцэю з 2002 па 2004<ref>[https://web.archive.org/web/20090406142658/http://belngo.info/cgi-bin/i.pl?id=118 Ліцэісты яднаюцца ў грамадзкае аб’яднаньне]</ref>. Заснавальнік і галоўны рэдактар ліцэйскай газэты «[[Трыкутнік]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20040725125257/http://nchas.iatp.by/arhiv/20/artyk/19.html Ліцэісты ў вольны час]</ref>. Летам 2003 арганізаваў шэраг акцыяў пратэсту ў абарону ліцэю<ref>[https://web.archive.org/web/20160304000515/http://dossier.bymedia.net/index.php?option=com_apressdb&view=publications&layout=entry&id=23763 Заява старшыні Вучнёўскага самакіраваньня Нацыянальнага дзяржаўнага гуманітарнага ліцэю імя Якуба Коласа]</ref>. У 2005 годзе Вячорка паступіў на факультэт журналістыкі [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|БДУ]]. 18 лютага 2008 году ён быў адлічаны з трэцяга курсу з фармулёўкай «за акадэмічную непасьпяховасьць». Фармальным чыньнікам адлічэньня стала тое, што студэнт ня змог своечасова здаць сэсію: у гэты час Ф. Вячорка адбываў 15-сутачны адміністрацыйны арышт па абвінавачваньні ў дробным хуліганстве, якое ён зьдзейсьніў 16 студзеня ў будынку суду Цэнтральнага раёну Менску, дзе праходзіў працэс па справе актывісткі моладзевага дэмакратычнага руху [[Юлія Сіўцова|Юліі Сіўцовай]]. У 2008 пачаў навучаньне ў [[Эўрапейскі Гуманітарны Ўнівэрсытэт|Эўрапейскім гуманітарным унівэрсытэце]] (Вільня) на завочным аддзяленьні па спэцыяльнасьці «Мэдыя і камунікацыі», аднак мусіў прыпыніць, бо быў забраны на тэрміновую вайсковую службу. У 2009—2010 праходзіў тэрміновую вайсковую службу ў вайсковай часьці 48694 супрацьпаветранай абароны ў [[Мазыр]]ы. Аспрэчваў свой прызыў у судзе<ref>[http://www.reporter.by/Belarus/Sud-pryzna-gvalto-ny-pryzy-Franaka-Vjachork-arm-ju-zakonnym/ Суд прызнаў гвалтоўны прызыў Франка Вячоркі ў армію «законным»]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Reporter.by]]</ref>. Паводле Ф. Вячоркі, мэдычнае абсьледаваньне не было аб’ектыўным, а яго вынікі сфальшаваныя. У войску вёў дзёньнік у інтэрнэце пра вайсковую службу<ref>{{cite web|url=http://naviny.by/rubrics/society/2009/05/04/ic_articles_116_161266/|title=Армейскі дзёньнік Франка Вячоркі|work=[[Naviny.by]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111126190704/http://naviny.by/rubrics/society/2009/05/04/ic_articles_116_161266/|archivedate=2011-11-26|url-status=dead}}</ref>. Быў пакараны за ўжываньне камандаў на беларускай мове. Камісаваны па стане здароўя за тры месяцы да канца службы<ref>{{cite web|url=http://charter97.org/be/news/2010/4/15/28120/|title=Франак Вячорка: «З арміі выйшаў пераможцам»|work=[[Хартыя 97]]}}</ref>. Будучы салдатам, балятаваўся ў Мазырскі раённы Савет, але безвынікова<ref>{{cite web|url=http://nn.by/?c=ar&i=35148|title=Франак і ў войску ідзе ў дэпутаты|work=[[Наша Ніва]]}}</ref>. [[Файл:Выбарчыя матэрыялы Франака Вячоркі ў Мазыры.jpg|міні|Выбарчыя матэрыялы Франака Вячоркі ў Мазыры]] У 2010 сем беларускіх навучальных установаў адмовілі Ф. Вячорку ва ўзнаўленьні. У 2012 годзе закончыў Варшаўскі ўнівэрсытэт па спэцыяльнасьці «Public Relations і Мэдыя Маркетынг». У 2018 годзе закончыў Амэрыканскі Універсытэт па спэцыяльнасьці «міжнардныя адносіны». Выкладае ў [[:en:College_of_Europe|College of Europe]]<ref>https://web.archive.org/web/20220729191830/https://www.coleurope.eu/whoswho/person/francisak.viacorka</ref>. Валодае [[ангельская мова|ангельскай]], [[Беларуская мова|беларускай]], [[расейская мова|расейскай]], [[украінская мова|украінскай]], [[француская мова|францускай]] і [[польская мова|польскай]] мовамі<ref>{{cite web|url=http://www.svaboda.org/content/transcript/1045819.html|title=Франак Вячорка: Назаўтра пасьля 90-х угодкаў БНР ён будзе сьвяткаваць сваё 20-годзьдзе|work=[[Радыё Свабода]]}}</ref>. == Грамадзкая дзейнасьць == Франак Вячорка кіраваў укладаньнем некалькіх музычных праектаў («Я люблю ліцэй», «Я люблю ліцэй: Веру ў Цябе»<ref>{{Cite web|last=Менскі|first=Алесь|date=2004-06-08|publisher=Творческий Дом|title=“Веру ў цябе”.|url=http://www.tvordom.com/obzor.php?work=290|dead-url=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20041126160326/http://www.tvordom.com/obzor.php?work=290|archivedate=2004-11-26|accessdate=2020-08-24|author=Алесь Менскі.|language=be}}</ref>, «Партызанская школа», «Янка Купала» (2007), «[[НезалежныЯ]]» (2008)), каардынаваў праект па дубляваньні замежных фільмаў на [[беларуская мова|беларускую мову]], у межах якога былі перакладзеныя «[[Шрэк 2]]», «[[Шрэк 3]]», «[[Крымінальнае чытво]]», «[[Любоў насамрэч]]». Аўтар кнігі «Падарожны Дапаможнік для беларусаў»<ref>{{cite web|url=http://naviny.by/rubrics/politic/2011/11/02/ic_articles_126_175686/|title=Каб «кожная даярка» магла злятаць у Еўропу|work=[[Naviny.by]]|archiveurl=https://archive.is/20120711104830/http://naviny.by/rubrics/politic/2011/11/02/ic_articles_126_175686/|archivedate=2012-07-11|url-status=dead}}</ref>. Адзін з ініцыятараў кампаніі «Народны журналіст»<ref>[https://web.archive.org/web/20110925211206/http://narodny.by/ Народны Журналіст]</ref>. Адзін зь вядучых папулярных курсаў беларускай мовы «Мова ці кава». Адзін з заснавальнікаў і намесьнік старшыні грамадзкай ініцытывы «[[Арт Сядзіба]]»<ref>[http://artsiadziba.by.by Арт Сядзіба афіцыйны сайт]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. У 2014 быў адным з ініцыятараў кампаніі прамоцыі беларускай вышыванкі і нацыянальнага арнамэнту, за што газэта «Наша Ніва» прызнала яго «чалавекам году»<ref>{{cite web|url=http://nn.by/?c=ar&i=141197|title=Чалавек года па версіі «НН»: Франак Вячорка. Асобы года: Жызнеўскі, Бабарыка, Домрачава, Фіціль|work=[[Наша Ніва]]}}</ref>. Адзін з арганізатараў мерапрыемстваў на 100-годзьдзе БНР у 2018 годзе. З 2020 года зьяўляецца старэйшым дарадцам [[Сьвятлана Ціханоўская|Сьвятланы Ціханоўскай,]] суправаджае яе ў міжнародных паездках. Выступае ў беларускай і замежнай прэсе. Зьяўляецца кіраўніком аддзелу міжнародных адносінаў [[Офіс Сьвятланы Ціханоўскай|Офісу Сьвятланы Ціханоўскай]]<ref>https://tsikhanouskaya.org/en/team/</ref>. У 2020 годзе быў сярод арганізатараў вулічных пратэстаў. 20 чэрвеня 2024 году беларускія ўлады завочна прысудзілі Вячорку 20 гадоў калёніі ўзмоцненага рэжыму ды штраф<ref>{{cite web|url=https://novychas.online/hramadstva/kazuc-vjartajcesja-u-minsk-franaka-vjaczorku-a|title=«Кажуць, вяртайцеся ў Мінск». Франака Вячорку асудзілі на 20 гадоў зняволення|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2024-06-20}}</ref>. == Праца == Ад 2003 году супрацоўнічаў з [[Радыё Рацыя]], [[Радыё Свабода]], [[БелаПАН]]. Быў рэдактарам [[Аб'яднаныя дэмакратычныя сілы|UDF.by]], [[UFF-by.org]], [[Moladz.by]] ды іншых. Публікаваўся на ангельскім сэрвісе [[RFE/RL|Радыё Свабода]], у часопісе [[The Atlantic]] ды інш. Ад 2008 працаваў каардынатарам прасоўваньня тэлеканалу [[Белсат]]. Ад студзеня 2012 — на [[Радыё Свабода]]. Стыпэндыят праграмы Вацлава Гаўла. На Радыё Свабода кіраваў аддзелам новых мэдыя. З 2017 па 2020 працаваў спэцыялістам у [[:en:U.S._Agency_for_Global_Media|Агенцтве ЗША па глябальных мэдыях у Вашынгтоне.]] Ад 2019 году зьяўляецца прэзыдэнтам міжнароднай арганізацыі [https://web.archive.org/web/20220331184013/http://digicomnet.org/ Digital Communication Network.] Ад 2020 працуе старшым спэцыялістам у [[Атлянтычная рада|Атлянтычнай Радзе]]. Выкладае ў Эўрапейскім каледжы ў Варшаве. Чытаў лекцыі па новых мэдыях для студэнтаў Карлавага ўнівэрсытэту, а таксама [[NYUP|Ню-Ёрскага Унівэрсытэту ў Празе]]. == Кіно == У 2005—2006 годзе Франак Вячорка выступіў у якасьці галоўнага героя дакумэнтальнага фільму «[[Урок беларускай мовы]]»<ref>[http://www.filmpolski.pl/fp/index.php/4222067 Lekcja Białoruskiego]</ref> польскага рэжысэра [[Міраслаў Дэмбіньскі|Міраслава Дэмбіньскага]]. Фільм паказвае змаганьне дэмакратычнай беларускай моладзі супраць дыктатуры [[Аляксандр Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]]. Франак апавядае пра сваё дзяцінства, навучаньне ў нелегальным [[Беларускі гуманітарны ліцэй імя Якуба Коласа|Коласаўскім ліцэі]], носіць турэмныя перадачы бацьку [[Вінцук Вячорка|Вінцуку Вячорку]], удзельнічае ў кампаніі [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2006 году|адзінага кандыдата на прэзыдэнта]] ад дэмакратычных сілаў (2006) [[Аляксандр Мілінкевіч|Аляксандра Мілінкевіча]]. Заканчваецца фільм кадрамі з брутальнага разгону [[Джынсавая рэвалюцыя|акцыі 25 сакавіка 2006 году]]. Фільм быў паказаны на кінафэстывалях, у кінатэатрах, школах розных краінаў: Польшчы, Нямеччыне, Канадзе, Вялікабрытаніі, Літве, Галяндыі і іншых<ref>{{cite web|url=http://nn.by/?c=ar&i=4469/|title=«Урокі беларускай мовы» — цяпер і ў Менску|work=[[Наша Ніва]]}}</ref>. Фільм атрымаў 22 міжнародныя ўзнагароды<ref>{{cite web|url=http://www.svaboda.org/content/article/755306.html|title=Міраслаў Дэмбіньскі: гэта ўзнагароды ня фільму, але беларускай справе|work=[[Радыё Свабода]]}}</ref>, сярод іх «Movies that matter» (2007, Амстэрдам), «Prix Europa» (2007, Бэрлін) — як «Найлепшы дакумэнтальны фільм Эўропы»<ref>{{cite web|url=https://gazetaby.com/post/urok-belaruskaj-movy-stau-lepshym-eurapejskim-dakumentalnym-kino/9138/|title=«Урок беларускай мовы» стаў "Лепшым еўрапейскім дакументальным кіно|work=[[Салідарнасьць (газэта)|Салідарнасьць]]}}</ref>. Фільм дэманстраваўся па тэлебачаньні ў розных краінах, даступны да спампаваньня ў сеціве<ref>[http://rutracker.org/forum/viewtopic.php?t=2551798/ СКАЧАТЬ «Урок белорусского языка»]</ref>. Франак Вячорка быў адным са стваральнікаў і акторам у кінаспэктаклі «[[Тутэйшыя (фільм, 2007)|Тутэйшыя]]» паводле аднайменнай п’есы [[Янка Купала|Янкі Купалы]]<ref>{{cite web|url=http://nn.by/?c=ar&i=12025|title=«Белсат» здымае «Тутэйшых»|work=[[Наша Ніва]]}}</ref>. Фільм зьняты польскім і беларускім рэжысэрамі — [[Дарыюш Шада-Бажэшкоўскі|Дарыюшам Шадам-Бажэшкоўскім]] і [[Валеры Мазынскі|Валерыем Мазынскім]] на замову тэлеканалу «[[Белсат]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20101223092500/http://www.expressnews.by/2898.html Фильм о «Тутэйшых» Янки Купалы сняли за 8 дней]</ref>. У фільме ўдзельнічаюць зоркі беларускага тэатру і кіно: [[Павал Харланчук]], [[Анатоль Кот]], [[Дзяніс Тарасенка]]. Франак Вячорка сыграў пана. здымкі адбываліся ў польскім мястэчку [[Тыкоцін]]. Фільм дэманстраваўся на [[Белсат|Белсаце]], польскім тэлебачаньні TVP, распаўсюджваўся на дысках і ў інтэрнэце, аднак вялікага посьпеху ня меў. [[Міністэрства культуры]] Беларусі палічыла тэлеспэктакль «экстрэмісцкім» і забараніла да паказу ў Беларусі<ref>{{cite web|url=https://nashaniva.com/20418/|title=Для Мінкульту «Тутэйшыя» — праява шавінізму|work=[[Наша Ніва]]}}</ref>. У 2013 году адбылася прэм’ера фільму «Жыве Беларусь» паводле сцэнару польскага рэжысэра [[Кшыштаф Лукашэвіч|Кшыштафа Лукашэвіча]] і Франака Вячоркі<ref>{{cite web|url=http://nn.by/?c=ar&i=63610|title=Блокбастар «Жыве Беларусь»|work=[[Наша Ніва]]}}</ref>. Дзеяньне фільму адбываецца ў сучаснай Беларусі. Саліста папулярнага рок-гурта «Форца» — Мірона Захарку — гвалтоўна забіраюць у войска, дзе ён пачынае весьці так званы «армейскі дзёньнік». Заканчваецца фільм падзеямі [[Падзеі ў Беларусі пасьля прэзыдэнцкіх выбараў 2010 году|Плошчы-2010]]. У фільме выкарыстаныя дэталі зь біяграфіі Франака Вячоркі<ref>[http://eastbook.eu/ru/2011/11/topic-ru/culture-ru/belarusv-polshe-snimajut-film-o-belarusi/ Eastbook: В Польше снимают фильм о Беларуси]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. У фільме здымаюцца польскія і беларускія акторы Караліна Грушка, Зьміцер «Вінсэнт» Папко, [[Анатоль Кот]], акторы [[Купалаўскі тэатар|Купалаўскага]] і [[Свабодны тэатар|Свабоднага тэатраў]]. == Войска == [[Файл:Вайсковая прысяга.jpg|міні|Франак Вячорка прыняў прысягу са словамі «Жыве Беларусь». Баранавічы, 7 лютага 2009]] 15 кастрычніка 2008 году Менская абласная ваенная мэдычная камісія прызнала Франака Вячорку прыдатным да ваеннай службы «з абмежаваньнямі». Яму была дадзена адтэрміноўка ад службы да сакавіка 2009 году<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=p869Te5_Jkg Вінцук Вячорка пра абставіны прызыву Франака Вячоркі]</ref>. Аднак 16 студзеня 2009 году [[Вайсковы камісарыят|ваенкамат]] Савецкага раёну Менску прызнаў Ф. Вячорку прыгодным да ваеннай службы, а суд гэтага ж раёну, дзе было абскарджана рашэньне ваенкамата, 23 студзеня пакінуў гэтае рашэньне ў сіле. Рашэньне суда было прынятае ў адсутнасьць Франака Вячоркі і яго адваката. 7 лютага Франак Вячорка прыняў прысягу ў 8-й радыётэхнічнай брыгадзе ў [[Баранавічы|Баранавічах]]. Адсюль ён быў накіраваны ў [[Мазыр]] для праходжаньня тэрміновай службы ў ваеннай часьці № 48694 супрацьпаветранай абароны. Прысягу лідэр моладзевай арганізацыі прымаў на беларускай мове. Пад канец прысягі замест словаў «Служу Рэспубліцы Беларусь!» Франак Вячорка сказаў «Жыве Беларусь!»<ref>{{cite web|url=http://news.tut.by/society/128658.html|title=Франак Вячорка прыняў прысягу са словамі «Жыве Беларусь!»|work=[[TUT.BY]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090208202348/http://news.tut.by/society/128658.html|archivedate=2009-02-08|url-status=dead}}</ref>. 18 лютага 2009 году ён быў дастаўлены на абсьледаваньне ў 432-і Галоўны ваенны клінічны медычны цэнтар Узброеных сілаў у [[Менск]]у. 19 лютага яго перавялі ў 222-і лячэбны цэнтар ВПС і войскаў СПА ([[Баранавічы]]), дзе ён праходзіў лячэньне ў сувязі з высокім артэрыяльным ціскам і праблемамі з сардэчнымі клапанамі. 23 ліпеня пакараны за ўжываньне каманды на беларускае мове<ref>{{Cite web|url=http://nn.by/index.php?c=ar&i=27981|title=Салдат пакараны за ўжыванне беларускай мовы ў войску|work=[[Наша Ніва]]}}</ref>. У войску на Франка Вячорку аказваўся псыхалягічны ціск. У выніку Міністэрства абароны падрыхтавала статуты на беларускай мове і канфлікт сябе вычарпаў<ref>[https://web.archive.org/web/20160305005738/http://udf.by/news/main_news/3316-zmagary-z-belaruskaj-movaj-u-mazyrskaj-vajskovaj.html Змагары з беларускай мовай у мазырскай вайсковай частцы суняліся?]</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * {{cite web|url=http://nn.by/index.php?c=ar&i=15061|title=Франака Вячорку адлічылі з БДУ|work=[[Наша Ніва]]}} * {{cite web|url=http://news.tut.by/politics/113043.html|title=Франак Вячорка прызнаны непрыдатным да ваеннай службы па стане здароўя|work=[[TUT.BY]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080719005714/http://news.tut.by/politics/113043.html|archivedate=2008-07-19|lang=ru|url-status=dead}} * [http://franak.livejournal.com Блог Франка Вячоркі] * {{cite web|url=http://naviny.by/rubrics/society/2009/05/04/ic_articles_116_161266/|title=Армейскі дзёньнік Франка Вячоркі|work=[[Naviny.by]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111126190704/http://naviny.by/rubrics/society/2009/05/04/ic_articles_116_161266/|archivedate=2011-11-26|url-status=dead}} {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Вячорка, Франак}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Менску]] [[Катэгорыя:Палітыкі Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Сябры Партыі Беларускага народнага фронту]] [[Катэгорыя:Беларускія журналісты]] [[Катэгорыя:Узнагароджаныя Мэдалём да стагодзьдзя БНР]] [[Катэгорыя:Завочна асуджаныя]] swliqi4m98woqaq7onwvpras4si9rx6 0 19095 2620448 2508133 2025-06-17T10:01:22Z W 11741 /* Гаспадарка */ +«[[Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод]]» [[Вікіпэдыя:Праект:Злучнасьць]] 2620448 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Назва = Мазырскі раён |Назва ў родным склоне = Мазырскаму раёну |Герб =Герб Мазыру.png |Краіна = {{Сьцяг|Беларусь}} [[Беларусь]] |Гімн = |Статус = |Уваходзіць у = [[Выява:Flag of Homyel Voblast.svg|22px|border|Сьцяг Гомельскае вобласьці]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскую вобласьць]] |Улучае = |Цэнтар = [[Выява:Сьцяг Мазыру.png|22px|border|Сьцяг Мазыру]] [[Мазыр]] |БуйныГорад =Мазыр |БуйныяГарады = |ДатаЎтварэньня = |Кіраўнік = |Назва пасады кіраўніка = |Кіраўнік2 = |Назва пасады кіраўніка2 = |АфіцыйныяМовы =[[беларуская мова|беларуская]]<br>[[расейская мова|маскоўская]] |Насельніцтва = 133 437<ref name="belstat2018" /> |Год перапісу = 2018 |Адсотак ад насельніцтва = |Месца паводле насельніцтва = |Шчыльнасьць = 82,9 |Месца паводле шчыльнасьці = |Нацыянальны склад = |Канфэсійны склад = |Плошча = 1609,2<ref>[http://www.gki.gov.by/docs/gzk_2010.doc Государственный земельный кадастр Республики Беларусь]{{Недаступная спасылка|date=December 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Ref-ru}} (па стане на 1 студзеня 2010 г.)</ref> |Адсотак ад плошчы = |Месца паводле плошчы = |Максымальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Мапа = Belarus, Homieĺskaja voblasć, Mazyrski rajon.png |Загаловак мапы = |Памер мапы = |Мапа адміністрацыйнай адзінкі = |Памер мапы аа = |Часавы пас = |Скарачэньне = |ISO = |FIPS = |Тэлефонны код = +375 236<ref>[http://www.beltelecom.by/news/39887/ В Мозыре и Мозырском районе меняется зональный телефонный код и вводится шестизначная нумерация]{{Ref-ru}}</ref> |Паштовыя індэксы = |Інтэрнэт-дамэн = |Код аўтамабільных нумароў = |Парамэтар1 = |Назва парамэтру 1 = |Сайт = http://mozyr.gomel-region.by/ |Дадаткі = |Колер фону парамэтраў = {{Колер|Беларусь}} |Колер фону герб-сьцяг = }} '''Мазы́рскі раён''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Мазырскі раён мяжуе з [[Ельскі раён|Ельскім]], [[Каленкавіцкі раён|Каленкавіцкім]], [[Лельчыцкі раён|Лельчыцкім]], [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскім]], [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім]] і [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім]] раёнамі Гомельскай вобласьці. == Гаспадарка == «[[Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод]]» месьціўся на поўдні Мазырскага раёну, дзе знаходзіўся на ўсходзе [[Міхалкаўскі сельсавет|Міхалкаўскага сельсавету]] на поўдзень ад вёскі [[Міцькі (Гомельская вобласьць)|Міцькі]]. 13 сьнежня 2021 году ў Мазырскім раёне запусьцілі прыватную [[Сонечная электрастанцыя|сонечную электрастанцыю]] магутнасьцю 2,5 мэга[[ват]]ы і плошчай 5,5 [[гектар]]ы. На яе будоўлю пазычыў «[[Белінвэстбанк]]»<ref>{{Навіна|аўтар=Мікалай Скінціян, тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=ААТ «Белінвэстбанк» дапамагае экабізнэсу - у Мазырскім раёне зьявілася фотавальтаічная станцыя|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/ekonomika/oao_belinvestbank_pomogaet_ekobiznesu_v_mozyrskom_rayone_poyavilas_fotovoltaicheskaya_stantsiya_/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=13 сьнежня 2021|дата доступу=16 сьнежня 2021}}</ref>. == Прырода == На 2021 год у раёне месьцілася 2 заказьнікі: [[Мазырскія яры]] плошчай звыш 10 кв.км і [[Стрэльскі заказьнік]] плошчай звыш 121 кв.км (частка ў [[Каленкавіцкі раён|Каленкавіцкім раёне]]). == Насельніцтва == * XX стагодзьдзе: 1999 год — 21 400 чалавек * XXI стагодзьдзе: 2006 год — 20 500 чалавек; 2009 год — 128 817 чалавек<ref name="belstat">[https://web.archive.org/web/20100918172105/http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-3.pdf Перепись населения — 2009. Гомельская область]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> (перапіс); 2016 год — 132 944 чалавекі<ref name="belstat2016">[https://web.archive.org/web/20160706073652/http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/567/567f8a4ac45cd80a949bb7bd7a839ca7.zip Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2017 год — 133 404 чалавекі<ref name="belstat2017">[https://web.archive.org/web/20200813193913/http://belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_7192/ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2018 год — 133 437 чалавек<ref name="belstat2018">[https://web.archive.org/web/20180405033656/http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_8782/ Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> == Ураджэнцы == * Мікалай Пятрэнка (1919, мяст. Барбароў — 1997) — беларускі дзяяч самадзейнага мастацтва, кампазітар, педагог == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons}} * {{Глёбус Беларусі|{{НАЗВА_СТАРОНКІ}}}} * [https://web.archive.org/web/20100413231008/http://mozyrisp.gov.by/rus/enterprises Сайт адміністрацыі Мазырскага раёну] {{Мазырскі раён}} {{Гомельская вобласьць}} [[Катэгорыя:Мазырскі раён| ]] 1jxyet4a6mk621vmoakfc1lt3frve2k 0 19368 2620400 2619829 2025-06-17T02:28:17Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620400 wikitext text/x-wiki {{Мастак | Партрэт = Yehuda Pen, 1905.jpg | Памер = | Апісаньне = Юдэль Пэн, [[1905]] год | Імя пры нараджэньні = Ягуда (Юдэл, Юдэль) Майсеевіч Пэн | Месца нараджэньня = Новаалександраўск (цяпер [[Зарасай]], [[Летува]]), [[Ковенская губэрня]], [[Расейская імпэрыя]] | Месца сьмерці = [[Віцебск]], [[БССР]] | Заняткі = жывапісец | Вучоба = Пецярбурская акадэмія мастацтваў | Плынь = рэалізм | Працы = }} '''Юдэль Майсеевіч Пэн''' ({{Дата ў старым стылі|[[5 чэрвеня]]|[[1854]]|[[24 траўня]]}} — [[1 сакавіка]] [[1937]]) — мастак-жывапісец, пэдагог, выбітны дзяяч «габрэйскага рэнэсансу» ў беларускім мастацтве пачатку XX стагодзьдзя. == Жыцьцяпіс == [[Файл:2004. Stamp of Belarus 0570-0571.jpg|значак|250пкс|Юдэль Пэн на паштовай марцы Беларусі]] Ягуда Пэн нарадзіўся 24 траўня (5 чэрвеня) 1854 году ў горадзе Новааляксандраўск (цяпер [[Зарасай]], [[Летува]]). Рана асірацеўшы, з 1867 году працаваў чаляднікам маляра ў [[Дзьвінск]]у (цяпер Даўгаўпілс, [[Латвія]]). У 1879 пераехаў у Пецярбург, у 1880 годзе паступіў у Акадэмію майстэрстваў. Вучыўся ў [[Павел Чысьцякоў|Паўла Чысьцякова]]. Па заканчэньні Акадэміі (1886) жыў у Дзьвінску, [[Рыга|Рызе]]. У 1891 годзе пасяліўся ў [[Віцебск]]у і праз год адчыніў там [[Школа жывапісу і малюнка Юдэля Пэна|прыватную Школу маляваньня і жывапісу]] — першую ў Расеі габрэйскую мастацкую вучэльню. Вучнямі Пэна былі [[Восіп Цадкін]], Лазар Лісіцкі, Ільля Мазель, Яхім Мінін, [[Аскар Мешчанінаў]], [[Марк Шагал]], [[Саламон Юдовін]], Давыд Якерсан, [[Яфім Мінін]]. Пазьней гадаванцамі гэтай школы сталі жывапісцы Масьленікаў, Кроль, Ціхановіч, Хрусталёў, Ахрэмчык, скульптары Азгур, Бембель, Селіханаў і пісьменьнік [[Васіль Быкаў]]<ref name="svaboda">{{Спасылка | аўтар = Вячаслаў Ракіцкі.| прозьвішча = Ракіцкі| імя = Вячаслаў| аўтарlink = Вячаслаў Ракіцкі| cуаўтары = | дата публікацыі = 29 сакавіка 2007| url = http://www.svaboda.org/content/Transcript/756163.html| загаловак = Віцебск з Пэнам і без яго| фармат = | назва праекту = Беларуская Атлянтыда| выдавец = Радыё «Свабода»| дата доступу = 6 кастрычніка 2018| мова = | камэнтар = }}</ref>. У 1927 годзе Пэну было прысуджана званьне Заслужанага габрэйскага мастака. Мастак быў забіты ў сваёй хаце ў Віцебску ў ноч з 28 лютага на 1 сакавіка 1937 году. Акалічнасьці забойства ня высьветленыя дагэтуль. Па вэрсіі тагачаснага расьследваньня, прычынай забойства быў напад з мэтай рабунку<ref name="nn">{{Спасылка | аўтар = Яна Ільіна.| прозьвішча = Ільіна| імя = Яна| аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = 2 сакавіка 2007| url = https://nn.by/?c=ar&i=6939| загаловак = У Віцебску ўшанавалі Пэна| фармат = | назва праекту = | выдавец = «Народныя навіны Віцебску»| дата доступу = 6 кастрычніка 2018| мова = | камэнтар = }}</ref>. Пасьля сьмерці Пэна ў Віцебску была створаная яго галерэя жывапісу. Цяпер працы Пэна захоўваюцца ў Віцебскім мастацкім музэі і Нацыянальным мастацкім музэі Рэспублікі Беларусь. 1 сакавіка 2007 ў Віцебску ў гонар Юдаля Пэна была адкрытая мэмарыяльная шыльда на месцы дома, дзе ён жыў і працаваў з 1897 па 1937 гады. == Крыніцы == {{зноскі}} == Літаратура == * {{артыкул|аўтар =Н. Машковцев.| частка = |загаловак = «Живопись»|арыгінал = |спасылка =|адказны =редактор К. Ситник |выданьне=«Очерки по истории изобразительного искусства Белоруссии»||тып=зборнік артыкулаў|месца=[[Масква|Москва]], [[Санкт-Пецярбург|Ленинград]]|выдавецтва= |год=1940 |выпуск=|том=|нумар= | старонкі=113—150 |isbn=}} * ''Шишанов В. А.'' [https://web.archive.org/web/20131103160055/http://issuu.com/linkedin63/docs/shishanov_vitebsk_museum_modern_art Витебский музей современного искусства: история создания и коллекции. 1918—1941]. — Минск: Медисонт, 2007. — 144 с. * ''Шишанов В. А.'' [https://web.archive.org/web/20230102195125/https://issuu.com/linkedin63/docs/2006.01.12_vitebskij_prospekt_pen В неразобранном виде…] // Витебский проспект. 2006. № 2. 12 янв. С.3. * ''Шишанов, В. '' [https://web.archive.org/web/20230102195123/https://www.academia.edu/44005005/2009_MKAV_11_PEN_RGALI Материалы о Ю.М. Пэне в РГАЛИ] / В. Шишанов // Малевич. Классический авангард. Витебск – 11: [альманах / ред. Т. Котович]. – Минск: Экономпресс, 2009. – С.42-55. * Мясоедова, С. [https://www.academia.edu/53021161/2021_Vitebski_krai_6_Pen Школа Юрия Пэна: дата открытия и адреса]/ С. Мясоедова, В. Шишанов // Віцебскі край: матэрыялы VІ Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі «Віцебскі край», прысвечанай 75-годдзю Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне, 19 лістапада 2020 г., Віцебск. – Мінск : Нацыянальная бібліятэка Беларусі, 2021. – Т. 6. – С. 326–333, 430–431. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20051214001906/http://philately.iatp.by/s-by0570inf_r.html Іягуда (Юрый) Майсеевіч ПЭН] * [https://web.archive.org/web/20081108145646/http://vash2008.mylivepage.ru/wiki/1310/421_%D0%A8%D0%B8%D1%88%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2_%D0%92.%D0%90._%D0%92%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BC%D1%83%D0%B7%D0%B5%D0%B9_%D1%81%D0%BE%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0:_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D1%81%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%B8_%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%B8_(1918-1941)_%D0%A4%D0%A0%D0%90%D0%93%D0%9C%D0%95%D0%9D%D0%A2%D0%AB Шишанов В. А. Витебский музей современного искусства: история создания и коллекции (1918-1941)] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Пэн, Юры}} [[Катэгорыя:Беларускія мастакі і мастачкі]] [[Катэгорыя:Беларускія жыды]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Віцебску]] [[Катэгорыя:Асобы на марках]] 741wvcexkieipe2ye6hsaj2mo09oorw 0 19624 2620399 2528961 2025-06-17T02:05:33Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620399 wikitext text/x-wiki {{Пісьменьнік |Арыгінал імя = {{мова-en|Ernest Hemingway|скарочана}} |Партрэт = Ernest_Hemingway_1950.jpg |Апісаньне = Пісьменьнік на борце ўласнай яхты. Прыблізна 1950 год. |Імя пры нараджэньні = Эрнэст Мілер Гэмінгўэй |Род дзейнасьці = пісьменьнік, публіцыст |Гады актыўнасьці = 1917—1961 |Напрамак = [[мадэрнізм]] |Жанр = |Дэбют = Стары чалавек і мора |Прэміі = [[Пуліцэраўская прэмія]] (1953), [[Нобэлеўская прэмія|Нобэлеўская прэмія па літаратуры]] (1954) |Палічка = http://knihi.com/Ernest_Cheminhuej/ }} '''Эрнэст Мілер Гэмінгўэй''' ({{мова-en|Ernest Miller Hemingway}}; 21 ліпеня 1899 — 2 ліпеня 1961) — [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|амэрыканскі]] пісьменьнік. Ляўрэат [[Нобэлеўская прэмія|Нобэлеўскай прэміі]] ў галіне літаратуры (1954). Шырокае прызнаньне Гэмінгўэй атрымаў дзякуючы сваім раманам і шматлікім апавяданьням і дзякуючы свайму жыцьцю, поўнаму прыгодаў і нечаканасьцяў. Ягоны стыль, кароткі й насычаны, значна паўплываў на літаратуру XX стагодзьдзя. Большую частку сваіх твораў Гэмінгўэй стварыў у пэрыяд зь сярэдзіны 1920-х гадоў да сярэдзіны 1950-х гадоў, і атрымаў [[Нобэлеўская прэмія ў галіне літаратуры|Нобэлеўскую прэмію па літаратуры]] ў 1954 годзе. Ён апублікаваў сем раманаў, шэсьць зборнікаў аповядаў і два навукова-папулярныя творы. Дадатковыя працы, у тым ліку тры раманы, чатыры зборнікі аповядаў і тры навукова-папулярныя творы былі апублікаваныя пасьмяротна. Многія зь ягоных працаў лічацца клясыкай амэрыканскай літаратуры. Творы Гэмэнгўэя перакладзеныя больш як на 50 моў<ref>{{Спасылка|url=https://www.answers.com/authors/How_many_languages_was_Hemingway%27s_book_translated|загаловак=How many languages was Hemingway's book translated?|праект=Answers|мова=en|дата публікацыі=25 сакавіка 2024}}</ref>. == Біяграфія == === Маладыя гады === [[Файл:Ernest Hemingway with Family, 1905.png|міні|240пкс|зьлева|Сям’я Гэмінгўэяў, Эрнэст стаіць з правага боку]] Эрнэст Гэмінгўэй нарадзіўся 21 ліпеня 1899 году ў прывілегіяваным прадмесьці [[Чыкага]] — мястэчку Оўк-Парк, штат [[Іліной]], ЗША. Ягоны бацька Кларэнс Эдмант Гэмінгўэй быў лекарам, а маці Грэйс Гол прысьвяціла жыцьцё выхаваньню дзяцей. Бацька з раньняга дзяцінства спрабаваў прышчапіць да Эрнэста любоў да прыроды, марачы аб тым, што той пойдзе па ягоных сьлядох ды зоймецца [[мэдыцына]]й і [[Прыродазнаўчыя навукі|прыродазнаўствам]]. Калі Эрні было 3 гады, Кларэнс Гэмінгўэй падараваў яму першую вуду й узяў з сабой на рыбалку. Да 8 гадоў будучы пісьменьнік ужо ведаў на памяць назвы ўсіх дрэваў, кветак, птушак, рыбаў і зьвяроў, якія насялялі [[Сярэдні Захад]]. Іншым улюбёным заняткам для Эрнэста стала літаратура. Хлопчык гадзінамі сядзеў за кнігамі, якія мог знайсьці ў хатняй бібліятэцы, асабліва яму падабаліся працы [[Чарлз Дарвін|Дарвіна]] й гістарычная літаратура. Місіс Гэмінгўэй марыла аб іншай будучыні для свайго сына. Яна прымушала яго сьпяваць у царкоўным хоры й граць на віялянчэлі. Праз шмат гадоў, будучы пажылым чалавекам, Эрнэст скажа: {{Цытата|Мая маці цэлы год не пускала мяне ў школу, каб я вучыўся музыцы. Яна думала, што ў мяне ёсьць здольнасьці, але ў мяне не было аніякага таленту.}} Тым ня менш, супраціў гэтаму быў задушаны маці — Гэмінгўэй мусіў быў штодня займацца [[музыка]]й. У сям’і акрамя зімовага дому ў Оўк-Парку быў яшчэ катэдж «Ўіндмір» на возеры Валун. Штолета Гэмінгўэй з бацькамі, братамі й сёстрамі адпраўляўся ў гэтыя ціхія мясьціны. Для хлопчыка паездкі ў «Ўіндмір» азначалі поўную волю. Яго ніхто не прымушаў граць на віялянчэлі, і ён мог займацца сваімі справамі — сядзець на беразе з вудай, блукаць па лесе, гуляць зь дзецьмі зь індзейскага пасяленьня. У 1911 годзе, калі Эрнэсту споўнілася 12 гадоў, дзядуля падараваў яму адназарадную стрэльбу 20-га калібру. Гэты падарунак умацаваў сяброўства дзеда й унука. Хлопчык любіў слухаць апавяданьні старога й на ўсё жыцьцё захаваў пра яго добрыя ўспаміны, пазьней часта пераносячы іх у свае творы. Паляваньне стала для Эрнэста галоўным запалам. Кларэнс навучыў сына ладзіць са зброяй і высочваць зьвера. Аднаму зь першых сваіх апавяданьняў аб Ніцы Адамз, сваім альтэр эга, Гэмінгўэй прысьвеціць менавіта паляваньні й постаці бацькі. Ягоную асобу, жыцьцё й трагічны канец — Кларэнс скончыць жыцьцё самагубствам — будуць заўсёды хваляваць пісьменьніка. Будучы ад прыроды здаровым і моцным хлопцам, Гэмінгўэй актыўна займаўся [[бокс]]ам ды [[футбол]]ам. Эрнэст пазьней казаў: {{Цытата|Бокс навучыў мяне ніколі не заставацца ляжаць, заўсёды быць гатовым ізноў атакаваць… хутка і жорстка, падобна быку.}} У школьныя гады Гэмінгўэй дэбютаваў у якасьці пісьменьніка ў невялікім школьным часопісе «Скрыжаль». Спачатку быў надрукаваны «Суд Маніту» — сачыненьне з паўночнай экзотыкай, крывёю й індзейскім фальклёрам. А ў наступным нумары новае апавяданьне «Уся справа ў колеры скуры» — пра закулісны й брудны камэрцыйны бок боксу. У гэты час Гэмінгўэй ужо цьвёрда для сябе вырашыў, што будзе пісьменьнікам. Пасьля выпуску са школы ён вырашыў не паступаць ва ўнівэрсытэт, як гэтага патрабавалі бацькі, а пераехаў у [[Канзас-Сіці]], дзе ва ўзросьце 17 гадоў уладкаваўся працаваць у мясцовую газэту «Star». Тут ён адказваў за невялікі раён гораду, у які ўваходзілі галоўная лякарня, вакзал і паліцэйскі ўчастак. Малады рэпартэр выяжджаў на ўсе здарэньні, знаёміўся з прытонамі, сутыкаўся з прастытуткамі, наёмнымі забойцамі й ашуканцамі, бываў на пажарах і ў вязьніцах. Эрнэст назіраў, запамінаў, стараўся зразумець матывы чалавечых учынкаў, улаўліваў манэру гутарак, жэсты й пахі. Усё гэта адкладалася ў ягонай памяці, каб потым стаць сюжэтамі, дэталямі й дыялёгамі ягоных будучых апавяданьняў. Тут сфармаваўся ягоны літаратурны стыль і звычка быць заўсёды ў цэнтры падзеяў. Рэдактары газэты навучылі яго дакладнасьці й яснасьці мовы й імкнуліся спыніць любое шматслоўе і стылістычныя нядбайнасьці. === Першая сусьветная вайна === [[Файл:Ernest Hemingway in Milan 1918 retouched 3.jpg|міні|200пкс|[[Мілян]], 1918, Гэмінгўэй у [[Вайсковая форма|вайсковай форме]].]] Пасьля таго, як ЗША ўступілі ў Першую сусьветную вайну, напачатку 1918 году Гэмінгўэй адгукнуўся на заклік [[Міжнародны рух Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца|Чырвонага Крыжа]] ў [[Канзас-Сіці]] ды паехаў у [[Італія|Італію]] кіроўцам машыны хуткай дапамогі<ref>Mellow, James. (1992). Hemingway: A Life Without Consequences. Boston: Houghton Mifflin. {{ISBN|978-0-395-37777-2}}, сс. 48-49</ref>. У траўні ён пакінуў [[Нью-Ёрк]], і калі прыехаў у [[Парыж]], яго бамбавала нямецкая артылерыя<ref>Meyers, Jeffrey. (1985). Hemingway: A Biography. New York: Macmillan. {{ISBN|978-0-333-42126-0}}, сс. 27—31</ref>. У чэрвені яго накіравалі на Італьянскі фронт. Верагодна, менавіта ў гэты час ён сустрэў [[Джон Дос Пасас|Джона Дос Пасаса]]. 8 ліпеня 1918 году на вайне Гэмінгўэй, ратуючы параненага італьянскага снайпэра, патрапіў пад агонь аўстрыйскіх кулямётаў і мінамётаў, але застаўся жывы. У шпіталі зь яго вынялі 26 аскепкаў, пры гэтым на целе Эрнэста было больш за дзьвесьце ранаў. Неўзабаве яго перавезьлі ў Мілян, дзе прастрэленае калена лекары замянілі алюмініевым пратэзам. 21 студзеня 1919 году Эрнэст вярнуўся ў ЗША героем — аб ім пісалі ўсе цэнтральныя газэты як аб першым амэрыканцы, параненым на італьянскім фронце. А кароль Італіі ўзнагародзіў яго срэбным мэдалём «За доблесьць» і «Ваенным крыжам». Пасьля вяртаньня з Эўропы Гэмінгўэй працаваў рэпартэрам канадзкіх і амэрыканскіх газэт<ref>{{спасылка|url=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1954/hemingway-bio.html|загаловак=Ernest Hamingway - Biographical|праект=Nobelprize.org|выдавец=Nobel Medi AB 2014|дата=6 Dec 2015}}</ref>. === Сталыя гады === [[Файл:Ernest Hemingway 1923 passport photo.jpg|міні|180пкс|зьлева|Эрнэст Гэмінгўэй у 1923 годзе падчас жыцьця ў [[Парыж]]ы]] Першы сапраўдны пісьменьніцкі посьпех прыйшоў да Эрнэста Гэмінгўэя ў 1926 годзе пасьля выхаду ў сьвет «І ўзыходзіць сонца» ({{мова-en|The Sun Also Rises}}) — пэсымістычнага, але ў той жа час бліскучага раману пра «страчанае пакаленьне» маладых людзей, якія жылі ў [[Францыя|Францыі]] і [[Гішпанія|Гішпаніі]] ў 1920-х гадох. У 1927 годзе выйшаў зборнік апавяданьняў Эрнэста Гэмінгўэя «Мужчыны без кабетаў», а ў 1933 годзе — «Пераможца не атрымлівае нічога». Яны канчаткова зацьвердзілі Гэмінгўэя ў вачах чытачоў як унікальнага аўтара кароткіх апавяданьняў. Сярод іх асабліва вядомыя «Забойцы», «Нядоўгае шчасьце Фрэнсіса Макомбэра» і «Сьнягі Кіліманджара». І ўсё ж большасьці Гэмінгўэй памятны раманам «Бывай, зброя!» (1929) — гісторыяй няшчаснага каханьня амэрыканскага добраахвотніка і ангельскай мэдсястры, якая разьвівалася на фоне бітваў [[Першая сусьветная вайна|Першае сусьветнае вайны]]. Кніга мела ў Амэрыцы небывалы посьпех — продажам не перашкодзіў нават эканамічны крызіс. За пэрыяд, які доўжыўся больш за дзесяць гадоў, Гэмінгўэй наведаў [[Флорыда|Флорыду]], [[Афрыка|Афрыку]], пабываў на [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайне]]. [[Файл:Hemingwayhouse.jpg|міні|200пкс|Дом Гэмінгўэя ў [[Флорыда|Флорыдзе]]]] У 1949 годзе пісьменьнік пераехаў на Кубу, дзе аднавіў літаратурную дзейнасьць. Там была напісаная аповесьць «Стары чалавек і мора» (1952). Кніга сьведчыць аб гераічным і асуджаным супрацьстаяньні сілам прыроды, пра чалавека, які самотны ў сьвеце, дзе яму застаецца разьлічваць толькі на ўласную ўпартасьць, сутыкаючыся з адвечнай несправядлівасьцю лёсу. У 1953 годзе Эрнэст Гэмінгўэй атрымаў [[Пуліцэраўская прэмія|Пуліцэраўскую прэмію]] за аповесьць «Стары чалавек і мора». Гэты твор паўплываў гэтаксама на прысуджэньне Гэмінгўэю [[Нобэлеўская прэмія ў галіне літаратуры|Нобэлеўскае прэміі па літаратуры]] ў 1954 годзе. У 1956 годзе Гэмінгўэй пачынае працу над аўтабіяграфічнай кнігай аб Парыжы 1920-х гадоў — «Сьвята, якое заўсёды з табой», якая выйдзе толькі пасьля сьмерці пісьменьніка. Ён працягваў падарожнічаць і ў 1953 годзе ў Афрыцы трапіў у сур’ёзную авіякатастрофу. У 1960 годзе Гэмінгўэй пакінуў востраў і вярнуўся ў ЗША. === Старасьць === Гэмінгўэй пакутаваў ад шэрагу сур’ёзных фізычных захворваньняў, у тым ліку ад [[гіпэртанія|гіпэртаніі]] і [[дыябэт]]у, аднак для «лекаваньня» быў зьмешчаны ў псыхіятрычную клініку Маё, дзе псыхіятар ігнараваў гэтыя відавочныя фактары і займаўся толькі «псыхічнымі засмучэньнямі». Ён пагрузіўся ў глыбокую [[дэпрэсія|дэпрэсію]] і [[параноя|параною]] з нагоды сачэньня. Яму здавалася што за ім усюды ідуць агенты ФБР, і што паўсюль расстаўленыя жучкі, тэлефоны праслухоўваюцца, пошта прачытваецца, банкаўскі рахунак стала правяраецца. Ён мог прыняць выпадковых людзей за агентаў. Гэмінгўэя спрабавалі лячыць па законах [[псыхіятрыя|псыхіятрыі]] таго часу. У якасьці лячэньня ўжывалася электрасутаргная тэрапія. Пасьля 20 сэансаў Эрнэст Гэмінгўэй страціў памяць і здольнасьць фармуляваць думкі пісьмова: калі спатрэбілася, ён ня змог напісаць нават некалькіх словаў афіцыйнага прывітаньня. Падчас лячэньня ён тэлефанаваў свайму сябру з тэлефона ў калідоры клінікі, каб паведаміць, што жучкі расстаўленыя і ў клініцы. Спробы лячыць яго аналягічным чынам былі паўтораныя й пазьней. Аднак гэта не давала аніякіх вынікаў. Ён ня мог працаваць, знаходзіўся ў дэпрэсіі й параноі, і ўсё часьцей пагаворваў пра самагубства. Былі й спробы (напрыклад, нечаканы рывок у бок прапелера летака і г. д.), ад якіх атрымоўвалася яго зьберагчы. 2 ліпеня 1961 году ў сваім доме ў Кетчуме, празь некалькі дзён пасьля выпіскі з псыхіятрычнае клінікі Маё, Гэмінгўэй застрэліўся зь любімае стрэльбы, не пакінуўшы перадсьмяротнае запіскі. Некалькі дзесяцігодзьдзяў пасьля ў ФБР быў зроблены афіцыйны запыт аб справе пісьменьніка, на што прыйшоў адказ: сачэньне і праслухоўваньне мелі месца, у тым ліку ў той псыхалякарні, бо ўладам падалася падазронай ягоная актыўнасьць на Кубе. == Творы == * ''Тры апавяданьні і дзесяць паэм'' (1923) * ''Ды ўсходзіць сонца'' (''The Sun Also Rises'', таксама ''Фіэста'', 1926) * ''Узгоркі нібы белыя сланы'' (''Hills Like White Elephants'',1927) * ''Бывай, зброя!'' (''A Farewell to Arms'', 1929) * ''Сьмерць апоўдні'' (''Death in the Afternoon'', 1932) * ''Зялёныя ўзгоркі Афрыкі'' (''The Green Hills of Africa'', 1935) * ''Сьнягі Кіліманджара'' (''The Snows of Kilimanjaro'', 1936) * ''Мець і ня мець'' (''To Have and To Have Not'', 1937) * ''Першыя 49 апавяданьняў'' (''The First Fourty-Nine Stories'',1938) * ''Па кім званіць звон'' (''For Whom the Bell Tolls'', 1940) * ''Пятая калёна'' (''The Fifth Column'', 1938) — апавяданьні * ''За ракою, сярод дрэваў'' (''Across the River and Into the Trees'', 1950) * ''Стары чалавек і мора'' (''The Old Man and the sea.'', 1952) * ''Рухомае сьвята'' або ''Сьвята, якое заўсёды з табою'' (''A Moveable Feast'', 1964) * ''Подпіс: Эрнэст Гэмігўэй. Артыкулы і рэпартажы 1920—1956'' (''By-line Ernest Hemingway — selected articles and dispathes of four decades'',1967) * ''Выспы на Гальфстрыме'' (''Islands in the Stream'', 1970) * ''Апавяданьні Ніка Адамза'' (1972) * ''Небясьпечнае лета'' (''The Dangerous Summer'', 1985) * ''Райскі сад'' (''The Garden of Eden'', 1986) * ''Праўда досьвіткам'' (''True at First Light'', 1999) == Беларускія пераклады == На беларускую мову творы Гэмінгуэя пераклалі [[Аляксей Арцёмаў]], [[Алесь Асташонак]], [[Анатоль Бутэвіч|Анатоль Бутэвіч (Максім Валошка)]], [[Віталь Воранаў]], [[Віктар Гардзей]], [[Юрка Гаўрук]], [[Алесь Квіткевіч]], [[Павал Марціновіч]], [[Яўген Міклашэўскі]] і [[Вадзім Небышынец]]. * Бывай, зброя / Пер. з англ. А. Бутэвіча. — Мн., 1996; * Вельмі кароткае апавяданне / Пер. з англ. В. Воранава // «Далягляды», 3 мая 2010; * Забойцы: Апавяданне / Пер. з англ. А. Асташонка // Крыніца № 11-12, 1992. — С. 46-49; * Індзейскі пасёлак: Апавяданне / Пер. з англ. А. Асташонка // Крыніца № 9 (3), 1994. — С. 97-98; * І ўзыходзіць сонца (Фэст): Раман / Пер. з англ. Ю. Гаўрука. — Мн.: Маст. літ., 1976; * Па кім звоніць звон: Раман / Пер. з англ. В. Небышынца. — Мн.: Маст. літ., 1991; * Стары і мора / Пер. з англ. В. Небышынца; * Стары чалавек і мора / Пер. з англ. П. Марціновіча. * [https://web.archive.org/web/20221122212424/http://dziejaslou.by/old/www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/hem2502ec.html?OpenDocument Віно Ваямінгу] (пераклад [[Алесь Квіткевіч|Алеся Квіткевіча]]) * [https://litrazh.org/article/dzesyac-indzeycau Дзесяць індзейцаў] (пераклад [[Аляксей Арцёмаў|Аляксея Арцёмава]]) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Лявонава, Ева. ''Хемінгуэй'' // {{Літаратура/БЭ|17}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://openlibrary.org/authors/OL13640A Працы Гэмінгўэя] на Open Library {{ref-en}} {{Нобэлеўская прэмія па літаратуры (1951—1975)}} {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гэмінгўэй, Эрнэст}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Ілінойсе]] [[Катэгорыя:Літаратары ЗША]] [[Катэгорыя:Ляўрэаты Нобэлеўскай прэміі ў галіне літаратуры]] [[Катэгорыя:Памерлі ў ЗША]] [[Катэгорыя:Літаратары-самагубцы]] 10afm7923xip53vpuuvopkncgcm4gok 0 23890 2620390 2617098 2025-06-16T21:10:28Z Redaktor GLAM 70484 Better quality version of image 2620390 wikitext text/x-wiki За ўсю гісторыю [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] толькі адна вялікая княгіня была аднаасобнай уладаркай дзяржавы — [[Ганна Ягелонка]] ў 1575 годзе. Усе астатнія рабіліся вялікімі княгінямі ў выніку шлюбу зь вялікімі князьмі. Напачатку вялікія княгіні паходзілі з разнастайных балцкіх княскіх родаў. У асноўным зьвесткі пра іх адсутнічаюць. Пачынаючы ад [[XIV стагодзьдзе|XIV стагодзьдзя]] гаспадары пачынаюць заключаць шлюбы з навакольнымі славянскімі кіраўніцкімі родамі, і толькі ў [[XV стагодзьдзе|XV стагодзьдзі]] яны зрадніліся з заходнеэўрапейскімі дынастыямі. {| class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;" ! !Выява !Імя !Гады жыцьця !Год шлюбу !Выява мужа !Імя мужа !Гады князяваньня мужа !Камэнтар |- | 1 || || ? || ? — ? || ? || [[Файл:Mindaugas (99259281).jpg|100пкс]] || [[Міндоўг]] || 1245—1253 || Маці [[Войшалк]]а |- | 2 || || [[Марта (жонка Міндоўга)|Марфа]] || ? — каля 1262 || ? || [[Файл:Mindaugas (99259281).jpg|100пкс]] || [[Міндоўг]] || 1245—1253 || — |- | 3 || || [[Агна (жонка Міндоўга)|Агна]] || ? — ? || ? || [[Файл:Mindaugas (99259281).jpg|100пкс]] || [[Міндоўг]] ||1245—1253 || сястра папярэдняй і жонка [[Даўмонт Пскоўскі|Даўмонта]], гвалтоўна адабраная Міндоўгам |- | 4 || || ? || ? — ? || ? || || [[Транята]] || 1263—1264 || адсутнічае якая-кольвек інфармацыя |- | 5 || || ? || ? — ?|| ? || [[Файл:Vojshalk.png|100пкс]] || [[Войшалк]] || 1264—1267 || Інфармацыя адсутнічае, пры ўмове, што Войшалк пэўны час быў манахам, магчыма, што ў яго не было жонкі |- | 6 || || ? || ? — ? || 1254 || || [[Шварн]] || 1267—1268 || дачка [[Міндоўг]]а |- | 7 || || ? || ? — ? || ? || || [[Від (вялікі князь літоўскі)|Від]] || 1268—1270 || адсутнічае якая-кольвек інфармацыя |- | 8 || || ? || ? — ? || ? || [[Файл:Lithuanian Grand Duke Traidenis.JPG|100пкс]] || [[Трайдзень]] || 1270—1282 || адсутнічае якая-кольвек інфармацыя, маці дзяцей Трайдзеня |- | 9 || [[Файл:Trajdzień, Hanna Mazavieckaja. Трайдзень, Ганна Мазавецкая (M. Andriolli, 1882).jpg|100пкс]] || [[Ганна Мазавецкая]] || ? — ? || 1279 || [[Файл:Lithuanian Grand Duke Traidenis.JPG|100пкс]] || [[Трайдзень]] || 1270—1282 || дачка мазавецкага князя |- | 10 || || ? || ? — ? || ? || || [[Даўмонт]] || 1282—1285 || адсутнічае якая-кольвек інфармацыя |- | 11 || || ? || ? — ? || ? || || [[Будзікід]] || 1285—1290 || адсутнічае якая-кольвек інфармацыя |- | 12 || || ? || ? — ? || ? || || [[Будзівід]] || 1285—1295 || адсутнічае якая-кольвек інфармацыя |- | 13 || || ? || ? — ? || ? || [[Файл:Vicień. Віцень (A. Guagnini, 1578).jpg|100пкс]] || [[Віцень]] || 1295—1316 || адсутнічае якая-кольвек інфармацыя |- | 14 || || [[Віда]] || ? — ? || ? || || [[Гедзімін]] || 1316—1341 || жамойтка |- | 15 || || [[Вольга Полацкая]] || ? — ? || ? || || [[Гедзімін]] || 1316—1341 || полацкая князёўна |- | 16 || || [[Еўна|Леанідыя (Еўна)]] || каля 1280—1344 || ? || || [[Гедзімін]] || 1316—1341 || смаленская ці тураўская князёўна, магчыма дачка [[Іван Полацкі|Івана Полацкага]] |- | 17 || || ? || ? — ? || ? || || [[Яўнут]] || 1341—1345 || адсутнічае якая-кольвек інфармацыя |- | 18 || || [[Марыя Віцебская]] || ? — да 1349 || 1318 || [[Файл:Ю. Азямбловский. Портрет вел. князя Ольгерда.jpg|100пкс]] || [[Альгерд]] || 1345—1377 || дачка [[Яраслаў Васілевіч|Яраслава Васілевіча]] [[Віцебск]]ага; у выніку шлюбу да [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]] адышло [[Віцебскае княства]] |- | 19 || || [[Ульляна Цьвярская]] || 1325—1392 || 1349 || [[Файл:Ю. Азямбловский. Портрет вел. князя Ольгерда.jpg|100пкс]] || [[Альгерд]] || 1345—1377 || дачка [[Аляксандар Міхайлавіч Цьвярскі|Аляксандра Міхайлавіча Цьвярскога]] й [[Настасься Галіцкая|Настасьсі Галіцкай]] |- | 20 || || ? || ? — каля 1351 || ? || [[Файл:Kiejstut.JPG|100пкс]] || [[Кейстут]] || 1345—1377 і 1381—1382|| невядомая руская князёўна |- | 21 || [[Файл:Bronza statuo de Birutė en Palanga.jpg|100пкс]] || [[Бірута]] || ? — 1382 || ? || [[Файл:Kiejstut.JPG|100пкс]] || [[Кейстут]] || 1345—1377 і 1381—1382|| была прысьвечаная паганскім багам, але была выкрадзеная Кейстутам |- | 22 || [[Файл:Jadwiga Andegawenska (275154).jpg|100пкс]] || [[Ядзьвіга Польская]] || 1373—1399 || 1386 || [[Файл:Wladislaus II of Poland (89921914).jpg|100пкс]] || [[Ягайла]] || 1377—1381 і 1382—1392|| была каралевай польскай ад 1384, у выніку шлюбу зь ёй Ягайла стаў каралём [[Польшча|Польшчы]] |- | 23 || || [[Марыя Лукомская]] || ? — ? || ? || [[Файл:Vytautas the great.jpg|100пкс]] || [[Вітаўт]] || 1392—1430 || была дачкой лукомскага князя, памерла яшчэ да ўскняжаньня Вітаўта |- | 24 || || [[Ганна Сьвятаславаўна]] || ? — 1418 || ? || [[Файл:Vytautas the great.jpg|100пкс]] || [[Вітаўт]] || 1392—1430 || была дачкой смаленскага князя [[Сьвятаслаў іванавіч Смаленскі|Сьвятаслава Іванавіча]] |- | 25 || || [[Юльляна Гальшанская]] || 1375—1444 || 1418 || [[Файл:Vytautas the great.jpg|100пкс]] || [[Вітаўт]] || 1392—1430 || была дачкой гальшанскага князя [[Іван Гальшанскі|Івана]] |- | 26 || || ? || ?-? || ? || || [[Сьвідрыгайла]] || 1430—1432 || |- | 27 || || ? || ?-? || ? || [[Файл:Seal of Sigismund Kestutis.PNG|100пкс]] || [[Жыгімонт Кейстутавіч]] || 1432—1440 || дачка Андрэя Адзінцэвіча |- | 28 || [[Файл:Rakuszanka.jpg|100пкс]] || [[Альжбэта Габсбург]] || 1436—1505 || 1454 || [[Файл:Kazimierz IV Jagiellonczyk (275186).jpg|100пкс]] || [[Казімір Ягелончык]] || 1440—1492 || дачка [[Альбрэхт II Габсбург|Альбрэхта II Габсбурга]] й [[Элізабэт фон Люксэмбург]] |- | 29 || [[Файл:Alexander of Poland, Helen of Moscow (117633038).jpg|100пкс]] || [[Алена Іванаўна Маскоўская]] || 1476—1513 || 1495 || [[Файл:Aleksander Jagiellonczyk (275208).jpg|100пкс]] || [[Аляксандар Ягелончык]] || 1492—1506 || дачка [[Іван III Маскоўскі|Івана III Маскоўскага]] й [[Зоф’я Палеалёг|Зоф’і Палеалёг]] |- | 30 || [[Файл:Barbara Zapolya (93294241).jpg|100пкс]] || [[Барбара Запольля]] || 1495—1515 || 1512 || [[Файл:Cranach the Younger Sigismund I the Old.jpg |100пкс]] || [[Жыгімонт Стары]] || 1506—1548 || дачка [[Іштван Запольля|Іштвана Запольлі]] й [[Ядзьвіга Цяшынская|Ядзьвігі Цяшынская]] |- | 31 || [[Файл:Bona Sforza in 1517.jpg|100пкс]] || [[Бона Сфорца]] || 1494—1557 || 1518 || [[Файл:Cranach the Younger Sigismund I the Old.jpg |100пкс]] || [[Жыгімонт Стары]] || 1506—1548 || дачка [[ДЖан Галеаца Сфорца|Джана Галеацы Сфорцы]] й [[Ізабэля Нэапалітанская|Ізабэлі Нэапалітанскай]] |- | 32 || [[Файл:Elzbieta Habsburzanka.jpg|100пкс]] || [[Альжбета Габсбург]] || 1526—1545 || 1543 || [[Файл:Sigismund II Augustus.PNG|100пкс]] || [[Жыгімонт Аўгуст]] || 1529—1572 || дачка [[Фэрдынанд I Габсбург|Фэрдынанда I Габсбурга]] й [[Ганна Ягелонка Чэская|Ганны Чэскай]] |- | 33 || [[Файл:Barbara Radziwillowna 18th.jpg|100пкс]] || [[Барбара Радзівіл]] || 1520—1551 || 1550 || [[Файл:Sigismund II Augustus.PNG|100пкс]] || [[Жыгімонт Аўгуст]] || 1529—1572 || дачка [[Юры Радзівіл Геркулес|Юрыя Радзівіла]] й [[Барбара Кола|Барбары Колы]]; былі заручаныя таемна, на момант шлюбу была ўдавой |- | 34 || [[Файл:Cranach the Younger Catherine of Austria.jpg|100пкс]] || [[Катарына Габсбург]] || 1533—1572 || 1553 || [[Файл:Sigismund II Augustus.PNG|100пкс]] || [[Жыгімонт Аўгуст]] || 1529—1572 || дачка [[Фэрдынанд I Габсбург|Фэрдынанда I Габсбурга]] й [[Ганна Ягелонка Чэская|Ганны Чэскай]], сястра першай жонкі |- | — || — || — || — || — || [[Файл:Anjou 1570louvre.jpg|100пкс]] || [[Генрык Валезы]] || 1573—1574 || будучы вялікім князем літоўскім, ня быў жанатым, мусіў ажаніцца з [[Ганна Ягелонка|Ганнай Ягелонкай]] |- | 35 || [[Файл:Anna Jagiellonka (275264).jpg|100пкс]] || [[Ганна Ягелонка]] || 1523—1596 || 1576 || [[Файл:Kober_Stephen_Bathory.jpg|100пкс]] || [[Стэфан Баторы]] || 1576—1586 || дачка [[Жыгімонт Стары|Жыгімонта Старога]] й [[Бона Сфорца]], шлюб зь ёю быў умовай абраньня Стафана Баторыя вялікім князем. Была абраная вялікай княгіняй у 1575 |- | 36 || [[Файл:Szwankowski Anna of Austria.jpg|100пкс]] || [[Ганна Габсбург]] || 1573—1598 || 1592 || [[Файл:SigmIIIVasa.jpg|100пкс]] || [[Жыгімонт Ваза]] || 1586—1632 || дачка [[Карл II Аўстрыйскі|Карла II Аўстрыйскага]] й [[Марыя Ганна Баварская|Марыі Ганны Баварскай]] |- | 37 || [[Файл:Konstancja Habsburżanka.jpg|100пкс]] || [[Канстанцыя Габсбург]] || 1588—1631 || 1605 || [[Файл:SigmIIIVasa.jpg|100пкс]] || [[Жыгімонт Ваза]] || 1586—1632 || дачка [[Карл II Аўстрыйскі|Карла II Аўстрыйскага]] й [[Марыя Ганна Баварская|Марыі Ганны Баварскай]], сястра папярэдняй |- | 38 || [[Файл:Cecylia Renata Habsburżanka.JPG|100пкс]] || [[Цэцылія Рэната Габсбург]] || 1611—1644 || 1637 || [[Файл:Rubens_Władysław_Vasa_ (detail).jpg|100пкс]] || [[Уладзіслаў Ваза]] || 1632—1648 || дачка [[Фэрдынанд II Аўстрыйскі|Фэрдынанда II Аўстрыйскага]] й [[Марыя Ганна Баварская|Марыі Ганны Баварскай]] |- | 39 || [[Файл:Danckers de Rij Marie Louise Gonzaga.jpg|100пкс]] || [[Людвіка Марыя Ганзага]] || 1611—1644 || 1646 || [[Файл:Rubens_Władysław_Vasa_ (detail).jpg|100пкс]] || [[Уладзіслаў Ваза]] || 1632—1648 || дачка [[Карл I Ганзага|Карла I Ганзагі]] й [[Катарына Маенская|Катарыны Маенскай]] |- | 39 || [[Файл:Danckers de Rij Marie Louise Gonzaga.jpg|100пкс]] || [[Людвіка Марыя Ганзага]] || 1611—1644 || 1649 || [[Файл:Schultz John II Casimir.jpg|100пкс]] || [[Ян Казімер]] || 1648—1668 || дачка [[Карл I Ганзага|Карла I Ганзагі]] й [[Катарына Маенская|Катарыны Маенскай]], выйшла замуж другі раз |- | 40 || [[Файл:Schultz Eleonora Wiśniowiecka.jpg|100пкс]] || [[Элеанора Марыя Юзэфа Габсбург]] || 1653—1697 || 1670 || [[Файл:Michał Korybut Wiśniowiecki.PNG|100пкс]] || [[Міхал Вішнявецкі]] || 1669—1673 || дачка [[Фэрдынанд III Аўстрыйскі|Фэрдынанда III Аўстрыйскага]] й [[Элеанора Ганзага|Элеаноры Ганзагі]] |- | 41 || [[Файл:Marie Casimire Sobieska.jpg|100пкс]] || [[Марыя Казімера д’Арк’ен]] || 1641—1716 || 1665 || [[Файл:Schultz John III Sobieski.jpg|100пкс]] || [[Ян Сабескі]] || 1674—1696 || дачка [[Анры дэ ля Гранж Аркен]] й [[Франс дэ ля Шатр]], на момант шлюбу была ўдавой |- | 42 || [[Файл:Christiane Eberhardine von Brandenburg-Bayreuth.PNG|100пкс]] || [[Крыстыяна Эбэргардына фон Брандэнбург-Байройт]] || 1671—1727 || 1693 || [[Файл:Louis de Silvestre-August II.jpg|100пкс]] || [[Аўгуст Моцны]] || 1697—1706 і 1709—1733 || дачка [[Крыстыян Эрнэст фон Брандэнбург-Байрот]] й [[Зоф’я Люіза фон Вюртэмбэрг|Зоф’і Люізы фон Вюртэмбэрг]] |- | 43 || [[Файл:Opalińska by van Loo.jpg|100пкс]] || [[Катажына Апалінская]] || 1680—1747 || 1698 || [[Файл:After Nattier - So-called portrait of Stanisław Leszczyński - Musée des Beaux-Arts de Dijon.jpg|100пкс]] || [[Станіслаў Ляшчынскі]] || 1704—1709 і 1733 || дачка [[Ян Караль Апалінскі|Яна Караля Апалінскага]] й [[Зоф’я Чарнкоўская|Зоф’і Чарнкоўскай]] |- | 44 || [[Файл:Silvestre_Maria_Josepha_of_Austria.jpg|100пкс]] || [[Марыя Юзэфа фон Габсбург]] || 1699—1757 || 1719 || [[Файл:King Augustus III of Poland.jpg|100пкс]] || [[Аўгуст Сас]] || 1734—1763 || дачка [[Ёзэф I Аўстрыйскі|Ёзэфа I Аўстрыйскага]] й [[Вільгельміна Амалія фон Брунсьвік|Вільгельміны Амаліі фон Брунсьвік]] |- | 45 || [[Файл:Lampi-Elzbieta.z.Szydlowskich.Grabowska.jpg|100пкс]] || [[Альжбета Шыдлоўская]] || 1748—1810 || 1789 || [[Файл:Stanislaus II Augustus of Poland.PNG|100пкс]] || [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі]] || 1764—1795 || дачка [[Тэадор Шыдлоўскі|Тэадора Шыдлоўскага]] й [[Тэрэса Віткоўская|Тэрэсы Віткоўскай]], марганатычны шлюб |} [[Катэгорыя:Вялікія князі літоўскія| ]] [[Катэгорыя:Сьпісы]] tw7sf8s737m038ypql10ltxkzjywqqi 0 29891 2620326 2610770 2025-06-16T15:34:34Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620326 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Ня блытаць|Тыбэцкі аўтаномны раён|Тыбэцкім аўтаномным раёнам|адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкай у Кітаі}} [[Файл:Tibet-claims.jpg|thumb|жоўты — [[Тыбэцкі АР]] у складзе [[Кітай|Кітаю]],<br/>чырвоны, аранжавы, жоўты — Тыбэт у акрэсьліваньні тыбэтцаў у выгнаньні,<br/>блакітны, аранжавы, салятавы, жоўты — Тыбэт у вызначэньні Кітаю,<br/>салятавы — рэгіён, аспрэчваны [[Індыя]]й як частка [[Аксайчын]]у,<br/>блакітны — рэгіён Індыі, аспрэчваны Кітаем як частка Тыбэцкага АР,<br/>сіні — рэгіёны ў межах культуры Тыбэту (гістарычна).]] {{Тыбэцкая пісьмовасьць}} '''Тыбэ́т''' ({{мова-bo|བོད་}} — [[трансьлітарацыя]] [[Ўайлі]]: bod, вымаўленьне ([[лхаскі дыялект]]): бё, {{мова-zh|西藏}}, ''Сіцзан'') — раён Цэнтральнай [[Азія|Азіі]], разьмешчаны на [[Тыбэцкае сугор'е|Тыбэцкім сугор’і]]. У розныя пэрыяды гісторыі Тыбэт быў незалежнай дзяржавай альбо тэрыторыяй у складзе [[Мангольская імпэрыя|Мангольскай імпэрыі]] або васальнай зямлёй [[Дынастыя Цын|цынскага Кітая]]. У 1951 годзе акупаваны [[Кітай|Кітаем]]. Тыбэцкая апазыцыя расцэньвае палітыку кітайскіх камуністычных уладаў у рэгіёне як [[генацыд]] тыбэцкага [[народ]]у. Традыцыйна тэрыторыя Тыбэту дзялілася на правінцыі [[У-Цанг|Ў-Цанг]], [[Кхам]] і [[Амда]]. [[Тыбэцкі аўтаномны раён]] (ТАР) у Кітаі займае менш за палову ўсяго гістарычнага Тыбэту (правінцыя Ў-Цанг і заходняя частка Кхама), а насельніцтва ТАР складае ўсяго толькі адну траціну ад насельніцтва гістарычнага Тыбэту. Тэрыторыя гістарычнага Амда і астатняя частка Кхама адміністрацыйна ўваходзяць у правінцыі [[Юньнань]], [[Сычуань]], [[Цынхай]] і [[Ганьсу]]. == Геаграфія == Плошча (уключаючы правінцыі Ў-Цанг, Кхам і Амда) — 1,2 млн км². Сярэдняя вышыня тэрыторыі: 4000 мэтраў над узроўнем мора. Самая высокая гара: [[Джамалунгма]] ([[Эвэрэст]]). На тэрыторыі Тыбэту бярэ выток шэраг вялікіх рэк, якія працякаюць затым па тэрыторыі пражыванmня іншых народаў і таму больш вядомыя па назвах на мовах гэтых народаў (паказаныя ў дужках), а не на тыбэцкай. Гэта Ярлунг Цангпа ([[Брахмапутра (рака)|Брахмапутра]]), Ма[чу] ([[Хуанхэ (рака)|Жоўтая рака]]), Дру[чу] ([[Янцзы (рака)|Янцзы]]), Сэнге Кхабаб ([[Інд (рака)|Інд]]), Пхунг[чу] (інд.: [[Арун (рака)|Арун]]), Гьялма Нгу[чу] (бірм.: [[Салуін (рака)|Салуін]]) і За[чу] ([[Мэконг (рака)|Мэконг]]). Найбуйныя азёры: Цонганпа, Нам[цо], Ямдрок Ю[цо], Міпхам [Цо] (Мансаравар). Сярэдняя тэмпэратура: 14 °C у ліпені і −4 °C у студзені. Сярэдні ўзровень ападкаў: моцна адрозніваецца, у заходніх абласьцях 1 мм у студзені і 25 мм у ліпені; ва ўсходніх абласьцях 25—30 мм у студзені і 80 мм у ліпені. Карысныя выкапні: 126 розных [[мінэрал]]аў, сярод якіх [[сьвідры]], [[уран (элемэнт)|уран]], [[жалеза]], [[храміт]], [[золата]], [[літый]], [[баксіт]], [[медзь]], [[вугаль]], [[соль]], [[лушчак]], [[цын]], [[нафта]] і іншыя. == Статус == У цяперашні час тэрыторыя гістарычнага Тыбэту ўваходзіць у склад Кітаю, аднак у [[Дхарамсала|Дхарамсале]] ([[Індыя]]) знаходзіцца [[Урад Тыбэту ў выгнаньні|ўрад Тыбэту ў выгнаньні]], кіраўніком якога да 2002 году зьяўляўся [[Далай-лама XIV]]. === Адміністрацыйны падзел === {| |{{легенда|#feb28e|Тыбэцкі аўтаномны раён}} |- |{{легенда|#c6e3c6|Тыбэцкія аўтаномныя акругі}} |- |{{легенда|#e4d48f|Тыбэцкія аўтаномныя паветы}} | |} Кітайскія ўлады падзялілі Тыбэт на наступныя адміністрацыйныя адзінкі: # [[Тыбэцкі аўтаномны раён]]; # Тыбэцкія аўтаномныя акругі ў правінцыі [[Цынхай]]; # Тыбэцкая аўтаномная акруга і Тыбэцкі аўтаномны павет у правінцыі [[Ганьсу]]; # Тыбэцкія аўтаномныя акругі і Тыбэцкі аўтаномны павет у правінцыі [[Сычуань]]; # Тыбэцкая аўтаномная акруга ў правінцыі [[Юньнань]]. == Насельніцтва == [[Тыбэтцы]] занятыя ў асноўным у сельскай гаспадарцы і жывёлагадоўлі. [[Кітайцы]], якія пражываюць на тэрыторыі Тыбэту — у кіраваньні, гандлі, сэктары абслугоўваньня. Зьвязана гэта з тым, што да ўключэньня ў склад Кітаю Тыбэт адрозьніваўся маларазвітай аграрнай эканомікай. Адмыслоўцаў для новых галін, ствараных кітайскім урадам, сярод этнічных тыбэтцаў не было. Пытаньне аб колькасьці і нацыянальным складзе насельніцтва Тыбэту вельмі складанае. Зьвязана гэта, па-першае, з адсутнасьцю дакладнага азначэньня тэрыторыі Тыбэту, па-другое з прадузятасьцю крыніц. Урад Тыбэту ў выгнаньні паведамляе аб шасьці мільёнах этнічных тыбэтцаў і сямі з паловай мільёнах этнічных кітайцаў ([[Хань]]). Аднак урад Кітая прыводзіць наступныя дадзеныя: * Тыбэцкі аўтаномны раён: 2,4 мільёна тыбэтцаў, 190 тысяч іншых нацыянальнасьцяў (у асноўным хань — кітайцы) * Усе аўтаномныя тыбэцкія раёны разам: 5 мільёнаў тыбэтцаў і 2,3 мільёна прадстаўнікоў іншых нацыянальнасьцяў. Варта адзначыць, што па меркаваньні Тыбэцкага ўраду ў выгнаньні шматлікія тэрыторыі гістарычнага Тыбэту ня маюць у цяперашнім Кітаі аўтаномнага статусу. * Так званы «[[Вялікі Тыбэт]]», да якога тыбэцкі ўрад у выгнаньні адносіць таксама тэрыторыі, якія ня маюць у цяперашнім Кітаі аўтаномнага статусу: 5,2 мільёну тыбэтцаў, 3,6 мільёну хань (кітайцаў) і 1,6 мільёну прадстаўнікоў іншых нацыянальнасьцяў (падлікі паводле зьвестак кітайскага перапісу насельніцтва 2000 году). Узровень пісьменнасьці сярод тыбэтцаў складае прыблізна 50%<ref>http://www.asianinfo.org/asianinfo/tibet/pro-education.htm</ref>. === Тыбэцкая абшчына за мяжой === Колькасьць тыбэтцаў у выгнаньні — каля 134 тыс. чалавек: у Індыі — 100 000 чалавек, у [[Нэпал]]е — 20 000, у [[Бутан]]е — 1500, у [[Швайцарыя|Швайцарыі]] — 2000, у [[Эўропа|Эўропе]] — 400, у [[Аўстралія|Аўстраліі]] і [[Новая Зэляндыя|Новай Зэляндыі]] — 200, у [[ЗША]] — 8000, у [[Канада|Канадзе]] — 1200, у [[Скандынавія|Скандынавіі]] — 100. == Сымболіка == [[Файл:Flag of Tibet.svg|200пкс|міні|[[Сьцяг Тыбэту]]]] [[Файл:Emblem_of_Tibet.svg|200пкс|міні|[[Герб Тыбэту]]]] Да ўваходжаньня ў склад Кітаю Тыбэт меў свае [[сьцяг Тыбэту|сьцяг]] і герб. У цяперашні час яны выкарыстоўваюцца [[Тыбэцкі ўрад у выгнаньні|тыбэцкім урадам у выгнаньні]]. У Кітаі жа яны разглядаюцца як знакі [[сэпаратызм]]у. == Гісторыя == У эпоху кіраваньня кітайскай дынастыі [[Цын]] Тыбэт пераходзіць пад кантроль [[Пэкін]]а. Пасьля падзеньня манархіі ў Кітаі Тыбэт аб’яўляе аб сваёй незалежнасьці. У 1949 годзе пасьля перамогі [[Камуністычная партыя Кітаю|КПК]] над [[Гаміньдан]]ам у [[Грамадзянская вайна ў Кітаі|грамадзянскай вайне]] новы ўрад [[Мао Дзэ-дун]]а стаў настойваць на тым, што Тыбэт зьяўляецца часткай Кітаю. У 1951 годзе кітайскія войскі ўварваліся ва Ўсходні Тыбэт і, разграміўшы тыбэцкае войска, акупавалі краіну. == Культура == Этнічныя тыбэтцы вызнаюць [[тыбэцкі будызм]] і рэлігію [[бон (рэлігія)|бон]]. [[Тыбэцкая мова]] адносіцца да [[тыбэта-бірманскія мовы|тыбэта-бірманскай]] моўнай групы [[сіна-тыбэцкія мовы|сіна-тыбэцкай]] моўнай сям’і. З моманту ўваходжаньня ў склад Кітаю афіцыйнай мовай на тэрыторыі Тыбэту зьяўляецца кітайская, аднак справаводзтва дазволена весьці і на тыбэцкай, таксама ў пачатковай школе навучаньне часта вядзецца на тыбэцкай, з паступовым пераходам на [[кітайская мова|кітайскую мову]] ў старэйшых клясах<ref>http://www.asianinfo.org/asianinfo/tibet/pro-education.htm</ref>. == Падаткі == 4 чэрвеня 1926 году ў Тыбэце [[Далай-лама]]м быў уведзены [[падатак]] на [[вуха|вушы]]. Краіна стварала войска, тэрмінова патрабаваліся грошы, а ўсе звычайныя падаткі ўжо былі. Трэба прызнаць, што ніхто з тыбэтцаў не адрэзаў сабе вушы, каб не плаціць падатак. Усё сапраўды плацілі. Грошы на войска былі сабраныя на працягу аднаго году<ref>http://www.samru.ru/bisnes/news_company/13766.html</ref>. Лідэрства па ліку неверагодных падаткаў належыць Тыбэту. За што толькі ні прымушалі раскашэльвацца на мяжы XIX—XX стагодзьдзяў. Тыбэтцы павінны былі плаціць падатак на вясельле, на нараджэньне дзяцей, на права сьпяваць, танчыць, званіць у званок і біць у барабаны. Стомленаму вандроўцу не дазвалялася нават проста так задрамаць на траўцы: за начлег ён павінен быў заплаціць падатак гаспадарам зямлі. Усяго на карысьць дзяржавы ў пачатку XX стагодзьдзя спаганялася 1892 падаткі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons}} === Рэсурсы, якія адлюстроўваюць пункт гледжаньня тыбэцкіх апазыцыянэраў === * [http://savetibet.ru/ сайт Цэнтра тыбэцкай культуры і інфармацыі ў Расеі]{{ref-ru}} * [http://www.tibethouse.ru/ сайт Тыбэцкага Дома ў Маскве]{{ref-ru}} * [https://web.archive.org/web/20140324215824/http://www.choklingtersar.ru/ Будызм Тыбэту]{{ref-ru}} * [https://web.archive.org/web/20060416090937/http://www.unpo.org/news_detail.php?arg=52&par=672 Amnesty International Report 2004] * [https://web.archive.org/web/20080612055806/http://www.tibet.ca/ Canada Tibet Committee] * [https://web.archive.org/web/20080516215547/http://mdokhams.gmxhome.de/mainintro.html The East Tibet Website] * [http://www.khamaid.org Kham Aid Foundation — assistance programs and general travel info] * [http://www.tibet.net/ Central Tibetan Administration (Government in Exile)] * [http://www.archive.org/download/tibet_gnn/tibet_bb.mov ''Faith in Exile''] — A video by the Guerrilla News Network * [http://www.freetibet.org/ Free Tibet website] * [https://web.archive.org/web/20060219220148/http://www.ifex.org/en/content/view/full/50602/ Freedom of expression violations in Tibet] * [http://www.olympicwatch.org/topics.php?id=10 Olympic Watch] (Committee for the 2008 Olympic Games in a Free and Democratic Country) on Tibet-related issues * [https://web.archive.org/web/20060218195418/http://www.kinaboykot.dk/video.htm Repression in Tibet] * [https://web.archive.org/web/20041214100634/http://www.amnestyusa.org/countries/china/document.do?id=B0641B4B43873B66802569A600601F21 Repression in Tibet, 1987—1992] * [http://www.studentsforafreetibet.org/ Students for a Free Tibet] * [https://web.archive.org/web/20090927004056/http://www.tibet.com/ The Government of Tibet in exile] * [http://www.tibet.org/ Tibet Online — Tibet Support Group] * [http://www.ciolek.com/WWWVL-TibetanStudies.html Tibetan Studies WWW Virtual Library] * [https://web.archive.org/web/20060219043931/http://www.tibet.freeserve.co.uk/ Beefy’s Nepal and Tibet Page] — photos and information on Tibet (and Nepal) * [http://www.cwru.edu/affil/tibet/booksAndPapers/Impact_China_Reform_Policy.htm The Impact of China’s Reform Policy on the Nomads of Western Tibet by Melvyn C. Goldstein and Cynthia M. Beall] — An examination of the impact of China’s post-1980 Tibet policy on a traditional nomadic area of Tibet’s Changtang (Northern Plateau) about 300 miles west-north-west of Lhasa in Phala Xiang, Ngamring county. * [http://mahabodhi.narod.ru Тыбэцкі будызм]{{ref-ru}} === Рэсурсы, якія адлюстроўваюць пазыцыю КНР === * [https://web.archive.org/web/20060217090832/http://www.index-china.com/index-english/Tibet-s.html China, Tibet and the Chinese nation] * [https://web.archive.org/web/20051231100717/http://www.tibetinfor.com.cn/english/ China Tibet Information Center] * [http://www.china.org.cn/e-white/tibet/ Chinese government white paper «Tibet — Its Ownership And Human Rights Situation»] (1992) * [http://www.china.org.cn/e-white/20011108/index.htm Chinese government white paper, «Tibet’s March Toward Modernization»] (2001) * [https://web.archive.org/web/20080224001319/http://www.chinatibetnews.com/BIG5/channel19/155/200212/16/5475.html Naming of Tibet] (Simplified Chinese) * [https://web.archive.org/web/20080914141800/http://www.chinese-embassy.org.uk/eng/zt/zgxz/default.htm PRC Government Tibet information] * [http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2004-05/23/content_333030.htm Regional Ethnic Autonomy in Tibet] (May 2004) * [https://web.archive.org/web/20050913095609/http://www.tibetonline.net/ Tibet Online] (Simplified Chinese) * [https://web.archive.org/web/20070813083545/http://www.tibettour.org/chinatibettoursite/moban/index.asp Tibet Tour (Tibet Tourism Bureau Official Site)] * [https://web.archive.org/web/20110605231719/http://www.utibet.edu.cn/ Tibet University] (Simplified Chinese) * [http://english.people.com.cn/whitepaper/tbpaper/tb.html White Paper on Ecological Improvement and Environmental Protection in Tibet] * [http://english.people.com.cn/features/tibetpaper/tibet.html White Paper on Tibetan Culture and Homayk] * [https://web.archive.org/web/20080516215547/http://mdokhams.gmxhome.de/mainintro.html The East Tibet Website] * [http://www.khamaid.org Kham Aid Foundation — assistance programs and general travel info] === Палітычна нэйтральныя рэсурсы === * [https://web.archive.org/web/20051031125224/http://www.muztagh.com/images/map/map-of-tibet-large.jpg Large map of Tibet] * [https://web.archive.org/web/20060830162921/http://www.accesstibettour.com/ A Local Travel Agency] * [http://www.haiweitrails.com/timeline_tibet.htm Haiwei Trails — Timeline of Tibet] * [http://www.tibetmap.com/ The Tibet Map Institute] * [https://web.archive.org/web/20060901212008/http://www.accesstibettour.com/tibet-map.html Tibet Maps] * [https://web.archive.org/web/20110927225702/http://www.nordling.nu/schaefer/chinamap.gif Railway map of China] * [http://www.chinahighlights.com/tibet/index.htm Tibet Tours] * [http://www.tibettrip.com/ Tibet Travel] * [https://web.archive.org/web/20060208234719/http://www.tibetsupport.org/ Tibetan Support Programme] * [http://www.tibet.ru/ Тибет. Ру]{{ref-ru}} * [https://web.archive.org/web/20080518093812/http://www.lhasa.ru/ Лхаса. Ру]{{ref-ru}} * [http://www.kailash.ru/c002 Кайлаш. Ру]{{ref-ru}} * [http://mith.ru/alb/buddhism/ Будызм Тыбэту]{{ref-ru}} * [https://web.archive.org/web/20080407060442/http://russian.people.com.cn/31515/6341896.html 10 выдатных месцаў у Тыбэце, якія варта наведаць]{{ref-ru}} * [https://web.archive.org/web/20190310191102/http://www.interfax-religion.ru/cis.php?act=print&div=7108 Усевалад Аўчыньнікаў. Тыбэт стаў часткай Кітая яшчэ ў Сярэднія стагодзьдзі] на сайце [http://www.interfax-religion.ru ІА «Інтэрфакс»]{{ref-ru}} * [http://savetibet.ru/2008/04/16/let_me_object.html Андрэй Тарэнцьяў. Дазвольце запярэчыць. Адкрыты ліст кандыдата гістарычных навук], які апублікавы на сайце [http://savetibet.ru Захаваем Тыбэт!]{{ref-ru}} * [https://web.archive.org/web/20200619004032/http://left.ru/2008/6/parenti175.phtml Майкл Парэнці. Дружалюбны фэадалізм: міф аб Тыбэце]{{ref-ru}} [[Катэгорыя:Тыбэт| ]] [[Катэгорыя:Геаграфія Кітаю]] r7xfvgef9urgqaflbzj7n3lyxdapzol 0 37693 2620366 2610760 2025-06-16T18:27:57Z CommonsDelinker 521 Выява [[c:file:Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] замененая на [[c:file:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] карыстальнікам [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]]. Прычына: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]. 2620366 wikitext text/x-wiki [[Файл:Flags of the Union Jack named en.svg|міні|400пкс|Эвалюцыя '''Union Jack''']] == Сьцяг Злучанага Каралеўства Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірляндыі == {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Ужываньне!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of the United Kingdom.svg|100пкс]] || [[1801]] — || [[Union Jack|Сьцяг]] [[Злучанае Каралеўства Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірляндыі|Злучанага Каралеўства Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірляндыі]]|| Камбінацыя [[Шатляндыя|Шатляндзкага]] белага [[андрэеўскі крыж|андрэеўскага крыжа]] на блакітным фоне, [[Ірляндыя|Ірляндзкага]] чырвонага андрэеўскага крыжа на белым фоне і [[Ангельшчына|Ангельскага]] чырвонага [[георгіеўскі крыж|георгіеўскага крыжа]]. Гэты сьцяг завецца '''Union Jack'''. |} == Сьцягі частак Вялікабрытаніі == {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Частка!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of England.svg|100пкс]] || [[XIII стагодзьдзе]] — || [[Сьцяг Ангельшчыны|Сьцяг]] ангельскага каралеўства|| Чырвоны [[георгіеўскі крыж]] на белым фоне |- | [[Файл:Ulster banner.svg|100пкс]] || [[1973]] — || [[Сьцяг Паўночнай Ірляндыі|Сьцяг]] правінцыі [[Паўночная Ірляндыя]] || З 1973 ужываецца афіцыйна разам з [[Union Jack]]. [[Рэспубліканец|Рэспубліканцы]] выкарыстаюць [[Сьцяг Ірляндыі]], [[Раяліст]]ы — [[:Выява:Flag of Northern Ireland.svg|Сьцяг Паўночнай Ірляндыі]]. |- | [[Файл:Flag of Scotland.svg|100пкс]] || [[IX стагодзьдзе]] — || [[Сьцяг Шатляндыі|Сьцяг]] каралеўства [[Шатляндыя]]|| Белы [[андрэеўскі крыж]] на блакітным фоне |- | [[Файл:Flag of Wales 2.svg|100пкс]] || [[1959]] — || [[Сьцяг Валіі|Сьцяг]] княства [[Валія]]|| Чырвоны грыфон (Griffin) на зялёна-белым фоне |} == Сьцягі абласьцей, напроста падпарадкаваных брытанскай кароне ([[Валоданьня кароны|Crown dependencies]]) == === [[Нармандзкія выспы]] === {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Вобласьць!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of Guernsey.svg|100пкс]] || з 1985 году || [[Сьцяг Гернсі|Сьцяг]] вострава [[Гернсі]]|| Чырвоны [[георгіеўскі крыж]] на белым фоне камбінаваны з цэнтральным залатым крыжом |- | [[Файл:Flag of Jersey.svg|100пкс]] || || [[Сьцяг Джэрзі|Сьцяг]] вострава [[Джэрзі]]|| Чырвоны [[андрэеўскі крыж]] на белым фоне з каранаваным гербам Джэрзі ўверсе ў цэнтры |} === Выспа Мэн === {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Вобласьць!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of the Isle of Mann.svg|100пкс]] || || [[Сьцяг Выспы Мэн|Сьцяг]] [[Мэн (выспа)|выспы Мэн]]|| У цэнтры чырвонага сьцяга выява кельцкага знака [[Трыскеліён]] (3 нагі ў форме роўнабаковага трыкутніка) |} == Сьцягі [[Брытанскія Заморскія тэрыторыі|Брытанскіх Заморскіх тэрыторыяў]] == {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Заморская тэрыторыя!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of the United Kingdom.svg|100пкс]] ||[[1960]]- || [[Акротыры і Дэкелія|Акротыры і Дэкеліі]] (Брытанскія вайскоўцы базы на [[Кіпр]]у) || Пакуль выкарыстоўваецца ''Union Jack'' |- | [[Файл:Flag of Anguilla.svg|100пкс]] || [[1990]] — || [[Сьцяг Ангільі|Сьцяг]] [[Ангілья|Ангільі]]|| [[Сіні (ангельскі) кармавы сьцяг|Сіні сьцяг]] (''Blue Ensign'') з гербам Ангільі (трыма [[дэльфін]]амі) |- | [[Файл:Flag of Bermuda.svg|100пкс]] || [[1910]] — || [[Сьцяг Бэрмудаў|Сьцяг]] [[Бэрмуды|Бэрмудаў]]|| [[Ангельскі гандлёвы сьцяг|Чырвоны сьцяг]] (''Red Ensign'') з [[герб Бэрмудаў|гербам Бэрмудаў]] (Леў, Шчыт і карабель, які прычальвае) |- | [[Файл:Flag of the British Antarctic Territory.svg|100пкс]] || [[1963]] — || Сьцяг [[Брытанская антарктычная тэрыторыя|Брытанскіх Антарктычных тэрыторыяў]] (міжнародна-непрызнаныя тэрыторыі, гл. [[Антарктычная дамова]])|| [[Ангельскі ваенна-марскі сьцяг|Белы сьцяг]] (''White Ensign'') без [[георгіеўскі крыж|георгіеўскага крыжа]] з ''Гербам Брытанскіх Антарктычных тэрыторыяў'' |- | [[Файл:Flag of the British Virgin Islands.svg|100пкс]] || [[1960]] — || [[Сьцяг Брытанскіх Віргінскіх выспаў|Сьцяг]] [[Брытанскія Віргінскія выспы|Брытанскіх Віргінскіх выспаў]]|| ''Blue Ensign'' з [[Герб Брытанскіх Віргінскіх выспаў|Гербам Брытанскіх Віргінскіх выспаў]] (Панна з маьслянной лямпай на зялёным фоне, акружаная дзесяцьцю масьлянными лямпамі і дэвізам ''VIGILATE'') |- | [[Файл:Flag of the British Indian Ocean Territory.svg|100пкс]] || [[1990]] — || [[Сьцяг Брытанскіх тэрыторый у Індыйскім акіяне|Сьцяг]] [[Брытанскія тэрыторыі ў Індыйскім акіяне|Брытанскай тэрыторыі ў Індыйскім акіяне]]|| 6 сініх хвалепадобных палос на белым фоне, ''Union Jack'' у куце і пальма з каронай на іншай палове сьцяга |- | [[Файл:Flag of the Cayman Islands.svg|100пкс]] || [[1958]] — || Сьцяг [[Каймановы выспы|Каймановых выспаў]]|| ''Blue Ensign'' з [[Герб Каймановых выспаў|гербам Каймановых выспаў]] ([[Чарапаха]], [[Ананас]], ангельскі леў, 3 зоркі, сінія хвалістыя лініі і дэвіз: ''HE HATH FOUNDED IT UPON THE SEAS'') |- | [[Файл:Flag of the Falkland Islands.svg|100пкс]] || [[1948]] — || [[Сьцяг Фальклендзкіх (Мальвінскіх) выспаў|Сьцяг]] [[Фальклендзкія (Мальвінскія) выспы|Фальклендзкіх выспаў]]|| ''Blue Ensign'' з [[Герб Фальклендзкіх (Мальвінскіх) выспаў|гербам Фальклендзкіх выспаў]] ([[баран]], сіне-белыя хвалістыя лініі, паруснік і дэвіз: ''Desire the right'') |- | [[Файл:Civil Ensign of the Falkland Islands.svg|100пкс]] || 1948 — || Гандлёвы сьцяг ''Фальклендзкіх выспаў''|| ''Red Ensign'' з ''гербам Фальклендзкіх выспаў'' |- | [[Файл:Flag of the Governor of the Falkland Islands.svg|100пкс]] || 1948 — || Сьцяг [[губэрнатар]]а ''Фальклендзкіх выспаў''|| ''Union Jack'' з увянчаным ''гербам Фальклендзкіх выспаў'' у цэнтры |- | [[Файл:Flag of Gibraltar.svg|100пкс]] || || [[Сьцяг Гібральтару|Сьцяг]] [[Гібральтар]]у|| Белы сьцяг з чырвонымі палосамі ўнізе, у цэнтры чырвоная трохвежавая крэпасьць з залатым ключом |- | [[Файл:Flag of Montserrat.svg|100пкс]] || || Сьцяг [[Монтсэрат]]у|| ''Blue Ensign'' з гербам Монтсэрат (чорны крыж, з Паннай, апранутай у зялёнае, якая трымае арфу — на сьветла-сіне-карычневым фоне) |- | [[Файл:Flag of the Pitcairn Islands.svg|100пкс]] || [[1984]] — || Сьцяг [[Піткэрн]]у|| ''Blue Ensign'' з [[герб Піткэрна|гербам Піткэрну]] |- | [[Файл:Flag of Saint Helena.svg|100пкс]] || 1984- || [[Сьцяг Выспы Сьвятой Алены|Сьцяг]] [[Выспа Сьвятой Алены|Выспы Сьвятой Алены]]|| ''Blue Ensign'' з гербам выспы Сьвятой Алены (трохмачтавы Паруснік з сьцягам у выглядзе ангельскага георгіеўскага крыжа на зялёнай вадзе перад стромкімі скалістымі берагамі і птушкай зьверху) |- | [[Файл:Flag of Tristan da Cunha.svg|100пкс]] || [[2002]]- || Сьцяг [[Выспы Трыстан-да-Кунья|Трыстан-да-Куньі]] (частка валоданьня Выспа Сьвятой Алены)|| ''Blue Ensign'' з гербам Трыстан-да-Кунья (рыбацкая лодка па-над марской каронай, 4 [[альбатрос]]а на шчыце, акружаныя двума [[рак (жывёла)|ракамі]] і дэвізам: ''Our faith is our strength''') |- | [[Файл:Flag of South Georgia and the South Sandwich Islands.svg|100пкс]] || [[1985]] — || Сьцяг [[Паўднёвая Георгія і Паўднёвыя Сандвічавы выспы|Паўднёвай Георгіі і Паўднёвых Сандвічавых выспаў]]|| ''Blue Ensign'' з ''гербам Паўднёвай Георгіі і Паўднёвых Сандвічавых выспаў'' |- | [[Файл:Flag of the Turks and Caicos Islands.svg|100пкс]] || [[1968]] — || [[Сьцяг Цёркс і Кайкос|Сьцяг]] [[Цёркс і Кайкос|выспаў Цёркс і Кайкос]]|| ''Blue Ensign'' з ''гербам выспаў Цёркс і Кайкос'' (на жоўтым шчыце ракавіна, [[рак (жывёла)|рак]] і [[кактус]]) |} == Службовыя і Гандлёвыя Сьцягі == {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Ужываньне!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Government Ensign of the United Kingdom.svg|100пкс]] || [[1801]] — || [[Blue Ensign]] — Службовы марскі сьцяг (з [[1864]] г.) || Union Jack у куце на сінім фоне. Сіні колер фону супадае зь сінім колерам ''Union Jack''. |- | [[Файл:Civil Ensign of the United Kingdom.svg|100пкс]] || [[1801]] — || [[Red Ensign]] — Гандлёвы сьцяг (з [[1864]]) || Union Jack у куце на чырвоным фоне. Чырвоны колер фону супадае з чырвоным колерам ''Union Jack''. |- | [[Файл:Naval ensign of the United Kingdom.svg|100пкс]] || || [[White Ensign]] — Ваенна-марскі сьцяг|| Union Jack у куце на [[Сьцяг Ангельшчыны|сьцягу Ангельшчыне]]. |- | [[Файл:Flag of the British Army.svg|100пкс]] || || Сьцяг брытанскага войска|| Карона са львом на двух перакрыжаваных мячах на чырвоным фоне. |- | [[Файл:Ensign of the Royal Air Force.svg|100пкс]] || [[1921]] — || Сьцяг [[ВПС Ангельшчыны]]|| Union Jack у куце на сінім фоне. Сіні колер фону сьвятлей сіняга колеру ''Union Jack''. На палове сьцяга намаляваная кукарда (Тры канцэнтрычных круга. Вонкавы — сіні, сярэдні — белы і цэнтральны — чырвоны) брытанскіх ВПС у якасьці [[герб]]у. |- | [[Файл:Civil Air Ensign of the United Kingdom.svg|100пкс]] || || Сьцяг грамадзянскага паветранага флёта|| Union Jack у куце на сінім фоне. Сіні колер фону сьвятлей сіняга колеру ''Union Jack''. У цэнтры сьцяга разьмешчаны сьцяг Ангельшчыны, які нагадвае сіні георгіеўскі крыж у белым абводам. Сіні колер крыжа супадае зь сінім колерам ''Union Jack''. |- | [[Файл:GB-Sécurité Civile1.svg|100пкс]] || || Сьцяг службы грамадзянскай абароны || Union Jack у куце на жоўтым фоне. Ніжняя правая частка сьцяга афарбаваная ў сіні колер Union Jack. |- | [[Файл:Civil Jack of the United Kingdom.svg|100пкс]] || || Сьцяг лоцманаў|| ''Union Jack'' зь белым абводам. |- | [[Файл:United-Kingdom-Lord-Lieutenant.svg|100пкс]] || || Сьцяг [[Лорд-Лейтэнант]]у || ''Union Jack'' з каронай і мячом |- | [[Файл:British-Royal-Fleet-Auxiliary-Ensign.svg|100пкс]] || || Сьцяг дапаможнага флёта (дапаможных суднаў ВМФ) || ''Blue Ensign'' з залатым якарам у правай частцы. |- | [[Файл:Flag of the Consulates and Consulates General of the United Kingdom.svg|100пкс]] || || Сьцяг брытанскіх [[Консульства (дыпламатыя)|консульстваў]] || ''Union Jack'' з залатой каронай у цэнтры. |} == Каралеўскія Штандары (Сьцягі каралеўскай сям’і [[Віндзар]]аў) == <small> гл. таксама: [[Сьпіс манархаў Брытанскіх выспаў|Брытанскія манархі]] </small> {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Валоданьне !!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Royal Standard of the United Kingdom.svg|100пкс]] || [[1826]] — || [[Каралеўскі Штандар]] Ангельшчыны, Паўночнай Ірляндыі і Валіі|| У верхнім левым і ніжнім правым кутах герб Ангельшчыны, у ніжнім левым куце герб Паўночнай Ірляндыі, у верхнім правым куце герб Шатляндыі. |- | [[Файл:Royal Standard of the United Kingdom in Scotland.svg|100пкс]] || 1826 — || Каралеўскі Штандар Шатляндыі|| У верхнім левым і ніжнім правым кутах герб Шатляндыі, у ніжнім левым куце герб Паўночнай Ірляндыі, у верхнім правым куце герб Ангельшчыны. |} === Сьцягі каралевы [[Лізавета II|Лізаветы II]] === {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|[[Частка садружнасьці]]!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Royal Standard of Australia (1962–2022).svg|100пкс]] || || [[Каралеўскі Штандар]] [[Аўстралія|Аўстраліі]]|| Шэсьць палёў сьцяга ўтрымоўваюць знакі штатаў (па гадзіньнікавай стрэлцы) [[Новая Паўднёвая Валія]], [[Вікторыя (Аўстралія)|Вікторыя]], [[Кўінзлэнд]], [[Паўднёвая Аўстралія]], [[Заходняя Аўстралія]] і [[Тасманія]]. У цэнтры сяміканцовая зорка з каранаванай літарай '''E''' ў сярэдзіне. |- | [[Файл:blank.png|100пкс]] || || Каралеўскі Штандар [[Барбадос]]у|| Жоўты сьцяг з фігавым дрэвам з сінім лісьцем, акружаны двума колерамі ў верхнім левым і верхнім правым кутах і з каранаванай літарай '''E''' у сярэдзіне. |- | [[Файл:blank.png|100пкс]] || || Каралеўскі Штандар [[Ямайка|Ямайкі]]|| Сьцяг Ангельшчыны, з залатым [[ананас]]ам у чатырох канцах крыжа і залаты, авітай ружамі каранаванай літарай '''E''' у цэнтры. |- | [[Файл:blank.png|100пкс]] || || Каралеўскі Штандар [[Канада|Канады]]|| У верхніх двух трацінах сьцяга намаляваны каралеўскі штандар Ангельшчыны, за выключэньнем таго, што адзін з гербаў Ангельшчыны заменены на францускую лілею. Ніжняя траціна ўтрымоўвае тры чырвоных лістка клёну на белым фоне. У цэнтры авітая ружамі каранаваная літара '''E'''. |- | [[Файл:blank.png|100пкс]] || || Каралеўскі Штандар [[Новая Зэляндыя|Новай Зэляндыі]]|| Чатыры поля, падзеленыя пасярэдзіне белай паласой. У цэнтры авітая ружамі каранаваная літара '''E''' з караблямі зьверху і зьнізу. На палях (па гадзіньнікавай стрэлцы): [[Паўднёвы Крыж]], залатое [[Руно]], залаты [[сноп]] і два перахрышчаных залатых молата. |- | [[Файл:Personal flag of Queen Elizabeth II.svg|100пкс]] || [[1952]] — || Каралеўскі Штандар іншых ''Валадарстваў'' [[Садружнасьць нацый|Садружнасьці нацый]]|| Авітая ружамі каранаваная літара '''E''' на сінім фоне. |} === Гістарычныя Каралеўскія Штандары === {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|[[Садружнасьць валадарстваў]]!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Royal Standard of England (1406-1603).svg|100пкс]] || [[1406]]—[[1603]] || Сьцяг [[Цюдоры|Цюдораў]] || Герб Ангельшчыны, падзелены на чатыры часткі штандарам караля Францыі [[Флёр-дэ-Ліс|лілеяй]], уяўлялы прэтэнзіі на францускі трон. |} == Рэгіянальныя і неафіцыйныя сьцягі == {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Рэгіён!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of Cornwall.svg|100пкс]] || || Сьцяг [[Графствы Ангельшчыны|графства]] [[Карнуол]] || Белы георгіеўскі крыж на чорным фоне. |- | [[Файл:Flag of Devon.svg|100пкс]] || || Сьцяг графства [[Дэвон (графства)|Дэвон]] || Белы георгіеўскі крыж з чорным апраўленьнем на зялёным фоне. |- | [[Файл:Flag of the City of London.svg|100пкс]] || || Сьцяг [[Лёндан]]а|| ''Сьцяг Ангельшчыны'' з чырвоным вэртыкальным мячом у верхнім левым куце. |- | [[Файл:Former_(unofficial)_flag_of_Orkney.svg|100пкс]] || || Неафіцыйны сьцяг [[Аркнэйскія выспы|Аркнэйскіх выспаў]]|| Чырвоны скандынаўскі крыж на жоўтым фоне. |- | [[Файл:Flag of Shetland.svg|100пкс]] || [[1969]] — <br /> <small> з [[2005]] г. афіцыйна </small> || [[Сьцяг Шатляндзкіх выспаў|Сьцяг]] [[Шатляндзкія выспы|Шатляндзкіх выспаў]]|| Белы [[скандынаўскі крыж]] на сінім фоне. |} == Сьцяг Садружнасьці Нацый (Commonwealth of Nations) == {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Арганізацыя!!width="500"|Апісаньне |- | || [[1973]] — || Сьцяг Садружнасьці Нацый|| Сіні сьцяг з [[глёбус]]ам у цэнтры, акружаным стылізаваннай літарай '''C'''. |} == Гістарычныя сьцягі == === Гістарычныя сьцягі Аб’яднанага каралеўства і яго чальцоў === {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Прызначэньне!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Union flag 1606 (Kings Colors).svg|100пкс]] || [[1606]]—[[1649]] <br /> [[1660]]—[[1801]] || Сьцяг [[Брытанія|Брытаніі]] пасьля зьвяза паміж Ангельшчынай і Шатляндыяй || Камбінацыя з Шатляндзкага і Ангельскага сьцягоў. |- | [[Файл:Flag of the Commonwealth (1649-1651).svg|100пкс]] || [[1649]]—[[1658]] || Сьцяг Садружнасьці Ангельшчыны || У верхнім левым куце і ніжнім правым куце — чырвоны ангельскі георгіеўскі крыж, у ніжнім левым і верхнім правым — белы шатляндзкі андрэеўскі крыж. |- | [[Файл:English Blue Ensign 1620.svg|100пкс]] || [[1620]]—[[1707]] || Ангельскі [[Blue Ensign]] || Сіні сьцяг з сьцягам Ангельшчыны ў верхнім левым куце. |- | [[Файл:Blue Ensign of Great Britain (1707-1800).svg|100пкс]] || [[1707]]—[[1801]] || Брытанскі [[Blue Ensign]] || Сіні сьцяг з першай вэрсіяй Union Jack у верхнім левым куце. |- | || [[1620]]—[[1707]] || Ангельскі [[Red Ensign]] || Чырвоны сьцяг з сьцягам Ангельшчыны ў верхнім левым куце. |- | [[Файл:Scottish Red Ensign.svg|100пкс]] || [[1634]]—[[1707]] || Шатляндзкі Red Ensign || Чырвоны сьцяг з сьцягам Шатляндыі ў верхнім левым куце. |- | [[Файл:Red Ensign of Great Britain (1707-1800).svg|100пкс]] || [[1707]]—[[1801]] || Брытанскі Red Ensign || Чырвоны сьцяг з першай вэрсіяй Union Jack у верхнім левым куце |- | [[Файл:Flag of Scotland (traditional).svg|100пкс]] || || Традыцыйны сьцяг Шатляндыі || Белы андрэеўскі крыж на нябесна-блакітным фоне (больш сьветлым, чым у цяперашні час) |- | [[Файл:St Patrick's saltire.svg|100пкс]] || || Крыж ''[[Сьвяты Патрык|Сьв. Патрык]]у''. Сьцяг [[Ірляндыя|Ірляндыі]] да незалежнасьці|| Чырвоны андрэеўскі крыж на белым фоне (з [[1801]] г. частка ''Union Jack'') |- | [[Файл:Ulster banner.svg|100пкс]] || [[1924]]—[[1973]]|| ''Сьцяг чырвонай рукі Ольстэру'' [[Сьцяг Паўночнай Ірляндыі|Сьцяг]] [[Паўночная Ірляндыя|Паўночнай Ірляндыі]] (у сапраўдны момант неафіцыйны сьцяг паўночных раялістаў) || ''Сьцяг Ангельшчыны'' з шасьціканцовай каранаванай зоркай у цэнтры, якая складала ў сабе чырвоную правую руку. |- | [[Файл:Flag of Connacht.svg|100пкс]] || || Сьцяг правінцыі [[Конахт]] (Ірляндыя) || З левага боку палова чорнага арла на белым фоне, з правага боку белая рука з белым кінжалам на сінім фоне. |- | [[Файл:Flag of Ulster.svg|100пкс]] || || Сьцяг правінцыі [[Ольстэр]] (Ірляндыя) || Чырвоны ''георгіеўскі крыж'' на жоўтым фоне, у цэнтры белы шчыт з чырвонай правай рукой у сярэдзіне. |- | [[Файл:Flag of Leinster.svg|100пкс]] || || Сьцяг правінцыі [[Ленстэр]] (Ірляндыя) || Залатая ірляндзкая [[арфа]] на цёмна-зялёным фоне. |- | [[Файл:Flag of Munster.svg|100пкс]] || || Сьцяг правінцыі [[Манстэр]] (Ірляндыя) || 3 Залатыя кароны на сінім фоне. |- | [[Файл:Four Provinces Flag.svg|100пкс]] || || Сьцяг чатырох ірляндзкіх правінцый || Па гадзіньнікавай стрэлцы сьцяг Ольстэру, Манстэру, Ленстэру, Конахту. |- | [[Файл:Flag of the Lord Lieutenant of Ireland.svg|100пкс]] || [[1801]]—[[1922]] || Сьцяг Лорд-Лейтэнанту Ірляндыі || Union Jack з ірляндзкай арфай у цэнтры. |} === Іншыя гістарычныя сьцягі === {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Прызначэньне!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:British East India Company flag.svg|100пкс]] || [[1600]]—[[1707]] || Сьцяг [[Брытанская Ост-Індзкая кампанія|Брытанскай Ост-індзкай кампаніі]] || Пяць чырвоных гарызантальных палос на белым фоне з сьцягам Ангельшчыны ў куце. |- | [[Файл:Flag of the British East India Company (1707).svg|100пкс]] || [[1707]]—[[1801]] || Сьцяг ''Брытанскай Ост-індскай кампаніі'' пасьля аб’яднаньня Ангельшчыны і Шатляндыі || Сем цёмна-чырвоных гарызантальных палос на белым фоне з першым Union Jack у куце. |- | [[Файл:Flag of the British East India Company (1801).svg|100пкс]] || [[1801]]—[[1858]] || Сьцяг ''Брытанскай Ост-індзкай кампаніі'' пасьля далучэньня Ірляндыі || Сем цёмна-чырвоных гарызантальных палос на белым фоне з Union Jack у куце. |} === Гістарычныя каляніяльныя сьцягі Брытанскай імпэрыі === {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|[[Калёнія (залежная тэрыторыя)|Калёнія]]!!width="500"|Апісаньне |- | || [[1976]]—[[1978]] || Каляніяльны сьцяг выспаў [[Тувалу|Эліс]] (сёньня: [[Тувалу]]) || Blue Ensign з ''гербам выспаў Эліс'', ідэнтычным сучаснаму [[Герб Тувалу|гербу Тувалу]]. (Залаты шчыт, акружаны васьмю ракавінкамі і бананавым лісьцем з хатай пад сінім небам на зялёнай зямлі. Пад гэтым чатыры хвалістыя лініі.) |- |[[Файл:blank.png|100пкс]] || [[1865]]—[[1933]] || [[Сьцяг Фальклендзкіх (Мальвінскіх) выспаў|Каляніяльны сьцяг]] [[Фальклендзкія (Мальвінскія) выспы|Фальклендзкіх выспаў]] || Blue Ensign з [[Герб Фальклендзкіх (Мальвінскіх) выспаў|гербам Фальклендзкіх выспаў]] (Круг. На пярэднім пляне зялёнае поле з каровай, на сярэднім пляне [[Фальклендзкі праліў]] з караблём ''Desire'', на заднім фоне ўзбярэжжа.) |- | [[Файл:blank.png|100пкс]] || [[1933]]—[[1945]] || Каляніяльны сьцяг Фальклендзкіх выспаў || Blue Ensign з гербам Фальклендзкіх выспаў (падзелены накасяк, зьлева ўнізе карычневы [[марскі леў]] на жоўтым фоне, справа ўверсе палова карабля ''Desire'', усё акружана дэвізам: ''Desire The Right'') |- |[[Файл:Flag of Fiji (1924-1970).svg|100пкс]] || [[1930]]—[[1970]] || Каляніяльны сьцяг [[Фіджы]] || Blue Ensign з [[Герб Фіджы|гербам Фіджы]] (Шлюпка над ангельскім львом, трымальным у лапах какосавы арэх, зьнізу белы шчыт, падзелены на чатыры часткі георгіеўскім крыжом. У чатырох кутах пачынальна зьлева зьверху (па гадзіньнікавай стрэлцы): [[Цукровы трысьнёг]], [[Пальмавыя|пальма]], бананавая гронка і голуб міру. Шчыт трымаюць два ваяра-першабытніка, апранутыя ў фартухі — правы з дубцом, левы зь дзідай.) |- |[[Файл:Flag of the British West Africa Settlements (1870–1888).svg|100пкс]] || [[1821]]—[[1888]] || Каляніяльны сьцяг [[Брытанская заходняя Афрыка|Брытанскай заходняй Афрыкі]] (у цяперашні час [[Гамбія]], [[Гана]], [[Нігерыя]] і [[Сьера-Лявоне]]) || Blue Ensign з ''гербам Брытанскай заходняй Афрыкі'' ([[Слон]] на жоўтым пяску перад зялёнымі горамі і зялёнай пальмай, унізе чырвонымі літарамі: «West Africa») |- |[[Файл:Flag of the Governor-in-chief of the British West Africa Settlements (1870–1888).svg|100пкс]] || [[1821]]—[[1888]] || Сьцяг губэрнатара Брытанскай заходняй Афрыкі || Union Jack з гербам Брытанскай заходняй Афрыкі ў цэнтры. |- |[[Файл:Flag of The Gambia (1889–1965).svg|100пкс]] || [[1888]]—[[1965]] || [[Сьцяг Гамбіі|Каляніяльны сьцяг]] брытанскай Гамбіі || Blue Ensign з ''гербам брытанскай Гамбіі'' ([[Слон]] на жоўтым пяску перад зялёнымі горамі і зялёнай пальмай, унізе чырвонымі літарамі: «G.») |- |[[Файл:Flag of the Governor of The Gambia (1901–1965).svg|100пкс]] || [[1888]]—[[1965]] || Сьцяг губэрнатара Брытанскай Гамбіі || Union Jack з ''гербам брытанскай Гамбіі'' ў цэнтры. |- | || [[1937]]—[[1979]] || Каляніяльны сьцяг ''[[Гільбэртавы выспы|Гільбэртавых выспаў]] і выспаў Эліс'' (у цяперашні час [[Кірыбаты]] і ''Тувалу'') || Blue Ensign з ''гербам Гільбэртавых выспаў і выспаў Эліс'', які пасьля 1979 ідэнтычны гербу [[Кірыбаты]] з зьмененым дэвізам. (сьветла-жоўтая птушка [[Фрэгаты (птушкі)|Фрэгат]] над узыходзячым сонцам, зьнізу шэсьць бела-блакітных хвалістых палос) |- | [[Файл:Flag of the Gold Coast (1877–1957).svg|100пкс]] || [[1888]]—[[1957]] || [[Сьцяг Ганы|Каляніяльны сьцяг]] калёніі [[Залаты бераг]] (у цяперашні час [[Гана]]) || Blue Ensign з ''гербам Залатога берага'' (падобны на герб Брытанскай заходняй Афрыкі, зьнізу надпіс: «G. C.») |- | || -[[1967]] || [[Сьцьяг Грэнады|Каляніяльны сьцяг]] [[Грэнада|Грэнады]] || Blue Ensign з ''гербам Грэнады'' (драўляны карабель з белымі ветразямі на сінім моры, перад карычневым узбярэжжам і сінім небам) |- | [[Файл:Flag of British Guiana (1919-1955).svg|100пкс]] || -[[1966]] || [[Сьцяг Гаяны|Каляніяльны сьцяг]] Брытанскай Гаяны (у цяперашні час [[Гаяна]]) || Blue Ensign з ''гербам Брытанскай Гаяны'' (белы круг са сьветла-блакітным шчытом і паруснікам) |- | || [[1870]]—[[1876]] || [[Сьцяг Ганконгу|Каляніяльны сьцяг]] [[Ганконг]]у || Blue Ensign з ''гербам Ганконгу'' (каранаваныя чорныя літары ''H.K.'' на белым крыжы) |- |[[Файл:Flag of Hong Kong 1876.svg|100пкс]] || [[1876]]—[[1910]] || Каляніяльны сьцяг Ганконгу || Blue Ensign з ''гербам Ганконгу'' (у крузе, гавань з карычневай зямлёй, трыма людзьмі ў традыцыйнай кітайскай адзежы і трыма жоўтымі гандлёвымі пасылкамі, зьверху сіняе мора з джонкой і ангельскім паруснікам, на заднім фоне зялёныя горы і сіняе неба з белымі аблокамі) |- | || [[1910]]—[[1959]] || Каляніяльны сьцяг Ганконгу || Blue Ensign з ''гербам Ганконгу'' (падобны на папярэдні: карычневы бераг, 3 чалавека, 2 карабля на моры і на заднім пляне карычневыя горы) |- |[[Файл:Flag of Hong Kong 1959.svg|100пкс]] || [[1959]]—[[1997]] || Каляніяльны сьцяг Ганконгу || Blue Ensign з ''гербам Ганконгу'' (белы круг, зьверху шчыт з залатой каронай на чырвоным фоне і двума залатымі джонкамі зьнізу, пад гэтым на сінім фоне імя калёніі ''Hong Kong'', у якасьці трымальнікаў надпісу зьлева залаты каранаваны леў, справа кітайскі цмок. |- | [[Файл:Flag of Imperial India.svg|100пкс]] || -[[1947]] || [[Сьцяг Індыі|Каляніяльны сьцяг]] [[Брытанская Індыя|Брытанскай Індыі]] || Blue Ensign з ''гербам Брытанскай Індыі'' |- | [[Файл:Flag_of_the_Governor-General_of_India_(1885–1947).svg|100пкс]] || [[1885]]—[[1947]] || Сьцяг [[Віцэкароль Індыі|Віцэкараля Індыі]] || ''Union Jack'' з гербам ''Брытанскай Індыі'' ў цэнтры і каронай зьверху. |- | [[Файл:Flag of Jamaica (1962).svg|100пкс]] || -[[1962]] || [[Сьцяг Ямайкі|Каляніяльны сьцяг]] [[Ямайка|Ямайкі]] || Blue Ensign з гербам Ямайкі (на белым крузе Шчыт з чырвоным георгіеўскім крыжом. У кожным з канцоў крыжа і ў цэнтры па ананасовуму плёну, шчыт трымаюць зьлева індзеец з кошыкам ананасаў, справа індзеец зь дзідай. Над шчытом залатая каска і кракадзіл. Дэвіз: ''Out Of Many, One People'') |- | [[Файл:Canadian Red Ensign 1957-1965.svg|100пкс]] || —[[1965]] || Каляніяльны і з [[1931]] г. [[Сьцяг Канады|Дзяржаўны сьцяг]] [[Канада|Канады]] || Red Ensign з ''гербам Канады'' (зьверху па гадзіньнікавай стрэлцы: 3 ангельскія львы, 1 шатляндзкі, 3 залатыя [[лілеі]] на сінім фоне, залатая ірляндзкая арфа на сінім фоне, знізу 3 чырвоныя лісты клёну на белым фоне) |- | [[Файл:Flag of the Cape Colony 1876-1910.svg|100пкс]] || -[[1910]] || Сьцяг [[Капская калёнія|Капскай калёніі]] (пазьней [[Капская правінцыя|Капскай правінцыі]] ў [[ПАР|Паўднёвай Афрыцы]]) || ''Blue Ensign'' з ''гербам Капской калёніі'' |- | || -[[1963]] || [[Сьцяг Кеніі|Каляніяльны сьцяг]] [[Кенія|Кеніі]] || ''Blue Ensign'' з ''гербам Кеніі'' (стаялы чырвоны леў у белым крузе) |- | || [[1914]]—[[1953]] || [[Сьцяг Малаві|Каляніяльны сьцяг]] [[Малаві]] || Blue Ensign з ''гербам Малаві'' (зьверху ўзыходзячае залатое сонца перад сінім небам, у сярэдзіне залаты леў на белым фоне) |- | || [[1953]]—[[1963]] || Каляніяльны сьцяг Малаві || Blue Ensign з ''гербам Малаві'' (зьверху ўзыходзячае залатое сонца, у сярэдзіне чырвоны ангельскі леў, зьнізу 6 чорных вэртыкальных ліній на белым фоне) |- | || -[[1943]] || [[Сьцяг Мальты|Каляніяльны сьцяг]] [[Мальта (дзяржава)|Мальты]] || Blue Ensign з ''гербам Мальты'' у белым крузе (Шчыт падзелены вэртыкальна напалову: зьлева белы, справа чырвоны) З [[1921]] г. гандлёвым сьцягам зьяўляецца ''Red Ensign'' з гербам у белым крузе. |- | || [[1943]]—[[1947]]|| Каляніяльны сьцяг Мальты || Blue Ensign з ''гербам Мальты'' у белым крузе (Шчыт падзелены вэртыкальна напалову: зьлева белы, справа чырвоны, у левым верхнім куце шчыта белы [[георгіеўскі крыж]] на сінім фоне). Гандлёвым сьцягам зьяўляецца сьцяг, які адпавядае ''Red Ensign''. |- | || [[1947]]—[[1964]]|| Каляніяльны сьцяг Мальты || Чырвона-белы бікалор з белым георгіеўскі крыжом на сінім фоне ў левым верхнім куце ([[1964]]—[[1974]] той жа сьцяг з выявай Каралеўскага Штандара каралевы ў цэнтры) |- | [[Файл:Flag of Mauritius (1906–1923).svg|100пкс]] || 1906—1923 || [[Сьцяг Маўрыцыю|Каляніяльны сьцяг]] [[Маўрыцы]]ю || ''Blue Ensign'' з ''гербам Маўрыцыю'' ў белым крузе. |- | [[Файл:Flag of Mauritius (1923–1968).svg|100пкс]] || 1923—1968 || Каляніяльны сьцяг Маўрыцыю || ''Blue Ensign'' з ''гербам Маўрыцыю'' |- | [[Файл:Flag of Nigeria (1914–1952).svg|100пкс]] || [[1914]]—[[1960]]|| [[Сьцяг Нігерыі|Каляніяльны сьцяг]] [[Нігерыя|Нігерыі]] || ''Blue Ensign'' з ''гербам Нігерыі'' (чырвоны круг з зялёнай зоркай Давыда і зялёнай каронай у цэнтры) |- | [[Файл:Flag of Northern Rhodesia (1939–1964).svg|100пкс]] || [[1939]]—[[1953]] || [[Сьцяг Замбіі|Каляніяльны сьцяг]] [[Паўночная Радэзія|Паўночнай Радэзіі]] (у цяперашні час [[Замбія]]) || ''Blue Ensign'' з ''гербам Паўночнай Радэзіі'' (залаты арол на сінім фоне, зьнізу 7 вэртыкальных белых хвалістых ліній на чорным фоне) |- | || [[1946]]—[[1963]] || Каляніяльны сьцяг [[Саравак]] || ''Blue Ensign'' з ''гербам Саравак'' (жоўты фон, у цэнтры георгіеўскі крыж, справа чырвоны, зьлева чорны, у цэнтры залатая карона) |- |[[Файл:Flag_of_South_Africa_1910-1912.svg|100пкс]] || [[1910]]—[[1928]] || [[Сьцяг ПАР|Каляніяльны сьцяг]] [[Паўднёвая Афрыка|Паўднёвай Афрыкі]] (да [[1951]] г. гандлёвы сьцяг) || ''Red Ensign'' з ''гербам Паўднёвай Афрыкі'' |- | || -[[1963]] || Каляніяльны сьцяг [[Паўднёвы Емэн|Паўднёвага Емэну]]|| ''Blue Ensign'' з ''гербам Паўднёвага Емэну'' (сіні круг, белыя хвалі на пярэднім пляне, 2 карабля [[Дау (карабель)|Дау]] на сярэднім пляне, ззаду зялёная скала) |- |[[Файл:Flag of Southern Rhodesia (1924–1964).svg|100пкс]] || [[1924]]—[[1953]] || Каляніяльны сьцяг [[Паўднёвая Радэзія|Паўднёвай Радэзіі]] (у цяперашні час [[Зымбабвэ]]) || Blue Ensign з гербам Паўднёвай Радэзіі (Шчыт з чырвоным львом на белым фоне ўверсе і залатой кірхі на сінім фоне ўнізе) |- |[[Файл:Flag of Rhodesia (1964–1968).svg|100пкс]] || [[1964]]—[[1968]] || Каляніяльны сьцяг ''Паўднёвай Радэзіі'' || як і сьцяг 1924—1953 гг., толькі з больш сьветлым сінім колерам палотнішча. |- | [[Файл:Flag of Rhodesia (1968–1979).svg|100пкс]] || [[1968]]—[[1979]] || Каляніяльны сьцяг ''Паўднёвай Радэзіі'' || Вэртыкальна падзеленыя зялёна-бела-зялёны сьцяг з гербам у цэнтры. Герб супадае з папярэднім. Шчыт нясуць два Куду, над шчытом птушка Зымбабвэ. |- | [[Файл:Flag of the Uganda Protectorate.svg|100пкс]] || -[[1962]] || [[Сьцяг Уганды|Каляніяльны сьцяг]] [[Уганда|Уганды]] || ''Blue Ensign'' з гербам Уганды (У крузе [[Каралеўскі журавель]] на зялёным фоне з сінім небам) |- | || [[1953]]—[[1963]] || Каляніяльны сьцяг [[Фэдэрацыя Радэзіі і Ньясада|Цэнтральнаафрыканскай фэдэрацыі]] (у цяперашні час: [[Зымбабвэ]], [[Замбія]] й [[Малаві]]) || ''Blue Ensign'' з ''гербам Цэнтральнаафрыканскай фэдэрацыі'' (узыходзячае залатое сонца перад сінім небам, ззаду чырвоны ангельскі леў, зьнізу сем вэртыкальных белых ліній на чорным фоне) |- ||| [[1914]]—[[1960]] || [[Сьцяг Кіпру|Каляніяльны сьцяг]] [[Кіпр]]у || ''Blue Ensign'' з гербам Кіпру (белы круг з двума чырвонымі ангельскімі львамі) |} == Сьцягі іншых дзяржаў і іх частак, якія базуюцца на брытанскім сьцягу == === [[Аўстралія]] (Commonwealth of Australia) === ==== Дзяржаўныя і службовыя сьцягі ==== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0"; style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110&amp;quot;|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Прызначэньне!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of Australia.svg|100пкс]] || [[1909]] — || [[Сьцяг Аўстраліі|Дзяржаўны сьцяг]] [[Аўстралія|Аўстраліі]]|| ''Blue Ensign'' з [[Паўднёвы Крыж (сузор'е)|Паўднёвым крыжом]], які складаюцца з 4 белых сяміканцовых і адной пяціканцовай зорак у правай частцы сьцяга і адной вялікай сяміканцовай зоркі ў ніжняй левай частцы сьцяга. |- | [[Файл:Civil Ensign of Australia.svg|100пкс]] || [[1909]] — || Гандлёвы сьцяг Аўстраліі || Вэрсія сьцяга, якая базуецца на [[Red Ensign]] |- | [[Файл:Naval Ensign of Australia.svg|100пкс]] || || Сьцяг аўстралійскіх ВМС || Вэрсія сьцяга, якая базуецца на [[White Ensign]] (Белы сьцяг, Union Jack у куце, сінія зоркі) |} ==== Сьцягі штатаў Аўстраліі ==== <small> гл. таксама: [[Сьцягі аўстралійскіх штатаў і тэрыторый]] </small> {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Штат!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of New South Wales.svg|100пкс]] || [[1876]] — || Сьцяг [[Новая Паўднёвая Валія|Новай Паўднёвай Валіі]] || ''Blue Ensign'' з гербам Новай Паўднёвай Валіі ў правай частцы (белы круг з георгіеўскім крыжом у цэнтры, у канцах крыжа па залатой зорцы, у цэнтры залаты ангельскі леў) |- | [[Файл:Flag of Queensland.svg|100пкс]] || [[1876]] — || Сьцяг [[Кўінзлэнд]]у || ''Blue Ensign'' з гербам Кўінзлэнду ў правай частцы (белы круг зь сінім мальтыйскім крыжом, у цэнтры чырвона-залатая карона) |- | [[Файл:Flag of South Australia.svg|100пкс]] || [[1904]] — || Сьцяг [[Паўднёвая Аўстралія|Паўднёвай Аўстраліі]] || ''Blue Ensign'' гербам Паўднёвай Аўстраліі ў правай частцы (залаты круг з несапраўднай птушкай з распасьцёртымі крыламі) |- | [[Файл:Flag of Tasmania.svg|100пкс]] || [[1876]] — || Сьцяг [[Тасманія|Тасманіі]] || ''Blue Ensign'' з гербам Тасманіі ў правай частцы (белы круг з чырвоным львом) |- | [[Файл:Flag of Victoria (Australia).svg|100пкс]] || [[1877]] — || Сьцяг [[Вікторыя (Аўстралія)|Вікторыі]] || ''Blue Ensign'' з каранаваным ''Паўднёвым крыжом'' у правай частцы |- | [[Файл:Flag of Western Australia.svg|100пкс]] || [[1875]] — || Сьцяг [[Заходняя Аўстралія|Заходняй Аўстраліі]] || ''Blue Ensign'' з гербам Заходняй Аўстраліі ў правай частцы (залаты круг з чорным лебедзем) |} ==== Гістарычныя аўстралійскія сьцягі па брытанскім узоры ==== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Прызначэньне!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Australian Colonial Flag.svg|100пкс]] || каля [[1823]] || ''Дзяржаўны каляніяльны сьцяг'' Аўстраліі|| Чырвоны георгіеўскі крыж на белым фоне з чатырма зоркамі ў рукавах (прыкладнае апісаньне) |- | [[Файл:Australian Federation Flag.svg|100пкс]] || пасьля [[1831]] || ''Сьцяг Новай паўднёвай Валіі'', пазьней ''Сьцяг аўстралійскай фэдэрацыі'' (неафіцыйны)|| Па тыпе [[White Ensign]] з сінім георгіеўскім крыжом і пяцьцю белымі зоркамі — 4 у рукавах, адной у цэнтры. |- | [[Файл:AntiTransportation League Flag.svg|100пкс]] || пасьля [[1851]] || Сьцяг ''Антытранспартнай лігі '' || ''Blue Ensign'' з 5 залатымі зоркамі ў правай частцы. |} === [[Фіджы]] === <small> гл. таксама вышэй: ''Гістарычныя каляніяльныя сьцягі імпэрыі'' </small> ==== Дзяржаўныя і службовыя сьцягі ==== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Прызначэньне!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of Fiji.svg|100пкс]] || [[1970]] — || [[Сьцяг Фіджы|Дзяржаўны сьцяг]] [[Фіджы]] || ''Blue Ensign'' з прыкметна больш сьветлай полкай і [[Герб Фіджы|гербам Фіджы]] ў правай частцы (зьверху брытанскі леў, ніжняя частка падзеленая георгіеўскім крыжом: [[цукровы трысьнёг]], [[Пальмавыя|пальма]], [[голуб міру]] й [[банан|бананавая гронка]] ў кутах) |- | [[Файл:Civil Ensign of Fiji.svg|100пкс]] || || Гандлёвы сьцяг Фіджы || ''Red Ensign'' з гербам Фіджы |- | [[Файл:Government Ensign of Fiji.svg|100пкс]] || || Службовы сьцяг Фіджы || ''Blue Ensign''(цёмна-сіні, супадальны з сінім ''Union Jack'' з гербам Фіджы. |- | [[Файл:Naval Ensign of Fiji.svg|100пкс]] || || Сьцяг ВМС Фіджы || Вэрсія на аснове ''White Ensign'' без георгіеўскага крыжа) з гербам Фіджы. |- | [[Файл:Civil Air Ensign of Fiji.svg|100пкс]] || || Сьцяг грамадзянскай авіяцыі Фіджы || сьветла-блакітны сьцяг, падзелены цёмна-сінім георгіеўскім крыжом з белым абводам, у куце''Union Jack'' і на правым рукаве крыжа герб Фіджы. |} === [[Індыя]] === <small> гл. таксама вышэй: ''Гістарычныя каляніяльныя сьцягі імпэрыі'' </small> ==== Службовыя сьцягі ==== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Прызначэньне!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:blank.png|100пкс]] || || Службовы марскі сьцяг [[Індыя|Індыі]] || ''Blue Ensign'' з сьцягам Індыі замест ''Union Jack'' |- | [[Файл:Civil Ensign of India.svg|100пкс]] || || Гандлёвы сьцяг Індыі || ''Red Ensign'' з сьцягам Індыі замест ''Union Jack'' |- | || || Ваенна-марскі сьцяг Індыі || ''White Ensign'' са сьцягам Індыі замест ''Union Jack'' |- | [[Файл:Air Force Ensign of India (1950–2023).svg|100пкс]] || || Сьцяг ВПС Індыі || Сьцяг Індыі ў куце на сьветла-блакітным палотнішчы. У правай частцы кукарда (Тры канцэнтрычных круга: вонкавы колеру шафрана, сярэдні — белы і ўнутраны — зялёны) ВПС Індыі ў якасьці герба. |} === [[Канада]] === <small> гл. таксама вышэй: ''Гістарычныя каляніяльныя сьцягі імпэрыі'' </small> ==== Сьцягі [[правінцыі і тэрыторыі Канады|правінцый і тэрыторый Канады]], якія базуюцца на брытанскім ==== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Правінцыя!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of British Columbia.svg|100пкс]] || || Сьцяг [[брытанская Калюмбія|брытанскай Калюмбіі]] (British Columbia) || Зьверху [[Union Jack]] з каронай у цэнтры, пад ім 4 сініх хвалістых лініі на белым фоне з залатым узыходзячым сонцам |- | [[Файл:Flag of Manitoba.svg|100пкс]] || || Сьцяг [[Манітоба|Манітобы]] || [[Red Ensign]] з гербам Манітобы ў правай частцы (Герб з [[Сьцяг Ангельшчыны|сьцягам Ангельшчыны]] ўверсе і [[тур]]ам унізе) |- | [[Файл:Flag of Ontario.svg|100пкс]] || || Сьцяг [[Антарыа (правінцыя)|Антарыа]] || ''Red Ensign'' з гербам Антарыа ў правай частцы (Герб з [[Сьцяг Ангельшчыны|сьцягам Ангельшчыны]] ўверсе і трыма кляновым лісьцем унізе.) |} === [[Новая Зэляндыя]] === ==== Дзяржаўныя і службовыя сьцягі ==== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Прызначэньне!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of New Zealand.svg|100пкс]] || [[1869]] — || [[Сьцяг Новай Зэляндыі|Дзяржаўны сьцяг]] [[Новая Зэляндыя|Новай Зэляндыі]] || ''Blue Ensign'' з 4 чырвонымі зоркамі ў правай частцы сьцяга, абведзенымі белым і ўтваральнымі ''Паўднёвы крыж''. |- | [[Файл:Civil Ensign of New Zealand.svg|100пкс]] || || Гандлёвы сьцяг Новай Зэляндыі || ''Red Ensign'' з 4 белымі зоркамі ў правай частцы сьцяга, утваральнымі ''Паўднёвы крыж''. |- | [[Файл:Naval Ensign of New Zealand.svg|100пкс]] || || Сьцяг ВМС Новай Зэляндыі || Па тыпе ''White Ensign'', ''Union Jack'' у куце на белым палатне, 4 чырвоныя зоркі ў правай частцы па прыкладзе дзяржаўнага сьцяга. |} ==== Сьцягі залежных тэрыторыяў ==== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Залежная тэрыторыя!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of the Cook Islands.svg|100пкс]] || [[1979]] — || [[Сьцяг выспаў Кука|Сьцяг]] [[Выспы Кука|выспаў Кука]] || ''Blue Ensign'' з 15 белымі зоркамі, разьмешчанымі па крузе |- | [[Файл:Flag of Niue.svg|100пкс]] || [[1975]] — || [[Сьцяг Ніуэ|Сьцяг]] [[Ніуэ]] || Жоўтае палатно, Union Jack у куце з 4 залатымі зоркамі ў рукавах георгіеўскага крыжа і адной абведзенай сінім залатой Зоркай у цэнтры. |} === [[Паўднёвая Афрыка]] === <small> гл. таксама вышэй: ''Гістарычныя каляніяльныя сьцягі імпэрыі'' </small> ==== Былы дзяржаўны сьцяг ==== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Прызначэньне!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of South Africa (1928-1994).svg|100пкс]] || [[1928]]—[[1994]] ||Гістарычны [[Сьцяг Паўднёвай Афрыкі|сьцяг]] [[Паўднёвая Афрыка|Паўднёвай Афрыкі]] || Варыянт [[Сьцяг Нідэрляндаў|сьцяга Галяндыі]], 3 гарызантальныя палосы, памяранцавы, белы і сіні, у якасьці герба ў цэнтры ''Union Jack'', затым папярок сьцяг [[Памяранцавая Вольная дзяржава|Памяранцавай рэспублікі]] і сьцяг [[Трансвааль|Паўднёваафрыканскай рэспублікі]] |} === [[Тувалу]] === <small>гл. таксама вышэй: ''Гістарычныя каляніяльныя сьцягі імпэрыі''</small> ==== Дзяржаўны сьцяг ==== {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Прызначэньне!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Flag of Tuvalu.svg|100пкс]] || [[1978]]—[[1995]] <br /> [[1997]] — || [[Сьцяг Тувалу|Сьцяг]] [[Тувалу]] || На аснове ''Blue Ensign'' са сьветла-сінім палотнішчам і дзевяцьцю жоўтымі зоркамі |} === [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]] === {| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- bgcolor="#efefef" ! width="110"|Сьцяг!!width="75"|Дата!!width="250"|Прызначэньне!!width="500"|Апісаньне |- | [[Файл:Grand Union Flag.svg|100пкс]] || каля [[1775]] || Гістарычны [[Сьцяг ЗША|сьцяг]] [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]] (''Grand Union Flag'') || 7 чырвоных і 6 белых палосак са старым ''Union Jack'' у куце |- | [[Файл:Flag of Hawaii.svg|100пкс]] || [[1816]]— || [[Сьцяг Гаваяў|Сьцяг]] [[штат ЗША|штату]] [[Гаваі]] || 8 гарызантальных палос папераменнага белага, чырвонага і сіняга колеру і ''Union Jack'' у куце. |} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons}} [[Катэгорыя:Сьцягі Вялікабрытаніі| ]] [[Катэгорыя:Сьцягі дзяржаваў| ]] [[Катэгорыя:Сьпісы:Вялікабрытанія]] 775ihbgg6wuckneey8kxi0bmwm04wuo 10 37694 2620368 2063537 2025-06-16T18:30:43Z CommonsDelinker 521 Выява [[c:file:Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] замененая на [[c:file:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] карыстальнікам [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]]. Прычына: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]. 2620368 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца2 |назва_шаблёну = Сьцягі Вялікабрытаніі |назва = Сьцягі Вялікабрытаніі |кляса_карткі = hlist |базавы_стыль = background-color: {{Колер|Вялікабрытанія}}; |група_інфармацыі1 = Вялікабрытанія |сьпіс1 = * [[Файл:Flag of the United Kingdom.svg|30пкс]] [[Сьцяг Вялікабрытаніі|Сьцяг Вялікабрытаніі (Union Jack)]] * [[Каралеўскі штандар]] |група_інфармацыі2 = Рэгіёны |сьпіс2 = * [[Файл:Flag of England.svg|30пкс]] [[Сьцяг Ангельшчыны]] * [[Файл:Flag of Scotland.svg|30пкс]] [[Сьцяг Шатляндыі]] * [[Файл:Flag of Northern Ireland.svg|30пкс]] [[Сьцяг Паўночнай Ірляндыі]] * [[Файл:Flag of Wales 2.svg|30пкс]] [[Сьцяг Ўэйлзу]] |група_інфармацыі3 = Вымпэлы |сьпіс3 = * [[Файл:Government Ensign of the United Kingdom.svg|30px]] [[Сіні (ангельскі) кармавы сьцяг|кармавы сьцяг]] * [[Файл:Civil Ensign of the United Kingdom.svg|30пкс]] гандлёвы сьцяг * [[Файл:Naval ensign of the United Kingdom.svg|30пкс]] ваенна-марскі сьцяг * [[Файл:Ensign of the Royal Air Force.svg|30пкс]] каралеўскіх ВПС }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Сьцягі дзяржаваў Эўропы|Вялікабрытанія]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Навігацыя:Вялікабрытанія]] </noinclude> k8xnigga2eodklqgc14pvlihf5kex2y 0 47153 2620414 2344910 2025-06-17T04:40:37Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620414 wikitext text/x-wiki {{Асоба |імя = Яўген Крыжаноўскі |арыгінал імя = Яўген Анатольевіч Крыжаноўскі |партрэт = Евгений Крыжановский.jpg |памер = 200px |апісаньне = Яўген Крыжаноўскі (2017) |імя пры нараджэньні = |род дзейнасьці = актор, рэжысэр, грамадзкі дзяяч, літаратар |месца нараджэньня = [[Мікалаеў (Мікалаеўская вобласьць)|Мікалаеў]], [[УССР]] |дата сьмерці = |месца сьмерці = }} '''Яўген Крыжаноўскі''' ({{Н}} 6 чэрвеня 1955, [[Мікалаеў (Мікалаеўская вобласьць)|Мікалаеў]], [[УССР]]) — актор і галоўны рэжысэр Менскага тэатру сатыры і гумару «[[Хрыстафор (тэатар)|Хрыстафор]]». == Біяграфія == Нарадзіўся ў 1955 годзе ў [[Мікалаеў (Мікалаеўская вобласьць)|Мікалаеве]] ([[УССР]]). Скончыў школу ў [[Казельск]]у ([[РСФСР]]) у 1972 годзе. Пасьля правалу ў маскоўскія тэатральныя вучэльні год працаваў у Тульскім драматычным тэатры працоўным сцэны. У 1973 годзе паступіў у [[Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут]] на акторскае аддзяленьне. У 1977 годзе быў прыняты ў трупу [[Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы|Акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы]]. У 1986 годзе стварыў тэатар сатыры і гумару «[[Хрыстафор (тэатар)|Хрыстафор]]». Згуляў больш за 30 вялікіх і галоўных роляў. 3 кастрычніка 2008 году Яўген Крыжаноўскі прызначаны намесьнікам старшыні [[Лібэральна-дэмакратычная партыя (Беларусь)|Лібэральна-дэмакратычнай партыі]] (ЛДП) і кіраўніком кіраваньня агітацыі і прапаганды. Такое рашэньне прынята на пашыраным паседжаньні Вышэйшай рады і Цэнтральнага камітэту ЛДП. == Фільмы == * 1982 — [[Купальская ноч (фільм)|Купальская ноч]] — ''паліцыянт'' * 1985 — [[Ідзі і глядзі (фільм)|Ідзі і глядзі]] == Асабістае жыцьцё == Бацька, Анатоль Іванавіч Крыжаноўскі — вайсковец (цяпер на пэнсіі). Маці, Кацярына Рыгораўна Крыжаноўская — [[мэдсястра]] (цяпер на пэнсіі). Тры дачкі: Кацярына, Вера, Жэня. == Бібліяграфія == * «От аншлага до аншлага» ({{Мова-be|«Ад аншлага да аншлага»}}) == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20080918110345/http://kryzhanovski.tripod.com/folder/index.html Пэрсанальны сайт]{{ref-ru}} * [https://web.archive.org/web/20090405075759/http://www.hrifor.com/index.php ТЭАТАР ГУМАРУ «ХРЫСТАФОР»]{{ref-ru}} * [https://web.archive.org/web/20081012061954/http://news.tut.by/politics/118797.html Біяграфія на сайце kino-teatr.ru]{{ref-ru}} * [[БелаПАН]], [[Сяргей Пульша]], [https://web.archive.org/web/20081012061954/http://news.tut.by/politics/118797.html Актер Евгений Крыжановский назначен главным идеологом ЛДП]{{ref-ru}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Крыжаноўскі, Яўген}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1955 годзе]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Мікалаеве]] [[Катэгорыя:Беларускія акторы]] [[Катэгорыя:Палітыкі Рэспублікі Беларусь]] j81gj37u3nf33bonq1usedoykkrq0qi 10 50600 2620410 2155094 2025-06-17T03:19:58Z CommonsDelinker 521 Выява [[c:file:PL_air_force_flag_IIIRP.svg]] замененая на [[c:file:Flag_of_the_Polish_Air_Force.svg]] карыстальнікам [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]]. Прычына: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]]. 2620410 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|Сьцягафікацыя/сьцяг</noinclude>}}} | alias = {{{alias|Польшча}}} | flag alias = Flag of Poland.svg | flag alias-дзяржава = State Flag of Poland.svg | flag alias-1025 = Kingdom of Poland-flag.svg | link alias-1025 = Каралеўства Польскае (1025—1031) | flag alias-1320 = Kingdom of Poland-flag.svg | link alias-1320 = Аб’яднанае Польскае каралеўства | flag alias-карона = Kingdom of Poland-flag.svg | link alias-карона = Карона Каралеўства Польскага | flag alias-РП = Chorągiew królewska króla Zygmunta III Wazy.svg | link alias-РП = Рэч Паспалітая | link alias-1807 = Герцагства Варшаўскае | flag alias-1815 = Flag of the Congress of Poland.svg | link alias-1815 = Царства Польскае | flag alias-1830 = November Uprising.svg | link alias-1830 = Царства Польскае | flag alias-1863 = January Uprising.svg | link alias-1863 = Паўстаньне 1863—1864 гадоў | flag alias-1919 = Flag of Poland (1919-1928).svg | link alias-2РП = II Рэч Паспалітая | flag alias-1928 = Flag of Poland (1928–1980).svg | flag alias-ГГ = Flag of German Reich (1935–1945).svg | link alias-ГГ = Генэрал-губэрнатарства | flag alias-АК = Flaga PPP.svg | link alias-АК = Армія Краёва | flag alias-1955 = Flag of Poland (with coat of arms, 1955-1980).svg | flag alias-1980 = Flag of Poland (with coat of arms, 1980-1990).svg | flag alias-1990 = Flag of Poland (with coat of arms).svg | flag alias-2000 = Flag of Poland (WFB 2000).svg | flag alias-2004 = Flag of Poland (WFB 2004).svg | link alias-ПНР = Польская народная рэспубліка | flag alias-армія = Flag of the Polish Land Forces.svg | link alias-армія = Сухапутныя войскі Польшчы | flag alias-флёт = Naval Ensign of Poland.svg | flag alias-флёт-1919 = Naval Ensign of IIRP v1.svg | flag alias-флёт-1946 = Naval Ensign of PRL v1.svg | flag alias-флёт-дапаможны = Flaga pomocniczych jednostek pływających Polskiej Marynarki Wojennej.svg | flag alias-флёт-дапаможны-1955 = POL Bandera pjp PRL v1.svg | link alias-флёт = Вайскова-марскія сілы Польшчы | flag alias-ВПС = Flag of the Polish Air Force.svg | link alias-ВПС = Вайскова-паветраныя сілы Польшчы | border-РП = | border-army = | border-флёт = | border-флёт-1919 = | border-флёт-1946 = | border-ВПС = | size = {{{памер|{{{size|}}}}}} | name = {{{назва|{{{name|}}}}}} | altlink = {{{altlink|}}} | variant = {{{варыянт|{{{variant|}}}}}} | разьмяшчэньне выявы = {{{разьмяшчэньне выявы|}}} <noinclude> | var1 = дзяржава | var2 = 1320 | var3 = 1815 | var4 = АК | var5 = флёт-1946 | var6 = ВПС | redir1 = Польская рэспубліка | related1 = Другая Рэч Паспалітая </noinclude> }} 7tx5c6hyrgzfs8e7r37yt04kughzbsp 0 55157 2620387 2568635 2025-06-16T20:46:03Z Prasalovich 2394 /* Гісторыя */ 2620387 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|тып=варыянты|Гніліца|Леніна}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Гніліца |Лацінка = Hnilica |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Гніліцы |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Магілёўская вобласьць|Магілёўская]] |Раён = [[Краснапольскі раён|Краснапольскі]] |Сельсавет = [[Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)|Горскі]] |Пасялковы савет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 231 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі = |Год падліку колькасьці аглямэрацыі = |Крыніца колькасьці аглямэрацыі = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 213567 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 14 |Шырата сэкундаў = 59.1 |Даўгата градусаў = 31 |Даўгата хвілінаў = 28 |Даўгата сэкундаў = 4 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Гніліца'''<ref>{{Літаратура/СННП/Магілёўская вобласьць}} С. 103</ref> (з 1967<ref>{{Літаратура/Кароткі тапанімічны слоўнік Беларусі|к}}</ref> году — ''Ле́ніна''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Магілёўская вобласьць}}</ref>{{Заўвага|Зьнішчэньне традыцыйнай гістарычнай тапаніміі — адзін з захадаў [[Русіфікацыя Беларусі|палітыкі гвалтоўнай русіфікацыі і дэнацыяналізацыі Беларусі]] ([[расейцы|расейскага]] [[этнацыд|этнацыду]] [[беларусы|беларусаў]])}}) — [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля вытоку ракі [[Каўпіта (рака)|Каўпіты]]. Уваходзіць у склад [[Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)|Горскага сельсавету]] [[Краснапольскі раён|Краснапольскага раёну]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]. == Гісторыя == У 1736 годзе згадваецца як вёска ў [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкім павеце]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]].<ref>НГАБ у Менску, ф. 1817, воп. 1, спр. 75, с. 207</ref> Да 11 красавіка 1960 году Гніліца была цэнтрам сельсавету<ref>Рашэнне выканкома Магілёўскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 11 красавіка 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 10.</ref>. == Насельніцтва == * 1999 год — 247 чалавек * 2010 год — 231 чалавек == Асобы == * [[Апанас Шамянкоў]] (1896—1972) — [[Герой Савецкага Саюзу]]<ref>{{Літаратура/БЭ|17к}} С. 368.</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)}} {{Краснапольскі раён}} [[Катэгорыя:Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Краснапольскага раёну]] nc42pnty1yf236kv1elbdnx84i921pv 0 62804 2620447 2221929 2025-06-17T09:58:06Z W 11741 +«[[Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод]]» [[Вікіпэдыя:Праект:Злучнасьць]] 2620447 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка}} '''Міха́лкаўскі сельсавет''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Мазырскі раён|Мазырскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Адміністрацыйны цэнтар — вёска [[Рудня (Міхалкаўскі сельсавет)|Рудня]]<ref>[http://maps.by/viewate/11548 Госкартгеоцентр]{{Недаступная спасылка|date=May 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. На захадзе Міхалкаўскага сельскага Савету месьціўся «[[Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод]]». == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Міхалкаўскі сельсавет}} {{Мазырскі раён}} [[Катэгорыя:Міхалкаўскі сельсавет| ]] [[Катэгорыя:Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Мазырскага раёну]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі]] mgndb54xhim18bkk0opwpgqob0iandi 0 64503 2620445 2578465 2025-06-17T09:53:50Z W 11741 +4 крыніцы: Учора, сёньня, заўтра // ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод», 2025 г. https://mnpz.by/by/about/vchera-segodnya-zavtra/ 2620445 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|51|53|31|паўночнае|29|19|28|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Мазырскі НПЗ» |лягатып =ЛЯГАТЫП МаНПЗ.png |тып = [[адкрытае акцыянэрнае таварыства]] |лістынг = |дэвіз = Ад дасканаласьці тэхналёгіі — да якасьці прадукцыі |заснаваная = {{Дата пачатку|25|1|1975|1}} |заснавальнікі = |уласьнікі = [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] (43%), «[[Слаўнафта]]» (42%), «МНПЗ плюс» (12%) |краіна={{Сьцяг|Беларусь}} [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Выява:Flag of Homyel Voblast.svg|22px|border|Сьцяг Гомельскае вобласьці]] [[Гомельская вобласьць]] |адрас = [[Мазырскі раён]], [[Міхалкаўскі сельсавет]], [[Міцькі (Гомельская вобласьць)|Міцькі]], дом 18<ref>{{Навіна|аўтар=Віталь Пятровіч Паўлаў|загаловак=Статут|спасылка=https://mnpz.by/upload/investors/Устав%20открытого%20акционерного%20общества%20«Мозырский%20нефтеперерабатывающий%20завод».PDF|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=31 траўня 2024|дата доступу=17 чэрвеня 2025}}</ref> |ключавыя постаці = [[Віталь Пятровіч Паўлаў|Віталь Паўлаў]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Сяргей Грамовіч]] ([[галоўны інжынэр]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кантакты|спасылка=https://mnpz.by/by/contacts/|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=17 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[прамысловасьць]] |прадукцыя = [[бэнзін]], [[дызэльнае паліва]], [[мазута]], [[бітум]], [[звадкаваны нафтавы газ]] |абарачэньне = {{Рост}}5 805,017 млн [[Беларускі рубель|рублёў]]<ref name="б">{{Навіна|аўтар=Натальля Гвардзіян, Алеся Старавойтава|загаловак=Справаздачнасьць ААТ «Мазырскі НПЗ» за 2017 год, складзеная ў адпаведнасьці з МСФС|спасылка=https://mnpz.by/upload/iblock/b27/b2775e93d9264f01751635ec7430d687.pdf|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=14 чэрвеня 2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref> (2017 г.; $2 942,676 млн) |апэрацыйны прыбытак = {{Рост}}214,739 млн руб. (2017 г.; $108,855 млн) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}185,82 млн руб. (2017 г.; $94,196 млн) |лік супрацоўнікаў = 4641 (2016 г.)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Справаздача аб дзейнасьці ААТ за 2015 год|спасылка=http://minfin.gov.by/upload/depcen/oao/otchet2015.zip|выдавец=[[Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь]]|мова=ru|дата публікацыі=2016|дата доступу=17 ліпеня 2017}}</ref> |матчына кампанія = «[[Белнафтахім]]» |даччыныя кампаніі = «Палесьсе-Прамжылбуд», «Белфут» |аўдытар = «[[Грант Торнтан]]» (Менск) |сайт = [https://mnpz.by/ mnpz.by] }} '''«Мазы́рскі нафтаперапрацо́ўчы заво́д»''' — адно з двух найбольшых нафтаперапрацоўчых прадпрыемстваў Беларусі, заснаванае ў студзені 1975 году. Вытворчасьцю заводу зьяўляецца [[паліва]], [[бітум]]ы т [[звадкаваны газ|звадкаваныя газы]]. Завод месьціцца за 20 км на поўдзень ад самога гораду [[Мазыр]]а — на поўдні Мазырскага раёну, дзе знаходзіцца на ўсходзе [[Міхалкаўскі сельсавет|Міхалкаўскага сельсавету]] і на поўдзень ад вёскі [[Міцькі (Гомельская вобласьць)|Міцькі]]. Работнікаў з гораду дастаўляе бясплатны [[Мазырскі трамвай]]. Уваходзіць у склад дзяржаўнага канцэрну «[[Белнафтахім]]». Мела 5 даччыных прадпрыемстваў: цалкам «Белфут» і «Палесьсе-Прамжылбуд» у Мазыры, «Палесьсе-Аграінвэст» у [[Петрыкаў|Петрыкаве]] (Гомельская вобласьць), 98,7% [[акцыя]]ў мясаперапрацоўчага заводу «Партнэр і К» на паўднёвым захадзе [[Мазырскі раён|Мазырскага раёну]] (вёска [[Козенкі]])<ref name="б"/>. == Вырабы == На 2018 год «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод» вырабляў: * аўтамабільны [[бэнзін]] АІ-92, АІ-95 і АІ-98 клясы Эўра-5; * [[дызэльнае паліва]] экалягічнай клясы 5 — летняе гатунку С (гранічная тэмпэратура фільтравальнасьці не вышэй за −5[[Градус Цэльсія|°C]]), зімовыя гатунку F (да −20&nbsp;°C), клясы 0 (тэмпэратура памутненьня не вышэй за −10&nbsp;°C), клясы 1 (т.фільтр. −26&nbsp;°C, т.памутн. −16&nbsp;°C) і клясы 2 (т.фільтр. −326&nbsp;°C, т.памутн. −22&nbsp;°C), арктычнае клясы 4 (т.фільтр. −44&nbsp;°C, т.памутн. −34&nbsp;°C)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэльнае паліва|спасылка=https://mnpz.by/by/products/dizelnoe-toplivo|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref>; * пячное побытавае [[паліва]] паводле ТУ BY 400091131.004-2009 (тэмпэратура запальваньня ў зачыненым тыглі пры +62&nbsp;°C); * топачная [[мазута]] (цеплыня згараньня 39 900 кіля[[Джоўль|джоўляў]]/кг, т.запальваньня +110&nbsp;°C, т.застываньня +25&nbsp;°C, да 3% [[Серка|серкі]]); * дарожны [[бітум]] «Мазырбіт» марак 50/70 (пранікненьне пры +25&nbsp;°C у 5-7 мм), 55/65 (пранікненьне ў 5,5-6,5 мм), 70/100 (адпаведна 7-10 мм) і 75/90 (7,5-9 мм)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дарожныя бітумы|спасылка=https://mnpz.by/by/products/bitumy-dorozhnye-po-stb-en-12591-2010-en-12591-200|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref>; * дахавы бітум БНК 40/180 (т.разьмякчэньня +37&nbsp;°C — +44&nbsp;°C, глыбіня пранікненьня іглы 16—21 мм) і 45/190 (т.разьм. +40&nbsp;°C — +50&nbsp;°C, глыб.пранікн. іглы 16—22 мм); * будаўнічы бітум БНК 70/30 (т.разьмякчэньня +70&nbsp;°C — +80&nbsp;°C, расьцягвальнасьць пры +25&nbsp;°C прынамсі 3 см) і 90/10 (т.разьм. +90&nbsp;°C — +105&nbsp;°C, расьцягвальнасьць 1 см); * звадкаваны нафтавы газ (аўтамабільны [[прапан]]-[[бутан]]; ПБА) — [[актанавы лік]] прынамсі 89, лішкавы [[ціск]] насычанай пары пры +40&nbsp;°C да 1550 кіля[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскаль]], прапану 50±10%; * сумесь тэхнічных прапану і бутану (СПБТ) — бутанаў і [[бутылен]]аў разам менш за 60%; * тэхнічны бутан (БТ) — бутанаў і бутыленаў разам звыш 60%<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Звадкаваныя паліўныя вуглевадародныя газы|спасылка=https://mnpz.by/by/products/gazy-uglevodorodnye-szhizhennye-toplivnye|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref>; * [[Алькіляваньне|алькілят]] (актанавы лік прынамсі 91), які ёсьць высокаактанавым складнікам бэнзіну; * мэтыл-трэт-бутылавы этэр ([[МТБЭ]]) марак А (98% этэру) і Б (96%); * экалягічна палепшаны [[керасін]] (т.запальваньня +40&nbsp;°C, да 10 [[міліграм]]ы серкі на кг); * тэхнічная газавая серка — вадкая (99,98% серкі) і цьвёрдая (камковая, 99,2% серкі) — для вырабу серкавай кісьлі і [[Гума|гумы]]; * бітумная сыравіна; * нафтавы [[бэнзол]] (тэмпэратура [[Крышталізаваньне|крышталізаваньня]] +5&nbsp;°C) для вырабу каўчука, [[Плястмаса|плястмасы]] і фарбавальніка; * лёгкі каталітычны [[газойль]] (т.запальваньня +80&nbsp;°C) марак А (т.застываньня −15&nbsp;°C) і Б (-5&nbsp;°C) для кацельні і нафтахіміі; * прастагонны вакуўмны газойль (т.заст. +16&nbsp;°C) гатункаў А (кінэматычная [[клейкасьць]] пры +50&nbsp;°C ад 5 да 25 мм²/сэкунда) і Б (ад 25,1 да 50 мм²/сэкунда) для вырабу базавай [[Аліва|алівы]] і цьвёрдай [[Парафіна|парафіны]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прастагонны вакуўмны газойль|спасылка=https://mnpz.by/by/products/gazoyl-pryamogonnyy-vakuumnyy|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref>; * водаачышчаны вакуўмны газойль (т.заст. +41&nbsp;°C) для каталітычнага крэкінгу. == Дапаможная інфраструктура == ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод» мае ў якасьці падразьдзяленьня [[Мазырскі трамвай|трамвайнае кіраўніцтва]] (вул. Шашэйная, д. 30), якое з 1 жніўня 1988 году злучае Мазыр і завод сваім трамвайным маршрутам. Даўжыня маршруту складае каля 20 км, якія трамвай праходзіць за 40 хвілінаў. Штодня каля 50 трамваяў перавозяць блізу 5000 чалавек, большасьць якіх складаюць супрацоўнікі заводу, якія карыстаюцца гэтым транспартам задарма. [[Мазырскі політэхнічны каледж]] (вул. Катлаўца, д. 23) рыхтуе на патрэбы заводу адмыслоўцаў па спэцыяльнасьці «перапрацоўка нафты і газу», якія атрымліваюць прафэсію «апэратар тэналягічных установак». Навучаньне доўжыцца цягам амаль 4 гадоў і ўлучае праходжаньне практыкі на заводзе, куды ўладкоўваюцца ўсе выпускнікі<ref name="а"/>. Харчаваньне на заводзе забясьпечваюць 7 страўняў на 575 месцаў, у якіх штодня сілкуюцца каля 2000 чалавек. Камітэт фізычнай культуры заводу ўтрымлівае дзіцячы спартова-тэхнічны клюб «Старт» і дзіцяча-юнацкую школу алімпійскага рэзэрву «Жамчыжына Палесься». Палац культуры «Мазырскага НПЗ» (бульвар Юнацтва, д. 1а) улучае тэатральна-канцэртную залю на 850 месцаў. За 2012 год Палац культуры прыняў звыш 96 000 наведнікаў. На яго сцэне працуюць мясцовыя гурты «Сваякі» і «Жывіца», а таксама балет-судыя «Алексіс», якія выступаюць на тэлебачаньні і фэстывалях, у тым ліку за мяжой. На паўднёвым усходзе [[Мазырскі раён|Мазырскага раёну]] «Мазырскаму НПЗ» належыць [[здраўніца]] «Сосны» (вёска [[Стрэльск]], [[Крынічны сельсавет]]) на 136 месцаў. Здраўніца мае мэдычны корпус і басэйн, спартовае поле са штучным пакрыцьцём і спартовую залю, 1- і 2-мясцовыя нумары люкс і паўлюкс, пляж з распранальнямі на рацэ [[Прыпяць]]. 70% адпачывальнікаў складаюць супрацоўнікі завода зь сем’ямі, каля 15% — заводзкія пэнсіянэры, рэшту — расейскія турысты<ref name="а"/>. == Уласьнікі == Акцыянэрамі завода зьяўляюцца: [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Рэспублікі Беларусь]] — 42,76%, ААТ НГК «[[Слаўнафта]]» ([[Масква]], Расея) — 42,58%, ТАА «МНПЗ плюс» — 12,25%, [[Фізычная асоба|фізычныя асобы]] — 2,41%<ref name="а"/>. == Мінуўшчына == 30 студзеня 1975 году на Мазырскім нафтаперапрацоўчым заводзе пусьцілі сэкцыю 100 комплеску ЛК-6У № 1 і атрымалі першы аўтамабільны [[бэнзін]]. Першапачаткова глыбіня нафтапепрацоўкі складала 50%, у выніку чаго істотную частку вырабаў складала [[мазута]], якая ішла на патрэбы энэргетыкі. За 1991—1994 гады Мазырскі НПЗ амаль 4-кратна скараціў нафтаперапрацоўку. У 1994 г. завод ператварылі ў [[адкрытае акцыянэрнае таварыства]]<ref name="а"/>. За 1996—1998 гады ўвялі ў дзеяньне сэкцыю каталітычнага [[рыформінг]]у ўстаноўку ЛК-6У № 2. Таксама перабудавалі [[вакуўм]]ны блёк устаноўкі вытворчасьці [[бітум]]у і атмасфэрную калёну к-102 ЛК-6У № 2. Сярод іншага, увялі ў дзеяньне парагазатурбінную [[Электрастанцыя|электрастанцыю]] (ПГТЭС) і энэргаблёк магутнасьцю 15 мэгаватаў, як і ўстаноўку канцэнтраваньня [[вадарод]]у. У выніку наладзілі вытворчасьць высокаактанавых неэтыляваных [[бэнзін]]аў і чыстага [[Дызэльнае паліва|дызэльнага паліва]]. У 1999—2000 гадох ўвялі ў дзеяньне ўстаноўку вакуўмнай дыстыляцыі [[Мазута|мазуты]]. Таксама перабудавалі сэкцыю 300/1 для гідраачысткі дызэльнага паліва на ЛК-6У № 1 пад гідрапераўтварэньне вакуўмнага [[Газойль|газойлю]]. Урэшце, увялі ў дзеяньне сэкцыю адпаркі кіслай вады на ўстаноўцы вытворчасьці [[Серка|серкі]]. Гэта дазволіла павялічыць вытворчасьць чыстай саляркі і ачышчанага газойлю. За 2000—2003 гады ўвялі ўдзеяньне ўстаноўку вісбрэкінгу [[гудрон]]у. Таксама пераабсталявалі рэактарны блёк сэкцыі 300/1 ЛК-6У ''№ 2''. Сярод іншага, замянілі ўнутраныя прылады рэктыфікацыйных калёнаў сэкцыі 400 з газафракцыявальнай устаноўкай на ЛК-6У- № 2, як і каталізацыйную сыстэму на ўстаноўцы лёгкага гідракрэкінгу. У выніку адышлі ад марнаваньня саляркі і газойлю на падрыхтоўку таварнай мазуты<ref name="в">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Учора, сёньня, заўтра|спасылка=https://mnpz.by/by/about/vchera-segodnya-zavtra/|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=17 чэрвеня 2025}}</ref>. 30 студзеня 2004 году ўвялі ў дзеяньне камбінаваную ўстаноўку каталітычнага крэкінгу, што павялічыла глыбіню нафтаперапрацоўкі і адбору сьветлых нафтапрадуктаў. Таксама гэта дазволіла выкарыстоўваць у якасьці сыравіны сумесь водаачышчанага вакуўмнага газойлю і мазуту нізкасярністай нафты. Выпуск аўтамабільнага бэнзіну вырас у 1,5 разу, звадкаванага газу — удвая. У 2006 годзе пабудавалі блёк вылучэньня бэнзольнага канцэнтрату і ўстаноўку экстрактыўнай дыстыляцыі [[бэнзол]]у. Гэта зьменшыла колькасьць бэнзолу ў высокаактанавых бэнзіне адпаведна эўрапейскаму стандарту EN 228 і дазволіла атрымаць нафтавы бэнзол для пастаўкі ў якасьці сыравіны на патрэбу нафтахімічнай прамысловасьці. Чысты [[прыбытак]] заводу ў 2006 годзе склаў 353 млрд [[беларускі рубель|беларускіх рублёў]] ($164,5 млн). 17 траўня 2007 году ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод» выступіла сузаснавальнікам [[ЗАТ]] «[[Беларуская нафтавая кампанія]]» разам з ААТ «[[Нафтан (завод)|Нафтан]]» (Наваполацак) і УП «[[Беларуснафта]]» (Гомель). «Беларуская нафтавая кампанія» адчыніла замежныя прадстаўніцтвы ў 5 краінах Эўропы — Ангельшчыне, Латвіі, Польшчы, Расеі і Ўкраіне. Праз гэтыя прадстаўніцтвы наладзілі экспарт у 20 краінаў сьвету, у тым ліку 14 краінаў Эўропы. Пагатоў «Беларуская нафтавая кампанія» стала прадаваць нафтапрадукты і на ўнутраным рынку Беларусі. У 2008 годзе запусьцілі комплексную ўстаноўку фторыставадароднага [[Алькіляваньне|алькіляваньня]]. У выніку атрымалі алькілят, які служыць высокаактанавым дадаткам да бэнзіну<ref name="а">{{Артыкул|аўтар=Ірына Асташкевіч, Віктар Пазьнякоў.|загаловак=Галоўнае — правільна выбраная стратэгія і пасьлядоўная тактыка|спасылка=http://zviazda.by/be/news/20130731/1375270654-galounae-pravilna-vybranaya-strategiya|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=31 ліпеня 2013|нумар=[http://zviazda.by/be/number/gazeta-pdf-140-27505-ot-31072013 140 (27505)]|старонкі=[http://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/07/1375267036_4.pdf 4], [http://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/07/1375267036_5.pdf 5]|issn=1990-763x}}</ref>. Сярод іншага, у 2008 годзе запусьцілі парк нізкасярністай нафты, каб укараніць разьдзельную нафтаперапрацоўку. Гэта дазволіла напоўную загрузіць устаноўку каталітычнага крэкінгу нізкасеркавай мазутай і павялічыць вытворчасьць бэнзіну на 325 000 т за год. Таксама ў 2008 годзе ўвялі ў дзеяньне ўстаноўку ўтылізацыі факельных газаў. У выніку звыш 2500 кубамэтраў газу за гадзіну стала вяртацца ў агульназаводзкую сетку паліўнага газу<ref name="в"/>. На 2009 г. завод меў магутнасьць перапрацоўкі нафты ў 12 млн [[тона]]ў штогод, зь якіх загружанымі былі каля 11 млн тонаў. За год вырабляў каля 2,5 млн т аўтабэнзіна і 2,4 млн т дызэльнага паліва<ref>{{Артыкул|аўтар=Павал Берасьнеў.|загаловак=МНПЗ будзе інвэставаць нягледзячы на двухразовае скарачэньне прыбытку|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=42219|выданьне=Зьвязда|тып=газэта|год=2 верасьня 2009|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2009-09-02 164 (26522)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/42211/2ver-2.indd.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref>. У 2010 годзе дадалі ўстаноўку водаабязьсеркаваньня бэнзіну каталітычнага крэкінгу, што зьменшыла ўтрыманьне серкі ў высокаактанавым бэнзіне адпаведна эўрапейскаму стандарту EN 228:2008. Таксама адпаведна гэтаму стандарту сталі сэрыйна вырабляць бэнзін для аўтамабіляў экалягічнай клясы 5. Гэта стала магчымым дзякуючы даданьню ў рэцэптуру мэтыл-трэт-бутылавага этэру, які ёсьць высокаактанавым [[тлен]]азьмяшчальным дадаткам. У траўні і чэрвені 2010 году «Мазырскі НПЗ» прыняў пробныя пастаўкі 80 000 тонаў нафты з [[Вэнэсуэла|Вэнэсуэлы]] праз чарнаморскі порт у [[Адэса|Адэсе]] (Украіна). На пачатку 2011 году запусьцілі новую ўстаноўку вытворчасьці [[вадарод]]у. У студзені 2012 году ўвялі ў дзеяньне ўстаноўку водаачысткі дызэльнага паліва, што дазволіла вырабляць яго паводле эўрапейскага стандарту EN 590. У сьнежні 2012 году пабудавалі ўстаноўку ізамэрызацыі пэнтан-гэксанавай фракцыі, прызначанай для атрыманьня [[ізамэрызат]]у, які ёсьць экалягічна чыстым высокаактанавым складнікам бэнзіну. Гэта дазволіла атрымаць бэнзін экалягічнай клясы 5 АІ-92-К5-Эўра паводле СТБ 1656—2011 і адпаведна стандарту EN 228, а таксама спыніць выпуск нерэнтабэльнага нізкаактанавага бэнзіну «Нармаль-80» і сыравіннага бэнзіну для [[піроліз]]у. У выніку вытворчасьць высокаактанавага бэнзіну перавысіла 200 000 тонаў за год. За 2010—2012 гады «Мазырскі НПЗ» увёў у дзеяньне 7 новых прамысловых установак агульнай вартасьцю $685 млн<ref name="а"/>. У 2012 годзе ААТ «Мазырскі НПЗ» паставіла да 65% вырабаў за мяжу. Звыш паловы вырабаў накіравалі ў краіны Заходняй ([[Нідэрлянды]] і [[Ангельшчына]]) і Паўночнай Эўропы ([[Швэцыя]] і Данія). Траціна экспарту прыпала на Ўкраіну, куды пераважна паставілі дызэльнае паліва і бэнзін. У межах міжурадавага пагадненьня ў Расею прадалі істотную частку бэнзінаў АІ-92 і АІ-95. У [[Італія|Італію]] праз [[Чорнае мора|чарнаморскія]] парты паставілі топачную мазуту. У 2012 годзе перапрацавалі 11,91 млн тонаў нафты, што было найбольшым паказьнікам за 10 гадоў. [[Рэнтабэльнасьць]] склала каля 10%. У 2013 годзе 80% бэнзіну адпавядала стандарту «Эўра-4», рэшта — «Эўра-5». Глыбіня нафтаперапрацоўкі складала каля 70%. За 2010—2013 гады для зьмяншэньня выкідаў «Мазырскі НПЗ» увёў у дзеяньне 2 новыя блёкі абаротнага водазабесьпячэньня, устаноўку ўтылізаваньня [[Серкавадародная кісьля|серкавадародазьмяшчальнага]] газу, станцыю [[Ультрафіялетавае выпраменьваньне|ўльтрафіялетавага]] абеззаражваньня сьцёкавай вады, блёк утылізаваньня вуглевадароднага факельнага газу, нафтапасткі і флятатары на ачышчальных [[Збудаваньне|збудаваньнях]], абсталяваньне абязводжваньня асадкаў сьцёкавай вады, комплекс перапрацоўкі нафта[[шлам]]у і ўстаноўку тактавага наліву бэнзіну для зьмяншэньня стратаў нафтапрадуктаў і выкідаў у паветра. На 2013 год прадпрыемства налічвала 4720 супрацоўнікаў, зь іх рабочыя склалі 69%, спэцыялісты — 17%, кіраўнікі — 10%, служачыя — 4%. [[Моладзь]] складала 25% супрацоўнікаў. Сярэдні ўзрост супрацоўнікаў складаў 39 гадоў<ref name="а"/>. Таксама ў 2013 годзе запусьцілі ўстаноўку вакуўмнай перагонкі мазуты, што дазволіла паглыбіць нафтеперапрацоўку і павялічыць выхад сьветлых нафтапрадуктаў<ref name="в"/>. У 2013 годзе «Мазырскі НПЗ» атрымаў 2-ю найбольшую выручку сярод прадпрыемстваў Беларусі ў памеры 28,014 трлн рублёў<ref>{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Коратка|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=4 чэрвеня 2014|нумар=[https://zviazda.by/be/number/102-27712 102 (27712)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2014/06/4cher-1.indd_.pdf 1]|issn=1990-763x}}</ref> (2,945 млрд $)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Афіцыйныя курсы беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, якія ўстанаўліваюцца штодзённа, на 31.12.2013 (даляр ЗША за 9510 рублёў)|спасылка=https://www.nbrb.by/bel/statistics/rates/ratesdaily|выдавец=[[Нацыянальны банк Беларусі]]|дата публікацыі=31 сьнежня 2013|дата доступу=7 лістапада 2024}}</ref>. 1 ліпеня 2014 году «[[Беларускае рачное параходзтва]]» даставіла 4 рэактары ўстаноўкі [[гідракрэкінг]]у цяжкіх нафтавых рэшткаў (ЦНР) да прычала «Мазырскага НПЗ» у [[Стрэльск]]у ([[Крынічны сельсавет]]) на [[Прыпяць|Прыпяці]]. Перавозку ажыцьцявілі на несамаходных [[баржа]]х ад вусьця [[Дняпро|Дняпра]], куды рэактары даставілі морам. Кожны рэактар устаноўкі гідракрэкінгу ЦНР важыў 793 т і меў даўжыню 51,4 м, шырыню 7,5 м і вышыню 6 м з падстаўкай. Рэактары прызначаліся для паглыбленьня нафтаперапрацоўкі да 89 % пасьля 2017 году<ref>{{Артыкул|аўтар=Уладзімер Андрэеў, Ірына Асташкевіч.|загаловак=Незвычайны груз|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=2 ліпеня 2014|нумар=122 (27732)|старонкі=5|issn=1990-763X}}</ref>. У 2014 годзе адчынілі парк захоўваньня і адгрузкі бэнзіну АІ-92. У 2015 годзе адчынілі парк захоўваньня і адгрузкі дызэльнага паліва, а таксама парк захоўваньня [[Мэтаноль|мэтанолю]]<ref name="в"/>. У сакавіку 2016 году запусьцілі ўстаноўку адсарбцыйнай ачысткі [[Бутан (рэчыва)|бутанавай]] фракцыі С4. Яе прадукцыйнасьць склала 136 000 т за год. У выніку вырас тэрмін службы [[плятына]]зьмяшчальнага каталізатара і зьнізілася хуткасьць іржавеньня абсталяваньня і [[трубаправод]]аў сэкцыі алькіляваньня. Таксама гэта забясьпечыла ўстойлівую працу камбінаванай устаноўкі [[Фторавадарод|фторыставадароднага]] алькіляваньня, вырабам якой быў [[ізабутан]] як сыравіна для атрыманьня алькілятаў пад таварныя аўтабэнзіны. У траўні 2016 году запусьцілі ўстаноўку вытворчасьці серкі (Серка-2). Яна дазволіла атрымліваць серку з кіслых газаў, якія зьмяшчалі серкавадарод, атрыманых пры рэгенэрацыі насычанай [[Рашчына|рашчыны]] [[этаноламін]]у і адпарцы кіслай вады. У чэрвені 2016 году запусьцілі камбінаваную ўстаноўку вытворчасьці высокаактанавых кампанэнтаў бэнзіну (КУВВКБ), каб вырабляць бэнзіну стандарту «Эўра-5» з [[Актанавы лік|актанавым лікам]] 95 і вышэй<ref name="в"/>. У кастрычніку 2022 году прадпрыемства было ўнесена ў санкцыйны сьпіс [[Украіна|Украіны]]<ref>[https://web.archive.org/web/20230416182538/https://sanctions.nazk.gov.ua/sanction-company/7005/ Відкрите акціонерне товариство «Мозирський нафтопереробний завод»]</ref>. === Кіраўнікі === * [[Анатоль Купрыянаў]] (1996—2016) * [[Віталь Пятровіч Паўлаў|Віталь Паўлаў]] (з 29 сакавіка 2017 году) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Цэны на нафтапрадукты|спасылка=https://mnpz.by/by/partners/price-archive/|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=17 чэрвеня 2025}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Адчынены гандаль|спасылка=http://bnk.by/auctions/open.html|выдавец=ЗАТ «Беларуская нафтавая кампанія»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}} * [https://bntdtorg.by/ УП «Беларускі нафтавы гандлёвы дом»]{{ref-ru}} — сыстэма электроннага гандлю на Адзінай гандлёвай пляцоўцы канцэрну «[[Белнафтахім]]» * [https://belfoot.by/ Даччынае УП «Белфут»]{{ref-ru}} [[Катэгорыя:Эканоміка Мазырскага раёну]] [[Катэгорыя:Беларускія хімічныя кампаніі]] [[Катэгорыя:Вытворчыя кампаніі Беларусі]] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Белнафтахім]] [[Катэгорыя:Міхалкаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Савецкія прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1975 годзе]] n6l6lwplfjyk7ouh7s873cpinvkjj4b 2620461 2620445 2025-06-17T11:36:13Z W 11741 /* Вонкавыя спасылкі */ +[[Шаблён:Бібліяінфармацыя]] 2620461 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|51|53|31|паўночнае|29|19|28|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Мазырскі НПЗ» |лягатып =ЛЯГАТЫП МаНПЗ.png |тып = [[адкрытае акцыянэрнае таварыства]] |лістынг = |дэвіз = Ад дасканаласьці тэхналёгіі — да якасьці прадукцыі |заснаваная = {{Дата пачатку|25|1|1975|1}} |заснавальнікі = |уласьнікі = [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] (43%), «[[Слаўнафта]]» (42%), «МНПЗ плюс» (12%) |краіна={{Сьцяг|Беларусь}} [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Выява:Flag of Homyel Voblast.svg|22px|border|Сьцяг Гомельскае вобласьці]] [[Гомельская вобласьць]] |адрас = [[Мазырскі раён]], [[Міхалкаўскі сельсавет]], [[Міцькі (Гомельская вобласьць)|Міцькі]], дом 18<ref>{{Навіна|аўтар=Віталь Пятровіч Паўлаў|загаловак=Статут|спасылка=https://mnpz.by/upload/investors/Устав%20открытого%20акционерного%20общества%20«Мозырский%20нефтеперерабатывающий%20завод».PDF|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=31 траўня 2024|дата доступу=17 чэрвеня 2025}}</ref> |ключавыя постаці = [[Віталь Пятровіч Паўлаў|Віталь Паўлаў]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Сяргей Грамовіч]] ([[галоўны інжынэр]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кантакты|спасылка=https://mnpz.by/by/contacts/|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=17 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[прамысловасьць]] |прадукцыя = [[бэнзін]], [[дызэльнае паліва]], [[мазута]], [[бітум]], [[звадкаваны нафтавы газ]] |абарачэньне = {{Рост}}5 805,017 млн [[Беларускі рубель|рублёў]]<ref name="б">{{Навіна|аўтар=Натальля Гвардзіян, Алеся Старавойтава|загаловак=Справаздачнасьць ААТ «Мазырскі НПЗ» за 2017 год, складзеная ў адпаведнасьці з МСФС|спасылка=https://mnpz.by/upload/iblock/b27/b2775e93d9264f01751635ec7430d687.pdf|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=14 чэрвеня 2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref> (2017 г.; $2 942,676 млн) |апэрацыйны прыбытак = {{Рост}}214,739 млн руб. (2017 г.; $108,855 млн) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}185,82 млн руб. (2017 г.; $94,196 млн) |лік супрацоўнікаў = 4641 (2016 г.)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Справаздача аб дзейнасьці ААТ за 2015 год|спасылка=http://minfin.gov.by/upload/depcen/oao/otchet2015.zip|выдавец=[[Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь]]|мова=ru|дата публікацыі=2016|дата доступу=17 ліпеня 2017}}</ref> |матчына кампанія = «[[Белнафтахім]]» |даччыныя кампаніі = «Палесьсе-Прамжылбуд», «Белфут» |аўдытар = «[[Грант Торнтан]]» (Менск) |сайт = [https://mnpz.by/ mnpz.by] }} '''«Мазы́рскі нафтаперапрацо́ўчы заво́д»''' — адно з двух найбольшых нафтаперапрацоўчых прадпрыемстваў Беларусі, заснаванае ў студзені 1975 году. Вытворчасьцю заводу зьяўляецца [[паліва]], [[бітум]]ы т [[звадкаваны газ|звадкаваныя газы]]. Завод месьціцца за 20 км на поўдзень ад самога гораду [[Мазыр]]а — на поўдні Мазырскага раёну, дзе знаходзіцца на ўсходзе [[Міхалкаўскі сельсавет|Міхалкаўскага сельсавету]] і на поўдзень ад вёскі [[Міцькі (Гомельская вобласьць)|Міцькі]]. Работнікаў з гораду дастаўляе бясплатны [[Мазырскі трамвай]]. Уваходзіць у склад дзяржаўнага канцэрну «[[Белнафтахім]]». Мела 5 даччыных прадпрыемстваў: цалкам «Белфут» і «Палесьсе-Прамжылбуд» у Мазыры, «Палесьсе-Аграінвэст» у [[Петрыкаў|Петрыкаве]] (Гомельская вобласьць), 98,7% [[акцыя]]ў мясаперапрацоўчага заводу «Партнэр і К» на паўднёвым захадзе [[Мазырскі раён|Мазырскага раёну]] (вёска [[Козенкі]])<ref name="б"/>. == Вырабы == На 2018 год «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод» вырабляў: * аўтамабільны [[бэнзін]] АІ-92, АІ-95 і АІ-98 клясы Эўра-5; * [[дызэльнае паліва]] экалягічнай клясы 5 — летняе гатунку С (гранічная тэмпэратура фільтравальнасьці не вышэй за −5[[Градус Цэльсія|°C]]), зімовыя гатунку F (да −20&nbsp;°C), клясы 0 (тэмпэратура памутненьня не вышэй за −10&nbsp;°C), клясы 1 (т.фільтр. −26&nbsp;°C, т.памутн. −16&nbsp;°C) і клясы 2 (т.фільтр. −326&nbsp;°C, т.памутн. −22&nbsp;°C), арктычнае клясы 4 (т.фільтр. −44&nbsp;°C, т.памутн. −34&nbsp;°C)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэльнае паліва|спасылка=https://mnpz.by/by/products/dizelnoe-toplivo|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref>; * пячное побытавае [[паліва]] паводле ТУ BY 400091131.004-2009 (тэмпэратура запальваньня ў зачыненым тыглі пры +62&nbsp;°C); * топачная [[мазута]] (цеплыня згараньня 39 900 кіля[[Джоўль|джоўляў]]/кг, т.запальваньня +110&nbsp;°C, т.застываньня +25&nbsp;°C, да 3% [[Серка|серкі]]); * дарожны [[бітум]] «Мазырбіт» марак 50/70 (пранікненьне пры +25&nbsp;°C у 5-7 мм), 55/65 (пранікненьне ў 5,5-6,5 мм), 70/100 (адпаведна 7-10 мм) і 75/90 (7,5-9 мм)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дарожныя бітумы|спасылка=https://mnpz.by/by/products/bitumy-dorozhnye-po-stb-en-12591-2010-en-12591-200|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref>; * дахавы бітум БНК 40/180 (т.разьмякчэньня +37&nbsp;°C — +44&nbsp;°C, глыбіня пранікненьня іглы 16—21 мм) і 45/190 (т.разьм. +40&nbsp;°C — +50&nbsp;°C, глыб.пранікн. іглы 16—22 мм); * будаўнічы бітум БНК 70/30 (т.разьмякчэньня +70&nbsp;°C — +80&nbsp;°C, расьцягвальнасьць пры +25&nbsp;°C прынамсі 3 см) і 90/10 (т.разьм. +90&nbsp;°C — +105&nbsp;°C, расьцягвальнасьць 1 см); * звадкаваны нафтавы газ (аўтамабільны [[прапан]]-[[бутан]]; ПБА) — [[актанавы лік]] прынамсі 89, лішкавы [[ціск]] насычанай пары пры +40&nbsp;°C да 1550 кіля[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскаль]], прапану 50±10%; * сумесь тэхнічных прапану і бутану (СПБТ) — бутанаў і [[бутылен]]аў разам менш за 60%; * тэхнічны бутан (БТ) — бутанаў і бутыленаў разам звыш 60%<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Звадкаваныя паліўныя вуглевадародныя газы|спасылка=https://mnpz.by/by/products/gazy-uglevodorodnye-szhizhennye-toplivnye|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref>; * [[Алькіляваньне|алькілят]] (актанавы лік прынамсі 91), які ёсьць высокаактанавым складнікам бэнзіну; * мэтыл-трэт-бутылавы этэр ([[МТБЭ]]) марак А (98% этэру) і Б (96%); * экалягічна палепшаны [[керасін]] (т.запальваньня +40&nbsp;°C, да 10 [[міліграм]]ы серкі на кг); * тэхнічная газавая серка — вадкая (99,98% серкі) і цьвёрдая (камковая, 99,2% серкі) — для вырабу серкавай кісьлі і [[Гума|гумы]]; * бітумная сыравіна; * нафтавы [[бэнзол]] (тэмпэратура [[Крышталізаваньне|крышталізаваньня]] +5&nbsp;°C) для вырабу каўчука, [[Плястмаса|плястмасы]] і фарбавальніка; * лёгкі каталітычны [[газойль]] (т.запальваньня +80&nbsp;°C) марак А (т.застываньня −15&nbsp;°C) і Б (-5&nbsp;°C) для кацельні і нафтахіміі; * прастагонны вакуўмны газойль (т.заст. +16&nbsp;°C) гатункаў А (кінэматычная [[клейкасьць]] пры +50&nbsp;°C ад 5 да 25 мм²/сэкунда) і Б (ад 25,1 да 50 мм²/сэкунда) для вырабу базавай [[Аліва|алівы]] і цьвёрдай [[Парафіна|парафіны]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прастагонны вакуўмны газойль|спасылка=https://mnpz.by/by/products/gazoyl-pryamogonnyy-vakuumnyy|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref>; * водаачышчаны вакуўмны газойль (т.заст. +41&nbsp;°C) для каталітычнага крэкінгу. == Дапаможная інфраструктура == ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод» мае ў якасьці падразьдзяленьня [[Мазырскі трамвай|трамвайнае кіраўніцтва]] (вул. Шашэйная, д. 30), якое з 1 жніўня 1988 году злучае Мазыр і завод сваім трамвайным маршрутам. Даўжыня маршруту складае каля 20 км, якія трамвай праходзіць за 40 хвілінаў. Штодня каля 50 трамваяў перавозяць блізу 5000 чалавек, большасьць якіх складаюць супрацоўнікі заводу, якія карыстаюцца гэтым транспартам задарма. [[Мазырскі політэхнічны каледж]] (вул. Катлаўца, д. 23) рыхтуе на патрэбы заводу адмыслоўцаў па спэцыяльнасьці «перапрацоўка нафты і газу», якія атрымліваюць прафэсію «апэратар тэналягічных установак». Навучаньне доўжыцца цягам амаль 4 гадоў і ўлучае праходжаньне практыкі на заводзе, куды ўладкоўваюцца ўсе выпускнікі<ref name="а"/>. Харчаваньне на заводзе забясьпечваюць 7 страўняў на 575 месцаў, у якіх штодня сілкуюцца каля 2000 чалавек. Камітэт фізычнай культуры заводу ўтрымлівае дзіцячы спартова-тэхнічны клюб «Старт» і дзіцяча-юнацкую школу алімпійскага рэзэрву «Жамчыжына Палесься». Палац культуры «Мазырскага НПЗ» (бульвар Юнацтва, д. 1а) улучае тэатральна-канцэртную залю на 850 месцаў. За 2012 год Палац культуры прыняў звыш 96 000 наведнікаў. На яго сцэне працуюць мясцовыя гурты «Сваякі» і «Жывіца», а таксама балет-судыя «Алексіс», якія выступаюць на тэлебачаньні і фэстывалях, у тым ліку за мяжой. На паўднёвым усходзе [[Мазырскі раён|Мазырскага раёну]] «Мазырскаму НПЗ» належыць [[здраўніца]] «Сосны» (вёска [[Стрэльск]], [[Крынічны сельсавет]]) на 136 месцаў. Здраўніца мае мэдычны корпус і басэйн, спартовае поле са штучным пакрыцьцём і спартовую залю, 1- і 2-мясцовыя нумары люкс і паўлюкс, пляж з распранальнямі на рацэ [[Прыпяць]]. 70% адпачывальнікаў складаюць супрацоўнікі завода зь сем’ямі, каля 15% — заводзкія пэнсіянэры, рэшту — расейскія турысты<ref name="а"/>. == Уласьнікі == Акцыянэрамі завода зьяўляюцца: [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Рэспублікі Беларусь]] — 42,76%, ААТ НГК «[[Слаўнафта]]» ([[Масква]], Расея) — 42,58%, ТАА «МНПЗ плюс» — 12,25%, [[Фізычная асоба|фізычныя асобы]] — 2,41%<ref name="а"/>. == Мінуўшчына == 30 студзеня 1975 году на Мазырскім нафтаперапрацоўчым заводзе пусьцілі сэкцыю 100 комплеску ЛК-6У № 1 і атрымалі першы аўтамабільны [[бэнзін]]. Першапачаткова глыбіня нафтапепрацоўкі складала 50%, у выніку чаго істотную частку вырабаў складала [[мазута]], якая ішла на патрэбы энэргетыкі. За 1991—1994 гады Мазырскі НПЗ амаль 4-кратна скараціў нафтаперапрацоўку. У 1994 г. завод ператварылі ў [[адкрытае акцыянэрнае таварыства]]<ref name="а"/>. За 1996—1998 гады ўвялі ў дзеяньне сэкцыю каталітычнага [[рыформінг]]у ўстаноўку ЛК-6У № 2. Таксама перабудавалі [[вакуўм]]ны блёк устаноўкі вытворчасьці [[бітум]]у і атмасфэрную калёну к-102 ЛК-6У № 2. Сярод іншага, увялі ў дзеяньне парагазатурбінную [[Электрастанцыя|электрастанцыю]] (ПГТЭС) і энэргаблёк магутнасьцю 15 мэгаватаў, як і ўстаноўку канцэнтраваньня [[вадарод]]у. У выніку наладзілі вытворчасьць высокаактанавых неэтыляваных [[бэнзін]]аў і чыстага [[Дызэльнае паліва|дызэльнага паліва]]. У 1999—2000 гадох ўвялі ў дзеяньне ўстаноўку вакуўмнай дыстыляцыі [[Мазута|мазуты]]. Таксама перабудавалі сэкцыю 300/1 для гідраачысткі дызэльнага паліва на ЛК-6У № 1 пад гідрапераўтварэньне вакуўмнага [[Газойль|газойлю]]. Урэшце, увялі ў дзеяньне сэкцыю адпаркі кіслай вады на ўстаноўцы вытворчасьці [[Серка|серкі]]. Гэта дазволіла павялічыць вытворчасьць чыстай саляркі і ачышчанага газойлю. За 2000—2003 гады ўвялі ўдзеяньне ўстаноўку вісбрэкінгу [[гудрон]]у. Таксама пераабсталявалі рэактарны блёк сэкцыі 300/1 ЛК-6У ''№ 2''. Сярод іншага, замянілі ўнутраныя прылады рэктыфікацыйных калёнаў сэкцыі 400 з газафракцыявальнай устаноўкай на ЛК-6У- № 2, як і каталізацыйную сыстэму на ўстаноўцы лёгкага гідракрэкінгу. У выніку адышлі ад марнаваньня саляркі і газойлю на падрыхтоўку таварнай мазуты<ref name="в">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Учора, сёньня, заўтра|спасылка=https://mnpz.by/by/about/vchera-segodnya-zavtra/|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=17 чэрвеня 2025}}</ref>. 30 студзеня 2004 году ўвялі ў дзеяньне камбінаваную ўстаноўку каталітычнага крэкінгу, што павялічыла глыбіню нафтаперапрацоўкі і адбору сьветлых нафтапрадуктаў. Таксама гэта дазволіла выкарыстоўваць у якасьці сыравіны сумесь водаачышчанага вакуўмнага газойлю і мазуту нізкасярністай нафты. Выпуск аўтамабільнага бэнзіну вырас у 1,5 разу, звадкаванага газу — удвая. У 2006 годзе пабудавалі блёк вылучэньня бэнзольнага канцэнтрату і ўстаноўку экстрактыўнай дыстыляцыі [[бэнзол]]у. Гэта зьменшыла колькасьць бэнзолу ў высокаактанавых бэнзіне адпаведна эўрапейскаму стандарту EN 228 і дазволіла атрымаць нафтавы бэнзол для пастаўкі ў якасьці сыравіны на патрэбу нафтахімічнай прамысловасьці. Чысты [[прыбытак]] заводу ў 2006 годзе склаў 353 млрд [[беларускі рубель|беларускіх рублёў]] ($164,5 млн). 17 траўня 2007 году ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод» выступіла сузаснавальнікам [[ЗАТ]] «[[Беларуская нафтавая кампанія]]» разам з ААТ «[[Нафтан (завод)|Нафтан]]» (Наваполацак) і УП «[[Беларуснафта]]» (Гомель). «Беларуская нафтавая кампанія» адчыніла замежныя прадстаўніцтвы ў 5 краінах Эўропы — Ангельшчыне, Латвіі, Польшчы, Расеі і Ўкраіне. Праз гэтыя прадстаўніцтвы наладзілі экспарт у 20 краінаў сьвету, у тым ліку 14 краінаў Эўропы. Пагатоў «Беларуская нафтавая кампанія» стала прадаваць нафтапрадукты і на ўнутраным рынку Беларусі. У 2008 годзе запусьцілі комплексную ўстаноўку фторыставадароднага [[Алькіляваньне|алькіляваньня]]. У выніку атрымалі алькілят, які служыць высокаактанавым дадаткам да бэнзіну<ref name="а">{{Артыкул|аўтар=Ірына Асташкевіч, Віктар Пазьнякоў.|загаловак=Галоўнае — правільна выбраная стратэгія і пасьлядоўная тактыка|спасылка=http://zviazda.by/be/news/20130731/1375270654-galounae-pravilna-vybranaya-strategiya|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=31 ліпеня 2013|нумар=[http://zviazda.by/be/number/gazeta-pdf-140-27505-ot-31072013 140 (27505)]|старонкі=[http://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/07/1375267036_4.pdf 4], [http://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/07/1375267036_5.pdf 5]|issn=1990-763x}}</ref>. Сярод іншага, у 2008 годзе запусьцілі парк нізкасярністай нафты, каб укараніць разьдзельную нафтаперапрацоўку. Гэта дазволіла напоўную загрузіць устаноўку каталітычнага крэкінгу нізкасеркавай мазутай і павялічыць вытворчасьць бэнзіну на 325 000 т за год. Таксама ў 2008 годзе ўвялі ў дзеяньне ўстаноўку ўтылізацыі факельных газаў. У выніку звыш 2500 кубамэтраў газу за гадзіну стала вяртацца ў агульназаводзкую сетку паліўнага газу<ref name="в"/>. На 2009 г. завод меў магутнасьць перапрацоўкі нафты ў 12 млн [[тона]]ў штогод, зь якіх загружанымі былі каля 11 млн тонаў. За год вырабляў каля 2,5 млн т аўтабэнзіна і 2,4 млн т дызэльнага паліва<ref>{{Артыкул|аўтар=Павал Берасьнеў.|загаловак=МНПЗ будзе інвэставаць нягледзячы на двухразовае скарачэньне прыбытку|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=42219|выданьне=Зьвязда|тып=газэта|год=2 верасьня 2009|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2009-09-02 164 (26522)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/42211/2ver-2.indd.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref>. У 2010 годзе дадалі ўстаноўку водаабязьсеркаваньня бэнзіну каталітычнага крэкінгу, што зьменшыла ўтрыманьне серкі ў высокаактанавым бэнзіне адпаведна эўрапейскаму стандарту EN 228:2008. Таксама адпаведна гэтаму стандарту сталі сэрыйна вырабляць бэнзін для аўтамабіляў экалягічнай клясы 5. Гэта стала магчымым дзякуючы даданьню ў рэцэптуру мэтыл-трэт-бутылавага этэру, які ёсьць высокаактанавым [[тлен]]азьмяшчальным дадаткам. У траўні і чэрвені 2010 году «Мазырскі НПЗ» прыняў пробныя пастаўкі 80 000 тонаў нафты з [[Вэнэсуэла|Вэнэсуэлы]] праз чарнаморскі порт у [[Адэса|Адэсе]] (Украіна). На пачатку 2011 году запусьцілі новую ўстаноўку вытворчасьці [[вадарод]]у. У студзені 2012 году ўвялі ў дзеяньне ўстаноўку водаачысткі дызэльнага паліва, што дазволіла вырабляць яго паводле эўрапейскага стандарту EN 590. У сьнежні 2012 году пабудавалі ўстаноўку ізамэрызацыі пэнтан-гэксанавай фракцыі, прызначанай для атрыманьня [[ізамэрызат]]у, які ёсьць экалягічна чыстым высокаактанавым складнікам бэнзіну. Гэта дазволіла атрымаць бэнзін экалягічнай клясы 5 АІ-92-К5-Эўра паводле СТБ 1656—2011 і адпаведна стандарту EN 228, а таксама спыніць выпуск нерэнтабэльнага нізкаактанавага бэнзіну «Нармаль-80» і сыравіннага бэнзіну для [[піроліз]]у. У выніку вытворчасьць высокаактанавага бэнзіну перавысіла 200 000 тонаў за год. За 2010—2012 гады «Мазырскі НПЗ» увёў у дзеяньне 7 новых прамысловых установак агульнай вартасьцю $685 млн<ref name="а"/>. У 2012 годзе ААТ «Мазырскі НПЗ» паставіла да 65% вырабаў за мяжу. Звыш паловы вырабаў накіравалі ў краіны Заходняй ([[Нідэрлянды]] і [[Ангельшчына]]) і Паўночнай Эўропы ([[Швэцыя]] і Данія). Траціна экспарту прыпала на Ўкраіну, куды пераважна паставілі дызэльнае паліва і бэнзін. У межах міжурадавага пагадненьня ў Расею прадалі істотную частку бэнзінаў АІ-92 і АІ-95. У [[Італія|Італію]] праз [[Чорнае мора|чарнаморскія]] парты паставілі топачную мазуту. У 2012 годзе перапрацавалі 11,91 млн тонаў нафты, што было найбольшым паказьнікам за 10 гадоў. [[Рэнтабэльнасьць]] склала каля 10%. У 2013 годзе 80% бэнзіну адпавядала стандарту «Эўра-4», рэшта — «Эўра-5». Глыбіня нафтаперапрацоўкі складала каля 70%. За 2010—2013 гады для зьмяншэньня выкідаў «Мазырскі НПЗ» увёў у дзеяньне 2 новыя блёкі абаротнага водазабесьпячэньня, устаноўку ўтылізаваньня [[Серкавадародная кісьля|серкавадародазьмяшчальнага]] газу, станцыю [[Ультрафіялетавае выпраменьваньне|ўльтрафіялетавага]] абеззаражваньня сьцёкавай вады, блёк утылізаваньня вуглевадароднага факельнага газу, нафтапасткі і флятатары на ачышчальных [[Збудаваньне|збудаваньнях]], абсталяваньне абязводжваньня асадкаў сьцёкавай вады, комплекс перапрацоўкі нафта[[шлам]]у і ўстаноўку тактавага наліву бэнзіну для зьмяншэньня стратаў нафтапрадуктаў і выкідаў у паветра. На 2013 год прадпрыемства налічвала 4720 супрацоўнікаў, зь іх рабочыя склалі 69%, спэцыялісты — 17%, кіраўнікі — 10%, служачыя — 4%. [[Моладзь]] складала 25% супрацоўнікаў. Сярэдні ўзрост супрацоўнікаў складаў 39 гадоў<ref name="а"/>. Таксама ў 2013 годзе запусьцілі ўстаноўку вакуўмнай перагонкі мазуты, што дазволіла паглыбіць нафтеперапрацоўку і павялічыць выхад сьветлых нафтапрадуктаў<ref name="в"/>. У 2013 годзе «Мазырскі НПЗ» атрымаў 2-ю найбольшую выручку сярод прадпрыемстваў Беларусі ў памеры 28,014 трлн рублёў<ref>{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Коратка|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=4 чэрвеня 2014|нумар=[https://zviazda.by/be/number/102-27712 102 (27712)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2014/06/4cher-1.indd_.pdf 1]|issn=1990-763x}}</ref> (2,945 млрд $)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Афіцыйныя курсы беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, якія ўстанаўліваюцца штодзённа, на 31.12.2013 (даляр ЗША за 9510 рублёў)|спасылка=https://www.nbrb.by/bel/statistics/rates/ratesdaily|выдавец=[[Нацыянальны банк Беларусі]]|дата публікацыі=31 сьнежня 2013|дата доступу=7 лістапада 2024}}</ref>. 1 ліпеня 2014 году «[[Беларускае рачное параходзтва]]» даставіла 4 рэактары ўстаноўкі [[гідракрэкінг]]у цяжкіх нафтавых рэшткаў (ЦНР) да прычала «Мазырскага НПЗ» у [[Стрэльск]]у ([[Крынічны сельсавет]]) на [[Прыпяць|Прыпяці]]. Перавозку ажыцьцявілі на несамаходных [[баржа]]х ад вусьця [[Дняпро|Дняпра]], куды рэактары даставілі морам. Кожны рэактар устаноўкі гідракрэкінгу ЦНР важыў 793 т і меў даўжыню 51,4 м, шырыню 7,5 м і вышыню 6 м з падстаўкай. Рэактары прызначаліся для паглыбленьня нафтаперапрацоўкі да 89 % пасьля 2017 году<ref>{{Артыкул|аўтар=Уладзімер Андрэеў, Ірына Асташкевіч.|загаловак=Незвычайны груз|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=2 ліпеня 2014|нумар=122 (27732)|старонкі=5|issn=1990-763X}}</ref>. У 2014 годзе адчынілі парк захоўваньня і адгрузкі бэнзіну АІ-92. У 2015 годзе адчынілі парк захоўваньня і адгрузкі дызэльнага паліва, а таксама парк захоўваньня [[Мэтаноль|мэтанолю]]<ref name="в"/>. У сакавіку 2016 году запусьцілі ўстаноўку адсарбцыйнай ачысткі [[Бутан (рэчыва)|бутанавай]] фракцыі С4. Яе прадукцыйнасьць склала 136 000 т за год. У выніку вырас тэрмін службы [[плятына]]зьмяшчальнага каталізатара і зьнізілася хуткасьць іржавеньня абсталяваньня і [[трубаправод]]аў сэкцыі алькіляваньня. Таксама гэта забясьпечыла ўстойлівую працу камбінаванай устаноўкі [[Фторавадарод|фторыставадароднага]] алькіляваньня, вырабам якой быў [[ізабутан]] як сыравіна для атрыманьня алькілятаў пад таварныя аўтабэнзіны. У траўні 2016 году запусьцілі ўстаноўку вытворчасьці серкі (Серка-2). Яна дазволіла атрымліваць серку з кіслых газаў, якія зьмяшчалі серкавадарод, атрыманых пры рэгенэрацыі насычанай [[Рашчына|рашчыны]] [[этаноламін]]у і адпарцы кіслай вады. У чэрвені 2016 году запусьцілі камбінаваную ўстаноўку вытворчасьці высокаактанавых кампанэнтаў бэнзіну (КУВВКБ), каб вырабляць бэнзіну стандарту «Эўра-5» з [[Актанавы лік|актанавым лікам]] 95 і вышэй<ref name="в"/>. У кастрычніку 2022 году прадпрыемства было ўнесена ў санкцыйны сьпіс [[Украіна|Украіны]]<ref>[https://web.archive.org/web/20230416182538/https://sanctions.nazk.gov.ua/sanction-company/7005/ Відкрите акціонерне товариство «Мозирський нафтопереробний завод»]</ref>. === Кіраўнікі === * [[Анатоль Купрыянаў]] (1996—2016) * [[Віталь Пятровіч Паўлаў|Віталь Паўлаў]] (з 29 сакавіка 2017 году) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Цэны на нафтапрадукты|спасылка=https://mnpz.by/by/partners/price-archive/|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=17 чэрвеня 2025}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Адчынены гандаль|спасылка=http://bnk.by/auctions/open.html|выдавец=ЗАТ «Беларуская нафтавая кампанія»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}} * [https://bntdtorg.by/ УП «Беларускі нафтавы гандлёвы дом»]{{ref-ru}} — сыстэма электроннага гандлю на Адзінай гандлёвай пляцоўцы канцэрну «[[Белнафтахім]]» * [https://belfoot.by/ Даччынае УП «Белфут»]{{ref-ru}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Эканоміка Мазырскага раёну]] [[Катэгорыя:Беларускія хімічныя кампаніі]] [[Катэгорыя:Вытворчыя кампаніі Беларусі]] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Белнафтахім]] [[Катэгорыя:Міхалкаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Савецкія прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1975 годзе]] 6j7750n9vq5uornkjmnq7gnnkitnt1x 2620462 2620461 2025-06-17T11:37:54Z W 11741 +Вэб-бачына па-беларуску 2620462 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|51|53|31|паўночнае|29|19|28|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Мазырскі НПЗ» |лягатып =ЛЯГАТЫП МаНПЗ.png |тып = [[адкрытае акцыянэрнае таварыства]] |лістынг = |дэвіз = Ад дасканаласьці тэхналёгіі — да якасьці прадукцыі |заснаваная = {{Дата пачатку|25|1|1975|1}} |заснавальнікі = |уласьнікі = [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] (43%), «[[Слаўнафта]]» (42%), «МНПЗ плюс» (12%) |краіна={{Сьцяг|Беларусь}} [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Выява:Flag of Homyel Voblast.svg|22px|border|Сьцяг Гомельскае вобласьці]] [[Гомельская вобласьць]] |адрас = [[Мазырскі раён]], [[Міхалкаўскі сельсавет]], [[Міцькі (Гомельская вобласьць)|Міцькі]], дом 18<ref>{{Навіна|аўтар=Віталь Пятровіч Паўлаў|загаловак=Статут|спасылка=https://mnpz.by/upload/investors/Устав%20открытого%20акционерного%20общества%20«Мозырский%20нефтеперерабатывающий%20завод».PDF|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=31 траўня 2024|дата доступу=17 чэрвеня 2025}}</ref> |ключавыя постаці = [[Віталь Пятровіч Паўлаў|Віталь Паўлаў]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Сяргей Грамовіч]] ([[галоўны інжынэр]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кантакты|спасылка=https://mnpz.by/by/contacts/|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=17 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[прамысловасьць]] |прадукцыя = [[бэнзін]], [[дызэльнае паліва]], [[мазута]], [[бітум]], [[звадкаваны нафтавы газ]] |абарачэньне = {{Рост}}5 805,017 млн [[Беларускі рубель|рублёў]]<ref name="б">{{Навіна|аўтар=Натальля Гвардзіян, Алеся Старавойтава|загаловак=Справаздачнасьць ААТ «Мазырскі НПЗ» за 2017 год, складзеная ў адпаведнасьці з МСФС|спасылка=https://mnpz.by/upload/iblock/b27/b2775e93d9264f01751635ec7430d687.pdf|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=14 чэрвеня 2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref> (2017 г.; $2 942,676 млн) |апэрацыйны прыбытак = {{Рост}}214,739 млн руб. (2017 г.; $108,855 млн) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}185,82 млн руб. (2017 г.; $94,196 млн) |лік супрацоўнікаў = 4641 (2016 г.)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Справаздача аб дзейнасьці ААТ за 2015 год|спасылка=http://minfin.gov.by/upload/depcen/oao/otchet2015.zip|выдавец=[[Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь]]|мова=ru|дата публікацыі=2016|дата доступу=17 ліпеня 2017}}</ref> |матчына кампанія = «[[Белнафтахім]]» |даччыныя кампаніі = «Палесьсе-Прамжылбуд», «Белфут» |аўдытар = «[[Грант Торнтан]]» (Менск) |сайт = [https://mnpz.by/by/ mnpz.by/by] }} '''«Мазы́рскі нафтаперапрацо́ўчы заво́д»''' — адно з двух найбольшых нафтаперапрацоўчых прадпрыемстваў Беларусі, заснаванае ў студзені 1975 году. Вытворчасьцю заводу зьяўляецца [[паліва]], [[бітум]]ы т [[звадкаваны газ|звадкаваныя газы]]. Завод месьціцца за 20 км на поўдзень ад самога гораду [[Мазыр]]а — на поўдні Мазырскага раёну, дзе знаходзіцца на ўсходзе [[Міхалкаўскі сельсавет|Міхалкаўскага сельсавету]] і на поўдзень ад вёскі [[Міцькі (Гомельская вобласьць)|Міцькі]]. Работнікаў з гораду дастаўляе бясплатны [[Мазырскі трамвай]]. Уваходзіць у склад дзяржаўнага канцэрну «[[Белнафтахім]]». Мела 5 даччыных прадпрыемстваў: цалкам «Белфут» і «Палесьсе-Прамжылбуд» у Мазыры, «Палесьсе-Аграінвэст» у [[Петрыкаў|Петрыкаве]] (Гомельская вобласьць), 98,7% [[акцыя]]ў мясаперапрацоўчага заводу «Партнэр і К» на паўднёвым захадзе [[Мазырскі раён|Мазырскага раёну]] (вёска [[Козенкі]])<ref name="б"/>. == Вырабы == На 2018 год «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод» вырабляў: * аўтамабільны [[бэнзін]] АІ-92, АІ-95 і АІ-98 клясы Эўра-5; * [[дызэльнае паліва]] экалягічнай клясы 5 — летняе гатунку С (гранічная тэмпэратура фільтравальнасьці не вышэй за −5[[Градус Цэльсія|°C]]), зімовыя гатунку F (да −20&nbsp;°C), клясы 0 (тэмпэратура памутненьня не вышэй за −10&nbsp;°C), клясы 1 (т.фільтр. −26&nbsp;°C, т.памутн. −16&nbsp;°C) і клясы 2 (т.фільтр. −326&nbsp;°C, т.памутн. −22&nbsp;°C), арктычнае клясы 4 (т.фільтр. −44&nbsp;°C, т.памутн. −34&nbsp;°C)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэльнае паліва|спасылка=https://mnpz.by/by/products/dizelnoe-toplivo|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref>; * пячное побытавае [[паліва]] паводле ТУ BY 400091131.004-2009 (тэмпэратура запальваньня ў зачыненым тыглі пры +62&nbsp;°C); * топачная [[мазута]] (цеплыня згараньня 39 900 кіля[[Джоўль|джоўляў]]/кг, т.запальваньня +110&nbsp;°C, т.застываньня +25&nbsp;°C, да 3% [[Серка|серкі]]); * дарожны [[бітум]] «Мазырбіт» марак 50/70 (пранікненьне пры +25&nbsp;°C у 5-7 мм), 55/65 (пранікненьне ў 5,5-6,5 мм), 70/100 (адпаведна 7-10 мм) і 75/90 (7,5-9 мм)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дарожныя бітумы|спасылка=https://mnpz.by/by/products/bitumy-dorozhnye-po-stb-en-12591-2010-en-12591-200|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref>; * дахавы бітум БНК 40/180 (т.разьмякчэньня +37&nbsp;°C — +44&nbsp;°C, глыбіня пранікненьня іглы 16—21 мм) і 45/190 (т.разьм. +40&nbsp;°C — +50&nbsp;°C, глыб.пранікн. іглы 16—22 мм); * будаўнічы бітум БНК 70/30 (т.разьмякчэньня +70&nbsp;°C — +80&nbsp;°C, расьцягвальнасьць пры +25&nbsp;°C прынамсі 3 см) і 90/10 (т.разьм. +90&nbsp;°C — +105&nbsp;°C, расьцягвальнасьць 1 см); * звадкаваны нафтавы газ (аўтамабільны [[прапан]]-[[бутан]]; ПБА) — [[актанавы лік]] прынамсі 89, лішкавы [[ціск]] насычанай пары пры +40&nbsp;°C да 1550 кіля[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскаль]], прапану 50±10%; * сумесь тэхнічных прапану і бутану (СПБТ) — бутанаў і [[бутылен]]аў разам менш за 60%; * тэхнічны бутан (БТ) — бутанаў і бутыленаў разам звыш 60%<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Звадкаваныя паліўныя вуглевадародныя газы|спасылка=https://mnpz.by/by/products/gazy-uglevodorodnye-szhizhennye-toplivnye|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref>; * [[Алькіляваньне|алькілят]] (актанавы лік прынамсі 91), які ёсьць высокаактанавым складнікам бэнзіну; * мэтыл-трэт-бутылавы этэр ([[МТБЭ]]) марак А (98% этэру) і Б (96%); * экалягічна палепшаны [[керасін]] (т.запальваньня +40&nbsp;°C, да 10 [[міліграм]]ы серкі на кг); * тэхнічная газавая серка — вадкая (99,98% серкі) і цьвёрдая (камковая, 99,2% серкі) — для вырабу серкавай кісьлі і [[Гума|гумы]]; * бітумная сыравіна; * нафтавы [[бэнзол]] (тэмпэратура [[Крышталізаваньне|крышталізаваньня]] +5&nbsp;°C) для вырабу каўчука, [[Плястмаса|плястмасы]] і фарбавальніка; * лёгкі каталітычны [[газойль]] (т.запальваньня +80&nbsp;°C) марак А (т.застываньня −15&nbsp;°C) і Б (-5&nbsp;°C) для кацельні і нафтахіміі; * прастагонны вакуўмны газойль (т.заст. +16&nbsp;°C) гатункаў А (кінэматычная [[клейкасьць]] пры +50&nbsp;°C ад 5 да 25 мм²/сэкунда) і Б (ад 25,1 да 50 мм²/сэкунда) для вырабу базавай [[Аліва|алівы]] і цьвёрдай [[Парафіна|парафіны]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прастагонны вакуўмны газойль|спасылка=https://mnpz.by/by/products/gazoyl-pryamogonnyy-vakuumnyy|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}}</ref>; * водаачышчаны вакуўмны газойль (т.заст. +41&nbsp;°C) для каталітычнага крэкінгу. == Дапаможная інфраструктура == ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод» мае ў якасьці падразьдзяленьня [[Мазырскі трамвай|трамвайнае кіраўніцтва]] (вул. Шашэйная, д. 30), якое з 1 жніўня 1988 году злучае Мазыр і завод сваім трамвайным маршрутам. Даўжыня маршруту складае каля 20 км, якія трамвай праходзіць за 40 хвілінаў. Штодня каля 50 трамваяў перавозяць блізу 5000 чалавек, большасьць якіх складаюць супрацоўнікі заводу, якія карыстаюцца гэтым транспартам задарма. [[Мазырскі політэхнічны каледж]] (вул. Катлаўца, д. 23) рыхтуе на патрэбы заводу адмыслоўцаў па спэцыяльнасьці «перапрацоўка нафты і газу», якія атрымліваюць прафэсію «апэратар тэналягічных установак». Навучаньне доўжыцца цягам амаль 4 гадоў і ўлучае праходжаньне практыкі на заводзе, куды ўладкоўваюцца ўсе выпускнікі<ref name="а"/>. Харчаваньне на заводзе забясьпечваюць 7 страўняў на 575 месцаў, у якіх штодня сілкуюцца каля 2000 чалавек. Камітэт фізычнай культуры заводу ўтрымлівае дзіцячы спартова-тэхнічны клюб «Старт» і дзіцяча-юнацкую школу алімпійскага рэзэрву «Жамчыжына Палесься». Палац культуры «Мазырскага НПЗ» (бульвар Юнацтва, д. 1а) улучае тэатральна-канцэртную залю на 850 месцаў. За 2012 год Палац культуры прыняў звыш 96 000 наведнікаў. На яго сцэне працуюць мясцовыя гурты «Сваякі» і «Жывіца», а таксама балет-судыя «Алексіс», якія выступаюць на тэлебачаньні і фэстывалях, у тым ліку за мяжой. На паўднёвым усходзе [[Мазырскі раён|Мазырскага раёну]] «Мазырскаму НПЗ» належыць [[здраўніца]] «Сосны» (вёска [[Стрэльск]], [[Крынічны сельсавет]]) на 136 месцаў. Здраўніца мае мэдычны корпус і басэйн, спартовае поле са штучным пакрыцьцём і спартовую залю, 1- і 2-мясцовыя нумары люкс і паўлюкс, пляж з распранальнямі на рацэ [[Прыпяць]]. 70% адпачывальнікаў складаюць супрацоўнікі завода зь сем’ямі, каля 15% — заводзкія пэнсіянэры, рэшту — расейскія турысты<ref name="а"/>. == Уласьнікі == Акцыянэрамі завода зьяўляюцца: [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Рэспублікі Беларусь]] — 42,76%, ААТ НГК «[[Слаўнафта]]» ([[Масква]], Расея) — 42,58%, ТАА «МНПЗ плюс» — 12,25%, [[Фізычная асоба|фізычныя асобы]] — 2,41%<ref name="а"/>. == Мінуўшчына == 30 студзеня 1975 году на Мазырскім нафтаперапрацоўчым заводзе пусьцілі сэкцыю 100 комплеску ЛК-6У № 1 і атрымалі першы аўтамабільны [[бэнзін]]. Першапачаткова глыбіня нафтапепрацоўкі складала 50%, у выніку чаго істотную частку вырабаў складала [[мазута]], якая ішла на патрэбы энэргетыкі. За 1991—1994 гады Мазырскі НПЗ амаль 4-кратна скараціў нафтаперапрацоўку. У 1994 г. завод ператварылі ў [[адкрытае акцыянэрнае таварыства]]<ref name="а"/>. За 1996—1998 гады ўвялі ў дзеяньне сэкцыю каталітычнага [[рыформінг]]у ўстаноўку ЛК-6У № 2. Таксама перабудавалі [[вакуўм]]ны блёк устаноўкі вытворчасьці [[бітум]]у і атмасфэрную калёну к-102 ЛК-6У № 2. Сярод іншага, увялі ў дзеяньне парагазатурбінную [[Электрастанцыя|электрастанцыю]] (ПГТЭС) і энэргаблёк магутнасьцю 15 мэгаватаў, як і ўстаноўку канцэнтраваньня [[вадарод]]у. У выніку наладзілі вытворчасьць высокаактанавых неэтыляваных [[бэнзін]]аў і чыстага [[Дызэльнае паліва|дызэльнага паліва]]. У 1999—2000 гадох ўвялі ў дзеяньне ўстаноўку вакуўмнай дыстыляцыі [[Мазута|мазуты]]. Таксама перабудавалі сэкцыю 300/1 для гідраачысткі дызэльнага паліва на ЛК-6У № 1 пад гідрапераўтварэньне вакуўмнага [[Газойль|газойлю]]. Урэшце, увялі ў дзеяньне сэкцыю адпаркі кіслай вады на ўстаноўцы вытворчасьці [[Серка|серкі]]. Гэта дазволіла павялічыць вытворчасьць чыстай саляркі і ачышчанага газойлю. За 2000—2003 гады ўвялі ўдзеяньне ўстаноўку вісбрэкінгу [[гудрон]]у. Таксама пераабсталявалі рэактарны блёк сэкцыі 300/1 ЛК-6У ''№ 2''. Сярод іншага, замянілі ўнутраныя прылады рэктыфікацыйных калёнаў сэкцыі 400 з газафракцыявальнай устаноўкай на ЛК-6У- № 2, як і каталізацыйную сыстэму на ўстаноўцы лёгкага гідракрэкінгу. У выніку адышлі ад марнаваньня саляркі і газойлю на падрыхтоўку таварнай мазуты<ref name="в">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Учора, сёньня, заўтра|спасылка=https://mnpz.by/by/about/vchera-segodnya-zavtra/|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=17 чэрвеня 2025}}</ref>. 30 студзеня 2004 году ўвялі ў дзеяньне камбінаваную ўстаноўку каталітычнага крэкінгу, што павялічыла глыбіню нафтаперапрацоўкі і адбору сьветлых нафтапрадуктаў. Таксама гэта дазволіла выкарыстоўваць у якасьці сыравіны сумесь водаачышчанага вакуўмнага газойлю і мазуту нізкасярністай нафты. Выпуск аўтамабільнага бэнзіну вырас у 1,5 разу, звадкаванага газу — удвая. У 2006 годзе пабудавалі блёк вылучэньня бэнзольнага канцэнтрату і ўстаноўку экстрактыўнай дыстыляцыі [[бэнзол]]у. Гэта зьменшыла колькасьць бэнзолу ў высокаактанавых бэнзіне адпаведна эўрапейскаму стандарту EN 228 і дазволіла атрымаць нафтавы бэнзол для пастаўкі ў якасьці сыравіны на патрэбу нафтахімічнай прамысловасьці. Чысты [[прыбытак]] заводу ў 2006 годзе склаў 353 млрд [[беларускі рубель|беларускіх рублёў]] ($164,5 млн). 17 траўня 2007 году ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод» выступіла сузаснавальнікам [[ЗАТ]] «[[Беларуская нафтавая кампанія]]» разам з ААТ «[[Нафтан (завод)|Нафтан]]» (Наваполацак) і УП «[[Беларуснафта]]» (Гомель). «Беларуская нафтавая кампанія» адчыніла замежныя прадстаўніцтвы ў 5 краінах Эўропы — Ангельшчыне, Латвіі, Польшчы, Расеі і Ўкраіне. Праз гэтыя прадстаўніцтвы наладзілі экспарт у 20 краінаў сьвету, у тым ліку 14 краінаў Эўропы. Пагатоў «Беларуская нафтавая кампанія» стала прадаваць нафтапрадукты і на ўнутраным рынку Беларусі. У 2008 годзе запусьцілі комплексную ўстаноўку фторыставадароднага [[Алькіляваньне|алькіляваньня]]. У выніку атрымалі алькілят, які служыць высокаактанавым дадаткам да бэнзіну<ref name="а">{{Артыкул|аўтар=Ірына Асташкевіч, Віктар Пазьнякоў.|загаловак=Галоўнае — правільна выбраная стратэгія і пасьлядоўная тактыка|спасылка=http://zviazda.by/be/news/20130731/1375270654-galounae-pravilna-vybranaya-strategiya|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=31 ліпеня 2013|нумар=[http://zviazda.by/be/number/gazeta-pdf-140-27505-ot-31072013 140 (27505)]|старонкі=[http://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/07/1375267036_4.pdf 4], [http://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2013/07/1375267036_5.pdf 5]|issn=1990-763x}}</ref>. Сярод іншага, у 2008 годзе запусьцілі парк нізкасярністай нафты, каб укараніць разьдзельную нафтаперапрацоўку. Гэта дазволіла напоўную загрузіць устаноўку каталітычнага крэкінгу нізкасеркавай мазутай і павялічыць вытворчасьць бэнзіну на 325 000 т за год. Таксама ў 2008 годзе ўвялі ў дзеяньне ўстаноўку ўтылізацыі факельных газаў. У выніку звыш 2500 кубамэтраў газу за гадзіну стала вяртацца ў агульназаводзкую сетку паліўнага газу<ref name="в"/>. На 2009 г. завод меў магутнасьць перапрацоўкі нафты ў 12 млн [[тона]]ў штогод, зь якіх загружанымі былі каля 11 млн тонаў. За год вырабляў каля 2,5 млн т аўтабэнзіна і 2,4 млн т дызэльнага паліва<ref>{{Артыкул|аўтар=Павал Берасьнеў.|загаловак=МНПЗ будзе інвэставаць нягледзячы на двухразовае скарачэньне прыбытку|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=42219|выданьне=Зьвязда|тып=газэта|год=2 верасьня 2009|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2009-09-02 164 (26522)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/42211/2ver-2.indd.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref>. У 2010 годзе дадалі ўстаноўку водаабязьсеркаваньня бэнзіну каталітычнага крэкінгу, што зьменшыла ўтрыманьне серкі ў высокаактанавым бэнзіне адпаведна эўрапейскаму стандарту EN 228:2008. Таксама адпаведна гэтаму стандарту сталі сэрыйна вырабляць бэнзін для аўтамабіляў экалягічнай клясы 5. Гэта стала магчымым дзякуючы даданьню ў рэцэптуру мэтыл-трэт-бутылавага этэру, які ёсьць высокаактанавым [[тлен]]азьмяшчальным дадаткам. У траўні і чэрвені 2010 году «Мазырскі НПЗ» прыняў пробныя пастаўкі 80 000 тонаў нафты з [[Вэнэсуэла|Вэнэсуэлы]] праз чарнаморскі порт у [[Адэса|Адэсе]] (Украіна). На пачатку 2011 году запусьцілі новую ўстаноўку вытворчасьці [[вадарод]]у. У студзені 2012 году ўвялі ў дзеяньне ўстаноўку водаачысткі дызэльнага паліва, што дазволіла вырабляць яго паводле эўрапейскага стандарту EN 590. У сьнежні 2012 году пабудавалі ўстаноўку ізамэрызацыі пэнтан-гэксанавай фракцыі, прызначанай для атрыманьня [[ізамэрызат]]у, які ёсьць экалягічна чыстым высокаактанавым складнікам бэнзіну. Гэта дазволіла атрымаць бэнзін экалягічнай клясы 5 АІ-92-К5-Эўра паводле СТБ 1656—2011 і адпаведна стандарту EN 228, а таксама спыніць выпуск нерэнтабэльнага нізкаактанавага бэнзіну «Нармаль-80» і сыравіннага бэнзіну для [[піроліз]]у. У выніку вытворчасьць высокаактанавага бэнзіну перавысіла 200 000 тонаў за год. За 2010—2012 гады «Мазырскі НПЗ» увёў у дзеяньне 7 новых прамысловых установак агульнай вартасьцю $685 млн<ref name="а"/>. У 2012 годзе ААТ «Мазырскі НПЗ» паставіла да 65% вырабаў за мяжу. Звыш паловы вырабаў накіравалі ў краіны Заходняй ([[Нідэрлянды]] і [[Ангельшчына]]) і Паўночнай Эўропы ([[Швэцыя]] і Данія). Траціна экспарту прыпала на Ўкраіну, куды пераважна паставілі дызэльнае паліва і бэнзін. У межах міжурадавага пагадненьня ў Расею прадалі істотную частку бэнзінаў АІ-92 і АІ-95. У [[Італія|Італію]] праз [[Чорнае мора|чарнаморскія]] парты паставілі топачную мазуту. У 2012 годзе перапрацавалі 11,91 млн тонаў нафты, што было найбольшым паказьнікам за 10 гадоў. [[Рэнтабэльнасьць]] склала каля 10%. У 2013 годзе 80% бэнзіну адпавядала стандарту «Эўра-4», рэшта — «Эўра-5». Глыбіня нафтаперапрацоўкі складала каля 70%. За 2010—2013 гады для зьмяншэньня выкідаў «Мазырскі НПЗ» увёў у дзеяньне 2 новыя блёкі абаротнага водазабесьпячэньня, устаноўку ўтылізаваньня [[Серкавадародная кісьля|серкавадародазьмяшчальнага]] газу, станцыю [[Ультрафіялетавае выпраменьваньне|ўльтрафіялетавага]] абеззаражваньня сьцёкавай вады, блёк утылізаваньня вуглевадароднага факельнага газу, нафтапасткі і флятатары на ачышчальных [[Збудаваньне|збудаваньнях]], абсталяваньне абязводжваньня асадкаў сьцёкавай вады, комплекс перапрацоўкі нафта[[шлам]]у і ўстаноўку тактавага наліву бэнзіну для зьмяншэньня стратаў нафтапрадуктаў і выкідаў у паветра. На 2013 год прадпрыемства налічвала 4720 супрацоўнікаў, зь іх рабочыя склалі 69%, спэцыялісты — 17%, кіраўнікі — 10%, служачыя — 4%. [[Моладзь]] складала 25% супрацоўнікаў. Сярэдні ўзрост супрацоўнікаў складаў 39 гадоў<ref name="а"/>. Таксама ў 2013 годзе запусьцілі ўстаноўку вакуўмнай перагонкі мазуты, што дазволіла паглыбіць нафтеперапрацоўку і павялічыць выхад сьветлых нафтапрадуктаў<ref name="в"/>. У 2013 годзе «Мазырскі НПЗ» атрымаў 2-ю найбольшую выручку сярод прадпрыемстваў Беларусі ў памеры 28,014 трлн рублёў<ref>{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Коратка|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=4 чэрвеня 2014|нумар=[https://zviazda.by/be/number/102-27712 102 (27712)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/pdf/2014/06/4cher-1.indd_.pdf 1]|issn=1990-763x}}</ref> (2,945 млрд $)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Афіцыйныя курсы беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, якія ўстанаўліваюцца штодзённа, на 31.12.2013 (даляр ЗША за 9510 рублёў)|спасылка=https://www.nbrb.by/bel/statistics/rates/ratesdaily|выдавец=[[Нацыянальны банк Беларусі]]|дата публікацыі=31 сьнежня 2013|дата доступу=7 лістапада 2024}}</ref>. 1 ліпеня 2014 году «[[Беларускае рачное параходзтва]]» даставіла 4 рэактары ўстаноўкі [[гідракрэкінг]]у цяжкіх нафтавых рэшткаў (ЦНР) да прычала «Мазырскага НПЗ» у [[Стрэльск]]у ([[Крынічны сельсавет]]) на [[Прыпяць|Прыпяці]]. Перавозку ажыцьцявілі на несамаходных [[баржа]]х ад вусьця [[Дняпро|Дняпра]], куды рэактары даставілі морам. Кожны рэактар устаноўкі гідракрэкінгу ЦНР важыў 793 т і меў даўжыню 51,4 м, шырыню 7,5 м і вышыню 6 м з падстаўкай. Рэактары прызначаліся для паглыбленьня нафтаперапрацоўкі да 89 % пасьля 2017 году<ref>{{Артыкул|аўтар=Уладзімер Андрэеў, Ірына Асташкевіч.|загаловак=Незвычайны груз|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=2 ліпеня 2014|нумар=122 (27732)|старонкі=5|issn=1990-763X}}</ref>. У 2014 годзе адчынілі парк захоўваньня і адгрузкі бэнзіну АІ-92. У 2015 годзе адчынілі парк захоўваньня і адгрузкі дызэльнага паліва, а таксама парк захоўваньня [[Мэтаноль|мэтанолю]]<ref name="в"/>. У сакавіку 2016 году запусьцілі ўстаноўку адсарбцыйнай ачысткі [[Бутан (рэчыва)|бутанавай]] фракцыі С4. Яе прадукцыйнасьць склала 136 000 т за год. У выніку вырас тэрмін службы [[плятына]]зьмяшчальнага каталізатара і зьнізілася хуткасьць іржавеньня абсталяваньня і [[трубаправод]]аў сэкцыі алькіляваньня. Таксама гэта забясьпечыла ўстойлівую працу камбінаванай устаноўкі [[Фторавадарод|фторыставадароднага]] алькіляваньня, вырабам якой быў [[ізабутан]] як сыравіна для атрыманьня алькілятаў пад таварныя аўтабэнзіны. У траўні 2016 году запусьцілі ўстаноўку вытворчасьці серкі (Серка-2). Яна дазволіла атрымліваць серку з кіслых газаў, якія зьмяшчалі серкавадарод, атрыманых пры рэгенэрацыі насычанай [[Рашчына|рашчыны]] [[этаноламін]]у і адпарцы кіслай вады. У чэрвені 2016 году запусьцілі камбінаваную ўстаноўку вытворчасьці высокаактанавых кампанэнтаў бэнзіну (КУВВКБ), каб вырабляць бэнзіну стандарту «Эўра-5» з [[Актанавы лік|актанавым лікам]] 95 і вышэй<ref name="в"/>. У кастрычніку 2022 году прадпрыемства было ўнесена ў санкцыйны сьпіс [[Украіна|Украіны]]<ref>[https://web.archive.org/web/20230416182538/https://sanctions.nazk.gov.ua/sanction-company/7005/ Відкрите акціонерне товариство «Мозирський нафтопереробний завод»]</ref>. === Кіраўнікі === * [[Анатоль Купрыянаў]] (1996—2016) * [[Віталь Пятровіч Паўлаў|Віталь Паўлаў]] (з 29 сакавіка 2017 году) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Цэны на нафтапрадукты|спасылка=https://mnpz.by/by/partners/price-archive/|выдавец=ААТ «Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=17 чэрвеня 2025}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Адчынены гандаль|спасылка=http://bnk.by/auctions/open.html|выдавец=ЗАТ «Беларуская нафтавая кампанія»|мова=ru|дата публікацыі=2018|дата доступу=17 ліпеня 2018}} * [https://bntdtorg.by/ УП «Беларускі нафтавы гандлёвы дом»]{{ref-ru}} — сыстэма электроннага гандлю на Адзінай гандлёвай пляцоўцы канцэрну «[[Белнафтахім]]» * [https://belfoot.by/ Даччынае УП «Белфут»]{{ref-ru}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Эканоміка Мазырскага раёну]] [[Катэгорыя:Беларускія хімічныя кампаніі]] [[Катэгорыя:Вытворчыя кампаніі Беларусі]] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Белнафтахім]] [[Катэгорыя:Міхалкаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Савецкія прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1975 годзе]] mpj94z856bmd55zaa4guuerch7beknn 0 65966 2620331 2616318 2025-06-16T16:12:02Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620331 wikitext text/x-wiki {{Кінэматаграфіст | Імя = Тыль Швайгер | Подпіс = Тыль Швайгер, [[2022]] | Гады актыўнасьці = [[1991]] — цяпер | imdb_id = 0001709 | Грамадзянства = [[Нямеччына]] }} '''Тыль Швайгер''' ({{мова-de|Tilman Valentin Schweiger}}; [[19 сьнежня]] [[1963]], [[Фрайбург]]) — нямецкі актор, рэжысэр, сцэнарыст і кінапрадусар. Здолеў прабіцца на амэрыканскі рынак. У 2024 годзе наведваў Беларусь<ref>Андрэй Казлоў. [https://web.archive.org/web/20250522162325/https://news.by/by/news/obshchestvo/adchu-syabe-zno-narodzhanym-yakiya-emotsyi-byli-tsilya-shvaygera-padchas-vizitu-belarus "Адчуў сябе зноў народжаным" - якія эмоцыі былі ў Ціля Швайгера падчас візіту ў Беларусь] news.by 09.11.2024</ref>. == Фільмаграфія == == Актор == * ''Lindenstraße'' (1989-1992) як Jo Zenker * Рызыкоўныя гонкі (''Manta, Manta,'' 1991) як Bertie * ''Maybe, Maybe Not'' (Der Bewegte Mann) (1994) як Axel Feldheim * ''Männerpension'' (1995) як Steinbock * [[Дагрукацца да нябёсаў]] (''Knockin' On Heaven's Door'') (1997) як Martin Brest * ''Bastard (Bandyta)'' ([[1997]]) як Brute * ''Judas Kiss'' (1998) як Ruben Rubenbauer * ''SLC Punk!'' (1998) як Mark * ''The Replacement Killers'' (1998) як Ryker * ''Der Grosse Bagarozy'' (1999) як Stanislaus Nagy * ''Driven'' (2001) як Beau Brandenburg * ''Investigating Seuuuiuiux'' (2001) як Monty * ''Was tun, wenn's Brennt?'' (2001) як Tim * Лара Кроф, разкрадальніца грабніцаў: Калыска жыцьця (''Lara Croft Tomb Raider: The Cradle of Life'', 2003) як Sean * Кароль Артур (''King Arthur'', 2004) як Cynric * ''In Enemy Hands/U-Boat'' (2004) як Captain Jonas Herdt * ''(T)Raumschiff Surprise - Periode 1'' (2004) як Rock Fertig Aus * ''[[Deuce Bigalow: European Gigolo]]'' (2005) як Heinz Hummer * Басанож па брукаванцы ({{Мова-de|Barfuß}}, 2005) як Nick Keller * У адзін бок (''One Way,'' 2006) як Eddie Schneider * ''Already Dead'' (2007) * ''Body Armour'' (2007) як John Ridley * ''Keinohrhasen'' (2007) як Ludo Decker * ''[[Чырвоны Барон (фільм)|Чырвоны Барон]]'' (''The Red Baron,'' 2008) як Вэрнер Фосс * ''Far Cry '' ([[2008]]) як Jack Carver * ''Фантомны боль'' ([[2008]]) як Marc * Палтара рыцара: У пошуках скрадзенай прынцэсы Херцэлінды ({{Мова-de|1 1/2 Ritter - Auf der Suche nach der hinreißenden Herzelinde}}, 2008) як Ritter Lanze * ''Inglourious Basterds'' (2009) як Sgt. Hugo Stiglitz * ''Zweiohrküken'' (Keinohrhasen 2) (2009) як Marc Sumner === Рэжысэр === * [[2008]] — Палтара рыцара: У пошуках скрадзенай прынцэсы Херцэлінды * [[2007]] — Красунчык / {{Мова-de|Keinohrhasen}} * [[2005]] — Басанож па брукаванцы * [[1998]] — Белы мядзьведзь / {{Мова-de|Der Eisbär}} === Прадусар === * [[2006]] — У адзін бок * [[2005]] — Басанож па брукаванцы === Сцэнарыст === * [[2005]] — Басанож па брукаванцы == Узнагароды == * [[Маскоўскі кінафэстываль]] (Найлепшая мужчынская роля, «Дагрукацца да нябёсаў» [[1997 год у кіно|1997]]) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Швайгэр, Ціль}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 19 сьнежня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1963 годзе]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Фрайбургу]] [[Катэгорыя:Нямецкія кінарэжысэры]] [[Катэгорыя:Нямецкія акторы]] [[Катэгорыя:Нямецкія прадусары]] [[Катэгорыя:Нямецкія сцэнарысты]] kh3bbf8hv24eiz33ivk1ecoq88rombj 0 70978 2620460 2469494 2025-06-17T11:19:01Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620460 wikitext text/x-wiki {{Пісьменьнік | Імя = Ільля Гурскі | Лацінка = Illa Hurski | Арыгінал імя = | Жанчына = | Партрэт = Illa Hurski. Ільля Гурскі (1932).jpg | Памер = | Апісаньне = | Імя пры нараджэньні = | Псэўданімы = | Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|26|4|1899}} | Месца нараджэньня = в. [[Замосьце (Узьдзенскі раён)|Замосьце]], [[Узьдзенскі раён]] | Дата сьмерці = {{Памёр|11|8|1972}} | Грамадзянства = | Род дзейнасьці = пісьменьнік | Гады актыўнасьці = | Напрамак = | Жанр = | Дэбют = | Значныя творы = «У агні», «Вецер стагоддзя», «Чужы хлеб» | Прэміі = [[Заслужаны дзяяч культуры БССР]] | Подпіс = | Апісаньне подпісу = | Палічка = https://knihi.com/Illa_Hurski | Сайт = }} '''Ільля Гурскі''' (26 красавіка 1899 — 11 жніўня 1972) — беларускі [[драматург]], [[пісьменьнік]], [[заслужаны дзяяч культуры БССР]] (1969). Выкарыстоўваў псэўданімы: Бушма Л.; Бушма Лявон; Данілавіч І. == Жыцьцяпіс == Ільля Гурскі нарадзіўся ў сялянскай сям’і ў вёсцы [[Замосьце (Узьдзенскі раён)|Замосьце]] [[Узьдзенскі раён|Ўзьдзенскага раёну]]. Працаваў на Абухаўскім заводзе ў [[Санкт-Пецярбург|Петраградзе]]. Удзельнік Грамадзянскай вайны ў Расеі (1917—1923). 3 1924 году ў Галоўнай управе ў справах літаратуры й выдавецтваў Беларускай ССР (Галоўліт БССР), у Галоўрэперткоме Наркамата асьветы, інсьпектрам Галоўмастацтва Наркамасветы. Скончыў літаратурна-лінгвістычнае аддзяленьне [[БДУ]] ў 1932 годзе, потым асьпірантуру пры [[Інстытут літаратуры|Інстытуце літаратуры]]. У 1935—1941 — рэдактар газэты «[[Літаратура і мастацтва]]». У гады [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] з 22 чэрвеня 1941 г. па лістапад 1942 г. служыў у Чырвонай Арміі. Затым разам з групай беларускіх пісьменьнікаў быў дэмабілізаваны. Рэдактар газэты «[[За свабодную Беларусь (1942)|За свабодную Беларусь]]» і сатырычнага лістка «Партызанская дубінка». Пасьля вайны ў 1944–1960 гг. узначальваў часопіс «[[Беларусь (1944)|Беларусь]]». Памёр у 1972 годзе. == Творчасьць == [[Драматург|Аўтар п'есаў]], [[Апавяданьне|апавяданьняў]], [[Аповесьць|аповесьцей]] і [[раман]]аў: «У агні», «Вецер стагоддзя», «Чужы хлеб» і інш. Перакладаў на беларускую мову [[Максім Горкі|М. Горкага]], [[Антон Чэхаў|А. Чэхава]], [[Марк Твэн|М. Твэна]]. == Ушанаваньне памяці == Імем Ільлі Гурскага названая [[Вуліца Гурскага (Менск)|вуліца]] ў [[Менск]]у. На доме, дзе жыў устаноўлена мэмарыяльная дошка. Імя пісьменьніка прысвоена [[Магільна|Магільнянскай сярэдняй школе]] [[Узьдзенскі раён|Ўзьдзенскага раёну]]. У 1973 годзе на магіле пастаўлены помнік — скульптурны партрэт пісьменьніка (бюст).<ref>{{артыкул|аўтар = | частка = |загаловак = Меморыяльная дошка Гурскаму Ільі Данілавічу. №168. |арыгінал = |спасылка = https://orda.of.by/.lib/spik/minsk/135 |адказны =Рэдкал.: [[Станіслаў Марцэлеў|С. В. Марцэлеў]](гал. рэд.) і інш.|выданьне=[[Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі]]|тып=энцыкляпэдыя|месца=Мінск|выдавецтва=Беларуская энцыклапедыя |год=1988|выпуск=|том=Мінск|нумар= | старонкі=135|isbn=}}</ref><ref>{{артыкул|аўтар =Шчарбатаў, А. Г.| частка = |загаловак = Усходнія могілкі (Маскоўская шаша). №558. Магіла Гурскага, Ільі Даніловіча.|арыгінал = |спасылка = https://orda.of.by/.lib/spik/minsk/272 |адказны =Рэдкал.: [[Станіслаў Марцэлеў|С. В. Марцэлеў]](гал. рэд.) і інш.|выданьне=[[Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі]]|тып=энцыкляпэдыя|месца=Мінск|выдавецтва=Беларуская энцыклапедыя |год=1988|выпуск=|том=Мінск|нумар= | старонкі=272|isbn=}}</ref> == Сямья == * Жонка — Марыя Якаўлеўна Гурская ў вайну з сынам Леанідам знаходзілася ў канцлягеры.<ref>{{Артыкул| аўтар = | загаловак = «...Мы будзем шчаслівы ўбачыць адноўленай нашу краіну». (З перапіскі Якуба Коласа і Янкі Маўра ў 1941 — 1943 гг.) | спасылка = http://www.belniidad.by/sites/default/files/bash/bash03_2002.pdf | мова = | выданьне =[[Беларускi археаграфiчны штогоднiк]] | тып =часопіс | год = 2002| том = | нумар = 3 | старонкі = 201, 203, 204, 205}}</ref> * Сын — Леанід Гурскі, (нар. 1936) — доктар тэхнічных навук. Ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія Беларусі|Дзяржаўнай прэміі Беларусі]] (1984).<ref>Гурскі, Леанід Ільіч. // {{Літаратура/БелЭн|5}} — С. 538.</ref> * Унук — Гурскі, Аляксандр Леанідавіч (нар. 1961) — доктар фізыка-матэматычных навук (2000).<ref>[http://dep.nlb.by/jspui/handle/nlb/35489 Паўправадніковыя лазеры рэкамбінацыя (фізіка, хімія). Паўправаднікі, актыўныя асяроддзі. 2000]</ref> ==Кнігапіс == * {{Артыкул| аўтар = І. Гурскі. | загаловак = Пра тэатр.| спасылка = https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Savieckaja_Bielarus.pdf.zip/1927-293.pdf | мова = | выданьне =[[Савецкая Беларусь (1920)|Савецкая Беларусь]] | тып = газэта | год = 1927, 25 сьнежня | том = | нумар = 293 (2185)| старонкі = 4 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = И. Гурский. | загаловак = Театры советской Белоруссии.| спасылка = | мова = | выданьне = Советское искусство | тып =массовая газета по вопросам искусства | год = 1931, 12 января| том = | нумар = 1| старонкі = 3 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар =І. Гурскі. | загаловак = Новы горад. П'еса ў 4-х кругах. | спасылка = https://digital.nlb.by/files/original/a3c6a8ef9d90558457a609f70ef2ffaa.pdf | мова = | выданьне =[[Маладняк (часопіс)|Маладняк]] | тып =часопіс | год = 1932| том = | нумар = 2—3| старонкі = 3—32 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар =І. Гурскі. | загаловак = Новы горад. П'еса ў 4-х кругах. | спасылка = https://digital.nlb.by/files/original/b298d1e876386bd2420bf858e25ee32d.pdf | мова = | выданьне =[[Маладняк (часопіс)|Маладняк]] | тып =часопіс | год = 1932| том = | нумар = 4| старонкі = 29—44 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Ільля Гурскі. | загаловак = XV годзьдзе кастрычніцкае рэвалюцыі і задачы фронта мастацтва. | спасылка = https://digital.nlb.by/files/original/1e767544a493f36bd654bed4cc752399.pdf | мова = | выданьне =[[Мастацтва і рэвалюцыя]] | тып =часопіс | год = 1932, ліпень| том = | нумар = 1 | старонкі = 5, 6| issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Ільля Гурскі. | загаловак = Тэатральнае мастацтва БССР за 15 год. | спасылка = https://digital.nlb.by/files/original/644defd88f769d30c3f650da3e57bb0e.pdf | мова = | выданьне =[[Чырвоная Беларусь (часопіс)|Чырвоная Беларусь]] | тып =часопіс | год =1932 | том = | нумар =20—21 | старонкі = 8, 9 | issn = }} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Драматычныя творы (1928-1934): Качагары; Новы горад; Маці; Большэвіцкая вясна; На крэсах усходніх; Новым шляхам; Дрыгва; Сварка; Сваты |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] |год = 1936 |том = |старонкі = |старонак = 417 |сэрыя = |isbn = |наклад = 3185}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Над Нёманам: апавяданні |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] |год = 1945 |том = |старонкі = |старонак = 167 |сэрыя = |isbn = |наклад = 10000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Лясныя салдаты: аповесць |арыгінал = |спасылка = |адказны = рэдактар [[Міхась Клімковіч|М. Клімковіч]] |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] |год = 1945 |том = |старонкі = |старонак = 181|сэрыя = |isbn = |наклад = 10000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = На родных гонях: апавяданні |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] |год = 1948|том = |старонкі = |старонак = 120 |сэрыя = |isbn = |наклад = 10000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Зары насустрач: апавяданні |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] |год = 1949|том = |старонкі = |старонак = 130 |сэрыя = |isbn = |наклад = 10000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Выбраныя творы |арыгінал = |спасылка = |адказны =Уступны артыкул: [[Міхась Клімковіч|М. Клімковіч]]; мастак Е. Тарас |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] |год = 1951 |том = |старонкі = |старонак = 718 |сэрыя = |isbn = |наклад = 10000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = У агні. Раман |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] |год = 1952 |том = |старонкі = |старонак = 513 |сэрыя = |isbn = |наклад = 10000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Неспакойныя характары: апавяданні |арыгінал = |спасылка = |адказны =Малюнкі Пучынскага, Юзеф Вульфавіча |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] |год = 1955 |том = |старонкі = |старонак = 132|сэрыя = |isbn = |наклад = 10000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = У вялікай дарозе: апавяданні |арыгінал = |спасылка = |адказны = мастак Калінін, Пётр Віктаравіч|выданьне =|месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] |год = 1958 |том = |старонкі = |старонак = 224 |сэрыя = |isbn = |наклад = 10000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = У агні. Раман |арыгінал = |спасылка = |адказны = мастак Пучынскі, Юзеф Вульфавіч |выданьне = Дапоўненае і перапрацаванае выданьне |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] |год = 1959 |том = |старонкі = |старонак = 560 |сэрыя = |isbn = |наклад = 8000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Родная дарога: апавяданні |арыгінал = |спасылка = |адказны = мастак Пучынскі, Юзеф Вульфавіч |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Народная асьвета|Дзяржаўнае вучэбна-педагагічнае выдавецтва]] |год = 1961|том = |старонкі = |старонак = 208 |сэрыя = Школьная бібліятэка |isbn = |наклад = 6500}} * {{Артыкул| аўтар = Ілья Гурскі. | загаловак = Праца красіць і славіць. (Аўтабіяграфія)| спасылка = | мова = | аўтар выданьня = складанне і падрыхтоўка тэкстаў [[Янка Казека|Янкі Казекі]] | выданьне = Пяцьдзесят чатыры дарогі: аўтабіяграфіі беларусускіх пісьменнікаў| тып = | месца =[[Менск|Мінск]] | выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] | год = 1963 | том = | старонкі = 157—188| isbn = | issn = }} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Вецер веку: Раман-хроніка |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] |год = 1966 |том = |старонкі = |старонак = 688 |сэрыя = |isbn = |наклад = 10000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = На берагах Нявы: апавяданні |арыгінал = |спасылка = |адказны = Іл. Міхаіла Бельскага |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва БССР]] |год = 1968 |том = |старонкі = |старонак = 110 |сэрыя = |isbn = |наклад = 10000}} * {{Кніга|аўтар = Илья Гурский. |частка = |загаловак = Ветер века: Роман-хроника |арыгінал = |спасылка = |адказны = Авториз. пер. с белорус. А. Миронова |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Беларусь]] |год = 1968 |том = |старонкі = |старонак = 563 |сэрыя = |isbn = |наклад = 100000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Чужы хлеб: Раман-памфлет|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Беларусь]] |год = 1971 |том = |старонкі = |старонак = 333 |сэрыя = |isbn = |наклад = 14000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Вецер веку: раман-хроніка ў 4 кн. |арыгінал = |спасылка = |адказны = мастак Калінін, Пётр Віктаравіч |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1974|том = 1: кн. 1 і 2 |старонкі = |старонак = 460 |сэрыя = |isbn = |наклад = 11000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Вецер веку : раман-хроніка ў 4 кн. |арыгінал = |спасылка = |адказны = мастак Калінін, Пётр Віктараві |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1974 |том = 2: кн. 3 і 4|старонкі = |старонак = 443 |сэрыя = |isbn = |наклад = 11000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = На берагах Нявы: апавяданні |арыгінал = |спасылка = |адказны = Іл. Міхаіла Бельскага |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1977 |том = |старонкі = |старонак = 110 |сэрыя = |isbn = |наклад = 10000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Лясныя салдаты: апавяданні і аповесць |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне =- |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1979 |том = |старонкі = 548 |старонак = |сэрыя = Бібліятэка беларускай прозы |isbn = |наклад = 6000}} * {{Кніга|аўтар = Ілья Гурскі. |частка = |загаловак = Расцвілі вішні: апавяданні |арыгінал = |спасылка = |адказны = мастак Калінін, Пётр Віктаравіч |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1989 |том = |старонкі = |старонак = 310 |сэрыя = |isbn = |наклад = 8600}} * {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Успаміны пра Ілью Гурскага |арыгінал = |спасылка = |адказны = складаньне і заўвагі Гурская, Марыя Якаўлеўна |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1985 |том = |старонкі = |старонак = 191 |сэрыя = |isbn = |наклад = 2300 }} * {{Артыкул| аўтар =[[Леанід Гурскi]]. | загаловак = Успамiны пра бацьку| спасылка = | мова = | выданьне =[[Беларуская думка]] | тып =часопіс | год = 1999 | том = | нумар = 4 | старонкі = 158—163 }} === Крытыка, рэцэнзіі === * {{Артыкул| аўтар = | загаловак = Аб радасным. Спэктакль «Новы горад» у Белдзяржтраме | спасылка = https://digital.nlb.by/files/original/49a0b60380e51bc9feb9eddeec845595.pdf | мова = | выданьне =[[Чырвоная Беларусь (часопіс)|Чырвоная Беларусь]] | тып =часопіс | год =1932 | том = | нумар =22 | старонкі = 15, 16 | issn = }} * {{Артыкул| аўтар = Ляпіч Р.| загаловак = Некалькі заўваг аб «Новым горадзе» І. Гурскага. | спасылка =https://digital.nlb.by/files/original/1cde80d47c3953282fc3462db6b74bfa.pdf | мова = | выданьне =[[Заклік (часопіс)|Заклік]] | тып =штомесячны літаратурна-мастацкі часопіс Арганізацыйнага камітэту саюзу савецкіх пісьменьнікаў БССР | год = 1933| том = | нумар = 2 | старонкі =112—117 | issn = }} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} ==Літаратура == * {{Артыкул| аўтар = Аляксееў М. | загаловак = Салдат рэвалюцыі. | спасылка = | мова = | выданьне =[[Полымя (часопіс)|Полымя]] | тып =часопіс | год = 1978 | том = | нумар = 2 | старонкі =— }} * {{артыкул|аўтар = Казлоўская, М. М.| частка = |загаловак = Радзіма Гурскага Ільі Данілавіча. № 3039. |арыгінал = |спасылка = https://orda.of.by/.lib/spik/mi2/254 |адказны =Рэдкал.: [[Станіслаў Марцэлеў|С. В. Марцэлеў]](гал. рэд.) і інш.|выданьне=[[Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі]]|тып=энцыкляпэдыя|месца=Мінск|выдавецтва=Беларуская энцыклапедыя |год=1987|выпуск=|том=Мінская вобласць. Кніга 2|нумар= | старонкі=254|isbn=}} * Гурскі, Ілья Данілавіч. // {{Літаратура/БелСЭ|2}} * Гурскі, Ілья Данілавіч. // {{Літаратура/БелЭн|5}} — С. 537, 538. * Гурскі, Ілья Данілавіч. // {{Літаратура/Тэатральная Беларусь|аўтар = |частка = |том = 1|старонкі = 324}} * Гурскі, Ілья Данілавіч. // {{Літаратура/ЭГБ|3 }} — С. 176. * Гурскі, Ілья Данілавіч. // {{Літаратура/ЭКБ|3}} — С. 312. * Гурскі, Ілья Данілавіч. // {{Літаратура/Энцыкляпэдыя літаратуры і мастацтва Беларусі|2 }} С. 234. * {{артыкул|аўтар = | частка = |загаловак =Гурскі Ілья Данілавіч. |арыгінал = |спасылка =http://kamunikat.org/halounaja.html?pubid=22991|адказны = пад рэд. [[Адам Мальдзіс|А. В. Мальдзіса]] ; рэдкал.: І. Э. Багдановіч і інш. ; гал. рэд. [[Барыс Іванавіч Сачанка|Б. І. Сачанка]]|выданьне=[[Беларускія пісьменнікі : біябібліяграфічны слоўнік : у 6 т.]]|тып=энцыкляпэдыя|месца=[[Менск]] |выдавецтва=Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі |год= 1993 |выпуск=|том=2: Верабей - Іваноў|нумар= | старонкі= 285—290 |isbn=5-85700-153-6}} * {{артыкул|аўтар = | частка = |загаловак =Гурскі Ілья Данілавіч. |арыгінал = |спасылка =http://slounik.org/80911.html|адказны =[[Аляксей Гардзіцкі]]|выданьне=Беларускія пісьменнікі: 1917-1990.|тып=Даведнік|месца=[[Менск]] |выдавецтва=Мастацкая літаратура |год=1994 |выпуск=|том=|нумар= | старонкі= |isbn=ISBN 5-340-00709-X}} * {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак =Гісторыя беларускай літаратуры ХХ стагоддзя: у чатырох тамах.|арыгінал = |спасылка = |адказны =рэдакцыйная калегія [[Уладзімер Гніламёдаў|У. В. Гніламёдаў]], [[Васіль Зуёнак|В. В. Зуёнак]] і інш. |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Беларуская навука]] |год =2001 |том =3 (1941–1965)|старонкі = |старонак =950 |сэрыя = |isbn =985-08-0449-1 |наклад = }} * {{Артыкул| аўтар =[[Пімен Панчанка]]. | загаловак = Камуніст. | спасылка = | мова = | выданьне =[[Беларусь (часопіс)|Беларусь]] | тып =часопіс | год = 1977 | том = | нумар = 4 | старонкі = }} == Вонкавыя спасылкі == * [https://bis.nlb.by/ru/documents/128627 Беларусь у асобах і падзеях] * [https://web.archive.org/web/20220121230907/https://www.nlb.by/by/news/knizhnyja-vystawki/pismennik-i-chalavek-shchodraga-sertsa/ Кніжная выстава: «Пісьменьнік і чалавек шчодрага сэрца», прысьвечаная 120-годдзю з дня нараджэньня І. Д. Гурскага. 24 красавіка 2019 году.] * [https://web.archive.org/web/20140702200742/http://slovo.ws/bio/bel/04/0048.html Гурскі Ілья. Біяграфія] * [https://knihi.com/Illa_Hurski/ Творы на «Беларускай Палічцы»] {{Накід:Пісьменьнік}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гурскі, Ільля}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ва Ўзьдзенскім раёне]] [[Катэгорыя:Беларускія літаратары]] [[Катэгорыя:Заслужаныя дзеячы культуры Беларусі]] [[Катэгорыя:Сябры Беларускай асацыяцыі пралетарскіх пісьменьнікаў]] 09l9jnmno224xtwr85e374pj565fxfx 0 81696 2620361 2606174 2025-06-16T17:55:03Z JayCubby 89864 ([[c:GR|GR]]) [[File:Samuel Morse.jpg]] → [[File:Samuel Morse portrait.tiff]] Higher resolution image 2620361 wikitext text/x-wiki {{Асоба |імя = Сэм’юэл Морзэ |арыгінал імя = Сэм’юэл Фінлі Брыз Морзэ |партрэт = Samuel Morse portrait.tiff |памер = 250пкс |апісаньне = Сэм’юэл Морзэ, 1866 год |імя пры нараджэньні = }} '''Сэ́м’юэл Фі́нлі Брыз Мо́рзэ''' ({{Мова-анг|Samuel Finley Breese Morse}}; 27 красавіка 1791 — 2 красавіка 1872) — адзін з вынаходнікаў аднадротавага [[электрычны тэлеграф|электрычнага тэлеграфу]], адзін са стваральнікаў [[азбука Морзэ|азбукі Морзэ]], [[мастак]]. == Дзяцінства і адукацыя == Сэм’юэл Морзэ нарадзіўся ў [[Чарльзтаўн (Масачусэтс)|Чарльзтаўне]], [[Масачусэтс]] у географа і [[пастар]]а [[Джэдзідай Морзэ|Джэдзідая Морзэ]] і Элізабэт Эн Фінлі Брыз.<ref name="morse_bio">[https://web.archive.org/web/20100524081041/http://www.lgny.org/history/morse.html Samuel F. B. Morse]. <small>Праверана 18 чэрвеня 2010.</small> {{ref-en}}</ref> Бацька Сэм’юэла быў прапаведнікам [[кальвінізм]]у і прыхільнікам [[Фэдэралісцкая партыя|Фэдэралісцкай партыі]] [[ЗША]]. Сэм’юэл Морзэ быў выхаваны ў кальвінісцкіх традыцыях, чаму вельмі паспрыяў Джэдзідай, які верыў, што выхаваньне мусіла весьціся на фэдэралісцкай глебе, якая захоўвала блізкія да [[пурытане|пурытанскіх]] традыцыі. Пасьля [[Акадэмія Філіпса|Акадэміі Філіпса]] ([[Эндовэр (Масачусэтс)|Эндовэр]], [[Масачусэтс]]) Сэм’юэл Морзэ паступіў у [[Ельскі каледж]] для атрыманьня дадатковых ведаў у [[рэлігійная філязофія|рэлігійнай філязофіі]], [[матэматыка|матэматыцы]] і конегадоўлі. У каледжы ён наведваў лекцыі па [[электрычнасьць|электрычнасьці]], якія праводзілі [[Бэнджамін Сылмэн]] і [[Джэрэмі Дэй]]. Сябе Морзэ забясьпечваў сам — карцінамі. Пасьля выпуску зь Ельскага каледжу быў прыняты ў ганаровае таварыства [[Фі Бэта Капа]]. == Тэлеграф == Хоць Морзэ ў першую чаргу зьвязваюць са стварэньнем [[код Морзэ|коду Морзэ]], але ён зрабіў вялікі ўнёсак у вынаходніцтва электрычнага тэлеграфу як сродку [[сувязь (тэхніка)|сувязі]] на вялікіх дыстанцыях. У 1825 годзе [[Нью-Ёрк|нью-ёрскія]] ўлады далі ўзнагароджаньне памерам $1000 на напісаньне партрэту [[Мары-Жозэф Ляфает|Мары-Жозэфа Ляфаета]] ў [[Вашынгтон (акруга Калюмбія)|Вашынгтоне]]. Падчас напісаньня партрэту Морзэ атрымаў ліст ад бацькі і, прачытаўшы толькі радок «Твая любая жонка ачуньвае», адправіўся дамой у [[Нью-Гэван (Канэктыкут)|Нью-Гэван]], так і ня скончыўшы замову. Але пакуль ён прыехаў, жонка была пахаваная.<ref name="nyt_bio_morse">Бэліс, Мэры. ''[http://inventors.about.com/library/inventors/bl_morse_timeline.htm Timeline: Biography of Samuel Morse 1791—1872]{{Недаступная спасылка|date=January 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}'', [[The New York Times Company]], [[2009]] год {{ref-en}}</ref> Засмучаны тым, што ўвесь час ён ня ведаў пра пагаршэньне стану жонкі, ён вырашыў зьмяніць сваё дзейнасьці з мастацтва на стварэньне спосабу хуткай [[тэлекамунікацыя|перадачы зьвестак на вялікай адлегласьці]].<ref name="comm_revol">Бэліс, Мэры. ''[http://inventors.about.com/od/indrevolution/a/telegraph.htm The Communication Revolution]{{Недаступная спасылка|date=January 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}'', [[The New York Times Company]], [[2009]] год {{ref-en}}</ref> Падчас марской вандроўкі дадому ў 1832 годзе пазнаёміўся з [[Чарлз Томас Джэксан|Чарлзам Томасам Джэксанам]], які быў знаёмы з [[электрамагнэтызм]]ам. Назіраючы за экспэрымэнтамі Джэксана з [[электрамагніт]]ам, Морзэ распрацаваў прынцыпы аднадротавага [[тэлеграф]]у. == Крыніцы == {{Зноскі|1=2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20110219013109/http://worldcat.org/identities/lccn-n50-70284 Публікацыі Сэм’юэла Морзэ і пра яго] {{ref-en}} * [https://web.archive.org/web/20080518032613/http://www.daguerre.org/resource/texts/morse_cp.html Прамова Морзэ] ў Нацыянальнай Акадэміі Дызайну (ЗША) наконт [[дагератып]]аў, 1840 год {{Накід:Чалавек}} {{Заля славы вялікіх амэрыканцаў}} {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Морзэ, Сэм’юэл Фінлі Брыз}} [[Катэгорыя:Вынаходнікі ЗША]] [[Катэгорыя:Мастакі і мастачкі ЗША]] 0jhtn7qksr9bff5tfgggimelusyxna4 0 87822 2620372 2529407 2025-06-16T18:49:08Z 78.177.163.183 2620372 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі}} {{Палітык |імя = Уладзімер Сямашка |выява = ECUADOR Y BELARUS FIRMAN CONVENIOS (Сямашка).jpg |памер = |подпіс_пад_выявай = |пасада = Першы намесьнік прэм’ер-міністра Рэспублікі Беларусь |пачатак_тэрміну = 24 сьнежня 2003 |канец_тэрміну = 27 сьнежня 2014 |прэзыдэнт = [[Аляксандар Лукашэнка]] |прэм'ер-міністар = [[Сяргей Сідорскі]] |папярэднік = |наступнік = |пасада2 = [[Міністэрства энэргетыкі Рэспублікі Беларусь|Міністар энэргетыкі Рэспублікі Беларусь]] |пачатак_тэрміну2 = 12 сьнежня 2001 |канец_тэрміну2 = 28 ліпеня 2003 |папярэднік2 = |наступнік2 = [[Аляксандар Агееў]] |прэм’ер-міністар2 = [[Генадзь Навіцкі]] |прэзыдэнт2 = [[Аляксандар Лукашэнка]] |пасада3 = |пачатак_тэрміну3 = |канец_тэрміну3 = |папярэднік3 = |наступнік3 = |прэм'ер-міністар3 = |прэзыдэнт3 = |дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|20|11|1949|1}} |месца_нараджэньня = [[Каленкавічы]], [[Гомельская вобласьць]], [[БССР]] |дата_сьмерці = |месца_сьмерці = |нацыянальнасьць = |назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, і пад. Неабавязковы. Па змоўчаньні — «Партыя» --> |партыя = |сужэнец = |дзеці = |бацька = |маці = |род = |адукацыя = |рэлігія = |подпіс = |узнагароды = {{Ордэн Пашаны (Беларусь)}} |лацінка=Uładzimier Siamaška}} '''Уладзі́мер Ільлі́ч Сяма́шка''' (нарадзіўся 20 лістапада 1949 году, [[Каленкавічы]], [[Гомельская вобласьць]], [[Беларуская ССР]]) — беларускі дзяржаўны дзяяч, намесьнік прэм’ер-міністра Беларусі. == Біяграфія == Нарадзіўся ў [[Каленкавічы|Каленкавічах]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскае вобласьці]] ў 1949 годзе. У 1972 годзе скончыў [[Беларускі політэхнічны інстытут]] па спэцыяльнасьці інжынэр-мэханік. У 1972—1974 гг. — у [[Савецкая Армія|Савецкай Арміі]]. З 1974 году інжынэр-канструктар, начальнік [[Канструктарскае бюро|канструктарскага бюро]] машынабудаваньня, галоўны інжынэр каардынацыйнага вытворча-тэхнічнага комплексу спэцыяльнага машынабудаваньня заводу імя Дзяржынскага (цяпер [[Вытворчае аб’яднаньне|ВА]] «[[Інтэграл (прадпрыемства)|Інтэграл]]»). З 1996 году — галоўны інжынэр КБ ВА «Інтэграл». 1996—2000 гг. — генэральны дырэктар менскага ВА «[[Гарызонт (прадпрыемства)|Гарызонт]]». З 2000 г. — генэральны дырэктар вытворчага рэспубліканскага ўнітарнага прадпрыемства «Завод „Гарызонт“». З 12 сьнежня 2001 году — [[Міністэрства энэргетыкі Рэспублікі Беларусь|міністар энэргетыкі Рэспублікі Беларусь]]. Адначасова яму нададзеная найвышэйшая кляса дзяржаўнага службоўцы. 28 ліпеня 2003 году загадам прэзыдэнта прызначаны выканаўцам абавязкаў віцэ-прэм’ера Беларусі. З 24 сьнежня 2003 году па 18 жніўня 2018 году — першы намесьнік, намесьнік прэм’ер-міністра Рэспублікі Беларусь. 20 лютага 2004 году прызначаны прадстаўніком дзяржавы ў [[Адкрытае акцыянэрнае таварыства|ААТ]] «[[Прыёрбанк]]». 25 ліпеня 2007 году ачоліў назіральную раду «[[Белтрансгаз]]у». Зьяўляецца кіраўніком [[Эўрапейскі банк рэканструкцыі і разьвіцьця|ЭБРР]] ад [[Рэспубліка Беларусь|Рэспублікі Беларусь]]. Амбасадар Беларусі ў Расеі з 2018 па 2022 гады. Жанаты. Мае дзьвюх дачок. == Узнагароды == Падзяка [[Прэзыдэнт Рэспублікі Беларусь|прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]] за шматгадовую добрасумленную працу, вялікі асабісты ўнёсак у разьвіцьцё радыёэлектроннай прамысловасьці (2000). Падзяка прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь за плённую працу ў органах дзяржаўнага кіраваньня (2001). Узнагароджаны [[Ордэн Пашаны (Беларусь)|ордэнам Пашаны]]. == Вонкавыя спасылкі == * [http://who.bdg.by/obj.php?&kod=378 Старонка на праекце «Хто ёсьць хто ў Рэспубліцы Беларусь»]{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-ru}} * [http://government.gov.by/by/by_sostav_m1.html Старонка на сайце Савету Міністраў Рэспублікі Беларусь]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Міністры энэргетыкі Рэспублікі Беларусь}} {{Амбасадары Беларусі ў Расеі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Сямашка, Уладзімер Ільліч}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Каленкавічах]] [[Катэгорыя:Намесьнікі прэм’ер-міністраў Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Беларускія інжынэры-мэханікі]] [[Катэгорыя:Амбасадары Беларусі ў Расеі]] 3pm3tdfyz2lpgfkphs39i6r3yt4l4oj 0 90590 2620393 2460822 2025-06-16T22:02:38Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620393 wikitext text/x-wiki {{Пісьменьнік |Імя = Хорхэ Люіс Борхэс |Арыгінал імя = Jorge Luis Borges |Жанчына = |Партрэт = Jorge Luis Borges 1951, by Grete Stern.jpg |Памер = |Апісаньне = Борхэс (1951) |Імя пры нараджэньні = Хорхэ Франсыска Ісыдара Люіс Борхэс Асэвэда |Псэўданімы = |Дата нараджэньня = |Месца нараджэньня = |Дата сьмерці = |Месца сьмерці = |Грамадзянства = {{Сьцягафікацыя|Аргентына}} |Род дзейнасьці = [[пісьменьнік]], [[публіцыст]], [[паэт]], [[эсэ]]іст, [[бібліятэкар]] |Гады актыўнасьці = 1919—1986 |Напрамак = |Жанр = аповед, верш, эсэ |Мова = [[Гішпанская мова|гішпанская]] |Дэбют = часопіс «[[Грэцыя (часопіс)|Грэцыя]]», 31 жніўня 1919 |Значныя творы = |Прэміі = [[Ерусалімская прэмія]] (1971) |Узнагароды = |Подпіс = |Апісаньне подпісу = |ВікіКрыніца = |ВікіКрыніца пераклады на беларускую = |commons = |Палічка = |Камунікат = |Сайт = }} '''Хо́рхэ Люі́с Бо́рхэс''' ({{мова-es|Jorge Luis Borges}}<small>([[Файл:Speaker Icon.svg|13px|]] [[:Media:Jorge Luis Borges.ogg|audio]])</small>; 24 жніўня 1899, [[Буэнас-Айрэс]] — 14 чэрвеня 1986, [[Жэнэва]]) — аргентынскі [[празаік]], [[паэт]], [[публіцыст]]. Борхэс вядомы перш за ўсё ляканічнымі празаічнымі фантазіямі, якія часта хаваюць пад сабой развагі аб сур’ёзных навуковых праблемах ці прымаюць форму прыгодніцкіх або [[дэтэктыў]]ных гісторыяў<ref>[http://www.krugosvet.ru/enc/kultura_i_obrazovanie/literatura/BORHES_HORHE_LUIS.html Артыкул «БОРХЕС, ХОРХЕ ЛУИС» энцыкляпэдыі «[[Кругосвет]]»]{{ref-ru}}</ref>. Эфэкт праўдзівасьці выдуманых падзеяў дасягаецца ў Борхэса ўводзінамі ў аповед эпізодаў аргентынскае гісторыі ды імёнаў пісьменьнікаў-сучасьнікаў, фактаў уласнае біяграфіі. У 1920-я гады стаў адным з заснавальнікаў [[авангардызм]]у ў гішпанамоўнай лацінаамэрыканскай паэзіі. == Біяграфія == [[Файл:Leonor Acevedo de Borges.jpg|міні|зьлева|120px|Леанор Асэвэда Суарэс, маці пісьменьніка]] Хорхэ Люіс Борхэс нарадзіўся ў 1899 годзе ў [[Буэнас-Айрэс]]е. Яго поўнае імя — Хорхэ Франсыска Ісыдара Люіс Борхэс Асэвэда ({{мова-es|Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo|скарочана}}), аднак паводле [[Аргентына|аргентынскай]] традыцыі ён яго не скарыстоўваў. У жылах Хорхэ Люіса цякла кроў [[Гішпанія|гішпанцаў]], [[Ірляндыя|ірляндцаў]], а таксама [[Партугалія|партугальскіх]] [[габрэі|габрэяў]], аднак сам ён дадаваў да гэтага сьпісу яшчэ й [[баскі|баскскую]], андалюскую, [[Англія|ангельскую]] й [[нарманы|нарманскую]]. [[Файл:Jorge Luis Borges Hotel.jpg|міні|220px|справа|Гатэль [[L'Hôtel]] у [[Парыж]]ы, дзе памёр [[Оскар Уайлд]] і дзе хацеў памерці Борхэс]] Сям’я Борхэса зьехала ў [[Эўропа|Эўропу]] ў 1914 годзе, а потым у [[Гішпанія|Гішпанію]] ў 1919 годзе. Адразу пасьля пераезду, 31 сьнежня [[1919|1919 г.]], [[часопіс]] «[[Грэцыя (часопіс)|Грэцыя]]» надрукаваў першы верш Хорхэ Люіса Борхэса. Нават яго раньнія творы ўражвалі глыбінёй думак, ведамі моваў і [[філязофія|філязофіі]], віртуозным валоданьнем словам. У 1921 годзе Борхэс вярнуўся на радзіму. Да 1930 году ён скончыў напісаньне сямі кніг, заснаваў тры часопісы й супрацоўнічаў яшчэ з дванаццацьцю. Борхэс стаў першым гішпанамоўным паэтам-[[Авангардызм|авангардыстам]] у [[Лацінская Амэрыка|Лацінскай Амэрыцы]]. У канцы 1930-х ён зьвярнуўся да [[проза|прозы]]. З 1937 году ён працаваў у [[бібліятэка|бібліятэцы]]. У гэты час ён стварыў безьліч празаічных фантазіяў, якія маскіравалі сур’ёзныя разважаньні на тэму праблемаў [[навука|навукі]], часам яны таксама прымалі выгляд дэтэктыўнай ці прыгодніцкай прозы. У той жа момант яго выдуманыя сюжэты й героі здаюцца праўдзівымі, бо Борхэс скарыстоўваў факты з аргентынскае гісторыі, імёны [[пісьменьнік]]аў-сучасьнікаў й уласныя ўспаміны. Пісьменьнік ня меў ані жонкі, ані дзяцей, таму ён адчуваў моцную прыхільнасьць да сястры й маці. Ён памёр у [[Жэнэва|Жэнэве]] 14 чэрвеня 1986 году. У 2004 годзе адкрылі яго [[помнік]] у [[Лісабон]]е. === Пасьля сьмерці === [[Файл:Tumba de Borges.JPG|міні|зьлева|160px|Магіла Борхэса, могілкі Plain Palais у Жэнэве]] Борхэс быў пахаваны на жэнэўскіх Могілках Каралёў, непадалёк ад [[Жан Кальвін|Жана Кальвіна]]. У лютым 2009 году Нацыянальны кангрэс Аргентыны павінен быў разгледзець законапраект аб вяртаньні ў [[Буэнас-Айрэс]] праху Хорхэ Люіса Борхэса. Гэтая ініцыятыва зыходзіла ад прадстаўнікоў літаратурных колаў, аднак [[удава]] пісьменьніка, якая ўзначальвае фонд яго імя, пярэчыць супраць перанясеньня рэштак Борхэса ў Аргентыну<ref>[http://lenta.ru/news/2009/02/11/borges/ Аргентина потребует у Швейцарии останки Борхеса] // Лента.ру</ref>. У 2008 годзе ў [[Лісабон]]е быў адчынены помнік Борхэсу. Кампазыцыя, адлітая па эскізе земляка літаратара Фэдэрыка Брука, па меркаваньні аўтара, глыбока сымбалічная. Яна ўяўляе сабой гранітны маналіт, у якім інкруставаная бронзавая далонь Борхэса. Як лічыць скульптар, які ў 80-е гады зрабіў з рукі пісьменьніка зьлепак, гэта сымбалізуе самага творцу і яго «паэтычны дух». На адкрыцьці манумэнта, усталяванага ў адным з паркаў у цэнтры гораду, прысутнічала ўдава пісьменьніка Марыя Кодама, якая ўзначальвае фонд яго імя, бачныя дзеячы партугальскай культуры, у тым ліку Нобэлеўскі ляўрэат [[Жазэ Сарамага]]. == Творчасьць == Сам Борхэс так апісаў свой уступ у літаратуру: {{Цытата|З самага майго дзяцінства, калі бацька застаўся сьляпым, у сям’і моўчкі мелася на ўвазе, што мне належыць зьдзейсьніць у літаратуры то, чаго абставіны не далі зрабіць майму бацьку. Гэта выглядала зразумелым само сабою (а гэткае перакананьне найбольш мацнейшае, чым проста выкананьне жаданьняў). Зрабілася так, што я стаў пісьменьнікам. Пачаў я пісаць у шэсьць ці сем гадоў.|Асабістая біяграфія, 1961}} == Кнігі == === Складанкі апавяданьняў === * 1935 «Усеагульная гісторыя ганьбы» ''(Historia universal de la infamia)'' * 1944 «Выдумкі» ''(Ficciones)'' * 1944 «Вынаходзтвы» ''(Artificios)'' * 1949 «Алеф» ''(El Aleph)'' * 1949 «Дзелацель» ''(El Hacedor)'' * 1951 «Сьмерць і компас» ''(La muerte y la brújula)'' * 1965 «Для шасьці струн» ''(Para las seis cuerdas)'' * 1970 «Паведамленьне Броўды» ''(El informe de Brodie)'' * 1975 «Кніга пяску» ''(El libro de arena)'' * 1983 «Памяць Шэксьпіра» ''(La memoria de Shakespeare)'' === Эсэ === * 1925 «Расьсьледаваньні» ''(Inquisiciones)'' * 1926 «Памеры маёй надзеі» ''(El tamano de mi esperanza)'' * 1928 «Мова аргентынцаў» ''(El idioma de los argentinos)'' * 1930 «Эварыста Кар’ега» ''(Evaristo Carriego)'' * 1932 «Абмеркаваньне» ''(Discusion)'' * 1936 «Гісторыя вечнасьці» ''(Historia de la eternidad)'' * 1952 «Новыя расьсьледаваньні» ''(Otras inquisiciones)'' * 1980 «Сем вечароў» ''(Siete noches)'' * 1982 «Дзевяць эсэ пра Дантэ» ''(Nueve ensayos dantescos)'' * 1984 «Атлас» ''(Atlas)'' === Паэзія === * 1923 «Сьпёка Буэнас-Айрэса» ''(Fervor de Buenos Aires)'' * 1925 «Месяц насупраць» ''(Luna de enfrente)'' * 1929 «Сшытак пляцу Сан-Мартын» ''(Cuaderno San Martin)'' * 1960 «Творца» ''(El hacedor)'' * 1964 «Іншы, той жа самы» ''(El otro, el mismo)'' * 1965 «Для шасьці струн» ''(Para las seis cuerdas)'' * 1969 «Хвала ценю» ''(Elogio de la sombra)'' * 1972 «Золата тыграў» ''(El oro de los tigres)'' * 1975 «Патаемная ружа» ''(La rosa profunda)'' * 1976 «Жалезная манэта» ''(La moneda de hierro)'' * 1977 «Гісторыя ночы» ''(Historia de la noche)'' * 1977 «Адрох’ё» ''(Adrogué)'' * 1981 «Тайнапіс» ''(La cifra)'' * 1985 «Змоўшчыкі» ''(Los conjurados)'' === Анталёгіі === * 1961 «Асабістая біяграфія» ''(Antología personal)'' * 1968 «Новая асабістая біяграфія» ''(Nueva antología personal)'' * 1976 «Кніга сноў» ''(Libro de sueños)'' * 1986 «Сшыткі палонных» ''(Textos cautivos)'' * 2000 "Праца Борхэса ў часопісе «Сямейнае жыцьцё» ''(Borges en el hogar)'' == Беларускія пераклады == Некаторыя творы пераклаў [[Сяргей Вераціла]], [[Ганна Качалка]], [[Анатоль Прасаловіч]], [[Сяргей Шупа]], [[Макс Шчур]]. * ''Борхес Х. Л.'' Апавяданьні / Перакл. А. Прасаловіча // Arche. 1999. № 1. * «Сведэнборгавыя анёлы»; Сведэнборгавыя чэрці; Кінжал; Сведка; Леапольду Лугонесу; Эпізод ворага: (Эсэ) / Перакл. С. Верацілы // Крыніца № 6, 1991. — С. 30-32. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://dziejaslou.by/old/www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/bor2102ec.html?OpenDocument Вершы Борхеса на Дзеяслове]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [https://web.archive.org/web/20200801013435/http://prajdzisvet.org/texts/prose/tyamnichyi-czud.html Тямнічы цуд. Апавяданне] * [https://web.archive.org/web/20200923181400/https://litaratura.org/vitalnya?artid=56 Бабілёнская бібліятэка] // Літаратура.org * [https://litrazh.org/article/na-temu-zdradnika-i-geroya На тэму здрадніка і героя] * [https://web.archive.org/web/20100410154827/http://www.borges.su/ Расейскамоўны партал пра Борхэса] {{Ерусалімская прэмія}} {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Борхэс, Хорхэ Люіс}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Буэнас-Айрэсе]] [[Катэгорыя:Аргентынскія літаратары]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Жэнэве]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]] a6tmsxagam72god0tfe9m0s70uts4ch 10 93085 2620318 2611367 2025-06-16T14:19:33Z Artsiom91 28241 выпраўленьне спасылак 2620318 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца2 |назва_шаблёну = Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе |назва = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] [[Чэмпіянат Бэльгіі па футболе|чэмпіянату Бэльгіі па футболе]] ў [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|сэзоне 2024—2025 гадоў]] |базавы_стыль = background-color: {{Колер|Бэльгія}}; |кляса_карткі = hlist |сьпіс1 = * [[Андэрлехт Брусэль|Андэрлехт]] * [[Антвэрпэн (футбольны клюб)|Антвэрпэн]] * [[Аўд-Гэвэрлі Лёвэн|Аўд-Гэвэрлі]] * [[Бруге (футбольны клюб)|Бруге]] * [[Бээрсхат Антвэрпэн|Бээрсхат]] * [[Вэстэрлё (футбольны клюб)|Вэстэрлё]] * [[Генк (футбольны клюб)|Генк]] * [[Гент (футбольны клюб)|Гент]] * [[Дэндэр Дэндэрлееў|Дэндэр]] * [[Кортрэйк (футбольны клюб)|Кортрэйк]] * [[Мэхэлен (футбольны клюб)|Мэхэлен]] * [[Стандард Льеж|Стандард]] * [[Сынт-Тройдэн (футбольны клюб)|Сынт-Тройдэн]] * [[Сэркль Бруге|Сэркль]] * [[Шарлеруа (футбольны клюб)|Шарлеруа]] * [[Юніён Сэн-Жыль|Юніён]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя чэмпіянаты|Бэльгія]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Бэльгійскі футбол]] </noinclude> 3284s0q9jr44if4j4yz05xn97elpt9l 0 101167 2620413 2609799 2025-06-17T04:02:41Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620413 wikitext text/x-wiki {{Пісьменьнік |Імя = Янка Сіпакоў |Арыгінал імя = |Партрэт = |Памер = Іван Данілавіч Сіпакоў |Апісаньне = |Імя пры нараджэньні = |Псэўданімы = |Гады актыўнасьці = 1953—2011 |Напрамак = паэзія, пераклады |Жанр = [[верш]]ы, [[эсэ]] |Дэбют = |Прэміі = <small>[[Дзяржаўная прэмія БССР]] (1976)</small> |Палічка = http://knihi.com/Janka_Sipakou/ |Сайт = }} '''Янка Сіпакоў''' (15 студзеня 1936, в. [[Зубрэвічы (Віцебская вобласьць)|Зубрэвічы]], [[Аршанскі раён]] — 10 сакавіка 2011, [[Менск]]) — беларускі пісьменьнік. == Жыцьцяпіс == У час [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] за сувязь з партызанамі бацькоў забілі фашысты. Вучыўся ў Зубрэвіцкай сярэдняй школе і адначасова працаваў паштальёнам. Пасьля дзесяцігодкі ў 1954—1955 працаваў літаратурным супрацоўнікам шклоўскай раённай газэты «Чырвоны барацьбіт». У 1960 скончыў аддзяленьне журналістыкі [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]]. Працаваў у часопісе «[[Вожык (часопіс)|Вожык]]» (1960—1973). З 1973 — загадчык аддзелу мастацтва, крытыкі і бібліяграфіі, з 1989 — адказны сакратар часопісу «[[Маладосць]]». 3 1993 загадваў рэдакцыяй літаратуры, мовы, фальклёру і этнаграфіі выдавецтва «[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]». 3 1997 працаваў у часопісе «[[Беларусь (часопіс)|Беларусь]]». Сябра [[Саюз пісьменьнікаў СССР|Саюзу пісьменьнікаў СССР]] з 1961. Пахаваны на Каладзішчанскіх могілках у Менску. == Творчасьць == Першы верш надрукаваў у 1953 годзе ў аршанскай раённай газэце «Ленінскі прызыў». Аўтар паэтычных зборнікаў «Сонечны дождж», «З вясны ў лета», «У поўдзень, да вады», кніг прозы «Крыло цішыні», «Жанчына сярод мужчын», «Журба ў стылі рэтра». Перакладаў на беларускую паэзію [[Ўолт Ўітмэн|У. Ўітмэна]], Хо Шы Міна, [[Францэ Прэшэрэн|Ф. Прэшарна]], [[Расул Гамзатаў|Р. Гамзатава]], Д. Паўлычкі. == Бібліяграфія == {{слупок-пачатак-малы}} {{слупок-2}} * 1958 — {{Артыкул| аўтар =| загаловак =Бацькаўшчына. Кожны дзень. Весняе рэха. (Вершы) | спасылка =https://kamunikat.org/?pubid=34647 | мова = | выданьне =[[Маладосць]] | тып =часопіс | год =1958 | том = | нумар =12 (70)| старонкі =59—61 }} * 1973 — «Веча славянскіх балад». — Мн.: Мастацкая літаратура * 1980 — {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак =«Жанчына сярод мужчын». Апавяданьні і аповесьці |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Мастацкая літаратура]]|год =1980 |том = |старонкі = |старонак =432 |сэрыя = |isbn = |наклад =20000 }} * 1982 — {{артыкул|аўтар = | частка = |загаловак =«Спадзяваньні на радасьць». Апавяданьні.|арыгінал = |спасылка =|адказны =Гал. рэд. [[Кастусь Кірэенка]]|выданьне=[[Полымя]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва=[[Полымя]] |год=1982|выпуск=|том=|нумар=1 (633) | старонкі=26—113 |issn= 0130—8086}} * 1982 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =«Усе мы з хат». Аповесьці: «Крыло цішыні», «Усе мы з хат», «Пыл пад нагамі».|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Мастацкая літаратура]]|год =1982 |том = |старонкі = |старонак =439 |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * 1983 — {{артыкул|аўтар =| частка = |загаловак =Новыя апавяданьні: «Двое на вуліцы», «Нехта глядзіць у гняздо жаўранка», «Трава ў расе», «Надвечар».|арыгінал = |спасылка =|адказны =Гал. рэд. [[Кастусь Кірэенка]]|выданьне=[[Полымя]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва=[[Полымя]] |год=1983|выпуск=|том=|нумар=1 (645) | старонкі=102—129 |issn= 0130—8086}} * 1983 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =«Спадзяваньне на радасьць». Апавяданьні, эсэ. |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Мастацкая літаратура]] |год =1983 |том = |старонкі = |старонак =247 |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * 1983 — {{Кніга|аўтар = Ferdinand Neureiter |частка = |загаловак = Weißrussische Anthologie. Ein Lesebuch zur weißrussischen Literatur |арыгінал = |спасылка =https://docplayer.org/203836157-Weissrussische-anthologie.html |адказны = |выданьне = |месца =[[Мюнхэн|München]]|выдавецтва = Verlag Otto Sagner |год = 1983 |том = |старонкі = 209, 210 |старонак = 230 |сэрыя =Slavistiche Beiträge |isbn =3-87690-252-5 |наклад = }}{{Ref-de}} * 1984 — {{артыкул|аўтар = | частка = |загаловак =Новыя вершы: «Мятлушка-шматкалёрніца…», «Прамова ў Ляўках», «Даўно было тое, мінула…», «Я пайду ў горад…», «Адкуль я помню гэтакі малюнак…», «Каханьне», «Маці было сорак гадоў…», «Дываны выбіваюць — нібы малоцяць…», «Варта ў крылы паверыць свае…», «Конь, сівы ад гадоў…», «Дружа мой!..», «Калыханка», «Сябры», «З ранішнім ветрам».|арыгінал = |спасылка =|адказны =Гал. рэд. [[Кастусь Кірэенка]]|выданьне=[[Полымя]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва=[[Полымя]] |год=1984|выпуск=|том=|нумар=4 (650) | старонкі=3—8 |issn= 0130—8086}} * 1985 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =«Сад людзей». Выбраныя творы ў 2 т.|арыгінал = |спасылка = |адказны =Прадмова — Серафім Андраюк |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Мастацкая літаратура]] |год =1985 |том =1. Лірычная проза, аповесьці: «Крыло цішыні», «Усе мы з хат» |старонкі = |старонак =510 |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * 1985 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =«Сад людзей». Выбраныя творы ў 2 т.|арыгінал = |спасылка = |адказны =Прадмова — Серафім Андраюк |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Мастацкая літаратура]] |год =1985 |том =2. Апавяданьні і аповесьці: «Пыл пад нагамі», «Жыві як хочацца» |старонкі = |старонак =542 |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * 1987 — {{артыкул|аўтар =| частка = |загаловак =«Славянскія баллады»: «Пяроспар», «Вочы», «Лапці», «Званьні».|арыгінал = |спасылка =|адказны =Гал. рэд. [[Сяргей Законьнікаў]]|выданьне=[[Полымя]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва=[[Полымя]] |год=1987|выпуск=|том=|нумар=8 (700) | старонкі=115—121 |issn= 0130—8068}} * 1988 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =«Веча славянскіх балад».|арыгінал = |спасылка = |адказны =Мастак [[Міхась Басалыга]] |выданьне =2 |месца =[[Менск]]|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура]]|год =1988 |том = |старонкі = |старонак =264 |сэрыя = |isbn =5-340-00359-0 |наклад =5000 }} * 1988 — «Пятніца ў суботу». Іранескі / Мастац.афармл. Д.Каладзінскага. — Мн. — (Бібліятэка"Вожыка"). * 1988 — {{артыкул|аўтар =| частка = |загаловак =«Тры апавяданьні». |арыгінал = |спасылка =http://kamunikat.org/polymia.html?pub_start=120&pubid=13091|адказны =Гал. рэд. [[Сяргей Законьнікаў]]|выданьне=[[Полымя (часопіс)|Полымя]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва=Полымя|год=1988|выпуск=|том=|нумар=09 (713)| старонкі= |issn= 0130—8068}} * 1989 — {{артыкул|аўтар =| частка = |загаловак =«Узятак з маўчаньня».|арыгінал = |спасылка =http://kamunikat.org/maladosc.html?pub_start=110&pubid=36539|адказны =Гал. рэд. [[Анатоль Грачанікаў]]|выданьне=[[Маладосць]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва=Выдавецтва ЦК КП Беларусі|год=1989|выпуск=|том=|нумар=08 (438)| старонкі=119—135|issn= 0131-2308}} * 1990 — {{артыкул|аўтар =| частка = |загаловак =«Ахвярны двор». Паэма ў прозе. |арыгінал = |спасылка =|адказны =Гал. рэд. [[Анатоль Грачанікаў]]|выданьне=[[Маладосць]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва=Выдавецтва ЦК КП Беларусі|год=1990|выпуск=|том=|нумар=10 (452)| старонкі=92—100|issn= 0131-2308}} * 1990 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =«Журба ў стылі рэтра». Кніга прозы: апавяданьні, роздумы.|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Мастацкая літаратура]] |год =1990 |том = |старонкі = |старонак =311 |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * 1991 — Ахвярны двор: Паэмы — Мн.: Маст.літ. * 1992 — {{артыкул|аўтар =| частка = |загаловак =Прытчы і мэтафары: «Аб'ява ў гозэце», «Перад гільяцінай», «Зона», «Чужаніцы», «Нешта», «Заміра», «Усё, што па пары», «Тысячагадовы дзень», «Перавернуты», «Тыя, што ідуць».|арыгінал = |спасылка =|адказны =[[Генрых Далідовіч]]|выданьне=[[Маладосць]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва=[[Беларускі дом друку]]|год=1992 |выпуск=|том=|нумар=1 (467)| старонкі=59—114 |issn= 0131-2308}} * 1993 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =«Тыя, што ідуць». Кніга прытчаў.|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Мастацкая літаратура]]|год =1993 |том = |старонкі = |старонак =175 |сэрыя = |isbn = |наклад = }} {{слупок-2}} * 1995 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Выбраныя творы ў 2 т.|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Мастацкая літаратура]] |год =1995 |том =1. Паэзія: вершы з кніг «Сонечны дождж», «Лірычны вырай», «Дзень», «У поўдзень, да вады», «Усміхніся мне», «Веча славянскіх балад», «Ахвярны двор» |старонкі = |старонак =431 |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * 1995 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Выбраныя творы ў 2 т.|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Мастацкая літаратура]] |год =1995 |том =2. Проза: прытчы і метафары, аповесць «Кулак», апавяданні і выбраныя мініяцюры|старонкі = |старонак =415 |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * 1996 — {{артыкул|аўтар = | частка = |загаловак =«Сады». Эсэ.|арыгінал = |спасылка =|адказны =Гал. рэд. [[Генрых Далідовіч]]|выданьне=[[Маладосць]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва= |год=1996|выпуск=|том=|нумар=01 (515)| старонкі=149—170|issn= 0131-2308}} * 1997 — {{артыкул|аўтар = | частка = |загаловак =«Дні за сьпіною». Аўтабіяграфічныя ўспаміны.|арыгінал = |спасылка =|адказны =Гал. рэд. [[Генрых Далідовіч]]|выданьне=[[Маладосць]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва= |год=1997|выпуск=|том=|нумар=10 (536)| старонкі=136—181|issn= 0131-2308}} * 1997 — {{артыкул|аўтар = | частка = |загаловак =«Дни за спиною». |арыгінал = |спасылка =|адказны =Гал. рэд. [[Анатоль Кудравец ]]. Пераклад зь беларускай — Міколы Віча|выданьне=[[Нёман (1945)|Нёман]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва= |год=1997|выпуск=|том=|нумар=11| старонкі=36—76|isbn= }} * 1997 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =«Падары нам дрэва». Аповесьць, прытчы і метафары. Для сярэд. ст. шк. узросту|арыгінал = |спасылка = |адказны =Мастак Віталь Дударэнка |выданьне =Бібліятэка прыгод і фантастыкі |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Юнацтва]] |год =1997 |том = |старонкі = |старонак =240 |сэрыя = |isbn =985-05-0046-8 |наклад =3000 }} * 1998 — {{артыкул|аўтар = | частка = |загаловак =«Купала - Левки, Зубревичи…» |арыгінал = |спасылка =|адказны =Гал. рэд. [[Анатоль Кудравец ]]. Пераклад зь беларускай — Міколы Віча|выданьне=[[Нёман (1945)|Нёман]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва= |год=1998|выпуск=|том=|нумар=07| старонкі=209—228|isbn= }} * 1998 — «Веча славянскіх балад». Балады. Паэмы ў прозе. Для сярэд. і ст. шк. узросту / Янка Сіпакоў. — Мн.: Бел. навука — 302 с (Школьная бібліятэка). * 2005 — {{артыкул|аўтар = | частка = |загаловак =«Нашы хаты». Эсэ. |арыгінал = |спасылка = https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/Sucasnyja/Polymia.djvu_pdf.zip/Polymia.2005-04.pdf |адказны =Гал. рэд. [[Мікола Мятліцкі]]|выданьне=[[Полымя (часопіс)|Полымя]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва=Полымя|год=2005|выпуск=|том=|нумар=04| старонкі=170—175 |issn= 0130—8068}} * 2006 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =«Зялёны лісток на планеце Зямля»|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Харвест]] |год =2006 |том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * 2010 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =«Зубрэвіцкая сага». Раман-містыфікацыя ў апавяданьнях. |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Літаратура і Мастацтва]] |год =2010 |том = |старонкі = |старонак =328 |сэрыя = |isbn =978-985-6941-44-6 |наклад = }} * 2011 — {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =«Двое на вуліцы». Выбранае|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск]]|выдавецтва =[[Мастацкая літаратура]]|год =2011 |том = |старонкі = |старонак =542 |сэрыя = |isbn =978-985-0212-76-4 |наклад = }} === Пераклады === * {{Кніга|аўтар =[[Ўолт Ўітмэн|Уолт Уітмен]].|частка = |загаловак = Лісце травы. Вершы |арыгінал = Walt Whitman. Leaves of Grass W. W. Norton & Company, Inc. 1968 by arrangement with New York University Press |спасылка = https://files.knihi.com/Knihi/other/Uolt.Uitmen_Liscie.travy.pdf |адказны = пераклад з [[Ангельская мова|ангельскай мовы]], укладаньне й тлумачэньне [[Янка Сіпакоў|Янкі Сіпакова]] |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1978 |том = |старонкі = |старонак = 168 |сэрыя = |isbn = |наклад = 2000}} * «Турэмны дзённік» Хо Шы Мін (1985) * «Санеты бяды» [[Францэ Прэшэрэн|Ф. Прэшарн]] (1987) * {{Кніга|аўтар = 1) [[Гэнры Лангфэла|Генры Лангфела]]; 2)[[Ўолт Ўітмэн|Уолт Уітмен]].|частка = |загаловак = 1) Спеў аб Гаяваце: паэма; 2) Лісце травы: Вершы |арыгінал = |спасылка = |адказны = Пераклад з [[Ангельская мова|ангельскай]], 1) [[Аркадзь Куляшоў|Аркадзя Куляшова]]; 2) Янкі Сіпакова; Прадмова [[Міхась Тычына|Міхася Тычыны]]. |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1994|том = |старонкі =— |старонак = 303 |сэрыя = Скарбы сусветнай літаратуры|isbn =5-340-01366-9 |наклад = 2000}} * {{Кніга|аўтар =[[Іван Тургенеў|І. С. Тургенеў]].|частка = |загаловак = Вершы ў прозе |арыгінал = |спасылка = |адказны =пераклад з расейкай мовы Янкі Сіпакова; мастак Аляксандар Цароў |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 1994 |том = |старонкі = |старонак = 93 |сэрыя = |isbn = 5-340-01236-0|наклад = 1400}} * {{Кніга|аўтар =[[Ўолт Ўітмэн|Уолт Уітмен]].|частка = |загаловак = Лісце травы. Вершы |арыгінал = Walt Whitman. Leaves of Grass W. W. Norton & Company, Inc. 1968 by arrangement with New York University Press |спасылка = |адказны = пераклад з [[Ангельская мова|ангельскай]], укладаньне і тлумачэньне Янкі Сіпакова |выданьне = трэцяе выданьне|месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = [[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] |год = 2019 |том = |старонкі = |старонак = 160 |сэрыя = |isbn = 978-985-02-1884-1|наклад = 300}}<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 7 лютага 2019 | url = https://www.dompressy.by/2019/02/07/prezentacyya-knigi-amerykanskaga-paeta-uolta-uitmena-lisce-travy-na-belaruskaj-move/| копія = | дата копіі = | загаловак = Прэзентацыя кнігі амэрыканскага паэта Ўолта Ўітмена «Лісьце травы» на беларускай мове| фармат = | назва праекту = Навіны Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь | выдавец = Дом прэсы | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = }}</ref> * «Боская камедыя» Дантэ Аліг’еры. * паасобныя творы А. С. Пушкіна, А. Міцкевіча, Т. Шаўчэнкі, А. Блока, А. Туманяна, А. Цэрэтэлі, С. Квазімоды, Д. Максімовіч, І. Межэлайціса, І. Сарайліча, [[Расул Гамзатаў|Р. Гамзатава]], Д. Паўлычкі, А. Сійга, [[Юсьцінас Марцінкявічус|Ю. Марцінкявічуса]], Г. Эміна, А. Малдоніса, А. Салакауры, К. Чукоўскага, урыўкі з «Калевалы» і інш. {{слупок-канец}} == Узнагароды == * 1976 — ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія БССР|Дзяржаўнай прэміі БССР]] за кнігу паэзіі «''Веча славянскіх балад''». * 1997 — [[Заслужаны дзяяч культуры Рэспублікі Беларусь]] == Крыніцы == {{Крыніцы|}} == Літаратура == {{слупок-пачатак-малы}} {{слупок-2}} * Гоўзіч І. М. Элегія ў творчасці Янкі Сіпакова / І. М. Гоўзіч // Веснік Віцебскага дзяржаўнага універсітэта. — 2002. — № 3. — С. 88—94. * [[Антаніна Лысенка|А. Ф. Лысенка]]; [[Янка Саламевіч|І. У. Саламевіч]]. Сіпакоў Янка. // {{Літаратура/БелЭн|14}} — С. 411. * {{Артыкул| аўтар =[[Мікола Мішчанчук]].| загаловак = Стратэгічныя кірункі творчасці мастака слова: пра Янку Сіпакова. | спасылка = https://kamunikat.org/?pubid=55275 | мова = | выданьне =[[Тэрмапілы (часопіс)|Тэрмапілы]] | тып =літаратурна-мастацкі і беларусазнаўчы часопіс | год = 2012 | том = | нумар = 16 | старонкі = 263—277 }} * Сіпакоў Янка. // {{Літаратура/Беларускія пісьменьнікі (1917—1990)}} — С. 497. {{слупок-2}} * Сіпакоў Янка. // {{Літаратура/БП|5}} — С. 319. * {{артыкул|аўтар =[[Міхась Тычына]]. | частка = |загаловак =Асьцярожна: гняздо жаўранка.|арыгінал = |спасылка =|адказны =[[Кастусь Кірэенка]]|выданьне=[[Полымя]]|тып=часопіс|месца=[[Менск]] |выдавецтва=[[Полымя]] |год=1984|выпуск=|том=|нумар=4 (650) | старонкі=212—215 |issn= 0130—8086}} * Яршоў І. А. Талент шчодры і шматгранны // Вёрсты пройдзенных дарог / І. А. Яршоў, В. М. Сіднякова. — Магілёў, 2003. — С. 126—135. {{слупок-канец}} == Вонкавыя спасылкі == {{слупок-пачатак-малы}} {{слупок-2}} * [http://slounik.org/81333.html слоўнік.орг] * [https://bis.nlb.by/ru/documents/129142 Сіпакоў Янка (Іван Данілавіч).] Беларусь у асобах і падзеях. * [https://web.archive.org/web/20111011065302/http://slovo.ws/bio/bel/16/0029.html Жыцьцяпіс Янкі Сіпакова] {{слупок-2}} * [https://web.archive.org/web/20111118062022/http://vershy.ru/content/kantrabanda Кантрабанда (Беларуская балада. XVI стагоддзе)] * [https://web.archive.org/web/20111124010749/http://sb.by/post/57834/ Янка Сипаков: Мой самый близкий друг — тишина] Советская Белоруссия {{слупок-канец}} {{Пісьменьнікі і паэты Беларусі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Сіпакоў, Янка}} [[Катэгорыя:Беларускія літаратары]] [[Катэгорыя:Беларускія перакладчыкі]] [[Катэгорыя:Народныя пісьменьнікі БССР]] [[Катэгорыя:Ляўрэаты Дзяржаўнай прэміі БССР]] [[Катэгорыя:Пахаваныя на Каладзішчанскіх могілках]] [[Катэгорыя:Перакладчыкі з італьянскай мовы]] t525mf4rya47vr21uxzf9944ohz44m2 10 108179 2620297 2610900 2025-06-16T13:13:56Z Artsiom91 28241 выпраўленьне спасылак 2620297 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца2 |назва_шаблёну = Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе |назва = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Бундэсьліга]] [[Чэмпіянат Аўстрыі па футболе|чэмпіянату Аўстрыі па футболе]] ў [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|сэзоне 2024—2025 гадоў]] |базавы_стыль = background-color: {{Колер|Аўстрыя}}; |кляса_карткі = hlist |сьпіс1 = * [[Аўстрыя Вена]] * [[Аўстрыя Клягенфурт]] * [[Бляў-Вайс Лінц|Бляў-Вайс]] * [[Вольфсбэрг (футбольны клюб)|Вольфсбэрг]] * [[ГАК Грац|ГАК]] * [[Гартбэрг (футбольны клюб)|Гартбэрг]] * [[ЛАСК Лінц|ЛАСК]] * [[Райндорф Альтах|Райндорф]] * [[Рапід Вена|Рапід]] * [[Рэд Бул Зальцбург|Рэд Бул]] * [[Тыроль Ватэнс|Тыроль]] * [[Штурм Грац|Штурм]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя чэмпіянаты|Аўстрыя, 1]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Аўстрыйскі футбол]] </noinclude> ijbssyl8ifqzev3zeqercnrx7gtbuj4 10 108180 2620453 2611512 2025-06-17T11:01:41Z Artsiom91 28241 выпраўленьне спасылак 2620453 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца2 |назва_шаблёну = Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе |назва = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] [[Чэмпіянат Кіпру па футболе|чэмпіянату Кіпру па футболе]] ў [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|сэзоне 2024—2025 гадоў]] |базавы_стыль = |кляса_карткі = hlist |сьпіс1 = * [[АЕК Лярнака|АЕК]] * [[Амонія Арадыпу]] * [[Амонія Нікасія]] * [[Амонія 29М Нікасія]] * [[Анартосіс Фамагуста|Анартосіс]] * [[Апалён Лімасол|Апалён]] * [[АПОЭЛ Нікасія|АПОЭЛ]] * [[Арыс Лімасол|Арыс]] * [[АЭЛ Лімасол|АЭЛ]] * [[Карміётыса Пано Палемідыя|Карміётыса]] * [[Пафас (футбольны клюб)|Пафас]] * [[Нэа Саляміна Фамагуста (футбольны клюб)|Нэа Саляміна]] * [[Энасіс Паралімні|Энасіс]] * [[Этнікос Ахнас|Этнікос]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя чэмпіянаты|Кіпр]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Навігацыя:Кіпр]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Кіпрскі футбол]] </noinclude> av57rtg0qrjk3c7onaoj1bbzua9i3as 0 115876 2620332 2591611 2025-06-16T16:27:51Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620332 wikitext text/x-wiki {{Кінэматаграфіст |Імя = Тым Бэртан |Імя (арыгінал) = {{мова-en|Timothy William Burton}} |Фота = Tim burton.jpg |Шырыня = |Подпіс = |Імя пры нараджэньні = |Дата нараджэньня = |Месца нараджэньня = Бэрбанк, [[Каліфорнія]], [[ЗША]] |Дата сьмерці = |Месца сьмерці = |Прафэсія = [[кінарэжысэр]], прадусар, [[пісьменьнік]] ды мастак |Грамадзянства = [[ЗША]] |Гады актыўнасьці = 1982—наш час |Напрамак = |Узнагароды = «Залаты глёбус» (2008) |imdb_id = 318 |Сайт = [http://timburton.com timburton.com] }} '''Тымаці (Тым) Ўільям Бэртан''' ({{мова-en|Timothy William Burton}}; 25 жніўня 1958, Бэрбанк, [[Каліфорнія]], [[ЗША]]) — амэрыканскі кінарэжысэр, мультыплікатар і [[пісьменьнік]], вядомы эксцэнтрык і эстэт. Майстар сучаснага відовішчнага кіно, часьцяком заснаванага на чорным гумары і макабрычных элемэнтах. Двойчы намінаваўся на [[Оскар]]а. У 2008 годзе атрымаў Залаты глёбус за фільм «Суіні Тод — дэманічны цырульнік з Фліт-стрыт» у катэгорыі «Найлепшы фільм — [[мюзыкл]] або камэдыя». Брат мастака Дэніела Бэртана. === Зрэжысаваныя фільмы === * ''Pee-wee’s Big Adventure'' (1985) * Бітлджус (''Beetlejuice'') (1988) * Бэтмэн (''Batman'') (1989) * Эдвард — рукі-нажніцы (''Edward Scissorhands'') (1990) * Вяртаньне Бэтмена (''Batman Returns'') (1992) * Эд Вуд (''Ed Wood'') (1994) * Марс атакуе! (''Mars Attacks!'') (1996) * Сонная лагчына (''Sleepy Hollow'') (1999) * ''Planet of the Apes'' (2001) * Буйная рыба (''Big Fish'') (2003) * Чарлі і чакалядная фабрыка (''Charlie and the Chocolate Factory'') (2005) * Труп нявесты (''Corpse Bride'') (2005) * Суіні Тод — дэманічны цырульнік з Фліт-стрыт (''Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street'') (2007) * Аліса ў краіне цудаў (Аліса ў Дзівоснай краіне, ''Alice in Wonderland'') (2010) * Змрочныя цені (''Dark Shadows'') (2012) * ''Frankenweenie'' (2012) * ''Big Eyes'' (2014) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://dziejaslou.by/bertan/ Паэма «Кашмар на Каляды»]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ў перакладзе [[Макс Шчур|Макса Шчура]] * [https://litrazh.org/article/garotnaya-smerc-hlopchyka-vustrycy Вершы] ў перакладзе [[Макс Шчур|Макса Шчура]] ды [[Сяргей Прылуцкі|Сяргея Прылуцкага]] * {{imdb name|id=0000318|name=Цім Бёртан}} * {{official|timburton.com|Ціма Бёртана|lang=en}} * {{ref-en}} [http://homepage.eircom.net/~sebulbac/burton/home.html Маркотная Смерць Хлопчыка-Вустрыцы] {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Бэртан, Тым}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Каліфорніі]] [[Катэгорыя:Кінарэжысэры ЗША]] [[Катэгорыя:Літаратары ЗША]] [[Катэгорыя:Ляўрэаты прэміі «Залаты Глёбус»]] t7ojhyw7iytzruf6pe54sb6bf96u4jk 0 118882 2620415 2580733 2025-06-17T04:53:46Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620415 wikitext text/x-wiki {{Пісьменьніца |Імя = Яўгенія Пфляўмбаўм |Арыгінал імя = |Партрэт = Jaŭhienija Pflaumbaum.jpg |Памер = 190пкс |Апісаньне = Яўгенія Пфляўмбаўм на першым зьезьдзе «маладнякоўцаў», 1925 г. |Імя пры нараджэньні = Яўгенія Эргардаўна Пфляўмбаўм |Псэўданімы = |Грамадзянства = Расейская імперыя, СССР, Рэспубліка Беларусь |Род дзейнасьці = паэтка, перакладніца |Гады актыўнасьці = |Напрамак = |Жанр = }} '''Яўгенія Эргардаўна Пфляўмбаўм''' (1 лістапада 1908, [[Менск]] — 13 студзеня 1996, [[Менск]]) — беларуская паэтка і перакладніца. == Біяграфія == Нарадзілася ў сям’і менскага чыгуначніка-немца Эргарда Карлавіча Пфляўмбаўма і Алены Кандратаўны Лагун. [[Файл:Pflaumbaum Marakoŭ Bobryk.jpg|значак|зьлева|250пкс|[[Валеры Маракоў]], [[Янка Бобрык]] і [[Яўгенія Пфляўмбаўм]] гартаюць кнігі зь бібліятэчкі «Маладняка». [[Менск]], 1925 г.]] У 1930 годзе скончыла літаратурна-лінгвістычнае аддзяленьне пэдагагічнага факультэту [[БДУ|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]]. Актыўна ўдзельнічала ў літаратурна-грамадзкім жыцьці: спачатку была сябрам «[[Маладняк (літаратурнае аб’яднаньне)|Маладняка]]», потым — [[Беларуская асацыяцыя пралетарскіх пісьменьнікаў|БелАПП]], а пазней уваходзіла ў склад кіраўніцтва гэтых арганізацый. У 1930—1932 гг. працавала бібліёграфам Кніжнай палаты пры Дзяржаўнай бібліятэцы БССР, літсупрацоўнікам рэспубліканскай газэты «Звязда». Летам 1931 г. выйшла замуж за [[Максім Лужанін|Максіма Лужаніна]]. Калі ў 1933 г. Максім Лужанін быў рэпрэсаваны і на 2 гады сасланы ў сібірскі Марыінск, паэтка паехала следам за мужам, каб быць з ім побач. Пфляўмбаўм была вымушана прадаць сваю бібліятэку з унікальнымі выданьнямі, каб набыць чыгуначны квіток на цягнік<ref name="svaboda">{{Спасылка|загаловак=Яўгенія Пфляўмбаўм (1.11.1908, Менск — 13.1.1996, Менск. Пахаваная на могілках вёскі Паперня, Менскі раён)|url=https://www.svaboda.org/a/775349.html|аўтар=[[Уладзімер Арлоў (гісторык)|Уладзімер Арлоў]]|дата публікацыі=|назва праекту=|выдавец=[[Радыё Свабода]]|мова=|прозьвішча=|імя=|аўтарlink=|cуаўтары=|фармат=|дата=19 чэрвеня 2018|камэнтар=}}</ref>. Пасьля вызваленьня мужа пераязджае разам зь ім ў Маскву, дзе ў 1935—1945 гг. працуе рэдактарам Абароннага дзяржаўнага выдавецтва («Оборонгиз»). [[Файл:Pflaumbaum Kolas.jpg|thumb|[[Яўгенія Пфляўмбаўм]] зь [[Якуб Колас|Якубам Коласам]] на панадворку яго дома, 1948 г.]] Падчас [[Нямецка-савецкая вайна|нямецка-савецкай вайны]] служыла ў супрацьпаветранай абароне Масквы. З [[1945]] г. і да самай сьмерці жыла ў Менску. Сябра [[СП СССР]] з 1989 г. Памерла 13 студзеня 1996 году. Пахаваная на могілках вёскі [[Паперня (Менская вобласьць)|Паперня]] ў [[Менскі раён|Менскім раёне]], дзе пазьней поруч з ёю быў пахаваны Максім Лужанін<ref>[http://news.21.by/culture/2009/11/11/400416.html Людмила Рублевская. Прощальные портреты ноября]. 11 ноября 2009 г.</ref>. == Творчасьць == Друкавацца пачала з 1924 г. у часопісах «[[Маладняк (часопіс)|Маладняк]]», «Полымя», у газэтах «[[Савецкая Беларусь]]», «[[Звязда]]». У 1926 г. разам з сваімі равесьніцамі [[Зінаіда Бандарына|З. Бандарынай]] і [[Натальля Вішнеўская|Н. Вішнеўскай]] выдала калектыўны зборнік «Вершы». Пасля вяртання з ссылкі Лужанін вырашае ўсё рабіць так, як патрабуе кіруючая партыя. Паэтка не пагадзілася з мужам, і амаль усё сваё жыццё пісала ў стол, не спадзеючыся калі-небудзь пабачыць напісанае ў друку<ref name=":0">[https://web.archive.org/web/20181104092240/http://www.velvet.by/shopwindow/stil-zhizni/obshchestvo/kakhanne-pa-za-padruchn-kam-nevyadomaya-paetka-zhonka-vyadomaga-p Ганна Севярынец. Каханне па-за падручнікам. Невядомая паэтка, жонка вядомага паэта.] 16.02.2017. Velvet</ref>. Перакладала з ангельскай — [[Джордж Байран|Джорджа Байрана]] і [[Джэк Лёндан|Джэка Лёндана]], і з расейскай — прозу і драматургію [[Антон Чэхаў|Антона Чэхава]] і [[Максім Горкі|Максіма Горкага]]<ref name="svaboda" />. Усе пераклады друкаваў Максім Лужанін. Вершы Пфляўмбаўм хацеў надрукаваць [[Аркадзь Куляшоў]], які выпадкова прачытаў іх, калі наведаў Лужаніна. Аднак сьмерць Куляшова адклала вяртаньне паэткі ў друк<ref name="svaboda" />. Толькі ў [[1989]] годзе выйшаў зборнік паэзіі «Сувой жыцьця» з прадмовай Анатоля Вярцінскага, а ў 1992 г. — кніга «На захадзе сонца». Перад сьмерцю Пфляўмбаўм хацела выдаць трэцюю кнігу вершаў «Зімовае сонца». Але, нягледзячы на намаганьні Лужаніна, які пасьля сьмерці жонкі рыхтаваў зборнік да друку, кніга так і засталася нявыдадзенай<ref>[https://web.archive.org/web/20200317212433/http://dziejaslou.by/old/www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/pfl2502ec.html?OpenDocument Анатоль Вярцінскі. «Мой лёс круты, як лес густы…»] Дзеяслоў, №6(25), 2006</ref>. == Крыніцы == {{Зноскі}} == Літаратура == * [http://slounik.org/81272.html Пфляўмбаўм Яўгенія] // {{Літаратура/Беларускія пісьменьнікі (1917—1990)}} * Пфляумбаум Я. Сувой жыцця: Кн. паэзіі / Уклад., рэд. і прадм. А. Вярцінскі. — Мн.: Маст. літ., 1989. — 406 с. * ''Пфляўмбаўм Я.'' На захадзе сонца: Вершы — Мн: Мастацкая літаратура, 1992. — 110 с — 1000 экз. — <nowiki>ISBN 5-340-01103-8</nowiki>. * ''Трус М.'' «Нас толькі двое…» [Максім Лужанін і Яўгенія Пфляўмбаўм] // Літаратура і мастацтва. ‒ 24.11.2023. — № 47 (5256). — С. 11. == Вонкавыя спасылкі == * {{артыкул|аўтар=|загаловак=Яўгенія Пфлямбаўм. Адна, як крыж на небасхіле... Вершы|арыгінал=|спасылка=http://www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/pfl25?OpenDocument|аўтар выданьня=|выданьне=[[Дзеяслоў (часопіс)|Дзеяслоў]]|тып=|месца=|выдавецтва=|год=2006|выпуск=|том=|нумар=25|старонкі=|isbn=}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Пфляўмбаўм, Яўгенія Эргардаўна}} [[Катэгорыя:Беларускія паэткі]] [[Катэгорыя:Беларускія перакладчыцы]] [[Катэгорыя:Удзельнікі нямецка-савецкай вайны]] [[Катэгорыя:Сябры літаратурнага аб’яднаньня «Маладняк»]] [[Катэгорыя:Сябры Беларускай асацыяцыі пралетарскіх пісьменьнікаў]] kcy6n1bz4ft145v8g6f9gyrde5e5rhj 10 120109 2620428 2610907 2025-06-17T07:19:12Z Artsiom91 28241 выпраўленьне спасылак 2620428 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца2 |назва_шаблёну = Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе |назва = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] [[Чэмпіянат Баўгарыі па футболе|чэмпіянату Баўгарыі па футболе]] ў [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|сэзоне 2024—2025 гадоў]] |кляса_карткі = hlist |базавы_стыль = background-color: {{Колер|Баўгарыя}}; |сьпіс1 = * [[Арда Кырджалі|Арда]] * [[Берое Стара Загора|Берое]] * [[Боцеў Плоўдзіў]] * [[Боцеў Ураца]] * [[Крумаўград (футбольны клюб)|Крумаўград]] * [[Леўскі Сафія|Леўскі]] * [[Лудагорац Разград|Лудагорац]] * [[Лякаматыў Плоўдзіў]] * [[Лякаматыў Сафія]] * [[Славія Сафія|Славія]] * [[Спартак Варна|Спартак]] * [[Сэптэмвры Сафія|Сэптэмвры]] * [[Хебар Пазарджык|Хебар]] * [[ЦСКА Сафія|ЦСКА]] * [[ЦСКА 1948 Сафія|ЦСКА 1948]] * [[Чорнае Мора Варна|Чорнае Мора]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя чэмпіянаты|Баўгарыя]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Навігацыя:Баўгарыя]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Баўгарскі футбол]] </noinclude> c234k9pg02wj7blj4qkr9z6asot6ctj 10 120230 2620435 2611880 2025-06-17T08:02:24Z Artsiom91 28241 выпраўленьне спасылак 2620435 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца2 |назва_шаблёну = Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе |назва = [[Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Першая ліга]] [[Чэмпіянат Харватыі па футболе|чэмпіянату Харватыі па футболе]] ў [[Футбольная ліга Харватыі 2024—2025 гадоў|сэзоне 2024—2025 гадоў]] |базавы_стыль = background-color: {{Колер|Харватыя}}; |кляса_карткі = hlist |сьпіс1 = * [[Вараждзін-2012 (футбольны клюб)|Вараждзін]] * [[Горыца Вэліка-Горыца|Горыца]] * [[Дынама Заграб|Дынама]] * [[Істра 1961 Пула|Істра 1961]] * [[Лякаматыва Заграб|Лякаматыва]] * [[Осіек (футбольны клюб)|Осіек]] * [[Рыека (футбольны клюб)|Рыека]] * [[Славен Белупа Капрыўніца|Славен Белупа]] * [[Хайдук Спліт|Хайдук]] * [[Шыбэнік (футбольны клюб)|Шыбэнік]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя чэмпіянаты|Харватыя]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Навігацыя:Харватыя]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Харвацкі футбол]] </noinclude> aqwa2t2lgijn9b1azugrfzg3r2hsyks 0 120848 2620420 2620188 2025-06-17T05:32:23Z KiranBOT 91310 выдалена адсочванне AMP з URL-адрасоў ([[:m:User:KiranBOT/AMP|падрабязнасці]]) ([[User talk:Usernamekiran|паведаміць пра памылку]]) v2.2.7r lm_rs 2620420 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | Імя = Робэрт Левандоўскі | клюб = [[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёна]] | нумар = 9 | гады = 2006—2008<br/>2008—2010<br/>2010—2014<br/>2014—2022<br/>2022— | клюбы = [[Зьніч Прушкаў|Зьніч]]<br/>[[Лех Познань|Лех]]<br/>[[Барусія Дортмунд]]<br/>[[Баварыя Мюнхэн|Баварыя]]<br/>[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёна]] | гульні(галы) = 32 (21)<br/>58 (32)<br/>131 (74)<br/>253 (238)<br/>83 (57) | нац гады = 2008— | нац зборная = {{Футбол Польшча|няма}} | нац гульні(галы) = 156 (84) | абнаўленьне(клюб) = 23 лістапада 2024 | абнаўленьне(зборная) = 15 кастрычніка 2024 }} '''Робэрт Левандоўскі''' ({{мова-pl|Robert Lewandowski}}; нарадзіўся 21 жніўня 1988 году, [[Варшава]], [[Польшча]]) — польскі футбаліст, які выступае за [[Гішпанія|гішпанскую]] «[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёну]]» й [[Зборная Польшчы па футболе|нацыянальную зборную Польшчы]] на пазыцыі нападніка. Маючы на сваім рахунку больш за 70 мячоў за нацыянальную зборную, ёсьць найлепшым бамбардзірам за ейную гісторыю. Левандоўскага вылучае добрае абіраньне пазыцыі на поле, тэхніка і галявыя здольнасьці, дзякуючы чаму ён лічыцца адным з найлепшых нападнікаў усіх часоў, а таксама адным з самых пасьпяховых гульцоў у гісторыі [[Бундэсьліга|Бундэсьлігі]]. Ён гульнявую кар’еру вынікова цэліў у браму супернікаў больш за 600 разоў. Рэкордную колькасьць разоў абіраўся найлепшым футбалістам Польшчы. == Клюбная кар’ера == === Раньнія гады === Трэніраваўся ў моладзевай камандзе «[[Партызан Лешна|Партызан]]» з гораду [[Лешна (Польшча)|Лешна]], дзе працаваў ягоны бацька<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=Q0cCVl0VpS0 Kulisy Sportu — Robert Lewandowski pt.1/3]</ref>. Да 2004 году выступаў за варшаўскую «[[Варсовія Варшава|Варсовію]]». Пасьля выступаў за варшаўскія клюбы «Дэльта» й «Легія-2». Летам 2006 году перайшоў у «[[Зьніч Прушкаў|Зьніч]]» з гораду [[Прушкаў|Прушкава]]. У [[Чэмпіянат Польшчы па футболе 2007—2008 гадоў|сэзоне 2007—2008 гадоў]] стаў найлепшым бамбардзірам другой лігі чэмпіянату Польшчы, забіўшы 21 гол у 32 матчах<ref>[http://www.90minut.pl/wystepy.php?id=7835&id_sezon=71 Robert Lewandowski]. 90minut.pl</ref>. === «Лех» === У ліпені 2008 году падпісаў пяцігадовы кантракт з познанскім «[[Лех Познань|Лехам]]»<ref>[http://ekstraklasa.wp.pl/kat,32288,title,Lewandowski-zagra-w-Lechu,wid,10050844,wiadomosc.html?ticaid=194fc Lewandowski zagra w Lechu]</ref>. Клюб за яго заплаціў 1,5 млн [[злоты|польскіх злотых]]. У Экстраклясе дэбютаваў 8 жніўня 2008 году ў хатнім матчы супраць «[[ГКС Бэлхатаў|Бэлхатаў]]» (2:3)<ref>[http://www.90minut.pl/mecz.php?id_mecz=515860 Lech Poznań 2-3 GKS Bełchatów]. 90minut.pl</ref>, у гэтым матчы Левандоўскі забіў гол на 67 хвіліне. Робэрт Левандоўскі зьвярнуў на сябе ўвагу эўрапейскіх клюбаў, ім цікавіліся [[Масква|маскоўскі]] [[ЦСКА Масква (футбольны клюб)|ЦСКА]]<ref>[http://www.dynamomania.com/news/77411-levandovski-ne-pereydet-v-tsska Левандовский не перейдет в ЦСКА]. dynamomania.com</ref>, [[Ангельшчына|ангельскі]] «[[Ўэст Бромўіч Альбіён]]»<ref>[http://football.ua/england/news/55323.html Р.Левандовский не перейдет в ВБА]. football.ua</ref>, [[дортмунд]]зская «[[Барусія Дортмунд|Барусія]]»<ref>[http://football.ua/germany/news/56569.html Р. Левандовский интересен Дортмунду]. football.ua</ref>, [[Нідэрлянды|галяндзкі]] «[[Фэеноорд Ратэрдам|Фэеноорд]]»<ref>[http://football.ua/netherlands/news/60695.html «Фейеноорд» хочет купить Левандовски. Не Мариуша]. football.ua</ref>, [[Санкт-Пецярбург|піцерскі]] «[[Зэніт Санкт-Пецярбург|Зэніт]]»<ref>[http://football.ua/russia/news/71053.html Р. Левандовский перейдет в «Зенит»?] football.ua</ref> і [[данецк]]і «[[Шахтар Данецк|Шахтар]]»<ref>[http://football.ua/ukraine/news/75117.html «Лех» отказал «Шахтёру»]. football.ua</ref>. Робэрт Левандоўскі стаў тварам папулярнай кампутарнай гульні [[FIFA 10]] у Польшчы разам з ангельцам [[Ўэйн Руні|Ўэйнам Руні]]. У сьнежні 2009 году польскае выданьне «Piłka Nożna» прызнала Робэрта Левандоўскага найлепшым гульцом чэмпіянату Польшчы<ref>[http://www.terrikon.dn.ua/posts/37926 Мариуш Левандовский — игрок года в Польше]. terrikon.dn.ua</ref>. === «Барусія» === [[Файл:Robert Lewandowski 2013 in Wilhelmshaven.jpeg|значак|зьлева|Левандоўскі ў матчы 2013 году, дзе абараняў жоўта-чорныя колеры «Барусіі».]] 19 траўня 2010 году стала вядома, што Робэрт прайшоў мэдычнае абсьледаваньне ў «Барусіі», а 11 чэрвеня таго ж году ён падпісаў чатырохгадовы кантракт зь нямецкім клюбам<ref>[https://web.archive.org/web/20180627212758/https://www.focus.de/sport/fussball/bundesliga1/bundesliga-dortmund-macht-lewandowski-transfer-perfekt_aid_518537.html Dortmund macht Lewandowski-Transfer perfekt]. focus.de</ref>. Сума трансфэру лічыцца роўнай каля 4,5 млн эўра<ref>[https://web.archive.org/web/20120330155229/http://www.imscouting.com/global-news-article/Borussia-Dortmund-striker-Robert-Lewandowski-hits-double-as-Poland-beat-Ivory-Coast-/12139/ Borussia Dortmund striker Robert Lewandowski hits double as Poland beat Ivory Coast]. Global news</ref>. 19 верасьня ён забіў свой першы гол у [[Бундэсьліга|Бундэсьлізе]], у пераможным матчы супраць «[[Шальке-04 Гельзэнкірхэн|Шальке-04]]», які скончыўся зь лікам 3:1<ref>[https://web.archive.org/web/20121109220519/http://soccernet.espn.go.com/match?id=297229 Schalke 04 1-3 Borussia Dortmund]. ESPN FC.</ref>. У [[Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па футболе 2011—2012 гадоў|сэзоне 2011—2012 гадоў]], праз траўму [[Люкас Барыяс|Люкаса Барыяса]], Робэрт трапіў у асноўны склад клюбу да зімовага перапынку. Нападнік забіў два галы ў браму «[[Зандгаўзэн (футбольны клюб)|Зандгаўзэна]]», у матчы на [[кубак Нямеччыны па футболе|кубак Нямеччыны]] (3:0). 20 жніўня 2011 году Левандоўскі адкрыў лік сваім галам у новым сэзоне Бундэсьлігі ў матчы супраць «[[Нюрнбэрг (футбольны клюб)|Нюрнбэргу]]», «Барусія» атрымала перамогу зь лікам 2:0. У кастрычніку «Барусія» дасягнула 2 радку ў табліцы пасьля перамогі зь лікам 5:0 над «[[Кёльн (футбольны клюб)|Кёльнам]]», а Левандоўскі тады адзначыўся дублем<ref>[https://web.archive.org/web/20131021063906/http://www.goal.com/en-us/match/60749/borussia-dortmund-vs-fc-k%C3%B6ln/report Borussia Dortmund 5–0 Koln: Five-star champions move second in Bundesliga table]. Goal.com.</ref>. 17 сьнежня перад зімовым перапынкам Левандоўскі двойчы адзначыўся і аддаў галявую перадачу [[Кевін Гроскройц|Кевіну Гроскройцу]] ў матчы супраць «[[Фрайбург (футбольны клюб)|Фрайбургу]]». У сувязі зь ягонай якасьцю гульні Робэрт быў названы найлепшым гульцом году ў Польшчы<ref>[http://www.kicker.de/news/fussball/intligen/startseite/561944/artikel_lewandowski-ist-polens-bester.html Lewandowski ist Polens Bester]. Kicker.</ref>. Пасьля зімовага перапынку 22 студзеня 2012 году «Барусія» ўшчэнт разьбіла «[[Гамбург (футбольны клюб)|Гамбург]]» зь лікам 5:1, дасягнуўшы паводле пунктаў лідэра «[[Баварыя Мюнхэн|Баварыю]]», Левандоўскі двойчы забіў і дадаў на свой рахунак галявую перадачу на суайчыньніка [[Якуб Блашчыкоўскі|Якуба Блашчыкоўскага]]. 11 красавіка польскі нападнік забіў адзін гол у гульні супраць «Баварыі» ў Дортмундзе<ref>[https://web.archive.org/web/20120621134711/http://www.guardian.co.uk/football/2012/apr/11/borussia-dortmund-bayern-munich-match-report Borussia Dortmund see off Bayern Munich to close on successive title]. The Guardian.</ref>. У заключнай гульні сэзону ў фінале кубка Нямеччыны Левандоўскі зарабіў хет-трык у матчы супраць усё той жа «Баварыю» (5:2). У новы сэзон Левандоўскі зьявіўся на пляцоўцы ў першым туры ў матчы супраць «[[Вэрдэр Брэмэн|Вэрдэру]]». Першы гол сэзону забіў 15 верасьня ў пераможным матчы супраць «[[Баер Левэркузэн|Баеру]]», які скончыўся зь лікам 3:0. Апасьля Робэрт усталяваў новы клюбны рэкорд, забіўчы пасьлядоўна ў 12 матчах лігі запар, апярэдзіўшы паводле гэтага паказчыку [[Фрыдгэльм Каніцка|Фрыдгэльма Каніцка]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160121212249/https://www.ruhrnachrichten.de/sport/bvb/19-Saisontreffer-BVB-Torjaeger-Lewandowski-ueberholt-Konietzka;art11635,1942266 BVB-Torjäger Lewandowski überholt Konietzka]. ruhrnachrichten.de.</ref>. 24 красавіка 2013 году Левандоўскі стаў першым гульцом, які забіваў чатыры галы ў паўфінале [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]], дасягнуўшы гэтага паказчыку ў матчы супраць гішпанскага «[[Рэал Мадрыд|Рэалу]]» (4:1)<ref>[http://www.uefa.com/uefachampionsleague/season=2013/matches/round=2000350/match=2009608/postmatch/report/index.html#four+goal+lewandowski+shines Four-goal Lewandowski leaves Madrid reeling]. UEFA.</ref>. 25 траўня ён браў удзел у фінал Лігі чэмпіёнаў, аднак «Барусія» трывала паразу зь лікам 2:1 ад «Баварыі». Свой першы гол у [[Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па футболе 2013—2014 гадоў|сэзоне 2013—2014 гадоў]] Робэрт забіў 10 жніўня ў браму «[[Аўгсбург (футбольны клюб)|Аўгсбурга]]» ў першым матчы сэзону<ref>[http://www.bundesliga.com/en/liga/news/2013/0000264271.php Aubameyang hat-trick has Dortmund flying]. Bundesliga.</ref>. Увосень у Левандоўскага сапсаваліся адносіны з галоўным трэнэрам «Барусіі» [[Юрген Клёп|Юргенам Клёпам]], з-за жаданьня паляка перайсьці да табару супернікаў з «Баварыі», аднак нягледзячы на гэта Робэрт выходзіў на пляцоўку і забіваў мячы за дортмундзкі клюб. 1 лістапада ён аформіў свой адзіны хет-трык у сэзоне ў пераможным матчы супраць «[[Штутгарт (футбольны клюб)|Штутгарту]]» (6:1)<ref>[http://www.bundesliga.com/en/liga/news/2013/0000276334.php Lewandowski shines as Stuttgart hit for six]. Bundesliga.com.</ref>. 3 студзеня Робэрт заключыў кантракт з «Баварыяй», паводле якога свае выступы за клюб ён пачаў з наступнага сэзону. 25 лютага 2014 году Робэрт двойчы забіў у Лізе чэмпіёнаў мячы ў браму «[[Зэніт Санкт-Пецярбург|Зэніту]]», стаўшы, такім чынам, найлепшым бамбардзірам «Барусіі» ў эўракубках, перавысіўшы рэкорд у 16 галоў [[Стэфан Шапюіза|Стэфана Шапюіза]]<ref>[http://sport.wp.pl/kat,1752,title,Lewandowski-najlepszym-strzelcem-BVB-w-Europie,wid,16433212,wiadomosc.html?ticaid=112450 Lewandowski najlepszym strzelcem BVB w Europie!]. sport.wp.pl.</ref>. Сэзон Робэрт скончыў з паказчыкам 20 галоў у Бундэсьлізе, стаўшы найлепшым бамбардзірам нямецкага першынства. === «Баварыя» === [[Файл:CSKA-Bavaria (4).jpg|значак|У кашулі «Баварыі» падчас матчу [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]] супраць расейкага [[ЦСКА Масква (футбольны клюб)|ЦСКА]].]] Пра пераход польскага бамбардзіра стала вядома яшчэ ўвосень 2013 году. У студзені 2014 году Робэрт заключыў 5-гадовы кантракт зь мюнхэнскім клюбам. 9 ліпеня 2014 году ён быў прадстаўлены ў якасьці гульца «Баварыі», атрымаўшы кашулю з 9 нумарам, зь якой раней гуляў [[Марыё Манджукіч]], што сышоў у «[[Атлетыка Мадрыд|Атлетыка]]». Яшчэ ў канцы ліпеня і пачатку жніўня Робэрт пачаў забіваць за новы клюб у перадсэзонных матчах. 13 жніўня 2014 году Робэрт дэбютаваў за «Баварыю» ў матчы на [[Супэркубак Нямеччыны па футболе|Супэркубак Нямеччыны]] супраць сваіх былых партнэраў з «Барусіі», аднак дортмундцы былі мацней зь лікам 2:0<ref>[http://www.kicker.de/d-supercup-fb-1/2014/1/2396815/spielbericht_borussia-dortmund-17_bayern-muenchen-14.html Aubameyang köpft BVB zum Supercup-Sieg]. Kicker</ref>. 30 жніўня ў матчы другога туру супраць «[[Шальке-04 Гельзэнкірхэн|Шальке-04]]» Левандоўскі ўпершыню адзначыўся за новы клюб у афіцыйных матчах, аднак гэта не дапамагло мюнхэнцам атрымаць перамогу<ref>[https://web.archive.org/web/20200217161652/http://www.espnfc.us/german-bundesliga/story/2012895/bayern-munich-denied-win-as-schalke-claim-1-1-draw-in-alonso-debut Bayern Munich denied win as Schalke claim 1–1 draw in Alonso debut]. ESPN</ref>. 21 кастрычніка Левандоўскі забіў свой першы гол у [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лізе чэмпіёнаў]] за мюнхэнскую «Баварыю» ў гасьцявой гульні супраць «[[Рома Рым|Ромы]]», дзе немцы сьвяткавалі перамогу зь лікам 7:1<ref>[https://www.bbc.com/sport/football/29362752 «Roma 1–7 Bayern Munich»]. BBC Sport. </ref>. 1 лістапада ў супрацьстаяньні з «Барусіяй» гэтым разам у матчы нямецкай лігі Робэрт забіў гол, што дазволіла мюнхэнцам здабыць перамогу зь лікам 2:1 і падвысіць перавагу ў табліцы над бліжэйным супернікам на чатыры пункты. У сваім трэцім матчы сэзону супраць дортмундцаў 4 красавіка 2015 году Левандоўскі трапна пацэліў у браму на 36-й хвіліне, што дазволіла зноўку прыдбаць перамогу над канкурэнтам. 21 лютага 2015 году Левандоўскі забіў двойчы ў пераможным для «Баварыі» матчы ў гасьцёх супраць «[[Падэрборн-07 (футбольны клюб)|Падэрборна-07]]» (6:0), і, такім чынам, ён давёў колькасьць галоў на сваім рахунку ў Бундэсьлізе да дзесяці<ref>[http://www.supersport.com/football/germany/news/150221/Lewan_helps_Bayern_crush_Paderborn «Lewan helps Bayern crush Paderborn»]. Supersport.</ref>. Футбаліст двойчы адзнычаўся ў першым тайме 21 красавіка, калі «Баварыя» перамагла «[[Порту (футбольны клюб)|Порту]]» з агульным лікам 7:4 і дасягнула паўфіналу Лігі чэмпіёнаў. Празь пяць дзён, пасьля таго як «[[Вольфсбург (футбольны клюб)|Вольфсбург]]» трываў паразу ад мёнхэнглядбаскай «[[Барусія Мёнхэнглядбах|Барусіі]]», «Баварыя» стала чэмпіёнам краіны<ref>[https://www.bbc.com/sport/football/32475479 «Bayern Munich: Pep Guardiola’s side win club's 25th German title»]. BBC Sport.</ref>. Левандоўскі зноў забіў гол 28 красавіка, адкрыўшы лік у нічыйным матчы (1:1) ў паўфінале [[Кубак Нямеччыны па футболе|Кубка Нямеччыны]] супраць «Барусіі» з Дортмунду, але ў дадатковы час сутыкнуўся ў паветры зь [[Мітчэл Лангерак|Мітчэлам Лангеракам]]<ref>[https://www.espn.com/soccer/bayern-munich/story/2423774/arjen-robben-hurt-in-bayerns-lossrobert-lewandowski-concu «Arjen Robben hurt in Bayern’s loss, Robert Lewandowski concussed»]. ESPN.</ref>. У выніку гульня скончылася выбыцьцём «Баварыі» паводле вынікаў сэрыі пэнальці (0:2), і, што незвычайна, аніводная з чатырох спробаў не была рэалізаваная мюнхэнскім бокам на іхным уласным стадыёне<ref>[https://www.dw.com/en/dortmund-beat-bayern-in-shoot-out-drama-to-make-german-cup-final/a-18416115 «Dortmund beat Bayern in shoot-out drama to make German Cup final»]. Deutsche Welle.</ref>. Не зважаючы на тое, што Левандоўскі працягваў гульню да ейнага сканчэньня, ён ня браў удзелу ў стрэлах з 11-мэтровай кропкі. Пазьней выявілася, што ў ранейшым сутыкненьні паляк атрымаў пералом сківіцы і носу, а таксама страсеньне мозгу, праз што ён выбыў з дружыны прыблізна на тыдзень<ref>[https://www.polsatsport.pl/wiadomosc/2015-04-29/rzecznik-bayernu-lewandowski-ma-zlamana-kosc-szczeki-nosa-i-wstrzasnienie-mozgu/ «Rzecznik Bayernu: Lewandowski ma złamaną kość szczęki, nosa i wstrząśnienie mózgu»]. Polsat Sport.</ref>. 12 траўня, гуляючы ў ахоўнай масцы, гулец дапамог свайму клюбу здабыць перамогу ў матчы ў адказ супраць «[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёны]]», аднак агулам у двубоі лік склаў 3:5 на карысьць пірэнэйцаў. Забіўшы 17 галоў у 31 гульні, Левандоўскі стаў другім бамбардзірам сэзону Бундэсьлігі разам з таварышам [[Ар’ен Робэн|Ар’енам Робэнам]]<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/sports/football/top-stories/Injured-Meier-is-Germanys-top-scorer/articleshow/47402785.cms «Injured Meier is Germany’s top-scorer»]. The Times of India.</ref>. [[Файл:Robert Lewandowski Training FC Bayern München-2.jpg|значак|зьлева|На трэнаваньні з «Баварыяй» у 2015 годзе.]] Свой другі сэзон Левандоўскі пачаў з матчу на [[Супэркубак Нямеччыны па футболе|Супэркубак Нямеччыны]], дзе быў заменены на 72-й хвіліне, а «Баварыя» трывала паразу ў сэрыі пэнальці. 14 жніўня, у стартавым матчы новага сэзону Бундэсьлігі, гулец забіў другі гол у пераможным матчы (5:0) супраць «[[Гамбург (футбольны клюб)|Гамбургу]]»<ref>[http://www.goal.com/en-gb/match/bayern-m%C3%BCnchen-vs-hamburger-sv/2054191?ICID=HP_HN_HP_RI_1_1 «Bayern Munich 5–0 Hamburg: Bavarians begin Bundesliga campaign in ominous fashion»]. Goal.</ref>. 22 верасьня 2015 году Левандоўскі ўсталяваў рэкорд Бундэсьлігі, зьявіўшыся на пляцоўцы з замены, калі «Баварыя» яшчэ саступала «Вольфсбургу» зь лікам 0:1, і забіўшы пяць галоў за 8 хвілін і 59 сэкунд. Ён быў узнагароджаны чатырма сэртыфікатамі [[Кніга рэкордаў Гінэса|Кнігі рэкордаў Гінэса]] за такі вынік<ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/football/34979052 «Robert Lewandowski receives awards for five-goal feat»]. BBC Sport.</ref>. Праз чатыры дні ён двойчы пацэліў у браму ў матчы супраць «[[Майнц (футбольны клюб)|Майнцу]]» (0:3), і ягоны першы гол зь іх стаў 100-ы голам у Бундэсьлізе на 168-й гульні, што сталася рэкордам нямецкага першынства для замежнага футбаліста. Паляк таксама зарабіў 10 галоў на свой рахунак у пачатковых 7 матчах розыгрышу, то бок такі вынік раней здабываў у Нямеччыне толькі [[Герд Мюлер]]. 29 верасьня спартовец адзначыўся хет-трыкам у матчы Лігі чэмпіёнаў супраць харвацкага «[[Дынама Загрэб|Дынама]]» (5:0), то бок забіўшы дзесяць галоў у трох гульнях за тыдзень. Празь пяць дзён ён дадаў яшчэ два трапныя стрэлы ў пераможным матчы супраць дортмундзкай «Барусіі», які скончыўся зь лікам 5:1. 11 студзеня гулец разьмесьціўся на чацьвертым месцы ў сьпісе прэтэндэнтаў на [[Залаты мяч]]<ref>[https://web.archive.org/web/20151021220908/http://www.fifa.com/ballon-dor/news/y=2015/m=10/news=men-s-football-shortlists-for-fifa-ballon-d-or-2015-revealed-2719188.html «Men’s Football shortlists for FIFA Ballon d’Or 2015 revealed»]. FIFA.</ref>. 19 сакавіка 2016 году Левандоўскі забіў адзіны гол у пераможным матчы (1:0) супраць «[[Кёльн (футбольны клюб)|Кёльну]]», здабыўшы 25 пункт на рахунак сваіх галоў, што было ягоным новым асабістым рэкордам за часам нямецкага этапу кар’еры. У Лізе чэмпіёнаў клюб зноўку саступіў у паўфінале, і нават гол Левандоўскага ў матчы ў адказ не дапамог немцаў прасунуцца далей. 7 траўня гулец двойчы адзначыўся ў матчы супраць «[[Інгальштат-04 (футбольны клюб)|Інгальштату-04]]» (2:1) і здабыў клюбу, такім чынам, чарговае чэмпіёнства. Сэзон спартовец скончыў найлепшым барбардзірам Бундэсьлігі. Пры гэтым, маючы на рахунку 30 галоў, ён стаў першым замежнікам, якому скарылася такая лічба, і першым гульцом з [[Чэмпіянат Нямеччыны па футболе 1976—1977 гадоў|сэзону 1976—1977 гадоў]], які здолеў дасягнуць такой колькасьці трапных стрэлаў. Як па завядзёнцы новы сэзон у Бундэсьлізе нападнік зноў пачаў з галоў, тройчы патрапіўшы ў браму «[[Вэрдэр Брэмэн|Вэрдэра]]» (6:0). 13 сьнежня Левандоўскі склаў новую дамову з «Баварыяй», працягнуўшы знаходжаньне ў дружыне да 2021 году<ref>[https://fcbayern.com/en/news/2016/12/press-release-robert-lewandowski-extends-contract «Lewandowski extends stay at Bayern»]. FC Bayern Munich.</ref>. 11 сакавіка 2017 году Левандоўскі запісаў на свой рахунак 100 гол у кашулі «Баварыі» ў сваім 137-м матчы за клюб, двойчы забіўшы ў матчы супраць франкфурцкага «[[Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахта]]» (3:0). Ён скончыў сэзон з 42 галамі у 47 матчах ува ўсіх турнірах<ref>[http://www.kicker.de/news/fussball/bundesliga/startseite/d-supercup-fb-1/2016/1/3303617/spielbericht_borussia-dortmund-17_bayern-muenchen-14.html «Im zweiten Anlauf: Vidal beschert Bayern den ersten Titel»]. Kicker.</ref>. [[Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па футболе 2017—2018 гадоў|Сэзон 2017—2018 гадоў]] пачаўся з таго, што «Баварыя» здабыла Супэркубак Нямеччыны ў сустрэчы з дортмундзкай «Барусіяй». Левандоўскі забіў першы гол баварцаў, але асноўны час матчу скончыўся зь лікам 2:2. Па дадатковым часе пераможцы не было выяўлена. Левандоўскі, зноў жа, забіў першы гол дружыны з сэрыі пэнальці, у якой «Баварыя» атрымала перамогу зь лікам 5:4<ref>[https://web.archive.org/web/20200806190635/https://www.bundesliga.com/en/news/Bundesliga/borussia-dortmund-bayern-munich-supercup-line-ups-and-statistics-456360.jsp «Bayern Munich beat Dortmund on penalties to retain Supercup»]. Bundesliga.</ref>. 13 сьнежня, у матчы лігі супраць «Кёльну», Левандоўскі забіў адзіны гол у гульні, які дазволіў яму трапіць у дзясятку бамбардзіраў Бундэсьлігі ўсіх часоў<ref>[https://web.archive.org/web/20200806172802/https://www.bundesliga.com/en/news/Bundesliga/robert-lewandowski-into-top-10-on-the-bundesliga-s-all-time-goalscoring-list-464867.jsp «Robert Lewandowski moves into the top 10 on the Bundesliga’s all-time goalscoring list»]. Bundesliga.</ref>. Праз некалькі месяцаў, у матчы 22 туру нападнік зноўку трапна пацэліў у браму суперніка, якім тым разам быў «[[Шальке-04 Гельзэнкірхэн|Шальке-04]]», і паўтарыў рэкорд у 11 хатніх гульнях запар, у якіх адзначаўся голам. Такі рэкорд у свой час усталяваў тагачасны галоўны трэнэр «Баварыі» [[Юп Гайнкес]]<ref>[https://www.marca.com/en/football/international-football/2018/02/10/5a7f3d72e2704eee108b459f.html «Robert Lewandowski equals record of scoring in 11 successive home games»]. Marca.</ref>. Далей зьдзейсьніў хет-трык у матчы супраць «Гамбургу», які скончыўся зь лікам 6:0. У тым жа матчы ён змарнаваў пэнальці, упершыню ў кашулі «Баварыі»<ref>[https://www.skysports.com/football/news/11881/11285045/bundesliga-round-up-robert-lewandowskis-hat-trick-edges-bayern-munich-closer-to-the-title «Bundesliga round-up: Robert Lewandowski’s hat-trick edges Bayern Munich closer to the title»]. Sky sports.</ref>. 11 лютага 2018 году гулец быў абраны футбалістам Польшчы ўжо ў сёмы раз запар. 22 лютага ён звольніў свайго шматгадовага агента Цэзара Кучарскага і наняў вядомага спэцыяліста Піні Загаві. Паводле чутак, гэтая справа чынілася дзеля пераходу ўлетку да мадрыдзкага «[[Рэал Мадрыд|Рэалу]]»<ref>[https://global.espn.com/football/bayern-munich/story/3393508/robert-lewandowski-splits-from-agent-amid-real-madrid-links-sources «Robert Lewandowski splits from agent amid Real Madrid links — sources»]. ESPN.</ref>. 24 лютага 2018 году ён правёў свой 250-ы матч ў Бундэсьлізе<ref>[https://fcbayern.com/en/news/2018/02/news-in-brief-240218 «Coman sustains capsular injury»]. FC Bayern Munich.</ref>. Сэзон Левандоўскі скончыў як найлепшы галеадор лігі, маючы на рахунку 29 трапных стрэлаў. 1 жніўня, пасьля летніх чутак, генэральны дырэктар «Баварыі» [[Карл-Гайнц Румэніге]] пацьвердзіў у інтэрвію, што Левандоўскі застанецца ў клюбе<ref>[http://www.skysports.com/football/news/11890/11456519/robert-lewandowski-is-not-for-sale-at-any-price-says-bayern-munich-chief-executive «Robert Lewandowski is not for sale at any price, says Bayern Munich chief executive»]. Sky Sports.</ref>. 12 жніўня Левандоўскі запісаў на свой рахунак першы ў гісторыі хет-трык у Супэркубку Нямеччыны, дзе зьнішчыў поруч з таварышамі франфурцкі «Айнтрахт» зь лікам 0:5. Такім чынам, «Баварыя» здабыла гэты тытул у рэкордны сёмы раз<ref>[https://www.dw.com/en/robert-lewandowski-hat-trick-leads-bayern-munich-to-super-cup-win/a-45054001 «Robert Lewandowski hat trick leads Bayern Munich to Super Cup win»]. Deutsche Welle.</ref>. Гулец да таго ж стаў галоўным бамбардзірам у гісторыі гэтага нямецкага кубку<ref>[http://www.worldfootball.net/alltime_goalgetter/supercup/tore/1/ «All-time top goalscorers»]. World Football.</ref>. 27 лістапада паляк стаў трэцім гульцом пасьля [[Ліянэль Мэсі|Ліянэля Мэсі]] і [[Руўд ван Ністэльрой|Руўда ван Ністэльроя]], які забіў 50 галоў у розыгрышах Лігі чэмпіёнаў, двойчы пацэліўшы мяч у матчы супраць «[[Бэнфіка Лісабон|Бэнфікі]]» (5:1). На такі здабытак гульцу спатрэбілася ўсяго 77 матчаў<ref>[https://web.archive.org/web/20200806204424/https://www.bundesliga.com/en/news/Bundesliga/lewandowski-3rd-fastest-to-50-champions-league-goals-after-messi-va-nistelrooy-517997.jsp «Robert Lewandowski becomes third-fastest player after Lionel Messi and Ruud van Nistelrooy to reach 50 UEFA Champions League goals»]. Bundesliga.</ref>. 9 лютага 2019 году Левандоўскі забіў гол у пераможным матчы супраць «Шальке-04» (3:1) і стаў першым гульцом, які здабыў 100 галоў на [[Альянц-Арэна|Альянц-Арэне]]. У сакавіку 2019 году нападнік пераўзышоў рэкорд [[Кляўдыё Пісара]] паводле колькасьці забітых галоў замежнікамі ў Бундэсьлізе. Двойчы папакутаваў ад бамбардзіра «Вольфсбург», прапусьціўшы ў выніку 6 мячоў<ref>[https://bundesliga.com/en/bundesliga/news/bayern-munich-wolfsburg-live-line-ups-stats-james-rodriguez-lewandowski-brooks-2804 «Bayern Munich thump Wolfsburg to go top on historic afternoon for Robert Lewandowski»]. Bundesliga.</ref>. Левандоўскі скончыў [[Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па футболе 2018—2019 гадоў|сэзон 2018—2019 гадоў]] як найлепшы бамбардзір Бундэсьлігі ў чацьверты раз, здабыўшы гэтым разам 22 галы<ref>[https://www.bundesliga.com/en/bundesliga/news/bayern-munich-s-robert-lewandowski-claims-bundesliga-topscorer-prize-for-fourth-time-4597 «Bayern Munich’s Robert Lewandowski claims Bundesliga topscorer prize for fourth time»]. Bundesliga.</ref>. [[Файл:2019147200143 2019-05-27 Fussball 1.FC Kaiserslautern vs FC Bayern München - Sven - 1D X MK II - 2462 - B70I0762 (cropped) (cropped).jpg|значак|Робэрт Левандоўскі ў матчы за «Баварыю» ў 2019 годзе.]] 12 жніўня Левандоўскі забіў свой першы гол у сэзоне, калі «Баварыя» перамогла котбускі «[[Энэргі Котбус|Энэргі]]» зь лікам 3:1 у першым раўндзе нямецкага кубка. Праз чатыры дні ён забіў два мячы ў дэбютным матчы дружыны ў [[Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па футболе 2019—2020 гадоў|сэзоне 2019—2020 гадоў]] супраць «[[Гэрта Бэрлін|Гэрты]]». Зважаючы на гэта, футбаліст усталяваў рэкорд Бундэсьлігі, адзначаючыся на адкрыцьці сэзону пяць гадоў запар<ref>[https://fcbayern.com/en/news/2019/08/lewandowski-sets-record «Lewandowski sets record»]. FC Bayern Munich.</ref>. Затым 24 жніўня ён здабыў хет-трык у гасьцявой сустрэчы з «Шальке-04», калі «чырвоныя» сьвяткавалі перамогу зь лікам 3:0<ref>[https://fcbayern.com/en/news/matchreports/2019/08/match-report-bundesliga-md2-fc-schalke-04-v-fc-bayern-240819 «Lewy the hero as Reds give Schalke the blues»]. FC Bayern Munich.</ref>. 29 жніўня Левандоўскі падоўжыў кантракт з «Баварыяй», падпісаўшыся з клюбам да 2023 году<ref>[https://fcbayern.com/en/news/2019/08/robert-lewandowski-extends-stay-at-fc-bayern-through-2023 «Robert Lewandowski extends stay at FC Bayern through 2023»]. FC Bayern Munich.</ref>. 18 верасьня паляк улучыў мяч у браму суперніка ў 200 раз у кашулі «Баварыі», адзначыўшыся у пераможным матчы Лігі чэмпіёнаў супраць сэрбскай «[[Црвена Зьвезда Бялград|Црвены Зьвезды]]» зь лікам 3:0<ref>[https://fcbayern.com/en/news/2019/09/fc-bayern-send-signal-to-other-teams-champions-league-red-star-belgrade «FC Bayern send 'signal to other teams'»]. FC Bayern Munich.</ref>. У тым жа месяцы па сканчэньні шасьці матчаў гулец ужо меў на рахунку 10 галоў, што аніколі ня мела месца ў Бундэсьлізе. Гулец усьцяж трываў моцны тэмп і пацэльваў мячы ў розных розыгрышах, у якіх брала ўдзел ягоная каманда. 14 жніўня 2020 году ён паўдзельнічаў сваім голам у зьнішчэньні «Барсэлёны» ў чвэрцьфінале Лігі чэмпіёнаў зь лікам 8:2, які ладзіўся ў Партугаліі<ref>[https://www.skysports.com/football/barcelona-vs-bay-munich/426065 «Barcelona 2—8 Bayern Munich: Bayern decimate Barca to reach Champions League semi-finals»]. Sky Sports.</ref>. Гулец таксама адзначыўся ў матчы паўфіналу супраць «[[Алімпік Ліён|Ліёну]]». Ягоная эўрапейская галявая сэрыя скончылася, калі 23 жніўня ён ня здолеў пацэліць у фінальным матчы Лігі чэмпіёнаў супраць «[[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж|Пары Сэн-Жэрмэн]]». Тым ня менш, «Баварыя» перамагла францускі клюб (1:0), і, такім чынам, Левандоўскі ўпершыню здабыў тытул пераможцы гэтага турніру<ref>[https://www.espn.com/soccer/report?gameId=573698 «Bayern Munich beat Paris Saint-Germain to win Champions League»]. ESPN.</ref>. Паляк таксама стаў другім гульцом у гісторыі, які здабыў [[эўрапейскі трэбл]] і пры гэтым стаўся найлепшым бамбардзірам ува ўсіх трох турнірах, паўтараючы дасягненьне [[Ёган Кройф|Ёгана Кройфа]], які той зрабіў з «[[Аякс Амстэрдам|Аяксам]]» у сэзоне 1971—1972 гадоў<ref>[https://web.archive.org/web/20211021052643/https://us.marca.com/claro/futbol/champions-league/2020/08/22/5f411a2b22601da0078b45e7.html «El récord de Cruyff que podría alcanzar Lewandowski de ganar la Champions»]. Marca.</ref>. [[Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па футболе 2020—2021 гадоў|Сэзон 2020—2021 гадоў]] футбаліст пачаў зь перамог клюбу як ў Супэркубку Эўропы, гэтак і Супэркубку Нямеччыны. 4 кастрычніка ён забіў усе чатыры мячы сваёй дружыны ў пераможным матчы супраць «Гэрты» (4:3)<ref>[https://www.bundesliga.com/en/bundesliga/news/bayern-munich-hertha-berlin-live-line-ups-stats-lewandowski-davies-cunha-13075 «Robert Lewandowski scores four as Bayern Munich edge Hertha Berlin»]. Bundesliga.</ref>. 24 кастрычніка ён здабыў хет-трык у матчы супраць «Айнтрахту», які скончыўся зь лікам 5:0. Гэтым нападнік учыніў сябе першым гульцом у Бундэсьлізе, які забіў дзесяць галоў у пяці матчах<ref>[https://www.goal.com/en-in/news/lewandowski-sets-new-bundesliga-goal-record-as-bayern-munich/luwxu4p2hur51iceo14k7a138 «Lewandowski sets new Bundesliga goal record as Bayern Munich thrash Eintracht Frankfurt»]. Goal.</ref>. 16 сьнежня галеадор адзначыўся ў матчы супраць «Вольфсбурга», стаўшы трэцім гульцом, які перасягнуў мяжу ў 250 галоў у Бундэсьлізе пасьля Герда Мюлера і [[Кляўс Фішэр|Кляўса Фішэра]]<ref>[https://www.bbc.com/sport/football/55289392 «Bayern Munich 2–1 VfL Wolfsburg»]. BBC Sport.</ref>. У лютым 2021 году гулец здабыў з клюбам перамогу ў [[Клюбны чэмпіянат сьвету па футболе|клюбным чэмпіянаце сьвету]], выгуляўшы ў мэксыканскага «[[Тыгрэс УАНЛ Мантэрэй|Тыгрэса УАНЛ]]». 6 сакавіка ён здабыў свой 12-ы хет-трык у Бундэсьлізе ў матчы супраць дортмундзкай «Барусіі» (4:2), а 20 сакавіка на ягоным рахунку зьвіўся ўжо 13 хет-трык калі «Баварыя» выгуляла ў «[[Штутгарт (футбольны клюб)|Штутгарта]]» (4:0)<ref>[https://fcbayern.com/en/news/2021/03/5-facts-on-lewandowskis-hat-trick-against-stuttgart «5 facts on Lewandowski’s hat-trick against Stuttgart»]. FC Bayern Munich.</ref>. Напрыканцы сакавіка гулец атрымаў траўму і быў вымушаны прапусьціць чвэрцьфінальныя матчы Лігі чэмпіёнаў, дзе «чырвоны» трывалі паразу паводле вынікаў двубою ад францускага ПСЖ. У красавіку нападнік вярнуўся да табару і адзначыўся ў матчы супраць «Майнцу» (2:1), які скончыўся паразай баварцаў. 8 траўня ён здабыў свой 14-ы хет-трык у нямецкім першынстве ў пераможным спатканьні зь мёнхэнглядбаскай «Барусіяй» (6:0)<ref>[https://www.bundesliga.com/en/bundesliga/news/bayern-munich-borussia-monchengladbach-live-line-ups-stats-lewandowski-sane-15728 «Robert Lewandowski closes in on history as Bayern Munich celebrate title by thrashing Borussia Mönchengladbach»]. Bundesliga.</ref>. 22 траўня ён парушыў рэкорд Герда Мюлера ў 40 галоў за сэзон, які той усталяваў у розыгрышы [[Чэмпіянат Нямеччыны па футболе 1971—1972 гадоў|1971—1972 гадоў]], адзначыўшыся на 90-й хвіліне матчу супраць «[[Аўгсбург (футбольны клюб)|Аўгсбургу]]» (5:2) у 41-й раз за сэзон<ref>[https://www.bundesliga.com/en/bundesliga/news/robert-lewandowski-breaks-gerd-muller-40-goal-record-bayern-munich-15979 «Robert Lewandowski sets new 41-goal league record for Bayern Munich»]. Bundesliga.</ref>. Гэты матч быў апошнім у каляндары сэзону для «Баварыі». Дзякуючы гэтаму гульцу нарэшце скарылася «[[Залатая буца]]»<ref>[https://www.espn.com/soccer/bayern-munich-gerbayern_munich/story/4385575/bayern-munichs-robert-lewandowski-breaks-gerd-mullers-bundesliga-goals-record «Robert Lewandowski beats Cristiano Ronaldo, Lionel Messi to European Golden Shoe»]. ESPN.</ref>. Левандоўскі распачаў [[Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па футболе 2021—2022 гадоў|сэзон 2021—2022 гадоў]] голам, які скончыў матч у нічыю зь мёнхэнглядбаскай «Барусіяй» (1:1), то бок ён стаў першым гульцом, які сем разоў запар забіў у матчы адкрыцьці сэзону Бундэсьлігі<ref>[https://www.bbc.com/sport/football/58206961 «Borussia Monchengladbach 1-1 Bayern Munich: Robert Lewandowski scores again»]. BBC Sport.</ref>. 17 жніўня 2021 году ён таксама двойчы вынікова пацэліў і асыставаў [[Томас Мюлер|Томасу Мюлеру]] ў пераможным матчы супраць дортмундзкай «Барусіі», здабыўшы чарговы Супэркубак. Матчу папярэднічаў момант маўчаньня ў гонар Герда Мюлера, які сканаў быў днямі да таго<ref>[https://www.skysports.com/football/news/11899/12384159/borussia-dortmund-1-3-bayern-munich-robert-lewandowski-double-earns-german-super-cup «Borussia Dortmund 1-3 Bayern Munich: Robert Lewandowski double earns German Super Cup»]. Sky Sports.</ref>. 28 жніўня гулец зарабіў 15-ы хет-трык у Бундэсьлізе ў матчы супраць «Гэрты (5:0). У сярэдзіне сэзону польскі спартовец заняў другі радок, не атрымаўшы ўзнагароду Залаты мяч. Яны апярэдзіў Ліянэль Мэсі, але Левандоўскі быў узнагароджаны часопісам [[Франс-Футбал]]<ref>[https://www.theguardian.com/football/live/2021/nov/29/ballon-dor-2021-live-updates «Ballon d’Or 2021 — live updates!»]. The Guardian.</ref>. 17 сьнежня футбаліст усталяваў рэкорд Бундэсьлігі ў колькасьці галоў у каляндарным годзе, павялічыўшы сваю колькасьць трапных стрэлаў да 43<ref>[https://www.espn.com/soccer/report?gameId=608685 «Mueller scores in 400th game as Bayern crush Wolfsburg»]. ESPN.</ref>. 15 студзеня 2022 году Левандоўскі ўчыніў свой 16-ы хет-трык і забіў 300-ы гол у Бундэсьлізе ў матчы супраць «Кёльну» (4:0)<ref> [https://www.bbc.co.uk/sport/football/60008495 «Lewandowski scores 300th Bundesliga goal as Bayern rout Cologne»]. BBC Sport.</ref>. А ужо 8 сакавіка паляк здабыў хет-трык у матчы Лігі чэмпіёнаў супраць зальцбурскага «[[Рэд Бул Зальцбург|Рэд Була]]». З моманту першага трапнага стрэла і апошняга прайшло толькі 11 хвілінаў. Левандоўскі скончыў сэзон нямецкае лігу з 35 галамі на рахунку, пяты раз запар стаўшы найлепшым бамбардзірам і сёмы раз агулам, што параўняла гульца з Гердам Мюлерам. Акрамя таго, ён здабыў другі раз эўрапейскую прэмію «Залатая буца»<ref>[https://www.neogol.com/clasificacion-bota-de-oro/ «Clasificación Bota de Oro 2022. ¡Actualizada!»]. Neo Gol.</ref>. 30 траўня 2022 году Левандоўскі заявіў пра сваё жаданьне сысьці з клюбу, бо ягоная гісторыя тут ужо надыйшла да сканчэньня<ref>[https://theathletic.com/news/robert-lewandowski-my-bayern-story-at-end/GTLY1OxvUrWo/ «Lewandowski admits Bayern story 'at end'»]. The Athletic.</ref>. === «Барсэлёна» === 19 ліпеня 2022 году Левандоўскі падпісаў ўгоду з клюбам Ля-Лігі «[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёнай]]». Паводле ўмоваў кантракт разьлічаны на 4 гады, а клюб выдаткаваў на набыцьцё супэрнападніка 45 млн эўра, з магчымасьцю павелічэньня сумы да 50 млн эўра<ref>[https://www.fcbarcelona.com/en/football/first-team/news/2683853/agreement-with-bayern-munich-for-the-transfer-of-robert-lewandowski «Agreement with Bayern Munich for the transfer of Robert Lewandowski»]. FC Barcelona.</ref>. Кантракт улучае пункт аб мінімальный сумы сплаты за выкуп гульца, якая была ўсталяваная ў памеры 500 млн эўра<ref>[https://www.espn.com/soccer/soccer-transfers/story/4701830/robert-lewandowski-completes-barcelona-move-from-bayern-munich «Lewandowski completes Barca move from Bayern»]. ESPN.</ref>. == Кар’ера ў зборнай == [[Файл:Robert Lewandowski 2018, JAP-POL (cropped).jpg|значак|Левандоўскі ў кашулі [[Зборная Польшчы па футболе|зборнай Польшчы]].]] У [[Зборная Польшчы па футболе|нацыянальнай зборнай Польшчы]] дэбютаваў 10 верасьня 2008 году ў матчы супраць [[зборная Сан-Марына па футболе|Сан-Марына]] (2:0)<ref>[https://web.archive.org/web/20090405151255/http://www.pzpn.pl/mecz.php?id=4633 PZPN.PL — Oficjalny Serwis Polskiego Futbolu]. pzpn.pl</ref>, Левандоўскі выйшаў на 59 хвіліне замест [[Марэк Саганоўскі|Марэка Саганоўскага]], а на 67-й хвіліне адзначыўся забітым голам. Гулец стаў другім футбалістам у гісторыі Польшчы пасьля [[Уладзімеж Любанскі|Ўладзімежа Любанскага]], які адзначыўся голам у дэбюце за нацыянальнай зборнай у такім маладым веку. Любанскі гэта зрабіў у 16 год. На [[Чэмпіянат Эўропы па футболе 2012 году|Эўра-2012]] забіў першы гол турніра, але зборная Польшчы ня здолела прайсьці ў чвэрцьфінал. 26 сакавіка 2013 году Левандоўскі двойчы трапна пацэліў у браму зборнай Сан-Марына ў першым матчы (5:0), дзе быў капітанам дружыны<ref>[http://www.uefa.com/worldcup/season=2014/matches/round=2000294/match=2008742/postmatch/report/index.html «Lewandowski-inspired Poland beat San Marino»]. UEFA.</ref>. Пазьней, ужо 6 верасьня ён выраўнаваў лік у матчы супраць [[Зборная Чарнагорыі па футболе|зборнай Чарнагорыі]], але Польшча ня здолела ў выніку прабіцца на [[чэмпіянат сьвету па футболе 2014 году|чэмпіянат сьвету 2014 году]] ў Бразыліі<ref>[https://bleacherreport.com/articles/1812595-england-qualify-for-2014-world-cup-with-2-0-win-over-poland «England Qualify for 2014 World Cup with 2-0 Win over Poland»]. Bleacher Report.</ref>. 7 верасьня 2014 году, у першым матчы адбору да чэмпіянату Эўропы 2016 году, нападнік зарабіў свой першы хет-трык у колерах Польшчы, чатыры разы трапна ўлучыўшы мяч у браму [[Зборная Гібральтару па футболе|зборнай Гібральтару]] (7:0)<ref>[https://www.theguardian.com/football/2014/sep/07/poland-gibraltar-euro-2016--match-report «Poland’s Robert Lewandowski scores four in seven-goal rout of Gibraltar»]. The Guardian.</ref>. 13 чэрвеня 2015 году ён зьдзейсьніў чарговы хет-трык у матчы супраць [[Зборная Грузіі па футболе|зборнай Грузіі]] (4:0), прычым тры мячы забіў за чатыры хвіліні<ref>[http://www.nzz.ch/sport/drei-tore-von-lewandowski-bei-polens-40-1.18561613 «Drei Tore von Lewandowski bei Polens 4:0»]. Neue Zürcher Zeitung.</ref>. 8 кастрычніка гулец двойчы адзначыўся ў матчы супраць [[Зборная Шатляндыі па футболе|зборнай Шатляндыі]] (2:2). Праз тры дні дапамог дружыне дамагчыся перамогі ў матчы супраць [[Зборная Ірляндыі па футболе|зборнай Ірляндыі]] (2:1), што кваліфікавала зборную да ўдзелу ў турніры ў Францыі<ref>[http://www.uefa.com/uefaeuro/qualifiers/season=2016/matches/round=2000446/match=2014050/postmatch/report/index.html «Lewandowski’s latest takes Poland to France»]. UEFA.</ref>. Левандоўскі скончыў кампанію з 13 галамі на рахунку, ачоліўшы сьпіс бамбардзіраў сумесна з паўночнаірляндцам [[Дэйвід Гілі|Дэйвідам Гілі]]<ref>[http://www.uefa.com/uefaeuro/qualifiers/news/newsid=2292506.html «Lewandowski equals Healy’s scoring record»]. UEFA.</ref>. Тым ня менш, на чэмпіянаце Эўропы ўлетку 2016 году адзначыўся толькі аднойчы з гульні і двойчы з кропкі 11 мэтраў. Польша саступіла ў чвэрцьфінале [[Зборная Партугаліі па футболе|зборнай Партугаліі]]. 5 кастрычніка 2017 году Левандоўскі здабыў чарговы хет-трык у матчы супраць [[Зборная Армэніі па футболе|зборнай Армэніі]] (6:1), давёўшы лік сваіх галоў у складзе зборнай да 50, чым перасягнуў папярэдні рэкорд, усталяваны Ўладзімежам Любанскім<ref>[http://www.espnfc.com/poland/story/3221099/robert-lewandowski-becomes-polands-all-time-leading-scorer «Robert Lewandowski becomes Poland’s all-time leading scorer»]. ESPN.</ref>. 8 кастрычніка 2017 году Левандоўскі адзначыўся голам у матчы супраць зборнай Чарнагорыі (4:2). Нападнік скончыў кваліфікацыйную кампанію да [[чэмпіянат сьвету па футболе 2018 году|чэмпіянату сьвету 2018 году]] з 16 галамі на рахунку, то бок рэкордам для эўрапейскай кваліфікацыі чэмпіянату сьвету<ref>[https://web.archive.org/web/20210128050128/https://www.bundesliga.com/en/news/Bundesliga/robert-lewandowski-sets-world-cup-qualifying-goal-record-ahead-of-ronaldo-461228.jsp «Bayern Munich’s Robert Lewandowski sets European scoring record for Poland»]. Bundesliga.</ref>. Тым ня менш, на самом турніры ў трох матчах групы супраць [[Зборная Сэнэгалу па футболе|зборных Сэнэгалу]], [[Зборная Калюмбіі па футболе|Калюмбіі]] і [[Зборная Японіі па футболе|Японіі]] паляк адзначыцца ня здолеў, а ягоная дружына заняла апошняе месца. Робэрт браў удзел у [[чэмпіянат Эўропы па футболе 2020 году|чэмпіянаце Эўропы 2020 году]], але ягоныя трапныя стрэлы ў брамы [[Зборная Гішпаніі па футболе|зборнай Гішпаніі]] і [[Зборная Швэцыі па футболе|Швэцыі]] не дапамаглі дружыне пазьбегнуць апошняга меца ў групе. == Дасягненьні == '''«Лех»''': * [[Чэмпіянат Польшчы па футболе|Чэмпіён Польшчы]]: 2010 * Уладальнік [[Кубак Польшчы па футболе|Кубка Польшчы]]: 2009 * Уладальнік [[Супэркубак Польшчы па футболе|Супэркубка Польшчы]]: 2009 '''«Барусія»''': * [[Чэмпіянат Нямеччыны па футболе|Чэмпіён Нямеччыны]]: 2011, 2012 * Уладальнік [[Кубак Нямеччыны па футболе|Кубка Нямеччыны]]: 2012 * Уладальнік [[Супэркубак Нямеччыны па футболе|Супэркубка Нямеччыны]]: 2013 '''«Баварыя»''': * [[Чэмпіянат Нямеччыны па футболе|Чэмпіён Нямеччыны]]: 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022 * Уладальнік [[Кубак Нямеччыны па футболе|Кубка Нямеччыны]]: 2016, 2019, 2020 * Уладальнік [[Супэркубак Нямеччыны па футболе|Супэркубка Нямеччыны]]: 2016, 2017, 2018, 2020, 2021 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]]: 2020 * Уладальнік [[Супэркубак УЭФА|Супэркубка УЭФА]]: 2020 * Пераможца [[Клюбны чэмпіянат сьвету па футболе|клюбнага чэмпіянату сьвету]]: 2020 '''«Барсэлёна»''': * [[Чэмпіянат Гішпаніі па футболе|Чэмпіён Гішпаніі]]: 2023, 2025 * Уладальнік [[Кубак Гішпаніі па футболе|Кубка Гішпаніі]]: 2025 * Уладальнік [[Супэркубак Гішпаніі па футболе|Супэркубка Гішпаніі]]: 2023, 2025 == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * [http://www.bvb.de/?%81%9D%5C%1B%E7%F4%9D%2Ao%EE%8D%9B Профіль на афіцыйным сайце «Барусіі» Дортмунд] * [https://web.archive.org/web/20120426172209/http://www.transfermarkt.co.uk/en/robert-lewandowski/leistungsdaten-detail/spieler_38253.html Статыстыка ў Бундэсьлізе] * [http://www.sports.ru/tags/5899346.html Профіль] на Sports.ru {{Склад ФК Барсэлёна}} {{Навігацыйная група |назоў = Левандоўскі ў складзе [[Зборная Польшчы па футболе|зборнай Польшчы]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Польшча}}; |Польшча на ЧЭ-2012 |Польшча на ЧЭ-2016 |Польшча на ЧС-2018 |Польшча на ЧЭ-2020 |Польшча на ЧС-2022 |Польшча на ЧЭ-2024 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Левандоўскі, Робэрт}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Варшаве]] [[Катэгорыя:Польскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Польшчы]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Зьніч» Прушкаў]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Лех» Познань]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Барусія» Дортмунд]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Баварыя» Мюнхэн]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Барсэлёна»]] nq4sdu8a728jv1okrxd4488exwp82dy 10 121183 2620312 2610822 2025-06-16T13:42:20Z Artsiom91 28241 выпраўленьне спасылак 2620312 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца2 |назва_шаблёну = Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе |назва = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Прэм’ер-ліга]] [[Чэмпіянат Азэрбайджану па футболе|чэмпіянату Азэрбайджану па футболе]] ў [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|сэзоне 2024—2025 гадоў]] |базавы_стыль = background-color: {{Колер|Азэрбайджан}}; |кляса_карткі = hlist |сьпіс1 = * [[Араз Нахічэвань|Араз]] * [[Зіра Баку|Зіра]] * [[Карабах Агдам|Карабах]] * [[Кяпаз Гянджа|Кяпаз]] * [[Нэфтчы Баку|Нэфтчы]] * [[Сабаіл Баку|Сабаіл]] * [[Сабах Баку|Сабах]] * [[Сумгаіт (футбольны клюб)|Сумгаіт]] * [[Туран Тавуз|Туран]] * [[Шамахы Баку|Шамахы]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя чэмпіянаты|Азэрбайджан]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Навігацыя:Азэрбайджан]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Азэрбайджанскі футбол]] </noinclude> 7xps6iop6twlcjecisl4yslvyiucxa3 0 125053 2620300 2228428 2025-06-16T13:23:33Z W 11741 +Крыніцы і вэб-бачына па-беларуску https://mmz-motor.by/blr/ 2620300 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}743,3 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (2010; 248,3 млн [[$]]) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}46,2 млрд руб. (2010; 15,4 млн $) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}28,5 млрд руб. (2010; 9,5 млн $) |лік супрацоўнікаў = 5847 (2010) |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[В.А. Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[І.Д. Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[К.І. Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/дылеры прадпрыемства] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларус]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] k7hab8cfbgiyjwmgt6jyq5imbzzfgfh 2620301 2620300 2025-06-16T13:24:18Z W 11741 /* Вонкавыя спасылкі */ +і 2620301 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}743,3 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (2010; 248,3 млн [[$]]) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}46,2 млрд руб. (2010; 15,4 млн $) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}28,5 млрд руб. (2010; 9,5 млн $) |лік супрацоўнікаў = 5847 (2010) |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[В.А. Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[І.Д. Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[К.І. Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/дылеры прадпрыемства] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] kig1wyb74ri0pal1h47j5xrzzgpcxpx 2620302 2620301 2025-06-16T13:24:48Z W 11741 /* Вонкавыя спасылкі */ . 2620302 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}743,3 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (2010; 248,3 млн [[$]]) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}46,2 млрд руб. (2010; 15,4 млн $) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}28,5 млрд руб. (2010; 9,5 млн $) |лік супрацоўнікаў = 5847 (2010) |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[В.А. Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[І.Д. Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[К.І. Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] quy1am2m7irlpeieiaq91kmboq50hk7 2620303 2620302 2025-06-16T13:26:03Z W 11741 /* Мінуўшчына */ імёны 2620303 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}743,3 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (2010; 248,3 млн [[$]]) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}46,2 млрд руб. (2010; 15,4 млн $) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}28,5 млрд руб. (2010; 9,5 млн $) |лік супрацоўнікаў = 5847 (2010) |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[К.І. Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] gu936psbiw40p247ht30m0nq0aa2ht3 2620304 2620303 2025-06-16T13:26:26Z W 11741 /* 1990-я гады */ +1 2620304 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}743,3 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (2010; 248,3 млн [[$]]) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}46,2 млрд руб. (2010; 15,4 млн $) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}28,5 млрд руб. (2010; 9,5 млн $) |лік супрацоўнікаў = 5847 (2010) |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] gpoij4o4dayc1xtl7qu0z6c668ik6al 2620305 2620304 2025-06-16T13:32:32Z W 11741 /* Мінуўшчына */ +2 выявы 2620305 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}743,3 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (2010; 248,3 млн [[$]]) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}46,2 млрд руб. (2010; 15,4 млн $) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}28,5 млрд руб. (2010; 9,5 млн $) |лік супрацоўнікаў = 5847 (2010) |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] sv0ybfyyvcxui0z0uv1ecrbc79u2tye 2620308 2620305 2025-06-16T13:35:17Z W 11741 /* Вырабы */ ) 2620308 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}743,3 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (2010; 248,3 млн [[$]]) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}46,2 млрд руб. (2010; 15,4 млн $) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}28,5 млрд руб. (2010; 9,5 млн $) |лік супрацоўнікаў = 5847 (2010) |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] 3hxngtnjare70fbjp98dhpasi7ptf5i 2620317 2620308 2025-06-16T14:19:25Z W 11741 /* 1990-я гады */ +Выява з падворка перад заводам 2620317 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}743,3 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (2010; 248,3 млн [[$]]) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}46,2 млрд руб. (2010; 15,4 млн $) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}28,5 млрд руб. (2010; 9,5 млн $) |лік супрацоўнікаў = 5847 (2010) |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады == [[Файл:2025 Менскі маторны завод рухавікі.jpg|значак|290пкс|5 асноўных рухавікоў «ММЗ» (2025 год)]] У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] q1fz683vbca4xnqc9r0cyosf0h1xmsv 2620319 2620317 2025-06-16T14:19:45Z W 11741 /* = 1990-я гады */ . 2620319 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}743,3 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (2010; 248,3 млн [[$]]) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}46,2 млрд руб. (2010; 15,4 млн $) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}28,5 млрд руб. (2010; 9,5 млн $) |лік супрацоўнікаў = 5847 (2010) |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === [[Файл:2025 Менскі маторны завод рухавікі.jpg|значак|290пкс|5 асноўных рухавікоў «ММЗ» (2025 год)]] У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] gt2iwckyzmqnfy1xmfxqr5wp1sj1tk2 2620322 2620319 2025-06-16T14:28:07Z W 11741 +[[Шаблён:Каардынаты]] 2620322 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|17|паўночнае|27|38|7|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}743,3 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (2010; 248,3 млн [[$]]) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}46,2 млрд руб. (2010; 15,4 млн $) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}28,5 млрд руб. (2010; 9,5 млн $) |лік супрацоўнікаў = 5847 (2010) |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === [[Файл:2025 Менскі маторны завод рухавікі.jpg|значак|290пкс|5 асноўных рухавікоў «ММЗ» (2025 год)]] У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] b520gbsqystn2k38zdyf0hgn5cuo2ht 2620328 2620322 2025-06-16T15:55:47Z W 11741 /* Вонкавыя спасылкі */ +[[Шаблён:Бібліяінфармацыя]] 2620328 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|17|паўночнае|27|38|7|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}743,3 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (2010; 248,3 млн [[$]]) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}46,2 млрд руб. (2010; 15,4 млн $) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}28,5 млрд руб. (2010; 9,5 млн $) |лік супрацоўнікаў = 5847 (2010) |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === [[Файл:2025 Менскі маторны завод рухавікі.jpg|значак|290пкс|5 асноўных рухавікоў «ММЗ» (2025 год)]] У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] qszdgc261u746vrfb97rcf5f4d2qf1r 2620329 2620328 2025-06-16T15:56:41Z W 11741 /* Вонкавыя спасылкі */ +Катэгорыя 2620329 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|17|паўночнае|27|38|7|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}743,3 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (2010; 248,3 млн [[$]]) |апэрацыйны прыбытак = {{Падзеньне}}46,2 млрд руб. (2010; 15,4 млн $) |чысты прыбытак = {{Падзеньне}}28,5 млрд руб. (2010; 9,5 млн $) |лік супрацоўнікаў = 5847 (2010) |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === [[Файл:2025 Менскі маторны завод рухавікі.jpg|значак|290пкс|5 асноўных рухавікоў «ММЗ» (2025 год)]] У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Вытворцы рухавікоў]] pip3ylorpgl553rnhj4ez5qjpo5cczq 2620344 2620329 2025-06-16T16:45:32Z W 11741 +Крыніца 2620344 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|17|паўночнае|27|38|7|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], вул. Ваўпшасава, д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}341 млн [[Беларускі рубель|рублёў]]<ref>{{Навіна|аўтар=Валянціна Сіліна, Зьміцер Лапко, [[Аляксандар Рагожнік]], А.В. Кавалёва|загаловак=Высновы аўдытара па бухгальтарскай справаздачнасьці за 2020 год|спасылка=https://www.po-mmz.minsk.by/upload/finans/audit_zakl2020.pdf|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|мова=ru|дата публікацыі=15 сакавіка 2021|копія=https://web.archive.org/web/20230516111558/https://www.po-mmz.minsk.by/upload/finans/audit_zakl2020.pdf|дата копіі=16 траўня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> (2020 год; 132 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Афіцыйныя курсы беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, якія штодзённа, на 31.12.2020 (2,5789 рублі за даляр)|спасылка=https://www.nbrb.by/bel/statistics/rates/ratesdaily|выдавец=[[Нацыянальны банк Беларусі]]|дата публікацыі=31 сьнежня 2020|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === [[Файл:2025 Менскі маторны завод рухавікі.jpg|значак|290пкс|5 асноўных рухавікоў «ММЗ» (2025 год)]] У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. У 2010 годзе выручка вырасла да 743 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (248 млн $), а апэрацыйны і чысты [[прыбытак]] скараціліся да 46,2 млрд (15,4 млн $) і 28,5 млрд рублёў (9,5 млн $) адпаведна. Завод налічаў 5847 супрацоўнікаў. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Вытворцы рухавікоў]] 033xu21rta3fx2i0mknyfasxbxdhitt 2620350 2620344 2025-06-16T16:56:50Z W 11741 +[[Вуліца Ваўпшасава (Менск)]] 2620350 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|17|паўночнае|27|38|7|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], [[Вуліца Ваўпшасава (Менск)|вул. Ваўпшасава]], д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}341 млн [[Беларускі рубель|рублёў]]<ref>{{Навіна|аўтар=Валянціна Сіліна, Зьміцер Лапко, [[Аляксандар Рагожнік]], А.В. Кавалёва|загаловак=Высновы аўдытара па бухгальтарскай справаздачнасьці за 2020 год|спасылка=https://www.po-mmz.minsk.by/upload/finans/audit_zakl2020.pdf|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|мова=ru|дата публікацыі=15 сакавіка 2021|копія=https://web.archive.org/web/20230516111558/https://www.po-mmz.minsk.by/upload/finans/audit_zakl2020.pdf|дата копіі=16 траўня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> (2020 год; 132 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Афіцыйныя курсы беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, якія штодзённа, на 31.12.2020 (2,5789 рублі за даляр)|спасылка=https://www.nbrb.by/bel/statistics/rates/ratesdaily|выдавец=[[Нацыянальны банк Беларусі]]|дата публікацыі=31 сьнежня 2020|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Вырабляе радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Мае прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збывае больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === [[Файл:2025 Менскі маторны завод рухавікі.jpg|значак|290пкс|5 асноўных рухавікоў «ММЗ» (2025 год)]] У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 9 лістапада 2007 году прадставілі рухавік, адпаведну стандарту Эўра-4. 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. У 2010 годзе выручка вырасла да 743 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (248 млн $), а апэрацыйны і чысты [[прыбытак]] скараціліся да 46,2 млрд (15,4 млн $) і 28,5 млрд рублёў (9,5 млн $) адпаведна. Завод налічаў 5847 супрацоўнікаў. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньен 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Вытворцы рухавікоў]] j0jhpc45akbjem3qgxeee2s9sicgmur 2620355 2620350 2025-06-16T17:23:15Z W 11741 +2 крыніцы: «Менскі маторны завод» за год павялічыў вытворчасьць рухавікоў больш як на 11 працэнтаў // [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]], 12 студзеня 2023 г. https://blr.belta.by/economics/view/minski-matorny-zavod-za-god-pavjalichyu-vytvorchasts-ruhavikou-bolsh-jak-na-11-pratsentau-123542-2023/ 2620355 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|17|паўночнае|27|38|7|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], [[Вуліца Ваўпшасава (Менск)|вул. Ваўпшасава]], д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}341 млн [[Беларускі рубель|рублёў]]<ref>{{Навіна|аўтар=Валянціна Сіліна, Зьміцер Лапко, [[Аляксандар Рагожнік]], А.В. Кавалёва|загаловак=Высновы аўдытара па бухгальтарскай справаздачнасьці за 2020 год|спасылка=https://www.po-mmz.minsk.by/upload/finans/audit_zakl2020.pdf|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|мова=ru|дата публікацыі=15 сакавіка 2021|копія=https://web.archive.org/web/20230516111558/https://www.po-mmz.minsk.by/upload/finans/audit_zakl2020.pdf|дата копіі=16 траўня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> (2020 год; 132 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Афіцыйныя курсы беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, якія штодзённа, на 31.12.2020 (2,5789 рублі за даляр)|спасылка=https://www.nbrb.by/bel/statistics/rates/ratesdaily|выдавец=[[Нацыянальны банк Беларусі]]|дата публікацыі=31 сьнежня 2020|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. У 2022 годзе вытворчасьць перавысіла 50 000 рухавікоў. Іх паставілі на канвэеры 49 заводаў і прадалі ў больш як 50 краінаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Менскі маторны завод» за год павялічыў вытворчасьць рухавікоў больш як на 11 працэнтаў|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/minski-matorny-zavod-za-god-pavjalichyu-vytvorchasts-ruhavikou-bolsh-jak-na-11-pratsentau-123542-2023/|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=12 студзеня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === [[Файл:2025 Менскі маторны завод рухавікі.jpg|значак|290пкс|5 асноўных рухавікоў «ММЗ» (2025 год)]] У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. Завод вырабляў радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Меў прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збываў больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. У 2010 годзе выручка вырасла да 743 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (248 млн $), а апэрацыйны і чысты [[прыбытак]] скараціліся да 46,2 млрд (15,4 млн $) і 28,5 млрд рублёў (9,5 млн $) адпаведна. Завод налічаў 5847 супрацоўнікаў. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньне 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. У 2020 годзе сабралі 41 708 рухавікоў 163 мадыфікацыяў магутнасьцю ад 7 да 330 кВат. Іх паставілі ў больш як 40 краінаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Менскі маторны завод» у 2020 годзе сабраў амаль 42 тыс. рухавікоў|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/minski-matorny-zavod-u-2020-godze-sabrau-amal-42-tys-ruhavikou-95897-2021/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 студзеня 2021|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Вытворцы рухавікоў]] 9io815lh3akedk7wavdxkc34bstu93p 2620379 2620355 2025-06-16T19:29:07Z W 11741 +Абнова за 2022 год 2620379 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|17|паўночнае|27|38|7|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], [[Вуліца Ваўпшасава (Менск)|вул. Ваўпшасава]], д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}857 млн [[Беларускі рубель|рублёў]]<ref>{{Навіна|аўтар=К.А. Кандраценка, А.В. Сычова, [[Аляксандар Бацьвіньнік]], А.В. Кавалёва|загаловак=Справаздачнасць паводле МСФС за 2022 год|спасылка=https://mmz-motor.by/upload/documents/Otchyotnost%60%20MSFO%20za%202022%20god.pdf|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|мова=ru|дата публікацыі=16 чэрвеня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> (2020 год; 313 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Афіцыйныя курсы беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, якія штодзённа, на 31.12.2020 (2,5789 рублі за даляр)|спасылка=https://www.nbrb.by/bel/statistics/rates/ratesdaily|выдавец=[[Нацыянальны банк Беларусі]]|дата публікацыі=31 сьнежня 2020|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. У 2022 годзе вытворчасьць перавысіла 50 000 рухавікоў. Іх паставілі на канвэеры 49 заводаў і прадалі ў больш як 50 краінаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Менскі маторны завод» за год павялічыў вытворчасьць рухавікоў больш як на 11 працэнтаў|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/minski-matorny-zavod-za-god-pavjalichyu-vytvorchasts-ruhavikou-bolsh-jak-na-11-pratsentau-123542-2023/|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=12 студзеня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === [[Файл:2025 Менскі маторны завод рухавікі.jpg|значак|290пкс|5 асноўных рухавікоў «ММЗ» (2025 год)]] У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. Завод вырабляў радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Меў прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збываў больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. У 2010 годзе выручка вырасла да 743 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (248 млн $), а апэрацыйны і чысты [[прыбытак]] скараціліся да 46,2 млрд (15,4 млн $) і 28,5 млрд рублёў (9,5 млн $) адпаведна. Завод налічаў 5847 супрацоўнікаў. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньне 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. У 2020 годзе сабралі 41 708 рухавікоў 163 мадыфікацыяў магутнасьцю ад 7 да 330 кВат. Іх паставілі ў больш як 40 краінаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Менскі маторны завод» у 2020 годзе сабраў амаль 42 тыс. рухавікоў|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/minski-matorny-zavod-u-2020-godze-sabrau-amal-42-tys-ruhavikou-95897-2021/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 студзеня 2021|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Вытворцы рухавікоў]] as96y6i6v203wuteqqfie7v8tge2ue9 2620382 2620379 2025-06-16T19:39:47Z W 11741 +Слушны год 2620382 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|17|паўночнае|27|38|7|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], [[Вуліца Ваўпшасава (Менск)|вул. Ваўпшасава]], д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}857 млн [[Беларускі рубель|рублёў]]<ref>{{Навіна|аўтар=К.А. Кандраценка, А.В. Сычова, [[Аляксандар Бацьвіньнік]], А.В. Кавалёва|загаловак=Справаздачнасць паводле МСФС за 2022 год|спасылка=https://mmz-motor.by/upload/documents/Otchyotnost%60%20MSFO%20za%202022%20god.pdf|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|мова=ru|дата публікацыі=16 чэрвеня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> (2022 год; 313 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Афіцыйныя курсы беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, якія штодзённа, на 31.12.2023|спасылка=https://www.nbrb.by/bel/statistics/rates/ratesdaily|выдавец=[[Нацыянальны банк Беларусі]]|дата публікацыі=31 сьнежня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. У 2022 годзе вытворчасьць перавысіла 50 000 рухавікоў. Іх паставілі на канвэеры 49 заводаў і прадалі ў больш як 50 краінаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Менскі маторны завод» за год павялічыў вытворчасьць рухавікоў больш як на 11 працэнтаў|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/minski-matorny-zavod-za-god-pavjalichyu-vytvorchasts-ruhavikou-bolsh-jak-na-11-pratsentau-123542-2023/|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=12 студзеня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === [[Файл:2025 Менскі маторны завод рухавікі.jpg|значак|290пкс|5 асноўных рухавікоў «ММЗ» (2025 год)]] У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. Завод вырабляў радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Меў прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збываў больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. У 2010 годзе выручка вырасла да 743 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (248 млн $), а апэрацыйны і чысты [[прыбытак]] скараціліся да 46,2 млрд (15,4 млн $) і 28,5 млрд рублёў (9,5 млн $) адпаведна. Завод налічаў 5847 супрацоўнікаў. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньне 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. У 2020 годзе сабралі 41 708 рухавікоў 163 мадыфікацыяў магутнасьцю ад 7 да 330 кВат. Іх паставілі ў больш як 40 краінаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Менскі маторны завод» у 2020 годзе сабраў амаль 42 тыс. рухавікоў|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/minski-matorny-zavod-u-2020-godze-sabrau-amal-42-tys-ruhavikou-95897-2021/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 студзеня 2021|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Вытворцы рухавікоў]] gif23hqt5ty84prllfregrjpts7fyes 2620427 2620382 2025-06-17T07:01:38Z W 11741 +Крыніца 2620427 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|17|паўночнае|27|38|7|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = Мы дорым вам рух<ref>{{Кніга|аўтар=|частка=|загаловак=Кіраўніцтва па фірмовым стылі|арыгінал=Руководство по фирменному стилю|спасылка=https://mmz-motor.by/upload/documents/brandbook.pdf|адказны=|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=Менскі маторны завод|год=2020|старонкі=11|старонак=78|сэрыя=|isbn=|наклад=}}</ref> |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], [[Вуліца Ваўпшасава (Менск)|вул. Ваўпшасава]], д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}857 млн [[Беларускі рубель|рублёў]]<ref>{{Навіна|аўтар=К.А. Кандраценка, А.В. Сычова, [[Аляксандар Бацьвіньнік]], А.В. Кавалёва|загаловак=Справаздачнасць паводле МСФС за 2022 год|спасылка=https://mmz-motor.by/upload/documents/Otchyotnost%60%20MSFO%20za%202022%20god.pdf|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|мова=ru|дата публікацыі=16 чэрвеня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> (2022 год; 313 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Афіцыйныя курсы беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, якія штодзённа, на 31.12.2023|спасылка=https://www.nbrb.by/bel/statistics/rates/ratesdaily|выдавец=[[Нацыянальны банк Беларусі]]|дата публікацыі=31 сьнежня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. У 2022 годзе вытворчасьць перавысіла 50 000 рухавікоў. Іх паставілі на канвэеры 49 заводаў і прадалі ў больш як 50 краінаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Менскі маторны завод» за год павялічыў вытворчасьць рухавікоў больш як на 11 працэнтаў|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/minski-matorny-zavod-za-god-pavjalichyu-vytvorchasts-ruhavikou-bolsh-jak-na-11-pratsentau-123542-2023/|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=12 студзеня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === [[Файл:2025 Менскі маторны завод рухавікі.jpg|значак|290пкс|5 асноўных рухавікоў «ММЗ» (2025 год)]] У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. Завод вырабляў радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Меў прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збываў больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. У 2010 годзе выручка вырасла да 743 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (248 млн $), а апэрацыйны і чысты [[прыбытак]] скараціліся да 46,2 млрд (15,4 млн $) і 28,5 млрд рублёў (9,5 млн $) адпаведна. Завод налічаў 5847 супрацоўнікаў. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньне 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. У 2020 годзе сабралі 41 708 рухавікоў 163 мадыфікацыяў магутнасьцю ад 7 да 330 кВат. Іх паставілі ў больш як 40 краінаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Менскі маторны завод» у 2020 годзе сабраў амаль 42 тыс. рухавікоў|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/minski-matorny-zavod-u-2020-godze-sabrau-amal-42-tys-ruhavikou-95897-2021/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 студзеня 2021|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Вытворцы рухавікоў]] bteu9a7ix0987lpelnmxzbanfhlu301 0 126773 2620348 2603902 2025-06-16T16:49:14Z Dymitr 10914 /* Дасягненьні */ абнаўленьне зьвестак 2620348 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Карынтыянс |Лягатып = Corinthians_Paulista.png |ПоўнаяНазва = Sport Club Corinthians Paulista |Заснаваны = 1 верасьня 1910 |Горад = [[Сан-Паўлу]], [[Бразылія]] |Стадыён = [[Арэна Карынтыянс]] |Умяшчальнасьць = 47 605 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Бразыліі|КарынтыянсЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Бразыліі|ПапярэдніСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Бразыліі|Карынтыянс}} |Прыналежнасьць = Бразыльскія }} «'''Карынтыянс'''» ({{мова-pt|Corinthians}}) — бразыльскі футбольны клюб з гораду [[Сан-Паўлу]], [[Бразылія]], заснаваны ў 1910 годзе. 7-разовы [[Чэмпіянат Бразыліі па футболе|чэмпіён Бразыліі]], 3-разовы ўладальнік [[Кубак Бразыліі па футболе|Кубка Бразыліі]], двухразовы пераможца [[Чэмпіянат сьвет па футболе сярод клюбаў|чэмпіянату сьвету сярод клюбаў]] (2000, 2012), уладальнік [[Кубак Лібэртадорэс|Кубка Лібэртадорэс]] (2012). Клюб быў заснаваны ў 1910 годзе групай працаўнікоў прамысловых прадпрыемстваў, пераважна партугальскага, італьянскага і гішпанскага паходжаньня, у надзеі стварыць народны клюб у горадзе Сан-Паўлу, які зможа канкураваць з элітнымі клюбамі. «Карынтыянс» праводзіць свае хатнія матчы на стадыёне «[[Арэна Карынтыянс]]», дзе праводзіліся матчы [[чэмпіянат сьвету па футболе 2014 году|чэмпіянату сьвету па футболе 2014 году]], у тым ліку матч адкрыцьця. Асноўнымі колерамі клюбу зьяўляецца чорны і белы, гэтая камбінацыя выкарыстоўваецца ў форме каманды з 1920 году. Сярод вядомых гульцоў клюбу ўсіх часоў вярта вылучыць [[Жылмар]]а, [[Рабэрта Рывэліна|Рывэліна]], [[Сакратэс]]а, [[Віёла|Віёлу]] і [[Рыкардыньнё]]. == Дасягненьні == * '''[[Чэмпіянат Бразыліі па футболе|Чэмпіён Бразыліі]]''': 7 :: 1990, 1998, 1999, 2005, 2011, 2015, 2017 * '''[[Кубак Бразыліі па футболе|Кубак Бразыліі]]''': 3 :: 1995, 2002, 2009 * '''[[Супэркубак Бразыліі па футболе|Супэркубак Бразыліі]]''': 1 :: 1991 * '''[[Ліга Паўліста|Чэмпіён штату Сан-Паўлу]]''': 31 :: 1914, 1916, 1922, 1923, 1924, 1928, 1929, 1930, 1937, 1938 :: 1939, 1941, 1951, 1952, 1954, 1977, 1979, 1982, 1983, 1988 :: 1995, 1997, 1999, 2001, 2003, 2009, 2013, 2017, 2018, 2019 :: 2025 * '''[[Кубак Лібэртадорэс]]''': 1 :: 2012 * '''[[Рэкопа Паўднёвай Амэрыкі]]''': 1 :: 2013 * '''[[Клюбны чэмпіянат сьвету па футболе|Клюбны чэмпіянат сьвету]]''': 2 :: 2000, 2012 == Склад == : ''Актуальны на 15 лютага 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец|1|{{Сьцяг Бразыліі}}|Бр|[[Угу Соўза]]||1999}} {{Гулец|2|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Матэўзыньню]]||2000}} {{Гулец|3|{{Сьцяг Эквадору}}|Аб|[[Фэлікс Эдуарда Торэс|Фэлікс Торэс]]||1997}} {{Гулец|5|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Андрэ Рамальлю]]||1992}} {{Гулец|6|{{Сьцяг Эквадору}}|Аб|[[Дыега Палясіяс]]||1999}} {{Гулец|7|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Майкон дэ Андрадэ Барбэран|Майкон]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Шахтар Данецк|Шахтар]]|1997}} {{Гулец|8|{{Сьцяг Аргентыны}}|ПА|[[Радрыга Гара]]||1998}} {{Гулец|9|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Юры Албэрту]]||2001}} {{Гулец|10|{{Сьцяг Нідэрляндаў}}|Нап|[[Мэмфіс Дэпай]]||1994}} {{Гулец|11|{{Сьцяг Парагваю}}|Нап|[[Анхэль Радрыга Рамэра|Анхэль Рамэра]]||1992}} {{Гулец|13|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Густаву Энрыке]]||1993}} {{Гулец|14|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Раніеле]]||1996}} {{Гулец|17|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Джаванэ Сантана]]||2003}} {{Гулец|19|{{Сьцяг Пэру}}|ПА|[[Андрэ Карыльлё]]||1991}} {{Гулец|20|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Пэдру Раул]]||1996}} {{Гулец|21|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Матэўс Біду]]||1999}} {{Падзел складу}} {{Гулец|22|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Нап|[[Эктар Эрнандэс Марэра|Эктар Эрнандэс]]||1995}} {{Гулец|25|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Карлус дэ Мэнэзэс Жуніяр|Кака]]||1999}} {{Гулец|27|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Брэну Бідан]]||2005}} {{Гулец|31|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Кайке Фэрары]]||2004}} {{Гулец|32|{{Сьцяг Бразыліі}}|Бр|[[Матэўс Данэльлі]]||2002}} {{Гулец|33|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Лео Мана]]||2004}} {{Гулец|35|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Шарлес Матус]]||1996}} {{Гулец|37|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Раян Густаву дэ Ліма|Раян Густаву]]||2003}} {{Гулец|41|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Рэнату Сантус да Крус|Рэнату Сантус]]||2004}} {{Гулец|43|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Талес Магна]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Нью-Ёрк Сіці|Нью-Ёрк Сіці]]|2002}} {{Гулец|46|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Уга Фэрэйра дэ Фарыяс|Уга Фэрэйра]]||1997}} {{Гулец|47|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Жуан Пэдру Чока|Чока]]||2003}} {{Гулец|70|{{Сьцяг Вэнэсуэлы}}|ПА|[[Хасэ Андрэс Мартынэс|Хасэ Мартынэс]]||1994}} {{Гулец|77|{{Сьцяг Італіі}}|ПА|[[Ігар Каранаду]]||1992}} {{Гулец|80|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Алекс Сантана]]||1995}} {{Канец складу}} == Вядомыя гульцы == {| |- style="vertical-align: top;" | * Нэка (1913—1930) * Сэрвілію (1938—1949) * Дамінгас да Гія (1944—1947) * Клаўдыю (1945—1957) * Балтазар (1945—1957) * Луізыньню (1949—1967) * Жылмар (1951—1961) * Рабэрту Рывэліна (1965—1974) * Дына Сані (1965—1968) | | * Зэ Марыя (1970—1983) * Уладзімер Радрыгес (1972—1985, 1987) * Біра-Біра (1978—1989) * [[Сакратэс]] (1978—1984) * Валтэр Касаграндэ (1980—1984, 1985—1986, 1994—1995) * [[Віёла]] (1988—1989, 1992—1995) * [[Рывалду]] (1993—1994) * Марсэліньню Карыёка (1993—1997, 1997—2001, 2006) | | * [[Луізан]] (1999—2002) * Эдылсан (1997—2000) * [[Вампэта]] (1998—2000, 2002—2003, 2007-) * [[Дыда]] (1999—2001, 2002) * [[Карляс Тэвэс]] (2005—2006) * [[Раналду]] (2009—2011) * [[Рабэрту Карлас]] (2010—2011) * Адрыяну (2011—2012) |} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.corinthians.com.br Афіцыйны сайт] {{Сэрыя А чэмпіянату Бразыліі па футболе}} [[Катэгорыя:Сан-Паўлу]] bbkporukgaakc891b6bxq0pn142j167 0 126795 2620457 2523079 2025-06-17T11:16:03Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620457 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Алімпіякос Нікасія |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Ολυμπιακός Λευκωσίας |Заснаваны = 1931 |Горад = [[Нікасія]], [[Кіпр]] |Стадыён = [[Нэо-ГСП]] |Умяшчальнасьць = 22 859 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Кіпру|АлімпіякосЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Кіпру|АлімпіякосСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Кіпру|Алімпіякос}} |Сайт = http://www.olympiakos.com.cy/ |Прыналежнасьць = Кіпрскія }} «'''Алімпіякос'''» ({{мова-el|Ολυμπιακός}}) — кіпрскі футбольны клюб з гораду [[Нікасія|Нікасіі]]. Заснаваны ў 1931 годзе. Трохразовы [[Чэмпіянат Кіпру па футболе|чэмпіён Кіпру]], уладальнік [[Кубак Кіпру па футболе|Кубка Кіпру]] (1977). == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.olympiakos.com.cy/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Нікасія]] hz06dpw0slq27ptmtuy1ajgymgukfai 0 130994 2620438 2523006 2025-06-17T08:22:38Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620438 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Цыбалія |Лягатып = HNK Cibalia Vinkovci.svg |ПоўнаяНазва = Hrvatski nogometni klub Cibalia |Заснаваны = 1919 |Горад = [[Вінкаўцы (Харватыя)|Вінкаўцы]], [[Харватыя]] |Стадыён = [[Цыбалія (стадыён)|Цыбалія]] |Умяшчальнасьць = 10 000 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Харватыі|ЦыбаліяВінЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Харватыі|ЦыбаліяВінСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Харватыі|ЦыбаліяВін}} |Сайт = http://www.hnk-cibalia.hr/ |Прыналежнасьць = Харвацкія }} «'''Цыбалія'''» ({{мова-hr|Cibalia}}) — харвацкі футбольны клюб з гораду [[Вінкаўцы (Харватыя)|Вінкаўцаў]]. Заснаваны ў 1919 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.hnk-cibalia.hr/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Вінкаўцы (Харватыя)]] ln3rcjksq24ab1xyaj693ht5o4mzjxe 0 131256 2620442 2613340 2025-06-17T08:51:37Z Goo064s 91333 2620442 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Раё Вальекана |Лягатып = Rayo Vallecano logo.png |ПоўнаяНазва = Rayo Vallecano de Madrid |Горад = [[Мадрыд]], [[Гішпанія]] |Заснаваны = 29 траўня 1924 |Стадыён = [[Эстадыё дэ Вальекас]] |Умяшчальнасьць = {{Лік|14708}} |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Гішпаніі|РаёВальекаЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Гішпаніі|РаёВальекаСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Гішпаніі|РаёВальека}} |Сайт = |Прыналежнасьць = Гішпанскія | pattern_la1 = _rayo2425h | pattern_b1 = _rayo2425h | pattern_ra1 = _rayo2425h | pattern_sh1 = _rayo2425h | pattern_so1 = | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 = _rayo2425a | pattern_b2 = _rayo2425a | pattern_ra2 = _rayo2425a | pattern_sh2 = _rayo2425a | pattern_so2 = | leftarm2 = FF0000 | body2 = FF0000 | rightarm2 = FF0000 | shorts2 = FF0000 | socks2 = FF0000 | pattern_la3 = _rayo2425t | pattern_b3 = _rayo2425t | pattern_ra3 = _rayo2425t | pattern_sh3 = _rayo2425t | pattern_so3 = | leftarm3 = 6A7183 | body3 = 6A7183 | rightarm3 = 6A7183 | shorts3 = 6A7183 | socks3 = 6A7183 }} «'''Ра́ё Вальека́на'''» ({{мова-es|Rayo Vallecano}}) — [[Гішпанія|гішпанскі]] [[футбольны клюб]], які месьціцца ў горадзе [[Мадрыд]]зе. Клюб быў заснаваны 29 траўня 1924 году. Хатнія сустрэчы праводзіць на стадыёне «[[Эстадыё дэ Вальекас]]», чыя назва паходзіць ад прадмесьця [[Вальекас]], у якім стадыён знаходзіцца. Ёсьць трэцім паводле посьпехаў мадрыдзкім клюбам пасьля «[[Рэал Мадрыд|Рэалу]]» і «[[Атлетыка Мадрыд|Атлетыка]]». == Гісторыя == «Раё Вальекана» быў заснаваны 29 траўня 1924 году родным горадзе Прудэнсіі Прыега, жонкі першага прэзыдэнта клюбу Хуліяна Ўэрты. Натхнёныя магутным аргентынскім клюбам «[[Рывэр Плэйт Буэнас-Айрэс|Рывэр Плэйт]]», у 1949 годзе, пасьля дамоўленасьці з мадрыдзкім «[[Атлетыка Мадрыд|Атлетыка]]», на спартовую кашулю дружыны была дададзеная чырвоная дыяганальная палосачка, а клюб упершыню ў сваёй гісторыі дасягнуў трэцяга дывізіёну гішпанскага першынства<ref>[http://www.rayovallecano.es/historia/ «Historia resumida del Rayo»]. Rayo Vallecano.</ref>. У 1980-х і 1990-х гадох клюб выступаў нестабільна, чаргуючы сэзоны ў [[Ля Ліга|Ля Лізе]] і [[Сэгунда|Сэгундзе]]. [[Чэмпіянат Гішпаніі 1984—1985 гадоў|Сэзон 1984—1985 гадоў]] клюб і зусім правёў у трэцяй паводле значнасьці лізе гішпанскага футболу<ref>[https://www.bdfutbol.com/en/t/t1983-842a.html «Classification 2nd Division 1983—84»]. BD Futbol.</ref>. У 1999 годзе клюб зноўку набыў права ўдзелу ў найвышэйшым дывізіёне. Менавіта адсюль пачаўся самы яскравы пэрыяд у гісторыі клюбу. У [[Кубак УЭФА 2000—2001 гадоў|сэзоне 2000—2001 гадоў]] «Раё» здолеў дасягнуць стадыі чвэрцьфіналу [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубка УЭФА]], дзе саступіў будучаму фіналісту «[[Дэпартыва Алявэс Віторыя|Алявэсу]]». Цікава, што квіток у турнір клюб атрымаў дзякуючы квоты праз сумленную гульню<ref>[https://web.archive.org/web/20140407101328/http://deportes.terra.es/valladolid/el-fair-play-una-puerta-abierta-para-jugar-en-europa,df54797edf78d310VgnVCM3000009acceb0aRCRD.html «El 'Fair Play', ¿una puerta abierta para jugar en Europa?»]. Terra.</ref>. [[Файл:Bandera Rayo.jpg|міні|зьлева|Клюбны сьцяг на трэніравальнай пляцоўцы «Раё».]] Усьлед рушыў цяжкі час, бо клюб пасьлядоўна вылятаў з дывізіёнаў у 2003 і 2004 гадох. У [[Чэмпіянат Гішпаніі па футболе 2005—2006 гадоў|сэзоне 2005—2006 гадоў]] трэнэрскую пасаду заняў [[Мічэль Гансалес|Мічэль]], былая легенда мадрыдзкага «[[Рэал Мадрыд|Рэалу]]» ў 1980-х і 1990-х гадох<ref>[http://www.abc.es/hemeroteca/historico-23-06-2005/abc/Ultima/michel-nuevo-entrenador-del-rayo_203335437757.html «Michel, nuevo entrenador del Rayo»]. ABC.</ref>. «Раё» скончыў [[Чэмпіянат Гішпаніі па футболе 2006—2007 гадоў|сэзон 2006—2007 гадоў]] на другім месцы ў трэцім дывізіёне, атрымаўшы права ўдзелу ў плэй-оф на прасоўваньне далей, аднак трываў паразу ў фінале ад «[[Эйбар (футбольны клюб)|Эйбару]]» зь лікам 1:2<ref>[http://futbol.as.com/futbol/2007/06/24/mas_futbol/1182636012_850215.html «El Eibar regresa a Segunda tras remontar ante el Rayo Vallecano»]. Diario AS.</ref>. У наступнай кампаніі дружына вярнулася ў Сэгунду пасьля чатырохгадовай адсутнасьці, усё ж такі прасунуўшыся праз плэй-оф. Гэтым разам былі перагуляныя «[[Бэнідорм (футбольны клюб)|Бэнідорм]]» у паўфінале і «[[Самора (футбольны клюб)|Самора]]» ў фінале зь лікам 2:1<ref>[http://archivo.marca.com/edicion/marca/futbol/2a_division/rayo_vallecano/es/desarrollo/1135303.html «El Rayo vuelve a la División de Plata del fútbol español»]. Marca.</ref>. У першым сэзоне па вяртаньні мадрыдцы фінішавалі на камфортным 5 месцы. У тым жа годзе жаночая дружына клюбу ўпершыню здабыла тытул чэмпіёнак Гішпаніі, але ў Лізе чэмпіёнаў выбыла з турніру ўжо на стадыі 1/32 фіналу. У [[Чэмпіянат Гішпаніі па футболе 2010—2011 гадоў|сэзоне 2010—2011 гадоў]] «Раё Вальекана» заняў 2 месца і вярнуўся, такім чынам, у найвышэйшы дывізіён пасьля васьмігадовай адсутнасьці. У канцы сакавіка 2012 году, у падтрымку пратэстаў у Гішпаніі ў 2011—2012 гадоў, каманда прыняла рашэньне зрабіць адзін дзень выходных, каб далучыцца да дэманстрацыяў<ref>[https://web.archive.org/web/20120331180800/http://www.wsc.co.uk/content/view/8471/38 «Rayo Vallecano players strike over Spanish austerity cuts»]. When Saturday Comes.</ref>. У жніўні 2015 году «Раё Вальекана» набыла большую частку правоў на клюб «[[Раё Аклагома-Сіці|Аклагома-Сіці]]», франшызы NASL. Набыты клюб атрымаў назву «Раё Аклагома-Сіці». Гэта было першым заходным крокам гішпанскага клюбу на амэрыканскі спартовы рынак, што адлюстравала спонсарская ўгода 2013 году з Qbao, якая павінна была пашырыць вядомасьць клюбу за мяжой<ref>[http://futbol.as.com/futbol/2015/08/19/primera/1439982748_769849.html «El Rayo compra la mayoría de acciones del Oklahoma City»]. AS.</ref>. Аднак, праект быў згорнуты амаль праз год з чыньніку вылету «Раё» зь Ля Лігі і спрэчак паміж суўладальнікамі амэрыканскага клюбу, што прывяло да зьмяньшэньня фінансаваньня з амэрыканскага боку. Вылет з топ-дывізіёну скончыў пяцігадовую сэрыю знаходжаньня клюбу ў эліце. Першы сэзон сталічнага клюбу ў Сэгундзе склаўся няўдала праз праблемы як на гульнявой пляцоўцы, гэтак і па-за ейнымі межамі. Праз клюб прайшлі 3 розныя трэнэры, і, нарэшце, выбар спыніўся на легендарным Мічэле<ref>[https://web.archive.org/web/20170921192801/http://www.laliga.es/en/news/michel-has-been-appointed-the-new-coach-of-rayo-vallecano «Míchel has been appointed the new coach of Rayo Vallecano»]. La Liga.</ref>. Ён ажывіў клюб і выцягнуў яго з зоны вылету на 12 радок. Наступны сэзон пачаўся з таго, што спартовым дырэктарам «Раё» стаўся былы брамнік клюбу [[Давід Кабэньнё]]. Паводле выніку сэзону мадрыдцы перамаглі ў Сэгундзе, зарабіўшы 76 пунктаў у 42 гульнях, трыюмфальна вярнуўшыся ў Ля Лігу. У [[Ля Ліга 2018—2019 гадоў|сэзоне 2018—2019 гадоў]] «Раё» трываў паразу ў дэрбі супраць «[[Хэтафэ (футбольны клюб)|Хэтафэ]]» зь лікам 2:1. 4 траўня 2019 году клюб паводле вынікаў вярнуўся ў Сэгунду праз паразу ад «[[Левантэ Валенсія|Левантэ]]» зь лікам 4:1<ref>[https://web.archive.org/web/20190507143821/https://www.football-espana.net/78089/rayo-vallecano-relegated-segunda-division «Rayo Vallecano relegated to the Segunda Division»]. Football Espana.</ref>. У гэтым сэзоне «Раё» заняў апошнюю 20 пазыцыю ў турнірнай табліцы. == Склад == : ''Актуальны на 15 лютага 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец|1|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Бр|[[Даніель Кардэнас|Дані Кардэнас]]||1997}} {{Гулец|2|{{Сьцяг Румыніі}}|Аб|[[Андрэй Рацю]]||1998}} {{Гулец|3|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Аб|[[Пэп Чаварыя]]||1998}} {{Гулец|4|{{Сьцяг Гішпаніі}}|ПА|[[Пэдра Дыяс Фанхуль|Пэдра Дыяс]]||1998}} {{Гулец|5|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Аб|[[Арыданэ Эрнандэс]]||1989}} {{Гулец|6|{{Сьцяг Сэнэгалу}}|ПА|[[Патэ Сыс]]||1994}} {{Гулец|7|{{Сьцяг Гішпаніі}}|ПА|[[Ісаак Палясон]]||1994}} {{Гулец|8|{{Сьцяг Аргентыны}}|ПА|[[Оскар Трэха]]||1988}} {{Гулец|9|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Нап|[[Рауль дэ Тамас]]||1994}} {{Гулец|11|{{Сьцяг Анголы}}|ПА|[[Рандзі Нтэка]]||1997}} {{Гулец|12|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Нап|[[Сэрхі Гвардыёля]]||1991}} {{Гулец|13|{{Сьцяг Аргентыны}}|Бр|[[Аўгуста Батальля]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Рывэр Плэйт Буэнас-Айрэс|Рывэр Плэйт]]|1996}} {{Гулец|14|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Нап|[[Сэрхіё Камэльлё]]||2001}} {{Падзел складу}} {{Гулец|15|{{Сьцяг Гішпаніі}}|ПА|[[Жэрар Гумбаў]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Гранада (футбольны клюб)|Гранада]]|1994}} {{Гулец|16|{{Сьцяг Ганы}}|Аб|[[Абдул Мумін]]||1998}} {{Гулец|17|{{Сьцяг Гішпаніі}}|ПА|[[Унаі Лёпэс]]||1995}} {{Гулец|18|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Нап|[[Альвара Гарсія Рывэра|Альвара Гарсія]]||1992}} {{Гулец|19|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Нап|[[Хорхэ дэ Фрутас]]||1997}} {{Гулец|20|{{Сьцяг Альбаніі}}|Аб|[[Іван Бальлю]]||1992}} {{Гулец|21|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Нап|[[Адрыян Эмбарба]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Альмэрыя (футбольны клюб)|Альмэрыя]]|1992}} {{Гулец|22|{{Сьцяг Уругваю}}|Аб|[[Альфонса Эсьпіна]]||1992}} {{Гулец|23|{{Сьцяг Гішпаніі}}|ПА|[[Оскар Валентын]]|капітан|1994}} {{Гулец|24|{{Сьцяг Францыі}}|Аб|[[Флярыян Лёжэн]]||1991}} {{Гулец|25|{{Сьцяг Гішпаніі}}|ПА|[[Хоні Мантыель]]||1998}} {{Гулец|27|{{Сьцяг Гішпаніі}}|Аб|[[Пэляё Фэрнандэс]]||2003}} {{Канец складу}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.rayovallecano.es/ Афіцыйная старонка]{{ref-es}} * [http://www.vk.com/rayo_vallecano_1924 Афіцыйная супольнасьць «ВКонтакте»] * [http://www.futbolme.com/com/equipo.asp?id_equipo=461 Клюбны профіль] на futbolme.com {{ref-es}} {{Ля Ліга чэмпіянату Гішпаніі па футболе}} [[Катэгорыя:Спорт у Мадрыдзе]] try8b4zna0tkftv9uvnvwx4wylj9sgf 0 131687 2620316 2523102 2025-06-16T13:49:57Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620316 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Шамахы |Лягатып = Keşla FK.svg |ПоўнаяНазва = |Заснаваны = |Горад = [[Баку]], [[Азэрбайджан]] |Стадыён = [[ASK-Арэна]] |Умяшчальнасьць = 5300 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Азэрбайджану|ШамахыБакуЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Азэрбайджану|ШамахыБакуСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Азэрбайджану|ШамахыБаку}} |Сайт = |Прыналежнасьць = Азэрбайджанскія }} «'''Шамахы'''» ({{мова-az|Şamaxı}}) — азэрбайджанскі футбольны клюб з гораду [[Баку]]. Заснаваны ў 1997 годзе. Двухразовы [[Чэмпіянат Азэрбайджану па футболе|чэмпіён Азэрбайджану]], двухразовы [[Кубак Азэрбайджану па футболе|Кубка Азэрбайджану]] (2018, 2021). == Гісторыя == Да 28 кастрычніка 2017 году меў назву «Інтэр». Затым быў перайменаваны ў «Кешла», але 6 красавіка 2022 году быў нарачоны назвай «Шамахы». == Дасягненьні == * '''[[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Чэмпіён Азэрбайджану]]''': ** 2008, 2010 * '''Уладальнік [[Кубак Азэрбайджану па футболе|Кубка Азэрбайджану]]''': ** 2018, 2021 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20190913191455/http://www.keshlafc.az/ Афіцыйны сайт]{{ref-az}} {{Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе}} [[Катэгорыя:Спорт у Баку]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1997 годзе]] dalamgo7qgkz80gjdt1zlmx6cy9ispe 0 132721 2620371 2501990 2025-06-16T18:46:59Z CommonsDelinker 521 Выява [[c:file:Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] замененая на [[c:file:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] карыстальнікам [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]]. Прычына: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]. 2620371 wikitext text/x-wiki {{Узброены канфлікт |Назва = Вайна за незалежнасьць Эстоніі |Частка = [[Грамадзянская вайна ў Расеі]] |Выява = Estonian War of Independence, map.JPG|270пкс |Подпіс да выявы = Мапа вайсковых дзеяў |Дата = 28 лістапада 1918 — 2 лютага 1920 |Месца = [[Эстонія]], [[Латвія]], паўночна-заходняя [[Расея]] |Прычына = |Вынік = Перамога Эстоніі |Тэрытарыяльныя зьмены = Утварэньне незалежнай Эстоніі<br>паўночная Латвія і [[Рыга]] адышлі да [[Латвійская рэспубліка|Латвійскай рэспублікі]] |Супернік1 = {{Сьцягафікацыя|Эстонія}} |Супернік2 = {{Сьцягафікацыя|РСФСР|1918}} |Супернік3 = [[Файл:Flag of Baltic Germans.svg|20пкс]] [[Балтыйскі ляндэсвэр]] |Камандуючыя1 = [[Ёган Ляйданэр]] |Камандуючыя2 = [[Дзьмітры Надзёжны]] |Камандуючыя3 = [[Рудыгер фон дэр Гольц]] |Сілы1 = <u>7 студзеня 1919:</u> 4450 чалавек<ref name="maideIV">{{Кніга|аўтар=Jaan Maide.|год=1933|частка=IV|загаловак=Ülevaade Eesti Vabadussõjast (1918—1920)|выдавецтва=Kaitseliidu kirjastus|месца=Tartu}}</ref>, у тым ліку 2000 [[Братэрскія войны Фінляндыі|фінскіх]] валянтэраў + адпаведная колькасьць афіцэраў<ref name="maideII">{{Кніга|загаловак=Ülevaade Eesti Vabadussõjast (1918—1920)|аўтар=Jaan Maide.|год=1933|частка=II|выдавецтва=Kaitseliidu kirjastus|месца=Tartu}}</ref>, [[Балтыйскія немцы|балтыйскі]] батальён<br /> {{Сьцяг|Расея}} [[Белы рух|швадрон Бібікава]], 25 гарматаў, 128 кулямётаў, 4 бронецягнікі,<br />[[Файл:Naval ensign of the United Kingdom.svg|22пкс]] 6-я лёгкая крэйсэрская эскадра [[Марскія ўзброеныя сілы Вялікабрытаніі|Каралеўскага флёту]]<ref name="maideIV"/><br /><u>травень 1919: </u>86 000 чалавек, у тым ліку:<br />{{Сьцяг|Расея}} Паўночныя карпусы (2750),<br />{{Сьцяг|Латвія}} Паўночная [[Латвія|латвійская]] брыгада (1500),<br />Балтыйскі батальён,<br />[[Файл:Inkerin lippu.svg|22пкс]] [[Інгерманляндыя|Інгрыйскі]] батальён, [[Швэды|швэдзкія]] і [[Датчане|дацкія]] дабраахвотнікі<ref name="ents">{{Кніга|частка=Iseseisvuse aeg 1918–40|загаловак= Eesti. Üld. |выдавецтва=Eesti entsüklopeedia|том= 11|год=2002|старонкі=296–311}}</ref><br />[[Файл:Naval ensign of the United Kingdom.svg|22пкс]] 1-я лёгкая крэйсэрская эскадра |Сілы2 = <u>7 студзеня 1919: </u>5750—7250 чалавек, 26 гарматаў, 141 кулямёт, 1 бронецягнік, 3 бронемашыны<ref name="maideIV"/><br /><u>травень 1919:</u> 80 000 чалавек<ref name="ents"/> |Сілы3 = <u>чэрвень 1919: </u>20 000 чалавек<ref name="ents"/> |Страты1 = 5000 забітыя<br />15 000 параненыя<ref name="ents"/> |Страты2 = невядома<br />10 000 паланёныя<ref name="encyclopaedia10">{{Кніга|аўтар = Kaevats, Ülo.|частка = |загаловак = Eesti Entsüklopeedia|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Valgus|выдавецтва = Eesti Entsüklopeediakirjastus|год = 1998|том = 10|старонкі = 123|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-89900-054-6|наклад = }}</ref> |Страты3 = 400 забітыя<br />1500 параненыя<ref name="encyclopaedia5">{{Кніга|аўтар = Kaevats, Ülo.|частка = |загаловак = Eesti Entsüklopeedia |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Valgus|выдавецтва = |год = 1990|том = 5|старонкі = 396|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-89900-009-0|наклад = }}</ref> |Агульныя страты = |Дадаткі = }} {{Гісторыя Эстоніі}} '''Вайна́ за незале́жнасьць Эсто́ніі''' ({{Мова-et|Vabadussõda}}, літаральна «Вызвольная вайна»), таксама вядомая як '''Эсто́нская вызво́льная вайна́''' — абарончая кампанія [[Эстонскія сухапутныя войскі|Эстонскай арміі]] і яе хаўрусьнікаў — [[Белы рух|белагвардзейскай]] [[Паўночна-Заходняя армія|Паўночна-Заходняе арміі]], [[Латвія|Латвіі]] і [[Аб’яднанае каралеўства|Аб’яднанага каралеўства]] — супраць надыходзячых сілаў савецкага Заходняга фронту і агрэсіі [[Балтыйскі ляндэсвэр|Балтыйскага ляндэсвэру]]. Вынікам перамогі ў вайне стала здабыцьцё незалежнасьці Эстоніі і заключэньне [[Тартускае замірэньне (Расея—Эстонія)|Тартускае дамовы]]. == Перадумовы == У лістападзе 1917, па развале [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], абраная ўвесну {{Не перакладзена|Часовы эстонскі сход|Земская рада Эстляндыі|et|Eestimaa Kubermangu Ajutine Maanõukogu}} абвясьціла сябе найвышэйшай уладай. Неўзабаве [[бальшавікі]] распусьцілі раду і здушылі падпольны незалежніцкі рух у сталіцы Эстоніі [[Талін]]е, аднак ненадоўга. Скарыстаўшыся момантам паміж адступленьнем Чырвонай Арміі і прыходам [[Нямецкая імпэрыя|імпэрскага]] войска, [[Камітэт выратаваньня Эстоніі|Камітэт выратаваньня]] Эстонскага нацыянальнага сходу 24 лютага 1918 року [[Дэклярацыя незалежнасьці Эстоніі|абвясьціў незалежнасьць Эстоніі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20090522173844/http://www.president.ee/en/estonia Estonian Declaration of Independence 24 February 1918] at www.president.ee</ref> і сфармаваў [[Часовы ўрад Эстоніі|Часовы ўрад]]. Гэты скорамінучы пэрыяд незалежнасьці скончыўся наступным днём з [[Эстонія пад кайзэраўскай акупацыяй|уваходам у Талін немцаў]]. Кайзэраўскія ўлады не прызналі ані часовы ўрад, ані абвяшчэньне ім незалежнасьці. == Хада вайны == [[Файл:EstRcrtPstr1918.jpg|міні|150пкс|зьлева|«Браты, сьпяшайцеся далучыцца да народнай арміі!» Агітацыйны плякат (1918)]] Пасьля [[Лістападаўская рэвалюцыя|Нямецкае рэвалюцыі]] і капітуляцыі [[Нямецкая імпэрыя|Імпэрыі]], у пэрыяд 11—14 лістапада 1918 прадстаўнікі нямецкага ўраду фармальна перадалі палітычную ўладу Часоваму эстонскаму ўраду. 16 лістапада ён абвясьціў дабраахвотную мабілізацыю і заняўся стварэньнем Эстонскай арміі. [[Канстантын Пятс]] быў прызначаны вайсковым міністрам, [[генэрал-маёр]] [[Андрэс Лярка]] — [[Начальнік штабу|кіраўніком штабу]], генэрал-маёр [[Аляксандар Тынісан]] — галоўнакамандуючым Эстонскай арміі, якая на той момант складалася з аднае дывізіі. === Наступ Саветаў === 28 лістапада 1918 на паўночным флянгу Заходняга фронту [[6-я стралковая дывізія (СССР)|6-я стралковая дывізія]] атакавала аддзелы [[Эстонская абарончая ліга|Эстонскай абарончае лігі]] (часткова набранае з вучняў школ) і нямецкі [[пяхотны полк № 405 (Нямеччына)|пяхотны полк № 405]], якія займаліся аховай памежнага места [[Нарва]]. Такім чынам пачалася вайна Савецкай Расеі з Эстоніяй. Наступнага дня 6-я дывізія захапіла Нарву, нямецкі 405-ы полк адышоў на захад. 2-я Наўгародзкая дывізія падыходзіла з поўдня [[Чудзка-Пскоўскае возера|возера Пэйпус]]. На [[Раство]] 6-я дывізія захапіла чыгуначны вузел [[Тапа (Эстонія)|Тапа]] і стаяла за 34 км ад Таліну. Эстонскія бальшавікі абвясьцілі ў Нарве [[Эстляндзкая працоўная камуна|Эстляндзкую працоўную камуну]]. 49-ы полк чырвоных [[Латыскія стралкі|латыскіх стралкоў]] 18 сьнежня захапіў чыгуначны вузел [[Валга]], а на Раство ўзяў [[Тарту]]. Да канца году 7-я армія бальшавікоў кантралявала тэрыторыю ўздоўж лініі за 34 км на ўсход ад Таліну, на захад ад Тарту і на поўдзень ад [[Айнажы]]<ref name="maideIII">{{Кніга|url=http://www.ksk.edu.ee/file.php?ID=1205|аўтар=Jaan Maide.|загаловак=Ülevaade Eesti Vabadussõjast (1918—1920)|год=1933|частка=II|выдавецтва=Kaitseliidu kirjastus|месца=Tartu}}</ref>. Прызначаны [[Вярхоўны галоўнакамандуючы|вярхоўным галоўнакамандуючым]] [[палкоўнік]] [[Ёган Лайданэр]] да 23 сьнежня 1918 меў 600 афіцэраў і 11 000 валянтэраў. Ён рэарганізаваў войска, стварыўшы на поўдні краіны [[2-я дывізія (Эстонія)|2-ю дывізію]] на чале з палкоўнікам [[Віктар Пускар|Віктарам Пускарам]], а таксама арганізаваўшы падразьдзяленьні [[камандас]]. Урад таксама атрымаў замежную дапамогу ад Фінляндыі (2000 дабраахвотнікаў, 5000 стрэльбаў, 20 гарматаў і боепрыпасы) і Вялікабрытаніі (6500 стрэльбаў, 200 кулямётаў і 2 гарматы). Пры гэтым эскадра [[Марскія ўзброеныя сілы Вялікабрытаніі|Каралеўскага флёту]] захапіла і прывяла ў эстонскі порт два бальшавіцкія [[Эскадраны мінаносец|эскадраныя мінаносцы]] «Спартак» і «Аўтраіл», якія былі перайменаваныя ў «[[Вамбала]]» і «[[Ленук]]». У Таліне былі сабраныя тры бронецягнікі. === Вызваленьне эстонскай тэрыторыі === [[Файл:Tallinn24Feb1918.jpg|міні|250пкс|Першае сьвяткаваньне Дня незалежнасьці Эстоніі. 24 лютага 1919]] Да пачатку 1919 року Эстонская армія павялічыла сваю колькасьць да 13 000 чалавек. 2—5 студзеня 1919 эстонцы здолелі спыніць наступ [[7-я армія (РСЧА)|7-й арміі бальшавікоў]], а 7 студзеня перайшлі ў контарнаступ. Праз два дні была вызваленая [[Тапа (Эстонія)|Тапа]], у гэтай бітве значную ролю адыграла выкарыстаньне [[бронецягнік]]оў. За гэтым пераломным посьпехам наступавала вызваленьне [[Раквэрэ]] 12 студзеня. 17 студзеня эстонскі дэсант, які складаўся пераважна зь [[Братэрскія войны Фінляндыі|фінскіх дабраахвотнікаў]], [[Утрыйскі дэсант|высадзіўся]] ў тыле [[6-я стралковая дывізія (СССР)|6-й стралковай дывізіі]] бальшавікоў, адрэзаўшы ім шлях да адступленьня на ўсход. Наступным днём Нарва была ўзятая з боем, пасьля чаго паўночна-ўсходні фронт стабілізаваўся ўздоўж ракі [[Нарва]]. На паўднёвым тэатры вайсковых дзеяньняў дзякуючы хуткаму перамяшчэньню бронецягнікоў і [[Тартускі партызанскі батальён|Тартускага партызанскага батальёну]] быў вызвалены [[Тарту]]. Пасьля гэтага [[2-я дывізія (Эстонія)|2-я эстонская дывізія]] з дапамогай тартускіх партызанаў і фінскіх валянтэраў 31 студзеня выбіла [[Латыскія стралкі|латыскіх стралкоў]] з [[Валга|Валгі]] ў [[Бітва пад Паю|бітве пад Паю]]. У лютым падзеі перайшлі за межы сучаснай Эстоніі. Былі заваяваныя [[Салацгрыва]] і [[Алукснэ]] на тэрыторыі цяперашняй [[Латвія|Латвіі]]. Такім чынам, Эстонія стала першай зь дзяржаваў, што спынілі прасоўваньне Чырвонай арміі на захад<ref>{{Кніга|аўтар = Traksmaa, August.|частка = |загаловак = Lühike vabadussõja ajalugu|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Olion|год = 1992|том = |старонкі = 115|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-450-01325-6|наклад = }}</ref>. У другой палове лютага, аднак, бальшавікі перайшлі ў наступ. Яны здолелі сабраць падмацаваньне з 80 000 навабранцаў, якія ўтварылі гэтак званую [[Эстонскія чырвоныя стралкі|Эстонскую Чырвоную армію]]. На паўночным фронце бальшавікі бамбавалі Нарву, пакінуўшы каля 2000 чалавек бяз даху над галавой, аднак ня здолелі захапіць места. Большая частка чырвоных войскаў была сканцэнтраваная на поўдні, дзе яны да 15 сакавіка ўзялі пад кантроль паветы Алукснэ, [[Сэтумаа]], [[Вастсэлійна]] і [[Рапіна]]. Пасьля падыходу падмацаваньня 2-я Эстонская дывізія перайшла ў контарнаступ, узяла [[Пячоры|Пяцэры]] і адкінула чырвоных за раку {{Не перакладзена|Абдзёх|Апцёк|ru|Обдёх}}. 27 сакавіка на заходнім флянзе паўднёвага фронту разьмясьцілася [[3-я дывізія (Эстонія)|3-я эстонская дывізія]] пад даводзтвам генэрал-маёра [[Эрнст Пыдэр|Эрнста Пыдэра]]<ref>{{Спасылка|загаловак=Kaitseväe ajalugu|url=http://www.mil.ee/?menu=kaitsevagi&sisu=kvaja1|archiveurl=http://www.webcitation.org/5k4FwJ6oL|archivedate=2009-09-25|мова=et|дата=2009-09-29}}</ref>. Цяжкія баі працягваліся тут да першай паловы траўня. Найбольш напружаная сытуацыя склалася пад [[Выру]], дзе 22 красавіка бальшавікі падышлі на адлегласьць 1,5 км да места. 25 красавіка латвійскія стралкі ўзялі [[Руіена|Руіену]], аднак неўзабаве былі адкінутыя 3-й дывізіяй да лініі Салацгрыва — [[Сэда (Латвія)|Сэда]] — [[Гаўя (рака ў Латвіі)|рака Гаўя]]<ref>{{Кніга|аўтар = Traksmaa, August.|частка = |загаловак = Lühike vabadussõja ajalugu|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Olion|год = 1992|том = |старонкі = 126—127|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-450-01325-6|наклад = }}</ref>. === Стварэньне замежных аддзелаў === [[Файл:VambolaMarines1919.jpg|міні|250пкс|Эстонскія марпехі з эскадранага мінаносцу [[Вамбала]]. Травень 1919]] 5-7 красавіка 1919 адбыліся выбары ў [[Эстонскі Ўстаноўчы сход]]. Большасьць месцаў па выніках выбараў атрымалі левыя і цэнтрысцкія партыі<ref>{{Кніга|аўтар = Miljan, Toivo.|частка = |загаловак = Historical dictionary of Estonia|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Scarecrow Press|год = 2004|том = |старонкі = 140|старонак = |сэрыя = |isbn = 0-8108-4904-6|наклад = }}</ref>. 120 чальцоў Устаноўчага сходу на першым паседжаньні 23 красавіка абралі старшынём [[сацыял-дэмакрат]]а [[Аўгуст Рэй|Аўгуста Рэя]]. Наўзамен часоваму ўраду прыйшоў урад, сфармаваны [[Ота Страндман]]ам. 4 чэрвеня Ўстаноўчы сход прыняў часовую канстытуцыю<ref>{{Кніга|аўтар = Traksmaa, August.|частка = |загаловак = Lühike vabadussõja ajalugu|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Olion|год = 1992|том = |старонкі = 131|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-450-01325-6|наклад = }}</ref>. 10 кастрычніка была ўхваленая [[зямельная рэформа]], паводле якой маёнткі [[Балтыйскія немцы|балтыйскіх немцаў]] канфіскоўваліся і перадаваліся ва ўласнасьць іншым<ref>{{Кніга|аўтар = O’Connor, Kevin.|частка = |загаловак = The history of the Baltic States|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Greenwood Publishing Group|год = 2003|том = |старонкі = 88|старонак = |сэрыя = |isbn = 978-0-313-32355-3|наклад = }}</ref>. Эстонія актыўна дапамагала арганізоўваць на ўласнай тэрыторыі белагвардзейскія, латвійскія і інгерманляндзкія аддзелы. Яшчэ ад сьнежня 1918 року дзейнічаў Паўночны корпус беларасейцаў. 18 лютага 1919 было падпісанае пагадненьне між Эстоніяй і Латвіяй, паводле якога было дазволена фармаваньне латвійскіх вайсковых адзінак пад эстонскім даводзтвам, але толькі для дзеяньняў на паўднёвым фронце. У сакавіку падобнае пагадненьне было заключанае з Інгерманляндзкім нацыянальным народным камітэтам. У траўні 1919 нацыянальныя адзінкі на тэрыторыі Эстоніі складалі 6000 расейцаў, 4000 латышоў і 700 інгерманляндзцаў<ref>{{Кніга|аўтар = Traksmaa, August.|частка = |загаловак = Lühike vabadussõja ajalugu|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Olion|год = 1992|том = |старонкі = 11|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-450-01325-6|наклад = }}</ref>. === Наступ Белай гвардыі === Нягледзячы на тое, што эстонская армія кантралявала ўсю тэрыторыю краіны, пагроза ад чырвоных заставалася. Таму вярхоўнае камандаваньне вырашыла адсунуць лінію фронту далей у бок Расеі, скарыстаўшыся дзеля гэтага дапамогай Паўночнага корпусу расейскай Белай арміі. 13 траўня Паўночны корпус нечакана для бальшавікоў перайшоў у наступ пад Нарвай, разьбіўшы іхнюю 6-ю дывізію<ref name="Traksmaa, August page 141">{{Кніга|аўтар = Traksmaa, August.|частка = |загаловак = Lühike vabadussõja ajalugu|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Olion|год = 1992|том = |старонкі = 141|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-450-01325-6|наклад = }}</ref>. Адначасна ўздоўж [[Фінскі заліў|Фінскае затокі]] наступ распачалі брытанскі і эстонскі флёт і марская пяхота. З набліжэньнем фронту ўзбунтаваўся гарнізон форту [[Красная Горка (форт)|Красная Горка]], аднак 7-я армія бальшавікоў здолела адкінуць беларасейцаў. Таксама 13 траўня рушыў наперад [[Пячэры|пецарскі]] ўзброены аддзел. 25 траўня ён заняў [[Пскоў]], разьбіўшы Эстонскую Чырвоную армію і вызваліўшы ад бальшавікоў тэрыторыю да ракі [[Вялікая (рака)|Вялікай]]<ref name="kork">{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Estonian War of Independence 1918—1920|арыгінал = |спасылка = |адказны = Jyri Kork (Ed.)|выданьне = |месца = Baltimore|выдавецтва = Esto|год = 1988|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = Reprint from ''Estonian War of Independence 1918-1920''. Historical Committee for the War of Independence, Tallinn, 1938|isbn = |наклад = }}</ref>. Празь некалькі дзён дзеля аховы ў Пскоў прыбылі белагвардзейцы і пачалі мабілізацыйную кампанію па ўсёй [[Пскоўская вобласьць|вобласьці]]. 19 чэрвеня 1919 эстонскі галоўнакамандуючы генэрал [[Ёган Ляйданэр]] спыніў кіраваньне войскамі белых, пасьля чаго яны сталі звацца [[Паўночна-Заходняя армія|Паўночна-Заходняй арміяй]] і неўзабаве перайшлі пад кантроль генэрала [[Мікалай Юдзеніч|Мікалая Юдзеніча]]<ref name="Traksmaa, August page 141"/>. Урэшце фронт усталяваўся па лініі рэк [[Луга (рака)|Луга]] і [[Саба]]<ref>{{Кніга|аўтар = Traksmaa, August.|частка = |загаловак = Lühike vabadussõja ajalugu|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Olion|год = 1992|том = |старонкі = 142|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-450-01325-6|наклад = }}</ref>. === Вайна супраць Ляндэсвэру === 5 чэрвеня 1919 на паўднёвым фронце ў Латвіі выбухнула вайна з [[Балтыйскі ляндэсвэр|Балтыйскім ляндэсвэрам]]. Латвійскія дэмакраты на чале з [[Карліс Улманіс|Карлісам Улманісам]] абвясьцілі незалежнасьць падобна да эстонцаў, аднак неўзабаве Саветы адкінулі іх да [[Ліепая|Ліепаі]]. Іхні наступ быў спынены толькі [[Нямецкая імпэрская армія|нямецкім]] VI рэзэрвовым корпусам. Нямецкіх войскі ў Латвіі пад даводзтвам гэнерала [[Рудыгер фон дэр Гольц|Рудыгера фон дэр Гольца]] складаліся са сфармаванага з [[Балтыйскія немцы|балтыйскіх немцаў]] Балтыйскага ляндэсвэру, вартавое рэзэрвовае дывізіі з былых жаўнераў імпэрскага войска і [[Вольны корпус (Прыбалтыка)|Жалезнае дывізіі]] дабраахвотнікаў, якія спадзяваліся атрымаць за службу маёмасьць у Прыбалтыцы<ref name="enc">{{Кніга|аўтар = |частка = Goltz, Rüdiger von der, Count (1865—1946)|загаловак = The Encyclopedia of World War I: A political, social, and military history|арыгінал = |спасылка = http://books.google.ee/books?id=2YqjfHLyyj8C&pg=PA493&lpg=PA493&dq=%22VI.+Reserve-Corps%22#v=onepage&q=%22VI.%20Reserve-Corps%22&f=false|адказны = Spencer C. Tucker|выданьне = |месца = Santa Barbara, California|выдавецтва = ABC-CLIO|год = 2005|том = |старонкі = 492—493|старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>. Цікава, што немцы абавязваліся мець на ўсходзе ўласныя войскі паводле ўмоваў замірэньня з заходнімі дзяржавамі, каб супрацьстаяць бальшавіцкай загрозе. У VI рэзэрвовы корпус таксама ўваходзіў 1-ы Незалежны латвійскі батальён, які складаўся з этнічных латышоў, ляяльных да Часовага ўраду Латвіі, пад даводзтвам [[Оскарс Калпакс|Оскарса Калпакса]]<ref name="maideIV"/>. Немцы забаранілі стварэньне латвійскага войска, 16 красавіка 1919 быў распушчаны Часовы ўрад. Наўзамен яго быў створаны марыянэткавы ўрад на чале з [[Андрыеўс Ніедра|Андрыеўсам Ніедрам]]<ref>{{Кніга|аўтар = Traksmaa, August.|частка = |загаловак = Lühike vabadussõja ajalugu|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Olion|год = 1992|том = |старонкі = 149|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-450-01325-6|наклад = }}</ref><ref>{{Кніга|аўтар = Liulevicius, Vejas G.|частка = |загаловак = War land on the Eastern Front: culture, national identity and German occupation in World War I|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Cambridge University Press|год = 2000|том = |старонкі = 231|старонак = |сэрыя = |isbn = 0-521-66157-9|наклад = }}</ref>. 23 траўня VI рэзэрвовы корпус адбіў у бальшавікоў Рыгу і працягнуў наступ на поўнач, выставіўшы патрабаваньне, каб эстонская армія адышла з тэрыторыі паўночнае Латвіі. Такім чынам нямецкія войскі плянавалі анэксаваць Эстонію. 3 чэрвеня генэрал [[Ёган Ляйданэр|Ляйданэр]] у сваю чаргу агучыў ультыматум, паводле якога немцы мусілі адысьці на поўдзень, перадаўшы [[Шырокакалейка|шырокакалейку]] між [[Іерыкі|Іерыкамі]] і [[Гулбэнэ]] пад эстонскі кантроль. 5 чэрвеня эстонскія бронецягнікі рушылі па гэтай чыгунцы з мэтай праверкі выкананьня ўльтыматуму ды былі атакаваныя Балтыйскім ляндэсвэрам<ref>{{Кніга|аўтар = Traksmaa, August.|частка = |загаловак = Lühike vabadussõja ajalugu|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Olion|год = 1992|том = |старонкі = 150|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-450-01325-6|наклад = }}</ref>. Наступнага дню немцы занялі [[Цэсіс]]. Першыя сутычкі прадэманстравалі, што VI рэзэрвовы корпус быў мацнейшы і лепей узброены, чым бальшавікі. 10 чэрвеня з удзелам [[Антанта|Антанты]] было заключанае замірэньне, аднак фон дэр Гольц адмовіўся выканаць патрабаваньні ўльтыматуму эстонцаў і пагражаў працягам вайсковых дзеяньняў у выпадку, калі эстонцы не пакінуць Латвію. 19 чэрвеня баі з Жалезнай дывізіяй узнавіліся пад [[Лімбажы]] і [[Страўпэ]], аднак немцы ня здолелі прасунуцца наперад. 23 чэрвеня 3-я эстонская дывізія перайшла ў контарнаступ і заняла Цэсіс. Гадавіна гэтай [[Бітва пад Выну|бітвы]] ({{Мова-et|Võnnu lahing|скарочана}}) цяпер сьвяткуецца ў Эстоніі як Дзень перамогі. Пасьля гэтага 3-я дывізія эстонцаў рушыла да Рыгі. 3 ліпеня, калі яны ўжо стаялі ў ваколіцах места, Антанта запатрабавала спыніць баявыя дзеі, і Часовы ўрад Улманіса аднавіў сваю працу. Нямецкія войскі мелі пакінуць тэрыторыю Латвіі, аднак каб абысьці гэта, VI Рэзэрвовы корпус далучыўся да расейскае [[Заходняя дабраахвотніцкая армія|Заходняе дабраахвотніцкае арміі]] пад даводзтвам [[Павал Бэрмант-Авалаў|Паўла Бэрманта-Авалава]]<ref name="kork"/>. У кастрычніку гэтая расейская вайсковая адзінка атакавала Рыгу. На запыт латышоў з Эстоніі дзеля абароны былі перакінутыя два бронецягнікі. Эстонскія вайскоўцы таксама дапамагалі абараняць межы Латвіі ад бальшавікоў на паўночным фронце ля возера [[Лубанс]]<ref>{{Кніга|аўтар = Traksmaa, August.|частка = |загаловак = Lühike vabadussõja ajalugu|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Olion|год = 1992|том = |старонкі = 162|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-450-01325-6|наклад = }}</ref>. === Заключны пэрыяд === [[Файл:EstArmyHighCommnd1920.jpg|міні|250пкс|Вярхоўнае камандаваньне эстонскай арміі (1920)]] Савецкая Расея зь вясны 1919 року прадпрымала спробы заключыць мірнае пагадненьне. 25 красавіка 1919 вугорскія камуністы прапанавалі паслугі пасярэдніцтва на перамовах між бальшавікамі і эстонцамі, аднак апошнія былі вымушаныя адмовіцца ад прапановы пасьля пагрозаў брытанскага [[Ўолтэр Коўэн|адмірала Ковэна]] спыніць аказаньне вайсковай дапамогі<ref name="Rushton">{{Спасылка| аўтар = James A. Rushton.| загаловак = Operationalizing Dissuasion (Thesis) | выдавец = Naval Postgraduate School, Monterey, California | дата публікацыі = чэрвень 2006 | url = http://www.ccc.nps.navy.mil/research/theses/rushton06.pdf |фармат=PDF| дата = 2008-07-24| мова = en}}</ref>. Пасьля гэтага бальшавікі перадавалі прапановы па мірным вырашэньні канфлікту ў радыётрансьляцыях 27 і 28 красавіка. Улетку, пасьля роспуску Эстляндзкай камуны, адбылося яшчэ некалькі запрашэньняў да перамоваў, і 16 верасьня дэлегацыі абодвух бакоў сустрэліся. Абмеркаваньне скончылася пасьля прапановы Эстоніі запрасіць да ўдзелу ў супольных перамоваў таксама прадстаўнікоў Латвіі, Летувы і Фінляндыі<ref>{{Кніга|аўтар = Traksmaa, August.|частка = |загаловак = Lühike vabadussõja ajalugu|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Olion|год = 1992|том = |старонкі = 174|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-450-01325-6|наклад = }}</ref>. 28 верасьня 1919 [[Паўночна-Заходняя армія]] распачала наступ на [[Петраград]] пад кодавай назвай «Белы меч», у якой на патрабаваньне Антанты брала ўдзел і Эстонія<ref>{{Кніга|аўтар = Traksmaa, August.|частка = |загаловак = Lühike vabadussõja ajalugu|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Olion|год = 1992|том = |старонкі = 180|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-450-01325-6|наклад = }}</ref>. Асноўныя эстонскія сілы адначасна па сушы і флёце атакавалі форт [[Красная Горка (форт)|Красная Горка]], у той час як 2-я дывізія намагалася зьнішчыць масты праз раку [[Вялікая (рака)|Вялікую]], а 3-я дывізія наступала ў кірунку [[Пыталава]]. Пад Петраградам Чырвоная армія здолела нанесьці паразу Белай гвардыі, пасьля чаго эстонскае вышэйшае камандаваньне дала загад раззброіць і інтэрнаваць рэшткі белагвардзейцаў, што адышлі за [[Нарва|Нарву]]<ref name="Fletcher">{{Артыкул|аўтар = Fletcher, William A.|загаловак = The British navy in the Baltic, 1918—1920: Its contribution to the independence of the Baltic nations|арыгінал = |спасылка = |аўтар выданьня = |выданьне = Journal of Baltic Studies|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1976|выпуск = |том = |нумар = |старонкі = 134 — 144|isbn = }}</ref>. [[7-я армія (РСЧА)|7-я]] і [[15-я армія (РСЧА)|15-я]] савецкія арміі, разьбіўшы белых, [[Бітва пад Крывасоа (1919)|працягнулі наступ]] на ўмацаваныя пазыцыі эстонцаў пад Нарвай. На гэтым этапе 120-тысячным бальшавіцкім сілам супрацьстаялі 40 000 эстонскіх вайскоўцаў<ref name=encyclopaedia>{{Кніга|аўтар = Kaevats, Ülo.|частка = |загаловак = Eesti Entsüklopeedia|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Eesti Entsüklopeediakirjastus|год = 1998|том = 10|старонкі = 123|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-89900-054-6|наклад = }}</ref>. 16 сьнежня склалася крытычная сытуацыя, калі перадавыя аддзелы 15-й Арміі перайшлі Нарву, аднак наступнага дня былі адкінутыя. Эстонскае вярхоўнае камандаваньне актыўна пераўзброіла 1-ю дывізію, камандуючым [[Вірумаа|Вірскім]] фронтам стаў генэрал [[Аляксандар Тынісан|Тынісан]]. Страціўшы ў цяжкіх сутычках 35 000 чалавек, Чырвоная Армія спыніла наступ да канця сьнежня<ref name=encyclopaedia/>. 19 лістапада новы ўрад [[Яан Тынісан|Яана Тынісана]] вырашыў аднавіць перамовы з Савецкай Расеяй без удзелу іншых прыбалтыйскіх дзяржаваў.<ref>{{Кніга|аўтар = Traksmaa, August.|частка = |загаловак = Lühike vabadussõja ajalugu|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Olion|год = 1992|том = |старонкі = 223—224|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-450-01325-6|наклад = }}</ref>. Сьнежаньскія перамовы па тэрытарыяльных зьменах праходзілі на тле цяжкіх бітваў пад Нарвай. Нарэшце 31 сьнежня 1919 было заключанае замірэньне, якое ўвайшло ў сілу 3 студзеня 1920<ref name="rauch">{{Кніга|аўтар = Georg von Rauch.|частка = |загаловак = The Baltic States: The Years of Independence 1917-1940|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Hurst & Co|год = 1974|том = |старонкі = 70|старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>. == Замежная падтрымка == [[Файл:FinnVlntrsTllnnDc1918.jpg|міні|200пкс|У Талін прыбываюць фінскія валянтэры. Сьнежань 1918]] Грунтоўная заангажаванасьць Брытаніі ў [[Замежная інтэрвэнцыя ў Грамадзянскай вайне ў Расеі|змаганьні на Прыбалтыйскім фронце]] прымала розныя формы: * [[Брытанская кампанія ў Прыбалтыцы (1918—1919)|Брытанскія марскія і паветраныя ўзброеныя сілы ў сьнежні 1918]] пасьля лябіраваньня эстонскімі палітыкамі ў Лёндане даставілі неабходнае ўзбраеньне, забясьпечылі ваенную падрыхтоўку і артылерыйскую падтрымку; * Брытанская падтрымка левага эстонскага флянгу марской апэрацыяй у [[Фінскі заліў|Фінскай затоцы]]. Падчас аднае з апэрацыяў брытанскія [[Тарпэдны катэр|тарпэдныя катэры]] ў спалучэньні з [[Каралеўскія ваенна-паветраныя сілы|авіяцыяй]] правялі першую камбінаваную паветрана-водную атаку ў гісторыі на флёт бальшавікоў у [[Кранштат|Кранштаце]]<ref>[http://www.naval-history.net/WW1AreaBaltic1919.htm WAR IN RUSSIAN BOLSHEVIK WATERS]</ref>, тарпэдаваўшы некалькі караблёў і згубіўшы 3 катэры. Брытанскі афіцэр [[Аўгуст Эгар]] за патапленьне савецкага крэйсэра быў узнагароджаны [[Крыж Вікторыі|крыжам Вікторыі]], а за наступную атаку, у якой былі патопленыя яшчэ два караблі, атрымаў [[За выдатныя заслугі (Вялікабрытанія)|ордэн «За выдатныя заслугі»]]; * Белая расейская [[Паўночна-Заходняя армія]] атрымала ад Брытаніі шэсьць [[танк]]аў з экіпажамі, якія ўвосень 1919 стаялі за 12 міляў ад [[Петраград]]у. Усе танкі захаваліся ў бітвах, атрымаўшы толькі нязначныя пашкоджаньні<ref>{{Артыкул|аўтар = Lt Col A J Parrott RLC British Army.|загаловак = With Lieutenant Colonel Hope Carson in Estonia and Russia|арыгінал = |спасылка = http://www.bdcol.ee/fileadmin/docs/bdreview/11bdr299.pdf|аўтар выданьня = |выданьне = Baltic Defence Review|тып = |месца = |выдавецтва = |год = February, 1999|выпуск = |том = |нумар = |старонкі = |isbn = }}</ref>. Гэта была адзіная дапамога Вялікабрытаніі для беларасейскай арміі. * 2000 фінскіх валянтэраў [[Братэрскія войны Фінляндыі|склалі]] атрады «Pohjan Pojat» і «I Suomalainen Vapaajoukko»<ref name="maide2">{{Кніга|аўтар = Lieutenant Colonel Jaan Maide.|частка = II|загаловак = Ülevaade Eesti Vabadussõjast (Overview of The Estonian War of Independence 1918–1920)|арыгінал = |спасылка = http://www.ksk.edu.ee/file.php?ID=1204|адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Estonian Defence League|год = 1933|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = |мова = et}}</ref>. * У пачатку 1919 року ў Швэцыі быў сфармаваны аддзел дабраахвотнікаў пад камандаваньнем [[Карл Аксэль Матандэр|Карла Матандэра]]. У сакавіку 1919 178 дабраахвотнікаў ўзялі ўдзел у выведніцкіх місіях у Вірумаа. У красавіку аддзел быў перапраўлены на паўднёвы фронт, дзе браў удзел у бітвах пад [[Пячоры|Пячорамі]]. * У Даніі пад даводзтвам капітана [[Рыхард Густаў Баргелін|Рыхарда Густава Баргеліна]] быў сфармаваны атрад з 200 чалавек, які ваяваў супраць бальшавікоў у [[Латвія|Латвіі]] і пад [[Пскоў|Псковам]]. За сваю службу Баргелін быў павышаны да [[падпалкоўнік]]а і атрымаў маёнтак. == Тартускае замірэньне == {{Асноўны артыкул|Тартускае замірэньне (Расея—Эстонія)}} 2 лютага 1920 Рэспубліка Эстонія і [[РСФСР]] падпісалі ў Тарту [[Тартускае замірэньне (Расея—Эстонія)|мірную дамову]]. На той момант бальшавіцкі рэжым ня быў прызнаваны ніводнай заходняй дзяржавай. Паводле ўмоваў пагадненьня Расея назаўжды адмаўлялася ад тэрытарыяльных вымогаў да эстонскай тэрыторыі. Граніца ўсталёўвалася па пазыцыях фронту на момант спыненьня ваенных дзеяньняў. У прыватнасьці, Эстонія захавала стратэгічную паласу на ўсход ад Нарвы і рэгіён [[Сэтумаа]] на паўднёвым усходзе. У 1945, пасьля прыходу савецкіх войскаў, гэтыя тэрыторыі будуць перададзеныя пад кантроль [[РСФСР]]. == Глядзіце таксама == * [[Гісторыя Эстоніі]] * [[Вайна за незалежнасьць Латвіі]] * [[Вайна за незалежнасьць Летувы]] * [[Крыж Свабоды (Эстонія)|Крыж Свабоды]] * [[Калёна Перамогі ў вайне за незалежнасьць Эстоніі]] == Крыніцы і заўвагі == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20090415201639/http://www.hot.ee/vabadussoda/ Вайна за незалежнасьць Эстоніі]{{ref-et}} [[Катэгорыя:Войны Эстоніі]] [[Катэгорыя:Войны Расеі]] [[Катэгорыя:Войны XX стагодзьдзя]] [[Катэгорыя:Эстонская вайна за незалежнасьць| ]] [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Расеі]] 56ll45fv5gzin8qa1cxhrapt0mf7ny2 0 132734 2620456 2523064 2025-06-17T11:15:14Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620456 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Энасіс Паралімні |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Ένωση Νέων Παραλιμνίου |Заснаваны = 1936 |Горад = [[Паралімні]], [[Кіпр]] |Стадыён = [[Гарадзкі стадыён (Паралімні)|Гарадзкі]] |Умяшчальнасьць = 5800 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Кіпру|ЭнасісПараЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Кіпру|ЭнасісПараСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Кіпру|ЭнасісПара}} |Сайт = http://www.enpfc.com/ |Прыналежнасьць = Кіпрскія }} «'''Энасіс'''» ({{мова-el|Ένωση}}) — кіпрскі футбольны клюб з гораду [[Паралімні]]. Заснаваны ў 1936 годзе. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.enpfc.com/ Афіцыйны сайт] {{Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе}} [[Катэгорыя:Паралімні]] t71nhl7prqdn0gvnyu3tesrgq57jya4 0 134550 2620327 2550699 2025-06-16T15:35:33Z Spokiyny 90749 2620327 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Украіна |Назва = Валачыск |Назва ў родным склоне = Валачыску |Назва ўкраінскай мовай = Волочиськ |Вобласьць = [[Хмяльніцкая вобласьць|Хмяльніцкая]] |Раён = [[Валачыскі раён|Валачыскі]] }} '''Валачыск''' ({{мова-uk|Волочиськ}}) — [[горад|места]] ў [[Хмяльніцкая вобласьць|Хмяльніцкай вобласьці]] [[Украіна|Ўкраіны]]. Плошча 14,61 км². Насельніцтва 18 000 чал. == Гісторыя == * [[1463]]: першыя згадкі ў гістарычных крыніцах. * [[1970]]: атрымаў статус места. == Насельніцтва == {| align="center" border="0" cellspacing="2" cellpadding="5" style="border:1px solid #AAAAAA;" |-bgcolor="#AAAAAA;" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Насельніцтва |-bgcolor="#EEEEEE" ! 1979 !! 1989 !! 2001 !! 2012 |- bgcolor="#FFFFFF" | align=center| 17 083 | align=center| 23 985 | align=center| 20 958 | align=center| 19 701 |} == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Хмяльніцкая вобласьць}} [[Катэгорыя:Гарады Ўкраіны]] [[Катэгорыя:Гарады Хмяльніцкай вобласьці]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хмяльніцкай вобласьці]] bo2u62m9xk54yyrodz56sotfkmynqbi 0 136730 2620324 2337386 2025-06-16T14:37:18Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620324 wikitext text/x-wiki [[Файл:Kurvenantrieb mit Zylinderkurve.gif|міні|200пкс|Сукупнасьць агрэгатаў, якія злучаюць рухавік з працоўнай часткай станка.]] '''Трансьмісія''' (сілавая перадача) — у [[машынабудаваньне|машынабудаваньні]] сукупнасьць зборных адзінак і [[мэханізм]]аў, якія злучаюць [[рухавік]] зь вядучымі [[кола]]мі транспартнага сродку ([[аўтамабіль|аўтамабіля]]) або працоўным мэханізмам [[станок|станка]], а таксама сыстэмы, якія забясьпечваюць працу трансьмісіі. У агульным выпадку трансьмісія прызначана для перадачы [[крутоўны момант|крутоўнага моманту]] ад рухавіка да колаў, зьмены цягавых намаганьняў, [[хуткасьць|хуткасьцяў]] і напрамкаў руху. Трансьмісія ўваходзіць у склад сілавога агрэгата. == Літаратура == * {{Кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.15: Следавікі — Трыо|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2002|том=15|старонак=552|isbn=985-11-0251-2 (Т. 15)|тыраж=10000}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20130124133516/http://armor.kiev.ua/wiki/index.php?title=%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BC%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F Трансмісія ў танках] {{Накід:Тэхніка}} [[Катэгорыя:Трансьмісія]] [[Катэгорыя:Будова аўтамабіля]] [[Катэгорыя:Мэханізмы]] i5ix6717c1ydqoumtpp9j80gm9z60gm 0 137533 2620440 2546666 2025-06-17T08:23:44Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620440 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Заграб |Лягатып = NK Zagreb.svg |ПоўнаяНазва = Nogometni klub Zagreb |Заснаваны = 1903 |Горад = [[Заграб]], [[Харватыя]] |Стадыён = [[Краньчавічава]] |Умяшчальнасьць = 8850 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Харватыі|ЗаграбЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Харватыі|ЗаграбСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Харватыі|Заграб}} |Сайт = http://nkzagreb.hr/ |Прыналежнасьць = Харвацкія }} «'''За́граб'''» ({{мова-hr|Zagreb}}) — харвацкі футбольны клюб з гораду [[Заграб]]у. Заснаваны ў 1903 годзе. [[Чэмпіянат Харватыі па футболе|Чэмпіён Харватыі]] (2002). == Вонкавыя спасылкі == * [http://nkzagreb.hr/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Спорт у Заграбе]] twdty8z1f6bbjqbsrykiffknswcpsps 0 138023 2620433 2522878 2025-06-17T07:57:20Z Artsiom91 28241 выпраўленьне спасылак 2620433 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Спартак (неадназначнасьць)}} {{Футбольны клюб |Назва = Спартак Варна |Лягатып = Spartak Varna.png |ПоўнаяНазва = ПФК Спартак Варна |Заснаваны = 28 жніўня 1918 |Горад = [[Варна]], [[Баўгарыя]] |Стадыён = [[Спартак (стадыён, Варна)|Спартак]] |Умяшчальнасьць = 8000 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Баўгарыі|СпартакВарЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Баўгарыі|СпартакВарСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Баўгарыі|СпартакВар}} |Сайт = |Прыналежнасьць = Баўгарскія }} «'''Спарта́к'''» ({{мова-bg|Спартак}}) — баўгарскі футбольны клюб з гораду [[Варна|Варны]]. Заснаваны ў 1918 годзе і адноўлены ў 2015 годзе. [[Чэмпіянат Баўгарыі па футболе|Чэмпіён Баўгарыі]] (1932). == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20130301225357/http://www.spartak1918.com/ Афіцыйны сайт] {{Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе}} [[Катэгорыя:Варна]] 9d9ecj13ijf1hit8hdmfl5br68c00lq 0 139885 2620310 2238250 2025-06-16T13:36:37Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620310 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Вінэр-Нойштат |Лягатып = SC Magna.svg |Горад = [[Вінэр-Нойштат]], [[Аўстрыя]] |Стадыён = [[Вінэр-Нойштат (стадыён)|Вінэр-Нойштат]] |Умяшчальнасьць = 10 000 |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Аўстрыі|ВінэрНойштЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Аўстрыі|ВінэрНойштСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Аўстрыі|ВінэрНойшт}} |Прыналежнасьць = Аўстрыйскія }} «'''Вінэр-Нойштат'''» ({{мова-de|Wiener Neustadt}}) — аўстрыйскі футбольны клюб з гораду [[Вінэр-Нойштат]]у. Заснаваны ў 2008 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20150419083958/http://www.fcmagna.at/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Вінэр-Нойштат]] 09gx25pi8txlf8jqk67wurqpeaxdnvj 0 141417 2620441 2603522 2025-06-17T08:24:42Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620441 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Спліт |Лягатып = RNK Split.svg |ПоўнаяНазва = Radnički nogometni klub Split |Заснаваны = 16 красавіка 1912 |Горад = [[Спліт]], [[Харватыя]] |Стадыён = [[Парк Младзежы (стадыён)|Парк Младзежы]] |Умяшчальнасьць = 4075 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Харватыі|СплітЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Харватыі|СплітСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Харватыі|Спліт}} |Сайт = http://www.rnksplit.hr/ |Прыналежнасьць = Харвацкія }} «'''Спліт'''» ({{мова-hr|Split}}) — харвацкі футбольны клюб з гораду [[Спліт]]у. Заснаваны ў 1912 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20140722224659/http://www.rnksplit.hr/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Спліт]] 6iz78zgnkuirwxoh6b1unbassho7vu5 0 145084 2620321 2574538 2025-06-16T14:26:00Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620321 wikitext text/x-wiki {{Футбольная ліга |назва = Про Ліга |лягатып = BelgianProLeague.png |памер = |краіна = {{Сьцяг Бэльгіі|21px}} [[Бэльгія]] |канфэдэрацыя = [[УЭФА]] |заснаваная = 1895 |дывізіёны = |каманды = 16 |вылет у = [[Чэленджэр Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Чэленджэр Про Ліга]] |узроўні = 1 |хатнія кубкі = [[Кубак Бэльгіі па футболе|Кубак Бэльгіі]], [[Супэркубак Бэльгіі па футболе|Супэркубак Бэльгіі]] |міжнародныя кубкі = {{Просты сьпіс| * [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] * [[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] * [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] }} |чэмпіён = [[Юніён Сэн-Жыль]] — 12-ы тытул |сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] |найпасьпяховы клюб = [[Андэрлехт Брусэль|Андэрлехт]] — 34 тытулы |тэлебачаньне = ''Telenet, VOO, Belgacom TV, Vtm, RTBFFox Sports Eredivisie, NOS'' |ўэбсайт = [https://www.proleague.be/] |актуальны сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|Сэзон 2024—2025 гадоў]] }} '''Про Ліга''' ({{мова-nl|Pro League}}; вядомая як ''Жупілер Про Ліга'') — найвышэйшая футбольная ліга ў [[Бэльгія|Бэльгіі]]. Заснаваная ў 1895 годзе і, такім чынам, зьяўляецца адной з найстарэйшых у сьвеце. Удзел у спаборніцтве прымаюць 16 клюбаў. Сэзон пачынаецца ў канцы ліпеня й праходзіць да пачатку траўня, каманды мусяць згуляць 30 матчаў у рэгулярным сэзоне, а затым вядуць барацьбу ў трох [[плэй-оф]] групах — у групе за перамогу ў турніры, групе сярэдзіны табліцы й групе за захаваньне месца ў чэмпіянаце на наступны сэзон. У плэй-оф за перамогу вядуць барацьбу першыя шэсьць камандаў з выніковай табліцы рэгулярнага сэзону, кожны клюб гуляе зь іншым з групы два разы. У другім плэй-оф турніры прымаюць удзел клюбы, якія занялі месцы з 7 па 12 у рэгулярным сэзоне, яны таксама гуляюць адзін з адным два разы. Сутнасьць гэтага турніру плэй-оф хаваецца ў тым, што ягоны пераможца атрымлівае права згуляць зь пятай камандай чэмпіёнскага раўнду плэй-оф за ўдзел у [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Лізе канфэрэнцыяў]]. У плэй-оф за захаваньне месца прымаюць удзел клюбы, якія занялі месцы з 13 па 16 у рэгулярным сэзоне, яны таксама гуляюць адзін з адным два разы. Ліга спансуецца буйным бэльгійска-бразыльскім броварам [[AB InBev]], які акрамя розных гатункаў стварае піва маркі [[Jupiler]], таму турнір афіцыйна вядомы як ''Жупілер Про Ліга''. Чэмпіянат быў створаны ў 1895 годзе [[Каралеўская бэльгійская футбольная асацыяцыя|Каралеўскай бэльгійскай футбольнай асацыяцыяй]], а першым чэмпіёнам стаў клюб «[[Льеж (футбольны клюб)|Льеж]]». З 74 клюбаў, якія бралі ўдзел у турніры з моманту ягонага стварэньня, 15 былі [[Чэмпіянат Бэльгіі па футболе|чэмпіёнамі Бэльгіі]]. «[[Андэрлехт Брусэль|Андэрлехт]]» зьяўляецца самым пасьпяховым клюбам, маючы на сваім рахунку 34 перамогі ў чэмпіянаце, наступным клюбам паводле колькасьці перамог зьяўляецца «[[Бруге (футбольны клюб)|Бруге]]», на рахунку якога 19 перамогаў. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20090830221642/http://www.sport.be/fr/jupilerleague/ Спартовы сайт пра Про Лігу] * [http://www.league321.com/belgium-football.html Вынікі, табліцы й статыстыка]. League321.com {{Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе}} [[Катэгорыя:Чэмпіянат Бэльгіі па футболе]] sj754fkmsml64p7ei5nnx0z9wke7xyz 0 146009 2620309 2118770 2025-06-16T13:35:52Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620309 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Гродыг |Лягатып = SV Grodig.svg |Горад = [[Гродыг]], [[Аўстрыя]] |Стадыён = [[Унтэрсбэрг Арэна]] |Умяшчальнасьць = 2955 |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Аўстрыі|ГродыгЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Аўстрыі|ГродыгСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Аўстрыі|Гродыг}} |Прыналежнасьць = Аўстрыйскія |pattern_la1=_whiteborder|pattern_b1=_bluehorizontal|pattern_ra1=_whiteborder |leftarm1=0000FF|body1=0000FF|rightarm1=0000FF|shorts1=0000FF|socks1=0000FF |pattern_la2=_whiteborder|pattern_b2=|pattern_ra2=_whiteborder |leftarm2=FFFFFF|body2=FFFFFF|rightarm2=FFFFFFF|shorts2=FFFFFF|socks2=FFFFFF }} [[Файл:20130524-grödig-fc-blau-weiss-linz-mannschaft.jpg|міні|200пкс|Каманда]] «'''Гродыг'''» ({{мова-de|Grödig}}) — аўстрыйскі футбольны клюб з гораду [[Гродыг]]у. Заснаваны ў 1948 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.sv-groedig.at/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Гродыг]] f3crdbjowsxh98xs8shxrle7d80kvw5 0 147830 2620343 2603901 2025-06-16T16:44:13Z Dymitr 10914 /* Дасягненьні */ абнаўленьне зьвестак 2620343 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Інтэрнасьёнал |Лягатып = Sport Club Internacional 2009.png |ПоўнаяНазва = Sport Club Internacional |Заснаваны = 4 красавіка 1909 |Горад = [[Порту-Алегры]], [[Бразылія]] |Стадыён = [[Бэйра-Рыю (стадыён)|Бэйра-Рыю]] |Умяшчальнасьць = 56 000 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Бразыліі|ІнтэрнасьёЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Бразыліі|ПапярэдніСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Бразыліі|Інтэрнасьё}} |Прыналежнасьць = Бразыльскія | pattern_la1 = _inter20h | pattern_b1 = _inter20h | pattern_ra1 = _inter20h | pattern_sh1 = _adidasred | pattern_so1 = _3_stripes_red | leftarm1 = FF0000 | body1 = FF0000 | rightarm1 = FF0000 | shorts1 = FFFFFF | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 = _inter20a | pattern_b2 = _inter20a | pattern_ra2 = _inter20a | pattern_sh2 = _adidaswhite | pattern_so2 = _3_stripes_white | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FF0000 | socks2 = FF0000 }} «'''Інтэрнасьёнал'''» ({{мова-pt|Internacional}}) — бразыльскі футбольны клюб з гораду [[Порту-Алегры]]. Заснаваны ў 1909 годзе. Клюб мае каманды ў шэрагу відаў спорту, як найбольш вядомай зьяўляецца футбольная каманда. Традыцыйнымі для клюбу чырвоныя кашулі і белыя трусы і шкарпэткі, з-за чаго каманда мае мянушку «Каларада», што азначае — «чырвоны». Хатні стадыён каманды. Клюб зьяўляецца адным з трох клюбаў, якія бралі ўдзел у [[Сэрыя A чэмпіянату Бразыліі па футболе|Сэрыі А]] [[чэмпіянат Бразыліі па футболе|чэмпіянату Бразыліі]] ад пачатку ейнага заснаваньня. «Інтэрнасьёнал» мае лякальнае дэрбі зь іншым клюбам з Порту-Алегры «[[Грэмію Порту-Алегры|Грэмію]]». У 2006 годзе «Інтэрнасьёнал» упершыню ў сваёй гісторыі стаў уладальнікам [[Кубак Лібэртадорэс|Кубка Лібэртадорэс]]. У сьнежні таго ж году «Інтэр» атрымаў перамогу ў [[Клюбны чэмпіянат сьвету па футболе|клюбным чэмпіянаце сьвету ФІФА]], абыграўшы ў фінале пераможцу эўрапейскай [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]] гішпанскую «[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёну]]». У 2007 годзе каманда стала пераможцам [[Рэкопа Паўднёвай Амэрыкі|Рэкопы Паўднёвай Амэрыкі]], аказаўшыся мацней за мэксыканскую «[[Пачука (футбольны клюб)|Пачуку]]». У 2008 годзе «Інтэрнасьёнал» першым сярод бразыльскіх клюбаў заваяваў [[Паўднёваамэрыканскі кубак]], другі па значнасьці турнір кантынэнту. Такім чынам, клюб стаў уладальнікам усіх існых на сёньня міжнародных трафэяў паўднёваамэрыканскага футболу. У 2010 годзе клюб у другі раз у сваёй гісторыі стаў уладальнікам Кубка Лібэртадорэс. == Гісторыя == [[Файл:Henrique poppe.jpg|міні|170пкс|зьлева|Энрыке Попэ зьяўляецца адным з братоў-фундатараў клюбу]] Фундатарамі клюбу лічацца нашчадкі італьянскіх эмігрантаў браты Энрыке, Жазэ і Луіс Попэ. У 1901 годзе яны пераехалі з [[Сан-Паўлу]] ў [[Порту-Алегры]], аднак ня здолелі знайсьці клюб, за які бы маглі выступаць. На той час у горадзе існавала толькі два футбольныя клюбы, аднак абодва клюбы былі прыватнімі, і ў іх выступалі толькі гульцы зь нямецкім паходжаньнем. У 1909 годзе браты Попэ запрасілі групу студэнтаў і іншых зацікаўленых людзей на паседжаньне 4 красавіка 1909 году з мэтай стварэньня новага футбольнага клюбу, які атрымаў назву «Інтэрнасьёнал». Больш за 40 чалавек прагаласавалі на назву «Інтэрнасьёнал», што тычыцца дактрыны клюбу, які быў створаны для ўсіх незалежна ад паходжаньня, нацыянапльнасьці і сацыяльнага статусу. Трэніроўкі ў новым клюбе пачаліся ўжо ў красавіку, аднак спарынг-матчы праходзілі ў асноўным толькі ўнутры самой каманды. Першай пляцоўкай «Інтэрнасьёналу» стаў раён Ільёта на Руа-Арлінда ў заходняй частцы гораду. Характэрна, што гэтая плошча ў раёне Азэньню цяпер знаходзіцца бліжэй да стадыёну «[[Грэмію Порту-Алегры|Грэмію]]», чым да арэны [[Бэйра-Рыю (стадыён)|Бэйра-Рыю]], якая разьмяшчаецца на ўзьбярэжжы заліву Гуаіба на некалькі кварталаў далей, на паўднёва-захад, чым арэна «трохкаляровых». 18 ліпеня «Інтэр» правёў свой першы матч супраць клюбу «Грэмію» на іхнай пляцоўцы. «Інтэрнасьёнал» трываў паразу з вынікам 10:0. Другі ж матч, які праёшоў 7 верасьня, склаўся куды больш удала: «Інтэр» згуляў унічыю 0:0 з адной зь лепшых каманд гораду «Вайсковым футбольным клюбам» ({{мова-pt|Militar Football Club|скарочана}}). Першую перамогу і першы гол у гісторыі клюб адсьвяткаваў 12 кастрычніка 1909 году, абыграўшы ўсё той жа «Вайсковы футбольны клюб» зь лікам 2:1. == Дасягненьні == * '''[[Чэмпіянат Бразыліі па футболе|Чэмпіён Бразыліі]]''': 3 :: 1975, 1976, 1979 * '''[[Кубак Бразыліі па футболе|Кубак Бразыліі]]''': 1 :: 1992 * '''[[Ліга Гаушу|Чэмпіён штату Рыю-Грандзі-ду-Сул]]''': 46 :: 1927, 1934, 1940, 1941, 1942, 1943, 1944, 1945, 1947, 1947, :: 1948, 1950, 1951, 1952, 1953, 1955, 1961, 1969, 1970, 1971, :: 1972, 1973, 1974, 1975, 1976, 1978, 1981, 1982, 1983, 1984, :: 1991, 1992, 1994, 1997, 2002, 2003, 2004, 2005, 2008, 2009 :: 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2025 * '''[[Клюбны чэмпіянат сьвету па футболе|Клюбны чэмпіянат сьвету]]''': 1 :: 2006 * '''[[Кубак Лібэртадорэс]]''': 2 :: 2006, 2010 * '''[[Паўднёваамэрыканскі кубак]]''': 1 :: 2008 * '''[[Рэкопа Паўднёвай Амэрыкі]]''': 2 :: 2007, 2011 == Склад == : ''Актуальны на 15 лютага 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец|1|{{Сьцяг Уругваю}}|Бр|[[Сэрхіё Рачэт]]||1993}} {{Гулец|2|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Рамон Рамус Ліма|Рамон]]||2001}} {{Гулец|3|{{Сьцяг Уругваю}}|Аб|[[Агустын Рахэль]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Гэрта Бэрлін|Гэрта]]|1997}} {{Гулец|4|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Вітан]]||2000}} {{Гулец|5|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Фэрнанду Франсіску Рэжэс|Фэрнанду]]||1987}} {{Гулец|7|{{Сьцяг Калюмбіі}}|Нап|[[Хаан Карбанэра]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Расінг Авэльянэда|Расінг]]|1999}} {{Гулец|8|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Бруну Энрыке Карсыні|Бруну Энрыке]]||1989}} {{Гулец|10|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Алан Патрык]]|капітан|1991}} {{Гулец|11|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Вандэрсан Масыел Соўза Кампус|Вандэрсан]]||1994}} {{Гулец|12|{{Сьцяг Бразыліі}}|Бр|[[Іван Куарэзма]]||1997}} {{Гулец|13|{{Сьцяг Эквадору}}|Нап|[[Энэр Валенсія]]||1989}} {{Гулец|15|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Бруну Гомэс Клевэларыю|Бруну Гомэс]]||2001}} {{Гулец|16|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Раналду да Сылва Соўза|Раналду Соўза]]||1996}} {{Гулец|17|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Бруну Табата]]||1997}} {{Гулец|19|{{Сьцяг Калюмбіі}}|Нап|[[Рафаэль Сантас Барэ]]||1995}} {{Гулец|20|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Клэйтан Сампаю]]||2000}} {{Гулец|21|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Вэсьлі Рыбэйру Сылва|Вэсьлі Рыбэйру]]||1999}} {{Гулец|22|{{Сьцяг Бразыліі}}|Бр|[[Каўан Жэзус]]||2003}} {{Гулец|23|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Натан Сантус]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Сантус (футбольны клюб)|Сантус]]|2001}} {{Гулец|24|{{Сьцяг Бразыліі}}|Бр|[[Антані Сьпіер Соўза|Антані Соўза]]||2002}} {{Падзел складу}} {{Гулец|25|{{Сьцяг Аргентыны}}|Аб|[[Габрыель Мэркада]]||1987}} {{Гулец|26|{{Сьцяг Аргентыны}}|Аб|[[Алехандра Бэрнабэй]]||2000}} {{Гулец|27|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Каіке Роша]]||2001}} {{Гулец|28|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Вітар Угу Наум дус Сантус|Вітыньню]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Дынама Кіеў|Дынама К.]]|1999}} {{Гулец|29|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Т’ягу Мая]]||1997}} {{Гулец|34|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Габрыел Карвальлю Тэйшэйра|Габрыел Карвальлю]]||2007}} {{Гулец|35|{{Сьцяг Аргентыны}}|Аб|[[Браян Агірэ]]||2000}} {{Гулец|37|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Яга Нуал]]||2007}} {{Гулец|38|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Марлун Ян Кавалканці|Марлун]]||2005}} {{Гулец|39|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Луіс Атавію]]||2007}} {{Гулец|41|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Віктар Габрыел]]||2004}} {{Гулец|42|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Паблу Пэрэйра да Коста|Паблу Пэрэйра]]||2006}} {{Гулец|43|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Бэрнарду Жакаб]]||2006}} {{Гулец|45|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Лука Аланда Сампаю Таварэс|Лука]]||2003}} {{Гулец|46|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Пэдру Каўан]]||2006}} {{Гулец|47|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Густаву Праду]]||2005}} {{Гулец|48|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Лука Друманд]]||2004}} {{Гулец|49|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Рыкарду Матыяс]]||2006}} {{Гулец|50|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Густаву дус Сантус|Густаву Сантус]]||2006}} {{Канец складу}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.internacional.com.br/ Афіцыйны сайт] {{Сэрыя А чэмпіянату Бразыліі па футболе}} [[Катэгорыя:Порту-Алегры]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1909 годзе]] nzhmf26eacx6vppf72v4fqsr3sfw9sn 0 147875 2620464 2525221 2025-06-17T11:42:59Z Artsiom91 28241 выпраўленьне спасылак 2620464 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Дукла Прага |Лягатып = Dukla Praha.png |ПоўнаяНазва = FK Dukla Praha |Заснаваны = 1958 |Горад = [[Прага]], [[Чэхія]] |Стадыён = [[Юліска (стадыён)|Юліска]] |Умяшчальнасьць = 8150 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Чэхіі|ДуклаПрагаЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Чэхіі|ДуклаПрагаСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Чэхіі|ДуклаПрага}} |Прыналежнасьць = Чэскія }} «'''Ду́кла'''» ({{мова-cs|Dukla}}) — чэскі футбольны клюб з гораду [[Прага|Прагі]]. Заснаваны ў 1958 годзе. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.fkdukla.cz/ Афіцыйны сайт] {{Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе}} [[Катэгорыя:Прага]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1958 годзе]] 7rp20thffiq3q6ulrl61ba6dim7dayv 0 149743 2620351 2247818 2025-06-16T17:00:30Z W 11741 /* Перасячэньні */ +«[[Менскі маторны завод]]» [[Вікіпэдыя:Праект:Злучнасьць]] 2620351 wikitext text/x-wiki {{Вуліца Менску |назва = вуліца Ваўпшасава |былыя назвы = |год заснаваньня вуліцы = |статус = вуліца |фота = |подпіс = |раён1 = Партызанскі |раён2 = Заводзкі |мікрараён1 = |мікрараён2 = |гістарычны раён = |даўжыня = |мэтро = |аўтобус = |тралейбус = |трамвай = |індэкс = |на мапе = |на мапе Яндекс = |на мапе Google = |Commons = }} '''Ву́ліца Ваўпша́сава''' — вуліца ў [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскім]] і [[Заводзкі раён (Менск)|Заводзкім]] раёнах [[Менск]]у. Названая ў гонар [[Станіслаў Ваўпшасаў|Станіслава Ваўпшасава]] (1899—1944), актыўнага ўдзельніка партызанскага руху ў [[БССР|Беларусі]] ў гады [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]]. == Перасячэньні == Працягвае вуліцу [[Вуліца Ванеева (Менск)|Ванеева]] пасьля перасячэньня з вуліцай [[Вуліца Даўгабродзкая (Менск)|Даўгабродзкай]]. Перасякаецца з вуліцамі: * Радыяльнай * Халмагорскай * [[Вуліца Солтыса (Менск)|Солтыса]] == Прадпрыемствы == На вуліцы Ваўпшасава месьціўся «[[Менскі маторны завод]]». == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20101126033101/http://map.by/ru/streets/show.htm?strid=142&name=%C2%E0%F3%EF%F8%E0%F1%EE%E2%E0+%F3%EB. map.by] [[Катэгорыя:Вуліцы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Заводзкі раён (Менск)]] e41c82vcuayvtai2haxwcnaymq89y8n 0 151159 2620459 2523082 2025-06-17T11:17:27Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620459 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Эрміс |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Ερμής Αραδίππου |Заснаваны = 1958 |Горад = [[Арадыпу]], [[Кіпр]] |Стадыён = [[Амахостас (стадыён)|Амахостас]] |Умяшчальнасьць = 5500 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Кіпру|ЭрмісАрадыЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Кіпру|ЭрмісАрадыСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Кіпру|ЭрмісАрады}} |Сайт = http://ermisaradippoufc.com/ |Прыналежнасьць = Кіпрскія }} «'''Эрміс'''» ({{мова-el|Ερμής}}) — кіпрскі футбольны клюб з гораду [[Арадыпу]]. Заснаваны ў 1958 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20100123065255/http://www.ermisaradippoufc.com/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Арадыпу]] aqvqk9gc6atl2dxo9gbsqymkiyqnomz 0 153484 2620392 2507911 2025-06-16T21:22:43Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620392 wikitext text/x-wiki {{Дамова | назва = Харкаўскія пагадненьні | поўная назва = | выява = Dmitry Medvedev in Kharkov - 21 April 2010-9.jpeg | шырыня выявы = 250пкс | подпіс выявы = Падпісаньне пагадненьня | тып = [[Міжнародны дагавор|міжнародны]] | дата падрыхтоўкі = | дата падпісаньня = 2010 | месца падпісаньня = [[Харкаў]] | замацаваная пячаткай = | набыла моц = | умовы = | тэрмін дзеяньня = да 2017 г. | страціла моц = 2014 г. [[Дэнансацыя|дэнансавала]] Расея аднабакова [[Анэксія Крыма Расеяй|пасьля акупацыі Крыму]]<ref>[http://tass.ru/politika/1091419 ИТАР-ТАСС: Политика - Россия денонсировала соглашения с Украиной по Черноморскому флоту РФ] {{ref-ru}}</ref> | падпісаная = [[Віктар Януковіч]],<br />[[Дзьмітры Мядзьведзеў]] | бакі = {{UKR}}<br /> {{RUS}} | месца захаваньня = | статус = | мова = | мовы = [[украінская мова|украінская]], [[расейская мова|расейская]] | сайт = | wikisource = }} '''Харкаўскія пагадненьні''' ({{Мова-uk|Харківські угоди}}) — пагадненьне паміж Украінай і Расейскай Фэдэрацыяй па пытаньнях знаходжаньня [[Чарнаморскі флёт|Чарнаморскага флёта]] [[Расейская Фэдэрацыя|Расейскай Фэдэрацыі]] на тэрыторыі [[Украіна|Ўкраіны]] (у прэсе таксама Харкаўскія пагадненьні, Харкаўскі пакт, пагадненьне [[Віктар Януковіч|Януковіча]]-[[Дзьмітры Мядзьведзеў|Мядзьведзева]]), падпісанае 21 красавіку 2010 г. ў г. [[Харкаў|Харкаве]] прэзыдэнтам Украіны [[Віктар Януковіч|Віктарам Януковічам]] і прэзыдэнтам Расеі [[Дзьмітры Мядзьведзеў|Дзьмітрыем Мядзьведзевым]], згодна зь якім тэрмін знаходжаньня Чарнаморскага флёта Расейскай Фэдэрацыі ў г. [[Севастопаль]] падоўжаны з 2017 г. да 2042 году з аўтаматычным падаўжэньнем на 5 гадоў, калі любая бок не выкажа пярэчаньні, і ўстаноўлена арэндная плата. Як паказана ў самім пагадненьні, тэрмін знаходжаньня флёта павялічаны ў абмен на патаненьне для Ўкраіны расейскага газу шляхам прымяненьня зьніжкі ў выглядзе ануляваньня мытаў. Ратыфікаваная Вярхоўнай Радай Украіны і Дзяржаўнай думай Расейскай Фэдэрацыі 27 красавіка 2010 году. Ва Ўкраіне дамоўленасьці выклікалі абурэньне апазыцыі, эколягаў, мясцовых радаў і грамадзтва ў цэлым. Большасьць аналітыкаў расцанілі яе як супярэчнасьць Канстытуцыі Ўкраіны. == Умовы пагадненьняў == На працягу 6 дзён пасьля падпісаньня прэса і шырокая грамадзкасьць была пазбаўленыя магчымасьці азнаёміцца ​​з афіцыйным тэкстам міжнароднай Дамовы да моманту яго ратыфікацыі<ref>[https://web.archive.org/web/20161230101350/http://zakon4.rada.gov.ua/laws/show/2153-vi Закону України «Про ратифікацію Угоди між Україною та Російською Федерацією з питань перебування Чорноморського флоту Російської Федерації на території України»]</ref> Вярхоўнай Радай Украіны 27 красавіка 2010 году. У адпаведнасьці з Пагадненьнем, тэрмін знаходжаньня Чарнаморскага флёта Расейскай Фэдэрацыі падоўжаны на 25 гадоў, да 28 траўня 2042 г. з наступным аўтаматычным падаўжэньнем на наступныя пяцігадовыя пэрыяды, калі адзін з бакоў паведаміць пісьмова другому боку аб спыненьні дзеяньня Пагадненьня не пазьней, чым за адзін год да завяршэньня тэрміну дзеяньня. Аплата за знаходжаньне флёта складаецца са штогадовых плацяжоў у 100 мільёнаў даляраў ЗША ў год, пачынаючы з 2017 году, а таксама з дадатковых сродкаў, што атрымліваюцца за кошт зьніжэньня з даты ўступленьня ў сілу гэтага Пагадненьня цаны ў памеры да 100 [[Даляр ЗША|даляраў ЗША]] ад усталяванай дзейным кантрактам паміж НАК «[[Нафтагаз Украіны]]» і ААТ «[[Газпром]]», на кожную тысячу кубамэтраў газу, які пастаўляецца ў Беларусь. Пры цане 333 даляры ЗША і вышэй за тысячу кубамэтраў газу зьніжэньне складзе 100 даляраў ЗША, пры цане ніжэй за 333 даляры [[ЗША]] зьніжэньне складзе 30 % ад такой цаны. == Ратыфікацыя == 22 красавіка 2010 г. сьпікеры ўкраінскага і расейскага парлямэнтаў [[Уладзімер Літвін]] і Барыс Грызлоў дамовіліся аб сынхроннай ратыфікацыі Пагадненьня 27 красавіка 2010 году<ref>[http://www.unian.net/ukr/news/news-373599.html Литвин вже домовився з Гризловим про синхронну ратифікацію договорів] {{ref-uk}}</ref>. == Наступствы == Ратыфікацыя Пагадненьня ва ўкраінскім парлямэнце стала кансалідавальным фактарам для апазыцыі<ref>[http://www.unian.net/ukr/news/news-374427.html Опозиція заявляє, що вона згуртувалася для боротьби з владою] {{ref-uk}}</ref>, якая заявіла пра намер пачаць бестэрміновыя акцыі пратэсту<ref>[http://www.unian.net/ukr/news/news-374449.html Тимошенко хоче новий Майдан?] {{ref-uk}}</ref>. Прадстаўнікі ўкраінскай інтэлігенцыі, у прыватнасьці, пісьменьнікі і публіцысты Валеры Шаўчук, Уладзімер Яварыўскі, [[Юры Андруховіч]], Дзьмітры Паўлычка, Мікалай Рабчук, акадэмікі Іван Дзюба, Мікалай Жулынскі, Міраслаў Паповіч, грамадзкія дзеячы Канстанцін Марозаў, Ляўко Лук’яненка, Багдан Гарынь стварылі Народны камітэт абароны Ўкраіны для каардынацыі дзеяньняў грамадзкасьці па выразе пратэстаў супраць дзеяньняў улады<ref>[http://www.radiosvoboda.org/content/article/2033495.html Народний комітет порятунку України має почати з патріотичного просвітництва — Лук'яненко] {{ref-uk}}</ref>. 27 красавіка, выказваючы незадаволенасьць дзеяньнямі кіроўнай кааліцыі, сябры дэлегацыі Ўкраіны ў [[Парлямэнцкая асамблея Рады Эўропы|Парлямэнцкай Асамблеі Рады Эўропы]] ад апазыцыі падчас прамовы Віктара Януковіча ў [[Парлямэнцкая асамблея Рады Эўропы|ПАРЭ]], пакінулі сэсійны зал ў знак пратэсту<ref>[http://www.unian.net/ukr/news/news-374485.html Члени делегації України у ПАРЄ влаштували Януковичу демарш] {{ref-uk}}</ref>. 5 траўня падчас візыту міністра замежных справаў Украіны Канстанціна Грышчанкі ў Нью-Ёрку ўкраінская дыяспара байкатавала заплянаваную сустрэчу зь міністрам, затое правяла акцыю пратэсту перад будынкам Пастаяннага прадстаўніцтва Ўкраіны пры ААН<ref>[http://unian.net/ukr/news/news-375483.html Українська діаспора у США показала Грищенку, яка вона зла (фото)] {{ref-uk}}</ref>. 11 траўня Народны камітэт абароны Ўкраіны правёў перад будынкам парлямэнта ў [[Кіеў|Кіеве]] шматтысячныя акцыі пратэсту, падчас якіх людзі ў цывільным затрымалі 4 мітынгоўцаў ад ВА «Свабода»<ref>[http://www.svoboda.org.ua/diyalnist/novyny/014897/ Затримано учасників акції протесту під Верховною Радою] {{ref-uk}}</ref>, а напярэдадні ДАІ не пускала ў сталіцу аўтобусы з прыхільнікамі апазыцыі<ref>[https://web.archive.org/web/20160305093756/http://infocompany.biz/ukr/news/637/0/673/ Автобуси з мітингувальниками не пускають до Києва] {{ref-uk}}</ref>. У той дзень акцыі пратэсту прайшлі таксама ў [[Львоў|Львове]] і [[Тарнопаль|Тарнопалі]]. == Дэнансацыі пагадненьня == 19 чэрвеня 2013 г. [[Вярхоўная Рада Ўкраіны]] адхіліла законапраект, якім прадугледжвалася разарваць «Харкаўскае пагадненьне»: «за» прагаласавалі толькі 152 народных дэпутата [[Украіна|Ўкраіны]]<ref>[http://www.pravda.com.ua/news/2013/06/19/6992536/ Рада провалила денонсацію «харківських угод» — ''Українська правда'' (19.06.2013)] {{ref-uk}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == {{Партал|Украіна}} * {{commons|Category:2010 Ukrainian–Russian Naval Base for Natural Gas treaty|Харкаўскія пагадненьні}} * [http://unian.net/ukr/news/news-374064.html Мітинг опозиції: Тимошенко оголосила «газават» Януковичу — УНІАН] {{ref-uk}} * [http://photo.unian.net/ukr/themes/17445 Юлія Тимошенко провела мітинг під стінами Маріїнського палацу — Фото УНІАН] {{ref-uk}} * [http://focus.ua/photo/975 Митинг оппозиции против пакта Медведева-Януковича.] Фокус {{ref-ru}} * [https://web.archive.org/web/20100502095731/http://zaxid.net/newsua/2010/4/25/144047/ Янукович капітулював перед московськими карликами, — віче у Львові] {{ref-uk}} * [http://unian.net/ukr/news/news-374522.html Мітинг під стінами Верховної Ради: «Крємлю прівєт! Крим — для українців!» — УНІАН] {{ref-uk}} * [http://photo.unian.net/ukr/themes/17486 Пікетування ВР супротивниками ратифікації договору про Чорноморський флот РФ — Фото УНІАН] {{ref-uk}} * [https://web.archive.org/web/20100501140549/http://www.focus.ua/photo/980 Акция протеста у стен Верховной Рады — Фокус] {{ref-ru}} * [http://unian.net/ukr/news/news-376351.html Мітинг під ВР: Павличко став польовим командиром, Ющенко, Яценюк, Гриценко не з'явилися — УНІАН] {{ref-uk}} [[Катэгорыя:Міжнародныя пагадненьні Ўкраіны]] [[Катэгорыя:Міжнародныя пагадненьні Расеі]] [[Катэгорыя:2010]] [[Катэгорыя:Гісторыя Ўкраіны пасьля 1991 году]] cz1smm6209awqmh13cfpj5g15117mut 0 153850 2620439 2546670 2025-06-17T08:23:16Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620439 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Хрвацкі Драгаволяц |Лягатып = NK Hrvatski Dragovoljac.svg |ПоўнаяНазва = Nogometni klub Hrvatski dragovoljac |Заснаваны = 1975 |Горад = [[Заграб]], [[Харватыя]] |Стадыён = [[Сьцяпан Спаіч (стадыён)|Сьцяпан Спаіч]] |Умяшчальнасьць = 5000 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Харватыі|ХрвацкіДраЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Харватыі|ХрвацкіДраСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Харватыі|ХрвацкіДра}} |Сайт = http://www.hrvatski-dragovoljac.com/ |Прыналежнасьць = Харвацкія }} «'''Хрвацкі Драгаволяц'''» ({{мова-hr|Hrvatski dragovoljac}}) — харвацкі футбольны клюб з гораду [[Заграб]]у. Заснаваны ў 1975 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.hrvatski-dragovoljac.com/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Спорт у Заграбе]] c08rvruosych007fe9pdashahs5wf3y 0 154269 2620444 2330548 2025-06-17T09:30:35Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620444 wikitext text/x-wiki {{Вайсковы карабель |Назва = USS George H. W. Bush |Выява = [[Файл:US Navy 100227-N-1854W-716 USS George H.W. Bush (CVN 77) heels hard to starboard during high-speed drills.jpg|300пкс]] |Тып = [[авіяносец]] |Кляс = Німіц |Краіна = [[ЗША]] |Порт прыпіскі = [[Вайскова-марская база Норфалк|ВМБ Норфалк]], [[Вірджынія]], [[ЗША]] |Вытворца = Northrop Grumman Newport News |Пачатак будаўніцтва = 6 верасьня 2003 г |Спуск на ваду = 9 кастрычніка 2006 г |Пачатак эксплюатацыі = 10 студзеня 2009 г |Сканчэньне эксплюатацыі = |Статус = эксплюатуецца |Войны і канфлікты = |Водазьмяшчэньне = 97 000 т |Даўжыня = 332,7 (317) м |Шырыня = 76,8 (40) м |Вышыня = |Уляганьне = 11,3 м |Браняваньне = |Сілавая ўсталёўка = 2 рэактары тыпу [[A4W]] |Рухавікі = |Магутнасьць = 260 000 [[к. с.]] (191 [[МВт]]) |Хуткасьць = |Далёкасьць плаваньня = |Аўтаномнасьць плаваньня = |Павозка = 3200 чал. + 2480 чал. авіяпэрсанала |Навігацыйнае ўзбраеньне = |Радыёлякацыйнае ўзбраеньне = |Радыёэлектроннае ўзбраеньне = |Тактычнае ўдарнае ўзбраеньне = |Артылерыя = |Зэнітная артылерыя = 4 × 20-мм аўтаматычныя 6-стволавыя пушкі [[Mark 15 Vulcan Phalanx CIWS|Mark 15 «Вулкан Фаланкс»]] з індывідуальнай сыстэмай навядзеньня |Ракетнае ўзбраеньне = 2 х [[RIM-162|RIM-162 ESSM]] * 2 х [[RIM-116|RIM-116 RAM]] |Супрацьлодкавае ўзбраеньне = |Мінна-тарпэднае ўзбраеньне = 2 трохтрубных 324-мм тарпэдных апарата |Бартавая авіяцыя = 90 самалётаў (у тым ліку [[F-22 Raptor]]) ці шрубалётаў |Commons = Category:USS George H. W. Bush (CVN-77) }} '''USS «Джордж Буш» (CVN-77)''' ({{мова-en|USS George H. W. Bush (CVN-77)}}) — амэрыканскі атамны [[авіяносец]] клясы «Німіц», дзясяты і апошні карабель гэтай клясы, мае значную колькасьць удасканаленьняў у параўнаньні з папярэднімі караблямі праекту. Названы ў гонар 41-га прэзыдэнта ЗША [[Джордж Гэрбэрт Ўокер Буш|Джорджа Буша-старэйшага]]. Зьяўляецца другім караблём ЗША названым ў гонар ваенна-марскога лётчыка (першым быў «Форэстал»), а таксама другім, названым у гонар жывога прэзыдэнта (пасьля авіяносца «[[USS «Рональд Рэйган»|Рональд Рэйган]]»). Закладзены 6 верасьня 2003 г., спушчаны на ваду 9 кастрычніка 2006 г, уключаны ў склад флёту 10 студзеня 2009 году. == Апісаньне == CVN-77 мае найбольшую даўжыню 332,8 [[Мэтар|м]] і водазьмяшчэньне 97 000 тон, што робіць яго адным з найбуйнейшых ваенных караблёў у сьвеце (хоць ён трохі карацей, чым [[USS Enterprise]]). Яго максымальная хуткасьць прыкладна 30 вузлоў. Электрасілкаваньне ад двух [[Ядзерны рэактар|ядзерных рэактараў]], яны могуць працаваць на працягу больш чым 20 гадоў без дазапраўкі. Некалькі асаблівасьцяў адрозьніваюць CVN-77 ад іншых судоў у клясе «Німіц». === Новаўвядзеньні === У параўнаньні з больш старымі караблямі гэтага клясу, авіяносец мае наступныя новаўвядзеньні: * «Выспа»: паменшана і мадэрнізавана браняваным шклом вокнаў, новымі [[радар]]амі і камунікацыйнымі ўсталёўкамі; * Палуба: абноўлены газаадбойнікі; * Сыстэма захоўваньня і разьмеркаваньня авіаяпаліва: абноўлена да ўзроўню паўаўтаматычнага кіраваньня працэсам запраўкі; ==== Электроніка і сувязь ==== Былі ўведзены новая электроніка, камунікацыйныя тэхналёгіі і перадавыя сэнсарныя тэхналёгіі. Новая сыстэма занальнага разьмеркаваньня электраэнэргіі заклікана вырашыць праблемы з узьдзеяньнем адной часткі энэргасыстэмы авіяносца на іншую. У цэлым элетроніка мадэрнізавана з мэтай павелічэньня ўзроўню аўтаматызацыі і зьніжэньня выдаткаў на абслугоўваньне. ==== Экалягічнасьць ==== Экалягічнасьць авіяносца таксама не была абыйдзена бокам. Была ўсталявана новая сыстэма, якая выкарыстоўвае [[вакуўм]] для збору каналізацыйных сьцёкаў. Гэта дазволіла дамагчыся большай гнуткасьці ў устаноўцы трубаправодаў, выкарыстоўваць трубы меншага дыямэтру і паменшыць колькасьць выкарыстоўваемай вады. Аднак ужо ў траўні 2009 пачаліся сур’ёзныя праблемы авіяносца з сыстэмай туалетаў. Па стане на лістапад 2011 году ўся сыстэма ламалася па меншай меры двойчы, што робіла ўсе 423 унітазы ў 130 прыбяральнях непрацоўнымі. Колькасьць інцыдэнтаў, з-за якіх не працавала толькі частка ўнітазаў нават складана падлічыць. У адным выпадку рамонтнай брыгадзе прыйшлося працаваць над паломкай 35 гадзін запар<ref>http://www.vz.ru/news/2011/11/15/538826.html</ref>. У час чатырохмесячнага пэрыяду абслугоўваньня ў доку (у 2012 годзе), праблема ўнітазаў была вырашана. == Назва == Авіяносец названы ў гонар 41-га прэзыдэнта ЗША [[Джордж Гэрбэрт Ўокер Буш|Джорджа Буша-старэйшага]]. Джордж Буш-старэйшы стаў самым маладым пілётам ваенна-марскога флёту 30—40-х гадоў. Калі ён стаў малодшым афіцэрам у рэзэрве ВМС ЗША 9 чэрвеня 1943, праз тры дні пасьля 19-годзьдзя<ref>https://web.archive.org/web/20080328085048/http://www.history.navy.mil/faqs/faq10-1.htm</ref>. Ён зьдзяйсьняў вылеты з авіяносца [[USS San Jacinto]]. 2 верасьня 1944 г., падчас місіі над [[Ціхі акіян|Ціхім акіянам]], японскі зэнітны агонь падбіў яго самалёт. Джордж Буш здолеў пакінуць падбіты самалёт, і пасьля некалькіх гадзінаў знаходжаньня на плыту, быў падабраны падводнай лодкай [[USS Finback (SS-230)|USS Фінбэк]]. Ён быў узнагароджаны Крыжом за лётныя заслугі і тры паветраныя мэдалі за мужную службу ў Ціхаакіянскім флёце. == Гісторыя == === Будаўніцтва === [[Файл:USS George H. W. Bush (CVN-77) island landing.jpg|міні|зьлева|300пкс|Транспартаваньне 700-тоннай «выспы» для ўсталяваньня (2006 год)]] Кантракт на будаўніцтва новага авіяносца CVN-77 быў прысуджаны Northrop Grumman Shipbuilding Newport News 26 студзеня 2001 году. Цырымонія найменьня адбылася 9 сьнежня 2002 году ў Northrop Grumman Newport News. Кіраваў цырымоніяй ганаровы сакратар ваенна-марскога флёту Гордан Інглянд. Цырымонія закладкі прайшла 6 верасьня 2003 году<ref>https://web.archive.org/web/20121027022236/http://www.navsource.org/archives/02/77.htm</ref>, з удзелам былога прэзыдэнта Джорджа Буша-старэйшага, які выступіў у якасьці асноўнага дакладчыка. Былая першая лэдзі Барбара Буш таксама прыняла ўдзел у цырымоні. Былы прэзыдэнт нанёс свае ініцыялы на мэталічную пласьціну, якую затым прыварылі на карабель. Карабель быў пабудаваны па модульным прынцыпе, па якім значныя часткі карабля зьбіраліся паасобку, а затым транспартаваліся на месца з дапамогай вялікага [[пад’ёмны кран|пад’ёмнага крана]]. Асноўныя вехі ў будаўніцтве ўключаюць будаваньне шчоглы ў сакавіку 2005 году з наступным разьмяшчэньнем яе на «высьпе» 8 ліпеня 2006. 700-тонная выспа потым была ўсталявана на палётнай палубе. [[Файл:GHW Bush CVN 77 Carrier.JPG|міні|зьлева|300пкс|CVN-77 адразу пасьля пакіданьня ім сухога доку]] === Увод у эксплюатацыю === [[Файл:USS George H. W. Bush 2.jpg|міні|300пкс|Цырымонія ўвода ў эксплюатацыю CVN-77 (10 студзеня 2009 году)]] CVN-77 быў афіцыйна ўведзены ў эксплюатацыю 10 студзеня 2009 г. у [[Вайскова-марская база Норфалк|ВМБ Норфалк]]. На цырымоніі прысутнічалі каля 15 000 чалавек (уключаючаючы экіпаж самаго CVN-77 і вэтэранаў [[USS San Jacinto]]). Northrop Grumman Corporation Builder скончылі хадавыя выпрабаваньні 16 лютага 2009 году, выпрабаваў магчымасьць сыстэм і кампанентаў ў моры (першы выхад CVN-77 у адкрытае мора). Выпрабаваньні ўключалі высакахуткасны праход і дэманстрацыю хадавых магчымасьцяў. Пасьля будаўнічых выпрабаваньняў, CVN-77 прайшоў прыёмачныя выпрабаваньні 10 красавіка 2009 году, якія правялі прадстаўнікі Савету вайскова-марскога флёту ЗША, якія правяралі і ацэньвалі карабельныя сыстэмы і агульную прадукцыйнасьць. === Пачатак палётаў === CVN-77 быў афіцыйна перададзены флёту 11 траўня 2009 году<ref>[https://web.archive.org/web/20140305205802/http://www.navy.mil/submit/display.asp?story_id=45176 Ваенна-марскі флёт прымае новы авіяносец]</ref>. Першыя лётныя выпрабаваньні на лётнай палубе ажыцявілі 19 траўня 2009 году, калі Патрык Макен (''Patrick McKenn'') і Бо Дуартэ (''Beau Duarte'') на самалёце [[F/A-18]] ажыцьцявілі пасадку на авіяносец<ref>https://web.archive.org/web/20140306011354/http://www.navy.mil/submit/display.asp?story_id=45421</ref>. === Першы паход === [[Файл:US Navy 110129-N-3885H-158 USS George H.W. Bush (CVN 77) is underway in the Atlantic Ocean.jpg|міні|300пкс|Авіяносец «Джорд Буш» у [[Атлянтычны акіян|Атлянтычным акіяне]]]] 15 траўня 2011 году, пад камандаваньнем контар-адмірала Нара Тайсана, USS «Джордж Буш» разам з караблямі группы аховы адправіўся ў свой першы паход. 27 траўня яны (авіяносец і группа аховы) адправіліся ў [[Портсмут (горад)|Портсмут]], і 31 траўня сталі на якар побач з бухтай [[Stokes Bay|Стокс-Бэй]] (таму што авіяносец быў занадта вялікі, каб увайсьці ў гавань). 10 чэрвеня 2011 г. «авіяноснае злучэньне» прыбыло ў [[Нэапаль]], Італія<ref>[http://www.stripes.com/news/navy/navy-s-newest-carrier-reaches-naples-during-first-deployment-1.146380 Найноўшы карабель ВМС ЗША прыбыў у Нэапаль]</ref>. 23 жніўня 2011 году авіяносец прыбыў у Арабійскае мора для ўдзелу ў апэрацыі «Нязломная свабода. Першы паход скончыўся 10 сьнежня 2011 году вяртаньнем авіяносца ў [[Норфалк (Вірджынія)|Норфалк]]. === 2012—2013 === 25 ліпеня 2012 году CVN-77 прыбыў для чатырохмесячнага капітальны рамонта на вайскова-марскія верфі ў [[Портсмут (горад)|Портсмуце]], штат Вірджынія, пасьля чаго былі заплянаваны кароткатэрміновыя тэхнічныя работы па частковым абнаўленьні некаторага абсталяваньня. 1 сьнежня 2012 году на CVN-77 пачаліся хадавыя выпрабаваньні. Падчас падрыхтоўкі на авіяносцы пратэставалі пасадку канвэртапляна [[Bell V-22 Osprey|MV-22]], а таксама апэрацыйных мінна-тральных [[верталёт]]аў [[MH-53|MH-53E]]. [[Файл:An X-47B Unmanned Combat Air System demonstrator launches from the aircraft carrier USS George H.W. Bush (CVN 77) May 14, 2013, in the Atlantic Ocean 130514-N-UZ648-182.jpg|міні|300пкс|Першы ўзлёт дрона [[X-47B]] з борта авіяносца]] Падчас іншай стадыі падрыхтоўкі, у моры на CVN-77 правялі тэсты для бесьпілётнага дрона-робата [[X-47B]]. Упершыню бесьпілётны робат быў катапультаваўся з авіяносца раніцай 14 траўня 2013 году. Таксама на працягу гэтага двухтыднёвага пэрыяду падрыхтоўкі былі выпрабавана новая тарпэдная сыстэма самаабароны авіяносца, а таксама рэалізавана больш за 115 узьлётаў і пасадак для ацэнцы новай сыстэмы дакладнасьць прызямленьня. CVN-77 вярнуўся ў Норфалк 24 траўня 2013 году. === 2014 === У канцы лютага 2014 году, CVN-77 разам з групай аховы праходзіў транзітам праз [[Гібральтарскі праліў]] да порта [[Пірэй]] (Грэцыя), для заплянаванага візыту. 9 сакавіка 2014 году CVN-77 увайшоў порт у [[Анталія|Анталіі]] (поўдень [[Турэччына|Турэччыны]]). Некаторыя агенствы навін меркавалі, што знаходжаньне авіяноснай групы ў [[Міжземнае мора|Міжземным моры]] будзе прадоўжанае з прычыны абвастрэньня [[Крымскага крызісу (2014)|Крымскай крызісу]], але CVN-77 накіраваўся далей для зьмены авіяносца [[USS Harry S. Truman (CVN 75)]]. == Эмблема == [[Файл:CVN-77 insignia.png|міні|300пкс|Эмблема авіяносца]] Кожны элемэнт эмблемы мае сваё значэньне для судна, марской авіяцыі, ваенна-марской службы, і нацыі. Ёсьць шэсьць характэрных асаблівасьцей эмблемы, пачынаючы з 41 белай зоркі, якія сымбалізуюць «цёзку» карабля (41-га прэзыдэнта ЗША). Прамяні сьвятла, якія зьяўляюцца на гарызонце ўяўляюць канцэпцыю Буша-старэйшага аб «тысячы кропак сьвятла». Графічнае адлюстраваньне авіяносца адлюстроўвае носьбіт адначасова як сымбаль і інструмэнт амэрыканскай сілы, як сілы дабра. Над авіяносцам намаляваны накладныя профілі тарпэднага бамбавіка TBM Avenger (які прадстаўляе Буша-старэйшага ў якасьці пілёта ваенна-марскога флёту), ударнага зьнішчальніка [[F/A-18 Hornet]] і [[F-35|F-35C Lightning II]]. Забруджаныя якара і шчыты, з цэнтрам у ваенна-марскія лётчыкамі крыламі, гонар гісторыя авіяцыі судна цёзкі. Нарэшце, дэвіз «Freedom at work» (Свабода ў працы) запазычаны з інаўгурацыйнай прамовы Буша-старэйшага, падчас якой ён сказаў: «Мы ведаем, што працуе: Свабода працуе. Мы ведаем, што правільна: свабода правільна»<ref>https://web.archive.org/web/20121221122757/http://www.public.navy.mil/airfor/cvn77/Pages/ShipsSeal.aspx</ref>. == Узбраеньне == === Самалёты і верталёты === Усяго на авіяносцы ёсьць 90 месцаў пад авіятэхніку (самалёты ці [[верталёт]]ы). Авіятэхніка, якая ў свой час прызямлялася на CVN-77 * [[F/A-18]] * [[Grumman E-2 Hawkeye|Груман E-2 «Гокай»]] * [[Bell V-22 Osprey|MV-22]] * [[MH-53|MH-53E]] * [[X-47B]] [[Файл:Phalanx CIWS - ID 070709-N-9079D-007.jpg|міні|300пкс|Аўтаматычная гармата [[Mark 15 Vulcan Phalanx CIWS|Mark 15 «Вулькан Фаланкс»]], такія ж усталяваны на CVN-77]] == Дадатковыя зьвесткі == * Частка судна была выраблены з паўторна каванай сталі, вырабленай з абломкаў слупкоў падтрымкі вежаў-блізьнят, разбураных пад час [[Тэрарыстычныя акты 11 верасьня 2001 году|тэрарыстычных актаў 11 верасьня 2001 году]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Караблі ВМС ЗША]] [[Катэгорыя:Авіяносцы]] 89wa4sg7r7xb9q0bdaehdh1inryt1h8 0 157107 2620346 2585660 2025-06-16T16:48:30Z Dymitr 10914 /* Дасягненьні */ абнаўленьне зьвестак 2620346 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | імя = Мэмфіс Дэпай | клюб = [[Карынтыянс Сан-Паўлу|Карынтыянс]] | нумар = 94 | гады = 2012—2015<br/>2015—2017<br/>2017—2021<br/>2021—2023<br/>2023—2024<br/>2024— | клюбы = [[ПСВ Эйндговэн]]<br/>[[Манчэстэр Юнайтэд]]<br/>[[Алімпік Ліён]]<br/>[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёна]]<br/>[[Атлетыка Мадрыд]]<br/>[[Карынтыянс Сан-Паўлу|Карынтыянс]] | гульні(галы) = 90 (39)<br/>33 (2)<br/>139 (63)<br/>30 (13)<br/>31 (9)<br/>8 (4) | нац гады = 2013— | нац зборная = {{Футбол Нідэрлянды|няма}} | нац гульні(галы) = 98 (46) | абнаўленьне(клюб) = 20 лістапада 2024 | абнаўленьне(зборная) = 10 ліпеня 2024 }} '''Мэ́мфіс Дэпа́й''' ({{мова-nl|Memphis Depay}}; нарадзіўся 13 лютага 1994 году, [[Моордрэхт]], [[Нідэрлянды]]) — [[Нідэрлянды|нідэрляндзкі]] футбаліст, нападнік бразыльскага клюбу «[[Карынтыянс Сан-Паўлу|Карынтыянс]]» і [[зборная Нідэрляндаў па футболе|нацыянальнай зборнай Нідэрляндаў]]. Добра вядомы дзякуючы сваёй здольнасьці на далёкія стрэлы і дрыблінг. == Кар’ера == Мэмфіс пачаў сваю кар’еру ў [[ПСВ Эйндговэн|ПСВ]], дзе пад уплывам трэнэра [[Філіп Каку|Філіпа Каку]], стаў неад’емнай часткай калектыву, забіўшы 50 галоў у 124 гульнях ва ўсіх спаборніцтвах. У [[Чэмпіянат Нідэрляндаў па футболе 2014—2015 гадоў|сэзоне 2014—2015 гадоў]] ён стаў лепшым бамбардзірам [[Эрэдывізія|Эрэдывізіі]] з 22 галамі ў 30 гульнях і дапамог камандзе стаць чэмпіёнам краіны ўпершыню з 2008 году. Акрамя таго, Мэмфіс атрымаў трафэй Ёгана Круіфа як лепшы талент году. У траўні 2015 году Дэпай падпісаў кантракт з ангельскім «[[Манчэстэр Юнайтэд]]», паводле справаздачы брытанцы выклалі 25 млн фунтаў стэрлінгаў за маладога гульца. Агулам за Манчэстэр Мэмфіс Дэпай правёў 33 матчы, забіў два мячы і зрабіў адну перадачу. Сам заяўляў, што не адчуваў падтрымкі ў гэтай камандзе<ref>{{Спасылка|url=https://footballhd.ru/allnews/anglianews/133889-memfis-depay-ne-chuvstvuet-podderzhki-v-myu.html|загаловак=Мемфис Депай не чувствует поддержки в «МЮ»|выдавец=Footballhd.ru|дата публікацыі=23 сакавіка 2016|аўтар=Русаков, Д.|мова=ru}}</ref>. У студзені 2017 году перайшоў у «Ліён», кантракт быў разьлічаны да лета 2021 году, сума трансфэру склала 16 мільёнаў эўра і 9 мільёнаў бонусаў<ref>{{Спасылка|url=https://news.sportbox.ru/Vidy_sporta/Futbol/spbnews_NI710040_Depaj_podpisal_s_Lionom_kontrakt_do_2021_goda|загаловак=Депай подписал с «Лионом» контракт до 2021 года|выдавец=Национальный спортивный телеканал|дата публікацыі=21 студзеня 2017|мова=ru}}</ref> (паводле іншых зьвестак, сума трансфэру 16,5 млн эўра<ref name="sport-espress">{{Спасылка|url=https://www.sport-express.ru/football/france/news/depay-budet-vystupat-za-lion-pod-nomerom-9-1088367/|загаловак=Депай будет выступать за "Лион" под номером 9|выдавец=Спорт-Экспресс|дата публікацыі=20 студзеня 2017|мова=ru||}}</ref>). Ён узяў гульнявы нумар 9<ref name="sport-espress"/>. Прызнаны найлепшым гульцом чэмпіянату Францыі красавіка 2018 году<ref>{{Спасылка|url=https://www.soccer.ru/news/1048389/depay-memfis-lion|загаловак=Депай — лучший игрок чемпионата Франции в апреле|дата публікацыі=10 мая 2018|выдавец=SOCCER.RU|мова=ru}}</ref>. У сьнежні пад час матчу 18 туру чэмпіянату Францыі з «Рэнам» атрымаў пашкоджаньне левага калена<ref>{{Спасылка|url=https://www.obozrevatel.com/sport/football/sopernik-ukrainyi-na-evro-2020-pones-grandioznuyu-poteryu.htm|загаловак=Евро-2020 - Мемфис Депай порвал крестообразные связки и выбыл до конца сезона|выдавец=OBOZREVATEL|дата публікацыі=16 сьнежня 2019|мова=ru}}</ref> і вымушаны быў прыпыніць выступы за каманду<ref>{{Спасылка|url=https://www.footboom.com/france/ligue-1/1576440634-memfis-depay-mozhet-propustit-ostatok-sezona.html|загаловак=Мемфис Депай может пропустить остаток сезона|выдавец=FootBoom|аўтар=Малкин, А.|дата публікацыі=15 сьенжня 2019|мова=ru}}</ref>. У траўне 2020 году прэзыдэнт клюбу «Ліён» паведаміў, што Мэмфіс Дэпай хутчэй за ўсё сыдзе з каманды<ref>{{Спасылка|url=https://www.sport-express.ru/football/transfers/news/prezident-liona-zayavil-chto-depay-skoree-vsego-pokinet-komandu-1671348/|загаловак=Президент «Лиона» заявил, что Депай, скорее всего, покинет команду.|выдавец=Спорт-Экспресс|дата публікацыі=10 мая 2020|мова=ru}}</ref>. 19 чэрвеня 2021 году быў абвешчана, што «[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёна]]» здолела без аніякай платы займець гульца, які склаў з каталёнцамі двухгадовую ўгоду<ref>[https://www.fcbarcelona.com/en/football/first-team/news/2174668/memphis-depay-barcas-fourth-signing «Memphis Depay Barça's fourth signing»]. FC Barcelona.</ref>. Паводле словаў бабулі Дэпая, ён з 4 гадоў імкнуўся стаць гульцом «Барсэлёны»<ref>[https://www.theguardian.com/football/2021/jun/04/memphis-depay-how-netherlands-troubled-teen-became-a-dutch-icon «How troubled teen, Memphis Depay, became a Dutch icon»]. The Guardian.</ref>. 9 верасьня 2024 году «[[Карынтыянс Сан-Паўлу|Карынтыянс]]» абвесьціў аб падпісаньні з Дэпаем двухгадовага кантракту<ref>[https://www.corinthians.com.br/noticias/memphis-depay-e-o-novo-atacante-do-corinthians «Memphis Depay é o novo atacante do Corinthians»]. Sport Club Corinthians Paulista.</ref>. У складзе зборнай Нідэрляндаў выступае з 2013 году. Бронзавы прызэр чэмпіянату сьвету 2014 году. Некалькі разоў забіваў галы ў браму зборнай Беларусі: у адборачным [[Матчы зборнай Беларусі па футболе 2017 году|матчы]] чэмпіянату сьвету 2018 году і ў адборачным [[Матчы зборнай Беларусі па футболе 2019 году|матчы]] чэмпіянату Эўропы (два галы і дзьве перадачы)<ref>{{Спасылка|url=https://euro2020.football.ua/news/article/386832-memfis-depajj-i-sbornaja-niderlandov-pokurazhilis-nad-belarusju.html|загаловак=Мемфис Депай и сборная Нидерландов покуражились над Беларусью|выдавец=Football.ua|дата публікацыі=21 сакавіка 2019|мова=ru}}</ref>. == Дасягненьні == '''ПСВ Эйндговэн''': * [[Чэмпіянат Нідэрляндаў па футболе|Чэмпіён Нідэрляндаў]]: 2015 * Уладальнік [[Кубак Нідэрляндаў па футболе|Кубка Нідэрляндаў]]: 2012 * Уладальнік [[Супэркубак Нідэрляндаў па футболе|Супэркубка Нідэрляндаў]]: 2012 '''«Манчэстэр Юнайтэд»''': * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 2016 '''«Барсэлёна»''': * Уладальнік [[Супэркубак Гішпаніі па футболе|Супэркубка Гішпаніі]]: 2023 '''«Карынтыянс»''': * [[Ліга Паўліста|Чэмпіён штату Сан-Паўлу]]: 2025 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Навігацыйная група |назоў = Дэпай у складзе [[Зборная Нідэрляндаў па футболе|зборнай Нідэрляндаў]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Нідэрлянды}}; |Нідэрлянды на ЧС-2014 |Нідэрлянды на ЧЭ-2020 |Нідэрлянды на ЧС-2022 |Нідэрлянды на ЧЭ-2024 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Дэпай, Мэмфіс}} [[Катэгорыя:Нідэрляндзкія футбалісты]] [[Катэгорыя:Нідэрляндцы афрыканскага паходжаньня]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Нідэрляндаў]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу ПСВ Эйндговэн]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Манчэстэр Юнайтэд»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Алімпік» Ліён]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Барсэлёна»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Атлетыка» Мадрыд]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Карынтыянс» Сан-Паўлу]] lg3zyfohsh558p99nheowgkcsgj3ndg 0 157185 2620341 2585673 2025-06-16T16:43:34Z Dymitr 10914 /* Дасягненьні */ абнаўленьне зьвестак 2620341 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | імя = Энэр Валенсія | клюб = [[Інтэрнасьёнал Порту-Алегры|Інтэрнасьёнал]] | нумар = 13 | гады = 2010—2014<br/>2014<br/>2014—2017<br/>2016—2017<br/>2017—2020<br/>2020—2023<br/>2023— | клюбы = [[Эмэлек Гуаякіль|Эмэлек]]<br/>[[Пачука (футбольны клюб)|Пачука]]<br/>[[Ўэст Гэм Юнайтэд]]<br/>→ [[Эвэртан Лівэрпул|Эвэртан]] (арэнда)<br/>[[Тыгрэс УАНЛ Мантэрэй|Тыгрэс УАНЛ]]<br/>[[Фэнэрбахчэ Стамбул|Фэнэрбахчэ]]<br/>[[Інтэрнасьёнал Порту-Алегры|Інтэрнасьёнал]] | гульні(галы) = 76 (17)<br/>23 (18)<br/>54 (8)<br/>21 (3)<br/>95 (21)<br/>90 (48)<br/>43 (11) | нац гады = 2012— | нац зборная = {{Футбол Эквадор|няма}} | нац гульні(галы) = 95 (44) | абнаўленьне(клюб) = 24 лістапада 2024 | абнаўленьне(зборная) = 20 лістапада 2024 }} '''Э́нэр Рэмбэ́рта Вале́нсія Ля́стра''' ({{мова-es|Enner Remberto Valencia Lastra}}; нарадзіўся 11 красавіка 1989 году, [[Сан-Лярэнса (Эквадор)|Сан-Лярэнса]], [[Эквадор]]) — [[эквадор]]скі футбаліст, нападнік бразыльскага клюбу «[[Інтэрнасьёнал Порту-Алегры|Інтэрнасьёнал]]» і [[зборная Эквадору па футболе|нацыянальнай зборнай Эквадору]]. == Кар’ера == Выхаванец футбольнай школы «Карыбэ Хуніёр». У дарослым футболе дэбютаваў у 2008 годзе выступамі за каманду клюбу «[[Эмэлек Гуаякіль|Эмэлек]]», у якой правёў пяць сэзонаў. У 2014 годзе перайшоў у мэксыканскі клюб «[[Пачука (футбольны клюб)|Пачука]]». 29 ліпеня 2014 году, пасьля ўдалых выступаў на [[Чэмпіянат сьвету па футболе 2014 году|чэмпіянаце сьвету]], ангельскі «[[Ўэст Гэм Юнайтэд]]» выкупіў правы на гульца за 12 млн фунтаў, заключыўшы кантракт з футбалістам на 5 год<ref>[http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/28287432 West Ham sign Ecuador striker Enner Valencia in £12m deal]. BBC Sport</ref>. Дэбютаваў за «Ўэст Гэм» 16 жніўня 2014 году ў матчы супраць «[[Тотэнгэм Готспур]]» (0:1), выйшаўшы на замену Карлтану Коўлу на 81-й хвіліне. Валенсія першапачаткова пачаў сваю кар’еру ў якасьці ўінгера, але пасьля гуляў нападніка зборнай пасьля сьмерці [[Крыстыян Бэнітэс|Крыстыяна Бэнітэса]]. 13 ліпеня 2017 году перайшоў у склад мэксыканскага клюбу «[[Тыгрэс УАНЛ Мантэрэй|Тыгрэс УАНЛ]]», сума ўгоды засталася навызначанай<ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/football/40592450 «Enner Valencia: West Ham forward joins Mexican side Tigres»]. BBC Sport.</ref>. == Дасягненьні == '''«Эмэлек»''': * [[Чэмпіянат Эквадору па футболе|Чэмпіён Эквадору]]: 2013 '''«Тыгрэс УАНЛ»''': * [[Чэмпіянат Мэксыкі па футболе|Чэмпіён Мэксыкі]]: 2017(а), 2019(к) * Уладальнік [[Кубак Кампэонэс|Кубка Кампэонэс]]: 2018 * Пераожмца [[Ліга чэмпіёнаў КОНКАКАФ|Лігі чэмпіёнаў КОНКАКАФ]]: 2020 '''«Фэнэрбахчэ»''': * Уладальнік [[Кубак Турэччыны па футболе|Кубка Турэччыны]]: 2023 '''«Інтэрнасьёнал»''': * [[Ліга Гаушу|Чэмпіён штату Рыю-Грандзі-ду-Сул]]: 2025 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=72263 Статыстыка]{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} на Soccerbase * [http://www.national-football-teams.com/player/46779.html Статыстыка] на National Football Teams * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Навігацыйная група |назоў = Валенсія ў складзе [[Зборная Эквадору па футболе|зборнай Эквадору]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Кубак Амэрыкі па футболе|Кубках Амэрыкі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Эквадор}}; |Эквадор на ЧС-2014 |Эквадор на КА-2015 |Эквадор на КА-2016 |Эквадор на КА-2019 |Эквадор на КА-2021 |Эквадор на ЧС-2022 |Эквадор на КА-2024 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Валенсія, Энэр}} [[Катэгорыя:Эквадорскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Эквадору]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Эмэлек» Гуаякіль]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Пачука»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Ўэст Гэм Юнайтэд»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Эвэртан» Лівэрпул]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Тыгрэс УАНЛ» Мантэрэй]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Фэнэрбахчэ» Стамбул]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Інтэрнасьёнал» Порту-Алегры]] 6r4nxffwnyqnwzitwq4f9h7nl1gb6kj 0 158271 2620436 2577239 2025-06-17T08:05:46Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620436 wikitext text/x-wiki {{Футбольная ліга |назва = Першая харвацкая футбольная ліга |лягатып = HrvatskaPrvaLiga.png |памер = |краіна = {{Сьцяг Харватыі|23px}} [[Харватыя]] |канфэдэрацыя = [[УЭФА]] |заснаваная = 1992 |дывізіёны = |каманды = 10 |вылет у = [[Другая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Другая ліга]] |узроўні = 1 |хатнія кубкі = [[Кубак Харватыі па футболе|Кубак Харватыі]], [[Супэркубак Харватыі па футболе|Супэркубак Харватыі]] |міжнародныя кубкі = [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]], [[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]], [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |чэмпіён = [[Рыека (футбольны клюб)|Рыека]] — 2-і тытул |сэзон = [[Футбольная ліга Харватыі 2024—2025 гадоў|2024—2025]] |найпасьпяховы клюб = [[Дынама Заграб]] — 25 тытулаў |тэлебачаньне = |ўэбсайт = [http://www.prva-hnl.hr/ www.prva-hnl.hr] |актуальны сэзон = [[Футбольная ліга Харватыі 2024—2025 гадоў|Сэзон 2024—2025 гадоў]] }} '''Першая харвацкая футбольная ліга''' — найвышэйшы дывізіён сыстэмы [[Чэмпіянат Харватыі па футболе|футбольных лігаў Харватыі]]. У спаборніцтве ўдзельнічаюць 10 клюбаў. Пасьля кожнага сэзону клюб, які заняў апошняе месца, вылятае ў [[Другая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Другую лігу]], а яго месца займае наймацнейшая каманда другога дывізіёну. Дзейным чэмпіёнам ёсьць клюб «[[Рыека (футбольны клюб)|Рыека]]». == Чэмпіёны == * [[Дынама Заграб]] — 25 тытулаў * [[Хайдук Спліт]] — 6 * [[Рыека (футбольны клюб)|Рыека]] — 2 * [[Заграб (футбольны клюб)|Заграб]] — 1 == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.prva-hnl.hr/ Афіцыйная старонка] {{Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе}} [[Катэгорыя:Чэмпіянат Харватыі па футболе]] q9je96jfob6yn7ul9icnalar3eccjen 0 161327 2620458 2523080 2025-06-17T11:16:47Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620458 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Ая Напа |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Αγία Νάπα |Заснаваны = 1990 |Горад = [[Ая Напа]], [[Кіпр]] |Стадыён = [[Муніцыпальны стадыён (Ая Напа)|Муніцыпальны]] |Умяшчальнасьць = 2000 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Кіпру|АяНапаЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Кіпру|АяНапаСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Кіпру|АяНапа}} |Сайт = http://www.aoanfc.com/ |Прыналежнасьць = Кіпрскія }} «'''Ая Напа'''» ({{мова-el|Αγία Νάπα}}) — кіпрскі футбольны клюб з гораду [[Ая Напа]]. Заснаваны ў 1990 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20170709161847/http://www.aoanfc.com/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Ая Напа]] 2jf5yavcnjj3hedcuor16fa21m05htb 0 161610 2620373 2613429 2025-06-16T18:51:33Z 78.177.163.183 2620373 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|тып=прозьвішча|Лукашэнка}} {{Палітык |пасада = [[Прэзыдэнт Рэспублікі Беларусь]]<br>(статус [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году|аспрэчваўся]] ў 2020 годзе) |пачатак_тэрміну = 20 ліпеня 1994 |канец_тэрміну = |прэм’ер-міністар = [[Вячаслаў Кебіч]]<br />[[Міхаіл Чыгір]]<br />[[Сяргей Лінг]]<br />[[Уладзімер Ярмошын]]<br />[[Генадзь Навіцкі]]<br />[[Сяргей Сідорскі]]<br />[[Міхаіл Мясьніковіч]]<br />[[Андрэй Кабякоў]]<br />[[Сяргей Румас]]<br />[[Раман Галоўчанка]]<br />[[Аляксандар Турчын]] |папярэднік = пасада заснаваная |наступнік = |пасада2 = Дэпутат [[Вярхоўны Савет Беларусі|Вярхоўнага Савету Беларусі]] [[Сьпіс дэпутатаў ВС БССР 12-га скліканьня|12-га скліканьня]] |пачатак_тэрміну2 = 4 сакавіка 1990 |канец_тэрміну2 = 20 ліпеня 1994 |папярэднік2 = |месца_нараджэньня = [[Копысь]], [[Аршанскі раён]], [[Віцебская вобласьць]], [[Беларуская ССР]], [[СССР]] |партыя = [[КПСС]] (1979—1991) |сужэнец = жонка [[Галіна Лукашэнка]] (з 1975 году) |дзеці = [[Віктар Аляксандравіч Лукашэнка|Віктар]], [[Дзьмітры Лукашэнка|Дзьмітры]], Мікалай |адукацыя = [[Магілёўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Аркадзя Куляшова|Магілёўскі пэдагагічны інстытут]] (1975), [[Беларуская сельскагаспадарчая акадэмія]] (1985) |рэлігія = [[Атэізм]], [[Праваслаўе]]<ref>{{Навіна|аўтар=[[Міхась Скобла]]|загаловак=Уладзімер Падгол: «Цытатнік Лукашэнкі — гэта ягоны псыхалягічны гардэроб»|спасылка=http://www.svaboda.mobi/a/767823.html|выдавец=[[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=14 сакавіка 2006|дата доступу=21 сьнежня 2015}}</ref> |бацька = Рыгор |маці = Кацярына Трафімаўна Лукашэнка (1924—2015) |подпіс =SigAlexanderLukashenko.svg |узнагароды = Міжнародная прэмія імя Шолахава (1997)<ref>{{Кніга|аўтар=|частка=Лукашэнка|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=http://files.knihi.com/Slounik/02/enc/Bielaruskaja_encyklapedyja.torrent|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=1999|том=9|старонкі=363|старонак=560|сэрыя=|isbn=985-11-0155-9|наклад=10 000}}</ref> |выява=Александр Лукашенко (28-12-2021) (cropped).jpg|імя=Аляксандар Лукашэнка|лацінка=Alaksandar Łukašenka|сайт=[https://president.gov.by/be president.gov.by]}} '''Алякса́ндар Рыго́равіч Лукашэ́нка''' ({{Н}} 30 жніўня 1954 году, [[Копысь]], [[Аршанскі раён]], Віцебская вобласьць, цяпер [[Беларусь]]) — дзяржаўны дзяяч Беларусі, які стаў першым прэзыдэнтам краіны ў 1994 годзе. На пасадзе прэзыдэнта стаў [[Русіфікацыя Беларусі#Рэжым Лукашэнкі|прарасейскім]]<ref>[https://web.archive.org/web/20200929141558/https://news.tut.by/politics/169669.html Лукашэнка: Няма больш прарасейскага чалавека ў Беларусі, чым Прэзыдэнт. Я гэта даказваю 15 гадоў, у вас зь Беларусьсю ніколі не было праблемаў], [[TUT.BY]], 11 мая 2010 г.</ref> [[Аўтарытарызм|аўтарытарным]] кіраўніком [[Беларусь|Беларусі]], які ўтрымлівае ўладу шляхам [[Фальсыфікацыя выбараў і рэфэрэндумаў у Беларусі пад кіраўніцтвам Аляксандра Лукашэнкі|фальсыфікацыі выбараў]]<ref>[https://web.archive.org/web/20201126210344/http://news.tut.by/politics/77777.html Лукашенко: Последние выборы мы сфальсифицировали], [[TUT.BY]], 23.11.2006 г.</ref> і [[тэрор]]у [[беларусы|беларусаў]]<ref>[https://www.svaboda.org/a/30787845.html Лукашэнка пра катаваньні на Акрэсьціна: «Атрымалі тыя, хто там жа кідаўся на мянтоў»], [[Радыё Свабода]], 17 жніўня 2020 г.</ref> пры фінансавай<ref>[https://www.svaboda.org/a/30838232.html Ціханоўская пракамэнтавала расейскі крэдыт Лукашэнку: «Гэта падоўжыць яго агонію»], [[Радыё Свабода]], 14 верасьня 2020 г.</ref>, вайсковай<ref>[https://www.svaboda.org/a/30807339.html Прэс-сакратар Пуціна пракамэнтаваў падрыхтоўку расейскага «рэзэрву праваахоўнікаў» для Лукашэнкі], [[Радыё Свабода]], 28 жніўня 2020 г.</ref> і інфармацыйнай<ref>[https://www.svaboda.org/a/30791540.html Супрацоўнікаў БТ, якія страйкуюць, замянілі супрацоўнікамі Russia Today], [[Радыё Свабода]], 19 жніўня 2020 г.</ref> падтрымцы [[Расея|Расеі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20200927001550/https://www.racyja.com/palityka/zyanon-paznyak-matsujma-nashu-natsyyanal/ Зянон Пазьняк: Мацуйма нашу нацыянальную сілу!], [[Радыё Рацыя]], 23 жніўня 2020 г.</ref>. Пасьля [[Інаўгурацыя|інаўгурацыі]] 2020 году ягоны статус [[Прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнта Беларусі]] стаў [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году#Рэакцыі|аспрэчвацца]]<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=285426 Зянон Пазняк: Вінаваты не Лукашэнка, а людзі, якія яму вераць], [[Наша Ніва]], 25 лютага 2022 г.</ref>. Галоўнакамандуючы [[Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь|Ўзброенымі сіламі Беларусі]], старшыня [[Рада бясьпекі Рэспублікі Беларусь|Рады бясьпекі]]<ref>Зміцер Панкавец, [http://nn.by/?c=ar&i=37192 Лукашэнка адзінагалосна пераабраны прэзідэнтам] // [[Наша Ніва]], 9 красавіка 2010 г.</ref>. [[De facto|Фактычна]] займае пасаду прэзыдэнта краіны (з 1994 году) больш за ўсіх астатніх кіраўнікоў [[Эўропа|Эўропы]] (апроч манархаў). Да сваёй кар’еры ў якасьці палітыка працаваў дырэктарам [[саўгас]]у й быў [[палітрук]]ом у савецкім войску<ref>[https://www.svaboda.org/a/24499723.html Gazeta Wyborcza: «Былы палітрук Лукашэнка марыць пра мяжу на замку»], [[Радыё Свабода]], 29 лютага 2012 г.</ref>. У сярэдзіне 90-х гадоў ХХ ст. усталяваў у краіне [[Рэжым Лукашэнкі|аўтарытарны рэжым]]<ref>[https://web.archive.org/web/20050115051738/http://hrw.org/english/docs/2005/01/13/belaru9878.htm «Essential Background — Belarus»]. Human Rights Watch.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20071212011715/http://www.amnesty.org/en/region/europe-and-central-asia/eurasia/belarus «Human rights by country — Belarus»]. Amnesty International Report 2007.</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-12037486 «'Hundreds of protesters arrested' in Belarus»]. BBC News.</ref>, які выявіўся [[Сьпіс загінулых падчас акцыяў пратэсту ў Беларусі (2020)|забойствамі]] й масавымі катаваньнямі беларусаў у час здушэньньня [[Пратэсты ў Беларусі (2020)|масавых пратэстаў]] супраць фальсыфікацыі [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году|прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году]]<ref>[https://www.radabnr.org/belarus-sanctions-nov-2020/ Рада БНР заклікае да санкцый супраць рэжыму Лукашэнкі і да ціску на Расею], [[Рада Беларускай Народнай Рэспублікі]], 16 лістапада 2020 г.</ref>. 17 красавіка 2021 году [[Фэдэральная служба бясьпекі Расейскай Фэдэрацыі|ФСБ Расеі]] заявіла, што дапамагло прадухіліць зрынаньне [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]] «''паводле адпрацаванага сцэнару „каляровых рэвалюцыяў“ з прыцягненьнем мясцовых і ўкраінскіх нацыяналістаў''»<ref>[https://www.svaboda.org/a/31209051.html ФСБ Расеі заявіла, што дапамагло прадухіліць дзяржаўны пераварот у Беларусі], [[Радыё Свабода]], 17 красавіка 2021 г.</ref>. 21 красавіка кіраўнік [[Расея|Расеі]] [[Уладзімер Пуцін|Ўладзімер Пуцін]] згадаў пра Беларусь у кантэксьце нібыта прадухіленай з удзелам ФСБ спробы зрынаньня рэжыму Лукашэнкі як пра кантраляваную Расеяй тэрыторыю, на якой Расея будзе вызначаць, што ёсьць дзяржаўным пераваротам, а што — не<ref name="NN-21.04.2021">[https://nn.by/?c=ar&i=271834 «Можна мець любы пункт гледжання наконт палітыкі Лукашэнкі, але…» Пуцін згадаў Беларусь у пасланні], [[Наша Ніва]], 21 красавіка 2021 г.</ref>. == Паходжаньне == Паводле імя па бацьку пра паходжаньне [[па мячы]] вядома толькі асабістае імя [[Бацька|бацькі]] — Рыгор, бо [[прозьвішча]] Лукашэнка ад маці (дзявоцкае). [[Маці]] Кацярына Трафімаўна Лукашэнка нарадзілася ў 1924 г. у [[Вёска|вёсцы]] [[Александрыя (Магілёўская вобласьць)|Александрыя]] ([[Шклоўскі раён]], Беларуская ССР, СССР; цяпер [[Магілёўская вобласьць]], Беларусь). Вырасла на [[хутар]]ы побач у [[Сям’я|сям’і]] з 6 дзецьмі. [[Дзед]] [[Па кудзелі|па маці]] Трафім Іванавіч Лукашэнка (1868—1939) нарадзіўся й вырас на хутары Панурка ([[Варонеж (Сумская вобласьць)|Варонеская]] [[воласьць]], [[Глухаў]]скі павет, [[Чарнігаўская губэрня]], [[Расейская імпэрыя]]; цяпер [[Шосткінскі раён]], [[Сумская вобласьць]], [[Украіна]]) у сям’і рэестровага [[казакі|казака]] Івана Лукашэнкі. Бабуля па маці памерла ў 1955 годзе<ref>{{Навіна|аўтар=[[Ягор Марціновіч]]|загаловак=Памерла маці Лукашэнкі. Гісторыя жыцьця Кацярыны Трафімаўны|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/150192.html|выдавец=[[Газэта]] «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=26 траўня 2015|дата доступу=9 лістапада 2015}}</ref>. == Раньнія гады == Нарадзіўся 30 жніўня 1954 г. у мястэчку [[Копысь]] (Аршанскі раён, Віцебская вобласьць, Беларуская ССР, СССР; цяпер Беларусь) у беднай сялянскай сям’і. Паводле словаў А. Лукашэнкі нарадзіўся 31 жніўня<ref name="Завтра1"/><ref>[https://web.archive.org/web/20111113115606/http://www.belaruspartisan.org/bp-forte/?page=102&news=42059 Опасный синдром: Лукашенко теряет память]{{ref-ru}} // [[Белорусский партизан]]</ref>. Старэйшае дзіця ў маці памерла да яго нараджэньня. З 1957 г. выхоўваўся ў вёсцы [[Александрыя (Шклоўскі раён)|Александрыя]] (Шклоўскі раён, Магілёўская вобласьць) бяз бацькі<ref>{{Навіна|аўтар=Ільля Маліноўскі|загаловак=Як маці Лукашэнкі адгаворвала сына ад прэзыдэнцтва|спасылка=https://euroradio.pl/yak-maci-lukashenki-adgavorvala-syna-ad-prezidenctva|выдавец=[[Эўрарадыё]]|дата публікацыі=26 траўня 2015|дата доступу=9 лістапада 2015}}</ref>. Маці працавала даяркай на фэрме. Падчас навучаньня ў Александрыйскай сярэдняй школе займаўся музыкай па клясе [[баян]]а<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Поўная біяграфія прэзыдэнта Рэспублiкi Беларусь А.Р. Лукашэнкі|спасылка=https://president.gov.by/be/president/biography/full|выдавец=Прэс-служба прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2021|дата доступу=17 траўня 2021}}</ref>. У 1971—1975, падчас [[студэнцтва]], быў сакратаром [[Камуністычны саюз моладзі|Камуністычнага саюзу моладзі]] ў Сярэдняй школе №1 гораду [[Шклоў|Шклова]]. У 1975 годзе Аляксандар Лукашэнка скончыў [[Магілёўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Аркадзя Куляшова|Магілёўскі пэдагагічны інстытут]] паводле спэцыяльнасьці «настаўнік гісторыі й грамадазнаўства», у 1985 — Беларускую сельскагаспадарчую акадэмію ([[Горкі]], Магілёўская вобласьць) паводле спэцыяльнасьці «эканаміст — арганізатар сельскагаспадарчае вытворчасьці». З 1975 па 1977 год служыў у памежных войсках [[КДБ]] [[СССР]], быў інструктарам палітычнага аддзелу вайсковае часткі 2187 Заходняе памежнае акругі ў [[Берасьце|Берасьці]]. З 1977 па 1978 гады ён займаў пасаду сакратара камітэту Камуністычнага саюзу моладзі Дзяржхарчгандлю ў [[Магілёў|Магілёве]]. Адначасна займаў пасаду інструктара [[Кастрычніцкі раён (Магілёў)|Кастрычніцкага раённага]] выканаўчага камітэту Магілёва<ref name="а"/>. У 1978—1980 гадох працаваў сакратаром раённага таварыства «Веды» ў Шклове. У 1980—1982 гадох зноў служыў у войску намесьнікам камандзіра роты па палітычнай часьці ў в/ч 04104 (Магілёўская вобласьць). Пасьля зыходу з войску ў 1982 Лукашэнка стаў намесьнікам дырэктара саўгасу «Ударнік» Шклоўскага раёну. У 1983—1985 гадох быў намесьнікам дырэктара камбінату будаўнічых матэрыялаў у [[Шклоў|Шклове]]. У 1985—1987 гадох — сакратар партыйнага камітэту калгасу імя Леніна Шклоўскага раёну. У 33 гады ўзначаліў саўгас [[Гарадзец (Шклоўскі раён)|«Гарадзец»]] Шклоўскага раёну (Магілёўская вобласьць), якім кіраваў у 1987—1994 гадах<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Біяграфія прэзыдэнта Рэспублiкi Беларусь А.Р. Лукашэнкі|спасылка=https://president.gov.by/be/president/biography|выдавец=Прэс-служба прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2021|дата доступу=17 траўня 2021}}</ref>. == Пачатак палітычнай кар’еры == У 1989 годзе балятаваўся на выбарах народных дэпутатаў [[СССР]], але прайграў у другім туры [[Вячаслаў Кебіч|Вячаславу Кебічу]] з розьніцай у 1% галасоў. У 1990 годзе быў абраны народным дэпутатам [[Вярхоўны Савет Беларускай ССР|Вярхоўнага Савету Беларускай ССР]] [[Сьпіс дэпутатаў ВС БССР 12-га скліканьня|12-га скліканьня]], дзе стаў чальцом канстытуцыйнай камісіі<ref>[https://web.archive.org/web/20180327213508/http://old.bankzakonov.com/d2008/time88/lav88513.htm Постановление Верховного Совета Республики Беларусь от 20 июля 1990 г. №166-XII «Об избрании Конституционной комиссии»] {{ref-ru}}</ref>. Стварыў фракцыю «Камуністы за дэмакратыю», якая выступала за захаваньне [[СССР]] у дэмакратычнай форме. Пасьля падзеяў [[Студзеньскія падзеі ў Вільні|13 студзеня 1991 году]] ў [[Вільня|Вільні]], дзе ад рук савецкіх вайскоўцаў генэрала Ўсхопчыка загінула 13 мірных жыхароў, што бралі ўдзел у дэманстрацыях пратэсту супраць савецкай акупацыі [[Летува|Летувы]], Лукашэнка разам зь іншымі дэпутатамі [[Вярхоўны Савет|Вярхоўнага Савету]] [[БССР]] выяжджаў на месца здарэньня дзеля збору фактаў. Лічылася, што Лукашэнка быў адзіным дэпутатам беларускага парлямэнту, што прагаласаваў супраць ратыфікацыі [[Белавескія пагадненьні|Белавескіх пагадненьняў]], аднак было высьветлена, што гэтым чалавекам быў [[Валеры Ціхіня]], які потым стаў старшынём [[Канстытуцыйны Суд Беларусі|Канстытуцыйнага Суду Беларусі]]. Існуе міт, што нібыта А. Лукашэнка ўласнаручна ўносіў у залю пасяджэньняў Вярхоўнага Савету [[бел-чырвона-белы сьцяг]] і пэўны час намагаўся далучыцца да фракцыі [[Беларускі Народны Фронт|Беларускага Народнага Фронту]], куды яго так і не прынялі, але гэта не адпавядае рэчаіснасьці, бо дакладна вядома, што родны сьцяг у залю ўнесла дэпутатка ВС БССР, сябра Партыі БНФ [[Галіна Сямдзянава]]<ref>{{Навіна|аўтар=[[Сяргей Навумчык]]|загаловак=У Авальную залю бел-чырвона-белы сьцяг унесла Галіна Сямдзянава|спасылка=https://www.svaboda.org/a/24332421.html|выдавец=[[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=19 верасьня 2011|дата доступу=19 жніўня 2020}}</ref>. Заваяваўшы сваёй рыторыкай рэпутацыю апантанага барацьбіта за справядлівасьць, у чэрвені 1993 году быў абраны старшынём часовай камісіі [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь|Вярхоўнага Савету]] па барацьбе з [[карупцыя]]й<ref name="б"/>, створанай для вывучэньня дзейнасьці камэрцыйных структураў пры ўладзе. У гэтай сваёй якасьці Лукашэнка абвінаваціў у карупцыі шэраг сябраў кабінэту Кебіча, а самога В. Кебіча назваў галавой «прамаскоўскае мафіі». 1 красавіка 1994 году «камісія Лукашэнкі» была ліквідаваная як «выканаўшая задачу па дасьледаваньні». У пачатку 1994 году была прынятая новая [[Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь]]. Паводле яе ў ліпені таго году адбыліся прэзыдэнцкія выбары, на якія выставілі свае кандыдатуры шэсьць палітыкаў. Аляксандар Лукашэнка ўдзельнічаў у выбарах як незалежны кандыдат, базуючыся на папулісцкай праграме ў духу лёзунгаў барацьбы з карупцыяй, павышэньня заработкаў і інтэграцыі з [[Расея]]й. Лукашэнка публічна заяўляў у сваіх прамовах і інтэрвію: «Я ў Маскву на каленях папаўзу». Скандальным эпізодам перадвыбарчае кампаніі Лукашэнкі быў замах на яго жыцьцё. Калі па факце замаху была ўзбуджаная крымінальная справа, сьледчыя адзначылі разыходжаньне вынікаў балістычнай экспэртызы й экспэртызы адтулінаў у аўтамабілі «Мэрсэдэс» з паказаньнямі Аляксандра Лукашэнкі і [[Віктар Шэйман|Віктара Шэймана]], якія быццам знаходзіліся ў аўтамабілі падчас інцыдэнту. Справа была прыпыненая. З прыходам да ўлады Лукашэнкі яна не была ўзноўленая. Сярод іншых кандыдатаў былі [[Станіслаў Шушкевіч (малодшы)|Станіслаў Шушкевіч]], [[Зянон Пазьняк]] і прэм’ер-міністар Беларусі [[Вячаслаў Кебіч]], які лічыўся фаварытам. У першым туры Лукашэнка атрымаў 44,82% галасоў. За Кебіча прагаласавалі 17,33% выбарцаў, 12,8% прагаласавалі за Пазьняка, а 10% прагаласавалі за Шушкевіча. Лукашэнка быў падтрыманы шэрагам палітыкаў з дэмакратычнага стану: ([[Анатоль Лябедзька|Анатолем Лябедзькам]], [[Віктар Ганчар|Віктарам Ганчаром]]). Пазьней яны тлумачылі, што бачылі ў Лукашэнку супрацьвагу постсавецкае намэнклятуры ў асобе Кебіча і будучы інструмэнт правядзеньня рэформаў. Другі тур адбыўся 10 ліпеня, на ім А. Лукашэнка канчаткова перамог, атрымаўшы 80,1% галасоў. Напярэдадні другога туру ў час тэледэбатаў з Кебічам Лукашэнка начапіў на пінжак значок з выявай бел-чырвона-белага сьцяга (хоць раней у часе выбарчай прэзыдэнцкай кампаніі насіў [[Сьцяг БССР|чырвона-зялёны дэпутацкі значак БССР]]), тым часам апанэнт выступаў без значка<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=oYeFbbWNxco|title=Теледебаты Кандидатов в Президенты Республики Беларусь 1994 года &#124; Полная версия|via=www.youtube.com}}</ref>. == Першы прэзыдэнцкі тэрмін (1994—2001) == [[Файл:Аляксандар Лукашэнка 1994.png|міні|250пкс|Вынікі Лукашэнкі на [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 1994 году|выбарах прэзыдэнта Беларусі 1994 року]]]] Перамога Лукашэнкі была нечаканасьцю для многіх у Беларусі і за мяжою, зважаючы на ягоную маладосьць і недасьведчанасьць. 22 ліпеня 1994 году Аляксандар Лукашэнка падпісаў Указ № 1 «Аб прызначэньні [[Прэм’ер-міністар|прэм'ер-міністра]] Рэспублікі Беларусь», якім стаў [[Міхаіл Чыгір]]. Разам зь ім [[Вярхоўны Савет Беларусі]] зацьвердзіў 4-х ягоных намесьнікаў. Таксама 22 ліпеня падпісаў Указ № 2 аб стварэньні [[Адміністрацыя прэзыдэнта Беларусі|Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі]], першым кіраўніком якой прызначыў [[Леанід Сініцын|Леаніда Сініцына]]. 4 жніўня 1994 году зацьвердзіў Указ № 19 «Аб стварэньні [[Кіраўніцтва справамі прэзыдэнта Беларусі|Кіраўніцтва справамі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]]», першым кіраўніком якога стаў [[Іван Ціцянкоў]]. 5 жніўня падпісаў Указ № 24 пра Палажэньне аб [[Рада бясьпекі Беларусі|Радзе бясьпекі Рэспублікі Беларусь]], згодна зь якім увёў у яе склад кіраўніка Адміністрацыі прэзыдэнта і дзяржаўнага сакратара Рады бясьпекі [[Віктар Шэйман|Віктара Шэймана]] замест старшыні Вярхоўнага Савета і старшыні камісіі Вярхоўнага Савета па [[Нацыянальная бясьпека|нацыянальнай бясьпецы]]<ref name="в">{{Навіна|аўтар=Сяргей Мусіенка|загаловак=«Адзіная дыктатура, якая магчыма ў краіне, гэта дыктатура закону». Да 30-годзьдзя з дня першай інаўгурацыі прэзыдэнта|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/adzinaja-dyktatura-jakaja-magchyma-u-kraine-geta-dyktatura-zakonu-da-30-goddzja-z-dnja-pershaj-133739-2024/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=20 ліпеня 2024|дата доступу=20 ліпеня 2024}}</ref>. === Эканамічная палітыка: вяртаньне да камандна-адміністрацыйнай сыстэмы === Да прыходу Лукашэнкі да ўлады вельмі малыя рэформы былі праведзеныя ў [[Беларусь|Беларусі]]. На сярэдзіну 1994 году былі прыватызаваныя толькі 2% эканомікі Беларусі. Каляпс савецкае каманднае эканомікі, ад якой Беларусь моцна залежала, прывёў у 1994 годзе да зьніжэньня прамысловае вытворчасьці на 50% у параўнаньні з 1991 годам. Беларусь перажывала эканамічны крыз. Лукашэнка пачаў актыўна прымаць меры дзеля «стабілізацыі» эканомікі: былі ўдвая падвышаныя заработкі бюджэтнікаў, уведзены дзяржаўны кантроль за коштамі і адмененыя тыя нешматлікія [[рынкавыя рэформы]], якія былі праведзеныя на той момант. Не магло ня ўзьнікнуць цяжкасьцяў з адраджэньнем каманднае эканомікі ў адной асобнай краіне, абкружанай разьвіваючыміся краінамі з рынкавай эканомікаю. Беларуская эканоміка моцна завязаная на пастаўкі энэрганосьбітаў з [[Расея|Расеі]], але большасьць беларускіх прадпрыемстваў былі ня ў стане аплачваць іх. Недахоп валюты для аплачваньня энэрганосьбітаў вымушаў урад Беларусі дамагацца хаўрусу з Расеяй, які быў адным з асноўных пунктаў у праграме як Лукашэнкі, так і Кебіча. 2 жніўня 1994 году падпісаў Указ № 16 «Аб Службе кантролю [[Адміністрацыя прэзыдэнта Беларусі|Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]] і Камітэце па барацьбе з [[карупцыя]]й у органах дзяржаўнай улады і кіраваньня Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь». Таксама 2 жніўня падпісаў Указ № 17 «Аб прыпыненьні дзеяньня пастановы [[Савет міністраў Беларусі|Савета міністраў Рэспублікі Беларусь]] ад 18 ліпеня 1994 году № 548» (Аб зацьвярджэньні Палажэньня аб парадку прадастаўленьня служачым дзяржаўнага апарату льготных [[крэдыт]]аў на будаўніцтва індывідуальных жылых дамоў). Прыпыненую Пастанову № 548 пасьля паразы ў прэзыдэнцкіх выбарах падпісаў [[Вячаслаў Кебіч]]. 8 жніўня 1994 году падпісаў Указ № 30 «Аб скарачэньні колькасьці работнікаў цэнтральных органаў кіраваньня, мясцовых [[Выканаўчы камітэт|выканаўчых]] і распарадчых органаў Рэспублікі Беларусь» на 30 %. 11 жніўня зацьвердзіў Указ «Аб адмене распараджэньня Савета міністраў Рэспублікі Беларусь ад 27 мая 1994 г. № 527р» (Аб замацаваньні за старшынёй Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь [[Мечыслаў Грыб|Грыбам М.І.]] і старшынёй Савета міністраў Рэспублікі Беларусь Кебічам В.Ф. у пажыцьцёвае карыстаньне [[Лецішча|дачы]] ў адміністрацыйна-жылым комплексе [[Дразды (Менск)|Дразды]]). 15 жніўня падпісаў Указ № 50 «Аб разьліках спажыўцоў за [[прыродны газ]], [[Электраэнэргія|электрычную]] і [[Цеплавая энэргія|цеплавую энэргію]]», якім прадугледжваўся ўлік іх нясвоечасовай аплаты «пры перазаключэньні кантрактаў з кіраўнікамі дзяржаўных [[прадпрыемства]]ў і арганізацыяў»<ref name="в"/>. 1 верасьня 1994 году падпісаў Указ № 82 «Аб заключэньні [[кантракт]]аў з кіраўнікамі дзяржаўных прадпрыемстваў, аб'яднаньняў, арганізацыяў і ўстановаў», прызначэньне якіх стаў узгадняць. Ужо 9 верасьня зацьвердзіў Указ № 100, а 13 лістапада — Указ № 200 «Аб захадах упарадкаваньня [[Цана|цэнаў]] на асобныя [[Ежа|харчовыя]] тавары і сацыяльнай абароне насельніцтва»<ref name="в"/>. З самога пачатку свайго прэзыдэнцтва А. Лукашэнка пачаў палітыку, скіраваную супраць эўрапрыхільнікаў Беларусі і супраць заходняе дапамогі гэтым сілам (напрыклад, ад Фонду Фрыдрыха Эбэрта). Была спыненая прыватызацыя, у дзяржаўнай палітыцы запанавала рыторыка адраджэньня [[СССР]]. Пачаўся ціск і перасьлед палітычнае апазыцыі і незалежнае прэсы. [[АБСЭ]] пачала дакладаць аб парушэньнях [[правы чалавека|правоў чалавека]] ў Беларусі. У пачатку 1998 году [[цэнтральны банк Расеі]] адмовіўся праводзіць апэрацыі зь [[беларускі рубель|беларускімі рублямі]], што прывяло да абвалу курсу беларускае валюты. Лукашэнка ўзяў пад жорсткі кантроль [[Нацыянальны банк Беларусі]], загадаў вярнуць [[абменны курс]] валюты на папярэдні ўзровень, замарозіць рахункі камэрцыйных банкаў і абмежаваць апэрацыі банкаў. Натуральна, гэта прывяло да масавага адцёку грошаў з банкаў. Лукашэнка абвінаваціў у праблемах краіны «шкоднікаў» унутры Беларусі і з-за мяжы. Былі арыштаваныя трыццаць высокапастаўленых чыноўнікаў, сотні больш дробных былі таксама пакараныя. === Аднаўленьне русіфікацыі === {{Асноўны артыкул|Русіфікацыя Беларусі}} Урад Лукашэнкі ўзяў курс на аднаўленьне [[Русіфікацыя Беларусі|русіфікацыйнае палітыкі ў Беларусі]]. У 1995 годзе быў праведзены рэфэрэндум, на якім была скасаваная гістарычная дзяржаўная сымболіка Беларусі, уведзеныя новыя сымбалі, створаныя на базе гербу і сьцягу [[БССР]]. [[Расейская мова]] атрымала статус дзяржаўнае. Супраць адмены [[бел-чырвона-белы сьцяг|бел-чырвона-белага сьцягу]], «[[Пагоня (герб)|Пагоні]]» і статусу беларускае мовы як адзінае дзяржаўнае, група дэпутатаў ад [[БНФ]] абвясьціла галадоўку ў залі парлямэнту. Яны былі зьбітыя і выгнаныя з будынку сіламі АМАП. [[Расейская праваслаўная царква]] атрымала прывілеяваны статус у Беларусі, у той самы час іншым рэлігіям чыняцца перашкоды ў дзейнасьці. [[Каталіцкі касьцёл|Каталіцкім]] ксяндзам-замежнікам не выдаюцца беларускія візы. Улады гвалтоўна супраціўляюцца стварэньню ў Беларусі грамадаў [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларускае аўтакефальнае праваслаўнае царквы]]. === Дзяржаўны пераварот 1996 году. Усталяваньне аўтарытарнага рэжыму === Улетку 1996 году 70 дэпутатаў [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь 13-га скліканьня|Вярхоўнага Савету Беларусі]] паставілі подпісы пад [[імпічмэнт]]ам А. Лукашэнку за «парушэньне Канстытуцыі». У адказ Лукашэнка правёў 24 лістапада 1996 году рэфэрэндум, пасьля якога атрымаў права распускаць парлямэнт і працягнуў сабе тэрмін паўнамоцтваў на два гады. Ужо 25 лістапада было абвешчана аб перамозе Лукашэнкі. Вынікі рэфэрэндуму моцна аспрэчваліся, але апазыцыя была цалкам выцесьненая з тэлевізіі і радыё, апазыцыйным газэтам не давалі друкавацца. У гэтых варунках [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|Злучаныя Штаты]] й [[Эўразьвяз]] адмовіліся прызнаваць легітымнасьць рэфэрэндуму. А. Лукашэнка адразу скарыстаўся з сваіх паўнамоцтваў, распусьціўшы Вярхоўны Савет 13 скліканьня. [[АМАП]] ачапіў будынак парлямэнту, а ў суседнім памяшканьні разьмясьціўся новы парлямэнт, складзены з стаўленікаў А. Лукашэнкі. У знак пратэсту ў адстаўку падалі прэм’ер-міністар Беларусі, два іншыя міністры і сем судзьдзяў Канстытуцыйнага суду. Прашэньню аб імпічмэнце было адмоўлена. Лукашэнка канцэнтраваў у сваіх руках уладу з дапамогаю ўзмацненьня спэцслужбаў, у прыватнасьці [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі Рэспублікі Беларусь|КДБ]]. Пачаўся перасьлед незалежнае прэсы і вядомых апазыцыянэраў. Было зачыненае незалежнае [[Радыё 101,2]]. Пасьля публічных заклікаў Лукашэнкі расправіцца з апазыцыяй, у 1999—2000 гадах пры загадкавых абставінах зьніклі тры апазыцыянэры, у тым ліку былы старшыня перадвыбарчага штабу Лукашэнкі [[Віктар Ганчар]] і апэратар расейскага тэлеканала ОРТ [[Зьміцер Завадзкі]]. Раптоўна памірае важная апазыцыйная фігура [[Генадзь Карпенка]], ходзяць упартыя чуткі аб верагодным атручэньні. У замежжы зьяўляюцца беглыя супрацоўнікі КДБ і [[Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь|Міністэрства ўнутраных справаў]], якія даюць паказаньні аб санкцыі на зьнішчэньне апазыцыянэраў з боку ўлады і аб існаваньні ў Беларусі для гэтых мэтаў г. зв. «эскадронаў сьмерці». Некалькі чыноўнікаў у Беларусі былі арыштаваныя, але зь цягам часу расьсьледаваньне справаў амаль заглыхла. === Страта рэпутацыі Беларусі ў сьвеце === Цягам першых двух гадоў прэзыдэнцтва Лукашэнка моцна крытыкаваўся як унутры краіны, так і на міжнародным узроўні. У 1995 годзе [[Сусьветны банк]] і [[Міжнародны валютны фонд]] спынілі крэдытаваньне Беларусі, абвінаваціўшы ўрад у адсутнасьці рынкавых рэформаў. Беларусь і Лукашэнка апынуліся ў цэнтры буйных міжнародных скандалаў. 12 верасьня 1995 году над [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьцю]] супрацьпаветранымі войскамі быў зьбіты паветраны шар, які ўдзельнічаў у міжнародных спаборніцтвах на кубак «Гордэн Бэнэт-95». Беларускія пілёты лічылі, што страляюць па мэтэаралягічным зондзе. Увесь экіпаж паветранага шару — два амэрыканскія пілёты-спартоўцы — загінуў. У лістападзе 1995 году Лукашэнка выклікаў скандал, заявіўшы ў інтэрвію, што ўнутраная палітыка [[Адольф Гітлер|Адольфа Гітлера]] мела і станоўчыя бакі. Многія расцанілі гэтае выказваньне як намер будаваць у Беларусі рэжым аўтарытарнага кшталту. Зьдзейсьнены А. Лукашэнкам у 1996 годзе дзяржаўны пераварот быў адразу асуджаны міжнароднай супольнасьцю. Абвастрыліся стасункі з замежнымі дзяржавамі. У красавіку 1998 году з сваіх рэзыдэнцыяў у пасёлку Дразды былі [[Канфлікт у Драздах|гвалтоўна выселеныя]] амбасадары [[ЗША|Злучаных Штатаў]], [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], [[Францыя|Францыі]], [[Нямеччына|Нямеччыны]], [[Грэцыя|Грэцыі]], [[Італія|Італіі]] і [[Японія|Японіі]]. Гэта было пачаткам буйнага міжнароднага скандалу, бо беларускія ўлады парушылі [[Венская канвэнцыя|Венскую канвэнцыю]]. Закранутыя краіны, а таксама [[Расея]], адазвалі зь [[Менск]]у сваіх амбасадараў. Хаця амбасадары пазьней вярнуліся пасьля згасьленьня канфлікту, Лукашэнка не спыніў свае выпады супраць заходніх краінаў і пачаў абвінавачваць унутраную апазыцыю ў рабоце на карысьць замежных спэцслужбаў. Ён абвінавачваў замежныя ўрады ў дыскрымінацыі Беларусі на ўсіх узроўнях, ад эканомікі (зь Беларусі была выгнаная дэлегацыя [[МВФ]], а сама арганізацыя абазначаная Лукашэнкам як «махляры») да спорту (Лукашэнка абвінаваціў Захад у змове супраць беларускае зборнае на [[Зімовыя алімпійскія гульні|Зімовых Алімпійскіх гульнях]] у [[Наґана]], [[Японія]]). Лукашэнка не абмяжоўваўся словамі ў сваім непрыяцьці Захаду. Пад канец 1990-х гадоў Беларусь экспартавала ўзбраеньняў, у тым ліку супрацьпаветраных, на 400 мільёнаў даляраў у [[Іран]], [[Ірак]], [[Судан]], [[Югаславія|Югаславію]]. Пасьля пачатку [[Вайна ў Косава|вайны ў Косава]] Лукашэнка адстойваў ідэю «Славянскага саюзу» [[Расея|Расеі]], [[Беларусь|Беларусі]] і Югаславіі. Заходняя палітыка ў дачыненьні зь Беларусьсю сталася больш жорсткаю. Пасьля падзеньня рэжыму [[Слабадан Мілошавіч|Слабадана Мілошавіча]] ў Югаславіі адносна ўладаў Беларусі ўсё часьцей пачаў ўжывацца выраз «[[апошняя дыктатура Эўропы]]». === Інтэграцыя з Расеяй === Асноўным і адзіным паўнавартасным напрамкам вонкавае палітыкі за Лукашэнкам сталася інтэграцыя з [[Расея]]й. У красавіку 1998 году быў створаны г. зв. «[[Саюз Расеі і Беларусі]]», пазьней абвешчана аб стварэньні г. зв. «[[Саюзная дзяржава Расеі і Беларусі|Саюзнае дзяржавы]]» Расеі і Беларусі. Са студзеня 2000 году заняў пасаду старшыні Вышэйшай дзяржаўнай рады Саюзнай дзяржавы<ref name="а"/>. 2 красавіка 2001 году ў [[Маскоўскі Крэмль|Маскоўскім Крамлі]] [[Уладзімер Пуцін|Ўладзімер Пуцін]] уручыў А.Лукашэнку расейскі ордэн «За заслугі перад Айчынай» 2-й ступені «за вялікі асабісты ўклад у стварэньне Саюзнай дзяржавы»<ref>{{Артыкул|аўтар=Аксана Півавар, [[БелТА]].|загаловак=Аляксандру Лукашэнку ўручаны расейскі ордэн «За заслугі перад Айчынай» ІІ ступені|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=3 красавіка 2001|нумар=70 (24186)|старонкі=2|issn=1990-763x}}</ref>. Тым ня меней, стварэньне паўнавартаснага зьвязу не атрымалася з-за розных мэтаў, якія перасьледаваліся расейскім бокам і рэжымам Лукашэнкі. Беларускі прэзыдэнт меў амбіцыі на расейскім палітычным полі і ўмела граў на імпэрскай настальгіі расейскага паспольства і эліты. Лукашэнка карыстаўся вялікай папулярнасьцю сярод нацыяналістаў і левакансэрватараў, асабліва выгадна ён выглядаў на тле старога і хворага прэзыдэнта-дэмакрата [[Барыс Ельцын|Барыса Ельцына]]. Расея ж была не зацікаўленая ў пранікненьні Лукашэнкі на расейскую палітычную сцэну, але ёй патрэбная Беларусь як ляяльная краіна-сатэліт і для забесьпячэньня бесьперашкоднага транзыту газу ў Заходнюю Эўропу. Нягледзячы на напружаныя адносіны Беларусі з Захадам, для Расеі гэтае хаўрусьніцтва доўгі час не стварала праблемаў і не выклікала пытаньняў на міжнародным узроўні. == Другі прэзыдэнцкі тэрмін (2001—2006) == Першапачатковы тэрмін прэзыдэнцтва Лукашэнкі скончыўся ў ліпені 1999 году, але па яго волі быў пасьля рэфэрэндуму 1996 году прадоўжаны да 2001 году. Паколькі рэфэрэндум ня быў прызнаны сусьветнай супольнасьцю легітымным, легітымнасьць прэзыдэнцтва А. Лукашэнкі пасьля 1999 году таксама не прызнавалася. Прэзыдэнцкія выбары адбыліся 9 верасьня 2001 году. Аб’яднаная апазыцыя выставіла супраць А. Лукашэнкі адзінага кандыдата, прафзьвязнага дзеяча [[Уладзімер Ганчарык|Ўладзімера Ганчарыка]]. Перамога А. Лукашэнкі была абвешчаная ўжо пасьля першага туру. [[Арганізацыя па бясьпецы й супрацы ў Эўропе]] не прызнала легітымнасьць выбараў з-за перасьледу апазыцыі, байкоту апазыцыйнага кандыдата ў сродках масавай інфармацыі і фальсыфікацыяў вынікаў галасаваньня. Толькі [[Расея]] і некалькі аўтарытарных дзяржаваў [[СНД]] прызналі легітымнасьць выбараў. === Правы чалавека ў Беларусі === У Беларусі працягваўся ціск на палітычную апазыцыю і парушэньні правоў чалавека. Павальна зачыняліся незалежныя газэты і няўрадавыя арганізацыі, зачыняліся школы зь беларускаю мовай навучаньня. Быў зачынены [[Беларускі гуманітарны ліцэй імя Якуба Коласа]] — адзіная навучальная ўстанова ў краіне, дзе выкладаньне йшло на беларускай мове, — і [[Эўрапейскі гуманітарны ўнівэрсытэт]]. Арыштам падвяргаліся незалежныя журналісты, прафсаюзныя лідэры Васільеў і Леванеўскі, а таксама былы кандыдат у прэзыдэнты [[Міхал Марыніч]]. У красавіку 2003 году [[Камісія ААН па правах чалавека]] прыняла рэзалюцыю па сытуацыі ў Беларусі, у якой выказвалася «глыбокая занепакоенасьць». ААН заклікала ўлады Беларусі вызваліць палітычных зьняволеных і спыніць ціск на няўрадавыя арганізацыі і палітычныя партыі. У 2003 годзе міжнародны [[Камітэт па абароне журналістаў]] (CPJ) паставіў Беларусь у сьпіс дзесяці краінаў з найгоршымі ўмовамі працы журналістаў. У справаздачах міжнародных праваабарончых арганізацыяў [[Amnesty International]], [[Human Rights Watch]], [[Freedom House]] краіна атрымала сталае месца ў шэрагу сусьветных адыёзных дыктатураў, як [[Паўночная Карэя]], [[Лібія]], [[Іран]], [[М’янма]], [[Зымбабвэ]]. === Міжнародная ізаляцыя === [[Файл:Szablon Ostatni Dyktator Europy.jpg|міні|«[[Апошні дыктатар Эўропы]]» — графіці ў [[Варшава|Варшаве]], лістапад 2002]] [[Файл:Stop Luka.JPG|міні|Надпіс перад амбасадай Беларусі ў Варшаве, сьнежань 2002]] [[Файл:Stop Łukaszenka.JPG|міні|Графіці ў Варшаве, сакавік 2012]] У другі прэзыдэнцкі тэрмін яшчэ болей пагоршыліся адносіны Беларусі з Захадам. [[Эўрапейскі Зьвяз]] выдаў сьпіс высокапастаўленых беларускіх чыноўнікаў, якім быў забаронены ўезд на тэрыторыю ЭЗ. Пасьля ўступленьня 1 траўня 2004 году ў ЭЗ бліжэйшых суседзяў Беларусі — [[Польшча|Польшчы]], [[Латвія|Латвіі]], [[Летува|Летувы]] — у складзе Зьвязу зьявілася «беларускае [[Лабізм|лобі]]», у сувязі з чым пытаньні датычна Беларусі пачалі часта падымацца на паседжаньнях. Павысілася цікаўнасьць да Беларусі з боку Злучаных Штатаў Амэрыкі. Падчас вайны ў [[Ірак]]у ў 2003 годзе высьветлілася, што некалькі высокапастаўленых ірацкіх чыноўнікаў мелі беларускія пашпарты і нават, верагодна, атрымалі прытулак у Беларусі. Амэрыканскімі вайскоўцамі і выведчыкамі былі высьветленыя факты процізаконнага гандлю з Іракам зьвязаных з рэжымам Лукашэнкі асобаў і арганізацыяў — ад старшыні ЛДПБ Гайдукевіча да беларускага экзахарту Расейскае праваслаўнае царквы. Беларусь была замешаная ў скандалах з пастаўкамі зброі (часам з Расеі празь беларускае пасярэдніцтва) тэрарыстычным арганізацыям і дыктатарскім рэжымам, што ўсё болей і болей прыцягвала ўвагу Захаду і асабліва ЗША. На тле [[Рэвалюцыя ружаў|Рэвалюцыі ружаў]] у [[Грузія|Грузіі]], [[Памаранчавая рэвалюцыя|Памаранчавае рэвалюцыі]] ва [[Украіна|Ўкраіне]] і рэвалюцыі ў [[Кыргыстан]]е рэзка ўзмацнілася ўвага сусьветнае супольнасьці да беларускае дыктатуры. У ЗША быў прыняты «Акт аб дэмакратыі ў Беларусі», які прадугледжвае выдзяленьне 40 мільёнаў даляраў на разьвіцьцё дэмакратыі ў краіне. У пачатку 2005 году пачалі гучаць жорсткія заявы з боку новых краінаў-сябраў ЭЗ, Украіны, Грузіі, Малдовы што да рэжыму А. Лукашэнкі. === Адносіны з Расеяй === З прыходам да ўлады ў [[Расея|Расеі]] [[Уладзімер Пуцін|Ўладзімера Пуціна]] А. Лукашэнка згубіў шанцы на палітычную кар’еру ў Расеі. Наадварот, зьявілася небясьпека паглынаньня Беларусі Расеяй і страты Лукашэнкам улады нават у сваёй краіне. Пабудова «Саюзнае дзяржавы» заступарылася, канфлікты датычна паставак у Беларусь расейскага [[газ]]у, жорсткія заявы Лукашэнкі і Пуціна быццам бы зрабілі выключанымі далейшыя спробы інтэграцыі, аднак на словах палітыкі ўсё яшчэ казалі аб станоўчым разьвіцьці «Саюзу». === Эканоміка === Супраціў Лукашэнкі ў падтрымцы Захадам «[[шокавая тэрапія|шокавай тэрапіі]]» ў постсавецкі пераходны пэрыяд выклікаў незадавальненьне з боку [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]] і краінаў Эўропы<ref>[http://news.xinhuanet.com/english2010/business/2011-11/23/c_131263530.htm Belarus president says no to shock therapy in economy]. English.News</ref>. Урад Лукашэнкі трапіў пад моцны ціск з боку Захаду і Расеі. Хаця беларускі рэжым моцна прасунуўся ў пляне дазволу прыватнага бізнэсу, дагэтуль не пачалася прыватызацыя буйных дзяржаўных прадпрыемстваў і ня зьняты ціск з дробнага бізнэсу. Замежныя інвэстары, прыйшоўшыя ў пачатку 1990-х гадоў у [[Беларусь]], пакідаюць краіну, як [[Ford Motors]]. Беларускія тавары мала прадаюцца за межамі, 60% экспарту ідзе ў Расею. Усё гэта прывяло да эканамічных цяжкасьцяў, у прыватнасьці працяглай гіпэрінфляцыі (па паказчыку інфляцыі Беларусь займае першае месца ў Эўропе і сярод краінаў былога [[СССР]]). Лукашэнка моцна апэруе ў сваёй рыторыцы тым фактам, што хаця Беларусь і сутыкнулася з пэўнымі эканамічнымі праблемамі, але пазьбегла такога сацыяльнага расшыхтаваньня, як у Расеі ці Ўкраіне, дзе ішлі эканамічныя рэформы. Афіцыйныя паказчыкі беспрацоўя і галечы ў Беларусі таксама застаюцца нізкімі. Між тым, замежныя аналітыкі лічаць, што палітыка Лукашэнкі ў будучыні запатрабуе яшчэ больш жорсткіх і радыкальных рэформаў. === Рэфэрэндум 2004 году === Падчас тэлевізійнага звароту да нацыі 7 верасьня 2004 году Лукашэнка абвясьціў правядзеньне рэфэрэндуму па адмене абмежаваньняў на колькасьць тэрмінаў, якія адна асоба можа займаць пасаду прэзыдэнта Рэспублікі Беларусі. Рэфэрэндум адбыўся 17 кастрычніка 2004 году разам з парлямэнцкімі выбарамі. Паводле афіцыйных вынікаў, якія былі абвешчаныя адразу пасьля заканчэньня галасаваньня, болей за 70% выбаршчыкаў выказаліся ў падтрымку прапановы, якая здымала абмежаваньне ў два тэрміны для знаходжаньня на пасадзе прэзыдэнта. Такім чынам, Аляксандар Лукашэнка атрымаў права балятавацца неабмежаваную колькасьць разоў, у тым ліку на прэзыдэнцкіх выбарах 2006 году. Міжнародныя арганізацыі, назіральнікі (акрамя назіральнікаў з [[Расея|Расеі]], [[Туркмэністан]]у і некаторых іншых краінаў [[СНД]]) і апазыцыя зноў не прызналі вынікі рэфэрэндуму і парлямэнцкіх выбараў. Агітацыя за зьняцьце абмежаваньняў ішла ў тым ліку ў дзень галасаваньня, што забаронена беларускім заканадаўствам. Exit-poll, праведзены Baltic Surveys<ref>http://marketsdirectory.com/tmdintm/2790m.htm</ref>, летувіскім аддзелам Gallup, паказаў, што толькі 48% выказаліся за прапанову Лукашэнкі. === Прэзыдэнцкі фонд === У Беларусі быў створаны адмысловы Прэзыдэнцкі фонд, які не падлягае дзяржаўнаму і грамадзкаму кантролю, і куды йдуць буйныя сумы са зьнешнегандлёвых апэрацыяў. 13 верасьня 2004 году ў Менск прыбыў новы самалёт маркі «[[Boeing]] 737—500», пабудаваны ў [[Сіетл]]е спэцыяльна для прэзыдэнта Лукашэнкі. Цана аэрапляну не публікавалася, экспэрты ацэньваюць яе ў прыкладна 100 мільёнаў амэрыканскіх даляраў. === Злоўжываньні === У парушэньне Статуту [[Міжнародны алімпійскі камітэт|Міжнароднага алімпійскага камітэту]]<ref name="ioc_bbc">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/116265.stm Profile: Europe’s last dictator?], ''BBC News'' {{ref-en}}</ref>, Аляксандар Лукашэнка займае пасаду старшыні [[Нацыянальны алімпійскі камітэт Беларусі|Нацыянальнага алімпійскага камітэту]].<ref name="boc_list">[https://noc.by/noc/structure/guide/ Руководство], ''Национальный олимпийский комитет Беларуси'' {{ref-ru}}</ref> Па меркаваньні апазыцыйных журналістаў, гэтае становішча супярэчыць таксама [[Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь|Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь]], што, аднак, адмовіў [[Канстытуцыйны суд Беларусі]].<ref name="kanstsud">[https://web.archive.org/web/20110918052830/http://charter97.org/bel/news/2001/02/07/04 Канстытуцыйны суд дазволіў Лукашэнку сядзець на дзьвух стулах], ''[[Хартыя-97]]''</ref> Прызначэньне [[Віктар Аляксандравіч Лукашэнка|Віктара Лукашэнкі]] памагатым прэзыдэнта зроблена ў разрэз з законам «Аб дзяржаўнай службе», які забараняе блізкім сваякам знаходзіцца ў падначаленьні адзін у аднаго.<ref name="dz_sl">[https://web.archive.org/web/20110820003327/http://naviny.by/rubrics/politic/2007/01/10/ic_articles_112_149289/ Виктор Лукашенко поднялся еще на один этаж власти], ''Naviny.by'' {{ref-ru}}</ref> == Трэці прэзыдэнцкі тэрмін (2006—2010) == У выбарах 2006 году прынялі ўдзел 4 кандыдаты: Аляксандар Лукашэнка, [[Аляксандар Казулін]], [[Сяргей Гайдукевіч]] і [[Аляксандар Мілінкевіч]]. Паводле зьвестак штабоў Казуліна і Мілінкевіча, значная частка выбаршчыкаў, асабліва студэнты, прагаласавала датэрмінова пад націскам з боку начальнікаў. Паводле афіцыйных вынікаў выбараў Лукашэнка набраў каля 83% галасоў выбаршчыкаў. Зь перамогай яго павіншавалі прэзыдэнт [[Азэрбайджан]]у [[Ільхам Аліеў]], прэзыдэнт [[Кітай|Кітаю]] [[Ху Дзінь Тао]], прэзыдэнт [[Расея|Расеі]] [[Уладзімер Пуцін|Ўладзімер Пуцін]], а таксама лідэр лібэральна-дэмакратычнай партыі Беларусі Сяргей Гайдукевіч. 23 лістапада 2006 году А. Лукашэнка прызнаў, што гэтыя выбары былі сфальсыфікаваныя, ён сказаў, што на самой справе за яго прагаласавала больш за 90% выбаршчыкаў, але па яго ўказаньні паказчыкі былі штучна прыніжаны. Трапіў у [[Чорны сьпіс Эўразьвязу]]. == 4-ы і 5-ы прэзыдэнцкія тэрміны (2010—2020) == 6 ліпеня 2010 году, са спазьненьнем на 5 дзён, ратыфікаваў Менскую дамову аб Мытным кодэксе ад 27 лістапада 2009 году, паводле якой Беларусь увайшла ў [[Мытны зьвяз ЭАЭЗ|Мытны зьвяз Беларусі, Казахстану і Расеі]]. 23 студзеня 2011 году падпісаў [[Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб адукацыі]], які [[Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь]] абнародаваў толькі па-расейску. 21 чэрвеня 2011 году падпісаў Указ № 261 аб стварэньні [[Банк разьвіцьця Рэспублікі Беларусь|Банка разьвіцьця Рэспублікі Беларусь]] (БРРБ) на прапанову кіраўніка місіі [[Міжнародны валютны фонд|Міжнароднага валютнага фонду]] Крыса Джарвіса. Паводле задумы Джарвіса, БРРБ стаў выдаваць пазыкі ў рамках дзяржаўных праграмаў замест камэрцыйных банкаў. 15 верасьня 2011 году зацьвердзіў Указ № 418, якім вызначыў пад [[Беларуская АЭС|Беларускую АЭС]] зямельную дзялянку ў [[Астравецкі раён|Астравецкім раёне]] плошчай 450 га. 30 сьнежня 2011 году ўхваліў Закон «Аб рэспубліканскім бюджэце на 2012 год»<ref>{{Артыкул|аўтар=А.Лукашэнка.|загаловак=Закон Рэспублікі Беларусь аб рэспубліканскім бюджэце на 2012 год|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 студзеня 2012|нумар=2 (27117)|старонкі=5|issn=1990-763x}}</ref>, які стаў 1-м самадастатковым [[Каштарыс Рэспублікі Беларусь|каштарысам Рэспублікі Беларусь]]. Чыньнікам паслужыў [[фінансавы крызіс у Беларусі 2011 году]], які праз набор пазыкаў змусіў да іх вяртаньня ў наступныя гады. У выніку рэспубліканскі бюджэт заставаўся самадастатковым штогод да 2020 году. 5 чэрвеня 2012 году зацьвердзіў Указ аб стварэньні беларуска-кітайскага індустрыяльнага парку «[[Вялікі Камень (індустрыяльны парк)|Вялікі Камень]]» у [[Смалявіцкі раён|Смалявіцкім раёне]]. 29 лістапада 2013 году падпісаў Дэкрэт № 6 «Аб удасканаленьні судовай сыстэмы Рэспублікі Беларусь», паводле якога з 1 студзеня 2014 году гаспадарчыя суды ўлучылі ў сыстэму судоў агульнай юрысдыкцыі на чале зь [[Вярхоўны суд Рэспублікі Беларусь|Вярхоўным судом Рэспублікі Беларусь]]. У выніку [[Вышэйшы гаспадарчы суд Рэспублікі Беларусь]] стаў Калегіяй па эканамічных справах Вярхоўнага суду<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя|спасылка=http://court.gov.by/be/justice_rb/history/|выдавец=[[Вярхоўны суд Рэспублікі Беларусь]]|дата публікацыі=2020|дата доступу=3 лістапада 2020}}</ref>. 29 траўня 2014 году ў [[Астана|Астане]] (Казахстан) падпісаў Дамову аб стварэньні [[Эўразійскі эканамічны зьвяз|Эўразійскага эканамічнага зьвязу]], якая набыла моц 1 студзеня 2015 году. 2 красавіка 2015 году выдаў [[Дэкрэт аб папярэджаньні сацыяльнага ўтрыманства]]. 17 лютага 2017 году ў Беларусі пачаліся [[Маршы недармаедаў]], у выніку якіх 9 сакавіка дзеяньне Дэкрэту № 3 прыпынілі. 30 сьнежня 2014 году падпісаў Закон № 225-З «Аб рэспубліканскім бюджэце на 2015 год», які стаў 1-м прыбытковым каштарысам Беларусі насуперак [[Рэцэсія|рэцэсіі]] 2015 году. На наступныя 5 год прыпаў рост выплаты пазыкаў, таму рэспубліканскі бюджэт заставаўся прыбытковым штогод да 2020 году. 20 ліпеня 2016 году падпісаў [[Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб культуры]]<ref>{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб культуры ад 20 ліпеня 2016 г. № 413-З|спасылка=https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=Hk1600413|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2 жніўня 2016|дата доступу=3 лістапада 2020}}</ref>, які стаў 1-м кодэксам Беларусі выдадзеным толькі па-беларуску<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Удасканаленьне працы аўтаматызаваных сыстэм па тэкстах юрыдычнай тэматыкі|спасылка=https://ssrlab.by/7804|выдавец=Лябараторыя распазнаваньня і сынтэзу маўленьня [[АІПІ]]|дата публікацыі=11 чэрвеня 2020|дата доступу=3 лістапада 2020}}</ref>. 9 студзеня 2017 году падпісаў Указ № 8 «Аб усталяваньні бязьвізавага парадку ўезду і выезду замежных грамадзянаў». Паводле Ўказу № 8, ад 12 лютага 2017 году замежным грамадзянам 77 дзяржаваў дазволілі прылятаць у Беларусь на 5 дзён бязь візы праз Нацыянальны аэрапорт «[[Менск (нацыянальны аэрапорт)|Менск]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Амаль 80 тыс. іншаземцаў наведалі Беларусь па бязьвізавым рэжыме ў 2017 годзе|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/amal-80-tys-inshazemtsau-navedali-belarus-pa-bjazvizavym-rezhyme-u-2017-godze-65260-2018/|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=11 студзеня 2018|дата доступу=29 чэрвеня 2021}}</ref>. Пры сабе дастаткова было мець страхоўку на 10 000 [[эўра]] і па 2 [[Базавая велічыня|базавыя велічыні]] (46 [[Беларускі рубель|рублёў]] = 23,8 $) на кожны дзень знаходжаньня. Такі дазвол атрымалі грамадзяне 14 дзяржаваў [[Азія|Азіі]] і 5 дзяржаваў [[Акіянія|Акіяніі]], 3-х дзяржаваў [[Афрыка|Афрыкі]] і 5 дзяржаваў [[Паўднёвая Амэрыка|Паўднёвай Амэрыкі]], 12 дзяржаваў [[Паўночная Амэрыка|Паўночнай Амэрыкі]] і 38 дзяржаваў Эўропы, у тым ліку суседніх Латвіі, [[Летува|Летувы]] і Польшчы. Сярод іх былі грамадзяне 3-х найбольш населеных дзяржаваў сьвету, якія знаходзіліся ў Азіі, такіх як [[Кітай]], [[Індыя]] і [[Інданэзія]]. Таксама звыш 100 млн жыхароў мела [[Японія]] і каля 100 млн — [[Віетнам]]. Іншыя 3 дзяржавы ў дазвольным сьпісе, якія мелі звыш 100 млн жыхароў, былі ў Амэрыцы, такія як [[ЗША]], [[Мэксыка]] і [[Бразылія]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Беларусь бязь візы|спасылка=https://blr.belta.by/infographica/view/u-belarus-bez-vizy-4639/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=23 лютага 2017|дата доступу=29 чэрвеня 2021}}</ref>. 24 ліпеня 2018 году падпісаў Указ № 295, якім з 27 ліпеня павялічыў тэрмін бязьвізавага знаходжаньня іншаземцаў у Беларусі да 30 дзён<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Беларусь бязь візы|спасылка=https://blr.belta.by/infographica/view/u-belarus-bez-vizy-7480/|выдавец=БелТА|дата публікацыі=25 ліпеня 2018|дата доступу=29 чэрвеня 2021}}</ref>. Пры гэтым прылёт меў ажыцьцяўляцца не з Расеі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Беларусь бязь візы|спасылка=https://blr.belta.by/infographica/view/u-belarus-bez-vizy-7499/|выдавец=БелТА|дата публікацыі=27 ліпеня 2018|дата доступу=29 чэрвеня 2021}}</ref>. 22 кастрычніка 2019 году пазначыў пры [[Перапіс насельніцтва Беларусі (2019)|перапісе насельніцтва Беларусі]] ў якасьці [[Родная мова|роднай мовы]] беларускую<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Лукашэнка прыняў удзел у перапісе насельніцтва Беларусі|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/lukashenka-prynjau-udzel-u-perapise-naselnitstva-belarusi-82367-2019/|выдавец=БелТА|дата публікацыі=22 кастрычніка 2019|дата доступу=31 траўня 2021}}</ref>. == 6-ы прэзыдэнцкі тэрмін == 6 лістапада 2020 году супраць яго, роўна як шэрагу іншых афіцыйных асобаў Беларусі, уведзены пэрсанальныя санкцыі [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўрапейскага зьвязу]]<ref>{{Cite web|url=http://data.europa.eu/eli/dec_impl/2020/1650/oj/eng|title=EUR-Lex - 32020D1650 - EN - EUR-Lex}}</ref><ref>[https://www.newsru.com/world/06nov2020/eubysanctions.html ЕС ввел санкции против Лукашенко, его сына Виктора и еще 14 деятелей режима]. [[NEWSru]], 6 ноября 2020.</ref>. Акрамя [[Чорны сьпіс Эўразьвязу|чорнага сьпісу Эўразьвязу]], унесены ў [[сьпіс спэцыяльна вызначаных грамадзянаў і заблякаваных асобаў]] [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]<ref>[https://sanctionssearch.ofac.treas.gov/ OFAC Sanctions List Search], {{артыкул у іншым разьдзеле|Міністэрства фінансаў ЗША|Міністэрства фінансаў ЗША|en|United States Department of the Treasury}}</ref>, санкцыйныя сьпісы [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]<ref>{{Cite web|language=en|url=https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/996772/Belarus.pdf|title=Consolidated List of Financial Sanctions Targets in the UK|publisher=Office of Financial Sanctions Implementation HM Treasury|date=2021-06-25}}</ref>, [[Канада|Канады]]<ref>{{Cite web|url=https://www.international.gc.ca/world-monde/international_relations-relations_internationales/sanctions/consolidated-consolide.aspx?lang=eng|title=Consolidated Canadian Autonomous Sanctions List|date=2015-10-19|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Міністэрства міжнародных справаў Канады|Міністэрства міжнародных справаў Канады|en|Global Affairs Canada}}|accessdate=2021-06-29|language=en}}</ref>, [[Швайцарыя|Швайцарыі]]<ref>{{Cite web|last=Shields|first=Michael|date=2021-07-07|editor-last=Liffey|editor-first=Kevin|title=Swiss widen sanctions list against Belarus|url=https://www.reuters.com/world/europe/swiss-widen-sanctions-list-against-belarus-2021-07-07/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210707215407/https://www.reuters.com/world/europe/swiss-widen-sanctions-list-against-belarus-2021-07-07/|archivedate=2021-07-07|accessdate=2021-07-10|аўтар=Michael Shields|суаўтары=Kevin Liffey.|publisher=[[Reuters]]|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=|first=|date=2021-07-07|title=Sanctions program: Belarus: Verordnung vom 11. Dezember 2020 über Massnahmen gegenüber Belarus (SR 946.231.116.9), Anhang 1 Origin: EU Sanctions: Art. 2 Abs. 1 (Finanzsanktionen) und Art. 3 Abs. 1 (Ein- und Durchreiseverbot)|url=https://www.seco.admin.ch/dam/seco/de/dokumente/Aussenwirtschaft/Wirtschaftsbeziehungen/Exportkontrollen/Sanktionen/Verordnungen/Belarus/belarus_2021-07-07.pdf.download.pdf/Belarus_2021-07-07.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210707175409/https://www.seco.admin.ch/dam/seco/de/dokumente/Aussenwirtschaft/Wirtschaftsbeziehungen/Exportkontrollen/Sanktionen/Verordnungen/Belarus/belarus_2021-07-07.pdf.download.pdf/Belarus_2021-07-07.pdf|archivedate=2021-07-07|accessdate=2021-07-10|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Дзяржаўны сакратарыят па эканамічных пытаньнях|Дзяржаўны сакратарыят па эканамічных пытаньнях|de|Staatssekretariat für Wirtschaft}}|language=en}}</ref>. 20 лістапада да кастрычніцкага пакету санкцый ЭЗ далучыліся [[Альбанія]], [[Ісьляндыя]], [[Ліхтэнштайн]], [[Нарвэгія]], [[Паўночная Македонія]], [[Чарнагорыя]] і [[Украіна]]<ref>{{cite web|title=Declaration by the High Representative on behalf of the EU on the alignment of certain third countries concerning restrictive measures against Belarus |url=https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2020/11/20/declaration-by-the-high-representative-on-behalf-of-the-eu-on-the-alignment-of-certain-third-countries-concerning-restrictive-measures-against-belarus/|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Рада Эўрапейскага зьвязу|Рада Эўрапейскага зьвязу|be|Савет Еўрапейскага саюза}}|date=2020-11-20|accessdate=2021-09-13|language=en}}</ref>. 17 чэрвеня 2021 году [[Новая Зэляндыя]] ўнесла яго ў свой санкцыйны сьпіс<ref>{{Cite web|last=Mahuta|first=Nanaia|author={{артыкул у іншым разьдзеле|Наная Махута|||Nanaia Mahuta}}|date=2021-06-17|title=New Zealand introduces Belarus travel bans|url=http://www.beehive.govt.nz/release/new-zealand-introduces-belarus-travel-bans|url-status=live|accessdate=2021-10-24|website=|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Урад Новай Зэляндыі|Урад Новай Зэляндыі|simple|Government of New Zealand}}|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=|first=|title=Belarus|url=https://www.mfat.govt.nz/tw/countries-and-regions/europe/belarus/|url-status=live|accessdate=2021-10-24|website=|publisher={{артыкул у іншым разьдзеле|Міністэрства замежных справаў і гандлю Новай Зэляндыі|Міністэрства замежных справаў і гандлю Новай Зэляндыі|de|Ministry of Foreign Affairs and Trade}}|language=en}}</ref>. 17 траўня 2021 году А. Лукашэнка падпісаў Закон «Аб зьмяненьні законаў у пытаньнях забесьпячэньня нацыянальнай [[Бясьпека|бясьпекі]] Рэспублікі Беларусь», які набываў моц празь месяц. Паводле Закону, «супрацоўнікам [[Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь|органаў унутраных справаў]] прадастаўляецца права забараняць грамадзянам ажыцьцяўленьне [[відэа]]запісу, кіна- і [[фота]]здымкі для правядзеньня [[Працэсуальнае права|працэсуальных]] дзеяньняў, забесьпячэньня грамадзкага парадку, асабістай і грамадзкай бясьпекі; весьці гука- і відэазапіс навакольнай абстаноўкі, у тым ліку грамадзянаў, пры выкананьні службовых абавязкаў»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Лукашэнка падпісаў закон па пытаньнях забесьпячэньня нацыянальнай бясьпекі|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/lukashenka-padpisau-zakon-pa-pytannjah-zabespjachennja-natsyjanalnaj-bjaspeki-99852-2021/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=17 траўня 2021|дата доступу=17 траўня 2021}}</ref>. У 2022 годзе Лукашэнка трапіў пад санкцыі [[Аўстралія|Аўстраліі]],<ref>{{cite web |url=https://www.foreignminister.gov.au/minister/marise-payne/media-release/australia-places-additional-sanctions-russia-and-belarus |title=Australia places additional sanctions on Russia and Belarus |type=Media release |work=Department of Foreign Affairs and Trade |date=25 March 2022 |access-date=26 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220325120854/https://www.foreignminister.gov.au/minister/marise-payne/media-release/australia-places-additional-sanctions-russia-and-belarus |archive-date=25 March 2022 |url-status=live |language=en}}</ref> [[Новая Зэляндыя|Новай Зэляндыі]]<ref>{{Cite web|last=Mahuta|first=Nanaia|author={{артыкул у іншым разьдзеле|Наная Махута|||Nanaia Mahuta}}|date=2022-05-16|title=Belarusian leaders and defence entities targeted under latest round of sanctions|url=https://www.beehive.govt.nz/release/belarusian-leaders-and-defence-entities-targeted-under-latest-round-sanctions|url-status=live|accessdate=2023-03-01|work=Government of New Zealand|language=en}}</ref>, [[Японія|Японіі]]<ref>{{cite web |url=https://www.japantimes.co.jp/news/2022/03/08/national/japan-russia-belarus-sanctions-ukraine/ |title=Japan hits Russia and Belarus with more sanctions over Ukraine invasion |date=8 March 2022 |access-date=4 April 2023 |work=[[The Japan Times]] |language=en }}</ref>. 25 лютага 2024 году Аляксандар Лукашэнка аб’явіў, што будзе балятавацца на прэзыдэнцкіх выбарах 2025 году, што азначае, што балятавацьмецца на восьмы тэрмін запар<ref>{{cite web |url=https://www.svoboda.org/a/lukashenko-zayavil-chto-v-2025-godu-poydyot-na-vybory/32834331.html |title=Лукашенко заявил, что в 2025 году пойдёт на выборы |date=25 February 2024 |access-date=25 February 2024 |work=Svoboda }}</ref>. == Сям’я == {{Асноўны артыкул|Лукашэнкі}} Аляксандар Лукашэнка жанаты з 1975 году, мае трох сыноў — Мікалай<ref>[https://web.archive.org/web/20080501130839/http://naviny.by/rubrics/politic/2008/04/28/ic_articles_112_156857/ Прэзыдэнт вывеў у сьвет малодшага сына?]{{ref-ru}}</ref>, [[Дзьмітры Лукашэнка|Дзьмітры]] й [[Віктар Аляксандравіч Лукашэнка|Віктар]]. На 2021 год старэйшы Віктар быў старшынём [[Нацыянальны алімпійскі камітэт Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага алімпійскага камітэту Беларусі]], а сярэдні Зьміцер кіруе [[Прэзыдэнцкі спартовы клюб|Прэзыдэнцкім спартовым клюбам]]. Жонка [[Галіна Лукашэнка]] дагэтуль жыве ня з мужам, а ў вёсцы [[Рыжкавічы]] [[Шклоўскі раён|Шклоўскага раёну]], да нядаўняга часу працавала настаўніцай у дзіцячым садку. Жонка ніколі не суправаджае прэзыдэнта на афіцыйных мерапрыемствах і ў нешматлікіх замежных візытах. Пасьля таго, як жонку Лукашэнкі з каровай засьнялі карэспандэнты брытанскае газэты [[Sunday Times]], вакол яе дому быў пабудаваны цагляны плот і прыстаўленая ахова. === Малодшы сын Мікалай === Чуткі аб тым, што ў прэзыдэнта зьявіўся трэці сын, сталі распаўсюджвацца ўвосень 2004 году. Менавіта тады 31 жніўня<ref name="Завтра1">[https://web.archive.org/web/20090903204758/http://telegraf.by/in_belarus/point/37939.html «Завтра»: «Так говорит Лукашенко»]{{ref-ru}} // [[Завтра]]</ref> [[Байструк|па-за шлюбам]] нарадзіла хлопчыка [[Ірына Абельская]] — былы асабісты лекар Лукашэнкі і на той момант кіраўнік [[Рэспубліканская лякарня Кіраваньня справамі прэзыдэнта|Рэспубліканскай лякарні Кіраваньня справамі прэзыдэнта]]. У красавіку 2007 году Абельскую зьнялі з гэтай пасады, і сёньня яна працуе ў кабінэце [[Ультрагукавое дасьледаваньне|УГД]] жаночай кансультацыі. Новая хваля гутарак аб трэцім сыне прэзыдэнта паднялася, калі Аляксандар Лукашэнка на прэс-канфэрэнцыі для кіраўнікоў беларускіх СМІ (12 красавіка 2007)<ref>[https://web.archive.org/web/20080506222403/http://naviny.by/rubrics/politic/2007/04/12/ic_articles_112_150484/ У аглядную будучыню — не з царом, а з аратым]{{ref-ru}}</ref>, адказваючы на пытаньне аб сваіх наступных прэзыдэнцкіх даляглядах, заявіў, што будзе рыхтаваць у пераемнікі ня Віктара, які «будзе слабей у найбліжэйшая будучыні, чым дзейсны глава дзяржавы», а «самога маленькага буду рыхтаваць — унікальны чалавек». Менавіта тады з вуснаў Лукашэнка прагучала прызнаньне, што ў яго ёсьць трэці сын<ref>[https://web.archive.org/web/20080225092343/http://naviny.by/rubrics/politic/2007/04/12/ic_media_112_646/ Прэзыдэнт Беларусі заявіў, што ў агляднай будучыні застанецца на сваім пасту]{{ref-ru}}</ref>. Ізноў аб малодшым сыне Аляксандар Лукашэнка абмовіўся ў красавіку 2008 году ў [[Хвойнікі|Хвойніках]], дзе быў у рамках свайго [[Штогадовае чарнобыльскае турнэ прэзыдэнта|штогадовага чарнобыльскага турнэ]]. Адказваючы на пытаньні журналістаў, прэзыдэнт заявіў: «Усюды мусуецца пытаньне, што нібы гэтая арганізацыя (маецца на ўвазе грамадзкае аб’яднаньне „[[Белая Русь (грамадзкае аб'яднаньне)|Белая Русь]]“) стваралася пад будучага прэзыдэнта, і што гэтым прэзыдэнтам будзе мой старэйшы сын. Я ўжо сказаў: малодшы сын будзе прэзыдэнтам Беларусі». А нядаўна Аляксандар Лукашэнка стаў выходзіць у сьвет з маленькім хлопчыкам. Спачатку фотакамэры дзяржаўнага інфармацыйнага агенцтва [[БЕЛТА]] захавалі главу дзяржавы з хлопчыкам на рэспубліканскім суботніку 19 красавіка 2008, у той жа дзень хлопчык разам з главой дзяржавы выйшаў на лёд перад гульнёй [[Прэзыдэнцкая хакейная каманда|прэзыдэнцкай хакейнай каманды]]. Ізноў хлопчык зьявіўся побач з прэзыдэнтам падчас працоўнай паездкі апошняга па чарнобыльскіх рэгіёнах. 27 красавіка 2008 Аляксандар Лукашэнка быў у [[Тураў|Тураве]], дзе на [[Вялікдзень]] наведаў праваслаўную царкву. Хлопчык увесь гэты час быў побач зь ім. Агенцтва «[[Інтэрфакс]]» нават пасьпела паінфармаваць сваіх чытачоў, што хлопчык — 4-гадовы Мікалай — трэці сын Аляксандра Лукашэнка. Але пазьней гэтая інфармацыя з сайту агенцтва зьнікла.<ref>{{Навіна|аўтар=[[Мікола Бугай]]|загаловак=Лукашэнка браў 4-гадовага сына Мікалая ў паездку на Гомельшчыну|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/16835.html|выдавец=[[Наша Ніва]]|дата публікацыі=28 красавіка 2008|дата доступу=8 сакавіка 2014}}</ref><ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Інфармацыя пра сыноў Лукашэнкі была зьнятая «Інтэрфаксам» без тлумачэньня прычынаў|спасылка=http://m.charter97.eu/be/news/2008/4/29/6209|выдавец=[[Хартыя’97]]|дата публікацыі=29 красавіка 2008|дата доступу=8 сакавіка 2014}}</ref> == Узнагароды і званьні == * [[Ордэн «За заслугі перад Айчынай»]] II ступені ([[Расея]], 2001) * Ордэн Хасэ Марці ([[Куба]], 2000)<ref>[https://web.archive.org/web/20070927005335/http://www.newsvm.com/articles/2000/09/05/prez.html ''А. Р. Лукашэнка ўзнагароджаны ордэнам Хасэ Марці'']{{ref-ru}}</ref> * Ордэн Рэвалюцыі ([[Лібія]], 2000)<ref>[https://web.archive.org/web/20070929161702/http://www.zatulin.ru/institute/sbornik/018/02.shtml ''Інстытут дыяспары й інтэграцыі. Інфармацыйна-аналітычны бюлетэнь № 18 ад 15.11.2000. Беларусь.'']{{ref-ru}}</ref> * Ордэн Вызваліцеля ([[Вэнэсуэла]], 2007)<ref>[https://web.archive.org/web/20080225162211/http://news.tut.by/99447.html Лукашэнка ўзнагароджаны вышэйшай узнагародай Вэнэсуэлы — ордэнам Вызваліцеля]{{ref-ru}}</ref> * [[Ордэн сьвятога роўнаапостальнага вялікага князя Ўладзімера (РПЦ)|Ордэн РПЦ сьвятога роўнаапостальнага вялікага князя Ўладзімера I ступені]] (2007)<ref>{{Cite web|url=http://www.patriarchia.ru/db/text/253631.html|title=Александр Лукашенко награжден орденом Святого Владимира I степени / Новости / Патриархия.ru|website=Патриархия.ru}}</ref> * Ордэн РПЦ Сьвятога Сергія Раданескага I ступені (2002) * [[Ордэн сьвятога вернага вялікага князя Дзімітрыя Данскога]] I ступені ([[Расейская праваслаўная царква|РПЦ]], 2005)<ref>[https://web.archive.org/web/20070929104947/http://www.religare.ru/print17451.htm ''Патрыярх узнагародзіў Аляксандра Лукашэнка'']{{ref-ru}}</ref> * Ордэн Сьвятога Кірылы Тураўскага (Беларуская Праваслаўная Царква РПЦ, 2006)<ref>{{Cite web|url=http://www.maranatha.org.ua/cnews/index.php?id=28365|title=Маранафа.|website=www.maranatha.org.ua}}</ref> * Ордэн Крыжа Прападобнай Эўфрасіньні Полацкай (Беларуская Праваслаўная Царква РПЦ, 1998) * Ланцуг ордэна Рыцараў Гроба Гасподня ([[Ерусалім]]скі Праваслаўны Патрыярх, 2000) * Ганаровы грамадзянін Ерэвана (2001) <ref>[https://web.archive.org/web/20070927224035/http://www.yerevan.am/index.php?page=hon_citizens&lang=rus ''Мэрыя г. Ерэвана — Ганаровыя грамадзяне г. Ерэвана'']{{ref-ru}}</ref> * Ганаровая грамата Эўразійскай эканамічнай супольнасьці (2006) <ref>[https://web.archive.org/web/20070502115338/http://www.president.gov.by/press19427.print.html ''У Менску прайшло паседжаньне Міждзяржаўнай Рады ЭЎРАЗЭС'']{{ref-ru}}</ref> * Спэцыяльны прыз [[МАК]] «Спорт і грамадзтва» (2006) * Спэцыяльны прыз МАК «Брама Алімпу» (2000)<ref>{{Cite web|url=http://sportpanorama.by/content/advanced/3546/|archiveurl=http://archive.today/20070927210004/http://sportpanorama.by/content/advanced/3546/|deadurl=y|title=«Спортивная панорама» - Физкультурник Белоруссии}}</ref> * Мэдаль Міжнароднай фэдэрацыі фэставых арганізацыяў «За разьвіцьцё сусьветнага фэставага руху» (2005)<ref>[https://web.archive.org/web/20070930184947/http://www.embassybel.ru/press/soft/2005/07/18/4334/ ''Прэзыдэнт Беларусі Аляксандар Лукашэнка ганараваны мэдалі «За разьвіцьцё сусьветнага фэставага руху»'']{{ref-ru}}</ref> * Ляўрэат Міжнароднай прэміі Андрэя Первазваннага «За Веру й Вернасьць» (1995)<ref>[https://web.archive.org/web/20070927201608/http://fap.ru/prem_laur.php?lt=believe&id=1864 ''Ляўрэаты Міжнароднай прэміі Андрэя Первазваннага «За Веру й Вернасьць». 1993—2005 гады'']{{ref-ru}}</ref> === Вайсковае званьне === * [[Падпалкоўнік]] запасу<ref>{{Cite web|url=http://nvo.ng.ru/notes/2004-10-15/8_lukashenko.html|title="Генералиссимус" Александр Лукашенко|website=nvo.ng.ru}}</ref> == Вобраз у папулярнай музыцы == [[Файл:Alexander Lukashenko, opening of Slavianski Bazar 2014.jpg|значак|Аляксандар Лукашэнка на «Славянскім Базары 2014»]] Вобраз Аляксандра Лукашэнкі часта зьяўляецца тэмай для твораў як у папулярнай музыцы Беларусі, так і сярод выканаўцаў замежных краінаў. Вобраз першага прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь у папулярнай музыцы мае як пазітыўную, так і нэгатыўную эмацыйную афарбоўку. Сярод музычных твораў, у якіх вобраз Лукашэнкі мае пазытыўныя канатацыі, можна вылучыць песьню невядомага аўтара «''Аляксандар Рыгоравіч — інтэлегент''»<ref>{{Cite web|url=https://charter97.org/be/news/2011/4/28/38153/|title=«Александр Григорьевич — интеллигент» (Аудио)|website=charter97.org}}</ref>. У дадзеным творы галоўны герой акрэсьлены словамі: «''Здаровы як леў, мацней Шварцнэгера, ня п’е віно, а толькі квас, а па начах чытае Гегеля, хоць скажу вам без прыкрас: ён усіх разумнейшы ў сто тысяч разоў!''». Дзіцячая музычная студыя «Зорачка» пры [[Акадэмічны ансамбаль песьні і танцу Ўзброеных сілаў Рэспублікі Беларусь|Акадэмічным ансамблі песьні і танцу Ўзброеных сілаў Беларусі]] ў 2008 годзе ўпершыню выканала песьню «''Наш прэзідэнт''» аўтарства кіраўніка гэтага калектыву Натальлі Монцік<ref>{{Артыкул|аўтар=ВН.|загаловак=Натальля Монцік: «Песьня Лукашэнку спадабалася, раз я яшчэ здаровая…»|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/47195.html|выданьне=Наша Ніва|тып=[[газэта]]|год=15 сьнежня 2010|нумар=[http://pdf.kamunikat.org/19077-1.pdf 47 (693)]|старонкі=6|issn=1819-1614}}</ref>. У песьні прэзыдэнт акрэсьлены як «''Адказны за мір, за радасьць у жыцьці…''». Адначасова даволі пашыраным у музычных творах зьяўляецца вобраз Аляксандра Лукашэнкі, дзе ён мае адмоўныя якасьці. Вобраз Лукашэнкі зьяўляецца адным з галоўных у творчасьці гарадзенскага панк-гурта [[Deviation]]. У гонар Лукашэнкі быў названы першы альбом гэта гурта ''«Lukashenka… Uber Alles»'', а таксама песьня ''«Дзякуй Лукашэнка»''<ref>[http://old.fromby.net/article/1801/ Deviation: пад вечнай забаронай]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. У апошнім альбоме гурта ''«Чарговы дзень пад акупацыяй»'' у песьні ''«Сэкс з прэзідэнтам»'' выкарыстоўваецца фрагмэнт запісу, у якім узгадваецца асоба Лукашэнкі<ref>https://web.archive.org/web/20140821090757/http://belarus.indymedia.org/17288</ref>. У 2005 годзе польскія гурты [[Ascetoholix]], [[Pięć Dwa Dębiec]], [[Mezo]], [[Duże Pe]] i [[Owal]] запісалі песьню ''«Jest nas wielu»'', у якой выразілі надзею на зьмену палітычнага рэжыму ў Беларусі: ''«Гэтыя гукі выклікаюць жах Лукашэнкі; Беларусь будзе наступнай!»''<ref>[https://web.archive.org/web/20130406010816/http://studente.pl/artykuly/9929/Bialorus-ostatni-bastion-europejskiego-komunizmu-oczami-studentow/ Беларусь — апошні бастыён еўрапейскага камунізму вачыма студэнтаў]{{ref-pl}}</ref>. У 2006 годзе польскі гурт [[Big Cyc]] выканаў песьню ''«Дыктатар»'', у якой называе Лукашэнку ''«тыранам»'' ды ''«лепшым вучнем калхозных школаў»'', а Беларусь ''«дыктатурай у ценю крат»'', якую гурт засьпяваў па-польску і па-беларуску.<ref>{{Cite web|url=https://kultura.onet.pl/|title=Kultura - informacje i wydarzenia kulturalne|website=Onet Kultura}}</ref><ref>[http://muzyka.dlastudenta.pl/artykul/Dyktator_Big_Cyca_po_bialorusku,20281.html Дыктатар Big Cyca па беларуску]{{ref-pl}}</ref>. Расейскі рэпэр Асаі падчас канцэрту ў Менску 28 лістапада 2011 году выканаў сваю песьню ''«Столькі жыцця»'', ужыўшы выраз ''«Містэр Лукашэнка, адпраўляйцеся ў пекла»''<ref>{{Cite web|url=https://lenta.ru/news/2012/09/05/assai/|title=Рэперу запретили выступать в Белоруссии за "отправку Лукашенко в ад"|website=Lenta.RU}}</ref>. == Дадатковая інфармацыя == У гонар Аляксандра Лукашэнкі быў названы [[Аляксандар Лукашэнка (глядыёлус)|гатунак глядыёлусаў]].<ref>[https://web.archive.org/web/20090820035556/http://news.tut.by/kaleidoscope/145153.html У Беларусі растуць глядыёлусы «Аляксандар Лукашэнка»]{{ref-ru}}</ref> [[Беларусафобія|Беларусафобскае]] выказваньне: {{Цытата|Людзі, якія размаўляюць па-беларуску, ня могуць рабіць нічога, акрамя таго, каб размаўляць па-беларуску, таму што па-беларуску нельга выразіць нічога значнага. Беларуская мова — бедная мова. У сьвеце існуюць толькі дзьве вялікія мовы — расейская і ангельская.|Аляксандар Лукашэнка. З выступу на сэсіі Гомельскага гарсавету 1 сьнежня 1994 г.|<ref>«Народная газета», 1 лютага 1995 году</ref><ref>[[Свабода (газэта, 1990)|«Свабода»]], 18 чэрвеня 1996 г.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.ktmy.narod.ru/perly4.html|title=Пророчества Александр Лукашенко|website=www.ktmy.narod.ru}}</ref>}} 30 лістапада 2021 году ў інтэрвію расейскаму прапагандысту Дзьмітрыю Кісялёву Лукашэнка засьведчыў, што «''мне [[Уладзімер Пуцін|Пуцін]] кажа „дзякуй табе за [[Расейская мова|расейскую мову]]“''», і дадаў: «''Назаві яшчэ адну такую краіну, дзе расейская мова разьвіваецца на шкоду нацыянальнай''»<ref>[https://www.svaboda.org/a/31590738.html Лукашэнка прызнаў, што расейская мова разьвіваецца ў Беларусі на шкоду беларускай], [[Радыё Свабода]], 2 сьнежня 2021 г.</ref>. == Глядзіце таксама == * [[Замежная палітыка Беларусі]] * [[Саша 3%]] == Крыніцы == {{Крыніцы|1=2}} == Вонкавыя спасылкі == {{Вікіцытатнік|Аляксандр Лукашэнка}} * [http://president.gov.by/by/biography_by/ Афіцыйная біяграфія] * [https://www.hrw.org/europe/central-asia/belarus Справаздачы Human Rights Watch па Беларусі]{{ref-en}} * [https://web.archive.org/web/20080730233050/http://www.ucpb.org/?lang=rus&open=11321 Президент и орденоносец]{{ref-ru}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Сьпіс кіраўнікоў Беларусі з 1918 году}} {{Навігацыйная група |назоў = Удзел у выбарах прэзыдэнта Беларусі |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Кандыдаты ў прэзыдэнты Беларусі на выбарах 1994 году |Кандыдаты ў прэзыдэнты Беларусі на выбарах 2001 году |Кандыдаты ў прэзыдэнты Беларусі на выбарах 2006 году |Кандыдаты ў прэзыдэнты Беларусі на выбарах 2010 году }} {{Сьпіс беларускіх службоўцаў, у стаўленьні да якіх былі ўведзеныя санкцыі ЭЗ}} {{Русіфікацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Лукашэнка, Аляксандар Рыгоравіч}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Копысі]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Магілёўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]] [[Катэгорыя:Дэпутаты Вярхоўнага Савету Рэспублікі Беларусь 12-га скліканьня]] [[Катэгорыя:Прэзыдэнты Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Лукашэнкі|Аляксандар]] [[Катэгорыя:Дзейныя кіраўнікі дзяржаваў]] [[Катэгорыя:Беларускія спартовыя дзеячы]] [[Катэгорыя:Кандыдаты ў прэзыдэнты Рэспублікі Беларусь (1994)]] [[Катэгорыя:Кандыдаты ў прэзыдэнты Рэспублікі Беларусь (2001)]] [[Катэгорыя:Кандыдаты ў прэзыдэнты Рэспублікі Беларусь (2006)]] [[Катэгорыя:Кандыдаты ў прэзыдэнты Рэспублікі Беларусь (2010)]] [[Катэгорыя:Кандыдаты ў прэзыдэнты Рэспублікі Беларусі (2020)]] [[Катэгорыя:Кавалеры ордэна Гейдара Аліева]] [[Катэгорыя:Адзначаныя ў беларусафобіі]] [[Катэгорыя:Беларускія асобы ў сьпісе СВГ]] [[Катэгорыя:Беларускія асобы ў Чорным сьпісе ЭЗ]] bewbvqc49yztxlmoiz818tnknivw0m4 0 161788 2620432 2327269 2025-06-17T07:56:01Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620432 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Хаскава |Лягатып = FC Haskovo.png |ПоўнаяНазва = ПФК Хасково |Заснаваны = 1957 |Расфармаваны = |Горад = [[Хаскава]], [[Баўгарыя]] |Стадыён = [[Хаскава (стадыён)|Хаскава]] |Умяшчальнасьць = 9000 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Баўгарыі|ХаскаваЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Баўгарыі|ХаскаваСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Баўгарыі|Хаскава}} |Сайт = |Прыналежнасьць = Баўгарскія }} «'''Ха́скава'''» ({{мова-bg|Хасково}}) — баўгарскі футбольны клюб з гораду [[Хаскава]]. Заснаваны ў 1957 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [http://bgclubs.eu/teams/Haskovo2009(Haskovo) Профіль клюбу] на BGClubs.eu [[Катэгорыя:Хаскава‎]] mw9vpyf7dq20k9mnb74qcwruf53wzqo 0 162013 2620313 2578051 2025-06-16T13:43:11Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620313 wikitext text/x-wiki {{Футбольная ліга |назва = Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану |лягатып = |памер = |краіна = {{Сьцяг Азэрбайджану|24px}} [[Азэрбайджан]] |канфэдэрацыя = [[УЭФА]] |заснаваная = 1992 |дывізіёны = |каманды = 10 |вылет у = [[Першы дывізіён чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Першы дывізіён]] |узроўні = 1 |хатнія кубкі = [[Кубак Азэрбайджану па футболе|Кубак Азэрбайджану]] |міжнародныя кубкі = [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]], [[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]], [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |чэмпіён = [[Карабах Агдам]] — 12-ы тытул |сэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] |найпасьпяховы клюб = [[Карабах Агдам]] — 12 тытулаў |тэлебачаньне = |ўэбсайт = [http://www.pfl.az/ www.pfl.az] |актуальны сэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|Сэзон 2024—2025 гадоў]] }} '''Прэм’ер-ліга''' — найвышэйшы дывізіён сыстэмы [[Чэмпіянат Азэрбайджану па футболе|футбольных лігаў Азэрбайджану]]. У спаборніцтве ўдзельнічаюць 10 клюбаў. Пасьля кожнага сэзону клюб, які заняў апошняе месца, пераводзіцца ў [[Першы дывізіён чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|першы дывізіён]], а ягонае месца займае пераможца першага дывізіёну. Дзейным чэмпіёнам зьяўляецца клюб «[[Карабах Агдам|Карабах]]» з [[Агдам]]у. == Чэмпіёны == * [[Карабах Агдам]] — 12 тытулаў * [[Нэфтчы Баку]] — 9 * [[Кяпаз Гянджа]] — 3 * [[Баку (футбольны клюб)|Баку]], [[Інтэр Баку]], [[Шамкір (футбольны клюб)|Шамкір]] — 2 * [[Туран Тавуз]], [[Хазар Ленкарань]] — 1 == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.pfl.az/ Афіцыйная старонка] {{Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе}} [[Катэгорыя:Чэмпіянат Азэрбайджану па футболе]] mx18l5gapvoio9d33bksrq3fub7o95z 0 163893 2620354 2585158 2025-06-16T17:08:56Z Dymitr 10914 абнаўленьне зьвестак 2620354 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Дані́лу Лу́іс да Сы́лва''' ({{мова-pt|Danilo Luiz da Silva}}; {{Н}} 15 ліпеня 1991 году, [[Бікас]], [[Бразылія]]) — [[Бразылія|бразыльскі]] футбаліст, правы абаронца клюбу «[[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]]» і [[Зборная Бразыліі па футболе|нацыянальнай зборнай Бразыліі]]. == Кар’ера == === Клюбная === Займацца футболам пачаў у клюбе «[[Амэрыка Мінас-Жэрайс Бэлу-Арызонці|Амэрыка]]» з гораду [[Бэлу-Арызонці]]. Да гэтага клюбу ён прыяднаўся ва ўзросьце 12 гадоў. У траўні 2010 году Данілу перайшоў у склад клюбу «[[Сантус (футбольны клюб)|Сантус]]», разам зь якім у наступным годзе стаў пераможцам [[Ліга Паўліста|Лігі Паўліста]] і [[Кубак Лібэртадорэс|Кубка Лібэртадорэс]]. Напачатку студзеня 2012 году пасьля [[клюбны чэмпіянату сьвету па футболе|клюбнага чэмпіянату сьвету]] 2011 году Данілу падпісаў кантракт з партугальскім грандам «[[Порту (футбольны клюб)|Порту]]». Паводле дамовы кантракт дзейнічае да чэрвеня 2016 году, а за гульца патругальцы заплацілі 13 млн эўра. Спачатку Данілу быў зьмешчыкам абаронцы [[Крыстыян Сэпунару|Крыстыяна Сэпунару]], аднак у хуткім чае выцесьніў таго са складу. У 1/16 фіналу [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2014—2015 гадоў|Лігі чэмпіёнаў 2014—2015 гадоў]] Данілу забіў гол з пэнальці ў першым матчы супраць «[[Базэль (футбольны клюб)|Базэлю]]», такім чынам забясьпечыўшы клюбу нічыю. У матчы ў адказ 10 сакавіка 2015 году ўжо ў першым тайме Данілу атрымаў пашкоджаньне, сутыкнуўшыся са сваім партнэрам [[Фабіяна Рыбэйра дэ Фрэйтас|Фабіяна]], і быў адвезены ў шпіталь. === Міжнародная === Яшчэ выступаючы за «Сантус», Данілу дэбютаваў у складзе [[зборная Бразыліі па футболе|зборнай Бразыліі]] 14 верасьня 2011 году ва ўзросьце ўсяго толькі 20 гадоў у матчы супраць [[зборная Аргентыны па футболе|зборнай Аргентыны]] (0:0)<ref>[http://www.afa.org.ar/index.php?option=com_content&view=article&id=15078:juegan-argentina-y-brasil-en-cordoba&catid=164:seleccion-mayor&Itemid=66 Argentina y Brasil igualaron 0-0 en Córdoba]. Argentine Football Association</ref>. == Дасягненьні == '''«Сантус»''': * [[Ліга Паўліста|Чэмпіён штату Сан-Паўлу]]: 2011 * Уладальнік [[Кубак Лібэртадорэс|Кубка Лібэртадорэс]]: 2011 '''«Порту»''': * [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе|Чэмпіён Партугаліі]]: 2012, 2013 '''«Рэал»''': * [[Чэмпіянат Гішпаніі па футболе|Чэмпіён Гішпаніі]]: 2017 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]]: [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2015—2016 гадоў|2016]], [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2016—2017 гадоў|2017]] * Уладальнік [[Супэркубак УЭФА|Супэркубка УЭФА]]: 2016 * Пераможца [[клюбны чэмпіянат сьвету па футболе|клюбнага чэмпіянату сьвету]]: 2016 '''«Манчэстэр Сіці»''': * [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе|Чэмпіён Ангельшчыны]]: 2018, 2019 * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 2019 * Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Ангельшчыны|Кубка футбольнай лігі]]: 2018, 2019 '''«Ювэнтус»''': * [[Чэмпіянат Італіі па футболе|Чэмпіён Італіі]]: 2020 * Уладальнік [[Кубак Італіі па футболе|Кубка Італіі]]: 2021, 2024 * Уладальнік [[Супэркубак Італіі па футболе|Супэркубка Італіі]]: 2020 '''«Фламэнгу»''': * Уладальнік [[Супэркубак Бразыліі па футболе|Супэркубка Бразыліі]]: 2025 * [[Ліга Карыёка|Чэмпіён штату Рыю-дэ-Жанэйру]]: 2025 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.national-football-teams.com/player/45010.html Статыстыка] на National Football Teams * [http://www.transfermarkt.com/danilo/profil/spieler/145707 Профіль] на Transfermarkt * [https://web.archive.org/web/20150610232554/http://www.foradejogo.net/player.php?player=199107150009&language=2 Статыстыка] на ForaDeJogo {{Навігацыйная група |назоў = Данілу Луіс у складзе [[Зборная Бразыліі па футболе|зборнай Бразыліі]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Кубак Амэрыкі па футболе|Кубках Амэрыкі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Бразылія}}; |Бразылія на ЧС-2018 |Бразылія на КА-2021 |Бразылія на ЧС-2022 |Бразылія на КА-2024 }} [[Катэгорыя:Бразыльскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Бразыльскія футбалісты і футбалісткі на Алімпійскіх гульнях]] [[Катэгорыя:Футбалісты і футбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2012 году]] [[Катэгорыя:Прызэры летніх Алімпійскіх гульняў 2012 году]] e1f4vse14uyu1ya4k033s5mqije0we0 0 166778 2620429 2574407 2025-06-17T07:21:08Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620429 wikitext text/x-wiki {{Футбольная ліга |назва = Першая прафэсійная ліга |лягатып = APFG.png |памер = |краіна = {{Сьцяг Баўгарыі|23px}} [[Баўгарыя]] |канфэдэрацыя = [[УЭФА]] |заснаваная = 1924 |расфармаваная = |дывізіёны = |каманды = 16 |вылет у = [[Другая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Другая прафэсійная ліга]] |узроўні = 1 |хатнія кубкі = [[Кубак Баўгарыі па футболе|Кубак Баўгарыі]] |міжнародныя кубкі = [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]], [[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]], [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |чэмпіён = [[Лудагорац Разград]] — 14-ы тытул |сэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] |найпасьпяховы клюб = [[ЦСКА Сафія]] — 31 тытулаў |тэлебачаньне = |ўэбсайт = [http://www.fpleague.bg/ www.fpleague.bg] |актуальны сэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|Сэзон 2024—2025 гадоў]] }} '''Першая прафэсійная ліга''' (у 1948—2016 гадах — ''група А'') — найвышэйшы дывізіён сыстэмы [[Чэмпіянат Баўгарыі па футболе|футбольных лігаў Баўгарыі]]. У спаборніцтве ўдзельнічаюць 16 клюбаў. Пасьля кожнага сэзону клюбы, які занялі апошнія месцы, пераводзяцца ў [[Другая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Другую прафэсійную лігу]], а іх месца займаюць найлепшыя каманды другога дывізіёну. Дзейным чэмпіёнам зьяўляецца клюб «[[Лудагорац Разград|Лудагорац]]» з [[Разград]]у. == Чэмпіёны == * [[ЦСКА Сафія]] — 31 тытул * [[Леўскі Сафія]] — 26 * [[Лудагорац Разград]] — 14 * [[Славія Сафія]] — 7 * [[Лякаматыў Сафія]], [[Літэкс Ловэч]] — 4 * [[Уладзіслаў Варна]] — 3 * [[Боцеў Плоўдзіў]] — 2 * [[Спартак Варна]], [[Чорнае Мора Варна]], [[Спартак Плоўдзіў]], [[Лякаматыў Плоўдзіў]], [[Берое Стара Загора]], [[Этыр Вэліка-Тырнава]], [[АС-23 Сафія]], [[Спортклюб Сафія]] — 1 == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20160801072908/http://www.fpleague.bg/ Афіцыйная старонка] {{Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе}} [[Катэгорыя:Чэмпіянат Баўгарыі па футболе]] 44vkhqr3epjvub3ytb16nsqno3gn171 0 171939 2620397 2607824 2025-06-17T01:08:40Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620397 wikitext text/x-wiki {{Музыка |Імя = Эдвард Тарлецкі |Подпіс = |Лёга = |Фота = |Апісаньне_фота = |Поўнае_імя = Эдвард Зіноўевіч Тарлецкі |Дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|5|2|1969|1}} |Месца_нараджэньня = [[Менск]], [[Беларусь]] |Дата_сьмерці = |Месца_сьмерці = |Гады = |Краіна = [[Беларусь]], [[Украіна]] |Прафэсіі = фатограф, журналіст, артыст арыгінальнага жанру, сьпявак |Інструмэнты = |Жанры = [[поп]] |Псэўданімы = Мадам Жужу, Norma Pospolita |Гурты = |Супрацоўніцтва = |Лэйблы = |Узнагароды = |Сайт = }} '''Эдвард Зіноўевіч Тарлецкі''' (сцэнічныя імёны ''Norma Pospolita''<ref>[http://www.acmodasi.ru/blogs/thinking/norma-pospolita-drag-queen.html#1 Norma Pospolita Drag Queen]</ref><ref>[http://www.normapospolita.io.ua/ Norma Pospolita]</ref>, ''Мадам Жу Жу''<ref name=":1" /><ref>[http://bez-makiyazha.ru/publ/russkie/madam_zhu_zhu_bez_makijazha/1-1-0-3048 Мадам Жу-Жу без макияжа]</ref>; нар. 5 лютага 1969 у г. [[Менск]]у, [[Беларусь]]) — [[журналіст]], грамадзкі дзяяч, праваабаронца. Выступае як артыст арыгінальнага жанру (травесьці), [[сьпявак]]. == Біяграфія == Нарадзіўся 5 лютага 1974 г. у Менску (бацька — Тарлецкі Зянон Пятровіч з роду Тарлецкіх і [[Гедройцы|Гедройцаў]], нарадзіўся ў 1946 г. Роўна, [[Украіна]]; маці — Шакура Галіна Пятроўна з роду Шакураў і Бортнікаў, нарадзілася ў 1948 г. Менск, Беларусь) У 1993 г. скончыў Менскі тэхналягічны тэхнікум па спэцыяльнасьці «фатаграфія і фотатэхніка»; у 1996 — курс «Міжнародная школа журналістыкі» пры [[Эўрапейскі гуманітарны ўнівэрсытэт|ЭГУ]] (г. Менск). З 1990 па 1993 працаваў як фатограф у Нацыянальным мастацкім музэі Рэспублікі Беларусь. З 1993 па 1996 — рэдактар Беларускай нацыянальнай тэлерадыёкампаніі. Быў супрацоўнікам радыёстанцыі «[[Беларуская маладзёжная (радыёстанцыя)|Беларуская маладзёжная]]». У 1994—1998 гадах у якасьці карэспандэнта, супрацоўнічаў з [[Радыё «Свабода»]]<ref>[http://olegpanfilov.com/?p=5852 МОНИТОРИНГ ФОНДА ЗАЩИТЫ ГЛАСНОСТИ: АПРЕЛЬ’96.] </ref><ref>[https://web.archive.org/web/20080829054602/http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/abazur/40-41/03.htm АБАЖУР №№ 40-41]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20081006133002/http://kamunikat.fontel.net/www/knizki/palityka/chronika/1998/01.htm Камунікат. ПРАВААБАРОНЧЫ ЦЭНТР «ВЯСНА-96» АДЗНАЧАЕ, ШТО НАЦЫЯНАЛЬНАЯ АДУКАЦЫЯ Ў БЕЛАРУСІ МЭТАНАКІРАВАНА ЗЬНІШЧАЕЦЦА.]</ref>. Быў сябрам [[Беларуская асацыяцыя журналістаў|Беларускай асацыяцыі журналістаў]]<ref>[https://web.archive.org/web/20160506113745/http://litara.net/forum/914/all ФРАШКІ-2. ПРА ТОЕ, ЯК НЯМЕЦКІ ЖУРНАЛІСТ КРЫС ЗЭЛЬЦ БРАЎ ІНТРВІЮ Ў БЕЛАРУСКАГА ЖУРНАЛІСТА ЭДЗІКА ТАРЛЕЦКАГА]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20150327003453/http://naviny.by/rubrics/disaster/2008/05/28/ic_news_124_291204/ Naviny.by В Минске избили журналиста Эдварда Тарлецкого]</ref>. З 1995 па 1997 супрацоўнічаў зь беларускімі каталіцкімі выданьнямі [[Наша вера|''Наша вера'']]'', Хрысьціянская думка'' (рэд. [[Алесь Бяляцкі]]), [[Уніяцтва|''Унія'']], г. Менск. Асьвятляў ўрачыстую каранацыю Абраза [[Божая Маці|Божай Маці]] Берасьцейскай, што знайшло адлюстраваньне ў яго публікацыі<ref>Часопіс «Наша вера» № 1(2)/1996 [http://media.catholic.by/nv/n2/art18.htm КАРАНАЦЫЯ ЦУДАДЗЕЙНАГА АБРАЗА МАЦІ БОЖАЙ БЕРАСЦЕЙСКАЙ]</ref>. З 1996 па 1998 — пражываў у г. [[Дэтройт]], штат [[Мічыган]], [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]. Некаторы час вучыўся ў Каталіцкім унівэрсытэце ''Madonna University''. Быў суіскальнікам на атрыманьне статусу бежанца, але з-за хваробы маці, вярнуўся ў Менск. З-за неаднаразовых нападаў<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/1117135.html Радыё Свабода. Невядомыя зьбілі Эдварда Тарлецкага]</ref> у 2008 годзе быў вымушаны эміграваць зь Беларусі, з 2008 пражываў у [[Кіеў|Кіеве]].<ref>''[https://web.archive.org/web/20160210184815/http://nashkiev.ua/zhurnal/lyudi-v-gorode/madam-zhu-zhu-travesti-diva.html Интернет-журнал «Наш Киев»]''</ref> У 2015 годзе папрасіў палітычнага прытулку ва Ўкраіне, але яму ў гэтым было адмоўлена, у сувязі з чым Тарлецкі пераехаў у 2018 годзе ў [[Швэцыя|Швэцыю]].<ref>[https://www.svaboda.org/a/madam-zhu-zhu/29026908.html?fbclid=IwAR2tCaKotwbpGFYQ_BEvLktzETZ3sIzygaCxzg2P-H0D5oQcpRyp_7WE828 «Мадам Жужу едзе са мною». Эдвард Тарлецкі зьехаў у Швэцыю пасьля адмовы Ўкраіны даць яму статус уцекача]</ref> Па стане на сакавік 2021 году жыве ў [[Стакгольм]]е, дзе ўдзельнічае ў пратэсным руху супраць [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]].<ref>[https://naviny.online/article/20210318/1616083604-dreg-kvin-vs-lukashenko-kak-iz-sovetskogo-shampanskogo-sdelat-pulyu-dlya?fbclid=IwAR1wJabWbEZydkdoyeoXdiYQePX7Ci42i_U-828lxGPl5SInsuy17GKUV6w Дрэг-квин vs Лукашенко. Как из советского шампанского сделать пулю для диктатуры]{{Недаступная спасылка|date=May 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>Aleksandra Pogorzelska. Jag hade ett hopp om att få komma hem.//Dagens etc. Fredag 19 mars 2021. S. 10—11</ref><ref>[https://www.etc.se/utrikes/darfor-kampar-madam-zjuzju-mot-belarus-diktator-utanfor-systembolaget?fbclid=IwAR0l2qznkSBaquJ-ZAG4y9TPa9vzizEuBAxMm3URMLId5NmZOQH4-PEsReo Därför kämpar Madam Zjuzju mot Belarus diktator – utanför Systembolaget]{{ref-sv}}</ref> == Грамадзкая дзейнасьць == Э. Тарлецкі ўдзельнічаў ва ўстаноўчым зьезьдзе беларускага антыкамуністычнага руху [[Беларускі Народны Фронт Адраджэньне|Беларускі народны фронт «Адраджэньне»]], які прайшоў у [[Вільня|Вільні]] ў 1989 годзе.<ref>[http://vytoki.net/?photo=00004533&i=3&with_person=tarlietski-edward Вытокі. І З’езд БНФ «Адраджэньне»]</ref> 1 сакавіка 1990 г. разам з Ганнай Ніціеўскай быў ініцыятарам і ўдзельнікам галадоўкі за вяртаньне [[Касьцёл Сьвятых Сымона і Алены (Менск)|''Касьцёлу Св. Сымона і Алены'']] ў Менску. У выніку галадаваньня касьцёл быў вернуты каталіцкай суполцы.<ref>Тарас Анатолий Ефимович (2010). ''Костел в нашей жизни''. Минск: ФУАинформ. с. 192. {{ISBN|978-985-6868-44-6}}</ref><ref>[http://kresy24.pl/wp-content/uploads/2013/10/Magazyn_Polski_10-2013.pdf Magazyn Polski №10.2013. TADEUSZ GAWIN «Początek odrodzenia» стар.11]</ref> У 1993—1995 гг. быў актывістам моладзёвай суполкі пры [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (Менск)|Касьцёле сьвятога Роха]] ў Менску<ref>[http://emieryka.blogspot.ru/2010/03/blog-post_14.html Агнешка-Франьцішканка. Ліставаньне з Паўлам Севярынцам. Рыдупля]</ref>. у 1998 гг. Э.Тарлецкі быў экспэртам у ''ГА Нацыянальны дэмакратычны інстытут міжнародных адносінаў'' (г. Менск). 29 сакавіка 1998 працаваў на выбарчых участках у Кіеве, як афіцыйны назіральнік гэтага інстытуту на чарговых выбарах у Вярхоўную Раду Ўкраіны.<ref>[https://web.archive.org/web/20150530004139/http://www.cvk.gov.ua/pls/vd2002/webproc14v?kodvib=1 Офіційні спостерігачі від іноземних держав та міжнародних організацій]</ref> У ліпені 1998 г. Э.Тарлецкі быў ініцыятарам і стваральнікам праваабарончай арганізацыі ''Беларуская ліга сэксуальных меншасьцяў Лямбда''<ref>[http://arhiv.bb.lv/index.php?p=1&i=1947&s=1&a=88839 «Бизнес & Балтия» Павлюк БЫКОВСКИЙ. В Белоруссии разгул демократии. Красная республика голубеет]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> З 1998 па 2004 гг. займаў пасаду старшыні Рады БЛЛ<ref>[http://nn.by/?c=ar&i=93512 «Наша Ніва» № 13 (134) 1999 г. Эдвард Тарлецкі: Паўдзікае грамадзтва ня можа быць талерантным]</ref><ref>[http://yag.by/kalyandar/lgbt/ustanouchy-zezd-pershai-lgbt-arganizacyi-u-belarusi.html Ягада. Пазітыўны квір інфа-партал]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name=":0">[https://web.archive.org/web/20140114195259/http://makeout.by/2014/01/06/lyuboe-gey-dvizhenie-budet-otrazhat-obschuyu-kartinu-proishodyaschego-v-obschestve.html Часопіс Makeout. 6 студзеня 2014/ Вика Биран'''.''' Любое гей-движение будет отражать общую картину происходящего в обществе]</ref><ref>'''[https://web.archive.org/web/20070702130450/http://kamunikat.fontel.net/www/knizki/palityka/talerantnasc/19.htm КАМУНІКАТ «Праблема адносінаў да гомасексуалізму займае адно з першых месцаў па неталерантнасьці…»]'''</ref><ref>[http://spring96.org/files/reviews/be/1999_review_by.pdf Вясна-96. Агляд-хроніка парушэньняў правоў чалавека ў Беларусі ў 1999 годзе]</ref><ref>[http://subscribe.ru/archive/rest.love.forumlambda7575/200108/07234640.html Беларуские гей-новости #25,26]</ref> У жніўні 1998 г. Э.Тарлецкі стаў заснавальнікам і галоўным рэдактарам першага ў Беларусі часопісу для сэксуальных меншасьцяў «Форум Лямбда»<ref>[https://web.archive.org/web/20160119084012/http://makeout.by/2014/11/27/slava.html Makeout. Слава]</ref>. З 1999 г. часопіс выдаваўся афіцыйна, але быў забаронены ўладамі краіны ў сакавіку 2001 году, калі Дзяржкамітэт па друку пазбавіў яго пасьведчаньня аб рэгістрацыі. Нягледзячы на гэта, часопіс друкаваўся нелегальна.<ref>[http://belarusianqueerstory.noblogs.org/post/2015/11/08/vystava/ «За вясёлкавую Беларусь!» Віртуальная выстава дакументаў па ЛГБТ-гісторыі Беларусі 1990—2000-х гадоў.]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20090603232533/http://www.charter97.org/rus/news/2001/03/26/03 Хартыя’97 '''Гей-журнал «Форум — Лямбда» лишен официальной регистрации''' 26/03/2001]</ref><ref>[http://subscribe.ru/archive/rest.love.forumlambda7575/200201/31231238.html Беларуские гей-новости (rest.love.forumlambda7575) : Рассылка : Subscribe.Ru].</ref><ref>[http://www.gay.ru/news/rainbow/2001/03/27-782.htm GAY.RU — В Беларуси перестанет выходить журнал «Forum Lambda»]</ref><ref>[http://subscribe.ru/archive/rest.love.forumlambda7575/200104/20210506.html Беларуские гей-новости #3]</ref> У сакавіку 2002 г. выйшаў 23-гі нумар гэтага выданьня.<ref>[http://subscribe.ru/archive/rest.love.forumlambda7575/200204/04024314.html Гей-новости. Беларусь 4.04.2002]</ref> У 2000 годзе быў удзельнікам беларускага стэнду на Міжнародным кніжным кірмашы ў г. [[Гётэборг]], [[Швэцыя]]<ref>[http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/annus/03/spis.htm Dmitri Plax. ANNUS ALBARUTHENICUS/ГОД БЕЛАРУСКІ №3/ 2002 г. ANTECKNINGAR OM SVENSK-VITRYSKA KULTURELLA KONTAKTER I BÖRJAN AV DET XXI SEKLET]</ref>. Э. Тарлецкі быў старшынёю аргкамітэту фэсту ''Belarus Gay Pride'', які штогод, з 1999 па 2002 гг., праходзіў у Менску<ref>[https://web.archive.org/web/20170827045337/http://bdg.by/news/news.htm?32310,1 БДГ. 23/09/2002. Голубые и розовые ушли с улицы]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20160428085639/https://makeout.by/2015/09/28/v-poiske-mesta-retrospektiva-gey-prayda-v-minske.html Часопіс Makeout. В поиске места: ретроспектива гей-прайда в Минске]</ref>. Фэстываль 7—10 верасьня 2000 году, які праводзіўся напярэдадні парлямэнцкіх выбараў, быў забаронены ўладамі<ref>[https://web.archive.org/web/20160125224021/http://www.belgazeta.by/ru/2000_09_11/obschestvo/1319/ ВЫКЛЮЧИЛИ СВЕТ. Пока только для геев. Общество. №35 (251) 11 сентября 2000 г.. БелГазета. Новости Беларуси. Белорусские новости]</ref><ref>kommersant.ru [http://kommersant.ru/doc/157369 У белорусских собственная гордость // Особенно у геев]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20160207083451/http://photo.bymedia.net/index.php?pid=8825&mode=photo photo.bymedia.net]</ref><ref>[http://www.wps.ru/ru/pp/happy_russia/2000/09/12.html БЕЛОГЕЙСКАЯ ПУЩА]</ref><ref>[http://fakty.ua/105452-uchastniki-gej-parada-v-minske-byli-izbity-i-razognany-miliciej Facty.ua Участники гей-парада в минске были избиты и разогнаны милицией]</ref><ref>[http://www.themoscowtimes.com/news/article/belarus-gay-festival/259023.html The Moscow Times. Belarus Gay Festival]</ref>. У 2001 г. Вялікага розгаласу атрымаў канфлікт паміж Э. Тарлецкім і лідэрам [[Малады Фронт|''Маладога Фронту'']] [[Павал Севярынец|Паўлам Севярынцам]]. Пачатак быў пакладзены, калі арганізацыйны камітэт Кангрэсу беларускай моладзі<ref>[http://subscribe.ru/archive/country.by.elections102001/200108/05201529.html ГДЕ ГОНЧАРИК — ТАМ «БОМБА»]</ref><ref>[http://subscribe.ru/archive/country.by.elections102001/200108/05201529.html Отдел политики, «Белорусская деловая газета»]</ref> адмовіў БЛЛ дэлегаваць сваіх прадстаўнікоў на гэты форум.<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/24837403.html Радыё Свабода. 19.07.2001 КАНГРЭС ДЭМАКРАТЫЧНАЙ МОЛАДЗІ ПРОЙДЗЕ БЕЗ ПРАДСТАЎНІКОЎ СЭКСУАЛЬНЫХ МЕНШАСЬЦЯЎ]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20230413082343/https://maidan.org.ua//static/news/996584071.html Майдан-ІНФОРМ] [https://web.archive.org/web/20230413082343/https://maidan.org.ua//static/news/996584071.html БІЛОРУСЬКІ НОВИНИ (28.07.2001)]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20161111061146/http://gazeta.grodno.by/180/t993.html Биржа Информации. Дмитрий Егоров. ''Конгресс белорусской молодежи:'' '''Две «бомбы» и три эксцесса''']</ref> Павал Севярынец заявіў у «Нашай Ніве»: «''Як хрысьціянін і проста нармалёвы чалавек, я стаўлюся да гомасэксуалістаў як да няшчасных, скалечаных і хворых людзей»''<ref>[http://nn.by/?c=ar&i=96201 Наша Ніва 29.03.2002 Павал Севярынец. Апошняе вычварэньне Эдзіка Тарлецкага]</ref>. Апагеем канфлікту стаўся правакацыйны комікс «Папялушка»<ref>http://belarusianqueerstory.noblogs.org/files/2016/01/navinki_edzik02.jpg</ref>, які быў апублікаваны ў сатырычнай газэце ''[[Навінкі (газэта)|Навінкі]].'' У ім Тарлецкі ў жаночым абліччы нібыта спакушае Севярынца.<ref>[http://belarusianqueerstory.noblogs.org/post/2016/01/02/vystava2/ «За вясёлкавую Беларусь!» Віртуальная выстава дакументаў па ЛГБТ-гісторыі Беларусі 1990—2000-х гадоў. Частка 2] </ref> У верасьні 2001 г. Тарлецкім быў праведзены чарговы гей-прайд у Менску<ref>[http://www.svaboda.mobi/a/24838226.html Радыё СВАБОДА. У МЕНСКУ АДБЫЎСЯ LOVE-ПАРАД СЭКС-МЕНШАСЬЦЯЎ]</ref>. Гэты фэст адрозьніваўся тым, што ў яго рамках, за дзень да прэзэдэнцкіх выбараў<ref>[http://subscribe.ru/archive/rest.love.forumlambda7575/200109/27235502.html Беларуские гей-новости (rest.love.forumlambda7575) : Рассылка : Subscribe.Ru]</ref>, ад Дзяржаўнага цырка Беларусі да сквэру перад будынкам адміністрацыі кіраўніка дзяржавы ўпершыню прайшла дэманстрацыя ў абарону правоў геяў і лесьбіянак, якая сабрала каля 1000 удзельнікаў<ref name=":0" /><ref>[http://newsbabr.com/msk/?IDE=69692 Артур Скальский. Парад Любви: Берлин — Стокгольм — Минск]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> і гледачоў. Акцыю падтрымалі [[Анархізм|''Федэрацыя анархістаў Беларусі'']], аб’яднаньне ''Розныя — роўныя'', Беларуская сацыял-дэмакратычная моладзь ''Маладая Грамада''<ref>[http://www.newsru.com/world/06sep2001/love.html В Белоруссии пройдет карнавальное шоу геев]</ref>. У сваю чаргу, прэс-цэнтар апазыцыйнага беларускага руху «[[Хартыя’97]]» зьвінаваціў Тарлецкага ў супрацоўніцтве з Камітэтам дзяржаўнай бясьпекі ([[КДБ]]) і назваў акцыю «блакітнай правакацыяй».<ref>[https://web.archive.org/web/20160131121512/https://charter97.org/bel/news/2001/09/07/16 «Блакітная» правакацыя ў Менску :: Хартыя’97 :: Навіны :: 07/09/2001]</ref><ref>[http://www.belgazeta.by/ru/2001_09_10/obschestvo/3088/ ПАРАД ЛЮБВИ. Накануне выборов. Общество. №35 (301) 10 сентября 2001 г.. БелГазета. Новости Беларуси. Белорусские новости]{{Недаступная спасылка|date=January 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> У 2007—2008 гг. Э. Тарлецкі выпускаў часопіс ''Taboo'', які пазыцыянаваў сябе як «часопіс для геяў, прыхільнікаў андэграўнду, мадэрна і крэатыву». Сродкі на выданьне часопісу вылучылі Інстытут ''Адкрытае грамадзтва'' (Open Society Foundation) і іншыя міжнародныя гуманітарныя арганізацыі. Выйшла 5 нумароў.<ref>http://www.gayby.net/news/2007-02-11-235</ref><ref>http://spring96.org/ru/news/22061</ref> У 2008 г. Тарлецкі выдаў брашуру ''Геі і лесьбіянкі — Беларускі шлях''. == Творчая дзейнасьць == У 2001-2004 гг. у якасьці арганізатара захадаў супрацоўнічаў з культавым менскім гей-клюбам ''Babylon''.<ref>[https://web.archive.org/web/20160201100223/https://makeout.by/2014/07/21/art-club-babylon.html Часопіс Makeout. 21 ліпеня 2014] Наста Манцэвіч [https://web.archive.org/web/20160201100223/https://makeout.by/2014/07/21/art-club-babylon.html Арт-клуб BABYLON]</ref> З 2001 г. Э. Тарлецкі выступае як артыст арыгінальнага жанру (травесьці). Карыстаўся сцэнічнымі імёнамі ''Exeda'' й ''Zarah Und'' <ref>[https://web.archive.org/web/20150923183457/http://www.belgazeta.by/ru/2004_04_12/sexus/7464/ Белгазета. №14 (431) 12 апреля 2004 г. Sexus «НОВАЯ КОМПЛЕКЦИЯ»]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20170827002202/http://www.belgazeta.by/ru/2008_05_14/radosti_zhizni/16489/ Белгазета. №19 (640) 14 мая 2008 г. Радости жизни «Ляписы» отлюбили всех]</ref><ref>[http://subscribe.ru/archive/rest.love.forumlambda7575/200411/04210521.html Гей-новости. Беларусь ПРАЗДНИК]</ref>. У 2004 г. арганізаваў у Менску першы конкурс травесьці ''Альтэрнатыўная міс Беларусь''<ref>[http://belarustoday.info/?pid=7897 Belarus Today '''24 Сентября, 2004''' ''Впервые в Беларуси пройдет конкурс Альтернативная мисс Беларусь'']</ref><ref>[http://news.tut.by/kaleidoscope/44865.html Tut.by Как выбирали альтернативную Мисс Беларусь?]{{Недаступная спасылка|date=May 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20140919091813/http://bdg.by//news/news.htm?62943,5 БДГ 22/09/2004 Впервые в Беларуси пройдет конкурс "Альтернативная мисс Беларусь"]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20170827002831/http://www.belgazeta.by/ru/2004_10_04/radosti_zhizni/8333/ Белгазета. №39 (456) 04 октября 2004 г. Радости жизни ДРУГАЯ «МИСС БЕЛАРУСЬ»]</ref>. У траўні 2006 году быў адным з заснавальнікаў і дырэктарам андэграўнд-клюбу «Buffet ЁЁ» ў Менску.<ref>[https://web.archive.org/web/20140919145925/http://bdg.by//news/news.htm?94215,5 БДГ. 27/09/2006. Белорусский рэпер бежал с собственного концерта]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20180908234758/http://mpby.ru/printnews-1031.htm tuzin.fm 30.03.2007 - У Менску закрываюцца альтэрнатыўныя клюбы]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20230412023302/https://issuu.com/timermag/docs/timer_13_screen/67 Таймер № 5, стар. 67]</ref> У клюбе выступалі беларускія гурты «Серебряная свадьба», «Гурзуф», «ПортМоне», адбываліся спэктаклі «[[Вольны тэатар|Вольнага тэатру]]». У 2007-2008 гг. Э.Тарлецкі супрацоўнічаў с тэлэвізійным праектам [[Сяргей Міхалок|Сяргея Міхалка]] ''Саша і Сірожа''<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=PbOD7jFl8dM SasiTV]</ref> У 2008 годзе пераяжджае ва Ўкраіну, дзе выступае пад сцэнічнымі імёнамі ''Мадам Жужу'' і ''Norma Pospolita'', у 2013 арганізаваў конкурс «Міс Дзіва» ў Кіеве.<ref>[https://web.archive.org/web/20150325011645/http://nashkiev.ua/zhurnal/rastuschiy-gorod/ya-l-na-svete-vseh-milee-v-kieve-prohodit-konkurs-travesti-div.html Наш Киев.ua 23.04.13]</ref><ref>[http://kiev.vgorode.ua/event/festyvaly/256363-konkurs-travesty-miss-Diva VGORODE.UA Главный сайт в городе]</ref> У 2011 годзе згуляў ролю ''Дзівы'' ў фільме ''Шапіто-шоў''<ref>[http://www.kinopoisk.ru/film/468201/cast/ Шапито-Шоу. Создатели]</ref>. Фільм атрымаў прыз 33-га Маскоўскага кінафэстывалю. У 2011 годзе быў удзельнікам IV Маскоўскага біенале сучаснага мастацтва.<ref>[https://web.archive.org/web/20120125095532/http://4th.moscowbiennale.ru/ru/program/special_projects/udar.html Четвертая Московская биеннале современного искусства]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20170408054641/http://artaktivist.org/afisha/uchastie-belarusov-v-mezhdunarodnom-festivale-aktivistskogo-iskusstva/ Участие белорусов в Международном фестивале активистского искусства {{!}} Art {{!}} Афиша]</ref> Напрыканцы 2013&nbsp;г. стаў героем украінскага тэлешоў «Звана вечеря» (тэлеканал СТБ)<ref>[https://web.archive.org/web/20160304130846/http://hdrolik.net/zvana-vecherya-50-vypusk-06-12-2013/ Звана вечеря, 50 выпуск, 06.12.2013]</ref> У красавіку 2014 прыняў удзел у здымках тэлевізійнага шоў «Говорить Україна»<ref>[https://web.archive.org/web/20160318230713/http://govoryt-ukraina.tv/stories/discuss/1030---ja-zhivu-v-chuzhom-tele/ Я живу в чужом теле]</ref> У 2015 Э.Тарлецкі арганізаваў уласнае відэа-шоў пад назвай «Маланка Шоу»<ref name=":1">[https://web.archive.org/web/20170828102515/https://makeout.by/2014/06/06/malanka-shou-novyy-video-proekt-edvarda-tarleckogo-aka-zhuzhu.html Часопіс Makeout «Маланка Шоу» — новый видео-проект Эдварда Тарлецкого аkа Жужу]</ref>. Гэты незалежны некамэрцыйны відэа-праект названы ў гонар ўкраінскага маскараду Маланка Фэст. У шоў бяруць удзел людзі розных прафэсіяў. Госьці размаўляюць, сьпяваюць, танчаць, выпіваюць ды ствараюць новыя вобразы ''Мадам Жужу''. Новыя ролікі публікуюцца на [[YouTube]].<ref>[https://www.youtube.com/playlist?list=PLs-issh00_R6r0_PapDuUJ9jDWx2wrDo- Маланка-шоу]</ref> У 2015 годзе Э.Тарлецкі ў ролі травесьці-дзівы зьняўся ў кліпе «Wings» брытанскага дуэту [[Hurts]]. Кліп здымаўся ў Кіеве<ref>[http://upogau.org/ru/inform/uanews/uanews_3078.html Украинская травести-дива появилась в клипе британской группы Hurts]</ref><ref>[http://www.rbc.ua/styler/dosug/gruppa-hurts-prezentovala-kievskiy-klip-1447258418.html РБК-Украина. Группа Hurts презентовала "киевский" клип]</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.instagram.com/zhuzhunorma/ Афіцыйная старонка ў Instagram] * [http://travesti-diva.io.ua/ Афіцыйны сайт] * [https://www.facebook.com/norma.pospolita Афіцыйная старонка ў Facebook] * [http://www.okino.ua/name/eduard-tarletskij-nm459713/ Эдвард Тарлецкі на сайце okino.ua] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Тарлецкі, Эдвард}} [[Катэгорыя:Беларускія грамадзкія дзеячы і дзяячкі]] [[Катэгорыя:ЛГБТ]] [[Катэгорыя:ЛГБТ у Беларусі]] n8fbd3xk6dlx9k0kr1t7b4djgij2y4l 0 173431 2620311 2392056 2025-06-16T13:37:12Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620311 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Аўстрыя Зальцбург |Лягатып = SV Austria Salzburg.svg |Горад = [[Зальцбург]], [[Аўстрыя]] |Стадыён = [[Аўстрыя (стадыён)|Аўстрыя]] |Умяшчальнасьць = 1600 |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Аўстрыі|АўстрыяЗалЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Аўстрыі|АўстрыяЗалСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Аўстрыі|АўстрыяЗал}} |Прыналежнасьць = Аўстрыйскія }} «'''Аўстрыя'''» ({{мова-de|Austria}}) — аўстрыйскі футбольны клюб з гораду [[Зальцбург]]у. Заснаваны ў 2005 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.austria-salzburg.at/ Афіцыйны сайт] {{Парады артыкулу|кароткі артыкул|няма крыніцаў}} [[Катэгорыя:Зальцбург‎]] njka8r9p3esz0h9noeo7q9df32apcsu 0 174811 2620454 2577359 2025-06-17T11:04:18Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620454 wikitext text/x-wiki {{Футбольная ліга |назва = Першы дывізіён |лягатып = |краіна = {{Сьцяг Кіпру|23px}} [[Кіпр]] |канфэдэрацыя = [[УЭФА]] |заснаваная = 1934 |дывізіёны = |каманды = 14 |вылет у = [[Другі дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Другі дывізіён]] |узроўні = 1 |хатнія кубкі = [[Кубак Кіпру па футболе|Кубак Кіпру]], [[Супэркубак Кіпру па футболе|Супэркубак Кіпру]] |міжнародныя кубкі = [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]], [[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]], [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |чэмпіён = [[Пафас (футбольны клюб)|Пафас]] — 1-ы тытул |сэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] |найпасьпяховы клюб = [[АПОЭЛ Нікасія|АПОЭЛ]] — 29 тытулаў |тэлебачаньне = |ўэбсайт = [http://www.cfa.com.cy/ cfa.com.cy] |актуальны сэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|Сэзон 2024—2025 гадоў]] }} '''Першы дывізіён''' — найвышэйшы дывізіён сыстэмы [[Чэмпіянат Кіпру па футболе|футбольных лігаў Кіпру]]. У спаборніцтве ўдзельнічаюць 14 клюбаў. Пасьля кожнага сэзону клюбы, які занялі тры апошнія месцы, пераводзяцца ў [[Другі дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Другі дывізіён]], а іх месца займаюць тры наймацнейшыя каманды другога дывізіёну. Дзейным чэмпіёнам зьяўляецца клюб «[[Пафас (футбольны клюб)|Пафас]]». == Чэмпіёны == * [[АПОЭЛ Нікасія|АПОЭЛ]] — 29 тытулаў * [[Амонія Нікасія|Амонія]] — 21 * [[Анартосіс Фамагуста|Анартосіс]] — 13 * [[АЭЛ Лімасол]] — 6 * [[Апалён Лімасол]] — 4 * [[ЭПА Лярнака]], [[Алімпіякос Нікасія]] — 3 * [[Пэзапарыкос Лярнака|Пэзапарыкос]] — 2 * [[Арыс Лімасол]], [[Пафас (футбольны клюб)|Пафас]], [[Траст Нікасія]], [[Чэтынкая Турк Нікасія]] — 1 == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.cfa.com.cy/ Афіцыйная старонка] {{Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе}} [[Катэгорыя:Чэмпіянат Кіпру па футболе]] 53ts4hvamqolwq4d7imq9ph7ssmc1rq 0 180593 2620374 2180911 2025-06-16T18:52:37Z CommonsDelinker 521 Выява [[c:file:Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] замененая на [[c:file:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] карыстальнікам [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]]. Прычына: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]. 2620374 wikitext text/x-wiki {{Узброены канфлікт |Назва = Адрыятычная кампанія Першай сусьветнай вайны |Частка = [[Першая сусьветная вайна на Міжземным моры]] |Выява = Italien 1905.png |Подпіс да выявы = [[Адрыятычнае мора]] падчас Першай сусьветнай вайны на аўстра-вугорскай мапе. |Дата = 1914-1918 |Месца = [[Адрыятычнае мора]] |Прычына = |Вынік = Перамога [[Антанта|Антанты]] |Тэрытарыяльныя зьмены = |Супернік1 = [[Файл:Flag of Italy (1861-1946) crowned.svg|20px]] [[Каралеўскі флёт Італіі|Regia Marina]]<br/>[[Файл:Flag of France.svg|20px]] [[Вайскова-марскія сілы Францыі|ВМС Францыі]]<br/>{{Сьцяг|Вялікабрытанія|ВМС|20px}} [[Каралеўскі вайскова-марскі флёт Вялікабрытаніі|Брытанскі флёт]]<br/>[[Файл:Naval ensign of the United Kingdom.svg|20px]] [[Вайскова-марскія сілы Аўстраліі|Аўстралійскі флёт]]<br/>{{Сьцяг|ЗША|ВМС-2}} [[Вайскова-марскія сілы ЗША|ВМС ЗША]] |Супернік2 = [[Файл:Austria-Hungary-flag-1869-1914-naval-1786-1869-merchant.svg|20px]] [[Вайскова-марскі флёт Аўстра-Вугоршчыны|Флёт Аўстра-Вугоршчыны]]<br/>[[Файл:War Ensign of Germany 1903-1918.svg|20px]] [[Нямецкі імпэрскі флёт|Кайзерліхмарыне]]<br/> |Супернік3 = |Супернік4 = |Камандуючыя1 = |Камандуючыя2 = |Камандуючыя3 = |Камандуючыя4 = |Сілы1 = |Сілы2 = |Сілы3 = |Сілы4 = |Страты1 = |Страты2 = |Страты3 = |Страты4 = |Агульныя страты = |Дадаткі = }} '''Адрыяты́чная кампа́нія Пе́ршай сусьве́тнай вайны́''' — [[баявыя дзеяньні]] [[Вайскова-марскія сілы|вайскова-марскіх сіл]] ваюючых дзяржаваў на [[Адрыятычнае мора|Адрыятычным моры]] падчас [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] 1914 — 1918 гадоў. Складалася ў асноўным з прыбярэжных абстрэлаў [[Вайскова-марскі флёт Аўстра-Вугоршчыны|аўстра-вугорскіх ВМС]] Адрыятычнага ўзьбярэжжа [[Каралеўства Італія (1861—1946)|Італіі]], і актыўнымі дзеяньнямі нямецка-вугорскіх [[падводная лодка|падводных сілаў]] ў [[Міжземнае мора|Міжземнамор’е]]. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20070927222605/http://www.naval-history.net/WW1CampaignsSerbia.htm Serbia, Balkans & Macedonia 1914-18] {{ref-en}} * [http://worldatwar.net/chandelle/v1/v1n2/adriatic.html Combined Operations in the Adriatic, 1915-18] {{ref-en}} {{Накід}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Адрыятычнае мора}} [[Катэгорыя:Марскія бітвы Першай сусьветнай вайны]] [[Катэгорыя:Марскія бітвы Нямеччыны]] [[Катэгорыя:Марскія бітвы Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Марскія бітвы Францыі]] [[Катэгорыя:Марскія бітвы Аўстра-Вугоршчыны]] [[Катэгорыя:Марскія бітвы Італіі]] [[Катэгорыя:Марскія бітвы ЗША]] [[Катэгорыя:Нямеччына ў Першай сусьветнай вайне]] [[Катэгорыя:Вялікабрытанія ў Першай сусьветнай вайне]] [[Катэгорыя:Францыя ў Першай сусьветнай вайне]] [[Катэгорыя:Аўстра-Вугоршчына ў Першай сусьветнай вайне]] [[Катэгорыя:Італія ў Першай сусьветнай вайне]] [[Катэгорыя:ЗША ў Першай сусьветнай вайне]] 6xp64q2ajyvcat14fq7pcc8xfoog76w 0 182425 2620409 2485890 2025-06-17T03:14:46Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620409 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Ягор Хвалько''' (нарадзіўся 18 лютага 1997 году) — беларускі футбаліст, абаронца азэрбайджанскага клюбу «[[Кяпаз Гянджа|Кяпаз]]». == Кар’ера == === Клюбная === Выхаванец баранавіцкай ДЮСШ-5. Пазьней трапіў у структуру гарадзенскага «[[Нёман Горадня|Нёмана]]», дзе з 2015 году пачаў выступаць за дубль. У першай палове 2016 году пачаў прыцягвацца да асноўнай каманды, але гэтак і не дэбютаваў за яе. У жніўні 2016 году быў аддадзены ў арэнду «[[Ліда (футбольны клюб)|Лідзе]]»<ref>[http://www.pressball.by/news/football/240562 Футбол. "Неман" отдал в аренду Носко, Квенцера и Хвалько]</ref>, дзе замацаваўся ў аснове і быў прызнаны аматарамі найлепшым гульцом каманды ў сэзоне. Па заканчэньні сэзону 2016 году вярнуўся ў «Нёман». Да сэзону 2017 году рыхтаваўся зь першай камандай гарадзенцаў. У красавіку 2017 году гуляў за дубль, а пазьней пачаў трапляць у асноўную каманду. 7 траўня 2017 году дэбютаваў у Найвышэйшай лізе, адгуляўшы ўсе 90 хвілінаў у матчы супраць магілёўскага «[[Дняпро Магілёў|Дняпра]]» (3:0). Пазьней замацаваўся ў цэнтры абароны гарадзенцаў. У лютым 2018 году падоўжыў кантракт зь «Нёманам» да канца сэзону 2018 году<ref>[http://football.by/news/110338.html "Неман" продлил контракт с Хвалько]</ref>. Сэзон 2018 году пачынаў у стартавым складзе каманды, аднак з жніўня пачаў гуляць пераважна за дубль. У лютым 2019 году падоўжыў кантракт з клюбам на тры гады і адначасна быў аддадзены ў арэнду менскаму «[[Прамень Менск|Промню]]»<ref>[http://football.by/news/123248.html "Неман" продлил контракт с Хвалько и отдал его в аренду "Лучу"]</ref>. Неўзабаве «Прамень» пераехаў у [[Магілёў]] і аб’яднаўся зь мясцовым «[[Дняпро Магілёў|Дняпром]]», і абаронца стаў футбалістам аб’яднанай каманды, якая атрымала назву «Дняпро». У першай палове сэзону 2019 году нярэдка зьяўляўся ў пачатковым складзе магілёўцаў, але з жніўня пачаў пераважна заставацца на лаўцы запасных. У студзені 2020 году па вяртаньні з арэнды пачаў трэнавацца зь «Нёманам»<ref>[https://web.archive.org/web/20210802114847/https://www.fcneman.by/press-centr/novosti/1483.html Отпуск остался позади]</ref>, стартаваўшы з клюбам у сэзоне 2020 году. Перадусім заставаўся на лаўцы запасных, гуляў за дубль, з траўня 2020 году больш не зьяўляўся на полі. У лютым 2021 году пачаў трэнавацца з койданаўскім «[[Арсэнал Койданаў|Арсэналам]]» і ў сакавіку афіцыйна стаў гульцом каманды<ref>[https://football.by/news/149353.html Хвалько стал игроком дзержинского "Арсенала"]</ref>. Трывала замацаваўся ў пеошай адзінаццатцы і паводле вынікаў сэзону 2022 году дапамог клюбу прасунуцца ў Найвышэйшую лігу. У ліпені 2022 году паводле пагадненьня бакоў пакінуў «Арсэнал»<ref>{{Cite web |title=Футбол. Егор Хвалько покинул дзержинский "Арсенал" |url=https://www.pressball.by/news/football/418121 |accessdate=21 ліпеня 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220721100946/https://www.pressball.by/news/football/418121 |archivedate=21 ліпеня 2022 |deadurl=yes }}</ref> і неўзабаве далучыўся да азэрбайджанскага «[[Кяпаз Гянджы|Кяпаза]]»<ref>[https://football.by/news/166354.html Егор Хвалько перешел в азербайджанский "Кяпаз"]</ref>. У чэрвені 2023 году падоўжыў кантракт з «Кяпазам» яшчэ на год<ref>{{cite web|date = 2023-06-25|url = https://football.by/news/176036 |title = Хвалько продлил контракт с "Кяпазом" |website = football.by|accessdate = 2023-06-27|language = ru}}</ref>. === Міжнародная === У 2015 годзе гуляў за [[Юніёрская зборная Беларусі па футболе|юніёрскую зборную Беларусі]] ў кваліфікацыі чэмпіянату Эўропы. У лістападзе 2016 году быў упершыню выкліканы ў [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|моладзевую зборную Беларусі]], але тады праз траўмы гэтак і не згуляў за яе. Дэбютаваў у моладзевай зборнай 31 траўня 2017 году, адгуляўшы першы тайм таварыскага матча супраць зборнай Расеі (0:7). У ліпені 2017 году выступаў за [[Другая зборная Беларусі па футболе|другую зборную Беларусі]] на Кубку Караля ў Тайляндзе. == Статыстыка == {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !rowspan="2"| Клюб !!rowspan="2"| Сэзон !!colspan="3"| Чэмпіянат |- ! Дывізіён !! Матчы !! Галы |- | [[Ліда (футбольны клюб)|Ліда]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Першая ліга]] || 11 || 0 |- |rowspan="2"| [[Нёман Горадня|Нёман]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая ліга]] || 18 || 0 |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая ліга]] || 19 || 0 |- | [[Дняпро Магілёў (2019)|Дняпро Магілёў]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая ліга]] || 14 || 0 |- | [[Нёман Горадня|Нёман]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая ліга]] || 1 || 0 |- |rowspan="2"| [[Арсэнал Койданаў|Арсэнал]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Першая ліга]] || 27 || 5 |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая ліга]] || 13 || 1 |} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.pressball.by/footballstat/egor_khvalko/ Статыстыка «ПБ-Инфо»]{{Ref-ru}} * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Хвалько, Ягор}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Ліда»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Нёман» Горадня]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Дняпро» Магілёў (2019)]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Арсэнал» Койданаў]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Кяпаз» Гянджа]] jq0n205jf7qnabbu9h797yqn4br4exq 0 183336 2620338 2591910 2025-06-16T16:36:10Z Dymitr 10914 /* Дасягненьні */ абнаўленьне зьвестак 2620338 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | Імя = Алекс Сандру | клюб = [[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]] | нумар = 26 | гады = 2008—2010<br/>2010—2011<br/>2010—2011<br/>2011—2015<br/>2015—2024<br/>2024— | клюбы = [[Атлетыку Паранаэнсі Курытыба|Атлетыку Паранаэнсі]]<br/>[[Дэпартыва Мальданада]]<br/>→ [[Сантус (футбольны клюб)|Сантус]] (арэнда)<br/>[[Порту (футбольны клюб)|Порту]]<br/>[[Ювэнтус Турын|Ювэнтус]]<br/>[[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]] | гульні(галы) = 17 (0)<br/>0 (0)<br/>30 (1)<br/>87 (3)<br/>230 (14)<br/>8 (0) | нац гады = 2011— | нац зборная = {{Футбол Бразылія|няма}} | нац гульні(галы) = 40 (2) | абнаўленьне(клюб) = 1 сьнежня 2024 | абнаўленьне(зборная) = 9 сьнежня 2022 }} '''Алекс Са́ндру Ло́бу Сы́лва''' ({{мова-pt|Alex Sandro Lobo Silva}}; нарадзіўся 26 студзеня 1991 году) — бразыльскі футбаліст, абаронца клюбу «[[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]]» і [[Зборная Бразыліі па футболе|нацыянальнай зборнай Бразыліі]]. == Дасягненьні == '''«Сантус»''': * Уладальнік [[Кубак Бразыліі па футболе|Кубка Бразыліі]]: 2010 * Уладальнік [[Кубак Лібэртадорэс|Кубка Лібэртадорэс]]: 2011 * [[Ліга Паўліста|Чэмпіён штату Сан-Паўлу]]: 2010, 2011 '''«Порту»''': * [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе|Чэмпіён Партугаліі]]: 2012, 2013 * Уладальнік [[Супэркубак Партугалііпа футболе|Супэркубка Партугаліі]]: 2013 '''«Ювэнтус»''': * [[Чэмпіянат Італіі па футболе|Чэмпіён Італіі]]: 2016, 2017, 2018, 2019 * Уладальнік [[Кубак Італіі па футболе|Кубка Італіі]]: 2016, 2017, 2018, 2024 * Уладальнік [[Супэркубак Італіі па футболе|Супэркубка Італіі]]: 2018 '''«Фламэнгу»''': * Уладальнік [[Кубак Бразыліі па футболе|Кубка Бразыліі]]: 2024 * Уладальнік [[Супэркубак Бразыліі па футболе|Супэркубка Бразыліі]]: 2025 * [[Ліга Карыёка|Чэмпіён штату Рыю-дэ-Жанэйру]]: 2025 '''Бразылія''': * Уладальнік [[Кубак Амэрыкі па футболе|Кубка Амэрыкі]]: 2019 * Срэбны прызэр Алімпійскіх гульняў: 2012 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.juventus.com/en/teams/first-team/defenders/alex-sandro/ Профіль на сайце «Ювэнтусу»]{{Ref-en}} {{Навігацыйная група |назоў = Алекс Сандру ў складзе [[Зборная Бразыліі па футболе|зборнай Бразыліі]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Кубак Амэрыкі па футболе|Кубках Амэрыкі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Бразылія}}; |Бразылія на КА-2019 |Бразылія на КА-2021 |Бразылія на ЧС-2022 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Сандру, Алекс}} [[Катэгорыя:Бразыльскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Бразыліі]] [[Катэгорыя:Бразыльскія футбалісты і футбалісткі на Алімпійскіх гульнях]] [[Катэгорыя:Футбалісты і футбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2012 году]] [[Катэгорыя:Прызэры летніх Алімпійскіх гульняў 2012 году]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Атлетыку Паранаэнсі» Курытыба]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Сантус»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Порту»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Ювэнтус» Турын]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Фламэнгу» Рыю-дэ-Жанэйру]] hne4hc3hzat6typeya7y9qtgsxausuq 0 190052 2620434 2522879 2025-06-17T07:58:14Z Artsiom91 28241 выпраўленьне спасылак 2620434 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Сэптэмвры |Лягатып = |ПоўнаяНазва = ПФК Септември |Заснаваны = 5 лістапада 1944 |Горад = [[Сафія]], [[Баўгарыя]] |Стадыён = [[Бістрыца (стадыён)|Бістрыца]] |Умяшчальнасьць = 2500 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Баўгарыі|СэптэмврыСЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Баўгарыі|СэптэмврыССэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Баўгарыі|СэптэмврыС}} |Сайт = |Прыналежнасьць = Баўгарскія }} «'''Сэптэмвры'''» ({{мова-bg|Септември}}) — баўгарскі футбольны клюб з гораду [[Сафія|Сафіі]]. Заснаваны ў 1944 годзе. Уладальнік [[Кубак Баўгарыі па футболе|Кубка Баўгарыі]] (1960). == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20150801100323/http://fcseptemvri.com/ Афіцыйны сайт] {{Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе}} [[Катэгорыя:Сафія]] 84om31r3ci2viikmakws8gqx8x8gin8 0 194777 2620347 2585661 2025-06-16T16:48:46Z Dymitr 10914 /* Дасягненьні */ абнаўленьне зьвестак 2620347 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | Імя = Андрэ Карыльлё | клюб = [[Карынтыянс Сан-Паўлу|Карынтыянс]] | нумар = 19 | гады = 2010—2011<br/>2011—2016<br/>2016—2019<br/>2017—2018<br/>2018—2019<br/>2019—2023<br/>2023—2024<br/>2024— | клюбы = [[Альянса Ліма|Альянса]]<br/>[[Спортынг Лісабон|Спортынг]]<br/>[[Бэнфіка Лісабон|Бэнфіка]]<br/>→ [[Ўотфард (футбольны клюб)|Ўотфард]] (арэнда)<br/>→ [[Аль-Гіляль Рыяд|Аль-Гіляль]] (арэнда)<br/>[[Аль-Гіляль Рыяд|Аль-Гіляль]]<br/>[[Аль-Кадысія Хубар|Аль-Кадысія]]<br/>[[Карынтыянс Сан-Паўлу|Карынтыянс]] | гульні(галы) = 19 (3)<br/>110 (11)<br/>20 (2)<br/>28 (1)<br/>21 (3)<br/>108 (16)<br/>29 (2)<br/>10 (0) | нац гады = 2011— | нац зборная = {{Футбол Пэру|няма}} | нац гульні(галы) = 101 (11) | абнаўленьне(клюб) = 24 лістапада 2024 | абнаўленьне(зборная) = 26 чэрвеня 2024 }} '''Андрэ́ Кары́льлё''' ({{мова-es|André Carrillo}}; нарадзіўся 14 чэрвеня 1991 году) — пэруанскі футбаліст, нападнік бразыльскага клюбу «[[Карынтыянс Сан-Паўлу|Карынтыянс]]» і [[Зборная Пэру па футболе|нацыянальнай зборнай Пэру]]. == Дасягненьні == '''«Спортынг»''': * Уладальнік [[Кубак Партугаліі па футболе|Кубка Партугаліі]]: 2015 * Уладальнік [[Супэркубак Партугаліі па футболе|Супэркубка Партугаліі]]: 2015 '''«Бэнфіка»''': * [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе|Чэмпіён Партугаліі]]: 2017 * Уладальнік [[Кубак Партугаліі па футболе|Кубка Партугаліі]]: 2017 * Уладальнік [[Супэркубак Партугаліі па футболе|Супэркубка Партугаліі]]: 2016 '''«Аль-Гіляль»''': * [[Чэмпіянат Саудаўскай Арабіі па футболе|Чэмпіён Саудаўскай Арабіі]]: 2020, 2021, 2022 * Уладальнік [[Кубак Саудаўскай Арабіі па футболе|Кубка Саудаўскай Арабіі]]: 2020, 2023 * Уладальнік [[Супэркубак Саудаўскай Арабіі па футболе|Супэркубка Саудаўскай Арабіі]]: 2018, 2021 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў АФК|Лігі чэмпіёнаў АФК]]: 2019 '''«Карынтыянс»''': * [[Ліга Паўліста|Чэмпіён штату Сан-Паўлу]]: 2025 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Навігацыйная група |назоў = Карыльлё ў складзе [[Зборная Пэру па футболе|зборнай Пэру]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Кубак Амэрыкі па футболе|Кубках Амэрыкі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Пэру}}; |Пэру на КА-2015 |Пэру на ЧС-2018 |Пэру на КА-2019 |Пэру на КА-2021 |Пэру на КА-2024 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Карыльлё, Андрэ}} [[Катэгорыя:Пэруанскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Пэру]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Альянса» Ліма]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Спортынг» Лісабон]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Бэнфіка» Лісабон]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Ўотфард»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Аль-Гіляль» Рыяд]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Аль-Кадысія» Хубар]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Карынтыянс» Сан-Паўлу]] kuwgnx95k13c8fqar0edq481foo42pm 0 196687 2620359 2010355 2025-06-16T17:41:15Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620359 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Уладзімер Куранкоў |выява = |памер = |подпіс_пад_выявай = |пасада = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусі|Міністар прамысловасьці Рэспублікі Беларусі]] |пачатак_тэрміну = 22 верасьня 1994 |канец_тэрміну = 23 студзеня 1996 |прэзыдэнт = [[Аляксандар Лукашэнка]] |прэм’ер-міністар = [[Міхаіл Чыгір]] |папярэднік = — |наступнік = [[Анатоль Харлап]] |пасада2 = Кіраўнік [[Дзяржаўны камітэт па прамысловасьці і міжгаліновых вытворчасьцях|Дзяржаўнага камітэту па прамысловасьці і міжгаліновых вытворчасьцях]] |пачатак_тэрміну2 = 1991 |канец_тэрміну2 = 22 верасьня 1994 |папярэднік2 = |наступнік2 = |прэм’ер-міністар2 = |прэзыдэнт2 = |пасада3 = |пачатак_тэрміну3 = |канец_тэрміну3 = |папярэднік3 = |наступнік3 = |прэм’ер-міністар3 = |прэзыдэнт3 = |пасада4 = |пачатак_тэрміну4 = |канец_тэрміну4 = |папярэднік4 = |наступнік4 = |прэм’ер-міністар4 = |прэзыдэнт4 = |пасада5 = |пачатак_тэрміну5 = |канец_тэрміну5 = |папярэднік5 = |наступнік5 = |прэм’ер-міністар5 = |прэзыдэнт5 = |пасада6 = |пачатак_тэрміну6 = |канец_тэрміну6 = |папярэднік6 = |наступнік6 = |прэм’ер-міністар6 = |прэзыдэнт6 = |дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|0|0|1953|1}} |месца_нараджэньня = [[Баранавічы]] |дата_сьмерці = |месца_сьмерці = |назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, і пад. Неабавязковы. Па змоўчаньні — «Партыя» --> |партыя = |сужэнец = |дзеці = |бацька = |маці = |род = |адукацыя = {{Просты сьпіс| * [[Беларускі політэхнічны інстытут]] }} |подпіс = |узнагароды = |Commons = |камэнтар = }} '''Уладзі́мер Іва́навіч Куранкоў''' ({{Нарадзіўся|0|0|1953}}, [[Баранавічы]], [[Берасьцейская вобласьць]]) — беларускі дзяржаўны дзеяч, першы [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь|міністар прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] (1994—1996). Адзін з самых аўтарытэтных і ўплывовых чыноўнікаў першых гадоў незалежнасьці Беларусі. == Жыцьцяпіс == У 1975 годзе скончыў [[Беларускі політэхнічны інстытут]]. Пасьля гэтага працаваў на [[Менскі аўтамабільны завод|Менскім аўтамабільным заводзе]], прайшоў там шлях ад шараговага інжынэра да намесьніка Генэральнага дырэктара па эканоміцы. У 1991 быў прызначаны кіраўніком Дзяржаўнага камітэту па прамысловасьці і міжгаліновых вытворчасьцях, які пасьля быў ператвораны ў Міністэрства прамысловасьці. 22 верасьня 1994 году ўказам прэзыдэнта № 117 быў прызначаны Міністрам прамысловасьці Рэспублікі Беларусь. Лічыў, што Беларусь, пры ўмове рынкавага рэфармаваньня эканомікі, здольная самастойна забясьпечыць сябе пакупных рэсурсамі. Ён даказваў, што большасьць эканомік сьвету пасьпяхова функцыянуюць ва ўмовах рэсурснага дэфіцыту, і гэта стымулюе іх эфэктыўнае выкарыстаньне. Пры гэтым ён спасылаўся на прыклад Аўстрыі, якая пасьля спыненьня савецкай акупацыі ў 1955 годзе, тэрмінова «разваліла» навязаны ёй дзяржаўны сацыялізм і пасьпяхова наладзіла сацыяльную рынкавую гаспадарку ў краіне. Па структуры прамысловасьці, аўстрыйская эканоміка нагадвала беларускае народную гаспадарку пачатку 90-х гадоў, і, як Беларусь, Аўстрыя ня мела ні руд, ні вугалю, ні нафты, ні газу. Перавагай Аўстрыі былі кваліфікаваныя работнікі, добра матываваныя да працы, як і першыя постсавецкія беларусы<ref name="belrynak">[https://www.belrynok.by/2017/05/30/dva-poslaniya-odno-proshlomu-vtoroe-budushhemu/ Два послания. Одно прошлому, второе – будущему]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, БелРынок, 30.05.2017</ref>. Заяўляў, што адносіны з расейцамі, якімі б цеснымі яны ні былі, павінны абмяжоўвацца ўзаемавыгадным супрацоўніцтвам<ref name="belrynak" />. Аднак кіраўніцтва Беларусі лічыла інакш. 23 студзеня 1996 году ўказам прэзыдэнта «за неналежнае кіраўніцтва галіной, якое выказалася ў непрыняцьці неабходных мер па пераадоленьні спаду вытворчасьці ў прамысловасьці» вызвалены ад пасады міністра прамысловасьці Беларусі. Апальны міністар таксама дэманстратыўна сышоў у прыватны бізнэс, зарэгістраваўшы ў Расеі фірму «Нацыянальны прамысловы капітал», і заняўся прасоўваньнем беларускай аўтамабільнай тэхнікі на зьнешніх рынках<ref name="belrynak" />. == Крыніцы == {{крыніцы}} {{Парады артыкулу|стыль}} {{Міністры прамысловасьці Рэспублікі Беларусь}} {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Куранкоў, Уладзімер}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Баранавічах]] [[Катэгорыя:Міністры прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] huc23saqedvo7tsy1jvdja1bpkso7bu 0 202792 2620430 2303728 2025-06-17T07:33:56Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620430 wikitext text/x-wiki '''NaNoWriMo''' (вымаўляецца «''НЭ-НО-РАЙ-МО''»), альбо '''нацыянальны месяц пісаньня раманаў''' ({{Мова-en|National Novel Writing Month}}), — штогадовы праект, у межах якога ўдзельнікі — усе, хто жадае — заахвочваюцца напісаць чарнавік [[раман]]у даўжынёю ня меней за 50 тысячаў [[Слова|слоў]] за адзін [[лістапад]].<ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.com/sites/deborahsweeney/2011/12/01/nanowrimo-success-stories-by-the-words/|title=NaNoWriMo: Success Stories By The Words|author=Deborah Sweeney|publisher=[[Forbes]]|lang=en|accessdate=2019-01-08}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.forbes.com/sites/georgeanders/2013/12/02/type-faster-my-month-inside-a-writers-colony-of-308000/|title=Type Faster! My Month Inside A Writers' Colony Of 308,000|author=George Anders|publisher=[[Forbes]]|lang=en|accessdate=2019-01-08}}</ref><ref>{{Cite web| title = My Top Writing Tips For NaNoWriMo (And Beyond)| work = Organize IT| accessdate = 2018-11-20| date = 2009-02-21| url = http://www.organizeit.co.uk/top-writing-tips-nanowrimo-and-beyond/|language=en}}</ref><ref name=CSM>{{cite web|url=http://www.csmonitor.com/Books/2012/1102/NaNoWriMo-6-things-you-need-to-know-about-the-writing-challenge/Who-s-come-out-of-the-program|title=NaNoWriMo: 6 things you need to know about the writing challenge|publisher=[[The Christian Science Monitor]]|last=Driscoll|first=Molly|accessdate =2018-11-20|language=en}}</ref><ref>{{cite web|last=Conradt|first=Stacy|url=https://www.mentalfloss.com/article/53481/14-published-novels-written-during-nanowrimo |title=14 NaNoWriMo Books That Have Been Published | publisher =Mental Floss |date=2015-11-05|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180905075550/http://mentalfloss.com/article/31518/11-nanowrimo-books-have-been-published|archivedate=2018-09-15|dead-url=yes|accessdate=2018-11-20|language=es}}</ref> == Гісторыя == Праект прыдуманы фрылансерам Крысам Бэйці ў 1999 годзе.<ref>{{Кніга|аўтар=Chris Baty|імя=Chris|прозьвішча=Baty|частка=|загаловак=No Plot? No Problem! Revised and Expanded Edition: A Low-stress, High-velocity Guide to Writing a Novel in 30 Days|арыгінал=|спасылка=|адказны=|выданьне=|месца=|выдавецтва=Chronicle Books|год=2014|том=|старонкі=|старонак=|сэрыя=|isbn = 978-1-4521-3240-2|наклад=}}</ref> Першы NaNoWriMo прайшоў у [[Ліпень|ліпені]] таго ж году й прыцягнуў 21 удзельніка з навакольляў [[Сан-Францыска]]. Ужо ў наступным 2000 годзе NaNoWriMo быў перанесены на [[лістапад]], каб «скарыстацца перавагамі кепскага надвор’я». У 2010 годзе колькасьць удзельнікаў перавысіла 200 тысячаў [[чалавек]]. У 2014 годзе сярод пераможцаў была вызначана [[Кірстэн Німвэй]],<ref name="The Explorers Tagalog">{{Кніга||аўтар=Kirsten Nimwey|частка = |загаловак = The Explorers||арыгінал = |спасылка = https://www.amazon.com/gp/product/1505684641|адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва =CreateSpace Independent Publishing Platform |год = 2014|том = |pages = |allpages = 630 |сэрыя = |isbn = 9781505684643 |наклад = }}</ref> у 2015 — [[Харкін Дэксімірэ]].<ref name="amazon">{{Cite web|url=http://www.amazon.com/Harkin-Deximire/e/B01BVGQ52S%3Fref=dbs_a_mng_rwt_scns_share|title=Harkin Deximire|last=|first=|date=|publisher=[[amazon.com]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=2018-11-14}}</ref> == Правілы == Паколькі NaNoWriMo выкарыстоўваецца, каб заахвоціць людзей пісаць, правілы дастаткова простыя й зразумелыя: # Праект стартуе 1 лістапада ў поўнач і заканчваецца 30 лістапада ў 23:59:59 па мясцовым часе. # Не дазваляецца пачынаць раней ці заканчваць пазьней 30 дзён з даты пачатку. #[[Раман]]ы павінны складацца мінімум з 50 тысячаў словаў на канец лістапада. Гэты аб’ём можа быць альбо поўным раманам на 50 тысячаў словаў, альбо першымі 50 тысячамі словамі рамана, які будзе завершаны пазьней. # Дазволены плянаваньне й падрабязныя нататкі, але ніякія матэрыялы, напісаныя да 1 лістапада, ня могуць увайсьці ў асноўную частку рамана. #[[Раман]]ы ўдзельнікаў могуць быць на любую тэму ў любым [[Мастацкая літаратура|жанры мастацкай літаратуры]] й могуць быць напісаны на любой мове. Дазволена ўсё: ад фанфікаў, у якіх выкарыстоўваюцца сымбалі з [[Таварны знак|гандлёвай маркай]], да [[раман]]аў у фармаце [[верш]]аў і [[Мэтафізыка|мэтафізыкі]]; у адпаведнасьці з часта задаванымі пытаньнямі на [[Вэб-сайт|вэб-сайце]]: «Калі вы лічыце, што пішаце [[раман]], мы лічым, што вы таксама пішаце [[раман]]». == Экранізаваныя раманы == * «Вады сланам!» (Сара Груэн), стужка «Вады сланам!». == Крыніцы == {{крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20181119220604/https://nanowrimo.org/ Афіцыйны сайт праекту] [[Катэгорыя:Літаратура]] ltmh66nrr4no8bstcay4bd1w2xr4ctu 0 204473 2620446 2034885 2025-06-17T09:56:55Z W 11741 +«[[Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод]]» [[Вікіпэдыя:Праект:Злучнасьць]] 2620446 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Міцькі}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Міцькі |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Міцькоў |Трансьлітараваная назва = Mićki |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Мазырскі раён|Мазырскі]] |Сельсавет = [[Міхалкаўскі сельсавет|Міхалкаўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 52 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 55 |Шырата сэкундаў = 30 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 20 |Даўгата сэкундаў = 24 |Пазыцыя подпісу на мапе = справа |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Міцькі́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 236</ref> — вёска ў [[Мазырскі раён|Мазырскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Міхалкаўскі сельсавет|Міхалкаўскага сельсавету]]. На поўдзень ад вёскі Міцькі месьціўся «[[Мазырскі нафтаперапрацоўчы завод]]». == Насельніцтва == * 2010 год — 52 чалавекі * 1999 год — 70 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Міхалкаўскі сельсавет}} {{Мазырскі раён}} [[Катэгорыя:Міхалкаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мазырскага раёну]] hne8mbiqqvjoa70p7jwn5zxryz2tkz3 10 209405 2620375 2054171 2025-06-16T18:57:31Z CommonsDelinker 521 Выява [[c:file:Naval_Ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] замененая на [[c:file:Naval_ensign_of_the_United_Kingdom.svg]] карыстальнікам [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]]. Прычына: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR6|Criterion 6]]. 2620375 wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|Сьцягафікацыя/сьцяг</noinclude>}}} | alias = {{{alias|Брытанская Індыя}}} | shortname alias = {{{shortname alias|Індыя}}} | flag alias = British Raj Red Ensign.svg | flag alias-губэрнатар = India-Viceroy-1885.svg | flag alias-флёт = Flag of Imperial India.svg | flag alias-флёт-1928 = Naval ensign of the United Kingdom.svg | link alias-флёт = Каралеўскі флёт Індыі | flag alias-армія = Flag of Imperial India.svg | link alias-армія = Брытанская Індыйская армія | flag alias-авіяцыя = Flag of Imperial India.svg | link alias-авіяцыя = Вайскова-паветраныя сілы Індыі | size = {{{памер|{{{size|}}}}}} | name = {{{назва|{{{name|}}}}}} | variant = {{{варыянт|{{{variant|}}}}}} | разьмяшчэньне выявы = {{{разьмяшчэньне выявы|}}} <noinclude> | var1 = губэрнатар | var2 = армія | var3 = флёт-1928 | related1 = Індыя </noinclude> }} 4rifm5l5iuxcweddpnhla3zxm5jnl82 0 224081 2620298 2568784 2025-06-16T13:15:24Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620298 wikitext text/x-wiki {{Футбольная ліга |назва = Бундэсьліга |лягатып = Austrian Football Bundesliga.png |памер = |краіна = {{Сьцяг Аўстрыі|22px}} [[Аўстрыя]] |канфэдэрацыя = [[УЭФА]] |заснаваная = 1974 |дывізіёны = |каманды = 12 |вылет у = [[Другая ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Другая ліга]] |узроўні = 1 |хатнія кубкі = [[Кубак Аўстрыі па футболе|Кубак Аўстрыі]] |міжнародныя кубкі = [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]]<br />[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]]<br />[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |чэмпіён = [[Штурм Грац|Штурм]] — 5-ы тытул |сэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] |найпасьпяховы клюб = [[Рапід Вена|Рапід]] — 32 тытулы |тэлебачаньне = |ўэбсайт = [http://www.bundesliga.at/ www.bundesliga.at] |актуальны сэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|Сэзон 2024—2025 гадоў]] }} '''Аўстрыйская Бундэсьліга''' ({{мова-de|Österreichische Fußball-Bundesliga}}) — спаборніцтва для наймацнейшых футбольных клюбаў [[Аўстрыя|Аўстрыі]], якое мае статус першараднага футбольнага спаборніцтва краіны. Спаборніцтвы вызначаюць нацыянальнага чэмпіёна Аўстрыі па футболе, а таксама ўдзельнікаў розных эўрапейскіх кубкаў, якія праводзяцца УЭФА. Першынство лігі праводзіцца з удзелам 12 калектываў, і той клюб, які займае апошняе месца па выніках сэзону вылятае ў [[Другая ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Другую лігу]]. Бундэсьліга Аўстрыі была сфармавана ў [[Чэмпіянат Аўстрыі па футболе 1974—1975 гадоў|сэзоне 1974—1975 гадоў]], а асобнай арганізаванай кампаніяй зьяўляецца з 1 сьнежня 1991 году. Найбольш пасьпяховымі зьяўляюцца два сталічныя клюбы, як то «[[Аўстрыя Вена|Аўстрыя]]» і «[[Рапід Вена|Рапід]]», аднак у апошнія гады сур’ёзную канкурэнцыю ім склаў зальцбурскі «[[Рэд Бул Зальцбург|Рэд Бул]]». == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.bundesliga.at/ Афіцыйная старонка] {{Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе}} [[Катэгорыя:Чэмпіянат Аўстрыі па футболе]] 1zjdfqx9ba0df0ph4isgg1pw49r85w4 0 225084 2620394 2604713 2025-06-16T22:15:17Z Волкофан 89491 /* Фанацкі беларускі дубляж */ 2620394 wikitext text/x-wiki {{Мультфільм |Назва = Ну, пачакай! |Арыгінальная назва = Ну, погоди! |Выява = The Soviet Union 1988 CPA 5918 stamp (Well, Just You Wait!).jpg |Памер = 300пкс |Подпіс выявы = |Тып = [[Мультыплікацыя|анімацыйны фільм]] |Жанр = камэдыйны тэлесэрыял |Рэжысэр = [[Вячаслаў Кацёначкін]] |Аўтар сцэнару = [[Фелікс Камаў]], [[Аляксандар Курляндзкі]], [[Аркадзь Хайт]] |Ролі агучвалі = [[Анатоль Папанаў]] (Воўк, выпускі 1—16), [[Клара Румянава]] (Заяц, 1—18), [[Ігар Хрысьценка]] (Воўк, 19—20), [[Вольга Зьверава]] (Заяц, 19—20) |Кампазытар = розныя |Аніматары = |Апэратар = |Гукаапэратар = |Студыя = [[Саюзмультфільм]] |Краіна = [[СССР]], [[Расея]] |Працягласьць = |Прэм’ера = 1969 |Спасылка bcdb = |Спасылка imdb = |Наступны=Ну, Пачакай! Вакацыі}} '''«Ну, пачака́й!»''' або '''«Сьцеражы́ся!»''' ({{мова-ru|Ну, погоди!}})&nbsp;— савецкі, а пасьля расейскі [[Мультыплікацыя|мультыплікацыйны]] [[сэрыял]] пра [[Воўк]]а і [[Зайцы|Зайца]], які здымаўся на кінастудыі «[[Саюзмультфільм]]» (1969—1993 гг.). Коратка адноўлены (19 і 20 сэрыі) на студыі «Крыстмас Філмз» 2005—2006. == Тэматыка == Асноўныя пэрсанажы мультфільму — Воўк (агучаны [[Анатоль Папанаў|Анатолем Папанавым]]) і Заяц (агучаны [[Клара Румянава|Кларай Румянавай]]). Акрамя гэтых пэрсанажаў сустракаюцца таксама эпізадычныя&nbsp;— бэгемот (у розных сэрыях і розных выявах), сьвіньня (1, 5, 8 сэрыі), кот-штукар (2, 9, 11 сэрыі), мядзьведзі-міліцыянты (1, 5 сэрыі) і іншыя. == Выпускі == Дзеяньне сэрыялу адбываецца, як правіла, у грамадзкіх месцах і адлюстроўвае характэрныя прыкметы савецкай сацыяльнай прасторы. Дзеяньне кожнай з сэрыяў адбываецца ў вядомых дэкарацыях нейкай савецкай інстытуцыі, такіх як: [[парк]] культуры і адпачынку, [[пляж]], [[крама]], [[Мэтрапалітэн|мэтро]], [[музэй]], гарадзкі [[стадыён]], [[цырк]], [[калгас]] і гэтак далей. Найчасьцей за ўсё гэта месцы грамадзкага [[вольны час|вольнага часу]]: адпачынак на пляжы бачны ў першым і шаснаццатым выпусках, [[спартовыя гульні]] — у чацьвертым, шостым i трынаццатым, адпачынак у парку — у другім, круіз на цеплаходзе — у сёмым, у трэцім, шостым і восьмым выпусках прадстаўлены такія віды загараднага баўленьня часу, як паездка ў вёску ці на турбазу, у дзявятым — прагляд тэлевізару, у другім, адзінаццатым, чатырнаццатым і пятнаццатым, адпаведна [[канцэрт]], цыркавое выступленьне, музэйную экскурсію і навукова-тэхнічную выставу і зноў канцэрт. Усе разам гэтыя эпізоды даюць шырокую панараму жыцьця простага чалавека часоў [[Леанід Брэжнеў|Брэжнева]]. Кожны выпуск пачынаецца з кадру з назвай студыі, за якім ідзе пралог: асобны невялікі сюжэт, у канцы якога так ці іначай гучыць фраза "Ну, пачакай!". Пасьля гэтага на экране зьяўляецца назва сэрыялу і нумар выпуску, пасьля чаго ідуць тытры, выкананыя без мультыплікацыі (ўтрымліваюць толькі тэкст). Падчас тытраў гучыць кампазыцыя «Водныя лыжы» ({{мова-hu|Vízisí}}) вугорскага кампазытара [[Тамаш Дэак|Тамаша Дэака]] ({{мова-hu|Tamás Deák}} у выкананьні вугорскага вакальнага ансамбля «Гармонія» ({{мова-hu|Harmónia}}) і танцавальнага аркестру вугорскага радыё ({{мова-hu|Magyar Rádió Tánczenekara}})<ref>9 выпуск телепередачи «Золотой винил».</ref>. Астатні час займае асноўны сюжэт выпуску, таксама завяршаецца фразай "Ну, пачакай!". Музычнае афармленьне мультфільму прадстаўлена ў значнай ступені савецкімі і замежнымі песьнямі і інструмэнтальнымі мэлёдыямі, сярод якіх сустракаюцца як тыя, што выдаваліся раней, так і ўзятыя з фондаў або запісаныя адмыслова для мультфільму<ref>[https://web.archive.org/web/20181119011003/https://docs.zoho.com/sheet/open/0vo1g709ffd97edae41559a0c6ba2f7e1c2be/sheets/%D0%A2%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%20%D0%9D%D0%9F%20%D0%BE%D1%82%201%20%D0%BA%2014/ranges/A1 Список треков НП - Zoho Sheet]</ref>. == Сьпіс выпускаў == Прэм’ера 1 выпуску мультфільму адбылася 6 траўня 1969 году. Па стане на 2024 год, зьнята 20 асноўных выпускаў і 3 дадатковыя: {| align="center" class="standard" |+ ! |нумар ! |назва ! |год выпуска |----- | 1 | У горадзе і на пляжы | 1969 |----- | 2 | У гарадзкім парку | 1970 |----- | 3 | На дарозе | 1971 |----- | 4 | На стадыёне | 1971 |----- | 5 | У горадзе | 1972 |----- | 6 | У сяле | 1973 |----- | 7 | На караблі | 1973 |----- | 8 | Новы год | 1974 |----- | 9 | У тэлестудыі | 1976 |----- | 10 | На будаўнічай пляцоўцы | 1976 |----- | 11 | У цырку | 1977 |----- | 12 | У музэі | 1978 |----- | 13 | Алімпіяда’80 | 1980 |----- | 14 | Дом тэхнікаў | 1984 |----- | 15 | Дом культуры | 1985 |----- | 16 | У казцы | 1986 |----- | 17 | На востраве | 1993 |----- | 18 | Ва ўнівэрсаме | 1993 |----- | 19 | На курорце | 2005 |----- | 20 | На дачы | 2006 |----- | — | Навагодні выпуск (вэрсія Аляксея Кацёначкіна) | 2012 |----- | — | Навагодні выпуск (вэрсія Рыма Шарафутданава) | 2013 |----- | — | Злаві зорку! | 2017 |+ |} У Расеі сэрыял, згодна з законам «Аб абароне дзяцей ад інфармацыі, што наносіць шкоду іх здароўю і разьвіцьцю», аднесены да катэгорыі для «дарослых». З 1 верасьня 2012 году расейскія тэлеканалы могуць паказваць яго толькі пасьля 23 гадзін<ref>[http://www.aif.ru/culture/news/194193#comments_form «Аргументы и Факты» ад 29 жніўня 2012 года]</ref>. Прычынай таму сталі сцэны, якія зьмяшчаюцца ў мультфільмах і тлумачацца як [[гвалт]]оўныя. == Фанацкі беларускі дубляж == У сацыяльнай сетцы [[У Кантакце|"УКантакце"]] з 19 чэрвеня 2024 года - цяперашні час, выходзіць фанацкі беларускі дубляж '''"Ну, Пачакай!"'''. На дадзены момант ёсць усе выпускі акрамя: 5,6,9,10,11. Пасля таго, калі ўсе серыі буду выпушчаны, плануецца зрабіць рэмейк на самыя дрэнныя серыі і дубляж на тэлевыпускі, выпускі кіначасопіса "'''Фіціль"''' з удзелам Ваўка і Зайца і рэкламы. == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Савецкія мультфільмы]] [[Катэгорыя:Расейскія мультфільмы]] [[Катэгорыя:Мультфільмы 1969 году]] [[Катэгорыя:Мультфільмы Вячаслава Кацёначкіна]] [[Катэгорыя:Ну, пачакай!]] [[Катэгорыя:Мультфільмы пра ваўкоў]] [[Катэгорыя:Мультфільмы пра зайцоў]] tmt2b4izryzysoebsocgb6t0l3gsbx5 2620424 2620394 2025-06-17T06:04:10Z Ліцьвін 847 /* Фанацкі беларускі дубляж */ артаграфія 2620424 wikitext text/x-wiki {{Мультфільм |Назва = Ну, пачакай! |Арыгінальная назва = Ну, погоди! |Выява = The Soviet Union 1988 CPA 5918 stamp (Well, Just You Wait!).jpg |Памер = 300пкс |Подпіс выявы = |Тып = [[Мультыплікацыя|анімацыйны фільм]] |Жанр = камэдыйны тэлесэрыял |Рэжысэр = [[Вячаслаў Кацёначкін]] |Аўтар сцэнару = [[Фелікс Камаў]], [[Аляксандар Курляндзкі]], [[Аркадзь Хайт]] |Ролі агучвалі = [[Анатоль Папанаў]] (Воўк, выпускі 1—16), [[Клара Румянава]] (Заяц, 1—18), [[Ігар Хрысьценка]] (Воўк, 19—20), [[Вольга Зьверава]] (Заяц, 19—20) |Кампазытар = розныя |Аніматары = |Апэратар = |Гукаапэратар = |Студыя = [[Саюзмультфільм]] |Краіна = [[СССР]], [[Расея]] |Працягласьць = |Прэм’ера = 1969 |Спасылка bcdb = |Спасылка imdb = |Наступны=Ну, Пачакай! Вакацыі}} '''«Ну, пачака́й!»''' або '''«Сьцеражы́ся!»''' ({{мова-ru|Ну, погоди!}})&nbsp;— савецкі, а пасьля расейскі [[Мультыплікацыя|мультыплікацыйны]] [[сэрыял]] пра [[Воўк]]а і [[Зайцы|Зайца]], які здымаўся на кінастудыі «[[Саюзмультфільм]]» (1969—1993 гг.). Коратка адноўлены (19 і 20 сэрыі) на студыі «Крыстмас Філмз» 2005—2006. == Тэматыка == Асноўныя пэрсанажы мультфільму — Воўк (агучаны [[Анатоль Папанаў|Анатолем Папанавым]]) і Заяц (агучаны [[Клара Румянава|Кларай Румянавай]]). Акрамя гэтых пэрсанажаў сустракаюцца таксама эпізадычныя&nbsp;— бэгемот (у розных сэрыях і розных выявах), сьвіньня (1, 5, 8 сэрыі), кот-штукар (2, 9, 11 сэрыі), мядзьведзі-міліцыянты (1, 5 сэрыі) і іншыя. == Выпускі == Дзеяньне сэрыялу адбываецца, як правіла, у грамадзкіх месцах і адлюстроўвае характэрныя прыкметы савецкай сацыяльнай прасторы. Дзеяньне кожнай з сэрыяў адбываецца ў вядомых дэкарацыях нейкай савецкай інстытуцыі, такіх як: [[парк]] культуры і адпачынку, [[пляж]], [[крама]], [[Мэтрапалітэн|мэтро]], [[музэй]], гарадзкі [[стадыён]], [[цырк]], [[калгас]] і гэтак далей. Найчасьцей за ўсё гэта месцы грамадзкага [[вольны час|вольнага часу]]: адпачынак на пляжы бачны ў першым і шаснаццатым выпусках, [[спартовыя гульні]] — у чацьвертым, шостым i трынаццатым, адпачынак у парку — у другім, круіз на цеплаходзе — у сёмым, у трэцім, шостым і восьмым выпусках прадстаўлены такія віды загараднага баўленьня часу, як паездка ў вёску ці на турбазу, у дзявятым — прагляд тэлевізару, у другім, адзінаццатым, чатырнаццатым і пятнаццатым, адпаведна [[канцэрт]], цыркавое выступленьне, музэйную экскурсію і навукова-тэхнічную выставу і зноў канцэрт. Усе разам гэтыя эпізоды даюць шырокую панараму жыцьця простага чалавека часоў [[Леанід Брэжнеў|Брэжнева]]. Кожны выпуск пачынаецца з кадру з назвай студыі, за якім ідзе пралог: асобны невялікі сюжэт, у канцы якога так ці іначай гучыць фраза "Ну, пачакай!". Пасьля гэтага на экране зьяўляецца назва сэрыялу і нумар выпуску, пасьля чаго ідуць тытры, выкананыя без мультыплікацыі (ўтрымліваюць толькі тэкст). Падчас тытраў гучыць кампазыцыя «Водныя лыжы» ({{мова-hu|Vízisí}}) вугорскага кампазытара [[Тамаш Дэак|Тамаша Дэака]] ({{мова-hu|Tamás Deák}} у выкананьні вугорскага вакальнага ансамбля «Гармонія» ({{мова-hu|Harmónia}}) і танцавальнага аркестру вугорскага радыё ({{мова-hu|Magyar Rádió Tánczenekara}})<ref>9 выпуск телепередачи «Золотой винил».</ref>. Астатні час займае асноўны сюжэт выпуску, таксама завяршаецца фразай "Ну, пачакай!". Музычнае афармленьне мультфільму прадстаўлена ў значнай ступені савецкімі і замежнымі песьнямі і інструмэнтальнымі мэлёдыямі, сярод якіх сустракаюцца як тыя, што выдаваліся раней, так і ўзятыя з фондаў або запісаныя адмыслова для мультфільму<ref>[https://web.archive.org/web/20181119011003/https://docs.zoho.com/sheet/open/0vo1g709ffd97edae41559a0c6ba2f7e1c2be/sheets/%D0%A2%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B8%20%D0%9D%D0%9F%20%D0%BE%D1%82%201%20%D0%BA%2014/ranges/A1 Список треков НП - Zoho Sheet]</ref>. == Сьпіс выпускаў == Прэм’ера 1 выпуску мультфільму адбылася 6 траўня 1969 году. Па стане на 2024 год, зьнята 20 асноўных выпускаў і 3 дадатковыя: {| align="center" class="standard" |+ ! |нумар ! |назва ! |год выпуска |----- | 1 | У горадзе і на пляжы | 1969 |----- | 2 | У гарадзкім парку | 1970 |----- | 3 | На дарозе | 1971 |----- | 4 | На стадыёне | 1971 |----- | 5 | У горадзе | 1972 |----- | 6 | У сяле | 1973 |----- | 7 | На караблі | 1973 |----- | 8 | Новы год | 1974 |----- | 9 | У тэлестудыі | 1976 |----- | 10 | На будаўнічай пляцоўцы | 1976 |----- | 11 | У цырку | 1977 |----- | 12 | У музэі | 1978 |----- | 13 | Алімпіяда’80 | 1980 |----- | 14 | Дом тэхнікаў | 1984 |----- | 15 | Дом культуры | 1985 |----- | 16 | У казцы | 1986 |----- | 17 | На востраве | 1993 |----- | 18 | Ва ўнівэрсаме | 1993 |----- | 19 | На курорце | 2005 |----- | 20 | На дачы | 2006 |----- | — | Навагодні выпуск (вэрсія Аляксея Кацёначкіна) | 2012 |----- | — | Навагодні выпуск (вэрсія Рыма Шарафутданава) | 2013 |----- | — | Злаві зорку! | 2017 |+ |} У Расеі сэрыял, згодна з законам «Аб абароне дзяцей ад інфармацыі, што наносіць шкоду іх здароўю і разьвіцьцю», аднесены да катэгорыі для «дарослых». З 1 верасьня 2012 году расейскія тэлеканалы могуць паказваць яго толькі пасьля 23 гадзін<ref>[http://www.aif.ru/culture/news/194193#comments_form «Аргументы и Факты» ад 29 жніўня 2012 года]</ref>. Прычынай таму сталі сцэны, якія зьмяшчаюцца ў мультфільмах і тлумачацца як [[гвалт]]оўныя. == Фанацкі беларускі дубляж == У сацыяльнай сетцы «[[У Кантакце|УКантакце]]» з 19 чэрвеня 2024 году выходзіць фанацкі беларускі дубляж '''"Ну, Пачакай!"'''. На дадзены момант ёсьць усе выпускі, акрамя 5, 6, 9, 10, 11. Пасьля таго, калі ўсе сэрыі будуць выпушчаныя, плянуецца зрабіць рэмэйк на самыя дрэнныя сэрыі і дубляж на тэлевыпускі, выпускі кіначасопіса "'''Фіціль"''' з удзелам Ваўка і Зайца і рэклямы. == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Савецкія мультфільмы]] [[Катэгорыя:Расейскія мультфільмы]] [[Катэгорыя:Мультфільмы 1969 году]] [[Катэгорыя:Мультфільмы Вячаслава Кацёначкіна]] [[Катэгорыя:Ну, пачакай!]] [[Катэгорыя:Мультфільмы пра ваўкоў]] [[Катэгорыя:Мультфільмы пра зайцоў]] 3qoi013gcct5iov4t1hq02hboldsrxd 0 227715 2620339 2603906 2025-06-16T16:37:33Z Dymitr 10914 /* Дасягненьні */ абнаўленьне зьвестак 2620339 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Фламэнгу |Лягатып = Flamengo-RJ (BRA).png |ПоўнаяНазва = Clube de Regatas do Flamengo |Заснаваны = 1895 |Горад = [[Рыю-дэ-Жанэйру]], [[Бразылія]] |Стадыён = [[Маракана]] |Умяшчальнасьць = 78 838 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Бразыліі|ФламэнгуРыЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Бразыліі|ПапярэдніСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Бразыліі|ФламэнгуРы}} |Прыналежнасьць = Бразыльскія }} «'''Фламэ́нгу'''» ({{мова-pt|Clube de Regatas do Flamengo}}) — [[Бразылія|бразыльскі]] футбольны клюб з гораду [[Рыю-дэ-Жанэйру]]. Быў заснаваны ў 1895 годзе як вясьлярскі клюб і згуляў свой першы афіцыйны матч у 1912 годзе. Традыцыйнымі для «Фламэнгу» ёсьць чырвона-чорныя паласатыя кашулі зь белымі шортамі, а таксама чырвона-чорныя паласатыя шкарпэткі. Свае хатнія матчы «Фламэнгу», як правіла, праводзіць на стадыёне [[Маракана]], які таксама зьяўляецца нацыянальным стадыёнам зборнай Бразыліі. «Фламэнгу» зарэкамэндаваў сябе як адзін з самых пасьпяховых спартовых клюбаў Бразыліі ў XX стагодзьдзі, атрымаўшы шэраг перамог у [[Ліга Карыёка|Лізе Карыёка]], галоўным спаборніцтве штату [[Рыю-дэ-Жанэйру (штат)|Рыю-дэ-Жанэйру]]. Пасьля стварэньня чэмпіянату Бразыліі ў 1959 годзе «Фламэнгу» працягваў пасьпяховыя выступы, ня толькі на ўзроўні штату, але і на нацыянальным узроўні. У 1981 і 2019 гадох клюб станавіўся ўладальнікам [[Кубак Лібэртадорэс|Кубку Лібэртадорэс]], галоўным клюбым першынстве [[Паўднёвая Амэрыка|Паўднёвай Амэрыцы]]. У 1981 годзе «Фламэнгу» стаў уладальнікам [[Міжкантынэнтальны кубак|Міжкантынэнтальнага кубку]], калі з буйным лікам атрымаў перамогу над ангельскім «[[Лівэрпул (футбольны клюб)|Лівэрпулам]]» зь лікам 3:0. Галоўную ролю ў той перамозе згуляў легендарны гулец клюбу [[Зыку]]. Прынцыповымі супернікамі клюбу ёсьць іншыя клюбы з Рыю-дэ-Жанэйру, як то «[[Флумінэнсі Рыю-дэ-Жанэйру|Флумінэнсі]]», «[[Батафогу Рыю-дэ-Жанэйру|Батафогу]]» і «[[Вашку да Гама Рыю-дэ-Жанэйру|Вашку да Гама]]». «Фламэнгу» ёсьць самым папулярным клюбам у Бразыліі, які налічвае больш за 30 мільёнаў прыхільнікаў на 2018 год<ref>[http://datafolha.folha.uol.com.br/opiniaopublica/2018/04/1964748-flamengo-e-corinthians-seguem-na-lideranca-de-torcidas.shtml «Flamengo e Corinthians seguem na liderança de torcidas»]. Opinião Pública Datafolha.</ref>. Па стане на 2017 год «Фламэнгу» быў самым заможным футбольным клюбам Бразыліі з гадавым прыбыткам у 163,04 млн эўра<ref>[https://web.archive.org/web/20190330005901/https://exame.abril.com.br/negocios/flamengo-e-o-time-que-mais-arrecada-dinheiro-no-brasil-revela-pesquisa/ «Flamengo é o time que mais fatura no Brasil»]. Exame.</ref>, а ацэначны кошт клюбу складаў больш за 425,21 млн эўра<ref>[https://web.archive.org/web/20200815111442/https://sportv.globo.com/site/programas/selecao-sportv/noticia/estudo-coloca-o-flamengo-como-a-marca-mais-valiosa-do-futebol-brasileiro-em-2017.ghtml «Estudo coloca o Flamengo como a marca mais valiosa do futebol brasileiro em 201»]. Globo Esporte.</ref>. == Дасягненьні == * '''[[Чэмпіянат Бразыліі па футболе|Чэмпіён Бразыліі]]''': 7 :: 1980, 1982, 1983, 1992, 2009, 2019, 2020 * '''[[Кубак Бразыліі па футболе|Кубак Бразыліі]]''': 5 :: 1990, 2006, 2013, 2022, 2024 * '''[[Супэркубак Бразыліі па футболе|Супэркубак Бразыліі]]''': 3 :: 2020, 2021, 2025 * '''[[Ліга Карыёка|Чэмпіён штату Рыю-дэ-Жанэйру]]''': 39 :: 1914, 1915, 1920, 1921, 1925, 1927, 1939, 1942, 1943, 1944, :: 1953, 1954, 1955, 1963, 1965, 1972, 1974, 1978, 1979 (''адмысловы''), 1979, :: 1981, 1986, 1991, 1996, 1999, 2000, 2001, 2004, 2007, 2008, :: 2009, 2011, 2014, 2017, 2019, 2020, 2021, 2024, 2025 * '''Турнір Рыю-Сан-Паўлу''': 1 :: 1961 * '''[[Кубак Лібэртадорэс]]''': 2 :: 1981, 2019 * '''[[Міжкантынэнтальны кубак]]''': 1 :: 1981 * '''[[Рэкопа Паўднёвай Амэрыкі]]''': 1 :: 2020 * '''[[Кубак Мэркасур]]''': 1 :: 1999 == Склад == : ''Актуальны на 15 лютага 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец|1|{{Сьцяг Аргентыны}}|Бр|[[Агустын Даніель Росі|Агустын Росі]]||1995}} {{Гулец|2|{{Сьцяг Уругваю}}|Аб|[[Гільерма Варэля]]||1993}} {{Гулец|3|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Леў Ортыс]]||1996}} {{Гулец|4|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Леў Пэрэйра]]||1996}} {{Гулец|5|{{Сьцяг Чылі}}|ПА|[[Эрык Пульгар]]||1994}} {{Гулец|6|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Айртан Лукас]]||1997}} {{Гулец|7|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Луіс Араужу]]||1996}} {{Гулец|8|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Жэрсан Сантус да Сылва|Жэрсан]]|капітан|1997}} {{Гулец|9|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Пэдру Гільермэ Абрэў дус Сантус|Пэдру]]||1997}} {{Гулец|10|{{Сьцяг Уругваю}}|ПА|[[Джорджыян Дэ Араскаэта]]||1994}} {{Гулец|11|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Эвэртан Саарэс]]||1996}} {{Гулец|13|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Данілу Луіс да Сылва|Данілу]]||1991}} {{Гулец|17|{{Сьцяг Уругваю}}|Аб|[[Матыяс Віньня]]||1997}} {{Гулец|18|{{Сьцяг Уругваю}}|ПА|[[Нікаляс дэ ля Крус]]||1997}} {{Гулец|19|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Лоран Пэрэйра дэ Соўза|Лоран]]||2006}} {{Гулец|20|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Матэўс Гансалвэс]]||2005}} {{Падзел складу}} {{Гулец|21|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Паблу Насымэнту Кастру|Паблу]]||1991}} {{Гулец|23|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Алавію Віейра дус Сантус Жуніяр|Жуніньню]]||1996}} {{Гулец|25|{{Сьцяг Бразыліі}}|Бр|[[Матэўс Куньня Кейрос|Матэўс Куньня]]||2001}} {{Гулец|26|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Алекс Сандру]]||1991}} {{Гулец|27|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Бруну Энрыке Пінту|Бруну Энрыке]]||1990}} {{Гулец|29|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Алан Радрыгес]]||1997}} {{Гулец|30|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Мікаэл Рышард Дэлгаду дэ Алівэйра|Мікаэл]]||1996}} {{Гулец|33|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Клейтан Сантана дус Сантус|Клейтан]]||2003}} {{Гулец|39|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Зэ Вэлінтан]]||2004}} {{Гулец|43|{{Сьцяг Бразыліі}}|Аб|[[Вэсьлі Франса]]||2003}} {{Гулец|49|{{Сьцяг Бразыліі}}|Бр|[[Франсіску Дыёгу Алвэс|Дыёгу Алвэс]]||2004}} {{Гулец|50|{{Сьцяг Эквадору}}|Нап|[[Гансалё Плята]]||2000}} {{Гулец|52|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Эвэртан Араужу]]||2003}} {{Гулец|55|{{Сьцяг Бразыліі}}|ПА|[[Каю Вінісіюс Гарсія Гілен|Каю Гарсія]]||2004}} {{Гулец|64|{{Сьцяг Бразыліі}}|Нап|[[Ўолес Ян]]||2005}} {{Канец складу}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.flamengo.com.br/ Афіцыйны сайт] {{Сэрыя А чэмпіянату Бразыліі па футболе}} [[Катэгорыя:Рыю-дэ-Жанэйру]] 5tn2qpmudygd16t997y5z655kmcigos 0 232196 2620443 2149384 2025-06-17T09:09:13Z Prasalovich 2394 2620443 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Мойсічы |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Мойсічаў |Трансьлітараваная назва = Mojsičy |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскі]] |Сельсавет = [[Хажоўскі сельсавет|Хажоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 15 |Шырата сэкундаў = 36 |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 51 |Даўгата сэкундаў = 38 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Мо́йсічы'''<ref name="daviednik">{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Менская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Хажоўскі сельсавет|Хажоўскага сельсавету]]. == Гісторыя == Згадваецца не пазьней за 1627 год як вёска ў складзе маёнтку [[Хажова]] ў [[Ашмянскі павет|Ашмянскім павеце]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]].<ref>НГАБ у Мінску, ф. 1817, воп. 1, спр. 77, с. 264</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Хажоўскі сельсавет}} {{Маладэчанскі раён}} [[Катэгорыя:Хажоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Маладэчанскага раёну]] l99x8bnpf19wawehpnsk7hd7bz63go7 10 232722 2620323 2574497 2025-06-16T14:34:50Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620323 wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{1}}} <!-- Рознае --> | ПапярэдніСэзон = [[Чэмпіянат Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] <!-- 1 дывізіён --> | АндэрлехтБ-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | АндэрлехтБ-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АндэрлехтБ = 4 месца | Антвэрпэн-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | Антвэрпэн-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Антвэрпэн = 5 месца | Аўд-Гэвэрл-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | Аўд-Гэвэрл-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Аўд-Гэвэрл = 12 месца | Бруге-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | Бруге-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Бруге = 2 месца | Вэстэрлё-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | Вэстэрлё-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Вэстэрлё = 8 месца | Генк-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | Генк-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Генк = 3 месца | Гент-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | Гент-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Гент = 6 месца | Кортрэйк-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | Кортрэйк-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Кортрэйк = 15 месца (паніжэньне) | Мэхэлен-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | Мэхэлен-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Мэхэлен = 9 месца | СтандардЛь-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | СтандардЛь-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СтандардЛь = 11 месца | Сынт-Тройд-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | Сынт-Тройд-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Сынт-Тройд = 13 месца | СэркльБруг-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | СэркльБруг-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СэркльБруг = 14 месца | Шарлеруа-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | Шарлеруа-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Шарлеруа = 7 месца | ЮніёнСэн-Ж-Ліга = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Про Ліга]] | ЮніёнСэн-Ж-Сэзон = [[Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЮніёнСэн-Ж = 1 месца <!-- 2 дывізіён --> | ВаасьляндБ-Ліга = [[Чэленджэр Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Чэленджэр Про Ліга]] | ВаасьляндБ = 4 месца | Зюльтэ-Вар-Ліга = [[Чэленджэр Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Чэленджэр Про Ліга]] | Зюльтэ-Вар = 1 месца (падвышэньне) | Ойпэн-Ліга = [[Чэленджэр Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе|Чэленджэр Про Ліга]] | Ойпэн-Сэзон = [[Чэленджэр Про Ліга чэмпіянату Бэльгіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Ойпэн = 10 месца <!-- Спынілі існаваньне --> | Мускрон-Ліга = - | Мускрон = | Оостэндэ-Ліга = - | Оостэндэ = | default = 0}}<noinclude> {{Дакумэнтацыя}} [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя папярэднія сэзоны|Бэльгія]] </noinclude> iylnzj5gmhgd8c0zwf5fg2tqac1wwjz 0 236864 2620386 2172968 2025-06-16T20:45:30Z Prasalovich 2394 2620386 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Горы (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Горы |Статус = пасёлак |Назва ў родным склоне = Гораў |Трансьлітараваная назва = Hory |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Магілёўская вобласьць|Магілёўская]] |Раён = [[Краснапольскі раён|Краснапольскі]] |Сельсавет = [[Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)|Горскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 404 |Год падліку колькасьці = 1996 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 13 |Шырата сэкундаў = 17 |Даўгата градусаў = 31 |Даўгата хвілінаў = 33 |Даўгата сэкундаў = 14 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Го́ры''' — [[пасёлак]] у [[Краснапольскі раён|Краснапольскім раёне]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)|Горскага сельсавету]]. Знаходзіцца за 18 км на паўднёвы ўсход ад [[Краснапольле|Краснапольля]], за 127 км ад [[Магілёў|Магілёва]]<ref name="bel5">{{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=1997|том=5|старонкі=367|старонак=576|isbn=985-11-0090-0|тыраж =10&nbsp;000}}</ref>, каля левага берагу ракі [[Палуж]]. == Гісторыя == У 1736 годзе згадваецца як вёска ў [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкім павеце]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]].<ref>НГАБ у Менску, ф. 1817, воп. 1, спр. 75, с. 207</ref> == Насельніцтва == * 1996 — 404 жыхары, 145 двароў<ref name="bel5" />. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=1997|том=5|старонкі=367|старонак=576|isbn=985-11-0090-0|тыраж =10&nbsp;000}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Могилёвская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2012|старонкі=29|старонак=64|isbn=978-985-508-173-0|тыраж=10&nbsp;000}}{{ref-ru}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)}} {{Краснапольскі раён}} [[Катэгорыя:Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Краснапольскага раёну]] g8qa7kcv2n8l3loiwbn8y9ci1v0fnw5 0 236914 2620385 2173304 2025-06-16T20:45:06Z Prasalovich 2394 2620385 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Дзернавая |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Дзернавой |Трансьлітараваная назва = Dziernavaja |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Магілёўская вобласьць|Магілёўская]] |Раён = [[Краснапольскі раён|Краснапольскі]] |Сельсавет = [[Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)|Горскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 20 |Год падліку колькасьці = 2009 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 14 |Шырата сэкундаў = 40 |Даўгата градусаў = 31 |Даўгата хвілінаў = 33 |Даўгата сэкундаў = 25 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Дзернава́я'''<ref>Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2007. — 406 с. ISBN 978-985-458-159-0</ref> — [[вёска]] ў [[Краснапольскі раён|Краснапольскім раёне]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]. Уваходзіць у склад [[Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)|Горскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1736 годзе згадваецца як вёска ў [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкім павеце]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]].<ref>НГАБ у Менску, ф. 1817, воп. 1, спр. 75, с. 207</ref> == Насельніцтва == * 2009 — 20 жыхароў. == Асобы == * [[Пятрусь Бядулін]] (1912—1940) — беларускі паэт. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)}} {{Краснапольскі раён}} [[Катэгорыя:Горскі сельсавет (Краснапольскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Краснапольскага раёну]] hsmefiq4t5v3i9pvy4rv123em91c3jk 0 237503 2620391 2193252 2025-06-16T21:16:27Z Prasalovich 2394 2620391 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Тур’я}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тур’я |Статус = пасёлак |Назва ў родным склоне = Тур’і |Трансьлітараваная назва = Turja |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Магілёўская вобласьць|Магілёўская]] |Раён = [[Краснапольскі раён|Краснапольскі]] |Сельсавет = [[Тур’яўскі сельсавет|Тур’яўскі]] |Пасялковы савет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі = |Год падліку колькасьці аглямэрацыі = |Крыніца колькасьці аглямэрацыі = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 18 |Шырата сэкундаў = 21 |Даўгата градусаў = 31 |Даўгата хвілінаў = 24 |Даўгата сэкундаў = 57 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Тур’я́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Магілёўская вобласьць}}</ref> — [[пасёлак]] у [[Краснапольскі раён|Краснапольскім раёне]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Тур’яўскі сельсавет|Тур’яўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1736 годзе згадваецца як вёска ў [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкім павеце]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]].<ref>НГАБ у Менску, ф. 1817, воп. 1, спр. 75, с. 207</ref> == Асобы == * [[Сяргей Анісаў]] (1906-1987) — беларускі і савецкі дзяяч рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі, журналіст, публіцыст. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Тур’яўскі сельсавет}} {{Краснапольскі раён}} [[Катэгорыя:Населеныя пункты Краснапольскага раёну]] [[Катэгорыя:Тур’яўскі сельсавет]] tqnrz8hpiqpjoejf03md415xq0spk7u 2620422 2620391 2025-06-17T05:54:43Z Ліцьвін 847 стыль 2620422 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Тур’я}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тур’я |Статус = пасёлак |Назва ў родным склоне = Тур’і |Трансьлітараваная назва = Turja |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Магілёўская вобласьць|Магілёўская]] |Раён = [[Краснапольскі раён|Краснапольскі]] |Сельсавет = [[Тур’яўскі сельсавет|Тур’яўскі]] |Пасялковы савет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі = |Год падліку колькасьці аглямэрацыі = |Крыніца колькасьці аглямэрацыі = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 53 |Шырата хвілінаў = 18 |Шырата сэкундаў = 21 |Даўгата градусаў = 31 |Даўгата хвілінаў = 24 |Даўгата сэкундаў = 57 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Тур’я́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Магілёўская вобласьць}}</ref> — [[пасёлак]] у [[Краснапольскі раён|Краснапольскім раёне]] [[Магілёўская вобласьць|Магілёўскай вобласьці]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Тур’яўскі сельсавет|Тур’яўскага сельсавету]]. == Гісторыя == У 1736 годзе згадваецца як вёска ў [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкім павеце]] [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]].<ref>НГАБ у Менску, ф. 1817, воп. 1, спр. 75, с. 207</ref> == Асобы == * [[Сяргей Анісаў]] (1906-1987) — беларускі і савецкі дзяяч рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі, журналіст, публіцыст. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Тур’яўскі сельсавет}} {{Краснапольскі раён}} [[Катэгорыя:Тур’яўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Краснапольскага раёну]] l3cp0m1sx66sb6904qgsm34x1umutgy 0 245800 2620417 2615039 2025-06-17T05:30:31Z KiranBOT 91310 выдалена адсочванне AMP з URL-адрасоў ([[:m:User:KiranBOT/AMP|падрабязнасці]]) ([[User talk:Usernamekiran|паведаміць пра памылку]]) v2.2.7r lm_rs 2620417 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | клюб = [[Манчэстэр Сіці]] | нумар = 10 | гады = 2013—2021<br/>2013—2014<br/>2021— | клюбы = [[Астан Віла Бірмінггэм|Астан Віла]]<br/>→ [[Нотс Каўнці Нотынггэм|Нотс Каўнці]] (арэнда)<br/>[[Манчэстэр Сіці]] | гульні(галы) = 191 (29)<br/>37 (5)<br/>82 (11) | нац гады = 2020— | нац зборная = {{Футбол Ангельшчына|няма}} | нац гульні(галы) = 39 (4) | абнаўленьне(клюб) = 23 лістапада 2024 | абнаўленьне(зборная) = 13 кастрычніка 2024 }} '''Джэк Гры́ліш''' ({{мова-en|Jack Grealish}}; {{Н}} 10 верасьня 1995 году) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, ўінгер клюбу «[[Манчэстэр Сіці]]» і [[Зборная Ангельшчыны па футболе|нацыянальнай зборнай Ангельшчыны]]. Мае ірляндзкае паходжаньне празь дзядоў маці і бацькі, дзякуючы чаму выступаў за ірляндзкія юнацкія і моладзевыя зборныя. == Кар’ера == Грыліш ёсьць выхаванцам акадэміі «[[Астан Віла Бірмінггэм|Астан Вілы]]», да якой далучыўся ва ўзросьце 6 гадоў<ref>[https://www.theguardian.com/football/2014/sep/12/jack-grealish-real-deal-aston-villa «Jack Grealish turning into the real deal as he keeps his options open»]. The Guardian.</ref><ref>[https://www.birminghammail.co.uk/sport/football/football-news/exclusive-jack-grealish-offered-new-7744403 «Exclusive: Jack Grealish offered a new four-year contract by Aston Villa»]. Birmingham Mail.</ref>. Калі гульцу было ўсяго 16 гадоў, ён быў упершыню абраны ў заяўку на хатні матч [[Прэм’ер-Ліга|Прэм’ер-лігі]] супраць «[[Чэлсі Лёндан|Чэлсі]]», аднак на пляцоўку футбаліст ня выйшаў<ref>[https://web.archive.org/web/20140619044827/http://www.avfc.co.uk/page/AcademyProfile/0,,10265~2810726,00.html «Jack Grealish: Biography»]. Aston Villa F.C.</ref>. Грыліш уваходзіў у дружыну клюбу ўзросту да 19 гадоў, якая здабыла перамогу ў [[Сэрыя NextGen|Сэрыі NextGen]] сэзону 2012—2013 гадоў. На рахунку Грыліша быў забіты гол у паўфінале над «[[Спортынг Лісабон|Спортынгам]]», які скончыўся ўнічыю 3:3. 13 верасьня 2013 году гулец далучыўся да клюбу [[Першая ліга чэмпіянату Ангельшчыны па футболе|Першай лігі]] «[[Нотс Каўнці Нотынггэм|Нотс Каўнці]]» на правох арэнды да 13 студзеня 2014 году<ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/football/24080568 «Notts County sign Marcus Huber and Jack Grealish»]. BBC Sport.</ref>. Сярод ягоных таварышаў па камандзе ў тым сэзоне быў і паўабаронца [[Калам Макгрэгар]], які ў будучым стане сталым гульцом [[Зборная Шатляндыі па футболе|зборнай Шатляндыі]]<ref>[https://www.theguardian.com/football/2021/jun/17/callum-mcgregor-notts-county-gave-jack-grealish-and-i-a-real-education «Callum McGregor: ‘Notts County gave Jack Grealish and me a real education’»]. The Guardian.</ref>. На наступны дзень Грыліш дэбютаваў, выйшаўшы на замену на 59-й хвіліне. Клюб трываў паразу зь лікам 3:1 у гасьцёх у «[[Мілтан Кейнз Донз|Мілтана Кейнза Донза]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20131021002852/http://www.avfc.co.uk/page/NewsDetail/0,,10265~3459591,00.html «Loan watch: Carruthers earns bragging rights over Grealish»]. Aston Villa F.C.</ref>. 7 сьнежня футбаліст забіў свой першы гол у кар’еры, перагуляўшы трох абаронцаў і трапна пацэлеўшы ў браму суперніка, у матчы супраць «[[Джылінггэм (футбольны клюб)|Джылінггэму]]», які скончыўся зь лікам 3:1. Праз тыдзень гулец адкрыў лік у пераможнай сустрэчы супраць «[[Колчэстэр Юнайтэд|Колчэстэру Юнайтэд]]» (4:0). Дзякуючы добрым выступам, «Нотс Каўнці» дамовіўся аб павелічэньні тэрміну арэнды амаль да сканчэньня сэзону. Ужо траўні, Грыліш вярнуўся быў у табар «Астан Вілы» і дэбютаваў за клюб 7 траўня, выйшаўшы на замену на 88-й хвіліне замест [[Раян Бэртран|Раяна Бэртрана]] ў гасьцявым матчы супраць «[[Манчэстэр Сіці]]». «Мяшчане» выгулялі ў «віланаў» зь лікам 4:0. У канцы году гулец падпісаў новы кантракт з клюбам. Грыліш упершыню зьявіўся ў стартавым складзе ў матчы трэцяга раўнда [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]] 4 студзеня 2015 году супраць «[[Блэкпул (футбольны клюб)|Блэкпула]]», які ягоная каманда выгуляла зь лікам 1:0. Сам футбаліст, аднак, быў заменены на 75-й хвіліне сустрэчы. 7 красавіка 2015 году Грыліш пачаў матч Прэм’ер-лігі супраць «[[Ўэст Бромўіч Альбіён]]у» ў пачатковым складзе. Гульня футбаліста была высока адзначаная адмыслоўцамі. Першы год за клюб гулец забіў 13 верасьня 2015 году стрэлам з 18 мэтраў, аднак, гэта ня выратавала клюб ад паразы, якую бірмінггэмцы трывалі ад «[[Лэстэр Сіці]]», зь лікам 3:2. [[Чэмпіянат футбольнай лігі Ангельшчыны 2016—2017 гадоў|Сэзон 2016—2017 гадоў]] «Астан Віла» праводзіла ў [[Чэмпіянат футбольнай лігі Ангельшчыны|Чэмпіёншыпе]], а Грыліш правёў 31 матч і забіў 5 мячоў. Футбаліст стаў асноўным гульцом клюбу, які вярнуўся ў Прэм’ер-лігу толькі ў [[Прэм’ер-Ліга 2019—2020 гадоў|сэзоне 2019—2020 гадоў]]. Па вяртаньні ў Прэм’ер-лігу Грыліш, як лідэр клюбу і актыўны футбаліст, здолеў пабіць рэкорд паводле колькасьці зробленых парушэньняў правілаў супраць яго, маючы на рахунку 167 фалоў<ref>[https://theworldgame.sbs.com.au/david-luiz-errors-grealish-the-victim-and-norwich-woe-premier-league-s-quirkiest-numbers «David Luiz errors, Grealish the victim and Norwich woe – Premier League's quirkiest numbers»]. The World Game.</ref>. Клюб толькі ў апошні гульнявы дзень здолеў выратавацца ад вылету з чэмпіянату, у тым ліку, дзякуючы голу Грыліша ў матчы супраць «[[Ўэст Гэм Юнайтэд]]у», які скончыўся ўнічыю 1:1, у той час як іхны супернік «[[Ўотфард (футбольны клюб)|Ўотфард]]» прагуляў «[[Арсэнал Лёндан|Арсэналу]]» зь лікам 3:2. У выніку футбаліст быў абраны найлепшым гульцом клюбу як прыхільнікамі, гэтак і ягонымі калегамі<ref name="av">[https://www.avfc.co.uk/News/2020/08/07/jack-grealish-player-of-the-year «Jack Grealish voted Supporters' and Players' Player of the Year»]. Aston Villa F.C.</ref>. Грыліш таксама завяршыў сэзон як найлепшы бамбардзір клюбу, маючы на сваім рахунку 8 мячоў ў розыгрышу Прэм’ер-лігі і 10 мячоў ува ўсіх спаборніцтвах<ref name="av"/>. 15 верасьня 2020 году паўабаронца падпісаў новы пяцігадовы кантракт з «Астан Вілай» да 2025 году<ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/football/54163120 «Jack Grealish: New Aston Villa deal for England midfielder»]. BBC Sport.</ref>. == Дасягненьні == '''«Манчэстэр Сіці»''': * [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе|Чэмпіён Ангельшчыны]]: 2022, 2023, 2024 * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 2023 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]]: 2023 * Уладальнік [[Супэркубак УЭФА|Супэркубка Эўропы]]: 2023 * Пераможца [[Клюбны чэмпіянат сьвету па футболе|клюбнага чэмпіянату сьвету]]: 2023 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://int.soccerway.com/players/jack-grealish/213954/ Старонка] на Soccerway.{{ref-en}} * [https://www.transfermarkt.com/jack-grealish/profil/spieler/203460 Старонка] на Transfermarkt.{{ref-en}} {{Навігацыйная група |назоў = Грыліш у складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Ангельшчына}}; |Ангельшчына на ЧЭ-2020 |Ангельшчына на ЧС-2022 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Грыліш, Джэк}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Астан Віла» Бірмінггэм]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Нотс Каўнці» Нотынггэм]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Манчэстэр Сіці»]] mq6a10k1bsmj5d629s0okggt6io95fx 0 245803 2620412 2237384 2025-06-17T03:59:03Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620412 wikitext text/x-wiki {{Асоба|альма-матэр=[[Варшаўская палітэхніка]] (1939)|дата сьмерці=1980-я}} '''Янка Гінько''' (нар. {{Нарадзіўся|3|1|1912}} — 1980-я) — беларускі грамадзкі і вайсковы дзеяч. Удзельнік дэсанту [[Дальвіц (батальён)|батальёну «Дальвіц»]]<ref>[http://slounik.org/32048.html Жыцьцяпіс Янкі Гінька]</ref>. Адзін з кіраўнікоў [[Беларуская незалежніцкая партыя|Беларускай незалежніцкай партыі]]. == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся 3 студзеня 1912 году ў в. [[Загор’е (Глыбоцкі раён)|Загор’і]] ў праваслаўнай сям’і Піліпа і Анастасіі Гінькоў. У 1939 годзе скончыў [[Варшаўская палітэхніка|Варшаўскую палітэхніку]] з адмыслвоасьцю інжынэра геадэзіі. У 1940—1941 гадах працаваў паводле сваёй адмысловасьці ва ўсходняй Беларусі. Пасьля пачатку [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|нямецкай акупацыі]] Янка Гінько працаваў старшынём [[Беларуская народная самапомач|Беларускай народнай самапомачы]] ў [[Глыбокае|Глыбокім]]. Быў сябром Цэнтральнага Камітэту падпольнай [[Беларуская незалежніцкая партыя|Беларускай Незалежніцкай Партыі]], стаў кіраўніком палітычнай рэфэрэнтуры БНП, старшыня БНП у Глыбокім. Уступіў у [[Беларуская краёвая абарона|Беларускую краёвую абарону]], атрымаў годнасьць лейтэнанта. У 1944 годзе адмовіўся працаваць намесьнікам прэзыдэнта [[Беларуская цэнтральная рада|Беларускай Цэнтральнай Рады]] ў [[Слуцак|Слуцку]]. 27 чэрвеня 1944 году ўдзельнічаў у [[Другі Ўсебеларускі кангрэс|Другім Усебеларускім кангрэсе]]. Пасьля эвакуацыі з [[Усходняя Прусія|Усходняй Прусіі]] летам 1944 году далучыўся да [[Дальвіц (батальён)|батальёну «Дальвіц»]]. 17 лістапада 1944 году дэсантаваўся ў раёне [[Ліда|Ліды]] ў групе з [[Кастусь Шышэя|Кастусём Шышэям]], але яны былі выкінутыя ня ў тым месцы і рэшткі групы пад кіраўніцтвам Кастуся Шышэі далучыліся да польскай [[Армія Краёва|Арміяй Краёвай]]<ref>[https://web.archive.org/web/20191102123725/http://jivebelarus.net/history/new-history/return-of-bnp.html?page=11#lnk12 "Мы - беларускія салдаты..." (Кастусь Шышэя)]</ref>. У сьнежні таго ж году падчас адной з аблаваў група была разьбітая, а Янка Гінько трапіў у палон да [[НКУС]]. Праходзіў на працэсе кіраўніцтва [[Беларуская незалежніцкая партыя|Беларускай незалежніцкай партыі]] у [[Менск]]у ў 1946 годзе. Янку Гіньку было прысуджана 25 гадоў [[ГУЛаг|савецкіх канцлагераў]]. У 1953 або 1954 годзе трапіў на [[Інта|Інту]], працаваў маркшэйдарам (адмысловец у падземнай геадэзіі) і пазнаёміўся з [[Пятро Рашэтнік|Пётрам Рашэтнікам]]. Вызваліўся пасьля 1956 году, застаўся працаваць на Інце. Ажаніўся і з дапамогай жонкі атрымаў дазвол на пражываньне ў [[Масква|Маскве]]. Наведваў [[Беларусь]]. Апошнія гады жыцьця моцна хварэў. Памёр у 1980-х гадах. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Беларускі нацыяналізм: Даведнік / Уклад. Пятро Казак. — [Б. м. і г. в.]: Голас края. == Вонкавыя спасылкі == * [http://resurs.by/files/nn/1999/06/10.htm Сяргей Ёрш. Варшаўскае дасье генэрала Вітушкі]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Дзісенскім павеце Віленскай губэрні]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Глыбоцкім раёне]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1980-я гады]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Варшаўскай палітэхнікі]] [[Катэгорыя:Сябры Беларускай незалежніцкай партыі]] [[Катэгорыя:Сябры Беларускай народнай самапомачы]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя ў БССР]] [[Катэгорыя:Сябры батальёну «Дальвіц»]] [[Катэгорыя:Лейтэнанты Беларускай краёвай абароны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі Другога Ўсебеларускага Кангрэсу]] hrldl6kcmc9jr22ly0odfjhinkxkzqn 10 246423 2620463 2576230 2025-06-17T11:41:47Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620463 wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{1}}} <!-- Рознае --> | ПапярэдніСэзон = [[Чэмпіянат Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] <!-- 1 дывізіён --> | Багеміянс1Ліга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | Багеміянс1Сэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Багеміянс1 = 8 месца | БанікОстраЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | БанікОстраСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | БанікОстра = 3 месца | ВікторыяПлЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | ВікторыяПлСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ВікторыяПл = 2 месца | ГрадэцКралЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | ГрадэцКралСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ГрадэцКрал = 7 месца | ДуклаПрагаЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | ДуклаПрагаСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ДуклаПрага = 14 месца | ДынамаЧэскЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | ДынамаЧэскСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ДынамаЧэск = 16 месца (паніжэньне) | КарвінаЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | КарвінаСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Карвіна = 10 месца | МладаБолесЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | МладаБолесСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | МладаБолес = 12 месца | ПардубіцыЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | ПардубіцыСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Пардубіцы = 15 месца | СлавацкаУгЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | СлавацкаУгСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СлавацкаУг = 13 месца | СлавіяПрагЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | СлавіяПрагСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СлавіяПраг = 1 месца | СлованЛібэЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | СлованЛібэСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СлованЛібэ = 9 месца | СпартаПрагЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | СпартаПрагСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СпартаПраг = 4 месца | СыгмаОламаЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | СыгмаОламаСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СыгмаОлама = 6 месца | ТэпліцыЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | ТэпліцыСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Тэпліцы = 11 месца | ЯбланецЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе|Першая ліга]] | ЯбланецСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Чэхіі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Ябланец = 5 месца <!-- 2 дывізіён --> | ВысачынаІгЛіга = [[Нацыянальная футбольная ліга чэмпіянату Чэхіі|Нацыянальная футбольная ліга]] | ВысачынаІг = 10 месца | ЗброяўкаБрЛіга = [[Нацыянальная футбольная ліга чэмпіянату Чэхіі|Нацыянальная футбольная ліга]] | ЗброяўкаБр = 7 месца | ОпаваЛіга = [[Нацыянальная футбольная ліга чэмпіянату Чэхіі|Нацыянальная футбольная ліга]] | Опава = 13 месца | ФастаўЗьліЛіга = [[Нацыянальная футбольная ліга чэмпіянату Чэхіі|Нацыянальная футбольная ліга]] | ФастаўЗьліСэзон = [[Нацыянальная футбольная ліга чэмпіянату Чэхіі 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ФастаўЗьлі = 1 месца (падвышэньне) <!-- Іншыя --> | ЗноймаЛіга = [[Мараўска-сылеская футбольная ліга чэмпіянату Чэхіі|Мараўска-сылеская футбольная ліга]] | Знойма = 18 месца | ПршыбрамЛіга = [[Чэская футбольная ліга чэмпіянату Чэхіі|Чэская футбольная ліга]] | Пршыбрам = 2 месца | default = 0}}<noinclude> {{Дакумэнтацыя}} [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя папярэднія сэзоны|Чэхія]] </noinclude> lfv9pwn2y06apfzqjwu68ie1lrt95tq 10 246483 2620307 2568771 2025-06-16T13:35:00Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620307 wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{1}}} <!-- Рознае --> | ПапярэдніСэзон = [[Чэмпіянат Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] <!-- 1 дывізіён --> | АўстрыяВенЛіга = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Бундэсьліга]] | АўстрыяВенСэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АўстрыяВен = 3 месца | АўстрыяКляЛіга = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Бундэсьліга]] | АўстрыяКляСэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АўстрыяКля = 12 месца (паніжэньне) | Бляў-ВайсЛЛіга = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Бундэсьліга]] | Бляў-ВайсЛСэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Бляў-ВайсЛ = 6 месца | ВольфсбэргЛіга = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Бундэсьліга]] | ВольфсбэргСэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Вольфсбэрг = 4 месца | ГартбэргЛіга = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Бундэсьліга]] | ГартбэргСэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Гартбэрг = 8 месца | ЛАСКЛінцЛіга = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Бундэсьліга]] | ЛАСКЛінцСэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЛАСКЛінц = 7 месца | РайндорфАлЛіга = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Бундэсьліга]] | РайндорфАлСэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | РайндорфАл = 11 месца | РапідВенаЛіга = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Бундэсьліга]] | РапідВенаСэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | РапідВена = 5 месца | РэдБулЗальЛіга = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Бундэсьліга]] | РэдБулЗальСэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | РэдБулЗаль = 2 месца | ТырольВатэЛіга = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Бундэсьліга]] | ТырольВатэСэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ТырольВатэ = 9 месца | ШтурмГрацЛіга = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Бундэсьліга]] | ШтурмГрацСэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ШтурмГрац = 1 месца <!-- 2 дывізіён --> | АдміраВакеЛіга = [[Другая ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Другая ліга]] | АдміраВаке = 2 месца | АўстрыяЛюсЛіга = [[Другая ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Другая ліга]] | АўстрыяЛюсСэзон = [[Другая ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АўстрыяЛюс = 12 месца | ГорнЛіга = [[Другая ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Другая ліга]] | Горн = 15 месца (паніжэньне) | КапфэнбэргЛіга = [[Другая ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Другая ліга]] | Капфэнбэрг = 3 месца | ЛіфэрынгЛіга = [[Другая ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Другая ліга]] | Ліфэрынг = 6 месца | ЛяфніцЛіга = [[Другая ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Другая ліга]] | Ляфніц = 16 месца (паніжэньне) | РыдЛіга = [[Другая ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Другая ліга]] | Рыд = 1 месца (падвышэньне) | Санкт-ПёльЛіга = [[Другая ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Другая ліга]] | Санкт-Пёль = 4 месца | ФлярыдсдорЛіга = [[Другая ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Другая ліга]] | Флярыдсдор = 11 месца <!-- Рэгіянальная ліга --> | АўстрыяЗалЛіга = [[Рэгіянальная ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Рэгіянальная ліга]] Захад | АўстрыяЗалСэзон = [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АўстрыяЗал = 1 месца (падвышэньне) <!-- Ляндэсьліга --> | ВакерІнсбрЛіга = [[Тырольская ліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе|Тырольская ліга]] | ВакерІнсбр = 1 месца | ВінэрНойштЛіга = [[Ляндэсьліга Ніжняй Аўстрыі]] | ВінэрНойштСэзон = 2024—2025 | ВінэрНойшт = 3 месца | ГродыгЛіга = [[Зальцбурская ліга]] | ГродыгСэзон = 2024—2025 | Гродыг = 2 месца | default = 0}}<noinclude> {{Дакумэнтацыя}} [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя папярэднія сэзоны|Аўстрыя]] </noinclude> k72fc56iwb2rg0stl3n8b690xqamii6 0 249048 2620398 2613770 2025-06-17T02:00:21Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620398 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | клюб = [[Манчэстэр Сіці]] | нумар = 9 | гады = 2015—2017<br/>2017—2019<br/>2019—2020<br/>2020—2022<br/>2022— | клюбы = [[Брунэ (футбольны клюб)|Брунэ]]<br/>[[Мольдэ (футбольны клюб)|Мольдэ]]<br/>[[Рэд Бул Зальцбург|Рэд Бул]]<br/>[[Барусія Дортмунд]]<br/>[[Манчэстэр Сіці]] | гульні(галы) = 16 (0)<br/>39 (14)<br/>16 (17)<br/>67 (62)<br/>78 (75) | нац гады = 2019— | нац зборная = {{Футбол Нарвэгія|няма}} | нац гульні(галы) = 39 (38) | абнаўленьне(клюб) = 23 лістапада 2024 | абнаўленьне(зборная) = 17 лістапада 2024 }} '''Э́рлінг Голян''' ({{мова-no|Erling Haaland}}; {{Н}} 21 ліпеня 2000 году) — [[Нарвэгія|нарвэскі]] футбаліст, нападнік ангельскага клюбу «[[Манчэстэр Сіці]]» і [[Зборная Нарвэгіі па футболе|нацыянальнай зборнай Нарвэгіі]]. Гулец ёсьць плённым бамбардзірам, вядомым сваёй высокай хуткасьцю, атлетызмам і фінішнымі здольнасьцямі, дзякуючы чаму атрымаў мянушку «Тэрмінатар». Голян лічыцца адным з найлепшых нападнікаў сусьветнага футболу<ref>[https://sport.optus.com.au/articles/os16468/champions-league-talking-points-wednesday-morning «Is Erling Haaland the best striker in the world?»]. Optus Sport.</ref>. == Кар’ера == === Пачатак === Голян нарадзіўся ў сям’і нарвэскага футбаліста [[Альф-Інге Голян|Альфа-Інге Голяна]], калі той гуляў яшчэ ў Ангельшчыне. Ва ўзросьце 3 гадоў Эрлінг разам зь сям’ёй пераехалі ў Нарвэгію, дзе хлопец пачаў займацца футболам, [[гандбол]]ам, [[гольф]]а і [[лёгкая атлетыка|лёгкай атлетыкай]]. У маладым узросьце быў пераведзены да асноўнай дружыны клюбу «[[Брунэ (футбольны клюб)|Брунэ]]», у якім займаўся зь дзяцінства. Дэбютаваў у складзе клюбу 12 траўня 2016 году ў матчы другога дывізіёну супраць «[[Рангэйм (футбольны клюб)|Рангэйму]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20180625161118/http://jbl.no/index.php?page=vis_nyhet&NyhetID=39447 «Rødt kort og tap da Håland debuterte»]. Jærbladet.</ref>. Не зважаючы на тое, што у першым прафэсійным сэзоне не адзначыўся голам, аднак, быў заўмажаны нямецкім клюбам «[[Гофэнгайм (футбольны клюб)|Гофэнгайм]]». Тым ня менш, Голян у выніку апынуўся ў табары клюбу «[[Мольдэ (футбольны клюб)|Мольдэ]]», якім кіраваў на той час [[Уле-Гунэр Сульшэр]]. Дэбют маладога футбаліста за новы клюб 26 красавіка 2017 году ў матчы [[Кубак Нарвэгіі па футболе|Кубка Нарвэгіі]] супраць [[ВТІ Вольда|ВТІ]], забіўшы ў сваім першым жа матчы. Перамога апынулася на рахунку «Мольдэ» (3:2)<ref>[https://www.vg.no/sport/fotball/i/VVnp4/solskjaer-hyller-stortalentet-erling-braut-haaland-17-ekkel-aa-spille-mot «Solskjær hyller stortalentet Erling Braut Håland (17): — Ekkel å spille mot»]. Verdens Gang.</ref>. 4 чэрвеня 2017 Голян дэбютаваў у [[Чэмпіянат Нарвэгіі па футболе|чэмпіянаце Нарвэгіі]], зьявіўшыся на пляцоўцы на 71-й хвіліне. Ужо на 77-й хвіліне Голян улучыў мяч у браму суперніка і дараваў перамогу сваёй дружыне<ref>[https://www.vg.no/sport/fotball/i/vR084/alfies-soenn-16-fikk-molde-debut-gult-kort-etter-65-sekunder «Alfies sønn (16) fikk Molde-debut: Gult kort etter 65 sekunder»]. Verdens Gang.</ref>. Другі свой гол футбаліст забіў 17 верасьня ў матчы супраць «[[Вікінг Ставангер|Вікінга]]», які скончыўся зь лікам 3:2. У першы ж сэзон юнак забіў 4 галы ў 20 матчах<ref>[https://web.archive.org/web/20201127194929/http://www.altomfotball.no/element.do?cmd=player&personId=304980&tournamentId=247&useFullUrl=false «Erling Braut Haaland — Tipico Bundesliga»]. Alt Om Fotball.</ref>. Такім чынам, і ў наступным гулец стаў асноўным нападнікам клюбу. У сэзоне 2018 году Голян стаў найлепшым бамбардзірам на толькі клюбу, але і нарвэскага чэмпіянату. 19 жніўня 2018 году чэмпіён Аўстрыі «[[Рэд Бул Зальцбург|Рэд Бул]]» абвесьціў, што Голян далучыцца да табару клюба 1 студзеня 2019 году, склаўшы пяцігадовы кантракт<ref>[https://web.archive.org/web/20180818214857/https://www.redbullsalzburg.at/de/fc-red-bull-salzburg/news/saison_2018_19/servus-in-salzburg-erling-haland.html «Servus in Salzburg Erling Halend»]. FC Red Bull Salzburg.</ref>. Футбаліст узорна ўзяўся за гульню ў новым клюбе, адзначыўшыся галамі ў матчы кубка краіны і чэмпіянаце. 10 жніўня Голян адзначыўся хет-трыкам у матчы супраць «[[Вольфсбэрг (футбольны клюб)|Вольфсбэрга]]», які скончыўся перамогай зь лікам 5:2. Гэтак жа ўзорна футбаліст выступаў за «Рэд Бул» у матчах [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]], тройчы ўлучыўшы мяч у браму бэльгійскага «[[Генк (футбольны клюб)|Генка]]»<ref>[https://www.theguardian.com/football/2019/sep/17/champions-league-roundup-haland-makes-history-in-salzburg-romp-as-barca-are-held «Champions League roundup: Håland makes history in Salzburg romp as Barça are held»]. The Guardian.</ref>. Дэбютны сэзон стаў настолькі пасьпяховых для гульца, што адразу зьявіліся чуткі аб пераходзе гульца ў топ-клюбы Эўропы. === «Барусія» === [[Файл:Erling Haaland 2020.jpg|значак|зьлева|Голян у жоўта-чорнай кашулі «[[Барусія Дортмунд|Барусіі]]».]] Не зважаючы на тое, што Голян стаў трансфэрнай мэтай «[[Манчэстэр Юнайтэд]]» і «[[Ювэнтус Турын|Ювэнтуса]]», футбаліст абраў працяг кар’еры ў дортмундзкай «[[Барусія Дортмунд|Барусіі]]», склаўшы дамову 29 сьнежня 2019 году, за тры дні да адкрыцьця зімовага трансфэрнага акна. Нямецкаму гранду гулец абышоўся ў 20 мільёнаў эўра<ref>[https://www.bvb.de/News/Uebersicht/BVB-verpflichtet-Erling-Haaland «BVB verplichtet Erling Haaland»]. Borussia Dortmund.</ref><ref>[https://www.bbc.com/sport/football/50940894 «Erling Braut Haaland: Borussia Dortmund sign striker from Red Bull Salzburg»]. BBC Sport.</ref>. Голян дэбютаваў за дортмундзкі клюб у гасьцявым матчы супраць «[[Аўгсбург (футбольны клюб)|Аўгсбургу]]» 18 студзеня, зьявіўшыся ў другім тайме і адзначыўшыся хет-трыкам за 23 хвілінаў. Клюб перамог зь лікам 5:3<ref>[https://www.bbc.com/sport/football/51163405 «FC Augsburg 3–5 Borussia Dortmund: Erling Braut Haaland scores hat-trick on debut»]. BBC Sport.</ref>. У наступным матчы Голян зноў зьявіўся на пляцоўцы ў другім тайме і ўлучыў мяч у браму «[[Кёльн (футбольны клюб)|Кёльну]]» двойчы пасьля зьяўленьня. У хуткім часе нарвэжац стаў асноўным гульцом дружыны, стала забіваючы галы. 18 лютага Голян забіў абодва мячы Дортмунда ў пераможным першым матчы супраць «[[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж|Пары Сэн-Жэрмэну]]» ў 1/8 фінале Лігі чэмпіёнаў. Тым ня менш, паводле вынікаў двубою парыскі клюб рушыў далей у 1/4 фіналу. Па вяртаньня Бундэсьлігі 16 траўня пасьля паўзу, выкліканай пандэміяй каранавірусу, Голан адкрыў лік сваёй дружыны ў супрацьстаяньні з «[[Шальке-04 Гельзэнкірхэн|Шальке-04]]» (4:0), то бок запісаўшы на свой рахунак 10-ы гол у бягучым розыгрышы<ref>[https://web.archive.org/web/20200611060310/https://www.espn.co.uk/football/german-bundesliga/story/4095187/dortmunds-erling-haaland-scores-bundesligas-first-goal-upon-leagues-return «Dortmund’s Haaland scores Bundesliga’s first goal upon league’s return»]. ESPN.</ref>. 20 чэрвеня ён двойчы трапна пацэліў у браму «[[РБ Ляйпцыг (футбольны клюб)|РБ Ляйпцыгу]]», і гэтыя два мячы сталіся адзінымі ў сустрэчы. У выніку «Барусія» забясьпела сабе другі радок, які даў магчымасьць узяць удзел у розыгрышы Лігі чэмпіёнаў на наступны сэзон<ref>[https://web.archive.org/web/20200629211450/https://apnews.com/b25c961f959d34b4600bba4db0d567f7 «Haaland goals secure Bundesliga runner-up spot for Dortmund»]. Associated Press News.</ref>. 19 верасьня 2020 году ў першым матчы [[Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па футболе 2020—2021 гадоў|сэзону 2020—2021 гадоў]] нападнік двойчы вынікова стрэліў у матчы супраць мёнхэнглядбаскай «[[Барусія Мёнхэнглядбах|Барусіі]]» (3:0)<ref>[https://www.bundesliga.com/de/bundesliga/news/borussia-dortmund-bvb-doppelpacker-erling-haaland-zentrum-junge-wilde-12915 «Jung, entschlossen, talentiert — Borussia Dortmund begeistert zum Start»]. Bundesliga.</ref>. Таксама 30 верасьня ён ураўнаваў лік у матчы супраць «[[Баварыя Мюнхэн|Баварыі]]», але дружына ўсё ж такі трывала паразу 3:2<ref>[https://web.archive.org/web/20201102094844/https://www.espn.com/soccer/report?gameId=577252 «Bayern Munich beat Borussia Dortmund to claim German Super Cup»]. ESPN.</ref>. 7 лістапада футбаліст зноўку ўскалыхнуў сетку за сьпінай брамніка «Баварыі», але клюб чарговы раз прагуляў баварцаў таксама зь лікам 3:2<ref>[https://web.archive.org/web/20210416231304/https://www.skysports.com/football/news/11881/12126576/borussia-dortmund-2-3-bayern-munich-bayern-top-bundesliga-as-robert-lewandowski-keeps-up-klassiker-form «Bayern hold on to win Klassiker thriller»]. Sky Sports.</ref>. 21 лістапада нарвэжац адзначыўся чатырма мячамі за 32 хвіліны, забясьпечыўшы клюбу перамогу ў гасьцявым матчы супраць «[[Гэрта Бэрлін|Гэрты]]» (2:5)<ref>[https://web.archive.org/web/20201204090915/https://www.bvb.de/eng/content/view/full/183562 «Haaland scores four as BVB come from behind to win in Berlin»]. Borussia Dortmund.</ref>. Дзякуючы гэтым пяці галам у лістападзе, нападнік быў адзначаны прызам як найлепшы гулец месяцу Бундэсьлігі<ref>[https://web.archive.org/web/20201218172129/https://bulinews.com/news/6934/erling-haaland-named-bundesliga-player-the-month-for-november «Erling Haaland named Bundesliga Player of the Month for November»]. BuliNews.</ref>. Голян трапна пацэльваў мячы і ў матчах эўракубкай, але ў канцы году атрымаў траўму сьцягна. У шэрагі дортмундцаў нападнік вярнуўся 3 студзеня 2021 году ў матчы супраць «[[Вольфсбург (футбольны клюб)|Вольфсбургу]]». 9 студзеня спартовец адзначыўся двойчы у пераможным матчы супраць «РБ Ляйпцыгу» (3:1), 22 студзеня дадаў яшчэ два галы на свой рахунак, але гэтым разам каманда трывала паразу ад мёнхэнглядбаскай «Барусіі» (2:4)<ref>[https://web.archive.org/web/20210215155533/https://www.bundesliga.com/en/bundesliga/news/borussia-monchengladbach-dortmund-live-line-ups-stats-haaland-reyna-sancho-14402 «Borussia Mönchengladbach leapfrog Borussia Dortmund in six-goal thriller»]. Bundesliga.</ref>. 17 лютага гулец зноўку зарабіў дубль і адзін асыстэнцкі пункт у гасьцявым матчы супраць «[[Сэвільля (футбольны клюб)|Сэвільлі]]» у матчы 1/8 фіналу Лігі чэмпіёнаў. У матчы ў адказ Голян паўтарыў колькасьць галоў і, нават згуляўшы ўнічыю, забясьпечыў выхад у наступны раўнд эўракубка. Пасьля адсутнасьці у двух матчаў праз траўму Голян павярнуўся ў стартавы склад «Барусіі» 13 траўня на фінал [[Кубак Нямеччыны па футболе 2021 году|Кубка Нямеччыны 2021 году]] супраць «РБ Ляйпцыгу». Нібыта як па завядзёнцы, нарвэжац двойчы забіў і здабыў з дружынай свай першы тытул у Нямеччыны, а матч скончыўся зь лікам 4:1. Сэзон скончыўся для гульца 27 галамі на рахунку ў чэмпіянаце і 10 галамі ў Лізе чэмпіёнаў, стаўшы найлепшым гульцом году паводле вэрсіі заўзятараў «Барусіі» і найлепшым бамбардзірам у Лізе чэмпіёнаў<ref>[https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/026c-1317bed66b10-0c90556ae125-1000--forward-of-the-season-haaland/ «Champions League Forward of the Season: Erling Haaland»]. UEFA.</ref>. [[Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па футболе 2021—2022 гадоў|Сэзон 2021—2022 гадоў]] нападнік адзначыўся двума галамі ў пераможным матчы супраць франфуркцкага «[[Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахту]]» (5:2)<ref>[https://www.bundesliga.com/en/bundesliga/news/borussia-dortmund-eintracht-frankfurt-live-line-ups-stats-haaland-reyna-16863 «Erling Haaland orchestrates big Borussia Dortmund win against Eintracht Frankfurt»]. Bundesliga.</ref>. У наступным Голян праз траўму прапусьціў некалькі матчаў і павярнуўся 16 кастрычніка, дзе двойчы трапна пацэліў у браму «[[Майнц (футбольны клюб)|Майнцу]]» (3:1). Неўзабаве, гулец зноўку атрымаў траўму і вярнуўся ў шэрагі «жоўта-чорных» 27 лістапада, забіўшы свой 50-ы гол у Бундэсьлізе ў пераможным матчы супраць «Вольфсбургу». 14 траўня нарвэжац разьвітаўся з клюбам на Вэстфаленштадыёне ў сваім апошнім матчы за дортмундцаў супраць «Гэрты». У гэтай сустрэчы нападнік забіў першы гол клюбу ў браму «Гэрты», а клюб выгуляў супернікам зь лікам 2:1<ref>[https://www.aa.com.tr/en/sports/haaland-bids-farewell-to-borussia-dortmund-scores-against-hertha-berlin/2588156 «Haaland bids farewell to Borussia Dortmund, scores against Hertha Berlin»]. Anadolu Agency.</ref>. === «Манчэстэр Сіці» === 10 траўня 2022 году ангельскі клюб «[[Манчэстэр Сіці]]» абвесьціў, што дасягнуў пагадненьня аб падпісаньні Голяна, скарыстаўшыся пунктам у дамове з «Барусіяй» аб сплаце 60 млн эўра<ref>[https://www.bbc.com/sport/football/60819647 «Erling Haaland: Manchester City agree to sign Norway striker from Borussia Dortmund for £51.2m»]. BBC Sport.</ref>. Угода была афіцыйна складзеная 13 чэрвеня, а сам гулец павінен далучыцца да клюбу 1 ліпеня на пяць год<ref>[https://www.mancity.com/news/mens/erling-haaland-manchester-city-transfer-complete-63790702 «City Complete Haaland Transfer»]. Manchester City F.C.</ref>. Дэбют нападніка прыпаў на 30 ліпеня, згуляўшы 90 хвілінаў матчу [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]] супраць «[[Лівэрпул (футбольны клюб)|Лівэрпула]]», якая сконылася паразай «блакітных» зь лікам 1:3. 7 жніўня Голян вынікова пацэліў у браму «[[Ўэст Гэм Юнайтэд|Ўэст Гэму Юнайтэд]]», здабыўшы перамогу зь лікам 2:0<ref>[https://www.theguardian.com/football/2022/aug/07/erling-haaland-born-to-score-goals-says-pep-guardiola-after-city-victory «Erling Haaland 'born to score goals', says Pep Guardiola after City victory»]. The Guardian.</ref>. == Дасягненьні == '''«Рэд Бул»''': * [[Чэмпіянат Аўстрыі па футболе|Чэмпіён Аўстрыі]]: 2019, [[Бундэсьліга чэмпіянату Аўстрыі па футболе 2019—2020 гадоў|2020]] * Уладальнік [[Кубак Аўстрыі па футболе|Кубка Аўстрыі]]: 2019 '''«Барусія»''': * Уладальнік [[Кубак Нямеччыны па футболе|Кубка Нямеччыны]]: 2021 '''«Манчэстэр Сіці»''': * [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе|Чэмпіён Ангельшчыны]]: 2023, 2024 * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 2023 * Уладальнік [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]]: 2024 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]]: 2023 * Уладальнік [[Супэркубак УЭФА|Супэркубка Эўропы]]: 2023 == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Голян, Эрлінг}} [[Катэгорыя:Нарвэскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Нарвэгіі]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Брунэ»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Мольдэ»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Рэд Бул» Зальцбург]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Барусія» Дортмунд]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Манчэстэр Сіці»]] biejqlzjxnzun47rzt63ijswf12waeg 0 260246 2620320 2344235 2025-06-16T14:22:08Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620320 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт |Назва = Таўбатэ |Статус = горад |Код мовы назвы краіны = pt |Краіна = Бразылія |Назва ў родным склоне = Таўбатэ |Від адміністрацыйнай адзінкі 1 = Штат |Назва адміністрацыйнай адзінкі 1 = [[Сан-Паўлу (штат)|Сан-Паўлу]] |Шырата паўшар’е = паўднёвае |Шырата градусаў = 23 |Шырата хвілінаў = 01 |Шырата сэкундаў = 30 |Даўгата паўшар’е = заходняе |Даўгата градусаў = 45 |Даўгата хвілінаў = 33 |Даўгата сэкундаў = 20 }} '''Таўбатэ́''' ({{мова-pt|Taubaté}}) — горад у [[Бразылія|Бразыліі]], які месьціцца ў штаце [[Сан-Паўлу (штат)|Сан-Паўлу]]. Паводле зьвестак на 2020 год насельніцтва гораду складала каля 318 тысяч чалавек<ref>[http://cod.ibge.gov.br/236AH «Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística»].</ref>. Горад ёсьць прамысловым цэнтрам, прадстаўніцтвы ў ім маюць такія кампаніі, як то [[Фольксваген]], [[Alstom]], [[Ford Motor Company|Ford]], [[LG]], [[Эмбраер]] ды іншых. == Гісторыя == Рэгіён традыцыйна ёсьць месцам пражываньня племені [[тупінамба]] па беразе ракі [[Параіба-ду-Сул]]. Першая вёска была створаная тут у 1640 годзе чалавекам на імя [[Жак Фэліш]]. Гэта было першае паселішча ў рэгіёне даліны [[Параіба (даліна)|Параібы]]. У 1842 годзе паселішча атрымала статус гораду. У 1891 годзе пачалася індустрыялізацыя гораду, то бок была пабудаваная тэкстыльная фабрыка. У 1908 годзе места стала цэнтрам дыяцэзіі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20221014101315/https://taubate.sp.gov.br/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Таўбатэ| ]] 2rsf39h73ooh1db3dlt5i6iymbj8c6d 0 262844 2620370 2357037 2025-06-16T18:40:43Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620370 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт |Назва = Ульля-Нэгра |Код мовы назвы краіны = pt |Краіна = Бразылія |Назва ў родным склоне = Ульля-Нэгры |Від адміністрацыйнай адзінкі 1 = Штат |Назва адміністрацыйнай адзінкі 1 = [[Рыю-Грандзі-ду-Сул]] |Шырата паўшар’е = паўднёвае |Шырата градусаў = 31 |Шырата хвілінаў = 24 |Шырата сэкундаў = |Даўгата паўшар’е = заходняе |Даўгата градусаў = 53 |Даўгата хвілінаў = 53 |Даўгата сэкундаў = }} '''У́льля-Нэ́гра''' ({{мова-pt|Hulha Negra}}) — горад у [[Бразылія|Бразыліі]], які месьціцца ў штаце [[Рыю-Грандзі-ду-Сул]]. Паводле зьвестак на 2020 год насельніцтва гораду складала блізу 6,8 тысяч чалавек<ref>[https://cidades.ibge.gov.br/brasil/rs/hulha-negra/panorama «Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística»].</ref>. Горад месьціцца за некалькі дзясяткаў кілямэтраў ад мяжы з [[Уругвай|Уругваем]]. Побач з Ульля-Нэгра знаходзіцца горад [[Бажэ]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.hulhanegra.rs.gov.br/ Афіцыйны сайт]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Катэгорыя:Ульля-Нэгра| ]] dy2dbh5fcevnvtv0pz7roh9a5fq3e4f 0 263009 2620314 2357741 2025-06-16T13:45:20Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620314 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт |Назва = Такуары |Код мовы назвы краіны = pt |Краіна = Бразылія |Назва ў родным склоне = Такуары |Від адміністрацыйнай адзінкі 1 = Штат |Назва адміністрацыйнай адзінкі 1 = [[Рыю-Грандзі-ду-Сул]] |Шырата паўшар’е = паўднёвае |Шырата градусаў = 29 |Шырата хвілінаў = 48 |Шырата сэкундаў = 00 |Даўгата паўшар’е = заходняе |Даўгата градусаў = 51 |Даўгата хвілінаў = 51 |Даўгата сэкундаў = 35 }} '''Такуары́''' ({{мова-pt|Taquari}}) — горад у [[Бразылія|Бразыліі]], які месьціцца ў штаце [[Рыю-Грандзі-ду-Сул]]. Паводле зьвестак на 2020 год насельніцтва гораду складала блізу 26,9 тысяч чалавек<ref>[https://cidades.ibge.gov.br/brasil/rs/taquari/panorama «Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística»].</ref>. == Гісторыя == Да прыбыцьця эўрапейцаў у рэгіёне квітнелі [[індзейцы|індзейскія]] паселішчы. З калянізацыяй [[Паўднёвая Амэрыка|Паўднёвай Амэрыкі]] рэгіён ад самага пачатку быў пунктам прыцягненьня і цікавасьці з боку эўрапейцаў, дзякуючы выгоднаму месцазнаходжаньню і ўрадлівай зямлі. Сучаснае паселішча было створана 4 ліпеня 1849 году, калі тагачасная парафія Такуары была вылучаная з [[Трыюнфу (Рыю-Грандзі-ду-Сул)|Трыюнфу]] і атрымала статус вёскі. Першыя выбары ў муніцыпалітэт адбыліся ў тым жа годзе ў верасьні. Першая рада была сфарміраваная Антонію дус Сантусам Прая, Мануэлам Фэрнандэсам да Сылвам, Антонію Каэтану Пэрэйрам, Анзамбужам Віланавам, Амэрыку дзі Азэвэду Віланам і Жуанам Фэрэйрам Бранданам. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.taquari.rs.gov.br/ Афіцыйны сайт]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Катэгорыя:Такуары| ]] qxj2u4e3lna6nsetyi2o4nr7c9w7fsl 4 264523 2620299 2619927 2025-06-16T13:17:03Z MediaWiki message delivery 33392 /* Event:ИИ: друг, враг или что-то среднее? */ новы разьдзел 2620299 wikitext text/x-wiki {{Вікіпэдыя:Мэню}} {{Вікіпэдыя:Форум/Шапка}}<!-- НЕ ВЫДАЛЯЙЦЕ ГЭТЫ РАДОК, ПІШЫЦЕ ПАД ІМ. Не забывайцеся на == Загаловак == --> == [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2025|Віківясна-2025]] == Вітаю, каханенькія-родненькія! Як маецеся? Паводле [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2025/Сьпіс]], падчас конкурсу стварылі 315 артыкулаў і 20 шаблёнаў, а таксама палепшылі 52 артыкулы. Найбольш артыкулаў у межах «Віківясны-2025» стварылі: [[Удзельнік:Ясамойла]] — 224, Удзельнік:W — 27 і [[Удзельнік:Dymitr]] — 16. Палепшылі найбольш: Dymitr — 24, Ясамойла — 15 і W — 4. Віншую з плённым удзелам! З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 15:15, 3 чэрвеня 2025 (UTC+3) == Вікісустрэча ЦУЭ-2025 == Прывітаначкі, зьбіраюся на [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2025|Сустрэчу Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы-2025]], якая пройдзе 26—28 верасьня ў Грэцыі. Рэгістрацыя на Вікісустрэчу доўжыцца да [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|15 чэрвеня]] а 23:59 (UTC). Маю досьвед папярэдняга ўдзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Uploading from a museum website? Some custom JavaScript can help you|2024]] гаду у якасьці [https://www.youtube.com/watch?v=ezrH_uCGZNU выступоўцы]. [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) : {{За}} калегу, асабліва з улікам магчымасьці паўторнага сумеснага падкасту на тэму Вікіпэдыі ([[:c:File:004 З Уладзімерам Русаковічам які стварыў 1740 артыкулаў у Вiкiпэдыi.opus]]) па выніках удзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў Грэцыі.—[[Удзельнік:W]] 12:15, 13 траўня 2025 (UTC+3) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу.--[[Удзельнік:Gabix|Gabix]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Gabix|гутаркі]]) 14:47, 13 траўня 2025 (+03) == Вікісустрэча ЦУЭ-2025 == Вітаю, каханенькія-родненькія! Як маецеся? Зьбіраюся на Сустрэчу [[:m:Wikimedia Central and Eastern Europe/be-tarask|Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы]]-2025, якая пройдзе 26—28 верасьня ў Грэцыі. Рэгістрацыя на Вікісустрэчу доўжыцца да [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|15 чэрвеня]] а 23:59 (UTC). Маю досьвед папярэдняга ўдзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2019/Programme/Submissions/Workshop on Community health|2019]] і [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2023/Submissions/Growing viewership multiplies newcomers|2023]] гадох у якасьці выступоўцы, а таксама [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Participants|летась]]. Усялякая падача 2-й заяўкі на ўдзел у Вікісустрэчы таксама вітаецца, бо для Беларусі вылучана [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2025/Eligible affiliates|2 месцы]]. З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 12:01, 12 траўня 2025 (UTC+3) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 16:58, 12 траўня 2025 (+03) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу. [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) 18:42, 12 траўня 2025 (+03) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу. [[Удзельнік:SergeiSEE|SergeiSEE]] ([[Гутаркі ўдзельніка:SergeiSEE|гутаркі]]) 00:04, 13 траўня 2025 (+02) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу.--[[Удзельнік:Gabix|Gabix]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Gabix|гутаркі]]) 14:46, 13 траўня 2025 (+03) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу.--[[Удзельнік:Temra|Temra]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Temra|гутаркі]]) 21:31, 14 траўня 2025 (+03) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 22:33, 15 траўня 2025 (+03) == Абраны артыкул на галоўнай - трэба паправіць == Адсутнічае абраны артыкул на галоўнай. Спрабаваў рэдагаваць шаблён, але нешта не атрымоўваецца. [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 11:42, 3 траўня 2025 (+03) : А які артыкул трэба адлюстраваць? Я бачу [[Вуліца Карла Маркса (Менск)]]. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 14:54, 3 траўня 2025 (+03) == Kazimier Lachnovič == Удзельнік Kazimier Lachnovič адсутнічае з вечара 12 сакавіка - тады былі зроблены апошнія праўкі ў вікі. Ягоны тэлеграм-акаўнт быў анлайн даўно. Ёсць падставы меркаваць, што ён мог арыштаваны па палітычнай справе, што, на жаль, далёка не навіна для беларускіх вікіпедыстаў (яго сапраўднае імя невядомае, каб праверыць гэтую здагадку). У такім разе яго акаўнт, які мае сцягі адміністратара і бюракрата, можа быць скампраметаваны і выкарыстоўвацца для патрэбаў сілавікоў. Не ведаю ці ёсць у раздзеле артыкулы са схаваным унёскам удзельнікаў, але з яго акаўнта такія былі б бачныя. Калі нехта валодае інфармацыяй, што вікіпедыст адстутнічае па іншай прычыне, не звязанай з палітычным пераследам, прашу паведаміць. --[[Спэцыяльныя:Унёсак/2A00:1EB8:C05F:CE46:3D87:F8D4:673C:4A04|2A00:1EB8:C05F:CE46:3D87:F8D4:673C:4A04]] 13:57, 6 красавіка 2025 (+03) : А 17 красавіка таксама зьнікла адміністратарка Вікіпэдыі на наркамаўцы [[Удзельнік:Хомелка|Хомелка]], спадарыня Вольга. Пра гэта ўжо ў [https://spring96.org/be/news/117810 навінах].<br>Правы трэба як мага хутчэй зьняць. КДБ ужо й так маглі спампаваць усю інфу, але лепш не даваць ім яшчэ больш часу ды ідэй. Напісаў адпаведны [[Вікіпэдыя:Запыты_да_адміністратараў#Kazimier_Lachnovič_-_пазбаўленьне_правоў_зьніклага|запыт]]. <small>Гл. таксама [[:ru:Википедия:Форум/Новости#Пропажа_администраторов_белвики|абмеркаваньне на расейскай]].</small> [[Удзельнік:Shabe|Shabe]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Shabe|гутаркі]]) 15:43, 22 красавіка 2025 (+03) == JavaScript гаджэт [[Удзельнік:Ssvb/Gadget-SyntaxHighlighterBKP2005|«Падсьветка памылак артаграфіі паводле БКП-2005»]] == Вітаю! Можа каго зацікавіць такая альтэрнатыва/дадатак да сцэнара [[Вікіпэдыя:Тарашкевізатар]] і звычайнага спэлчэкера. Гэта аналяг таго, што я трохі раней зрабіў для Вікікрыніц, але там асноўны фокус на падсьветку дэфектаў OCR, таму прызначэньне рознае. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 03:55, 4 сакавіка 2025 (+03) : Вітаю. Падлучыў, карысная рэч. Шчыра дзякую! Ад сябе хіба дадам, што дзеля апрацоўваньня вялікіх памерам артыкулаў варта павялічыць timeout, як на [[Удзельнік:Ssvb/common.js]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 12:32, 4 сакавіка 2025 (+03) ::Наконт timeout. Старонкі вялікага памеру значна замаруджваюць працу сынтаксычнай падсьветкі і гэта робіць рэдагаваньне некамфортным (кампутар ледзь варушыцца і рэагуе на націск клявішаў зь відавочнай затрымкай). Для тых, хто мае справы з такімі артыкуламі, можна параіць рэдагаваць асобныя ізаляваныя сэкцыі такіх артыкулаў, калі ёсьць такая магчымасьць. Гэтыя парады можна дадаць у паведамленьне аб аўтаматычнай дэактывацыі падсьветкі. І таксама ў дакумэнтацыю. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 17:39, 7 сакавіка 2025 (+03) :::Так, назіраю такі эфэкт лёгкага замаруджваньня, але мне ня надта перашкаджае. Мабыць, было б карысна дадаць гэтыя падрабязнасьці ў дакумэнтацыю. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:09, 7 сакавіка 2025 (+03) : Вітаю! Вельмі карысны гаджэт, вялікі вам дзякуй. З павагай, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 16:24, 4 сакавіка 2025 (+03) : Было б добра, каб нехта, хто мае правы, зрабіў яго даступным для ўсіх праз [[Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-gadgets|мэню гаджэтаў]]. Паводле прыкладу таго, што ўжо [[MediaWiki:Gadgets-definition|маецца]]. --[[Удзельнік:Red_Winged_Duck|Red_Winged_Duck]] 17:47, 4 сакавіка 2025 (+03) ::Гэта сапраўды было б добра. Але пакуль што, калі ласка, пішыце пра любыя заўважаныя хібы і недахопы. Я ўжо бачу праблемы з абрэвіятурамі і зь некаторымі прыназоўнікамі. Паспрабую гэта выправіць у хуткім часе. Таксама было б вельмі добра знайсьці нейкую тэхнічную магчымасьць дадаць слоўнік значна большага памеру. Ёсьць у мяне адна даволі авантурная ідэя паспрабаваць запхнуць увесь слоўнік на 700 тысяч розных форм словаў у [[w:be:Бінарны_файл|бінарным фармаце]] ў адмыслова створаны графічны файл PNG і чытаць гэтую інфармацыю са сцэнара JavaScript для вызначэньня націскаў словаў. Ня ведаю, ці атрымаецца з гэтага што, але паспрабаваць варта. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 17:56, 7 сакавіка 2025 (+03) ::: Дарэчы, у Нашай Ніве ўчора зьявіўся [https://nashaniva.com/363210 артыкул якраз пра be-tarask Вікіпэдыю] з рознай крытыкай, дзе адным зь недахопаў абвяшчаюць: ''«Не зразумела, дзе і як правяраць гэтыя словы, бо праграм па праверцы правапісу таксама няшмат. Чалавеку, які скончыў беларускую школу, цяжка адаптавацца да яго. Тарашкевіца — гэта не проста мяккія знакі паміж «н», яна мае больш складаныя правілы, якія даводзіцца вучыць з нуля.»'' ::: Спадзяюся, што гаджэт сынтаксычнай падсьветкі разам са спэлчэкерам якраз гэтую праблему амаль цалкам вырашае. Што тычыцца спэлчэкера, то [[Дапамога:Зьмест]] спасылаецца на мёртвы «Добрапіс» і на нейкі мёртвы спэлчэкер для Mozilla Firefox. Якім спэлчэкерам для клясычнага правапісу сёньня карыстаецца шаноўнае спадарства? --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 18:43, 7 сакавіка 2025 (+03) :::: Вельмі шкада, што Добрапіс больш не працуе. Замены яму фактычна ня маем, на жаль. Асабіста я звычайна правяраю ўласныя тэксты вачыма. Калі ўжо існуе тэкст на нейкай мове, то карыстаюся гугл-перакладнікам + тарашкевізатарам ад GooseOb + праверка вачыма. Таму створаны вамі гаджэт — гэта напраўду вельмі карысная і патрэбная рэч, якая значна паляпшае якасьць тэкстаў. Што да прапановы яго даданьня ў мэню гаджэтаў, то калі хто напіша патрэбныя радкі коду, то ахвотна дадам іх на [[MediaWiki:Gadgets-definition]], бо маю патрэбныя правы (на жаль, сам я ня надта абазнаны ў JavaScript, таму наўрад ці змагу даць рады коду). Што да далейшага разьвіцьця, то так, з улікам браку спэлчэкераў, гэта было б цудоўна. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:09, 7 сакавіка 2025 (+03) :::::Паводле інфармацыі з артыкулу [[Добрапіс]], там было ''больш за 1,5 мільёна словаў і славаформаў афіцыйным правапісам і 1,2 мільёны клясычным''. Няўжо цяпер гэты слоўнік страчаны назаўжды і нідзе не засталося ніводнай копіі? Яго, як я разумею, склаў [[Зьміцер Саўка]], прафэсійны лінгвіст. :::::Стары спэлчэкер для Mozilla Firefox можна знайсьці на [http://web.archive.org/web/20181018223030if_/https://addons.cdn.mozilla.net/user-media/addons/_attachments/200750/belarusian_spellchecking_dictionary_taraskievica_orthography_and_acinka-0.2.1-tb+sm+fx.xpi?filehash=sha256:04faab200e34eee68495ec80976c81581be184a02a1355f7318c0fb1f090d044 archive.org], гэты слоўнік зрабіў @[[Удзельнік:Zedlik|Zedlik]] са сьпісу словаў, які сабраў Віталь Хілько і [[Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны|ТБМ]]. :::::На Вікікрыніцах ёсьць ужо напалову алічбаваны [[s:be:Індэкс:Расійска-беларускі_слоўнік_(1928).pdf|Расійска-беларускі слоўнік]] 1928 года. Там можна знайсьці словы і іх націскі. :::::На verbum.by ёсьць [https://verbum.by/abs Ангельска-беларускі слоўнік] В. Пашкевіч 2006 года. Там можна знайсьці словы, націскі, а таксама канчаткі -а/-y для роднага склону назоўнікаў. :::::На github ёсьць новы спэлчэкер https://github.com/375gnu/spell-be-tarask, які летась зрабіў 375gnu (Глеб Валошка). :::::Я магу паспрабаваць параўнаць інфармацыю з гэтых слоўнікаў, каб знайсьці магчымыя адрозьненьні. Але што з гэтым усім потым рабіць? --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 13:27, 8 сакавіка 2025 (+03) ::::::Наконт артаграфічнай базы Белсату, магчыма, варта паспрабаваць зьвярнуцца ў сам Белсат (belsat.sekretariat@tvp.pl) або/і да рэдактараў яго сайту (web@belsat.eu)? Бо складаньне новай артаграфічнай базы — гэта тытанічная праца. Дарэчы, наколькі я разумею, засталася база спэлчэкеру для Mozilla Firefox: можа яе неяк можна скарыстаць (хоць белсатаўская база, вядома, была б лепшай, але яна можа ахоўвацца аўтарскімі правамі)? --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 20:38, 8 сакавіка 2025 (+03) Дадаў у [[Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-gadgets|агульнае мэню гаджэтаў]], здаецца працуе.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 17:27, 12 сакавіка 2025 (+03) :Дзякую. Дасылаць інфармацыю аб хібах і прапановы можна на старонцы абмеркаваньня [[MediaWiki:Gadget-SyntaxHighlighterBKP2005]], каб не засьмечваць форум. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 12:05, 13 сакавіка 2025 (+03) ::@[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] Нешта яно насамрэч не зусім добра працуе праз інтэграцыю з "Наладамі". Няслушны правапіс сапраўды падсьвечвае. Але старая падсьветка чамусьці застаецца і пасьля рэдагаваньня тэксту. Таксама ў кансолі браўзэра я бачу вось такія паведамленьні: ::'''Uncaught TypeError: syntaxHighlighterConfig.voidTags is undefined<br> ::'''highlightBlock ext.gadget.SyntaxHighlighterBKP2005-script-0.js:2149'''<br> ::'''highlightSyntax ext.gadget.SyntaxHighlighterBKP2005-script-0.js:2311'''<br> ::Загрузка таго ж самага сцэнару <code>mw.loader.load('//be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki:Gadget-SyntaxHighlighterBKP2005.js&action=raw&ctype=text/javascript');</code> праз [[Special:MyPage/common.js|common.js]] працуе без праблем і ніякіх памылак у кансолі браўзэра няма. Я параўнаў код. Ён аднолькавы. Таму, відаць, нешта адрозьніваецца ў нейкай іншай канфігурацыі? --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 20:09, 16 сакавіка 2025 (+03) :::Мяркую, адначасовае падключэньне і праз агульнае мэню гаджэтаў і праз свой common.js можа ствараць праблемы. Змяненьне ўласнага common.js можа спрацаваць не адразу, а празь некалькі хвілінаў. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:20, 16 сакавіка 2025 (+03) ::::Чаканьне не дапамагло. Вось на [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81_%D0%B2%D1%96%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%87%D1%8B%D0%BD%D1%8B&oldid=2608296 на гэтай старонцы] ёсьць дзьве памылкі: "Змест" і "аднак ў". У мяне інтэграцыя праз "налады" падсьвечвае іх чырвоным, але чырвоная падсьветка не зьнікае і пасьля іх выпраўленьня. Ці бачыць такую-ж праблему хто-небудзь яшчэ? ::::Я мяркую, што там могуць быць больш жорсткія налады і нейкія не зусім прыгожыя фрагмэнты JavaScript могуць інтэрпрэтавацца як "памылкі", а не "папярэджаньні". Але ж браўзэр скардзіцца на арыгінальны код з [[mw:User:Remember_the_dot/Syntax_highlighter]], а не на мае зьмены. І гэты гаджэт выкарыстоўваецца і на іншых вікі. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 21:08, 16 сакавіка 2025 (+03) :::::Знайшоў прычыну: у маім config.js была канфігурацыя таймаўту. Я яе [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Удзельнік:Ssvb/common.js&curid=294480&diff=2608324&oldid=2608323 выдаліў са свайго конфігу] і ўсё запрацавала нармальна з вікіпэдыйным гаджэтам з наладаў. Цяпер толькі засталося зразумець, чаму паводзіны і рэакцыя на гэтую канфігурацыю адрозьніваецца. У любым выпадку добра, што іншыя людзі такой праблемы ня маюць. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 22:24, 16 сакавіка 2025 (+03) == Абраны артыкул на галоўнай == Прывітаньне. На галоўнай старонцы няма абранага артыкулу месяца, ёсьць мёртвая спасылка. Трэба нешта зрабіць! [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 14:11, 2 сакавіка 2025 (+03) : Выправіў. Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 14:17, 2 сакавіка 2025 (+03) :: Дзякуй! Хацеў яшчэ спытацца, артыкулы на галоўнай ставяцца па нейкай чарзе ці ў адвольным парадку? --[[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 14:42, 2 сакавіка 2025 (+03) ::: Паводле чаргі згодна зь [[Вікіпэдыя:Сьпіс абраных артыкулаў|сьпісам]] (гл. слупок «месяцы на галоўнай старонцы»), наступны ў чарзе — [[Тэрарыстычны акт у менскім мэтро]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 14:58, 2 сакавіка 2025 (+03) ::: Ізноў тая ж самая праблема --[[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 20:21, 2 красавіка 2025 (+03) == Адміністратары == Я вырашыў заблякаваць на паўгады адміністратара Kazimier Lachnovič за рэгулярнае запужваньне іншых удзельнікаў. Таксама лічу мэтазгодным правесьці канфірмацыю ўсіх дзейных адміністратараў, для чаго стварыў тэмы ў разьдзеле [[Вікіпэдыя:Адміністратары#Пазбаўленьне статусу]]. Заклікаю ўдзельнікаў, якія лічаць сабе дастаткова дасьведчанымі і адказнымі, падаць заяўкі на статус адміністратара, каб на конкурснай аснове і ў адкрытым абмеркаваньні вызначыць, якіх прынцыпаў хоча прытрымлівацца супольнасьць гэтага разьдзелу.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 10:47, 6 лютага 2025 (+03) :Ці можна яшчэ скасаваць нядаўнія блякаваньні ўдзельнікаў, якія днямі рабіў спадар Kazimier Lachnovič? Маю на ўвазе спадара @[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]]? <span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 11:29, 6 лютага 2025 (+03) : Падтрымліваю запыт на раблякаваньне сп. @[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]]. З павагай, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 11:35, 6 лютага 2025 (+03) == Перасталі адлюстроўвацца значкі-пазнакі пра абраныя і добрыя артыкулы Беларускай Вікіпэдыі ў іншых моўных разьдзелах == Ужо некалькі месяцаў у іншых моўных разьдзелах не адлюстроўваюцца значкі-пазнакі насупраць моўнай вэрсіі «Беларуская (тарашкевіца)», калі пэўны артыкул лічыцца ў нас абраным або добрым. Магчыма, хтосьці ведае, у чым прычына? --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 23:20, 19 верасьня 2024 (+03) ==Даследванне супольнасці== Прывітанне, Ладжу даслеванне з мэтай вывучэння магчымых кропак развіцця беларускай Вікімедыя супольнасці, як у Беларусі, так і па-за межамі. Прашу [https://next.falanster.info/index.php/apps/forms/s/pjamBY3ckbq6iQrnQJTWem2z прыняць удзел] у даследванні! Само даслежванне ананімнае і вынікі складаюцца на маім сэрверы. Вынікі даследвання могуць быць расшараны прыватна пры запаўненні поля кантакт, на які можна будзе даслаць гэтыя вынікі, а таксама пры ўважлівым запаўненні адказаў на прапанаваныя [https://next.falanster.info/index.php/apps/forms/s/pjamBY3ckbq6iQrnQJTWem2z ў анкеце пытанні]. Гэта даследванне можа адбывацца некалькімі спосабамі. # мы правядзем размову анлайн і даследчык запаўняе вашы адповяды, # ці можна запаўніць [https://next.falanster.info/index.php/apps/forms/s/pjamBY3ckbq6iQrnQJTWem2z гэту анкету] наўпрост. Запаўненне анкеты можа заняць 20-30 хвілін часу. Калі ласка, прысвяціце гэты час з максімальнай канцэнтраванасцю. Я адказны за даследванне карыстач [[User:Mr. Zabej|Mr. Zabej]], таму калі зацікаўлены ў дзейнасным боку супольнасці, [https://www.facebook.com/mikhail.volczak пішыце мне]. --[[Удзельнік:Mr. Zabej|Mr. Zabej]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Mr. Zabej|гутаркі]]) 20:25, 7 жніўня 2024 (+03) == Не працуе скрыпт == Нешта ў мяне сёньня зьнікла зялёная панэль пад кароткім апісаньнем зьменаў пры рэдагаваньні артыкулаў. У ёй былі карысныя функцыі даданьня кароткага тэксту зьменаў. Цяпер у панэлі распрацоўніка браўзэра ў кансолі бачу памылку ''Unexpected } on line 329''. Пэўна трэба спраўдзіць зьмены ў скрыптах, якія надаўна рэдагаваліся. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 21:10, 1 жніўня 2024 (+03) :Дзякуй, паправіў. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 21:57, 1 жніўня 2024 (+03) == Выбары дадатковых адміністратараў == Як паказала гісторыя артыкула [[Таліца]], цяперашнім адміністратарам патрабуецца дапамога, бо яны не пасьпяваюць адсочваць відавочны вандалізм, таму прапаную ўдзельнікам {{У|Taravyvan Adijene}}, {{У|Dymitr}}, {{У|097ллл}}, {{У|Jarash}} (а таксама усім іншым, хто адчувае сябе гатовым) адказаць ці згодныя яны на вылучэньне сваіх кандыдатураў на пасаду адміністратараў, каб можна было пачаць фармальны працэс выбараў. Таксама прапаную тое ж самае зрабіць {{У|Artsiom91}} як дасьведчанаму прадстаўніку іншай вікі, але пры гэтым дастаткова актыўнаму тут. --[[Удзельнік:Red_Winged_Duck|Red_Winged_Duck]] 12:10, 6 ліпеня 2024 (+03) : Ня супраць абраньня ўдзельнікаў, якія не адзначыліся неадэкватнымі паводзінамі і выказваньнямі, і пагатоў ня мелі за падобныя паводзіны блякаваньняў. Што да закідаў у праглядзе апошніх зьменаў, то існуе [[Вікіпэдыя:Запыты да адміністратараў]] і старонкі гутарак адміністратараў, куды патэнцыйныя кандыдаты маглі зьвярнуцца, каб прадэманстраваць прынамсі сваю зацікаўленасьць у падобных дзеяньнях. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 12:23, 6 ліпеня 2024 (+03) : Пагаджуся толькі ў тым выпадку, калі сьпярша з пасадаў будуць зьнятыя цяперашнія парушальнікі правілаў. Як паказвае [[ВП:А#Удзельнік:W|практыка]], абраньне новых адмінаў забароненае, бо гэта не падабаецца галоўнаму парушальніку. : Калі будзе распачатая [[ВП:ДЭАДМІН|працэдура адхіленьня парушальнікаў ад пасады]], з гатоўнасьцю падтрымаю. : А найперш прапаную {{У|Red Winged Duck}} самому вылучацца на адміністратара, паколькі ўжо маеце цудоўны досьвед працы на пасадзе. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 12:41, 6 ліпеня 2024 (+03) : Я ня супраць абраньня новых адміністратараў. Дзякую за прапанову, аднак сябе вылучаць ня буду, бо ў найбліжэйшай будучыні не змагу рэгулярна заходзіць на Вікіпэдыю. З павагай, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 14:28, 6 ліпеня 2024 (+03) : Пакуль нават не разважаў наконт таго, каб стаць адміністратарам. Аднак, падтрымаю вылучэньне новых адміністратараў, напрыклад таго ж {{У|Red Winged Duck}}, бо бачыў як шмат ён рабіў калі быў у нашым разьдзеле. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 22:30, 6 ліпеня 2024 (+03) :: Дарэчы, асабіста я ня маю і ніколі ня меў ані нейкіх прэтэнзіяў да {{У|Red Winged Duck}}, ані канфліктаў зь ім, і ўрэшце, не галасаваў за пазбаўленьне яго адміністратарскіх паўнамоцтваў. Але мне вельмі не падабаўся канфлікт паміж ім і ўдзельнікам {{У|Ліцьвін}}. Калі той канфлікт застаўся ў мінулым і абодва бакі гатовыя да канструктыўнай супрацы, то мяркую, што ўдзельнік — з улікам вялікага досьведу працы і абазнанасьці ў тэхнічных пытаньнях (гэта тое, чаго нам, сапраўды, цяпер вельмі бракуе) — быў бы, на маю думку, добрай кандыдатурай на наданьне (вяртаньне) сьцяга. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 23:35, 6 ліпеня 2024 (+03) Як няма іншых ахвотных, па дасягненьні дастатковай колькасьці рэдагаваньняў буду выстаўляць сваю кандыдатуру.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 17:27, 10 ліпеня 2024 (+03) : Дарэчы, неаднойчы дапамагалі ў тэхнічных пляне. Добрая тэхнічная абазнанасьць і гатоўнасьць дапамагасьць, безумоўна, на карысьць вашай кандыдатуры. З улікам таго, што значна большы ваш унёсак прыпадае на наркамаўскі разьдзел, хацеў бы ўдакладніць наступны момант: як вы ставіцеся да [https://www.facebook.com/uladzislau.czachowicz/posts/pfbid02wX2AEBMwVCdY9dpBJTEe5fEMjTXT1VppDMqi5i62kcV2RjKQ92bJtiPZtk2pfW1ql?locale=be_BY выказваньня ў публічнай прасторы] ад 15 сакавіка 2024 году аднаго з адміністаратараў наркамаўскага разьдзелу (якое ўпадабала іншы адміністатар гэта ж разьдзелу) пра Беларускую Вікіпэдыю: «''Раней стаўленне было да іх як да годных канкурэнтаў, на сёння - як да маргінальнай памыйкі''», сьледам за якім 24 чэрвеня 2024 году былі іншыя правакацыйныя дзеяньні, у тым ліку патрабаваньне пакараць за ўжываньне датычна яго дзейнасьці адмоўна афарбаванай лексыкі? Зрэшты, гэтае пытаньне ёсьць актуальным толькі ў тым выпадку, калі па атрыманьні сьцяга адміністаратара вы зьбіраецеся пачаць браць удзел у разьвязаньні падобных канфліктавых сытуацыяў. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 13:10, 11 ліпеня 2024 (+03) :: Не зацікаўлены ў падобнай тэматыцы. Канфлікты ж мусяць разьвязвацца найперш лякальным кансэнсусам зацікаўленых асобаў, таму як адміністратар маю намер толькі браць старонкі пад часовую абарону пры наяўнасьці войнаў правак. Сваю ролю хутчэй бачу як [[Special:diff/2088533|сабакі]] для выкананьня марудных тэхнічных дзеяньняў, таксама рэдагаваньне складаных тэхнічных старонак пры неабходнасьці.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 13:21, 11 ліпеня 2024 (+03) [[Спэцыяльныя:Diff/2526730|Выставіў сваю кандыдатуру]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:19, 17 ліпеня 2024 (+03) == Алёхна Дайліда == Ці лічыць супольнасць нармальным, што ў раздзеле [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D1%8D%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D1%96_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%83/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D1%91%D0%BD:%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0/%D0%9F%D0%B0%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%BA%D1%96_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_(2019)&limit=2000 масава] ствараюцца артыкулы, для якіх асноўнай крыніцай з'яўляецца маргінальная крыніца "Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі" нейкага Алёхны Дайліды? Патлумачу: Алёхна Дайліда - ананімны аўтар, ніякіх навуковых публікацый у рэцэнзаваных часопісах пад гэтым псеўданімам не знойдзена. Ва ўласнай кнізе ён прадстаўлены як "бакалаўр гуманітарных навук" (нават не магістр, звычайны выпускнік універа). Кніга гэта "аўтарскае выданне", то бок самвыдат, хаця падазраю, што яна ніколі не публікавалася і існуе выключна ў электронным варыянце на сайце knihi.com. Ніякага коду ISBN, зразумела, у яе няма. Ніхто ў навуковых публікацыях так і не спаслаўся на гэтае "аўтарскае выданне", "выдадзенае" ў 2019 годзе. І вось на падставе гэтай крыніцы ў раздзеле створана ўжо больш за 1,5 тысячы тэндэнцыйных артыкулаў пра імёны літвінаў, уся сутнасць якіх зводзіцца да адмаўлення балцкага складніку ў гісторыі ВКЛ. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Чаховіч Уладзіслаў|гутаркі]]) 11:39, 24 чэрвеня 2024 (+03) : Першае, праца пана Дайліды мае рэцэнзію [[Сяргей Тарасаў|Сяргея Тарасава]] (што, дарэчы, адзначаецца ў бібліяграфіі). Другое, пан Дайліда мае профільную адукацыю (той жа [[Уладзімер Аляксеевіч Арлоў|Ўладзімер Арлоў]] лічыцца вартым даверу гісторыкам, хоць таксама фактычна толькі скончыў бакаляўрыят). Трэцяе, у артыкуле [[Імёны ліцьвінаў]] спасылкі на поўнае або частковае адмаўленьне летувіскай шавіністычнай гіпотэзы пра летувіскае (эўфэмізм для даверлівых беларусаў — «балтское») паходжаньне імёнаў ліцьвінаў даюцца таксама на [[Аляксандар Бразгуноў|Аляксандра Бразгунова]], [[Раймонд Шмітляйн|Раймонда Шмітляйна]], [[Альфрэд Зэн|Альфрэда Зэна]], [[Павал Урбан|Паўла Урбана]] ды іншых — як і ў артыкулах пра самі імёны. Увогуле, няма ніводнага артыкула, дзе б у якасьці адзінай крыніцы выкарыстоўвалася б толькі публікацыя пана Дайліды. З улікам падобнай хлусьні і паклёпа дазволю сабе абгрунтаваныя сумневы ў добрых намерах спадара-аматара (а)маральнага прыстасаванства (па ўсіх падзеях апошніх гадоў працягваць пісаць у разьдзел расейскім акупацыйным, т.б. разбуральным для беларускай мовы і нацыяльнай ідэнтычнасьці моўным стандартам нават зьехаўшы па-за кантраляваную расеяй тэрыторыю — гэта, лічу, індыкатар поўнай маральнай і інтэлектуальнай дэградацыі). Зрэшты, такая заклапочанасьць з боку нібы беларуса «адмаўленьнем летувіскага складніка ў гісторыі ВКЛ» можа сьведчыць хіба пра намёк атрыманьня (або не атрыманьня) летувіскага ВНЖ (хутчэй за ўсё неафіцыйны, але ад сур'ёзных грамадзянаў адпаведнай краіны), т.б. маральная наркамаўская прастытуцыя, відаць, выходзіць на новы ўзровень, што спадар урэшце і прадэманстраваў. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 12:23, 24 чэрвеня 2024 (+03) :: Рэцэнзія археолага на філалагічнае даследаванне "бакалаўра гуманітарных навук" толькі пацвярджае сумніўнасць крыніцы. Маё пытанне не тычыцца Бразгунова, Шмітлайна, Зэна ці Урбана, а канкрэтнага персанажа і ягонай кніжкі. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Чаховіч Уладзіслаў|гутаркі]]) 13:16, 24 чэрвеня 2024 (+03) :: Ну а цяпер яшчэ лічу вартым спытаць у Казіміра Ляхновіча за адкрытыя абразы. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Чаховіч Уладзіслаў|гутаркі]]) 13:16, 24 чэрвеня 2024 (+03) * Сьпярша выдаліў, але бачу, што магчыма, патрабуецца разгорнутае тлумачэньне, чаму маю падставы разглядаць дзеяньні ўдзельніка як правакацыйны тролінг: *: Удзельнік заблытаўся з уласнымі закідамі: сьпярша былі сьцьверджаньні пра спасыланьне на публікацыю "ананіма" бяз профільнай адукацыі, брак рэцэнзаваньня і грунтаваньне тысячы артыкулаў адно на адпаведнай крыніцы, але па атрыманьні адказу, што гэта ўсё няпраўда, выявіліся ўжо "ня той" аўтарытэтны рэцэнзэнт (які б вядома, ня даў станоўчай рэцэнзіі на публікацыю ананіма бяз профільнай адукацыі) і прэтэнзіі, увогуле, да спасыланьня на адпаведную крыніцу з дэклярацыяй браку пытаньняў да іншых аўтараў, у публікацыях якіх сьцьвярджаецца тое ж самае. Дадам хіба, што на памянёную публікацыю пана Дайліды, напрыклад, неаднаразова спасылаецца гісторык [[Леанід Лаўрэш]] у [[Лідзкі летапісец|Лідзкім летапісцы]] (№ 94, 2021, С. 36). *: За шмат гадоў працы ў наркамаўскім разьдзеле пры даволі мізэрным унёску тут (з [[Абмеркаваньне:Царква Дабравешчаньня Багародзіцы (Віцебск)|падобнымі правакацыйнымі допісамі]]) удзельнік, увогуле, апошнія тры гады старанна ігнараваў хоць якое рэдагаваньне Беларускай Вікіпэдыі, але раптам у ім прачнулася дзейная прынцыповасьць, якая старанна маўчала ў выпадку [[:en:Talk:Pahonia|дыскрымінацыі летувіскімі шавіністамі беларусаў на Ангельскай Вікіпэдыі]], [[Удзельнік:Kazimier Lachnovič/Спрыяньне расейскаму этнацыду беларусаў на Вікісховішчы|дыскрымінацыі беларусаў на Вікісховішча з боку летувіскіх і расейскіх шавіністаў]], віруснага даданьня ў наркамаўскі моўны разьдзел летувіскіх этымалёгіяў назваў беларускіх паселішчаў часта без спасылак на хоць-якія крыніцы (напрыклад, [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D0%B0&diff=prev&oldid=4571063], [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B5%D0%B1%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0&diff=prev&oldid=4571043] ды шматлікія іншыя). Не гавару ўжо пра тое, што ўдзельнік пры нагодзе не адмаўляў свайго варожага стаўленьня да Беларускай Вікіпэдыі [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D1%8D%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%97%D0%B0%D0%BF%D1%8B%D1%82%D1%8B_%D0%B4%D0%B0_%D0%B0%D0%B4%D0%BC%D1%96%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%9E/%D0%90%D1%80%D1%85%D1%96%D1%9E_5&diff=prev&oldid=1695938]. На жаль, не магу знайсьці тлумачэньняў падобнай выбарковасьці ў паводзінах удзельніка, якія б дазвалі меркаваць пра яго добрыя намеры. *: Што да нэгатыўных характарыстак дзейнасьці ўдзельніка, то праўда, як вядома, надта вочы коле і эмацыйная афарбоўку ніяк не зьмяняе існасьці. Падставы для агучаных характыстак падаў вышэй. *: --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 17:12, 25 чэрвеня 2024 (+03) == Акторкі порна зь Беларусі == Шаноўныя ўдзельніцы і ўдзельнікі прашу адказаць на дзеяньні бюракрата. Былі выдаленыя старонкі [[Вэнэра Максіма]], [[Галя Эн]] і * [[Крыстэль А]] * [[Мая Дарк]] * [[Мэдысан Ляш]] * [[Сафі Джэм]]. Першыя дзьве здаецца трэба пакінуць, бо яны маюць старонкі на [https://www.iafd.com/person.rme/id=cfb1eb30-5927-4499-8452-e07dbb6a2f35 Галя Эн], [https://www.imdb.com/name/nm11587235/ Галя Эн], [https://www.iafd.com/person.rme/id=a3d79b49-51d7-40f6-a0ee-f1170a0da855 Вэнэра Максіма], [https://www.imdb.com/name/nm11050574/ Вэнэра Максіма]. На [https://www.instagram.com/venera_maxima/ Вэнэра Максіма] мае тысячы пасьлядоўнікаў. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 17:23, 21 чэрвеня 2024 (+03) : Абгрунтаваньне даецца ў камэнтарох да выдаленьня — [[Вікіпэдыя:Значнасьць асобаў]]: такога крытэру, як колькасьць віртуальных падпісантаў, там няма. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 18:00, 21 чэрвеня 2024 (+03) :: На жаль, тут даўно няма з кім спрачацца і дыспутаваць, бо правіла дыктуе адзін чалавек. --[[Удзельнік:Stary Jolup|Stary Jolup]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Stary Jolup|гутаркі]]) 21:24, 21 чэрвеня 2024 (+03) ::: А вы асабіста дзесьці нармальна дыскутавалі ці адно дэструктыўна імітавалі-лямантавалі ігнаруючы дзейныя правілы? На тэму штосьці сказаць можаце: ці лічыце нармальным рабіць зь Беларускай Вікіпэдыі каталёг порнаакторак «''беларускага паходжаньня''» насуперак [[Вікіпэдыя:Значнасьць#Агульны крытэр значнасьці]]: «''Асобы лічацца значнымі, калі яны неаднаразова згадваюцца ў розных апублікаваных надзейных другасных крыніцах, незалежных адна ад аднае і ад самога суб’екту''». --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 22:28, 21 чэрвеня 2024 (+03) ::::Зразумела, я ніколі нармальна не дыспутаваў тут за свае 19 год працы на вікіпэдыі. І ўпершыню сустрэўся з такімі дыскусіямі, калі некалькі галасаваньняў удзельнікаў суполкі выкідаецца ў сьмецьцевы кошык адным чалавекам, абраным відаць навечна :) [[Удзельнік:Stary Jolup|Stary Jolup]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Stary Jolup|гутаркі]]) 02:30, 22 чэрвеня 2024 (+03) ::::: На жаль, не магу знайсьці нейкага іншага тлумачэньня, апроч пэўных праблем з інтэлектам, калі асоба ўсё ніяк ня можа зразумець, што паводле дзейных ва ўсіх больш-менш сур'ёзных разьдзелах правілаў Вікіпэдыі (што неаднаразова цытавалася і тлумачылася), галасаваньні кшталту «за» / «супраць» і нармальныя дыскусіі — гэта розныя рэчы. У кожным разе, ня маю абавязку трываць падобныя атакі, таму раблю папярэджваньне: не аргумэнтаваны (з ігнараваньнем дзейных правілаў, т.б. не канструктыўная крытыка) лямант стварае ў праекце таксычную атмасфэру, таму можа і будзе далей разглядацца як дэструктыўныя паводзіны. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 11:41, 22 чэрвеня 2024 (+03) : На самой справе вызначыць значнасьць адносна «новых» порнаакторак — гэта ня так проста. Я прапаную ўнесьці асобныя дапаўненьні ў рэкамэндацыю [[Вікіпэдыя:Значнасьць асобаў#Дадатковыя крытэры]] (падразьдзел «Творчыя прафэсіі»). Я вядома разумею, што прафэсія порнаакторкі — гэта спэцыфічная прафэсія і таму, хутчэй за ўсё, знойдзецца шмат тых, хто скажа, што гэта аніякая ня творчасьць, таму для порнаакторак можна стварыць зусім асобны падразьдзел з сваімі крытэрамі значнасьці. Прабачце, але ў мяне зараз няма часу дасканала фармуляваць гэтыя крытэры. Але я думаю, што тамака павінны абавязкова прысутнічаць такія крытэры як: 1) наяўнасьць асобнай старонкі на сайтах imdb.com і г.д.; 2) абавязковая мінімальная колькасьць фільмаў, у якіх акторка ўдзельнічала; 3) наяўнасьць спэцыяльных прафэсійных узнагародаў і г.д. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 10:21, 22 чэрвеня 2024 (+03) ::З улікам таго, што [[IMDb]] — гэта фактычна тая ж Вікіпэдыя («''база зьвестак у значнай ступені запаўняецца добраахвотнікамі, што ў некаторай ступені падобна да вікі-канцэпцыі''»), то гэты сайт наўрад ці можа выступаць як крытэр значнасьці асобы (не выконваецца патрабаваньне незалежнасьці ад самога суб'екту). Колькасьць «фільмаў» (з улікам нескладанасьці іх здыманьня) таксама наўрад ці варта браць пад увагу. Узнагароды — тут, мабыць, пагаджуся. Зрэшты, пра значныя ўзнагароды хутчэй за ўсё будуць неаднаразовыя навіны-паведамленьні ў вартых даверу крыніцах — мэдыях, што дазваляе ўжываць агульны крытэр. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 11:41, 22 чэрвеня 2024 (+03) ::: Я дасканала не вывучаў гэтае пытаньне. Таму і ня ведаў асаблівасьці IMDb. Пры гэтым мабыць усё ж існуюць аўтэрытэтныя сайты па гэтай тэме. На іх рэсурсы і трэба арыентавацца. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 12:18, 22 чэрвеня 2024 (+03) :::: На маю думку, тут ня варта залішне ўскладняць: асоба асьвятляецца ў мэдыях — значыць, ёсьць значнасьць. Калі ў буйных моўных разьдзелах існуюць нейкія асобныя крытэры для гэтай катэгорыі асобаў, то зацікаўленаму ўдзельніку варта іх адшукаць і падаць тут. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 22:50, 22 чэрвеня 2024 (+03) == Алесандра/Алехандра == Мяркую, што трэба італьянскія і гішпанскія імёны Алесандра і Алехандра перадаваць без пераходу '''е''' ў '''я'''. Кіруюся правілам БКП 2:4 ''У словах іншамоўнага паходжаньня е ў першым складзе перад націскам, як правіла, захоўваецца: балеры́на, лега́льны, леге́нда, лексы́чны, лему́р, лета́льны, маеста́т, піетэ́т, фэеры́чны; Ела́буга, Палесты́на.'' Як прыклад у нас ужо існуе [[Алесандра Вольта]], гэтак і на Свабодзе таксама прыклады ёсьць. Калі аніхто ня супраць, у гэтым разе ў бліжэйшы час пачну пераносіць і выпраўляць. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 00:19, 19 чэрвеня 2024 (+03) : Так, такое напісаньне адпавядае п. 2.4. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:21, 19 чэрвеня 2024 (+03) == Не адлюстроўваюцца значкі выдатных і добрых артыкулаў == Перасталі адлюстроўвацца значкі добрых і выдатных артыкулаў. Ці ведае хто, у чым прычына? --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 12:17, 18 чэрвеня 2024 (+03) : Тое самае з складамі футбольных клюбаў — больш не адлюстроўваюцца сьцягі футбалістаў. Мяркую, што глябальна нейкія стылі былі зьмененыя для Вікіпэдыі. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 00:15, 19 чэрвеня 2024 (+03) :: Падобна, што трэба ў [[MediaWiki:Vector-2022.css]] дадаць гэты кавалак коду: <code>body.skin--responsive .mw-parser-output td a > img { max-width: none !important; }</code> --[[Удзельнік:Red_Winged_Duck|Red_Winged_Duck]] 13:41, 19 чэрвеня 2024 (+03) * Здаецца, абедзьве агучаныя праблемы атрымалася разьвязваць. Дзякую за водгукі. Засталася яшчэ праблема з [[Абмеркаваньне шаблёну:Каардынаты#Каардынаты больш не адлюстроўваюцца над шаблёнамі-карткамі|адлюстраваньнем каардынатаў]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:16, 19 чэрвеня 2024 (+03) == Віківясна-2024 == Паводле [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2024/Сьпіс]], 11 удзельнікаў стварылі 330 артыкулаў. Зь іх 303 артыкулы створаны ў межах мясцовага конкурсу з крыніцамі без машыннага перакладу пра краіны Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы, акрамя Беларусі: * удзельнік [[Удзельнік:Stary Jolup|Stary Jolup]] — 132, * удзельнік [[Удзельнік:Dymitr|Dymitr]] — 70, * удзельнік [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] – 46, * удзельнік [[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] — 20, * удзельнік [[Удзельнік:Riwai|Riwai]] – 15, * удзельнік [[Удзельнік:W|W]] — 9, * удзельнік [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] – 6, * удзельнік [[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] — 2, * удзельнікі [[Удзельнік:Robertinores|Robertinores]], [[Удзельнік:TendaKlisi|TendaKlisi]] і [[Удзельнік:Євдоким|Євдоким]] – па 1. '''Першыя 2 месцы за створаныя артыкулы — пераможныя.''' Таксама 9 удзельнікаў палепшылі 26 артыкулаў. Сярод іх 5 удзельнікаў палепшылі 19 артыкулаў у рамках мясцовага конкурсу: * удзельнік [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] – 9, * удзельнік [[Удзельнік:Dymitr|Dymitr]] – 5, * удзельнік [[Удзельнік:Riwai|Riwai]] – 3, * удзельнікі [[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] і [[Удзельнік:SergeiSEE|SergeiSEE]] – па 1. '''Першае месца за палепшаныя артыкулы — пераможнае.''' Таксама падчас [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2024|Віківясны-2024]] было створана 8 шаблёнаў. Віншую пераможцаў і ўсіх удзельнікаў за ахвярную працу --[[Удзельнік:Stary Jolup|Stary Jolup]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Stary Jolup|гутаркі]]) 23:25, 11 чэрвеня 2024 (+03). :Віншую ўсіх за работу. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:11, 14 чэрвеня 2024 (+03) == Памылка ў наладах == У наладах дзьве аднолькавыя старонкі "Абвесткі": [[:be-tarask:Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-centralnotice-banners|1]] і [[:be-tarask:Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-echo|2]]. Першае павінна выглядаць так: "Банэры" (на самой старонцы першае жа слова - "банэры", па-ангельску Banners). P. S. Ня ведаў, куды яшчэ зьвяртацца. Калі ёсьць асобны топік для такіх рэчаў - калі ласка, скажыце. [[Удзельнік:Niepodkoloryzowany|Niepodkoloryzowany]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Niepodkoloryzowany|гутаркі]]) 18:23, 5 чэрвеня 2024 (+03) :P. S. S. а яшчэ "[[:be-tarask:Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-editing|вікіразметкі]]" павінна быць праз Ь: "вікіраз'''ь'''меткі". [[Удзельнік:Niepodkoloryzowany|Niepodkoloryzowany]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Niepodkoloryzowany|гутаркі]]) 18:25, 5 чэрвеня 2024 (+03) :: Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. На жаль, маем наступную праблему: асабіста я як адміністратар інтэрфэйсу, здаецца, мушу мець магчымасьць рэдагаваць тыя подпісы, але не магу знайсьці нейкае інструкцыи, як гэта рабіць. Прынамсі пры простым праглядзе адпаведнай старонкі нейкіх дадатковых укладак-значкаў-спасылак, якія б дазвалялі тое рабіць, у мяне не адлюстроўваецца. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 23:18, 5 чэрвеня 2024 (+03) :::Эх, ну добранька, чакаем, пакуль яшчэ нехта паспрабуе)) [[Удзельнік:Niepodkoloryzowany|Niepodkoloryzowany]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Niepodkoloryzowany|гутаркі]]) 00:39, 6 чэрвеня 2024 (+03) ::::О, яшчэ памылка ў троху іншым месцы: https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Спэцыяльныя:Сьпіс_назіраньня – павінна быць не "Стварэнні ўліковых запісаў", а "Стварэн'''ь'''ні". [[Удзельнік:Niepodkoloryzowany|Niepodkoloryzowany]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Niepodkoloryzowany|гутаркі]]) 14:23, 11 чэрвеня 2024 (+03) == Вандалізм == Ня ведаю дзе лепей напісаць, але пакіну паведамленьне тут. Апошнім часам нейкі вандал псуе нам артыкулы бязглузьдзіцай. Ці можна заблякаваць на пэўны тэрмін (тыдзень, два, месяц ці на іншы пэрыяд) IP-адрасы 176.59.*.*.? Мяркуючы з IP-адраса, удзельнік фізычна сядзіць у расейскім Омску, таму наўрад ці нехта зь іншых нашых удзельнікаў пацерпіць ад блякаваньня. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 20:36, 31 траўня 2024 (+03) : Заблякаваў дыяпазон адрасоў тэрмінам на 1 месяц. Падобны зварот лепей зьмяшчаць у [[Вікіпэдыя:Запыты да адміністратараў]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:07, 31 траўня 2024 (+03) :: Дзякуй. Буду мець на ўвазе. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 21:08, 31 траўня 2024 (+03) == Вікісустрэча ЦУЭ-2024: наміную сабе == Таксама зьбіраюся на Cустрэчу [[:m:Wikimedia Central and Eastern Europe/be-tarask|Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы]]-2024, якая пройдзе 20—22 верасьня ў Турэччыне. Планую зрабіць даклад па інтэграцыі Commons з сайтамі музэяў на прыкладзе userscript які я зрабіў https://gitlab.com/vitaly-zdanevich-extensions/moneymuseum-by-wikimedia-commons і https://opendata.stackexchange.com/questions/21572/wikimedia-commons-during-file-upload-can-i-get-a-categories-from-my-previousl/21573#21573 а таксама закрануць userstyles на пракладзе https://github.com/vitaly-zdanevich/wikipedia-userstyle-dark-minimum [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) 07:37, 27 траўня 2024 (+03) * {{За}}--[[Удзельнік:Хомелка|Хомелка]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Хомелка|гутаркі]]) 10:08, 27 траўня 2024 (+03) : Карыстайцеся беларускай раскладкай клявіятуры. Літары „і“ ды „с“ адрозныя ад падобных лацінскіх „i“ ды „c“. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 10:52, 27 траўня 2024 (+03) :{{За}} [[Удзельнік:Uwelir|Uwelir]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Uwelir|гутаркі]]) 07:42, 28 траўня 2024 (+03) : {{За}}, [[Удзельнік:SergeiSEE|SergeiSEE]] ([[Гутаркі ўдзельніка:SergeiSEE|гутаркі]]) 00:57, 29 траўня 2024 (+02) == Вікісустрэча ЦУЭ-2024 == Вітаю! Як маецеся? Зьбіраюся на Сустрэчу [[:m:Wikimedia Central and Eastern Europe/be-tarask|Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы]]-2024, якая пройдзе 20—22 верасьня ў Турэччыне. Мяркую зрабіць [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Knowledge spillover from growth at Wikisource|прэзэнтацыю]] Беларускіх [[Вікікрыніцы|Вікікрыніцаў]] ад [[Удзельнік:Gleb Leo]], бо той ня зможа патрапіць на мерапрыемства. Буду ўдзячны за падтрымку ад [[:m:Wikimedia Community User Group Belarus/be-tarask|Вікісуполкі Беларусі]] тут на форуме пад маім допісам. Рэгістрацыя на Вікісустрэчу доўжыцца да 23:45 [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Registration|15 чэрвеня]] (UTC+3). Маю досьвед папярэдняга ўдзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2019/Programme/Submissions/Workshop on Community health|2019]] годзе і [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2023/Submissions/Growing viewership multiplies newcomers|летась]]. Усялякая падача 2-й заяўкі на ўдзел у Вікісустрэчы таксама вітаецца, бо для Беларусі вылучана [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Eligible Affiliates|2 месцы]]. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 20:36, 26 траўня 2024 (UTC+3) : {{За}} --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 21:33, 26 траўня 2024 (+03) : Калі [[Удзельнік:Gleb Leo]] ня можа зрабіць прэзентацыю, гэта можна зрабіць online. Лепш рабіце сваю ўласную презэнтацыю. --[[Удзельнік:Jarash|Jarash]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Jarash|гутаркі]]) 22:37, 26 траўня 2024 (+03) :: Пра магчымасьць удзелу анлайн мне не паведамілі. Але, верагодна, я да таго часу нават у такім фармаце не змагу, то бок прыдзецца чакаць яшчэ які-небудзь год. Для мяне самога дзіўна, што Вікікрыніцы будзе прадстаўляць чалавек, які ніякай актыўнасьці там не праявіў, і загадка, ці ён зможа адказаць на пытаньні слухачоў. Тым ня менш, калі ёсьць жаданьне ды магчымасьць, няхай ужо прадстаўляе: горш ад гэтага дакладна ня стане. [[Удзельнік:Gleb Leo|Gleb Leo]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Gleb Leo|гутаркі]]) 08:46, 27 траўня 2024 (+03) : {{За}} [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) 04:15, 27 траўня 2024 (+03) : {{За}} --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:magnus108 |magnus108 ]] '''</span>08:44, 27 траўня 2024 (+03) : {{За}}--[[Удзельнік:Хомелка|Хомелка]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Хомелка|гутаркі]]) 10:08, 27 траўня 2024 (+03) : {{За}}, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 11:10, 27 траўня 2024 (+03) : Карыстайцеся беларускай раскладкай клявіятуры. Літары «і» ды «с» адрозныя ад падобных лацінскіх «i» ды «c». --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 11:18, 28 траўня 2024 (+03) : {{За}}, [[Удзельнік:SergeiSEE|SergeiSEE]] ([[Гутаркі ўдзельніка:SergeiSEE|гутаркі]]) 00:52, 29 траўня 2024 (+02) ::10 ліпеня на старонцы [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Participants]] зьявілася паведамленьне пра пацьверджаньне нашага з [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich]] удзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў Стамбуле. Вялікі дзякуй усім за падтрымку і канструктыўную крытыку. 20 ліпеня на старонцы [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Programme]] ў расклад выступаў на 20 верасьня ўнесьлі дэманстрацыю Віталя [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Uploading from a museum website? Some custom JavaScript can help you]]. Віншуйма! Сам у першы дзень наведаю 3 лекцыі і 2 працоўныя сэкцыі, якія пазьней будуць даступныя ў запісе на Ютубе: # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/WikiOutdoor Training 2024]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/The Best Day of My Life "Arhavi WikiCamp"]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Financial-Economic Wikimonths in Wikimedia Armenia]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Crafting Connections: Unveiling the Art of Strategic PR & COMMS]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/How to present Wikipedia to newbies]]. 21 верасьня мяркую наведаць 2 круглыя сталы і 3 працоўныя сэкцыі: # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/CEE Hub - how do we get to a membership system?]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/How to Overcome Small Community Struggles that Wikimedia Chooses to Ignore: The Case of Montenegrin Wikipedia]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/My first staff member]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/CEE Hub Year 3 Workshop]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Quick and Low Cost Social Media: Effective Strategies for Small Wikimedia Affiliates]]. 22 верасьня зьбіраюся ўзяць удзел у 2-х круглых сталах і працоўнай сэкцыі: # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Inter regional cooperation - Education]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Auto-revert tools: what we learned from their usage in CEE]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/How to keep Wiki Loves participants interested even after 10+ editions]]. Буду ўдзячны за прапановы наконт майго ўдзелу ў Вікісустрэчы.--[[Удзельнік:W]] 10:57, 23 ліпеня 2024 (UTC+3) == Семинар о конфликте интересов == ''Извините за использование не языка раздела; чем богата'' Уважаемые коллеги, 14 марта в [16:30 CET/18:30 Москва/20:30 Душанбе, Ташкент, Алматы/21:30 Бишкек] Асаф Бартов (Senior Program Officer Фонда Викимедиа) проведёт семинар по конфликту интересов. Ожидаемая длительность семинара - полтора часа, его основная суть -- как не бояться конфликта интересов, а управлять им. Я верю, что этот вопрос актуален для сообщества, по собственному опыту считаю семинар полезным, и приглашаю всех заинтересованных к участию. Семинар будет проходить с синхронным переводом на русский язык, будет записан и в дальнейшем опубликован. В рамках семинара Асаф планирует сделать акцент на контексте взаимодействия неформальных групп. Те, кто не сможет принять участие лично (или опасается делать это), могут задать вопросы заранее через форму https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScruBi-IZ05EXTVxksY1urnlO5LkgkZef_Oip9ZD0XM6QoFWA/viewform (никакие персональные данные не собираются). Семинар пройдёт в zoom: https://wikimedia.zoom.us/j/81642755551?pwd=c9AgaApnwCNlfvKyFGQR4pFG8KNEih.1 ID 816 4275 5551 passw 759214 [[Удзельнік:Lvova|Lvova]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Lvova|гутаркі]]) 10:15, 11 сакавіка 2024 (+03) :Уже сегодня, через три часа. Надеюсь, до встречи! [[Удзельнік:Lvova|Lvova]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Lvova|гутаркі]]) 15:31, 14 сакавіка 2024 (+03) == Даведкавыя старонкі Вікісховішча == Вітаю! Як маецеся? Пераклаў 22 дапаможныя старонкі даведкі Вікісховішча, у тым ліку такія ключавыя, як Дапамога:Зьмест ([[:c:Help:Contents/be-tarask]]), Вікісховішча:Выбар дазволу ([[:c:Commons:Choosing a license/be-tarask]]), Вікісховішча:Свабода панарамы ([[:c:Commons:Freedom of panorama/be-tarask]]) і Вікісховішча:Як выкрыць парушэньні аўтарскага права ([[:c:Commons:How to detect copyright violations/be-tarask]]). Буду ўдзячны за вычытку і выпраўленьні. З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 16:44, 22 студзеня 2024 (UTC+3) == Do you use Wikidata in Wikimedia sibling projects? Tell us about your experiences == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''Note: Apologies for cross-posting and sending in English.'' Hello, the '''[[m:WD4WMP|Wikidata for Wikimedia Projects]]''' team at Wikimedia Deutschland would like to hear about your experiences using Wikidata in the sibling projects. If you are interested in sharing your opinion and insights, please consider signing up for an interview with us in this '''[https://wikimedia.sslsurvey.de/Wikidata-for-Wikimedia-Interviews Registration form]'''.<br> ''Currently, we are only able to conduct interviews in English.'' The front page of the form has more details about what the conversation will be like, including how we would '''compensate''' you for your time. For more information, visit our ''[[m:WD4WMP/AddIssue|project issue page]]'' where you can also share your experiences in written form, without an interview.<br>We look forward to speaking with you, [[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[m:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]]) 08:53, 5 January 2024 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WD4WMP/ScreenerInvite&oldid=26027495 --> == Reusing references: Can we look over your shoulder? == ''Apologies for writing in English.'' The Technical Wishes team at Wikimedia Deutschland is planning to [[m:WMDE Technical Wishes/Reusing references|make reusing references easier]]. For our research, we are looking for wiki contributors willing to show us how they are interacting with references. * The format will be a 1-hour video call, where you would share your screen. [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ More information here]. * Interviews can be conducted in English, German or Dutch. * [[mw:WMDE_Engineering/Participate_in_UX_Activities#Compensation|Compensation is available]]. * Sessions will be held in January and February. * [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ Sign up here if you are interested.] * Please note that we probably won’t be able to have sessions with everyone who is interested. Our UX researcher will try to create a good balance of wiki contributors, e.g. in terms of wiki experience, tech experience, editing preferences, gender, disability and more. If you’re a fit, she will reach out to you to schedule an appointment. We’re looking forward to seeing you, [[m:User:Thereza Mengs (WMDE)| Thereza Mengs (WMDE)]] <!-- Message sent by User:Thereza Mengs (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=25956752 --> == Feminism and Folklore 2024 == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024]]''' writing competition from February 1, 2024, to March 31, 2024 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2024|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 10:26, 18 студзеня 2024 (+03) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore 2024]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2024 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2024|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' -- [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 10:26, 18 студзеня 2024 (+03) </div></div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=23942484 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote on the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am reaching out to you today to announce that the voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) Charter is now open. Community members may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|cast their vote and provide comments about the charter via SecurePoll]] now through '''2 February 2024'''. Those of you who voiced your opinions during the development of the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC Enforcement Guidelines]] will find this process familiar. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|current version of the U4C Charter]] is on Meta-wiki with translations available. Read the charter, go vote and share this note with others in your community. I can confidently say the U4C Building Committee looks forward to your participation. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 21:08, 19 студзеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Last days to vote on the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am reaching out to you today to remind you that the voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) charter will close on '''2 February 2024'''. Community members may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|cast their vote and provide comments about the charter via SecurePoll]]. Those of you who voiced your opinions during the development of the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC Enforcement Guidelines]] will find this process familiar. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|current version of the U4C charter]] is on Meta-wiki with translations available. Read the charter, go vote and share this note with others in your community. I can confidently say the U4C Building Committee looks forward to your participation. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 20:00, 31 студзеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Announcing the results of the UCoC Coordinating Committee Charter ratification vote</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, Thank you everyone for following the progress of the Universal Code of Conduct. I am writing to you today to announce the outcome of the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|ratification vote]] on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee Charter]]. 1746 contributors voted in this ratification vote with 1249 voters supporting the Charter and 420 voters not. The ratification vote process allowed for voters to provide comments about the Charter. A report of voting statistics and a summary of voter comments will be published on Meta-wiki in the coming weeks. Please look forward to hearing about the next steps soon. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 21:23, 12 лютага 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26160150 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024: We are back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:UCDM 2024 general.jpg|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the forth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from 1st until 31st March 2024. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contribution in every language! The most active contesters will receive prizes.<br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/UCDM 2024|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[:m:User talk:ValentynNefedov (WMUA)|talk]]) </div> <!-- Message sent by User:ValentynNefedov (WMUA)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26166467 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Report of the U4C Charter ratification and U4C Call for Candidates now available</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am writing to you today with two important pieces of information. First, the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Vote results|report of the comments from the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter ratification]] is now available. Secondly, the call for candidates for the U4C is open now through April 1, 2024. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members are invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Per the charter, there are 16 seats on the U4C: eight community-at-large seats and eight regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement. Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Meta-wiki]]. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 19:25, 5 сакавіка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26276337 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Wikimedia Foundation Board of Trustees 2024 Selection</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> : ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear all, This year, the term of 4 (four) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Elections Committee]] will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Board Governance Committee created a Board Selection Working Group from Trustees who cannot be candidates in the 2024 community- and affiliate-selected trustee selection process composed of Dariusz Jemielniak, Nataliia Tymkiv, Esra'a Al Shafei, Kathy Collins, and Shani Evenstein Sigalov [3]. The group is tasked with providing Board oversight for the 2024 trustee selection process, and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 2024: Call for candidates and call for questions * June 2024: Affiliates vote to shortlist 12 candidates (no shortlisting if 15 or less candidates apply) [5] * June-August 2024: Campaign period * End of August / beginning of September 2024: Two-week community voting period * October–November 2024: Background check of selected candidates * Board's Meeting in December 2024: New trustees seated Learn more about the 2024 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|this Meta-wiki page]], and make your plan. '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2024 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Election Volunteers|Meta-wiki page]]. Best regards, [[m:Special:MyLanguage/User:Pundit|Dariusz Jemielniak]] (Governance Committee Chair, Board Selection Working Group) [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Results#Elected [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Minutes:2023-08-15#Governance_Committee [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] Even though the ideal number is 12 candidates for 4 open seats, the shortlisting process will be triggered if there are more than 15 candidates because the 1-3 candidates that are removed might feel ostracized and it would be a lot of work for affiliates to carry out the shortlisting process to only eliminate 1-3 candidates from the candidate list.<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]]22:56, 12 сакавіка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26349432 --> == Вашая вікі неўзабаве пяройдзе ў стан толькі для чытаньня == <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Прачытаць гэтае паведамленьне іншай мовай]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] <span class="mw-translate-fuzzy">[[foundation:|Фундацыя Вікімэдыя]] тэсьціць пераключэньне між першасным і другасным цэнтрамі зьвестак.</span> Гэта забясьпечыць даступнасьць Вікіпэдыі і іншых праектаў Вікімэдыі ў онлайне нават у выпадку катастрофы. Увесь трафік будзе пераключаны '''{{#time:j xg|2024-03-20|be-tarask}}'''. Выпрабаваньне пачнецца а '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2024-03-20T14:00|en}} {{#time:H:i e|2024-03-20T14:00}}]'''. На жаль, праз пэўныя абмежаваньні ў [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], пры пераключэньні ўсе рэдагаваньні мусяць спыніцца. Перапрашаем за нязручнасьці і прыкладаем усе намаганьні да іхняй мінімізацыі ў будучыні. '''Цягам кароткага пэрыяду вы зможаце толькі чытаць, але не рэдагаваць усе вікі.''' *У {{#time:l j xg Y|2024-03-20|be-tarask}}, рэдагаваньне будзе недаступнае максымум на гадзіну. *Пры спробе рэдагаваньняў у гэты час вы пабачыце паведамленьне пра памылку. Мы спадзяемся, што рэдагаваньні ў гэтыя хвіліны ня будуць страчаныя, аднак гарантаваць гэтага ня можам. Калі вы бачыце паведамленьне пра памылку, пачакайце, калі ласка, пакуль усё не адновіцца. Пасьля гэтага вы зможаце захаваць сваё рэдагаваньне. Аднак на ўсялякі выпадак мы раім вам сьпярша стварыць копію вашых зьмяненьняў. ''Іншыя наступствы'': *Фонавыя задачы запаволяцца, а некаторыя могуць спыніцца. Чырвоныя спасылкі могуць абнаўляцца ня так хутка, як звычайна. Калі вы створыце артыкул, на які ўжо недзе існуе спасылка, спасылка застанецца чырвонаю даўжэй, чым звычайна. Некаторыя доўгатрывалыя сцэнары мусяць быць спыненыя. * Чакаем, што разгортваньне коду пройдзе як звычайна. Аднак у асобных выпадках пры патрэбе могуць адбывацца замарожваньні коду. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] будзе недаступны цягам прыкладна 90 хвілінаў. Пры неабходнасьці гэтыя пляны могуць быць адкладзеныя. З [[wikitech:Switch_Datacenter|раскладам можна азнаёміцца на wikitech.wikimedia.org]]. Любыя зьмяненьні будуць прадстаўленыя ў раскладзе. Пра гэта будуць дадатковыя паведамленьні. За 30 хвілінаў да пачатку апэрацыі ва ўсіх віках зьявіцца абвестка пра гэта. '''Калі ласка, падзялецеся гэтай інфармацыяй з вашай супольнасьцю.'''</div><section end="server-switch"/> [[user:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]], 03:00, 15 сакавіка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=25636619 --> == CEE Hub Office Hour, Catch Up session and other announcements == Hi everyone, We want to inform you about the upcoming calls/sessions that [[:m:Wikimedia CEE Hub|CEE Hub]] will organise, along with some small announcements of the other sessions that may be interesting for some of you. First of all, we are inviting you to the next '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Office hours|CEE Hub Office Hour]]''' dedicated this time to the [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|''Microgrants'']]''',''' which will be held on Monday (22 April) at 18:00 CEST (''[[:m:Event:CEE Hub Office Hour/April 2024|'''register here''']]''). Also, we are making early announcement of the next '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|Catch Up]]''' dedicated to the [[:m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2024-2025|Annual Plan of the Wikimedia Foundation for the period 2024/25]], where you will have a chance to hear introduction about this plan directly from the CEO of the WMF, along with CEE Hub updates and later during the call Q&A session of 20 minutes. This session will be held on Wednesday (8 May) at 19:00 CEST ('''''[[:m:Event:CEE Catch Up Nr. 6 (May 2024)|register here]]'''''). Additionally, during this Friday (19 April) at 19:30 CEST at [[:m:Wikimedia Summit 2024|Wikimedia Summit]] in Berlin will be organised a [[:m:Wikimedia Summit 2024/Regional Meetups|'''regional CEE meet-up''']] with hybrid option, so you can join remotely as well (''[http://meet.google.com/bue-khkb-onr Google Meeting ID]''). Please use the registration pages on Meta for the CEE Hub Office Hour and CEE Catch Up session, so you will get a link directly. ___________________________________ At the end, if you are interested to hear more about [[:en:Wikipedia:The_Wikipedia_Library|'''Wikipedia Library''']] and how this works, that every Wikimedia user with an active account for at least 6 months, contributed at least 500 times to Wikimedia projects, made at least 10 edits in the past month, and not be currently blocked from writing on any Wikimedia project, can have an access to the Wikipedia Library, you can attend one of two possible [[Grants:Knowledge Sharing/Connect|Let’s Connect learning clinics]]: <nowiki>*</nowiki> '''Time zone 1''' [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdKuS77ymmedlOnrqfdwv-Y1j3T8a197b6lZ33GbMZJ24OaAQ/viewform Registration link here] ('''April 23rd,  18:00 CEST''') '''* Time zone 2''' [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfKP-MZ8F342dTFMIKp8WyjEPEntwkb3af8fEGOlM2J-BAfWA/viewform Registration link here] ('''April 26th, 09:00 CEST''') If you need more information about these sessions, you can contact Gorana Gomirac ([mailto:gorana.gomirac@vikimedija.org gorana.gomirac@vikimedija.org]). <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=25178510 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to select members of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through May 9, 2024. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 23:20, 25 красавіка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Sign up for the language community meeting on May 31st, 16:00 UTC</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="message"/>Hello all, The next language community meeting is scheduled in a few weeks - May 31st at 16:00 UTC. If you're interested, you can [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=Wikimedia_Language_engineering/Community_meetings#31_May_2024 sign up on this wiki page]. This is a participant-driven meeting, where we share language-specific updates related to various projects, collectively discuss technical issues related to language wikis, and work together to find possible solutions. For example, in the last meeting, the topics included the machine translation service (MinT) and the languages and models it currently supports, localization efforts from the Kiwix team, and technical challenges with numerical sorting in files used on Bengali Wikisource. Do you have any ideas for topics to share technical updates related to your project? Any problems that you would like to bring for discussion during the meeting? Do you need interpretation support from English to another language? Please reach out to me at ssethi(__AT__)wikimedia.org and [[etherpad:p/language-community-meeting-may-2024|add agenda items to the document here]]. We look forward to your participation! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:22, 15 траўня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Feedback invited on Procedure for Sibling Project Lifecycle</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle/Invitation for feedback (MM)|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle/Invitation for feedback (MM)}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' [[File:Sibling Project Lifecycle Conversation 3.png|150px|right|link=:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle]] Dear community members, The [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Community Affairs Committee]] (CAC) of the [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]] invites you to give feedback on a '''[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle|draft Procedure for Sibling Project Lifecycle]]'''. This draft Procedure outlines proposed steps and requirements for opening and closing Wikimedia Sibling Projects, and aims to ensure any newly approved projects are set up for success. This is separate from the procedures for opening or closing language versions of projects, which is handled by the [[:m:Special:MyLanguage/Language committee|Language Committee]] or [[m:Special:MyLanguage/Closing_projects_policy|closing projects policy]]. You can find the details on [[:m:Special:MyLanguage/Talk:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle#Review|this page]], as well as the ways to give your feedback from today until the end of the day on '''June 23, 2024''', anywhere on Earth. You can also share information about this with the interested project communities you work with or support, and you can also help us translate the procedure into more languages, so people can join the discussions in their own language. On behalf of the CAC,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 05:25, 22 траўня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Announcing the first Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello, The scrutineers have finished reviewing the vote results. We are following up with the results of the first [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) election]]. We are pleased to announce the following individuals as regional members of the U4C, who will fulfill a two-year term: * North America (USA and Canada) ** – * Northern and Western Europe ** [[m:Special:MyLanguage/User:Ghilt|Ghilt]] * Latin America and Caribbean ** – * Central and East Europe (CEE) ** — * Sub-Saharan Africa ** – * Middle East and North Africa ** [[m:Special:MyLanguage/User:Ibrahim.ID|Ibrahim.ID]] * East, South East Asia and Pacific (ESEAP) ** [[m:Special:MyLanguage/User:0xDeadbeef|0xDeadbeef]] * South Asia ** – The following individuals are elected to be community-at-large members of the U4C, fulfilling a one-year term: * [[m:Special:MyLanguage/User:Barkeep49|Barkeep49]] * [[m:Special:MyLanguage/User:Superpes15|Superpes15]] * [[m:Special:MyLanguage/User:Civvì|Civvì]] * [[m:Special:MyLanguage/User:Luke081515|Luke081515]] * – * – * – * – Thank you again to everyone who participated in this process and much appreciation to the candidates for your leadership and dedication to the Wikimedia movement and community. Over the next few weeks, the U4C will begin meeting and planning the 2024-25 year in supporting the implementation and review of the UCoC and Enforcement Guidelines. Follow their work on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Meta-wiki]]. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 11:14, 3 чэрвеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == Invitation to participate in the #WPWPCampaign 2024 == Dear community members, We are inviting you to participate in the Wikipedia Pages Wanting Photos 2024 campaign, a global contest scheduled to run from July through August 2024: Participants will choose among Wikipedia pages without photo images, then add a suitable file from among the many thousands of photos in the Wikimedia Commons, especially those uploaded from thematic contests (Wiki Loves Africa, Wiki Loves Earth, Wiki Loves Folklore, etc.) over the years. In its first year (2020), 36 Wikimedia communities in 27 countries joined the campaign. Events relating to the campaign included training organized by at least 18 Wikimedia communities in 14 countries. The campaign resulted in the addition of media files (photos, audios and videos) to more than 90,000 Wikipedia articles in 272 languages. Wikipedia Pages Wanting Photos (WPWP) offers an ideal task for recruiting and guiding new editors through the steps of adding content to existing pages. Besides individual participation, the WPWP campaign can be used by user groups and chapters to organize editing workshops and edit-a-thons. The organizing team is looking for a contact person to coordinate WPWP participation your language Wikipedia. We’d be glad for you to sign up directly at [[:meta:Wikipedia_Pages_Wanting_Photos_2024/Participating_Communities|WPWP Participating Communities page]] on Meta-Wiki. Thank you, [[:w:en:User:Reading Beans|Reading Beans]] / readthebeans{{@}}gmail.com)<br/> Project manager and coordinator<br/> Wikipedia Pages Wanting Photos 2024 <!-- Message sent by User:Ammarpad@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikipedia_Pages_Wanting_Photos/Distribution_list&oldid=26836490 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">The final text of the Wikimedia Movement Charter is now on Meta</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final draft available|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final draft available}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hi everyone, The final text of the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] is now up on Meta in more than 20 languages for your reading. '''What is the Wikimedia Movement Charter?''' The Wikimedia Movement Charter is a proposed document to define roles and responsibilities for all the members and entities of the Wikimedia movement, including the creation of a new body – the Global Council – for movement governance. '''Join the Wikimedia Movement Charter “Launch Party”''' Join the [[m:Special:MyLanguage/Event:Movement Charter Launch Party|“Launch Party”]] on '''June 20, 2024''' at '''14.00-15.00 UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1718892000 your local time]). During this call, we will celebrate the release of the final Charter and present the content of the Charter. Join and learn about the Charter before casting your vote. '''Movement Charter ratification vote''' Voting will commence on SecurePoll on '''June 25, 2024''' at '''00:01 UTC''' and will conclude on '''July 9, 2024''' at '''23:59 UTC.''' You can read more about the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting|voting process, eligibility criteria, and other details]] on Meta. If you have any questions, please leave a comment on the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Charter|Meta talk page]] or email the MCDC at [mailto:mcdc@wikimedia.org mcdc@wikimedia.org]. On behalf of the MCDC,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 11:44, 11 чэрвеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Voting to ratify the Wikimedia Movement Charter is now open – cast your vote</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Ratification vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Ratification vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello everyone, The voting to ratify the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|'''Wikimedia Movement Charter''']] is now open. The Wikimedia Movement Charter is a document to define roles and responsibilities for all the members and entities of the Wikimedia movement, including the creation of a new body – the Global Council – for movement governance. The final version of the Wikimedia Movement Charter is [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|available on Meta in different languages]] and attached [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wikimedia_Movement_Charter_(June_2024).pdf here in PDF format] for your reading. Voting commenced on SecurePoll on '''June 25, 2024''' at '''00:01 UTC''' and will conclude on '''July 9, 2024''' at '''23:59 UTC'''. Please read more on the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting|voter information and eligibility details]]. After reading the Charter, please [[Special:SecurePoll/vote/398|'''vote here''']] and share this note further. If you have any questions about the ratification vote, please contact the Charter Electoral Commission at [mailto:cec@wikimedia.org '''cec@wikimedia.org''']. On behalf of the CEC,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 13:51, 25 чэрвеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == Планую запытаць грант на наўтбук каб працягнуць загрузку фатаграфій з glubinka.by - гэта будзе грант ад Wikimedia Belarus - так што наўтбук пасля завяршэння праекту я перадам, згодны? == 12 GB ужо на Commans, усяго ~120 GB. Бо мой стары лаптоп ужо зусім дрэнны і тупіць. Зараз жыву ў Грузii, Батумi. [[Удзельнік:Uwelir|Uwelir]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Uwelir|гутаркі]]) 18:57, 26 чэрвеня 2024 (+03) :: {{За}} [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) 20:28, 26 чэрвеня 2024 (+03) : Карыстайцеся беларускай раскладкай клявіятуры. Літары „і“ ды „с“ адрозныя ад падобных лацінскіх „i“ ды „c“. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 10:07, 27 чэрвеня 2024 (+03) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Voting to ratify the Wikimedia Movement Charter is ending soon</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello everyone, This is a kind reminder that the voting period to ratify the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] will be closed on '''July 9, 2024''', at '''23:59 UTC'''. If you have not voted yet, please vote [[m:Special:SecurePoll/vote/398|on SecurePoll]]. On behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Ratification/Voting#Electoral_Commission|Charter Electoral Commission]],<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 06:45, 8 ліпеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">U4C Special Election - Call for Candidates</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – call for candidates|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, A special election has been called to fill additional vacancies on the U4C. The call for candidates phase is open from now through July 19, 2024. The [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the [[:foundation:Wikimedia Foundation Universal Code of Conduct|UCoC]]. Community members are invited to submit their applications in the special election for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please review the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|U4C Charter]]. In this special election, according to [[Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter#2. Elections and Terms|chapter 2 of the U4C charter]], there are 9 seats available on the U4C: '''four''' community-at-large seats and '''five''' regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement. [[Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter#5. Glossary|No more than two members of the U4C can be elected from the same home wiki]]. Therefore, candidates must not have English Wikipedia, German Wikipedia, or Italian Wikipedia as their home wiki. Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Meta-wiki]]. In cooperation with the U4C,<section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:02, 10 ліпеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Wikimedia Movement Charter ratification voting results</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Results of the ratification vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Results of the ratification vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello everyone, After carefully tallying both individual and affiliate votes, the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting#Electoral Commission|Charter Electoral Commission]] is pleased to announce the final results of the Wikimedia Movement Charter voting.   As [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Charter#Thank you for your participation in the Movement Charter ratification vote!|communicated]] by the Charter Electoral Commission, we reached the quorum for both Affiliate and individual votes by the time the vote closed on '''July 9, 23:59 UTC'''. We thank all 2,451 individuals and 129 Affiliate representatives who voted in the ratification process. Your votes and comments are invaluable for the future steps in Movement Strategy. The final results of the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] ratification voting held between 25 June and 9 July 2024 are as follows: '''Individual vote:''' Out of 2,451 individuals who voted as of July 9 23:59 (UTC), 2,446 have been accepted as valid votes. Among these, '''1,710''' voted “yes”; '''623''' voted “no”; and '''113''' selected “–” (neutral). Because the neutral votes don’t count towards the total number of votes cast, 73.30% voted to approve the Charter (1710/2333), while 26.70% voted to reject the Charter (623/2333). '''Affiliates vote:''' Out of 129 Affiliates designated voters who voted as of July 9 23:59 (UTC), 129 votes are confirmed as valid votes. Among these, '''93''' voted “yes”; '''18''' voted “no”; and '''18''' selected “–” (neutral). Because the neutral votes don’t count towards the total number of votes cast, 83.78% voted to approve the Charter (93/111), while 16.22% voted to reject the Charter (18/111). '''Board of Trustees of the Wikimedia Foundation:''' The Wikimedia Foundation Board of Trustees voted '''not to ratify''' the proposed Charter during their special Board meeting on July 8, 2024. The Chair of the Wikimedia Foundation Board of Trustees, Nataliia Tymkiv, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/Board_resolution_and_vote_on_the_proposed_Movement_Charter|shared the result of the vote, the resolution, meeting minutes and proposed next steps]].   With this, the Wikimedia Movement Charter in its current revision is '''not ratified'''. We thank you for your participation in this important moment in our movement’s governance. The Charter Electoral Commission, [[m:User:Abhinav619|Abhinav619]], [[m:User:Borschts|Borschts]], [[m:User:Iwuala Lucy|Iwuala Lucy]], [[m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]], [[m:User:Der-Wir-Ing|Der-Wir-Ing]]<section end="announcement-content" /> </div> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 20:52, 18 ліпеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to fill vacancies of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – voting opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – voting opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through '''August 10, 2024'''. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 05:46, 27 ліпеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Reminder! Vote closing soon to fill vacancies of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – reminder to vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – reminder to vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, The voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is closing soon. It is open through 10 August 2024. Read the information on [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2024_Special_Election#Voting|the voting page on Meta-wiki to learn more about voting and voter eligibility]]. If you are eligible to vote and have not voted in this special election, it is important that you vote now. '''Why should you vote?''' The U4C is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community input into the committee membership is critical to the success of the UCoC. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C,<section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 18:29, 6 жніўня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Coming soon: A new sub-referencing feature – try it!</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="Sub-referencing"/> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|{{#ifeq:{{#dir}}|ltr|right|left}}|400px]] Hello. For many years, community members have requested an easy way to re-use references with different details. Now, a MediaWiki solution is coming: The new sub-referencing feature will work for wikitext and Visual Editor and will enhance the existing reference system. You can continue to use different ways of referencing, but you will probably encounter sub-references in articles written by other users. More information on [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|the project page]]. '''We want your feedback''' to make sure this feature works well for you: * [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing#Test|Please try]] the current state of development on beta wiki and [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|let us know what you think]]. * [[m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing/Sign-up|Sign up here]] to get updates and/or invites to participate in user research activities. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]’s [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes|Technical Wishes]] team is planning to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We will reach out to creators/maintainers of tools and templates related to references beforehand. Please help us spread the message. --[[m:User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[m:User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]]) 10:36, 19 August 2024 (UTC) <section end="Sub-referencing"/> </div> <!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=27309345 --> == Sign up for the language community meeting on August 30th, 15:00 UTC == Hi all, The next language community meeting is scheduled in a few weeks—on August 30th at 15:00 UTC. If you're interested in joining, you can [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#30_August_2024 sign up on this wiki page]. This participant-driven meeting will focus on sharing language-specific updates related to various projects, discussing technical issues related to language wikis, and working together to find possible solutions. For example, in the last meeting, topics included the Language Converter, the state of language research, updates on the Incubator conversations, and technical challenges around external links not working with special characters on Bengali sites. Do you have any ideas for topics to share technical updates or discuss challenges? Please add agenda items to the document [https://etherpad.wikimedia.org/p/language-community-meeting-aug-2024 here] and reach out to ssethi(__AT__)wikimedia.org. We look forward to your participation! [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 02:19, 23 жніўня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Announcing the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/board-elections@lists.wikimedia.org/thread/OKCCN2CANIH2K7DXJOL2GPVDFWL27R7C/ Original message at wikimedia-l]. [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, The scrutineers have finished reviewing the vote and the [[m:Special:MyLanguage/Elections Committee|Elections Committee]] have certified the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Results|results]] for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) special election]]. I am pleased to announce the following individual as regional members of the U4C, who will fulfill a term until 15 June 2026: * North America (USA and Canada) ** Ajraddatz The following seats were not filled during this special election: * Latin America and Caribbean * Central and East Europe (CEE) * Sub-Saharan Africa * South Asia * The four remaining Community-At-Large seats Thank you again to everyone who participated in this process and much appreciation to the candidates for your leadership and dedication to the Wikimedia movement and community. Over the next few weeks, the U4C will begin meeting and planning the 2024-25 year in supporting the implementation and review of the UCoC and Enforcement Guidelines. You can follow their work on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Meta-Wiki]]. On behalf of the U4C and the Elections Committee,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 17:05, 2 верасьня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Have your say: Vote for the 2024 Board of Trustees!</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Hello all, The voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Board of Trustees election]] is now open. There are twelve (12) candidates running for four (4) seats on the Board. Learn more about the candidates by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Candidates|reading their statements]] and their [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Questions_for_candidates|answers to community questions]]. When you are ready, go to the [[Special:SecurePoll/vote/400|SecurePoll]] voting page to vote. '''The vote is open from September 3rd at 00:00 UTC to September 17th at 23:59 UTC'''. To check your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best regards, The Elections Committee and Board Selection Working Group<section end="announcement-content" /> </div> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 15:13, 3 верасьня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == Вашая вікі неўзабаве пяройдзе ў стан толькі для чытаньня == <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Прачытаць гэтае паведамленьне іншай мовай]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] [[foundation:|Фундацыя Вікімэдыя]] пераключыць рух між сваімі цэнтрамі зьвестак. Гэта забясьпечыць даступнасьць Вікіпэдыі і іншых праектаў Вікімэдыі ў онлайне нават у выпадку катастрофы. Увесь трафік будзе пераключаны '''{{#time:j xg|2024-09-25|be-tarask}}'''. Выпрабаваньне пачнецца а '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2024-09-25T15:00|en}} {{#time:H:i e|2024-09-25T15:00}}]'''. На жаль, праз пэўныя абмежаваньні ў [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], пры пераключэньні ўсе рэдагаваньні мусяць спыніцца. Перапрашаем за нязручнасьці і прыкладаем усе намаганьні да іхняй мінімізацыі ў будучыні. За 30 хвілінаў да пачатку апэрацыі ва ўсіх віках зьявіцца абвестка пра гэта. <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">This banner will remain visible until the end of the operation.</span> '''Цягам кароткага пэрыяду вы зможаце толькі чытаць, але не рэдагаваць усе вікі.''' *У {{#time:l j xg Y|2024-09-25|be-tarask}}, рэдагаваньне будзе недаступнае максымум на гадзіну. *Пры спробе рэдагаваньняў у гэты час вы пабачыце паведамленьне пра памылку. Мы спадзяемся, што рэдагаваньні ў гэтыя хвіліны ня будуць страчаныя, аднак гарантаваць гэтага ня можам. Калі вы бачыце паведамленьне пра памылку, пачакайце, калі ласка, пакуль усё не адновіцца. Пасьля гэтага вы зможаце захаваць сваё рэдагаваньне. Аднак на ўсялякі выпадак мы раім вам сьпярша стварыць копію вашых зьмяненьняў. ''Іншыя наступствы'': *Фонавыя задачы запаволяцца, а некаторыя могуць спыніцца. Чырвоныя спасылкі могуць абнаўляцца ня так хутка, як звычайна. Калі вы створыце артыкул, на які ўжо недзе існуе спасылка, спасылка застанецца чырвонаю даўжэй, чым звычайна. Некаторыя доўгатрывалыя сцэнары мусяць быць спыненыя. * Чакаем, што разгортваньне коду пройдзе як звычайна. Аднак у асобных выпадках пры патрэбе могуць адбывацца замарожваньні коду. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] будзе недаступны цягам прыкладна 90 хвілінаў. Пры неабходнасьці гэтыя пляны могуць быць адкладзеныя. З [[wikitech:Switch_Datacenter|раскладам можна азнаёміцца на wikitech.wikimedia.org]]. Любыя зьмяненьні будуць прадстаўленыя ў раскладзе. '''Калі ласка, падзялецеся гэтай інфармацыяй з вашай супольнасьцю.'''</div><section end="server-switch"/> [[User:Trizek_(WMF)|Trizek_(WMF)]], 12:36, 20 верасьня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27248326 --> == 'Wikidata item' link is moving. Find out where... == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"><i>Apologies for cross-posting in English. Please consider translating this message.</i> Hello everyone, a small change will soon be coming to the user-interface of your Wikimedia project. The [[d:Q16222597|Wikidata item]] [[w:|sitelink]] currently found under the <span style="color: #54595d;"><u>''General''</u></span> section of the '''Tools''' sidebar menu will move into the <span style="color: #54595d;"><u>''In Other Projects''</u></span> section. We would like the Wiki communities feedback so please let us know or ask questions on the [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Discussion page]] before we enable the change which can take place October 4 2024, circa 15:00 UTC+2. More information can be found on [[m:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|the project page]].<br><br>We welcome your feedback and questions.<br> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 21:58, 27 верасьня 2024 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&oldid=27524260 --> : У Фабрыкатары: [[phabricator:T66315|Задача T66315]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 18:46, 10 кастрычніка 2024 (+03) == Invitation to Participate in Wiki Loves Ramadan Community Engagement Survey == Dear all, Apologies for writing in English. Please help to translate in your language. We are excited to announce the upcoming [[m:Wiki Loves Ramadan|Wiki Loves Ramadan]] event, a global initiative aimed at celebrating Ramadan by enriching Wikipedia and its sister projects with content related to this significant time of year. As we plan to organize this event globally, your insights and experiences are crucial in shaping the best possible participation experience for the community. To ensure that Wiki Loves Ramadan is engaging, inclusive, and impactful, we kindly invite you to participate in our community engagement survey. Your feedback will help us understand the needs of the community, set the event's focus, and guide our strategies for organizing this global event. Survey link: https://forms.gle/f66MuzjcPpwzVymu5 Please take a few minutes to share your thoughts. Your input will make a difference! Thank you for being a part of our journey to make Wiki Loves Ramadan a success. Warm regards, User:ZI Jony 06:19, 6 кастрычніка 2024 (+03) Wiki Loves Ramadan Organizing Team <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27510935 --> == <span lang="en" dir="ltr">Preliminary results of the 2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Hello all, Thank you to everyone who participated in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees election]]. Close to 6000 community members from more than 180 wiki projects have voted. The following four candidates were the most voted: # [[User:Kritzolina|Christel Steigenberger]] # [[User:Nadzik|Maciej Artur Nadzikiewicz]] # [[User:Victoria|Victoria Doronina]] # [[User:Laurentius|Lorenzo Losa]] While these candidates have been ranked through the vote, they still need to be appointed to the Board of Trustees. They need to pass a successful background check and meet the qualifications outlined in the Bylaws. New trustees will be appointed at the next Board meeting in December 2024. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Results|Learn more about the results on Meta-Wiki.]] Best regards, The Elections Committee and Board Selection Working Group <section end="announcement-content" /> </div> [[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]] 11:25, 14 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Seeking volunteers to join several of the movement’s committees</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Each year, typically from October through December, several of the movement’s committees seek new volunteers. Read more about the committees on their Meta-wiki pages: * [[m:Special:MyLanguage/Affiliations_Committee|Affiliations Committee (AffCom)]] * [[m:Special:MyLanguage/Ombuds_commission|Ombuds commission (OC)]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation/Legal/Community Resilience and Sustainability/Trust and Safety/Case Review Committee|Case Review Committee (CRC)]] Applications for the committees open on 16 October 2024. Applications for the Affiliations Committee close on 18 November 2024, and applications for the Ombuds commission and the Case Review Committee close on 2 December 2024. Learn how to apply by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation/Legal/Committee_appointments|visiting the appointment page on Meta-wiki]]. Post to the talk page or email [mailto:cst@wikimedia.org cst@wikimedia.org] with any questions you may have. For the Committee Support team, <section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:07, 17 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27601062 --> == 'Wikidata item' link is moving, finally. == Hello everyone, I previously wrote on the 27th September to advise that the ''Wikidata item'' sitelink will change places in the sidebar menu, moving from the '''General''' section into the '''In Other Projects''' section. The scheduled rollout date of 04.10.2024 was delayed due to a necessary request for Mobile/MinervaNeue skin. I am happy to inform that the global rollout can now proceed and will occur later today, 22.10.2024 at 15:00 UTC-2. [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Please let us know]] if you notice any problems or bugs after this change. There should be no need for null-edits or purging cache for the changes to occur. Kind regards, -[[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] 14:29, 22 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&oldid=27535421 --> == Праграма мікрагрантаў Асяродка ЦУЭ == [[metawiki:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|Праграма мікрагрантаў Асяродка ЦУЭ]] дагэтуль адкрытая для заявак ад супольнасьцяў Сярэдняй і Ўсходняй Эўропы. З кастрычніка 2024 году мы таксама прымаем прапановы зь сярэднеазіяцкіх супольнасьцяў. Праграма мікрагрантаў Асяродка ЦУЭ прафінансуе праекты ад 50 да 500 эўра. Калі ласка, прачытайце меркі і іншыя падрабязнасьці праграмы. Форма заяўкі даступная на Мэта-старонцы, дзе вам спатрэбіцца адказаць на шэраг простых пытаньняў. Вы можаеце знайсьці сьпіс заявак на праграму да кастрычніка 2024 году на [[metawiki:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|гэтай старонцы]], каб зразумець, на штя іншыя супольнасьці папрасілі фінансаваньне. Калі ласка, апавясьціце нас ([[Wikimedia CEE Hub/Communication|зьвяжыцеся з намі]]), калі маеце любыя пытаньні. Мы чакаем вашых заявак! --[[Удзельнік:TRistovski-CEEhub|TRistovski-CEEhub]] ([[Гутаркі ўдзельніка:TRistovski-CEEhub|гутаркі]]) 12:05, 25 кастрычніка 2024 (+03) == CampaignEvents extension and the upcoming CEE Hub Office Hour == Some of you have already been in contact with the [[:m:Event Center/Registration|Event Registration tool]], that we are using for our monthly Office Hours. As this tool is part of the wider [[:m: CampaignEvents|CampaignEvents extension]], we would dedicate our upcoming monthly Office Hour to this topic and during the call will be present as well [[:m:User:Udehb-WMF|Benedict Nnaemeka Udeh]], who will have a short demo about this extension and will answer your questions. The Office Hour will be held on 18th of November (Monday) at 17:00 CET. All the details about local time and how to register yourself are available on [[:m:Wikimedia CEE Hub/Office hours|our Meta page]]. In the meantime, you can check [[:m:CampaignEvents|this Meta page]] about the extension, where you can find all the details about three key functionalities: * [[:m:Event Center/Registration|Event Registration tool]], allows campaign organizers to manage event registrations directly on the wiki. You can find instructions on how to use it [[:m:Event Center/Registration/Instructions|here]]. * [[:m:Campaigns/Foundation Product Team/Event list|Event list]], global, automated list of events on the wikis. It can be accessed by going to [[:m:Collaboration list|SpecialːAllEvents]]. * [[:m:Campaigns/Foundation Product Team/Invitation list|Invitation list]], finding past contributors on the selected articles, that can be useful to be invited in the upcoming edit-a-thons, contests, campaigns, etc. You can view [[:c:File:How to test the Invitation List tool.webm|this video]] to see how it works. You can find information on how this extension can be deployed on your Wikipedia [[:m:CampaignEvents/Deployment status|here]], which requires community discussion and consensus. --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 20:19, 28 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=26669262 --> == Final Reminder: Join us in Making Wiki Loves Ramadan Success == Dear all, We’re thrilled to announce the Wiki Loves Ramadan event, a global initiative to celebrate Ramadan by enhancing Wikipedia and its sister projects with valuable content related to this special time of year. As we organize this event globally, we need your valuable input to make it a memorable experience for the community. Last Call to Participate in Our Survey: To ensure that Wiki Loves Ramadan is inclusive and impactful, we kindly request you to complete our community engagement survey. Your feedback will shape the event’s focus and guide our organizing strategies to better meet community needs. * Survey Link: [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSffN4prPtR5DRSq9nH-t1z8hG3jZFBbySrv32YoxV8KbTwxig/viewform?usp=sf_link Complete the Survey] * Deadline: November 10, 2024 Please take a few minutes to share your thoughts. Your input will truly make a difference! '''Volunteer Opportunity''': Join the Wiki Loves Ramadan Team! We’re seeking dedicated volunteers for key team roles essential to the success of this initiative. If you’re interested in volunteer roles, we invite you to apply. * Application Link: [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfXiox_eEDH4yJ0gxVBgtL7jPe41TINAWYtpNp1JHSk8zhdgw/viewform?usp=sf_link Apply Here] * Application Deadline: October 31, 2024 Explore Open Positions: For a detailed list of roles and their responsibilities, please refer to the position descriptions here: [https://docs.google.com/document/d/1oy0_tilC6kow5GGf6cEuFvdFpekcubCqJlaxkxh-jT4/ Position Descriptions] Thank you for being part of this journey. We look forward to working together to make Wiki Loves Ramadan a success! Warm regards,<br> The Wiki Loves Ramadan Organizing Team 08:11, 29 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Форум| ]] == Sign up for the language community meeting on November 29th, 16:00 UTC == Hello everyone, The next language community meeting is coming up next week, on November 29th, at 16:00 UTC (Zonestamp! For your timezone <https://zonestamp.toolforge.org/1732896000>). If you're interested in joining, you can sign up on this wiki page: <https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#29_November_2024>. This participant-driven meeting will be organized by the Wikimedia Foundation’s Language Product Localization team and the Language Diversity Hub. There will be presentations on topics like developing language keyboards, the creation of the Moore Wikipedia, and the language support track at Wiki Indaba. We will also have members from the Wayuunaiki community joining us to share their experiences with the Incubator and as a new community within our movement. This meeting will have a Spanish interpretation. Looking forward to seeing you at the language community meeting! Cheers, [[User:SSethi (WMF)|Srishti]] 22:54, 21 лістапада 2024 (+03) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! == Dear All, We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture. * Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]] * When: Jan 19, 2025 * Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025). * Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 * Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]] To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025. Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language. Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all. Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate. Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success! For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] 15:07, 16 студзеня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> == Магчымасьць данесьці інфармацыю пра праблемы беларускай вікіпэдыі да Джымі Ўэйлза == [https://www.facebook.com/viachorka/posts/pfbid02rN7VVoWYjwGToJfEv1nmBhGAFMW3eBFfe2L8LqgkbMLRZ8uAu9zxBNN1ghScj18El?locale=uk_UA Вось тут] магчыма задаць свае пытаньні, данесьці патрэбную інфармацыю. Калі ласка, далучайцеся! [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 05:55, 21 студзеня 2025 (+03) == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 04:11, 24 студзеня 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 05:35, 29 студзеня 2025 (+03) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 05:35, 29 студзеня 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:48, 3 лютага 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 11:28, 22 лютага 2025 (+03) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == CEE Hub Microgrant Programme - 2025 round == '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|CEE Hub Microgrant programme]]''' is open for submissions from the communities across Central and Eastern Europe (as well as Central Asia, and Farsi contributors that live in these regions). The CEE Hub Microgrant programme will fund projects ranging from 50 to 700 EUR. Please read the criteria and other details with the programme. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdscTZ9EPNjHhU0r7hUHNwntX34Wrk8ieiHemk_clB9VI3PfQ/viewform Application form]''' is accessible on the Meta page where you will need to answer a few simple questions. You can find a list of the applications for the programme from 2024 [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|on this page]], so you will get a sense of what other communities asked for funds. If you have any questions, please let us know ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Communication|contact us]]). We are waiting for your submissions! --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 16:35, 24 лютага 2025 (+03) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28306207 --> == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 21:51, 7 сакавіка 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == Дапамажыце паставіць сьцяг Вены ў шаблёне ў арыткуле Мясцовыя выбары ў Вене 2025 == Падкажыце, як замест сьцяга Аўстрыі паставіць ў шаблён сьцяг Вены? [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 12:38, 13 сакавіка 2025 (+03) : Вітаю! [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Мясцовыя_выбары_ў_Вене_2025_году&diff=prev&oldid=2607914 Выправіў] сьцяг і стварыў [[Шаблён:Сьцягафікацыя/Вена|адпаведны шаблён]]. З павагай, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 09:08, 14 сакавіка 2025 (+03) :: Дзякуй вялікі! == An improved dashboard for the Content Translation tool == <div lang="en" dir="ltr"> {{int:Hello}} Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en&to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. Below is a breakdown of important information about the improvement. '''What are the improvements?'''<br> The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users can now access the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic). Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity.]] [[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]] '''Does this improvement change the current accessibility of this tool in this Wikipedia?'''<br> The Content translation tool will still be in beta; therefore, only logged-in users who activated the tool from the [[en:wikipedia:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]] will continue to have access to the content translation tool. Also, if the tool is only available to a specific [[en:Wikipedia:User access levels|user group]], it will remain that way. '''When do we plan to implement this improvement?'''<br> We will implement it on your Wikipedia and others by 24th, March 2025. '''What happens to the former dashboard after we implement the improvement?'''<br> You can still access it in the tool for some time. We will remove it from all Wikipedias by May 2025, as maintaining it will no longer be productive. '''Where can I test this improvement and report any issues before it is implemented in this Wiki?''' <br> You can try the improved capabilities in the test wiki using this link: https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=es&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en#/ . If you notice an issue related to the improved dashboard in the test wiki, please let us know in this thread and ping me, or report it in [https://phabricator.wikimedia.org/ Phabricator], adding these tags: <code>BUG REPORT</code> and <code>ContentTranslation</code>. Please ask us any questions regarding this improvement in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 07:23, 14 сакавіка 2025 (+03) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_2&oldid=28390868 --> == Вашая вікі неўзабаве пяройдзе ў стан толькі для чытаньня == <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Прачытаць гэтае паведамленьне іншай мовай]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] [[foundation:|Фундацыя Вікімэдыя]] пераключыць рух між сваімі цэнтрамі зьвестак. Гэта забясьпечыць даступнасьць Вікіпэдыі і іншых праектаў Вікімэдыі ў онлайне нават у выпадку катастрофы. Увесь трафік будзе пераключаны '''{{#time:j xg|2025-03-19|be-tarask}}'''. Выпрабаваньне пачнецца а '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]'''. На жаль, праз пэўныя абмежаваньні ў [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], пры пераключэньні ўсе рэдагаваньні мусяць спыніцца. Перапрашаем за нязручнасьці і прыкладаем усе намаганьні да іхняй мінімізацыі ў будучыні. За 30 хвілінаў да пачатку апэрацыі ва ўсіх віках зьявіцца абвестка пра гэта. Гэты банэр заставацьмецца бачным да канца апэрацыі. '''Цягам кароткага пэрыяду вы зможаце толькі чытаць, але не рэдагаваць усе вікі.''' *У {{#time:l j xg Y|2025-03-19|be-tarask}}, рэдагаваньне будзе недаступнае максымум на гадзіну. *Пры спробе рэдагаваньняў у гэты час вы пабачыце паведамленьне пра памылку. Мы спадзяемся, што рэдагаваньні ў гэтыя хвіліны ня будуць страчаныя, аднак гарантаваць гэтага ня можам. Калі вы бачыце паведамленьне пра памылку, пачакайце, калі ласка, пакуль усё не адновіцца. Пасьля гэтага вы зможаце захаваць сваё рэдагаваньне. Аднак на ўсялякі выпадак мы раім вам сьпярша стварыць копію вашых зьмяненьняў. ''Іншыя наступствы'': *Фонавыя задачы запаволяцца, а некаторыя могуць спыніцца. Чырвоныя спасылкі могуць абнаўляцца ня так хутка, як звычайна. Калі вы створыце артыкул, на які ўжо недзе існуе спасылка, спасылка застанецца чырвонаю даўжэй, чым звычайна. Некаторыя доўгатрывалыя сцэнары мусяць быць спыненыя. * Чакаем, што разгортваньне коду пройдзе як звычайна. Аднак у асобных выпадках пры патрэбе могуць адбывацца замарожваньні коду. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] будзе недаступны цягам прыкладна 90 хвілінаў. Пры неабходнасьці гэтыя пляны могуць быць адкладзеныя. З [[wikitech:Switch_Datacenter|раскладам можна азнаёміцца на wikitech.wikimedia.org]]. Любыя зьмяненьні будуць прадстаўленыя ў раскладзе. '''Калі ласка, падзялецеся гэтай інфармацыяй з вашай супольнасьцю.'''</div><section end="server-switch"/> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 02:15, 15 сакавіка 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=28307742 --> == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 05:04, 4 красавіка 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Глобальные тенденции: чему мы можем научиться у меняющегося Интернета? Марьяна Пинчук == CEE Hub представляет запись первого русскоязычного мероприятия — презентации с последующими вопросами и ответами на тему «Как искусственный интеллект может помочь вам в вашей жизни в Википедии?». Встречи будут записываться, поэтому вы можете найти записи встреч здесь, код в скобках: # [https://us06web.zoom.us/rec/share/DCFCOJUhPRkCyDIxyfv8BQdbxJnU7zTcqBeVY-k3JgrNJ_x7bCcLC1XApcNz03Jp.CHESvngt2SsZm9r_ Recording from the first event] <small>''(Passcode: h$BOin4?)''</small> Следующее мероприятие — «'''Глобальные тенденции: чему мы можем научиться из меняющегося Интернета?'''» Марьяна Пинчук, состоится в пятницу, 25 апреля, в 16:00 UTC, вы можете подписаться на уведомления '''[[:m:Event:Глобальные тенденции: чему мы можем научиться у меняющегося Интернета? Марьяна Пинчук|здесь]]'''. --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 14:47, 9 красавіка 2025 (+03) (on behalf of the CEE Hub) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28516993 --> == Be part of the next CEE Catch Up about Global Trends == Hi everyone, We want to announce the ninth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the Foundation Annual Planning Workshop focused on [[diffblog:2025/03/04/global-trends-2025/|'''global trends that are affecting our movement''']]. The session will take place on 23^rd of April 2025, 18:00-19:00 CEST (check your local time [https://zonestamp.toolforge.org/1745424000 here]). Together (the CEE Communities and the Wikimedia Foundation staff) we will discuss the trends related to our projects, our readers and editors. We will explore how those trends show up in the CEE context and discuss what our projects need to address those trends, and how we can support them. You will also have the opportunity to ask questions to the Wikimedia Foundation staff about the work being planned as part of the annual plan that runs from July 2025 to June 2026. '''<u>''[[Wikimedia CEE Hub/Catch up|Join us at the Next CEE Catch up]]!''</u>''' --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 20:19, 14 красавіка 2025 (+03) (on behalf of the CEE Catch Up team) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28546550 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> 19:10, 16 красавіка 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Hide on Rosé@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:34, 17 красавіка 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 18:03, 28 красавіка 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == <span lang="en" dir="ltr">Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- <section end="announcement-content" /> </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 06:40, 29 красавіка 2025 (+03)</div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! == ''(Apologies for posting in English)'' Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them. As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]]. After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki. The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org. If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 18:08, 6 траўня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28663781 --> == Глобальные тенденции: чему мы можем научиться из меняющегося Интернета? == CEE Hub представляет запись второго русскоязычного мероприятия, презентацию «Глобальные тенденции: чему мы можем научиться из меняющегося Интернета?» Марьяны Пинчук. * [https://us06web.zoom.us/rec/share/UGbl9nlJ9NOjdcLltBEmoXRXJZtgOs5amfcF9HekLlGEAXCvOapZxXJ3wDw7uYs1.fcr8ssFRW-tIoQeq Zoom] * Passcode: hG@&.Y?6 Темы будущих мероприятий и запись предыдущей сесси можно найти здесь ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Russian language events|Russian language events]]) --[[User:TRistovski-CEEhub|TRistovski-CEEhub]] ([[User talk:TRistovski-CEEhub|гутаркі]]) 16:02, 7 траўня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28675596 --> == Забарона на тарашкевіцу == Лятаньне па сеціве можа быць цікавым. Вось і знойдзена мною. Было напісанае мною [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wy/be-tarask Вікіпадарожжаў]. Але яго хочуць выдаліць, бо тарашкевіца не адпавядае ISO 639. Гэта ня праўда. Той ІСО мае беларускую мову пад назваю '''be''', або '''bel'''. Выдаляюць таксама і [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wb/be-tarask Вікікнігі] і [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wn/be-tarask Вікінавіны] і [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wq/be-tarask Вікіцытаты]. Запыт на выдаленьне можна чытаць [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Incubator:Requests_for_deletions тут]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 19:50, 13 траўня 2025 (+03) == <span lang="be" dir="ltr">Аб'яўлены конкурс кандыдатаў у Каардынацыйны камітэт па Універсальным кодэксе паводзін (ККУКП)</span> == <div lang="be" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Вынікі галасавання па кіраўніцтве па выкананні універсальнага кодэкса паводзін і Статуту Каардынацыйнага камітэта па Універсальным Кодэксе паводзін (ККУКП) [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|даступна на Meta-wiki]]. Цяпер вы можаце [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|падаць заяўку на працу ў ККУКП]] да 29 мая 2025 года ў 12:00 па Грынвічы. Інфармацыя аб [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|прымальнасці, працэсе і тэрмінах знаходзіцца на Мета-вікі]]. Галасаванне па кандыдатурах пачнецца 1 чэрвеня 2025 года і працягнецца два тыдні, завяршыўшыся 15 чэрвеня 2025 года ў 12:00 па Грынвічы. Калі ў вас ёсць якія-небудзь пытанні, вы можаце задаць іх на [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|старонка абмеркавання выбараў]]. -- у супрацоўніцтве з ККУКП, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|гутаркі]])</bdi> 01:06, 16 траўня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 18:26, 22 траўня 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 06:07, 28 траўня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|гутаркі]]) 19:47, 29 траўня 2025 (+03)</bdi> <!-- Message sent by User:Udehb-WMF@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> == Vote now in the 2025 U4C Election == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}} Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC]. Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:00, 14 чэрвеня 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28848819 --> == Event:ИИ: друг, враг или что-то среднее? == CEE Hub приглашет вас принять участие в семинаре в среду, 25 июня 2025 года, 16:00 UTC. '''Анна Продрому''', лауреат премии "Женщины в сфере технологий" по версии журнала FORBES 2023, сделает презентацию и ответит на вопросы на тему «'''ИИ: друг, враг или что-то среднее?'''». Регистрация открыта [[:m:Event:ИИ: друг, враг или что-то среднее?|'''здесь''']]. --[[User:TRistovski-CEEhub|TRistovski-CEEhub]] ([[User talk:TRistovski-CEEhub|гутаркі]]) 16:17, 16 чэрвеня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub_(Russian_events)&oldid=28871983 --> g52utxlo46vaz6b9h4q5qs6d9rq16n7 0 268709 2620418 2572176 2025-06-17T05:31:08Z KiranBOT 91310 выдалена адсочванне AMP з URL-адрасоў ([[:m:User:KiranBOT/AMP|падрабязнасці]]) ([[User talk:Usernamekiran|паведаміць пра памылку]]) v2.2.7r lm_rs 2620418 wikitext text/x-wiki {{Хакеіст |Імя = Джэк Макбэйн |Клюб = [[Юта Солт-Лэйк-Сіці|Юта]] |Выступаў = [[Арызона Каётыз]] |Пачатак кар’еры = 2009 |Драфт НХЛ = |Год драфту = |Клюб драфту = }} '''Джэк Макбэ́йн''' ({{мова-en|Jack McBain}}; {{Н}} 6 студзеня 2000 году) — канадзкі хакеіст, нападнік клюбу «[[Юта Солт-Лэйк-Сіці|Юта]]» з [[Нацыянальная хакейная ліга|Нацыянальнае хакейнае лігі]]. Браў удзел у [[Зімовыя Алімпійскія гульні 2022 году|Алімпійскіх гульнях 2022 году]] ў складзе нацыянальнай [[Мужчынская зборная Канады па хакеі|зборнай Канады]]. == Кар’ера == Макбэйн быў абраны клюбам «[[Мінэсота Ўайлд]]» на [[драфт НХЛ|драфце НХЛ]] 2018 году ў трэцім раўндзе пад агульным 63 нумарам. Пасьля драфту чатыры сэзоны правёў, гуляючы ў дружыне Бостанскага каледжу. Пасьля сканчэньня выступаў у турнірах сярод каледжаў хакеіст паведаміў клюбу аб нежаданьні складаньня працоўнае дамовы<ref name="tsn">[https://www.tsn.ca/jack-mcbain-minnesota-wild-nhl-trade-deadline-1.1772152 «Action heating up as Wild look to deal McBain’s rights»]. TSN.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20221209070600/https://www.hockeywilderness.com/2022/3/16/22980794/minnesota-wild-nhl-trade-rumors-deadline-jack-mcbain-montreal-canadiens «What to do about Jack McBain»]. SB Nation.</ref>. Каб не губляць гульца задарма «Ўайлд» пачаў шукаць клюбы, якія б жадалі набыць правы на спартоўца<ref name="tsn"/>. 20 сакавіка 2022 году правы на Макбэйна былі нададзеныя «[[Арызона Каётыз|Арызоне Каётыз]]» у абмен на выбар у другім раўндзе драфту НХЛ 2022 году<ref>[https://www.thescore.com/nhl/news/2321592 «Report: Wild ship prospect Jack McBain to Coyotes for 2nd-rounder»]. theScore.com. </ref><ref>[https://www.nhl.com/coyotes/news/coyotes-get-mcbain-from-wild-for-2022-2nd-round-draft-choice/c-332077404 «Coyotes get McBain from Wild for second-round draft choice»]. Arizona Coyotes.</ref>. Макбэйн склаў кантракт пачаткоўца з арызонцамі ўжо наступным днём<ref>[https://www.azcentral.com/story/sports/nhl/coyotes/2022/03/23/coyotes-sign-olympian-jack-mcbain-2-year-entry-level-contract/7134242001 «Arizona Coyotes sign Jack McBain to two-year entry-level contract»]. AZ Central.</ref>. Дэбют гульца ў НХЛ адбыўся 12 красавіка 2022 году ў матчы супраць «[[Нью-Джэрзі Дэвілз]]». Свае першыя пункты зарабіў 16 красавіка ў матчы супраць «[[Калгары Флэймз]]», калі дружына ўшчэнт была разьбітая зь лікам 9:1<ref>[https://www.cbssports.com/fantasy/hockey/news/coyotes-jack-mcbain-picks-up-first-nhl-point/ «Coyotes’ Jack McBain Picks Up First NHL Point»]. CBS Sports.</ref>. 29 сьнежня 2022 году Макбэйн двойчы пацэліў у браму «[[Таронта Мэйпл Ліфс]]» у пераможным матчы, які скончыўся зь лікам 6:3<ref>Magruder, Jack (30.12.2022). [https://www.theglobeandmail.com/sports/hockey/article-jack-mcbain-scores-two-late-goals-coyotes-top-maple-leafs-6-3/ «Jack McBain scores two late goals, Coyotes top Maple Leafs 6-3»]. The Globe and Mail.</ref>. Неўзабаве па заканчэньні рэгулярнага [[НХЛ 2023—2024 гадоў|сэзону 2023—2024 гадоў]] франшыза «Каётыз»» была прыпыненая, а актывы каманды былі перададзеныя хакейнаму клюбу «[[Юта Солт-Лэйк-Сіці|Юта]]». У выніку Макбэйн стаў хакеістам каманды «Юта»<ref>[https://www.azcentral.com/story/sports/nhl/coyotes/2024/04/17/coyotes-fans-create-unique-atmosphere-in-last-game-at-mullett-arena/73253893007/ «Coyotes give fans a win in final Arizona game, fans show plenty of love»]. AZ Central.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Eliteprospects}} * {{NHL}} * {{Hockeydb}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Макбэйн, Джэк}} [[Катэгорыя:Канадзкія хакеісты]] [[Катэгорыя:Хакеісты зборнай Канады]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Арызона Каётыз»]] pacouha1ztqztozy5xtdirrpooewnef 10 270114 2620431 2574389 2025-06-17T07:55:11Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620431 wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{1}}} <!-- Рознае --> | ПапярэдніСэзон = [[Чэмпіянат Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] <!-- 1 дывізіён --> | БероеСтараЛіга = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] | БероеСтараСэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | БероеСтара = 8 месца | БоцеўПлоўдЛіга = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] | БоцеўПлоўдСэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | БоцеўПлоўд = 6 месца | БоцеўУрацаЛіга = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] | БоцеўУрацаСэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | БоцеўУраца = 14 месца | ЛеўскіСафіЛіга = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] | ЛеўскіСафіСэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЛеўскіСафі = 2 месца | ЛудагорацРЛіга = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] | ЛудагорацРСэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЛудагорацР = 1 месца | ЛякаматыўПЛіга = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] | ЛякаматыўПСэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЛякаматыўП = 13 месца | ЛякаматыўСЛіга = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] | ЛякаматыўССэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЛякаматыўС = 10 месца | СлавіяСафіЛіга = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] | СлавіяСафіСэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СлавіяСафі = 9 месца | СпартакВарЛіга = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] | СпартакВарСэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СпартакВар = 7 месца | СэптэмврыСЛіга = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] | СэптэмврыССэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СэптэмврыС = 12 месца | ЦСКАСафіяЛіга = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] | ЦСКАСафіяСэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЦСКАСафія = 5 месца | ЧорнаеМораЛіга = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Першая прафэсійная ліга]] | ЧорнаеМораСэзон = [[Першая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЧорнаеМора = 3 месца <!-- 2 дывізіён --> | ДунаўРусэЛіга = [[Другая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Другая прафэсійная ліга]] | ДунаўРусэ = 6 месца | ЛітэксЛовэЛіга = [[Другая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Другая прафэсійная ліга]] | ЛітэксЛовэ = 17 месца (паніжэньне) | МантанаЛіга = [[Другая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Другая прафэсійная ліга]] | Мантана = 2 месца (падвышэньне) | МарэкДупніЛіга = [[Другая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Другая прафэсійная ліга]] | МарэкДупні = 4 месца | ПірынБлагоЛіга = [[Другая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Другая прафэсійная ліга]] | ПірынБлагоСэзон = [[Другая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ПірынБлаго = 3 месца | ЭтырВэлікаЛіга = [[Другая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе|Другая прафэсійная ліга]] | ЭтырВэлікаСэзон = [[Другая прафэсійная ліга чэмпіянату Баўгарыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЭтырВэліка = 7 месца <!-- Іншыя --> | ВэрэяСтараЛіга = [[Баўгарская абласная футбольная група А|РФГ А]] (Стара-Загора) | ВэрэяСтара = 6 месца | Любімец-20Ліга = [[Баўгарская абласная футбольная група А|РФГ А]] (Хаскава) | Любімец-20 = 7 месца | ХаскаваЛіга = [[Баўгарская абласная футбольная група А|РФГ А]] (Хаскава) | ХаскаваСэзон = 2024—2025 | Хаскава = 1 месца | default = 0}}<noinclude> {{Дакумэнтацыя}} [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя папярэднія сэзоны|Баўгарыя]] </noinclude> 2a2fuzbopmneqmm4658utfy7afh20h4 0 272926 2620383 2618373 2025-06-16T20:19:23Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620383 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |лягатып = |тып = |выява = Logo_of_the_Free_Nations_of_PostRussia_Forum_2023.png |дата ўтварэньня = 8 траўня 2022 |зьвязаныя кампаніі = [[Форум вольнай Расеі]] |сайт = [https://www.freenationsrf.org/ freenationsrf.org] }} '''Форум вольных дзяржаў пост-Расеі''' — гэта міжнародная плятформа, якое аб’едноўвае лідэраў нявольных народаў та рэгіёнаў сучаснай [[Расея|Расейскай Фэдэрацыі]], сярод якіх актывісты, палітыкі, медыўныя асобы і г. д.. Галоўнаю мэтаю форуму з’яўляецца дэнацыфікація, дэімпэралізацыя, дэмілірызацыя, а ў рэшце рэшт падзел Расеі на некалькі незалежных краін. Прычынаю гэтаму стала [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (з 2022)|расейскае ўварваньне]] ва [[Украіна|Ўкраіну]] 24 лютага 2022 года, калі [[Уладзімер Пуцін|Ўладзімер Пуцін]] абвесьціў ''«Спецыяльную Вайсковую Апярацыю»'' (альбо ''СВА''). == Мэта == Прадстаўнікі Форуму лічаць, што ўсе народы Расіі на сёння з'яўляюцца акупаванымі рэжымам расістаў, таму павінны сыстэматычна працаваць над сваім вызваленнем і дасягненнем поўнай суверэнітэту, уключаючы незалежнасць. Фактычная мэта Форуму: * дэканструкцыя расійскай імперыі на пляяду асобных суверэнных стабільных дэмакратычных дзяржаў; * дэімперыялізацыя і дэкаланізацыя для забеспячэння культурнай, палітычнай, эканамічнай незалежнасці ад акупацыйнага рэжыму Масквы; * дэмілітарызацыя і дэнуклеарызацыя пасля расійскага прастору, стварэнне новай архітэктуры бяспекі; * раследаванне злачынаў расійскага рэжыму, трыбунал для арганізатараў, ідэалагаў, пакаранне ваенных злачынцаў, лустрацыя удзельнікаў; * эканаміка-сацыяльная рэканструкцыя для забеспячэння стабільнасці інстытутаў, дэмакратыі і інтэграцыі новых дзяржаў у сусветную архітэктуру бяспекі, рэпарацыі пашкоджаным дзяржавам / Украіне, Грузіі, Ічкеріі.../.[[Файл:Карта постросії.jpg|alt=Адзін з варыянтаў падзелу Расеі (2023)|значак|330x330пкс|Адзін з варыянтаў падзелу Расеі (2023)]] == Форумы == Станам на канец сакавіка 2024 года былі праведзены 9 форумаў і яшчэ 2 плянуецца: # 8-9 траўня 2022 у [[Варшава|Варшаве]] ([[Польшча]])<ref>[https://sdp.pl/rosja-musi-przegrac-aby-wygrac-swoja-przyszlosc-relacja-z-forum-wolnych-narodow-rosji/ Rosja musi przegrać, aby wygrać swoją przyszłość. Relacja z Forum Wolnych Narodów Rosji]</ref>. # 22-24 ліпеня 2022 у [[Прага|Празе]] ([[Чэхія]]). Была прынята дэкларацыя аб дэкаланізацыі Расеі, а таксама была прадэманстравана мапа з, прыкладна, 30 новымі краінамі<ref>[https://ruski.radio.cz/deimperializaciya-i-deputinizaciya-v-prage-proshel-forum-svobodnyh-narodov-8756945 «Деимпериализация и депутинизация»: в Праге прошел Форум свободных народов России]</ref>. # 23-25 верасьня 2022 у [[Гданьск]]у ([[Польшча]])<ref>[https://www.idelreal.org/a/32049297.html III Форум свободных народов Пост-России в Гданьске]</ref>. # 7-11 сьнежня 2022 у [[Гэльсынгборг|Гэльсынгбурзе]] ([[Швэцыя|Швэцыі]]). На гэтым форуме быў падпісаны сымбалічны акт — «Мемарандум аб спыненьні існаваньня Расейскай Фэдэрацыі».[https://armyinform.com.ua/2022/12/15/korinni-narody-rosiyi-domovylysya-pro-prypynennya-isnuvannya-rf-yak-derzhavy-vzhe-u-2023-roczi/] # 31 студзеня 2023 у [[Брусэль|Брусэлі]] ([[Бэльгія]])<ref>[https://www.freenationsrf.org/news-posts/5-forum-free-nations-of-russia 5-тый Форум Свободных Народов ПостРоссии]</ref> ў [[Эўрапейскі парлямэнт|Эўрапейскім парлямэнце]] # 25-28 красавіка 2023 у [[Вашынгтон (акруга Калюмбія)|Вашынгтоне]], [[Філадэлфія|Філадэлфіі]] і [[Нью-Ёрк]]у ([[Злучаныя Штаты Амэрыкі]])<ref>[https://www.idelreal.org/a/32371938.html VI Форум свободных народов пост-России пройдет в США с 25 по 28 апреля]</ref>. # 1-2 жніўня 2023 у [[Токіё]] ([[Японія]])<ref>[https://www.freenationsrf.org/news-posts/the-7th-free-nations-postrussia-forum-in-tokyo-on-august-1-2 The 7th Free Nations PostRussia Forum in Tokyo on August 1-2]</ref>. # 26–28 верасня 2023 — [[Лёндан]] / [[Парыж]] [https://24tv.ua/londoni-parizhi-vidbudetsya-8-forum-vilnih-narodiv-post-rosiyi_n2396666] # 11-14 снежня 2023 года — [[Рым]] / [[Бэрлін]] [https://texty.org.ua/fragments/111274/pislya-imperiyi-u-rymi-ta-berlini-vidbudetsya-9-j-forum-vilnyh-derzhav-postrosiyi-anons/] # 16 красавіка 2024 года — [[Вашынгтон (горад)|Вашынгтон]] # 24 чэрвеня 2024 года — [[Вільня]] == Підписаны дакументы == * Декларація пра декаланізацыю Расіі (22—24 ліпеня 2022) [https://www.freenationsrf.org/en/declaration] * Гданські маніфест: План реконструкції Пост-Расіі (23—25 вересня 2022) [https://www.freenationsrf.org/en/manifest-info] * Дэкларацыя Незалежнасьці Сыбірскай Канфедэрацыі (7—11 снежня 2022) [https://web.archive.org/web/20240302230851/https://russiavsworld.org/iv-free-nations-of-post-russia-forum-program/] / * Мемарандум аб спыненні існавання Расійскай Федэрацыі (7—11 снежня 2022) [https://armyinform.com.ua/2022/12/15/korinni-narody-rosiyi-domovylysya-pro-prypynennya-isnuvannya-rf-yak-derzhavy-vzhe-u-2023-roczi/] * Брусэльскі пратакол (31 студзеня 2023) [https://www.freenationsrf.org/en/brussels-protocol] * Хартія свабоды Пост-расійського прастору (25—27 красавіка 2023) [https://abn.org.ua/uk/novyny/hartiya-svobody-postrosijskogo-prostoru/] * Токійська Дэкларацыя (1-2 жніўня 2023) [https://abn.org.ua/uk/dokumenty/tokijska-deklaracziya-2023-povnyj-tekst/] * Пострасійські пакт пра адсутнасьць ядэрнай зброі (26–28 верасня 2023) [https://www.freenationsrf.org/documents] * "Дэкрэт аб тэрытарыяльным ладзе Незалежных Дзяржаў постросійскага прастору" (11—14 снежня 2023) [https://web.archive.org/web/20240108183016/https://abn.org.ua/uk/knygy/russkij-mir-obludna-vygadka/] == Каардынацыйная рада Форуму і ўдзельнікі == Рафіс Кашапаў — Праграмны міністр Ураду Незалежнага Татарстану. Супрацоўнік руху "Вольны Ідэль-Урал" у Вялікабрытаніі, палітычны эмігрант. Андрэй Альманіс — Прэзідэнт Інстытута рэгіёнаў Расіі (Літва), старшыня міжнароднага таварыства падтрымкі "Шлях да марыі", публіцыст, пісьменнік, драматург. Паўло Мезерін — Палітолаг, аналітык, журналіст, эксперт украінска-расійскіх адносін. Лідар руху "Вольная Інгрыя". Нарадзіўся і жыў да 2014 года ў Санкт-Пецярбургу, палітычны эмігрант. Інна Курачкіна — журналістка і продзюсар INEWS (Ічкерія-Нюз), прадстаўніца Галавы Кабінету Міністраў Чачэнскай Рэспублікі Ічкерія. Украінка, нарадзілася ў Грузіі, палітычная эмігрантка. На афіцыйным сайце пададзены спіс асноўных 50 спікераў і членаў каардынацыйнай рады Форуму [https://www.freenationsrf.org/leadership] Агульная колькасць спікераў і удзельнікаў форуму — больш за 200. У тым ліку беларусы: Аляксандр Ракіцкі, Антон Касцоў, Вадзім Прокоп'єў, Аляксей Францкевіч == Тэрыторыі == {{Асноўны артыкул|Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Расеі}} [[Файл:Post Russia Forum map.svg|міні|Адзін з варыянтаў падзелу Расеі|220x220пкс]] На дадзены момант удзельнікі форуму распрацавалі 41 пастрасейскую тэрыторыю на базе сучасных нацыянальных рэспублік, а таксама на базе гістарычных і гіяграфічных асаблівасьцях тэрыторыі Расеі. Пагатоў прадугледжваецца перадача пад суверынітэт [[Японія|Японіі]] паўднёвую частку выспы [[Выспа Сахалін|Сахалін]] і ўсе выспы [[Курыльскія выспы|Курыльскага архіпелягу]]. Нижэй паказана табліца з тэрыторыямі, якія плануецца стварыць на сучаснай тэрыторыі Расеі: {| class="wikitable sortable" ! Нумар ! Тэрыторыя ! Сучасныя рэгіёны РФ |- | rowspan=9 | 1 | rowspan=9 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Чарназёмьме]]''' | [[Файл:Flag of Oryol Oblast.svg|22пкс]] '''[[Арлоўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:New Flag of Belgorod Oblast.svg|22пкс]] '''[[Белгародзкая вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Bryansk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Бранская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Voronezh Oblast.svg|22пкс]] '''[[Варонеская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Kaluga Oblast.svg|22пкс]] '''[[Калуская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Kursk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Курская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Lipetsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Ліпецкая вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Tambov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Тамбоўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Tula Oblast.svg|22пкс]] '''[[Тульская вобласьць]]''' |- | rowspan=3 | 2 | rowspan=3 | [[Файл:Inkerin lippu.svg|22пкс]] '''[[Інгрыя]]''' | [[Файл:Flag of Saint Petersburg.svg|22пкс]] '''[[Санкт-Пецярбург]]''' |- | [[Файл:Flag of Leningrad Oblast.svg|22пкс]] '''[[Ленінградзкая вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Vologda oblast.svg|22пкс]] '''[[Валагодзкая вобласьць]]''' (часткова) |- | 3 | [[Файл:Flag baltic republican party.jpg|22пкс]] '''[[Балтыйская Рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Kaliningrad Oblast.svg|22пкс]] '''[[Калінінградзкая вобласьць]]''' |- | rowspan=2 | 4 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of Kuban People's Republic.svg|22пкс]] '''[[Кубань]]''' | [[Файл:Flag of Krasnodar Krai.svg|22пкс]] '''[[Краснадарскі край]]''' (часткова) |- | [[Файл:Flag of Rostov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Растоўская вобласьць]]''' (часткова) |- | rowspan=5 | 5 | rowspan=5 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Фэдэрацыя Волгі]]''' | [[Файл:Flag of Orenburg Oblast.svg|22пкс]] '''[[Арэнбурская вобласьць]]''' (часткова) |- | [[Файл:Flag of Penza Oblast.svg|22пкс]] '''[[Пензенская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Samara Oblast.svg|22пкс]] '''[[Самарская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Saratov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Саратаўская вобласьць]]''' (часткова) |- | [[Файл:Flag of Ulyanovsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Ульянаўская вобласьць]]''' |- | 6 | [[Файл:Flag of Karel.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Карэлія]]''' | [[Файл:Flag of Karelia.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Карэлія]]''' |- | rowspan=3 | 7 | rowspan=3 | [[Файл:Komi Nordic cross flag.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Комі]]''' | [[Файл:Flag of Komi.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Комі]]''' |- | [[Файл:Flag of Nenets Autonomous District.svg|22пкс]] '''[[Ненецкая аўтаномная акруга]]''' |- | [[Файл:Flag of Arkhangelsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Архангельская вобласьць]]''' (часткова) |- | 8 | [[Файл:Flag_of_Udmurtia.svg|22пкс]] '''[[Удмуртыя]]''' | [[Файл:Flag_of_Udmurtia.svg|22пкс]] '''[[Удмуртыя]]''' |- | 9 | [[Файл:Erzya Flag.svg|22пкс]] '''[[Эрзянь Мастор]]''' | [[Файл:Flag of Nizhny Novgorod Region.svg|22пкс]] '''[[Ніжагародзкая вобласьць]]''' |- | rowspan=2 | 10 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of Veliky Novgorod (1994).svg|22пкс]] '''[[Наўгародзкая рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Novgorod Oblast.svg|22пкс]] '''[[Наўгародзкая вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Vologda oblast.svg|22пкс]] '''[[Валагодзкая вобласьць]]''' (часткова) |- | 11 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Цьвер]]''' | [[Файл:Flag of Tver Oblast.svg|22пкс]] '''[[Цьвярская вобласьць]]''' |- | rowspan=9 | 12 | rowspan=9 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Фэдэрацыя Залесьсе]]''' | [[Файл:Flag of Moscow, Russia.svg|22пкс]] '''[[Масква]]''' |- | [[Файл:Flag of Moscow oblast.svg|22пкс]] '''[[Маскоўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Vologda oblast.svg|22пкс]] '''[[Валагодзкая вобласьць]]''' (часткова) |- | [[Файл:Flag of Ivanovo Oblast.svg|22пкс]] '''[[Іванаўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Kostroma Oblast.svg|22пкс]] '''[[Кастрамская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Kirov Region.svg|22пкс]] '''[[Кіраўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Ryazan Oblast.svg|22пкс]] '''[[Разанская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Vladimir Oblast.svg|22пкс]] '''[[Уладзімерская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Yaroslavl Oblast.svg|22пкс]] '''[[Яраслаўская вобласьць]]''' |- | rowspan=6 | 13 | rowspan=6 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Злучаныя Штаты Сібіры]]''' | [[Файл:Flag of Irkutsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Іркуцкая вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Kemerovo Oblast.svg|22пкс]] '''[[Кемераўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:KrasnoyarskKray-Flag.svg|22пкс]] '''[[Краснаярскі край]]''' |- | [[Файл:Flag of Novosibirsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Новасібірская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Omsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Омская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Tomsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Томская вобласьць]]''' |- | rowspan=2 | 14 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of Sakha.svg|22пкс]] '''[[Якутыя|Рэспубліка Саха]]''' | [[Файл:Flag of Sakha.svg|22пкс]] '''[[Якутыя]]''' |- | [[Файл:Flag of Magadan Oblast.svg|22пкс]] '''[[Магаданская вобласьць]]''' |- | 15 | [[Файл:Flag of Chuvashia.svg|22пкс]] '''[[Чувашыя]]''' | [[Файл:Flag of Chuvashia.svg|22пкс]] '''[[Чувашыя]]''' |- | 16 | [[Файл:Flag of Mordovia.svg|22пкс]] '''[[Мардовія|Мокшань Мастор]]''' | [[Файл:Flag of Mordovia.svg|22пкс]] '''[[Мардовія]]''' |- | rowspan=2 | 17 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Б'ярмія]]''' | [[Файл:Flag of Arkhangelsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Архангельская вобласьць]]''' (часткова) |- | [[Файл:Flag of Vologda oblast.svg|22пкс]] '''[[Валагодзкая вобласьць]]''' (часткова) |- | rowspan=2 | 18 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Калмыкія|Айратская Рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Kalmykia.svg|22пкс]] '''[[Калмыкія]]''' |- | [[Файл:Flag of Astrakhan Oblast.svg|22пкс]] '''[[Астраханская вобласьць]]''' |- | 19 | [[Файл:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|22пкс]] '''[[Чачэнская Рэспубліка Ічкерыя]]''' | [[Файл:Flag of the Chechen Republic.svg|22пкс]] '''[[Чачэнія|Чачэнская Рэспубліка]]''' |- | rowspan=4 | 20 | rowspan=4 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Уральская Рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Kurgan Oblast.svg|22пкс]] '''[[Курганская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Perm Krai.svg|22пкс]] '''[[Пермскі край]]''' |- | [[Файл:Flag of Sverdlovsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Сьвярдлоўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Chelyabinsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Чалябінская вобласьць]]''' |- | 21 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Казакія]]''' | [[Файл:Flag of Rostov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Растоўская вобласьць]]''' (часткова) |- | rowspan=3 | 22 | rowspan=3 | [[Файл:Flag of Adygea.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Чаркесія]]''' | [[Файл:Flag of Adygea.svg|22пкс]] '''[[Адыгея]]''' |- | [[Файл:Flag of Karachay-Cherkessia.svg|22пкс]] '''[[Карачаева-Чаркесія]]''' |- | [[Файл:Flag of Krasnodar Krai.svg|22пкс]] '''[[Краснадарскі край]]''' (часткова) |- | rowspan=2 | 23 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Нагайская Рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Volgograd Oblast.svg|22пкс]] '''[[Валгаградзкая вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Saratov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Саратаўская вобласьць]]''' (часткова) |- | rowspan=2 | 24 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of North Ossetia.svg|22пкс]] '''[[Ірыстон]]''' | [[Файл:Flag of Kabardino-Balkaria.svg|22пкс]] '''[[Кабардзіна-Балкарыя]]''' |- | [[Файл:Flag of North Ossetia.svg|22пкс]] '''[[Паўночная Асэтыя]]''' |- | 25 | [[Файл:Flag of Ingushetia.svg|22пкс]] '''[[Інгушэтыя]]''' | [[Файл:Flag of Ingushetia.svg|22пкс]] '''[[Інгушэтыя]]''' |- | 26 | [[Файл:Flag of Pskov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Пскоўская Рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Pskov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Пскоўская вобласьць]]''' |- | 27 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Марый Эл]]''' | [[Файл:Flag of Mari El.svg|22пкс]] '''[[Марый Эл]]''' |- | 28 | [[Файл:Flag of Tuva.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Тува]]''' | [[Файл:Flag of Tuva.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Тува]]''' |- | rowspan=2 | 29 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Камчатка й Чукотка]]''' | [[Файл:Flag of Kamchatka Oblast.svg|22пкс]] '''[[Камчацкі край]]''' |- | [[Файл:Flag of Chukotka.svg|22пкс]] '''[[Чукоцкая аўтаномная акруга]]''' |- | rowspan=3 | 30 | rowspan=3 | [[Файл:Flag of Yugra.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Югра-Цюмень]]''' | [[Файл:Flag of Yugra.svg|22пкс]] '''[[Ханты-Мансійская аўтаномная акруга — Югра]]''' |- | [[Файл:Flag of Tyumen Oblast.svg|22пкс]] '''[[Цюменская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Yamal-Nenets Autonomous District.svg|22пкс]] '''[[Ямала-Ненецкая аўтаномная акруга]]''' |- | 31 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Канфэдэрацыя Дагестан]]''' | [[Файл:Flag of Dagestan.svg|22пкс]] '''[[Дагестан]]''' (часткова) |- | 32 | [[Файл:Flag of Murmansk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Каландыя]]''' | [[Файл:Flag of Murmansk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Мурманская вобласьць]]''' |- | 33 | [[Файл:Ethnic flag of the Balkar and Karachay peoples (Karachay-Balkaria).svg|22пкс]] '''[[Карачаева-Балкарыя]]''' | [[Файл:Flag of Stavropol Krai.svg|22пкс]] '''[[Стаўрапольскі край]]''' |- | rowspan=2 | 34 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of Altai Republic.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Алтай]]''' | [[Файл:Flag of Altai Republic.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Алтай]]''' |- | [[Файл:Flag of Altai Krai.svg|22пкс]] '''[[Алтайскі край]]''' |- | 35 | [[Файл:Flag of Smolensk Republic.png|22пкс]] '''[[Смаленская рэспубліка|Смаленская Рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Smolensk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Смаленская вобласьць]]''' |- | 36 | [[Файл:Flag of Bashkurdistan.svg|22пкс]] '''[[Башкартастан]]''' | [[Файл:Flag_of_Bashkortostan.svg|22пкс]] '''[[Башкартастан]]''' |- | 37 | [[Файл:Flag of Tatarstan.svg|22пкс]] '''[[Татарстан]]''' | [[Файл:Flag of Tatarstan.svg|22пкс]] '''[[Татарстан]]''' |- | rowspan=2 | 38 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of Buryatia.svg|22пкс]] '''[[Буратыя]]''' | [[Файл:Flag of Buryatia.svg|22пкс]] '''[[Буратыя]]''' |- | [[Файл:Flag of Zabaykalsky Krai.svg|22пкс]] '''[[Забайкальскі край]]''' |- | 39 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Кумукія]]''' | [[Файл:Flag of Dagestan.svg|22пкс]] '''[[Дагестан]]''' (часткова) |- | 40 | [[Файл:Flag of Khakassia.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Хакасія]]''' | [[Файл:Flag of Khakassia.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Хакасія]]''' |- | rowspan=5 | 41 | rowspan=5 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Ціхаакіянская Фэдэрацыя]]''' | [[Файл:Flag of Amur Oblast.svg|22пкс]] '''[[Амурская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of the Jewish Autonomous Oblast.svg|22пкс]] '''[[Габрэйская аўтаномная вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Primorsky Krai.svg|22пкс]] '''[[Прыморскі край]]''' |- | [[Файл:Flag of Sakhalin Oblast.svg|22пкс]] '''[[Сахалінская вобласьць]]''' (часткова) |- | [[Файл:Flag of Khabarovsk Krai.svg|22пкс]] '''[[Хабараўскі край]]''' |} == Глядзіце таксама == * [[Зьезд паняволеных народаў Расеі]] * [[Путін — хуйло!]] == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Парады артыкулу|артаграфія|няма катэгорыяў}} hcow9hpgddjsp9ok79xa518zj5pk60w 0 273228 2620335 2591903 2025-06-16T16:33:24Z Dymitr 10914 /* Дасягненьні */ абнаўленьне зьвестак 2620335 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | клюб = [[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]] | нумар = 6 | гады = 2015—2018<br/>2016<br/>2017<br/>2019—2023<br/>2022<br/>2023— | клюбы = [[Флумінэнсі Рыю-дэ-Жанэйру|Флумінэнсі]]<br/>→ [[Мадурэйра Рыю-дэ-Жанэйру|Мадурэйра]] (арэнда)<br/>→ [[Ландрына (футбольны клюб)|Ландрына]] (арэнда)<br/>[[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спартак]]<br/>→ [[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]] (арэнда)<br/>[[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]] | гульні(галы) = 28 (0)<br/>9 (0)<br/>33 (2)<br/>88 (3)<br/>31 (2)<br/>67 (7) | нац гады = 2023— | нац зборная = {{Футбол Бразылія|няма}} | нац гульні(галы) = 2 (0) | абнаўленьне(клюб) = 8 сьнежня 2024 | абнаўленьне(зборная) = 20 чэрвеня 2023 }} '''А́йртан Лу́кас Да́нтас дэ Мэдэ́йрус''' ({{мова-pt|Ayrton Lucas Dantas de Medeiros}}; {{Н}} 19 чэрвеня 1997 году) — бразыльскі футбаліст, левы абаронца клюбу «[[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]]» і нацыянальнай [[зборная Бразыліі па футболе|зборнай Бразыліі]]. == Кар’ера == Яшчэ падлеткам далучыўся да акадэміі клюбу [[АБС Натал|АБС]], але пазьней перашоў давучвацца да «[[Флумінэнсі Рыю-дэ-Жанэйру|Флумінэнсі]]». У 2015 годзе быў пераведзены ў галоўную каманду клюбу<ref>[http://globoesporte.globo.com/futebol/times/fluminense/noticia/2015/08/com-carencia-na-lateral-esquerda-fluminense-tera-cara-nova-ayrton.html «Com carência na lateral esquerda, Fluminense terá cara nova: Ayrton»]. Globo Esporte.</ref>. У сувязі з высокай канкурэнцыяй ня здолеў прабіцца ў склад. У выніку 2016 і 2017 гады гулец правёў у арэндзе. Набраўшыся досьведу вярнуўся да клюбу, дзе ў сэзоне 2018 году быў асноўным левым абаронцам клюбу, некалькі матчаў прапусьціўшы праз пашкоджаньне нагі. 17 сьнежня 2018 году Лукас склаў доўгатэрміновы кантракт з расейскім «[[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спартаком]]»<ref>[http://spartak.com/news/2018-12-17-dobro_pozhalovat_ayrton_lukas/ «Добро пожаловать, Айртон Лукас!»]. ФК «Спартак».</ref>. Свой першы гол за новы клюб забіў 26 верасьня 2020 году ў браму «[[Тамбоў (футбольны клюб)|Тамбова]]». 19 студзеня 2022 году падоўжыў дамову з клюбам да траўня 2026 году<ref>[https://spartak.com/news/2022-01-19-kontrakt_s_ayrtonom_prodlen_do_2026_goda/ «Контракт с Айртоном продлен до 2026 года»]. ФК «Спартак».</ref>, але ўжо 31 сакавіка 2022 году выправіўся ў арэнду ў «[[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]]», які атрымаў мажлівасьць праз умовы дамовы выкупіць гульца напрыканцы году. Абаронца адразу замацаваўся ў складзе клюбу, зрабіўшы важкі ўнёсак у перамогу клюбу ў [[Кубак Бразыліі па футболе|Кубку Бразыліі]] і [[Кубак Лібэртадорэс|Кубку Лібэртадорэс]]<ref>[https://ge.globo.com/rn/futebol/noticia/2022/11/14/ayrton-lucas-faz-festa-com-trio-eletrico-e-carreata-na-cidade-onde-nasceu.ghtml «Ayrton Lucas faz festa com trio elétrico e carreata na cidade onde nasceu»]. Globo Esporte.</ref>. 16 сьнежня 2022 году прадстаўнікі «Фламэнгу» паведамілі аб куплі гульца за 7 млн эўра<ref>[https://www.flamengo.com.br/noticias/futebol/mengao-acerta-a-aquisicao-de-ayrton-lucas-junto-ao-spartak-moscou «Mengão acerta a aquisição de Ayrton Lucas junto ao Spartak Moscou»]. Flamengo.</ref>. == Дасягненьні == '''«Спартак»''': * Уладальнік [[Кубак Расеі па футболе|Кубка Расеі]]: 2022 '''«Фламэнгу»''': * Уладальнік [[Кубак Бразыліі па футболе|Кубка Бразыліі]]: 2022, 2024 * Уладальнік [[Супэркубак Бразыліі па футболе|Супэркубка Бразыліі]]: 2025 * [[Ліга Карыёка|Чэмпіён штату Рыю-дэ-Жанэйру]]: 2024, 2025 * Уладальнік [[Кубак Лібэртадорэс|Кубка Лібэртадорэс]]: 2022 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Лукас, Айртан}} [[Катэгорыя:Бразыльскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Бразыліі]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Флумінэнсі» Рыю-дэ-Жанэйру]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Мадурэйра» Рыю-дэ-Жанэйру]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Ландрына»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Спартак» Масква]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Фламэнгу» Рыю-дэ-Жанэйру]] okkxshs7jvx7tusfho9do22yh1625yr 0 273231 2620337 2591908 2025-06-16T16:35:26Z Dymitr 10914 /* Дасягненьні */ абнаўленьне зьвестак 2620337 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | клюб = [[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]] | нумар = 25 | гады = 2021— | клюбы = [[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]] | гульні(галы) = 22 (0) | нац гады = | нац зборная = | нац гульні(галы) = | абнаўленьне(клюб) = 5 сьнежня 2024 | абнаўленьне(зборная) = }} '''Матэ́ўс Ку́ньня Кейрос''' ({{мова-pt|Matheus Cunha Queiroz}}; {{Н}} 24 траўня 2001 году) — бразыльскі футбаліст, брамнік клюбу «[[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]]». == Кар’ера == Дэбютаваў у складзе «[[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]]» 26 студзеня 2022 году ў пераможным матчы [[Ліга Карыёка|Лігі Карыёка]] супраць «[[Партугеза Рыю-дэ-Жанэйру|Партугезы]]» (2:1)<ref>[https://int.soccerway.com/matches/2022/01/27/brazil/carioca-1/clube-de-regatas-de-flamengo/associacao-atletica-portuguesa-rio-de-janeiro/3705491/ «Flamengo 2–1 Portuguesa (RJ)»]. Soccerway.</ref>. У [[Сэрыя A чэмпіянату Бразыліі па футболе|Сэрыі А]] ў тым сэзону на полі не зьяўляўся, толькі часам застаючыся на лаве запасных. Дзякуючы некалькім добрым матчам у Лізе Карыёка наступнага сэзону здолеў сябе зарэкамэндаваць. У выніку ў сэзоне бразыльскага першынства 2023 году быў асноўным брамнікам дружыны. == Дасягненьні == '''«Фламэнгу»''': * Уладальнік [[Кубак Бразыліі па футболе|Кубка Бразыліі]]: 2022, 2024 * Уладальнік [[Супэркубак Бразыліі па футболе|Супэркубка Бразыліі]]: 2025 * [[Ліга Карыёка|Чэмпіён штату Рыю-дэ-Жанэйру]]: 2021, 2024, 2025 * Уладальнік [[Кубак Лібэртадорэс|Кубка Лібэртадорэс]]: 2022 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Куньня, Матэўс}} [[Катэгорыя:Бразыльскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Фламэнгу» Рыю-дэ-Жанэйру]] qixvrb9bxus68k7bq42skge33g1drs6 0 275016 2620416 2592936 2025-06-17T05:29:53Z KiranBOT 91310 выдалена адсочванне AMP з URL-адрасоў ([[:m:User:KiranBOT/AMP|падрабязнасці]]) ([[User talk:Usernamekiran|паведаміць пра памылку]]) v2.2.7r lm_rs 2620416 wikitext text/x-wiki {{Актуальная падзея}} {{Узброены канфлікт |Назва = <center>Вайна ХАМАСу з Ізраілем</center> |Частка = [[Палестынска-ізраільскі канфлікт]] |Выява = October 2023 Gaza−Israel conflict.svg |Подпіс да выявы = {{Легенда|#F08080|[[Сэктар Газа]]|inline}}{{Легенда|#4169E1|Тэрыторыі Ізраіля, у якія ўвайшлі баевікі}}{{Легенда|#FFFF00|Эвакуяваныя раёны}} |Дата = {{Дата|07|10|2023|2}}&nbsp;— цяпер |Месца = [[Ізраіль]], [[Палестына]], [[Лібан]]<ref name="auto3" /> і [[Сырыя]]<ref>{{Cite news |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israel-carrying-out-artillery-strikes-in-syria-after-mortar-fire/ |title=Israel carrying out artillery strikes in Syria after mortar fire |website=[[The Times of Israel]] |access-date=10 October 2023 |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news |title=Israeli army confirms bombing of Damascus and Aleppo Intl Airports in two simultaneous attacks |url=https://www.youtube.com/watch?v=R8FZ476iBR8 |access-date=12 October 2023 |language=en}}</ref> |Прычына = |Вынік = '''Працягваецца''' * Палестынскія баевікі прарываюць барʼер паміж Газай і Ізраілем і ўрываюцца ў Паўднёвую акругу Ізраіля; * Ізраільскія вайскоўцы наносяць авіяўдары па сэктары Газа; * Ізраіль уводзіць поўную блякаду Газы; * Каля 200 Ізраільскіх і замежных закладнікаў захопленыя палестынскімі баевікамі; * Ізраіль аддае загад аб эвакуацыі паўночнай часткі Газы, уключаючы места Газа; * Ізраіль ўрываецца ў Газу. |Тэрытарыяльныя зьмены = |Супернік1 = {{Дрэва}} * {{Сьцягафікацыя|Палестына}}: ** [[Файл:Flag of al-Qassam Brigades.svg|22пкс|border]] [[ХАМАС]] ** [[Палетсынскі ісламскі джыгад|ПІД]] ** [[Файл:Flag of the Democratic Front for the Liberation of Palestine.svg|22пкс|border]] [[Дэмакратычны фронт вызваленьня Палестыны|ДФВП]] ** [[Народны фронт вызваленьня Палестыны|НФВП]] ** Ільвінае логава<ref>{{Cite web|url=https://en.royanews.tv/news/44975/2023-10-07|title=Qassam Brigades announces control of «Erez Crossing»|lang=en|website=en.royanews.tv|access-date=2023-10-08}}</ref> * [[Файл:InfoboxHez.PNG|22пкс|border]] [[Хэзбала]]<ref>{{Cite web|url=https://english.aawsat.com/node/4591836|title=Israel Army Fires Artillery at Lebanon as Hezbollah Claims Attack|lang=en|website=english.aawsat.com|access-date=2023-10-08}}</ref> {{Дрэва/канец}} ---- {{Дрэва}} * Пры падтрымцы: ** некаторыя дзяржавы [[Арабская ліга|Лігі арабскіх дзяржаваў]] ** {{Сьцягафікацыя|Іран}} (магчыма, адмаўляецца Іранам)<ref>{{Cite news |url=https://www.wsj.com/world/middle-east/iran-israel-hamas-strike-planning-bbe07b25|title=Iran Helped Plot Attack on Israel Over Several Weeks|language=en|access-date=2023-10-09|work=The Wall Street Journal|date=October 2023|archive-date=8 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231008215433/https://www.wsj.com/world/middle-east/iran-israel-hamas-strike-planning-bbe07b25|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news |url=https://www.wsj.com/livecoverage/israel-hamas-gaza-rockets-attack-palestinians/card/hamas-says-attacks-on-israel-were-backed-by-iran-kb2ySPwSyBrYpQVUPyM9|title=Hamas Says Attacks on Israel Were Backed by Iran|accessdate=2023-10-09|work=The Wall Street Journal|date=October 2023|language=en|archive-date=8 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231008140033/https://www.wsj.com/livecoverage/israel-hamas-gaza-rockets-attack-palestinians/card/hamas-says-attacks-on-israel-were-backed-by-iran-kb2ySPwSyBrYpQVUPyM9|url-status=live}}</ref><ref name="reuters iran">{{Cite news |title=Iran’s UN mission says Tehran not involved in Hamas attacks |url=https://www.reuters.com/world/middle-east/irans-un-mission-says-tehran-not-involved-hamas-attacks-2023-10-09/ |publisher=Reuters |access-date=9 October 2023 |language=en |date=9 October 2023 |archive-date=9 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231009033748/https://www.reuters.com/world/middle-east/irans-un-mission-says-tehran-not-involved-hamas-attacks-2023-10-09/ |url-status=live }}</ref> ** {{Сьцягафікацыя|Карэйская Народна-Дэмакратычная Рэспубліка}} (магчыма, адмаўляецца Карэйская Народна-Дэмакратычная Рэспублікам) <ref>{{Cite web |url=https://www.38north.org/2023/10/north-koreas-covert-alliance-with-iran-aligned-militias-in-the-middle-east/|title=North Korea’s Covert Alliance With Iran Aligned Militias in the Middle East|lang=en |website=38North |date=2023-10-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007153759/https://russian.rt.com/world/news/1213730-palestina-pogibshie-ot-udarov-izrailya |archive-date=2023-10-12 |access-date=2023-10-12 |deadlink=no}}</ref> {{Дрэва/канец}} |Супернік2 = {{Сьцягафікацыя|Ізраіль}} ---- {{Дрэва}} * Пры падтрымцы: ** {{Сьцягафікацыя|ЗША}} ** {{Сьцягафікацыя|Вялікабрытанія}}<ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/world/uk-supports-israels-right-proportionate-action-end-violence-2023-10-09/|title=UK supports Israel’s right to «proportionate action» to end violence|date=8 October 2023|website=[[Reuters]]|access-date=8 October 2023|archive-date=|archive-url=|url-status=live}}</ref> ** {{Сьцягафікацыя|ЭЗ}} *** {{Сьцягафікацыя|Францыя}}<ref>{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/macron-says-france-stands-by-israel-and-israelis-in-ongoing-massive-attack-from-hamas/|title=Macron says France «stands by Israel and Israelis» in ongoing massive attack from Hamas|date=8 October 2023|website=Times of Israel|access-date=8 October 2023|archive-date=|archive-url=|url-status=live}}</ref> *** {{Сьцягафікацыя|Нямеччына}}<ref>{{Cite web |url=https://www.gazeta.ru/army/news/2023/10/12/21484309.shtml|title=Германия направит Израилю два дрона|lang=ru |website=www.mk.ru |date=2023-10-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007153759/https://russian.rt.com/world/news/1213730-palestina-pogibshie-ot-udarov-izrailya |archive-date=2023-10-12 |access-date=2023-10-12 |deadlink=no}}</ref> ** {{Сьцягафікацыя|Рэспубліка Карэя}} ** [[#Міжнародная рэакцыя|і інш.]] {{Дрэва/канец}} |Камандуючыя1 = {{Сьцяг|Палестына}} Махамад Дэйф<br>{{Сьцяг|Палестына}} Абу Абайда |Камандуючыя2 = [[Файл:Flag of the Prime Minister of Israel.svg|22пкс|border]] [[Бэньямін Нэтаньягу]]<br>[[Файл:Flag of Israel Minister of Defence.svg|22пкс|border]] [[Ёаў Галант]] |Сілы1 = {{Дрэва}} * Брыгады: ** [[Файл:Flag of al-Qassam Brigades.svg|22пкс|border]] брыгады «Аль-Касам» ** брыгады «Аль-Кудз» ** брыгады «Абу Алі Мустафа» ** [[Файл:Flag of the Democratic Front for the Liberation of Palestine.svg|22пкс|border]] ** <ref>{{Cite web|url=https://english.almayadeen.net/news/politics/al-qassam-fighters-engage-iof-on-seven-fronts-outside-gaza:|title=Al-Qassam fighters engage IOF on seven fronts outside Gaza: Statement|lang=en|first=Al Mayadeen|last=English|website=Al Mayadeen English|date=2023-10-08|access-date=2023-10-08}}</ref><br> |Сілы2 = [[Файл:Flag of the Israel Defense Forces.svg|22пкс|border]] [[ЦАХАЛ]]<br>[[Файл:Flag of Israel Police V2.svg|22пкс|border]] [[Паліцыя Ізраіля]]<br>[[Шабак]] |Сілы3 = |Сілы4 = |Страты1 = 1 900 загінулі<ref>{{Cite web|title=Hamas says it will publish number of captured Israelis|url=https://www.bbc.com/news/live/world-middle-east-67037895?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=6522884202d73c280f4a9258%26Hamas%20says%20it%20will%20publish%20number%20of%20captured%20Israelis%262023-10-08T11%3A10%3A35.224Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:6e6154c9-4d3f-47af-95dd-1f4f4ea6286a&pinned_post_asset_id=6522884202d73c280f4a9258&pinned_post_type=share |access-date=8 October 2023|agency=BBC News|language=en |url-status=live}}</ref> 1 990 параненыя<ref>{{Cite web|title=Israel Warns of Long War as It Moves to Drive Out Militants|url=https://www.nytimes.com/live/2023/10/08/world/israel-gaza-attack-hamas-news#:~:text=The%20Palestinian%20 |access-date=7 October 2023|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-killed-more-than-400-terrorists/|title=IDF says it killed more than 400 terrorists|first=Emanuel|last=Fabian|website=www.timesofisrael.com}}</ref>. 423 000 перамешчаныя<ref>{{Cite web|url=https://www.wsj.com/livecoverage/israel-hamas-gaza-rockets-attack-palestinians/card/thousands-of-palestinians-forced-to-leave-their-homes-sVbDen9eW3CpP8awaLcd|title=Thousands of Palestinians Forced to Leave Their Homes|lang=en-US|website=WSJ|access-date=2023-10-08}}</ref><ref>Presse, AFP-Agence France More Than 123,000 People Displaced In The Gaza Strip: www.barrons.com.</ref> |Страты2 = 1 300+ грамадзянскіх асобаў, салдат і паліцэйскіх забіта<ref>[https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israeli-death-toll-from-hamas-shock-onslaught-reaches-1300/ «Israeli death toll from Hamas shock onslaught reaches 1 300»]. The Times of Israel. 12 October 2023{{ref-en}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israeli-death-toll-passes-400-another-2048-injured/|title=Israeli death toll passes 600, another 2,048 injured|website=[[The Times of Israel]]|access-date=8 October 2023|url-status=live}}</ref>,<br>2 156 параненыя<ref>{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog-october-8-2023/|title=IDF troops battle gunmen in Kfar Aza, Magen; 2 Israeli tourists killed in Egypt|lang=en-US|website=www.timesofisrael.com|access-date=2023-10-08}}</ref> параненыя. Паводле ЦАХАЛ і паліцыі Ізраіля: Забіта 44 салдаты і 30 паліцэйскіх<ref>{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/authorities-name-44-soldiers-30-police-officers-killed-in-hamas-attack/|title=Authorities name 44 soldiers, 30 police officers killed in Hamas attack|first=Emanuel|last=Fabian|website=www.timesofisrael.com}}</ref>. Паводле ХАМАС: 53+ выкрадзеныя<ref>{{Cite web|url=https://www.i24news.tv/en/news/middle-east/palestinian-territories/1696679186-at-least-22-dead-over-540-wounded-possibly-more-than-53-taken-by-hamas|title=Israel: At least 22 dead, over 540 wounded, possibly more than 53 taken by Hamas|lang=en|last=i24NEWS|website=I24news|date=2023-10-07|access-date=2023-10-08}}</ref><ref>{{Cite news|title=What we know about Israeli hostages taken by Hamas|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-67044255|website=BBC News|date=2023-10-08|accessdate=2023-10-08|lang=en-GB}}</ref>. |Страты3 = |Страты4 = |Агульныя страты = |Дадаткі = }} '''Вайна́ ХАМА́Су з Ізра́ілем'''<ref>[https://www.svaboda.org/a/32633399.html Вайна ў Ізраілі: ЗША, Ізраіль і Эгіпет абмяркоўваюць гуманітарны калідор з Газы; у Ізраілі сфармавалі надзвычайны ўрад].&nbsp;— ''[[Радыё Свабода]]''</ref><ref>[https://belsat.eu/news/08-10-2023-izrail-afitsyjna-perajshou-u-stan-vajny Ізраіль афіцыйна перайшоў у стан вайны].&nbsp;— ''Belsat.eu''</ref><ref>[https://euroradio.fm/khamas-atakavau-izrail-na-poudni-krainy-perastrelki-prakhodzyac-raketnyya-ataki «Гэта паўнавартасная вайна»: ХАМАС атакаваў Ізраіль].&nbsp;— ''Euroradio.fm''</ref><ref>[https://belsat.eu/news/09-10-2023-shto-za-arganizatsyi-hamas-i-hizbula Што за арґанізацыі «Хамас» і «Хэзбула», якія абвясьцілі вайну Ізраілю. І хто стаіць за імі?]&nbsp;— ''Belsat.eu''</ref><ref>[https://palatno.media/terytaryjalnyja-sprechki/ Ізраіль і ХАМАС, Нагорны Карабах, вайна ва Ўкраіне. Як дзяржавы дагэтуль ваююць з-за тэрытарыяльных спрэчак].&nbsp;— ''Palatno.media''</ref><ref>[https://homeldays.org/byly-zhyhar-rjechycy-da-intjerv-ju-pad-abstrjelam-u-izraili/ Былы жыхар Рэчыцы даў інтэрвію пад абстрэлам у Ізраілі].&nbsp;— ''Homeldays.org''</ref>, таксама '''Апэра́цыя «Пато́п Аль-А́кса»'''<ref name="BBC News Operation">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/news/live/world-middle-east-67037895|title=LIVE Palestinian gunmen infiltrate Israel after rocket barrage from Gaza|author=Whitehead|first=Jamie|website=Hamas claims thousands of rockets fired|date=7 October 2023|publisher=BBC|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007071800/https://www.bbc.com/news/live/world-middle-east-67037895|archive-date=7 October 2023|access-date=7 October 2023|url-status=dead|quote=Mohammed Deif, the leader of the Islamist militant group, said… «We announce the start of Operation Al-Aqsa Flood, and we announce that the first strike, which targeted enemy positions, airports, and military fortifications, exceeded 5,000 missiles and shells.»}}</ref><ref name="ABC News">{{Cite web|lang=English|url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/palestinian-militants-launch-dozens-rockets-israel-sirens-heard-103802009|title=Hamas militant group launches unprecedented operation against Israel with rockets and infiltration|author=Federman|first=Josef|website=ABC News|date=6 October 2023|publisher=AP News|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007063840/https://abcnews.go.com/International/wireStory/palestinian-militants-launch-dozens-rockets-israel-sirens-heard-103802009|archive-date=7 October 2023|access-date=7 October 2023|url-status=live}}</ref><ref name="News 18">{{Cite web|url=https://www.news18.com/world/israel-palestine-war-hamas-launches-operation-al-aqsa-flood-fires-5000-missiles-into-israel-1-dead-2-injured-8606767.html|title=Israel-Palestine War? Hamas Launches Operation Al-Aqsa Flood, Fires 5,000 Missiles into Israel; 1 Dead, 2 Injured|author=Sarkar|first=Shankhyaneel|date=7 October 2023|publisher=Network18 Group|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007060153/https://www.news18.com/world/israel-palestine-war-hamas-launches-operation-al-aqsa-flood-fires-5000-missiles-into-israel-1-dead-2-injured-8606767.html|archive-date=7 October 2023|access-date=7 October 2023|url-status=live}}</ref> ({{мова-ar|عملية طوفان الاقصى}}), ці '''Трэ́цяя інтыфа́да'''<ref name="auto1">{{Cite web |last=Sengupta |first=Arjun |date=2023-10-07 |title=A Third Intifada? What we know about the latest Hamas-Israel escalation |url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-global/third-intifada-hamas-israel-escalation-8972498/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007160227/https://indianexpress.com/article/explained/explained-global/third-intifada-hamas-israel-escalation-8972498/ |archive-date=7 October 2023 |access-date=2023-10-07 |website=The Indian Express |language=en |quote=Some observers have referred to the latest escalation as the beginning of the «Third Intifada».}}</ref>&nbsp;— уварваньне палестынскіх груповак на чале з [[ХАМАС]] у [[Ізраіль]]<ref>{{Cite web|url=https://www.gazeta.ru/army/2023/10/07/17697235.shtml|title=«Время пришло». Боевики ХАМАС вторглись в Израиль и выпустили более 5 тыс. ракет|lang=ru|website=Газета.Ru|date=2023-10-07|access-date=2023-10-07|archive-date=2023-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007114258/https://www.gazeta.ru/army/2023/10/07/17697235.shtml|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/politics/07/10/2023/65210b4f9a79478b503b3842|title=ХАМАС объявил войну Израилю. Главное|lang=ru|website=РБК|date=2023-10-07|access-date=2023-10-07|archive-date=2023-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007094105/https://www.rbc.ru/politics/07/10/2023/65210b4f9a79478b503b3842|deadlink=no}}</ref><ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=https://www.vedomosti.ru/politics/articles/2023/10/07/999348-napadenie-hamas-na-izrail|title=Нападение ХАМАС на Израиль: Главное|lang=ru|website=Ведомости|date=2023-10-07|access-date=2023-10-07|archive-date=2023-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007131828/https://www.vedomosti.ru/politics/articles/2023/10/07/999348-napadenie-hamas-na-izrail|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://iz.ru/1585586/2023-10-07/palestinskaia-gruppirovka-khamas-zaiavila-o-5-tys-vypushchennykh-po-izrailiu-raket|title=Палестинская группировка ХАМАС заявила о 5 тыс. выпущенных по Израилю ракет|lang=ru|first=Анастасия|last=Мокшанова|website=Известия|date=2023-10-07|access-date=2023-10-07|archive-date=2023-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007081206/https://iz.ru/1585586/2023-10-07/palestinskaia-gruppirovka-khamas-zaiavila-o-5-tys-vypushchennykh-po-izrailiu-raket|deadlink=no}}</ref>, распачатае [[7 кастрычніка]] [[2023]] году, на габрэйскае сьвята ''[[Сімхат Тора]]''. Падзеі пачаліся з маштабных ракетных удараў па ізраільскай тэрыторыі, за якімі рушыла ўсьлед наземнае ўварваньне палестынскіх баевікоў з [[Сэктар Газа|Сэктара Газа]]. ХАМАС забіў сотні жыхароў Ізраіля, у адказ на гэта ўлада Ізраіля абвясьціла<ref>{{cite web|url=https://www.cnn.com/middleeast/live-news/al-aqsa-storm-militants-infiltrate-israel-after-gaza-rockets-10-07-intl-hnk/index.html|title=Live updates: Militants infiltrate Israel from Gaza as Hamas claims major rocket attack|lang=en|website=CNN|date=2023-10-07|access-date=2023-10-07|archive-date=2023-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007084807/https://amp.cnn.com/cnn/middleeast/live-news/al-aqsa-storm-militants-infiltrate-israel-after-gaza-rockets-10-07-intl-hnk/index.html|deadlink=no}}</ref><ref name="guardian7oct">{{Cite news|title=Hamas launches surprise attack on Israel as Palestinian gunmen reported in south|first=Bethan|last=McKernan|url=https://www.theguardian.com/world/2023/oct/07/hamas-launches-surprise-attack-on-israel-as-palestinian-gunmen-reported-in-south|work=[[The Guardian]]|date=7 October 2023|access-date=7 October 2023|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007101214/https://www.theguardian.com/world/2023/oct/07/hamas-launches-surprise-attack-on-israel-as-palestinian-gunmen-reported-in-south|archive-date=7 October 2023}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-declares-state-of-readiness-for-war-amid-hamas-infiltrations-rocket-barrages/|title=IDF declares «state of readiness for war» amid Hamas infiltrations, rocket barrages|lang=en|website=[[The Times of Israel]]|date=2023-10-07|access-date=2023-10-07|archive-date=2023-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007052037/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-declares-state-of-readiness-for-war-amid-hamas-infiltrations-rocket-barrages/|deadlink=no}}</ref><ref name=":4">{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/politics/07/10/2023/652136fc9a79475f41d4b6aa|title=В Израиле объявили чрезвычайное положение|lang=ru|website=РБК|date=2023-10-07|access-date=2023-10-08}}</ref> [[ваеннае становішча]] й распачала апэрацыю «[[Апэрацыя «Жалезныя мячы»|Жалезныя мячы]]». Грамадзянскія асобы й салдаты былі ўзятыя ў закладнікі<ref>{{Cite web|url=https://novayagazeta.eu/articles/2023/10/07/press-sluzhba-armii-izrailia-podtverdila-zakhvat-grazhdanskikh-lits-i-voennykh-v-plen-boevikami-khamas-news|title=Пресс-служба армии Израиля подтвердила захват гражданских лиц и военных в плен боевиками ХАМАС|website=Новая газета Европа|date=2181-12-28|access-date=2023-10-08}}</ref>, зьдзейсьненыя масавыя забойствы грамадзянскіх асоб Ізраіля, адбыліся шматлікія выпадкі гвалту ў дачыненьні да ізраільскіх жанчын<ref name=":17">{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/footage-of-hamas-assault-on-civilians-shows-likely-war-crimes-experts-say/|title=Footage of Hamas assault on civilians shows likely war crimes, experts say|lang=en|first=Jeremy|last=Sharon|website=www.timesofisrael.com|date=2023-10-08|access-date=2023-10-09}}</ref><ref name=":62">{{Cite news|title=Naked Israeli woman paraded by jeering Hamas fighters|first=James|last=Crisp|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2023/10/07/naked-israeli-woman-paraded-jeering-hamas-fighters/|work=The Telegraph|date=2023-10-07|access-date=2023-10-07|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231007211651/https://www.telegraph.co.uk/world-news/2023/10/07/naked-israeli-woman-paraded-jeering-hamas-fighters/|archivedate=2023-10-07|issn=0307-1235|archive-date=7 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007211651/https://www.telegraph.co.uk/world-news/2023/10/07/naked-israeli-woman-paraded-jeering-hamas-fighters/|url-status=live}}</ref><ref name=":72">{{Cite news|title=«Nightmare Scenario»: Hamas’ Victory Is an Israeli Failure on a Massive Scale|first=Amos|last=Harel|url=https://www.haaretz.com/israel-news/2023-10-07/ty-article/.premium/hamas-victory-is-an-israeli-failure-massive-scale/0000018b-0a1a-d8fc-adff-6b7e7e3b0000|work=Haaretz|date=October 7, 2023|access-date=2023-10-08|language=en|quote=There have been terrible massacres in some communities and military bases.|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231007211915/https://www.haaretz.com/israel-news/2023-10-07/ty-article/.premium/hamas-victory-is-an-israeli-failure-massive-scale/0000018b-0a1a-d8fc-adff-6b7e7e3b0000|archivedate=2023-10-07}}</ref>. == Напярэдадні == Напярэдадні кампаніі ХАМАС ля разьдзяляльнага плота паміж Ізраілем і Газай на працягу трох тыдняў адбываліся сутычкі<ref name ="guardianlive">{{Cite news |last1=Bayer |first1=Lili |last2=Ho |first2=Vivian |last3=Fulton |first3=Adam |last4=Ho |first4=Lili Bayer (now); Vivian |last5=Fulton (earlier) |first5=Adam |date=2023-10-07 |title=Israel declares state of war after Hamas fires thousands of rockets and «militants cross border»&nbsp;— live |language=en |work=the Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/live/2023/oct/07/hamas-launches-attack-on-israel-with-5000-rockets-live |access-date=2023-10-07 |issn=0261-3077 |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007071116/https://www.theguardian.com/world/live/2023/oct/07/hamas-launches-attack-on-israel-with-5000-rockets-live |url-status=live }}</ref>. 29 верасьня ХАМАС і Ізраіль заключылі перамір’е, якое прыпыніла хвалю гвалту на мяжы<ref name ="aj1"/>. Адначасна Ізраіль і [[Саудаўская Арабія]] пачалі перамовы аб нармалізацыі адносін<ref name="nyt7oct" />. У якасьці прычыны да апэрацыі Махамэд Дэйф, кіраўнік ваеннага крыла ХАМАС, назваў «узыход габрэяў на Храмавую гару» падчас [[Сьвята кушчаў]]<ref>{{Cite news|title=Mohammed Deif on Rocket Attack: Israel Violated al-Aqsa, Calls on Arab Israelis to Join|url=news/article/byezsprea|date=October 7, 2023}}</ref>. Лідар групоўкі Саліх аль-Аруры заявіў, што напад стаў адказам «на злачынствы акупацыі», дадаўшы, што баевікі абаранялі мячэт Аль-Акса й тысячы палестынскіх зьняволеных, якія ўтрымліваюцца Ізраілем<ref name=":03">{{Cite web|url=https://apnews.com/article/israel-palestinians-gaza-hamas-rockets-airstrikes-tel-aviv-11fb98655c256d54ecb5329284fc37d2|title=Netanyahu tells Israel «We are at war» after Hamas launches an unprecedented attack on the country|lang=en|website=AP News|date=2023-10-07|access-date=2023-10-07}}</ref>. == Ход падзеяў == === Наступ баевікоў === Кампанія пачалася 7 кастрычніка ў 06:34 раніцы<ref name ="aj1">{{Cite web |url=https://www.aljazeera.com/news/2023/10/7/sirens-warn-of-rockets-launched-towards-israel-from-gaza-news-reports |title=Palestinian fighters reported in Israel as rockets launched from Gaza |date=7 October 2023 |website=Al Jazeera |access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007053106/https://www.aljazeera.com/news/2023/10/7/sirens-warn-of-rockets-launched-towards-israel-from-gaza-news-reports |url-status=live }}</ref>, калі палестыны запусьцілі ў бок ізраільцян ад 2200<ref name="aj7oct">{{Cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2023/10/7/israel-palestine-escalation-live-news-barrage-of-rockets-fired-from-gaza|title=Israel-Palestine escalation live news: Hamas starts Operation Al-Aqsa Flood|date=7 October 2023|agency=Al Jazeera|access-date=7 October 2023|archive-date=7 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007062723/https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2023/10/7/israel-palestine-escalation-live-news-barrage-of-rockets-fired-from-gaza|url-status=live}}</ref> да 5400<ref name="ракеты"/> ракет. Пад удар трапіла тэрыторыя ад Дымоны на поўдні да Ход-ха-Шарона на поўначы і [[Ерусалім]]а на ўсходзе<ref>{{Cite news|author=Nir Alon|title=Reports of Three Killed in the South|website=Be’er Sheva Net|date=July 10, 2023|url=https://www.b7net.co.il/חדשות/דיווחים-על-שלושה-הרוגים-בדרום-556112}}</ref>. Пад прыкрыцьцём абстрэлаў каля 1000<ref name="aj7oct"/> баевікоў на матацыклах, грузавіках, параплянах, пікапах і квадрацыклах<ref name="ap1">{{Cite news |url=https://apnews.com/article/israel-palestinians-gaza-hamas-rockets-airstrikes-tel-aviv-11fb98655c256d54ecb5329284fc37d2|title=Hamas militant group has started a war that «Israel will win,» defense minister says |date=7 October 2023 |work=Associated Press News |first1=Josef |last1=Federman |first2=Issam |last2=Adwan |access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007040509/https://apnews.com/article/israel-palestinians-gaza-hamas-rockets-airstrikes-tel-aviv-11fb98655c256d54ecb5329284fc37d2 |url-status=live}}</ref><ref name ="aj1" /><ref name ="nyt7oct" /> праніклі на тэрыторыі праціўніка, у тым ліку праз праломы ў агароджах ЦАХАЛ. Ізраільцяне былі засьпеты нападам зьнянацку<ref>{{Cite news|author=Amir Buhbut|title=From Land, Sea, and Air: Hamas Caught the IDF Completely by Surprise|date=October 7, 2023}}</ref>. Баевікі ўварваліся ў чатыры невялікія сельскія ізраільскія абшчыны, прыгранічны горад Сдэрот і дзьве ваенныя базы. Ізраільскія СМІ паведамілі, што сем абшчын перайшлі пад кантроль ХАМАС, у тым ліку Нахаль Оз, Кфар Аза, Маген і Суфа Бехер<ref name ="nyt7oct">{{Cite web |url=https://www.nytimes.com/live/2023/10/07/world/israel-gaza-attack |title=Gaza and Israel in «War Mode» After Militants Launch Surprise Assaults |date=7 October 2023 |website=New York Times |access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007075901/https://www.nytimes.com/live/2023/10/07/world/israel-gaza-attack |url-status=live }}</ref>. Паліцэйскі ўчастак Сдэрота таксама быў захоплены апалчэнцамі<ref name="aa1">{{Cite web |url=https://www.aa.com.tr/en/middle-east/israeli-army-declares-state-of-readiness-for-war/3009882 |title=Israeli army declares «state of readiness» for war |date=7 October 2023 |website=Anadolu Ajansi |access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007094111/https://www.aa.com.tr/en/middle-east/israeli-army-declares-state-of-readiness-for-war/3009882 |url-status=live }}</ref>. Разам зь ім атрады ХАМАС выбілі праціўніка з пагранпаста «Эрэз»<ref name=":022"/>. Сутыкненьні ахапілі гарады Афакім<ref name="f24-2">{{cite news|url=https://www.france24.com/en/middle-east/20231007-in-pictures-hamas-israel-palestine-gaza-attack-netanyahu|title=In pictures: Scenes of war and chaos after Hamas launch surprise attack on Israel|work=France 24|date=7 October 2023 |access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007163706/https://www.france24.com/en/middle-east/20231007-in-pictures-hamas-israel-palestine-gaza-attack-netanyahu |url-status=live}}</ref>, Зікім<ref>{{Cite news |url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-67036625 |title=Strikes on Gaza after Palestinian militants enter Israel |date=7 October 2023 |work=BBC News|first=David|last=Gritten|access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007045410/https://www.bbc.com/news/world-middle-east-67036625 |url-status=live}}</ref> і Рэім. Апошні ізраільскія сілы ўтрымалі, адлюстраваўшы напад ворага<ref name="TOI">{{cite web |last1=Fabian |first1=Emanuel |title=IDF regains control of Re’im military base from Hamas terrorists in southern Israel |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-regains-control-of-reim-military-base-from-hamas-terrorists-in-southern-israel/ |publisher=Times of Israel |access-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007204043/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-regains-control-of-reim-military-base-from-hamas-terrorists-in-southern-israel/ |archive-date=7 October 2023 |date=7 October 2023 |url-status=live}}</ref>. У палестынскіх СМІ паведамлялася, што на тэрыторыі [[Сэктар Газа|сэктара Газа]] былі захопленыя целы ізраільскіх вайскоўцаў, а таксама ваенная тэхніка. Гэтая інфармацыя не была пацьверджаная ўладамі Ізраіля<ref>{{Cite news||title=Sudden Attack on Israel on Holiday|url=blogs/israelunderattack|date=October 7, 2023}}</ref>. Тым часам ізраільскія вайскоўцы прывялі краіну ў стан поўнай баявой гатоўнасьці й пачалі наносіць ўдары па аб’ектам у Газе<ref>[https://rg.ru/2023/10/07/hamas-nachal-masshtabnuiu-nazemnuiu-operaciiu-protiv-izrailia.html ХАМАС начал масштабную наземную операцию против Израиля]</ref>. Была актываваная сістэма СПА «Жалезны купал»<ref name="aa1"/>. Прэм’ер-міністар [[Бэньямін Нэтаньягу]] склікаў экстраны сход органаў бясьпекі<ref name ="bbc1">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-67036625|title=Strikes on Gaza after Palestinian militants enter Israel|date=7 October 2023|website=BBC News|first=David|last=Gritten|access-date=7 October 2023|archive-date=7 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007045410/https://www.bbc.com/news/world-middle-east-67036625|url-status=live}}</ref>. Пазьней ён абвясьціў насельніцтву пра «стан вайны»<ref name ="nyt7oct">{{Cite web |url=https://www.nytimes.com/live/2023/10/07/world/israel-gaza-attack |title=Gaza and Israel in «War Mode» After Militants Launch Surprise Assaults |date=7 October 2023 |website=New York Times |access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007075901/https://www.nytimes.com/live/2023/10/07/world/israel-gaza-attack |url-status=live }}</ref>. Армія Ізраіля пачала контртэрарыстычную апэрацыю «Жалезныя мячы» ў сэктары Газа. Міністар абароны краіны паведаміў аб масавым прызыве рэзэрвістаў<ref name=":022">{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/6265524|title=Что происходит в Израиле. Главное|lang=ru|website=Коммерсантъ|date=2023-10-07|access-date=2023-10-07}}</ref>. === Контранаступ ЦАХАЛу === Ноччу 8 кастрычніка ізраільскія войскі пачалі ачыстку горада Сдэрот ад праціўніка<ref>{{Cite web|url=https://smotrim.ru/article/3589428|title=Очевидцы сообщают о зачистке в Сдероте|website=smotrim.ru|access-date=2023-10-07}}</ref>. Раніцай лібанскага групоўка «Хезбала» з тэрыторыі [[Лібан]]у абстраляла ракетамі і знарадамі раён фэрм Шэбаа; у адказ артылерыя ЦАХАЛ нанесла ўдары па Паўднёвым Лібане<ref>{{cite news |last1=Fabian |first1=Emanuel |title=IDF artillery strikes targets in Lebanon as mortar shells fired toward Israel |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-artillery-strikes-targets-in-lebanon-as-mortar-shells-fired-toward-israel/ |access-date=8 October 2023 |work=Times of Israel |date=8 October 2023 |archive-date=8 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231008044429/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-artillery-strikes-targets-in-lebanon-as-mortar-shells-fired-toward-israel/ |url-status=live }}</ref><ref name="auto3">{{cite news |title=Israel Army Fires Artillery at Lebanon as Hezbollah Claims Attack |url=https://english.aawsat.com/arab-world/4591836-israel-army-fires-artillery-lebanon-hezbollah-claims-attack |access-date=8 October 2023 |work=Asharq Al-Awsat |language=en |archive-date=8 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231008055038/https://english.aawsat.com/arab-world/4591836-israel-army-fires-artillery-lebanon-hezbollah-claims-attack |url-status=live }}</ref>. На працягу дня ЦАХАЛ адбіў 22 аб’екты<ref name="bbc2">{{cite news |date=8 October 2023 |title=Israeli forces fight to drive out Hamas militants and free hostages |agency=[[BBC News]] |url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-67045138 |access-date=8 October 2023}}</ref>, у тым ліку паліцэйскі ўчастак у Сдэроце<ref>{{cite news |date=8 October 2023 |title=Israeli security forces take control of Sderot police station; 10 terrorists killed |work=[[Times of Israel]] |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/israeli-forces-take-control-of-sderot-police-station-10-terrorists-killed/ |url-status=live |access-date=8 October 2023}}</ref>. Кабінэт бясьпекі Ізраіля афіцыйна абвясьціў стан вайны<ref>{{cite news |date=8 October 2023 |title=Israel: Security cabinet confirms war as death toll continues to rise |work=Telewizja Polska|url=https://tvpworld.com/73279022/israel-security-cabinet-confirms-war-as-death-toll-continues-to-rise |access-date=8 October 2023}}</ref>. 9 кастрычніка Армія абароны Ізраіля заявіла, што за ноч атакавала 500 мэтаў у сэктары Газа і ўстанавіла поўны кантроль над ізраільскімі гарадамі вакол агароджы па перымэтры. Аднак у Сдэроце баі працягваліся<ref name="ajlive3">{{cite news |date=9 October 2023 |title=Israel-Hamas war live news: Gaza under «non-stop bombardment» |work=Aljazeera |url=https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2023/10/9/israel-hamas-war-live-news-gaza-under-non-stop-bombardment |access-date=9 October 2023}}</ref>. Ізраільцяне адключылі Газе электрычнасьць і блякавалі ўвоз прадуктаў харчаваньня й паліва. Міністар абароны краіны Ё. Галант заявіў, што <blockquote>''мы змагаемся з чалавечымі жывёламі й дзейнічаем адпаведным чынам''<ref>{{cite news |last1=Fabian |first1=Emanuel |title=Defense minister announces «complete siege» of Gaza: No power, food or fuel |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/defense-minister-announces-complete-siege-of-gaza-no-power-food-or-fuel/ |access-date=9 October 2023 |work=The Times of Israel |date=9 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231009105739/https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/defense-minister-announces-complete-siege-of-gaza-no-power-food-or-fuel/ |archive-date=9 October 2023}}</ref>.</blockquote> Ё. Галант заявіў: <blockquote>ХАМАС хацеў перамен у Газе, ён зьменіцца на 180 градусаў ад таго, што ён думаў. Яны пашкадуюць пра гэты момант, Газа ніколі ня вернецца да таго, што было<ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.timesofisrael.com/gallant-israel-moving-to-full-offense-gaza-will-never-go-back-to-what-it-once-was/|title=Gallant: Israel moving to full offense, Gaza will never go back to what it once was|first=Emanuel|last=Fabian|website=www.timesofisrael.com|access-date=2023-10-10|last2=Magid|first2=Jacob}}</ref>.</blockquote> Ён жа падкрэсьліў, што ізраільскія вайскоўцы ня будуць несьці адказнасьць, правілы вайны і ваенныя суды адмененыя<ref>[https://m.vz.ru/news/2023/10/10/1234345.html В Израиле заявили об отмене «всех правил ведения войны»]</ref>. Тым часам ізраільскія самалёты таксама нанесьлі ўдар па памежным пераходзе Рафах, які злучае Газу і [[Эгіпет]]<ref>{{Cite web |date=2023-10-10 |title=Alarm as Israel again hits Rafah border crossing between Gaza and Egypt |url=https://www.aljazeera.com/news/2023/10/10/alarm-as-israel-again-hits-rafah-border-crossing-between-gaza-and-egypt |access-date=2023-10-11 |website=Aljazeera |language=en}}</ref>. Увечары з боку [[Сырыя|Сырыі]] быў абстраляны рэґіён [[Галанскія вышыні|Галанскіх вышынь]]. У адказ ЦАХАЛ нанёс удары па тэрыторыі Сырыі<ref>{{Cite web|lang=en|url=https://apnews.com/article/israel-gaza-hamas-militants-conflict-war-b6ea877aa1ee96303aa0870d741da777|title=What to know on fourth day of latest Israeli-Palestinian War|website=AP News|date=2023-10-07|access-date=2023-10-10}}</ref>. 11 кастрычніка самалёты ЦАХАЛ нанесьлі ўдары і разбурылі некалькі будынкаў ісламскага ўнівэрсытэту Газы<ref>{{Cite web |date=2023-10-11 |title=Israel strikes Islamic University in Gaza |url=https://english.alarabiya.net/News/middle-east/2023/10/11/Israel-strikes-Islamic-University-in-Gaza |access-date=2023-10-11 |website=al-Arabiya |language=en}}</ref>. Працягнуліся ракетныя абстрэлы ізраільскай тэрыторыі. Пад удары трапіў горад [[Ашкелон]]<ref>{{cite news |title=Rocket from Gaza hits hospital in Ashkelon in southern Israel |url=https://english.alarabiya.net/News/middle-east/2023/10/11/Rocket-from-Gaza-hits-hospital-in-Ashkelon-in-southern-Israel- |access-date=11 October 2023}}</ref>. Пад [[Наблус]]ам габрэйскія пасяленцы атакавалі палестынскую вёску, забіўшы траіх чалавек<ref>{{cite news|title=Three Palestinians killed by Israeli forces, settlers in West Bank&nbsp;— agency |url=https://www.reuters.com/world/middle-east/three-palestinians-killed-by-israeli-forces-settlers-west-bank-agency-2023-10-11/ |work=Reuters |date=11 October 2023}}</ref>. Таксама адбыліся новыя сутыкненьні на мяжы зь Лібанам<ref name="ap6">{{Cite web|date=2023-10-11|title=Palestinians scramble for safety as Israel pounds sealed-off Gaza Strip to punish Hamas|url=https://apnews.com/article/israel-palestinians-gaza-hamas-airstrikes-hostages-bf6c42f84526c4d9416978c8effd932a |access-date=2023-10-11|website=Associated Press|language=en}}</ref>. Увечары 11 кастрычніка міністар-абароны Ё. Галант і прэм’ер-міністар Б. Нетаньяху зьвярнуліся да нацыі: <blockquote>Габрэйскі народ ня ведаў такіх падзеяў з 1947 году, мы ''сатрэм ХАМАС з твару Зямлі''".<ref>{{Cite web|lang=be-BY|url=https://www.youtube.com/watch?v=i6eyq9UwIMU|title=שידור חי: ראש הממשלה נתניהו, שר הביטחון גלנט ויו"ר המחנה הממלכתי ח״כ גנץ בהצהרה משותפת|access-date=2023-10-11}}</ref></blockquote> 12 кастрычніка ізраільскія сілы разбамбілі пазыцыі «Нухба» (элітнага падразьдзяленьня ХАМАСу) і камандныя цэнтры праціўніка. Тым часам палестынскі бок вёў абстрэл ізраільскага Сдэрота<ref>{{Cite news|date=12 October 2023|title=Four Israelis wounded in Sderot rocket barrage, seven homes hit|url=https://www.jpost.com/breaking-news/article-767895|work=The Jerusalem Post}}</ref>. ЦАХАЛ атакаваў міжнародныя аэрапорты [[Дамаск]]а і [[Халеб|Алепа]]<ref>{{cite news|title=Syria state TV says Israeli attack targets Aleppo, Damascus airports|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/syria-state-tv-says-israeli-attack-targets-aleppo-damascus-airports-2023-10-12/|publisher=Reuters}}</ref>, а на Заходнім беразе ізраільскія пасяленцы напалі на пахавальную працэсію палестынцаў<ref>{{Cite web|url=https://www.alquds.com/ar/posts/95970|title=استشهاد أب ونجله برصاص المستوطنين جنوب نابلس|website=alquds.com|lang=ar}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/2-palestinians-killed-after-settlers-said-to-ambush-funeral-in-west-bank/|title=2 Palestinians killed after settlers said to ambush funeral in West Bank|first=ToI|last=Staff|website=www.timesofisrael.com}}</ref>. У той жа дзень, Халеб Махтаб з [[Народны фронт вызваленьня Палестыны|НФВП]] адкрыў агонь па супрацоўніках паліцыі каля ўваходу ў паліцэйскі ўчастак «Шалем». У выніку нападу двое паліцыянтаў былі параненыя, адзін зь іх цяжка, у другога&nbsp;— лёгкія раненьні, а сам тэрарыст ліквідаваны<ref>{{Cite web|lang=en|url=https://twitter.com/israelpolice/status/1712521658366378232?t=hYmt3QVeOw1j_34sFLj3lQ&s=19|title=Shooting Attack at a Police Station in Jerusalem&nbsp;— Terrorist Neutralized|author=Israel Police}}</ref>. 13 кастрычніка, паводле зьвестак ААІ, ізраільскія самалёты нанесьлі ўдары па 750 вайсковых цэлях на поўначы Газы за ноч<ref>{{Cite web|url=https://www.cnn.com/middleeast/live-news/israel-news-hamas-war-10-13-23/index.html|title=Live updates: Israel-Hamas war rages as Palestinian death toll in Gaza rises from attacks|lang=en|first=By <a href="/profiles/kathleen-magramo">Kathleen Magramo</a> and Adam Renton|last=CNN|website=CNN|date=2023-10-13|access-date=2023-10-13|archive-date=2023-10-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20231013055343/https://www.cnn.com/middleeast/live-news/israel-news-hamas-war-10-13-23/index.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://vz.ru/news/2023/10/13/1234749.html|title=Армия обороны Израиля за ночь поразила 750 объектов ХАМАС|lang=ru|website=ВЗГЛЯД.РУ|access-date=2023-10-13|archive-date=2023-10-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20231013063432/https://vz.ru/news/2023/10/13/1234749.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/20231013/izrail-za-noch-nanesla-udary-po-750-obektam-v-sektore-gaza-video-67222774.html|title=Израиль за ночь нанес удары по 750 объектам в секторе Газа. Видео|lang=ru|first=Sputnik|last=Армения|website=Sputnik Армения|date=20231013T0935+0400|access-date=2023-10-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.sb.by/articles/armiya-izrailya-zayavila-chto-za-noch-nanesla-udary-po-750-voennym-obektam-khamas.html|title=Армия Израиля заявила, что за ночь нанесла удары по 750 военным объектам ХАМАС|lang=ru-RU|first=СБ-Беларусь|last=сегодня|website=www.sb.by|date=2023-10-13|access-date=2023-10-13}}</ref>. Некаторыя палітыкі сьцьвярджаюць, што ізраільскія вайскоўцы ўжылі [[белы фосфар]] пры абстрэле варожай тэрыторыі<ref>{{Cite news|title=Human Rights Watch says Israel used white phosphorus in Gaza, Lebanon|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/human-rights-watch-says-israel-used-white-phosphorous-gaza-lebanon-2023-10-12/|website=Reuters|date=2023-10-13|accessdate=2023-10-13|lang=en|archivedate=2023-10-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231013003409/https://www.reuters.com/world/middle-east/human-rights-watch-says-israel-used-white-phosphorous-gaza-lebanon-2023-10-12/}}</ref>. У сваю чаргу ХАМАС нанёс удар па аэрапорце Бэн-Гурыён, куды прыбывала амэрыканская ваенная дапамога<ref>{{Cite web|url=https://www.gazeta.ru/army/news/2023/10/13/21493777.shtml|title=Hamas strikes Ben Gurion Airport|lang=ru|website=Gazeta.Ru|date=2023-10-13|access-date=2023-10-13}}</ref>. Увечары армія Ізраіля правяла наземныя рэйды ў сэктары Газа<ref>{{Cite news |last=Raice |first=Shayndi |date=13 October 2023 |title=Israelis Conduct Raids in Gaza Strip |work=The Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/livecoverage/israel-hamas-war-gaza-strip/card/israelis-conduct-raids-in-gaza-strip-kCJdsSIKZc6QgZzV3tJP}}</ref><ref>{{Cite news |last=Fabian |first=Emanuel |date=13 October 2023|title=IDF: Infantry troops, tanks entered Gaza for «localized raids» to clear area of terrorists, locate hostages |work=The Times of Israel |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-infantry-troops-tanks-entered-gaza-for-localized-raids-to-clear-area-of-terrorists-locate-hostages/}}</ref>. == Ахвяры == Станам на раніцу 7 кастрычніка з боку ізраільцян загінула 11 чалавек<ref name="ракеты">{{Cite web |date=2023-10-07 |title=Israel-Palestine War? Hamas Fires 5,400 Missiles, Enters Israeli Areas Using Paragliders; 11 Dead |url=https://www.news18.com/world/israel-palestine-war-hamas-launches-operation-al-aqsa-flood-fires-5000-missiles-into-israel-1-dead-2-injured-8606767.html |access-date=2023-10-07 |website=News18 |language=en |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007060153/https://www.news18.com/world/israel-palestine-war-hamas-launches-operation-al-aqsa-flood-fires-5000-missiles-into-israel-1-dead-2-injured-8606767.html |url-status=live }}</ref>, страчаны 1 танк [[Меркава|Merkava]]. Таксама 35 вайскоўцаў, паліцыянтаў і цывільных асобаў трапілі ў палон<ref>{{Cite web |date=2023-10-07 |title=Hamas pummels Israel with 5,000 rockets; at least 1 killed, 100 wounded: Updates |url=https://www.hindustantimes.com/world-news/israelpalestine-escalation-news-hamas-enter-israel-claims-to-have-taken-soldiers-hostage-top-updates-101696656153530.html |access-date=2023-10-07 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref>. Палестыны страцілі 2 мірных грамадзянаў забітымі і 5 параненымі<ref>{{Cite web |last1=Uras |first1=Umut |last2=Gadzo |first2=Mersiha |last3=Humaid |first3=Maram |title=Hamas declares start of military operation against Israel |url=https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2023/10/7/israel-palestine-escalation-live-news-barrage-of-rockets-fired-from-gaza |access-date=2023-10-07 |website=www.aljazeera.com |language=en}}</ref>. Да абеду страты сярод ізраільцян склалі 22 загінулых мірных жыхароў і 545 пацярпелі<ref name ="ap1" /><ref name="bbc1"/>, пазьней&nbsp;— каля 40 і 750 адпаведна<ref>{{Cite web |url=https://www.nytimes.com/live/2023/10/07/world/israel-gaza-attack |title=Gaza and Israel on War Footing After Militants Launch Surprise Assaults |date=7 October 2023 |last1=Kingsley |first1=Patrick |last2=Kershner |first2=Isabel |work=[[The New York Times]] |access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007065428/https://www.nytimes.com/live/2023/10/07/world/israel-gaza-attack |url-status=live }}</ref> (яшчэ 53 трапілі ў палон<ref>{{Cite news |title=Israel: At least 40 dead, 800 wounded, dozens taken by Hamas |url=https://www.i24news.tv/en/news/middle-east/palestinian-territories/1696679186-at-least-22-dead-over-540-wounded-possibly-more-than-53-taken-by-hamas#:~:text=The%20Hamas%20terrorist%20organization%20claimed,the%20Hamas%20multi-front%20attack. |work=i24news.tv |date=7 October 2023 |access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007114943/https://www.i24news.tv/en/news/middle-east/palestinian-territories/1696679186-at-least-22-dead-over-540-wounded-possibly-more-than-53-taken-by-hamas#:~:text=The%20Hamas%20terrorist%20organization%20claimed,the%20Hamas%20multi-front%20attack. |url-status=live }}</ref>). У дадатак 17 грамадзянаў [[Нэпал]]у захоплены ў закладнікі, 7 пацярпелі<ref>https://www.indiatodayne.in/international/story/at-least-7-nepali-injured-17-held-captive-by-hamas-in-israel-690676-2023-10-07#:~:text=At%20least%207%20Nepali%20individuals,a%20dangerous%20escalation%20of%20violence</ref>. Да 17 гадзін паведамлялася, што ахвяры палестынцаў павялічыліся да 198 загінулых і 1 610 параненых<ref>[https://apnews.com/article/israel-palestinians-gaza-hamas-rockets-airstrikes-tel-aviv-11fb98655c256d54ecb5329284fc37d2 Palestinians say at least 198 killed in Gaza in Israeli retaliation for a Hamas assault into Israel]</ref>, а ізраільцян&nbsp;— да 100 і 908 адпаведна<ref name="mako">{{cite web|url=https://www.mako.co.il/news-military/6361323ddea5a810/Article-4919291fb380b81026.htm|title=N12&nbsp;— מתקפת פתע על ישראל: מטח כבד לעשרות יישובים בארץ|website=N12|date=2023-10-07|access-date=2023-10-07}}</ref>. Да вечара ізраільскі бок страціў 150 загінулымі і 1 104 пацярпелымі<ref>{{cite news |title=IDF: 150 killed in huge assault by Hamas, hostages taken to Gaza; PM: Israel at war |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog-october-7-2023/amp/ |access-date=7 October 2023 |publisher=The Times of Israel |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007044940/https://www.timesofisrael.com/liveblog-october-7-2023/amp/ |url-status=live }}</ref>. Крыху пазьней колькасьць ахвяр выглядала наступным чынам: 232 загінулых<ref name="aj7oct" /> і 1 790 параненых<ref>{{Cite web |title=Israel Gaza live updates: Israel citizens taken hostage in militant assault from Gaza |url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-middle-east-67037895 |access-date=2023-10-07 |agency=BBC News |language=en |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007165453/https://www.bbc.co.uk/news/live/world-middle-east-67037895 |url-status=live}}</ref> палестынцаў, 250 загінулых і 1 800 пацярпелых ізраільцян<ref>{{Cite news |last=McKernan |first=Bethan |date=2023-10-07 |title=Hundreds die and hostages held as Hamas assault shocks Israel |language=en |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2023/oct/07/israel-strikes-back-after-massive-palestinian-attack |access-date=2023-10-07 |issn=0029-7712 |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007192641/https://www.theguardian.com/world/2023/oct/07/israel-strikes-back-after-massive-palestinian-attack |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |title=IDF: 200 killed in huge assault by Hamas, hostages taken to Gaza; PM: Israel at war |url=https://www.timesofisrael.com/liveblog-october-7-2023/amp/ |access-date=7 October 2023 |work=The Times of Israel |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007044940/https://www.timesofisrael.com/liveblog-october-7-2023/amp/ |url-status=live}}</ref>. На раніцу 8 кастрычніка паведамлялася пра 256 загінулых<ref name ="nbc7oct">{{cite news|title=«We are in a war,» Netanyahu says after Hamas launches surprise attack|url=https://www.nbcnews.com/news/world/israel-says-palestinian-militants-are-infiltrating-gaza-rcna119315|date=October 7, 2023|work=NBC|access-date=8 October 2023|archive-date=8 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231008035129/https://www.nbcnews.com/news/world/israel-says-palestinian-militants-are-infiltrating-gaza-rcna119315|url-status=live}}</ref> і 1 790 пацярпелых<ref>{{Cite web|title=Israel Gaza live updates: Israel citizens taken hostage in militant assault from Gaza|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-middle-east-67037895 |access-date=7 October 2023|agency=BBC News|language=en |archive-date=7 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007165453/https://www.bbc.co.uk/news/live/world-middle-east-67037895 |url-status=live}}</ref> з боку [[Дзяржава Палестына|Палестыны]] (дадаткова 20 000 жыхароў Палестыны вымушана пакінулі свае дамы<ref>{{Cite web|url=https://www.wsj.com/livecoverage/israel-hamas-gaza-rockets-attack-palestinians/card/thousands-of-palestinians-forced-to-leave-their-homes-sVbDen9eW3CpP8awaLcd |title=Thousands of Palestinians Forced to Leave Their Homes |access-date=7 October 2023 |archive-date=8 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231008000141/https://www.wsj.com/livecoverage/israel-hamas-gaza-rockets-attack-palestinians/card/thousands-of-palestinians-forced-to-leave-their-homes-sVbDen9eW3CpP8awaLcd |url-status=live |work=The Wall Street Journal |language=en}}</ref>), 300 і 1 864 адпаведна з боку Ізраіля<ref name="8kastr"/>, зь іх 2 беларуса. Акрамя таго, ізраільскія салдаты забілі мэдыка з [[Інданэзія|Інданэзіі]]<ref name=indonesia>{{cite news|title=Indonesia’s MER-C condemns Israeli strikes killing its staff in Gaza|url=https://en.antaranews.com/news/295563/indonesias-mer-c-condemns-israeli-strikes-killing-its-staff-in-gaza|access-date=8 October 2023|archive-date=8 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231008044431/https://en.antaranews.com/news/295563/indonesias-mer-c-condemns-israeli-strikes-killing-its-staff-in-gaza|url-status=live}}</ref>, таксама ад дзеяньняў бакоў загінула 2 рабочых з [[Тайлянд]]у<ref>{{cite web|title=Two Thais killed in Israel-Gaza violence, says Thailand PM|url=https://www.straitstimes.com/world/two-thais-killed-in-israel-gaza-violence-says-thailand-pm}}</ref>. Пазьней зраільскія вайскоўцы сьцьвярджалі, што страты праціўніка склалі 400 чалавек загінулымі<ref>https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/idf-says-it-killed-more-than-400-terrorists/</ref>. Паводле іншых крыніц, колькасьць палестынскіх ахвяр павялічалася да 313 забітымі<ref>{{cite web|title= Israeli military says «hundreds of terrorists» killed; Gaza death toll reaches 313|url=https://www.thehindu.com/news/international/israel-palestine-hamas-gaza-conflict-october-8-2023-live-updates/article67395219.ece}}</ref><ref name ="nbc7oct" />. У сваю чаргу ізраільскія страты павялічыліся да 350 забітых<ref name="8kastr">{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog-october-8-2023/|title=Some hostages rescued in southern Israel following unprecedented Hamas assault|website=The Times of Israel|access-date=8 October 2023|archive-date=8 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231008024437/https://www.timesofisrael.com/liveblog-october-8-2023/|url-status=live}}</ref>. Вечарам разьлікі ахвяр выглядалі наступным чынам: з боку палестынцаў&nbsp;— 380 загінулых і 2200 пацярпелых<ref name="659Israelis">{{Cite web|url=https://www.siasat.com/israel-palestine-crisis-enters-2nd-day-350-israelis-313-palestinians-killed-2716003/|title=659 Israelis, 380 Palestinians killed as war enters 2nd day|website=[[The Siasat Daily]]|access-date=8 October 2023|url-status=live}}</ref>, зь іх 50&nbsp;%+ цывільныя асобы<ref>{{Cite web|title=Hamas says it will publish number of captured Israelis|url=https://www.bbc.com/news/live/world-middle-east-67037895?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=6522884202d73c280f4a9258%26Hamas%20says%20it%20will%20publish%20number%20of%20captured%20Israelis%262023-10-08T11%3A10%3A35.224Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:6e6154c9-4d3f-47af-95dd-1f4f4ea6286a&pinned_post_asset_id=6522884202d73c280f4a9258&pinned_post_type=share |access-date=8 October 2023|agency=BBC News|language=en |url-status=live}}</ref> (паводле мінстэрства аховы здароўя Палестыны) альбо 400 забітых баевікоў (паводле ЦАХАЛ), з боку Ізраіля&nbsp;— 700 загінулых грамадзянскіх, 2 156 пацярпелых, 100 захоплены ў закладнікі<ref>{{cite news |title=Israel Says Over 600 Dead, More Than 100 «Prisoners» In War With Hamas |url=https://www.barrons.com/amp/news/israel-says-over-600-dead-more-than-100-prisoners-in-war-with-hamas-edb69cef |access-date=8 October 2023 |publisher=Barron’s}}</ref>, 750 прапаўшых<ref name="659Israelis"/>, 57 забітых сілавікоў<ref>{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/authorities-name-44-soldiers-30-police-officers-killed-in-hamas-attack/|title=Authorities name 44 soldiers, 30 police officers killed in Hamas attack|first=Emanuel|last=Fabian|website=www.timesofisrael.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/police-name-another-4-officers-killed-in-clashes-with-hamas-terrorists/|title=Police name another 4 officers killed in clashes with Hamas terrorists|first=Emanuel|last=Fabian|website=www.timesofisrael.com}}</ref>. Таксама загінулі 2 аргентынцы<ref>{{Cite web|url=https://www.kan.org.il/content/kan-news/defense/559667/|title=Ataque de Hamas: murieron dos argentinos en Israel por el violento asalto terrorista|date=8 October 2023|website=LA NACION}}</ref>, 2 тайцаў<ref name="bkpost">{{cite news |title=2 Thais killed, 8 injured, 11 kidnapped in Hamas attack on Israel |url=https://www.bangkokpost.com/thailand/politics/2659873 |access-date=8 October 2023 |work=Bangkok Post |language=en}}</ref><ref>{{cite news|title=Two Thais killed in Israel-Gaza violence, says Thailand PM|newspaper=The Straits Times |date=8 October 2023 |url=https://www.straitstimes.com/world/two-thais-killed-in-israel-gaza-violence-says-thailand-pm}}</ref>, 2 украінцаў<ref name="kyiv">{{Cite news |date=2023-10-08 |title=Embassy: 2 Ukrainians killed in Israel attacks |language=en |work=The Kyiv Independent |url=https://kyivindependent.com/embassy-2-ukrainians-killed-in-israel/ |access-date=2023-10-08}}</ref>, 1 камбаджыец<ref name="phnom">{{Cite news |date=2023-10-08 |title=Cambodian student killed as Israel fighting rages |language=en |work=The Phnom Penh Post |url=https://www.phnompenhpost.com/national/cambodian-student-killed-israel-fighting-rages |access-date=2023-10-08}}</ref>, 1 чыліец<ref name="chile1">{{cite news |title=Hija de chilena murió en Israel tras ataque de Hamas: habría recibido 8 disparos |url=https://www.24horas.cl/internacional/noticias/hija-de-chilena-murio-en-israel-tras-ataque-de-hamas-habria-recibido-8-disparos |access-date=8 October 2023 |work=24 horas |date=7 October 2023 |language=es}}</ref><ref name="chile2">{{cite news |title=Hija de chilena murió en ataque de Hamás |url=https://cooperativa.cl/noticias/mundo/medio-oriente/conflicto-israel-palestina/hija-de-chilena-murio-en-ataque-de-hamas/2023-10-07/180351.html |access-date=8 October 2023 |work=Cooperativa.cl |date=7 October 2023 |language=es}}</ref>, 1 француз<ref>[https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/france-ukraine-germany-confirm-their-citizens-among-those-killed-kidnapped-in-israel/ France, Ukraine, Germany confirm their citizens among those killed, kidnapped in Israel]</ref>. 17 нэпальцаў<ref name="nepal">{{cite web|url=https://www.indiatodayne.in/international/story/at-least-7-nepali-injured-17-held-captive-by-hamas-in-israel-690676-2023-10-07|title=At least 7 Nepali injured, 17 held captive by Hamas in Israel |work=India Today |date=7 October 2023 |access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007122157/https://www.indiatodayne.in/international/story/at-least-7-nepali-injured-17-held-captive-by-hamas-in-israel-690676-2023-10-07 |url-status=live}}</ref> і 11 тайцаў<ref name="bkpost"/> захоплены баевікамі ў закладнікі. Раніцай 9 кастрычніка палестынцы заяўлялі пра 424 сваіх забітых (413 у Газе<ref>{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/hamas-says-413-palestinians-killed-in-gaza-strip-so-far/|title=Hamas says 413 Palestinians killed in Gaza Strip so far|lang=en-US|first=Emanuel|last=Fabian|website=www.timesofisrael.com|access-date=2023-10-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-middle-east-67037895|title=Israel Gaza live updates: More than 250 bodies found at Supernova festival site after Hamas attacks&nbsp;— rescuers|lang=en-gb|website=BBC News|date=2023-10-07|access-date=2023-10-09}}</ref> і 11 на Заходнім беразе<ref>{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/palestinians-report-11-killed-across-west-bank-in-clashes-with-israeli-forces/|title=Palestinians report 11 killed across West Bank in clashes with Israeli forces|lang=en-US|first=Emanuel|last=Fabian|website=www.timesofisrael.com|access-date=2023-10-09}}</ref>) і 2392 пацярпелых (2300 у Газе<ref>{{Cite web|url=https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/hamas-says-413-palestinians-killed-in-gaza-strip-so-far/|title=Hamas says 413 Palestinians killed in Gaza Strip so far|lang=en-US|first=Emanuel|last=Fabian|website=www.timesofisrael.com|access-date=2023-10-09}}</ref> і 92 на Заходнім беразе<ref>{{Cite web|url=https://www.aa.com.tr/en/middle-east/death-toll-from-at-6-from-israeli-soldiers-opening-fire-in-west-bank/3011089|title=Death toll from at 6 from Israeli soldiers opening fire in West Bank|website=www.aa.com.tr|access-date=2023-10-09}}</ref>). Таксама 74 000 пакінулі свае дамы<ref>{{Cite web|url=https://www.pbs.org/newshour/world/israel-approves-significant-steps-to-retaliate-against-hamas-as-casualties-continue-to-rise|title=Israel approves «significant» steps to retaliate against Hamas as casualties continue to rise|lang=en-us|website=PBS NewsHour|date=2023-10-08|access-date=2023-10-09}}</ref>. Станам на 11 кастрычніка, паводле ўрада Палестыны, зь іх боку загінула 1078 баевікоў і грамадзянскіх (1055<ref name="cas1">{{cite news |title=Gaza-West Bank: Death toll rises to 1078 as 5314 others wounded |url=https://english.wafa.ps/Pages/Details/138140 |access-date=11 October 2023 |publisher=Palestine News & Info Agency |date=11 October 2023}}</ref> і 23 на Заходнім беразе<ref name="auto4">{{Cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2023/10/9/israel-hamas-war-live-news-israel-orders-complete-siege-of-gaza-strip|title=Israel-Hamas war live news: Israeli shelling kills 4 Hezbollah members|website=Al Jazeera|access-date=9 October 2023|url-status=live|archive-date=9 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231009153036/https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2023/10/9/israel-hamas-war-live-news-israel-orders-complete-siege-of-gaza-strip}}</ref>), 5314 пацярпелі (5184 і 130 адпаведна)<ref name="cas1"/>, 263 000 пакінулі свае дамы<ref>{{cite news |title=Over 263,000 people displaced in Gaza, Israeli emergency government approved&nbsp;— Trending |url=https://www.thenationalnews.com/podcasts/trending-middle-east/2023/10/11/over-263000-people-displaced-in-gaza-israeli-emergency-government-approved-trending/ |access-date=11 October 2023 |publisher=The National |date=11 October 2023}}</ref>. Паводле ізраільскай інфармацыі, было забіта 1500 баевікоў<ref name="auto15">{{Cite news|url=https://news.sky.com/story/israel-gaza-war-latest-hamas-palestine-sky-news-live-blog-12978800|title=Israel-Gaza latest: Bodies of 1,500 Hamas militants found in Israeli territory&nbsp;— IDF|work=[[Sky News]]|date=10 October 2023 |access-date=10 October 2023 |archive-date=10 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231010052744/https://news.sky.com/story/israel-gaza-war-latest-hamas-palestine-sky-news-live-blog-12978800 |url-status=live}}</ref>. Ізраільцяне страцілі 1200 чалавек забітымі<ref name="cas2">{{cite news |title=Death toll from Hamas onslaught passes 1,200, as IDF steps up attacks on Hamas |url=https://www.timesofisrael.com/death-toll-from-hamas-onslaught-passes-1000-idf-kills-terrorists-in-southern-israel/ |access-date=11 October 2023 |publisher=The Times of Israel |date=11 October 2023}}</ref>, у тым ліку 219 сілавікоў<ref>{{Cite news|url=https://www.timesofisrael.com/authorities-name-44-soldiers-30-police-officers-killed-in-hamas-attack/|title=Authorities name 170 soldiers, 41 police officers killed in 2023 terror clashes|first=Emanuel|last=Fabian|work=[[The Times of Israel]] |access-date=8 October 2023 |archive-date=8 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231008151607/https://www.timesofisrael.com/authorities-name-44-soldiers-30-police-officers-killed-in-hamas-attack/ |url-status=live}}</ref><ref name="auto15"/>, 3400 параненымі<ref name="cas2,2">{{cite news|title=Israeli death toll from Hamas attack surpasses 1,000, top military officer says|url=https://thehill.com/policy/4247805-israeli-death-toll-from-hamas-attack-surpasses-1000-top-military-officer-says/ |access-date=10 October 2023|work=The Hill|date=10 October 2023}}</ref>. Акрамя таго, больш за 200 захоплены ў закладнікі<ref name="cas2,3">{{cite news|title=הערכות מעודכנות בישראל: יותר מ-1,200 נרצחו ונפלו, מספר החטופים בידי חמאס &nbsp;—למעלה מ-200|url=https://www.ynet.co.il/news/article/s14lrbqbp |trans-title=Updated estimates in Israel: More than 1,200 killed, number of Hamas abductees more than 200 |access-date=10 October 2023|publisher=Ynet|date=10 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231010211439/https://www.ynet.co.il/news/article/s14lrbqbp |archive-date=10 October 2023}}</ref>. 6 чалавек загінулі на лібанскай тэрыторыі (4 байцоў Хезбалы і 2 лазутчыка)<ref>{{cite news |title=Hezbollah fires on Israel after four members killed in shelling |url=https://www.dawn.com/news/1780234/hezbollah-fires-on-israel-after-four-members-killed-in-shelling |access-date=10 October 2023 |publisher=Dawn |date=10 October 2023}}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.reuters.com/world/middle-east/israeli-military-says-its-troops-killed-gunmen-who-infiltrated-lebanon-2023-10-09/|title=Israeli military says its troops killed gunmen who infiltrated from Lebanon |work=[[Reuters]] |date=9 October 2023 |access-date=9 October 2023 |archive-date=9 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231009135215/https://www.reuters.com/world/middle-east/israeli-military-says-its-troops-killed-gunmen-who-infiltrated-lebanon-2023-10-09/ |url-status=live}}</ref>. Таксама ў канфлікце загінулі 82 замежных грамадзян<ref name="cas2">{{cite news |title=Death toll from Hamas onslaught passes 1,200, as IDF steps up attacks on Hamas |url=https://www.timesofisrael.com/death-toll-from-hamas-onslaught-passes-1000-idf-kills-terrorists-in-southern-israel/ |access-date=11 October 2023 |publisher=The Times of Israel |date=11 October 2023}}</ref>. == Перамовы == 9 кастрычніка [[Ройтэрз|Reuters]] паведамілі, што [[Катар]] выступае пасярэднікам у перамовах паміж Ізраілем і ХАМАСам, каб дамагчыся вызваленьня Ізраільскіх закладніц у абмен на вызваленьне Ізраілем 36 палестынскіх жанчын і дзяцей<ref name="reuters" />. Аднак Ізраіль не пацьвердзіў, што такія перамовы вядуцца<ref name="reuters">{{cite news|title=Qatar in talks with Hamas, Israel to swap hostages for prisoners|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/qatar-leads-talks-swap-hamas-held-hostages-palestinians-israeli-jails-2023-10-09/|publisher=[[Reuters]]|access-date=9 October 2023|archive-date=9 October 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231009225516/https://www.reuters.com/world/middle-east/qatar-leads-talks-swap-hamas-held-hostages-palestinians-israeli-jails-2023-10-09/|url-status=live}}</ref>. Эгіпецкі чыноўнік паведаміў ''[[Associated Press]]'', што Ізраіль зьвярнуўся па дапамогу да Эгіпту для забесьпячэньня бясьпекі закладнікаў, якія ўтрымліваюцца палестынскімі баевікамі, і што кіраўнік разьведкі Эгіпту зьвязаўся з ХАМАСам і ісламскім джыгадам для атрыманьня інфармацыі<ref name="ap4">[https://apnews.com/article/israel-palestinians-gaza-hamas-rockets-airstrikes-tel-aviv-ca7903976387cfc1e1011ce9ea805a71 «Israel battles Hamas militants as country’s death toll from mass incursion reaches 600»]. Associated Press News. 8 October 2023</ref> паведамляецца, што эгіпецкія афіцыйныя асобы выступалі пасярэднікамі ў вызваленьні палестынскіх жанчын, якія знаходзяцца ў ізраільскіх турмах, у абмен на ізраільскіх жанчын, захопленых палестынскімі баевікамі<ref name="ap5">Federman, Josef; Adwan, Issam (9 October 2023). [https://apnews.com/article/israel-palestinians-gaza-hamas-airstrikes-hostages-4377e096f62bf535bebcdff38cf16049 «Israel vows complete siege of Gaza as it strikes the Palestinian territory after incursion by Hamas»]. Associated Press</ref>. == Міжнародная рэакцыя == [[Файл:International_Reactions_HamasIsrael_Oct2023.png|значак|300пкс|Міжнародная рэакцыя на ўварваньне ХАМАС у Ізраіль ----{{Легенда|#3D63BD|Краіны, якія асудзілі ўварваньне}} {{Легенда|#009936|Краіны, якія абвінавацілі Ізраіль у правакацыі канфлікту}} {{Легенда|#FFFF33|Краіны, якія заклікалі абодва бакі да дээскаляцыі}} {{Легенда|#F781BF|Краіны, якія папярэдзілі аб нестабільнасьці сытуацыі}} {{Легенда|#D1DBDD|Невядома}} ----{{Легенда|#CC3333|Ізраіль і Палестына}}]] [[Аргентына]], [[Бразылія]] й большасьць эўрапейскіх краінаў асудзілі дзеяньні ХАМАС, выказалі салідарнасьць з [[Ізраіль|Ізраілем]] і заявілі, што [[Тэль-Авіў]] мае права абараняцца ад узброеных нападаў, назваўшы тактыку баевікоў [[тэрарызм]]ам<ref name="auto2">{{cite news |title=World reaction to surprise attack by Palestinian Hamas on Israel |url=https://www.aljazeera.com/news/2023/10/7/we-are-at-war-reactions-to-palestinian-hamas-surprise-attack-in-israel |access-date=8 October 2023 |work=Al Jazeera |language=en |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007201341/https://www.aljazeera.com/news/2023/10/7/we-are-at-war-reactions-to-palestinian-hamas-surprise-attack-in-israel |url-status=live }}</ref><ref name=":0"/>. [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]] асудзілі ХАМАС і выказалі падтрымку Ізраілю. У заяве, апублікаванай на сайце Пэнтагона ад імя яго кіраўніка [[Лойд Остын|Лойда Остына]] паведамляецца<ref>{{Cite web|url=https://www.9tv.co.il/item/63093|title=Пентагон заверил: у Израиля будет все необходимое для защиты|lang=ru|website=Девятый канал|date=2023-10-07|access-date=2023-10-07|archive-date=2023-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007213343/https://www.9tv.co.il/item/63093|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite news|title=Реакция мирового сообщества после нападения ХАМАС на Израиль|url=https://www.svoboda.org/a/reaktsiya-mirovogo-soobschestva-posle-napadeniya-hamas-na-izrailj/32627345.html|website=Радио Свобода|date=2023-10-07|accessdate=2023-10-07|lang=ru|archivedate=2023-10-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231007170755/https://www.svoboda.org/a/reaktsiya-mirovogo-soobschestva-posle-napadeniya-hamas-na-izrailj/32627345.html}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.dw.com/ru/ssa-rezko-osudili-ataki-hamas-na-izrail/a-67027945|title=США резко осудили атаки ХАМАС на Израиль|lang=ru|website=DW|date=07.10.2023|access-date=2023-10-07|archive-date=2023-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20231007200230/https://www.dw.com/ru/ssa-rezko-osudili-ataki-hamas-na-izrail/a-67027945|deadlink=no}}</ref>: <blockquote>Наша прыхільнасьць права Ізраіля на самаабарону застаецца непахіснай, і я выказваю спачуваньні семʼям тых, хто загінуў у выніку гэтага агіднага нападу на мірных жыхароў. У бліжэйшыя дні Пэнтагон будзе працаваць над тым, каб у Ізраіля было ўсё неабходнае для абароны й абароны грамадзянскага насельніцтва ад невыбарчага гвалту й тэрарызму.</blockquote> Некаторыя краіны [[Арабская ліга|Лігі арабскіх дзяржаваў]], такія як [[Аман]], [[Емэн]] і [[Катар]], а таксама не арабскія краіны, такія як [[Іран]], выказалі падтрымку палестынцам, абвінаваціўшы ізраільскі бок у эскаляцыі гвалту. Шэраг іншых краінаў заклікалі да спыненьня агню<ref name=":0">{{Cite news|last=Michaelson|first=Ruth|date=7 October 2023|title=Condemnation and calls for restraint after Hamas attack on Israel|newspaper=[[The Guardian]]|url=https://www.theguardian.com/world/2023/oct/07/condemnation-and-calls-for-restraint-after-hamas-attack-on-israel |url-status=live |access-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007155544/https://www.theguardian.com/world/2023/oct/07/condemnation-and-calls-for-restraint-after-hamas-attack-on-israel |archive-date=7 October 2023|quote=International leaders condemned an unprecedented incursion by Palestinian militants into southern Israel, while governments across the Middle East called for restraint after an attack that shook the Israeli security establishment.}}</ref><ref>{{cite news|title=Saudi Arabia, Qatar, Oman and Bahrain call for immediate de-escalation between Israel and Palestine|url=https://gulfnews.com/world/mena/saudi-arabia-qatar-oman-and-bahrain-call-for-immediate-de-escalation-between-israel-and-palestine-1.1696676016283 |access-date=7 October 2023 |archive-date=7 October 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007182352/https://gulfnews.com/world/mena/saudi-arabia-qatar-oman-and-bahrain-call-for-immediate-de-escalation-between-israel-and-palestine-1.1696676016283 |url-status=live}}</ref>. <gallery> Palestine solidarity protesters call for peace and an end to Israel's occupation and Apartheid (53248572695).jpg|Прапалестынская дэманстрацыя, [[Лёндан]]. Israel solidarity protest Berlin 2023-10-08 19.jpg|значак|Праізраільская дэманстрацыя, [[Бэрлін]]. </gallery> === Беларусь === 8 кастрычніка 2023 году [[Міністэрства замежных справаў Беларусі]] заявіла пра недапушчальнасьць нападаў на цывільнае насельніцтва ў сувязі са шпіталізаваньнем грамадзянкі і грамадзяніна Беларусі ў выніку ракетнага абстрэлу [[Ашкелён]]у ([[Паўднёвая акруга (Ізраіль)|Паўднёвая акруга]]): «Шакаваныя інфармацыяй аб колькасьці загінулых і параненых у першыя содні канфлікту. Выказваем словы спагады родным і блізкім пацярпелых»<ref>{{Навіна|аўтар=[[БелТА]]|загаловак=Беларускія грамадзяне пацярпелі ў Ізраілі ад ракетных абстрэлаў|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20231008/1696759975-belaruskiya-gramadzyane-pacyarpeli-u-izraili-ad-raketnyh-abstrelau|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=8 кастрычніка 2023|копія=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/mid_belorusskie_grazhdane_postradali_v_izraile_ot_raketnykh_obstrelov/|дата копіі=8 кастрычніка 2023|дата доступу=5 ліпеня 2024}}</ref>. 12 кастрычніка беларускі амбасадар у Ізраілі [[Яўген Вараб'ёў]] паведаміў пра трох загінулых ураджэнцаў Беларусі ў выніку ўварваньня з Газы на поўдзень Ізраілю. Сярод іх былі старэйшы сяржант сьледчай паліцыі Віталь Карасік родам з [[Магілёў|Магілёва]] і 25-гадовая сяржантка паліцыі Алена Астапенка родам з [[Рэчыца|Рэчыцы]], якія загінулі ў баі<ref>{{Навіна|аўтар=БелТА|загаловак=Трое выхадцаў з Беларусі загінулі ў Ізраілі, яшчэ адзін беларус прапаў без вестак — МЗС|спасылка=https://nashaniva.com/328174|выдавец=Партал «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=12 кастрычніка 2023|дата доступу=5 ліпеня 2024}}</ref>. Трэцім загінулым быў Стывэн Макарчанка, які стаў ахвярай нападу на музычны фэст «Супэрнова». 16 кастрычніка стала вядома пра загінулага грамадзяніна Беларусі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Ізраілі загінулі 4 ураджэнцы Беларусі — ізраільскае МЗС|спасылка=https://euroradio.by/u-izraili-zaginuli-4-uradzhency-belarusi-izrailski-mzs|выдавец=«[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]»|дата публікацыі=16 кастрычніка 2023|дата доступу=5 ліпеня 2024}}</ref>. 20 кастрычніка прэс-сакратар МЗС Беларусі [[Анатоль Глаз]] паведаміў, што ў ходзе баёў загінулі 3 грамадзяніны Беларусі, у тым ліку шпіталізаваная ў першы дзень грамадзянка, і 3 ураджэнцы Беларусі<ref>{{Навіна|аўтар=РІА «[[Навіны (агенцтва)|Навіны]]»|загаловак=У Ізраілі загінулі шасьцёра людзей зь Беларусі — МЗС|спасылка=https://nashaniva.com/328695|выдавец=Партал «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=20 кастрычніка 2023|дата доступу=5 ліпеня 2024}}</ref>. У выніку 6 лістапада 2023 году «[[Белавія]]» вывезла адмысловым рэйсам на Радзіму 117 беларускіх грамадзянаў<ref>{{Навіна|аўтар=Тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=117 грамадзян Беларусі вяртаюцца з Ізраіля на радзіму|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/117_grazhdan_belarusi_vozvrashchayutsya_iz_izrailya_na_rodinu/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=6 лістапада 2023|дата доступу=5 ліпеня 2024}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.ochaopt.org/content/escalation-gaza-strip-and-israel-flash-update-1 Escalation in the Gaza Strip and Israel | OCHA Flash Update №&nbsp;1 as of 18:00, 7 October 2023]{{ref-en}} * [https://reliefweb.int/report/occupied-palestinian-territory/escalation-gaza-strip-and-israel-flash-update-2 OCHA Escalation in the Gaza Strip and Israel | Flash Update №&nbsp;2]{{ref-en}} {{Парады артыкулу|абнавіць}} [[Катэгорыя:Вайна ХАМАСу з Ізраілем| ]] 16nrf3lsgq0nnv6av38acimpb1qj4a5 0 277432 2620465 2466403 2025-06-17T11:57:52Z Дамінік 64057 2620465 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]], каля [[Кашукаўскі канал|Кашукаўскага каналу]]. Уваходзіў у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Назва == {{Асноўны артыкул|Лютвін}} Людвін або Лютвін (Liuduin, Liutwin) — імя [[Германскія мовы|германскага]] паходжаньня<ref>Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. [https://books.google.by/books?hl=ru&id=YOBwrIPG8IQC&q=Liutwin#v=snippet&q=Liutwin&f=false S. 858, 1050].</ref>. == Насельніцтва == * 1909 год — 226 чалавек<ref>Список населенных мест Минской губернии. — Минск, 1909. С. 114.</ref> * 2009 год — 1 чалавек == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] g8p6935v2n9utbps6ognh4eubnbgoko 0 278096 2620378 2619508 2025-06-16T19:23:40Z Dymitr 10914 /* Фінал чатырох */ абнаўленьне зьвестак 2620378 wikitext text/x-wiki '''Ліга чэмпіёнаў ЭГФ 2023—2024 гадоў''' — 64-ы розыгрыш галоўнага клюбнага гандбольнага турніру Эўропы, які ладзіўся з 13 верасьня 2023 году па 9 чэрвеня 2024 году. Свой тытул абараняў нямецкі клюб «[[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]]», але пераможцам стаў гішпанскі клюб «[[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]]». == Фармат == Турнір ладзіўся ў тым жа фармаце, што і тры папярэднія сэзоны. Спаборніцтвы пачаліся з групавога этапу, у якім бяруць удзел 16 удзельнікаў, якія былі падзеленыя на дзьве групы. Матчы ладзіліся ў два колы, такім чынам, каб кожны клюб згуляў з кожным з сваёй групы двойчы, пры гэтым адзін матч мусіў быў разыграцца на хатняй пляцоўцы, а іншы ў гасьцёх. У групах А і Б дзьве найлепшыя каманды аўтаматычна трапілі ў чвэрцьфінал, а каманды з 3 па 6 месцы выйшлі ў раўнд плэй-оф. Стадыя на выбыцьцё ўлучала ў сябе чатыры раўнды, як то плэй-оф, чвэрцьфінал і фінал чатырох, які складаўся з двух паўфіналаў і фіналу. У плэй-оф восем камандаў згулялі адна з адной у двубоі. Чатыры пераможцы плэй-оф прасунуліся ў чвэрцьфінал, далучыўшыся да дзьвюх найлепшых камандаў групаў А і Б. У фінальным турніры чатырох паўфіналы і фінал гуляліся як адзінкавыя матчы ў загадзя абраным горадзе. == Рэйтынг == У гэтым сэзоне [[Эўрапейская гандбольная фэдэрацыя]] пастанавіла скласьці асобны рэйтынг дзеля кожнага клюбнага чэмпіянату<ref>[https://www.eurohandball.com/en/news/en/ehf-improves-club-competitions-ranking-system/ «EHF improves club competitions ranking system»]. European Handball Federation.</ref>: * Асацыяцыі з 1 па 9 месцы мусілі аўтаматычна накіроўваць сваіх чэмпіёнаў да групавога этапу, а таксама маглі накіраваць заяўку на ўайлдкард. * Асацыяцыя, чыя каманда перамагла ў папярэднім розыгрышы турніру, мусіла аўтаматычна накіраваць чэмпіёна і віцэ-чэмпіёна ў групавы этап, але не магла падаць заяўку на ўайлдкард. * Асацыяцыі ніжэйшыя за 9 месца, маглі накіраваць заяўку сваіх чэмпіёнаў толькі на ўайлдкард. {{Слупок-пачатак}} {{Слупок-2}} {| class="wikitable" |- !Пазыцыя<ref>[https://www.eurohandball.com/media/li0htc1s/new_placedistribution_final_men_23_24.pdf «EHF Club Competitions 2023/24»]. European Handball Federation.</ref> !Краіна !Пункты !Клюбы |- !1 |{{Сьцягафікацыя|Гішпанія}} |align=right|230.00 |align=center rowspan=1|1 |- !2 |{{Сьцягафікацыя|Нямеччына}} |align=right|170.33 |align=center rowspan=5|2 |- !3 |{{Сьцягафікацыя|Францыя}} |align=right|134.33 |- !4 |{{Сьцягафікацыя|Вугоршчына}} |align=right|132.67 |- !5 |{{Сьцягафікацыя|Данія}} |align=right|131.67 |- !6 |{{Сьцягафікацыя|Польшча}} | align="right" |124.33 |- !7 |{{Сьцягафікацыя|Партугалія}} | align="right" |82.00 | rowspan="3" align="center" |1 |- !8 |{{Сьцягафікацыя|Паўночная Македонія}} | align="right" |80.00 |- !9 |{{Сьцягафікацыя|Славенія}} | align="right" |78.00 |- !10 |{{Сьцягафікацыя|Румынія}} |align=right|66.50 | rowspan="1" align="center" |0 |- |} {{Слупок-2}} {| class="wikitable" |- !Пазыцыя !Краіна !Пункты !Клюбы |- !11 |{{Сьцягафікацыя|Беларусь}} |align=right|57.67 | rowspan="1" align="center" |0 |- !12 |{{Сьцягафікацыя|Нарвэгія}} |align=right|57.00 | rowspan="1" align="center" |1 |- !13 |{{Сьцягафікацыя|Украіна}} |align=right|48.00 | rowspan="1" align="center" |0 |- !14 |{{Сьцягафікацыя|Харватыя}} |align=right|43.00 | rowspan="1" align="center" |1 |- !15 |{{Сьцягафікацыя|Швэцыя}} |align=right|38.00 | rowspan="6" align="center" |0 |- !16 |{{Сьцягафікацыя|Расея}} | align="right" |34.00 |- !17 |{{Сьцягафікацыя|Славаччына}} | align="right" |33.00 |- !18 |{{Сьцягафікацыя|Фінляндыя}} | align="right" |32.00 |- !18 |{{Сьцягафікацыя|Швайцарыя}} | align="right" |32.00 |- !20 |Іншыя | align="right" |0.00 |} {{Слупок-канец}} Такім чынам, на месцы прэтэндавалі 20 клюбаў, зь іх дзесяць мелі гарантаванае месца<ref>[https://web.archive.org/web/20231019132244/https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/news/en/20-clubs-registered-for-ehf-champions-league-men-2023-24/ «20 clubs registered for EHF Champions League Men 2023/24»]. European Handball Federation.</ref>. Канчатковы сьпіс быў складзены 20 чэрвеня 2023 году<ref>[https://web.archive.org/web/20230717163644/https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/news/en/teams-set-for-ehf-champions-league-season-2023-24/ «Teams set for EHF Champions League season 2023/24»]. European Handball Federation.</ref><ref>[https://www.handball-world.news/o.red.r/news-1-1-3-152056.html «EHF hat Wildcards vergeben: Diese Mannschaften spielen 2023/24 in der Handball Champions League»]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Handballworld.</ref>. Партугальскаму «[[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынгу]]», румынскаму «[[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]]», швайцарскаму «[[Кадэтэн Шафгаўзэн]]» ды швэдзкаму «[[Крыстыянстад (гандбольны клюб)|Крыстыянстаду]]» было адмоўлена ва ўдзеле ў турніры праз сыстэму ўалдкард. Фіксаванае месца [[Расея|Расеі]] засталося вакантным, паколькі краіна і ейныя клюбы не былі дапушчаныя да ўдзелу ў спаборніцтвах ЭГФ праз [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (з 2022)|расейскага ўварваньне ва Ўкраіну]]<ref>[https://www.insidethegames.biz/articles/1121028/russia-appeal-rejected-ehf-court «EHF Court of Handball rejects Russia appeal against ban»]. Inside The Games.</ref>. == Групавы этап == === Група А === {{ГандболТабліца10 |Каманда1 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] |В1 = 10|Н1 = 2|П1 = 2|ЗМ1 = 410|ПМ1 = 378|Колер1 = #ccffcc |Каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |В2 = 8|Н2 = 3|П2 = 3|ЗМ2 = 430|ПМ2 = 381|Колер2 = #ccffcc |Каманда3 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]]|В3 = 8|Н3 = 1|П3 = 5|ЗМ3 = 431|ПМ3 = 412|Колер3 = #ffffcc |Каманда4 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] |В4 = 6|Н4 = 4|П4 = 4|ЗМ4 = 413|ПМ4 = 402|Колер4 = #ffffcc |Каманда5 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |В5 = 6|Н5 = 2|П5 = 6|ЗМ5 = 373|ПМ5 = 373|Колер6 = #ffffcc |Каманда6 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |В6 = 6|Н6 = 1|П6 = 7|ЗМ6 = 401|ПМ6 = 414|Колер5 = #ffffcc |Каманда7 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |В7 = 5|Н7 = 1|П7 = 8|ЗМ7 = 393|ПМ7 = 401|Колер7 = |Каманда8 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]]|В8 = 0|Н8 = 0|П8 = 14|ЗМ8 = 333|ПМ8 = 421|Колер8 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 13 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 3800 |судзьдзя = Банавэнтура, Банавэнтура |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 31:34 |лік_першай_паловы = 15:18 |галы1 = [[Шыман Сіцька|Сіцька]] 11 |галы2 = [[Мікель Гансэн|Гансэн]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101002/barlinek-industria-kielce-aalborg-handbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 13 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 22:31 |лік_першай_паловы = 10:16 |галы1 = [[Богдан Радывоевіч|Радывоевіч]] 6 |галы2 = [[Адрыян Ольбэрг|Ольбэрг]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101003/hc-eurofarm-pelister-kolstad-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 14 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 4700 |судзьдзя = Брунэр, Салаг |судзьдзя_краіна = Швайцарыя |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 29:31 |лік_першай_паловы = 13:16 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 9 |галы2 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101001/otp-bank-pick-szeged-paris-saint-germain-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 14 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 4874 |судзьдзя = Хорват, Мартан |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] |лік = 23:30 |лік_першай_паловы = 9:16 |галы1 = [[Цімур Дзібіраў|Дзібіраў]] 4 |галы2 = [[Патрык Вінцэк|Вінцэк]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101004/hc-zagreb-thw-kiel/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 верасьня 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5072 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 38:23 |лік_першай_паловы = 18:10 |галы1 = [[Алекс Улах|Улах]] 7 |галы2 = [[Паўле Пэтравіч|Пэтравіч]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101005/aalborg-handbold-hc-eurofarm-pelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 2523 |судзьдзя = Касадор, Нікалаў |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 35:31 |лік_першай_паловы = 18:16 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 8 |галы2 = [[Ёэль Куні Маралес|Маралес]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101006/paris-saint-germain-handball-hc-zagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Вундэрына-Арэна]], [[Кіль]] |гледачы = 5234 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 35:32 |лік_першай_паловы = 16:15 |галы1 = [[Нікляс Экбэрг|Экбэрг]] 7 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101007/thw-kiel-otp-bank-pick-szeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 5611 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] |лік = 30:32 |лік_першай_паловы = 11:17 |галы1 = [[Гёран Яганэсэн|Яганэсэн]] 8 |галы2 = [[Шыман Сіцька|Сіцька]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101008/kolstad-handball-barlinek-industria-kielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Мажэйка, Гацяліс |судзьдзя_краіна = Летува |каманда1 = [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 30:29 |лік_першай_паловы = 16:15 |галы1 = [[Шыман Сіцька|Сіцька]] 8 |галы2 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101010/barlinek-industria-kielce-paris-saint-germain-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 4032 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 34:27 |лік_першай_паловы = 20:16 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 9 |галы2 = [[Мікель Гансэн|Гансэн]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101009/otp-bank-pick-szeged-aalborg-handbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 2700 |судзьдзя = Бркіч, Юсуфгоджыч |судзьдзя_краіна = Аўстрыя |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] |лік = 20:23 |лік_першай_паловы = 9:11 |галы1 = [[Богдан Радывоевіч|Радывоевіч]] 5 |галы2 = [[Нікляс Экбэрг|Экбэрг]], [[Эліяс Элефсэн-а-Скіпагету|Элефсэн]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101011/hc-eurofarm-pelister-thw-kiel/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 1473 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 31:20 |лік_першай_паловы = 17:10 |галы1 = [[Ёэль Куні Маралес|Маралес]] 8 |галы2 = [[Сыгвальдзі Гуд’ёнсан|Гуд’ёнсан]] 11 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101012/hc-zagreb-kolstad-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 11 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Вундэрына-Арэна]], [[Кіль]] |гледачы = 6071 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] |лік = 35:31 |лік_першай_паловы = 15:16 |галы1 = [[Эліяс Элефсэн-а-Скіпагету|Элефсэн]], [[Эрык Югансан|Югансан]] 7 |галы2 = [[Шыман Сіцька|Сіцька]], [[Нікаля Турна|Турна]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101015/thw-kiel-barlinek-industria-kielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 8 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 кастрычніка 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 5018 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 30:30 |лік_першай_паловы = 15:15 |галы1 = [[Звонімір Срна|Срна]] 7 |галы2 = [[Мікель Гансэн|Гансэн]], [[Мадс Гоксэр Гангор|Гоксэр Гангор]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101041/hc-zagreb-aalborg-handbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 кастрычніка 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 5121 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 37:24 |лік_першай_паловы = 24:11 |галы1 = [[Сыгвальдзі Гуд’ёнсан|Гуд’ёнсан]], [[Сымэн Люсэ|Люсэ]] 8 |галы2 = ''тры гульцы'' 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101016/kolstad-handball-otp-bank-pick-szeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 2431 |судзьдзя = Эрдаган, Эздэніз |судзьдзя_краіна = Турэччына |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 31:26 |лік_першай_паловы = 15:12 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 7 |галы2 = ''тры гульцы'' 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101014/paris-saint-germain-handball-hc-eurofarm-pelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 18 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 2433 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 33:30 |лік_першай_паловы = 15:14 |галы1 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 8 |галы2 = [[Мікель Гансэн|Гансэн]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101017/paris-saint-germain-handball-aalborg-handbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 кастрычніка 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 6100 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 27:18 |лік_першай_паловы = 10:10 |галы1 = [[Алекс Каўчыч|Каўчыч]], [[Мілаш Кос|Кос]] 5 |галы2 = [[Ураш Борзаш|Борзаш]] 3 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101020/hc-zagreb-hc-eurofarm-pelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 2 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 кастрычніка 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 7120 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] |лік = 34:30 |лік_першай_паловы = 19:16 |галы1 = [[Сыгвальдзі Гуд’ёнсан|Гуд’ёнсан]] 10 |галы2 = [[Нікляс Экбэрг|Экбэрг]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101018/kolstad-handball-thw-kiel/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 27:27 |лік_першай_паловы = 14:15 |галы1 = [[Аркадыюш Марыта|Марыта]] 6 |галы2 = [[Лука Стэпанчыч|Стэпанчыч]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101019/barlinek-industria-kielce-otp-bank-pick-szeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 кастрычніка 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5320 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 27:25 |лік_першай_паловы = 17:12 |галы1 = [[Мадс Гоксэр Гангор|Гоксэр Гангор]] 7 |галы2 = [[Санэр Сагасэн|Сагасэн]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101021/aalborg-handbold-kolstad-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Гасьмі, Гасьмі |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] |лік = 21:24 |лік_першай_паловы = 8:14 |галы1 = [[Богдан Радывоевіч|Радывоевіч]] 6 |галы2 = [[Міхал Аляйнічак|Аляйнічак]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101024/hc-eurofarm-pelister-barlinek-industria-kielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 кастрычніка 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 4515 |судзьдзя = Банавэнтура, Банавэнтура |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 27:26 |лік_першай_паловы = 13:15 |галы1 = ''чатыры гульцы'' 4 |галы2 = [[Мілаш Кос|Кос]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101023/otp-bank-pick-szeged-hc-zagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 3300 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] |лік = 28:34 |лік_першай_паловы = 14:13 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 8 |галы2 = [[Эліяс Элефсэн-а-Скіпагету|Элефсэн]], [[Гаральд Рэйнкін|Рэйнкін]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101034/paris-saint-germain-handball-thw-kiel/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 15 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 8900 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 36:31 |лік_першай_паловы = 14:16 |галы1 = [[Магнус Абэльвік Рэд|Абэльвік Рэд]] 12 |галы2 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]], [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101026/kolstad-handball-paris-saint-germain-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 16 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Вундэрына-Арэна]], [[Кіль]] |гледачы = 7150 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 18:27 |лік_першай_паловы = 6:11 |галы1 = [[Нікляс Экбэрг|Экбэрг]] 7 |галы2 = [[Сэбастыян Бартальд|Бартальд]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101029/thw-kiel-aalborg-handbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 16 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 6120 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] |лік = 22:22 |лік_першай_паловы = 11:10 |галы1 = [[Мілаш Кос|Кос]] 5 |галы2 = [[Даніель Дуйшабаеў|Д. Дуйшабаеў]] 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101028/hc-zagreb-barlinek-industria-kielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 16 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 3246 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 34:26 |лік_першай_паловы = 18:19 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 9 |галы2 = [[Дзяніс Васільеў|Васільеў]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101027/otp-bank-pick-szeged-hc-eurofarm-pelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 22 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5500 |судзьдзя = Мажэйка, Гацяліс |судзьдзя_краіна = Летува |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] |лік = 27:27 |лік_першай_паловы = 13:17 |галы1 = [[Сыман Гальд|Гальд]], [[Люкас Нільсан|Нільсан]] 5 |галы2 = [[Нікола Білык|Білык]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101025/aalborg-handbold-thw-kiel/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 22 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Гасьмі, Гасьмі |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 27:28 |лік_першай_паловы = 12:15 |галы1 = [[Ураш Борзаш|Борзаш]] 6 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101031/hc-eurofarm-pelister-otp-bank-pick-szeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 22 лістапада 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 3250 |судзьдзя = Мэрц, Кутлер |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 28:28 |лік_першай_паловы = 13:15 |галы1 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 10 |галы2 = [[Санэр Сагасэн|Сагасэн]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101030/paris-saint-germain-handball-kolstad-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 28:24 |лік_першай_паловы = 12:12 |галы1 = [[Шыман Вядэрны|Вядэрны]] 5 |галы2 = [[Цімур Дзібіраў|Дзібіраў]], [[Мілаш Кос|Кос]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101032/barlinek-industria-kielce-hc-zagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 29 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 8515 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 18:29 |лік_першай_паловы = 9:14 |галы1 = [[Санэр Сагасэн|Сагасэн]] 4 |галы2 = [[Мадс Гоксэр Гангор|Гоксэр Гангор]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101033/kolstad-handball-aalborg-handbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 29 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 6380 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 30:25 |лік_першай_паловы = 17:12 |галы1 = [[Іван Чупіч|Чупіч]], [[Звонімір Срна|Срна]] 6 |галы2 = [[Борут Мачкаўшак|Мачкаўшак]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101035/hc-zagreb-otp-bank-pick-szeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Вундэрына-Арэна]], [[Кіль]] |гледачы = 8204 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 26:24 |лік_першай_паловы = 15:10 |галы1 = [[Нікляс Экбэрг|Экбэрг]] 5 |галы2 = [[Мат’ё Грэбіль|Грэбіль]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101022/thw-kiel-paris-saint-germain-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 лістапада 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4000 |судзьдзя = Касадор, Нікалаў |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 35:25 |лік_першай_паловы = 18:13 |галы1 = [[Гаўкур Трастарсан|Трастарсан]] 7 |галы2 = [[Нэйц Цэхтэ|Цэхтэ]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101036/barlinek-industria-kielce-hc-eurofarm-pelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сьнежня 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 4506 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] |лік = 26:25 |лік_першай_паловы = 15:11 |галы1 = ''чатыры гульцы'' 4 |галы2 = [[Алекс Дуйшабаеў|А. Дуйшабаеў]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101039/otp-bank-pick-szeged-barlinek-industria-kielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сьнежня 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Вундэрына-Арэна]], [[Кіль]] |гледачы = 6811 |судзьдзя = Банавэнтура, Банавэнтура |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 26:25 |лік_першай_паловы = 15:12 |галы1 = [[Нікляс Экбэрг|Экбэрг]] 8 |галы2 = ''тры гульцы'' 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101038/thw-kiel-kolstad-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 7 сьнежня 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5500 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 30:32 |лік_першай_паловы = 15:15 |галы1 = [[Люкас Нільсан|Нільсан]] 10 |галы2 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101037/aalborg-handbold-paris-saint-germain-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 7 сьнежня 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 22:23 |лік_першай_паловы = 10:13 |галы1 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 8 |галы2 = [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101040/hc-eurofarm-pelister-hc-zagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 14 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 25:31 |лік_першай_паловы = 9:15 |галы1 = ''пяць гульцоў'' 3 |галы2 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101042/hc-eurofarm-pelister-paris-saint-germain-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 14 лютага 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] |лік = 36:36 |лік_першай_паловы = 15:17 |галы1 = [[Алекс Дуйшабаеў|А. Дуйшабаеў]], [[Нікаля Турна|Турна]] 7 |галы2 = [[Нікляс Экбэрг|Экбэрг]], [[Эрык Югансан|Югансан]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101043/barlinek-industria-kielce-thw-kiel/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 15 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5475 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 32:22 |лік_першай_паловы = 18:12 |галы1 = [[Мікель Гансэн|Гансэн]] 6 |галы2 = [[Філіп Главаш|Главаш]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101013/aalborg-handbold-hc-zagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 15 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 4491 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 29:27 |лік_першай_паловы = 15:13 |галы1 = [[Бэнцэ Банхідзі|Банхідзі]] 8 |галы2 = [[Сыгвальдзі Гуд’ёнсан|Гуд’ёнсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101044/otp-bank-pick-szeged-kolstad-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5112 |судзьдзя = Бркіч, Юсуфгоджыч |судзьдзя_краіна = Аўстрыя |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 31:26 |лік_першай_паловы = 14:16 |галы1 = [[Алекс Улах|Улах]] 5 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101045/aalborg-handbold-otp-bank-pick-szeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 5432 |судзьдзя = Альварэс, Бустамантэ |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 25:34 |лік_першай_паловы = 10:18 |галы1 = [[Сымэн Ульстад Люсэ|Люсэ]] 6 |галы2 = [[Ёэль Куні Маралес|Маралес]], [[Мілаш Кос|Кос]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101048/kolstad-handball-hc-zagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 22 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Вундэрына-Арэна]], [[Кіль]] |гледачы = 6428 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 29:23 |лік_першай_паловы = 19:10 |галы1 = [[Эліяс Элефсэн-а-Скіпагету|Элефсэн]] 8 |галы2 = [[Богдан Радывоевіч|Радывоевіч]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101047/thw-kiel-hc-eurofarm-pelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 22 лютага 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 3336 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] |лік = 35:26 |лік_першай_паловы = 15:14 |галы1 = ''тры гульцы'' 6 |галы2 = [[Шыман Сіцька|Сіцька]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101046/paris-saint-germain-handball-barlinek-industria-kielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 6569 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] |лік = 27:28 |лік_першай_паловы = 14:16 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 8 |галы2 = [[Эрык Югансан|Югансан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101051/otp-bank-pick-szeged-thw-kiel/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 лютага 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 2870 |судзьдзя = Будзак, Заграднік |судзьдзя_краіна = Славаччына |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 28:33 |лік_першай_паловы = 14:17 |галы1 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 9 |галы2 = [[Томас Арнальдсэн|Арнальдсэн]], [[Крыстыян Б’ёрнсэн|Б’ёрнсэн]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101049/hc-eurofarm-pelister-aalborg-handbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 29 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 31:23 |лік_першай_паловы = 13:10 |галы1 = [[Алекс Дуйшабаеў|А. Дуйшабаеў]] 8 |галы2 = [[Сымэн Люсэ|Люсэ]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101052/barlinek-industria-kielce-kolstad-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 29 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 12260 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 28:26 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]] 10 |галы2 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101050/hc-zagreb-paris-saint-germain-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сакавіка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Вундэрына-Арэна]], [[Кіль]] |гледачы = 9021 |судзьдзя = Брунэр, Салаг |судзьдзя_краіна = Швайцарыя |каманда1 = [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 33:22 |лік_першай_паловы = 17:15 |галы1 = [[Нікляс Экбэрг|Экбэрг]] 9 |галы2 = ''тры гульцы'' 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101056/thw-kiel-hc-zagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сакавіка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 4008 |судзьдзя = Мажэйка, Гацяліс |судзьдзя_краіна = Летува |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 34:27 |лік_першай_паловы = 17:13 |галы1 = [[Сымэн Люсэ|Люсэ]] 11 |галы2 = [[Ураш Борзаш|Борзаш]] 11 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101055/kolstad-handball-hc-eurofarm-pelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сакавіка 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 3136 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 37:33 |лік_першай_паловы = 15:14 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 10 |галы2 = [[Іманоль Гарсіяндыя|Гарсіяндыя]], [[Мігел Мартынш|Мартынш]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101053/paris-saint-germain-handball-otp-bank-pick-szeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сакавіка 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5137 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] |лік = 35:35 |лік_першай_паловы = 15:18 |галы1 = [[Мадс Гоксэр Гангор|Гоксэр Гангор]] 12 |галы2 = [[Алекс Дуйшабаеў|А. Дуйшабаеў]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101054/aalborg-handbold-barlinek-industria-kielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} === Група Б === {{ГандболТабліца10 |Каманда1 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]]|В1 = 12|Н1 = 0|П1 = 2|ЗМ1 = 439|ПМ1 = 384|Колер1 = #ccffcc |Каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |В2 = 11|Н2 = 0|П2 = 3|ЗМ2 = 473|ПМ2 = 409|Колер2 = #ccffcc |Каманда3 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |В3 = 10|Н3 = 0|П3 = 4|ЗМ3 = 489|ПМ3 = 436|Колер3 = #ffffcc |Каманда4 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] |В4 = 7|Н4 = 0|П4 = 7|ЗМ4 = 411|ПМ4 = 396|Колер4 = #ffffcc |Каманда5 = {{Сьцяг|Данія}} [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] |В5 = 6|Н5 = 1|П5 = 7|ЗМ5 = 429|ПМ5 = 445|Колер5 = #ffffcc |Каманда6 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |В6 = 5|Н6 = 1|П6 = 8|ЗМ6 = 376|ПМ6 = 386|Колер6 = #ffffcc |Каманда7 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] |В7 = 4|Н7 = 0|П7 = 10|ЗМ7 = 409|ПМ7 = 480|Колер7 = |Каманда8 = {{Сьцяг|Славенія}} [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] |В8 = 0|Н8 = 0|П8 = 14|ЗМ8 = 400|ПМ8 = 490|Колер8 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 13 верасьня 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 2454 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Славенія}} [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] |лік = 38:36 |лік_першай_паловы = 18:19 |галы1 = [[Ааран Мэнсінг|Мэнсінг]] 7 |галы2 = [[Стэфан Жабіч|Жабіч]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101108/gog-rk-celje-pivovarna-lasko/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 13 верасьня 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Сюд-дэ-Франс-арэна]], [[Манпэлье]] |гледачы = 7500 |судзьдзя = Мажэйка, Гацяліс |судзьдзя_краіна = Летува |каманда1 = [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 25:30 |лік_першай_паловы = 11:16 |галы1 = [[Агмэд Гэшам|Гэшам]] 5 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101107/montpellier-hb-barca/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 14 верасьня 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 4224 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 28:33 |лік_першай_паловы = 18:21 |галы1 = [[Мікаэль Дамгор|Дамгор]] 6 |галы2 = [[Людавік Фабрэгас|Фабрэгас]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101106/sc-magdeburg-telekom-veszprem-hc/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 14 верасьня 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Драган-арэна]], [[Порту]] |гледачы = 1207 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 24:23 |лік_першай_паловы = 11:13 |галы1 = [[Мікалай Лесё|Лесё]], [[Пэдру Мігел Кардозу Алівэйра|Алівэйра]] 5 |галы2 = [[Пшамыслаў Краеўскі|Краеўскі]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101105/fc-porto-orlen-wisla-plock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 7 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 4100 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] |лік = 26:30 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Міхал Дашак|Дашак]], [[Гергё Фазэкаш|Фазэкаш]] 5 |галы2 = [[Мортэн Тофт Ольсэн|Ольсэн]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101110/orlen-wisla-plock-gog/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Златагор-арэна]], [[Цэле (Славенія)|Цэле]] |гледачы = 1700 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] {{Сьцяг|Славенія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] |лік = 29:30 |лік_першай_паловы = 16:9 |галы1 = [[Матыя Янц|Янц]] 9 |галы2 = [[Д’ёгу Бранкіньню|Бранкіньню]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101111/rk-celje-pivovarna-lasko-fc-porto/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 верасьня 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5021 |судзьдзя = Мадсэн, Мортэнсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] |лік = 33:31 |лік_першай_паловы = 13:15 |галы1 = [[Ег’я Эль-Дэраа|Эль-Дэраа]] 7 |галы2 = [[Сэбастыян Карльсан|Карльсан]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101109/telekom-veszprem-hc-montpellier-hb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 верасьня 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 1873 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 33:20 |лік_першай_паловы = 14:8 |галы1 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 8 |галы2 = [[Матыяс Мушэ|Мушэ]], [[Філіп Вэбэр|Вэбэр]] 3 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101112/barca-sc-magdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 верасьня 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 3964 |судзьдзя = Брунэр, Салаг |судзьдзя_краіна = Швайцарыя |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Славенія}} [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] |лік = 39:23 |лік_першай_паловы = 20:13 |галы1 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 8 |галы2 = ''тры гульцы'' 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101068/sc-magdeburg-rk-celje-pivovarna-lasko/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 3416 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 36:30 |лік_першай_паловы = 18:14 |галы1 = [[Ааран Мэнсінг|Мэнсінг]] 11 |галы2 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101066/gog-telekom-veszprem-hc/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 верасьня 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Драган-арэна]], [[Порту]] |гледачы = 1845 |судзьдзя = Банавэнтура, Банавэнтура |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 30:38 |лік_першай_паловы = 15:19 |галы1 = ''тры гульцы'' 5 |галы2 = [[Луіш Фрадзі|Фрадзі]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101067/fc-porto-barca/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 верасьня 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Палац спорту імя Рэнэ Буньёля|Рэнэ-Буньёль]], [[Манпэлье]] |гледачы = 2600 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 30:28 |лік_першай_паловы = 14:15 |галы1 = [[Агмэд Гэшам|Гэшам]] 9 |галы2 = [[Лоўра Міхіч|Міхіч]], [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101065/montpellier-hb-orlen-wisla-plock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 11 кастрычніка 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5000 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] |лік = 44:34 |лік_першай_паловы = 22:16 |галы1 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 10 |галы2 = [[Мікалай Лесё|Лесё]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101070/telekom-veszprem-hc-fc-porto/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 11 кастрычніка 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Златагор-арэна]], [[Цэле (Славенія)|Цэле]] |гледачы = 1350 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] {{Сьцяг|Славенія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] |лік = 29:31 |лік_першай_паловы = 17:17 |галы1 = [[Тым Цокан|Цокан]] 9 |галы2 = [[Браян Монтэ|Монтэ]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101072/rk-celje-pivovarna-lasko-montpellier-hb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 2407 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] |лік = 38:30 |лік_першай_паловы = 20:11 |галы1 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 10 |галы2 = [[Эміль Вэрнсдарф Мадсэн|Вэрнсдарф Мадсэн]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101071/barca-gog/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 2936 |судзьдзя = Гасьмі, Гасьмі |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 26:28 |лік_першай_паловы = 12:14 |галы1 = [[Тын Лучын|Лучын]] 6 |галы2 = [[Фэлікс Кляар|Кляар]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101069/orlen-wisla-plock-sc-magdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 18 кастрычніка 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Гудмэ-Галернэ]], [[Гудмэ]] |гледачы = 1746 |судзьдзя = Мэрц, Кутлер |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] |лік = 32:27 |лік_першай_паловы = 16:18 |галы1 = [[Эміль Вэрнсдарф Мадсэн|Вэрнсдарф Мадсэн]] 8 |галы2 = ''чатыры гульцы'' 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101075/gog-montpellier-hb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 18 кастрычніка 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Златагор-арэна]], [[Цэле (Славенія)|Цэле]] |гледачы = 3890 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] {{Сьцяг|Славенія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 31:37 |лік_першай_паловы = 17:22 |галы1 = [[Жыга Млакар|Млакар]] 6 |галы2 = ''тры гульцы'' 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101074/rk-celje-pivovarna-lasko-barca/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 кастрычніка 2023 |час = 19:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5019 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 28:21 |лік_першай_паловы = 14:9 |галы1 = [[Гашпэр Маргуч|Маргуч]] 6 |галы2 = [[Пшамыслаў Краеўскі|Краеўскі]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101073/telekom-veszprem-hc-orlen-wisla-plock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 5274 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] |лік = 37:33 |лік_першай_паловы = 18:17 |галы1 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 9 |галы2 = [[Мікалай Лесё|Лесё]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101076/sc-magdeburg-fc-porto/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Палац спорту імя Рэнэ Буньёля|Рэнэ-Буньёль]], [[Манпэлье]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 25:28 |лік_першай_паловы = 14:12 |галы1 = [[Сэбастыян Карльсан|Карльсан]] 9 |галы2 = [[Матыяс Мушэ|Мушэ]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101079/montpellier-hb-sc-magdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 3028 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 36:41 |лік_першай_паловы = 17:19 |галы1 = [[Дыка Мэм|Мэм]], [[Тыматэ Н’Гесан|Н’Гесан]] 7 |галы2 = [[Людавік Фабрэгас|Фабрэгас]], [[Драган Пэшмалбэк|Пэшмалбэк]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101078/barca-telekom-veszprem-hc/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 3011 |судзьдзя = Мажэйка, Гацяліс |судзьдзя_краіна = Летува |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Славенія}} [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] |лік = 30:25 |лік_першай_паловы = 17:11 |галы1 = [[Давід Давідзік|Давідзік]] 8 |галы2 = [[Матыя Янц|Янц]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101077/orlen-wisla-plock-rk-celje-pivovarna-lasko/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 кастрычніка 2023 |час = 21:45 |стадыён = [[Драган-арэна]], [[Порту]] |гледачы = 1021 |судзьдзя = Хорват, Мартан |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] |лік = 32:31 |лік_першай_паловы = 15:21 |галы1 = [[Антонію Арэя|Арэя]], [[Якаб Мікельсэн|Мікельсэн]] 5 |галы2 = [[Эміль Вэрнсдарф Мадсэн|Вэрнсдарф Мадсэн]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101080/fc-porto-gog/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 15 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Златагор-арэна]], [[Цэле (Славенія)|Цэле]] |гледачы = 3722 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] {{Сьцяг|Славенія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 33:40 |лік_першай_паловы = 17:22 |галы1 = [[Тым Цокан|Цокан]] 7 |галы2 = [[Юго Дэска|Дэска]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101082/rk-celje-pivovarna-lasko-telekom-veszprem-hc/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 15 лістапада 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[Палац спорту імя Рэнэ Буньёля|Рэнэ-Буньёль]], [[Манпэлье]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] |лік = 35:24 |лік_першай_паловы = 18:13 |галы1 = [[Сэбастыян Карльсан|Карльсан]] 10 |галы2 = [[Ігнасьё Пляса Хімэнэс|Хімэнэс]] 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101083/montpellier-hb-fc-porto/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 16 лістапада 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 4890 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] |лік = 35:27 |лік_першай_паловы = 16:16 |галы1 = [[Мікаэль Дамгор|Дамгор]] 7 |галы2 = [[Эміль Вэрнсдарф Мадсэн|Вэрнсдарф Мадсэн]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101084/sc-magdeburg-gog/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 16 лістапада 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 5467 |судзьдзя = Мэрц, Кутлер |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 25:28 |лік_першай_паловы = 11:15 |галы1 = [[Тын Лучын|Лучын]] 8 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101081/orlen-wisla-plock-barca/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 4000 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 25:32 |лік_першай_паловы = 13:17 |галы1 = [[Эміль Вэрнсдарф Мадсэн|Вэрнсдарф Мадсэн]], [[Мортэн Тофт Ольсэн|Ольсэн]] 5 |галы2 = [[Фэлікс Кляар|Кляар]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101088/gog-sc-magdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 4950 |судзьдзя = Банавэнтура, Банавэнтура |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Славенія}} [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] |лік = 41:31 |лік_першай_паловы = 22:15 |галы1 = [[Гашпэр Маргуч|Маргуч]] 6 |галы2 = [[Матыя Янц|Янц]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101086/telekom-veszprem-hc-rk-celje-pivovarna-lasko/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 лістапада 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 1520 |судзьдзя = Брунэр, Салаг |судзьдзя_краіна = Швайцарыя |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 32:25 |лік_першай_паловы = 16:13 |галы1 = [[Луіш Фрадзі|Фрадзі]], [[Алеш Гомэс|Гомэс]] 8 |галы2 = [[Пшамыслаў Краеўскі|Краеўскі]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101085/barca-orlen-wisla-plock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 лістапада 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[Драган-арэна]], [[Порту]] |гледачы = 1149 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] |лік = 25:29 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Фабію Магальянш|Магальянш]] 5 |галы2 = [[Люкас Пэляс|Пэляс]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101087/fc-porto-montpellier-hb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 29 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Златагор-арэна]], [[Цэле (Славенія)|Цэле]] |гледачы = 2500 |судзьдзя = Мадсэн, Мортэнсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] {{Сьцяг|Славенія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 25:30 |лік_першай_паловы = 13:15 |галы1 = [[Матыя Янц|Янц]] 8 |галы2 = [[Тын Лучын|Лучын]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101089/rk-celje-pivovarna-lasko-orlen-wisla-plock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 29 лістапада 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 3233 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] |лік = 35:27 |лік_першай_паловы = 20:12 |галы1 = [[Ааран Мэнсінг|Мэнсінг]] 8 |галы2 = [[Ігнасьё Пляса Хімэнэс|Хімэнэс]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101092/gog-fc-porto/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 лістапада 2023 |час = 20:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5300 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 30:31 |лік_першай_паловы = 15:17 |галы1 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 6 |галы2 = [[Алеш Гомэс|Гомэс]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101090/telekom-veszprem-hc-barca/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 лістапада 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 4993 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] |лік = 28:24 |лік_першай_паловы = 14:11 |галы1 = [[Янус Дадзі Смарасан|Смарасан]] 8 |галы2 = ''тры гульцы'' 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101091/sc-magdeburg-montpellier-hb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сьнежня 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[Палац спорту імя Рэнэ Буньёля|Рэнэ-Буньёль]], [[Манпэлье]] |гледачы = 2700 |судзьдзя = Брунэр, Салаг |судзьдзя_краіна = Швайцарыя |каманда1 = [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] |лік = 36:25 |лік_першай_паловы = 16:13 |галы1 = [[Люкас Пэляс|Пэляс]] 8 |галы2 = [[Эміль Вэрнсдарф Мадсэн|Вэрнсдарф Мадсэн]] 11 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101095/montpellier-hb-gog/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 7 сьнежня 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 2837 |судзьдзя = Гасьмі, Гасьмі |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Славенія}} [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] |лік = 39:30 |лік_першай_паловы = 21:13 |галы1 = [[Мэльвін Рычардсан|Рычардсан]] 8 |галы2 = [[Тым Цокан|Цокан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101094/barca-rk-celje-pivovarna-lasko/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 7 сьнежня 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 3210 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 37:30 |лік_першай_паловы = 18:11 |галы1 = [[Тын Лучын|Лучын]] 8 |галы2 = [[Юго Дэска|Дэска]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101093/orlen-wisla-plock-telekom-veszprem-hc/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 7 сьнежня 2023 |час = 22:45 |стадыён = [[Драган-арэна]], [[Порту]] |гледачы = 1065 |судзьдзя = Мажэйка, Гацяліс |судзьдзя_краіна = Летува |каманда1 = [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 31:40 |лік_першай_паловы = 16:19 |галы1 = [[Антоніё Мартынэс Льямасарэс|Мартынэс]] 7 |галы2 = [[Тым Горнке|Горнке]], [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101096/fc-porto-sc-magdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 3 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 14 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Сыдбанк-Арэна]], [[Кольдынг]] |гледачы = 4236 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 23:30 |лік_першай_паловы = 14:17 |галы1 = [[Эміль Вэрнсдарф Мадсэн|Вэрнсдарф Мадсэн]] 6 |галы2 = [[Мэльвін Рычардсан|Рычардсан]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101099/gog-barca/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 14 лютага 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Палац спорту імя Рэнэ Буньёля|Рэнэ-Буньёль]], [[Манпэлье]] |гледачы = 2800 |судзьдзя = Мэрц, Кутлер |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Славенія}} [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] |лік = 32:21 |лік_першай_паловы = 17:12 |галы1 = [[Валентэн Порт|Порт]] 6 |галы2 = [[Матыя Янц|Янц]] 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101100/montpellier-hb-rk-celje-pivovarna-lasko/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 15 лютага 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6060 |судзьдзя = Банавэнтура, Банавэнтура |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 28:22 |лік_першай_паловы = 13:14 |галы1 = [[Тым Горнке|Горнке]], [[Люкас Мэртэнс (гандбаліст)|Мэртэнс]] 6 |галы2 = [[Тын Лучын|Лучын]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101097/sc-magdeburg-orlen-wisla-plock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 15 лютага 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Драган-арэна]], [[Порту]] |гледачы = 1166 |судзьдзя = Гасьмі, Гасьмі |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 26:40 |лік_першай_паловы = 11:21 |галы1 = [[Давід Фэрнандэс Алёнса|Фэрнандэс Алёнса]] 5 |галы2 = [[Яг’я Амар|Амар]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101098/fc-porto-telekom-veszprem-hc/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Златагор-арэна]], [[Цэле (Славенія)|Цэле]] |гледачы = 3123 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] {{Сьцяг|Славенія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 27:37 |лік_першай_паловы = 12:18 |галы1 = [[Тым Цокан|Цокан]] 8 |галы2 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]], [[Люкас Мэртэнс (гандбаліст)|Мэртэнс]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101104/rk-celje-pivovarna-lasko-sc-magdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 лютага 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 4138 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] |лік = 22:18 |лік_першай_паловы = 10:10 |галы1 = [[Тын Лучын|Лучын]] 5 |галы2 = [[Хаймэ Фэрнандэс|Фэрнандэс]] 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101101/orlen-wisla-plock-montpellier-hb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 8 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 22 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5011 |судзьдзя = Мажэйка, Гацяліс |судзьдзя_краіна = Летува |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] |лік = 34:31 |лік_першай_паловы = 19:13 |галы1 = [[Яг’я Амар|Амар]], [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 6 |галы2 = [[Ааран Мэнсінг|Мэнсінг]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101102/telekom-veszprem-hc-gog/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 22 лютага 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 2494 |судзьдзя = Эрдаган, Эздэніз |судзьдзя_краіна = Турэччына |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] |лік = 40:33 |лік_першай_паловы = 20:15 |галы1 = [[Алеш Гомэс|Гомэс]] 7 |галы2 = ''чатыры гульцы'' 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101103/barca-fc-porto/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 лютага 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 3856 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 32:32 |лік_першай_паловы = 17:14 |галы1 = [[Эміль Вэрнсдарф Мадсэн|Вэрнсдарф Мадсэн]] 9 |галы2 = [[Тын Лучын|Лучын]] 11 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101058/gog-orlen-wisla-plock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 лютага 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Драган-арэна]], [[Порту]] |гледачы = 1010 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Славенія}} [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] |лік = 32:30 |лік_першай_паловы = 14:11 |галы1 = [[Антонію Арэя|Арэя]] 10 |галы2 = [[Ураш Мілічавіч|Мілічавіч]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101059/fc-porto-rk-celje-pivovarna-lasko/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 29 лютага 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6600 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 29:28 |лік_першай_паловы = 13:14 |галы1 = [[Гісьлі Крыст’янсан|Крыст’янсан]] 6 |галы2 = [[Луіш Фрадзі|Фрадзі]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101060/sc-magdeburg-barca/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 29 лютага 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Палац спорту імя Рэнэ Буньёля|Рэнэ-Буньёль]], [[Манпэлье]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 31:37 |лік_першай_паловы = 18:17 |галы1 = [[Браян Монтэ|Монтэ]] 5 |галы2 = [[Мікіта Вайлупаў|Вайлупаў]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101057/montpellier-hb-telekom-veszprem-hc/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 7 сакавіка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5019 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 28:30 |лік_першай_паловы = 14:14 |галы1 = [[Людавік Фабрэгас|Фабрэгас]] 8 |галы2 = [[Фэлікс Кляар|Кляар]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101062/telekom-veszprem-hc-sc-magdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 7 сакавіка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Златагор-арэна]], [[Цэле (Славенія)|Цэле]] |гледачы = 1784 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] {{Сьцяг|Славенія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] |лік = 30:34 |лік_першай_паловы = 15:15 |галы1 = [[Матыя Янц|Янц]] 8 |галы2 = [[Ааран Мэнсінг|Мэнсінг]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101064/rk-celje-pivovarna-lasko-gog/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 7 сакавіка 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 2704 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] |лік = 34:37 |лік_першай_паловы = 19:18 |галы1 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 9 |галы2 = [[Браян Монтэ|Монтэ]] 11 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101063/barca-montpellier-hb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 7 сакавіка 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 4098 |судзьдзя = Хорват, Мартан |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Порту (гандбольны клюб)|Порту]] |лік = 29:28 |лік_першай_паловы = 14:15 |галы1 = ''чатыры гульцы'' 4 |галы2 = [[Мікалай Лесё|Лесё]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020101061/orlen-wisla-plock-fc-porto/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} == Плэй-оф == === 1/8 фіналу === {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 сакавіка 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 5012 |судзьдзя = Мажэйка, Гацяліс |судзьдзя_краіна = Летува |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 26:30 |лік_першай_паловы = 12:13 |галы1 = [[Пшамыслаў Краеўскі|Краеўскі]], [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 4 |галы2 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]], [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020104001/orlen-wisla-plock-paris-saint-germain-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 4 красавіка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 3011 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 34:33 |лік_першай_паловы = 18:15 |галы1 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 9 |галы2 = [[Пшамыслаў Краеўскі|Краеўскі]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020104002/paris-saint-germain-handball-orlen-wisla-plock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 сакавіка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 7749 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 30:37 |лік_першай_паловы = 17:20 |галы1 = [[Сэбастыян Фрымэль|Фрымэль]] 6 |галы2 = [[Юго Дэска|Дэска]], [[Мікіта Вайлупаў|Вайлупаў]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020104003/otp-bank-pick-szeged-telekom-veszprem-hc/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 4 красавіка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5057 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 39:32 |лік_першай_паловы = 19:15 |галы1 = [[Мікіта Вайлупаў|Вайлупаў]] 8 |галы2 = [[Мігел Мартынш|Мартынш]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020104004/telekom-veszprem-hc-otp-bank-pick-szeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 сакавіка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 3128 |судзьдзя = Банавэнтура, Банавэнтура |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] |лік = 25:33 |лік_першай_паловы = 10:18 |галы1 = [[Эміль Вэрнсдарф Мадсэн|Вэрнсдарф Мадсэн]], [[Андэрс Закарыясэн|Закарыясэн]] 4 |галы2 = [[Алекс Дуйшабаеў|А. Дуйшабаеў]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020104005/gog-industria-kielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 3 красавіка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] |лік = 33:28 |лік_першай_паловы = 16:12 |галы1 = [[Алекс Дуйшабаеў|А. Дуйшабаеў]] 7 |галы2 = [[Ааран Мэнсінг|Мэнсінг]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020104006/industria-kielce-gog/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 сакавіка 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 15200 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] |лік = 27:27 |лік_першай_паловы = 11:13 |галы1 = [[Звонімір Срна|Срна]] 6 |галы2 = [[Дыега Сыманэт|Сыманэт]], [[Сташ Скубэ|Скубэ]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020104007/hc-zagreb-montpellier-hb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 8 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 3 красавіка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Палац спорту імя Рэнэ Буньёля|Рэнэ-Буньёль]], [[Манпэлье]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 30:24 |лік_першай_паловы = 14:14 |галы1 = [[Сташ Скубэ|Скубэ]] 6 |галы2 = [[Іван Чупіч|Чупіч]], [[Адын Фаліч|Фаліч]] 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020104008/montpellier-hb-hc-zagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} === Чвэрцьфіналы === {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 красавіка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Палац спорту імя Рэнэ Буньёля|Рэнэ-Буньёль]], [[Манпэлье]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] |лік = 39:30 |лік_першай_паловы = 20:16 |галы1 = [[Яніс Лен|Лен]], [[Люкас Пэляс|Пэляс]] 7 |галы2 = [[Эрык Югансан|Югансан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020105001/montpellier-hb-thw-kiel/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 2 траўня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Вундэрына-Арэна]], [[Кіль]] |гледачы = 8513 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Манпэлье (гандбольны клюб)|Манпэлье]] |лік = 31:21 |лік_першай_паловы = 17:12 |галы1 = [[Эрык Югансан|Югансан]] 8 |галы2 = [[Люкас Пэляс|Пэляс]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020105002/thw-kiel-montpellier-hb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 красавіка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 27:26 |лік_першай_паловы = 14:13 |галы1 = [[Алекс Дуйшабаеў|А. Дуйшабаеў]] 8 |галы2 = [[Фэлікс Кляар|Кляар]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020105003/industria-kielce-sc-magdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 1 траўня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6600 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вівэ Кельцы|Вівэ]] |лік = 27:25 |лік_першай_паловы = 11:13 |галы1 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 8 |галы2 = [[Алекс Дуйшабаеў|А. Дуйшабаеў]], [[Даніель Дуйшабаеў|Д. Дуйшабаеў]] 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020105004/sc-magdeburg-industria-kielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 красавіка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5250 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 32:31 |лік_першай_паловы = 12:17 |галы1 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 6 |галы2 = ''чатыры гульцы'' 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020105005/telekom-veszprem-hc-aalborg-handbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 1 траўня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5500 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 33:28 |лік_першай_паловы = 18:14 |галы1 = [[Мадс Гоксэр Гангор|Гоксэр Гангор]] 9 |галы2 = [[Мікіта Вайлупаў|Вайлупаў]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020105006/aalborg-handbold-telekom-veszprem-hc/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 красавіка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 3339 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 22:30 |лік_першай_паловы = 14:11 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 7 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020105007/paris-saint-germain-handball-barca/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 2 траўня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 5500 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 32:31 |лік_першай_паловы = 17:12 |галы1 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 7 |галы2 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020105008/barca-paris-saint-germain-handball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 2 }} === Фінал чатырох === Фінал чатырох ладзіўся ў нямецкім [[Кёльн]]е на [[Лянксэс Арэна|Лянксэс Арэне]]. Матчы былі згуляныя 8 і 9 чэрвеня 2024 году. {{Турнір4 <!--Дата. Месца/Каманда 1/Галы каманды 1/Каманда 2/Галы каманды 2--> <!--Паўфіналы--> |8 чэрвеня| {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] | 26 | '''{{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]]''' | '''28''' |8 чэрвеня| '''{{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]]''' | '''30''' | {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] | 18 <!--Фінал--> |9 чэрвеня| {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] | 30 | '''{{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]]''' | '''31''' <!--Матч за 3-е месца--> |9 чэрвеня| {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] | 28 | '''{{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]]''' | '''32''' |За3месца=так }} ==== Паўфіналы ==== {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 8 чэрвеня 2024 |час = 16:00 |стадыён = [[Лянксэс Арэна]], [[Кёльн]] |гледачы = 19750 |судзьдзя = Банавэнтура, Банавэнтура |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 26:28 |лік_першай_паловы = 11:11 |галы1 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 10 |галы2 = [[Мадс Гоксэр Гангор|Гоксэр Гангор]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020107001/sc-magdeburg-aalborg-handbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 8 чэрвеня 2024 |час = 19:00 |стадыён = [[Лянксэс Арэна]], [[Кёльн]] |гледачы = 19750 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] |лік = 30:18 |лік_першай_паловы = 15:9 |галы1 = [[Мэльвін Рычардсан|Рычардсан]] 5 |галы2 = [[Домагай Дуўняк|Дуўняк]] 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020107002/barca-thw-kiel/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ==== За 3-е месца ==== {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 9 чэрвеня 2024 |час = 16:00 |стадыён = [[Лянксэс Арэна]], [[Кёльн]] |гледачы = 19750 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] |лік = 28:32 |лік_першай_паловы = 14:23 |галы1 = [[Люкас Мэртэнс (гандбаліст)|Мэртэнс]] 7 |галы2 = [[Эрык Югансан|Югансан]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020107003/sc-magdeburg-thw-kiel/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 8 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ==== Фінал ==== {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 9 чэрвеня 2024 |час = 19:00 |стадыён = [[Лянксэс Арэна]], [[Кёльн]] |гледачы = 19750 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 30:31 |лік_першай_паловы = 15:15 |галы1 = [[Мікель Гансэн|Гансэн]] 8 |галы2 = [[Мэльвін Рычардсан|Рычардсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/matches/details/202411020107004/aalborg-handbold-barca/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} == Статыстыка == У гэты сьпіс уключаны толькі дзесяць найлепшых гульцоў, якія набралі найбольшую колькасьць закінутых мячоў<ref>[https://history.eurohandball.com/ec/cl/men/2023-24/scorers «2023/24 Men’s EHF Champions League. Top Scorers»]. European Handball Federation.</ref>. {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- ! style="width:150пкс;"| Гулец ! style="width:150пкс;"| Клюб ! style="width:25пкс;"| Галы |- |style="text-align:left;"| [[Каміль Сыпшак]] ||style="text-align:left;"| [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] || 112 |- |style="text-align:left;"| [[Дыка Мэм]] ||style="text-align:left;"| [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] || 106 |- |style="text-align:left;"| [[Омар Інгі Магнусан]] ||style="text-align:left;"| [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] || 98 |- |style="text-align:left;"| [[Эміль Вэрнсдарф Мадсэн|Эміль Мадсэн]] ||style="text-align:left;"| [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] || 98 |- |style="text-align:left;"| [[Мадс Гоксэр Гангор]] ||style="text-align:left;"| [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] || 96 |- |style="text-align:left;"| [[Ааран Мэнсінг]] ||style="text-align:left;"| [[ГОГ Гудмэ|ГОГ]] || 93 |- |style="text-align:left;"| [[Нікляс Экбэрг]] ||style="text-align:left;"| [[Кіль (гандбольны клюб)|Кіль]] || 92 |- |style="text-align:left;"| [[Марыё Шоштарыч]] ||style="text-align:left;"| [[Пік Сэгед|Пік]] || 88 |- |style="text-align:left;"| [[Матыя Янц]] ||style="text-align:left;"| [[Цэле (гандбольны клюб)|Цэле]] || 87 |- |style="text-align:left;"| [[Эляім Прандзі]] ||style="text-align:left;"| [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] || 87 |} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2023-24/ Афіцыйны сайт]. {{Ліга чэмпіёнаў ЭГФ}} [[Катэгорыя:Ліга чэмпіёнаў ЭГФ]] [[Катэгорыя:2023 год у гандболе]] [[Катэгорыя:2024 год у гандболе]] 3f9cf9uuh4td9ml5g540cse9tqjup58 0 278823 2620396 2490544 2025-06-17T00:31:19Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620396 wikitext text/x-wiki [[Файл:Manor house of Tadeusz Kościuszko.PNG|значак|[[Марачоўшчына]], двор [[Людвік Тадэвуш Касьцюшка|Людвіка Тадэвуша Касьцюшкі]]]] [[Файл:Музей-усадьба Костюшко. Коссово.jpg|значак|Сучасная рэканструкцыя сядзібы Касьцюшкаў]] [[Файл:Kushlyany 01.jpg|значак|[[Сядзібна-паркавы комплекс Багушэвічаў|Сядзіба]] [[Францішак Багушэвіч|Францішка Багушэвіча]] ў [[Кушляны|Кушлянах]]]] [[Файл:Łopuszna - dwór.jpg|значак|Сядзіба ў Лапушнай]] [[Файл:Poland Zelazowa Wola.jpg|значак|[[Дом нараджэньня Фрыдэрыка Шапэна|Сядзіба ў Жэлязавай Волі]], мейсца нараджэньня [[Фрыдэрык Шапэн|Фрыдэрыка Шапэна]]]] [[Файл:Lublin Dworek Wincentego Pola4.jpg|значак|[[Сядзіба Вінцэнта Поля ў Любліне]]]] [[Файл:Dwór Wincentego Pola, wnętrze 2.jpg|значак|[[Сядзіба Вінцэнта Поля ў Любліне]] — унутры]] [[Файл:Winna Góra, pałac, widok od wsch. (1).JPG|значак|[[Сядзіба ў Віннай Гары]]]] [[Файл: Завоссе 1.jpg|значак|[[Шляхецкая сядзіба|Сядзіба]] Міцкевічаў у [[Завосьсе|Завосьсі]]]] [[Файл:Adam Mickiewicz house.jpg|значак|[[Дом-музэй Адама Міцкевіча|Рэканструяваная сядзіба]] [[Адама Міцкевіча]] ў [[Наваградак|Наваградку]]]] [[Файл:Staraja Vola, Žukoŭski. Старая Воля, Жукоўскі (S. Žukoŭski, 1903).jpg|значак|Сядзіба Старая Воля карціны мастака Станіслава Жукоўскага 1903 году]] [[Файл:Yuliy Klever. Belurussian lanscape. Drecheluki country estate.JPG|значак|Беларускі пэйзаж, сядзіба Драчлукі карціны Юліўша Клевэра 1901 году]] [[Файл:Szteklin.jpg|значак|Сядзіба зь лістоўніцы ў [[Штэклін]]е]] [[Файл:Zaleśsie, Aginski. Залесьсе, Агінскі (A. Adam, 1812).jpg|значак|[[Палацава-паркавы комплекс Агінскіх|Палац Агінскіх]] у [[Залесьсе|Залесьсі]]]] [[Файл:Bienica, Kocieł. Беніца, Коцел (N. Orda, 20.07.1875-77).jpg|значак|[[Сядзібна-паркавы комплекс Коцелаў (Беніца)|Сядзіба Коцелаў]] у [[Беніца|Беніцы]] малюнку [[Напалеон Орда|Напалеона Орды]]]] [[Файл:Bebrenes muiza.JPG|значак|[[Сядзіба ў Бэбрэне]]]] [[Файл:Żarnowiec muzeum.jpg|значак|[[Дом-музэй Марыі Канапіцкай ў Жарноўцы|Сядзіба Марыі Канапіцкай у Жарноўцы]]]] '''Двор шляхе́цкі''', '''[[сядзіба]]''' — [[вёска|вясковы]] жылы [[дом]] [[Шляхта|шляхты]]. Форма, якая склалася ў польскай і літоўскай [[архітэктура|архітэктуры]] ў пэрыяд [[Адраджэньне|Адраджэньня]], захавалася да 1920-х гг. Шляхецкія сядзібы знаходзяцца ў асноўным на тэрыторыі былой [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], а цяпер на тэрыторыі шасьці краінаў: у [[Польшча|Польшчы]], у [[Беларусь|Беларусі]], у [[Летува|Летуве]], у [[Латвія|Латвіі]], ва [[Украіна|Ўкраіне]] і ў заходняй частцы [[Расея|Расеі]] (у асноўным — [[Смаленскае ваяводзтва|Смаленшчына]]). На тэрыторыі сучаснай Польшчы захавалася толькі 2,8 тыс. фальваркаў (з 12 тыс. на гэтай жа тэрыторыі да [[Другая Сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]]), зь іх 2 тыс. знаходзяцца ў руінах. З 4 тысячаў толькі каля 250 сядзіб захавалася на тэрыторыі [[Віленскае ваяводзтва (1926—1939)|Віленшчыны]], [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]], [[Заходняя Ўкраіна|Заходняй Украіны]], якія ўваходзілі да складу [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|міжваеннай Польшчы]]. На ўсход ад [[Рыская мірная дамова 1921 году|рыскай мяжы]] захаваліся толькі некалькі дзясяткаў сядзібаў, і тое большасьць зь іх у руінах. == Архітэктура сядзібаў == Сядзіба ўключала [[Дом|жылы корпус]] уласьніка й гаспадарчыя пабудовы. У XVII стагодзьдзі сядзіба вылучаецца з цэлага комплексу забудовы — становіцца самастойнай, адасобленай жылой пабудовай. Пасьля [[Швэдзкі патоп|Швэдзкага патопу]] сядзібны дом разьвіваўся як аднапавярховы будынак з сымэтрычным і восевым плянам — восі былі падкрэсьлены ганкамі альбо рызалітамі. З пачатку XVI стагодзьдзя пачала выкарыстоўвацца [[Травея|двухпавярховае]] плянаваньне памяшканьняў, шырока распаўсюджанае ў пазьнейшыя часы. У канцы XVI стагодзьдзя па восі фасада пачалі ўзводзіць дэкаратыўныя вежы, прызначаныя для ўзмацненьня рэпрэзэнтатыўных функцый будынка. У [[клясыцызм|клясыцызьме]] калённая пара замяніла ўваходны ганак з [[портык]]ам з [[тымпан]]ам, якія з таго часу сталі адметнасьцю сядзібнай архітэктуры ў параўнаньні зь іншымі вясковымі пабудовамі. Унутры сядзібы было шмат пакояў — сені, трапэзная — сталовая, пакоі для гасьцей, спальні, кладоўка, часта прыватная [[капліца]] са сьвятымі росьпісамі. Сядзібы першапачаткова будаваліся з [[Дрэва (тэхніка)|лістоўніцы]] на [[падмурак|фундамэнтах]] з каменю ці [[цэґла|цэґлы]] і пакрываліся [[гонта]]й. Часта разьмяшчаецца на ўзвышшах, акружаных старымі дрэвамі. У пэрыяд [[рэнэсансу]] ўваход у сядзібны дом звычайна адбываўся праз [[ганак)|ганкі]], накрытыя дахам на слупах, а прамавугольная форма мела надбудаваны [[алькеж]]ы. Паўднёвы фасад сядзібнага дома заўсёды быў арыентаваны на 11 гадзін, каб сонца асьвятляла ўсе сьцены дома з красавіка па верасень. У пэрыяд [[барока]] пачаў выкарыстоўвацца [[Польскі ламаны дах|польскі ламаны дах]], а таксама [[мансардны дах]]. Нішы былі заменены на [[рызаліты]]. У XVIII ст., першапачаткова ў заходняй частцы Рэчы Паспалітай, нормай сталі мураваныя сядзібы, будаваныя амаль выключна з цэґлы, атынкаваныя й пабеленыя, пакрытыя чырвонай пліткай. У XIX стагодзьдзі па ўсёй тэрыторыі былой Рэчы Паспалітай будаваліся пераважна мураваныя сядзібы. == Будынкі дворскія == У склад '''дворскай групы''' магло быць шмат будынкаў і іншых збудаваньняў рознага прызначэньня. Іх колькасьць і тып зьмяняліся з гадамі разам з функцыямі, якія выконвала сядзіба. Найбольш значным зьяўляецца: * [[брама]] разам з [[Агароджа|агароджай]] * [[Чворак (будынак)|чворак]] * [[фальварак]] * фігура сьвятых * галубятня * капліца-пахавальня * [[лямус]] * [[абора]] * [[афіцына]] * [[аранжарэя]] * [[альтанка]] ці [[павільён]] * [[падвал]] * пральня * [[сад]] * [[клець]] * [[стайня]] * [[стадола]] * [[сталярня]] * [[студня]] * дом кіруючага * земляныя валы * [[віядук]] Дадатковымі элемэнтамі сядзібных комплексаў былі паркі ці комплексы зялёных насаджэньняў і сажалак з востравам. Акрамя чыста дэкаратыўных альбо рэкрэацыйных функцый, яны выконвалі й агароды. == Інтэр’ер == Асноўным абсталяваньнем былі лавы, якія атачалі сталовую, сталы (''часта пафарбаваныя ў зялёны колер''), [[Зыдэль|зыдле]] (зэдлікі) — зробленыя з дрэва [[Ліпа|ліпы]]. Абсталяваньне таксама ўключала: [[буфэт]], [[альмарыя]] (''шафа''), [[сэпэт]] (''куфар''), кантор (''сакратар''), аптэчка. Мэбля часта была [[інкрустацыя (дэкарацыя)|інкрустравана]], багата разьбяная, размаляваная й акаймаваная. Багацейшая шляхта імпартавала з [[Гданьск]]у разьбяную мэблю й крэслы, абабітыя мяккай тканінай. Сьцены ахвотна ўпрыгожвалі [[дыван]]амі («з Турцыі ці Пэрсыі мудрагеліста тканымі дыванамі»), [[маката]]мі, [[коўтрына]]мі, а таксама расьпісвалі ў кветкі й дрэвы, зьмяшчаючы там гістарычна-маральныя алегорыі. Вывешваліся таксама фамільныя гербы й партрэты продкаў, люстэркі, багата аздобленая [[зброя]], паляўнічыя трафеі — [[рог]]і забітых аленяў і чучалы галоў кабаноў. Падлогі рабілі з сасновага альбо дубовага піламатэрыялу. Першыя [[Паркет (будаўніцтва)|паркетныя падлогі]] зьяўляюцца за Сасамі [[Вэтыны|Сасамі]]. Столі былі зробленыя з бэлек, не накрытыя, з упрыгожаным дрэвам, з аленевымі рагамі альбо меднымі каронамі, якія зьвісалі з цэнтра. Да хатняга інвэнтару належалі таксама [[хатнія печы|печкі]], збудаваныя з цэґлы, каменю, алябастру, літыя й размаляваныя [[Кафля|кафлі]]. Вокны толькі ў заможных дамах зашклівалі так званым вэнэцыянскім шклом, у іншых сядзібах — невялікімі круглымі шыбамі, апраўленымі сьвінцовай альбо парафінаванай пэргамэнтнай плёнкай, а часам нават паперай. == Шляхецкія двары ў мастацтве == === Літаратура === [[Ян Хрызастом Пасак]], [[Ян Каханоўскі з Чарналесься|Ян Каханоўскі]], [[Мікалай Рэй]], [[Адам Міцкевіч]], [[Уладзіслаў Сыракомля]], [[Эліза Ажэшка]], [[Марыя Радзевіч]], [[Карнэль Макушынскі]], [[Вітальд Гамбровіч]], [[Флярыян Чарнышэвіч]], [[Антанас Баранаўскас]], [[Зьбігнеў Нянацкі]] ў сваёй творчасьці апісвалі жыцьцё ў шляхецкіх дварах. Асобна варта пазначыць творы, што асьвятлілі жыцьцё шляхецкай сядзібы на абшарах былога [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. У першую чаргу гэта ''[[Пан Тадэвуш]]'' Адама Міцкевіча, ''[[Над Нёманам]]'' Элізы Ажэшка, ''[[Дэвайціс]]'' Марыі Радзевіч, ''[[Надбярэзінцы]]'' Флярыяна Чарнышэвіча. Знакаміты фатограф пач. XX ст. [[Ян Булгак]] у сваіх лістах занатаваў: "{{Цытата|Падобна таму, як асобныя віды дрэваў засяляюць пэўныя разнавіднасьці насякомых, як некаторыя лясныя й зямельныя ўчасткі зьяўляюцца месцам пражываньня асобных відаў жывёлаў, сфармаваліся цесна ўзаемазьвязаныя комплексы жыцьцядзейнасьці расьлін і чалавека. Адным з такіх прыроджаных комплексаў зьяўляецца ўнікальны, адзіны ў Эўропе польскі псыхабіялягічны арганізм - вясковая сядзіба й асоба польскага шляхціца, які жыве ў гэтай сядзібе на крэсах.»<ref>Bułhak Jan, Wędrówki fotografa w słowie i obrazie, t. 6: Człowiek twórcą krajobrazu – z 16 ilustracjami autora, Wilno: Wydawnictwo „Przegląd Fotograficzny”, 1936, s. 5.</ref>.}} === Мастацтва === [[Браніслава Рыхтэр-Яноўская]], [[Ядвіга Тэтмаер-Наімская]], [[Станіслаў Кажэнеўскі]], [[Мечыслаў Корвін Пятроўскі]], [[Ян Скатніцкі (мастак)|Ян Скатніцкі]], [[Стэфан Сонэвэнд]] і [[Міхал Горсткін-Вывюрскі]] малявалі сядзібы, калекцыя іх карцін знаходзіцца ў музэі ў [[Лешна (Польшча)|Лешне]]. На тэрыторыі Беларусі малюнкамі й карцінамі шляхецкіх сядзібаў вядомыя перадусім [[Напалеон Орда]], [[Казімер Альхімовіч]], [[Міхаіл Кулеша]], [[Міхал Эльвіра Андрыёлі]], [[Леанард Ходзька]], [[Альбэрт Жамэт]], [[Станіслаў Яроцкі]]. Акрамя таго ў 1901 г. [[Балтыйскія немцы|балтыйска-нямецкі]] мастак [[Юліўш Клевэр]] стварыў знакаміты «''Беларускі пэйзаж. Сядзіба Драчлукі''». Карціны сядзібаў малявалі таксама знакамітыя беларускія мастакі [[Іван Хруцкі]] й [[Станіслаў Жукоўскі]]. Значную ўвагу сядзібам прысьвяціў таксама мастак [[Фэрдынанд Рушчыц]]. === Архітэктура === Сярод цікавых архітэктурных элемэнтаў, якія можна ўбачыць у сядзібных будынках:: * [[алькеж]] * [[атык]] * [[ганак]] * калёны [[портык]]у * [[падмуроўка]] * [[партал]] * [[цокаль]] * [[рызаліт]] * [[зграфіта]] * [[выкуш]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Лакотка, А. І. Пад стрэхамі прашчураў / А. І. Лакотка. — Мінск : Полымя, 1995. — 384 с * Шыдлоўскі, С. А. Культура прывілеяванага саслоўя Беларусі : 1795—1864 гг. / С. А. Шыдлоўскі. — Мінск : Беларуская навука, 2011. — 168 с. * Шыдлоўскі, С. А. ''Памеснае дваранства Беларусі : канец XVIII — пачатак XX ст. : этналагічнае даследаванне'' / Шыдлоўскі, С. А.. — Мінск: Беларуская навука, 2022 г. 221 с. * Gołębiowski, Ł. Domy i dwory / Ł. Gołębiowski. — Warszawa : Druk. N. Gkücksberga, 1830. — 296 c. * Gloger, Z. Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce : w 2 t., Warszawa : Druk Wl. Lazarskiego, 1907—1909. — T. 2. — 1909—192 s. * Tyszkiewicz, K. Wilija i jej brzegi : pod względem hydrograficznym, historycznym, archeologicznym i etnograficznymб Drezno : drukiem i nakładem Józefa I. Kraszewskiego, 1871. — XVI. — 362 s. * Romuald Łuczyński: ''Zamki, dwory i pałace w Sudetach''. Legnica: Stowarzyszenie «Wspólnota Akademicka», 2008, {{ISBN|978-83-89102-63-8}}. * Liesniakowska М. Dwór — w stronie utopii retrospektywnej, Warszawa, 2000. * Maria Leśniakowska — ''Dwór — w stronę utopii retrospektywnej'', w: Miesięcznik ZNAK, Rok XXXIX, Listopad-Grudzień 1987(390—391), s. 101—114. * Jan K. Ostrowski, Zofia Lewicka-Depta, ''Dwór polski w starej fotografii'', wyd. Bosz, Warszawa 2009, {{ISBN|9788389747433}}. * Dwory magnackie w XVIII wieku: rola i znaczenie kulturowe / pod red. Teresy Kostkiewiczowej, Agaty Roćko. — Warszawa: DIG, 2005. — 391, [1] s.: il. * Sylwester Polakowski, ''Pozostałości założeń dworskich wojewódzctwa Podkarpackiego'', wyd. LYGIAN, Krosno 2012, {{ISBN|9788393599509}}. * Grzegorz Rąkowski, Kresowe rezydencje. Zamki, pałace i dwory na dawnych ziemiach wschodnich II RP, t. 1: Województwo wileńskie, Warszawa 2017, 472 s. * Grzegorz Rąkowski, Kresowe rezydencje. Zamki, pałace i dwory na dawnych ziemiach wschodnich II RP, t. 2: Województwo nowogródzkie, Warszawa 2021, 504 s. * Grzegorz Rąkowski, Kresowe rezydencje. Zamki, pałace i dwory na dawnych ziemiach wschodnich II RP, t. 2: Województwo białostockie (część wschodnia). Województwo poleskie, Warszawa 2022, 568 s. * Tamara Bairašauskaitė, ''Bajorų dvaras keičia savininką. Vilniaus, Kauno ir Gardino gubernijų dvarų likimai 1863—1914 metais'', Vilnius: Lietuvos istorijos institutas, 2018. — 484 p. == Глядзець таксама == * [[Маёнтак]] * [[Шляхецкая ваколіца]] * [[1670 (сэрыял)]] == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.muzeum.lasochow.pl/architektura_dworu.html Dwór ziemiański na przełomie XIX i XX wieku] * [http://budujemydwor.pl Strona miłośników dworów]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.dwory.cal24.pl/ Dwory i rezydencje szlacheckie] * [http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=3039&from=FBC ''Nasze dwory wiejskie''] * [https://www.dworekszteklin.pl/dworek Modrzewiowy Dwór w Szteklinie] [[Катэгорыя:Сядзібы]] [[Катэгорыя:Беларускае народнае дойлідзтва]] [[Катэгорыя:Шляхта|Сядзібы]] 8fj39ug7uxa9zzklh1r18i75lznxoum 0 280611 2620388 2607113 2025-06-16T20:55:20Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620388 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Фёдар Лебедзеў''' ({{Н}} 3 студзеня 2003 году) — беларускі футбаліст, нападнік «[[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцку]]». == Кар’ера == === Клюбная === Выхаванец футбольнага клюбу «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]». У 2020 годзе запачаткаваў выступы за дублюючы складу клюбу. Улетку 2021 году накіраваўся ў арэнду да сталічнага [[Энэргетык-БДУ Менск|«Энэргетыка»-БДУ]], дзе таксама спаборнічаў толькі ў складзе дублю<ref>[https://dinamo-minsk.by/blr/pres-centr/naviny/2021/lipen/fiodar-lebedzeu-syhodzits-u-arendu Фёдар Лебедзеў сыходзіць у арэнду]. Афіцыйны сайт менскага «Дынама».</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20220826081321/http://energetikbgu.by/2021/07/27/%d1%84%d0%b5%d0%b4%d0%be%d1%80-%d0%bb%d0%b5%d0%b1%d0%b5%d0%b4%d0%b5%d0%b2-%d0%b2-%d1%8d%d0%bd%d0%b5%d1%80%d0%b3%d0%b5%d1%82%d0%b8%d0%ba%d0%b5-%d0%b1%d0%b3%d1%83/ Федор Лебедев в «Энергетике» — БГУ]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Энэргетыка»-БДУ.</ref>. Па сканчэньні сэзону вярнуўся да дынамаўскі дубль. У чэрвені 2022 году прыяднаўся да койданаўскага «[[Арсэнал Койданаў|Арсэналу]]»<ref>[https://dinamo-minsk.by/blr/pres-centr/naviny/2022/cherven/fiodar-lebedzeu-transferny-kantrakt ФЁДАР ЛЕБЕДЗЕЎ: ТРАНСФЕРНЫ КАНТРАКТ]. Афіцыйны сайт менскага «Дынама».</ref>, дэбютаваўшы ў дарослым футболе 14 жніўня 2022 годзе ў матчы Найвышэйшай лігі супраць менскага «Дынама», у структуры якога да таго гуляў. Гулец зьявіўся на полі толькі напрыканцы сустрэчы, замяніўшы [[Глеб Рассадкін|Глеба Рассадкіна]]. Гэтая гульня засталася адзінай у складзе койданаўцаў, далей Лебедзеў абараняй колеры толькі клюбнага дублю. У 2023 годзе нападнік пэўны час спаборнічаў у складзе польскага клюбу «[[Старт Рыманаў|Старт]]». У лютым 2024 году ў якасьці вольнага агента перайшоў у табар сталічнага «Менску», склаўшы аднагадовую ўгоду<ref>[https://web.archive.org/web/20240222103935/https://fcminsk.by/fjodor-lebedev-popolnil-rjady-minska/ Фёдор Лебедев пополнил ряды «Минска»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Менска».</ref>. Дэбютаваў складзе «мяшчанаў» у матчы [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] супраць гарадзенскага «[[Нёман Горадня|Нёману]]». Таксама зьявіўся ў стартавым складзе ў першай гульні Найвышэйшай лігі сэзону 2024 году супраць [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]. Цягам сэзону выходзіў на замену ці мяняўся падчас гульні. Па заканчэньні чэмпіянату пакінуў каманду і спрабаваў уладкавацца ў «[[Славія Мазыр|Славіі]]»<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2025-01-19 |url = https://bel.football/news/ukho-fedor-lebedev-nakhoditsya-v-raspolozhenii-slavii |загаловак = Источник: Федор Лебедев находится в расположении «Славии» |выдавец = Белорусский футбол |дата доступу = 2025-03-09 |мова = ru}}</ref>, але ў выніку апынуўся ў шэрагах «[[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцку]]»<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2025-02-23 |url = https://bel.football/news/fedorov-lebedev-prisoedinilsya-k-slutsku |загаловак = Федор Лебедев присоединился к «Слуцку» |выдавец = Белорусский футбол |дата доступу = 2025-03-09 |мова = ru}}</ref>. === Міжнародная === У 2021 годзе абараняў колеры [[Юніёрская зборная Беларусі (да 19 гадоў)|зборнай Беларусі (да 19 гадоў)]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Лебедзеў, Фёдар}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] 5rh3gr1781xjkaogdwsbs5067pjbm9u 0 281811 2620419 2585580 2025-06-17T05:31:45Z KiranBOT 91310 выдалена адсочванне AMP з URL-адрасоў ([[:m:User:KiranBOT/AMP|падрабязнасці]]) ([[User talk:Usernamekiran|паведаміць пра памылку]]) v2.2.7r lm_rs 2620419 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | клюб = [[Рапід Бухарэст]] | нумар = 23 | гады = 2014—2015<br/>2015—2020<br/>2015—2017<br/>2017—2019<br/>2019—2020<br/>2020<br/>2020—2024<br/>2024— | клюбы = [[Вііторул Канстанца|Вііторул]]<br/>[[Апалён Лімасол|Апалён]]<br/>→ [[Мускрон (футбольны клюб)|Мускрон]] (арэнда)<br/>→ [[ЧФР Клуж]] (арэнда)<br/>→ [[Сьцяўа Бухарэст|Сьцяўа]] (арэнда)<br/>→ [[ЧФР Клуж]] (арэнда)<br/>[[ЧФР Клуж]]<br/>[[Рапід Бухарэст]] | гульні(галы) = 31 (2)<br/>0 (0)<br/>15 (0)<br/>69 (1)<br/>2 (0)<br/>5 (0)<br/>105 (8)<br/>13 (0) | нац гады = 2014— | нац зборная = {{Футбол Румынія|няма}} | нац гульні(галы) = 25 (2) | абнаўленьне(клюб) = 23 лістапада 2024 | абнаўленьне(зборная) = 22 сакавіка 2024 }} '''Крыстыя́н Ма́ня''' ({{мова-ro|Cristian Manea}}; {{Н}} 8 ліпеня 1997 году) — румынскі футбаліст, правы абаронца клюбу «[[Рапід Бухарэст|Рапід]]» і нацыянальнай [[зборная Румыніі па футболе|зборнай Румыніі]]. == Кар’ера == === Клюбная === Выхаванец акадэміі «[[Вііторул Канстанца|Вііторулу]]». У складзе каманды дэбютаваў 21 красавіка 2014 году ў [[Ліга 1 чэмпіянату Румыніі па футболе|Лізе 1]] у матчы супраць сталічнай «[[Сьцяўа Бухарэст|Сьцяўы]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20180612140855/http://stiri.tvr.ro/viitorul-constan-a-steaua-0-3-prima-victorie-dupa-3-etape-cea-mai-clara-in-deplasare-dupa-2-luni_43491.html#view «Viitorul Constanța-Steaua 0-3 / Prima victorie după 3 etape, cea mai clară în deplasare după 2 luni»]. Știrile TVR.</ref>. Ужо ўлетку быў выкуплены кіпрскім «[[Апалён Лімасол|Апалёнам]]» за 2,5 мільёны эўра<ref>[http://www.prosport.ro/video/fotbal-intern/exploziv-ce-ascunde-hagi-manea-nu-e-jucatorul-lui-chelsea-ci-al-lui-apollon-limassol-transferul-prin-care-un-super-impresar-fenteaza-regulamentul-fifa-partea-i-15052385 «EXPLOZIV! Ce ascunde Hagi: Manea nu e jucătorul lui Chelsea, ci al lui Apollon Limassol! Transferul prin care un "super-impresar" fentează regulamentul FIFA. Partea I»]. ProSport.</ref><ref>[https://www.prosport.ro/fotbal-intern/liga-1/special-18-jucatori-16-milioane-de-euro-armata-vanduta-de-hagi-profitul-din-tolba-si-cum-arata-11-le-tip-al-celor-mai-valorosi-fotbalisti-cedati-pe-bani-multi-16701220 «18 jucători = 16 milioane de euro. Armata vândută de Hagi, profitul din tolbă şi cum arată 11-le tip al celor mai valoroşi fotbalişti cedaţi pe bani mulţi»]. ProSport.</ref><ref>[https://www.fanatik.ro/ce-se-intampla-cu-cristi-manea-unul-dintre-cei-mai-buni-jucatori-de-la-euro-2019-nu-face-parte-din-lotul-lui-apollon-si-nu-si-a-gasit-echipa-19048350 «Ce se întâmplă cu Cristi Manea, unul dintre cei mai buni jucători de la EURO 2019. „Se antrenează prin parcuri!“»]. Fanatik.ro.</ref>. Не зважаючы на гэта, гулец працягнуў выступы за «Вііторул», але ўжо на правах арэнды. У жніўні 2015 году прыяднаўся на два сэзон да бэльгійскага «[[Мускрон (футбольны клюб)|Мускрону]]». Улетку 2017 году вярнуўся на радзіму, дзе на правах арэнды абараняў колеры клускага клюбу [[ЧФР Клуж|ЧФР]]. Увесь час арэнды быў бясспрэчным футбалістам першай адзінаццатцы каманды, дапамогшы здабыць некалькі запар чэмпіёнскіх тытулаў<ref>[https://lpf.ro/noutati/cfr-cluj-lotul-de-juc-tori-i-alte-date-statistice/441 «CFR Cluj: lotul de jucători și alte date statistice»]. Liga Profesionistă de Fotbal.</ref>. Пасьля невялікага часу ў шыхтах «[[Сьцяўа Бухарэст|Сьцяўы]]», гулец працягнуў гуляць за ЧФР, які ў верасьні 2020 году выкупіў у кіпрыётаў кантракт гульца<ref>[https://www.gsp.ro/fotbal/liga-1/cristi-manea-la-cfr-cluj-transferul-este-definitiv-609297.html «EXCLUSIV // E oficial: calvarul s-a încheiat! Cristi Manea a scăpat definitiv de Apollon și s-a transferat în Liga 1»]. Gazeta Sporturilor</ref>. === Міжнародная === Маня выступаў за зборныя краіны розных узростаў да 16, да 17, да 19 і да 21 году. У траўні 2014 году быў выкліканы ў нацыянальную [[зборная Румыніі па футболе|зборную Румыніі]] трэнэрам [[Віктар Піцуркэ|Віктарам Піцуркэ]], не зважаючы на тое, што на той момант ён згуляў у клюбе толькі пяць матчаў<ref>[http://www.gsp.ro/fotbal/nationala/debut-pentru-istorie-victor-piturca-propune-patru-surprize-pentru-turneul-nationalei-din-elvetia-426709.html «Debut pentru istorie » Victor Piţurcă propune patru surprize pentru turneul „naţionalei“ din Elveţia»]. Gazeta Sporturilor</ref>. Гулец дэбютаваў у складзе зборнай 31 траўня ў матчы супраць [[зборная Альбаніі па футболе|зборнай Альбаніі]] ў веку 16 гадоў 9 месяцаў і 22 дзён. Такім чынам, Маня стаў наймаладзейшым футбалістам, які калікольвек абараняў колеры зборную Румыніі з 1928 году, пераўзышоўшы рэкорд [[Грацыян Сэпі|Грацыяна Сэпі]]<ref>[http://www.gsp.ro/fotbal/nationala/a-fost-doborit-un-record-vechi-de-86-de-ani-cristi-manea-a-devenit-cel-mai-tinar-tricolor-din-istorie-427204.html «A fost doborît un record vechi de 86 de ani! Cristi Manea a devenit cel mai tînăr tricolor din istorie»]. Gazeta Sporturilor</ref>. == Дасягненьні == '''ЧФР''': * [[Чэмпіянат Румыніі па футболе|Чэмпіён Румыніі]]: 2018, 2019, 2020, 2021, 2022 * Уладальнік [[Супэркубак Румыніі па футболе|Супэркубка Румыніі]]: 2018, 2020 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Маня, Крыстыян}} [[Катэгорыя:Румынскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Румыніі]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Вііторул» Канстанца]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Апалён» Лімасол]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Мускрон»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу ЧФР Клуж]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Сьцяўа» Бухарэст]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Рапід» Бухарэст]] hg0eluv0xenry1ggzusibcclxhm0he0 0 285694 2620336 2591904 2025-06-16T16:34:14Z Dymitr 10914 /* Дасягненьні */ абнаўленьне зьвестак 2620336 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | клюб = [[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]] | нумар = 14 | гады = 2012—2015<br/>2015—2019<br/>2019— | клюбы = [[Дэфэнсор Спортынг Мантэвідэо|Дэфэнсор Спортынг]]<br/>[[Крузэйру Бэлу-Арызонці|Крузэйру]]<br/>[[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]] | гульні(галы) = 53 (16)<br/>90 (22)<br/>132 (37) | нац гады = 2014— | нац зборная = {{Футбол Уругвай|няма}} | нац гульні(галы) = 53 (10) | абнаўленьне(клюб) = 26 кастрычніка 2024 | абнаўленьне(зборная) = 16 кастрычніка 2024 }} '''Джорджыян Дэ Араскаэта''' ({{мова-es|Giorgian de Arrascaeta}}; {{Н}} 1 чэрвеня 1994 году) — уругвайскі футбаліст, атакуючы паўабаронца бразыльскага клюбу «[[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]]» і нацыянальнай [[зборная Ўругваю па футболе|зборнай Уругваю]]. Поруч з нацыянальнай камандай браў удзел у мностве міжнародных турнірах, як то [[чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Кубак Амэрыкі па футболе|Кубках Амэрыкі]]. == Кар’ера == === Клюбная === Сваю кар’еру запачаткаваў у клюбе «[[Дэфэнсор Спортынг Мантэвідэо|Дэфэнсор Спортынг]]» ў кастрычніку 2012 году. Гульня Дэ Араскаэты, які дапамог свайму клюбу прабіцца ў паўфінал [[Кубак Лібэртадорэс|Кубка Лібэртадорэс]], прыцягнула ўвагу бразыльскага «[[Крузэйру Бэлу-Арызонці|Крузэйру]]». У гэтым клюбе ўругваец утварыў выніковае трыё, вядомае як «Ля-Банда», з былымі зоркамі «[[Вэлес Сарсьфільд Буэнас-Айрэс|Вэлес Сарсьфільду]]» [[Люкас Рамэра|Люкасам Рамэра]] і [[Арыель Кабраль|Арыелем Кабралем]]<ref>[https://web.archive.org/web/20150205062034/http://www.fifa.com/world-match-centre/news/newsid/251/285/4/ «Eto’o, Odegaard moves catch the eye»]. FIFA.</ref>. У дадатак да [[Т’ягу Нэвэс]]а і [[Рабіньню]], «Крузэйру» двойчы запар здабываў [[Кубак Бразыліі па футболе|Кубак Бразыліі]], а таксама перамог у чэмпіянаце штату. Перад сэзонам 2019 году да гульца выявіў цікавасьць «[[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]]». У выніку з 3 студзеня 2019 году Дэ Араскаэта не зьявіўся на трэнаваньнях, спрабуючы пакінуць «Крузэйру»<ref>[http://www.espn.com.br/futebol/artigo/_/id/5151952/arrascaeta-cruzeiro-e-flamengo-veja-todos-os-detalhes-da-novela «Arrascaeta, Cruzeiro, e Flamengo: veja todos os detalhes da novela»]. ESPN</ref>. Каб разьвязаць праблему клюбы мусілі дамовіцца, што і адбылося. Трансфэр гульца каштаваў «Фламэнгу» рэкордныя для бразыльскага футболу 15 мільёнаў эўра<ref>[https://esporte.uol.com.br/futebol/ultimas-noticias/2019/01/08/fla-fecha-com-arrascaeta-em-maior-compra-da-historia-do-futebol-brasileiro.htm «Fla fecha com Arrascaeta em maior compra da história do futebol brasileiro»]. Esporte UOL.</ref>. 25 лютага 2022 году Дэ Араскаэта падоўжыў кантракт з клюбам да 31 сьнежня 2026 году<ref>[https://ge.globo.com/futebol/times/flamengo/noticia/flamengo-renova-com-matheus-franca-ate-abril-de-2027.ghtml «Flamengo renova com Matheus França até abril de 2027»]. Globo.</ref>. === Міжнародная === [[Файл:20171114 AUT URU 4590.jpg|значак|зьлева|Дэ Араскаэта ў складзе зборнай Уругваю.]] Дэ Араскаэта дэбютаваў у нацыянальнай [[Зборная Ўругваю па футболе|зборнай Уругваю]] ў таварыскім матчы супраць [[Зборная Рэспублікі Карэя па футболе|зборнай Рэспублікі Карэі]] ў верасьні 2014 году. Ён зарабіў асыстэнцкі пункт у гульні, дапамогшы забіць адзін гол у сустрэчы [[Хасэ Марыя Хімэнэс|Хасэ Хімэнэсу]]<ref>[http://www.espnfc.com.au/blog/espn-fc-united-blog/68/post/2142706/tim-vickery-four-up-and-coming-prospects-from-brazil-bolivia-peru-and-uruguay «Stakes are high in South American friendlies as players look to impress»]. ESPN.</ref>. Футбаліст быў уключаны ў склад зборнай Уругваю на [[Кубак Амэрыкі па футболе 2015 году|Кубак Амэрыкі 2015 году]]. Паўабаронца атрымаў кашулю з прэстыжным 10-м нумарам, якую раней насіў легенда нацыянальнай каманды [[Дыега Фарлян]]<ref>[https://web.archive.org/web/20150612033334/http://www.ca2015.com/en/news/uruguay-confirm-copa-america-squad-numbers-with-rolan-taking-suarezs-no9/1g4mw7am9khxi1dcpc7jxfh8f4 «Uruguay confirm Copa América squad numbers as Rolán lands Suárez’s No.9»]. Copa America 2015.</ref>. 6 чэрвеня 2015 году ён забіў свой першы гол за зборную падчас перадтурнірнага таварыскага матчу супраць [[Зборная Гватэмалы па футболе|зборнай Гватэмалы]], які ладзіўся ў [[Мантэвідэо]]<ref>[http://uk.reuters.com/article/uk-soccer-copa-warmups-idUKKBN0ON01520150607 «Argentina, Uruguay impress in Copa America warmups»]{{Недаступная спасылка|date=September 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. SBS.</ref>. 13 чэрвеня Дэ Араскаэта дэбютаваў на турніры, выйшаўшы на замену на 64-й хвіліне матчу супраць [[Зборная Ямайкі па футболе|зборнай Ямайкі]] ў стартавым матчы групы. Гульня скончылася зь лікам 1:0 на карысьць уругвайцаў. У 2018 годзе гулец быў у складзе зборнай на [[Чэмпіянат сьвету па футболе 2018 году|чэмпіянаце сьвету]] ў Расеі<ref>[http://www.goal.com/en-gb/amp/news/revealed-every-world-cup-2018-squad-23-man-preliminary-lists/oa0atsduflsv1nsf6oqk576rb «Revealed: Every World Cup 2018 squad – Final 23-man lists»]. Goal.com.</ref>. Таксама, гулец згуляў на [[Кубак Амэрыкі па футболе 2021 году|Кубку Амэрыкі 2021 году]]<ref>[https://www.auf.org.uy/numeros-de-camisetas-del-plantel-para-la-copa-america/ «Números de camisetas del plantel para la Copa América»]. Asociación Uruguaya de Fútbol.</ref>. 2 сьнежня 2022 году гулец забіў абодва галы ў пераможным матчы супраць [[Зборная Ганы па футболе|зборнай Ганы]] ў апошнім матчы групавога этапу [[Чэмпіянат сьвету па футболе 2022 году|чэмпіянату сьвету 2022 году]] ў Катары. Аднак, гэтага было недастаткова, каб камандзе кваліфікавацца ў накаўт-стадыю<ref>[https://www.eurosport.com/football/world-cup/2022/fifa-world-cup-2022-in-qatar-live-ghana-v-uruguay-updates_sto9248689/story.shtml «Ghana 0-2 Uruguay: Giorgian de Arrascaeta scores twice but both nations are knocked out of World Cup in Qatar»]. Eurosport.</ref>. 6 ліпеня 2024 году Дэ Араскаэта ўлучыў гол з пасьля матчавых пэнальці ў чвэрцьфінале супраць [[Зборная Бразыліі па футболе|зборнай Бразыліі]], што дапамагло Ўругваю прасунуцца ў паўфінал. == Дасягненьні == '''«Дэфэнсор Спортынг»''': * [[Чэмпіянат Уругваю па футболе|Чэмпіён Уругваю]]: 2013-К '''«Крузэйру»''': * Уладальнік [[Кубак Бразыліі па футболе|Кубка Бразыліі]]: 2017, 2018 * [[Ліга Мінэйру|Чэмпіён штату Мінас-Жэрайс]]: 2018 '''«Фламэнгу»''': * [[Чэмпіянат Бразыліі па футболе|Чэмпіён Бразыліі]]: 2019, 2020 * Уладальнік [[Кубак Бразыліі па футболе|Кубка Бразыліі]]: 2022, 2024 * Уладальнік [[Супэркубак Бразыліі па футболе|Супэркубка Бразыліі]]: 2020, 2021, 2025 * [[Ліга Карыёка|Чэмпіён штату Рыю-дэ-Жанэйру]]: 2019, 2020, 2021, 2024, 2025 * Уладальнік [[Кубак Лібэртадорэс|Кубка Лібэртадорэс]]: 2019, 2022 * Пераможца [[Рэкопа Паўднёвай Амэрыкі|Рэкопы Паўднёвай Амэрыкі]]: 2020 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Навігацыйная група |назоў = Бэнтанкур у складзе [[Зборная Ўругваю па футболе|зборнай Уругваю]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Кубак Амэрыкі па футболе|Кубках Амэрыкі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Уругвай}}; |Уругвай на КА-2015 |Уругвай на ЧС-2018 |Уругвай на КА-2019 |Уругвай на КА-2021 |Уругвай на ЧС-2022 |Уругвай на КА-2024 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Дэ Араскаэта, Джорджыян}} [[Катэгорыя:Уругвайскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Уругваю]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Дэфэнсор Спортынг» Мантэвідэо]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Крузэйру» Бэлу-Арызонці]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Фламэнгу» Рыю-дэ-Жанэйру]] qxb445t9zqo8k2stc1udjkmcpclswnm 0 285720 2620342 2613762 2025-06-16T16:43:48Z Dymitr 10914 /* Дасягненьні */ абнаўленьне зьвестак 2620342 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | клюб = [[Інтэрнасьёнал Порту-Алегры|Інтэрнасьёнал]] | нумар = 19 | гады = 2015<br/>2015—2017<br/>2015—2016<br/>2016—2017<br/>2017—2021<br/>2021—2024<br/>2023—2024<br/>2024— | клюбы = [[Дэпартыва Калі]]<br/>[[Атлетыка Мадрыд]]<br/>→ [[Дэпартыва Калі]] (арэнда)<br/>→ [[Вільярэал (футбольны клюб)|Вільярэал]] (арэнда)<br/>[[Рывэр Плэйт Буэнас-Айрэс|Рывэр Плэйт]]<br/>[[Айнтрахт Франкфурт]]<br/>→ [[Вэрдэр Брэмэн|Вэрдэр]] (арэнда)<br/>[[Інтэрнасьёнал Порту-Алегры|Інтэрнасьёнал]] | гульні(галы) = 26 (14)<br/>0 (0)<br/>20 (6)<br/>17 (2)<br/>83 (32)<br/>63 (10)<br/>19 (4)<br/>21 (9) | нац гады = 2019— | нац зборная = {{Футбол Калюмбія|няма}} | нац гульні(галы) = 39 (6) | абнаўленьне(клюб) = 24 лістапада 2024 | абнаўленьне(зборная) = 20 лістапада 2024 }} '''Рафаэ́ль Са́нтас Барэ́''' ({{мова-es|Rafael Santos Borré}}; {{Н}} 15 верасьня 1995 году) — калюмбійскі футбаліст, нападнік бразыльскага клюбу «[[Інтэрнасьёнал Порту-Алегры|Інтэрнасьёнал]]» і нацыянальнай [[зборная Калюмбіі па футболе|зборнай Калюмбіі]]. == Кар’ера == === Клюбная === Пачаў сваю кар’еру ў клюбе «[[Дэпартыва Калі|Дэпартыва]]» з [[Калі]]. За першыя некалькі сэзонаў згуляў толькі некалькі гульняў, але па-сапраўднаму выкрыў свой талент у сэзоне 2015 году. У хуткім часе зацікавіў эўрапейскія клюбы. У жніўні 2015 году гулец склаў працоўную дамову з мадрыдзкім «[[Атлетыка Мадрыд|Атлетыка]]», пасьля чаго вярнуўся ў «Дэпартыва» ўжо на правах арэнды<ref>[https://as.com/futbol/2015/08/28/primera/1440771616_849918.html «El Atleti hace oficial el fichaje del colombiano Santos Borré»]. AS.</ref>. 26 сакавіка 2016 году атрымаў траўму, праз што прапусьціў некалькі месяцаў, вярнуўшыся на поле 1 траўня ў матчы супраць «[[Алянса Пэтралера Баранкабэрмэха|Алянсы Пэтралеры]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20160530204201/http://www.elpais.com.co/elpais/deportes/noticias/rafael-santos-borre-seria-baja-para-cali-por-resto-copa-libertadores «Rafael Santos Borré es baja para Deportivo Cali entre tres y cuatro semanas»]. El País.</ref>. У жніўня пераехаў у арэнду, дзе гуляў у арэндзе ў гішпанскім «[[Вільярэал (футбольны клюб)|Вільярэале]]»<ref>[https://www.mundodeportivo.com/futbol/atletico-madrid/20160813/403906815914/atleti-santos-borre-villlarreal.html «Santos Borre se va cedido al Villarreal»]. Mundo Deportivo.</ref>. Гэтак і не згуляўшы за «Атлетыка», гулец 7 жніўня 2017 году далучыўся да «[[Рывэр Плэйт Буэнас-Айрэс|Рывэр Плэйту]]»<ref>[https://futbol.as.com/futbol/2017/08/07/internacional/1502128113_480142.html «El Atlético anuncia el traspaso de Santos Borré al River Plate»]. AS.</ref>. 23 лістапада 2019 году калюмбіец адкрыў лік галам у [[Фінал Кубка Лібэртадорэс 2019 году|фінале Кубка Лібэртадорэс 2019 году]], але гэта не ўтрымала аргентынскі клюб ад паразы, якую ўчыніў бразыльскі «[[Фламэнгу Рыю-дэ-Жанэйру|Фламэнгу]]». У 2020 году Барэ стаў найлепшым бамбардзірам чэмпіянату Аргентыны. У красавіку 2021 году ў матчы чэмпіянату гулец учыніў покер, пацэліўшы чатыры мячы ў браму суперніка. Тым ня менш, у ліпені Барэ стаў вольным агентам<ref>[https://www.clarin.com/deportes/queda-libre-rafael-santos-borre-goleador-ciclo-gallardo-river_0_3jsJ74No-.html «Por qué se queda libre Rafael Santos Borré»]. Clarín.</ref>. Наступныя некалькі гадоў калюмбіец гуляў у нямецкім «[[Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахце]]», які на [[Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па футболе 2023—2024 гадоў|сэзон 2023—2024 гадоў]] выправіў яго ў арэнду ў «[[Вэрдэр Брэмэн|Вэрдэр]]». У студзені 2024 году было абвешчана, што паўднёваамэрыканец далучыцца да бразыльскага «[[Інтэрнасьёнал Порту-Алегры|Інтэрнасьёналу]]». Паводле зьвестак, сума трансфэру сягала 5,5 мільёнам эўра<ref>[https://www.record.pt/internacional/paises/brasil/detalhe/oficial-rafael-santos-borre-no-internacional «Oficial: Rafael Santos Borré no Internacional»]. Record.</ref>. === Міжнародная === Дэбютаваў у складзе нацыянальнай [[Зборная Калюмбіі па футболе|зборнай Калюмбіі]] 6 верасьня 2019 году ў таварыскім матчы супраць [[Зборная Бразыліі па футболе|зборнай Бразыліі]]<ref>[https://www.espn.com/soccer/report?gameId=539116 «Brazil v Colombia game report»]. ESPN.</ref>, замяніўшы на 83-й хвіліне [[Дуван Сапата|Дувана Сапату]]. == Дасягненьні == '''«Дэпартыва»''': * [[Чэмпіянат Калюмбіі па футболе|Чэмпіён Калюмбіі]]: 2015-А '''«Рывэр Плэйт»''': * Уладальнік [[Кубак Аргентыны па футболе|Кубка Аргентыны]]: 2017, 2019 * Уладальнік [[Супэркубак Аргентыны па футболе|Супэркубка Аргентыны]]: 2017, 2019 * Уладальнік [[Кубак Лібэртадорэс|Кубка Лібэртадорэс]]: 2018 * Пераможца [[Рэкопа Паўднёвай Амэрыкі|Рэкопы Паўднёвай Амэрыкі]]: 2019 '''«Айнтрахт»''': * Пераможца [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]]: 2022 '''«Інтэрнасьёнал»''': * [[Ліга Гаушу|Чэмпіён штату Рыю-Грандзі-ду-Сул]]: 2025 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Навігацыйная група |назоў = Барэ ў складзе [[Зборная Калюмбіі па футболе|зборнай Калюмбіі]] на [[Кубак Амэрыкі па футболе|Кубках Амэрыкі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Калюмбія}}; |Калюмбія на КА-2021 |Калюмбія на КА-2024 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Барэ, Рафаэль Сантас}} [[Катэгорыя:Калюмбійскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Калюмбіі]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Дэпартыва» Калі]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Вільярэал»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Рывэр Плэйт» Буэнас-Айрэс]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Айнтрахт» Франкфурт]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Вэрдэр» Брэмэн]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Інтэрнасьёнал» Порту-Алегры]] bn3a6shx4uhcfkb7mjs0p45o38rzb9x 0 287534 2620377 2614947 2025-06-16T19:23:20Z Dymitr 10914 абнаўленьне зьвестак 2620377 wikitext text/x-wiki '''Ліга чэмпіёнаў ЭГФ 2024—2025 гадоў''' — 65-ы розыгрыш галоўнага клюбнага гандбольнага турніру Эўропы, які ладзіўся зь верасьня 2024 году па чэрвень 2025 году. Свой тытул абараняў гішпанскі клюб «[[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]]». Пераможцам стаў нямецкі «[[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]]», у пяты раз узяўшы трафэй<ref>[https://www.eurohandball.com/en/news/en/magdeburg-win-all-german-final-to-take-third-title/ «Magdeburg win all-German final to take third title»]. Eurohandball.</ref>. == Фармат == Турнір ладзіўся ў тым жа фармаце, што і тры папярэднія сэзоны. Спаборніцтвы пачаліся з групавога этапу, у якім узялі ўдзел 16 удзельнікаў, якія былі падзеленыя на дзьве групы. Матчы ладзіліся ў два колы, такім чынам, каб кожны клюб згуляў з кожным з сваёй групы двойчы, пры гэтым адзін матч мусіў разыграцца на хатняй пляцоўцы, а іншы ў гасьцёх. У групах А і Б дзьве найлепшыя каманды аўтаматычна трапілі ў чвэрцьфінал, а каманды з 3 па 6 месцы выйшлі ў раўнд плэй-оф. Стадыя на выбыцьцё ўлучала чатыры раўнды, як то плэй-оф, чвэрцьфінал і фінал чатырох, які складаўся з двух паўфіналаў і фіналу. У плэй-оф восем камандаў згулялі адна з адной у двубоі. Чатыры пераможцы плэй-оф прасунуліся ў чвэрцьфінал, далучыўшыся да дзьвюх найлепшых камандаў групаў А і Б. У фінальным турніры чатырох паўфіналы і фінал былі згуляныя як адзінкавыя матчы ў загадзя абраным горадзе. == Рэйтынг == У гэтым сэзоне [[Эўрапейская гандбольная фэдэрацыя]] пастанавіла скласьці асобны рэйтынг дзеля кожнага клюбнага чэмпіянату<ref>[https://www.eurohandball.com/en/news/en/ehf-improves-club-competitions-ranking-system/ «EHF improves club competitions ranking system»]. European Handball Federation.</ref>: * Асацыяцыі з 1 па 9 месцы мусілі аўтаматычна накіроўваць сваіх чэмпіёнаў да групавога этапу, а таксама маглі накіраваць заяўку на ўайлдкард. * Асацыяцыя, чыя каманда перамагла ў папярэднім розыгрышы турніру, мусіла аўтаматычна накіраваць чэмпіёна і віцэ-чэмпіёна ў групавы этап, але не магла падаць заяўку на ўайлдкард. * Асацыяцыі ніжэйшыя за 9 месца, маглі накіраваць заяўку сваіх чэмпіёнаў толькі на ўайлдкард. {{Слупок-пачатак}} {{Слупок-2}} {| class="wikitable" |- !Пазыцыя<ref>[https://portal.fpa.pt/wp-content/uploads/2023/12/Place-distribution-mens-EHF-club-competitions.pdf «EHF Club Competitions 2024/25»]. European Handball Federation.</ref> !Краіна !Пункты !Клюбы |- !1 |{{Сьцягафікацыя|Гішпанія}} |align=right|217.00 |align=center rowspan=1|1 |- !2 |{{Сьцягафікацыя|Нямеччына}} |align=right|170.00 |align=center rowspan=5|2 |- !3 |{{Сьцягафікацыя|Польшча}} | align="right" |156.67 |- !4 |{{Сьцягафікацыя|Францыя}} |align=right|140.33 |- !5 |{{Сьцягафікацыя|Данія}} |align=right|137.00 |- !6 |{{Сьцягафікацыя|Вугоршчына}} |align=right|124.33 |- !7 |{{Сьцягафікацыя|Беларусь}} |align=right|69.50 | rowspan="1" align="center" |0 |- !8 |{{Сьцягафікацыя|Партугалія}} | align="right" |61.67 | rowspan="2" align="center" |1 |- |} {{Слупок-2}} {| class="wikitable" |- !Пазыцыя !Краіна !Пункты !Клюбы |- !9 |{{Сьцягафікацыя|Нарвэгія}} |align=right|57.00 | rowspan="1" align="center" |1 |- !10 |{{Сьцягафікацыя|Украіна}} |align=right|57.00 | rowspan="1" align="center" |0 |- !11 |{{Сьцягафікацыя|Румынія}} |align=right|56.50 | rowspan="1" align="center" |1 |- !12 |{{Сьцягафікацыя|Славенія}} | align="right" |52.00 | rowspan="1" align="center" |0 |- !13 |{{Сьцягафікацыя|Паўночная Македонія}} | align="right" |50.33 |align=center rowspan=2|1 |- !14 |{{Сьцягафікацыя|Харватыя}} |align=right|44.00 |- !15 |Іншыя | align="right" |0.00 | rowspan="1" align="center" |0 |} {{Слупок-канец}} Першыя дзевяць клюбаў сталі вядомыя 7 чэрвеня 2024 году<ref>[https://www.handball-world.news/artikel/diese-mannschaften-spielen-in-der-saison-2024-25-in-der-ehf-champions-league-1030310 «Diese Mannschaften spielen in der Saison 2024/25 in der EHF Champions League»]. Handball World.</ref>. Каманды, якія падалі свае заяўкі на атрыманьня месца праз ўайлдкард<ref>[https://www.eurohandball.com/en/news/en/21-teams-registered-for-machineseeker-ehf-champions-league-2024-25/ «21 teams registered for Machineseeker EHF Champions League 2024/25»]. European Handball Federation.</ref>. Атрымалі адмову заяўкі гішпанскай «[[Бідасоа Ірун|Бідасоа]]», нарвэскага «[[Эльвэрум (гандбольны клюб)|Эльвэруму]]», партугальскага «[[Порту (гандбольны клюб)|Порту]]», швайцарскага «[[Кадэтэн Шафгаўзэн]]у» ды славацкага «[[Татран Прашаў (гандбольны клюб)|Татрану]]». == Групавы этап == === Група А === <onlyinclude>{{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |крыніца=[https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/standings/#group-phase ЭГФ] |winpoints=2 <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=A |вынік2=A |вынік3=Б |вынік4=Б |вынік5=Б |вынік6=Б <!--Месцы і вынікі камандаў.--> |каманда1=VES |каманда2=SPO |каманда3=BER |каманда4=PAR |каманда5=BUC |каманда6=PLO |каманда7=PEL |каманда8=FRE |перамогі_PLO=5 |нічыі_PLO=1 |паразы_PLO=8 |мз_PLO=370|мп_PLO=366 |перамогі_VES=12|нічыі_VES=0 |паразы_VES=2 |мз_VES=468|мп_VES=408 |перамогі_PAR=9 |нічыі_PAR=0 |паразы_PAR=5 |мз_PAR=462|мп_PAR=456 |перамогі_FRE=1 |нічыі_FRE=1 |паразы_FRE=12|мз_FRE=395|мп_FRE=476 |перамогі_BER=9 |нічыі_BER=0 |паразы_BER=5 |мз_BER=469|мп_BER=440 |перамогі_SPO=8 |нічыі_SPO=2 |паразы_SPO=4 |мз_SPO=454|мп_SPO=399 |перамогі_BUC=6 |нічыі_BUC=0 |паразы_BUC=8 |мз_BUC=426|мп_BUC=439 |перамогі_PEL=3 |нічыі_PEL=2 |паразы_PEL=9 |мз_PEL=346|мп_PEL=406 <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_PLO={{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |назва_VES={{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |назва_PAR={{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |назва_FRE={{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |назва_BER={{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |назва_SPO={{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |назва_BUC={{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |назва_PEL={{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |колер_A=green1|тэкст_A= Чвэрцьфіналы |колер_Б=blue1|тэкст_Б= Плэй-оф <!--Настройкі--> |ліміт_паказу=5 |загаловак_слупка_вынікаў=QR }}</onlyinclude> {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 11 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 1350 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 31:29 |лік_першай_паловы = 18:13 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 11 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101005/OrlenWislaPlock-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 11 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 1844 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 34:29 |лік_першай_паловы = 17:14 |галы1 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 10 |галы2 = [[Міхал Дашак|Дашак]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101002/SportingCP-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 4100 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 37:28 |лік_першай_паловы = 18:14 |галы1 = [[Гаўкур Трастарсан|Трастарсан]] 6 |галы2 = [[Сэбастыян Гэнэбэрг|Гэнэбэрг]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101003/DinamoBucuresti-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 7019 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 31:32 |лік_першай_паловы = 16:16 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 10 |галы2 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 11 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101001/F%C3%BCchseBerlin-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 18 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 3900 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 26:28 |лік_першай_паловы = 11:12 |галы1 = [[Міхал Дашак|Дашак]] 7 |галы2 = [[Станіслаў Кашпарак|Кашпарак]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101005/OrlenWislaPlock-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 18 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 22:30 |лік_першай_паловы = 9:15 |галы1 = [[Богдан Радывоевіч|Радывоевіч]] 5 |галы2 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]], [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101007/HCEurofarmPelister-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5024 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 41:28 |лік_першай_паловы = 18:15 |галы1 = [[Мікіта Вайлупаў|Вайлупаў]] 8 |галы2 = [[Фэран Сале|Сале]], [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101006/Veszpr%C3%A9mHC-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 2045 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 19:37 |лік_першай_паловы = 8:17 |галы1 = [[Лясэ Бальстад|Бальстад]] 4 |галы2 = [[Кіку Кошта|К. Кошта]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101008/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2636 |судзьдзя = Бркіч, Юсуфгоджыч |судзьдзя_краіна = Аўстрыя |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 39:30 |лік_першай_паловы = 23:17 |галы1 = [[Кіку Кошта|К. Кошта]] 7 |галы2 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101010/SportingCP-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 3145 |судзьдзя = Хорват, Мартан |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 32:38 |лік_першай_паловы = 17:17 |галы1 = [[Яўген Пеўнаў|Пеўнаў]] 6 |галы2 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101016/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 4300 |судзьдзя = Кул, Тынт |судзьдзя_краіна = Эстонія |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 34:25 |лік_першай_паловы = 19:13 |галы1 = [[Міклаш Рошта|Рошта]] 7 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101011/DinamoBucuresti-HCEurofarmPelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 5247 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 23:24 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Міхал Дашак|Дашак]] 8 |галы2 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101013/OrlenWislaPlock-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 9 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 2627 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 38:30 |лік_першай_паловы = 18:15 |галы1 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 9 |галы2 = [[Мартын Бісгар|Бісгар]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101012/ParisSaintGermainHandball-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 9 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Хорват, Мартан |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 24:24 |лік_першай_паловы = 15:13 |галы1 = ''тры гульцы'' 5 |галы2 = [[Жан Гуры Арэгай|Арэгай]], [[Салвадор Салвадор|Салвадор]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101015/HCEurofarmPelister-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 10 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 4800 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 36:24 |лік_першай_паловы = 19:11 |галы1 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 6 |галы2 = [[Аніел Лангару|Лангару]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101014/Veszpr%C3%A9mHC-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 10 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 5696 |судзьдзя = Гасьмі, Гасьмі |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 25:24 |лік_першай_паловы = 12:12 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]], [[Міяйла Марсеніч|Марсеніч]] 6 |галы2 = [[Тым Цокан|Цокан]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101009/F%C3%BCchseBerlin-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 17 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 4496 |судзьдзя = Мэрц, Кутлер |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 34:32 |лік_першай_паловы = 16:12 |галы1 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 9 |галы2 = [[Мартын Бісгар|Бісгар]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101030/Veszpr%C3%A9mHC-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 17 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 3961 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 26:18 |лік_першай_паловы = 13:11 |галы1 = [[Лоўра Міхіч|Міхіч]] 8 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101025/OrlenWislaPlock-HCEurofarmPelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 17 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 1856 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 35:32 |лік_першай_паловы = 21:19 |галы1 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 9 |галы2 = [[Гаўкур Трастарсан|Трастарсан]], [[Алі Зэйн|Зэйн]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101020/ParisSaintGermainHandball-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 17 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2856 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 35:33 |лік_першай_паловы = 21:19 |галы1 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]], [[Оры Фрэйр Торкельсан|Торкельсан]] 8 |галы2 = ''тры гульцы'' 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101019/SportingCP-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 1764 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 28:25 |лік_першай_паловы = 13:11 |галы1 = [[Віліям Андэрсан Мобэрг|Мобэрг]] 9 |галы2 = [[Гергё Фазэкаш|Фазэкаш]], [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101033/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 7 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 4100 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 33:29 |лік_першай_паловы = 13:15 |галы1 = ''тры гульцы'' 6 |галы2 = [[Оры Фрэйр Торкельсан|Торкельсан]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101024/DinamoBucuresti-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 8525 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 38:40 |лік_першай_паловы = 20:20 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 10 |галы2 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101023/F%C3%BCchseBerlin-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 2850 |судзьдзя = Секуліч, Ёвандыч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 23:30 |лік_першай_паловы = 12:17 |галы1 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 7 |галы2 = [[Лука Цындрыч|Цындрыч]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101022/HCEurofarmPelister-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 кастрычніка 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 4783 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 24:27 |лік_першай_паловы = 10:12 |галы1 = [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 10 |галы2 = [[Б’яркі Мар Элісан|Элісан]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101037/OrlenWislaPlock-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 кастрычніка 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 3180 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 30:28 |лік_першай_паловы = 16:14 |галы1 = ''тры гульцы'' 6 |галы2 = [[Жан Гуры Арэгай|Арэгай]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101028/ParisSaintGermainHandball-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 31 кастрычніка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 1780 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 23:25 |лік_першай_паловы = 12:9 |галы1 = [[Каспэр Юнг Андэрсэн|Андэрсэн]] 4 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101018/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-HCEurofarmPelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 31 кастрычніка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 4400 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 38:31 |лік_першай_паловы = 18:19 |галы1 = [[Аніел Лангару|Лангару]], [[Яаў Лумброса|Лумброса]] 5 |галы2 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101031/DinamoBucuresti-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2683 |судзьдзя = Мітрэўскі, Тадароўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 39:28 |лік_першай_паловы = 16:15 |галы1 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 9 |галы2 = [[Якаб Гольм|Гольм]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101032/SportingCP-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 29:29 |лік_першай_паловы = 13:16 |галы1 = [[Богдан Радывоевіч|Радывоевіч]] 7 |галы2 = [[Андэрс Краг Мартынусэн|Мартынусэн]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101038/HCEurofarmPelister-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 4500 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 30:26 |лік_першай_паловы = 17:13 |галы1 = [[Аран Пальмарсан|Пальмарсан]], [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 6 |галы2 = [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101017/Veszpr%C3%A9mHC-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 6444 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 38:29 |лік_першай_паловы = 22:14 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 7 |галы2 = ''тры гульцы'' 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101027/F%C3%BCchseBerlin-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 4100 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 30:21 |лік_першай_паловы = 14:9 |галы1 = [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 8 |галы2 = [[Андэрс Краг Мартынусэн|Мартынусэн]] 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101021/OrlenWislaPlock-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 4343 |судзьдзя = Болік, Гурых |судзьдзя_краіна = Аўстрыя |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 33:26 |лік_першай_паловы = 20:11 |галы1 = [[Людавік Фабрэгас|Фабрэгас]], [[Сяргей Касаротаў (гандбаліст)|Касаротаў]] 7 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101034/Veszpr%C3%A9mHC-HCEurofarmPelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 3201 |судзьдзя = Эрдаган, Эздэніз |судзьдзя_краіна = Турэччына |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 34:37 |лік_першай_паловы = 18:19 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 7 |галы2 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]] 13 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101035/ParisSaintGermainHandball-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2297 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 34:25 |лік_першай_паловы = 20:11 |галы1 = [[Кіку Кошта|К. Кошта]], [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 8 |галы2 = [[Андрэ Гоміш (гандбаліст)|Гоміш]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101036/SportingCP-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 4 сьнежня 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 2180 |судзьдзя = Будзак, Заграднік |судзьдзя_краіна = Славаччына |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 31:40 |лік_першай_паловы = 15:20 |галы1 = [[Райнір Табаада|Табаада]] 7 |галы2 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101026/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 4 сьнежня 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Эрдаган, Эздэніз |судзьдзя_краіна = Турэччына |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 21:18 |лік_першай_паловы = 12:10 |галы1 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 7 |галы2 = [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101029/HCEurofarmPelister-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сьнежня 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 5000 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 33:40 |лік_першай_паловы = 14:21 |галы1 = [[Алі Зэйн|Зэйн]] 7 |галы2 = [[Яг’я Амар|Амар]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101040/DinamoBucuresti-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сьнежня 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 5925 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 33:32 |лік_першай_паловы = 21:19 |галы1 = [[Тым Фрайгёфэр|Фрайгёфэр]] 10 |галы2 = [[Кіку Кошта|К. Кошта]], [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101039/F%C3%BCchseBerlin-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 13 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 6306 |судзьдзя = Вээйманс, Вольбэртус |судзьдзя_краіна = Нідэрлянды |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 36:29 |лік_першай_паловы = 18:14 |галы1 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]] 12 |галы2 = [[Андэрс Краг Мартынусэн|Мартынусэн]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101044/F%C3%BCchseBerlin-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 13 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 3500 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 26:33 |лік_першай_паловы = 13:18 |галы1 = [[Бранка Вуявіч|Вуявіч]] 5 |галы2 = [[Юго Дэска|Дэска]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101042/DinamoBucuresti-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 13 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 2943 |судзьдзя = Бркіч, Юсуфгоджыч |судзьдзя_краіна = Аўстрыя |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 28:31 |лік_першай_паловы = 15:14 |галы1 = [[Люк Стэйнс|Стэйнс]], [[Фэран Сале|Сале]] 7 |галы2 = [[Томаш Пірах|Пірах]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101041/ParisSaintGermainHandball-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 13 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2018 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 30:24 |лік_першай_паловы = 14:13 |галы1 = [[Салвадор Салвадор|Салвадор]] 8 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101043/SportingCP-HCEurofarmPelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Мідэльфарт-Спарэкасэ-арэна]], [[Фрэдэрысія]] |гледачы = 2350 |судзьдзя = Секуліч, Ёвандыч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 32:38 |лік_першай_паловы = 17:16 |галы1 = [[Мартын Бісгар|Бісгар]], [[Райнір Табаада|Табаада]] 6 |галы2 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101048/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 4801 |судзьдзя = Альварэс, Бустамантэ |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 32:27 |лік_першай_паловы = 19:11 |галы1 = [[Томаш Пірах|Пірах]] 10 |галы2 = [[Міяйла Марсеніч|Марсеніч]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101045/OrlenWislaPlock-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5022 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 33:32 |лік_першай_паловы = 16:17 |галы1 = [[Юго Дэска|Дэска]] 8 |галы2 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101046/Veszpr%C3%A9mHC-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 25:24 |лік_першай_паловы = 12:13 |галы1 = [[Домэн Тайнік|Тайнік]] 6 |галы2 = [[Станіслаў Кашпарак|Кашпарак]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101047/HCEurofarmPelister-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 26:27 |лік_першай_паловы = 14:14 |галы1 = [[Андрэй Акіменка|Акіменка]] 6 |галы2 = [[Пшамыслаў Краеўскі|Краеўскі]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101049/DinamoBucuresti-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2006 |судзьдзя = Кул, Тынт |судзьдзя_краіна = Эстонія |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 32:29 |лік_першай_паловы = 15:16 |галы1 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 7 |галы2 = [[Мартын Бісгар|Бісгар]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101052/SportingCP-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 3283 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 33:37 |лік_першай_паловы = 18:23 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 6 |галы2 = [[Гашпэр Маргуч|Маргуч]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101050/ParisSaintGermainHandball-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 5925 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 39:29 |лік_першай_паловы = 15:12 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]], [[Матэс Лянггаф|Лянггаф]] 9 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101051/F%C3%BCchseBerlin-HCEurofarmPelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5340 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 32:33 |лік_першай_паловы = 16:17 |галы1 = [[Гашпэр Маргуч|Маргуч]] 5 |галы2 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101053/Veszpr%C3%A9mHC-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 1980 |судзьдзя = Эрдаган, Эздэніз |судзьдзя_краіна = Турэччына |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 32:37 |лік_першай_паловы = 14:16 |галы1 = [[Андэрс Краг Мартынусэн|Мартынусэн]] 6 |галы2 = ''пяць гульцоў'' 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101055/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сакавіка 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 4605 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 29:29 |лік_першай_паловы = 17:15 |галы1 = [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 9 |галы2 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101054/OrlenWislaPlock-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сакавіка 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 26:35 |лік_першай_паловы = 13:18 |галы1 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 8 |галы2 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101056/HCEurofarmPelister-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} === Група Б === <onlyinclude>{{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |крыніца=[https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/standings/#group-phase ЭГФ] |winpoints=2 <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=A |вынік2=A |вынік3=Б |вынік4=Б |вынік5=Б |вынік6=Б <!--Месцы і вынікі камандаў.--> |каманда1=BAR |каманда2=AAL |каманда3=NAN |каманда4=MAG |каманда5=SZE |каманда6=KIE |каманда7=KOL |каманда8=ZAG |перамогі_AAL=8 |нічыі_AAL=2 |паразы_AAL=4 |мз_AAL=434|мп_AAL=421 |перамогі_MAG=6 |нічыі_MAG=1 |паразы_MAG=7 |мз_MAG=404|мп_MAG=389 |перамогі_BAR=10|нічыі_BAR=2 |паразы_BAR=2 |мз_BAR=454|мп_BAR=409 |перамогі_KIE=5 |нічыі_KIE=1 |паразы_KIE=8 |мз_KIE=389|мп_KIE=411 |перамогі_SZE=6 |нічыі_SZE=1 |паразы_SZE=7 |мз_SZE=421|мп_SZE=422 |перамогі_NAN=7 |нічыі_NAN=3 |паразы_NAN=4 |мз_NAN=426|мп_NAN=407 |перамогі_ZAG=3 |нічыі_ZAG=1 |паразы_ZAG=10|мз_ZAG=373|мп_ZAG=408 |перамогі_KOL=5 |нічыі_KOL=1 |паразы_KOL=8 |мз_KOL=400|мп_KOL=434 <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_AAL={{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |назва_MAG={{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |назва_BAR={{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |назва_KIE={{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |назва_SZE={{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |назва_NAN={{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |назва_ZAG={{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |назва_KOL={{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |колер_A=green1|тэкст_A= Чвэрцьфіналы |колер_Б=blue1|тэкст_Б= Плэй-оф <!--Настройкі--> |ліміт_паказу=5 |загаловак_слупка_вынікаў=QR }}</onlyinclude> {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 11 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5133 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 38:31 |лік_першай_паловы = 16:17 |галы1 = [[Томас Арнальдсэн|Арнальдсэн]] 11 |галы2 = [[Валера Рывэра Фольч|Рывэра]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101058/AalborgH%C3%A5ndbold-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 11 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 7842 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 30:35 |лік_першай_паловы = 13:20 |галы1 = [[Эрлен Ёнсэн|Ёнсэн]], [[Магнус Сёндэна|Сёндэна]] 6 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101058/AalborgH%C3%A5ndbold-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 5306 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 31:29 |лік_першай_паловы = 17:18 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 7 |галы2 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]], [[Філіп Вэбэр|Вэбэр]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101057/OTPBankPICKSzeged-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4050 |судзьдзя = Гасьмі, Гасьмі |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 30:23 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Ігар Карачыч|Карачыч]] 5 |галы2 = [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]], [[Мілаш Кос|Кос]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101059/IndustriaKielce-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 18 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 5390 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 31:23 |лік_першай_паловы = 13:9 |галы1 = [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]] 7 |галы2 = [[Крыстыян Б’ёрнсэн|Б’ёрнсэн]], [[Фэлікс Мёлер|Мёлер]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101064/HCZagreb-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 18 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 23:20 |лік_першай_паловы = 13:10 |галы1 = [[Валера Рывэра Фольч|Рывэра]] 8 |галы2 = [[Ігар Карачыч|Карачыч]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101061/HBCNantes-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 5337 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 33:25 |лік_першай_паловы = 18:9 |галы1 = [[Альбін Лягергрэн|Лягергрэн]] 8 |галы2 = [[Сымэн Люсэ|Люсэ]], [[Бэнэдыкт Гунар Оскарсан|Оскарсан]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101062/SCMagdeburg-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 1351 |судзьдзя = Мэрц, Кутлер |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 31:30 |лік_першай_паловы = 20:12 |галы1 = [[Алеш Гомэс|Гомэс]] 5 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101063/Bar%C3%A7a-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5500 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 33:33 |лік_першай_паловы = 17:13 |галы1 = [[Люкас Нільсан|Нільсан]], [[Патрык Вісмах|Вісмах]] 7 |галы2 = [[Гісьлі Торгейр Крыст’янсан|Крыст’янсан]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101066/AalborgH%C3%A5ndbold-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 7 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 4615 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 29:25 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Сыгвальдзі Гуд’ёнсан|Гуд’ёнсан]] 11 |галы2 = [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101068/KolstadH%C3%A5ndbold-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 28:32 |лік_першай_паловы = 13:17 |галы1 = [[Міхал Аляйнічак|Аляйнічак]] 6 |галы2 = [[Мэльвін Рычардсан|Рычардсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101067/IndustriaKielce-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 5112 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 33:32 |лік_першай_паловы = 16:14 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 7 |галы2 = [[Валера Рывэра Фольч|Рывэра]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101065/OTPBankPICKSzeged-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 9 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 8211 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 30:35 |лік_першай_паловы = 12:19 |галы1 = [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]] 7 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101072/HCZagreb-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 10 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6200 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 26:27 |лік_першай_паловы = 15:19 |галы1 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 7 |галы2 = [[Даніель Дуйшабаеў|Д. Дуйшабаеў]] 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101070/SCMagdeburg-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 10 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 2112 |судзьдзя = Мітрэўскі, Тадароўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 35:27 |лік_першай_паловы = 16:13 |галы1 = ''тры гульцы'' 5 |галы2 = [[Марынус Мунк|Мунк]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101071/Bar%C3%A7a-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 10 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 44:27 |лік_першай_паловы = 26:11 |галы1 = [[Аймэрык Мін|Мін]], [[Каўльдзі Адрыясоля|Адрыясоля]] 6 |галы2 = [[Адрыян Ольбэрг|Ольбэрг]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101069/HBCNantes-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 16 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5348 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 29:28 |лік_першай_паловы = 16:15 |галы1 = [[Бустэр Юўль|Юўль]], [[Як Турын|Турын]] 5 |галы2 = [[Рыхард Бадо|Бадо]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101075/AalborgH%C3%A5ndbold-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 16 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 11732 |судзьдзя = Эрдаган, Эздэніз |судзьдзя_краіна = Турэччына |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 29:31 |лік_першай_паловы = 14:19 |галы1 = [[Філіп Главаш|Главаш]] 9 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101074/HCZagreb-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 16 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 5301 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 28:32 |лік_першай_паловы = 16:15 |галы1 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 7 |галы2 = [[Аймэрык Мін|Мін]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101073/SCMagdeburg-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 17 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 4852 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 32:33 |лік_першай_паловы = 17:17 |галы1 = [[Сыман Епсан|Епсан]], [[Сымэн Люсэ|Люсэ]] 8 |галы2 = [[Аркадыюш Марыта|Марыта]], [[Дылян Наі|Наі]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101076/KolstadH%C3%A5ndbold-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 28:35 |лік_першай_паловы = 12:18 |галы1 = [[Хорхэ Македа|Македа]], [[Аркадыюш Марыта|Марыта]] 5 |галы2 = [[Томас Арнальдсэн|Арнальдсэн]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101080/IndustriaKielce-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Касадор, Нікалаў |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 32:29 |лік_першай_паловы = 15:15 |галы1 = [[Жульен Бо|Бо]] 7 |галы2 = [[Івана Паўлавіч|Паўлавіч]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101077/HBCNantes-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 4870 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 27:29 |лік_першай_паловы = 11:12 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 9 |галы2 = [[Адрыян Ольбэрг|Ольбэрг]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101079/OTPBankPICKSzeged-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 3552 |судзьдзя = Гасьмі, Гасьмі |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 32:26 |лік_першай_паловы = 16:11 |галы1 = [[Алеш Гомэс|Гомэс]] 8 |галы2 = [[Мануэль Цэндэр|Цэндэр]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101078/Bar%C3%A7a-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 кастрычніка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6479 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 36:24 |лік_першай_паловы = 16:12 |галы1 = [[Ісак Пэрсан|Пэрсан]] 7 |галы2 = [[Філіп Главаш|Главаш]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101086/SCMagdeburg-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 кастрычніка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 6237 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 28:27 |лік_першай_паловы = 15:13 |галы1 = ''тры гульцы'' 5 |галы2 = [[Дылян Наі|Наі]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101083/OTPBankPICKSzeged-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 кастрычніка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 6012 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 25:24 |лік_першай_паловы = 12:11 |галы1 = [[Сыгвальдзі Гуд’ёнсан|Гуд’ёнсан]] 5 |галы2 = [[Томас Арнальдсэн|Арнальдсэн]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101084/KolstadH%C3%A5ndbold-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 31 кастрычніка 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 31:31 |лік_першай_паловы = 14:17 |галы1 = [[Аймэрык Мін|Мін]] 7 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101081/HBCNantes-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5237 |судзьдзя = Касадор, Нікалаў |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 30:28 |лік_першай_паловы = 13:14 |галы1 = [[Бустэр Юўль|Юўль]] 7 |галы2 = [[Магнус Сёндэна|Сёндэна]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101088/AalborgH%C3%A5ndbold-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 6107 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 22:18 |лік_першай_паловы = 11:7 |галы1 = [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]] 7 |галы2 = ''тры гульцы'' 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101082/HCZagreb-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = 2 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 2268 |судзьдзя = Хорват, Мартан |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 36:30 |лік_першай_паловы = 19:14 |галы1 = [[Тыматэ Н’Гесан|Н’Гесан]] 8 |галы2 = [[Жульен Бо|Бо]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101085/Bar%C3%A7a-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 31:35 |лік_першай_паловы = 19:17 |галы1 = [[Аркадыюш Марыта|Марыта]] 7 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101087/IndustriaKielce-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5455 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 34:26 |лік_першай_паловы = 20:13 |галы1 = [[Як Турын|Турын]], [[Алекс Улах|Улах]] 6 |галы2 = ''пяць гульцоў'' 3 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101092/AalborgH%C3%A5ndbold-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 6087 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 33:36 |лік_першай_паловы = 16:17 |галы1 = ''тры гульцы'' 6 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101091/KolstadH%C3%A5ndbold-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6486 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 28:23 |лік_першай_паловы = 14:13 |галы1 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 8 |галы2 = ''тры гульцы'' 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101090/SCMagdeburg-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 4705 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 22:25 |лік_першай_паловы = 12:13 |галы1 = [[Патрык Вальчак|Вальчак]] 6 |галы2 = [[Нікаля Турна|Турна]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101089/HCZagreb-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 4 сьнежня 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4050 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 31:30 |лік_першай_паловы = 15:13 |галы1 = [[Алекс Дуйшабаеў|А. Дуйшабаеў]], [[Аркадыюш Марыта|Марыта]] 6 |галы2 = [[Санэр Сагасэн|Сагасэн]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101096/IndustriaKielce-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 4 сьнежня 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 10356 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 29:28 |лік_першай_паловы = 11:15 |галы1 = ''пяць гульцоў'' 5 |галы2 = [[Даніель Пэтэрсан|Пэтэрсан]], [[Мануэль Цэндэр|Цэндэр]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101093/HBCNantes-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сьнежня 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 7050 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 30:32 |лік_першай_паловы = 17:16 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 12 |галы2 = [[Томас Арнальдсэн|Арнальдсэн]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101095/OTPBankPICKSzeged-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сьнежня 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 2981 |судзьдзя = Секуліч, Ёвандыч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 38:30 |лік_першай_паловы = 23:16 |галы1 = [[Мэльвін Рычардсан|Рычардсан]] 11 |галы2 = [[Цімур Дзібіраў|Дзібіраў]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101094/Bar%C3%A7a-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5500 |судзьдзя = Эрдаган, Эздэніз |судзьдзя_краіна = Турэччына |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 36:35 |лік_першай_паловы = 23:18 |галы1 = [[Томас Арнальдсэн|Арнальдсэн]] 9 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101099/AalborgH%C3%A5ndbold-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 4137 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 29:28 |лік_першай_паловы = 18:11 |галы1 = [[Сымэн Люсэ|Люсэ]] 7 |галы2 = [[Валера Рывэра Фольч|Рывэра]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101097/KolstadH%C3%A5ndbold-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 4878 |судзьдзя = Мітрэўскі, Тадароўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 26:27 |лік_першай_паловы = 13:15 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 8 |галы2 = [[Звонімір Срна|Срна]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101100/OTPBankPICKSzeged-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 7 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Хорват, Мартан |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 25:29 |лік_першай_паловы = 10:16 |галы1 = [[Даніель Дуйшабаеў|Д. Дуйшабаеў]] 6 |галы2 = [[Фэлікс Кляар|Кляар]], [[Матыяс Мушэ|Мушэ]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101098/IndustriaKielce-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 2 |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 13524 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 25:25 |лік_першай_паловы = 13:16 |галы1 = [[Ігар Бяляўскі|Бяляўскі]] 8 |галы2 = [[Сыман Епсан|Епсан]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101104/HCZagreb-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6337 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 32:31 |лік_першай_паловы = 17:17 |галы1 = [[Фэлікс Кляар|Кляар]], [[Мікаэль Дамгор|Дамгор]] 8 |галы2 = [[Бустэр Юўль|Юўль]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101102/SCMagdeburg-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 32:29 |лік_першай_паловы = 19:16 |галы1 = [[Жульен Бо|Бо]] 8 |галы2 = ''пяць гульцоў'' 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101101/HBCNantes-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 3533 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 30:28 |лік_першай_паловы = 14:13 |галы1 = [[Тыматэ Н’Гесан|Н’Гесан]] 6 |галы2 = [[Хорхэ Македа|Македа]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101103/Bar%C3%A7a-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5445 |судзьдзя = Бркіч, Юсуфгоджыч |судзьдзя_краіна = Аўстрыя |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 33:30 |лік_першай_паловы = 15:17 |галы1 = ''чатыры гульцы'' 5 |галы2 = [[Філіп Главаш|Главаш]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101108/AalborgH%C3%A5ndbold-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 28:28 |лік_першай_паловы = 14:12 |галы1 = [[Дылян Наі|Наі]] 7 |галы2 = [[Валера Рывэра Фольч|Рывэра]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101105/IndustriaKielce-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 7770 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 29:29 |лік_першай_паловы = 17:14 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 6 |галы2 = [[Алеш Гомэс|Гомэс]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101107/OTPBankPICKSzeged-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 2450 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 31:27 |лік_першай_паловы = 15:14 |галы1 = [[Сыман Епсан|Епсан]] 11 |галы2 = [[Матыяс Мушэ|Мушэ]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101106/KolstadH%C3%A5ndbold-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6293 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 31:24 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Матыяс Мушэ|Мушэ]] 9 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 11 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101109/SCMagdeburg-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 6478 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 26:27 |лік_першай_паловы = 12:15 |галы1 = [[Філіп Главаш|Главаш]], [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]] 5 |галы2 = [[Гасан Када|Када]], [[Дылян Наі|Наі]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101111/HCZagreb-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 1516 |судзьдзя = Мітрэўскі, Тадароўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 36:27 |лік_першай_паловы = 18:13 |галы1 = [[Алеш Гомэс|Гомэс]] 6 |галы2 = [[Сыман Епсан|Епсан]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101112/Bar%C3%A7a-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сакавіка 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Секуліч, Ёвандыч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 29:29 |лік_першай_паловы = 18:14 |галы1 = [[Тыбо Брые|Брые]], [[Валера Рывэра Фольч|Рывэра]] 6 |галы2 = ''тры гульцы'' 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101110/HBCNantes-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} == Плэй-оф == === 1/8 фіналу === {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 сакавіка 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 27:33 |лік_першай_паловы = 14:12 |галы1 = [[Дылян Наі|Наі]] 6 |галы2 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]] 13 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104001/IndustriaKielce-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 2 красавіка 2025 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 8819 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 37:37 |лік_першай_паловы = 21:24 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 12 |галы2 = [[Шыман Сіцька|Сіцька]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104002/F%C3%BCchseBerlin-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 сакавіка 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 5284 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 28:25 |лік_першай_паловы = 17:12 |галы1 = [[Пшамыслаў Краеўскі|Краеўскі]] 8 |галы2 = [[Жульен Бо|Бо]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104003/OrlenWislaPlock-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 2 красавіка 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Мітрэўскі, Тадароўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 29:24 |лік_першай_паловы = 17:8 |галы1 = [[Аюб Абдзі|Абдзі]] 6 |галы2 = [[Філіп Міхаловіч|Міхаловіч]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104004/HBCNantes-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 6603 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 30:31 |лік_першай_паловы = 13:14 |галы1 = [[Лазар Кукіч|Кукіч]] 6 |галы2 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104005/OTPBankPICKSzeged-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 3 красавіка 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 2716 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 25:35 |лік_першай_паловы = 11:17 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 8 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104006/ParisSaintGermainHandball-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 4100 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 26:30 |лік_першай_паловы = 11:16 |галы1 = [[Андрэй Акіменка|Акіменка]] 6 |галы2 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104007/DinamoBucuresti-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 2 красавіка 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Ангальт-Арэна]], [[Дэсаў-Росьляў]] |гледачы = 2424 |судзьдзя = Альварэс, Бустамантэ |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 35:29 |лік_першай_паловы = 21:10 |галы1 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 8 |галы2 = [[Бранка Вуявіч|Вуявіч]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104008/SCMagdeburg-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} === Чвэрцьфіналы === {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 красавіка 2025 |час = 19:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6263 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 26:26 |лік_першай_паловы = 11:14 |галы1 = [[Альбін Лягергрэн|Лягергрэн]] 8 |галы2 = [[Людавік Фабрэгас|Фабрэгас]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105001/SCMagdeburg-OneVeszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 1 траўня 2025 |час = 19:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5300 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 27:28 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Людавік Фабрэгас|Фабрэгас]] 7 |галы2 = [[Фэлікс Кляар|Кляар]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105002/OneVeszpr%C3%A9mHC-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 красавіка 2025 |час = 19:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 7993 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 24:27 |лік_першай_паловы = 10:9 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 8 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105003/OTPBankPICKSzeged-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 1 траўня 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 4268 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 29:30 |лік_першай_паловы = 16:14 |галы1 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 6 |галы2 = [[Сэбастыян Фрымэль|Фрымэль]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105004/Bar%C3%A7a-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 красавіка 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 28:27 |лік_першай_паловы = 13:10 |галы1 = [[Аймэрык Мін|Мін]] 7 |галы2 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105005/HBCNantes-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 красавіка 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2667 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 30:32 |лік_першай_паловы = 15:16 |галы1 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 8 |галы2 = [[Аймэрык Мін|Мін]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105006/SportingCP-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 красавіка 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 8520 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 37:29 |лік_першай_паловы = 14:15 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 11 |галы2 = [[Мадс Гангар|Гангар]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105007/F%C3%BCchseBerlin-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 2 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 красавіка 2025 |час = 19:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5500 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 36:40 |лік_першай_паловы = 20:21 |галы1 = [[Крыстыян Б’ёрнсэн|Б’ёрнсэн]] 9 |галы2 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105008/AalborgH%C3%A5ndbold-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} === Фінал чатырох === Фінал чатырох будзе ладзіцца ў нямецкім [[Кёльн]]е на [[Лянксэс Арэна|Лянксэс Арэне]]. Гульні адбудуцца 14 і 15 чэрвеня 2025 году. {{Турнір4 <!--Дата. Месца/Каманда 1/Галы каманды 1/Каманда 2/Галы каманды 2--> <!--Паўфіналы--> |14 чэрвеня| '''{{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]]''' | '''34''' | {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] | 24 |14 чэрвеня| {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] | 30 | '''{{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]]''' | '''31''' <!--Фінал--> |15 чэрвеня| {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] | 26 | '''{{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]]''' | '''32''' <!--Матч за 3-е месца--> |15 чэрвеня| '''{{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]]''' | '''30''' | {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] | 25 |За3месца=так }} ==== Паўфіналы ==== {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 14 чэрвеня 2025 |час = 16:00 |стадыён = [[Лянксэс Арэна]], [[Кёльн]] |гледачы = 20074 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 34:24 |лік_першай_паловы = 18:12 |галы1 = [[Тым Фрайгёфэр|Фрайгёфэр]] 10 |галы2 = [[Нікаля Турна|Турна]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020107001/F%C3%BCchseBerlin-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 14 чэрвеня 2025 |час = 19:00 |стадыён = [[Лянксэс Арэна]], [[Кёльн]] |гледачы = 20074 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 30:31 |лік_першай_паловы = 18:18 |галы1 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 8 |галы2 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 11 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020107002/Bar%C3%A7a-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 3 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ==== За 3-е месца ==== {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 15 чэрвеня 2025 |час = 16:00 |стадыён = [[Лянксэс Арэна]], [[Кёльн]] |гледачы = 20074 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 30:25 |лік_першай_паловы = 14:9 |галы1 = [[Каўльдзі Адрыясоля|Адрыясоля]] 6 |галы2 = [[Мэльвін Рычардсан|Рычардсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020107003/HBCNantes-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ==== Фінал ==== {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 15 чэрвеня 2025 |час = 19:00 |стадыён = [[Лянксэс Арэна]], [[Кёльн]] |гледачы = 20074 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 26:32 |лік_першай_паловы = 12:16 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]], [[Гакун Вэст-аў-Тэйгум|Вэст-аў-Тэйгум]] 7 |галы2 = [[Гісьлі Торгейр Крыст’янсан|Крыст’янсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020107004/F%C3%BCchseBerlin-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/ Афіцыйны сайт]. {{Ліга чэмпіёнаў ЭГФ}} [[Катэгорыя:Ліга чэмпіёнаў ЭГФ]] [[Катэгорыя:2024 год у гандболе]] [[Катэгорыя:2025 год у гандболе]] 2212dq72p05s53ljhzj3f2kzuiylf76 2620380 2620377 2025-06-16T19:34:11Z Dymitr 10914 дапаўненьне 2620380 wikitext text/x-wiki '''Ліга чэмпіёнаў ЭГФ 2024—2025 гадоў''' — 65-ы розыгрыш галоўнага клюбнага гандбольнага турніру Эўропы, які ладзіўся зь верасьня 2024 году па чэрвень 2025 году. Свой тытул абараняў гішпанскі клюб «[[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]]». Пераможцам стаў нямецкі «[[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]]», у пяты раз узяўшы трафэй<ref>[https://www.eurohandball.com/en/news/en/magdeburg-win-all-german-final-to-take-third-title/ «Magdeburg win all-German final to take third title»]. Eurohandball.</ref>. == Фармат == Турнір ладзіўся ў тым жа фармаце, што і тры папярэднія сэзоны. Спаборніцтвы пачаліся з групавога этапу, у якім узялі ўдзел 16 удзельнікаў, якія былі падзеленыя на дзьве групы. Матчы ладзіліся ў два колы, такім чынам, каб кожны клюб згуляў з кожным з сваёй групы двойчы, пры гэтым адзін матч мусіў разыграцца на хатняй пляцоўцы, а іншы ў гасьцёх. У групах А і Б дзьве найлепшыя каманды аўтаматычна трапілі ў чвэрцьфінал, а каманды з 3 па 6 месцы выйшлі ў раўнд плэй-оф. Стадыя на выбыцьцё ўлучала чатыры раўнды, як то плэй-оф, чвэрцьфінал і фінал чатырох, які складаўся з двух паўфіналаў і фіналу. У плэй-оф восем камандаў згулялі адна з адной у двубоі. Чатыры пераможцы плэй-оф прасунуліся ў чвэрцьфінал, далучыўшыся да дзьвюх найлепшых камандаў групаў А і Б. У фінальным турніры чатырох паўфіналы і фінал былі згуляныя як адзінкавыя матчы ў загадзя абраным горадзе. == Рэйтынг == У гэтым сэзоне [[Эўрапейская гандбольная фэдэрацыя]] пастанавіла скласьці асобны рэйтынг дзеля кожнага клюбнага чэмпіянату<ref>[https://www.eurohandball.com/en/news/en/ehf-improves-club-competitions-ranking-system/ «EHF improves club competitions ranking system»]. European Handball Federation.</ref>: * Асацыяцыі з 1 па 9 месцы мусілі аўтаматычна накіроўваць сваіх чэмпіёнаў да групавога этапу, а таксама маглі накіраваць заяўку на ўайлдкард. * Асацыяцыя, чыя каманда перамагла ў папярэднім розыгрышы турніру, мусіла аўтаматычна накіраваць чэмпіёна і віцэ-чэмпіёна ў групавы этап, але не магла падаць заяўку на ўайлдкард. * Асацыяцыі ніжэйшыя за 9 месца, маглі накіраваць заяўку сваіх чэмпіёнаў толькі на ўайлдкард. {{Слупок-пачатак}} {{Слупок-2}} {| class="wikitable" |- !Пазыцыя<ref>[https://portal.fpa.pt/wp-content/uploads/2023/12/Place-distribution-mens-EHF-club-competitions.pdf «EHF Club Competitions 2024/25»]. European Handball Federation.</ref> !Краіна !Пункты !Клюбы |- !1 |{{Сьцягафікацыя|Гішпанія}} |align=right|217.00 |align=center rowspan=1|1 |- !2 |{{Сьцягафікацыя|Нямеччына}} |align=right|170.00 |align=center rowspan=5|2 |- !3 |{{Сьцягафікацыя|Польшча}} | align="right" |156.67 |- !4 |{{Сьцягафікацыя|Францыя}} |align=right|140.33 |- !5 |{{Сьцягафікацыя|Данія}} |align=right|137.00 |- !6 |{{Сьцягафікацыя|Вугоршчына}} |align=right|124.33 |- !7 |{{Сьцягафікацыя|Беларусь}} |align=right|69.50 | rowspan="1" align="center" |0 |- !8 |{{Сьцягафікацыя|Партугалія}} | align="right" |61.67 | rowspan="2" align="center" |1 |- |} {{Слупок-2}} {| class="wikitable" |- !Пазыцыя !Краіна !Пункты !Клюбы |- !9 |{{Сьцягафікацыя|Нарвэгія}} |align=right|57.00 | rowspan="1" align="center" |1 |- !10 |{{Сьцягафікацыя|Украіна}} |align=right|57.00 | rowspan="1" align="center" |0 |- !11 |{{Сьцягафікацыя|Румынія}} |align=right|56.50 | rowspan="1" align="center" |1 |- !12 |{{Сьцягафікацыя|Славенія}} | align="right" |52.00 | rowspan="1" align="center" |0 |- !13 |{{Сьцягафікацыя|Паўночная Македонія}} | align="right" |50.33 |align=center rowspan=2|1 |- !14 |{{Сьцягафікацыя|Харватыя}} |align=right|44.00 |- !15 |Іншыя | align="right" |0.00 | rowspan="1" align="center" |0 |} {{Слупок-канец}} Першыя дзевяць клюбаў сталі вядомыя 7 чэрвеня 2024 году<ref>[https://www.handball-world.news/artikel/diese-mannschaften-spielen-in-der-saison-2024-25-in-der-ehf-champions-league-1030310 «Diese Mannschaften spielen in der Saison 2024/25 in der EHF Champions League»]. Handball World.</ref>. Каманды, якія падалі свае заяўкі на атрыманьня месца праз ўайлдкард<ref>[https://www.eurohandball.com/en/news/en/21-teams-registered-for-machineseeker-ehf-champions-league-2024-25/ «21 teams registered for Machineseeker EHF Champions League 2024/25»]. European Handball Federation.</ref>. Атрымалі адмову заяўкі гішпанскай «[[Бідасоа Ірун|Бідасоа]]», нарвэскага «[[Эльвэрум (гандбольны клюб)|Эльвэруму]]», партугальскага «[[Порту (гандбольны клюб)|Порту]]», швайцарскага «[[Кадэтэн Шафгаўзэн]]у» ды славацкага «[[Татран Прашаў (гандбольны клюб)|Татрану]]». == Групавы этап == === Група А === <onlyinclude>{{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |крыніца=[https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/standings/#group-phase ЭГФ] |winpoints=2 <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=A |вынік2=A |вынік3=Б |вынік4=Б |вынік5=Б |вынік6=Б <!--Месцы і вынікі камандаў.--> |каманда1=VES |каманда2=SPO |каманда3=BER |каманда4=PAR |каманда5=BUC |каманда6=PLO |каманда7=PEL |каманда8=FRE |перамогі_PLO=5 |нічыі_PLO=1 |паразы_PLO=8 |мз_PLO=370|мп_PLO=366 |перамогі_VES=12|нічыі_VES=0 |паразы_VES=2 |мз_VES=468|мп_VES=408 |перамогі_PAR=9 |нічыі_PAR=0 |паразы_PAR=5 |мз_PAR=462|мп_PAR=456 |перамогі_FRE=1 |нічыі_FRE=1 |паразы_FRE=12|мз_FRE=395|мп_FRE=476 |перамогі_BER=9 |нічыі_BER=0 |паразы_BER=5 |мз_BER=469|мп_BER=440 |перамогі_SPO=8 |нічыі_SPO=2 |паразы_SPO=4 |мз_SPO=454|мп_SPO=399 |перамогі_BUC=6 |нічыі_BUC=0 |паразы_BUC=8 |мз_BUC=426|мп_BUC=439 |перамогі_PEL=3 |нічыі_PEL=2 |паразы_PEL=9 |мз_PEL=346|мп_PEL=406 <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_PLO={{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |назва_VES={{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |назва_PAR={{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |назва_FRE={{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |назва_BER={{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |назва_SPO={{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |назва_BUC={{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |назва_PEL={{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |колер_A=green1|тэкст_A= Чвэрцьфіналы |колер_Б=blue1|тэкст_Б= Плэй-оф <!--Настройкі--> |ліміт_паказу=5 |загаловак_слупка_вынікаў=QR }}</onlyinclude> {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 11 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 1350 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 31:29 |лік_першай_паловы = 18:13 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 11 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101005/OrlenWislaPlock-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 11 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 1844 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 34:29 |лік_першай_паловы = 17:14 |галы1 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 10 |галы2 = [[Міхал Дашак|Дашак]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101002/SportingCP-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 4100 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 37:28 |лік_першай_паловы = 18:14 |галы1 = [[Гаўкур Трастарсан|Трастарсан]] 6 |галы2 = [[Сэбастыян Гэнэбэрг|Гэнэбэрг]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101003/DinamoBucuresti-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 7019 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 31:32 |лік_першай_паловы = 16:16 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 10 |галы2 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 11 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101001/F%C3%BCchseBerlin-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 18 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 3900 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 26:28 |лік_першай_паловы = 11:12 |галы1 = [[Міхал Дашак|Дашак]] 7 |галы2 = [[Станіслаў Кашпарак|Кашпарак]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101005/OrlenWislaPlock-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 18 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 22:30 |лік_першай_паловы = 9:15 |галы1 = [[Богдан Радывоевіч|Радывоевіч]] 5 |галы2 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]], [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101007/HCEurofarmPelister-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5024 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 41:28 |лік_першай_паловы = 18:15 |галы1 = [[Мікіта Вайлупаў|Вайлупаў]] 8 |галы2 = [[Фэран Сале|Сале]], [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101006/Veszpr%C3%A9mHC-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 2045 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 19:37 |лік_першай_паловы = 8:17 |галы1 = [[Лясэ Бальстад|Бальстад]] 4 |галы2 = [[Кіку Кошта|К. Кошта]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101008/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2636 |судзьдзя = Бркіч, Юсуфгоджыч |судзьдзя_краіна = Аўстрыя |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 39:30 |лік_першай_паловы = 23:17 |галы1 = [[Кіку Кошта|К. Кошта]] 7 |галы2 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101010/SportingCP-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 3145 |судзьдзя = Хорват, Мартан |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 32:38 |лік_першай_паловы = 17:17 |галы1 = [[Яўген Пеўнаў|Пеўнаў]] 6 |галы2 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101016/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 4300 |судзьдзя = Кул, Тынт |судзьдзя_краіна = Эстонія |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 34:25 |лік_першай_паловы = 19:13 |галы1 = [[Міклаш Рошта|Рошта]] 7 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101011/DinamoBucuresti-HCEurofarmPelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 5247 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 23:24 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Міхал Дашак|Дашак]] 8 |галы2 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101013/OrlenWislaPlock-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 9 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 2627 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 38:30 |лік_першай_паловы = 18:15 |галы1 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 9 |галы2 = [[Мартын Бісгар|Бісгар]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101012/ParisSaintGermainHandball-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 9 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Хорват, Мартан |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 24:24 |лік_першай_паловы = 15:13 |галы1 = ''тры гульцы'' 5 |галы2 = [[Жан Гуры Арэгай|Арэгай]], [[Салвадор Салвадор|Салвадор]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101015/HCEurofarmPelister-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 10 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 4800 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 36:24 |лік_першай_паловы = 19:11 |галы1 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 6 |галы2 = [[Аніел Лангару|Лангару]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101014/Veszpr%C3%A9mHC-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 10 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 5696 |судзьдзя = Гасьмі, Гасьмі |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 25:24 |лік_першай_паловы = 12:12 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]], [[Міяйла Марсеніч|Марсеніч]] 6 |галы2 = [[Тым Цокан|Цокан]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101009/F%C3%BCchseBerlin-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 17 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 4496 |судзьдзя = Мэрц, Кутлер |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 34:32 |лік_першай_паловы = 16:12 |галы1 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 9 |галы2 = [[Мартын Бісгар|Бісгар]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101030/Veszpr%C3%A9mHC-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 17 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 3961 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 26:18 |лік_першай_паловы = 13:11 |галы1 = [[Лоўра Міхіч|Міхіч]] 8 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101025/OrlenWislaPlock-HCEurofarmPelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 17 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 1856 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 35:32 |лік_першай_паловы = 21:19 |галы1 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 9 |галы2 = [[Гаўкур Трастарсан|Трастарсан]], [[Алі Зэйн|Зэйн]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101020/ParisSaintGermainHandball-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 17 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2856 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 35:33 |лік_першай_паловы = 21:19 |галы1 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]], [[Оры Фрэйр Торкельсан|Торкельсан]] 8 |галы2 = ''тры гульцы'' 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101019/SportingCP-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 1764 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 28:25 |лік_першай_паловы = 13:11 |галы1 = [[Віліям Андэрсан Мобэрг|Мобэрг]] 9 |галы2 = [[Гергё Фазэкаш|Фазэкаш]], [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101033/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 7 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 4100 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 33:29 |лік_першай_паловы = 13:15 |галы1 = ''тры гульцы'' 6 |галы2 = [[Оры Фрэйр Торкельсан|Торкельсан]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101024/DinamoBucuresti-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 8525 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 38:40 |лік_першай_паловы = 20:20 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 10 |галы2 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101023/F%C3%BCchseBerlin-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 2850 |судзьдзя = Секуліч, Ёвандыч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 23:30 |лік_першай_паловы = 12:17 |галы1 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 7 |галы2 = [[Лука Цындрыч|Цындрыч]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101022/HCEurofarmPelister-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 кастрычніка 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 4783 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 24:27 |лік_першай_паловы = 10:12 |галы1 = [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 10 |галы2 = [[Б’яркі Мар Элісан|Элісан]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101037/OrlenWislaPlock-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 кастрычніка 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 3180 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 30:28 |лік_першай_паловы = 16:14 |галы1 = ''тры гульцы'' 6 |галы2 = [[Жан Гуры Арэгай|Арэгай]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101028/ParisSaintGermainHandball-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 31 кастрычніка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 1780 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 23:25 |лік_першай_паловы = 12:9 |галы1 = [[Каспэр Юнг Андэрсэн|Андэрсэн]] 4 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101018/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-HCEurofarmPelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 31 кастрычніка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 4400 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 38:31 |лік_першай_паловы = 18:19 |галы1 = [[Аніел Лангару|Лангару]], [[Яаў Лумброса|Лумброса]] 5 |галы2 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101031/DinamoBucuresti-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2683 |судзьдзя = Мітрэўскі, Тадароўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 39:28 |лік_першай_паловы = 16:15 |галы1 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 9 |галы2 = [[Якаб Гольм|Гольм]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101032/SportingCP-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 29:29 |лік_першай_паловы = 13:16 |галы1 = [[Богдан Радывоевіч|Радывоевіч]] 7 |галы2 = [[Андэрс Краг Мартынусэн|Мартынусэн]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101038/HCEurofarmPelister-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 4500 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 30:26 |лік_першай_паловы = 17:13 |галы1 = [[Аран Пальмарсан|Пальмарсан]], [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 6 |галы2 = [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101017/Veszpr%C3%A9mHC-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 6444 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 38:29 |лік_першай_паловы = 22:14 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 7 |галы2 = ''тры гульцы'' 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101027/F%C3%BCchseBerlin-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 4100 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 30:21 |лік_першай_паловы = 14:9 |галы1 = [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 8 |галы2 = [[Андэрс Краг Мартынусэн|Мартынусэн]] 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101021/OrlenWislaPlock-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 4343 |судзьдзя = Болік, Гурых |судзьдзя_краіна = Аўстрыя |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 33:26 |лік_першай_паловы = 20:11 |галы1 = [[Людавік Фабрэгас|Фабрэгас]], [[Сяргей Касаротаў (гандбаліст)|Касаротаў]] 7 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101034/Veszpr%C3%A9mHC-HCEurofarmPelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 3201 |судзьдзя = Эрдаган, Эздэніз |судзьдзя_краіна = Турэччына |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 34:37 |лік_першай_паловы = 18:19 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 7 |галы2 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]] 13 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101035/ParisSaintGermainHandball-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 28 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2297 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 34:25 |лік_першай_паловы = 20:11 |галы1 = [[Кіку Кошта|К. Кошта]], [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 8 |галы2 = [[Андрэ Гоміш (гандбаліст)|Гоміш]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101036/SportingCP-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 4 сьнежня 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 2180 |судзьдзя = Будзак, Заграднік |судзьдзя_краіна = Славаччына |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 31:40 |лік_першай_паловы = 15:20 |галы1 = [[Райнір Табаада|Табаада]] 7 |галы2 = [[Нэдым Рэмілі|Рэмілі]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101026/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 4 сьнежня 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Эрдаган, Эздэніз |судзьдзя_краіна = Турэччына |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 21:18 |лік_першай_паловы = 12:10 |галы1 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 7 |галы2 = [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101029/HCEurofarmPelister-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сьнежня 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 5000 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 33:40 |лік_першай_паловы = 14:21 |галы1 = [[Алі Зэйн|Зэйн]] 7 |галы2 = [[Яг’я Амар|Амар]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101040/DinamoBucuresti-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сьнежня 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 5925 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 33:32 |лік_першай_паловы = 21:19 |галы1 = [[Тым Фрайгёфэр|Фрайгёфэр]] 10 |галы2 = [[Кіку Кошта|К. Кошта]], [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101039/F%C3%BCchseBerlin-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 13 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 6306 |судзьдзя = Вээйманс, Вольбэртус |судзьдзя_краіна = Нідэрлянды |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 36:29 |лік_першай_паловы = 18:14 |галы1 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]] 12 |галы2 = [[Андэрс Краг Мартынусэн|Мартынусэн]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101044/F%C3%BCchseBerlin-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 13 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 3500 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 26:33 |лік_першай_паловы = 13:18 |галы1 = [[Бранка Вуявіч|Вуявіч]] 5 |галы2 = [[Юго Дэска|Дэска]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101042/DinamoBucuresti-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 13 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 2943 |судзьдзя = Бркіч, Юсуфгоджыч |судзьдзя_краіна = Аўстрыя |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 28:31 |лік_першай_паловы = 15:14 |галы1 = [[Люк Стэйнс|Стэйнс]], [[Фэран Сале|Сале]] 7 |галы2 = [[Томаш Пірах|Пірах]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101041/ParisSaintGermainHandball-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 13 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2018 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 30:24 |лік_першай_паловы = 14:13 |галы1 = [[Салвадор Салвадор|Салвадор]] 8 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101043/SportingCP-HCEurofarmPelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Мідэльфарт-Спарэкасэ-арэна]], [[Фрэдэрысія]] |гледачы = 2350 |судзьдзя = Секуліч, Ёвандыч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 32:38 |лік_першай_паловы = 17:16 |галы1 = [[Мартын Бісгар|Бісгар]], [[Райнір Табаада|Табаада]] 6 |галы2 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101048/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 4801 |судзьдзя = Альварэс, Бустамантэ |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 32:27 |лік_першай_паловы = 19:11 |галы1 = [[Томаш Пірах|Пірах]] 10 |галы2 = [[Міяйла Марсеніч|Марсеніч]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101045/OrlenWislaPlock-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5022 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 33:32 |лік_першай_паловы = 16:17 |галы1 = [[Юго Дэска|Дэска]] 8 |галы2 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101046/Veszpr%C3%A9mHC-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 25:24 |лік_першай_паловы = 12:13 |галы1 = [[Домэн Тайнік|Тайнік]] 6 |галы2 = [[Станіслаў Кашпарак|Кашпарак]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101047/HCEurofarmPelister-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 26:27 |лік_першай_паловы = 14:14 |галы1 = [[Андрэй Акіменка|Акіменка]] 6 |галы2 = [[Пшамыслаў Краеўскі|Краеўскі]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101049/DinamoBucuresti-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2006 |судзьдзя = Кул, Тынт |судзьдзя_краіна = Эстонія |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] |лік = 32:29 |лік_першай_паловы = 15:16 |галы1 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 7 |галы2 = [[Мартын Бісгар|Бісгар]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101052/SportingCP-FredericiaH%C3%A5ndboldKlub/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 3283 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 33:37 |лік_першай_паловы = 18:23 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 6 |галы2 = [[Гашпэр Маргуч|Маргуч]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101050/ParisSaintGermainHandball-Veszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 5925 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] |лік = 39:29 |лік_першай_паловы = 15:12 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]], [[Матэс Лянггаф|Лянггаф]] 9 |галы2 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101051/F%C3%BCchseBerlin-HCEurofarmPelister/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5340 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 32:33 |лік_першай_паловы = 16:17 |галы1 = [[Гашпэр Маргуч|Маргуч]] 5 |галы2 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101053/Veszpr%C3%A9mHC-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Фюн]], [[Одэнсэ]] |гледачы = 1980 |судзьдзя = Эрдаган, Эздэніз |судзьдзя_краіна = Турэччына |каманда1 = [[Фрэдэрысія (гандбольны клюб)|Фрэдэрысія]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 32:37 |лік_першай_паловы = 14:16 |галы1 = [[Андэрс Краг Мартынусэн|Мартынусэн]] 6 |галы2 = ''пяць гульцоў'' 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101055/FredericiaH%C3%A5ndboldKlub-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сакавіка 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 4605 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 29:29 |лік_першай_паловы = 17:15 |галы1 = [[Міха Зарабэц|Зарабэц]] 9 |галы2 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101054/OrlenWislaPlock-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 6 сакавіка 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Спартовая заля імя Бора Чурлеўскага]], [[Бітала]] |гледачы = 3000 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] {{Сьцяг|Паўночная Македонія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 26:35 |лік_першай_паловы = 13:18 |галы1 = [[Філіп Кузманоўскі|Кузманоўскі]] 8 |галы2 = [[Эляім Прандзі|Прандзі]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101056/HCEurofarmPelister-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} === Група Б === <onlyinclude>{{#invoke:Спартовая табліца|main|стыль=ВНП |крыніца=[https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/standings/#group-phase ЭГФ] |winpoints=2 <!--Кваліфікацыі камандаў.--> |вынік1=A |вынік2=A |вынік3=Б |вынік4=Б |вынік5=Б |вынік6=Б <!--Месцы і вынікі камандаў.--> |каманда1=BAR |каманда2=AAL |каманда3=NAN |каманда4=MAG |каманда5=SZE |каманда6=KIE |каманда7=KOL |каманда8=ZAG |перамогі_AAL=8 |нічыі_AAL=2 |паразы_AAL=4 |мз_AAL=434|мп_AAL=421 |перамогі_MAG=6 |нічыі_MAG=1 |паразы_MAG=7 |мз_MAG=404|мп_MAG=389 |перамогі_BAR=10|нічыі_BAR=2 |паразы_BAR=2 |мз_BAR=454|мп_BAR=409 |перамогі_KIE=5 |нічыі_KIE=1 |паразы_KIE=8 |мз_KIE=389|мп_KIE=411 |перамогі_SZE=6 |нічыі_SZE=1 |паразы_SZE=7 |мз_SZE=421|мп_SZE=422 |перамогі_NAN=7 |нічыі_NAN=3 |паразы_NAN=4 |мз_NAN=426|мп_NAN=407 |перамогі_ZAG=3 |нічыі_ZAG=1 |паразы_ZAG=10|мз_ZAG=373|мп_ZAG=408 |перамогі_KOL=5 |нічыі_KOL=1 |паразы_KOL=8 |мз_KOL=400|мп_KOL=434 <!--Вызначэньне камандаў (спасылкі ў табліцы)--> |назва_AAL={{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |назва_MAG={{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |назва_BAR={{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |назва_KIE={{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |назва_SZE={{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |назва_NAN={{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |назва_ZAG={{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |назва_KOL={{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] <!--Вызначэньне слупка кваліфікацыі і паніжэньня--> |колер_A=green1|тэкст_A= Чвэрцьфіналы |колер_Б=blue1|тэкст_Б= Плэй-оф <!--Настройкі--> |ліміт_паказу=5 |загаловак_слупка_вынікаў=QR }}</onlyinclude> {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 11 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5133 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 38:31 |лік_першай_паловы = 16:17 |галы1 = [[Томас Арнальдсэн|Арнальдсэн]] 11 |галы2 = [[Валера Рывэра Фольч|Рывэра]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101058/AalborgH%C3%A5ndbold-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 11 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 7842 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 30:35 |лік_першай_паловы = 13:20 |галы1 = [[Эрлен Ёнсэн|Ёнсэн]], [[Магнус Сёндэна|Сёндэна]] 6 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101058/AalborgH%C3%A5ndbold-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 5306 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 31:29 |лік_першай_паловы = 17:18 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 7 |галы2 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]], [[Філіп Вэбэр|Вэбэр]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101057/OTPBankPICKSzeged-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4050 |судзьдзя = Гасьмі, Гасьмі |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 30:23 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Ігар Карачыч|Карачыч]] 5 |галы2 = [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]], [[Мілаш Кос|Кос]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101059/IndustriaKielce-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 18 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 5390 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 31:23 |лік_першай_паловы = 13:9 |галы1 = [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]] 7 |галы2 = [[Крыстыян Б’ёрнсэн|Б’ёрнсэн]], [[Фэлікс Мёлер|Мёлер]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101064/HCZagreb-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 18 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 23:20 |лік_першай_паловы = 13:10 |галы1 = [[Валера Рывэра Фольч|Рывэра]] 8 |галы2 = [[Ігар Карачыч|Карачыч]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101061/HBCNantes-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 5337 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 33:25 |лік_першай_паловы = 18:9 |галы1 = [[Альбін Лягергрэн|Лягергрэн]] 8 |галы2 = [[Сымэн Люсэ|Люсэ]], [[Бэнэдыкт Гунар Оскарсан|Оскарсан]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101062/SCMagdeburg-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 1351 |судзьдзя = Мэрц, Кутлер |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 31:30 |лік_першай_паловы = 20:12 |галы1 = [[Алеш Гомэс|Гомэс]] 5 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101063/Bar%C3%A7a-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5500 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 33:33 |лік_першай_паловы = 17:13 |галы1 = [[Люкас Нільсан|Нільсан]], [[Патрык Вісмах|Вісмах]] 7 |галы2 = [[Гісьлі Торгейр Крыст’янсан|Крыст’янсан]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101066/AalborgH%C3%A5ndbold-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 7 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 4615 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 29:25 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Сыгвальдзі Гуд’ёнсан|Гуд’ёнсан]] 11 |галы2 = [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101068/KolstadH%C3%A5ndbold-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 25 верасьня 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 28:32 |лік_першай_паловы = 13:17 |галы1 = [[Міхал Аляйнічак|Аляйнічак]] 6 |галы2 = [[Мэльвін Рычардсан|Рычардсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101067/IndustriaKielce-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 верасьня 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 5112 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 33:32 |лік_першай_паловы = 16:14 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 7 |галы2 = [[Валера Рывэра Фольч|Рывэра]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101065/OTPBankPICKSzeged-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 9 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 8211 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 30:35 |лік_першай_паловы = 12:19 |галы1 = [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]] 7 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101072/HCZagreb-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 10 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6200 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 26:27 |лік_першай_паловы = 15:19 |галы1 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 7 |галы2 = [[Даніель Дуйшабаеў|Д. Дуйшабаеў]] 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101070/SCMagdeburg-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 10 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 2112 |судзьдзя = Мітрэўскі, Тадароўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 35:27 |лік_першай_паловы = 16:13 |галы1 = ''тры гульцы'' 5 |галы2 = [[Марынус Мунк|Мунк]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101071/Bar%C3%A7a-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 10 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 44:27 |лік_першай_паловы = 26:11 |галы1 = [[Аймэрык Мін|Мін]], [[Каўльдзі Адрыясоля|Адрыясоля]] 6 |галы2 = [[Адрыян Ольбэрг|Ольбэрг]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101069/HBCNantes-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 16 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5348 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 29:28 |лік_першай_паловы = 16:15 |галы1 = [[Бустэр Юўль|Юўль]], [[Як Турын|Турын]] 5 |галы2 = [[Рыхард Бадо|Бадо]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101075/AalborgH%C3%A5ndbold-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 16 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 11732 |судзьдзя = Эрдаган, Эздэніз |судзьдзя_краіна = Турэччына |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 29:31 |лік_першай_паловы = 14:19 |галы1 = [[Філіп Главаш|Главаш]] 9 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101074/HCZagreb-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 16 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 5301 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 28:32 |лік_першай_паловы = 16:15 |галы1 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 7 |галы2 = [[Аймэрык Мін|Мін]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101073/SCMagdeburg-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 17 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 4852 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 32:33 |лік_першай_паловы = 17:17 |галы1 = [[Сыман Епсан|Епсан]], [[Сымэн Люсэ|Люсэ]] 8 |галы2 = [[Аркадыюш Марыта|Марыта]], [[Дылян Наі|Наі]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101076/KolstadH%C3%A5ndbold-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 28:35 |лік_першай_паловы = 12:18 |галы1 = [[Хорхэ Македа|Македа]], [[Аркадыюш Марыта|Марыта]] 5 |галы2 = [[Томас Арнальдсэн|Арнальдсэн]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101080/IndustriaKielce-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Касадор, Нікалаў |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 32:29 |лік_першай_паловы = 15:15 |галы1 = [[Жульен Бо|Бо]] 7 |галы2 = [[Івана Паўлавіч|Паўлавіч]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101077/HBCNantes-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 кастрычніка 2024 |час = 19:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 4870 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 27:29 |лік_першай_паловы = 11:12 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 9 |галы2 = [[Адрыян Ольбэрг|Ольбэрг]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101079/OTPBankPICKSzeged-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 кастрычніка 2024 |час = 21:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 3552 |судзьдзя = Гасьмі, Гасьмі |судзьдзя_краіна = Францыя |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 32:26 |лік_першай_паловы = 16:11 |галы1 = [[Алеш Гомэс|Гомэс]] 8 |галы2 = [[Мануэль Цэндэр|Цэндэр]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101078/Bar%C3%A7a-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 кастрычніка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6479 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 36:24 |лік_першай_паловы = 16:12 |галы1 = [[Ісак Пэрсан|Пэрсан]] 7 |галы2 = [[Філіп Главаш|Главаш]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101086/SCMagdeburg-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 кастрычніка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 6237 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 28:27 |лік_першай_паловы = 15:13 |галы1 = ''тры гульцы'' 5 |галы2 = [[Дылян Наі|Наі]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101083/OTPBankPICKSzeged-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 кастрычніка 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 6012 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 25:24 |лік_першай_паловы = 12:11 |галы1 = [[Сыгвальдзі Гуд’ёнсан|Гуд’ёнсан]] 5 |галы2 = [[Томас Арнальдсэн|Арнальдсэн]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101084/KolstadH%C3%A5ndbold-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 31 кастрычніка 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 31:31 |лік_першай_паловы = 14:17 |галы1 = [[Аймэрык Мін|Мін]] 7 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101081/HBCNantes-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5237 |судзьдзя = Касадор, Нікалаў |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 30:28 |лік_першай_паловы = 13:14 |галы1 = [[Бустэр Юўль|Юўль]] 7 |галы2 = [[Магнус Сёндэна|Сёндэна]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101088/AalborgH%C3%A5ndbold-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 6107 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 22:18 |лік_першай_паловы = 11:7 |галы1 = [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]] 7 |галы2 = ''тры гульцы'' 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101082/HCZagreb-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = 2 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 2268 |судзьдзя = Хорват, Мартан |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 36:30 |лік_першай_паловы = 19:14 |галы1 = [[Тыматэ Н’Гесан|Н’Гесан]] 8 |галы2 = [[Жульен Бо|Бо]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101085/Bar%C3%A7a-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 21 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 31:35 |лік_першай_паловы = 19:17 |галы1 = [[Аркадыюш Марыта|Марыта]] 7 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101087/IndustriaKielce-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5455 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 34:26 |лік_першай_паловы = 20:13 |галы1 = [[Як Турын|Турын]], [[Алекс Улах|Улах]] 6 |галы2 = ''пяць гульцоў'' 3 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101092/AalborgH%C3%A5ndbold-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лістапада 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 6087 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 33:36 |лік_першай_паловы = 16:17 |галы1 = ''тры гульцы'' 6 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101091/KolstadH%C3%A5ndbold-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6486 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 28:23 |лік_першай_паловы = 14:13 |галы1 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 8 |галы2 = ''тры гульцы'' 4 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101090/SCMagdeburg-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лістапада 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 4705 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 22:25 |лік_першай_паловы = 12:13 |галы1 = [[Патрык Вальчак|Вальчак]] 6 |галы2 = [[Нікаля Турна|Турна]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101089/HCZagreb-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 4 сьнежня 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4050 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 31:30 |лік_першай_паловы = 15:13 |галы1 = [[Алекс Дуйшабаеў|А. Дуйшабаеў]], [[Аркадыюш Марыта|Марыта]] 6 |галы2 = [[Санэр Сагасэн|Сагасэн]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101096/IndustriaKielce-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 4 сьнежня 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 10356 |судзьдзя = Гансэн, Мадсэн |судзьдзя_краіна = Данія |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 29:28 |лік_першай_паловы = 11:15 |галы1 = ''пяць гульцоў'' 5 |галы2 = [[Даніель Пэтэрсан|Пэтэрсан]], [[Мануэль Цэндэр|Цэндэр]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101093/HBCNantes-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сьнежня 2024 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 7050 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 30:32 |лік_першай_паловы = 17:16 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 12 |галы2 = [[Томас Арнальдсэн|Арнальдсэн]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101095/OTPBankPICKSzeged-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сьнежня 2024 |час = 22:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 2981 |судзьдзя = Секуліч, Ёвандыч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 38:30 |лік_першай_паловы = 23:16 |галы1 = [[Мэльвін Рычардсан|Рычардсан]] 11 |галы2 = [[Цімур Дзібіраў|Дзібіраў]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101094/Bar%C3%A7a-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5500 |судзьдзя = Эрдаган, Эздэніз |судзьдзя_краіна = Турэччына |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 36:35 |лік_першай_паловы = 23:18 |галы1 = [[Томас Арнальдсэн|Арнальдсэн]] 9 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101099/AalborgH%C3%A5ndbold-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 4137 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 29:28 |лік_першай_паловы = 18:11 |галы1 = [[Сымэн Люсэ|Люсэ]] 7 |галы2 = [[Валера Рывэра Фольч|Рывэра]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101097/KolstadH%C3%A5ndbold-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 4878 |судзьдзя = Мітрэўскі, Тадароўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 26:27 |лік_першай_паловы = 13:15 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 8 |галы2 = [[Звонімір Срна|Срна]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101100/OTPBankPICKSzeged-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 7 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 12 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Хорват, Мартан |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 25:29 |лік_першай_паловы = 10:16 |галы1 = [[Даніель Дуйшабаеў|Д. Дуйшабаеў]] 6 |галы2 = [[Фэлікс Кляар|Кляар]], [[Матыяс Мушэ|Мушэ]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101098/IndustriaKielce-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 2 |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 13524 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 25:25 |лік_першай_паловы = 13:16 |галы1 = [[Ігар Бяляўскі|Бяляўскі]] 8 |галы2 = [[Сыман Епсан|Епсан]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101104/HCZagreb-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6337 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 32:31 |лік_першай_паловы = 17:17 |галы1 = [[Фэлікс Кляар|Кляар]], [[Мікаэль Дамгор|Дамгор]] 8 |галы2 = [[Бустэр Юўль|Юўль]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101102/SCMagdeburg-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 19 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 32:29 |лік_першай_паловы = 19:16 |галы1 = [[Жульен Бо|Бо]] 8 |галы2 = ''пяць гульцоў'' 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101101/HBCNantes-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 20 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 3533 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 30:28 |лік_першай_паловы = 14:13 |галы1 = [[Тыматэ Н’Гесан|Н’Гесан]] 6 |галы2 = [[Хорхэ Македа|Македа]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101103/Bar%C3%A7a-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5445 |судзьдзя = Бркіч, Юсуфгоджыч |судзьдзя_краіна = Аўстрыя |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Харватыя}} [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] |лік = 33:30 |лік_першай_паловы = 15:17 |галы1 = ''чатыры гульцы'' 5 |галы2 = [[Філіп Главаш|Главаш]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101108/AalborgH%C3%A5ndbold-HCZagreb/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 лютага 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 28:28 |лік_першай_паловы = 14:12 |галы1 = [[Дылян Наі|Наі]] 7 |галы2 = [[Валера Рывэра Фольч|Рывэра]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101105/IndustriaKielce-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 7770 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 29:29 |лік_першай_паловы = 17:14 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 6 |галы2 = [[Алеш Гомэс|Гомэс]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101107/OTPBankPICKSzeged-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 лютага 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Тронгэйм Спэктрум]], [[Тронгэйм]] |гледачы = 2450 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] {{Сьцяг|Нарвэгія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 31:27 |лік_першай_паловы = 15:14 |галы1 = [[Сыман Епсан|Епсан]] 11 |галы2 = [[Матыяс Мушэ|Мушэ]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101106/KolstadH%C3%A5ndbold-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6293 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 31:24 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Матыяс Мушэ|Мушэ]] 9 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 11 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101109/SCMagdeburg-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Арэна-Заграб]], [[Заграб]] |гледачы = 6478 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Заграб (гандбольны клюб)|Заграб]] {{Сьцяг|Харватыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 26:27 |лік_першай_паловы = 12:15 |галы1 = [[Філіп Главаш|Главаш]], [[Лука Лоўрэ Кларыца|Кларыца]] 5 |галы2 = [[Гасан Када|Када]], [[Дылян Наі|Наі]] 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101111/HCZagreb-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 1516 |судзьдзя = Мітрэўскі, Тадароўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нарвэгія}} [[Кальстад Тронгэйм|Кальстад]] |лік = 36:27 |лік_першай_паловы = 18:13 |галы1 = [[Алеш Гомэс|Гомэс]] 6 |галы2 = [[Сыман Епсан|Епсан]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101112/Bar%C3%A7a-KolstadH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 5 сакавіка 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Секуліч, Ёвандыч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 29:29 |лік_першай_паловы = 18:14 |галы1 = [[Тыбо Брые|Брые]], [[Валера Рывэра Фольч|Рывэра]] 6 |галы2 = ''тры гульцы'' 5 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020101110/HBCNantes-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} == Плэй-оф == === 1/8 фіналу === {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 сакавіка 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Заля легіёнаў]], [[Кельцы]] |гледачы = 4200 |судзьдзя = Павічавіч, Ражнатавіч |судзьдзя_краіна = Чарнагорыя |каманда1 = [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 27:33 |лік_першай_паловы = 14:12 |галы1 = [[Дылян Наі|Наі]] 6 |галы2 = [[Лясэ Андэрсан|Андэрсан]] 13 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104001/IndustriaKielce-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 2 красавіка 2025 |час = 19:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 8819 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Індустрыя Кельцы|Індустрыя]] |лік = 37:37 |лік_першай_паловы = 21:24 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 12 |галы2 = [[Шыман Сіцька|Сіцька]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104002/F%C3%BCchseBerlin-IndustriaKielce/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 7 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 сакавіка 2025 |час = 22:45 |стадыён = [[Орлен-арэна]], [[Плоцк]] |гледачы = 5284 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] {{Сьцяг|Польшча}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 28:25 |лік_першай_паловы = 17:12 |галы1 = [[Пшамыслаў Краеўскі|Краеўскі]] 8 |галы2 = [[Жульен Бо|Бо]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104003/OrlenWislaPlock-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 2 красавіка 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Мітрэўскі, Тадароўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Польшча}} [[Вісла Плоцк (гандбольны клюб)|Вісла]] |лік = 29:24 |лік_першай_паловы = 17:8 |галы1 = [[Аюб Абдзі|Абдзі]] 6 |галы2 = [[Філіп Міхаловіч|Міхаловіч]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104004/HBCNantes-OrlenWislaPlock/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 6 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 27 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 6603 |судзьдзя = Куртагіч, Вэтэрвік |судзьдзя_краіна = Швэцыя |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] |лік = 30:31 |лік_першай_паловы = 13:14 |галы1 = [[Лазар Кукіч|Кукіч]] 6 |галы2 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104005/OTPBankPICKSzeged-ParisSaintGermainHandball/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 3 красавіка 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Стадыён П’ера Кубэртэна]], [[Парыж]] |гледачы = 2716 |судзьдзя = Мартынш, Мартынш |судзьдзя_краіна = Партугалія |каманда1 = [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 25:35 |лік_першай_паловы = 11:17 |галы1 = [[Каміль Сыпшак|Сыпшак]] 8 |галы2 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104006/ParisSaintGermainHandball-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 26 сакавіка 2025 |час = 20:45 |стадыён = [[Заля Палівалэнцэ (Бухарэст)|Заля Палівалэнцэ]], [[Бухарэст]] |гледачы = 4100 |судзьдзя = Біро, Кіс |судзьдзя_краіна = Вугоршчына |каманда1 = [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] {{Сьцяг|Румынія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 26:30 |лік_першай_паловы = 11:16 |галы1 = [[Андрэй Акіменка|Акіменка]] 6 |галы2 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104007/DinamoBucuresti-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 2 красавіка 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Ангальт-Арэна]], [[Дэсаў-Росьляў]] |гледачы = 2424 |судзьдзя = Альварэс, Бустамантэ |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Румынія}} [[Дынама Бухарэст (гандбольны клюб)|Дынама]] |лік = 35:29 |лік_першай_паловы = 21:10 |галы1 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 8 |галы2 = [[Бранка Вуявіч|Вуявіч]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020104008/SCMagdeburg-DinamoBucuresti/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} === Чвэрцьфіналы === {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 красавіка 2025 |час = 19:45 |стадыён = [[GETEC-арэна]], [[Магдэбург]] |гледачы = 6263 |судзьдзя = Горачак, Новатны |судзьдзя_краіна = Чэхія |каманда1 = [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] |лік = 26:26 |лік_першай_паловы = 11:14 |галы1 = [[Альбін Лягергрэн|Лягергрэн]] 8 |галы2 = [[Людавік Фабрэгас|Фабрэгас]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105001/SCMagdeburg-OneVeszpr%C3%A9mHC/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 1 траўня 2025 |час = 19:45 |стадыён = [[Вэспрэм-арэна]], [[Вэспрэм]] |гледачы = 5300 |судзьдзя = Ёрум, Клевэн |судзьдзя_краіна = Нарвэгія |каманда1 = [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 27:28 |лік_першай_паловы = 13:13 |галы1 = [[Людавік Фабрэгас|Фабрэгас]] 7 |галы2 = [[Фэлікс Кляар|Кляар]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105002/OneVeszpr%C3%A9mHC-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 красавіка 2025 |час = 19:45 |стадыён = [[Пік-арэна]], [[Сэгед]] |гледачы = 7993 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Пік Сэгед|Пік]] {{Сьцяг|Вугоршчына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 24:27 |лік_першай_паловы = 10:9 |галы1 = [[Марыё Шоштарыч|Шоштарыч]] 8 |галы2 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105003/OTPBankPICKSzeged-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 5 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 1 траўня 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Паляў Бляўграна]], [[Барсэлёна]] |гледачы = 4268 |судзьдзя = Борычыч, Маркавіч |судзьдзя_краіна = Сэрбія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Пік Сэгед|Пік]] |лік = 29:30 |лік_першай_паловы = 16:14 |галы1 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 6 |галы2 = [[Сэбастыян Фрымэль|Фрымэль]] 10 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105004/Bar%C3%A7a-OTPBankPICKSzeged/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 3 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 23 красавіка 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Аш-Арэна]], [[Нант]] |гледачы = 5902 |судзьдзя = Шульцэ, Тэніс |судзьдзя_краіна = Нямеччына |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Партугалія}} [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] |лік = 28:27 |лік_першай_паловы = 13:10 |галы1 = [[Аймэрык Мін|Мін]] 7 |галы2 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105005/HBCNantes-SportingCP/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 1 |жоўтыя_карткі2 = 2 |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 красавіка 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Павільён імя Жуана Рошы]], [[Лісабон]] |гледачы = 2667 |судзьдзя = Канічанін, Канічанін |судзьдзя_краіна = Босьнія і Герцагавіна |каманда1 = [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] {{Сьцяг|Партугалія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 30:32 |лік_першай_паловы = 15:16 |галы1 = [[Мартым Кошта|М. Кошта]] 8 |галы2 = [[Аймэрык Мін|Мін]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105006/SportingCP-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 3 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = 1 }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 24 красавіка 2025 |час = 21:45 |стадыён = [[Арэна імя Макса Шмэлінга]], [[Бэрлін]] |гледачы = 8520 |судзьдзя = Марын, Гарсія |судзьдзя_краіна = Гішпанія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Данія}} [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] |лік = 37:29 |лік_першай_паловы = 14:15 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 11 |галы2 = [[Мадс Гангар|Гангар]] 7 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105007/F%C3%BCchseBerlin-AalborgH%C3%A5ndbold/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 4 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = 2 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 30 красавіка 2025 |час = 19:45 |стадыён = [[Гігантыюм]], [[Ольбарг]] |гледачы = 5500 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Ольбарг (гандбольны клюб)|Ольбарг]] {{Сьцяг|Данія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] |лік = 36:40 |лік_першай_паловы = 20:21 |галы1 = [[Крыстыян Б’ёрнсэн|Б’ёрнсэн]] 9 |галы2 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]] 9 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020105008/AalborgH%C3%A5ndbold-F%C3%BCchseBerlin/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = 1 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} === Фінал чатырох === Фінал чатырох будзе ладзіцца ў нямецкім [[Кёльн]]е на [[Лянксэс Арэна|Лянксэс Арэне]]. Гульні адбудуцца 14 і 15 чэрвеня 2025 году. {{Турнір4 <!--Дата. Месца/Каманда 1/Галы каманды 1/Каманда 2/Галы каманды 2--> <!--Паўфіналы--> |14 чэрвеня| '''{{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]]''' | '''34''' | {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] | 24 |14 чэрвеня| {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] | 30 | '''{{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]]''' | '''31''' <!--Фінал--> |15 чэрвеня| {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] | 26 | '''{{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]]''' | '''32''' <!--Матч за 3-е месца--> |15 чэрвеня| '''{{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]]''' | '''30''' | {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] | 25 |За3месца=так }} ==== Паўфіналы ==== {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 14 чэрвеня 2025 |час = 16:00 |стадыён = [[Лянксэс Арэна]], [[Кёльн]] |гледачы = 20074 |судзьдзя = Эльясан, Пальсан |судзьдзя_краіна = Ісьляндыя |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Францыя}} [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] |лік = 34:24 |лік_першай_паловы = 18:12 |галы1 = [[Тым Фрайгёфэр|Фрайгёфэр]] 10 |галы2 = [[Нікаля Турна|Турна]] 6 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020107001/F%C3%BCchseBerlin-HBCNantes/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 6 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = }} ---- {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 14 чэрвеня 2025 |час = 19:00 |стадыён = [[Лянксэс Арэна]], [[Кёльн]] |гледачы = 20074 |судзьдзя = Нікалаў, Начэўскі |судзьдзя_краіна = Паўночная Македонія |каманда1 = [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] {{Сьцяг|Гішпанія}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 30:31 |лік_першай_паловы = 18:18 |галы1 = [[Дыка Мэм|Мэм]] 8 |галы2 = [[Омар Інгі Магнусан|Магнусан]] 11 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020107002/Bar%C3%A7a-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 2 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 3 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ==== За 3-е месца ==== {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 15 чэрвеня 2025 |час = 16:00 |стадыён = [[Лянксэс Арэна]], [[Кёльн]] |гледачы = 20074 |судзьдзя = Кавальчук, Кавальчук |судзьдзя_краіна = Малдова |каманда1 = [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] {{Сьцяг|Францыя}} |каманда2 = {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна (гандбольны клюб)|Барсэлёна]] |лік = 30:25 |лік_першай_паловы = 14:9 |галы1 = [[Каўльдзі Адрыясоля|Адрыясоля]] 6 |галы2 = [[Мэльвін Рычардсан|Рычардсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020107003/HBCNantes-Bar%C3%A7a/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 1 |жоўтыя_карткі1 = |чырвоныя_карткі1 = 1 |дзьве_хвіліны2 = 4 |жоўтыя_карткі2 = |чырвоныя_карткі2 = }} ==== Фінал ==== {{Справаздача пра гандбольны матч |дата = 15 чэрвеня 2025 |час = 19:00 |стадыён = [[Лянксэс Арэна]], [[Кёльн]] |гледачы = 20074 |судзьдзя = Лаг, Сок |судзьдзя_краіна = Славенія |каманда1 = [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] {{Сьцяг|Нямеччына}} |каманда2 = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] |лік = 26:32 |лік_першай_паловы = 12:16 |галы1 = [[Матыяс Гідсэль|Гідсэль]], [[Гакун Вэст-аў-Тэйгум|Вэст-аў-Тэйгум]] 7 |галы2 = [[Гісьлі Торгейр Крыст’янсан|Крыст’янсан]] 8 |пратакол = [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/matches/details/202511020107004/F%C3%BCchseBerlin-SCMagdeburg/ Пратакол] |дзьве_хвіліны1 = 5 |жоўтыя_карткі1 = 2 |чырвоныя_карткі1 = |дзьве_хвіліны2 = 2 |жоўтыя_карткі2 = 1 |чырвоныя_карткі2 = 1 }} == Статыстыка == У гэты сьпіс уключаны толькі дзесяць найлепшых гульцоў, якія набралі найбольшую колькасьць закінутых мячоў<ref>[https://history.eurohandball.com/ec/cl/men/2024-25/scorers «2024/25 Men’s EHF Champions League. Top Scorers»]. European Handball Federation.</ref>. {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- ! style="width:150пкс;"| Гулец ! style="width:150пкс;"| Клюб ! style="width:25пкс;"| Галы |- |style="text-align:left;"| [[Матыяс Гідсэль]] ||style="text-align:left;"| [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] || 135 |- |style="text-align:left;"| [[Марыё Шоштарыч]] ||style="text-align:left;"| [[Пік Сэгед|Пік]] || 130 |- |style="text-align:left;"| [[Лясэ Андэрсан]] ||style="text-align:left;"| [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] || 115 |- |style="text-align:left;"| [[Мартым Кошта]] ||style="text-align:left;"| [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] || 105 |- |style="text-align:left;"| [[Каміль Сыпшак]] ||style="text-align:left;"| [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж (гандбольны клюб)|Пары Сэн-Жэрмэн]] || 104 |- |style="text-align:left;"| [[Аймэрык Мін]] ||style="text-align:left;"| [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] || 88 |- |style="text-align:left;"| [[Валера Рывэра Фольч]] ||style="text-align:left;"| [[Нант (гандбольны клюб)|Нант]] || 88 |- |style="text-align:left;"| [[Філіп Кузманоўскі]] ||style="text-align:left;"| [[Пэлістэр Бітала|Пэлістэр]] || 87 |- |style="text-align:left;"| [[Тым Фрайгёфэр]] ||style="text-align:left;"| [[Фюксэ Бэрлін|Фюксэ]] || 82 |- |style="text-align:left;"| [[Кіку Кошта]] ||style="text-align:left;"| [[Спортынг Лісабон (гандбольны клюб)|Спортынг]] || 79 |- |style="text-align:left;"| [[Омар Інгі Магнусан]] ||style="text-align:left;"| [[Магдэбург (гандбольны клюб)|Магдэбург]] || 79 |- |style="text-align:left;"| [[Нэдым Рэмілі]] ||style="text-align:left;"| [[Вэспрэм (гандбольны клюб)|Вэспрэм]] || 79 |} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://ehfcl.eurohandball.com/men/2024-25/ Афіцыйны сайт]. {{Ліга чэмпіёнаў ЭГФ}} [[Катэгорыя:Ліга чэмпіёнаў ЭГФ]] [[Катэгорыя:2024 год у гандболе]] [[Катэгорыя:2025 год у гандболе]] pbv5alremedjqmbx2xpq286be5lczvv 0 289795 2620381 2616516 2025-06-16T19:35:30Z Dymitr 10914 /* Плэй-оф */ абнаўленьне зьвестак 2620381 wikitext text/x-wiki '''НХЛ у сэзоне 2024—2025 гадоў''' — 108-ы (107-ы гульнявы) сэзон [[Нацыянальная хакейная ліга|Нацыянальнай хакейнай лігі]], які распачнецца 4 кастрычніка 2024 году, а скончыцца на пачатку красавіка 2025 году. У матчы адкрыцьці згуляюць «[[Бафала Сэйбрз]]» і «[[Нью-Джэрзі Дэвілз]]» у Празе, у рамках Глябальнай сэрыі НХЛ. Перадсэзонны драфт адбыўся 28—29 чэрвеня 2024 году ў [[Парадайз (Нэвада)|Парадайзе]]<ref>[http://www.thehockeynews.com/news/2024-nhl-draft-to-take-place-at-the-sphere-in-las-vegas «2024 NHL Draft To Take Place At The Sphere In Las Vegas»]. TheHockeyNews.com.</ref>. Першым нумарам на драфце быў абраны канадзкі хакеіст [[Маклін Сэлебрыні]] клюбам «[[Сан-Хасэ Шаркс]]»<ref>Rosen, Dan (12.03.2024). [https://www.nhl.com/news/2024-global-series-to-feature-buffalo-new-jersey-florida-dallas «2024 Global Series to feature Sabres, Devils, Panthers, Stars»]. NHL.</ref>. 13 красавіка 2024 году стала вядома, што з дазволу НХЛ «Арызона Каётыз» пераедзе з новага сэзону ў іншы штат. Як далей стала вядома, клюб пачаў называццца «[[Юта Солт-Лэйк-Сіці|Юта]]». == Рэгулярны сэзон == === Табліца === {{НХЛ/Табліца}} === Статыстыка === ==== Найлепшыя бамбардзіры ==== У гэты сьпіс уключаны толькі дзесяць найлепшых гульцоў, якія набралі найбольшую колькасьць пунктаў цягам рэгулярнага сэзону. {{НХЛ/СтатыстыкаБамбардзіры}} ==== Найлепшыя брамнікі ==== У гэты сьпіс уключаны толькі дзесяць найлепшых брамнікаў, паводле іхняга адсотку надзейнасьці, здабытага цягам рэгулярнага сэзону. Пры гэтым, каб трапіць у сьпіс брамнікі мусілі згуляць ня меней за 40% ад усіх матчаў сваёй каманды. {{НХЛ/СтатыстыкаБрамнікі}} == Плэй-оф == {{Плэй-оф НХЛ | Раўнд1-каманда01='''[[Таронта Мэйпл Ліфс]]''' | Раўнд1-вынік01='''4''' | Раўнд1-каманда02=[[Атава Сэнатарз]] | Раўнд1-вынік02=2 | Раўнд1-каманда03=[[Тампа Бэй Лайтнінг]] | Раўнд1-вынік03=1 | Раўнд1-каманда04='''[[Флорыда Пантэрз]]''' | Раўнд1-вынік04='''4''' | Раўнд1-каманда05='''[[Вашынгтон Кэпіталз]]''' | Раўнд1-вынік05='''4''' | Раўнд1-каманда06=[[Манрэаль Канадыенз]] | Раўнд1-вынік06=1 | Раўнд1-каманда07='''[[Караліна Гарыкейнз]]''' | Раўнд1-вынік07='''4''' | Раўнд1-каманда08=[[Нью-Джэрзі Дэвілз]] | Раўнд1-вынік08=1 | Раўнд1-каманда09='''[[Вініпэг Джэтс]]''' | Раўнд1-вынік09='''4''' | Раўнд1-каманда10=[[Сэнт-Луіс Блюз]] | Раўнд1-вынік10=3 | Раўнд1-каманда11='''[[Далас Старз]]''' | Раўнд1-вынік11=4 | Раўнд1-каманда12=[[Каларада Эвэланш]] | Раўнд1-вынік12=3 | Раўнд1-каманда13='''[[Вэгас Голдэн Найтс]]''' | Раўнд1-вынік13='''4''' | Раўнд1-каманда14=[[Мінэсота Ўайлд]] | Раўнд1-вынік14=2 | Раўнд1-каманда15=[[Лос-Анджэлес Кінгс]] | Раўнд1-вынік15=2 | Раўнд1-каманда16='''[[Эдмантан Ойлерз]]''' | Раўнд1-вынік16='''4''' | Раўнд2-месца01= | Раўнд2-каманда01=[[Таронта Мэйпл Ліфс]] | Раўнд2-вынік01=3 | Раўнд2-месца02= | Раўнд2-каманда02='''[[Флорыда Пантэрз]]''' | Раўнд2-вынік02='''4''' | Раўнд2-месца03= | Раўнд2-каманда03=[[Вашынгтон Кэпіталз]] | Раўнд2-вынік03=1 | Раўнд2-месца04= | Раўнд2-каманда04='''[[Караліна Гарыкейнз]]''' | Раўнд2-вынік04='''4''' | Раўнд2-месца05= | Раўнд2-каманда05=[[Вініпэг Джэтс]] | Раўнд2-вынік05=2 | Раўнд2-месца06= | Раўнд2-каманда06='''[[Далас Старз]]''' | Раўнд2-вынік06='''4''' | Раўнд2-месца07= | Раўнд2-каманда07=[[Вэгас Голдэн Найтс]] | Раўнд2-вынік07=1 | Раўнд2-месца08= | Раўнд2-каманда08='''[[Эдмантан Ойлерз]]''' | Раўнд2-вынік08='''4''' | Раўнд3-месца01= | Раўнд3-каманда01='''[[Флорыда Пантэрз]]''' | Раўнд3-вынік01='''4''' | Раўнд3-месца02= | Раўнд3-каманда02=[[Караліна Гарыкейнз]] | Раўнд3-вынік02=1 | Раўнд3-месца03= | Раўнд3-каманда03=[[Далас Старз]] | Раўнд3-вынік03=1 | Раўнд3-месца04= | Раўнд3-каманда04='''[[Эдмантан Ойлерз]]''' | Раўнд3-вынік04='''4''' | Раўнд4-месца01= | Раўнд4-каманда01=[[Флорыда Пантэрз]] | Раўнд4-вынік01=3 | Раўнд4-месца02= | Раўнд4-каманда02=[[Эдмантан Ойлерз]] | Раўнд4-вынік02=2 }} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.nhl.com/ Падзеі сэзону 2024—2025] на сайце nhl.com {{Ref-en}} {{Сэзоны НХЛ}} [[Катэгорыя:Сэзоны НХЛ|2024—2025]] hbl71m111sujms53wl93jf2nuj3f867 0 290627 2620333 2597182 2025-06-16T16:28:40Z Enyavar 54893 update 2620333 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = БРІКС |арыгінальная назва = BRICS |выява = BRICS 2024 Russian chairmanship logo.svg |рамка выявы = |памер выявы = |альтэрнатыўны тэкст выявы = |подпіс выявы = Лягатып БРІКС за [[16-ы саміт БРІКС|расейскім кіраўніцтвам]] |мапа = BRICS, partners and applicants (2025-06).svg |памер мапы = |альтэрнатыўны тэкст мапы = |подпіс мапы = {{Легенда|#0072B2|дзяржавы-ўдзельніцы}}{{Легенда|#87aade|дзяржавы-партнэркі}}{{Легенда|#5fd35f|дзяржавы-кандыдаткі}} |мапа 2 = |абрэвіятура = |дэвіз = |папярэднік = |наступнік = |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку і век|2009|6|16|df=yes}} |дата спыненьня існаваньня = |тып = [[Міжнародная арганізацыя|міжурадавая арганізацыя]] |юрыдычны статус = |мэта = палітычная і эканамічная |штабкватэра = |месцазнаходжаньне = {{Просты сьпіс|[[Екацярынбург]], [[Расея]]|([[1-ы саміт БРІКС]])}} |каардынаты = |дзейнічае ў рэгіёнах = |сяброўства = {{Згорнуты сьпіс|стыль загалоўка = background:transparent;text-align:left;font-weight:normal; | {{Сьцягафікацыя|Бразылія}} | {{Сьцягафікацыя|Расея}} | {{Сьцягафікацыя|Індыя}} | {{Сьцягафікацыя|КНР}} | {{Сьцягафікацыя|ПАР}} | {{Сьцягафікацыя|Іран}} | {{Сьцягафікацыя|Эгіпет}} | {{Сьцягафікацыя|Этыёпія}} | {{Сьцягафікацыя|Аб’яднаныя Арабскія Эміраты}} }} |афіцыйныя мовы = [[Амхарская мова|амхарская]], [[Ангельская мова|ангельская]], [[Арабская мова|арабская]], [[гіндзі]], [[Кітайская мова|кітайская]], [[Партугальская мова|партугальская]], [[Пэрсыдзкая мова|пэрсыдзкая]], [[Расейская мова|расейская]] |генэральны сакратар = |пасада кіраўніка = |імя кіраўніка = |пасада кіраўніка 2 = |імя кіраўніка 2 = |пасада кіраўніка 3 = |імя кіраўніка 3 = |пасада кіраўніка 4 = |імя кіраўніка 4 = |асноўныя асобы = |кіроўны орган = |матчыная кампанія = |зьвязаныя кампаніі = |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = |колькасьць валянтэраў = |сайт = [https://brics-russia2024.ru/en/ brics-russia2024.ru] |заўвагі = |колішняя назва = БРІК }} '''БРІКС''' альбо '''БРЫКС''' — [[Міжнародная арганізацыя|міждзяржаўная арганізацыя]] палітычна-эканамічнага супрацоўніцтва. Назва — першыя літары дзяржаваў-заснавальніцаў ([[Бразылія]], [[Расея]], [[Індыя]], [[КНР|Кітай]], [[Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка]]). З 2009 року склад пашырыўся, і ў 2024 да арганізацыі далучыліся [[Аб’яднаныя Арабскія Эміраты]], [[Іран]], [[Эгіпет]] ды [[Этыёпія]]. Арганізацыя перарасла ў [[геапалітычны блёк]], які займае каля 30% зямной паверхні і 45% сусьветнага насельніцтва. Пяць дзяржаваў-заснавальніцаў уваходзяць і ў «[[Група дваццаці|Вялікую дваццатку]]» і складаюць геапалітычную процівагу дзяржавам «[[Вялікая сямёрка|Вялікай сямёркі]]». == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://infobrics.org/ Інфармацыйны партал БРІКС] {{Накід}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Нэалягізмы 2000-х]] [[Катэгорыя:Эканамічная клясыфікацыя краінаў]] [[Катэгорыя:Міжнародныя палітычныя арганізацыі]] [[Катэгорыя:Міжнародныя эканамічныя арганізацыі]] [[Катэгорыя:Арганізацыі, заснаваныя ў 2009 годзе]] jzk3b4tizwwquith5mj0e696niwy2n6 10 290883 2620437 2577225 2025-06-17T08:21:22Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620437 wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{1}}} <!-- Рознае --> | ПапярэдніСэзон = [[Чэмпіянат Харватыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] <!-- 1 дывізіён --> | ВараждзінЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Футбольная ліга]] | ВараждзінСэзон = [[Футбольная ліга Харватыі 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Вараждзін = 4 месца | ГорыцаВэліЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Футбольная ліга]] | ГорыцаВэліСэзон = [[Футбольная ліга Харватыі 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ГорыцаВэлі = 9 месца | ДынамаЗагрЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Футбольная ліга]] | ДынамаЗагрСэзон = [[Футбольная ліга Харватыі 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ДынамаЗагр = 2 месца | Істра1961ПЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Футбольная ліга]] | Істра1961ПСэзон = [[Футбольная ліга Харватыі 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Істра1961П = 6 месца | ЛякаматываЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Футбольная ліга]] | ЛякаматываСэзон = [[Футбольная ліга Харватыі 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Лякаматыва = 8 месца | ОсіекЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Футбольная ліга]] | ОсіекСэзон = [[Футбольная ліга Харватыі 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Осіек = 7 месца | РыекаЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Футбольная ліга]] | РыекаСэзон = [[Футбольная ліга Харватыі 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Рыека = 1 месца | СлавенБелуЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Футбольная ліга]] | СлавенБелуСэзон = [[Футбольная ліга Харватыі 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СлавенБелу = 5 месца | ХайдукСпліЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Футбольная ліга]] | ХайдукСпліСэзон = [[Футбольная ліга Харватыі 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ХайдукСплі = 3 месца <!-- 2 дывізіён --> | РудэшЗаграЛіга = [[Другая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Першая ліга]] | РудэшЗаграСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | РудэшЗагра = 9 месца | ЦыбаліяВінЛіга = [[Другая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе|Першая ліга]] | ЦыбаліяВінСэзон = [[Першая ліга чэмпіянату Харватыі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЦыбаліяВін = 5 месца <!-- 3 дывізіён --> | ХрвацкіДраЛіга = Другая ліга | ХрвацкіДраСэзон = 2024—2025 | ХрвацкіДра = 12 месца <!-- Рэгіянальныя лігі --> | ЗаграбЛіга = Чацьвёртая ліга Заграб | ЗаграбСэзон = 2024—2025 | Заграб = 10 месца | СплітЛіга = [[Першая ліга чэмпіянату Спліцка-далмацінскай жупаніі па футболе|Спліцка-далмацінская ліга]] | СплітСэзон = 2024—2025 | Спліт = 13 месца | default = 0}}<noinclude> {{Дакумэнтацыя}} [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя папярэднія сэзоны|Харватыя]] </noinclude> jg8694pqkkesznme9n146dguxzjzcbx 10 290907 2620455 2577345 2025-06-17T11:13:57Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620455 wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{1}}} <!-- Рознае --> | ПапярэдніСэзон = [[Чэмпіянат Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] <!-- 1 дывізіён --> | АЕКЛярнакаЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] | АЕКЛярнакаСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АЕКЛярнака = 4 месца | АмоніяНікаЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] | АмоніяНікаСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АмоніяНіка = 3 месца | АнартосісФЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] | АнартосісФСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АнартосісФ = 7 месца | АпалёнЛімаЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] | АпалёнЛімаСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АпалёнЛіма = 6 месца | АПОЭЛНікасЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] | АПОЭЛНікасСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АПОЭЛНікас = 5 месца | АрысЛімасоЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] | АрысЛімасоСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АрысЛімасо = 2 месца | АЭЛЛімасолЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] | АЭЛЛімасолСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АЭЛЛімасол = 9 месца | КарміётысаЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] | КарміётысаСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Карміётыса = 12 месца (паніжэньне) | НэаСалямінЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] | НэаСалямінСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | НэаСалямін = 13 месца (паніжэньне) | ПафасЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] | ПафасСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Пафас = 1 месца | ЭнасісПараЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] | ЭнасісПараСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЭнасісПара = 10 месца | ЭтнікосАхнЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Першы дывізіён]] | ЭтнікосАхнСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЭтнікосАхн = 8 месца <!-- 2 дывізіён --> | АлімпіякосЛіга = [[Другі дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Другі дывізіён]] | АлімпіякосСэзон = [[Другі дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Алімпіякос = 2 месца (падвышэньне) | АтэлясАтыеЛіга = [[Другі дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Другі дывізіён]] | АтэлясАтыеСэзон = [[Другі дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АтэлясАтые = 15 месца (паніжэньне) | АяНапаЛіга = [[Другі дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Другі дывізіён]] | АяНапаСэзон = [[Другі дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АяНапа = 11 месца | ДоксаКатакЛіга = [[Другі дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Другі дывізіён]] | ДоксаКатакСэзон = [[Другі дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ДоксаКатак = 9 месца <!-- 3 дывізіён --> | ЭрмісАрадыЛіга = [[Трэці дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе|Трэці дывізіён]] | ЭрмісАрадыСэзон = [[Трэці дывізіён чэмпіянату Кіпру па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЭрмісАрады = 6 месца | default = 0}}<noinclude> {{Дакумэнтацыя}} [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя папярэднія сэзоны|Кіпр]] </noinclude> 2t441tvhla4xj2cwoeqd1iismzxazc5 10 290996 2620315 2578035 2025-06-16T13:49:00Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620315 wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{1}}} <!-- Рознае --> | ПапярэдніСэзон = [[Чэмпіянат Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] <!-- 1 дывізіён --> | АразНахічэЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Прэм’ер-ліга]] | АразНахічэСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | АразНахічэ = 3 месца | ЗіраБакуЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Прэм’ер-ліга]] | ЗіраБакуСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЗіраБаку = 2 месца | КарабахАгдЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Прэм’ер-ліга]] | КарабахАгдСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | КарабахАгд = 1 месца | КяпазГянджЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Прэм’ер-ліга]] | КяпазГянджСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | КяпазГяндж = 9 месца | НэфтчыБакуЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Прэм’ер-ліга]] | НэфтчыБакуСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | НэфтчыБаку = 6 месца | СумгаітЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Прэм’ер-ліга]] | СумгаітСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Сумгаіт = 8 месца | СабаілБакуЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Прэм’ер-ліга]] | СабаілБакуСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СабаілБаку = 10 месца (паніжэньне) | СабахБакуЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Прэм’ер-ліга]] | СабахБакуСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СабахБаку = 5 месца | ТуранТавузЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Прэм’ер-ліга]] | ТуранТавузСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ТуранТавуз = 4 месца | ШамахыБакуЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Прэм’ер-ліга]] | ШамахыБакуСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ШамахыБаку = 7 месца <!-- 2 дывізіён --> | ГабалаЛіга = [[Першы дывізіён чэмпіянату Азэрбайджану па футболе|Першы дывізіён]] | ГабалаСэзон = [[Першы дывізіён чэмпіянату Азэрбайджану па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Габала = 1 месца (падвышэньне) | default = 0}}<noinclude> {{Дакумэнтацыя}} [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя папярэднія сэзоны|Азэрбайджан]] </noinclude> dp9doibmoshb35dc2cwptylg7imbvcm 0 295011 2620426 2609180 2025-06-17T06:49:38Z 212.52.49.182 Актуалізацыя інфармацыі 2620426 wikitext text/x-wiki '''Вíленскі беларускі музэй імя Івана Луцкевіча (сучасны)''' ([[Летувіская мова|лет.]]: ''I. Luckevičiaus baltarusių muziejus'' ці яшчэ ''I. Luckevičiaus gudų muziejus'') — [[музэй]] у [[Вільня|Вільні]]. Разьмяшчаецца ў будынку Цэнтру беларускай супольнасьці і культуры ў Вільні па Віленскай вуліцы, 20 (Vilniaus g. 20). Дырэктарка музэю — [[Людвіка Кардзіс]]<ref>Людвіка Кардзіс: «Людзі, пераязджаючы, думаюць не аб тым, як інтэгравацца хутчэй, а каб іхнія дзеці не забыліся сваю гісторыю, культуру, свае карані», Будзьма, 08.11.2021, https://budzma.org/news/lyudvika-kardzis-pra-agulnuyu-spravu-dyyaspar.html</ref>. == Гісторыя == Беларускі музэй у Вільні быў заснаваны ў [[1921]] годзе на аснове калекцыі беларускага дзеяча [[Іван Луцкевіч|Івана Луцкевіча]]. Музей быў цэнтрам культурнага жыцьця беларусаў у Вільні. Установа зьбірала, захоўвала, дасьледавала, папулярызавала сьведчаньні беларускай [[Гісторыя|гісторыі]], [[Этнаграфія|этнаграфіі]], мастацтва. У канцы [[1944]] году музэй, які дзесяцігодзьдзямі назапашваў, зьберагаў і экспанаваў скарбы беларускай культуры, быў ліквідаваны, а ягоныя калекцыі былі падзеленыя супольнай камісіяй паміж [[ЛетССР]] і [[БССР]]. З боку БССР у камісіі былі асобы не зьвязаныя зь Беларусьсю, якія адбіралі толькі экспанаты на [[Беларуская мова|беларускай мове]], а ўсё зьвязанае з [[ВКЛ]], найбольш важныя экспанаты, засталіся ЛетССР або вывезеныя ў Маскву. == Аднова ў XXI стагодзьдзі == У 2001 годзе ў Вільні намаганьнямі [[Сяржук Вітушка|Сяржука Вітушкі]] зробленая спроба аднавіць інстытуцыю, у [[Летувіская Рэспубліка|Летувіскай Рэспубліцы]] зарэгістраванае грамадзкае аб’яднаньне «Беларускі музэй імя Івана Луцкевіча» з дэкляраванымі мэтамі дасьледаваньня старажытнай гісторыі, фіксацыі гістарычнага працэсу і прэзэнтацыі гістарычных ведаў у грамадзтве. Паводле заявы стваральнікаў, сярод якіх былі [[Галіна Войцік]], [[Сяржук Вітушка]], [[Сяргей Дубавец]], [[Тацьцяна Поклад]], [[Людвіка Кардзіс]])<ref> Людвіка Кардзіс спрабуе адрадзіць Беларускі музей у сучаснай Вільні, ЗБС "Бацькаўшчына", 05.11.2013, https://zbsb.org/news/abroad/8564/</ref>: " ''Сваю дзейнасьць мы разумеем як працяг віленскай музэйнай традыцыі і таму падкрэсьліваем — мы ня проста ствараем — мы адраджаем Віленскі Беларускі Музэй'' " Віленскі беларускі музэй больш за два дзесяцігодзьдзі займаўся зборам і захоўваньнем прадметаў даўніны, рукапісаў, дакумэнтаў, фатаграфіяў і іншых сьведчаньняў жыцьця і дзейнасьці беларусаў розных пакаленьняў<ref>Людвіка Кардзіс спрабуе адрадзіць Беларускі музей у сучаснай Вільні, Камунікат.org, 6.11.2013, https://vilnia.livejournal.com/183808.html?es=1</ref>. Пасьля падзеяў 2020 году і масавай эміграцыі зь Беларусі, беларускае жыцьцё ў Вільні адрадзілася з новай сілай. У 2021 годзе гэтае грамадзкае аб’яднаньне атрымала памяшканьне па вуліцы Віленскай, 20. Па думку заснавальнікаў, яны аднавілі сымбаль багатага гістарычнага мінулага і асяродак культурнага жыцьця беларусаў у Вільні, працягнуць збор нацыянальнай спадчыны і працу над ейнай папулярызацыяй. Дырэктарка музэю — Людвіка Кардзіс<ref>Людвіка Кардзіс: «Людзі, пераязджаючы, думаюць не аб тым, як інтэгравацца хутчэй, а каб іхнія дзеці не забыліся сваю гісторыю, культуру, свае карані», Будзьма, 08.11.2021, https://budzma.org/news/lyudvika-kardzis-pra-agulnuyu-spravu-dyyaspar.html </ref>. 4 жніўня — 16 верасьня 2021 года ў музэі адбылася ягоная першая выстава «Чаму воля гэта жанчына», на якой выстаўляліся працы беларускіх мастачак [[Зоя Коўш|Зоі Коўш]], [[Жанна Гладко|Жанны Гладко]], [[Сьвятлана Петушкова|Сьвятланы Петушковай]], Алесі Жыткевіч ды Анон, а таксама творы саміх наведвальнікаў. Другая выстава (5 сьнежня 2021 году) была прысьвечаная 115-годзьдзю «[[Наша Ніва|Нашай Нівы]]», заснаванай Іванам Луцкевічам, і 100-годзьдзю самога музэю. Выстава «Музэй Івана Луцкевіча праз аналіз дадзеных і згадкі ў прэсе» прадставіла статыстычныя дадзеныя аб дзейнасьці беларускага музэю ў міжваенны час, сабраныя на аснове кнігі ўліку наведнікаў і тагачаснай віленскай прэсы (куратарка [[Паўліна Вітушчанка]], візуалізацыя дадзеных Ігар Яноўскі). Разам з тым 10 сьнежня адбылася і навуковая міні-канфэрэнцыя «Віленскі музэй сто гадоў таму»<ref>«Калектыўна берагчы адно аднога — надзвычай важная праца». Расказваем, чым займаецца Цэнтар беларускай культуры і супольнасьці ў Літве, Радыё Свабода, 15 красавіка 2023, https://www.svaboda.org/a/32363828.html</ref>. Цяпер у адноўленым музэі арганізуюцца выставы жывапісу, фатаграфіі і кніжнай графікі, ладзіліся прэзэнтацыі кнігаў [[Уладзімер Някляеў|Уладзімера Някляева]], [[Вольга Гапеева|Вольгі Гапеевай]], Юрыя Дзікавіцкага, [[выдавецтва "Скарына"]] ([[Лёндан]]), канцэрты [[Зьміцер Бартосік|Зьмітра Бартосіка]], [[Зьміцер Вайцюшкевіч|Зьмітра Вайцюшкевіча]], [[Андрэй Хадановіч|Андрэя Хадановіча]], паэтычныя фэстывалі, майстэрні, спэктаклі, адкрыліся шматлікія гурткі, бібліятэка. Быў выдадзены гід «Вільня фальклёрная»<ref>«Калектыўна берагчы адно аднога — надзвычай важная праца». Расказваем, чым займаецца Цэнтар беларускай культуры і супольнасьці ў Літве, Радыё Свабода, 15 красавіка 2023, https://www.svaboda.org/a/32363828.html</ref>. == Зборы == Зборы сучаснага ВБМ імя І. Луцкевіча захоўваюць<ref>Віленскі беларускі музэй імя Івана Луцкевіча выклаў ў інтэрнэт уласны архіў, Радыё Свабода, 14 чэрвеня 2023, https://www.svaboda.org/a/32459068.html</ref>: • Асабістыя дакумэнты і рэчы віленскіх беларускіх дзеячаў, асабістыя рэчы віленскіх беларусаў ад пачатку ХХ ст., асабістыя дакумэнты ад 1904 г., мэблю віленскіх беларускіх дзеячаў (буфэты, камода, канапа, шафа, стол, крэслы) ад канца XIX ст. • Эпісталярны фонд, ліставаньне з фронту [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]], з сталінскіх лягераў, асабістая перапіска беларускіх дзеячаў з міжваеннага часу да позьніх савецкіх гадоў. • Этнаграфічныя запіскі ХХ ст. [[Вышыванка|Вышыванкі]] 1920-30-х, а таксама зробленыя ў сталінскіх лягерах, тканыя рушнікі пачатку ХХ ст., адзін саматканы рушнік з калекцыі старога Беларускага музэю, саматканую вопратку пач. ХХ ст. Касэты з аўдыё і відэа запісамі інтэрв’ю зь віленскімі беларус-к-амі. • Літаратурныя пераклады [[Язэп Шнаркевіч|Язэпа Шнаркевіча]], зробленыя ў лукіскай турме ў 1927, рукапісы мэмуараў беларускіх дзеячаў другой паловы ХХ ст. • Фотаздымкі, у тым ліку здымкі віленскіх беларускіх арганізацыяў першай паловы ХХ ст., здымкі беларускіх дзеячаў з асабістых архіваў, фотаальбомы беларускіх дзеячаў. • Беларускія кнігі, выдадзеныя ў Вільні, а таксама ў [[Коўна|Коўне]], [[Менск|Менску]] і [[Санкт-Пецярбург|Санкт-Пецярбургу]] ў пачатку ХХ ст., мастацкую і навуковую літаратуру, падручнікі, беларускія газэты, выдадзеныя ў Вільні і Менску ў 1910—1944 гг., кнігі на розных мовах канца ХІХ ст., [[Малітоўнік|малітоўнікі]] 1930-х, 1944 г. • Паштоўкі, календары ад 1920-х гг., карты [[Віленскі край|Віленскага краю]] і ваколіцаў 1915, 1930, 1942 гг. Вучнёўскія сшыткі [[Віленская беларуская гімназія|Віленскай беларускай гімназіі]] 1927 г. • Жывапіс і малюнкі [[Пётра Сергіевіч|Пётры Сергіевіча]], карціны іншых беларускіх мастакоў 1970—2000 гг., абразы пачатку ХХ ст. • Архіў недзяржаўных менскіх беларускіх арганізацыяў канца 1980-х гг., самвыдатныя менскія газэты канца 1980-х гг., архіў жнівеньскіх падзеяў у Беларусі, які музэю перадала рэдакцыя «Нашай нівы», каля 1500 здымкаў і відэаматэрыялаў за 2020—2022 гг. Пры музэі ёсьць [[бібліятэка]] мастацкай, краязнаўчай, гістарычнай літаратуры ад савецкага пэрыяду да сучаснага, якая зьмяшчае больш за 3000 асобнікаў па-беларуску і пра Беларусь. Выданьні ўнесеныя ў электронны каталёг<ref>Librarika: Lutskevich Museum Library. vbmbiblio.librarika.com</ref>. == Крыніцы == <references /> [[Катэгорыя:Музэі Вільні]] [[Катэгорыя:Беларусы ў Вільні]] [[Катэгорыя:Музэі паводле гадоў заснаваньня]] 4mxhxciva0kxmawmltbmjs2211lgl5r 0 295958 2620395 2614494 2025-06-16T23:37:27Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620395 wikitext text/x-wiki [[Файл:Railway map of Moldova.png|thumb]] '''«Чыгунка Малдовы»''' ({{мова-ro|Calea Ferată din Moldova}})— чыгуначная кампанія [[Малдова|Малдовы]], [[дзяржаўнае прадпрыемства]]. == Агульнае апісаньне == Чыгунка Малдовы злучаецца з чыгункамі [[Украіна|Украіны]] ([[Украінская чыгунка]]): [[Адэская чыгунка|Адэскай]] па станцыях Кучурган, Слабодка і Басарабяска (цяпер чыгуначны пуць ад станцыі Бесарабская да станцыі Беразіна (Адэскай чыгункі) знаходзіцца ў стадыі кансэрвацыі і не выкарыстоўваецца), [[Паўднёва-Заходняя чыгунка|Паўднёва-Заходняй]] па станцыях [[Магілёў-Падольскі]] і [[Кельменцы]], [[Львоўская чыгунка|Львоўскай]] па станцыі Мамалыга, а таксама з чыгункамі [[Румынія|Румыніі]] ([[Căile Ferate Române]]) па станцыях [[Унгень]], [[Рэні]], Прут і Прыднястроўя. Кіраваньне чыгункі знаходзіцца ў [[Кішынёў|Кішынёве]]. Эксплуатацыйная даўжыня складала на [[1991]] год 1328,4 км. Электрыфікаваных пуцей у Малдове няма. == Гісторыя чыгункі == [[Выява:2TE10L-2394 with passenger train departs from Bălţi-Oraş.webm|міні|Цеплавоз вязе падарожнікаў на прыпынку Бельцы. Малдова. 2020 год.]] Першая чыгуначная лінія на тэрыторыі Малдовы была пракладзена ў [[1865]] годзе ад станцыі [[Разьдзельная]] да станцыі Кучурган. У [[1867]] годзе гэта чыгунка была падоўжана да Ціраспаля, а ў [[1871]] годзе да Кішынёва. У [[1873]] годзе пачаўся рух па маршруце Кішынёў — [[Карнешць]], а ў 1875 годзе лінія была падоўжана да Унгені. У пачатку лістапада [[1877]] года была адкрыта для ваеннага злучэньня [[Бэндэра-Галацкая чыгунка]] працягласьцю 305 км. У лістападзе 1893 года пачалася эксплюатацыя месцаў ад Магілёва да Окніцы з мостам праз [[Днестар]], ад [[Окніца|Окніцы]] да [[Ліпкань|Ліпкані]] і ад Бэлці да Окніцы. У сьнежні 1893 года быў здадзены ў эксплюатацыю ўчастак ад Ліпкані да Наваселіцы, што давала магчымасьць злучыцца з [[Лембэрска-Чарнавіцкая чыгунка|Лембэрска-Чарнавіцкай чыгункай]]. У жніўні [[1894]] года ўступіла ў дзеяньне чыгунка ад Рыбніцы да Бельцаў з мостам праз Днестар і 165-мэтровым [[чыгуначны тунэль|тунэлем]] на перагоне [[Ліпчэны]] — [[Матэўцы]]. Працягласьць чыгуначных ліній на пачатак 20 стагодзьдзя ў Бэсарабіі перавышала 850 км. У 1914—1917 гг. пракладзены лініі [[Басарабяска]] — [[Белгарад-Днястроўскі|Акерман]], Бэлць — Унгень і іншыя, агулам 416 км новых ліній. У сувязі з павелічэньнем працягласьці чыгунак адбыўся рост колькасьці рухомага састава: на чэрвень 1917 года паравознае дэпо Бэндэр мела 253 паравозы і зьяўлялася самым вялікім на Паўднёва-Заходняй чыгунцы. У 1920—1940-х гадах, калі Бэсарабія ўваходзіла ў [[Бэсарабія ў складзе Румыніі|склад Румыніі]], былі разабраны лініі [[Горад Ларга|Ларга]] — [[Камянец-Падольскі]], а таксама другія дарогі на ўчастках Бэндэр — Кішынёў — Унгень, [[Окніца]] — [[Наваселіца]]. Сетка [[шырыня каляіны|каляіны]] 1524 мм была перашыта па асноўных лініях (Наваселіца — [[Волчынец]], Унгень — Окніца, Бэлць — Матэўцы, Унгень — Бэндэры, Басарабяска—Рэні, Басарабяска — Акерман, Басарабяска — [[Яргара]] — Прут) на каляіну 1435 мм — усяго 1187 км. Было дэмантавана і вывезена ў Румынію абсталяваньне чыгуначных майстэрняў на станцыях Бэндэры і Бэсарабская, [[Лякаматыўнае дэпо|лякаматыўных дэпо]] Окніцы і [[Фларэшць]]. Зь першых дзён [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] чыгунка зрабілася прыфрантавой, зьяўлялася асноўнай транспартнай дарогаю ў раёне баявых дзеяньняў. Па чыгунцы ажыцьцяўлялася [[эвакуацыя]] прамысловых прадпрыемстваў, падвозіліся да лініі фронту войскі і боепрыпасы. Каляіна на асноўных кірунках перашывалася тры разы: у ліпені 1940 года на каляіну 1524 мм, у жніўні 1941 года на каляіну 1435 мм, з траўня да канца 1944 ізноў на каляіну 1524 мм. За час вайны былі разбураны і зьнішчаны 20 % галоўных, 30 станцыйных пуцей, 50 % пуцейных будынкаў, важныя масты на [[Днестар|Днястры]] і [[Прут]], разабраны і вывезены 100 км рэйкавага палатна, 90 % станочнага абсталяваньня, 30 % ліній сувязі і г.д.<ref name="is">{{Артыкул |аўтар = Бондарь Н. И. |загаловак = Историческая справка о железной дороге Молдавии |спасылка = http://www.railway.md/9.history/history.htm |archiveurl = https://web.archive.org/web/20101018122145/http://www.railway.md/9.history/history.htm |archivedate = 18 кастрычніка 2010 }}</ref>. C [[1939]] па [[1997]] гады дзейнічала вузкакалейная чыгунка Камянка — Папелюхі. У 1999 яна была разабрана. У 1946—50 гг. на аднаўленьне і мадэрнізацыю чыгункі Малдовы было выдаткавана 3 млрд руб. зь бюджэту СССР. Было пабудавана больш 600 аб’ектаў, выканана больш 1 млн м³ земляных прац, пакладзена 1,7 млн м² будматэрыялаў, звыш 650 тыс. шпал, эксплюатацыйная даўжыня дасягнула 1020 км. У 1948 годзе была дасягнута сярэднесаюзная хуткасьць руху цягнікоў<ref name="is" />. У савецкі час Малдаўская чыгунка ператваралася з тупіковай у магістраль міжнароднага значэньня, што злучала СССР з краінамі Балканскага паўвострава і Паўднёва-усходняй Эўропы. У траўні 1961 года ў Бельцкае дэпо паступіў першы цеплавоз ТЭ3, а праз 2 гады такіх цеплавозаў было ўжо сто<ref name="is" />. У 1970—80-х гг. ва ўсіх гаспадарках чыгункі ішло інтэнсіўнае тэхнічнае пераўзбраеньне. Больш чым на траціну быў абноўлены парк пасажырскіх вагонаў. Рэканструяваліся галоўныя дарогі, ішла інтэнсіўная замена лёгкіх тыпаў рэек на цяжэйшыя. Кладка пуцей ажыцьцяўлялася на жалезабэтонныя шпалы і [[друзавы баляст]]. Быў створаны інфармацыйна-вылічальны цэнтар, пачалося ўкараненьне інфармацыйных тэхналёгій. Адбылося пераабсталяваньне грузавой гаспадаркі высокапрадукцыйнай тэхнікай. Колькасьць электра-казлавых кранаў і трактарных пагрузчыкаў узрасла ў паўтары разы. Узровень мэханізацыі пагрузна-разгрузных прац перавысіў 93 %<ref name="is" />. У [[1991]] годзе пачалася электрыфікацыя чыгункі [[Разьдзельная]] ([[Украіна]]) — [[Кучурган]] (Украіна) — [[Ціраспаль]] — [[Бэндэры]], з-за вайны ў Прыднястроўі яна была спынена<ref>[http://www.bg-znanie.ru/article.php?nid=33434 Новые железные дороги в постсоветском пространстве]{{Недаступная спасылка}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons|Category:Rail transport in Moldova}} * [http://www.railway.md Старонка ў сеціве] * [https://web.archive.org/web/20110419214729/http://trainpix.org.ua/railway/44/ Фотогалерея и база данных на Трейнпиксе] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110419214729/http://trainpix.org.ua/railway/44/ |date=19 красавіка 2011 }} {{Чыгунка ў Эўропе}} [[Катэгорыя:Чыгункі Малдовы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1865 годзе]] s993nay2al09p42nzldmu1jdhc3e4d5 0 297009 2620306 2620163 2025-06-16T13:34:26Z Rdgst 67275 /* II Віленская пілігрымка */ артаграфія 2620306 wikitext text/x-wiki '''Віленская пілігрымка''' — штогадовае рэлігійнае шэсьце беларускіх пілігрымаў да Кальварыі пад Вільняй. Адбывалася кожны чэрвень працягам 1935—1940 гадоў на [[Тройца (сьвята)|Тройцу]]. ==I Віленская пілігрымка== Першая пілігрымка адбылася 2 чэрвеня 1935 году «[…] для таго, каб хрысьціяніну даць адпаведную магчымасьць тайніцы мукаў Збаўцы разважаць, шмат дзе на сьвеце на гэта празначаны, пасьвячаныя з адпаведнымі стацыямі мясцы, якія завуцца Кальварыяй. У нас гэткая Кальварыя знаходзіцца пад Вільняй. У гэту Віленскую Кальварыю […] йшлі і ідуць каталікі нашага краю, часта ў вялікіх працэсіях і пелігрымках, каб там, праз колькі гадзін абходзячы стацыі, прыпамінаючыя галоўныя здарэньні мукі Хрыстуса, разважаць іх і маліцца».<ref>''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108). Str. 1-2.</ref> Паколькі малітвы ў Кальварыі прамаўляліся польскай мовай, і малітоўнікі былі таксама па-польску, то таму «як толькі пачалося адраджэньне беларускага народу, беларусы каталікі заўсёды думалі аб тым, каб […] і ў кальварыйскіх пелігрымках карыстацца роднай мовай нашага народу, мовай беларускай. Думка арганізаваць беларускую каталіцкую пелігрымку ў Кальварыю паўстала гадоў таму дзесятак. Паходзіць яна ад кс. В. Гадлеўскага».<ref>''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108). Str. 1-2.</ref> Першую пілігрымку зарганізаваў Беларускі Касьцёльны Камітэт у Вільні. Паперад былі апублікаваныя паведамленьні ў беларускай прэсе.<ref>''Da Biełarusaŭ katalukoŭ!'' Białaruskaja Krynica. 1936, 31 traŭnia. Nr. 27 (668). Str. 4.</ref> Апрача таго была выдадзена кніжачка «Успамін з Кальварыі» з пералікам стацый, малітвамі і набожнымі песнямі. Асобна заклікалі далучацца беларускую моладзь. [[Беларускі інстытут гаспадаркі і культуры]] у Вільне даваў дармавы начлег тым, хто прыбываў да пілігрымкі загадзя.<ref>''Беларусы каталікі ідуць у Кальварыю''. Шлях Моладзі. 1935, травень. №6 (79). Стр. 15-16.</ref> У першай пілігрымцы ўдзельнічала да 300 чалавек, у тым ліку з Ляхавічаў (Баранавіцкі павет), [[Жодзішкі|Жадзішак]] (Вялейскі павет), Ключанаў, з-пад [[Сьвір (мястэчка)|Сьвіра]] (Свянцянскі павет), з-пад [[Табарышкі|Табарышак]]<ref>Jarmałkowič, J. ''List u redakciju'' [Падзяка арганізатарам ад Табарыскай парафіі]. Chryścijanskaja Dumka, 1935, lipień, Nr. 7 (109). Str. 7.</ref> і [[Кены|Кены]], з-пад [[Барадзенічы|Барадзеніч]] (Браслаўскага павету) і з Ашмяншчыны. Збор адбыўся 2 чэрвеня а 8-й ранку ў [[Касьцёл Сьвятога Мікалая (Вільня)|касьцёле сьв. Мікалая]]. Пасля імшы і прамовы кс. [[Адам Станкевіч|Адама Станкевіча]] працэсія з ім на чале а 9-й гадзіне накіравалася ў Кальварыю, дзе да яе далучыўся кс. [[Вінцэнт Гадлеўскі]], ініцыятар беларускай пілігрымкі, які «павёў далей пелігрымку ўжо па кальварыйскіх стацыях». У канцы дарогі да працэсіі далучыўся кс. [[Станіслаў Глякоўскі]]. Па сканчэнні службы ў кальварыйскім касцёле спявалі беларускія рэлігійныя гімны: «О Божа, Спасе наш» і «Божа, што калісь народы…»<ref>''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108), str. 1-2.</ref> ==II Віленская пілігрымка== Адразу пасля першай пілігрымкі 19 чэрвеня 1935 году адбылася малая пілігрымка кс. [[Віктар Шутовіч|Віктара Шутовіча]] і [[Янка Тарасевіч|Янкі Тарасевіча]], названая ў прэсе «другай пілігрымкай».<ref> ''Druhaja pilihrymka ŭ Kalwaryju''. Chryścijanskaja Dumka. 1935, lipień, Nr. 7 (109). Str. 8.</ref>. Аднак далей другай была названая вялікая пілігрымка наступнага году, якая адбылася 7 чэрвеня 1936 году.<ref> ''Pakłon Kazimieru Swajaku i Kalwaryja''. Chryścijanskaja Dumka. 1936, čerwień. Nr. 6 (120). Str. 1-2.</ref> Перад пілігрымкай, 6 чэрвеня, быў урачыста адкрыты помнік на магілцы [[Казімір Сваяк|Казіміра Сваяка]] на [[Могілкі Росы|Росах]].<ref>''Biełaruskaja pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1936, чэрвень. № 6 (92). Стр. 15.</ref> У гэты год таксама друкаваліся звароты да беларусаў-каталікоў, заклікаючы іх на абодва мерапрыемства.<ref>''Da Biełarusaŭ katalukoŭ!'' Białaruskaja Krynica. 1936, 31 traŭnia. Nr. 27 (668). Str. 4.</ref> Сама пілігрымка пачалася як і мінулы раз у касцёле св. Мікалая ўжо а 7-й ранку. Імшу адпраўляў кс. Адам Станкевіч. Прысутнічаў таксама кс. [[Антоні Дулінец]] з Пінскай дэцызіі. У прэсе адзначаныя групы пілігрымаў: Ключанская, Жодзішская, Адамчуцкая і Табарышская, Мядзведзіцка-Ляхавіцкая (з Баранавіцкага павету), Васілішская (Шчучынскі павет), Ашмянска-Смаргонская, Ваўкавыская і Віленская. Усяго ўдзельнічала ў пілігрымцы больш за 500 чалавек. Ужо ў апісаннях другой пілігрымкі падкрэслена групавое фатаграфаванне пілігрымаў: {{пачатак цытаты}} Урэшце стацыі абыйдзены ўсе […] Але тут не да адпачынку. Пачынаецца фатаграфія: сьпярша супольная, а пасьля розных паасобных групаў. Роль фатографа поўніць др. [[Станіслаў Грынкевіч|Ст. Грынкевіч]], увіхаючыся з апаратам ад пачатку працэсіі аж да яе заканчэньня і разыходу. {{канец цытаты|крыніца=''Biełaruskaja pilihrymka''. Białaruskaja Krynica, 1936, 10 červienia, Nr. 28 (669). Str. 2.}} [[File:Chryscijanskaja dumka 1937 06 20 nr12.png|thumb|400px|Зьнімкі з III беларускай пілігрымкі на вокладцы "Хрысьціянскай думкі" (20 чэрвеня 1938). Фатограф Ст. Грынкевіч]] ==III Віленская пілігрымка== Трэцяя пілігрымка адбылася 6 чэрвеня 1937 году. Яна пачалася з імшы і казаньня кс. [[Язэп Германовіч|Язэпа Германовіча]], які кіраваў той год пілігрыкай. Дапамагалі таксама кс. [[Адам Станкевіч]] і ўніяцкі святар [[Вацлаў Аношка]] з [[Дзяляцічы|Дзялятыч]].<ref>Шлях Моладзі. 1937, чэрвень. № 6 (105). Стр. 22.</ref> У 8:30 ранку працэсія накіравалася праз горад у бок Кальварыі. Удзельнічала да 400 асобаў з 19 мясцінаў апрача Вільні: Сьвір, [[Гадуцішкі]], [[Дукшты]], Ключаны (Свянцянскага павету), Кена, Лаварышкі, Табарышкі, [[Тургелі]], Малыя-Салечнікі, Жодзішкі, [[Данюшава]] (Вялейскага павету), [[Смаргонь]], [[Куцавічы (Ашмянскі раён)|Куцэвічы]], [[Баруны]] (Ашмянскага павету), Суботнікі, Дзявенішкі (Валожынскага павету), [[Барадзенічы]] (Браслаўскага павету), [[Рэпля]] (Ваўкавыскага павету), [[Дзяляцічы|Дзялятычы]] (Наваградзкага павету). Па сканчэнні вандроўкі быў зроблены групавы здымак «пад кальварыйскімі соснамі».<ref>''Paśla Kalwaryji''. Chryścijanskaja Dumka. 1937, 20 čerwienia. Nr. 12 (138). Str. 3.</ref> == IV Віленская пілігрымка== На гэты час віленскія пілігрымкі ўжо ўспрымаліся не як чыста рэлігійнае мерапрыемства, а як частка нацыянальнага руху, таму да чацвёртай пілігрымкі далучыліся ўжо не толькі каталікі і ўніяты, але былі запрошаныя і праваслаўныя. Чацвёртая пілігрымка была зладжаная на Тройцу і пачалася 12 чэрвеня 1938 году а 7-й ранку пад касцёлам св. Мікалая. Наперад пілігрымкі друкаваліся аб ёй паведамленьні.<ref>Шлях Моладзі. 1938, 5 чэрвеня. № 13 (129). Str. 6.</ref> Падчас пілігрымкі святкавалі 25-годдзе святарства Віктара Шутовіча і Язэпа Германовіча. Імшу ў касцёле св. Мікалая адпраўляў Віктар Шутовіч, хорам дырыгаваў [[Адольф Клімовіч]], сярод арганізатараў быў [[Андрэй Цікота]]. Колькасць удзельнікаў працэсіі налічвала больш за 600 асобаў.<ref>''Bielaruskaja Pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6.</ref> Сярод іх былі кс. Адам Станкевіч, Міхайла Літовец. У прэсы даваліся загады падтрымліваць дысцыпліну пад час шэсьця й арганізатары засталіся ёй задаволеныя. Кс. Шутовіч пісаў кс. Тарасэвічу ў Чыкага 18 верасьня 1938: «Дысцыпліна ў паходзе была найлепшая, пяялі ўмела i натуральна. Вільня тут на беларусаў зьвярнула ўвагу».<ref>Надсан, Аляксандар. Pro patria aliena. Кляштар беларускіх айцоў марыянаў у Друі (1924—1938). Менск, 2006. Стр. 123</ref> Абход Крыжовай Дарогі трываў каля чатырох гадзінаў. «Тады пачалася фатаграфія. Кожная група фатаграфавалася асобна, бо кожная жадала мець ня толькі агульную фатаграфію, але так-жа й сваю ўласную. Фатаграаваў Ст. Грынкевіч, які папрацаваў дзеля гэтага нямала.»<ref>''Niezabytyja časiny (Paśla Biełaruskaj Pilihrymki u Kalvaryju)''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 1.</ref> Памятнае фатаграфаванне ладзілася на кожнай пілігрымцы. Групавыя здымкі прадавалі ў рэдакцыі «Хрысьціянскай Думкі» па 15 грошаў за асобнік.<ref>''Fatahrafii z Biełaruskaj Pilihrymki u Kalvaryju''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 8.</ref> [[File:Use u Kalvaryju (Chryscijanskaja dumka, 1938-07-10, Nr. 17 p. 08).png|thumb|400px|Заклік далучацца да IV пілігрымкі 12 чэрвеня 1938 й рады для чальцов: «падчас пяваньня пяяць усім», «ня весьці пустых гутарак» і інш. (Хрысьціянская думка, 10 чэрвеня 1938, №17. Стр. 8]] Адразу пасьля пілігрымкі Язэп Германовіч быў высланы зь Вільні.<ref>* ''Vysylajuć i a. Jazepa Hiermanoviča''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6.</ref> У гэтай пілігрымцы ня ўдзейнічаў Гадлеўскі, што выклікала незадавальненьне з боку часопісу «Шлях Моладзі», які крытыкаваў яго як за недалучэньне, так і за адсутнасьці рэклямы пілігрымкі: «кс. В. Гадлеўскі ў „Бел. Фронце“ ані слоўцам не успамінуў аб беларускай пілігрымцы й ані сёлета ані ў мін. годзе ў бел. пілігрымцы ня браў удзелу. Беларускія ж пілігрымкі маюць сапраўды вялікае рэлігійнае й нацыянальнае беларускае значэньне і ў іх і ў іх бяруць удзел беларусы ўсіх кірункаў, за выняткам камуністаў».<ref>J.N. ''Kruci da mieru znaj (Adkaz „Беларускаму Фронту“)''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 8.</ref> На гэта Гадлеўскі на старонках «Беларускага Фронту» адпавядаў: «Ісьці ці ня ісьці на Кальварыю — ёсьць асабістай справай кожнага чалавека, у тым ліку і кс. Гадлеўскага».<ref>Пануцэвіч, Вацлаў. ''Кс. Вінцэсь Гадлеўскі. Дзяржаўны муж і правадыр народу''. Спадчына. 1993, №3. Стр. 51-72.</ref> У пілігрымцы наступнага года Гадлеўскі ўжо зноў прыймаў удзел. ==V Віленская пілігрымка== Пятая Віленская пілігрымка адбылася зноў на Тройцу 4 чэрвеня 1939 году, на ёй святкавалася 950-годдзе хрысціянства ў Беларусі. Агулам на працэсію сабралося каля 800 асобаў. На гэты раз працягам абыхода стацый ішоў дождж.<ref>''Беларуская Кальварыя''. Беларускі фронт. 1939, 15 чэрвеня. № 12 (46). Стр. 4.</ref> Як і раней, удзельнічалі ксяндзы В. Шутовіч, Ст. Глякоўскі, В. Гадлеўскі. Апрача іншых груп у пілігрымцы бралі ўдзел беларускія скаўты і скаўткі,<ref>''Biełaruskaja Pilihrymka u Kalvaryi (u 950-yja uhodki Chryścijanstva u Biełarusi)''. Chryścijanskaja Dumka. 10 červienia 1939. Nr. 18 (202). Str. 1.</ref> «каторыя былі праўдзівай аздобай пілігрымкі».<ref>''Biełaruskaja Pilihrymka ü Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1939, 15 чэрвеня. № 11 (153). Стр. 3. </ref> ==VI Віленская пілігрымка== Шостая і апошняя Беларуская віленская пілігрымка адбылася 2 чэрвеня 1940 году. Як і раней яна пачалася з набажэнства ў касцёле св. Мікалая. Колькасць удзельнікаў ацэньвалася ў 300 асобаў. Пры канцы ладзіліся ўжо традыцыйныя групавыя фатаграфаваньні. <ref>K.M. ''Paśla Kalvaryi (zaciemki i uražańni)''. Krynica, 7 červienia 1940, Nr. 45 (754). Str. 1.</ref> == Публікацыі == * [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3a/Uspamin_z_Kalwaryi_%281935%29.pdf Uspamin z Kalwaryi. Vilnia: Biełaruskaje katalickaje wydawectwa, (na prawach rukapisu), 1935. - 24 str.] 2-е выд. дап. 1938. * ''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108). Str. 1-2. * ''Беларусы каталікі ідуць у Кальварыю''. Шлях Моладзі. 1935, травень. №6 (79). Стр. 15-16. * ''Da Biełarusaŭ katalukoŭ!'' Białaruskaja Krynica. 1936, 31 traŭnia. Nr. 27 (668). Str. 4. * ''Biełaruskaja pilihrymka''. Białaruskaja Krynica, 1936, 10 červienia, Nr. 28 (669). Str. 2. * ''Pakłon Kazimieru Swajaku i Kalwaryja''. Chryścijanskaja dumka. 1936, čerwień. Nr. 6 (120). Str. 1-2. * ''Biełaruskaja pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1936, чэрвень. № 6 (92). Стр. 15. * ''Paśla Kalwaryji''. Chryścijanskaja Dumka. 1937, 20 čerwienia. Nr. 12 (138). Str. 1-3. * F. K. ''Uražańni z Biełaruskaj Pilihrymki u Kalvaryju''. Chyścijanskaja Dumka. 20.6.1937, 20 čerwienia. Nr. 12 (138). Str. 6. * ''U Kalvaryju!..'' Chryścijanskaja Duymka. 1938, 20 traŭnia, Nr.15 (163). Str. 1. * ''Kalvaryja i pravasłaunyja''. Chryścianskaia Dumka. 1938, 1 červienia, Nr. 16 (164). Str.1. * ''U niadzielu 12.VI.38 na śv. Trojcu ŭsie ŭ Kalvaruju!''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 10 červienia, Nr. 17 (165). Str. 8. * ''Niezabytyja časiny (Paśla Biełaruskaj Pilihrymki ŭ Kalvaryju)''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 1. * ''Fatahrafii z Biełaruskaj Pilihrymki ŭ Kalvaryju''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 8. * ''Bielaruskaja Pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6. * ''Uspamin z Kalvaryji pad Vilniaj''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6. * ''Biełaruskaja Pilihrymka ŭ Kalvaryi (u 950-yja ŭhodki Chryścijanstva ŭ Biełarusi)''. Chryścijanskaja Dumka. 1939, 10 červienia. Nr. 18 (202). Str. 1. * ''Беларуская Кальварыя''. Беларускі фронт. 1939, 15 чэрвеня. № 12 (46). Стр. 4. * ''Biełaruskaja Pilihrymka ü Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1939, 15 чэрвеня. № 11 (153). Стр. 3. * K.M. ''Paśla Kalvaryi (zaciemki i uražańni)''. Krynica, 1940, 7 červienia, Nr. 45 (754). Str. 1. == Здымкі == У архіве Віленскага Беларускага Музэя захоўваюцца здымкі зь пілігрымак розных гадоў са збораў [[Аляксей_Анішчык|Аляксея Анішчыка]] й Міраславы Русак: * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/15/pilihrymka-ii II пілігрымка (1936)] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/16/pilihrymka-iii III пілігрымка (1937)] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/17/pilihrymka-1940 VI пілігрымка (1940)] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/19/piligrymka-ne-datavanaja Не датаваныя здымкі зь Віленскіх пілігрымак] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/13/pilihrymka Усе здымкі, у тым ліку не ідэнтыфіканавыя па гадах] == Крыніцы == {{Крыніцы}} kkxeqenkczn8sfwd31d75i4h3sxjqog 2620334 2620306 2025-06-16T16:31:32Z Rdgst 67275 /* III Віленская пілігрымка */ выпраўленьне спасылак 2620334 wikitext text/x-wiki '''Віленская пілігрымка''' — штогадовае рэлігійнае шэсьце беларускіх пілігрымаў да Кальварыі пад Вільняй. Адбывалася кожны чэрвень працягам 1935—1940 гадоў на [[Тройца (сьвята)|Тройцу]]. ==I Віленская пілігрымка== Першая пілігрымка адбылася 2 чэрвеня 1935 году «[…] для таго, каб хрысьціяніну даць адпаведную магчымасьць тайніцы мукаў Збаўцы разважаць, шмат дзе на сьвеце на гэта празначаны, пасьвячаныя з адпаведнымі стацыямі мясцы, якія завуцца Кальварыяй. У нас гэткая Кальварыя знаходзіцца пад Вільняй. У гэту Віленскую Кальварыю […] йшлі і ідуць каталікі нашага краю, часта ў вялікіх працэсіях і пелігрымках, каб там, праз колькі гадзін абходзячы стацыі, прыпамінаючыя галоўныя здарэньні мукі Хрыстуса, разважаць іх і маліцца».<ref>''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108). Str. 1-2.</ref> Паколькі малітвы ў Кальварыі прамаўляліся польскай мовай, і малітоўнікі былі таксама па-польску, то таму «як толькі пачалося адраджэньне беларускага народу, беларусы каталікі заўсёды думалі аб тым, каб […] і ў кальварыйскіх пелігрымках карыстацца роднай мовай нашага народу, мовай беларускай. Думка арганізаваць беларускую каталіцкую пелігрымку ў Кальварыю паўстала гадоў таму дзесятак. Паходзіць яна ад кс. В. Гадлеўскага».<ref>''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108). Str. 1-2.</ref> Першую пілігрымку зарганізаваў Беларускі Касьцёльны Камітэт у Вільні. Паперад былі апублікаваныя паведамленьні ў беларускай прэсе.<ref>''Da Biełarusaŭ katalukoŭ!'' Białaruskaja Krynica. 1936, 31 traŭnia. Nr. 27 (668). Str. 4.</ref> Апрача таго была выдадзена кніжачка «Успамін з Кальварыі» з пералікам стацый, малітвамі і набожнымі песнямі. Асобна заклікалі далучацца беларускую моладзь. [[Беларускі інстытут гаспадаркі і культуры]] у Вільне даваў дармавы начлег тым, хто прыбываў да пілігрымкі загадзя.<ref>''Беларусы каталікі ідуць у Кальварыю''. Шлях Моладзі. 1935, травень. №6 (79). Стр. 15-16.</ref> У першай пілігрымцы ўдзельнічала да 300 чалавек, у тым ліку з Ляхавічаў (Баранавіцкі павет), [[Жодзішкі|Жадзішак]] (Вялейскі павет), Ключанаў, з-пад [[Сьвір (мястэчка)|Сьвіра]] (Свянцянскі павет), з-пад [[Табарышкі|Табарышак]]<ref>Jarmałkowič, J. ''List u redakciju'' [Падзяка арганізатарам ад Табарыскай парафіі]. Chryścijanskaja Dumka, 1935, lipień, Nr. 7 (109). Str. 7.</ref> і [[Кены|Кены]], з-пад [[Барадзенічы|Барадзеніч]] (Браслаўскага павету) і з Ашмяншчыны. Збор адбыўся 2 чэрвеня а 8-й ранку ў [[Касьцёл Сьвятога Мікалая (Вільня)|касьцёле сьв. Мікалая]]. Пасля імшы і прамовы кс. [[Адам Станкевіч|Адама Станкевіча]] працэсія з ім на чале а 9-й гадзіне накіравалася ў Кальварыю, дзе да яе далучыўся кс. [[Вінцэнт Гадлеўскі]], ініцыятар беларускай пілігрымкі, які «павёў далей пелігрымку ўжо па кальварыйскіх стацыях». У канцы дарогі да працэсіі далучыўся кс. [[Станіслаў Глякоўскі]]. Па сканчэнні службы ў кальварыйскім касцёле спявалі беларускія рэлігійныя гімны: «О Божа, Спасе наш» і «Божа, што калісь народы…»<ref>''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108), str. 1-2.</ref> ==II Віленская пілігрымка== Адразу пасля першай пілігрымкі 19 чэрвеня 1935 году адбылася малая пілігрымка кс. [[Віктар Шутовіч|Віктара Шутовіча]] і [[Янка Тарасевіч|Янкі Тарасевіча]], названая ў прэсе «другай пілігрымкай».<ref> ''Druhaja pilihrymka ŭ Kalwaryju''. Chryścijanskaja Dumka. 1935, lipień, Nr. 7 (109). Str. 8.</ref>. Аднак далей другай была названая вялікая пілігрымка наступнага году, якая адбылася 7 чэрвеня 1936 году.<ref> ''Pakłon Kazimieru Swajaku i Kalwaryja''. Chryścijanskaja Dumka. 1936, čerwień. Nr. 6 (120). Str. 1-2.</ref> Перад пілігрымкай, 6 чэрвеня, быў урачыста адкрыты помнік на магілцы [[Казімір Сваяк|Казіміра Сваяка]] на [[Могілкі Росы|Росах]].<ref>''Biełaruskaja pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1936, чэрвень. № 6 (92). Стр. 15.</ref> У гэты год таксама друкаваліся звароты да беларусаў-каталікоў, заклікаючы іх на абодва мерапрыемства.<ref>''Da Biełarusaŭ katalukoŭ!'' Białaruskaja Krynica. 1936, 31 traŭnia. Nr. 27 (668). Str. 4.</ref> Сама пілігрымка пачалася як і мінулы раз у касцёле св. Мікалая ўжо а 7-й ранку. Імшу адпраўляў кс. Адам Станкевіч. Прысутнічаў таксама кс. [[Антоні Дулінец]] з Пінскай дэцызіі. У прэсе адзначаныя групы пілігрымаў: Ключанская, Жодзішская, Адамчуцкая і Табарышская, Мядзведзіцка-Ляхавіцкая (з Баранавіцкага павету), Васілішская (Шчучынскі павет), Ашмянска-Смаргонская, Ваўкавыская і Віленская. Усяго ўдзельнічала ў пілігрымцы больш за 500 чалавек. Ужо ў апісаннях другой пілігрымкі падкрэслена групавое фатаграфаванне пілігрымаў: {{пачатак цытаты}} Урэшце стацыі абыйдзены ўсе […] Але тут не да адпачынку. Пачынаецца фатаграфія: сьпярша супольная, а пасьля розных паасобных групаў. Роль фатографа поўніць др. [[Станіслаў Грынкевіч|Ст. Грынкевіч]], увіхаючыся з апаратам ад пачатку працэсіі аж да яе заканчэньня і разыходу. {{канец цытаты|крыніца=''Biełaruskaja pilihrymka''. Białaruskaja Krynica, 1936, 10 červienia, Nr. 28 (669). Str. 2.}} [[File:Chryscijanskaja dumka 1937 06 20 nr12.png|thumb|400px|Зьнімкі з III беларускай пілігрымкі на вокладцы "Хрысьціянскай думкі" (20 чэрвеня 1938). Фатограф Ст. Грынкевіч]] ==III Віленская пілігрымка== Трэцяя пілігрымка адбылася 6 чэрвеня 1937 году. Яна пачалася з імшы і казаньня кс. [[Язэп Германовіч|Язэпа Германовіча]], які кіраваў той год пілігрыкай.<ref>Самапомач. 1937, 10 чэрвеня. № 8, 9 (61, 62). Стр. 8.</ref> Дапамагалі таксама кс. [[Адам Станкевіч]] і ўніяцкі святар [[Вацлаў Аношка]] з [[Дзяляцічы|Дзялятыч]].<ref>Шлях Моладзі. 1937, чэрвень. № 6 (105). Стр. 22.</ref> У 8:30 ранку працэсія накіравалася праз горад у бок Кальварыі. Удзельнічала да 400 асобаў з 19 мясцінаў апрача Вільні: Сьвір, [[Гадуцішкі]], [[Дукшты]], Ключаны (Свянцянскага павету), Кена, Лаварышкі, Табарышкі, [[Тургелі]], Малыя-Салечнікі, Жодзішкі, [[Данюшава]] (Вялейскага павету), [[Смаргонь]], [[Куцавічы (Ашмянскі раён)|Куцэвічы]], [[Баруны]] (Ашмянскага павету), Суботнікі, Дзявенішкі (Валожынскага павету), [[Барадзенічы]] (Браслаўскага павету), [[Рэпля]] (Ваўкавыскага павету), [[Дзяляцічы|Дзялятычы]] (Наваградзкага павету). Па сканчэнні вандроўкі быў зроблены групавы здымак «пад кальварыйскімі соснамі».<ref>''Paśla Kalwaryji''. Chryścijanskaja Dumka. 1937, 20 čerwienia. Nr. 12 (138). Str. 3.</ref> == IV Віленская пілігрымка== На гэты час віленскія пілігрымкі ўжо ўспрымаліся не як чыста рэлігійнае мерапрыемства, а як частка нацыянальнага руху, таму да чацвёртай пілігрымкі далучыліся ўжо не толькі каталікі і ўніяты, але былі запрошаныя і праваслаўныя. Чацвёртая пілігрымка была зладжаная на Тройцу і пачалася 12 чэрвеня 1938 году а 7-й ранку пад касцёлам св. Мікалая. Наперад пілігрымкі друкаваліся аб ёй паведамленьні.<ref>Шлях Моладзі. 1938, 5 чэрвеня. № 13 (129). Str. 6.</ref> Падчас пілігрымкі святкавалі 25-годдзе святарства Віктара Шутовіча і Язэпа Германовіча. Імшу ў касцёле св. Мікалая адпраўляў Віктар Шутовіч, хорам дырыгаваў [[Адольф Клімовіч]], сярод арганізатараў быў [[Андрэй Цікота]]. Колькасць удзельнікаў працэсіі налічвала больш за 600 асобаў.<ref>''Bielaruskaja Pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6.</ref> Сярод іх былі кс. Адам Станкевіч, Міхайла Літовец. У прэсы даваліся загады падтрымліваць дысцыпліну пад час шэсьця й арганізатары засталіся ёй задаволеныя. Кс. Шутовіч пісаў кс. Тарасэвічу ў Чыкага 18 верасьня 1938: «Дысцыпліна ў паходзе была найлепшая, пяялі ўмела i натуральна. Вільня тут на беларусаў зьвярнула ўвагу».<ref>Надсан, Аляксандар. Pro patria aliena. Кляштар беларускіх айцоў марыянаў у Друі (1924—1938). Менск, 2006. Стр. 123</ref> Абход Крыжовай Дарогі трываў каля чатырох гадзінаў. «Тады пачалася фатаграфія. Кожная група фатаграфавалася асобна, бо кожная жадала мець ня толькі агульную фатаграфію, але так-жа й сваю ўласную. Фатаграаваў Ст. Грынкевіч, які папрацаваў дзеля гэтага нямала.»<ref>''Niezabytyja časiny (Paśla Biełaruskaj Pilihrymki u Kalvaryju)''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 1.</ref> Памятнае фатаграфаванне ладзілася на кожнай пілігрымцы. Групавыя здымкі прадавалі ў рэдакцыі «Хрысьціянскай Думкі» па 15 грошаў за асобнік.<ref>''Fatahrafii z Biełaruskaj Pilihrymki u Kalvaryju''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 8.</ref> [[File:Use u Kalvaryju (Chryscijanskaja dumka, 1938-07-10, Nr. 17 p. 08).png|thumb|400px|Заклік далучацца да IV пілігрымкі 12 чэрвеня 1938 й рады для чальцов: «падчас пяваньня пяяць усім», «ня весьці пустых гутарак» і інш. (Хрысьціянская думка, 10 чэрвеня 1938, №17. Стр. 8]] Адразу пасьля пілігрымкі Язэп Германовіч быў высланы зь Вільні.<ref>* ''Vysylajuć i a. Jazepa Hiermanoviča''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6.</ref> У гэтай пілігрымцы ня ўдзейнічаў Гадлеўскі, што выклікала незадавальненьне з боку часопісу «Шлях Моладзі», які крытыкаваў яго як за недалучэньне, так і за адсутнасьці рэклямы пілігрымкі: «кс. В. Гадлеўскі ў „Бел. Фронце“ ані слоўцам не успамінуў аб беларускай пілігрымцы й ані сёлета ані ў мін. годзе ў бел. пілігрымцы ня браў удзелу. Беларускія ж пілігрымкі маюць сапраўды вялікае рэлігійнае й нацыянальнае беларускае значэньне і ў іх і ў іх бяруць удзел беларусы ўсіх кірункаў, за выняткам камуністаў».<ref>J.N. ''Kruci da mieru znaj (Adkaz „Беларускаму Фронту“)''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 8.</ref> На гэта Гадлеўскі на старонках «Беларускага Фронту» адпавядаў: «Ісьці ці ня ісьці на Кальварыю — ёсьць асабістай справай кожнага чалавека, у тым ліку і кс. Гадлеўскага».<ref>Пануцэвіч, Вацлаў. ''Кс. Вінцэсь Гадлеўскі. Дзяржаўны муж і правадыр народу''. Спадчына. 1993, №3. Стр. 51-72.</ref> У пілігрымцы наступнага года Гадлеўскі ўжо зноў прыймаў удзел. ==V Віленская пілігрымка== Пятая Віленская пілігрымка адбылася зноў на Тройцу 4 чэрвеня 1939 году, на ёй святкавалася 950-годдзе хрысціянства ў Беларусі. Агулам на працэсію сабралося каля 800 асобаў. На гэты раз працягам абыхода стацый ішоў дождж.<ref>''Беларуская Кальварыя''. Беларускі фронт. 1939, 15 чэрвеня. № 12 (46). Стр. 4.</ref> Як і раней, удзельнічалі ксяндзы В. Шутовіч, Ст. Глякоўскі, В. Гадлеўскі. Апрача іншых груп у пілігрымцы бралі ўдзел беларускія скаўты і скаўткі,<ref>''Biełaruskaja Pilihrymka u Kalvaryi (u 950-yja uhodki Chryścijanstva u Biełarusi)''. Chryścijanskaja Dumka. 10 červienia 1939. Nr. 18 (202). Str. 1.</ref> «каторыя былі праўдзівай аздобай пілігрымкі».<ref>''Biełaruskaja Pilihrymka ü Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1939, 15 чэрвеня. № 11 (153). Стр. 3. </ref> ==VI Віленская пілігрымка== Шостая і апошняя Беларуская віленская пілігрымка адбылася 2 чэрвеня 1940 году. Як і раней яна пачалася з набажэнства ў касцёле св. Мікалая. Колькасць удзельнікаў ацэньвалася ў 300 асобаў. Пры канцы ладзіліся ўжо традыцыйныя групавыя фатаграфаваньні. <ref>K.M. ''Paśla Kalvaryi (zaciemki i uražańni)''. Krynica, 7 červienia 1940, Nr. 45 (754). Str. 1.</ref> == Публікацыі == * [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3a/Uspamin_z_Kalwaryi_%281935%29.pdf Uspamin z Kalwaryi. Vilnia: Biełaruskaje katalickaje wydawectwa, (na prawach rukapisu), 1935. - 24 str.] 2-е выд. дап. 1938. * ''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108). Str. 1-2. * ''Беларусы каталікі ідуць у Кальварыю''. Шлях Моладзі. 1935, травень. №6 (79). Стр. 15-16. * ''Da Biełarusaŭ katalukoŭ!'' Białaruskaja Krynica. 1936, 31 traŭnia. Nr. 27 (668). Str. 4. * ''Biełaruskaja pilihrymka''. Białaruskaja Krynica, 1936, 10 červienia, Nr. 28 (669). Str. 2. * ''Pakłon Kazimieru Swajaku i Kalwaryja''. Chryścijanskaja dumka. 1936, čerwień. Nr. 6 (120). Str. 1-2. * ''Biełaruskaja pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1936, чэрвень. № 6 (92). Стр. 15. * ''Paśla Kalwaryji''. Chryścijanskaja Dumka. 1937, 20 čerwienia. Nr. 12 (138). Str. 1-3. * F. K. ''Uražańni z Biełaruskaj Pilihrymki u Kalvaryju''. Chyścijanskaja Dumka. 20.6.1937, 20 čerwienia. Nr. 12 (138). Str. 6. * ''U Kalvaryju!..'' Chryścijanskaja Duymka. 1938, 20 traŭnia, Nr.15 (163). Str. 1. * ''Kalvaryja i pravasłaunyja''. Chryścianskaia Dumka. 1938, 1 červienia, Nr. 16 (164). Str.1. * ''U niadzielu 12.VI.38 na śv. Trojcu ŭsie ŭ Kalvaruju!''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 10 červienia, Nr. 17 (165). Str. 8. * ''Niezabytyja časiny (Paśla Biełaruskaj Pilihrymki ŭ Kalvaryju)''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 1. * ''Fatahrafii z Biełaruskaj Pilihrymki ŭ Kalvaryju''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 8. * ''Bielaruskaja Pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6. * ''Uspamin z Kalvaryji pad Vilniaj''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6. * ''Biełaruskaja Pilihrymka ŭ Kalvaryi (u 950-yja ŭhodki Chryścijanstva ŭ Biełarusi)''. Chryścijanskaja Dumka. 1939, 10 červienia. Nr. 18 (202). Str. 1. * ''Беларуская Кальварыя''. Беларускі фронт. 1939, 15 чэрвеня. № 12 (46). Стр. 4. * ''Biełaruskaja Pilihrymka ü Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1939, 15 чэрвеня. № 11 (153). Стр. 3. * K.M. ''Paśla Kalvaryi (zaciemki i uražańni)''. Krynica, 1940, 7 červienia, Nr. 45 (754). Str. 1. == Здымкі == У архіве Віленскага Беларускага Музэя захоўваюцца здымкі зь пілігрымак розных гадоў са збораў [[Аляксей_Анішчык|Аляксея Анішчыка]] й Міраславы Русак: * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/15/pilihrymka-ii II пілігрымка (1936)] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/16/pilihrymka-iii III пілігрымка (1937)] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/17/pilihrymka-1940 VI пілігрымка (1940)] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/19/piligrymka-ne-datavanaja Не датаваныя здымкі зь Віленскіх пілігрымак] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/13/pilihrymka Усе здымкі, у тым ліку не ідэнтыфіканавыя па гадах] == Крыніцы == {{Крыніцы}} sq3j0v8ue03awaxhvw1oysgjcja23z6 2620340 2620334 2025-06-16T16:38:32Z Rdgst 67275 /* III Віленская пілігрымка */ выпраўленьне спасылак, дапаўненьне 2620340 wikitext text/x-wiki '''Віленская пілігрымка''' — штогадовае рэлігійнае шэсьце беларускіх пілігрымаў да Кальварыі пад Вільняй. Адбывалася кожны чэрвень працягам 1935—1940 гадоў на [[Тройца (сьвята)|Тройцу]]. ==I Віленская пілігрымка== Першая пілігрымка адбылася 2 чэрвеня 1935 году «[…] для таго, каб хрысьціяніну даць адпаведную магчымасьць тайніцы мукаў Збаўцы разважаць, шмат дзе на сьвеце на гэта празначаны, пасьвячаныя з адпаведнымі стацыямі мясцы, якія завуцца Кальварыяй. У нас гэткая Кальварыя знаходзіцца пад Вільняй. У гэту Віленскую Кальварыю […] йшлі і ідуць каталікі нашага краю, часта ў вялікіх працэсіях і пелігрымках, каб там, праз колькі гадзін абходзячы стацыі, прыпамінаючыя галоўныя здарэньні мукі Хрыстуса, разважаць іх і маліцца».<ref>''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108). Str. 1-2.</ref> Паколькі малітвы ў Кальварыі прамаўляліся польскай мовай, і малітоўнікі былі таксама па-польску, то таму «як толькі пачалося адраджэньне беларускага народу, беларусы каталікі заўсёды думалі аб тым, каб […] і ў кальварыйскіх пелігрымках карыстацца роднай мовай нашага народу, мовай беларускай. Думка арганізаваць беларускую каталіцкую пелігрымку ў Кальварыю паўстала гадоў таму дзесятак. Паходзіць яна ад кс. В. Гадлеўскага».<ref>''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108). Str. 1-2.</ref> Першую пілігрымку зарганізаваў Беларускі Касьцёльны Камітэт у Вільні. Паперад былі апублікаваныя паведамленьні ў беларускай прэсе.<ref>''Da Biełarusaŭ katalukoŭ!'' Białaruskaja Krynica. 1936, 31 traŭnia. Nr. 27 (668). Str. 4.</ref> Апрача таго была выдадзена кніжачка «Успамін з Кальварыі» з пералікам стацый, малітвамі і набожнымі песнямі. Асобна заклікалі далучацца беларускую моладзь. [[Беларускі інстытут гаспадаркі і культуры]] у Вільне даваў дармавы начлег тым, хто прыбываў да пілігрымкі загадзя.<ref>''Беларусы каталікі ідуць у Кальварыю''. Шлях Моладзі. 1935, травень. №6 (79). Стр. 15-16.</ref> У першай пілігрымцы ўдзельнічала да 300 чалавек, у тым ліку з Ляхавічаў (Баранавіцкі павет), [[Жодзішкі|Жадзішак]] (Вялейскі павет), Ключанаў, з-пад [[Сьвір (мястэчка)|Сьвіра]] (Свянцянскі павет), з-пад [[Табарышкі|Табарышак]]<ref>Jarmałkowič, J. ''List u redakciju'' [Падзяка арганізатарам ад Табарыскай парафіі]. Chryścijanskaja Dumka, 1935, lipień, Nr. 7 (109). Str. 7.</ref> і [[Кены|Кены]], з-пад [[Барадзенічы|Барадзеніч]] (Браслаўскага павету) і з Ашмяншчыны. Збор адбыўся 2 чэрвеня а 8-й ранку ў [[Касьцёл Сьвятога Мікалая (Вільня)|касьцёле сьв. Мікалая]]. Пасля імшы і прамовы кс. [[Адам Станкевіч|Адама Станкевіча]] працэсія з ім на чале а 9-й гадзіне накіравалася ў Кальварыю, дзе да яе далучыўся кс. [[Вінцэнт Гадлеўскі]], ініцыятар беларускай пілігрымкі, які «павёў далей пелігрымку ўжо па кальварыйскіх стацыях». У канцы дарогі да працэсіі далучыўся кс. [[Станіслаў Глякоўскі]]. Па сканчэнні службы ў кальварыйскім касцёле спявалі беларускія рэлігійныя гімны: «О Божа, Спасе наш» і «Божа, што калісь народы…»<ref>''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108), str. 1-2.</ref> ==II Віленская пілігрымка== Адразу пасля першай пілігрымкі 19 чэрвеня 1935 году адбылася малая пілігрымка кс. [[Віктар Шутовіч|Віктара Шутовіча]] і [[Янка Тарасевіч|Янкі Тарасевіча]], названая ў прэсе «другай пілігрымкай».<ref> ''Druhaja pilihrymka ŭ Kalwaryju''. Chryścijanskaja Dumka. 1935, lipień, Nr. 7 (109). Str. 8.</ref>. Аднак далей другай была названая вялікая пілігрымка наступнага году, якая адбылася 7 чэрвеня 1936 году.<ref> ''Pakłon Kazimieru Swajaku i Kalwaryja''. Chryścijanskaja Dumka. 1936, čerwień. Nr. 6 (120). Str. 1-2.</ref> Перад пілігрымкай, 6 чэрвеня, быў урачыста адкрыты помнік на магілцы [[Казімір Сваяк|Казіміра Сваяка]] на [[Могілкі Росы|Росах]].<ref>''Biełaruskaja pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1936, чэрвень. № 6 (92). Стр. 15.</ref> У гэты год таксама друкаваліся звароты да беларусаў-каталікоў, заклікаючы іх на абодва мерапрыемства.<ref>''Da Biełarusaŭ katalukoŭ!'' Białaruskaja Krynica. 1936, 31 traŭnia. Nr. 27 (668). Str. 4.</ref> Сама пілігрымка пачалася як і мінулы раз у касцёле св. Мікалая ўжо а 7-й ранку. Імшу адпраўляў кс. Адам Станкевіч. Прысутнічаў таксама кс. [[Антоні Дулінец]] з Пінскай дэцызіі. У прэсе адзначаныя групы пілігрымаў: Ключанская, Жодзішская, Адамчуцкая і Табарышская, Мядзведзіцка-Ляхавіцкая (з Баранавіцкага павету), Васілішская (Шчучынскі павет), Ашмянска-Смаргонская, Ваўкавыская і Віленская. Усяго ўдзельнічала ў пілігрымцы больш за 500 чалавек. Ужо ў апісаннях другой пілігрымкі падкрэслена групавое фатаграфаванне пілігрымаў: {{пачатак цытаты}} Урэшце стацыі абыйдзены ўсе […] Але тут не да адпачынку. Пачынаецца фатаграфія: сьпярша супольная, а пасьля розных паасобных групаў. Роль фатографа поўніць др. [[Станіслаў Грынкевіч|Ст. Грынкевіч]], увіхаючыся з апаратам ад пачатку працэсіі аж да яе заканчэньня і разыходу. {{канец цытаты|крыніца=''Biełaruskaja pilihrymka''. Białaruskaja Krynica, 1936, 10 červienia, Nr. 28 (669). Str. 2.}} [[File:Chryscijanskaja dumka 1937 06 20 nr12.png|thumb|400px|Зьнімкі з III беларускай пілігрымкі на вокладцы "Хрысьціянскай думкі" (20 чэрвеня 1938). Фатограф Ст. Грынкевіч]] ==III Віленская пілігрымка== Трэцяя пілігрымка адбылася 6 чэрвеня 1937 году а 7 ранку. Зборны пункт «для пешаходаў і фурманак» быў аб'яўлены каля рэдакцыі «Хрысьціянскай Думкі» на Завальнай вул. 1.<ref>Самапомач. 1937, № 7 (60). Стр. 8.</ref> Пілігрымка пачалася зь імшы і казаньня кс. [[Язэп Германовіч|Язэпа Германовіча]], які кіраваў той год мерапрыемствам.<ref>Самапомач. 1937, 10 чэрвеня. № 8, 9 (61, 62). Стр. 8.</ref> Дапамагалі таксама кс. [[Адам Станкевіч]] і ўніяцкі святар [[Вацлаў Аношка]] з [[Дзяляцічы|Дзялятыч]].<ref>Шлях Моладзі. 1937, чэрвень. № 6 (105). Стр. 22.</ref> У 8:30 ранку працэсія накіравалася праз горад у бок Кальварыі. Удзельнічала да 400 асобаў з 19 мясцінаў апрача Вільні: Сьвір, [[Гадуцішкі]], [[Дукшты]], Ключаны (Свянцянскага павету), Кена, Лаварышкі, Табарышкі, [[Тургелі]], Малыя-Салечнікі, Жодзішкі, [[Данюшава]] (Вялейскага павету), [[Смаргонь]], [[Куцавічы (Ашмянскі раён)|Куцэвічы]], [[Баруны]] (Ашмянскага павету), Суботнікі, Дзявенішкі (Валожынскага павету), [[Барадзенічы]] (Браслаўскага павету), [[Рэпля]] (Ваўкавыскага павету), [[Дзяляцічы|Дзялятычы]] (Наваградзкага павету). Па сканчэнні вандроўкі быў зроблены групавы здымак «пад кальварыйскімі соснамі».<ref>''Paśla Kalwaryji''. Chryścijanskaja Dumka. 1937, 20 čerwienia. Nr. 12 (138). Str. 3.</ref> == IV Віленская пілігрымка== На гэты час віленскія пілігрымкі ўжо ўспрымаліся не як чыста рэлігійнае мерапрыемства, а як частка нацыянальнага руху, таму да чацвёртай пілігрымкі далучыліся ўжо не толькі каталікі і ўніяты, але былі запрошаныя і праваслаўныя. Чацвёртая пілігрымка была зладжаная на Тройцу і пачалася 12 чэрвеня 1938 году а 7-й ранку пад касцёлам св. Мікалая. Наперад пілігрымкі друкаваліся аб ёй паведамленьні.<ref>Шлях Моладзі. 1938, 5 чэрвеня. № 13 (129). Str. 6.</ref> Падчас пілігрымкі святкавалі 25-годдзе святарства Віктара Шутовіча і Язэпа Германовіча. Імшу ў касцёле св. Мікалая адпраўляў Віктар Шутовіч, хорам дырыгаваў [[Адольф Клімовіч]], сярод арганізатараў быў [[Андрэй Цікота]]. Колькасць удзельнікаў працэсіі налічвала больш за 600 асобаў.<ref>''Bielaruskaja Pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6.</ref> Сярод іх былі кс. Адам Станкевіч, Міхайла Літовец. У прэсы даваліся загады падтрымліваць дысцыпліну пад час шэсьця й арганізатары засталіся ёй задаволеныя. Кс. Шутовіч пісаў кс. Тарасэвічу ў Чыкага 18 верасьня 1938: «Дысцыпліна ў паходзе была найлепшая, пяялі ўмела i натуральна. Вільня тут на беларусаў зьвярнула ўвагу».<ref>Надсан, Аляксандар. Pro patria aliena. Кляштар беларускіх айцоў марыянаў у Друі (1924—1938). Менск, 2006. Стр. 123</ref> Абход Крыжовай Дарогі трываў каля чатырох гадзінаў. «Тады пачалася фатаграфія. Кожная група фатаграфавалася асобна, бо кожная жадала мець ня толькі агульную фатаграфію, але так-жа й сваю ўласную. Фатаграаваў Ст. Грынкевіч, які папрацаваў дзеля гэтага нямала.»<ref>''Niezabytyja časiny (Paśla Biełaruskaj Pilihrymki u Kalvaryju)''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 1.</ref> Памятнае фатаграфаванне ладзілася на кожнай пілігрымцы. Групавыя здымкі прадавалі ў рэдакцыі «Хрысьціянскай Думкі» па 15 грошаў за асобнік.<ref>''Fatahrafii z Biełaruskaj Pilihrymki u Kalvaryju''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 8.</ref> [[File:Use u Kalvaryju (Chryscijanskaja dumka, 1938-07-10, Nr. 17 p. 08).png|thumb|400px|Заклік далучацца да IV пілігрымкі 12 чэрвеня 1938 й рады для чальцов: «падчас пяваньня пяяць усім», «ня весьці пустых гутарак» і інш. (Хрысьціянская думка, 10 чэрвеня 1938, №17. Стр. 8]] Адразу пасьля пілігрымкі Язэп Германовіч быў высланы зь Вільні.<ref>* ''Vysylajuć i a. Jazepa Hiermanoviča''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6.</ref> У гэтай пілігрымцы ня ўдзейнічаў Гадлеўскі, што выклікала незадавальненьне з боку часопісу «Шлях Моладзі», які крытыкаваў яго як за недалучэньне, так і за адсутнасьці рэклямы пілігрымкі: «кс. В. Гадлеўскі ў „Бел. Фронце“ ані слоўцам не успамінуў аб беларускай пілігрымцы й ані сёлета ані ў мін. годзе ў бел. пілігрымцы ня браў удзелу. Беларускія ж пілігрымкі маюць сапраўды вялікае рэлігійнае й нацыянальнае беларускае значэньне і ў іх і ў іх бяруць удзел беларусы ўсіх кірункаў, за выняткам камуністаў».<ref>J.N. ''Kruci da mieru znaj (Adkaz „Беларускаму Фронту“)''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 8.</ref> На гэта Гадлеўскі на старонках «Беларускага Фронту» адпавядаў: «Ісьці ці ня ісьці на Кальварыю — ёсьць асабістай справай кожнага чалавека, у тым ліку і кс. Гадлеўскага».<ref>Пануцэвіч, Вацлаў. ''Кс. Вінцэсь Гадлеўскі. Дзяржаўны муж і правадыр народу''. Спадчына. 1993, №3. Стр. 51-72.</ref> У пілігрымцы наступнага года Гадлеўскі ўжо зноў прыймаў удзел. ==V Віленская пілігрымка== Пятая Віленская пілігрымка адбылася зноў на Тройцу 4 чэрвеня 1939 году, на ёй святкавалася 950-годдзе хрысціянства ў Беларусі. Агулам на працэсію сабралося каля 800 асобаў. На гэты раз працягам абыхода стацый ішоў дождж.<ref>''Беларуская Кальварыя''. Беларускі фронт. 1939, 15 чэрвеня. № 12 (46). Стр. 4.</ref> Як і раней, удзельнічалі ксяндзы В. Шутовіч, Ст. Глякоўскі, В. Гадлеўскі. Апрача іншых груп у пілігрымцы бралі ўдзел беларускія скаўты і скаўткі,<ref>''Biełaruskaja Pilihrymka u Kalvaryi (u 950-yja uhodki Chryścijanstva u Biełarusi)''. Chryścijanskaja Dumka. 10 červienia 1939. Nr. 18 (202). Str. 1.</ref> «каторыя былі праўдзівай аздобай пілігрымкі».<ref>''Biełaruskaja Pilihrymka ü Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1939, 15 чэрвеня. № 11 (153). Стр. 3. </ref> ==VI Віленская пілігрымка== Шостая і апошняя Беларуская віленская пілігрымка адбылася 2 чэрвеня 1940 году. Як і раней яна пачалася з набажэнства ў касцёле св. Мікалая. Колькасць удзельнікаў ацэньвалася ў 300 асобаў. Пры канцы ладзіліся ўжо традыцыйныя групавыя фатаграфаваньні. <ref>K.M. ''Paśla Kalvaryi (zaciemki i uražańni)''. Krynica, 7 červienia 1940, Nr. 45 (754). Str. 1.</ref> == Публікацыі == * [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3a/Uspamin_z_Kalwaryi_%281935%29.pdf Uspamin z Kalwaryi. Vilnia: Biełaruskaje katalickaje wydawectwa, (na prawach rukapisu), 1935. - 24 str.] 2-е выд. дап. 1938. * ''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108). Str. 1-2. * ''Беларусы каталікі ідуць у Кальварыю''. Шлях Моладзі. 1935, травень. №6 (79). Стр. 15-16. * ''Da Biełarusaŭ katalukoŭ!'' Białaruskaja Krynica. 1936, 31 traŭnia. Nr. 27 (668). Str. 4. * ''Biełaruskaja pilihrymka''. Białaruskaja Krynica, 1936, 10 červienia, Nr. 28 (669). Str. 2. * ''Pakłon Kazimieru Swajaku i Kalwaryja''. Chryścijanskaja dumka. 1936, čerwień. Nr. 6 (120). Str. 1-2. * ''Biełaruskaja pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1936, чэрвень. № 6 (92). Стр. 15. * ''Paśla Kalwaryji''. Chryścijanskaja Dumka. 1937, 20 čerwienia. Nr. 12 (138). Str. 1-3. * F. K. ''Uražańni z Biełaruskaj Pilihrymki u Kalvaryju''. Chyścijanskaja Dumka. 20.6.1937, 20 čerwienia. Nr. 12 (138). Str. 6. * ''U Kalvaryju!..'' Chryścijanskaja Duymka. 1938, 20 traŭnia, Nr.15 (163). Str. 1. * ''Kalvaryja i pravasłaunyja''. Chryścianskaia Dumka. 1938, 1 červienia, Nr. 16 (164). Str.1. * ''U niadzielu 12.VI.38 na śv. Trojcu ŭsie ŭ Kalvaruju!''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 10 červienia, Nr. 17 (165). Str. 8. * ''Niezabytyja časiny (Paśla Biełaruskaj Pilihrymki ŭ Kalvaryju)''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 1. * ''Fatahrafii z Biełaruskaj Pilihrymki ŭ Kalvaryju''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 8. * ''Bielaruskaja Pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6. * ''Uspamin z Kalvaryji pad Vilniaj''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6. * ''Biełaruskaja Pilihrymka ŭ Kalvaryi (u 950-yja ŭhodki Chryścijanstva ŭ Biełarusi)''. Chryścijanskaja Dumka. 1939, 10 červienia. Nr. 18 (202). Str. 1. * ''Беларуская Кальварыя''. Беларускі фронт. 1939, 15 чэрвеня. № 12 (46). Стр. 4. * ''Biełaruskaja Pilihrymka ü Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1939, 15 чэрвеня. № 11 (153). Стр. 3. * K.M. ''Paśla Kalvaryi (zaciemki i uražańni)''. Krynica, 1940, 7 červienia, Nr. 45 (754). Str. 1. == Здымкі == У архіве Віленскага Беларускага Музэя захоўваюцца здымкі зь пілігрымак розных гадоў са збораў [[Аляксей_Анішчык|Аляксея Анішчыка]] й Міраславы Русак: * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/15/pilihrymka-ii II пілігрымка (1936)] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/16/pilihrymka-iii III пілігрымка (1937)] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/17/pilihrymka-1940 VI пілігрымка (1940)] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/19/piligrymka-ne-datavanaja Не датаваныя здымкі зь Віленскіх пілігрымак] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/13/pilihrymka Усе здымкі, у тым ліку не ідэнтыфіканавыя па гадах] == Крыніцы == {{Крыніцы}} 4wflrkerand5neoinn91ejhr5vmmfpl 2620345 2620340 2025-06-16T16:46:48Z Rdgst 67275 /* Публікацыі */ стыль 2620345 wikitext text/x-wiki '''Віленская пілігрымка''' — штогадовае рэлігійнае шэсьце беларускіх пілігрымаў да Кальварыі пад Вільняй. Адбывалася кожны чэрвень працягам 1935—1940 гадоў на [[Тройца (сьвята)|Тройцу]]. ==I Віленская пілігрымка== Першая пілігрымка адбылася 2 чэрвеня 1935 году «[…] для таго, каб хрысьціяніну даць адпаведную магчымасьць тайніцы мукаў Збаўцы разважаць, шмат дзе на сьвеце на гэта празначаны, пасьвячаныя з адпаведнымі стацыямі мясцы, якія завуцца Кальварыяй. У нас гэткая Кальварыя знаходзіцца пад Вільняй. У гэту Віленскую Кальварыю […] йшлі і ідуць каталікі нашага краю, часта ў вялікіх працэсіях і пелігрымках, каб там, праз колькі гадзін абходзячы стацыі, прыпамінаючыя галоўныя здарэньні мукі Хрыстуса, разважаць іх і маліцца».<ref>''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108). Str. 1-2.</ref> Паколькі малітвы ў Кальварыі прамаўляліся польскай мовай, і малітоўнікі былі таксама па-польску, то таму «як толькі пачалося адраджэньне беларускага народу, беларусы каталікі заўсёды думалі аб тым, каб […] і ў кальварыйскіх пелігрымках карыстацца роднай мовай нашага народу, мовай беларускай. Думка арганізаваць беларускую каталіцкую пелігрымку ў Кальварыю паўстала гадоў таму дзесятак. Паходзіць яна ад кс. В. Гадлеўскага».<ref>''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108). Str. 1-2.</ref> Першую пілігрымку зарганізаваў Беларускі Касьцёльны Камітэт у Вільні. Паперад былі апублікаваныя паведамленьні ў беларускай прэсе.<ref>''Da Biełarusaŭ katalukoŭ!'' Białaruskaja Krynica. 1936, 31 traŭnia. Nr. 27 (668). Str. 4.</ref> Апрача таго была выдадзена кніжачка «Успамін з Кальварыі» з пералікам стацый, малітвамі і набожнымі песнямі. Асобна заклікалі далучацца беларускую моладзь. [[Беларускі інстытут гаспадаркі і культуры]] у Вільне даваў дармавы начлег тым, хто прыбываў да пілігрымкі загадзя.<ref>''Беларусы каталікі ідуць у Кальварыю''. Шлях Моладзі. 1935, травень. №6 (79). Стр. 15-16.</ref> У першай пілігрымцы ўдзельнічала да 300 чалавек, у тым ліку з Ляхавічаў (Баранавіцкі павет), [[Жодзішкі|Жадзішак]] (Вялейскі павет), Ключанаў, з-пад [[Сьвір (мястэчка)|Сьвіра]] (Свянцянскі павет), з-пад [[Табарышкі|Табарышак]]<ref>Jarmałkowič, J. ''List u redakciju'' [Падзяка арганізатарам ад Табарыскай парафіі]. Chryścijanskaja Dumka, 1935, lipień, Nr. 7 (109). Str. 7.</ref> і [[Кены|Кены]], з-пад [[Барадзенічы|Барадзеніч]] (Браслаўскага павету) і з Ашмяншчыны. Збор адбыўся 2 чэрвеня а 8-й ранку ў [[Касьцёл Сьвятога Мікалая (Вільня)|касьцёле сьв. Мікалая]]. Пасля імшы і прамовы кс. [[Адам Станкевіч|Адама Станкевіча]] працэсія з ім на чале а 9-й гадзіне накіравалася ў Кальварыю, дзе да яе далучыўся кс. [[Вінцэнт Гадлеўскі]], ініцыятар беларускай пілігрымкі, які «павёў далей пелігрымку ўжо па кальварыйскіх стацыях». У канцы дарогі да працэсіі далучыўся кс. [[Станіслаў Глякоўскі]]. Па сканчэнні службы ў кальварыйскім касцёле спявалі беларускія рэлігійныя гімны: «О Божа, Спасе наш» і «Божа, што калісь народы…»<ref>''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108), str. 1-2.</ref> ==II Віленская пілігрымка== Адразу пасля першай пілігрымкі 19 чэрвеня 1935 году адбылася малая пілігрымка кс. [[Віктар Шутовіч|Віктара Шутовіча]] і [[Янка Тарасевіч|Янкі Тарасевіча]], названая ў прэсе «другай пілігрымкай».<ref> ''Druhaja pilihrymka ŭ Kalwaryju''. Chryścijanskaja Dumka. 1935, lipień, Nr. 7 (109). Str. 8.</ref>. Аднак далей другай была названая вялікая пілігрымка наступнага году, якая адбылася 7 чэрвеня 1936 году.<ref> ''Pakłon Kazimieru Swajaku i Kalwaryja''. Chryścijanskaja Dumka. 1936, čerwień. Nr. 6 (120). Str. 1-2.</ref> Перад пілігрымкай, 6 чэрвеня, быў урачыста адкрыты помнік на магілцы [[Казімір Сваяк|Казіміра Сваяка]] на [[Могілкі Росы|Росах]].<ref>''Biełaruskaja pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1936, чэрвень. № 6 (92). Стр. 15.</ref> У гэты год таксама друкаваліся звароты да беларусаў-каталікоў, заклікаючы іх на абодва мерапрыемства.<ref>''Da Biełarusaŭ katalukoŭ!'' Białaruskaja Krynica. 1936, 31 traŭnia. Nr. 27 (668). Str. 4.</ref> Сама пілігрымка пачалася як і мінулы раз у касцёле св. Мікалая ўжо а 7-й ранку. Імшу адпраўляў кс. Адам Станкевіч. Прысутнічаў таксама кс. [[Антоні Дулінец]] з Пінскай дэцызіі. У прэсе адзначаныя групы пілігрымаў: Ключанская, Жодзішская, Адамчуцкая і Табарышская, Мядзведзіцка-Ляхавіцкая (з Баранавіцкага павету), Васілішская (Шчучынскі павет), Ашмянска-Смаргонская, Ваўкавыская і Віленская. Усяго ўдзельнічала ў пілігрымцы больш за 500 чалавек. Ужо ў апісаннях другой пілігрымкі падкрэслена групавое фатаграфаванне пілігрымаў: {{пачатак цытаты}} Урэшце стацыі абыйдзены ўсе […] Але тут не да адпачынку. Пачынаецца фатаграфія: сьпярша супольная, а пасьля розных паасобных групаў. Роль фатографа поўніць др. [[Станіслаў Грынкевіч|Ст. Грынкевіч]], увіхаючыся з апаратам ад пачатку працэсіі аж да яе заканчэньня і разыходу. {{канец цытаты|крыніца=''Biełaruskaja pilihrymka''. Białaruskaja Krynica, 1936, 10 červienia, Nr. 28 (669). Str. 2.}} [[File:Chryscijanskaja dumka 1937 06 20 nr12.png|thumb|400px|Зьнімкі з III беларускай пілігрымкі на вокладцы "Хрысьціянскай думкі" (20 чэрвеня 1938). Фатограф Ст. Грынкевіч]] ==III Віленская пілігрымка== Трэцяя пілігрымка адбылася 6 чэрвеня 1937 году а 7 ранку. Зборны пункт «для пешаходаў і фурманак» быў аб'яўлены каля рэдакцыі «Хрысьціянскай Думкі» на Завальнай вул. 1.<ref>Самапомач. 1937, № 7 (60). Стр. 8.</ref> Пілігрымка пачалася зь імшы і казаньня кс. [[Язэп Германовіч|Язэпа Германовіча]], які кіраваў той год мерапрыемствам.<ref>Самапомач. 1937, 10 чэрвеня. № 8, 9 (61, 62). Стр. 8.</ref> Дапамагалі таксама кс. [[Адам Станкевіч]] і ўніяцкі святар [[Вацлаў Аношка]] з [[Дзяляцічы|Дзялятыч]].<ref>Шлях Моладзі. 1937, чэрвень. № 6 (105). Стр. 22.</ref> У 8:30 ранку працэсія накіравалася праз горад у бок Кальварыі. Удзельнічала да 400 асобаў з 19 мясцінаў апрача Вільні: Сьвір, [[Гадуцішкі]], [[Дукшты]], Ключаны (Свянцянскага павету), Кена, Лаварышкі, Табарышкі, [[Тургелі]], Малыя-Салечнікі, Жодзішкі, [[Данюшава]] (Вялейскага павету), [[Смаргонь]], [[Куцавічы (Ашмянскі раён)|Куцэвічы]], [[Баруны]] (Ашмянскага павету), Суботнікі, Дзявенішкі (Валожынскага павету), [[Барадзенічы]] (Браслаўскага павету), [[Рэпля]] (Ваўкавыскага павету), [[Дзяляцічы|Дзялятычы]] (Наваградзкага павету). Па сканчэнні вандроўкі быў зроблены групавы здымак «пад кальварыйскімі соснамі».<ref>''Paśla Kalwaryji''. Chryścijanskaja Dumka. 1937, 20 čerwienia. Nr. 12 (138). Str. 3.</ref> == IV Віленская пілігрымка== На гэты час віленскія пілігрымкі ўжо ўспрымаліся не як чыста рэлігійнае мерапрыемства, а як частка нацыянальнага руху, таму да чацвёртай пілігрымкі далучыліся ўжо не толькі каталікі і ўніяты, але былі запрошаныя і праваслаўныя. Чацвёртая пілігрымка была зладжаная на Тройцу і пачалася 12 чэрвеня 1938 году а 7-й ранку пад касцёлам св. Мікалая. Наперад пілігрымкі друкаваліся аб ёй паведамленьні.<ref>Шлях Моладзі. 1938, 5 чэрвеня. № 13 (129). Str. 6.</ref> Падчас пілігрымкі святкавалі 25-годдзе святарства Віктара Шутовіча і Язэпа Германовіча. Імшу ў касцёле св. Мікалая адпраўляў Віктар Шутовіч, хорам дырыгаваў [[Адольф Клімовіч]], сярод арганізатараў быў [[Андрэй Цікота]]. Колькасць удзельнікаў працэсіі налічвала больш за 600 асобаў.<ref>''Bielaruskaja Pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6.</ref> Сярод іх былі кс. Адам Станкевіч, Міхайла Літовец. У прэсы даваліся загады падтрымліваць дысцыпліну пад час шэсьця й арганізатары засталіся ёй задаволеныя. Кс. Шутовіч пісаў кс. Тарасэвічу ў Чыкага 18 верасьня 1938: «Дысцыпліна ў паходзе была найлепшая, пяялі ўмела i натуральна. Вільня тут на беларусаў зьвярнула ўвагу».<ref>Надсан, Аляксандар. Pro patria aliena. Кляштар беларускіх айцоў марыянаў у Друі (1924—1938). Менск, 2006. Стр. 123</ref> Абход Крыжовай Дарогі трываў каля чатырох гадзінаў. «Тады пачалася фатаграфія. Кожная група фатаграфавалася асобна, бо кожная жадала мець ня толькі агульную фатаграфію, але так-жа й сваю ўласную. Фатаграаваў Ст. Грынкевіч, які папрацаваў дзеля гэтага нямала.»<ref>''Niezabytyja časiny (Paśla Biełaruskaj Pilihrymki u Kalvaryju)''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 1.</ref> Памятнае фатаграфаванне ладзілася на кожнай пілігрымцы. Групавыя здымкі прадавалі ў рэдакцыі «Хрысьціянскай Думкі» па 15 грошаў за асобнік.<ref>''Fatahrafii z Biełaruskaj Pilihrymki u Kalvaryju''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 8.</ref> [[File:Use u Kalvaryju (Chryscijanskaja dumka, 1938-07-10, Nr. 17 p. 08).png|thumb|400px|Заклік далучацца да IV пілігрымкі 12 чэрвеня 1938 й рады для чальцов: «падчас пяваньня пяяць усім», «ня весьці пустых гутарак» і інш. (Хрысьціянская думка, 10 чэрвеня 1938, №17. Стр. 8]] Адразу пасьля пілігрымкі Язэп Германовіч быў высланы зь Вільні.<ref>* ''Vysylajuć i a. Jazepa Hiermanoviča''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6.</ref> У гэтай пілігрымцы ня ўдзейнічаў Гадлеўскі, што выклікала незадавальненьне з боку часопісу «Шлях Моладзі», які крытыкаваў яго як за недалучэньне, так і за адсутнасьці рэклямы пілігрымкі: «кс. В. Гадлеўскі ў „Бел. Фронце“ ані слоўцам не успамінуў аб беларускай пілігрымцы й ані сёлета ані ў мін. годзе ў бел. пілігрымцы ня браў удзелу. Беларускія ж пілігрымкі маюць сапраўды вялікае рэлігійнае й нацыянальнае беларускае значэньне і ў іх і ў іх бяруць удзел беларусы ўсіх кірункаў, за выняткам камуністаў».<ref>J.N. ''Kruci da mieru znaj (Adkaz „Беларускаму Фронту“)''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 8.</ref> На гэта Гадлеўскі на старонках «Беларускага Фронту» адпавядаў: «Ісьці ці ня ісьці на Кальварыю — ёсьць асабістай справай кожнага чалавека, у тым ліку і кс. Гадлеўскага».<ref>Пануцэвіч, Вацлаў. ''Кс. Вінцэсь Гадлеўскі. Дзяржаўны муж і правадыр народу''. Спадчына. 1993, №3. Стр. 51-72.</ref> У пілігрымцы наступнага года Гадлеўскі ўжо зноў прыймаў удзел. ==V Віленская пілігрымка== Пятая Віленская пілігрымка адбылася зноў на Тройцу 4 чэрвеня 1939 году, на ёй святкавалася 950-годдзе хрысціянства ў Беларусі. Агулам на працэсію сабралося каля 800 асобаў. На гэты раз працягам абыхода стацый ішоў дождж.<ref>''Беларуская Кальварыя''. Беларускі фронт. 1939, 15 чэрвеня. № 12 (46). Стр. 4.</ref> Як і раней, удзельнічалі ксяндзы В. Шутовіч, Ст. Глякоўскі, В. Гадлеўскі. Апрача іншых груп у пілігрымцы бралі ўдзел беларускія скаўты і скаўткі,<ref>''Biełaruskaja Pilihrymka u Kalvaryi (u 950-yja uhodki Chryścijanstva u Biełarusi)''. Chryścijanskaja Dumka. 10 červienia 1939. Nr. 18 (202). Str. 1.</ref> «каторыя былі праўдзівай аздобай пілігрымкі».<ref>''Biełaruskaja Pilihrymka ü Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1939, 15 чэрвеня. № 11 (153). Стр. 3. </ref> ==VI Віленская пілігрымка== Шостая і апошняя Беларуская віленская пілігрымка адбылася 2 чэрвеня 1940 году. Як і раней яна пачалася з набажэнства ў касцёле св. Мікалая. Колькасць удзельнікаў ацэньвалася ў 300 асобаў. Пры канцы ладзіліся ўжо традыцыйныя групавыя фатаграфаваньні. <ref>K.M. ''Paśla Kalvaryi (zaciemki i uražańni)''. Krynica, 7 červienia 1940, Nr. 45 (754). Str. 1.</ref> == Публікацыі == * [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3a/Uspamin_z_Kalwaryi_%281935%29.pdf Uspamin z Kalwaryi. Vilnia: Biełaruskaje katalickaje wydawectwa, (na prawach rukapisu), 1935. - 24 str.] 2-е выд. дап. 1938. * ''Naša pieršaja Kalwaryja''. Chryściajanskaja Dumka. 1935, čerwień. Nr. 6 (108). Str. 1-2. * ''Беларусы каталікі ідуць у Кальварыю''. Шлях Моладзі. 1935, травень. №6 (79). Стр. 15-16. * ''Da Biełarusaŭ katalukoŭ!'' Białaruskaja Krynica. 1936, 31 traŭnia. Nr. 27 (668). Str. 4. * ''Biełaruskaja pilihrymka''. Białaruskaja Krynica, 1936, 10 červienia, Nr. 28 (669). Str. 2. * ''Pakłon Kazimieru Swajaku i Kalwaryja''. Chryścijanskaja dumka. 1936, čerwień. Nr. 6 (120). Str. 1-2. * ''Biełaruskaja pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1936, чэрвень. № 6 (92). Стр. 15. * ''Paśla Kalwaryji''. Chryścijanskaja Dumka. 1937, 20 čerwienia. Nr. 12 (138). Str. 1-3. * F. K. ''Uražańni z Biełaruskaj Pilihrymki u Kalvaryju''. Chyścijanskaja Dumka. 1937, 20 čerwienia. Nr. 12 (138). Str. 6. * ''U Kalvaryju!..'' Chryścijanskaja Duymka. 1938, 20 traŭnia, Nr.15 (163). Str. 1. * ''Kalvaryja i pravasłaunyja''. Chryścianskaia Dumka. 1938, 1 červienia, Nr. 16 (164). Str.1. * ''U niadzielu 12.VI.38 na śv. Trojcu ŭsie ŭ Kalvaruju!''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 10 červienia, Nr. 17 (165). Str. 8. * ''Niezabytyja časiny (Paśla Biełaruskaj Pilihrymki ŭ Kalvaryju)''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 1. * ''Fatahrafii z Biełaruskaj Pilihrymki ŭ Kalvaryju''. Chryścijanskaja Dumka. 1938, 20 červienia, Nr. 18 (166). Str. 8. * ''Bielaruskaja Pilihrymka ŭ Kalvaryju''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6. * ''Uspamin z Kalvaryji pad Vilniaj''. Šlach Moładzi. 1938, 30 červienia. Nr. 15 (131). Str. 6. * ''Biełaruskaja Pilihrymka ŭ Kalvaryi (u 950-yja ŭhodki Chryścijanstva ŭ Biełarusi)''. Chryścijanskaja Dumka. 1939, 10 červienia. Nr. 18 (202). Str. 1. * ''Беларуская Кальварыя''. Беларускі фронт. 1939, 15 чэрвеня. № 12 (46). Стр. 4. * ''Biełaruskaja Pilihrymka ü Kalvaryju''. Шлях Моладзі. 1939, 15 чэрвеня. № 11 (153). Стр. 3. * K.M. ''Paśla Kalvaryi (zaciemki i uražańni)''. Krynica, 1940, 7 červienia, Nr. 45 (754). Str. 1. == Здымкі == У архіве Віленскага Беларускага Музэя захоўваюцца здымкі зь пілігрымак розных гадоў са збораў [[Аляксей_Анішчык|Аляксея Анішчыка]] й Міраславы Русак: * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/15/pilihrymka-ii II пілігрымка (1936)] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/16/pilihrymka-iii III пілігрымка (1937)] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/17/pilihrymka-1940 VI пілігрымка (1940)] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/19/piligrymka-ne-datavanaja Не датаваныя здымкі зь Віленскіх пілігрымак] * [https://archive.org/details/@muzej_vilenski/lists/13/pilihrymka Усе здымкі, у тым ліку не ідэнтыфіканавыя па гадах] == Крыніцы == {{Крыніцы}} m1ehdvqhpqwsl0kr4kdk0i6ixfawdqx 0 297048 2620325 2620295 2025-06-16T14:57:42Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2620325 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|зьлева|Х. Чамкоў, ф. Аркадыя і в. Уласы на вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.]] У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} 1u10yvabbjag9cji7gl4jkwo4karqbd 2620330 2620325 2025-06-16T15:58:33Z Дамінік 64057 /* Гісторыя */ 2620330 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|зьлева|Х. Чамкоў, ф. Аркадыя і в. Уласы на вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.]] У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} cp11d0sbfdme67bhcvvrgclqjpgsgy9 2620349 2620330 2025-06-16T16:55:55Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2620349 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|зьлева|Х. Чамкоў, ф. Аркадыя і в. Уласы на вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.]] У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} pnh5wz656tkyfaqqvv0sgzearxrsdyg 2620352 2620349 2025-06-16T17:00:59Z Дамінік 64057 2620352 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|зьлева|Х. Чамкоў, ф. Аркадыя і в. Уласы на вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.]] У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} naa4hevkshlqk7jlajwukm82rjjbm4c 2620353 2620352 2025-06-16T17:03:11Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2620353 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|зьлева|Х. Чамкоў, ф. Аркадыя і в. Уласы на вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.]] У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} pl92dpdko2gv3nz1lacsjaxd33vwt2p 2620356 2620353 2025-06-16T17:37:34Z Дамінік 64057 2620356 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у Оўруцкім гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім у дачыненьні ксяндзоў цыстэрцыянаў Кімбараўскага канвэнту. Апошнія нібыта наслалі сваіх малочкаўскіх падданых на ўгодзьдзі вёскі Краснасельле, забраньне сотні коп жыта ды ўчыненьне іншых гвалтаў<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|зьлева|Х. Чамкоў, ф. Аркадыя і в. Уласы на вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.]] У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} fsz7wr22ctuemnn6kl2djzrfahev3rv 2620357 2620356 2025-06-16T17:38:32Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2620357 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у Оўруцкім гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім у дачыненьні ксяндзоў цыстэрцыянаў Кімбараўскага канвэнту. Апошнія нібыта наслалі сваіх малочкаўскіх падданых на ўгодзьдзі вёскі Краснасельле, забраньне сотні коп жыта ды ўчыненьне іншых гвалтаў<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} tk8rp0fozlo4xjxrxia2yybb8pmwc79 2620358 2620357 2025-06-16T17:40:09Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2620358 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у Оўруцкім гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім у дачыненьні ксяндзоў цыстэрцыянаў Кімбараўскага канвэнту. Апошнія нібыта наслалі сваіх малочкаўскіх падданых на ўгодзьдзі вёскі Краснасельле, забраньне сотні коп жыта ды ўчыненьне розных іншых гвалтаў<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} 529selx6a8djs6j5hi418283so3hgbh 2620360 2620358 2025-06-16T17:41:19Z Дамінік 64057 2620360 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у Оўруцкім гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім у дачыненьні ксяндзоў цыстэрцыянаў Кімбараўскага канвэнту. Апошнія нібыта наслалі сваіх малочкаўскіх падданых на ўгодзьдзі вёскі Краснасельле, забраньне сотні коп жыта ды ўчыненьне розных іншых гвалтаў<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} hvvqfy37x0hyx1ohcpgeoha4ig9fz2a 2620362 2620360 2025-06-16T17:56:00Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2620362 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у Оўруцкім гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім у дачыненьні ксяндзоў цыстэрцыянаў Кімбараўскага канвэнту. Апошнія нібыта наслалі сваіх малочкаўскіх падданых на ўгодзьдзі вёскі Краснасельле, забраньне сотні коп жыта ды ўчыненьне розных іншых гвалтаў<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як засьценак. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} qqo7j23xqwe575sdevsi0dujnk30ioc 2620363 2620362 2025-06-16T17:59:37Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2620363 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у Оўруцкім гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім у дачыненьні ксяндзоў цыстэрцыянаў Кімбараўскага канвэнту. Апошнія нібыта наслалі сваіх малочкаўскіх падданых на ўгодзьдзі вёскі Краснасельле, забраньне сотні коп жыта ды ўчыненьне розных іншых гвалтаў<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як засьценак. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} f5ljl2to941jzg3bc4cyh68muvnckgw 2620364 2620363 2025-06-16T18:07:03Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2620364 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у Оўруцкім гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім у дачыненьні ксяндзоў цыстэрцыянаў Кімбараўскага канвэнту. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], забраньне сотні коп жыта ды ўчыненьне розных іншых гвалтаў<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як засьценак. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} 8w6ocrpuo0hjd0guclj5wm93d1qlsn5 2620365 2620364 2025-06-16T18:20:05Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2620365 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у Оўруцкім гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім у дачыненьні ксяндзоў цыстэрцыянаў Кімбараўскага канвэнту. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], забраньне сотні коп жыта ды ўчыненьне розных іншых гвалтаў<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як засьценак. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} jc3l8tj0y1tse5sulvenb42csbacdw4 2620367 2620365 2025-06-16T18:28:14Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2620367 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у Оўруцкім гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў Кімбараўскага канвэнту. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў востраве сотні коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як засьценак. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} 87uyxrru9vmsmnxej3nba17yl2ibmh0 2620369 2620367 2025-06-16T18:40:23Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2620369 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў востраве сотні коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як засьценак. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} kk1a2qzk39fp5zt4rwbqnggxij6xnoc 2620401 2620369 2025-06-17T02:37:26Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2620401 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў востраве сотні коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Хутар Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як засьценак. На вайскоыв-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1 шубэрта889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} e620fy7n1o3bxl3464sqs4qkb2e9c8z 2620402 2620401 2025-06-17T02:49:30Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2620402 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў востраве сотні коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|З. Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Х. Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 — 1863 гг.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як засьценак. На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі 1846 — 1863 гг. паказаны хутар Чамкоў. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1 шубэрта889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} p92uxhj2671cnwm41e5gn70ng2874nm 2620403 2620402 2025-06-17T02:56:07Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2620403 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў востраве сотні коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. Як і Краснасельле з Малочкамі, Чамкоў месьціўся на тэрыторыі Оўруцкага павету [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|З. Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Х. Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 — 1863 гг.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як засьценак. На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі 1846 — 1863 гг. паказаны хутар Чамкоў. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1 шубэрта889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} 946t2ny91b7agy455nhi0u7cdobmvnm 2620404 2620403 2025-06-17T02:58:52Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2620404 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў востраве сотні коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. Як і Краснасельле з Малочкамі, Чамкоў месьціўся на тэрыторыі Оўруцкага павету [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|З. Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Х. Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 — 1863 гг.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як [[засьценак]]. На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі 1846 — 1863 гг. паказаны хутар Чамкоў. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1 шубэрта889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} 217x33p117oayvr3nlbb27bkvxnd4l1 2620405 2620404 2025-06-17T03:02:55Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2620405 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў востраве сотні коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. Як і Краснасельле з Малочкамі, Чамкоў месьціўся на тэрыторыі Оўруцкага павету [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Чамкоў мусіў апынуцца ў межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|З. Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Х. Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 — 1863 гг.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як [[засьценак]]. На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі 1846 — 1863 гг. паказаны хутар Чамкоў. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1 шубэрта889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} b0vjpg5zpyazwfj632hc7tg1rwxf7q5 2620406 2620405 2025-06-17T03:06:35Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2620406 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў востраве з сотню коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. Як і Краснасельле з Малочкамі, Чамкоў месьціўся на тэрыторыі Оўруцкага павету [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Чамкоў мусіў апынуцца ў межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|З. Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Х. Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 — 1863 гг.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як [[засьценак]]. На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі 1846 — 1863 гг. паказаны хутар Чамкоў. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1 шубэрта889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} l5zvdsmo0p9zgv0oipni6iqicxjzfmi 2620407 2620406 2025-06-17T03:13:19Z Дамінік 64057 2620407 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Востраў Чамкоўскі |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў востраве з сотню коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. Як і Краснасельле з Малочкамі, Чамкоў месьціўся на тэрыторыі Оўруцкага павету [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Чамкоў мусіў апынуцца ў межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|З. Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Х. Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 — 1863 гг.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як [[засьценак]]. На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі 1846 — 1863 гг. паказаны хутар Чамкоў. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1 шубэрта889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} 0n4m76zo6edw3rtkw2vn45c8z5wl5mw 2620408 2620407 2025-06-17T03:14:21Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2620408 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Востраў Чамкоўскі |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней Востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў востраве з сотню коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. Як і Краснасельле з Малочкамі, Чамкоў месьціўся на тэрыторыі Оўруцкага павету [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Чамкоў мусіў апынуцца ў межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|З. Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Х. Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 — 1863 гг.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як [[засьценак]]. На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі 1846 — 1863 гг. паказаны хутар Чамкоў. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1 шубэрта889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} 6xddi8vzrf4ibuqif71btfvoh0z7o94 2620411 2620408 2025-06-17T03:33:10Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2620411 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Востраў Чамкоўскі |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней Востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў востраве з сотню коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. Як і Краснасельле з Малочкамі, Чамкоў месьціўся на тэрыторыі Оўруцкага павету [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Чамкоў мусіў апынуцца ў межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|З. Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Х. Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 — 1863 гг.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як [[засьценак]]. На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі 1846 — 1863 гг. паказаны хутар Чамкоў. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} qofrjqgu5uv11h59gsceweep6wob83m 2620449 2620411 2025-06-17T10:16:52Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2620449 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Востраў Чамкоўскі |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней Востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў названым востраве{{заўвага|Ня мусіць зьдзіўляць яго значная аддаленасьць ад Краснасельля, бо бліжэй месьцілася вёска Ўласы, таксама прыналежная хвойніцкім Шуйскім.}} з сотню коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. Як і Краснасельле з Малочкамі, Чамкоў месьціўся на тэрыторыі Оўруцкага павету [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Чамкоў мусіў апынуцца ў межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|З. Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Х. Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 — 1863 гг.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як [[засьценак]]. На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі 1846 — 1863 гг. паказаны хутар Чамкоў. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} rax3oe641b1dptfdnxaece4ier2zkbo 2620450 2620449 2025-06-17T10:19:33Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2620450 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Востраў Чамкоўскі |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней Востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў названым востраве{{заўвага|Ня мусіць зьдзіўляць яго значная аддаленасьць ад Краснасельля, бо бліжэй месьцілася вёска Ўласы, таксама прыналежная [[Хвойнікі|хвойніцкім]] Шуйскім.}} з сотню коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. Як і Краснасельле з Малочкамі, Чамкоў месьціўся на тэрыторыі Оўруцкага павету [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Чамкоў мусіў апынуцца ў межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|З. Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Х. Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 — 1863 гг.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як [[засьценак]]. На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі 1846 — 1863 гг. паказаны хутар Чамкоў. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} o7kvwukcwp47ohqn1c3l31x5fh7rdc9 2620451 2620450 2025-06-17T10:21:43Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2620451 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Востраў Чамкоўскі |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней Востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў названым востраве{{заўвага|Ня мусіць зьдзіўляць яго значная аддаленасьць ад Краснасельля, бо бліжэй месьцілася вёска [[Уласы (Гомельская вобласьць)|Ўласы]], таксама прыналежная [[Хвойнікі|хвойніцкім]] Шуйскім.}} з сотню коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. Як і Краснасельле з Малочкамі, Чамкоў месьціўся на тэрыторыі Оўруцкага павету [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Чамкоў мусіў апынуцца ў межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|З. Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Х. Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 — 1863 гг.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як [[засьценак]]. На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі 1846 — 1863 гг. паказаны хутар Чамкоў. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} 8omhsl6vjiv2qmcwp2wtnjmnneeb3fi 2620452 2620451 2025-06-17T10:44:34Z Дамінік 64057 2620452 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Чамкоў |Назва ў родным склоне = Чамкова |Арыгінальная назва = |Лацінка = Čamkoŭ |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Першыя згадкі = 1749 год |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Востраў Чамкоўскі |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку насельніцтва = |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = |Часавы пас = +3 |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 42 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 06 |Даўгата сэкундаў = 58 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Чамкоў'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — адселеная [[вёска]] ў [[Стралічаўскі сельсавет|Стралічаўскім сельсавеце]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Найбліжэйшае да [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] паселішча Беларусі. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.jpg|значак|зьлева|Востраў Чамкоўскі ў анатацыі дакумэнту 1749 г.]] Найраней Востраў Чамкоўскі згаданы 1 верасьня 1749 году ў пратэсьце, заяўленым у [[Оўруч|Оўруцкім]] гродзкім судзе ўпаўнаважаным князя Ігнацыя Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, панам Пятром Загароўскім да ксяндзоў цыстэрцыянаў [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар цыстэрыянаў (Мазыр)|Кімбараўскага канвэнту]]. Апошнія нібыта наслалі сваіх [[Малочкі (Гомельская вобласьць)|малочкаўскіх]] падданых{{заўвага|Кімбараўскі кляштар трымаў Малочкі ў {{падказка|пасэсіі|часовым уладаньні}} роўна так, як П. Загароўскі Краснасельле.}} на ўгодзьдзі вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]], а тыя забралі ў названым востраве{{заўвага|Ня мусіць зьдзіўляць яго значная аддаленасьць ад Краснасельля, бо бліжэй месьцілася вёска [[Уласы (Гомельская вобласьць)|Ўласы]], таксама прыналежная [[Хвойнікі|хвойніцкім]] Шуйскім.}} з сотню коп жыта ды ўчынілі іншыя розныя гвалты<ref>Аrchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 1. S. 26</ref>. Як і Краснасельле з Малочкамі, Чамкоў месьціўся на тэрыторыі Оўруцкага павету [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Чамкоў мусіў апынуцца ў межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. [[Файл:Засьценак Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.png|значак|зьлева|З. Чамкоў на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]][[Файл:Ф. Аркадыя (Аркадий) і в. Уласы на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 – 1863 гг.png|значак|Х. Чамкоў на мапе Шубэрта-Тучкова 1846 — 1863 гг.]] На тапаграфічнай мапе Менскай губэрні, складзенай са здымкі генэрала-маёра А. К. Фіцінгофа ў 1846 годзе, Чамкоў пазначаны як [[засьценак]]. На вайскова-тапаграфічнай мапе Расейскай імпэрыі 1846 — 1863 гг. паказаны хутар Чамкоў. У парэформавы пэрыяд Чамкоў адміністрацыйна належаў жа Дзёрнавіцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. На 1876 год маёнткам Чамкоў у 100 дзесяцін угодзьдзяў валодаў пан Юзаф, сын Рафала, Васілеўскі<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Брагінскага р-на. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2003. С. 60</ref>. У 1889 годзе ўласьнікам 85 дз. зямлі ў Чамкове названы сялянін Рыгор Гарбуноў. Ёсьць у сьпісе чамкоўскіх землеўладальнікаў імёны братоў Трафіма і Івана Навумавых, але без указаньня колькасьці дзесяцін<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 366, 372</ref>. У 1911 (1913) годзе 450 дз. зямлі меў у Чамкове Мікалай Каліноўскі<ref>Spis ziemian mińskich, posiadających 100 i więcej dziesięcin ziemi. // Kalendarz Miński na 1914 r. / pod redakcją W. Dworzaczka. – Mińsk, 1913. S. 110 [https://polona.pl/archive?uid=78365669&cid=81546020 «Nad Świsłoczą» Kalendarz Miński na 1914 r.]</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Чамкоў у складзе Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою: український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. [[Файл:Хутары Чамковы і навакольлі на мапе 1926 г.png|значак|зьлева|Хутары Чамковы і навакольлі на мапе 1926 г.]] 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/ГВБ|2-2}} 564x1ureiorusl7fgtys6kuv79p6ah3 0 297051 2620296 2620282 2025-06-16T12:08:47Z Taravyvan Adijene 1924 /* Творы */ кірылічная „і“ 2620296 wikitext text/x-wiki {{Музыка}} {{Цёзкі|Ліцьвіноўскі}} '''Алякса́ндар Хве́даравіч Літвіно́ўскі''' ({{Н}} 1 траўня 1962, [[Менск]], [[Беларуская ССР]]) — беларускі [[кампазытар]] {{Не перакладзена|Сучасная клясычная музыка|сучаснай клясычнай музыкі|d|Q612024}}. == Жыцьцяпіс == Скончыў [[Менскі дзяржаўны музычны коледж|Менскую музычную вучэльню]] (1978—1982), [[Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі|Беларускую дзяржаўную кансэрваторыю]], дзе навучаўся ў клясе [[Зьміцер Смольскі|Зьмітра Смольскага]] і атрымаў дыплём кампазытара (1982—1987)<ref name="бск" />. Навучаўся на майстар-клясах у {{Не перакладзена|Джонатан Гарві (кампазытар)|Джонатана Гарві|d|Q499742}}, {{Не перакладзена|Майкл Лорэнс Найман|Майкла Наймана|d|Q313639}}, {{Не перакладзена|Дарыл Рансўік|Дарыла Рансўіка|d|Q5226226}} (Вялікабрытанія), {{Не перакладзена|Мартын Брэзьнік|Мартына Брэзьніка|d|Q313639}} (ЗША), {{Не перакладзена|Сыльвана Бусоцьці||d|Q981837}} (Італія), {{Не перакладзена|Люі Жазэф Андрысэн|Люі Андрысэна|d|Q504743}} (Нідэрлянды), {{Не перакладзена|Матыяс Герман|Матыяса Германа|d|Q1909977}}, {{Не перакладзена|Зыгунэ фон Остэн||d|Q2285396}} (Нямеччына), [[Кшыштаф Пэндэрэцкі|Кшыштафа Пэндэрэцкага]], {{Не перакладзена|Марэк Халанеўскі|Марэка Халанеўскага|d|Q11768065}} (Польшча), {{Не перакладзена|Франсуа-Бэрнар Маш|Франсуа-Бэрнара Маша|d|Q2246028}}, {{Не перакладзена|Трыстан Мюрай|Трыстана Мюрая|d|Q708501}} (Францыя). Сябра [[Беларускі саюз кампазытараў|Беларускага саюзу кампазытараў]] (1990)<ref name="бск" />, [[Амэрыканскае таварыства кампазытараў, аўтараў і выдаўцоў|Амэрыканскага таварыства кампазытараў, аўтараў і выдаўцоў]] (2005), {{Не перакладзена|Міжнародная канфэдэрацыя электраакустычнай музыкі|Міжнароднай канфэдэрацыі электраакустычнай музыкі|d|Q85769630}} (2005)<ref name="kb" />. == Творчасьць == Працуе ў жанрах {{Не перакладзена|Камэрная музыка|камэрнай|d|Q189201}}, {{Не перакладзена|Харавая музыка|харавой|d|Q1076513}}, {{Не перакладзена|Сымфанічная музыка|сымфанічнай|d|Q3328774}}, {{Не перакладзена|Сцэнічная музыка|сцэнічнай|d|Q1147752}}, {{Не перакладзена|Электраакустычная музыка|электраакустычнай|d|Q1326777}} музыкі. Выступаў на розных фэстах і канцэртах у Эўропе і ЗША. == Творы == {{Калёнкі|3}} * 1981 «Perpetuum Mobile and Passacaglia» для фартэпіяна * 1982 «Concertino-Barocco», сюіта для струннага аркестру * 1985 Саната для скрыпкі і фартэпіяна * 1987 «Krewa», сымфанічная фрэска * 1987 «Вясельле», кантата для салістаў, зьмяшанага хору і сымфанічнага аркестру * 1988 «Зборная суботка», кантата для салістаў і зьмяшанага хору * 1990 «Francisk», містэрыя для баса і сымфанічнага аркестру * 1990 «Zbieg» для флейты, габою, скрыпкі, віялянчэлі і фартэпіяна * 1991 «Wir» для квартэту вальторнаў * 1991 «Intavolatura», сюіта для гітары (CD) * 1992 «Tabulatura Vilnensis», нізка п’ес для камэрнага ансамблю * 1993 «Ul» для струннага квінтэту (CD) * 1993 Электронныя кампазыцыі: «Ra», «Night Bells», «Styx», «Fairy of Tides», «Suspense» * 1995 «Gregorianica», мэса для мужчынскага хору * 1996 «Hymnes de Saint-Martin» («Oculis Et Manibus», «Au Milieu Des Nuages») для зьмяшанага хору * 1996 «Да Маці Божай», кантата для салістаў, зьмяшанага хору і камэрнага аркестру (CD) * 1997 «Filix», саната для флейты і гітары (CD) * 1997 «Сэрца Езуса», кантата для зьмяшанага хору і камэрнага аркестру (CD) * 1998 «Stabat Mater», кантата для мэца-сапрана і камэрнага аркестру (CD) * 1998 «Песьні на Божае Нараджэньне», кантата для салістаў, зьмяшанага хору і сымфанічнага аркестру (CD) * 1998 «Rondo Ricercari», трыптых для флейты і гітары (CD) * 1999 «Consort Lessons», сюіта для камэрнага аркестру (CD) * 1999 «Faron» для клярнэту (CD) * 2000 «Taurus» для духавога аркестру * 2001 «Tales of the Magic Tree», нізка п’ес для струннага аркестру (CD) * 2001 «In-Ta-Vo-La-Tu-Ra», электраакустычны выступ * 2001 «Ballads of Faron», электраакустычны рэмікс * 2002 «Canzonetta» для тубы (або віялянчэлі/габою/фаготу/бас-клярнэту) і электронікі (CD) * 2002 «Calypso», канцэрт для фартэпіяна і струннага аркестру (CD) * 2003 «Traffic in Open Sun», нізка п’ес для квартэтаў аднастайных нізкіх духавых інструмэнтаў: тубаў, трамбонаў, фаготаў (CD) * 2003 «Skyscape», сюіта для струннага актэту * 2004 «Nycta», балет для электронікі * 2005 «Raft of Odisseus», канцэрт для трамбону, вальторны, трубы і струннага аркестру * 2006 «My-O-My», 10 электраакустычных кампазыцыяў (CD) * 2008 «Jazz Graffiti», 12 электраакустычных кампазыцыяў (CD) * 2011 «Вянчаньне», музыка да спэктаклю паводле п’есы [[Вітальд Гамбровіч|Вітальда Гамбровіча]] * 2012 «Winterra» для сымфанічнага аркестру * 2012 «Дзяды», музыка да спэктаклю паводле матываў паэмы [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]] (CD) * 2012 «Цар Эдып», музыка да спэктаклю паводле матываў трагедыі [[Сафокл]]а * 2013 «Арабская ноч», музыка да спэктаклю паводле п’есы [[Ролянд Шымэльпфэніг|Ролянда Шымэльпфэніга]] * 2013 «Малы і Карлсан», музыка да спэктаклю паводле матываў кнігі [[Астрыд Ліндгрэн]] * 2013 «Скокі сьмерці», музыка да спэктаклю паводле п’есы [[Аўгуст Стрындбэрг|Аўгуста Стрындбэрга]] * 2014 «Клочки по закоулочкам», музыка да спэктаклю паводле п’есы [[Рыгор Остэр|Рыгора Остэра]] * 2014 «Залаты ключык», музыка да спэктаклю паводле матываў казкі [[Аляксей Канстанцінавіч Талстой|Аляксея Талстоя]] * 2014 «Воўк і сямёра казьлянятаў», музыка да спэктаклю паводле матываў народнай казкі * 2014 «The Wolf and the Seven Young Goats», сюіта для скрыпкі і струннага аркестру * 2015 «Narmahnar», музыка да спэктаклю паводле п’есы [[Мікола Куліш|Міколы Куліша]] «Народны Малахі» * 2015 «Тоўсты сшытак», музыка да спэктаклю паводле матываў раману [[Агота Крыстоф|Аготы Крыстоф]] * 2015 «Le Grand Cahier», сюіта для струннага аркестру * 2015 «Кот у ботах», музыка да спэктаклю паводле матываў казкі [[Шарль Пэро|Шарля Пэро]] * 2015 «Puss in Boots», сюіта для трубы і фартэпіяна * 2015 «Сьнежная каралева», музыка да спэктаклю паводле матываў казкі [[Ганс Хрыстыян Андэрсэн|Ганса Хрыстыяна Андэрсэна]] * 2016 «На дне», музыка да спэктаклю паводле п’есы [[Максім Горкі|Максіма Горкага]] * 2017 «Дробны бес», музыка да спэктаклю паводле матываў раману [[Фёдар Салагуб|Фёдара Салагуба]] * 2017 «Казка пра рыбака і залатую рыбку», музыка да спэктаклю паводле паэмы [[Аляксандар Пушкін|Аляксандра Пушкіна]] * 2017 «Новая зямля», музыка да спэктаклю паводле паэмы [[Якуб Колас|Якуба Коласа]] * 2017 «Беласьнежка», музыка да спэктаклю паводле матываў казкі [[Браты Грым|братоў Грым]] * 2018 «Мой тата — птуш», музыка да спэктаклю паводле п’есы [[Дэйвід Алманд|Дэйвіда Алманда]] * 2018 «Падарожжа ў краіну мурашоў», музыка да радыёспэктаклю паводле п’есы [[Тацяна Мушынская|Тацяны Мушынскай]] * 2018 «Прыгоды Тома Соера», музыка да спэктаклю паводле матываў аповесьці [[Марк Твэн|Марка Твэна]] * 2018 «Вішнёвы сад», музыка да спэктаклю паводле п’есы [[Антон Чэхаў|Антона Чэхава]] * 2018 «Хлопчык, які плаваў зь піраньнямі», музыка да спэктаклю паводле п’есы Дэйвіда Алманда * 2018 «Inclusion», музыка да дакумэнтальнага фільму * 2018 «Вялікае падарожжа князя Мікалая Крыштапа Радзівіла Сіроткі», музыка да дакумэнтальнага фільму * 2019 «Cherry Orchard», сюіта для фартэпіяна і камэрнага аркестру * 2019 «Пэлеас і Мэлізанда», музыка да спэктаклю паводле п’есы [[Марыс Мэтэрлінк|Марыса Мэтэрлінка]] * 2019 «Munchausenshow», сюіта для сымфанічнага аркестру * 2019 «Arpadio», вакаліз для зьмяшанага хору * 2020 «Birdman», сюіта для фартэпіяна і камэрнага аркестру * 2020 «Master Cat», сюіта для трубы і струннага аркестру * 2020 «Авантуры Пранціша Вырвіча, шкаляра і шпіёна», музыка да радыёспэктаклю паводле раману [[Людміла Рублеўская|Людмілы Рублеўскай]] * 2021 «Пэлеас і Мэлізанда», сюіта для струннага аркестру * 2022 «Воўк і сямёра казьлянятаў», сюіта для струннага аркестру * 2024 «Чырвоны каптурок», сюіта для габою і струннага аркестру * 2024 «Трэст, які ня лопнуў», музыка да дакумэнтальнага фільму {{Канец калёнкі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|refs = <ref name="бск">{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = https://composer.by/Litvinovsky/| копія = | дата копіі = | загаловак = Литвиновский Александр Фёдорович| фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Беларускі саюз кампазытараў]]| дата доступу = 16 чэрвеня 2025 | мова = ru| камэнтар = }}</ref> <ref name="kb">{{Спасылка | аўтар = Daniel Janz.| прозьвішча = Janz| імя = Daniel| аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 15 жніўня 2022| url = https://klassik-begeistert.de/daniels-vergessene-klassiker-nr-2-alexander-litvinovsky-le-grand-cahier-2015/| копія = | дата копіі = | загаловак = Daniels vergessene Klassiker 2: Alexander Litvinovsky — Le Grand Cahier (2015)| фармат = | назва праекту = Klassik begeistert| выдавец = | дата доступу = 16 чэрвеня 2025 | мова = de| камэнтар = }}</ref> }} == Літаратура == * {{Кніга |аўтар = |імя = |прозьвішча = |частка = |загаловак = Аляксандр Літвіноўскі: прафесія — кампазітар : з электронным дадаткам |арыгінал = |спасылка = |адказны = Святлана Берасцень |выданьне = |месца = {{Мн.}} |выдавецтва = Каўчэг |год = 2017 |том = |старонкі = |старонак = 199 |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * {{Літаратура/БелЭн |аўтар = [[Радаслава Аладава|Аладава Р. М.]] |частка = Літвіноўскі Аляксандр Фёдаравіч |том = 9 }} * {{Літаратура/ЭКБ|5||124}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.alexanderlitvinovsky.com/ Афіцыйная бачына] {{ref-en}} * {{Bis.nlb.by|135113}} * [https://www.halidonmusic.com/en/alexander-litvinovsky-co-6310.html Профіль] {{ref-en}} на бачыне выдаўца {{Не перакладзена|Halidon|Halidon Music|d|Q3782569}} {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Літвіноўскі, Аляксандар Хведаравіч}} [[Катэгорыя:Кампазытары XX стагодзьдзя]] [[Катэгорыя:Кампазытары XXI стагодзьдзя]] [[Катэгорыя:Беларускія клясычныя кампазытары]] [[Катэгорыя:Сябры Беларускага саюзу кампазытараў]] 41qyqnib05cbyufnnt9q9miw2t2d8ma 3 297053 2620376 2025-06-16T19:04:46Z Ліцьвін 847 Вітаем 2620376 wikitext text/x-wiki {{Вітаем}} fbn7wwakni74vxuz1x9rcjfgbiynfll 0 297054 2620421 2025-06-17T05:54:21Z Ліцьвін 847 Перанакіроўвае на [[Тур’я (Магілёўская вобласьць)]] 2620421 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Тур’я (Магілёўская вобласьць)]] 0e28fmr9hmxpzwjoa2rzb05pzbbqc0s 3 297055 2620425 2025-06-17T06:04:23Z Ліцьвін 847 Вітаем 2620425 wikitext text/x-wiki {{Вітаем}} fbn7wwakni74vxuz1x9rcjfgbiynfll