Вікіпэдыя be_x_oldwiki https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0 MediaWiki 1.45.0-wmf.6 first-letter Мэдыя Спэцыяльныя Абмеркаваньне Удзельнік Гутаркі ўдзельніка Вікіпэдыя Абмеркаваньне Вікіпэдыі Файл Абмеркаваньне файла MediaWiki Абмеркаваньне MediaWiki Шаблён Абмеркаваньне шаблёну Дапамога Абмеркаваньне дапамогі Катэгорыя Абмеркаваньне катэгорыі Партал Абмеркаваньне парталу TimedText TimedText talk Модуль Абмеркаваньне модулю 0 1283 2620971 2488844 2025-06-20T17:06:47Z W 11741 /* Нараджэньні */ +[[Даніла Райцаў]] [[Вікіпэдыя:Праект:Злучнасьць]] 2620971 wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для году|1914}} {{Год у іншых календарох|1914}} {{Загаловак году|1914}} == Падзеі == * [[7 сакавіка]] — газэта [[Наша Ніва|«Наша Ніва»]] пачынае выхадзіць за подпісам [[Янка Купала|Янкі Купалы]] як рэдактара * [[28 ліпеня]] — пачалася [[Першая сусьветная вайна]] * [[26 жніўня]]: ** [[Нямеччына|нямецкае войска]] перамагло [[Расея|расейскае]] ў [[Бітва пры Танэнбэргу 1914 году|бітве ля Танэнбэрґу і Грунвальду]] ** пачатак [[Бітва пры Ле-Като|Бітвы пры Ле-Като]] на [[Заходні фронт (Першая сусьветная вайна)|Заходнім фронце]] * [[31 жніўня]] — [[Санкт-Пецярбург]] перайменаваны ў Петраград загадам імпэратара [[Мікалай II (расейскі імпэратар)|Мікалая II]] * [[18 кастрычніка]] — на [[Заходні фронт (Першая сусьветная вайна)|Заходнім фронце ]] пачалася [[Фляндрская бітва]] * [[22 лістапада]] — на [[Заходні фронт (Першая сусьветная вайна)|Заходнім фронце ]] скончылася [[Фляндрская бітва]] * [[24 сьнежня]] — [[Каляднае замірэньне]] у Першай сусьветнай вайне == Нараджэньні == * [[6 студзеня]] — [[Мікола Чураба]], беларускі мастак (пам. у 1998) * [[6 лютага]] — [[Аркадзь Куляшоў]], Народны паэт БССР (пам. у 1978) * {{Дата ў старым стылі|[[12 лютага]]||30 студзеня}} — [[Міхаіл Бакланаў]], заслужаны дойлід Беларусі * [[26 лютага]] — [[Васіль Гарустовіч]], беларускіхірург, правёў больш за 20 000 апэрацыяў (пам. у 1987) * [[25 сакавіка]] — [[Норман Эрнэст Барлоўг]], амэрыканскі аграном, ляўрэат [[Нобэлеўская прэмія міру|Нобэлеўскай прэміі міру]] (пам. у 2009) * [[5 красавіка]] — [[Даніла Райцаў]], арганізатар беларускага савецкага партызанскага руху ў Віцебскай вобласьці * [[7 красавіка]] — [[Кірыла Мазураў]], савецкі партыйны і дзяржаўны дзяяч, ад 1956 да 1965 першы сакратар ЦК КПБ (пам. у 1989) * [[20 красавіка]] — [[Арцём Цэгэльскі]], [[Каталіцтва|грэка-каталіцкі]] сьвятар, грамадзкі дзяяч * [[15 траўня]] — [[Тэнцынг Норгэй]], нэпальскі альпініст (пам. у 1986) * [[28 чэрвеня]] — [[Арыбэрт Гайм]], [[Аўстрыя|аўстрыйскі]] і [[Нямеччына|нямецкі]] лекар, ваенны злачынец, вядомы пад мянушкай «Доктар Сьмерць» (пам. у 1992) * [[10 ліпеня]] — [[Яфрэм Карпачоў]], беларускі гісторык, доктар гістарычных навук (пам. у 1988) * [[9 жніўня]] — [[Тувэ Янсан]], фінская швэцкамоўная пісьменьніца й мастачка (пам. у 2001) * [[26 жніўня]] — [[Хуліё Картасар]], аргентынскі пісьменьнік (пам. у 1984) * [[2 верасьня]] — [[Том Глэйзар]], амэрыканскі кампазытар і сьпявак у напрамку фольк (пам. у 2003) * [[6 верасьня]] — [[Міхаіл Мінковіч]], Міністар культуры БССР (пам. у 1971) * [[15 верасьня]] — [[Адольфа Біёй Казарэс]], аргентынскі пісьменьнік (пам. у 1999) * [[23 верасьня]] — [[Сяргей Астраханцаў]], [[Герой Савецкага Саюзу]] (загінуў у 1944) * [[3 кастрычніка]] — [[Ян Новак-Езяранскі]], польскі журналіст, стваральнік польскай службы Радыё [[Свабода (радыё)|Свабода]] (пам. у 2005) * [[6 кастрычніка]] — [[Тур Хэердал]], нарвэскі падарожнік ды навуковец * [[21 кастрычніка]] — [[Казімер Сьвёнтак]], кардынал, арцыбіскуп, мітрапаліт Менска-Магілёўскі (пам. у 2011) * [[3 лістапада]] — [[Юліюш Бардах]], польскі гісторык дзяржавы і права (пам. у 2010) * [[10 лістапада]] — [[Станіслаў Патапчук]], польскі вайсковец, дзяржаўны дзяяч * [[16 лістапада]] — [[Язэп Семяжон]], беларускі перакладнік і паэт (пам. у 1990) * [[8 сьнежня]] — [[Часлаў Сіповіч]], грэка-каталіцкі сьвятар, біскуп (пам. у 1981) == Сьмерці == {{Асноўны артыкул|Сьпіс памерлых у 1914 годзе}} * [[25 сакавіка]] — [[Фрэдэрык Містраль]], францускі паэт ды лексыкограф (нар. у 1830) * [[21 чэрвеня]] — [[Бэрта фон Зутнэр]], аўстрыйская пісьменьніца, дзеяч міжнароднага пацыфісцкага руху, першая жанчына-ляўрэат [[Нобэлеўская прэмія міру|Нобэлеўскай прэміі міру]] (нар. у 1843) * [[14 ліпеня]] — [[Ёан Роэль]], нідэрляндзкі палітычны й дзяржаўны дзяяч, ад 1894 да 1897 Прэм’ер-міністар Нідэрляндаў (нар. у 1844) * [[31 ліпеня]] — [[Жан Жарэс]], дзяяч францускага і міжнароднага сацыялістычнага руху, гісторык (нар. у 1859) * [[20 жніўня]] — [[Піюс X]], папа рымскі ад 1903 (нар. у 1835) * [[10 кастрычніка]] — [[Гэйсбэрт ван Тынговэн]] нідэрляндзкі палітычны й дзяржаўны дзяяч, ад 1891 да 1894 Прэм’ер-міністар Нідэрляндаў (нар. у 1841) * [[3 лістапада]] — [[Георг Тракль]], аўстрыйскі паэт (нар. у 1887) * [[30 лістапада]] — [[Вацлаў Мікалай Радзівіл]], шляхціч і вайсковец (нар. у 1879) == [[Нобэлеўская прэмія]] == * [[Нобэлеўская прэмія ў галіне фізыкі|фізыка]] — [[Макс фон Ляўэ]] * [[Нобэлеўская прэмія ў галіне хіміі|хімія]] — Тэадор Ўільям Рычардс * [[Нобэлеўская прэмія па фізыялёгіі ці мэдыцыне|фізыялёгія ці мэдыцына]] — [[Робэрт Барані]] * [[Нобэлеўская прэмія ў галіне літаратуры]] ды [[Нобэлеўская прэмія міру|міру]] не прысуджаліся [[Катэгорыя:1914| ]] 3jqmxdyh76e00a6f9sqkd4asunwd3fo 0 4551 2620938 2619708 2025-06-20T12:37:54Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620938 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Маладэчна |Лацінка = Maładečna |Статус = горад |Назва ў родным склоне = Маладэчна |Герб = Coat of Arms of Maładečna, Belarus.svg |Сьцяг = Flag of Maladzechna, Belarus.svg |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 16 сьнежня 1388 |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Менская вобласьць|Менская]] |Раён = [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскі]] |Сельсавет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = 30 |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 88290 |Год падліку колькасьці = 2025 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref name="belstat2018" /> |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовыя індэксы = 222301, 222303, 222304, 222306, 222307, 222310 |СААТА = |Выява = Maładečna - centralny plac.jpg |Апісаньне выявы = Цэнтральны пляц |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 19 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 26 |Даўгата хвілінаў = 51 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Сайт = }} '''Маладэ́чна''' — [[горад|места]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Вуша (прыток Вяльлі)|Вушы]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскага раёну]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Насельніцтва на 2025 год — 88 290 чалавек<ref name="belstat2018" />. Знаходзіцца за 73 км на паўночны захад ад [[Менск]]у; вузел чыгунак на [[Менск]], [[Полацак]], [[Вільня|Вільню]], [[Ліда|Ліду]] і аўтамабільных дарог на [[Менск]], [[Вільня|Вільню]], [[Нарач (курортны пасёлак)|Нарач]]. Маладэчна — [[места]] [[Менскі павет|гістарычнай Меншчыны]], колішняя сталіца [[Маладэчанскае графства|графства]], старажытны [[Маладэчанскі замак|замак]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref>{{Літаратура/Замкі і людзі|к}} С. 127.</ref>. Да нашага часу тут захаваўся збудаваны ў стылі [[барока]] [[Касьцёл Сьвятога Казімера і кляштар трынітарыяў (Маладэчна)|комплекс кляштару трынітарыяў з касьцёлам Сьвятога Казімера]], помнік архітэктуры XVIII ст., часткова [[Сьпіс помнікаў гісторыі і архітэктуры Беларусі, зруйнаваных уладамі СССР|зруйнаваны савецкімі ўладамі]]. == Назва == [[Тапонім]] Маладэчна, відаць, паходзіць ад назвы рэчкі [[Маладачанка|Маладачанкі]], якая зьнікла ў выніку мэліярацыйных працаў. Таксама існуе меркаваньне, што назва места ўтварылася ад словаў маладзец (у значэньні — 'дзяцюк, ваяр у княскай дружыне'<ref>{{Літаратура/Кароткі тапанімічны слоўнік Беларусі}} С. 240.</ref>), малады, малодшы або ад спалучэньня двух даўніх словаў мала і надэчыць, што азначае 'малазьмяшчальнае месца'<ref>Краязнаўчы маршрут. Ільянскія далягляды-2, [http://isshgrimot.by.ru/ Ільянская сярэдняя школа імя А. Грымаця]{{Недаступная спасылка|date=December 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Ад пачатку XX ст. у беларускай літаратурнай мове ўсталявалася форма ''Маладэчна'' ў адпаведнасьці з гаворкай мясцовых жыхароў<ref>Мухін В. [http://knihi.com/www/nazvy/ Спрадвечныя назовы]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // Студэнцкая думка. № ?</ref>. У той жа час назва ''Маладзечна'' ёсьць прыкладам уплыву [[польская мова|польскае мовы]], адкуль перайшла спачатку ў [[расейская мова|расейскую]], а потым і ў [[наркамаўка|афіцыйны правапіс беларускае мовы]]<ref>[[Ніна Баршчэўская|Баршчэўская Н.]] [https://web.archive.org/web/20090409012214/http://kamunikat.org/7947.html Беларуская эміграцыя пра польска-беларускія моўныя ўзаемаўплывы ў XV—XІX ст.], [[Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё]], 10 студзеня 2008 г.</ref>. == Гісторыя == {{Асноўны артыкул|Гісторыя Маладэчна}} === Вялікае Княства Літоўскае === Першы пісьмовы ўпамін пра Маладэчна зьмяшчаецца ў прысяжным лісьце князя ноўгарад-северскага [[Дзьмітры Альгердавіч|Дзьмітрыя Альгердавіча]] [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікаму князю]] [[Ягайла|Ягайлу]] і датуецца 16 сьнежня 1388 году<ref name="evkl">[[Генадзь Каханоўскі|Каханоўскі Г.]] Маладзечна // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 263.</ref>. У 1413 годзе паселішча ўвайшло ў склад [[Віленскае ваяводзтва|Віленскага ваяводзтва]]. У XV стагодзьдзі ля сутокаў Маладачанкі і Вушы збудавалі [[Маладэчанскі замак|драўляны замак]], які неднаразова цярпеў ад пажараў (1519 год — двойчы, а таксама ў 1533 годзе) і быў зруйнаваны ў XVIII ст. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Маладэчна ўвайшло ў склад [[Менскі павет|Менскага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]]. У 1567 годзе тут праходзілі папярэднія перамовы прадстаўнікоў Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага датычна ўмоваў [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]]<ref name="evkl"/>. У канцы ХVI стагодзьдзя Маладэчна ўваходзіла ў шэрагі 20 найбольшых местаў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] на тэрыторыі сучаснай Беларусі<ref name="evkl"/>. У розныя часы паселішча знаходзілася ў валоданьні [[Заслаўскія (Яўнуцьевічы)|Заслаўскіх]], [[Мсьціслаўскія (Яўнуцьевічы)|Мсьціслаўскіх]], [[Сангушкі|Сангушкаў]], [[Агінскія|Агінскіх]] і іншых. За часамі [[Вялікая Паўночная вайна|Вялікай Паўночнай вайны]] (1700—1721) у 1708 годзе Маладэчна пэўны час займалі швэдзкія войскі. У 1757 годзе [[Сьпіс каралёў польскіх|кароль]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Аўгуст Сас]] надаў мястэчку прывілей на таргі. У 1758 годзе ўладальнік паселішча [[Міхал Казімер Агінскі]] збудаваў тут касьцёл Імя Найсьвяцейшай Панны Марыі, пры якім з 1762 году дзеяў кляштар трынітарыяў (ліквідаваны расейскімі ўладамі ў 1831 годзе)<ref>{{Літаратура/Каталіцкія храмы Беларусі (2008)|к}} С. 215.</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === У выніку [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу]] [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітае]] (1793 год) Маладэчна апынулася ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], у [[Вялейскі павет (Расейская імпэрыя)|Вялейскім павеце]] [[Менская губэрня|Менскай]], з 1847 году [[Віленская губэрня|Віленскай губэрні]]. У [[вайна 1812 году|вайну 1812 году]] 4 сьнежня каля мястэчка расейскія войскі разьбілі ар’ергард францускай арміі маршала Віктора. 14 красавіка 1831 году за часамі [[Паўстаньне 1830—1831 гадоў|вызвольнага паўстаньня]] аддзел [[Міхал Ходзька|Міхала Ходзькі]] пры падтрымцы местачкоўцаў вызваліў Маладэчна з-пад расейскага панаваньня. Аднак ужо 22 красавіка 1831 году царскія карнікі занялі паселішча, пачалі дзеяць ваенна-палявыя суды над паўстанцамі. У 1864 годзе з мэтаю [[Маскалізацыя Беларусі|маскалізацыі краю]] ўлады адкрылі [[Маладэчанская настаўніцкая сэмінарыя|настаўніцкую сэмінарыю]], выкладаньне ў якой вялося на расейскай мове пад наглядам [[Маскоўскі патрыярхат|Маскоўскага патрыярхату]]. У 1873 годзе будаваньне [[Лібава-Роменская чыгунка|Лібаўска-Роменскай чыгункі]] спрыяла пераўтварэньню невялікага мястэчка ў чыгуначны вузел. За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў 1918 годзе [[Маладэчна пад кантролем Нямецкай імпэрыі|Маладэчна занялі войскі Нямецкай імпэрыі]]. <gallery caption="Старая графіка Маладэчна" widths="150" heights="150" class="center"> Maładečna. Маладэчна (D. Strukov, 1864-67).jpg|Старая царква. Д. Струкаў, 1864 г. Maładečna, Zamkavaja. Маладэчна, Замкавая (1887).jpg|Вуліца Замкавая. [[Касьцёл Сьвятога Казімера і кляштар трынітарыяў (Маладэчна)|Касьцёл]] (направа), 1887 г. Maładečanskaja synagoga. Маладэчанская сынагога (1887).jpg|Сынагога, 1887 г. Maładečna, Vilenskaja-Zamkavaja. Маладэчна, Віленская-Замкавая (1896).jpg|[[Царква Покрыва Багародзіцы (Маладэчна)|Царква]]-[[мураўёўкі|мураўёўка]], 1896 г. </gallery> === Найноўшы час === [[Файл:Coat of arms of Maladzechna 1988-1999, Belarus (MQ).jpg|alt=Герб Маладэчна 1988—1999|значак|129x129пкс|Герб Маладэчна 1988—1999 гг.]] 25 сакавіка 1918 году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Маладэчна абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускае Народнае Рэспублікі]]. Жыхары мястэчка і воласьці накіроўвалі ў Народны Сакратарыят скаргі на дзеяньні нямецкіх войскаў, жыхары Маладэчанскай воласьці атрымалі Пасьведчаньні [[Народны Сакратарыят БНР|Народнага Сакратарыяту БНР]], а ў самім мястэчку дзеяў рээвакуацыйны пункт для беларускіх уцекачоў<ref>{{Літаратура/ВГАБ|4к}} С. 19.</ref>. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Маладэчна ўвайшло ў склад [[БССР|Беларускай ССР]]. Паводле [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовы 1921 году]] [[Маладэчна ў складзе Польшчы|яно апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі]], дзе стала самастойнай гмінай у Вялейскім павеце [[Віленскае ваяводзтва (1923—1939)|Віленскага ваяводзтва]]. У 1925 годзе Маладэчна атрымала статус асобнага павету, а ў 1929 годзе — зноў статус [[места]]. У 1922—1939 гадах на тэрыторыі фальварку Гелянова (з 1929 году ў складзе места) разьмяшчаўся<ref>Садоўскі У. [https://web.archive.org/web/20160304215941/http://www.rh.by/by/190/10/5361/ Гарнізон у Гелянове: горад у горадзе] // [[Рэгіянальная газета]]. 2 кастрычніка 2010 г.</ref> [[Гарнізон у Гелянове|гарнізон]] 86-га пяхотнага палка Войска Польскага. У 1939 годзе Маладэчна ўвайшло ў [[БССР]], дзе ў 1940 годзе стала цэнтрам раёну [[Вялейская вобласьць|Вялейскай вобласьці]] (у 1944—1960 гадах цэнтар [[Маладэчанская вобласьць|асобнай вобласьці]]). На 1940 год тут адкрылася пэдагагічная вучэльня, працавалі 2 клюбы, бібліятэка, лякарня, 2 аптэкі. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] з 25 чэрвеня 1941 да 5 ліпеня 1944 году места знаходзілася пад акупацыяй [[Трэці Райх|Трэцяга Райху]]. У 1946—1947 гадох у Маладэчне дзеяла суполка [[Саюз беларускіх патрыётаў|Саюзу беларускіх патрыётаў]], сярод мэтаў якога была абарона нацыянальных і грамадзянскіх правоў, захаваньне і разьвіцьцё беларускай культуры і мовы, і ўрэшце — пабудова сувэрэннай, незалежнай Беларусі<ref>Ялугін Э. Што такое СБП? // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 71.</ref>. У 1949—1951 гадох тут дзеяла грамада [[Саюз супольнай справы]], мэтай якой было змаганьне з бальшавікамі. 25 красавіка 1993 году за часамі дэмакратычных мескіх уладаў на чале з [[Генадзь Карпенка|Генадзем Карпенкам]] на галоўным [[пляц]]ы Маладэчна ў прысутнасьці некалькіх тысячаў месьцічаў адбылося ўрачыстае адкрыцьцё помніка пакутнікам за волю і незалежнасьць Беларусі (у наш час пры падрыхтоўцы да «[[Рэспубліканскі фэстываль-кірмаш працаўнікоў вёскі «Дажынкі»|Дажынак]]» помнік перанесьлі ў мескі парк). 18 сакавіка 1997 году ў месьце адбылася ўрачыстая кансэкрацыя новага касьцёла Сьвятога Язэпа<ref>[https://web.archive.org/web/20160305202809/http://catholic.by/port/news/belarus/2-3/2007-03-18.htm 10-годдзе кансэкрацыі касцёла св. Юзафа ў Маладзечне], [[Catholic.by]], 20 сакавіка 2007 г.</ref>. <gallery caption="Места на старых здымках" widths="150" heights="150" class="center"> Maładečna, Vilenskaja-Zamkavaja. Маладэчна, Віленская-Замкавая (1900).jpg|[[Царква Покрыва Багародзіцы (Маладэчна)|Царква]]-[[мураўёўкі|мураўёўка]], каля 1900 г. Maładečna, Zamkavaja. Маладэчна, Замкавая (1925).jpg|Вуліца Замкавая, 1925 г. Maładečna, Zamkavaja. Маладэчна, Замкавая (1930).jpg|[[Касьцёл Сьвятога Казімера і кляштар трынітарыяў (Маладэчна)|Касьцёл і кляштар трынітарыяў]], 1930 г. Maładečna, Hielanova, Mienskaja brama. Маладэчна, Гелянова, Менская брама (1937) (2).jpg|[[Трыюмфальная арка (Маладэчна)|Трыюмфальная брама]], {{nowrap|1930 г.}} </gallery><gallery caption="Места на старых здымках" widths="150" heights="150" class="center"> Maładečna, Vilenskaja. Маладэчна, Віленская (1930).jpg|Колішняя каталіцкая капліца, 1930 г. Maładečna, Vakzalnaja. Маладэчна, Вакзальная (1915) (2).jpg|Чыгуначная станцыя, 1917 г. Maładečna, Vakzalnaja. Маладэчна, Вакзальная (1930).jpg|Чыгуначная станцыя, 1930 г. Maładečna, Libava-Romienskaja. Маладэчна, Лібава-Роменская (1930-39).jpg|Будынак староства, 1930 г. </gallery> {{Гістарычныя раёны Маладэчна}} == Геаграфія == === Геаграфічнае становішча === Разьмяшчаецца на паўночным захадзе Менскай вобласьці, уваходзіць у склад Маладэчанскага раёну і знаходзіцца паблізу межаў [[Валожынскі раён|Валожынскага]], [[Вялейскі раён|Вялейскага]], [[Менскі раён|Менскага]] і [[Смаргонскі раён|Смаргонскага раёнаў]]. 75% тэрыторыі знаходзіцца на [[Менскае ўзвышша|Менскім ўзвышшы]], рэльеф пагорысты. Займае выгаднае геаграфічнае становішча паміж дзьвюма сталіцамі — [[Менск]]ам і [[Вільня]]й. Праз Маладэчна працякае рака [[Вуша (прыток Вяльлі)|Вуша]], басэйн ракі [[Вяльля|Вяльлі]]. {|class=toccolours style="text-align:center" align="center" !colspan=10|Адлегласьць ад Маладэчна да розных местаў (аўтамабільнымі шляхамі)<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://della.com.ua/distance/|загаловак = Адлегласьці ад Маладэчна да розных местаў транспартнымі шляхамі|фармат = |назва праекту = Автоперевезення|выдавец = DELLA|дата = 3 жніўня 2014|мова = uk|камэнтар = }}</ref> |- ||||||| [[Вільня]] ~ 145 км<br />[[Осьлё]] ~ 2206 км<br />[[Гданьск]] ~ 710 км || [[Талін]] ~ 706 км<br />[[Хэльсынкі]] ~ 793 км<br />[[Рыга]] ~ 401 км || [[Полацак]] ~ 222 км<br />[[Санкт-Пецярбург]] ~ 783 км<br />[[Мурманск]] ~ 2101 км |||||| |- ||||||| [[Горадня]] ~ 266 км<br />[[Варшава]] ~ 609 км<br />[[Бэрлін]] ~ 1176 км |||[[Файл:Compass Rose English North.svg|150px|center|Ружа вятроў]]|| [[Магілёў]] ~ 285 км<br />[[Смаленск]] ~ 387 км<br />[[Казань]] ~ 1600 км |||||| |- ||||||| [[Берасьце]] ~ 421 км<br />[[Кракаў]] ~ 838 км<br />[[Барсэлёна]] ~ 3008 км || [[Львоў]] ~ 683 км<br />[[Адэса]] ~ 1082 км<br />[[Стамбул]] ~ 1905 км || [[Менск]] ~ 77 км<br />[[Ерэван]] ~ 2650 км<br />[[Доха]] ~ 5221 км |||||| |} === Клімат === {{Кліматычная інфармацыя |Назва_ў_родным_склоне = Маладэчна |Крыніца = {{Спасылка|аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.meteonovosti.ru/index.php?index=76&value=26001 | загаловак = Клімат Маладэчна | фармат = | назва праекту = [http://www.hmn.ru/ Метеоновости] | выдавец = | дата = 14 чэрвеня 2014 | мова = ru | камэнтар = }} <!-- сярэдняя тэмпэратура --> | Студзень_сяр = −5.5 | Люты_сяр = −4 | Сакавік_сяр = 0.5 | Красавік_сяр = 6.5 | Травень_сяр = 12 | Чэрвень_сяр = 15 | Ліпень_сяр = 16 | Жнівень_сяр = 16 | Верасень_сяр = 10.5 | Кастрычнік_сяр = 5.5 | Лістапад_сяр = 0.5 | Сьнежань_сяр = −3 <!-- колькасьць ападкаў --> | Студзень_ападкі = 50 | Люты_ападкі = 40 | Сакавік_ападкі = 55 | Красавік_ападкі = 50 | Травень_ападкі = 65 | Чэрвень_ападкі = 95 | Ліпень_ападкі = 100 | Жнівень_ападкі = 70 | Верасень_ападкі = 75 | Кастрычнік_ападкі = 60 | Лістапад_ападкі = 60 | Сьнежань_ападкі = 65 }} == Насельніцтва == === Дэмаграфія === <div style="float:right;margin:0 0 .5em 1em;" class="toccolours"> <timeline> ImageSize = width:auto height:180 barincrement:27 PlotArea = left:50 bottom:20 top:15 right:15 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late Colors = id:linegrey2 value:gray(0.9) id:linegrey value:gray(0.7) id:cobar value:rgb(0.0,0.7,0.8) id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:100000 ScaleMajor = unit:year increment:25000 start:0 gridcolor:linegrey ScaleMinor = unit:year increment:5000 start:0 gridcolor:linegrey2 PlotData = color:cobar width:15 bar:1600 from:0 till:3000 bar:1850 from:0 till:1330 bar:1897 from:0 till:2393 bar:1921 from:0 till:1997 bar:1939 from:0 till:6600 bar:1959 from:0 till:26300 bar:1973 from:0 till:58000 bar:1991 from:0 till:93500 bar:1997 from:0 till:98200 bar:2004 from:0 till:98384 bar:2009 from:0 till:94282 bar:2018 from:0 till:95011 bar:2020 from:0 till:91719 bar:2023 from:0 till:89268 TextData= fontsize:10px pos:(10,195) text: </timeline> </div> * '''ХVI стагодзьдзе''': каля 1600 году — 3 тыс. чал.<ref name="evkl"/> * '''ХIХ стагодзьдзе''': 1850 год — 1330 чал.; 1885 год — 1332 чал. (629 муж. і 703 жан.)<ref>Krzywicki J. Mołodeczno // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|6к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VI/647 647].</ref>; 1897 год — 2393 чал.<ref>[https://web.archive.org/web/20180722071306/http://www.molodechno.minsk-region.by/ru/region/history История], [http://www.molodechno.minsk-region.by Молодеченский районный исполнительный комитет]</ref>. * '''ХХ стагодзьдзе''': 1921 год — 1997 чал.; 1939 год — 6,6 тыс. чал.<ref name="bse">{{Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыкляпэдыя (3 выданьне)}}</ref>; 1959 год — 26,3 тыс.чал.<ref name="bse"/>; 1970 год — 50 тыс. чал.<ref name="bse"/>; 1972 год — 56,1 тыс. чал.<ref name="evkl5-53">[[Генадзь Каханоўскі|Каханоўскі Г.]] Маладзечна // {{Літаратура/ЭГБ|5к}} С. 53.</ref>; 1973 год — 58 тыс. чал.<ref name="bse"/>; 1991 год — 93,5 тыс. чал.; 1997 год — 98,2 тыс. чал.<ref name="evkl5-52">[[Генадзь Каханоўскі|Каханоўскі Г.]] Маладзечна // {{Літаратура/ЭГБ|5к}} С. 52.</ref>; 1998 год — 98 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|9к}} С. 554.</ref> * '''ХХI стагодзьдзе''': 2004 год — 98&nbsp;384 чал.; 2006 год — 98&nbsp;514 чал.; 1 студзеня 2007 году — 104&nbsp;021 чал.; 1 кастрычніка 2007 году — 101,3 тыс. чал.; 2008 год — 98&nbsp;415 чал.; 1 студзеня 2009 году — 97,6 тыс. чал.; 2009 год — 94 282 чал.<ref name="belstat">[https://web.archive.org/web/20101030222404/http://belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/1.2-6.pdf Перепись населения — 2009. Минская область]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> (перапіс); 2015 год — 94 686 чал.<ref name="belstat2015">[https://web.archive.org/web/20150515134329/http://belstat.gov.by/uploads/bgd_files/1427878416014868.zip Численность населения на 1 января 2015 г. и среднегодовая численность населения за 2014 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2016 год — 94 922 чал.<ref name="belstat2016">[https://web.archive.org/web/20160706073652/http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/567/567f8a4ac45cd80a949bb7bd7a839ca7.zip Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2017 год — 95 233 чал.<ref name="belstat2017">[https://web.archive.org/web/20200813193913/http://belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_7192/ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2018 год — 95 011 чал.<ref name="belstat2018">[https://web.archive.org/web/20250328084902/https://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_148167/ Численность населения на 1 января 2025 г. и среднегодовая численность населения за 2024 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2020 год — 91 719 чал.; 2023 год — 89 268 чал.<ref>https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/a5d/ldk4wixkq91lgnvvgplqizlt02u8d43a.pdf</ref> === Рэлігія === У Маладэчне дзеюць цэрквы Покрыва Багародзіцы, Прачыстай Багародзіцы або Сьвята-Ўсьпенская, Раства Хрыстова, Усіх Сьвятых ([[Беларускі экзархат|Беларускі экзархат Маскоўскага патрыярхату]]) і Хрыста Чалавекалюбцы ([[Беларуская грэка-каталіцкая царква|Беларуская грэцка-каталіцкая царква]]), касьцёлы [[Касьцёл Сьвятога Язэпа (Маладэчна)|Сьвятога Язэпа]] парфіі Сьвятога Язэпа й [[Касьцёл Сьвятога Айца Піо (Маладэчна)|Касьцёл Сьвятога Айца Піо]] парафіі Сьвятога Казімера<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі =1 кастрычніка 2023 | url = https://pio.by/budova-kastsjola/gistoryya| копія = | дата копіі = | загаловак = Парафія св. Казіміра, касцёл св. Піо ў Маладзечне| фармат = | назва праекту = | выдавец = | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = }}</ref>. === Адукацыя === [[Файл:Молодечно.jpg|міні|Дзяржаўны політэхнічны каледж]] У Маладэчне працуюць 15 школаў, зь іх адна беларускамоўная (Маладэчанская беларуская гімназія на базе сярэдняй школы № 10, але яе беларускамоўныя клясы згортваюцца з кожным годам), мастацкая школа; 6 навучальных установаў тыпу вучэльні, у іх ліку мэдычная і музычная; політэхнічны каледж, гандлёва-эканамічны каледж, 4 публічныя бібліятэкі. === Культура === [[Файл:Belarus-Maladzechna-Palace of Culture.jpg|міні|Палац культуры]] Маладэчна лічыцца [[рэп]] ці [[гіп-гоп]] местам, тут таксама існуюць і [[альтэрнатыва|альтэрнатыўныя]] гурты ([[Usplёsk]], [[Буркіна Фасо (гурт)|Буркіна Фасо]], [[ХЗКН]], [[Stickoxydal]], [[Botanic Project]] ды іншыя). Раз на два гады, з 1993 году, у Маладэчне праходзіць [[фэстываль]] беларускай песьні і паэзіі «[[Маладзечна (фэстываль)|Маладзечна]]». Значнае месца ў культурным жыцьці места займае [[Менскі абласны драматычны тэатар|абласны драматычны тэатар]], а таксама абласны тэатар лялек «[[Батлейка]]». Выпускаецца гістарычна-краязнаўчы і літаратурна-мастацкі альманах «[[Куфэрак Віленшчыны]]». === [[Мас-мэдыя]] === Друк: * «Маладэчанская газэта» * [[Рэгіянальная газета|«Рэгіянальная газета»]] Мясцовыя тэлебачаньне і [[радыё]]: * Маладэчанскае кабэльнае [[тэлебачаньне]] * Мясцовае радыё === Грамадзкія аб’яднаньні, палітычныя партыі === Прадстаўніцтва [[Партыя БНФ|партыі БНФ]], аддзяленьне [[праваабарончыя арганізацыі|праваабарончай арганізацыі]] [[Беларускі Хэльсынскі камітэт]], [[скаўтынг|скаўцкая]] дружына «Маладэчына» (кіраўнік Валеры Трацяк). == Забудова == === Плян === Сетка вуліцаў [[Прастакутнік|прастакутная]]. Чыгункі падзяляюць места на чатыры плянавальныя раёны: заходні (раён канцэнтрацыі большасьці прамысловых прадпрыемстваў); паўночны (зона індывідуальнай жылой забудовы); усходні (прамысловы раён; старая частка места з пляцам Старое Места, дзе захаваліся Пакроўская царква, сынагога і частка гістарычнай забудовы); паўднёвы (зона шматпавярховай капітальнай жылой забудовы, грамадзкі цэнтар). На вуліцы Замкавай часткова захаваўся помнік архітэктуры XVIII ст. — кляштар трынітарыяў. Забудова цэнтральнай часткі места 2—9-павярховая. === Вуліцы і пляцы === Маладэчна — адзінае места ў Беларусі, дзе ў наш час большасьць афіцыйных [[урбанонім]]аў зьяўляюцца альбо гістарычнымі, альбо маюць беспасярэдні зьвязак з тутэйшай гісторыяй і культурай. Выпраўленьне перайменаваных і нададзеных савецкімі ўладамі назваў, зьвязаных з [[Русіфікацыя Беларусі|палітыкай маскалізацыі Беларусі]], адбылося за часамі дэмакратычных мескіх уладаў на чале з [[Генадзь Карпенка|Генадзем Карпенкам]]. Вернутыя гістарычныя назвы — нематэрыяльныя культурныя каштоўнасьці: вуліцы Віленская, Гарадоцкая, Замкавая, Лебедзеўская<ref name="tat">Татаринов Ю. Города Беларуси в некоторых интересных исторических сведениях. Минщина. — Минск, 2008.</ref>, Новы Сьвет. Аб’екты, пераназваныя на падставе мясцовай тапанімікі: Вялікі Гасьцінец, пляц Старое Места, вуліцы Бухаўшчына, Вялікасельская, Заслаўская, Лібава-Роменская, Маладэчанская, Местачковая, Нагорная, Полацкая, Рымарская, Сьвятаянская, Сэмінарская, Ушацкая, Цівідаўская. Аб’екты, пераназваныя ў гонар выдатных дзеячоў лякальнай і агульнабеларускай гісторыі: вуліцы Канстантына Астроскага, Канстанцыі Буйло, Ігната Буйніцкага, Уладзіслава Галубка, Язэпа Драздовіча, Міхася Забэйды-Суніцкага, Язэпа Лёсіка, Францішка Скарыны, Якуба Ясінскага. == Эканоміка == Прадпрыемствы машынабудаваньня і мэталаапрацоўкі, лёгкай, харчовай, дрэваапрацоўчай, будаўнічых матэрыялаў прамысловасьці. {| class="wikitable standard mw-collapsible mw-collapsed" style="border: none; width: 100%; background-color: transparent;" !Пералік прамысловых прадпрыемстваў Маладэчна |- | * ААТ «Электрамодуль» * РУП «Маладэчанскі станкабудаўнічы завод» * РУП «[[Маладэчанскі завод мэталаканструкцыяў]]» * РУВП «Завод жалезабэтонных вырабаў» * ААТ «Маладэчанскі камбінат хлебапрадуктаў» * ЗАТ «Маладэчнамэбля» * ААТ «Маладэчнажалезабэтон» * РВУП «Маладэчанскі завод парашковай мэталургіі» * РУП «Маладэчанскі радыёзавод „Спадарожнік“» * Фірма «Надзея» РУП «Маладэчанскі радыёзавод „Спадарожнік“» * Філія «Маладэчанскі хлебазавод» РУП «Барысаўхлебпрам» * РУП «Мінпрамтара» Маладзечанская вытворчая дзялянка * Філія «Маладэчнаэнэргарамонт» ААТ «Белэнэргарамналадка» * ААТ «Белпрамкультура-Маладэчна» * ААТ «Завод жалезабэтонавых канструкцыяў» * ПУП «Маладэчанскі харчовы камбінат» * ААТ «Маладэчанскі завод мэталавырабаў» * ААТ «Маладэчнапіва» * ТАА «Трайпл-Велес» * ААТ «Маладэчанскі мескі малочны завод» * ААТ «Маладэчанскі райаграсэрвіс» * ААТ «Забудова» * ДП «Маладэчнабудматэрыялы» * ІП ЗАТ «Маладэчанскі трубапракатны завод» * СП «Менскі мэблевы цэнтар» |} == Транспарт == [[Файл:Maładečna - Vialiki Haściniec.jpg|міні|Вялікі Гасьцінец — галоўная вуліца места]] Маладэчна — чыгуначны вузел на [[Менск]], [[Вільня|Вільню]], [[Ліда|Ліду]] і [[Полацак]]. Места мае зручную транспартную сетку. Яна ўлучае: * аўтобусны парк (рух аўтобусаў ажыцьцяўляецца на 23 маршрутах); * службы таксі; * маршрутныя таксі (рух ажыцьцяўляецца на найбольш загружаных аўтобусных маршрутах). == Турыстычная інфармацыя == === Інфраструктура === [[Файл:Maładečna - Broadway.jpg|міні|«Брадвэй» — пешаходная частка вуліцы Прытыцкага, папулярнае сярод моладзі месца сустрэчаў]] Маладэчна ўваходзіць у турыстычны маршрут «У краі Нарачанскім»<ref>{{Літаратура/Турыстычная энцыкляпэдыя Беларусі|к}}</ref>. Гатэль «Маладэчна» знаходзіцца побач з цэнтральнай плошчай, за 10 хвілінаў хады ад чыгуначнага і аўтобуснага вакзалаў. У месьце працуе краязнаўчы музэй. === Славутасьці === * Гарадзішча (XV—XVII стагодзьдзі) * Забудова гістарычная (ХІХ — пачатак ХХ ст.; фрагмэнты) * [[Касьцёл Сьвятога Казімера і кляштар трынітарыяў (Маладэчна)|Касьцёл Сьвятога Казімера і кляштар трынітарыяў]] (1762, ад касьцёла часткова захаваліся сьцены бакавых фасадаў<ref>{{Літаратура/Каталіцкія сьвятыні (2003)|к}} С. 117.</ref>) * Мэмарыяльны комплекс «Шталаг 342» * Сынагога (XIX—XX стагодзьдзі) * [[Царква Покрыва Багародзіцы (Маладэчна)|Царква Покрыва Багародзіцы]] (1867—1871; [[мураўёўкі|мураўёўка]]) * Чыгуначная станцыя (1907) === Страчаная спадчына === * [[Трыюмфальная арка (Маладэчна)|Арка Трыюмфальная]] (1929) * Капліца рымска-каталіцкая, пазьней Аляксандра Неўскага (1776) * Касьцёл Сьвятога Язэпа (1930-я) * Палац Агінскіх (XVІІI ст.) * Царква (XVI ст.) * Царква Сьвятых Космы і Даміяна (XVІІI ст.) == Галерэя == <gallery caption="Краявіды Маладэчна" widths="150" heights="150" class="center"> PloshchaStarojeMesca.jpg|Пляц Старое Места Vilienskaja vulica. Maladziečna Old Town.jpg|Камяніцы на Віленскай вуліцы Eastern Orthodox Church in Maladzechna, Belarus.JPG|[[Царква Покрыва Багародзіцы (Маладэчна)|Царква Покрыва Багародзіцы]] </gallery><gallery widths="150" heights="150" class="center"> MaladzetšnaStation Minsk Region2.jpg|Чыгуначная станцыя Адзін з 8-кватэрных жылых дамоў на тэрыторыі гарнізона выгляд на 2012 год.JPG|Міжваенная забудова ў Гелянова Theatre in Maladzechna.JPG|Драматычны тэатар Belarus-Maladzechna-Steam Locomotive-1.jpg|Помнік-паравоз </gallery> == Месты-сябры == {| class="wikitable standard mw-collapsible mw-collapsed" style="border: none; width: 100%; background-color: transparent;" !Пералік местаў-сяброў Маладэчна |- | * [[Велінград]], [[Баўгарыя]] * [[Елгава]], [[Латвія]] * [[Ірпень]], [[Украіна]] * [[Каломна]], [[Расея]] * [[Панявеж]], [[Летува]] * [[Пётркаў-Трыбунальскі]], [[Польшча]] * [[Саколка (горад)|Саколка]], [[Польшча]] * [[Фларэшць]], [[Малдова]] * [[Чарапавец]], [[Расея]] * [[Эсьлінген-на-Некары]], [[Нямеччына]] |} == Асобы == * [[Зэлік Аксэльрод]] (1904—1941) — пісьменьнік * [[Меер Аксэльрод]] (1902—1970) — мастак * [[Тацьцяна Беланогая]] (нар. 1984) — беларуская паэтка і бард * [[Леся Беларуска]] (пам. 1948?) — беларуская пісьменьніца * [[Сяржук Вітушка]] (1965—2012) — беларускі грамадзка-палітычны дзяяч. Кіраўнік менскага таварыства «[[Талака (Менск)|Талака]]» * [[Ірына Ганецкая]] (нар. 1961) — археоляг, гісторык * [[Аляксандар Грышкевіч]] (нар. 1961) — мастак * [[Уладзімер Карыцька]] (нар. 1979) — футбаліст * [[Аляксандар Каханоўскі]] (нар. 1963) — гісторык * [[Генадзь Каханоўскі]] (1936—1994) — гісторык * [[Аляксандар Куган]] (нар. 1991) — футбаліст * [[Ян Станіслаў Сапега]] (1589—1635) — дзяржаўны дзяяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] * [[Людміла Сільнова]] (нар. 1957) — беларуская паэтка == Глядзіце таксама == * [[Маладзечна-2007]] * Гурт «[[Марцін С.]]» * [[14-ы полк урадавай сувязі]] == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/БелЭн|9}} * {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} * Каханоўскі Г. Маладзечна: гіст.-экан. нарыс / Г. Каханоўскі. — {{Менск (Мн.)}}: Полымя, 1988. — 118, [2] с. * {{Літаратура/ЭГБ|5}} * {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|6}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://radzima.org/be/gorad/maladzechna.html Маладэчна], [[Radzima.org]] * [http://catholic.by/2/belarus/dioceses/minsk-mohilev/100291.html Маладзечанскі дэканат], [[Catholic.by]] * [https://web.archive.org/web/20111208070715/http://weather-in.by/by/minskaja/1507 Прагноз надвор’я ў м. Маладэчна] * [https://web.archive.org/web/20200918095439/https://rh.by/ Рэгіянальная газета] * [https://web.archive.org/web/20050210023415/http://bhcmld.bizland.com/ Маладэчанскае аддзяленьне РАА «БХК»]{{ref-ru}} {{Маладэчна ў тэмах}} {{Маладэчна}} {{Зьнішчаныя славутасьці Маладэчна}} {{Навігацыйная група |назоў = Маладэчна ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Маладэчанскі раён |Менская вобласьць }} {{Месты і мястэчкі гістарычнай Меншчыны}} [[Катэгорыя:Маладэчна| ]] [[Катэгорыя:Абласныя цэнтры БССР]] jkc438qq7drbh3h2klof5iyxbvc5q59 0 4645 2620972 2384088 2025-06-20T17:07:25Z W 11741 /* Падзеі */ +[[Даніла Райцаў]] [[Вікіпэдыя:Праект:Злучнасьць]] 2620972 wikitext text/x-wiki {{КаляндарКрасавік}} {{Дзень|5|04}} == Падзеі == * [[1340]] — арабскі флёт разьбіў [[Гішпанія|гішпанскую]] эскадру ў [[Гібральтарскі праліў|Гібральтарскім праліве]] * [[1453]] — пачатак апошняе [[Асманская імпэрыя|асманскае]] аблогі [[Канстантынопаль|Канстантынопалю]], якая скончылася падзеньнем [[Бізантыйская імпэрыя|Бізантыі]] * [[1764]] — [[Кацярына II]] загадала расейскім дыпляматам распачаць падрыхтоўку [[шляхта|шляхецкай]] [[Канфэдэрацыя (Рэч Паспалітая)|канфэдэрацыі]] для дысыдэнтаў * [[1843]] — абвяшчэньне [[Ганконг]]у ўладаньнем [[Брытанія|Брытаніі]] * [[1913]] — дацкі фізык [[Нільс Бор]] завяршыў артыкул «Пра будову атамаў і малекулаў», які паклаў пачатак [[Квантавая мэханіка|квантавае тэорыі]] * [[1914]] — [[Даніла Райцаў]], арганізатар беларускага савецкага партызанскага руху ў Віцебскай вобласьці * [[1937]] — [[ЦВК БССР|ЦВК]] зацьвердзіў новы малюнак [[Герб Беларускай ССР|гербу БССР]], мадыфікацыя якога з [[Рэфэрэндум у Беларусі 1995 году|1995 году]] зьяўляецца [[Герб Беларусі|афіцыйным гербам РБ]] * [[1972]] — заснаваньне ў [[Вязынка (Маладэчанскі раён)|Вязынцы]] [[Купалаўскі мэмарыяльны запаведнік|Купалаўскага мэмарыяльнага запаведніку]] * [[1989]] — урад [[Польшча|Польшчы]] дазволіў дзейнасьць прафзьвязнага аб’яднаньня «[[Салідарнасьць (прафсаюз)|Салідарнасьць]]» * [[1990]] — [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь|парлямэнт]] [[Беларусь|Беларусі]] абвясьціў [[26 красавіка]] днём [[Чарнобыльская катастрофа|Чарнобыльскае трагедыі]] == Нараджэньні == * [[1793]] — [[Канстантын Радзівіл]], палітычны дзяяч, мэцэнат, адзін зь першых беларускіх фальклярыстаў * 1793 — [[Гаўрыіл Бацянькоў]], расейскі падпалкоўнік, дзекабрыст, паэт * [[1908]] — [[Гэрбэрт фон Караян]], аўстрыйскі дырыгент * 1908 — [[Залман Гарэлік]], беларускі савецкі геоляг, тэктаніст, арганізатар геалягічнае службы Беларусі, адзін з адкрывальнікаў першых радовішчаў калійнае і каменнай солі, нафты ў Прыпяцкім прагіне * [[1920]] — [[Барэнд Бісьгёвэль]], нідэрляндзкі палітычны й дзяржаўны дзяяч * [[1934]] — [[Робэрт Блох]], амэрыканскі [[пісьменьнік]]-фантаст * [[1950]] — [[Агнэта Фэльтскуг]], швэдзкая [[сьпявачка]], аўтар песень, музычны прадусар, салістка гурта [[ABBA]] * [[1958]] — [[Даніель Шнайдэрман]], францускі журналіст == Сьмерці == * [[1852]] — [[Гаўрыла Ігнацьеў]], расейскі вайсковы дзеяч, генэрал ад артылерыі * [[2005]] — [[Сол Бэлоў]], амэрыканскі пісьменьнік, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі 1976 году * [[2015]] — [[Сяргей Плева]], польскі грамадзкі й палітычны дзеяч, актыўны дзеяч [[Польскія беларусы|беларускае дыяспары ў Польшчы]] * [[2023]] — [[Павал Вераб'ёў]], беларускі літаратар і журналіст == Вонкавыя спасылкі == {{Commons}} {{Месяцы}} [[Катэгорыя:5 красавіка| ]] 9c42vsuqk943ejr33gvj5hnu1u1yf9s 0 6314 2620928 2475272 2025-06-20T12:01:01Z 95.90.191.213 "16 śniežnia «Novaje Nieba» prezentavała CD «Cepeliny» ŭ klubie «Magna»." https://nashaniva.com/amp/be_latn/93974 2620928 wikitext text/x-wiki {{Музычны альбом |Назва = Cepieliny |Тып = [[Альбом]] |Выканаўца = [[Новае Неба]] |Выканаўца ў родным склоне = Новага Неба |Год = 16 снежнья 1999 |Вокладка = Novaje_Nieba-Cepieliny.jpg |Працягласьць = |Выдадзены = |Запісаны = |Жанр = [[Рок-музыка|рок]] |Выдавец = [[Ковчег]] |Прадусар = |Папярэдні = ''[[Novaje Nieba. Лепшае.]]''<br/>(1999) |Наступны = ''[[Акустыка (альбом)|Акустыка]]''<br/>(2005) }} '''''Cepieliny''''' — альбом беларускага рок-гурта «[[Новае Неба]]», запісаны ў 1999 годзе. == Зьмест == {{Сьпіс трэкаў | згарнуць = | загаловак = | дадатковая_калёнка = | усё_аўтарства = | усе_словы = | уся_музыка = | паказ_аўтарства = так | паказ_музыкі = | назва1 = Цэпеліны | зацемка1 = | аўтар1 = [[Міхал Анемпадыстаў]] | дадаткова1 = | назва2 = Начная варта | аўтар2 = Міхал Анемпадыстаў | назва3 = Бомба | аўтар3 = [[Алесь Камоцкі]] паводле [[Віслава Шымборска|Віславы Шымборскай]] | назва4 = Новае неба | аўтар4 = [[Адам Глёбус]] | назва5 = Калядная | аўтар5 = народная | назва6 = Залатыя краты | аўтар6 = [[Анатоль Сыс]] | назва7 = Месяц верасень | аўтар7 = [[Лера Сом]] | назва8 = Ластаўка | аўтар8 = Анатоль Сыс | назва9 = Восеньская калыханка для краіны | аўтар9 = [[Тацяна Сьнітко]] | назва10 = Котка | аўтар10 = Адам Глёбус }} ==Удзельнікі== * [[Кася Камоцкая]]: [[сьпеў]] * [[Вячаслаў Корань]]: [[гітара]] * [[Аляксей Паўловіч]]: [[бас-гітара]] * [[Аляксандар Быкаў]]: [[бубны]] * [[Лявон Вольскі]]: дадатковы сьпеў (5, 6, 8) * [[Юлія Глушыцкая]]: [[віялянчэль]] (10) == Выдаўцы == * [[Новае Неба|Novaje Nieba]] * «[[Ковчег]]», [[Менск]] * [[Міхал Анемпадыстаў]]: графічны дызайн * [[Лявон Раманчык]]: графічны дызайн * [[Вячаслаў Корань]]: гукарэжысэр * [[Сяргей Лабандзіеўскі]]: мастэрынг * [[Сяргей Кажамякін]]: фота [[Катэгорыя:Альбомы Новага Неба]] f8pk4wtr2ls23yllfes22zr5gs50c4b 2620929 2620928 2025-06-20T12:04:51Z 95.90.191.213 2620929 wikitext text/x-wiki {{Музычны альбом |Назва = Cepieliny |Тып = [[Альбом]] |Выканаўца = [[Новае Неба]] |Выканаўца ў родным склоне = Новага Неба |Год = 1999 |Вокладка = Novaje_Nieba-Cepieliny.jpg |Працягласьць = |Выдадзены = 16 снежнья 1999 |Запісаны = 1999 |Жанр = [[Рок-музыка|рок]] |Выдавец = [[Ковчег]] |Прадусар = |Папярэдні = ''[[Novaje Nieba. Лепшае.]]''<br/>(1999) |Наступны = ''[[Акустыка (альбом)|Акустыка]]''<br/>(2005) }} '''''Cepieliny''''' — альбом беларускага рок-гурта «[[Новае Неба]]», запісаны ў 1999 годзе. == Зьмест == {{Сьпіс трэкаў | згарнуць = | загаловак = | дадатковая_калёнка = | усё_аўтарства = | усе_словы = | уся_музыка = | паказ_аўтарства = так | паказ_музыкі = | назва1 = Цэпеліны | зацемка1 = | аўтар1 = [[Міхал Анемпадыстаў]] | дадаткова1 = | назва2 = Начная варта | аўтар2 = Міхал Анемпадыстаў | назва3 = Бомба | аўтар3 = [[Алесь Камоцкі]] паводле [[Віслава Шымборска|Віславы Шымборскай]] | назва4 = Новае неба | аўтар4 = [[Адам Глёбус]] | назва5 = Калядная | аўтар5 = народная | назва6 = Залатыя краты | аўтар6 = [[Анатоль Сыс]] | назва7 = Месяц верасень | аўтар7 = [[Лера Сом]] | назва8 = Ластаўка | аўтар8 = Анатоль Сыс | назва9 = Восеньская калыханка для краіны | аўтар9 = [[Тацяна Сьнітко]] | назва10 = Котка | аўтар10 = Адам Глёбус }} ==Удзельнікі== * [[Кася Камоцкая]]: [[сьпеў]] * [[Вячаслаў Корань]]: [[гітара]] * [[Аляксей Паўловіч]]: [[бас-гітара]] * [[Аляксандар Быкаў]]: [[бубны]] * [[Лявон Вольскі]]: дадатковы сьпеў (5, 6, 8) * [[Юлія Глушыцкая]]: [[віялянчэль]] (10) == Выдаўцы == * [[Новае Неба|Novaje Nieba]] * «[[Ковчег]]», [[Менск]] * [[Міхал Анемпадыстаў]]: графічны дызайн * [[Лявон Раманчык]]: графічны дызайн * [[Вячаслаў Корань]]: гукарэжысэр * [[Сяргей Лабандзіеўскі]]: мастэрынг * [[Сяргей Кажамякін]]: фота [[Катэгорыя:Альбомы Новага Неба]] s3ukdagshytebfx3x6qjuw4mgxqft5g 0 7009 2620977 2608688 2025-06-20T17:46:58Z XHCKidx 11053 2620977 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Расея |Назва = Смаленск |Лацінка = Smalensk |Статус = горад |Назва ў родным склоне = Смаленску |Арыгінальная назва = |Герб = Coat_of_Arms_of_Smolensk_(Smolensk_oblast)_(2001).png |Сьцяг = Flag_of_Smolensk_(Smolensk_oblast).png |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 863 |Статус з = |Магдэбурскае права = 4 лістапада 1611 |Былая назва = |Мясцовая назва = |Суб’ект фэдэрацыі = [[Смаленская вобласьць]] |Від раёну = |Раён = |Від паселішча = |Мэр = Яўген Паўлаў |Плошча = 166.35 |Крыніца плошчы = |Вышыня = 242 |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 330970 |Год падліку колькасьці = 2013 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі = |Год падліку колькасьці аглямэрацыі = |Крыніца колькасьці аглямэрацыі = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 214ХХХ |Выява = Uspenskyi sobor.jpg |Апісаньне выявы = Гістарычны цэнтар |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 47 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 32 |Даўгата хвілінаў = 3 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = Category:Smolensk |Сайт = }} '''Смале́нск''' ({{мова-ru|Смоленск|скарочана}}) — [[горад|места]] ў [[Расея|Расеі]], на рацэ [[Дняпро|Дняпры]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Смаленская вобласьць|Смаленскай вобласьці]] і [[Смаленскі раён|Смаленскага раёну]]. Плошча 166,35 км². Насельніцтва на 2017 год — 329&nbsp;853 чалавекі. Знаходзіцца за 419 км на захад — паўднёвы захад ад [[Масква|Масквы]], за 7 км ад аўтамабільнай магістралі {{таблічка-by|М|1}} «Беларусь». Вузел чыгунак на Маскву, [[Бранск]], [[Менск]], [[Віцебск]], [[Полацак]]. Аэрапорт і рачная прыстань. Смаленск — старажытны [[замак|горад]] [[крывічы|крывічоў]]<ref name="hsb">{{Літаратура/Гістарычны слоўнік Беларусі (1998)|к}} P. 197.</ref> і [[сталіца]] адной зь [[Смаленскае княства|першых дзяржаваў]] на [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічнай тэрыторыі беларусаў]]. [[Магдэбурскае права|Магдэбурскае]] места і цэнтар [[Смаленскі павет|гістарычнага рэгіёну]], першая сталіца [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларускай ССР]] (1—5 студзеня 1919 году<ref name="at">[[Алег Трусаў|Трусаў А.]] [http://pawet.net/library/history/bel_history/trusau/05/Невядомыя_беларускія_дзяржавы.html Вялікае Княства Смаленскае] // Наша Слова. № 34 (822), 5 верасня 2007 г.</ref>). Да нашага часу тут захаваліся цэрквы Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла на Гарадзянцы, Яна Багаслова на Варажках і Сьвірская Сьвятога Міхала Арханёла, помнікі архітэктуры XII ст. з рысамі [[Полацкая школа дойлідзтва|Полацкай]] і [[Смаленская школа дойлідзтва|Смаленскай]] школаў дойлідзтва<ref name="be40">{{Літаратура/БелЭн|15к}} С. 40.</ref>, Прачысьценская саборная царква з элемэнтамі [[Магілёўскае барока|магілёўскага барока]]<ref>[[Антон Астаповіч]]. [https://web.archive.org/web/20171011102137/http://planetabelarus.by/articles/1079-mogilevskaya-oblast/4454-padnyapro-skiya-tserkvy-pragazhosts-magilye-skaga-baroka Падняпроўскія цэрквы — прыгажосць магілёўскага барока], [http://planetabelarus.by planetabelarus.by]</ref> і некалькі цэркваў XVII—XIX стагодзьдзяў, магутная фартэцыя з Каралеўскім бастыёнам і палац уніяцкага япіскапа, помнікі архітэктуры XVI—XVII стагодзьдзяў, а таксама касьцёл Беззаганага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, збудаваны ў канцы XIX ст. паводле праекту беларускага архітэктара [[Лявон Вітан-Дубейкаўскі|Лявона Вітан-Дубейкаўскага]]. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаліся мураваная [[Смаленская ратуша|ратуша]], драўляная саборная царква, выкананая ў беларускім стылі<ref name="syrajeu">Ширяев С. Д. Этюды по истории архитектуры Смоленска и белорусской Смоленщины. — Смоленск, 1924.</ref>, мураваны Фарны касьцёл, калегіюм езуітаў, кляштары бэрнардынаў і дамініканаў. == Назва == Існуе некалькі меркаваньняў пра паходжаньне [[тапонім]]у Смаленск. Паводле адной вэрсіі, назва места ўтварылася ад [[этнонім]]у смаляне, згодна з другой — ад ракі Смольні (стараславянскае смоль — 'чарназём') паводле старажытнай мадэлі: уласная назва ракі + -ск<ref name="lemciuhova">Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. Лемцюговай. — {{Менск (Мінск)}}: Тэхналогія, 2010.</ref>. Яшчэ адна папулярная вэрсія зьвязвае назву Смаленску з шляхам «[[з вараг у грэкі]]»: места знаходзілася на [[волак]]у, дзе мясцовыя рамесьнікі смалілі лодкі гандляроў. У [[айканімія|айканіміі]] [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|беларускіх зямель]] [[суфікс]] -ск (-цк) ёсьць глыбока традыцыйнай рэліктавай зьявай, якая падкрэсьлівае самабытнасьць беларускага народу і старажытнасьць тэрыторыі яго расьсяленьня. Такі суфікс адзначаецца з IX—X стагодзьдзяў, у тым ліку ў назьве аднаго з найстаражытнейшых гарадоў — [[Полацак|Полацку]], засьведчанай летапісамі пад 862 годам. Звыш паловы гарадоў з назвамі на -ск, памянёных у летапісах XI ст., прыпадае менавіта на зону фармаваньня [[беларусы|беларусаў]], дзе гэты суфікс выяўляе прадуктыўнасьць і ў наступныя стагодзьдзі. Кожны трэці беларускі горад зь ліку занесеных ў «[[Сьпіс рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх]]» канца XIV ст. заканчваецца на -ск (-цк)<ref name="lemciuhova"/>. == Гісторыя == === Раньнія часы === [[Файл:Smalensk. Смаленск (XV).jpg|130пкс|значак|зьлева|Герб Смаленскага княства, XV ст.]] Першы пісьмовы ўпамін пра Смаленск датуецца 863 годам. [[Замак|Горад]] ляжаў на важным гандлёвым [[Шлях з варагаў у грэкі|шляху «З варагаў у грэкі»]]. Паводле [[Аповесьць мінулых часоў|летапісу Нестара]], у тыя часы ён быў сталіцай [[крывічы|крывічоў]], землі якіх займалі вярхоўі Дзьвіны, Дняпра і Волгі. У 882 годзе горад улучылі ў склад Кіеўскага княства. У пачатку ХІ стагодзьдзя у Смаленску замацаваліся ўласныя князі. Сын полацкай князёўны [[Рагнеда|Рагнеды]] і кіеўскага князя [[Уладзімер|Ўладзімера]], вялікі князь [[Яраслаў]], дзелячы свае землі паміж нашчадкамі, аддаў [[Смаленскае княства]] Вячаславу. На той час княства ахоплівала значныя землі, у тым ліку частку Віцебшчыны, Пскоўшчыны, [[Масковія|Масковіі]] і г. д. Але дынастыя гэтая не была бесьперапыннай — і на смаленскім стальцы зьмянілася шмат князёў. У 1125 годзе смаленскі сталец атрымаў сын кіеўскага князя Мсьціслава — Расьціслаў, пачынальнік дынастыяў князёў смаленскіх, яраслаўскіх, вяземскіх і інш. У ХІІІ стагодзьдзі у складзе [[Смаленскае княства|Смаленскага княства]] знаходзіліся такія месты сучаснай Беларусі, як [[Амсьціслаў]], [[Ворша]], [[Копысь]], [[Крычаў]] і [[Прапойск]]<ref>{{Літаратура/Гістарычны шлях беларускай нацыі і дзяржавы|2к}} С. 354.</ref>. Смаленск меў трывалыя зьвязкі з [[Рыга]]й, пра што сьведчаць гандлёвыя дамовы зь ёй і «нямецкім берагам». У 1230 годзе места трапіла пад уплыў [[Полацкае княства|Полацкага княства]]. У [[Лаўрэнцеўскі летапіс|Лаўрэнцеўскім летапісе]] захаваўся запіс пра выправу на Смаленск уладзімерскага князя [[Уладзімер Усеваладавіч|Ўладзімера Ўсеваладавіча]], датаваны 1239 годам: ''Тогож̑ лѣт̑ Ӕрославъ иде Смолиньску на Литву и Литву побѣди''. У канцы ХІІІ стагодзьдзя пачаліся цесныя дачыненьні паміж [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княствам Літоўскім]] і Смаленшчынай. У час паходаў на Маскву (1368 і 1370 гады) вялікі князь [[Альгерд]] знаходзіў вайсковую падтрымку ад смаленскага князя Сьвятаслава. Сына апошняга Юрыя Сьвятаславіча Вялікае Княства Літоўскае падтрымала ў 1386 годзе ў час змаганьня за смаленскі сталец. === Паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Маскоўскай дзяржавай === [[Файл:Smalenskaja ratuša. Смаленская ратуша.jpg|значак|Смаленская ратуша]] [[Файл:Smalensk. Смаленск (1611).gif|130px|значак|зьлева|Магдэбурскі герб места, 1611 г.]] У 1395 годзе ў Смаленску пачалі кіраваць намесьнікі вялікага князя [[Вітаўт]]а, але ў 1401 годзе места выйшла з-пад апекі Вялікага Княства Літоўскага. 24 чэрвеня 1404 году Смаленск вярнуўся ў склад ВКЛ. Паводле некаторых зьвестак, вялікі князь [[Вітаўт]] надаў месту прывілей на [[Магдэбурскае права]] (калі гэтая інфармацыя праўдзівая, то Смаленск уваходзіць у першую пяцёрку беларускіх майдэборскіх местаў<ref name="cit">{{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў|к}} С. 235.</ref>). У канцы ХІІІ — ХV стагодзьдзях Смаленск стаў буйным цэнтрам беларускага летапісаньня ([[Летапісы смаленскія]], [[Смаленская хроніка]], [[Беларуска-літоўскі летапіс (1446)|Беларуска-літоўскі летапіс]], магчыма, [[Радзівілаўскі летапіс]])<ref name="evkl">{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 598.</ref>. [[Файл:Melich Surrender of Mikhail Shein.jpg|значак|Капілутяцыя маскоўскіх войскаў на чале з Шэінам]] [[Файл:Smalensk. Смаленск (1720) (2).jpg|130px|значак|зьлева|Герб Смаленскага ваяводзтва, 1720 г.]] 15 ліпеня 1410 году смаленскія харугвы бралі ўдзел у [[Грунвальдзкая бітва|Грунвальдзкай бітве]]. У 1449 годзе вялікі князь [[Казімер Ягелончык|Казімер]] склаў дамову з маскоўскім князем [[Васіль Цёмны|Васілём Цёмным]], згодна зь якой Маскоўская дзяржава адмаўлялася на вечныя часы ад Смаленску і Смаленскай зямлі. У 1508 годзе места стала сталіцай [[Смаленскае ваяводзтва|Смаленскага ваяводзтва]]. У пачатку ХVІ стагодзьдзя, нягледзячы на дамову, маскоўскі гаспадар [[Васіль III]], бацька [[Іван Жахлівы|Івана IV Тырана]], тройчы браў места ў аблогу. Двойчы Смаленск адбівалі войскі Вялікага Княства Літоўскага пад камандаю [[Юры Пац|Юрая Паца]] і [[Мікалай Салагуб|Мікалая Салагуба]], аднак у час трэцяй аблогі па моцным бамбардаваньні, з падбухторваньня [[Міхал Львовіч Глінскі|Міхаіла Глінскага]], смаленцы паўсталі — і 1 жніўня 1514 году маскоўскія войскі ўвайшлі ў места. На просьбу месьцічаў, Масква захавала за імі ранейшыя прывілеі. У 1596—1602 гадох маскоўскія ўлады збудавалі вакол Смаленску магутную фартэцыю. На 1600 год у месьце было больш за 8 тысячаў будынкаў. 16 верасьня 1610 году войскі [[Сьпіс каралёў польскіх|караля]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонта Вазы]] атачылі Смаленскую фартэцыю, у якой засела маскоўская залога пад камандаю ваяводы Міхаіла Шэіна. Новазбудаваная магутная фартэцыя дазволіла маскоўскім войскам вытрымаць 20 месяцах аблогі, толькі 3 чэрвеня 1611 году места вызвалілі і вярнулі да Вялікага Княства Літоўскага. Масква безвынікова спрабавала адбіць яго ў 1613—1615 гадох. 4 лістапада 1611 году Жыгімонт Ваза надаў месту [[Магдэбурскае права]]. У гэты час Смаленск меў 2 двухтыднёвыя кірмашы, штонядзельныя таргі, склад тавараў, вагі мескія, лазьню, гасьціны двор з даходамі ад іх на карысьць усяго места, дазвол на стварэньне рамесных цэхаў і г. д., а таксама герб «''у чырвоным полі постаць арханёла Міхала''». У 1620—1654 гадох у Смаленску дзеяў [[Касьцёл і калегіюм езуітаў (Смаленск)|езуіцкі калегіюм]] (у 1646 годзе — 700 вучняў)<ref>{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 601.</ref>. У 1625 годзе ўтварылася [[Смаленская архіяпархія]] ([[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]), якая ахоплівала Смаленскае і Чарнігаўскае ваяводзтвы. У 1632—1634 гадох у час [[вайна Расеі з Рэччу Паспалітай (1632—1634)|вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай]] Смаленск вытрымаў вялікую маскоўскую аблогу<ref name="evkl"/>. Маскоўскія войскі на чале зь Міхаілам Шэінам спрабавалі ўзяць места, але зьяўленьне войска пад камандаю караля і вялікага князя [[Уладзіслаў Ваза|Ўладзіслава Вазы]] зьмяніла ход кампаніі — і 1 лютага маскоўцы капітулявалі. У 1638 годзе ўтварылася [[Смаленская дыяцэзія|Смаленская каталіцкая дыяцэзія]]. У 1641 годзе ў межах сучаснага места (мясцовасьць Шэінаўка) на загад Уладзіслава Вазы паставілі першы ў Смаленску помнік — абэліск на Кургане Славы ў гонар перамогі над войскам Міхаіла Шэіна<ref>Кононов В. [https://journal.smolensk-i.ru/054/06/ Слава Владислава] // О чем говорит Смоленск. № 8 (54), 15.05.2012 г.</ref>. Захаваліся сьведчаньні азначэньня жыхароў Смаленску і ваколіцаў [[ліцьвіны|ліцьвінамі]]: «''а из Смоленска были два литвины Мачионский да Островский''» (1648 год)<ref>Акты, относящиеся к истории Южной и Западной России, собранные и изданные Археографической комиссией. Т. 3. — СПб., 1861. [https://web.archive.org/web/20240120023522/https://viewer.rusneb.ru/ru/000199_000009_003833458?page=623&rotate=0&theme=white С. 12].</ref>, «''старец Манасия сказал: родом литвин{{Заўвага|Ранейшыя сьведчаньні ўжываньня канструкцыі «''родам [[Ліцьвіны|ліцьвін (літоўка)]]''»: «''сіи [[Андрэй (япіскап цьвярскі)|Андрѣи]] бяше родомъ Литвинъ, сынъ [[Гердзень (імя)|Ерденевъ]], Литовскаго князя''»<ref>Троицкая летопись. Реконструкция текста. Изд. М. Д. Присёлков. — М. — Л., 1950. С. 344—345.</ref> ([[Траецкі летапіс]] пад 1289 годам); «''литвин родом''» ([[Жыціе|жывот]] [[Даўмонт Пскоўскі|Даўмонта Пскоўскага]] першай трэці XIV стагодзьдзя<ref>Лосева О. В. Жития русских святых в составе древнерусских Прологов XII — первой трети XV веков. — М., 2009. [https://books.google.by/books?id=9abSAAAAQBAJ&pg=PA200&dq=%22%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A+%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D1%8A%22&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwjchJnemq78AhWNiP0HHWRNCiA4KBDoAXoECAQQAg#v=onepage&q=%22%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%20%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D1%8A%22&f=false С. 199—201].</ref>); «''родом литовка, а прозвище ей бысть литовское Августа''» пра дачку вялікага князя літоўскага [[Гедзімін]]а ([[Ніканаўскі летапіс]] 1526—1530 гадоў, адкуль перайшло ў [[Ліцавы летапісны звод]] 1568—1576 гадоў)}}, [[Смаленскі павет|Смоленского уезду]], государевы волости [[Ельня|Ельни]]''» (1674 год)<ref>Материалы для истории раскола за первое время его существования. Т. 3, ч. 3. — М., 1878. [https://books.google.by/books?id=-yJgNc3cs_QC&pg=PA340&dq=%22%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%22+%D1%81%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwjfvNLMkKv6AhUEPOwKHfERDp8Q6AF6BAgIEAI#v=onepage&q=%22%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%22%20%D1%81%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE&f=false С. 340].</ref>, таксама пра смаленскіх баяраў Барадзіных — «''…что было в поместье за литвином за Ондреем Бородиным''» ([[Мажайск]]ая пісцовая кніга, 1626—1627 гады), тым часам сын Андрэя Ждан Барадзін значыўся сярод [[Літва дваровая|літвы дваровай]] у [[Мядынь|Мядыні]] (1550-я гады)<ref>Кром М. М. Меж Русью и Литвой. Пограничные земли в системе русско-литовских отношений конца XV-первой трети XVI в. — 2-е изд., испр. и доп. — М., 2010. С. 270.</ref>. У [[матрыкул]]е [[Інгальштат|Інгальштацкага]] ўнівэрсытэту пад 1577 годам значыцца ''Eustachius Tissknowicz palatinides Smolienscensis Lituanus''<ref>Czaplewski P. Polacy na studyach w Ingolsztacie. Z rękopisów Uniwersytetu Monachijskiego. — Poznań, 1914. [https://books.google.by/books?hl=ru&id=eVNAQFo05RIC&q=Smolienscensis#v=snippet&q=Smolienscensis&f=false S. 24].</ref>. З пачаткам чарговай [[Вайна 1654-1667 гадоў|вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай]] 28 чэрвеня 1654 году Смаленск ататачылі маскоўскія войскі. Нягледзячы на кепскі стан фартэцыі, у мурах якой утварыліся вялікія шчыліны, абаронцы места вытрымалі двухмесячную аблогу і толькі 29 верасьня, ня маючы спадзеву на дапамогу зь [[Вільня|Вільні]], мусілі капітуляваць. <gallery caption="Смаленск на старых гравюрах" widths="150" heights="150" class="center"> Smalensk. Смаленск (1539).jpg|1539 г. Smalensk. Смаленск (1610).jpg|1610 г. Smalensk. Смаленск (1610) (3).jpg|1610 г. Smalensk. Смаленск (1613).jpg|1613 г. </gallery> <gallery widths="150" heights="150" class="center"> Smalensk. Смаленск (1627).jpg|1627 г. Smalensk. Смаленск (1610, 1632).jpg|1632 г. (паводле 1610 г.) Smalensk. Смаленск (1634).jpg|1634 г. Smalensk. Смаленск (1636).jpg|1636 г. </gallery> === Пад уладай Маскоўскай дзяржавы і Расейскай імпэрыі === [[Файл:Coat of Arms of Smolensk (1730, colors).jpg|130пкс|значак|зьлева|Расейскі герб места, 1730 г.]] [[Файл:Lithuanian (1850).jpg|значак|Моўная мапа з этнаграфічнага атлясу ([[Лёндан]], 1850 г.): [[Ліцьвіны#Літоўская_мова|літоўская мова]] (''Lithuanian'') займае ўсю [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічную тэрыторыю беларусаў]] (ад [[Горадня|Горадні]] да Смаленску)]] [[Файл:Smalensk, Kaścielny. Смаленск, Касьцельны (1870).jpg|значак|Стары касьцёл, 1870 г.]] Згодна з [[Андрусаўскае замірэньне|Андрусаўскім замірэньнем 1667 году]] Смаленск апынуўся ў складзе [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]]. У 1708 годзе ён стаў цэнтрам [[Смаленская губэрня|губэрні]] (у 1719—1726 гадох — цэнтар Смаленскай правінцыя Рыскай губэрні, у 1776—1796 гадох — цэнтар Смаленскага намесьніцтва). У 1734 годзе маскоўская гаспадыня [[Ганна Іванаўна]] выдала таемны загад «{{Артыкул у іншым разьдзеле|Аб шлюбах маларосаў||uk|Про шлюби малоросів}}», дзе азначыла смаленскае насельніцтва «замежнымі жыхарамі» ({{мова-ru|«…с Смоляны и с поляки и з другими зарубежными жителями»|скарочана}}). У 1764 годзе маскоўская гаспадыня [[Кацярына II]] дала наступнае заданьне датычна Смаленшчыны і іншых захопленых Расейскай імпэрыяй земляў{{Заўвага|Сборник Императорского Русского Исторического Общества. Т. 7: Бумаги Императрицы Екатерины II, хранящияся в Государственном Архиве Министерства Иностранных Дел. Ч.1 / Собраны и изданы, с Высочайшаго соизволения, по предначертанию Его Императорскаго Величества Государя Наследника Цесаревича, академиком Пекарским. — СПб.: Тип. Имп. Акад. наук, 1871. С. 348.}}: {| |- |{{пачатак цытаты}} Гэтыя правінцыі, а таксама Смаленскую трэба найлягчэйшымі спосабамі прывесьці да таго, каб яны [[Русіфікацыя|абмаскаліліся]] і перасталі б глядзець, як волкі да лесу. {{арыгінал|ru|Сии провинции, также Смоленскую надлежит легчайшими способами привести к тому, чтоб они обрусели и перестали бы глядеть, как волки к лесу.}} {{канец цытаты|крыніца=Собственноручное наставление Екатерины ІІ князю Вяземскому при вступлении им в должность генерал-прокурора (февраль 1764 г.).}} |} У час [[Вайна 1812 году|вайны 1812 году]] каля Смаленску адбылася [[Смаленская бітва (1812)|бітва паміж францускімі і расейскімі войскамі]], а 18 жніўня места занялі войскі [[Напалеон I Банапарт|Напалеона]], якія кантралявалі яго да 17 лістапада. У 1824 годзе ўтварылася [[Віцебскае і Магілёўскае генэрал-губэрнатарства|генэрал-губэрнатарства Віцебскае, Магілеўскае і Смаленскае]] з цэнтрам у [[Віцебск]]у, якое існавала да 1855 году. На 1860 год, паводле афіцыйнага перапісу, 68% жыхароў Смаленскай губэрні складалі [[беларусы]]<ref name="hsb"/>. Паводле афіцыйных зьвестак за 1866 год, беларусы складалі 46,69% насельніцтва губэрні, «сумесь беларусаў і расейцаў» — 10,55%<ref name="spisy">Списки населенных мест Российской империи, составленные и издаваемые Центральным статистическим комитетом Министерства внутренних дел. Вып. 40: Смоленская губерния. — СПб., 1868. С. 60.</ref>. Прытым беспасярэдне ў Смаленскім павеце беларусы складалі 90,49%<ref name="spisy"/>. Аднак праз [[Русіфікацыя Беларусі|узмацненьне палітыкі гвалтоўнай русіфікацыі беларусаў]] у час перапісу 1897 году расейскія ўлады налічылі ў Смаленскім павеце толькі крыху больш за 1% насельніцтва з [[Родная мова|роднай]] [[Беларуская мова|беларускай мовай]] (у самім месьце — толькі 323 беларускамоўныя жыхары)<ref>[http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1384 Перепись 1897 года. Смоленский уезд], Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей</ref>. У 1868 годзе праз Смаленск прайшла Рыска-Арлоўская чыгунка, у 1870 годзе — Маскоўска-Берасьцейская, у 1899 годзе — Разанска-Ўральская. У канцы XIX ст. у месьце было 10 пляцаў, 139 вуліцаў і 3261 будынак (зь іх 633 мураваныя), дзеялі 32 царквы, 3 манастыры, касьцёл, лютэранская кірха і 2 сынагогі, працавалі 33 навучальныя ўстановы, у тым ліку мужчынская і жаночая гімназіі, 5 друкарняў, 1 хромалітаграфія, 40 лекараў, 6 аптэк, 8 лякарняў з 484 ложкамі, 2 прыватныя лячэбніцы і земская губэрнская лякарня, выдавалася 3 газэты. <gallery caption="Старая графіка места" widths="150" heights="150" class="center"> Žygimont Vaza, Smalensk. Жыгімонт Ваза, Смаленск (T. Dolabella, 1611).jpg|[[Жыгімонт Ваза]] на фоне Смаленску, 1611 г. Smalensk. Смаленск (1701-50).jpg|Фрагмэнт абразу, 1-я палова XVIII ст. Smalensk, Sabornaja. Смаленск, Саборная (1701-50).jpg|Саборная царква ў беларускім стылі<ref name="syrajeu"/> Smalensk, Dniapro. Смаленск, Дняпро (1787).jpg|Акварэль У. Хэдфілда, <br> 1787 г. </gallery> <gallery widths="150" heights="150" class="center"> Smalensk. Смаленск (1839).jpg|1839 г. Smalensk, Dniapro. Смаленск, Дняпро (1882).jpg|З боку Дняпра, 1882 г. Smalensk, Dniaproŭskaja brama. Смаленск, Дняпроўская брама (1882).jpg|Дняпроўская брама, 1882 г. Smalensk, Małachoŭskaja brama. Смаленск, Малахоўская брама (1882).jpg|Малахоўская брама, 1882 г. </gallery> === Найноўшы час === [[Файл:Smalensk, Biezzahannaha Začaćcia. Смаленск, Беззаганнага Зачацьця (1893).jpg|значак|Праект новага касьцёла. Аўтар <br /> [[Лявон Вітан-Дубейкаўскі|Л. Вітан-Дубейкаўскі]], 1893 г.]] 25 сакавіка 1918 году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Смаленск абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. 1 студзеня 1919 году ў Смаленску абвясьцілі ўтварэньне [[БССР|Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусь]], праз тыдзень сталіцу савецкай Беларусі перанесьлі ў Менск<ref name="at"/>. 16 студзеня, нягледзячы на перавагу этнічна беларускага насельніцтва (75—80%<ref name="at"/>), Масква адабрала Смаленск разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У 1920 годзе газэта [[Наша Ніва]] пісала, што пад Смаленскам і ў Акуліцкай пушчы дзеяць беларускія партызанскія аддзелы, якія змагаюцца за незалежнасьць Беларусі<ref>Наша Ніва. № 1, 1920. С. 4.</ref>. У 1920 годзе ў Смаленску выдавалася газэта «Савецкая Беларусь». У 1922—1923 і 1925—1927 гадох дзеяла Беларуская сэкцыя пры Смаленскім губэрнскім аддзеле народнай асьветы, якая працавала разам зь Беларускім студэнцкім зямляцтвам у Смаленску (існавала ў 1924—1929 гадох пры Смаленскім унівэрсытэце). Апроч таго, працавалі беларускія школы, хаты-чытальні і чырвоная куткі. Аднак у 1930-я гады ўся беларуская дзейнасьць на Смаленшчыне трапіла пад забарону, пачаліся сталінскія рэпрэсіі і чысткі<ref name="at"/>. У 1918—1939 гадох у Смаленску знаходзіўся акруговы вайсковы камісарыят Беларускай вайсковай акругі<ref name="be40"/>. У месьце ў розны час жылі і працавалі беларускія пісьменьнікі [[Максім Гарэцкі]], [[Янка Купала]], навукоўцы [[Уладзімер Дабравольскі|Ўладзімер Дабравольскі]], [[Аляксандар Ляўданскі]] і іншыя. У 1937 годзе Смаленск стаў цэнтрам вобласьці. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] з 16 ліпеня 1941 да 25 верасьня 1943 году места знаходзілася пад [[Трэці Райх|нямецкай]] акупацыяй. У 1985 годзе Смаленск атрымаў званьне «[[Горад-герой]]». У 1990 годзе смаленскія дэпутаты прыхільна паставіліся да магчымасьці правядзеньня рэфэрэндуму аб далучэньні Смаленску да Беларусі<ref name="trusau">Ракіцкі В., [[Алег Трусаў|Тручаў А.]] [http://www.svaboda.org/content/transcript/761466.html Беларускі фэномэн Смаленшчыны], [[Радыё Свабода]], 31 жніўня 2007 г.</ref>. А ў сярэдзіне 1990-х гадоў смаленская эліта выступіла з прапановай зрабіць у месьце сталіцу г. зв. «Саюзу Расеі і Беларусі» на той падставе, што менавіта тут утварылася [[БССР|Беларуская ССР]]<ref name="trusau"/>. 10 красавіка 2010 году пры заходзе на пасадку ў смаленскі вайсковы аэрапорт «Паўночны» адбылася [[Катастрофа Ту-154 пад Смаленскам|адна з найбуйнейшых у гісторыі авіяцыі катастрофа]], у якой загінулі прэзыдэнт Польшчы [[Лех Качынскі]], першыя асобы Польскай дзяржавы, вядомыя грамадзкія і рэлігійныя дзеячы. <gallery caption="Смаленск на старых здымках" widths="150" heights="150" class="center"> Smalensk, Błonnaja. Смаленск, Блонная (1860-69).jpg|Блонная вуліца Smolensk by Partnership "С.Р." - 021. Smalensk, Błońnie. Смаленск, Блоньне (1911).jpg|Сад Блоньне Smalensk, Karaleŭskaja. Смаленск, Каралеўская (1901-18).jpg|Каралеўская вуліца Smalensk, Karaleŭskaja-Paštamckaja. Смаленск, Каралеўская-Паштамцкая (1901-18).jpg|Рог Каралеўскай і Паштамцкай </gallery> <gallery widths="150" heights="150" class="center"> Smalensk, Karaleŭski. Смаленск, Каралеўскі (1906).jpg|Каралеўскі бастыён Smalensk, Račeŭskaje pradmieściе. Смаленск, Рачэўскае прадмесьце (1908).jpg|Рачэўскае прадмесьце Smolensk by Ginsburg - 00023. Smalensk, Reźnickaja. Смаленск, Рэзьніцкая (1901).jpg|Рэзьніцкая вуліца Smalensk, Šklanaja hara. Смаленск, Шкляная гара (1901-18).jpg|Шкляная гара </gallery> == Геаграфія == === Агульныя зьвесткі === Смаленск разьмяшчаецца ў вярхоўі [[Дняпро|Дняпра]], на [[Смаленскае ўзвышша|Смаленскім ўзвышшы]]. Рака перасякае места з усходу на захад і падзяляе яго на дзьве часткі: паўночную (Задняпроўе) і паўднёвую (цэнтар). У межах Смаленску і ў ягоных ваколіцаў Дняпро прымае некалькі невялікіх прытокаў, у далінах якіх раскінуліся вуліцы места. Высокія адхоны між яраў і рэчак, а таксама ўзгоркі і мысы ўтвораць гэтак званыя горы. Перапад вышыняў дасягае 90 мэтраў. Лічыцца, што Смаленск стаіць на сямі ўзгорках. Хвалісты рэльеф, вялікая колькасьць рэчак, рачулак і яраў, багатая расьліннасьць надаюць Смаленску прыгожы, маляўнічы краявід. === Клімат === {{Кліматычная інфармацыя |Назва_ў_родным_склоне=Смаленску |Крыніца=[http://pogoda.ru.net/climate/26781.htm pogoda.ru.net] | Студзень_сяр=-9.0 | Студзень_ападкі=44 | Люты_сяр=-6.5 | Люты_ападкі=38 | Сакавік_сяр=-1.9 | Сакавік_ападкі=40 | Красавік_сяр=5.7 | Красавік_ападкі=41 | Травень_сяр=12.2 | Травень_ападкі=56 | Чэрвень_сяр=15.9 | Чэрвень_ападкі=88 | Ліпень_сяр=17.1 | Ліпень_ападкі=100 | Жнівень_сяр=15.8 | Жнівень_ападкі=69 | Верасень_сяр=10.5 | Верасень_ападкі=77 | Кастрычнік_сяр=4.8 | Кастрычнік_ападкі=58 | Лістапад_сяр=-1.2 | Лістапад_ападкі=56 | Сьнежань_сяр=-5.1 | Сьнежань_ападкі=54 | Год_сяр=5.0 | Год_ападкі=721 | Студзень_мін=-10.3 | Студзень_макс=-4.6 | Люты_мін=-9.8 | Люты_макс=-3.5 | Сакавік_мін=-5.3 | Сакавік_макс=1.5 | Красавік_мін=1.6 | Красавік_макс=10.4 | Травень_мін=7.1 | Травень_макс=17.6 | Чэрвень_мін=11.1 | Чэрвень_макс=21.0 | Ліпень_мін=12.4 | Ліпень_макс=22.1 | Жнівень_мін=11.9 | Жнівень_макс=21.1 | Верасень_мін=6.4 | Верасень_макс=15.1 | Кастрычнік_мін=1.6 | Кастрычнік_макс=8.4 | Лістапад_мін=-3.5 | Лістапад_макс=1.0 | Сьнежань_мін=-7.7 | Сьнежань_макс=-2.8 | Год_мін=1.3 | Год_макс=9.0 | Студзень_абс_макс=9.3 | Студзень_абс_мін=-37.9 | Люты_абс_макс=9.0 | Люты_абс_мін=-36.8 | Сакавік_абс_макс=17.5 | Сакавік_абс_мін=-28.1 | Красавік_абс_макс=26.0 | Красавік_абс_мін=-19.8 | Травень_абс_макс=30.2 | Травень_абс_мін=-5.4 | Чэрвень_абс_макс=31.2 | Чэрвень_абс_мін=-0.7 | Ліпень_абс_макс=33.3 | Ліпень_абс_мін=4.4 | Жнівень_абс_макс=33.0 | Жнівень_абс_мін=0.3 | Верасень_абс_макс=29.5 | Верасень_абс_мін=-4.4 | Кастрычнік_абс_макс=24.8 | Кастрычнік_абс_мін=-12.8 | Лістапад_абс_макс=13.9 | Лістапад_абс_мін=-24.8 | Сьнежань_абс_макс=8.9 | Сьнежань_абс_мін=-35.2 | Год_абс_макс=33.3 | Год_абс_мін=-37.9 |}} [[Клімат]] у Смаленску [[Мерны клімат|мерны]] [[кантынэнтальны клімат|кантынэнтальны]] з значным уплывам атлянтычнага морскога паветра. Лета параўнальна цёплае, зіма — мерна халодная. Значныя ваганьні сярэдняй тэмпэратуры ў сэзоны: ад −9&nbsp;°C у студзені да +17,1&nbsp;°C у ліпені. На працягу году 178 дзён пераважае пахмурнае надвор’е, 103 дні з туманамі, 28 дзён з навальніцамі. Найбольш вільготным зьяўляецца летні пэрыяд. Сярэдняя велічыня [[адносная вільготнасьць паветра|адноснай вільготнасьці паветра]] — 81 %. Пераважная ў месьце [[ружа вятроў]] — заходняя, паўднёвая і паўднёва-заходняя. == Насельніцтва == === Дэмаграфія === <div style="float:right;margin:0 0 .5em 1em;" class="toccolours"> <center><timeline> ImageSize = width:auto height:230 barincrement:27 PlotArea = left:50 bottom:20 top:30 right:20 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late Colors = id:linegrey2 value:gray(0.9) id:linegrey value:gray(0.7) id:cobar value:rgb(0.0,0.7,0.8) id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:365000 ScaleMajor = unit:year increment:50000 start:0 gridcolor:linegrey ScaleMinor = unit:year increment:10000 start:0 gridcolor:linegrey2 PlotData = color:cobar width:15 bar:1650 from:0 till:80000 bar:1780 from:0 till:2875 bar:1867 from:0 till:22977 bar:1881 from:0 till:33890 bar:1897 from:0 till:46899 bar:1923 from:0 till:67000 bar:1939 from:0 till:157000 bar:1959 from:0 till:147000 bar:1970 from:0 till:211000 bar:1993 from:0 till:362000 bar:1998 from:0 till:355900 bar:2007 from:0 till:316500 bar:2010 from:0 till:314500 TextData= fontsize:10px pos:(15,225) text:Дынаміка зьмяненьня колькасьці насельніцтва Смаленску </timeline></center> </div> * '''ХVІІ стагодзьдзе''': 1650 год — больш за 80 тыс. чал. * '''ХVІІІ стагодзьдзе''': 1780 год — 2875 чал.<ref name="cit"/> * '''ХIХ стагодзьдзе''': 1867 год — 22&nbsp;977 чал., зь іх 12&nbsp;574 муж.; 11 кастрычніка 1881 году — 33&nbsp;890 чал. (19&nbsp;579 муж., у тым ліку 4128 вайскоўцаў, і 14&nbsp;311 жан.), у тым ліку паводле веры: 28&nbsp;924 праваслаўныя, 1572 каталікі (468 жан.), 383 эвангелісты, 2933 юдэі, 55 магамэтанаў і 23 іншых вызнаньняў; паводле [[Стан (сацыяльная група)|стану]]: 4694 шляхты, 1506 духоўнага стану, 307 ганаровых грамадзянаў, 608 купцоў, 10&nbsp;292 мяшчанаў, 8192 сялянаў, 8291 іншых станаў<ref>Krzywicki J. Smoleńsk // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|10к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_X/898 898].</ref>; 1897 год — 46&nbsp;899 чал. (26&nbsp;539 муж. і 20&nbsp;360 жан.); 1899 год — 56&nbsp;389 чал., у тым ліку паводле веры: праваслаўных 84,6%, каталікоў 5,7%, лютэранаў 1,5%, юдэяў 8,1%, магамэтанаў і старавераў 0,1%; паводле стану: нашчадкавай шляхты і дваранаў 4,9%, асабістых 8,0%, духавенства 1,9%, ганаровых грамадзянаў і купцоў 5,2%, мяшчанаў 26,3%, сялянаў 25,3%, рэгулярных войскаў 13,9%, запасных ніжэйшых чыноў 8,8%, адстаўных ніжэйшых чыноў 3,7%, іншых 2,0%.<ref>{{Літаратура/ЭСБЕ}}</ref> * '''ХХ стагодзьдзе''': 1923 год — 67 тыс. чал.; 1939 год — 157 тыс. чал.; 1959 год — 147 тыс. чал.; 15 студзеня 1970 году — 211 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыкляпэдыя (3 выданьне)}}</ref>; 1993 год — 362 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Вялікі энцыкляпэдычны слоўнік}}</ref>; 1998 год — 355,9 тыс. чал.<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/es/53259/Смоленск Энциклопедический словарь]</ref>; 2000 год — 353 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|15к}} С. 39.</ref> * '''ХХI стагодзьдзе''': 2007 год — 316,5 тыс. чал.; 2010 год — 314,5 тыс. чал.; 2017 год — 329&nbsp;853 чал. === Адукацыя === У Смаленску працуюць 6 дзяржаўных унівэрсытэтаў і 3 прыватныя. === Мэдыцына === Мэдычнае абслугоўваньне насельніцтва ажыцьцяўляюць 8 паліклінік, 4 муніцыпальныя стаматалягічныя паліклінікі, 5 лякарняў, анкалягічны дыспансэр, станцыя хуткай мэдычнай дапамогі. === Культура === Дзеюць драматычны і лялечны тэатры, філярмонія. == Забудова == === Плян === Гістарычны цэнтар Смаленску знаходзіцца на левым беразе Дняпра — гэта фартэцыя і Прачысьценская саборная царква. Па вайне 1812 году места разьвівалася паводле пляну 1818 году, які спалучаў прастакутны плян цэнтру з сыстэмай радыяльных вуліцаў старажытнай часткі места. === Вуліцы і пляцы === {| cellspacing="1" cellpadding="3" style="width: 750px; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" | '''Афіцыйная назва''' || '''Гістарычная назва''' || '''Былыя назвы''' |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Барклая дэ Толі вуліца || '''Аўрамаўская''' вуліца || Чырвонагвардзейская вуліца (1924—1965 гг.) <br /> Жукава вуліца (1965—1997 гг.)<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 70.</ref> |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Валадарскага вуліца || '''Пастарская''' вуліца<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 82.</ref> || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Войкава вуліца || '''Вялікая Ўваскрасенская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Вялікая Савецкая вуліца || '''Малахоўская''' вуліца (частка) <br /> '''Траецкая''' шаша (частка) || Вялікая Благавешчанская вуліца <br /> (частка, 2-я палова XIX ст.<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 49.</ref>) |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Вялікая Чырвонафлёцкая вуліца || '''Вялікая Сьвірская''' вуліца (частка) <br /> '''Багаслоўская''' вуліца (частка) || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Калхозная плошча || '''Рынак''' пляц || Базарная плошча |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Камуністычная вуліца || '''Вялікая Шляхецкая''' вуліца (частка) <br /> '''Кадэцкая''' вуліца (частка) || {{мова-ru|Большая Дворянская улица|скарочана}} |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Карла Маркса вуліца || '''Каралеўская''' вуліца<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 97.</ref> || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Кастрычніцкая рэвалюцыі вуліца || '''Ільлінская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Лавачкіна вуліца || '''Шкляная гара''' вуліца<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 111.</ref> || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Леніна вуліца || '''Блонная''' вуліца (частка) <br /> '''Малая Адзігітраўская''' вуліца (частка) || Кірхавая вуліца (1869—1899 гг.) <br /> Пушкінская вуліца (1899—1924 гг.) |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Мэталістаў вуліца || '''Ніжнемітрапольская''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Нікалаева вуліца || '''Вялікая Красьнянская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Ніжнелермантаўская вуліца || '''Ніжнемохавая''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Парыскай камуны вуліца || '''Рэзьніцкая''' вуліца <br /> '''Родніцкая''' вуліца<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 136.</ref> || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Піянэрская вуліца || '''Кавальская''' вуліца<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 139.</ref> || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Пушкіна вуліца || '''Малая Багаслоўская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Пятрова вуліца (з 1982 г.) || '''Дарагабуская''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Раеўскага вуліца || '''Выганная''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Рэўваенсавета вуліца || '''Спаская''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Собалева вуліца || '''Вялікая праезная''' дарога <br /> '''Армянская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Сьмірнова плошча || '''Малахоўскі''' пляц || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Твардоўскага вуліца || '''Запольная''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Тухачэўскага вуліца || '''Мікольская''' вуліца || Дзекабрыстаў вуліца |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Урыцкага вуліца (з 1919 г.) || '''Касьцельная''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Ціміразева вуліца || '''Пакроўская''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Фрунзэ вуліца || '''Парэцкая''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Фурманава вуліца || '''Юр’еўская''' вуліца || {{мова-ru|Георгиевская улица|скарочана}} |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Школьная вуліца || '''Верхнемітрапольская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Энгельса вуліца || '''Вялікая Мікольская''' вуліца || |} З [[Урбанонім|урбананімічнай]] спадчыны Смаленску гістарычныя назвы захавалі вуліцы Акопная, Аптэчная, Верхнесянная, Верхні Волак, Клоўская, Нагорная і Саборная Гара. Сярод адметных беларускіх урбанонімаў вылучаліся вуліцы Блонная (ад беларускага слова «блонь» — [[абалона]]), Верхнешкляная, Шкляная і Шкляны завулак (ад бел. «шкло»), Кавальская (ад бел. «каваль»), Каралеўская (назва з часоў Вялікага Княства Літоўскага), Касьцельная, Рэзьніцкая (ад бел. «рэзьнік») і іншыя. Гістарычны Верхні Рынак, на якім стаяла ратуша<ref>Ширяев С. Д. Этюды по истории архитектуры Смоленска и белорусской Смоленщины. — Смоленск, 1924. С. 9.</ref>, у наш час ня мае афіцыйнай назвы. === Мясцовасьці === У Смаленску існавалі гістарычныя мясцовасьці: Блоньне, Варажкі, Верхні Волак, Гародня, Задняпроўе, Клоўка, Княскі Горад, Падол, Рачэўскі лог, Саборны Двор, Садкі, Сьмядынь, Торжышча і Чурылаўка; Лысая, Пакроўская, Пячорская, Саборная, Сьвірская, Уваскрасенская і Шкляная горы; Духаўская, Рачэўская і Сьвірская слабоды; Амсьціслаўкае, Красьнянскае, Мікольскае, Рачэўскае і Рослаўскае [[прадмесьце|прадмесьці]]. У 1897 годзе гісторык і краязнаўца {{Артыкул у іншым разьдзеле|Сямён Пісараў||ru|Писарев, Семён Петрович}} паведамляў, што старажытная частка (цэнтар) Смаленску — Княская мясцовасьць — гістарычна называлася «''[[Беларуская мова|па-літоўску]] проста „[[Горад|места]]“''»{{Заўвага|{{мова-ru|«…бывшей Княжеской местности, по-литовски просто: „места“»|скарочана}}}}<ref>Писарев С. П. Было ли перенесение мощей святых мучеников Бориса и Глеба из Вышгорода в Смоленск. — Смоленск, 1897. [https://books.google.by/books?id=Z2SsMAAC6BQC&pg=PA52&dq=%D0%B2%D1%8B%D0%B6%D0%B3%D0%BB%D0%B8+%D0%BC%D1%A3%D1%81%D1%82%D0%BE,+%D1%86%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B8+%D0%B8+%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B8&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj09Jb_rb35AhVjMOwKHdHcDyQQ6AF6BAgHEAI#v=onepage&q&f=false С. 52].</ref>. == Эканоміка == Асноўныя прамысловыя прадпрыемствы Смаленску: * Смаленскі авіяцыйны завод * ААТ «ВА „Крышталь“» (дыямэнтагранільная фабрыка) * ЗАТ «Смаленская панчошная фабрыка» * ААТ «Хлебапек» (уваходзіць у Аграпрамысловую карпарацыю «Стойленская Ніва») == Транспарт == Смаленск — буйны чыгуначны вузел, знаходзіцца на Маскоўскай чыгунцы. За 7 км ад места праходзіць аўтамабільная магістраль {{таблічка-by|M|1}} «Беларусь». У месьце ёсьць разьвітая сыстэма грамадзкага транспарту, якая ўлучае [[Смаленскі трамвай|трамвай]], тралейбус, аўтобус, у сэзон [[Дняпро]]м ходзяць рачныя трамвайчыкі. У Смаленску працуюць два аэрапорты: Паўднёвы — грамадзянскі і Паўночны — вайсковы. == Турыстычная інфармацыя == === Інфраструктура === [[Файл:Общий вид на стену. Смоленск.JPG|значак|Фартэцыя]] Дзеюць Смаленскі гістарычны і архітэктурна-мастацкі музэй-запаведнік, музэй скульптуры імя С. Канёнкава, мастацкая галерэя (калекцыя абразоў XIV—XVI стагодзьдзі, расейскае і заходне-эўрапейскае мастацтва), музэй смаленскага лёну. У месьце ёсьць помнік вайскаводу беларускага паходжаньня [[Васіль Маргелаў|Васілю Маргелаву]], памятныя шыльды ўтварэньню БССР (на абласной філярмоніі) і [[Янка Купала|Янку Купалу]]. У Смаленскім дзяржаўным музэі-запаведніку захоўваецца калекцыя твораў мастацтва Вялікага Княства Літоўскага (афіцыйна завецца «польскай калекцыяй» і налічвае каля 50 твораў), вывезеная зь Беларусі ў часы [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]]. Найбольш вядомыя экспанаты — партрэты канцлера [[Ян Фрыдэрык Сапега|Яна Фрыдэрыка Сапегі]], мальтыйскага кавалера [[Міхал Казімер Пац|Міхала Казімера Паца]], гетмана вялікага [[Казімер Ян Сапега|Казімера Яна Сапегі]], а таксама 4 слуцкія паясы майстэрні Лявона Маджарскага<ref>Хадыка А. [https://archive.today/20120908005649/http://www.novychas.org/culture/%D0%B2%D1%8F%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5-%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B9-%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D1%87%D1%8B%D0%BD%D1%8B Вяртанне страчанай спадчыны] // Новы Час, 17 ліпеня 2009 г.</ref>. === Славутасьці === * Абарончыя ўмацаваньні (XVI—XVII стагодзьдзі), у тым ліку Каралеўскі бастыён (1626—1632) * Архірэйскі двор (XVII—XX стагодзьдзі) * Забудова гістарычная (XVIII — пачатак XX ст.) * Касьцёл Беззаганага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (1884—1896) * Кірха лютэранская (1857—1859) * Манастыры: Аўрамаўскі з саборнай царквой Сьвятога Спаса (1753—1755), Траецкі з саборнай царквой Сьвятой Тройцы (1672—1727), Ушэсьценскі з саборнай царквой Ушэсьця Гасподняга (1693—1704) [[Файл:Smolensk Catholic church. View from the Polish cemetery 2.JPG|значак|Старыя каталіцкія могілкі]] * Могілкі старыя каталіцкія, капліцы (ХІХ ст.) * Палац уніяцкага япіскапа (1632; перабудаваны ў 1782—1787 гадох пад царкву Сьвятой Барбары) * Цэрквы (XІI—XIХ стагодзьдзі): саборная Божага Яўленьня (1782—1787), Зьвеставаньня Багародзіцы (1773—1774), Покрыва Багародзіцы (1789—1799), саборная Прачыстай Багародзіцы (1677—1772), Сьвятога Мікалая (ніжняя, 1748), Сьвятога Міхала Арханёла (Сьвірская, 1180—1197), Сьвятога Спаса (1766—1768), Сьвятога Юрыя (верхняя, 1810), Сьвятога Юрыя (ніжняя, 1782), Сьвятога Яна Багаслова на Варажках (1160—1180), Сьвятога Яна Прадцечы (1699—1703), Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла на Гарадзянцы (1146), Уваскрасеньня Хрыстова (1765), Узьвіжаньня Сьвятога Крыжа (1764—1767) * Шляхецкі сход (1825) === Страчаная спадчына === [[Файл:Smalensk, Uładzisłaŭ Vaza. Смаленск, Уладзіслаў Ваза (1641, 1939).jpg|значак|Абэліск на Кургане Славы, 1641 г.]] * Абэліск на Кургане Славы ў гонар перамогі над маскоўскім войскам (1641) * Касьцёл і калегіюм езуітаў (1611, 1639) * Касьцёл і кляштар бэрнардынаў (XVII ст.) * Касьцёл і кляштар дамініканаў (1614) * Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Фарны; 1636—1638) * Ратуша (1611) * Сынагога харальная (XIX ст.) * Цэрквы: Казанскага абраза Маці Божай (1763—1767), абраза Маці Божай Адзігітрыя (1764), Сьвятога Духа (XVIII ст.), Сьвятога Ільлі (1787), Сьвятога Мікалая (верхняя, 1794—1796) == Галерэя == === Помнікі сакральнай архітэктуры === <center><gallery caption="Сакральныя будынкі" widths="150" heights="150" perrow="4"> Смоленск Собор1.jpg|Прачысьценская саборная царква Cathedral of the Dormition (Smolensk; 2013-11-08) 37.JPG|Інтэр’ер саборнай царквы Ограда церкви Петра и Павла главный вход.jpg|Цэрквы Сьвятой Барбары і Сьвятых Пятра і Паўла Церковь Иоанна Богослова (Смоленск).JPG|Царква Сьвятога Яна Багаслова Свирская Церковь.jpg|Сьвірская царква Смоленск. Богоявленский собор..JPG|Богаяўленская царква Smolensk annunciation.jpg|Царква Зьвеставаньня Воскресенская Церковь (Смоленск) v2.JPG|Уваскрасенская царква Смоленск. Вознесенский монастырь.jpg|Ушэсьценская царква Церковь Верхне-Георгиевская.jpg|Юр’еўская царква (верхняя) St. George's church (Smolensk).JPG|Юр’еўская царква (ніжняя) Smolensk Catholic Church 2.JPG|Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі </gallery></center> === Іншае === <center><gallery caption="Іншыя славутасьці" widths="150" heights="150" perrow="4"> Крепостная стена 1596-1602г.г. смоленского кремля.jpg|Фартэцыя Королевский бастион - Вид с другого берега.JPG|Каралеўскі бастыён Надвратная церковь Одигитрии фасад.jpg|Дняпроўская брама Смоленский ЗАГС.JPG|Дом Энгельгарта </gallery></center> == Месты-сябры == # [[Цюль (горад)|Цюль]], [[Францыя]] (1981) # [[Хаген]], [[Нямеччына]] (1985) # [[Каларада-Спрынгс]], [[ЗША]] (1993) # Раён [[Варшава|Варшавы]] [[Урсынаў]], [[Польшча]] # [[Віцебск]], [[Беларусь]] # [[Керч]], [[Украіна]] (1998) # [[Таргавіштэ]], [[Баўгарыя]] (2002) # Зьвяз гмінаў [[Кутнаўскі раён|Кутнаўскага рэгіёну]], [[Польшча]] (2004) == Асобы == === Ураджэнцы === * [[Аўрам Смаленскі]] (1172/1150 — 1221/1224) — праваслаўны сьвяты * [[Міхаіл Анцаў]] (1865—1945) — беларускі кампазытар, дырыгент і пэдагог * [[Нінэль Бабкова]] (нар. 1930) — беларускі навуковец у галіне тэхналёгіі сылікатаў * [[Сяргей Вехцеў]] (нар. 1971) — беларускі футбаліст і трэнэр * [[Станіслаў Галактыёнаў]] (1937—2011) — беларускі і амэрыканскі навуковец, адзін з заснавальнікаў малекулярнага мадэляваньня * [[Віктар Гвозьдзеў]] (нар. 1931) — беларускі савецкі дзяржаўны дзяяч * Уладзімер Кармілкін (1934—2002) — беларускі журналіст<ref>Ігар Карней, [https://www.svaboda.org/a/24844032.html Памёр Уладзімер Кармілкін], [[Радыё Свабода]], 17 ліпеня 2022 г.</ref> * [[Уладзімер Уладзімеравіч Навумаў|Уладзімер Навумаў]] (нар. 1956) — беларускі дзяржаўны і вайсковы дзяяч * [[Рыгор Найдзёнкаў]] (1889—1919) — беларускі савецкі дзяржаўны дзяяч * [[Уладзімер Салдатаў]] (нар. 1937) — беларускі фізыкахімік * [[Клім Смаляціч]] (? — па 1164) — усходнеславянскі мысьляр, царкоўны дзяяч, пісьменьнік * [[Іван Хозераў]] (1889—1947) — беларускі і расейскі мастацтвазнаўца, гісторык архітэктуры * [[Яфрэм Смаленскі]] (? — па 1238) — старажытнабеларускі пісьменьнік, праваслаўны сьвятар === Жыхары === * [[Міхаіл Глінка]] (1804—1857) — расейскі кампазытар * [[Мікалай Пржавальскі]] (1839—1888) — падарожнік і географ, дасьледнік Цэнтральнай Азіі * [[Аляксандар Твардоўскі]] (1910—1971) — расейскі пісьменьнік і паэт == Глядзіце таксама == * [[Смаленскае княства]] * [[Смаленскае ваяводзтва]] * [[Смаленскі павет]] * [[Смаленская шляхта]] == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|1=2}} == Літаратура == * {{Літаратура/БелЭн|15}} * {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} * {{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў}} * {{Літаратура/Гістарычны слоўнік Беларусі (1998)}} * {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|10}} * Ширяев С. Д. Этюды по истории архитектуры Смоленска и белорусской Смоленщины. — Смоленск, 1924. == Вонкавыя спасылкі == * {{Радзіма майго духу|smalensk}} * [https://web.archive.org/web/20110708094644/http://www.smalensk.org/ Беларуская Смаленшчына — краязнаўчы сайт] * [http://www.smolensk.ru/ Афіцыйная старонка Смаленскай вобласьці]{{ref-ru}} * [http://www.krepost.smolensk.ru/ Смаленская фартэцыя]{{ref-ru}} * [[Вячаслаў Ракіцкі]], [[Алег Трусаў]], [http://www.svaboda.org/articlesprograms/belarusatlantis/2007/8/ad75a764-9450-4606-bfc1-f6639dc58f9f.html Беларускі фэномэн Смаленшчыны], [[Радыё Свабода]], 30 жніўня 2007 г. {{Смаленская вобласьць}} {{Месты гістарычнай Смаленшчыны}} [[Катэгорыя:Смаленск| ]] [[Катэгорыя:Гарады Расеі]] 9r226j2khmk87odjuq8lbv4mi1cg6tn 2620978 2620977 2025-06-20T17:47:57Z XHCKidx 11053 /* Страчаная спадчына */ 2620978 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Расея |Назва = Смаленск |Лацінка = Smalensk |Статус = горад |Назва ў родным склоне = Смаленску |Арыгінальная назва = |Герб = Coat_of_Arms_of_Smolensk_(Smolensk_oblast)_(2001).png |Сьцяг = Flag_of_Smolensk_(Smolensk_oblast).png |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 863 |Статус з = |Магдэбурскае права = 4 лістапада 1611 |Былая назва = |Мясцовая назва = |Суб’ект фэдэрацыі = [[Смаленская вобласьць]] |Від раёну = |Раён = |Від паселішча = |Мэр = Яўген Паўлаў |Плошча = 166.35 |Крыніца плошчы = |Вышыня = 242 |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 330970 |Год падліку колькасьці = 2013 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі = |Год падліку колькасьці аглямэрацыі = |Крыніца колькасьці аглямэрацыі = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 214ХХХ |Выява = Uspenskyi sobor.jpg |Апісаньне выявы = Гістарычны цэнтар |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 47 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 32 |Даўгата хвілінаў = 3 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = Category:Smolensk |Сайт = }} '''Смале́нск''' ({{мова-ru|Смоленск|скарочана}}) — [[горад|места]] ў [[Расея|Расеі]], на рацэ [[Дняпро|Дняпры]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Смаленская вобласьць|Смаленскай вобласьці]] і [[Смаленскі раён|Смаленскага раёну]]. Плошча 166,35 км². Насельніцтва на 2017 год — 329&nbsp;853 чалавекі. Знаходзіцца за 419 км на захад — паўднёвы захад ад [[Масква|Масквы]], за 7 км ад аўтамабільнай магістралі {{таблічка-by|М|1}} «Беларусь». Вузел чыгунак на Маскву, [[Бранск]], [[Менск]], [[Віцебск]], [[Полацак]]. Аэрапорт і рачная прыстань. Смаленск — старажытны [[замак|горад]] [[крывічы|крывічоў]]<ref name="hsb">{{Літаратура/Гістарычны слоўнік Беларусі (1998)|к}} P. 197.</ref> і [[сталіца]] адной зь [[Смаленскае княства|першых дзяржаваў]] на [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічнай тэрыторыі беларусаў]]. [[Магдэбурскае права|Магдэбурскае]] места і цэнтар [[Смаленскі павет|гістарычнага рэгіёну]], першая сталіца [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларускай ССР]] (1—5 студзеня 1919 году<ref name="at">[[Алег Трусаў|Трусаў А.]] [http://pawet.net/library/history/bel_history/trusau/05/Невядомыя_беларускія_дзяржавы.html Вялікае Княства Смаленскае] // Наша Слова. № 34 (822), 5 верасня 2007 г.</ref>). Да нашага часу тут захаваліся цэрквы Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла на Гарадзянцы, Яна Багаслова на Варажках і Сьвірская Сьвятога Міхала Арханёла, помнікі архітэктуры XII ст. з рысамі [[Полацкая школа дойлідзтва|Полацкай]] і [[Смаленская школа дойлідзтва|Смаленскай]] школаў дойлідзтва<ref name="be40">{{Літаратура/БелЭн|15к}} С. 40.</ref>, Прачысьценская саборная царква з элемэнтамі [[Магілёўскае барока|магілёўскага барока]]<ref>[[Антон Астаповіч]]. [https://web.archive.org/web/20171011102137/http://planetabelarus.by/articles/1079-mogilevskaya-oblast/4454-padnyapro-skiya-tserkvy-pragazhosts-magilye-skaga-baroka Падняпроўскія цэрквы — прыгажосць магілёўскага барока], [http://planetabelarus.by planetabelarus.by]</ref> і некалькі цэркваў XVII—XIX стагодзьдзяў, магутная фартэцыя з Каралеўскім бастыёнам і палац уніяцкага япіскапа, помнікі архітэктуры XVI—XVII стагодзьдзяў, а таксама касьцёл Беззаганага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, збудаваны ў канцы XIX ст. паводле праекту беларускага архітэктара [[Лявон Вітан-Дубейкаўскі|Лявона Вітан-Дубейкаўскага]]. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаліся мураваная [[Смаленская ратуша|ратуша]], драўляная саборная царква, выкананая ў беларускім стылі<ref name="syrajeu">Ширяев С. Д. Этюды по истории архитектуры Смоленска и белорусской Смоленщины. — Смоленск, 1924.</ref>, мураваны Фарны касьцёл, калегіюм езуітаў, кляштары бэрнардынаў і дамініканаў. == Назва == Існуе некалькі меркаваньняў пра паходжаньне [[тапонім]]у Смаленск. Паводле адной вэрсіі, назва места ўтварылася ад [[этнонім]]у смаляне, згодна з другой — ад ракі Смольні (стараславянскае смоль — 'чарназём') паводле старажытнай мадэлі: уласная назва ракі + -ск<ref name="lemciuhova">Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. Лемцюговай. — {{Менск (Мінск)}}: Тэхналогія, 2010.</ref>. Яшчэ адна папулярная вэрсія зьвязвае назву Смаленску з шляхам «[[з вараг у грэкі]]»: места знаходзілася на [[волак]]у, дзе мясцовыя рамесьнікі смалілі лодкі гандляроў. У [[айканімія|айканіміі]] [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|беларускіх зямель]] [[суфікс]] -ск (-цк) ёсьць глыбока традыцыйнай рэліктавай зьявай, якая падкрэсьлівае самабытнасьць беларускага народу і старажытнасьць тэрыторыі яго расьсяленьня. Такі суфікс адзначаецца з IX—X стагодзьдзяў, у тым ліку ў назьве аднаго з найстаражытнейшых гарадоў — [[Полацак|Полацку]], засьведчанай летапісамі пад 862 годам. Звыш паловы гарадоў з назвамі на -ск, памянёных у летапісах XI ст., прыпадае менавіта на зону фармаваньня [[беларусы|беларусаў]], дзе гэты суфікс выяўляе прадуктыўнасьць і ў наступныя стагодзьдзі. Кожны трэці беларускі горад зь ліку занесеных ў «[[Сьпіс рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх]]» канца XIV ст. заканчваецца на -ск (-цк)<ref name="lemciuhova"/>. == Гісторыя == === Раньнія часы === [[Файл:Smalensk. Смаленск (XV).jpg|130пкс|значак|зьлева|Герб Смаленскага княства, XV ст.]] Першы пісьмовы ўпамін пра Смаленск датуецца 863 годам. [[Замак|Горад]] ляжаў на важным гандлёвым [[Шлях з варагаў у грэкі|шляху «З варагаў у грэкі»]]. Паводле [[Аповесьць мінулых часоў|летапісу Нестара]], у тыя часы ён быў сталіцай [[крывічы|крывічоў]], землі якіх займалі вярхоўі Дзьвіны, Дняпра і Волгі. У 882 годзе горад улучылі ў склад Кіеўскага княства. У пачатку ХІ стагодзьдзя у Смаленску замацаваліся ўласныя князі. Сын полацкай князёўны [[Рагнеда|Рагнеды]] і кіеўскага князя [[Уладзімер|Ўладзімера]], вялікі князь [[Яраслаў]], дзелячы свае землі паміж нашчадкамі, аддаў [[Смаленскае княства]] Вячаславу. На той час княства ахоплівала значныя землі, у тым ліку частку Віцебшчыны, Пскоўшчыны, [[Масковія|Масковіі]] і г. д. Але дынастыя гэтая не была бесьперапыннай — і на смаленскім стальцы зьмянілася шмат князёў. У 1125 годзе смаленскі сталец атрымаў сын кіеўскага князя Мсьціслава — Расьціслаў, пачынальнік дынастыяў князёў смаленскіх, яраслаўскіх, вяземскіх і інш. У ХІІІ стагодзьдзі у складзе [[Смаленскае княства|Смаленскага княства]] знаходзіліся такія месты сучаснай Беларусі, як [[Амсьціслаў]], [[Ворша]], [[Копысь]], [[Крычаў]] і [[Прапойск]]<ref>{{Літаратура/Гістарычны шлях беларускай нацыі і дзяржавы|2к}} С. 354.</ref>. Смаленск меў трывалыя зьвязкі з [[Рыга]]й, пра што сьведчаць гандлёвыя дамовы зь ёй і «нямецкім берагам». У 1230 годзе места трапіла пад уплыў [[Полацкае княства|Полацкага княства]]. У [[Лаўрэнцеўскі летапіс|Лаўрэнцеўскім летапісе]] захаваўся запіс пра выправу на Смаленск уладзімерскага князя [[Уладзімер Усеваладавіч|Ўладзімера Ўсеваладавіча]], датаваны 1239 годам: ''Тогож̑ лѣт̑ Ӕрославъ иде Смолиньску на Литву и Литву побѣди''. У канцы ХІІІ стагодзьдзя пачаліся цесныя дачыненьні паміж [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княствам Літоўскім]] і Смаленшчынай. У час паходаў на Маскву (1368 і 1370 гады) вялікі князь [[Альгерд]] знаходзіў вайсковую падтрымку ад смаленскага князя Сьвятаслава. Сына апошняга Юрыя Сьвятаславіча Вялікае Княства Літоўскае падтрымала ў 1386 годзе ў час змаганьня за смаленскі сталец. === Паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Маскоўскай дзяржавай === [[Файл:Smalenskaja ratuša. Смаленская ратуша.jpg|значак|Смаленская ратуша]] [[Файл:Smalensk. Смаленск (1611).gif|130px|значак|зьлева|Магдэбурскі герб места, 1611 г.]] У 1395 годзе ў Смаленску пачалі кіраваць намесьнікі вялікага князя [[Вітаўт]]а, але ў 1401 годзе места выйшла з-пад апекі Вялікага Княства Літоўскага. 24 чэрвеня 1404 году Смаленск вярнуўся ў склад ВКЛ. Паводле некаторых зьвестак, вялікі князь [[Вітаўт]] надаў месту прывілей на [[Магдэбурскае права]] (калі гэтая інфармацыя праўдзівая, то Смаленск уваходзіць у першую пяцёрку беларускіх майдэборскіх местаў<ref name="cit">{{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў|к}} С. 235.</ref>). У канцы ХІІІ — ХV стагодзьдзях Смаленск стаў буйным цэнтрам беларускага летапісаньня ([[Летапісы смаленскія]], [[Смаленская хроніка]], [[Беларуска-літоўскі летапіс (1446)|Беларуска-літоўскі летапіс]], магчыма, [[Радзівілаўскі летапіс]])<ref name="evkl">{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 598.</ref>. [[Файл:Melich Surrender of Mikhail Shein.jpg|значак|Капілутяцыя маскоўскіх войскаў на чале з Шэінам]] [[Файл:Smalensk. Смаленск (1720) (2).jpg|130px|значак|зьлева|Герб Смаленскага ваяводзтва, 1720 г.]] 15 ліпеня 1410 году смаленскія харугвы бралі ўдзел у [[Грунвальдзкая бітва|Грунвальдзкай бітве]]. У 1449 годзе вялікі князь [[Казімер Ягелончык|Казімер]] склаў дамову з маскоўскім князем [[Васіль Цёмны|Васілём Цёмным]], згодна зь якой Маскоўская дзяржава адмаўлялася на вечныя часы ад Смаленску і Смаленскай зямлі. У 1508 годзе места стала сталіцай [[Смаленскае ваяводзтва|Смаленскага ваяводзтва]]. У пачатку ХVІ стагодзьдзя, нягледзячы на дамову, маскоўскі гаспадар [[Васіль III]], бацька [[Іван Жахлівы|Івана IV Тырана]], тройчы браў места ў аблогу. Двойчы Смаленск адбівалі войскі Вялікага Княства Літоўскага пад камандаю [[Юры Пац|Юрая Паца]] і [[Мікалай Салагуб|Мікалая Салагуба]], аднак у час трэцяй аблогі па моцным бамбардаваньні, з падбухторваньня [[Міхал Львовіч Глінскі|Міхаіла Глінскага]], смаленцы паўсталі — і 1 жніўня 1514 году маскоўскія войскі ўвайшлі ў места. На просьбу месьцічаў, Масква захавала за імі ранейшыя прывілеі. У 1596—1602 гадох маскоўскія ўлады збудавалі вакол Смаленску магутную фартэцыю. На 1600 год у месьце было больш за 8 тысячаў будынкаў. 16 верасьня 1610 году войскі [[Сьпіс каралёў польскіх|караля]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонта Вазы]] атачылі Смаленскую фартэцыю, у якой засела маскоўская залога пад камандаю ваяводы Міхаіла Шэіна. Новазбудаваная магутная фартэцыя дазволіла маскоўскім войскам вытрымаць 20 месяцах аблогі, толькі 3 чэрвеня 1611 году места вызвалілі і вярнулі да Вялікага Княства Літоўскага. Масква безвынікова спрабавала адбіць яго ў 1613—1615 гадох. 4 лістапада 1611 году Жыгімонт Ваза надаў месту [[Магдэбурскае права]]. У гэты час Смаленск меў 2 двухтыднёвыя кірмашы, штонядзельныя таргі, склад тавараў, вагі мескія, лазьню, гасьціны двор з даходамі ад іх на карысьць усяго места, дазвол на стварэньне рамесных цэхаў і г. д., а таксама герб «''у чырвоным полі постаць арханёла Міхала''». У 1620—1654 гадох у Смаленску дзеяў [[Касьцёл і калегіюм езуітаў (Смаленск)|езуіцкі калегіюм]] (у 1646 годзе — 700 вучняў)<ref>{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 601.</ref>. У 1625 годзе ўтварылася [[Смаленская архіяпархія]] ([[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]), якая ахоплівала Смаленскае і Чарнігаўскае ваяводзтвы. У 1632—1634 гадох у час [[вайна Расеі з Рэччу Паспалітай (1632—1634)|вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай]] Смаленск вытрымаў вялікую маскоўскую аблогу<ref name="evkl"/>. Маскоўскія войскі на чале зь Міхаілам Шэінам спрабавалі ўзяць места, але зьяўленьне войска пад камандаю караля і вялікага князя [[Уладзіслаў Ваза|Ўладзіслава Вазы]] зьмяніла ход кампаніі — і 1 лютага маскоўцы капітулявалі. У 1638 годзе ўтварылася [[Смаленская дыяцэзія|Смаленская каталіцкая дыяцэзія]]. У 1641 годзе ў межах сучаснага места (мясцовасьць Шэінаўка) на загад Уладзіслава Вазы паставілі першы ў Смаленску помнік — абэліск на Кургане Славы ў гонар перамогі над войскам Міхаіла Шэіна<ref>Кононов В. [https://journal.smolensk-i.ru/054/06/ Слава Владислава] // О чем говорит Смоленск. № 8 (54), 15.05.2012 г.</ref>. Захаваліся сьведчаньні азначэньня жыхароў Смаленску і ваколіцаў [[ліцьвіны|ліцьвінамі]]: «''а из Смоленска были два литвины Мачионский да Островский''» (1648 год)<ref>Акты, относящиеся к истории Южной и Западной России, собранные и изданные Археографической комиссией. Т. 3. — СПб., 1861. [https://web.archive.org/web/20240120023522/https://viewer.rusneb.ru/ru/000199_000009_003833458?page=623&rotate=0&theme=white С. 12].</ref>, «''старец Манасия сказал: родом литвин{{Заўвага|Ранейшыя сьведчаньні ўжываньня канструкцыі «''родам [[Ліцьвіны|ліцьвін (літоўка)]]''»: «''сіи [[Андрэй (япіскап цьвярскі)|Андрѣи]] бяше родомъ Литвинъ, сынъ [[Гердзень (імя)|Ерденевъ]], Литовскаго князя''»<ref>Троицкая летопись. Реконструкция текста. Изд. М. Д. Присёлков. — М. — Л., 1950. С. 344—345.</ref> ([[Траецкі летапіс]] пад 1289 годам); «''литвин родом''» ([[Жыціе|жывот]] [[Даўмонт Пскоўскі|Даўмонта Пскоўскага]] першай трэці XIV стагодзьдзя<ref>Лосева О. В. Жития русских святых в составе древнерусских Прологов XII — первой трети XV веков. — М., 2009. [https://books.google.by/books?id=9abSAAAAQBAJ&pg=PA200&dq=%22%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A+%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D1%8A%22&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwjchJnemq78AhWNiP0HHWRNCiA4KBDoAXoECAQQAg#v=onepage&q=%22%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%20%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D1%8A%22&f=false С. 199—201].</ref>); «''родом литовка, а прозвище ей бысть литовское Августа''» пра дачку вялікага князя літоўскага [[Гедзімін]]а ([[Ніканаўскі летапіс]] 1526—1530 гадоў, адкуль перайшло ў [[Ліцавы летапісны звод]] 1568—1576 гадоў)}}, [[Смаленскі павет|Смоленского уезду]], государевы волости [[Ельня|Ельни]]''» (1674 год)<ref>Материалы для истории раскола за первое время его существования. Т. 3, ч. 3. — М., 1878. [https://books.google.by/books?id=-yJgNc3cs_QC&pg=PA340&dq=%22%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%22+%D1%81%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwjfvNLMkKv6AhUEPOwKHfERDp8Q6AF6BAgIEAI#v=onepage&q=%22%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%22%20%D1%81%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE&f=false С. 340].</ref>, таксама пра смаленскіх баяраў Барадзіных — «''…что было в поместье за литвином за Ондреем Бородиным''» ([[Мажайск]]ая пісцовая кніга, 1626—1627 гады), тым часам сын Андрэя Ждан Барадзін значыўся сярод [[Літва дваровая|літвы дваровай]] у [[Мядынь|Мядыні]] (1550-я гады)<ref>Кром М. М. Меж Русью и Литвой. Пограничные земли в системе русско-литовских отношений конца XV-первой трети XVI в. — 2-е изд., испр. и доп. — М., 2010. С. 270.</ref>. У [[матрыкул]]е [[Інгальштат|Інгальштацкага]] ўнівэрсытэту пад 1577 годам значыцца ''Eustachius Tissknowicz palatinides Smolienscensis Lituanus''<ref>Czaplewski P. Polacy na studyach w Ingolsztacie. Z rękopisów Uniwersytetu Monachijskiego. — Poznań, 1914. [https://books.google.by/books?hl=ru&id=eVNAQFo05RIC&q=Smolienscensis#v=snippet&q=Smolienscensis&f=false S. 24].</ref>. З пачаткам чарговай [[Вайна 1654-1667 гадоў|вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай]] 28 чэрвеня 1654 году Смаленск ататачылі маскоўскія войскі. Нягледзячы на кепскі стан фартэцыі, у мурах якой утварыліся вялікія шчыліны, абаронцы места вытрымалі двухмесячную аблогу і толькі 29 верасьня, ня маючы спадзеву на дапамогу зь [[Вільня|Вільні]], мусілі капітуляваць. <gallery caption="Смаленск на старых гравюрах" widths="150" heights="150" class="center"> Smalensk. Смаленск (1539).jpg|1539 г. Smalensk. Смаленск (1610).jpg|1610 г. Smalensk. Смаленск (1610) (3).jpg|1610 г. Smalensk. Смаленск (1613).jpg|1613 г. </gallery> <gallery widths="150" heights="150" class="center"> Smalensk. Смаленск (1627).jpg|1627 г. Smalensk. Смаленск (1610, 1632).jpg|1632 г. (паводле 1610 г.) Smalensk. Смаленск (1634).jpg|1634 г. Smalensk. Смаленск (1636).jpg|1636 г. </gallery> === Пад уладай Маскоўскай дзяржавы і Расейскай імпэрыі === [[Файл:Coat of Arms of Smolensk (1730, colors).jpg|130пкс|значак|зьлева|Расейскі герб места, 1730 г.]] [[Файл:Lithuanian (1850).jpg|значак|Моўная мапа з этнаграфічнага атлясу ([[Лёндан]], 1850 г.): [[Ліцьвіны#Літоўская_мова|літоўская мова]] (''Lithuanian'') займае ўсю [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічную тэрыторыю беларусаў]] (ад [[Горадня|Горадні]] да Смаленску)]] [[Файл:Smalensk, Kaścielny. Смаленск, Касьцельны (1870).jpg|значак|Стары касьцёл, 1870 г.]] Згодна з [[Андрусаўскае замірэньне|Андрусаўскім замірэньнем 1667 году]] Смаленск апынуўся ў складзе [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]]. У 1708 годзе ён стаў цэнтрам [[Смаленская губэрня|губэрні]] (у 1719—1726 гадох — цэнтар Смаленскай правінцыя Рыскай губэрні, у 1776—1796 гадох — цэнтар Смаленскага намесьніцтва). У 1734 годзе маскоўская гаспадыня [[Ганна Іванаўна]] выдала таемны загад «{{Артыкул у іншым разьдзеле|Аб шлюбах маларосаў||uk|Про шлюби малоросів}}», дзе азначыла смаленскае насельніцтва «замежнымі жыхарамі» ({{мова-ru|«…с Смоляны и с поляки и з другими зарубежными жителями»|скарочана}}). У 1764 годзе маскоўская гаспадыня [[Кацярына II]] дала наступнае заданьне датычна Смаленшчыны і іншых захопленых Расейскай імпэрыяй земляў{{Заўвага|Сборник Императорского Русского Исторического Общества. Т. 7: Бумаги Императрицы Екатерины II, хранящияся в Государственном Архиве Министерства Иностранных Дел. Ч.1 / Собраны и изданы, с Высочайшаго соизволения, по предначертанию Его Императорскаго Величества Государя Наследника Цесаревича, академиком Пекарским. — СПб.: Тип. Имп. Акад. наук, 1871. С. 348.}}: {| |- |{{пачатак цытаты}} Гэтыя правінцыі, а таксама Смаленскую трэба найлягчэйшымі спосабамі прывесьці да таго, каб яны [[Русіфікацыя|абмаскаліліся]] і перасталі б глядзець, як волкі да лесу. {{арыгінал|ru|Сии провинции, также Смоленскую надлежит легчайшими способами привести к тому, чтоб они обрусели и перестали бы глядеть, как волки к лесу.}} {{канец цытаты|крыніца=Собственноручное наставление Екатерины ІІ князю Вяземскому при вступлении им в должность генерал-прокурора (февраль 1764 г.).}} |} У час [[Вайна 1812 году|вайны 1812 году]] каля Смаленску адбылася [[Смаленская бітва (1812)|бітва паміж францускімі і расейскімі войскамі]], а 18 жніўня места занялі войскі [[Напалеон I Банапарт|Напалеона]], якія кантралявалі яго да 17 лістапада. У 1824 годзе ўтварылася [[Віцебскае і Магілёўскае генэрал-губэрнатарства|генэрал-губэрнатарства Віцебскае, Магілеўскае і Смаленскае]] з цэнтрам у [[Віцебск]]у, якое існавала да 1855 году. На 1860 год, паводле афіцыйнага перапісу, 68% жыхароў Смаленскай губэрні складалі [[беларусы]]<ref name="hsb"/>. Паводле афіцыйных зьвестак за 1866 год, беларусы складалі 46,69% насельніцтва губэрні, «сумесь беларусаў і расейцаў» — 10,55%<ref name="spisy">Списки населенных мест Российской империи, составленные и издаваемые Центральным статистическим комитетом Министерства внутренних дел. Вып. 40: Смоленская губерния. — СПб., 1868. С. 60.</ref>. Прытым беспасярэдне ў Смаленскім павеце беларусы складалі 90,49%<ref name="spisy"/>. Аднак праз [[Русіфікацыя Беларусі|узмацненьне палітыкі гвалтоўнай русіфікацыі беларусаў]] у час перапісу 1897 году расейскія ўлады налічылі ў Смаленскім павеце толькі крыху больш за 1% насельніцтва з [[Родная мова|роднай]] [[Беларуская мова|беларускай мовай]] (у самім месьце — толькі 323 беларускамоўныя жыхары)<ref>[http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1384 Перепись 1897 года. Смоленский уезд], Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей</ref>. У 1868 годзе праз Смаленск прайшла Рыска-Арлоўская чыгунка, у 1870 годзе — Маскоўска-Берасьцейская, у 1899 годзе — Разанска-Ўральская. У канцы XIX ст. у месьце было 10 пляцаў, 139 вуліцаў і 3261 будынак (зь іх 633 мураваныя), дзеялі 32 царквы, 3 манастыры, касьцёл, лютэранская кірха і 2 сынагогі, працавалі 33 навучальныя ўстановы, у тым ліку мужчынская і жаночая гімназіі, 5 друкарняў, 1 хромалітаграфія, 40 лекараў, 6 аптэк, 8 лякарняў з 484 ложкамі, 2 прыватныя лячэбніцы і земская губэрнская лякарня, выдавалася 3 газэты. <gallery caption="Старая графіка места" widths="150" heights="150" class="center"> Žygimont Vaza, Smalensk. Жыгімонт Ваза, Смаленск (T. Dolabella, 1611).jpg|[[Жыгімонт Ваза]] на фоне Смаленску, 1611 г. Smalensk. Смаленск (1701-50).jpg|Фрагмэнт абразу, 1-я палова XVIII ст. Smalensk, Sabornaja. Смаленск, Саборная (1701-50).jpg|Саборная царква ў беларускім стылі<ref name="syrajeu"/> Smalensk, Dniapro. Смаленск, Дняпро (1787).jpg|Акварэль У. Хэдфілда, <br> 1787 г. </gallery> <gallery widths="150" heights="150" class="center"> Smalensk. Смаленск (1839).jpg|1839 г. Smalensk, Dniapro. Смаленск, Дняпро (1882).jpg|З боку Дняпра, 1882 г. Smalensk, Dniaproŭskaja brama. Смаленск, Дняпроўская брама (1882).jpg|Дняпроўская брама, 1882 г. Smalensk, Małachoŭskaja brama. Смаленск, Малахоўская брама (1882).jpg|Малахоўская брама, 1882 г. </gallery> === Найноўшы час === [[Файл:Smalensk, Biezzahannaha Začaćcia. Смаленск, Беззаганнага Зачацьця (1893).jpg|значак|Праект новага касьцёла. Аўтар <br /> [[Лявон Вітан-Дубейкаўскі|Л. Вітан-Дубейкаўскі]], 1893 г.]] 25 сакавіка 1918 году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Смаленск абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. 1 студзеня 1919 году ў Смаленску абвясьцілі ўтварэньне [[БССР|Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусь]], праз тыдзень сталіцу савецкай Беларусі перанесьлі ў Менск<ref name="at"/>. 16 студзеня, нягледзячы на перавагу этнічна беларускага насельніцтва (75—80%<ref name="at"/>), Масква адабрала Смаленск разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У 1920 годзе газэта [[Наша Ніва]] пісала, што пад Смаленскам і ў Акуліцкай пушчы дзеяць беларускія партызанскія аддзелы, якія змагаюцца за незалежнасьць Беларусі<ref>Наша Ніва. № 1, 1920. С. 4.</ref>. У 1920 годзе ў Смаленску выдавалася газэта «Савецкая Беларусь». У 1922—1923 і 1925—1927 гадох дзеяла Беларуская сэкцыя пры Смаленскім губэрнскім аддзеле народнай асьветы, якая працавала разам зь Беларускім студэнцкім зямляцтвам у Смаленску (існавала ў 1924—1929 гадох пры Смаленскім унівэрсытэце). Апроч таго, працавалі беларускія школы, хаты-чытальні і чырвоная куткі. Аднак у 1930-я гады ўся беларуская дзейнасьць на Смаленшчыне трапіла пад забарону, пачаліся сталінскія рэпрэсіі і чысткі<ref name="at"/>. У 1918—1939 гадох у Смаленску знаходзіўся акруговы вайсковы камісарыят Беларускай вайсковай акругі<ref name="be40"/>. У месьце ў розны час жылі і працавалі беларускія пісьменьнікі [[Максім Гарэцкі]], [[Янка Купала]], навукоўцы [[Уладзімер Дабравольскі|Ўладзімер Дабравольскі]], [[Аляксандар Ляўданскі]] і іншыя. У 1937 годзе Смаленск стаў цэнтрам вобласьці. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] з 16 ліпеня 1941 да 25 верасьня 1943 году места знаходзілася пад [[Трэці Райх|нямецкай]] акупацыяй. У 1985 годзе Смаленск атрымаў званьне «[[Горад-герой]]». У 1990 годзе смаленскія дэпутаты прыхільна паставіліся да магчымасьці правядзеньня рэфэрэндуму аб далучэньні Смаленску да Беларусі<ref name="trusau">Ракіцкі В., [[Алег Трусаў|Тручаў А.]] [http://www.svaboda.org/content/transcript/761466.html Беларускі фэномэн Смаленшчыны], [[Радыё Свабода]], 31 жніўня 2007 г.</ref>. А ў сярэдзіне 1990-х гадоў смаленская эліта выступіла з прапановай зрабіць у месьце сталіцу г. зв. «Саюзу Расеі і Беларусі» на той падставе, што менавіта тут утварылася [[БССР|Беларуская ССР]]<ref name="trusau"/>. 10 красавіка 2010 году пры заходзе на пасадку ў смаленскі вайсковы аэрапорт «Паўночны» адбылася [[Катастрофа Ту-154 пад Смаленскам|адна з найбуйнейшых у гісторыі авіяцыі катастрофа]], у якой загінулі прэзыдэнт Польшчы [[Лех Качынскі]], першыя асобы Польскай дзяржавы, вядомыя грамадзкія і рэлігійныя дзеячы. <gallery caption="Смаленск на старых здымках" widths="150" heights="150" class="center"> Smalensk, Błonnaja. Смаленск, Блонная (1860-69).jpg|Блонная вуліца Smolensk by Partnership "С.Р." - 021. Smalensk, Błońnie. Смаленск, Блоньне (1911).jpg|Сад Блоньне Smalensk, Karaleŭskaja. Смаленск, Каралеўская (1901-18).jpg|Каралеўская вуліца Smalensk, Karaleŭskaja-Paštamckaja. Смаленск, Каралеўская-Паштамцкая (1901-18).jpg|Рог Каралеўскай і Паштамцкай </gallery> <gallery widths="150" heights="150" class="center"> Smalensk, Karaleŭski. Смаленск, Каралеўскі (1906).jpg|Каралеўскі бастыён Smalensk, Račeŭskaje pradmieściе. Смаленск, Рачэўскае прадмесьце (1908).jpg|Рачэўскае прадмесьце Smolensk by Ginsburg - 00023. Smalensk, Reźnickaja. Смаленск, Рэзьніцкая (1901).jpg|Рэзьніцкая вуліца Smalensk, Šklanaja hara. Смаленск, Шкляная гара (1901-18).jpg|Шкляная гара </gallery> == Геаграфія == === Агульныя зьвесткі === Смаленск разьмяшчаецца ў вярхоўі [[Дняпро|Дняпра]], на [[Смаленскае ўзвышша|Смаленскім ўзвышшы]]. Рака перасякае места з усходу на захад і падзяляе яго на дзьве часткі: паўночную (Задняпроўе) і паўднёвую (цэнтар). У межах Смаленску і ў ягоных ваколіцаў Дняпро прымае некалькі невялікіх прытокаў, у далінах якіх раскінуліся вуліцы места. Высокія адхоны між яраў і рэчак, а таксама ўзгоркі і мысы ўтвораць гэтак званыя горы. Перапад вышыняў дасягае 90 мэтраў. Лічыцца, што Смаленск стаіць на сямі ўзгорках. Хвалісты рэльеф, вялікая колькасьць рэчак, рачулак і яраў, багатая расьліннасьць надаюць Смаленску прыгожы, маляўнічы краявід. === Клімат === {{Кліматычная інфармацыя |Назва_ў_родным_склоне=Смаленску |Крыніца=[http://pogoda.ru.net/climate/26781.htm pogoda.ru.net] | Студзень_сяр=-9.0 | Студзень_ападкі=44 | Люты_сяр=-6.5 | Люты_ападкі=38 | Сакавік_сяр=-1.9 | Сакавік_ападкі=40 | Красавік_сяр=5.7 | Красавік_ападкі=41 | Травень_сяр=12.2 | Травень_ападкі=56 | Чэрвень_сяр=15.9 | Чэрвень_ападкі=88 | Ліпень_сяр=17.1 | Ліпень_ападкі=100 | Жнівень_сяр=15.8 | Жнівень_ападкі=69 | Верасень_сяр=10.5 | Верасень_ападкі=77 | Кастрычнік_сяр=4.8 | Кастрычнік_ападкі=58 | Лістапад_сяр=-1.2 | Лістапад_ападкі=56 | Сьнежань_сяр=-5.1 | Сьнежань_ападкі=54 | Год_сяр=5.0 | Год_ападкі=721 | Студзень_мін=-10.3 | Студзень_макс=-4.6 | Люты_мін=-9.8 | Люты_макс=-3.5 | Сакавік_мін=-5.3 | Сакавік_макс=1.5 | Красавік_мін=1.6 | Красавік_макс=10.4 | Травень_мін=7.1 | Травень_макс=17.6 | Чэрвень_мін=11.1 | Чэрвень_макс=21.0 | Ліпень_мін=12.4 | Ліпень_макс=22.1 | Жнівень_мін=11.9 | Жнівень_макс=21.1 | Верасень_мін=6.4 | Верасень_макс=15.1 | Кастрычнік_мін=1.6 | Кастрычнік_макс=8.4 | Лістапад_мін=-3.5 | Лістапад_макс=1.0 | Сьнежань_мін=-7.7 | Сьнежань_макс=-2.8 | Год_мін=1.3 | Год_макс=9.0 | Студзень_абс_макс=9.3 | Студзень_абс_мін=-37.9 | Люты_абс_макс=9.0 | Люты_абс_мін=-36.8 | Сакавік_абс_макс=17.5 | Сакавік_абс_мін=-28.1 | Красавік_абс_макс=26.0 | Красавік_абс_мін=-19.8 | Травень_абс_макс=30.2 | Травень_абс_мін=-5.4 | Чэрвень_абс_макс=31.2 | Чэрвень_абс_мін=-0.7 | Ліпень_абс_макс=33.3 | Ліпень_абс_мін=4.4 | Жнівень_абс_макс=33.0 | Жнівень_абс_мін=0.3 | Верасень_абс_макс=29.5 | Верасень_абс_мін=-4.4 | Кастрычнік_абс_макс=24.8 | Кастрычнік_абс_мін=-12.8 | Лістапад_абс_макс=13.9 | Лістапад_абс_мін=-24.8 | Сьнежань_абс_макс=8.9 | Сьнежань_абс_мін=-35.2 | Год_абс_макс=33.3 | Год_абс_мін=-37.9 |}} [[Клімат]] у Смаленску [[Мерны клімат|мерны]] [[кантынэнтальны клімат|кантынэнтальны]] з значным уплывам атлянтычнага морскога паветра. Лета параўнальна цёплае, зіма — мерна халодная. Значныя ваганьні сярэдняй тэмпэратуры ў сэзоны: ад −9&nbsp;°C у студзені да +17,1&nbsp;°C у ліпені. На працягу году 178 дзён пераважае пахмурнае надвор’е, 103 дні з туманамі, 28 дзён з навальніцамі. Найбольш вільготным зьяўляецца летні пэрыяд. Сярэдняя велічыня [[адносная вільготнасьць паветра|адноснай вільготнасьці паветра]] — 81 %. Пераважная ў месьце [[ружа вятроў]] — заходняя, паўднёвая і паўднёва-заходняя. == Насельніцтва == === Дэмаграфія === <div style="float:right;margin:0 0 .5em 1em;" class="toccolours"> <center><timeline> ImageSize = width:auto height:230 barincrement:27 PlotArea = left:50 bottom:20 top:30 right:20 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late Colors = id:linegrey2 value:gray(0.9) id:linegrey value:gray(0.7) id:cobar value:rgb(0.0,0.7,0.8) id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:365000 ScaleMajor = unit:year increment:50000 start:0 gridcolor:linegrey ScaleMinor = unit:year increment:10000 start:0 gridcolor:linegrey2 PlotData = color:cobar width:15 bar:1650 from:0 till:80000 bar:1780 from:0 till:2875 bar:1867 from:0 till:22977 bar:1881 from:0 till:33890 bar:1897 from:0 till:46899 bar:1923 from:0 till:67000 bar:1939 from:0 till:157000 bar:1959 from:0 till:147000 bar:1970 from:0 till:211000 bar:1993 from:0 till:362000 bar:1998 from:0 till:355900 bar:2007 from:0 till:316500 bar:2010 from:0 till:314500 TextData= fontsize:10px pos:(15,225) text:Дынаміка зьмяненьня колькасьці насельніцтва Смаленску </timeline></center> </div> * '''ХVІІ стагодзьдзе''': 1650 год — больш за 80 тыс. чал. * '''ХVІІІ стагодзьдзе''': 1780 год — 2875 чал.<ref name="cit"/> * '''ХIХ стагодзьдзе''': 1867 год — 22&nbsp;977 чал., зь іх 12&nbsp;574 муж.; 11 кастрычніка 1881 году — 33&nbsp;890 чал. (19&nbsp;579 муж., у тым ліку 4128 вайскоўцаў, і 14&nbsp;311 жан.), у тым ліку паводле веры: 28&nbsp;924 праваслаўныя, 1572 каталікі (468 жан.), 383 эвангелісты, 2933 юдэі, 55 магамэтанаў і 23 іншых вызнаньняў; паводле [[Стан (сацыяльная група)|стану]]: 4694 шляхты, 1506 духоўнага стану, 307 ганаровых грамадзянаў, 608 купцоў, 10&nbsp;292 мяшчанаў, 8192 сялянаў, 8291 іншых станаў<ref>Krzywicki J. Smoleńsk // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|10к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_X/898 898].</ref>; 1897 год — 46&nbsp;899 чал. (26&nbsp;539 муж. і 20&nbsp;360 жан.); 1899 год — 56&nbsp;389 чал., у тым ліку паводле веры: праваслаўных 84,6%, каталікоў 5,7%, лютэранаў 1,5%, юдэяў 8,1%, магамэтанаў і старавераў 0,1%; паводле стану: нашчадкавай шляхты і дваранаў 4,9%, асабістых 8,0%, духавенства 1,9%, ганаровых грамадзянаў і купцоў 5,2%, мяшчанаў 26,3%, сялянаў 25,3%, рэгулярных войскаў 13,9%, запасных ніжэйшых чыноў 8,8%, адстаўных ніжэйшых чыноў 3,7%, іншых 2,0%.<ref>{{Літаратура/ЭСБЕ}}</ref> * '''ХХ стагодзьдзе''': 1923 год — 67 тыс. чал.; 1939 год — 157 тыс. чал.; 1959 год — 147 тыс. чал.; 15 студзеня 1970 году — 211 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыкляпэдыя (3 выданьне)}}</ref>; 1993 год — 362 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Вялікі энцыкляпэдычны слоўнік}}</ref>; 1998 год — 355,9 тыс. чал.<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/es/53259/Смоленск Энциклопедический словарь]</ref>; 2000 год — 353 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|15к}} С. 39.</ref> * '''ХХI стагодзьдзе''': 2007 год — 316,5 тыс. чал.; 2010 год — 314,5 тыс. чал.; 2017 год — 329&nbsp;853 чал. === Адукацыя === У Смаленску працуюць 6 дзяржаўных унівэрсытэтаў і 3 прыватныя. === Мэдыцына === Мэдычнае абслугоўваньне насельніцтва ажыцьцяўляюць 8 паліклінік, 4 муніцыпальныя стаматалягічныя паліклінікі, 5 лякарняў, анкалягічны дыспансэр, станцыя хуткай мэдычнай дапамогі. === Культура === Дзеюць драматычны і лялечны тэатры, філярмонія. == Забудова == === Плян === Гістарычны цэнтар Смаленску знаходзіцца на левым беразе Дняпра — гэта фартэцыя і Прачысьценская саборная царква. Па вайне 1812 году места разьвівалася паводле пляну 1818 году, які спалучаў прастакутны плян цэнтру з сыстэмай радыяльных вуліцаў старажытнай часткі места. === Вуліцы і пляцы === {| cellspacing="1" cellpadding="3" style="width: 750px; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" | '''Афіцыйная назва''' || '''Гістарычная назва''' || '''Былыя назвы''' |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Барклая дэ Толі вуліца || '''Аўрамаўская''' вуліца || Чырвонагвардзейская вуліца (1924—1965 гг.) <br /> Жукава вуліца (1965—1997 гг.)<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 70.</ref> |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Валадарскага вуліца || '''Пастарская''' вуліца<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 82.</ref> || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Войкава вуліца || '''Вялікая Ўваскрасенская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Вялікая Савецкая вуліца || '''Малахоўская''' вуліца (частка) <br /> '''Траецкая''' шаша (частка) || Вялікая Благавешчанская вуліца <br /> (частка, 2-я палова XIX ст.<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 49.</ref>) |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Вялікая Чырвонафлёцкая вуліца || '''Вялікая Сьвірская''' вуліца (частка) <br /> '''Багаслоўская''' вуліца (частка) || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Калхозная плошча || '''Рынак''' пляц || Базарная плошча |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Камуністычная вуліца || '''Вялікая Шляхецкая''' вуліца (частка) <br /> '''Кадэцкая''' вуліца (частка) || {{мова-ru|Большая Дворянская улица|скарочана}} |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Карла Маркса вуліца || '''Каралеўская''' вуліца<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 97.</ref> || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Кастрычніцкая рэвалюцыі вуліца || '''Ільлінская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Лавачкіна вуліца || '''Шкляная гара''' вуліца<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 111.</ref> || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Леніна вуліца || '''Блонная''' вуліца (частка) <br /> '''Малая Адзігітраўская''' вуліца (частка) || Кірхавая вуліца (1869—1899 гг.) <br /> Пушкінская вуліца (1899—1924 гг.) |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Мэталістаў вуліца || '''Ніжнемітрапольская''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Нікалаева вуліца || '''Вялікая Красьнянская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Ніжнелермантаўская вуліца || '''Ніжнемохавая''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Парыскай камуны вуліца || '''Рэзьніцкая''' вуліца <br /> '''Родніцкая''' вуліца<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 136.</ref> || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Піянэрская вуліца || '''Кавальская''' вуліца<ref>Перлин Б. П. Смоленск и его улицы. — Смоленск, 2002. С. 139.</ref> || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Пушкіна вуліца || '''Малая Багаслоўская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Пятрова вуліца (з 1982 г.) || '''Дарагабуская''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Раеўскага вуліца || '''Выганная''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Рэўваенсавета вуліца || '''Спаская''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Собалева вуліца || '''Вялікая праезная''' дарога <br /> '''Армянская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Сьмірнова плошча || '''Малахоўскі''' пляц || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Твардоўскага вуліца || '''Запольная''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Тухачэўскага вуліца || '''Мікольская''' вуліца || Дзекабрыстаў вуліца |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Урыцкага вуліца (з 1919 г.) || '''Касьцельная''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Ціміразева вуліца || '''Пакроўская''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Фрунзэ вуліца || '''Парэцкая''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Фурманава вуліца || '''Юр’еўская''' вуліца || {{мова-ru|Георгиевская улица|скарочана}} |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Школьная вуліца || '''Верхнемітрапольская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Энгельса вуліца || '''Вялікая Мікольская''' вуліца || |} З [[Урбанонім|урбананімічнай]] спадчыны Смаленску гістарычныя назвы захавалі вуліцы Акопная, Аптэчная, Верхнесянная, Верхні Волак, Клоўская, Нагорная і Саборная Гара. Сярод адметных беларускіх урбанонімаў вылучаліся вуліцы Блонная (ад беларускага слова «блонь» — [[абалона]]), Верхнешкляная, Шкляная і Шкляны завулак (ад бел. «шкло»), Кавальская (ад бел. «каваль»), Каралеўская (назва з часоў Вялікага Княства Літоўскага), Касьцельная, Рэзьніцкая (ад бел. «рэзьнік») і іншыя. Гістарычны Верхні Рынак, на якім стаяла ратуша<ref>Ширяев С. Д. Этюды по истории архитектуры Смоленска и белорусской Смоленщины. — Смоленск, 1924. С. 9.</ref>, у наш час ня мае афіцыйнай назвы. === Мясцовасьці === У Смаленску існавалі гістарычныя мясцовасьці: Блоньне, Варажкі, Верхні Волак, Гародня, Задняпроўе, Клоўка, Княскі Горад, Падол, Рачэўскі лог, Саборны Двор, Садкі, Сьмядынь, Торжышча і Чурылаўка; Лысая, Пакроўская, Пячорская, Саборная, Сьвірская, Уваскрасенская і Шкляная горы; Духаўская, Рачэўская і Сьвірская слабоды; Амсьціслаўкае, Красьнянскае, Мікольскае, Рачэўскае і Рослаўскае [[прадмесьце|прадмесьці]]. У 1897 годзе гісторык і краязнаўца {{Артыкул у іншым разьдзеле|Сямён Пісараў||ru|Писарев, Семён Петрович}} паведамляў, што старажытная частка (цэнтар) Смаленску — Княская мясцовасьць — гістарычна называлася «''[[Беларуская мова|па-літоўску]] проста „[[Горад|места]]“''»{{Заўвага|{{мова-ru|«…бывшей Княжеской местности, по-литовски просто: „места“»|скарочана}}}}<ref>Писарев С. П. Было ли перенесение мощей святых мучеников Бориса и Глеба из Вышгорода в Смоленск. — Смоленск, 1897. [https://books.google.by/books?id=Z2SsMAAC6BQC&pg=PA52&dq=%D0%B2%D1%8B%D0%B6%D0%B3%D0%BB%D0%B8+%D0%BC%D1%A3%D1%81%D1%82%D0%BE,+%D1%86%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B8+%D0%B8+%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%B8&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj09Jb_rb35AhVjMOwKHdHcDyQQ6AF6BAgHEAI#v=onepage&q&f=false С. 52].</ref>. == Эканоміка == Асноўныя прамысловыя прадпрыемствы Смаленску: * Смаленскі авіяцыйны завод * ААТ «ВА „Крышталь“» (дыямэнтагранільная фабрыка) * ЗАТ «Смаленская панчошная фабрыка» * ААТ «Хлебапек» (уваходзіць у Аграпрамысловую карпарацыю «Стойленская Ніва») == Транспарт == Смаленск — буйны чыгуначны вузел, знаходзіцца на Маскоўскай чыгунцы. За 7 км ад места праходзіць аўтамабільная магістраль {{таблічка-by|M|1}} «Беларусь». У месьце ёсьць разьвітая сыстэма грамадзкага транспарту, якая ўлучае [[Смаленскі трамвай|трамвай]], тралейбус, аўтобус, у сэзон [[Дняпро]]м ходзяць рачныя трамвайчыкі. У Смаленску працуюць два аэрапорты: Паўднёвы — грамадзянскі і Паўночны — вайсковы. == Турыстычная інфармацыя == === Інфраструктура === [[Файл:Общий вид на стену. Смоленск.JPG|значак|Фартэцыя]] Дзеюць Смаленскі гістарычны і архітэктурна-мастацкі музэй-запаведнік, музэй скульптуры імя С. Канёнкава, мастацкая галерэя (калекцыя абразоў XIV—XVI стагодзьдзі, расейскае і заходне-эўрапейскае мастацтва), музэй смаленскага лёну. У месьце ёсьць помнік вайскаводу беларускага паходжаньня [[Васіль Маргелаў|Васілю Маргелаву]], памятныя шыльды ўтварэньню БССР (на абласной філярмоніі) і [[Янка Купала|Янку Купалу]]. У Смаленскім дзяржаўным музэі-запаведніку захоўваецца калекцыя твораў мастацтва Вялікага Княства Літоўскага (афіцыйна завецца «польскай калекцыяй» і налічвае каля 50 твораў), вывезеная зь Беларусі ў часы [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]]. Найбольш вядомыя экспанаты — партрэты канцлера [[Ян Фрыдэрык Сапега|Яна Фрыдэрыка Сапегі]], мальтыйскага кавалера [[Міхал Казімер Пац|Міхала Казімера Паца]], гетмана вялікага [[Казімер Ян Сапега|Казімера Яна Сапегі]], а таксама 4 слуцкія паясы майстэрні Лявона Маджарскага<ref>Хадыка А. [https://archive.today/20120908005649/http://www.novychas.org/culture/%D0%B2%D1%8F%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5-%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B9-%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D1%87%D1%8B%D0%BD%D1%8B Вяртанне страчанай спадчыны] // Новы Час, 17 ліпеня 2009 г.</ref>. === Славутасьці === * Абарончыя ўмацаваньні (XVI—XVII стагодзьдзі), у тым ліку Каралеўскі бастыён (1626—1632) * Архірэйскі двор (XVII—XX стагодзьдзі) * Забудова гістарычная (XVIII — пачатак XX ст.) * Касьцёл Беззаганага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (1884—1896) * Кірха лютэранская (1857—1859) * Манастыры: Аўрамаўскі з саборнай царквой Сьвятога Спаса (1753—1755), Траецкі з саборнай царквой Сьвятой Тройцы (1672—1727), Ушэсьценскі з саборнай царквой Ушэсьця Гасподняга (1693—1704) [[Файл:Smolensk Catholic church. View from the Polish cemetery 2.JPG|значак|Старыя каталіцкія могілкі]] * Могілкі старыя каталіцкія, капліцы (ХІХ ст.) * Палац уніяцкага япіскапа (1632; перабудаваны ў 1782—1787 гадох пад царкву Сьвятой Барбары) * Цэрквы (XІI—XIХ стагодзьдзі): саборная Божага Яўленьня (1782—1787), Зьвеставаньня Багародзіцы (1773—1774), Покрыва Багародзіцы (1789—1799), саборная Прачыстай Багародзіцы (1677—1772), Сьвятога Мікалая (ніжняя, 1748), Сьвятога Міхала Арханёла (Сьвірская, 1180—1197), Сьвятога Спаса (1766—1768), Сьвятога Юрыя (верхняя, 1810), Сьвятога Юрыя (ніжняя, 1782), Сьвятога Яна Багаслова на Варажках (1160—1180), Сьвятога Яна Прадцечы (1699—1703), Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла на Гарадзянцы (1146), Уваскрасеньня Хрыстова (1765), Узьвіжаньня Сьвятога Крыжа (1764—1767) * Шляхецкі сход (1825) === Страчаная спадчына === [[Файл:Smalensk, Uładzisłaŭ Vaza. Смаленск, Уладзіслаў Ваза (1641, 1939).jpg|значак|Абэліск на Кургане Славы, 1641 г.]] * Абэліск на Кургане Славы ў гонар перамогі над маскоўскім войскам (1641) * Касьцёл і калегіюм езуітаў (1611, 1639) * Касьцёл і кляштар бэрнардынаў (XVII ст.) * Касьцёл і кляштар дамініканаў (1614) * Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі (Фарны; 1636—1638) * [[Смаленская ратуша|Ратуша]](1611) * Сынагога харальная (XIX ст.) * Цэрквы: Казанскага абраза Маці Божай (1763—1767), абраза Маці Божай Адзігітрыя (1764), Сьвятога Духа (XVIII ст.), Сьвятога Ільлі (1787), Сьвятога Мікалая (верхняя, 1794—1796) == Галерэя == === Помнікі сакральнай архітэктуры === <center><gallery caption="Сакральныя будынкі" widths="150" heights="150" perrow="4"> Смоленск Собор1.jpg|Прачысьценская саборная царква Cathedral of the Dormition (Smolensk; 2013-11-08) 37.JPG|Інтэр’ер саборнай царквы Ограда церкви Петра и Павла главный вход.jpg|Цэрквы Сьвятой Барбары і Сьвятых Пятра і Паўла Церковь Иоанна Богослова (Смоленск).JPG|Царква Сьвятога Яна Багаслова Свирская Церковь.jpg|Сьвірская царква Смоленск. Богоявленский собор..JPG|Богаяўленская царква Smolensk annunciation.jpg|Царква Зьвеставаньня Воскресенская Церковь (Смоленск) v2.JPG|Уваскрасенская царква Смоленск. Вознесенский монастырь.jpg|Ушэсьценская царква Церковь Верхне-Георгиевская.jpg|Юр’еўская царква (верхняя) St. George's church (Smolensk).JPG|Юр’еўская царква (ніжняя) Smolensk Catholic Church 2.JPG|Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі </gallery></center> === Іншае === <center><gallery caption="Іншыя славутасьці" widths="150" heights="150" perrow="4"> Крепостная стена 1596-1602г.г. смоленского кремля.jpg|Фартэцыя Королевский бастион - Вид с другого берега.JPG|Каралеўскі бастыён Надвратная церковь Одигитрии фасад.jpg|Дняпроўская брама Смоленский ЗАГС.JPG|Дом Энгельгарта </gallery></center> == Месты-сябры == # [[Цюль (горад)|Цюль]], [[Францыя]] (1981) # [[Хаген]], [[Нямеччына]] (1985) # [[Каларада-Спрынгс]], [[ЗША]] (1993) # Раён [[Варшава|Варшавы]] [[Урсынаў]], [[Польшча]] # [[Віцебск]], [[Беларусь]] # [[Керч]], [[Украіна]] (1998) # [[Таргавіштэ]], [[Баўгарыя]] (2002) # Зьвяз гмінаў [[Кутнаўскі раён|Кутнаўскага рэгіёну]], [[Польшча]] (2004) == Асобы == === Ураджэнцы === * [[Аўрам Смаленскі]] (1172/1150 — 1221/1224) — праваслаўны сьвяты * [[Міхаіл Анцаў]] (1865—1945) — беларускі кампазытар, дырыгент і пэдагог * [[Нінэль Бабкова]] (нар. 1930) — беларускі навуковец у галіне тэхналёгіі сылікатаў * [[Сяргей Вехцеў]] (нар. 1971) — беларускі футбаліст і трэнэр * [[Станіслаў Галактыёнаў]] (1937—2011) — беларускі і амэрыканскі навуковец, адзін з заснавальнікаў малекулярнага мадэляваньня * [[Віктар Гвозьдзеў]] (нар. 1931) — беларускі савецкі дзяржаўны дзяяч * Уладзімер Кармілкін (1934—2002) — беларускі журналіст<ref>Ігар Карней, [https://www.svaboda.org/a/24844032.html Памёр Уладзімер Кармілкін], [[Радыё Свабода]], 17 ліпеня 2022 г.</ref> * [[Уладзімер Уладзімеравіч Навумаў|Уладзімер Навумаў]] (нар. 1956) — беларускі дзяржаўны і вайсковы дзяяч * [[Рыгор Найдзёнкаў]] (1889—1919) — беларускі савецкі дзяржаўны дзяяч * [[Уладзімер Салдатаў]] (нар. 1937) — беларускі фізыкахімік * [[Клім Смаляціч]] (? — па 1164) — усходнеславянскі мысьляр, царкоўны дзяяч, пісьменьнік * [[Іван Хозераў]] (1889—1947) — беларускі і расейскі мастацтвазнаўца, гісторык архітэктуры * [[Яфрэм Смаленскі]] (? — па 1238) — старажытнабеларускі пісьменьнік, праваслаўны сьвятар === Жыхары === * [[Міхаіл Глінка]] (1804—1857) — расейскі кампазытар * [[Мікалай Пржавальскі]] (1839—1888) — падарожнік і географ, дасьледнік Цэнтральнай Азіі * [[Аляксандар Твардоўскі]] (1910—1971) — расейскі пісьменьнік і паэт == Глядзіце таксама == * [[Смаленскае княства]] * [[Смаленскае ваяводзтва]] * [[Смаленскі павет]] * [[Смаленская шляхта]] == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|1=2}} == Літаратура == * {{Літаратура/БелЭн|15}} * {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} * {{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў}} * {{Літаратура/Гістарычны слоўнік Беларусі (1998)}} * {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|10}} * Ширяев С. Д. Этюды по истории архитектуры Смоленска и белорусской Смоленщины. — Смоленск, 1924. == Вонкавыя спасылкі == * {{Радзіма майго духу|smalensk}} * [https://web.archive.org/web/20110708094644/http://www.smalensk.org/ Беларуская Смаленшчына — краязнаўчы сайт] * [http://www.smolensk.ru/ Афіцыйная старонка Смаленскай вобласьці]{{ref-ru}} * [http://www.krepost.smolensk.ru/ Смаленская фартэцыя]{{ref-ru}} * [[Вячаслаў Ракіцкі]], [[Алег Трусаў]], [http://www.svaboda.org/articlesprograms/belarusatlantis/2007/8/ad75a764-9450-4606-bfc1-f6639dc58f9f.html Беларускі фэномэн Смаленшчыны], [[Радыё Свабода]], 30 жніўня 2007 г. {{Смаленская вобласьць}} {{Месты гістарычнай Смаленшчыны}} [[Катэгорыя:Смаленск| ]] [[Катэгорыя:Гарады Расеі]] 2tgqudu8rso73tmj4dt0hf0ojowdmcd 0 7209 2620953 2248833 2025-06-20T14:48:54Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620953 wikitext text/x-wiki '''Мо́ва''' — [[мноства]] тэкстаў, для якіх існуе [[альфабэт]], [[сынтаксіс]] і [[сэмантыка]]. Мовы падзяляюць на фармальныя й натуральныя. Уплыў структуры мовы на чалавечае [[мысьленьне]] й паводзіны вывучаецца [[псыхалінгвістыка]]й. == Жыцьцяздольнасьць == {{Вонкавыя мэдыяфайлы | загаловак = Жыцьцяздольнасьць мовы | падзагаловак = 9 чыньнікаў | align = справа | clear = | шырыня = | выява1 = http://www.rh.by/get_img?ImageId=9610 }} Чыньнікамі жыцьцяздольнасьці мовы зьяўляюцца: # перадача ад продкаў нашчадкам, # абсалютны лік носьбітаў, # дзель носьбітаў у [[Насельніцтва|насельніцтве]], # галіны выкарыстаньня, # выкарыстаньне ў новых асяродзьдзях і [[СМІ]], # даступнасьць навучальных дапаможнікаў, # афіцыйнае становішча і выкарыстаньне чынавенствам, # стаўленьне ў [[Грамада|грамадзе]], # від і якасьць дакумэнтацыі<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 12 сакавіка 2003| url = http://unesdoc.unesco.org/images/0018/001836/183699E.pdf| загаловак = Жыцьцяздольнасьць і ўціск мовы| фармат = | назва праекту = Дакумэнты| выдавец = [[ЮНЭСКА]]| дата = 19 жніўня 2011 | мова = en| камэнтар = }}</ref>. == Мовазнаўства == {{Асноўны артыкул|Мовазнаўства}} Вывучэньнем моў займаецца мовазнаўства. == Моўная дынаміка ў сьвеце == {{Асноўны артыкул|Мовы сьвету}} На [[Зямля|Зямлі]] налічваецца каля 5—6 тысячаў моваў. З разьвіцьцём камунікацыяў колькасьць [[жывая мова|жывых моваў]] скарачаецца зь сярэдняй хуткасьцю адна мова ў два тыдні<ref>[http://www.dw-world.de/dw/article/0, 2144,1912041,00.html Амаль палове моваў сьвету пагражае зьнікненьне]{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. На 40 найбольш распаўсюджаных мовах размаўляе прыкладна 2/3 насельніцтва [[Зямля|Зямлі]]. Больш за ўсё людзей размаўляюць на [[кітайская мова|кітайскай]], [[гіндзі]], [[ангельская мова|ангельскай]], [[гішпанская мова|гішпанскай]], [[арабская мова|арабскай]], [[расейская мова|расейскай]] і [[партугальская мова|партугальскай]]. Значна распаўсюджана й [[француская мова]], аднак колькасьць тых, хто лічыць яе [[родная мова|роднай]], параўнальна невялікая. Для таго каб мова захоўвалася, патрабуецца каля 100 тысячаў ейных носьбітаў. У цяперашні час налічваецца крыху больш за 400 моваў, якія лічацца зьнікаючымі<ref>[https://web.archive.org/web/20220417135829/http://teach-learn.narod.ru/languages.htm Мовы сьвету]</ref>. Мовы выміраюць разам з апошнім носьбітам, і таму небясьпека пагражае, перш за ўсё, народам, якія не выкарыстоўваюць [[пісьменнасьць]]<ref>[http://www.bigbook.ru/litnews/detail.php?ID=3315 «Калі памірае мова»]</ref>. У той жа час варта адзначыць, што адрозьненьні ў разьвіцьці, а таксама ўплыў суседзяў прыводзяць да зьмены [[арэал]]у выкарыстаньня мовы й ейнай зьмене. Так, напрыклад, Кірылу й Мяфодзію, калі яны стваралі [[кірыліца|славянскую азбуку]], пры іхных падарожжах не патрэбны быў перакладчык, бо ў IX стагодзьдзі ад [[Балтыйскае мора|Балтыкі]] да [[Міжземнамор’е|Міжземнамор’я]] й ад [[Вэлтава|Вэлтавы]] да [[Дняпро|Дняпр]]а ўсе [[славяне]] размаўлялі на адзінай [[праславянская мова|праславянскай мове]]<ref>Балязін В. Н. «Неафіцыйная гісторыя Расеі» 2007 ISBN 978-5-373-01229</ref>. Адзін з чыньнікаў гібелі моваў ёсьць нераўнамернае разьмеркаваньне іх па ліку носьбітаў. Так, 80% насельніцтва плянэты ведае толькі 80 мовамі. Пры гэтым 3,5 тыс. моў прыходзяцца на 0,2% жыхароў Зямлі. Асноўны чыньнік працэсу зьнікненьня моваў лічыцца [[глябалізацыя]] й [[міграцыя]]. Людзі зьязджаюць зь вёсак у гарады й губляюць мову свайго народу <ref>[https://web.archive.org/web/20110719153636/http://www.akzia.ru/news/26-09-2007/655.html Сьвет губляе мовы]</ref>. Каля паловы зараз існых моваў выйдуць з ужытку ўжо да сярэдзіны XXI стагодзьдзя. Шматлікія мовы зьнікаюць з-за таго, што іхныя носьбіты ўступаюць у кантакт з больш моцным моўным асяродзьдзем, таму пад пагрозай зьнікненьня ў першую чаргу знаходзяцца мовы малых народнасьцяў і мовы народаў, якія ня маюць дзяржаўнасьці. Калі мову вывучаюць менш за 70% дзяцей на тэрыторыі ейнага выкарыстаньня, яна лічыцца зьнікаючай. Паводле «Атляса [[Загрожаная мова|загрожаных моваў]] сьвету» [[ЮНЭСКА]] 2009 г. у [[Эўропа|Эўропе]] зьнікненьне пагражае прыкладна 50 мовам, у тым ліку [[Беларуская мова|беларускай]]<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Яўген Валошын]].|загаловак=Бітва за роднае слова (частка 2)|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=71564|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=29 сьнежня 2010|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2010-12-29 255 (26862)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/71560/29sne-5.indd.pdf 5]|issn=1990-763x}}</ref>. == Глядзіце таксама == * [[Часьціна мовы]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commonscat|Language}} {{ВікіСлоўнік}} {{Накід:Мова}} [[Катэгорыя:Мова| ]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]] konan6lon52zxl0b6iy6e5mjl1naruj 0 11404 2621043 2486286 2025-06-21T08:47:17Z W 11741 +2 крыніцы пра сусьветны каардынаваны час (СКЧ): Сусьветны каардынаваны час (Рашэньне Калегіі Эўразійскай эканамічнай камісіі ад 27 студзеня 2015 г. № 5) // «Юрыдычны слоўнік» (Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь), 2025 г. https://multilang.pravo.by/be/term/index/26818?langname=be 2621043 wikitext text/x-wiki {{Картка зь Вікізьвестак}} '''Сусьветны каардынаваны час'''<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сусьветны каардынаваны час (Рашэньне Калегіі Эўразійскай эканамічнай камісіі ад 27 студзеня 2015 г. № 5)|спасылка=https://multilang.pravo.by/be/term/index/26818?langname=be|выдавец=«Юрыдычны слоўнік» ([[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь]])|дата публікацыі=2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref> (СКЧ) — [[час]], утвораны спалучэньнем часовай шкалы, заснаванай на вызначэньні [[Сэкунда|сэкунды]] і [[Сярэдні грынвіцкі час|сярэдняга грынвіцкага часу]] (СГЧ)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сусьветны каардынаваны час (Пастанова Міністэрства транспарту і камунікацыяў Рэспублікі Беларусь ад 29 сьнежня 2022 г. № 111)|спасылка=https://multilang.pravo.by/be/term/index/46580?langname=be|выдавец=«Юрыдычны слоўнік» ([[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь]])|дата публікацыі=2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. Служыць асновай цывільнага часу, які адрозьніваецца на цэлую колькасьць [[сэкунда]]ў ад [[Міжнародны атамны час|атамнага часу]] і на дробавую колькасьць сэкундаў ад [[Сусьветны час|сусьветнага часу]] СЧ1 (анг. UT1). Спадкаемца сярэдняга грычвіцкага часу (СГЧ). Новае імя было ўведзена, каб пазбавіцца ад назову вызначанага месца на Зямлі ў міжнародным стандарце. Грунтуецца на атамным адліку часу, а не на часе ў [[Грынвіч (Лёндан)|Грынвічы]]. Аднолькавы ўзімку і ўлетку. Таму для тых месцаў, дзе прыняты пераход на пэўны тэрмін да [[летні час|летняга часу]], зрушэньне адносна СКЧ на гэты тэрмін зьмяняецца. == Мэтад выліку == * ''СЧ'' (анг. UT) — [[сярэдні сонечны час]] на мэрыдыяне Грынвіча. З-за нераўнамернасьці кручэньня [[Зямля|Зямлі]] грынвіцкі мэрыдыян круціцца таксама нераўнамерна. Акрамя таго, у выніку бесьперапыннага перамяшчэньня восі кручэньня ў целе самой Зямлі геаграфічныя [[полюс|палюсы]] соваюцца па паверхні Зямлі, а разам зь імі зьмяняюць сваё месцазнаходжаньне і плоскасьці праўдзівых [[мэрыдыян]]аў. З-за гэтых фактараў адрозьніваюць наступныя сыстэмы вымярэньня часу: * ''СЧ0'' (анг. UT0) — час на імгненным грынвіцкім мэрыдыяне, вызначаны па імгненным месцазнаходжаньні палюсоў Зямлі. Гэты час, непасрэдна атрымоўваемы ў выніку [[астраномія|астранамічных]] назіраньняў сутачных рухаў [[зорка|зорак]]; * ''СЧ1'' (анг. UT1) — час на сярэднім грынвіцкім мэрыдыяне, выпраўлены з улікам руху зямных палюсоў: UT1 = UT0 + Δλ, дзе Δλ — папраўка, якая залежыць ад каардынат імгненнага полюсу, адлічваемых адносна агульнапрынятага сярэдняга полюсу; * ''СЧ2'' (анг. UT2) — час, выпраўлены з улікам [[сэзон]]най нераўнамернасьць кручэньня Зямлі ΔT_s: UT2 = UT1 + ΔT_s. Для ўзгадненьня назіраемага сусьветнага часу СЧ1 і строга раўнамернага [[Міжнародны атамны час|Міжнароднага атамнага часу]] (МАЧ, фр. TAI) з 1964 году ўвялі раўнамерна-пераменную шкалу СКЧ. Маштабы СКЧ і МАЧ роўныя, а нульпункт зьмяняецца скокам. Паміж СКЧ і СЧ1 назапашваецца разыходжаньне, абумоўленае, па-першае, нераўнамернасьцю шкалы СЧ1, а, па-другое, няроўнасьцю маштабаў СЧ1 і МАЧ (1 сэкунда UT1 у дакладнасьці ня роўная 1 атамнай сэкундзе). Пры нарастаньні разыходжаньня паміж СКЧ і СЧ1 да 0,7 сэкунды робіцца карэктыроўка скокам на 1 сэкунду. Дадатковая [[высакосная сэкунда]] дадаецца (або, тэарэтычна, адымаецца) 30 чэрвеня або 31 сьнежня пры неабходнасьці. Першая зьмена была ў 1972 годзе, дадана дадатная сэкунда ў 23:59:60. Даданьне сэкунды вызначае [[Міжнародная служба вярчэньня Зямлі і сыстэмаў адліку]] (МСЧЗСА; [[Франкфурт-на-Майне]], зямля [[Гэсэн]], Нямеччына), паводле іх назіраньняў за вярчэньнем Зямлі. Сыгналы дакладнага часу перадаюцца па [[радыё]], [[тэлебачаньне|тэлебачаньні]] і [[інтэрнэт]] у сыстэме СКЧ. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід}} [[Катэгорыя:Часавыя шкалы]] [[Катэгорыя:Рэкамэндацыі ITU-R]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1960 годзе]] 7zl6y5i4bdtmaqq70j5pm1i6a2ohqaa 2621044 2621043 2025-06-21T08:48:25Z W 11741 W перанёс старонку [[Унівэрсальны каардынаваны час]] у [[Сусьветны каардынаваны час]] паўзьверх перанакіраваньня: Памылка ў назове: +Крыніца: Сусьветны каардынаваны час (Рашэньне Калегіі Эўразійскай эканамічнай камісіі ад 27 студзеня 2015 г. № 5) // «Юрыдычны слоўнік» (Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь), 2025 г. https://multilang.pravo.by/be/term/index/26818?langname=be 2621043 wikitext text/x-wiki {{Картка зь Вікізьвестак}} '''Сусьветны каардынаваны час'''<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сусьветны каардынаваны час (Рашэньне Калегіі Эўразійскай эканамічнай камісіі ад 27 студзеня 2015 г. № 5)|спасылка=https://multilang.pravo.by/be/term/index/26818?langname=be|выдавец=«Юрыдычны слоўнік» ([[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь]])|дата публікацыі=2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref> (СКЧ) — [[час]], утвораны спалучэньнем часовай шкалы, заснаванай на вызначэньні [[Сэкунда|сэкунды]] і [[Сярэдні грынвіцкі час|сярэдняга грынвіцкага часу]] (СГЧ)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сусьветны каардынаваны час (Пастанова Міністэрства транспарту і камунікацыяў Рэспублікі Беларусь ад 29 сьнежня 2022 г. № 111)|спасылка=https://multilang.pravo.by/be/term/index/46580?langname=be|выдавец=«Юрыдычны слоўнік» ([[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь]])|дата публікацыі=2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. Служыць асновай цывільнага часу, які адрозьніваецца на цэлую колькасьць [[сэкунда]]ў ад [[Міжнародны атамны час|атамнага часу]] і на дробавую колькасьць сэкундаў ад [[Сусьветны час|сусьветнага часу]] СЧ1 (анг. UT1). Спадкаемца сярэдняга грычвіцкага часу (СГЧ). Новае імя было ўведзена, каб пазбавіцца ад назову вызначанага месца на Зямлі ў міжнародным стандарце. Грунтуецца на атамным адліку часу, а не на часе ў [[Грынвіч (Лёндан)|Грынвічы]]. Аднолькавы ўзімку і ўлетку. Таму для тых месцаў, дзе прыняты пераход на пэўны тэрмін да [[летні час|летняга часу]], зрушэньне адносна СКЧ на гэты тэрмін зьмяняецца. == Мэтад выліку == * ''СЧ'' (анг. UT) — [[сярэдні сонечны час]] на мэрыдыяне Грынвіча. З-за нераўнамернасьці кручэньня [[Зямля|Зямлі]] грынвіцкі мэрыдыян круціцца таксама нераўнамерна. Акрамя таго, у выніку бесьперапыннага перамяшчэньня восі кручэньня ў целе самой Зямлі геаграфічныя [[полюс|палюсы]] соваюцца па паверхні Зямлі, а разам зь імі зьмяняюць сваё месцазнаходжаньне і плоскасьці праўдзівых [[мэрыдыян]]аў. З-за гэтых фактараў адрозьніваюць наступныя сыстэмы вымярэньня часу: * ''СЧ0'' (анг. UT0) — час на імгненным грынвіцкім мэрыдыяне, вызначаны па імгненным месцазнаходжаньні палюсоў Зямлі. Гэты час, непасрэдна атрымоўваемы ў выніку [[астраномія|астранамічных]] назіраньняў сутачных рухаў [[зорка|зорак]]; * ''СЧ1'' (анг. UT1) — час на сярэднім грынвіцкім мэрыдыяне, выпраўлены з улікам руху зямных палюсоў: UT1 = UT0 + Δλ, дзе Δλ — папраўка, якая залежыць ад каардынат імгненнага полюсу, адлічваемых адносна агульнапрынятага сярэдняга полюсу; * ''СЧ2'' (анг. UT2) — час, выпраўлены з улікам [[сэзон]]най нераўнамернасьць кручэньня Зямлі ΔT_s: UT2 = UT1 + ΔT_s. Для ўзгадненьня назіраемага сусьветнага часу СЧ1 і строга раўнамернага [[Міжнародны атамны час|Міжнароднага атамнага часу]] (МАЧ, фр. TAI) з 1964 году ўвялі раўнамерна-пераменную шкалу СКЧ. Маштабы СКЧ і МАЧ роўныя, а нульпункт зьмяняецца скокам. Паміж СКЧ і СЧ1 назапашваецца разыходжаньне, абумоўленае, па-першае, нераўнамернасьцю шкалы СЧ1, а, па-другое, няроўнасьцю маштабаў СЧ1 і МАЧ (1 сэкунда UT1 у дакладнасьці ня роўная 1 атамнай сэкундзе). Пры нарастаньні разыходжаньня паміж СКЧ і СЧ1 да 0,7 сэкунды робіцца карэктыроўка скокам на 1 сэкунду. Дадатковая [[высакосная сэкунда]] дадаецца (або, тэарэтычна, адымаецца) 30 чэрвеня або 31 сьнежня пры неабходнасьці. Першая зьмена была ў 1972 годзе, дадана дадатная сэкунда ў 23:59:60. Даданьне сэкунды вызначае [[Міжнародная служба вярчэньня Зямлі і сыстэмаў адліку]] (МСЧЗСА; [[Франкфурт-на-Майне]], зямля [[Гэсэн]], Нямеччына), паводле іх назіраньняў за вярчэньнем Зямлі. Сыгналы дакладнага часу перадаюцца па [[радыё]], [[тэлебачаньне|тэлебачаньні]] і [[інтэрнэт]] у сыстэме СКЧ. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід}} [[Катэгорыя:Часавыя шкалы]] [[Катэгорыя:Рэкамэндацыі ITU-R]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1960 годзе]] 7zl6y5i4bdtmaqq70j5pm1i6a2ohqaa 2621059 2621044 2025-06-21T11:00:31Z W 11741 +[[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] [[Вікіпэдыя:Праект:Злучнасьць]] 2621059 wikitext text/x-wiki {{Картка зь Вікізьвестак}} '''Сусьветны каардынаваны час'''<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сусьветны каардынаваны час (Рашэньне Калегіі Эўразійскай эканамічнай камісіі ад 27 студзеня 2015 г. № 5)|спасылка=https://multilang.pravo.by/be/term/index/26818?langname=be|выдавец=«Юрыдычны слоўнік» ([[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] Рэспублікі Беларусь)|дата публікацыі=2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref> (СКЧ) — [[час]], утвораны спалучэньнем часовай шкалы, заснаванай на вызначэньні [[Сэкунда|сэкунды]] і [[Сярэдні грынвіцкі час|сярэдняга грынвіцкага часу]] (СГЧ)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сусьветны каардынаваны час (Пастанова Міністэрства транспарту і камунікацыяў Рэспублікі Беларусь ад 29 сьнежня 2022 г. № 111)|спасылка=https://multilang.pravo.by/be/term/index/46580?langname=be|выдавец=«Юрыдычны слоўнік» ([[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] Рэспублікі Беларусь)|дата публікацыі=2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. Служыць асновай цывільнага часу, які адрозьніваецца на цэлую колькасьць [[сэкунда]]ў ад [[Міжнародны атамны час|атамнага часу]] і на дробавую колькасьць сэкундаў ад [[Сусьветны час|сусьветнага часу]] СЧ1 (анг. UT1). Спадкаемца сярэдняга грычвіцкага часу (СГЧ). Новае імя было ўведзена, каб пазбавіцца ад назову вызначанага месца на Зямлі ў міжнародным стандарце. Грунтуецца на атамным адліку часу, а не на часе ў [[Грынвіч (Лёндан)|Грынвічы]]. Аднолькавы ўзімку і ўлетку. Таму для тых месцаў, дзе прыняты пераход на пэўны тэрмін да [[летні час|летняга часу]], зрушэньне адносна СКЧ на гэты тэрмін зьмяняецца. == Мэтад выліку == * ''СЧ'' (анг. UT) — [[сярэдні сонечны час]] на мэрыдыяне Грынвіча. З-за нераўнамернасьці кручэньня [[Зямля|Зямлі]] грынвіцкі мэрыдыян круціцца таксама нераўнамерна. Акрамя таго, у выніку бесьперапыннага перамяшчэньня восі кручэньня ў целе самой Зямлі геаграфічныя [[полюс|палюсы]] соваюцца па паверхні Зямлі, а разам зь імі зьмяняюць сваё месцазнаходжаньне і плоскасьці праўдзівых [[мэрыдыян]]аў. З-за гэтых фактараў адрозьніваюць наступныя сыстэмы вымярэньня часу: * ''СЧ0'' (анг. UT0) — час на імгненным грынвіцкім мэрыдыяне, вызначаны па імгненным месцазнаходжаньні палюсоў Зямлі. Гэты час, непасрэдна атрымоўваемы ў выніку [[астраномія|астранамічных]] назіраньняў сутачных рухаў [[зорка|зорак]]; * ''СЧ1'' (анг. UT1) — час на сярэднім грынвіцкім мэрыдыяне, выпраўлены з улікам руху зямных палюсоў: UT1 = UT0 + Δλ, дзе Δλ — папраўка, якая залежыць ад каардынат імгненнага полюсу, адлічваемых адносна агульнапрынятага сярэдняга полюсу; * ''СЧ2'' (анг. UT2) — час, выпраўлены з улікам [[сэзон]]най нераўнамернасьць кручэньня Зямлі ΔT_s: UT2 = UT1 + ΔT_s. Для ўзгадненьня назіраемага сусьветнага часу СЧ1 і строга раўнамернага [[Міжнародны атамны час|Міжнароднага атамнага часу]] (МАЧ, фр. TAI) з 1964 году ўвялі раўнамерна-пераменную шкалу СКЧ. Маштабы СКЧ і МАЧ роўныя, а нульпункт зьмяняецца скокам. Паміж СКЧ і СЧ1 назапашваецца разыходжаньне, абумоўленае, па-першае, нераўнамернасьцю шкалы СЧ1, а, па-другое, няроўнасьцю маштабаў СЧ1 і МАЧ (1 сэкунда UT1 у дакладнасьці ня роўная 1 атамнай сэкундзе). Пры нарастаньні разыходжаньня паміж СКЧ і СЧ1 да 0,7 сэкунды робіцца карэктыроўка скокам на 1 сэкунду. Дадатковая [[высакосная сэкунда]] дадаецца (або, тэарэтычна, адымаецца) 30 чэрвеня або 31 сьнежня пры неабходнасьці. Першая зьмена была ў 1972 годзе, дадана дадатная сэкунда ў 23:59:60. Даданьне сэкунды вызначае [[Міжнародная служба вярчэньня Зямлі і сыстэмаў адліку]] (МСЧЗСА; [[Франкфурт-на-Майне]], зямля [[Гэсэн]], Нямеччына), паводле іх назіраньняў за вярчэньнем Зямлі. Сыгналы дакладнага часу перадаюцца па [[радыё]], [[тэлебачаньне|тэлебачаньні]] і [[інтэрнэт]] у сыстэме СКЧ. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід}} [[Катэгорыя:Часавыя шкалы]] [[Катэгорыя:Рэкамэндацыі ITU-R]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1960 годзе]] dkndj3alap0jt8nihnf5jqa8d9f4qn0 1 11561 2621046 47855 2025-06-21T08:48:25Z W 11741 W перанёс старонку [[Абмеркаваньне:Унівэрсальны каардынаваны час]] у [[Абмеркаваньне:Сусьветны каардынаваны час]]: Памылка ў назове: +Крыніца: Сусьветны каардынаваны час (Рашэньне Калегіі Эўразійскай эканамічнай камісіі ад 27 студзеня 2015 г. № 5) // «Юрыдычны слоўнік» (Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь), 2025 г. https://multilang.pravo.by/be/term/index/26818?langname=be 47855 wikitext text/x-wiki Цікава, нашто вы адмаўляліся ад ''Еўрабачання'' на карысць ''Еўравізіі'', калі вось ''тэлебачанне'' працягваеце выкарыстоўваць? 0w0nznrudieg2v6ejjbif4ks6nv0iyg 0 44374 2620962 2620904 2025-06-20T16:41:51Z W 11741 /* Кіраваньне */ +Адзіночны лік 2620962 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = Расейская праваслаўная царква |арыгінальная назва = {{мова-ru|Русская православная церковь|скарочана}} |выява = Christ the Savior Cathedral Moscow.jpg |альтэрнатыўны тэкст выявы = Катэдральны сабор РПЦ |подпіс выявы = [[Храм Хрыста Збаўцы]] ў [[Масква|Маскве]] |мапа = |подпіс мапы = |абрэвіятура = РПЦ |дэвіз = |папярэднік = [[Маскоўская мітраполія]] |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|15|12|1448|1}} [[дэ-факта]],<br>{{Дата пачатку|0|0|1589|1}} [[дэ-юрэ]] |тып = [[аўтакефальная царква]] |юрыдычны статус = рэлігійнае аб’яднаньне |мэта = пашырэньне праваслаўнай [[Хрысьціянства|хрысьціянскай]] веры |штабкватэра = [[Паўднёвая адміністрацыйная акруга]], [[Данілаўскі раён (Масква)|Данілаўскі раён]], вул. [[Данілаўскі Вал]], [[Данілаў манастыр]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Маскоўская патрыярхія|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1244854.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref> |месцазнаходжаньне = [[Масква]] |каардынаты = {{Каардынаты|55|42|39|паўночнае|37|37|50|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = 16 краінаў на поўначы [[Эўразія|Эўразіі]], зь іх 9 у [[Азія|Азіі]] |сяброўства = [[Сусьветны сабор]], [[Сусьветная рада цэркваў]] (Швайцарыя) |афіцыйныя мовы = расейская (дэ факта) |пасада кіраўніка = Патрыярх |імя кіраўніка = [[Кірыла (Гундзяеў)]] |пасада кіраўніка 2 = Кіраўнік справамі |імя кіраўніка 2 = [[Рыгор (Пятроў)]] |пасада кіраўніка 3 = Патрыяршы намесьнік |імя кіраўніка 3 = [[Павал (Панамароў)]] |пасада кіраўніка 4 = Кіраўнік Адміністрацыйнага сакратарыяту |імя кіраўніка 4 = [[Фама (Масалоў)]] |асноўныя асобы = [[Марк (Галаўкоў)]], [[Варсанофій (Судакоў)]] |кіроўны орган = Сьвяты сынод |матчыная кампанія = |зьвязаныя кампаніі = [[Беларускі экзархат]], [[Японская праваслаўная царква]] |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = 29 450 сьвятароў (2007 год) |колькасьць валянтэраў = |сайт = [https://www.patriarchia.ru/ua/ patriarchia.ru/ua] |заўвагі = |колішняя назва = }} '''Расейская праваслаўная царква''' — [[аўтакефалія|аўтакефальная]] хрысьціянская царква Расеі, якая займае 5-е месца ў [[дыптых]]у праваслаўных цэркваў. Была найбольшай з існых [[Праваслаўная царква|праваслаўных цэркваў]]. Мела другую афіцыйную назву — Маскоўскі патрыярхат. Паводле 1-га Статуту РПЦ 2000 году, «Расейская праваслаўная царква ёсьць ''шмат[[Народнасьць|нацыянальнай]]'' памеснай аўтакефальнай царквой». Згодна з 3-м артыкулам яе дзейнасьць пашыралася на 16 краінаў на паўночным усходзе [[Эўразія|Эўразіі]]: * 9 краінаў на поўначы [[Азія|Азіі]] — [[Азэрбайджан]], [[Казахстан]], [[Кітай]], [[Кыргыстан]], [[Манголія|Манголію]], [[Таджыкістан]], [[Туркмэністан]], [[Узбэкістан]] і [[Японія|Японію]]; * 7 краінаў [[Усходняя Эўропа|Усходняй Эўропы]] — [[Беларусь]], [[Латвія|Латвію]], [[Летува|Летуву]], [[Малдова|Малдову]], [[Расея|Расею]], [[Украіна|Украіну]] і [[Эстонія|Эстонію]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава І. Агульныя палажэньні|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203391.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. Паводле 4-га артыкула Статуту, ажыцьцяўляла «дзейнасьць на падставе: а) [[Біблія|Сьвятога Пісаньня]] і [[Сьвятое Паданьне|Сьвятога Паданьня]]; б) канонаў і [[Правілы сьвятых апосталаў|правілаў сьвятых апосталаў]], [[Сусьветны сабор|Сусьветных]] і Памесных сабораў і [[Айцы Царквы|сьвятых айцоў]]; в) пастановаў Памесных і [[Архірэй]]скіх сабораў, Сьвятога [[сынод]]у і ўказаў [[Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Расеі|маскоўскага патрыярха]]». Згодна зь 5-м артыкулам «РПЦ зарэгістраваная ў якасьці [[Юрыдычная асоба|юрыдычнай асобы]] ў Расейскай Фэдэрацыі як цэнтралізаваная [[Рэлігія|рэлігійная]] арганізацыя. [[Маскоўская патрыярхія]] і іншыя кананічныя падразьдзяленьні РПЦ, якія знаходзяцца на тэрыторыі РФ, рэгіструюцца ў якасьці юрасобаў як рэлігійныя арганізацыі»<ref name="а"/>. У 6-м артыкуле Статуту прадугледжвалася, што «РПЦ мае [[Герархія|герархічную]] будову кіраваньня». Згодна зь 7-м артыкулам «найвышэйшымі органамі царкоўнай [[Улада|улады]] і кіраваньня ёсьць ''Памесны сабор'', ''Архірэйскі сабор'', ''Сьвяты сынод'' на чале з маскоўскім патрыярхам». Пры патрыярху і Сьвятым сынодзе ў якасьці выканаўчага органу дзейнічала ''Найвышэйшая царкоўная рада''. Дарадчым органам, які садзейнічаў найвышэйшай царкоўнай уладзе РПЦ у падрыхтоўцы рашэньняў, якія тычыліся найбольш важных пытаньняў унутранага жыцьця і вонкавай дзейнасьці РПЦ, ёсьць ''Міжсаборная прысутнасьць''. Паводле 8-га артыкула, у РПЦ дейнічалі царкоўныя [[суд]]ы ў 3-х інстанцыях: а) [[Япархія|епархіяльны]] суд, б) найвышэйшы агульнацаркоўны суд, в) суд Архірэйскага сабору. У 9-м артыкуле адзначалася: «Службовыя асобы і супрацоўнікі кананічных падразьдзяленьняў, а таксама [[клірык]]і і [[Прыход|прыхаджане]] ''ня'' могуць зьвяртацца ў органы [[Дзяржава|дзяржаўнай]] улады і ў цывільны суд у пытаньнях, якія адносяцца да ўнутрыцаркоўнага жыцьця, улучна з кананічным кіраваньнем, царкоўным уладкаваньнем, [[Набажэнства|богаслужэбнай]] і пастырскай дзейнасьцю». Паводле 10-га артыкула, «кананічныя падразьдзяленьні РПЦ ''не'' вядуць палітычнай дзейнасьці і ''не'' надаюць свае [[Памяшканьне|памяшканьні]] для правядзеньня палітычных мерапрыемстваў»<ref name="а"/>. Утварылася ў 1448 годзе як кананічна ізаляваная<ref name="eiu">Мицик Ю. Московський Патріархат // Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К.: Наук. думка, 2010. — Т. 7 : Мл — О. С. 87.</ref> '''Маскоўская царква''' (царква [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]]) у выніку самавольнага выхаду [[Маскоўская мітраполія|Маскоўскай мітраполіі]] з-пад юрысдыкцыі [[Канстантынопальскі патрыярхат|Канстантынопальскага патрыярхату]]. [[De facto|Фактычнае]] вызнаньне здабыла толькі ў 1589 годзе, але ў адрозьненьне ад іншых аўтакефальных цэркваў ніколі не атрымлівала [[томас]]у аб аўтакефаліі<ref name="risu">{{Спасылка|url=https://risu.org.ua/ua/index/all_news/confessional/orthodox_relations/72644/|загаловак=У Вселенському Патріархаті заявили, що не давали Томосу Російській Церкві|выдавец=[https://risu.org.ua/ Релігійно-Інформаційна Служба України]|мова=uk|дата доступу=2018-09-20}}</ref>. У 1686 годзе з парушэньнем царкоўных канонаў захапіла [[Кіеўская мітраполія Канстантынопальскага патрыярхату|Кіеўскую мітраполію Канстантынопальскага патрыярхату]]. У 1721—1917 гадох фактычна ўзначальвалася [[обэр-пракурор]]амі «[[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод|Найсьвяцейшага ўрадавага сыноду]]», сьвецкімі чыноўнікамі [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]. Па савецкіх рэпрэсіх, якія зьнішчылі значную частку сьвятароў, у 1943 годзе аднавіла дзейнасьць пры спрыяньні [[Сталін]]а і трапіла пад кантроль [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі|КДБ СССР]]. У наш час абвяшчае сябе адзінай кананічнай праваслаўнай царквой на тэрыторыі былога [[СССР]] з выняткам [[Грузія|Грузіі]] і [[Армэнія|Армэніі]]<ref>[http://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203391.html Статут РПЦ. Глава 1]</ref>, аднак на частку гэтай тэрыторыі прэтэндуюць іншыя аўтакефальныя праваслаўныя цэрквы — [[Малдаўская праваслаўная царква|Малдаўская]] і [[Эстонская праваслаўная царква Канстантынопальскага патрыярхату|Эстонская]], а таксама аўтакефальныя праваслаўныя цэрквы [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларусі]] і [[Праваслаўная царква Ўкраіны|Ўкраіны]]. Усяленскі (Канстантынопальскі) патрыярхат вызнае Расейскую праваслаўную царкву толькі ў межах 1589 году, калі заходняя граніца Маскоўскай дзяржавы прыкладна адпавядала сучаснай заходняй граніцы Расейскай Фэдэрацыі. 15 кастрычніка 2018 году ў адказ на [[наданьне аўтакефаліі Ўкраінскай праваслаўнай царкве]] і спыненьне дзеяньня граматы 1686 году, якая часова перадавала патрыярхату маскоўскаму права [[хіратонія|хіратоніі]] мітрапаліта кіеўскага (улада якога гістарычна пашыралася ў тым ліку на тэрыторыю [[Беларусь|Беларусі]]), у аднабаковым парадку разарвала [[эўхарыстыя|эўхарыстычныя]] дачыненьні з Усяленскім (Канстантынопальскім) патрыярхатам і выйшла ў [[схізма|схізму]]<ref name="ukr.lb.ua">[https://ukr.lb.ua/society/2018/10/15/410010_viryani_upts_mp_pered_viborom_shizma.html Віряни УПЦ МП перед вибором: схизма разом з РПЦ або єдність зі вселенським православ'ям, — Євстратій Зоря], LB.ua, 15.10.2018.</ref>. == Назва == Па [[дэ-факта|фактычным]] аддзяленьні Маскоўскай мітраполіі ад Канстантынопальскага патрыярхату (1448 год) незалежная царква Маскоўскай дзяржавы ўпершыню ўпамінаецца як ''Маскоўская царква'' ({{мова-ru|«Церковь Московская»|скарочана}}) у дакумэнце Маскоўскага сабору 1459 году<ref name="Martas116">Мартос А. Беларусь в исторической государственной и церковной жизни. — Буэнос-Айрес, 1966. — Минск: Белорусский Экзархат Русской Православной Церкви, 1990. С. 116.</ref>, тады ж гэтая назва замацавалася як афіцыйная<ref>Остапенко А. В. [https://shron1.chtyvo.org.ua/Ostapenko_Anatolii/Etnichni_faktory_u_protsesakh_formuvannia_biloruskoho_narodu_ta_natsii.pdf?PHPSESSID=m47mi2g6psl5t9sjten73f21f1 Етнічні фактори у процесах формування білоруського народу та нації : автореф. дис. … д-ра іст. наук] : [спец.] 07.00.05 «Етнологія» / Остапенко Анатолій Володимирович ; Київський нац. ун-т ім. Тараса Шевченка. — Захищена 26.04.2021. — Київ, 2021. С. 164—165.</ref>. За часамі «[[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод|Найсьвяцейшага ўрадавага сыноду]]» не існавала аднастайнай (афіцыйна або юрыдычна зафіксаванай) назвы праваслаўнай царкоўнай арганізацыі на тэрыторыі [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], і ў розных крыніцах сустракаюцца варыянты: ''Праваслаўная каталіцкая грэцка-расейская царква'' ({{мова-ru|Православная кафолическая греко-российская церковь|скарочана}}), ''Расейская Царква'' ({{мова-ru|Российская Церковь, Русская Церковь|скарочана}}), ''Расейская Праваслаўная Царква'' ({{мова-ru|Российская Православная Церковь|скарочана}}), ''Расейская Праваслаўная каталіцкая Царква'' ({{мова-ru|Российская Православная кафолическая Церковь|скарочана}}), ''Грэцка-Расейская Царква'' ({{мова-ru|Греко-Российская Церковь|скарочана}}), ''Праваслаўная Грэцка-расейская Царква'' ({{мова-ru|Православная Греко-российская Церковь|скарочана}}), у XVIII ст. — ''Расейская Царква грэцкага закону'' ({{мова-ru|Российская Церковь греческого закона|скарочана}})<ref>Прот. Владислав Цыпин. [http://www.pravenc.ru/text/150023.html Ведомство православного исповедания] // Православная энциклопедия. Т. VII. — М. : Церковно-научный центр «Православная энциклопедия», 2004. С. 369.</ref>. У дакумэнтах [[Усерасейскі царкоўны сабор|Усерасейскага царкоўнага сабору]] (1917—1918) царква ў Расеі, як правіла, называецца «Расейская Праваслаўная Царква» ({{мова-ru|Российская Православная Церковь|скарочана}}). У 1943 годзе адбылася зьмена другой афіцыйнай назвы Маскоўскага патрыярхату — з ''Расейскай праваслаўнай царквы'' ({{мова-ru|Российская православная церковь|скарочана}}) на ''«Рускую праваслаўную царкву»'' ({{мова-ru|Русская православная церковь|скарочана}})<ref name="eiu"/>. Тытул прадстаяцеля царквы зьмянілі з ''[[Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Расеі|Патрыярха Маскоўскага і ўсяе Расеі]]'' ({{мова-ru|Патриарх Московский и всея России|скарочана}}) на ''«Патрыярха Маскоўскага і ўсяе Русі»'' ({{мова-ru|Патриарх Московский и всея Руси|скарочана}}). Пытаньне аб назьве патрыярхату ўзьняў [[Сталін]], аднак паводле афіцыйнай вэрсіі<ref name="odintsov">Одинцов М.И. Русские патриархи ХХ века. М.: Изд-во РАГС, 1994. С. 290 [http://www.krotov.info/acts/20/1940/19430904.html].</ref>, сам тытул прапанаваў будучы новы патрыярх [[Сергій (Старагародзкі)]], Сталін нібы толькі пагадзіўся з прапановай і дадаў, што «гэта слушна». Тым часам у назьве царквы ня мусіць быць прыналежнасьці да пэўнай нацыі — [[расейцы|расейцаў]] ({{мова-ru|русские|скарочана}}), бо [[Праваслаўная царква]] зьяўляецца адзінай і належыць [[Ісус Хрыстос|Хрысту]], а ня нейкай нацыі або дзяржаве. З гэтай прычыны ў [[Грэцкая мова|грэцкай мове]] Расейскую праваслаўную царкву (аналягічна праваслаўным цэрквам у іншых краінах) называюць ''Праваслаўнай царквой у Расеі'' ({{мова-el|Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία|скарочана}}). Адпаведна, пазначэньне прыналежнасьці царквы да пэўнай нацыі сьведчыць пра [[ерась]] [[этнафілетызм]]у — рэлігійны [[нацыяналізм]]<ref name="bbc">Хоменко С., Денисов М. [https://www.bbc.com/russian/features-46067226 Константинополь: Московского патриархата на Украине больше нет], Расейская служба [[BBC]], 2 лістапада 2018 г.</ref>. == Кіраваньне == * ''Памесны сабор''. Склікаўся [[Архірэй]]скім саборам. Складаўся з архірэяў і абраных прадстаўнікоў [[клір]]у, [[Манах|манаства]] і [[Прыход|прыхаджанаў]] на чале з патрыярхам або месцазахавальнікам патрыяршага прастолу. Правамоцны пры ўдзеле 2/3 сябраў, у тым ліку 2/3 архірэяў ад агульнага ліку герархаў. Простай большасьцю прысутных сябраў абіраў прэзыдыюм на чале з патрыярхам або месцазахавальнікам для кіраваньня паседжаньнямі, сакратарыят на чале з сакратаром у архірэйскім сане і працоўныя органы. Абіраў [[патрыярх]]а. Надаваў [[Аўтакефалія|аўтакефалію]], [[Аўтаномія|аўтаномію]] і [[самакіраваньне]] часткам РПЦ. На прапанову Архірэйскага сабору выпрацоўваў стаўленьне да ўзаменаў зь іншымі памеснымі цэрквамі, іншаслаўнымі [[канфэсія]]мі і нехрысьціянскімі рэлігійнымі грамадамі, [[дзяржава]]мі і [[грамадзтва]]м у 16 краінах сваёй дзейнасьці. Прапануе Архірэйскаму сабору перагледзець рашэньні ў галіне веравучэньня і кананічнага ўладкаваньня з улікам меркаваньняў, выказаных большасьцю сваіх удзельнікаў. Пратаколы паседжаньняў падпісваў сакратар і зацьвярджаў старшыня прэзыдыюму. Прэзыдыюм, сакратар і старшыні працоўных органаў складалі саборную раду, якая разглядала пытаньні наконт павесткі дня. Архірэі сабору складалі Архірэйскую нараду, якую склікалі старшыня сабору, яго рада або 1/3 архірэяў для разгляду пастановаў сабору, якія выклікалі сумненьне наконт адпаведнасьці [[Сьвятое Пісаньне|Сьвятому Пісаньню]] і [[Сьвятое Паданьне|Сьвятому Паданьню]]. Пры паўторным адрынаньні рашэньня сабору большасьцю архірэяў яно губляе сілу саборнага вызначэньня. Рашэньні ў выглядзе пастановаў і вызначэньняў падпісвалі старшыня і ўсе 12 сябраў-архірэяў прэзыдыюму<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава ІІ. Памесны сабор|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203393.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. * ''Архірэйскі сабор''. Складаўся з епархіяльных і [[Вікарый|вікарных]] архірэяў. Склікаўся патрыярхам або месцазахавальнікам і Сьвятым [[сынод]]ам аднойчы на 4 гады і напярэдадні Памеснага сабору. Уносіў на зацьвярджэньне Памеснага сабору парадак паседжаньня, праграму, павестку дня і яго будову. Зацьвярджаў Палажэньні аб складзе Памеснага сабору і абраньні патрыярха. Тлумачыў [[Хрысьціянства|хрысьціянскае]] веравучэньне і нормы хрысьціянскай [[Мараль|маралі]] на падставе Сьвятога Пісаньня і Сьвятога Паданьня. Уносіў зьмяненьні ў Статут РПЦ. Вырашаў пытаньні [[Багаслоўе|багаслоўя]], канонаў, набажэнства і пастырства. Кананізаваў сьвятых і праслаўляў мясцовашанаваных сьвятых. Тлумачыў сьвятыя каноны і царкоўныя законапалажэньні. Вызначаў характар дачыненьняў зь дзяржаўнымі ўстановамі. Прапаноўваў Памеснаму сабору стварыць аўтаномныя і самакіраваныя цэрквы. Зацьвярджаў рашэньні Сьвятога сыноду аб стварэньні [[экзархат]]аў, [[Мітрапаліт|мітрапаліцкіх]] акругаў, [[мітраполія]]ў і япархіяў, вызначэньне іх межаў і найменьняў, а таксама рашэньні Сынодаў самакіраваных цэркваў аб стварэньні мітраполіяў і япархіяў. Таксама зацьвярджаў рашэньні Сьвятога сыноду аб стварэньні сынадальных установаў. Зацьвярджаў заканадаўчыя дзеяньні Сьвятога сыноду. Усталёўваў парадак дзейнасьці ўсіх царкоўных судоў. Разглядаў фінансавую справаздачу Сьвятога сыноду і ўхваляў правілы плянаваньня агульнацаркоўных даходаў і выдаткаў. Зацьвярджаў новыя агульнацаркоўныя ўзнагароды<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава ІІІ. Архірэйскі сабор|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203399.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. * ''Сьвяты сынод''. Складаўся з патрыярха або месцазахавальніка ў якасьці старшыні, 9 пастаянных і 5 часовых сябраў зь ліку епархіяльных архірэяў. Правамоцны пры ўдзеле 2/3 сябраў. Зацьвярджаў рашэньні большасьцю галасоў бяз права ўстрыманьня. Пастаяннымі сябрамі былі: старшыня Аддзелу вонкавых царкоўных сувязяў і кіраўнік справамі [[Маскоўская патрыярхія|Маскоўскай патрыярхіі]] паводле пасады, а таксама 7 мітрапалітаў паводле катэдры: [[Кіеўская мітраполія Маскоўскага патрыярхату|кіеўскі]] (Украіна), [[Санкт-Пецярбурская мітраполія|санкт-пецярбурскі]], [[Круціцкі мітрапаліт|круціцкі]] (Маскоўская вобласьць), [[Менская мітраполія|менскі]] (Беларусь), [[Кішынёўская мітраполія|кішынёўскі]] ([[Малдова]]), [[Астанайская япархія|астанайскі]] (Казахстан) і [[Ташкенцкая япархія|ташкенцкі]] (Узбэкістан). Часовых сябраў выклікалі на адну паўгадовую сэсію паводле старшынства архірэйскай [[Хіратонія|хіратоніі]] зь ліку япіскапаў, якія кіравалі япархіяй звыш 2-х гадоў. Год падзяляўся на вяснова-летнюю і восеньска-зімовую сэсіі. Паседжаньні склікаў патрыярх, які прадстаўляў павестку дня на першым паседжаньні і кіраваў паседжаньнямі. Сакратаром быў кіраўнік справамі Маскоўскай патрыярхіі, які складаў часопіс паседжаньняў. Калі патрыярх паўторна ня згодны з рашэньнем большасьці, то яго разгляд перадаюць на Архірэйскі сабор. Усе часопісы і вызначэньні падпісвалі старшыня і ўсе прысутныя сябры. Тлумачыў прымяненьне кананічных пастановаў. Упарадкоўваў багаслоўскія справы. Выдаваў дысцыплінарныя пастановы кліру, манаству і царкоўным працаўнікам. Ухваляў статуты самакіраваных цэркваў, экзархатаў і мітрапаліцкіх акругаў. Разглядаў часопісы 2-х апошніх. Усталёўваў парадак валоданьня, карыстаньня і распараджэньня [[Будынак|будынкамі]] і [[Маёмасьць|маёмасьцю]]. Кананізаваў мясцовашанаваных сьвятых. Абіраў і вызначаў утрыманьне архірэяў. Прызначаў кіраўнікоў сынадальных установаў, [[рэктар]]аў духоўных акадэміяў і [[сэмінарыя]]ў, [[Ігумен (манастыр)|ігуменаў]] і намесьнікаў манастыроў. Таксама прызначаў архірэяў, клірыкаў і прыхаджанаў для паслушаньня за мяжой. Сярод іншага, на прапанову патрыярха прызначаў сябраў Найвышэйшай царкоўнай рады зь ліку кіраўнікоў сынадальных і агульнацаркоўных установаў ды падразьдзяленьняў Маскоўскай патрыярхіі. Урэшце, прызначаў сябраў Міжсаборнай прысутнасьці. Зацьвярджаў епархіяльных архірэяў на пасадзе сьвята[[архімандрыт]]аў [[манастыр]]оў. Ухваляў агульнацаркоўны плян выдаткаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава V. Сьвяты сынод|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203401.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. * ''Найвышэйшая царкоўная рада''. Складалася з патрыярха ў якасьці старшыні, прызначаных Сьвятым сынодам сябраў і кіраўнікоў сынадальных установаў паводле пасады. Падпарадкоўваўся патрыярху. Разглядала справы царкоўнага гаспадараньня і ўзаемінаў зь дзяржавай, а таксама дзейнасьць царкоўных [[Сродак масавай інфармацыі|сродкаў масавай інфармацыі]]. Прадпрымала захады для выкананьня вызначэньня Памеснага і Архірэйскага сабораў, пастановаў і вызначэньня Сьвятога сыноду, а таксама ўказаў і распараджэньняў патрыярха<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава VI. Найвышэйшая царкоўная рада|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/2777569.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. * ''Міжсаборная прысутнасьць''. Складалася часткова з пастаянных сябраў Сьвятога сыноду і сябраў Найвышэйшая царкоўнай рады паводле пасады. Частка сябраў абіралася зь ліку архірэяў, клірыкаў, манаства і прыхаджанаў Сьвятым сынодам. Склад пераглядаўся кожныя 4 гады на прапанову патрыярха. Рыхтавала рашэньні Архірэйскага сабору і Сьвятога сыноду на даручэньне патрыярха або Сьвятога сыноду<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава VII. Міжсаборная прысутнасьць|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/2777594.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. * ''[[Маскоўская патрыярхія]]''. Яднала ўстановы пад наўпроставым кіраўніцтвам патрыярха. Улучала адміністрацыйны сакратарыят, [[выдавецтва]], прэс-службу, кіраўніцтва справамі, управу [[Маскоўская мітраполія|Маскоўскай мітраполіі]], управу ў справах япархіяў у краінах [[Блізкае замежжа|блізкага замежжа]], а таксама 3 камісіі: 1) каардынацыі выставачнай дзейнасьці, 2) фізычнай культуры і [[спорт]]у, 3) узнагародную<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Маскоўская патрыярхія|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/organizations/1452126/|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. * ''Найвышэйшы агульнацаркоўны суд''. Складаўся са старшыні і 4-х архірэяў, абраных Архірэйскім саборам на 4 гады. Быў судом 2-й інстанцыі для царкоўных правапарушэньняў клірыкаў, манаства і прыхаджанаў, падсудных епархіяльным судам. Таксама разглядаў у якасьці суду 1-й інстанцыі такія правапарушэньні архірэяў і кіраўнікоў сынадальных установаў. Пастановы суду падлягалі выкананьню пасьля зацьвярджэньня патрыярхам і Сьвятым сынодам. Пры іх нязгодзе набывала моц іх рашэньне з магчымасьцю перадачы справы ў суд Архірэйскага сабору. Наглядаў за дзейнасьцю епархіяльных судоў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава IX. Царкоўны суд|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203405.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. == Будова == На 2025 год у склад Расейскай праваслаўнай царквы ўваходзілі: * [[Украінская праваслаўная царква (Маскоўскага патрыярхату)]] (53 япархіі), якая «ёсьць [[Самакіраваньне|самакіраванай]] з правамі шырокай [[Аўтаномія|аўтаноміі]]» згодна зь 10-й главой Статуту РПЦ 2000 году і якой «нададзеная [[незалежнасьць]] і самастойнасьць у яе кіраваньні ў адпаведнасьці з Вызначэньнем Архірэйскага сабору РПЦ 25—27 кастрычніка 1990 году "Аб Украінскай праваслаўнай царкве"»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава X. Украінская праваслаўная царква|спасылка=https://www.patriarchia.ru/db/text/5082273.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>; * 2 [[Аўтаномная праваслаўная царква|аўтаномныя царквы]] — [[Кітайская праваслаўная царква|Кітайская]] і [[Японская праваслаўная царква|Японская]] (3 япархіі)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава XІ. Аўтаномныя цэрквы|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1405099.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>; * 4 [[Самакіраваная царква|самакіраваныя царквы]] — [[Латвійская праваслаўная царква|Латвійская]] (2 япархіі), [[Праваслаўная царква Малдовы|Малдовы]] (7 япархіяў) і [[Эстонская хрысьціянская праваслаўная царква|Эстонская]] (2 япархіі), а таксама [[Расейская праваслаўная царква замежжа|Расейская ў замежжы]] (Новы Ёрк; 8 япархіяў у Ангельшчыне, [[Аўстралія|Аўстраліі]], [[Вэнэсуэла|Вэнэсуэле]], ЗША, Канадзе і [[Нямеччына|Нямеччыне]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава XІІ. Самакіраваныя цэрквы|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203407.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>; * 4 [[экзархат]]ы — [[Беларускі экзархат]] (15 япархіяў), утвораны паводле «[[Народнасьць|нацыянальна]]-рэгіянальнага прынцыпу», дзе «епархіяльныя і вікарныя архірэі экзархату абіраюцца і прызначаюцца Сьвятым сынодам паводле прадстаўленьня Сыноду экзархату»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава XІІІ. Экзархаты|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203411.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>, а таксама 3 патрыяршыя экзархаты [[Патрыяршы экзархат Афрыкі|Афрыкі]] (2 япархіі ў [[Эгіпет|Эгіпце]] і [[Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка|Паўднёвай Афрыцы]]), [[Патрыяршы экзархат Заходняй Эўропы|Заходняй Эўропы]] ([[Парыж]]; 5 япархіяў у Ангельшчыне, [[Бэльгія|Бэльгіі]], [[Гішпанія|Гішпаніі]], [[Нідэрлянды|Нідэрляндах]] і Францыі) і [[Патрыяршы экзархат Паўднёва-Ўсходняй Азіі|Паўднёва-Ўсходняй Азіі]] ([[Сынгапур]]; 4 япархіі ў [[Паўднёвая Карэя|Паўднёвай Карэі]], Сынгапуры, [[Тайлянд]]зе і на [[Філіпіны|Філіпінах]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Экзархаты|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/organizations/30969/|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>; * 2 [[Мітрапаліцкая царква|мітрапаліцкія акругі]] — [[Казахстанская мітрапаліцкая акруга|Казахстанскую]] (10 япархіяў) і [[Сярэднеазіяцкая мітрапаліцкая акруга|Сярэднеазіяцкую]] ([[Ташкент]]; 3 япархіі ў [[Кыргыстан]]е, [[Таджыкістан]]е і Ўзбэкістане)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава XIV. Мітрапаліцкія акругі|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1405167.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>; * 61 [[мітраполія]], у тым ліку [[Менская мітраполія]] ў складзе Беларускага экзархату<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Арганізацыі|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/organizations/|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>; * 327 [[япархія]]ў, зь іх 206 у Расеі і 7 асобных япархіяў за мяжой у [[Аргентына|Аргентыне]], Азэрбайджане і Армэніі, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Летуве ([[Віленская япархія]]) і Нямеччыне<ref name="б"/>; * [[Архіепіскапія заходнеэўрапейскіх прыходаў расейскай традыцыі]] (Францыя)<ref name="б"/>. * 37 стаўрапігійных [[манастыр]]оў у Расеі, зь іх 17 мужчынскіх<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Стаўрапігійныя манастыры|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/organizations/3491784/|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. На канец 2006 году, і да далучэньня РПЦЗ, Маскоўскі патрыярхат меў 136 япархіяў у [[Расея|Расеі]], [[Украіна|Украіне]], [[Эстонія|Эстоніі]], [[Латвія|Латвіі]], [[Летува|Летуве]], [[Малдова|Малдове]], [[Азэрбайджан]]е, [[Казахстан]]е, [[Узбэкістан]]е, [[Кыргыстан]]е, [[Таджыкістан]]е і [[Туркмэністан]]е (гэтыя краіны абвяшчаюцца «кананічнымі тэрыторыямі»), а таксама ў дыяспары — [[Аўстрыя|Аўстрыі]], [[Аргентына|Аргентыне]], [[Бэльгія|Бэльгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Нідэрлянды|Нідэрляндах]], [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], [[Нямеччына|Нямеччыне]], [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], [[ЗША]] і [[Канада|Канадзе]]<ref name="spis">[http://magazines.russ.ru/oz/2001/1/spr.html Как устроена Русская православная церковь] {{ref-ru}}</ref>; [[Беларускі экзархат]]; 171 архіерэяў, зь іх 131 епархіяльных, 40 вікарных, без уліку 13, якія былі на адпачынку. Дзейнічалі 713 манастыроў, у тым ліку ў Расеі: 208 мужчынскіх і 235 жаночых; ва Ўкраіне: 89 мужчынскіх і 84 жаночыя; у іншых краінах у межах былога [[СССР]]: 38 мужчынскіх і 54 жаночыя; у рэшце замежных краінаў: 2 мужчынскія і 3 жаночыя. Стаўрапігіяльных манастыроў было 25. Агульная колькасьць прыходаў — 27 393 (колькасьць хутка расьце). Агульная колькасьць духавенства — 29 450. Прыходы, прадстаўніцтвы і іншыя падразьдзяленьні РПЦ існавалі ў [[Фінляндыя|Фінляндыі]], [[Швэцыя|Швэцыі]], [[Нарвэгія|Нарвэгіі]], [[Данія|Даніі]], [[Гішпанія|Гішпаніі]], [[Італія|Італіі]], [[Швайцарыя|Швайцарыі]], [[Грэцыя|Грэцыі]], на [[Кіпр]]ы, у [[Ізраіль|Ізраілі]], [[Лібан]]е, [[Сырыя|Сырыі]], [[Іран]]е, [[Тайлянд]]зе, [[Аўстралія|Аўстраліі]], [[Эгіпет|Эгіпце]], [[Туніс]]е, [[Марока]], ПАР, [[Бразылія|Бразыліі]] і [[Мэксыка|Мэксыцы]]<ref name="spis"/>. == Дзейнасьць == У якасьці рэлігійна-праўнай асновы сваёй дзейнасьці разглядае [[Сьвятое Пісаньне]], а таксама [[Сьвятая Традыцыя|Святую Традыцыю]]. Апошняя ўлучае каноны, аўтарызаваныя Царквой богаслужбовыя тэксты, творы сьвятых айцоў, жыціі Сьвятых, а таксама звычаі Царквы. З 1991 году мае статус [[Юрыдычная асоба|юрыдычнай асобы]]. == Адукацыя == На 2016 год Расейская праваслаўная царква мела адну агульнацаркоўную асьпірантуру і дактарантуру, 5 духоўных акадэміяў (у Маскве, Санкт-Пецярбургу, Кіеве, Кішынёве, Менску), 6 унівэрсітэтаў і інстытутаў, 53 духоўных сэмінарыі, 29 духоўных вучэльняў. == Гісторыя == === Утварэньне Маскоўскай мітраполіі === Расейская праваслаўная царква выводзіць сваю гісторыю з 988 году — часу [[Хрост Русі|Хросту]] [[Кіеўская Русь|Кіеўскага княства]] і ўтварэньня Кіеўскай мітраполіі [[Канстантынопальскі патрыярхат|Канстантынопальскага патрыярхату]]. Аднак існаваньне [[Маскоўская мітраполія|Маскоўскай мітраполіі]] (папярэдніцы Маскоўскага патрыярхату) пачалося толькі па захопе [[Залатая Арда|Залатой Ардой]] [[Кіеў|Кіева]] ў 1240 годзе, калі загінуў мітрапаліт кіеўскі Ёсіф, а ў 1299 годзе мітрапаліт [[Максім (мітрапаліт кіеўскі)|Максім]] перанёс сваю рэзыдэнцыю ўва [[Ўладзімер на Клязьме]] — бліжэй да ардынскай сталіцы [[Сарай|Сараю]]. У 1352 годзе катэдру перанесьлі ў [[Масква|Маскву]], пры гэтым тамтэйшыя мітрапаліты працягвалі тытулявацца «кіеўскімі». Тым часам самавольны перанос біскупскай катэдры не адпавядае царкоўным канонам, бо забараняецца правілам 82 [[Картагенскі сабор|Картагенскага сабору]], таму такое тытуляваньне было некананічным<ref>[[Апанас (Мартас)|Мартос А.]] Беларусь в исторической государственной и церковной жизни. — Буэнос-Айрес, 1966. — Минск: Белорусский Экзархат Русской Православной Церкви, 1990. С. 88.</ref>. Фактычная ліквідацыя Кіеўскай мітраполіі (бо мітрапаліт больш не знаходзіўся ў Кіеве) прычынілася да ўтварэньня асобных Маскоўскай і [[Літоўская мітраполія|Наваградзкай (Літоўскай)]] мітраполіяў Канстантынопальскага патрыярхату. === Кананічная ізаляцыя Маскоўскай царквы === [[Файл:Engraving of Red Square & Kremlin (Moscow, 1654).jpg|значак|Арыгінальны абрад МЦ «Шествие на осляти». Масква, 1654 г.]] У 1448 годзе ўтварылася незалежная Маскоўская царква (упершыню значыцца пад назвай {{мова-ru|«Церковь Московская»|скарочана}} у дакумэнце Маскоўскага сабору 1459 году<ref name="Martas116"/>), што стала вынікам самавольнага выхаду Маскоўскай мітраполіі з-пад юрысдыкцыі [[Канстантынопальскі патрыярхат|Канстантынопальскага патрыярхату]]. За гэта праваслаўныя цэрквы перасталі лічыць яе кананічнай і вызначылі як [[схізма|схізму]]. [[Файл:Meyerberg carsky gerb.jpg|значак|Укосны [[васьміканцовы крыж]] — сымбаль МЦ<ref>Liungman C. G. Symbols — Encyclopedia of Western Signs and Ideograms. Ionfox AB. — HME Publishing, 2004. P. 140. ISBN 978-91-972705-0-2.</ref> — на гербе [[Аляксей Міхайлавіч|Аляксея Міхайлавіча]] ў час [[Вайна Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў|Патопу]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], 1661—1662 гг.]] Па захопе [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыяй]] [[Канстантынопаль|Канстантынопалю]] ў 1453 годзе і гібелі апошняга бізайтыйскага імпэратара Маскоўская царква ўзялася дапамагаць гаспадарам [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]] ў іх імкненьні прэтэндаваць на ролю «трэцяга Рыму» — абвяшчаць сябе спадкаемцамі [[Бізантыя|Бізантыі]] і выратавальнікамі хрысьціянаў ад усіх «паганых» і «раскольнікаў»<ref>{{Літаратура/Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае (2012)|к}} С. 142.</ref>. Кананічная ізаляцыя Маскоўскай царквы працягвалася 141 год і прычынілася да зьяўленьня ў яе богаслужбовай практыцы пэўных разыходжаньняў зь іншымі праваслаўнымі цэрквамі<ref name="eiu"/>. У канцы XV ст. Маскоўская царква пачала шырока выкарыстоўваць [[васьміканцовы крыж]] з касой папярочкай. На саборы 1551 году маскоўскі гаспадар [[Іван Жахлівы|Іван IV Тыран]] пастанавіў уніфікаваць формы крыжоў, каб адмежаваць Маскоўскую дзяржаву ад «[[Літоўская мітраполія|літоўскага]], [[Полацкае княства|Полацкага]] [[Крыж Эўфрасіньні Полацкай|крыжа]]»<ref name="biely">[[Анатоль Белы|Белы А.]] [http://pawet.net/library/history/bel_history/_rhist/1020/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8B_%D0%90._%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%B6_%D0%95%D1%9E%D1%84%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%BD%D0%BD%D1%96_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B9.html Крыж Еўфрасінні Полацкай] // Наша Слова. № 29 (817) 1 жніўня 2007 г.</ref>. У [[Стаглаў|зборніку пастановаў сабору]] (глава 41, пытаньне 8) значыцца: {{мова-ru|водружен бысть и поставлен святый крест'' (заўв. — укосны васьміканцовы крыж) ''благочестивым царем Иваном на саборной церкви пречистыя Богородицы... и таковые святые кресты на церквях и впредь до поставляются же|скарочана}}. Апроч таго, з гэтага часу ўкосны васьміканцовы крыж разьмяшчаўся на [[Герб Расеі|дзяржаўным гербе]], а таксама на вайсковых сьцягах Маскоўскай дзяржавы<ref>Shpakovsky V., Nicolle D. Armies of Ivan the Terrible: Russian Troops 1505-1700. — Osprey Publishing, 2006. — P. 23. — ISBN 978-1-84176-925-7.</ref>. Паводле ўкраінскага дасьледніка [[Вадзім Шчарбакоўскі|Вадзіма Шчарбакоўскага]], Масква ўвяла гэты крыж наўмысна, з палітычнымі мэтамі<ref>Щербаківський В. Чи трираменний хрест із скісним підніжком – національний хрест України? // Визвольний шлях. — 1952, листопад. — Ч. 11 (62). С. 33—34.</ref>. === Утварэньне Маскоўскага патрыярхату === У 1588 годзе фактычны маскоўскі гаспадар [[Барыс Гадуноў]] запрасіў патрыярха канстантынопальскага Ерамію II у Маскву на перамовы пра магчымы пераезд з захопленага туркамі-асманамі [[Канстантынопаль|Канстантынопалю]]. Аднак у самой Маскве Гадуноў на паўгода зьняволіў<ref>Саган О. Вселенське православ'я. Суть. Історія. Сучасні реалії. — Київ. Світ знань. 2004. С. 486.</ref> патрыярха і марыў яго голадам<ref>[[Анатоль Сідарэвіч|Сідарэвіч А.]] Па ўсіх канонах: чаму аўтакефалію дае канстанцінопальскі патрыярх // Наша гісторыя. № 4, 2018. С. 37.</ref>. Гэта прымусіла Ерамію II у 1589 годзе ня толькі [[дэ-факта|фактычна]] вызнаць аўтакефалію Маскоўскай царквы, але і абвясьціць яе патрыярхатам. Пры гэтым у адрозьненьне ад іншых аўтакефальных цэркваў Маскоўская царква не атрымала ад Канстантынопалю [[томас]]у аб аўтакефаліі<ref name="risu"/>. У 1606 годзе маскоўскі гаспадар [[Васілі Шуйскі]] пазбавіў патрыяршага пасаду другога патрыярха маскоўскага [[Ігнаці (патрыярх маскоўскі)|Ігнація]] за тое, што ён сустракаў і ўзьвёў на гаспадарскі пасад [[Дзьмітры Самазванец|Дзьмітрыя Самазванца]]. Нягледзячы на цалкам беспадстаўнае з пункту гледжаньня царкоўных канонаў пазбаўленьне пасаду, патрыряха Ігнація выкрасьлілі з сучаснага афіцыйнага пераліку патрыярхаў маскоўскіх<ref>[[Анатоль Сідарэвіч|Сідарэвіч А.]] [https://www.svaboda.org/a/29540240.html Ці адарве Масква Беларусь ад Праваслаўя?], [[Радыё Свабода]], 12 кастрычніка 2018 г.</ref>. Важным этапам у гісторыі Маскоўскага патрыярхату былі рэформы патрыярха [[Нікан (патрыярх маскоўскі)|Нікана]] (1653—1660), які прыбраў пэўныя адрозьненьні ад [[Канстантынопальскі патрыярхат|Канстантынопальскай царквы]] ў богаслужбовых кнігах, богаслужбовай практыцы і абрадах, якія ўзьніклі ў пэрыяд кананічнай ізаляцыі Маскоўскай царквы як [[расейцы|расейскія нацыянальныя]] адметнасьці<ref>Нуруллаев А. А. Нуруллаев А. Ал. Религия и политика. — М., 2006. С. [https://books.google.by/books?id=QDlFDwAAQBAJ&pg=PT299&lpg=PT299#v=onepage&q&f=false 299].</ref>. Важную ролю ў правядзеньні гэтых рэформаў адыгралі ўкраінскія і беларускія праваслаўныя багасловы і кніжнікі, якія дзейнічалі ў Маскоўскай дзяржаве<ref name="eiu"/>. Аднак ня ўсе прынялі Ніканаўскія рэформы, частка вернікаў на чале з пратапопам Авакумам ня вызнала іх і пайшла ў раскол, што прывяло да ўтварэньня [[стараабрадніцтва]] як асобнай канфэсіі. [[Файл:Peter der-Grosse 1838.jpg|значак|[[Пётар I]]]] Сярод іншага патрыярх Нікан пастанавіў замест укоснага 8-канцовага ўжываць 4-канцовы крыж<ref>Изотова О., Касперович Г., Гурко А., Бондарчик А. Кто живет в Беларуси. — Минск: «Беларуская навука», 2012. С. [https://books.google.by/books?id=RAOFBAAAQBAJ&pg=PA740&lpg=PA740#v=onepage&q&f=false 740]</ref>. Замену ўкоснага васьміканцовага крыжа 4-канцовым тлумачаць у тым ліку пашыранай у Маскоўскай дзяржаве прыктыкай зьняважлівага стаўленьня да апошняга<ref name="RK147">Русский крест: символика православного надглавного креста. — Москва, 2006. С. 147.</ref>. Неўзабаве аднак расейскія праваслаўныя зноў пачалі ўжываць укосны васьміканцовы крыж. Так, паводле сьведчаньня мітрапаліта разанскага і мурамскага [[Стэфан (Яворскі)|Стэфана]], укосны васьміканцовы крыж насіў маскоўскі гаспадар [[Пётар I]] (1672—1725)<ref name="hnidec">Гнідець Р. [https://web.archive.org/web/20180614171451/https://www.saintjosaphat.org/statti/article/sv-khrest-iogo-forma-ta-riznovidi-v-ukrajini/ Св. Хрест, його форма та різновиди в Україні] // Греко-Католицька Традиція №9 (193), вересень 2013 р.</ref>. === Захоп Кіеўскай мітраполіі Канстантынопальскага патрыярхату === [[Файл:01 130 Book illustrations of Historical description of the clothes and weapons of Russian troops.jpg|значак|Укосны васьміканцовы крыж на вайсковым сьцягу [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]], 1696—1699 гг.]] Па [[Вайна 1654—1667 гадоў|вайне з Рэччу Паспалітай]] (1654—1667), у выніку якой Маскоўская дзяржава захапіла [[Кіеў]], у 1685 годзе маскоўскі гаспадар [[Аляксей Міхайлавіч]] даслаў ліст патрыярху канстантынопальскаму Якаву з просьбай перадаць [[Кіеўская мітраполія|Кіеўскую мітраполію]] Маскве, на што атрымаў адмову. Тады ён самавольна з парушэньнем царкоўных канонаў (у тым ліку 8-га правіла III [[Усясьветны Сабор|Усясьветнага Сабору]] і 2-га правіла II Усясьветнага Сабору<ref name="eiu"/>) ажыцьцявіў гвалтоўны перавод праваслаўных прыходаў, што знаходзіліся на заваяванай тэрыторыі Рэчы Паспалітай, пад уладу Маскоўскага патрыярхату. Па сьмерці патрыярха Якава ў 1686 годзе Аляксей Міхайлавіч зьвярнуўся да ўладаў [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыі]], на тэрыторыі якой на той час была рэзыдэнцыя патрыярха канстантынопальскага, і прапанаваў ім мір. Адзінай умовай была згода з боку новага патрыярха Дыянісія на перавод Кіеўскай мітраполіі ў юрысдыкцыю Масквы<ref>Патріархат-рейдер [http://tyzhden.ua/History/16915] // Український тиждень, № 6 (171), 11.02.2011</ref>. Неўзабаве той мусіў падпадаркавацца асманскім уладам і выдаў адпаведную грамату, за што атрымаў матэрыяльную ўзнагароду<ref>Мицик Ю., Солодкий П. [http://www.istpravda.com.ua/articles/2013/07/25/131816 Історія і сучасність українського православ'я], Українська Правда, 25.07.2013.</ref>. Аднак ужо ў 1687 годзе [[Канстантынопальскі сабор]] асудзіў патрыярха Дыянісія за адмову ад Кіеўскай мітраполіі на карысьць Масквы і пазбавіў яго патрыяршага пасаду за сыманію (хабарніцтва). Хоць выдадзеная на загад сьвецкіх уладаў грамата Дыянісія ня можа лічыцца кананічным дакумэнтам<ref>Мартос А. Беларусь в исторической государственной и церковной жизни. — Буэнос-Айрес, 1966. — Минск: Белорусский Экзархат Русской Православной Церкви, 1990. С. 209.</ref>, з гэтага часу Кіеўская мітраполія апынулася [[дэ-факта]] ў складзе Маскоўскага патрыярхату. === Скасаваньне патрыярхату і ўтварэньне «Найсьвяцейшага ўрадавага сыноду» Расейскай імпэрыі === {{Асноўны артыкул|Найсьвяцейшы ўрадавы сынод}} [[Файл:Senate Square SPb 000000008 1 m.jpg|значак|Будынак урадавых [[Сэнат Расейскай імпэрыі|сэнату]] і [[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод|сыноду]] ў [[Санкт-Пецярбург]]у]] У выніку рэформаў, праведзеных [[Пётар I|Пятром I]], адбылася ліквідацыя інстытуту патрыярхату дзеля беспасярэдняга кіраваньня царквой маскоўскімі гаспадарамі (расейскімі імпэратарамі<ref>Шэйкін Г. Сінод // {{Літаратура/ЭГБ|6-1к}} С. 301—302.</ref>). З 1721 году Маскоўская царква кіравалася «[[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод|Найсьвяцейшым урадавым сынодам]]», які разам з [[Сэнат Расейскай імпэрыі|урадавым сэнатам]] належаў да сыстэмы найвышэйшых органаў дзяржаўнага кіраваньня [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Рубльова Н. С. Синод // Енциклопедія історії України: Т. 9. Прил — С / Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. — К.: В-во «Наукова думка», 2012. С. 565.</ref>. На практыцы ўрадавым сынодам з волі маскоўскага гаспадара кіравалі сьвецкія [[обэр-пракурор]]ы<ref name="eiu"/>. У 1832 годзе выйшлі [[Асноўныя законы Расейскай імпэрыі]], згодна зь якімі (артыкул 42) вярхоўным кіраўніком Маскоўскай царквы абвяшчаўся маскоўскі гаспадар{{Заўвага|У заўвазе да гэтага артыкула зазначаецца: «У гэтым сэнсе Імпэратар у Акце аб спадкаемстве стальцу 5 красавіка 1797 г. называецца Кіраўніком Царквы» ({{мова-ru|«В сем смысле Император в Акте о наследии престола 1797 г. апр. 5 именуется Главою Церкви»|скарочана}})}}. Праз пашырэньне межаў Расейскай імпэрыі тэрыторыя юрысдыкцыі «Найсьвяцейшага урадавага сыноду» значна павялічылася. Пры гэтым расейскія ўлады даручылі яму галоўную ролю ў [[Русіфікацыя|маскалізацыі]] [[Падзелы Рэчы Паспалітай|анэксаваных земляў]] [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. Ператварэньне Маскоўскага патрыярхату ў частку дзяржаўнага апарату Расейскай імпэрыі прывяло да пашырэньня [[ерась|ерасяў]], фармаваньня разнастайных рэлігійных [[сэкта]]ў, страты даверу да царквы з боку часткі вернікаў<ref name="eiu"/>. === Аднаўленьне патрыярхату, зьнішчэньне Царквы савецкімі ўладамі === [[Файл:Патриарх Тихон.jpg|значак|[[Ціхан (патрыярх маскоўскі)|Патрыярх Ціхан]]]] Патрыярхат аднавіўся толькі па распадзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] ў 1917 годзе. На патрыяршы пасад абралі [[Ціхан (патрыярх маскоўскі)|Ціхан]]а, мітрапаліта маскоўскага. Неўзабаве ў 1918 годзе савецкія ўлады афіцыйна аддзялілі Маскоўскі патрыярхат ад дзяржавы. У 1922 годзе патрыярх Ціхан у сваім афіцыйным лісьце вызнаў справядлівай просьбу [[Рада Беларускай Народнай Рэспублікі|ўраду БНР]] пашырыць ужываньне [[Беларуская мова|беларускай мовы]], дазволіў выкарыстоўваць яе ў беларускіх праваслаўных япархіях. Таксама ён паабяцаў, што ў час прызначэньня герархаў Праваслаўнай царквы ў Беларусі перавага будзе аддавацца тым, хто валодае беларускай мовай. Пры канцы ліста патрыярх блаславіў беларускі народ і ўрад [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]].<ref>{{артыкул|аўтар =Тіхон. Патрыярх Маскоўскі і усяе Русі.| частка = |загаловак =Пісьмо Патрыярха Тіхона Старшыне Рады Міністраў Беларускай Народнай Рэспублікі.|арыгінал = |спасылка =http://elibrary.mab.lt/handle/1/2323|адказны =[[Клаўдзі Дуж-Душэўскі]]|выданьне=[[Беларускі сьцяг (1922)|Беларускі сьцяг]]|тып=часопіс|месца=[[Коўна]]|выдавецтва=[[Урад БНР]]|год=1922|выпуск=|том=|нумар=1 красавік—травень| старонкі=27, 28|isbn=}}</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=206218 Як патрыярх Маскоўскі блаславіў Беларускую Народную Рэспубліку] // [[Наша Ніва]], 14 сакавіка 2018 г.</ref> Па сьмерці патрыярха Ціхана ў 1925 годзе савецкія ўлады не дазволілі правесьці сабор дзеля абраньня новага кіраўніка царквы. Месцаахоўнікам патрыяршага пасаду стаў мітрапаліт [[Пётар (Палянскі)]], якога неўзабаве арыштавалі і закатавалі. Мітрапаліту Пятру ўспадкоўваў мітрапаліт [[Сергій (Страгародзкі)]] (зь сьнежня 1925 да 27 сьнежня 1936 году называўся намесьнікам патрыяршага месцаахоўніка). У 1927 годзе мітрапаліт Сергій выдаў Пасланьне (вядомае як «Дэклярацыя»), у якім прызнаў Савецкі Саюз грамадзянскай радзімай, заклікаў япіскапаў, сьвятароў і прыхаджанаў да грамадзянскай ляяльнасьці савецкай уладзе, а таксама запатрабаваў ад замежнага духавенства поўнай палітычнай ляяльнасьці да савецкага ўраду<ref>[http://www.sedmitza.ru/lib/text/440043/ Послание заместителя патриаршего местоблюстителя, Митрополита Нижегородского Сергия (Страгородского) и временного при нем Патриаршего Священного Синода («Декларация» Митрополита Сергия). 1927 г.]</ref>. Пасланьне і наступныя звальненьні пэўных нязгодных япіскапаў прывяло да пратэстаў і адмове падпарадкаваньня Сергію (Старагародзкаму) з боку шэрагу групаў унутры Царквы і да ўтварэньня іншых «старацаркоўных» арганізацыяў, якія не прызналі законнасьці царкоўнай улады намесьніка месцаахоўніка, а таксама да «спыненьня дачыненьняў»<ref>[http://pravoslavie.ru/11687.html Послание Архиерейского Синода Русской Зарубежной Церкви боголюбивой пастве о преодолении духовного разделения в Русской Православной Церкви]</ref> з Маскоўскім патрыярхатам большасьці расейскіх япіскапаў у эміграцыі. Паводле некаторых зьвестак, у першыя пяць гадоў па [[Кастрычніцкі пераварот|Кастрычніцкім перавароце]] бальшавікі пакаралі сьмерцю 28 япіскапаў і 1200 сьвятароў<ref>Ostling R. [https://web.archive.org/web/20181102184201/http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,150718,00.html Cross Meets Kremlin] // Time. June 24, 2001.</ref>. У 1930-я гады супрацоўнікі [[НКВД]] расстралялі або выслалі ў лягеры амаль усіх япіскапаў, а таксама значную частку сьвятароў і актыўных прыхаджанаў. Царква апынулася ў цяжкім стане. === Дазвол дзейнасьці, зьмена назвы з ініцыятывы Сталіна і кантроль НКВД-КДБ === [[Файл:JStalin Secretary general CCCP 1942.jpg|значак|[[Сталін]]]] Па [[Нямецка-савецкая вайна|нападзе Трэцяга Райху на СССР]] палітыка савецкіх ўладаў зьмянілася. На захопленых немцамі землях адчынілі 9400 храмаў, зачыненых савецкімі ўладамі, у тым ліку каля 700 у Беларусі. Таму царква апынулася патрэбнай савецкай уладзе ў [[Ідэалёгія|ідэалягічным]] супрацьстаяньні [[Нямецкая дзяржава|Нямецкай дзяржаве]], каб давесьці, што царкоўнае жыцьцё магчымае і пры саветах. Маскоўскі мітрапаліт [[Сергій (патрыярх)|Сергій (Страгародзкі)]] атрымаў магчымасьць зьвярнуцца з пасланьнямі да царквы звыш 50 разоў. 4 верасьня 1943 году старшыня [[Савет народных камісараў СССР|Савету народных камісараў СССР]] Ёсіф Сталін запрасіў да сябе маскоўскага мітрапаліта Сергія і ленінградзкага мітрапаліта [[Аляксій I|Аляксія (Сіманскага)]], а таксама кіеўскага мітрапаліта [[Мікалай (Ярушэвіч)|Мікалая (Ярушэвіча)]] беларускага паходжаньня. На сустрэчы Сталін паведаміў пра стварэньне [[Рада ў справах Расейскай праваслаўнай царквы|Рады ў справах Расейскай праваслаўнай царквы]] і патрэбу склікаць [[Архірэйскі сабор РПЦ 1943 году|Архірэйскі сабор]], каб найхутчэй абраць патрыярха 8 верасьня<ref>{{Артыкул|аўтар=Вольга Мядзьведзева.|загаловак=Блаславеньне на подзьвіг|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=3 ліпеня 2014|нумар=123 (27733)|старонкі=7|issn=1990-763X}}</ref>. У 1943 годзе пры спрыяньні [[Іосіф Сталін|Сталіна]] ў Маскве прайшоў Сабор япіскапаў, на якім адбылася зьмена другой афіцыйнай назвы Маскоўскага патрыярхату — з Расейскай праваслаўнай царквы ({{мова-ru|Российская православная церковь|скарочана}}) на «Рускую праваслаўную царкву» ({{мова-ru|Русская православная церковь|скарочана}})<ref name="eiu"/>. Тытул прадстаяцеля царквы зьмянілі з [[Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Расеі|Патрыярха Маскоўскага і ўсяе Расеі]] ({{мова-ru|Патриарх Московский и всея России|скарочана}}) на «Патрыярха Маскоўскага і ўсяе Русі» ({{мова-ru|Патриарх Московский и всея Руси|скарочана}}). Пытаньне аб назьве патрыярхату ўзьняў Сталін, аднак паводле афіцыйнай вэрсіі<ref name="odintsov"/>, сам тытул прапанаваў будучы новы патрыярх [[Сергій (Старагародзкі)]], Сталін нібы толькі пагадзіўся з прапановай і дадаў, што «гэта слушна». У 1945 годзе адбыўся Памесны Сабор, на якім зацьвердзілі новую назву, а таксама абралі новага патрыярха. У сьнежні 2017 году [[Служба бясьпекі Украіны|СБУ]] зьняла грыф «[[дзяржаўная таямніца|цалкам сакрэтна]]» з дакумэнтаў [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі|КДБ]] аб стварэньні Маскоўскай патрыярхіі. З рассакрэчаных дакумэнтаў вынікае, што НКВД і яго падразьдзелы ў саюзных і аўтаномных рэспубліках, краях і абласьцях займаліся падборам кандыдатаў дзеля ўдзелу ў Саборы: «важна, каб у ліку вызначаных кандыдатаў пераважалі агенты НКВД, здольныя правесці на Саборы патрэбную нам лінію»{{Заўвага|Ліст, скіраваны ў верасьні 1944 году на месцы за подпісам начальніка 2-га ўпраўленьня НКВД СССР Фядотава і кіраўніка пятага аддзелу 2-га ўпраўленьня Карпава}}. З гэтай мэтай трэба было абраць «асоб, якія маюць рэлігійны аўтарытэт сярод духавенства і вернікаў і ў той жа час правераных на агентурнай або патрыятычнай працы»<ref>{{Спасылка|url=https://espreso.tv/news/2017/12/10/moskovskyy_patriarkhat_stvoryuvaly_agenty_nkvs_svidchat_rozskerecheni_sbu_dokumenty | загаловак = Московський патріархат створювали агенти НКВС, — свідчать розсекречені СБУ документи |дата=2017-12-10 |сайт=https://espreso.tv/ | выдавец = [[Еспресо TV]] |дата доступу = 11 сьнежня 2017 г.}}</ref>. У ліпені 1948 году ў Маскве ўрачыста адзначалі 500-годзьдзе аўтакефаліі Маскоўскай царквы. Да юбілею прымеркавалі нараду кіраўнікоў і прадстаўнікоў памесных праваслаўных цэркваў (спачатку кіраўніцтва СССР задумвала гэтую нараду як Сусьветны сабор «для разьвязаньня пытаньня аб наданьні Маскоўскай Патрыярхіі тытулу Сусьветнай»<ref>Лисовой Н. Н. Русская Церковь и Патриархаты Востока. Три церковно-политические утопии XX века. // Религии мира. История и современность. — М., «Наука», 2002. С. 151.</ref>), якая асудзіла экумэнічны рух і унію як прыладу экспансіі [[папізм]]у. Аднак на нараду не прыехалі прадстаяцелі ўсходніх грэцкіх патрыярхатаў. Па заняцьці [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыны]] войскамі СССР у 1946 годзе Маскоўскі патрыярхат захапіў [[Праваслаўная царква Чэскіх зямель і Славаччыны|Чэхаславацкую праваслаўную царкву]], а 9 верасьня 1951 году патрыярх маскоўскі надаў ёй аўтакефалію (Канстантынопальскі патрыярхат доўгі час не вызнаваў легітымнасьць гэтай пастановы і вызнаў аўтакефалію Чэхаславацкай праваслаўнай царквы толькі 9 верасьня 1998 году). 22 жніўня 1948 году пад ціскам савецкіх спэцслужбаў [[Польская праваслаўная царква]] «зраклася» аўтакефаліі, атрыманай у 1924 годзе ад Канстантынопальскага патрыярхату, і атрымала аўтакефалію ад Маскоўскага патрыярхату. === Па распадзе СССР === Па 1991 годзе ([[Распад СССР|распадзе СССР]]) афіцыйная юрысдыкцыя Маскоўскага патрыярхату набыла транснацыянальны характар у межах былога [[СССР]] (бяз Грузіі і Армэніі): упершыню за ўсю гісторыю свайго існаваньня ён пачаў разглядаць у якасьці сваёй [[Кананічная тэрыторыя|«кананічнай тэрыторыі»]] (тэрмін увялі ў абарот у 1989 годзе<ref>[https://web.archive.org/web/20181111223057/http://www.portal-credo.ru/site/?act=authority&id=856 Кандидат богословия игумен ИННОКЕНТИЙ ПАВЛОВ: «Католические миссионеры ни за кем не гоняются, но если люди понимают, что истинная Церковь — это Церковь Католическая, они должны быть приняты туда]</ref>) тэрыторыю мноства [[сувэрэнітэт|сувэрэнных]] і незалежных дзяржаваў. Адміністрацыйныя падразьдзяленьне Маскоўскага патрыярхату апынуліся ў розных краінах і пачалі функцыянаваць у розных дзяржаўна-праўных, грамадзка-палітычных і канфэсійна-культурных умовах. У выніку, з пачатку 1990-х гадоў паўстала кананічна ненармальная сытуацыі паралельных юрысдыкцыяў у [[Эстонія|Эстоніі]] і [[Малдова|Малдове]], а з 2000-х — у [[Кітай|Кітаі]] і [[Украіна|Ўкраіне]]. 17 траўня 2007 году ў выніку падпісаньня Акту аб кананічных дачыненьнях у склад Маскоўскага патрыярхату на правах самакіравальнай царквы ўвайшла [[Расейская праваслаўная царква ў замежжы]]. Аднак частка духавенства і сьвецкіх РПЦЗ пад кіраўніцтва біскупа Агафангела не прызнала гэты акт і працягнула сваё існаваньне як незалежная царква — РПЦЗ пад амафорам мітрапаліта Агафангела. 27 студзеня 2009 году прадстаяцелем Расейскай праваслаўнай царквы стаў 16-ы (паводле афіцыйнага падліку) патрыярх [[Кірыла (Гундзяеў)]]. 25 сьнежня 2013 году Сынод Маскоўскага патрыярхату прызначыў кіраўніком [[Беларускі экзархат|Беларускага экзархату]] мітрапаліта [[разань|разанскага]] [[Павал (Панамароў)|Паўла (Панамарова)]], ураджэнца [[Караганда|Караганды]] і грамадзяніна [[Расейская Фэдэрацыя|Расейскай Фэдэрацыі]]. Тым часам закон Беларусі «Аб свабодзе сумленьня і рэлігійных арганізацыях» у артыкуле 13 забараняе кіраваць рэлігійнымі арганізацыямі іншаземцам<ref>[https://www.svaboda.org/a/28038000.html Мітрапаліт Павел ня мае і ня будзе атрымліваць беларускага грамадзянства, хоць абавязаны], [[Радыё Свабода]], 7 кастрычніка 2016 г.</ref>. === Разрыў з Канстантынопальскім патрыярхатам === 13 чэрвеня 2016 году Маскоўскі патрыярхат адмовіўся ад удзелу ва Ўсеправаслаўным саборы на востраве [[Крыт|Крыце]], падрыхтоўка да якога вялася з 1961 году. Тым часам яшчэ ў студзені 2016 году [[Кірыла (Гундзяеў)]] урачыста паабяцаў узяць удзел у Саборы<ref name="bbc"/>. Апроч таго, Маскоўскі патрыярхат ня прыняў пастановаў Сабору<ref>[http://www.patriarchia.ru/db/text/5076149.html Постановления Освященного Архиерейского Собора Русской Православной Церкви (29 ноября ― 2 декабря 2017 года)], [http://www.patriarchia.ru Официальный сайт Московского патриархата]</ref>. 15 кастрычніка 2018 году ў зьвязку з [[Прадстаўленьне аўтакефаліі Ўкраінскай праваслаўнай царкве|прадстаўленьнем Украінскай праваслаўнай царкве аўтакефаліі]] Маскоўскі патрыярхат у аднабаковым парадку разарваў эўхарыстычныя дачыненьні з Канстантынопальскім патрыярхатам і выйшаў у [[схізма|схізму]]. 6 сакавіка 2022 году ў дзень, калі Расейская праваслаўная царква адзначае даравальную нядзелю, яе кіраўнік Кірыл (Гундзяеў) у казаньні ў храме Хрыста Збаўцы ў Маскве выказаўся пра [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (2022)|расейскае ўварваньне ва Ўкраіну]]: ён не асудзіў вайны і заявіў, што ваенныя дзеяньні вядуцца таму, што на [[Данбас]]е ня хочуць [[гей]]-парадаў<ref>[https://www.svaboda.org/a/31740038.html Патрыярх Кірыл не асудзіў вайну ва Ўкраіне і заявіў, што яна ідзе таму, што ў Данбасе ня хочуць гей-парадаў], [[Радыё Свабода]], 7 сакавіка 2022 г.</ref>. 14 сакавіка падчас нядзельнай службы ў храме Хрыста Збаўцы Кірыл (Гундзяеў) перадаў кіраўніку [[Расгвардыя|Расгвардыі]] [[Віктар Золатаў|Віктару Золатаву]] абраз, той жа ў адказ адрапартаваў: «''Хачу паведаміць вам і ўсім прысутным тут прыхаджанам, што войскі Нацыянальнай гвардыі сумесна з Узброенымі сіламі Расейскай Фэдэрацыі выконваюць усе задачы, пастаўленыя ў ходзе гэтай ваеннай контрапэрацыі, і хачу сказаць, што ня ўсё так ідзе хутка, як хацелася б... Але мы ідзем да намечанай мэты крок за крокам. Перамога будзе за намі, і гэты абраз будзе абараняць расейскае войска і паскараць нашу перамогу''»<ref>[https://www.svaboda.org/a/31752194.html Патрыярх РПЦ Кірыл перадаў кіраўніку Расгвардыі абраз, а той прызнаў, што ва Ўкраіне ў іх «ўсё ідзе ня так хутка, як хацелася б»], [[Радыё Свабода]], 14 сакавіка 2022 г.</ref>. У той жа дзень Расейская праваслаўная царква ў Амстэрдаме заявіла аб разрыве з Маскоўскім патрыярхатам праз вайну ва Ўкраіне: «''Сьвятары аднагалосна заявілі, што больш ня могуць функцыянаваць у складзе Маскоўскага патрыярхату і забясьпечваць духоўна бясьпечнае асяродзьдзе для нашых вернікаў''»<ref>[https://www.svaboda.org/a/31751954.html РПЦ у Амстэрдаме першай з заходніх цэркваў заявіла аб разрыве з Маскоўскім патрыярхатам праз вайну ва Ўкраіне], [[Радыё Свабода]], 14 сакавіка 2022 г.</ref>. === Расейска-ўкраінская вайна === 20 жніўня 2024 году [[Вярхоўная Рада Ўкраіны]] забараніла Расейскую праваслаўную царкву ва Ўкраіне, прыняўшы [[Закон Украіны «Аб абароне канстытуцыйнага ладу ў сфэры дзейнасьці рэлігійных арганізацыяў»]]<ref>{{Cite news|last=Service|first=RFE/RL's Ukrainian|title=Ukrainian Lawmakers Approve Law Banning Religious Groups Tied To Russian Orthodox Church|url=https://www.rferl.org/a/ukrainian-orthodox-church-moscvow-patriarchate-legislation/33085600.html|access-date=2024-08-20|work=RadioFreeEurope/RadioLiberty|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|language=en|url=https://news.liga.net/en/politics/news/ukraines-parliament-passes-law-banning-russian-orthodox-church-in-ukraine|title=Ukraine's parliament passes law banning Russian Orthodox Church|website=LIGA|date=2024-08-20|access-date=2024-08-20}}</ref>. Украінскія рэлігійныя арганізацыі, афіляваныя з Расейскай праваслаўнай царквой, будуць забароненыя праз 9 месяцаў з моманту вынясеньня {{Не перакладзена|Дзяржаўная служба Ўкраіны па этнапалітыцы й свабодзе сумленьня|Дзяржаўнай службай Украіны па этнапалітыцы й свабодзе сумленьня|uk|Державна служба України з етнополітики та свободи совісті}} адпаведнай пастановы, калі гэтая рэлігійная арганізацыя не разарве дачыненьні з Расейскай праваслаўнай царквой у адпаведнасьці з праваслаўным кананічным правам<ref>{{Cite web|language=en|url=https://english.nv.ua/nation/verkovna-rada-adopts-a-draft-bill-and-therefore-bans-all-moscow-ruled-religious-organizations-50444399.html|title=Ukrainian Parliament bans Russian-linked religious organizations, targets UOC-MP|website=english.nv.ua|access-date=2024-08-20}}</ref><ref>{{Cite web|language=en|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/08/20/7471107/|title=Parliament passes law banning religious organisations linked to Russia|website=Ukrainska Pravda|access-date=2024-08-20}}</ref><ref>{{Cite web|language=en|url=https://babel.ua/en/news/110038-the-ukrainian-parliament-supported-the-draft-law-on-banning-the-uoc-mp|title=The Ukrainian Parliament supported the draft law on banning the UOC MP|website=babel.ua|date=2024-08-20|access-date=2024-08-20}}</ref>. == Выданьні == === Друкаваныя === Афіцыйны друкаваны орган Маскоўскай патрыярхіі — месячнік {{мова-ru|«Журнал Московской Патриархии»|скарочана}}. Апроч выпадковых кніг, зборнікаў (у тым ліку непэрыядычных зборнікаў духоўных акадэміяў пад назвай {{мова-ru|«Богословские Труды»|скарочана}}), РПЦ выдае месячнік {{мова-uk|«Православний Вісник»|скарочана}} (друкаваны орган экзарха ўсяе Ўкраіны) і за мяжой {{мова-de|«Stimme der Orthodoxie»|скарочана}} (друкаваны орган Цэнтральна-эўрапейскага экзархату). З 1989 году выдаецца газэта {{мова-ru|«Церковный вестник»|скарочана}} (да лютага 2003 году — {{мова-ru|«Московский церковный вестник»|скарочана}}) — друкаваны орган Маскоўскай патрыярхіі. === Электронныя === * Патриархия.Ru — афіцыйны сайт Маскоўскага патрыярхату, які падтрымліваецца Сынадальным інфармацыйным аддзелам * Mospat.Ru — афіцыйны сайт Аддзелу замежных царкоўных дачыненьняў * Богослов.Ru — багаслоўскі партал, створаны ў 2007 годзе * Православие.Ru — сайт створаны 1 студзеня 2000 году рэдакцыяй інтэрнэт-праектаў маскоўскага Стрэчанскага манастыра з блаславеньня [[Аляксій II (Рыдыгер)|Аляксія II (Рыдыгера)]] * Канал Расейскай Праваслаўнай царквы на Youtube — афіцыйны канал Расейскай праваслаўнай царквы на сэрвісе YouTube, адкрыты 11 кастрычніка 2010 году * Седмица.Ru — сайт царкоўна-навуковага цэнтру «Православная энциклопедия» Расейскай праваслаўнай царквы === Навуковыя === * Православная энциклопедия * Церковно-исторический вестник * Вестник ПСТГУ * Вестник церковной истории == Крытыка == === Верхаводзтва дзяржавы === Яшчэ ў XIX ст. расейскі філёзаф і багаслоў [[Уладзімер Салаўёў]] крытыкаваў Маскоўскую царкву за вызнаньне верхаводзтва Расейскай дзяржавы{{Заўвага|Цытаты паводле ўкраінскага гісторыка [[Паўла Штэпа|Паўла Штэпы]]}}<ref>Solovieff V. [https://fr.wikisource.org/wiki/La_Russie_et_l%E2%80%99%C3%89glise_Universelle La Russia et l'Eglise Universelle]. — Stock, 1885.</ref><ref>Штепа П. [https://web.archive.org/web/20210227061346/http://www.ukrcenter.com/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0/%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%BE-%D0%A8%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%B0/19995-1/%D0%91%D0%B5%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D0%B6%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%BE-%D1%96-%D1%80%D0%BE%D0%B7%D0%BF%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0-%D0%BC%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0 Московство його походження, зміст, форми й історична тяглість]. Видання четверте. — Дрогобич–Львів, 2013.</ref>: {{Цытата|Наша Маскоўская царква, каб мець ад дзяржавы гарантыі свайго існаваньня і саступкі, безумоўна аддала сябе ў рабства дзяржаве. Названыя ў дзяржаўных крымінальных законах віды прымусу і гвалту — гэта адзіная зброя, якой наша Царква змагаецца з адступнікамі і іншай верай. Крохкае і сумніўнае адзінства нашай царквы трымаецца толькі на гвалтце і фальшы (хлусьні), якое наша дзяржава ня толькі прызнае, але і падтрымлівае. Напрыклад, падрабляе дакумэнты выдуманага царкоўнага сабора, або пераклад дакумэнтаў Сусьветных Сабораў. Уся абаронная і наступальная дзейнасьць нашай царквы — гэта суцэльнае махлярства, фальш і хлусьня, якія зьдзяйсьняюцца беспакарана, пад абаронай дзяржаўнай цэнзуры, якая дбае, каб хтосьці ня выкрыў усіх тых махлярстваў... Наша Маскоўская царква прызнае за аснову менавіта верхаводзтва дзяржавы над царквой і патрэбу дзяржаўнага кіраваньня царквой. Гэта прынцып запісаны ў нашых дзяржаўных і царкоўных законах.}} Пра Маскоўскую царкву выказваўся кіраўнік [[Паўстаньне Кастуся Каліноўскага|нацыянальна-вызвольнага паўстаньня 1863—1864 гадоў]] у [[Анэксія|анэксаваным]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыяй]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]], нацыянальны герой Беларусі [[Кастусь Каліноўскі]]: «''3ь дзядоў і прадзедаў была ў нас уніяцкая вера, гэта значыць, што мы, будучы грэцкай веры, прызнавалі за намесьнікаў Боскіх сьвятых айцоў, што ў Рыме. Царом маскоўскім і гэта стала завідна, для таго, скасаваўшы ў Маскве грэцкую веру, а зрабіўшы царскую, што то называецца праваслаўе, і нас адарвалі ад праўдзівага Бога і ўпісалі ў сыэму пагану''»<ref>[https://www.svaboda.org/a/26706128.html Правілы жыцьця Кастуся Каліноўскага], [[Радыё Свабода]], 23 лістапада 2014 г.</ref>. Прэзыдэнт Украіны [[Пятро Парашэнка]] паказвае на тое, што паводле [[Уладзімер Пуцін|Ўладзімера Пуціна]], сучасная Расейская дзяржава трымаецца на двух слупах — Расейскай праваслаўнай царкве і ядзернай зброі<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=219740 Парашэнка — прадстаўнікам РПЦ ва Украіне: Вам няма чаго тут рабіць. Дадому, у Расію!] // [[Наша Ніва]], 7 лістапада 2018 г.</ref>. === Некананічны статус па-за гістарычнымі межамі Маскоўскай дзяржавы === У 1924 годзе Ўсяленскі патрыярх Рыгор VII, надаўшы аўтакефалію [[Польская аўкакефальная праваслаўная царква|Польскай праваслаўнай царкве]], у склад якой увайшла значная частка былой Кіеўскай мітраполіі, у тым ліку Заходняя Беларусь зь Віленшчынай, у сваім [[томас]]е зазначыў, што далучэньне Кіеўскай мітраполіі да Маскоўскага патрыярхату не было кананічным<ref>Сідарэвіч А. [https://web.archive.org/web/20160910152444/http://carkva-gazeta.by/index.php?num=187&page=7&year=2011 Беларусь, Літва і Ўкраіна — ня вотчыны РПЦ], [[Царква (газэта)|Царква]], 8 верасьня 2011 г.</ref>. У 1990-я гады ў лісьце патрыярху маскоўскаму [[Аляксій (Рыдыгер)|Аляксію (Рыдыгеру)]] Усяленскі патрыярх Дзімітры заявіў, што Канстантынопаль вызнае Маскоўскі патрыярхат у межах 1589 году, гэта значыць без тэрыторыі Беларусі, Украіны, Балтыі і Смаленшчыны, якія на той час уваходзілі ў склад Рэчы Паспалітай. Наступны патрыярх Барталамей дадаў, што РПЦ бесьперапынна ўрывалася ў краіны, якія знаходзяцца пад духоўнай юрысдыкцыяй Канстантынопаля, менавіта ў Эстонію, Вугоршчыну і іншы краіны, робячы гэта заўсёды з дапамогай узброенай сілы савецкай арміі<ref>[http://www.svaboda.org/a/24876003.html Канфлікты і рознагалосьсі паміж праваслаўнымі цэрквамі], [[Радыё Свабода]], 31 студзеня 2004 г.</ref>. У 2006 годзе патрыярх Барталамэй зрабіў заяву ў Кіеве, што Канстантынопаль лічыць Кіеўскую мітраполію сваёй дачкой і, калі прыйдзе час, разгледзіць пытаньне аб яе самастойнасьці. 11 кастрычніку 2018 году Сынод Канстантынопальскай царквы спыніў дзеяньне граматы 1686 году, якая часова перадавала патрыярхату маскоўскаму права [[хіратонія|хіратоніі]] мітрапаліта кіеўскага<ref name="ukr.lb.ua"/><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=217458 Канстанцінопаль скасаваў указ 1686 года аб падпарадкаванні Кіеўскай мітраполіі Маскоўскаму патрыярхату] // [[Наша Ніва]], 11 кастрычніка 2018 г.</ref>. Прычынай стала парушэньне Маскоўскім патрыярхатам умоваў, на якіх гэтае права раней надавалася<ref>[https://www.pravda.com.ua/news/2018/10/11/7194911/ Рішення Синоду: Українська церква отримає томос], [[Українська правда]], 11.10.2018.</ref>. Увогуле, праваслаўныя каноны (34-е апостальскае правіла<ref>{{Навіна|аўтар=Сяргей Абламейка|загаловак=Беларускі архіяпіскап: Адсутнасьць у Беларусі аўтакефаліі парушае апостальскія каноны|спасылка=https://www.svaboda.org/a/29489991.html|выдавец=[[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=14 верасьня 2018|копія=https://krynica.info/be/2018/09/14/bapc-padtrymlivae-ukrainskuyu-autakefaliyu/|дата копіі=14 верасьня 2018|дата доступу=25 кастрычніка 2018}}</ref>) патрабуюць асобнай царквы для асобнага народу, аднак РПЦ працягвае не прызнаваць беларусаў і ўкраінцаў асобнымі народамі. З гэтай прычыны на розных узроўнях агучваецца і паўтараецца формула пра «трыадзіны расейскі народ»<ref name="ablamiejka">[[Сяргей Абламейка (гісторык)|Абламейка С.]] [https://www.svaboda.org/a/29519356.html Праваслаўныя беларусы — народ без сваёй царквы], [[Радыё Свабода]], 1 кастрычніка 2018 г.</ref>. === Сыстэматычнае парушэньне царкоўных канонаў === Патрыярх кіеўскі [[Філярэт (Дзянісенка)|Філярэт]] зьвінавачвае Маскоўскі патрыярхат у парушэньні царкоўных канонаў і прыводзіць у прыклад наступны эпізод з найноўшай гісторыі: у 1992 годзе [[Харкаўскі сабор]] склікалі незаконна, бо згодна з канонамі, яго мусіў склікаць мітрапаліт кіеўскі, а яго склікаў япархіяльны архірэй харкаўскі. Апроч таго, ён зазначае, што Маскоўская (Расейская) праваслаўная царква сыстэматычна парушае царкоўныя каноны на працягу ўсёй сваёй гісторыі: калі Расейская імпэрыя захапіла Грузію, грузінскага патрыярхата-Каталікоса, які існаваў стагодзьдзямі, скасавалі, а замест яго прызначылі экзарха, прычым расейца, а не грузіна; аналягічная сытуацыя была з Малдовай па далучэньні да СССР, калі Малдаўскую царкву таксама далучылі да РПЦ, хоць яна была часткай Румынскай царквы; цэрквы балтыйскіх краінаў таксама далучылі да РПЦ, хоць яны былі ў складзе Канстантынопальскага патрыярхату. Аднак раней, паводле патрыярха Філярэта, ніхто ня мог запярэчыць гэтым відавочным парушэньням царкоўных канонаў, бо Расейская імпэрыя і пазьней СССР былі моцнымі дзяржавамі<ref>Щербина С., Лєліч М. [https://daily.rbc.ua/ukr/show/patriarh-filaret-gotovy-prinyat-arhiereev-1536917516.html Патріарх Філарет: Ми готові прийняти всіх архієреїв УПЦ МП в нову помісну церкву], РБК-Україна, 17.09.2018.</ref>. === Ерась этнафілетызму === На Ўсеправаслаўным саборы, які адбыўся на востраве [[Крыт|Крыце]] 21 чэрвеня 2016 году, Маскоўскі патрыярхат зьвінавацілі ў [[ерась|ерасі]] [[этнафілетызм]]у. Зьвінавачваньне абвясьціў [[архіяпіскап]] [[кіпр]]скі [[Хрызастом II]]<ref>{{cite web |url=https://www.holycouncil.org/-/opening-archbishop-chrysostomos?inheritRedirect=true&redirect=%2Fdocuments |title=«ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΝΟΔΟ» |author= |date=20.06.2016 |website="Official Site - The Holy and Great Council of the Orthodox Church" |archiveurl=http://web.archive.org/web/20160624173704/https://www.holycouncil.org/-/opening-archbishop-chrysostomos?inheritRedirect=true&redirect=%2Fdocuments |archivedate= 24-06-2016|accessdate=24 червня 2016 |quote=εθνοφυλετισμού }} {{ref-el}}</ref>. === Супраца з спэцслужбамі, гандаль тытунем і побытавая раскоша === У сакавіку 2018 годзе ў час свайго візыту ў Баўгарыю [[Кірыл (Гундзяеў)]] выказаў у прысутнасьці прэзыдэнта краіны прэтэнзіі да баўгараў. Ён некалькі хвілін гаварыў пра сваё расчараваньне тым, як у Баўгарыі інтэрпрэтуецца вызваленьне ад туркаў. Паводле кіраўніка Маскоўскага патрыярхату, пералічэньня ў сьпісе нацыяў, якім падзякавалі за вызваленьне, нароўні з расейцамі народаў былой Расейскай імпэрыі — беларусаў, палякаў, фінаў, летувісаў — зьяўляецца прымяншэньнем ролі Расеі ў гэтых падзеях. Гэта выклікала рэакцыю баўгарскіх уладаў. Віцэ-прэм’ер Валеры Сімяонаў упершыню на высокім узроўні агучыў інфармацыю пра тое, што Кірыла (Гундзяева) называюць тытунёвым мітрапалітам Расеі, бо з 1996 году ён завёз на 14 мільярдаў даляраў безакцызных цыгарэт. Таксама віцэ-прэм’ер зазначыў раней паказаную ў мас-мэдыя раскошу, якая атачае кіраўніка Маскоўскага патрыярхату (асабісты самалёт, гадзіньнік за 30 тысячаў даляраў). Апроч таго, ён зьвярнуў увагу на тое, што Кірыл (Гундзяеў) — даведзены агент [[КДБ СССР]] з пазыўным «Міхайлаў»<ref>Гезгала С. [https://nn.by/?c=ar&i=205963 Віцэ-прэм'ер Балгарыі: І патрыярх Кірыл, гэты агент КГБ «Міхайлаў», мае нахабства вучыць нас «ісціне»?] // [[Наша Ніва]], 9 сакавіка 2018 г.</ref>. У 2018 годзе Нацыянальны архіў Латвіі апублікаваў засакрэчаныя дакумэнты КГБ [[Латвійская ССР|Латвійскай ССР]]. У сьпісе завэрбаваных грамадзянаў знайшлі [[Аляксандар (Кудрашоў)|Аляксандра Кудрашова]]. Цяпер ён — кіраўнік [[Рыская япархія Расейскай праваслаўнай царквы|Рыскай япархіі Расейскай праваслаўнай царквы]] (г.зв. «Латвійскай праваслаўнай царквы»). Высьветлілася, што Кудрашова ў 1982 годзе завэрбаваў супрацоўнік 5-га аддзелу 4-га аддзяленьня КГБ Латвійскай ССР Аляксандар Ішчанка, які надаў свайму агенту псэўданім «Чытач». У гэты час Кудрашоў працаваў бармэнам<ref>[https://censor.net.ua/photo_news/3103489/arhiv_latvii_opublikoval_dannye_agentov_kgb_na_spetsslujbu_rabotal_deyistvuyuschiyi_glava_rijskoyi_eparhii Архив Латвии опубликовал данные агентов КГБ. На спецслужбу работал действующий глава рижской епархии РПЦ Александр (Кудряшов). ДОКУМЕНТ], [[ЦЕНЗОР.НЕТ]], 21 сьнежня 2018 г.</ref>, аднак неўзабаве атрымаў сьвятарскае пасьвячэньне, а ў 1990 годзе ўзначаліў Рыскую япархію. У 1996 годзе Кудрашоў даручыў камэрцыйнай арганізацыі, створанай Ішчанкам у 1992 годзе, «кіраваць і атрымліваць прыбытак з жылых дамоў з гаспадарчымі пабудовамі, якія належаць Латвійскай праваслаўнай царкве»<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=222532 Латвія адкрыла архівы КГБ: праваслаўны мітрапаліт быў агентам і даручыў кіраваць маёмасцю царквы свайму куратару], [[Наша Ніва]], 21 сьнежня 2018 г.</ref>. === Сатанінскія дзеяньні === 15 кастрычніка 2018 году ў зьвязку з [[Наданьне аўтакефаліі Ўкраінскай праваслаўнай царкве|наданьнем Украінскай праваслаўнай царкве аўтакефаліі]] Маскоўскі патрыярхат у аднабаковым парадку разарваў эўхарыстычныя дачыненьні з Канстантынопальскім патрыярхатам і фактычна выйшаў у [[схізма|схізму]]. Кіраўнік экзархату Канстантынопальскага патрыярхату ў Сідэ й Антальі зрабіў з гэтай прычыны наступную заяву<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=219641 Канстанцінопальскі мітрапаліт назваў дзеянні РПЦ сатанінскімі], [[Наша Ніва]], 6 лістапада 2018 г.</ref>: {{Цытата|Гэтыя іх дзеяньні даюць радасьць толькі антыхрысту, які змагаецца з Хрыстом і Яго Царквой. Усе разумныя людзі глыбока засмучаныя падобнымі сатанінскімі дзеяньнямі.}} === Прыхоўваньне Крыжа Эўфрасіньні Полацкай === {{Асноўны артыкул|Крыж Эўфрасіньні Полацкай}} У 2020—2021 гадох зьявіліся сьведчаньні і аргумэнты за тое, што сьвятыня [[беларусы|беларускага народу]] [[Крыж Эўфрасіньні Полацкай]] патаемна ад грамадзкасьці захоўваецца ў [[Рызьніца|рызьніцы]] [[Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Расеі|патрыярха маскоўскага]] [[Троіца-Сергіева лаўра|Троіца-Сергіевай лаўры]]. Беларускі гісторык і археоляг [[Сяргей Тарасаў]] спасылаецца на атрыманую ў канцы 1990-х — пачатку 2000-х гадоў прыватную інфармацыю ад двух незнаёмых паміж сабой чалавек, зьвязаных з спэцслужбамі, паводле якіх маскоўскі патрыярх лічыць Крыж асабістай сьвятыняй і прыяжджае да яго маліцца. Паводле Сяргея Тарасава, пра гэта ведаюць герархі [[Беларускі экзархат|Беларускага экзархату]] і найвышэйшыя функцыянэры [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]], якія мелі магчымасьць пабачыць рэліквію на ўласныя вочы. Апроч таго, знаходжаньне Крыжа ў СССР па [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайне]] засьведчыў тагачасны кіраўнік [[БССР]] [[Панцеляймон Панамарэнка]], а ў 1997 годзе Крыж як «''дошку''», што «''зусім нядаўна паступіла зь дзяржаўнага музэю''» ў Троіца-Сергіевую лаўру дакладна апісаў кіраўнік Беларускага экзархату [[Філарэт (Вахрамееў)]], які ўзяў зь яго часьцінку крыві [[Ісус Хрыстос|Хрыста]] дзеля стварэньня копіі рэліквіі<ref name="Tarasau-2021">[https://nn.by/?c=ar&i=274240 «Патрыярх лічыць яго асабістай святыняй і прыязджае да яго маліцца». Дзе знаходзіцца Крыж Ефрасінні Полацкай?], [[Наша Ніва]], 9 чэрвеня 2021 г.</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Навіны|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/news/|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=uk|дата публікацыі=2025|копія=https://www.patriarchia.ru/db/news/|дата копіі=2025|дата доступу=20 чэрвеня 2025}} * [https://mospat.ru/ua/ Аддзел вонкавых царкоўных сувязяў Маскоўскага патрыярхату]{{ref-uk}} * [https://www.svaboda.org/a/31452125.html Гісторык і археоляг Сяргей Тарасаў сьцьвярджае, што Крыж Эўфрасіньні Полацкай — у Троіца-Сергіевай лаўры пад Масквой], [[Радыё Свабода]], 9 верасьня 2021 г. * [https://web.archive.org/web/20220112214330/https://svb1234.azureedge.net/a/31644107.html Лукашэнка заявіў, што Ўкраіну трэба вярнуць «ва ўлоньне нашай сапраўднай веры»], [[Радыё Свабода]], 7 студзеня 2022 г. {{Праваслаўе}} [[Катэгорыя:Расейская праваслаўная царква| ]] fwpm163xxum4kgi7ds81jg59daorlcp 2620969 2620962 2025-06-20T17:02:36Z W 11741 /* Вонкавыя спасылкі */ +6 катэгорыяў 2620969 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = Расейская праваслаўная царква |арыгінальная назва = {{мова-ru|Русская православная церковь|скарочана}} |выява = Christ the Savior Cathedral Moscow.jpg |альтэрнатыўны тэкст выявы = Катэдральны сабор РПЦ |подпіс выявы = [[Храм Хрыста Збаўцы]] ў [[Масква|Маскве]] |мапа = |подпіс мапы = |абрэвіятура = РПЦ |дэвіз = |папярэднік = [[Маскоўская мітраполія]] |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|15|12|1448|1}} [[дэ-факта]],<br>{{Дата пачатку|0|0|1589|1}} [[дэ-юрэ]] |тып = [[аўтакефальная царква]] |юрыдычны статус = рэлігійнае аб’яднаньне |мэта = пашырэньне праваслаўнай [[Хрысьціянства|хрысьціянскай]] веры |штабкватэра = [[Паўднёвая адміністрацыйная акруга]], [[Данілаўскі раён (Масква)|Данілаўскі раён]], вул. [[Данілаўскі Вал]], [[Данілаў манастыр]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Маскоўская патрыярхія|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1244854.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref> |месцазнаходжаньне = [[Масква]] |каардынаты = {{Каардынаты|55|42|39|паўночнае|37|37|50|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = 16 краінаў на поўначы [[Эўразія|Эўразіі]], зь іх 9 у [[Азія|Азіі]] |сяброўства = [[Сусьветны сабор]], [[Сусьветная рада цэркваў]] (Швайцарыя) |афіцыйныя мовы = расейская (дэ факта) |пасада кіраўніка = Патрыярх |імя кіраўніка = [[Кірыла (Гундзяеў)]] |пасада кіраўніка 2 = Кіраўнік справамі |імя кіраўніка 2 = [[Рыгор (Пятроў)]] |пасада кіраўніка 3 = Патрыяршы намесьнік |імя кіраўніка 3 = [[Павал (Панамароў)]] |пасада кіраўніка 4 = Кіраўнік Адміністрацыйнага сакратарыяту |імя кіраўніка 4 = [[Фама (Масалоў)]] |асноўныя асобы = [[Марк (Галаўкоў)]], [[Варсанофій (Судакоў)]] |кіроўны орган = Сьвяты сынод |матчыная кампанія = |зьвязаныя кампаніі = [[Беларускі экзархат]], [[Японская праваслаўная царква]] |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = 29 450 сьвятароў (2007 год) |колькасьць валянтэраў = |сайт = [https://www.patriarchia.ru/ua/ patriarchia.ru/ua] |заўвагі = |колішняя назва = }} '''Расейская праваслаўная царква''' — [[аўтакефалія|аўтакефальная]] хрысьціянская царква Расеі, якая займае 5-е месца ў [[дыптых]]у праваслаўных цэркваў. Была найбольшай з існых [[Праваслаўная царква|праваслаўных цэркваў]]. Мела другую афіцыйную назву — Маскоўскі патрыярхат. Паводле 1-га Статуту РПЦ 2000 году, «Расейская праваслаўная царква ёсьць ''шмат[[Народнасьць|нацыянальнай]]'' памеснай аўтакефальнай царквой». Згодна з 3-м артыкулам яе дзейнасьць пашыралася на 16 краінаў на паўночным усходзе [[Эўразія|Эўразіі]]: * 9 краінаў на поўначы [[Азія|Азіі]] — [[Азэрбайджан]], [[Казахстан]], [[Кітай]], [[Кыргыстан]], [[Манголія|Манголію]], [[Таджыкістан]], [[Туркмэністан]], [[Узбэкістан]] і [[Японія|Японію]]; * 7 краінаў [[Усходняя Эўропа|Усходняй Эўропы]] — [[Беларусь]], [[Латвія|Латвію]], [[Летува|Летуву]], [[Малдова|Малдову]], [[Расея|Расею]], [[Украіна|Украіну]] і [[Эстонія|Эстонію]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава І. Агульныя палажэньні|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203391.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. Паводле 4-га артыкула Статуту, ажыцьцяўляла «дзейнасьць на падставе: а) [[Біблія|Сьвятога Пісаньня]] і [[Сьвятое Паданьне|Сьвятога Паданьня]]; б) канонаў і [[Правілы сьвятых апосталаў|правілаў сьвятых апосталаў]], [[Сусьветны сабор|Сусьветных]] і Памесных сабораў і [[Айцы Царквы|сьвятых айцоў]]; в) пастановаў Памесных і [[Архірэй]]скіх сабораў, Сьвятога [[сынод]]у і ўказаў [[Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Расеі|маскоўскага патрыярха]]». Згодна зь 5-м артыкулам «РПЦ зарэгістраваная ў якасьці [[Юрыдычная асоба|юрыдычнай асобы]] ў Расейскай Фэдэрацыі як цэнтралізаваная [[Рэлігія|рэлігійная]] арганізацыя. [[Маскоўская патрыярхія]] і іншыя кананічныя падразьдзяленьні РПЦ, якія знаходзяцца на тэрыторыі РФ, рэгіструюцца ў якасьці юрасобаў як рэлігійныя арганізацыі»<ref name="а"/>. У 6-м артыкуле Статуту прадугледжвалася, што «РПЦ мае [[Герархія|герархічную]] будову кіраваньня». Згодна зь 7-м артыкулам «найвышэйшымі органамі царкоўнай [[Улада|улады]] і кіраваньня ёсьць ''Памесны сабор'', ''Архірэйскі сабор'', ''Сьвяты сынод'' на чале з маскоўскім патрыярхам». Пры патрыярху і Сьвятым сынодзе ў якасьці выканаўчага органу дзейнічала ''Найвышэйшая царкоўная рада''. Дарадчым органам, які садзейнічаў найвышэйшай царкоўнай уладзе РПЦ у падрыхтоўцы рашэньняў, якія тычыліся найбольш важных пытаньняў унутранага жыцьця і вонкавай дзейнасьці РПЦ, ёсьць ''Міжсаборная прысутнасьць''. Паводле 8-га артыкула, у РПЦ дейнічалі царкоўныя [[суд]]ы ў 3-х інстанцыях: а) [[Япархія|епархіяльны]] суд, б) найвышэйшы агульнацаркоўны суд, в) суд Архірэйскага сабору. У 9-м артыкуле адзначалася: «Службовыя асобы і супрацоўнікі кананічных падразьдзяленьняў, а таксама [[клірык]]і і [[Прыход|прыхаджане]] ''ня'' могуць зьвяртацца ў органы [[Дзяржава|дзяржаўнай]] улады і ў цывільны суд у пытаньнях, якія адносяцца да ўнутрыцаркоўнага жыцьця, улучна з кананічным кіраваньнем, царкоўным уладкаваньнем, [[Набажэнства|богаслужэбнай]] і пастырскай дзейнасьцю». Паводле 10-га артыкула, «кананічныя падразьдзяленьні РПЦ ''не'' вядуць палітычнай дзейнасьці і ''не'' надаюць свае [[Памяшканьне|памяшканьні]] для правядзеньня палітычных мерапрыемстваў»<ref name="а"/>. Утварылася ў 1448 годзе як кананічна ізаляваная<ref name="eiu">Мицик Ю. Московський Патріархат // Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К.: Наук. думка, 2010. — Т. 7 : Мл — О. С. 87.</ref> '''Маскоўская царква''' (царква [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]]) у выніку самавольнага выхаду [[Маскоўская мітраполія|Маскоўскай мітраполіі]] з-пад юрысдыкцыі [[Канстантынопальскі патрыярхат|Канстантынопальскага патрыярхату]]. [[De facto|Фактычнае]] вызнаньне здабыла толькі ў 1589 годзе, але ў адрозьненьне ад іншых аўтакефальных цэркваў ніколі не атрымлівала [[томас]]у аб аўтакефаліі<ref name="risu">{{Спасылка|url=https://risu.org.ua/ua/index/all_news/confessional/orthodox_relations/72644/|загаловак=У Вселенському Патріархаті заявили, що не давали Томосу Російській Церкві|выдавец=[https://risu.org.ua/ Релігійно-Інформаційна Служба України]|мова=uk|дата доступу=2018-09-20}}</ref>. У 1686 годзе з парушэньнем царкоўных канонаў захапіла [[Кіеўская мітраполія Канстантынопальскага патрыярхату|Кіеўскую мітраполію Канстантынопальскага патрыярхату]]. У 1721—1917 гадох фактычна ўзначальвалася [[обэр-пракурор]]амі «[[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод|Найсьвяцейшага ўрадавага сыноду]]», сьвецкімі чыноўнікамі [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]. Па савецкіх рэпрэсіх, якія зьнішчылі значную частку сьвятароў, у 1943 годзе аднавіла дзейнасьць пры спрыяньні [[Сталін]]а і трапіла пад кантроль [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі|КДБ СССР]]. У наш час абвяшчае сябе адзінай кананічнай праваслаўнай царквой на тэрыторыі былога [[СССР]] з выняткам [[Грузія|Грузіі]] і [[Армэнія|Армэніі]]<ref>[http://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203391.html Статут РПЦ. Глава 1]</ref>, аднак на частку гэтай тэрыторыі прэтэндуюць іншыя аўтакефальныя праваслаўныя цэрквы — [[Малдаўская праваслаўная царква|Малдаўская]] і [[Эстонская праваслаўная царква Канстантынопальскага патрыярхату|Эстонская]], а таксама аўтакефальныя праваслаўныя цэрквы [[Беларуская аўтакефальная праваслаўная царква|Беларусі]] і [[Праваслаўная царква Ўкраіны|Ўкраіны]]. Усяленскі (Канстантынопальскі) патрыярхат вызнае Расейскую праваслаўную царкву толькі ў межах 1589 году, калі заходняя граніца Маскоўскай дзяржавы прыкладна адпавядала сучаснай заходняй граніцы Расейскай Фэдэрацыі. 15 кастрычніка 2018 году ў адказ на [[наданьне аўтакефаліі Ўкраінскай праваслаўнай царкве]] і спыненьне дзеяньня граматы 1686 году, якая часова перадавала патрыярхату маскоўскаму права [[хіратонія|хіратоніі]] мітрапаліта кіеўскага (улада якога гістарычна пашыралася ў тым ліку на тэрыторыю [[Беларусь|Беларусі]]), у аднабаковым парадку разарвала [[эўхарыстыя|эўхарыстычныя]] дачыненьні з Усяленскім (Канстантынопальскім) патрыярхатам і выйшла ў [[схізма|схізму]]<ref name="ukr.lb.ua">[https://ukr.lb.ua/society/2018/10/15/410010_viryani_upts_mp_pered_viborom_shizma.html Віряни УПЦ МП перед вибором: схизма разом з РПЦ або єдність зі вселенським православ'ям, — Євстратій Зоря], LB.ua, 15.10.2018.</ref>. == Назва == Па [[дэ-факта|фактычным]] аддзяленьні Маскоўскай мітраполіі ад Канстантынопальскага патрыярхату (1448 год) незалежная царква Маскоўскай дзяржавы ўпершыню ўпамінаецца як ''Маскоўская царква'' ({{мова-ru|«Церковь Московская»|скарочана}}) у дакумэнце Маскоўскага сабору 1459 году<ref name="Martas116">Мартос А. Беларусь в исторической государственной и церковной жизни. — Буэнос-Айрес, 1966. — Минск: Белорусский Экзархат Русской Православной Церкви, 1990. С. 116.</ref>, тады ж гэтая назва замацавалася як афіцыйная<ref>Остапенко А. В. [https://shron1.chtyvo.org.ua/Ostapenko_Anatolii/Etnichni_faktory_u_protsesakh_formuvannia_biloruskoho_narodu_ta_natsii.pdf?PHPSESSID=m47mi2g6psl5t9sjten73f21f1 Етнічні фактори у процесах формування білоруського народу та нації : автореф. дис. … д-ра іст. наук] : [спец.] 07.00.05 «Етнологія» / Остапенко Анатолій Володимирович ; Київський нац. ун-т ім. Тараса Шевченка. — Захищена 26.04.2021. — Київ, 2021. С. 164—165.</ref>. За часамі «[[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод|Найсьвяцейшага ўрадавага сыноду]]» не існавала аднастайнай (афіцыйна або юрыдычна зафіксаванай) назвы праваслаўнай царкоўнай арганізацыі на тэрыторыі [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], і ў розных крыніцах сустракаюцца варыянты: ''Праваслаўная каталіцкая грэцка-расейская царква'' ({{мова-ru|Православная кафолическая греко-российская церковь|скарочана}}), ''Расейская Царква'' ({{мова-ru|Российская Церковь, Русская Церковь|скарочана}}), ''Расейская Праваслаўная Царква'' ({{мова-ru|Российская Православная Церковь|скарочана}}), ''Расейская Праваслаўная каталіцкая Царква'' ({{мова-ru|Российская Православная кафолическая Церковь|скарочана}}), ''Грэцка-Расейская Царква'' ({{мова-ru|Греко-Российская Церковь|скарочана}}), ''Праваслаўная Грэцка-расейская Царква'' ({{мова-ru|Православная Греко-российская Церковь|скарочана}}), у XVIII ст. — ''Расейская Царква грэцкага закону'' ({{мова-ru|Российская Церковь греческого закона|скарочана}})<ref>Прот. Владислав Цыпин. [http://www.pravenc.ru/text/150023.html Ведомство православного исповедания] // Православная энциклопедия. Т. VII. — М. : Церковно-научный центр «Православная энциклопедия», 2004. С. 369.</ref>. У дакумэнтах [[Усерасейскі царкоўны сабор|Усерасейскага царкоўнага сабору]] (1917—1918) царква ў Расеі, як правіла, называецца «Расейская Праваслаўная Царква» ({{мова-ru|Российская Православная Церковь|скарочана}}). У 1943 годзе адбылася зьмена другой афіцыйнай назвы Маскоўскага патрыярхату — з ''Расейскай праваслаўнай царквы'' ({{мова-ru|Российская православная церковь|скарочана}}) на ''«Рускую праваслаўную царкву»'' ({{мова-ru|Русская православная церковь|скарочана}})<ref name="eiu"/>. Тытул прадстаяцеля царквы зьмянілі з ''[[Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Расеі|Патрыярха Маскоўскага і ўсяе Расеі]]'' ({{мова-ru|Патриарх Московский и всея России|скарочана}}) на ''«Патрыярха Маскоўскага і ўсяе Русі»'' ({{мова-ru|Патриарх Московский и всея Руси|скарочана}}). Пытаньне аб назьве патрыярхату ўзьняў [[Сталін]], аднак паводле афіцыйнай вэрсіі<ref name="odintsov">Одинцов М.И. Русские патриархи ХХ века. М.: Изд-во РАГС, 1994. С. 290 [http://www.krotov.info/acts/20/1940/19430904.html].</ref>, сам тытул прапанаваў будучы новы патрыярх [[Сергій (Старагародзкі)]], Сталін нібы толькі пагадзіўся з прапановай і дадаў, што «гэта слушна». Тым часам у назьве царквы ня мусіць быць прыналежнасьці да пэўнай нацыі — [[расейцы|расейцаў]] ({{мова-ru|русские|скарочана}}), бо [[Праваслаўная царква]] зьяўляецца адзінай і належыць [[Ісус Хрыстос|Хрысту]], а ня нейкай нацыі або дзяржаве. З гэтай прычыны ў [[Грэцкая мова|грэцкай мове]] Расейскую праваслаўную царкву (аналягічна праваслаўным цэрквам у іншых краінах) называюць ''Праваслаўнай царквой у Расеі'' ({{мова-el|Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία|скарочана}}). Адпаведна, пазначэньне прыналежнасьці царквы да пэўнай нацыі сьведчыць пра [[ерась]] [[этнафілетызм]]у — рэлігійны [[нацыяналізм]]<ref name="bbc">Хоменко С., Денисов М. [https://www.bbc.com/russian/features-46067226 Константинополь: Московского патриархата на Украине больше нет], Расейская служба [[BBC]], 2 лістапада 2018 г.</ref>. == Кіраваньне == * ''Памесны сабор''. Склікаўся [[Архірэй]]скім саборам. Складаўся з архірэяў і абраных прадстаўнікоў [[клір]]у, [[Манах|манаства]] і [[Прыход|прыхаджанаў]] на чале з патрыярхам або месцазахавальнікам патрыяршага прастолу. Правамоцны пры ўдзеле 2/3 сябраў, у тым ліку 2/3 архірэяў ад агульнага ліку герархаў. Простай большасьцю прысутных сябраў абіраў прэзыдыюм на чале з патрыярхам або месцазахавальнікам для кіраваньня паседжаньнямі, сакратарыят на чале з сакратаром у архірэйскім сане і працоўныя органы. Абіраў [[патрыярх]]а. Надаваў [[Аўтакефалія|аўтакефалію]], [[Аўтаномія|аўтаномію]] і [[самакіраваньне]] часткам РПЦ. На прапанову Архірэйскага сабору выпрацоўваў стаўленьне да ўзаменаў зь іншымі памеснымі цэрквамі, іншаслаўнымі [[канфэсія]]мі і нехрысьціянскімі рэлігійнымі грамадамі, [[дзяржава]]мі і [[грамадзтва]]м у 16 краінах сваёй дзейнасьці. Прапануе Архірэйскаму сабору перагледзець рашэньні ў галіне веравучэньня і кананічнага ўладкаваньня з улікам меркаваньняў, выказаных большасьцю сваіх удзельнікаў. Пратаколы паседжаньняў падпісваў сакратар і зацьвярджаў старшыня прэзыдыюму. Прэзыдыюм, сакратар і старшыні працоўных органаў складалі саборную раду, якая разглядала пытаньні наконт павесткі дня. Архірэі сабору складалі Архірэйскую нараду, якую склікалі старшыня сабору, яго рада або 1/3 архірэяў для разгляду пастановаў сабору, якія выклікалі сумненьне наконт адпаведнасьці [[Сьвятое Пісаньне|Сьвятому Пісаньню]] і [[Сьвятое Паданьне|Сьвятому Паданьню]]. Пры паўторным адрынаньні рашэньня сабору большасьцю архірэяў яно губляе сілу саборнага вызначэньня. Рашэньні ў выглядзе пастановаў і вызначэньняў падпісвалі старшыня і ўсе 12 сябраў-архірэяў прэзыдыюму<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава ІІ. Памесны сабор|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203393.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. * ''Архірэйскі сабор''. Складаўся з епархіяльных і [[Вікарый|вікарных]] архірэяў. Склікаўся патрыярхам або месцазахавальнікам і Сьвятым [[сынод]]ам аднойчы на 4 гады і напярэдадні Памеснага сабору. Уносіў на зацьвярджэньне Памеснага сабору парадак паседжаньня, праграму, павестку дня і яго будову. Зацьвярджаў Палажэньні аб складзе Памеснага сабору і абраньні патрыярха. Тлумачыў [[Хрысьціянства|хрысьціянскае]] веравучэньне і нормы хрысьціянскай [[Мараль|маралі]] на падставе Сьвятога Пісаньня і Сьвятога Паданьня. Уносіў зьмяненьні ў Статут РПЦ. Вырашаў пытаньні [[Багаслоўе|багаслоўя]], канонаў, набажэнства і пастырства. Кананізаваў сьвятых і праслаўляў мясцовашанаваных сьвятых. Тлумачыў сьвятыя каноны і царкоўныя законапалажэньні. Вызначаў характар дачыненьняў зь дзяржаўнымі ўстановамі. Прапаноўваў Памеснаму сабору стварыць аўтаномныя і самакіраваныя цэрквы. Зацьвярджаў рашэньні Сьвятога сыноду аб стварэньні [[экзархат]]аў, [[Мітрапаліт|мітрапаліцкіх]] акругаў, [[мітраполія]]ў і япархіяў, вызначэньне іх межаў і найменьняў, а таксама рашэньні Сынодаў самакіраваных цэркваў аб стварэньні мітраполіяў і япархіяў. Таксама зацьвярджаў рашэньні Сьвятога сыноду аб стварэньні сынадальных установаў. Зацьвярджаў заканадаўчыя дзеяньні Сьвятога сыноду. Усталёўваў парадак дзейнасьці ўсіх царкоўных судоў. Разглядаў фінансавую справаздачу Сьвятога сыноду і ўхваляў правілы плянаваньня агульнацаркоўных даходаў і выдаткаў. Зацьвярджаў новыя агульнацаркоўныя ўзнагароды<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава ІІІ. Архірэйскі сабор|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203399.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. * ''Сьвяты сынод''. Складаўся з патрыярха або месцазахавальніка ў якасьці старшыні, 9 пастаянных і 5 часовых сябраў зь ліку епархіяльных архірэяў. Правамоцны пры ўдзеле 2/3 сябраў. Зацьвярджаў рашэньні большасьцю галасоў бяз права ўстрыманьня. Пастаяннымі сябрамі былі: старшыня Аддзелу вонкавых царкоўных сувязяў і кіраўнік справамі [[Маскоўская патрыярхія|Маскоўскай патрыярхіі]] паводле пасады, а таксама 7 мітрапалітаў паводле катэдры: [[Кіеўская мітраполія Маскоўскага патрыярхату|кіеўскі]] (Украіна), [[Санкт-Пецярбурская мітраполія|санкт-пецярбурскі]], [[Круціцкі мітрапаліт|круціцкі]] (Маскоўская вобласьць), [[Менская мітраполія|менскі]] (Беларусь), [[Кішынёўская мітраполія|кішынёўскі]] ([[Малдова]]), [[Астанайская япархія|астанайскі]] (Казахстан) і [[Ташкенцкая япархія|ташкенцкі]] (Узбэкістан). Часовых сябраў выклікалі на адну паўгадовую сэсію паводле старшынства архірэйскай [[Хіратонія|хіратоніі]] зь ліку япіскапаў, якія кіравалі япархіяй звыш 2-х гадоў. Год падзяляўся на вяснова-летнюю і восеньска-зімовую сэсіі. Паседжаньні склікаў патрыярх, які прадстаўляў павестку дня на першым паседжаньні і кіраваў паседжаньнямі. Сакратаром быў кіраўнік справамі Маскоўскай патрыярхіі, які складаў часопіс паседжаньняў. Калі патрыярх паўторна ня згодны з рашэньнем большасьці, то яго разгляд перадаюць на Архірэйскі сабор. Усе часопісы і вызначэньні падпісвалі старшыня і ўсе прысутныя сябры. Тлумачыў прымяненьне кананічных пастановаў. Упарадкоўваў багаслоўскія справы. Выдаваў дысцыплінарныя пастановы кліру, манаству і царкоўным працаўнікам. Ухваляў статуты самакіраваных цэркваў, экзархатаў і мітрапаліцкіх акругаў. Разглядаў часопісы 2-х апошніх. Усталёўваў парадак валоданьня, карыстаньня і распараджэньня [[Будынак|будынкамі]] і [[Маёмасьць|маёмасьцю]]. Кананізаваў мясцовашанаваных сьвятых. Абіраў і вызначаў утрыманьне архірэяў. Прызначаў кіраўнікоў сынадальных установаў, [[рэктар]]аў духоўных акадэміяў і [[сэмінарыя]]ў, [[Ігумен (манастыр)|ігуменаў]] і намесьнікаў манастыроў. Таксама прызначаў архірэяў, клірыкаў і прыхаджанаў для паслушаньня за мяжой. Сярод іншага, на прапанову патрыярха прызначаў сябраў Найвышэйшай царкоўнай рады зь ліку кіраўнікоў сынадальных і агульнацаркоўных установаў ды падразьдзяленьняў Маскоўскай патрыярхіі. Урэшце, прызначаў сябраў Міжсаборнай прысутнасьці. Зацьвярджаў епархіяльных архірэяў на пасадзе сьвята[[архімандрыт]]аў [[манастыр]]оў. Ухваляў агульнацаркоўны плян выдаткаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава V. Сьвяты сынод|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203401.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. * ''Найвышэйшая царкоўная рада''. Складалася з патрыярха ў якасьці старшыні, прызначаных Сьвятым сынодам сябраў і кіраўнікоў сынадальных установаў паводле пасады. Падпарадкоўваўся патрыярху. Разглядала справы царкоўнага гаспадараньня і ўзаемінаў зь дзяржавай, а таксама дзейнасьць царкоўных [[Сродак масавай інфармацыі|сродкаў масавай інфармацыі]]. Прадпрымала захады для выкананьня вызначэньня Памеснага і Архірэйскага сабораў, пастановаў і вызначэньня Сьвятога сыноду, а таксама ўказаў і распараджэньняў патрыярха<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава VI. Найвышэйшая царкоўная рада|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/2777569.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. * ''Міжсаборная прысутнасьць''. Складалася часткова з пастаянных сябраў Сьвятога сыноду і сябраў Найвышэйшая царкоўнай рады паводле пасады. Частка сябраў абіралася зь ліку архірэяў, клірыкаў, манаства і прыхаджанаў Сьвятым сынодам. Склад пераглядаўся кожныя 4 гады на прапанову патрыярха. Рыхтавала рашэньні Архірэйскага сабору і Сьвятога сыноду на даручэньне патрыярха або Сьвятога сыноду<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава VII. Міжсаборная прысутнасьць|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/2777594.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. * ''[[Маскоўская патрыярхія]]''. Яднала ўстановы пад наўпроставым кіраўніцтвам патрыярха. Улучала адміністрацыйны сакратарыят, [[выдавецтва]], прэс-службу, кіраўніцтва справамі, управу [[Маскоўская мітраполія|Маскоўскай мітраполіі]], управу ў справах япархіяў у краінах [[Блізкае замежжа|блізкага замежжа]], а таксама 3 камісіі: 1) каардынацыі выставачнай дзейнасьці, 2) фізычнай культуры і [[спорт]]у, 3) узнагародную<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Маскоўская патрыярхія|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/organizations/1452126/|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. * ''Найвышэйшы агульнацаркоўны суд''. Складаўся са старшыні і 4-х архірэяў, абраных Архірэйскім саборам на 4 гады. Быў судом 2-й інстанцыі для царкоўных правапарушэньняў клірыкаў, манаства і прыхаджанаў, падсудных епархіяльным судам. Таксама разглядаў у якасьці суду 1-й інстанцыі такія правапарушэньні архірэяў і кіраўнікоў сынадальных установаў. Пастановы суду падлягалі выкананьню пасьля зацьвярджэньня патрыярхам і Сьвятым сынодам. Пры іх нязгодзе набывала моц іх рашэньне з магчымасьцю перадачы справы ў суд Архірэйскага сабору. Наглядаў за дзейнасьцю епархіяльных судоў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава IX. Царкоўны суд|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203405.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. == Будова == На 2025 год у склад Расейскай праваслаўнай царквы ўваходзілі: * [[Украінская праваслаўная царква (Маскоўскага патрыярхату)]] (53 япархіі), якая «ёсьць [[Самакіраваньне|самакіраванай]] з правамі шырокай [[Аўтаномія|аўтаноміі]]» згодна зь 10-й главой Статуту РПЦ 2000 году і якой «нададзеная [[незалежнасьць]] і самастойнасьць у яе кіраваньні ў адпаведнасьці з Вызначэньнем Архірэйскага сабору РПЦ 25—27 кастрычніка 1990 году "Аб Украінскай праваслаўнай царкве"»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава X. Украінская праваслаўная царква|спасылка=https://www.patriarchia.ru/db/text/5082273.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>; * 2 [[Аўтаномная праваслаўная царква|аўтаномныя царквы]] — [[Кітайская праваслаўная царква|Кітайская]] і [[Японская праваслаўная царква|Японская]] (3 япархіі)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава XІ. Аўтаномныя цэрквы|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1405099.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>; * 4 [[Самакіраваная царква|самакіраваныя царквы]] — [[Латвійская праваслаўная царква|Латвійская]] (2 япархіі), [[Праваслаўная царква Малдовы|Малдовы]] (7 япархіяў) і [[Эстонская хрысьціянская праваслаўная царква|Эстонская]] (2 япархіі), а таксама [[Расейская праваслаўная царква замежжа|Расейская ў замежжы]] (Новы Ёрк; 8 япархіяў у Ангельшчыне, [[Аўстралія|Аўстраліі]], [[Вэнэсуэла|Вэнэсуэле]], ЗША, Канадзе і [[Нямеччына|Нямеччыне]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава XІІ. Самакіраваныя цэрквы|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203407.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>; * 4 [[экзархат]]ы — [[Беларускі экзархат]] (15 япархіяў), утвораны паводле «[[Народнасьць|нацыянальна]]-рэгіянальнага прынцыпу», дзе «епархіяльныя і вікарныя архірэі экзархату абіраюцца і прызначаюцца Сьвятым сынодам паводле прадстаўленьня Сыноду экзархату»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава XІІІ. Экзархаты|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203411.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>, а таксама 3 патрыяршыя экзархаты [[Патрыяршы экзархат Афрыкі|Афрыкі]] (2 япархіі ў [[Эгіпет|Эгіпце]] і [[Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка|Паўднёвай Афрыцы]]), [[Патрыяршы экзархат Заходняй Эўропы|Заходняй Эўропы]] ([[Парыж]]; 5 япархіяў у Ангельшчыне, [[Бэльгія|Бэльгіі]], [[Гішпанія|Гішпаніі]], [[Нідэрлянды|Нідэрляндах]] і Францыі) і [[Патрыяршы экзархат Паўднёва-Ўсходняй Азіі|Паўднёва-Ўсходняй Азіі]] ([[Сынгапур]]; 4 япархіі ў [[Паўднёвая Карэя|Паўднёвай Карэі]], Сынгапуры, [[Тайлянд]]зе і на [[Філіпіны|Філіпінах]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Экзархаты|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/organizations/30969/|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>; * 2 [[Мітрапаліцкая царква|мітрапаліцкія акругі]] — [[Казахстанская мітрапаліцкая акруга|Казахстанскую]] (10 япархіяў) і [[Сярэднеазіяцкая мітрапаліцкая акруга|Сярэднеазіяцкую]] ([[Ташкент]]; 3 япархіі ў [[Кыргыстан]]е, [[Таджыкістан]]е і Ўзбэкістане)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава XIV. Мітрапаліцкія акругі|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1405167.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>; * 61 [[мітраполія]], у тым ліку [[Менская мітраполія]] ў складзе Беларускага экзархату<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Арганізацыі|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/organizations/|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>; * 327 [[япархія]]ў, зь іх 206 у Расеі і 7 асобных япархіяў за мяжой у [[Аргентына|Аргентыне]], Азэрбайджане і Армэніі, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Летуве ([[Віленская япархія]]) і Нямеччыне<ref name="б"/>; * [[Архіепіскапія заходнеэўрапейскіх прыходаў расейскай традыцыі]] (Францыя)<ref name="б"/>. * 37 стаўрапігійных [[манастыр]]оў у Расеі, зь іх 17 мужчынскіх<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Стаўрапігійныя манастыры|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/organizations/3491784/|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. На канец 2006 году, і да далучэньня РПЦЗ, Маскоўскі патрыярхат меў 136 япархіяў у [[Расея|Расеі]], [[Украіна|Украіне]], [[Эстонія|Эстоніі]], [[Латвія|Латвіі]], [[Летува|Летуве]], [[Малдова|Малдове]], [[Азэрбайджан]]е, [[Казахстан]]е, [[Узбэкістан]]е, [[Кыргыстан]]е, [[Таджыкістан]]е і [[Туркмэністан]]е (гэтыя краіны абвяшчаюцца «кананічнымі тэрыторыямі»), а таксама ў дыяспары — [[Аўстрыя|Аўстрыі]], [[Аргентына|Аргентыне]], [[Бэльгія|Бэльгіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Нідэрлянды|Нідэрляндах]], [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], [[Нямеччына|Нямеччыне]], [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], [[ЗША]] і [[Канада|Канадзе]]<ref name="spis">[http://magazines.russ.ru/oz/2001/1/spr.html Как устроена Русская православная церковь] {{ref-ru}}</ref>; [[Беларускі экзархат]]; 171 архіерэяў, зь іх 131 епархіяльных, 40 вікарных, без уліку 13, якія былі на адпачынку. Дзейнічалі 713 манастыроў, у тым ліку ў Расеі: 208 мужчынскіх і 235 жаночых; ва Ўкраіне: 89 мужчынскіх і 84 жаночыя; у іншых краінах у межах былога [[СССР]]: 38 мужчынскіх і 54 жаночыя; у рэшце замежных краінаў: 2 мужчынскія і 3 жаночыя. Стаўрапігіяльных манастыроў было 25. Агульная колькасьць прыходаў — 27 393 (колькасьць хутка расьце). Агульная колькасьць духавенства — 29 450. Прыходы, прадстаўніцтвы і іншыя падразьдзяленьні РПЦ існавалі ў [[Фінляндыя|Фінляндыі]], [[Швэцыя|Швэцыі]], [[Нарвэгія|Нарвэгіі]], [[Данія|Даніі]], [[Гішпанія|Гішпаніі]], [[Італія|Італіі]], [[Швайцарыя|Швайцарыі]], [[Грэцыя|Грэцыі]], на [[Кіпр]]ы, у [[Ізраіль|Ізраілі]], [[Лібан]]е, [[Сырыя|Сырыі]], [[Іран]]е, [[Тайлянд]]зе, [[Аўстралія|Аўстраліі]], [[Эгіпет|Эгіпце]], [[Туніс]]е, [[Марока]], ПАР, [[Бразылія|Бразыліі]] і [[Мэксыка|Мэксыцы]]<ref name="spis"/>. == Дзейнасьць == У якасьці рэлігійна-праўнай асновы сваёй дзейнасьці разглядае [[Сьвятое Пісаньне]], а таксама [[Сьвятая Традыцыя|Святую Традыцыю]]. Апошняя ўлучае каноны, аўтарызаваныя Царквой богаслужбовыя тэксты, творы сьвятых айцоў, жыціі Сьвятых, а таксама звычаі Царквы. З 1991 году мае статус [[Юрыдычная асоба|юрыдычнай асобы]]. == Адукацыя == На 2016 год Расейская праваслаўная царква мела адну агульнацаркоўную асьпірантуру і дактарантуру, 5 духоўных акадэміяў (у Маскве, Санкт-Пецярбургу, Кіеве, Кішынёве, Менску), 6 унівэрсітэтаў і інстытутаў, 53 духоўных сэмінарыі, 29 духоўных вучэльняў. == Гісторыя == === Утварэньне Маскоўскай мітраполіі === Расейская праваслаўная царква выводзіць сваю гісторыю з 988 году — часу [[Хрост Русі|Хросту]] [[Кіеўская Русь|Кіеўскага княства]] і ўтварэньня Кіеўскай мітраполіі [[Канстантынопальскі патрыярхат|Канстантынопальскага патрыярхату]]. Аднак існаваньне [[Маскоўская мітраполія|Маскоўскай мітраполіі]] (папярэдніцы Маскоўскага патрыярхату) пачалося толькі па захопе [[Залатая Арда|Залатой Ардой]] [[Кіеў|Кіева]] ў 1240 годзе, калі загінуў мітрапаліт кіеўскі Ёсіф, а ў 1299 годзе мітрапаліт [[Максім (мітрапаліт кіеўскі)|Максім]] перанёс сваю рэзыдэнцыю ўва [[Ўладзімер на Клязьме]] — бліжэй да ардынскай сталіцы [[Сарай|Сараю]]. У 1352 годзе катэдру перанесьлі ў [[Масква|Маскву]], пры гэтым тамтэйшыя мітрапаліты працягвалі тытулявацца «кіеўскімі». Тым часам самавольны перанос біскупскай катэдры не адпавядае царкоўным канонам, бо забараняецца правілам 82 [[Картагенскі сабор|Картагенскага сабору]], таму такое тытуляваньне было некананічным<ref>[[Апанас (Мартас)|Мартос А.]] Беларусь в исторической государственной и церковной жизни. — Буэнос-Айрес, 1966. — Минск: Белорусский Экзархат Русской Православной Церкви, 1990. С. 88.</ref>. Фактычная ліквідацыя Кіеўскай мітраполіі (бо мітрапаліт больш не знаходзіўся ў Кіеве) прычынілася да ўтварэньня асобных Маскоўскай і [[Літоўская мітраполія|Наваградзкай (Літоўскай)]] мітраполіяў Канстантынопальскага патрыярхату. === Кананічная ізаляцыя Маскоўскай царквы === [[Файл:Engraving of Red Square & Kremlin (Moscow, 1654).jpg|значак|Арыгінальны абрад МЦ «Шествие на осляти». Масква, 1654 г.]] У 1448 годзе ўтварылася незалежная Маскоўская царква (упершыню значыцца пад назвай {{мова-ru|«Церковь Московская»|скарочана}} у дакумэнце Маскоўскага сабору 1459 году<ref name="Martas116"/>), што стала вынікам самавольнага выхаду Маскоўскай мітраполіі з-пад юрысдыкцыі [[Канстантынопальскі патрыярхат|Канстантынопальскага патрыярхату]]. За гэта праваслаўныя цэрквы перасталі лічыць яе кананічнай і вызначылі як [[схізма|схізму]]. [[Файл:Meyerberg carsky gerb.jpg|значак|Укосны [[васьміканцовы крыж]] — сымбаль МЦ<ref>Liungman C. G. Symbols — Encyclopedia of Western Signs and Ideograms. Ionfox AB. — HME Publishing, 2004. P. 140. ISBN 978-91-972705-0-2.</ref> — на гербе [[Аляксей Міхайлавіч|Аляксея Міхайлавіча]] ў час [[Вайна Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў|Патопу]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], 1661—1662 гг.]] Па захопе [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыяй]] [[Канстантынопаль|Канстантынопалю]] ў 1453 годзе і гібелі апошняга бізайтыйскага імпэратара Маскоўская царква ўзялася дапамагаць гаспадарам [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]] ў іх імкненьні прэтэндаваць на ролю «трэцяга Рыму» — абвяшчаць сябе спадкаемцамі [[Бізантыя|Бізантыі]] і выратавальнікамі хрысьціянаў ад усіх «паганых» і «раскольнікаў»<ref>{{Літаратура/Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае (2012)|к}} С. 142.</ref>. Кананічная ізаляцыя Маскоўскай царквы працягвалася 141 год і прычынілася да зьяўленьня ў яе богаслужбовай практыцы пэўных разыходжаньняў зь іншымі праваслаўнымі цэрквамі<ref name="eiu"/>. У канцы XV ст. Маскоўская царква пачала шырока выкарыстоўваць [[васьміканцовы крыж]] з касой папярочкай. На саборы 1551 году маскоўскі гаспадар [[Іван Жахлівы|Іван IV Тыран]] пастанавіў уніфікаваць формы крыжоў, каб адмежаваць Маскоўскую дзяржаву ад «[[Літоўская мітраполія|літоўскага]], [[Полацкае княства|Полацкага]] [[Крыж Эўфрасіньні Полацкай|крыжа]]»<ref name="biely">[[Анатоль Белы|Белы А.]] [http://pawet.net/library/history/bel_history/_rhist/1020/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8B_%D0%90._%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%B6_%D0%95%D1%9E%D1%84%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%96%D0%BD%D0%BD%D1%96_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B9.html Крыж Еўфрасінні Полацкай] // Наша Слова. № 29 (817) 1 жніўня 2007 г.</ref>. У [[Стаглаў|зборніку пастановаў сабору]] (глава 41, пытаньне 8) значыцца: {{мова-ru|водружен бысть и поставлен святый крест'' (заўв. — укосны васьміканцовы крыж) ''благочестивым царем Иваном на саборной церкви пречистыя Богородицы... и таковые святые кресты на церквях и впредь до поставляются же|скарочана}}. Апроч таго, з гэтага часу ўкосны васьміканцовы крыж разьмяшчаўся на [[Герб Расеі|дзяржаўным гербе]], а таксама на вайсковых сьцягах Маскоўскай дзяржавы<ref>Shpakovsky V., Nicolle D. Armies of Ivan the Terrible: Russian Troops 1505-1700. — Osprey Publishing, 2006. — P. 23. — ISBN 978-1-84176-925-7.</ref>. Паводле ўкраінскага дасьледніка [[Вадзім Шчарбакоўскі|Вадзіма Шчарбакоўскага]], Масква ўвяла гэты крыж наўмысна, з палітычнымі мэтамі<ref>Щербаківський В. Чи трираменний хрест із скісним підніжком – національний хрест України? // Визвольний шлях. — 1952, листопад. — Ч. 11 (62). С. 33—34.</ref>. === Утварэньне Маскоўскага патрыярхату === У 1588 годзе фактычны маскоўскі гаспадар [[Барыс Гадуноў]] запрасіў патрыярха канстантынопальскага Ерамію II у Маскву на перамовы пра магчымы пераезд з захопленага туркамі-асманамі [[Канстантынопаль|Канстантынопалю]]. Аднак у самой Маскве Гадуноў на паўгода зьняволіў<ref>Саган О. Вселенське православ'я. Суть. Історія. Сучасні реалії. — Київ. Світ знань. 2004. С. 486.</ref> патрыярха і марыў яго голадам<ref>[[Анатоль Сідарэвіч|Сідарэвіч А.]] Па ўсіх канонах: чаму аўтакефалію дае канстанцінопальскі патрыярх // Наша гісторыя. № 4, 2018. С. 37.</ref>. Гэта прымусіла Ерамію II у 1589 годзе ня толькі [[дэ-факта|фактычна]] вызнаць аўтакефалію Маскоўскай царквы, але і абвясьціць яе патрыярхатам. Пры гэтым у адрозьненьне ад іншых аўтакефальных цэркваў Маскоўская царква не атрымала ад Канстантынопалю [[томас]]у аб аўтакефаліі<ref name="risu"/>. У 1606 годзе маскоўскі гаспадар [[Васілі Шуйскі]] пазбавіў патрыяршага пасаду другога патрыярха маскоўскага [[Ігнаці (патрыярх маскоўскі)|Ігнація]] за тое, што ён сустракаў і ўзьвёў на гаспадарскі пасад [[Дзьмітры Самазванец|Дзьмітрыя Самазванца]]. Нягледзячы на цалкам беспадстаўнае з пункту гледжаньня царкоўных канонаў пазбаўленьне пасаду, патрыряха Ігнація выкрасьлілі з сучаснага афіцыйнага пераліку патрыярхаў маскоўскіх<ref>[[Анатоль Сідарэвіч|Сідарэвіч А.]] [https://www.svaboda.org/a/29540240.html Ці адарве Масква Беларусь ад Праваслаўя?], [[Радыё Свабода]], 12 кастрычніка 2018 г.</ref>. Важным этапам у гісторыі Маскоўскага патрыярхату былі рэформы патрыярха [[Нікан (патрыярх маскоўскі)|Нікана]] (1653—1660), які прыбраў пэўныя адрозьненьні ад [[Канстантынопальскі патрыярхат|Канстантынопальскай царквы]] ў богаслужбовых кнігах, богаслужбовай практыцы і абрадах, якія ўзьніклі ў пэрыяд кананічнай ізаляцыі Маскоўскай царквы як [[расейцы|расейскія нацыянальныя]] адметнасьці<ref>Нуруллаев А. А. Нуруллаев А. Ал. Религия и политика. — М., 2006. С. [https://books.google.by/books?id=QDlFDwAAQBAJ&pg=PT299&lpg=PT299#v=onepage&q&f=false 299].</ref>. Важную ролю ў правядзеньні гэтых рэформаў адыгралі ўкраінскія і беларускія праваслаўныя багасловы і кніжнікі, якія дзейнічалі ў Маскоўскай дзяржаве<ref name="eiu"/>. Аднак ня ўсе прынялі Ніканаўскія рэформы, частка вернікаў на чале з пратапопам Авакумам ня вызнала іх і пайшла ў раскол, што прывяло да ўтварэньня [[стараабрадніцтва]] як асобнай канфэсіі. [[Файл:Peter der-Grosse 1838.jpg|значак|[[Пётар I]]]] Сярод іншага патрыярх Нікан пастанавіў замест укоснага 8-канцовага ўжываць 4-канцовы крыж<ref>Изотова О., Касперович Г., Гурко А., Бондарчик А. Кто живет в Беларуси. — Минск: «Беларуская навука», 2012. С. [https://books.google.by/books?id=RAOFBAAAQBAJ&pg=PA740&lpg=PA740#v=onepage&q&f=false 740]</ref>. Замену ўкоснага васьміканцовага крыжа 4-канцовым тлумачаць у тым ліку пашыранай у Маскоўскай дзяржаве прыктыкай зьняважлівага стаўленьня да апошняга<ref name="RK147">Русский крест: символика православного надглавного креста. — Москва, 2006. С. 147.</ref>. Неўзабаве аднак расейскія праваслаўныя зноў пачалі ўжываць укосны васьміканцовы крыж. Так, паводле сьведчаньня мітрапаліта разанскага і мурамскага [[Стэфан (Яворскі)|Стэфана]], укосны васьміканцовы крыж насіў маскоўскі гаспадар [[Пётар I]] (1672—1725)<ref name="hnidec">Гнідець Р. [https://web.archive.org/web/20180614171451/https://www.saintjosaphat.org/statti/article/sv-khrest-iogo-forma-ta-riznovidi-v-ukrajini/ Св. Хрест, його форма та різновиди в Україні] // Греко-Католицька Традиція №9 (193), вересень 2013 р.</ref>. === Захоп Кіеўскай мітраполіі Канстантынопальскага патрыярхату === [[Файл:01 130 Book illustrations of Historical description of the clothes and weapons of Russian troops.jpg|значак|Укосны васьміканцовы крыж на вайсковым сьцягу [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавы]], 1696—1699 гг.]] Па [[Вайна 1654—1667 гадоў|вайне з Рэччу Паспалітай]] (1654—1667), у выніку якой Маскоўская дзяржава захапіла [[Кіеў]], у 1685 годзе маскоўскі гаспадар [[Аляксей Міхайлавіч]] даслаў ліст патрыярху канстантынопальскаму Якаву з просьбай перадаць [[Кіеўская мітраполія|Кіеўскую мітраполію]] Маскве, на што атрымаў адмову. Тады ён самавольна з парушэньнем царкоўных канонаў (у тым ліку 8-га правіла III [[Усясьветны Сабор|Усясьветнага Сабору]] і 2-га правіла II Усясьветнага Сабору<ref name="eiu"/>) ажыцьцявіў гвалтоўны перавод праваслаўных прыходаў, што знаходзіліся на заваяванай тэрыторыі Рэчы Паспалітай, пад уладу Маскоўскага патрыярхату. Па сьмерці патрыярха Якава ў 1686 годзе Аляксей Міхайлавіч зьвярнуўся да ўладаў [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыі]], на тэрыторыі якой на той час была рэзыдэнцыя патрыярха канстантынопальскага, і прапанаваў ім мір. Адзінай умовай была згода з боку новага патрыярха Дыянісія на перавод Кіеўскай мітраполіі ў юрысдыкцыю Масквы<ref>Патріархат-рейдер [http://tyzhden.ua/History/16915] // Український тиждень, № 6 (171), 11.02.2011</ref>. Неўзабаве той мусіў падпадаркавацца асманскім уладам і выдаў адпаведную грамату, за што атрымаў матэрыяльную ўзнагароду<ref>Мицик Ю., Солодкий П. [http://www.istpravda.com.ua/articles/2013/07/25/131816 Історія і сучасність українського православ'я], Українська Правда, 25.07.2013.</ref>. Аднак ужо ў 1687 годзе [[Канстантынопальскі сабор]] асудзіў патрыярха Дыянісія за адмову ад Кіеўскай мітраполіі на карысьць Масквы і пазбавіў яго патрыяршага пасаду за сыманію (хабарніцтва). Хоць выдадзеная на загад сьвецкіх уладаў грамата Дыянісія ня можа лічыцца кананічным дакумэнтам<ref>Мартос А. Беларусь в исторической государственной и церковной жизни. — Буэнос-Айрес, 1966. — Минск: Белорусский Экзархат Русской Православной Церкви, 1990. С. 209.</ref>, з гэтага часу Кіеўская мітраполія апынулася [[дэ-факта]] ў складзе Маскоўскага патрыярхату. === Скасаваньне патрыярхату і ўтварэньне «Найсьвяцейшага ўрадавага сыноду» Расейскай імпэрыі === {{Асноўны артыкул|Найсьвяцейшы ўрадавы сынод}} [[Файл:Senate Square SPb 000000008 1 m.jpg|значак|Будынак урадавых [[Сэнат Расейскай імпэрыі|сэнату]] і [[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод|сыноду]] ў [[Санкт-Пецярбург]]у]] У выніку рэформаў, праведзеных [[Пётар I|Пятром I]], адбылася ліквідацыя інстытуту патрыярхату дзеля беспасярэдняга кіраваньня царквой маскоўскімі гаспадарамі (расейскімі імпэратарамі<ref>Шэйкін Г. Сінод // {{Літаратура/ЭГБ|6-1к}} С. 301—302.</ref>). З 1721 году Маскоўская царква кіравалася «[[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод|Найсьвяцейшым урадавым сынодам]]», які разам з [[Сэнат Расейскай імпэрыі|урадавым сэнатам]] належаў да сыстэмы найвышэйшых органаў дзяржаўнага кіраваньня [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Рубльова Н. С. Синод // Енциклопедія історії України: Т. 9. Прил — С / Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. — К.: В-во «Наукова думка», 2012. С. 565.</ref>. На практыцы ўрадавым сынодам з волі маскоўскага гаспадара кіравалі сьвецкія [[обэр-пракурор]]ы<ref name="eiu"/>. У 1832 годзе выйшлі [[Асноўныя законы Расейскай імпэрыі]], згодна зь якімі (артыкул 42) вярхоўным кіраўніком Маскоўскай царквы абвяшчаўся маскоўскі гаспадар{{Заўвага|У заўвазе да гэтага артыкула зазначаецца: «У гэтым сэнсе Імпэратар у Акце аб спадкаемстве стальцу 5 красавіка 1797 г. называецца Кіраўніком Царквы» ({{мова-ru|«В сем смысле Император в Акте о наследии престола 1797 г. апр. 5 именуется Главою Церкви»|скарочана}})}}. Праз пашырэньне межаў Расейскай імпэрыі тэрыторыя юрысдыкцыі «Найсьвяцейшага урадавага сыноду» значна павялічылася. Пры гэтым расейскія ўлады даручылі яму галоўную ролю ў [[Русіфікацыя|маскалізацыі]] [[Падзелы Рэчы Паспалітай|анэксаваных земляў]] [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. Ператварэньне Маскоўскага патрыярхату ў частку дзяржаўнага апарату Расейскай імпэрыі прывяло да пашырэньня [[ерась|ерасяў]], фармаваньня разнастайных рэлігійных [[сэкта]]ў, страты даверу да царквы з боку часткі вернікаў<ref name="eiu"/>. === Аднаўленьне патрыярхату, зьнішчэньне Царквы савецкімі ўладамі === [[Файл:Патриарх Тихон.jpg|значак|[[Ціхан (патрыярх маскоўскі)|Патрыярх Ціхан]]]] Патрыярхат аднавіўся толькі па распадзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] ў 1917 годзе. На патрыяршы пасад абралі [[Ціхан (патрыярх маскоўскі)|Ціхан]]а, мітрапаліта маскоўскага. Неўзабаве ў 1918 годзе савецкія ўлады афіцыйна аддзялілі Маскоўскі патрыярхат ад дзяржавы. У 1922 годзе патрыярх Ціхан у сваім афіцыйным лісьце вызнаў справядлівай просьбу [[Рада Беларускай Народнай Рэспублікі|ўраду БНР]] пашырыць ужываньне [[Беларуская мова|беларускай мовы]], дазволіў выкарыстоўваць яе ў беларускіх праваслаўных япархіях. Таксама ён паабяцаў, што ў час прызначэньня герархаў Праваслаўнай царквы ў Беларусі перавага будзе аддавацца тым, хто валодае беларускай мовай. Пры канцы ліста патрыярх блаславіў беларускі народ і ўрад [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]].<ref>{{артыкул|аўтар =Тіхон. Патрыярх Маскоўскі і усяе Русі.| частка = |загаловак =Пісьмо Патрыярха Тіхона Старшыне Рады Міністраў Беларускай Народнай Рэспублікі.|арыгінал = |спасылка =http://elibrary.mab.lt/handle/1/2323|адказны =[[Клаўдзі Дуж-Душэўскі]]|выданьне=[[Беларускі сьцяг (1922)|Беларускі сьцяг]]|тып=часопіс|месца=[[Коўна]]|выдавецтва=[[Урад БНР]]|год=1922|выпуск=|том=|нумар=1 красавік—травень| старонкі=27, 28|isbn=}}</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=206218 Як патрыярх Маскоўскі блаславіў Беларускую Народную Рэспубліку] // [[Наша Ніва]], 14 сакавіка 2018 г.</ref> Па сьмерці патрыярха Ціхана ў 1925 годзе савецкія ўлады не дазволілі правесьці сабор дзеля абраньня новага кіраўніка царквы. Месцаахоўнікам патрыяршага пасаду стаў мітрапаліт [[Пётар (Палянскі)]], якога неўзабаве арыштавалі і закатавалі. Мітрапаліту Пятру ўспадкоўваў мітрапаліт [[Сергій (Страгародзкі)]] (зь сьнежня 1925 да 27 сьнежня 1936 году называўся намесьнікам патрыяршага месцаахоўніка). У 1927 годзе мітрапаліт Сергій выдаў Пасланьне (вядомае як «Дэклярацыя»), у якім прызнаў Савецкі Саюз грамадзянскай радзімай, заклікаў япіскапаў, сьвятароў і прыхаджанаў да грамадзянскай ляяльнасьці савецкай уладзе, а таксама запатрабаваў ад замежнага духавенства поўнай палітычнай ляяльнасьці да савецкага ўраду<ref>[http://www.sedmitza.ru/lib/text/440043/ Послание заместителя патриаршего местоблюстителя, Митрополита Нижегородского Сергия (Страгородского) и временного при нем Патриаршего Священного Синода («Декларация» Митрополита Сергия). 1927 г.]</ref>. Пасланьне і наступныя звальненьні пэўных нязгодных япіскапаў прывяло да пратэстаў і адмове падпарадкаваньня Сергію (Старагародзкаму) з боку шэрагу групаў унутры Царквы і да ўтварэньня іншых «старацаркоўных» арганізацыяў, якія не прызналі законнасьці царкоўнай улады намесьніка месцаахоўніка, а таксама да «спыненьня дачыненьняў»<ref>[http://pravoslavie.ru/11687.html Послание Архиерейского Синода Русской Зарубежной Церкви боголюбивой пастве о преодолении духовного разделения в Русской Православной Церкви]</ref> з Маскоўскім патрыярхатам большасьці расейскіх япіскапаў у эміграцыі. Паводле некаторых зьвестак, у першыя пяць гадоў па [[Кастрычніцкі пераварот|Кастрычніцкім перавароце]] бальшавікі пакаралі сьмерцю 28 япіскапаў і 1200 сьвятароў<ref>Ostling R. [https://web.archive.org/web/20181102184201/http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,150718,00.html Cross Meets Kremlin] // Time. June 24, 2001.</ref>. У 1930-я гады супрацоўнікі [[НКВД]] расстралялі або выслалі ў лягеры амаль усіх япіскапаў, а таксама значную частку сьвятароў і актыўных прыхаджанаў. Царква апынулася ў цяжкім стане. === Дазвол дзейнасьці, зьмена назвы з ініцыятывы Сталіна і кантроль НКВД-КДБ === [[Файл:JStalin Secretary general CCCP 1942.jpg|значак|[[Сталін]]]] Па [[Нямецка-савецкая вайна|нападзе Трэцяга Райху на СССР]] палітыка савецкіх ўладаў зьмянілася. На захопленых немцамі землях адчынілі 9400 храмаў, зачыненых савецкімі ўладамі, у тым ліку каля 700 у Беларусі. Таму царква апынулася патрэбнай савецкай уладзе ў [[Ідэалёгія|ідэалягічным]] супрацьстаяньні [[Нямецкая дзяржава|Нямецкай дзяржаве]], каб давесьці, што царкоўнае жыцьцё магчымае і пры саветах. Маскоўскі мітрапаліт [[Сергій (патрыярх)|Сергій (Страгародзкі)]] атрымаў магчымасьць зьвярнуцца з пасланьнямі да царквы звыш 50 разоў. 4 верасьня 1943 году старшыня [[Савет народных камісараў СССР|Савету народных камісараў СССР]] Ёсіф Сталін запрасіў да сябе маскоўскага мітрапаліта Сергія і ленінградзкага мітрапаліта [[Аляксій I|Аляксія (Сіманскага)]], а таксама кіеўскага мітрапаліта [[Мікалай (Ярушэвіч)|Мікалая (Ярушэвіча)]] беларускага паходжаньня. На сустрэчы Сталін паведаміў пра стварэньне [[Рада ў справах Расейскай праваслаўнай царквы|Рады ў справах Расейскай праваслаўнай царквы]] і патрэбу склікаць [[Архірэйскі сабор РПЦ 1943 году|Архірэйскі сабор]], каб найхутчэй абраць патрыярха 8 верасьня<ref>{{Артыкул|аўтар=Вольга Мядзьведзева.|загаловак=Блаславеньне на подзьвіг|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=3 ліпеня 2014|нумар=123 (27733)|старонкі=7|issn=1990-763X}}</ref>. У 1943 годзе пры спрыяньні [[Іосіф Сталін|Сталіна]] ў Маскве прайшоў Сабор япіскапаў, на якім адбылася зьмена другой афіцыйнай назвы Маскоўскага патрыярхату — з Расейскай праваслаўнай царквы ({{мова-ru|Российская православная церковь|скарочана}}) на «Рускую праваслаўную царкву» ({{мова-ru|Русская православная церковь|скарочана}})<ref name="eiu"/>. Тытул прадстаяцеля царквы зьмянілі з [[Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Расеі|Патрыярха Маскоўскага і ўсяе Расеі]] ({{мова-ru|Патриарх Московский и всея России|скарочана}}) на «Патрыярха Маскоўскага і ўсяе Русі» ({{мова-ru|Патриарх Московский и всея Руси|скарочана}}). Пытаньне аб назьве патрыярхату ўзьняў Сталін, аднак паводле афіцыйнай вэрсіі<ref name="odintsov"/>, сам тытул прапанаваў будучы новы патрыярх [[Сергій (Старагародзкі)]], Сталін нібы толькі пагадзіўся з прапановай і дадаў, што «гэта слушна». У 1945 годзе адбыўся Памесны Сабор, на якім зацьвердзілі новую назву, а таксама абралі новага патрыярха. У сьнежні 2017 году [[Служба бясьпекі Украіны|СБУ]] зьняла грыф «[[дзяржаўная таямніца|цалкам сакрэтна]]» з дакумэнтаў [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі|КДБ]] аб стварэньні Маскоўскай патрыярхіі. З рассакрэчаных дакумэнтаў вынікае, што НКВД і яго падразьдзелы ў саюзных і аўтаномных рэспубліках, краях і абласьцях займаліся падборам кандыдатаў дзеля ўдзелу ў Саборы: «важна, каб у ліку вызначаных кандыдатаў пераважалі агенты НКВД, здольныя правесці на Саборы патрэбную нам лінію»{{Заўвага|Ліст, скіраваны ў верасьні 1944 году на месцы за подпісам начальніка 2-га ўпраўленьня НКВД СССР Фядотава і кіраўніка пятага аддзелу 2-га ўпраўленьня Карпава}}. З гэтай мэтай трэба было абраць «асоб, якія маюць рэлігійны аўтарытэт сярод духавенства і вернікаў і ў той жа час правераных на агентурнай або патрыятычнай працы»<ref>{{Спасылка|url=https://espreso.tv/news/2017/12/10/moskovskyy_patriarkhat_stvoryuvaly_agenty_nkvs_svidchat_rozskerecheni_sbu_dokumenty | загаловак = Московський патріархат створювали агенти НКВС, — свідчать розсекречені СБУ документи |дата=2017-12-10 |сайт=https://espreso.tv/ | выдавец = [[Еспресо TV]] |дата доступу = 11 сьнежня 2017 г.}}</ref>. У ліпені 1948 году ў Маскве ўрачыста адзначалі 500-годзьдзе аўтакефаліі Маскоўскай царквы. Да юбілею прымеркавалі нараду кіраўнікоў і прадстаўнікоў памесных праваслаўных цэркваў (спачатку кіраўніцтва СССР задумвала гэтую нараду як Сусьветны сабор «для разьвязаньня пытаньня аб наданьні Маскоўскай Патрыярхіі тытулу Сусьветнай»<ref>Лисовой Н. Н. Русская Церковь и Патриархаты Востока. Три церковно-политические утопии XX века. // Религии мира. История и современность. — М., «Наука», 2002. С. 151.</ref>), якая асудзіла экумэнічны рух і унію як прыладу экспансіі [[папізм]]у. Аднак на нараду не прыехалі прадстаяцелі ўсходніх грэцкіх патрыярхатаў. Па заняцьці [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыны]] войскамі СССР у 1946 годзе Маскоўскі патрыярхат захапіў [[Праваслаўная царква Чэскіх зямель і Славаччыны|Чэхаславацкую праваслаўную царкву]], а 9 верасьня 1951 году патрыярх маскоўскі надаў ёй аўтакефалію (Канстантынопальскі патрыярхат доўгі час не вызнаваў легітымнасьць гэтай пастановы і вызнаў аўтакефалію Чэхаславацкай праваслаўнай царквы толькі 9 верасьня 1998 году). 22 жніўня 1948 году пад ціскам савецкіх спэцслужбаў [[Польская праваслаўная царква]] «зраклася» аўтакефаліі, атрыманай у 1924 годзе ад Канстантынопальскага патрыярхату, і атрымала аўтакефалію ад Маскоўскага патрыярхату. === Па распадзе СССР === Па 1991 годзе ([[Распад СССР|распадзе СССР]]) афіцыйная юрысдыкцыя Маскоўскага патрыярхату набыла транснацыянальны характар у межах былога [[СССР]] (бяз Грузіі і Армэніі): упершыню за ўсю гісторыю свайго існаваньня ён пачаў разглядаць у якасьці сваёй [[Кананічная тэрыторыя|«кананічнай тэрыторыі»]] (тэрмін увялі ў абарот у 1989 годзе<ref>[https://web.archive.org/web/20181111223057/http://www.portal-credo.ru/site/?act=authority&id=856 Кандидат богословия игумен ИННОКЕНТИЙ ПАВЛОВ: «Католические миссионеры ни за кем не гоняются, но если люди понимают, что истинная Церковь — это Церковь Католическая, они должны быть приняты туда]</ref>) тэрыторыю мноства [[сувэрэнітэт|сувэрэнных]] і незалежных дзяржаваў. Адміністрацыйныя падразьдзяленьне Маскоўскага патрыярхату апынуліся ў розных краінах і пачалі функцыянаваць у розных дзяржаўна-праўных, грамадзка-палітычных і канфэсійна-культурных умовах. У выніку, з пачатку 1990-х гадоў паўстала кананічна ненармальная сытуацыі паралельных юрысдыкцыяў у [[Эстонія|Эстоніі]] і [[Малдова|Малдове]], а з 2000-х — у [[Кітай|Кітаі]] і [[Украіна|Ўкраіне]]. 17 траўня 2007 году ў выніку падпісаньня Акту аб кананічных дачыненьнях у склад Маскоўскага патрыярхату на правах самакіравальнай царквы ўвайшла [[Расейская праваслаўная царква ў замежжы]]. Аднак частка духавенства і сьвецкіх РПЦЗ пад кіраўніцтва біскупа Агафангела не прызнала гэты акт і працягнула сваё існаваньне як незалежная царква — РПЦЗ пад амафорам мітрапаліта Агафангела. 27 студзеня 2009 году прадстаяцелем Расейскай праваслаўнай царквы стаў 16-ы (паводле афіцыйнага падліку) патрыярх [[Кірыла (Гундзяеў)]]. 25 сьнежня 2013 году Сынод Маскоўскага патрыярхату прызначыў кіраўніком [[Беларускі экзархат|Беларускага экзархату]] мітрапаліта [[разань|разанскага]] [[Павал (Панамароў)|Паўла (Панамарова)]], ураджэнца [[Караганда|Караганды]] і грамадзяніна [[Расейская Фэдэрацыя|Расейскай Фэдэрацыі]]. Тым часам закон Беларусі «Аб свабодзе сумленьня і рэлігійных арганізацыях» у артыкуле 13 забараняе кіраваць рэлігійнымі арганізацыямі іншаземцам<ref>[https://www.svaboda.org/a/28038000.html Мітрапаліт Павел ня мае і ня будзе атрымліваць беларускага грамадзянства, хоць абавязаны], [[Радыё Свабода]], 7 кастрычніка 2016 г.</ref>. === Разрыў з Канстантынопальскім патрыярхатам === 13 чэрвеня 2016 году Маскоўскі патрыярхат адмовіўся ад удзелу ва Ўсеправаслаўным саборы на востраве [[Крыт|Крыце]], падрыхтоўка да якога вялася з 1961 году. Тым часам яшчэ ў студзені 2016 году [[Кірыла (Гундзяеў)]] урачыста паабяцаў узяць удзел у Саборы<ref name="bbc"/>. Апроч таго, Маскоўскі патрыярхат ня прыняў пастановаў Сабору<ref>[http://www.patriarchia.ru/db/text/5076149.html Постановления Освященного Архиерейского Собора Русской Православной Церкви (29 ноября ― 2 декабря 2017 года)], [http://www.patriarchia.ru Официальный сайт Московского патриархата]</ref>. 15 кастрычніка 2018 году ў зьвязку з [[Прадстаўленьне аўтакефаліі Ўкраінскай праваслаўнай царкве|прадстаўленьнем Украінскай праваслаўнай царкве аўтакефаліі]] Маскоўскі патрыярхат у аднабаковым парадку разарваў эўхарыстычныя дачыненьні з Канстантынопальскім патрыярхатам і выйшаў у [[схізма|схізму]]. 6 сакавіка 2022 году ў дзень, калі Расейская праваслаўная царква адзначае даравальную нядзелю, яе кіраўнік Кірыл (Гундзяеў) у казаньні ў храме Хрыста Збаўцы ў Маскве выказаўся пра [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (2022)|расейскае ўварваньне ва Ўкраіну]]: ён не асудзіў вайны і заявіў, што ваенныя дзеяньні вядуцца таму, што на [[Данбас]]е ня хочуць [[гей]]-парадаў<ref>[https://www.svaboda.org/a/31740038.html Патрыярх Кірыл не асудзіў вайну ва Ўкраіне і заявіў, што яна ідзе таму, што ў Данбасе ня хочуць гей-парадаў], [[Радыё Свабода]], 7 сакавіка 2022 г.</ref>. 14 сакавіка падчас нядзельнай службы ў храме Хрыста Збаўцы Кірыл (Гундзяеў) перадаў кіраўніку [[Расгвардыя|Расгвардыі]] [[Віктар Золатаў|Віктару Золатаву]] абраз, той жа ў адказ адрапартаваў: «''Хачу паведаміць вам і ўсім прысутным тут прыхаджанам, што войскі Нацыянальнай гвардыі сумесна з Узброенымі сіламі Расейскай Фэдэрацыі выконваюць усе задачы, пастаўленыя ў ходзе гэтай ваеннай контрапэрацыі, і хачу сказаць, што ня ўсё так ідзе хутка, як хацелася б... Але мы ідзем да намечанай мэты крок за крокам. Перамога будзе за намі, і гэты абраз будзе абараняць расейскае войска і паскараць нашу перамогу''»<ref>[https://www.svaboda.org/a/31752194.html Патрыярх РПЦ Кірыл перадаў кіраўніку Расгвардыі абраз, а той прызнаў, што ва Ўкраіне ў іх «ўсё ідзе ня так хутка, як хацелася б»], [[Радыё Свабода]], 14 сакавіка 2022 г.</ref>. У той жа дзень Расейская праваслаўная царква ў Амстэрдаме заявіла аб разрыве з Маскоўскім патрыярхатам праз вайну ва Ўкраіне: «''Сьвятары аднагалосна заявілі, што больш ня могуць функцыянаваць у складзе Маскоўскага патрыярхату і забясьпечваць духоўна бясьпечнае асяродзьдзе для нашых вернікаў''»<ref>[https://www.svaboda.org/a/31751954.html РПЦ у Амстэрдаме першай з заходніх цэркваў заявіла аб разрыве з Маскоўскім патрыярхатам праз вайну ва Ўкраіне], [[Радыё Свабода]], 14 сакавіка 2022 г.</ref>. === Расейска-ўкраінская вайна === 20 жніўня 2024 году [[Вярхоўная Рада Ўкраіны]] забараніла Расейскую праваслаўную царкву ва Ўкраіне, прыняўшы [[Закон Украіны «Аб абароне канстытуцыйнага ладу ў сфэры дзейнасьці рэлігійных арганізацыяў»]]<ref>{{Cite news|last=Service|first=RFE/RL's Ukrainian|title=Ukrainian Lawmakers Approve Law Banning Religious Groups Tied To Russian Orthodox Church|url=https://www.rferl.org/a/ukrainian-orthodox-church-moscvow-patriarchate-legislation/33085600.html|access-date=2024-08-20|work=RadioFreeEurope/RadioLiberty|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|language=en|url=https://news.liga.net/en/politics/news/ukraines-parliament-passes-law-banning-russian-orthodox-church-in-ukraine|title=Ukraine's parliament passes law banning Russian Orthodox Church|website=LIGA|date=2024-08-20|access-date=2024-08-20}}</ref>. Украінскія рэлігійныя арганізацыі, афіляваныя з Расейскай праваслаўнай царквой, будуць забароненыя праз 9 месяцаў з моманту вынясеньня {{Не перакладзена|Дзяржаўная служба Ўкраіны па этнапалітыцы й свабодзе сумленьня|Дзяржаўнай службай Украіны па этнапалітыцы й свабодзе сумленьня|uk|Державна служба України з етнополітики та свободи совісті}} адпаведнай пастановы, калі гэтая рэлігійная арганізацыя не разарве дачыненьні з Расейскай праваслаўнай царквой у адпаведнасьці з праваслаўным кананічным правам<ref>{{Cite web|language=en|url=https://english.nv.ua/nation/verkovna-rada-adopts-a-draft-bill-and-therefore-bans-all-moscow-ruled-religious-organizations-50444399.html|title=Ukrainian Parliament bans Russian-linked religious organizations, targets UOC-MP|website=english.nv.ua|access-date=2024-08-20}}</ref><ref>{{Cite web|language=en|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/08/20/7471107/|title=Parliament passes law banning religious organisations linked to Russia|website=Ukrainska Pravda|access-date=2024-08-20}}</ref><ref>{{Cite web|language=en|url=https://babel.ua/en/news/110038-the-ukrainian-parliament-supported-the-draft-law-on-banning-the-uoc-mp|title=The Ukrainian Parliament supported the draft law on banning the UOC MP|website=babel.ua|date=2024-08-20|access-date=2024-08-20}}</ref>. == Выданьні == === Друкаваныя === Афіцыйны друкаваны орган Маскоўскай патрыярхіі — месячнік {{мова-ru|«Журнал Московской Патриархии»|скарочана}}. Апроч выпадковых кніг, зборнікаў (у тым ліку непэрыядычных зборнікаў духоўных акадэміяў пад назвай {{мова-ru|«Богословские Труды»|скарочана}}), РПЦ выдае месячнік {{мова-uk|«Православний Вісник»|скарочана}} (друкаваны орган экзарха ўсяе Ўкраіны) і за мяжой {{мова-de|«Stimme der Orthodoxie»|скарочана}} (друкаваны орган Цэнтральна-эўрапейскага экзархату). З 1989 году выдаецца газэта {{мова-ru|«Церковный вестник»|скарочана}} (да лютага 2003 году — {{мова-ru|«Московский церковный вестник»|скарочана}}) — друкаваны орган Маскоўскай патрыярхіі. === Электронныя === * Патриархия.Ru — афіцыйны сайт Маскоўскага патрыярхату, які падтрымліваецца Сынадальным інфармацыйным аддзелам * Mospat.Ru — афіцыйны сайт Аддзелу замежных царкоўных дачыненьняў * Богослов.Ru — багаслоўскі партал, створаны ў 2007 годзе * Православие.Ru — сайт створаны 1 студзеня 2000 году рэдакцыяй інтэрнэт-праектаў маскоўскага Стрэчанскага манастыра з блаславеньня [[Аляксій II (Рыдыгер)|Аляксія II (Рыдыгера)]] * Канал Расейскай Праваслаўнай царквы на Youtube — афіцыйны канал Расейскай праваслаўнай царквы на сэрвісе YouTube, адкрыты 11 кастрычніка 2010 году * Седмица.Ru — сайт царкоўна-навуковага цэнтру «Православная энциклопедия» Расейскай праваслаўнай царквы === Навуковыя === * Православная энциклопедия * Церковно-исторический вестник * Вестник ПСТГУ * Вестник церковной истории == Крытыка == === Верхаводзтва дзяржавы === Яшчэ ў XIX ст. расейскі філёзаф і багаслоў [[Уладзімер Салаўёў]] крытыкаваў Маскоўскую царкву за вызнаньне верхаводзтва Расейскай дзяржавы{{Заўвага|Цытаты паводле ўкраінскага гісторыка [[Паўла Штэпа|Паўла Штэпы]]}}<ref>Solovieff V. [https://fr.wikisource.org/wiki/La_Russie_et_l%E2%80%99%C3%89glise_Universelle La Russia et l'Eglise Universelle]. — Stock, 1885.</ref><ref>Штепа П. [https://web.archive.org/web/20210227061346/http://www.ukrcenter.com/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0/%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%BE-%D0%A8%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%B0/19995-1/%D0%91%D0%B5%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D0%B6%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%BE-%D1%96-%D1%80%D0%BE%D0%B7%D0%BF%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0-%D0%BC%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0 Московство його походження, зміст, форми й історична тяглість]. Видання четверте. — Дрогобич–Львів, 2013.</ref>: {{Цытата|Наша Маскоўская царква, каб мець ад дзяржавы гарантыі свайго існаваньня і саступкі, безумоўна аддала сябе ў рабства дзяржаве. Названыя ў дзяржаўных крымінальных законах віды прымусу і гвалту — гэта адзіная зброя, якой наша Царква змагаецца з адступнікамі і іншай верай. Крохкае і сумніўнае адзінства нашай царквы трымаецца толькі на гвалтце і фальшы (хлусьні), якое наша дзяржава ня толькі прызнае, але і падтрымлівае. Напрыклад, падрабляе дакумэнты выдуманага царкоўнага сабора, або пераклад дакумэнтаў Сусьветных Сабораў. Уся абаронная і наступальная дзейнасьць нашай царквы — гэта суцэльнае махлярства, фальш і хлусьня, якія зьдзяйсьняюцца беспакарана, пад абаронай дзяржаўнай цэнзуры, якая дбае, каб хтосьці ня выкрыў усіх тых махлярстваў... Наша Маскоўская царква прызнае за аснову менавіта верхаводзтва дзяржавы над царквой і патрэбу дзяржаўнага кіраваньня царквой. Гэта прынцып запісаны ў нашых дзяржаўных і царкоўных законах.}} Пра Маскоўскую царкву выказваўся кіраўнік [[Паўстаньне Кастуся Каліноўскага|нацыянальна-вызвольнага паўстаньня 1863—1864 гадоў]] у [[Анэксія|анэксаваным]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыяй]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]], нацыянальны герой Беларусі [[Кастусь Каліноўскі]]: «''3ь дзядоў і прадзедаў была ў нас уніяцкая вера, гэта значыць, што мы, будучы грэцкай веры, прызнавалі за намесьнікаў Боскіх сьвятых айцоў, што ў Рыме. Царом маскоўскім і гэта стала завідна, для таго, скасаваўшы ў Маскве грэцкую веру, а зрабіўшы царскую, што то называецца праваслаўе, і нас адарвалі ад праўдзівага Бога і ўпісалі ў сыэму пагану''»<ref>[https://www.svaboda.org/a/26706128.html Правілы жыцьця Кастуся Каліноўскага], [[Радыё Свабода]], 23 лістапада 2014 г.</ref>. Прэзыдэнт Украіны [[Пятро Парашэнка]] паказвае на тое, што паводле [[Уладзімер Пуцін|Ўладзімера Пуціна]], сучасная Расейская дзяржава трымаецца на двух слупах — Расейскай праваслаўнай царкве і ядзернай зброі<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=219740 Парашэнка — прадстаўнікам РПЦ ва Украіне: Вам няма чаго тут рабіць. Дадому, у Расію!] // [[Наша Ніва]], 7 лістапада 2018 г.</ref>. === Некананічны статус па-за гістарычнымі межамі Маскоўскай дзяржавы === У 1924 годзе Ўсяленскі патрыярх Рыгор VII, надаўшы аўтакефалію [[Польская аўкакефальная праваслаўная царква|Польскай праваслаўнай царкве]], у склад якой увайшла значная частка былой Кіеўскай мітраполіі, у тым ліку Заходняя Беларусь зь Віленшчынай, у сваім [[томас]]е зазначыў, што далучэньне Кіеўскай мітраполіі да Маскоўскага патрыярхату не было кананічным<ref>Сідарэвіч А. [https://web.archive.org/web/20160910152444/http://carkva-gazeta.by/index.php?num=187&page=7&year=2011 Беларусь, Літва і Ўкраіна — ня вотчыны РПЦ], [[Царква (газэта)|Царква]], 8 верасьня 2011 г.</ref>. У 1990-я гады ў лісьце патрыярху маскоўскаму [[Аляксій (Рыдыгер)|Аляксію (Рыдыгеру)]] Усяленскі патрыярх Дзімітры заявіў, што Канстантынопаль вызнае Маскоўскі патрыярхат у межах 1589 году, гэта значыць без тэрыторыі Беларусі, Украіны, Балтыі і Смаленшчыны, якія на той час уваходзілі ў склад Рэчы Паспалітай. Наступны патрыярх Барталамей дадаў, што РПЦ бесьперапынна ўрывалася ў краіны, якія знаходзяцца пад духоўнай юрысдыкцыяй Канстантынопаля, менавіта ў Эстонію, Вугоршчыну і іншы краіны, робячы гэта заўсёды з дапамогай узброенай сілы савецкай арміі<ref>[http://www.svaboda.org/a/24876003.html Канфлікты і рознагалосьсі паміж праваслаўнымі цэрквамі], [[Радыё Свабода]], 31 студзеня 2004 г.</ref>. У 2006 годзе патрыярх Барталамэй зрабіў заяву ў Кіеве, што Канстантынопаль лічыць Кіеўскую мітраполію сваёй дачкой і, калі прыйдзе час, разгледзіць пытаньне аб яе самастойнасьці. 11 кастрычніку 2018 году Сынод Канстантынопальскай царквы спыніў дзеяньне граматы 1686 году, якая часова перадавала патрыярхату маскоўскаму права [[хіратонія|хіратоніі]] мітрапаліта кіеўскага<ref name="ukr.lb.ua"/><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=217458 Канстанцінопаль скасаваў указ 1686 года аб падпарадкаванні Кіеўскай мітраполіі Маскоўскаму патрыярхату] // [[Наша Ніва]], 11 кастрычніка 2018 г.</ref>. Прычынай стала парушэньне Маскоўскім патрыярхатам умоваў, на якіх гэтае права раней надавалася<ref>[https://www.pravda.com.ua/news/2018/10/11/7194911/ Рішення Синоду: Українська церква отримає томос], [[Українська правда]], 11.10.2018.</ref>. Увогуле, праваслаўныя каноны (34-е апостальскае правіла<ref>{{Навіна|аўтар=Сяргей Абламейка|загаловак=Беларускі архіяпіскап: Адсутнасьць у Беларусі аўтакефаліі парушае апостальскія каноны|спасылка=https://www.svaboda.org/a/29489991.html|выдавец=[[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=14 верасьня 2018|копія=https://krynica.info/be/2018/09/14/bapc-padtrymlivae-ukrainskuyu-autakefaliyu/|дата копіі=14 верасьня 2018|дата доступу=25 кастрычніка 2018}}</ref>) патрабуюць асобнай царквы для асобнага народу, аднак РПЦ працягвае не прызнаваць беларусаў і ўкраінцаў асобнымі народамі. З гэтай прычыны на розных узроўнях агучваецца і паўтараецца формула пра «трыадзіны расейскі народ»<ref name="ablamiejka">[[Сяргей Абламейка (гісторык)|Абламейка С.]] [https://www.svaboda.org/a/29519356.html Праваслаўныя беларусы — народ без сваёй царквы], [[Радыё Свабода]], 1 кастрычніка 2018 г.</ref>. === Сыстэматычнае парушэньне царкоўных канонаў === Патрыярх кіеўскі [[Філярэт (Дзянісенка)|Філярэт]] зьвінавачвае Маскоўскі патрыярхат у парушэньні царкоўных канонаў і прыводзіць у прыклад наступны эпізод з найноўшай гісторыі: у 1992 годзе [[Харкаўскі сабор]] склікалі незаконна, бо згодна з канонамі, яго мусіў склікаць мітрапаліт кіеўскі, а яго склікаў япархіяльны архірэй харкаўскі. Апроч таго, ён зазначае, што Маскоўская (Расейская) праваслаўная царква сыстэматычна парушае царкоўныя каноны на працягу ўсёй сваёй гісторыі: калі Расейская імпэрыя захапіла Грузію, грузінскага патрыярхата-Каталікоса, які існаваў стагодзьдзямі, скасавалі, а замест яго прызначылі экзарха, прычым расейца, а не грузіна; аналягічная сытуацыя была з Малдовай па далучэньні да СССР, калі Малдаўскую царкву таксама далучылі да РПЦ, хоць яна была часткай Румынскай царквы; цэрквы балтыйскіх краінаў таксама далучылі да РПЦ, хоць яны былі ў складзе Канстантынопальскага патрыярхату. Аднак раней, паводле патрыярха Філярэта, ніхто ня мог запярэчыць гэтым відавочным парушэньням царкоўных канонаў, бо Расейская імпэрыя і пазьней СССР былі моцнымі дзяржавамі<ref>Щербина С., Лєліч М. [https://daily.rbc.ua/ukr/show/patriarh-filaret-gotovy-prinyat-arhiereev-1536917516.html Патріарх Філарет: Ми готові прийняти всіх архієреїв УПЦ МП в нову помісну церкву], РБК-Україна, 17.09.2018.</ref>. === Ерась этнафілетызму === На Ўсеправаслаўным саборы, які адбыўся на востраве [[Крыт|Крыце]] 21 чэрвеня 2016 году, Маскоўскі патрыярхат зьвінавацілі ў [[ерась|ерасі]] [[этнафілетызм]]у. Зьвінавачваньне абвясьціў [[архіяпіскап]] [[кіпр]]скі [[Хрызастом II]]<ref>{{cite web |url=https://www.holycouncil.org/-/opening-archbishop-chrysostomos?inheritRedirect=true&redirect=%2Fdocuments |title=«ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΝΟΔΟ» |author= |date=20.06.2016 |website="Official Site - The Holy and Great Council of the Orthodox Church" |archiveurl=http://web.archive.org/web/20160624173704/https://www.holycouncil.org/-/opening-archbishop-chrysostomos?inheritRedirect=true&redirect=%2Fdocuments |archivedate= 24-06-2016|accessdate=24 червня 2016 |quote=εθνοφυλετισμού }} {{ref-el}}</ref>. === Супраца з спэцслужбамі, гандаль тытунем і побытавая раскоша === У сакавіку 2018 годзе ў час свайго візыту ў Баўгарыю [[Кірыл (Гундзяеў)]] выказаў у прысутнасьці прэзыдэнта краіны прэтэнзіі да баўгараў. Ён некалькі хвілін гаварыў пра сваё расчараваньне тым, як у Баўгарыі інтэрпрэтуецца вызваленьне ад туркаў. Паводле кіраўніка Маскоўскага патрыярхату, пералічэньня ў сьпісе нацыяў, якім падзякавалі за вызваленьне, нароўні з расейцамі народаў былой Расейскай імпэрыі — беларусаў, палякаў, фінаў, летувісаў — зьяўляецца прымяншэньнем ролі Расеі ў гэтых падзеях. Гэта выклікала рэакцыю баўгарскіх уладаў. Віцэ-прэм’ер Валеры Сімяонаў упершыню на высокім узроўні агучыў інфармацыю пра тое, што Кірыла (Гундзяева) называюць тытунёвым мітрапалітам Расеі, бо з 1996 году ён завёз на 14 мільярдаў даляраў безакцызных цыгарэт. Таксама віцэ-прэм’ер зазначыў раней паказаную ў мас-мэдыя раскошу, якая атачае кіраўніка Маскоўскага патрыярхату (асабісты самалёт, гадзіньнік за 30 тысячаў даляраў). Апроч таго, ён зьвярнуў увагу на тое, што Кірыл (Гундзяеў) — даведзены агент [[КДБ СССР]] з пазыўным «Міхайлаў»<ref>Гезгала С. [https://nn.by/?c=ar&i=205963 Віцэ-прэм'ер Балгарыі: І патрыярх Кірыл, гэты агент КГБ «Міхайлаў», мае нахабства вучыць нас «ісціне»?] // [[Наша Ніва]], 9 сакавіка 2018 г.</ref>. У 2018 годзе Нацыянальны архіў Латвіі апублікаваў засакрэчаныя дакумэнты КГБ [[Латвійская ССР|Латвійскай ССР]]. У сьпісе завэрбаваных грамадзянаў знайшлі [[Аляксандар (Кудрашоў)|Аляксандра Кудрашова]]. Цяпер ён — кіраўнік [[Рыская япархія Расейскай праваслаўнай царквы|Рыскай япархіі Расейскай праваслаўнай царквы]] (г.зв. «Латвійскай праваслаўнай царквы»). Высьветлілася, што Кудрашова ў 1982 годзе завэрбаваў супрацоўнік 5-га аддзелу 4-га аддзяленьня КГБ Латвійскай ССР Аляксандар Ішчанка, які надаў свайму агенту псэўданім «Чытач». У гэты час Кудрашоў працаваў бармэнам<ref>[https://censor.net.ua/photo_news/3103489/arhiv_latvii_opublikoval_dannye_agentov_kgb_na_spetsslujbu_rabotal_deyistvuyuschiyi_glava_rijskoyi_eparhii Архив Латвии опубликовал данные агентов КГБ. На спецслужбу работал действующий глава рижской епархии РПЦ Александр (Кудряшов). ДОКУМЕНТ], [[ЦЕНЗОР.НЕТ]], 21 сьнежня 2018 г.</ref>, аднак неўзабаве атрымаў сьвятарскае пасьвячэньне, а ў 1990 годзе ўзначаліў Рыскую япархію. У 1996 годзе Кудрашоў даручыў камэрцыйнай арганізацыі, створанай Ішчанкам у 1992 годзе, «кіраваць і атрымліваць прыбытак з жылых дамоў з гаспадарчымі пабудовамі, якія належаць Латвійскай праваслаўнай царкве»<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=222532 Латвія адкрыла архівы КГБ: праваслаўны мітрапаліт быў агентам і даручыў кіраваць маёмасцю царквы свайму куратару], [[Наша Ніва]], 21 сьнежня 2018 г.</ref>. === Сатанінскія дзеяньні === 15 кастрычніка 2018 году ў зьвязку з [[Наданьне аўтакефаліі Ўкраінскай праваслаўнай царкве|наданьнем Украінскай праваслаўнай царкве аўтакефаліі]] Маскоўскі патрыярхат у аднабаковым парадку разарваў эўхарыстычныя дачыненьні з Канстантынопальскім патрыярхатам і фактычна выйшаў у [[схізма|схізму]]. Кіраўнік экзархату Канстантынопальскага патрыярхату ў Сідэ й Антальі зрабіў з гэтай прычыны наступную заяву<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=219641 Канстанцінопальскі мітрапаліт назваў дзеянні РПЦ сатанінскімі], [[Наша Ніва]], 6 лістапада 2018 г.</ref>: {{Цытата|Гэтыя іх дзеяньні даюць радасьць толькі антыхрысту, які змагаецца з Хрыстом і Яго Царквой. Усе разумныя людзі глыбока засмучаныя падобнымі сатанінскімі дзеяньнямі.}} === Прыхоўваньне Крыжа Эўфрасіньні Полацкай === {{Асноўны артыкул|Крыж Эўфрасіньні Полацкай}} У 2020—2021 гадох зьявіліся сьведчаньні і аргумэнты за тое, што сьвятыня [[беларусы|беларускага народу]] [[Крыж Эўфрасіньні Полацкай]] патаемна ад грамадзкасьці захоўваецца ў [[Рызьніца|рызьніцы]] [[Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Расеі|патрыярха маскоўскага]] [[Троіца-Сергіева лаўра|Троіца-Сергіевай лаўры]]. Беларускі гісторык і археоляг [[Сяргей Тарасаў]] спасылаецца на атрыманую ў канцы 1990-х — пачатку 2000-х гадоў прыватную інфармацыю ад двух незнаёмых паміж сабой чалавек, зьвязаных з спэцслужбамі, паводле якіх маскоўскі патрыярх лічыць Крыж асабістай сьвятыняй і прыяжджае да яго маліцца. Паводле Сяргея Тарасава, пра гэта ведаюць герархі [[Беларускі экзархат|Беларускага экзархату]] і найвышэйшыя функцыянэры [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]], якія мелі магчымасьць пабачыць рэліквію на ўласныя вочы. Апроч таго, знаходжаньне Крыжа ў СССР па [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайне]] засьведчыў тагачасны кіраўнік [[БССР]] [[Панцеляймон Панамарэнка]], а ў 1997 годзе Крыж як «''дошку''», што «''зусім нядаўна паступіла зь дзяржаўнага музэю''» ў Троіца-Сергіевую лаўру дакладна апісаў кіраўнік Беларускага экзархату [[Філарэт (Вахрамееў)]], які ўзяў зь яго часьцінку крыві [[Ісус Хрыстос|Хрыста]] дзеля стварэньня копіі рэліквіі<ref name="Tarasau-2021">[https://nn.by/?c=ar&i=274240 «Патрыярх лічыць яго асабістай святыняй і прыязджае да яго маліцца». Дзе знаходзіцца Крыж Ефрасінні Полацкай?], [[Наша Ніва]], 9 чэрвеня 2021 г.</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Навіны|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/news/|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=uk|дата публікацыі=2025|копія=https://www.patriarchia.ru/db/news/|дата копіі=2025|дата доступу=20 чэрвеня 2025}} * [https://mospat.ru/ua/ Аддзел вонкавых царкоўных сувязяў Маскоўскага патрыярхату]{{ref-uk}} * [https://www.svaboda.org/a/31452125.html Гісторык і археоляг Сяргей Тарасаў сьцьвярджае, што Крыж Эўфрасіньні Полацкай — у Троіца-Сергіевай лаўры пад Масквой], [[Радыё Свабода]], 9 верасьня 2021 г. * [https://web.archive.org/web/20220112214330/https://svb1234.azureedge.net/a/31644107.html Лукашэнка заявіў, што Ўкраіну трэба вярнуць «ва ўлоньне нашай сапраўднай веры»], [[Радыё Свабода]], 7 студзеня 2022 г. {{Праваслаўе}} [[Катэгорыя:Расейская праваслаўная царква| ]] [[Катэгорыя:Праваслаўныя цэрквы Эўропы]] [[Катэгорыя:Аўтакефальныя праваслаўныя цэрквы]] [[Катэгорыя:Нацыянальныя цэрквы]] [[Катэгорыя:Сябры Сусьветнай рады цэркваў]] [[Катэгорыя:Міжнародныя хрысьціянскія арганізацыі]] [[Катэгорыя:1448]] 0r19gbib8d6kbonaxgcyiatge3o7x83 0 46070 2620946 2532816 2025-06-20T13:57:36Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620946 wikitext text/x-wiki [[Файл:Smarszczok.jpg|значак|Мацьвей Смаршчок]] '''Мацьвей (Мітрафан) Смаршчок''' (пс. ''Анатоль Бярозка'', ''Анатоль Рэпкаў-Смаршчок''; 19 лютага 1915, в. [[Падлесьсе (Ляхавіцкі раён)|Падлесьсе]], [[Ляхавіцкі раён]] — 20 чэрвеня 2008, [[Мантысэла (Мінэсота)|Мантысэла]], штат [[Мінэсота]], [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]) — доктар мэдыцыны, беларускі паэт, культурны і грамадзкі дзяяч. == Біяграфія == Мітрафан (Мацьвей) Смаршчок нарадзіўся 19 лютага 1915 году ў вёсцы Падлесьсе, што пад [[Ляхавічы|Ляхавічамі]]. Бацькі былі звычайнымі сялянамі. Амаль уся вёска была заселеная Смаршчкамі, і таму, каб адрозьніць адну сям’ю ад другой, іх вясковае прозьвішча было Рэпкаў-Смаршчок.<ref name="Dziejaslou">{{Артыкул|аўтар = Аляксандар Адзінец|загаловак = Анатоль Бярозка. «Маё сэрца ўжо спынялася»|арыгінал = |спасылка = http://dziejaslou.by/old/www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/biar2702ec.html?OpenDocument|аўтар выданьня = |выданьне = [[Дзеяслоў (часопіс)|Дзеяслоў]]|тып = літаратурна-мастацкі часопіс|месца = |выдавецтва = |год = 2007|выпуск = |том = |нумар = 2 (27)|старонкі = 280-284|isbn = }}</ref> Бацька — Васіль — падчас Першай сусьветнай вайны ваяваў у царскім войску, адзін цягнуў гаспадарку, маці — Ганна — дапамагала яму ў хатніх справах. Бацька вельмі цікавіўся кнігамі, прывіваў любоў да навукі і сыну, бо меркаваў, што мае здольнасьці. Ад­правіў вучыцца сына ў польскую школу ў Падлесьсі. Пачатковую школу скончыў ужо ў [[Ляхавічы|Ляхавічах]], за сем кілямэтраў ад Падлесься. Потым паступіў вучыцца ў гімназію ў [[Баранавічы|Баранавічах]]. Пасьпяхова скончыў Баранавіцкую гімназію імя Тадэвуша Рэйтана і паехаў працягваць адукацыю ў Віленскі ўнівэрсытэт, хоць маці хацела, каб вывучыўся на сьвятара, што яго, аднак, ня вабіла.<ref name="Dziejaslou" /> Уступныя іспыты ва ўнівэрсытэт прайшоў выдатна, адказаўшы на ўсе пытаньні. З трох сотняў юнакоў-прэтэндэнтаў на вучобу залічылі траціну. У 1934—1939 гадох навучаўся на мэдычным факультэце [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскага ўнівэрсытэту]] па спэцыяльнасьці «вуха-горла-нос». Ужо пад час студэнства актыўна ўдзельнічаў у беларускім руху. Быў сябрам [[Беларускі студэнцкі саюз|Беларускага студэнцкага саюзу]] ў Віленскім унівэрсытэце Стэфана Баторыя. Разам зь сябрамі БСС [[Вацлаў Пануцэвіч|Вацлавам Пануцэвічам]], [[Адам Дасюкевіч|Адамам Дасюкевічам]], і М. Канцэлярчыкам Мацьвей Смаршчок уваходзіў у склад рэдкалегіі «Студэнцкай трыбуны» — студэнцкага дадатку да галоўнага інфармацыйнага выданьня [[БХД]] газэты «[[Беларуская крыніца]]». Таксама Мацьвей Смаршчок уваходзіў у склад кіраўніцтва Таварыства прыяцеляў беларусаведы пры Віленскім унівэрсытэце Стэфана Баторыя. Належаў да рэдкалегіі часопісаў «[[Калосьсе (1935)|Калосьсе]]», «[[Шлях Моладзі]]». Выконваў абавязкі рэдактара. Супрацоўнічаў з гумарыстычным часопісам «''З-за плоту''». На трэцім курсе быў запрошаны ў асыстэнты на катэдру фізыялёгіі, дзе займаўся вівісэкцыяй (экспэрымэнтамі над жывёламі). Пасьля аб’яднаньня Беларусі ў 1939—1941 гадах працаваў лекарам у чыгуначным шпіталі ў [[Берасьце|Берасьці]] і [[Пінск]]у. Яшчэ ў Вільні, адразу па заняцьці Саветамі Заходняй Беларусі да яго прыйшлі супрацоўнікі НКУС. Разам зь ім у пакоі быў сябра Ўсевалад Кароль. ''Па-першае, паказалі нам «Воззвание к жителям Вильно». Спыталі, ці можам перакласьці тэкст на польскую і беларускую мовы. Я пераклаў на беларускую, а Кароль — на польскую. Тэкст называўся «Да вшысткіх беларусінув, жыдув, палякув, ліцьвінув». Адзін з «опэраў», чытаючы тэкст, сказаў: «Все хорошо, но мы не употребляем слово „жыд“». І паправіў «жыдув» на «евреюв». Так польская мова ўзбагацілася новым словам…'' ''Але на гэтым нашае спатканьне з супрацоўнікамі НКВД ня скончылася: «{{мова-ru|Нам нужна ваша помощь. Мы разыскиваем таких людей, как Луцкевич, Берёзка…}}» Тады Кароль, які добра валодаў расейскай мовай, адказвае: «{{мова-ru|Берёзка? Вы его не найдете — его убила бомба возле костела Петра и Павла}}». І яны выкрасьлілі мой псэўданім са сьмяротнага сьпісу.'' Пачатак вайны сустрэў у Маскве, куды быў накіраваны дзеля атрыманьня далейшай адукацыі. У той час Мацьвей Смаршчок працаваў чыгуначным лекарам.<ref name="Dziejaslou" /> Атрымаў загад вярнуцца дамоў, у Пінск, але цягніком даехаў толькі да Воршы. Загадчык станцыі ў Воршы прымусіў яго заступіць на працу ў паліклініку, бо там працавала толькі жанчына-загадчыца, а ўсе лекары паўцякалі з пачаткам нямецкіх авіяналётаў. Разам з палякам, доктарам Рудзкім зь Беластоку, вырашыў ісьці дадому пехатою. Толькі выйшлі, як былі арыштаваныя і загнаныя адбудоўваць мост. На наступны дзень убіліся ў цягнік і даехалі да Баранавічаў. Там быў пасаджаны ў нямецкую турму дзеля выясьненьня ўсіх абставінаў. З прычыны таго, што добра валодаў нямецкай мовай, змог хутка вызваліцца і дабрацца дамоў. За немцамі працаваў у [[Баранавічы|Баранавічах]]. Загадваў шпітальным аддзелам, адначасова быў дырэктарам і выкладчыкам мэдычнае сярэдняе школы. У 1942 годзе ажаніўся з мэдсястрою Станіславай Кшывец, беларускай полькй. Жонка Станіслава малодшая за Мацьвея Смаршчка на год, нарадзілася ў Менску. Пасьля 1944 году ў [[Нямеччына|Нямеччыне]]. Разам зь сям’ёй Мацьвея Смаршчка ў 1944-ым выехаў у Нямеччыну і яго бацька, хоць Саветы да вайны запісалі яго сярэдняком і таму не чапалі. Калі ўцякалі на захад, спачатку сям’я Смаршчкоў спынілася ў Пазнані, дзе яго жонка мела сваякоў. Там Мацьвей Смаршчок трапіў у нямецкі працоўны лягер. Паводле словаў самога Мацьвея Смаршчка адбылося гэта ў Пазнані, калі ён пайшоў па харчовыя карткі. Гестапаўцы яго там адразу і арыштавалі. Усю яго сям’ю — бацьку, жонку ды малую дачку — пад канвоем накіравалі ў працоўны лягер у Нордхаўзэн.<ref name="Dziejaslou" /> Мацьвей Смаршчок разам з расейцам і двума французамі быў прызначаны на лекарскую працу. Бацькі Мацьвея Смарчка трагічна загінулі. Бацька, Васіль Смаршчок, загінуў у Нордхаўзэне падчас апошняга налёту ангельска-амэрыканскай авіяцыі. Пайшоў купіць малака для сваёй унучкі — маленькай дачкі Мацьвея Смаршчка — і быў забіты бомбай. Маці, якая адмовілася пакідаць родную вёску Падлесьсе, загналі ў канцэнтрацыйны лягер у Лясным, які спачатку выкарыс­тоўваўся як лягер для нямецкіх ваеннапалонных. На думку Мацьвея Смаршчка, яе пакаралі, відаць, за тое, што ні сын, ні муж у Беларусі больш не паказваліся.<ref name="Dziejaslou" /> У 1948 ці 1950 годзе зьехаў у [[ЗША]] на запрашэньне мантысэлаўскага шпіталя, які шукаў спэцыялістаў. Ва ўнівэрсытэце Мінэсоты мусіў здаць усе экзамэны, якія здаюць амэрыканскія лекары. Гэта заняло ажно тры гады. Атрымаўшы права на практыку, спачатку працаваў разам з старэйшым лекарам гораду, які ў складзе амэрыканскай арміі вызваляў Нордхаўзэн. Потым пачаў працу ва ўнівэрсытэце Мінэсоты, паралельна займаючыся Домам састарэлых у Мантысэле. Зьяўляўся прафэсарам Мінэсотаўскага ўнівэрсытэту, займаўся досьледамі хваробаў сэрца. У Мантысэле і пражыў да скону дзён. Прымаў удзел у разбудове шпіталя (''Big Lake Hospital and Nursing Home''). Быў шматгадовым кіраўніком мэдычнага догляду ў доме для састарэлых. На пасадзе дырэктара Дома састарэлых працаваў ажно да 85 гадоў. Ягонае імя носіць (названы яшчэ пры жыцьці) адзін з карпусоў мэдычнага комплексу ў Мантысэле.<ref name="Dziejaslou" /> Падтрымліваў сувязь зь [[Беларускі Інстытут Навукі і Мастацтва (выдавецтва)|Беларускім інстытутам навукі й мастацтва]], [[Беларуска-амэрыканскае задзіночаньне|Беларуска-амэрыканскім задзіночаньнем]]. У вольны час займаўся фатаграфаваньнем, шахматамі, электронікай. Мацьвей Смаршчок памёр 20 чэрвеня 2008 году ў [[Мантысэла (Мінэсота)|Мантысэле]] (штат [[Мінэсота]], [[ЗША]]). Пахаваны на каталіцкіх могілках царквы сьвятога Гэнрыка ў Мантысэле беларускім грэка-каталіцкім сьвятаром а. Ігарам Лабацэвічам. Меў дзьвюх дачок: малодшая Мэры і Эмілія, якая нарадзілася яшчэ ў Баранавічах. Мэры — прафэсар у каледжы ў Каліфорніі. Эмілія шмат гадоў працавала настаўніцай у Чыкага, а потым выйшла на пэнсію і пераехала на Гаваі. Яе дачка, унучка Мацьвея Смаршчка, таксама працуе ў адукацыі. == Літаратурная дзейнасьць і творчасьць == Вершы пачаў пісаць, калі было каля дванаццаці гадоў. Поштай дасылаў іх у часапіс «Заранка», дзе рэдактаркай была [[Зоська Верас]]. Падчас навучаньня ў Вільні стаўся дапаможным рэдактарам часопісу «Шляху моладзі». Калі быў створаны часопіс «Калосьсе», Янка Шутовіч, яго добры сябар, уключыў яго ў склад неафіцыйнай рэдкалегіі часопісу. Мацьвей Смаршчок пераглядаў і рыхтаваў да друку большасьць вершаў, якія прыходзілі ў часопіс «Калосьсе». У 1939 годзе газэта «Крыніца» называла яго другім пасьля [[Натальля Арсеньнева|Натальлі Арсеньневай]] «выбітнейшым беларускім літаратарам, які застаўся ў Вільні».<ref name="Dziejaslou" /> Паводле Мацьвея Смаршчка, на эміграцыі ў яго на творчасьць амаль не было часу — мэдычная практыка адымала і час, і сілы. Таму напісаў гэтак мала. У 1989 годзе выдаў свой зборнічак «''Адзіннаццаць вершаў''». У 2004 годзе ў [[Менск]]у выйшла яго кніга «Бярозка Анатоль. Выбранае». == Бібліяграфія == * {{артыкул|аўтар =Анатоль Бярозка. | частка = |загаловак =Вершы.|арыгінал = |спасылка =|адказны =Укладаньне, прадмова, біяграфічны даведнік: [[Барыс Іванавіч Сачанка|Барыса Сачанкі]]|выданьне=Туга па радзіме. Паэзія беларускай эміграцыі|тып=анталёгія|месца=[[Менск]]|выдавецтва=[[Мастацкая літаратура]]|год=1992|выпуск=|том=|нумар= | старонкі=618—622|isbn=5-340-01086-6}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Газэта «[[Беларус (ґазэта)|Беларус]]» №547, жнівень 2008, [[ЗША]] == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20080705160938/http://lib.zbsb.org/node/242 Бярозка Анатоль. Выбранае — онлайн бібліятэка Бібліятэка МГА «ЗБС „Бацькаўшчына“»] * [http://slounik.org/120431.html Слоўнік.орг Смаршчок-Рэпка Мітрафан] * [https://web.archive.org/web/20200418071208/http://dziejaslou.by/old/www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/biar2702ec.html?OpenDocument Анатоль Бярозка. Маё сэрца ўжо спынялася (Запісаў успаміны Мацьвея Смаршчка Аляксандар Адзінец)] * [https://www.findagrave.com/memorial/123557327/matthew-b-smorstok Пахаваньне на каталіцкіх могілках сьв. Генрыка ў Мантысэла] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Смаршчок, Мацьвей}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 19 лютага]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1915 годзе]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Ляхавіцкім раёне]] [[Катэгорыя:Амэрыканцы беларускага паходжаньня]] [[Катэгорыя:Беларусы ў ЗША]] [[Катэгорыя:Асобы Баранавічаў]] [[Катэгорыя:Беларускія лекары]] [[Катэгорыя:Памерлі 20 чэрвеня]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 2008 годзе]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Мінэсоце]] 6r06eocglg777podswhl6yebnrmc5t7 0 46149 2621052 2440139 2025-06-21T09:47:11Z Dymitr 10914 крыніца — https://ru.wikipedia.org/wiki/Алейников,_Сергей_Евгеньевич?oldid=144966812 2621052 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Сярге́й Яўге́навіч Але́йнікаў''' ({{Н}} 7 лістапада 1961 году, [[Менск]], [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]]) — беларускі і савецкі [[футбаліст]], які выступаў на пазыцыі паўабаронца. Па завяршэньні кар’еры быў прызнаны найлепшым беларускім футбалістам XX стагодзьдзя<ref name="sportsru">[https://web.archive.org/web/20230121192617/https://www.sports.ru/tribuna/blogs/harryhole/3061048.html «Из Минска в Турин. История Сергея Алейникова, впечатлившего Ювентус»]. Sports.ru</ref>. Таксама працаваў футбольным трэнэрам. Зь сьнежня 2024 году займае пасаду спартовага дырэктара баўгарскага «[[Лякаматыў Плоўдзіў|Лякаматыва]]» з [[Плоўдзіў|Плоўдзіва]]<ref>[https://web.archive.org/web/20241221092156/https://bntnews.bg/news/sergei-aleinikov-e-noviyat-sporten-direktor-na-lokomotiv-plovdiv-1319344news.html «Сергей Алейников е новият спортен директор на Локомотив (Пловдив)»]. БНТ Новини.</ref>. == Кар’ера == === Клюбная === У пачатку 1980-х гадоў трапіў у дубль менскага «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]». У 1981 годзе маючы 19 гадоў прыцягваўся галоўным трэнэрам каманды [[Эдуард Малафееў|Эдуардам Малафеевым]] да працы з асноўнай камандай, аднак да канца сэзону зьявіўся на полі толькі некалькі разоў<ref name="sportsru"/><ref name="bytribuna">[https://web.archive.org/web/20230121192618/https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/footboll/2983852/ «Работал слесарем, играл для Пеле, принес золото «Динамо» в 1982-м. Что мы знаем о футболисте, которого многие ставят выше Белькевича и Глеба»]. by.tribuna.com</ref>. У 1982 годзе менчукі ўпершыню ў гісторыі сталі пераможцамі [[чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянату СССР]], а Алейнікаў зрабіў значны ўнёсак у гэты посьпех. Не зважаючы на ​​тое, што на полі ён зьяўляўся ня часта, то бок усяго ён згуляў у 21 матчы з 34, яму ўдалося правесьці 8 галоў, большасьць зь якіх давалі камандзе пункты. У заключным туры чэмпіянату супраць «[[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спартака]]» ён пацэліў мяч у браму [[Рынат Дасаеў|Рыната Дасаева]], зрабіўшы лік у матчы 4:1 на карысьць сваёй каманды. Аднак пасьля гэтага масквавіты здолелі скараціць разрыў да мінімуму і матч скончыўся зь лікам 4:3, а на рахунку Алейнікава, такім чынам, аказаўся «залаты» гол<ref name="sportsru"/><ref name="bytribuna"/>. Пачынаючы з наступнага сэзону Алейнікаў стаў гульцом першай адзінаццатцы. У справе абароны тытул дынамаўцы не далі рады, але занялі трэцяе месца. Да таго моманту Алейнікаў канчаткова замацаваў за сабою пазыцыю апорнага паўабаронцы, зьяўляючыся сувязным зьвяном паміж абаронай і атакай каманды. Новых трафэяў «Дынама» выйграць ня здолела, аднак наступныя тры сэзоны рэгулярна заканчвала ў зоне эўракубкаў, дзе таксама выступала досыць пасьпяхова. Праз Алейнікава разьвівалася большасьць нападкаў каманды, а ягоная ўпэўненая гульня і павага партнэраў прывялі да таго, што ў 1986 годзе ён атрымаў капітанскую повязь<ref name="bytribuna"/>. У 1989 годзе цікавасьць да гульца выявіў італьянскі «[[Джэноа Генуя|Джэноа]]», аднак у справу ўмяшаўся дырэктар «[[Ювэнтус Турын|Ювэнтуса]]» [[Джамп’ера Баніпэрці]], у выніку чаго Алейнікаў стаў футбалістам «чорна-белых», якія заплацілі за яго блізу чатырох мільёнаў даляраў<ref>«Спорт-Экспресс Футбол». — № 13. — 22 чэрвеня 1999.</ref>. Адаптацыі паўабаронцы садзейнічала тое, што за клюб ужо выступаў ягоны партнэр па зборнай [[Аляксандар Завараў]]. Не зважаючы на ​​дзейны ў той час ліміт на легіянэраў, Алейнікаў здолеў стаць гульцом асноўнага складу і за сэзон дапамог атрымаць ёй перамогі ў [[Кубак Італіі па футболе|Кубку Італіі]] і [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубку УЭФА]]. Аднак па заканчэньні сэзону паўабаронца быў вымушаны пакінуць каманду. Паводле адной з вэрсіяў прычынай гэтага быў сыход з пасады галоўнага трэнэра [[Дына Дзоф]]а, які і запрашаў Алейнікава ў каманду. Пазьней у інтэрвію Алейнікаў расказваў, што ягонаму сыходу спрыялі махінацыі фірмы «Сымод» (якая выконвала ролю пасярэдніка пры пераходзе футбаліста) зь ягоным кантрактам<ref name="sportsru"/><ref name="bytribuna"/>. У выніку летам 1990 году беларус апынуўся ў клюбе-аўтсайдэры [[Сэрыя А|Сэрыі А]] «[[Леччэ (футбольны клюб)|Леччэ]]», які паводле вынікаў сэзону пакінуў элітны дывізіён. Яшчэ год ён адгуляў у [[Сэрыя Б|Сэрыі Б]], дзе ягоная каманда фінішавала толькі на 10-м радку, пасьля чаго гулец пастанавіў сабе пакінуць Італію<ref name="sportsru"/>. Пасьля гэтага кар’ера Алейнікава працягнулася ў японскай [[Джэй-ліга|Джэй-лізе]], якая ў той час нярэдка заваблівала вядомых эўрапейскіх футбалістаў<ref>Саприн Н. Сергей Алейников: Кажется, дождался! // Спорт-Экспресс (газета). — 1993. — № 165—166 (27 ліпеня). — с. 1.</ref><ref>Щурко С. Сергей Алейников: В Японии я стал мимом. Там слов не понимают // Спорт-Экспресс (газета). — 15 кастрычніка 1994.</ref>. Выступаючы за каманду «Гамба Осака», паўабаронца вярнуў сабе былую форму і прыняў рашэньне вярнуцца ў Эўропу, чаму таксама спрыяў канфлікт з трэнэрам японскай каманды<ref name="bytribuna"/><ref>Кружков А. Ахрик Цвейба: Японцы после поражения своей команды не свистят — плачут // Спорт-Экспресс (газета). — 15 жніўня 1996.</ref>. У 1997—1999 гадах футбаліст выступаў за аматарскія італьянскія каманды «[[Карыльяна (футбольны клюб)|Карыльяна]]» і «Ананьні». 17 верасьня 1999 году спартовец згуляў разьвітальны матч на менскім стадыёне [[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]], у якім змагаліся залаты склад «Дынама» 1982 году і зборная зорак СССР (3:2). Сяргей згуляў тайм за кожнага суперніка. На гульні прысутнічала каля 20 тысяч заўзятараў<ref name="bytribuna"/>. === Міжнародная === Згуляўшы некалькі матчаў за алімпійскую зборную СССР, у 1983 годзе дэбютаваў у складзе [[зборная СССР па футболе|нацыянальнай зборнай]]. Пры гэтым абедзьве каманды на той час ачольваў [[Эдуард Малафееў]]<ref name="sportsru"/>. Калі ў 1986 годзе галоўным трэнэрам каманды стаў [[Валеры Лабаноўскі]], Алейнікаў застаўся адзіным гульцом менскага «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]», які прыцягваўся ў зборную на сталай аснове, а таксама адным зь нямногіх гульцоў асноўнай абоймы, які не гуляў за кіеўскае «[[Дынама Кіеў|Дынама]]», якое было базавым клюбам зборнай<ref name="sportsru"/><ref name="bytribuna"/>. У складзе зборнай браў удзел у [[чэмпіянат сьвету па футболе 1986 году|чэмпіянаце сьвету 1986]] і [[чэмпіянат сьвету па футболе 1990 году|1990]] гадоў, якія склаліся для савецкай каманды няўдала. У першым выпадку савецкія футбалісты вылецелі на стадыі 1/8 фіналу, а ў другім ня здолелі нават пераадолець групавы этап. Значна больш удала склаўся [[чэмпіянат Эўропы па футболе 1988 году|чэмпіянат Эўропы 1988 году]], дзе падапечныя Лабаноўскага ўзялі срэбраныя мэдалі, толькі ў фінале саступіўшы [[Зборная Нідэрляндаў па футболе|зборнай Нідэрляндаў]]. Пасьпяховая гульня Алейнікава на тым турніры прыцягнула да яго ўвагу эўрапейскіх клюбаў<ref name="sportsru"/>. У 1990 годзе кіраваць зборнай пачаў [[Анатоль Бышавец]], які заняўся сур’ёзным абнаўленьнем складу. Алейнікаў быў адным з старажылаў, які працягнуў выступаць у стартавым складзе зборнай<ref>Евгений Каменецкий. [https://web.archive.org/web/20230122121623/https://www.sports.ru/tribuna/blogs/sovmirfootball/3095259.html «ЧМ-1990. Сборная СССР, без вины «виновата», или… как её настигла „Группа Смерти“!»] Sports.ru</ref>. У складзе [[зборная СНД па футболе|зборнай СНД]] ён браў удзел у [[чэмпіянат Эўропы па футболе 1992 году|чэмпіянаце Эўропы 1992 году]]<ref>Андрей Пономарев. [https://web.archive.org/web/20230122121615/https://www.sports.ru/tribuna/blogs/codfo18/1424728.html «Сборная СНГ на Евро-1992. Где они сейчас?»] Sports.ru</ref>. Па распадзе СССР футбаліст згуляў некалькі матчаў за [[Зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі]], пасьля чаго завяршыў кар’еру ў зборнай. == Дасягненьні == У [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянатах СССР]] правёў 220 матчаў, забіў 31 гол. [[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіён СССР]] 1982 году, фіналіст [[Кубак СССР па футболе|Кубка СССР]] 1987 году. Уладальнік [[Кубак Італіі па футболе|Кубка Італіі]] 1990 году. У эўрапейскіх кубкавых турнірах згуляў 36 матчаў. Уладальнік [[Кубак УЭФА|Кубка УЭФА]] 1990 году. За [[Зборная СССР па футболе|зборную СССР/СНД]] у 1984—1992 правёў 77 матчаў, забіў 6 галоў. Віцэ-чэмпіён Эўропы 1988, удзельнік чэмпіянату Эўропы 1992, чэмпіянатаў сьвету 1986 і 1990. Ляўрэат прызоў за адны з самых хуткіх галоў на чэмпіянаце сьвету 1986 (матч СССР — [[Зборная Вугоршчыны па футболе|Вугоршчына]], 4-я хвіліна) і чэмпіянаце Эўропы 1988 (матч СССР — [[Зборная Ангельшчыны па футболе|Ангельшчына]], 3-я хвіліна). Выступаў за зборную сьвету супраць [[Зборная Бразыліі па футболе|зборнай Бразыліі]] ў матчы, прысьвечаным 50-годзьдзю [[Пэле]] (Мілян, 1990 год). У 1992—1994 гадах выступаў за [[Зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі]] (4 матчы). 7 разоў уваходзіў у сьпісы найлепшых футбалістаў СССР. Тры разы прызнаваўся [[Футбаліст году Беларусі|Футбалістам году ў Беларусі]] (1984, 1986, 1988). [[Заслужаны майстар спорту СССР]] (1988). Па выніках апытаньня да 50-годзьдзя [[УЭФА]] быў прызнаны найлепшым футбалістам Беларусі за 50 гадоў. == Праца трэнэрам == Адразу па завяршэньні гульнёвай кар’еры Алейнікаў стаў стаць трэнэрам, працуючы з аматарскімі камандамі Італіі. У сэзоне 1998—1999 гадоў трэнаваў італьянскую каманду «Ананьні» з Сэрыі D. А ў сэзоне 2000—2001 ачольваў іншую каманду гэтай жа лігі «Пантэдэру 1912». Пасьля гэтага непрацяглы час ачольваў расейскія каманды. Гэтак да траўня 2003 году працаваў галоўным трэнэрам «[[Масква (футбольны клюб)|Тарпэда-Мэталюрга]]» (Масква). З чэрвеня па верасень 2003 году быў галоўным трэнэрам клюбу «[[Віднае (футбольны клюб)|Віднае]]». Зь сьнежня 2003 году быў прызначаны каардынатарам груп усіх узростаў дзіцяча-юнацкай футбольнай школы ў [[Капэртына]], Італія. Таксама быў трэнэрам у філіі футбольнай акадэміі «[[Ювэнтус Турын|Ювэнтусу]]» ў [[Леччэ]] з 2005 году. У 2007—2008 і 2011—2012 гадах быў трэнэрам італьянскай каманды «Крас» з шостага дывізіёну чэмпіянату Італіі. У сакавіку 2014 году прызначаны галоўным трэнэрам летувіскага клюбу «[[Дайнава Аліта|Дайнава]]» з [[Аліта|Аліты]]<ref>[http://www.football.by/news/55224.html Сергей Алейников возглавил литовскую «Дайнаву»]{{Ref-ru}}</ref>, але ўжо ў траўні пакінуў клюб празь непаразуменьні з кіраўніцтвам клюбу. За гэты час «Дайнава» ўсьцяж травала паразы ў 14 гульнях з розьніцай мячоў 1:75<ref>[http://www.pressball.by/news/football/169923 Сергей Алейников покинул «Дайнаву»]{{Ref-ru}}</ref>. У 2015 годзе аб’явіў аб запуску дзіцячай школы, якую назвалі Фабрыкай футболу Сяргея Алейнікава. Спачатку гаварылася, што ўсе пытаньні ў арганізацыі разьвязаныя, а грошай з бацькоў вырашылі практычна ня браць і праводзілі набор юных футбалістаў веку 7—10 гадоў. Аднак праект не пражыў і году, а сам Алейнікаў вярнуўся ў Італію<ref name="bytribuna"/>. Працаваў інструктарам [[ФІФА]], беручы ўдзел у падрыхтоўцы маладых трэнераў<ref>[https://web.archive.org/web/20230122121632/https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/editors/3081676/ «Сидят в АБФФ, тренируют в сборной и «вышке», а кто-то уехал в деревню — где спустя 40 лет чемпионы СССР—1982 из минского „Динамо“»]. by.tribuna.com</ref>. == Клюб Сяргея Алейнікава == У гонар футбаліста газэта «[[Прессбол]]» запачаткавала [[Клюб Сяргея Алейнікава]], у які ўвахозяць беларускія футбалісты, што згулялі 500 ці болей гульняў на найвышэйшым узроўні. Пры гэтым лічацца гульні ў найвышэйшых дывізіёнах краінаў, кубках краінаў, кантынэнтальных кубках, гульнях у складзе моладзевай, алімпійскай і нацыянальный зборнай СССР і Беларусі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Алейников С. Е., Беленький Д. И. И жизнь, и слезы, и футбол… — Мн.: Полымя, 1992. — 256 с. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20200629170059/http://www.rusteam.permian.ru/players/aleinikov.html Профіль на сайце «Зборная Расеі па футболе»]{{ref-ru}} * [http://www.legioner.kulichki.com/index.php?id=11&lang=ru&player=101 Алейнікаў за мяжой]{{ref-ru}} {{Навігацыйная група |назоў = Алейнікаў у складзе зборных [[Зборная СССР па футболе|СССР]] і [[Зборная СНД па футболе|СНД]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |СССР на ЧС-1986 |СССР на ЧЭ-1988 |СССР на ЧС-1990 |СНД на ЧЭ-1992 }} {{Футбалісты году Беларусі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Алейнікаў, Сяргей Яўгенавіч}} [[Катэгорыя:Савецкія футбалісты]] [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] [[Катэгорыя:Заслужаныя майстры спорту СССР]] lkiyt026l3xnbohzqlxgdnm6uai8ze0 2621054 2621052 2025-06-21T09:50:05Z Dymitr 10914 /* Праца трэнэрам */ артаграфія 2621054 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Сярге́й Яўге́навіч Але́йнікаў''' ({{Н}} 7 лістапада 1961 году, [[Менск]], [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]]) — беларускі і савецкі [[футбаліст]], які выступаў на пазыцыі паўабаронца. Па завяршэньні кар’еры быў прызнаны найлепшым беларускім футбалістам XX стагодзьдзя<ref name="sportsru">[https://web.archive.org/web/20230121192617/https://www.sports.ru/tribuna/blogs/harryhole/3061048.html «Из Минска в Турин. История Сергея Алейникова, впечатлившего Ювентус»]. Sports.ru</ref>. Таксама працаваў футбольным трэнэрам. Зь сьнежня 2024 году займае пасаду спартовага дырэктара баўгарскага «[[Лякаматыў Плоўдзіў|Лякаматыва]]» з [[Плоўдзіў|Плоўдзіва]]<ref>[https://web.archive.org/web/20241221092156/https://bntnews.bg/news/sergei-aleinikov-e-noviyat-sporten-direktor-na-lokomotiv-plovdiv-1319344news.html «Сергей Алейников е новият спортен директор на Локомотив (Пловдив)»]. БНТ Новини.</ref>. == Кар’ера == === Клюбная === У пачатку 1980-х гадоў трапіў у дубль менскага «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]». У 1981 годзе маючы 19 гадоў прыцягваўся галоўным трэнэрам каманды [[Эдуард Малафееў|Эдуардам Малафеевым]] да працы з асноўнай камандай, аднак да канца сэзону зьявіўся на полі толькі некалькі разоў<ref name="sportsru"/><ref name="bytribuna">[https://web.archive.org/web/20230121192618/https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/footboll/2983852/ «Работал слесарем, играл для Пеле, принес золото «Динамо» в 1982-м. Что мы знаем о футболисте, которого многие ставят выше Белькевича и Глеба»]. by.tribuna.com</ref>. У 1982 годзе менчукі ўпершыню ў гісторыі сталі пераможцамі [[чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянату СССР]], а Алейнікаў зрабіў значны ўнёсак у гэты посьпех. Не зважаючы на ​​тое, што на полі ён зьяўляўся ня часта, то бок усяго ён згуляў у 21 матчы з 34, яму ўдалося правесьці 8 галоў, большасьць зь якіх давалі камандзе пункты. У заключным туры чэмпіянату супраць «[[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спартака]]» ён пацэліў мяч у браму [[Рынат Дасаеў|Рыната Дасаева]], зрабіўшы лік у матчы 4:1 на карысьць сваёй каманды. Аднак пасьля гэтага масквавіты здолелі скараціць разрыў да мінімуму і матч скончыўся зь лікам 4:3, а на рахунку Алейнікава, такім чынам, аказаўся «залаты» гол<ref name="sportsru"/><ref name="bytribuna"/>. Пачынаючы з наступнага сэзону Алейнікаў стаў гульцом першай адзінаццатцы. У справе абароны тытул дынамаўцы не далі рады, але занялі трэцяе месца. Да таго моманту Алейнікаў канчаткова замацаваў за сабою пазыцыю апорнага паўабаронцы, зьяўляючыся сувязным зьвяном паміж абаронай і атакай каманды. Новых трафэяў «Дынама» выйграць ня здолела, аднак наступныя тры сэзоны рэгулярна заканчвала ў зоне эўракубкаў, дзе таксама выступала досыць пасьпяхова. Праз Алейнікава разьвівалася большасьць нападкаў каманды, а ягоная ўпэўненая гульня і павага партнэраў прывялі да таго, што ў 1986 годзе ён атрымаў капітанскую повязь<ref name="bytribuna"/>. У 1989 годзе цікавасьць да гульца выявіў італьянскі «[[Джэноа Генуя|Джэноа]]», аднак у справу ўмяшаўся дырэктар «[[Ювэнтус Турын|Ювэнтуса]]» [[Джамп’ера Баніпэрці]], у выніку чаго Алейнікаў стаў футбалістам «чорна-белых», якія заплацілі за яго блізу чатырох мільёнаў даляраў<ref>«Спорт-Экспресс Футбол». — № 13. — 22 чэрвеня 1999.</ref>. Адаптацыі паўабаронцы садзейнічала тое, што за клюб ужо выступаў ягоны партнэр па зборнай [[Аляксандар Завараў]]. Не зважаючы на ​​дзейны ў той час ліміт на легіянэраў, Алейнікаў здолеў стаць гульцом асноўнага складу і за сэзон дапамог атрымаць ёй перамогі ў [[Кубак Італіі па футболе|Кубку Італіі]] і [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубку УЭФА]]. Аднак па заканчэньні сэзону паўабаронца быў вымушаны пакінуць каманду. Паводле адной з вэрсіяў прычынай гэтага быў сыход з пасады галоўнага трэнэра [[Дына Дзоф]]а, які і запрашаў Алейнікава ў каманду. Пазьней у інтэрвію Алейнікаў расказваў, што ягонаму сыходу спрыялі махінацыі фірмы «Сымод» (якая выконвала ролю пасярэдніка пры пераходзе футбаліста) зь ягоным кантрактам<ref name="sportsru"/><ref name="bytribuna"/>. У выніку летам 1990 году беларус апынуўся ў клюбе-аўтсайдэры [[Сэрыя А|Сэрыі А]] «[[Леччэ (футбольны клюб)|Леччэ]]», які паводле вынікаў сэзону пакінуў элітны дывізіён. Яшчэ год ён адгуляў у [[Сэрыя Б|Сэрыі Б]], дзе ягоная каманда фінішавала толькі на 10-м радку, пасьля чаго гулец пастанавіў сабе пакінуць Італію<ref name="sportsru"/>. Пасьля гэтага кар’ера Алейнікава працягнулася ў японскай [[Джэй-ліга|Джэй-лізе]], якая ў той час нярэдка заваблівала вядомых эўрапейскіх футбалістаў<ref>Саприн Н. Сергей Алейников: Кажется, дождался! // Спорт-Экспресс (газета). — 1993. — № 165—166 (27 ліпеня). — с. 1.</ref><ref>Щурко С. Сергей Алейников: В Японии я стал мимом. Там слов не понимают // Спорт-Экспресс (газета). — 15 кастрычніка 1994.</ref>. Выступаючы за каманду «Гамба Осака», паўабаронца вярнуў сабе былую форму і прыняў рашэньне вярнуцца ў Эўропу, чаму таксама спрыяў канфлікт з трэнэрам японскай каманды<ref name="bytribuna"/><ref>Кружков А. Ахрик Цвейба: Японцы после поражения своей команды не свистят — плачут // Спорт-Экспресс (газета). — 15 жніўня 1996.</ref>. У 1997—1999 гадах футбаліст выступаў за аматарскія італьянскія каманды «[[Карыльяна (футбольны клюб)|Карыльяна]]» і «Ананьні». 17 верасьня 1999 году спартовец згуляў разьвітальны матч на менскім стадыёне [[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]], у якім змагаліся залаты склад «Дынама» 1982 году і зборная зорак СССР (3:2). Сяргей згуляў тайм за кожнага суперніка. На гульні прысутнічала каля 20 тысяч заўзятараў<ref name="bytribuna"/>. === Міжнародная === Згуляўшы некалькі матчаў за алімпійскую зборную СССР, у 1983 годзе дэбютаваў у складзе [[зборная СССР па футболе|нацыянальнай зборнай]]. Пры гэтым абедзьве каманды на той час ачольваў [[Эдуард Малафееў]]<ref name="sportsru"/>. Калі ў 1986 годзе галоўным трэнэрам каманды стаў [[Валеры Лабаноўскі]], Алейнікаў застаўся адзіным гульцом менскага «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]», які прыцягваўся ў зборную на сталай аснове, а таксама адным зь нямногіх гульцоў асноўнай абоймы, які не гуляў за кіеўскае «[[Дынама Кіеў|Дынама]]», якое было базавым клюбам зборнай<ref name="sportsru"/><ref name="bytribuna"/>. У складзе зборнай браў удзел у [[чэмпіянат сьвету па футболе 1986 году|чэмпіянаце сьвету 1986]] і [[чэмпіянат сьвету па футболе 1990 году|1990]] гадоў, якія склаліся для савецкай каманды няўдала. У першым выпадку савецкія футбалісты вылецелі на стадыі 1/8 фіналу, а ў другім ня здолелі нават пераадолець групавы этап. Значна больш удала склаўся [[чэмпіянат Эўропы па футболе 1988 году|чэмпіянат Эўропы 1988 году]], дзе падапечныя Лабаноўскага ўзялі срэбраныя мэдалі, толькі ў фінале саступіўшы [[Зборная Нідэрляндаў па футболе|зборнай Нідэрляндаў]]. Пасьпяховая гульня Алейнікава на тым турніры прыцягнула да яго ўвагу эўрапейскіх клюбаў<ref name="sportsru"/>. У 1990 годзе кіраваць зборнай пачаў [[Анатоль Бышавец]], які заняўся сур’ёзным абнаўленьнем складу. Алейнікаў быў адным з старажылаў, які працягнуў выступаць у стартавым складзе зборнай<ref>Евгений Каменецкий. [https://web.archive.org/web/20230122121623/https://www.sports.ru/tribuna/blogs/sovmirfootball/3095259.html «ЧМ-1990. Сборная СССР, без вины «виновата», или… как её настигла „Группа Смерти“!»] Sports.ru</ref>. У складзе [[зборная СНД па футболе|зборнай СНД]] ён браў удзел у [[чэмпіянат Эўропы па футболе 1992 году|чэмпіянаце Эўропы 1992 году]]<ref>Андрей Пономарев. [https://web.archive.org/web/20230122121615/https://www.sports.ru/tribuna/blogs/codfo18/1424728.html «Сборная СНГ на Евро-1992. Где они сейчас?»] Sports.ru</ref>. Па распадзе СССР футбаліст згуляў некалькі матчаў за [[Зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі]], пасьля чаго завяршыў кар’еру ў зборнай. == Дасягненьні == У [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянатах СССР]] правёў 220 матчаў, забіў 31 гол. [[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіён СССР]] 1982 году, фіналіст [[Кубак СССР па футболе|Кубка СССР]] 1987 году. Уладальнік [[Кубак Італіі па футболе|Кубка Італіі]] 1990 году. У эўрапейскіх кубкавых турнірах згуляў 36 матчаў. Уладальнік [[Кубак УЭФА|Кубка УЭФА]] 1990 году. За [[Зборная СССР па футболе|зборную СССР/СНД]] у 1984—1992 правёў 77 матчаў, забіў 6 галоў. Віцэ-чэмпіён Эўропы 1988, удзельнік чэмпіянату Эўропы 1992, чэмпіянатаў сьвету 1986 і 1990. Ляўрэат прызоў за адны з самых хуткіх галоў на чэмпіянаце сьвету 1986 (матч СССР — [[Зборная Вугоршчыны па футболе|Вугоршчына]], 4-я хвіліна) і чэмпіянаце Эўропы 1988 (матч СССР — [[Зборная Ангельшчыны па футболе|Ангельшчына]], 3-я хвіліна). Выступаў за зборную сьвету супраць [[Зборная Бразыліі па футболе|зборнай Бразыліі]] ў матчы, прысьвечаным 50-годзьдзю [[Пэле]] (Мілян, 1990 год). У 1992—1994 гадах выступаў за [[Зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі]] (4 матчы). 7 разоў уваходзіў у сьпісы найлепшых футбалістаў СССР. Тры разы прызнаваўся [[Футбаліст году Беларусі|Футбалістам году ў Беларусі]] (1984, 1986, 1988). [[Заслужаны майстар спорту СССР]] (1988). Па выніках апытаньня да 50-годзьдзя [[УЭФА]] быў прызнаны найлепшым футбалістам Беларусі за 50 гадоў. == Праца трэнэрам == Адразу па завяршэньні гульнёвай кар’еры Алейнікаў стаў стаць трэнэрам, працуючы з аматарскімі камандамі Італіі. У сэзоне 1998—1999 гадоў трэнаваў італьянскую каманду «Ананьні» з Сэрыі D. А ў сэзоне 2000—2001 ачольваў іншую каманду гэтай жа лігі «Пантэдэру 1912». Пасьля гэтага непрацяглы час ачольваў расейскія каманды. Гэтак да траўня 2003 году працаваў галоўным трэнэрам «[[Масква (футбольны клюб)|Тарпэда-Мэталюрга]]» (Масква). З чэрвеня па верасень 2003 году быў галоўным трэнэрам клюбу «[[Віднае (футбольны клюб)|Віднае]]». Зь сьнежня 2003 году быў прызначаны каардынатарам груп усіх узростаў дзіцяча-юнацкай футбольнай школы ў [[Капэртына]], Італія. Таксама быў трэнэрам у філіі футбольнай акадэміі «[[Ювэнтус Турын|Ювэнтусу]]» ў [[Леччэ]] з 2005 году. У 2007—2008 і 2011—2012 гадах быў трэнэрам італьянскай каманды «Крас» з шостага дывізіёну чэмпіянату Італіі. У сакавіку 2014 году прызначаны галоўным трэнэрам летувіскага клюбу «[[Дайнава Аліта|Дайнава]]» з [[Аліта|Аліты]]<ref>[http://www.football.by/news/55224.html Сергей Алейников возглавил литовскую «Дайнаву»]{{Ref-ru}}</ref>, але ўжо ў траўні пакінуў клюб празь непаразуменьні з кіраўніцтвам клюбу. За гэты час «Дайнава» ўсьцяж травала паразы ў 14 гульнях з розьніцай мячоў 1:75<ref>[http://www.pressball.by/news/football/169923 Сергей Алейников покинул «Дайнаву»]{{Ref-ru}}</ref>. У 2015 годзе аб’явіў аб запуску дзіцячай школы, якую назвалі Фабрыкай футболу Сяргея Алейнікава. Спачатку гаварылася, што ўсе пытаньні ў арганізацыі разьвязаныя, а грошай з бацькоў вырашылі практычна ня браць і праводзілі набор юных футбалістаў веку 7—10 гадоў. Аднак праект не пражыў і году, а сам Алейнікаў вярнуўся ў Італію<ref name="bytribuna"/>. Працаваў інструктарам [[ФІФА]], беручы ўдзел у падрыхтоўцы маладых трэнэраў<ref>[https://web.archive.org/web/20230122121632/https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/editors/3081676/ «Сидят в АБФФ, тренируют в сборной и «вышке», а кто-то уехал в деревню — где спустя 40 лет чемпионы СССР—1982 из минского „Динамо“»]. by.tribuna.com</ref>. == Клюб Сяргея Алейнікава == У гонар футбаліста газэта «[[Прессбол]]» запачаткавала [[Клюб Сяргея Алейнікава]], у які ўвахозяць беларускія футбалісты, што згулялі 500 ці болей гульняў на найвышэйшым узроўні. Пры гэтым лічацца гульні ў найвышэйшых дывізіёнах краінаў, кубках краінаў, кантынэнтальных кубках, гульнях у складзе моладзевай, алімпійскай і нацыянальный зборнай СССР і Беларусі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Алейников С. Е., Беленький Д. И. И жизнь, и слезы, и футбол… — Мн.: Полымя, 1992. — 256 с. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20200629170059/http://www.rusteam.permian.ru/players/aleinikov.html Профіль на сайце «Зборная Расеі па футболе»]{{ref-ru}} * [http://www.legioner.kulichki.com/index.php?id=11&lang=ru&player=101 Алейнікаў за мяжой]{{ref-ru}} {{Навігацыйная група |назоў = Алейнікаў у складзе зборных [[Зборная СССР па футболе|СССР]] і [[Зборная СНД па футболе|СНД]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |СССР на ЧС-1986 |СССР на ЧЭ-1988 |СССР на ЧС-1990 |СНД на ЧЭ-1992 }} {{Футбалісты году Беларусі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Алейнікаў, Сяргей Яўгенавіч}} [[Катэгорыя:Савецкія футбалісты]] [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] [[Катэгорыя:Заслужаныя майстры спорту СССР]] eqrl7ik8l8nbc23pp9ugo6m6sd393nw 2621055 2621054 2025-06-21T10:14:36Z Dymitr 10914 артаграфія 2621055 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Сярге́й Яўге́навіч Але́йнікаў''' ({{Н}} 7 лістапада 1961 году, [[Менск]], [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]]) — беларускі і савецкі [[футбаліст]], які выступаў на пазыцыі паўабаронцы. Па завяршэньні кар’еры быў прызнаны найлепшым беларускім футбалістам XX стагодзьдзя<ref name="sportsru">[https://web.archive.org/web/20230121192617/https://www.sports.ru/tribuna/blogs/harryhole/3061048.html «Из Минска в Турин. История Сергея Алейникова, впечатлившего Ювентус»]. Sports.ru</ref>. Таксама працаваў футбольным трэнэрам. Зь сьнежня 2024 году займае пасаду спартовага дырэктара баўгарскага «[[Лякаматыў Плоўдзіў|Лякаматыва]]» з [[Плоўдзіў|Плоўдзіва]]<ref>[https://web.archive.org/web/20241221092156/https://bntnews.bg/news/sergei-aleinikov-e-noviyat-sporten-direktor-na-lokomotiv-plovdiv-1319344news.html «Сергей Алейников е новият спортен директор на Локомотив (Пловдив)»]. БНТ Новини.</ref>. == Кар’ера == === Клюбная === У пачатку 1980-х гадоў трапіў у дубль менскага «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]». У 1981 годзе маючы 19 гадоў прыцягваўся галоўным трэнэрам каманды [[Эдуард Малафееў|Эдуардам Малафеевым]] да працы з асноўнай камандай, аднак да канца сэзону зьявіўся на полі толькі некалькі разоў<ref name="sportsru"/><ref name="bytribuna">[https://web.archive.org/web/20230121192618/https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/footboll/2983852/ «Работал слесарем, играл для Пеле, принес золото «Динамо» в 1982-м. Что мы знаем о футболисте, которого многие ставят выше Белькевича и Глеба»]. by.tribuna.com</ref>. У 1982 годзе менчукі ўпершыню ў гісторыі сталі пераможцамі [[чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянату СССР]], а Алейнікаў зрабіў значны ўнёсак у гэты посьпех. Не зважаючы на ​​тое, што на полі ён зьяўляўся ня часта, то бок усяго ён згуляў у 21 матчы з 34, яму ўдалося правесьці 8 галоў, большасьць зь якіх давалі камандзе пункты. У заключным туры чэмпіянату супраць «[[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спартака]]» ён пацэліў мяч у браму [[Рынат Дасаеў|Рыната Дасаева]], зрабіўшы лік у матчы 4:1 на карысьць сваёй каманды. Аднак пасьля гэтага масквавіты здолелі скараціць разрыў да мінімуму і матч скончыўся зь лікам 4:3, а на рахунку Алейнікава, такім чынам, аказаўся «залаты» гол<ref name="sportsru"/><ref name="bytribuna"/>. Пачынаючы з наступнага сэзону Алейнікаў стаў гульцом першай адзінаццатцы. У справе абароны тытул дынамаўцы не далі рады, але занялі трэцяе месца. Да таго моманту Алейнікаў канчаткова замацаваў за сабою пазыцыю апорнага паўабаронцы, зьяўляючыся сувязным зьвяном паміж абаронай і атакай каманды. Новых трафэяў «Дынама» выйграць ня здолела, аднак наступныя тры сэзоны рэгулярна заканчвала ў зоне эўракубкаў, дзе таксама выступала досыць пасьпяхова. Праз Алейнікава разьвівалася большасьць нападкаў каманды, а ягоная ўпэўненая гульня і павага партнэраў прывялі да таго, што ў 1986 годзе ён атрымаў капітанскую повязь<ref name="bytribuna"/>. У 1989 годзе цікавасьць да гульца выявіў італьянскі «[[Джэноа Генуя|Джэноа]]», аднак у справу ўмяшаўся дырэктар «[[Ювэнтус Турын|Ювэнтуса]]» [[Джамп’ера Баніпэрці]], у выніку чаго Алейнікаў стаў футбалістам «чорна-белых», якія заплацілі за яго блізу чатырох мільёнаў даляраў<ref>«Спорт-Экспресс Футбол». — № 13. — 22 чэрвеня 1999.</ref>. Адаптацыі паўабаронцы садзейнічала тое, што за клюб ужо выступаў ягоны партнэр па зборнай [[Аляксандар Завараў]]. Не зважаючы на ​​дзейны ў той час ліміт на легіянэраў, Алейнікаў здолеў стаць гульцом асноўнага складу і за сэзон дапамог атрымаць ёй перамогі ў [[Кубак Італіі па футболе|Кубку Італіі]] і [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубку УЭФА]]. Аднак па заканчэньні сэзону паўабаронца быў вымушаны пакінуць каманду. Паводле адной з вэрсіяў прычынай гэтага быў сыход з пасады галоўнага трэнэра [[Дына Дзоф]]а, які і запрашаў Алейнікава ў каманду. Пазьней у інтэрвію Алейнікаў расказваў, што ягонаму сыходу спрыялі махінацыі фірмы «Сымод» (якая выконвала ролю пасярэдніка пры пераходзе футбаліста) зь ягоным кантрактам<ref name="sportsru"/><ref name="bytribuna"/>. У выніку летам 1990 году беларус апынуўся ў клюбе-аўтсайдэры [[Сэрыя А|Сэрыі А]] «[[Леччэ (футбольны клюб)|Леччэ]]», які паводле вынікаў сэзону пакінуў элітны дывізіён. Яшчэ год ён адгуляў у [[Сэрыя Б|Сэрыі Б]], дзе ягоная каманда фінішавала толькі на 10-м радку, пасьля чаго гулец пастанавіў сабе пакінуць Італію<ref name="sportsru"/>. Пасьля гэтага кар’ера Алейнікава працягнулася ў японскай [[Джэй-ліга|Джэй-лізе]], якая ў той час нярэдка заваблівала вядомых эўрапейскіх футбалістаў<ref>Саприн Н. Сергей Алейников: Кажется, дождался! // Спорт-Экспресс (газета). — 1993. — № 165—166 (27 ліпеня). — с. 1.</ref><ref>Щурко С. Сергей Алейников: В Японии я стал мимом. Там слов не понимают // Спорт-Экспресс (газета). — 15 кастрычніка 1994.</ref>. Выступаючы за каманду «Гамба Осака», паўабаронца вярнуў сабе былую форму і прыняў рашэньне вярнуцца ў Эўропу, чаму таксама спрыяў канфлікт з трэнэрам японскай каманды<ref name="bytribuna"/><ref>Кружков А. Ахрик Цвейба: Японцы после поражения своей команды не свистят — плачут // Спорт-Экспресс (газета). — 15 жніўня 1996.</ref>. У 1997—1999 гадах футбаліст выступаў за аматарскія італьянскія каманды «[[Карыльяна (футбольны клюб)|Карыльяна]]» і «Ананьні». 17 верасьня 1999 году спартовец згуляў разьвітальны матч на менскім стадыёне [[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]], у якім змагаліся залаты склад «Дынама» 1982 году і зборная зорак СССР (3:2). Сяргей згуляў тайм за кожнага суперніка. На гульні прысутнічала каля 20 тысяч заўзятараў<ref name="bytribuna"/>. === Міжнародная === Згуляўшы некалькі матчаў за алімпійскую зборную СССР, у 1983 годзе дэбютаваў у складзе [[зборная СССР па футболе|нацыянальнай зборнай]]. Пры гэтым абедзьве каманды на той час ачольваў [[Эдуард Малафееў]]<ref name="sportsru"/>. Калі ў 1986 годзе галоўным трэнэрам каманды стаў [[Валеры Лабаноўскі]], Алейнікаў застаўся адзіным гульцом менскага «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]», які прыцягваўся ў зборную на сталай аснове, а таксама адным зь нямногіх гульцоў асноўнай абоймы, які не гуляў за кіеўскае «[[Дынама Кіеў|Дынама]]», якое было базавым клюбам зборнай<ref name="sportsru"/><ref name="bytribuna"/>. У складзе зборнай браў удзел у [[чэмпіянат сьвету па футболе 1986 году|чэмпіянаце сьвету 1986]] і [[чэмпіянат сьвету па футболе 1990 году|1990]] гадоў, якія склаліся для савецкай каманды няўдала. У першым выпадку савецкія футбалісты вылецелі на стадыі 1/8 фіналу, а ў другім ня здолелі нават пераадолець групавы этап. Значна больш удала склаўся [[чэмпіянат Эўропы па футболе 1988 году|чэмпіянат Эўропы 1988 году]], дзе падапечныя Лабаноўскага ўзялі срэбраныя мэдалі, толькі ў фінале саступіўшы [[Зборная Нідэрляндаў па футболе|зборнай Нідэрляндаў]]. Пасьпяховая гульня Алейнікава на тым турніры прыцягнула да яго ўвагу эўрапейскіх клюбаў<ref name="sportsru"/>. У 1990 годзе кіраваць зборнай пачаў [[Анатоль Бышавец]], які заняўся сур’ёзным абнаўленьнем складу. Алейнікаў быў адным з старажылаў, які працягнуў выступаць у стартавым складзе зборнай<ref>Евгений Каменецкий. [https://web.archive.org/web/20230122121623/https://www.sports.ru/tribuna/blogs/sovmirfootball/3095259.html «ЧМ-1990. Сборная СССР, без вины «виновата», или… как её настигла „Группа Смерти“!»] Sports.ru</ref>. У складзе [[зборная СНД па футболе|зборнай СНД]] ён браў удзел у [[чэмпіянат Эўропы па футболе 1992 году|чэмпіянаце Эўропы 1992 году]]<ref>Андрей Пономарев. [https://web.archive.org/web/20230122121615/https://www.sports.ru/tribuna/blogs/codfo18/1424728.html «Сборная СНГ на Евро-1992. Где они сейчас?»] Sports.ru</ref>. Па распадзе СССР футбаліст згуляў некалькі матчаў за [[Зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі]], пасьля чаго завяршыў кар’еру ў зборнай. == Дасягненьні == У [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянатах СССР]] правёў 220 матчаў, забіў 31 гол. [[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіён СССР]] 1982 году, фіналіст [[Кубак СССР па футболе|Кубка СССР]] 1987 году. Уладальнік [[Кубак Італіі па футболе|Кубка Італіі]] 1990 году. У эўрапейскіх кубкавых турнірах згуляў 36 матчаў. Уладальнік [[Кубак УЭФА|Кубка УЭФА]] 1990 году. За [[Зборная СССР па футболе|зборную СССР/СНД]] у 1984—1992 правёў 77 матчаў, забіў 6 галоў. Віцэ-чэмпіён Эўропы 1988, удзельнік чэмпіянату Эўропы 1992, чэмпіянатаў сьвету 1986 і 1990. Ляўрэат прызоў за адны з самых хуткіх галоў на чэмпіянаце сьвету 1986 (матч СССР — [[Зборная Вугоршчыны па футболе|Вугоршчына]], 4-я хвіліна) і чэмпіянаце Эўропы 1988 (матч СССР — [[Зборная Ангельшчыны па футболе|Ангельшчына]], 3-я хвіліна). Выступаў за зборную сьвету супраць [[Зборная Бразыліі па футболе|зборнай Бразыліі]] ў матчы, прысьвечаным 50-годзьдзю [[Пэле]] (Мілян, 1990 год). У 1992—1994 гадах выступаў за [[Зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі]] (4 матчы). 7 разоў уваходзіў у сьпісы найлепшых футбалістаў СССР. Тры разы прызнаваўся [[Футбаліст году Беларусі|Футбалістам году ў Беларусі]] (1984, 1986, 1988). [[Заслужаны майстар спорту СССР]] (1988). Па выніках апытаньня да 50-годзьдзя [[УЭФА]] быў прызнаны найлепшым футбалістам Беларусі за 50 гадоў. == Праца трэнэрам == Адразу па завяршэньні гульнёвай кар’еры Алейнікаў стаў стаць трэнэрам, працуючы з аматарскімі камандамі Італіі. У сэзоне 1998—1999 гадоў трэнаваў італьянскую каманду «Ананьні» з Сэрыі D. А ў сэзоне 2000—2001 ачольваў іншую каманду гэтай жа лігі «Пантэдэру 1912». Пасьля гэтага непрацяглы час ачольваў расейскія каманды. Гэтак да траўня 2003 году працаваў галоўным трэнэрам «[[Масква (футбольны клюб)|Тарпэда-Мэталюрга]]» (Масква). З чэрвеня па верасень 2003 году быў галоўным трэнэрам клюбу «[[Віднае (футбольны клюб)|Віднае]]». Зь сьнежня 2003 году быў прызначаны каардынатарам груп усіх узростаў дзіцяча-юнацкай футбольнай школы ў [[Капэртына]], Італія. Таксама быў трэнэрам у філіі футбольнай акадэміі «[[Ювэнтус Турын|Ювэнтусу]]» ў [[Леччэ]] з 2005 году. У 2007—2008 і 2011—2012 гадах быў трэнэрам італьянскай каманды «Крас» з шостага дывізіёну чэмпіянату Італіі. У сакавіку 2014 году прызначаны галоўным трэнэрам летувіскага клюбу «[[Дайнава Аліта|Дайнава]]» з [[Аліта|Аліты]]<ref>[http://www.football.by/news/55224.html Сергей Алейников возглавил литовскую «Дайнаву»]{{Ref-ru}}</ref>, але ўжо ў траўні пакінуў клюб празь непаразуменьні з кіраўніцтвам клюбу. За гэты час «Дайнава» ўсьцяж травала паразы ў 14 гульнях з розьніцай мячоў 1:75<ref>[http://www.pressball.by/news/football/169923 Сергей Алейников покинул «Дайнаву»]{{Ref-ru}}</ref>. У 2015 годзе аб’явіў аб запуску дзіцячай школы, якую назвалі Фабрыкай футболу Сяргея Алейнікава. Спачатку гаварылася, што ўсе пытаньні ў арганізацыі разьвязаныя, а грошай з бацькоў вырашылі практычна ня браць і праводзілі набор юных футбалістаў веку 7—10 гадоў. Аднак праект не пражыў і году, а сам Алейнікаў вярнуўся ў Італію<ref name="bytribuna"/>. Працаваў інструктарам [[ФІФА]], беручы ўдзел у падрыхтоўцы маладых трэнэраў<ref>[https://web.archive.org/web/20230122121632/https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/editors/3081676/ «Сидят в АБФФ, тренируют в сборной и «вышке», а кто-то уехал в деревню — где спустя 40 лет чемпионы СССР—1982 из минского „Динамо“»]. by.tribuna.com</ref>. == Клюб Сяргея Алейнікава == У гонар футбаліста газэта «[[Прессбол]]» запачаткавала [[Клюб Сяргея Алейнікава]], у які ўвахозяць беларускія футбалісты, што згулялі 500 ці болей гульняў на найвышэйшым узроўні. Пры гэтым лічацца гульні ў найвышэйшых дывізіёнах краінаў, кубках краінаў, кантынэнтальных кубках, гульнях у складзе моладзевай, алімпійскай і нацыянальный зборнай СССР і Беларусі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * Алейников С. Е., Беленький Д. И. И жизнь, и слезы, и футбол… — Мн.: Полымя, 1992. — 256 с. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20200629170059/http://www.rusteam.permian.ru/players/aleinikov.html Профіль на сайце «Зборная Расеі па футболе»]{{ref-ru}} * [http://www.legioner.kulichki.com/index.php?id=11&lang=ru&player=101 Алейнікаў за мяжой]{{ref-ru}} {{Навігацыйная група |назоў = Алейнікаў у складзе зборных [[Зборная СССР па футболе|СССР]] і [[Зборная СНД па футболе|СНД]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |СССР на ЧС-1986 |СССР на ЧЭ-1988 |СССР на ЧС-1990 |СНД на ЧЭ-1992 }} {{Футбалісты году Беларусі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Алейнікаў, Сяргей Яўгенавіч}} [[Катэгорыя:Савецкія футбалісты]] [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] [[Катэгорыя:Заслужаныя майстры спорту СССР]] e8ngvqt6f26m6vzoj2go6tq2p6l30sc 0 79145 2620942 2620915 2025-06-20T12:49:05Z Ліцьвін 847 стыль 2620942 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|прозьвішча|Ліцьвін (неадназначнасьць)}} {{Палітык |імя = Гэнрык Літвін |выява = Henryk Litwin.jpg |подпіс_пад_выявай = Гэнрык Літвін |пасада = Амбасадар Рэспублікі Польшчы ў Рэспубліцы Беларусь |пачатак_тэрміну = 2006 |канец_тэрміну = 2010 |прэзыдэнт = [[Лех Качынскі]], [[Браніслаў Камароўскі]] |прэм'ер-міністар = [[Казімер Марцінкевіч]], [[Яраслаў Качынскі]], [[Дональд Туск]] |папярэднік = [[Тадэвуш Паўляк]] |наступнік = [[Лешэк Шэрэпка]] |пасада2 = Амбасадар Рэспублікі Польшчы ва Ўкраіне |пачатак_тэрміну2 = 2011 |канец_тэрміну2 = 2016 |папярэднік2 = |наступнік2 = [[Ян Пекла]] |прэзыдэнт2 = |дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|13|3|1959|1}} |месца_нараджэньня = [[Варшава]], [[Польшча]] |выбарчая_акруга = |партыя = |сужэнец = |прафэсія = |подпіс = |камэнтар = |узнагароды = }} '''Гэнрык Ян Літвін''' ({{мова-pl|Henryk Jan Litwin}}; нарадзіўся ў 1959 годзе ў [[Варшава|Варшаве]]) — польскі гісторык і дыплямат<ref name="nn1">[https://web.archive.org/web/20100209060336/http://nn.by/index.php?c=ar&i=34704 Генрык Літвін: Святкаванне 600-годдзя Грунвальда будзе чатырохбаковым], «[[Наша Ніва]]»</ref>, у 2007—2010 гадох служыў на пасадзе амбасадара [[Польшча|Польскай Рэспублікі]] ў [[Беларусь|Рэспубліцы Беларусь]], у 2011—2016 гадах ва [[Украіна|Ўкраіне]]. == Біяграфія == У 1982 годзе Гэнрык Літвін скончыў гістарычны інстытут [[Варшаўскі ўнівэрсытэт|Варшаўскага ўнівэрсытэту]], а затым паступіў у асьпірантуру Інстытуту гісторыі [[Польская акадэмія навук|Польскай акадэміі навук]], якую скончыў у 1988 абаронай дысэртацыі «''Наплыў польскай шляхты ва Ўкраіну ў 1569—1648''». Ён застаўся ў інстытуце ад’юнктам да 1991 году<ref name="nn1" />. У 1991 годзе быў запрошаны на працу ў Міністэрства замежных справаў. Ён быў кіраўніком консульскага агенцтва Польшчы ў [[Львоў|Львове]], у 1993 годзе, пасьля яго пераўтварэньні ў Генэральнае консульства — першы ў гісторыі генэральны консул Польшчы ў Львове. У 1994—1995 гадах працаваў у Польскім інстытуце гісторыі Фундацыі Лянцкаронскіх у [[Рым]]е. У 1995 годзе вярнуўся на дыпляматычную службу. Быў намесьнікам дырэктара дэпартамэнта Эўропа-Ўсход Міністэрства замежных справаў па адносінах Польшчы зь Беларусьсю, Украінай і Малдовай. З 1997 году стаў дарадцам паўнамоцнага міністра і кіраўніка консульскага аддзела ў амбасадзе Польшчы ў Рыме. У 2002—2005 гадах ён быў намесьнікам амбасадара і кіраўніка палітычнага аддзела амбасады ў Маскве. Пасьля вяртаньня дадому — начальнік аддзелу Расеі і намесьнік дырэктара дэпартамэнту Ўсходняй палітыкі МЗС Польшчы. У лютым 2006 году прызначаны амбасадарам у [[Беларусь]]<ref name="nn1" />, 7 траўня 2010 году быў прызначаны падсэкрэтэрам стану ў Міністэрстве замежных справаў<ref>[http://www.msz.gov.pl/Nominacja,Henryka,Litwina,na,podsekretarza,stanu,35596.html ''Nominacja Henryka Litwina na podsekretarza stanu''] // msz.gov.pl, 07.05.2010 {{ref-pl}}</ref>. У 2011—2016 гадах прызначаны амбасадарам ва [[Украіна|Ўкраіне]]<ref>[https://web.archive.org/web/20150608071952/http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP20110440471 Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 maja 2011 r. ''w sprawie mianowania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej'' (Dz. U. Nr 44 poz. 471)]{{ref-pl}}</ref>. == Публікацыі == * ''Sejm polski w połowie XVII wieku. Organizacja i działanie systemu parlamentarnego dawnej Rzeczypospolitej'', Warszawa 1983. * ''Napływ szlachty polskiej na Ukrainę 1569–1648'', Warszawa 2000. * ''Równi do równych. Kijowska reprezentacja sejmowa 1569–1648'', Warszawa 2009. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20191106215040/http://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/8CB0E9EFD86437A2C125712200418BA4?OpenDocument Biuletyn Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP nr 314/V z 17 lutego 2006]{{ref-pl}} {{Амбасадары Польшчы ў Беларусі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Літвін, Гэнрык}} [[Катэгорыя:Выпускнікі Варшаўскага ўнівэрсытэту]] [[Катэгорыя:Амбасадары Польшчы ў Беларусі]] [[Катэгорыя:Намесьнікі міністраў Польшчы]] h3fcl4nl5d7zbmk823s5htwj3zlx10x 2620943 2620942 2025-06-20T12:50:06Z Ліцьвін 847 стыль 2620943 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі|Ліцьвін (неадназначнасьць)}} {{Палітык |імя = Гэнрык Літвін |выява = Henryk Litwin.jpg |подпіс_пад_выявай = Гэнрык Літвін |пасада = Амбасадар Рэспублікі Польшчы ў Рэспубліцы Беларусь |пачатак_тэрміну = 2006 |канец_тэрміну = 2010 |прэзыдэнт = [[Лех Качынскі]], [[Браніслаў Камароўскі]] |прэм'ер-міністар = [[Казімер Марцінкевіч]], [[Яраслаў Качынскі]], [[Дональд Туск]] |папярэднік = [[Тадэвуш Паўляк]] |наступнік = [[Лешэк Шэрэпка]] |пасада2 = Амбасадар Рэспублікі Польшчы ва Ўкраіне |пачатак_тэрміну2 = 2011 |канец_тэрміну2 = 2016 |папярэднік2 = |наступнік2 = [[Ян Пекла]] |прэзыдэнт2 = |дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|13|3|1959|1}} |месца_нараджэньня = [[Варшава]], [[Польшча]] |выбарчая_акруга = |партыя = |сужэнец = |прафэсія = |подпіс = |камэнтар = |узнагароды = }} '''Гэнрык Ян Літвін''' ({{мова-pl|Henryk Jan Litwin}}; нарадзіўся ў 1959 годзе ў [[Варшава|Варшаве]]) — польскі гісторык і дыплямат<ref name="nn1">[https://web.archive.org/web/20100209060336/http://nn.by/index.php?c=ar&i=34704 Генрык Літвін: Святкаванне 600-годдзя Грунвальда будзе чатырохбаковым], «[[Наша Ніва]]»</ref>, у 2007—2010 гадох служыў на пасадзе амбасадара [[Польшча|Польскай Рэспублікі]] ў [[Беларусь|Рэспубліцы Беларусь]], у 2011—2016 гадах ва [[Украіна|Ўкраіне]]. == Біяграфія == У 1982 годзе Гэнрык Літвін скончыў гістарычны інстытут [[Варшаўскі ўнівэрсытэт|Варшаўскага ўнівэрсытэту]], а затым паступіў у асьпірантуру Інстытуту гісторыі [[Польская акадэмія навук|Польскай акадэміі навук]], якую скончыў у 1988 абаронай дысэртацыі «''Наплыў польскай шляхты ва Ўкраіну ў 1569—1648''». Ён застаўся ў інстытуце ад’юнктам да 1991 году<ref name="nn1" />. У 1991 годзе быў запрошаны на працу ў Міністэрства замежных справаў. Ён быў кіраўніком консульскага агенцтва Польшчы ў [[Львоў|Львове]], у 1993 годзе, пасьля яго пераўтварэньні ў Генэральнае консульства — першы ў гісторыі генэральны консул Польшчы ў Львове. У 1994—1995 гадах працаваў у Польскім інстытуце гісторыі Фундацыі Лянцкаронскіх у [[Рым]]е. У 1995 годзе вярнуўся на дыпляматычную службу. Быў намесьнікам дырэктара дэпартамэнта Эўропа-Ўсход Міністэрства замежных справаў па адносінах Польшчы зь Беларусьсю, Украінай і Малдовай. З 1997 году стаў дарадцам паўнамоцнага міністра і кіраўніка консульскага аддзела ў амбасадзе Польшчы ў Рыме. У 2002—2005 гадах ён быў намесьнікам амбасадара і кіраўніка палітычнага аддзела амбасады ў Маскве. Пасьля вяртаньня дадому — начальнік аддзелу Расеі і намесьнік дырэктара дэпартамэнту Ўсходняй палітыкі МЗС Польшчы. У лютым 2006 году прызначаны амбасадарам у [[Беларусь]]<ref name="nn1" />, 7 траўня 2010 году быў прызначаны падсэкрэтэрам стану ў Міністэрстве замежных справаў<ref>[http://www.msz.gov.pl/Nominacja,Henryka,Litwina,na,podsekretarza,stanu,35596.html ''Nominacja Henryka Litwina na podsekretarza stanu''] // msz.gov.pl, 07.05.2010 {{ref-pl}}</ref>. У 2011—2016 гадах прызначаны амбасадарам ва [[Украіна|Ўкраіне]]<ref>[https://web.archive.org/web/20150608071952/http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP20110440471 Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 maja 2011 r. ''w sprawie mianowania Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej'' (Dz. U. Nr 44 poz. 471)]{{ref-pl}}</ref>. == Публікацыі == * ''Sejm polski w połowie XVII wieku. Organizacja i działanie systemu parlamentarnego dawnej Rzeczypospolitej'', Warszawa 1983. * ''Napływ szlachty polskiej na Ukrainę 1569–1648'', Warszawa 2000. * ''Równi do równych. Kijowska reprezentacja sejmowa 1569–1648'', Warszawa 2009. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20191106215040/http://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/8CB0E9EFD86437A2C125712200418BA4?OpenDocument Biuletyn Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP nr 314/V z 17 lutego 2006]{{ref-pl}} {{Амбасадары Польшчы ў Беларусі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Літвін, Гэнрык}} [[Катэгорыя:Выпускнікі Варшаўскага ўнівэрсытэту]] [[Катэгорыя:Амбасадары Польшчы ў Беларусі]] [[Катэгорыя:Намесьнікі міністраў Польшчы]] ohp157p1qtfbmviz5z3yzadb6ertr22 0 83609 2620960 2620899 2025-06-20T16:39:05Z W 11741 -паўтор 2620960 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = Маскоўская патрыярхія |арыгінальная назва = {{мова-ru|Московская патриархия|скарочана}} |выява = Данилов монастырь - panoramio (18).jpg |подпіс выявы = Уваход у Данілаў манастыр (2008 год) |мапа = |подпіс мапы = |абрэвіятура = МП |дэвіз = |папярэднік = |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|0|0|1589|1}} |тып = падразьдзяленьне |юрыдычны статус = рэлігійная арганізацыя |мэта = |штабкватэра = [[Паўднёвая адміністрацыйная акруга]], [[Данілаўскі раён (Масква)|Данілаўскі раён]], вул. [[Данілаўскі Вал]], [[Данілаў манастыр]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Маскоўская патрыярхія (РПЦ)|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1244854.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref> |месцазнаходжаньне = [[Масква]] |каардынаты = {{Каардынаты|55|42|39|паўночнае|37|37|50|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Расея]] |сяброўства = [[Расейская праваслаўная царква]] |афіцыйныя мовы = расейская (дэ-факта) |пасада кіраўніка = [[Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Русі|Патрыярх]] |імя кіраўніка = [[Кірыла (Патрыярх Маскоўскі)|Кірыла]] |пасада кіраўніка 2 = Кіраўнік справамі |імя кіраўніка 2 = [[Рыгор (Пятроў)]] |пасада кіраўніка 3 = Патрыяршы намесьнік |імя кіраўніка 3 = [[Павал (Панамароў)]] |пасада кіраўніка 4 = Кіраўнік Адміністрацыйнага сакратарыяту |імя кіраўніка 4 = [[Фама (Масалоў)]] |асноўныя асобы = [[Марк (Галаўкоў)]], [[Ксенія (Чарнега)]] |кіроўны орган = |матчыная кампанія = |зьвязаныя кампаніі = [[Маскоўкая мітраполія]] |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = |колькасьць валянтэраў = |сайт = [https://www.patriarchia.ru/ua/ patriarchia.ru/ua] |заўвагі = |колішняя назва = Маскоўскі патрыярхат (да 2000 году) }} '''Маскоўская патрыярхія''' — падразьдзяленьне [[Расейская праваслаўная царква|Расейскай праваслаўнай царквы]], якое яднае ўстановы пад наўпроставым кіраўніцтвам [[Маскоўскі патрыярх|маскоўскага патрыярха]]. Паводле 8-й главы Статуту РПЦ 2000 году, валодала паўнамоцтвамі прадстаўляць патрыярха<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава VIII. Маскоўская патрыярхія і сынадальныя ўстановы|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203403.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. У яе склад уваходзілі: адміністрацыйны сакратарыят, [[выдавецтва]], прэс-служба, кіраўніцтва справамі, управа [[Маскоўская мітраполія|Маскоўскай мітраполіі]], управа ў справах [[япархія]]ў у краінах [[Блізкае замежжа|блізкага замежжа]], а таксама 3 камісіі: 1) каардынацыі выставачнай дзейнасьці, 2) фізычнай культуры і [[спорт]]у, 3) узнагародная<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Маскоўская патрыярхія (Арганізацыі)|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/organizations/1452126/|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. Да ўхваленьня Статуту РПЦ 2000 году мела адначасна ўзаемазамяняльную назву Маскоўскі патрыярхат, які пасьля стаў 2-й афіцыйнай назвай РПЦ<ref>[http://www.mospat.ru/index.php?mid=162 Устав Русской православной церкви, Глава I, пункт 2] {{ref-ru}}</ref>. У царкоўна-гістарычнай літаратуры тэрмін ужываецца для пазначэньня той часткі цяперашняй Расейскай праваслаўнай царквы з 1589 да канца XVII стагодзьдзя, якая знаходзілася ў юрысдыкцыі маскоўскіх патрыярхаў, гэта значыць з выняткам Кіеўскай мітраполіі [[Канстантынопальскі патрыярхат|Канстантынопальскага патрыярхату]] і ўніяцкіх япархіяў [[Сьвяты Пасад|Сьвятога Пасаду]] ў [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. Назва «Маскоўскі патрыярхат» часта ўжываецца, каб адрозьніць гэтае рэлігійнае аб'яднаньне ад іншых праваслаўных арганізацыяў усходняй традыцыі, якія не ўзаемадзейнічаюць з патрыярхам маскоўскім або маюць вялікую ступень адміністрацыйнай незалежнасьці ад Сынода МП. == Глядзіце таксама == * [[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Аб праекце|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/txt/about.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=uk|дата публікацыі=2025|дата доступу=20 чэрвеня 2025}} ** [https://www.patriarchia.ru/ua/db/news/ Навіны]{{ref-uk}} * [https://mospat.ru/ua/ Аддзел вонкавых царкоўных сувязяў Маскоўскага патрыярхату]{{ref-uk}} [[Катэгорыя:Расейская праваслаўная царква]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1589 годзе]] [[Катэгорыя:Масква]] ccbdxlk5nt5orfsdf6r6lg6pxzvwwyq 2620967 2620960 2025-06-20T16:56:07Z W 11741 /* Вонкавыя спасылкі */ +Больш дакладная катэгорыя [[:Катэгорыя:Кананічныя падразьдзяленьні Расейскай праваслаўнай царквы]] 2620967 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = Маскоўская патрыярхія |арыгінальная назва = {{мова-ru|Московская патриархия|скарочана}} |выява = Данилов монастырь - panoramio (18).jpg |подпіс выявы = Уваход у Данілаў манастыр (2008 год) |мапа = |подпіс мапы = |абрэвіятура = МП |дэвіз = |папярэднік = |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|0|0|1589|1}} |тып = падразьдзяленьне |юрыдычны статус = рэлігійная арганізацыя |мэта = |штабкватэра = [[Паўднёвая адміністрацыйная акруга]], [[Данілаўскі раён (Масква)|Данілаўскі раён]], вул. [[Данілаўскі Вал]], [[Данілаў манастыр]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Маскоўская патрыярхія (РПЦ)|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1244854.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref> |месцазнаходжаньне = [[Масква]] |каардынаты = {{Каардынаты|55|42|39|паўночнае|37|37|50|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Расея]] |сяброўства = [[Расейская праваслаўная царква]] |афіцыйныя мовы = расейская (дэ-факта) |пасада кіраўніка = [[Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Русі|Патрыярх]] |імя кіраўніка = [[Кірыла (Патрыярх Маскоўскі)|Кірыла]] |пасада кіраўніка 2 = Кіраўнік справамі |імя кіраўніка 2 = [[Рыгор (Пятроў)]] |пасада кіраўніка 3 = Патрыяршы намесьнік |імя кіраўніка 3 = [[Павал (Панамароў)]] |пасада кіраўніка 4 = Кіраўнік Адміністрацыйнага сакратарыяту |імя кіраўніка 4 = [[Фама (Масалоў)]] |асноўныя асобы = [[Марк (Галаўкоў)]], [[Ксенія (Чарнега)]] |кіроўны орган = |матчыная кампанія = |зьвязаныя кампаніі = [[Маскоўкая мітраполія]] |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = |колькасьць валянтэраў = |сайт = [https://www.patriarchia.ru/ua/ patriarchia.ru/ua] |заўвагі = |колішняя назва = Маскоўскі патрыярхат (да 2000 году) }} '''Маскоўская патрыярхія''' — падразьдзяленьне [[Расейская праваслаўная царква|Расейскай праваслаўнай царквы]], якое яднае ўстановы пад наўпроставым кіраўніцтвам [[Маскоўскі патрыярх|маскоўскага патрыярха]]. Паводле 8-й главы Статуту РПЦ 2000 году, валодала паўнамоцтвамі прадстаўляць патрыярха<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Статут Расейскай праваслаўнай царквы. Глава VIII. Маскоўская патрыярхія і сынадальныя ўстановы|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/text/1203403.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. У яе склад уваходзілі: адміністрацыйны сакратарыят, [[выдавецтва]], прэс-служба, кіраўніцтва справамі, управа [[Маскоўская мітраполія|Маскоўскай мітраполіі]], управа ў справах [[япархія]]ў у краінах [[Блізкае замежжа|блізкага замежжа]], а таксама 3 камісіі: 1) каардынацыі выставачнай дзейнасьці, 2) фізычнай культуры і [[спорт]]у, 3) узнагародная<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Маскоўская патрыярхія (Арганізацыі)|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/db/organizations/1452126/|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=ru|дата публікацыі=2 сьнежня 2017|дата доступу=20 чэрвеня 2025}}</ref>. Да ўхваленьня Статуту РПЦ 2000 году мела адначасна ўзаемазамяняльную назву Маскоўскі патрыярхат, які пасьля стаў 2-й афіцыйнай назвай РПЦ<ref>[http://www.mospat.ru/index.php?mid=162 Устав Русской православной церкви, Глава I, пункт 2] {{ref-ru}}</ref>. У царкоўна-гістарычнай літаратуры тэрмін ужываецца для пазначэньня той часткі цяперашняй Расейскай праваслаўнай царквы з 1589 да канца XVII стагодзьдзя, якая знаходзілася ў юрысдыкцыі маскоўскіх патрыярхаў, гэта значыць з выняткам Кіеўскай мітраполіі [[Канстантынопальскі патрыярхат|Канстантынопальскага патрыярхату]] і ўніяцкіх япархіяў [[Сьвяты Пасад|Сьвятога Пасаду]] ў [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. Назва «Маскоўскі патрыярхат» часта ўжываецца, каб адрозьніць гэтае рэлігійнае аб'яднаньне ад іншых праваслаўных арганізацыяў усходняй традыцыі, якія не ўзаемадзейнічаюць з патрыярхам маскоўскім або маюць вялікую ступень адміністрацыйнай незалежнасьці ад Сынода МП. == Глядзіце таксама == * [[Найсьвяцейшы ўрадавы сынод]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Аб праекце|спасылка=https://www.patriarchia.ru/ua/txt/about.html|выдавец=Расейская праваслаўная царква|мова=uk|дата публікацыі=2025|дата доступу=20 чэрвеня 2025}} ** [https://www.patriarchia.ru/ua/db/news/ Навіны]{{ref-uk}} * [https://mospat.ru/ua/ Аддзел вонкавых царкоўных сувязяў Маскоўскага патрыярхату]{{ref-uk}} [[Катэгорыя:Кананічныя падразьдзяленьні Расейскай праваслаўнай царквы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1589 годзе]] [[Катэгорыя:Масква]] tg3unctewg6hhh41ggpk5q4xp02nj3t 0 86947 2621009 2620216 2025-06-21T03:48:41Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2621009 wikitext text/x-wiki {{Рака |назва = Пярну |арыгінальная_назва = Pärnu jõgi |выява = Pärnu_jõgi.jpg |памер_выявы = |подпіс = Рака Пярну |выток = Цэнтральная эстонская раўніна |вышыня_вытоку = |вусьце = [[Рыскі заліў]] |вышыня вусьця = 76,2 [[м]] |краіны_басэйну = |даўжыня = 144 [[км]] |сьцёк = 64,4 м³/сэк |плошча_басэйну = 6920 [[км²]] |нахіл = |назва_парамэтру1 = |парамэтар1 = |мапа = |памер_мапы = |подпіс_мапы = |левыя_прытокі = |правыя_прытокі = }} '''Пя́рну''' — рака ў [[Эстонія|Эстоніі]]. Даўжыня 144 км, плошча басэйна 6920 км². Упадае ў [[Пярнуская затока|Пярнускую затоку]] [[Рыская затока|Рыскай затокі]] [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]]. На рацэ Пярну знаходзіцца [[Пярну|аднайменны горад]]. == Гідраграфія == Сілкаваньне зьмяшанае, у вярхоўях зь перавагай падземнага, у нізавых — дажджавое. Сярэднегадавы сьцёк вады — 64,4 м³/сэк<ref>[https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://www.webcitation.org/6DDxqHRDR?url=http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"]. AS Maves http://www.maves.ee</ref>. Замярзае не штогод (звычайна ў сярэдзіне сьнежня, ускрываюць у канцы сакавіка). У прывусьцевай частцы суднаходная. На Пярну маецца 11 плацінаў і малыя ГЭС. == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Рэкі Эстоніі]] [[Катэгорыя:Пярнумаа]] [[Катэгорыя:Ярвамаа]] 8lol204rr3enc6reaisvd2g03lklxop 0 88909 2620954 2483612 2025-06-20T14:55:44Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620954 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст |Імя = Мортэн Гамст Пэдэрсэн |клюб = |нумар = |гады = 2001—2004<br/>2004—2013<br/>2013—2014<br/>2014—2016<br/>2016—2020<br/>2020—2022<br/>2022<br/>2023— |клюбы = [[Трумсё (футбольны клюб)|Трумсё]]<br/>[[Блэкбэрн Ровэрз]]<br/>[[Карабюкспор Карабюк|Карабюкспор]]<br/>[[Русэнборг Тронгэйм|Русэнборг]]<br/>[[Трумсё (футбольны клюб)|Трумсё]]<br/>[[Альта (футбольны клюб)|Альта]]<br/>[[Осанэ (футбольны клюб)|Осанэ]]<br/>[[Рангэйм (футбольны клюб)|Рангэйм]] |гульні(галы) = 70 (19)<br/>287 (35)<br/>10 (0)<br/>28 (3)<br/>88 (3)<br/>38 (19)<br/>16 (0)<br/>19 (2) |нац гады = 2004—2014 |нац зборная = {{Футбол Нарвэгія|няма}} |нац гульні(галы) = 83 (17) |абнаўленьне(клюб) = 12 лістапада 2023 |абнаўленьне(зборная) = }} '''Мо́ртэн Гамст Пэ́дэрсэн''' ({{мова-no|Morten Gamst Pedersen}}; нарадзіўся 8 верасьня 1981 году, [[Вадсё]], [[Нарвэгія]]) — [[Нарвэгія|нарвэскі]] футбаліст, паўабаронца. Былы гулец [[зборная Нарвэгіі па футболе|нацыянальнай зборнай Нарвэгіі]]. Вядомы дзякуючы выступам за ангельскі клюб «[[Блэкбэрн Ровэрз]]», за які адгуляў амаль дзесяць гадоў. Мае [[саамы|саамскія]] карані. == Дасягненьні == '''«Русэнборг»''': * [[Чэмпіянат Нарвэгіі па футболе|Чэмпіён Нарвэгіі]]: 2015 * Уладальнік [[Кубак Нарвэгіі па футболе|Кубка Нарвэгіі]]: 2015 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20200807100649/https://gamst.co.uk/ Афіцыйны сайт] * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Пэдэрсэн, Мортэн Гамст}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Вадсё]] [[Катэгорыя:Нарвэскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Нарвэгіі]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Трумсё»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Блэкбэрн Ровэрз»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Карабюкспор» Карабюк]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Русэнборг» Тронгэйм]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Альта»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Осанэ»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Рангэйм»]] as9unq9naxmhnjbmqwwzqurprfg5x8z 0 88995 2621050 2229800 2025-06-21T09:30:16Z Spokiyny 90749 2621050 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Украіна |Назва = Лапушна |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Лапушны |Назва ўкраінскай мовай = Лопушне |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1463 |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Вобласьць = [[Тарнопальская вобласьць|Тарнопальская]] |Аўтаномная рэспубліка = |Раён = [[Крэменецкі раён|Крэменецкі]] |Тэрытарыяльная грамада = {{Нп|Ланаўецкая меская грамада|Ланаўецкая грамада|uk|Лановецька міська громада}} |Сельская рада = |Мэр = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = 2.057 |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 800 |Год падліку колькасьці = 2001 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі = |Год падліку колькасьці аглямэрацыі = |Крыніца колькасьці аглямэрацыі = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 47433 |Тэлефонны код = 3549 |КОАТУУ = |Аўтамабільны нумарны знак = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 49 |Шырата хвілінаў = 45 |Шырата сэкундаў = 0 |Даўгата градусаў = 25 |Даўгата хвілінаў = 53 |Даўгата сэкундаў = 8 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Сайт = }} '''Лапу́шна''' ({{мова-uk|Лопушне}}) — [[вёска]] ў {{Нп|Ланаўецкая меская грамада|Ланаўецкай грамадзе|uk|Лановецька міська громада}} [[Крэменецкі раён|Крэменецкага раёна]] [[Тарнопальская вобласьць|Тарнопальскай вобласьці]] [[Украіна|Ўкраіны]]. Насельніцтва — 500 асобаў.<ref>[https://lanmisto.gov.ua/investytsijnyj-pasport/ lanmisto investytsijnyj pasport]</ref> == Гісторыя == Першая пісьмовая згад­ка — 1463. У 1512 годзе [[Бітва пад Лапушнай|пад Лапушнай]] [[князь]] [[Канстантын Астроскі]] пе­рамог арду [[Крымскае ханства|крымскага]] [[хан]]а [[Мэнглі I Гэрай|Мэнґлі-Ґірэя]]. У 1992 годзе на полі бітвы ўсталяваны сымбалічны манумэнт. У XVIII стагодзьдзі ўласьнікі Лапушны — [[Манаства|манахі]] ордэну [[Кармэліты|кармэлітаў]]. З 1879 году дзейнічала аднаклясная народная вучэльня. == Архітэктурныя помнікі == Каменная царква Сьветлага Ўваскрасеньня Хрыстовага (1850), капліца. Памнік воям-аднавяскоўцам, палеглым у [[Вялікая Айчынная вайна|нямецка-савецкай вайне]] (1985). == Сацыяльная сфэра == Дзейнічаюць агульнаадукацыйная [[школа]] І—ІІ ступеняў, клюб, [[бібліятэка]], [[Фельчарска-акушэрскі пункт|ФАП]]. == Літаратура == * {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Тернопільський енциклопедичний словник|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Тернопіль|выдавецтва = видавничо-поліграфічний комбінат «Збруч»|год = 2005|том = II|старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }} == Вонкавыя спасылкі == {{Тарнопальская вобласьць}} {{ізаляваны артыкул}} [[Катэгорыя:Вёскі Крэменецкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, заснаваныя ў 1500 годзе]] 9h8ln2aw9kxlr9ng8drwq6b8mwkm8ob 0 90748 2620976 2605607 2025-06-20T17:21:51Z 37.214.32.131 /* Вонкавыя спасылкі */ выпраўленьне спасылак 2620976 wikitext text/x-wiki [[Файл:POL COA Radziwiłł.svg|міні|200пкс|Герб Радзівілаў]] [[Файл:Herb Traby, Baranow Sandomierski.PNG|200пкс|міні|Герб «Трубы» ў Баранове Сандамірскім]] [[Файл:Coat of arms of Taurage (Lithuania).png|200пкс|міні|Герб Таўрогаў, аднае з сядзібаў Радзівілаў]] '''«Трубы»''' ('''''«Трубкі», «Туба», «Тры трубы»''''') — шляхецкі [[герб]]. === Апісаньне === У срэбным полі тры чорныя трубы з залатымі наканечнікамі, злучаныя мунштукамі. У навершы пяць страўсінавых пер’яў. Аблямоўка чорная, падбітая срэбрам. === Першыя згадкі === Найстарэйшая пячатка ў 1385, першы запіс у 1388 годзе. === Літаратура === * {{Кніга|аўтар = Tadeusz Gajl.|частка = |загаловак = Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = L&L|год = 2007|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = 978-83-60597-10-1|тыраж = }} * {{Кніга|аўтар = Antoni Prochaska.|частка = |загаловак = Materyały archiwalne wyjęte głównie z metryki litewskiej od 1348 do 1607 roku|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = J. Sewer Hr. Dunin Borkowski|год = 1890|том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }} == Крыніцы і заўвагі == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{cite web|author=Ю.Лычкоўскі|title = Гербоўнік шляхты ВКЛ|url= https://lyczkowski.net/be/hierby-slachty-vkl/litary-s-t.html|language=be}} Герб Трубы і яго ўжывальнікі * {{cite web|title = Гербоўнік беларускай шляхты|url= http://www.lyczkowski.net/be/hierbounik/bielaruskaj-slachty/pradmova.html}} {{ref-be}} * [http://herbyszlachty.pl/herby_nazwiska.php?lang=pl&herb=traby Herb Trąby i lista nazwisk w elektronicznej wersji ''Herbarza polskiego'' Tadeusza Gajla]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-pl}} * [http://www.jurzak.pl/gd/szablony/herb.php?lang=pl&id=0183 Herb Trąby na stronie www.jurzak.pl]{{ref-pl}} [[Катэгорыя:Шляхецкія гербы]] [[Катэгорыя:Гербы Гарадзельскай уніі]] kkwd23qc6xulaywr0ayjcgwfktqvbdu 0 93721 2620957 2500320 2025-06-20T16:11:33Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620957 wikitext text/x-wiki {{Музыка | Імя = Мік Джагер | Подпіс = | Лёга = | Фота = Jagger live Italy 2003.JPG | Апісаньне_фота = | Поўнае_імя = Мік Філіп Джагер (Michael Philip Jagger) | Гады = | Нацыянальнасьць = ангелец | Краіна = {{Сьцягафікацыя|Вялікабрытанія}} | Прафэсіі = [[вакаліст]],<br />[[кампазытар]] | Інструмэнты = [[гітара]],<br />[[губны гармонік]],<br />[[Фартэпіяна|піяніна]] | Жанры = [[рок-музыка|рок]],<br />[[рок-н-рол]],<br /> [[блюз]] | Псэўданімы = | Гурты = «[[The Rolling Stones]]» | Супрацоўніцтва = | Лэйблы = | Сайт = http://MickJagger.com }} '''Мік Джа́гер''' ({{мова-en|Mick Jagger}}, 26 ліпеня 1943, [[Дартфард]], [[Вялікабрытанія]]) — славуты [[Вялікабрытанія|ангельскі]] рок-музыка, актор, прадусар гурту [[The Rolling Stones]]. == Жыцьцяпіс == Бацька працаваў выкладчыкам фізкультуры, а маці ўдзельнічала ў працы асацыяцыі кансэрватараў. Навучаўся ў [[лёндан]]скай школе эканомікі. Адзінае, што цікавіла Міка ў школе — гэта сьпевы. Сьпяваць ён намагаўся як грамчэй, таму аднойчы адкусіў сабе кончык языка. Хутка ён кінуў школу, бо заснаваны ім разам з [[Браян Джонс|Браянам Джонсам]] і [[Кіт Рычардс|Кітам Рычардсам]] гурт [[The Rolling Stones|Rolling Stones]] рабіўся ўсё больш знакамітым. 12 сьнежня 2003 атрымаў ад каралевы [[Лізавета II|Лізаветы II]] брытанскі шляхецкі тытул<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/3312639.stm Stones frontman becomes Sir Mick] bbc.co.uk 2003-12-12</ref>. У 2006 годзе музыка заняў 15 месца ў сьпісе 100 найлепшых вакалістаў усіх часоў згодна Hit Parader<ref>[https://web.archive.org/web/20190908211559/http://www.hearya.com/2006/12/04/hit-paraders-top-100-metal-vocalists-of-all-time/ Hit Parader’s Top 100 Metal Vocalists of All Time] www.hearya.com 2010-06-16}}</ref>. == Мік Джагер і Беларусь == У 2007 годзе разам з брытанскім драматургам [[Том Стопард|Томам Стопардам]], [[Прэзыдэнт Чэхіі|прэзыдэнтам Чэхіі]] [[Вацлаў Гавэл|Вацлам Гавэлам]] распачаў кампанію салідарнасьці зь [[Беларусь]]сю<ref>[https://web.archive.org/web/20121122051036/http://reporter.by/Belarus/Vacla-Gaval-zork-Gal-vudu-padtrymal-baracbu-belarusa-za-svabodu/ Вацлаў Гавал і зоркі Галівуду падтрымалі барацьбу беларусаў за свабоду] Беларускі рэпарцёр</ref>. Імі быў запісаны відэазварот да беларусаў, які падтрымліваў іх на шляху да свабоды<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=NAuB7EwfE3g&feature=player_embedded Відыёзварот Міка Джагера] на Youtube</ref>. Падчас канцэрту ў [[Варшава|Варшаве]] ў 2007 годзе Мік Джагер сустракаўся з прадстаўнікамі беларускага «[[Свабодны тэатр|Свабоднага тэатру]]» і паабяцаў падтрымку ў рэалізацыі беларускіх музычных і культурніцкіх праектаў. Напрыканцы сустрэчы Мік Джагер разьвітаўся словамі: «[[Жыве Беларусь!]]»<ref>[http://nn.by/?c=ar&i=10442 Мік Джагер: «Жыве Беларусь!»] [[Наша Ніва]] 26 ліпеня 2007</ref>. == Дыскаграфія == === Альбомы === * 1985 — She’s The Boss * 1987 — Primitive Cool * 1993 — Wandering Spirit * 2001 — Goddess in the Doorway * 2004 — Alfie (Soundtrack) * 2007 — The Very Best Of Mick Jagger == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід}} {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Джагер, Мік}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Дартфрадзе]] [[Катэгорыя:Брытанскія сьпевакі]] [[Катэгорыя:The Rolling Stones]] 1ofrrb1a8vc30vudehxm39x9339dmsa 0 96394 2620944 2551961 2025-06-20T13:17:44Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620944 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Славаччына |Назва = Марцін |Назва ў родным склоне = Марціна |Назва на мове краіны = Martin |Край = [[Жылінскі край|Жылінскі]] |Раён = [[Марцін (раён)|Марцін]] }} '''Марцін''' ({{мова-sk|Martin}}, {{мова-de|Turz-Sankt Martin}}, {{мова-hu|Turócszentmárton}}) — горад у паўночнай [[Славаччына|Славаччыне]], разьмешчаны ля ўзножжа [[Малая Фатра|Малой]] і [[Вялікая Фатра|Вялікай Фатры]] пры зьліцьці рэк Турэц і [[Ваг]]. [[Насельніцтва]] 57 300 чалавек (31.12.2011). == Вядомыя ўраджэнцы == * [[Янка Есэнскі]] (1874—1945) — славацкі празаік, паэт, перакладчык, літаратурны і палітычны дзяяч славацкага нацыянальнага руху. * [[Міра Набелкава]] — славацкая лінгвістка. == Глядзіце таксама == * [[Марцінская дэклярацыя]] == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20170912091036/http://martin.sk/ Афіцыйны сайт Марціна] {{Накід:Славаччына}} [[Катэгорыя:Марцін (Славаччына)| ]] r5fdgekhoc9owidii3jcj2khnfa1wg8 0 104552 2620968 2605611 2025-06-20T16:57:14Z 37.214.32.131 /* Вонкавыя спасылкі */ абнаўленьне зьвестак 2620968 wikitext text/x-wiki [[Файл:POL COA Kopacz.svg|200пкс|міні|Герб «Копач»]] '''Ко́пач''', '''То́пач''' — [[Шляхта|шляхецкі]] [[герб]], якім карысталіся 62 роды [[Беларусь|Беларусі]], [[Летува|Летувы]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Расея|Расеі]]. == Апісаньне == Выкарыстанне прынцыпаў [[Геральдыка|блазонаваньня]]: у чырвоным полі паднятае ўверх ястрабінае або арлінае чорнае крыло з залатой лапай. Каленам яно зьвернутае ў правы бок шчыта. У кляйнодзе — тры страусавыя пёры. Герб гэты выводзяць з [[Вугоршчына|Вугоршчыны]], адкуль ён перанесены ў [[Польшча|Польшчу]] пры [[Казімер III Вялікі|Казімеры III Вялікім]] або [[Людовік Вугорскі|Людовіку I Вугорскім]]. Першае згадваньне ў [[1404]] р., у афіцыйным дакумэнце — [[1413]] р. у [[ВКЛ]] як «Копач» пад час [[Гарадзельская унія|Гарадзельскай уніі]] з [[Каралеўства Польскае (1385—1569)|Польшчаю]]. == Выкарыстоўваюць == Бажымоўскія, Байшоўскія, Белашыцкія, Берултоўскія, Бланкенбургі, Быдлоўскія, Вайнэкі, Выстэпы, Галкноўскія, Гальчыноўскія, Галяноўскія, Гедарвохі, Градзіцкія, Градзкія, Гядрохі, Дзядовічы, Дмасінскія, Жэглінскія, Зэгартоўскія, Зэглінскія, Зэрванскія, Іскры, Кагкоўскія, Камянацкія, Капыцінскія, Капычынскія, Карыбскія, Копачы, [[Крупскі]]я, Крыпскія, Кужэскія, Кужэўскія, Купчынскія, Лісагорскія, Логі, Луўчыцкія, Лысагорскія, Максевічы, Медзыблоцкія, Мрахоўскія, Мядзьведзкія, Навоі, Пжэцескія, Пляндзіцкія, Пяндзіцкія, Рацы, Скідзенскія, Славікі, Срачкоўскія, Старавейскія, Сягроты, Тамковічы, Халкнёўскія, Халкноўскія, Халуковічы, Халчнёўскія, Халчыноўскія, Хвалчнеўскія, Чабелскія, Шашорскія, Шэграды, Шыграды. == Літаратура == * Лакиер А. Б. «Русская геральдика», 1855, параграф 91, № 252. * {{Кніга |аўтар = Ks. Kacper Niesiecki. |частка = |загаловак = Herby i familie rycerskie tak w Koronie jako y w W.X.L. |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Lwów |выдавецтва = |год = 1728 |том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * {{Кніга |аўтар = Simon Okolski. |частка = |загаловак = Orbis Polonus |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Krakow |выдавецтва = |год = 1642 |том = 1-3 |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * {{Кніга |аўтар = Bartosz Paprocki. |частка = |загаловак = Herby rycerstwa polskiego |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Kraków |выдавецтва = |год = 1584 |том = |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }} == Вонкавыя спасылкі == * [https://lyczkowski.net/be/hierby-slachty-vkl/litary-s-t.html Гербоўнік шляхты ВКЛ] {{ref-be}} * {{cite web|title = Гербоўнік беларускай шляхты|url= https://lyczkowski.net/be/hierbounik/bielaruskaj-slachty/pradmova.html}} {{ref-be}} * [https://web.archive.org/web/20110717095100/http://herbyszlachty.pl/ «Polish Armorial Middle Ages to 20th Century», Tadeusz Gajl, Gdańsk-2007 r.] [[Катэгорыя:Гербы Гарадзельскай уніі]] [[Катэгорыя:Шляхецкія гербы]] mm1yw4f6zg2q1s5ecy4u4ktye6j2kd8 0 111396 2621049 2603457 2025-06-21T09:13:42Z 81.222.176.6 2621049 wikitext text/x-wiki '''АЛИНА ЛОСЬ Гео́ргіеўна Лосьа''' (22 студзеня 1933, [[Вільня]], [[Другая Рэч Паспалітая|Польшча]] — 14 ліпеня 2013, [[Менск]], [[Беларусь]]) — [[Беларусь|беларуская]] [[мастачка]], [[графік]]. == Жыцьцяпіс == Нарадзілася [[22 студзеня]]<ref name="artru"/> [[1933]] року ў [[Вільня|Вільні]]. Дзіцячыя гады правяла ў мястэчку [[Лыскаў|Лыскаве]], потым у [[Магілёўцы|Магілёўцах]] і [[Ружаны|Ружанах]] на [[Пружаншчына|Пружаншчыне]]. У 1948 сям’я вярнулася ў Вільню. Тут Алена скончыла [[Віленская мастацкая акадэмія|Дзяржаўны мастацкі інстытут Летувіскай ССР]] ([[1955]]). Ажанілася з мастаком [[Гары Якубені]], зь якім пазнаёмілася ў Маскве. У 1956—1957 працавала мастаком у Вышэйшай партшколе і выдавецтвах [[Летувіская ССР|Летувіскай ССР]]<ref name="artru">{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://artru.info/ar/33333/| загаловак = Лось Елена Георгиевна| фармат = | назва праекту = Персоны| выдавец = Артру.инфо| дата = 14 кастрычніка 2011 | мова = ru| камэнтар =|копія=http://web.archive.org/web/20111225034749/http://artru.info/ar/33333/|дата копіі=22 лістапада 2011 }}</ref>. Пасьля пераехала ў [[Менск]]. Чалец [[Беларускі саюз мастакоў|Саюзу мастакоў]] з 1963. Сяброўка мастацкай суполкі «Пагоня»<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.belartunion.by/supolki/pagonya/8-2-4.html| загаловак = ПАГОНЯ: мастакі| фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Беларускі саюз мастакоў]]| дата = 14 кастрычніка 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref>. Памерла 14 ліпеня 2013 року ў [[Менск]]у<ref name="niastala">{{Навіна|аўтар= Сяргей Чыгрын|загаловак= Ня стала мастачкі Алены Лось|спасылка= http://novychas.info/kultura/aliena_losj_azdabliala_bielaru/|выдавец= [[Новы час (газэта)|Новы час]]|дата публікацыі= 16 ліпеня 2013|дата доступу= 17 ліпеня 2013|мова = }}</ref>. == Творчасьць == У мастацкіх выставах удзельнічае з [[1960]]. Вядомая пераважна як мастак дзіцячых кніг. Працуе таксама ў [[Станковая графіка|станковай графіцы]]. Творы захоўваюцца ў [[Нацыянальны мастацкі музэй Беларусі|Нацыянальным мастацкім музэі Беларусі]], [[Літаратурны музэй Янкі Купалы|Літаратурных музэях Янкі Купалы]] і [[Літаратурны музэй Якуба Коласа|Якуба Коласа]] (усе — [[Менск]]), [[Пружанскі палацык|Пружанскім палацыку]]<ref name="niastala" />, фондах [[Міністэрства культуры Расеі]] і [[Беларускі саюз мастакоў|Беларускага саюзу мастакоў]], [[Дзяржаўная Трацьцякоўская галерэя|Трацьцякоўскай галерэі]], «Цэнтральным Доме мастака», [[Мэмарыяльны музэй Пушкіна (Масква)|мэмарыяльным музэі А. Пушкіна]] (усе — [[Масква]])<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 15 сьнежня 2008| url = http://museum.pruzhany.by/?p=188| загаловак = Прэзентацыя выставы Алены Лось| фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Пружанскі палацык]]| дата = 14 кастрычніка 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref>. Працы экспанаваліся на міжнародных выставах кніжнай графікі ў [[Японія|Японіі]], [[Манголія|Манголіі]], [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыне]], [[Румынія|Румыніі]], [[Канада|Канадзе]], [[Польшча|Польшчы]] і інш. Выдала ўласную кнігу для дзетак «Дзесяць дзён у Барку» (1984)<ref>{{Кніга|аўтар = Лось А.Г.|частка = |загаловак = Дзесяць дзён у Барку|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = {{Мн.}}|выдавецтва = [[Юнацтва (выдавецтва)|Юнацтва]]|год = 1984|том = |старонкі = |старонак = 24|сэрыя = |isbn = |наклад = 20000}}</ref>. Да 600-годзьдзя [[Грунвальдзкая бітва|Грунвальдзкае бітвы]] выканала рэканструкцыі сьцягоў Віленскай, Менскай і Смаленскай харугваў, і [[Вітаўт]]авае харугвы з гербам «Калёны». Гэтыя сьцягі меліся прыняць удзел у [[Сьвяткаваньне 600-годзьдзя Грунвальдзкай бітвы#Сьвяткаваньне ў Польшчы|сьвяткаваньні 600-годзьдзя на Грунвальдзкім полі]]<ref name="ncz">{{спасылка|аўтар=Аляксей Хадыка.|загаловак=Гістарычнае рэха Грунвальда|url=http://www.novychas.org/timelinks/%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D0%B5-%D1%80%D1%8D%D1%85%D0%B0-%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B0|выдавец=«[[Новы час (газэта)|Новы час]]»|дата публікацыі=16 ліпеня 2010|копія=http://web.archive.org/web/20110914194843/http://www.novychas.org/timelinks/%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D0%B5-%D1%80%D1%8D%D1%85%D0%B0-%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B0}}</ref>. === Аздобленыя кнігі === * [[Уладзімер Караткевіч|У. Караткевіч]] «Блакіт і золата дня» (1960) * [[Алесь Якімовіч|А. Якімовіч]] «Вераб’ёвы госьці» (1960) * [[Данута Бічэль|Д. Бічэль]] «Дзявочае сэрца» (1961), «Дзічка» (1971), «Габрынька і Габрусь» (1985) * {{Кніга|аўтар =[[Мікола Хведаровіч|Хведорович, М.]] |загаловак = Солнечный зайчик : [стихи: для среднего возраста: авторизованный перевод с белорусского] |адказны =[художники: Е. Лось и [[Гары Якубені|Г. Якубени]]] |месца =Минск |выдавецтва =Беларусь |год =1964|старонак =46 |наклад =50000 }} * [[Васіль Вітка|В. Вітка]] «Дударык» (1964), «Ладачкі-ладкі» (1977) * [[Зьмітрок Бядуля|З. Бядуля]] «Скарб» (1965, 1975) * [[Авяр’ян Дзеружынскі|А. Дзеружынскі]] «Кую-кую ножку» (1967), «Смешкі і пацешкі» (1968), «Добры ветрык: выбранае» (1969), «Вяселікі: выбранае» (1979) * Зборнік казак «З рога ўсяго многа» (1968) * [[Мікола Корзун|М. Корзун]] «Тры сонцы» (1971) * [[Ніл Гілевіч|Н. Гілевіч]] «Загадкі» (1971) * Беларуская народная казка «Залатая яблынька» (1974) * [[Якаб Грым|Я. Гримм]] «Сказки» (1978) * [[Аляксандар Пушкін|А. Пушкін]] «Руслан і Людміла» (1978) * {{Кніга|загаловак =Дятел дуб долбил : скороговорки: для детей дошкольного возраста |адказны =составитель Л.М.Сукач; [художник Е.Лось] |месца =Минск |выдавецтва =Мастацкая літаратура |год =1980 |старонак =1}} * «Der goldene Apfelbaum: belorussisches Volksmärchen» (1981) * [[Валянцін Лукша|В. Лукша]] «Крылаты цэх» (1982) * Казка [[Пётар Яршоў|П. Яршова]] «Канёк-гарбунок» (1983) * [[Васіль Зуёнак|В. Зуёнак]] «Шапка-ўсёвідзімка» (1983) * {{Кніга |загаловак =Шел Егор через двор : скороговорки: [для дошкольного возраста |адказны =составитель Л. М. Сукач; художник Е. Лось] |месца =Минск |выдавецтва =Мастацкая літаратура |год =1980 }} (сложенный в 8 с,) — 500 000 ас. * {{Кніга|аўтар =[[Віктар Драгунскі|Драгунский, В. Ю.]] |загаловак =Денискины рассказы : [Для мл. шк. возраста] |адказны =[Худож. Е. Лось] |месца =Мн. |выдавецтва =Юнацтва |год =1986 |старонак =301 |наклад =500000 }} * «Слова пра паход Ігаравы» склад. В. А. Чамярыцкі (1986) * «Les pommes d’or: conte populaire biélorusse» (1986) * [[Вольга Іпатава|В. Іпатава]] «За морам Хвалынскім» (1989) * [[Уладзімер Ягоўдзік|У. Ягоўдзік]] «Грыбок, грыбок, выстаў лабок» (1997), «Бабуліна варта» (1999), «Адмірал і яго каманда» (2008), «Вочы Зямлі» (2008), «Па слядах ваўка» (2010) * Шматлікія нізкі ілюстрацыяў да беларускіх народных казак === Станковыя сэрыі === * «Дзеці Белавежы» (1966) * «Палесьсе» (1970) * «Людзі на Прыпяці» (1973) * «Песьні заходніх славянаў» (1974) * «Кветкі Полаччыны» (1974) * «Грай аб долі шчасьлівай, дудка беларуская» (1975) * «Радасьць працы» (1976) * «Партрэты беларускіх пісьменьнікаў» (1979) * «Пад палескімі дубамі» (1981) * на ляўкоўскія вершы Я. Купалы (1982) * «Птушкі над горадам» (1983) * «Палескія матывы» * «Надзея» * «Ружанскія паданьні» * «Калыханкі» == Узнагароды == * Дыплём імя Ф. Скарыны на рэспубліканскім конкурсе «Мастацтва кнігі» і дыплём 1-й ступені на Ўсесаюзным конкурсе кнігі (1978) — за аздабленьне кнігі В. Віткі «Ладачкі-ладкі» * [[Мэдаль Францішка Скарыны]] (2003)<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=P30300526&p2={NRPA}|загаловак = Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь №526 19 лістапада 2003 «Аб узнагароджаньні А.Г. Лось і Р.Я. Ландарскага дзяржаўнымі ўзнагародамі Рэспублікі Беларусь»|фармат = |назва праекту = |выдавец = Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь|дата = 17 ліпеня 2013|мова = |камэнтар = }}</ref> * Бронзавы мэдаль ВДНГ<ref name="artru"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Памяць/Пружанскі раён|Алена Георгіеўна Лось|418}} * {{Кніга |аўтар = |частка = |загаловак = Алена Лось: жывапіс, графіка [альбом] |арыгінал = |спасылка = |адказны = укладальнік У. Ягоўдзік |выданьне = |месца = {{Мн.}} |выдавецтва = М. Ягоўдзік |год = 2009 |том = |старонкі = |старонак = 77 |сэрыя = |isbn = 978-985-6691-18-1 |наклад = }} * {{Артыкул | аўтар = Уладзімір Ягоўдзік. | загаловак = «Каб не маўчала душа…» | арыгінал = | спасылка = http://media.catholic.by/nv/n42/art16.htm | мова = | адказны = | аўтар выданьня = | выданьне = Наша вера | тып = | месца = | выдавецтва = | год = 2007 | выпуск = | том = | нумар = 4 (42) | старонкі = | isbn = | issn = }} == Вонкавыя спасылкі == * {{Артыкул | аўтар = Уладзімір Ягоўдзік. | загаловак = «Каб не маўчала душа…» | арыгінал = | спасылка = http://media.catholic.by/nv/n42/art16.htm | мова = | адказны = | аўтар выданьня = | выданьне = Наша вера | тып = | месца = | выдавецтва = | год = 2007 | выпуск = | том = | нумар = 4 (42) | старонкі = | isbn = | issn = }} * [http://media.catholic.by/nv/n42/art16gallery.htm Галерэя твораў] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Лось, Алена Георгіеўна}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Вільні]] [[Катэгорыя:Беларускія мастачкі]] [[Катэгорыя:Беларускія мастакі і мастачкі]] [[Катэгорыя:Беларускія графікі]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Менску]] jd4mmi8v8q0r2rn6gpaemknbni113bh 2621053 2621049 2025-06-21T09:47:56Z Dymitr 10914 Скасаваньне праўкі [[Special:Diff/2621049|2621049]] удзельніка [[Special:Contributions/81.222.176.6|81.222.176.6]] ([[User talk:81.222.176.6|гутаркі]]) 2621053 wikitext text/x-wiki {{Мастак | Імя = Алена Лось | Партрэт = | Месца нараджэньня = [[Вільня]] | Дата нараджэньня = {{Нарадзілася|22|1|1933}} | Месца сьмерці = [[Менск]] | Заняткі = [[мастачка]], [[графік]] | Вучоба = [[Віленская мастацкая акадэмія|Дзяржаўны мастацкі інстытут Летувіскай ССР]] | Плынь = }} '''Але́на Гео́ргіеўна Лось''' (22 студзеня 1933, [[Вільня]], [[Другая Рэч Паспалітая|Польшча]] — 14 ліпеня 2013, [[Менск]], [[Беларусь]]) — [[Беларусь|беларуская]] [[мастачка]], [[графік]]. == Жыцьцяпіс == Нарадзілася [[22 студзеня]]<ref name="artru"/> [[1933]] року ў [[Вільня|Вільні]]. Дзіцячыя гады правяла ў мястэчку [[Лыскаў|Лыскаве]], потым у [[Магілёўцы|Магілёўцах]] і [[Ружаны|Ружанах]] на [[Пружаншчына|Пружаншчыне]]. У 1948 сям’я вярнулася ў Вільню. Тут Алена скончыла [[Віленская мастацкая акадэмія|Дзяржаўны мастацкі інстытут Летувіскай ССР]] ([[1955]]). Ажанілася з мастаком [[Гары Якубені]], зь якім пазнаёмілася ў Маскве. У 1956—1957 працавала мастаком у Вышэйшай партшколе і выдавецтвах [[Летувіская ССР|Летувіскай ССР]]<ref name="artru">{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://artru.info/ar/33333/| загаловак = Лось Елена Георгиевна| фармат = | назва праекту = Персоны| выдавец = Артру.инфо| дата = 14 кастрычніка 2011 | мова = ru| камэнтар =|копія=http://web.archive.org/web/20111225034749/http://artru.info/ar/33333/|дата копіі=22 лістапада 2011 }}</ref>. Пасьля пераехала ў [[Менск]]. Чалец [[Беларускі саюз мастакоў|Саюзу мастакоў]] з 1963. Сяброўка мастацкай суполкі «Пагоня»<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.belartunion.by/supolki/pagonya/8-2-4.html| загаловак = ПАГОНЯ: мастакі| фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Беларускі саюз мастакоў]]| дата = 14 кастрычніка 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref>. Памерла 14 ліпеня 2013 року ў [[Менск]]у<ref name="niastala">{{Навіна|аўтар= Сяргей Чыгрын|загаловак= Ня стала мастачкі Алены Лось|спасылка= http://novychas.info/kultura/aliena_losj_azdabliala_bielaru/|выдавец= [[Новы час (газэта)|Новы час]]|дата публікацыі= 16 ліпеня 2013|дата доступу= 17 ліпеня 2013|мова = }}</ref>. == Творчасьць == У мастацкіх выставах удзельнічае з [[1960]]. Вядомая пераважна як мастак дзіцячых кніг. Працуе таксама ў [[Станковая графіка|станковай графіцы]]. Творы захоўваюцца ў [[Нацыянальны мастацкі музэй Беларусі|Нацыянальным мастацкім музэі Беларусі]], [[Літаратурны музэй Янкі Купалы|Літаратурных музэях Янкі Купалы]] і [[Літаратурны музэй Якуба Коласа|Якуба Коласа]] (усе — [[Менск]]), [[Пружанскі палацык|Пружанскім палацыку]]<ref name="niastala" />, фондах [[Міністэрства культуры Расеі]] і [[Беларускі саюз мастакоў|Беларускага саюзу мастакоў]], [[Дзяржаўная Трацьцякоўская галерэя|Трацьцякоўскай галерэі]], «Цэнтральным Доме мастака», [[Мэмарыяльны музэй Пушкіна (Масква)|мэмарыяльным музэі А. Пушкіна]] (усе — [[Масква]])<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 15 сьнежня 2008| url = http://museum.pruzhany.by/?p=188| загаловак = Прэзентацыя выставы Алены Лось| фармат = | назва праекту = | выдавец = [[Пружанскі палацык]]| дата = 14 кастрычніка 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref>. Працы экспанаваліся на міжнародных выставах кніжнай графікі ў [[Японія|Японіі]], [[Манголія|Манголіі]], [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыне]], [[Румынія|Румыніі]], [[Канада|Канадзе]], [[Польшча|Польшчы]] і інш. Выдала ўласную кнігу для дзетак «Дзесяць дзён у Барку» (1984)<ref>{{Кніга|аўтар = Лось А.Г.|частка = |загаловак = Дзесяць дзён у Барку|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = {{Мн.}}|выдавецтва = [[Юнацтва (выдавецтва)|Юнацтва]]|год = 1984|том = |старонкі = |старонак = 24|сэрыя = |isbn = |наклад = 20000}}</ref>. Да 600-годзьдзя [[Грунвальдзкая бітва|Грунвальдзкае бітвы]] выканала рэканструкцыі сьцягоў Віленскай, Менскай і Смаленскай харугваў, і [[Вітаўт]]авае харугвы з гербам «Калёны». Гэтыя сьцягі меліся прыняць удзел у [[Сьвяткаваньне 600-годзьдзя Грунвальдзкай бітвы#Сьвяткаваньне ў Польшчы|сьвяткаваньні 600-годзьдзя на Грунвальдзкім полі]]<ref name="ncz">{{спасылка|аўтар=Аляксей Хадыка.|загаловак=Гістарычнае рэха Грунвальда|url=http://www.novychas.org/timelinks/%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D0%B5-%D1%80%D1%8D%D1%85%D0%B0-%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B0|выдавец=«[[Новы час (газэта)|Новы час]]»|дата публікацыі=16 ліпеня 2010|копія=http://web.archive.org/web/20110914194843/http://www.novychas.org/timelinks/%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D0%B5-%D1%80%D1%8D%D1%85%D0%B0-%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B0}}</ref>. === Аздобленыя кнігі === * [[Уладзімер Караткевіч|У. Караткевіч]] «Блакіт і золата дня» (1960) * [[Алесь Якімовіч|А. Якімовіч]] «Вераб’ёвы госьці» (1960) * [[Данута Бічэль|Д. Бічэль]] «Дзявочае сэрца» (1961), «Дзічка» (1971), «Габрынька і Габрусь» (1985) * {{Кніга|аўтар =[[Мікола Хведаровіч|Хведорович, М.]] |загаловак = Солнечный зайчик : [стихи: для среднего возраста: авторизованный перевод с белорусского] |адказны =[художники: Е. Лось и [[Гары Якубені|Г. Якубени]]] |месца =Минск |выдавецтва =Беларусь |год =1964|старонак =46 |наклад =50000 }} * [[Васіль Вітка|В. Вітка]] «Дударык» (1964), «Ладачкі-ладкі» (1977) * [[Зьмітрок Бядуля|З. Бядуля]] «Скарб» (1965, 1975) * [[Авяр’ян Дзеружынскі|А. Дзеружынскі]] «Кую-кую ножку» (1967), «Смешкі і пацешкі» (1968), «Добры ветрык: выбранае» (1969), «Вяселікі: выбранае» (1979) * Зборнік казак «З рога ўсяго многа» (1968) * [[Мікола Корзун|М. Корзун]] «Тры сонцы» (1971) * [[Ніл Гілевіч|Н. Гілевіч]] «Загадкі» (1971) * Беларуская народная казка «Залатая яблынька» (1974) * [[Якаб Грым|Я. Гримм]] «Сказки» (1978) * [[Аляксандар Пушкін|А. Пушкін]] «Руслан і Людміла» (1978) * {{Кніга|загаловак =Дятел дуб долбил : скороговорки: для детей дошкольного возраста |адказны =составитель Л.М.Сукач; [художник Е.Лось] |месца =Минск |выдавецтва =Мастацкая літаратура |год =1980 |старонак =1}} * «Der goldene Apfelbaum: belorussisches Volksmärchen» (1981) * [[Валянцін Лукша|В. Лукша]] «Крылаты цэх» (1982) * Казка [[Пётар Яршоў|П. Яршова]] «Канёк-гарбунок» (1983) * [[Васіль Зуёнак|В. Зуёнак]] «Шапка-ўсёвідзімка» (1983) * {{Кніга |загаловак =Шел Егор через двор : скороговорки: [для дошкольного возраста |адказны =составитель Л. М. Сукач; художник Е. Лось] |месца =Минск |выдавецтва =Мастацкая літаратура |год =1980 }} (сложенный в 8 с,) — 500 000 ас. * {{Кніга|аўтар =[[Віктар Драгунскі|Драгунский, В. Ю.]] |загаловак =Денискины рассказы : [Для мл. шк. возраста] |адказны =[Худож. Е. Лось] |месца =Мн. |выдавецтва =Юнацтва |год =1986 |старонак =301 |наклад =500000 }} * «Слова пра паход Ігаравы» склад. В. А. Чамярыцкі (1986) * «Les pommes d’or: conte populaire biélorusse» (1986) * [[Вольга Іпатава|В. Іпатава]] «За морам Хвалынскім» (1989) * [[Уладзімер Ягоўдзік|У. Ягоўдзік]] «Грыбок, грыбок, выстаў лабок» (1997), «Бабуліна варта» (1999), «Адмірал і яго каманда» (2008), «Вочы Зямлі» (2008), «Па слядах ваўка» (2010) * Шматлікія нізкі ілюстрацыяў да беларускіх народных казак === Станковыя сэрыі === * «Дзеці Белавежы» (1966) * «Палесьсе» (1970) * «Людзі на Прыпяці» (1973) * «Песьні заходніх славянаў» (1974) * «Кветкі Полаччыны» (1974) * «Грай аб долі шчасьлівай, дудка беларуская» (1975) * «Радасьць працы» (1976) * «Партрэты беларускіх пісьменьнікаў» (1979) * «Пад палескімі дубамі» (1981) * на ляўкоўскія вершы Я. Купалы (1982) * «Птушкі над горадам» (1983) * «Палескія матывы» * «Надзея» * «Ружанскія паданьні» * «Калыханкі» == Узнагароды == * Дыплём імя Ф. Скарыны на рэспубліканскім конкурсе «Мастацтва кнігі» і дыплём 1-й ступені на Ўсесаюзным конкурсе кнігі (1978) — за аздабленьне кнігі В. Віткі «Ладачкі-ладкі» * [[Мэдаль Францішка Скарыны]] (2003)<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=P30300526&p2={NRPA}|загаловак = Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь №526 19 лістапада 2003 «Аб узнагароджаньні А.Г. Лось і Р.Я. Ландарскага дзяржаўнымі ўзнагародамі Рэспублікі Беларусь»|фармат = |назва праекту = |выдавец = Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь|дата = 17 ліпеня 2013|мова = |камэнтар = }}</ref> * Бронзавы мэдаль ВДНГ<ref name="artru"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Памяць/Пружанскі раён|Алена Георгіеўна Лось|418}} * {{Кніга |аўтар = |частка = |загаловак = Алена Лось: жывапіс, графіка [альбом] |арыгінал = |спасылка = |адказны = укладальнік У. Ягоўдзік |выданьне = |месца = {{Мн.}} |выдавецтва = М. Ягоўдзік |год = 2009 |том = |старонкі = |старонак = 77 |сэрыя = |isbn = 978-985-6691-18-1 |наклад = }} * {{Артыкул | аўтар = Уладзімір Ягоўдзік. | загаловак = «Каб не маўчала душа…» | арыгінал = | спасылка = http://media.catholic.by/nv/n42/art16.htm | мова = | адказны = | аўтар выданьня = | выданьне = Наша вера | тып = | месца = | выдавецтва = | год = 2007 | выпуск = | том = | нумар = 4 (42) | старонкі = | isbn = | issn = }} == Вонкавыя спасылкі == * {{Артыкул | аўтар = Уладзімір Ягоўдзік. | загаловак = «Каб не маўчала душа…» | арыгінал = | спасылка = http://media.catholic.by/nv/n42/art16.htm | мова = | адказны = | аўтар выданьня = | выданьне = Наша вера | тып = | месца = | выдавецтва = | год = 2007 | выпуск = | том = | нумар = 4 (42) | старонкі = | isbn = | issn = }} * [http://media.catholic.by/nv/n42/art16gallery.htm Галерэя твораў] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Лось, Алена Георгіеўна}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Вільні]] [[Катэгорыя:Беларускія мастачкі]] [[Катэгорыя:Беларускія мастакі і мастачкі]] [[Катэгорыя:Беларускія графікі]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Менску]] g56dc49jnhsvlmrdm2u8dq09ke8rvyy 0 118885 2621028 2549757 2025-06-21T07:19:08Z Каштанов Варелий 91345 /* Гідраграфія */ 2621028 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Назва = Белгародзкая вобласьць |Назва ў родным склоне = Белгародзкай вобласьці |Арыгінальная назва = Белгородская область |Герб = New Coat of arms of Belgorod Oblast.svg |Сьцяг = New Flag of Belgorod Oblast.svg |Краіна = [[Расея]] |Гімн = |Статус = вобласьць |Уваходзіць у = [[Цэнтральная фэдэральная акруга]]<br />[[Цэнтральна-Чарназёмны эканамічны раён]] |Улучае = |Цэнтар = [[Белгарад]] |БуйныГорад = |БуйныяГарады = |ДатаЎтварэньня = 6 студзеня 1954 |Кіраўнік = Вячаслаў Гладкоў |Назва пасады кіраўніка = Губэрнатар |АфіцыйныяМовы = |Насельніцтва = 1 532 670<ref>[http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/svod.xls Предварительные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года].</ref> |Год перапісу = 2010 |Адсотак ад насельніцтва = |Месца паводле насельніцтва = 30 |Шчыльнасьць = 56,5 |Месца паводле шчыльнасьці = |Нацыянальны склад = |Канфэсійны склад = |Плошча = 27 134 |Адсотак ад плошчы = |Месца паводле плошчы = 67 |Максымальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Мапа = Map of Russia - Belgorod Oblast (2008-03).svg |Часавы пас = [[GMT]] +4 |Скарачэньне = |ISO = |FIPS = |Тэлефонны код = |Паштовыя індэксы = |Інтэрнэт-дамэн = |Код аўтамабільных нумароў = 31 |Сайт = |Парамэтр1 = |Назва парамэтру 1 = |Дадаткі = |Мапа адміністрацыйнай адзінкі = |Памер мапы аа = |Колер фону парамэтраў = #cccccc |Колер фону герб-сьцяг = #EEEEEE }} '''Белгаро́дзкая во́бласьць''' ({{мова-ru|Белгородская область}}) — [[вобласьць]] у эўрапейскай частцы [[Расея|Расеі]]. Адміністрацыйны цэнтар — [[места]] [[Белгарад]]. Вобласьць уваходзіць у [[Цэнтральная фэдэральная акруга|Цэнтральную фэдэральную акругу]], мяжуе з [[Курская вобласьць|Курскай]] і [[Варонеская вобласьць|Варонескай абласьцямі]], а таксама з [[Луганская вобласьць|Луганскай]], [[Харкаўская вобласьць|Харкаўскай]] і [[Сумская вобласьць|Сумской абласьцямі]] Ўкраіны. Утворана як вобласьць [[РСФСР]] 6 студзеня 1954 году. == Геаграфія == Плошча вобласьці складае 27,1 тысячы км², працягласьць з поўначы на ​​поўдзень складае каля 190 км, з захаду на ўсход — каля 270 км. Вобласьць разьмешчана на паўднёва-заходніх і паўднёвых схілах [[Сярэднярускае ўзвышша|Сярэднярускага ўзвышша]] ў басэйнах рэк [[Дняпро|Дняпра]] й [[Дон]]у, у лесастэпавай зоне на прыпаднятай ўзгорыстай раўніне зь сярэдняй вышынёй над узроўнем мора 200 м. Самы высокі пункт 277 м над узроўнем мора знаходзіцца ў [[Прохараўскі раён|Прохараўскім раёне]]. Тэрыторыя парэзана логамі й ярамі, па якіх раскіданы [[дуброва (лес)|дубровы]]. === Карысныя выкапні === У вобласьці засяроджана больш за 40 адсоткаў разьведаных запасаў [[жалеза|жалезных руд]] краіны. Радовішчы прымеркаваны да [[Курская магнітная анамалія|Курскай магнітнай анамаліі]]. Выяўлены й у рознай ступені разьведаны буйныя радовішчы [[баксіт]]аў, [[апатыт]]аў, мінэральных падземных вод, шматлікія радовішчы будаўнічых матэрыялаў. Вядомыя праявы [[золата]], [[графіт]]у й рэдкіх [[мэтал]]аў. Маюцца геаграфічныя перадумовы для выяўленьня [[плятына|плятыны]], вуглевадароднай сыравіны й іншых [[карысныя выкапні|карысных выкапняў]]. === Гідраграфія === Вобласьць адносіцца да ліку малаводных. Рэкамі, азёрамі, балотамі занята каля 1% ейнай тэрыторыі. Тут працякае больш за 480 малых рэкаў і ручаёў. Рака Живая вода <ref>[https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=ru&pagename=%D0%96%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B0,_%D1%83%D1%81%D1%82%D1%8C%D0%B5&params=50.2855_N_38.3286_E_scale:100000_globe:Earth_type:watercourse GeoHack - Живая Вода, устье]</ref> == Гісторыя == У гады [[Кіеўская Русь|Кіеўскай Русі]] гэтая тэрыторыя ўваходзіла ў склад [[Чарнігаўскае княства|Чарнігаўскага княства]]. Мангола-татарскае нашэсьце прывяло да запусьценьня краю. Затым Белгародчыну пачало асвойваць [[Вялікае Княства Літоўскае]]. З 1500 году рэгіён ў складзе Расеі. На мяжы XVI—XVII стагодзьдзяў для надзейнай аховы расейскіх уладаньняў была збудаваная суцэльная лінія ваенных умацаваньняў — [[Белгародзкая абарончая рыса]], якая працягнулася амаль на 800 кілямэтраў. Белгарад стаў ваенна-адміністрацыйным цэнтрам, у якім стаяў [[Вялікі Белгародзкі полк]]. У XVI стагодзьдзі на тэрыторыі вобласьці на берагах ракі [[Аскол]] разьмяшчалася крэпасьць, пазьней пераўтвораная ў Валуйскі праваслаўны манастыр. За подзьвігі ў [[бітва пад Палтавай|бітве пад Палтавай]] [[Пётар I]] дараваў воінам Вялікага Белгародзкага палка сьцяг. == Насельніцтва == Насельніцтва вобласьці паводле вынікаў Усерасейскага перапісу насельніцтва 2010 году складае 1 532 670 чалавек. Шчыльнасьць насельніцтва — 56,5 чал/км². Найбуйнейшай нацыянальнай групай ёсьць [[расейцы]] (94,4%), другой паводле велічыні ёсьць [[украінцы]] (2,8%). == Эканоміка == Белгародзкая вобласьць — высокаразьвіты індустрыяльна-аграрны рэгіён, эканоміка якога абапіраецца на калясальныя багацьці нетраў і ўнікальныя чарназёмы. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20201210002307/http://www.belregion.ru/ Сайт губэрнатара й ураду Белгародзкай вобласьці] * [http://belgorod.news-city.info/docs/ Заканадаўства Белгародзкай вобласьці] * [https://web.archive.org/web/20110924032221/http://terrus.ru/cgi-bin/allrussia/v3_index.pl?act=reg&id=31&from=d_er Белгародзкая вобласьць у даведніку-каталёгу Ўся Расея] * [http://www.map31.ru/wiki/maps_belobl.ashx Мапа населеных пунктаў вобласьці] {{Белгародзкая вобласьць}} {{Цэнтральная фэдэральная акруга}} {{Суб’екты Расеі}} [[Катэгорыя:Белгародзкая вобласьць| ]] eyq08yoxs7u8ge02gmz38y1t8e87t0h 2621031 2621028 2025-06-21T07:28:24Z Dymitr 10914 Скасаваньне праўкі [[Special:Diff/2621028|2621028]] удзельніка [[Special:Contributions/Каштанов Варелий|Каштанов Варелий]] ([[User talk:Каштанов Варелий|гутаркі]]) 2621031 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Назва = Белгародзкая вобласьць |Назва ў родным склоне = Белгародзкай вобласьці |Арыгінальная назва = Белгородская область |Герб = New Coat of arms of Belgorod Oblast.svg |Сьцяг = New Flag of Belgorod Oblast.svg |Краіна = [[Расея]] |Гімн = |Статус = вобласьць |Уваходзіць у = [[Цэнтральная фэдэральная акруга]]<br />[[Цэнтральна-Чарназёмны эканамічны раён]] |Улучае = |Цэнтар = [[Белгарад]] |БуйныГорад = |БуйныяГарады = |ДатаЎтварэньня = 6 студзеня 1954 |Кіраўнік = Вячаслаў Гладкоў |Назва пасады кіраўніка = Губэрнатар |АфіцыйныяМовы = |Насельніцтва = 1 532 670<ref>[http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/svod.xls Предварительные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года].</ref> |Год перапісу = 2010 |Адсотак ад насельніцтва = |Месца паводле насельніцтва = 30 |Шчыльнасьць = 56,5 |Месца паводле шчыльнасьці = |Нацыянальны склад = |Канфэсійны склад = |Плошча = 27 134 |Адсотак ад плошчы = |Месца паводле плошчы = 67 |Максымальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Мапа = Map of Russia - Belgorod Oblast (2008-03).svg |Часавы пас = [[GMT]] +4 |Скарачэньне = |ISO = |FIPS = |Тэлефонны код = |Паштовыя індэксы = |Інтэрнэт-дамэн = |Код аўтамабільных нумароў = 31 |Сайт = |Парамэтр1 = |Назва парамэтру 1 = |Дадаткі = |Мапа адміністрацыйнай адзінкі = |Памер мапы аа = |Колер фону парамэтраў = #cccccc |Колер фону герб-сьцяг = #EEEEEE }} '''Белгаро́дзкая во́бласьць''' ({{мова-ru|Белгородская область}}) — [[вобласьць]] у эўрапейскай частцы [[Расея|Расеі]]. Адміністрацыйны цэнтар — [[места]] [[Белгарад]]. Вобласьць уваходзіць у [[Цэнтральная фэдэральная акруга|Цэнтральную фэдэральную акругу]], мяжуе з [[Курская вобласьць|Курскай]] і [[Варонеская вобласьць|Варонескай абласьцямі]], а таксама з [[Луганская вобласьць|Луганскай]], [[Харкаўская вобласьць|Харкаўскай]] і [[Сумская вобласьць|Сумской абласьцямі]] Ўкраіны. Утворана як вобласьць [[РСФСР]] 6 студзеня 1954 году. == Геаграфія == Плошча вобласьці складае 27,1 тысячы км², працягласьць з поўначы на ​​поўдзень складае каля 190 км, з захаду на ўсход — каля 270 км. Вобласьць разьмешчана на паўднёва-заходніх і паўднёвых схілах [[Сярэднярускае ўзвышша|Сярэднярускага ўзвышша]] ў басэйнах рэк [[Дняпро|Дняпра]] й [[Дон]]у, у лесастэпавай зоне на прыпаднятай ўзгорыстай раўніне зь сярэдняй вышынёй над узроўнем мора 200 м. Самы высокі пункт 277 м над узроўнем мора знаходзіцца ў [[Прохараўскі раён|Прохараўскім раёне]]. Тэрыторыя парэзана логамі й ярамі, па якіх раскіданы [[дуброва (лес)|дубровы]]. === Карысныя выкапні === У вобласьці засяроджана больш за 40 адсоткаў разьведаных запасаў [[жалеза|жалезных руд]] краіны. Радовішчы прымеркаваны да [[Курская магнітная анамалія|Курскай магнітнай анамаліі]]. Выяўлены й у рознай ступені разьведаны буйныя радовішчы [[баксіт]]аў, [[апатыт]]аў, мінэральных падземных вод, шматлікія радовішчы будаўнічых матэрыялаў. Вядомыя праявы [[золата]], [[графіт]]у й рэдкіх [[мэтал]]аў. Маюцца геаграфічныя перадумовы для выяўленьня [[плятына|плятыны]], вуглевадароднай сыравіны й іншых [[карысныя выкапні|карысных выкапняў]]. === Гідраграфія === Вобласьць адносіцца да ліку малаводных. Рэкамі, азёрамі, балотамі занята каля 1% ейнай тэрыторыі. Тут працякае больш за 480 малых рэкаў і ручаёў. == Гісторыя == У гады [[Кіеўская Русь|Кіеўскай Русі]] гэтая тэрыторыя ўваходзіла ў склад [[Чарнігаўскае княства|Чарнігаўскага княства]]. Мангола-татарскае нашэсьце прывяло да запусьценьня краю. Затым Белгародчыну пачало асвойваць [[Вялікае Княства Літоўскае]]. З 1500 году рэгіён ў складзе Расеі. На мяжы XVI—XVII стагодзьдзяў для надзейнай аховы расейскіх уладаньняў была збудаваная суцэльная лінія ваенных умацаваньняў — [[Белгародзкая абарончая рыса]], якая працягнулася амаль на 800 кілямэтраў. Белгарад стаў ваенна-адміністрацыйным цэнтрам, у якім стаяў [[Вялікі Белгародзкі полк]]. У XVI стагодзьдзі на тэрыторыі вобласьці на берагах ракі [[Аскол]] разьмяшчалася крэпасьць, пазьней пераўтвораная ў Валуйскі праваслаўны манастыр. За подзьвігі ў [[бітва пад Палтавай|бітве пад Палтавай]] [[Пётар I]] дараваў воінам Вялікага Белгародзкага палка сьцяг. == Насельніцтва == Насельніцтва вобласьці паводле вынікаў Усерасейскага перапісу насельніцтва 2010 году складае 1 532 670 чалавек. Шчыльнасьць насельніцтва — 56,5 чал/км². Найбуйнейшай нацыянальнай групай ёсьць [[расейцы]] (94,4%), другой паводле велічыні ёсьць [[украінцы]] (2,8%). == Эканоміка == Белгародзкая вобласьць — высокаразьвіты індустрыяльна-аграрны рэгіён, эканоміка якога абапіраецца на калясальныя багацьці нетраў і ўнікальныя чарназёмы. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20201210002307/http://www.belregion.ru/ Сайт губэрнатара й ураду Белгародзкай вобласьці] * [http://belgorod.news-city.info/docs/ Заканадаўства Белгародзкай вобласьці] * [https://web.archive.org/web/20110924032221/http://terrus.ru/cgi-bin/allrussia/v3_index.pl?act=reg&id=31&from=d_er Белгародзкая вобласьць у даведніку-каталёгу Ўся Расея] * [http://www.map31.ru/wiki/maps_belobl.ashx Мапа населеных пунктаў вобласьці] {{Белгародзкая вобласьць}} {{Цэнтральная фэдэральная акруга}} {{Суб’екты Расеі}} [[Катэгорыя:Белгародзкая вобласьць| ]] 16dinytewsggio6c6wpob5q4k8l19s4 0 120382 2621036 2597115 2025-06-21T07:45:40Z Dymitr 10914 /* Вонкавыя спасылкі */ абнаўленьне зьвестак 2621036 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст |імя = Эрвэ Рэнар |выява = Hervé Renard.jpg |імя(арыгінал) = Hervé Renard |дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|30|9|1968|1}} |горад = [[Экс-ле-Бэн]] |краіна = [[Францыя]] |пазыцыя = [[абаронца (футбол)|абаронца]] |клюб = [[Зборная Саудаўскай Арабіі па футболе|Саудаўская Арабія]] (галоўны трэнэр) |гады = 1983—1990<br />1991—1997<br />1997—1998 |клюбы = [[Кан (футбольны клюб)|Кан]]<br />[[Валярыс (футбольны клюб)|Валярыс]]<br />[[Драгіньян (футбольны клюб)|Драгіньян]] |гульні(галы) = 87 (0)<br />105 (2)<br />23 (1) |трэнэрскія гады = 1999—2001<br />2004<br />2005—2007<br />2008—2010<br />2010<br />2011<br />2011—2013<br />2013—2014<br />2014—2015<br />2015<br />2016—2019<br />2019— |трэнэрскія клюбы = Драгіньян<br />[[Кембрыдж Юнайтэд]]<br />[[Шэрбур (футбольны клюб)|Шэрбур]]<br />{{Футбол Замбія|няма}}<br />{{Футбол Ангола|няма}}<br />[[УСМ Альжыр]]<br />{{Футбол Замбія|няма}}<br />[[Сашо Манбэльяр|Сашо]]<br />{{Футбол Кот д’Івуар|няма}}<br />[[Ліль (футбольны клюб)|Ліль]]<br />[[Зборная Марока па футболе|Марока]]<br />[[Зборная Саудаўскай Арабіі па футболе|Саудаўская Арабія]] }} '''Эрвэ Рэнар''' ({{мова-fr|Hervé Renard}}; нарадзіўся 30 верасьня 1968 году, [[Экс-ле-Бэн]], [[Францыя]]) — былы [[Францыя|францускі]] футбаліст, цяпер галоўны трэнэр [[зборная Саудаўскай Арабіі па футболе|нацыянальнай зборнай Саудаўскай Арабіі]]. Самым значным посьпехам у кар’еры зьяўляецца перамога на [[Кубак афрыканскіх нацыяў|Кубку афрыканскіх нацыяў]] са [[зборная Замбіі па футболе|зборнай Замбіі]] ў 2012 годзе ў якасьці трэнэра. == Біяграфія == === Кар’ера гульца === Эрвэ гуляў на пазыцыі абаронца за клюбы «[[Кан (футбольны клюб)|Кан]]», «[[Валярыс (футбольны клюб)|Валярыс]]», «[[Драгіньян (футбольны клюб)|Драгіньян]]», якія выступалі ў ніжэйшых дывізіёнах Францыі. === Кар’ера трэнэра === Кар’еру трэнэра пачаў у клюбе «[[Драгіньян (футбольны клюб)|Драгіньян]]», за які гуляў у якасьці футбаліста ў апошнія гады сваёй гульнявой кар’еры. Пасьля чаго працаваў памочнікам трэнэра ў адным з кітайскіх клюбаў. У 2004 годзе быў галоўным трэнэрам ангельскага клюбу «[[Кембрыдж Юнайтэд]]»<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/c/cambridge_utd/4089843.stm «Cambridge dismiss manager Renard»]. BBC Sport</ref>, а потым францускага «[[Шэрбур (футбольны клюб)|Шэрбуру]]». У наступным зьяўляўся памочнікам [[Клёд Ле Руа|Клёда Ле Руа]] ў [[зборная Ганы па футболе|зборнай Ганы]]. З траўня 2008 году стаў галоўным трэнэрам [[зборная Замбіі па футболе|зборнай Замбіі]]<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/africa/7387884.stm «Renard named as new Zambia coach»]. BBC Sport.</ref>, якую ачольваў да красавіка 2010 году. Пасьля гэтага быў два дні галоўным трэнэрам [[зборная Анголы па футболе|Анголы]]<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/africa/8609753.stm «Angola appoint Frenchman Herve Renard as coach»]. BBC Sport.</ref>. Са студзеня 2011 году працаваў у альжырскім клюбе «[[УСМ Альжыр]]». ==== Вяртаньне ў Замбію ==== 22 кастрычніка вярнуўся ў якасьці галоўнага трэнэра ў зборную Замбіі, зь якой на пачатку 2012 году перамог у [[Кубак афрыканскіх нацыяў|Кубку афрыканскіх нацыяў]], забясьпечыўшы такім чынам першую перамогу Замбіі на міжнародных спаборніцтвах. ==== «Сашо» ==== 7 кастрычніка 2013 году стаў налоўным трэнэрам клюбу «[[Сашо Манбэльяр|Сашо]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20180612135925/http://www.fcsochaux.fr/fr/index.php?option=com_content&view=article&id=5670:herve-renard-nouvel-entraineur-du-fcsm/ Hervé Renard nouvel entraîneur du FCSM]</ref>. == Дасягненьні == * Пераможца [[Кубак афрыканскіх нацыяў|Кубка афрыканскіх нацыяў]]: [[Кубак афрыканскіх нацыяў 2012 году|2012]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Навігацыйная група |назоў = Рэнар на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Кубак афрыканскіх нацыяў|Кубках афрыканскіх нацыяў]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Францыя}}; |Кот-д’Івуар на КАН-2015 |Марока на КАН-2017 |Марока на ЧС-2018 |Марока на КАН-2019 |Саудаўская Арабія на ЧС-2022 |Саудаўская Арабія на ЗК КОНКАКАФ-2025 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Рэнар, Эрвэ}} [[Катэгорыя:Францускія футбалісты]] [[Катэгорыя:Францускія футбольныя трэнэры]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Кан»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Валярыс»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Драгіньян»]] btlikhg8dct7oivwo82vhksw1urih25 0 120669 2620939 2581635 2025-06-20T12:38:00Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620939 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Слабада |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Fudbalski Klub Sloboda Tuzla |Заснаваны = 1919 |Горад = [[Тузла]], [[Босьнія і Герцагавіна]] |Стадыён = [[Тушань]] |Умяшчальнасьць = 9000 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|СлабадаТузЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|СлабадаТузСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|СлабадаТуз}} |Сайт = http://www.fksloboda.ba/ |Прыналежнасьць = Басьнійскія }} «'''Слабада'''» ({{мова-bs|Sloboda}}) — басьнійскі футбольны клюб з гораду [[Тузла|Тузлы]]. Заснаваны ў 1919 годзе. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20080501101552/http://www.fksloboda.ba/ Афіцыйны сайт] {{Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе}} [[Катэгорыя:Тузла]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1919 годзе]] g26cz9v62ce4arslx0xrc6epfyzg9g5 0 129783 2620970 2530354 2025-06-20T17:03:29Z 37.214.32.131 /* Вонкавыя спасылкі */ абнаўленьне зьвестак 2620970 wikitext text/x-wiki {{Шляхецкі род | Прозьвішча = Сцыпіёны | Герб = POL COA Scypio.svg | Подпіс гербу = Герб «[[Сцыпіён (герб)|Сцыпіён]]» | Дэвіз = | Краіна паходжаньня = [[Вялікае Княства Літоўскае]] | Тытул = | Прызнаныя ў = | Першы з роду = | Апошні з роду = | Адгалінаваньне роду = | Адгалінаваньні ад роду = }} '''Сцыпіёны''' (''Scipio del Campo'') — шляхецкі род гербу [[Сцыпіён (герб)|ўласнага]], які ў сярэдзіне [[XVIII стагодзьдзе|XVIII ст.]] увайшоў у шэрагі магнатаў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. Пачынальнікам роду на Літве, паводле афіцыйнай генэалягічнай вэрсіі, быў італьянскі нашчадак рымскіх [[Сцыпіёны (Італія)|Сцыпіёнаў]] нэапалітанскі шляхціч [[Пётар Сцыпіён дэль Кампа]] — маршалак двара каралевы [[Бона Сфорца|Боны Сфорца]]<ref>[[Валеры Пазднякоў|Пазднякоў П.]] Сцыпіёны // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 647.</ref> і губэрнатар княства [[Бары]] ў [[Італія|Італіі]], яе спадчыннага ўладаньня. Пётар трапіў у [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Каралеўства Польскае]] ў [[1518]] разам з каралевай. Найбольш гучны варыянт родавага прозьвішча гучаў як «графы дэль Кампа Сцыпіё». У 2-й палове XVIII ст. часьцей ужывалася форма «Сцыпіё дэ Кампа», а ў [[XIX стагодзьдзе|XIX ст.]] — «дэ Кампа Сцыпіён»<ref>Данскіх С. [https://web.archive.org/web/20160304193827/http://pawet.net/library/history/city_district/data_people/ahulnaie/10a/ Шляхта італьянскага паходжаньня ў Лідскім павеце ВКЛ: пытаньні рэцэпцыі і асіміляцыі] // «Герольд Litherland» № 17, 2006. С. 57—68.</ref>. == Найбольш вядомыя прадстаўнікі == * [[Ян Сцыпіён]] (?—[[1738]]) — [[кашталян смаленскі]] * [[Юзэф Сцыпіён]] (?—[[1743]]) — [[маршалак дворны літоўскі]] * [[Ігнаці Сцыпіён]] ([[1728]]—[[1791]]) — [[падстолі вялікі літоўскі]] == Крыніцы == {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} * Данскіх С. [http://pawet.net/library/history/city_district/data_people/ahulnaie/10a/%D0%A1%D1%86%D1%8B%D0%BF%D1%96%D1%91%D0%BD%D1%8B_%D1%96_%D0%9B%D1%96%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%8B.html Данскіх Сяргей. Шляхта італьянскага паходжання ў Лідскім павеце ВКЛ: пытанні рэцэпцыі і асіміляцыі] // «Герольд Litherland» № 17, 2006. С. 57—68. == Вонкавыя спасылкі == {{Commons|Category:Pociej family}} * [https://lyczkowski.net/be/hierby-slachty-vkl/litary-s-t.html Гербоўнік шляхты ВКЛ] Герб Сцыпіён і яго ўжывальнікі - электронны рэсурс Ю.Лычкоўскага {{ref-be}} [[Катэгорыя:Беларускія шляхецкія роды]] [[Катэгорыя:Генэалёгія]] [[Катэгорыя:Сцыпіёны|*]] frdapi3pyiuyvij8wmr5l44qv42cb24 2 131816 2620947 2620787 2025-06-20T14:02:11Z ErfgoedBot 25763 Images to be used in monument lists: 8 2620947 wikitext text/x-wiki {{#ifexist:{{FULLPAGENAME}}/header|{{/header}}|For information on how to use this report and how to localise these instructions visit [[:c:Commons:Monuments database/Unused images]]. }} === [[Сьпіс_гісторыка-культурных_каштоўнасьцяў_Дарагічынскага_раёну]] === <gallery> File:Пярковічы._Сядзібна-паркавы_ансамбль_Віславухаў_(1).jpg|113Г000214 </gallery> === [[Сьпіс_гісторыка-культурных_каштоўнасьцяў_Аршанскага_раёну]] === <gallery> File:Храм_Нараджэння_Найсвяцейшай_Багародзіцы_..._Church_of_the_Nativity_of_the_Blessed_Virgin_-_panoramio_(cropped).jpg|213Г000107 </gallery> === [[Сьпіс_гісторыка-культурных_каштоўнасьцяў_Брагінскага_раёну]] === <gallery> File:Тэльман._Парк_графаў_Ракіцкіх_(7).jpg|313Г000121 </gallery> === [[Сьпіс_гісторыка-культурных_каштоўнасьцяў_Нараўлянскага_раёну]] === <gallery> File:Нароўля._Нараўлянскі_гісторыка-этнаграфічны_музей_(06).jpg|313Г000535 </gallery> === [[Сьпіс_гісторыка-культурных_каштоўнасьцяў_Шацілавіцкага_раёну]] === <gallery> File:Брацкая_магіла_ў_Асташкавічах.jpg|313Д000746 </gallery> === [[Сьпіс_гісторыка-культурных_каштоўнасьцяў_Бялыніцкага_раёну]] === <gallery> File:Заполле,_Бялыніцкі_раён._Каменны_крыж.jpg|513В000358 </gallery> === [[Сьпіс_гісторыка-культурных_каштоўнасьцяў_Нясьвіскага_раёну]] === <gallery> File:Slutsk_City_Gate._Slutskaya_str.,_Nesvizh_city,_Nesvizh_district_in_the_Minsk_region_of_Belarus_04.JPG|611Г000476 </gallery> === [[Вікіпэдыя:Праект:Вікі_любіць_славутасьці/Сьпісы_славутасьцяў/Менск/1]] === <gallery> File:Manor_of_Adadurov_Minsk_2018_2.jpg|713Г000041 </gallery> j2nxerce32jh025a0as7bxgl00oiz9y 0 133007 2620974 2605614 2025-06-20T17:14:04Z 37.214.32.131 /* Вонкавыя спасылкі */ выпраўленьне спасылак 2620974 wikitext text/x-wiki [[Файл:POL COA Syrokomla.svg|міні|200пкс|Герб «Сыракомля»]] '''Сыракомля''' ({{мова-pl|Syrokomla}}) — прыватны [[шляхецкі герб]]. == Апісаньне == У чырвоным полі срэбны знак у выглядзе літары "W" на ім таксама срэбны крыж. Кляйнод: над прылбіцай з каронай фігуры літары "W" і крыжа паўтараюцца. == Гісторыя == Герб вядомы зь сярэдзіны [[XIV стагодзьдзе|XIV стагодзьдзя]] . На тэрыторыі [[ВКЛ|Вялікага княства Літоўскага]] пашыраўся пасьля [[Гарадзельская вунія|Гарадзельскай вуніі]] [[1413]] року. == Літаратура == * {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} == Вонкавыя спасылкі == * {{cite web|author=Ю.Лычкоўскі|title = Гербоўнік шляхты ВКЛ|url= https://lyczkowski.net/be/hierby-slachty-vkl/litary-s-t.html|language=be}} Герб Сыракомля і яго ўжывальнікі * {{cite web|title = Гербоўнік беларускай шляхты|url= https://lyczkowski.net/be/hierbounik/bielaruskaj-slachty/pradmova.html|language=be}} * [http://gajl.wielcy.pl/herby_user_herb.php?lang=pl&herb=syrokomla/ Herb:Syrokomla] [[Катэгорыя:Шляхецкія гербы]] cw7kc031crlj7p2nb6w7q4uum3ogibb 0 133439 2620936 2523028 2025-06-20T12:35:30Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620936 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Чэлік |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Nogometni Klub Čelik |Заснаваны = 16 чэрвеня 1945 |Горад = [[Зэніца]], [[Босьнія і Герцагавіна]] |Стадыён = [[Біліна Поле]] |Умяшчальнасьць = 15 292 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ЧэлікЗэніцЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ЧэлікЗэніцСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ЧэлікЗэніц}} |Сайт = http://www.nkcelik.ba/ |Прыналежнасьць = Басьнійскія }} «'''Чэлік'''» ({{мова-bs|Čelik}}) — басьнійскі футбольны клюб з гораду [[Зэніца|Зэніцы]]. Заснаваны ў 1945 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.nkcelik.ba/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Зэніца]] e2j0f4qa9dmn0faad8qexhr3pz672ul 0 134057 2621062 2508501 2025-06-21T11:46:56Z Spokiyny 90749 2621062 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Украіна |Назва = Ірпень |Статус = места |Назва ў родным склоне = Ірпеню |Назва ўкраінскай мовай = Ірпінь |Герб = Irpin gerb.png |Сьцяг = Irpin prapor.png |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1900 |Статус з = 1956 |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Вобласьць = [[Кіеўская вобласьць|Кіеўская]] |Аўтаномная рэспубліка = |Раён = Ірпенская меская рада |Сельская рада = |Мэр = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = 110.83 |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 53361 |Год падліку колькасьці = 2018 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref>[http://www.ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2018/zb/06/zb_chnn2018pdf.pdf Статистичний збірник «Чисельність наявного населення України» на 1 січня 2018 року (PDF)]{{ref-uk}}</ref> |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі = |Год падліку колькасьці аглямэрацыі = |Крыніца колькасьці аглямэрацыі = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = [[украінцы]] – 82%<br> [[расейцы]] – 15%<br> [[беларусы]] – 2%<br>[[малдаване]] – 0.5% |Год падліку нацыянальнага складу= 2001 |Паштовыя індэксы = 08200 — 08289 |Тэлефонны код = +380 4497 |КОАТУУ = |Аўтамабільны нумарны знак = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 50 |Шырата хвілінаў = 31 |Шырата сэкундаў = 1 |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 15 |Даўгата сэкундаў = 0 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = |Лацінка=Irpień}} {{Іншыя значэньні|Ірпень}} '''Ірпе́нь''' ({{мова-uk|Ірпінь}}) — [[горад|места]] ў [[Кіеўская вобласьць|Кіеўскай вобласьці]] [[Украіна|Ўкраіны]]. Плошча 110,83 км². Насельніцтва 63 411 чал. (1 студзеня 2024)<ref>[https://sos-ukraine.org/wp-content/uploads/2024/08/05-2-analytical-report-irpin_.pdf АНАЛІТИЧНИЙ ЗВІТ] [https://sos-ukraine.org/wp-content/uploads/2024/08/05-2-analytical-report-irpin_.pdf за результатами визначення потреб у соціальних послугах населення Ірпінської територіальної громади]</ref>. [[Гарады-героі Ўкраіны|Горад-герой Украіны]] (2022)<ref>[https://www.pravda.com.ua/news/2022/03/25/7334331/ Ще 4 міста в Україні стали Героями], Украінская праўда, 25-03-2022</ref>. == Гісторыя == * 1900: першыя згадкі ў гістарычных крыніцах. * 1956: атрымаў статус места. == Насельніцтва == {| border="0" cellspacing="2" cellpadding="5" style="border:1px solid #AAAAAA;" |-bgcolor="#AAAAAA;" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Насельніцтва <small>(чал.)</small><ref>[http://pop-stat.mashke.org/ukraine-cities.htm Cities & towns of Ukraine]{{ref-en}}{{ref-uk}}</ref> |-bgcolor="#EEEEEE" ! 1959 !! 1970 !! 1979 !! 1989 !! 2001 !! 2008 !! 2018 |- bgcolor="#FFFFFF" | align=center| 18 186 | align=center| 25 275 | align=center| 31 598 | align=center| 38 710 | align=center| 40 593 | align=center| 39 945 | align=center| 53 361 |} === Мова === {| border="0" cellspacing="2" cellpadding="5" style="border:1px solid #AAAAAA;" |-bgcolor="#AAAAFF" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Насельніцтва па роднай мове <small>(2001)</small><ref>[https://web.archive.org/web/20140731182036/http://database.ukrcensus.gov.ua/Mult/Database/Census/databasetree_uk.asp Банк даних Державної служби статистики України]{{ref-uk}}</ref> |-bgcolor="#eeeeff" ! украінская&nbsp;мова !! расейская !! малдаўская !! беларуская |- bgcolor="#f7f9ff" | align=center|84.81% | align=center|14.48% | align=center|0.26% | align=center|0.13% |} == Крыніцы == {{Зноскі}} {{Кіеўская вобласьць}} {{Гарады-героі Ўкраіны}} [[Катэгорыя:Гарады Кіеўскай вобласьці]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] [[Катэгорыя:Гарады-героі Ўкраіны]] 51g3p9blqf1dz8sbqd3n0fdr8fp79bh 0 135799 2620941 2582429 2025-06-20T12:38:44Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620941 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Леотар |Лягатып = FK Leotar Trebinje.png |ПоўнаяНазва = FK Leotar Trebinje |Заснаваны = 1925 |Горад = [[Трэбіне]], [[Босьнія і Герцагавіна]] |Стадыён = [[Паліцэ]] |Умяшчальнасьць = 8550 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ЛеотарТрэбЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ЛеотарТрэбСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ЛеотарТрэб}} |Сайт = http://www.fkleotar.com/ |Прыналежнасьць = Басьнійскія }} «'''Леотар'''» ({{мова-bs|Leotar}}) — басьнійскі футбольны клюб з гораду [[Трэбіне]]. Заснаваны ў 1925 годзе. [[Чэмпіянат Босьніі і Герцагавіны па футболе|Чэмпіён Босьніі і Герцагавіны]] (2003). == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20120402090232/http://www.fkleotar.com/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Трэбіне]] aca41x2q7fj4q4a5mjl8c9e7y6q1f98 0 138364 2620963 2342836 2025-06-20T16:42:49Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620963 wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Міко́ла Аўтухо́віч''' ({{Н}} 7 студзеня 1963, [[Ваўкавыск]], Гарадзенская вобласьць, цяпер Беларусь) — беларускі [[прадпрымальнік]] і палітык. З 1990-х гадоў быў уласьнікам службы [[таксі]] ў Ваўкавыску. У 2004 годзе браў удзел у [[Парлямэнцкія выбары ў Беларусі 2004 году|парлямэнцкіх выбарах]], на якіх вёў у 1-м туры. У 2006 годзе стаў [[Палітычны вязень|палітычным вязьнем]]. == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся 7 студзеня 1963 году ў Ваўкавыску. Пасьля школы скончыў [[Прафэсійна-тэхнічная адукацыя|прафэсійна-тэхнічную]] вучэльню № 37 у [[Вялікая Бераставіца|Вялікай Бераставіцы]], працаваў мэханікам па рамонце аўтамабіляў. З 1981 году служыў у войску ў [[Саратаўская вобласьць|Саратаўскай вобласьці]] [[Расея|Расеі]] кіроўцам у ракетных войсках стратэгічнага прызначэньня. Скончыў школу прапаршчыкаў, адправіўся служыць у Аўганістан. За ахову маста пад [[Кандагар]]ам і ўдзел у іншых апэрацыях узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі, двума мэдалямі — «За адвагу» і «За баявыя заслугі». Звольніўся з войска ў 1991 годзе [[Старэйшы прапаршчык|старэйшым прапаршчыкам]] у Ваўкавыску, пачаў займацца бізнэсам<ref>[https://web.archive.org/web/20210727205101/https://palitviazni.info/viazen/mikalaj-autuchowicz Мікалай Аўтуховіч на palitviazni.info]</ref>. У 1990-я гады заснаваў службу [[таксі]] ў Ваўкавыску. У 2004 годзе браў удзел у [[Парлямэнцкія выбары ў Беларусі 2004 году|парлямэнцкіх выбарах]], на якіх вёў у 1-м туры<ref name="а"/>. == Зьняволеньні == === Першае абмежаваньне волі === Быў зьняволены 7 ліпеня 2006 г. на 3 гады й 6 месяцаў з канфіскацыяй маёмасьці. Суд прызнаў яго вінаватым ва ўхіленьні ад выплаты падаткаў са стратамі для бюджэту ў асабліва буйным памеры, а таксама — у ажыцьцяўленьні прадпрымальніцкай дзейнасьці без рэгістрацыі й атрыманьня ліцэнзіі. Тэрмін зьняволеньня адлічваўся ад 15 кастрычніка 2005 году, калі яго пасадзілі ў сьледчы ізалятар у калёніі №1 у [[Менск]]у. Суд па канфіскацыі маёмасьці адбыўся пры канцы 2007 году. Міколу быў пакінуты дом, аўтабаза, палова таксовак і адзін асобны будынак. Былі сканфіскаваныя 13 таксовак, кватэра, два склады. Была прызначаная сума да спагнаньня, больш за 350 мільёнаў рублёў. Быў адным з шасьці зьняволеных, вызваленых у выніку санкцыяў [[ЗША]] й [[ЭЗ]]. 18 студзеня 2008 году выйшаў на свабоду<ref>[https://web.archive.org/web/20160307064649/http://belpa.org/?p=562 Аўтуховіч на волі]</ref>. === Другое абмежаваньне волі === 8 лютага 2009 году затрыманы ў другі раз. 5 траўня 2010 году асуджаны на 5 гадоў зьняволеньня паводле артыкула 295 частка 3 — «Незаконныя дзеяньні адносна агнястрэльнай зброі, боепрыпасаў і выбуховых рэчываў». Дадаткова прысуджаныя 2 месяцы зьняволеньня, матываваныя тым, што пасьля што новае злачынства было ўчыненае, не адбыўшы 2 месяцы з папярэдняга пакараньня.<ref>{{Навіна|аўтар=[[Зьміцер Панкавец]]|загаловак=Мікалай Аўтуховіч: чатыры гады за кратамі|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/38162.html|выдавец=[[Наша Ніва]]|дата публікацыі=5 траўня 2010|дата доступу=1 сакавіка 2013}}</ref> Адбываў пакараньне ў папраўчай калёніі №5 у г. [[Івацэвічы]]. У сьнежні 2011 г. на месяц быў зьмешчаны ў ПКТ — памяшканьне камэрнага тыпу. Рашэньнем суда, які адбыўся 17 студзеня 2012 г., быў пераведзены ў турму [[Горадня|Горадні]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Мікалай Аўтуховіч: чатыры гады за кратамі|спасылка=http://www.charter97.eu/be/news/2013/2/8/65031/|выдавец=[[Хартыя’97]]|дата публікацыі=8 лютага 2013|дата доступу=1 сакавіка 2013}}</ref>. Выйшаў на волю 8 красавіка 2014 году<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Палітвязень Мікалай Аўтуховіч выйшаў на волю|спасылка=http://eurobelarus.info/news/policy/2014/04/08/pal-tvyazen-m-kalay-a-tuhov-ch-vyysha-na-volyu.html|выдавец=eurobelarus.info|дата публікацыі=8 красавіка 2014|дата доступу=18 чэрвеня 2014}}</ref>. === Справа Аўтуховіча === {{Асноўны артыкул|Справа Аўтуховіча}} 17 кастрычніка 2022 году судзьдзя [[Гарадзенскі абласны суд|Гарадзенскага абласнога суду]] [[Максім Філатаў]] вырак Міколу Аўтуховіча да 25 гадоў пазбаўленьня волі згодна з [[абвінавачаньне]]м паводле 12 артыкулаў [[Крымінальны кодэкс Беларусі|Крымінальнага кодэксу Беларусі]]. Сярод іх паводле 6 артыкулаў КК Беларусі, Аўтуховічу закідваліся такія асабліва цяжкія злачынствы, як [[здрада дзяржаве]] і садзейнічаньне [[тэрарызм]]у, незаконныя дзеяньні ў дачыненьні [[Пальная зброя|пальнай зброі]] і выбухоўкі, замах на захоп [[Улада|улады]] і стварэньне [[Злачынная арганізацыя|злачыннай арганізацыі]], а таксама распальваньне варожасьці. Урэшце, Аўтуховіча абвінавацілі ў такіх злачынствах, як [[кантрабанда]] і тэрарызм<ref>{{Навіна|аўтар=[[БелТА]]|загаловак=Абвешчаны прысуд Мікалаю Аўтуховічу|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20221017/1666010563-abveshchany-prysud-mikalayu-autuhovichu |выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=17 кастрычніка 2022|дата доступу=17 кастрычніка 2022}}</ref>. Абвінаваўцамі выступілі намесьніца старшыні пракурора [[Людміла Герасіменка]] і старэйшы памагаты пракурора [[Уладзімер Рабаў|Ўладзімер Рабаў]]. Разам з Аўтуховічам [[вырак]]і да зьняволеньня атрымалі яшчэ 11 абвінавачаных: * Павал Сава — 20 гадоў калёніі ўзмоцненага рэжыму паводле абвінавачаньня ў [[падпал]]е 2-х аўтамабіляў міліцыянтаў у [[Ваўкавыск]]у і асабняка супрацоўніка [[Ваўкавыскі раённы аддзел унутраных справаў|Ваўкавыскага раённага аддзелу ўнутраных справаў]], а таксама ў плянаваньні тэрарыстычных актаў; * [[пэнсія]]нэрка Вольга Дзербыш у з [[Абухава (Гарадзенская вобласьць)|Абухава]] ў Гарадзенскім раёне — 20 гадоў калёніі агульнага рэжыму за даваньне Аўтуховічу сваёй машыны быццам для «выведкі мясцовасьці»; * былая сяброўка [[Аб’яднаная грамадзянская партыя|Аб’яднанай грамадзянскай партыі]] Вольга Маёрава — 20 гадоў калёніі агульнага рэжыму за вядзеньне кампаніі Аўтуховіча «Да Волі» ў [[Сацыяльная сетка|сацыяльных сетках]]; * Віктар Сьнягур з [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]] — 19 гадоў калёніі строгага рэжыму паводле абвінавачаньня ў дапамозе зь перасячэньнем [[Межы Беларусі|мяжы Беларусі]]; * краязнавец Уладзімер Гундар з [[Баранавічы|Баранавічаў]], які быў [[інвалід]]ам 2-й групы — 18 гадоў калёніі ўзмоцненага рэжыму паводле абвінавачаньня ў стварэньні злачыннай арганізацыі і замаху на захоп дзяржаўнай улады; * пэнсіянэрка Ірына Мельхер зь [[Берасьце|Берасьця]] — 17 гадоў калёніі агульнага рэжыму паводле абвінавачаньня ў падрыхтоўцы да акту тэрарызму ў групе і ўдзеле ў злачыннай арганізацыі, а таксама замаху на захоп улады; * працаўнік аддзелу прымусовага выкананьня [[Маскоўскі раён (Берасьце)|Маскоўскага раёну]] Берасьця Павал Сяргеевіч Разановіч — 16 гадоў калёніі ўзмоцненага рэжыму паводле абвінавачаньня ў прыёме да часовага пражываньня Аўтуховіча і захоўваньні [[Аўтамат (зброя)|аўтаматаў]], [[пісталет]]аў і [[тратыл]]авых шашак; * праваслаўны [[сьвятар]] Сяргей Разановіч, які быў настаяцелем [[Царква Міхаіл Арханёла (Сьцяпанкі)|царквы Міхаіла Арханёла]] у [[Сьцяпанкі|Сьцяпанках]] (Жабінкаўскі раён) і [[бацька]]м Паўла — 16 гадоў калёніі ўзмоцненага рэжыму; * [[жонка]] сьвятара Любоў Разановіч — 15 гадоў калёніі агульнага рэжыму; * былая супольніца Ірына Гарачкіна — 6 гадоў і месяц калёніі агульнага рэжыму за пакрываньне; * Антон Мельхер, які быў [[сын]]ам Ірыны — 2,5 гады калёніі агульнага рэжыму<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Да 25 год зьняволеньня|спасылка=https://www.svaboda.org/a/32080655.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=17 кастрычніка 2022|дата доступу=17 кастрычніка 2022}}</ref> за ўдзел у групавым парушэньні грамадзкага парадку (вызвалены ў залі суду, бо залічылі тэрмін утрыманьня пад вартай)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Да 25 гадоў калёніі|спасылка=https://spring96.org/be/news/109445|выдавец=Праваабарончы цэнтар «[[Вясна (цэнтар)|Вясна]]»|дата публікацыі=17 кастрычніка 2022|дата доступу=17 кастрычніка 2022}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 7 студзеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1963 годзе]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Ваўкавыску]] [[Катэгорыя:Беларускія прадпрымальнікі]] [[Катэгорыя:Палітыкі Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Беларускія палітвязьні]] [[Катэгорыя:Вязьні сумленьня]] [[Катэгорыя:Беларускія вязьні сумленьня паводле „Міжнароднай амністыі“]] 94o6ot7dgtsi0mph8d392jwj2rm1pt0 0 142646 2620951 2523151 2025-06-20T14:36:55Z Artsiom91 28241 выпраўленьне спасылак 2620951 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Насьёнал |Лягатып = Nacional Madeira.png |ПоўнаяНазва = Clube Desportivo Nacional |Заснаваны = 1910 |Горад = [[Фуншал]], [[Партугалія]] |Стадыён = [[Стадыён Мадэйры]] |Умяшчальнасьць = 5132 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Партугаліі|НасьёналФуЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Партугаліі|НасьёналФуСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Партугаліі|НасьёналФу}} |Прыналежнасьць = Партугальскія }} «'''Насьёнал'''» ({{мова-pt|Nacional}}) — партугальскі футбольны клюб з гораду [[Фуншал]]у. Заснаваны ў 1910 годзе. == Гісторыя == [[Файл:Capitães trocando galhardetes - Antigo Campo dos Barreiros, 1925.jpg|міні|170пкс|зьлева|«Насьёнал» у 1925 годзе]] «Насьёнал» дасягнуў першага дывізіёну ў першы раз у гісторыі ў сярэдзіне 1990-х, аднак празь некаторы час вылецеў. Клюб вярнуўся зноўку ў [[Прымэйра-Ліга|Прымэйру]] ў [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе 2002—2003 гадоў|сэзоне 2002—2003 гадоў]]. Наступны сэзон быў, магчыма, найлепшым у гісторыі клюбу, бо ён заняў чацьвертае месца ў лізе паміж лісабонскім «[[Спортынг Лісабон|Спортынгам]]» і клюбам «[[Брага (футбольны клюб)|Брага]]». У тым сэзоне сапраўднымі лідэрамі каманды былі апорны паўабаронца [[Паўлу Асунсан]] і бамбардзір [[Адрыяна Віейра Лузада|Адрыяна]], які забіў у той сэзон 19 галоў. Абодва гульцы пасьля перайшлі ў «[[Порту (футбольны клюб)|Порту]]», у той час як трэці ключавы гулец, нападнік [[Мігеліту]], далучыўся да «[[Бэнфіка Лісабон|Бэнфікі]]» ў 2006 годзе. «Насьёнал» таксама дасягнуў чвэрцьфіналу [[Кубак Партугаліі па футболе|Кубка Партугаліі]] і трываў паразу ў першым супрацьстаяньні [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубка УЭФА]] наступнага сэзону 2004—2005 гадоў, двойчы саступіўшы «[[Сэвільля (футбольны клюб)|Сэвільлі]]». У сэзоне 2006—2007 гадоў клюб з Мадэйры саступілі бухарэсцкаму «[[Рапід Бухарэст|Рапіду]]». У [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе 2008—2009 гадоў|сэзоне 2008—2009 гадоў]] «Насьёнал» зноўку скончыў сэзон на чацьвертым месцы, апярэдзіўшы «Брагу» на два пункты. На той час у клюбе бліскаў [[Андэрсан Мігел да Сылва|Нэнэ]], які забіў 20 галоў і стаў найлепшым бамбардзірам чэмпіянату Партугаліі. Клюб таксама дасягнуў паўфіналу Кубка Партугаліі, аднак трываў паразу па суме двух матчаў 4:5 ад клюбу «[[Пасуш ды Фэрэйра (футбольны клюб)|Пасуш ды Фэрэйра]]». [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе 2009—2010 гадоў|Сэзон 2009—2010 гадоў]] «Насьёнал» пачаў без дапамогі Нэнэ, які быў прададзены ў «[[Кальяры (футбольны клюб)|Кальяры]]» за рэкордныя для клюбу 4,5 млн эўра. У жніўні 2009 году, аднак, клюб сэнсацыйна перайграў былых пераможцаў Кубка УЭФА піцерскі «[[Зэніт Санкт-Пецярбург|Зэніт]]» у апошнім кваліфікацыйным раўндзе да групавога этапу Лігі Эўропы. Пасьля хатняй перамогі зь лікам 4:3, «Зэніт» меў перавагу зь лікам 1:0 да самага сканчэньня матчу, аднак гулец «Насьёнала» [[Рубэн Мікаэл]] здолеў забіць гол на апошніх хвілінах, такім чынам дазволіўшы партугальцам працягнуць выступы ў эўрапейкім спаборніцтве. У групавым турніру «Насьёнал» заняў трэці радок, апярэдзіўшы клюб «[[Аўстрыя Вена|Аўстрыя]]», аднак саступіўшы «[[Вэрдэр Брэмэн|Вэрдэру]]» і «[[Атлетык Більбао|Атлетыку]]» зь [[Більбао]]. == Дэрбі == «Насьёнал» мае сталае супрацьстаяньне зь іншым клюбам з вострава «[[Марытыму Фуншал|Марытыму]]», то бок клюбы часьцяком атаесамляюцца з рознымі вобразамі жыцьця і сацыяльнымі клясамі. Традыцыйна «Насьёнал» падтрымліваюць людзі больш вышэйшага сацыяльна-эканамічнага статусу чым заўзятары «Марытыму», якія ў асноўным паходзяць з працоўнай клясы. Непрымірымае суперніцтва паміж двума клюбамі працягваецца па сёньня. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.cdnacional.pt/ Афіцыйны сайт] {{Супэрліга чэмпіянату Партугаліі па футболе}} [[Катэгорыя:Насьёнал Фуншал| ]] ekojw0rgql0vho2po5o5ha8eo2lz5j2 0 144396 2620934 2523026 2025-06-20T12:34:39Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620934 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Славія Істочна-Сараева |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Fudbalski klub Slavija Sarajevo |Заснаваны = 1908 |Горад = [[Істочна-Сараева]], [[Босьнія і Герцагавіна]] |Стадыён = [[Лукавіца (стадыён)|Лукавіца]] |Умяшчальнасьць = 6000 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|СлавіяІстоЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|СлавіяІстоСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|СлавіяІсто}} |Сайт = http://www.fkslavija.com/ |Прыналежнасьць = Басьнійскія }} «'''Славія'''» ({{мова-bs|Slavija}}) — басьнійскі футбольны клюб з гораду [[Істочна-Сараева]]. Заснаваны ў 1908 годзе. Уладальнік [[Кубак Босьніі і Герцагавіны па футболе|Кубка Босьніі і Герцагавіны]] (2009). == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20180826010411/http://www.fkslavija.com/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Істочна-Сараева]] 5xo6clguih7aeqengmuk69n7nigt7hg 0 145071 2620950 2523152 2025-06-20T14:36:00Z Artsiom91 28241 выпраўленьне спасылак 2620950 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Санта-Клара |Лягатып = C.D. Santa Clara.png |ПоўнаяНазва = Clube Desportivo Santa Clara |Заснаваны = 12 траўня 1927 |Горад = [[Понта-Дэлгада]], [[Партугалія]] |Стадыён = [[Сан-Мігел (стадыён)|Сан-Мігел]] |Умяшчальнасьць = 15 277 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Партугаліі|Санта-КларЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Партугаліі|Санта-КларСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Партугаліі|Санта-Клар}} |Прыналежнасьць = Партугальскія }} «'''Санта-Клара'''» ({{мова-pt|Santa Clara}}) — партугальскі футбольны клюб з гораду [[Понта-Дэлгада]]. Заснаваны ў 1927 годзе. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20190326114521/http://www.cdsantaclara.pt/ Афіцыйны сайт] {{Супэрліга чэмпіянату Партугаліі па футболе}} [[Катэгорыя:Понта-Дэлгада]] hvreyt7a37vjx7uemf085g4nl8k77c8 0 152995 2620945 2602201 2025-06-20T13:20:52Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620945 wikitext text/x-wiki {{Футбольная ліга |назва = Прымэйра-Ліга |лягатып = Logo Liga Zon Sagres.png |памер = |краіна = {{Сьцяг Партугаліі|23px}} [[Партугалія]] |канфэдэрацыя = [[УЭФА]] |заснаваная = 1934 |дывізіёны = |каманды = 18 |вылет у = [[Сэгунда ліга]] |узроўні = 1 |хатнія кубкі = [[Кубак Партугаліі па футболе|Кубак Партугаліі]]<br />[[Кубак партугальскай лігі па футболе|Кубак партугальскай лігі]] |міжнародныя кубкі = [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]],<br />[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]],<br />[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |чэмпіён = [[Спортынг Лісабон|Спортынг]] — 21-ы тытул |сэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] |найпасьпяховы клюб = [[Бэнфіка Лісабон|Бэнфіка]] — 38 тытулаў |тэлебачаньне = |ўэбсайт = [http://www.lpfp.pt/] |актуальны сэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|Сэзон 2024—2025 гадоў]] }} '''Прымэйра-Ліга''' ({{мова-pt|Primeira Liga}}) — найвышэйшы дывізіён сыстэмы [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе|футбольных лігаў Партугаліі]]. У спаборніцтве ўдзельнічаюць 18 клюбаў. Пасьля кожнага сэзону клюбы, якія занялі два апошнія месцы, пераводзяцца ў [[Сэгунда ліга|Сэгунда лігу]], а іхнае месца займаюць дзьве наймацнейшыя каманды з гэтага дывізіёну. Ліга была заснавана ў 1934 годзе, і з гэтых часоў па сёньня ў ёй дамінуюць тры каманды, «[[Бэнфіка Лісабон|Бэнфіка]]», «[[Порту (футбольны клюб)|Порту]]» й «[[Спортынг Лісабон|Спортынг]]», якія маюць на сваім рахунку 89 тытулаў. Яшчэ аднойчы ў сваёй гісторыі чэмпіёнамі станавіліся клюбы «[[Бэленэнсіш Лісабон|Бэленэнсіш]]» і «[[Баавішта Порту|Баавішта]]». Сіла лігі прыкметна падрасла ў пачатку XXI стагодзьдзя, дабраўшыся да 5-га месца ў эўрапейскім рэйтынгу [[УЭФА]] ў 2012 годзе, пакінуўшы за сабой [[Француская Ліга 1|Францускую Лігу 1]]. З [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе 2006—2007 гадоў|сэзону 2006—2007 гадоў]] колькасьць клюбаў, якія бяруць удзел у спаборніцтве, была скарочана з 18 да 16. У [[Прымэйра-Ліга 2014—2015 гадоў|сэзоне 2014—2015 гадоў]] колькасьць удзельнікаў вярнулася да 18. Падчас турніру кожны клюб гуляе два матчы з кожным супернікам, адзін зь якіх праводзіць на сваім полі, а другі — на пляцоўцы суперніка. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20130902074328/http://www.lpfp.pt/liga_zon_sagres/Pages/Jornada.aspx Афіцыйная старонка]{{ref-pt}} * [http://www.uefa.com/memberassociations/association=por/domesticleague/index.html Ліга] на сайце УЭФА {{Супэрліга чэмпіянату Партугаліі па футболе}} [[Катэгорыя:Прымэйра-Ліга| ]] thxj9iuau9f7lou9kewngqbuf4vzo8d 0 154283 2621000 2612498 2025-06-20T21:13:39Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2621000 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Па́вал Ма́ркаў''' ({{Н}} 4 сьнежня 1991 году) — беларускі футбаліст, абаронца магілёўскага «[[Дняпро Магілёў|Дняпра]]». == Кар’ера == Выхаванец магілёўскага «[[Дняпро Магілёў|Дняпра]]», з 2009 году пачаў выступаць за клюбны дубль. У тым жа годзе дэбютаваў у Найвышэйшай лізе. Сэзон 2012 году правёў у Першай лізе ў арэндзе ў «[[Полацак (футбольны клюб)|Полацку]]». Па вяртаньні ў 2013 годзе гуляў за дубль, а ў cэзоне 2014 году быў трывалым гульцом асноўнага складу. Пасьля вылету магілёўкай каманды ў Першую лігу застаўся ў клюбе і праз два гады дапамог клюбу вярнуцца ў эліту, аднак сам пакінуў каманду. У cэзоне 2017 году выступаў у Першай лізе за гомельскі «[[Лякаматыў Гомель|Лякаматыў]]»<ref>«Прессбол» №53 (4023), 7 красавіка 2017</ref>, які пакінуў у сьнежні таго ж году<ref>[http://football.by/news/108253.html Марков покинул гомельский "Локомотив"] {{Ref-ru}}</ref>. У пачатку 2018 году пасьлядоўна праходзіў прагляд у «[[Дняпро Магілёў|Дняпры]]», «[[Крумкачы Менск|Крумкачах]]» і «[[Ліда (футбольны клюб)|Лідзе]]», у выніку ў сакавіку стаў гульцом мікашэвіцкага «[[Граніт Мікашэвічы|Граніта]]»<ref>[https://www.pressball.by/articles/football/belarus/101311 1-я лига. Анонс cэзона. «Локо» в Хойниках. Новополоцк и Мозырь: надолго?] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190506135410/https://www.pressball.by/articles/football/belarus/101311 |date=6 мая 2019 }} {{Ref-ru}}</ref>. У ліпені 2018 году вярнуўся ў «Лякаматыў»<ref>[http://abff.by/index.php?option=com_joomsport&task=player&id=486&team_id=68&Itemid=942&lang=ru Белорусская федерация футбола]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Ref-ru}}</ref>, дзе на працягу трох галоў быў трывалым гульцом пачатковага складу. У ліпені 2021 году далучыўся да магілёўскага «Дняпро»<ref>[https://web.archive.org/web/20210726113613/https://fc-dnepr.by/news/pavel-markov---futbolist-dnepra Павел Марков - футболист "Днепра"] {{Ref-ru}}</ref>. Замацаваўся ў стартавым складзе каманды, у cэзоне 2022 году гуляў зь ёй у Найвышэйшай лізе. У сьнежні 2022 году падоўжыў кантракт з магілёўскім клюбам<ref>{{cite web|date = 2022-12-22|url = https://football.by/news/170690 |title = Терещенко, Марков и еще пять игроков продлили контракты с "Днепром" |website = football.by|accessdate = 2022-12-22|language = ru}}</ref><ref>{{cite web|date = 2023-01-26|url = https://football.by/news/171527 |title = Павел Марков продолжит играть за "Днепр" |website = football.by|accessdate = 2023-01-27|language = ru}}</ref>. У лютым 2024 году пакінуў «Дняпро»<ref>{{cite web|date = 2024-02-16|url = https://football.by/news/184091 |title = "Днепр" покинул защитник-ветеран |website = football.by|access-date = 2024-04-05|language = ru}}</ref> і неўзабаве пачаў трэнавацца з гомельскім «[[Лякаматыў Гомель|Лякаматывам]]». У красавіку 2024 году афіцыйна ўзмоцніў склад гомельскай каманды<ref>{{cite web|date = 2024-04-04|url = https://football.by/news/185987 |title = "Локо" Маркова и Краснова, "Макслайн" Житнева, "Барановичи" Савицкого |website = football.by|access-date = 2024-04-05|language = ru}}</ref>. Пасьля сэзону ў Гомлі зноў вярнуўся ў родны клюб з Магілёва<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2025-03-27 |url = https://bel.football/news/pavel-markov-vernulsya-v-dnepr |загаловак = Павел Марков вернулся в «Днепр» |выдавец = Белорусский футбол |дата доступу = 2025-04-21 |мова = ru}}</ref>. == Статыстыка == {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !rowspan="2"| Клюб !!rowspan="2"| Сэзон !!colspan="3"| Чэмпіянат |- ! Дывізіён !! Матчы !! Галы |- |rowspan="2"| [[Дняпро Магілёў]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Першая ліга]] || 27 || 1 |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Першая ліга]] || 19 || 4 |- | [[Лякаматыў Гомель]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Першая ліга]] || 27 || 1 |- | [[Граніт Мікашэвічы|Граніт]] ||rowspan="2"| [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] ||rowspan="2"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Першая ліга]] || 12 || 1 |- | [[Лякаматыў Гомель]] || 14 || 1 |} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.pressball.by/footballstat/pavel_markov/ Статыстыка «ПБ-Инфо»]{{Ref-ru}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Маркаў, Павал}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] pk4vsphntp7rbmvdvvif0s80ygq3pji 0 155377 2620937 2523011 2025-06-20T12:37:20Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620937 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Раднік |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Fudbalski Klub Radnik |Заснаваны = 14 чэрвеня 1945 |Горад = [[Біеліна]], [[Босьнія і Герцагавіна]] |Стадыён = [[Гарадзкі стадыён (Біеліна)|Гарадзкі]] |Умяшчальнасьць = 6000 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|РаднікБіелЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|РаднікБіелСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|РаднікБіел}} |Сайт = http://www.fkradnik.net/ |Прыналежнасьць = Басьнійскія }} «'''Раднік'''» ({{мова-bs|Radnik}}) — басьнійскі футбольны клюб з гораду [[Біеліна|Біеліны]]. Заснаваны ў 1945 годзе. Уладальнік [[Кубак Босьніі і Герцагавіны|Кубка Босьніі і Герцагавіны]] (2016). == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20130328084934/http://www.fkradnik.net/ Афіцыйны сайт] {{Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе}} [[Катэгорыя:Біеліна]] 8dij7flbe2fjz5aksgn2ppi132z0uo4 0 157153 2620987 2613416 2025-06-20T18:57:23Z Dymitr 10914 /* Вонкавыя спасылкі */ дапаўненьне 2620987 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | імя = Кейляр Навас | клюб = [[Ньюэлз Олд Бойз Расарыё|Ньюэлз Олд Бойз]] | нумар = 1 | гады = 2005—2010<br/>2010—2012<br/>2011—2012<br/>2012—2014<br/>2014—2019<br/>2019—2024<br/>2023<br/>2025— | клюбы = [[Сапрыса Сан-Хасэ|Сапрыса]]<br/>[[Альбасэтэ (футбольны клюб)|Альбасэтэ]]<br/>→ [[Левантэ Валенсія|Левантэ]] (арэнда)<br/>[[Левантэ Валенсія|Левантэ]]<br/>[[Рэал Мадрыд]]<br/>[[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж|Пары Сэн-Жэрмэн]]<br/>→ [[Нотынггэм Форэст|Нотынггэм Ф.]] (арэнда)<br/>[[Ньюэлз Олд Бойз Расарыё|Ньюэлз Олд Бойз]] | гульні(галы) = 27 (0)<br/>36 (0)<br/>0 (0)<br/>47 (0)<br/>104 (0)<br/>75 (0)<br/>17 (0)<br/>0 (0) | нац гады = 2008— | нац зборная = {{Футбол Коста-Рыка|няма}} | нац гульні(галы) = 114 (0) | абнаўленьне(клюб) = 19 траўня 2024 | абнаўленьне(зборная) = 27 сакавіка 2024 }} '''Ке́йляр Анто́ніё На́вас Гамбо́а''' ({{мова-es|Keylor Antonio Navas Gamboa}}; {{Н}} 15 сьнежня 1986 году, [[Сан-Ісыдра-дэ-Эль-Хэнэраль]], [[Коста-Рыка]]) — [[Коста-Рыка|костарыканскі]] футбаліст, брамнік аргентынскага клюбу «[[Ньюэлз Олд Бойз Расарыё|Ньюэлз Олд Бойз]]» і [[зборная Коста-Рыкі па футболе|нацыянальнай зборнай Коста-Рыкі]]. == Кар’ера == === Клюбная === Прафэсійную кар’еру пачаў у клюбе «[[Сапрыса Сан-Хасэ|Сапрыса]]» ў 2005 годзе. Разам з клюбам станавіўся шматразовым чэмпіёнам краіны, зьяўляючыся пры гэтым асноўным брамнікам каманды. У ліпені 2010 году Навас падпісаў канракт з гішпанскім клюбам «[[Альбасэтэ (футбольны клюб)|Альбасэтэ]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20131029195753/http://www.albacetebalompie.es/index.php?option=com_content&view=article&id=447:navas-qvengo-con-mucho-compromisoq&catid=43:ultimas-noticias&Itemid=117 Navas: Vengo con mucho compromiso]. Albacete</ref>. У сваім першым сэзоне за клюб прапусьціў толькі 6 гульняў чэмпіянату ў [[Сэгунда|Сэгундзе]]. Паводле вынікаў сэзону клюб вылецеў з розыгрышу. У [[Ля Ліга 2011—2012 гадоў|сэзоне 2011—2012 гадоў]] гулец быў аддадзены ў арэнду ў клюб [[Ля Ліга|Ля Лігі]] ў каманду «[[Левантэ Валенсія|Левантэ]]»<ref>[http://www.fichajes.net/noticias/keylor-navas-cedido-al-levante-20110702.html Keylor Navas, cedido al Levante]. Fichajes.</ref>. Дэбютаваў за клюб 13 траўня 2012 году, выйшаўшы на пляцоўку ў апошнім туры чэмпіянату ў матчы супраць «[[Атлетык Більбао|Атлетыка]]» зь Більбао. Клюб атрымаў перамогу ў тым матчы зь лікам 3:0<ref>[http://espnfc.com/uk/en/report/323688/report.html?soccernet=true&cc=5739 Ghezzal helps Levante secure European place]. ESPN Soccernet.</ref>. Пасьля гэтага брамнік здолеў апярэдзіць [[Густава Мунуа]] ў барацьбе за месца ў браме, стала гуляючы ў асноўным складзе каманды. 3 жніўня 2014 году «[[Рэал Мадрыд|Рэал]]» аб’явіў пра пераход у ягоны склад Наваса за 10 млн эўра. Брамнік падпісаў з мадрыдзкім клюбам 6-гадовае пагадненьне<ref>[http://www.realmadrid.com/en/news/2014/08/official-statement-keylor-navas Official statement: Keylor Navas]. RealMadrid.com.</ref>. === Міжнародная === У жніўні 2006 году Навас быў выкліканы ў склад [[Зборная Коста-Рыкі па футболе|зборнай Коста-Рыкі]] на таварыскі турнір у Эўропе, аднак першы матчы за зборную Кейляр правёў толькі праз два гады. На чэмпіянаце сьвету брамнік дэбютаваў у 2014 годзе ў Бразыліі, дзе быў асноўным брамнікам. Паказваючы добрую гульню, Навас дапамог Коста-Рыцы выйсьці ў чвэрцьфінал, дзе лацінаамэрыканцы саступілі [[зборная Нідэрляндаў па футболе|зборнай Нідэрляндаў]] у сэрыі пэнальці<ref>[http://www.bbc.com/sport/0/football/28069208 Netherlands 0–0 Costa Rica]. BBC Sport</ref>. == Дасягненьні == '''«Сапрыса»''': * [[Чэмпіянат Коста-Рыкі па футболе|Чэмпіён Коста-Рыкі]]: 2006, 2007, 2007(а), 2008(к), 2008(а), 2010(к) * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў КОНКАКАФ|Лігі чэмпіёнаў КОНКАКАФ]]: 2005 '''«Рэал»''': * [[Чэмпіянат Гішпаніі па футболе|Чэмпіён Гішпаніі]]: 2017 * Уладальнік [[Супэркубак Гішпаніі па футболе|Супэркубка Гішпаніі]]: 2017 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]]: 2016, 2017, 2018 * Уладальнік [[Супэркубак УЭФА|Супэркубка Эўропы]]: 2014, 2017 * Пераможца [[Клюбны чэмпіянат сьвету па футболе|клюбнага чэмпіянату сьвету]]: 2014, 2016, 2017, 2018 '''«Пары Сэн-Жэрмэн»''': * [[Чэмпіянат Францыі па футболе|Чэмпіён Францыі]]: 2020, 2022, 2024 * Уладальнік [[Кубак Францыі па футболе|Кубка Францыі]]: 2020, 2021, 2024 * Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Францыі|Кубка францускае лігі]]: 2020 * Уладальнік [[Супэркубак Францыі па футболе|Супэркубка Францыі]]: 2020, 2022, 2023 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20120617201516/http://www.levanteud.com/plantilla/jugador/451/keylor_navas_gamboa.html Бачына на афіцыйным сайце ФК «Левантэ»] * [http://www.national-football-teams.com/player/26840.html Статыстыка] на National Football Teams * [https://web.archive.org/web/20140717091753/http://www.fifa.com/worldfootball/statisticsandrecords/players/player=199175/ Профіль] на FIFA {{Навігацыйная група |назоў = Навас у складзе [[Зборная Коста-Рыкі па футболе|зборнай Коста-Рыкі]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Залаты кубак КОНКАКАФ|Залатых кубках КОНКАКАФ]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Коста-Рыка}}; |Коста-Рыка на ЗК КОНКАКАФ-2009 |Коста-Рыка на ЗК КОНКАКАФ-2011 |Коста-Рыка на ЧС-2014 |Коста-Рыка на ЧС-2018 |Коста-Рыка на ЧС-2022 |Коста-Рыка на ЗК КОНКАКАФ-2025 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Навас, Кейляр}} [[Катэгорыя:Костарыканскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Коста-Рыкі]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Сапрыса» Сан-Хасэ]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Альбасэтэ»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Левантэ» Валенсія]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Рэал» Мадрыд]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Пары Сэн-Жэрмэн» Парыж]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Нотынггэм Форэст»]] 4vrr1w33aj5u01xxjkdkg7ur6no9b36 0 159903 2620940 2523019 2025-06-20T12:38:19Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620940 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Дрына |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Fudbalski Klub Drina Zvornik |Заснаваны = 1945 |Горад = [[Зворнік]], [[Босьнія і Герцагавіна]] |Стадыён = [[Гарадзкі стадыён (Зворнік)|Гарадзкі]] |Умяшчальнасьць = 3000 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ДрынаЗворнЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ДрынаЗворнСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ДрынаЗворн}} |Сайт = http://www.fkdrinazv.com/ |Прыналежнасьць = Басьнійскія }} «'''Дрына'''» ({{мова-sr|Drina}}) — басьнійскі футбольны клюб з гораду [[Зворнік]]у. Заснаваны ў 1945 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20110327075128/http://www.fkdrinazv.com/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Зворнік‎]] pz91jsrikcjfwqdmxeydrho6as8raon 0 161129 2620982 2585340 2025-06-20T18:40:51Z Dymitr 10914 /* Вонкавыя спасылкі */ дапаўненьне 2620982 wikitext text/x-wiki {{Гішпанскае імя|Ачоа|Маганьня}} {{Футбаліст | Імя = Гільерма Ачоа | клюб = [[АВС Авіш|АВС]] | нумар = 13 | гады = 2003—2011<br/>2011—2014<br/>2014—2017<br/>2016—2017<br/>2017—2019<br/>2019—2023<br/>2023—2024<br/>2024— | клюбы = [[Амэрыка Мэхіка|Амэрыка]]<br/>[[Аячча (футбольны клюб)|Аячча]]<br/>[[Маляга (футбольны клюб)|Маляга]]<br/>→ [[Гранада (футбольны клюб)|Гранада]] (арэнда)<br/>[[Стандард Льеж|Стандард]]<br/>[[Амэрыка Мэхіка|Амэрыка]]<br/>[[Салернітана Салерна|Салернітана]]<br/>[[АВС Авіш|АВС]] | гульні(галы) = 164 (0)<br/>112 (0)<br/>11 (0)<br/>38 (0)<br/>78 (0)<br/>118 (0)<br/>41 (0)<br/>7 (0) | нац гады = 2005— | нац зборная = {{Футбол Мэксыка|няма}} | нац гульні(галы) = 152 (0) | абнаўленьне(клюб) = 9 лістапада 2024 | абнаўленьне(зборная) = 16 лістапада 2024 }} {{Мэдалі |шырыня = 255пкс |фатаграфія = {{Сьцяг|Мэксыка|100пкс}} |мэдалі = {{турнір|[[Залаты кубак КОНКАКАФ]]}} {{мэдаль|Золата|[[Залаты кубак КОНКАКАФ 2009 году|ЗША-2009]]|}} {{мэдаль|Золата|[[Залаты кубак КОНКАКАФ 2011 году|ЗША-2011]]|}} {{мэдаль|Золата|[[Залаты кубак КОНКАКАФ 2015 году|ЗША,Канада-2015]]|}} {{мэдаль|Золата|[[Залаты кубак КОНКАКАФ 2019 году|ЗША,Коста-Рыка,Ямайка-2019]]|}} {{мэдаль|Срэбра|[[Залаты кубак КОНКАКАФ 2007 году|ЗША-2007]]|}} {{турнір|[[Кубак Амэрыкі па футболе|Кубак Амэрыкі]]}} {{мэдаль|Бронза|[[Кубак Амэрыкі па футболе 2007 году|Вэнэсуэла-2007]]|}} }} '''Франсіска Гільерма Ачоа Маганьня''' ({{Мова-es|Francisco Guillermo Ochoa Magaña}}; нарадзіўся 13 ліпеня 1985 году, [[Гвадаляхара]]) — [[мэксыка]]нскі [[футбол]]ьны [[брамнік]], гулец партугальскага клюбу [[АВС Авіш|АВС]] і [[Зборная Мэксыкі па футболе|зборнай Мэксыкі]]. == Дасягненьні == '''«Амэрыка»''': * [[Чэмпіянат Мэксыкі па футболе|Чэмпіён Мэксыкі]]: 2005(к) * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў КОНКАКАФ|Лігі чэмпіёнаў КОНКАКАФ]]: 2006 '''«Стандард»''': * Уладальнік [[Кубак Бэльгіі па футболе|Кубка Бэльгіі]]: 2018 '''Мэксыка''': * Уладальнік [[Залаты кубак КОНКАКАФ|Залатога кубка КОНКАКАФ]]: 2009, 2011, 2015, 2019, 2023 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20121112021035/http://www.fifa.com/worldfootball/statisticsandrecords/players/player=215285/ Профіль]{{ref-en}} на бачыне [[ФІФА]] * [http://www.national-football-teams.com/player/9727/Guillermo_Ochoa.html Профіль]{{ref-en}} на National football teams {{Навігацыйная група |назоў = Ачоа ў складзе [[Зборная Мэксыкі па футболе|зборнай Мэксыкі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Мэксыка}}; |Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2005 |Мэксыка на ЧС-2006 |Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2007 |Мэксыка на КА-2007 |Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2009 |Мэксыка на ЧС-2010 |Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2011 |Мэксыка на ЧС-2014 |Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2015 |Мэксыка на КА-2016 |Мэксыка на ЧС-2018 |Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2019 |Мэксыка на ЧС-2022 |Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2023 |Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2025 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ачоа, Гільерма}} [[Катэгорыя:Мэксыканскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Мэксыкі]] [[Катэгорыя:Мэксыканскія футбалісты і футбалісткі на Алімпійскіх гульнях]] [[Катэгорыя:Футбалісты і футбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2004 году]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Амэрыка» Мэхіка]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Аячча»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Маляга»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Гранада»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Стандард» Льеж]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Салернітана» Салерна]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу АВС Авіш]] bo3txgp8xhxrycgxciiuhgfalcw30cs 0 162153 2620935 2523027 2025-06-20T12:35:12Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620935 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Траўнік |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Nogometni Klub Travnik |Заснаваны = 1922 |Горад = [[Траўнік (горад)|Траўнік]], [[Босьнія і Герцагавіна]] |Стадыён = [[Пірота (стадыён)|Пірота]] |Умяшчальнасьць = 4000 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ТраўнікЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ТраўнікСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|Траўнік}} |Сайт = http://www.nktravnik.ba/ |Прыналежнасьць = Басьнійскія }} «'''Траўнік'''» ({{мова-bs|Travnik}}) — басьнійскі футбольны клюб з гораду [[Траўнік (горад)|Траўніку]]. Заснаваны ў 1922 годзе. == Дасягненьні == * Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе|першай лігі чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе]]: 2002/03, 2006/07 == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20131217224843/http://www.nktravnik.ba/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Траўнік]] 0b3du602nhiickomn0k5lov6dt2a3ek 0 162739 2620965 1939866 2025-06-20T16:47:10Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620965 wikitext text/x-wiki {{Пісьменьнік |Імя = Мікола Дубоўскі |Арыгінал імя = Мікола Аляксандравіч Дубоўскі |Партрэт = |Памер = |Апісаньне = |Імя пры нараджэньні = |Псэўданімы = Дубоўскі Н., Мікалай Дубоўскі, Мікола Дубоўскі |Месца нараджэньня = [[Самойлавічы]], [[Бярозаўскі раён]], [[Берасьцейская вобласьць]], [[Беларусь]] |Месца сьмерці = [[Менск]], [[Беларусь]] |Грамадзянства = {{Сьцяг|Польшча}}[[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшча]] <br>{{Сьцяг|СССР}}(з 1933 па 1939), <br>{{Сьцяг|СССР}}[[СССР]] (з 1939 па 1991), <br>{{Сьцяг|БНР}}[[Беларусь]] (з 1991 па 2016) |Род дзейнасьці = [[пісьменьнік]],[[публіцыст]], [[Проза|празаік]] |Гады актыўнасьці = 1974—2016 |Подпіс гербу = |Герб = |Род = |Рэлігія = [[праваслаўны]] |Напрамак = аповеды пра вайну 1941—1945 |Мова = [[Беларуская мова|беларуская]] |Жанр = |Дэбют = «[[Грымотнае раньне]]» (1984) |Значныя творы = «[[Грымотнае раньне]]»,<br> «[[Шапэн (аповесьць)|Шапэн]]»,<br> «[[Першая прыступка]]», «[[Пасьля сьвітанку]]»,<br> «[[У кожнага свая вайна]]» |Прэміі = |Камунікат = http://kamunikat.org/usie_czasopisy.html?pubid=6147 |Палічка = |Сайт = [http://co.opx.pl/6 Мікола Дубоўскі] }} '''Мікола (Мікалай Аляксандравіч) Дубоўскі''' (17 студзеня 1933 году<ref>[http://co.opx.pl/6 Мікола Аляксандравіч Дубоўскі нарадзіўся ў 1933 годзе ў вёсцы Самойлавічы (зараз яе няма, бо стала часткаю места Бяроза, Бярозаўскага раёна, Берасьцейскае вобласьці).]</ref>, в. [[Самойлавічы]], [[Пружанскі павет (1918—1939)|Пружанскі павет]], [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польская Рэспубліка]], цяпер на тэрыторыі гораду [[Бяроза (горад)|Бярозы]] — 11 траўня 2013) — беларускі пісьменьнік, празаік, сябра [[Саюз пісьменьнікаў Беларусі|Саюзу пісьменьнікаў Беларусі]]. == Біяграфія == Нарадзіўся ў вёсцы [[Самойлавічы]] [[Пружанскі павет (1918—1939)|Пружанскага павету]] Палескага ваяводзтва, [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польская Рэспубліка]] (цяпер мікрараён гораду [[Бяроза (горад)|Бяроза]] Берасьцейскай вобласьці, Беларусь). Пайшоў у школу 1 верасьня 1939 году — у адзін дзень з пачаткам Другой сусьветнай вайны. Падзеі гэтых часоў ляглі ў аснову ягонай аповесьці «Грымотнае ранне». Скончыў школу ў суседняй Бярозе. У 1956 годзе скончыў філялягічны факультэт Берасьцейскага пэдагагічнага інстытуту (цяпер [[Берасьцейскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя А. С. Пушкіна|БрДУ імя А. С. Пушкіна]])<ref>{{Артыкул|url=http://www.lim.by/limbyfiles/pol9_2010.pdf|загаловак=Выбар|выданьне=Полымя|год=2010|нумар=9 (971)|старонкі=97}}</ref>. Атрымаў спэцыяльнасьць «выкладчык беларускай мовы і літаратуры». Працаваў настаўнікам у Браслаўскім раёне, потым перайшоў працаваць у Берасьцейскую абласную газэту «Зара», у рэспубліканскай моладзевай газэце «[[Чырвоная Змена|Чырвонай Змене]]», «[[Настаўніцкая газэта|Настаўніцкай газэце]]». З 1959 году інспэктар, потым да пэнсіі старэйшы інспэктар Рэспубліканскага прадпрыемства «[[Белсаюздрук]]» Міністэрства сувязі БССР. Жыў у [[Менск]]у. Памёр 11 траўня 2013 году<ref>[http://co.opx.pl/6 Памёр 11 траўня 2013 году.]</ref>. Пахаваны ў Менску, на могілках "Усходнія". == Творчасьць == Аўтар тэкстаў да агітацыйнах [[плякат]]аў. Склаў каляндар на 1974 год<ref>{{Кніга|загаловак=Каляндар на 1974 год|адказны=Склад. М. А. Дубоўскі|месца=Мн.|выдавецтва=Полымя|год=1973|наклад=42000}}</ref>. У 1984 годзе выйшла кніга, у якую ўвайшла аповесьць «Грымотнае ранне» М. Дубоўскага і апавяданьні беларускага пісьменьніка [[Васіль Ткачоў|Васіля Ткачова]]<ref>{{Кніга|загаловак=Грымотнае ранне : Аповесць: Для сярэд. і стар. шк. узросту / М.Дубоўскі. Партрэт салдата: Апавяданні/ В. Ткачоў|адказны=Рец. Л. М. Дайнека, У. М. Шыцік; Маст. М. Дз. Рыжы|месца=Мн.|выдавецтва=Юнацтва|год=1984|старонкі=3-78|наклад=12000}}</ref>. У 1991 годзе выйшла кніга «Першая прыступка», у якую ўвайшлі аповесьці і апавяданьні «Пасля світанку» і «Соль» М. Дубоўскага і аповесьць «Каменная сцяна» Міколы Горцава<ref>{{Кніга|загаловак=Каменная сцяна / Мікола Горцаў. Першая прыступка : аповесці, апавяданні : [для сярэдняга і старэйшага школьнага ўзросту] / Мікола Дубоўскі|адказны=[мастак В. В. Прапаршчык]|месца=Мінск|выдавецтва=Юнацтва|год=1991|старонак=203|наклад=20000}}</ref>. У 1994 выйшаў асабісты зборнік аповесьцяў і апавяданьняў «Шапэн»<ref>{{Кніга|загаловак=«Шапэн» : Аповесці і апавяданні|месца=Мінск|выдавецтва=Маст.літ.|год=1994|старонак=222|аўтар=Дубоўскі М.}}</ref>. Друкаваў апавяданьні ў часопісах «Полымя» і «Дзеяслоў», газэце «Новы Час», літаратуразнаўчыя артыкулы ў газэце «Літаратура і мастацтва». == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Спасылка|url=http://lit-bel.org/by/friends/35/303.html|загаловак=Дубоўскі Мікалай Аляксандравіч|выдавец=Саюз Беларускіх пісьменьнікаў|камэнтар=Творчая арганізацыя Беларусі|копія=http://web.archive.org/web/20140905020223/http://lit-bel.org/by/friends/35/303.html|дата копіі=5 верасьня 2014}} * {{Спасылка|url=http://daineka.by/be/tvory/publicism/agenchyk.html|загаловак=Свой агеньчык|копія=http://web.archive.org/web/20160626202043/http://daineka.by/be/tvory/publicism/agenchyk.html|аўтар=Леанід Дайнека.}} * [https://web.archive.org/web/20160812153004/http://dziejaslou.by/old/www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/dub1602ec.html?OpenDocument «У кожнага свая вайна»] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Дубоўскі, Мікола}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 17 студзеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1933 годзе]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Бярозаўскім раёне]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Пружанскім павеце Польскай рэспублікі (1918—1939)]] [[Катэгорыя:Беларускія літаратары]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Берасьцейскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 2013 годзе]] [[Катэгорыя:Пахаваныя ў Менску]] cc6ht0satiwj19bcwopa68kcvd4q6o8 0 163656 2620933 2238084 2025-06-20T12:33:33Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620933 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Вітэз |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Nogometni klub Vitez |Заснаваны = 1947 |Горад = [[Вітэз]], [[Босьнія і Герцагавіна]] |Стадыён = [[Гарадзкі стадыён (Вітэз)|Гарадзкі]] |Умяшчальнасьць = 3000 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ВітэзЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|ВітэзСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|Вітэз}} |Сайт = |Прыналежнасьць = Басьнійскія }} «'''Вітэз'''» ({{мова-bs|Vitez}}) — басьнійскі футбольны клюб з гораду [[Вітэз]]у. Заснаваны ў 1947 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [https://int.soccerway.com/teams/bosnia-herzegovina/nk-vitez/3178/ Профіль на soccerway.com]{{Ref-en}} [[Катэгорыя:Вітэз‎]] h6ygbv0qcpaq3h646t7wrkddaobs4n0 0 164645 2621011 2603645 2025-06-21T04:34:42Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2621011 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = РБ Ляйпцыг |Лягатып = RB Leipzig.png |ПоўнаяНазва = RasenBallsport Leipzig GmbH |Заснаваны = 19 траўня 2009 |Горад = [[Ляйпцыг]], [[Нямеччына]] |Стадыён = [[Рэд Бул Арэна]] |Умяшчальнасьць = 42 959 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Нямеччыны|РБЛяйпцыгЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Нямеччыны|РБЛяйпцыгСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Нямеччыны|РБЛяйпцыг}} |Сайт = http://www.dierotenbullen.com/ |Прыналежнасьць = Нямецкія | pattern_la1 = _rbl2122h | pattern_b1 = _rbl2122H | pattern_ra1 = _rbl2122h | pattern_sh1 = _rbl2021h | pattern_so1 = | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FF0000 | socks1 = FF0000 | pattern_la2 = _rbl2122a | pattern_b2 = _rbl2122A | pattern_ra2 = _rbl2122a | pattern_sh2 = _rbl2122a | pattern_so2 = | leftarm2 = 000025 | body2 = FFFFFF | rightarm2 = 000025 | shorts2 = 000025 | socks2 = 000025 | pattern_la3 = _leipzig2122t | pattern_b3 = _leipzig2122t | pattern_ra3 = _leipzig2122t | pattern_sh3 = _leipzig2122t | pattern_so3 = | leftarm3 = 2F3462 | body3 = FFFFFF | rightarm3 = 2F3462 | shorts3 = 2F3462 | socks3 = 2F3462 }} «'''РБ Ляйпцыг'''» ({{мова-de|RB Leipzig}}) — нямецкі футбольны клюб з гораду [[Ляйпцыг]]у. Клюб быў заснаваны ў 2009 годзе з ініцыятывы кампаніі [[Red Bull GmbH]], якая набыла правы клюбу пятага дывізіёну «Маркранштэт» з мэтай прасоўваньня новага клюбу да [[Бундэсьліга|Бундэсьлігі]] на працягу васьмі гадоў. Мужчынскім прафэсійным футбольным клюбам кіруе арганізацыя RasenBallsport Leipzig GmbH<ref>[https://web.archive.org/web/20220322205429/https://rbleipzig.com/ «Impressum»]. Die Roten Bullen.</ref>. «Ляйпцыг» праводзіць хатнія матчы на ​[[Рэд Бул Арэна]]. 12 траўня 2016 году «Ляйпцыг» забясьпечыў падвышэньне ў Бундэсьлігу на [[Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па футболе 2016—2017 гадоў|сэзон 2016—2017 гадоў]] пасьля перамогі над «[[Карльсруэ (футбольны клюб)|Карльсруэ]]» зь лікам 2:0<ref>[http://www.dw.com/en/rb-leipzig-seal-promotion-to-first-division/a-19243190 «RB Leipzig seal promotion to first division»]. Deutsche Welle.</ref>. Годам пазьней «Ляйпцыг» атрымаў месца ў [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2017—2018 гадоў|Лізе чэмпіёнаў УЭФА 2017—2018 гадоў]], заняўшы другое месца ў Бундэсьлізе<ref>[https://web.archive.org/web/20210415152333/https://www.bundesliga.com/en/news/Bundesliga/hertha-berlin-rb-leipzig-report-line-ups-stats-red-bull-forsberg-keita-brooks-blmd32v-442855.jsp «Leipzig secure Champions League place with win at Hertha Berlin»]. Bundesliga.</ref>. 18 жніўня 2020 году ўвайшоў у гісторыю клюбу як дата, калі дружына ўзяла ўдзел у першым паўфінале Лігі чэмпіёнаў, трываўшы паразу ад францускага «[[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж|Пары Сэн-Жэрмэну]]». Мянушкай клюбу ёсьць «Чырвоныя бугаі» ({{мова-de|Die Roten Bullen|скарочана}}), таму што кампанія, якая займаецца энэргітычнымі напоямі Red Bull, зьяўляецца адзіным інвэстарам клюбу<ref>[https://bulinews.com/news/386/heres-where-the-bundesliga-clubs-nicknames-come-from «Here's where the Bundesliga clubs' nicknames come from»]. Bulinews.</ref>. == Гісторыя == [[Файл:20191002 Fußball, Männer, UEFA Champions League, RB Leipzig - Olympique Lyonnais by Stepro StP 0042-2.jpg|міні|зьлева|«РБ Ляйпцыг» у [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лізе чэмпіёнаў]].]] Перш чым інвэставаць у ляйпцыскі клюб, кампанія [[Red Bull GmbH]], якую ўзначальвае суўладальнік [[Дытрых Матэшыц]], тры з паловай гады шукаў падыходнае месца дзеля інвэстыцыяў у нямецкі футбол<ref name="welt-flohr">[https://www.welt.de/sport/fussball/article3919661/Red-Bull-reisst-Leipzig-aus-dem-Fussballschlaf.html «Red Bull reißt Leipzig aus dem Fußballschlaf»]. Die Welt.</ref>. Акрамя [[Ляйпцыг]]у, кампанія таксама разглядала места ў Заходняй Нямеччыне і дасьледавала такія гарады, як то [[Гамбург]], [[Мюнхэн]] і [[Дусэльдорф]]<ref name="welt-wockener">[https://www.welt.de/sport/fussball/2-bundesliga/article140232412/Red-Bull-wollte-den-FC-St-Pauli-kaufen.html «Red Bull wollte den FC St. Pauli kaufen»]. Die Welt.</ref>. Першая спроба выйсьці на нямецкую футбольную сцэну была зробленая ў 2006 годзе. Паводле парады [[Франц Бэкенбаўэр|Франца Бэкенбаўэра]], асабістага сябра Дытрыха Матэшыца, кампанія вырашыла інвэставаць у Ляйпцыг<ref>[https://web.archive.org/web/20061207020155/http://www.sport1.at/911+M58e432e9b77.html «Leipzig: Red-Bull-Einstieg naht»]. Sport1.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20220323051700/https://www.handelsblatt.com/sport/fussball/der-bundesliga-traum-lebt-beckenbauer-adelt-die-bullen-aus-leipzig/9844386.html «Beckenbauer adelt die Bullen aus Leipzig»]. Handelsblatt.</ref>. Мясцовы футбольны клюб «[[Заксэн Ляйпцыг|Заксэн]]», пераемнік былога чэмпіёна Ўсходняй Нямеччыны «[[Хэмі Ляйпцыг|Хэмі]]», на працягу многіх гадоў адчуваў фінансавыя цяжкасьці<ref name="11freunde">[https://web.archive.org/web/20190407204144/https://www.11freunde.de/interview/uwe-seemann-ueber-die-aufloesung-des-fc-sachsen-leipzig «Uwe Seemann über die Auflösung des FC Sachsen Leipzig»]. 11 Freunde.</ref><ref>[http://www.zeit.de/2013/43/fussball-rb-leipzig-red-bull-bundesliga «Heimat aus der Dose»]. Die Zeit.</ref>. Red Bull GmbH распрацавала пляны інвэставаньня ў клюб да 50 мільёнаў эўра. Кампанія плянавала паглынаньне са зьменай колеру каманды і назвы клюбу. У дамоўленасьцях удзельнічаў кінапрадпрымальнік [[Міхаэль Кёльмэль]], фундатар клюбу «Заксэн» і ўладальнік Цэнтральнага стадыёну<ref name="11freunde"/><ref>[https://web.archive.org/web/20160305174239/https://www.faz.net/aktuell/sport/fussball/fussball-sachsen-leipzig-soll-fluegel-bekommen-1383558.html «Sachsen Leipzig soll Flügel bekommen»]. Frankfurter Allgemeine.</ref>. Да 2006 году «Заксэн» выступаў у Обэрлізе, на той момант ужо чацьвёртай лігі паводле ўзроўню ў сыстэме футбольнай лігі Нямеччыны. Гуляючы ў чацьвёртым узроўні, клюб павінен быў прайсьці працэдуру ліцэнзаваньня [[Нямецкая футбольная асацыяцыя|Нямецкай футбольнай асацыяцыі]]. Red Bull GmbH і клюб былі блізкія да складаньня ўгоды, але на гэтыя пляны нямецкая асацыяцыя наклала вета, адхіліўшы прапанаваную новую назву клюбу «Рэд Бул Заксэн» і засьцерагаўся занадта вялікага ўплыву кампаніі<ref name="11freunde"/><ref>[http://www.spiegel.de/sport/fussball/rasen-ball-leipzig-red-bull-plant-liga-einstieg-a-627770.html «Rasen Ball Leipzig: Red Bull plant Liga-Einstieg»]. Der Spiegel.</ref><ref>[http://www.stern.de/sport/fussball/fussball-sponsoring-von-red-bull-geld-revolution-auf-dem-leipziger-rasen-3813772.html «Geld-Revolution auf dem Leipziger Rasen»]. Stern.</ref>. Пасьля некалькіх месяцаў пратэстаў заўзятараў супраць удзелу кампаніі, якія перарасьлі ў гвалт, кампанія афіцыйна адмовілася ад далейшых плянаў<ref>[http://www.spiegel.de/sport/fussball/red-bull-in-leipzig-wir-wuerden-selbst-den-teufel-mit-offenen-armen-empfangen-a-630820.html «Red Bull in Leipzig: „Wir würden selbst den Teufel mit offenen Armen empfangen“»]. Der Spiegel.</ref>. Тады Red Bull GmbH зьвярнулася да клюбаў Заходняй Нямеччыны. Кампанія ўступіла ў кантакт з культавым гамбурскім клюбам «[[Санкт-Паўлі Гамбург|Санкт-Паўлі]]», вядомым прыхільнікамі зь левымі поглядамі. Неўзабаве высьветлілася, што заўзятары «Санкт-Паўлі» прынялі ўдзел у акцыях пратэсту супраць паглынаньня Рэд Булам зальцбурскай «[[Рэд Бул Зальцбург|Аўстрыі]]». Як толькі гамбурскаму боку стала вядома, што кампанія мае пляны, якія выходзяць далёка па-за рамкі звычайнага інвэставаньня, яны неадкладна спынілі кантакт<ref name="welt-wockener"/>. Затым рушыла цікавасьць кампаніі да «[[Мюнхэн-1860 (футбольны клюб)|Мюнхэн-1860]]», але выявілася, што клюб ня быў зацікаўлены ў інвэстыцыях і спыніў кантакты<ref>[http://www.abendzeitung-muenchen.de/inhalt.heute-leipzig-damals-muenchen-red-bull-wollte-den-tsv-1860-uebernehmen.dadf2ac8-5dfd-4094-b822-3a6e87e1f285.html «Red Bull wollte den TSV 1860 übernehmen»]. Abendzeitung.</ref>. У 2007 годзе кампанія мела пляны інвэставаньня у дусэльдорфаўскую «[[Фартуна Дусэльдорф|Фартуну]]», клюб з больш чым 100-гадовай гісторыяй<ref>[http://www.rp-online.de/sport/fussball/fortuna/fortuna-red-bull-die-zukunft-aid-1.1119525 «„Fortuna Red Bull“ — die Zukunft?»]. RP Online.</ref>. Калі пляны сталі былі агульнадаступнымі, зьявіліся чуткі аб магчымых перайменаваньні каманды ў «Рэд Бул». Пляны былі неадкладна сустрэтыя зь дзікімі пратэстамі прыхільнікаў клюбу<ref name="welt-wockener"/>, і клюб быў вымушаны зноўку вярнуцца да плянаў на Ўсходнюю Нямеччыну<ref name="welt-wockener"/>. Ляйпцыг лічыўся найбольш спрыяльным месцам дзеля інвэстыцыяў. Патэнцыял дзеля стварэньня новага клюбу ў Ляйпцыгу здаваўся велізарным. Горад меў багатую гісторыю ў футболе, зьяўляючыся месцам заснаваньня Нямецкай футбольнай асацыяцыі і домам першых нацыянальных чэмпіёнаў Нямеччыны<ref name="welt-flohr"/>. У часы [[Нямецкая Дэмакратычная Рэспубліка|НДР]] мясцовыя каманды, як то «[[Лякаматыў Ляйпцыг|Лякаматыў]]» і іхны супернік «Хэмі», гулялі на самым высокім узроўні ўсходненямецкай футбольнай лігі, нават на міжнародным узроўні. Цяперашні стан футболу быў, аднак, дрэнным. Ніводная дружына гораду не гуляла ў Бундэсьлізе з 1994 году<ref>[http://www.abendzeitung-muenchen.de/inhalt.bundesliga-und-dann-europa-rb-leipzig-die-attacke-auf-den-fc-bayern.55e790ee-31b5-4aac-9fce-60d9c81f26ed.html «RB Leipzig: Die Attacke auf den FC Bayern»]. Abendzeitung.</ref>, а таксама аніводная дружына нават не выступала ў прафэсійнай лізе з 1998 году<ref name="welt-wockener"/>. Зважаючы на колькасьць насельніцтва Ляйпцыгу, горад меў значную эканамічную сілу і фанацкі патэнцыял. У той жа час на тэрыторыі вакол гораду не было клюбаў Бундэсьлігі, што яшчэ больш узмацніла магчымасьць прыцягненьня фундатараў і заўзятараў. Поруч з гэтым у Ляйпцыгу таксама мелася ўзорная інфраструктура. У горадзе быў вялікі аэрапорт, аўтамабільныя злучэньні і нават меўся вялікі сучасны футбольны стадыён<ref>[https://web.archive.org/web/20210711103325/https://www.focus.de/panorama/welt/best-of-playboy/menschen-und-storys/tid-16234/playboy-reportage-die-gruendung-von-rb-leipzig_aid_454906.html «Die Gründung von RB Leipzig»]. Focus Online.</ref>. Цэнтральны стадыён быў месцам правядзеньня [[чэмпіянат сьвету па футболе 2006 году|чэмпіянату сьвету па футболе 2006 году]] і другім паводле велічыні футбольным стадыёнам на ўсходзе Нямеччыны пасьля Алімпіяды ў [[Бэрлін]]е<ref>[http://www.zeit.de/online/2006/47/red-bull-leipzig «Flügel für die Sachsen?»]. Die Zeit.</ref> . == Дасягненьні == * '''Уладальнік [[Кубак Нямеччыны па футболе|Кубка Нямеччыны]] (2)''': ** 2022, 2023 * '''Уладальнік [[Супэркубак Нямеччыны па футболе|Супэркубка Нямеччыны]]''': ** 2023 == Склад == : ''Актуальны на 14 лютага 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец|1|{{Сьцяг Вугоршчыны}}|Бр|[[Пэтэр Гулачы]]||1990}} {{Гулец|3|{{Сьцяг Нідэрляндаў}}|Аб|[[Лютсарэль Геэртройда]]||2000}} {{Гулец|4|{{Сьцяг Вугоршчыны}}|Аб|[[Вілі Орбан]]|капітан|1992}} {{Гулец|5|{{Сьцяг Францыі}}|Аб|[[Эль-Шадэй Бітшыябю]]||2005}} {{Гулец|7|{{Сьцяг Нарвэгіі}}|Нап|[[Антоніё Нуса]]||2005}} {{Гулец|8|{{Сьцяг Малі}}|ПА|[[Амаду Айдара]]||1998}} {{Гулец|9|{{Сьцяг Даніі}}|Нап|[[Юсуф Поўльсэн]]||1994}} {{Гулец|10|{{Сьцяг Нідэрляндаў}}|ПА|[[Чаві Сыманс]]||2003}} {{Гулец|11|{{Сьцяг Бэльгіі}}|Нап|[[Ляіс Апэнда]]||2000}} {{Гулец|13|{{Сьцяг Аўстрыі}}|ПА|[[Нікаляс Зайвальд]]||2001}} {{Гулец|14|{{Сьцяг Аўстрыі}}|ПА|[[Крыстаф Баўмгартнэр]]||1999}} {{Гулец|16|{{Сьцяг Нямеччыны}}|Аб|[[Люкас Клёстэрман]]||1996}} {{Гулец|17|{{Сьцяг Нямеччыны}}|Аб|[[Рыдле Баку]]||1998}} {{Падзел складу}} {{Гулец|18|{{Сьцяг Бэльгіі}}|ПА|[[Артур Вэрмээрэн]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Атлетыка Мадрыд|Атлетыка]]|2005}} {{Гулец|20|{{Сьцяг Нямеччыны}}|ПА|[[Асан Уэдрааго]]||2006}} {{Гулец|21|{{Сьцяг Сэрбіі}}|Аб|[[Коста Нэдэлькавіч]]|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Астан Віла Бірмінггэм|Астан Віла]]|2005}} {{Гулец|22|{{Сьцяг Нямеччыны}}|Аб|[[Давід Раўм]]||1998}} {{Гулец|23|{{Сьцяг Францыі}}|Аб|[[Кастэльлё Люкеба]]||2002}} {{Гулец|24|{{Сьцяг Аўстрыі}}|ПА|[[Ксавэр Шлягер]]||1997}} {{Гулец|25|{{Сьцяг Нямеччыны}}|Бр|[[Леапольд Цынгерле]]||1994}} {{Гулец|26|{{Сьцяг Бэльгіі}}|Бр|[[Маартэн Вандэвоорт]]||2002}} {{Гулец|27|{{Сьцяг Францыі}}|Нап|[[Тыдыям Гаміс]]||2006}} {{Гулец|30|{{Сьцяг Славеніі}}|Нап|[[Бэньямін Шэшка]]||2003}} {{Гулец|39|{{Сьцяг Нямеччыны}}|Аб|[[Бэньямін Гэнрыкс]]||1997}} {{Гулец|44|{{Сьцяг Славеніі}}|ПА|[[Кевін Кампль]]||1990}} {{Гулец|47|{{Сьцяг Нямеччыны}}|ПА|[[Фіга Гебэль]]||2007}} {{Канец складу}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20150415083041/http://www.dierotenbullen.com/ Афіцыйны сайт] {{Бундэсьліга чэмпіянату Нямеччыны па футболе}} [[Катэгорыя:Ляйпцыг‎]] kxuknzrkyrd0xs7xv13cke870p3mj5q 0 166690 2620981 2584965 2025-06-20T18:40:32Z Dymitr 10914 /* Вонкавыя спасылкі */ дапаўненьне 2620981 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | імя = Рауль Хімэнэс | клюб = [[Фулгэм (футбольны клюб)|Фулгэм]] | нумар = 7 | гады = 2012—2014<br/>2014—2015<br/>2015—2019<br/>2018—2019<br/>2019—2023<br/>2023— | клюбы = [[Амэрыка Мэхіка|Амэрыка]]<br/>[[Атлетыка Мадрыд]]<br/>[[Бэнфіка Лісабон|Бэнфіка]]<br/>→ [[Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз|Ўулвэргэмптан Ўанд.]] (арэнда)<br/>[[Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз]]<br/>[[Фулгэм (футбольны клюб)|Фулгэм]] | гульні(галы) = 96 (36)<br/>21 (1)<br/>80 (18)<br/>38 (13)<br/>97 (27)<br/>36 (11) | нац гады = 2013— | нац зборная = {{Футбол Мэксыка|няма}} | нац гульні(галы) = 109 (35) | абнаўленьне(клюб) = 23 лістапада 2024 | абнаўленьне(зборная) = 20 лістапада 2024 }} '''Рау́ль Алёнса Хімэ́нэс Радры́гес''' ({{мова-es|Raúl Alonso Jiménez Rodríguez}}; нарадзіўся 5 траўня 1991 году, [[Тэпэхі-дэль-Рыё-дэ-Акампа]], [[Мэксыка]]) — [[мэксыка]]нскі футбаліст, нападнік ангельскага клюбу «[[Фулгэм (футбольны клюб)|Фулгэм]]» і [[зборная Мэксыкі па футболе|нацыянальнай зборнай Мэксыкі]]. == Кар’ера == === Клюбная === Хімэнэс зьяўляецца выхаванцам футбольнай акадэміі клюбу «[[Амэрыка Мэхіка|Амэрыка]]». У 2010 годзе быў пераведзены ў склад галоўнай каманды клюбу. 9 кастрычніка 2011 году гулец дэбютаваў у складзе клюбу ў матчы супраць клюбу «[[Манаркас Марэлія|Марэлія]]», які скончыўся зь лікам 1:1. Удалыя выступы за клюб і на міжнароднай арэне, выклікалі цікавасьць у эўрапейскіх камандаў, больш актыўна за ўсё нападнікам цікавіўся нідэрляндзкі клюб [[ПСВ Эйндговэн|ПСВ]]<ref>[http://www.mediotiempo.com/futbol/seleccion-mexicana/noticias/2012/05/20/a-raul-jimenez-le-ilusiona-el-psv: A Raúl Jiménez le ilusiona el PSV]. Medio Tiempo{{ref-es}}</ref>. У 2013 годзе Рауль стаў чэмпіёнам [[Апэртура і Кляўсура|Кляўсуры]] ў складзе «Амэрыкі». 13 жніўня 2014 году мадрыдзкі «[[Атлетыка Мадрыд|Атлетыка]]» дасягнулі пагадненьня з мэксыканскім клюбам наконт пераходу нападніка. Як паведамлялася за гульца гішпанцы выклалі каля 11 млн эўра<ref>[http://www.marca.com/2014/08/12/futbol/equipos/atletico/1407844236.html El Atlético ficha a Raúl Jiménez]. Marca{{ref-es}}</ref>. На наступны дзень Рауль падпісаў шасьцігадовы кантракт пасьля праходжаньня мэдычнага абсьледваньня<ref>[https://web.archive.org/web/20141019122849/http://en.clubatleticodemadrid.com/noticias/welcome-raul-jimenez Welcome Raúl Jiménez]. Афіцыйны сайт ФК «Атлетыка»{{ref-en}}</ref>. === Міжнародная === 31 студзеня 2013 году ў таварыскім матчы супраць [[Зборная Даніі па футболе|зборнай Даніі]] Хімэнэс дэбютаваў за [[Зборная Мэксыкі па футболе|зборную Мэксыкі]], выйшаўшы ў другім тайме замест [[Альда дэ Нігрыс]]а. == Дасягненьні == '''«Амэрыка»''': * [[Чэмпіянат Мэксыкі па футболе|Чэмпіён Мэксыкі]]: 2013(к) '''«Атлетыка»''': * Уладальнік [[Супэркубак Гішпаніі па футболе|Супэркубка Гішпаніі]]: 2014 '''«Бэнфіка»''': * [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе|Чэмпіён Партугаліі]]: 2016, 2017 * Уладальнік [[Кубак Партугаліі па футболе|Кубка Партугаліі]]: 2017 * Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Партугаліі|Кубка партугальскае лігі]]: 2016 * Уладальнік [[Супэркубак Партугаліі па футболе|Супэркубка Партугаліі]]: 2016, 2017 '''Мэксыка''': * Чэмпіён [[Летнія Алімпійкія гульні|Алімпійскіх гульняў]]: 2012 * Уладальнік [[Залаты кубак КОНКАКАФ|Залатога кубка КОНКАКАФ]]: 2019 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.transfermarkt.com/raul-jimenez/profil/spieler/206040 Профіль] на Transfermarkt * [http://espndeportes.espn.go.com/futbol/jugador/_/id/167060/raul-jimenez Профіль] на ESPN * [http://www.national-football-teams.com/player/50936.html Статыстыка] на National Football Teams {{Навігацыйная група |назоў = Хімэнэс у складзе [[Зборная Мэксыкі па футболе|зборнай Мэксыкі]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]], [[Залаты кубак КОНКАКАФ|Залатых кубках КОНКАКАФ]] і [[Кубак Амэрыкі па футболе|Кубках Амэрыкі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Мэксыка}}; |Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2013 |Мэксыка на ЧС-2014 |Мэксыка на КА-2015 |Мэксыка на КА-2016 |Мэксыка на ЧС-2018 |Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2019 |Мэксыка на ЧС-2022 |Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2025 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Хімэнэс, Рауль}} [[Катэгорыя:Мэксыканскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Мэксыкі]] [[Катэгорыя:Мэксыканскія футбалісты і футбалісткі на Алімпійскіх гульнях]] [[Катэгорыя:Футбалісты і футбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2012 году]] [[Катэгорыя:Чэмпіёны летніх Алімпійскіх гульняў 2012 году]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Амэрыка» Мэхіка]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Атлетыка» Мадрыд]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Бэнфіка» Лісабон]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Фулгэм» Лёндан]] lx8d4d0axdb8xjb91vr93eic6009j1k 0 167146 2620932 1916717 2025-06-20T12:33:11Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620932 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Младаст Вяліка Абарска |Лягатып = |ПоўнаяНазва = FK Mladost Velika Obarska |Заснаваны = 1948 |Горад = [[Вяліка Абарска]], [[Босьнія і Герцагавіна]] |Стадыён = [[Гарадзкі стадыён (Вяліка Абарска)|Гарадзкі]] |Умяшчальнасьць = 1000 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = [[Славалюб Бубаня]] |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|МладастВялЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|МладастВялСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|МладастВял}} |Сайт = |Прыналежнасьць = Басьнійскія }} «'''Младаст'''» ({{мова-bs|Mladost}}) — басьнійскі футбольны клюб з гораду [[Вяліка Абарска]]. Заснаваны ў 1948 годзе. [[Катэгорыя:Вяліка Абарска‎]] 0u8wpcyss0kjul2yz0593nwh7iqt33f 0 175323 2621042 1892253 2025-06-21T08:19:12Z Dymitr 10914 крыніца — https://ru.wikipedia.org/wiki/Разумов,_Максим_Олегович?oldid=144966743 2621042 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Максі́м Ра́зумаў''' ({{Н}} 4 сакавіка 1977 году) — беларускі футбаліст, паўабаронца. Пазьней працаваў трэнэрам у моладзевых камандах і дублюючых складах. == Кар’ера == === Клюбная === Прафэсійную кар’еру пачаў у віцебскім клюбе «[[Віцебск (футбольны клюб)|Дзьвіна]]», калі тая каманда яшчэ называлася КІМ. Сваім першым настаўнікам гулец называў [[Вячаслаў Акшаеў|Вячаслава Акшаева]]<ref name="pressball">[https://pressball.by/blog/pressball/96251/ Максим Разумов. На стройке в России тягал мусор и раствор]. Прессбол.</ref>. Сэзон 1996 году правёў у наваполацкім клюбе «Дзьвіна-Белкон». Пасьля вярнуўся ў віцебскі клюб, але гэтым разам ён меў назву «Лякаматыў-96». Паводле словаў футбаліста ў 1996 годзе быў на праглядзе ў расейскім [[ЦСКА Масква (футбольны клюб)|ЦСКА]], а праз год у «[[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спартаку]]» і «[[Лякаматыў Масква|Лякаматыве]]»<ref name="pressball"/>. З 1998 па 1999 гады выступаў за летувіскі клюб «[[Карэда Коўна|Карэда]]», але той досьвед гулец называў няўдалым<ref name="pressball"/>. Наступныя 7 сэзонаў правёў у «[[Гомель (футбольны клюб)|Гомлі]]». У 2003 годзе Разумаў дапамог клюбу аформіць залаты дубль. Таксама выступаў за наваполацкі клюб «[[Нафтан Наваполацак|Нафтан]]», «[[ДСК-Гомель]]», «[[Смаргонь (футбольны клюб)|Смаргонь]]», «Віцебск»<ref>[http://football.by/news/66419.html Разумов, Шаков и еще четыре игрока покинули «Витебск»]{{Ref-ru}}</ref> і «[[Лякаматыў Гомель|Гомельчыгунтранс]]». Апошнім прафэсійным клюбам у кар’еры стала ў 2015 годзе «[[Ворша (футбольны клюб)|Ворша]]». === Міжнародная === 1 траўня 1996 году запачаткаваў кар’еру ў [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|моладзевай зборнай Беларусі]] ў матчы супраць аднагодак з Польшчы. Дэбют за нацыянальную [[Зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі]] адбыўся 31 ліпеня 1996 году ў таварыскім матчы супраць [[Зборная Летувы па футболе|зборнай Летувы]] (2:2). == Дасягненьні == * [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіён Беларусі]]: 2003 * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: 1998, 2003 == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Разумаў, Максім}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] hnsvaw0c6fw9d8n8e7dvlhg7pc5loh7 0 177630 2620931 2523025 2025-06-20T12:32:46Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620931 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Младаст Добай Какань |Лягатып = |ПоўнаяНазва = Fudbalski klub Mladost Doboj Kakanj |Заснаваны = 25 траўня 1959 |Горад = [[Добай (Какань)|Добай]], [[Босьнія і Герцагавіна]] |Стадыён = [[Младаст (стадыён)|Младаст]] |Умяшчальнасьць = 3000 |Прэзыдэнт = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|МладастДобЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|МладастДобСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Босьніі і Герцагавіны|МладастДоб}} |Сайт = http://www.mladostdk.com/ |Прыналежнасьць = Басьнійскія }} «'''Младаст'''» ({{мова-bs|Mladost}}) — басьнійскі футбольны клюб зь вёскі [[Добай (Какань)|Добаю]] ля гораду [[Какань|Каканю]]. Заснаваны ў 1959 годзе. == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20160304024948/http://www.mladostdk.com/ Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Добай‎]] iht1l70417ydr6xp2qzwgtgfcmapxm4 0 189369 2621056 2320053 2025-06-21T10:57:36Z W 11741 +9 крыніцаў 2621056 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|48|паўночнае|27|32|47|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Арганізацыя |назва = Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі |выява = |подпіс выявы = |мапа = |подпіс мапы = |абрэвіятура = НЦЗПІ |дэвіз = |папярэднік = |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|23|4|1992|1}} |тып = заканатворчая |юрыдычны статус = дзяржаўная ўстанова |мэта = падрыхтоўка законапраектаў |штабкватэра = [[Маскоўскі раён (Менск)|Маскоўскі раён]], [[Вуліца Берсана (Менск)|вул. Берсана]], д. 1а |месцазнаходжаньне = [[Менск]] |каардынаты = {{Каардынаты|53|53|48|паўночнае|27|32|48|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Беларусь]] |сяброўства = |афіцыйныя мовы = беларуская, расейская |пасада кіраўніка = Дырэктар |імя кіраўніка = [[Андрэй Мацельскі]] |пасада кіраўніка 2 = 1-я намесьніца |імя кіраўніка 2 = [[Галіна Падразёнак]] |пасада кіраўніка 3 = Намесьнікі |імя кіраўніка 3 = [[Вячаслаў Абрамаў]], [[Валер Гайдучонак]], [[Ірына Чупракова]] |пасада кіраўніка 4 = Кіраўніца Інстытуту прававых дасьледаваньняў |імя кіраўніка 4 = [[Алена Сямашка]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Намесьнік дырэктара – кіраўнік Інстытуту прававых дасьледаваньняў|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/kiraunitstva/namesnik-dyrektara-5/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref> |асноўныя асобы = |кіроўны орган = [[Адміністрацыя прэзыдэнта Беларусі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Найменьне і месца знаходжаньня кіраўнічага органа|спасылка=https://center.gov.by/be/citizens-appeals/naimenovanie-i-mestonakhozhdenie-vyshestoyashchego-organa/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref> |матчыная кампанія = [[прэзыдэнт Беларусі]] |зьвязаныя кампаніі = Інстытут прававых дасьледаваньняў |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = 40 (2018 г.) |колькасьць валянтэраў = |сайт = [https://center.gov.by/be/ center.gov.by/be] |заўвагі = |колішняя назва = Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі (да 1 ліпеня 2024 г.), Нацыянальны цэнтар законапраектнай дзейнасьці (да 13 сьнежня 2007 г.), Беларускі інстытут дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства (да 1 лістапада 1997 г.) }} '''Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Беларусі''' — дзяржаўная ўстанова Беларусі ў галіне падрыхтоўкі законапраектаў, заснаваная ў красавіку 1992 году ў якасьці Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства. Паводле 4-га пункту Палажэньня аб НЦЗПІ 2024 году, «Цэнтар ёсьць [[Юрыдычная асоба|юрыдычнай асобай]], падпарадкаванай [[Прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнту Рэспублікі Беларусь]]». Згодна зь 5-м пунктам «агульнае кіраваньне Цэнтрам ажыцьцяўляе [[Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]]». У 3-м пункце прадугледжвалася, што арганізацыя дзейнасьці Цэнтру ажыцьцяўляецца ў адпаведнасьці з гадавымі плянамі, якія зацьвярджаюцца кіраўніком Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі, а таксама даручэньнямі прэзыдэнта Беларусі, кіраўніка Адміністрацыі прэзыдэнта і ягонага намесьніка, які вядзе дзейнасьць Цэнтру, як і начальніка галоўнай дзяржаўна-прававой управы Адміністрацыі прэзыдэнта<ref name="а">{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 14 сакавіка 2024 г. № 96 «Аб Нацыянальным цэнтры заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь»|спасылка=https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=P32400096|выдавец=Нацыянальны прававы партал Беларусі|мова=ru|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. == Будова == На 2025 год Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Беларусі ўлучаў: * 4 галоўныя ўправы — 1) заканадаўства аб [[Нацыянальная бясьпека|нацыянальнай бясьпецы]], праваахоўнай і [[суд]]овай дзейнасьці, 2) [[Канстытуцыя Беларусі|канстытуцыйнага]] і [[Міжнароднае права|міжнароднага права]],3) [[заканадаўства]] аб грамадзянскіх, фінансава-эканамічных і [[Экалёгія|экалягічных]] дачыненьнях, 4) арганізацыі і кантролю<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Галоўная ўправа заканадаўства аб грамадзянскіх, фінансава-эканамічных і экалягічных адносінах|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/galounyya-uprauenni/galo-nae-pra-lenne-zakanada-stva-ab-gramadzyanskikh-finansava-ekanamichnykh-i-ekalagichnykh-adnosina/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 управаў — 1) сацыяльнага заканадаўства, 2) эталённага [[База зьвестак|банку дадзеных]] прававой інфармацыі, 3) рэдакцыйна-[[Выдавецтва|выдавецкіх]] працаў, 4) тэматычных і лякальных банкаў дадзеных, 5) распаўсюджаньня [[права]]вой інфармацыі, 6) інфармацыйнай палітыкі і [[інтэрнэт]]-рэсурсаў, 7) лічбавізацыі нарматворчай дзейнасьці, 8) абавязковай юрыдычнай экспэртызы тэхнічных [[Нарматыўны прававы акт|нарматыўных прававых актаў]] (ТНПА), 9) [[Апраграмаваньне|праграмнага забесьпячэньня]], 10) фінансава-эканамічную, 11) прававой і кадравай працы, 2) інфармацыйна-прававога і [[Мовазнаўства|лінгвістычнага]] забесьпячэньня дзейнасьці Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Управа інфармацыйнай палітыкі і інтэрнэт-рэсурсаў|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/upraulennya/uprauenne-infarmatsyynay-palityki-i-internet-resursau/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>; * 7 рэгіянальных цэнтраў прававой інфармацыі (РЦПІ) ў кожным з 6 абласных цэнтраў, а таксама па Менску<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рэгіянальны цэнтар прававой інфармацыі Магілёўскай вобласьці|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/regiyanalnyya-tsentry-pravavoy-infarmatsyi/regiyanalny-tsentr-pravavoy-infarmatsyi-magilye-skay-voblastsi/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>; * Інстытут прававых [[Дасьледаваньне|дасьледаваньняў]] і аддзяленьне [[Інфармацыйная бясьпека|інфармацыйнай бясьпекі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Інстытут прававых дасьледаваньняў|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/instytut-pravavykh-dasledavannya2/instytut-pravavykh-dasledavannya3/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. == Паўнамоцтвы == Паводле 7-га пункту Палажэньня аб НЦЗПД 2007 году, Цэнтар меў паўнамоцтвы: * «запытваць і атрымліваць ва ўстаноўленым [[заканадаўства]]м парадку ад дзяржаўных органаў, іншых арганізацыяў і [[Фізычная асоба|фізычных асобаў]] дакумэнты, неабходныя для ажыцьцяўленьня сваёй дзейнасьці; * выкарыстоўваць дзяржаўныя (у тым ліку ўрадавыя) сродкі [[Сувязь (тэхніка)|сувязі]] і камунікацыі; * заключаць у межах сваёй кампэтэнцыі дамовы зь дзяржаўнымі органамі, іншымі арганізацыямі і фізычнымі асобамі, а таксама з органамі і арганізацыямі замежных дзяржаваў, міжнароднымі арганізацыямі і міждзяржаўнымі ўтварэньнямі; * фармаваць пры Цэнтры аналітычныя і іншыя групы для правядзеньня навуковых [[Дасьледаваньне|дасьледаваньняў]] у галіне [[права]] і рэалізацыі іншых паўнамоцтваў»<ref name="п">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прававы статус|спасылка=http://center.gov.by/pravavy-status/?lang=by|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. == Задачы == Асноўнымі задачамі Нацыянальнага цэнтру заканадаўства і прававой інфармацыі Беларусі былі павышэньне ўзроўню праектаў прававых актаў, удасканаленьне дзяржаўнай прававой інфармацыі, а таксама ўзмацненьне ролі [[правазнаўства]] ў забесьпячэньні грамадзка-гаспадарчага і грамадзка-палітычнага разьвіцьця Беларусі. Згодна з 6-м пунктам Палажэньня аб НЦЗПІ 2024 году, прызначэньнем Цэнтру былі: # падрыхтоўка законапраектаў, мэтадычнае кіраваньне нарматворчай дзейнасьцю і прававая ацэнка заканадаўства і яго праектаў; # афіцыйнае абнародаваньне заканадаўства і распаўсюд прававых зьвестак; # правазнаўчыя дасьледаваньні і падрыхтоўка навукоўцаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прававы статус|спасылка=https://center.gov.by/be/about/pravavy-status/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. Паводле 6-га пункту Палажэньня аб НЦЗПД 2007 году, задачамі Цэнтру былі: * «распрацоўка штогадовых плянаў падрыхтоўкі законапраектаў, канцэпцыі праектаў законаў, унясеньне іх ва ўстаноўленым парадку на зацьвярджэньне (адабрэньне, узгадненьне) прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь, ажыцьцяўленьне кантролю за рэалізацыяй плянаў падрыхтоўкі законапраектаў; * ажыцьцяўленьне арганізацыйна-мэтадалягічнага забесьпячэньня падрыхтоўкі праектаў заканадаўчых актаў, а таксама распрацоўка, абагульненьне і ўкараненьне перадавых [[тэхналёгія]]ў падрыхтоўкі праектаў прававых актаў; * непасрэдная распрацоўка праектаў законаў, за выключэньнем праектаў, падрыхтоўка якіх ускладзена на іншыя дзяржаўныя органы (арганізацыі); * непасрэдная распрацоўка праектаў [[Нарматыўны прававы акт|нарматыўных прававых актаў]] прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь і [[Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]], міжнародных дамоваў Рэспублікі Беларусь і іншых міжнародна-прававых актаў, падрыхтоўка якіх ускладзена на Цэнтар; * падрыхтоўка праектаў прававых актаў, міжнародных дамоваў Рэспублікі Беларусь і іншых міжнародна-прававых актаў на аснове заключаных дамоваў; * правядзеньне абавязковай юрыдычнай экспэртызы праектаў законаў, якія ўносяцца ў [[Палата прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь|Палату прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь]], зьмяненьняў і дапаўненьняў, унесеных у законапраекты ў Палаце прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь; * распрацоўка прыярытэтных напрамкаў навукова-прававых дасьледаваньняў, а таксама самастойнае правядзеньне ў парадку, устаноўленым заканадаўствам, навуковых дасьледаваньняў і распрацовак у галіне права, улучна з фундамэнтальнымі і дастасоўнымі дасьледаваньнямі, [[экспэрымэнт]]альнымі работамі, накіраванымі на павелічэньне аб’ёму [[Веды|ведаў]] у галіне права і павышэньне эфэктыўнасьці выкарыстаньня гэтых ведаў, у тым ліку з мэтай забесьпячэньня нарматворчай дзейнасьці; * правядзеньне аналітычных і навуковых дасьледаваньняў стану, тэндэнцыяў разьвіцьця і практыкі прымяненьня заканадаўства, выпрацоўка прапановаў аб напрамках яго ўдасканаленьня ў адпаведнасьці з зацьверджанымі плянамі, на даручэньне прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ці Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь або на аснове заключаных дамоваў; * садзейнічае разьвіцьцю [[Юрыспрудэнцыя|юрыдычнай навукі]], унясеньне адпаведным арганізацыям прапановы па тэматыцы дасьледаваньняў у галіне права; * распрацоўка рэкамэндацыяў па выкарыстаньні вынікаў навуковых дасьледаваньняў і спрыяньне іх практычнаму ўкараненьню; * правядзеньне параўнальна-прававыях дасьледаваньняў заканадаўства Рэспублікі Беларусь і замежных дзяржаваў у адпаведнасьці з зацьверджанымі плянамі, на даручэньне прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ці Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь або на аснове заключаных дамоваў; * ажыцьцяўленьне на 1-й ступені пасьляўнівэрсытэцкай адукацыі ([[асьпірантура]]) падрыхтоўкі навуковых работнікаў вышэйшай кваліфікацыі па юрыдычных спэцыяльнасьцях; * выступленьне ва ўстаноўленым парадку ў якасьці галаўной арганізацыі па дзяржаўных праграмах навуковых дасьледаваньняў; * каардынаваньне навуковых дасьледаваньняў, якія ім праводзяцца, зь іншымі арганізацыямі, ўзаемадзеяньне з навуковымі арганізацыямі і [[Вышэйшая навучальная ўстанова|ўстановамі вышэйшай адукацыі]] ў разьвіцьці навуковых дасьледаваньняў і ў падрыхтоўцы навуковых работнікаў вышэйшай кваліфікацыі па юрыдычных спэцыяльнасьцях; * узаемадзеяньне зь дзяржаўнымі органамі, навуковымі арганізацыямі, іншымі юрыдычнымі, а таксама фізычнымі асобамі Рэспублікі Беларусь і замежных дзяржаваў, зь міжнароднымі арганізацыямі і міждзяржаўнымі ўтварэньнямі па пытаньнях, што ўваходзяць у кампэтэнцыю Цэнтру; * узаемадзеяньне з [[Найвышэйшая атэстацыйная камісія Беларусі|Найвышэйшай атэстацыйнай камісіяй Рэспублікі Беларусь]] і саветамі па абароне дысэртацыяў па юрыдычных спэцыяльнасьцях; * удзел у выкананьні міждзяржаўных навуковых праграмаў і праектаў, ажыцьцяўленьне міжнароднай супрацы па пытаньнях, што ўваходзяць у кампэтэнцыю Цэнтру; * правядзеньне мерапрыемстваў па сыстэматызацыі заканадаўства, а таксама забесьпячэньне фармаваньня і вядзеньня Збору законаў Рэспублікі Беларусь; * арганізацыя мерапрыемстваў па павышэньні кваліфікацыі работнікаў дзяржаўных органаў і іншых дзяржаўных арганізацыяў па пытаньнях нарматворчай дзейнасьці, а таксама канфэрэнцыі (сымпозіюмы, сэмінары і інш.) па актуальных навуковых праблемах у галіне права; * тлумачэньне ва ўстаноўленым парадку пытаньняў прымяненьня заканадаўства, якое рэгулюе нарматворчую дзейнасьць; * удзел у падрыхтоўцы навукова-практычных камэнтароў да кодэксаў і іншых [[Закон (права)|законаў]], у выданьні навуковых [[часопіс]]аў»<ref name="п"/>. == Мінуўшчына == 23 красавіка 1992 г. [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь]] зацьвердзіў Пастанову № 1610-XII «Аб стварэньні Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства»<ref>{{Навіна|аўтар=[[Станіслаў Шушкевіч]]|загаловак=Пастанова Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь ад 23 красавіка 1992 г. № 1610-XII «Аб стварэньні Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства»|спасылка=http://pravo.levonevsky.org/bazaby/org66/master/text1261.htm|выдавец=Прававы партал Валерыя Леванеўскага|мова=ru|дата публікацыі=28 сакавіка 2007|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref> (БІДБЗ). 5 лістапада 1992 г. Вярхоўны Савет Беларусі ўхваліў Пастановай № 1915-XII Статут і колькасьць работнікаў БІДБЗ у памеры «64 адзінак»<ref>{{Навіна|аўтар=Ст. Шушкевіч|загаловак=Пастанова Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь ад 5 лістапада 1992 г. № 1915-XII «Пытаньні Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства»|спасылка=http://pravo.kulichki.com/zak2007/bz60/dcm60607.htm|выдавец=Беларускі прававы партал «Кулічкі»|мова=ru|дата публікацыі=25 траўня 2007|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. 28 ліпеня 1997 г. А.Лукашэнка падпісаў Указ № 407 «Аб стварэньні Нацыянальнага цэнтра законапраектнай дзейнасьці пры прэзыдэнце Рэспублікі Беларусь» з 1 лістапада 1997 году. Паводле 1-га пункту Ўказа прадугледжвалася «Ажыцьцяўляць прыём на працу ў» Цэнтар «цягам 1997—1999 гадоў пры ўмове адначаснага скарачэньня штатнай колькасьці Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства (БІДБЗ) ... на колькасьць адзінак, якая ўдвая перавышае лік работнікаў» Цэнтру. Згодна з 2-м пунктам пастанаўлялася «Падпарадкаваць БІДБЗ [[Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]]», якая мела «да 1 студзеня 1998 г. ліквідаваць» яго. Паводле 4-га пункту Ўказа, Адміністрацыі прэзыдэнта даручалася «да 1 лістапада 1997 г. правесьці атэстацыю службовых асобаў і іншых супрацоўнікаў БІДБЗ і па яе выніках прыняць адпаведных асобаў (да паловы ад штату) на працу ў» Цэнтар (НЦЗД)<ref>{{Навіна|аўтар=А.Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 28 ліпеня 1997 г. № 407 «Аб стварэньні Нацыянальнага цэнтра законапраектнай дзейнасьці пры прэзыдэнце Рэспублікі Беларусь»|спасылка=http://pravo.levonevsky.org/bazaby/org459/sbor6/text5912.htm |выдавец=Прававы партал Валерыя Леванеўскага|мова=ru|дата публікацыі=28 сакавіка 2007|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. 13 сьнежня 2007 г. А.Лукашэнка падпісаў Указ № 630, паводле якога пераўтварыў НЦЗД у Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь «шляхам далучэньня да яго дзяржаўнай навуковай установы "Інстытут дзяржавы і права [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]"»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя|спасылка=http://center.gov.by/pra-tse-ntr/gistory-ya/?lang=by|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. Паводле 3-га пункту Ўказа, «колькасьць навуковых работнікаў і работнікаў, якія забясьпечваюць дзейнасьць дадзенага Цэнтра, складае 40 адзінак»<ref name="у">{{Навіна|аўтар=А.Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 13 сьнежня 2007 г. № 630 «Аб некаторых захадах па ўдасканаленьні праватворчай дзейнасьці і навуковых дасьледаваньня ў галіне права»|спасылка=http://www.pravo.by/document/?guid=3871&p0=p30700630|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь|мова=ru|дата публікацыі=31 сьнежня 2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. Паводле 4-га пункту Палажэньня аб НЦЗПД 2007 году, Цэнтар быў [[Юрыдычная асоба|юрыдычнай асобай]], падпарадкаванай [[Прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнту Рэспублікі Беларусь]]<ref name="у"/>. На 8 лістапада 2017 г. НЦЗПД Беларусі падрыхтаваў каля 1000 заканадаўчых актаў за 20 гадоў<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Анісовіч.|загаловак=Каля 1000 заканадаўчых актаў|спасылка=http://www.zviazda.by/be/news/20171107/1510070394-kalya-1000-zakanadauchyh-aktau-padryhtavau-nczpd|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=8 лістапада 2017|нумар=[http://www.zviazda.by/be/number/215-28579 215 (28579)]|старонкі=[http://www.zviazda.by/sites/default/files/8lis-2_optim.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref>. На 2018 год НЦЗПД Беларусі ўлучаў: * 4 управы — а) заканадаўства аб грамадзянскіх, фінансава-эканамічных і экалягічных адносінах; б) заканадаўства аб нацыянальнай бясьпецы і праваахоўнай дзейнасьці; в) канстытуцыйнага і міжнароднага права; г) сацыяльнага заканадаўства; * 2 аддзелы — а) арганізацыйнага і тэхнічнага забесьпячэньня, б) фінансава-эканамічны; * Інстытут прававых дасьледаваньняў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва і структурныя падразьдзяленьні|спасылка=http://center.gov.by/pra-tse-ntr/kirau-nitstva-i-strukturny-ya-padrazdzya/?lang=by|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. 14 сакавіка 2024 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 96 «Аб Нацыянальным цэнтры заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь» (НЦЗПІ Беларусі), у які да 1 ліпеня пераўтварылі НЦЗПД шляхам далучэньня да яго [[Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі|Нацыянальнага цэнтру прававой інфармацыі]] (НЦЗПІ), які месьціўся ў тым самым будынку па вуліцы Берсана<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Беларусі зьявіцца Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/u-belarusi-zjavitstsa-natsyjanalny-tsentr-zakanadaustva-i-pravavoj-infarmatsyi-129076-2024/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=14 сакавіка 2024|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. === Кіраўнікі === # {{Артыкул у іншым разьдзеле|Антон Матусевіч||be|Антон Уладзіміравіч Матусевіч}} (1994—1997) # [[Ігар Андрэеў]] (1 кастрычніка 1997 — 1 лютага 2005) # [[Валеры Міцкевіч]] (11 сакавіка 2005 — 4 чэрвеня 2009)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Міцкевіч Валеры Вацлававіч|спасылка=http://m.blr.belta.by/personi/view/mitskevich-valeryj-1132/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref> # [[Вадзім Іпатаў]]<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Дрыла.|загаловак=Захаваць і папулярызаваць|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=98761|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=19 чэрвеня 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-06-19 116 (27231)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/98780/19cher-5.indd.pdf 5]|issn=1990-763x}}</ref> (13 кастрычніка 2009 — 1 ліпеня 2024) # [[Андрэй Мацельскі]] (ад 1 ліпеня 2024 г.) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Навіны|спасылка=https://center.gov.by/be/news/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}} ** [https://center.gov.by/be/contacts/ Кантакты] * [https://web.archive.org/web/20180110054047/http://center.gov.by/blr/index.html Старая бачына] * {{Навіна|аўтар=|загаловак=У Беларусі створаны Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў|спасылка=http://by.belapan.by/archive/2007/12/17/203450_203474|выдавец=[[БелаПАН]]|дата публікацыі=17 сьнежня 2007|дата доступу=22 студзеня 2018}} {{Накід:Беларусь}} [[Катэгорыя:Установы, міністэрствы і ведамствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Органы выканаўчай улады Беларусі]] [[Катэгорыя:Дзяржаўныя арганізацыі Беларусі]] [[Катэгорыя:Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Маскоўскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1992 годзе]] rc8sj2iu6kqrtgy5w1oxasdh0sb7vt0 2621057 2621056 2025-06-21T10:58:55Z W 11741 W перанёс старонку [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў]] у [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]]: Памылка ў назове: +Новая назва паводле крыніцы: У Беларусі зьявіцца Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі // [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]], 14 сакавіка 2024 г. https://blr.belta.by/president/view/u-belarusi-zjavitstsa-natsyjanalny-tsentr-zakanadaustva-i-pravavoj-infarmatsyi-129076-2024/ 2621056 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|48|паўночнае|27|32|47|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Арганізацыя |назва = Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі |выява = |подпіс выявы = |мапа = |подпіс мапы = |абрэвіятура = НЦЗПІ |дэвіз = |папярэднік = |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|23|4|1992|1}} |тып = заканатворчая |юрыдычны статус = дзяржаўная ўстанова |мэта = падрыхтоўка законапраектаў |штабкватэра = [[Маскоўскі раён (Менск)|Маскоўскі раён]], [[Вуліца Берсана (Менск)|вул. Берсана]], д. 1а |месцазнаходжаньне = [[Менск]] |каардынаты = {{Каардынаты|53|53|48|паўночнае|27|32|48|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Беларусь]] |сяброўства = |афіцыйныя мовы = беларуская, расейская |пасада кіраўніка = Дырэктар |імя кіраўніка = [[Андрэй Мацельскі]] |пасада кіраўніка 2 = 1-я намесьніца |імя кіраўніка 2 = [[Галіна Падразёнак]] |пасада кіраўніка 3 = Намесьнікі |імя кіраўніка 3 = [[Вячаслаў Абрамаў]], [[Валер Гайдучонак]], [[Ірына Чупракова]] |пасада кіраўніка 4 = Кіраўніца Інстытуту прававых дасьледаваньняў |імя кіраўніка 4 = [[Алена Сямашка]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Намесьнік дырэктара – кіраўнік Інстытуту прававых дасьледаваньняў|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/kiraunitstva/namesnik-dyrektara-5/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref> |асноўныя асобы = |кіроўны орган = [[Адміністрацыя прэзыдэнта Беларусі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Найменьне і месца знаходжаньня кіраўнічага органа|спасылка=https://center.gov.by/be/citizens-appeals/naimenovanie-i-mestonakhozhdenie-vyshestoyashchego-organa/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref> |матчыная кампанія = [[прэзыдэнт Беларусі]] |зьвязаныя кампаніі = Інстытут прававых дасьледаваньняў |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = 40 (2018 г.) |колькасьць валянтэраў = |сайт = [https://center.gov.by/be/ center.gov.by/be] |заўвагі = |колішняя назва = Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі (да 1 ліпеня 2024 г.), Нацыянальны цэнтар законапраектнай дзейнасьці (да 13 сьнежня 2007 г.), Беларускі інстытут дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства (да 1 лістапада 1997 г.) }} '''Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Беларусі''' — дзяржаўная ўстанова Беларусі ў галіне падрыхтоўкі законапраектаў, заснаваная ў красавіку 1992 году ў якасьці Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства. Паводле 4-га пункту Палажэньня аб НЦЗПІ 2024 году, «Цэнтар ёсьць [[Юрыдычная асоба|юрыдычнай асобай]], падпарадкаванай [[Прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнту Рэспублікі Беларусь]]». Згодна зь 5-м пунктам «агульнае кіраваньне Цэнтрам ажыцьцяўляе [[Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]]». У 3-м пункце прадугледжвалася, што арганізацыя дзейнасьці Цэнтру ажыцьцяўляецца ў адпаведнасьці з гадавымі плянамі, якія зацьвярджаюцца кіраўніком Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі, а таксама даручэньнямі прэзыдэнта Беларусі, кіраўніка Адміністрацыі прэзыдэнта і ягонага намесьніка, які вядзе дзейнасьць Цэнтру, як і начальніка галоўнай дзяржаўна-прававой управы Адміністрацыі прэзыдэнта<ref name="а">{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 14 сакавіка 2024 г. № 96 «Аб Нацыянальным цэнтры заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь»|спасылка=https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=P32400096|выдавец=Нацыянальны прававы партал Беларусі|мова=ru|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. == Будова == На 2025 год Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Беларусі ўлучаў: * 4 галоўныя ўправы — 1) заканадаўства аб [[Нацыянальная бясьпека|нацыянальнай бясьпецы]], праваахоўнай і [[суд]]овай дзейнасьці, 2) [[Канстытуцыя Беларусі|канстытуцыйнага]] і [[Міжнароднае права|міжнароднага права]],3) [[заканадаўства]] аб грамадзянскіх, фінансава-эканамічных і [[Экалёгія|экалягічных]] дачыненьнях, 4) арганізацыі і кантролю<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Галоўная ўправа заканадаўства аб грамадзянскіх, фінансава-эканамічных і экалягічных адносінах|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/galounyya-uprauenni/galo-nae-pra-lenne-zakanada-stva-ab-gramadzyanskikh-finansava-ekanamichnykh-i-ekalagichnykh-adnosina/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 управаў — 1) сацыяльнага заканадаўства, 2) эталённага [[База зьвестак|банку дадзеных]] прававой інфармацыі, 3) рэдакцыйна-[[Выдавецтва|выдавецкіх]] працаў, 4) тэматычных і лякальных банкаў дадзеных, 5) распаўсюджаньня [[права]]вой інфармацыі, 6) інфармацыйнай палітыкі і [[інтэрнэт]]-рэсурсаў, 7) лічбавізацыі нарматворчай дзейнасьці, 8) абавязковай юрыдычнай экспэртызы тэхнічных [[Нарматыўны прававы акт|нарматыўных прававых актаў]] (ТНПА), 9) [[Апраграмаваньне|праграмнага забесьпячэньня]], 10) фінансава-эканамічную, 11) прававой і кадравай працы, 2) інфармацыйна-прававога і [[Мовазнаўства|лінгвістычнага]] забесьпячэньня дзейнасьці Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Управа інфармацыйнай палітыкі і інтэрнэт-рэсурсаў|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/upraulennya/uprauenne-infarmatsyynay-palityki-i-internet-resursau/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>; * 7 рэгіянальных цэнтраў прававой інфармацыі (РЦПІ) ў кожным з 6 абласных цэнтраў, а таксама па Менску<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рэгіянальны цэнтар прававой інфармацыі Магілёўскай вобласьці|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/regiyanalnyya-tsentry-pravavoy-infarmatsyi/regiyanalny-tsentr-pravavoy-infarmatsyi-magilye-skay-voblastsi/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>; * Інстытут прававых [[Дасьледаваньне|дасьледаваньняў]] і аддзяленьне [[Інфармацыйная бясьпека|інфармацыйнай бясьпекі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Інстытут прававых дасьледаваньняў|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/instytut-pravavykh-dasledavannya2/instytut-pravavykh-dasledavannya3/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. == Паўнамоцтвы == Паводле 7-га пункту Палажэньня аб НЦЗПД 2007 году, Цэнтар меў паўнамоцтвы: * «запытваць і атрымліваць ва ўстаноўленым [[заканадаўства]]м парадку ад дзяржаўных органаў, іншых арганізацыяў і [[Фізычная асоба|фізычных асобаў]] дакумэнты, неабходныя для ажыцьцяўленьня сваёй дзейнасьці; * выкарыстоўваць дзяржаўныя (у тым ліку ўрадавыя) сродкі [[Сувязь (тэхніка)|сувязі]] і камунікацыі; * заключаць у межах сваёй кампэтэнцыі дамовы зь дзяржаўнымі органамі, іншымі арганізацыямі і фізычнымі асобамі, а таксама з органамі і арганізацыямі замежных дзяржаваў, міжнароднымі арганізацыямі і міждзяржаўнымі ўтварэньнямі; * фармаваць пры Цэнтры аналітычныя і іншыя групы для правядзеньня навуковых [[Дасьледаваньне|дасьледаваньняў]] у галіне [[права]] і рэалізацыі іншых паўнамоцтваў»<ref name="п">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прававы статус|спасылка=http://center.gov.by/pravavy-status/?lang=by|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. == Задачы == Асноўнымі задачамі Нацыянальнага цэнтру заканадаўства і прававой інфармацыі Беларусі былі павышэньне ўзроўню праектаў прававых актаў, удасканаленьне дзяржаўнай прававой інфармацыі, а таксама ўзмацненьне ролі [[правазнаўства]] ў забесьпячэньні грамадзка-гаспадарчага і грамадзка-палітычнага разьвіцьця Беларусі. Згодна з 6-м пунктам Палажэньня аб НЦЗПІ 2024 году, прызначэньнем Цэнтру былі: # падрыхтоўка законапраектаў, мэтадычнае кіраваньне нарматворчай дзейнасьцю і прававая ацэнка заканадаўства і яго праектаў; # афіцыйнае абнародаваньне заканадаўства і распаўсюд прававых зьвестак; # правазнаўчыя дасьледаваньні і падрыхтоўка навукоўцаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прававы статус|спасылка=https://center.gov.by/be/about/pravavy-status/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. Паводле 6-га пункту Палажэньня аб НЦЗПД 2007 году, задачамі Цэнтру былі: * «распрацоўка штогадовых плянаў падрыхтоўкі законапраектаў, канцэпцыі праектаў законаў, унясеньне іх ва ўстаноўленым парадку на зацьвярджэньне (адабрэньне, узгадненьне) прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь, ажыцьцяўленьне кантролю за рэалізацыяй плянаў падрыхтоўкі законапраектаў; * ажыцьцяўленьне арганізацыйна-мэтадалягічнага забесьпячэньня падрыхтоўкі праектаў заканадаўчых актаў, а таксама распрацоўка, абагульненьне і ўкараненьне перадавых [[тэхналёгія]]ў падрыхтоўкі праектаў прававых актаў; * непасрэдная распрацоўка праектаў законаў, за выключэньнем праектаў, падрыхтоўка якіх ускладзена на іншыя дзяржаўныя органы (арганізацыі); * непасрэдная распрацоўка праектаў [[Нарматыўны прававы акт|нарматыўных прававых актаў]] прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь і [[Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]], міжнародных дамоваў Рэспублікі Беларусь і іншых міжнародна-прававых актаў, падрыхтоўка якіх ускладзена на Цэнтар; * падрыхтоўка праектаў прававых актаў, міжнародных дамоваў Рэспублікі Беларусь і іншых міжнародна-прававых актаў на аснове заключаных дамоваў; * правядзеньне абавязковай юрыдычнай экспэртызы праектаў законаў, якія ўносяцца ў [[Палата прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь|Палату прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь]], зьмяненьняў і дапаўненьняў, унесеных у законапраекты ў Палаце прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь; * распрацоўка прыярытэтных напрамкаў навукова-прававых дасьледаваньняў, а таксама самастойнае правядзеньне ў парадку, устаноўленым заканадаўствам, навуковых дасьледаваньняў і распрацовак у галіне права, улучна з фундамэнтальнымі і дастасоўнымі дасьледаваньнямі, [[экспэрымэнт]]альнымі работамі, накіраванымі на павелічэньне аб’ёму [[Веды|ведаў]] у галіне права і павышэньне эфэктыўнасьці выкарыстаньня гэтых ведаў, у тым ліку з мэтай забесьпячэньня нарматворчай дзейнасьці; * правядзеньне аналітычных і навуковых дасьледаваньняў стану, тэндэнцыяў разьвіцьця і практыкі прымяненьня заканадаўства, выпрацоўка прапановаў аб напрамках яго ўдасканаленьня ў адпаведнасьці з зацьверджанымі плянамі, на даручэньне прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ці Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь або на аснове заключаных дамоваў; * садзейнічае разьвіцьцю [[Юрыспрудэнцыя|юрыдычнай навукі]], унясеньне адпаведным арганізацыям прапановы па тэматыцы дасьледаваньняў у галіне права; * распрацоўка рэкамэндацыяў па выкарыстаньні вынікаў навуковых дасьледаваньняў і спрыяньне іх практычнаму ўкараненьню; * правядзеньне параўнальна-прававыях дасьледаваньняў заканадаўства Рэспублікі Беларусь і замежных дзяржаваў у адпаведнасьці з зацьверджанымі плянамі, на даручэньне прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ці Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь або на аснове заключаных дамоваў; * ажыцьцяўленьне на 1-й ступені пасьляўнівэрсытэцкай адукацыі ([[асьпірантура]]) падрыхтоўкі навуковых работнікаў вышэйшай кваліфікацыі па юрыдычных спэцыяльнасьцях; * выступленьне ва ўстаноўленым парадку ў якасьці галаўной арганізацыі па дзяржаўных праграмах навуковых дасьледаваньняў; * каардынаваньне навуковых дасьледаваньняў, якія ім праводзяцца, зь іншымі арганізацыямі, ўзаемадзеяньне з навуковымі арганізацыямі і [[Вышэйшая навучальная ўстанова|ўстановамі вышэйшай адукацыі]] ў разьвіцьці навуковых дасьледаваньняў і ў падрыхтоўцы навуковых работнікаў вышэйшай кваліфікацыі па юрыдычных спэцыяльнасьцях; * узаемадзеяньне зь дзяржаўнымі органамі, навуковымі арганізацыямі, іншымі юрыдычнымі, а таксама фізычнымі асобамі Рэспублікі Беларусь і замежных дзяржаваў, зь міжнароднымі арганізацыямі і міждзяржаўнымі ўтварэньнямі па пытаньнях, што ўваходзяць у кампэтэнцыю Цэнтру; * узаемадзеяньне з [[Найвышэйшая атэстацыйная камісія Беларусі|Найвышэйшай атэстацыйнай камісіяй Рэспублікі Беларусь]] і саветамі па абароне дысэртацыяў па юрыдычных спэцыяльнасьцях; * удзел у выкананьні міждзяржаўных навуковых праграмаў і праектаў, ажыцьцяўленьне міжнароднай супрацы па пытаньнях, што ўваходзяць у кампэтэнцыю Цэнтру; * правядзеньне мерапрыемстваў па сыстэматызацыі заканадаўства, а таксама забесьпячэньне фармаваньня і вядзеньня Збору законаў Рэспублікі Беларусь; * арганізацыя мерапрыемстваў па павышэньні кваліфікацыі работнікаў дзяржаўных органаў і іншых дзяржаўных арганізацыяў па пытаньнях нарматворчай дзейнасьці, а таксама канфэрэнцыі (сымпозіюмы, сэмінары і інш.) па актуальных навуковых праблемах у галіне права; * тлумачэньне ва ўстаноўленым парадку пытаньняў прымяненьня заканадаўства, якое рэгулюе нарматворчую дзейнасьць; * удзел у падрыхтоўцы навукова-практычных камэнтароў да кодэксаў і іншых [[Закон (права)|законаў]], у выданьні навуковых [[часопіс]]аў»<ref name="п"/>. == Мінуўшчына == 23 красавіка 1992 г. [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь]] зацьвердзіў Пастанову № 1610-XII «Аб стварэньні Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства»<ref>{{Навіна|аўтар=[[Станіслаў Шушкевіч]]|загаловак=Пастанова Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь ад 23 красавіка 1992 г. № 1610-XII «Аб стварэньні Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства»|спасылка=http://pravo.levonevsky.org/bazaby/org66/master/text1261.htm|выдавец=Прававы партал Валерыя Леванеўскага|мова=ru|дата публікацыі=28 сакавіка 2007|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref> (БІДБЗ). 5 лістапада 1992 г. Вярхоўны Савет Беларусі ўхваліў Пастановай № 1915-XII Статут і колькасьць работнікаў БІДБЗ у памеры «64 адзінак»<ref>{{Навіна|аўтар=Ст. Шушкевіч|загаловак=Пастанова Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь ад 5 лістапада 1992 г. № 1915-XII «Пытаньні Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства»|спасылка=http://pravo.kulichki.com/zak2007/bz60/dcm60607.htm|выдавец=Беларускі прававы партал «Кулічкі»|мова=ru|дата публікацыі=25 траўня 2007|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. 28 ліпеня 1997 г. А.Лукашэнка падпісаў Указ № 407 «Аб стварэньні Нацыянальнага цэнтра законапраектнай дзейнасьці пры прэзыдэнце Рэспублікі Беларусь» з 1 лістапада 1997 году. Паводле 1-га пункту Ўказа прадугледжвалася «Ажыцьцяўляць прыём на працу ў» Цэнтар «цягам 1997—1999 гадоў пры ўмове адначаснага скарачэньня штатнай колькасьці Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства (БІДБЗ) ... на колькасьць адзінак, якая ўдвая перавышае лік работнікаў» Цэнтру. Згодна з 2-м пунктам пастанаўлялася «Падпарадкаваць БІДБЗ [[Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]]», якая мела «да 1 студзеня 1998 г. ліквідаваць» яго. Паводле 4-га пункту Ўказа, Адміністрацыі прэзыдэнта даручалася «да 1 лістапада 1997 г. правесьці атэстацыю службовых асобаў і іншых супрацоўнікаў БІДБЗ і па яе выніках прыняць адпаведных асобаў (да паловы ад штату) на працу ў» Цэнтар (НЦЗД)<ref>{{Навіна|аўтар=А.Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 28 ліпеня 1997 г. № 407 «Аб стварэньні Нацыянальнага цэнтра законапраектнай дзейнасьці пры прэзыдэнце Рэспублікі Беларусь»|спасылка=http://pravo.levonevsky.org/bazaby/org459/sbor6/text5912.htm |выдавец=Прававы партал Валерыя Леванеўскага|мова=ru|дата публікацыі=28 сакавіка 2007|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. 13 сьнежня 2007 г. А.Лукашэнка падпісаў Указ № 630, паводле якога пераўтварыў НЦЗД у Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь «шляхам далучэньня да яго дзяржаўнай навуковай установы "Інстытут дзяржавы і права [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]"»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя|спасылка=http://center.gov.by/pra-tse-ntr/gistory-ya/?lang=by|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. Паводле 3-га пункту Ўказа, «колькасьць навуковых работнікаў і работнікаў, якія забясьпечваюць дзейнасьць дадзенага Цэнтра, складае 40 адзінак»<ref name="у">{{Навіна|аўтар=А.Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 13 сьнежня 2007 г. № 630 «Аб некаторых захадах па ўдасканаленьні праватворчай дзейнасьці і навуковых дасьледаваньня ў галіне права»|спасылка=http://www.pravo.by/document/?guid=3871&p0=p30700630|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь|мова=ru|дата публікацыі=31 сьнежня 2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. Паводле 4-га пункту Палажэньня аб НЦЗПД 2007 году, Цэнтар быў [[Юрыдычная асоба|юрыдычнай асобай]], падпарадкаванай [[Прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнту Рэспублікі Беларусь]]<ref name="у"/>. На 8 лістапада 2017 г. НЦЗПД Беларусі падрыхтаваў каля 1000 заканадаўчых актаў за 20 гадоў<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Анісовіч.|загаловак=Каля 1000 заканадаўчых актаў|спасылка=http://www.zviazda.by/be/news/20171107/1510070394-kalya-1000-zakanadauchyh-aktau-padryhtavau-nczpd|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=8 лістапада 2017|нумар=[http://www.zviazda.by/be/number/215-28579 215 (28579)]|старонкі=[http://www.zviazda.by/sites/default/files/8lis-2_optim.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref>. На 2018 год НЦЗПД Беларусі ўлучаў: * 4 управы — а) заканадаўства аб грамадзянскіх, фінансава-эканамічных і экалягічных адносінах; б) заканадаўства аб нацыянальнай бясьпецы і праваахоўнай дзейнасьці; в) канстытуцыйнага і міжнароднага права; г) сацыяльнага заканадаўства; * 2 аддзелы — а) арганізацыйнага і тэхнічнага забесьпячэньня, б) фінансава-эканамічны; * Інстытут прававых дасьледаваньняў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва і структурныя падразьдзяленьні|спасылка=http://center.gov.by/pra-tse-ntr/kirau-nitstva-i-strukturny-ya-padrazdzya/?lang=by|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. 14 сакавіка 2024 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 96 «Аб Нацыянальным цэнтры заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь» (НЦЗПІ Беларусі), у які да 1 ліпеня пераўтварылі НЦЗПД шляхам далучэньня да яго [[Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі|Нацыянальнага цэнтру прававой інфармацыі]] (НЦЗПІ), які месьціўся ў тым самым будынку па вуліцы Берсана<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Беларусі зьявіцца Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/u-belarusi-zjavitstsa-natsyjanalny-tsentr-zakanadaustva-i-pravavoj-infarmatsyi-129076-2024/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=14 сакавіка 2024|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. === Кіраўнікі === # {{Артыкул у іншым разьдзеле|Антон Матусевіч||be|Антон Уладзіміравіч Матусевіч}} (1994—1997) # [[Ігар Андрэеў]] (1 кастрычніка 1997 — 1 лютага 2005) # [[Валеры Міцкевіч]] (11 сакавіка 2005 — 4 чэрвеня 2009)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Міцкевіч Валеры Вацлававіч|спасылка=http://m.blr.belta.by/personi/view/mitskevich-valeryj-1132/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref> # [[Вадзім Іпатаў]]<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Дрыла.|загаловак=Захаваць і папулярызаваць|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=98761|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=19 чэрвеня 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-06-19 116 (27231)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/98780/19cher-5.indd.pdf 5]|issn=1990-763x}}</ref> (13 кастрычніка 2009 — 1 ліпеня 2024) # [[Андрэй Мацельскі]] (ад 1 ліпеня 2024 г.) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Навіны|спасылка=https://center.gov.by/be/news/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}} ** [https://center.gov.by/be/contacts/ Кантакты] * [https://web.archive.org/web/20180110054047/http://center.gov.by/blr/index.html Старая бачына] * {{Навіна|аўтар=|загаловак=У Беларусі створаны Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў|спасылка=http://by.belapan.by/archive/2007/12/17/203450_203474|выдавец=[[БелаПАН]]|дата публікацыі=17 сьнежня 2007|дата доступу=22 студзеня 2018}} {{Накід:Беларусь}} [[Катэгорыя:Установы, міністэрствы і ведамствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Органы выканаўчай улады Беларусі]] [[Катэгорыя:Дзяржаўныя арганізацыі Беларусі]] [[Катэгорыя:Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Маскоўскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1992 годзе]] rc8sj2iu6kqrtgy5w1oxasdh0sb7vt0 0 207227 2620973 2046735 2025-06-20T17:09:00Z W 11741 /* Насельніцтва */ +[[Даніла Райцаў]] [[Вікіпэдыя:Праект:Злучнасьць]] 2620973 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Міхалкова |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Міхалкова |Трансьлітараваная назва = Michalkova |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Віцебская вобласьць|Віцебская]] |Раён = [[Віцебскі раён|Віцебскі]] |Сельсавет = [[Курынскі сельсавет|Курынскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 104 |Год падліку колькасьці = 2010 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 55 |Шырата хвілінаў = 22 |Шырата сэкундаў = 20 |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 22 |Даўгата сэкундаў = 20 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Міхалко́ва'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласьць}} С. 170</ref> — вёска ў [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Курынскі сельсавет|Курынскага сельсавету]]. == Насельніцтва == * 2010 год — 104 чалавекі * 1999 год — 185 чалавек == Ураджэнцы == * [[Даніла Райцаў]] (1914—1996) — арганізатар беларускага савецкага партызанскага руху ў Віцебскай вобласьці == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Курынскі сельсавет}} {{Віцебскі раён}} [[Катэгорыя:Курынскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Віцебскага раёну]] ht6d79wrsko394crl019rp0bgjcnxmb 0 212590 2621030 2341407 2025-06-21T07:26:04Z Dymitr 10914 /* Вонкавыя спасылкі */ [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2621030 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст |імя = Маўрысіё Пачэтына |выява = Mauricio Pochettino 2016 (cropped).jpg |імя(арыгінал) = Mauricio Pochettino, 2016 |дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|2|3|1972|1}} |горад = [[Мэрфі]] |краіна = [[Аргентына]] |рост = 182 см |вага = |пазыцыя = [[абаронца (футбол)|абаронца]] |клюб = |гады = 1989—1994<br />1994—2001<br />2001—2003<br />2003—2004<br />2004<br />2004—2006 |клюбы = [[Ньюэлз Олд Бойз Расарыё|Ньюэлз Олд Бойз]]<br />[[Эспанёл Барсэлёна]]<br />[[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж|Пары Сэн-Жэрмэн]]<br />[[Бардо (футбольны клюб)|Бардо]]<br />→ [[Эспанёл Барсэлёна]] (арэнда)<br />[[Эспанёл Барсэлёна]] |гульні(галы) = 153 (8)<br />216 (11)<br />70 (4)<br />11 (1)<br />21 (1)<br />38 (1) |нац гады = 1999—2002 |нац зборная = [[Зборная Аргентыны па футболе|Аргентына]] |нац гульні(галы) = 20 (2) |трэнэрскія гады = 2009—2012<br />2013—2014<br />2014—2019<br />2021—2022 |трэнэрскія клюбы = [[Эспанёл Барсэлёна]]<br />[[Саўтгэмптан (футбольны клюб)|Саўтгэмптан]]<br />[[Тотэнгэм Готспур]]<br />[[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж|Пары Сэн-Жэрмэн]] }} '''Маўры́сіё Пачэтына''' ({{мова-es|Mauricio Pochettino}}; нарадзіўся 2 сакавіка 1972 году) — аргентынскі футбаліст і футбольны трэнэр, абаронца. У 1999—2002 гадах гуляў за [[Зборная Аргентыны па футболе|нацыянальную зборную Аргентыны]]. == Дасягненьні == * [[Чэмпіянат Аргентыны па футболе|Чэмпіён Аргентыны]]: 1991, 1992 (кляўсура) * Уладальнік [[Кубак Гішпаніі па футболе|Кубка Гішпаніі]]: 2000, 2006 == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} {{ЗША на ЗК КОНКАКАФ-2025}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Пачэтына, Маўрысіё}} [[Катэгорыя:Аргентынскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Аргентынскія футбольныя трэнэры]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Аргентыны]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Ньюэлз Олд Бойз» Расарыё]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Эспанёл» Барсэлёна]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Пары Сэн-Жэрмэн» Парыж]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Бардо»]] jrabfmzhj4ba26knqdhcx9ot1qpsbtj 3 221746 2621002 2615066 2025-06-20T21:34:21Z Malarz pl 513 Malarz pl перанёс старонку [[Гутаркі ўдзельніка:Alokimer]] у [[Гутаркі ўдзельніка:Renamed user 2b0b748e55904714594b99ac70049d56]] без пакінутага перанакіраваньня: Аўтаматычны перанос старонкі пры перайменаваньні ўдзельніка з «[[Special:CentralAuth/Alokimer|Alokimer]]» у «[[Special:CentralAuth/Renamed user 2b0b748e55904714594b99ac70049d56|Renamed user 2b0b748e55904714594b99ac70049d56]]» 2615066 wikitext text/x-wiki {{Вітаем}} ==Віківясна-2020== {| width="800" align="center" style="text-align:center; border:3px solid Yellow;-moz-border-radius:7px;-webkit-border-radius:5px; background:{{Градыент|top|#ffea78, YellowGreen, #ffea78}}; color:DarkBlue;" |- |[[Файл:Logo original-t.png|140пкс|link=Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2020]] | <div style="font-size:16pt; text-align: center;"><big style="color: DarkBlue;">'''Запрашэньне да ўдзелу ў «[[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2020|Віківясьне-2020]]»'''</big> <div style="font-size:13pt;"> {{gender:{{BASEPAGENAME}}|Паважаны вікіпэдыст!|Паважаная вікіпэдыстка!}} Ад імя ўдзельніцаў і ўдзельнікаў '''міжнароднага конкурсу</br>«[[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2020|Віківясна Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы]]»'''</br>маем гонар запрасіць Вас да супрацы.</br>Калі маеце жаданьне, запішыцеся, калі ласка, у [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2020/Удзельнікі|сьпіс удзельніцаў і ўдзельнікаў]]. |} --[[Удзельнік:W]] 10:18, 2 сакавіка 2020 (UTC+3) ==[[Вікіпэдыя:Вікісустрэчы#15 студзеня, Менск]]== Вітаю! Як маецеся? Запрашаю пазначаць свой удзел у [https://mbasic.facebook.com/events/685310415515795 Вікісустрэчы 15 студзеня], прысьвечанай юбілею «Вікіпэдыі 20»! Будзе сьвяточны торт і сяброўскі пачастунак. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 18:16, 21 лістапада 2020 (UTC+3) ==[[Мясцовыя выбары ў Беларусі 2014 году]]== Вітаю! Як маецеся? Буду ўдзячны за падтрымку вылучэньня артыкула ў добрыя на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Мясцовыя выбары ў Беларусі 2014 году]]. Дапрацоўка і заўвагі вітаюцца. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 11:07, 20 сьнежня 2021 (UTC+3) == [[Дзьмітры Піневіч]] == Вітаю! Як маецеся? Буду ўдзячны за падтрымку вылучэньня артыкула ў добрыя на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Дзьмітры Піневіч]]. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 10:47, 8 сакавіка 2022 (UTC+3) == [[Саюзная рашучасьць-2022]] == Вітаю! Як маецеся? Буду ўдзячны за падтрымку вылучэньня артыкула ў добрыя на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Саюзная рашучасьць-2022]]. Дапаўненьне артыкула і адпаведная прапанова таксама вітаюцца. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 17:37, 24 сакавіка 2022 (UTC+3) == [[Беларуская гандлёва-прамысловая палата]] == Вітаю! Як маецеся? Буду ўдзячны за падтрымку вылучэньня ў добрыя артыкула на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Беларуская гандлёва-прамысловая палата]]. Яго дапрацоўка і адпаведная прапанова вітаюцца. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 10:08, 17 ліпеня 2022 (UTC+3) == [[Заказьнікі Беларусі]] == Вітаю! Як маецеся? Буду ўдзячны за падтрымку вылучэньня ў абраныя сьпісы на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў абраныя сьпісы/Заказьнікі Беларусі]]. Дапрацоўка артыкула-сьпіса і адпаведная прапанова таксама вітаюцца. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 13:30, 5 верасьня 2022 (UTC+3) == [[Юры Селівёрстаў]] == Вітаю! Як маецеся? Буду ўдзячны за падтрымку вылучэньня ў добрыя артыкулы на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Юры Селівёрстаў]]. Дапрацоўка артыкула і адпаведная прапанова таксама вітаюцца. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 19:37, 21 верасьня 2022 (UTC+3) == [[Інстытут мікрабіялёгіі]] == Вітаю! Як жыцьцё? Буду ўдзячны за падтрымку артыкула, які вылучыў у добрыя, на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Інстытут мікрабіялёгіі]]. Яго дапаўненьне і адпаведная прапанова вітаюцца. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 9:50, 7 лістапада 2022 (UTC+3) == [[Азіяцкі банк разьвіцьця]] == Вітаю! Як маецеся? Буду ўдзячны за падтрымку вылучэньня артыкула ў добрыя на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Азіяцкі банк разьвіцьця]]. Яго дапрацоўка і адпаведная прапанова вітаюцца. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 10:42, 7 сьнежня 2022 (UTC+3) == [[Паўднёваазіяцкае аб’яднаньне рэгіянальнай супрацы]] == Вітаю! Як маецеся? Буду ўдзячны за падтрымку артыкула на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Паўднёваазіяцкае аб’яднаньне рэгіянальнай супрацы]]. Яго дапаўненьне і адпаведная прапанова вітаюцца. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 12:21, 29 сьнежня 2022 (UTC+3) == Удзел у Вікісустрэчы ЦУЭ == Вітаю! Як маецеся? Зьбіраюся на Cустрэчу [[:m:Wikimedia Central and Eastern Europe/be-tarask|Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы]] ад [[:m:Wikimedia Community User Group Belarus/be-tarask|Вікісуполкі Беларусі]], якая пройдзе [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2023|15—17 верасьня]] ў Грузіі. Буду ўдзячны за падтрымку на [[Вікіпэдыя:Форум#Вікісустрэча Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы]]. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 9:40, 19 красавіка 2023 (UTC+3) == [[Руслан Пархамовіч]] == Вітаю! Як маецеся? Буду ўдзячны за падтрымку вылучэньня артыкула ў добрыя на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Руслан Пархамовіч]]. Дапаўненьне артыкула і адпаведная прапанова таксама вітаюцца. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 13:53, 3 ліпеня 2023 (UTC+3) == [[Вікіпэдыя:Праект:Тэматычны тыдзень/Месяц істотных артыкулаў|Месяц істотных артыкулаў]] == Вітаю! Як маецеся? Запрашаю да ўдзелу ў дапаўненьні і стварэньні артыкулаў у рамках «Месяца істотных артыкулаў», які пачнецца 12 жніўня да 19-годзьдзя Беларускай Вікіпэдыі. Артыкулы для будучага напісаньня магчыма загадзя абраць у [[Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы/Пашыраная вэрсія]]. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 12:16, 16 ліпеня 2023 (UTC+3) == [[Захад-2021]] == Вітаю! Як маецеся? Буду ўдзячны за падтрымку вылучэньня артыкула ў добрыя на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Захад-2021]]. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 9:40, 13 жніўня 2023 (UTC+3) == [[Банк міжнародных разьлікаў]] == Вітаю! Як маецеся? Буду ўдзячны за падтрымку артыкула на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Банк міжнародных разьлікаў]]. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 10:41, 3 верасьня 2023 (UTC+3) == [[Эўрапейскі банк рэканструкцыі і разьвіцьця]] == Вітаю! Як маецеся? Вялікі дзякуй за вашую даўнейшую падтрымку. Буду ўдзячны і за падтрымку вылучэньня артыкула на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Эўрапейскі банк рэканструкцыі і разьвіцьця]]. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 19:42, 28 верасьня 2023 (UTC+3) == [[Вікіпэдыя:Галасаваньні/Правіла абраньня адмінаў]] == Вітаю! Як маецеся? Стварыў старонку галасаваньня наконт прапановы правіла пра 3-гадовы тэрмін абраньня адмінаў. Буду ўдзячны за падтрымку. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 19:01, 7 кастрычніка 2023 (UTC+3) == [[ВП:СТРАЗ]] == Азнаёмцеся з вышэйпамянёным правілам [[ВП:СТРАЗ]]. Крыніцы трэба разьмяшчаць у разьдзеле «Крыніцы», а не «Заўвагі», а вонкавыя спасылкі — у разьдзеле «Вонкавыя спасылкі», а ня «зьнешнія». [[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 11:41, 20 кастрычніка 2023 (+03) : Ствараючы артыкулы, не забывайцеся дадаваць на іх [[ВП:Інтэрвікі|інтэрвікі]] ў [[ВП:ВікіЗьвесткі|ВікіЗьвестках]]. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 11:32, 9 верасьня 2024 (+03) == [[Рэспубліканскі фэстываль нацыянальных культураў]] == Вітаю! Як маецеся? Буду ўдзячны за падтрымку артыкула, які вылучыў у добрыя на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Рэспубліканскі фэстываль нацыянальных культураў]]. Таксама вітаюцца яго дапаўненьне і адпаведная прапанова. З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 15:40, 29 лютага 2024 (UTC+3) == [[Казатампрам]] == Вітаю! Як жыцьцё? Буду ўдзячны за падтрымку артыкула, які вылучыў у добрыя на старонцы [[Вікіпэдыя:Кандыдаты ў добрыя артыкулы/Казатампрам]]. З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 12:37, 12 траўня 2025 (UTC+3) f1vbmk1eg65tl4gmf37bygbb2nc1yn7 2 222686 2621001 2612772 2025-06-20T21:34:21Z Malarz pl 513 Malarz pl перанёс старонку [[Удзельнік:Alokimer]] у [[Удзельнік:Renamed user 2b0b748e55904714594b99ac70049d56]] без пакінутага перанакіраваньня: Аўтаматычны перанос старонкі пры перайменаваньні ўдзельніка з «[[Special:CentralAuth/Alokimer|Alokimer]]» у «[[Special:CentralAuth/Renamed user 2b0b748e55904714594b99ac70049d56|Renamed user 2b0b748e55904714594b99ac70049d56]]» 2612772 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 240577 2621051 2612528 2025-06-21T09:38:58Z ČarnaruskiVoin 76002 2621051 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка | Назва = Шаптыцкі раён | Арыгінальная назва = Шептицький район | Герб = Coat of Arms of Sheptyts'kyi Raion.svg | Сьцяг = Flag of Chervonograd region.svg | Краіна = [[Украіна]] | Гімн = | Статус = раён | Уваходзіць у = [[Львоўская вобласьць]] | Улучае = 7 [[Аб’яднаная тэрытарыяльная грамада|атг]] | Цэнтар = [[Шаптыцкі]] | БуйныГорад = | БуйныяГарады = | ДатаЎтварэньня = [[17 ліпеня]] [[2020]] | Кіраўнік = |Назва пасады кіраўніка = | АфіцыйныяМовы = [[украінская мова|украінская]] | Насельніцтва = 230 991 |Год перапісу = 2020 |Адсотак ад насельніцтва = |Месца паводле насельніцтва = |Шчыльнасьць = |Месца паводле шчыльнасьці = |Нацыянальны склад = |Канфэсійны склад = | Плошча = 2996.8<ref name="decentralization">[https://decentralization.gov.ua/areas/0322/rayons Львівська область. Децентралізація] {{ref-uk}}</ref> |Адсотак ад плошчы = |Месца паводле плошчы = | Максымальная вышыня = | Сярэдняя вышыня = | Мінімальная вышыня = | Шырата = | Даўгата = | Мапа = Chervonohrad Raion 2020.svg | Памер мапы = 300 | Часавы пас = [[GMT]] +2 | Скарачэньне = | ISO = | FIPS = | Тэлефонны код = +380-324 | Паштовыя індэксы = 80100 — 80109 | Інтэрнэт-дамэн = | Код аўтамабільных нумароў = | Сайт = | Катэгорыя ў Commons = | Парамэтр1 = | Назва парамэтру 1 = | Дадаткі = | Мапа адміністрацыйнай адзінкі = | Колер фону парамэтраў = #afd6ff }} '''Шаптыцкі раён''' ({{мова-uk|Шептицький район}}) — адміністрацыйная адзінка [[Львоўская вобласьць|Львоўскай вобласьці]] [[Украіна|Ўкраіны]]. Адміністрацыйны цэнтар — места [[Шаптыцкі]]. Насельніцтва на 2020 год — 230 991 чалавекі<ref name="decentralization"/>. == Геаграфія == Раён размешчаны на паўночы [[Львоўская вобласьць|Львоўскай вобласьці]]<ref>[https://chervonograd.city/read/misto/84857/do-skladu-majbutnogo-chervonogradskogo-rajonu-uvijdut-sokalschina-radehivschina-i-selische-dobrotvir До складу майбутнього Червоноградського району увійдуть Сокальщина, Радехівщина і селище Добротвір]{{Недаступная спасылка|date=May 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-uk}}</ref>. {{Размяшчэньне |цэнтр = Чырванаградзкі раён |пн_зх = {{POL}} |пн = [[Файл:Flag of Volyn Oblast.svg|25пкс]] [[Валынская вобласьць]] |пн_сх = [[Файл:Flag of Volyn Oblast.svg|25пкс]] [[Валынская вобласьць]] |зх = {{POL}} |сх = [[Файл:Flag of Zolochiv Raion, Lviv Oblast.png|25пкс]] [[Золачаўскі раён]] |пд_зх = [[Файл:Flag of Lviv Oblast.svg|25пкс]] [[Львоўскі раён]] |пд = [[Файл:Flag of Lviv Oblast.svg|25пкс]] [[Львоўскі раён]] |пд_сх = [[Файл:Flag of Zolochiv Raion, Lviv Oblast.png|25пкс]] [[Золачаўскі раён]] |анкляў = }} == Гісторыя == Шаптыцкі раён утвораны [[17 ліпеня]] [[2020]] году ў рамках заканчэньня рэформы дэцэнтралізацыі<ref>[https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/807-20#Text|назва= ПОСТАНОВА Верховної Ради України «Про утворення та ліквідацію районів»] {{ref-uk}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.karpaty.info/ua/uk/lv/sl/ Чырванаградзкі раён] {{ref-uk}} {{Львоўская вобласьць}} {{Накід:Украіна}} [[Катэгорыя:Раёны, створаныя ў 2020 годзе]] [[Катэгорыя:Шаптыцкі раён]] pnhhdh12nce25q7gh2w0mg0luomycyn 0 242442 2621024 2421273 2025-06-21T07:01:32Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2621024 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Дворышча |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Дворышча |Назва па-расейску = |Трансьлітараваная назва = Dvoryšča |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1590 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 43 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 55 |Даўгата сэкундаў = 07 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Дворышча'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], на [[Кажушкаўскі канал|Кажушкаўскім канале]]. Уваходзіць у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Насельніцтва на 2021 год — 258 чалавек. Знаходзіцца за 5 км на паўднёвы захад ад места і чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі|Хвойнікаў]]. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[File:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб «Бонча» роду Харлінскіх.]]Упершыню паселішча згаданае ў судовым акце ад 30 скавіка 1590 года{{заўвага|Не з XVIII ст., як пісаў С. В. Марцэлеў<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 439—440</ref>}}. Гэта пратэст, заяўлены ў Кіеўскім [[Гродзкі суд|гродзкім судзе]] панам кіеўскім падкаморым Шчасным Харлінскім на адрас князя Аляксандра Вішнявецкага, старосты чаркаскага, і губэрнатара яго [[Брагін|Брагінскага маёнтку]] Кірыяна Вайніловіча за насланьне падданых брагінскіх на вёскі Дворышча і [[Стралічаў]], да [[Астрагляды|ключа Астраглядавіцкага]] прыналежныя, зьбіцьцё і калечаньне людзей, забраньне коней і быдла, пашкоджаньне камораў, учыненьне розных гвалтаў<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich (далей: AGAD. APiJ). Sygn. 1. S. 8</ref>. Ад гэтага часу і да рэформавага ўжо ў Расейскай імпэрыі пэрыяду Дворышча належала тым самым {{падказка|дзедзічам|спадчынным уладальнікам}}, што і Астраглядавічы з [[Хвойнікі|Хвойнікамі]], г. зн. пасьля Харлінскіх — [[Мікалай Абрамовіч|Мікалаю Абрамовічу (Абрагамовічу)]], [[Максыміліян Бжазоўскі|Максыміліяну Бжазоўскаму]], князям Шуйскім, сямейству Прозараў<ref>Бельскі С. В. З гісторыі ўладароў і маёнткаў Брагіншчыны XVI—XVIII стст. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 12—18</ref>. 20 чэрвеня 1600 году Шчасны Харлінскі выдаў свайму сыну Мікалаю ''zapis wieczysty'', 26 чэрвеня ў Люблінскім трыбунале прызнаны, на добры ў [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскім ваяводзтве]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]: двор [[Астрагляды|Астраглядавічы]] з прыналежнымі да яго «прыселкамі» — сёламі Астраглядавічы, Хвойнікі, Дворышча, [[Храпкаў]] і яшчэ дзевяцю паселішчамі, а таксама на двор і частку зь сямі пляцаў у Кіеве<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XXI. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław). Dział II-gi. / Opisane przez Aleksandra Jabłonowskiego. — Warszawa, 1894. S. 60; AGAD. APiJ. Sygn. 1. S. 46 — 47</ref>. Пры размежаваньні Кіеўскага ваяводзтва Каралеўства Польскага і Мазырскага павету Вялікага Княства Літоўскага ў сьнежні 1621 — студзені 1622 гадоў сёлы Дворышча, Храпкаў, [[Навасёлкі (Хвойніцкі раён)|Навасёлкі]], мястэчка і вёску Хвойнікі, сяло [[Вялікі Бор (Хвойніцкі раён)|Вялікі Бор]] пана Мікалая Харлінскага паны камісары згодна запісалі прыналежнымі да ваяводзтва Кіеўскага<ref>ŹD. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX. Dział I-szy. — Warszawa, 1894. S. 96 — 97; Крикун Н. Г. Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. — Киев, 1992. С. 142—145.</ref>. У судовым дэкрэце ад 7 чэрвеня 1623 году ўдава Гальшка Харлінская абвінавачвала паноў Станіслава, Юрыя і астатніх Харлінскіх, родных братоў і сваякоў мужа Мікалая, за гвалтоўны наезд на замак і вёску Астраглядавічы, мястэчка Новы Харленж (Хвойнікі), вёскі Хвойнікі, Дворышча, Храпкаў, [[Руднае (Гомельская вобласьць)|Руднае]], Стралічаў, [[Паселічы]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]]{{заўвага|Яшчэ названыя 15 паселішчаў, акрамя «іншых вёсак і прыселкаў».}}<ref>ŹD. T. XXI. S. 637</ref>. Згодна з тарыфам падымнага падатку, у 1628 годзе з 8 дымоў [[Дым (адзінка падаткаабкладаньня)|дымоў]] (×6 — каля 48 жыхароў) застаўных вёсак Дворышча і Навасёлкі пан Зыгмунт Копець мусіў плаціць па тры злотыя — усяго 24 зл.<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. 1: Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 397</ref>. 8 ліпеня 1631 году запісам у актах Кіеўскага земскага суда{{заўвага|22 жніўня 1631 г. тое зроблена і ў [[Жытомір|Жытомірскім]] гродзкім судзе.}} нарэшце засьведчана пагадненьне на саступку часткі Астраглядаўскіх добраў Шчасным, сынам Станіслава, Харлінскім пану Лукашу Мадлішэўскаму, новаму мужу ўдавы Гальшкі, за суму ў 60 000 польскіх злотых. Сярод паселішчаў у дакумэнце названае і Дворышча<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 59</ref>. У 1637 годзе М. Абрамовіч за плату ў 12 000 злотых перадаў фальварак і сяло Руднае ды сёлы Дворышча і Навасёлкі на тры гады ў карыстаньне зямяніну Стэфану Воўку<ref>Sumariusz Metryki Koronnej. Księga wpisów MK184 z Archiwum Głównego Akt Dawnych [Electronic resource] / Oprac. Janusz Dąbrowski. № 62 – Mode of access: [http://www.agad.gov.pl/inwentarze/6SumariuszMK184.pdf]</ref>. [[File:Герб князёў Шуйскіх.png|150пкс|значак|Герб Сьвяты Юры (Георгі Пераможац) князёў Шуйскіх. Фота Анатоля Бензярука{{Заўвага|Выява з надмагільля Віталіса Шуйскага (†1. VI. 1849) у в. Чыжэўшчына (былыя Крупчыцы) Жабінкаўскага р-ну Берасьцейшчыны.}}.]]Паводле люстрацыі падымнага падатку Оўруцкага павету Кіеўскага ваяводзтва 1683 году, з дымоў{{заўвага|У крыніцы ў адным месцы запісана, што ў Дворышчы было 5 дымоў, без указаньня сумы падатку; у іншым — 3 дымы з выплатай 3 злотых, г. зн. столькі, як выплачвалася з 18 дымоў вёскі [[Краснасельле (Хвойніцкі раён)|Краснасельле]]. І колькі ж было дымоў у Дворышчы?..}} вёскі Дворышча Хвойніцкай воласьці князя Шуйскага выплачвалася 3 злотых<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. 1: Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 488—489, 505</ref>. На 1698 год, як вынікае з інвэнтара маёнтку Хвойнікі, перададзенага князем Дамінікам Шуйскім, берасьцейскім харунжым, у кіраваньне пану Зыгмунту Шукшце, у Дворышчы было 12 двароў. 6 днём лютага 1711 году датаваная судовая скарга шляхцічаў Аляксандра і Базыля Нячай-Грузевічаў на князя Дамініка Шуйскага за жорсткае зьбіцьцё яго людзьмі падаўцаў скаргі і іх сялянаў пры наезьдзе і захопе ў пацярпелых вёсак Дворышча, Навасёлкі і Храпкаў{{заўвага|Напэўна, Грузевічы трымалі іх толькі з-за даўгоў Шуйскага, бо належалі яны да Хвойніцкіх добраў.}}<ref>Описи актовых книг Киевского центрального архива (далей: Описи). — № 28 / Сост. И. Каманин — Киев, 1883. С. 7</ref>. У рэвізіі году 1716-га сказана, што з 28 двароў цяглых і 4 агароднікаў у Дворышчы за папярэднюю пасэсію скарбнік берасьцейскі Станіслаў Шуйскі выбраў 205 злотых. 25 лютага 1719 году, як і пастанавіў раней Жытомірскі гродзкі суд, адбылася часовая перадача вёскі Дворышча і фальварку пры сяле Храпкаў, прыналежных князю Д. Шуйскаму, але арандаваных валоскім біскупам Юзафатам Парышэвічам, спадчыньнікам чарнігаўскага падкаморага Канстанціна Залескага{{заўвага|Зноў жа за даўгі.}}<ref>Описи. — № 34 / Сост. А. И. Савенко — Киев, 1906. С. 6</ref>. Згодна з інвэнтаром 1721 году, калі абцяжараны даўгамі маёнтак ад {{падказка|пасэсара|Пасэсар — часовы ўладальнік.}} біскупа Юзафата Парышэвіча перайшоў дзедзічнаму ўладальніку князю Мікалаю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму, з 30 двароў вёскі Дворышча, акрамя дзякла, выплачвалася чыншу 132 злотых. Паншчыну адпрацоўвалі «iako na włokach» ад Вялікадня (Wielkiej Nocy) да сьв. Міхайлы па тры дні, ад Міхайлы да Вялікадня па два дні, гвалты адбывалі, грэблі масьцілі, з падводамі езьдзілі або грашыма адкупаліся, «быдла рагатага і нерагатага», птушку, як і збожжа ярыннага давалі. {{Падказка|Ачковага|Грашовая даніна за валоданьне пасекай.}} плацілі па 4 з паловай грошы «dobrej monety» з кожнага вулею. Прозьвішчы жыхароў: Якун (Якуненка), Пінчук, Іванчанка, Піліпенка, Белаш, Брыцько, Сьцепаненка, Мікуленка, Мошанка (Мошчанка), Керус, Лобан, Дзямідзенка, Сяменчанка, Лешчанка, Аўсянік, Ціток, Гладзенка, Сіроценка (Сіраценка)<ref>НГАБ у Мінску. Ф. 320. Воп. 1. Спр. 1. А. 119, 120, 123, 124, 124адв., 131, 140адв., 143адв.</ref>. У тарыфе падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва 1734 году сказана, што вёска Дворышча ў складзе Хвойніцкай воласьці належала князю Ігнацыю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 285</ref>. Паводле зьвестак на 1748 год ксяндза Караля Непамуцэна Арлоўскага, Дворышча было сярод паселішчаў, частка жыхароў якіх (зь ліку шляхты і яе службы) належала да Астраглядавіцкай парафіі Оўруцкага дэканату Кіеўскай дыяцэзіі<ref>Ks. Orłowski K. N. Defensa biskupstwa y dyecezyi Kiiowskiey. — Lwów, 1748. S. 148</ref>. У 1754 годзе з 47 двароў (×6 — прыкладна 282 жыхары) вёскі Дворышча Хвойніцкага маёнтку «do grodu» ([[Оўруч|Оўруцкага замку]]) выплачвалася 7 злотых і 9 грошаў, «na milicję» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 29 злотых і 6 грошаў<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. / Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 192</ref>. Згодна зь перапісамі габрэйскага насельніцтва 1765, 1778 і 1784 гадоў, у Дворышчы пражывала адпаведна 5, 5 і 3 чалавекі (głowy), плацельшчыкі пагалоўшчыны, якія належалі да Хвойніцкага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. — Киев, 1890. С. 301, 391, 710</ref>. === Расейская імпэрыя === [[File:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў.]][[Файл:Настольле і Хвойнікі на пляне Гэнэральнага межаваньня 1797 г.jpg|значак|Дворышча на схематычным пляне Рэчыцкага павету 1800 г.]]Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Дворышча — у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе адноўленага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч, В., Скрыпчанка, Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. Згодна з рэвізіяй 1795 году, у Дворышчы налічвалася 83 двары, у якіх жылі 305 мужчын і 292 жанчыны зь людзей прыгоннага стану. Вёска з дваром Юзафавым была аддадзена панамі Прозарамі ў трохгадовую арэнду братам Мацею, рэчыцкаму павятоваму ротмістру, і Феліксу, рэгенту, Ястржэмбскім за 1 500 чырвоных злотых, пачынаючы з 2 красавіка 1794 году<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп.9. Спр. 59. А. 246—260; Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск, 2018. С. 72</ref>. У сьпісе рэкрутаў Менскай губэрні, якія загінулі або памерлі на вайсковай службе ў 1808 — 1815 гадох, знойдзеным у НГАБ гісторыкам Уладзімерам Лякіным, сярод тых, хто загінуў у Барадзінскай бітве 26 жніўня 1812 году, названы грэнадзёр Сібірскага палка Арцём Навумаў Мельнік зь вёскі Дворышча, прыгонны абозных Прозараў<ref>[http://hojniki.ucoz.ru/index/nashi_zemljaki_na_borodinskom_pole/0-89 В. Лякин. Наши земляки на Бородинском поле]</ref>. Да 1834 году жыхары Дворышча зьяўляліся прыхаджанамі Сьвята-Мікалаеўскай царквы ў Храпкаве, а ў наступным 1835 годзе ўжо прыпісаныя да прыходу Загальскай Сьвята-Траецкай царквы. Інвэнтар Юзафаўскага (Езапоўскага) маёнтку 1844 года засьведчыў прыналежнасць Дворышча пану Юзафу, сыну Караля, Прозару<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1481. А. 2 і наст.</ref>. У энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі» сказана, што на 1850 год у вёсцы было 80 двароў, 520 жыхароў<ref name="fn1"/>. «Список населённых мест Минской губернии на 1857 год» засьведчыў прыналежнасьць 522 жыхароў абодвух полаў вёскі Дворышча да прыходу Сьвята-Траецкай царквы ў Загальлі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 708</ref>. У парэформавы пэрыяд Дворышча — у Хвойніцкай воласьці. На пачатак 1870 года ў вёсцы налічвалася 264 гаспадары зь сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Дварышчанскага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. У ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год сказана, што на той час ужо да яе прыходу належалі 308 асобаў мужчынскага і 313 асобаў жаночага полу, якія жылі ў 77 дварах вёскі Дворышча<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. У 1886 годзе ў вёсцы было 78 двароў, 620 жыхароў, працаваў конны млын<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 113</ref>. Паводле перапісу 1897 году, у Дворышчы — 150 двароў, 918 жыхароў, школа граматы і хлебазапасны магазын<ref name="fn1"/>. На 1909 год у вёсцы было 183 двары, 1088 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 49</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Дворышча, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья. С. 85</ref>.[[Файл:Храпкаў на карце генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.jpg|значак|зьлева|Дворышча на мапе генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.]] 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Дварышчанскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 37 і 72 вучні<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. Пасля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] з 8 сьнежня 1926 году Дворышча — цэнтар сельсавету ў Хвойніцкім раёне [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай акругі]] [[БССР]]. З 9 чэрвеня 1927 году ў складзе [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]]. 30 сьнежня 1927 году сельсавет узбуйнены праз далучэньне тэрыторыі скасаванага Руднаўскага сельсавету. У 1930 годзе ў Дворышчы было 247 двароў, 1338 жыхароў, арганізаваныя калгасы «Свабода» і імя К. Я. Варашылава, працавалі дзьве кузьні, ваўначоска. З 20 лютага 1938 году вёска ў складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]]. У гады Вялікай Айчыннай вайны на франтах і ў партызанскай барацьбе загінулі 173 жыхары. З 8 студзеня 1954 году — у складзе Гомельскай вобласьці. 16 ліпеня 1954 году да Дварышчанскага сельсавету далучана тэрыторыя скасаванага Навасёлкаўскага сельсавета<ref>Указ Президиума Верховного Совета БССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Гомельской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.</ref>. У 1954/1955 навучальным годзе працавала яшчэ сямігадовая школа; з 1955/1956 н. г. яна стала сярэдняй<ref>Занальны дзяржаўны архіў у г. Рэчыцы . Ф. 3. Воп. 1. Спр. 10. А. 2. Спр. 12</ref>. Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы налічвалася 1700 жыхароў. У складзе саўгаса «Судкова» (цэнтар — вёска Судкоў). Дзейнічалі аддзяленьне сельгастэхнікі, камбінат бытавога абслугоўваньня, сярэдняя школа, дом культуры, бібліятэка, фельчарска-акушэрскі пункт, аддзяленьне сувязі, крама<ref name="fn1"/>. У пачатку 1970-х гадоў у Дворышчы існавала царкоўная грамада «''истинно-православных христиан''» альбо «''непоминающих''» (катакомбнікаў), арганізаваная пазбаўленым сану сьвятаром Іосіфам Рынкевічам. 31 траўня 1973 года пад хатай мясцовай жыхаркі ўлады знайшлі падземную бетанаваную царкву з двума выхадамі: адзін праз пограб да каморы, другі — да калодзежу. Катакомбны храм быў багата ўпрыгожаны іконамі, меў бібліятэку ў 160 найменьняў кніг рэлігійнага зьместу, частка якіх была пазначана штампам Ленінградзкага музэю гісторыі рэлігіі і атэізму. Тамсама ў лёхах — немалы запас харчаваньня і богаслужэбнага віна. Рэлігійна абумоўленае непрыйманьне савецкай улады царкоўнай грамадой вёскі Дворышча прывяло яе не адно да разрыву з Маскоўскай патрыярхіяй, але, напрыклад, і да прынцыповай адмовы ад кантактаў з установамі аховы здароўя<ref>Слесарев А. В. "Уста Христовы, судья живых и мертвых, протоиерей и доктор богословия..." Сектантско-раскольническая деятельность бывшего священника Иосифа Ринкевича (1925-2008) // Сектоведение. Альманах. Том III. – Жировичи: Издательство Минской Духовной Семинарии, 2013. С. 52 – 54</ref>. 28 лістапада 1991 года далучана тэрыторыя скасаванага Тульгавіцкага сельсавету. 1 сьнежня 2009 г. у склад сельсавету перададзены 6 населеных пунктаў ([[Загальле (Гомельская вобласьць)|Загальле]], Загальская Слабада, Казялужжа, Клівы, [[Небытаў]], [[Паташня (Гомельская вобласьць)|Паташня]]) скасаванага Казялужскага сельсавету, а таксама пасёлкі Будаўнік і [[Езапоў]], якія знаходзіліся ў раённым падпарадкаваньні, вёска Храпкаў перададзена ў склад Барысаўшчынскага сельсавету, цэнтар перанесены ў аграгарадок Судкоў, сельсавет перайменаваны ў Судкоўскі<ref>[https://web.archive.org/web/20131029210409/http://www.pravo.by/pdf/2009-309/2009-309(003-022).pdf Решение Гомельского областного Совета депутатов от 1 декабря 2009 г. № 290 Об изменении административно-территориального устройства Хойникского района Гомельской области]</ref>. == Насельніцтва == * [[2021]] год — 103 двары, 258 жыхароў<ref>[https://web.archive.org/web/20211020015326/http://hoiniki.gov.by/ru/sudkovskiy/ Інфармацыя аб насельніцтве Судкоўскага сельсавету на 01.01.2021г.]</ref> == Забудова == Плян Дворышча складаецца з доўгай забудаванай з двух бакоў вуліцы, арыентаванай з паўднёвага захаду на паўночны ўсход, і некалькіх кароткіх простых вуліц з аднабаковай забудовай. Жылыя дамы пераважна драўляныя, сядзібнага тыпу<ref>{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2к}}</ref>. == Асобы == * [[Алесь Лагвінец]] (нар. 1972) — беларускі грамадзка-палітычны дзяяч, палітоляг, перакладнік * [[Аляксандар Ціток]] (нар. 1967) — беларускі дзяржаўны дзяяч == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/БЭ|6}} * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] gwfb43gbdor131pj58u5r37bn4i7coi 10 246519 2620948 2568752 2025-06-20T14:33:21Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620948 wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{1}}} <!-- Рознае --> | ПапярэдніСэзон = [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] <!-- 1 дывізіён --> | АрокаЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | АрокаСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Арока = 12 месца | БаавіштаПоЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | БаавіштаПоСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | БаавіштаПо = 18 месца (паніжэньне) | БрагаЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | БрагаСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Брага = 4 месца | БэнфікаЛісЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | БэнфікаЛісСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | БэнфікаЛіс = 2 месца | ВіторыяГімЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ВіторыяГімСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ВіторыяГім = 6 месца | ЖылВісэнціЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ЖылВісэнціСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЖылВісэнці = 13 месца | МарэйрэнсіЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | МарэйрэнсіСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Марэйрэнсі = 10 месца | НасьёналФуЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | НасьёналФуСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | НасьёналФу = 14 месца | ПортуЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ПортуСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Порту = 3 месца | РыюАвіВілаЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | РыюАвіВілаСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | РыюАвіВіла = 11 месца | Санта-КларЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | Санта-КларСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Санта-Клар = 5 месца | СпортынгЛіЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | СпортынгЛіСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СпортынгЛі = 1 месца | ФамаліканВЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ФамаліканВСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ФамаліканВ = 7 месца | ФарэнсіФарЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ФарэнсіФарСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ФарэнсіФар = 17 месца (паніжэньне) | ЭштарылПраЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ЭштарылПраСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЭштарылПра = 8 месца | ЭштрэлаАмаЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ЭштрэлаАмаСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЭштрэлаАма = 15 месца <!-- 2 дывізіён --> | МарытымуФуЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | МарытымуФу = 12 месца | ПартыманэнЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | ПартыманэнСэзон = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Партыманэн = 15 месца | ПасушдзіФэЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | ПасушдзіФэ = 16 месца | ПінафіелЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | Пінафіел = 11 месца | ТандэлаЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | Тандэла = 1 месца (падвышэньне) | УніянЛейрыЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | УніянЛейры = 6 месца | ФэйрэнсіЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | Фэйрэнсі = 7 месца | ШавішЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | ШавішСэзон = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Шавіш = 7 месца <!-- Іншыя --> | АвішЛіга = - | Авіш = | АкадэмікаКЛіга = [[Ліга 3 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 3]], сэрыя Б | АкадэмікаК = 5 месца | Бэйра-МарАЛіга = [[Кампэанату чэмпіянату Партугаліі па футболе|Кампэанату]], сэрыя Б | Бэйра-МарА = 5 месца | БэленэнсішЛіга = [[Ліга 3 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 3]] | Бэленэнсіш = 3 месца | ВіторыяСэтЛіга = Другі дывізіён Лігі Сэтубал | ВіторыяСэт = 1 месца | УніянМадэйЛіга = - | УніянМадэй = - | default = 0}}<noinclude> {{Дакумэнтацыя}} [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя папярэднія сэзоны|Партугалія]] </noinclude> 0v0toz4lhuukvm8ft4mrybqgvyz6jiy 2620949 2620948 2025-06-20T14:33:36Z Artsiom91 28241 2620949 wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{1}}} <!-- Рознае --> | ПапярэдніСэзон = [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] <!-- 1 дывізіён --> | АрокаЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | АрокаСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Арока = 12 месца | БаавіштаПоЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | БаавіштаПоСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | БаавіштаПо = 18 месца (паніжэньне) | БрагаЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | БрагаСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Брага = 4 месца | БэнфікаЛісЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | БэнфікаЛісСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | БэнфікаЛіс = 2 месца | ВіторыяГімЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ВіторыяГімСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ВіторыяГім = 6 месца | ЖылВісэнціЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ЖылВісэнціСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЖылВісэнці = 13 месца | МарэйрэнсіЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | МарэйрэнсіСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Марэйрэнсі = 10 месца | НасьёналФуЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | НасьёналФуСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | НасьёналФу = 14 месца | ПортуЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ПортуСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Порту = 3 месца | РыюАвіВілаЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | РыюАвіВілаСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | РыюАвіВіла = 11 месца | Санта-КларЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | Санта-КларСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Санта-Клар = 5 месца | СпортынгЛіЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | СпортынгЛіСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СпортынгЛі = 1 месца | ФамаліканВЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ФамаліканВСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ФамаліканВ = 7 месца | ФарэнсіФарЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ФарэнсіФарСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ФарэнсіФар = 17 месца (паніжэньне) | ЭштарылПраЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ЭштарылПраСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЭштарылПра = 8 месца | ЭштрэлаАмаЛіга = [[Прымэйра-Ліга]] | ЭштрэлаАмаСэзон = [[Прымэйра-Ліга 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЭштрэлаАма = 15 месца <!-- 2 дывізіён --> | МарытымуФуЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | МарытымуФу = 12 месца | ПартыманэнЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | ПартыманэнСэзон = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Партыманэн = 15 месца | ПасушдзіФэЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | ПасушдзіФэ = 16 месца | ПінафіелЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | Пінафіел = 11 месца | ТандэлаЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | Тандэла = 1 месца (падвышэньне) | УніянЛейрыЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | УніянЛейры = 6 месца | ФэйрэнсіЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | Фэйрэнсі = 7 месца | ШавішЛіга = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 2]] | ШавішСэзон = [[Ліга 2 чэмпіянату Партугаліі па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Шавіш = 7 месца <!-- Іншыя --> | АвішЛіга = - | Авіш = | АкадэмікаКЛіга = [[Ліга 3 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 3]], сэрыя Б | АкадэмікаК = 5 месца | Бэйра-МарАЛіга = [[Кампэанату чэмпіянату Партугаліі па футболе|Кампэанату]], сэрыя Б | Бэйра-МарА = 5 месца | БэленэнсішЛіга = [[Ліга 3 чэмпіянату Партугаліі па футболе|Ліга 3]] | Бэленэнсіш = 3 месца | ВіторыяСэтЛіга = Другі дывізіён Лігі Сэтубал | ВіторыяСэт = 1 месца | УніянМадэйЛіга = - | УніянМадэй = | default = 0}}<noinclude> {{Дакумэнтацыя}} [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя папярэднія сэзоны|Партугалія]] </noinclude> llfbgwntwhdn4i0vyrf2ub5xjd3sl9x 0 250629 2621061 2316009 2025-06-21T11:07:35Z W 11741 +Крыніца пра далучэньне да [[НЦЗПІ]]: У Беларусі зьявіцца Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі // [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]], 14 сакавіка 2024 г. 2621061 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі |арыгінальная назва = {{мова-наркамаўка|Нацыянальны цэнтр прававой інфармацыі|скарочана}} |выява = |подпіс выявы = |мапа = |подпіс мапы = |абрэвіятура = НЦПІ |дэвіз = |папярэднік = Навукова-дасьледчы інстытут праблемаў крыміналёгіі, крыміналістыкі і судовай экспэртызы [[Міністэрства юстыцыі Беларусі]] |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|1|10|1997|1}} |дата спыненьня існаваньня = {{Дата пачатку|1|7|2024|1}} |наступнік = [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] |тып = [[Выканаўчая ўлада|выканаўчая]] |юрыдычны статус = дзяржаўная ўстанова |мэта = абнародаваньне [[заканадаўства]] Беларусі |штабкватэра = [[Маскоўскі раён (Менск)|Маскоўскі раён]], [[Вуліца Берсана (Менск)|вул. Берсана]], д. 1а<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кантакты|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/contacts/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2021|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref> |месцазнаходжаньне = [[Менск]] |каардынаты = {{Каардынаты|53|53|48|паўночнае|27|32|48|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Беларусь]] |сяброўства = |афіцыйныя мовы = беларуская, расейская |пасада кіраўніка = Кіраўнік |імя кіраўніка = [[Андрэй Мацельскі]] |пасада кіраўніка 2 = 1-ы намесьнік |імя кіраўніка 2 = [[Вячаслаў Абрамаў]] |пасада кіраўніка 3 = Намесьнікі |імя кіраўніка 3 = [[Вячаслаў Бякета]], [[Мікалай Радзівановіч]], [[Віктар Шаршун]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Асабісты прыём і «прамая тэлефонная лінія»|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/citizens-appeals/lichnyy-priyem-i-pryamaya-telefonnaya-liniya/ |выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2021|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref> |пасада кіраўніка 4 = |імя кіраўніка 4 = |асноўныя асобы = |кіроўны орган = |матчыная кампанія = [[Адміністрацыя прэзыдэнта Беларусі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Найменьне і месцазнаходжаньне вышэйстаячага органу|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/citizens-appeals/naimenovanie-i-mestonakhozhdenie-vyshestoyashchego-organa/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2021|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref> |зьвязаныя кампаніі = |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = |колькасьць валянтэраў = |сайт = [https://ncpi.gov.by/be/ ncpi.gov.by/be] |заўвагі = }} '''Нацыяна́льны цэ́нтар прававо́й інфарма́цыі Белару́сі''' — дзяржаўная ўстанова Беларусі ў галіне абнародаваньня і ацэнкі, а таксама ўліку і збору [[права]]вых актаў, якая існавала ў 1997—2024 гадох<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Агульныя палажэньні|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/obshchie-polozheniya/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2021|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. == Задачы == Асноўнымі задачамі НЦПІ Беларусі былі: * забесьпячэньне функцыянавання і разьвіцьця дзяржаўнай сыстэмы прававой інфармацыі; * утварэньнеі вядзеньне эталённага банку прававых зьвестак і такіх дзяржаўных інфармацыйна-прававых рэсурсаў, як [[Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Беларусі]], інфармацыйна-пошукавыя сыстэмы «Эталён» і «[[Эталён-Анлайн]]», Прававы форум Беларусі, Дзіцячы прававы сайт і аўтаматызаваная [[інфармацыйная сыстэма]] [[Нацыянальны рэестар прававых актаў Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага рэестру прававых актаў Рэспублікі Беларусь]]; * афіцыйнае абнародаваньне прававых актаў; * правядзеньне абавязковай прававой экспэртызы тэхнічных [[Нарматыўны прававы акт|нарматыўных прававых актаў]], якія ўзьнікаюць у адпаведнасьці з заканадаўчымі актамі і пастановамі [[Савет міністраў Беларусі|Савету міністраў Беларусі]] абавязковымі для выкананьня [[Юрыдычная асоба|юрыдычнымі асобамі]] і [[Індывідуальны прадпрымальнік|індывідуальнымі прадпрымальнікамі]]; * распаўсюд эталённай прававой інфармацыі і інфармацыі правапрымяняльнага характару; * удзел у каардынацыі дзейнасьці дзяржаўных органаў і іншых дзяржаўных арганізацыяў у зборы, уліку, апрацоўцы, захоўваньні, сыстэматызацыі, актуалізацыі і распаўсюдзе прававой інфармацыі ў Беларусі; * удзел у падрыхтоўцы праектаў нарматыўных прававых актаў (НПА), разьвіцьці і ўдасканаленьні прававой [[Тэрміналёгія|тэрміналёгіі]] на беларускай і расейскай мовах і яе [[пераклад]]зе на замежныя мовы; * правядзеньне навуковых [[Дасьледаваньне|дасьледаваньняў]] у галіне прававой інфарматызацыі; * распрацоўка [[Апраграмаваньне|апраграмаваньня]] і іншых [[Інфармацыйныя тэхналёгіі|інфармацыйных тэхналёгіяў]] у галіне права для забясьпячэньня афіцыйнага апублікаваньня прававых актаў, утварэньня дзяржаўных інфармацыйна-прававых рэсурсаў і правядзеньня галоснага абмеркаваньня праектаў [[НПА]]; * забесьпячэньне міждзяржаўнага абмену прававой інфармацыяй<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Нацыянальны цэнтр прававой інфармацыі Рэспублікі|спасылка=https://president.gov.by/be/statebodies/nacyjanalny-cjentr-pravavoj-infarmacyi|выдавец=[[Прэзыдэнт Рэспублікі Беларусь]]|дата публікацыі=2021|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. == Будова == На 2021 год Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Беларусі ўлучаў: * 12 управаў — 1) эталённага [[База зьвестак|банку зьвестак]] прававой інфармацыі, 2) абавязковай юрыдычнай экспэртызы [[Тэхнічны нарматыўны прававы акт|тэхнічных нарматыўных прававых актаў]] (ТНПА), 3) тэматычных і лякальных банкаў зьвестак, 4) рэдакцыйна-выдавецкіх працаў, 5) распаўсюду прававой інфармацыі, 6) прававой інфармацыі, 7) інфармацыйнай палітыкі і інтэрнэт-рэсурсаў, 8) арганізацыйнага і тэхнічнага забесьпячэньня, 9) [[Праграмнае забесьпячэньне|праграмнага забесьпячэньня]], 10) фінансава-эканамічную, 11) прававой працы, 12) інфармацыйна-прававога і [[Мовазнаўства|лінгвістычнага]] забесьпячэньня; * аддзел кадравай працы і аддзяленьне інфармацыйнай [[Бясьпека|бясьпекі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Управа эталённага банку зьвестак прававой інфармацыі (Будова НЦПІ)|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/structure/upraulenne-etalonnaga-banka-danykh-pravavoy-infarmacyi/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2021|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>; * 6 абласных ЦПІ і ЦПІ Менску<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рэгіянальныя цэнтры прававой інфармацыі|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/rcpi/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2021|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. == Мінуўшчына == 30 чэрвеня 1997 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 338 «Аб стварэньні Нацыянальнага цэнтру прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь» (НЦПІ РБ). Згодна з указам [[Адміністрацыя прэзыдэнта Беларусі|Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі]] даручалася да 1 кастрычніка 1997 году «рэарганізаваць Навукова-дасьледчы інстытут праблемаў [[Крыміналёгія|крыміналёгіі]], [[Крыміналістыка|крыміналістыкі]] і судовай экспэртызы [[Міністэрства юстыцыі Беларусі|Міністэрства юстыцыі]] шляхам вылучэньня зь яго Рэспубліканскага цэнтру прававой інфармацыі зь пераўтварэньнем гэтага цэнтру ў НЦПІ РБ»<ref>{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 30 чэрвеня 1997 г. № 338 «Аб стварэньні Нацыянальнага цэнтру прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь»|спасылка=https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=p39700338|выдавец=[[Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Беларусі]]|мова=ru|дата публікацыі=30 сьнежня 2010|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 20 ліпеня 1998 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 369 «Аб Нацыянальным рэестры прававых актаў Рэспублікі Беларусь» (НРПА РБ), які даручыў стварыць зь 1 студзеня 1999 году. На НЦПІ Беларусі ўсклалі вядзеньне рэестру. Пагатоў, пастанаўлялася «[[Палата прадстаўнікоў Беларусі|Палаце прадстаўнікоў]] і [[Савет Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь|Савету Рэспублікі]] Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь (НС РБ), [[Савет міністраў Рэспублікі Беларусь|Савету міністраў Рэспублікі Беларусь]], [[Канстытуцыйны суд Беларусі|Канстытуцыйнаму суду]], [[Вярхоўны суд Беларусі|Вярхоўнаму суду]], [[Калегія эканамічных справаў Вярхоўнага суду Беларусі|Найвышэйшаму гаспадарчаму суду]], [[Нацыянальны банк Беларусі|Нацыянальнаму банку]], міністэрствам, іншым рэспубліканскім органам дзяржаўнага кіраваньня, абласным (Менскаму гарадзкому) Саветам дэпутатаў і выканаўчым камітэтам да 1 студзеня 2001 году прадставіць НЦПІ зьвесткі пра адпаведныя прававыя акты, якія дзейнічаюць на дзень падачы інфармацыі, і тэксты гэтых актаў для ўлучэньня ў НРПА РБ». У Палажэньні аб НРПА РБ прадугледжвалася, што службовыя асобы і органы, якія выдалі прававы акт, накіроўваюць яго ў НЦПІ для ўлучэньня ў Нацыянальны рэестар «у 3-дзённы тэрмін з дня прыняцьця». Паводле 10-га артыкула Палажэньня, пададзеныя ў НЦПІ прававыя акты, якія падлягаюць улучэньню ў Нацыянальны рэестар, рэгіструюцца ў ім «не пазьней за 2 працоўныя дні з дня паступленьня ў НЦПІ»<ref>{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 20 ліпеня 1998 г. № 369 «Аб Нацыянальным рэестры прававых актаў Рэспублікі Беларусь»|спасылка=https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=P39800369|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Беларусі|мова=ru|дата публікацыі=19 лістапада 2020|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 24 ліпеня 1998 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 376 «Аб стварэньні [[кампутар]]нага банку зьвестак праектаў законаў Рэспублікі Беларусь» (КБЗПЗ РБ), якое даручалася «НЦПІ сумесна з [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў|Нацыянальным цэнтрам законапраектнай дзейнасьці]] (НЦЗД) пры прэзыдэнце Рэспублікі Беларусь да 1 студзеня 1999 году». Паводле 2-га артыкула Ўказу, суб'ектам права заканадаўчай ініцыятывы і іншым дзяржаўным органам і ўстановам, якія ўдзельнічаюць у заканатворым працэсе, даручалася «забясьпечыць падачу НЦПІ матэрыялаў па праектах законаў, унесеных у Палату прадстаўнікоў НС РБ пасьля 4 сакавіка 1998 году». Згодна з 3-м артыкулам НЦПІ даручалася «да 15 студзеня 1999 году забясьпечыць усталёўку КБЗПЗ РБ у Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь, Палаце прадстаўнікоў і Савеце Рэспублікі НС РБ, Савеце міністраў Рэспублікі Беларусь і НЦЗД пры прэзыдэнце Рэспублікі Беларусь», а таксама ажыцьцяўляець яе вядзеньне. Паводле 7-га артыкула Палажэньня аб КБЗПЗ РБ, Сакратарыяты Палаты прадстаўнікоў і Савету Рэспублікі мелі накіроўваць у НЦПІ пастановы і зьвесткі пра разгляд законаў ад адпаведных палатаў Нацыянальнага сходу Беларусі, а Адміністрацыя прэзыдэнта Беларусі — зьвесткі пра падпісаньне закону і пярэчаньні пры яго вяртаньні прэзыдэнтам<ref>{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 24 ліпеня 1998 г. № 376 «Аб стварэньні кампутарнага банку зьвестак праектаў законаў Рэспублікі Беларусь»|спасылка=https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=P39800376|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Беларусі|мова=ru|дата публікацыі=13 сьнежня 2007|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 30 кастрычніка 1998 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 524 «Аб захадах удасканаленьня дзяржаўнай сыстэмы прававой інфармацыі». У 3-м артыкуле Ўказу НЦПІ даручалася «да 1 кастрычніка 1999 году стварыць у абласных цэнтрах рэгіянальныя цэнтры прававой інфармацыі па правах філіяў НЦПІ»<ref>{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 30 кастрычніка 1998 г. № 524 «Аб захадах удасканаленьня дзяржаўнай сыстэмы прававой інфармацыі»|спасылка=https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=P39800524|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Беларусі|мова=ru|дата публікацыі=19 лістапада 2020|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 10 сьнежня 1998 году А. Лукашэнка падпісаў [[Дэкрэт]] № 22 «Аб зацьвярджэньні Палажэньня аб афіцыйным апублікаваньні і набыцьця моцы прававымі актамі Рэспублікі Беларусь»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дэкрэт аб Нацыянальным рэестры прававых актаў Рэспублікі Беларусь (Гісторыя)|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/1998/dekret-ab-natsyyanalnym-reestry-pravavykh-akta-respubliki-belarus/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=10 сьнежня 1998|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. У 5-м артыкуле Палажэньня вызначалася, што «афіцыйнае абнародаваньне прававога акту ажыцьцяўляецца, як правіла на беларускай і расейскай мовах у адпаведнасьці з падпісаным арыгіналам». Згодна з 12-м артыкулам «рашэньні рэспубліканскіх рэфэрэндумаў, дэкрэты прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь і законы Рэспублікі Беларусь набываюць моц празь 10 дзён пасьля іх афіцыйнага абнародаваньня». Паводле 4-га артыкула Палажэньня, «афіцыйным абнародаваньнем ёсьць давядзеньне прававых актаў да ўсеагульнага ведама шляхам узнаўленьня іх тэкстаў у поўнай адпаведнасьці з падпісаным арыгіналам у наступных афіцыйных выданьнях: * пэрыядычным друкаваным выданьні НРПА РБ і яго электронным выданьні; * газэце «[[Беларусь сёньня|Савецкая Беларусь]]» (рашэньні рэспубліканскіх рэфэрэндумаў, дэкрэты, указы і распараджэньні прэзыдэнта, узгадняемыя прэзыдэнтам і ўрадам міждзяржаўныя і міжурадавыя дамовы, пастановы пленумаў Вярхоўнага Найвышэйшага гаспадарчага судоў); * газэце «[[Зьвязда]]» (на беларускай мове законы Беларусі, пастановы Палаты прадстаўнікоў і Савету Рэспублікі, узгадняемыя законам міжнародныя дамовы і рашэньні Канстытуцыйнага суду); * «[[Народная газэта|Народнай газэце]]» (па-расейску); * газэце «[[Рэспубліка (газэта)|Рэспубліка]]» (пастановы Савету міністраў, распараджэньні старшыні ўраду, [[НПА]] Нацыянальнага банку і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]], міністэрстваў і іншых ведамстваў, міжведамасныя міжнародныя дамовы); * пэрыядычных друкаваных выданьнях, вызначаных... абласнымі і Менскім гарадзкім Саветамі дэпутатаў і выканаўчымі камітэтамі, мясцовымі Саветамі дэпутатаў, выканаўчымі і распарадчымі органамі базавага ўзроўню (НПА гэтых органаў і рашэньні абласных, раённых і гарадзкіх рэфэрэндумаў)»<ref>{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Дэкрэт прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 10 сьнежня 1998 г. № 22 «Аб зацьвярджэньні Палажэньня аб афіцыйным апублікаваньні і набыцьця моцы прававымі актамі Рэспублікі Беларусь»|спасылка=http://pravo.levonevsky.org/bazaby11/republic49/text982.htm|выдавец=[[Валеры Леванеўскі]]|мова=ru|дата публікацыі=лістапад 2011|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. На 31 сьнежня 1998 году Электронная база зьвестак прававой інфармацыі (ЭБЗПІ) зьмяшчала звыш 22 000 дакумэнтаў, у тым ліку ўсе НПА прэзыдэнта, органаў заканадаўчай, выканаўчай і [[Судовая ўлада|судовай улады]] зь 1975 году ўлучна з усімі [[кодэкс]]амі Беларусі ў дзейнай рэдакцыі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Падзеі 1998 году|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/1998/padzei-1998-goda/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=31 сьнежня 1998|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 4 студзеня 1999 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 1 «Аб зацьвярджэньні Адзінага прававога клясыфікатара Рэспублікі Беларусь»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Адзіны прававы клясыфікатар Рэспублікі Беларусь|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/1999/adziny-pravavy-klasifikatar-respubliki-belarus/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=1 студзеня 1999|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>, вядзеньне і выданьне якога даручалася НЦПІ. Клясыфікатар падзяляўся на 10 частак: 1) «Заканадаўства пра [[дзяржаўны лад]]»; 2) «Грамадзянскае заканадаўства»; 3) «Заканадаўства пра фінансава-[[крэдыт]]ны лад»; 4) «Заканадаўства пра гаспадарча-эканамічную дзейнасьць»; 5) «Сацыяльнае [[заканадаўства]]»; 6) «Заканадаўства ў галіне грамадзкіх дачыненьняў, [[Адукацыя ў Беларусі|адукацыі]], навукі і культуры»; 7) «Заканадаўства пра ахову [[Навакольнае асяродзьдзе|навакольнага асяродзьдзя]] і рацыянальнае выкарыстаньне прыродных рэсурсаў»; 8) «Заканадаўства ў галіне абароны, нацыянальнай бясьпекі, праваахоўнай дзейнасьці, адміністрацыйнай і крымінальнай [[Адказнасьць|адказнасьці]]. Працэсуальнае і [[выканаўчае права]]»; 9) «Заканадаўства ў галіне [[Міжнародныя дачыненьні|міжнародных дачыненьняў]]»; 10) «Прававыя акты індывідуальнага прымяненьня»<ref>{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 4 студзеня 1999 г. № 1 «Аб зацьвярджэньні Адзінага прававога клясыфікатара Рэспублікі Беларусь»|спасылка=https://zakonrb.com/npa/ob-utverzhdenii-edinogo-pravovogo-klassifikatora|выдавец=Партал «Заканадаўства Рэспублікі Беларусь»|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 1 чэрвеня 2001 году на сеціўным вузьле НЦПІ разьмясьцілі вэб-бачыну [[Гаспадарчы суд Менску|Гаспадарчага суду Менску]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь № 609|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2002/ukaz-prezidenta-respubliki-belarus-609/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=16 сьнежня 2002|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 16 сьнежня 2002 году А. Лукашэнка падпісаў Указ «Аб Нацыянальным прававым Інтэрнэт-партале Рэспублікі Беларусь...», увод якога ў дзеяньне меў забясьпечыць НЦПІ да 1 студзеня 2004 году. Паводле 4-га артыкула Палажэньня аб [[Нацыянальны прававы партал Беларусі|Нацыянальным прававым партале]], НЦПІ меў ажыцьцяўляць на ім афіцыйнае абнародаваньне прававых актаў, улучаных у Нацыянальны рэестар прававых актаў Рэспублікі Беларусь. Сярод іншага, 10-м артыкулам Палажэньня прадугледжвалася «прадстаўленьне інфармацыі на [[Дзяржаўная мова|дзяржаўных мовах]] Рэспублікі Беларусь, а таксама на ангельскай мове»<ref>{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 16 сьнежня 2002 г. № 609 «Аб Нацыянальным прававым Інтэрнэт-партале Рэспублікі Беларусь і аб унясеньні зьмяненьняў і дапаўненьня ва Ўказ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 30 кастрычніка 1998 г. № 524»|спасылка=https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=P30200609|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Беларусі|мова=ru|дата публікацыі=19 лістапада 2020|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. У 2002 годзе ў ЭБЗПІ ўвялі 4901 прававы акт, у выніку чаго банк зьвестак на 31 сьнежня налічваў 41 910 прававых акта. За 2002 год у Нацыянальны рэестар прававых актаў (НРПА) улучылі 5819 прававых актаў, у выніку на канец год той налічваў 31 555 дакумэнтаў. Таксама за 2002 году выйшло 144 нумары НРПА. У сьнежні 2002 году НЦПІ разам з абласнымі ЦПІ абслугоўваў 2544 электронныя копіі ЭБЗПІ, усталяваныя ў 1411 карыстальнікаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Падзеі 2002 году|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2002/padzei-2002-goda/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=31 сьнежня 2002|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 14 верасьня 2003 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 409, якім абавязаў НЦПІ перадаць у 2004–2005 гадох копіі ЭБЗПІ [[Міністэрства па падатках і зборах Беларусі|Міністэрству па падатках і зборах Беларусі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Указ № 409 прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2003/ukaz-409-prezidenta-respubliki-belarus/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=14 верасьня 2003|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. За 2003 год лік публічных ЦПІ пры [[бібліятэка]]х павялічылі ўдвая да 140<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Падзеі 2003 году|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2003/padzei-2003-goda/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=14 верасьня 2003|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 1 кастрычніка 2006 году на [[кампакт-дыск]]у выпусьцілі базу зьвестак «Кодэксы Рэспублікі Беларусь», у якой зьмясьцілі [[Канстытуцыя Беларусі|Канстытуцыю Беларусі]] і ўсе 23 кодэксы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Выпушчаны банк дадзеных «Кодэксы Рэспублікі Беларусь»|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2006/vypushchany-bank-danykh-kodeksy-respubliki-belarus/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=1 кастрычніка 2006|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 23 жніўня 2008 году пачаў дзейнасьць Дзіцячы прававы сайт<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Створаны Дзіцячы прававы сайт|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2008/stvorany-dzitsyachy-pravavy-sayt/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=23 жніўня 2008|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 30 сьнежня 2010 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 712 «Аб удасканаленьні дзяржаўнай сыстэмы прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь». Паводле 2-га артыкула Ўказу, прадпрыемствы абавязалі «ажыцьцяўляць дзейнасьць па распаўсюдзе прававой інфармацыі пры ўмове заключэньня з НЦПІ дамовы»<ref>{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 30 сьнежня 2010 г. № 712 «Аб удасканаленьні дзяржаўнай сыстэмы прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь»|спасылка=https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=P31000712|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Беларусі|мова=ru|дата публікацыі=19 лістапада 2020|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 24 лютага 2012 году А. Лукашэнка падпісаў Дэкрэт № 3 «Аб некаторых пытаньнях апублікаваньня і ўступленьня ў сілу прававых актаў Рэспублікі Беларусь», які набыў моц 1 ліпеня 2012 году<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дэкрэт прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь № 3 «Аб некаторых пытаньнях апублікаваньня і ўваходжаньня ў сілу прававых актаў Рэспублікі Беларусь»|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2012/dekret-prezidenta-respubliki-belarus-3-ab-nekatorykh-pytannyakh-apublikavannya-i-vakhodzhannya-silu-/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=1 ліпеня 2012|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. Паводле 1-га артыкула Дэкрэту, Нацыянальны прававы партал стаў адзіным абавязковым месцам абнародаваньня прававых актаў з НРПА Беларусі. У выніку спынілася рэгулярнае абнародаваньне заканадаўства па-беларуску ў газэце «Зьвязда»<ref>{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Дэкрэт прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 24 лютага 2012 г. № 3 «Аб некаторых пытаньнях апублікаваньня і ўступленьня ў сілу прававых актаў Рэспублікі Беларусь»|спасылка=https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=pd1200003|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Беларусі|мова=ru|дата публікацыі=23 траўня 2020|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 1 ліпеня 2012 году НЦПІ стварыў у інфармацыйна-пошукавай сыстэме «Эталён» базу зьвестак «[[Тэхнічныя нарматыўныя прававыя акты]]», якая налічвала звыш 1600 дзейных актаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Створаны новы банк дадзеных «Тэхнічныя нарматыўныя прававыя акты»|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2012/stvorany-novy-bank-danykh-tekhnichnyya-narmaty-nyya-pravavyya-akty/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=1 ліпеня 2012|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 2 студзеня 2014 году ў інфармацыйна-пошукавай сыстэме «[[Эталён-Анлайн]]» разьмясьцілі базу зьвестак «Прававыя акты [[БССР]]», якая зьмяшчала звыш 3500 актаў заканадаўчых і выканаўчых органаў 1919–1991 гадоў. Сярод іх у вольны доступ выклалі 27 кодэксаў БССР і [[Расейская СФСР|Расейскай СФСР]] 1918—1991 гадоў. Базу зьвестак стварылі пры падтрымцы [[Нацыянальная бібліятэка Беларусі|Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Банк дадзеных «Прававыя акты БССР» – гістарычная прававая спадчына для будучых пакаленьняў|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2014/unikalny-resurs-upershynyu-bank-danykh-pravavyya-akty-bssr-gistarychnaya-pravavaya-spadchyna-dlya-bu/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2 студзеня 2014|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 24 лістапада 2014 году сыстэма «Эталён-Анлайн» займела функцыю «Перакладнік» для [[Машынны пераклад|машыннага перакладу]] тэксту дакумэнта з расейскай мовы на беларускую<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Упершыню ў Рэспубліцы Беларусь у інфармацыйна-пошукавай сыстэме па заканадаўстве ў сетцы Інтэрнэт рэалізаваны пераклад тэкстаў дакумэнтаў на дзьве дзяржаўныя мовы|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2014/upershynyu-respublitsy-belarus-u-infarmatsyyna-poshukavay-sisteme-pa-zakanada-stve-settsy-internet-r/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=24 лістапада 2014|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 15 чэрвеня 2015 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 243 аб падачы ТНПА ў НЦПІ толькі ў электронным выглядзе са студзеня 2015 году<ref>{{Навіна|аўтар=Тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=У Беларусі тэхнічныя прававыя акты будуць падавацца толькі ў электронным выглядзе|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/v_belarusi_tekhnicheskie_pravovye_akty_budut_predstavlyatsya_tolko_v_elektronnom_vide/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=16 чэрвеня 2015|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 17 жніўня 2015 году НЦПІ дамогся зьнішчэньня 15 000 асобнікаў [[Правілы дарожнага руху|Правілаў дарожнага руху]] (ПДР), выдадзеных менскім прадпрыемствам без дамовы з НЦПІ, якая патрабавалася паводле Ўказу 2010 году № 712. У выніку страты прадпрыемства перавысілі 500 млн [[Беларускі рубель|рублёў]] (30 000 даляраў), а спагнаньне склала 90 млн рублёў (5500 $)<ref>{{Навіна|аўтар=Зьміцер Лукша, тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=ПДР не па правілах|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/pdd_ne_po_pravilam/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=17 жніўня 2015|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. У 2016 годзе выявілі яшчэ 5 выдаўцоў ПДР без дамовы і з памылкамі<ref>{{Навіна|аўтар=Юры Шаўчук, тэлеканал «Беларусь 1»|загаловак=Удасканаленьне дзяржаўнай сыстэмы прававой інфармацыі|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/sovershenstvovanie_gosudarstvennoy_sistemy_pravovoy_informatsii/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=31 жніня 2016|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 5 красавіка 2016 году разам зь [[Беларускі дзяржаўны інстытут стандартызацыі і сэртыфікацыі|Беларускім дзяржаўным інстытутам стандартызацыі і сэртыфікацыі]] запусьцілі плятформу «Эталён-Стандарт», якая ўтрымлівала звыш 200 000 дзяржаўных [[стандарт]]аў і міжнародных тэхнічных рэглямэнтаў, а таксама тэхнічных законаў і міжнародных дамоваў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Беларусі зmявіўся ўнікальны рэсурс «Эталён-стандарт»|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/v_belarusi_poyavilsya_unikalnyy_resurs_etalon_standart_/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=5 красавіка 2016|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 11 ліпеня 2016 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 261, якім дазволіў установам зьмяшчаць на сваіх сайтах 5 прававых актаў без дамовы з НЦПІ. Таксама дзяржаўныя ўстановы мелі карыстацца сродкамі НЦПІ ў адміністрацыйных працэдурах. На сьнежань 2016 году Нацыянальны рэестар прававых актаў налічваў звыш 190 000 прававых актаў, а штодня ўлічвалі каля 70 новых. Эталённы банк зьвестак прававой інфармацыі (ЭБЗПІ) налічваў каля 200 000 прававых актаў і міжнародных тамоў. Нацыянальны прававы партал меў 280 000 наведнікаў штомесяц, а Прававы форум Беларусі — 36 000. Агулам НЦПІ стварыў звыш 200 банкаў зьвестак, у тым ліку на звыш 12 000 дакумэнтаў правапрымянальнай практыкі і звыш 16 700 — судовай практыкі. У супрацы зь [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Беларускі дзяржаўным унівэрсытэтам]] ў сыстэмах «Эталён» і «Эталён-Анлайн» на больш як 80 000 расейска-беларускіх перакладаў словаў павялічылі моўную базу для аўтаперакладу тэкстаў НПА<ref>{{Артыкул|аўтар=Ганна Шылец.|загаловак=Банк права|спасылка=http://zviazda.by/be/news/20161202/1480707055-ncpi-zabyaspechvae-razviccyo-dzyarzhaunay-sistemy-pravavoy-infarmacyi|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=3 сьнежня 2016|нумар=[https://zviazda.by/be/number/246-27856 246 (27856)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/3sne-1.indd_.pdf 1], [https://zviazda.by/sites/default/files/3sne-4.indd_.pdf 4]|issn=1990-763x}}</ref>. 26 студзеня 2017 году ў [[Эўразійскі нацыянальны ўнівэрсытэт|Эўразійскім нацыянальным унівэрсытэце]], што ў [[Астана|Астане]] (Казахстан), адчынілі 16-ы замежны цэнтар доступу да беларускага заканадаўства<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=За мяжой адкрыўся 16-ы цэнтр доступу да беларускага заканадаўства|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2017/za-myazhoy-adkry-sya-16-y-tsentr-dostupu-da-belaruskaga-zakanada-stva/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=27 студзеня 2017|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. За 2016 год у НРПА дадалі звыш 10 000 прававых актаў. На верасень 2017 году агульны ліку дакумэнтаў ва ўсіх базах НЦПІ перавышаў 270 000, зь іх каля 210 000 (78 %) уваходзілі ў Эталённы банк зьвестак прававой інфармацыі (ЭБЗПІ)<ref>{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Законы ў адкрытым доступе|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20170929/1506705543-zautrancpi-spaunyaecca-20-gadou|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=|год=30 верасьня 2017|нумар=[https://zviazda.by/be/number/189-28553 189 (28553)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/30ver-2_optim.pdf 2]|issn=}}</ref>. На 1 кастрычніка 2017 году дзейнічала каля 700 цэнтраў прававой інфармацыі на базе бібліятэк у кожным раёне Беларусі. Яшэ 20 такіх цэнтраў працавала за мяжой<ref>{{Навіна|аўтар=Тэлеканал «Беларусь 1»|загаловак=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Беларусі адзначае 20-гадовы юбілей|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/natsionalnyy_tsentr_pravovoy_informatsii_belarusi_otmechaet_20_letniy_yubiley/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=1 кастрычніка 2017|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 12 красавік 2018 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 135 «Аб абавязковай юрыдычнай экспэртызе тэхнічных нарматыўных прававых актаў», якую даручыў праводзіць НЦПІ<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аляксандар Лукашэнка вызначыў асноўныя падыходы да правядзеньня абавязковай юрыдычнай экспэртызы тэхнічных нарматыўных прававых актаў|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2018/novost-2018-goda/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=12 кастрычніка 2018|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. На сьнежань 2018 году вэб-бачыны НЦПІ мелі да 1,5 млн праглядаў за месяц<ref>{{Навіна|аўтар=Аляксандар Камовіч, тэлеканал «Беларусь 1»|загаловак=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі - адзіная ў краіне афіцыйная крыніца публікаваньня нарматыўных актаў|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/natsionalnyy_tsentr_pravovoy_informatsii_edinstvennyy_v_strane_ofitsialnyy_istochnik_publikovaniya_n/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=15 сьнежня 2018|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 1 сакавіка 2019 году А. Лукашэнка даручыў стварыць пры НЦПІ Экспэртную раду ў пытаньнях перакладу заканадаўчых актаў на беларускую мову. 23 ліпеня ў склад Экспэртнай рады ўвайшлі прадстаўнікі [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]] і [[Палата прадстаўнікоў Беларусі|Палаты прадстаўнікоў Беларусі]], [[Міністэрства юстыцыі Беларусі]] і [[Міністэрства культуры Беларусі]], НЦПІ і [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў|Нацыянальнага цэнтру заканадаўства і прававых дасьледаваньняў]], [[ВНУ]] і [[Грамадзкае аб’яднаньне|грамадзкіх аб’яднаньняў]]. На паседжаньні 10 кастрычніка 2019 году пераклад [[Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб шлюбе і сям’і|Кодэксу Беларусі аб шлюбе і сям’і]] ўхвалілі для разьмяшчэньяня на Нацыянальным прававым партале Беларусі. Праўную [[Тэрміналёгія|тэрміналёгію]] спраўдзілі супрацоўнікі [[Інстытут мовазнаўства|Інстытуту мовазнаўства]] імя Якуба Коласа<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У НЦПI адбылося чарговае паседжаньне экспэртнага савету па пытаньнях перакладу заканадаўчых актаў на беларускую мову|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2019/u-ntspi-adbylosya-chargovae-pasyadzhenne-ekspertnaga-saveta-pa-pytannyakh-perakladu-zakanada-chykh-a/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=10 кастрычніка 2019|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 5 лістапада на 3-м паседжаньні ўхвалілі беларускі пераклад [[Выбарчы кодэкс Беларусі|Выбарчага кодэксу Беларусі]]. Экспэртная рада налічвала 21-га чалавека. На 70 % праўныя тэрміны супадалі зь беларускай навуковай тэрміналёгіяй, закладзенай у 1920-я гады. Сярод 25 кодэксаў адразу па-беларуску быў прыняты [[Кодэкс Беларусі аб культуры]]. Таму перакладу падлягалі 24 кодэксы агульным абсягам на 5000 старонак у складзе каля 8000 артыкулаў і прававых нормаў. Трэцім да перакладу вызначылі [[Грамадзянскі кодэкс Беларусі]]<ref>{{Навіна|аўтар=Алена Борматава, тэлеканал «Беларусь 1»|загаловак=У Менску зацьвердзілі беларускую вэрсію Выбарчага кодэксу|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/v_minske_utverdili_belorusskuyu_versiyu_izbiratelnogo_kodeksa/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=5 лістапада 2019|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. 23 сьнежня 2020 году Савет міністраў Беларусі ўхваліў Пастанову № 745, якой зацьвердзіў Палажэньне аб парадку ўтварэньня і функцыяваньня АІС «Узнагароды». Яе даручылі весьці НЦПІ зь 1 студзеня 2021 году для збору зьвестак пра ляўрэатаў дзяржаўных узнагародаў Беларусі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аўтаматызаваная інфармсыстэма «Узнагароды» зьявіцца ў Беларусі|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/autamatyzavanaja-infarmsistema-uznagarody-zjavitstsa-u-belarusi-95093-2020/|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=23 сьнежня 2020|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. У 2020 годзе на Нацыянальным прававым партале разьмясьцілі 9698 НПА. Да красавіка 2021 году «Прававы форум Беларусі» правёў каля 560 праектаў заканадаўства ад часу заснаваньня ў 2013 годзе<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Каля 9 700 нарматыўна-прававых актаў апублікавана за год на Нацыянальным прававым інтэрнэт-партале|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20210428/1619612334-kalya-9-700-narmatyuna-pravavyh-aktau-apublikavana-za-god-na-nacyyanalnym|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=28 красавіка 2021|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>, зь іх 196 (35 %) — абмеркавалі ў 2020 годзе<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Тэкст закону аб правах дзіцяці адаптуюць для дзяцей рознага ўзросту|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20210429/1619678520-tekst-zakona-ab-pravah-dzicyaci-adaptuyuc-dlya-dzyacey-roznaga-uzrostu|выдавец=Газэта «Зьвязда»|дата публікацыі=29 красавіка 2021|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref>. Ад часу заснаваньня да чэрвеня 2021 году НЦПІ выпусьціў 312 прававых выданьняў агульных накладам звыш 2-х млн асобнікаў. За 2020 год у 3000 мерапрыемствах прававой асьветы ўзялі ўдзел каля 43 000 грамадзянаў<ref>{{Артыкул|аўтар=Ірына Сідарок.|загаловак=Мадэль паводзін паводле закона|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20210607/1623083390-pravavaya-adukacyya-belarusau-vedac-normy-i-nastupstvy|выданьне=Зьвязда|тып=|год=30 верасьня 2017|нумар=[https://zviazda.by/be/number/106-29475-0 106 (29475)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/8cher-7_optim_2.pdf 7]|issn=}}</ref>. 14 сакавіка 2022 году кіраўнік НЦПІ [[Андрэй Мацельскі]] і кіраўнік Дэпартамэнту пратаколу і арганізацыйнага забесьпячэньня [[Эўразійская эканамічная камісія|Эўразійскай эканамічнай камісіі]] Даніяр Турусбекаў падпісалі Дамову на аказаньне паслугаў пісьмовага [[пераклад]]у НПА [[Эўразійскі эканамічны зьвяз|Эўразійскага эканамічнага зьвязу]] (ЭАЭЗ) на [[Беларуская мова|беларускую мову]]. Паводле Дамовы, цягам 2022 году НЦПІ меў перакласьці міжнародныя дамовы і акты органаў ЭАЭЗ для разьмяшчэньня на прававым партале ЭАЭЗ<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прававыя акты ЭАЭЗ перакладуць на беларускую мову|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/pravavyja-akty-eaes-perakladuts-na-belaruskuju-movu-112068-2022/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=14 сакавіка 2022|дата доступу=18 сакавіка 2022}}</ref>. 14 сакавіка 2024 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 96 «Аб [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі|Нацыянальным цэнтры заканадаўства і прававой інфармацыі]] Рэспублікі Беларусь» (НЦЗПІ Беларусі), у які да 1 ліпеня пераўтварылі Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў (НЦЗПД) шляхам далучэньня да яго Нацыянальнага цэнтру прававой інфармацыі (НЦЗПІ), які месьціўся ў тым самым будынку па вуліцы Берсана<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Беларусі зьявіцца Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/u-belarusi-zjavitstsa-natsyjanalny-tsentr-zakanadaustva-i-pravavoj-infarmatsyi-129076-2024/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=14 сакавіка 2024|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. === Кіраўнікі === * [[Юлій Кашынскі]] (19 лютага 1999<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кашынскі Ю.І. прызначаны дырэктарам НЦПІ (Гісторыя)|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/1999/kashynski-yu-i-pryznachany-dyrektaram-ntspi/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=19 лютага 1999|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref> — 2006) * [[Алег Краўцоў]] (29 жніўня 2006<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дырэктарам НЦПІ прызначаны Краўцоў А.Э. (Гісторыя)|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2006/dyrektaram-ntspi-pryznachany-kra-tso-a-e/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=29 жніўня 2006|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref> — 2012) * [[Андрэй Гаеў]] (31 ліпеня 2012<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дырэктарам НЦПІ прызначаны Гаеў Андрэй Анатольевіч (Гісторыя)|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/about/history/2012/dyrektaram-ntspi-pryznachany-gae-andrey-anatolevich/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=31 ліпеня 2006|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref> — 27 сьнежня 2014) * [[Яўген Каваленка]] (27 студзеня 2015<ref>{{Навіна|аўтар=Сяргей Хамянтоўскі|загаловак=Кіраўнік дзяржавы нагадаў новым кіраванцам пра залатое правіла кожнага кіраўніка|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/prezident/glava_gosudarstva_napomnil_novym_upravlentsam_o_zolotom_pravile_kazhdogo_rukovoditelya/|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=27 студзеня 2015|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref> — 6 красавіка 2020) * [[Андрэй Мацельскі]] (6 красавіка 2020<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Лукашэнка прызначыў новага дырэктара ў Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/lukashenka-naznachyu-novaga-dyrektara-u-natsyjanalny-tsentr-pravavoj-infarmatsyi-86525-2020/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=7 красавіка 2020|дата доступу=29 лістапада 2021}}</ref> — 1 ліпеня 2024) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Электронныя звароты|спасылка=https://ncpi.gov.by/be/citizens-appeals/|выдавец=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2021|дата доступу=29 лістапада 2021}} ** [https://web.archive.org/web/20211129191922/https://ncpi.gov.by/be/news/ Навіны], [https://web.archive.org/web/20211129191924/https://ncpi.gov.by/be/produkcia-i-uslugi/ прадукцыя і паслугі], [https://web.archive.org/web/20211129191908/https://ncpi.gov.by/be/deyatelnost/ напрамкі дзейнасьці] * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі|спасылка=https://zviazda.by/be/tags/nacyyanalny-centr-pravavoy-infarmacyi-rb|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=19 студзеня 2019|копія=https://zviazda.by/be/tags/ncpi|дата копіі=30 верасьня 2017|дата доступу=29 лістапада 2021}} {{Накід:Беларусь}} [[Катэгорыя:Установы, міністэрствы і ведамствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Органы выканаўчай улады Беларусі]] [[Катэгорыя:Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Дзяржаўныя арганізацыі Беларусі]] [[Катэгорыя:Маскоўскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1997 годзе]] ogpu1o7hkg9w9ht82jo9uzlf83x7tdw 0 260482 2620988 2585751 2025-06-20T18:57:42Z Dymitr 10914 /* Вонкавыя спасылкі */ дапаўненьне 2620988 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | клюб = [[Мільянарыяс Багата|Мільянарыяс]] | нумар = 4 | гады = 2015—2016<br/>2016—2017<br/>2017—2021<br/>2018—2019<br/>2020<br/>2021— | клюбы = [[Аляхуэленсэ Аляхуэля|Аляхуэленсэ]]<br/>→ [[Бэлен (футбольны клюб)|Бэлен]] (арэнда)<br/>[[Эрэдыяна (футбольны клюб)|Эрэдыяна]]<br/>→ [[Дэпортэс Таліма Ібаге|Дэпортэс Таліма]] (арэнда)<br/>→ [[Мільянарыяс Багата|Мільянарыяс]] (арэнда)<br/>[[Мільянарыяс Багата|Мільянарыяс]] | гульні(галы) = 6 (0)<br/>34 (4)<br/>29 (3)<br/>17 (0)<br/>21 (1)<br/>135 (9) | нац гады = 2017— | нац зборная = {{Футбол Коста-Рыка|няма}} | нац гульні(галы) = 30 (3) | абнаўленьне(клюб) = 11 лістапада 2024 | абнаўленьне(зборная) = 15 лістапада 2024 }} '''Хуа́н Па́блё Ва́ргас Ка́мпас''' ({{мова-es|Juan Pablo Vargas Campos}}; {{Н}} 6 чэрвеня 1995 году) — костарыканскі футбаліст, абаронца калюмбійскага клюбу «[[Мільянарыяс Багата|Мільянарыяс]]» і нацыянальнай [[зборная Коста-Рыкі па футболе|зборнай Коста-Рыкі]]. == Кар’ера == Варгас займаўся футболам ў акадэміі клюбу «[[Аляхуэленсэ Аляхуэля|Аляхуэленсэ]]». На заканчэньні навучаньня быў далучаны да складу асноўнай дружыны клюбу галоўным трэнэрам [[Оскар Рамірэс|Оскарам Рамірэсам]] 30 траўня 2013 году<ref>[http://www.aldia.cr/futbol-costa-rica/alajuelense/Liga-Steve_Garita-Ronald_Matarrita-Juan_Pablo_Vargas_1_144595549.html «Steve Garita, Ronald Matarrita and Juan Pablo Vargas arrive at the Alajuelense first team»]. Aldia.</ref>. Гулец некалькі гадоў чакаў на дэбют, які адбыўся падчас розыгрышу чэмпіянату Коста-Рыкі 2015 году. Гэтак Варгас зьявіўся ў пачатковым складзе ў матчы супраць «[[Лімон (футбольны клюб)|Лімону]]» 18 лютага 2015 году. Некаторы час футбаліст правёў у складзе іншых костарыканскіх клюбаў, як то «[[Бэлен (футбольны клюб)|Бэлен]]» і «[[Эрэдыяна (футбольны клюб)|Эрэдыяна]]». Гэтак жа ў арэнду 1 жніўня 2018 году спартовец выправіўся ў калюмбійскі клюб «[[Дэпортэс Таліма Ібаге|Дэпортэс Таліма]]». Выступаючы за гэты клюб, Варгас атрымаў досьвед гульні ў [[Кубак Лібэртадорэс|Кубку Лібэртадорэс]]. Гэтак 12 сакавіка 2019 году гулец згуляў у гасьцявым паядынку супраць аргентынскай «[[Бока Хуніёрс Буэнас-Айрэс|Бокі Хуніёрс]]». 3 студзеня 2020 году Варгас далучыўся да табару калюмбійскага клюбу «[[Мільянарыяс Багата|Мільянарыяс]]» паводле дамовы арэнды, але з правам выкупу<ref>[https://www.futbolred.com/futbol-colombiano/liga-aguila/millonarios-hoy-se-confirma-la-contratacion-del-defensor-juan-pablo-vargas-111497 «Millonarios confirma la contratación de su nuevo defensorobra»]. Fútbol Red.</ref>. На набыцьці абаронцы настойваў трэнэр [[Альбэрта Гамэра]]<ref>[https://colombia.as.com/colombia/2020/01/03/futbol/1578091661_975420.html «Juan Pablo Vargas, nuevo defensa de Millonarios»]. As.</ref>. 26 студзеня адбыўся дэбют гульца ў складзе новай каманды ў матчы супраць «[[Дэпартыва Паста|Дэпартыва]]» з гораду Паста, але клюб атрымаў паразу зь лікам 1:2. У канцы году абаронца ўлучыў мяч у браму клюбу «[[Баяка Чыко Тунха|Баяка Чыко]]», дапамогшы сталічнай дружыне здабыць перамогу зь лікам 2:0. У сваім першым сэзоне абаронца замацаваўся ў асноўным складзе. Ужо 30 сьнежня 2020 году была абвешчана, што гулец стаў паўнавартасным футбалістам клюбу, склаўшы дамову з клюбам тэрмінам да сьнежня 2023 году<ref>[https://web.archive.org/web/20221029203630/https://everardoherrera.com/index.php/73-futbol-costa-rica/71252-millonarios-compra-la-ficha-de-juan-pablo-vargas «Millonarios compra la ficha de Juan Pablo Vargas»]. Everardo Herrera.</ref>. == Дасягненьні == '''«Мільянарыяс»''': * Уладальнік [[Кубак Калюмбіі па футболе|Кубка Калюмбіі]]: 2022 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Навігацыйная група |назоў = Навас у складзе [[Зборная Коста-Рыкі па футболе|зборнай Коста-Рыкі]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]], [[Залаты кубак КОНКАКАФ|Залатых кубках КОНКАКАФ]] і [[Кубак Амэрыкі па футболе|Кубках Амэрыкі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Коста-Рыка}}; |Коста-Рыка на ЗК КОНКАКАФ-2017 |Коста-Рыка на ЧС-2022 |Коста-Рыка на ЗК КОНКАКАФ-2023 |Коста-Рыка на КА-2024 |Коста-Рыка на ЗК КОНКАКАФ-2025 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Варгас, Хуан Паблё}} [[Катэгорыя:Костарыканскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Коста-Рыкі]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Аляхуэленсэ» Аляхуэля]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Бэлен»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Эрэдыяна»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Дэпортэс Таліма» Ібаге]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Мільянарыяс» Багата]] aqhgay1i8odxcis86t31g1n38hwje7r 0 261061 2620966 2495629 2025-06-20T16:49:08Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620966 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Захаранка}} {{пісьменьнік}} '''Мікалай (Мікола) Захаранка''' ({{ДН|13|5|1949}}, [[Васілевічы]], [[Рэчыцкі раён]], [[Гомельская вобласьць]]) — беларускі [[паэт]], [[празаік]], [[драматург]]. Сябар [[Саюз беларускіх пісьменьнікаў|Саюзу беларускіх пісьменьнікаў]]. == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся ў сялянскай сям’і. Скончыў філялягічны факультэт [[БДУ|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]]. Доўгі час настаўнічаў у вёсцы [[Швабы (Менская вобласьць)|Швабы]] [[Лагойскі раён|Лагойскага раёну]] Менскай вобласьці. == Творчасьць == Трагічнасьць і радасьць жыцьця, вясковая будзённасьць у творах Захаранкі пераплятаецца з казачнай быліннасьцю, афарбавана яе прывідным сьвятлом. Апавяданьні друкаваліся ў часопісах [[Полымя|«Полымя»]], [[Маладосць|«Маладосць»]], [[Нёман (часопіс)|«Нёман»]], [[Дзеяслоў (часопіс)|«Дзеяслоў»]], [[Роднае слова (часопіс)|«Роднае слова»]], [[Вясёлка (часопіс)|«Вясёлка»]], газэце «[[Звязда]]»; вершы і публіцістыка ― ў [[Літаратура і мастацтва|«ЛІМе»]]. Аўтар дзіцячых п’ес, зборнікаў апавяданьняў «І тады ўдарыў бом…» (Мн., Кнігазбор, 2013), які вылучаўся на літаратурную прэмію [[Літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца|Ежы Гедройца]], «Такі вецер, такі вецер…» (Кнігазбор, 2019). П’еса «Паехалі» ставілася ў 1996 годзе на сцэне [[Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы|Нацыянальнага акадэмічнага тэатру імя Янкі Купалы]]<ref>{{артыкул|аўтар=|Сяргей Шапран.|загаловак=Я і дагэтуль лічу, што гаршкі абпальваюць усё-ткі богі|спасылка=http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:HGSOrsmhun8J:litkritika.by/categories/pisateli/6/5547.html+&cd=27&hl=ru&ct=clnk&gl=ru/|выданне=Дзеяслоў|месца=Мн.|выдавецтва=|год=2014|нумар=2|старонкі=|старонак=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://2014.gedroyc.by/zakharanka.html|title=zakharanka|author=|date=|work=|publisher=2014.gedroyc.by|accessdate=|lang=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161117005704/http://2014.gedroyc.by/zakharanka.html|archivedate=17 лістапада 2016|deadurl=yes}}</ref>. == Крыніцы == {{крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20230619150134/http://dziejaslou.by/old/www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/Zahar102ec.html?OpenDocument Мікола Захаранка. Забойства на вуліцы з прысадамі] // Дзеяслоў, 2000, № 32 * ''Захаранка М.'' «Песня пра зубра» Міколы Гусоўскага ў кантэксце культуры еўрапейскага адраджэння // Роднае слова: Штомесячны навуковы і метадычны часопіс. ― 2010. ― № 9 * [https://web.archive.org/web/20190831071017/https://sozvuchie.by/poeziya/item/6159-mikola-zakharanka-paet-prazaik-dramaturg.html Мікола Захаранка: паэт, празаік, драматург] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190831071017/https://sozvuchie.by/poeziya/item/6159-mikola-zakharanka-paet-prazaik-dramaturg.html |date=31 жніўня 2019 }} // Кастусь Ладуцька. Sozvuchie.by, 27 красавіка 2019 * [https://web.archive.org/web/20170707091055/http://litrossia.ru/archive/itemlist/category/967-35-14-oktyabrya Николай Захаренко. Ангел мой] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20170707091055/http://litrossia.ru/archive/itemlist/category/967-35-14-oktyabrya |date=7 ліпеня 2017 }} // Литературная Россия, 2016, 14 октября * [https://nn.by/?c=ar&i=234043 Вольга Бабкова. «Такі вецер, такі вецер» — новая кніга добрага аўтара] // Наша ніва, 23.07.2019 {{Бібліяінфармацыя}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Захаранка, Мікола}} [[Катэгорыя:Беларускія літаратары]] [[Катэгорыя:Беларускамоўныя пісьменьнікі]] 0dp18wzxrqv73kmd74cle1oarr0wf6t 0 263575 2620975 2617232 2025-06-20T17:18:19Z 37.214.32.131 /* Вонкавыя спасылкі */ выпраўленьне спасылак 2620975 wikitext text/x-wiki {{Герб}} '''Сьлепаўрон''', '''Сьляпы крумкач''' ({{lang-pl|Ślepowron}}) — прыватнаўласьніцкі [[герб]], вядомы з сярэдзіны [[XIV стагодзьдзе|XIV стагодзьдзя]]. У [[XVI стагодзьдзе|XVI стагодзьдзі]] ад гербу «Сьлепаўрон» утварыўся [[Корвін (герб)]]. Гербам карысталіся больш за 350 родаў з [[Беларусь|Беларусі]], [[Летува|Летувы]], [[Украіна|Украіны]] і [[Польшча|Польшчы]], у тым ліку [[Гасеўскія]], [[Касакоўскія]], [[Красінскія]], [[Пуласкія]]. == Апісаньне == У [[Блакітны колер|блакітны]]м полі [[Срэбраны колер|срэбраная]] [[падкова]] канцамі долу, на ёй срэбраны [[кавалерскі крыж]], на якім сядзіць [[Чорны колер|чорны]] [[крумкач]] з [[Залаты колер|залатым]] [[пярсьцёнак|пярсцьёнкам]] у [[дзюба|дзюбе]]; [[кляйнод]] — над [[прылбіца]]й з [[карона]]й такі самы крумкач з пярсьцёнкам. == Носьбіты == Самая старажытная пячатка з выявай герба Сьлепаўрону знойдзена ў дакумэнтах 1352 году, ад Яна, ваяводы сандамірскага. Першы судовы запіс датуецца 1389 годам. Носьбітамі гербу зьяўляюцца, у прыватнасьці, беларуска-летувіскія шляхцічы [[Ястржэмбскія]]. Таксама носьбітамі герба зьяўляюцца польскія шляхцічы Пад’яблонскі з 1410 году. Герб падараваны ім за сьмеласьць, праяўленую ў [[Грунвальдзкая бітва|бітве пры Грунвальдзе]], каралём [[Ягайла]]й. Носьбітамі гербу зьяўляюцца шляхцічы Фіялкаўскія з XV стагодзьдзя, якія мелі ўладаньні ў Люблінскай і Смаленскай землях, а пазьней таксама ў Польшчы, Галіцыі і Прусіі. Носьбітамі герба таксама зьяўляюцца Рамаскевічы. == Цікавыя факты == Герб выбіваўся на манэтах ВКЛ. Напрыклад, на шэлягах ВКЛ 1652—1652 гг (герб [[Падскарбі вялікі літоўскі|падскарбія вялікага літоўскага]] [[Вінцэнт Корвін-Гасеўскі|Вінцэнта Корвін-Гасеўскага]]), на [[Барацінка|барацінках]] ВКЛ 1660—1661 году (герб падскарбія кароннага Ян Казімера Красінскага). == Літаратура == * Bartosz Paprocki. Herby rycerstwa polskiego. Кракаў, 1584. * Simon Okolski. Orbis Polonus. Кракаў, 1642. T.1-3. * Ks. Kacper Niesiecki. Herby i familie rycerskie tak w Koronie jako y w W.X.L. Львоў, 1728. * Лакиер А. Б. Глава семнадцатая, § 90-1. Общие замечания о польских геральдических эмблемах или знаменах // Русская геральдика. — М.: Книга, 1990. * Лукомский В. К., Модзалевский В. Л. Малороссийский Гербовник. Издание Черниговского Дворянства. Спб., типография «Сириус», 1914. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons}} * [https://lyczkowski.net/be/lyckouskija/hierbar/hierb-slepauron.html Герб Сьлепаўрон] {{ref-be}} * {{cite web|author=Ю.Лычкоўскі|title = Гербоўнік шляхты ВКЛ|url= https://lyczkowski.net/be/hierby-slachty-vkl/litary-s-t.html|language=be}} Герб Сьлепаўрон, яго адмены і ўжывальнікі [[Катэгорыя:Шляхецкія гербы]] [[Катэгорыя:Польскія геральдычныя роды]] [[Катэгорыя:Літоўскія геральдычныя роды]] [[Катэгорыя:Гербы з птушкамі]] 27t9ggm5qf2o4bqm6jvd4y4ison0bkg 4 264523 2620961 2620497 2025-06-20T16:39:59Z Casinios 91071 /* Выбаршчык, выбарца, выбарнік */ новы разьдзел 2620961 wikitext text/x-wiki {{Вікіпэдыя:Мэню}} {{Вікіпэдыя:Форум/Шапка}}<!-- НЕ ВЫДАЛЯЙЦЕ ГЭТЫ РАДОК, ПІШЫЦЕ ПАД ІМ. Не забывайцеся на == Загаловак == --> == [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2025|Віківясна-2025]] == Вітаю, каханенькія-родненькія! Як маецеся? Паводле [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2025/Сьпіс]], падчас конкурсу стварылі 315 артыкулаў і 20 шаблёнаў, а таксама палепшылі 52 артыкулы. Найбольш артыкулаў у межах «Віківясны-2025» стварылі: [[Удзельнік:Ясамойла]] — 224, Удзельнік:W — 27 і [[Удзельнік:Dymitr]] — 16. Палепшылі найбольш: Dymitr — 24, Ясамойла — 15 і W — 4. Віншую з плённым удзелам! З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 15:15, 3 чэрвеня 2025 (UTC+3) == Вікісустрэча ЦУЭ-2025 == Прывітаначкі, зьбіраюся на [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2025|Сустрэчу Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы-2025]], якая пройдзе 26—28 верасьня ў Грэцыі. Рэгістрацыя на Вікісустрэчу доўжыцца да [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|15 чэрвеня]] а 23:59 (UTC). Маю досьвед папярэдняга ўдзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Uploading from a museum website? Some custom JavaScript can help you|2024]] гаду у якасьці [https://www.youtube.com/watch?v=ezrH_uCGZNU выступоўцы]. [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) : {{За}} калегу, асабліва з улікам магчымасьці паўторнага сумеснага падкасту на тэму Вікіпэдыі ([[:c:File:004 З Уладзімерам Русаковічам які стварыў 1740 артыкулаў у Вiкiпэдыi.opus]]) па выніках удзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў Грэцыі.—[[Удзельнік:W]] 12:15, 13 траўня 2025 (UTC+3) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу.--[[Удзельнік:Gabix|Gabix]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Gabix|гутаркі]]) 14:47, 13 траўня 2025 (+03) == Вікісустрэча ЦУЭ-2025 == Вітаю, каханенькія-родненькія! Як маецеся? Зьбіраюся на Сустрэчу [[:m:Wikimedia Central and Eastern Europe/be-tarask|Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы]]-2025, якая пройдзе 26—28 верасьня ў Грэцыі. Рэгістрацыя на Вікісустрэчу доўжыцца да [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|15 чэрвеня]] а 23:59 (UTC). Маю досьвед папярэдняга ўдзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2019/Programme/Submissions/Workshop on Community health|2019]] і [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2023/Submissions/Growing viewership multiplies newcomers|2023]] гадох у якасьці выступоўцы, а таксама [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Participants|летась]]. Усялякая падача 2-й заяўкі на ўдзел у Вікісустрэчы таксама вітаецца, бо для Беларусі вылучана [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2025/Eligible affiliates|2 месцы]]. З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 12:01, 12 траўня 2025 (UTC+3) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 16:58, 12 траўня 2025 (+03) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу. [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) 18:42, 12 траўня 2025 (+03) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу. [[Удзельнік:SergeiSEE|SergeiSEE]] ([[Гутаркі ўдзельніка:SergeiSEE|гутаркі]]) 00:04, 13 траўня 2025 (+02) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу.--[[Удзельнік:Gabix|Gabix]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Gabix|гутаркі]]) 14:46, 13 траўня 2025 (+03) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу.--[[Удзельнік:Temra|Temra]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Temra|гутаркі]]) 21:31, 14 траўня 2025 (+03) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 22:33, 15 траўня 2025 (+03) == Абраны артыкул на галоўнай - трэба паправіць == Адсутнічае абраны артыкул на галоўнай. Спрабаваў рэдагаваць шаблён, але нешта не атрымоўваецца. [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 11:42, 3 траўня 2025 (+03) : А які артыкул трэба адлюстраваць? Я бачу [[Вуліца Карла Маркса (Менск)]]. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 14:54, 3 траўня 2025 (+03) == Kazimier Lachnovič == Удзельнік Kazimier Lachnovič адсутнічае з вечара 12 сакавіка - тады былі зроблены апошнія праўкі ў вікі. Ягоны тэлеграм-акаўнт быў анлайн даўно. Ёсць падставы меркаваць, што ён мог арыштаваны па палітычнай справе, што, на жаль, далёка не навіна для беларускіх вікіпедыстаў (яго сапраўднае імя невядомае, каб праверыць гэтую здагадку). У такім разе яго акаўнт, які мае сцягі адміністратара і бюракрата, можа быць скампраметаваны і выкарыстоўвацца для патрэбаў сілавікоў. Не ведаю ці ёсць у раздзеле артыкулы са схаваным унёскам удзельнікаў, але з яго акаўнта такія былі б бачныя. Калі нехта валодае інфармацыяй, што вікіпедыст адстутнічае па іншай прычыне, не звязанай з палітычным пераследам, прашу паведаміць. --[[Спэцыяльныя:Унёсак/2A00:1EB8:C05F:CE46:3D87:F8D4:673C:4A04|2A00:1EB8:C05F:CE46:3D87:F8D4:673C:4A04]] 13:57, 6 красавіка 2025 (+03) : А 17 красавіка таксама зьнікла адміністратарка Вікіпэдыі на наркамаўцы [[Удзельнік:Хомелка|Хомелка]], спадарыня Вольга. Пра гэта ўжо ў [https://spring96.org/be/news/117810 навінах].<br>Правы трэба як мага хутчэй зьняць. КДБ ужо й так маглі спампаваць усю інфу, але лепш не даваць ім яшчэ больш часу ды ідэй. Напісаў адпаведны [[Вікіпэдыя:Запыты_да_адміністратараў#Kazimier_Lachnovič_-_пазбаўленьне_правоў_зьніклага|запыт]]. <small>Гл. таксама [[:ru:Википедия:Форум/Новости#Пропажа_администраторов_белвики|абмеркаваньне на расейскай]].</small> [[Удзельнік:Shabe|Shabe]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Shabe|гутаркі]]) 15:43, 22 красавіка 2025 (+03) == JavaScript гаджэт [[Удзельнік:Ssvb/Gadget-SyntaxHighlighterBKP2005|«Падсьветка памылак артаграфіі паводле БКП-2005»]] == Вітаю! Можа каго зацікавіць такая альтэрнатыва/дадатак да сцэнара [[Вікіпэдыя:Тарашкевізатар]] і звычайнага спэлчэкера. Гэта аналяг таго, што я трохі раней зрабіў для Вікікрыніц, але там асноўны фокус на падсьветку дэфектаў OCR, таму прызначэньне рознае. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 03:55, 4 сакавіка 2025 (+03) : Вітаю. Падлучыў, карысная рэч. Шчыра дзякую! Ад сябе хіба дадам, што дзеля апрацоўваньня вялікіх памерам артыкулаў варта павялічыць timeout, як на [[Удзельнік:Ssvb/common.js]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 12:32, 4 сакавіка 2025 (+03) ::Наконт timeout. Старонкі вялікага памеру значна замаруджваюць працу сынтаксычнай падсьветкі і гэта робіць рэдагаваньне некамфортным (кампутар ледзь варушыцца і рэагуе на націск клявішаў зь відавочнай затрымкай). Для тых, хто мае справы з такімі артыкуламі, можна параіць рэдагаваць асобныя ізаляваныя сэкцыі такіх артыкулаў, калі ёсьць такая магчымасьць. Гэтыя парады можна дадаць у паведамленьне аб аўтаматычнай дэактывацыі падсьветкі. І таксама ў дакумэнтацыю. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 17:39, 7 сакавіка 2025 (+03) :::Так, назіраю такі эфэкт лёгкага замаруджваньня, але мне ня надта перашкаджае. Мабыць, было б карысна дадаць гэтыя падрабязнасьці ў дакумэнтацыю. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:09, 7 сакавіка 2025 (+03) : Вітаю! Вельмі карысны гаджэт, вялікі вам дзякуй. З павагай, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 16:24, 4 сакавіка 2025 (+03) : Было б добра, каб нехта, хто мае правы, зрабіў яго даступным для ўсіх праз [[Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-gadgets|мэню гаджэтаў]]. Паводле прыкладу таго, што ўжо [[MediaWiki:Gadgets-definition|маецца]]. --[[Удзельнік:Red_Winged_Duck|Red_Winged_Duck]] 17:47, 4 сакавіка 2025 (+03) ::Гэта сапраўды было б добра. Але пакуль што, калі ласка, пішыце пра любыя заўважаныя хібы і недахопы. Я ўжо бачу праблемы з абрэвіятурамі і зь некаторымі прыназоўнікамі. Паспрабую гэта выправіць у хуткім часе. Таксама было б вельмі добра знайсьці нейкую тэхнічную магчымасьць дадаць слоўнік значна большага памеру. Ёсьць у мяне адна даволі авантурная ідэя паспрабаваць запхнуць увесь слоўнік на 700 тысяч розных форм словаў у [[w:be:Бінарны_файл|бінарным фармаце]] ў адмыслова створаны графічны файл PNG і чытаць гэтую інфармацыю са сцэнара JavaScript для вызначэньня націскаў словаў. Ня ведаю, ці атрымаецца з гэтага што, але паспрабаваць варта. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 17:56, 7 сакавіка 2025 (+03) ::: Дарэчы, у Нашай Ніве ўчора зьявіўся [https://nashaniva.com/363210 артыкул якраз пра be-tarask Вікіпэдыю] з рознай крытыкай, дзе адным зь недахопаў абвяшчаюць: ''«Не зразумела, дзе і як правяраць гэтыя словы, бо праграм па праверцы правапісу таксама няшмат. Чалавеку, які скончыў беларускую школу, цяжка адаптавацца да яго. Тарашкевіца — гэта не проста мяккія знакі паміж «н», яна мае больш складаныя правілы, якія даводзіцца вучыць з нуля.»'' ::: Спадзяюся, што гаджэт сынтаксычнай падсьветкі разам са спэлчэкерам якраз гэтую праблему амаль цалкам вырашае. Што тычыцца спэлчэкера, то [[Дапамога:Зьмест]] спасылаецца на мёртвы «Добрапіс» і на нейкі мёртвы спэлчэкер для Mozilla Firefox. Якім спэлчэкерам для клясычнага правапісу сёньня карыстаецца шаноўнае спадарства? --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 18:43, 7 сакавіка 2025 (+03) :::: Вельмі шкада, што Добрапіс больш не працуе. Замены яму фактычна ня маем, на жаль. Асабіста я звычайна правяраю ўласныя тэксты вачыма. Калі ўжо існуе тэкст на нейкай мове, то карыстаюся гугл-перакладнікам + тарашкевізатарам ад GooseOb + праверка вачыма. Таму створаны вамі гаджэт — гэта напраўду вельмі карысная і патрэбная рэч, якая значна паляпшае якасьць тэкстаў. Што да прапановы яго даданьня ў мэню гаджэтаў, то калі хто напіша патрэбныя радкі коду, то ахвотна дадам іх на [[MediaWiki:Gadgets-definition]], бо маю патрэбныя правы (на жаль, сам я ня надта абазнаны ў JavaScript, таму наўрад ці змагу даць рады коду). Што да далейшага разьвіцьця, то так, з улікам браку спэлчэкераў, гэта было б цудоўна. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:09, 7 сакавіка 2025 (+03) :::::Паводле інфармацыі з артыкулу [[Добрапіс]], там было ''больш за 1,5 мільёна словаў і славаформаў афіцыйным правапісам і 1,2 мільёны клясычным''. Няўжо цяпер гэты слоўнік страчаны назаўжды і нідзе не засталося ніводнай копіі? Яго, як я разумею, склаў [[Зьміцер Саўка]], прафэсійны лінгвіст. :::::Стары спэлчэкер для Mozilla Firefox можна знайсьці на [http://web.archive.org/web/20181018223030if_/https://addons.cdn.mozilla.net/user-media/addons/_attachments/200750/belarusian_spellchecking_dictionary_taraskievica_orthography_and_acinka-0.2.1-tb+sm+fx.xpi?filehash=sha256:04faab200e34eee68495ec80976c81581be184a02a1355f7318c0fb1f090d044 archive.org], гэты слоўнік зрабіў @[[Удзельнік:Zedlik|Zedlik]] са сьпісу словаў, які сабраў Віталь Хілько і [[Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны|ТБМ]]. :::::На Вікікрыніцах ёсьць ужо напалову алічбаваны [[s:be:Індэкс:Расійска-беларускі_слоўнік_(1928).pdf|Расійска-беларускі слоўнік]] 1928 года. Там можна знайсьці словы і іх націскі. :::::На verbum.by ёсьць [https://verbum.by/abs Ангельска-беларускі слоўнік] В. Пашкевіч 2006 года. Там можна знайсьці словы, націскі, а таксама канчаткі -а/-y для роднага склону назоўнікаў. :::::На github ёсьць новы спэлчэкер https://github.com/375gnu/spell-be-tarask, які летась зрабіў 375gnu (Глеб Валошка). :::::Я магу паспрабаваць параўнаць інфармацыю з гэтых слоўнікаў, каб знайсьці магчымыя адрозьненьні. Але што з гэтым усім потым рабіць? --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 13:27, 8 сакавіка 2025 (+03) ::::::Наконт артаграфічнай базы Белсату, магчыма, варта паспрабаваць зьвярнуцца ў сам Белсат (belsat.sekretariat@tvp.pl) або/і да рэдактараў яго сайту (web@belsat.eu)? Бо складаньне новай артаграфічнай базы — гэта тытанічная праца. Дарэчы, наколькі я разумею, засталася база спэлчэкеру для Mozilla Firefox: можа яе неяк можна скарыстаць (хоць белсатаўская база, вядома, была б лепшай, але яна можа ахоўвацца аўтарскімі правамі)? --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 20:38, 8 сакавіка 2025 (+03) Дадаў у [[Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-gadgets|агульнае мэню гаджэтаў]], здаецца працуе.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 17:27, 12 сакавіка 2025 (+03) :Дзякую. Дасылаць інфармацыю аб хібах і прапановы можна на старонцы абмеркаваньня [[MediaWiki:Gadget-SyntaxHighlighterBKP2005]], каб не засьмечваць форум. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 12:05, 13 сакавіка 2025 (+03) ::@[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] Нешта яно насамрэч не зусім добра працуе праз інтэграцыю з "Наладамі". Няслушны правапіс сапраўды падсьвечвае. Але старая падсьветка чамусьці застаецца і пасьля рэдагаваньня тэксту. Таксама ў кансолі браўзэра я бачу вось такія паведамленьні: ::'''Uncaught TypeError: syntaxHighlighterConfig.voidTags is undefined<br> ::'''highlightBlock ext.gadget.SyntaxHighlighterBKP2005-script-0.js:2149'''<br> ::'''highlightSyntax ext.gadget.SyntaxHighlighterBKP2005-script-0.js:2311'''<br> ::Загрузка таго ж самага сцэнару <code>mw.loader.load('//be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki:Gadget-SyntaxHighlighterBKP2005.js&action=raw&ctype=text/javascript');</code> праз [[Special:MyPage/common.js|common.js]] працуе без праблем і ніякіх памылак у кансолі браўзэра няма. Я параўнаў код. Ён аднолькавы. Таму, відаць, нешта адрозьніваецца ў нейкай іншай канфігурацыі? --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 20:09, 16 сакавіка 2025 (+03) :::Мяркую, адначасовае падключэньне і праз агульнае мэню гаджэтаў і праз свой common.js можа ствараць праблемы. Змяненьне ўласнага common.js можа спрацаваць не адразу, а празь некалькі хвілінаў. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:20, 16 сакавіка 2025 (+03) ::::Чаканьне не дапамагло. Вось на [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81_%D0%B2%D1%96%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%87%D1%8B%D0%BD%D1%8B&oldid=2608296 на гэтай старонцы] ёсьць дзьве памылкі: "Змест" і "аднак ў". У мяне інтэграцыя праз "налады" падсьвечвае іх чырвоным, але чырвоная падсьветка не зьнікае і пасьля іх выпраўленьня. Ці бачыць такую-ж праблему хто-небудзь яшчэ? ::::Я мяркую, што там могуць быць больш жорсткія налады і нейкія не зусім прыгожыя фрагмэнты JavaScript могуць інтэрпрэтавацца як "памылкі", а не "папярэджаньні". Але ж браўзэр скардзіцца на арыгінальны код з [[mw:User:Remember_the_dot/Syntax_highlighter]], а не на мае зьмены. І гэты гаджэт выкарыстоўваецца і на іншых вікі. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 21:08, 16 сакавіка 2025 (+03) :::::Знайшоў прычыну: у маім config.js была канфігурацыя таймаўту. Я яе [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Удзельнік:Ssvb/common.js&curid=294480&diff=2608324&oldid=2608323 выдаліў са свайго конфігу] і ўсё запрацавала нармальна з вікіпэдыйным гаджэтам з наладаў. Цяпер толькі засталося зразумець, чаму паводзіны і рэакцыя на гэтую канфігурацыю адрозьніваецца. У любым выпадку добра, што іншыя людзі такой праблемы ня маюць. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 22:24, 16 сакавіка 2025 (+03) == Абраны артыкул на галоўнай == Прывітаньне. На галоўнай старонцы няма абранага артыкулу месяца, ёсьць мёртвая спасылка. Трэба нешта зрабіць! [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 14:11, 2 сакавіка 2025 (+03) : Выправіў. Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 14:17, 2 сакавіка 2025 (+03) :: Дзякуй! Хацеў яшчэ спытацца, артыкулы на галоўнай ставяцца па нейкай чарзе ці ў адвольным парадку? --[[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 14:42, 2 сакавіка 2025 (+03) ::: Паводле чаргі згодна зь [[Вікіпэдыя:Сьпіс абраных артыкулаў|сьпісам]] (гл. слупок «месяцы на галоўнай старонцы»), наступны ў чарзе — [[Тэрарыстычны акт у менскім мэтро]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 14:58, 2 сакавіка 2025 (+03) ::: Ізноў тая ж самая праблема --[[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 20:21, 2 красавіка 2025 (+03) == Адміністратары == Я вырашыў заблякаваць на паўгады адміністратара Kazimier Lachnovič за рэгулярнае запужваньне іншых удзельнікаў. Таксама лічу мэтазгодным правесьці канфірмацыю ўсіх дзейных адміністратараў, для чаго стварыў тэмы ў разьдзеле [[Вікіпэдыя:Адміністратары#Пазбаўленьне статусу]]. Заклікаю ўдзельнікаў, якія лічаць сабе дастаткова дасьведчанымі і адказнымі, падаць заяўкі на статус адміністратара, каб на конкурснай аснове і ў адкрытым абмеркаваньні вызначыць, якіх прынцыпаў хоча прытрымлівацца супольнасьць гэтага разьдзелу.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 10:47, 6 лютага 2025 (+03) :Ці можна яшчэ скасаваць нядаўнія блякаваньні ўдзельнікаў, якія днямі рабіў спадар Kazimier Lachnovič? Маю на ўвазе спадара @[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]]? <span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 11:29, 6 лютага 2025 (+03) : Падтрымліваю запыт на раблякаваньне сп. @[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]]. З павагай, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 11:35, 6 лютага 2025 (+03) == Перасталі адлюстроўвацца значкі-пазнакі пра абраныя і добрыя артыкулы Беларускай Вікіпэдыі ў іншых моўных разьдзелах == Ужо некалькі месяцаў у іншых моўных разьдзелах не адлюстроўваюцца значкі-пазнакі насупраць моўнай вэрсіі «Беларуская (тарашкевіца)», калі пэўны артыкул лічыцца ў нас абраным або добрым. Магчыма, хтосьці ведае, у чым прычына? --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 23:20, 19 верасьня 2024 (+03) ==Даследванне супольнасці== Прывітанне, Ладжу даслеванне з мэтай вывучэння магчымых кропак развіцця беларускай Вікімедыя супольнасці, як у Беларусі, так і па-за межамі. Прашу [https://next.falanster.info/index.php/apps/forms/s/pjamBY3ckbq6iQrnQJTWem2z прыняць удзел] у даследванні! Само даслежванне ананімнае і вынікі складаюцца на маім сэрверы. Вынікі даследвання могуць быць расшараны прыватна пры запаўненні поля кантакт, на які можна будзе даслаць гэтыя вынікі, а таксама пры ўважлівым запаўненні адказаў на прапанаваныя [https://next.falanster.info/index.php/apps/forms/s/pjamBY3ckbq6iQrnQJTWem2z ў анкеце пытанні]. Гэта даследванне можа адбывацца некалькімі спосабамі. # мы правядзем размову анлайн і даследчык запаўняе вашы адповяды, # ці можна запаўніць [https://next.falanster.info/index.php/apps/forms/s/pjamBY3ckbq6iQrnQJTWem2z гэту анкету] наўпрост. Запаўненне анкеты можа заняць 20-30 хвілін часу. Калі ласка, прысвяціце гэты час з максімальнай канцэнтраванасцю. Я адказны за даследванне карыстач [[User:Mr. Zabej|Mr. Zabej]], таму калі зацікаўлены ў дзейнасным боку супольнасці, [https://www.facebook.com/mikhail.volczak пішыце мне]. --[[Удзельнік:Mr. Zabej|Mr. Zabej]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Mr. Zabej|гутаркі]]) 20:25, 7 жніўня 2024 (+03) == Не працуе скрыпт == Нешта ў мяне сёньня зьнікла зялёная панэль пад кароткім апісаньнем зьменаў пры рэдагаваньні артыкулаў. У ёй былі карысныя функцыі даданьня кароткага тэксту зьменаў. Цяпер у панэлі распрацоўніка браўзэра ў кансолі бачу памылку ''Unexpected } on line 329''. Пэўна трэба спраўдзіць зьмены ў скрыптах, якія надаўна рэдагаваліся. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 21:10, 1 жніўня 2024 (+03) :Дзякуй, паправіў. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 21:57, 1 жніўня 2024 (+03) == Выбары дадатковых адміністратараў == Як паказала гісторыя артыкула [[Таліца]], цяперашнім адміністратарам патрабуецца дапамога, бо яны не пасьпяваюць адсочваць відавочны вандалізм, таму прапаную ўдзельнікам {{У|Taravyvan Adijene}}, {{У|Dymitr}}, {{У|097ллл}}, {{У|Jarash}} (а таксама усім іншым, хто адчувае сябе гатовым) адказаць ці згодныя яны на вылучэньне сваіх кандыдатураў на пасаду адміністратараў, каб можна было пачаць фармальны працэс выбараў. Таксама прапаную тое ж самае зрабіць {{У|Artsiom91}} як дасьведчанаму прадстаўніку іншай вікі, але пры гэтым дастаткова актыўнаму тут. --[[Удзельнік:Red_Winged_Duck|Red_Winged_Duck]] 12:10, 6 ліпеня 2024 (+03) : Ня супраць абраньня ўдзельнікаў, якія не адзначыліся неадэкватнымі паводзінамі і выказваньнямі, і пагатоў ня мелі за падобныя паводзіны блякаваньняў. Што да закідаў у праглядзе апошніх зьменаў, то існуе [[Вікіпэдыя:Запыты да адміністратараў]] і старонкі гутарак адміністратараў, куды патэнцыйныя кандыдаты маглі зьвярнуцца, каб прадэманстраваць прынамсі сваю зацікаўленасьць у падобных дзеяньнях. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 12:23, 6 ліпеня 2024 (+03) : Пагаджуся толькі ў тым выпадку, калі сьпярша з пасадаў будуць зьнятыя цяперашнія парушальнікі правілаў. Як паказвае [[ВП:А#Удзельнік:W|практыка]], абраньне новых адмінаў забароненае, бо гэта не падабаецца галоўнаму парушальніку. : Калі будзе распачатая [[ВП:ДЭАДМІН|працэдура адхіленьня парушальнікаў ад пасады]], з гатоўнасьцю падтрымаю. : А найперш прапаную {{У|Red Winged Duck}} самому вылучацца на адміністратара, паколькі ўжо маеце цудоўны досьвед працы на пасадзе. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 12:41, 6 ліпеня 2024 (+03) : Я ня супраць абраньня новых адміністратараў. Дзякую за прапанову, аднак сябе вылучаць ня буду, бо ў найбліжэйшай будучыні не змагу рэгулярна заходзіць на Вікіпэдыю. З павагай, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 14:28, 6 ліпеня 2024 (+03) : Пакуль нават не разважаў наконт таго, каб стаць адміністратарам. Аднак, падтрымаю вылучэньне новых адміністратараў, напрыклад таго ж {{У|Red Winged Duck}}, бо бачыў як шмат ён рабіў калі быў у нашым разьдзеле. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 22:30, 6 ліпеня 2024 (+03) :: Дарэчы, асабіста я ня маю і ніколі ня меў ані нейкіх прэтэнзіяў да {{У|Red Winged Duck}}, ані канфліктаў зь ім, і ўрэшце, не галасаваў за пазбаўленьне яго адміністратарскіх паўнамоцтваў. Але мне вельмі не падабаўся канфлікт паміж ім і ўдзельнікам {{У|Ліцьвін}}. Калі той канфлікт застаўся ў мінулым і абодва бакі гатовыя да канструктыўнай супрацы, то мяркую, што ўдзельнік — з улікам вялікага досьведу працы і абазнанасьці ў тэхнічных пытаньнях (гэта тое, чаго нам, сапраўды, цяпер вельмі бракуе) — быў бы, на маю думку, добрай кандыдатурай на наданьне (вяртаньне) сьцяга. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 23:35, 6 ліпеня 2024 (+03) Як няма іншых ахвотных, па дасягненьні дастатковай колькасьці рэдагаваньняў буду выстаўляць сваю кандыдатуру.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 17:27, 10 ліпеня 2024 (+03) : Дарэчы, неаднойчы дапамагалі ў тэхнічных пляне. Добрая тэхнічная абазнанасьць і гатоўнасьць дапамагасьць, безумоўна, на карысьць вашай кандыдатуры. З улікам таго, што значна большы ваш унёсак прыпадае на наркамаўскі разьдзел, хацеў бы ўдакладніць наступны момант: як вы ставіцеся да [https://www.facebook.com/uladzislau.czachowicz/posts/pfbid02wX2AEBMwVCdY9dpBJTEe5fEMjTXT1VppDMqi5i62kcV2RjKQ92bJtiPZtk2pfW1ql?locale=be_BY выказваньня ў публічнай прасторы] ад 15 сакавіка 2024 году аднаго з адміністаратараў наркамаўскага разьдзелу (якое ўпадабала іншы адміністатар гэта ж разьдзелу) пра Беларускую Вікіпэдыю: «''Раней стаўленне было да іх як да годных канкурэнтаў, на сёння - як да маргінальнай памыйкі''», сьледам за якім 24 чэрвеня 2024 году былі іншыя правакацыйныя дзеяньні, у тым ліку патрабаваньне пакараць за ўжываньне датычна яго дзейнасьці адмоўна афарбаванай лексыкі? Зрэшты, гэтае пытаньне ёсьць актуальным толькі ў тым выпадку, калі па атрыманьні сьцяга адміністаратара вы зьбіраецеся пачаць браць удзел у разьвязаньні падобных канфліктавых сытуацыяў. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 13:10, 11 ліпеня 2024 (+03) :: Не зацікаўлены ў падобнай тэматыцы. Канфлікты ж мусяць разьвязвацца найперш лякальным кансэнсусам зацікаўленых асобаў, таму як адміністратар маю намер толькі браць старонкі пад часовую абарону пры наяўнасьці войнаў правак. Сваю ролю хутчэй бачу як [[Special:diff/2088533|сабакі]] для выкананьня марудных тэхнічных дзеяньняў, таксама рэдагаваньне складаных тэхнічных старонак пры неабходнасьці.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 13:21, 11 ліпеня 2024 (+03) [[Спэцыяльныя:Diff/2526730|Выставіў сваю кандыдатуру]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:19, 17 ліпеня 2024 (+03) == Алёхна Дайліда == Ці лічыць супольнасць нармальным, што ў раздзеле [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D1%8D%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D1%96_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%83/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D1%91%D0%BD:%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0/%D0%9F%D0%B0%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%BA%D1%96_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_(2019)&limit=2000 масава] ствараюцца артыкулы, для якіх асноўнай крыніцай з'яўляецца маргінальная крыніца "Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі" нейкага Алёхны Дайліды? Патлумачу: Алёхна Дайліда - ананімны аўтар, ніякіх навуковых публікацый у рэцэнзаваных часопісах пад гэтым псеўданімам не знойдзена. Ва ўласнай кнізе ён прадстаўлены як "бакалаўр гуманітарных навук" (нават не магістр, звычайны выпускнік універа). Кніга гэта "аўтарскае выданне", то бок самвыдат, хаця падазраю, што яна ніколі не публікавалася і існуе выключна ў электронным варыянце на сайце knihi.com. Ніякага коду ISBN, зразумела, у яе няма. Ніхто ў навуковых публікацыях так і не спаслаўся на гэтае "аўтарскае выданне", "выдадзенае" ў 2019 годзе. І вось на падставе гэтай крыніцы ў раздзеле створана ўжо больш за 1,5 тысячы тэндэнцыйных артыкулаў пра імёны літвінаў, уся сутнасць якіх зводзіцца да адмаўлення балцкага складніку ў гісторыі ВКЛ. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Чаховіч Уладзіслаў|гутаркі]]) 11:39, 24 чэрвеня 2024 (+03) : Першае, праца пана Дайліды мае рэцэнзію [[Сяргей Тарасаў|Сяргея Тарасава]] (што, дарэчы, адзначаецца ў бібліяграфіі). Другое, пан Дайліда мае профільную адукацыю (той жа [[Уладзімер Аляксеевіч Арлоў|Ўладзімер Арлоў]] лічыцца вартым даверу гісторыкам, хоць таксама фактычна толькі скончыў бакаляўрыят). Трэцяе, у артыкуле [[Імёны ліцьвінаў]] спасылкі на поўнае або частковае адмаўленьне летувіскай шавіністычнай гіпотэзы пра летувіскае (эўфэмізм для даверлівых беларусаў — «балтское») паходжаньне імёнаў ліцьвінаў даюцца таксама на [[Аляксандар Бразгуноў|Аляксандра Бразгунова]], [[Раймонд Шмітляйн|Раймонда Шмітляйна]], [[Альфрэд Зэн|Альфрэда Зэна]], [[Павал Урбан|Паўла Урбана]] ды іншых — як і ў артыкулах пра самі імёны. Увогуле, няма ніводнага артыкула, дзе б у якасьці адзінай крыніцы выкарыстоўвалася б толькі публікацыя пана Дайліды. З улікам падобнай хлусьні і паклёпа дазволю сабе абгрунтаваныя сумневы ў добрых намерах спадара-аматара (а)маральнага прыстасаванства (па ўсіх падзеях апошніх гадоў працягваць пісаць у разьдзел расейскім акупацыйным, т.б. разбуральным для беларускай мовы і нацыяльнай ідэнтычнасьці моўным стандартам нават зьехаўшы па-за кантраляваную расеяй тэрыторыю — гэта, лічу, індыкатар поўнай маральнай і інтэлектуальнай дэградацыі). Зрэшты, такая заклапочанасьць з боку нібы беларуса «адмаўленьнем летувіскага складніка ў гісторыі ВКЛ» можа сьведчыць хіба пра намёк атрыманьня (або не атрыманьня) летувіскага ВНЖ (хутчэй за ўсё неафіцыйны, але ад сур'ёзных грамадзянаў адпаведнай краіны), т.б. маральная наркамаўская прастытуцыя, відаць, выходзіць на новы ўзровень, што спадар урэшце і прадэманстраваў. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 12:23, 24 чэрвеня 2024 (+03) :: Рэцэнзія археолага на філалагічнае даследаванне "бакалаўра гуманітарных навук" толькі пацвярджае сумніўнасць крыніцы. Маё пытанне не тычыцца Бразгунова, Шмітлайна, Зэна ці Урбана, а канкрэтнага персанажа і ягонай кніжкі. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Чаховіч Уладзіслаў|гутаркі]]) 13:16, 24 чэрвеня 2024 (+03) :: Ну а цяпер яшчэ лічу вартым спытаць у Казіміра Ляхновіча за адкрытыя абразы. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Чаховіч Уладзіслаў|гутаркі]]) 13:16, 24 чэрвеня 2024 (+03) * Сьпярша выдаліў, але бачу, што магчыма, патрабуецца разгорнутае тлумачэньне, чаму маю падставы разглядаць дзеяньні ўдзельніка як правакацыйны тролінг: *: Удзельнік заблытаўся з уласнымі закідамі: сьпярша былі сьцьверджаньні пра спасыланьне на публікацыю "ананіма" бяз профільнай адукацыі, брак рэцэнзаваньня і грунтаваньне тысячы артыкулаў адно на адпаведнай крыніцы, але па атрыманьні адказу, што гэта ўсё няпраўда, выявіліся ўжо "ня той" аўтарытэтны рэцэнзэнт (які б вядома, ня даў станоўчай рэцэнзіі на публікацыю ананіма бяз профільнай адукацыі) і прэтэнзіі, увогуле, да спасыланьня на адпаведную крыніцу з дэклярацыяй браку пытаньняў да іншых аўтараў, у публікацыях якіх сьцьвярджаецца тое ж самае. Дадам хіба, што на памянёную публікацыю пана Дайліды, напрыклад, неаднаразова спасылаецца гісторык [[Леанід Лаўрэш]] у [[Лідзкі летапісец|Лідзкім летапісцы]] (№ 94, 2021, С. 36). *: За шмат гадоў працы ў наркамаўскім разьдзеле пры даволі мізэрным унёску тут (з [[Абмеркаваньне:Царква Дабравешчаньня Багародзіцы (Віцебск)|падобнымі правакацыйнымі допісамі]]) удзельнік, увогуле, апошнія тры гады старанна ігнараваў хоць якое рэдагаваньне Беларускай Вікіпэдыі, але раптам у ім прачнулася дзейная прынцыповасьць, якая старанна маўчала ў выпадку [[:en:Talk:Pahonia|дыскрымінацыі летувіскімі шавіністамі беларусаў на Ангельскай Вікіпэдыі]], [[Удзельнік:Kazimier Lachnovič/Спрыяньне расейскаму этнацыду беларусаў на Вікісховішчы|дыскрымінацыі беларусаў на Вікісховішча з боку летувіскіх і расейскіх шавіністаў]], віруснага даданьня ў наркамаўскі моўны разьдзел летувіскіх этымалёгіяў назваў беларускіх паселішчаў часта без спасылак на хоць-якія крыніцы (напрыклад, [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D0%B0&diff=prev&oldid=4571063], [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B5%D0%B1%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0&diff=prev&oldid=4571043] ды шматлікія іншыя). Не гавару ўжо пра тое, што ўдзельнік пры нагодзе не адмаўляў свайго варожага стаўленьня да Беларускай Вікіпэдыі [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D1%8D%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%97%D0%B0%D0%BF%D1%8B%D1%82%D1%8B_%D0%B4%D0%B0_%D0%B0%D0%B4%D0%BC%D1%96%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%9E/%D0%90%D1%80%D1%85%D1%96%D1%9E_5&diff=prev&oldid=1695938]. На жаль, не магу знайсьці тлумачэньняў падобнай выбарковасьці ў паводзінах удзельніка, якія б дазвалі меркаваць пра яго добрыя намеры. *: Што да нэгатыўных характарыстак дзейнасьці ўдзельніка, то праўда, як вядома, надта вочы коле і эмацыйная афарбоўку ніяк не зьмяняе існасьці. Падставы для агучаных характыстак падаў вышэй. *: --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 17:12, 25 чэрвеня 2024 (+03) == Акторкі порна зь Беларусі == Шаноўныя ўдзельніцы і ўдзельнікі прашу адказаць на дзеяньні бюракрата. Былі выдаленыя старонкі [[Вэнэра Максіма]], [[Галя Эн]] і * [[Крыстэль А]] * [[Мая Дарк]] * [[Мэдысан Ляш]] * [[Сафі Джэм]]. Першыя дзьве здаецца трэба пакінуць, бо яны маюць старонкі на [https://www.iafd.com/person.rme/id=cfb1eb30-5927-4499-8452-e07dbb6a2f35 Галя Эн], [https://www.imdb.com/name/nm11587235/ Галя Эн], [https://www.iafd.com/person.rme/id=a3d79b49-51d7-40f6-a0ee-f1170a0da855 Вэнэра Максіма], [https://www.imdb.com/name/nm11050574/ Вэнэра Максіма]. На [https://www.instagram.com/venera_maxima/ Вэнэра Максіма] мае тысячы пасьлядоўнікаў. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 17:23, 21 чэрвеня 2024 (+03) : Абгрунтаваньне даецца ў камэнтарох да выдаленьня — [[Вікіпэдыя:Значнасьць асобаў]]: такога крытэру, як колькасьць віртуальных падпісантаў, там няма. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 18:00, 21 чэрвеня 2024 (+03) :: На жаль, тут даўно няма з кім спрачацца і дыспутаваць, бо правіла дыктуе адзін чалавек. --[[Удзельнік:Stary Jolup|Stary Jolup]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Stary Jolup|гутаркі]]) 21:24, 21 чэрвеня 2024 (+03) ::: А вы асабіста дзесьці нармальна дыскутавалі ці адно дэструктыўна імітавалі-лямантавалі ігнаруючы дзейныя правілы? На тэму штосьці сказаць можаце: ці лічыце нармальным рабіць зь Беларускай Вікіпэдыі каталёг порнаакторак «''беларускага паходжаньня''» насуперак [[Вікіпэдыя:Значнасьць#Агульны крытэр значнасьці]]: «''Асобы лічацца значнымі, калі яны неаднаразова згадваюцца ў розных апублікаваных надзейных другасных крыніцах, незалежных адна ад аднае і ад самога суб’екту''». --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 22:28, 21 чэрвеня 2024 (+03) ::::Зразумела, я ніколі нармальна не дыспутаваў тут за свае 19 год працы на вікіпэдыі. І ўпершыню сустрэўся з такімі дыскусіямі, калі некалькі галасаваньняў удзельнікаў суполкі выкідаецца ў сьмецьцевы кошык адным чалавекам, абраным відаць навечна :) [[Удзельнік:Stary Jolup|Stary Jolup]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Stary Jolup|гутаркі]]) 02:30, 22 чэрвеня 2024 (+03) ::::: На жаль, не магу знайсьці нейкага іншага тлумачэньня, апроч пэўных праблем з інтэлектам, калі асоба ўсё ніяк ня можа зразумець, што паводле дзейных ва ўсіх больш-менш сур'ёзных разьдзелах правілаў Вікіпэдыі (што неаднаразова цытавалася і тлумачылася), галасаваньні кшталту «за» / «супраць» і нармальныя дыскусіі — гэта розныя рэчы. У кожным разе, ня маю абавязку трываць падобныя атакі, таму раблю папярэджваньне: не аргумэнтаваны (з ігнараваньнем дзейных правілаў, т.б. не канструктыўная крытыка) лямант стварае ў праекце таксычную атмасфэру, таму можа і будзе далей разглядацца як дэструктыўныя паводзіны. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 11:41, 22 чэрвеня 2024 (+03) : На самой справе вызначыць значнасьць адносна «новых» порнаакторак — гэта ня так проста. Я прапаную ўнесьці асобныя дапаўненьні ў рэкамэндацыю [[Вікіпэдыя:Значнасьць асобаў#Дадатковыя крытэры]] (падразьдзел «Творчыя прафэсіі»). Я вядома разумею, што прафэсія порнаакторкі — гэта спэцыфічная прафэсія і таму, хутчэй за ўсё, знойдзецца шмат тых, хто скажа, што гэта аніякая ня творчасьць, таму для порнаакторак можна стварыць зусім асобны падразьдзел з сваімі крытэрамі значнасьці. Прабачце, але ў мяне зараз няма часу дасканала фармуляваць гэтыя крытэры. Але я думаю, што тамака павінны абавязкова прысутнічаць такія крытэры як: 1) наяўнасьць асобнай старонкі на сайтах imdb.com і г.д.; 2) абавязковая мінімальная колькасьць фільмаў, у якіх акторка ўдзельнічала; 3) наяўнасьць спэцыяльных прафэсійных узнагародаў і г.д. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 10:21, 22 чэрвеня 2024 (+03) ::З улікам таго, што [[IMDb]] — гэта фактычна тая ж Вікіпэдыя («''база зьвестак у значнай ступені запаўняецца добраахвотнікамі, што ў некаторай ступені падобна да вікі-канцэпцыі''»), то гэты сайт наўрад ці можа выступаць як крытэр значнасьці асобы (не выконваецца патрабаваньне незалежнасьці ад самога суб'екту). Колькасьць «фільмаў» (з улікам нескладанасьці іх здыманьня) таксама наўрад ці варта браць пад увагу. Узнагароды — тут, мабыць, пагаджуся. Зрэшты, пра значныя ўзнагароды хутчэй за ўсё будуць неаднаразовыя навіны-паведамленьні ў вартых даверу крыніцах — мэдыях, што дазваляе ўжываць агульны крытэр. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 11:41, 22 чэрвеня 2024 (+03) ::: Я дасканала не вывучаў гэтае пытаньне. Таму і ня ведаў асаблівасьці IMDb. Пры гэтым мабыць усё ж існуюць аўтэрытэтныя сайты па гэтай тэме. На іх рэсурсы і трэба арыентавацца. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 12:18, 22 чэрвеня 2024 (+03) :::: На маю думку, тут ня варта залішне ўскладняць: асоба асьвятляецца ў мэдыях — значыць, ёсьць значнасьць. Калі ў буйных моўных разьдзелах існуюць нейкія асобныя крытэры для гэтай катэгорыі асобаў, то зацікаўленаму ўдзельніку варта іх адшукаць і падаць тут. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 22:50, 22 чэрвеня 2024 (+03) == Алесандра/Алехандра == Мяркую, што трэба італьянскія і гішпанскія імёны Алесандра і Алехандра перадаваць без пераходу '''е''' ў '''я'''. Кіруюся правілам БКП 2:4 ''У словах іншамоўнага паходжаньня е ў першым складзе перад націскам, як правіла, захоўваецца: балеры́на, лега́льны, леге́нда, лексы́чны, лему́р, лета́льны, маеста́т, піетэ́т, фэеры́чны; Ела́буга, Палесты́на.'' Як прыклад у нас ужо існуе [[Алесандра Вольта]], гэтак і на Свабодзе таксама прыклады ёсьць. Калі аніхто ня супраць, у гэтым разе ў бліжэйшы час пачну пераносіць і выпраўляць. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 00:19, 19 чэрвеня 2024 (+03) : Так, такое напісаньне адпавядае п. 2.4. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:21, 19 чэрвеня 2024 (+03) == Не адлюстроўваюцца значкі выдатных і добрых артыкулаў == Перасталі адлюстроўвацца значкі добрых і выдатных артыкулаў. Ці ведае хто, у чым прычына? --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 12:17, 18 чэрвеня 2024 (+03) : Тое самае з складамі футбольных клюбаў — больш не адлюстроўваюцца сьцягі футбалістаў. Мяркую, што глябальна нейкія стылі былі зьмененыя для Вікіпэдыі. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 00:15, 19 чэрвеня 2024 (+03) :: Падобна, што трэба ў [[MediaWiki:Vector-2022.css]] дадаць гэты кавалак коду: <code>body.skin--responsive .mw-parser-output td a > img { max-width: none !important; }</code> --[[Удзельнік:Red_Winged_Duck|Red_Winged_Duck]] 13:41, 19 чэрвеня 2024 (+03) * Здаецца, абедзьве агучаныя праблемы атрымалася разьвязваць. Дзякую за водгукі. Засталася яшчэ праблема з [[Абмеркаваньне шаблёну:Каардынаты#Каардынаты больш не адлюстроўваюцца над шаблёнамі-карткамі|адлюстраваньнем каардынатаў]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:16, 19 чэрвеня 2024 (+03) == Віківясна-2024 == Паводле [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2024/Сьпіс]], 11 удзельнікаў стварылі 330 артыкулаў. Зь іх 303 артыкулы створаны ў межах мясцовага конкурсу з крыніцамі без машыннага перакладу пра краіны Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы, акрамя Беларусі: * удзельнік [[Удзельнік:Stary Jolup|Stary Jolup]] — 132, * удзельнік [[Удзельнік:Dymitr|Dymitr]] — 70, * удзельнік [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] – 46, * удзельнік [[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] — 20, * удзельнік [[Удзельнік:Riwai|Riwai]] – 15, * удзельнік [[Удзельнік:W|W]] — 9, * удзельнік [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] – 6, * удзельнік [[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] — 2, * удзельнікі [[Удзельнік:Robertinores|Robertinores]], [[Удзельнік:TendaKlisi|TendaKlisi]] і [[Удзельнік:Євдоким|Євдоким]] – па 1. '''Першыя 2 месцы за створаныя артыкулы — пераможныя.''' Таксама 9 удзельнікаў палепшылі 26 артыкулаў. Сярод іх 5 удзельнікаў палепшылі 19 артыкулаў у рамках мясцовага конкурсу: * удзельнік [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] – 9, * удзельнік [[Удзельнік:Dymitr|Dymitr]] – 5, * удзельнік [[Удзельнік:Riwai|Riwai]] – 3, * удзельнікі [[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] і [[Удзельнік:SergeiSEE|SergeiSEE]] – па 1. '''Першае месца за палепшаныя артыкулы — пераможнае.''' Таксама падчас [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2024|Віківясны-2024]] было створана 8 шаблёнаў. Віншую пераможцаў і ўсіх удзельнікаў за ахвярную працу --[[Удзельнік:Stary Jolup|Stary Jolup]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Stary Jolup|гутаркі]]) 23:25, 11 чэрвеня 2024 (+03). :Віншую ўсіх за работу. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:11, 14 чэрвеня 2024 (+03) == Памылка ў наладах == У наладах дзьве аднолькавыя старонкі "Абвесткі": [[:be-tarask:Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-centralnotice-banners|1]] і [[:be-tarask:Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-echo|2]]. Першае павінна выглядаць так: "Банэры" (на самой старонцы першае жа слова - "банэры", па-ангельску Banners). P. S. Ня ведаў, куды яшчэ зьвяртацца. Калі ёсьць асобны топік для такіх рэчаў - калі ласка, скажыце. [[Удзельнік:Niepodkoloryzowany|Niepodkoloryzowany]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Niepodkoloryzowany|гутаркі]]) 18:23, 5 чэрвеня 2024 (+03) :P. S. S. а яшчэ "[[:be-tarask:Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-editing|вікіразметкі]]" павінна быць праз Ь: "вікіраз'''ь'''меткі". [[Удзельнік:Niepodkoloryzowany|Niepodkoloryzowany]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Niepodkoloryzowany|гутаркі]]) 18:25, 5 чэрвеня 2024 (+03) :: Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. На жаль, маем наступную праблему: асабіста я як адміністратар інтэрфэйсу, здаецца, мушу мець магчымасьць рэдагаваць тыя подпісы, але не магу знайсьці нейкае інструкцыи, як гэта рабіць. Прынамсі пры простым праглядзе адпаведнай старонкі нейкіх дадатковых укладак-значкаў-спасылак, якія б дазвалялі тое рабіць, у мяне не адлюстроўваецца. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 23:18, 5 чэрвеня 2024 (+03) :::Эх, ну добранька, чакаем, пакуль яшчэ нехта паспрабуе)) [[Удзельнік:Niepodkoloryzowany|Niepodkoloryzowany]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Niepodkoloryzowany|гутаркі]]) 00:39, 6 чэрвеня 2024 (+03) ::::О, яшчэ памылка ў троху іншым месцы: https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Спэцыяльныя:Сьпіс_назіраньня – павінна быць не "Стварэнні ўліковых запісаў", а "Стварэн'''ь'''ні". [[Удзельнік:Niepodkoloryzowany|Niepodkoloryzowany]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Niepodkoloryzowany|гутаркі]]) 14:23, 11 чэрвеня 2024 (+03) == Вандалізм == Ня ведаю дзе лепей напісаць, але пакіну паведамленьне тут. Апошнім часам нейкі вандал псуе нам артыкулы бязглузьдзіцай. Ці можна заблякаваць на пэўны тэрмін (тыдзень, два, месяц ці на іншы пэрыяд) IP-адрасы 176.59.*.*.? Мяркуючы з IP-адраса, удзельнік фізычна сядзіць у расейскім Омску, таму наўрад ці нехта зь іншых нашых удзельнікаў пацерпіць ад блякаваньня. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 20:36, 31 траўня 2024 (+03) : Заблякаваў дыяпазон адрасоў тэрмінам на 1 месяц. Падобны зварот лепей зьмяшчаць у [[Вікіпэдыя:Запыты да адміністратараў]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:07, 31 траўня 2024 (+03) :: Дзякуй. Буду мець на ўвазе. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 21:08, 31 траўня 2024 (+03) == Вікісустрэча ЦУЭ-2024: наміную сабе == Таксама зьбіраюся на Cустрэчу [[:m:Wikimedia Central and Eastern Europe/be-tarask|Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы]]-2024, якая пройдзе 20—22 верасьня ў Турэччыне. Планую зрабіць даклад па інтэграцыі Commons з сайтамі музэяў на прыкладзе userscript які я зрабіў https://gitlab.com/vitaly-zdanevich-extensions/moneymuseum-by-wikimedia-commons і https://opendata.stackexchange.com/questions/21572/wikimedia-commons-during-file-upload-can-i-get-a-categories-from-my-previousl/21573#21573 а таксама закрануць userstyles на пракладзе https://github.com/vitaly-zdanevich/wikipedia-userstyle-dark-minimum [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) 07:37, 27 траўня 2024 (+03) * {{За}}--[[Удзельнік:Хомелка|Хомелка]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Хомелка|гутаркі]]) 10:08, 27 траўня 2024 (+03) : Карыстайцеся беларускай раскладкай клявіятуры. Літары „і“ ды „с“ адрозныя ад падобных лацінскіх „i“ ды „c“. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 10:52, 27 траўня 2024 (+03) :{{За}} [[Удзельнік:Uwelir|Uwelir]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Uwelir|гутаркі]]) 07:42, 28 траўня 2024 (+03) : {{За}}, [[Удзельнік:SergeiSEE|SergeiSEE]] ([[Гутаркі ўдзельніка:SergeiSEE|гутаркі]]) 00:57, 29 траўня 2024 (+02) == Вікісустрэча ЦУЭ-2024 == Вітаю! Як маецеся? Зьбіраюся на Сустрэчу [[:m:Wikimedia Central and Eastern Europe/be-tarask|Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы]]-2024, якая пройдзе 20—22 верасьня ў Турэччыне. Мяркую зрабіць [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Knowledge spillover from growth at Wikisource|прэзэнтацыю]] Беларускіх [[Вікікрыніцы|Вікікрыніцаў]] ад [[Удзельнік:Gleb Leo]], бо той ня зможа патрапіць на мерапрыемства. Буду ўдзячны за падтрымку ад [[:m:Wikimedia Community User Group Belarus/be-tarask|Вікісуполкі Беларусі]] тут на форуме пад маім допісам. Рэгістрацыя на Вікісустрэчу доўжыцца да 23:45 [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Registration|15 чэрвеня]] (UTC+3). Маю досьвед папярэдняга ўдзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2019/Programme/Submissions/Workshop on Community health|2019]] годзе і [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2023/Submissions/Growing viewership multiplies newcomers|летась]]. Усялякая падача 2-й заяўкі на ўдзел у Вікісустрэчы таксама вітаецца, бо для Беларусі вылучана [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Eligible Affiliates|2 месцы]]. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 20:36, 26 траўня 2024 (UTC+3) : {{За}} --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 21:33, 26 траўня 2024 (+03) : Калі [[Удзельнік:Gleb Leo]] ня можа зрабіць прэзентацыю, гэта можна зрабіць online. Лепш рабіце сваю ўласную презэнтацыю. --[[Удзельнік:Jarash|Jarash]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Jarash|гутаркі]]) 22:37, 26 траўня 2024 (+03) :: Пра магчымасьць удзелу анлайн мне не паведамілі. Але, верагодна, я да таго часу нават у такім фармаце не змагу, то бок прыдзецца чакаць яшчэ які-небудзь год. Для мяне самога дзіўна, што Вікікрыніцы будзе прадстаўляць чалавек, які ніякай актыўнасьці там не праявіў, і загадка, ці ён зможа адказаць на пытаньні слухачоў. Тым ня менш, калі ёсьць жаданьне ды магчымасьць, няхай ужо прадстаўляе: горш ад гэтага дакладна ня стане. [[Удзельнік:Gleb Leo|Gleb Leo]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Gleb Leo|гутаркі]]) 08:46, 27 траўня 2024 (+03) : {{За}} [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) 04:15, 27 траўня 2024 (+03) : {{За}} --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:magnus108 |magnus108 ]] '''</span>08:44, 27 траўня 2024 (+03) : {{За}}--[[Удзельнік:Хомелка|Хомелка]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Хомелка|гутаркі]]) 10:08, 27 траўня 2024 (+03) : {{За}}, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 11:10, 27 траўня 2024 (+03) : Карыстайцеся беларускай раскладкай клявіятуры. Літары «і» ды «с» адрозныя ад падобных лацінскіх «i» ды «c». --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 11:18, 28 траўня 2024 (+03) : {{За}}, [[Удзельнік:SergeiSEE|SergeiSEE]] ([[Гутаркі ўдзельніка:SergeiSEE|гутаркі]]) 00:52, 29 траўня 2024 (+02) ::10 ліпеня на старонцы [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Participants]] зьявілася паведамленьне пра пацьверджаньне нашага з [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich]] удзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў Стамбуле. Вялікі дзякуй усім за падтрымку і канструктыўную крытыку. 20 ліпеня на старонцы [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Programme]] ў расклад выступаў на 20 верасьня ўнесьлі дэманстрацыю Віталя [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Uploading from a museum website? Some custom JavaScript can help you]]. Віншуйма! Сам у першы дзень наведаю 3 лекцыі і 2 працоўныя сэкцыі, якія пазьней будуць даступныя ў запісе на Ютубе: # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/WikiOutdoor Training 2024]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/The Best Day of My Life "Arhavi WikiCamp"]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Financial-Economic Wikimonths in Wikimedia Armenia]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Crafting Connections: Unveiling the Art of Strategic PR & COMMS]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/How to present Wikipedia to newbies]]. 21 верасьня мяркую наведаць 2 круглыя сталы і 3 працоўныя сэкцыі: # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/CEE Hub - how do we get to a membership system?]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/How to Overcome Small Community Struggles that Wikimedia Chooses to Ignore: The Case of Montenegrin Wikipedia]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/My first staff member]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/CEE Hub Year 3 Workshop]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Quick and Low Cost Social Media: Effective Strategies for Small Wikimedia Affiliates]]. 22 верасьня зьбіраюся ўзяць удзел у 2-х круглых сталах і працоўнай сэкцыі: # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Inter regional cooperation - Education]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Auto-revert tools: what we learned from their usage in CEE]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/How to keep Wiki Loves participants interested even after 10+ editions]]. Буду ўдзячны за прапановы наконт майго ўдзелу ў Вікісустрэчы.--[[Удзельнік:W]] 10:57, 23 ліпеня 2024 (UTC+3) == Семинар о конфликте интересов == ''Извините за использование не языка раздела; чем богата'' Уважаемые коллеги, 14 марта в [16:30 CET/18:30 Москва/20:30 Душанбе, Ташкент, Алматы/21:30 Бишкек] Асаф Бартов (Senior Program Officer Фонда Викимедиа) проведёт семинар по конфликту интересов. Ожидаемая длительность семинара - полтора часа, его основная суть -- как не бояться конфликта интересов, а управлять им. Я верю, что этот вопрос актуален для сообщества, по собственному опыту считаю семинар полезным, и приглашаю всех заинтересованных к участию. Семинар будет проходить с синхронным переводом на русский язык, будет записан и в дальнейшем опубликован. В рамках семинара Асаф планирует сделать акцент на контексте взаимодействия неформальных групп. Те, кто не сможет принять участие лично (или опасается делать это), могут задать вопросы заранее через форму https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScruBi-IZ05EXTVxksY1urnlO5LkgkZef_Oip9ZD0XM6QoFWA/viewform (никакие персональные данные не собираются). Семинар пройдёт в zoom: https://wikimedia.zoom.us/j/81642755551?pwd=c9AgaApnwCNlfvKyFGQR4pFG8KNEih.1 ID 816 4275 5551 passw 759214 [[Удзельнік:Lvova|Lvova]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Lvova|гутаркі]]) 10:15, 11 сакавіка 2024 (+03) :Уже сегодня, через три часа. Надеюсь, до встречи! [[Удзельнік:Lvova|Lvova]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Lvova|гутаркі]]) 15:31, 14 сакавіка 2024 (+03) == Даведкавыя старонкі Вікісховішча == Вітаю! Як маецеся? Пераклаў 22 дапаможныя старонкі даведкі Вікісховішча, у тым ліку такія ключавыя, як Дапамога:Зьмест ([[:c:Help:Contents/be-tarask]]), Вікісховішча:Выбар дазволу ([[:c:Commons:Choosing a license/be-tarask]]), Вікісховішча:Свабода панарамы ([[:c:Commons:Freedom of panorama/be-tarask]]) і Вікісховішча:Як выкрыць парушэньні аўтарскага права ([[:c:Commons:How to detect copyright violations/be-tarask]]). Буду ўдзячны за вычытку і выпраўленьні. З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 16:44, 22 студзеня 2024 (UTC+3) == Do you use Wikidata in Wikimedia sibling projects? Tell us about your experiences == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''Note: Apologies for cross-posting and sending in English.'' Hello, the '''[[m:WD4WMP|Wikidata for Wikimedia Projects]]''' team at Wikimedia Deutschland would like to hear about your experiences using Wikidata in the sibling projects. If you are interested in sharing your opinion and insights, please consider signing up for an interview with us in this '''[https://wikimedia.sslsurvey.de/Wikidata-for-Wikimedia-Interviews Registration form]'''.<br> ''Currently, we are only able to conduct interviews in English.'' The front page of the form has more details about what the conversation will be like, including how we would '''compensate''' you for your time. For more information, visit our ''[[m:WD4WMP/AddIssue|project issue page]]'' where you can also share your experiences in written form, without an interview.<br>We look forward to speaking with you, [[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[m:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]]) 08:53, 5 January 2024 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WD4WMP/ScreenerInvite&oldid=26027495 --> == Reusing references: Can we look over your shoulder? == ''Apologies for writing in English.'' The Technical Wishes team at Wikimedia Deutschland is planning to [[m:WMDE Technical Wishes/Reusing references|make reusing references easier]]. For our research, we are looking for wiki contributors willing to show us how they are interacting with references. * The format will be a 1-hour video call, where you would share your screen. [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ More information here]. * Interviews can be conducted in English, German or Dutch. * [[mw:WMDE_Engineering/Participate_in_UX_Activities#Compensation|Compensation is available]]. * Sessions will be held in January and February. * [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ Sign up here if you are interested.] * Please note that we probably won’t be able to have sessions with everyone who is interested. Our UX researcher will try to create a good balance of wiki contributors, e.g. in terms of wiki experience, tech experience, editing preferences, gender, disability and more. If you’re a fit, she will reach out to you to schedule an appointment. We’re looking forward to seeing you, [[m:User:Thereza Mengs (WMDE)| Thereza Mengs (WMDE)]] <!-- Message sent by User:Thereza Mengs (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=25956752 --> == Feminism and Folklore 2024 == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024]]''' writing competition from February 1, 2024, to March 31, 2024 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2024|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 10:26, 18 студзеня 2024 (+03) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore 2024]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2024 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2024|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' -- [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 10:26, 18 студзеня 2024 (+03) </div></div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=23942484 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote on the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am reaching out to you today to announce that the voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) Charter is now open. Community members may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|cast their vote and provide comments about the charter via SecurePoll]] now through '''2 February 2024'''. Those of you who voiced your opinions during the development of the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC Enforcement Guidelines]] will find this process familiar. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|current version of the U4C Charter]] is on Meta-wiki with translations available. Read the charter, go vote and share this note with others in your community. I can confidently say the U4C Building Committee looks forward to your participation. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 21:08, 19 студзеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Last days to vote on the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am reaching out to you today to remind you that the voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) charter will close on '''2 February 2024'''. Community members may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|cast their vote and provide comments about the charter via SecurePoll]]. Those of you who voiced your opinions during the development of the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC Enforcement Guidelines]] will find this process familiar. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|current version of the U4C charter]] is on Meta-wiki with translations available. Read the charter, go vote and share this note with others in your community. I can confidently say the U4C Building Committee looks forward to your participation. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 20:00, 31 студзеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Announcing the results of the UCoC Coordinating Committee Charter ratification vote</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, Thank you everyone for following the progress of the Universal Code of Conduct. I am writing to you today to announce the outcome of the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|ratification vote]] on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee Charter]]. 1746 contributors voted in this ratification vote with 1249 voters supporting the Charter and 420 voters not. The ratification vote process allowed for voters to provide comments about the Charter. A report of voting statistics and a summary of voter comments will be published on Meta-wiki in the coming weeks. Please look forward to hearing about the next steps soon. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 21:23, 12 лютага 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26160150 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024: We are back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:UCDM 2024 general.jpg|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the forth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from 1st until 31st March 2024. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contribution in every language! The most active contesters will receive prizes.<br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/UCDM 2024|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[:m:User talk:ValentynNefedov (WMUA)|talk]]) </div> <!-- Message sent by User:ValentynNefedov (WMUA)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26166467 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Report of the U4C Charter ratification and U4C Call for Candidates now available</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am writing to you today with two important pieces of information. First, the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Vote results|report of the comments from the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter ratification]] is now available. Secondly, the call for candidates for the U4C is open now through April 1, 2024. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members are invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Per the charter, there are 16 seats on the U4C: eight community-at-large seats and eight regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement. Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Meta-wiki]]. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 19:25, 5 сакавіка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26276337 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Wikimedia Foundation Board of Trustees 2024 Selection</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> : ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear all, This year, the term of 4 (four) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Elections Committee]] will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Board Governance Committee created a Board Selection Working Group from Trustees who cannot be candidates in the 2024 community- and affiliate-selected trustee selection process composed of Dariusz Jemielniak, Nataliia Tymkiv, Esra'a Al Shafei, Kathy Collins, and Shani Evenstein Sigalov [3]. The group is tasked with providing Board oversight for the 2024 trustee selection process, and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 2024: Call for candidates and call for questions * June 2024: Affiliates vote to shortlist 12 candidates (no shortlisting if 15 or less candidates apply) [5] * June-August 2024: Campaign period * End of August / beginning of September 2024: Two-week community voting period * October–November 2024: Background check of selected candidates * Board's Meeting in December 2024: New trustees seated Learn more about the 2024 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|this Meta-wiki page]], and make your plan. '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2024 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Election Volunteers|Meta-wiki page]]. Best regards, [[m:Special:MyLanguage/User:Pundit|Dariusz Jemielniak]] (Governance Committee Chair, Board Selection Working Group) [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Results#Elected [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Minutes:2023-08-15#Governance_Committee [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] Even though the ideal number is 12 candidates for 4 open seats, the shortlisting process will be triggered if there are more than 15 candidates because the 1-3 candidates that are removed might feel ostracized and it would be a lot of work for affiliates to carry out the shortlisting process to only eliminate 1-3 candidates from the candidate list.<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]]22:56, 12 сакавіка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26349432 --> == Вашая вікі неўзабаве пяройдзе ў стан толькі для чытаньня == <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Прачытаць гэтае паведамленьне іншай мовай]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] <span class="mw-translate-fuzzy">[[foundation:|Фундацыя Вікімэдыя]] тэсьціць пераключэньне між першасным і другасным цэнтрамі зьвестак.</span> Гэта забясьпечыць даступнасьць Вікіпэдыі і іншых праектаў Вікімэдыі ў онлайне нават у выпадку катастрофы. Увесь трафік будзе пераключаны '''{{#time:j xg|2024-03-20|be-tarask}}'''. Выпрабаваньне пачнецца а '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2024-03-20T14:00|en}} {{#time:H:i e|2024-03-20T14:00}}]'''. На жаль, праз пэўныя абмежаваньні ў [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], пры пераключэньні ўсе рэдагаваньні мусяць спыніцца. Перапрашаем за нязручнасьці і прыкладаем усе намаганьні да іхняй мінімізацыі ў будучыні. '''Цягам кароткага пэрыяду вы зможаце толькі чытаць, але не рэдагаваць усе вікі.''' *У {{#time:l j xg Y|2024-03-20|be-tarask}}, рэдагаваньне будзе недаступнае максымум на гадзіну. *Пры спробе рэдагаваньняў у гэты час вы пабачыце паведамленьне пра памылку. Мы спадзяемся, што рэдагаваньні ў гэтыя хвіліны ня будуць страчаныя, аднак гарантаваць гэтага ня можам. Калі вы бачыце паведамленьне пра памылку, пачакайце, калі ласка, пакуль усё не адновіцца. Пасьля гэтага вы зможаце захаваць сваё рэдагаваньне. Аднак на ўсялякі выпадак мы раім вам сьпярша стварыць копію вашых зьмяненьняў. ''Іншыя наступствы'': *Фонавыя задачы запаволяцца, а некаторыя могуць спыніцца. Чырвоныя спасылкі могуць абнаўляцца ня так хутка, як звычайна. Калі вы створыце артыкул, на які ўжо недзе існуе спасылка, спасылка застанецца чырвонаю даўжэй, чым звычайна. Некаторыя доўгатрывалыя сцэнары мусяць быць спыненыя. * Чакаем, што разгортваньне коду пройдзе як звычайна. Аднак у асобных выпадках пры патрэбе могуць адбывацца замарожваньні коду. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] будзе недаступны цягам прыкладна 90 хвілінаў. Пры неабходнасьці гэтыя пляны могуць быць адкладзеныя. З [[wikitech:Switch_Datacenter|раскладам можна азнаёміцца на wikitech.wikimedia.org]]. Любыя зьмяненьні будуць прадстаўленыя ў раскладзе. Пра гэта будуць дадатковыя паведамленьні. За 30 хвілінаў да пачатку апэрацыі ва ўсіх віках зьявіцца абвестка пра гэта. '''Калі ласка, падзялецеся гэтай інфармацыяй з вашай супольнасьцю.'''</div><section end="server-switch"/> [[user:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]], 03:00, 15 сакавіка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=25636619 --> == CEE Hub Office Hour, Catch Up session and other announcements == Hi everyone, We want to inform you about the upcoming calls/sessions that [[:m:Wikimedia CEE Hub|CEE Hub]] will organise, along with some small announcements of the other sessions that may be interesting for some of you. First of all, we are inviting you to the next '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Office hours|CEE Hub Office Hour]]''' dedicated this time to the [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|''Microgrants'']]''',''' which will be held on Monday (22 April) at 18:00 CEST (''[[:m:Event:CEE Hub Office Hour/April 2024|'''register here''']]''). Also, we are making early announcement of the next '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|Catch Up]]''' dedicated to the [[:m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2024-2025|Annual Plan of the Wikimedia Foundation for the period 2024/25]], where you will have a chance to hear introduction about this plan directly from the CEO of the WMF, along with CEE Hub updates and later during the call Q&A session of 20 minutes. This session will be held on Wednesday (8 May) at 19:00 CEST ('''''[[:m:Event:CEE Catch Up Nr. 6 (May 2024)|register here]]'''''). Additionally, during this Friday (19 April) at 19:30 CEST at [[:m:Wikimedia Summit 2024|Wikimedia Summit]] in Berlin will be organised a [[:m:Wikimedia Summit 2024/Regional Meetups|'''regional CEE meet-up''']] with hybrid option, so you can join remotely as well (''[http://meet.google.com/bue-khkb-onr Google Meeting ID]''). Please use the registration pages on Meta for the CEE Hub Office Hour and CEE Catch Up session, so you will get a link directly. ___________________________________ At the end, if you are interested to hear more about [[:en:Wikipedia:The_Wikipedia_Library|'''Wikipedia Library''']] and how this works, that every Wikimedia user with an active account for at least 6 months, contributed at least 500 times to Wikimedia projects, made at least 10 edits in the past month, and not be currently blocked from writing on any Wikimedia project, can have an access to the Wikipedia Library, you can attend one of two possible [[Grants:Knowledge Sharing/Connect|Let’s Connect learning clinics]]: <nowiki>*</nowiki> '''Time zone 1''' [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdKuS77ymmedlOnrqfdwv-Y1j3T8a197b6lZ33GbMZJ24OaAQ/viewform Registration link here] ('''April 23rd,  18:00 CEST''') '''* Time zone 2''' [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfKP-MZ8F342dTFMIKp8WyjEPEntwkb3af8fEGOlM2J-BAfWA/viewform Registration link here] ('''April 26th, 09:00 CEST''') If you need more information about these sessions, you can contact Gorana Gomirac ([mailto:gorana.gomirac@vikimedija.org gorana.gomirac@vikimedija.org]). <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=25178510 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to select members of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through May 9, 2024. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 23:20, 25 красавіка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Sign up for the language community meeting on May 31st, 16:00 UTC</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="message"/>Hello all, The next language community meeting is scheduled in a few weeks - May 31st at 16:00 UTC. If you're interested, you can [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=Wikimedia_Language_engineering/Community_meetings#31_May_2024 sign up on this wiki page]. This is a participant-driven meeting, where we share language-specific updates related to various projects, collectively discuss technical issues related to language wikis, and work together to find possible solutions. For example, in the last meeting, the topics included the machine translation service (MinT) and the languages and models it currently supports, localization efforts from the Kiwix team, and technical challenges with numerical sorting in files used on Bengali Wikisource. Do you have any ideas for topics to share technical updates related to your project? Any problems that you would like to bring for discussion during the meeting? Do you need interpretation support from English to another language? Please reach out to me at ssethi(__AT__)wikimedia.org and [[etherpad:p/language-community-meeting-may-2024|add agenda items to the document here]]. We look forward to your participation! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:22, 15 траўня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Feedback invited on Procedure for Sibling Project Lifecycle</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle/Invitation for feedback (MM)|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle/Invitation for feedback (MM)}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' [[File:Sibling Project Lifecycle Conversation 3.png|150px|right|link=:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle]] Dear community members, The [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Community Affairs Committee]] (CAC) of the [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]] invites you to give feedback on a '''[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle|draft Procedure for Sibling Project Lifecycle]]'''. This draft Procedure outlines proposed steps and requirements for opening and closing Wikimedia Sibling Projects, and aims to ensure any newly approved projects are set up for success. This is separate from the procedures for opening or closing language versions of projects, which is handled by the [[:m:Special:MyLanguage/Language committee|Language Committee]] or [[m:Special:MyLanguage/Closing_projects_policy|closing projects policy]]. You can find the details on [[:m:Special:MyLanguage/Talk:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle#Review|this page]], as well as the ways to give your feedback from today until the end of the day on '''June 23, 2024''', anywhere on Earth. You can also share information about this with the interested project communities you work with or support, and you can also help us translate the procedure into more languages, so people can join the discussions in their own language. On behalf of the CAC,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 05:25, 22 траўня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Announcing the first Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello, The scrutineers have finished reviewing the vote results. We are following up with the results of the first [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) election]]. We are pleased to announce the following individuals as regional members of the U4C, who will fulfill a two-year term: * North America (USA and Canada) ** – * Northern and Western Europe ** [[m:Special:MyLanguage/User:Ghilt|Ghilt]] * Latin America and Caribbean ** – * Central and East Europe (CEE) ** — * Sub-Saharan Africa ** – * Middle East and North Africa ** [[m:Special:MyLanguage/User:Ibrahim.ID|Ibrahim.ID]] * East, South East Asia and Pacific (ESEAP) ** [[m:Special:MyLanguage/User:0xDeadbeef|0xDeadbeef]] * South Asia ** – The following individuals are elected to be community-at-large members of the U4C, fulfilling a one-year term: * [[m:Special:MyLanguage/User:Barkeep49|Barkeep49]] * [[m:Special:MyLanguage/User:Superpes15|Superpes15]] * [[m:Special:MyLanguage/User:Civvì|Civvì]] * [[m:Special:MyLanguage/User:Luke081515|Luke081515]] * – * – * – * – Thank you again to everyone who participated in this process and much appreciation to the candidates for your leadership and dedication to the Wikimedia movement and community. Over the next few weeks, the U4C will begin meeting and planning the 2024-25 year in supporting the implementation and review of the UCoC and Enforcement Guidelines. Follow their work on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Meta-wiki]]. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 11:14, 3 чэрвеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == Invitation to participate in the #WPWPCampaign 2024 == Dear community members, We are inviting you to participate in the Wikipedia Pages Wanting Photos 2024 campaign, a global contest scheduled to run from July through August 2024: Participants will choose among Wikipedia pages without photo images, then add a suitable file from among the many thousands of photos in the Wikimedia Commons, especially those uploaded from thematic contests (Wiki Loves Africa, Wiki Loves Earth, Wiki Loves Folklore, etc.) over the years. In its first year (2020), 36 Wikimedia communities in 27 countries joined the campaign. Events relating to the campaign included training organized by at least 18 Wikimedia communities in 14 countries. The campaign resulted in the addition of media files (photos, audios and videos) to more than 90,000 Wikipedia articles in 272 languages. Wikipedia Pages Wanting Photos (WPWP) offers an ideal task for recruiting and guiding new editors through the steps of adding content to existing pages. Besides individual participation, the WPWP campaign can be used by user groups and chapters to organize editing workshops and edit-a-thons. The organizing team is looking for a contact person to coordinate WPWP participation your language Wikipedia. We’d be glad for you to sign up directly at [[:meta:Wikipedia_Pages_Wanting_Photos_2024/Participating_Communities|WPWP Participating Communities page]] on Meta-Wiki. Thank you, [[:w:en:User:Reading Beans|Reading Beans]] / readthebeans{{@}}gmail.com)<br/> Project manager and coordinator<br/> Wikipedia Pages Wanting Photos 2024 <!-- Message sent by User:Ammarpad@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikipedia_Pages_Wanting_Photos/Distribution_list&oldid=26836490 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">The final text of the Wikimedia Movement Charter is now on Meta</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final draft available|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final draft available}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hi everyone, The final text of the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] is now up on Meta in more than 20 languages for your reading. '''What is the Wikimedia Movement Charter?''' The Wikimedia Movement Charter is a proposed document to define roles and responsibilities for all the members and entities of the Wikimedia movement, including the creation of a new body – the Global Council – for movement governance. '''Join the Wikimedia Movement Charter “Launch Party”''' Join the [[m:Special:MyLanguage/Event:Movement Charter Launch Party|“Launch Party”]] on '''June 20, 2024''' at '''14.00-15.00 UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1718892000 your local time]). During this call, we will celebrate the release of the final Charter and present the content of the Charter. Join and learn about the Charter before casting your vote. '''Movement Charter ratification vote''' Voting will commence on SecurePoll on '''June 25, 2024''' at '''00:01 UTC''' and will conclude on '''July 9, 2024''' at '''23:59 UTC.''' You can read more about the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting|voting process, eligibility criteria, and other details]] on Meta. If you have any questions, please leave a comment on the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Charter|Meta talk page]] or email the MCDC at [mailto:mcdc@wikimedia.org mcdc@wikimedia.org]. On behalf of the MCDC,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 11:44, 11 чэрвеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Voting to ratify the Wikimedia Movement Charter is now open – cast your vote</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Ratification vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Ratification vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello everyone, The voting to ratify the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|'''Wikimedia Movement Charter''']] is now open. The Wikimedia Movement Charter is a document to define roles and responsibilities for all the members and entities of the Wikimedia movement, including the creation of a new body – the Global Council – for movement governance. The final version of the Wikimedia Movement Charter is [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|available on Meta in different languages]] and attached [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wikimedia_Movement_Charter_(June_2024).pdf here in PDF format] for your reading. Voting commenced on SecurePoll on '''June 25, 2024''' at '''00:01 UTC''' and will conclude on '''July 9, 2024''' at '''23:59 UTC'''. Please read more on the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting|voter information and eligibility details]]. After reading the Charter, please [[Special:SecurePoll/vote/398|'''vote here''']] and share this note further. If you have any questions about the ratification vote, please contact the Charter Electoral Commission at [mailto:cec@wikimedia.org '''cec@wikimedia.org''']. On behalf of the CEC,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 13:51, 25 чэрвеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == Планую запытаць грант на наўтбук каб працягнуць загрузку фатаграфій з glubinka.by - гэта будзе грант ад Wikimedia Belarus - так што наўтбук пасля завяршэння праекту я перадам, згодны? == 12 GB ужо на Commans, усяго ~120 GB. Бо мой стары лаптоп ужо зусім дрэнны і тупіць. Зараз жыву ў Грузii, Батумi. [[Удзельнік:Uwelir|Uwelir]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Uwelir|гутаркі]]) 18:57, 26 чэрвеня 2024 (+03) :: {{За}} [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) 20:28, 26 чэрвеня 2024 (+03) : Карыстайцеся беларускай раскладкай клявіятуры. Літары „і“ ды „с“ адрозныя ад падобных лацінскіх „i“ ды „c“. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 10:07, 27 чэрвеня 2024 (+03) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Voting to ratify the Wikimedia Movement Charter is ending soon</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello everyone, This is a kind reminder that the voting period to ratify the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] will be closed on '''July 9, 2024''', at '''23:59 UTC'''. If you have not voted yet, please vote [[m:Special:SecurePoll/vote/398|on SecurePoll]]. On behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Ratification/Voting#Electoral_Commission|Charter Electoral Commission]],<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 06:45, 8 ліпеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">U4C Special Election - Call for Candidates</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – call for candidates|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, A special election has been called to fill additional vacancies on the U4C. The call for candidates phase is open from now through July 19, 2024. The [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the [[:foundation:Wikimedia Foundation Universal Code of Conduct|UCoC]]. Community members are invited to submit their applications in the special election for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please review the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|U4C Charter]]. In this special election, according to [[Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter#2. Elections and Terms|chapter 2 of the U4C charter]], there are 9 seats available on the U4C: '''four''' community-at-large seats and '''five''' regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement. [[Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter#5. Glossary|No more than two members of the U4C can be elected from the same home wiki]]. Therefore, candidates must not have English Wikipedia, German Wikipedia, or Italian Wikipedia as their home wiki. Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Meta-wiki]]. In cooperation with the U4C,<section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:02, 10 ліпеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Wikimedia Movement Charter ratification voting results</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Results of the ratification vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Results of the ratification vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello everyone, After carefully tallying both individual and affiliate votes, the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting#Electoral Commission|Charter Electoral Commission]] is pleased to announce the final results of the Wikimedia Movement Charter voting.   As [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Charter#Thank you for your participation in the Movement Charter ratification vote!|communicated]] by the Charter Electoral Commission, we reached the quorum for both Affiliate and individual votes by the time the vote closed on '''July 9, 23:59 UTC'''. We thank all 2,451 individuals and 129 Affiliate representatives who voted in the ratification process. Your votes and comments are invaluable for the future steps in Movement Strategy. The final results of the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] ratification voting held between 25 June and 9 July 2024 are as follows: '''Individual vote:''' Out of 2,451 individuals who voted as of July 9 23:59 (UTC), 2,446 have been accepted as valid votes. Among these, '''1,710''' voted “yes”; '''623''' voted “no”; and '''113''' selected “–” (neutral). Because the neutral votes don’t count towards the total number of votes cast, 73.30% voted to approve the Charter (1710/2333), while 26.70% voted to reject the Charter (623/2333). '''Affiliates vote:''' Out of 129 Affiliates designated voters who voted as of July 9 23:59 (UTC), 129 votes are confirmed as valid votes. Among these, '''93''' voted “yes”; '''18''' voted “no”; and '''18''' selected “–” (neutral). Because the neutral votes don’t count towards the total number of votes cast, 83.78% voted to approve the Charter (93/111), while 16.22% voted to reject the Charter (18/111). '''Board of Trustees of the Wikimedia Foundation:''' The Wikimedia Foundation Board of Trustees voted '''not to ratify''' the proposed Charter during their special Board meeting on July 8, 2024. The Chair of the Wikimedia Foundation Board of Trustees, Nataliia Tymkiv, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/Board_resolution_and_vote_on_the_proposed_Movement_Charter|shared the result of the vote, the resolution, meeting minutes and proposed next steps]].   With this, the Wikimedia Movement Charter in its current revision is '''not ratified'''. We thank you for your participation in this important moment in our movement’s governance. The Charter Electoral Commission, [[m:User:Abhinav619|Abhinav619]], [[m:User:Borschts|Borschts]], [[m:User:Iwuala Lucy|Iwuala Lucy]], [[m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]], [[m:User:Der-Wir-Ing|Der-Wir-Ing]]<section end="announcement-content" /> </div> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 20:52, 18 ліпеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to fill vacancies of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – voting opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – voting opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through '''August 10, 2024'''. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 05:46, 27 ліпеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Reminder! Vote closing soon to fill vacancies of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – reminder to vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – reminder to vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, The voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is closing soon. It is open through 10 August 2024. Read the information on [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2024_Special_Election#Voting|the voting page on Meta-wiki to learn more about voting and voter eligibility]]. If you are eligible to vote and have not voted in this special election, it is important that you vote now. '''Why should you vote?''' The U4C is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community input into the committee membership is critical to the success of the UCoC. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C,<section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 18:29, 6 жніўня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Coming soon: A new sub-referencing feature – try it!</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="Sub-referencing"/> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|{{#ifeq:{{#dir}}|ltr|right|left}}|400px]] Hello. For many years, community members have requested an easy way to re-use references with different details. Now, a MediaWiki solution is coming: The new sub-referencing feature will work for wikitext and Visual Editor and will enhance the existing reference system. You can continue to use different ways of referencing, but you will probably encounter sub-references in articles written by other users. More information on [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|the project page]]. '''We want your feedback''' to make sure this feature works well for you: * [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing#Test|Please try]] the current state of development on beta wiki and [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|let us know what you think]]. * [[m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing/Sign-up|Sign up here]] to get updates and/or invites to participate in user research activities. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]’s [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes|Technical Wishes]] team is planning to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We will reach out to creators/maintainers of tools and templates related to references beforehand. Please help us spread the message. --[[m:User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[m:User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]]) 10:36, 19 August 2024 (UTC) <section end="Sub-referencing"/> </div> <!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=27309345 --> == Sign up for the language community meeting on August 30th, 15:00 UTC == Hi all, The next language community meeting is scheduled in a few weeks—on August 30th at 15:00 UTC. If you're interested in joining, you can [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#30_August_2024 sign up on this wiki page]. This participant-driven meeting will focus on sharing language-specific updates related to various projects, discussing technical issues related to language wikis, and working together to find possible solutions. For example, in the last meeting, topics included the Language Converter, the state of language research, updates on the Incubator conversations, and technical challenges around external links not working with special characters on Bengali sites. Do you have any ideas for topics to share technical updates or discuss challenges? Please add agenda items to the document [https://etherpad.wikimedia.org/p/language-community-meeting-aug-2024 here] and reach out to ssethi(__AT__)wikimedia.org. We look forward to your participation! [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 02:19, 23 жніўня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Announcing the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/board-elections@lists.wikimedia.org/thread/OKCCN2CANIH2K7DXJOL2GPVDFWL27R7C/ Original message at wikimedia-l]. [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, The scrutineers have finished reviewing the vote and the [[m:Special:MyLanguage/Elections Committee|Elections Committee]] have certified the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Results|results]] for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) special election]]. I am pleased to announce the following individual as regional members of the U4C, who will fulfill a term until 15 June 2026: * North America (USA and Canada) ** Ajraddatz The following seats were not filled during this special election: * Latin America and Caribbean * Central and East Europe (CEE) * Sub-Saharan Africa * South Asia * The four remaining Community-At-Large seats Thank you again to everyone who participated in this process and much appreciation to the candidates for your leadership and dedication to the Wikimedia movement and community. Over the next few weeks, the U4C will begin meeting and planning the 2024-25 year in supporting the implementation and review of the UCoC and Enforcement Guidelines. You can follow their work on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Meta-Wiki]]. On behalf of the U4C and the Elections Committee,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 17:05, 2 верасьня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Have your say: Vote for the 2024 Board of Trustees!</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Hello all, The voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Board of Trustees election]] is now open. There are twelve (12) candidates running for four (4) seats on the Board. Learn more about the candidates by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Candidates|reading their statements]] and their [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Questions_for_candidates|answers to community questions]]. When you are ready, go to the [[Special:SecurePoll/vote/400|SecurePoll]] voting page to vote. '''The vote is open from September 3rd at 00:00 UTC to September 17th at 23:59 UTC'''. To check your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best regards, The Elections Committee and Board Selection Working Group<section end="announcement-content" /> </div> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 15:13, 3 верасьня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == Вашая вікі неўзабаве пяройдзе ў стан толькі для чытаньня == <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Прачытаць гэтае паведамленьне іншай мовай]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] [[foundation:|Фундацыя Вікімэдыя]] пераключыць рух між сваімі цэнтрамі зьвестак. Гэта забясьпечыць даступнасьць Вікіпэдыі і іншых праектаў Вікімэдыі ў онлайне нават у выпадку катастрофы. Увесь трафік будзе пераключаны '''{{#time:j xg|2024-09-25|be-tarask}}'''. Выпрабаваньне пачнецца а '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2024-09-25T15:00|en}} {{#time:H:i e|2024-09-25T15:00}}]'''. На жаль, праз пэўныя абмежаваньні ў [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], пры пераключэньні ўсе рэдагаваньні мусяць спыніцца. Перапрашаем за нязручнасьці і прыкладаем усе намаганьні да іхняй мінімізацыі ў будучыні. За 30 хвілінаў да пачатку апэрацыі ва ўсіх віках зьявіцца абвестка пра гэта. <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">This banner will remain visible until the end of the operation.</span> '''Цягам кароткага пэрыяду вы зможаце толькі чытаць, але не рэдагаваць усе вікі.''' *У {{#time:l j xg Y|2024-09-25|be-tarask}}, рэдагаваньне будзе недаступнае максымум на гадзіну. *Пры спробе рэдагаваньняў у гэты час вы пабачыце паведамленьне пра памылку. Мы спадзяемся, што рэдагаваньні ў гэтыя хвіліны ня будуць страчаныя, аднак гарантаваць гэтага ня можам. Калі вы бачыце паведамленьне пра памылку, пачакайце, калі ласка, пакуль усё не адновіцца. Пасьля гэтага вы зможаце захаваць сваё рэдагаваньне. Аднак на ўсялякі выпадак мы раім вам сьпярша стварыць копію вашых зьмяненьняў. ''Іншыя наступствы'': *Фонавыя задачы запаволяцца, а некаторыя могуць спыніцца. Чырвоныя спасылкі могуць абнаўляцца ня так хутка, як звычайна. Калі вы створыце артыкул, на які ўжо недзе існуе спасылка, спасылка застанецца чырвонаю даўжэй, чым звычайна. Некаторыя доўгатрывалыя сцэнары мусяць быць спыненыя. * Чакаем, што разгортваньне коду пройдзе як звычайна. Аднак у асобных выпадках пры патрэбе могуць адбывацца замарожваньні коду. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] будзе недаступны цягам прыкладна 90 хвілінаў. Пры неабходнасьці гэтыя пляны могуць быць адкладзеныя. З [[wikitech:Switch_Datacenter|раскладам можна азнаёміцца на wikitech.wikimedia.org]]. Любыя зьмяненьні будуць прадстаўленыя ў раскладзе. '''Калі ласка, падзялецеся гэтай інфармацыяй з вашай супольнасьцю.'''</div><section end="server-switch"/> [[User:Trizek_(WMF)|Trizek_(WMF)]], 12:36, 20 верасьня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27248326 --> == 'Wikidata item' link is moving. Find out where... == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"><i>Apologies for cross-posting in English. Please consider translating this message.</i> Hello everyone, a small change will soon be coming to the user-interface of your Wikimedia project. The [[d:Q16222597|Wikidata item]] [[w:|sitelink]] currently found under the <span style="color: #54595d;"><u>''General''</u></span> section of the '''Tools''' sidebar menu will move into the <span style="color: #54595d;"><u>''In Other Projects''</u></span> section. We would like the Wiki communities feedback so please let us know or ask questions on the [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Discussion page]] before we enable the change which can take place October 4 2024, circa 15:00 UTC+2. More information can be found on [[m:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|the project page]].<br><br>We welcome your feedback and questions.<br> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 21:58, 27 верасьня 2024 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&oldid=27524260 --> : У Фабрыкатары: [[phabricator:T66315|Задача T66315]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 18:46, 10 кастрычніка 2024 (+03) == Invitation to Participate in Wiki Loves Ramadan Community Engagement Survey == Dear all, Apologies for writing in English. Please help to translate in your language. We are excited to announce the upcoming [[m:Wiki Loves Ramadan|Wiki Loves Ramadan]] event, a global initiative aimed at celebrating Ramadan by enriching Wikipedia and its sister projects with content related to this significant time of year. As we plan to organize this event globally, your insights and experiences are crucial in shaping the best possible participation experience for the community. To ensure that Wiki Loves Ramadan is engaging, inclusive, and impactful, we kindly invite you to participate in our community engagement survey. Your feedback will help us understand the needs of the community, set the event's focus, and guide our strategies for organizing this global event. Survey link: https://forms.gle/f66MuzjcPpwzVymu5 Please take a few minutes to share your thoughts. Your input will make a difference! Thank you for being a part of our journey to make Wiki Loves Ramadan a success. Warm regards, User:ZI Jony 06:19, 6 кастрычніка 2024 (+03) Wiki Loves Ramadan Organizing Team <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27510935 --> == <span lang="en" dir="ltr">Preliminary results of the 2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Hello all, Thank you to everyone who participated in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees election]]. Close to 6000 community members from more than 180 wiki projects have voted. The following four candidates were the most voted: # [[User:Kritzolina|Christel Steigenberger]] # [[User:Nadzik|Maciej Artur Nadzikiewicz]] # [[User:Victoria|Victoria Doronina]] # [[User:Laurentius|Lorenzo Losa]] While these candidates have been ranked through the vote, they still need to be appointed to the Board of Trustees. They need to pass a successful background check and meet the qualifications outlined in the Bylaws. New trustees will be appointed at the next Board meeting in December 2024. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Results|Learn more about the results on Meta-Wiki.]] Best regards, The Elections Committee and Board Selection Working Group <section end="announcement-content" /> </div> [[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]] 11:25, 14 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Seeking volunteers to join several of the movement’s committees</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Each year, typically from October through December, several of the movement’s committees seek new volunteers. Read more about the committees on their Meta-wiki pages: * [[m:Special:MyLanguage/Affiliations_Committee|Affiliations Committee (AffCom)]] * [[m:Special:MyLanguage/Ombuds_commission|Ombuds commission (OC)]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation/Legal/Community Resilience and Sustainability/Trust and Safety/Case Review Committee|Case Review Committee (CRC)]] Applications for the committees open on 16 October 2024. Applications for the Affiliations Committee close on 18 November 2024, and applications for the Ombuds commission and the Case Review Committee close on 2 December 2024. Learn how to apply by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation/Legal/Committee_appointments|visiting the appointment page on Meta-wiki]]. Post to the talk page or email [mailto:cst@wikimedia.org cst@wikimedia.org] with any questions you may have. For the Committee Support team, <section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:07, 17 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27601062 --> == 'Wikidata item' link is moving, finally. == Hello everyone, I previously wrote on the 27th September to advise that the ''Wikidata item'' sitelink will change places in the sidebar menu, moving from the '''General''' section into the '''In Other Projects''' section. The scheduled rollout date of 04.10.2024 was delayed due to a necessary request for Mobile/MinervaNeue skin. I am happy to inform that the global rollout can now proceed and will occur later today, 22.10.2024 at 15:00 UTC-2. [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Please let us know]] if you notice any problems or bugs after this change. There should be no need for null-edits or purging cache for the changes to occur. Kind regards, -[[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] 14:29, 22 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&oldid=27535421 --> == Праграма мікрагрантаў Асяродка ЦУЭ == [[metawiki:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|Праграма мікрагрантаў Асяродка ЦУЭ]] дагэтуль адкрытая для заявак ад супольнасьцяў Сярэдняй і Ўсходняй Эўропы. З кастрычніка 2024 году мы таксама прымаем прапановы зь сярэднеазіяцкіх супольнасьцяў. Праграма мікрагрантаў Асяродка ЦУЭ прафінансуе праекты ад 50 да 500 эўра. Калі ласка, прачытайце меркі і іншыя падрабязнасьці праграмы. Форма заяўкі даступная на Мэта-старонцы, дзе вам спатрэбіцца адказаць на шэраг простых пытаньняў. Вы можаеце знайсьці сьпіс заявак на праграму да кастрычніка 2024 году на [[metawiki:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|гэтай старонцы]], каб зразумець, на штя іншыя супольнасьці папрасілі фінансаваньне. Калі ласка, апавясьціце нас ([[Wikimedia CEE Hub/Communication|зьвяжыцеся з намі]]), калі маеце любыя пытаньні. Мы чакаем вашых заявак! --[[Удзельнік:TRistovski-CEEhub|TRistovski-CEEhub]] ([[Гутаркі ўдзельніка:TRistovski-CEEhub|гутаркі]]) 12:05, 25 кастрычніка 2024 (+03) == CampaignEvents extension and the upcoming CEE Hub Office Hour == Some of you have already been in contact with the [[:m:Event Center/Registration|Event Registration tool]], that we are using for our monthly Office Hours. As this tool is part of the wider [[:m: CampaignEvents|CampaignEvents extension]], we would dedicate our upcoming monthly Office Hour to this topic and during the call will be present as well [[:m:User:Udehb-WMF|Benedict Nnaemeka Udeh]], who will have a short demo about this extension and will answer your questions. The Office Hour will be held on 18th of November (Monday) at 17:00 CET. All the details about local time and how to register yourself are available on [[:m:Wikimedia CEE Hub/Office hours|our Meta page]]. In the meantime, you can check [[:m:CampaignEvents|this Meta page]] about the extension, where you can find all the details about three key functionalities: * [[:m:Event Center/Registration|Event Registration tool]], allows campaign organizers to manage event registrations directly on the wiki. You can find instructions on how to use it [[:m:Event Center/Registration/Instructions|here]]. * [[:m:Campaigns/Foundation Product Team/Event list|Event list]], global, automated list of events on the wikis. It can be accessed by going to [[:m:Collaboration list|SpecialːAllEvents]]. * [[:m:Campaigns/Foundation Product Team/Invitation list|Invitation list]], finding past contributors on the selected articles, that can be useful to be invited in the upcoming edit-a-thons, contests, campaigns, etc. You can view [[:c:File:How to test the Invitation List tool.webm|this video]] to see how it works. You can find information on how this extension can be deployed on your Wikipedia [[:m:CampaignEvents/Deployment status|here]], which requires community discussion and consensus. --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 20:19, 28 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=26669262 --> == Final Reminder: Join us in Making Wiki Loves Ramadan Success == Dear all, We’re thrilled to announce the Wiki Loves Ramadan event, a global initiative to celebrate Ramadan by enhancing Wikipedia and its sister projects with valuable content related to this special time of year. As we organize this event globally, we need your valuable input to make it a memorable experience for the community. Last Call to Participate in Our Survey: To ensure that Wiki Loves Ramadan is inclusive and impactful, we kindly request you to complete our community engagement survey. Your feedback will shape the event’s focus and guide our organizing strategies to better meet community needs. * Survey Link: [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSffN4prPtR5DRSq9nH-t1z8hG3jZFBbySrv32YoxV8KbTwxig/viewform?usp=sf_link Complete the Survey] * Deadline: November 10, 2024 Please take a few minutes to share your thoughts. Your input will truly make a difference! '''Volunteer Opportunity''': Join the Wiki Loves Ramadan Team! We’re seeking dedicated volunteers for key team roles essential to the success of this initiative. If you’re interested in volunteer roles, we invite you to apply. * Application Link: [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfXiox_eEDH4yJ0gxVBgtL7jPe41TINAWYtpNp1JHSk8zhdgw/viewform?usp=sf_link Apply Here] * Application Deadline: October 31, 2024 Explore Open Positions: For a detailed list of roles and their responsibilities, please refer to the position descriptions here: [https://docs.google.com/document/d/1oy0_tilC6kow5GGf6cEuFvdFpekcubCqJlaxkxh-jT4/ Position Descriptions] Thank you for being part of this journey. We look forward to working together to make Wiki Loves Ramadan a success! Warm regards,<br> The Wiki Loves Ramadan Organizing Team 08:11, 29 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Форум| ]] == Sign up for the language community meeting on November 29th, 16:00 UTC == Hello everyone, The next language community meeting is coming up next week, on November 29th, at 16:00 UTC (Zonestamp! For your timezone <https://zonestamp.toolforge.org/1732896000>). If you're interested in joining, you can sign up on this wiki page: <https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#29_November_2024>. This participant-driven meeting will be organized by the Wikimedia Foundation’s Language Product Localization team and the Language Diversity Hub. There will be presentations on topics like developing language keyboards, the creation of the Moore Wikipedia, and the language support track at Wiki Indaba. We will also have members from the Wayuunaiki community joining us to share their experiences with the Incubator and as a new community within our movement. This meeting will have a Spanish interpretation. Looking forward to seeing you at the language community meeting! Cheers, [[User:SSethi (WMF)|Srishti]] 22:54, 21 лістапада 2024 (+03) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! == Dear All, We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture. * Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]] * When: Jan 19, 2025 * Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025). * Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 * Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]] To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025. Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language. Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all. Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate. Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success! For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] 15:07, 16 студзеня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> == Магчымасьць данесьці інфармацыю пра праблемы беларускай вікіпэдыі да Джымі Ўэйлза == [https://www.facebook.com/viachorka/posts/pfbid02rN7VVoWYjwGToJfEv1nmBhGAFMW3eBFfe2L8LqgkbMLRZ8uAu9zxBNN1ghScj18El?locale=uk_UA Вось тут] магчыма задаць свае пытаньні, данесьці патрэбную інфармацыю. Калі ласка, далучайцеся! [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 05:55, 21 студзеня 2025 (+03) == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 04:11, 24 студзеня 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 05:35, 29 студзеня 2025 (+03) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 05:35, 29 студзеня 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:48, 3 лютага 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 11:28, 22 лютага 2025 (+03) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == CEE Hub Microgrant Programme - 2025 round == '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|CEE Hub Microgrant programme]]''' is open for submissions from the communities across Central and Eastern Europe (as well as Central Asia, and Farsi contributors that live in these regions). The CEE Hub Microgrant programme will fund projects ranging from 50 to 700 EUR. Please read the criteria and other details with the programme. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdscTZ9EPNjHhU0r7hUHNwntX34Wrk8ieiHemk_clB9VI3PfQ/viewform Application form]''' is accessible on the Meta page where you will need to answer a few simple questions. You can find a list of the applications for the programme from 2024 [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|on this page]], so you will get a sense of what other communities asked for funds. If you have any questions, please let us know ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Communication|contact us]]). We are waiting for your submissions! --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 16:35, 24 лютага 2025 (+03) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28306207 --> == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 21:51, 7 сакавіка 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == Дапамажыце паставіць сьцяг Вены ў шаблёне ў арыткуле Мясцовыя выбары ў Вене 2025 == Падкажыце, як замест сьцяга Аўстрыі паставіць ў шаблён сьцяг Вены? [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 12:38, 13 сакавіка 2025 (+03) : Вітаю! [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Мясцовыя_выбары_ў_Вене_2025_году&diff=prev&oldid=2607914 Выправіў] сьцяг і стварыў [[Шаблён:Сьцягафікацыя/Вена|адпаведны шаблён]]. З павагай, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 09:08, 14 сакавіка 2025 (+03) :: Дзякуй вялікі! == An improved dashboard for the Content Translation tool == <div lang="en" dir="ltr"> {{int:Hello}} Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en&to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. Below is a breakdown of important information about the improvement. '''What are the improvements?'''<br> The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users can now access the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic). Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity.]] [[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]] '''Does this improvement change the current accessibility of this tool in this Wikipedia?'''<br> The Content translation tool will still be in beta; therefore, only logged-in users who activated the tool from the [[en:wikipedia:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]] will continue to have access to the content translation tool. Also, if the tool is only available to a specific [[en:Wikipedia:User access levels|user group]], it will remain that way. '''When do we plan to implement this improvement?'''<br> We will implement it on your Wikipedia and others by 24th, March 2025. '''What happens to the former dashboard after we implement the improvement?'''<br> You can still access it in the tool for some time. We will remove it from all Wikipedias by May 2025, as maintaining it will no longer be productive. '''Where can I test this improvement and report any issues before it is implemented in this Wiki?''' <br> You can try the improved capabilities in the test wiki using this link: https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=es&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en#/ . If you notice an issue related to the improved dashboard in the test wiki, please let us know in this thread and ping me, or report it in [https://phabricator.wikimedia.org/ Phabricator], adding these tags: <code>BUG REPORT</code> and <code>ContentTranslation</code>. Please ask us any questions regarding this improvement in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 07:23, 14 сакавіка 2025 (+03) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_2&oldid=28390868 --> == Вашая вікі неўзабаве пяройдзе ў стан толькі для чытаньня == <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Прачытаць гэтае паведамленьне іншай мовай]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] [[foundation:|Фундацыя Вікімэдыя]] пераключыць рух між сваімі цэнтрамі зьвестак. Гэта забясьпечыць даступнасьць Вікіпэдыі і іншых праектаў Вікімэдыі ў онлайне нават у выпадку катастрофы. Увесь трафік будзе пераключаны '''{{#time:j xg|2025-03-19|be-tarask}}'''. Выпрабаваньне пачнецца а '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]'''. На жаль, праз пэўныя абмежаваньні ў [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], пры пераключэньні ўсе рэдагаваньні мусяць спыніцца. Перапрашаем за нязручнасьці і прыкладаем усе намаганьні да іхняй мінімізацыі ў будучыні. За 30 хвілінаў да пачатку апэрацыі ва ўсіх віках зьявіцца абвестка пра гэта. Гэты банэр заставацьмецца бачным да канца апэрацыі. '''Цягам кароткага пэрыяду вы зможаце толькі чытаць, але не рэдагаваць усе вікі.''' *У {{#time:l j xg Y|2025-03-19|be-tarask}}, рэдагаваньне будзе недаступнае максымум на гадзіну. *Пры спробе рэдагаваньняў у гэты час вы пабачыце паведамленьне пра памылку. Мы спадзяемся, што рэдагаваньні ў гэтыя хвіліны ня будуць страчаныя, аднак гарантаваць гэтага ня можам. Калі вы бачыце паведамленьне пра памылку, пачакайце, калі ласка, пакуль усё не адновіцца. Пасьля гэтага вы зможаце захаваць сваё рэдагаваньне. Аднак на ўсялякі выпадак мы раім вам сьпярша стварыць копію вашых зьмяненьняў. ''Іншыя наступствы'': *Фонавыя задачы запаволяцца, а некаторыя могуць спыніцца. Чырвоныя спасылкі могуць абнаўляцца ня так хутка, як звычайна. Калі вы створыце артыкул, на які ўжо недзе існуе спасылка, спасылка застанецца чырвонаю даўжэй, чым звычайна. Некаторыя доўгатрывалыя сцэнары мусяць быць спыненыя. * Чакаем, што разгортваньне коду пройдзе як звычайна. Аднак у асобных выпадках пры патрэбе могуць адбывацца замарожваньні коду. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] будзе недаступны цягам прыкладна 90 хвілінаў. Пры неабходнасьці гэтыя пляны могуць быць адкладзеныя. З [[wikitech:Switch_Datacenter|раскладам можна азнаёміцца на wikitech.wikimedia.org]]. Любыя зьмяненьні будуць прадстаўленыя ў раскладзе. '''Калі ласка, падзялецеся гэтай інфармацыяй з вашай супольнасьцю.'''</div><section end="server-switch"/> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 02:15, 15 сакавіка 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=28307742 --> == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 05:04, 4 красавіка 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Глобальные тенденции: чему мы можем научиться у меняющегося Интернета? Марьяна Пинчук == CEE Hub представляет запись первого русскоязычного мероприятия — презентации с последующими вопросами и ответами на тему «Как искусственный интеллект может помочь вам в вашей жизни в Википедии?». Встречи будут записываться, поэтому вы можете найти записи встреч здесь, код в скобках: # [https://us06web.zoom.us/rec/share/DCFCOJUhPRkCyDIxyfv8BQdbxJnU7zTcqBeVY-k3JgrNJ_x7bCcLC1XApcNz03Jp.CHESvngt2SsZm9r_ Recording from the first event] <small>''(Passcode: h$BOin4?)''</small> Следующее мероприятие — «'''Глобальные тенденции: чему мы можем научиться из меняющегося Интернета?'''» Марьяна Пинчук, состоится в пятницу, 25 апреля, в 16:00 UTC, вы можете подписаться на уведомления '''[[:m:Event:Глобальные тенденции: чему мы можем научиться у меняющегося Интернета? Марьяна Пинчук|здесь]]'''. --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 14:47, 9 красавіка 2025 (+03) (on behalf of the CEE Hub) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28516993 --> == Be part of the next CEE Catch Up about Global Trends == Hi everyone, We want to announce the ninth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the Foundation Annual Planning Workshop focused on [[diffblog:2025/03/04/global-trends-2025/|'''global trends that are affecting our movement''']]. The session will take place on 23^rd of April 2025, 18:00-19:00 CEST (check your local time [https://zonestamp.toolforge.org/1745424000 here]). Together (the CEE Communities and the Wikimedia Foundation staff) we will discuss the trends related to our projects, our readers and editors. We will explore how those trends show up in the CEE context and discuss what our projects need to address those trends, and how we can support them. You will also have the opportunity to ask questions to the Wikimedia Foundation staff about the work being planned as part of the annual plan that runs from July 2025 to June 2026. '''<u>''[[Wikimedia CEE Hub/Catch up|Join us at the Next CEE Catch up]]!''</u>''' --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 20:19, 14 красавіка 2025 (+03) (on behalf of the CEE Catch Up team) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28546550 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> 19:10, 16 красавіка 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Hide on Rosé@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:34, 17 красавіка 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 18:03, 28 красавіка 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == <span lang="en" dir="ltr">Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- <section end="announcement-content" /> </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 06:40, 29 красавіка 2025 (+03)</div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! == ''(Apologies for posting in English)'' Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them. As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]]. After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki. The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org. If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 18:08, 6 траўня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28663781 --> == Глобальные тенденции: чему мы можем научиться из меняющегося Интернета? == CEE Hub представляет запись второго русскоязычного мероприятия, презентацию «Глобальные тенденции: чему мы можем научиться из меняющегося Интернета?» Марьяны Пинчук. * [https://us06web.zoom.us/rec/share/UGbl9nlJ9NOjdcLltBEmoXRXJZtgOs5amfcF9HekLlGEAXCvOapZxXJ3wDw7uYs1.fcr8ssFRW-tIoQeq Zoom] * Passcode: hG@&.Y?6 Темы будущих мероприятий и запись предыдущей сесси можно найти здесь ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Russian language events|Russian language events]]) --[[User:TRistovski-CEEhub|TRistovski-CEEhub]] ([[User talk:TRistovski-CEEhub|гутаркі]]) 16:02, 7 траўня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28675596 --> == Забарона на тарашкевіцу == Лятаньне па сеціве можа быць цікавым. Вось і знойдзена мною. Было напісанае мною [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wy/be-tarask Вікіпадарожжаў]. Але яго хочуць выдаліць, бо тарашкевіца не адпавядае ISO 639. Гэта ня праўда. Той ІСО мае беларускую мову пад назваю '''be''', або '''bel'''. Выдаляюць таксама і [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wb/be-tarask Вікікнігі] і [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wn/be-tarask Вікінавіны] і [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wq/be-tarask Вікіцытаты]. Запыт на выдаленьне можна чытаць [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Incubator:Requests_for_deletions тут]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 19:50, 13 траўня 2025 (+03) == <span lang="be" dir="ltr">Аб'яўлены конкурс кандыдатаў у Каардынацыйны камітэт па Універсальным кодэксе паводзін (ККУКП)</span> == <div lang="be" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Вынікі галасавання па кіраўніцтве па выкананні універсальнага кодэкса паводзін і Статуту Каардынацыйнага камітэта па Універсальным Кодэксе паводзін (ККУКП) [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|даступна на Meta-wiki]]. Цяпер вы можаце [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|падаць заяўку на працу ў ККУКП]] да 29 мая 2025 года ў 12:00 па Грынвічы. Інфармацыя аб [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|прымальнасці, працэсе і тэрмінах знаходзіцца на Мета-вікі]]. Галасаванне па кандыдатурах пачнецца 1 чэрвеня 2025 года і працягнецца два тыдні, завяршыўшыся 15 чэрвеня 2025 года ў 12:00 па Грынвічы. Калі ў вас ёсць якія-небудзь пытанні, вы можаце задаць іх на [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|старонка абмеркавання выбараў]]. -- у супрацоўніцтве з ККУКП, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|гутаркі]])</bdi> 01:06, 16 траўня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 18:26, 22 траўня 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 06:07, 28 траўня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|гутаркі]]) 19:47, 29 траўня 2025 (+03)</bdi> <!-- Message sent by User:Udehb-WMF@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> == Vote now in the 2025 U4C Election == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}} Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC]. Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:00, 14 чэрвеня 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28848819 --> == Event:ИИ: друг, враг или что-то среднее? == CEE Hub приглашет вас принять участие в семинаре в среду, 25 июня 2025 года, 16:00 UTC. '''Анна Продрому''', лауреат премии "Женщины в сфере технологий" по версии журнала FORBES 2023, сделает презентацию и ответит на вопросы на тему «'''ИИ: друг, враг или что-то среднее?'''». Регистрация открыта [[:m:Event:ИИ: друг, враг или что-то среднее?|'''здесь''']]. --[[User:TRistovski-CEEhub|TRistovski-CEEhub]] ([[User talk:TRistovski-CEEhub|гутаркі]]) 16:17, 16 чэрвеня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub_(Russian_events)&oldid=28871983 --> == Трэба штосьці рабіць з чырвонай спасылкай на Абраны артыкул на Галоўнай == Праблема паўтраецца зноў і зноў... Трэба неяк сыстэмна яе вырашыць. [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 16:15, 17 чэрвеня 2025 (+03) == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div> Hello all, The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|call for candidates for the 2025 Wikimedia Foundation Board of Trustees selection is now open]] from June 17, 2025 – July 2, 2025 at 11:59 UTC [1]. The Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's work, and each Trustee serves a three-year term [2]. This is a volunteer position. This year, the Wikimedia community will vote in late August through September 2025 to fill two (2) seats on the Foundation Board. Could you – or someone you know – be a good fit to join the Wikimedia Foundation's Board of Trustees? [3] Learn more about what it takes to stand for these leadership positions and how to submit your candidacy on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|this Meta-wiki page]] or encourage someone else to run in this year's election. Best regards, Abhishek Suryawanshi<br /> Chair of the Elections Committee On behalf of the Elections Committee and Governance Committee [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term. [3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates<section end="announcement-content" /> </div> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 20:43, 17 чэрвеня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28866958 --> == Выбаршчык, выбарца, выбарнік == Добры дзень, як вам ідэя замяніць словы "выбаршчык" і "выбарца" на "выбарнік" ва ўсіх артыкулах дзе яны сустракаюцца, каб была нейкая сыстэма. Бо зараз можна сустрэць усе тры варыянты. Напрыклад, тутака <nowiki>https://w.wiki/EUfW</nowiki> ужо было абмеркаваньне і вырашылі ўжываць "выбарнік", бо яно ўласнабеларускае. [[Удзельнік:Casinios|Casinios]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Casinios|гутаркі]]) 19:39, 20 чэрвеня 2025 (+03) h2bn4chmeqy1dnd5x079vcmy0nu4ok3 2620989 2620961 2025-06-20T19:08:52Z Ліцьвін 847 стыль 2620989 wikitext text/x-wiki {{Вікіпэдыя:Мэню}} {{Вікіпэдыя:Форум/Шапка}}<!-- НЕ ВЫДАЛЯЙЦЕ ГЭТЫ РАДОК, ПІШЫЦЕ ПАД ІМ. Не забывайцеся на == Загаловак == --> == Выбаршчык, выбарца, выбарнік == Добры дзень, як вам ідэя замяніць словы "выбаршчык" і "выбарца" на "выбарнік" ва ўсіх артыкулах дзе яны сустракаюцца, каб была нейкая сыстэма. Бо зараз можна сустрэць усе тры варыянты. Напрыклад, тутака <nowiki>https://w.wiki/EUfW</nowiki> ужо было абмеркаваньне і вырашылі ўжываць "выбарнік", бо яно ўласнабеларускае. [[Удзельнік:Casinios|Casinios]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Casinios|гутаркі]]) 19:39, 20 чэрвеня 2025 (+03) == [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2025|Віківясна-2025]] == Вітаю, каханенькія-родненькія! Як маецеся? Паводле [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2025/Сьпіс]], падчас конкурсу стварылі 315 артыкулаў і 20 шаблёнаў, а таксама палепшылі 52 артыкулы. Найбольш артыкулаў у межах «Віківясны-2025» стварылі: [[Удзельнік:Ясамойла]] — 224, Удзельнік:W — 27 і [[Удзельнік:Dymitr]] — 16. Палепшылі найбольш: Dymitr — 24, Ясамойла — 15 і W — 4. Віншую з плённым удзелам! З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 15:15, 3 чэрвеня 2025 (UTC+3) == Вікісустрэча ЦУЭ-2025 == Прывітаначкі, зьбіраюся на [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2025|Сустрэчу Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы-2025]], якая пройдзе 26—28 верасьня ў Грэцыі. Рэгістрацыя на Вікісустрэчу доўжыцца да [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|15 чэрвеня]] а 23:59 (UTC). Маю досьвед папярэдняга ўдзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Uploading from a museum website? Some custom JavaScript can help you|2024]] гаду у якасьці [https://www.youtube.com/watch?v=ezrH_uCGZNU выступоўцы]. [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) : {{За}} калегу, асабліва з улікам магчымасьці паўторнага сумеснага падкасту на тэму Вікіпэдыі ([[:c:File:004 З Уладзімерам Русаковічам які стварыў 1740 артыкулаў у Вiкiпэдыi.opus]]) па выніках удзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў Грэцыі.—[[Удзельнік:W]] 12:15, 13 траўня 2025 (UTC+3) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу.--[[Удзельнік:Gabix|Gabix]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Gabix|гутаркі]]) 14:47, 13 траўня 2025 (+03) == Вікісустрэча ЦУЭ-2025 == Вітаю, каханенькія-родненькія! Як маецеся? Зьбіраюся на Сустрэчу [[:m:Wikimedia Central and Eastern Europe/be-tarask|Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы]]-2025, якая пройдзе 26—28 верасьня ў Грэцыі. Рэгістрацыя на Вікісустрэчу доўжыцца да [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|15 чэрвеня]] а 23:59 (UTC). Маю досьвед папярэдняга ўдзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2019/Programme/Submissions/Workshop on Community health|2019]] і [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2023/Submissions/Growing viewership multiplies newcomers|2023]] гадох у якасьці выступоўцы, а таксама [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Participants|летась]]. Усялякая падача 2-й заяўкі на ўдзел у Вікісустрэчы таксама вітаецца, бо для Беларусі вылучана [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2025/Eligible affiliates|2 месцы]]. З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 12:01, 12 траўня 2025 (UTC+3) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 16:58, 12 траўня 2025 (+03) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу. [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) 18:42, 12 траўня 2025 (+03) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу. [[Удзельнік:SergeiSEE|SergeiSEE]] ([[Гутаркі ўдзельніка:SergeiSEE|гутаркі]]) 00:04, 13 траўня 2025 (+02) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу.--[[Удзельнік:Gabix|Gabix]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Gabix|гутаркі]]) 14:46, 13 траўня 2025 (+03) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу.--[[Удзельнік:Temra|Temra]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Temra|гутаркі]]) 21:31, 14 траўня 2025 (+03) : {{За}} заяўку [[Удзельнік:W|ўдзельніка:W]] на Вікісустрэчу. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 22:33, 15 траўня 2025 (+03) == Абраны артыкул на галоўнай - трэба паправіць == Адсутнічае абраны артыкул на галоўнай. Спрабаваў рэдагаваць шаблён, але нешта не атрымоўваецца. [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 11:42, 3 траўня 2025 (+03) : А які артыкул трэба адлюстраваць? Я бачу [[Вуліца Карла Маркса (Менск)]]. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 14:54, 3 траўня 2025 (+03) == Kazimier Lachnovič == Удзельнік Kazimier Lachnovič адсутнічае з вечара 12 сакавіка - тады былі зроблены апошнія праўкі ў вікі. Ягоны тэлеграм-акаўнт быў анлайн даўно. Ёсць падставы меркаваць, што ён мог арыштаваны па палітычнай справе, што, на жаль, далёка не навіна для беларускіх вікіпедыстаў (яго сапраўднае імя невядомае, каб праверыць гэтую здагадку). У такім разе яго акаўнт, які мае сцягі адміністратара і бюракрата, можа быць скампраметаваны і выкарыстоўвацца для патрэбаў сілавікоў. Не ведаю ці ёсць у раздзеле артыкулы са схаваным унёскам удзельнікаў, але з яго акаўнта такія былі б бачныя. Калі нехта валодае інфармацыяй, што вікіпедыст адстутнічае па іншай прычыне, не звязанай з палітычным пераследам, прашу паведаміць. --[[Спэцыяльныя:Унёсак/2A00:1EB8:C05F:CE46:3D87:F8D4:673C:4A04|2A00:1EB8:C05F:CE46:3D87:F8D4:673C:4A04]] 13:57, 6 красавіка 2025 (+03) : А 17 красавіка таксама зьнікла адміністратарка Вікіпэдыі на наркамаўцы [[Удзельнік:Хомелка|Хомелка]], спадарыня Вольга. Пра гэта ўжо ў [https://spring96.org/be/news/117810 навінах].<br>Правы трэба як мага хутчэй зьняць. КДБ ужо й так маглі спампаваць усю інфу, але лепш не даваць ім яшчэ больш часу ды ідэй. Напісаў адпаведны [[Вікіпэдыя:Запыты_да_адміністратараў#Kazimier_Lachnovič_-_пазбаўленьне_правоў_зьніклага|запыт]]. <small>Гл. таксама [[:ru:Википедия:Форум/Новости#Пропажа_администраторов_белвики|абмеркаваньне на расейскай]].</small> [[Удзельнік:Shabe|Shabe]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Shabe|гутаркі]]) 15:43, 22 красавіка 2025 (+03) == JavaScript гаджэт [[Удзельнік:Ssvb/Gadget-SyntaxHighlighterBKP2005|«Падсьветка памылак артаграфіі паводле БКП-2005»]] == Вітаю! Можа каго зацікавіць такая альтэрнатыва/дадатак да сцэнара [[Вікіпэдыя:Тарашкевізатар]] і звычайнага спэлчэкера. Гэта аналяг таго, што я трохі раней зрабіў для Вікікрыніц, але там асноўны фокус на падсьветку дэфектаў OCR, таму прызначэньне рознае. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 03:55, 4 сакавіка 2025 (+03) : Вітаю. Падлучыў, карысная рэч. Шчыра дзякую! Ад сябе хіба дадам, што дзеля апрацоўваньня вялікіх памерам артыкулаў варта павялічыць timeout, як на [[Удзельнік:Ssvb/common.js]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 12:32, 4 сакавіка 2025 (+03) ::Наконт timeout. Старонкі вялікага памеру значна замаруджваюць працу сынтаксычнай падсьветкі і гэта робіць рэдагаваньне некамфортным (кампутар ледзь варушыцца і рэагуе на націск клявішаў зь відавочнай затрымкай). Для тых, хто мае справы з такімі артыкуламі, можна параіць рэдагаваць асобныя ізаляваныя сэкцыі такіх артыкулаў, калі ёсьць такая магчымасьць. Гэтыя парады можна дадаць у паведамленьне аб аўтаматычнай дэактывацыі падсьветкі. І таксама ў дакумэнтацыю. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 17:39, 7 сакавіка 2025 (+03) :::Так, назіраю такі эфэкт лёгкага замаруджваньня, але мне ня надта перашкаджае. Мабыць, было б карысна дадаць гэтыя падрабязнасьці ў дакумэнтацыю. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:09, 7 сакавіка 2025 (+03) : Вітаю! Вельмі карысны гаджэт, вялікі вам дзякуй. З павагай, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 16:24, 4 сакавіка 2025 (+03) : Было б добра, каб нехта, хто мае правы, зрабіў яго даступным для ўсіх праз [[Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-gadgets|мэню гаджэтаў]]. Паводле прыкладу таго, што ўжо [[MediaWiki:Gadgets-definition|маецца]]. --[[Удзельнік:Red_Winged_Duck|Red_Winged_Duck]] 17:47, 4 сакавіка 2025 (+03) ::Гэта сапраўды было б добра. Але пакуль што, калі ласка, пішыце пра любыя заўважаныя хібы і недахопы. Я ўжо бачу праблемы з абрэвіятурамі і зь некаторымі прыназоўнікамі. Паспрабую гэта выправіць у хуткім часе. Таксама было б вельмі добра знайсьці нейкую тэхнічную магчымасьць дадаць слоўнік значна большага памеру. Ёсьць у мяне адна даволі авантурная ідэя паспрабаваць запхнуць увесь слоўнік на 700 тысяч розных форм словаў у [[w:be:Бінарны_файл|бінарным фармаце]] ў адмыслова створаны графічны файл PNG і чытаць гэтую інфармацыю са сцэнара JavaScript для вызначэньня націскаў словаў. Ня ведаю, ці атрымаецца з гэтага што, але паспрабаваць варта. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 17:56, 7 сакавіка 2025 (+03) ::: Дарэчы, у Нашай Ніве ўчора зьявіўся [https://nashaniva.com/363210 артыкул якраз пра be-tarask Вікіпэдыю] з рознай крытыкай, дзе адным зь недахопаў абвяшчаюць: ''«Не зразумела, дзе і як правяраць гэтыя словы, бо праграм па праверцы правапісу таксама няшмат. Чалавеку, які скончыў беларускую школу, цяжка адаптавацца да яго. Тарашкевіца — гэта не проста мяккія знакі паміж «н», яна мае больш складаныя правілы, якія даводзіцца вучыць з нуля.»'' ::: Спадзяюся, што гаджэт сынтаксычнай падсьветкі разам са спэлчэкерам якраз гэтую праблему амаль цалкам вырашае. Што тычыцца спэлчэкера, то [[Дапамога:Зьмест]] спасылаецца на мёртвы «Добрапіс» і на нейкі мёртвы спэлчэкер для Mozilla Firefox. Якім спэлчэкерам для клясычнага правапісу сёньня карыстаецца шаноўнае спадарства? --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 18:43, 7 сакавіка 2025 (+03) :::: Вельмі шкада, што Добрапіс больш не працуе. Замены яму фактычна ня маем, на жаль. Асабіста я звычайна правяраю ўласныя тэксты вачыма. Калі ўжо існуе тэкст на нейкай мове, то карыстаюся гугл-перакладнікам + тарашкевізатарам ад GooseOb + праверка вачыма. Таму створаны вамі гаджэт — гэта напраўду вельмі карысная і патрэбная рэч, якая значна паляпшае якасьць тэкстаў. Што да прапановы яго даданьня ў мэню гаджэтаў, то калі хто напіша патрэбныя радкі коду, то ахвотна дадам іх на [[MediaWiki:Gadgets-definition]], бо маю патрэбныя правы (на жаль, сам я ня надта абазнаны ў JavaScript, таму наўрад ці змагу даць рады коду). Што да далейшага разьвіцьця, то так, з улікам браку спэлчэкераў, гэта было б цудоўна. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:09, 7 сакавіка 2025 (+03) :::::Паводле інфармацыі з артыкулу [[Добрапіс]], там было ''больш за 1,5 мільёна словаў і славаформаў афіцыйным правапісам і 1,2 мільёны клясычным''. Няўжо цяпер гэты слоўнік страчаны назаўжды і нідзе не засталося ніводнай копіі? Яго, як я разумею, склаў [[Зьміцер Саўка]], прафэсійны лінгвіст. :::::Стары спэлчэкер для Mozilla Firefox можна знайсьці на [http://web.archive.org/web/20181018223030if_/https://addons.cdn.mozilla.net/user-media/addons/_attachments/200750/belarusian_spellchecking_dictionary_taraskievica_orthography_and_acinka-0.2.1-tb+sm+fx.xpi?filehash=sha256:04faab200e34eee68495ec80976c81581be184a02a1355f7318c0fb1f090d044 archive.org], гэты слоўнік зрабіў @[[Удзельнік:Zedlik|Zedlik]] са сьпісу словаў, які сабраў Віталь Хілько і [[Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны|ТБМ]]. :::::На Вікікрыніцах ёсьць ужо напалову алічбаваны [[s:be:Індэкс:Расійска-беларускі_слоўнік_(1928).pdf|Расійска-беларускі слоўнік]] 1928 года. Там можна знайсьці словы і іх націскі. :::::На verbum.by ёсьць [https://verbum.by/abs Ангельска-беларускі слоўнік] В. Пашкевіч 2006 года. Там можна знайсьці словы, націскі, а таксама канчаткі -а/-y для роднага склону назоўнікаў. :::::На github ёсьць новы спэлчэкер https://github.com/375gnu/spell-be-tarask, які летась зрабіў 375gnu (Глеб Валошка). :::::Я магу паспрабаваць параўнаць інфармацыю з гэтых слоўнікаў, каб знайсьці магчымыя адрозьненьні. Але што з гэтым усім потым рабіць? --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 13:27, 8 сакавіка 2025 (+03) ::::::Наконт артаграфічнай базы Белсату, магчыма, варта паспрабаваць зьвярнуцца ў сам Белсат (belsat.sekretariat@tvp.pl) або/і да рэдактараў яго сайту (web@belsat.eu)? Бо складаньне новай артаграфічнай базы — гэта тытанічная праца. Дарэчы, наколькі я разумею, засталася база спэлчэкеру для Mozilla Firefox: можа яе неяк можна скарыстаць (хоць белсатаўская база, вядома, была б лепшай, але яна можа ахоўвацца аўтарскімі правамі)? --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 20:38, 8 сакавіка 2025 (+03) Дадаў у [[Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-gadgets|агульнае мэню гаджэтаў]], здаецца працуе.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 17:27, 12 сакавіка 2025 (+03) :Дзякую. Дасылаць інфармацыю аб хібах і прапановы можна на старонцы абмеркаваньня [[MediaWiki:Gadget-SyntaxHighlighterBKP2005]], каб не засьмечваць форум. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 12:05, 13 сакавіка 2025 (+03) ::@[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] Нешта яно насамрэч не зусім добра працуе праз інтэграцыю з "Наладамі". Няслушны правапіс сапраўды падсьвечвае. Але старая падсьветка чамусьці застаецца і пасьля рэдагаваньня тэксту. Таксама ў кансолі браўзэра я бачу вось такія паведамленьні: ::'''Uncaught TypeError: syntaxHighlighterConfig.voidTags is undefined<br> ::'''highlightBlock ext.gadget.SyntaxHighlighterBKP2005-script-0.js:2149'''<br> ::'''highlightSyntax ext.gadget.SyntaxHighlighterBKP2005-script-0.js:2311'''<br> ::Загрузка таго ж самага сцэнару <code>mw.loader.load('//be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=MediaWiki:Gadget-SyntaxHighlighterBKP2005.js&action=raw&ctype=text/javascript');</code> праз [[Special:MyPage/common.js|common.js]] працуе без праблем і ніякіх памылак у кансолі браўзэра няма. Я параўнаў код. Ён аднолькавы. Таму, відаць, нешта адрозьніваецца ў нейкай іншай канфігурацыі? --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 20:09, 16 сакавіка 2025 (+03) :::Мяркую, адначасовае падключэньне і праз агульнае мэню гаджэтаў і праз свой common.js можа ствараць праблемы. Змяненьне ўласнага common.js можа спрацаваць не адразу, а празь некалькі хвілінаў. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:20, 16 сакавіка 2025 (+03) ::::Чаканьне не дапамагло. Вось на [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81_%D0%B2%D1%96%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%87%D1%8B%D0%BD%D1%8B&oldid=2608296 на гэтай старонцы] ёсьць дзьве памылкі: "Змест" і "аднак ў". У мяне інтэграцыя праз "налады" падсьвечвае іх чырвоным, але чырвоная падсьветка не зьнікае і пасьля іх выпраўленьня. Ці бачыць такую-ж праблему хто-небудзь яшчэ? ::::Я мяркую, што там могуць быць больш жорсткія налады і нейкія не зусім прыгожыя фрагмэнты JavaScript могуць інтэрпрэтавацца як "памылкі", а не "папярэджаньні". Але ж браўзэр скардзіцца на арыгінальны код з [[mw:User:Remember_the_dot/Syntax_highlighter]], а не на мае зьмены. І гэты гаджэт выкарыстоўваецца і на іншых вікі. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 21:08, 16 сакавіка 2025 (+03) :::::Знайшоў прычыну: у маім config.js была канфігурацыя таймаўту. Я яе [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Удзельнік:Ssvb/common.js&curid=294480&diff=2608324&oldid=2608323 выдаліў са свайго конфігу] і ўсё запрацавала нармальна з вікіпэдыйным гаджэтам з наладаў. Цяпер толькі засталося зразумець, чаму паводзіны і рэакцыя на гэтую канфігурацыю адрозьніваецца. У любым выпадку добра, што іншыя людзі такой праблемы ня маюць. --[[Удзельнік:Ssvb|Ssvb]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ssvb|гутаркі]]) 22:24, 16 сакавіка 2025 (+03) == Абраны артыкул на галоўнай == Прывітаньне. На галоўнай старонцы няма абранага артыкулу месяца, ёсьць мёртвая спасылка. Трэба нешта зрабіць! [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 14:11, 2 сакавіка 2025 (+03) : Выправіў. Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 14:17, 2 сакавіка 2025 (+03) :: Дзякуй! Хацеў яшчэ спытацца, артыкулы на галоўнай ставяцца па нейкай чарзе ці ў адвольным парадку? --[[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 14:42, 2 сакавіка 2025 (+03) ::: Паводле чаргі згодна зь [[Вікіпэдыя:Сьпіс абраных артыкулаў|сьпісам]] (гл. слупок «месяцы на галоўнай старонцы»), наступны ў чарзе — [[Тэрарыстычны акт у менскім мэтро]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 14:58, 2 сакавіка 2025 (+03) ::: Ізноў тая ж самая праблема --[[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 20:21, 2 красавіка 2025 (+03) == Адміністратары == Я вырашыў заблякаваць на паўгады адміністратара Kazimier Lachnovič за рэгулярнае запужваньне іншых удзельнікаў. Таксама лічу мэтазгодным правесьці канфірмацыю ўсіх дзейных адміністратараў, для чаго стварыў тэмы ў разьдзеле [[Вікіпэдыя:Адміністратары#Пазбаўленьне статусу]]. Заклікаю ўдзельнікаў, якія лічаць сабе дастаткова дасьведчанымі і адказнымі, падаць заяўкі на статус адміністратара, каб на конкурснай аснове і ў адкрытым абмеркаваньні вызначыць, якіх прынцыпаў хоча прытрымлівацца супольнасьць гэтага разьдзелу.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 10:47, 6 лютага 2025 (+03) :Ці можна яшчэ скасаваць нядаўнія блякаваньні ўдзельнікаў, якія днямі рабіў спадар Kazimier Lachnovič? Маю на ўвазе спадара @[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]]? <span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 11:29, 6 лютага 2025 (+03) : Падтрымліваю запыт на раблякаваньне сп. @[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]]. З павагай, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 11:35, 6 лютага 2025 (+03) == Перасталі адлюстроўвацца значкі-пазнакі пра абраныя і добрыя артыкулы Беларускай Вікіпэдыі ў іншых моўных разьдзелах == Ужо некалькі месяцаў у іншых моўных разьдзелах не адлюстроўваюцца значкі-пазнакі насупраць моўнай вэрсіі «Беларуская (тарашкевіца)», калі пэўны артыкул лічыцца ў нас абраным або добрым. Магчыма, хтосьці ведае, у чым прычына? --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 23:20, 19 верасьня 2024 (+03) ==Даследванне супольнасці== Прывітанне, Ладжу даслеванне з мэтай вывучэння магчымых кропак развіцця беларускай Вікімедыя супольнасці, як у Беларусі, так і па-за межамі. Прашу [https://next.falanster.info/index.php/apps/forms/s/pjamBY3ckbq6iQrnQJTWem2z прыняць удзел] у даследванні! Само даслежванне ананімнае і вынікі складаюцца на маім сэрверы. Вынікі даследвання могуць быць расшараны прыватна пры запаўненні поля кантакт, на які можна будзе даслаць гэтыя вынікі, а таксама пры ўважлівым запаўненні адказаў на прапанаваныя [https://next.falanster.info/index.php/apps/forms/s/pjamBY3ckbq6iQrnQJTWem2z ў анкеце пытанні]. Гэта даследванне можа адбывацца некалькімі спосабамі. # мы правядзем размову анлайн і даследчык запаўняе вашы адповяды, # ці можна запаўніць [https://next.falanster.info/index.php/apps/forms/s/pjamBY3ckbq6iQrnQJTWem2z гэту анкету] наўпрост. Запаўненне анкеты можа заняць 20-30 хвілін часу. Калі ласка, прысвяціце гэты час з максімальнай канцэнтраванасцю. Я адказны за даследванне карыстач [[User:Mr. Zabej|Mr. Zabej]], таму калі зацікаўлены ў дзейнасным боку супольнасці, [https://www.facebook.com/mikhail.volczak пішыце мне]. --[[Удзельнік:Mr. Zabej|Mr. Zabej]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Mr. Zabej|гутаркі]]) 20:25, 7 жніўня 2024 (+03) == Не працуе скрыпт == Нешта ў мяне сёньня зьнікла зялёная панэль пад кароткім апісаньнем зьменаў пры рэдагаваньні артыкулаў. У ёй былі карысныя функцыі даданьня кароткага тэксту зьменаў. Цяпер у панэлі распрацоўніка браўзэра ў кансолі бачу памылку ''Unexpected } on line 329''. Пэўна трэба спраўдзіць зьмены ў скрыптах, якія надаўна рэдагаваліся. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 21:10, 1 жніўня 2024 (+03) :Дзякуй, паправіў. [[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 21:57, 1 жніўня 2024 (+03) == Выбары дадатковых адміністратараў == Як паказала гісторыя артыкула [[Таліца]], цяперашнім адміністратарам патрабуецца дапамога, бо яны не пасьпяваюць адсочваць відавочны вандалізм, таму прапаную ўдзельнікам {{У|Taravyvan Adijene}}, {{У|Dymitr}}, {{У|097ллл}}, {{У|Jarash}} (а таксама усім іншым, хто адчувае сябе гатовым) адказаць ці згодныя яны на вылучэньне сваіх кандыдатураў на пасаду адміністратараў, каб можна было пачаць фармальны працэс выбараў. Таксама прапаную тое ж самае зрабіць {{У|Artsiom91}} як дасьведчанаму прадстаўніку іншай вікі, але пры гэтым дастаткова актыўнаму тут. --[[Удзельнік:Red_Winged_Duck|Red_Winged_Duck]] 12:10, 6 ліпеня 2024 (+03) : Ня супраць абраньня ўдзельнікаў, якія не адзначыліся неадэкватнымі паводзінамі і выказваньнямі, і пагатоў ня мелі за падобныя паводзіны блякаваньняў. Што да закідаў у праглядзе апошніх зьменаў, то існуе [[Вікіпэдыя:Запыты да адміністратараў]] і старонкі гутарак адміністратараў, куды патэнцыйныя кандыдаты маглі зьвярнуцца, каб прадэманстраваць прынамсі сваю зацікаўленасьць у падобных дзеяньнях. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 12:23, 6 ліпеня 2024 (+03) : Пагаджуся толькі ў тым выпадку, калі сьпярша з пасадаў будуць зьнятыя цяперашнія парушальнікі правілаў. Як паказвае [[ВП:А#Удзельнік:W|практыка]], абраньне новых адмінаў забароненае, бо гэта не падабаецца галоўнаму парушальніку. : Калі будзе распачатая [[ВП:ДЭАДМІН|працэдура адхіленьня парушальнікаў ад пасады]], з гатоўнасьцю падтрымаю. : А найперш прапаную {{У|Red Winged Duck}} самому вылучацца на адміністратара, паколькі ўжо маеце цудоўны досьвед працы на пасадзе. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 12:41, 6 ліпеня 2024 (+03) : Я ня супраць абраньня новых адміністратараў. Дзякую за прапанову, аднак сябе вылучаць ня буду, бо ў найбліжэйшай будучыні не змагу рэгулярна заходзіць на Вікіпэдыю. З павагай, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 14:28, 6 ліпеня 2024 (+03) : Пакуль нават не разважаў наконт таго, каб стаць адміністратарам. Аднак, падтрымаю вылучэньне новых адміністратараў, напрыклад таго ж {{У|Red Winged Duck}}, бо бачыў як шмат ён рабіў калі быў у нашым разьдзеле. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 22:30, 6 ліпеня 2024 (+03) :: Дарэчы, асабіста я ня маю і ніколі ня меў ані нейкіх прэтэнзіяў да {{У|Red Winged Duck}}, ані канфліктаў зь ім, і ўрэшце, не галасаваў за пазбаўленьне яго адміністратарскіх паўнамоцтваў. Але мне вельмі не падабаўся канфлікт паміж ім і ўдзельнікам {{У|Ліцьвін}}. Калі той канфлікт застаўся ў мінулым і абодва бакі гатовыя да канструктыўнай супрацы, то мяркую, што ўдзельнік — з улікам вялікага досьведу працы і абазнанасьці ў тэхнічных пытаньнях (гэта тое, чаго нам, сапраўды, цяпер вельмі бракуе) — быў бы, на маю думку, добрай кандыдатурай на наданьне (вяртаньне) сьцяга. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 23:35, 6 ліпеня 2024 (+03) Як няма іншых ахвотных, па дасягненьні дастатковай колькасьці рэдагаваньняў буду выстаўляць сваю кандыдатуру.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 17:27, 10 ліпеня 2024 (+03) : Дарэчы, неаднойчы дапамагалі ў тэхнічных пляне. Добрая тэхнічная абазнанасьць і гатоўнасьць дапамагасьць, безумоўна, на карысьць вашай кандыдатуры. З улікам таго, што значна большы ваш унёсак прыпадае на наркамаўскі разьдзел, хацеў бы ўдакладніць наступны момант: як вы ставіцеся да [https://www.facebook.com/uladzislau.czachowicz/posts/pfbid02wX2AEBMwVCdY9dpBJTEe5fEMjTXT1VppDMqi5i62kcV2RjKQ92bJtiPZtk2pfW1ql?locale=be_BY выказваньня ў публічнай прасторы] ад 15 сакавіка 2024 году аднаго з адміністаратараў наркамаўскага разьдзелу (якое ўпадабала іншы адміністатар гэта ж разьдзелу) пра Беларускую Вікіпэдыю: «''Раней стаўленне было да іх як да годных канкурэнтаў, на сёння - як да маргінальнай памыйкі''», сьледам за якім 24 чэрвеня 2024 году былі іншыя правакацыйныя дзеяньні, у тым ліку патрабаваньне пакараць за ўжываньне датычна яго дзейнасьці адмоўна афарбаванай лексыкі? Зрэшты, гэтае пытаньне ёсьць актуальным толькі ў тым выпадку, калі па атрыманьні сьцяга адміністаратара вы зьбіраецеся пачаць браць удзел у разьвязаньні падобных канфліктавых сытуацыяў. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 13:10, 11 ліпеня 2024 (+03) :: Не зацікаўлены ў падобнай тэматыцы. Канфлікты ж мусяць разьвязвацца найперш лякальным кансэнсусам зацікаўленых асобаў, таму як адміністратар маю намер толькі браць старонкі пад часовую абарону пры наяўнасьці войнаў правак. Сваю ролю хутчэй бачу як [[Special:diff/2088533|сабакі]] для выкананьня марудных тэхнічных дзеяньняў, таксама рэдагаваньне складаных тэхнічных старонак пры неабходнасьці.--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 13:21, 11 ліпеня 2024 (+03) [[Спэцыяльныя:Diff/2526730|Выставіў сваю кандыдатуру]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 20:19, 17 ліпеня 2024 (+03) == Алёхна Дайліда == Ці лічыць супольнасць нармальным, што ў раздзеле [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D1%8D%D1%86%D1%8B%D1%8F%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D1%96_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D1%83/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D1%91%D0%BD:%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0/%D0%9F%D0%B0%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%BA%D1%96_%D0%92%D1%8F%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%BE%D1%9E%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_(2019)&limit=2000 масава] ствараюцца артыкулы, для якіх асноўнай крыніцай з'яўляецца маргінальная крыніца "Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі" нейкага Алёхны Дайліды? Патлумачу: Алёхна Дайліда - ананімны аўтар, ніякіх навуковых публікацый у рэцэнзаваных часопісах пад гэтым псеўданімам не знойдзена. Ва ўласнай кнізе ён прадстаўлены як "бакалаўр гуманітарных навук" (нават не магістр, звычайны выпускнік універа). Кніга гэта "аўтарскае выданне", то бок самвыдат, хаця падазраю, што яна ніколі не публікавалася і існуе выключна ў электронным варыянце на сайце knihi.com. Ніякага коду ISBN, зразумела, у яе няма. Ніхто ў навуковых публікацыях так і не спаслаўся на гэтае "аўтарскае выданне", "выдадзенае" ў 2019 годзе. І вось на падставе гэтай крыніцы ў раздзеле створана ўжо больш за 1,5 тысячы тэндэнцыйных артыкулаў пра імёны літвінаў, уся сутнасць якіх зводзіцца да адмаўлення балцкага складніку ў гісторыі ВКЛ. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Чаховіч Уладзіслаў|гутаркі]]) 11:39, 24 чэрвеня 2024 (+03) : Першае, праца пана Дайліды мае рэцэнзію [[Сяргей Тарасаў|Сяргея Тарасава]] (што, дарэчы, адзначаецца ў бібліяграфіі). Другое, пан Дайліда мае профільную адукацыю (той жа [[Уладзімер Аляксеевіч Арлоў|Ўладзімер Арлоў]] лічыцца вартым даверу гісторыкам, хоць таксама фактычна толькі скончыў бакаляўрыят). Трэцяе, у артыкуле [[Імёны ліцьвінаў]] спасылкі на поўнае або частковае адмаўленьне летувіскай шавіністычнай гіпотэзы пра летувіскае (эўфэмізм для даверлівых беларусаў — «балтское») паходжаньне імёнаў ліцьвінаў даюцца таксама на [[Аляксандар Бразгуноў|Аляксандра Бразгунова]], [[Раймонд Шмітляйн|Раймонда Шмітляйна]], [[Альфрэд Зэн|Альфрэда Зэна]], [[Павал Урбан|Паўла Урбана]] ды іншых — як і ў артыкулах пра самі імёны. Увогуле, няма ніводнага артыкула, дзе б у якасьці адзінай крыніцы выкарыстоўвалася б толькі публікацыя пана Дайліды. З улікам падобнай хлусьні і паклёпа дазволю сабе абгрунтаваныя сумневы ў добрых намерах спадара-аматара (а)маральнага прыстасаванства (па ўсіх падзеях апошніх гадоў працягваць пісаць у разьдзел расейскім акупацыйным, т.б. разбуральным для беларускай мовы і нацыяльнай ідэнтычнасьці моўным стандартам нават зьехаўшы па-за кантраляваную расеяй тэрыторыю — гэта, лічу, індыкатар поўнай маральнай і інтэлектуальнай дэградацыі). Зрэшты, такая заклапочанасьць з боку нібы беларуса «адмаўленьнем летувіскага складніка ў гісторыі ВКЛ» можа сьведчыць хіба пра намёк атрыманьня (або не атрыманьня) летувіскага ВНЖ (хутчэй за ўсё неафіцыйны, але ад сур'ёзных грамадзянаў адпаведнай краіны), т.б. маральная наркамаўская прастытуцыя, відаць, выходзіць на новы ўзровень, што спадар урэшце і прадэманстраваў. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 12:23, 24 чэрвеня 2024 (+03) :: Рэцэнзія археолага на філалагічнае даследаванне "бакалаўра гуманітарных навук" толькі пацвярджае сумніўнасць крыніцы. Маё пытанне не тычыцца Бразгунова, Шмітлайна, Зэна ці Урбана, а канкрэтнага персанажа і ягонай кніжкі. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Чаховіч Уладзіслаў|гутаркі]]) 13:16, 24 чэрвеня 2024 (+03) :: Ну а цяпер яшчэ лічу вартым спытаць у Казіміра Ляхновіча за адкрытыя абразы. --[[Удзельнік:Чаховіч Уладзіслаў|Чаховіч Уладзіслаў]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Чаховіч Уладзіслаў|гутаркі]]) 13:16, 24 чэрвеня 2024 (+03) * Сьпярша выдаліў, але бачу, што магчыма, патрабуецца разгорнутае тлумачэньне, чаму маю падставы разглядаць дзеяньні ўдзельніка як правакацыйны тролінг: *: Удзельнік заблытаўся з уласнымі закідамі: сьпярша былі сьцьверджаньні пра спасыланьне на публікацыю "ананіма" бяз профільнай адукацыі, брак рэцэнзаваньня і грунтаваньне тысячы артыкулаў адно на адпаведнай крыніцы, але па атрыманьні адказу, што гэта ўсё няпраўда, выявіліся ўжо "ня той" аўтарытэтны рэцэнзэнт (які б вядома, ня даў станоўчай рэцэнзіі на публікацыю ананіма бяз профільнай адукацыі) і прэтэнзіі, увогуле, да спасыланьня на адпаведную крыніцу з дэклярацыяй браку пытаньняў да іншых аўтараў, у публікацыях якіх сьцьвярджаецца тое ж самае. Дадам хіба, што на памянёную публікацыю пана Дайліды, напрыклад, неаднаразова спасылаецца гісторык [[Леанід Лаўрэш]] у [[Лідзкі летапісец|Лідзкім летапісцы]] (№ 94, 2021, С. 36). *: За шмат гадоў працы ў наркамаўскім разьдзеле пры даволі мізэрным унёску тут (з [[Абмеркаваньне:Царква Дабравешчаньня Багародзіцы (Віцебск)|падобнымі правакацыйнымі допісамі]]) удзельнік, увогуле, апошнія тры гады старанна ігнараваў хоць якое рэдагаваньне Беларускай Вікіпэдыі, але раптам у ім прачнулася дзейная прынцыповасьць, якая старанна маўчала ў выпадку [[:en:Talk:Pahonia|дыскрымінацыі летувіскімі шавіністамі беларусаў на Ангельскай Вікіпэдыі]], [[Удзельнік:Kazimier Lachnovič/Спрыяньне расейскаму этнацыду беларусаў на Вікісховішчы|дыскрымінацыі беларусаў на Вікісховішча з боку летувіскіх і расейскіх шавіністаў]], віруснага даданьня ў наркамаўскі моўны разьдзел летувіскіх этымалёгіяў назваў беларускіх паселішчаў часта без спасылак на хоць-якія крыніцы (напрыклад, [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D0%B0&diff=prev&oldid=4571063], [https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B5%D0%B1%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0&diff=prev&oldid=4571043] ды шматлікія іншыя). Не гавару ўжо пра тое, што ўдзельнік пры нагодзе не адмаўляў свайго варожага стаўленьня да Беларускай Вікіпэдыі [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D1%96%D0%BA%D1%96%D0%BF%D1%8D%D0%B4%D1%8B%D1%8F:%D0%97%D0%B0%D0%BF%D1%8B%D1%82%D1%8B_%D0%B4%D0%B0_%D0%B0%D0%B4%D0%BC%D1%96%D0%BD%D1%96%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%9E/%D0%90%D1%80%D1%85%D1%96%D1%9E_5&diff=prev&oldid=1695938]. На жаль, не магу знайсьці тлумачэньняў падобнай выбарковасьці ў паводзінах удзельніка, якія б дазвалі меркаваць пра яго добрыя намеры. *: Што да нэгатыўных характарыстак дзейнасьці ўдзельніка, то праўда, як вядома, надта вочы коле і эмацыйная афарбоўку ніяк не зьмяняе існасьці. Падставы для агучаных характыстак падаў вышэй. *: --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 17:12, 25 чэрвеня 2024 (+03) == Акторкі порна зь Беларусі == Шаноўныя ўдзельніцы і ўдзельнікі прашу адказаць на дзеяньні бюракрата. Былі выдаленыя старонкі [[Вэнэра Максіма]], [[Галя Эн]] і * [[Крыстэль А]] * [[Мая Дарк]] * [[Мэдысан Ляш]] * [[Сафі Джэм]]. Першыя дзьве здаецца трэба пакінуць, бо яны маюць старонкі на [https://www.iafd.com/person.rme/id=cfb1eb30-5927-4499-8452-e07dbb6a2f35 Галя Эн], [https://www.imdb.com/name/nm11587235/ Галя Эн], [https://www.iafd.com/person.rme/id=a3d79b49-51d7-40f6-a0ee-f1170a0da855 Вэнэра Максіма], [https://www.imdb.com/name/nm11050574/ Вэнэра Максіма]. На [https://www.instagram.com/venera_maxima/ Вэнэра Максіма] мае тысячы пасьлядоўнікаў. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 17:23, 21 чэрвеня 2024 (+03) : Абгрунтаваньне даецца ў камэнтарох да выдаленьня — [[Вікіпэдыя:Значнасьць асобаў]]: такога крытэру, як колькасьць віртуальных падпісантаў, там няма. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 18:00, 21 чэрвеня 2024 (+03) :: На жаль, тут даўно няма з кім спрачацца і дыспутаваць, бо правіла дыктуе адзін чалавек. --[[Удзельнік:Stary Jolup|Stary Jolup]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Stary Jolup|гутаркі]]) 21:24, 21 чэрвеня 2024 (+03) ::: А вы асабіста дзесьці нармальна дыскутавалі ці адно дэструктыўна імітавалі-лямантавалі ігнаруючы дзейныя правілы? На тэму штосьці сказаць можаце: ці лічыце нармальным рабіць зь Беларускай Вікіпэдыі каталёг порнаакторак «''беларускага паходжаньня''» насуперак [[Вікіпэдыя:Значнасьць#Агульны крытэр значнасьці]]: «''Асобы лічацца значнымі, калі яны неаднаразова згадваюцца ў розных апублікаваных надзейных другасных крыніцах, незалежных адна ад аднае і ад самога суб’екту''». --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 22:28, 21 чэрвеня 2024 (+03) ::::Зразумела, я ніколі нармальна не дыспутаваў тут за свае 19 год працы на вікіпэдыі. І ўпершыню сустрэўся з такімі дыскусіямі, калі некалькі галасаваньняў удзельнікаў суполкі выкідаецца ў сьмецьцевы кошык адным чалавекам, абраным відаць навечна :) [[Удзельнік:Stary Jolup|Stary Jolup]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Stary Jolup|гутаркі]]) 02:30, 22 чэрвеня 2024 (+03) ::::: На жаль, не магу знайсьці нейкага іншага тлумачэньня, апроч пэўных праблем з інтэлектам, калі асоба ўсё ніяк ня можа зразумець, што паводле дзейных ва ўсіх больш-менш сур'ёзных разьдзелах правілаў Вікіпэдыі (што неаднаразова цытавалася і тлумачылася), галасаваньні кшталту «за» / «супраць» і нармальныя дыскусіі — гэта розныя рэчы. У кожным разе, ня маю абавязку трываць падобныя атакі, таму раблю папярэджваньне: не аргумэнтаваны (з ігнараваньнем дзейных правілаў, т.б. не канструктыўная крытыка) лямант стварае ў праекце таксычную атмасфэру, таму можа і будзе далей разглядацца як дэструктыўныя паводзіны. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 11:41, 22 чэрвеня 2024 (+03) : На самой справе вызначыць значнасьць адносна «новых» порнаакторак — гэта ня так проста. Я прапаную ўнесьці асобныя дапаўненьні ў рэкамэндацыю [[Вікіпэдыя:Значнасьць асобаў#Дадатковыя крытэры]] (падразьдзел «Творчыя прафэсіі»). Я вядома разумею, што прафэсія порнаакторкі — гэта спэцыфічная прафэсія і таму, хутчэй за ўсё, знойдзецца шмат тых, хто скажа, што гэта аніякая ня творчасьць, таму для порнаакторак можна стварыць зусім асобны падразьдзел з сваімі крытэрамі значнасьці. Прабачце, але ў мяне зараз няма часу дасканала фармуляваць гэтыя крытэры. Але я думаю, што тамака павінны абавязкова прысутнічаць такія крытэры як: 1) наяўнасьць асобнай старонкі на сайтах imdb.com і г.д.; 2) абавязковая мінімальная колькасьць фільмаў, у якіх акторка ўдзельнічала; 3) наяўнасьць спэцыяльных прафэсійных узнагародаў і г.д. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 10:21, 22 чэрвеня 2024 (+03) ::З улікам таго, што [[IMDb]] — гэта фактычна тая ж Вікіпэдыя («''база зьвестак у значнай ступені запаўняецца добраахвотнікамі, што ў некаторай ступені падобна да вікі-канцэпцыі''»), то гэты сайт наўрад ці можа выступаць як крытэр значнасьці асобы (не выконваецца патрабаваньне незалежнасьці ад самога суб'екту). Колькасьць «фільмаў» (з улікам нескладанасьці іх здыманьня) таксама наўрад ці варта браць пад увагу. Узнагароды — тут, мабыць, пагаджуся. Зрэшты, пра значныя ўзнагароды хутчэй за ўсё будуць неаднаразовыя навіны-паведамленьні ў вартых даверу крыніцах — мэдыях, што дазваляе ўжываць агульны крытэр. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 11:41, 22 чэрвеня 2024 (+03) ::: Я дасканала не вывучаў гэтае пытаньне. Таму і ня ведаў асаблівасьці IMDb. Пры гэтым мабыць усё ж існуюць аўтэрытэтныя сайты па гэтай тэме. На іх рэсурсы і трэба арыентавацца. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 12:18, 22 чэрвеня 2024 (+03) :::: На маю думку, тут ня варта залішне ўскладняць: асоба асьвятляецца ў мэдыях — значыць, ёсьць значнасьць. Калі ў буйных моўных разьдзелах існуюць нейкія асобныя крытэры для гэтай катэгорыі асобаў, то зацікаўленаму ўдзельніку варта іх адшукаць і падаць тут. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 22:50, 22 чэрвеня 2024 (+03) == Алесандра/Алехандра == Мяркую, што трэба італьянскія і гішпанскія імёны Алесандра і Алехандра перадаваць без пераходу '''е''' ў '''я'''. Кіруюся правілам БКП 2:4 ''У словах іншамоўнага паходжаньня е ў першым складзе перад націскам, як правіла, захоўваецца: балеры́на, лега́льны, леге́нда, лексы́чны, лему́р, лета́льны, маеста́т, піетэ́т, фэеры́чны; Ела́буга, Палесты́на.'' Як прыклад у нас ужо існуе [[Алесандра Вольта]], гэтак і на Свабодзе таксама прыклады ёсьць. Калі аніхто ня супраць, у гэтым разе ў бліжэйшы час пачну пераносіць і выпраўляць. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 00:19, 19 чэрвеня 2024 (+03) : Так, такое напісаньне адпавядае п. 2.4. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:21, 19 чэрвеня 2024 (+03) == Не адлюстроўваюцца значкі выдатных і добрых артыкулаў == Перасталі адлюстроўвацца значкі добрых і выдатных артыкулаў. Ці ведае хто, у чым прычына? --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 12:17, 18 чэрвеня 2024 (+03) : Тое самае з складамі футбольных клюбаў — больш не адлюстроўваюцца сьцягі футбалістаў. Мяркую, што глябальна нейкія стылі былі зьмененыя для Вікіпэдыі. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 00:15, 19 чэрвеня 2024 (+03) :: Падобна, што трэба ў [[MediaWiki:Vector-2022.css]] дадаць гэты кавалак коду: <code>body.skin--responsive .mw-parser-output td a > img { max-width: none !important; }</code> --[[Удзельнік:Red_Winged_Duck|Red_Winged_Duck]] 13:41, 19 чэрвеня 2024 (+03) * Здаецца, абедзьве агучаныя праблемы атрымалася разьвязваць. Дзякую за водгукі. Засталася яшчэ праблема з [[Абмеркаваньне шаблёну:Каардынаты#Каардынаты больш не адлюстроўваюцца над шаблёнамі-карткамі|адлюстраваньнем каардынатаў]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:16, 19 чэрвеня 2024 (+03) == Віківясна-2024 == Паводле [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2024/Сьпіс]], 11 удзельнікаў стварылі 330 артыкулаў. Зь іх 303 артыкулы створаны ў межах мясцовага конкурсу з крыніцамі без машыннага перакладу пра краіны Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы, акрамя Беларусі: * удзельнік [[Удзельнік:Stary Jolup|Stary Jolup]] — 132, * удзельнік [[Удзельнік:Dymitr|Dymitr]] — 70, * удзельнік [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] – 46, * удзельнік [[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] — 20, * удзельнік [[Удзельнік:Riwai|Riwai]] – 15, * удзельнік [[Удзельнік:W|W]] — 9, * удзельнік [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] – 6, * удзельнік [[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] — 2, * удзельнікі [[Удзельнік:Robertinores|Robertinores]], [[Удзельнік:TendaKlisi|TendaKlisi]] і [[Удзельнік:Євдоким|Євдоким]] – па 1. '''Першыя 2 месцы за створаныя артыкулы — пераможныя.''' Таксама 9 удзельнікаў палепшылі 26 артыкулаў. Сярод іх 5 удзельнікаў палепшылі 19 артыкулаў у рамках мясцовага конкурсу: * удзельнік [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] – 9, * удзельнік [[Удзельнік:Dymitr|Dymitr]] – 5, * удзельнік [[Удзельнік:Riwai|Riwai]] – 3, * удзельнікі [[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] і [[Удзельнік:SergeiSEE|SergeiSEE]] – па 1. '''Першае месца за палепшаныя артыкулы — пераможнае.''' Таксама падчас [[Вікіпэдыя:Праект:Віківясна-2024|Віківясны-2024]] было створана 8 шаблёнаў. Віншую пераможцаў і ўсіх удзельнікаў за ахвярную працу --[[Удзельнік:Stary Jolup|Stary Jolup]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Stary Jolup|гутаркі]]) 23:25, 11 чэрвеня 2024 (+03). :Віншую ўсіх за работу. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 18:11, 14 чэрвеня 2024 (+03) == Памылка ў наладах == У наладах дзьве аднолькавыя старонкі "Абвесткі": [[:be-tarask:Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-centralnotice-banners|1]] і [[:be-tarask:Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-echo|2]]. Першае павінна выглядаць так: "Банэры" (на самой старонцы першае жа слова - "банэры", па-ангельску Banners). P. S. Ня ведаў, куды яшчэ зьвяртацца. Калі ёсьць асобны топік для такіх рэчаў - калі ласка, скажыце. [[Удзельнік:Niepodkoloryzowany|Niepodkoloryzowany]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Niepodkoloryzowany|гутаркі]]) 18:23, 5 чэрвеня 2024 (+03) :P. S. S. а яшчэ "[[:be-tarask:Спэцыяльныя:Preferences#mw-prefsection-editing|вікіразметкі]]" павінна быць праз Ь: "вікіраз'''ь'''меткі". [[Удзельнік:Niepodkoloryzowany|Niepodkoloryzowany]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Niepodkoloryzowany|гутаркі]]) 18:25, 5 чэрвеня 2024 (+03) :: Дзякую, што зьвярнулі ўвагу. На жаль, маем наступную праблему: асабіста я як адміністратар інтэрфэйсу, здаецца, мушу мець магчымасьць рэдагаваць тыя подпісы, але не магу знайсьці нейкае інструкцыи, як гэта рабіць. Прынамсі пры простым праглядзе адпаведнай старонкі нейкіх дадатковых укладак-значкаў-спасылак, якія б дазвалялі тое рабіць, у мяне не адлюстроўваецца. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 23:18, 5 чэрвеня 2024 (+03) :::Эх, ну добранька, чакаем, пакуль яшчэ нехта паспрабуе)) [[Удзельнік:Niepodkoloryzowany|Niepodkoloryzowany]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Niepodkoloryzowany|гутаркі]]) 00:39, 6 чэрвеня 2024 (+03) ::::О, яшчэ памылка ў троху іншым месцы: https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Спэцыяльныя:Сьпіс_назіраньня – павінна быць не "Стварэнні ўліковых запісаў", а "Стварэн'''ь'''ні". [[Удзельнік:Niepodkoloryzowany|Niepodkoloryzowany]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Niepodkoloryzowany|гутаркі]]) 14:23, 11 чэрвеня 2024 (+03) == Вандалізм == Ня ведаю дзе лепей напісаць, але пакіну паведамленьне тут. Апошнім часам нейкі вандал псуе нам артыкулы бязглузьдзіцай. Ці можна заблякаваць на пэўны тэрмін (тыдзень, два, месяц ці на іншы пэрыяд) IP-адрасы 176.59.*.*.? Мяркуючы з IP-адраса, удзельнік фізычна сядзіць у расейскім Омску, таму наўрад ці нехта зь іншых нашых удзельнікаў пацерпіць ад блякаваньня. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 20:36, 31 траўня 2024 (+03) : Заблякаваў дыяпазон адрасоў тэрмінам на 1 месяц. Падобны зварот лепей зьмяшчаць у [[Вікіпэдыя:Запыты да адміністратараў]]. --[[Удзельнік:Kazimier Lachnovič|Kazimier Lachnovič]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Kazimier Lachnovič|гутаркі]]) 21:07, 31 траўня 2024 (+03) :: Дзякуй. Буду мець на ўвазе. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 21:08, 31 траўня 2024 (+03) == Вікісустрэча ЦУЭ-2024: наміную сабе == Таксама зьбіраюся на Cустрэчу [[:m:Wikimedia Central and Eastern Europe/be-tarask|Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы]]-2024, якая пройдзе 20—22 верасьня ў Турэччыне. Планую зрабіць даклад па інтэграцыі Commons з сайтамі музэяў на прыкладзе userscript які я зрабіў https://gitlab.com/vitaly-zdanevich-extensions/moneymuseum-by-wikimedia-commons і https://opendata.stackexchange.com/questions/21572/wikimedia-commons-during-file-upload-can-i-get-a-categories-from-my-previousl/21573#21573 а таксама закрануць userstyles на пракладзе https://github.com/vitaly-zdanevich/wikipedia-userstyle-dark-minimum [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) 07:37, 27 траўня 2024 (+03) * {{За}}--[[Удзельнік:Хомелка|Хомелка]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Хомелка|гутаркі]]) 10:08, 27 траўня 2024 (+03) : Карыстайцеся беларускай раскладкай клявіятуры. Літары „і“ ды „с“ адрозныя ад падобных лацінскіх „i“ ды „c“. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 10:52, 27 траўня 2024 (+03) :{{За}} [[Удзельнік:Uwelir|Uwelir]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Uwelir|гутаркі]]) 07:42, 28 траўня 2024 (+03) : {{За}}, [[Удзельнік:SergeiSEE|SergeiSEE]] ([[Гутаркі ўдзельніка:SergeiSEE|гутаркі]]) 00:57, 29 траўня 2024 (+02) == Вікісустрэча ЦУЭ-2024 == Вітаю! Як маецеся? Зьбіраюся на Сустрэчу [[:m:Wikimedia Central and Eastern Europe/be-tarask|Вікімэдыі Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы]]-2024, якая пройдзе 20—22 верасьня ў Турэччыне. Мяркую зрабіць [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Knowledge spillover from growth at Wikisource|прэзэнтацыю]] Беларускіх [[Вікікрыніцы|Вікікрыніцаў]] ад [[Удзельнік:Gleb Leo]], бо той ня зможа патрапіць на мерапрыемства. Буду ўдзячны за падтрымку ад [[:m:Wikimedia Community User Group Belarus/be-tarask|Вікісуполкі Беларусі]] тут на форуме пад маім допісам. Рэгістрацыя на Вікісустрэчу доўжыцца да 23:45 [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Registration|15 чэрвеня]] (UTC+3). Маю досьвед папярэдняга ўдзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2019/Programme/Submissions/Workshop on Community health|2019]] годзе і [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2023/Submissions/Growing viewership multiplies newcomers|летась]]. Усялякая падача 2-й заяўкі на ўдзел у Вікісустрэчы таксама вітаецца, бо для Беларусі вылучана [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Eligible Affiliates|2 месцы]]. З найлепшымі пажаданьнямі,--[[Удзельнік:W]] 20:36, 26 траўня 2024 (UTC+3) : {{За}} --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 21:33, 26 траўня 2024 (+03) : Калі [[Удзельнік:Gleb Leo]] ня можа зрабіць прэзентацыю, гэта можна зрабіць online. Лепш рабіце сваю ўласную презэнтацыю. --[[Удзельнік:Jarash|Jarash]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Jarash|гутаркі]]) 22:37, 26 траўня 2024 (+03) :: Пра магчымасьць удзелу анлайн мне не паведамілі. Але, верагодна, я да таго часу нават у такім фармаце не змагу, то бок прыдзецца чакаць яшчэ які-небудзь год. Для мяне самога дзіўна, што Вікікрыніцы будзе прадстаўляць чалавек, які ніякай актыўнасьці там не праявіў, і загадка, ці ён зможа адказаць на пытаньні слухачоў. Тым ня менш, калі ёсьць жаданьне ды магчымасьць, няхай ужо прадстаўляе: горш ад гэтага дакладна ня стане. [[Удзельнік:Gleb Leo|Gleb Leo]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Gleb Leo|гутаркі]]) 08:46, 27 траўня 2024 (+03) : {{За}} [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) 04:15, 27 траўня 2024 (+03) : {{За}} --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:magnus108 |magnus108 ]] '''</span>08:44, 27 траўня 2024 (+03) : {{За}}--[[Удзельнік:Хомелка|Хомелка]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Хомелка|гутаркі]]) 10:08, 27 траўня 2024 (+03) : {{За}}, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 11:10, 27 траўня 2024 (+03) : Карыстайцеся беларускай раскладкай клявіятуры. Літары «і» ды «с» адрозныя ад падобных лацінскіх «i» ды «c». --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 11:18, 28 траўня 2024 (+03) : {{За}}, [[Удзельнік:SergeiSEE|SergeiSEE]] ([[Гутаркі ўдзельніка:SergeiSEE|гутаркі]]) 00:52, 29 траўня 2024 (+02) ::10 ліпеня на старонцы [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Participants]] зьявілася паведамленьне пра пацьверджаньне нашага з [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich]] удзелу ў Вікісустрэчы ЦУЭ ў Стамбуле. Вялікі дзякуй усім за падтрымку і канструктыўную крытыку. 20 ліпеня на старонцы [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Programme]] ў расклад выступаў на 20 верасьня ўнесьлі дэманстрацыю Віталя [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Uploading from a museum website? Some custom JavaScript can help you]]. Віншуйма! Сам у першы дзень наведаю 3 лекцыі і 2 працоўныя сэкцыі, якія пазьней будуць даступныя ў запісе на Ютубе: # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/WikiOutdoor Training 2024]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/The Best Day of My Life "Arhavi WikiCamp"]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Financial-Economic Wikimonths in Wikimedia Armenia]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Crafting Connections: Unveiling the Art of Strategic PR & COMMS]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/How to present Wikipedia to newbies]]. 21 верасьня мяркую наведаць 2 круглыя сталы і 3 працоўныя сэкцыі: # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/CEE Hub - how do we get to a membership system?]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/How to Overcome Small Community Struggles that Wikimedia Chooses to Ignore: The Case of Montenegrin Wikipedia]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/My first staff member]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/CEE Hub Year 3 Workshop]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Quick and Low Cost Social Media: Effective Strategies for Small Wikimedia Affiliates]]. 22 верасьня зьбіраюся ўзяць удзел у 2-х круглых сталах і працоўнай сэкцыі: # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Inter regional cooperation - Education]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/Auto-revert tools: what we learned from their usage in CEE]]; # [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2024/Submissions/How to keep Wiki Loves participants interested even after 10+ editions]]. Буду ўдзячны за прапановы наконт майго ўдзелу ў Вікісустрэчы.--[[Удзельнік:W]] 10:57, 23 ліпеня 2024 (UTC+3) == Семинар о конфликте интересов == ''Извините за использование не языка раздела; чем богата'' Уважаемые коллеги, 14 марта в [16:30 CET/18:30 Москва/20:30 Душанбе, Ташкент, Алматы/21:30 Бишкек] Асаф Бартов (Senior Program Officer Фонда Викимедиа) проведёт семинар по конфликту интересов. Ожидаемая длительность семинара - полтора часа, его основная суть -- как не бояться конфликта интересов, а управлять им. Я верю, что этот вопрос актуален для сообщества, по собственному опыту считаю семинар полезным, и приглашаю всех заинтересованных к участию. Семинар будет проходить с синхронным переводом на русский язык, будет записан и в дальнейшем опубликован. В рамках семинара Асаф планирует сделать акцент на контексте взаимодействия неформальных групп. Те, кто не сможет принять участие лично (или опасается делать это), могут задать вопросы заранее через форму https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScruBi-IZ05EXTVxksY1urnlO5LkgkZef_Oip9ZD0XM6QoFWA/viewform (никакие персональные данные не собираются). Семинар пройдёт в zoom: https://wikimedia.zoom.us/j/81642755551?pwd=c9AgaApnwCNlfvKyFGQR4pFG8KNEih.1 ID 816 4275 5551 passw 759214 [[Удзельнік:Lvova|Lvova]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Lvova|гутаркі]]) 10:15, 11 сакавіка 2024 (+03) :Уже сегодня, через три часа. Надеюсь, до встречи! [[Удзельнік:Lvova|Lvova]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Lvova|гутаркі]]) 15:31, 14 сакавіка 2024 (+03) == Даведкавыя старонкі Вікісховішча == Вітаю! Як маецеся? Пераклаў 22 дапаможныя старонкі даведкі Вікісховішча, у тым ліку такія ключавыя, як Дапамога:Зьмест ([[:c:Help:Contents/be-tarask]]), Вікісховішча:Выбар дазволу ([[:c:Commons:Choosing a license/be-tarask]]), Вікісховішча:Свабода панарамы ([[:c:Commons:Freedom of panorama/be-tarask]]) і Вікісховішча:Як выкрыць парушэньні аўтарскага права ([[:c:Commons:How to detect copyright violations/be-tarask]]). Буду ўдзячны за вычытку і выпраўленьні. З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 16:44, 22 студзеня 2024 (UTC+3) == Do you use Wikidata in Wikimedia sibling projects? Tell us about your experiences == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''Note: Apologies for cross-posting and sending in English.'' Hello, the '''[[m:WD4WMP|Wikidata for Wikimedia Projects]]''' team at Wikimedia Deutschland would like to hear about your experiences using Wikidata in the sibling projects. If you are interested in sharing your opinion and insights, please consider signing up for an interview with us in this '''[https://wikimedia.sslsurvey.de/Wikidata-for-Wikimedia-Interviews Registration form]'''.<br> ''Currently, we are only able to conduct interviews in English.'' The front page of the form has more details about what the conversation will be like, including how we would '''compensate''' you for your time. For more information, visit our ''[[m:WD4WMP/AddIssue|project issue page]]'' where you can also share your experiences in written form, without an interview.<br>We look forward to speaking with you, [[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[m:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]]) 08:53, 5 January 2024 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WD4WMP/ScreenerInvite&oldid=26027495 --> == Reusing references: Can we look over your shoulder? == ''Apologies for writing in English.'' The Technical Wishes team at Wikimedia Deutschland is planning to [[m:WMDE Technical Wishes/Reusing references|make reusing references easier]]. For our research, we are looking for wiki contributors willing to show us how they are interacting with references. * The format will be a 1-hour video call, where you would share your screen. [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ More information here]. * Interviews can be conducted in English, German or Dutch. * [[mw:WMDE_Engineering/Participate_in_UX_Activities#Compensation|Compensation is available]]. * Sessions will be held in January and February. * [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ Sign up here if you are interested.] * Please note that we probably won’t be able to have sessions with everyone who is interested. Our UX researcher will try to create a good balance of wiki contributors, e.g. in terms of wiki experience, tech experience, editing preferences, gender, disability and more. If you’re a fit, she will reach out to you to schedule an appointment. We’re looking forward to seeing you, [[m:User:Thereza Mengs (WMDE)| Thereza Mengs (WMDE)]] <!-- Message sent by User:Thereza Mengs (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=25956752 --> == Feminism and Folklore 2024 == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024]]''' writing competition from February 1, 2024, to March 31, 2024 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2024|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 10:26, 18 студзеня 2024 (+03) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore 2024]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2024 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2024|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' -- [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 10:26, 18 студзеня 2024 (+03) </div></div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=23942484 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote on the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am reaching out to you today to announce that the voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) Charter is now open. Community members may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|cast their vote and provide comments about the charter via SecurePoll]] now through '''2 February 2024'''. Those of you who voiced your opinions during the development of the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC Enforcement Guidelines]] will find this process familiar. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|current version of the U4C Charter]] is on Meta-wiki with translations available. Read the charter, go vote and share this note with others in your community. I can confidently say the U4C Building Committee looks forward to your participation. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 21:08, 19 студзеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Last days to vote on the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am reaching out to you today to remind you that the voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) charter will close on '''2 February 2024'''. Community members may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|cast their vote and provide comments about the charter via SecurePoll]]. Those of you who voiced your opinions during the development of the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC Enforcement Guidelines]] will find this process familiar. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|current version of the U4C charter]] is on Meta-wiki with translations available. Read the charter, go vote and share this note with others in your community. I can confidently say the U4C Building Committee looks forward to your participation. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 20:00, 31 студзеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Announcing the results of the UCoC Coordinating Committee Charter ratification vote</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, Thank you everyone for following the progress of the Universal Code of Conduct. I am writing to you today to announce the outcome of the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|ratification vote]] on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee Charter]]. 1746 contributors voted in this ratification vote with 1249 voters supporting the Charter and 420 voters not. The ratification vote process allowed for voters to provide comments about the Charter. A report of voting statistics and a summary of voter comments will be published on Meta-wiki in the coming weeks. Please look forward to hearing about the next steps soon. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 21:23, 12 лютага 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26160150 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024: We are back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:UCDM 2024 general.jpg|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the forth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from 1st until 31st March 2024. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contribution in every language! The most active contesters will receive prizes.<br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/UCDM 2024|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[:m:User talk:ValentynNefedov (WMUA)|talk]]) </div> <!-- Message sent by User:ValentynNefedov (WMUA)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26166467 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Report of the U4C Charter ratification and U4C Call for Candidates now available</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am writing to you today with two important pieces of information. First, the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Vote results|report of the comments from the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter ratification]] is now available. Secondly, the call for candidates for the U4C is open now through April 1, 2024. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members are invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Per the charter, there are 16 seats on the U4C: eight community-at-large seats and eight regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement. Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Meta-wiki]]. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 19:25, 5 сакавіка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26276337 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Wikimedia Foundation Board of Trustees 2024 Selection</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> : ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear all, This year, the term of 4 (four) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Elections Committee]] will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Board Governance Committee created a Board Selection Working Group from Trustees who cannot be candidates in the 2024 community- and affiliate-selected trustee selection process composed of Dariusz Jemielniak, Nataliia Tymkiv, Esra'a Al Shafei, Kathy Collins, and Shani Evenstein Sigalov [3]. The group is tasked with providing Board oversight for the 2024 trustee selection process, and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 2024: Call for candidates and call for questions * June 2024: Affiliates vote to shortlist 12 candidates (no shortlisting if 15 or less candidates apply) [5] * June-August 2024: Campaign period * End of August / beginning of September 2024: Two-week community voting period * October–November 2024: Background check of selected candidates * Board's Meeting in December 2024: New trustees seated Learn more about the 2024 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|this Meta-wiki page]], and make your plan. '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2024 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Election Volunteers|Meta-wiki page]]. Best regards, [[m:Special:MyLanguage/User:Pundit|Dariusz Jemielniak]] (Governance Committee Chair, Board Selection Working Group) [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Results#Elected [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Minutes:2023-08-15#Governance_Committee [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] Even though the ideal number is 12 candidates for 4 open seats, the shortlisting process will be triggered if there are more than 15 candidates because the 1-3 candidates that are removed might feel ostracized and it would be a lot of work for affiliates to carry out the shortlisting process to only eliminate 1-3 candidates from the candidate list.<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]]22:56, 12 сакавіка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26349432 --> == Вашая вікі неўзабаве пяройдзе ў стан толькі для чытаньня == <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Прачытаць гэтае паведамленьне іншай мовай]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] <span class="mw-translate-fuzzy">[[foundation:|Фундацыя Вікімэдыя]] тэсьціць пераключэньне між першасным і другасным цэнтрамі зьвестак.</span> Гэта забясьпечыць даступнасьць Вікіпэдыі і іншых праектаў Вікімэдыі ў онлайне нават у выпадку катастрофы. Увесь трафік будзе пераключаны '''{{#time:j xg|2024-03-20|be-tarask}}'''. Выпрабаваньне пачнецца а '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2024-03-20T14:00|en}} {{#time:H:i e|2024-03-20T14:00}}]'''. На жаль, праз пэўныя абмежаваньні ў [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], пры пераключэньні ўсе рэдагаваньні мусяць спыніцца. Перапрашаем за нязручнасьці і прыкладаем усе намаганьні да іхняй мінімізацыі ў будучыні. '''Цягам кароткага пэрыяду вы зможаце толькі чытаць, але не рэдагаваць усе вікі.''' *У {{#time:l j xg Y|2024-03-20|be-tarask}}, рэдагаваньне будзе недаступнае максымум на гадзіну. *Пры спробе рэдагаваньняў у гэты час вы пабачыце паведамленьне пра памылку. Мы спадзяемся, што рэдагаваньні ў гэтыя хвіліны ня будуць страчаныя, аднак гарантаваць гэтага ня можам. Калі вы бачыце паведамленьне пра памылку, пачакайце, калі ласка, пакуль усё не адновіцца. Пасьля гэтага вы зможаце захаваць сваё рэдагаваньне. Аднак на ўсялякі выпадак мы раім вам сьпярша стварыць копію вашых зьмяненьняў. ''Іншыя наступствы'': *Фонавыя задачы запаволяцца, а некаторыя могуць спыніцца. Чырвоныя спасылкі могуць абнаўляцца ня так хутка, як звычайна. Калі вы створыце артыкул, на які ўжо недзе існуе спасылка, спасылка застанецца чырвонаю даўжэй, чым звычайна. Некаторыя доўгатрывалыя сцэнары мусяць быць спыненыя. * Чакаем, што разгортваньне коду пройдзе як звычайна. Аднак у асобных выпадках пры патрэбе могуць адбывацца замарожваньні коду. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] будзе недаступны цягам прыкладна 90 хвілінаў. Пры неабходнасьці гэтыя пляны могуць быць адкладзеныя. З [[wikitech:Switch_Datacenter|раскладам можна азнаёміцца на wikitech.wikimedia.org]]. Любыя зьмяненьні будуць прадстаўленыя ў раскладзе. Пра гэта будуць дадатковыя паведамленьні. За 30 хвілінаў да пачатку апэрацыі ва ўсіх віках зьявіцца абвестка пра гэта. '''Калі ласка, падзялецеся гэтай інфармацыяй з вашай супольнасьцю.'''</div><section end="server-switch"/> [[user:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]], 03:00, 15 сакавіка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=25636619 --> == CEE Hub Office Hour, Catch Up session and other announcements == Hi everyone, We want to inform you about the upcoming calls/sessions that [[:m:Wikimedia CEE Hub|CEE Hub]] will organise, along with some small announcements of the other sessions that may be interesting for some of you. First of all, we are inviting you to the next '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Office hours|CEE Hub Office Hour]]''' dedicated this time to the [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|''Microgrants'']]''',''' which will be held on Monday (22 April) at 18:00 CEST (''[[:m:Event:CEE Hub Office Hour/April 2024|'''register here''']]''). Also, we are making early announcement of the next '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|Catch Up]]''' dedicated to the [[:m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2024-2025|Annual Plan of the Wikimedia Foundation for the period 2024/25]], where you will have a chance to hear introduction about this plan directly from the CEO of the WMF, along with CEE Hub updates and later during the call Q&A session of 20 minutes. This session will be held on Wednesday (8 May) at 19:00 CEST ('''''[[:m:Event:CEE Catch Up Nr. 6 (May 2024)|register here]]'''''). Additionally, during this Friday (19 April) at 19:30 CEST at [[:m:Wikimedia Summit 2024|Wikimedia Summit]] in Berlin will be organised a [[:m:Wikimedia Summit 2024/Regional Meetups|'''regional CEE meet-up''']] with hybrid option, so you can join remotely as well (''[http://meet.google.com/bue-khkb-onr Google Meeting ID]''). Please use the registration pages on Meta for the CEE Hub Office Hour and CEE Catch Up session, so you will get a link directly. ___________________________________ At the end, if you are interested to hear more about [[:en:Wikipedia:The_Wikipedia_Library|'''Wikipedia Library''']] and how this works, that every Wikimedia user with an active account for at least 6 months, contributed at least 500 times to Wikimedia projects, made at least 10 edits in the past month, and not be currently blocked from writing on any Wikimedia project, can have an access to the Wikipedia Library, you can attend one of two possible [[Grants:Knowledge Sharing/Connect|Let’s Connect learning clinics]]: <nowiki>*</nowiki> '''Time zone 1''' [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdKuS77ymmedlOnrqfdwv-Y1j3T8a197b6lZ33GbMZJ24OaAQ/viewform Registration link here] ('''April 23rd,  18:00 CEST''') '''* Time zone 2''' [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfKP-MZ8F342dTFMIKp8WyjEPEntwkb3af8fEGOlM2J-BAfWA/viewform Registration link here] ('''April 26th, 09:00 CEST''') If you need more information about these sessions, you can contact Gorana Gomirac ([mailto:gorana.gomirac@vikimedija.org gorana.gomirac@vikimedija.org]). <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=25178510 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to select members of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through May 9, 2024. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 23:20, 25 красавіка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Sign up for the language community meeting on May 31st, 16:00 UTC</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="message"/>Hello all, The next language community meeting is scheduled in a few weeks - May 31st at 16:00 UTC. If you're interested, you can [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=Wikimedia_Language_engineering/Community_meetings#31_May_2024 sign up on this wiki page]. This is a participant-driven meeting, where we share language-specific updates related to various projects, collectively discuss technical issues related to language wikis, and work together to find possible solutions. For example, in the last meeting, the topics included the machine translation service (MinT) and the languages and models it currently supports, localization efforts from the Kiwix team, and technical challenges with numerical sorting in files used on Bengali Wikisource. Do you have any ideas for topics to share technical updates related to your project? Any problems that you would like to bring for discussion during the meeting? Do you need interpretation support from English to another language? Please reach out to me at ssethi(__AT__)wikimedia.org and [[etherpad:p/language-community-meeting-may-2024|add agenda items to the document here]]. We look forward to your participation! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:22, 15 траўня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Feedback invited on Procedure for Sibling Project Lifecycle</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle/Invitation for feedback (MM)|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle/Invitation for feedback (MM)}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' [[File:Sibling Project Lifecycle Conversation 3.png|150px|right|link=:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle]] Dear community members, The [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Community Affairs Committee]] (CAC) of the [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]] invites you to give feedback on a '''[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle|draft Procedure for Sibling Project Lifecycle]]'''. This draft Procedure outlines proposed steps and requirements for opening and closing Wikimedia Sibling Projects, and aims to ensure any newly approved projects are set up for success. This is separate from the procedures for opening or closing language versions of projects, which is handled by the [[:m:Special:MyLanguage/Language committee|Language Committee]] or [[m:Special:MyLanguage/Closing_projects_policy|closing projects policy]]. You can find the details on [[:m:Special:MyLanguage/Talk:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle#Review|this page]], as well as the ways to give your feedback from today until the end of the day on '''June 23, 2024''', anywhere on Earth. You can also share information about this with the interested project communities you work with or support, and you can also help us translate the procedure into more languages, so people can join the discussions in their own language. On behalf of the CAC,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 05:25, 22 траўня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Announcing the first Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello, The scrutineers have finished reviewing the vote results. We are following up with the results of the first [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) election]]. We are pleased to announce the following individuals as regional members of the U4C, who will fulfill a two-year term: * North America (USA and Canada) ** – * Northern and Western Europe ** [[m:Special:MyLanguage/User:Ghilt|Ghilt]] * Latin America and Caribbean ** – * Central and East Europe (CEE) ** — * Sub-Saharan Africa ** – * Middle East and North Africa ** [[m:Special:MyLanguage/User:Ibrahim.ID|Ibrahim.ID]] * East, South East Asia and Pacific (ESEAP) ** [[m:Special:MyLanguage/User:0xDeadbeef|0xDeadbeef]] * South Asia ** – The following individuals are elected to be community-at-large members of the U4C, fulfilling a one-year term: * [[m:Special:MyLanguage/User:Barkeep49|Barkeep49]] * [[m:Special:MyLanguage/User:Superpes15|Superpes15]] * [[m:Special:MyLanguage/User:Civvì|Civvì]] * [[m:Special:MyLanguage/User:Luke081515|Luke081515]] * – * – * – * – Thank you again to everyone who participated in this process and much appreciation to the candidates for your leadership and dedication to the Wikimedia movement and community. Over the next few weeks, the U4C will begin meeting and planning the 2024-25 year in supporting the implementation and review of the UCoC and Enforcement Guidelines. Follow their work on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Meta-wiki]]. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 11:14, 3 чэрвеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == Invitation to participate in the #WPWPCampaign 2024 == Dear community members, We are inviting you to participate in the Wikipedia Pages Wanting Photos 2024 campaign, a global contest scheduled to run from July through August 2024: Participants will choose among Wikipedia pages without photo images, then add a suitable file from among the many thousands of photos in the Wikimedia Commons, especially those uploaded from thematic contests (Wiki Loves Africa, Wiki Loves Earth, Wiki Loves Folklore, etc.) over the years. In its first year (2020), 36 Wikimedia communities in 27 countries joined the campaign. Events relating to the campaign included training organized by at least 18 Wikimedia communities in 14 countries. The campaign resulted in the addition of media files (photos, audios and videos) to more than 90,000 Wikipedia articles in 272 languages. Wikipedia Pages Wanting Photos (WPWP) offers an ideal task for recruiting and guiding new editors through the steps of adding content to existing pages. Besides individual participation, the WPWP campaign can be used by user groups and chapters to organize editing workshops and edit-a-thons. The organizing team is looking for a contact person to coordinate WPWP participation your language Wikipedia. We’d be glad for you to sign up directly at [[:meta:Wikipedia_Pages_Wanting_Photos_2024/Participating_Communities|WPWP Participating Communities page]] on Meta-Wiki. Thank you, [[:w:en:User:Reading Beans|Reading Beans]] / readthebeans{{@}}gmail.com)<br/> Project manager and coordinator<br/> Wikipedia Pages Wanting Photos 2024 <!-- Message sent by User:Ammarpad@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Wikipedia_Pages_Wanting_Photos/Distribution_list&oldid=26836490 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">The final text of the Wikimedia Movement Charter is now on Meta</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final draft available|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final draft available}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hi everyone, The final text of the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] is now up on Meta in more than 20 languages for your reading. '''What is the Wikimedia Movement Charter?''' The Wikimedia Movement Charter is a proposed document to define roles and responsibilities for all the members and entities of the Wikimedia movement, including the creation of a new body – the Global Council – for movement governance. '''Join the Wikimedia Movement Charter “Launch Party”''' Join the [[m:Special:MyLanguage/Event:Movement Charter Launch Party|“Launch Party”]] on '''June 20, 2024''' at '''14.00-15.00 UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1718892000 your local time]). During this call, we will celebrate the release of the final Charter and present the content of the Charter. Join and learn about the Charter before casting your vote. '''Movement Charter ratification vote''' Voting will commence on SecurePoll on '''June 25, 2024''' at '''00:01 UTC''' and will conclude on '''July 9, 2024''' at '''23:59 UTC.''' You can read more about the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting|voting process, eligibility criteria, and other details]] on Meta. If you have any questions, please leave a comment on the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Charter|Meta talk page]] or email the MCDC at [mailto:mcdc@wikimedia.org mcdc@wikimedia.org]. On behalf of the MCDC,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 11:44, 11 чэрвеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Voting to ratify the Wikimedia Movement Charter is now open – cast your vote</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Ratification vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Ratification vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello everyone, The voting to ratify the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|'''Wikimedia Movement Charter''']] is now open. The Wikimedia Movement Charter is a document to define roles and responsibilities for all the members and entities of the Wikimedia movement, including the creation of a new body – the Global Council – for movement governance. The final version of the Wikimedia Movement Charter is [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|available on Meta in different languages]] and attached [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wikimedia_Movement_Charter_(June_2024).pdf here in PDF format] for your reading. Voting commenced on SecurePoll on '''June 25, 2024''' at '''00:01 UTC''' and will conclude on '''July 9, 2024''' at '''23:59 UTC'''. Please read more on the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting|voter information and eligibility details]]. After reading the Charter, please [[Special:SecurePoll/vote/398|'''vote here''']] and share this note further. If you have any questions about the ratification vote, please contact the Charter Electoral Commission at [mailto:cec@wikimedia.org '''cec@wikimedia.org''']. On behalf of the CEC,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 13:51, 25 чэрвеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == Планую запытаць грант на наўтбук каб працягнуць загрузку фатаграфій з glubinka.by - гэта будзе грант ад Wikimedia Belarus - так што наўтбук пасля завяршэння праекту я перадам, згодны? == 12 GB ужо на Commans, усяго ~120 GB. Бо мой стары лаптоп ужо зусім дрэнны і тупіць. Зараз жыву ў Грузii, Батумi. [[Удзельнік:Uwelir|Uwelir]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Uwelir|гутаркі]]) 18:57, 26 чэрвеня 2024 (+03) :: {{За}} [[Удзельнік:Vitaly Zdanevich|Vitaly Zdanevich]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vitaly Zdanevich|гутаркі]]) 20:28, 26 чэрвеня 2024 (+03) : Карыстайцеся беларускай раскладкай клявіятуры. Літары „і“ ды „с“ адрозныя ад падобных лацінскіх „i“ ды „c“. --[[Удзельнік:Taravyvan Adijene|Taravyvan Adijene]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Taravyvan Adijene|гутаркі]]) 10:07, 27 чэрвеня 2024 (+03) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Voting to ratify the Wikimedia Movement Charter is ending soon</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello everyone, This is a kind reminder that the voting period to ratify the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] will be closed on '''July 9, 2024''', at '''23:59 UTC'''. If you have not voted yet, please vote [[m:Special:SecurePoll/vote/398|on SecurePoll]]. On behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Ratification/Voting#Electoral_Commission|Charter Electoral Commission]],<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 06:45, 8 ліпеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">U4C Special Election - Call for Candidates</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – call for candidates|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, A special election has been called to fill additional vacancies on the U4C. The call for candidates phase is open from now through July 19, 2024. The [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the [[:foundation:Wikimedia Foundation Universal Code of Conduct|UCoC]]. Community members are invited to submit their applications in the special election for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please review the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|U4C Charter]]. In this special election, according to [[Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter#2. Elections and Terms|chapter 2 of the U4C charter]], there are 9 seats available on the U4C: '''four''' community-at-large seats and '''five''' regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement. [[Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter#5. Glossary|No more than two members of the U4C can be elected from the same home wiki]]. Therefore, candidates must not have English Wikipedia, German Wikipedia, or Italian Wikipedia as their home wiki. Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Meta-wiki]]. In cooperation with the U4C,<section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:02, 10 ліпеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Wikimedia Movement Charter ratification voting results</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Results of the ratification vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Results of the ratification vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello everyone, After carefully tallying both individual and affiliate votes, the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting#Electoral Commission|Charter Electoral Commission]] is pleased to announce the final results of the Wikimedia Movement Charter voting.   As [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Charter#Thank you for your participation in the Movement Charter ratification vote!|communicated]] by the Charter Electoral Commission, we reached the quorum for both Affiliate and individual votes by the time the vote closed on '''July 9, 23:59 UTC'''. We thank all 2,451 individuals and 129 Affiliate representatives who voted in the ratification process. Your votes and comments are invaluable for the future steps in Movement Strategy. The final results of the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] ratification voting held between 25 June and 9 July 2024 are as follows: '''Individual vote:''' Out of 2,451 individuals who voted as of July 9 23:59 (UTC), 2,446 have been accepted as valid votes. Among these, '''1,710''' voted “yes”; '''623''' voted “no”; and '''113''' selected “–” (neutral). Because the neutral votes don’t count towards the total number of votes cast, 73.30% voted to approve the Charter (1710/2333), while 26.70% voted to reject the Charter (623/2333). '''Affiliates vote:''' Out of 129 Affiliates designated voters who voted as of July 9 23:59 (UTC), 129 votes are confirmed as valid votes. Among these, '''93''' voted “yes”; '''18''' voted “no”; and '''18''' selected “–” (neutral). Because the neutral votes don’t count towards the total number of votes cast, 83.78% voted to approve the Charter (93/111), while 16.22% voted to reject the Charter (18/111). '''Board of Trustees of the Wikimedia Foundation:''' The Wikimedia Foundation Board of Trustees voted '''not to ratify''' the proposed Charter during their special Board meeting on July 8, 2024. The Chair of the Wikimedia Foundation Board of Trustees, Nataliia Tymkiv, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/Board_resolution_and_vote_on_the_proposed_Movement_Charter|shared the result of the vote, the resolution, meeting minutes and proposed next steps]].   With this, the Wikimedia Movement Charter in its current revision is '''not ratified'''. We thank you for your participation in this important moment in our movement’s governance. The Charter Electoral Commission, [[m:User:Abhinav619|Abhinav619]], [[m:User:Borschts|Borschts]], [[m:User:Iwuala Lucy|Iwuala Lucy]], [[m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]], [[m:User:Der-Wir-Ing|Der-Wir-Ing]]<section end="announcement-content" /> </div> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 20:52, 18 ліпеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to fill vacancies of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – voting opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – voting opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through '''August 10, 2024'''. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 05:46, 27 ліпеня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Reminder! Vote closing soon to fill vacancies of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – reminder to vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – reminder to vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, The voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is closing soon. It is open through 10 August 2024. Read the information on [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2024_Special_Election#Voting|the voting page on Meta-wiki to learn more about voting and voter eligibility]]. If you are eligible to vote and have not voted in this special election, it is important that you vote now. '''Why should you vote?''' The U4C is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community input into the committee membership is critical to the success of the UCoC. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C,<section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 18:29, 6 жніўня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Coming soon: A new sub-referencing feature – try it!</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="Sub-referencing"/> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|{{#ifeq:{{#dir}}|ltr|right|left}}|400px]] Hello. For many years, community members have requested an easy way to re-use references with different details. Now, a MediaWiki solution is coming: The new sub-referencing feature will work for wikitext and Visual Editor and will enhance the existing reference system. You can continue to use different ways of referencing, but you will probably encounter sub-references in articles written by other users. More information on [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|the project page]]. '''We want your feedback''' to make sure this feature works well for you: * [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing#Test|Please try]] the current state of development on beta wiki and [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|let us know what you think]]. * [[m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing/Sign-up|Sign up here]] to get updates and/or invites to participate in user research activities. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]’s [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes|Technical Wishes]] team is planning to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We will reach out to creators/maintainers of tools and templates related to references beforehand. Please help us spread the message. --[[m:User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[m:User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]]) 10:36, 19 August 2024 (UTC) <section end="Sub-referencing"/> </div> <!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=27309345 --> == Sign up for the language community meeting on August 30th, 15:00 UTC == Hi all, The next language community meeting is scheduled in a few weeks—on August 30th at 15:00 UTC. If you're interested in joining, you can [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#30_August_2024 sign up on this wiki page]. This participant-driven meeting will focus on sharing language-specific updates related to various projects, discussing technical issues related to language wikis, and working together to find possible solutions. For example, in the last meeting, topics included the Language Converter, the state of language research, updates on the Incubator conversations, and technical challenges around external links not working with special characters on Bengali sites. Do you have any ideas for topics to share technical updates or discuss challenges? Please add agenda items to the document [https://etherpad.wikimedia.org/p/language-community-meeting-aug-2024 here] and reach out to ssethi(__AT__)wikimedia.org. We look forward to your participation! [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 02:19, 23 жніўня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Announcing the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/board-elections@lists.wikimedia.org/thread/OKCCN2CANIH2K7DXJOL2GPVDFWL27R7C/ Original message at wikimedia-l]. [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, The scrutineers have finished reviewing the vote and the [[m:Special:MyLanguage/Elections Committee|Elections Committee]] have certified the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Results|results]] for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) special election]]. I am pleased to announce the following individual as regional members of the U4C, who will fulfill a term until 15 June 2026: * North America (USA and Canada) ** Ajraddatz The following seats were not filled during this special election: * Latin America and Caribbean * Central and East Europe (CEE) * Sub-Saharan Africa * South Asia * The four remaining Community-At-Large seats Thank you again to everyone who participated in this process and much appreciation to the candidates for your leadership and dedication to the Wikimedia movement and community. Over the next few weeks, the U4C will begin meeting and planning the 2024-25 year in supporting the implementation and review of the UCoC and Enforcement Guidelines. You can follow their work on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Meta-Wiki]]. On behalf of the U4C and the Elections Committee,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 17:05, 2 верасьня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Have your say: Vote for the 2024 Board of Trustees!</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Hello all, The voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Board of Trustees election]] is now open. There are twelve (12) candidates running for four (4) seats on the Board. Learn more about the candidates by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Candidates|reading their statements]] and their [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Questions_for_candidates|answers to community questions]]. When you are ready, go to the [[Special:SecurePoll/vote/400|SecurePoll]] voting page to vote. '''The vote is open from September 3rd at 00:00 UTC to September 17th at 23:59 UTC'''. To check your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best regards, The Elections Committee and Board Selection Working Group<section end="announcement-content" /> </div> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 15:13, 3 верасьня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == Вашая вікі неўзабаве пяройдзе ў стан толькі для чытаньня == <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Прачытаць гэтае паведамленьне іншай мовай]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] [[foundation:|Фундацыя Вікімэдыя]] пераключыць рух між сваімі цэнтрамі зьвестак. Гэта забясьпечыць даступнасьць Вікіпэдыі і іншых праектаў Вікімэдыі ў онлайне нават у выпадку катастрофы. Увесь трафік будзе пераключаны '''{{#time:j xg|2024-09-25|be-tarask}}'''. Выпрабаваньне пачнецца а '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2024-09-25T15:00|en}} {{#time:H:i e|2024-09-25T15:00}}]'''. На жаль, праз пэўныя абмежаваньні ў [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], пры пераключэньні ўсе рэдагаваньні мусяць спыніцца. Перапрашаем за нязручнасьці і прыкладаем усе намаганьні да іхняй мінімізацыі ў будучыні. За 30 хвілінаў да пачатку апэрацыі ва ўсіх віках зьявіцца абвестка пра гэта. <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">This banner will remain visible until the end of the operation.</span> '''Цягам кароткага пэрыяду вы зможаце толькі чытаць, але не рэдагаваць усе вікі.''' *У {{#time:l j xg Y|2024-09-25|be-tarask}}, рэдагаваньне будзе недаступнае максымум на гадзіну. *Пры спробе рэдагаваньняў у гэты час вы пабачыце паведамленьне пра памылку. Мы спадзяемся, што рэдагаваньні ў гэтыя хвіліны ня будуць страчаныя, аднак гарантаваць гэтага ня можам. Калі вы бачыце паведамленьне пра памылку, пачакайце, калі ласка, пакуль усё не адновіцца. Пасьля гэтага вы зможаце захаваць сваё рэдагаваньне. Аднак на ўсялякі выпадак мы раім вам сьпярша стварыць копію вашых зьмяненьняў. ''Іншыя наступствы'': *Фонавыя задачы запаволяцца, а некаторыя могуць спыніцца. Чырвоныя спасылкі могуць абнаўляцца ня так хутка, як звычайна. Калі вы створыце артыкул, на які ўжо недзе існуе спасылка, спасылка застанецца чырвонаю даўжэй, чым звычайна. Некаторыя доўгатрывалыя сцэнары мусяць быць спыненыя. * Чакаем, што разгортваньне коду пройдзе як звычайна. Аднак у асобных выпадках пры патрэбе могуць адбывацца замарожваньні коду. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] будзе недаступны цягам прыкладна 90 хвілінаў. Пры неабходнасьці гэтыя пляны могуць быць адкладзеныя. З [[wikitech:Switch_Datacenter|раскладам можна азнаёміцца на wikitech.wikimedia.org]]. Любыя зьмяненьні будуць прадстаўленыя ў раскладзе. '''Калі ласка, падзялецеся гэтай інфармацыяй з вашай супольнасьцю.'''</div><section end="server-switch"/> [[User:Trizek_(WMF)|Trizek_(WMF)]], 12:36, 20 верасьня 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27248326 --> == 'Wikidata item' link is moving. Find out where... == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"><i>Apologies for cross-posting in English. Please consider translating this message.</i> Hello everyone, a small change will soon be coming to the user-interface of your Wikimedia project. The [[d:Q16222597|Wikidata item]] [[w:|sitelink]] currently found under the <span style="color: #54595d;"><u>''General''</u></span> section of the '''Tools''' sidebar menu will move into the <span style="color: #54595d;"><u>''In Other Projects''</u></span> section. We would like the Wiki communities feedback so please let us know or ask questions on the [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Discussion page]] before we enable the change which can take place October 4 2024, circa 15:00 UTC+2. More information can be found on [[m:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|the project page]].<br><br>We welcome your feedback and questions.<br> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 21:58, 27 верасьня 2024 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&oldid=27524260 --> : У Фабрыкатары: [[phabricator:T66315|Задача T66315]].--[[Удзельнік:Artsiom91|Artsiom91]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Artsiom91|гутаркі]]) 18:46, 10 кастрычніка 2024 (+03) == Invitation to Participate in Wiki Loves Ramadan Community Engagement Survey == Dear all, Apologies for writing in English. Please help to translate in your language. We are excited to announce the upcoming [[m:Wiki Loves Ramadan|Wiki Loves Ramadan]] event, a global initiative aimed at celebrating Ramadan by enriching Wikipedia and its sister projects with content related to this significant time of year. As we plan to organize this event globally, your insights and experiences are crucial in shaping the best possible participation experience for the community. To ensure that Wiki Loves Ramadan is engaging, inclusive, and impactful, we kindly invite you to participate in our community engagement survey. Your feedback will help us understand the needs of the community, set the event's focus, and guide our strategies for organizing this global event. Survey link: https://forms.gle/f66MuzjcPpwzVymu5 Please take a few minutes to share your thoughts. Your input will make a difference! Thank you for being a part of our journey to make Wiki Loves Ramadan a success. Warm regards, User:ZI Jony 06:19, 6 кастрычніка 2024 (+03) Wiki Loves Ramadan Organizing Team <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27510935 --> == <span lang="en" dir="ltr">Preliminary results of the 2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Hello all, Thank you to everyone who participated in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees election]]. Close to 6000 community members from more than 180 wiki projects have voted. The following four candidates were the most voted: # [[User:Kritzolina|Christel Steigenberger]] # [[User:Nadzik|Maciej Artur Nadzikiewicz]] # [[User:Victoria|Victoria Doronina]] # [[User:Laurentius|Lorenzo Losa]] While these candidates have been ranked through the vote, they still need to be appointed to the Board of Trustees. They need to pass a successful background check and meet the qualifications outlined in the Bylaws. New trustees will be appointed at the next Board meeting in December 2024. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Results|Learn more about the results on Meta-Wiki.]] Best regards, The Elections Committee and Board Selection Working Group <section end="announcement-content" /> </div> [[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]] 11:25, 14 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Seeking volunteers to join several of the movement’s committees</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Each year, typically from October through December, several of the movement’s committees seek new volunteers. Read more about the committees on their Meta-wiki pages: * [[m:Special:MyLanguage/Affiliations_Committee|Affiliations Committee (AffCom)]] * [[m:Special:MyLanguage/Ombuds_commission|Ombuds commission (OC)]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation/Legal/Community Resilience and Sustainability/Trust and Safety/Case Review Committee|Case Review Committee (CRC)]] Applications for the committees open on 16 October 2024. Applications for the Affiliations Committee close on 18 November 2024, and applications for the Ombuds commission and the Case Review Committee close on 2 December 2024. Learn how to apply by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation/Legal/Committee_appointments|visiting the appointment page on Meta-wiki]]. Post to the talk page or email [mailto:cst@wikimedia.org cst@wikimedia.org] with any questions you may have. For the Committee Support team, <section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:07, 17 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27601062 --> == 'Wikidata item' link is moving, finally. == Hello everyone, I previously wrote on the 27th September to advise that the ''Wikidata item'' sitelink will change places in the sidebar menu, moving from the '''General''' section into the '''In Other Projects''' section. The scheduled rollout date of 04.10.2024 was delayed due to a necessary request for Mobile/MinervaNeue skin. I am happy to inform that the global rollout can now proceed and will occur later today, 22.10.2024 at 15:00 UTC-2. [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Please let us know]] if you notice any problems or bugs after this change. There should be no need for null-edits or purging cache for the changes to occur. Kind regards, -[[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] 14:29, 22 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&oldid=27535421 --> == Праграма мікрагрантаў Асяродка ЦУЭ == [[metawiki:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|Праграма мікрагрантаў Асяродка ЦУЭ]] дагэтуль адкрытая для заявак ад супольнасьцяў Сярэдняй і Ўсходняй Эўропы. З кастрычніка 2024 году мы таксама прымаем прапановы зь сярэднеазіяцкіх супольнасьцяў. Праграма мікрагрантаў Асяродка ЦУЭ прафінансуе праекты ад 50 да 500 эўра. Калі ласка, прачытайце меркі і іншыя падрабязнасьці праграмы. Форма заяўкі даступная на Мэта-старонцы, дзе вам спатрэбіцца адказаць на шэраг простых пытаньняў. Вы можаеце знайсьці сьпіс заявак на праграму да кастрычніка 2024 году на [[metawiki:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|гэтай старонцы]], каб зразумець, на штя іншыя супольнасьці папрасілі фінансаваньне. Калі ласка, апавясьціце нас ([[Wikimedia CEE Hub/Communication|зьвяжыцеся з намі]]), калі маеце любыя пытаньні. Мы чакаем вашых заявак! --[[Удзельнік:TRistovski-CEEhub|TRistovski-CEEhub]] ([[Гутаркі ўдзельніка:TRistovski-CEEhub|гутаркі]]) 12:05, 25 кастрычніка 2024 (+03) == CampaignEvents extension and the upcoming CEE Hub Office Hour == Some of you have already been in contact with the [[:m:Event Center/Registration|Event Registration tool]], that we are using for our monthly Office Hours. As this tool is part of the wider [[:m: CampaignEvents|CampaignEvents extension]], we would dedicate our upcoming monthly Office Hour to this topic and during the call will be present as well [[:m:User:Udehb-WMF|Benedict Nnaemeka Udeh]], who will have a short demo about this extension and will answer your questions. The Office Hour will be held on 18th of November (Monday) at 17:00 CET. All the details about local time and how to register yourself are available on [[:m:Wikimedia CEE Hub/Office hours|our Meta page]]. In the meantime, you can check [[:m:CampaignEvents|this Meta page]] about the extension, where you can find all the details about three key functionalities: * [[:m:Event Center/Registration|Event Registration tool]], allows campaign organizers to manage event registrations directly on the wiki. You can find instructions on how to use it [[:m:Event Center/Registration/Instructions|here]]. * [[:m:Campaigns/Foundation Product Team/Event list|Event list]], global, automated list of events on the wikis. It can be accessed by going to [[:m:Collaboration list|SpecialːAllEvents]]. * [[:m:Campaigns/Foundation Product Team/Invitation list|Invitation list]], finding past contributors on the selected articles, that can be useful to be invited in the upcoming edit-a-thons, contests, campaigns, etc. You can view [[:c:File:How to test the Invitation List tool.webm|this video]] to see how it works. You can find information on how this extension can be deployed on your Wikipedia [[:m:CampaignEvents/Deployment status|here]], which requires community discussion and consensus. --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 20:19, 28 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=26669262 --> == Final Reminder: Join us in Making Wiki Loves Ramadan Success == Dear all, We’re thrilled to announce the Wiki Loves Ramadan event, a global initiative to celebrate Ramadan by enhancing Wikipedia and its sister projects with valuable content related to this special time of year. As we organize this event globally, we need your valuable input to make it a memorable experience for the community. Last Call to Participate in Our Survey: To ensure that Wiki Loves Ramadan is inclusive and impactful, we kindly request you to complete our community engagement survey. Your feedback will shape the event’s focus and guide our organizing strategies to better meet community needs. * Survey Link: [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSffN4prPtR5DRSq9nH-t1z8hG3jZFBbySrv32YoxV8KbTwxig/viewform?usp=sf_link Complete the Survey] * Deadline: November 10, 2024 Please take a few minutes to share your thoughts. Your input will truly make a difference! '''Volunteer Opportunity''': Join the Wiki Loves Ramadan Team! We’re seeking dedicated volunteers for key team roles essential to the success of this initiative. If you’re interested in volunteer roles, we invite you to apply. * Application Link: [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfXiox_eEDH4yJ0gxVBgtL7jPe41TINAWYtpNp1JHSk8zhdgw/viewform?usp=sf_link Apply Here] * Application Deadline: October 31, 2024 Explore Open Positions: For a detailed list of roles and their responsibilities, please refer to the position descriptions here: [https://docs.google.com/document/d/1oy0_tilC6kow5GGf6cEuFvdFpekcubCqJlaxkxh-jT4/ Position Descriptions] Thank you for being part of this journey. We look forward to working together to make Wiki Loves Ramadan a success! Warm regards,<br> The Wiki Loves Ramadan Organizing Team 08:11, 29 кастрычніка 2024 (+03) <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Форум| ]] == Sign up for the language community meeting on November 29th, 16:00 UTC == Hello everyone, The next language community meeting is coming up next week, on November 29th, at 16:00 UTC (Zonestamp! For your timezone <https://zonestamp.toolforge.org/1732896000>). If you're interested in joining, you can sign up on this wiki page: <https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#29_November_2024>. This participant-driven meeting will be organized by the Wikimedia Foundation’s Language Product Localization team and the Language Diversity Hub. There will be presentations on topics like developing language keyboards, the creation of the Moore Wikipedia, and the language support track at Wiki Indaba. We will also have members from the Wayuunaiki community joining us to share their experiences with the Incubator and as a new community within our movement. This meeting will have a Spanish interpretation. Looking forward to seeing you at the language community meeting! Cheers, [[User:SSethi (WMF)|Srishti]] 22:54, 21 лістапада 2024 (+03) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! == Dear All, We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture. * Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]] * When: Jan 19, 2025 * Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025). * Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 * Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]] To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025. Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language. Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all. Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate. Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success! For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] 15:07, 16 студзеня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> == Магчымасьць данесьці інфармацыю пра праблемы беларускай вікіпэдыі да Джымі Ўэйлза == [https://www.facebook.com/viachorka/posts/pfbid02rN7VVoWYjwGToJfEv1nmBhGAFMW3eBFfe2L8LqgkbMLRZ8uAu9zxBNN1ghScj18El?locale=uk_UA Вось тут] магчыма задаць свае пытаньні, данесьці патрэбную інфармацыю. Калі ласка, далучайцеся! [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 05:55, 21 студзеня 2025 (+03) == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 04:11, 24 студзеня 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 05:35, 29 студзеня 2025 (+03) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 05:35, 29 студзеня 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:48, 3 лютага 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 11:28, 22 лютага 2025 (+03) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == CEE Hub Microgrant Programme - 2025 round == '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|CEE Hub Microgrant programme]]''' is open for submissions from the communities across Central and Eastern Europe (as well as Central Asia, and Farsi contributors that live in these regions). The CEE Hub Microgrant programme will fund projects ranging from 50 to 700 EUR. Please read the criteria and other details with the programme. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdscTZ9EPNjHhU0r7hUHNwntX34Wrk8ieiHemk_clB9VI3PfQ/viewform Application form]''' is accessible on the Meta page where you will need to answer a few simple questions. You can find a list of the applications for the programme from 2024 [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|on this page]], so you will get a sense of what other communities asked for funds. If you have any questions, please let us know ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Communication|contact us]]). We are waiting for your submissions! --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 16:35, 24 лютага 2025 (+03) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28306207 --> == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 21:51, 7 сакавіка 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == Дапамажыце паставіць сьцяг Вены ў шаблёне ў арыткуле Мясцовыя выбары ў Вене 2025 == Падкажыце, як замест сьцяга Аўстрыі паставіць ў шаблён сьцяг Вены? [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 12:38, 13 сакавіка 2025 (+03) : Вітаю! [https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Мясцовыя_выбары_ў_Вене_2025_году&diff=prev&oldid=2607914 Выправіў] сьцяг і стварыў [[Шаблён:Сьцягафікацыя/Вена|адпаведны шаблён]]. З павагай, [[Удзельнік:097ллл|097ллл]] ([[Гутаркі ўдзельніка:097ллл|гутаркі]]) 09:08, 14 сакавіка 2025 (+03) :: Дзякуй вялікі! == An improved dashboard for the Content Translation tool == <div lang="en" dir="ltr"> {{int:Hello}} Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en&to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. Below is a breakdown of important information about the improvement. '''What are the improvements?'''<br> The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users can now access the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic). Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity.]] [[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]] '''Does this improvement change the current accessibility of this tool in this Wikipedia?'''<br> The Content translation tool will still be in beta; therefore, only logged-in users who activated the tool from the [[en:wikipedia:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]] will continue to have access to the content translation tool. Also, if the tool is only available to a specific [[en:Wikipedia:User access levels|user group]], it will remain that way. '''When do we plan to implement this improvement?'''<br> We will implement it on your Wikipedia and others by 24th, March 2025. '''What happens to the former dashboard after we implement the improvement?'''<br> You can still access it in the tool for some time. We will remove it from all Wikipedias by May 2025, as maintaining it will no longer be productive. '''Where can I test this improvement and report any issues before it is implemented in this Wiki?''' <br> You can try the improved capabilities in the test wiki using this link: https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=es&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en#/ . If you notice an issue related to the improved dashboard in the test wiki, please let us know in this thread and ping me, or report it in [https://phabricator.wikimedia.org/ Phabricator], adding these tags: <code>BUG REPORT</code> and <code>ContentTranslation</code>. Please ask us any questions regarding this improvement in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 07:23, 14 сакавіка 2025 (+03) <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_2&oldid=28390868 --> == Вашая вікі неўзабаве пяройдзе ў стан толькі для чытаньня == <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Прачытаць гэтае паведамленьне іншай мовай]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] [[foundation:|Фундацыя Вікімэдыя]] пераключыць рух між сваімі цэнтрамі зьвестак. Гэта забясьпечыць даступнасьць Вікіпэдыі і іншых праектаў Вікімэдыі ў онлайне нават у выпадку катастрофы. Увесь трафік будзе пераключаны '''{{#time:j xg|2025-03-19|be-tarask}}'''. Выпрабаваньне пачнецца а '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]'''. На жаль, праз пэўныя абмежаваньні ў [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], пры пераключэньні ўсе рэдагаваньні мусяць спыніцца. Перапрашаем за нязручнасьці і прыкладаем усе намаганьні да іхняй мінімізацыі ў будучыні. За 30 хвілінаў да пачатку апэрацыі ва ўсіх віках зьявіцца абвестка пра гэта. Гэты банэр заставацьмецца бачным да канца апэрацыі. '''Цягам кароткага пэрыяду вы зможаце толькі чытаць, але не рэдагаваць усе вікі.''' *У {{#time:l j xg Y|2025-03-19|be-tarask}}, рэдагаваньне будзе недаступнае максымум на гадзіну. *Пры спробе рэдагаваньняў у гэты час вы пабачыце паведамленьне пра памылку. Мы спадзяемся, што рэдагаваньні ў гэтыя хвіліны ня будуць страчаныя, аднак гарантаваць гэтага ня можам. Калі вы бачыце паведамленьне пра памылку, пачакайце, калі ласка, пакуль усё не адновіцца. Пасьля гэтага вы зможаце захаваць сваё рэдагаваньне. Аднак на ўсялякі выпадак мы раім вам сьпярша стварыць копію вашых зьмяненьняў. ''Іншыя наступствы'': *Фонавыя задачы запаволяцца, а некаторыя могуць спыніцца. Чырвоныя спасылкі могуць абнаўляцца ня так хутка, як звычайна. Калі вы створыце артыкул, на які ўжо недзе існуе спасылка, спасылка застанецца чырвонаю даўжэй, чым звычайна. Некаторыя доўгатрывалыя сцэнары мусяць быць спыненыя. * Чакаем, што разгортваньне коду пройдзе як звычайна. Аднак у асобных выпадках пры патрэбе могуць адбывацца замарожваньні коду. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] будзе недаступны цягам прыкладна 90 хвілінаў. Пры неабходнасьці гэтыя пляны могуць быць адкладзеныя. З [[wikitech:Switch_Datacenter|раскладам можна азнаёміцца на wikitech.wikimedia.org]]. Любыя зьмяненьні будуць прадстаўленыя ў раскладзе. '''Калі ласка, падзялецеся гэтай інфармацыяй з вашай супольнасьцю.'''</div><section end="server-switch"/> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 02:15, 15 сакавіка 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=28307742 --> == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 05:04, 4 красавіка 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Глобальные тенденции: чему мы можем научиться у меняющегося Интернета? Марьяна Пинчук == CEE Hub представляет запись первого русскоязычного мероприятия — презентации с последующими вопросами и ответами на тему «Как искусственный интеллект может помочь вам в вашей жизни в Википедии?». Встречи будут записываться, поэтому вы можете найти записи встреч здесь, код в скобках: # [https://us06web.zoom.us/rec/share/DCFCOJUhPRkCyDIxyfv8BQdbxJnU7zTcqBeVY-k3JgrNJ_x7bCcLC1XApcNz03Jp.CHESvngt2SsZm9r_ Recording from the first event] <small>''(Passcode: h$BOin4?)''</small> Следующее мероприятие — «'''Глобальные тенденции: чему мы можем научиться из меняющегося Интернета?'''» Марьяна Пинчук, состоится в пятницу, 25 апреля, в 16:00 UTC, вы можете подписаться на уведомления '''[[:m:Event:Глобальные тенденции: чему мы можем научиться у меняющегося Интернета? Марьяна Пинчук|здесь]]'''. --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 14:47, 9 красавіка 2025 (+03) (on behalf of the CEE Hub) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28516993 --> == Be part of the next CEE Catch Up about Global Trends == Hi everyone, We want to announce the ninth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the Foundation Annual Planning Workshop focused on [[diffblog:2025/03/04/global-trends-2025/|'''global trends that are affecting our movement''']]. The session will take place on 23<sup>rd</sup> of April 2025, 18:00-19:00 CEST (check your local time [https://zonestamp.toolforge.org/1745424000 here]). Together (the CEE Communities and the Wikimedia Foundation staff) we will discuss the trends related to our projects, our readers and editors. We will explore how those trends show up in the CEE context and discuss what our projects need to address those trends, and how we can support them. You will also have the opportunity to ask questions to the Wikimedia Foundation staff about the work being planned as part of the annual plan that runs from July 2025 to June 2026. '''<u>''[[Wikimedia CEE Hub/Catch up|Join us at the Next CEE Catch up]]!''</u>''' --[[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 20:19, 14 красавіка 2025 (+03) (on behalf of the CEE Catch Up team) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28546550 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> 19:10, 16 красавіка 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Hide on Rosé@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:34, 17 красавіка 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 18:03, 28 красавіка 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == <span lang="en" dir="ltr">Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- <section end="announcement-content" /> </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 06:40, 29 красавіка 2025 (+03)</div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! == ''(Apologies for posting in English)'' Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them. As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]]. After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki. The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org. If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 18:08, 6 траўня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28663781 --> == Глобальные тенденции: чему мы можем научиться из меняющегося Интернета? == CEE Hub представляет запись второго русскоязычного мероприятия, презентацию «Глобальные тенденции: чему мы можем научиться из меняющегося Интернета?» Марьяны Пинчук. * [https://us06web.zoom.us/rec/share/UGbl9nlJ9NOjdcLltBEmoXRXJZtgOs5amfcF9HekLlGEAXCvOapZxXJ3wDw7uYs1.fcr8ssFRW-tIoQeq Zoom] * Passcode: hG@&.Y?6 Темы будущих мероприятий и запись предыдущей сесси можно найти здесь ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Russian language events|Russian language events]]) --[[User:TRistovski-CEEhub|TRistovski-CEEhub]] ([[User talk:TRistovski-CEEhub|гутаркі]]) 16:02, 7 траўня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28675596 --> == Забарона на тарашкевіцу == Лятаньне па сеціве можа быць цікавым. Вось і знойдзена мною. Было напісанае мною [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wy/be-tarask Вікіпадарожжаў]. Але яго хочуць выдаліць, бо тарашкевіца не адпавядае ISO 639. Гэта ня праўда. Той ІСО мае беларускую мову пад назваю '''be''', або '''bel'''. Выдаляюць таксама і [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wb/be-tarask Вікікнігі] і [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wn/be-tarask Вікінавіны] і [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wq/be-tarask Вікіцытаты]. Запыт на выдаленьне можна чытаць [https://incubator.wikimedia.org/wiki/Incubator:Requests_for_deletions тут]. [[Удзельнік:Ясамойла|Ясамойла]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ясамойла|гутаркі]]) 19:50, 13 траўня 2025 (+03) == <span lang="be" dir="ltr">Аб'яўлены конкурс кандыдатаў у Каардынацыйны камітэт па Універсальным кодэксе паводзін (ККУКП)</span> == <div lang="be" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Вынікі галасавання па кіраўніцтве па выкананні універсальнага кодэкса паводзін і Статуту Каардынацыйнага камітэта па Універсальным Кодэксе паводзін (ККУКП) [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|даступна на Meta-wiki]]. Цяпер вы можаце [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|падаць заяўку на працу ў ККУКП]] да 29 мая 2025 года ў 12:00 па Грынвічы. Інфармацыя аб [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|прымальнасці, працэсе і тэрмінах знаходзіцца на Мета-вікі]]. Галасаванне па кандыдатурах пачнецца 1 чэрвеня 2025 года і працягнецца два тыдні, завяршыўшыся 15 чэрвеня 2025 года ў 12:00 па Грынвічы. Калі ў вас ёсць якія-небудзь пытанні, вы можаце задаць іх на [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|старонка абмеркавання выбараў]]. -- у супрацоўніцтве з ККУКП, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|гутаркі]])</bdi> 01:06, 16 траўня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 18:26, 22 траўня 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Sannita (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 06:07, 28 траўня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|гутаркі]]) 19:47, 29 траўня 2025 (+03)</bdi> <!-- Message sent by User:Udehb-WMF@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> == Vote now in the 2025 U4C Election == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}} Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC]. Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:00, 14 чэрвеня 2025 (+03) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28848819 --> == Event:ИИ: друг, враг или что-то среднее? == CEE Hub приглашет вас принять участие в семинаре в среду, 25 июня 2025 года, 16:00 UTC. '''Анна Продрому''', лауреат премии "Женщины в сфере технологий" по версии журнала FORBES 2023, сделает презентацию и ответит на вопросы на тему «'''ИИ: друг, враг или что-то среднее?'''». Регистрация открыта [[:m:Event:ИИ: друг, враг или что-то среднее?|'''здесь''']]. --[[User:TRistovski-CEEhub|TRistovski-CEEhub]] ([[User talk:TRistovski-CEEhub|гутаркі]]) 16:17, 16 чэрвеня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub_(Russian_events)&oldid=28871983 --> == Трэба штосьці рабіць з чырвонай спасылкай на Абраны артыкул на Галоўнай == Праблема паўтраецца зноў і зноў... Трэба неяк сыстэмна яе вырашыць. [[Удзельнік:Vasyl` Babych|Vasyl` Babych]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Vasyl` Babych|гутаркі]]) 16:15, 17 чэрвеня 2025 (+03) == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div> Hello all, The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|call for candidates for the 2025 Wikimedia Foundation Board of Trustees selection is now open]] from June 17, 2025 – July 2, 2025 at 11:59 UTC [1]. The Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's work, and each Trustee serves a three-year term [2]. This is a volunteer position. This year, the Wikimedia community will vote in late August through September 2025 to fill two (2) seats on the Foundation Board. Could you – or someone you know – be a good fit to join the Wikimedia Foundation's Board of Trustees? [3] Learn more about what it takes to stand for these leadership positions and how to submit your candidacy on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|this Meta-wiki page]] or encourage someone else to run in this year's election. Best regards, Abhishek Suryawanshi<br /> Chair of the Elections Committee On behalf of the Elections Committee and Governance Committee [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term. [3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates<section end="announcement-content" /> </div> [[Удзельнік:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Гутаркі ўдзельніка:MediaWiki message delivery|гутаркі]]) 20:43, 17 чэрвеня 2025 (+03) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28866958 --> btizhzh6skigyz3znol4vf9kmfvfxyf 0 268134 2620999 2462495 2025-06-20T21:00:55Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620999 wikitext text/x-wiki {{Хакеіст |Імя = Оскар Ліндбэрг |Клюб = [[Шэлефтэо АІК]] |Выступаў = {{Просты сьпіс| * [[Сундсваль (хакейны клюб)|Сундсваль]] * [[Гартфард Ўулф Пак]] * [[Нью-Ёрк Рэйнджарз]] * [[Вэгас Голдэн Найтс]] * [[Атава Сэнатарз]] * [[Цуг (хакейны клюб)|Цуг]] * [[Дынама Масква (хакейны клюб)|Дынама]] * [[Бэрн (хакейны клюб)|Бэрн]] }} |Пачатак кар’еры = 2009 |Драфт НХЛ = 57 |Год драфту = 2010 |Клюб драфту = [[Арызона Каётыз|Фінікс Каётыз]] }} '''О́скар Лі́ндбэрг''' ({{мова-sv|Oscar Lindberg}}; {{Н}} 29 кастрычніка 1991 году) — швэдзкі хакеіст, нападнік клюбу «[[Шэлефтэо АІК]]» і нацыянальнай зборнай Швэцыі. Разам з нацыянальнай камандай станавіўся чэмпіёнам сьвету ў 2013<ref>[https://web.archive.org/web/20150119030612/http://www.iihf.com/competition/352/news/news-singleview-2013/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=7967&cHash=6b9ee768dfd962d81748427c09dad85e «Kings of Sweden»]. IIHF.</ref> і 2017 гадах. Раней гуляў за «[[Нью-Ёрк Рэйнджарз]]», «[[Вэгас Голдэн Найтс]]» і «[[Атава Сэнатарз]]» з [[Нацыянальная хакейная ліга|Нацыянальнай хакейнай лігі]]. Пасьля НХЛ вярнуўся ў Эўропу, дзе абараняў колеры швайцарскага «[[Цуг (хакейны клюб)|Цуга]]»<ref>[https://www.swisshockeynews.ch/index.php/shn/11-swiss-ice-hockey/nla/15837-another-swede-for-zug-oscar-lindberg-signs-for-one-year «Another Swede for Zug- Oscar Lindberg signs for one year»]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Swiss Hockey News.</ref>, але праз год далучыўся да маскавіцкага «[[Дынама Масква (хакейны клюб)|Дынама]]» з [[Кантынэнтальная хакейная ліга|Кантынэнтальнай хакейнай лігі]]<ref>[https://dynamo.ru/news/108128-oskar_lindberg_pereshel_v__moskovskoe___dinamo__ «Оскар Линдберг перешел в московское „Динамо“»]. ХК Динамо Москва.</ref>. Як вольны агент у 2022 годзе вярнуўся ў Швайцарыю, стаўшы хакеістам клюбу «[[Бэрн (хакейны клюб)|Бэрн]]». == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Eliteprospects}} * {{NHL}} * {{Hockeydb}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ліндбэрг, Оскар}} [[Катэгорыя:Швэдзкія хакеісты]] [[Катэгорыя:Хакеісты зборнай Швэцыі]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Шэлефтэо АІК»]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Сундсваль»]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Гартфард Ўулф Пак»]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Нью-Ёрк Рэйнджарз»]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Вэгас Голдэн Найтс»]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Атава Сэнатарз»]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Цуг»]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Дынама» Масква]] [[Катэгорыя:Хакеісты клюбу «Бэрн»]] hwd17zqhnf64p1jjkgsdym6jg0azc9x 10 270530 2620979 2482377 2025-06-20T18:39:42Z Dymitr 10914 выпраўленьне спасылак 2620979 wikitext text/x-wiki {{Склад зборнай па футболе |1 = {{{1|}}} |назва = Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2023 |колер фону = #016549 |колер тэксту = white |краіна = Мэксыкі |сьцяг = Мэксыкі |турнір = Залаты кубак КОНКАКАФ 2023 году — чэмпіён |турнір_спасылка = Залаты кубак КОНКАКАФ 2023 году |н1 = [[Хасэ Антоніё Радрыгес Рамэра|Х.&nbsp;Радрыгес]] |н2 = [[Хуліян Араўха|Араўха]] |н3 = [[Сэсар Монтэс|Монтэс]] |н4 = [[Эдсан Альварэс|Альварэс]] |н5 = [[Хаан Васкес|Васкес]] |н6 = [[Хэрарда Артэага|Артэага]] |н7 = [[Люіс Рома|Рома]] |н8 = [[Карляс Альбэрта Радрыгес|К.&nbsp;Радрыгес]] |н9 = [[Асіель Эрэра|Эрэра]] |н10 = [[Рабэрта Альварада|Альварада]] |н11 = [[Сант’яга Тамас Хімэнэс|Хімэнэс]] |н12 = [[Люіс Малягон|Малягон]] |н13 = [[Гільерма Ачоа|Ачоа]] |н14 = [[Эрык Даніель Санчэс|Э.&nbsp;Санчэс]] |н15 = [[Урыель Антуна|Антуна]] |н16 = [[Дыега Ляйнэс|Ляйнэс]] |н17 = [[Арбэлін Пінэда|Пінэда]] |н18 = [[Люіс Хэрарда Чавэс|Чавэс]] |н19 = [[Хорхэ Эдуарда Санчэс Рамас|Х.&nbsp;Санчэс]] |н20 = [[Энры Мартын|Мартын]] |н21 = [[Ісраэль Рэес|Рэес]] |н22 = [[Віктар Гусман Альмэда|Гусман]] |н23 = [[Хэсус Гальярда|Гальярда]] |трэнэр = [[Хаймэ Лясана|Лясана]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборных ЗК КОНКАКАФ-2023|Мэксыка]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборнай Мэксыкі па футболе|КОНКАКАФ-2023]] </noinclude> cetgekerp8yx061jt0kyatsycnktu06 10 270582 2620997 2446856 2025-06-20T20:40:15Z Dymitr 10914 абнаўленьне зьвестак 2620997 wikitext text/x-wiki {{Склад зборнай па футболе |1 = {{{1|}}} |назва = Гандурас на ЗК КОНКАКАФ-2023 |колер фону = #00BCE4 |колер тэксту = white |краіна = Гандурасу |сьцяг = Гандурасу |турнір = Залаты кубак КОНКАКАФ 2023 году |турнір_спасылка = Залаты кубак КОНКАКАФ 2023 году |н1 = [[Эдрык Мэнхівар|Мэнхівар]] |н2 = [[Дэўран Гарсія|Гарсія]] |н3 = [[Вэсьлі Дэкас|Дэкас]] |н4 = [[Рауль Марсэлё Сантас|Сантас]] |н5 = [[Крыстыян Альтамірана|Альтамірана]] |н6 = [[Браян Акоста|Акоста]] |н7 = [[Альбэрт Эліс|Эліс]] |н8 = [[Хасэф Расалес|Расалес]] |н9 = [[Рубіліё Кастыльлё|Кастыльлё]] |н10 = [[Аляксандар Лёпэс|А.&nbsp;Лёпэс]] |н11 = [[Джэры Бэнгтсан|Бэнгтсан]] |н12 = [[Хорхэ Бэнгучэ|Бэнгучэ]] |н13 = [[Мэйляр Нуньес|Нуньес]] |н14 = [[Хорхэ Даніель Альварэс|Альварэс]] |н15 = [[Люіс Фэрнанда Вэга|Л.&nbsp;Вэга]] |н16 = [[Эдвін Саляна|Саляна]] |н17 = [[Хасэ Марыё Пінта|Пінта]] |н18 = [[Гаральд Фансэка|Фансэка]] |н19 = [[Амар Эльвір|Эльвір]] |н20 = [[Дэйбі Флёрэс|Д.&nbsp;Флёрэс]] |н21 = [[Алексі Вэга|А.&nbsp;Вэга]] |н22 = [[Люіс Лёпэс Фэрнандэс|Л.&nbsp;Лёпэс]] |н23 = [[Франклін Флёрэс|Ф.&nbsp;Флёрэс]] |трэнэр = [[Дыега Васкес|Васкес]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборных ЗК КОНКАКАФ-2023|Гандурас]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборнай Гандурасу па футболе|КОНКАКАФ-2023]] </noinclude> iil27bklaptdzr87ckgx4722vu8i31q 10 270589 2620995 2408443 2025-06-20T20:17:27Z Dymitr 10914 абнаўленьне зьвестак 2620995 wikitext text/x-wiki {{Склад зборнай па футболе |1 = {{{1|}}} |назва = Канада на ЗК КОНКАКАФ-2023 |колер фону = red |колер тэксту = white |краіна = Канады |сьцяг = Канады |турнір = Залаты кубак КОНКАКАФ 2023 году |турнір_спасылка = Залаты кубак КОНКАКАФ 2023 году |н1 = [[Дэйн Сэнт-Клер|Сэнт-Клер]] |н2 = [[Закары Бро-Гіяр|Бро-Гіяр]] |н3 = [[Ліям Фрэйзэр|Фрэйзэр]] |н4 = [[Камал Мілер|Мілер]] |н5 = [[Стывэн Віторыя|Віторыя]] |н6 = [[Домінік Затар|Затар]] |н7 = [[Джэйдэн Нэлсан|Нэлсан]] |н8 = [[Дэйвід Ўотэрспун (1990)|Ўотэрспун]] |н9 = [[Лукас Каваліні|Каваліні]] |н10 = [[Дэйвід Гойлет|Гойлет]] |н11 = [[Ліям Мілар|Мілар]] |н12 = [[Віктар Латуры|Латуры]] |н13 = [[Джэйкаб Шафэлбург|Шафэлбург]] |н14 = [[Мойс Бамбіто|Бамбіто]] |н15 = [[Зак Макгроў|Макгроў]] |н16 = [[Том Макгіл|Макгіл]] |н17 = [[Джэйсэн Расэл-Роў|Расэл-Роў]] |н18 = [[Мілан Боран|Боран]] |н19 = [[Шарль-Андрэас Брым|Брым]] |н20 = [[Алі Агмэд|Агмэд]] |н21 = [[Джонатан Асорыё|Асорыё]] |н22 = [[Рычы Ларэя|Ларэя]] |н23 = [[Скот Кенэдзі|Кенэдзі]] |трэнэр = [[Джон Гэрдман|Гэрдман]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборных ЗК КОНКАКАФ-2023|Канада]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборнай Канады па футболе|КОНКАКАФ-2023]] </noinclude> dss505cyt7n5mpc1u4s53y6f7rbiwr3 0 270922 2621003 2416414 2025-06-20T22:05:54Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2621003 wikitext text/x-wiki '''Паліто́нім''' — назва ўсіх [[Грамадзянін|грамадзянаў]] пэўнай [[Дзяржава|дзяржавы]] або ўсяго насельніцтва пэўнага адміністрацыйнага рэгіёну, вытворнае ад назвы дзяржавы або рэгіёну. Паказвае на палітычную прыналежнасьць людзей без уліку іх [[Этнас|этнічнай]], сацыяльнай або якой іншай ідэнтычнасьці. == Прыклады ўтварэньня і трансфармацыі == Дзяржава [[Русь]] і адпаведны палітонім, пазьнейшы [[Этнас|этнонім]] ([[русіны|русь, русіны]]) атрымалі сваю назву паводле [[варагі|варагаў]]. Як сьведчаць рускія летапісцы (найбольш раньні зь іх — манах канца XII стагодзьдзя [[Нестар Летапісец|Нестар]]), «''з тых варагаў празвалася Руская зямля''»<ref>Бушаков В. А. Этноним «татар» во времени и пространстве. // Qasevet. — 1994. — № 1 (23). — С. 24—29.</ref>. У [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржаве]] палітонім русін з часам быў выціснуты з ужытку іншым палітонімам рускі. Як адзначаюць дасьледнікі, у XVI—XVII стагодзьдзях этнонім «русь» перайшоў у разрад [[канфэсія|канфэсіёнімаў]]{{Заўвага|Тым часам беларускі гісторык [[Алег Дзярновіч]] мяркуе, што і да XVI ст. у свядомасьці большасьці «рускага» (праваслаўнага) насельніцтва ВКЛ «рускасьць» (як і «польскасьць») былі не маркёрамі «этнічнасьці», а пазначэньнем прыналежнасьці да мясцовай канфэсійнай агульнасьці, гэта значыць, фактычна канфэсіёнімамі, а не этнонімамі<ref>Дзярновіч А. Праблемы ідэнтыфікацыі беларускага і ўкраінскага сацыякультурнага і сацыялінгвістычнага комплексаў у прасторы ВКЛ // Пяты Міжнародны Кангрэс даследчыкаў Беларусі. Працоўныя матэрыялы. Том 5. = The Fifth International Congress of Belarusian Studies. Working Papers. Volume 5. — Kaunas: Vytautas Magnus University Press, 2016. С. 56.</ref>}}, а як этнонім ужываўся толькі датычна жыхароў [[Кіеўская Русь|Кіеўскай Русі]]<ref name="Karotki-2009">Короткий В. [https://web.archive.org/web/20211126064904/https://elib.bsu.by/bitstream/123456789/19949/1/%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0%2c%20%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C%2c%20%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%2c%20%D1%80%D1%83%D1%81%D0%B8%D0%BD%20%D0%B2%20%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%85%20%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8B%20%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D0%B6%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0%20%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20XVI-XVII%20%D0%B2%D0%B2.pdf «Литва», «Русь», «литвин», «русин» в памятниках литературы Великого Княжества Литовского XVI—XVII веков] // Bibliotheca archivi lithuanici. — № 7. — Vilnius: Lietuvių kalbos institutas, 2009. C. 187—196.</ref>. Упершыню назву «[[Летувіская мова|летувіская мова]]» ({{мова-lt|«Lietuwiſchka [ließuwi]»|скарочана}} — «''[[Літоўская мова|літоўская мова]]''») у назове кнігі, выдадзенай на мове [[Жамойты|жамойтаў]] (дакладней — яе ''літоўскім дыялекце''), выкарысталі ў 1579 годзе народжаныя на [[Жамойцкае староства|літоўскай Жамойці]] выхаванцы [[Кёнігзбэрг|Кёнігзбэрскай]] акадэміі — былыя палітычныя «літоўцы» (жыхары [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]), якія [[Эміграцыя|эмігравалі]] ў Прусію. Гэта адбылося па сьмерці заснавальніка акадэміі і ініцыятара летувіскага кнігадрукаваньня герцага прускага [[Альбрэхт Гогенцолерн|Альбрэхта Гогенцолерна]]<ref name="Panucevic-2014-273">{{Літаратура/Літва і Жамойць. Розныя краіны і народы|к}} С. 273.</ref>, пляменьніка [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя літоўскага]] [[Жыгімонт Стары|Жыгімонта Старога]], хоць і яго супраціўніка<ref name="Nikalajeu-2009-82">{{Літаратура/Гісторыя беларускай кнігі|1к}} С. 82.</ref>. Назву «літоўскі дыялект» або «літоўская гаворка» ({{мова-yi|ליטװיש|скарочана}}, ''лі́твіш''<ref>Зайка В. Студзеньскі сход аддзелу БАЗА // [[Беларус (газэта)|Беларус]]. № 553, 2009. С. 5.</ref>) таксама атрымаў літаратурны дыялект мовы [[ідыш]]<ref>Левіт З. [https://belarus8.tripod.com/litvaki/litvaki.htm Літвакі — невядомая нацыя]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, [https://belarus8.tripod.com/litvaki/ZydynaBelarusi.htm Жыды на Беларусі]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> [[Габрэі|жыдоўскага]] субэтнасу [[Літвакі|літвакоў]], які сфармаваўся ў Вялікім Княстве Літоўскім<ref>Іофе Э. Літвакі // {{Літаратура/ЭГБ|4к}} С. 381.</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} [[Катэгорыя:Сацыялёгія]] [[Катэгорыя:Паліталёгія]] jmpz62gwrxtsha7xqtkfl0mal1aya4c 0 277432 2621004 2620921 2025-06-21T01:49:04Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621004 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе Храпкаўскай Сьвята-Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна Хвойніцкай Сьвята-Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У абсалютнай бальшыні выпадкаў ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, да прыкладу, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 45c275h0p742hrg6ytm7ahjtait6mgk 2621005 2621004 2025-06-21T02:01:53Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621005 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У абсалютнай бальшыні выпадкаў ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, да прыкладу, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] ct5a1oqqw2ehlb40sk35wso5gj1vsdk 2621006 2621005 2025-06-21T02:09:35Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621006 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У царкоўных запісах ужывалася менавіта гэтая больш простая (так, як людзі казалі) назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і расейская форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, да прыкладу, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] rsijgzkn1nt7xx6rxgv324sicnvzu1p 2621007 2621006 2025-06-21T02:10:26Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621007 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У царкоўных запісах ужывалася менавіта гэтая больш простая (як людзі тутэйшыя казалі) назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і расейская форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, да прыкладу, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 6plzwbk0kq9c8vmh5dupu7qix5ltlq3 2621008 2621007 2025-06-21T02:20:17Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621008 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У царкоўных запісах ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» Людзьвінопаль — ніколі.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, да прыкладу, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] eve27ngqm29kjkw5fto3t461zxz6x04 2621010 2621008 2025-06-21T04:08:12Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621010 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, да прыкладу, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] o7bjy0gyhz0r2qt67twb1qg322u3v9d 2621012 2621010 2025-06-21T04:48:57Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621012 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 г.:<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, да прыкладу, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] mgsqqvlao1hcots8iyfmlvalfrq4iyn 2621013 2621012 2025-06-21T04:50:09Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621013 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, да прыкладу, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] d65rkta1y7d9enyf0m20ma5froilli5 2621014 2621013 2025-06-21T05:51:25Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621014 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 102kuthopgfb21xbs6pj9uw7n9x89i3 2621015 2621014 2025-06-21T05:58:21Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621015 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» назва Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 4hhbex4driiaag5ehdd1g8x0t9ql160 2621016 2621015 2025-06-21T06:10:45Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621016 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» назва Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. На 1909 год у вёсцы Людзьвін было 37 двароў з 226 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 114</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 3rgl76g1tn3lqvu6ipbsb90htxf6841 2621017 2621016 2025-06-21T06:11:56Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621017 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» назва Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. На 1909 год у Людзьвіне налічвалася 37 двароў з 226 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 114</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 8980odvxcx4c12d1cl2jz9dkde5qv6x 2621018 2621017 2025-06-21T06:36:25Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2621018 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» назва Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. На 1909 год у Людзьвіне налічвалася 37 двароў з 226 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 114</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. У гады Другой сусьветнай вайны 53 жыхары Людзьвіна загінулі і прапалі бязь вестак на франтах, 5 вяскоўцаў акупанты расстралялі, аднаго вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну, дзе ён і памёр<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Хойніцкага р-на. — Мн.: БелЭн, 1993. С. 162, 238 – 239</ref>. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 42bcecqolrl81fsyodh9rsu51qxms6i 2621019 2621018 2025-06-21T06:43:41Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2621019 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» назва Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. На 1909 год у Людзьвіне налічвалася 37 двароў з 226 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 114</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Людзьвінскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 40 і 67 вучняў<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. У гады Другой сусьветнай вайны 53 жыхары Людзьвіна загінулі і прапалі бязь вестак на франтах, 5 вяскоўцаў акупанты расстралялі, аднаго вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну, дзе ён і памёр<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Хойніцкага р-на. — Мн.: БелЭн, 1993. С. 162, 238 – 239</ref>. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] j3egtacuj1czl3tjyf0cniez5z9xj63 2621020 2621019 2025-06-21T06:52:38Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2621020 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» назва Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. На 1909 год у Людзьвіне налічвалася 37 двароў з 226 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 114</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Людзьвінскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 40 і 67 вучняў<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. Пасля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] з 8 сьнежня 1926 году Людзьвін — у Дварышчанскім сельсавеце Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]]. У 1930 годзе ў вёсцы , арганізаваня калгас «Чырвоны шлях», працавала кузьня. З 20 лютага 1938 году Людзьвін — у складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з Цэнтрам у Мазыры. У гады Другой сусьветнай вайны 53 жыхары Людзьвіна загінулі і прапалі бязь вестак на франтах, 5 вяскоўцаў акупанты расстралялі, аднаго вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну, дзе ён і памёр<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Хойніцкага р-на. — Мн.: БелЭн, 1993. С. 162, 238 – 239</ref>. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 2vei1qj7nwqyec0a7u32hl16bkxdkma 2621022 2621020 2025-06-21T06:59:03Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2621022 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» назва Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. На 1909 год у Людзьвіне налічвалася 37 двароў з 226 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 114</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Людзьвінскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 40 і 67 вучняў<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. [[Файл:Храпкаў на карце генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.jpg|значак|зьлева|Людзьвін на мапе генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.]] Пасля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] з 8 сьнежня 1926 году Людзьвін — у Дварышчанскім сельсавеце Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]]. У 1930 годзе ў вёсцы , арганізаваня калгас «Чырвоны шлях», працавала кузьня. З 20 лютага 1938 году Людзьвін — у складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з Цэнтрам у Мазыры. У гады Другой сусьветнай вайны 53 жыхары Людзьвіна загінулі і прапалі бязь вестак на франтах, 5 вяскоўцаў акупанты расстралялі, аднаго вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну, дзе ён і памёр<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Хойніцкага р-на. — Мн.: БелЭн, 1993. С. 162, 238 – 239</ref>. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] p86qzvgdfzdva1g4bedqzkzogcqa7g5 2621026 2621022 2025-06-21T07:11:47Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2621026 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» назва Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. На 1909 год у Людзьвіне налічвалася 37 двароў з 226 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 114</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Людзьвінскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 40 і 67 вучняў<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. [[Файл:Храпкаў на карце генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.jpg|значак|зьлева|Людзьвін на мапе генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.]] Пасля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] з 8 сьнежня 1926 году Людзьвін — у Дварышчанскім сельсавеце Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]]. У 1930 годзе ў вёсцы , арганізаваня калгас «Чырвоны шлях», працавала кузьня<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 448</ref>}}. З 20 лютага 1938 году Людзьвін — у складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з Цэнтрам у Мазыры. У гады Другой сусьветнай вайны 53 жыхары Людзьвіна загінулі і прапалі бязь вестак на франтах, 5 вяскоўцаў акупанты расстралялі, аднаго вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну, дзе ён і памёр<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Хойніцкага р-на. — Мн.: БелЭн, 1993. С. 162, 238 – 239</ref>. З 8 студзеня 1954 году Людзьвін — у складзе Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы налічвалася 244 жыхары. жыхароў. У складзе калгасу імя XXI зьезду КПСС (цэнтар — вёска Руднае)<ref name="fn1"/>. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] b51rxz3mletbahqp4ozmnqp4o4u7ge1 2621027 2621026 2025-06-21T07:12:17Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2621027 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Ліквідавана ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» назва Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. На 1909 год у Людзьвіне налічвалася 37 двароў з 226 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 114</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Людзьвінскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 40 і 67 вучняў<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. [[Файл:Храпкаў на карце генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.jpg|значак|зьлева|Людзьвін на мапе генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.]] Пасля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] з 8 сьнежня 1926 году Людзьвін — у Дварышчанскім сельсавеце Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]]. У 1930 годзе ў вёсцы , арганізаваня калгас «Чырвоны шлях», працавала кузьня<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 448</ref>}}. З 20 лютага 1938 году Людзьвін — у складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з Цэнтрам у Мазыры. У гады Другой сусьветнай вайны 53 жыхары Людзьвіна загінулі і прапалі бязь вестак на франтах, 5 вяскоўцаў акупанты расстралялі, аднаго вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну, дзе ён і памёр<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Хойніцкага р-на. — Мн.: БелЭн, 1993. С. 162, 238 – 239</ref>. З 8 студзеня 1954 году Людзьвін — у Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы налічвалася 244 жыхары. жыхароў. У складзе калгасу імя XXI зьезду КПСС (цэнтар — вёска Руднае)<ref name="fn1"/>. == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] jngr3dstkyvfeqzpjz02updlchjfoyu 2621032 2621027 2025-06-21T07:30:58Z Дамінік 64057 2621032 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» назва Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. На 1909 год у Людзьвіне налічвалася 37 двароў з 226 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 114</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Людзьвінскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 40 і 67 вучняў<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. [[Файл:Храпкаў на карце генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.jpg|значак|зьлева|Людзьвін на мапе генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.]] Пасля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] з 8 сьнежня 1926 году Людзьвін — у Дварышчанскім сельсавеце Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]]. У 1930 годзе ў вёсцы , арганізаваня калгас «Чырвоны шлях», працавала кузьня<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 448</ref>}}. З 20 лютага 1938 году Людзьвін — у складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з Цэнтрам у Мазыры. У гады Другой сусьветнай вайны 53 жыхары Людзьвіна загінулі і прапалі бязь вестак на франтах, 5 вяскоўцаў акупанты расстралялі, аднаго вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну, дзе ён і памёр<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Хойніцкага р-на. — Мн.: БелЭн, 1993. С. 162, 238 – 239</ref>. З 8 студзеня 1954 году Людзьвін — у Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы налічвалася 244 жыхары. жыхароў. У складзе калгасу імя XXI зьезду КПСС (цэнтар — вёска Руднае)<ref name="fn1"/>. На момант аварыі на ЧАЭС у Людзьвіне было 50 двароў, 138 жыхароў. У 1992 годзе вяскоўцы адселеныя ў іншыя мясьціны Беларусі. Паселішча ліквідаванае ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Памяць == 4 траўня 2016 году на месцы вёскі быў усталяваны памятны крыж з надпісам на гранітнай пліце<ref>[https://www.hoiniki.by/?p=14476. Памяць пра вёску Людзьвін ]</ref> == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 7clo3lgnvpbmw1k18dgc57jp4l0cne1 2621034 2621032 2025-06-21T07:42:19Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621034 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» назва Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. На 1909 год у Людзьвіне налічвалася 37 двароў з 226 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 114</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Людзьвінскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 40 і 67 вучняў<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. [[Файл:Храпкаў на карце генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.jpg|значак|зьлева|Людзьвін на мапе генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.]] Пасля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] з 8 сьнежня 1926 году Людзьвін — у Дварышчанскім сельсавеце Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]]. У 1930 годзе ў вёсцы , арганізаваня калгас «Чырвоны шлях», працавала кузьня<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 448</ref>}}. З 20 лютага 1938 году Людзьвін — у складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з Цэнтрам у Мазыры. У гады Другой сусьветнай вайны 53 жыхары Людзьвіна загінулі і прапалі бязь вестак на франтах, 5 вяскоўцаў акупанты расстралялі, аднаго вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну, дзе ён і памёр<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Хойніцкага р-на. — Мн.: БелЭн, 1993. С. 162, 238 – 239</ref>. З 8 студзеня 1954 году Людзьвін — у Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы налічвалася 244 жыхары. жыхароў. У складзе калгасу імя XXI зьезду КПСС (цэнтар — вёска Руднае)<ref name="fn1"/>. На момант аварыі на ЧАЭС у Людзьвіне было 50 двароў, 138 жыхароў. У 1992 годзе вяскоўцы адселеныя ў іншыя мясьціны Беларусі. Паселішча ліквідаванае ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Памяць == 4 траўня 2016 году на месцы вёскі быў усталяваны памятны крыж з надпісам на гранітнай пліце<ref>[https://www.hoiniki.by/?p=14476. Памяць пра вёску Людзьвін ]</ref> == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 5njjnzh81qatw6biglyt2rn1cekb50r 0 278880 2620985 2520994 2025-06-20T18:48:16Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620985 wikitext text/x-wiki {{Літаратурны твор | Назва = Надбярэзінцы | Назва-арыгінал = Nadberezyńcy | Выява = | Памер = | Подпіс выявы = | Жанр = Аўтабіяграфічная аповесьць | Аўтар = [[Флярыян Чарнышэвіч]] | Мова арыгіналу = польская | Напісаны = 1942 | Публікацыя = 1942 | Асобнае выданьне = | Выдавецтва = | Пераклад = | Электронная вэрсія = }} '''Надбярэзінцы''' ({{мова-pl|Nadberezyńcy}}){{Заўвага|У першай рэдакцыі раман меў падзагаловак ''Раман у трох тамах, заснаваны на рэальных падзеях'' («{{мова-pl|Powieść w trzech tomach osnuta na tle prawdziwych wydarzeń}}») і дэвіз ''Мы не ідзем за буржуазыяй'' («{{мова-pl|Nie za burżujów idziemy}}»). У польскім выданьні 2010 году быў вернуты падтытуль.}} — раман [[Флярыян Чарнышэвіч|Флярыяна Чарнышэвіча]] аб лёсе жыхароў [[Засьценак|засьценкаў]] з-за [[Бярэзіна|Бярэзіны]] ў 1911—1920 гадах на тле бурных гістарычных падзей. Упершыню была апублікавана на [[Польская эміграцыйная літаратура пасля 1939 г.|эміграцыі]] ў [[Буэнас-Айрэс]] у 1942 годзе<ref>[https://tworczosc.com.pl/artykul/cienie-platanowej-avenida-de-mayo/ Miesięcznik Twórczość « Cienie platanowej Avenida de Mayo]</ref>. Твор стаў літаратурным дэбютам пісьменьніка, у які ён уключыў элемэнты ўласнай біяграфіі. Дзеяньне большай часткі рамана адбываецца ў засьценку Смалярня, першаўзорам якога стала шляхецкая вёска Перасека, што каля [[Клічаў|Клічава]], у якой рос аўтар раману й якая на сёньняшні дзень ужо не існуе. Раман ''Надбярэзінцы'' лічыцца [[народны эпас|эпасам]] [[Ваколічная шляхта|засьценкавай шляхты]], што насяляла тэрыторыю былога [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. З гэтае прычыны яго параўноўваюць з ''[[Пан Тадэвуш|Панам Тадэвушам]]'' [[Адам Міцкевіч|Міцкевіча]], [[Трылёгія Сянкевіча|Трылёгіяй]] [[Генрык Сянкевіч|Сянкевіча]] ці ''[[Над Нёманам]]'' [[Эліза Ажэшка|Ажэшкі]]<ref>Dr hab. Kazimierz Maciąg [https://web.archive.org/web/20190509125502/http://ifp.univ.rzeszow.pl/dydaktyka/dydaktyka_7/Kazimierz_Maciag_dydaktyka_7.pdf „Kresy, Arkadia i Atlantyda: Nadberezyńcy Floriana Czarnyszewicza w kontekście tradycji literackiej“], [w:] „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego“, zeszyt 7/2012.</ref><ref>Mariusz Cieślik [https://www.newsweek.pl/kultura/pan-tadeusz-xx-wieku/w6kt6xm ''Pan Tadeusz XX wieku''], Newsweek Polska, 13.09.2010.</ref><ref>[https://www.polskieradio.pl/24/289/Artykul/256708,Pan-Tadeusz-XX-wieku ''Pan Tadeusz XX wieku''], Polskie Radio, 16.08.2010.</ref>. З прычыны, што раман апавядае аб заняпадзе тамтэйшага „сьвету“, часта бывае акрэсьлены, як „польскія ''[[Зьнесеныя ветрам (раман)|Зьнесеныя ветрам]]''“ або „польскія ''[[Вайна й мір]]''“<ref name="rp.pl">Maciej Urbanowski, [http://www.rp.pl/artykul/502706.html?p=1. ''Arcydzieło nieznane''], „Rzeczpospolita“, 2.07.2010.</ref>. Раманам захапляліся вядомыя пісьменьнікі й літаратуразнаўцы, у тым ліку: [[Мэльхіёр Ваньковіч]], [[Чэслаў Мілаш]] і [[Юзэф Чапскі]]. ''Надбярэзінцаў'' лічылі „адным з найважнейшых і найпрыгажэйшых польскіх раманаў XX стагодьдзя“<ref name="autonazwa1">Maciej Urbanowski ''Posłowie'' w: Florian Czarnyszewicz ''Nadberezyńcy'', wyd. Arkana, 2010, s. 625.</ref>. [[Файл:Бярэзінскія разьлівы. Biarezina river overflows.jpg|значак|400px|Разьлівы Бярэзіны]] == Жанр == [[Файл:Dałmataŭščyna. Далматаўшчына (T. Boretti, 1900) (2).jpg|значак|240px|[[Шляхецкая сядзіба|Сядзіба]] ў шляхецкім [[Засьценак|засьценку]] ў Беларусі, каля 1900 г.]] ''Надбярэзінцы'' зьяўляюцца раман [[Эпас|эпіцкім]], з элемэнтамі [[Шэльмаўскі раман|шэльмаўскімі]] ці авантурычнымі i [[Рамантычны раман|рамантычнымі]]. Прысутнічаюць таксама лініі [[Гістарычны раман|гістарычныя]] й [[Раман звычаяў|грамадзка-звычаёвыя]]. Мова, якой карыстаюцца героі, — адзінае захаванае аўтэнтычнае сьведчаньне польскай мовы правінцыйнай шляхты, якая жыла паміж Бярэзінай і Дняпром. У ім шмат элемэнтаў памежнага дыялекту, рэшткі [[старапольская мова|старапольскай мовы]] й шматлікія запазычаньні з [[беларуская мова|беларускай мовы]], а таксама мясцовых [[нэалягізм]]аў. У мове таксама шмат элемэнтаў [[патас]]у, але таксама й [[камічнасьць|камічнасьці]]<ref name="autonazwa1" />. Па словах [[Марыя Данілевіч Зялінская|Марыі Данілевіч Зялінскай]], Чарнышэвіч першапачаткова пачаў запісваць успаміны пра сваю маладосьць у форме [[дзёньнік]]у. Працаваць над ім ён пачаў яшчэ да 1939 г. У канчатковым выніку дзёньнік ператварыўся ў трохтомны раман, але ў аповесьці Стаха Балашэвіча пісьменьнік выклаў свае перажываньні<ref name="rp.pl" /><ref name="Bajków">Bartosz Bajków, ''Florian Czarnyszewicz: przyczynek do biografii'', w: „[http://ksiegarnia.arcana.pl/glowna/127-arcana-nr-138.html Arcana“ (nr 138) listopad/grudzień 2017], s. 107.</ref>. == Зьмест на тле падзей гістарычных == [[Файл:Russian Partition in 1821.png|значак|240px|Землі былой Рэчы Паспалітай у складзе Расейскай імпэрыі (цёмна-зялёным колерам)]] [[Файл:PBW December 1919.png|значак|240px|Тэрыторыя пад кантролем польскіх войскаў падчас [[Польска-савецкая вайна|польска-савецкай вайны]] на момант пачатку 1920 году]] У аснове рамана — лёс двух сяброў — Стаха Балашэвіча й Косьціка Васілеўскага — хлопцаў, якія расьлі пачатку ХХ стагодзьдзя паміж [[Бярэзіна]]й і вярхоўем [[Дняпро]] ва ўсходняй [[Беларусь|Беларусі]], на тле раману прадстаўлена грамадзтва, што насяляла рэгіён, і гістарычныя падзеі 1911—1920 гг. Ад часоў [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] беларускія землі на Бярэзіне й вярхоўях Дняпра знаходзіліся ў складзе [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]]. Вольнымі грамадзянамі й ядром грамадзтва Рэчы Паспалітай былі [[шляхта]] — арыстакратыя, прыдворная знаць і, нарэшце, [[Ваколічная шляхта]]. Ваколічная ці засьцянковая шляхта па свайму матэрыяльнаму становішчу часта не адрозьнівалася ад сялянства, якое пражывала ў суседніх вёсках (у некаторых выпадках адрозьнівалася мовай, звычаямі, канфэсыяй). У выніку [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] у 1793 годзе, то бок усяго за 118 гадоў да пачатку дзеяньня рамана, Бабруйск і ваколіцы, дзе адбываецца дзеяньне раману (у тым ліку „Смалярня“, „Рагі“ і „Вонча“, якія знаходзяцца ў некалькіх кілямэтрах на захад ад Друці) увайшлі да складу [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]. Польскі гісторык Пётар Зыховіч мяркуе, што колькасьць дробнай шляхты на тэрыторыі былога Вялікага Княства Літоўскага магла налічваць каля 300—500 тыс.<ref>[[Пётар Зыховіч|Piotr Zychowicz]] ''Pakt Piłsudski-Lenin'', Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis“ 2015, s. 355.</ref>. „Архіпэлягі“ [[шляхецкая сядзіба|шляхецкіх сядзібаў]] і [[Засьценак|засьценкаў]] захаваліся асабліва на землях былога Вялікага Княства Літоўскага. ''Надбярэзінцы'' гэта перш за ўсё вобраз „сьвету“ той дробнай засьцянковай шляхты, якая, нягледзячы на ​​больш чым стогадовы прыгнёт расейскімі ўладамі, захавала сваю самабытнасьць, мову й веру. На гістарычным тле раману прысутнічаюць грамадзкія й сацыяльныя канфлікты, палітычная й ваенная дзейнасьць, накіраваны на далучэньне забярэзінскіх земляў да паўстаючай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]] й абвяшчэньне хуткага канца пад уладай [[бальшавікі|бальшавікоў]]. Разам з тым важным матывам рамана зьяўляецца сталеньне маладых людзей і іх першы дарослы выбар, у тым ліку прыгожа акрэсьленая гісторыя каханьня (Каруся й Косьцік), падзеі ваеннага часу падчас [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]], авантурная шпіёнская тэма й вобразы паўсядзённага жыцьця. === Зьмест раману === [[Файл:Babrujsk, Biezzahannaha Začaćcia. Бабруйск, Беззаганнага Зачацьця (1901-19).jpg|значак|150px|[[Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (Бабруйск)|Касьцёл]] у Бабруйску, мейсца „Белай Працэсыі“]] [[Файл:Twierdza Bobrujsk-Mariusz Kruk.jpg|значак|240px|Капец з магіламі польскіх жаўнераў з Першай сусьветнай вайны на тэрыторыі [[Бабруйская фартэцыя|Бабруйскай фартэцыі]] усыпаны праз [[I Польскі корпус у Расеі|I Польскі корпус]] у 1918 годзе]] Раман пачынаецца ў чэрвені 1911 году{{Заўвага|У пачатку рамана ёсьць некалькі храналягічных недарэчнасьцей, якія маглі быць вынікам аўтарскай праўкі тэксту.}}, калі сям’я Балашэвічаў, якая жыла на [[хутар]]ы Рагі мае сутычку з варожай групоўкай сялянаў з суседняй вёскі Ніты. Восеньню Стась Балашэвіч ідзе вучыцца ў народную школу ў мястэчку Вонча. Там ён сутыкаецца зь нэгатыўным стаўленьнем да яго настаўнікаў расейскай мовы й некаторых іх калегаў, а таксама з назойлівай [[Русіфікацыя Беларусі|русыфікацыяй]], але таксама знаходзіць першых сяброў. Як таленавіты вучань, ён робіць посьпехі й сябруе са старэйшым Косьцікам Васілеўскім, сынам лесьніка з Патокі. Вясной 1913 г. сям’я Балашэвічаў пераехала з Рогаў у Смалярню, вялікі [[засьценак]] з шматлікай засьцянковай шляхтаю, дзе дагэтуль культывуюцца польская мова, звычаі й самабытнасьць. Стах і Косьцік растуць сярод моладзі Смалярні ў атмасфэры няспынных дыскусый аб магчымых паўстаньнях, аб правядзеньні нелегальнага польскага навучаньня альбо аб стварэньні капліцы. Адначасова можна пазнаёміцца ​​са звычаямі й побытам жыхароў Смалярні, якія змагаюцца з расейскімі ўладамі, а таксама весяляцца на „вечарынах“, ўдзельнічаць у рэлігійным жыцьці (хрэсны ход у Бабруйску) і сустракаюць першыя каханьні. Рытм жыцьця ў Смалярні й навакольных засьценках парушаецца выбухам [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў 1914 г., якая, аднак, прыносіць і зьмену становішча шляхты. Да Смаляроў дасягае [[Зварот вялікага князя Мікалая Мікалаевіча да палякаў|Маніфэст вялікага князя Мікалая]], які прыносіць палякам палёгку ў [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], але не апраўдвае ўсіх чаканьняў. Палякі па-ранейшаму пазбаўлены правоў. Смалярская моладзь працуе на капаньні акопаў на рацэ Бярэзіне, што й стала прычынай сваркі за Карусю паміж Косьцікам з адным з жаўнераў. Абвінавачаны ў замаху на забойства Косьцік хаваецца ў лесе. Павеў надзеі для Бярэзіны прынесла арганізацыя ў Бабруйску восеньню 1915 г. брыгады польскіх стральцоў. У гэтыя польскія атрады нелегальна трапляюць некаторыя жыхары засьценкаў. Між тым Стах эфэктыўна вядзе асьветніцкую й агітацыйную дзейнасьць сярод зрусыфікаванай надбярэзінскай шляхты. За гэта яго арыштоўваюць, адкуль ён дзёрзка ўцякае. Зьмены адбываецца ў выніку параз Расеі на фронце, [[Лютаўская рэвалюцыя 1917 году ў Расеі|Лютаўская рэвалюцыя]] і зьвяржэньня імпэратара ў 1917 г. Гэта прыносіць палёгку надбярэзінцам, але таксама й анархію, жыхары навакольных вёсак церпяць ад нападаў бандаў. У гэты час таксама [[бальшавікі]] ўмацоўваюць сваю ўладу. [[Файл:Polska Dowborowa.jpg|значак|240px|„Польшча Даўборава“ — абшар заняты 1-м польскім корпусам вясной 1918 г. (мапа з кнігі [[Юзэф Доўбар-Мусьніцкі|Юзэфа Доўбар-Мусьніцкага]])]] [[Файл:I Korpus Polski w Rosji - 3 Maja 1918 - udekorowana brama do twierdzy Bobrujsk NAC 1-H-234-4.jpg|240px|значак|Бабруйская фартэцыя, упрыгожаная да сьвята [[Канстытуцыя 3 траўня 1791 году|Канстытуцыі]] 3 траўня 1918 гооду]] Раптам у лютым 1918 г. войскі I польскага корпусу генэрала [[Юзэф Доўбар-Мусьніцкі|Юзэфа Доўбар-Мусьніцкага]] авалодваюць Бабруйскам, займаючы прастору паміж нямецкім і расейскім войскам. Гэта было нагадваньнем незалежнасьці, першым пасьля [[Паўстаньне 1830-1831 гадоў|Лістападаўскага паўстаньня]] на землях былой Рэчы Паспалітай. Ствараецца „Доўбараўская Польшча“, якая сягае ад [[Слуцак]]у да Дняпра, куды прыязджаюць палякі з Расеі, Беларусі й Украіны. Адзін з надбярэзінцаў заўважае: „Польшча пачалася з Бабруйску й мае распаўсюдзіцца па ўсёй нашай краіне“. Жыхары засьценкаў прапануюць Доўбару сваю дапамогу, а 11 маладых жыхароў Смаляраў служаць у польскім войску. Некалькі месяцаў бярэзінцы перажываюць поўныя надзеі „райскія хвіліны“ волі. Моладзь з засьценкаў й польскія легіянеры знаёмяцца й весяляцца на „вечарынах“. Адбываюцца заручыны й вясельле Ганькі й Іпаліта (маляўнічае апісаньне сватоў, заручын і вясельля). Карусю абагаўляе пан Блінкевіч. Аднак Косьцік зьяўляецца ў Смалярні як адзін з [[1 Полк уланаў (I Польскі корпус)|крэхавіцкіх уланаў]], і яго адносіны з Карусяй аднаўляюцца. Вясной у Вончы пачынаецца будаўніцтва капліцы. Аднак [[Обэр-Ост|нямецкая акупацыйная палітыка]] прывяла да таго, што ўлетку 1918 году доўбарчыкі былі вымушаны пакінуць Бабруйск. Неўзабаве пасьля гэтага адступаюць і немцы, і землі паміж Бярэзінай і Дняпром зноў трапляюць пад савецкую ўладу. Жыхары засьценкаў церпяць рэпрэсыі й рэквізіцыі. Выяўляюцца розныя адносіны да ворага. Увесну 1919 г. пачаліся першыя галасы аб адраджэньні Польшчы й легіёны „[[Юзэф Пілсудзкі|Пілсудзкага]], якія рухаліся на ўсход, разьбіваючы бальшавікоў. У выніку [[польска-савецкая вайна|польска-савецкай вайны]] восеньню 1919 г. польскія войскі выйшлі на лінію Бярэзіны й захапілі Бабруйск. Смалярчане падтрымліваюць „легіёны“, спадзеючыся перанесьці лінію польскай улады на ўсход, да Дняпра. Яны вераць у надыход справядлівай Польскай Рэспублікі ў межах да падзелу, у якой будзе месца для людзей усіх нацыянальнасьцяў і веравызнаньняў. Аднак мары жыхароў Смаляраў сутыкаюцца з палітычнай рэчаіснасьцю. Мяжа адроджанай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай дзяржавы]] спыняецца на Бярэзіне, Смалярня застаецца за мяжой. Юнакі з глыбінкі ідуць у польскае войска. Косьцік і Стах вядуць разьведвальную дзейнасьць у савецкіх раёнах, галоўным чынам на Дняпры, перажываюць шматлікія прыгоды. Дзеяньне раману сканчваецца зімой пачатку 1920 году (за некалькі месяцаў да наступленьня бальшавікоў), калі межы польскай улады на ўсходзе дасягалі максымуму. Раман „[[Віцік Жывіца]]“ зьяўляецца частковым працягам лёсу герояў „Надбярэзінцаў“. == Мейсца == [[Файл:Nadberezyncy2.jpg|значак|240px|Лякалізацыя мейсцаў ў раману ў Вончы (Клічаў). На падставе польскай [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:WIG_Mapa_Operacyjna_Polski_-_49_Bobrujsk_1934.jpg мапы вайсковай з 1934 году].]] [[Файл:Nadberezyncy.jpg|значак|240px|Тэрыторыя міжрэчча Бярэзіны й Дняпра, дзе адбываецца дзеяньне раману. Пазначаны: Бабруйск, Бялынічы, Бацэвічы, Клічаў, Перасека й Тучы. На падставе польскай [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:WIG_Mapa_Operacyjna_Polski_-_49_Bobrujsk_1934.jpg мапы вайсковай з 1934 году].]] У рамане згадваецца больш за 70 гарадоў на тэрыторыі цяперашняй усходняй [[Беларусь|Беларусі]]. Некаторыя зь іх, у асноўным буйныя гарады (напрыклад, [[Бабруйск]], [[Бялынічы]], [[Жлобін]]) фігуруюць пад сваімі сапраўднымі назвамі. Аднак пераважная большасьць мясьцін, хоць і маюць рэальныя прататыпы, хаваліся пад выдуманымі альбо зьмененымі назвамі. У некаторых выпадках аўтар выкарыстоўваў для гэтага назвы зусім іншых мястэчак рэгіёну (напрыклад, Смалярня, Рагі, Патока). Верагодна, гэтая мера мела на мэце абараніць жыхароў апісаных аўтэнтычных мястэчак ад [[Савецкія рэпрэсіі ў Беларусі|савецкіх]] рэпрэсыяў{{Заўвага|Паводле Казімера Мацёнга большасьць назваў мясцовых — гэта ''[[licentia poetica]]'' аўтара (пагл. Казімер Мацёнг [https://web.archive.org/web/20190509125502/http://ifp.univ.rzeszow.pl/dydaktyka/dydaktyka_7/Kazimierz_Maciag_dydaktyka_7.pdf «Kresy, Arkadia i Atlantyda: Nadberezyńcy Floriana Czarnyszewicza w kontekście tradycji literackiej»], [w:] «Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego», zeszyt 7/2012). Падобнае меркаваньне меў таксама Ежы Гізэла, kякі сьцьвярджаў, што «Чарнышэвіч выкарыстоўваў аўтэнтычныя назвы, але выдуманую тапаграфію — што магло быць прадыктавана жаданьнем засьцерагчы жыхароў аўтэнтычных мястэчак ад допытаў [[НКУС]]» (Jerzy Gizella «Ostatnie przesłanie Czarnyszewicza», [w:] «Arcana» nr 6 (114) z 2013 r.).}}. Сам пісьменьнік, які пасля польска-савецкай вайны пакінуў родную вёску Перасека й застаўся на польскім баку, гадамі не выдаваў свайго сапраўднага мейсца паходжаньня{{Заўвага|Пры жыцьці пісьменьнік у дакумэнтах пазначыў месцам нараджэньня Бабруйск. У Клічаў увайшоў яго брат, які жыў у ЗША. Зьвесткі аб яго сапраўдным месцы нараджэньня былі апублікаваныя толькі пасьля сьмерці. Гл. [https://web.archive.org/web/20190419151402/http://czarnyszewicz.cba.pl/czarnyszewicz/ Geografia powieści] на старонцы Барташа Байкова.}}. Хутчэй за ўсё, такім чынам ён хацеў абараніць сваю сям’ю, якая засталася ў [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]]. Дакумэнты сьведчаць, што сям’я Чарнышэвічаў, якая засталася ў СССР, у выніку [[Калектывізацыя|калектывізацыі]] мусіла пакінуць Перасеку, а яго брат Бэрнард быў арыштаваны НКУС у 1937 годзе й расстраляны ў Бабруйскай крэпасьці.<ref name="autonazwa2">Алена Ляшкевіч [https://novychas.by/kultura/aerosmith-z-kancertam-u-kliczave-czamu-b-ne Жыхары Клічава хочуць запрасіць Стывена Тайлера выступіць на „Ночы музеяў“], 21.04.2019, novychas.by</ref><ref>Алена Ляшкевіч [https://novychas.by/poviaz/szljahcicza-z-pad-kliczava-represavali-za-fota-mac Шляхціча з-пад Клічава рэпрэсавалі за фота маці вакаліста „Aerosmith“], 19.04.2019, novychas.by</ref><ref name="autonazwa3">Сяргей Трафілаў [https://www.kp.by/daily/27003/4064795/ Дед знаменитого рокера Стивена Тайлера был родом из-под Кличева и шпионил против большевиков]{{Недаступная спасылка|date=January 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, 16.07.2019, Komsomolska Prawda</ref>. Аднак зьмест рамана, які зьмяшчае шмат тапаграфічных дэталяў, і яго аўтабіяграфічны характар ​​дазваляюць дакладна вызначыць месцазнаходжаньне многіх з апісаных мейсцаў. [[Файл:Przesieka 1926.jpg|значак|240px|Клічаў (= Вонча), Перасека Першая (= Смалярня), Тучы (= Рагі) і лесьнічаўка Залаявішча (= Патока?) на савецкай вайскова мапе 1926 году (LXXVI-21).]] [[Файл:Peraseka mohilki.jpg|значак|240px|Перасека (у рамане Смалярня), ад якой засталіся толькі могілкі. Фота Алена Ляшкевіч (2019)]] [[Файл:Убалаць 2019.jpg|значак|240px|Вёска Ўбалацьце (у рамане Ўбярэжжа), якая суседнічала з Перасекай. Фота Алена Ляшкевіч (2019)]] [[Файл:Убалаць могілкі.jpg|значак|240px|Могілкі ў вёсцы Ўбалацьце (у рамане Ўбярэжжа). Магчымае мейсца пахаваньня бацькі й дзеда пісьменьніка. Фота Алена Ляшкевіч (2019)]] [[Файл:Tuczy (Rogi z powieści "Nadberezyńcy").jpg|значак|240px|Тапаграфія хутара Тучы (у рамане Рагі). Фрагмент мапы савецкай з 1937 году (N-35-95-D).]] [[Файл:Tuczy 2019.jpg|значак|240px|Мейсца зьбегу рэчак Перасека (зьлева) і Перасопня (справа), дзе знаходзіўся хутар Тучы (у рамане Рагі). Фота Алена Ляшкевіч (2019)]] * '''Смалярня''' — вёска, разьмешчаная на ўсход ад Бярэзіны, населеная засьцянковай шляхтай, галоўнае месца дзеяньня раману. Засьценак з 22 гаспадаркамі, якая датыкаюцца палёў пушчы: {{Цытата|«''Па левым баку стаяць будынкі, а па правым - сады. Дамы, што крытыя гонтаю, вялікія, па тры і чатырыі пакоі маюць. Дзядзінцы й вуліца агароджаныя вострымі коламі, абсаджаныя кудлатым дрэвам. За садамі знаходзяцца агароды з капустай, а да тых агародаў ужо сама пушча датыкаецца; за хлявамі разьмяшчаюцца гумна, за гумнамі выган, за выганам поле, за полем луг, за лугам другі лес, але ня пушча. Усё ведаю. У Смалярні ёсьць 22 гаспадаркі.''<ref>Florian Czarnyszewicz, Nadberezyńcy, Arcana, 2010. S. 68.</ref>}} Засьценак Смалярня разьмешчаны за 7 [[вярста|вёрстаў]] (каля 7,5 км) ад бліжэйшага мястэчка Вонча. Жыхары Смалярні захоўваюць сваю польскасьць і звычаі. Літаратурным прататыпам Смалярні стала шляхецкае сяло „Перасека“, у прыватнасьці Перасека I (Przesіeka І), разьмешчанае прыкладна ў 7-10 кілямэтрах на ўсход ад [[Клічаў|Клічава]] (у рамане — Вонча). Гісторык і біёграф пісьменьніка Барташ Байкоў на падставе дакумэнтаў сям’і пісьменьніка й палявых дасьледаваньняў усталяваў, што менавіта Перасека была тым засьценкам, дзе вырас Флярыян Чарнышэвіч. Аднак зьмест раману, які зьмяшчае шмат тапаграфічных дэталяў, і яго аўтабіяграфічны характар ​​дазваляюць дакладна вызначыць месцазнаходжаньне шматлікіх з апісаных мейсцаў.<ref>Syn ziemi kresowej, „Głos Polski“ z 24.09.1965, nr 2998.</ref><ref name="Bajków" />. Месцазнаходжаньне Перасекі бачнае на даваенных тапаграфічных мапах, адпавядае апісаньню з раману (адлегласьць да мястэчка, блізкасьць да лесу й Вялікага Балота, характэрны „клін“). Палі й рэшткі неіснуючай сёньня вёскі таксама бачныя на спадарожнікавых здымках на ўсход ад Клічава{{Заўвага|53°28’09.0"N 29°27’09.9"E}}, зьліквідаванай найверагодней у рамках [[Калектывізацыя|калектывізацыі]] і [[Польская апэрацыя НКУС (1937–1938)|польскай апэрацыі НКУС у 1937—1938 гадах]] ці пакінутай у часе [[Другая Сусьветная вайна|Другой Сусьветнай вайны]]{{Заўвага|На мапах 1930-ых гадоў яшчэ відаць некаторая колькасьць забудоў.}}. У 1953 г. пісьменьнік скардзіўся, што яго „Смалярня (…) зарастае дрэвамі“, а паводле Барташа Байкова, „цяпер абедзьве Перасекі пакрытыя густым лесам“<ref name="Bajków" />{{Заўвага|У сакавіку 2019 году Байкоў наведаў Перасеку ў рамках падрыхтоўкі да біяграфіі пісьменьніка (фота на [https://web.archive.org/web/20190419151402/http://czarnyszewicz.cba.pl/czarnyszewicz/ старонцы Б. Байкова]).}}. Адзіны сьлед Перасекаў — невялікія могілкі. Па словах мясцовых жыхароў, у адной з магіл пахавана „жанчына з роду Чарнышэвічаў“, магчыма, маці пісьменьніка Апалёнія<ref name="autonazwa2" />. Літаратурную назву Смалярня аўтар даў засьценку, маючы на ​​ўвазе, хутчэй за ўсё, вёску [[Смалярня (Бярэзінскі раён)|Смалярня]], разьмешчаную за 5 км на захад ад [[Клічаў|Клічава]] (гэта значыць на другім яго баку) альбо мелася на ўвазе іншае мясцовасьць з такой ці падобнай назвай{{Заўвага|Насуперак некаторым ранейшым меркаваньням<ref>https://kresy24.pl/w-bobrujsku-smolarni-czyli-sladami-nadberezyncow/ ''W Bobrujsku i Smolarni, czyli śladami «Nadberezyńców»'']</ref><ref>[https://www.dom-polski.org/pl/„ni-korovy-ni-kostyola” «Ani Krowy ani kościoła»]</ref> падклічаўская Смалярня ня ёсьць той вёскай, што была апісана ў рамане. Сам Чарнышэвіч указваў, што яго засьценак ўжо не існуе («ён зарос дрэвамі»), а паводле высноваў беларускай дасьледчыцы Алены Ляшкевіч, Смалярня каля Клічава ніколі не была «шляхецкай» вёскай<ref>Алена Ляшкевіч, [http://www.kimpress.by/index.phtml?page=2&id=13744 ''Клічаўскія тайны''] na kimpress.by</ref>.}}. * '''Рагі''' — [[хутар]] Балашэвіча, разьмешчаны „ў глушы бясконцых забярэскіх лясоў, аточаны дзьвюма рэчкамі“, заснаваны „старым Балашэвічам“ (дзедам Стаха) у 1875 годзе. Рагі знаходзіліся ў 9 вёрстах (каля 10 км) ад мястэчка Вонча й у 5 вёрстах ад бліжэйшага паселішча — вёскі Ніты. Рагі разьмяшчаліся на захад ад Смалярні ці Патокі: {{Цытата|Лясьнік Васілеўскі й смалярчане на чале зь Мечыкам прыехалі на дапамогу Рагам ад усходняга боку.<ref>Florian Czarnyszewicz, Nadberezyńcy, Arcana, 2010. S. 29.</ref>}} Сям’я Балашэвічаў пакідае Рагі вясной 1913 году й пераязджае ў Смалярню, дзе займаецца ўласнай гаспадаркай. Рагі Балашэвічаў з раману можна зьлякалізаваць на паўднёвым захадзе ад Перасекі I, у мейсцы зьліцьця рэк Перасека й Перасопня. Паводле даваенных мапаў, тут існавала паселішча „Тучы“, якое, паводле сваякоў пісьменьніка, раней было хутарам Чарнышэвічаў і правобразам Рогава.<ref name="autonazwa3" />. Тапаграфія паселішча адпавядае Рогам з раману Чарнышэвіча:{{Цытата|„У глушы бясконцы забярэзінскіх лясоў, у атачэньні дзьвух рачулак стаялі тры хутары (...) На заходзе ў куце, дзе рачулкі сыходзіліся ў адзінае рэчышча, шырыня лугу амаль патройная...”<ref>Florian Czarnyszewicz, Nadberezyńcy, Arcana, 2010. S. 9.</ref>}} На сёньняшні момант на мейсцы Тучы няма аніякай забудовы{{Заўвага|У сакавіку 2019 году Байкоў наведаў Перасеку ў рамках падрыхтоўкі да біяграфіі пісьменьніка (фота на [https://web.archive.org/web/20190419151402/http://czarnyszewicz.cba.pl/czarnyszewicz/ старонцы Б. Байкова]). Таксама Алена Ляшкевіча адведала, гл. фотаздымкі ў артыкуле [https://www.kp.by/daily/27003/4064795/ Дед знаменитого рокера Стивена Тайлера был родом из-под Кличева и шпионил против большевиков]{{Недаступная спасылка|date=January 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} на старонцы Камсамольскай праўды ў Беларусі.}}.Паводле раману, у Рагі перасяліліся тры сям’і, якія замянілі Балашэвічаў, што магло азначаць пазьнейшае пашырэньне гаспадаркі{{Заўвага|На даваенных тапаграфічных мапах паселішча Тучы мае дзьве хаты, была й трэцяя. на ўсход. Акрамя таго, побач, на рацэ Перасека, знаходзіўся таксама хутар Чарэласаў, а бліжэй да прыстані Перасекі — хутар Міжрэчча. Іх тапаграфія таксама можа адпавядаць апісаньню ў рамане, але вызначыць дату іх стварэньня складана. Сёньня ад іх таксама няма сьлядоў.}}. Сапраўдная вёска [[Рагі (Клічаўскі раён)|Рагі]], назву якой, хутчэй за ўсё, ужыў аўтар, знаходзіцца за 17 км на ўсход ад Клічава, але не адпавядае апісаньню ў рамане{{Заўвага|У канцы ХІХ стагодзьдзя Рагі былі хутарам з 3 двароў, але ўжо ў 1908 годзе налічвалі 19 двароў<ref>Алена Ляшкевіч [http://www.kimpress.by/index.phtml?page=2&id=13744 ''Клічаўскія тайны''] na kimpress.by, 6.01.2016</ref>.}}. * '''Патока''' — лесьнічоўка, сядзіба лесьніка Васілеўскага й яго сына Косьціка, разьмешчаная на паляне плёшчай 3 га ў лесе, за паўгадзіны хады ад Смалярні<ref>Florian Czarnyszewicz, Nadberezyńcy, Arcana, 2010. S. 80.</ref>. Верагодна Патока знаходзілася на поўдзень ад Смалярні й на ўсход ад Рагоў{{Заўвага|У рамане Стах скараціў шлях ад Смалярні да працэсыі ў Бабруйск, выбраўшы шлях праз лес і зайшоўшы да лесьнічоўкі, каб забраць Косьціка, каб можна было можна меркаваць, што ён ішоў на поўдзень. Лясьнік Васілеўскі й смалярчане прыйшлі на дапамогу Рагам з «усходняга боку».}}. На даваенных тапаграфічных мапах бліжэйшая лесьнічоўка, разьмешчаная на поўдзень ад Перасекі, — Залайвішча{{Заўвага|На мапе 1926 г. таксама пазначана як хутар (х.), толькі на мапе 1937 г. як хлеў (кар.). Праўда, Барташ Байкоў мяркуе, што Патока Васілеўскіх магло быць мейсцам, пазначаным на расейскіх мапах як Cарай, разьмешчаным «прыкладна пасярэдзіне лініі, якая можа злучыць Клічаў з Убалацьцем» (''[http://www.portal.arcana.pl/O-rosji-czarnyszewiczu-i-trojmorzu-nowe-arcana-juz-dostepne,4521.html Florian Czarnyszewicz: przyczynek do biografii]'', с. 108), але слова «cарай» азначае па-просту [[стадола|стадолу]] ці [[хлеў]] і шмат разоў сустракаецца на тапаграфічных мапах, у тым ліку некалькі разоў каля Перасекі й Клічава. Больш за тое, лесьнічоўку трэба шукаць на другім баку Перасекі, хутчэй за ўсё на поўдні.}}. Сапраўдная вёска [[Патока (Магілёўская вобласьць)|Патока]] знаходзіцца прыкладна ў 8 км на поўнач ад Клічава, але, акрамя назвы, не адпавядае апісаньню ў рамане. * '''Убярэжжа''' — суседняя са Смалярняй вёска, прыхільна настроеная да засьцянковай шляхты. Яе можна атаясамліваць з вёскай Убалацьце, суседняй вёскай Перасекі Другой, якая разьмяшчалася каля Вялікага Балота“<ref name="Bajków" />. Сёньня [[Убалацьце (Клічаўскі раён)|Ўбалацьце]] — часткова закінутая вёска, у якой жывуць пераважна пажылыя людзі. На бліжэйшых могілках ёсць таксама магілы, названыя мясцовымі жыхарамі як польскія, верагодна, належаць жыхарам суседняй Перасекі, у тым ліку там знаходзяцца, магчыма, могілкі бацькі й дзеда пісьменьніка<ref name="autonazwa2" /><ref name="autonazwa3" />. * '''Вялікае Балота''' — балоцістая мясцовасьць у навакольлі Смалярні, побач з іншымі засьценкамі (Палянкі, Сіняўка, Барсукі)<ref>Florian Czarnyszewicz, Nadberezyńcy, Arcana, 2010. S. 205.</ref>. Сапраўдная тэрыторыя ўрочышча з такой назвай распасьціраецца на паўночны ўсход ад Перасекі II. * '''пушча смалярска''' — лясы, што раскінуліся на балоцістай мясцовасьці надбярэскай, дзе хаваўся ад бальшавікоў Косьцік Васілеўскі, а потым і польскія войскі. * '''Ніты''' — варожая да засьцянковай шляхты вёска, якая знаходзілася за 5 вёрст ад Рагоў. З вёсак Ніты і Грыбкі паходзіла банда Куртапальца, якая нападала на засьценкі й хутары. Прататыпам Ніткаў магла быць вёска [[Бёрда]]. [[Файл:Клічаў. Вуліца Ленінская, 56.jpg|значак|240px|Клічаў (у рамане Вонча.]] * '''Вонча''' — горад, бліжэйшы да Смалярні, цэнтр для людзей з розных засьценкаў ванчанскага краю. Тут была дзяржаўная школа, дзе восеньню 1911 году пачаў вучыцца Стах Балашэвіч і дзе пазьней пазнаёміўся з Косьцікам Васілеўскім. У Вончы Стах жыве ў калясьніка Садоўскага й яго жонкі. Пазьней намаганьнямі мясцовай шляхты тут была пабудавана каталіцкая капліца. Пад назваю Вонча крыецца горад '''[[Клічаў]]''' на рацэ [[Ольса]]. Паводле сямейных запісаў, мейсцам паходжаньня Чарнышэвічы часам называлі Клічаў (верагодна, прыблізна). Месцазнаходжаньне й апісаньне Вончы з раману таксама цалкам адпавядаюць Клічаву»<ref name="Bajków" /><ref>[https://www.dom-polski.org/pl/„ni-korovy-ni-kostyola” «Ani Krowy ani kościoła»] na dom-polski.org (12.07.2012).</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20231004183316/http://www.kimpress.by/index.phtml?page=2&id=13744 Алена Ляшкевіч ''Клічаўскія тайны''] na kimpress.by (6.01.2016).</ref>. Літаратурная назва мястэчка магла адносіцца да вёскі [[Гонча]], размешчанай на ўсход ад Клічава, якая таксама мела польскую назву Вонічы{{Заўвага|«Wonicze al. Gończa, wś nad rzką Janczanką, lewy dopł. Olsy, pow. bobrujski, w 4 okr. pol. świsłockim, gm. Bacewicze, o 49 w. od Bobrujska, ma 5 osad» w: [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIII/937 ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', tom XIII, s. 937]. На паўночны ўсход ад Клічава знаходзіцца мястэчка Вонічы, якое існуе сёньня як чыгуначная станцыя. Аднак узнікла яно толькі ў 1927 г., хаця назва магла адносіцца да згаданай вёскі Вонічы/Гонча.}}. [[Файл:Babrujsk, Centralnaja-Słuckaja. Бабруйск, Цэнтральная-Слуцкая (1901-17).jpg|значак|240px|Бабруйск, пачатак XX ст.]] * '''[[Бабруйск]]''' — гадоўны горад на Бярэзіне [[Менская губэрня|Менскай губэрні]], смалярчане траплялі ў Бабруйск праз падбабруйскую вёску Зялёнкі (назва сапраўдная). [[Файл:Bacevičy, Niezabytoŭski. Бацэвічы, Незабытоўскі (1901-17) (2).jpg|значак|240px|Бацэвічы, [[шляхецкая сядзіба|сядзіба]] Незабытоўскі (у рамане — Кунцэвічы пана Бесьсьмяротнага), каля 1918 году]] * '''Кунцэвічы''' — маёнтак «пана Бесьсьмяротнага», які знаходзіўся за 12 вёрст ад Смалярні{{Цытата|Мечык апынуўшыся на ростанях, замест Вончы павярнуў назад на Кунцэвічы, далей на 12 вёрст, толькі таму, што было бліжэй да Бярэзіны.<ref>Florian Czarnyszewicz, Nadberezyńcy, Arcana, 2010. S. 478.</ref>}} На мясцовым млыне адбылася бойка з удзелам Мечыка Пятроўскага. Згадваецца ў рамане й «Кунцэвіцкі палац». Атаясамлёны з маёнткам '''[[Бацэвічы]]''', які належаў [[Караль Незабытоўскі|Караля Незабытоўскага]], які знаходзіўся за 14 км на паўднёвы захад ад Клічава<ref name="Bajków" />. * Трухавічы, Вялічкава — вёскі, разьмешчаныя па дарозе на Бабруйск. Трухавічы, дзе разгарнулася барацьба з праціўнікамі Доўбара, верагодна, Любонічы. * Міхалішкі (вялікі засьценак на другім баку Вончы) і іншыя бярэзінскія засьценкі (шляхецкія грамады альбо арцелі) і сядзібы ў раёне Вончы: Ямы, Палянкі, Сіняўка, Барсукі, Лізуны, Туркачы, Шпыркі, Шэптуны, Градзянка, Малыя Біркі й інш. Дакладнае месцазнаходжаньне большасьці згаданых у рамане польскіх паселішчаў немагчыма высьветліць. Большасьць зь іх спыніла існаваньне альбо страціла свой характар ​​у выніку прымусовай калектывізацыі ў 1929-34 гг., польскай апэрыцы НКУС у 1937-38 гг. У 2011 г. сябры Беларускага студэнцкага этнаграфічнага таварыства (Студэнцкае этнаграфічнае таварыства) з [[Менск]]у правялі палявую экспэдыцыю на тэрыторыі [[Клічаўскі раён|Клічаўскага раёну]] і [[Качэрыцкі раён|Качэрыцкага раёну]]<ref>Старонка [https://set.ethno.by/?page_id=1030 Студэнцкага Этнаграфічнага таварыства]</ref>. У выніку экспэдыцыі быў знойдзены шэраг былых «шляхецкіх» вёсак, у тым ліку: на Клічаўшчыне гэта: Аколіца, Турчылаў , Мікалаеўка, Анатолеўка, Дубраўкі, Аляксееўк), Дзьмітраўка, Галішчына, Рэпішча, Ганаратаў, Кабылянка. У вёсцы Аколіца, якая знаходзіцца ў 6 км на поўдзень ад Коўбчы, удзельнікі экспэдыцыі знайшлі каталіцкія могілкі.<ref>Алена Ляшкевіч, [https://web.archive.org/web/20181113094820/http://bfk.by/?p=5447 Літаратурная загадка] na bfk.by; [https://novychas.by/poviaz/zascjankovaja-atlantyda-flaryjana-czarnyszevicza Засцянковая Атлантыда Фларыяна Чарнышэвіча] na novychas.by</ref>. * Лоша — мястэчка на Бярэзіне, дзе ў 1915 г. быў зборны пункт для капаньня акопаў. Магчыма, назва адносіцца да ракі [[Ольса]] ці аднайменнай вёскі. * Жэрдзянка — засьценак дзе Стах пасьпяхова агітаваў далучацца да польскіх войскаў. Шлях да яго ляжаў уверх па Бярэзіне, на поўнач ад Лошы. * Вежгайлава — вялікі засьценак, жыхары якой вызначаліся сваім патрыятызмам. Знаходзіўся за Жэрдзянкай. * [[Бялынічы]] — горад на рацэ [[Друць]], каля 80 км на поўнач ад Клічава, вядомы [[Бялыніцкі абраз Маці Божай|абразу Маці Божай]]. Каля Бялынічаў былі засьценкі, жыхары якіх былі часткова зьнішчаны. * Аколіца — вялікі засьценак у раёне Бялыніцкім на рацэ [[Ніўка (рака)|Ніўцы]], дзе Стах трымаў нелегальную польскую школу. Знаходзілася ў некалькіх дзесятках вёрстаў на паўночны ўсход ад Смалярні, у бок Бялынічаў, непадалёку ад Друці. Побач было некалькі меншых засьценкаў і вялікая вёска [[Ніўка]]. Слова «[[Ваколіца (тып паселішча)|ваколіца]]» — сынонім [[засьценка|засьценку]]{{Заўвага|Гл. зноску [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]] да назвы кнігі VІ «[[Пан Тадэвуш|Пана Тадэвуша]]»: «У Літве называюць шляхецкае паселішча ваколіцай альбо засьценкам, каб адрозьніць яго ад уласна вёскі, гэта значыць хутары, сельскія пасёлкі».}}. У Беларусі ёсьць некалькі гарадоў з такой назвай, у тым ліку адзін населены пункт на Клічаўшчыне, дзе захаваліся каталіцкія могілкі{{Заўвага|Гэта мястэчка [[Аколіца (Магілёўская вобласьць)|Аколіца]], якое знаходзіцца ў 20 км на поўнач ад Смалярні й у 6 км на поўдзень ад Коўбчы<ref>Алена Ляшкевіч, [https://web.archive.org/web/20181113094820/http://bfk.by/?p=5447 Літаратурная загадка] на bfk.by</ref><ref>[https://novychas.by/poviaz/zascjankovaja-atlantyda-flaryjana-czarnyszevicza Засцянковая Атлантыда Фларыяна Чарнышэвіча] на novychas.by)</ref>. Аднак лякалізацыя не адпавядае апісаньню ў рамане.}}. * Кросна — мястэчка каля Аколіцы, дзе Стах сядзеў у турме за вядзеньне школы й адкуль уцёк. * Сьліўкі — зруйнаваная вёска на Кросьненшчыне, дзе быў схоплены Стах. * Мурашкі, Кручкі — засьценкі каля Бялынічаў, адкуль паходзіў Іпаліт Вяндлінскі й яго моцна [[Русіфікацыя Беларусі|зрусыфікаваная]] сям’я прыехала на вясельле ў Смалярню. * паміж [[Барысаў|Барысавам]] на Бярэзіне і [[Рэчыца]]й на Дняпры — раёны, дзе Стах і Косцік вялі разьведвальную дзейнасьць на карысьць польскага войска ў 1919 годзе. * [[Жлобін]] — горад на Дняпры, месца канцэнтрацыі савецкіх войскаў, за якім шпіёнілі Стах і Косьцік. Побач была вёска Карпілаўка, дзе й начавалі. * Грэбля — мястэчка ў Падняпроўі, дзе ваенны камісар «Мішка» зьняволіў Стаха й Косціка. Арыштавалі іх у суседняй вёсцы Вілы. == Постаці == [[Файл:Zdanowicz Akolica.jpg|значак|240px|Магіла з прозьвішчам Здановіч у паселішчы Аколіца, за 6 км на поўдзень ад Колбчы на ​​Клічаўшчыне. Фота з архіва грамадзкай арганізацыі Студэнцкае этнаграфічнае таварыства, якое было выканана падчас экспэдыцыі ў 2011 годзе<ref>гл. Алена Ляшкевіч, [https://web.archive.org/web/20181113094820/http://bfk.by/?p=5447 Літаратурная загадка] na bfk.by i фота на [https://novychas.by/poviaz/zascjankovaja-atlantyda-flaryjana-czarnyszevicza Засцянковая Атлантыда Фларыяна Чарнышэвіча] na novychas.by</ref>.]] === Моладзь === * Стах (Станіслаў) Балашэвіч — сын Яна, 1900 г.н.{{Заўвага|Стах згадваецца сярод ваеннаабавязаных 1898—1900 г.н. Вясной 1918 г. яму не было яшчэ й 18 гадоў, але вясной 1913 г. (пераехаўшы ў Смалярню) ён сказаў, што яму «ўжо 12 гадоў». Так што нарадзіўся ён, верагодна, у другой палове ці ў канцы 1900 году. Пэўная блытаніна ёсьць у пачатку рамана, дзе ўлетку Стаху спаўняецца 9 гадоў, хаця храналёгія паказвае, што гэта было хутчэй за ўсё летам 1911 году, а восеньню гэтага году яму хутка споўніцца 10. Магчыма, у першапачатковым варыянце ўспамінаў аўтара быў большы часавы скачок паміж бітвай з мужыкамі й выхадам у школу восеньню 1911 г. і наступнымі падзеямі. Сам аўтар рамана назваў дату нараджэньня 2 ліпеня 1900 г.}}, паходзіў з Рагоў, з 12 гадоў жыў у Смалярні, таленавіты вучань школы ў Вончы, займаўся вядзеньнем польскай школы, а потым у разьведвальнай дзейнасьці, [[alter ego]] Флярыяна Чарнышэвіча. * Косьцік (Канстанты) Васілеўскі — паходзіў з Патокі каля Смалярні, сын лесьніка, старэйшы сябра Стаха, а потым польскі жаўнер. * Каруся (Караліна) Сакалоўская, званая Быліна — прыгожая смалярка, нарачоная Косьціка. * Казік Здановіч — сябар Косьціка, вайсковец, лідэр польскага таварыства «Сіла» і герой Смалярні. * Ясь Ладан — пляменьнік Кантыкі, былы сябар Казіка, аднадумца бальшавікоў. * Юзік Аленьскі — фальшывы сябра Косьціка * Кася Сьцепуржанка — сяброўка Каруся * Валька Трызно — жаніх Касі * Ганька Пятроўская — дачка Мечыка, выходзіць замуж за Іпаліта * Гіпаліт Вендлінскі — з багатай, але зрусыфікаванай сям’і, ажаніўся з Ганькай * Гіляры Блінкевіч — супернік Косьціка за прыхільнасьць Карусі * Адась Сьцепура — першы сябра Стаха ў Смалярні === смалярчане === * Мечык (Мечыслаў) Пятроўскі, званы Манютка ці Вільчабілетнік — нефармальны лідэр і аўтарытэт жыхароў Смоляраў, былы слуга графа, ведае пана Бесьсмяротнага. * Амброжы Ладан, званы Кантычка — пабожны селянін, які займаўся духоўнымі справамі ў затоцы. * Раман Гушча, званы Дудар — старэйшы селянін, які скептычна ставіўся да Кантыкі * сем’і: Пятроўскія, Сакалоўскія, Балашэвічы, Трызна, Сьцепура, Гушча, Карапузы, Здановічы, Ладановы, Аленскія, Мілюта і інш. === гістарычныя постаці ў рамане === [[Файл:Dowbor Musnicki.jpg|240px|значак|Генэрал [[Юзэф Доўбар-Мусьніцкі]] (пасярод) і штаб I Польскага Корпусу ў Расеі]] [[Файл:Gen. Daniel Konarzewski i sztab 14 DP 1920.jpg|240px|значак|Gen. [[Даніель Канажэўскі]] (другі з правага боку) і штаб 14 Вялікапольскай дывізыкі пяхоты падчас польска-савецкай вайны, 1920 г.]] * генэрал [[Юзэф Доўбар-Мусьніцкі]] — камандзір [[I Польскага корпуса ў Расіі|Першага польскага корпуса]], які базаваўся ў Бабруйску. * генэрал [[Даніель Канажэўскі]] — камандзір 14-й Вялікапольскай дывізыі, якая з 1919 г. дыслякавалася ў Бабруйску. * Пан Бесьсьмяротны (pan Nieśmiertelny)— фактычна [[Кароль Незабытоўскі]], «найважнейшы пан у краіне», польскі памешчык і ўплывовы палітык у [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] і [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Другой Рэчы Паспалітай]], уладальнік маёнткаў у [[Бацэвічы|Бацэвічах]] (у рамане Кунцэвічы). * біскуп [[Зыгмунт Лазінскі]] — [[Менскія біскупы|біскуп Менскі]], удзельнічаў у асвячэньні капліцы ў Вончы. * [[Яўген Сьвятаполк-Мірскі]] — магілёўскі дэкан, пазьней забіты бальшавікамі. * [[Станіслаў Ваньковіч]] — дэлегат Зьвязу землеўладальнікаў, дзядзька [[Мельхіёр Ваньковіч|Мэльхіёра]]. == Меркаваньні == Раман, выдадзены ў эміграцыі, атрымаў прызнаньне вядучых польскіх крытыкаў: * [[Чэслаў Мілаш]] пісаў: {{Цытата|Мне хапіла адной старонкі, каб паддацца ўзьдзеяньню гэтага наркотыку й на адным дыханьні прачытаць 577 старонак вялікага фармату… У рамане Чарнышэвіча ёсьць і «Крыжакі», і «Патоп», і «Пан Тадэвуш» адначасова. З часоў шляхецкай Польшчы героі крыху зьбяднелі. Чэслаў Мілаш лічыў кнігу «непараўнаным малюнкам звычаяў», больш дасканалым, чым «Сяляне» [[Уладзіслаў Рэймант|Рэйманта]]. {{арыгінал|pl|Wystarczyło jednej stronicy, ażebym uległ wpływowi tego narkotyku i przeczytał jednym tchem 577 stronic dużego formatu… W powieści Czarnyszewicza są «Krzyżacy», «Potop», i «Pan Tadeusz» równocześnie. Bohaterowie trochę zbiednieli od czasów Polski szlacheckiej. Książkę uznawał za „nieporównany rysunek obyczajów”, doskonalszy od „Chłopów” Reymonta”<ref name="panstwo.net">Piotr Lisiewicz, ''Rzeźnik z Argentyny'', http://www.panstwo.net/617-rzeznik-z-argentyny.</ref>.}}}} * [[Юзэф Чапскі]] у 1953 г. пісаў [[Ежы Стэмпоўскі|Ежы Стэмпоўскаму]]: {{Цытата|Ці ведаеш, што дзесяць гадоў таму ў Аргентыне выйшла кніга на польскай мове, пра якую я баюся пісаць у найвышэйшай ступені, таму што я яе так горача палюбіў. Напісаў яе засьцянкова шляхціч з-пад Бярэзіны. Мова там словаўтваральная, звонкая, напаўбеларуская. Канкрэтнасьць бачаньня, закаханасьць у зямлю, дрэвы, аблокі, побач зь якой Рэймант штучны й халодны, побач зь якой можна толькі думаць пра «Пана Тадэвуша». […] Павер мне, гэтая кніга, над якой мы з Марысяй плачам, як старыя аслы, застанецца й будзе сьведчыць пра тую Атлянтыду. {{арыгінал|pl|Czy wiesz, że dziesięć lat temu wyszła książka po polsku w Argentynie, o której boję się ci pisać w za dużych superlatywach, bo tak namiętnie ją pokochałem. Pisana przez zagrodowego szlachcica znad Berezyny. Język słowotwórczy, dźwięczny, półbiałoruski. Konkretność wizji, miłość ziemi, drzew, chmur, obok której Reymont sztuczny jest i zimny, obok której myśleć można tylko o «Panu Tadeuszu». […] Wierz mi, ta książka, nad którą z Marysią jak stare osły płaczemy, zostanie i będzie świadczyć o tamtej Atlantydzie<ref name="rp.pl" />.}}}} * [[Енджэй Гертых]] пісаў: {{Цытата|Польская засьцянковая шляхта мае шчасьце ў літаратуры. Пасьля Дабрыні з «Пана Тадэвуша», пасьля Лаўды з «Патопу», пасьля Багатырэвічаз з «Над Нёманам» маем чацьвёрты помнік: Смалярню Чарнышэвіча. {{арыгінал|pl|Polska szlachta zagrodowa ma w literaturze szczęście. Po Dobrzyniu z «Pana Tadeusza», po Laudzie z «Potopu», po Bohatyrewiczach z «Nad Niemnem», otrzymujemy czwarty pomnik: Czarnyszewicza Smolarnię<ref name="panstwo.net" />.}}}} * [[Міхал Крышпін Паўлікоўскі]] выхаваны ў маёнтку [[Пуцькава (Менская вобласьць)|Пуцькава]] за Бярэзінай: {{Цытата|Як «Ціхі Дон» — гэта эпапея казацтва мірнага й ваеннага часу, «Надбярэзінцы» — эпапея шляхты засьцянковай, многія сотні тысячаў якой 30 гадоў таму былі раскіданы — па засьценках, загродах, хутарах і… ваколіцах" — у басэйнах рэк Бярэзіны й Птычы, Друці й Дняпра. Не пашкадую яшчэ мацнейшага параўнаньня: «Надбярэзінцы» — гэта «Вайна й мір» нашых польскіх крэсаў […] Я параўноўваю «Надбярэзінцы» з «Вайной і мірам» ня толькі без ваганьняў, але й з акцэнтам. Чарнышэвіч — пісьменьнік-самавук — не дасягнуў, відавочна, да марозячых кроў, галавакружных вышынь філязафічнай думкі Талстога, ні стылёвага майстэрства Талстога, таго майстэрства, якое ў прастаце духу мы называем — прастатой стылю… Але: плястычнасьць і шакавальная псыхалягічная праўда тыпаў людзей — імклівых, жывых, прывабных, хоць і пазбаўленых усялякіх так званых хітрыкаў. інтрыгі, плынь аповеду — і, нарэшце, прыгожая мова, якая гучыць асьвяжальна для вуха, звыклага да гегемоніі «афіцыйнай», крыху заплямленай (а можа, і патрэсканай) польскай мовы, — усё гэта ставіць кнігу Чарнышэвіча на ўзровень першакляснага шэдэўру польскага эпасу. {{арыгінал|pl|Jak «Cichy Don» jest eposem kozactwa w okresie pokoju i wojny, tak «Nadberezyńcy» są eposem szlachty zagrodowej, której mnogie setki tysięcy rozsiane były jeszcze przed 30 laty — w zaściankach, zagrodach, futorach i «okolicach» — w dorzeczach Berezyny, Ptyczy, Druci i Dniepru. Nie zawaham się użyć jeszcze mocniejszego porównania: «Nadberezyńcy» — to «Wojna i Pokój» naszych polskich kresów […] Porównanie «Nadberezyńców» z «Wojną i Pokojem» robię nie tylko bez wahania, lecz z naciskiem. Czarnyszewicz — pisarz-samouk — nie dorósł, oczywiście, ani do mrożących krew, zawrotnych wyżyn tołstojowskiej myśli filozoficznej, ani do maestrii stylistycznej Tołstoja, tej maestrii, którą w prostocie ducha nazywamy — prostotą stylu… Ale: plastyczność i wstrząsająca prawda psychologiczna typów ludzkich — wartki, żywy, przykuwający, choć pozbawiony wszelkich tricków tzw. intrygi, tok opowieści — wreszcie piękny język, brzmiący odświeżająco dla uszu, nawykłych do hegemonii «oficjalnej» nieco zmazurzonej (czy może skrakowiałej) polszczyzny — wszystko to stawia książkę Czarnyszewicza na poziomie pierwszorzędnych arcydzieł eposu polskiego<ref name="panstwo.net" />.}}}} * [[Пётар Зыховіч]] у прысьвечанай [[Рыская мірная дамова 1921 году|рыскаму трактату]] кніжцы ''Pakt Piłsudski-Lenin'' назваў адзін з разьдзелаў «Nadberezyńcy», што растлумачыў так: {{Цытата|Назву гэтага разьдзелу я ўзяў з кнігі выдатнага пісьменьніка-эмігранта Фларыяна Чарнышэвіча. Яго «Надбярэзінцы» — адзін з самых прыгожых і адначасова самых дэпрэсыўных раманаў ва ўсёй нашай літаратуры. Гэта хроніка забытага польскага племені, якое некалі жыло ў басэйне Бярэзіны й Дняпра на ўсходнім памежжы Вялікага Княства Літоўскага. {{арыгінал|pl|Tytuł tego rozdziału zaczerpnąłem z książki wybitnego pisarza emigracyjnego Floriana Czarnyszewicza. Jego «Nadberezyńcy» są jedną z najpiękniejszych, a zarazem najbardziej przygnębiających powieści w całej naszej literaturze. To kronika zapomnianego polskiego plemienia, które mieszkało niegdyś w dorzeczu Berezyny i Dniepru na wschodnim pograniczu Wielkiego Księstwa Litewskiego<ref>Piotr Zychowicz ''Pakt Piłsudski-Lenin'', Poznań: Dom Wydawniczy «Rebis» 2015, s. 355.</ref>.}}}} * [[Паўліна Субоч-Бялэк]] і [[Ірэнэвуш Старонь]] у кнізе ''За межамі мапы. Пра гэты вялікі раман Флярыяна Чарнышэвіча'' пісалі: {{Цытата|«Надбярэзінцы» Чарнышэвіча гэта сапраўдны «белы крук» ня толькі літаратуры крэсовай, але й вялікага, эпічнага рамана ХХ стагодзьдзя. Гэта запіс прысьвечаны біяграфіям тысячам землякоў, тытуляваных надбярэзінцамі, часта размаўляючых напалову па-беларуску й глыбока прасякнутых ідэяй ягелонскай Рэчы Паспалітай. Бо «за мапай» канону гісторыі, далёка за Бярэзінай зьзяла культура, якую без аўтара мы б ніколі не спазналі. Тэрмін «па-за мапай» асабліва адбіўся на лёсе Флярыяна Чарнышэвіча — бежанца з-за рыскай мяжы, які апынуўся «па-за мапай» сацыяльных чаканьняў у новай Польшчы, а потым правёў жыцьцё, поўнае цяжкасьцяў. у Аргентыне. Яго эпічная паэма, апублікаваная ўпершыню ў 1942 г. у Буэнас-Айрэсе, у сваю чаргу была «па-за мапай» тагачаснай літаратуры, арыентаванай на Другую сусьветную вайну. Сымбалічнае вяртаньне Чарнышэвіча з эміграцыі аказалася магчымым толькі пасьля падзеньня камуністычнага рэжыму, хаця краіна, у якую ён марыў вярнуцца, ужо загінула беззваротна. {{арыгінал|pl|«Nadberezyńcy» Czarnyszewicza to prawdziwy «biały kruk» nie tylko literatury kresowej, lecz także wielkich, epickich powieści XX wieku. To zapis poświadczony biografią tysięcy krajan, tytułowych Nadberezyńców, mówiących często z pół-białoruska i przenikniętych mocno ideą jagiellońskiej Rzeczypospolitej. Bo «poza mapą» kanonu historii, daleko za Berezyną jaśniała kultura, której bez autora nigdy byśmy nie poznali. Określenie «poza mapą» w sposób szczególny zaważyło przecież na losach Floriana Czarnyszewicza — uchodźcy zza granicy ryskiej, który w nowej Polsce znalazł się «poza mapą» oczekiwań społecznych, następnie zaś w Argentynie wiódł pełne trudów życie. Jego epos wydany po raz pierwszy w 1942 roku w Buenos Aires był z kolei «poza mapą» ówczesnej literatury, skupionej przecież na II wojnie światowej. Symboliczny powrót Czarnyszewicza z emigracji okazał się możliwy dopiero po upadku komunistycznego reżimu, choć kraj, o powrocie do którego marzył zginął już bezpowrotnie<ref> Poza mapą. O «Nadberezyńcach» Floriana Czarnyszewicza Paulina Subocz-Białek , Ireneusz Staroń, Ksiegarnia Wydawnictwa Arcana.</ref>.}}}} == Выданьні == * 1942 — [[Буэнас-Айрэс|Buenos Aires]], выд. Circulo Argentino Polonia Libre * 1976 — [[Таронта|Toronto]], выд. Alliance Library * 1991 — [[Люблін|Lublin]], выд. Fundusz Inicjatyw Społecznych * 2010 — [[Кракаў|Kraków]], выд. Arcana (oraz wznowienia) * 2014 — [[Варшава|Warszawa]], выд. Fundacja Niezależny Zespół Badawczy (Аўдыякніга) * 2017 — [[Менск]], выд. [[Янушкевіч (выдавецтва)|Янушкевіч]] (пераклад на [[беларуская мова|беларускую мову]]) * 2019 — [[Гродзіск Мазавецкі|Grodzisk Mazowiecki]], выд. Klinika Języka === Беларускае выданьне === У лютым 2017 году выйшаў беларускі пераклад раману «Надбярэзінцы» Флярыяна Чарнышэвіча. Выданьне ажыцьцявіла выдавецтва «[[Янушкевіч (выдавецтва)|Янушкевіч]]» пры падтрымцы Польскага інстытуту ў Менску й Інстытуту кнігі (Кракаў). Пераклад раману выканалі беларускія перакладніцы-паляністкі [[Кацярына Маціеўская]], [[Алена Пятровіч]], [[Марына Шода]] й [[Ганна Янкута]]. Грунтоўную прадмову, якая знаёміць з кантэкстам прыгодаў надбярэзінца Стаха Балашэвіча й яго таварышаў, напісаў гісторык [[Аляксандар Пашкевіч]] <ref>[https://instytutpolski.pl/minsk/2017/02/11/фларыян-чарнышэвіч-надбярэзінцы-п Фларыян Чарнышэвіч «Надбярэзінцы» — презентацыя беларускамоўнага перакладу]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}/</ref>. == Адаптацыя для радыё == З 21 лютага па 5 красавіка 2018 г. у этэры ІІ Польскага Радыё гучалі фрагмэнты рамана, якія чытаў Адам Фэрэнсі й рэдагавала Ганна Лісецкая<ref>[https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/polskie-radio-dwojka-nadberezyncy-czyta-adam-ferency Nowa radiowa powieść w Dwójce: «Nadberezyńcy». Czyta Adam Ferency], 20.02.2018, wirtualnemedia.pl</ref>. Фрагмэнты адаптацыі можна паслухаць таксама онлайн на сайце Польскага радыё<ref>[https://www.polskieradio.pl/8/4346/Artykul/2029603,Nadberezyncy-Floriana-Czarnyszewicza-Arcydzielo-o-Kresach Książka do słuchania. «Nadberezyńcy» Floriana Czarnyszewicza. Arcydzieło o Kresach]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, polskieradio.pl</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі|2}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == === Крыніцы беларускія === * Алена Ляшкевіч, [https://web.archive.org/web/20231004183316/http://www.kimpress.by/index.phtml?page=2&id=13744 ''Клічаўскія тайны''], «Культура», № 52-53 (1282—1283), 24.12.2016-06.01.2017, kimpress.by * Алена Ляшкевіч, [https://novychas.by/poviaz/zascjankovaja-atlantyda-flaryjana-czarnyszevicza ''Засцянковая Атлантыда Фларыяна Чарнышэвіча''], 09.02.2017, novychas.by * Алена Ляшкевіч, [https://web.archive.org/web/20181113094820/http://bfk.by/?p=5447 ''Літаратурная загадка''], 25.08.2017, bf.by * Алена Ляшкевіч, [https://novychas.by/kultura/aerosmith-z-kancertam-u-kliczave-czamu-b-ne ''Жыхары Клічава хочуць запрасіць Стывена Тайлера выступіць на «Ночы музеяў»''], 21.04.2019, novychas.by * Алена Ляшкевіч, ''[https://novychas.by/poviaz/szljahcicza-z-pad-kliczava-represavali-za-fota-mac Шляхціча з-пад Клічава рэпрэсавалі за фота маці вакаліста «Aerosmith»],'' 19.04.2019, novychas.by * Сяргей Трафілаў, ''[https://www.kp.by/daily/27003/4064795/ Дед знаменитого рокера Стивена Тайлера был родом из-под Кличева и шпионил против большевиков]{{Недаступная спасылка|date=January 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }},'' 16.07.2019, Komsomolska Prawda * Лідзія Ачыновіч, ''[https://web.archive.org/web/20240128192018/http://klichev.museum.by/node/42168 Мілым землякам з ракі Бярэзіна…],'' 8.08.2017, strona Muzeum w Kliczewie * [[Сяргей Шупа]], ''[https://www.svaboda.org/a/25117051.html Сяргей Шупа пра бабруйскі раман],'' 25.09.2013, Radio Svoboda * [[Дзьмітры Гурневіч]]'', [https://www.svaboda.org/a/28325186.html Лідэр Aerosmith і «прынцэса эльфаў» — нашчадкі Флярыяна Чарнышэвіча],'' 22.02.2017, Radio Svoboda * Денис Мартинович, ''[https://web.archive.org/web/20200220104802/https://news.tut.by/culture/529513.html Привет из Буэнос-Айреса. Польский разведчик о Бобруйске и побеге из белорусской тюрьмы],'' 30.01.2017, tut.by * Юрый Тамковіч, ''Надбярэзінская шляхта,'' [https://history.nn.by Наша гісторыя] nr 1 (30) 2021 === Крыніцы польскія === * Maciej Urbanowski, [http://www.rp.pl/artykul/502706.html?p=1. ''Arcydzieło nieznane''], «Rzeczpospolita», 2.07.2010 * Mariusz Cieślik, [https://www.newsweek.pl/kultura/pan-tadeusz-xx-wieku/w6kt6xm ''Pan Tadeusz XX wieku''], Newsweek Polska, 13.09.2010 * [https://web.archive.org/web/20240128192018/https://www.polskieradio.pl/8/4346/Artykul/2029603,Nadberezyncy-Floriana-Czarnyszewicza-Arcydzielo-o-Kresach «Nadberezyńcy» Floriana Czarnyszewicza. Arcydzieło o Kresach], Polskie Radio, 15.03.2018 * Kazimierz Maciąg, ''[https://web.archive.org/web/20190509125502/http://ifp.univ.rzeszow.pl/dydaktyka/dydaktyka_7/Kazimierz_Maciag_dydaktyka_7.pdf Kresy, Arkadia i Atlantyda: Nadberezyńcy Floriana Czarnyszewicza w kontekście tradycji literackiej]'', w: «Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego» (7/2012) * Bartosz Bajków, ''Florian Czarnyszewicz: przyczynek do biografii'', w: [http://ksiegarnia.arcana.pl/glowna/127-arcana-nr-138.html Arcana (nr 138)], listopad/grudzień 2017 * Paulina Subocz-Białek, Ireneusz Staroń, ''Poza mapą. O «Nadberezyńcach» Floriana Czarnyszewicza,'' Arcana, Kraków 2020. * Paulina Subocz-Białek, Ireneusz Staroń, ''Nostalgiczna pieśń powrotu. O twórczości Floriana Czarnyszewicza'', Kraków 2020. * Paulina Subocz-Białek, Ireneusz Staroń, ''[http://tworczosc.com.pl/artykul/cienie-platanowej-avenida-de-mayo/ Cienie platanowej Avenida de Mayo]'', «Twórczość» 2020, nr 9. [[Катэгорыя:Флярыян Чарнышэвіч|Надбярэзінцы]] [[Катэгорыя:Эпічныя раманы]] [[Катэгорыя:Польскія гістарычныя раманы]] 3a5q7my286r7yaw0gxfo1db0ey9623r 10 291258 2620930 2579744 2025-06-20T12:31:47Z Artsiom91 28241 абнаўленьне зьвестак 2620930 wikitext text/x-wiki {{#switch: {{{1}}} <!-- Рознае --> | ПапярэдніСэзон = [[Чэмпіянат Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] <!-- 1 дывізіён --> | БорацБаняЛЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе|Прэм’ер-ліга]] | БорацБаняЛСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | БорацБаняЛ = 2 месца | ВележМостаЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе|Прэм’ер-ліга]] | ВележМостаСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ВележМоста = 7 месца | ГабэлаЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе|Прэм’ер-ліга]] | ГабэлаСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Габэла = 11 месца (паніжэньне) | ЖалезьнічаЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе|Прэм’ер-ліга]] | ЖалезьнічаСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Жалезьніча = 4 месца | ЗрынскіМосЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе|Прэм’ер-ліга]] | ЗрынскіМосСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЗрынскіМос = 1 месца | РаднікБіелЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе|Прэм’ер-ліга]] | РаднікБіелСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | РаднікБіел = 8 месца | СараеваЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе|Прэм’ер-ліга]] | СараеваСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Сараева = 3 месца | СлабадаТузЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе|Прэм’ер-ліга]] | СлабадаТузСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СлабадаТуз = 12 месца (паніжэньне) | ШырокіБрыеЛіга = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе|Прэм’ер-ліга]] | ШырокіБрыеСэзон = [[Прэм’ер-ліга чэмпіянату Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ШырокіБрые = 5 месца <!-- 2 дывізіён --> | ДрынаЗворнЛіга = [[Першая ліга Рэспублікі Сэрбскай па футболе|Першая ліга РС]] | ДрынаЗворнСэзон = [[Першая ліга Рэспублікі Сэрбскай па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ДрынаЗворн = 10 месца | Зьвіезда09Ліга = [[Першая ліга Рэспублікі Сэрбскай па футболе|Першая ліга РС]] | Зьвіезда09Сэзон = [[Першая ліга Рэспублікі Сэрбскай па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Зьвіезда09 = 4 месца | ЛеотарТрэбЛіга = [[Першая ліга Рэспублікі Сэрбскай па футболе|Першая ліга РС]] | ЛеотарТрэбСэзон = [[Першая ліга Рэспублікі Сэрбскай па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЛеотарТрэб = 9 месца | СлавіяІстоЛіга = [[Першая ліга Рэспублікі Сэрбскай па футболе|Першая ліга РС]] | СлавіяІстоСэзон = [[Першая ліга Рэспублікі Сэрбскай па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | СлавіяІсто = 6 месца | ТраўнікЛіга = [[Першая ліга Фэдэрацыі Босьніі і Герцагавіны па футболе|Першая ліга ФБіГ]] | ТраўнікСэзон = [[Першая ліга Фэдэрацыі Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | Траўнік = 7 месца | ТузлаСіціЛіга = [[Першая ліга Фэдэрацыі Босьніі і Герцагавіны па футболе|Першая ліга ФБіГ]] | ТузлаСіціСэзон = [[Першая ліга Фэдэрацыі Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ТузлаСіці = 6 месца | ЧэлікЗэніцЛіга = [[Першая ліга Фэдэрацыі Босьніі і Герцагавіны па футболе|Першая ліга ФБіГ]] | ЧэлікЗэніцСэзон = [[Першая ліга Фэдэрацыі Босьніі і Герцагавіны па футболе 2024—2025 гадоў|2024—2025]] | ЧэлікЗэніц = 4 месца <!-- 3 дывізіён --> | ВітэзЛіга = [[Другая ліга Фэдэрацыі Босьніі і Герцагавіны па футболе|Другая ліга ФБіГ]] (захад) | ВітэзСэзон = 2024—2025 | Вітэз = 1 месца | МладастДобЛіга = [[Другая ліга Фэдэрацыі Босьніі і Герцагавіны па футболе|Другая ліга ФБіГ]] (цэнтар) | МладастДобСэзон = 2024—2025 | МладастДоб = 2 месца <!-- Іншыя --> | МладастВялЛіга = [[Рэгіянальная ліга Рэспублікі Сэрбскай па футболе|Рэгіянальная ліга]] (усход) | МладастВялСэзон = 2024—2025 | МладастВял = 5 месца | default = 0}}<noinclude> {{Дакумэнтацыя}} [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Футбольныя папярэднія сэзоны|Босьнія і Герцагавіна]] </noinclude> h9sl8svnq9o82hgwk6jj6zqbq96r8ou 0 295095 2620964 2615885 2025-06-20T16:43:21Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2620964 wikitext text/x-wiki '''Мікола Ваўранюк''', або '''Мікалай Ваўранюк'''<ref>[https://web.archive.org/web/20150430024539/http://belsat.eu/be/about/people/nikolaj-vavrenyuk/ Мікалай Ваўранюк] на [[Белсат|Белсаце]]</ref> (нар. 1966, в. [[Тыневічы]], [[Беластоцкае ваяводзтва (1944—1975)|Беластоцкае ваяводзтва]], [[ПНР]]) — польскі палітык, беларускі журналіст, рэжысэр дакумэнтальных фільмаў, супрацоўнік [[Беларускае Радыё Рацыя|Беларускага Радыё Рацыя]] ды тэлеканалу [[Белсат]], вядучы тэлеперадачы «[[Беларускі тыдзень]]»<ref>[https://bialystok.tvp.pl/679812/tydzien-bialoruski Тыдзень беларускі ] на [[ПТБ-3]]</ref>. Быў удзельнікам некалькіх беларускіх палітычных грамадаў: [[Беларускі клюб (Польшча)|Беларускі клюб]] і [[БДА|Беларускае дэмакратычнае аб’яднаньне]]. Мікалай Ваўранюк у 1996 годзе прыняў удзел у дзейнасьці аб'яднаньня «Бязьмежжа»<ref>[http://niva.bialystok.pl/issue/2001/01/art_01.htm Ніва № 1 (2330), 7 студзеня 2001 г. „Бязмежжа” ueber alles Аляксандр МАКСІМЮК]</ref><ref>[https://pravincyja.litaratura.org/0102/011mv_01.htm Чартапалох на мяжы] Мікалай Ваўранюк</ref>. Зьняў стужку «[[Гавораць беларусы Падляшша]]» і выставіў яго ў [[Ютуб]]е. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20150430024539/http://belsat.eu/be/about/people/nikolaj-vavrenyuk/ Мікалай Ваўранюк] на [[Белсат|Белсаце]] * [https://m.youtube.com/watch?feature=shared&v=e19lU88mA4E Мікола Ваўранюк] пра дасьледваньні дзейнасьці Станіслава Станкевіча * [https://brama.online/youtube/video/24088 Хто і дзеля чаго стварыў беларускія СМІ ў Польшчы] * [http://niva.bialystok.pl/issue/2001/01/art_01.htm Ніва № 1 (2330), 7 студзеня 2001 г. „Бязмежжа” ueber alles Аляксандр МАКСІМЮК] * [https://pravincyja.litaratura.org/0102/011mv_01.htm Чартапалох на мяжы] Мікалай Ваўранюк * [https://nashaniva.com/39597 Фільм «Белсата» пра Валерыя Леванеўскага ўзнагародзілі] * [https://web.archive.org/web/20250326191326/http://levonevsky.org/texts/doc290.htm Фільм “Пад прыцэлам улады” ] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ваўранюк, Мікола}} {{Беларусы ў Польшчы}} [[Катэгорыя:Беларусы ў Польшчы]] [[Катэгорыя:Беларускія журналісты]] [[Катэгорыя:Польскія журналісты]] [[Катэгорыя:Польскія рэжысэры]] [[Катэгорыя:Польскія кінарэжысэры]] [[Катэгорыя:Польскія дзеячы мастацтваў]] [[Катэгорыя:Польскія літаратары]] [[Катэгорыя:Польскія дзеячы мастацтва]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Польшчы]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Беластоцкім ваяводзтве]] [[Катэгорыя:Польскія грамадзкія дзеячы і дзяячкі]] [[Катэгорыя:Дзяржаўныя дзеячы Польшчы]] [[Катэгорыя:Польскія краязнаўцы]] [[Катэгорыя:Польскія палітыкі]] [[Катэгорыя:Палітыкі мясцовага кіраваньня Польшчы]] [[Катэгорыя:Польскія публіцысты]] [[Катэгорыя:Польскія рэдактары]] [[Катэгорыя:Польскія фальклярысты]] [[Катэгорыя:Сябры Беларускага дэмакратычнага аб’яднаньня]] 0aaco0ljqqlse7horvcywb1talbqwn0 0 297013 2621037 2619878 2025-06-21T07:54:03Z W 11741 +[[Шаблён:Картка зь Вікізьвестак]] і крыніца: [[Мікола Байкоў]], [[Сьцяпан Некрашэвіч]]. агнёвы — огненный // [[Беларуска-расійскі слоўнік Байкова і Некрашэвіча|Беларуска-расейскі слоўнік]]. — Менск: [[Дзяржаўнае выдавецтва Беларусі]], 1925. — ISBN 5-341-00918-5 2621037 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Агнёвае кальцо}} {{Картка зь Вікізьвестак}} '''Іра́нскае агнёвае кальцо́'''<ref>{{Кніга|аўтар=[[Мікола Байкоў]], [[Сьцяпан Некрашэвіч]].|частка=[https://slounik.org/bn/l1_4/3 агнёвы — огненный]|загаловак=[[Беларуска-расійскі слоўнік Байкова і Некрашэвіча|Беларуска-расейскі слоўнік]]|арыгінал=|спасылка=https://slounik.org/bn|адказны=|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва Беларусі]]|год=1925|старонкі=|старонак=|сэрыя=|isbn=5-341-00918-5|наклад=}}</ref> — [[вайсковая стратэгія]] дзяржаваў [[Вось супраціву|Восі супраціву]] на чале з [[Іран]]ам, якая абумоўлівае атачэньне [[Ізраіль|Ізраілю]] з дапамогай [[Тэрарыстычная арганізацыя|тэрарыстычных арганізацыяў]] у дзяржавах-«[[пратэктарат]]ах». Гэткая стратэгія ёсьць часткай, а, магчыма, нават і ядром [[Ірана-ізраільскі проксі-канфлікт|ірана-ізраільскага]] [[пасярэдніцкая вайна|пасярэдніцкага канфлікту]]<ref>{{Спасылка | аўтар =| дата публікацыі = 8 кастрычніка 2023| url = https://www.fdd.org/analysis/2023/10/08/attacks-on-israel-part-of-irans-ring-of-fire-strategy/| копія = | дата копіі = | загаловак = Attacks on Israel Part of Iran’s Ring of Fire Strategy| назва праекту = Flash Brief| выдавец = Foundation for Defence of Democracies| дата доступу = 13 чэрвеня 2025 | мова = en| камэнтар = }}</ref><ref>{{Спасылка | аўтар = Kobi Borenstein.| прозьвішча = Borenstein| імя = Kobi| дата публікацыі = 6 жніўня 2024| url = https://mishpacha.com/ring-of-fire-2/| копія = | дата копіі = | загаловак = Ring of Fire| выдавец = Mishpacha| дата доступу = 13 чэрвеня 2025 | мова = en}}</ref><ref>{{Спасылка | аўтар = Tom O’Connor.| прозьвішча = O’Connor| імя = Tom| дата публікацыі = 4 кастрычніка 2024| url = https://www.newsweek.com/israel-faces-iran-backed-ring-fire-hezbollah-ground-war-1963978|загаловак = Israel Faces Iran-Backed 'Ring of Fire' in Ground War with Hezbollah| выдавец = Newsweek| дата доступу = 13 чэрвеня 2025 | мова = en| камэнтар = }}</ref>. Мэта «Іранскага вогненага кальца» — аслабіць Ізраіль шляхам лякальных канфліктаў з пасярэдніцкімі ўтварэньнямі ды згоршыць ягоны імідж на глябальнай арэне ў цэлым і вакольнай у прыватнасьці. На [[Блізкі Ўсход|Блізкім Усходзе]] гэта тычыцца антыіранскай кааліцыі, якую складаюць [[Аб’яднаныя Арабскія Эміраты]], [[Аман]], [[Бахрэйн]], [[Катар]], [[Саудаўская Арабія]] і [[Эгіпет]]<ref>{{Спасылка | аўтар = Bob Feferman.| прозьвішча = Feferman| імя = Bob| дата публікацыі = 8 ліпеня 2020| url = https://blogs.timesofisrael.com/irans-ring-of-fire-a-growing-threat-to-israel/| загаловак = Iran’s ‘Ring of Fire’: A Growing Threat to Israel| выдавец = The Times of Israel| дата доступу = 13 чэрвеня 2025 | мова = en }}</ref>; на [[Заходні сьвет|захадзе]] гэта найперш [[Вялікабрытанія]], [[ЗША]] і [[Францыя]]. Іранская дзяржаўная ідэалёгія лічыць гэтыя краіны загрозай гегемоніі Ірана на Блізкім Усходзе і ў міжнароднай сыстэме. Таксама «Іранскае вогненае кальцо» служыць адцягненьнем увагі ад [[Іранская ядзерная праграма|праграмы стварэньня ядзернай зброі]], з дапамогай якой Іран плянуе зьмяніць балянс сілаў у рэгіёне. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід}} [[Катэгорыя:Замежная палітыка Ірану]] [[Катэгорыя:Вось супраціву]] [[Катэгорыя:Двухбаковыя стасункі Ізраілю]] f431ljv54ifnw026w071wr8tgvxmgvm 2621038 2621037 2025-06-21T07:58:45Z W 11741 +2 2621038 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Агнёвае кальцо}} {{Картка зь Вікізьвестак}} '''Іра́нскае агнёвае кальцо́'''<ref>{{Кніга|аўтар=[[Мікола Байкоў]], [[Сьцяпан Некрашэвіч]].|частка=[https://slounik.org/bn/l1_4/3 агнёвы — огненный]|загаловак=[[Беларуска-расійскі слоўнік Байкова і Некрашэвіча|Беларуска-расейскі слоўнік]]|арыгінал=|спасылка=https://slounik.org/bn|адказны=|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва Беларусі]]|год=1925|старонкі=|старонак=|сэрыя=|isbn=5-341-00918-5|наклад=}}</ref> — [[вайсковая стратэгія]] дзяржаваў [[Вось супраціву|Восі супраціву]] на чале з [[Іран]]ам, якая абумоўлівае атачэньне [[Ізраіль|Ізраілю]] з дапамогай [[Тэрарыстычная арганізацыя|тэрарыстычных арганізацыяў]] у дзяржавах-«[[пратэктарат]]ах». Гэткая стратэгія ёсьць часткай, а, магчыма, нават і ядром [[Ірана-ізраільскі проксі-канфлікт|ірана-ізраільскага]] [[пасярэдніцкая вайна|пасярэдніцкага канфлікту]]<ref>{{Спасылка | аўтар =| дата публікацыі = 8 кастрычніка 2023| url = https://www.fdd.org/analysis/2023/10/08/attacks-on-israel-part-of-irans-ring-of-fire-strategy/| копія = | дата копіі = | загаловак = Attacks on Israel Part of Iran’s Ring of Fire Strategy| назва праекту = Flash Brief| выдавец = Foundation for Defence of Democracies| дата доступу = 13 чэрвеня 2025 | мова = en| камэнтар = }}</ref><ref>{{Спасылка | аўтар = Kobi Borenstein.| прозьвішча = Borenstein| імя = Kobi| дата публікацыі = 6 жніўня 2024| url = https://mishpacha.com/ring-of-fire-2/| копія = | дата копіі = | загаловак = Ring of Fire| выдавец = Mishpacha| дата доступу = 13 чэрвеня 2025 | мова = en}}</ref><ref>{{Спасылка | аўтар = Tom O’Connor.| прозьвішча = O’Connor| імя = Tom| дата публікацыі = 4 кастрычніка 2024| url = https://www.newsweek.com/israel-faces-iran-backed-ring-fire-hezbollah-ground-war-1963978|загаловак = Israel Faces Iran-Backed 'Ring of Fire' in Ground War with Hezbollah| выдавец = Newsweek| дата доступу = 13 чэрвеня 2025 | мова = en| камэнтар = }}</ref>. Мэта «Іранскага агнёвага кальца» — аслабіць Ізраіль шляхам лякальных канфліктаў з пасярэдніцкімі ўтварэньнямі ды згоршыць ягоны імідж на глябальнай арэне ў цэлым і вакольнай у прыватнасьці. На [[Блізкі Ўсход|Блізкім Усходзе]] гэта тычыцца антыіранскай кааліцыі, якую складаюць [[Аб’яднаныя Арабскія Эміраты]], [[Аман]], [[Бахрэйн]], [[Катар]], [[Саудаўская Арабія]] і [[Эгіпет]]<ref>{{Спасылка | аўтар = Bob Feferman.| прозьвішча = Feferman| імя = Bob| дата публікацыі = 8 ліпеня 2020| url = https://blogs.timesofisrael.com/irans-ring-of-fire-a-growing-threat-to-israel/| загаловак = Iran’s ‘Ring of Fire’: A Growing Threat to Israel| выдавец = The Times of Israel| дата доступу = 13 чэрвеня 2025 | мова = en }}</ref>; на [[Заходні сьвет|захадзе]] гэта найперш [[Вялікабрытанія]], [[ЗША]] і [[Францыя]]. Іранская дзяржаўная ідэалёгія лічыць гэтыя краіны загрозай гегемоніі Ірана на Блізкім Усходзе і ў міжнароднай сыстэме. Таксама «Іранскае агнёвае кальцо» служыць адцягненьнем увагі ад [[Іранская ядзерная праграма|праграмы стварэньня ядзернай зброі]], з дапамогай якой Іран плянуе зьмяніць балянс сілаў у рэгіёне. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід}} [[Катэгорыя:Замежная палітыка Ірану]] [[Катэгорыя:Вось супраціву]] [[Катэгорыя:Двухбаковыя стасункі Ізраілю]] pjd6nsjrqz462texkcxgrvvypcbfisj 2621039 2621038 2025-06-21T07:59:59Z W 11741 W перанёс старонку [[Іранскае вогненае кальцо]] у [[Іранскае агнёвае кальцо]]: Памылка ў назове: +Крыніца: [[Мікола Байкоў]], [[Сьцяпан Некрашэвіч]]. агнёвы — огненный // [[Беларуска-расійскі слоўнік Байкова і Некрашэвіча|Беларуска-расейскі слоўнік]]. — Менск: [[Дзяржаўнае выдавецтва Беларусі]], 1925. — ISBN 5-341-00918-5 2621038 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Агнёвае кальцо}} {{Картка зь Вікізьвестак}} '''Іра́нскае агнёвае кальцо́'''<ref>{{Кніга|аўтар=[[Мікола Байкоў]], [[Сьцяпан Некрашэвіч]].|частка=[https://slounik.org/bn/l1_4/3 агнёвы — огненный]|загаловак=[[Беларуска-расійскі слоўнік Байкова і Некрашэвіча|Беларуска-расейскі слоўнік]]|арыгінал=|спасылка=https://slounik.org/bn|адказны=|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларусь (выдавецтва)|Дзяржаўнае выдавецтва Беларусі]]|год=1925|старонкі=|старонак=|сэрыя=|isbn=5-341-00918-5|наклад=}}</ref> — [[вайсковая стратэгія]] дзяржаваў [[Вось супраціву|Восі супраціву]] на чале з [[Іран]]ам, якая абумоўлівае атачэньне [[Ізраіль|Ізраілю]] з дапамогай [[Тэрарыстычная арганізацыя|тэрарыстычных арганізацыяў]] у дзяржавах-«[[пратэктарат]]ах». Гэткая стратэгія ёсьць часткай, а, магчыма, нават і ядром [[Ірана-ізраільскі проксі-канфлікт|ірана-ізраільскага]] [[пасярэдніцкая вайна|пасярэдніцкага канфлікту]]<ref>{{Спасылка | аўтар =| дата публікацыі = 8 кастрычніка 2023| url = https://www.fdd.org/analysis/2023/10/08/attacks-on-israel-part-of-irans-ring-of-fire-strategy/| копія = | дата копіі = | загаловак = Attacks on Israel Part of Iran’s Ring of Fire Strategy| назва праекту = Flash Brief| выдавец = Foundation for Defence of Democracies| дата доступу = 13 чэрвеня 2025 | мова = en| камэнтар = }}</ref><ref>{{Спасылка | аўтар = Kobi Borenstein.| прозьвішча = Borenstein| імя = Kobi| дата публікацыі = 6 жніўня 2024| url = https://mishpacha.com/ring-of-fire-2/| копія = | дата копіі = | загаловак = Ring of Fire| выдавец = Mishpacha| дата доступу = 13 чэрвеня 2025 | мова = en}}</ref><ref>{{Спасылка | аўтар = Tom O’Connor.| прозьвішча = O’Connor| імя = Tom| дата публікацыі = 4 кастрычніка 2024| url = https://www.newsweek.com/israel-faces-iran-backed-ring-fire-hezbollah-ground-war-1963978|загаловак = Israel Faces Iran-Backed 'Ring of Fire' in Ground War with Hezbollah| выдавец = Newsweek| дата доступу = 13 чэрвеня 2025 | мова = en| камэнтар = }}</ref>. Мэта «Іранскага агнёвага кальца» — аслабіць Ізраіль шляхам лякальных канфліктаў з пасярэдніцкімі ўтварэньнямі ды згоршыць ягоны імідж на глябальнай арэне ў цэлым і вакольнай у прыватнасьці. На [[Блізкі Ўсход|Блізкім Усходзе]] гэта тычыцца антыіранскай кааліцыі, якую складаюць [[Аб’яднаныя Арабскія Эміраты]], [[Аман]], [[Бахрэйн]], [[Катар]], [[Саудаўская Арабія]] і [[Эгіпет]]<ref>{{Спасылка | аўтар = Bob Feferman.| прозьвішча = Feferman| імя = Bob| дата публікацыі = 8 ліпеня 2020| url = https://blogs.timesofisrael.com/irans-ring-of-fire-a-growing-threat-to-israel/| загаловак = Iran’s ‘Ring of Fire’: A Growing Threat to Israel| выдавец = The Times of Israel| дата доступу = 13 чэрвеня 2025 | мова = en }}</ref>; на [[Заходні сьвет|захадзе]] гэта найперш [[Вялікабрытанія]], [[ЗША]] і [[Францыя]]. Іранская дзяржаўная ідэалёгія лічыць гэтыя краіны загрозай гегемоніі Ірана на Блізкім Усходзе і ў міжнароднай сыстэме. Таксама «Іранскае агнёвае кальцо» служыць адцягненьнем увагі ад [[Іранская ядзерная праграма|праграмы стварэньня ядзернай зброі]], з дапамогай якой Іран плянуе зьмяніць балянс сілаў у рэгіёне. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід}} [[Катэгорыя:Замежная палітыка Ірану]] [[Катэгорыя:Вось супраціву]] [[Катэгорыя:Двухбаковыя стасункі Ізраілю]] pjd6nsjrqz462texkcxgrvvypcbfisj 0 297110 2620952 2025-06-20T14:46:52Z W 11741 +Пачатак 2620952 wikitext text/x-wiki {{Вайсковы дзяяч |поўнае імя = Даніла Райцаў |пэрыяд жыцьця = {{Нарадзіўся|5|4|1914}} — {{Памёр|3|6|1996}} |месца нараджэньня = [[Міхалкова]], [[Віцебскі павет]], [[Расейская імпэрыя]] |месца сьмерці = [[Віцебск]], [[Беларусь]] |партрэт = |подпіс = |мянушка = |прыналежнасьць = [[Савецкі Саюз]] |гады службы = 1941—1945 |званьне = [[капітан]] (1941) |род войскаў = [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі]] |камандаваў = партызанская [[Брыгада (войска)|брыгада]] імя камсамолу |частка = 1-я беларуская партызанская брыгада |бітвы = |узнагароды = {{Блёк узнагародаў|{{Ордэн Чырвонага Сьцягу}}|{{Ордэн Чырвонай Зоркі}}|{{Ордэн Айчыннай вайны 1 ступені}}|{{Ордэн Знак Пашаны}}}} |сувязі = [[жонка]] Вольга Міхайлаўна Райцава |у адстаўцы = кіраўнік [[Дзьвіна|Дзьвінскай]] управай асушальных сетак }} '''Даніла Фядотавіч Райцаў''' (1914, [[Міхалкова]], цяпер [[Віцебскі раён]], [[Беларусь]] — 1996, Беларусь) — арганізатар беларускага савецкага [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|партызанскага руху]] ў [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]]. Камандзір партызанскай [[Брыгада (войска)|брыгады]] імя камсамолу (1942—1943). Старшыня [[Сураскі раён|Сураскага раённага]] выканаўчага камітэту (1943—1945). Заслужаны [[Мэліярацыя|мэліяратар]] Беларускай ССР (1966). Ганаровы грамадзянін Віцебска (1974). == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся ў [[Сялянства|сялянскай]] сям'і. У 1929 годзе скончыў [[Ноўкінскі сельсавет|Ноўкінскую]] [[Фабрычна-заводзкая школа|фабрычна-заводзкую]] 7-гадовую школу (Віцебскі раён, [[Беларуская ССР]]). Затым скончыў 6-месячныя настаўніцкія курсы. Пасьля гэтага 2 гады працаваў [[настаўнік]]ам у [[Курына|Курынскай]] пачатковай школе. У 1932 годзе паступіў у [[Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія|Горацкі сельскагаспадарчы інстытут]] на зеплеўпарадкавальны факультэт. У 1935 годзе датэрмінова здаў [[экзамэн]]ы і быў накіраваны землеўпараднікам у [[Сураскі раён (Віцебская вобласьць)|Сураскі раён]] загадам народнага камісара земляробства СССР, дзе ажаніўся на лекарцы Вользе Міхайлаўне. У 1935 годзе ўступіў ва [[Камуністычная партыя Савецкага Саюзу|Ўсесаюзную камуністычную партыю]]. У красавіку 1941 году атрымаў прызначэньне начальнікам геадэзічнай групы на вайсковую будоўлю № 12-39 [[лётнішча]] ў вёсцы [[Міхалішкі]] Астравецкага раёну ([[Вялейская вобласьць]])<ref name="а">{{Артыкул|аўтар=Тацьцяна Кузьміч.|загаловак=Пад нагамі фашыстаў гарэла зямля|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=3 ліпеня 2014|нумар=123 (27733)|старонкі=7|issn=1990-763X}}</ref>. У 1941 годзе атрымаў вайсковую годнасьць [[капітан]]а. 22 чэрвеня 1941 году вярнуўся з камандзіроўкі ў [[Сураж]], адкуль выправіў жонку з 6-гадовым [[сын]]ам і нованароджанай дачкой у тыл. Загадам [[Народны камісарыят унутраных справаў Беларускай ССР|Народнага камісарыяту ўнутраных справаў Беларускай ССР]] быў накіраваны ў [[Віцебск]], а затым будаваць лётнішча каля Суражу. Праз хуткае набліжэньне немцаў абсталяваньне лётнішча зьнішчылі. На даручэньне сакратару райкаму Камарова ўзначаліў раённую выведку. 11 ліпеня 1941 году ў Сураж уварвалася 8 нямецкіх [[танк]]аў. У той дзень Райцаў узяў удзел у [[Засада|засадзе]] на нямецкіх вайскоўцаў, якія пайшлі купацца ў рацэ [[Каспля|Касплі]]. Затым выканалі заданьне па падрыве [[мост]]у праз Касплю. Пасьля сыходу ў бок Касплянага [[лецішча]] ўступіў у партызанскі атрад [[Мінай Шмыроў|Міная Шмырова]] колькасьцю 100 чалавек. У верасьні 1941 году атрад спыніўся ў Ноўкінскім лясьніцтве. Узяў удзел у падрыве [[паром]]най пераправы празь [[Дзьвіна|Дзьвіну]], каб спыніць пастаўку немцам у Віцебск забранага ў насельніцтва харчаваньня. Пазьней тройка ягоных партызанаў з засады на дарозе [[Шухвасты]] — Віцебск на поўнач ад горада зьнішчыла нямецкі [[легкавік]] з [[Брыгадны правадыр|брыгадным правадыром]] і іншымі афіцэрамі [[Ахоўныя атрады|ахоўных атрадаў]]. Пасьля гэтага нямецкія акупанты абвясьцілі ўзнагароду ў 50 000 [[Беларускі рубель|рублёў]] за выдачу Данілы Райцава<ref name="а"/>. 28 сакавіка 1942 году ахоўны [[батальён]] з 500 нямецкіх вайскоўцаў атрымаў загад зьнішчыць створаны ў лютым партызанскі атрад Райцава ў трохкутніку Віцебск — [[Гарадок]] — Сураж. Атрад Райцава зладзіў засаду каля вёскі [[Платы]] ([[Курынскі сельсавет]], Віцебскі раён), у якой загінула 320 нямецкіх вайскоўцаў. Сярод 4 загінулых партызанаў быў кулямётчык [[Міхаіл Сільніцкі]], які быў у тройцы ранейшых засаднікаў на брыгаднага правадыра немцаў. Сільніцкі пасьмяротна атрымаў годнасьць [[Герой Савецкага Саюзу|героя Савецкага Саюзу]]. Яшчэ 25 партызанаў удалай засады атрымалі ордэны і мэдалі паводле Ўказу Прэзыдыюму [[Вярхоўны Савет СССР|Вярхоўнага Савету СССР]]. Да 1 траўня 1942 году атрад Райцава вырас да 1500 партызанаў. Зь лютага па верасень 1942 году загадваў вывадам 10 000 мірных жыхароў Віцебскага, [[Гарадоцкі раён|Гарадоцкага]] і Сураскага раёнаў у тыл празь [[Віцебская брама|Віцебскую браму]] ў нямецкім фронце. У лістападзе 1942 году атрад Райцава пераўтварылі ў партызанскую [[Брыгада (войска)|брыгаду]] імя камсамолу<ref name="а"/>. Да яе далучыліся партызанскі атрад імя Сяргея Лазо і атрад «Сібірак». У ходзе [[Нямецка-савецкая вайна|Нямецка-савецкую вайну]] Райцаў быў паранены, атрымаўшы [[інвалід]]насьць. Таксама ён страціў 14 [[родзіч]]аў. Нямецкія захопнікі расстралялі [[Бацька|бацьку]] Фядота Пахомавіча, [[маці]] Пелагею Сьцяпанаўну і [[Сястра|сястру]] Кацярыну з малалетнім сынам. Зь нямецкай няволі не вярнуліся сёстры Марыя і Соф'я<ref name="а"/>. У сьнежні 1943 году частку брыгады імя камсамолу накіравалі ў [[Сеньненскі раён]]. З астатніх 363 партызанаў утварылі пяхотны [[полк]] у складзе [[Чырвоная армія|Чырвонай арміі]]. У 1943—1945 гадоў Райцаў узначальваў Сураскі раённы [[выканаўчы камітэт]]. Ад 1955 году кіраваў [[Дзьвіна|Дзьвінскай]] управай асушальных сетак. За гэта атрымаў ордэн [[Знак пашаны]], а ў 1966 годзе і годнасьць [[Заслужаны мэліяратар Беларускай ССР|заслужанага мэліяратара Беларускай ССР]]. Захаваў [[архіў]] партызанскай брыгады імя камсамолу, які ягоная жонка перадала [[Віцебскі абласны музэй]]<ref name="а"/>. == Памяць == 20 кастрычніка 2017 году [[Віцебскі гарадзкі Савет дэпутатаў]] перайменаваў Школьную вуліцу ў вуліцу Данілы Райцава. 21 жніўня 2020 году [[Віцебскі гарадзкі выканаўчы камітэт]] прысвоіў школе № 42 імя Данілы Райцава, дзе ў 2022 годзе адчынілі яго музэйны пакой. Па [[Праспэкт Люднікава|праспэкце Люднікава]] на доме № 15 зьмясьцілі памятную дошку пра Райцава як камандзіра партызанскай брыгады і ганаровага грамадзяніна Віцебска. [[Курына|Курынская]] школа зьмяшчала сьцяг брыгады, якой загадваў Райцаў. [[Беларускі дзяржаўны музэй гісторыі Вялікай Айчыннай вайны]] зьмяшчаў матэрыялы пра Райцава. == Бібліяграфія == * Райцаў Даніла Фядотавіч // Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне, 1941–1945: энцыкл. / рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд) [і інш.]. - Мн., 1990. - С. 521. * Райцаў Даніла Фядотавіч // Памяць: гіст.-дакум. хроніка Віцебска : у 2 кн. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]; склад. А.І. Мацяюн. - Мн., 2003. - Кн. 2. – С. 565. * Райцаў Даніла Фядотавіч // Памяць: Віцеб. р-н: гіст.-дакум. хронікі гарадоў і р-наў / рэд. кал.: А. П. Красоўскі [і інш.]; уклад. У. І. Мезенцаў. - Мн., 2004. - С. 682. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід:Асоба:Беларусь}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Віцебскім раёне]] [[Катэгорыя:Партызаны нямецка-савецкай вайны]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Віцебску]] 830f1onx3c1cpdzv99hc04n0opu15gk 2620958 2620952 2025-06-20T16:22:05Z W 11741 +[[Нямецка-савецкая вайна]] 2620958 wikitext text/x-wiki {{Вайсковы дзяяч |поўнае імя = Даніла Райцаў |пэрыяд жыцьця = {{Нарадзіўся|5|4|1914}} — {{Памёр|3|6|1996}} |месца нараджэньня = [[Міхалкова]], [[Віцебскі павет]], [[Расейская імпэрыя]] |месца сьмерці = [[Віцебск]], [[Беларусь]] |партрэт = |подпіс = |мянушка = |прыналежнасьць = [[Савецкі Саюз]] |гады службы = 1941—1945 |званьне = [[капітан]] (1941) |род войскаў = [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі]] |камандаваў = партызанская [[Брыгада (войска)|брыгада]] імя камсамолу |частка = 1-я беларуская партызанская брыгада |бітвы = [[Нямецка-савецкая вайна]] |узнагароды = {{Блёк узнагародаў|{{Ордэн Чырвонага Сьцягу}}|{{Ордэн Чырвонай Зоркі}}|{{Ордэн Айчыннай вайны 1 ступені}}|{{Ордэн Знак Пашаны}}}} |сувязі = [[жонка]] Вольга Міхайлаўна Райцава |у адстаўцы = кіраўнік [[Дзьвіна|Дзьвінскай]] управай асушальных сетак }} '''Даніла Фядотавіч Райцаў''' (1914, [[Міхалкова]], цяпер [[Віцебскі раён]], [[Беларусь]] — 1996, Беларусь) — арганізатар беларускага савецкага [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|партызанскага руху]] ў [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]]. Камандзір партызанскай [[Брыгада (войска)|брыгады]] імя камсамолу (1942—1943). Старшыня [[Сураскі раён|Сураскага раённага]] выканаўчага камітэту (1943—1945). Заслужаны [[Мэліярацыя|мэліяратар]] Беларускай ССР (1966). Ганаровы грамадзянін Віцебска (1974). == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся ў [[Сялянства|сялянскай]] сям'і. У 1929 годзе скончыў [[Ноўкінскі сельсавет|Ноўкінскую]] [[Фабрычна-заводзкая школа|фабрычна-заводзкую]] 7-гадовую школу (Віцебскі раён, [[Беларуская ССР]]). Затым скончыў 6-месячныя настаўніцкія курсы. Пасьля гэтага 2 гады працаваў [[настаўнік]]ам у [[Курына|Курынскай]] пачатковай школе. У 1932 годзе паступіў у [[Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія|Горацкі сельскагаспадарчы інстытут]] на зеплеўпарадкавальны факультэт. У 1935 годзе датэрмінова здаў [[экзамэн]]ы і быў накіраваны землеўпараднікам у [[Сураскі раён (Віцебская вобласьць)|Сураскі раён]] загадам народнага камісара земляробства СССР, дзе ажаніўся на лекарцы Вользе Міхайлаўне. У 1935 годзе ўступіў ва [[Камуністычная партыя Савецкага Саюзу|Ўсесаюзную камуністычную партыю]]. У красавіку 1941 году атрымаў прызначэньне начальнікам геадэзічнай групы на вайсковую будоўлю № 12-39 [[лётнішча]] ў вёсцы [[Міхалішкі]] Астравецкага раёну ([[Вялейская вобласьць]])<ref name="а">{{Артыкул|аўтар=Тацьцяна Кузьміч.|загаловак=Пад нагамі фашыстаў гарэла зямля|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=3 ліпеня 2014|нумар=123 (27733)|старонкі=7|issn=1990-763X}}</ref>. У 1941 годзе атрымаў вайсковую годнасьць [[капітан]]а. 22 чэрвеня 1941 году вярнуўся з камандзіроўкі ў [[Сураж]], адкуль выправіў жонку з 6-гадовым [[сын]]ам і нованароджанай дачкой у тыл. Загадам [[Народны камісарыят унутраных справаў Беларускай ССР|Народнага камісарыяту ўнутраных справаў Беларускай ССР]] быў накіраваны ў [[Віцебск]], а затым будаваць лётнішча каля Суражу. Праз хуткае набліжэньне немцаў абсталяваньне лётнішча зьнішчылі. На даручэньне сакратару райкаму Камарова ўзначаліў раённую выведку. 11 ліпеня 1941 году ў Сураж уварвалася 8 нямецкіх [[танк]]аў. У той дзень Райцаў узяў удзел у [[Засада|засадзе]] на нямецкіх вайскоўцаў, якія пайшлі купацца ў рацэ [[Каспля|Касплі]]. Затым выканалі заданьне па падрыве [[мост]]у праз Касплю. Пасьля сыходу ў бок Касплянага [[лецішча]] ўступіў у партызанскі атрад [[Мінай Шмыроў|Міная Шмырова]] колькасьцю 100 чалавек. У верасьні 1941 году атрад спыніўся ў Ноўкінскім лясьніцтве. Узяў удзел у падрыве [[паром]]най пераправы празь [[Дзьвіна|Дзьвіну]], каб спыніць пастаўку немцам у Віцебск забранага ў насельніцтва харчаваньня. Пазьней тройка ягоных партызанаў з засады на дарозе [[Шухвасты]] — Віцебск на поўнач ад горада зьнішчыла нямецкі [[легкавік]] з [[Брыгадны правадыр|брыгадным правадыром]] і іншымі афіцэрамі [[Ахоўныя атрады|ахоўных атрадаў]]. Пасьля гэтага нямецкія акупанты абвясьцілі ўзнагароду ў 50 000 [[Беларускі рубель|рублёў]] за выдачу Данілы Райцава<ref name="а"/>. 28 сакавіка 1942 году ахоўны [[батальён]] з 500 нямецкіх вайскоўцаў атрымаў загад зьнішчыць створаны ў лютым партызанскі атрад Райцава ў трохкутніку Віцебск — [[Гарадок]] — Сураж. Атрад Райцава зладзіў засаду каля вёскі [[Платы]] ([[Курынскі сельсавет]], Віцебскі раён), у якой загінула 320 нямецкіх вайскоўцаў. Сярод 4 загінулых партызанаў быў кулямётчык [[Міхаіл Сільніцкі]], які быў у тройцы ранейшых засаднікаў на брыгаднага правадыра немцаў. Сільніцкі пасьмяротна атрымаў годнасьць [[Герой Савецкага Саюзу|героя Савецкага Саюзу]]. Яшчэ 25 партызанаў удалай засады атрымалі ордэны і мэдалі паводле Ўказу Прэзыдыюму [[Вярхоўны Савет СССР|Вярхоўнага Савету СССР]]. Да 1 траўня 1942 году атрад Райцава вырас да 1500 партызанаў. Зь лютага па верасень 1942 году загадваў вывадам 10 000 мірных жыхароў Віцебскага, [[Гарадоцкі раён|Гарадоцкага]] і Сураскага раёнаў у тыл празь [[Віцебская брама|Віцебскую браму]] ў нямецкім фронце. У лістападзе 1942 году атрад Райцава пераўтварылі ў партызанскую [[Брыгада (войска)|брыгаду]] імя камсамолу<ref name="а"/>. Да яе далучыліся партызанскі атрад імя Сяргея Лазо і атрад «Сібірак». У ходзе [[Нямецка-савецкая вайна|Нямецка-савецкую вайну]] Райцаў быў паранены, атрымаўшы [[інвалід]]насьць. Таксама ён страціў 14 [[родзіч]]аў. Нямецкія захопнікі расстралялі [[Бацька|бацьку]] Фядота Пахомавіча, [[маці]] Пелагею Сьцяпанаўну і [[Сястра|сястру]] Кацярыну з малалетнім сынам. Зь нямецкай няволі не вярнуліся сёстры Марыя і Соф'я<ref name="а"/>. У сьнежні 1943 году частку брыгады імя камсамолу накіравалі ў [[Сеньненскі раён]]. З астатніх 363 партызанаў утварылі пяхотны [[полк]] у складзе [[Чырвоная армія|Чырвонай арміі]]. У 1943—1945 гадоў Райцаў узначальваў Сураскі раённы [[выканаўчы камітэт]]. Ад 1955 году кіраваў [[Дзьвіна|Дзьвінскай]] управай асушальных сетак. За гэта атрымаў ордэн [[Знак пашаны]], а ў 1966 годзе і годнасьць [[Заслужаны мэліяратар Беларускай ССР|заслужанага мэліяратара Беларускай ССР]]. Захаваў [[архіў]] партызанскай брыгады імя камсамолу, які ягоная жонка перадала [[Віцебскі абласны музэй]]<ref name="а"/>. == Памяць == 20 кастрычніка 2017 году [[Віцебскі гарадзкі Савет дэпутатаў]] перайменаваў Школьную вуліцу ў вуліцу Данілы Райцава. 21 жніўня 2020 году [[Віцебскі гарадзкі выканаўчы камітэт]] прысвоіў школе № 42 імя Данілы Райцава, дзе ў 2022 годзе адчынілі яго музэйны пакой. Па [[Праспэкт Люднікава|праспэкце Люднікава]] на доме № 15 зьмясьцілі памятную дошку пра Райцава як камандзіра партызанскай брыгады і ганаровага грамадзяніна Віцебска. [[Курына|Курынская]] школа зьмяшчала сьцяг брыгады, якой загадваў Райцаў. [[Беларускі дзяржаўны музэй гісторыі Вялікай Айчыннай вайны]] зьмяшчаў матэрыялы пра Райцава. == Бібліяграфія == * Райцаў Даніла Фядотавіч // Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне, 1941–1945: энцыкл. / рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд) [і інш.]. - Мн., 1990. - С. 521. * Райцаў Даніла Фядотавіч // Памяць: гіст.-дакум. хроніка Віцебска : у 2 кн. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]; склад. А.І. Мацяюн. - Мн., 2003. - Кн. 2. – С. 565. * Райцаў Даніла Фядотавіч // Памяць: Віцеб. р-н: гіст.-дакум. хронікі гарадоў і р-наў / рэд. кал.: А. П. Красоўскі [і інш.]; уклад. У. І. Мезенцаў. - Мн., 2004. - С. 682. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід:Асоба:Беларусь}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Віцебскім раёне]] [[Катэгорыя:Партызаны нямецка-савецкай вайны]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Віцебску]] oqdam2scer9dmo0h85le57gvkgoefn8 2620959 2620958 2025-06-20T16:36:29Z W 11741 +[[Сураскі раён (Віцебская вобласьць)]] 2620959 wikitext text/x-wiki {{Вайсковы дзяяч |поўнае імя = Даніла Райцаў |пэрыяд жыцьця = {{Нарадзіўся|5|4|1914}} — {{Памёр|3|6|1996}} |месца нараджэньня = [[Міхалкова]], [[Віцебскі павет]], [[Расейская імпэрыя]] |месца сьмерці = [[Віцебск]], [[Беларусь]] |партрэт = |подпіс = |мянушка = |прыналежнасьць = [[Савецкі Саюз]] |гады службы = 1941—1945 |званьне = [[капітан]] (1941) |род войскаў = [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі]] |камандаваў = партызанская [[Брыгада (войска)|брыгада]] імя камсамолу |частка = 1-я беларуская партызанская брыгада |бітвы = [[Нямецка-савецкая вайна]] |узнагароды = {{Блёк узнагародаў|{{Ордэн Чырвонага Сьцягу}}|{{Ордэн Чырвонай Зоркі}}|{{Ордэн Айчыннай вайны 1 ступені}}|{{Ордэн Знак Пашаны}}}} |сувязі = [[жонка]] Вольга Міхайлаўна Райцава |у адстаўцы = кіраўнік [[Дзьвіна|Дзьвінскай]] управай асушальных сетак }} '''Даніла Фядотавіч Райцаў''' (1914, [[Міхалкова]], цяпер [[Віцебскі раён]], [[Беларусь]] — 1996, Беларусь) — арганізатар беларускага савецкага [[Савецкі партызанскі рух у Беларусі|партызанскага руху]] ў [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]]. Камандзір партызанскай [[Брыгада (войска)|брыгады]] імя камсамолу (1942—1943). Старшыня [[Сураскі раён (Віцебская вобласьць)|Сураскага раённага]] выканаўчага камітэту (1943—1945). Заслужаны [[Мэліярацыя|мэліяратар]] Беларускай ССР (1966). Ганаровы грамадзянін Віцебска (1974). == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся ў [[Сялянства|сялянскай]] сям'і. У 1929 годзе скончыў [[Ноўкінскі сельсавет|Ноўкінскую]] [[Фабрычна-заводзкая школа|фабрычна-заводзкую]] 7-гадовую школу (Віцебскі раён, [[Беларуская ССР]]). Затым скончыў 6-месячныя настаўніцкія курсы. Пасьля гэтага 2 гады працаваў [[настаўнік]]ам у [[Курына|Курынскай]] пачатковай школе. У 1932 годзе паступіў у [[Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія|Горацкі сельскагаспадарчы інстытут]] на зеплеўпарадкавальны факультэт. У 1935 годзе датэрмінова здаў [[экзамэн]]ы і быў накіраваны землеўпараднікам у [[Сураскі раён (Віцебская вобласьць)|Сураскі раён]] загадам народнага камісара земляробства СССР, дзе ажаніўся на лекарцы Вользе Міхайлаўне. У 1935 годзе ўступіў ва [[Камуністычная партыя Савецкага Саюзу|Ўсесаюзную камуністычную партыю]]. У красавіку 1941 году атрымаў прызначэньне начальнікам геадэзічнай групы на вайсковую будоўлю № 12-39 [[лётнішча]] ў вёсцы [[Міхалішкі]] Астравецкага раёну ([[Вялейская вобласьць]])<ref name="а">{{Артыкул|аўтар=Тацьцяна Кузьміч.|загаловак=Пад нагамі фашыстаў гарэла зямля|спасылка=|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=3 ліпеня 2014|нумар=123 (27733)|старонкі=7|issn=1990-763X}}</ref>. У 1941 годзе атрымаў вайсковую годнасьць [[капітан]]а. 22 чэрвеня 1941 году вярнуўся з камандзіроўкі ў [[Сураж]], адкуль выправіў жонку з 6-гадовым [[сын]]ам і нованароджанай дачкой у тыл. Загадам [[Народны камісарыят унутраных справаў Беларускай ССР|Народнага камісарыяту ўнутраных справаў Беларускай ССР]] быў накіраваны ў [[Віцебск]], а затым будаваць лётнішча каля Суражу. Праз хуткае набліжэньне немцаў абсталяваньне лётнішча зьнішчылі. На даручэньне сакратару райкаму Камарова ўзначаліў раённую выведку. 11 ліпеня 1941 году ў Сураж уварвалася 8 нямецкіх [[танк]]аў. У той дзень Райцаў узяў удзел у [[Засада|засадзе]] на нямецкіх вайскоўцаў, якія пайшлі купацца ў рацэ [[Каспля|Касплі]]. Затым выканалі заданьне па падрыве [[мост]]у праз Касплю. Пасьля сыходу ў бок Касплянага [[лецішча]] ўступіў у партызанскі атрад [[Мінай Шмыроў|Міная Шмырова]] колькасьцю 100 чалавек. У верасьні 1941 году атрад спыніўся ў Ноўкінскім лясьніцтве. Узяў удзел у падрыве [[паром]]най пераправы празь [[Дзьвіна|Дзьвіну]], каб спыніць пастаўку немцам у Віцебск забранага ў насельніцтва харчаваньня. Пазьней тройка ягоных партызанаў з засады на дарозе [[Шухвасты]] — Віцебск на поўнач ад горада зьнішчыла нямецкі [[легкавік]] з [[Брыгадны правадыр|брыгадным правадыром]] і іншымі афіцэрамі [[Ахоўныя атрады|ахоўных атрадаў]]. Пасьля гэтага нямецкія акупанты абвясьцілі ўзнагароду ў 50 000 [[Беларускі рубель|рублёў]] за выдачу Данілы Райцава<ref name="а"/>. 28 сакавіка 1942 году ахоўны [[батальён]] з 500 нямецкіх вайскоўцаў атрымаў загад зьнішчыць створаны ў лютым партызанскі атрад Райцава ў трохкутніку Віцебск — [[Гарадок]] — Сураж. Атрад Райцава зладзіў засаду каля вёскі [[Платы]] ([[Курынскі сельсавет]], Віцебскі раён), у якой загінула 320 нямецкіх вайскоўцаў. Сярод 4 загінулых партызанаў быў кулямётчык [[Міхаіл Сільніцкі]], які быў у тройцы ранейшых засаднікаў на брыгаднага правадыра немцаў. Сільніцкі пасьмяротна атрымаў годнасьць [[Герой Савецкага Саюзу|героя Савецкага Саюзу]]. Яшчэ 25 партызанаў удалай засады атрымалі ордэны і мэдалі паводле Ўказу Прэзыдыюму [[Вярхоўны Савет СССР|Вярхоўнага Савету СССР]]. Да 1 траўня 1942 году атрад Райцава вырас да 1500 партызанаў. Зь лютага па верасень 1942 году загадваў вывадам 10 000 мірных жыхароў Віцебскага, [[Гарадоцкі раён|Гарадоцкага]] і Сураскага раёнаў у тыл празь [[Віцебская брама|Віцебскую браму]] ў нямецкім фронце. У лістападзе 1942 году атрад Райцава пераўтварылі ў партызанскую [[Брыгада (войска)|брыгаду]] імя камсамолу<ref name="а"/>. Да яе далучыліся партызанскі атрад імя Сяргея Лазо і атрад «Сібірак». У ходзе [[Нямецка-савецкая вайна|Нямецка-савецкую вайну]] Райцаў быў паранены, атрымаўшы [[інвалід]]насьць. Таксама ён страціў 14 [[родзіч]]аў. Нямецкія захопнікі расстралялі [[Бацька|бацьку]] Фядота Пахомавіча, [[маці]] Пелагею Сьцяпанаўну і [[Сястра|сястру]] Кацярыну з малалетнім сынам. Зь нямецкай няволі не вярнуліся сёстры Марыя і Соф'я<ref name="а"/>. У сьнежні 1943 году частку брыгады імя камсамолу накіравалі ў [[Сеньненскі раён]]. З астатніх 363 партызанаў утварылі пяхотны [[полк]] у складзе [[Чырвоная армія|Чырвонай арміі]]. У 1943—1945 гадоў Райцаў узначальваў Сураскі раённы [[выканаўчы камітэт]]. Ад 1955 году кіраваў [[Дзьвіна|Дзьвінскай]] управай асушальных сетак. За гэта атрымаў ордэн [[Знак пашаны]], а ў 1966 годзе і годнасьць [[Заслужаны мэліяратар Беларускай ССР|заслужанага мэліяратара Беларускай ССР]]. Захаваў [[архіў]] партызанскай брыгады імя камсамолу, які ягоная жонка перадала [[Віцебскі абласны музэй]]<ref name="а"/>. == Памяць == 20 кастрычніка 2017 году [[Віцебскі гарадзкі Савет дэпутатаў]] перайменаваў Школьную вуліцу ў вуліцу Данілы Райцава. 21 жніўня 2020 году [[Віцебскі гарадзкі выканаўчы камітэт]] прысвоіў школе № 42 імя Данілы Райцава, дзе ў 2022 годзе адчынілі яго музэйны пакой. Па [[Праспэкт Люднікава|праспэкце Люднікава]] на доме № 15 зьмясьцілі памятную дошку пра Райцава як камандзіра партызанскай брыгады і ганаровага грамадзяніна Віцебска. [[Курына|Курынская]] школа зьмяшчала сьцяг брыгады, якой загадваў Райцаў. [[Беларускі дзяржаўны музэй гісторыі Вялікай Айчыннай вайны]] зьмяшчаў матэрыялы пра Райцава. == Бібліяграфія == * Райцаў Даніла Фядотавіч // Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне, 1941–1945: энцыкл. / рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд) [і інш.]. - Мн., 1990. - С. 521. * Райцаў Даніла Фядотавіч // Памяць: гіст.-дакум. хроніка Віцебска : у 2 кн. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]; склад. А.І. Мацяюн. - Мн., 2003. - Кн. 2. – С. 565. * Райцаў Даніла Фядотавіч // Памяць: Віцеб. р-н: гіст.-дакум. хронікі гарадоў і р-наў / рэд. кал.: А. П. Красоўскі [і інш.]; уклад. У. І. Мезенцаў. - Мн., 2004. - С. 682. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід:Асоба:Беларусь}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Віцебскім раёне]] [[Катэгорыя:Партызаны нямецка-савецкай вайны]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Віцебску]] eia53y2hnwxua5igpxv4em3ydka0mby 0 297111 2620955 2025-06-20T15:29:42Z Dymitr 10914 крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Shai_Gilgeous-Alexander?oldid=1296493625 2620955 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Шэй Гі́лджэс-Алякса́ндар ''' ({{мова-en|Shai Gilgeous-Alexander}}; {{Н}} 12 ліпеня 1998 году) — канадзкі [[Баскетбол|баскетбаліст]] клюбу «[[Аклагома-Сіці Тандэр]]» з [[Нацыянальная баскетбольная асацыяцыя|НБА]]. Выступае на пазыцыі [[гульнёвы абаронца|гульнёвага абаронцы]]. У складзе зборнай Канады Гілджэс-Аляксандар здабыў бронзавы мэдаль на [[Чэмпіянат сьвету па баскетболе сярод мужчынаў 2023 году|чэмпіянаце сьвету 2023 году]] і быў улучаны ў зборную турніру. == Кар’ера == === Клюбная === 21 чэрвеня 2018 году Гілджэс-Аляксандар быў абраны пад 11-м нумарам камандай «[[Шарлот Горнэтс]]» на [[драфт НБА 2018 году|драфце НБА 2018 году]], пасьля чаго ў той жа дзень быў абменены ў «[[Лос-Анджэлес Кліпэрз]]» на некалькі выбараў у наступным драфце<ref>Ewing, Lori (21.06.2018). [https://www.cbc.ca/sports/basketball/nba/canadian-gilgeous-alexander-nba-draft-1.4717462 «Canadian Shai Gilgeous-Alexander goes 11th in NBA draft, flipped to Clippers»]. Canadian Broadcasting Corporation.</ref>. [[Файл:Shai Gilgeous-Alexander 2 (cropped).jpg|значак|зьлева|Гілджэс-Аляксандар у складзе «[[Лос-Анджэлес Кліпэрз]]».]] 17 сьнежня 2018 году канадзец набраў рэкордныя ў сэзоне 24 пункты ў матчы супраць «[[Портлэнд Трэйл Блэйзэрз]]», але ягоная каманда зазнала паразу зь лікам 131:127. 18 студзеня 2019 году Гілджэс-Аляксандар паўтарыў свой рэкорд сэзону ў матчы супраць «[[Голдэн Стэйт Ўорыярз]]». 21 красавіка 2019 году быў пераадолены асабісты рэкорд, калі гулец паклаў на свой рахунак 25 пунктаў, але каманда зноў прагуляла «Голдэн Стэйт Ўорыярз» зь лікам 113:105 у чацьвертай гульні плэй-оф 2019 году. 10 ліпеня 2019 году «Кліпэрз» абмянялі Гілджэс-Аляксандра, [[Данілё Галінары]], пяць выбараў першага раўнду драфту і права абмяняць два іншыя выбары першага раўнду ў «[[Аклагома-Сіці Тандэр|Аклагому-Сіці Тандэр]]» на ўдзельніка Матчу ўсіх зорак НБА [[Пол Джордж|Пола Джорджа]]<ref>[https://www.nba.com/clippers/clippers-acquire-six-time-nba-all-star-paul-george «L.A. Clippers Acquire Six-Time NBA All-Star Paul George»]. NBA.</ref>. 8 кастрычніка канадзец дэбютаваў у перадсэзоннай гульні супраць «[[Далас Мавэрыкс]]». 22 сьнежня 2019 году баскетбаліст набраў рэкордныя на той момант 32 пункты, зрабіў пяць перадач, тры падборы і два перахопы ў пераможным з «Лос-Анджэлес Кліпэрз» матчы<ref>[https://www.espn.com/nba/recap?gameId=401161084 «Gilgeous-Alexander helps Thunder beat Clippers 118–112»]. ESPN.</ref>. 13 студзеня 2020 году гулец аформіў свой першы [[трыпл-дабл]] у НБА, набраўшы 20 пунктаў, зрабіўшы 10 перадач і зрабіўшы рэкордныя ў кар’еры 20 падбораў, у пераможным матчы супраць «[[Мінэсота Тымбэрўулвз|Мінэсоты Тымбэрўулвз]]». Ён стаў другім гульцом пасьля [[Расэл Ўэстбрук|Расэла Ўэстбрука]], які займеў паказьнік 20–20–10 за апошнія 30 гадоў, і самым маладым, хто дасягнуў такога выніку<ref>[https://www.espn.com/nba/story/_/id/28479763/shai-gilgeous-alexander-youngest-ever-20-rebound-triple-double «SGA youngest ever with 20-rebound triple-double»]. ESPN.</ref><ref>Maloney, Jack (13.01.2020). [https://www.cbssports.com/nba/news/thunders-shai-gilgeous-alexander-records-historic-first-career-triple-double-in-win-over-timberwolves/amp/ «Thunder’s Shai Gilgeous-Alexander records historic first career triple-double in win over Timberwolves»]. CBS Sports.</ref>. 3 жніўня 2021 году Гілджэс-Аляксандар і «Тандэр» дамовіліся аб пяцігадовым падаўжэньні кантракту пачаткоўца на 172 мільёны даляраў<ref>Young, Royce (3.08.2021). [https://www.espn.com/nba/story/_/id/31945995/shai-gilgeous-alexander-agrees-5-year-172-million-maximum-rookie-contract-extension-oklahoma-city-thunder «Thunder lock up SGA with max rookie extension»]. ESPN.</ref>. [[Файл:Shai Gilgeous-Alexander (51815871018) (cropped).jpg|значак|Гулец у складзе «[[Аклагома-Сіці Тандэр|Аклагомы-Сіці Тандэр]]».]] 22 сьнежня 2021 году баскетбаліст зрабіў свой другі трыпл-дабл у кар’еры, набраўшы 27 пунктаў, зрабіўшы 11 падбораў і 12 перадач, у пераможным матчы супраць «[[Дэнвэр Нагетс]]» зь лікам 108:94<ref>[https://kdvr.com/sports/denver-nuggets/gilgeous-alexanders-triple-double-leads-thunder-past-denver/ «Gilgeous-Alexander’s triple-double leads Thunder past Denver»]. Fox31 Denver.</ref>. 28 сакавіка 2022 году Гілджэс-Аляксандар выбыў да канца сэзону праз траўму шчыкалаткі<ref name="espninjury">[https://www.espn.com/nba/story/_/id/33618931/oklahoma-city-thunder-sit-guard-shai-gilgeous-alexander-rest-season-ankle-injury «OKC’s Gilgeous-Alexander (ankle) out for season»]. ESPN.</ref>. Ён скончыў сэзон, набіраючы ў сярэднім 24,5 пунткы і аддаючы 5,9 галявых перадач за гульню<ref name="espninjury"/>. 16 лістапада атлет паўтарыў свой асабісты рэкорд, набраўшы 42 пункты, а таксама зрабіўшы пераможны трохпунктавы кідок, шэсьць падбораў і сем перадач, у пераможным матчы супраць «[[Вашынгтон Ўізардс]]»<ref>Pagaduan, Jedd (16.11.2022). https://clutchpoints.com/thunder-news-shai-gilgeous-alexander-drives-dagger-into-wizards-hearts-with-game-winning-stepback-three Thunder star Shai Gilgeous-Alexander drives dagger into Wizardsъ hearts with game-winning stepback three»]. ClutchPoints.</ref>. 2 лютага 2023 году Гілджэс-Аляксандар быў упершыню запрошаны на Матч усіх зорак НБА ў якасьці рэзэрвовага абаронцы Заходняй канфэрэнцыі<ref>[https://www.nba.com/news/2023-all-star-reserves-announced «2023 NBA All-Star reserves revealed»]. NBA.</ref>. 10 лютага канадзец паўтарыў свой асабісты рэкорд, набраўшы 44 пункты, рэалізаваўшы 13 з 16 кідкоў з гульні і 18 з 19 штрафных кідкоў у пераможным матчы супраць «Портлэнд Трэйл Блэйзэрз» зь лікам 138:129. Ён стаў першым гульцом у гісторыі «Тандэр», які набраў больш за 40 пунктаў пры 80% рэалізацыі кідкоў<ref>[https://www.espn.com/nba/recap/_/gameId/401468998 «Gilgeous-Alexander has 44, Thunder top Trail Blazers 138–129»]. ESPN.</ref>. Паводле вынікаў сэзону абаронца быў улучаны ў першую зборную НБА<ref>[https://www.ctvnews.ca/sports/article/canadas-shai-gilgeous-alexander-named-to-all-nba-first-team-after-stellar-season/ «Canada’s Shai Gilgeous-Alexander named to all-NBA first team after stellar season»]. CTV News.</ref>. У [[НБА 2023—2024 гадоў|сэзоне 2023—2024 гадоў]] Гілджэс-Аляксандар згуляў пяць матчаў запар, набіраючы ня менш за 25 пунктаў, рэалізуючы 55% кідкоў з гульні, што было найдаўжэйшай сэрыяй у гісторыі клюбнай франшызы<ref>Sampson, Peter (14.11.2023). [https://clutchpoints.com/shai-gilgeous-alexander-secures-thunder-scoring-feat-not-even-kevin-durant-achieved «Shai Gilgeous-Alexander secures Thunder scoring feat not even Kevin Durant achieved»]. ClutchPoints.</ref>. 25 студзеня 2024 году баскетбаліст быў абраны ў склад стартавай каманды Заходняй канфэрэнцыі на Матч усіх зорак НБА 2024 году, што стала ягоным другім запар абраньнем у склад і першым абраньнем у якасьці гульца пачатковай каманды<ref>[https://www.nba.com/news/2024-nba-all-star-starters-announced «2024 NBA All-Star starters announced»]. NBA.</ref>. 12 сакавіка ён правёў свой 48-ы матч сэзону з 30 пунктамі, перасягнуўшы папярэдні рэкорд [[Кевін Д’юрант|Кевіна Д’юранта]] ў складзе «Аклагомы-Сіці Тандэр»<ref>Pagaduan, Jedd (12.03.2024). [https://clutchpoints.com/thunder-news-shai-gilgeous-alexander-true-feelings-on-breaking-kevin-durant-okc-record-for-30-point-games «Thunder: Shai Gilgeous-Alexander’s true feelings on breaking Kevin Durant’s OKC record for 30-point games»]. ClutchPoints.</ref>. Гілджэс-Аляксандар ня быў абраны самым каштоўным гульцом сэзону, але другі раз запар быў абраны ў першую зборную НБА. «Аклагома», тым часам, прабілася ў фінал Заходняй канфэрэнцыі, дзе саступіла «Далас Мавэрыкс» у шасьці гульнях. 11 лістапада 2024 году Гілджэс-Аляксандар набраў рэкордныя на той момант 45 пунктаў, а таксама зрабіў тры падборы, дзевяць перадачаў, пяць перахопаў і два блёкі ў пераможным матчы супраць сваёй былой каманды «Лос-Анджэлес Кліпэрз»<ref>[https://www.espn.com/nba/recap?gameId=401704781 «Gilgeous-Alexander scores career-high 45 as Thunder beat Clippers in first game without Holmgren»]. ESPN.</ref>. 22 студзеня 2025 году ён набраў рэкордныя ў сваёй кар’еры 54 пункты, зрабіў восем падбораў, пяць перадач, тры перахопы і два блёкі ў пераможнай сустрэчы над «[[Юта Джаз|Ютай Джаз]]»<ref>[https://www.espn.com/nba/recap/_/gameId/401705184 «Shai Gilgeous-Alexander scores career-high 54 in Thunder’s 123-114 win over Jazz»]. ESPN.</ref>. 25 студзеня Гілджэс-Аляксандар быў абраны ў склад пачатковай каманды Заходняй канфэрэнцыі на Матч усіх зорак НБА 2025 году, што стала ягоным трэцім запар абраньнем<ref>[https://www.nba.com/news/2025-nba-all-star-game-starters «Giannis Antetokounmpo, Shai Gilgeous-Alexander highlight All-Star starters»]. NBA.</ref>. У сакавіку баскетбаліст стаў самым хуткім гульцом у гісторыі франшызы, які здолеў дасягнуць 10 тысяч пунктаў за кар’еру, зрабіўшы гэта ў 368 гульнях і перасягнуўшы папярэдні рэкорд, усталяваны Кевінам Д’юрантам за 381 гульню<ref>Pagaduan, Jedd (12.03.2025). [https://clutchpoints.com/nba/oklahoma-city-thunder/thunder-news-shai-gilgeous-alexander-breaks-kevin-durants-record-in-celtics-clash «Shai Gilgeous-Alexander breaks Kevin Durant's Thunder record in Celtics clash»]. ClutchPoints.</ref>. Спартовец быў названы самым каштоўным гульцом НБА ў [[НБА 2024—2025 гадоў|сэзоне 2024—2025 гадоў]], стаўшы толькі другім канадцам, які атрымаў гэту ўзнагароду, пасьля [[Стыў Нэш|Стыва Нэша]] ў 2005 і 2006 гадах<ref>MacMahon, Tim (21.05.2025). [https://www.espn.com/nba/story/_/id/45256670/sources-thunder-shai-gilgeous-alexander-wins-nba-mvp «Sources: Thunder’s Shai Gilgeous-Alexander wins NBA MVP»]. ESPN.</ref>. === Міжнародная === [[Файл:2023-08-09 Deutschland gegen Kanada (Basketball-Länderspiel) by Sandro Halank–051.jpg|значак|Зь мячом у складзе [[Мужчынская зборная Канады па баскетболе|зборнай Канады]].]] Гулец выклікаўся ў юнацкія зборныя Канады, а за нацыянальную [[Мужчынская зборная Канады па баскетболе|зборную краіны]] дэбютаваў у рамках адборачнага турніру да [[летнія Алімпійскія гульні 2016 году|летніх Алімпійскіх гульняў 2016 году]] ў [[Маніла|Маніле]]. 24 траўня 2022 году Гілджэс-Аляксандар стаў адным з чатырнаццаці гульцоў, якія пагадзіліся на трохгадовае абавязацельства гуляць за нацыянальную зборную, імкнучыся перапыніць шматгадовыя няўдачы ў кваліфікацыі на алімпійскі баскетбольны турнір<ref>[https://www.basketball.ca/news/athletes-committed-to-represent-canada-as-senior-mens-national-team-summer-core-revealed «Fourteen athletes committed to represent Canada as Senior Men’s National Team summer core revealed»]. Canada Basketball.</ref>. На [[Чэмпіянат сьвету па баскетболе сярод мужчынаў 2023 году|чэмпіянаце сьвету 2023 году]] баскетбаліст быў цэнтральнай фігурай у складзе канадзкай зборнай, прывёўшы іх да гістарычных бронзавых мэдалёў<ref>Grange, Michael (6.09.2023). [https://www.sportsnet.ca/nba/article/gilgeous-alexander-raising-canadas-ceiling-one-signature-moment-at-a-time/ «Gilgeous-Alexander raising Canada’s ceiling one signature moment at a time»]. Sportsnet.</ref><ref>Crain, Nick (8.09.2023). [https://www.forbes.com/sites/nicholascrain/2023/09/08/2023-fiba-world-cup-shai-gilgeous-alexander-continues-to-cement-himself-as-one-of-worlds-top-players/?sh=67d83f8ccbbc «2023 FIBA World Cup: Shai Gilgeous-Alexander Continues To Cement Himself As One Of World’s Top Players»]. Forbes.</ref>. Паводле вынікаў сусьветнага першынства гулец быў улучаны ў сымбалічную зборную турніру<ref>[https://www.fiba.basketball/basketballworldcup/2023/news/dennis-schroder-named-fiba-basketball-world-cup-2023-tissot-mvp «Dennis Schroder named FIBA Basketball World Cup 2023 Tissot MVP»]. FIBA.</ref>. Поруч з зборнай браў удзел у [[летнія Алімпійскія гульні 2024 году|летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] ў Парыжы<ref>[https://www.cbc.ca/sports/olympics/summer/basketball/canada-olympic-mens-basketball-roster-paris-1.7259301 «Gilgeous-Alexander, Murray to lead NBA-experienced Canadian Olympic team in Paris»]. CBC / The Canadian Press.</ref>, дзе паўночнаамэрыканская каманда была выбітая ў чвэрцьфінале гаспадарамі турніру<ref>[https://www.fiba.basketball/en/events/mens-olympic-basketball-tournament-paris-2024/news/doing-it-the-french-way-hosts-eliminate-previously-unbeaten-canada «Doing it the French way: Hosts eliminate unbeaten Canada»]. FIBA.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гілджэс-Аляксандар, Шэй}} [[Катэгорыя:Канадзкія баскетбалісты]] [[Катэгорыя:Баскетбалісты і баскетбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] m4v65hqxw46d3s7zxk0ucy3oa0qv2ra 2620956 2620955 2025-06-20T15:31:55Z Dymitr 10914 стыль 2620956 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Шэй Гі́лджэс-Алякса́ндар ''' ({{мова-en|Shai Gilgeous-Alexander}}; {{Н}} 12 ліпеня 1998 году) — канадзкі [[Баскетбол|баскетбаліст]] клюбу «[[Аклагома-Сіці Тандэр]]» з [[Нацыянальная баскетбольная асацыяцыя|НБА]]. Выступае на пазыцыі [[гульнёвы абаронца|гульнёвага абаронцы]]. У складзе зборнай Канады Гілджэс-Аляксандар здабыў бронзавы мэдаль на [[Чэмпіянат сьвету па баскетболе сярод мужчынаў 2023 году|чэмпіянаце сьвету 2023 году]] і быў улучаны ў зборную турніру. == Кар’ера == === Клюбная === 21 чэрвеня 2018 году Гілджэс-Аляксандар быў абраны пад 11-м нумарам камандай «[[Шарлот Горнэтс]]» на [[драфт НБА 2018 году|драфце НБА 2018 году]], пасьля чаго ў той жа дзень быў абменены ў «[[Лос-Анджэлес Кліпэрз]]» на некалькі выбараў у наступным драфце<ref>Ewing, Lori (21.06.2018). [https://www.cbc.ca/sports/basketball/nba/canadian-gilgeous-alexander-nba-draft-1.4717462 «Canadian Shai Gilgeous-Alexander goes 11th in NBA draft, flipped to Clippers»]. Canadian Broadcasting Corporation.</ref>. [[Файл:Shai Gilgeous-Alexander 2 (cropped).jpg|значак|зьлева|Гілджэс-Аляксандар у складзе «[[Лос-Анджэлес Кліпэрз]]».]] 17 сьнежня 2018 году канадзец набраў рэкордныя ў сэзоне 24 пункты ў матчы супраць «[[Портлэнд Трэйл Блэйзэрз]]», але ягоная каманда зазнала паразу зь лікам 131:127. 18 студзеня 2019 году Гілджэс-Аляксандар паўтарыў свой рэкорд сэзону ў матчы супраць «[[Голдэн Стэйт Ўорыярз]]». 21 красавіка 2019 году быў пераадолены асабісты рэкорд, калі гулец паклаў на свой рахунак 25 пунктаў, але каманда зноў прагуляла «Голдэн Стэйт Ўорыярз» зь лікам 113:105 у чацьвертай гульні плэй-оф 2019 году. 10 ліпеня 2019 году «Кліпэрз» абмянялі Гілджэс-Аляксандра, [[Данілё Галінары]], пяць выбараў першага раўнду драфту і права абмяняць два іншыя выбары першага раўнду ў «[[Аклагома-Сіці Тандэр|Аклагому-Сіці Тандэр]]» на ўдзельніка Матчу ўсіх зорак НБА [[Пол Джордж|Пола Джорджа]]<ref>[https://www.nba.com/clippers/clippers-acquire-six-time-nba-all-star-paul-george «L.A. Clippers Acquire Six-Time NBA All-Star Paul George»]. NBA.</ref>. 8 кастрычніка канадзец дэбютаваў у перадсэзоннай гульні супраць «[[Далас Мавэрыкс]]». 22 сьнежня 2019 году баскетбаліст набраў рэкордныя на той момант 32 пункты, зрабіў пяць перадач, тры падборы і два перахопы ў пераможным з «Лос-Анджэлес Кліпэрз» матчы<ref>[https://www.espn.com/nba/recap?gameId=401161084 «Gilgeous-Alexander helps Thunder beat Clippers 118–112»]. ESPN.</ref>. 13 студзеня 2020 году гулец аформіў свой першы [[трыпл-дабл]] у НБА, набраўшы 20 пунктаў, зрабіўшы 10 перадач і зрабіўшы рэкордныя ў кар’еры 20 падбораў, у пераможным матчы супраць «[[Мінэсота Тымбэрўулвз|Мінэсоты Тымбэрўулвз]]». Ён стаў другім гульцом пасьля [[Расэл Ўэстбрук|Расэла Ўэстбрука]], які займеў паказьнік 20–20–10 за апошнія 30 гадоў, і самым маладым, хто дасягнуў такога выніку<ref>[https://www.espn.com/nba/story/_/id/28479763/shai-gilgeous-alexander-youngest-ever-20-rebound-triple-double «SGA youngest ever with 20-rebound triple-double»]. ESPN.</ref><ref>Maloney, Jack (13.01.2020). [https://www.cbssports.com/nba/news/thunders-shai-gilgeous-alexander-records-historic-first-career-triple-double-in-win-over-timberwolves/amp/ «Thunder’s Shai Gilgeous-Alexander records historic first career triple-double in win over Timberwolves»]. CBS Sports.</ref>. 3 жніўня 2021 году Гілджэс-Аляксандар і «Тандэр» дамовіліся аб пяцігадовым падаўжэньні кантракту пачаткоўца на 172 мільёны даляраў<ref>Young, Royce (3.08.2021). [https://www.espn.com/nba/story/_/id/31945995/shai-gilgeous-alexander-agrees-5-year-172-million-maximum-rookie-contract-extension-oklahoma-city-thunder «Thunder lock up SGA with max rookie extension»]. ESPN.</ref>. [[Файл:Shai Gilgeous-Alexander (51815871018) (cropped).jpg|значак|зьлева|Гулец у складзе «[[Аклагома-Сіці Тандэр|Аклагомы-Сіці Тандэр]]».]] 22 сьнежня 2021 году баскетбаліст зрабіў свой другі трыпл-дабл у кар’еры, набраўшы 27 пунктаў, зрабіўшы 11 падбораў і 12 перадач, у пераможным матчы супраць «[[Дэнвэр Нагетс]]» зь лікам 108:94<ref>[https://kdvr.com/sports/denver-nuggets/gilgeous-alexanders-triple-double-leads-thunder-past-denver/ «Gilgeous-Alexander’s triple-double leads Thunder past Denver»]. Fox31 Denver.</ref>. 28 сакавіка 2022 году Гілджэс-Аляксандар выбыў да канца сэзону праз траўму шчыкалаткі<ref name="espninjury">[https://www.espn.com/nba/story/_/id/33618931/oklahoma-city-thunder-sit-guard-shai-gilgeous-alexander-rest-season-ankle-injury «OKC’s Gilgeous-Alexander (ankle) out for season»]. ESPN.</ref>. Ён скончыў сэзон, набіраючы ў сярэднім 24,5 пунткы і аддаючы 5,9 галявых перадач за гульню<ref name="espninjury"/>. 16 лістапада атлет паўтарыў свой асабісты рэкорд, набраўшы 42 пункты, а таксама зрабіўшы пераможны трохпунктавы кідок, шэсьць падбораў і сем перадач, у пераможным матчы супраць «[[Вашынгтон Ўізардс]]»<ref>Pagaduan, Jedd (16.11.2022). [https://clutchpoints.com/thunder-news-shai-gilgeous-alexander-drives-dagger-into-wizards-hearts-with-game-winning-stepback-three Thunder star Shai Gilgeous-Alexander drives dagger into Wizard’ hearts with game-winning stepback three»]. ClutchPoints.</ref>. 2 лютага 2023 году Гілджэс-Аляксандар быў упершыню запрошаны на Матч усіх зорак НБА ў якасьці рэзэрвовага абаронцы Заходняй канфэрэнцыі<ref>[https://www.nba.com/news/2023-all-star-reserves-announced «2023 NBA All-Star reserves revealed»]. NBA.</ref>. 10 лютага канадзец паўтарыў свой асабісты рэкорд, набраўшы 44 пункты, рэалізаваўшы 13 з 16 кідкоў з гульні і 18 з 19 штрафных кідкоў у пераможным матчы супраць «Портлэнд Трэйл Блэйзэрз» зь лікам 138:129. Ён стаў першым гульцом у гісторыі «Тандэр», які набраў больш за 40 пунктаў пры 80% рэалізацыі кідкоў<ref>[https://www.espn.com/nba/recap/_/gameId/401468998 «Gilgeous-Alexander has 44, Thunder top Trail Blazers 138–129»]. ESPN.</ref>. Паводле вынікаў сэзону абаронца быў улучаны ў першую зборную НБА<ref>[https://www.ctvnews.ca/sports/article/canadas-shai-gilgeous-alexander-named-to-all-nba-first-team-after-stellar-season/ «Canada’s Shai Gilgeous-Alexander named to all-NBA first team after stellar season»]. CTV News.</ref>. [[Файл:Shai Gilgeous-Alexander - Thunder vs. Wizards.png|значак|У матчы супраць «[[Вашынгтон Ўізардс]]».]] У [[НБА 2023—2024 гадоў|сэзоне 2023—2024 гадоў]] Гілджэс-Аляксандар згуляў пяць матчаў запар, набіраючы ня менш за 25 пунктаў, рэалізуючы 55% кідкоў з гульні, што было найдаўжэйшай сэрыяй у гісторыі клюбнай франшызы<ref>Sampson, Peter (14.11.2023). [https://clutchpoints.com/shai-gilgeous-alexander-secures-thunder-scoring-feat-not-even-kevin-durant-achieved «Shai Gilgeous-Alexander secures Thunder scoring feat not even Kevin Durant achieved»]. ClutchPoints.</ref>. 25 студзеня 2024 году баскетбаліст быў абраны ў склад стартавай каманды Заходняй канфэрэнцыі на Матч усіх зорак НБА 2024 году, што стала ягоным другім запар абраньнем у склад і першым абраньнем у якасьці гульца пачатковай каманды<ref>[https://www.nba.com/news/2024-nba-all-star-starters-announced «2024 NBA All-Star starters announced»]. NBA.</ref>. 12 сакавіка ён правёў свой 48-ы матч сэзону з 30 пунктамі, перасягнуўшы папярэдні рэкорд [[Кевін Д’юрант|Кевіна Д’юранта]] ў складзе «Аклагомы-Сіці Тандэр»<ref>Pagaduan, Jedd (12.03.2024). [https://clutchpoints.com/thunder-news-shai-gilgeous-alexander-true-feelings-on-breaking-kevin-durant-okc-record-for-30-point-games «Thunder: Shai Gilgeous-Alexander’s true feelings on breaking Kevin Durant’s OKC record for 30-point games»]. ClutchPoints.</ref>. Гілджэс-Аляксандар ня быў абраны самым каштоўным гульцом сэзону, але другі раз запар быў абраны ў першую зборную НБА. «Аклагома», тым часам, прабілася ў фінал Заходняй канфэрэнцыі, дзе саступіла «Далас Мавэрыкс» у шасьці гульнях. 11 лістапада 2024 году Гілджэс-Аляксандар набраў рэкордныя на той момант 45 пунктаў, а таксама зрабіў тры падборы, дзевяць перадачаў, пяць перахопаў і два блёкі ў пераможным матчы супраць сваёй былой каманды «Лос-Анджэлес Кліпэрз»<ref>[https://www.espn.com/nba/recap?gameId=401704781 «Gilgeous-Alexander scores career-high 45 as Thunder beat Clippers in first game without Holmgren»]. ESPN.</ref>. 22 студзеня 2025 году ён набраў рэкордныя ў сваёй кар’еры 54 пункты, зрабіў восем падбораў, пяць перадач, тры перахопы і два блёкі ў пераможнай сустрэчы над «[[Юта Джаз|Ютай Джаз]]»<ref>[https://www.espn.com/nba/recap/_/gameId/401705184 «Shai Gilgeous-Alexander scores career-high 54 in Thunder’s 123-114 win over Jazz»]. ESPN.</ref>. 25 студзеня Гілджэс-Аляксандар быў абраны ў склад пачатковай каманды Заходняй канфэрэнцыі на Матч усіх зорак НБА 2025 году, што стала ягоным трэцім запар абраньнем<ref>[https://www.nba.com/news/2025-nba-all-star-game-starters «Giannis Antetokounmpo, Shai Gilgeous-Alexander highlight All-Star starters»]. NBA.</ref>. У сакавіку баскетбаліст стаў самым хуткім гульцом у гісторыі франшызы, які здолеў дасягнуць 10 тысяч пунктаў за кар’еру, зрабіўшы гэта ў 368 гульнях і перасягнуўшы папярэдні рэкорд, усталяваны Кевінам Д’юрантам за 381 гульню<ref>Pagaduan, Jedd (12.03.2025). [https://clutchpoints.com/nba/oklahoma-city-thunder/thunder-news-shai-gilgeous-alexander-breaks-kevin-durants-record-in-celtics-clash «Shai Gilgeous-Alexander breaks Kevin Durant's Thunder record in Celtics clash»]. ClutchPoints.</ref>. Спартовец быў названы самым каштоўным гульцом НБА ў [[НБА 2024—2025 гадоў|сэзоне 2024—2025 гадоў]], стаўшы толькі другім канадцам, які атрымаў гэту ўзнагароду, пасьля [[Стыў Нэш|Стыва Нэша]] ў 2005 і 2006 гадах<ref>MacMahon, Tim (21.05.2025). [https://www.espn.com/nba/story/_/id/45256670/sources-thunder-shai-gilgeous-alexander-wins-nba-mvp «Sources: Thunder’s Shai Gilgeous-Alexander wins NBA MVP»]. ESPN.</ref>. === Міжнародная === [[Файл:2023-08-09 Deutschland gegen Kanada (Basketball-Länderspiel) by Sandro Halank–051.jpg|значак|Зь мячом у складзе [[Мужчынская зборная Канады па баскетболе|зборнай Канады]].]] Гулец выклікаўся ў юнацкія зборныя Канады, а за нацыянальную [[Мужчынская зборная Канады па баскетболе|зборную краіны]] дэбютаваў у рамках адборачнага турніру да [[летнія Алімпійскія гульні 2016 году|летніх Алімпійскіх гульняў 2016 году]] ў [[Маніла|Маніле]]. 24 траўня 2022 году Гілджэс-Аляксандар стаў адным з чатырнаццаці гульцоў, якія пагадзіліся на трохгадовае абавязацельства гуляць за нацыянальную зборную, імкнучыся перапыніць шматгадовыя няўдачы ў кваліфікацыі на алімпійскі баскетбольны турнір<ref>[https://www.basketball.ca/news/athletes-committed-to-represent-canada-as-senior-mens-national-team-summer-core-revealed «Fourteen athletes committed to represent Canada as Senior Men’s National Team summer core revealed»]. Canada Basketball.</ref>. На [[Чэмпіянат сьвету па баскетболе сярод мужчынаў 2023 году|чэмпіянаце сьвету 2023 году]] баскетбаліст быў цэнтральнай фігурай у складзе канадзкай зборнай, прывёўшы іх да гістарычных бронзавых мэдалёў<ref>Grange, Michael (6.09.2023). [https://www.sportsnet.ca/nba/article/gilgeous-alexander-raising-canadas-ceiling-one-signature-moment-at-a-time/ «Gilgeous-Alexander raising Canada’s ceiling one signature moment at a time»]. Sportsnet.</ref><ref>Crain, Nick (8.09.2023). [https://www.forbes.com/sites/nicholascrain/2023/09/08/2023-fiba-world-cup-shai-gilgeous-alexander-continues-to-cement-himself-as-one-of-worlds-top-players/?sh=67d83f8ccbbc «2023 FIBA World Cup: Shai Gilgeous-Alexander Continues To Cement Himself As One Of World’s Top Players»]. Forbes.</ref>. Паводле вынікаў сусьветнага першынства гулец быў улучаны ў сымбалічную зборную турніру<ref>[https://www.fiba.basketball/basketballworldcup/2023/news/dennis-schroder-named-fiba-basketball-world-cup-2023-tissot-mvp «Dennis Schroder named FIBA Basketball World Cup 2023 Tissot MVP»]. FIBA.</ref>. Поруч з зборнай браў удзел у [[летнія Алімпійскія гульні 2024 году|летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] ў Парыжы<ref>[https://www.cbc.ca/sports/olympics/summer/basketball/canada-olympic-mens-basketball-roster-paris-1.7259301 «Gilgeous-Alexander, Murray to lead NBA-experienced Canadian Olympic team in Paris»]. CBC / The Canadian Press.</ref>, дзе паўночнаамэрыканская каманда была выбітая ў чвэрцьфінале гаспадарамі турніру<ref>[https://www.fiba.basketball/en/events/mens-olympic-basketball-tournament-paris-2024/news/doing-it-the-french-way-hosts-eliminate-previously-unbeaten-canada «Doing it the French way: Hosts eliminate unbeaten Canada»]. FIBA.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гілджэс-Аляксандар, Шэй}} [[Катэгорыя:Канадзкія баскетбалісты]] [[Катэгорыя:Баскетбалісты і баскетбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] qq80mwlonwx4ug1i2w8bcq177zhkbyv 10 297112 2620980 2025-06-20T18:39:50Z Dymitr 10914 пачатак 2620980 wikitext text/x-wiki {{Склад зборнай па футболе |1 = {{{1|}}} |назва = Мэксыка на ЗК КОНКАКАФ-2025 |колер фону = #016549 |колер тэксту = white |краіна = Мэксыкі |сьцяг = Мэксыкі |турнір = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |турнір_спасылка = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |н1 = [[Люіс Малягон|Малягон]] |н2 = [[Хорхэ Эдуарда Санчэс Рамас|Санчэс]] |н3 = [[Сэсар Монтэс|Монтэс]] |н4 = [[Эдсан Альварэс|Эд.&nbsp;Альварэс]] |н5 = [[Хаан Васкес|Васкес]] |н6 = [[Эрык Ліра|Ліра]] |н7 = [[Хільбэрта Рафаэль Мора|Мора]] |н8 = [[Карляс Альбэрта Радрыгес|Радрыгес]] |н9 = [[Рауль Хімэнэс|Хімэнэс]] |н10 = [[Алексіс Вэга Рохас|Вэга]] |н11 = [[Сант’яга Тамас Хімэнэс|Хімэнэс]] |н12 = [[Рауль Ранхэль|Ранхэль]] |н13 = [[Гільерма Ачоа|Ачоа]] |н14 = [[Марсэль Руіс|Руіс]] |н15 = [[Ісраэль Рэес|Рэес]] |н16 = [[Хуліян Кіньёнэс|Кіньёнэс]] |н17 = [[Арбэлін Пінэда|Пінэда]] |н18 = [[Анхэль Сэпульвэда|Сэпульвэда]] |н19 = [[Хэсус Хільбэрта Ароска|Ароска]] |н20 = [[Эфраін Альварэс|Эф.&nbsp;Альварэс]] |н21 = [[Сэсар Уэрта|Уэрта]] |н22 = [[Хуліян Араўха|Араўха]] |н23 = [[Хэсус Гальярда|Гальярда]] |н24 = [[Люіс Хэрарда Чавэс|Л.&nbsp;Чавэс]] |н25 = [[Рабэрта Альварада|Альварада]] |н25 = [[Матэо Чавэс|М.&nbsp;Чавэс]] |трэнэр = [[Хавіер Агірэ|Агірэ]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборных ЗК КОНКАКАФ-2025|Мэксыка]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборнай Мэксыкі па футболе|КОНКАКАФ-2025]] </noinclude> trvn5p52tlt7bxk0yr3dgu8aejz553c 14 297113 2620983 2025-06-20T18:41:26Z Dymitr 10914 пачатак 2620983 wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборных ЗК КОНКАКАФ|КОНКАКАФ-2025]] 8f9yybk1lbkr4btcof9oz74ggztrw2h 0 297114 2620984 2025-06-20T18:42:33Z Radzivon Panschwitz 86025 Створаная старонка са зьместам „[[Файл:Ladislaus I of Hungary (left) Cuman (right).jpg|значак|Ладьяш Вугорскі і Куман]] '''Куманы''' (таксама вядомыя як '''полаўцы,''' '''кыпчакі''', паводле вугорскіх крыніц — '''[[Куны]]''') — качавы<ref>http://annales.info/step/pletneva/index.htm#polov</ref> народ цюрскага паходжаньня<ref>[https://fe...“ 2620984 wikitext text/x-wiki [[Файл:Ladislaus I of Hungary (left) Cuman (right).jpg|значак|Ладьяш Вугорскі і Куман]] '''Куманы''' (таксама вядомыя як '''полаўцы,''' '''кыпчакі''', паводле вугорскіх крыніц — '''[[Куны]]''') — качавы<ref>http://annales.info/step/pletneva/index.htm#polov</ref> народ цюрскага паходжаньня<ref>[https://feb-web.ru/feb/slovoss/ss-abc/ss4/ss4-1411.htm?cmd=p&istext=1 ФЭБ: Половцы // Словарь-справочник "Слова о полку Игореве". Вып. 4. О—П. — 1973]</ref>, які ў X–XІІІ стагодзьдзях насяляў велізарныя тэрыторыі ад Урала да Дуная. Куманы выйшлі зь цюрцкіх стэпаў Цэнтральнай Азыі й паступова засялілі Прычарнамор’е й Паволжа. У XІ стагодзьдзі яны сталі дамінуючай сілай у эўраазіяйскіх стэпах. Яны адыгралі важную ролю ў гісторыі Ўсходняй Эўропы, Цэнтральнай Азыі й Каўказа, узаемадзейнічаючы з [[Кіеўская Русь|Кіеўскай Русьсю]], [[Полацкае княства|Полацкім княсьствам]], [[Бізантыйская імпэрыя|Бізантыяй]], [[Вугоршчына|Вугоршчынай]] і іншымі дзяржавамі. Куманы былі часткай больш шырокай групы кыпчакаў''',''' якія склалі аснову [[Залатая Арда|Залатой Арды]]. == Крыніцы == [[Катэгорыя:Гісторыя Ўкраіны]] [[Катэгорыя:Гісторыя Казахстану]] [[Катэгорыя:Цюрскія народы Азіі]] pf0mgfhfcqp54hklyb5v68rm6qb0kpe 2621021 2620984 2025-06-21T06:57:33Z W 11741 +[[Шаблён:Этнас]] 2621021 wikitext text/x-wiki {{Этнас |Назва = Полаўцы |Саманазва = |Выява = Ladislaus I of Hungary (left) Cuman (right).jpg |Подпіс выявы = Ладзьяш Вугорскі і Куман |Колькасьць = |Год колькасьці = |Крыніца колькасьці = |Рэгіёны = Паўночнае [[Прычарнамор'е]] і [[Паволжа]] |Вымер = так |Мовы = [[Палавецкая мова|палавецкая]] |Рэлігіі = [[тэнгрыянства]], [[хрысьціянства]], [[іслам]] |Блізкія этнасы = [[печанегі]] }} '''Куманы''' (таксама вядомыя як '''полаўцы,''' '''кыпчакі''', паводле вугорскіх крыніц — '''[[Куны]]''') — качавы<ref>http://annales.info/step/pletneva/index.htm#polov</ref> народ цюрскага паходжаньня<ref>[https://feb-web.ru/feb/slovoss/ss-abc/ss4/ss4-1411.htm?cmd=p&istext=1 ФЭБ: Половцы // Словарь-справочник "Слова о полку Игореве". Вып. 4. О—П. — 1973]</ref>, які ў X–XІІІ стагодзьдзях насяляў велізарныя тэрыторыі ад Урала да Дуная. Куманы выйшлі зь цюрцкіх стэпаў Цэнтральнай Азыі й паступова засялілі Прычарнамор’е й Паволжа. У XІ стагодзьдзі яны сталі дамінуючай сілай у эўраазіяйскіх стэпах. Яны адыгралі важную ролю ў гісторыі Ўсходняй Эўропы, Цэнтральнай Азыі й Каўказа, узаемадзейнічаючы з [[Кіеўская Русь|Кіеўскай Русьсю]], [[Полацкае княства|Полацкім княсьствам]], [[Бізантыйская імпэрыя|Бізантыяй]], [[Вугоршчына|Вугоршчынай]] і іншымі дзяржавамі. Куманы былі часткай больш шырокай групы кыпчакаў''',''' якія склалі аснову [[Залатая Арда|Залатой Арды]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід}} [[Катэгорыя:Гісторыя Ўкраіны]] [[Катэгорыя:Гісторыя Казахстану]] [[Катэгорыя:Цюрскія народы Азіі]] 05t2wkxyqaehvqf3sz40kma3q04uahy 2621023 2621021 2025-06-21T07:01:28Z W 11741 . 2621023 wikitext text/x-wiki {{Этнас |Назва = Полаўцы |Саманазва = |Выява = Ladislaus I of Hungary (left) Cuman (right).jpg |Подпіс выявы = Ладзьяш Вугорскі і Куман |Колькасьць = |Год колькасьці = |Крыніца колькасьці = |Рэгіёны = Паўночнае [[Прычарнамор'е]] і [[Паволжа]] |Вымер = XIV стагодзьдзе |Мовы = [[Палавецкая мова|палавецкая]] |Рэлігіі = [[тэнгрыянства]], [[хрысьціянства]], [[іслам]] |Блізкія этнасы = [[печанегі]] }} '''Куманы''' (таксама вядомыя як '''полаўцы,''' '''кыпчакі''', паводле вугорскіх крыніц — '''[[Куны]]''') — качавы<ref>http://annales.info/step/pletneva/index.htm#polov</ref> народ цюрскага паходжаньня<ref>[https://feb-web.ru/feb/slovoss/ss-abc/ss4/ss4-1411.htm?cmd=p&istext=1 ФЭБ: Половцы // Словарь-справочник "Слова о полку Игореве". Вып. 4. О—П. — 1973]</ref>, які ў X–XІІІ стагодзьдзях насяляў велізарныя тэрыторыі ад Урала да Дуная. Куманы выйшлі зь цюрцкіх стэпаў Цэнтральнай Азыі й паступова засялілі Прычарнамор’е й Паволжа. У XІ стагодзьдзі яны сталі дамінуючай сілай у эўраазіяйскіх стэпах. Яны адыгралі важную ролю ў гісторыі Ўсходняй Эўропы, Цэнтральнай Азыі й Каўказа, узаемадзейнічаючы з [[Кіеўская Русь|Кіеўскай Русьсю]], [[Полацкае княства|Полацкім княсьствам]], [[Бізантыйская імпэрыя|Бізантыяй]], [[Вугоршчына|Вугоршчынай]] і іншымі дзяржавамі. Куманы былі часткай больш шырокай групы кыпчакаў''',''' якія склалі аснову [[Залатая Арда|Залатой Арды]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід}} [[Катэгорыя:Гісторыя Ўкраіны]] [[Катэгорыя:Гісторыя Казахстану]] [[Катэгорыя:Цюрскія народы Азіі]] c2sdhp6sa61hnzs3wbsr2kxnjlmh4t2 10 297115 2620986 2025-06-20T18:56:50Z Dymitr 10914 пачатак 2620986 wikitext text/x-wiki {{Склад зборнай па футболе |1 = {{{1|}}} |назва = Коста-Рыка на ЗК КОНКАКАФ-2025 |колер фону = #DA291C |колер тэксту = white |краіна = Коста-Рыкі |сьцяг = Коста-Рыкі |турнір = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |турнір_спасылка = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |н1 = [[Кейляр Навас|Навас]] |н2 = [[Сант’яга ван дэр Пютэн|ван&nbsp;дэр&nbsp;Пютэн]] |н3 = [[Джэйланд Мітчэл|Мітчэл]] |н4 = [[Хуан Паблё Варгас|Х.&nbsp;Варгас]] |н5 = [[Фэрнан Фаэрон|Фаэрон]] |н6 = [[Алексіс Гамбоа|Гамбоа]] |н7 = [[Андзі Рохас|Рохас]] |н8 = [[Хасэф Мора|Х.&nbsp;Мора]] |н9 = [[Манфрэд Угальдэ|Угальдэ]] |н10 = [[Брэндан Агілера|Агілера]] |н11 = [[Арыель Лясытэр|Лясытэр]] |н12 = [[Алёнса Мартынэс|Мартынэс]] |н13 = [[Джэфэрсан Брэнэс|Брэнэс]] |н14 = [[Арлянда Галё|Галё]] |н15 = [[Франсіска Кальва|Кальва]] |н16 = [[Алехандра Бран|Бран]] |н17 = [[Варэн Мадрыгаль|Мадрыгаль]] |н18 = [[Аляксандар Лескана|Лескана]] |н19 = [[Кенэт Варгас|К.&nbsp;Варгас]] |н20 = [[Хасымар Мэндэс|Мэндэс]] |н21 = [[Альвара Самора|Самора]] |н22 = [[Карляс Мора|К.&nbsp;Мора]] |н23 = [[Патрык Сэкейра|Сэкейра]] |н24 = [[Гільерма Вільялёбас|Вільялёбас]] |н25 = [[Крыстафэр Нуньес|Нуньес]] |н26 = [[Кенай Майры|Майры]] |трэнэр = [[Мігель Эрэра|Эрэра]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборных ЗК КОНКАКАФ-2025|Коста-Рыка]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборнай Коста-Рыкі па футболе|КОНКАКАФ-2025]] </noinclude> myphphhs4qndwfgezdcwxs8in1vfvj7 0 297116 2620990 2025-06-20T19:22:11Z Radzivon Panschwitz 86025 Створаная старонка са зьместам „'''[[Куманы]]''' (саманазва: '''хлывыщукы'''<ref name=":1">[https://www.kamenec.by/%D0%BF%D0%BE%D1%87%D0%B5%D0%BC%D1%83-%D1%85%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%89%D0%B5-%D1%81%D1%87%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%8E%D1%82-%D0%B1%D1%83%D1%81%D0%BB%D1%8F%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%BC-%D0%BA/#bounce Почему Хлевище считают “буслянковым” краем? – KAMENEC.BY инфопортал...“ 2620990 wikitext text/x-wiki '''[[Куманы]]''' (саманазва: '''хлывыщукы'''<ref name=":1">[https://www.kamenec.by/%D0%BF%D0%BE%D1%87%D0%B5%D0%BC%D1%83-%D1%85%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%89%D0%B5-%D1%81%D1%87%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%8E%D1%82-%D0%B1%D1%83%D1%81%D0%BB%D1%8F%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%BC-%D0%BA/#bounce Почему Хлевище считают “буслянковым” краем? – KAMENEC.BY инфопортал Каменецкого района]</ref>) — нашчадкі качавога племя [[Куманы|куманаў]], расьселеных у XІІІ стагодзьдзі ханам [[Тэгак|Ханам Тэгакам]] сярод беларусаў у лясной паласе Ўсходняй Эўропы па загадзе [[Даніла Раманавіч|Данііла Галіцкага]] для абароны межаў [[Галіцка-Валынскае княства|Галіцка-Валынскага княства]], якія ўцякалі ад [[Мангольская імпэрыя|татараў]]. Напамінкі аб іх прысутнасьці захаваліся ў тапонімах і прозьвішчах<ref>''Половецкие поселения на Брестчине // Этногенез белорусов. М., 1973.'' Алексеюк М.И..</ref>. На тэрыторыі толькі цяперашняй Берасьцейскай вобласьці<ref>''Леонюк В.Г.'' [[iarchive:berestejschyna/Tom_1/page/n255/mode/2up|Словник Берестейщини]]. — 2010. — С. 250.</ref>, паводле падлікаў гісторыкаў, было да сарака куманскіх паселішчаў<ref>http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000180/st023.shtml</ref>. [[Файл:Cumans in Belarus.jpg|значак|Палавецкія паселішчы на мапе сучаснай Беларусі]] == Гісторыя == === Расьсяленьне === У першай палове ХІІІ стагодзьдзя ўладальнікамі Галіцкай Русі былі Данііл Раманавіч Галіцкі й яго брат Васілька, князь Уладзіміра-Валынскі. У склад уладаньняў апошняга ўваходзіла Берасьцейская зямля. У Іпацьеўскім летапісе не раз гаворыцца аб наяўнасьці куманаў у войсках Данііла й яго брата Васілька, а таксама аб удзеле іх у паходах, якія прымаюцца гэтымі князямі. Запісы аб куманах сустракаюцца пад 1243, 1245, 1249, 1252 гадамі<ref name=":1" />. У апошняй, якая згадвае куманаў пад 1253 годам, сказана: ”Даніла ж паедзе з братам Васількам і са сынам Львоў і з куманаў са сватам сваім Тэгакам…”. Іх зьяўленьне зьвязана зь перасяленьнем атрада куманаў пад кіраўніцтвам хана Тэгака - зьвязьніка й свата князя. Данііл Галіцкі быў жанаты з дачкой знакамітага руськага князя Мсьціслава Ўдатнага, які, у сваю чаргу, зьяўляўся зяцем куманскага хана Кацяна. Хан Тэгак і яго ваяры неаднаразова згадваюцца ў складзе войскаў Данііла й яго брата Васілька Валынскага ў пэрыяд з 1245 па 1253 гады. У той час Берасьцейская зямля (цяпер Берасьцейская вобласьць) уваходзіла ў склад Валынскага княства. Баючыся, што мангольскі цямнік Курэмса можа адвесьці куманаў у Арду, Данііл вырашыў перасяліць іх на паўночныя рубяжы Валыні. Там яны павінны былі служыць памежнымі заслонамі супраць набегаў яцьвягаў і літвы. Мясцовасьць, у якой разьмешчаны вёскі, цалкам адпавядала гістарычнай і палітычнай абстаноўцы, якая склалася ў ХІІІ ст. на паўночных ускраінах Валынскага княства. Зямлі гэтыя ляжалі спустошанымі з часоў Рамана, бацькі Данііла. Куманскія селішчы сярод руськіх зьявіліся ў гэтай мясцовасьці ў сярэдзіне XІІІ ст., у часы Галіцка-Валынскага княства. Па загаду руськага караля Данііла Галіцкага іх заклаў куманскі хан Тэгак, былы сватам караля й удзельнікам паходаў супраць яцьвягаў і літоўцаў (1245, 1249, 1251, 1252, 1253). Куманскія пасяленцы, якія паступова прынялі хрысьціянства, абаранялі паўночную Валынь ад нападаў балцкіх язычнікаў. === Хрысьціянізацыя === Абараняючы руськія землі ад язычнікаў, самі куманы, якія першапачаткова вызнавалі тэнгрызм, з часам прынялі праваслаўе. Аднак у летапісах няма падрабязных зьвестак аб працэсе іх хрысьціянізацыі, а хан Тэгак у крыніцах працягвае фігураваць пад сваім традыцыйным імем, што можа сьведчыць аб захаваньні часткі ранейшых звычаяў. У 1253 годзе Данііл Галіцкі разам з братам Васількам і сынам Львом наведаў Пінск, і, верагодна, менавіта тады Тэгак з падначаленымі быў адпраўлены ў Берасьцейскую зямлю. Тут куманы заснавалі каля 40 паселішчаў, зь якіх да нашых дзён захавалася толькі восем. У апошні раз жыхароў гэтых паселішчаў называлі куманамі ў 1516 г.<ref>[https://russiahistory.ru/download/library/nauka/evstigneev-yu.-a.-kypchaki-polovcy-kumany-i-ih-potomki-k-probleme-etnicheskoj-preemstvennosti-.html Кыпчаки / половцы / куманы и их потомки: к проблеме этнической преемственности]</ref>. Цікаўна, што паміж вёскамі Пясчатка й Голя ў XІX стагодзьдзі існавала ўрочышча Баняк - магчыма, названае ў гонар знакамітага куманскага хана Баняка, хоць гэтае імя магло быць распаўсюджаным сярод куманаў. Апошні раз жыхароў гэтых паселішчаў афіцыйна называлі куманамі ў 1516 годзе, аднак адміністрацыйная адзінка - Куманская воласьць - праіснавала аж да 1918 году. Яе цэнтрам першапачаткова быў Сухадол (у 56 км ад Берасьця), буйное сяло, якое згадваецца ў 1566 годзе ў дакумэнтах берасьцейскага старасты. Яго жыхары несьлі ваенную службу ў Берасьцейскім замку й займаліся паштовай перавозкай. Польскі гісторык Ярашэвіч першы зацікавіўся гэтымі сёламі. Ён пісаў:<blockquote>Акрамя вёскі і маёнтка Полаўцы, жыхары вёсак: Сухары, Ставішча, Хлевішча, Пясчатка, Голя, Сухадол, Вулька Палавецкая называюцца насельніцтвам навакольных вёсак куманамі, якія, аднак, нічым ужо не адрозніваюцца ад сваіх суседзяў русінаў.</blockquote>Сам Ярашэвіч нарадзіўся й правёў маладыя гады ў Бельску (Падляскім), разьмешчаным за 30 км на поўнач ад куманскіх вёсак. Прыведзеныя ім зьвесткі каштоўныя як вынік яго непасрэдных назіраньняў, ажыцьцёўленых больш за сто гадоў таму, калі памяць аб куманскім паходжаньні яшчэ захоўвалася ў гэтых сёлах. == Паселішча == З васьмі ацалелых вёсак тры знаходзяцца на тэрыторыі Польшчы (у Беластоцкім ваяводзтве)<ref name=":0">Города і вёскі Беларусі. Энцыклапедыя. Брэсцкая вобласць. Кніга 2. Мінск, 2006.</ref>: * Становішчы * Полаўцы * Вулька-Церахоўка Астатнія пяць разьмешчаны ў Берасьцейскай вобласьці Беларусі (Камянецкі раён, Раскенскі сельсавет)<ref name=":0" />: * Хлявінцы * Церахі * Сухадол * Пясчатка Палавецкая * Памежная (раней - вёска Полаўцы, затым Голя) == Дэмаграфія == {| class="wikitable" |+Численность половцев на Берестейщине !Год !Колькасьць !Камэнтар |- |1883 год | colspan="2" |2349 чалавэк |- |1887 год | colspan="2" |1 458 чалавэк |- |1940 |1087 чалавэк | rowspan="2" |У 1921-1939 гг. гэтыя вёскі ўваходзілі ў склад Польшчы (прычым назва - Палавецкая воласьць - зьнікла), затым - Беларускай ССР. Па дадзеных на 1940 год колькасьць іх жыхароў складала 1087 чалавек, але ў 1941-1944 гг., у пэрыяд нямецкай акупацыі, колькасьць насельніцтва вёсак скарацілася, дасягнуўшы ў 1960-м 902 чалавек. |- |1960 |902 чалавэк |- |2005 |549 чалавэк |У 1960-я гады колькаснае першынство насельніцтва перайшло да вёскі Памежнай, якая ўтварылася ў 1964 годзе са зьліцьця дзьвюх вёсак — Старой і Новай Голь. Цяпер тут ёсьць сярэдняя школа, бібліятэка й Дом Культуры. Яна ж зьяўляецца цэнтрам гаспадарчага аб’яднаньня (СВК) ”ПАлаўцы”, куды ўвайшлі жыхары й іншых ”палавецкіх” вёсак. Аднак моладзь працягвае пакідаць вёскі: паводле апошніх зьвестак на 2005 год у гэтых вёсках засталося 549 чалавек, у тым ліку ў вёсцы Памежная — 447. Пражываючы каля 760 гадоў сярод беларусаў і дзелячы зь імі іх складаны лёс, полаўцы асыміляваліся, страціўшы ўсе свае расавыя й этнічныя асаблівасьці. Але, назваўшы сваё эканамічнае аб’яднаньне (СВК) ”Полаўцамі”, жыхары названых вёсак у некаторай ступені праявілі, так бы мовіць, сваю этнічную ідэнтычнасьць. |} У цяперашні час у гэтых нашчадкаў полаўцаў захаваліся толькі некаторыя характэрныя прозьвішчы: Бергеба, Колток, Тэга. == Гл. таксама == * {{Iw|Куманская воласьць|Куманская воласьць|uk|Половецька волость}} == Крыніцы == <references /> [[Катэгорыя:Куманы]] [[Катэгорыя:Насельніцтва Беларусі]] o338v3jg622pfu7kmpkni5zeu72ufz9 0 297117 2620991 2025-06-20T19:37:08Z XHCKidx 11053 Створаная старонка са зьместам „{{Славутасьць |Тып = Помнік грамадзянскай архітэктуры |Назва = Смаленская ратуша |Выява = Smalenskaja ratuša. Смаленская ратуша.jpg |Подпіс выявы = Смаленская ратуша |Назва месцазнаходжаньня = [[Места]] |Месцаз...“ 2620991 wikitext text/x-wiki {{Славутасьць |Тып = Помнік грамадзянскай архітэктуры |Назва = Смаленская ратуша |Выява = Smalenskaja ratuša. Смаленская ратуша.jpg |Подпіс выявы = Смаленская ратуша |Назва месцазнаходжаньня = [[Места]] |Месцазнаходжаньне = Смаленск |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекту = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадваньне = 1611 |Заснаваньне = [[XV-XVI стагодзьдзе|XV-XVI ст.]] |Асноўныя даты = {{Славутасьць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = |Канчатак будаўніцтва = |Будынкі = {{Славутасьць/Будынкі||||||}} |Прыбудоўкі = |Вядомыя насельнікі = |Рэліквіі = |Плябан = |Стан = |Шырата паўшар’е = паўночнае |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 47 |Шырата сэкундаў = 06 |Даўгата паўшар’е = усходняе |Даўгата градусаў = 32 |Даўгата хвілінаў = 03 |Даўгата сэкундаў = 12 }} '''Смаленская ратуша''' — помнік архітэктуры XV-XVI стагодзьдзя у [[Смаленск]]у, адзін з сымбаляў [[горад|места]]. Знаходзілася на гістарычным рынку. Увесь час істотна перабудовывалася. У 1928 годзе на яе месцы збудавалі Дом Чурвонай Арміі {{Заўвага|Цяперашні афіцыйны адрас — ''вуліца Вялікая Савецкая, 10/2''}}. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === 16 верасня 1610 года войскі Жыгімонта III Вазы акружылі Смаленск. Пасля 20 месяцаў аблогі 3 чэрвеня 1611 года горад вызвалілі і вярнулі да Вялікага Княства Літоўскага. Маскавіты безвынікова спрабавалі адбіць яго ў 1613—1615 гадах. 4 лістапада 1611 года атрымаў магдэбургскае права; меў 2 двухтыднёвыя кірмашы, штонядзельныя таргі, склад тавараў, вагі гарадскія, лазню, гасціны двор з даходамі ад іх на карысць усяго горада, дазвол на стварэнне рамесных цэхаў і г. д., а таксама герб «у чырвоным полі постаць арханёла Міхала». === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Па пажару 1715 года на гэтым месцы быў пабудаваны аднапавярховы дом, у якім змяшчаліся спачатку губернская канцылярыя, а потым — намесніцкае праўленне і казённая палата. У 1786 годзе, калі ў горадзе адкрылася народная вучэльня, будынак перадалі для яго патрэб. У 1795-1796 гадах быў надбудаваны другі паверх. У 1894 годзе Смаленскае галоўнае народнае вучылішча было ператворана ў мужчынскую гімназію, якая займала будынак ажно да 1861 года. Пасля яе пераезду памяшканні некаторы час здаваліся ў арэнду. З 1876 года ў будынку месцілася Марыінская жаночая гімназія. У 1870-х гадах да мураванага двухпавярховага будынка былі даданы прыбудовы, а ў 1907 годзе сконьчылася будаўніцтва новага будынка гімназіі, які прымыкаў да старога. Марыінская гімназія займала будынак да 1918 года; затым, на працягу нядоўгага часу, у ім размяшчаліся савецкія працоўныя школы, але неўзабаве яно перайшло да вайсковага ведамства. У 1920-х гадах абодва будынкі Марыінскай гімназіі былі аб'яднаны ў адзін. === Найноўшы час === [[Файл:Smolensk, Bolshaya Sovetskaya street 10 - table 1.jpg|160px|значак|Мемарыяльная дошка 1985 года]] У перыяд з 1923 па 1941 год будынак неаднаразова рэканструяваўся. Тут размяшчаліся ваенныя курсы, Вышэйшая інструктарская школа, рэдакцыя газеты "Чырвонаармейская праўда" і інш. У 1924 годзе ў Доме Чырвонай Арміі праходзіла 4-я партыйная канферэнцыя Заходняй ваеннай акругі, на якой выступаў М. В. Фрунзэ, аб чым сведчыць устаноўленая на будынку мемарыяльная дошка. Падчас маштабнай рэканструкцыі горада, якая праводзілася ў 1920-х гадах, на месцы старога будынка XVIII стагоддзі ў 1928 (ці, па іншых крыніцах, 1929) году было ўзведзена новы, манументальны будынак у стылі канструктывізму. Дом Чырвонай Арміі выконваў у тым ліку і культурныя функцыі: тут можна было паглядзець кіно, запісацца ў той ці іншы гурток; пры ДЧА працаваў аркестр, тут выступалі з гастролямі музычныя і тэатральныя калектывы. У гады Вялікай Айчыннай вайны будынак моцна пацярпеў: ад яго засталіся толькі сцены, міжпавярховыя перакрыцці былі разбураны. Адноўлена яно было ў 1950-х гадах і рэканструявана ў духу "сталінскага ампіру". У 1952 годзе ў ім адкрыўся Смаленскі зааветэрынарны інстытут, а затым - партыйна-савецкая школа. У сярэдзіне 1970-х гадоў будынак Дома Чырвонай Арміі быў перададзены Смаленскаму філіялу Маскоўскай сельскагаспадарчай акадэміі імя К.А. А. Ціміразева, створанаму ў 1974 годзе. Цяпер у будынку месціцца галоўны корпус Смаленскай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі. Будынак мае статус аб'екта культурнай спадчыны рэгіянальнага значэньня. == Заўвагі == {{Крыніцы|група="lower-alpha"}} b1d4zkzfno3d6xisafhdcfedq5wbo9x 2620992 2620991 2025-06-20T19:38:50Z XHCKidx 11053 2620992 wikitext text/x-wiki {{Славутасьць |Тып = Помнік грамадзянскай архітэктуры |Назва = Смаленская ратуша |Выява = Smalenskaja ratuša. Смаленская ратуша.jpg |Подпіс выявы = Смаленская ратуша |Назва месцазнаходжаньня = [[Места]] |Месцазнаходжаньне = Смаленск |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекту = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадваньне = 1611 |Заснаваньне = [[XV-XVI стагодзьдзе|XV-XVI ст.]] |Асноўныя даты = {{Славутасьць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = |Канчатак будаўніцтва = |Будынкі = {{Славутасьць/Будынкі||||||}} |Прыбудоўкі = |Вядомыя насельнікі = |Рэліквіі = |Плябан = |Стан = |Шырата паўшар’е = паўночнае |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 47 |Шырата сэкундаў = 06 |Даўгата паўшар’е = усходняе |Даўгата градусаў = 32 |Даўгата хвілінаў = 03 |Даўгата сэкундаў = 12 }} '''Смаленская ратуша''' — помнік архітэктуры XV-XVI стагодзьдзя у [[Смаленск]]у, адзін з сымбаляў [[горад|места]]. Знаходзілася на гістарычным рынку. Увесь час істотна перабудовывалася. У 1928 годзе на яе месцы збудавалі Дом Чурвонай Арміі {{Заўвага|Цяперашні афіцыйны адрас — ''Смаленск, вуліца Вялікая Савецкая, 10/2''}}. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === 16 верасня 1610 года войскі Жыгімонта III Вазы акружылі Смаленск. Пасля 20 месяцаў аблогі 3 чэрвеня 1611 года горад вызвалілі і вярнулі да Вялікага Княства Літоўскага. Маскавіты безвынікова спрабавалі адбіць яго ў 1613—1615 гадах. 4 лістапада 1611 года атрымаў магдэбургскае права; меў 2 двухтыднёвыя кірмашы, штонядзельныя таргі, склад тавараў, вагі гарадскія, лазню, гасціны двор з даходамі ад іх на карысць усяго горада, дазвол на стварэнне рамесных цэхаў і г. д., а таксама герб «у чырвоным полі постаць арханёла Міхала». === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Па пажару 1715 года на гэтым месцы быў пабудаваны аднапавярховы дом, у якім змяшчаліся спачатку губернская канцылярыя, а потым — намесніцкае праўленне і казённая палата. У 1786 годзе, калі ў горадзе адкрылася народная вучэльня, будынак перадалі для яго патрэб. У 1795-1796 гадах быў надбудаваны другі паверх. У 1894 годзе Смаленскае галоўнае народнае вучылішча было ператворана ў мужчынскую гімназію, якая займала будынак ажно да 1861 года. Пасля яе пераезду памяшканні некаторы час здаваліся ў арэнду. З 1876 года ў будынку месцілася Марыінская жаночая гімназія. У 1870-х гадах да мураванага двухпавярховага будынка былі даданы прыбудовы, а ў 1907 годзе сконьчылася будаўніцтва новага будынка гімназіі, які прымыкаў да старога. Марыінская гімназія займала будынак да 1918 года; затым, на працягу нядоўгага часу, у ім размяшчаліся савецкія працоўныя школы, але неўзабаве яно перайшло да вайсковага ведамства. У 1920-х гадах абодва будынкі Марыінскай гімназіі былі аб'яднаны ў адзін. === Найноўшы час === [[Файл:Smolensk, Bolshaya Sovetskaya street 10 - table 1.jpg|160px|значак|Мемарыяльная дошка 1985 года]] У перыяд з 1923 па 1941 год будынак неаднаразова рэканструяваўся. Тут размяшчаліся ваенныя курсы, Вышэйшая інструктарская школа, рэдакцыя газеты "Чырвонаармейская праўда" і інш. У 1924 годзе ў Доме Чырвонай Арміі праходзіла 4-я партыйная канферэнцыя Заходняй ваеннай акругі, на якой выступаў М. В. Фрунзэ, аб чым сведчыць устаноўленая на будынку мемарыяльная дошка. Падчас маштабнай рэканструкцыі горада, якая праводзілася ў 1920-х гадах, на месцы старога будынка XVIII стагоддзі ў 1928 (ці, па іншых крыніцах, 1929) году было ўзведзена новы, манументальны будынак у стылі канструктывізму. Дом Чырвонай Арміі выконваў у тым ліку і культурныя функцыі: тут можна было паглядзець кіно, запісацца ў той ці іншы гурток; пры ДЧА працаваў аркестр, тут выступалі з гастролямі музычныя і тэатральныя калектывы. У гады Вялікай Айчыннай вайны будынак моцна пацярпеў: ад яго засталіся толькі сцены, міжпавярховыя перакрыцці былі разбураны. Адноўлена яно было ў 1950-х гадах і рэканструявана ў духу "сталінскага ампіру". У 1952 годзе ў ім адкрыўся Смаленскі зааветэрынарны інстытут, а затым - партыйна-савецкая школа. У сярэдзіне 1970-х гадоў будынак Дома Чырвонай Арміі быў перададзены Смаленскаму філіялу Маскоўскай сельскагаспадарчай акадэміі імя К.А. А. Ціміразева, створанаму ў 1974 годзе. Цяпер у будынку месціцца галоўны корпус Смаленскай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі. Будынак мае статус аб'екта культурнай спадчыны рэгіянальнага значэньня. == Заўвагі == {{Крыніцы|група="lower-alpha"}} hee2h6sfqqcml754761ey2wy0qlns5b 2620993 2620992 2025-06-20T19:41:39Z XHCKidx 11053 2620993 wikitext text/x-wiki {{Славутасьць |Тып = Помнік грамадзянскай архітэктуры |Назва = Смаленская ратуша |Выява = Smalenskaja ratuša. Смаленская ратуша.jpg |Подпіс выявы = Смаленская ратуша |Назва месцазнаходжаньня = [[Места]] |Месцазнаходжаньне = Смаленск |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекту = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадваньне = 1611 |Заснаваньне = [[XV-XVI стагодзьдзе|XV-XVI ст.]] |Асноўныя даты = {{Славутасьць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = |Канчатак будаўніцтва = |Будынкі = {{Славутасьць/Будынкі||||||}} |Прыбудоўкі = |Вядомыя насельнікі = |Рэліквіі = |Плябан = |Стан = |Шырата паўшар’е = паўночнае |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 47 |Шырата сэкундаў = 06 |Даўгата паўшар’е = усходняе |Даўгата градусаў = 32 |Даўгата хвілінаў = 03 |Даўгата сэкундаў = 12 }} '''Смаленская ратуша''' — помнік архітэктуры XV-XVI стагодзьдзя у [[Смаленск]]у, адзін з сымбаляў [[горад|места]]. Знаходзілася на гістарычным рынку. Увесь час істотна перабудовывалася. У 1928 годзе на яе месцы збудавалі Дом Чырвонай Арміі {{Заўвага|Цяперашні афіцыйны адрас — ''Смаленск, вуліца Вялікая Савецкая, 10/2''}}. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === 16 верасня 1610 года войскі Жыгімонта III Вазы акружылі Смаленск. Пасля 20 месяцаў аблогі 3 чэрвеня 1611 года горад вызвалілі і вярнулі да Вялікага Княства Літоўскага. Маскавіты безвынікова спрабавалі адбіць яго ў 1613—1615 гадах. 4 лістапада 1611 года атрымаў магдэбургскае права; меў 2 двухтыднёвыя кірмашы, штонядзельныя таргі, склад тавараў, вагі гарадскія, лазню, гасціны двор з даходамі ад іх на карысць усяго горада, дазвол на стварэнне рамесных цэхаў і г. д., а таксама герб «у чырвоным полі постаць арханёла Міхала». === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Па пажару 1715 года на гэтым месцы быў пабудаваны аднапавярховы дом, у якім змяшчаліся спачатку губернская канцылярыя, а потым — намесніцкае праўленне і казённая палата. У 1786 годзе, калі ў горадзе адкрылася народная вучэльня, будынак перадалі для яго патрэб. У 1795-1796 гадах быў надбудаваны другі паверх. У 1894 годзе Смаленскае галоўнае народнае вучылішча было ператворана ў мужчынскую гімназію, якая займала будынак ажно да 1861 года. Пасля яе пераезду памяшканні некаторы час здаваліся ў арэнду. З 1876 года ў будынку месцілася Марыінская жаночая гімназія. У 1870-х гадах да мураванага двухпавярховага будынка былі даданы прыбудовы, а ў 1907 годзе сконьчылася будаўніцтва новага будынка гімназіі, які прымыкаў да старога. Марыінская гімназія займала будынак да 1918 года; затым, на працягу нядоўгага часу, у ім размяшчаліся савецкія працоўныя школы, але неўзабаве яно перайшло да вайсковага ведамства. У 1920-х гадах абодва будынкі Марыінскай гімназіі былі аб'яднаны ў адзін. === Найноўшы час === [[Файл:Smolensk, Bolshaya Sovetskaya street 10 - table 1.jpg|160px|значак|Мемарыяльная дошка 1985 года]] У перыяд з 1923 па 1941 год будынак неаднаразова рэканструяваўся. Тут размяшчаліся ваенныя курсы, Вышэйшая інструктарская школа, рэдакцыя газеты "Чырвонаармейская праўда" і інш. У 1924 годзе ў Доме Чырвонай Арміі праходзіла 4-я партыйная канферэнцыя Заходняй ваеннай акругі, на якой выступаў М. В. Фрунзэ, аб чым сведчыць устаноўленая на будынку мемарыяльная дошка. Падчас маштабнай рэканструкцыі горада, якая праводзілася ў 1920-х гадах, на месцы старога будынка XVIII стагоддзі ў 1928 (ці, па іншых крыніцах, 1929) году было ўзведзена новы, манументальны будынак у стылі канструктывізму. Дом Чырвонай Арміі выконваў у тым ліку і культурныя функцыі: тут можна было паглядзець кіно, запісацца ў той ці іншы гурток; пры ДЧА працаваў аркестр, тут выступалі з гастролямі музычныя і тэатральныя калектывы. У гады Вялікай Айчыннай вайны будынак моцна пацярпеў: ад яго засталіся толькі сцены, міжпавярховыя перакрыцці былі разбураны. Адноўлена яно было ў 1950-х гадах і рэканструявана ў духу "сталінскага ампіру". У 1952 годзе ў ім адкрыўся Смаленскі зааветэрынарны інстытут, а затым - партыйна-савецкая школа. У сярэдзіне 1970-х гадоў будынак Дома Чырвонай Арміі быў перададзены Смаленскаму філіялу Маскоўскай сельскагаспадарчай акадэміі імя К.А. А. Ціміразева, створанаму ў 1974 годзе. Цяпер у будынку месціцца галоўны корпус Смаленскай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі. Будынак мае статус аб'екта культурнай спадчыны рэгіянальнага значэньня. == Заўвагі == {{Крыніцы|група="lower-alpha"}} h5uvtx16dyoyrbydmqgqbpkb3uouipe 2621033 2620993 2025-06-21T07:33:11Z Ліцьвін 847 артаграфія, пунктуацыя 2621033 wikitext text/x-wiki {{Славутасьць |Тып = Помнік грамадзянскай архітэктуры |Назва = Смаленская ратуша |Выява = Smalenskaja ratuša. Смаленская ратуша.jpg |Подпіс выявы = Смаленская ратуша |Назва месцазнаходжаньня = [[Места]] |Месцазнаходжаньне = Смаленск |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекту = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадваньне = 1611 |Заснаваньне = [[XV-XVI стагодзьдзе|XV-XVI ст.]] |Асноўныя даты = {{Славутасьць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = |Канчатак будаўніцтва = |Будынкі = {{Славутасьць/Будынкі||||||}} |Прыбудоўкі = |Вядомыя насельнікі = |Рэліквіі = |Плябан = |Стан = |Шырата паўшар’е = паўночнае |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 47 |Шырата сэкундаў = 06 |Даўгата паўшар’е = усходняе |Даўгата градусаў = 32 |Даўгата хвілінаў = 03 |Даўгата сэкундаў = 12 }} '''Смаленская ратуша''' — помнік архітэктуры XV-XVI стагодзьдзя ў [[Смаленск]]у, адзін з сымбаляў [[горад|места]]. Знаходзілася на гістарычным рынку. Увесь час істотна перабудовывалася. У 1928 годзе на яе месцы збудавалі Дом Чырвонай Арміі{{Заўвага|Цяперашні афіцыйны адрас — ''Смаленск, вуліца Вялікая Савецкая, 10/2''}}. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === 16 верасьня 1610 году войскі Жыгімонта III Вазы акружылі Смаленск. Пасьля 20 месяцаў аблогі 3 чэрвеня 1611 году горад вызвалілі і вярнулі да Вялікага Княства Літоўскага. Маскавіты безвынікова спрабавалі адбіць яго ў 1613—1615 гадах. 4 лістапада 1611 году атрымаў магдэбургскае права; меў 2 двухтыднёвыя кірмашы, штонядзельныя таргі, склад тавараў, вагі гарадзкія, лазьню, гасьціны двор з даходамі ад іх на карысьць усяго горада, дазвол на стварэньне рамесных цэхаў і г. д., а таксама герб «у чырвоным полі постаць арханёла Міхала». === Пад уладай Расейскай імпэрыі === Па пажару 1715 году на гэтым месцы быў пабудаваны аднапавярховы дом, у якім зьмяшчаліся спачатку губэрнская канцылярыя, а потым — намесьніцкае праўленьне і казённая палата. У 1786 годзе, калі ў горадзе адкрылася народная вучэльня, будынак перадалі для яго патрэб. У 1795-1796 гадах быў надбудаваны другі паверх. У 1894 годзе Смаленскае галоўнае народнае вучылішча было ператворанае ў мужчынскую гімназію, якая займала будынак ажно да 1861 году. Пасьля яе пераезду памяшканьні некаторы час здаваліся ў арэнду. З 1876 году ў будынку месьцілася Марыінская жаночая гімназія. У 1870-х гадах да мураванага двухпавярховага будынка былі даданы прыбудовы, а ў 1907 годзе скончылася будаўніцтва новага будынка гімназіі, які прымыкаў да старога. Марыінская гімназія займала будынак да 1918 году; затым, на працягу нядоўгага часу, у ім разьмяшчаліся савецкія працоўныя школы, але неўзабаве яно перайшло да вайсковага ведамства. У 1920-х гадах абодва будынкі Марыінскай гімназіі былі аб’яднаныя ў адзін. === Найноўшы час === [[Файл:Smolensk, Bolshaya Sovetskaya street 10 - table 1.jpg|160px|значак|Мэмарыяльная дошка 1985 году]] У пэрыяд з 1923 па 1941 год будынак неаднаразова рэканструяваўся. Тут разьмяшчаліся ваенныя курсы, Вышэйшая інструктарская школа, рэдакцыя газэты «Чырвонаармейская праўда» і інш. У 1924 годзе ў Доме Чырвонай Арміі праходзіла 4-я партыйная канфэрэнцыя Заходняй ваеннай акругі, на якой выступаў М. В. Фрунзэ, аб чым сьведчыць устаноўленая на будынку мэмарыяльная дошка. Падчас маштабнай рэканструкцыі горада, якая праводзілася ў 1920-х гадах, на месцы старога будынка XVIII стагодзьдзі ў 1928 (ці, па іншых крыніцах, 1929) году быў узьведзены новы, манумэнтальны будынак у стылі канструктывізму. Дом Чырвонай Арміі выконваў у тым ліку і культурныя функцыі: тут можна было паглядзець кіно, запісацца ў той ці іншы гурток; пры ДЧА працаваў аркестр, тут выступалі з гастролямі музычныя і тэатральныя калектывы. У гады Вялікай Айчыннай вайны будынак моцна пацярпеў: ад яго засталіся толькі сцены, міжпавярховыя перакрыцьці былі разбураныя. Адноўлена яно было ў 1950-х гадах і рэканструявана ў духу «сталінскага ампіру». У 1952 годзе ў ім адкрыўся Смаленскі заавэтэрынарны інстытут, а затым — партыйна-савецкая школа. У сярэдзіне 1970-х гадоў будынак Дома Чырвонай Арміі быў перададзены Смаленскаму філіялу Маскоўскай сельскагаспадарчай акадэміі імя К.А. А. Ціміразева, створанаму ў 1974 годзе. Цяпер у будынку месьціцца галоўны корпус Смаленскай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі. Будынак мае статус аб’екта культурнай спадчыны рэгіянальнага значэньня. == Заўвагі == {{Крыніцы|група="lower-alpha"}} r8xjiapfq78ckqeev840sodplvm7f0r 10 297118 2620994 2025-06-20T20:14:11Z Dymitr 10914 пачатак 2620994 wikitext text/x-wiki {{Склад зборнай па футболе |1 = {{{1|}}} |назва = Канада на ЗК КОНКАКАФ-2025 |колер фону = red |колер тэксту = white |краіна = Канады |сьцяг = Канады |турнір = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |турнір_спасылка = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |н1 = [[Дэйн Сэнт-Клер|Сэнт-Клер]] |н2 = [[Алістэр Джонстан|Джонстан]] |н3 = [[Зоран Басонг|Басонг]] |н4 = [[Камал Мілер|Мілер]] |н5 = [[Джоэл Ўотэрман|Ўотэрман]] |н6 = [[Мат’ё Шуаньер|Шуаньер]] |н7 = [[Стывэн Эўштакію|Эўштакію]] |н8 = [[Ісмаэль Жардан Канэ|Канэ]] |н9 = [[Кайл Ларын|Ларын]] |н10 = [[Джонатан Крыстыян Дэйвід|Д.&nbsp;Дэйвід]] |н11 = [[Дэніел Джэбісан|Джэбісан]] |н12 = [[Тані Алувасэі|Алувасэі]] |н13 = [[Дэрэк Карнэліюс|Карнэліюс]] |н14 = [[Джэйкаб Шафэлбург|Шафэлбург]] |н15 = [[Люк дэ Фужроль|дэ&nbsp;Фужроль]] |н16 = [[Максім Крэпо|Крэпо]] |н17 = [[Тэйджан Б’юкенэн|Б’юкенэн]] |н18 = [[Том Макгіл|Макгіл]] |н19 = [[Натан Саліба|Саліба]] |н20 = [[Алі Агмэд|Агмэд]] |н21 = [[Джонатан Асорыё|Асорыё]] |н22 = [[Рычы Ларэя|Ларэя]] |н23 = [[Ніка Сыгур|Сыгур]] |н24 = [[Проміс Дэйвід|П.&nbsp;Дэйвід]] |н25 = [[Джэйдэн Нэлсан|Нэлсан]] |н26 = [[Джэймі Найт-Лебэль|Найт-Лебэль]] |трэнэр = [[Джон Гэрдман|Гэрдман]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборных ЗК КОНКАКАФ-2025|Канада]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборнай Канады па футболе|КОНКАКАФ-2025]] </noinclude> gdej3jfs9cn2w0g9sjbvo72xjb3xmu1 10 297119 2620996 2025-06-20T20:38:43Z Dymitr 10914 пачатак 2620996 wikitext text/x-wiki {{Склад зборнай па футболе |1 = {{{1|}}} |назва = Гандурас на ЗК КОНКАКАФ-2025 |колер фону = #00BCE4 |колер тэксту = white |краіна = Гандурасу |сьцяг = Гандурасу |турнір = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |турнір_спасылка = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |н1 = [[Эдрык Мэнхівар|Мэнхівар]] |н2 = [[Дэніль Мальданада|Мальданада]] |н3 = [[Хасэ Хуліян Мартынэс|Мартынэс]] |н4 = [[Люіс Фэрнанда Вэга|Л.&nbsp;Вэга]] |н5 = [[Кервін Арыяга|Арыяга]] |н6 = [[Крыстафэр Мэлендэс|Мэлендэс]] |н7 = [[Хасэ Марыё Пінта|Пінта]] |н8 = [[Хасэф Расалес|Расалес]] |н9 = [[Энтані Лясана|Лясана]] |н10 = [[Аляксандар Лёпэс|А.&nbsp;Лёпэс]] |н11 = [[Хорхэ Бэнгучэ|Бэнгучэ]] |н12 = [[Рамэль Кіёта|Кіёта]] |н13 = [[Карляс Адоніс Мэхія|Мэхія]] |н14 = [[Алексі Вэга|А.&nbsp;Вэга]] |н15 = [[Гетсэль Монтэс|Монтэс]] |н16 = [[Эдвін Аляксандар Радрыгес|Радрыгес]] |н17 = [[Люіс Пальма|Пальма]] |н18 = [[Дыксан Рамірэс|Рамірэс]] |н19 = [[Карляс Энрыке Пінэда|Пінэда]] |н20 = [[Дэйбі Флёрэс|Флёрэс]] |н21 = [[Хустын Арбаледа|Арбаледа]] |н22 = [[Люіс Лёпэс Фэрнандэс|Л.&nbsp;Лёпэс]] |н23 = [[Хорхэ Даніель Альварэс|Альварэс]] |н24 = [[Хасэ Рауль Гарсія Гансалес|Гарсія]] |н25 = [[Марлян Лікона|Лікона]] |н26 = [[Люіс Крысанта|Крысанта]] |трэнэр = [[Рэйнальда Руэда|Руэда]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборных ЗК КОНКАКАФ-2025|Гандурас]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборнай Гандурасу па футболе|КОНКАКАФ-2025]] </noinclude> m64489y98ap9capdwtwrc5e6y76775k 10 297120 2620998 2025-06-20T20:53:28Z Dymitr 10914 пачатак 2620998 wikitext text/x-wiki {{Склад зборнай па футболе |1 = {{{1|}}} |назва = Панама на ЗК КОНКАКАФ-2025 |колер фону = #DA121A |колер тэксту = white |краіна = Панамы |сьцяг = Панамы |турнір = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |турнір_спасылка = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |н1 = [[Люіс Мэхія|Мэхія]] |н2 = [[Сэсар Блэкман|Блэкман]] |н3 = [[Хасэ Кордаба|Кордаба]] |н4 = [[Фідэль Эскабар|Эскабар]] |н5 = [[Эдгарда Фарыньня|Фарыньня]] |н6 = [[Крыстыян Хэсус Мартынэс|Мартынэс]] |н7 = [[Хасэ Люіс Радрыгес|Х.&nbsp;Радрыгес]] |н8 = [[Віктар Грыфіт|Грыфіт]] |н9 = [[Эдуарда Герэра (футбаліст)|Герэра]] |н10 = [[Ісмаэль Дыяс|Дыяс]] |н11 = [[Асарыяс Ляндоньнё|Ляндоньнё]] |н12 = [[Джон Дэйвід Ган|Ган]] |н13 = [[Ханпаль Маралес|Маралес]] |н14 = [[Карляс Арвэй|Арвэй]] |н15 = [[Эрык Дэйвіс|Дэйвіс]] |н16 = [[Андрэс Андрадэ Сэдэньнё|Андрадэ]] |н17 = [[Хасэ Фахарда|Фахарда]] |н18 = [[Сэсіліё Ватэрман|Ватэрман]] |н19 = [[Іван Андэрсан|Андэрсан]] |н20 = [[Анібаль Гадой|Гадой]] |н21 = [[Сэсар Яніс|Яніс]] |н22 = [[Арлянда Маскера|Маскера]] |н23 = [[Мікаэль Мурыльлё|Мурыльлё]] |н24 = [[Тамас Радрыгес|Т.&nbsp;Радрыгес]] |н25 = [[Эдўард Сэдэньнё|Сэдэньнё]] |н26 = [[Хорхэ Абдыель Гут’ерэс|Гут’ерэс]] |трэнэр = [[Томас Крыстыянсэн|Крыстыянсэн]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборных ЗК КОНКАКАФ-2025|Панама]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборнай Панамы па футболе|КОНКАКАФ-2025]] </noinclude> 7kcgo9lcltrjyh51uy6rk0zocdf3w3v 10 297121 2621025 2025-06-21T07:09:32Z Dymitr 10914 пачатак 2621025 wikitext text/x-wiki {{Склад зборнай па футболе |1 = {{{1|}}} |назва = Ямайка на ЗК КОНКАКАФ-2025 |колер фону = #FFB81C |колер тэксту = black |краіна = Ямайкі |сьцяг = Ямайкі |турнір = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |турнір_спасылка = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |н1 = [[Андрэ Блэйк|Блэйк]] |н2 = [[Дэкстэр Лембікіса|Лембікіса]] |н3 = [[Амары Бэл|Бэл]] |н4 = [[Карай Андэрсан|Андэрсан]] |н5 = [[Ітан Пінак|Пінак]] |н6 = [[Рычард Кінг (футбаліст)|Кінг]] |н7 = [[Леон Бэйлі|Бэйлі]] |н8 = [[Кейсі Палмэр|Палмэр]] |н9 = [[Кегайм Дыксан|Дыксан]] |н10 = [[Румарн Барэл|Барэл]] |н11 = [[Дэмарай Грэй|Грэй]] |н12 = [[Дўэйн Эткінсан|Эткінсан]] |н13 = [[Шакан Дэйвіс|Дэйвіс]] |н14 = [[Айзэк Гайдэн|Гайдэн]] |н15 = [[Джоэл Латыбад’ер|Латыбад’ер]] |н16 = [[Ўорнэр Браўн|Браўн]] |н17 = [[Дэм’ён Лоў|Лоў]] |н18 = [[Джонатан Расэл|Расэл]] |н19 = [[Кайл Мінг|Мінг]] |н20 = [[Рэналда Сэфас|Сэфас]] |н21 = [[Рамарыё Ўільямз|Ўільямз]] |н22 = [[Грэг Лі|Лі]] |н23 = [[Джэймалі Ўэйт|Ўэйт]] |н24 = [[Тайрыс Кэмпбэл|Кэмпбэл]] |н25 = [[Бобі Дэкардова-Рыд|Дэкардова-Рыд]] |н26 = [[Майкл Антоніё|Антоніё]] |трэнэр = [[Стыў Макларэн|Макларэн]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборных ЗК КОНКАКАФ-2025|Ямайка]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборнай Ямайкі па футболе|КОНКАКАФ-2025]] </noinclude> n2hw1l2m3rpsgt5qxhgbqst4hp9mvyh 10 297122 2621029 2025-06-21T07:25:24Z Dymitr 10914 пачатак 2621029 wikitext text/x-wiki {{Склад зборнай па футболе |1 = {{{1|}}} |назва = ЗША на ЗК КОНКАКАФ-2025 |колер фону = white |колер тэксту = #3C3B6E |краіна = ЗША |сьцяг = ЗША |турнір = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |турнір_спасылка = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |н1 = [[Мэт Тэрнэр|Тэрнэр]] |н2 = [[Джон Толкін (футбаліст)|Толкін]] |н3 = [[Крыс Джэфры Рычардс|Рычардс]] |н4 = [[Тайлер Адамз|Адамз]] |н5 = [[Ўокер Цымэрман|Цымэрман]] |н6 = [[Джэк Макглін|Макглін]] |н7 = [[Кўін Саліван (футбаліст)|Саліван]] |н8 = [[Сэбастыян Бэргалтэр|Бэргалтэр]] |н9 = [[Дэм’ян Даўнз|Даўнз]] |н10 = [[Дыега Луна|Луна]] |н11 = [[Брэндан Аарансан|Б.&nbsp;Аарансан]] |н12 = [[Майлз Робінсан|Робінсан]] |н13 = [[Тым Рым|Рым]] |н14 = [[Лука дэ ла Торэ|дэ&nbsp;ла&nbsp;Торэ]] |н15 = [[Джоні Кардосу|Кардосу]] |н16 = [[Алекс Фрыман|Фрыман]] |н17 = [[Малік Тыльман|Тыльман]] |н18 = [[Максімілян Арфстэн|Арфстэн]] |н19 = [[Гаджы Райт|Райт]] |н20 = [[Натан Гэрыел|Гэрыел]] |н21 = [[Пакстэн Аарансан|П.&nbsp;Аарансан]] |н22 = [[Марк Макензі (1999)|Макензі]] |н23 = [[Браян Ўайт (футбаліст)|Ўайт]] |н24 = [[Патрык Аджыманг|Аджыманг]] |н25 = [[Мэт Фрыз|Фрыз]] |н26 = [[Крыс Брэйдзі|Брэйдзі]] |трэнэр = [[Маўрысіё Пачэтына|Пачэтына]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборных ЗК КОНКАКАФ-2025|ЗША]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборнай ЗША па футболе|КОНКАКАФ-2025]] </noinclude> f3z664uw9lgkopg1tby0t1yvh04ta50 10 297123 2621035 2025-06-21T07:45:08Z Dymitr 10914 пачатак 2621035 wikitext text/x-wiki {{Склад зборнай па футболе |1 = {{{1|}}} |назва = Саудаўская Арабія на ЗК КОНКАКАФ-2025 |колер фону = white |колер тэксту = #177245 |краіна = Саудаўскай Арабіі |сьцяг = Саудаўскай Арабіі |турнір = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |турнір_спасылка = Залаты кубак КОНКАКАФ 2025 году |н1 = [[Наваф аль-Акідзі|аль-Акідзі]] |н2 = [[Муганад аль-Шанкіці|аль-Шанкіці]] |н3 = [[Салем аль-Нажджы|аль-Нажджы]] |н4 = [[Абдулела аль-Амры|аль-Амры]] |н5 = [[Абдула Маду|Маду]] |н6 = [[Алі аль-Гасан|аль-Гасан]] |н7 = [[Мухтар Алі|Алі]] |н8 = [[Марван аль-Сагафі|аль-Сагафі]] |н9 = [[Фірас аль-Бурайкан|аль-Бурайкан]] |н10 = [[Файсал аль-Гамдзі|аль-Гамдзі]] |н11 = [[Салег аль-Шэгры|аль-Шэгры]] |н12 = [[Сауд Абдульгамід|Абдульгамід]] |н13 = [[Наваф Бушаль|Бушаль]] |н14 = [[Гасан Кадэш|Кадэш]] |н15 = [[Айман Яг’я|Яг’я]] |н16 = [[Зіяд аль-Джагані|аль-Джагані]] |н17 = [[Магамэд Бакор|Бакор]] |н18 = [[Муганад аль-Саад|аль-Саад]] |н19 = [[Туркі аль-Амар|аль-Амар]] |н20 = [[Абдула аль-Салем (футбаліст)|аль-Салем]] |н21 = [[Абдулрагман аль-Санбі|аль-Санбі]] |н22 = [[Агмэд аль-Касар|аль-Касар]] |н23 = [[Алі аль-Асмары|аль-Асмары]] |н24 = [[Абдулрагман аль-Абуд|аль-Абуд]] |н25 = [[Гамам аль-Гамамі|аль-Гамамі]] |н26 = [[Алі Маджрашы|Маджрашы]] |трэнэр = [[Эрвэ Рэнар|Рэнар]] }}<noinclude>[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборных ЗК КОНКАКАФ-2025|Саудаўская Арабія]] [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Склады зборнай Саудаўскай Арабіі па футболе|КОНКАКАФ-2025]] </noinclude> 7y9bo1xp0yovdl6284e2m56vhyena62 0 297124 2621040 2025-06-21T07:59:59Z W 11741 W перанёс старонку [[Іранскае вогненае кальцо]] у [[Іранскае агнёвае кальцо]]: Памылка ў назове: +Крыніца: [[Мікола Байкоў]], [[Сьцяпан Некрашэвіч]]. агнёвы — огненный // [[Беларуска-расійскі слоўнік Байкова і Некрашэвіча|Беларуска-расейскі слоўнік]]. — Менск: [[Дзяржаўнае выдавецтва Беларусі]], 1925. — ISBN 5-341-00918-5 2621040 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Іранскае агнёвае кальцо]] 9a62hl81k4f25tue8zcj1sz8yhflj7q 3 297125 2621041 2025-06-21T08:05:57Z W 11741 +[[Шаблён:Вітаем]] 2621041 wikitext text/x-wiki {{Вітаем}} З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 11:05, 21 чэрвеня 2025 (УКЧ+3) eeqmc55h0tl2186tps19p4ohwc5p0wu 0 297126 2621045 2025-06-21T08:48:25Z W 11741 W перанёс старонку [[Унівэрсальны каардынаваны час]] у [[Сусьветны каардынаваны час]] паўзьверх перанакіраваньня: Памылка ў назове: +Крыніца: Сусьветны каардынаваны час (Рашэньне Калегіі Эўразійскай эканамічнай камісіі ад 27 студзеня 2015 г. № 5) // «Юрыдычны слоўнік» (Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь), 2025 г. https://multilang.pravo.by/be/term/index/26818?langname=be 2621045 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Сусьветны каардынаваны час]] s0wbxmfygfbkwt9m68ws7xthdezt5gc 1 297127 2621047 2025-06-21T08:48:25Z W 11741 W перанёс старонку [[Абмеркаваньне:Унівэрсальны каардынаваны час]] у [[Абмеркаваньне:Сусьветны каардынаваны час]]: Памылка ў назове: +Крыніца: Сусьветны каардынаваны час (Рашэньне Калегіі Эўразійскай эканамічнай камісіі ад 27 студзеня 2015 г. № 5) // «Юрыдычны слоўнік» (Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь), 2025 г. https://multilang.pravo.by/be/term/index/26818?langname=be 2621047 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Абмеркаваньне:Сусьветны каардынаваны час]] alej9zfhvhkz2982thqvk9v14vq527g 0 297128 2621048 2025-06-21T08:57:10Z W 11741 Перанакіроўвае на [[Сусьветны каардынаваны час]] 2621048 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне[[Сусьветны каардынаваны час]] bdz490h7p0sm0s9xm5kbgkkauvz4gfx 0 297129 2621058 2025-06-21T10:58:55Z W 11741 W перанёс старонку [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў]] у [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]]: Памылка ў назове: +Новая назва паводле крыніцы: У Беларусі зьявіцца Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі // [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]], 14 сакавіка 2024 г. https://blr.belta.by/president/view/u-belarusi-zjavitstsa-natsyjanalny-tsentr-zakanadaustva-i-pravavoj-infarmatsyi-129076-2024/ 2621058 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] jccehvfplcn6ls4zynw406mb9xbop4y 0 297130 2621060 2025-06-21T11:06:08Z W 11741 Перанакіроўвае на [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] 2621060 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне[[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] gg44kvcmh4rec54j390qc2aem6xjzny