Вікіпэдыя be_x_oldwiki https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0 MediaWiki 1.45.0-wmf.6 first-letter Мэдыя Спэцыяльныя Абмеркаваньне Удзельнік Гутаркі ўдзельніка Вікіпэдыя Абмеркаваньне Вікіпэдыі Файл Абмеркаваньне файла MediaWiki Абмеркаваньне MediaWiki Шаблён Абмеркаваньне шаблёну Дапамога Абмеркаваньне дапамогі Катэгорыя Абмеркаваньне катэгорыі Партал Абмеркаваньне парталу TimedText TimedText talk Модуль Абмеркаваньне модулю 0 1532 2621141 2609708 2025-06-22T09:42:29Z Dymitr 10914 /* Статыстыка */ абнаўленьне зьвестак 2621141 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Дынама Менск (неадназначнасьць)}} {{Футбольны клюб |Назва = Дынама Менск |Лягатып = Dinamo Minsk.PNG |ПоўнаяНазва = Футбольны клюб «Дынама Менск» |Горад = [[Менск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 1927 |Стадыён = [[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]] |Умяшчальнасьць = 22 246 |Пасада кіраўніка = Генэральны дырэктар |Кіраўнік = Андрэй Толмач |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ДынамаМенсЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ДынамаМенсСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ДынамаМенс}} |Прыналежнасьць = Беларускія |Сайт = http://www.dinamo-minsk.by/ |pattern_la1 = |pattern_b1 = _Dinamo Minsk 2017g |pattern_ra1 = |pattern_sh1 = _Dinamo Minsk 2016g |pattern_so1 = _long Dinamo Minsk 2016g |leftarm1 = |body1 = |rightarm1 = |shorts1 = FFFFFF |socks1 = |pattern_la2 = |pattern_b2 = _Dinamo Minsk 2017h |pattern_ra2 = |pattern_sh2 = _Dinamo Minsk 2016h |pattern_so2 = _long Dinamo Minsk 2016h |leftarm2 = 2E7AE3 |body2 = |rightarm2 = 2E7AE3 |shorts2 = |socks2 = }} «'''Дына́ма'''» — футбольны клюб з сталіцы [[Беларусь|Беларусі]], [[Менск]]у. [[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіён СССР]] 1982 году, сяміразовы [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіён Беларусі]], трохразовы ўладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]. Клюб быў заснаваны ў 1927 годзе. Першую гульню каманда правяла 18 чэрвеня 1927 году ў [[Смаленск]]у супраць мясцовага «[[Дынама Смаленск|Дынама]]» і выйграла зь лікам 2:1. Клюб выступаў пад назвамі «Спартак» (1954—1959), «Беларусь» (1960—1962). «Дынама» зьяўляецца адзіным беларускім клюбам, які браў удзел у 39 з 54 розыгрышаў [[чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянату СССР]], і аднойчы станавіўся чэмпіёнам СССР у 1982 годзе. Акрамя таго, клюб разам зь берасьцейскім «[[Дынама Берасьце|Дынама]]» і салігорскім «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёрам]]» зьяўляецца адзіным клюбам, які браў удзел ва ўсіх розыгрышах [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]. Раней старшынём праўленьня ЗАТ «Дынама-Менск» быў колішні адзін з самых заможных людзей Беларусі й кіраўнік фірмы «[[Трайпл]]» [[Юры Чыж]]. За ягоным часам не зусім добрыя вынікі выступаў клюбу многія спэцыялісты зьвязваюць з сталай зьменай галоўных трэнэраў, якія за апошнія дзесяць гадоў ня здолелі правесьці на гэтай пасадзе больш за год. У 2019 годзе кантроль над клюбам атрымаў [[Менскі гарадзкі выканаўчы камітэт|Менгарвыканкам]]. == Гісторыя == === Раньнія гады === Днём нараджэньня менскага «Дынама» прынята лічыць дату першага дакумэнтальна пацьверджанага матча каманды. Ён адбыўся 18 чэрвеня 1927 году ў [[Смаленск]]у, дзе менчукі сустрэліся зь мясцовымі аднаклюбнікамі й атрымалі першую ў сваёй гісторыі перамогу зь лікам 2:1. У тым жа 1927 годзе «Дынама» паклала ў сваю скарбонку й першы трафэй, атрымаўшы перамогу ў [[чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянаце БССР]]. Цікава, што першапачаткова ўдзел у гэтым спаборніцтве прымалі каманды гарадоў. Сярод іх была й зборная [[Менск]]у, якая заваявала пуцёўку ў фінальны турнір, дзе сталічным футбалістам супрацьстаялі зборныя [[Гомель|Гомля]] й [[Віцебск]]у. Аднак у фінале гуляла ўжо ня зборная Менску, а футбольная каманда «Дынама». Справа ў тым, што калектыў практычна цалкам складаўся з «дынамаўцаў», якія й настаялі на тым, каб выступаць пад такой назвай. Нежаданьне выступаць пад сьцягам гораду выклікала абуранасьць з боку грамадзкасьці. Футбалістаў вінавацілі ў паводзінах, нявартым савецкіх грамадзян, у схільнасьці ўплыву буржуазных спартовых грамадзтваў. «Дынама» ў бліскучым стылі расправілася з супраціўнікамі й заваявала званьне чэмпіёна БССР. Спачатку з рахункам 4:1 былі пераможаныя гаспадары фінальнага турніру зборная Гомля. Затым быў цяжкі матч зь [[Віцебск]]ам, перапынены пры рахунку 1:1 з-за цемры. Пераігроўка выдалася ня мянш зацятай, матч скончыўся зь лікам 2:2 у асноўны час, і толькі на 9-й хвіліне трэцяга дадатковага тайма менчук Ціхаміраў прынёс перамогу сваёй камандзе. На наступны год «дынамаўцы» ня здолелі паўтарыць свой посьпех, паколькі ва Ўсебеларускай спартакіядзе зноўку выступала зборная Менску, сфармаваная з футбалістаў трох найлепшых камандаў рэспублікі, а ня толькі з гульцоў «Дынама». Сталічныя футбалісты скончылі свой выступ на стадыі паўфіналу, саступіўшы камандзе [[Полацак|Полацку]]. Галоўнай падзеяй футбольнага жыцьця [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] у 1928 годзе стала правядзеньне Ўсесаюзнай спартакіяды ў [[Масква|Маскве]], удзел у якой прыняла й зборная БССР, якая заняла пятае месца. Найлепшым бамбардзірам беларускай каманды стаў «дынамавец» Ціхаміраў, які забіў 4 мячы. Яшчэ гэты год быў знамянальны тым, што спартовае таварыства «Дынама» прыступіла да будаўніцтва новага спартовага стадыёну на месцы былога іпадрому. [[Файл:Miensk, Lachaŭka, Dynama. Менск, Ляхаўка, Дынама (1936).jpg|значак|Першы драўляны стадыён «[[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]]». Фатаздымак 1936 году.]] У пачатку 1930-х гадоў у менскага «Дынама» зьявіўся свой стадыён. Разьмяшчаўся ён там, дзе сёньня знаходзіцца паркавая частка сучаснага стадыёну, быў драўляным і зьмяшчаў 10 тысячаў гледачоў. Характэрна, што кожны з дынамаўцаў зрабіў свой унёсак у будаўніцтва спартовай арэны, бескарысьліва адпрацаваўшы па 100 гадзінаў. Дагэтуль футбол стаў ужо самым папулярным відам спорту ў СССР. Не была выключэньнем і Беларусь. Футбалісты менскага «Дынама» хадзілі ў кумірах у сталічнай публікі. Шмат у чым паспрыяў гэтаму выхад на экраны ў 1936 годзе мастацкага фільму «[[Брамнік (фільм)|Брамнік]]». Каб трапіць на яго, у менскіх кінатэатраў выбудоўваліся велізарныя чэргі. У 1936 годзе прайшоў першы [[чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянат СССР]]. Аднак менскае «Дынама» ўдзел у розыгрышы ня брала. Менчукі, якія яшчэ ня мелі статусу каманды майстроў, гулялі на першынстве рэспублікі, у якім у чарговы раз перамаглі ў 1937 годзе. Толькі праз два гады сталічная каманда стала камандай майстроў. У 1940 годзе яна была ўлучана ў склад пятнаццаці камандаў, якія на наступны год атрымалі магчымасьць выступаць у найвышэйшай лізе саюзнага чэмпіянату. 27 красавіка 1941 году «Дынама» правяло ў Менску першы матч саюзнага першынства супраць іншага дэбютанта найвышэйшай лігі ленінградзкага «[[Спартак Ленінград|Спартаку]]» й атрымала перамогу зь лікам 2:1. Далей каманду чакала параза ў [[Тбілісі]] ад мясцовых аднаклюбнікаў, вікторыя ў [[Масква|Маскве]] над першай прафзьвязнай камандай, і запар дзьве паразы ад адэскага «[[Спартак Адэса|Спартаку]]» й ад дзейнага чэмпіёна — маскоўскага «[[Дынама Масква (футбольны клюб)|Дынама]]». Наступная гульня на хатнім стадыёне зноўку скончылася паразай. Пасьля гэтага чэмпіянат быў тэрмінова скончаны з-за пачатку [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]. === За часам вайны === Вайна засьпела футбалістаў «Дынама» ў Менску. Праз два дні яны былі адпраўленыя ў Маскву, дзе фармавалася Асобная мотастралковая брыгада адмысловага прызначэньня (АМСБАП). У склад брыгады былі залічаны і менскія футбалісты. АМСБАП несла патрульную службу, удзельнічала ў стварэньні абарончых рубяжоў, мінаваньню важных аб’ектаў, ажыцьцяўляла выведвальныя і дывэрсійныя дзеяньні на акупаванай ворагам тэрыторыі. Касьцяк каманды пры гэтым захаваўся, і пасьля перамогі пад [[Валгаград|Сталінградам]] з гульцоў зноўку сфармавалі футбольную каманду, якая некаторы час выступала ў першынстве Масквы пад назвай «Вайсковая частка маёра Іванова». Затым каманду перайменавалі ў «Дынама-2». У 1944 годзе дынамаўская каманда ўжо брала ўдзел у [[Кубак СССР па футболе|Кубку СССР]], прычым дайшла да паўфіналу. === Пасьля вайны === 14 траўня 1945 году менскае «Дынама» матчам супраць ленінградзкага «Зэніту» стартавала ў першым пасьляваенным чэмпіянаце СССР. Матч праходзіў у Тбілісі і скончыўся зь лікам 1:1, за менчукоў гол забіў [[Барыс Курнеў]]. Стары стадыён каманды быў разбураны, на ўзьвядзеньне новага патрабаваўся час. Было прынята рашэньне падрыхтаваць для выступаў у чэмпіянаце стадыён «Харчавік». 14 чэрвеня «Дынама» правяло першы пасьля вайны хатні матч. У госьці прыехалі маскоўскія аднаклюбнікі. Матч скончыўся перамогай масквічоў (0:3). Паводле вынікаў гэтага чэмпіянату «Дынама» заняло 9-ы радок, набраўшы 17 пунктаў у 22 матчах. Чэмпіянаты краіны 1946—1949 гадоў прайшлі для менчукоў няўдала. У іх каманда вырашала задачу захаваньня прапіскі ў найвышэйшай лізе. У сэзоне 1947 году клюб вярнуўся на зноўку адбудаваны стадыён «Дынама». У 1950 годзе «Дынама» і зусім апусьцілася ў клясу «Б». Але ўжо ў 1951 годзе «бела-блакітныя» вярнулі сабе месца сярод наймацнейшых камандаў клясы «А». Аднак з-за няздольнасьці супрацьстаяць найлепшым камандам Саюзу, сталічная дружына паводле вынікаў сэзону зноўку адправілася ў клясу «Б». Такая сытуацыя не задавальняла кіраўніцтва рэспублікі. Таму было прынята рашэньне ствараць калектыў, здольны ня толькі вярнуць прапіску ў найвышэйшай лізе, але і трывала там замацавацца. З гэтай мэтай у каманду быў запрошаны знакаміты галкіпэр [[Аляксей Хоміч]]. Актыўна ўводзілася ў склад таленавітая моладзь, [[Іван Мозэр]], [[Уладзімер Нуждын]], [[Вячаслаў Арцёмаў]], [[Юры Прохараў]]. У 1953 годзе абноўленае «Дынама» вярнулася ў групу наймацнейшых. === Пад рознымі назвамі === У 1954 годзе загадам Упраўленьня па фізычнай культуры і спорце Міністэрства адукацыі БССР каманда была перайменаваная ў «Спартак». У пачатку сэзону клюб паказваў яскравую гульню. Былі абыграны лідэры савецкага першынства: маскоўскія «[[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спартак]]» (2:1), ЦСКА (1:0) і «Дынама» (1:0). Менскі «Спартак» лідыраваў у чэмпіянаце. Далей мінчане страцілі лідэрства, аднак здолелі сабрацца. Былі здабытыя важныя перамогі ў матчах з «[[Крылы Саветаў Самара|Крыламі Саветаў]]» (2:0), «Зэнітам» (2:0), «[[Тарпэда Масква|Тарпэда]]» (2:1) і кіеўскім «[[Дынама Кіеў|Дынама]]» (3:2). У тым годзе каманда ўпершыню ў гісторыі заваявала бронзавыя мэдалі чэмпіянату СССР. У наступным сэзоне каманда страціла сваю гульню і, заняўшы апошняе месца, апусьцілася ў клясу «Б». Праз год зноўку вярнулася ў найвышэйшы дывізіён, аднак і на гэты раз таксама страціла месца ў эліце. У 1960 годзе ў гонар рэспублікі ў чэмпіянаце СССР прадстаўніцтва Беларусі даверылі камандзе пад назвай «Беларусь». Яе склалі гульцы менскага «Спартака» і «Ўраджаю». Былі запрошаны гульцы зь іншых камандаў найвышэйшай лігі. Старт «Беларусі» ў чэмпіянаце выдаўся фэерычным — пяць перамогаў запар. Сярод клюбаў, якія трывалі паразу ад беларускага клюбу, былі маскоўскі «Спартак» і кіеўскае «Дынама». За ўсё першае кола менчукі пацярпелі ўсяго дзьве паразы — ад алматынскага «[[Кайрат Алматы|Кайрату]]» (0:2) і ЦСКА (0:3) — і займалі першае месца ў сваёй групе. Аднак потым каманда збавіла абароты і скончыла сэзон на адзінаццатым радку. Чэмпіянаты 1961 і 1962 гадоў «Беларусь» скончыла на 19 месцы. === У чаканьні посьпехаў === У 1963 годзе клюб вярнуўся да назвы «Дынама». У гэтым жа сэзоне была заваявана другая бронза чэмпіянату. У сэзонах з 1964 па 1973 гады менчукі ўзысьці на п’едэстал ня здолелі. Больш за тое, у сэзоне 1973 году, заняўшы 15 месца, апусьціліся ў першую лігу. У гэты час завяршыў гульнявую кар’еру найлепшы бамбардзір у гісторыі каманды [[Эдуард Малафееў]]. Цырымонія провадаў гульца зь вялікага футболу адбылася 21 кастрычніка 1971 году на менскім стадыёне «Дынама». Два гады сталічны клюб правёў у першай лізе. Вярнуўся ў эліту ў 1976 годзе. Гэты год для савецкага футболу выдаўся незвычайным. У сувязі з удзелам зборнай СССР у [[чэмпіянат Эўропы па футболе|чэмпіянаце Эўропы]] і [[Летнія Алімпійскія гульні|Алімпійскіх гульнях]] было праведзена два чэмпіянаты краіны — вясновы і восеньскі. У вясновай частцы чэмпіянату менчукі выглядалі цалкам годна, заняўшы 9-е выніковае месца, а вось на восень сілаў у іх ужо не хапіла. Атрымаўшы ўсяго дзьве перамогі, «Дынама» разьмясьцілася на апошнім 16-м месцы і пакінула найвышэйшую лігу. Няўдалы выступ пацягнуў за сабой чарговую зьмену кіраўніцтва. На чале каманды ўстаў [[Алег Базілевіч]], які працаваў раней з кіеўскім «Дынама», аднак працаваў новы штаб паўтара году. Каманда ня здолела паказаць яскравай гульні, і ў сярэдзіне сэзону 1978 году галоўным трэнэрам стаў Эдуард Малафееў. Каманда здолела аднавіцца і, заняўшы 3 месца, вярнулася ў найвышэйшую лігу. Больш «Дынама» ў першы дывізіён не вылятаў. === Залатыя часы === Новы трэнэр стаў будаваць новую каманду. Малафееў патрабаваў ад гульцоў яскравай гульні, шчырых эмоцыяў, футболу, які падабаўся б гледачам. «Дынама» камплектавалася выхаванцамі беларускага футболу. Ужо ў [[чэмпіянат СССР па футболе 1979 году|чэмпіянаце 1979 году]] гульня менчукоў забліскала новымі фарбамі. Каманда дзейнічала сьмела, са сталым акцэнтам на напад. Аднак, адчувалася, што тактычныя схемы яшчэ да канца не адпрацаваны. Як сьледзтва, толькі 6-е выніковае месца. У наступным сэзоне высокіх вынікаў дамагчыся не атрымалася. Клюб заняў толькі 9-ю пазыцыю. Пры гэтым «Дынама» ў кожнай сустрэчы дзейнічала тэмпэрамэнтна, неардынарна, чым прыцягвала сымпатыі заўзятараў. [[чэмпіянат СССР па футболе 1982 году|Чэмпіянат 1982 году]] менчукі пачалі актыўна. Гулялі ў атакуючы футбол і ў хатніх сустрэчах, і ў гасьцёх. Дзейнічалі сьмела і вынікова. Такім чынам аднаасобнае лідэрства менскага «Дынама» пасьля дзесяці тураў нікім не ўспрымалася, як выпадковасьць. Тым часам беларуская дружына ўсё далей сыходзіла наперад і ў пачатку другога кола нашмат апярэджвала фаварытаў. Тыя накіраваліся ў пагоню. Першымі ня вытрымалі тэмпу гонкі тбіліскія дынамаўцы. За два туры да фінішу канчаткова страцілі шанец на «золата» спартакаўцы. Толькі кіеўскі клюб да апошняга спрабаваў нагнаць менскіх аднаклюбнікаў, якім таксама не ўдалося пазьбегнуць гульнявых зрываў. Але менчукі праявілі характар​​, майстэрства, камандны дух і здолелі захаваць за сабой першы радок у турнірнай табліцы. У заключным туры, перамогшы маскоўскі «Спартак» на выезьдзе (4:3), менскае «Дынама» ўпершыню ў сваёй гісторыі заваявала званьне [[чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіёна Савецкага Саюзу]]. Посьпех менчукоў быў адзначаны яшчэ трыма ганаровымі трафэямі. Паводле вынікаў сэзону менскаму «Дынама» былі ўручаны [[прыз імя Грыгорыя Фядотава|прыз імя Рыгора Фядотава]], Кубак прагрэсу, прысвоена званьне «агрэсіўнага госьця». У «залаты склад» каманды ўвайшлі [[Юры Курненін]], [[Аляксандар Пракапенка]], [[Віктар Янушэўскі]], [[Міхаіл Вергеенка]], [[Сяргей Бароўскі]], [[Пётар Васілеўскі]], [[Юры Пудышаў]], [[Людас Румбуціс]], [[Андрэй Зыгмантовіч]], [[Георгі Кандрацьеў]], [[Віктар Шышкін]], [[Віктар Сокал (1954)|Віктар Сокал]], [[Сяргей Алейнікаў]], [[Ігар Гурыновіч]], [[Ігар Бялоў]], [[Юры Курбыка]], [[Юры Трухан]], [[Сяргей Гоцманаў]]. === Дэбют у Эўропе === У наступным сэзоне «Дынама» дэбютавала ў [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Кубку эўрапейскіх чэмпіёнаў]]. Лёсаваньне вызначыла ў супраціўнікі менчукоў швайцарскі «[[Грасгопэр Цюрых|Грасгопэрс]]». Зь цяжкасьцю, але дынамаўцы пераадолелі бар’ер (1:0 дома, 2:2 у гасьцёх). Затым у 1/8 фіналу была пройдзеная вугорская «[[Д’ёр (футбольны клюб)|Раба ЭТО]]» (6:3, 3:1). Менчукі дэманстравалі добрую гульню, аднак у 1/4 ня здолелі адолець па суме двух матчаў бухарэсцкае «[[Дынама Бухарэст|Дынама]]» (1:1, 0:1). У гэтым жа сэзоне былі заваяваны бронзавыя мэдалі, трэція па ліку, у чэмпіянаце СССР. Гэты посьпех дазволіў дынамаўцам у 1984 годзе выступіць у другім па значнасьці эўратурніры — [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубку УЭФА]]. У 1/32 фіналу «Дынама» разграміла фінскі [[ХІК Хэльсынкі|ХІК]] (4:0, 6:0). У 1/16 фіналу прызь лёсаваньне беларусы атрымалі ў супраціўнікі партугальскі «[[Спортынг Лісабон|Спортынг]]». Лісабонцы трывалі паразу толькі ў сэрыі пэнальці ў хатнім матчы — 5:4 (пасьля 0:2 у гасьцёх, 2:0 дома). У 1/8 фінале менчукі прайшлі польскі «[[Відзэў Лодзь|Відзэў]]» (2:0, 0:1), у 1/4 прайгралі югаслаўскаму «[[Жалезьнічар Сараева|Жалезьнічару]]» (0:2 у гасьцёх, 1:1 дома). У 1987 годзе менскае «Дынама», як фіналіст [[Кубак СССР па футболе|Кубка СССР]], дэбютавала ў [[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубку ўладальнікаў кубкаў]]. На стадыі 1/16 фіналу быў пераможаны турэцкі «[[Генчлербірлігі Анкара|Генчлербірлігі]]» (2:0, 2:1). У 1/8 фіналу пройдзены гішпанскі «[[Рэал Сасьедад Сан-Сэбастыян|Рэал Сасьедад]]» — 1:1, 0:0. У 1/4 фінале, аднак, клюб зь беларускай сталіцы ня здолеў перагуляць бэльгійскі «[[Мэхэлен (футбольны клюб)|Мэхэлен]]» (0:1, 1:1). Гэтыя чвэрцьфіналы трох самых прэстыжных турніраў Старога сьвету па сёньняшні дзень застаюцца найбуйнейшым дасягненьнем клюбу на эўрапейскай арэне. === Часы незалежнасьці === [[Файл:Dinamo Minsk versus BATE.jpg|значак|300пкс|Матч «Дынама» супраць [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]] на стадыёне «[[Трактар (стадыён)|Трактар]]» ў 2014 годзе.]] У 1992 годзе стартаваў першы [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянат сувэрэннай Беларусі]], сярод удзельнікаў якога было і менскае «Дынама», кіраваў якім вядомы ў мінулым галкіпэр «бела-блакітных» [[Міхаіл Вергеенка]]. У камандзе выстапалі наймацнейшыя на той момант футбалісты рэспублікі, таму клюб фактычна не сустракаў аніякай канкурэнцыі і за відавочнай перавагай атрымліваў перамогу ў чэмпіянаце раз-поразу. У пэрыяд з 1992 па 1995 гады менчукі пяць разоў запар станавіліся чэмпіёнамі краіны. Да канца 1990-х «Дынама» страціла чэмпіёнскі ход. Паступова завяршалі гульнявую кар’еру вэтэраны, шматлікія вядучыя футбалісты адпраўляліся ў замежныя чэмпіянаты. Супернікі з кожным годам станавіліся мацней. У сьнежні 1999 году зьмяніўся ўласьнік клюбу — старшынём праўленьня ЗАТ «Дынама-Менск» стаў кіраўнік фірмы «Трайпл» [[Юры Чыж]]. Пад ягоным кіраўніцтвам «Дынама» толькі аднойчы заняло першае месца ў чэмпіянаце. У апошні на дадзены момант раз чэмпіёнам Беларусі сталічны клюб станавіўся ў 2004 годзе. Да залатых мэдалёў каманду прывёў [[Юры Шуканаў]]. Многія сэзоны «Дынама» спрабавала вярнуцца ў асноўную сетку эўрапейскіх турніраў, аднак непераадольнымі бар’ерамі станавіліся 2-і і 3-і кваліфікацыйныя раўнды. У [[Ліга Эўропы УЭФА 2010—2011 гадоў|сэзоне 2010—2011 гадоў]] [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]] менчукі спыніліся за крок ад групавога этапу. Былі выгуляны эстонскі «[[Калеў Сыламяэ|Калеў]]» (5:1, 5:0) і ізраільскі «[[Макабі Хайфа|Макабі]]» (3:1, 0:1). Аднак у плэй-оф «Дынама» не знайшло ключ да брамы бэльгійскага «[[Бруге (футбольны клюб)|Бруге]]» (2:3, 1:2). У той момант камандай кіраваў [[Уладзімер Гольмак]]. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2010 году|Сэзон 2010 году]] чэмпіянату Беларусі сталічная каманда скончыла на 4 месцы. Наступныя два сэзоны дружына не брала ўдзелу ў эўракубкавых матчах. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2011 году|сэзоне 2011 году]], пад кіраўніцтвам расейскіх трэнэраў, спачатку [[Алег Васіленка|Алега Васіленкі]], потым [[Сяргей Аўчыньнікаў|Сяргея Аўчыньнікава]], менчукі таксама занялі 4 месца, што не дазволіла паўдзельнічаць у эўрапейскіх спаборніцтвах. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|Сэзон 2012 году]] «Дынама» пачала пад кіраўніцтвам [[Аляксандар Сяднёў|Аляксандра Сяднёва]]. Аднак у ліпені трэнэр падаў у адстаўку. Каманда была ачоленая ўкраінскім трэнэрам [[Алег Пратасаваў|Алегам Пратасавым]]. Каманда здабыла бронзавыя мэдалі ў 2012 годзе, а таксама прасунулася ў фінал [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|Кубка Беларусі]] ў 2013 годзе. Па звальненьні Пратасава новым трэнэрам «Дынама» стаў нідэрляндзкі адмысловец [[Робэрт Мааскант]]. Зь ім клюб пасьпяхова пачаў розыгрыш Лігі Эўропы, то бок у першым кваліфікацыйным раўндзе была пераможаная летувіская «[[Круоя Пакрой|Круоя]]» (3:0, 5:0), у двубоі беларусы перамаглі харвацкую «[[Лякаматыва Загрэб|Лякаматыву]]» (1:2, 3:2). Непераадольным бар’ерам для менчукоў стаўся ў трэцім раўндзе турэцкі «[[Трабзанспор Трабзон|Трабзанспор]]» (0:1, 0:0). У чэмпіянаце Беларусі каманда паўтарыла вынік папярэдняга сэзону, заняўшы трэці радок. [[Файл:Uladzimir Zhuravel.png|значак|зьлева|[[Уладзімер Журавель]] на прэсавай канфэрэнцыі перад гульнёй з [[ПАОК Тэсалёнікі|ПАОКам]].]] 31 сьнежня 2013 году галоўным трэнэрам «Дынама» быў прызначаны [[Уладзімер Журавель|Ўладзімер Журавель]]<ref>[https://web.archive.org/web/20140101113437/http://dinamo-minsk.by/ru/press-tsentr/~shownews/zhuravel_31_12_2013 Главным тренером «Динамо» стал Владимир Журавель]{{Ref-ru}} ФК Дынама-Менск.</ref>, колішні футбаліст клюбу ў 1990-х гадах. Пад ягоным кіраўніцтвам менчукі ўдала пачалі сэзон, які рушыў зь пяці перамог і адной нічыі. Пасьля чацьвертага тура «Дынама» ўпершыню з 2004 году аднаасобна ачоліла турнірную табліцу<ref>[https://web.archive.org/web/20141215001417/http://by.tribuna.com/football/159594932.html Минское «Динамо» впервые с 2004 года единолично возглавило таблицу чемпионата]{{Ref-ru}} Tribuna.</ref>. Дынамаўцы мелі самую надзейную абарону, дзякуючы якой першы мяч быў прапушчаны толькі ў шостым туры. Улетку каманда ўчыніла сэрыю з васьмі пераможных матчах у чэмпіянаце. Адначасова, сталічны клюб распачаў пасьпяховы эўракубкавы сэзон. «Бела-блакітныя» без паразаў прайшлі ўсю кваліфікацыю [[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|Лігі Эўропы 2014—2015 гадоў]]. Пачало «Дынама» з другога раўнду матчамі супраць фінскай [[МюПа-47 Каўвола|МюПы-47]] (3:0, 0:0). Двойчы быў перагуляны румынскі «[[ЧФР Клуж|Клуж]]» (1:0, 2:0). У плэй-оф дзьве перамогі былі здабытыя над партугальскім «[[Насьёнал Фуншал|Насьёналам]]» (2:0, 3:2). «Дынама», такім чынам, стала другой беларускай дружынай, якая прасоўвалася ў групавы этап Лігі Эўропы. Паводле вынікаў лёсаваньня «Дынама» патрапіла ў групу K, куды таксама накіраваліся італьянская «[[Фіярэнтына Флярэнцыя|Фіярэнтына]]», грэцкі [[ПАОК Тэсалёнікі|ПАОК]] і францускі «[[Генгам (футбольны клюб)|Генгам]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20141214235908/http://by.tribuna.com/football/1023210280.html Жеребьевка группового этапа Лиги Европы. Минское «Динамо» сыграет с «Фиорентиной», «Генгамом» и ПАОКом].{{Ref-ru}} Tribuna.</ref>. Дэбют у новым кубку для дынамаўцаў быў няўдалым. Пасьля паразы ад ПАОКа зь лікам 1:6, «Дынама» прагуляла «Фіярэнтыне» зь лікам 0:3. У першай сустрэчы з «Генгамам» сталічныя футбалісты валодалі ініцыятывай, але лік ня быў адкрыты. У другім матчы з французамі ўжо ў іх дома беларусы атрымалі паразу зь лікам 2:0 і страцілі ўсе шанцы на выхад з групы. У роўнай хатняй гульні з грэкамі менчукі прапусьцілі галы ў апошнія дзесяць хвілінаў матчу (0:2). Ужо ў фінальным матчы групы ў Італіі «Дынама» сенсацыйна здабывало перамогу зь лікам 1:2. На галы [[Сяргей Канцавы|Сяргея Канцавога]] і [[Неманья Нікаліч (1988)|Неманьі Нікаліча]] ў італьянцаў адказаў [[Марка Марын]]. Увосень пагоршыліся вынікі ў айчынным першынстве. Сталічная дружына прангуляла ключавыя матчы і ня здолела вярнуць сабе першы радок. Вынікам сэзона былі срэбныя мэдалі, якія, аднак, не задаволілі кіраўніцтва. У рэшце, Журавель быў звольнены з сваёй пасады. [[Файл:Vuk Rašović.png|значак|[[Вук Рашавіч]] на прэсавай канфэрэнцыі перад матчам «Дынама» ў Лізе Эўропы.]] Новым галоўным трэнэрам быў прызначаны чэскі адмысловец [[Душан Угрын (1967)|Душан Угрын-малодшы]]<ref>[https://web.archive.org/web/20141220001125/http://dinamo-minsk.by/ru/press-tsentr/~shownews/New_coach_19_12_2014 Душан Угрин-младший — новый главный тренер нашего клуба]. ФК «Дынама» Менск.</ref>. Пасьля таго як з паўфіналу Кубка Беларусі «Дынама» было выбітае, а ў першынстве каманду чакаў дрэнны старт, чэх быў звольнены з сваёй пасады. Выканаўчым абавязкі ў далейшым выконваў спартовы дырэктар клюбу сэрб [[Вук Рашавіч]]<ref>[https://web.archive.org/web/20150506054103/http://dinamo-minsk.by/ru/press-tsentr/~shownews/dusan_ugrin_30_04_2015 Официально]. ФК «Дынама» Менск.</ref>. З новым трэнэрам вынікі каманды палепшыліся. «Дынама» ўзьнялося на другі радок, але першае месца было недасяжным, бо шмат пунктаў было страчана на пачатку сэзону. У Лізе Эўропы менчукі паўтарылі леташні посьпех, прабіўшыся ў групавую стадыю эўракубка. У кваліфікацыі былі пераможаныя баўгарскае «[[Чорнае Мора Варна|Чорнае Мора]]», швайцарскі «[[Цюрых (футбольны клюб)|Цюрых]]» і аўстрыйскі «[[Рэд Бул Зальцбург|Рэд Бул]]». Пры гэтым з апошнім клюбам дынамаўцы абмяняліся перамогамі зь лікам 2:0. Квіток да групы беларусы набылі ўжо ў сэрыі пэнальці, а сапраўдным героем матчу стаў дынамаўскі брамнік [[Аляксандар Гутар]]. Супернікамі на асноўнай стадыі Лігі Эўропы сталіся гішпанскі «[[Вільярэал (футбольны клюб)|Вільярэал]]», аўстрыйскі «[[Рапід Вена|Рапід]]» і чэская «[[Вікторыя Пльзень|Вікторыя]]». Толькі напрыканцы розыгрышу, ужо страціўшы ўсе шанцы на прасоўваньне далей, «Дынама» здабыла адзіныя тры пункты, перамогшы ў хатнім паядынку чэскую «Вікторыю». У сакавіку 2016 году Юры Чыж быў затрыманы па падазрэньні ва ўхіленьні ад выплаты падаткаў у асабліва вялікім маштабе. У траўні ягоны сын Сяргей ачоліў раду клюбу<ref>[https://web.archive.org/web/20160525190546/http://www.pressball.by/news/football/233708 Футбол. Сергей Чиж избран на пост председателя наблюдательного совета «Динамо» Минск]{{Ref-ru}} Прессбол.</ref>. У клюбе пачаліся фінансавыя цяжкасьці, што прывяло да сыходу лідэраў, то бок з дружыны ўзімку сышлі [[Фатас Бэчырай]], [[Чыгозэ Ўдоджы]]. У траўні быў звольнены з пасады трэнэра Вук Рашавіч, а ягонае месца заняў [[Сяргей Бароўскі]]. Ужо летам зьнізіўся абарончы патэнцыял «Дынама» па сыходзе галоўнага абаронцы [[Умару Бангура|Ўмару Бангуры]] і брамніка Аляксандра Гутара. Каманда змагалася толькі за 3 радок, на якім дружына і скончыла першынство. У розыгрышы Лігі Эўропы менчукі былі выбітыя з трэцяга раўнду сэрбскай «[[Ваяводзіна Нові Сад|Ваяводзінай]]». [[Файл:Siarhiej Hurenka.2020.1.jpg|значак|зьлева|[[Сяргей Гурэнка]] правёў у «Дынама» сэзон як футбаліст у 2009 годзе, а пасьля шматкроць запрашаўся на пасаду галоўнага трэнэра каманды.]] На 2017 год клюб падмацаваўся абаронцам [[Ніна Галавіч]]ам, а таксама нападнікам [[Арцём Сарока|Арцёмам Сарокам]], які да таго добра гуляў і здабыўваў галы за «[[Гарадзея (футбольны клюб)|Гарадзею]]». Пачаў раскрывацца [[Ураш Нікаліч|Ўраш Нікаліч]], які далучыўся да «Дынама» ўлетку 2016 году. На пачатку сэзону менскі клюб спыніўся на чвэрцьфінале Кубка Беларусі, а няўдалы пачатак чэмпіянату прывёў да адхідленьня Бароўскага з пасады, а ягонае месца заняў [[Сяргей Гурэнка]]. Зьяўленьне новага трэнэра адрадзіла гульню каманды. Менчукі рэдка гублялі пункты і змагаліся за першы радок. У Лізе Эўропы каманда зноўку як і ў папярэднім сэзоне дасягнула трэці кваліфікацыйны раўнд, дзе атрымалі паразу ад кіпрскага [[АЕК Лярнака|АЕКу]]. Лёс мэдалёў чэмпіянату вызначыў апошні тур. Тры клубы, як то [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]], «Дынама» і «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёр]]», мелі мажлівасьць заняць першы радок. Каб здабыць доўгачаканы тытул «Дынама» мусіла перамагчы ў гасьцях «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебск]]» і чакаць на перамогу «Гарадзеі» ў сустрэчы супраць БАТЭ. «Дынама» выгуляла ў віцебскай каманды зь лікам 4:1, аднак, БАТЭ толькі на апошняй хвіліне выратаваўся ў сустрэчы з «цукровымі» і скончыў матч унічыю зь лікам 3:3. Такім чынам, «Дынама» атрымала толькі срэбныя мэдалі. У 2018 годзе клюб выбыў з паўфіналу Кубка Беларусі і няблага пачаў сэзон, захапіўшы 2 радок. Доўгі час «Дынама» не магло нагнаць БАТЭ, а ў другой палове сэзону нават саступіла другое месца «Шахцёр». У канцы сэзону «Дынама» нават магло саступіць трэці радок «Віцебску», але сталічная каманда здолела перамагчы ў барацьбе за мэдалі ў паўночнікаў. У Лізе Эўропы прасунуўшыся да трэцяга кваліфікацыйнага раўнда «Дынама» пасьля хатняй перамогі зь лікам 4:0 у выніку саступіла расейскаму «[[Зэніт Санкт-Пецярбург|Зэніту]]» ў матчы ў адказ зь лікам 8:1 у дадатковы час. [[Файл:Dynamoša.2020.1.jpg|значак|Клюбны маскот Дынамоша.]] Па сканчэньні сэзону Гурэнка сышоў з сваёй пасады, а ў клюб быў запрошаны расеец [[Раман Піліпчук]]. Разам з трэнэрам да «Дынама» далучыўся шэраг расейскіх выканаўцаў. Чэмпіянат пачаўся вельмі няўдала і ўжо напрыканцы траўня «Дынама» займала толькі 6 радок. Піліпчук быў звольнены, а на ягонае месца павярнуўся Гурэнка. У той жа час [[эканамічны суд Менску]] пастанавіў, што «Дынама» ня можа належыць Чыжу. Клюб быў перададзены на балянс [[Менскі гарадзкі выканаўчы камітэт|Менскага гарадзкога выканаўчага камітэту]]. Каманда ня здолела стабілізаваць вынікі і скончыла сэзон на 4 месцы. Пасьля няўдалага сэзону з клюбу сышоў нападнік [[Кегіндэ Фатаі]], які за 23 матчы здабыў усяго 3 галы, у той час як у 2018 годзе па далучэньні да менчукоў з «[[Уфа (футбольны клюб)|Уфы]]» ўлучыў 5 галоў у браму супернікаў у 9 матчах. Наступны сэзон стаўся такім жа няўдалым, за першыя два туры «Дынама» атрымала дзьве паразы. У красавіку 2020 году Гурэнка быў звольнены з пасады, а новым трэнэрам быў прызначаны [[Леанід Кучук]]. «Дынама» працягнула ісьці ў сярэдзіне табліцы і толькі ў другім коле менчукі прасунуліся вышэй і скончылі на 6 месцы. На сэзон 2021 году «Дынама» падмацавалася легіянэрамі [[Жан-Марэль По|Жанам-Марэлем По]] і [[Абляй Мбэнг|Абляем Мбэнгам]]. Таксама былі запрошаныя дасьведчаныя былі гульцы клюбу, як то [[Антон Пуціла]], [[Сяргей Кісьляк]] і [[Арцём Быкаў]]. Пачатак як у папярэднія сэзоны выйшаў жахлівы, то бок пасьля 5 туру «Дынама» займала 7 радок, але пакрысе вынікі палепшыліся ажно да 3 месцы. Тым ня менш улетку каманда апусьцілася ніжэй. У чэрвені ачоліў клюб былы абаронца клюбу [[Арцём Чалядзінскі]], і каманда зноўку зачапілася за тройку. Да сканчэньня сэзону з дружыны быў адкліканы нападнік «[[Ахмат Грозны|Ахмата]]» Абляй Мбэнг, які стаў найлепшым бамбардзірам каманды гэтага сэзону. «Дынама» гэтак і скончыла сэзон на трэцім месцы. Яшчэ на верасень 2021 году сярэднемесячны заробак футбалістаў асноўнага складу «Дынама» складаў 4000 даляраў ЗША (10 000 рублёў), які надалей вырашылі абмежаваць 8000 [[Беларускі рубель|рублёў]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Лукашэнка аб выступленьні беларускіх футбалістаў: яны ж выйшлі на поле адпачыць|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/lukashenka-ab-vystuplenni-belaruskih-futbalistau-jany-zh-vyjshli-na-pole-adpachyts-103603-2021/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=3 верасьня 2021|дата доступу=3 верасьня 2021}}</ref>. Перад пачаткам новага сэзону 2022 году з клюбу сышлі легіянэры-лідэры, але да каманды прыядналіся былі футбалісты клюбу [[Раман Бегуноў]] і [[Аляксандар Сачыўка]]. З нападнікаў застаўся [[Іван Бахар]] і [[Душан Бакіч]], на якіх у 2022 годзе рабілася надзея трэнэрскага штабу. «Дынама» адразу захапіла пазыцыі ў першай тройцы табліцы. У пачатку траўня пры крыху больш за 10 тысячаў заўзятараў сталічная дружына выратавала гульню з БАТЭ, дзякуючы галам Бахара. У выніку матч скончыўся зь лікам 2:2. Аднак празь некалькі дзён дынамаўцы атрымалі паразу ад канкурэнта салігорскага «Шахцёра», выбыўшы з тройкі. У канцы сэзону менчукі прэтэндавалі на мэдалі, але шэраг няўдалых матчаў, у тым ліку зьнішчальнай паразы ад «[[Энэргетык-БДУ Менск|Энэргетыка-БДУ]]» зь лікам 1:4, вымусіў каманду скончыць толькі на 4 месцы. Па сканчэньні год Чалядзінскі быў адхілены ад пасады галоўнага трэнэра, а на ягоную пасаду быў запрошаны [[Вадзім Скрыпчанка]]. У новым [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|сэзоне 2023 году]] «Дынама» адразу набрало добры тэмп, атрымаўшы на пачатку пяць перамогаў запар. У шостым туры каманда зьведала паразу ад гарадзенскага «[[Нёман Горадня|Нёману]]», аднак у наступным дынамаўцы гэтак жа ладна працягнулі набіраць пункты. Менчукі ўвесь час ачольвалі табліцу, але далёка адарвацца ад спачатку жодзінскага «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]», а потым «Нёману» не выпадала. Толькі ў перадапошнім туры сталічнікі здабылі залатыя мэдалі чэмпіянату, упершыню амаль за 20 гадоў<ref>[https://football.by/news/181180 «В Бобруйске все-таки нашли „золото“. Здесь минское „Динамо“ завершило бестрофейную эпоху»]. Football.by.</ref>. == Стадыён == [[Файл:Stadion Dinamo Minsk.JPG|значак|зьлева|Стары стадыён «Дынама» быў хатнім для клюбу працяглы час.]] Ад свайго пачатку яшчэ ў часы СССР клюб прымаў супраціўніка на стадыёне «[[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]]», які месьціцца ў самым цэнтры Менску. Урачыстае адкрыцьцё стадыёну адбылося ў 1934 годзе. Аднак, яму было наканавана двойчы перажыць сваё нараджэньне. У гады гітлераўскай акупацыі стадыён быў цалкам разбураны, але пасьля вызваленьня Менску жыхары ізноў аднавілі яго, і ўжо ў 1945 годзе стадыён прыняў першых удзельнікаў чэмпіянату СССР па футболе і першых гледачоў. Стадыён «Дынама» быў адным зь месцаў правядзеньня спаборніцтваў падчас [[Летнія Алімпійскія гульні 1980 году|Алімпійскіх гульняў 1980 году]], перад якімі была зроблена рэканструкцыяў, у выніку якой зьявіўся невялікі брыль, сэктар прэсы, а зьмяшчальнасьць стадыёну была павялічаная да 50 тысячаў. Крыху пазьней з-за дрэннага тэхнічнага стану другі ярус быў зачынены, а зьмяшчальнасьць зьнізілася да 34 тысячаў. Пасьля атрыманьня незалежнасьці стадыён застаўся ў камунальнай уласнасьці, але «Дынама» карысталася стадыёнам на правах арэнды. Акрамя таго, спартовы аб’ект быў хатняй арэнай [[зборная Беларусі па футболе|нацыянальнай зборнай Беларусі па футболе]]. У 2012 годзе стадыён «Дынама» быў зачынены на рэканструкцыю, аднак яшчэ з [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2009 году|сэзону 2009 году]] свае хатнія матчы клюб праводзіў на стадыёне «[[Дынама-Юні (стадыён)|Дынама-Юні]]» ў мікрараёне [[Кунцаўшчына (мікрараён)|Кунцаўшчына]] на захадзе сталіцы, які напачатку кастрычніка 2008 году быў выкуплены ў футбольнага клюбу «[[Дарыда Менскі раён|Дарыды]]». Новы клюбны стадыён меў зьмяшчальнасьць у 4500 чалавек. У студзені 2013 году аднак і гэты стадыён быў зачынены на рэканструкцыю. [[Файл:Dinamo Stadium Minsk.png|значак|Сучасны перабудаваны стадыён «Дынама», дзе клюб ладзіць свае матчы.]] Свае хатнія матчы футбольны клюб «Дынама» па закрыцьці ўзгаданых стадыёнаў мусіў ладзіць на сталічным стадыёне «[[Трактар (стадыён)|Трактар]]». Гэты стадыён каманда ўжо выкарыстоўвала ў 1960-я гады, калі выступала пад назовам «Беларусь» і ў канцы 1970-х, калі стадыён «Дынама» быў зачынены на рэкантрукцыю ў сувязі з падрыхтоўкай да [[Летнія Алімпійскія гульні 1980 году|Алімпійскіх гульняў 1980 году]]. Варта заўважыць, што стадыён «Трактар» ня меў права на правядзеньне матчаў эўракубкаў з стадыі 3 кваліфікацыйнага раўнду, таму менчукі свае хатнія матчы на гэтай стадыі праводзілі спачатку на стадыёне ў [[Берасьце|Берасьці]], а з [[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|сэзону 2014—2015 гадоў]] на «[[Барысаў-Арэна|Барысаў-Арэне]]». Улетку 2018 году, калі па рэканструкцыі быў адкрыты абноўлены стадыён «[[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]]», каманда пачала праводзіць свае матчы менавіта на ім. З мэтай зьберагчы травяное пакрыцьцё на адбудаваным стадыёне матчы на пачатку вясны і напрыканцы восені каманда ладзіла на стадыёнах [[Стадыён ФК «Менск»|ФК «Менск»]] ці [[РЦАП-БДУ]], якія маюць штучнае пакрыцьцё. З сканчэньнем будаўнічых работ на ўласным стадыёне ў Кунцаўшчыне ў 2021 годзе «Дынама» свае матчы ў памянёныя паравіны году цяпер ладзіць на ім. == Дасягненьні == ''' [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіянат Беларусі]]''' * [[Файл:Gold medal icon.svg|15пкс]] '''Чэмпіён''' (9): [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992 году|1992]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992—1993 гадоў|1992/93]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1993—1994 гадоў|1993/94]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1994—1995 гадоў|1994/95]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1995 году|1995]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1997 году|1997]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2004 году|2004]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] * [[Файл:Silver medal icon.svg|15пкс]] '''Срэбны прызэр''' (9): 1996, 2001, 2005, 2006, 2008, [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2009 году|2009]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] * [[Файл:Bronze medal icon.svg|15пкс]] '''Бронзавы прызэр''' (7): [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2000 году|2000]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2003 году|2003]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] '''[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]]''' * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] '''Пераможца''' (3): 1992, 1994, 2003 * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] '''Фіналіст''' (3): 1996, 1998, 2013 '''[[Супэркубак Беларусі па футболе|Супэркубак Беларусі]]''' * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] '''Пераможца''': 2025 ''Турнір дублёраў чэмпіянату Беларусі'' * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] Чэмпіён (7): 2004, 2005, 2006, 2007, 2009, 2010, 2014 * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] Срэбны прызэр (4): 2002, 2011, 2012, 2015 * [[Файл:Bronze medal icon.svg|15px]] Бронзавы прызэр: 2013 '''[[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіянат СССР]]''' ('''Найвышэйшая ліга''') * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] '''Чэмпіён''': [[Чэмпіянат СССР па футболе 1982 году|1982]] * [[Файл:Bronze medal icon.svg|15px]] '''Бронзавы прызэр''' (3): 1954, 1963, 1983 '''[[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіянат СССР]]''' (''Першая ліга'') * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] Чэмпіён (2): 1953, 1956 * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] Срэбраны прызэр (2): 1951, 1975 * [[Файл:Bronze medal icon.svg|15px]] Бронзавы прызэр (2): 1974, 1978 '''Кубак СССР''' * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] '''Фіналіст''' (2): 1965, 1987 '''Кубак Футбольнага саюзу СССР''' * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] '''Фіналіст''': 1989 '''Чэмпіянат БССР''' * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] '''Чэмпіён''' (8): 1937, 1938, 1939, 1945, 1951, 1953, 1956, 1975 * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] '''Срэбны прызэр''' (5): 1934, 1935, 1946, 1952, 1977 * [[Файл:Bronze medal icon.svg|15px]] '''Бронзавы прызэр''' (2): 1940, 1947 '''Кубак БССР''' * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] '''Уладальнік''' (2): 1936, 1940 * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] '''Фіналіст''' (2): 1963, 1968 == Турніры == '''[[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіянат Беларусі]]''' (з 1992) :* '''[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая ліга]]''' (з 1992) '''[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]]''' (з 1992) '''[[Эўрапейскія клюбныя турніры па футболе|Эўракубкі]]''' :* [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Кубак чэмпіёнаў]] (1983/84, 1993/94, 1998/99, 2005/06) :* [[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубак кубкаў]] (1987/88) :* [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА/Ліга Эўропы]] (1984/85, 1986/87, 1988/89, 1994/95, 1995/96, 1996/97, 1997/98, 2002/03, [[Ліга Эўропы УЭФА 2013—2014 гадоў|2013/14]], [[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|2014/15]], [[Ліга Эўропы УЭФА 2015—2016 гадоў|2015/16]]) :* [[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] (2001, 2004) '''[[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіянат СССР]]''' (1941—1992) '''[[Кубак СССР па футболе|Кубак СССР]]''' (1936—1992) == Склад == : ''Актуальны на 30 сакавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|2|Q106368015|Аб|}} {{Гулец1|3|Q100901229|Аб|}} {{Гулец1|4|Q2607448|Аб|}} {{Гулец1|5|Q125253545|Аб|}} {{Гулец1|6|Q43250658|ПА|}} {{Гулец1|7|Q97930403|Нап|}} {{Гулец1|9|Q89188964|Нап|}} {{Гулец1|10|Q111479060|Нап|}} {{Гулец1|11|Q132126628|Нап|}} {{Гулец1|13|Q130529604|Бр|}} {{Гулец1|16|Q108114569|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Гомель (футбольны клюб)|Гомель]]}} {{Гулец1|17|Q18602581|Нап|}} {{Гулец1|18|Q42708691|ПА|}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|21|Q17376080|Нап|}} {{Гулец|23|{{Сьцяг|Беларусь}}|ПА|Аляксей Жэчка||2006}} {{Гулец1|24|Q24433044|Аб|}} {{Гулец|25|{{Сьцяг|Бразылія}}|Нап|Пэдру Ігар||2002}} {{Гулец1|26|Q107506453|Аб|}} {{Гулец1|31|Q77588354|Бр|}} {{Гулец1|33|Q66005201|Аб|}} {{Гулец1|49|Q117476273|Бр|}} {{Гулец1|67|Q1522803|Аб|капітан}} {{Гулец1|88|Q97137586|ПА|}} {{Гулец|90|{{Сьцяг|Беларусь}}|Аб|Міхаіл Аляксандраў||2006}} {{Гулец1|99|Q102314370|Нап|}} {{Гулец1|—|Q98285917|Бр|}} {{Канец складу}} == Галоўныя трэнэры == {| |valign="top"| {| class="toccolours" |- !bgcolor=silver|Трэнэр !bgcolor=silver|Пэрыяд |- |style="text-align:left;"|[[Юры Курненін]]||11.1999—06.2000 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Павал Раднёнак]]||06.2000—12.2000 |- |style="text-align:left;"|[[Аляксандар Піскароў]]||12.2000—07.2001 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|в. а. [[Георгі Кандрацьеў]]||07.2001—10.2001 |- |style="text-align:left;"|[[Эдуард Малафееў]]||10.2001—04.2002 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Андрэй Зыгмантовіч]]||04.2002—10.2002 |- |style="text-align:left;"|в. а. [[Веніямін Арзамасцаў]]||10.2002—11.2002 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Георгі Гюраў]]||12.2002—05.2003 |- |style="text-align:left;"|[[Анатоль Байдачны]]||05.2003—11.2003 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Пётар Шубін]]||12.2003—05.2004 |- |style="text-align:left;"|[[Юры Шуканаў]]||05.2004—05.2005 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Аляксандар Башмакоў]]||05.2005—07.2005 |- |style="text-align:left;"|[[Аляксандар Рабаконь]]||07.2005—05.2006 |} |width="0"|&nbsp; |valign="top"| {| class="toccolours" !bgcolor=silver|Трэнэр !bgcolor=silver|Пэрыяд |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Аляксей Пятрушын]]||05.2006—11.2006 |- |style="text-align:left;"|[[Пётар Качура]]||11.2006—04.2007 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Аляксандар Хацкевіч]]||04.2007—11.2007 |- |style="text-align:left;"|[[Ігар Крывушэнка]]||11.2007—09.2008 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Славалюб Мусьлін]]||09.2008—07.2009 |- |style="text-align:left;"|[[Кірыл Альшэўскі]]||07.2009—08.2009 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Сяргей Гурэнка]]||08.2009—05.2010 |- |style="text-align:left;"|в. а. [[Сяргей Саладоўнікаў]]||05.2010 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Уладзімер Гольмак]]||05.2010—11.2010 |- |style="text-align:left;"|[[Алег Васіленка]]||12.2010—05.2011 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Сяргей Аўчыньнікаў]]||05.2011—11.2011 |- |style="text-align:left;"|[[Аляксандар Сяднёў]]||12.2011—07.2012 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Алег Пратасаў]]||07.2012—06.2013 |} |width="0"|&nbsp; |valign="top"| {| class="toccolours" !bgcolor=silver|Трэнэр !bgcolor=silver|Пэрыяд |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Робэрт Мааскант]]||06.2013—12.2013 |- |style="text-align:left;"|[[Уладзімер Журавель]]||12.2013—12.2014 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Душан Угрын (1967)|Душан Угрын]]||12.2014—04.2015 |- |style="text-align:left;"|[[Вук Рашавіч]]<ref>[http://www.football.by/news/69526.html Вук Рашович утвержден главным тренером минского «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref>||05.2015—07.2016 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Сяргей Бароўскі]]<ref>[http://by.tribuna.com/football/1042089628.html Рашович отправлен в отставку, главным тренером минского «Динамо» назначен Боровский]{{Ref-ru}}</ref>||07.2016—04.2017 |- |style="text-align:left;"|[[Сяргей Гурэнка]]<ref>[http://www.football.by/news/99127.html Гуренко назначен и. о. главного тренера «Динамо» Минск]{{Ref-ru}}</ref><ref>[http://www.football.by/news/122011.html Минское «Динамо» официально подтвердило уход Сергея Гуренко]{{Ref-ru}}</ref>||05.2017—01.2019 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Раман Піліпчук]]<ref>[http://www.football.by/news/122824.html Роман Пилипчук официально занял пост главного тренера минского «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref>||02.2019—05.2019 |- |style="text-align:left;"|[[Сяргей Гурэнка]]<ref>[http://www.football.by/news/127471.html Сергей Гуренко вновь возглавил минское «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref>||06.2019—04.2020 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Леанід Кучук]]<ref>[https://football.by/news/139016.html Официально: Леонид Кучук — главный тренер минского «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref>||04.2020—06.2021 |- |style="text-align:left;"|[[Арцём Чалядзінскі]]||06.2021—11.2022 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Вадзім Скрыпчанка]]||11.2022— |} |} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 16 || 8 || 6 || 37–19 || 56 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 32 || 15 || 9 || 8 || 44–33 || 54 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 32 || 18 || 7 || 7 || 44–21 || 61 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 26 || 15 || 8 || 3 || 36–13 || 53 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 15 || 10 || 5 || 46–28 || 55 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 30 || 22 || 2 || 6 || 46–15 || 68 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 18 || 9 || 3 || 41–17 || 63 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 15 || 5 || 10 || 43–39 || 50 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]] || '''6''' || 30 || 16 || 4 || 10 || 38–25 || 52 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 19 || 5 || 6 || 55–20 || 62 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 16 || 11 || 3 || 50–25 || 59 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || {{Залаты мэдаль}} || 28 || 22 || 3 || 3 || 72–21 || 69 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || {{Залаты мэдаль}} || 30 || 20 || 8 || 2 || 50–13 || 68 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |} === Удзел у эўракубках === {{Асноўны артыкул|Дынама Менск у эўракубках}} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]]||16||5||6||5||20—20 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА/Ліга Эўропы]]||109||42||23||44||142—141 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]]||12||2||2||8||11—22 |- |[[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубак кубкаў]]||6||2||3||1||6—4 |- |Усяго||143||51||34||58||179—187 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Спаборніцтва ! Раўнд ! ! Супраціўнік ! Дома ! У гасьцёх ! Вынік |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2010—2011 гадоў|2010/11]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Эстоніі}} |[[Калеў Сыламяэ]] |5:1 |5:0 |'''10:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Ізраілю}} |[[Макабі Хайфа]] |3:1 |0:1 |'''3:2''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Бэльгіі}} |[[Бруге (футбольны клюб)|Бруге]] |2:3 |1:2 |'''3:5''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2013—2014 гадоў|2013/14]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Летувы}} |[[Круоя Пакрой]] |5:0 |3:0 |'''8:0''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Харватыі}} |[[Лякаматыва Заграб]] |1:2 |3:2 |'''4:4''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Турэччыны}} |[[Трабзанспор Трабзон]] |0:1 |0:0 |'''0:1''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|2014/15]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Фінляндыі}} |[[МюПа-47 Каўвола]] |3:0 |0:0 |'''3:0''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Румыніі}} |[[ЧФР Клуж]] |1:0 |2:0 |'''3:0''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Партугаліі}} |[[Насьёнал Фуншал]] |2:0 |3:2 |'''5:2''' |- | | |Група K |{{Сьцяг Грэцыі}} |[[ПАОК Тэсалёнікі]] |0:2 |1:6 |- | | |Група K |{{Сьцяг Італіі}} |[[Фіярэнтына Флярэнцыя]] |0:3 |2:1 |- | | |Група K |{{Сьцяг Францыі}} |[[Генгам (футбольны клюб)|Генгам]] |0:0 |0:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2015—2016 гадоў|2015/16]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[Чорнае Мора Варна]] |4:0 |1:1 |'''5:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Швайцарыі}} |[[Цюрых (футбольны клюб)|Цюрых]] |1:1 ({{Падказка|д. ч.|дадатковы час}}) |1:0 |'''2:1''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Рэд Бул Зальцбург]] |2:0 |0:2 (3:2, [[пэнальці (футбол)|пэн]].) |'''2:2''' |- | | |Група E |{{Сьцяг Чэхіі}} |[[Вікторыя Пльзень]] |1:0 |0:2 |- | | |Група E |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Рапід Вена]] |0:1 |1:2 |- | | |Група E |{{Сьцяг Гішпаніі}} |[[Вільярэал (футбольны клюб)|Вільярэал]] |1:2 |0:4 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2016—2017 гадоў|2016/17]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Латвіі}} |[[Спартакс Юрмала]] |2:1 |2:0 |'''4:1''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Ірляндыі}} |[[Сэнт-Патрыкс Атлетык Дублін|Сэнт-Патрыкс Атлетык]] |1:1 |1:0 |'''2:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Сэрбіі}} |[[Ваяводзіна Новы Сад]] |0:2 |1:1 |'''1:3''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2017—2018 гадоў|2017/18]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Фарэрскіх астравоў}} |[[Рунавік (футбольны клюб)|Рунавік]] |2:1 |2:0 |'''4:1''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Македоніі}} |[[Работнічкі Скоп’е]] |3:0 |1:1 |'''4:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Кіпру}} |[[АЕК Лярнака]] |1:1 |0:2 |'''1:3''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2018—2019 гадоў|2018/19]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Ірляндыі}} |[[Дэры Сіці]] |1:2 |2:0 |'''3:2''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Славаччыны}} |[[ДАК 1904 Дунайска-Стрэда]] |4:1 |3:1 |'''7:2''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Расеі}} |[[Зэніт Санкт-Пецярбург]] |4:0 |1:8 ({{Падказка|д. ч.|дадатковы час}}) |'''5:8''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2019—2020 гадоў|2019/20]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Латвіі}} |[[Ліепая (футбольны клюб)|Ліепая]] |1:2 |1:1 |'''2:3''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2020—2021 гадоў|2020/21]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Польшчы}} |[[Пяст Глівіцы|Пяст]] |0:2 |— |'''0:2''' |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2022—2023 гадоў|2022/23]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |1 к/р |{{Сьцяг Чарнагорыі}} |[[Дэчыч Тузі|Дэчыч]] |1:1 |2:1 |'''3:2''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Ізраілю}} |[[Гапаэль Бээршэба]] |0:1 |1:2 |'''1:3''' |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2023—2024 гадоў|2023/24]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |1 к/р |{{Сьцяг Босьніі і Герцагавіны}} |[[Жалезьнічар Сараева|Жалезьнічар]] |1:2 |2:2 |'''3:4''' |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2024—2025 гадоў|2024/25]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Армэніі}} |[[Пюнік Ерэван|Пюнік]] |0:0 |1:0 |'''1:0''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[Лудагорац Разград|Лудагорац]] |1:0 |0:2 |'''1:2''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2024—2025 гадоў|2024/25]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |3 к/р |{{Сьцяг Гібральтару}} |[[Лінкальн Рэд Імпс]] |2:0 |1:2 |'''3:2''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Бэльгіі}} |[[Андэрлехт Брусэль|Андэрлехт]] |0:1 |0:1 |'''0:2''' |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2024—2025 гадоў|2024/25]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |Лігавы этап |{{Сьцяг Шатляндыі}} |[[Гартс Эдынбург|Гартс]] |1:2 |— |— |- | | | |{{Сьцяг Фінляндыі}} |[[ХІК Хэльсынкі|ХІК]] |— |0:1 |— |- | | | |{{Сьцяг Польшчы}} |[[Легія Варшава|Легія]] |— |0:4 |— |- | | | |{{Сьцяг Даніі}} |[[Капэнгаген (футбольны клюб)|Капэнгаген]] |1:2 |— |— |- | | | |{{Сьцяг Паўночнай Ірляндыі}} |[[Ларн (футбольны клюб)|Ларн]] |2:0 |— |— |- | | | |{{Сьцяг Грэцыі}} |[[Панатынаікос Атэны|Панатынаікос]] |— |0:4 |— |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2025—2026 гадоў|2025/26]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[Лудагорац Разград|Лудагорац]] |: |: |''':''' |} == Санкцыі ЭЗ == 23 сакавіка 2012 году {{артыкул у іншым разьдзеле|Эўрапейская рада|Эўрапейская рада|be|Еўрапейскі савет}} дадала [[Юры Чыж|Юрыя Чыжа]] і ягоныя кампаніі, у тым ліку «Дынама-Менск», да [[Чорны сьпіс Эўразьвязу|Чорнага сьпісу Эўразьвязу]]<ref name="3A32012D0642">[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32012D0642 Council Decision 2012/642/CFSP of 15 October 2012 concerning restrictive measures against Belarus]</ref><ref>{{cite web|language=ru|url=http://news.tut.by/politics/280743.html|title=ЕС обнародовал черный список из 12 человек и 29 компаний|date=2012-03-25|publisher=[[TUT.BY]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120325211424/http://news.tut.by/politics/280743.html|archivedate=2012-03-25|accessdate=2012-03-25|dead-url=yes}}</ref>. 6 лістапада 2015 году санкцыі супраць Чыжа й ягоных актываў былі зьнятыя<ref>{{cite web|date=2015-10-6|url=http://nn.by/?c=ar&i=157529|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151006171032/http://nn.by/?c=ar&i=157529|archivedate=2015-10-06|title=Санкцыі ЕС у дачыненні да Юрыя Чыжа і яго актываў знятыя|publisher=[[Наша Ніва]]|accessdate=2015-10-06|language=be}}</ref><ref name="РС2">''ИК''. [http://www.svaboda.org/content/krutoje-pikie-juryja-cyza/27606470.html Крутое пике Юрия Чижа: от самого успешного бизнесмена Беларуси к арестанту?] «[[Радыё Свабода]]», 12.03.2016</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.dinamo-minsk.by/ Афіцыйная старонка клюбу] * [http://www.dinamo-minsk.org/ Неафіцыйная старонка]{{ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Чэмпіёны Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} {{Шаблён:Сьпіс беларускіх службоўцаў, у стаўленьні да якіх былі ўведзеныя санкцыі ЭЗ}} [[Катэгорыя:Дынама Менск| ]] [[Катэгорыя:Беларускія юрыдычныя асобы ў Чорным сьпісе ЭЗ]] drllevr4el45pdasmaac4cce1v0525v 2621143 2621141 2025-06-22T09:49:34Z Dymitr 10914 /* Чэмпіянат і Кубак Беларусі */ абнаўленьне зьвестак 2621143 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Дынама Менск (неадназначнасьць)}} {{Футбольны клюб |Назва = Дынама Менск |Лягатып = Dinamo Minsk.PNG |ПоўнаяНазва = Футбольны клюб «Дынама Менск» |Горад = [[Менск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 1927 |Стадыён = [[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]] |Умяшчальнасьць = 22 246 |Пасада кіраўніка = Генэральны дырэктар |Кіраўнік = Андрэй Толмач |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ДынамаМенсЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ДынамаМенсСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ДынамаМенс}} |Прыналежнасьць = Беларускія |Сайт = http://www.dinamo-minsk.by/ |pattern_la1 = |pattern_b1 = _Dinamo Minsk 2017g |pattern_ra1 = |pattern_sh1 = _Dinamo Minsk 2016g |pattern_so1 = _long Dinamo Minsk 2016g |leftarm1 = |body1 = |rightarm1 = |shorts1 = FFFFFF |socks1 = |pattern_la2 = |pattern_b2 = _Dinamo Minsk 2017h |pattern_ra2 = |pattern_sh2 = _Dinamo Minsk 2016h |pattern_so2 = _long Dinamo Minsk 2016h |leftarm2 = 2E7AE3 |body2 = |rightarm2 = 2E7AE3 |shorts2 = |socks2 = }} «'''Дына́ма'''» — футбольны клюб з сталіцы [[Беларусь|Беларусі]], [[Менск]]у. [[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіён СССР]] 1982 году, сяміразовы [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіён Беларусі]], трохразовы ўладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]. Клюб быў заснаваны ў 1927 годзе. Першую гульню каманда правяла 18 чэрвеня 1927 году ў [[Смаленск]]у супраць мясцовага «[[Дынама Смаленск|Дынама]]» і выйграла зь лікам 2:1. Клюб выступаў пад назвамі «Спартак» (1954—1959), «Беларусь» (1960—1962). «Дынама» зьяўляецца адзіным беларускім клюбам, які браў удзел у 39 з 54 розыгрышаў [[чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянату СССР]], і аднойчы станавіўся чэмпіёнам СССР у 1982 годзе. Акрамя таго, клюб разам зь берасьцейскім «[[Дынама Берасьце|Дынама]]» і салігорскім «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёрам]]» зьяўляецца адзіным клюбам, які браў удзел ва ўсіх розыгрышах [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]. Раней старшынём праўленьня ЗАТ «Дынама-Менск» быў колішні адзін з самых заможных людзей Беларусі й кіраўнік фірмы «[[Трайпл]]» [[Юры Чыж]]. За ягоным часам не зусім добрыя вынікі выступаў клюбу многія спэцыялісты зьвязваюць з сталай зьменай галоўных трэнэраў, якія за апошнія дзесяць гадоў ня здолелі правесьці на гэтай пасадзе больш за год. У 2019 годзе кантроль над клюбам атрымаў [[Менскі гарадзкі выканаўчы камітэт|Менгарвыканкам]]. == Гісторыя == === Раньнія гады === Днём нараджэньня менскага «Дынама» прынята лічыць дату першага дакумэнтальна пацьверджанага матча каманды. Ён адбыўся 18 чэрвеня 1927 году ў [[Смаленск]]у, дзе менчукі сустрэліся зь мясцовымі аднаклюбнікамі й атрымалі першую ў сваёй гісторыі перамогу зь лікам 2:1. У тым жа 1927 годзе «Дынама» паклала ў сваю скарбонку й першы трафэй, атрымаўшы перамогу ў [[чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянаце БССР]]. Цікава, што першапачаткова ўдзел у гэтым спаборніцтве прымалі каманды гарадоў. Сярод іх была й зборная [[Менск]]у, якая заваявала пуцёўку ў фінальны турнір, дзе сталічным футбалістам супрацьстаялі зборныя [[Гомель|Гомля]] й [[Віцебск]]у. Аднак у фінале гуляла ўжо ня зборная Менску, а футбольная каманда «Дынама». Справа ў тым, што калектыў практычна цалкам складаўся з «дынамаўцаў», якія й настаялі на тым, каб выступаць пад такой назвай. Нежаданьне выступаць пад сьцягам гораду выклікала абуранасьць з боку грамадзкасьці. Футбалістаў вінавацілі ў паводзінах, нявартым савецкіх грамадзян, у схільнасьці ўплыву буржуазных спартовых грамадзтваў. «Дынама» ў бліскучым стылі расправілася з супраціўнікамі й заваявала званьне чэмпіёна БССР. Спачатку з рахункам 4:1 былі пераможаныя гаспадары фінальнага турніру зборная Гомля. Затым быў цяжкі матч зь [[Віцебск]]ам, перапынены пры рахунку 1:1 з-за цемры. Пераігроўка выдалася ня мянш зацятай, матч скончыўся зь лікам 2:2 у асноўны час, і толькі на 9-й хвіліне трэцяга дадатковага тайма менчук Ціхаміраў прынёс перамогу сваёй камандзе. На наступны год «дынамаўцы» ня здолелі паўтарыць свой посьпех, паколькі ва Ўсебеларускай спартакіядзе зноўку выступала зборная Менску, сфармаваная з футбалістаў трох найлепшых камандаў рэспублікі, а ня толькі з гульцоў «Дынама». Сталічныя футбалісты скончылі свой выступ на стадыі паўфіналу, саступіўшы камандзе [[Полацак|Полацку]]. Галоўнай падзеяй футбольнага жыцьця [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] у 1928 годзе стала правядзеньне Ўсесаюзнай спартакіяды ў [[Масква|Маскве]], удзел у якой прыняла й зборная БССР, якая заняла пятае месца. Найлепшым бамбардзірам беларускай каманды стаў «дынамавец» Ціхаміраў, які забіў 4 мячы. Яшчэ гэты год быў знамянальны тым, што спартовае таварыства «Дынама» прыступіла да будаўніцтва новага спартовага стадыёну на месцы былога іпадрому. [[Файл:Miensk, Lachaŭka, Dynama. Менск, Ляхаўка, Дынама (1936).jpg|значак|Першы драўляны стадыён «[[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]]». Фатаздымак 1936 году.]] У пачатку 1930-х гадоў у менскага «Дынама» зьявіўся свой стадыён. Разьмяшчаўся ён там, дзе сёньня знаходзіцца паркавая частка сучаснага стадыёну, быў драўляным і зьмяшчаў 10 тысячаў гледачоў. Характэрна, што кожны з дынамаўцаў зрабіў свой унёсак у будаўніцтва спартовай арэны, бескарысьліва адпрацаваўшы па 100 гадзінаў. Дагэтуль футбол стаў ужо самым папулярным відам спорту ў СССР. Не была выключэньнем і Беларусь. Футбалісты менскага «Дынама» хадзілі ў кумірах у сталічнай публікі. Шмат у чым паспрыяў гэтаму выхад на экраны ў 1936 годзе мастацкага фільму «[[Брамнік (фільм)|Брамнік]]». Каб трапіць на яго, у менскіх кінатэатраў выбудоўваліся велізарныя чэргі. У 1936 годзе прайшоў першы [[чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянат СССР]]. Аднак менскае «Дынама» ўдзел у розыгрышы ня брала. Менчукі, якія яшчэ ня мелі статусу каманды майстроў, гулялі на першынстве рэспублікі, у якім у чарговы раз перамаглі ў 1937 годзе. Толькі праз два гады сталічная каманда стала камандай майстроў. У 1940 годзе яна была ўлучана ў склад пятнаццаці камандаў, якія на наступны год атрымалі магчымасьць выступаць у найвышэйшай лізе саюзнага чэмпіянату. 27 красавіка 1941 году «Дынама» правяло ў Менску першы матч саюзнага першынства супраць іншага дэбютанта найвышэйшай лігі ленінградзкага «[[Спартак Ленінград|Спартаку]]» й атрымала перамогу зь лікам 2:1. Далей каманду чакала параза ў [[Тбілісі]] ад мясцовых аднаклюбнікаў, вікторыя ў [[Масква|Маскве]] над першай прафзьвязнай камандай, і запар дзьве паразы ад адэскага «[[Спартак Адэса|Спартаку]]» й ад дзейнага чэмпіёна — маскоўскага «[[Дынама Масква (футбольны клюб)|Дынама]]». Наступная гульня на хатнім стадыёне зноўку скончылася паразай. Пасьля гэтага чэмпіянат быў тэрмінова скончаны з-за пачатку [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]. === За часам вайны === Вайна засьпела футбалістаў «Дынама» ў Менску. Праз два дні яны былі адпраўленыя ў Маскву, дзе фармавалася Асобная мотастралковая брыгада адмысловага прызначэньня (АМСБАП). У склад брыгады былі залічаны і менскія футбалісты. АМСБАП несла патрульную службу, удзельнічала ў стварэньні абарончых рубяжоў, мінаваньню важных аб’ектаў, ажыцьцяўляла выведвальныя і дывэрсійныя дзеяньні на акупаванай ворагам тэрыторыі. Касьцяк каманды пры гэтым захаваўся, і пасьля перамогі пад [[Валгаград|Сталінградам]] з гульцоў зноўку сфармавалі футбольную каманду, якая некаторы час выступала ў першынстве Масквы пад назвай «Вайсковая частка маёра Іванова». Затым каманду перайменавалі ў «Дынама-2». У 1944 годзе дынамаўская каманда ўжо брала ўдзел у [[Кубак СССР па футболе|Кубку СССР]], прычым дайшла да паўфіналу. === Пасьля вайны === 14 траўня 1945 году менскае «Дынама» матчам супраць ленінградзкага «Зэніту» стартавала ў першым пасьляваенным чэмпіянаце СССР. Матч праходзіў у Тбілісі і скончыўся зь лікам 1:1, за менчукоў гол забіў [[Барыс Курнеў]]. Стары стадыён каманды быў разбураны, на ўзьвядзеньне новага патрабаваўся час. Было прынята рашэньне падрыхтаваць для выступаў у чэмпіянаце стадыён «Харчавік». 14 чэрвеня «Дынама» правяло першы пасьля вайны хатні матч. У госьці прыехалі маскоўскія аднаклюбнікі. Матч скончыўся перамогай масквічоў (0:3). Паводле вынікаў гэтага чэмпіянату «Дынама» заняло 9-ы радок, набраўшы 17 пунктаў у 22 матчах. Чэмпіянаты краіны 1946—1949 гадоў прайшлі для менчукоў няўдала. У іх каманда вырашала задачу захаваньня прапіскі ў найвышэйшай лізе. У сэзоне 1947 году клюб вярнуўся на зноўку адбудаваны стадыён «Дынама». У 1950 годзе «Дынама» і зусім апусьцілася ў клясу «Б». Але ўжо ў 1951 годзе «бела-блакітныя» вярнулі сабе месца сярод наймацнейшых камандаў клясы «А». Аднак з-за няздольнасьці супрацьстаяць найлепшым камандам Саюзу, сталічная дружына паводле вынікаў сэзону зноўку адправілася ў клясу «Б». Такая сытуацыя не задавальняла кіраўніцтва рэспублікі. Таму было прынята рашэньне ствараць калектыў, здольны ня толькі вярнуць прапіску ў найвышэйшай лізе, але і трывала там замацавацца. З гэтай мэтай у каманду быў запрошаны знакаміты галкіпэр [[Аляксей Хоміч]]. Актыўна ўводзілася ў склад таленавітая моладзь, [[Іван Мозэр]], [[Уладзімер Нуждын]], [[Вячаслаў Арцёмаў]], [[Юры Прохараў]]. У 1953 годзе абноўленае «Дынама» вярнулася ў групу наймацнейшых. === Пад рознымі назвамі === У 1954 годзе загадам Упраўленьня па фізычнай культуры і спорце Міністэрства адукацыі БССР каманда была перайменаваная ў «Спартак». У пачатку сэзону клюб паказваў яскравую гульню. Былі абыграны лідэры савецкага першынства: маскоўскія «[[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спартак]]» (2:1), ЦСКА (1:0) і «Дынама» (1:0). Менскі «Спартак» лідыраваў у чэмпіянаце. Далей мінчане страцілі лідэрства, аднак здолелі сабрацца. Былі здабытыя важныя перамогі ў матчах з «[[Крылы Саветаў Самара|Крыламі Саветаў]]» (2:0), «Зэнітам» (2:0), «[[Тарпэда Масква|Тарпэда]]» (2:1) і кіеўскім «[[Дынама Кіеў|Дынама]]» (3:2). У тым годзе каманда ўпершыню ў гісторыі заваявала бронзавыя мэдалі чэмпіянату СССР. У наступным сэзоне каманда страціла сваю гульню і, заняўшы апошняе месца, апусьцілася ў клясу «Б». Праз год зноўку вярнулася ў найвышэйшы дывізіён, аднак і на гэты раз таксама страціла месца ў эліце. У 1960 годзе ў гонар рэспублікі ў чэмпіянаце СССР прадстаўніцтва Беларусі даверылі камандзе пад назвай «Беларусь». Яе склалі гульцы менскага «Спартака» і «Ўраджаю». Былі запрошаны гульцы зь іншых камандаў найвышэйшай лігі. Старт «Беларусі» ў чэмпіянаце выдаўся фэерычным — пяць перамогаў запар. Сярод клюбаў, якія трывалі паразу ад беларускага клюбу, былі маскоўскі «Спартак» і кіеўскае «Дынама». За ўсё першае кола менчукі пацярпелі ўсяго дзьве паразы — ад алматынскага «[[Кайрат Алматы|Кайрату]]» (0:2) і ЦСКА (0:3) — і займалі першае месца ў сваёй групе. Аднак потым каманда збавіла абароты і скончыла сэзон на адзінаццатым радку. Чэмпіянаты 1961 і 1962 гадоў «Беларусь» скончыла на 19 месцы. === У чаканьні посьпехаў === У 1963 годзе клюб вярнуўся да назвы «Дынама». У гэтым жа сэзоне была заваявана другая бронза чэмпіянату. У сэзонах з 1964 па 1973 гады менчукі ўзысьці на п’едэстал ня здолелі. Больш за тое, у сэзоне 1973 году, заняўшы 15 месца, апусьціліся ў першую лігу. У гэты час завяршыў гульнявую кар’еру найлепшы бамбардзір у гісторыі каманды [[Эдуард Малафееў]]. Цырымонія провадаў гульца зь вялікага футболу адбылася 21 кастрычніка 1971 году на менскім стадыёне «Дынама». Два гады сталічны клюб правёў у першай лізе. Вярнуўся ў эліту ў 1976 годзе. Гэты год для савецкага футболу выдаўся незвычайным. У сувязі з удзелам зборнай СССР у [[чэмпіянат Эўропы па футболе|чэмпіянаце Эўропы]] і [[Летнія Алімпійскія гульні|Алімпійскіх гульнях]] было праведзена два чэмпіянаты краіны — вясновы і восеньскі. У вясновай частцы чэмпіянату менчукі выглядалі цалкам годна, заняўшы 9-е выніковае месца, а вось на восень сілаў у іх ужо не хапіла. Атрымаўшы ўсяго дзьве перамогі, «Дынама» разьмясьцілася на апошнім 16-м месцы і пакінула найвышэйшую лігу. Няўдалы выступ пацягнуў за сабой чарговую зьмену кіраўніцтва. На чале каманды ўстаў [[Алег Базілевіч]], які працаваў раней з кіеўскім «Дынама», аднак працаваў новы штаб паўтара году. Каманда ня здолела паказаць яскравай гульні, і ў сярэдзіне сэзону 1978 году галоўным трэнэрам стаў Эдуард Малафееў. Каманда здолела аднавіцца і, заняўшы 3 месца, вярнулася ў найвышэйшую лігу. Больш «Дынама» ў першы дывізіён не вылятаў. === Залатыя часы === Новы трэнэр стаў будаваць новую каманду. Малафееў патрабаваў ад гульцоў яскравай гульні, шчырых эмоцыяў, футболу, які падабаўся б гледачам. «Дынама» камплектавалася выхаванцамі беларускага футболу. Ужо ў [[чэмпіянат СССР па футболе 1979 году|чэмпіянаце 1979 году]] гульня менчукоў забліскала новымі фарбамі. Каманда дзейнічала сьмела, са сталым акцэнтам на напад. Аднак, адчувалася, што тактычныя схемы яшчэ да канца не адпрацаваны. Як сьледзтва, толькі 6-е выніковае месца. У наступным сэзоне высокіх вынікаў дамагчыся не атрымалася. Клюб заняў толькі 9-ю пазыцыю. Пры гэтым «Дынама» ў кожнай сустрэчы дзейнічала тэмпэрамэнтна, неардынарна, чым прыцягвала сымпатыі заўзятараў. [[чэмпіянат СССР па футболе 1982 году|Чэмпіянат 1982 году]] менчукі пачалі актыўна. Гулялі ў атакуючы футбол і ў хатніх сустрэчах, і ў гасьцёх. Дзейнічалі сьмела і вынікова. Такім чынам аднаасобнае лідэрства менскага «Дынама» пасьля дзесяці тураў нікім не ўспрымалася, як выпадковасьць. Тым часам беларуская дружына ўсё далей сыходзіла наперад і ў пачатку другога кола нашмат апярэджвала фаварытаў. Тыя накіраваліся ў пагоню. Першымі ня вытрымалі тэмпу гонкі тбіліскія дынамаўцы. За два туры да фінішу канчаткова страцілі шанец на «золата» спартакаўцы. Толькі кіеўскі клюб да апошняга спрабаваў нагнаць менскіх аднаклюбнікаў, якім таксама не ўдалося пазьбегнуць гульнявых зрываў. Але менчукі праявілі характар​​, майстэрства, камандны дух і здолелі захаваць за сабой першы радок у турнірнай табліцы. У заключным туры, перамогшы маскоўскі «Спартак» на выезьдзе (4:3), менскае «Дынама» ўпершыню ў сваёй гісторыі заваявала званьне [[чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіёна Савецкага Саюзу]]. Посьпех менчукоў быў адзначаны яшчэ трыма ганаровымі трафэямі. Паводле вынікаў сэзону менскаму «Дынама» былі ўручаны [[прыз імя Грыгорыя Фядотава|прыз імя Рыгора Фядотава]], Кубак прагрэсу, прысвоена званьне «агрэсіўнага госьця». У «залаты склад» каманды ўвайшлі [[Юры Курненін]], [[Аляксандар Пракапенка]], [[Віктар Янушэўскі]], [[Міхаіл Вергеенка]], [[Сяргей Бароўскі]], [[Пётар Васілеўскі]], [[Юры Пудышаў]], [[Людас Румбуціс]], [[Андрэй Зыгмантовіч]], [[Георгі Кандрацьеў]], [[Віктар Шышкін]], [[Віктар Сокал (1954)|Віктар Сокал]], [[Сяргей Алейнікаў]], [[Ігар Гурыновіч]], [[Ігар Бялоў]], [[Юры Курбыка]], [[Юры Трухан]], [[Сяргей Гоцманаў]]. === Дэбют у Эўропе === У наступным сэзоне «Дынама» дэбютавала ў [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Кубку эўрапейскіх чэмпіёнаў]]. Лёсаваньне вызначыла ў супраціўнікі менчукоў швайцарскі «[[Грасгопэр Цюрых|Грасгопэрс]]». Зь цяжкасьцю, але дынамаўцы пераадолелі бар’ер (1:0 дома, 2:2 у гасьцёх). Затым у 1/8 фіналу была пройдзеная вугорская «[[Д’ёр (футбольны клюб)|Раба ЭТО]]» (6:3, 3:1). Менчукі дэманстравалі добрую гульню, аднак у 1/4 ня здолелі адолець па суме двух матчаў бухарэсцкае «[[Дынама Бухарэст|Дынама]]» (1:1, 0:1). У гэтым жа сэзоне былі заваяваны бронзавыя мэдалі, трэція па ліку, у чэмпіянаце СССР. Гэты посьпех дазволіў дынамаўцам у 1984 годзе выступіць у другім па значнасьці эўратурніры — [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубку УЭФА]]. У 1/32 фіналу «Дынама» разграміла фінскі [[ХІК Хэльсынкі|ХІК]] (4:0, 6:0). У 1/16 фіналу прызь лёсаваньне беларусы атрымалі ў супраціўнікі партугальскі «[[Спортынг Лісабон|Спортынг]]». Лісабонцы трывалі паразу толькі ў сэрыі пэнальці ў хатнім матчы — 5:4 (пасьля 0:2 у гасьцёх, 2:0 дома). У 1/8 фінале менчукі прайшлі польскі «[[Відзэў Лодзь|Відзэў]]» (2:0, 0:1), у 1/4 прайгралі югаслаўскаму «[[Жалезьнічар Сараева|Жалезьнічару]]» (0:2 у гасьцёх, 1:1 дома). У 1987 годзе менскае «Дынама», як фіналіст [[Кубак СССР па футболе|Кубка СССР]], дэбютавала ў [[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубку ўладальнікаў кубкаў]]. На стадыі 1/16 фіналу быў пераможаны турэцкі «[[Генчлербірлігі Анкара|Генчлербірлігі]]» (2:0, 2:1). У 1/8 фіналу пройдзены гішпанскі «[[Рэал Сасьедад Сан-Сэбастыян|Рэал Сасьедад]]» — 1:1, 0:0. У 1/4 фінале, аднак, клюб зь беларускай сталіцы ня здолеў перагуляць бэльгійскі «[[Мэхэлен (футбольны клюб)|Мэхэлен]]» (0:1, 1:1). Гэтыя чвэрцьфіналы трох самых прэстыжных турніраў Старога сьвету па сёньняшні дзень застаюцца найбуйнейшым дасягненьнем клюбу на эўрапейскай арэне. === Часы незалежнасьці === [[Файл:Dinamo Minsk versus BATE.jpg|значак|300пкс|Матч «Дынама» супраць [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]] на стадыёне «[[Трактар (стадыён)|Трактар]]» ў 2014 годзе.]] У 1992 годзе стартаваў першы [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянат сувэрэннай Беларусі]], сярод удзельнікаў якога было і менскае «Дынама», кіраваў якім вядомы ў мінулым галкіпэр «бела-блакітных» [[Міхаіл Вергеенка]]. У камандзе выстапалі наймацнейшыя на той момант футбалісты рэспублікі, таму клюб фактычна не сустракаў аніякай канкурэнцыі і за відавочнай перавагай атрымліваў перамогу ў чэмпіянаце раз-поразу. У пэрыяд з 1992 па 1995 гады менчукі пяць разоў запар станавіліся чэмпіёнамі краіны. Да канца 1990-х «Дынама» страціла чэмпіёнскі ход. Паступова завяршалі гульнявую кар’еру вэтэраны, шматлікія вядучыя футбалісты адпраўляліся ў замежныя чэмпіянаты. Супернікі з кожным годам станавіліся мацней. У сьнежні 1999 году зьмяніўся ўласьнік клюбу — старшынём праўленьня ЗАТ «Дынама-Менск» стаў кіраўнік фірмы «Трайпл» [[Юры Чыж]]. Пад ягоным кіраўніцтвам «Дынама» толькі аднойчы заняло першае месца ў чэмпіянаце. У апошні на дадзены момант раз чэмпіёнам Беларусі сталічны клюб станавіўся ў 2004 годзе. Да залатых мэдалёў каманду прывёў [[Юры Шуканаў]]. Многія сэзоны «Дынама» спрабавала вярнуцца ў асноўную сетку эўрапейскіх турніраў, аднак непераадольнымі бар’ерамі станавіліся 2-і і 3-і кваліфікацыйныя раўнды. У [[Ліга Эўропы УЭФА 2010—2011 гадоў|сэзоне 2010—2011 гадоў]] [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]] менчукі спыніліся за крок ад групавога этапу. Былі выгуляны эстонскі «[[Калеў Сыламяэ|Калеў]]» (5:1, 5:0) і ізраільскі «[[Макабі Хайфа|Макабі]]» (3:1, 0:1). Аднак у плэй-оф «Дынама» не знайшло ключ да брамы бэльгійскага «[[Бруге (футбольны клюб)|Бруге]]» (2:3, 1:2). У той момант камандай кіраваў [[Уладзімер Гольмак]]. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2010 году|Сэзон 2010 году]] чэмпіянату Беларусі сталічная каманда скончыла на 4 месцы. Наступныя два сэзоны дружына не брала ўдзелу ў эўракубкавых матчах. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2011 году|сэзоне 2011 году]], пад кіраўніцтвам расейскіх трэнэраў, спачатку [[Алег Васіленка|Алега Васіленкі]], потым [[Сяргей Аўчыньнікаў|Сяргея Аўчыньнікава]], менчукі таксама занялі 4 месца, што не дазволіла паўдзельнічаць у эўрапейскіх спаборніцтвах. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|Сэзон 2012 году]] «Дынама» пачала пад кіраўніцтвам [[Аляксандар Сяднёў|Аляксандра Сяднёва]]. Аднак у ліпені трэнэр падаў у адстаўку. Каманда была ачоленая ўкраінскім трэнэрам [[Алег Пратасаваў|Алегам Пратасавым]]. Каманда здабыла бронзавыя мэдалі ў 2012 годзе, а таксама прасунулася ў фінал [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|Кубка Беларусі]] ў 2013 годзе. Па звальненьні Пратасава новым трэнэрам «Дынама» стаў нідэрляндзкі адмысловец [[Робэрт Мааскант]]. Зь ім клюб пасьпяхова пачаў розыгрыш Лігі Эўропы, то бок у першым кваліфікацыйным раўндзе была пераможаная летувіская «[[Круоя Пакрой|Круоя]]» (3:0, 5:0), у двубоі беларусы перамаглі харвацкую «[[Лякаматыва Загрэб|Лякаматыву]]» (1:2, 3:2). Непераадольным бар’ерам для менчукоў стаўся ў трэцім раўндзе турэцкі «[[Трабзанспор Трабзон|Трабзанспор]]» (0:1, 0:0). У чэмпіянаце Беларусі каманда паўтарыла вынік папярэдняга сэзону, заняўшы трэці радок. [[Файл:Uladzimir Zhuravel.png|значак|зьлева|[[Уладзімер Журавель]] на прэсавай канфэрэнцыі перад гульнёй з [[ПАОК Тэсалёнікі|ПАОКам]].]] 31 сьнежня 2013 году галоўным трэнэрам «Дынама» быў прызначаны [[Уладзімер Журавель|Ўладзімер Журавель]]<ref>[https://web.archive.org/web/20140101113437/http://dinamo-minsk.by/ru/press-tsentr/~shownews/zhuravel_31_12_2013 Главным тренером «Динамо» стал Владимир Журавель]{{Ref-ru}} ФК Дынама-Менск.</ref>, колішні футбаліст клюбу ў 1990-х гадах. Пад ягоным кіраўніцтвам менчукі ўдала пачалі сэзон, які рушыў зь пяці перамог і адной нічыі. Пасьля чацьвертага тура «Дынама» ўпершыню з 2004 году аднаасобна ачоліла турнірную табліцу<ref>[https://web.archive.org/web/20141215001417/http://by.tribuna.com/football/159594932.html Минское «Динамо» впервые с 2004 года единолично возглавило таблицу чемпионата]{{Ref-ru}} Tribuna.</ref>. Дынамаўцы мелі самую надзейную абарону, дзякуючы якой першы мяч быў прапушчаны толькі ў шостым туры. Улетку каманда ўчыніла сэрыю з васьмі пераможных матчах у чэмпіянаце. Адначасова, сталічны клюб распачаў пасьпяховы эўракубкавы сэзон. «Бела-блакітныя» без паразаў прайшлі ўсю кваліфікацыю [[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|Лігі Эўропы 2014—2015 гадоў]]. Пачало «Дынама» з другога раўнду матчамі супраць фінскай [[МюПа-47 Каўвола|МюПы-47]] (3:0, 0:0). Двойчы быў перагуляны румынскі «[[ЧФР Клуж|Клуж]]» (1:0, 2:0). У плэй-оф дзьве перамогі былі здабытыя над партугальскім «[[Насьёнал Фуншал|Насьёналам]]» (2:0, 3:2). «Дынама», такім чынам, стала другой беларускай дружынай, якая прасоўвалася ў групавы этап Лігі Эўропы. Паводле вынікаў лёсаваньня «Дынама» патрапіла ў групу K, куды таксама накіраваліся італьянская «[[Фіярэнтына Флярэнцыя|Фіярэнтына]]», грэцкі [[ПАОК Тэсалёнікі|ПАОК]] і францускі «[[Генгам (футбольны клюб)|Генгам]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20141214235908/http://by.tribuna.com/football/1023210280.html Жеребьевка группового этапа Лиги Европы. Минское «Динамо» сыграет с «Фиорентиной», «Генгамом» и ПАОКом].{{Ref-ru}} Tribuna.</ref>. Дэбют у новым кубку для дынамаўцаў быў няўдалым. Пасьля паразы ад ПАОКа зь лікам 1:6, «Дынама» прагуляла «Фіярэнтыне» зь лікам 0:3. У першай сустрэчы з «Генгамам» сталічныя футбалісты валодалі ініцыятывай, але лік ня быў адкрыты. У другім матчы з французамі ўжо ў іх дома беларусы атрымалі паразу зь лікам 2:0 і страцілі ўсе шанцы на выхад з групы. У роўнай хатняй гульні з грэкамі менчукі прапусьцілі галы ў апошнія дзесяць хвілінаў матчу (0:2). Ужо ў фінальным матчы групы ў Італіі «Дынама» сенсацыйна здабывало перамогу зь лікам 1:2. На галы [[Сяргей Канцавы|Сяргея Канцавога]] і [[Неманья Нікаліч (1988)|Неманьі Нікаліча]] ў італьянцаў адказаў [[Марка Марын]]. Увосень пагоршыліся вынікі ў айчынным першынстве. Сталічная дружына прангуляла ключавыя матчы і ня здолела вярнуць сабе першы радок. Вынікам сэзона былі срэбныя мэдалі, якія, аднак, не задаволілі кіраўніцтва. У рэшце, Журавель быў звольнены з сваёй пасады. [[Файл:Vuk Rašović.png|значак|[[Вук Рашавіч]] на прэсавай канфэрэнцыі перад матчам «Дынама» ў Лізе Эўропы.]] Новым галоўным трэнэрам быў прызначаны чэскі адмысловец [[Душан Угрын (1967)|Душан Угрын-малодшы]]<ref>[https://web.archive.org/web/20141220001125/http://dinamo-minsk.by/ru/press-tsentr/~shownews/New_coach_19_12_2014 Душан Угрин-младший — новый главный тренер нашего клуба]. ФК «Дынама» Менск.</ref>. Пасьля таго як з паўфіналу Кубка Беларусі «Дынама» было выбітае, а ў першынстве каманду чакаў дрэнны старт, чэх быў звольнены з сваёй пасады. Выканаўчым абавязкі ў далейшым выконваў спартовы дырэктар клюбу сэрб [[Вук Рашавіч]]<ref>[https://web.archive.org/web/20150506054103/http://dinamo-minsk.by/ru/press-tsentr/~shownews/dusan_ugrin_30_04_2015 Официально]. ФК «Дынама» Менск.</ref>. З новым трэнэрам вынікі каманды палепшыліся. «Дынама» ўзьнялося на другі радок, але першае месца было недасяжным, бо шмат пунктаў было страчана на пачатку сэзону. У Лізе Эўропы менчукі паўтарылі леташні посьпех, прабіўшыся ў групавую стадыю эўракубка. У кваліфікацыі былі пераможаныя баўгарскае «[[Чорнае Мора Варна|Чорнае Мора]]», швайцарскі «[[Цюрых (футбольны клюб)|Цюрых]]» і аўстрыйскі «[[Рэд Бул Зальцбург|Рэд Бул]]». Пры гэтым з апошнім клюбам дынамаўцы абмяняліся перамогамі зь лікам 2:0. Квіток да групы беларусы набылі ўжо ў сэрыі пэнальці, а сапраўдным героем матчу стаў дынамаўскі брамнік [[Аляксандар Гутар]]. Супернікамі на асноўнай стадыі Лігі Эўропы сталіся гішпанскі «[[Вільярэал (футбольны клюб)|Вільярэал]]», аўстрыйскі «[[Рапід Вена|Рапід]]» і чэская «[[Вікторыя Пльзень|Вікторыя]]». Толькі напрыканцы розыгрышу, ужо страціўшы ўсе шанцы на прасоўваньне далей, «Дынама» здабыла адзіныя тры пункты, перамогшы ў хатнім паядынку чэскую «Вікторыю». У сакавіку 2016 году Юры Чыж быў затрыманы па падазрэньні ва ўхіленьні ад выплаты падаткаў у асабліва вялікім маштабе. У траўні ягоны сын Сяргей ачоліў раду клюбу<ref>[https://web.archive.org/web/20160525190546/http://www.pressball.by/news/football/233708 Футбол. Сергей Чиж избран на пост председателя наблюдательного совета «Динамо» Минск]{{Ref-ru}} Прессбол.</ref>. У клюбе пачаліся фінансавыя цяжкасьці, што прывяло да сыходу лідэраў, то бок з дружыны ўзімку сышлі [[Фатас Бэчырай]], [[Чыгозэ Ўдоджы]]. У траўні быў звольнены з пасады трэнэра Вук Рашавіч, а ягонае месца заняў [[Сяргей Бароўскі]]. Ужо летам зьнізіўся абарончы патэнцыял «Дынама» па сыходзе галоўнага абаронцы [[Умару Бангура|Ўмару Бангуры]] і брамніка Аляксандра Гутара. Каманда змагалася толькі за 3 радок, на якім дружына і скончыла першынство. У розыгрышы Лігі Эўропы менчукі былі выбітыя з трэцяга раўнду сэрбскай «[[Ваяводзіна Нові Сад|Ваяводзінай]]». [[Файл:Siarhiej Hurenka.2020.1.jpg|значак|зьлева|[[Сяргей Гурэнка]] правёў у «Дынама» сэзон як футбаліст у 2009 годзе, а пасьля шматкроць запрашаўся на пасаду галоўнага трэнэра каманды.]] На 2017 год клюб падмацаваўся абаронцам [[Ніна Галавіч]]ам, а таксама нападнікам [[Арцём Сарока|Арцёмам Сарокам]], які да таго добра гуляў і здабыўваў галы за «[[Гарадзея (футбольны клюб)|Гарадзею]]». Пачаў раскрывацца [[Ураш Нікаліч|Ўраш Нікаліч]], які далучыўся да «Дынама» ўлетку 2016 году. На пачатку сэзону менскі клюб спыніўся на чвэрцьфінале Кубка Беларусі, а няўдалы пачатак чэмпіянату прывёў да адхідленьня Бароўскага з пасады, а ягонае месца заняў [[Сяргей Гурэнка]]. Зьяўленьне новага трэнэра адрадзіла гульню каманды. Менчукі рэдка гублялі пункты і змагаліся за першы радок. У Лізе Эўропы каманда зноўку як і ў папярэднім сэзоне дасягнула трэці кваліфікацыйны раўнд, дзе атрымалі паразу ад кіпрскага [[АЕК Лярнака|АЕКу]]. Лёс мэдалёў чэмпіянату вызначыў апошні тур. Тры клубы, як то [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]], «Дынама» і «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёр]]», мелі мажлівасьць заняць першы радок. Каб здабыць доўгачаканы тытул «Дынама» мусіла перамагчы ў гасьцях «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебск]]» і чакаць на перамогу «Гарадзеі» ў сустрэчы супраць БАТЭ. «Дынама» выгуляла ў віцебскай каманды зь лікам 4:1, аднак, БАТЭ толькі на апошняй хвіліне выратаваўся ў сустрэчы з «цукровымі» і скончыў матч унічыю зь лікам 3:3. Такім чынам, «Дынама» атрымала толькі срэбныя мэдалі. У 2018 годзе клюб выбыў з паўфіналу Кубка Беларусі і няблага пачаў сэзон, захапіўшы 2 радок. Доўгі час «Дынама» не магло нагнаць БАТЭ, а ў другой палове сэзону нават саступіла другое месца «Шахцёр». У канцы сэзону «Дынама» нават магло саступіць трэці радок «Віцебску», але сталічная каманда здолела перамагчы ў барацьбе за мэдалі ў паўночнікаў. У Лізе Эўропы прасунуўшыся да трэцяга кваліфікацыйнага раўнда «Дынама» пасьля хатняй перамогі зь лікам 4:0 у выніку саступіла расейскаму «[[Зэніт Санкт-Пецярбург|Зэніту]]» ў матчы ў адказ зь лікам 8:1 у дадатковы час. [[Файл:Dynamoša.2020.1.jpg|значак|Клюбны маскот Дынамоша.]] Па сканчэньні сэзону Гурэнка сышоў з сваёй пасады, а ў клюб быў запрошаны расеец [[Раман Піліпчук]]. Разам з трэнэрам да «Дынама» далучыўся шэраг расейскіх выканаўцаў. Чэмпіянат пачаўся вельмі няўдала і ўжо напрыканцы траўня «Дынама» займала толькі 6 радок. Піліпчук быў звольнены, а на ягонае месца павярнуўся Гурэнка. У той жа час [[эканамічны суд Менску]] пастанавіў, што «Дынама» ня можа належыць Чыжу. Клюб быў перададзены на балянс [[Менскі гарадзкі выканаўчы камітэт|Менскага гарадзкога выканаўчага камітэту]]. Каманда ня здолела стабілізаваць вынікі і скончыла сэзон на 4 месцы. Пасьля няўдалага сэзону з клюбу сышоў нападнік [[Кегіндэ Фатаі]], які за 23 матчы здабыў усяго 3 галы, у той час як у 2018 годзе па далучэньні да менчукоў з «[[Уфа (футбольны клюб)|Уфы]]» ўлучыў 5 галоў у браму супернікаў у 9 матчах. Наступны сэзон стаўся такім жа няўдалым, за першыя два туры «Дынама» атрымала дзьве паразы. У красавіку 2020 году Гурэнка быў звольнены з пасады, а новым трэнэрам быў прызначаны [[Леанід Кучук]]. «Дынама» працягнула ісьці ў сярэдзіне табліцы і толькі ў другім коле менчукі прасунуліся вышэй і скончылі на 6 месцы. На сэзон 2021 году «Дынама» падмацавалася легіянэрамі [[Жан-Марэль По|Жанам-Марэлем По]] і [[Абляй Мбэнг|Абляем Мбэнгам]]. Таксама былі запрошаныя дасьведчаныя былі гульцы клюбу, як то [[Антон Пуціла]], [[Сяргей Кісьляк]] і [[Арцём Быкаў]]. Пачатак як у папярэднія сэзоны выйшаў жахлівы, то бок пасьля 5 туру «Дынама» займала 7 радок, але пакрысе вынікі палепшыліся ажно да 3 месцы. Тым ня менш улетку каманда апусьцілася ніжэй. У чэрвені ачоліў клюб былы абаронца клюбу [[Арцём Чалядзінскі]], і каманда зноўку зачапілася за тройку. Да сканчэньня сэзону з дружыны быў адкліканы нападнік «[[Ахмат Грозны|Ахмата]]» Абляй Мбэнг, які стаў найлепшым бамбардзірам каманды гэтага сэзону. «Дынама» гэтак і скончыла сэзон на трэцім месцы. Яшчэ на верасень 2021 году сярэднемесячны заробак футбалістаў асноўнага складу «Дынама» складаў 4000 даляраў ЗША (10 000 рублёў), які надалей вырашылі абмежаваць 8000 [[Беларускі рубель|рублёў]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Лукашэнка аб выступленьні беларускіх футбалістаў: яны ж выйшлі на поле адпачыць|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/lukashenka-ab-vystuplenni-belaruskih-futbalistau-jany-zh-vyjshli-na-pole-adpachyts-103603-2021/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=3 верасьня 2021|дата доступу=3 верасьня 2021}}</ref>. Перад пачаткам новага сэзону 2022 году з клюбу сышлі легіянэры-лідэры, але да каманды прыядналіся былі футбалісты клюбу [[Раман Бегуноў]] і [[Аляксандар Сачыўка]]. З нападнікаў застаўся [[Іван Бахар]] і [[Душан Бакіч]], на якіх у 2022 годзе рабілася надзея трэнэрскага штабу. «Дынама» адразу захапіла пазыцыі ў першай тройцы табліцы. У пачатку траўня пры крыху больш за 10 тысячаў заўзятараў сталічная дружына выратавала гульню з БАТЭ, дзякуючы галам Бахара. У выніку матч скончыўся зь лікам 2:2. Аднак празь некалькі дзён дынамаўцы атрымалі паразу ад канкурэнта салігорскага «Шахцёра», выбыўшы з тройкі. У канцы сэзону менчукі прэтэндавалі на мэдалі, але шэраг няўдалых матчаў, у тым ліку зьнішчальнай паразы ад «[[Энэргетык-БДУ Менск|Энэргетыка-БДУ]]» зь лікам 1:4, вымусіў каманду скончыць толькі на 4 месцы. Па сканчэньні год Чалядзінскі быў адхілены ад пасады галоўнага трэнэра, а на ягоную пасаду быў запрошаны [[Вадзім Скрыпчанка]]. У новым [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|сэзоне 2023 году]] «Дынама» адразу набрало добры тэмп, атрымаўшы на пачатку пяць перамогаў запар. У шостым туры каманда зьведала паразу ад гарадзенскага «[[Нёман Горадня|Нёману]]», аднак у наступным дынамаўцы гэтак жа ладна працягнулі набіраць пункты. Менчукі ўвесь час ачольвалі табліцу, але далёка адарвацца ад спачатку жодзінскага «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]», а потым «Нёману» не выпадала. Толькі ў перадапошнім туры сталічнікі здабылі залатыя мэдалі чэмпіянату, упершыню амаль за 20 гадоў<ref>[https://football.by/news/181180 «В Бобруйске все-таки нашли „золото“. Здесь минское „Динамо“ завершило бестрофейную эпоху»]. Football.by.</ref>. == Стадыён == [[Файл:Stadion Dinamo Minsk.JPG|значак|зьлева|Стары стадыён «Дынама» быў хатнім для клюбу працяглы час.]] Ад свайго пачатку яшчэ ў часы СССР клюб прымаў супраціўніка на стадыёне «[[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]]», які месьціцца ў самым цэнтры Менску. Урачыстае адкрыцьцё стадыёну адбылося ў 1934 годзе. Аднак, яму было наканавана двойчы перажыць сваё нараджэньне. У гады гітлераўскай акупацыі стадыён быў цалкам разбураны, але пасьля вызваленьня Менску жыхары ізноў аднавілі яго, і ўжо ў 1945 годзе стадыён прыняў першых удзельнікаў чэмпіянату СССР па футболе і першых гледачоў. Стадыён «Дынама» быў адным зь месцаў правядзеньня спаборніцтваў падчас [[Летнія Алімпійскія гульні 1980 году|Алімпійскіх гульняў 1980 году]], перад якімі была зроблена рэканструкцыяў, у выніку якой зьявіўся невялікі брыль, сэктар прэсы, а зьмяшчальнасьць стадыёну была павялічаная да 50 тысячаў. Крыху пазьней з-за дрэннага тэхнічнага стану другі ярус быў зачынены, а зьмяшчальнасьць зьнізілася да 34 тысячаў. Пасьля атрыманьня незалежнасьці стадыён застаўся ў камунальнай уласнасьці, але «Дынама» карысталася стадыёнам на правах арэнды. Акрамя таго, спартовы аб’ект быў хатняй арэнай [[зборная Беларусі па футболе|нацыянальнай зборнай Беларусі па футболе]]. У 2012 годзе стадыён «Дынама» быў зачынены на рэканструкцыю, аднак яшчэ з [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2009 году|сэзону 2009 году]] свае хатнія матчы клюб праводзіў на стадыёне «[[Дынама-Юні (стадыён)|Дынама-Юні]]» ў мікрараёне [[Кунцаўшчына (мікрараён)|Кунцаўшчына]] на захадзе сталіцы, які напачатку кастрычніка 2008 году быў выкуплены ў футбольнага клюбу «[[Дарыда Менскі раён|Дарыды]]». Новы клюбны стадыён меў зьмяшчальнасьць у 4500 чалавек. У студзені 2013 году аднак і гэты стадыён быў зачынены на рэканструкцыю. [[Файл:Dinamo Stadium Minsk.png|значак|Сучасны перабудаваны стадыён «Дынама», дзе клюб ладзіць свае матчы.]] Свае хатнія матчы футбольны клюб «Дынама» па закрыцьці ўзгаданых стадыёнаў мусіў ладзіць на сталічным стадыёне «[[Трактар (стадыён)|Трактар]]». Гэты стадыён каманда ўжо выкарыстоўвала ў 1960-я гады, калі выступала пад назовам «Беларусь» і ў канцы 1970-х, калі стадыён «Дынама» быў зачынены на рэкантрукцыю ў сувязі з падрыхтоўкай да [[Летнія Алімпійскія гульні 1980 году|Алімпійскіх гульняў 1980 году]]. Варта заўважыць, што стадыён «Трактар» ня меў права на правядзеньне матчаў эўракубкаў з стадыі 3 кваліфікацыйнага раўнду, таму менчукі свае хатнія матчы на гэтай стадыі праводзілі спачатку на стадыёне ў [[Берасьце|Берасьці]], а з [[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|сэзону 2014—2015 гадоў]] на «[[Барысаў-Арэна|Барысаў-Арэне]]». Улетку 2018 году, калі па рэканструкцыі быў адкрыты абноўлены стадыён «[[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]]», каманда пачала праводзіць свае матчы менавіта на ім. З мэтай зьберагчы травяное пакрыцьцё на адбудаваным стадыёне матчы на пачатку вясны і напрыканцы восені каманда ладзіла на стадыёнах [[Стадыён ФК «Менск»|ФК «Менск»]] ці [[РЦАП-БДУ]], якія маюць штучнае пакрыцьцё. З сканчэньнем будаўнічых работ на ўласным стадыёне ў Кунцаўшчыне ў 2021 годзе «Дынама» свае матчы ў памянёныя паравіны году цяпер ладзіць на ім. == Дасягненьні == ''' [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіянат Беларусі]]''' * [[Файл:Gold medal icon.svg|15пкс]] '''Чэмпіён''' (9): [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992 году|1992]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992—1993 гадоў|1992/93]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1993—1994 гадоў|1993/94]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1994—1995 гадоў|1994/95]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1995 году|1995]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1997 году|1997]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2004 году|2004]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] * [[Файл:Silver medal icon.svg|15пкс]] '''Срэбны прызэр''' (9): 1996, 2001, 2005, 2006, 2008, [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2009 году|2009]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] * [[Файл:Bronze medal icon.svg|15пкс]] '''Бронзавы прызэр''' (7): [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2000 году|2000]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2003 году|2003]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] '''[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]]''' * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] '''Пераможца''' (3): 1992, 1994, 2003 * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] '''Фіналіст''' (3): 1996, 1998, 2013 '''[[Супэркубак Беларусі па футболе|Супэркубак Беларусі]]''' * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] '''Пераможца''': 2025 ''Турнір дублёраў чэмпіянату Беларусі'' * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] Чэмпіён (7): 2004, 2005, 2006, 2007, 2009, 2010, 2014 * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] Срэбны прызэр (4): 2002, 2011, 2012, 2015 * [[Файл:Bronze medal icon.svg|15px]] Бронзавы прызэр: 2013 '''[[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіянат СССР]]''' ('''Найвышэйшая ліга''') * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] '''Чэмпіён''': [[Чэмпіянат СССР па футболе 1982 году|1982]] * [[Файл:Bronze medal icon.svg|15px]] '''Бронзавы прызэр''' (3): 1954, 1963, 1983 '''[[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіянат СССР]]''' (''Першая ліга'') * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] Чэмпіён (2): 1953, 1956 * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] Срэбраны прызэр (2): 1951, 1975 * [[Файл:Bronze medal icon.svg|15px]] Бронзавы прызэр (2): 1974, 1978 '''Кубак СССР''' * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] '''Фіналіст''' (2): 1965, 1987 '''Кубак Футбольнага саюзу СССР''' * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] '''Фіналіст''': 1989 '''Чэмпіянат БССР''' * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] '''Чэмпіён''' (8): 1937, 1938, 1939, 1945, 1951, 1953, 1956, 1975 * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] '''Срэбны прызэр''' (5): 1934, 1935, 1946, 1952, 1977 * [[Файл:Bronze medal icon.svg|15px]] '''Бронзавы прызэр''' (2): 1940, 1947 '''Кубак БССР''' * [[Файл:Gold medal icon.svg|15px]] '''Уладальнік''' (2): 1936, 1940 * [[Файл:Silver medal icon.svg|15px]] '''Фіналіст''' (2): 1963, 1968 == Турніры == '''[[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіянат Беларусі]]''' (з 1992) :* '''[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая ліга]]''' (з 1992) '''[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]]''' (з 1992) '''[[Эўрапейскія клюбныя турніры па футболе|Эўракубкі]]''' :* [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Кубак чэмпіёнаў]] (1983/84, 1993/94, 1998/99, 2005/06) :* [[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубак кубкаў]] (1987/88) :* [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА/Ліга Эўропы]] (1984/85, 1986/87, 1988/89, 1994/95, 1995/96, 1996/97, 1997/98, 2002/03, [[Ліга Эўропы УЭФА 2013—2014 гадоў|2013/14]], [[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|2014/15]], [[Ліга Эўропы УЭФА 2015—2016 гадоў|2015/16]]) :* [[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] (2001, 2004) '''[[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіянат СССР]]''' (1941—1992) '''[[Кубак СССР па футболе|Кубак СССР]]''' (1936—1992) == Склад == : ''Актуальны на 30 сакавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|2|Q106368015|Аб|}} {{Гулец1|3|Q100901229|Аб|}} {{Гулец1|4|Q2607448|Аб|}} {{Гулец1|5|Q125253545|Аб|}} {{Гулец1|6|Q43250658|ПА|}} {{Гулец1|7|Q97930403|Нап|}} {{Гулец1|9|Q89188964|Нап|}} {{Гулец1|10|Q111479060|Нап|}} {{Гулец1|11|Q132126628|Нап|}} {{Гулец1|13|Q130529604|Бр|}} {{Гулец1|16|Q108114569|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Гомель (футбольны клюб)|Гомель]]}} {{Гулец1|17|Q18602581|Нап|}} {{Гулец1|18|Q42708691|ПА|}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|21|Q17376080|Нап|}} {{Гулец|23|{{Сьцяг|Беларусь}}|ПА|Аляксей Жэчка||2006}} {{Гулец1|24|Q24433044|Аб|}} {{Гулец|25|{{Сьцяг|Бразылія}}|Нап|Пэдру Ігар||2002}} {{Гулец1|26|Q107506453|Аб|}} {{Гулец1|31|Q77588354|Бр|}} {{Гулец1|33|Q66005201|Аб|}} {{Гулец1|49|Q117476273|Бр|}} {{Гулец1|67|Q1522803|Аб|капітан}} {{Гулец1|88|Q97137586|ПА|}} {{Гулец|90|{{Сьцяг|Беларусь}}|Аб|Міхаіл Аляксандраў||2006}} {{Гулец1|99|Q102314370|Нап|}} {{Гулец1|—|Q98285917|Бр|}} {{Канец складу}} == Галоўныя трэнэры == {| |valign="top"| {| class="toccolours" |- !bgcolor=silver|Трэнэр !bgcolor=silver|Пэрыяд |- |style="text-align:left;"|[[Юры Курненін]]||11.1999—06.2000 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Павал Раднёнак]]||06.2000—12.2000 |- |style="text-align:left;"|[[Аляксандар Піскароў]]||12.2000—07.2001 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|в. а. [[Георгі Кандрацьеў]]||07.2001—10.2001 |- |style="text-align:left;"|[[Эдуард Малафееў]]||10.2001—04.2002 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Андрэй Зыгмантовіч]]||04.2002—10.2002 |- |style="text-align:left;"|в. а. [[Веніямін Арзамасцаў]]||10.2002—11.2002 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Георгі Гюраў]]||12.2002—05.2003 |- |style="text-align:left;"|[[Анатоль Байдачны]]||05.2003—11.2003 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Пётар Шубін]]||12.2003—05.2004 |- |style="text-align:left;"|[[Юры Шуканаў]]||05.2004—05.2005 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Аляксандар Башмакоў]]||05.2005—07.2005 |- |style="text-align:left;"|[[Аляксандар Рабаконь]]||07.2005—05.2006 |} |width="0"|&nbsp; |valign="top"| {| class="toccolours" !bgcolor=silver|Трэнэр !bgcolor=silver|Пэрыяд |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Аляксей Пятрушын]]||05.2006—11.2006 |- |style="text-align:left;"|[[Пётар Качура]]||11.2006—04.2007 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Аляксандар Хацкевіч]]||04.2007—11.2007 |- |style="text-align:left;"|[[Ігар Крывушэнка]]||11.2007—09.2008 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Славалюб Мусьлін]]||09.2008—07.2009 |- |style="text-align:left;"|[[Кірыл Альшэўскі]]||07.2009—08.2009 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Сяргей Гурэнка]]||08.2009—05.2010 |- |style="text-align:left;"|в. а. [[Сяргей Саладоўнікаў]]||05.2010 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Уладзімер Гольмак]]||05.2010—11.2010 |- |style="text-align:left;"|[[Алег Васіленка]]||12.2010—05.2011 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Сяргей Аўчыньнікаў]]||05.2011—11.2011 |- |style="text-align:left;"|[[Аляксандар Сяднёў]]||12.2011—07.2012 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Алег Пратасаў]]||07.2012—06.2013 |} |width="0"|&nbsp; |valign="top"| {| class="toccolours" !bgcolor=silver|Трэнэр !bgcolor=silver|Пэрыяд |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Робэрт Мааскант]]||06.2013—12.2013 |- |style="text-align:left;"|[[Уладзімер Журавель]]||12.2013—12.2014 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Душан Угрын (1967)|Душан Угрын]]||12.2014—04.2015 |- |style="text-align:left;"|[[Вук Рашавіч]]<ref>[http://www.football.by/news/69526.html Вук Рашович утвержден главным тренером минского «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref>||05.2015—07.2016 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Сяргей Бароўскі]]<ref>[http://by.tribuna.com/football/1042089628.html Рашович отправлен в отставку, главным тренером минского «Динамо» назначен Боровский]{{Ref-ru}}</ref>||07.2016—04.2017 |- |style="text-align:left;"|[[Сяргей Гурэнка]]<ref>[http://www.football.by/news/99127.html Гуренко назначен и. о. главного тренера «Динамо» Минск]{{Ref-ru}}</ref><ref>[http://www.football.by/news/122011.html Минское «Динамо» официально подтвердило уход Сергея Гуренко]{{Ref-ru}}</ref>||05.2017—01.2019 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Раман Піліпчук]]<ref>[http://www.football.by/news/122824.html Роман Пилипчук официально занял пост главного тренера минского «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref>||02.2019—05.2019 |- |style="text-align:left;"|[[Сяргей Гурэнка]]<ref>[http://www.football.by/news/127471.html Сергей Гуренко вновь возглавил минское «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref>||06.2019—04.2020 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Леанід Кучук]]<ref>[https://football.by/news/139016.html Официально: Леонид Кучук — главный тренер минского «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref>||04.2020—06.2021 |- |style="text-align:left;"|[[Арцём Чалядзінскі]]||06.2021—11.2022 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Вадзім Скрыпчанка]]||11.2022— |} |} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 16 || 8 || 6 || 37–19 || 56 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 32 || 15 || 9 || 8 || 44–33 || 54 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 32 || 18 || 7 || 7 || 44–21 || 61 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 26 || 15 || 8 || 3 || 36–13 || 53 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 15 || 10 || 5 || 46–28 || 55 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 30 || 22 || 2 || 6 || 46–15 || 68 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 18 || 9 || 3 || 41–17 || 63 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 15 || 5 || 10 || 43–39 || 50 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]] || '''6''' || 30 || 16 || 4 || 10 || 38–25 || 52 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 19 || 5 || 6 || 55–20 || 62 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 16 || 11 || 3 || 50–25 || 59 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || {{Залаты мэдаль}} || 28 || 22 || 3 || 3 || 72–21 || 69 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || {{Залаты мэдаль}} || 30 || 20 || 8 || 2 || 50–13 || 68 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/8]] |} === Удзел у эўракубках === {{Асноўны артыкул|Дынама Менск у эўракубках}} {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]]||16||5||6||5||20—20 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА/Ліга Эўропы]]||109||42||23||44||142—141 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]]||12||2||2||8||11—22 |- |[[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубак кубкаў]]||6||2||3||1||6—4 |- |Усяго||143||51||34||58||179—187 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Спаборніцтва ! Раўнд ! ! Супраціўнік ! Дома ! У гасьцёх ! Вынік |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2010—2011 гадоў|2010/11]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Эстоніі}} |[[Калеў Сыламяэ]] |5:1 |5:0 |'''10:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Ізраілю}} |[[Макабі Хайфа]] |3:1 |0:1 |'''3:2''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Бэльгіі}} |[[Бруге (футбольны клюб)|Бруге]] |2:3 |1:2 |'''3:5''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2013—2014 гадоў|2013/14]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Летувы}} |[[Круоя Пакрой]] |5:0 |3:0 |'''8:0''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Харватыі}} |[[Лякаматыва Заграб]] |1:2 |3:2 |'''4:4''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Турэччыны}} |[[Трабзанспор Трабзон]] |0:1 |0:0 |'''0:1''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|2014/15]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Фінляндыі}} |[[МюПа-47 Каўвола]] |3:0 |0:0 |'''3:0''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Румыніі}} |[[ЧФР Клуж]] |1:0 |2:0 |'''3:0''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Партугаліі}} |[[Насьёнал Фуншал]] |2:0 |3:2 |'''5:2''' |- | | |Група K |{{Сьцяг Грэцыі}} |[[ПАОК Тэсалёнікі]] |0:2 |1:6 |- | | |Група K |{{Сьцяг Італіі}} |[[Фіярэнтына Флярэнцыя]] |0:3 |2:1 |- | | |Група K |{{Сьцяг Францыі}} |[[Генгам (футбольны клюб)|Генгам]] |0:0 |0:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2015—2016 гадоў|2015/16]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[Чорнае Мора Варна]] |4:0 |1:1 |'''5:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Швайцарыі}} |[[Цюрых (футбольны клюб)|Цюрых]] |1:1 ({{Падказка|д. ч.|дадатковы час}}) |1:0 |'''2:1''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Рэд Бул Зальцбург]] |2:0 |0:2 (3:2, [[пэнальці (футбол)|пэн]].) |'''2:2''' |- | | |Група E |{{Сьцяг Чэхіі}} |[[Вікторыя Пльзень]] |1:0 |0:2 |- | | |Група E |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Рапід Вена]] |0:1 |1:2 |- | | |Група E |{{Сьцяг Гішпаніі}} |[[Вільярэал (футбольны клюб)|Вільярэал]] |1:2 |0:4 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2016—2017 гадоў|2016/17]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Латвіі}} |[[Спартакс Юрмала]] |2:1 |2:0 |'''4:1''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Ірляндыі}} |[[Сэнт-Патрыкс Атлетык Дублін|Сэнт-Патрыкс Атлетык]] |1:1 |1:0 |'''2:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Сэрбіі}} |[[Ваяводзіна Новы Сад]] |0:2 |1:1 |'''1:3''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2017—2018 гадоў|2017/18]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Фарэрскіх астравоў}} |[[Рунавік (футбольны клюб)|Рунавік]] |2:1 |2:0 |'''4:1''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Македоніі}} |[[Работнічкі Скоп’е]] |3:0 |1:1 |'''4:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Кіпру}} |[[АЕК Лярнака]] |1:1 |0:2 |'''1:3''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2018—2019 гадоў|2018/19]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Ірляндыі}} |[[Дэры Сіці]] |1:2 |2:0 |'''3:2''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Славаччыны}} |[[ДАК 1904 Дунайска-Стрэда]] |4:1 |3:1 |'''7:2''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Расеі}} |[[Зэніт Санкт-Пецярбург]] |4:0 |1:8 ({{Падказка|д. ч.|дадатковы час}}) |'''5:8''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2019—2020 гадоў|2019/20]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Латвіі}} |[[Ліепая (футбольны клюб)|Ліепая]] |1:2 |1:1 |'''2:3''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2020—2021 гадоў|2020/21]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Польшчы}} |[[Пяст Глівіцы|Пяст]] |0:2 |— |'''0:2''' |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2022—2023 гадоў|2022/23]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |1 к/р |{{Сьцяг Чарнагорыі}} |[[Дэчыч Тузі|Дэчыч]] |1:1 |2:1 |'''3:2''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Ізраілю}} |[[Гапаэль Бээршэба]] |0:1 |1:2 |'''1:3''' |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2023—2024 гадоў|2023/24]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |1 к/р |{{Сьцяг Босьніі і Герцагавіны}} |[[Жалезьнічар Сараева|Жалезьнічар]] |1:2 |2:2 |'''3:4''' |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2024—2025 гадоў|2024/25]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Армэніі}} |[[Пюнік Ерэван|Пюнік]] |0:0 |1:0 |'''1:0''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[Лудагорац Разград|Лудагорац]] |1:0 |0:2 |'''1:2''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2024—2025 гадоў|2024/25]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |3 к/р |{{Сьцяг Гібральтару}} |[[Лінкальн Рэд Імпс]] |2:0 |1:2 |'''3:2''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Бэльгіі}} |[[Андэрлехт Брусэль|Андэрлехт]] |0:1 |0:1 |'''0:2''' |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2024—2025 гадоў|2024/25]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |Лігавы этап |{{Сьцяг Шатляндыі}} |[[Гартс Эдынбург|Гартс]] |1:2 |— |— |- | | | |{{Сьцяг Фінляндыі}} |[[ХІК Хэльсынкі|ХІК]] |— |0:1 |— |- | | | |{{Сьцяг Польшчы}} |[[Легія Варшава|Легія]] |— |0:4 |— |- | | | |{{Сьцяг Даніі}} |[[Капэнгаген (футбольны клюб)|Капэнгаген]] |1:2 |— |— |- | | | |{{Сьцяг Паўночнай Ірляндыі}} |[[Ларн (футбольны клюб)|Ларн]] |2:0 |— |— |- | | | |{{Сьцяг Грэцыі}} |[[Панатынаікос Атэны|Панатынаікос]] |— |0:4 |— |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2025—2026 гадоў|2025/26]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[Лудагорац Разград|Лудагорац]] |: |: |''':''' |} == Санкцыі ЭЗ == 23 сакавіка 2012 году {{артыкул у іншым разьдзеле|Эўрапейская рада|Эўрапейская рада|be|Еўрапейскі савет}} дадала [[Юры Чыж|Юрыя Чыжа]] і ягоныя кампаніі, у тым ліку «Дынама-Менск», да [[Чорны сьпіс Эўразьвязу|Чорнага сьпісу Эўразьвязу]]<ref name="3A32012D0642">[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32012D0642 Council Decision 2012/642/CFSP of 15 October 2012 concerning restrictive measures against Belarus]</ref><ref>{{cite web|language=ru|url=http://news.tut.by/politics/280743.html|title=ЕС обнародовал черный список из 12 человек и 29 компаний|date=2012-03-25|publisher=[[TUT.BY]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120325211424/http://news.tut.by/politics/280743.html|archivedate=2012-03-25|accessdate=2012-03-25|dead-url=yes}}</ref>. 6 лістапада 2015 году санкцыі супраць Чыжа й ягоных актываў былі зьнятыя<ref>{{cite web|date=2015-10-6|url=http://nn.by/?c=ar&i=157529|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151006171032/http://nn.by/?c=ar&i=157529|archivedate=2015-10-06|title=Санкцыі ЕС у дачыненні да Юрыя Чыжа і яго актываў знятыя|publisher=[[Наша Ніва]]|accessdate=2015-10-06|language=be}}</ref><ref name="РС2">''ИК''. [http://www.svaboda.org/content/krutoje-pikie-juryja-cyza/27606470.html Крутое пике Юрия Чижа: от самого успешного бизнесмена Беларуси к арестанту?] «[[Радыё Свабода]]», 12.03.2016</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.dinamo-minsk.by/ Афіцыйная старонка клюбу] * [http://www.dinamo-minsk.org/ Неафіцыйная старонка]{{ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Чэмпіёны Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} {{Шаблён:Сьпіс беларускіх службоўцаў, у стаўленьні да якіх былі ўведзеныя санкцыі ЭЗ}} [[Катэгорыя:Дынама Менск| ]] [[Катэгорыя:Беларускія юрыдычныя асобы ў Чорным сьпісе ЭЗ]] 4iu4l0plb2wnsbkg2dfxuoud3j032yy 0 1567 2621157 2615501 2025-06-22T10:39:10Z Dymitr 10914 /* Чэмпіянат і Кубак Беларусі */ абнаўленьне зьвестак 2621157 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Шахцёр Салігорск |Лягатып = Шахцёр Салігорск.svg |Горад = [[Салігорск]], [[Беларусь]] |Стадыён = «[[Будаўнік (стадыён)|Будаўнік]]» |Умяшчальнасьць = 4200 |Пасада кіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Дзьмітры Агееў |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ШахцёрСаліЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ШахцёрСаліСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ШахцёрСалі}} |Прыналежнасьць = Беларускія |pattern_la1=|pattern_b1=|pattern_ra1= |leftarm1=FFDD00|body1=FFDD00|rightarm1=FFDD00|shorts1=FFDD00|socks1=FFDD00 |pattern_la2=|pattern_b2=|pattern_ra2= |leftarm2=000000|body2=000000|rightarm2=000000|shorts2=000000|socks2=000000 }} «'''Шахцёр'''» — беларускі футбольны клюб з [[Салігорск]]у, заснаваны ў 1961 годзе. Трохразовы [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіён Беларусі]] (2005, 2020, 2021), трохразовы ўладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (2004, 2014, 2019). «Шахцёр» разам зь менскім «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]» й клюбам «[[Дынама Берасьце|Дынама]]» ([[Берасьце]]) зьяўляюцца адзінымі клюбамі краіны, які ніколі не выляталі з [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшай лігі]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]] й гулялі ў ёй ад самага стварэньня ў 1992 годзе. Акрамя таго, салігорскі клюб валодае нацыянальным рэкордам паводле колькасьці матчаў без паразаў у хатніх сустрэчах запар, ня зьведваючы паразаў на стадыёне «[[Будаўнік (стадыён)|Будаўнік]]» са жніўня 2000 году па кастрычнік 2004 году, што склала ў агульным рахунку 60 матчаў. == Гісторыя == === Першыя гады === Амаль адразу са стварэньнем працоўнага паселішча Новастаробінск на рэгулярнай аснове праходзілі футбольныя спаборніцтвы сярод працоўных калектываў. Увосень 1961 году была створана зборная паселішча, якая ў першым жа матчы разграміла каманду раённага цэнтру, гораду [[Старобін]], зь лікам 5:0. Пасьля чаго было прынятае рашэньне аб стварэньні клюбу «Шахцёр», які адразу быў заяўлены ў чэмпіянат [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. У 1964 годзе дзякуючы перамозе на абласным узроўні клюб атрымаў запрашэньне на ўдзел у [[чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянаце БССР]]. === У чэмпіянатах БССР === «Шахцёр» пачаў чэмпіянат у адной з трох зонаў, на якія было разьбітае асноўнае спаборніцтва, аднак заняў у выніку толькі 7 радок з удзелу 8 камандаў. Такім жа чынам паводле выніку склаўся й наступны сэзон для салігорскага клюбу. Чэмпіянат 1966 году зьведаў зьмены ў формуле свайго правядзеньня, каманды былі разьбітыя на дзьве лігі, якія мелі ярусны характар. «Шахцёр» трапіў у ніжэйшую зь лігаў і зноўку заняў сёмы радок, атрымаўшы за сэзон вялікую колькасьць крытыкі з-за якасьці пакрыцьця свайго хатняга стадыёну. На наступны год колькасьць камандаў у другой лізе павялічылася, што дало магчымасьць разьбіць каманды на дзьве падгрупы. Гарнякі добра пачалі сэзон, але збавіўшы звароты напрыканцы, занялі толькі чацьвертае месца ў сваёй падгрупе. У 1968 годзе сьпіс удзельнікаў другой лігі дапоўніла яшчэ адна каманда з Салігорску — «Гарняк», якая аднак адразу стала адным з аўтсайдэраў турніру, у той час як «Шахцёр» заняў першы радок ня толькі ў сваёй зоне, але й у наступным пераходным турніры, прабіўшыся такім чынам у вышэйшую лігу чэмпіянату БССР. Наступны сэзон у галоўнай лізе рэспублікі стаўся няўдалым, то бок клюб заняў перадапошняе месца й вылецеў у другі дывізіён. У 1970 годзе ў чэмпіянаце другой лігі БССР удзел узялі ўжо 24 клюбы, таму ўсе каманды былі разьмеркаваны на дзьве зоны. «Шахцёр» і «Гарняк» узялі ўдзел у розных зонах, але абодва калектывы занялі месца ў сярэдзіне турнірнай табліцы сваіх зонаў. На наступны год дзеля падвышэньня вынікаў футболу ў горадзе былі аб’яднаныя абодва салігорскія клюбы ў адзін пад назовам «Шахцёр». У выніку клюб заняў трэці радок у сваёй зоне. Сэзон 1972 году клюб скончыў на 5-м месцы другой зоны. У 1973 годзе клюб зноўку заняў трэцяе месца заходняй зоны, пры гэтым доўгі час «Шахцёр» трымаўся ў групе лідэраў, аднак ня здолеў утрымацца, прапусьціўшы наперад маладэчанскую «Сэлену» і менскую «[[Арбіта Менск|Арбіту]]». У 1974 годзе быў скасаваны падзел чэмпіянату БССР на дзьве лігі, то бок усе 30 клюбаў з былых двух лігаў былі падзелены на 3 зоны па 10 клюбаў у кожнай. «Шахцёр» правёў вельмі няўдалы сэзон, не здабыўшы аніводнай перамогі ў сэзоне, і заняў апошняе месца ў сваёй зоне і ў чэмпіянаце агулам. Праз дрэнныя вынікі клюб быў адлучаны ад удзелу ў чэмпіянаце на два гады, правёўшы гэты час у чэмпіянаце Менскай вобласьці. У 1977 годзе салігорцы на год вярнуліся ў чэмпіянат БССР, аднак зноўку вылецелі, заняўшы апошні 11-ы радок у сваёй зоне. Аднак, ужо на сэзон 1979 год клюб зноўку вярнуўся ў чэмпіянат БССР, дзе ў першым сэзоне пасьля вяртаньня калектыў заняў 9-е месца ў сваёй зоне, а праз год — 10-е. ==== Пасьпяховыя 80-я гады ==== Сапраўдны посьпех салігорцаў нападкаў у сэзоне 1981 году, калі «Шахцёр» заняў 2 месца ў сваёй зоне, толькі напрыканцы розыгрышу празь нічыю з «[[Ліда (футбольны клюб)|Абутнікам]]» страціўшы шанец на перамогу ў сваёй зоне. У матчах за бронзавыя мэдалі салігорцы саступілі жодзінскаму «Тарпэда». У 1983 годзе «Шахцёр» заняў 3 месца ў сваёй зоне, а ў 1984 — толькі 8 месца. 1985 год апынуўся для салігорцаў няўдалым у чэмпіянаце, але клюб здабыў спачатку [[Кубак Менскай вобласьці па футболе|Кубак Менскай вобласьці]], а потым і [[Кубак БССР па футболе|Кубак БССР]]<ref name="footballby">[https://football.by/news/44112 «Легенды местного масштаба. Владимир Каваленя»]{{Ref-ru}} Football.by</ref><ref name="kick-off">[http://www.kick-off.by/abff/blr_cwin2.htm «Кубок Белорусской ССР — Финалы»]{{Ref-ru}} Kick-off.by</ref>, выгуляўшы ў фінале гарадзенскі «Алімп». Свой рэспубліканскі кубкавы посьпех «Шахцёр» паўтарыў на наступны год, гэтым разам перагуляўшы менскі «[[Спадарожнік Менск|Спадарожнік]]» зь лікам 3:0. Кубкавыя посьпехі заклалі падмурак да выступаў у чэмпіянаце, у выніку «Шахцёр» у сэзоне 1987 году фінішаваў другім у сваёй зоне, саступіўшы толькі пункт бабруйскаму «[[Белшына Бабруйск|Шыньніку]]». У матчах за бронзу гульцы саступілі «Абутніку». Прыкметна, што найлепшым бамбардзірам сэзону стаў гарняк [[Уладзімер Каваленя]] з 25 галамі на рахунку<ref name="footballby"/>. Сэзон 1988 году стаў самым пасьпяховым для «Шахцёра» за савецкім часам. Яшчэ ў жніўні футбалісты з гораду Менскае вобласьці здабылі Кубак БССР<ref name="footballby"/>, у безгалявым фінале, толькі ў сэрыі пэнальці, перамогшы сталічны «Спадарожнік»<ref name="kick-off"/><ref>[http://www.kick-off.by/abff/1988cupf.htm «Финал Кубка БССР 1988»]{{Ref-ru}} Kick-off.by</ref>. У чэмпіянаце клюб стаў наймацьнейшым у сваёй зоне, у выніку чаго ў лістападзе правёў «залаты» двубой з тым самым «Спадарожнікам». Не зважаючы на перамогу ў хатнім матчы зь лікам 2:0, салігорцы ў матчы ў адказ спадзяваліся на абарону і ўтрыманьне ліку, але атрымалі паразу 1:3. У сэрыі пэнальці менчукі здабылі залатыя мэдалі. У той час у складзе каманды выступаў [[Эдуард Дземенкавец]], які пазьней шмат пагуляе ў [[чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянатах Беларусі]], а таксама возьме ўдзел у першым у гісторыі матчы [[зборная Беларусі па футболе|зборнай Беларусі]], які адбыўся ўвосень 1992 году супраць [[зборная Ўкраіны па футболе|зборнай Украіны]]. Новы сэзон 1989 годзе ўжо быў падзелены на дзьве групы паводле спартовых вынікаў. «Шахцёр» здабыў бронзавыя мэдалі, прапусьціўшы наперад «Абутнік» і «Спадарожнік». У 1990 годзе ў чарговым розыгрышы чэмпіянату БССР «Шахцёр» заняў другое месца, саступіўшы «Спадарожніку». Акрамя таго, салігорцы ўзялі ўдзел у [[Кубак прафзьвязаў СССР па футболе|Кубку прафзьвязаў СССР]], дзе спыніліся на паўфінале, дзе прагулялі ўкраінскаму «[[Маяк Ачакаў|Маяку]]» з [[Ачакаў|Ачакава]]. Апошні сэзон у гісторыі БССР скончыўся для клюбу пятым месцы, а гарняцкі нападнік [[Генадзь Камінскі]] здабыў 22 галы на свой рахунак. === Часы незалежнасьці === Па стварэньні ўласнага беларускага першынства, якое спачатку атрымала назоў — Першая ліга, «Шахцёр» быў запрошаны ў элітны дывізіён. Першы розыгрыш праводзіўся ў адно кола, каб перайсьці на схему восень—вясна. Сэзон салігорцы скончылі на 11 месцы, а найлепшымі гульцамі каманды сталі капітан Уладзімер Каваленя і [[Андрэй Рапейка]]. Таксама асобнай узгадкі варты дэбют у клюбе маладога брамніка [[Аляксандар Марцёшкін|Аляксандра Марцёшкіна]]. У наступных сэзон клюб стала займаў пазыцыі ў другой палове табліцы. За гэтыя часы Каваленя пасьпеў на адзін сэзон перайсьці ў дацкі «[[Вайле (футбольны клюб)|Вайле]]» і павярнуцца назад, а да таго ж дэбютаваць [[Сяргей Нікіфарэнка]]. У 1996 годзе на дапамогу клюбу прыйшлі гарвыканкам і прадпрыемства «[[Беларуськалій]]». Аднак, адразу такая дапамога не спрацавала, то бок у сэзоне 1997 году «Шахцёр» заняў апошняе 16 месца ў Першай лізе, але праз аб’яднаньне магілёўскіх клюбаў «[[Дняпро Магілёў|Дняпро]]» і «Трансмаш», а таксама ліквідацыі сталічнай «[[Атака Менск|Атакі]]», «Шахцёр» захаваў месца ў найвышэйшым дывізіёне айчыннага першынства. У тым сэзоне на сутыку колаў каманду ачоліў дасьведчаны трэнэр [[Іван Шчокін]], некалі працаваўшы ў структуры менскага «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]». Сэзон 1998 году, зь якога элітны дывізіён пачаў называцца [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшай лігай]]. «Шахцёр» скончыў на 11 радку, але ў тым годзе склад гарнякоў дапоўнілі [[Анатоль Будаеў]], [[Дзьмітры Бяспанскі]], [[Дзьмітры Падрэз]], [[Павал Шаўроў]]. Зь менскага «Дынама» вярнуўся Нікіфарэнка. Перад пачаткам сэзону 1999 году «Шахцёр» умацаваўся шэрагам гульцоў зь менскіх «Дынама» і «[[Тарпэда Менск|Тарпэда-МАЗ]]». І не зважаючы на тое, што ў першых двух турах салігорцы трывалі паразы ад сталічных «Дынама» (0:1) і «Тарпэда-МАЗ» (4:1), у наступным вынікі каманды падвысіліся. У 5 туры «Шахцёр» паднавіў клюбны рэкорд, зьнішчыўшы ў хатнім матчы асіпавіцкі «[[Асіпавічы (футбольны клюб)|Сьвіслач-Дах]]» зь лікам 8:1. Першае кола гульцы скончылі на 5 месцы з шанцам на перамогу ў турніры. У паўзу да клюбу прыйшлі [[Юры Вяргейчык]], [[Андрэй Доўнар]] і [[Юры Лагодзіч]]. За чатыры гульні да фінішу салігорцы трымалі чацьвертае месца, тым ня менш апусьціліся на адну прыступку ніжэй. Такі посьпех у тым ліку атрымаўся дзякуючы працы Шчокіна, які 22 студзеня 2000 году трагічна загінуў, патануўшы ў басэйне<ref>[https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/belarusfootballhistory/710397/ «„Щекин мог наказать — отправить в армию на день-два“. Каким был самый успешный тренер 90-х»]{{Ref-ru}} Tribuna.</ref>. Каманду па сьмерці Шчокіна ачоліў [[Мікалай Касьцюкевіч]], ужо тройчы заняўшы пасаду галоўнага трэнэра. Адметным стала набыцьцё лідчаніна [[Аляксандар Юрэвіч|Аляксандра Юрэвіча]]. Сэзон 2000 году пачаўся удала і каманда празь нейкі час займала другі радок, але сэрыя паразаў апусьціла гарнякоў ніжэй. 27 жніўня 2020 году матчам супраць віцебскага «[[Віцебск (футбольны клюб)|Лякаматыву-96]]» (4:0) пачалася хатняя сэрыя без паразаў у чэмпіянаце, якая расьцягнулася ажно на чатыры сэзоны, і агулам склала 60 матчаў запар. У выніку «Шахцёр» паўтарыў леташняе 5 месца Шчокінава пэрыяду. У 2001 годзе «Шахцёр» права дэбютаваць у [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубку УЭФА]]. Гэта было зьвязанае з тым, што Беларусь атрымала дадатковае месца праз паказчык фэйр-плэй. Салігорцы ў першым матчы ў Менску атрымалі паразу ад сафійскага [[ЦСКА Сафія|ЦСКА]] зь лікам 1:2, а ў матчы ў адказ таксама прагулялі зь лікам 3:1. Першы гол у эўракубках забіў Падрэз, а ён жа ў канцы чэмпіянату забіў 50-й гол у чэмпіянатах, стаўшы першым гульцом клюба, які дасягнуў такога паказьніку. Паводле вынікаў сэзону «Шахцёр» зноўку заняў 5 радок. Перад пачаткам сэзону 2002 году Касьцюкевіч перайшоў на пасаду старшыні каманды, а галоўным трэнэрам стаў Юры Вяргейчык, ягоным памочнікам — [[Юры Курненін]]<ref>[https://football.by/news/11812 «Юрий Вергейчик: как ковалась бронза»]{{Ref-ru}}. Football.by</ref>. Цудоўны сэзон правялі Нікіфарэнка, Падрэз, Марцёшкін і Будаеў. У выніку только ў апошнім матчы клюб здабыў бронзавыя мэдалі ўпершыню за сувэрэнную гісторыю айчыннага чэмпіянату. У міжсэзоньне гарнякі ўзмацніліся шэрагам гульцоў — з «[[Дняпро Магілёў|Дняпра]]» далучыўся [[Цімафей Калачоў]], з [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]] — [[Вадзім Скрыпчанка]]. Таксама з сталічнага «Дынама» да клюбу прыйшлі [[Андрэй Парываеў]] і [[Вадзім Ласоўскі]]. Пасьля няўдалага старту салігорцы пачалі здабываць перамогі, у тым ліку над леташнім чэмпіёнам БАТЭ. У 10 туры на Будаўніку зь лікам 9:0 была пераможаная менская «[[Энэргетык-БДУ Менск|Зорка-ВА-БДУ]]». Хет-трык у тым матчы здабыў [[Вадзім Бойка]]. У [[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубку Інтэртота]] «Шахцёру» таксама пашчасьціла — у першым раўндзе быў пераможаны паўночнаірляндзкі «[[Ома Таўн]]» зь лікам 1:0 на менскім [[Трактар (стадыён)|Трактары]], і 0:9 на востраве Ірляндыя. У наступным раўндзе супраць харвацкай «[[Цыбалія Вінкаўцы|Цыбаліі]]» пасьля хатняй нічыі 1:1, гарнякі атрымалі паразу зь лікам 4:2. Салігорцам крыху не хапіла на фінішы, каб паўтарыць бронзавы посьпех. У выніку з роўнай колькасьцю ў 64 пункты «Шахцёр» скончыў пятым адразу пасьля менскіх «Дынама» і «Тарпэда-СКА». Найлепшым футбалістам розыгрышу быў прызнаны паўабаронца гарнякоў Цімафей Калачоў, які адразу быў запрошаны ва ўкраінскі «[[Шахтар Данецк|Шахтар]]»<ref>[https://football.by/news/9253 «Тимофей Калачев — игрок донецкого „Шахтера“»]{{Ref-ru}}. Football.by</ref>. У 2004 годзе клюбу скарыўся [[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]], дзе звычайна клюб гуляў няўдала. У фінале на менскім стадыёне [[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]] толькі ў дадатковы час [[Раман Трапачкін]] здабыў першы для Салігорску трафэй у незалежнае Беларусі<ref>[https://football.by/news/9582 «„Шахтер“ — обладатель Кубка Беларуси 2003/2004»]{{Ref-ru}}. Football.by</ref>. 17 кастрычніка 2004 году перарвала хатняя сэрыя без паразаў матчам супраць менскага «Дынама», якое перамагло зь лікам 0:1. Гэтым жа матчам менчукі, якія ў выніку сталі чэмпіёнам краіны, зьнішчылі шанец салігорцаў на срэбра, то бок клюб апынуўся трэцім. [[Файл:Volvo B12 CARRUS Star 602, ФК "Шахтер", Солигорск (36898413916).jpg|значак|Клюбны аўтобус каманды.]] Зімой салігорцы страцілі шмат гульцоў, але зьявіліся і новыя футбалісты, як то [[Павал Пласконны]], [[Міхаіл Марціновіч]], [[Аляксандар Кліменка]] ды іншыя. У першых чатырох матчах клюб здабыў толькі адную перамогу, іншыя ж матчы скончыліся ўнічыю. У далейшым клюб набраў хаду, выбішыўся ў лідэры. Адзіную паразу «Шахцёр» атрымаў у перадапошнім туры ў матчы супраць менскага «Дынама» зь лікам 1:0, калі каманда ўжо аформіла перамогу ў чэмпіянаце. Адразу пасьля гэтага пачалася рэканструкцыя хатняга стадыёну, якая працягнулася і на 2006 год. У выніку шмат матчаў «Шахцёр» зладзіў у Менску, а некалькі зь іх у [[Любань|Любані]]. Гарнякі чаргавалі добрыя адрэзкі з дрэннымі, а да пачатку двубою ў [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лізе чэмпіёнаў]] спыніліся на чацьвертым месцы. Дэбют у галоўным турніры клюбнага футболу Эўропы адбыўся на гомельскім [[Цэнтральны (стадыён)|Цэнтральным]] стадыёне, які назьбіраў 6 тысяч аматараў футболу. Тым ня менш, заўзятары не дапамаглі клюбу і басьнійскі «[[Шырокі Брыег (футбольны клюб)|Шырокі Брыег]]» здыбаў мінімальную перамогу зь лікам 0:1. З такім жа лікам скончыўся і матч на Балканах. Пасьля эўракубкаў «Шахцёр» набраў хаду і наблізіўся да лідэра БАТЭ, але напрыканцы сэзону не ўтрымаўся і заняў толькі 4 месца. У 2007 годзе да шэрагаў клюбу прыяднаўся [[Дзьмітры Чалей]], да гульца асноўнага складу дарос малады паўабаронца [[Аляксей Рыяс]]. Улетку табар гарнякоў пакінуў [[Павал Бяганскі]], але сапраўднай стратаў стаў сыход у сярэдзіне сэзону ва ўкраінскія «[[Карпаты Львоў|Карпаты]]» лідэра і капітана клюбу Аляксандра Юрэвіча. Клюб здабыў бронзавыя мэдалі першынства краіны, а ў Кубку Інтэртота прасунуўся да другога кваліфікацыйнага раўнду, перамогшы «[[Арарат Ерэван|Арарат]]» і саступіўшы адэскаму «[[Чарнаморац Адэса|Чарнаморцу]]». У наступныя два сэзоны «Шахцёр» нагоршыў вынікі, за доўгі час апынуўшыся па-за межамі прызавой тройкі. Тым ня мянш, двойчы запар гарнякі дасягалі фіналу Кубка Беларусі. У фінале 18 траўня 2008 атрымалі паразу ад [[Партызан-2002 Менск|МТЗ-РІПА]] зь лікам 1:2. Адзіны гол салігорцаў быў на рахунку [[Валеры Стрыпейкіс|Валера Стрыпейкіса]]. Праз амаль год 31 траўня 2009 году крыўдзіцелем гарнякоў быў «[[Нафтан Наваполацак|Нафтан]]», які таксама перагуляў «Шахцёр» зь лікам 2:1. За некалькі тыдняў да гэтага Вяргейчык пакінуў пасаду галоўнага трэнэра, перайшоўшы на кіроўную пасаду дырэктара клюбу. У тым годзе праз каманду прайшлі некалькі трэнэраў, у тым ліку [[Эдуард Малафееў]]. Слынны беларускі трэнэр папрацаваў нядоўга, у траўні 2010 году ён быў звольнены, але яшчэ да гэтага каманду некаторы час рыхтаваў да матчаў [[Уладзімер Журавель]]. Час кіраваньня Жураўля прыпаў на новы росквіт клюбу, які суправаджаўся чатырма сэзонамі, дзе клюб стала займаў другі радок адразу пасьля БАТЭ. У 2010 годзе ў браме звычайна гуляў [[Юры Цыгалка]], зазьзяла зорка маладога абаронцы [[Дзяніс Палякоў|Дзяніса Палякова]]. Важнымі гульцамі сталі [[Дзьмітры Камароўскі]], [[Павал Сітко]] і [[Сяргей Балановіч]]. Дэбютаваў у складзе салігорцаў сын кіраўніка каманды [[Кірыл Вяргейчык]]. Тры сэзоны запар «Шахцёр» пачынаў і адразу сканчваў выступы ў [[Ліга Эўропы УЭФА|Лізе Эўропы]]<ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20121204133724/http://goals.by/football/articles/159101|загаловак=Серебряный забой|мова=ru|праект=Goals.by|url=http://goals.by/football/articles/159101|дата копіі=4 сьнежня 2012}}</ref>. Пры гэтым сустрэчы з супернікам мелі баявы характар, то бок гарнякам толькі крыху не хапала, каб перамагчы сваіх супернікаў. З 2011 па 2013 гады імі былі латвійскі «[[Вэнтсьпілс (футбольны клюб)|Вэнтсьпілс]]», аўстрыйскі «[[Рыд (футбольны клюб)|Рыд]]» і малдоўскі «[[Мілсамі Архэй|Мілсамі]]». Нарэшце, умоўны праклён быў зьняты ў сэзоне [[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|Лігі Эўропы 2014—2015 гадоў]] калі «Шахцёр» двойчы перагуляў ірляндзкі «[[Дэры Сіці]]», перамог у важным выяздным матчы супраць бэльгійскага «[[Зюльтэ-Варэгем (футбольны клюб)|Зюльтэ-Варэгема]]» і сустрэўся ў плэй-оф раўндзе за выхад да групавога этапу зь нідэрляндзкім [[ПСВ Эйндговэн|ПСВ]]. У [[Эйндговэн]]е беларусы згулялі няблага, прапусьціўшы толькі адзін мяч. Нажаль, у матчы ў адказ дубль [[Мэмфіс Дэпай|Мэмфіса Дэпая]] на [[Барысаў-Арэна|Барысаў-Арэне]] вымусіў салігорцаў сысьці з турніру. Паводле словаў дырэктара клюбу Юрыя Вяргейчыка, бюджэт каманды ў 2012 годзе складаў 5,5 млн даляраў<ref>[http://www.pressball.by/news/football/103341 «Бюджет солигорского „Шахтера“ в сезоне-2012 составит 5,5 миллионов долларов»]{{Ref-ru}} «Прессбол».</ref>. З 2014 па 2015 гады значна падмацавалася менскае «Дынама», таму «Шахцёр» у гэты час здабываў толькі бронзавыя мэдалі. Тым ня менш, найлепшым бамбардзірам чэмпіянатаў Беларусі 2014 і 2015 гадоў станавіўся менавіта нападнік салігорцаў [[Мікалай Януш]]. У 2014 годзе салігорцы здабылі свой другой Кубак Беларусі на адкрыцьці Барысаў-Арэны ў фінальным матчы супраць гарадзенскага «[[Нёман Горадня|Нёману]]». Пераможны мяч трапна пацэліў у браму супернікаў украінец [[Арцём Старгародзкі]]<ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20211028141042/https://euroradio.fm/saligorski-shahcyor-vyygrau-futbolny-kubak-belarusi|загаловак=Салігорскі «Шахцёр» выйграў футбольны Кубак Беларусі|выдавец=Эўрарадыё|url=https://euroradio.fm/saligorski-shahcyor-vyygrau-futbolny-kubak-belarusi|дата копіі=28 кастрычніка 2021}}</ref>. Каманду ў той час рыхтавалі трэнэры [[Сяргей Бароўскі]], а па ягоным звальненьні ў чэрвені 2015 году былая зорка гарнякоў Сяргей Нікіфарэнка. Перад пачаткам сэзону 2016 году клюб падмацаваўся двумя гульцамі з жодзінскага «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗу]]» [[Ігар Бурко|Ігарам Бурко]] і [[Аляксандар Сялява|Аляксандрам Сялявам]], да клюбу таксама далучыўся дасьведчаны [[Аляксандар Паўлаў (футбаліст)|Аляксандар Паўлаў]] ды шэраг іншых гульцоў. Януш зноўку правёў добры сэзон. У выніку «Шахцёр» заняў другі радок. Нават такі вынік не спадабаўся кіраўніцтву і месца Нікіфарэнкі заняў [[Алег Кубараў]]. Да клюбу падцягнуліся шэраг балканцаў, як то [[Дражан Багарыч]], [[Любан Црэпуля]] ды іншыя, а таксама [[Дзяніс Лапцеў]], які ня здолеў замацавацца ў [[чэмпіянат Расеі па футболе|чэмпіянаце Расеі]]. Улетку 2017 году Кабарава за стырном каманды замяніў польскі адмысловец [[Марэк Зуб]], і «Шахцёр» захоўваў шанцы на залатыя мэдалі да самага фінішу розыгрышу, але прагуляў у апошняй сустрэчы «Нёману» і скончыў толькі трэцім. [[Файл:Lech P-Szachcior S.jpg|значак|зьлева|Спрэчкі ў матчы «Шахцёру» з познанскім «Лехам» у другім раўндзе Лігі Эўропы (2 жніўня 2018).]] Камплектаваньне да сэзону 2018 году сапраўды было значным, то бок у Салігорск прыбылі шмат замежнікаў, але сапраўды загуляць здолелі толькі альбанец [[Эліс Бакай]] і славак [[Юліюш Сёке]]. Пачатак для гарнякоў быў зусім жахлівым, пасьля хатняй нічыёй зь берасьцейскім «[[Дынама Берасьце|Дынама]]» каманда трывала паразы ад «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебска]]» і «[[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцка]]». Да гульні 4 тура каманды рыхтаваў расейскі трэнэр [[Сяргей Ташуеў]]. У траўні ж з пасады дырэктара сышоў Юрый Вяргейчык, які перайшоў на працу ў [[Беларуская фэдэрацыя футболу|Беларускую фэдэрацыю футболу]]<ref>{{Спасылка|url=https://esoligorsk.by/novosti/v-soligorske/54394-direktor-fk-shakhter-yurij-vergejchik-izbran-gensekretarem-belorusskoj-federatsii-futbola|загаловак=Директор ФК "Шахтер" Юрий Вергейчик избран генсекретарем Белорусской федерации футбола|дата публікацыі=4 мая 2018|выдавец=ООО "Электронный Солигорск"|мова=ru}}</ref>. З новым галоўным трэнэрам клюб палепшыў вынікі, але празь нічыі з асноўнымі канкурэнтамі і дзьвюма паразамі ўвосень ад «[[Іслач Менскі раён|Іслачы]]» і «Тарпэда-БелАЗ» каманда не дацягнулася да БАТЭ і здабыла толькі срэбныя мэдалі. Перад сэзонам 2019 году салігорцы ўмацаваліся сэрбскім абаронцам [[Нікала Антыч]]ам і аўстрыйцам [[Дарка Бодул]]ам, да таго ж з расейскага «[[Амкар Перм|Амкару]]» вярнуўся Балановіч. Значнай стратаў стаў пераход Лапцева да прамых канкурэнтаў берасьцейкага «Дынама». Клюб заняў трэцяе месца, але пры гэтым клюб здабыў свой чарговы Кубак Беларусі, перагуляўшы ў фінале «Віцебск». У розыгрышу Лігі Эўропы гарнякі прасунуліся да трэцяга кваліфікацыйнага раўнда, дзе саступілі італьянскаму «[[Тарына Турын|Тарына]]»<ref>[https://www.svaboda.org/a/30111841.html «БАТЭ выйшаў у плэй-оф Лігі Эўропы, „Шахцёр“ не»]. Радыё «Свабода».</ref>. У той камандзе 2019 году адну з ключовых роляў гуляў уласны выхаванец [[Юры Кавалёў]]. З заняпадам асноўных канкурэнтаў «Шахцёр» толькі павялічваў выдаткі на набыцьцё футбалістаў, дзякуючы галоўнаму спонсару «Беларуськалію». Гэтак у студзені 2020 году з сэрбскага «[[Напрэдак Крушавац|Напрэдаку]]» за 500 тысяч эўра быў набыты [[Ігар Іванавіч]], з «[[Пролетэр Нові Сад|Пролетэру]]» за 400 тысяч эўра ў клюб перайшоў [[Зарыя Ламбуліч]]. Праз год за 700 тысяч эўра ў Салігорск пераехаў [[Дэмба Дарба]]<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2187 «Дембо Дарбо перешел в „Шахтер“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>, а за 300 тысяч эўра да гарнякоў далучыўся [[Эзэ Акеўгі]]. Таксама пасьля салігорцы набылі з славенскіх клюбаў нападнікаў [[Дарыё Колабарыч]]а<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2530 Дарио Колобарич стал игроком «Шахтера»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref> і [[Джорджэ Іванавіч]]а<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2430 «Джордже Иванович стал игроком „Шахтера“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>, агулам за якіх клюб выдаткаваў больш за 1 мільён эўра. На тле такіх набыцьцяў канкурэнты толькі паслабелі — праект берасьцейскага «Дынама» быў закінуты бізнэсоўцам [[Аляксандар Зайцаў|Аляксандрам Зайцавым]], а БАТЭ па сьмерці [[Анатоль Капскі|Анатоля Капскага]] больш амаль ня меў посьпехаў у эўракубках і, такім чынам, пацярпеў у фінансавым пляне. «Шахцёр» жа тройчы запар з 2020 па 2022 гады станавіўся чэмпіёнам краіны. Большасьць з замежнікаў часта сыходзілі з клюбу як вольныя агенты, за што клюб крытыкавалі, але, напраўду, часам клюб і зарабляў на продажы сваіх гульцоў. Гэтак у жніўні 2020 году за 1,5 млн эўра нападнік [[Віталь Лісаковіч]] перайшоў да табару расейскага «[[Лякаматыў Масква|Лякаматыву]]», а праз два гады гамбіец Дарба быў прададзены ў эмірацкі «[[Аль-Наср Дубай|Аль-Наср]]» за такія ж грошы<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2943 "​"Шахтер" и «Аль-Наср» подписали трансферное соглашение о переходе Дембо Дарбо"]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>. Цікава, што не зважаючы на тое, што клюб тройчы здабываў залатыя мэдалі, на трэнэрскай пасадзе ўвесь гэты час адбываліся зьмены. Праз клюб пасьпелі прайсьці [[Раман Грыгарчук]], [[Сяргей Гурынка]]<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2472 «Сергей Гуренко возглавил „Шахтер“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>, [[Аляксей Бага]]<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2550 «Алексей Бага стал главным тренером „Шахтера“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>, [[Іван Біёнчык]]<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2668 «Иван Биончик — главный тренер „Шахтера“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>, зноўку Сяргей Ташуеў<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2803 «Сергей Ташуев — главный тренер „Шахтера“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref> і [[Міліч Чурчыч]]<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=3026 «Милич Чурчич назначен исполняющим обязанности главного тренера»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>. Зь сьнежня 2022 году салігорскую дружыну зноўку ачольваў Аляксей Бага<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=3116 «Алексей Бага — главный тренер „Шахтера“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>. 30 студзеня 2023 году ў клюбе адбыліся ператрусы. Быў затрыманы дырэктар Аляксандар Марчанка. Пазьней стала вядома, што [[Сьледчы камітэт Беларусі]] распачаў крымінальную справу па факце спробы подкупу ўдзельнікаў спартовых спаборніцтваў<ref>{{cite web|date = 2023-01-31|url = https://football.by/news/171661 |title = Не "договорняк", а стимулирование: матч с "Белшиной" ни при чем, но у "Шахтера" все равно большие проблемы. Что известно на данный момент? |website = football.by |access-date = 2023-12-06|language = ru}}</ref>. 11 траўня 2023 году Камітэт кантрольна-дысцыплінарных і этычных пытаньняў [[Беларуская фэдэрацыя футболу|Беларускай фэдэрацыі футболу]] пазбавіў футбольны клюб «Шахцёр» [[Залаты мэдаль|залатых мэдалёў]]. На падставе зьвестак Сьледчага камітэту Беларусі і апытаньня 20 асобаў выявілі ладжаньне кіраўніцтвам клюбу дамоўных гульняў у ходзе [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|першынства Беларусі 2022 году]] на падставе подкупу камандаў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшай лігі]]. За гэта «Шахцёр» таксама адхілілі ад удзелу ў эўрапейскіх кубкавых турнірах 2023—2024 гадоў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Шахцёр» і «Энэргетык-БДУ» адхілены ад удзелу ў эўракубкавых турнірах|спасылка=https://blr.belta.by/sport/view/shahtser-i-energetyk-bdu-adhileny-ad-udzelu-u-eurakubkavyh-turnirah-127883-2023/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=11 траўня 2023|дата доступу=12 траўня 2023}}</ref>. 22 траўня 2023 году «Шахцёр» быў пазбаўлены яшчэ 5 пунктаў у чэмпіянаце 2023 году<ref name="dedication2">{{cite web|title=Заседание Комитета по клубному лицензированию АБФФ. Итоги|url=https://abff.by/news/article/zasedanie-komiteta-po-klubnomu-licenzirovaniu-abff-itogi-87046|publisher=[[АБФФ]]|date=2023-05-22|access-date=2023-12-06|lang=ru}}</ref>. У выніку каманда адразу апынулася ў канцы табліцы, пазьней праз браку выплатаў былым гульцам на «Шахцёр» былі накладзеныя забароны на трансфэры. Пагатоў, многія гульцы ўлетку 2023 году зышлі з клюбу. Тым ня менш, не зважаючы на пагаршэньне вынікаў, каманда засталася баяздольнай і пераўзышла ў табліцы менскі [[Энэргетык-БДУ Менск|«Энэргетык»-БДУ]] і бабруйскую «[[Белшына Бабруйск|Белшыну]]», скончыўшы сезон на 13-м месцы. Па сканчэньні першынства клюб пакінуў Аляксей Бага<ref>[https://football.by/news/181737 «Бага покинул „Шахтер“, церемония „Звездный мяч“. Что было вчера и будет сегодня»]{{Ref-ru}}. Football.by</ref>. == Дасягненьні == * '''[[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіянат Беларусі]]''': ** '''Пераможца''' (3): [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2005 году|2005]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] ** '''Другое месца''' (6): [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2010 году|2010]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2011 году|2011]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] ** '''Трэцяе месца''' (8): [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2002 году|2002]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2004 году|2004]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2006 году|2006]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2007 году|2007]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] * '''[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]]''': ** '''Пераможца''' (3): [[Кубак Беларусі па футболе 2003—2004 гадоў|2004]], [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|2014]], [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|2019]] * '''[[Супэркубак Беларусі па футболе|Суперкубак Беларусі]]''': ** '''Пераможца''' (1): [[Супэркубак Беларусі па футболе 2021|2021]], [[Супэркубак Беларусі па футболе 2023|2023]] == Склад == : ''Актуальны на 13 верасьня 2024 году'' {{Склад}} {{Гулец|2|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Андрэй Макаранка]]||2002}} {{Гулец|3|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Макар Ліцкевіч]]||2002}} {{Гулец|4|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Сямён Шасьцілоўскі]]||1994}} {{Гулец|11|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Вячаслаў Прыгодзіч]]||2004}} {{Гулец|12|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Дзяніс Гружэўскі]]||2000}} {{Гулец|13|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Максім Бурко]]||2004}} {{Гулец|14|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Ільля Лукашэвіч]]||1998}} {{Гулец|17|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Уладзіслаў Кабышаў]]||2001}} {{Гулец|19|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Ільля Сьвірыдзенка]]||2002}} {{Гулец|22|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Дзьмітры Шуляк]]||2002}} {{Гулец|23|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Максім Кавалевіч]]||2002}} {{Гулец|27|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Станіслаў Сьцефановіч]]||2004}} {{Гулец|28|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Арсень Чакур]]||2005}} {{Гулец|29|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Андрэй Кабышаў]]||2003}} {{Падзел складу}} {{Гулец|32|{{Сьцяг Беларусі}}|Бр|[[Сяргей Чэрнік]]||1988}} {{Гулец|35|{{Сьцяг Беларусі}}|Бр|[[Ігар Малашчыцкі]]||2002}} {{Гулец|47|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Данііл Падбярозны]]||2003}} {{Гулец|49|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Андрэй Дзенісюк]]||2005}} {{Гулец|55|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Павал Дубоўскі]]||2005}} {{Гулец|71|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Ягор Грывенеў]]||2006}} {{Гулец|77|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Мікалай Сотнікаў]]||2005}} {{Гулец|80|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Кірыл Янкоўскі]]||1999}} {{Гулец|87|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Вадзім Марцінкевіч]]||2004}} {{Гулец|88|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Дзяніс Кавалевіч (2003)|Дзяніс Кавалевіч]]||2003}} {{Гулец|89|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Аляксей Гараст]]||2004}} {{Гулец|91|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Марк Буланаў]]||2005}} {{Гулец|98|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Мікіта Шаўла]]||2006}} {{Гулец|99|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Іван Зянькоў]]||2003}} {{Канец складу}} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 30 || 18 || 7 || 5 || 59-24 || 61 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 32 || 17 || 7 || 8 || 44-26 || 58 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 32 || 14 || 8 || 10 || 35-28 || 50 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 26 || 14 || 7 || 5 || 47-27 || 49 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 30 || 17 || 8 || 5 || 46-20 || 59 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 20 || 5 || 5 || 52-22 || 65 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 30 || 19 || 7 || 4 || 45-14 || 64 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 20 || 5 || 5 || 59-21 || 65 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]] || {{Залаты мэдаль}} || 30 || 17 || 8 || 5 || 57-21 || 59 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || {{Залаты мэдаль}} || 30 || 24 || 3 || 3 || 62-18 || 75 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || — || 30 || 20 || 5 || 5 || 55-17 || 65 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || 13 || 28 || 13 || 5 || 10 || 50-40 || 9 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || '''16''' {{Падзеньне}} || 30 || 5 || 7 || 18 || 19–45 || '''2'''{{Заўвага|З «Шахцёра» зьнятыя дваццаць пунктаў}} || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/16]] |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]]||5||0||1||4||0—4 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА/Ліга Эўропы]]||36||12||11||13||49—43 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]]||2||0||0||2||1—3 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]]||12||5||2||5||22—18 |- |Усяго||55||17||14||24||72—66 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Кубак ! Раўнд ! ! Клюб ! Дома ! У гасьцях |- |[[Кубак УЭФА 2001—2002 гадоў|2001—2002]] |[[Кубак УЭФА]] |к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[ЦСКА Сафія]] |1:2 |1:3 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 2003 году|2003]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |1 раўнд |{{Сьцяг Паўночнай Ірляндыі}} |[[Ома Таўн]] |1:0 |7:1 |- | | |2 раўнд |{{Сьцяг Харватыі}} |[[Цыбалія Вінкаўцы|Цыбалія]] |1:1 |2:4 |- |[[Кубак УЭФА 2004—2005 гадоў|2004—2005]] |[[Кубак УЭФА]] |1 к/р |{{Сьцяг Малдовы}} |[[Ністру Атач]] |1:2 |1:1 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2006—2007 гадоў|2006—2007]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Босьніі і Герцагавіны}} |[[Шырокі Брыег (футбольны клюб)|Шырокі Брыег]] |0:1 |0:1 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 2007 году|2007]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |1 раўнд |{{Сьцяг Армэніі}} |[[Арарат Ерэван|Арарат]] |4:1 |0:2 |- | | |2 раўнд |{{Сьцяг Украіны}} |[[Чарнаморац Адэса|Чарнаморац]] |0:2 |2:4 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 2008 году|2008]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |1 раўнд |{{Сьцяг Польшчы}} |[[Краковія Кракаў|Краковія]] |3:0 |2:1 |- | | |2 раўнд |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Штурм Грац|Штурм]] |0:0 |0:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2011—2012 гадоў|2011—2012]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Латвіі}} |[[Вэнтсьпілс (футбольны клюб)|Вэнтсьпілс]] |0:1 |2:3 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2012—2013 гадоў|2012—2013]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Рыд (футбольны клюб)|Рыд]] |1:1 |0:0 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2013—2014 гадоў|2013—2014]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Малдовы}} |[[Мілсамі Архэй]] |1:1 |1:1 (2:4, [[пэнальці (футбол)|пэн]].) |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|2014—2015]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Ірляндыі}} |[[Дэры Сіці]] |5:1 |1:0 |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Бэльгіі}} |[[Зюльтэ-Варэгем (футбольны клюб)|Зюльтэ-Варэгем]] |2:2 |5:2 |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Нідэрляндаў}} |[[ПСВ Эйндговэн]] |0:2 |0:1 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2015—2016 гадоў|2015—2016]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Паўночнай Ірляндыі}} |[[Гленавон Лурган]] |3:0 |2:1 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Вольфсбэрг (футбольны клюб)|Вольфсбэрг]] |0:1 |0:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2016—2017 гадоў|2016—2017]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Фарэрскіх астравоў}} |[[Рунавік (футбольны клюб)|Рунавік]] |5:0 |2:0 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Славеніі}} |[[Дамжале (футбольны клюб)|Дамжале]] |1:1 |1:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2017—2018 гадоў|2017—2018]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Летувы}} |[[Судува Мар’ямпаль]] |0:0 |1:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2018—2019 гадоў|2018—2019]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Ўэйлзу}} |[[Конас-Кій Номадс]] |2:0 |3:1 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Польшчы}} |[[Лех Познань]] |1:1 |1:3 ([[дадатковы час (футбол)|д. ч.]]) |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2019—2020 гадоў|2019—2020]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Мальты}} |[[Гібэрніянз Паола|Гібэрніянз]] |1:0 |1:0 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Даніі}} |[[Эсб’ерг (футбольны клюб)|Эсб’ерг]] |2:0 |0:0 |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Італіі}} |[[Тарына Турын|Тарына]] |1:1 |0:5 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2020—2021 гадоў|2020—2021]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Малдовы}} |[[Сфынтул Георге Суручэнь|Сфынтул Георге]] |0:0 (1:4, [[пэнальці (футбол)|пэн]].) |— |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2021—2022 гадоў|2021—2022]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[Лудагорац Разград|Лудагорац]] |0:1 |0:1 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2021—2022 гадоў|2021—2022]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |2 к/р |{{Сьцяг Люксэмбургу}} |[[Фоля Эш]] |1:2 |0:1 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2022—2023 гадоў|2022—2023]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Славеніі}} |[[Марыбор (футбольны клюб)|Марыбор]] |0:2 |0:0 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2022—2023 гадоў|2022—2023]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |3 к/р |{{Сьцяг Румыніі}} |[[ЧФР Клуж]] |0:0 |0:1 |} == Галоўныя трэнэры == * [[Сяргей Ташуеў]] (з красавіка 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/112127.html «Шахтер» возглавил Сергей Ташуев]{{Ref-ru}}. Football.by</ref> * [[Марэк Зуб]] (ліпень 2017 году — красавік 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/102223.html Марек Зуб приступил к исполнению обязанностей главного тренера «Шахтера»]{{Ref-ru}}. Football.by</ref> * [[Алег Кубараў]] (сьнежань 2016 году — ліпень 2017 году)<ref>[http://www.football.by/news/93971.html «Шахтер» официально объявил о подписании Кубарева]{{Ref-ru}}. Football.by</ref> * [[Сяргей Нікіфарэнка]] (чэрвень 2015 году — сьнежань 2016 году, в. а. у чэрвені — жніўні 2015 году)<ref>[http://www.football.by/news/71456.html Сергей Боровский подал в отставку с поста главного тренера «Шахтера»]{{Ref-ru}}. Football.by</ref><ref>[http://by.tribuna.com/football/1032079715.html Никифоренко официально утвержден в качестве главного тренера «Шахтера»]{{Ref-ru}}. Tribuna.</ref> * [[Сяргей Бароўскі]] (студзень 2014 году — чэрвень 2015 году) * [[Уладзімер Журавель]] (да сьнежня 2013 году) == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.fcshakhter.by/ Афіцыйная старонка]{{ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Чэмпіёны Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Спорт у Салігорску]] ewn5fdbz0tmw9tfl2ctuvsqwrreysdc 2621158 2621157 2025-06-22T10:40:28Z Dymitr 10914 абнаўленьне зьвестак 2621158 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Шахцёр Салігорск |Лягатып = Шахцёр Салігорск.svg |Горад = [[Салігорск]], [[Беларусь]] |Стадыён = «[[Будаўнік (стадыён)|Будаўнік]]» |Умяшчальнасьць = 4200 |Пасада кіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Дзьмітры Агееў |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ШахцёрСаліЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ШахцёрСаліСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ШахцёрСалі}} |Прыналежнасьць = Беларускія |pattern_la1=|pattern_b1=|pattern_ra1= |leftarm1=FFDD00|body1=FFDD00|rightarm1=FFDD00|shorts1=FFDD00|socks1=FFDD00 |pattern_la2=|pattern_b2=|pattern_ra2= |leftarm2=000000|body2=000000|rightarm2=000000|shorts2=000000|socks2=000000 }} «'''Шахцёр'''» — колішні беларускі футбольны клюб з [[Салігорск]]у, заснаваны ў 1961 годзе. У 2025 годзе пачаўся юрыдычны працэс ліквідацыю клюбу. Трохразовы [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіён Беларусі]] (2005, 2020, 2021), трохразовы ўладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (2004, 2014, 2019). «Шахцёр» разам зь менскім «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]» й клюбам «[[Дынама Берасьце|Дынама]]» ([[Берасьце]]) зьяўляюцца адзінымі клюбамі краіны, які ніколі не выляталі з [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшай лігі]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]] й гулялі ў ёй ад самага стварэньня ў 1992 годзе. Акрамя таго, салігорскі клюб валодае нацыянальным рэкордам паводле колькасьці матчаў без паразаў у хатніх сустрэчах запар, ня зьведваючы паразаў на стадыёне «[[Будаўнік (стадыён)|Будаўнік]]» са жніўня 2000 году па кастрычнік 2004 году, што склала ў агульным рахунку 60 матчаў. == Гісторыя == === Першыя гады === Амаль адразу са стварэньнем працоўнага паселішча Новастаробінск на рэгулярнай аснове праходзілі футбольныя спаборніцтвы сярод працоўных калектываў. Увосень 1961 году была створана зборная паселішча, якая ў першым жа матчы разграміла каманду раённага цэнтру, гораду [[Старобін]], зь лікам 5:0. Пасьля чаго было прынятае рашэньне аб стварэньні клюбу «Шахцёр», які адразу быў заяўлены ў чэмпіянат [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. У 1964 годзе дзякуючы перамозе на абласным узроўні клюб атрымаў запрашэньне на ўдзел у [[чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянаце БССР]]. === У чэмпіянатах БССР === «Шахцёр» пачаў чэмпіянат у адной з трох зонаў, на якія было разьбітае асноўнае спаборніцтва, аднак заняў у выніку толькі 7 радок з удзелу 8 камандаў. Такім жа чынам паводле выніку склаўся й наступны сэзон для салігорскага клюбу. Чэмпіянат 1966 году зьведаў зьмены ў формуле свайго правядзеньня, каманды былі разьбітыя на дзьве лігі, якія мелі ярусны характар. «Шахцёр» трапіў у ніжэйшую зь лігаў і зноўку заняў сёмы радок, атрымаўшы за сэзон вялікую колькасьць крытыкі з-за якасьці пакрыцьця свайго хатняга стадыёну. На наступны год колькасьць камандаў у другой лізе павялічылася, што дало магчымасьць разьбіць каманды на дзьве падгрупы. Гарнякі добра пачалі сэзон, але збавіўшы звароты напрыканцы, занялі толькі чацьвертае месца ў сваёй падгрупе. У 1968 годзе сьпіс удзельнікаў другой лігі дапоўніла яшчэ адна каманда з Салігорску — «Гарняк», якая аднак адразу стала адным з аўтсайдэраў турніру, у той час як «Шахцёр» заняў першы радок ня толькі ў сваёй зоне, але й у наступным пераходным турніры, прабіўшыся такім чынам у вышэйшую лігу чэмпіянату БССР. Наступны сэзон у галоўнай лізе рэспублікі стаўся няўдалым, то бок клюб заняў перадапошняе месца й вылецеў у другі дывізіён. У 1970 годзе ў чэмпіянаце другой лігі БССР удзел узялі ўжо 24 клюбы, таму ўсе каманды былі разьмеркаваны на дзьве зоны. «Шахцёр» і «Гарняк» узялі ўдзел у розных зонах, але абодва калектывы занялі месца ў сярэдзіне турнірнай табліцы сваіх зонаў. На наступны год дзеля падвышэньня вынікаў футболу ў горадзе былі аб’яднаныя абодва салігорскія клюбы ў адзін пад назовам «Шахцёр». У выніку клюб заняў трэці радок у сваёй зоне. Сэзон 1972 году клюб скончыў на 5-м месцы другой зоны. У 1973 годзе клюб зноўку заняў трэцяе месца заходняй зоны, пры гэтым доўгі час «Шахцёр» трымаўся ў групе лідэраў, аднак ня здолеў утрымацца, прапусьціўшы наперад маладэчанскую «Сэлену» і менскую «[[Арбіта Менск|Арбіту]]». У 1974 годзе быў скасаваны падзел чэмпіянату БССР на дзьве лігі, то бок усе 30 клюбаў з былых двух лігаў былі падзелены на 3 зоны па 10 клюбаў у кожнай. «Шахцёр» правёў вельмі няўдалы сэзон, не здабыўшы аніводнай перамогі ў сэзоне, і заняў апошняе месца ў сваёй зоне і ў чэмпіянаце агулам. Праз дрэнныя вынікі клюб быў адлучаны ад удзелу ў чэмпіянаце на два гады, правёўшы гэты час у чэмпіянаце Менскай вобласьці. У 1977 годзе салігорцы на год вярнуліся ў чэмпіянат БССР, аднак зноўку вылецелі, заняўшы апошні 11-ы радок у сваёй зоне. Аднак, ужо на сэзон 1979 год клюб зноўку вярнуўся ў чэмпіянат БССР, дзе ў першым сэзоне пасьля вяртаньня калектыў заняў 9-е месца ў сваёй зоне, а праз год — 10-е. ==== Пасьпяховыя 80-я гады ==== Сапраўдны посьпех салігорцаў нападкаў у сэзоне 1981 году, калі «Шахцёр» заняў 2 месца ў сваёй зоне, толькі напрыканцы розыгрышу празь нічыю з «[[Ліда (футбольны клюб)|Абутнікам]]» страціўшы шанец на перамогу ў сваёй зоне. У матчах за бронзавыя мэдалі салігорцы саступілі жодзінскаму «Тарпэда». У 1983 годзе «Шахцёр» заняў 3 месца ў сваёй зоне, а ў 1984 — толькі 8 месца. 1985 год апынуўся для салігорцаў няўдалым у чэмпіянаце, але клюб здабыў спачатку [[Кубак Менскай вобласьці па футболе|Кубак Менскай вобласьці]], а потым і [[Кубак БССР па футболе|Кубак БССР]]<ref name="footballby">[https://football.by/news/44112 «Легенды местного масштаба. Владимир Каваленя»]{{Ref-ru}} Football.by</ref><ref name="kick-off">[http://www.kick-off.by/abff/blr_cwin2.htm «Кубок Белорусской ССР — Финалы»]{{Ref-ru}} Kick-off.by</ref>, выгуляўшы ў фінале гарадзенскі «Алімп». Свой рэспубліканскі кубкавы посьпех «Шахцёр» паўтарыў на наступны год, гэтым разам перагуляўшы менскі «[[Спадарожнік Менск|Спадарожнік]]» зь лікам 3:0. Кубкавыя посьпехі заклалі падмурак да выступаў у чэмпіянаце, у выніку «Шахцёр» у сэзоне 1987 году фінішаваў другім у сваёй зоне, саступіўшы толькі пункт бабруйскаму «[[Белшына Бабруйск|Шыньніку]]». У матчах за бронзу гульцы саступілі «Абутніку». Прыкметна, што найлепшым бамбардзірам сэзону стаў гарняк [[Уладзімер Каваленя]] з 25 галамі на рахунку<ref name="footballby"/>. Сэзон 1988 году стаў самым пасьпяховым для «Шахцёра» за савецкім часам. Яшчэ ў жніўні футбалісты з гораду Менскае вобласьці здабылі Кубак БССР<ref name="footballby"/>, у безгалявым фінале, толькі ў сэрыі пэнальці, перамогшы сталічны «Спадарожнік»<ref name="kick-off"/><ref>[http://www.kick-off.by/abff/1988cupf.htm «Финал Кубка БССР 1988»]{{Ref-ru}} Kick-off.by</ref>. У чэмпіянаце клюб стаў наймацьнейшым у сваёй зоне, у выніку чаго ў лістападзе правёў «залаты» двубой з тым самым «Спадарожнікам». Не зважаючы на перамогу ў хатнім матчы зь лікам 2:0, салігорцы ў матчы ў адказ спадзяваліся на абарону і ўтрыманьне ліку, але атрымалі паразу 1:3. У сэрыі пэнальці менчукі здабылі залатыя мэдалі. У той час у складзе каманды выступаў [[Эдуард Дземенкавец]], які пазьней шмат пагуляе ў [[чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянатах Беларусі]], а таксама возьме ўдзел у першым у гісторыі матчы [[зборная Беларусі па футболе|зборнай Беларусі]], які адбыўся ўвосень 1992 году супраць [[зборная Ўкраіны па футболе|зборнай Украіны]]. Новы сэзон 1989 годзе ўжо быў падзелены на дзьве групы паводле спартовых вынікаў. «Шахцёр» здабыў бронзавыя мэдалі, прапусьціўшы наперад «Абутнік» і «Спадарожнік». У 1990 годзе ў чарговым розыгрышы чэмпіянату БССР «Шахцёр» заняў другое месца, саступіўшы «Спадарожніку». Акрамя таго, салігорцы ўзялі ўдзел у [[Кубак прафзьвязаў СССР па футболе|Кубку прафзьвязаў СССР]], дзе спыніліся на паўфінале, дзе прагулялі ўкраінскаму «[[Маяк Ачакаў|Маяку]]» з [[Ачакаў|Ачакава]]. Апошні сэзон у гісторыі БССР скончыўся для клюбу пятым месцы, а гарняцкі нападнік [[Генадзь Камінскі]] здабыў 22 галы на свой рахунак. === Часы незалежнасьці === Па стварэньні ўласнага беларускага першынства, якое спачатку атрымала назоў — Першая ліга, «Шахцёр» быў запрошаны ў элітны дывізіён. Першы розыгрыш праводзіўся ў адно кола, каб перайсьці на схему восень—вясна. Сэзон салігорцы скончылі на 11 месцы, а найлепшымі гульцамі каманды сталі капітан Уладзімер Каваленя і [[Андрэй Рапейка]]. Таксама асобнай узгадкі варты дэбют у клюбе маладога брамніка [[Аляксандар Марцёшкін|Аляксандра Марцёшкіна]]. У наступных сэзон клюб стала займаў пазыцыі ў другой палове табліцы. За гэтыя часы Каваленя пасьпеў на адзін сэзон перайсьці ў дацкі «[[Вайле (футбольны клюб)|Вайле]]» і павярнуцца назад, а да таго ж дэбютаваць [[Сяргей Нікіфарэнка]]. У 1996 годзе на дапамогу клюбу прыйшлі гарвыканкам і прадпрыемства «[[Беларуськалій]]». Аднак, адразу такая дапамога не спрацавала, то бок у сэзоне 1997 году «Шахцёр» заняў апошняе 16 месца ў Першай лізе, але праз аб’яднаньне магілёўскіх клюбаў «[[Дняпро Магілёў|Дняпро]]» і «Трансмаш», а таксама ліквідацыі сталічнай «[[Атака Менск|Атакі]]», «Шахцёр» захаваў месца ў найвышэйшым дывізіёне айчыннага першынства. У тым сэзоне на сутыку колаў каманду ачоліў дасьведчаны трэнэр [[Іван Шчокін]], некалі працаваўшы ў структуры менскага «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]». Сэзон 1998 году, зь якога элітны дывізіён пачаў называцца [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшай лігай]]. «Шахцёр» скончыў на 11 радку, але ў тым годзе склад гарнякоў дапоўнілі [[Анатоль Будаеў]], [[Дзьмітры Бяспанскі]], [[Дзьмітры Падрэз]], [[Павал Шаўроў]]. Зь менскага «Дынама» вярнуўся Нікіфарэнка. Перад пачаткам сэзону 1999 году «Шахцёр» умацаваўся шэрагам гульцоў зь менскіх «Дынама» і «[[Тарпэда Менск|Тарпэда-МАЗ]]». І не зважаючы на тое, што ў першых двух турах салігорцы трывалі паразы ад сталічных «Дынама» (0:1) і «Тарпэда-МАЗ» (4:1), у наступным вынікі каманды падвысіліся. У 5 туры «Шахцёр» паднавіў клюбны рэкорд, зьнішчыўшы ў хатнім матчы асіпавіцкі «[[Асіпавічы (футбольны клюб)|Сьвіслач-Дах]]» зь лікам 8:1. Першае кола гульцы скончылі на 5 месцы з шанцам на перамогу ў турніры. У паўзу да клюбу прыйшлі [[Юры Вяргейчык]], [[Андрэй Доўнар]] і [[Юры Лагодзіч]]. За чатыры гульні да фінішу салігорцы трымалі чацьвертае месца, тым ня менш апусьціліся на адну прыступку ніжэй. Такі посьпех у тым ліку атрымаўся дзякуючы працы Шчокіна, які 22 студзеня 2000 году трагічна загінуў, патануўшы ў басэйне<ref>[https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/belarusfootballhistory/710397/ «„Щекин мог наказать — отправить в армию на день-два“. Каким был самый успешный тренер 90-х»]{{Ref-ru}} Tribuna.</ref>. Каманду па сьмерці Шчокіна ачоліў [[Мікалай Касьцюкевіч]], ужо тройчы заняўшы пасаду галоўнага трэнэра. Адметным стала набыцьцё лідчаніна [[Аляксандар Юрэвіч|Аляксандра Юрэвіча]]. Сэзон 2000 году пачаўся удала і каманда празь нейкі час займала другі радок, але сэрыя паразаў апусьціла гарнякоў ніжэй. 27 жніўня 2020 году матчам супраць віцебскага «[[Віцебск (футбольны клюб)|Лякаматыву-96]]» (4:0) пачалася хатняя сэрыя без паразаў у чэмпіянаце, якая расьцягнулася ажно на чатыры сэзоны, і агулам склала 60 матчаў запар. У выніку «Шахцёр» паўтарыў леташняе 5 месца Шчокінава пэрыяду. У 2001 годзе «Шахцёр» права дэбютаваць у [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубку УЭФА]]. Гэта было зьвязанае з тым, што Беларусь атрымала дадатковае месца праз паказчык фэйр-плэй. Салігорцы ў першым матчы ў Менску атрымалі паразу ад сафійскага [[ЦСКА Сафія|ЦСКА]] зь лікам 1:2, а ў матчы ў адказ таксама прагулялі зь лікам 3:1. Першы гол у эўракубках забіў Падрэз, а ён жа ў канцы чэмпіянату забіў 50-й гол у чэмпіянатах, стаўшы першым гульцом клюба, які дасягнуў такога паказьніку. Паводле вынікаў сэзону «Шахцёр» зноўку заняў 5 радок. Перад пачаткам сэзону 2002 году Касьцюкевіч перайшоў на пасаду старшыні каманды, а галоўным трэнэрам стаў Юры Вяргейчык, ягоным памочнікам — [[Юры Курненін]]<ref>[https://football.by/news/11812 «Юрий Вергейчик: как ковалась бронза»]{{Ref-ru}}. Football.by</ref>. Цудоўны сэзон правялі Нікіфарэнка, Падрэз, Марцёшкін і Будаеў. У выніку только ў апошнім матчы клюб здабыў бронзавыя мэдалі ўпершыню за сувэрэнную гісторыю айчыннага чэмпіянату. У міжсэзоньне гарнякі ўзмацніліся шэрагам гульцоў — з «[[Дняпро Магілёў|Дняпра]]» далучыўся [[Цімафей Калачоў]], з [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]] — [[Вадзім Скрыпчанка]]. Таксама з сталічнага «Дынама» да клюбу прыйшлі [[Андрэй Парываеў]] і [[Вадзім Ласоўскі]]. Пасьля няўдалага старту салігорцы пачалі здабываць перамогі, у тым ліку над леташнім чэмпіёнам БАТЭ. У 10 туры на Будаўніку зь лікам 9:0 была пераможаная менская «[[Энэргетык-БДУ Менск|Зорка-ВА-БДУ]]». Хет-трык у тым матчы здабыў [[Вадзім Бойка]]. У [[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубку Інтэртота]] «Шахцёру» таксама пашчасьціла — у першым раўндзе быў пераможаны паўночнаірляндзкі «[[Ома Таўн]]» зь лікам 1:0 на менскім [[Трактар (стадыён)|Трактары]], і 0:9 на востраве Ірляндыя. У наступным раўндзе супраць харвацкай «[[Цыбалія Вінкаўцы|Цыбаліі]]» пасьля хатняй нічыі 1:1, гарнякі атрымалі паразу зь лікам 4:2. Салігорцам крыху не хапіла на фінішы, каб паўтарыць бронзавы посьпех. У выніку з роўнай колькасьцю ў 64 пункты «Шахцёр» скончыў пятым адразу пасьля менскіх «Дынама» і «Тарпэда-СКА». Найлепшым футбалістам розыгрышу быў прызнаны паўабаронца гарнякоў Цімафей Калачоў, які адразу быў запрошаны ва ўкраінскі «[[Шахтар Данецк|Шахтар]]»<ref>[https://football.by/news/9253 «Тимофей Калачев — игрок донецкого „Шахтера“»]{{Ref-ru}}. Football.by</ref>. У 2004 годзе клюбу скарыўся [[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]], дзе звычайна клюб гуляў няўдала. У фінале на менскім стадыёне [[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]] толькі ў дадатковы час [[Раман Трапачкін]] здабыў першы для Салігорску трафэй у незалежнае Беларусі<ref>[https://football.by/news/9582 «„Шахтер“ — обладатель Кубка Беларуси 2003/2004»]{{Ref-ru}}. Football.by</ref>. 17 кастрычніка 2004 году перарвала хатняя сэрыя без паразаў матчам супраць менскага «Дынама», якое перамагло зь лікам 0:1. Гэтым жа матчам менчукі, якія ў выніку сталі чэмпіёнам краіны, зьнішчылі шанец салігорцаў на срэбра, то бок клюб апынуўся трэцім. [[Файл:Volvo B12 CARRUS Star 602, ФК "Шахтер", Солигорск (36898413916).jpg|значак|Клюбны аўтобус каманды.]] Зімой салігорцы страцілі шмат гульцоў, але зьявіліся і новыя футбалісты, як то [[Павал Пласконны]], [[Міхаіл Марціновіч]], [[Аляксандар Кліменка]] ды іншыя. У першых чатырох матчах клюб здабыў толькі адную перамогу, іншыя ж матчы скончыліся ўнічыю. У далейшым клюб набраў хаду, выбішыўся ў лідэры. Адзіную паразу «Шахцёр» атрымаў у перадапошнім туры ў матчы супраць менскага «Дынама» зь лікам 1:0, калі каманда ўжо аформіла перамогу ў чэмпіянаце. Адразу пасьля гэтага пачалася рэканструкцыя хатняга стадыёну, якая працягнулася і на 2006 год. У выніку шмат матчаў «Шахцёр» зладзіў у Менску, а некалькі зь іх у [[Любань|Любані]]. Гарнякі чаргавалі добрыя адрэзкі з дрэннымі, а да пачатку двубою ў [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лізе чэмпіёнаў]] спыніліся на чацьвертым месцы. Дэбют у галоўным турніры клюбнага футболу Эўропы адбыўся на гомельскім [[Цэнтральны (стадыён)|Цэнтральным]] стадыёне, які назьбіраў 6 тысяч аматараў футболу. Тым ня менш, заўзятары не дапамаглі клюбу і басьнійскі «[[Шырокі Брыег (футбольны клюб)|Шырокі Брыег]]» здыбаў мінімальную перамогу зь лікам 0:1. З такім жа лікам скончыўся і матч на Балканах. Пасьля эўракубкаў «Шахцёр» набраў хаду і наблізіўся да лідэра БАТЭ, але напрыканцы сэзону не ўтрымаўся і заняў толькі 4 месца. У 2007 годзе да шэрагаў клюбу прыяднаўся [[Дзьмітры Чалей]], да гульца асноўнага складу дарос малады паўабаронца [[Аляксей Рыяс]]. Улетку табар гарнякоў пакінуў [[Павал Бяганскі]], але сапраўднай стратаў стаў сыход у сярэдзіне сэзону ва ўкраінскія «[[Карпаты Львоў|Карпаты]]» лідэра і капітана клюбу Аляксандра Юрэвіча. Клюб здабыў бронзавыя мэдалі першынства краіны, а ў Кубку Інтэртота прасунуўся да другога кваліфікацыйнага раўнду, перамогшы «[[Арарат Ерэван|Арарат]]» і саступіўшы адэскаму «[[Чарнаморац Адэса|Чарнаморцу]]». У наступныя два сэзоны «Шахцёр» нагоршыў вынікі, за доўгі час апынуўшыся па-за межамі прызавой тройкі. Тым ня мянш, двойчы запар гарнякі дасягалі фіналу Кубка Беларусі. У фінале 18 траўня 2008 атрымалі паразу ад [[Партызан-2002 Менск|МТЗ-РІПА]] зь лікам 1:2. Адзіны гол салігорцаў быў на рахунку [[Валеры Стрыпейкіс|Валера Стрыпейкіса]]. Праз амаль год 31 траўня 2009 году крыўдзіцелем гарнякоў быў «[[Нафтан Наваполацак|Нафтан]]», які таксама перагуляў «Шахцёр» зь лікам 2:1. За некалькі тыдняў да гэтага Вяргейчык пакінуў пасаду галоўнага трэнэра, перайшоўшы на кіроўную пасаду дырэктара клюбу. У тым годзе праз каманду прайшлі некалькі трэнэраў, у тым ліку [[Эдуард Малафееў]]. Слынны беларускі трэнэр папрацаваў нядоўга, у траўні 2010 году ён быў звольнены, але яшчэ да гэтага каманду некаторы час рыхтаваў да матчаў [[Уладзімер Журавель]]. Час кіраваньня Жураўля прыпаў на новы росквіт клюбу, які суправаджаўся чатырма сэзонамі, дзе клюб стала займаў другі радок адразу пасьля БАТЭ. У 2010 годзе ў браме звычайна гуляў [[Юры Цыгалка]], зазьзяла зорка маладога абаронцы [[Дзяніс Палякоў|Дзяніса Палякова]]. Важнымі гульцамі сталі [[Дзьмітры Камароўскі]], [[Павал Сітко]] і [[Сяргей Балановіч]]. Дэбютаваў у складзе салігорцаў сын кіраўніка каманды [[Кірыл Вяргейчык]]. Тры сэзоны запар «Шахцёр» пачынаў і адразу сканчваў выступы ў [[Ліга Эўропы УЭФА|Лізе Эўропы]]<ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20121204133724/http://goals.by/football/articles/159101|загаловак=Серебряный забой|мова=ru|праект=Goals.by|url=http://goals.by/football/articles/159101|дата копіі=4 сьнежня 2012}}</ref>. Пры гэтым сустрэчы з супернікам мелі баявы характар, то бок гарнякам толькі крыху не хапала, каб перамагчы сваіх супернікаў. З 2011 па 2013 гады імі былі латвійскі «[[Вэнтсьпілс (футбольны клюб)|Вэнтсьпілс]]», аўстрыйскі «[[Рыд (футбольны клюб)|Рыд]]» і малдоўскі «[[Мілсамі Архэй|Мілсамі]]». Нарэшце, умоўны праклён быў зьняты ў сэзоне [[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|Лігі Эўропы 2014—2015 гадоў]] калі «Шахцёр» двойчы перагуляў ірляндзкі «[[Дэры Сіці]]», перамог у важным выяздным матчы супраць бэльгійскага «[[Зюльтэ-Варэгем (футбольны клюб)|Зюльтэ-Варэгема]]» і сустрэўся ў плэй-оф раўндзе за выхад да групавога этапу зь нідэрляндзкім [[ПСВ Эйндговэн|ПСВ]]. У [[Эйндговэн]]е беларусы згулялі няблага, прапусьціўшы толькі адзін мяч. Нажаль, у матчы ў адказ дубль [[Мэмфіс Дэпай|Мэмфіса Дэпая]] на [[Барысаў-Арэна|Барысаў-Арэне]] вымусіў салігорцаў сысьці з турніру. Паводле словаў дырэктара клюбу Юрыя Вяргейчыка, бюджэт каманды ў 2012 годзе складаў 5,5 млн даляраў<ref>[http://www.pressball.by/news/football/103341 «Бюджет солигорского „Шахтера“ в сезоне-2012 составит 5,5 миллионов долларов»]{{Ref-ru}} «Прессбол».</ref>. З 2014 па 2015 гады значна падмацавалася менскае «Дынама», таму «Шахцёр» у гэты час здабываў толькі бронзавыя мэдалі. Тым ня менш, найлепшым бамбардзірам чэмпіянатаў Беларусі 2014 і 2015 гадоў станавіўся менавіта нападнік салігорцаў [[Мікалай Януш]]. У 2014 годзе салігорцы здабылі свой другой Кубак Беларусі на адкрыцьці Барысаў-Арэны ў фінальным матчы супраць гарадзенскага «[[Нёман Горадня|Нёману]]». Пераможны мяч трапна пацэліў у браму супернікаў украінец [[Арцём Старгародзкі]]<ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20211028141042/https://euroradio.fm/saligorski-shahcyor-vyygrau-futbolny-kubak-belarusi|загаловак=Салігорскі «Шахцёр» выйграў футбольны Кубак Беларусі|выдавец=Эўрарадыё|url=https://euroradio.fm/saligorski-shahcyor-vyygrau-futbolny-kubak-belarusi|дата копіі=28 кастрычніка 2021}}</ref>. Каманду ў той час рыхтавалі трэнэры [[Сяргей Бароўскі]], а па ягоным звальненьні ў чэрвені 2015 году былая зорка гарнякоў Сяргей Нікіфарэнка. Перад пачаткам сэзону 2016 году клюб падмацаваўся двумя гульцамі з жодзінскага «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗу]]» [[Ігар Бурко|Ігарам Бурко]] і [[Аляксандар Сялява|Аляксандрам Сялявам]], да клюбу таксама далучыўся дасьведчаны [[Аляксандар Паўлаў (футбаліст)|Аляксандар Паўлаў]] ды шэраг іншых гульцоў. Януш зноўку правёў добры сэзон. У выніку «Шахцёр» заняў другі радок. Нават такі вынік не спадабаўся кіраўніцтву і месца Нікіфарэнкі заняў [[Алег Кубараў]]. Да клюбу падцягнуліся шэраг балканцаў, як то [[Дражан Багарыч]], [[Любан Црэпуля]] ды іншыя, а таксама [[Дзяніс Лапцеў]], які ня здолеў замацавацца ў [[чэмпіянат Расеі па футболе|чэмпіянаце Расеі]]. Улетку 2017 году Кабарава за стырном каманды замяніў польскі адмысловец [[Марэк Зуб]], і «Шахцёр» захоўваў шанцы на залатыя мэдалі да самага фінішу розыгрышу, але прагуляў у апошняй сустрэчы «Нёману» і скончыў толькі трэцім. [[Файл:Lech P-Szachcior S.jpg|значак|зьлева|Спрэчкі ў матчы «Шахцёру» з познанскім «Лехам» у другім раўндзе Лігі Эўропы (2 жніўня 2018).]] Камплектаваньне да сэзону 2018 году сапраўды было значным, то бок у Салігорск прыбылі шмат замежнікаў, але сапраўды загуляць здолелі толькі альбанец [[Эліс Бакай]] і славак [[Юліюш Сёке]]. Пачатак для гарнякоў быў зусім жахлівым, пасьля хатняй нічыёй зь берасьцейскім «[[Дынама Берасьце|Дынама]]» каманда трывала паразы ад «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебска]]» і «[[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцка]]». Да гульні 4 тура каманды рыхтаваў расейскі трэнэр [[Сяргей Ташуеў]]. У траўні ж з пасады дырэктара сышоў Юрый Вяргейчык, які перайшоў на працу ў [[Беларуская фэдэрацыя футболу|Беларускую фэдэрацыю футболу]]<ref>{{Спасылка|url=https://esoligorsk.by/novosti/v-soligorske/54394-direktor-fk-shakhter-yurij-vergejchik-izbran-gensekretarem-belorusskoj-federatsii-futbola|загаловак=Директор ФК "Шахтер" Юрий Вергейчик избран генсекретарем Белорусской федерации футбола|дата публікацыі=4 мая 2018|выдавец=ООО "Электронный Солигорск"|мова=ru}}</ref>. З новым галоўным трэнэрам клюб палепшыў вынікі, але празь нічыі з асноўнымі канкурэнтамі і дзьвюма паразамі ўвосень ад «[[Іслач Менскі раён|Іслачы]]» і «Тарпэда-БелАЗ» каманда не дацягнулася да БАТЭ і здабыла толькі срэбныя мэдалі. Перад сэзонам 2019 году салігорцы ўмацаваліся сэрбскім абаронцам [[Нікала Антыч]]ам і аўстрыйцам [[Дарка Бодул]]ам, да таго ж з расейскага «[[Амкар Перм|Амкару]]» вярнуўся Балановіч. Значнай стратаў стаў пераход Лапцева да прамых канкурэнтаў берасьцейкага «Дынама». Клюб заняў трэцяе месца, але пры гэтым клюб здабыў свой чарговы Кубак Беларусі, перагуляўшы ў фінале «Віцебск». У розыгрышу Лігі Эўропы гарнякі прасунуліся да трэцяга кваліфікацыйнага раўнда, дзе саступілі італьянскаму «[[Тарына Турын|Тарына]]»<ref>[https://www.svaboda.org/a/30111841.html «БАТЭ выйшаў у плэй-оф Лігі Эўропы, „Шахцёр“ не»]. Радыё «Свабода».</ref>. У той камандзе 2019 году адну з ключовых роляў гуляў уласны выхаванец [[Юры Кавалёў]]. З заняпадам асноўных канкурэнтаў «Шахцёр» толькі павялічваў выдаткі на набыцьцё футбалістаў, дзякуючы галоўнаму спонсару «Беларуськалію». Гэтак у студзені 2020 году з сэрбскага «[[Напрэдак Крушавац|Напрэдаку]]» за 500 тысяч эўра быў набыты [[Ігар Іванавіч]], з «[[Пролетэр Нові Сад|Пролетэру]]» за 400 тысяч эўра ў клюб перайшоў [[Зарыя Ламбуліч]]. Праз год за 700 тысяч эўра ў Салігорск пераехаў [[Дэмба Дарба]]<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2187 «Дембо Дарбо перешел в „Шахтер“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>, а за 300 тысяч эўра да гарнякоў далучыўся [[Эзэ Акеўгі]]. Таксама пасьля салігорцы набылі з славенскіх клюбаў нападнікаў [[Дарыё Колабарыч]]а<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2530 Дарио Колобарич стал игроком «Шахтера»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref> і [[Джорджэ Іванавіч]]а<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2430 «Джордже Иванович стал игроком „Шахтера“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>, агулам за якіх клюб выдаткаваў больш за 1 мільён эўра. На тле такіх набыцьцяў канкурэнты толькі паслабелі — праект берасьцейскага «Дынама» быў закінуты бізнэсоўцам [[Аляксандар Зайцаў|Аляксандрам Зайцавым]], а БАТЭ па сьмерці [[Анатоль Капскі|Анатоля Капскага]] больш амаль ня меў посьпехаў у эўракубках і, такім чынам, пацярпеў у фінансавым пляне. «Шахцёр» жа тройчы запар з 2020 па 2022 гады станавіўся чэмпіёнам краіны. Большасьць з замежнікаў часта сыходзілі з клюбу як вольныя агенты, за што клюб крытыкавалі, але, напраўду, часам клюб і зарабляў на продажы сваіх гульцоў. Гэтак у жніўні 2020 году за 1,5 млн эўра нападнік [[Віталь Лісаковіч]] перайшоў да табару расейскага «[[Лякаматыў Масква|Лякаматыву]]», а праз два гады гамбіец Дарба быў прададзены ў эмірацкі «[[Аль-Наср Дубай|Аль-Наср]]» за такія ж грошы<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2943 "​"Шахтер" и «Аль-Наср» подписали трансферное соглашение о переходе Дембо Дарбо"]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>. Цікава, што не зважаючы на тое, што клюб тройчы здабываў залатыя мэдалі, на трэнэрскай пасадзе ўвесь гэты час адбываліся зьмены. Праз клюб пасьпелі прайсьці [[Раман Грыгарчук]], [[Сяргей Гурынка]]<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2472 «Сергей Гуренко возглавил „Шахтер“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>, [[Аляксей Бага]]<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2550 «Алексей Бага стал главным тренером „Шахтера“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>, [[Іван Біёнчык]]<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2668 «Иван Биончик — главный тренер „Шахтера“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>, зноўку Сяргей Ташуеў<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=2803 «Сергей Ташуев — главный тренер „Шахтера“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref> і [[Міліч Чурчыч]]<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=3026 «Милич Чурчич назначен исполняющим обязанности главного тренера»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>. Зь сьнежня 2022 году салігорскую дружыну зноўку ачольваў Аляксей Бага<ref>[https://www.fcshakhter.by/article.asp?id=3116 «Алексей Бага — главный тренер „Шахтера“»]{{Ref-ru}} Афіцыйны сайт «Шахцёра».</ref>. 30 студзеня 2023 году ў клюбе адбыліся ператрусы. Быў затрыманы дырэктар Аляксандар Марчанка. Пазьней стала вядома, што [[Сьледчы камітэт Беларусі]] распачаў крымінальную справу па факце спробы подкупу ўдзельнікаў спартовых спаборніцтваў<ref>{{cite web|date = 2023-01-31|url = https://football.by/news/171661 |title = Не "договорняк", а стимулирование: матч с "Белшиной" ни при чем, но у "Шахтера" все равно большие проблемы. Что известно на данный момент? |website = football.by |access-date = 2023-12-06|language = ru}}</ref>. 11 траўня 2023 году Камітэт кантрольна-дысцыплінарных і этычных пытаньняў [[Беларуская фэдэрацыя футболу|Беларускай фэдэрацыі футболу]] пазбавіў футбольны клюб «Шахцёр» [[Залаты мэдаль|залатых мэдалёў]]. На падставе зьвестак Сьледчага камітэту Беларусі і апытаньня 20 асобаў выявілі ладжаньне кіраўніцтвам клюбу дамоўных гульняў у ходзе [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|першынства Беларусі 2022 году]] на падставе подкупу камандаў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшай лігі]]. За гэта «Шахцёр» таксама адхілілі ад удзелу ў эўрапейскіх кубкавых турнірах 2023—2024 гадоў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Шахцёр» і «Энэргетык-БДУ» адхілены ад удзелу ў эўракубкавых турнірах|спасылка=https://blr.belta.by/sport/view/shahtser-i-energetyk-bdu-adhileny-ad-udzelu-u-eurakubkavyh-turnirah-127883-2023/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=11 траўня 2023|дата доступу=12 траўня 2023}}</ref>. 22 траўня 2023 году «Шахцёр» быў пазбаўлены яшчэ 5 пунктаў у чэмпіянаце 2023 году<ref name="dedication2">{{cite web|title=Заседание Комитета по клубному лицензированию АБФФ. Итоги|url=https://abff.by/news/article/zasedanie-komiteta-po-klubnomu-licenzirovaniu-abff-itogi-87046|publisher=[[АБФФ]]|date=2023-05-22|access-date=2023-12-06|lang=ru}}</ref>. У выніку каманда адразу апынулася ў канцы табліцы, пазьней праз браку выплатаў былым гульцам на «Шахцёр» былі накладзеныя забароны на трансфэры. Пагатоў, многія гульцы ўлетку 2023 году зышлі з клюбу. Тым ня менш, не зважаючы на пагаршэньне вынікаў, каманда засталася баяздольнай і пераўзышла ў табліцы менскі [[Энэргетык-БДУ Менск|«Энэргетык»-БДУ]] і бабруйскую «[[Белшына Бабруйск|Белшыну]]», скончыўшы сезон на 13-м месцы. Па сканчэньні першынства клюб пакінуў Аляксей Бага<ref>[https://football.by/news/181737 «Бага покинул „Шахтер“, церемония „Звездный мяч“. Что было вчера и будет сегодня»]{{Ref-ru}}. Football.by</ref>. == Дасягненьні == * '''[[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіянат Беларусі]]''': ** '''Пераможца''' (3): [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2005 году|2005]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] ** '''Другое месца''' (6): [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2010 году|2010]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2011 году|2011]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] ** '''Трэцяе месца''' (8): [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2002 году|2002]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2004 году|2004]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2006 году|2006]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2007 году|2007]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] * '''[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]]''': ** '''Пераможца''' (3): [[Кубак Беларусі па футболе 2003—2004 гадоў|2004]], [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|2014]], [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|2019]] * '''[[Супэркубак Беларусі па футболе|Суперкубак Беларусі]]''': ** '''Пераможца''' (1): [[Супэркубак Беларусі па футболе 2021|2021]], [[Супэркубак Беларусі па футболе 2023|2023]] == Склад == : ''Актуальны на 13 верасьня 2024 году'' {{Склад}} {{Гулец|2|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Андрэй Макаранка]]||2002}} {{Гулец|3|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Макар Ліцкевіч]]||2002}} {{Гулец|4|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Сямён Шасьцілоўскі]]||1994}} {{Гулец|11|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Вячаслаў Прыгодзіч]]||2004}} {{Гулец|12|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Дзяніс Гружэўскі]]||2000}} {{Гулец|13|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Максім Бурко]]||2004}} {{Гулец|14|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Ільля Лукашэвіч]]||1998}} {{Гулец|17|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Уладзіслаў Кабышаў]]||2001}} {{Гулец|19|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Ільля Сьвірыдзенка]]||2002}} {{Гулец|22|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Дзьмітры Шуляк]]||2002}} {{Гулец|23|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Максім Кавалевіч]]||2002}} {{Гулец|27|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Станіслаў Сьцефановіч]]||2004}} {{Гулец|28|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Арсень Чакур]]||2005}} {{Гулец|29|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Андрэй Кабышаў]]||2003}} {{Падзел складу}} {{Гулец|32|{{Сьцяг Беларусі}}|Бр|[[Сяргей Чэрнік]]||1988}} {{Гулец|35|{{Сьцяг Беларусі}}|Бр|[[Ігар Малашчыцкі]]||2002}} {{Гулец|47|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Данііл Падбярозны]]||2003}} {{Гулец|49|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Андрэй Дзенісюк]]||2005}} {{Гулец|55|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Павал Дубоўскі]]||2005}} {{Гулец|71|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Ягор Грывенеў]]||2006}} {{Гулец|77|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Мікалай Сотнікаў]]||2005}} {{Гулец|80|{{Сьцяг Беларусі}}|Аб|[[Кірыл Янкоўскі]]||1999}} {{Гулец|87|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Вадзім Марцінкевіч]]||2004}} {{Гулец|88|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Дзяніс Кавалевіч (2003)|Дзяніс Кавалевіч]]||2003}} {{Гулец|89|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Аляксей Гараст]]||2004}} {{Гулец|91|{{Сьцяг Беларусі}}|Нап|[[Марк Буланаў]]||2005}} {{Гулец|98|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Мікіта Шаўла]]||2006}} {{Гулец|99|{{Сьцяг Беларусі}}|ПА|[[Іван Зянькоў]]||2003}} {{Канец складу}} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 30 || 18 || 7 || 5 || 59-24 || 61 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 32 || 17 || 7 || 8 || 44-26 || 58 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 32 || 14 || 8 || 10 || 35-28 || 50 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 26 || 14 || 7 || 5 || 47-27 || 49 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 30 || 17 || 8 || 5 || 46-20 || 59 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 20 || 5 || 5 || 52-22 || 65 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 30 || 19 || 7 || 4 || 45-14 || 64 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 20 || 5 || 5 || 59-21 || 65 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]] || {{Залаты мэдаль}} || 30 || 17 || 8 || 5 || 57-21 || 59 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || {{Залаты мэдаль}} || 30 || 24 || 3 || 3 || 62-18 || 75 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || — || 30 || 20 || 5 || 5 || 55-17 || 65 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || 13 || 28 || 13 || 5 || 10 || 50-40 || 9 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || '''16''' {{Падзеньне}} || 30 || 5 || 7 || 18 || 19–45 || '''2'''{{Заўвага|З «Шахцёра» зьнятыя дваццаць пунктаў}} || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/16]] |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]]||5||0||1||4||0—4 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА/Ліга Эўропы]]||36||12||11||13||49—43 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]]||2||0||0||2||1—3 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]]||12||5||2||5||22—18 |- |Усяго||55||17||14||24||72—66 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Кубак ! Раўнд ! ! Клюб ! Дома ! У гасьцях |- |[[Кубак УЭФА 2001—2002 гадоў|2001—2002]] |[[Кубак УЭФА]] |к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[ЦСКА Сафія]] |1:2 |1:3 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 2003 году|2003]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |1 раўнд |{{Сьцяг Паўночнай Ірляндыі}} |[[Ома Таўн]] |1:0 |7:1 |- | | |2 раўнд |{{Сьцяг Харватыі}} |[[Цыбалія Вінкаўцы|Цыбалія]] |1:1 |2:4 |- |[[Кубак УЭФА 2004—2005 гадоў|2004—2005]] |[[Кубак УЭФА]] |1 к/р |{{Сьцяг Малдовы}} |[[Ністру Атач]] |1:2 |1:1 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2006—2007 гадоў|2006—2007]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Босьніі і Герцагавіны}} |[[Шырокі Брыег (футбольны клюб)|Шырокі Брыег]] |0:1 |0:1 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 2007 году|2007]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |1 раўнд |{{Сьцяг Армэніі}} |[[Арарат Ерэван|Арарат]] |4:1 |0:2 |- | | |2 раўнд |{{Сьцяг Украіны}} |[[Чарнаморац Адэса|Чарнаморац]] |0:2 |2:4 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 2008 году|2008]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |1 раўнд |{{Сьцяг Польшчы}} |[[Краковія Кракаў|Краковія]] |3:0 |2:1 |- | | |2 раўнд |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Штурм Грац|Штурм]] |0:0 |0:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2011—2012 гадоў|2011—2012]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Латвіі}} |[[Вэнтсьпілс (футбольны клюб)|Вэнтсьпілс]] |0:1 |2:3 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2012—2013 гадоў|2012—2013]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Рыд (футбольны клюб)|Рыд]] |1:1 |0:0 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2013—2014 гадоў|2013—2014]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Малдовы}} |[[Мілсамі Архэй]] |1:1 |1:1 (2:4, [[пэнальці (футбол)|пэн]].) |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|2014—2015]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Ірляндыі}} |[[Дэры Сіці]] |5:1 |1:0 |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Бэльгіі}} |[[Зюльтэ-Варэгем (футбольны клюб)|Зюльтэ-Варэгем]] |2:2 |5:2 |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Нідэрляндаў}} |[[ПСВ Эйндговэн]] |0:2 |0:1 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2015—2016 гадоў|2015—2016]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Паўночнай Ірляндыі}} |[[Гленавон Лурган]] |3:0 |2:1 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Вольфсбэрг (футбольны клюб)|Вольфсбэрг]] |0:1 |0:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2016—2017 гадоў|2016—2017]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Фарэрскіх астравоў}} |[[Рунавік (футбольны клюб)|Рунавік]] |5:0 |2:0 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Славеніі}} |[[Дамжале (футбольны клюб)|Дамжале]] |1:1 |1:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2017—2018 гадоў|2017—2018]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Летувы}} |[[Судува Мар’ямпаль]] |0:0 |1:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2018—2019 гадоў|2018—2019]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Ўэйлзу}} |[[Конас-Кій Номадс]] |2:0 |3:1 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Польшчы}} |[[Лех Познань]] |1:1 |1:3 ([[дадатковы час (футбол)|д. ч.]]) |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2019—2020 гадоў|2019—2020]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Мальты}} |[[Гібэрніянз Паола|Гібэрніянз]] |1:0 |1:0 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Даніі}} |[[Эсб’ерг (футбольны клюб)|Эсб’ерг]] |2:0 |0:0 |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Італіі}} |[[Тарына Турын|Тарына]] |1:1 |0:5 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2020—2021 гадоў|2020—2021]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Малдовы}} |[[Сфынтул Георге Суручэнь|Сфынтул Георге]] |0:0 (1:4, [[пэнальці (футбол)|пэн]].) |— |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2021—2022 гадоў|2021—2022]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[Лудагорац Разград|Лудагорац]] |0:1 |0:1 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2021—2022 гадоў|2021—2022]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |2 к/р |{{Сьцяг Люксэмбургу}} |[[Фоля Эш]] |1:2 |0:1 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2022—2023 гадоў|2022—2023]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Славеніі}} |[[Марыбор (футбольны клюб)|Марыбор]] |0:2 |0:0 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2022—2023 гадоў|2022—2023]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |3 к/р |{{Сьцяг Румыніі}} |[[ЧФР Клуж]] |0:0 |0:1 |} == Галоўныя трэнэры == * [[Сяргей Ташуеў]] (з красавіка 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/112127.html «Шахтер» возглавил Сергей Ташуев]{{Ref-ru}}. Football.by</ref> * [[Марэк Зуб]] (ліпень 2017 году — красавік 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/102223.html Марек Зуб приступил к исполнению обязанностей главного тренера «Шахтера»]{{Ref-ru}}. Football.by</ref> * [[Алег Кубараў]] (сьнежань 2016 году — ліпень 2017 году)<ref>[http://www.football.by/news/93971.html «Шахтер» официально объявил о подписании Кубарева]{{Ref-ru}}. Football.by</ref> * [[Сяргей Нікіфарэнка]] (чэрвень 2015 году — сьнежань 2016 году, в. а. у чэрвені — жніўні 2015 году)<ref>[http://www.football.by/news/71456.html Сергей Боровский подал в отставку с поста главного тренера «Шахтера»]{{Ref-ru}}. Football.by</ref><ref>[http://by.tribuna.com/football/1032079715.html Никифоренко официально утвержден в качестве главного тренера «Шахтера»]{{Ref-ru}}. Tribuna.</ref> * [[Сяргей Бароўскі]] (студзень 2014 году — чэрвень 2015 году) * [[Уладзімер Журавель]] (да сьнежня 2013 году) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.fcshakhter.by/ Афіцыйная старонка]{{ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Чэмпіёны Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Спорт у Салігорску]] ma1864iebxax0nn8ya5nv3cljsz2zk3 0 2486 2621078 2228884 2025-06-21T18:23:54Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2621078 wikitext text/x-wiki == Дзяржаўныя == * 1—2 студзеня — [[Новы год]] * 7 студзеня — Раство Хрыстова (па календары праваслаўнай канфэсіі) * 23 лютага — [[Дзень абаронцаў Айчыны]] і Ўзброеных Сіл Рэспублікі Беларусь (не выхадны) * 8 сакавіка — Дзень жанчын ([[Міжнародны жаночы дзень]]) * 15 сакавіка — [[Дзень Канстытуцыі]] (не выхадны) * 2 красавіка — Дзень яднаньня народаў Расеі і Беларусі * ''рухомае'' — Вялікдзень (па календары праваслаўнай канфэсіі) * ''рухомае'' — Вялікдзень (па календары каталіцкай канфэсіі) * 1 траўня — [[Дзень працы]] * 9 траўня — [[Дзень Перамогі]] * ''рухомае'' — Дзень Дзяржаўнага герба Рэспублікі Беларусь і Дзяржаўнага сьцяга Рэспублікі Беларусь (другая нядзеля траўня) * 3 ліпеня — [[Дзень Незалежнасьці]] Рэспублікі Беларусь (Дзень Рэспублікі) * 17 верасьня — [[Дзень народнага адзінства]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Указ № 206 ад 7 чэрвеня 2021 г. «Аб зьмяненьні Ўказа прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь» (карэктуецца Ўказ № 157 ад 26 сакавіка 1998 г. «Аб дзяржаўных сьвятах, сьвяточных днях і памятных датах у Рэспубліцы Беларусь»)|спасылка=https://president.gov.by/be/documents/ukaz-no-206-ad-7-chervenya-2021-g|выдавец=Прэс-служба [[Прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]]|дата публікацыі=7 чэрвеня 2021|дата доступу=10 чэрвеня 2021}}</ref> * 2 лістапада — Дзень памяці ([[Дзяды]], не выхадны) * 7 лістапада — Дзень Кастрычніцкай рэвалюцыі * 25 сьнежня — Раство Хрыстова (па календары каталіцкай канфэсіі) == Былыя дзяржаўныя сьвяты == * 27 ліпеня — [[Дзень Незалежнасьці]] * 25 сакавіка — [[Дзень Волі]] === СССР === * 23 лютага — Дзень узброеных сіл і ваенна-марскога флёту СССР == Дахрысьціянскія == * 23—24 чэрвеня: [[Купальле]] (дні летняга сонцазвароту) * 23—24 сьнежня: [[Каляды (сьвята)|Каляды]] (дні зімовага сонцазвароту) == Рэлігійныя == === Праваслаўныя === Праваслаўная царква (Маскоўскага патрыярхату) у Беларусі карыстаецца [[Юліянскі каляндар|Юліянскім календаром]] (г.зв. [[стары стыль|«старым стылем»]]). Але даты праваслаўных сьвятаў ніжэй даюцца па [[Грэгарыянскі каляндар|новым стылі]]. * [[Рухомыя сьвяты|Рухомыя (пераходзячыя) сьвяты]]: {| class="standart wikitable" BORDER="1" CELLPADDING="4" |- |за тыдзень да Пасхі |[[Вербная нядзеля]] |- |• |[[Вялікдзень|Пасха (Вялікдзень)]] |- |Пасха + 10 дзён |[[Радаўніца]] |- |Пасха + 39 дзён |[[Узьнясеньне|Узьнясеньне (Ушэсьце)]] |- |Пасха + 49 дзён |[[Тройца (сьвята)|Пяцідзясятніца (Тройца)]] |- |Пасха + 50 дзён |[[Дзень Сьвятога Духу]] |- |Пасха + 70 дзён |[[Сабор беларускіх сьвятых]] |} * [[Двунадзесятыя сьвяты|Двунадзясятыя непераходзячыя сьвяты]]: {| class="standart wikitable" BORDER="1" CELLPADDING="4" |- |7 студзеня |[[Божае Нараджэньне]] (Раство, часта памылкова атаясамліваецца з [[Каляды|Калядамі]]) |- |19 студзеня |[[Хрышчэньне Гасподняе]] (Вадохрышча) |- |15 лютага |[[Стрэчаньне|Стрэчаньне Гасподняе]] (Грамніцы) |- |7 красавіка |[[Дабравешчаньне]] (Благавешчаньне Прасьвятой Багародзіцы, Зьвеставаньне) |- |19 жніўня |[[Перамяненьне Панскае|Праабражэньне Гасподняе (Перамяненьне)]] |- |28 жніўня |[[Усьпеньне|Усьпеньне Прасьвятой Багародзіцы (Прачытая)]] |- |21 верасьня |[[Нараджэньне Найсьвяцейшай Багародзіцы]] (Другая Прачыстая) |- |27 верасьня |[[Узьдзьвіжаньне|Узьдзьвіжаньне Крыжа Гасподняга]] (Узьвіжаньне) |- |4 сьнежня |[[Увядзеньне ў храм Прасьвятой Багародзіцы]] |} * Вялікія сьвяты {| class="standart wikitable" BORDER="1" CELLPADDING="4" |- |14 студзеня |[[Абрэзаньне|Абрэзаньне Гасподняе і свц. Васілія Вялікага]] |- |7 ліпеня |Нараджэньне Яна Хрысьціцеля (часта памылкова атаясамліваецца з [[Купальле]]м) |- |12 ліпеня |[[Пятра і Паўла|Свв. першавярхоўных апп. Пятра і Паўла]] |- |11 верасьня |[[Усекнавеньне|Сьцінаньне галавы Іаана Прадцечы]] |- |14 кастрычніка |[[Пакроў|Пакроў Прасьвятой Багародзіцы]] |} === Каталіцкія === Галоўныя каталіцкія сьвяты (сьпіс няпоўны): * 6 студзеня — [[Трох Каралёў]] * 2 лютага — [[Грамніцы]] (Маці Божай Грамнічнай, Стрэчаньне) * [[Папялец]] (рухомае) * 25 сакавіка — Зьвеставаньне Найсьв. Панны Марыі (супадае з [[Дзень Волі|Днём Волі]]) * Нядзеля Пальмовая (Вербніца) * [[Вялікдзень]] (рухомае), таксама дзяржаўнае сьвята * [[Узьнясеньне]], Ушэсьце (рухомае) * Тройца, Зялёныя Сьвяты, Зелянец, Сёмуха (рухомае) * Божага Цела (рухомае) * 24 чэрвеня — Сьв. Яна * 29 чэрвеня — Сьвсьв. Пятра і Паўла * 6 жніўня — [[Перамяненьне Панскае]] * 15 жніўня — Унебаўзяцьце Найсьв. Панны Марыі (Ушэсьце, Усьпеньне, Прачыстая) * 8 верасьня — Нараджэньне Найсьв. Панны Марыі (Другая Прачыстая) * 1 лістапада — Усіх Сьвятых * 2 лістапада — [[Дзяды]], таксама дзяржаўнае сьвята * 11 лістапада — Сьв. Марціна * 25 лістапада — Сьв. Кацярыны * 30 лістапада — Сьв. Андрэя * 24 сьнежня — [[Вігілія|Вігілія Божага Нараджэньня]] * 25 сьнежня — Божае Нараджэньне, таксама дзяржаўнае сьвята * 31 сьнежня — Сьв. Сыльвэстра ([[Новы год]]) == Прафэсійныя == * 5 студзеня — Дзень работнікаў сацыяльнай абароны * Дзень банкаўскіх і фінансавых работнікаў (першая нядзеля студзеня) * 19 студзеня — Дзень выратавальніка * Дзень беларускай навукі (апошняя нядзеля студзеня) * 21 лютага — Дзень работнікаў землеўпарадкавальнай і картографа-геадэзічнай службы * 4 сакавіка — Дзень міліцыі * 18 сакавіка — Дзень унутраных войск * 23 сакавіка — Дзень работнікаў гідрамэтэаралягічнай службы * Дзень работнікаў бытавога абслугоўваньня насельніцтва і жыльлёва-камунальнай гаспадаркі (чацьвёртая нядзеля сакавіка) * Дзень геоляга (першая нядзеля красавіка) * 22 красавіка — Дзень судовага экспэрта * 5 траўня — Дзень друку * 7 траўня — Дзень работнікаў радыё, тэлебачаньня і сувязі * Дзень работнікаў фізычнай культуры і спорту (трэцяя субота траўня) * 28 траўня — Дзень памежніка * Дзень хіміка (апошняя нядзеля траўня) * Дзень мэліяратара (першая нядзеля чэрвеня) * Дзень работнікаў лёгкай прамысловасьці (другая нядзеля чэрвеня) * Дзень мэдычных рабонікаў (трэцяя нядзеля чэрвеня) * 26 чэрвеня — Дзень работнікаў пракуратуры * Дзень вынаходніка і рацыяналізатара (апошняя субота чэрвеня) * 30 чэрвеня — Дзень эканаміста * Дзень каапэрацыі (першая субота ліпеня) * Дзень работнікаў воднага транспарту (першая нядзеля ліпеня) * Дзень работнікаў падатковых органаў (другая нядзеля ліпеня) * Дзень мэталюрга (трэцяя нядзеля ліпеня) * 25 ліпеня — Дзень пажарнай службы * Дзень работнікаў гандлю (апошняя нядзеля ліпеня) * Дзень чыгуначніка (першая нядзеля жніўня) * Дзень будаўніка (другая нядзеля жніўня) * 23 жніўня — Дзень работнікаў дзяржаўнай статыстыкі * Дзень работнікаў газавай, нафтавай і паліўнай прамысловасьці (першая нядзеля верасьня) * 12 верасьня — Дзень супрацоўніка органаў папярэдняга сьледзтва * 20 верасьня — Дзень мытніка * Дзень работнікаў лесу (трэцяя нядзеля верасьня) * Дзень машынабудаўніка (апошняя нядзеля верасьня) * Дзень настаўніка (першая нядзеля кастрычніка) * 6 кастрычніка — Дзень архівіста * Дзень работнікаў культуры (другая нядзеля кастрычніка) * 14 кастрычніка — Дзень стандартызацыі * 15 кастрычніка — Дзень работнікаў фармацэўтычнай і мікрабіялягічнай прамысловасьці * Дзень аўтамабіліста і дарожніка (апошняя нядзеля кастрычніка) * Дзень работнікаў грамадзянскай авіяцыі (першая нядзеля лістапада) * Дзень работнікаў сельскай гаспадаркі і перапрацоўчай прамысловасьці аграпрамысловага комплексу (трэцяя нядзеля лістапада) * Дзень страхавых работнікаў (першая субота сьнежня) * Дзень юрыста (першая нядзеля сьнежня) * 20 сьнежня — Дзень работніка органаў дзяржаўнай бясьпекі * 22 сьнежня — Дзень энэргетыка == Іншыя сьвяточныя дні == * [[Дзень беларускага пісьменства]] (першая нядзеля верасьня) * 17 лістапада — [[Міжнародны дзень студэнта|Дзень студэнта]] == Неафіцыйныя == * 25 сакавіка: [[Дзень Волі]] * 1 красавіка: [[Дзень жартаў]] * 6 ліпеня: Каранацыя [[Міндоўг]]а * 15 ліпеня: [[Грунвальдзкая бітва|Грунвальдзкая перамога]] * 25 жніўня: [[Дзень Адраджэньня]] (Дзень незалежнасьці) * 8 верасьня: [[Дзень беларускай вайсковай славы]] * 27 лістапада: [[Дзень Герояў]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.belarus.kz/zakonodatjelstvo/114 Указ ПРЕЗИДЕНТА РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ о праздниках в Республике Беларусь]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} 26 марта 1998 г. N 157 [[Катэгорыя:Сьвяты Беларусі| ]] 8mu9zt4in82scshkatbfv69n7lozrx4 0 11405 2621113 47092 2025-06-22T06:36:10Z EmausBot 10296 Робат: Выпраўленьне падвойнага перанакіраваньня → [[Сусьветны каардынаваны час]] 2621113 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Сусьветны каардынаваны час]] s0wbxmfygfbkwt9m68ws7xthdezt5gc 0 11559 2621106 47842 2025-06-22T06:35:00Z EmausBot 10296 Робат: Выпраўленьне падвойнага перанакіраваньня → [[Сусьветны каардынаваны час]] 2621106 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Сусьветны каардынаваны час]] s0wbxmfygfbkwt9m68ws7xthdezt5gc 0 13354 2621166 2569921 2025-06-22T11:54:37Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2621166 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Даўляды |Лацінка = Daŭlady |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Даўлядоў |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1552 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскі]] |Сельсавет = [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 31 |Шырата сэкундаў = 22 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 52 |Даўгата сэкундаў = 6 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = }} '''Даўляды́'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 246.</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Прыпяць|Прыпяці]]. Уваходзілі ў склад [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкага сельсавету]] [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Знаходзяцца за 52 км на паўднёвы ўсход ад [[Нароўля|Нароўлі]], за 160 км ад [[Гомель|Гомеля]]; за 65 км ад чыгуначнай станцыі [[Ельск]] (лінія [[Каленкавічы]] — [[Оўруч]]), аўтамабільная дарога зьвязвае вёску з [[Хвойнікі|Хвойнікамі]]<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2к}} С. 140—141.</ref>. 4 траўня 1986 году, у зьвязку з радыяцыйным забруджаньнем па [[Чарнобыльская катастрофа|катастрофе на Чарнобыльскай АЭС]], да якой менш за 15 км, жыхароў вёскі (183 сям’і) вывезьлі ў пасёлак Ператрутаўскі Варатын ([[Савіцкі сельсавет (Каленкавіцкі раён)|Савіцкі сельсавет]], [[Каленкавіцкі раён]])<ref>{{Артыкул|аўтар=Анатоль Кляшчук.|загаловак=Цяпер і 15 гадоў таму|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=96449|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=19 лютага 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-26 80 (27195)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/96450/26kras-4.indd.pdf 4]|issn=1990-763x}}</ref>. Зь ліпеня 1988 году знаходзіцца ў складзе [[Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалягічны запаведнік|Палескага дзяржаўнага радыяцыйна-экалягічнага запаведніка]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === У апісаньні [[Чарнобыль|Чарнобыльскага]] замку 1552 года, што да [[Белая Сарока|Беласароцкай]] нядзелі{{Заўвага|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Чарнобыльская воласьць (званая калі-нікалі паветам), як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці.}}, названыя Даўгляды, {{падказка|ясачнікі|выканаўцы павіннасьцяў}} на Прыпяці князя Сенскага{{заўвага|Відавочна, князя Рыгора, сына князя Івана Рыгоравіча Сенскага і пані Фенны Сямёнаўны Палазоўны<ref>Гл.: Wolff J. Kniaziowie litewsko-ruscy od czternastego wieku. – Warszawa, 1895. S. 456 — 458</ref>.}} альбо ў іншым месцы — Даўглядцы, {{падказка|патужнікі|тут: тое, што і ясачнікі}}<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. І. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 588</ref>. Магчыма, гэта і ёсьць найранейшая пісьмовая згадка пра паселішча{{заўвага|Не з XVII ст., як пісаў С. В. Марцэлеў<ref name="fn1"/>.}}. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (і Беласароцкая воласьць з Даўлядамі{{заўвага|Насуперак таму, што напісана С. В. Марцэлевым, яны ніколі не належалі да [[Мазырскі павет|Мазырскага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].<ref name="fn1"/>}}) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:POL COA Bończa.svg|135пкс|значак|зьлева|Герб Боньча паноў Харлінскіх]] З падатковага рэестру Кіеўскай зямлі (ваяводзтва), складзенага 21 чэрвеня 1581 году каралеўскім слугой і паборцам панам Мацеем Язерскім, вынікае, што Даўляды былі ўласнасьцю пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага. Зь іх 8 дымоў [[асадныя сяляне|асадных сялянаў]] выплачвалася па 15 грошаў, з аднаго [[агароднікі|агародніка]], у залежнасьці ад акалічнасьцяў (тут ня ўказана), — 4-6 грошаў, з аднаго [[каморнікі|каморніка]] — 2 грошы падатку<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX: Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / A. Jabłonowski — Warszawa, 1894. Wykazy… S. 36, 37</ref>. [[Файл:Iosyf Shumliansky.jpg|135пкс|значак|зьлева|Япіскап львоўскі і галіцкі Іосіф Шумлянскі. XVII-XVIII ст.]][[Файл:Leŭ Kiška. Леў Кішка (XIX).jpg|135пкс|значак|Леў Кішка, мітрапаліт кіеўскі. Невядомы мастак. XIX ст.]][[Файл:Атанасій Шептицький. Атанас Шаптыцкі (XVIII).jpg|135пкс|значак|зьлева|Партрэт япіскапа Атанаса Шаптыцкага. XVIII ст.]][[Файл:Flaryjan Hrabnicki. Флярыян Грабніцкі (1890).jpg|135пкс|значак|Партрэт архіяпіскапа Флярыяна Грэбніцкага. 1890 г.]][[File:Jason Smaharžeŭski. Ясон Смагаржэўскі (1890).jpg|135пкс|значак|зьлева|Ясон Смагаржэўскі, мітрапаліт кіеўскі. 1890 г.]][[File:Teadosi Rastocki. Тэадосі Растоцкі (1891).jpg|135пкс|значак|Партрэт Тэадосія Растоцкага. 1891 г.]] 26 чэрвеня 1600 году Шчасны Харлінскі запісаў усе свае маёнткі сынам Станіславу, Мікалаю і Рыгору з абавязкам выплаты іхным сёстрам па 3 000 польскіх злотых. Сярод добраў названыя вёска Даўляды з рачным перавозам і сяло Беласарока з млынам па-над Прыпяцю, якія дасталіся Станіславу. 2 і 11 траўня 1607 году ўладальнік Хабнага пан Станіслаў Харлінскі судзіўся з князем [[Януш Астроскі|Янушам Астроскім]] і зь Сьвята-Мікольскім Пустынскім манастыром што да зьбеглых падданых вёскі Даўлядоў адпаведна да новаасаджанай Альшаніцы і Коваліна. 10 жніўня 1624 году, на заяву архімандрыта кіева-пячэрскага Елісея Плетэніцкага і капітулы, складзены судовы дэкрэт аб наезьдзе падданых Станіслава Харлінскага з Даўлядоў і Белай Сарокі на манастырскую Амялянаўшчыну<ref>ŹD. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. — Warszawa, 1894. S. 61 — 62, 100, 111, 377</ref>. Паводле тарыфу падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва, у 1628 годзе з 3 дымоў osiadłych і з 2 агароднікаў sioła Dowladów нябожчыка пана Мікалая Стэцкага, цівуна кіеўскага, нашчадкамі якога апекаваўся пан Хведар Станецкі, выплачвалася адпаведна па тры і па паўтара злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 381</ref>. 10 траўня 1682 году, кароль [[Ян Сабескі]], зважаючы на страту Кіева ў войнах з Расеяй, дзеля чаго добры Кіева-Пячэрскага манастыра пазбавіліся гаспадароў, падараваў іх адміністратару Кіеўскай мітраполіі япіскапу львоўскаму і галіцкаму Іосіфу Шумлянскаму. Надалей яны пазначаліся, як прыналежныя манастыру, хіба намінальна. У пераліку сёлаў япіскапа, складзеным у ліпені т. г., названыя Даўгляды з рудняй і млынам на два жораны, але зь неверагодна вялікай колькасьцю двароў — ажно 106{{заўвага|Нават, калі б вялося пра колькасьць падданых, а не двароў, для таго часу ўсяроўна зашмат.}}<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 10. – Киев, 1904. С. 357—363</ref>. У 1683 годзе, калі добрамі Кіеўскай мітраполіі і Пячэрскай архімандрыі кіраваў чашнік падольскі Самуіл Шумлянскі, брат япіскапа, з 7 дымоў у Даўлядах Пячэрскага манастыра выплачваліся 3 злотыя<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 495</ref>. Згаданыя Даўляды{{заўвага|Назва перайначаная на ''Довсоды''.}} ў рэестры рэвізіі 1686 году палескіх вёсак Кіеўскай мітраполіі і Кіева-Пячэрскай архімандрыі пры прыняцьці іх ад пана Журакоўскага, войскага галіцкага<ref>Описание архива западнорусских униатских митрополитов. Т. 1. 1470–1700. – С.-Петербург, 1897. № 986</ref>. 16 сакавіка 1706 году япіскап львоўскі і галіцкі Іосіф Шумлянскі за 6 300 злотых перадаў у трохгадовую арэнду братавай удаве Аляксандры Шумлянскай Беласароцкі ключ, у складзе якога і вёска Даўляды. 28 днём лістапада 1714 году датаваны кантракт, падпісаны ў Даўлядах паміж мітрапалітам кіеўскім [[Леў Кішка|Львом Кішкам]] і пісарам земскім мазырскім Тэафілам Лянкевічам-Іпагорскім на трохгадовую арэнду Беласароцкага ключа за 510 бітых талераў. 2 жніўня 1717 году мітрапаліт Леў Кішка аддаў Беласароцкі ключ з Даўлядамі ў арэнду на тры гады харунжаму кіеўскаму Казімеру Стэцкаму за сымбалічныя 170 злотых. 12 сакавіка 1728 году пазначаны запіс у кнізе Оўруцкага гродзкага суда аб уводзе ў валоданьне Беласароцкім ключом наміната і адміністратара Кіеўскай мітраполіі япіскапа Атанаса Шаптыцкага<ref>Описание архива. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1111, 1161, 1179, 1268</ref>. На 1734 год Даўляды ў складзе Беласароцкага ключа, як і раней, належаў Кіеўскай мітраполіі<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. Згодна зь земскай кнігай Кіеўскага ваяводзтва, 23 студзеня 1747 году ў валоданьне маёнткамі Кіеўскай мітраполіі і Кіева-Пячэрскай архімандрыі, у тым ліку Беласароцкім ключом з Белай Сарокай і Даўлядамі, уведзены новы адміністратар архіепіскап [[Флярыян Грабніцкі|Флярыян Грэбніцкі]]<ref>Описание архива западнорусских униатских митрополитов. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1444</ref>. У 1754 годзе з 25 двароў{{заўвага|Усяго ў вёсцы налічвалася «szesnastka» дыму «i chałup pięć», а 1 дым у той час складалі 320 двароў.}} (×6 — прыкладна 150 жыхароў) вёскі Dowhlady выплачваліся «''do grodu''» (Оўруцкага замку) 3 злотыя і 26 з паловай грошаў, «''na milicję''» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 15 зл. і 16 гр.<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 170</ref> Габрэйскія перапісы 1765, 1778 і 1784 гадоў засьведчылі пражываньне ў Даўлядах адпаведна 3, 5 і 7 плацельшчыкаў пагалоўшчыны (głow), што належалі да Чарнобыльскага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. – Киев, 1890. С. 303, 392, 712</ref>. 14-21 кастрычніка 1780 году возны генэрал ваяводзтва Кіеўскага «i innych» Базыль Валынец увёў у валоданьне маёнткамі, у тым ліку Даўлядамі ў складзе Беласароцкага ключа, новага кіеўскага мітрапаліта і адміністратара Кіева-Пячэрскай архімандрыі Ясона Смагаржэўскага. У канцы дакумэнту возны, ня ўмеючы пісаць, добрасумленна «''znak krzyża świętego położył''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 4. Акты об унии и состоянии православной церкви с половины XVII века (1648–1798). — Киев, 1871. С. 642 — 644</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Даўляды – у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 годзе ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. [[Файл:Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.png|значак|зьлева|260пкс|Даўляды на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.]] З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вядома, што вёска Даўляды з рудняй на той час была ўласнасьцю Кіеўскай мітраполіі ў асобе яе галавы [[Тэадосі Растоцкі|Тэадосія Растоцкага]]<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 71</ref>. Але ўжо ў 1796 годзе ў мэтрычных кнігах Беласароцкай Сьвята-Мікалаеўскай царквы Даўляды, іншыя паселішчы ключа і прыхода, названыя прыналежнымі да казённага ведамства. Згодна з мэтрыкамі 1797 — 1802 гг., усе яны сталі ўласнасьцю расейскага генэрала графа (фон) Сакена. У запісе тае ж царквы 1832 г. сказана, што Даўлядамі, Белай Сарокай, Вяпрамі і інш. валодаў граф Арлоў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп 13. Спр. 350, 493, 494 — 500</ref>. У рэвізіі 1834 году уладальнікам добраў названы пан Горват. Тады ў Даўлядах налічвалася 64 двары<ref name="fn1"/>. У парэформавы пэрыяд Даўляды адміністрацыйна належалі да Дзёрнавіцкай воласьці. На 1909 год у вёсцы Даўляды налічвалася 74 двары з 544 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 52.</ref>. У лютым 1918 году Даўляды занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. 20 лістапада 1917 году адбылося абвяшчэньне [[Украінская Народная Рэспубліка|Ўкраінскай Народнай Рэспублікі]] з прэтэнзіяй у тым ліку на Даўляды, якія знаходзіліся пад кантролем Нямецкай імпэрыі. 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі Ўкраінскай Народнай Рэспубліцы. === Найноўшы час === 25 сакавіка 1918 году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Даўляды абвяшчаліся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэрыторыя Палесься ад [[Берасьце|Берасьця]] да [[Гомель|Гомля]] стала прадметам перамоваў БНР і УНР<ref>Лебедзева В. [https://web.archive.org/web/20081119070727/http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/bzh/15/15art_lebiedzieva.htm Дыпламатычная місія БНР у перамовах з Украінай (1918 г.)] // Беларускі Гістарычны Зборнік — Białoruskie Zeszyty Historyczne. Nr. 15.</ref>. Тым часам Даўляды ў складзе Дзёрнавіцкай воласьці Рэчыцкага павету ўлучылі ў часова створаную 15 чэрвеня Палескую губэрню з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзеяла «варта [[Украінская дзяржава|Ўкраінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. З 20 жніўня 1924-га па 1927 год — цэнтар [[сельсавет]]а ў Нараўлянскім раёне ([[Гомельская губэрня]], Расейская СФСР). 4 сьнежня 1926 году вёска ўвайшла ў склад [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]]. У 1929 годзе ў вёсцы стварылі [[калгас]], працавала школа і паштовае аддзяленьне. Да 26 ліпеня 1930 г. і з 21 чэрвеня 1935 году ў складзе [[Мазырская акруга|Мазырскай акругі]] БССР. З 20 лютага 1938 году ў складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] БССР. Падчас [[Нямецка-савецкая вайна|нямецка-савецкай вайны]] 1941—1945 гг. нямецкія акупанты забілі 28 жыхароў вёскі. У лістападзе 1943 году ў баях за вёску загінулі 10 савецкіх вайскоўцаў, якіх пахавалі ў брацкай магіле ў цэнтры вёскі. 30 лістапада 1943 г. савецкае войска заняло вёску. На фронце загінулі 70 вяскоўцаў. Ад 8 студзеня 1954 году вёска ў складзе Гомельскай вобласьці БССР. З 25 сьнежня 1962 году ў складзе [[Ельскі раён|Ельскага раёну]] (Гомельская вобласьць). Паводле перапісу 1959 г. налічвала 498 жыхароў. 6 студзеня 1965 г. вёску вярнулі ў склад Нараўлянскага раёну. На пачатак 1986 г. налічвала 183 двары і 474 жыхары, была цэнтрам саўгаспа «Прыпяць». У вёсцы месьціліся 8-гадовая школа, дом культуры, [[бібліятэка]], фэльчарска-акушэрскі пункт, аддзяленьне сувязі, швейная майстэрня і [[крама]]<ref name="fn1"/>. == Забудова == Ад цэнтру вёскі ў некалькі бакоў адыходзяць кароткія вуліцы. На паўночным захадзе дугападобная вуліца. Двухбаковая, драўляная забудова [[Сядзіба|сядзібнага]] тыпу<ref name="fn1"/>. == Насельніцтва == * 1986 год — 474 жыхары (183 сям’і і двары) * 1959 год — 498 жыхароў == Славутасьці == Стаянка [[Бронзавы век|бронзавага веку]] і селішча [[Жалезны век|жалезнага веку]] за 1,5 км на поўнач ад вёскі. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Вербавіцкі сельсавет}} {{Нараўлянскі раён}} {{Населеныя пункты, адселеныя пасьля катастрофы на ЧАЭС}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Нараўлянскага раёну]] c2ul01pchjaw151iyyx7z29iadkh4zq 0 13363 2621118 2460246 2025-06-22T06:56:54Z Дамінік 64057 2621118 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Сарока (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Белая Сарока |Лацінка = Biełaja Saroka |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Белай Сарокі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1486 год |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскі]] |Сельсавет = [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 25 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 7 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 3.5 |Commons = |Сайт = }} '''Бе́лая Саро́ка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 246.</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Прыпяць|Прыпяці]]. Уваходзіла ў склад [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкага сельсавету]] [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Знаходзіцца за 43 км на паўднёвы ўсход ад [[Нароўля|Нароўлі]], за 68 км ад чыгуначнай станцыі [[Ельск]] (лінія [[Каленкавічы]] — [[Оўруч]]); на тэрыторыі [[Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалягічны запаведнік|Палескага радыяцыйна-экалягічнага запаведніка]]. Палявая дарога злучае вёску з шашой [[Даўляды]] — [[Бабчын]]. Белая Сарока — даўняе [[сяло]], пазьней [[мястэчка]], зноў сяло ў частцы [[Палесьсе|Палесься]]{{Заўвага|«Ono Pinsk, Owrucze, Mozyr etc. na Polesiu»<ref>Документы объясняющие историю Западно-Русского края и его отношение к России и Польше. — С.-Петербург, 1865. С. 292, 293</ref>}}, што на самай поўначы [[Кіеўскае ваяводзтва|гістарычнай Кіеўшчыны]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === У пісьмовых крыніцах Белая Сарока ці не ўпершыню згаданая 14 ліпеня 1486 году, калі кароль польскі і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] [[Казімер Ягелончык|Казімер]] перадаў сяло ключніку кіеўскаму Гарнастаю дзеля выбіраньня пазасталых 40 коп грошаў гаспадарскага доўгу<ref>Lietuvos Metrika. Kn. 4 (1479—1491): Užrašymų knyga 4 / parengė Lina Anužytė. — Vilnius, 2004. С. 47</ref>. На 1514 і 1516 гады маюцца найранейшыя зьвесткі пра Беласароцкую воласьць Кіеўскага павету<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511—1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508—1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). — Vilnius: Žara, 2002 [2004]. С. 169, 286</ref>. 23 лістапада 1522 году кароль [[Жыгімонт Стары]] загадаў намесьніку чарнобыльскаму пану Міхайлу Паўшы «''подать дворянину Матфею Заморенку человека путнаго въ Чернобыльскомъ повете въ Белойсороце Мартина Зеньковича и зъ землею Крывскою, на которой тотъ человекъ седить''»<ref>Любавский М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 240</ref>. У апісаньні [[Чарнобыль|Чарнобыльскага]] замку 1552 года, сярод іншых, названая і Беласароцкая нядзеля{{Заўвага|Нядзелі »альбо« чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Чарнобыльская воласьць (званая калі-нікалі паветам), як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці.}} ды {{падказка|патужнікі|выканаўцы замкавых павіннасьцяў}} зь сёлаў, што да яе належалі, – [[Даўляды|Даўглядцы]], [[Тоўсты Лес (Кіеўская вобласьць)|Тоўстыя (яны — патужнікі) Лес]], [[Старыя Шапелічы|Шэпелічы]], [[Масаны|Масановічы]], [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкавічы]]{{заўвага|Яшчэ ў пераліку названы Андрон ''у Гатчыну'' (''Гатчыпу''). П. Г. Кляпацкі<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли. Т. 1. Литовский период. – Одесса, 1912. С. 310</ref> ўважаў, што вядзецца пра патужніка Андрона ў Гажыну. Але Гажын мог належаць хіба да Оўруцкай нядзелі, побач з Антонавічамі, Смалігавічамі, Белым Берагам, а не да Беласароцкай. Магчыма, ў тэксьце публікацыі зьвестка памылкова зрушаная.}}<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. І. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 588</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (і Беласароцкая воласьць{{заўвага|Насуперак таму, што напісана С. В. Марцэлевым, Белая Сарока ніколі не належала да [[Мазырскі павет|Мазырскага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref>}}) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Боньча паноў Харлінскіх]][[Файл:Антонаў на мапе ВКЛ 1613 г.jpg|значак|260пкс|Беласарока на мапе ВКЛ і сумежных рэгіёнаў. 1613 г.]] 12-м сакавіка 1574 году пазначана каралеўская «''Данина мыта во''д''ного Щасному Ха''р''ли''н''ско''му'', хорунжому кие''в''скому, в ыме''н''ю его власно''м'' в селе Белои Сороце в повете Кие''в''скомъ''»<ref>Руська (Волинська) метрика [Текст]: регести документів Коронної канцелярії для укр. земель (Волинське, Київське, Брацлавське, Чернігівське воєводства) 1569—1673 / Держ. ком. арх. України, Центр. держ. істор. арх. України, м. Київ, Ін-т укр. археографії та джерелознавства ім. М. С. Грушевського НАН України, Генер. дирекція держ. арх., Голов. арх. давніх актів; ред. і упоряд Г. Боряк [та ін.]; передм. П. К. Грімстед. — Київ, 2002. С. 250</ref>. З рэестру Кіеўскай зямлі (ваяводзтва), складзенага 21 чэрвеня 1581 году каралеўскім слугой і паборцам панам Мацеем Язерскім, вынікае, што слабада Беласарока была ўласнасьцю пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага. Зь яе 4 [[агароднікі|агароднікаў]] выбіралася па 6 грошаў, з тутэйшага сьвятара — 2 флярыны падатку<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX: Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / A. Jabłonowski — Warszawa, 1894. Wykazy… S. 36, 37</ref>. 26 чэрвеня 1600 году Шчасны Харлінскі запісаў усе свае маёнткі сынам Станіславу, Мікалаю і Рыгору з абавязкам выплаты іхным сёстрам па 3 000 польскіх злотых. Сярод добраў названыя вёска Даўляды з рачным перавозам і сяло Беласарока з млынам па-над Прыпяцю, якія дасталіся Станіславу. 10 жніўня 1624 году, на заяву архімандрыта кіева-пячэрскага Елісея Плетэніцкага і капітулы, складзены судовы дэкрэт аб наезьдзе падданых Станіслава Харлінскага з Даўлядоў і Белай Сарокі на манастырскую Амялянаўшчыну<ref>ŹD. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. — Warszawa, 1894. S. 61 — 62, 377</ref>. Паводле тарыфу падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва, у 1628 годзе з 2 дымоў [[асадныя сяляне|асадных сялянаў]], 1 агародніка і сьвятара ў Белай Сароцы нябожчыка пана Мікалая Стэцкага, цівуна кіеўскага, нашчадкамі якога апекаваўся пан Хведар Станецкі, выплачвалася адпаведна па тры, паўтара і шэсьць злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 381</ref>. 10 траўня 1682 году, кароль [[Ян Сабескі]], зважаючы на страту Кіева ў войнах з Расеяй, дзеля чаго добры Кіева-Пячэрскага манастыра пазбавіліся гаспадароў, падараваў іх адміністратару Кіеўскай мітраполіі япіскапу львоўскаму і галіцкаму Іосіфу Шумлянскаму. Надалей яны пазначаліся, як прыналежныя манастыру, хіба намінальна. У пераліку сёлаў япіскапа, складзеным у ліпені т. г., названае сяло Белая Сарока з 20 дварамі{{заўвага|У гэтай крыніцы па ўсіх паселішчах падаецца неверагодна вялікая колькасьць дароў.}} і царквой<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 10. – Киев, 1904. С. 357—363</ref>. [[Файл:Мэтрыка Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы..files.png|значак|зьлева|Тытул мэтрыкі Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759) (2).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]][[Файл:Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г.. Ч. 3. Аб памерлых.png|значак|зьлева|Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 3. Аб памерлых.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]] 16 сакавіка 1706 году япіскап львоўскі і галіцкі Іосіф Шумлянскі за 6 300 злотых перадаў у трохгадовую арэнду братавай удаве Аляксандры Шумлянскай Беласароцкі ключ.. 28 днём лістапада 1714 году датаваны кантракт, падпісаны ў Даўлядах паміж мітрапалітам кіеўскім [[Леў Кішка|Львом Кішкам]] і пісарам земскім мазырскім Тэафілам Лянкевічам-Іпагорскім на трохгадовую арэнду Беласароцкага ключа за 510 бітых талераў. 2 жніўня 1717 году мітрапаліт Леў Кішка аддаў Беласароцкі ключ у арэнду на тры гады харунжаму кіеўскаму Казімеру Стэцкаму за сымбалічныя 170 злотых. 12 сакавіка 1728 году пазначаны запіс у кнізе Оўруцкага гродзкага суда аб уводзе ў валоданьне Беласароцкім ключом наміната і адміністратара Кіеўскай мітраполіі япіскапа Атанаса Шаптыцкага<ref>Описание архива. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1111, 1161, 1179, 1268</ref>. На 1734 год Беласароцкі ключ, у тым ліку wieś Białosoroka, належаў Кіеўскай мітраполіі<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. У матэрыяле Генэральнай візытацыі Брагінскага дэканату 1743 году занатавана, што прыход Сьвята-Мікалаеўскай царквы ў мястэчку Белая Сарока, які ўзначальваў настаяцель а. Кміта (Цімафей?), налічваў усяго 30 двароў (×6 — каля 180 душ), а верных да споведзі дапушчаных — 139 душ<ref>Візыты Брагінскага дэканату 1743 г. // Інстытут рукапісу Нацыянальнай бібліятэкі Украіны імя У. І. Вярнадзкага. І. 2461. А. 297-297адв.</ref>. Згодна зь земскай кнігай Кіеўскага ваяводзтва, 23 студзеня 1747 году ў валоданьне маёнткамі Кіеўскай мітраполіі і Кіева-Пячэрскай архімандрыі, у тым ліку Беласароцкім ключом, уведзены новы адміністратар архіепіскап [[Флярыян Грабніцкі|Флярыян Грэбніцкі]]<ref>Описание архива западнорусских униатских митрополитов. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1444</ref>. У 1754 годзе з 7 двароў (прыкладна 42 жыхароў) мястэчка Białosoroka выплачваліся «''do grodu''» (Оўруцкага замку) 1 злоты і паўтары грошы, «''na milicję''» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 4 зл. і 6 гр.<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 170</ref>. Ад 1759 году, калі настаяцелем Беласароцкай Мікалаеўскай царквы быў сьвятар Анікій Кмета (Кміта), мэтрычныя кнігі вяліся спраўна, а таму значная іх частка захавалася да нашых дзён. Габрэйскія перапісы 1778 і 1784 гадоў засьведчылі пражываньне ў Беласароцы адпаведна 4 і 5 плацельшчыкаў пагалоўшчыны (głow), што належалі да Чарнобыльскага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. – Киев, 1890. С. 303, 392</ref>. 14-21 кастрычніка 1780 году возны генэрал ваяводзтва Кіеўскага «i innych» Базыль Валынец увёў у валоданьне маёнткамі, у тым ліку Беласароцкім ключом, новага кіеўскага мітрапаліта і адміністратара Кіева-Пячэрскай архімандрыі Ясона Смагаржэўскага. У канцы дакумэнту возны, ня ўмеючы пісаць, добрасумленна «''znak krzyża świętego położył''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 4. Акты об унии и состоянии православной церкви с половины XVII века (1648–1798). — Киев, 1871. С. 642 — 644</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[File:Teadosi Rastocki. Тэадосі Растоцкі (1891).jpg|150пкс|значак|Партрэт Тэадосія Растоцкага. 1891 г.]] У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Беласарока – у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 годзе ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. [[Файл:Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.png|значак|зьлева|260пкс|Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.]] З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вядома, што сяло Беласарока на той час была ўласнасьцю Кіеўскай мітраполіі ў асобе яе галавы [[Тэадосі Растоцкі|Тэадосія Растоцкага]]<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 71</ref>. Але ўжо ў 1796 годзе ў мэтрычных кнігах Беласароцкай Сьвята-Мікалаеўскай царквы сяло, іншыя паселішчы ключа і прыхода, названыя прыналежнымі да казённага ведамства. Згодна з мэтрыкамі 1797 — 1802 гг., усе яны сталі ўласнасьцю расейскага генэрала графа (фон) Сакена. У запісе тае ж царквы 1832 г. сказана, што Белай Сарокай, Даўлядамі, Вяпрамі і інш. валодаў граф Арлоў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп 13. Спр. 350, 493, 494 — 500</ref>. У рэвізіі 1834 году уладальнікам добраў названы пан Горват. Празь мястэчка праходзіў гасьцінец зь [[Міхалкі (Мазырскі раён)|Міхалкаў]] у [[Чарнобыль]]<ref name="fn1"/>. [[Файл:Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.jpg|значак|зьлева|Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.]] У парэформавы пэрыяд Белая Сарока адміністрацыйна належала да Дзёрнавіцкай воласьці. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павету) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Мікалаеўскай царквы ў Белай Сароцы названыя настаяцель а. Іаан Белякоўскі, в. а. штатнага псаломшчыка Стафан Мігай, пазаштатны псаломшчык Іван Смародзкі<ref>Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 463</ref>. На 1879 год прыход аб'ядноваў 684 верных мужчынскага і 765 жаночага полу зь сяла Белая Сарока, вёсак Даўляды, Надтачэеўка, Вяпры, Рожава, сяла Дзёрнавічы<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. – Минск, 1879. С. 39</ref>. На 1886 год у Белай Сароцы налічваўся 21 двор з 212 жыхарамі, працавалі бровар і 2 смалярні<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 112</ref>. Паводле перапісу 1897 году — 39 двароў, існавалі царква, народная вучэльня, хлебазапасны магазын, карчма. На 1909 год у сяле ў 71 двары было 322 жыхарыі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 23</ref>. === Найноўшы час === За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў лютым 1918 году Белую Сароку занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Белая Сарока ў складзе Дзёрнавіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У 1924 годзе Белую Сароку вярнулі [[БССР]]. У 1930 годзе тут арганізаваны калгас «Пераможца», працавала кузьня. На 1986 год у Белай Сароцы было 83 двары, працавала пачатковая школа. У зьвязку з радыяцыйным забруджваньнем па [[Чарнобыльская катастрофа|катастрофе на Чарнобыльскай АЭС]] усіх жыхароў перасялілі ў чыстыя месцы, пераважна ў вёску [[Бабоўка (Жлобінскі раён)|Бабоўку]]. == Насельніцтва == * '''XIX стагодзьдзе''': 1885 год — 212 чал. * '''XX стагодзьдзе''': 1908 год — 657 чал.; 1959 год — 294 чал.; 1986 год — 201 чал. (усе пераселеныя)<ref name="fn1"/> == Забудова == Плян складаецца з трохі выгнутай, амаль мэрыдыянальнай вуліцы, забудаванай з двух бакоў драўлянымі хатамі. == Турыстычная інфармацыя == === Адметныя мясьціны === Селішча эпохі [[мэзаліт]]у за 1—1,5 км на паўночны захад ад вёскі. === Страчаная спадчына === * Царква Сьвятога Міколы (XVIII ст.; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Навігацыйная група |назоў = Белая Сарока ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Вербавіцкі сельсавет |Нараўлянскі раён }} {{Населеныя пункты, адселеныя пасьля катастрофы на ЧАЭС}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Нараўлянскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XV стагодзьдзі]] a34l5pzbua3g66a6wbmvjm3df6cmghw 2621119 2621118 2025-06-22T06:59:06Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2621119 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Сарока (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Белая Сарока |Лацінка = Biełaja Saroka |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Белай Сарокі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1486 год |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскі]] |Сельсавет = [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 25 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 7 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 3.5 |Commons = |Сайт = }} '''Бе́лая Саро́ка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 246.</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Прыпяць|Прыпяці]]. Уваходзіла ў склад [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкага сельсавету]] [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Знаходзіцца за 43 км на паўднёвы ўсход ад [[Нароўля|Нароўлі]], за 68 км ад чыгуначнай станцыі [[Ельск]] (лінія [[Каленкавічы]] — [[Оўруч]]); на тэрыторыі [[Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалягічны запаведнік|Палескага радыяцыйна-экалягічнага запаведніка]]. Палявая дарога злучае вёску з шашой [[Даўляды]] — [[Бабчын]]. Белая Сарока — даўняе [[сяло]], пазьней [[мястэчка]], зноў сяло ў частцы [[Палесьсе|Палесься]]{{Заўвага|«Ono Pinsk, Owrucze, Mozyr etc. na Polesiu»<ref>Документы объясняющие историю Западно-Русского края и его отношение к России и Польше. — С.-Петербург, 1865. С. 292, 293</ref>}}, што на самай поўначы [[Кіеўскае ваяводзтва|гістарычнай Кіеўшчыны]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === У пісьмовых крыніцах Белая Сарока ці не ўпершыню згаданая 14 ліпеня 1486 году, калі кароль польскі і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] [[Казімер Ягелончык|Казімер]] перадаў сяло ключніку кіеўскаму Гарнастаю дзеля выбіраньня пазасталых 40 коп грошаў гаспадарскага доўгу<ref>Lietuvos Metrika. Kn. 4 (1479—1491): Užrašymų knyga 4 / parengė Lina Anužytė. — Vilnius, 2004. С. 47</ref>. На 1514 і 1516 гады маюцца найранейшыя зьвесткі пра Беласароцкую воласьць Кіеўскага павету<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511—1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508—1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). — Vilnius: Žara, 2002 [2004]. С. 169, 286</ref>. 23 лістапада 1522 году кароль [[Жыгімонт Стары]] загадаў намесьніку чарнобыльскаму пану Міхайлу Паўшы «''подать дворянину Матфею Заморенку человека путнаго въ Чернобыльскомъ повете въ Белойсороце Мартина Зеньковича и зъ землею Крывскою, на которой тотъ человекъ седить''»<ref>Любавский М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 240</ref>. У апісаньні [[Чарнобыль|Чарнобыльскага]] замку 1552 года, сярод іншых, названая і Беласароцкая нядзеля{{Заўвага|Нядзелі »альбо« чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Чарнобыльская воласьць (званая калі-нікалі паветам), як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці.}} ды {{падказка|патужнікі|выканаўцы замкавых павіннасьцяў}} зь сёлаў, што да яе належалі, – [[Даўляды|Даўглядцы]], [[Тоўсты Лес (Кіеўская вобласьць)|Тоўстыя (яны — патужнікі) Лес]], [[Старыя Шапелічы|Шэпелічы]], [[Масаны|Масановічы]], [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкавічы]]{{заўвага|Яшчэ ў пераліку названы Андрон ''у Гатчыну'' (''Гатчыпу''). П. Г. Кляпацкі<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли. Т. 1. Литовский период. – Одесса, 1912. С. 310</ref> ўважаў, што вядзецца пра патужніка Андрона ў Гажыну. Але Гажын мог належаць хіба да Оўруцкай нядзелі, побач з Антонавічамі, Смалігавічамі, Белым Берагам, а не да Беласароцкай. Магчыма, ў тэксьце публікацыі зьвестка памылкова зрушаная.}}<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. І. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 588</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (і Беласароцкая воласьць{{заўвага|Насуперак таму, што напісана С. В. Марцэлевым, Белая Сарока ніколі не належала да [[Мазырскі павет|Мазырскага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref>}}) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Боньча паноў Харлінскіх]][[Файл:Антонаў на мапе ВКЛ 1613 г.jpg|значак|260пкс|Беласарока на мапе ВКЛ і сумежных рэгіёнаў. 1613 г.]] 12-м сакавіка 1574 году пазначана каралеўская «''Данина мыта во''д''ного Щасному Ха''р''ли''н''ско''му'', хорунжому кие''в''скому, в ыме''н''ю его власно''м'' в селе Белои Сороце в повете Кие''в''скомъ''»<ref>Руська (Волинська) метрика [Текст]: регести документів Коронної канцелярії для укр. земель (Волинське, Київське, Брацлавське, Чернігівське воєводства) 1569—1673 / Держ. ком. арх. України, Центр. держ. істор. арх. України, м. Київ, Ін-т укр. археографії та джерелознавства ім. М. С. Грушевського НАН України, Генер. дирекція держ. арх., Голов. арх. давніх актів; ред. і упоряд Г. Боряк [та ін.]; передм. П. К. Грімстед. — Київ, 2002. С. 250</ref>. З рэестру Кіеўскай зямлі (ваяводзтва), складзенага 21 чэрвеня 1581 году каралеўскім слугой і паборцам панам Мацеем Язерскім, вынікае, што слабада Беласарока была ўласнасьцю пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага. Зь яе 4 [[агароднікі|агароднікаў]] выбіралася па 6 грошаў, з тутэйшага сьвятара — 2 флярыны падатку<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX: Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / A. Jabłonowski — Warszawa, 1894. Wykazy… S. 36, 37</ref>. 26 чэрвеня 1600 году Шчасны Харлінскі запісаў усе свае маёнткі сынам Станіславу, Мікалаю і Рыгору з абавязкам выплаты іхным сёстрам па 3 000 польскіх злотых. Сярод добраў названыя вёска Даўляды з рачным перавозам і сяло Беласарока з млынам па-над Прыпяцю, якія дасталіся Станіславу. 10 жніўня 1624 году, на заяву архімандрыта кіева-пячэрскага Елісея Плетэніцкага і капітулы, складзены судовы дэкрэт аб наезьдзе падданых Станіслава Харлінскага з Даўлядоў і Белай Сарокі на манастырскую Амялянаўшчыну<ref>ŹD. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. — Warszawa, 1894. S. 61 — 62, 377</ref>. Паводле тарыфу падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва, у 1628 годзе з 2 дымоў [[асадныя сяляне|асадных сялянаў]], 1 агародніка і сьвятара ў Белай Сароцы нябожчыка пана Мікалая Стэцкага, цівуна кіеўскага, нашчадкамі якога апекаваўся пан Хведар Станецкі, выплачвалася адпаведна па тры, паўтара і шэсьць злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 381</ref>. 10 траўня 1682 году, кароль [[Ян Сабескі]], зважаючы на страту Кіева ў войнах з Расеяй, дзеля чаго добры Кіева-Пячэрскага манастыра пазбавіліся гаспадароў, падараваў іх адміністратару Кіеўскай мітраполіі япіскапу львоўскаму і галіцкаму Іосіфу Шумлянскаму. Надалей яны пазначаліся, як прыналежныя манастыру, хіба намінальна. У пераліку сёлаў япіскапа, складзеным у ліпені т. г., названае сяло Белая Сарока з 20 дварамі{{заўвага|У гэтай крыніцы па ўсіх паселішчах падаецца неверагодна вялікая колькасьць дароў.}} і царквой<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 10. – Киев, 1904. С. 357—363</ref>. [[Файл:Мэтрыка Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы..files.png|значак|зьлева|Тытул мэтрыкі Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759) (2).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]][[Файл:Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г.. Ч. 3. Аб памерлых.png|значак|зьлева|Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 3. Аб памерлых.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]] 16 сакавіка 1706 году япіскап львоўскі і галіцкі Іосіф Шумлянскі за 6 300 злотых перадаў у трохгадовую арэнду братавай удаве Аляксандры Шумлянскай Беласароцкі ключ.. 28 днём лістапада 1714 году датаваны кантракт, падпісаны ў Даўлядах паміж мітрапалітам кіеўскім [[Леў Кішка|Львом Кішкам]] і пісарам земскім мазырскім Тэафілам Лянкевічам-Іпагорскім на трохгадовую арэнду Беласароцкага ключа за 510 бітых талераў. 2 жніўня 1717 году мітрапаліт Леў Кішка аддаў Беласароцкі ключ у арэнду на тры гады харунжаму кіеўскаму Казімеру Стэцкаму за сымбалічныя 170 злотых. 12 сакавіка 1728 году пазначаны запіс у кнізе Оўруцкага гродзкага суда аб уводзе ў валоданьне Беласароцкім ключом наміната і адміністратара Кіеўскай мітраполіі япіскапа Атанаса Шаптыцкага<ref>Описание архива. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1111, 1161, 1179, 1268</ref>. На 1734 год Беласароцкі ключ, у тым ліку wieś Białosoroka, належаў Кіеўскай мітраполіі<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. У матэрыяле Генэральнай візытацыі Брагінскага дэканату 1743 году занатавана, што прыход Сьвята-Мікалаеўскай царквы ў мястэчку Белая Сарока, які ўзначальваў настаяцель а. Кміта (Цімафей?), налічваў усяго 30 двароў (×6 — каля 180 душ), а верных да споведзі дапушчаных — 139 душ<ref>Візыты Брагінскага дэканату 1743 г. // Інстытут рукапісу Нацыянальнай бібліятэкі Украіны імя У. І. Вярнадзкага. І. 2461. А. 297-297адв.</ref>. Згодна зь земскай кнігай Кіеўскага ваяводзтва, 23 студзеня 1747 году ў валоданьне маёнткамі Кіеўскай мітраполіі і Кіева-Пячэрскай архімандрыі, у тым ліку Беласароцкім ключом, уведзены новы адміністратар архіепіскап [[Флярыян Грабніцкі|Флярыян Грэбніцкі]]<ref>Описание архива западнорусских униатских митрополитов. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1444</ref>. У 1754 годзе з 7 двароў (прыкладна 42 жыхароў) мястэчка Białosoroka выплачваліся «''do grodu''» (Оўруцкага замку) 1 злоты і паўтары грошы, «''na milicję''» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 4 зл. і 6 гр.<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 170</ref>. Ад 1759 году, калі настаяцелем Беласароцкай Мікалаеўскай царквы быў сьвятар Анікій Кмета (Кміта), мэтрычныя кнігі вяліся спраўна, а таму значная іх частка захавалася да нашых дзён. Габрэйскія перапісы 1778 і 1784 гадоў засьведчылі пражываньне ў Беласароцы адпаведна 4 і 5 плацельшчыкаў пагалоўшчыны (głow), што належалі да Чарнобыльскага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. – Киев, 1890. С. 303, 392</ref>. 14-21 кастрычніка 1780 году возны генэрал ваяводзтва Кіеўскага «i innych» Базыль Валынец увёў у валоданьне маёнткамі, у тым ліку Беласароцкім ключом, новага кіеўскага мітрапаліта і адміністратара Кіева-Пячэрскай архімандрыі Ясона Смагаржэўскага. У канцы дакумэнту возны, ня ўмеючы пісаць, добрасумленна «''znak krzyża świętego położył''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 4. Акты об унии и состоянии православной церкви с половины XVII века (1648–1798). — Киев, 1871. С. 642 — 644</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[File:Teadosi Rastocki. Тэадосі Растоцкі (1891).jpg|150пкс|значак|зьлева|Партрэт Тэадосія Растоцкага. 1891 г.]] У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Беласарока – у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 годзе ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. [[Файл:Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.png|значак|зьлева|260пкс|Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.]][[Файл:Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.jpg|значак|Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.]] З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вядома, што сяло Беласарока на той час была ўласнасьцю Кіеўскай мітраполіі ў асобе яе галавы [[Тэадосі Растоцкі|Тэадосія Растоцкага]]<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 71</ref>. Але ўжо ў 1796 годзе ў мэтрычных кнігах Беласароцкай Сьвята-Мікалаеўскай царквы сяло, іншыя паселішчы ключа і прыхода, названыя прыналежнымі да казённага ведамства. Згодна з мэтрыкамі 1797 — 1802 гг., усе яны сталі ўласнасьцю расейскага генэрала графа (фон) Сакена. У запісе тае ж царквы 1832 г. сказана, што Белай Сарокай, Даўлядамі, Вяпрамі і інш. валодаў граф Арлоў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп 13. Спр. 350, 493, 494 — 500</ref>. У рэвізіі 1834 году уладальнікам добраў названы пан Горват. Празь мястэчка праходзіў гасьцінец зь [[Міхалкі (Мазырскі раён)|Міхалкаў]] у [[Чарнобыль]]<ref name="fn1"/>. У парэформавы пэрыяд Белая Сарока адміністрацыйна належала да Дзёрнавіцкай воласьці. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павету) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Мікалаеўскай царквы ў Белай Сароцы названыя настаяцель а. Іаан Белякоўскі, в. а. штатнага псаломшчыка Стафан Мігай, пазаштатны псаломшчык Іван Смародзкі<ref>Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 463</ref>. На 1879 год прыход аб'ядноваў 684 верных мужчынскага і 765 жаночага полу зь сяла Белая Сарока, вёсак Даўляды, Надтачэеўка, Вяпры, Рожава, сяла Дзёрнавічы<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. – Минск, 1879. С. 39</ref>. На 1886 год у Белай Сароцы налічваўся 21 двор з 212 жыхарамі, працавалі бровар і 2 смалярні<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 112</ref>. Паводле перапісу 1897 году — 39 двароў, існавалі царква, народная вучэльня, хлебазапасны магазын, карчма. На 1909 год у сяле ў 71 двары было 322 жыхарыі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 23</ref>. === Найноўшы час === За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў лютым 1918 году Белую Сароку занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Белая Сарока ў складзе Дзёрнавіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У 1924 годзе Белую Сароку вярнулі [[БССР]]. У 1930 годзе тут арганізаваны калгас «Пераможца», працавала кузьня. На 1986 год у Белай Сароцы было 83 двары, працавала пачатковая школа. У зьвязку з радыяцыйным забруджваньнем па [[Чарнобыльская катастрофа|катастрофе на Чарнобыльскай АЭС]] усіх жыхароў перасялілі ў чыстыя месцы, пераважна ў вёску [[Бабоўка (Жлобінскі раён)|Бабоўку]]. == Насельніцтва == * '''XIX стагодзьдзе''': 1885 год — 212 чал. * '''XX стагодзьдзе''': 1908 год — 657 чал.; 1959 год — 294 чал.; 1986 год — 201 чал. (усе пераселеныя)<ref name="fn1"/> == Забудова == Плян складаецца з трохі выгнутай, амаль мэрыдыянальнай вуліцы, забудаванай з двух бакоў драўлянымі хатамі. == Турыстычная інфармацыя == === Адметныя мясьціны === Селішча эпохі [[мэзаліт]]у за 1—1,5 км на паўночны захад ад вёскі. === Страчаная спадчына === * Царква Сьвятога Міколы (XVIII ст.; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Навігацыйная група |назоў = Белая Сарока ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Вербавіцкі сельсавет |Нараўлянскі раён }} {{Населеныя пункты, адселеныя пасьля катастрофы на ЧАЭС}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Нараўлянскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XV стагодзьдзі]] 6k5st78egx86dqwc07ywtfviei9117a 2621120 2621119 2025-06-22T07:00:15Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2621120 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Сарока (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Белая Сарока |Лацінка = Biełaja Saroka |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Белай Сарокі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1486 год |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскі]] |Сельсавет = [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 25 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 7 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 3.5 |Commons = |Сайт = }} '''Бе́лая Саро́ка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 246.</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Прыпяць|Прыпяці]]. Уваходзіла ў склад [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкага сельсавету]] [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Знаходзіцца за 43 км на паўднёвы ўсход ад [[Нароўля|Нароўлі]], за 68 км ад чыгуначнай станцыі [[Ельск]] (лінія [[Каленкавічы]] — [[Оўруч]]); на тэрыторыі [[Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалягічны запаведнік|Палескага радыяцыйна-экалягічнага запаведніка]]. Палявая дарога злучае вёску з шашой [[Даўляды]] — [[Бабчын]]. Белая Сарока — даўняе [[сяло]], пазьней [[мястэчка]], зноў сяло ў частцы [[Палесьсе|Палесься]]{{Заўвага|«Ono Pinsk, Owrucze, Mozyr etc. na Polesiu»<ref>Документы объясняющие историю Западно-Русского края и его отношение к России и Польше. — С.-Петербург, 1865. С. 292, 293</ref>}}, што на самай поўначы [[Кіеўскае ваяводзтва|гістарычнай Кіеўшчыны]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === У пісьмовых крыніцах Белая Сарока ці не ўпершыню згаданая 14 ліпеня 1486 году, калі кароль польскі і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] [[Казімер Ягелончык|Казімер]] перадаў сяло ключніку кіеўскаму Гарнастаю дзеля выбіраньня пазасталых 40 коп грошаў гаспадарскага доўгу<ref>Lietuvos Metrika. Kn. 4 (1479—1491): Užrašymų knyga 4 / parengė Lina Anužytė. — Vilnius, 2004. С. 47</ref>. На 1514 і 1516 гады маюцца найранейшыя зьвесткі пра Беласароцкую воласьць Кіеўскага павету<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511—1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508—1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). — Vilnius: Žara, 2002 [2004]. С. 169, 286</ref>. 23 лістапада 1522 году кароль [[Жыгімонт Стары]] загадаў намесьніку чарнобыльскаму пану Міхайлу Паўшы «''подать дворянину Матфею Заморенку человека путнаго въ Чернобыльскомъ повете въ Белойсороце Мартина Зеньковича и зъ землею Крывскою, на которой тотъ человекъ седить''»<ref>Любавский М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 240</ref>. У апісаньні [[Чарнобыль|Чарнобыльскага]] замку 1552 года, сярод іншых, названая і Беласароцкая нядзеля{{Заўвага|Нядзелі »альбо« чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Чарнобыльская воласьць (званая калі-нікалі паветам), як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці.}} ды {{падказка|патужнікі|выканаўцы замкавых павіннасьцяў}} зь сёлаў, што да яе належалі, – [[Даўляды|Даўглядцы]], [[Тоўсты Лес (Кіеўская вобласьць)|Тоўстыя (яны — патужнікі) Лес]], [[Старыя Шапелічы|Шэпелічы]], [[Масаны|Масановічы]], [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкавічы]]{{заўвага|Яшчэ ў пераліку названы Андрон ''у Гатчыну'' (''Гатчыпу''). П. Г. Кляпацкі<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли. Т. 1. Литовский период. – Одесса, 1912. С. 310</ref> ўважаў, што вядзецца пра патужніка Андрона ў Гажыну. Але Гажын мог належаць хіба да Оўруцкай нядзелі, побач з Антонавічамі, Смалігавічамі, Белым Берагам, а не да Беласароцкай. Магчыма, ў тэксьце публікацыі зьвестка памылкова зрушаная.}}<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. І. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 588</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (і Беласароцкая воласьць{{заўвага|Насуперак таму, што напісана С. В. Марцэлевым, Белая Сарока ніколі не належала да [[Мазырскі павет|Мазырскага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref>}}) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Боньча паноў Харлінскіх]][[Файл:Антонаў на мапе ВКЛ 1613 г.jpg|значак|260пкс|Беласарока на мапе ВКЛ і сумежных рэгіёнаў. 1613 г.]] 12-м сакавіка 1574 году пазначана каралеўская «''Данина мыта во''д''ного Щасному Ха''р''ли''н''ско''му'', хорунжому кие''в''скому, в ыме''н''ю его власно''м'' в селе Белои Сороце в повете Кие''в''скомъ''»<ref>Руська (Волинська) метрика [Текст]: регести документів Коронної канцелярії для укр. земель (Волинське, Київське, Брацлавське, Чернігівське воєводства) 1569—1673 / Держ. ком. арх. України, Центр. держ. істор. арх. України, м. Київ, Ін-т укр. археографії та джерелознавства ім. М. С. Грушевського НАН України, Генер. дирекція держ. арх., Голов. арх. давніх актів; ред. і упоряд Г. Боряк [та ін.]; передм. П. К. Грімстед. — Київ, 2002. С. 250</ref>. З рэестру Кіеўскай зямлі (ваяводзтва), складзенага 21 чэрвеня 1581 году каралеўскім слугой і паборцам панам Мацеем Язерскім, вынікае, што слабада Беласарока была ўласнасьцю пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага. Зь яе 4 [[агароднікі|агароднікаў]] выбіралася па 6 грошаў, з тутэйшага сьвятара — 2 флярыны падатку<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX: Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / A. Jabłonowski — Warszawa, 1894. Wykazy… S. 36, 37</ref>. 26 чэрвеня 1600 году Шчасны Харлінскі запісаў усе свае маёнткі сынам Станіславу, Мікалаю і Рыгору з абавязкам выплаты іхным сёстрам па 3 000 польскіх злотых. Сярод добраў названыя вёска Даўляды з рачным перавозам і сяло Беласарока з млынам па-над Прыпяцю, якія дасталіся Станіславу. 10 жніўня 1624 году, на заяву архімандрыта кіева-пячэрскага Елісея Плетэніцкага і капітулы, складзены судовы дэкрэт аб наезьдзе падданых Станіслава Харлінскага з Даўлядоў і Белай Сарокі на манастырскую Амялянаўшчыну<ref>ŹD. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. — Warszawa, 1894. S. 61 — 62, 377</ref>. Паводле тарыфу падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва, у 1628 годзе з 2 дымоў [[асадныя сяляне|асадных сялянаў]], 1 агародніка і сьвятара ў Белай Сароцы нябожчыка пана Мікалая Стэцкага, цівуна кіеўскага, нашчадкамі якога апекаваўся пан Хведар Станецкі, выплачвалася адпаведна па тры, паўтара і шэсьць злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 381</ref>. 10 траўня 1682 году, кароль [[Ян Сабескі]], зважаючы на страту Кіева ў войнах з Расеяй, дзеля чаго добры Кіева-Пячэрскага манастыра пазбавіліся гаспадароў, падараваў іх адміністратару Кіеўскай мітраполіі япіскапу львоўскаму і галіцкаму Іосіфу Шумлянскаму. Надалей яны пазначаліся, як прыналежныя манастыру, хіба намінальна. У пераліку сёлаў япіскапа, складзеным у ліпені т. г., названае сяло Белая Сарока з 20 дварамі{{заўвага|У гэтай крыніцы па ўсіх паселішчах падаецца неверагодна вялікая колькасьць дароў.}} і царквой<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 10. – Киев, 1904. С. 357—363</ref>. [[Файл:Мэтрыка Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы..files.png|значак|зьлева|Тытул мэтрыкі Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759) (2).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]][[Файл:Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г.. Ч. 3. Аб памерлых.png|значак|зьлева|Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 3. Аб памерлых.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]] 16 сакавіка 1706 году япіскап львоўскі і галіцкі Іосіф Шумлянскі за 6 300 злотых перадаў у трохгадовую арэнду братавай удаве Аляксандры Шумлянскай Беласароцкі ключ.. 28 днём лістапада 1714 году датаваны кантракт, падпісаны ў Даўлядах паміж мітрапалітам кіеўскім [[Леў Кішка|Львом Кішкам]] і пісарам земскім мазырскім Тэафілам Лянкевічам-Іпагорскім на трохгадовую арэнду Беласароцкага ключа за 510 бітых талераў. 2 жніўня 1717 году мітрапаліт Леў Кішка аддаў Беласароцкі ключ у арэнду на тры гады харунжаму кіеўскаму Казімеру Стэцкаму за сымбалічныя 170 злотых. 12 сакавіка 1728 году пазначаны запіс у кнізе Оўруцкага гродзкага суда аб уводзе ў валоданьне Беласароцкім ключом наміната і адміністратара Кіеўскай мітраполіі япіскапа Атанаса Шаптыцкага<ref>Описание архива. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1111, 1161, 1179, 1268</ref>. На 1734 год Беласароцкі ключ, у тым ліку wieś Białosoroka, належаў Кіеўскай мітраполіі<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. У матэрыяле Генэральнай візытацыі Брагінскага дэканату 1743 году занатавана, што прыход Сьвята-Мікалаеўскай царквы ў мястэчку Белая Сарока, які ўзначальваў настаяцель а. Кміта (Цімафей?), налічваў усяго 30 двароў (×6 — каля 180 душ), а верных да споведзі дапушчаных — 139 душ<ref>Візыты Брагінскага дэканату 1743 г. // Інстытут рукапісу Нацыянальнай бібліятэкі Украіны імя У. І. Вярнадзкага. І. 2461. А. 297-297адв.</ref>. Згодна зь земскай кнігай Кіеўскага ваяводзтва, 23 студзеня 1747 году ў валоданьне маёнткамі Кіеўскай мітраполіі і Кіева-Пячэрскай архімандрыі, у тым ліку Беласароцкім ключом, уведзены новы адміністратар архіепіскап [[Флярыян Грабніцкі|Флярыян Грэбніцкі]]<ref>Описание архива западнорусских униатских митрополитов. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1444</ref>. У 1754 годзе з 7 двароў (прыкладна 42 жыхароў) мястэчка Białosoroka выплачваліся «''do grodu''» (Оўруцкага замку) 1 злоты і паўтары грошы, «''na milicję''» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 4 зл. і 6 гр.<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 170</ref>. Ад 1759 году, калі настаяцелем Беласароцкай Мікалаеўскай царквы быў сьвятар Анікій Кмета (Кміта), мэтрычныя кнігі вяліся спраўна, а таму значная іх частка захавалася да нашых дзён. Габрэйскія перапісы 1778 і 1784 гадоў засьведчылі пражываньне ў Беласароцы адпаведна 4 і 5 плацельшчыкаў пагалоўшчыны (głow), што належалі да Чарнобыльскага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. – Киев, 1890. С. 303, 392</ref>. 14-21 кастрычніка 1780 году возны генэрал ваяводзтва Кіеўскага «i innych» Базыль Валынец увёў у валоданьне маёнткамі, у тым ліку Беласароцкім ключом, новага кіеўскага мітрапаліта і адміністратара Кіева-Пячэрскай архімандрыі Ясона Смагаржэўскага. У канцы дакумэнту возны, ня ўмеючы пісаць, добрасумленна «''znak krzyża świętego położył''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 4. Акты об унии и состоянии православной церкви с половины XVII века (1648–1798). — Киев, 1871. С. 642 — 644</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[File:Teadosi Rastocki. Тэадосі Растоцкі (1891).jpg|150пкс|значак|зьлева|Партрэт Тэадосія Растоцкага. 1891 г.]] У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Беласарока – у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 годзе ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. [[Файл:Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.png|значак|260пкс|Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.]][[Файл:Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.jpg|значак|Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.]] З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вядома, што сяло Беласарока на той час была ўласнасьцю Кіеўскай мітраполіі ў асобе яе галавы [[Тэадосі Растоцкі|Тэадосія Растоцкага]]<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 71</ref>. Але ўжо ў 1796 годзе ў мэтрычных кнігах Беласароцкай Сьвята-Мікалаеўскай царквы сяло, іншыя паселішчы ключа і прыхода, названыя прыналежнымі да казённага ведамства. Згодна з мэтрыкамі 1797 — 1802 гг., усе яны сталі ўласнасьцю расейскага генэрала графа (фон) Сакена. У запісе тае ж царквы 1832 г. сказана, што Белай Сарокай, Даўлядамі, Вяпрамі і інш. валодаў граф Арлоў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп 13. Спр. 350, 493, 494 — 500</ref>. У рэвізіі 1834 году уладальнікам добраў названы пан Горват. Празь мястэчка праходзіў гасьцінец зь [[Міхалкі (Мазырскі раён)|Міхалкаў]] у [[Чарнобыль]]<ref name="fn1"/>. У парэформавы пэрыяд Белая Сарока адміністрацыйна належала да Дзёрнавіцкай воласьці. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павету) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Мікалаеўскай царквы ў Белай Сароцы названыя настаяцель а. Іаан Белякоўскі, в. а. штатнага псаломшчыка Стафан Мігай, пазаштатны псаломшчык Іван Смародзкі<ref>Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 463</ref>. На 1879 год прыход аб'ядноваў 684 верных мужчынскага і 765 жаночага полу зь сяла Белая Сарока, вёсак Даўляды, Надтачэеўка, Вяпры, Рожава, сяла Дзёрнавічы<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. – Минск, 1879. С. 39</ref>. На 1886 год у Белай Сароцы налічваўся 21 двор з 212 жыхарамі, працавалі бровар і 2 смалярні<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 112</ref>. Паводле перапісу 1897 году — 39 двароў, існавалі царква, народная вучэльня, хлебазапасны магазын, карчма. На 1909 год у сяле ў 71 двары было 322 жыхарыі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 23</ref>. === Найноўшы час === За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў лютым 1918 году Белую Сароку занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Белая Сарока ў складзе Дзёрнавіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У 1924 годзе Белую Сароку вярнулі [[БССР]]. У 1930 годзе тут арганізаваны калгас «Пераможца», працавала кузьня. На 1986 год у Белай Сароцы было 83 двары, працавала пачатковая школа. У зьвязку з радыяцыйным забруджваньнем па [[Чарнобыльская катастрофа|катастрофе на Чарнобыльскай АЭС]] усіх жыхароў перасялілі ў чыстыя месцы, пераважна ў вёску [[Бабоўка (Жлобінскі раён)|Бабоўку]]. == Насельніцтва == * '''XIX стагодзьдзе''': 1885 год — 212 чал. * '''XX стагодзьдзе''': 1908 год — 657 чал.; 1959 год — 294 чал.; 1986 год — 201 чал. (усе пераселеныя)<ref name="fn1"/> == Забудова == Плян складаецца з трохі выгнутай, амаль мэрыдыянальнай вуліцы, забудаванай з двух бакоў драўлянымі хатамі. == Турыстычная інфармацыя == === Адметныя мясьціны === Селішча эпохі [[мэзаліт]]у за 1—1,5 км на паўночны захад ад вёскі. === Страчаная спадчына === * Царква Сьвятога Міколы (XVIII ст.; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Навігацыйная група |назоў = Белая Сарока ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Вербавіцкі сельсавет |Нараўлянскі раён }} {{Населеныя пункты, адселеныя пасьля катастрофы на ЧАЭС}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Нараўлянскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XV стагодзьдзі]] 12lngynz0e2n3ryz2z2w3conwvbvfix 2621121 2621120 2025-06-22T07:01:38Z Дамінік 64057 /* Пад уладай Расейскай імпэрыі */ 2621121 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Сарока (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Белая Сарока |Лацінка = Biełaja Saroka |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Белай Сарокі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1486 год |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскі]] |Сельсавет = [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 25 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 7 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 3.5 |Commons = |Сайт = }} '''Бе́лая Саро́ка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 246.</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Прыпяць|Прыпяці]]. Уваходзіла ў склад [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкага сельсавету]] [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Знаходзіцца за 43 км на паўднёвы ўсход ад [[Нароўля|Нароўлі]], за 68 км ад чыгуначнай станцыі [[Ельск]] (лінія [[Каленкавічы]] — [[Оўруч]]); на тэрыторыі [[Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалягічны запаведнік|Палескага радыяцыйна-экалягічнага запаведніка]]. Палявая дарога злучае вёску з шашой [[Даўляды]] — [[Бабчын]]. Белая Сарока — даўняе [[сяло]], пазьней [[мястэчка]], зноў сяло ў частцы [[Палесьсе|Палесься]]{{Заўвага|«Ono Pinsk, Owrucze, Mozyr etc. na Polesiu»<ref>Документы объясняющие историю Западно-Русского края и его отношение к России и Польше. — С.-Петербург, 1865. С. 292, 293</ref>}}, што на самай поўначы [[Кіеўскае ваяводзтва|гістарычнай Кіеўшчыны]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === У пісьмовых крыніцах Белая Сарока ці не ўпершыню згаданая 14 ліпеня 1486 году, калі кароль польскі і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] [[Казімер Ягелончык|Казімер]] перадаў сяло ключніку кіеўскаму Гарнастаю дзеля выбіраньня пазасталых 40 коп грошаў гаспадарскага доўгу<ref>Lietuvos Metrika. Kn. 4 (1479—1491): Užrašymų knyga 4 / parengė Lina Anužytė. — Vilnius, 2004. С. 47</ref>. На 1514 і 1516 гады маюцца найранейшыя зьвесткі пра Беласароцкую воласьць Кіеўскага павету<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511—1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508—1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). — Vilnius: Žara, 2002 [2004]. С. 169, 286</ref>. 23 лістапада 1522 году кароль [[Жыгімонт Стары]] загадаў намесьніку чарнобыльскаму пану Міхайлу Паўшы «''подать дворянину Матфею Заморенку человека путнаго въ Чернобыльскомъ повете въ Белойсороце Мартина Зеньковича и зъ землею Крывскою, на которой тотъ человекъ седить''»<ref>Любавский М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 240</ref>. У апісаньні [[Чарнобыль|Чарнобыльскага]] замку 1552 года, сярод іншых, названая і Беласароцкая нядзеля{{Заўвага|Нядзелі »альбо« чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Чарнобыльская воласьць (званая калі-нікалі паветам), як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці.}} ды {{падказка|патужнікі|выканаўцы замкавых павіннасьцяў}} зь сёлаў, што да яе належалі, – [[Даўляды|Даўглядцы]], [[Тоўсты Лес (Кіеўская вобласьць)|Тоўстыя (яны — патужнікі) Лес]], [[Старыя Шапелічы|Шэпелічы]], [[Масаны|Масановічы]], [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкавічы]]{{заўвага|Яшчэ ў пераліку названы Андрон ''у Гатчыну'' (''Гатчыпу''). П. Г. Кляпацкі<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли. Т. 1. Литовский период. – Одесса, 1912. С. 310</ref> ўважаў, што вядзецца пра патужніка Андрона ў Гажыну. Але Гажын мог належаць хіба да Оўруцкай нядзелі, побач з Антонавічамі, Смалігавічамі, Белым Берагам, а не да Беласароцкай. Магчыма, ў тэксьце публікацыі зьвестка памылкова зрушаная.}}<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. І. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 588</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (і Беласароцкая воласьць{{заўвага|Насуперак таму, што напісана С. В. Марцэлевым, Белая Сарока ніколі не належала да [[Мазырскі павет|Мазырскага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref>}}) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Боньча паноў Харлінскіх]][[Файл:Антонаў на мапе ВКЛ 1613 г.jpg|значак|260пкс|Беласарока на мапе ВКЛ і сумежных рэгіёнаў. 1613 г.]] 12-м сакавіка 1574 году пазначана каралеўская «''Данина мыта во''д''ного Щасному Ха''р''ли''н''ско''му'', хорунжому кие''в''скому, в ыме''н''ю его власно''м'' в селе Белои Сороце в повете Кие''в''скомъ''»<ref>Руська (Волинська) метрика [Текст]: регести документів Коронної канцелярії для укр. земель (Волинське, Київське, Брацлавське, Чернігівське воєводства) 1569—1673 / Держ. ком. арх. України, Центр. держ. істор. арх. України, м. Київ, Ін-т укр. археографії та джерелознавства ім. М. С. Грушевського НАН України, Генер. дирекція держ. арх., Голов. арх. давніх актів; ред. і упоряд Г. Боряк [та ін.]; передм. П. К. Грімстед. — Київ, 2002. С. 250</ref>. З рэестру Кіеўскай зямлі (ваяводзтва), складзенага 21 чэрвеня 1581 году каралеўскім слугой і паборцам панам Мацеем Язерскім, вынікае, што слабада Беласарока была ўласнасьцю пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага. Зь яе 4 [[агароднікі|агароднікаў]] выбіралася па 6 грошаў, з тутэйшага сьвятара — 2 флярыны падатку<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX: Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / A. Jabłonowski — Warszawa, 1894. Wykazy… S. 36, 37</ref>. 26 чэрвеня 1600 году Шчасны Харлінскі запісаў усе свае маёнткі сынам Станіславу, Мікалаю і Рыгору з абавязкам выплаты іхным сёстрам па 3 000 польскіх злотых. Сярод добраў названыя вёска Даўляды з рачным перавозам і сяло Беласарока з млынам па-над Прыпяцю, якія дасталіся Станіславу. 10 жніўня 1624 году, на заяву архімандрыта кіева-пячэрскага Елісея Плетэніцкага і капітулы, складзены судовы дэкрэт аб наезьдзе падданых Станіслава Харлінскага з Даўлядоў і Белай Сарокі на манастырскую Амялянаўшчыну<ref>ŹD. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. — Warszawa, 1894. S. 61 — 62, 377</ref>. Паводле тарыфу падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва, у 1628 годзе з 2 дымоў [[асадныя сяляне|асадных сялянаў]], 1 агародніка і сьвятара ў Белай Сароцы нябожчыка пана Мікалая Стэцкага, цівуна кіеўскага, нашчадкамі якога апекаваўся пан Хведар Станецкі, выплачвалася адпаведна па тры, паўтара і шэсьць злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 381</ref>. 10 траўня 1682 году, кароль [[Ян Сабескі]], зважаючы на страту Кіева ў войнах з Расеяй, дзеля чаго добры Кіева-Пячэрскага манастыра пазбавіліся гаспадароў, падараваў іх адміністратару Кіеўскай мітраполіі япіскапу львоўскаму і галіцкаму Іосіфу Шумлянскаму. Надалей яны пазначаліся, як прыналежныя манастыру, хіба намінальна. У пераліку сёлаў япіскапа, складзеным у ліпені т. г., названае сяло Белая Сарока з 20 дварамі{{заўвага|У гэтай крыніцы па ўсіх паселішчах падаецца неверагодна вялікая колькасьць дароў.}} і царквой<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 10. – Киев, 1904. С. 357—363</ref>. [[Файл:Мэтрыка Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы..files.png|значак|зьлева|Тытул мэтрыкі Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759) (2).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]][[Файл:Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г.. Ч. 3. Аб памерлых.png|значак|зьлева|Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 3. Аб памерлых.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]] 16 сакавіка 1706 году япіскап львоўскі і галіцкі Іосіф Шумлянскі за 6 300 злотых перадаў у трохгадовую арэнду братавай удаве Аляксандры Шумлянскай Беласароцкі ключ.. 28 днём лістапада 1714 году датаваны кантракт, падпісаны ў Даўлядах паміж мітрапалітам кіеўскім [[Леў Кішка|Львом Кішкам]] і пісарам земскім мазырскім Тэафілам Лянкевічам-Іпагорскім на трохгадовую арэнду Беласароцкага ключа за 510 бітых талераў. 2 жніўня 1717 году мітрапаліт Леў Кішка аддаў Беласароцкі ключ у арэнду на тры гады харунжаму кіеўскаму Казімеру Стэцкаму за сымбалічныя 170 злотых. 12 сакавіка 1728 году пазначаны запіс у кнізе Оўруцкага гродзкага суда аб уводзе ў валоданьне Беласароцкім ключом наміната і адміністратара Кіеўскай мітраполіі япіскапа Атанаса Шаптыцкага<ref>Описание архива. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1111, 1161, 1179, 1268</ref>. На 1734 год Беласароцкі ключ, у тым ліку wieś Białosoroka, належаў Кіеўскай мітраполіі<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. У матэрыяле Генэральнай візытацыі Брагінскага дэканату 1743 году занатавана, што прыход Сьвята-Мікалаеўскай царквы ў мястэчку Белая Сарока, які ўзначальваў настаяцель а. Кміта (Цімафей?), налічваў усяго 30 двароў (×6 — каля 180 душ), а верных да споведзі дапушчаных — 139 душ<ref>Візыты Брагінскага дэканату 1743 г. // Інстытут рукапісу Нацыянальнай бібліятэкі Украіны імя У. І. Вярнадзкага. І. 2461. А. 297-297адв.</ref>. Згодна зь земскай кнігай Кіеўскага ваяводзтва, 23 студзеня 1747 году ў валоданьне маёнткамі Кіеўскай мітраполіі і Кіева-Пячэрскай архімандрыі, у тым ліку Беласароцкім ключом, уведзены новы адміністратар архіепіскап [[Флярыян Грабніцкі|Флярыян Грэбніцкі]]<ref>Описание архива западнорусских униатских митрополитов. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1444</ref>. У 1754 годзе з 7 двароў (прыкладна 42 жыхароў) мястэчка Białosoroka выплачваліся «''do grodu''» (Оўруцкага замку) 1 злоты і паўтары грошы, «''na milicję''» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 4 зл. і 6 гр.<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 170</ref>. Ад 1759 году, калі настаяцелем Беласароцкай Мікалаеўскай царквы быў сьвятар Анікій Кмета (Кміта), мэтрычныя кнігі вяліся спраўна, а таму значная іх частка захавалася да нашых дзён. Габрэйскія перапісы 1778 і 1784 гадоў засьведчылі пражываньне ў Беласароцы адпаведна 4 і 5 плацельшчыкаў пагалоўшчыны (głow), што належалі да Чарнобыльскага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. – Киев, 1890. С. 303, 392</ref>. 14-21 кастрычніка 1780 году возны генэрал ваяводзтва Кіеўскага «i innych» Базыль Валынец увёў у валоданьне маёнткамі, у тым ліку Беласароцкім ключом, новага кіеўскага мітрапаліта і адміністратара Кіева-Пячэрскай архімандрыі Ясона Смагаржэўскага. У канцы дакумэнту возны, ня ўмеючы пісаць, добрасумленна «''znak krzyża świętego położył''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 4. Акты об унии и состоянии православной церкви с половины XVII века (1648–1798). — Киев, 1871. С. 642 — 644</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[File:Teadosi Rastocki. Тэадосі Растоцкі (1891).jpg|150пкс|значак|зьлева|Партрэт Тэадосія Растоцкага. 1891 г.]][[Файл:Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.png|значак|260пкс|Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.]][[Файл:Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.jpg|значак|Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.]] У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Беласарока – у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 годзе ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вядома, што сяло Беласарока на той час была ўласнасьцю Кіеўскай мітраполіі ў асобе яе галавы [[Тэадосі Растоцкі|Тэадосія Растоцкага]]<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 71</ref>. Але ўжо ў 1796 годзе ў мэтрычных кнігах Беласароцкай Сьвята-Мікалаеўскай царквы сяло, іншыя паселішчы ключа і прыхода, названыя прыналежнымі да казённага ведамства. Згодна з мэтрыкамі 1797 — 1802 гг., усе яны сталі ўласнасьцю расейскага генэрала графа (фон) Сакена. У запісе тае ж царквы 1832 г. сказана, што Белай Сарокай, Даўлядамі, Вяпрамі і інш. валодаў граф Арлоў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп 13. Спр. 350, 493, 494 — 500</ref>. У рэвізіі 1834 году уладальнікам добраў названы пан Горват. Празь мястэчка праходзіў гасьцінец зь [[Міхалкі (Мазырскі раён)|Міхалкаў]] у [[Чарнобыль]]<ref name="fn1"/>. У парэформавы пэрыяд Белая Сарока адміністрацыйна належала да Дзёрнавіцкай воласьці. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павету) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Мікалаеўскай царквы ў Белай Сароцы названыя настаяцель а. Іаан Белякоўскі, в. а. штатнага псаломшчыка Стафан Мігай, пазаштатны псаломшчык Іван Смародзкі<ref>Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 463</ref>. На 1879 год прыход аб'ядноваў 684 верных мужчынскага і 765 жаночага полу зь сяла Белая Сарока, вёсак Даўляды, Надтачэеўка, Вяпры, Рожава, сяла Дзёрнавічы<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. – Минск, 1879. С. 39</ref>. На 1886 год у Белай Сароцы налічваўся 21 двор з 212 жыхарамі, працавалі бровар і 2 смалярні<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 112</ref>. Паводле перапісу 1897 году — 39 двароў, існавалі царква, народная вучэльня, хлебазапасны магазын, карчма. На 1909 год у сяле ў 71 двары было 322 жыхарыі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 23</ref>. === Найноўшы час === За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў лютым 1918 году Белую Сароку занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Белая Сарока ў складзе Дзёрнавіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У 1924 годзе Белую Сароку вярнулі [[БССР]]. У 1930 годзе тут арганізаваны калгас «Пераможца», працавала кузьня. На 1986 год у Белай Сароцы было 83 двары, працавала пачатковая школа. У зьвязку з радыяцыйным забруджваньнем па [[Чарнобыльская катастрофа|катастрофе на Чарнобыльскай АЭС]] усіх жыхароў перасялілі ў чыстыя месцы, пераважна ў вёску [[Бабоўка (Жлобінскі раён)|Бабоўку]]. == Насельніцтва == * '''XIX стагодзьдзе''': 1885 год — 212 чал. * '''XX стагодзьдзе''': 1908 год — 657 чал.; 1959 год — 294 чал.; 1986 год — 201 чал. (усе пераселеныя)<ref name="fn1"/> == Забудова == Плян складаецца з трохі выгнутай, амаль мэрыдыянальнай вуліцы, забудаванай з двух бакоў драўлянымі хатамі. == Турыстычная інфармацыя == === Адметныя мясьціны === Селішча эпохі [[мэзаліт]]у за 1—1,5 км на паўночны захад ад вёскі. === Страчаная спадчына === * Царква Сьвятога Міколы (XVIII ст.; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Навігацыйная група |назоў = Белая Сарока ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Вербавіцкі сельсавет |Нараўлянскі раён }} {{Населеныя пункты, адселеныя пасьля катастрофы на ЧАЭС}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Нараўлянскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XV стагодзьдзі]] bztl45yrn9nkj5mlwlj6ncvjnikl1hp 2621122 2621121 2025-06-22T07:06:28Z Дамінік 64057 /* Вялікае Княства Літоўскае */ 2621122 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Сарока (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Белая Сарока |Лацінка = Biełaja Saroka |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Белай Сарокі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1486 год |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскі]] |Сельсавет = [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 25 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 7 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 3.5 |Commons = |Сайт = }} '''Бе́лая Саро́ка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 246.</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Прыпяць|Прыпяці]]. Уваходзіла ў склад [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкага сельсавету]] [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Знаходзіцца за 43 км на паўднёвы ўсход ад [[Нароўля|Нароўлі]], за 68 км ад чыгуначнай станцыі [[Ельск]] (лінія [[Каленкавічы]] — [[Оўруч]]); на тэрыторыі [[Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалягічны запаведнік|Палескага радыяцыйна-экалягічнага запаведніка]]. Палявая дарога злучае вёску з шашой [[Даўляды]] — [[Бабчын]]. Белая Сарока — даўняе [[сяло]], пазьней [[мястэчка]], зноў сяло ў частцы [[Палесьсе|Палесься]]{{Заўвага|«Ono Pinsk, Owrucze, Mozyr etc. na Polesiu»<ref>Документы объясняющие историю Западно-Русского края и его отношение к России и Польше. — С.-Петербург, 1865. С. 292, 293</ref>}}, што на самай поўначы [[Кіеўскае ваяводзтва|гістарычнай Кіеўшчыны]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === У пісьмовых крыніцах Белая Сарока ці не ўпершыню згаданая 14 ліпеня 1486 году, калі кароль польскі і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] [[Казімер Ягелончык|Казімер]] перадаў сяло ключніку кіеўскаму Астафію Гарнастаю дзеля выбіраньня пазасталых 40 коп грошаў гаспадарскага доўгу<ref>Lietuvos Metrika. Kn. 4 (1479—1491): Užrašymų knyga 4 / parengė Lina Anužytė. — Vilnius, 2004. С. 47</ref>. На 1514 і 1516 гады маюцца найранейшыя зьвесткі пра Беласароцкую воласьць Кіеўскага павету<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511—1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508—1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). — Vilnius: Žara, 2002 [2004]. С. 169, 286</ref>. 23 лістапада 1522 году кароль [[Жыгімонт Стары]] загадаў намесьніку чарнобыльскаму пану Міхайлу Паўшы «''подать дворянину Матфею Заморенку человека путнаго въ Чернобыльскомъ повете въ Белойсороце Мартина Зеньковича и зъ землею Крывскою, на которой тотъ человекъ седить''»<ref>Любавский М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 240</ref>. У апісаньні [[Чарнобыль|Чарнобыльскага]] замку 1552 года, сярод іншых, названая і Беласароцкая нядзеля{{Заўвага|Нядзелі »альбо« чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Чарнобыльская воласьць (званая калі-нікалі паветам), як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці.}} ды {{падказка|патужнікі|выканаўцы замкавых павіннасьцяў}} зь сёлаў, што да яе належалі, – [[Даўляды|Даўглядцы]], [[Тоўсты Лес (Кіеўская вобласьць)|Тоўстыя (яны — патужнікі) Лес]], [[Старыя Шапелічы|Шэпелічы]], [[Масаны|Масановічы]], [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкавічы]]{{заўвага|Яшчэ ў пераліку названы Андрон ''у Гатчыну'' (''Гатчыпу''). П. Г. Кляпацкі<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли. Т. 1. Литовский период. – Одесса, 1912. С. 310</ref> ўважаў, што вядзецца пра патужніка Андрона ў Гажыну. Але Гажын мог належаць хіба да Оўруцкай нядзелі, побач з Антонавічамі, Смалігавічамі, Белым Берагам, а не да Беласароцкай. Магчыма, ў тэксьце публікацыі зьвестка памылкова зрушаная.}}<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. І. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 588</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (і Беласароцкая воласьць{{заўвага|Насуперак таму, што напісана С. В. Марцэлевым, Белая Сарока ніколі не належала да [[Мазырскі павет|Мазырскага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref>}}) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Боньча паноў Харлінскіх]][[Файл:Антонаў на мапе ВКЛ 1613 г.jpg|значак|260пкс|Беласарока на мапе ВКЛ і сумежных рэгіёнаў. 1613 г.]] 12-м сакавіка 1574 году пазначана каралеўская «''Данина мыта во''д''ного Щасному Ха''р''ли''н''ско''му'', хорунжому кие''в''скому, в ыме''н''ю его власно''м'' в селе Белои Сороце в повете Кие''в''скомъ''»<ref>Руська (Волинська) метрика [Текст]: регести документів Коронної канцелярії для укр. земель (Волинське, Київське, Брацлавське, Чернігівське воєводства) 1569—1673 / Держ. ком. арх. України, Центр. держ. істор. арх. України, м. Київ, Ін-т укр. археографії та джерелознавства ім. М. С. Грушевського НАН України, Генер. дирекція держ. арх., Голов. арх. давніх актів; ред. і упоряд Г. Боряк [та ін.]; передм. П. К. Грімстед. — Київ, 2002. С. 250</ref>. З рэестру Кіеўскай зямлі (ваяводзтва), складзенага 21 чэрвеня 1581 году каралеўскім слугой і паборцам панам Мацеем Язерскім, вынікае, што слабада Беласарока была ўласнасьцю пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага. Зь яе 4 [[агароднікі|агароднікаў]] выбіралася па 6 грошаў, з тутэйшага сьвятара — 2 флярыны падатку<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX: Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / A. Jabłonowski — Warszawa, 1894. Wykazy… S. 36, 37</ref>. 26 чэрвеня 1600 году Шчасны Харлінскі запісаў усе свае маёнткі сынам Станіславу, Мікалаю і Рыгору з абавязкам выплаты іхным сёстрам па 3 000 польскіх злотых. Сярод добраў названыя вёска Даўляды з рачным перавозам і сяло Беласарока з млынам па-над Прыпяцю, якія дасталіся Станіславу. 10 жніўня 1624 году, на заяву архімандрыта кіева-пячэрскага Елісея Плетэніцкага і капітулы, складзены судовы дэкрэт аб наезьдзе падданых Станіслава Харлінскага з Даўлядоў і Белай Сарокі на манастырскую Амялянаўшчыну<ref>ŹD. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. — Warszawa, 1894. S. 61 — 62, 377</ref>. Паводле тарыфу падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва, у 1628 годзе з 2 дымоў [[асадныя сяляне|асадных сялянаў]], 1 агародніка і сьвятара ў Белай Сароцы нябожчыка пана Мікалая Стэцкага, цівуна кіеўскага, нашчадкамі якога апекаваўся пан Хведар Станецкі, выплачвалася адпаведна па тры, паўтара і шэсьць злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 381</ref>. 10 траўня 1682 году, кароль [[Ян Сабескі]], зважаючы на страту Кіева ў войнах з Расеяй, дзеля чаго добры Кіева-Пячэрскага манастыра пазбавіліся гаспадароў, падараваў іх адміністратару Кіеўскай мітраполіі япіскапу львоўскаму і галіцкаму Іосіфу Шумлянскаму. Надалей яны пазначаліся, як прыналежныя манастыру, хіба намінальна. У пераліку сёлаў япіскапа, складзеным у ліпені т. г., названае сяло Белая Сарока з 20 дварамі{{заўвага|У гэтай крыніцы па ўсіх паселішчах падаецца неверагодна вялікая колькасьць дароў.}} і царквой<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 10. – Киев, 1904. С. 357—363</ref>. [[Файл:Мэтрыка Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы..files.png|значак|зьлева|Тытул мэтрыкі Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759) (2).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]][[Файл:Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г.. Ч. 3. Аб памерлых.png|значак|зьлева|Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 3. Аб памерлых.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]] 16 сакавіка 1706 году япіскап львоўскі і галіцкі Іосіф Шумлянскі за 6 300 злотых перадаў у трохгадовую арэнду братавай удаве Аляксандры Шумлянскай Беласароцкі ключ.. 28 днём лістапада 1714 году датаваны кантракт, падпісаны ў Даўлядах паміж мітрапалітам кіеўскім [[Леў Кішка|Львом Кішкам]] і пісарам земскім мазырскім Тэафілам Лянкевічам-Іпагорскім на трохгадовую арэнду Беласароцкага ключа за 510 бітых талераў. 2 жніўня 1717 году мітрапаліт Леў Кішка аддаў Беласароцкі ключ у арэнду на тры гады харунжаму кіеўскаму Казімеру Стэцкаму за сымбалічныя 170 злотых. 12 сакавіка 1728 году пазначаны запіс у кнізе Оўруцкага гродзкага суда аб уводзе ў валоданьне Беласароцкім ключом наміната і адміністратара Кіеўскай мітраполіі япіскапа Атанаса Шаптыцкага<ref>Описание архива. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1111, 1161, 1179, 1268</ref>. На 1734 год Беласароцкі ключ, у тым ліку wieś Białosoroka, належаў Кіеўскай мітраполіі<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. У матэрыяле Генэральнай візытацыі Брагінскага дэканату 1743 году занатавана, што прыход Сьвята-Мікалаеўскай царквы ў мястэчку Белая Сарока, які ўзначальваў настаяцель а. Кміта (Цімафей?), налічваў усяго 30 двароў (×6 — каля 180 душ), а верных да споведзі дапушчаных — 139 душ<ref>Візыты Брагінскага дэканату 1743 г. // Інстытут рукапісу Нацыянальнай бібліятэкі Украіны імя У. І. Вярнадзкага. І. 2461. А. 297-297адв.</ref>. Згодна зь земскай кнігай Кіеўскага ваяводзтва, 23 студзеня 1747 году ў валоданьне маёнткамі Кіеўскай мітраполіі і Кіева-Пячэрскай архімандрыі, у тым ліку Беласароцкім ключом, уведзены новы адміністратар архіепіскап [[Флярыян Грабніцкі|Флярыян Грэбніцкі]]<ref>Описание архива западнорусских униатских митрополитов. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1444</ref>. У 1754 годзе з 7 двароў (прыкладна 42 жыхароў) мястэчка Białosoroka выплачваліся «''do grodu''» (Оўруцкага замку) 1 злоты і паўтары грошы, «''na milicję''» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 4 зл. і 6 гр.<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 170</ref>. Ад 1759 году, калі настаяцелем Беласароцкай Мікалаеўскай царквы быў сьвятар Анікій Кмета (Кміта), мэтрычныя кнігі вяліся спраўна, а таму значная іх частка захавалася да нашых дзён. Габрэйскія перапісы 1778 і 1784 гадоў засьведчылі пражываньне ў Беласароцы адпаведна 4 і 5 плацельшчыкаў пагалоўшчыны (głow), што належалі да Чарнобыльскага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. – Киев, 1890. С. 303, 392</ref>. 14-21 кастрычніка 1780 году возны генэрал ваяводзтва Кіеўскага «i innych» Базыль Валынец увёў у валоданьне маёнткамі, у тым ліку Беласароцкім ключом, новага кіеўскага мітрапаліта і адміністратара Кіева-Пячэрскай архімандрыі Ясона Смагаржэўскага. У канцы дакумэнту возны, ня ўмеючы пісаць, добрасумленна «''znak krzyża świętego położył''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 4. Акты об унии и состоянии православной церкви с половины XVII века (1648–1798). — Киев, 1871. С. 642 — 644</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[File:Teadosi Rastocki. Тэадосі Растоцкі (1891).jpg|150пкс|значак|зьлева|Партрэт Тэадосія Растоцкага. 1891 г.]][[Файл:Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.png|значак|260пкс|Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.]][[Файл:Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.jpg|значак|Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.]] У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Беласарока – у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 годзе ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вядома, што сяло Беласарока на той час была ўласнасьцю Кіеўскай мітраполіі ў асобе яе галавы [[Тэадосі Растоцкі|Тэадосія Растоцкага]]<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 71</ref>. Але ўжо ў 1796 годзе ў мэтрычных кнігах Беласароцкай Сьвята-Мікалаеўскай царквы сяло, іншыя паселішчы ключа і прыхода, названыя прыналежнымі да казённага ведамства. Згодна з мэтрыкамі 1797 — 1802 гг., усе яны сталі ўласнасьцю расейскага генэрала графа (фон) Сакена. У запісе тае ж царквы 1832 г. сказана, што Белай Сарокай, Даўлядамі, Вяпрамі і інш. валодаў граф Арлоў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп 13. Спр. 350, 493, 494 — 500</ref>. У рэвізіі 1834 году уладальнікам добраў названы пан Горват. Празь мястэчка праходзіў гасьцінец зь [[Міхалкі (Мазырскі раён)|Міхалкаў]] у [[Чарнобыль]]<ref name="fn1"/>. У парэформавы пэрыяд Белая Сарока адміністрацыйна належала да Дзёрнавіцкай воласьці. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павету) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Мікалаеўскай царквы ў Белай Сароцы названыя настаяцель а. Іаан Белякоўскі, в. а. штатнага псаломшчыка Стафан Мігай, пазаштатны псаломшчык Іван Смародзкі<ref>Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 463</ref>. На 1879 год прыход аб'ядноваў 684 верных мужчынскага і 765 жаночага полу зь сяла Белая Сарока, вёсак Даўляды, Надтачэеўка, Вяпры, Рожава, сяла Дзёрнавічы<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. – Минск, 1879. С. 39</ref>. На 1886 год у Белай Сароцы налічваўся 21 двор з 212 жыхарамі, працавалі бровар і 2 смалярні<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 112</ref>. Паводле перапісу 1897 году — 39 двароў, існавалі царква, народная вучэльня, хлебазапасны магазын, карчма. На 1909 год у сяле ў 71 двары было 322 жыхарыі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 23</ref>. === Найноўшы час === За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў лютым 1918 году Белую Сароку занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Белая Сарока ў складзе Дзёрнавіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У 1924 годзе Белую Сароку вярнулі [[БССР]]. У 1930 годзе тут арганізаваны калгас «Пераможца», працавала кузьня. На 1986 год у Белай Сароцы было 83 двары, працавала пачатковая школа. У зьвязку з радыяцыйным забруджваньнем па [[Чарнобыльская катастрофа|катастрофе на Чарнобыльскай АЭС]] усіх жыхароў перасялілі ў чыстыя месцы, пераважна ў вёску [[Бабоўка (Жлобінскі раён)|Бабоўку]]. == Насельніцтва == * '''XIX стагодзьдзе''': 1885 год — 212 чал. * '''XX стагодзьдзе''': 1908 год — 657 чал.; 1959 год — 294 чал.; 1986 год — 201 чал. (усе пераселеныя)<ref name="fn1"/> == Забудова == Плян складаецца з трохі выгнутай, амаль мэрыдыянальнай вуліцы, забудаванай з двух бакоў драўлянымі хатамі. == Турыстычная інфармацыя == === Адметныя мясьціны === Селішча эпохі [[мэзаліт]]у за 1—1,5 км на паўночны захад ад вёскі. === Страчаная спадчына === * Царква Сьвятога Міколы (XVIII ст.; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Навігацыйная група |назоў = Белая Сарока ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Вербавіцкі сельсавет |Нараўлянскі раён }} {{Населеныя пункты, адселеныя пасьля катастрофы на ЧАЭС}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Нараўлянскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XV стагодзьдзі]] 56ergwhnskbh0ow696q6rb8t5m2eu7j 2621123 2621122 2025-06-22T07:12:36Z Дамінік 64057 /* Вялікае Княства Літоўскае */ 2621123 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Сарока (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Белая Сарока |Лацінка = Biełaja Saroka |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Белай Сарокі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1486 год |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскі]] |Сельсавет = [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 25 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 7 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 3.5 |Commons = |Сайт = }} '''Бе́лая Саро́ка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 246.</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Прыпяць|Прыпяці]]. Уваходзіла ў склад [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкага сельсавету]] [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Знаходзіцца за 43 км на паўднёвы ўсход ад [[Нароўля|Нароўлі]], за 68 км ад чыгуначнай станцыі [[Ельск]] (лінія [[Каленкавічы]] — [[Оўруч]]); на тэрыторыі [[Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалягічны запаведнік|Палескага радыяцыйна-экалягічнага запаведніка]]. Палявая дарога злучае вёску з шашой [[Даўляды]] — [[Бабчын]]. Белая Сарока — даўняе [[сяло]], пазьней [[мястэчка]], зноў сяло ў частцы [[Палесьсе|Палесься]]{{Заўвага|«Ono Pinsk, Owrucze, Mozyr etc. na Polesiu»<ref>Документы объясняющие историю Западно-Русского края и его отношение к России и Польше. — С.-Петербург, 1865. С. 292, 293</ref>}}, што на самай поўначы [[Кіеўскае ваяводзтва|гістарычнай Кіеўшчыны]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === У пісьмовых крыніцах Белая Сарока ці не ўпершыню згаданая 14 ліпеня 1486 году, калі кароль польскі і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] [[Казімер Ягайлавіч]] перадаў сяло ключніку кіеўскаму Астафію Гарнастаю дзеля выбіраньня пазасталых 40 коп грошаў гаспадарскага доўгу<ref>Lietuvos Metrika. Kn. 4 (1479—1491): Užrašymų knyga 4 / parengė Lina Anužytė. — Vilnius, 2004. С. 47</ref>. На 1514 і 1516 гады маюцца найранейшыя зьвесткі пра Беласароцкую воласьць Кіеўскага павету<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511—1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508—1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). — Vilnius: Žara, 2002 [2004]. С. 169, 286</ref>. 23 лістапада 1522 году кароль [[Жыгімонт Стары]] загадаў намесьніку чарнобыльскаму пану Міхайлу Паўшы «''подать дворянину Матфею Заморенку человека путнаго въ Чернобыльскомъ повете въ Белойсороце Мартина Зеньковича и зъ землею Крывскою, на которой тотъ человекъ седить''»<ref>Любавский М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 240</ref>. У апісаньні [[Чарнобыль|Чарнобыльскага]] замку 1552 года, сярод іншых, названая і Беласароцкая нядзеля{{Заўвага|Нядзелі »альбо« чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Чарнобыльская воласьць (званая калі-нікалі паветам), як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці.}} ды {{падказка|патужнікі|выканаўцы замкавых павіннасьцяў}} зь сёлаў, што да яе належалі, – [[Даўляды|Даўглядцы]], [[Тоўсты Лес (Кіеўская вобласьць)|Тоўстыя (яны — патужнікі) Лес]], [[Старыя Шапелічы|Шэпелічы]], [[Масаны|Масановічы]], [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкавічы]]{{заўвага|Яшчэ ў пераліку названы Андрон ''у Гатчыну'' (''Гатчыпу''). П. Г. Кляпацкі<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли. Т. 1. Литовский период. – Одесса, 1912. С. 310</ref> ўважаў, што вядзецца пра патужніка Андрона ў Гажыну. Але Гажын мог належаць хіба да Оўруцкай нядзелі, побач з Антонавічамі, Смалігавічамі, Белым Берагам, а не да Беласароцкай. Магчыма, ў тэксьце публікацыі зьвестка памылкова зрушаная.}}<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. І. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 588</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (і Беласароцкая воласьць{{заўвага|Насуперак таму, што напісана С. В. Марцэлевым, Белая Сарока ніколі не належала да [[Мазырскі павет|Мазырскага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref>}}) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Боньча паноў Харлінскіх]][[Файл:Антонаў на мапе ВКЛ 1613 г.jpg|значак|260пкс|Беласарока на мапе ВКЛ і сумежных рэгіёнаў. 1613 г.]] 12-м сакавіка 1574 году пазначана каралеўская «''Данина мыта во''д''ного Щасному Ха''р''ли''н''ско''му'', хорунжому кие''в''скому, в ыме''н''ю его власно''м'' в селе Белои Сороце в повете Кие''в''скомъ''»<ref>Руська (Волинська) метрика [Текст]: регести документів Коронної канцелярії для укр. земель (Волинське, Київське, Брацлавське, Чернігівське воєводства) 1569—1673 / Держ. ком. арх. України, Центр. держ. істор. арх. України, м. Київ, Ін-т укр. археографії та джерелознавства ім. М. С. Грушевського НАН України, Генер. дирекція держ. арх., Голов. арх. давніх актів; ред. і упоряд Г. Боряк [та ін.]; передм. П. К. Грімстед. — Київ, 2002. С. 250</ref>. З рэестру Кіеўскай зямлі (ваяводзтва), складзенага 21 чэрвеня 1581 году каралеўскім слугой і паборцам панам Мацеем Язерскім, вынікае, што слабада Беласарока была ўласнасьцю пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага. Зь яе 4 [[агароднікі|агароднікаў]] выбіралася па 6 грошаў, з тутэйшага сьвятара — 2 флярыны падатку<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX: Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / A. Jabłonowski — Warszawa, 1894. Wykazy… S. 36, 37</ref>. 26 чэрвеня 1600 году Шчасны Харлінскі запісаў усе свае маёнткі сынам Станіславу, Мікалаю і Рыгору з абавязкам выплаты іхным сёстрам па 3 000 польскіх злотых. Сярод добраў названыя вёска Даўляды з рачным перавозам і сяло Беласарока з млынам па-над Прыпяцю, якія дасталіся Станіславу. 10 жніўня 1624 году, на заяву архімандрыта кіева-пячэрскага Елісея Плетэніцкага і капітулы, складзены судовы дэкрэт аб наезьдзе падданых Станіслава Харлінскага з Даўлядоў і Белай Сарокі на манастырскую Амялянаўшчыну<ref>ŹD. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. — Warszawa, 1894. S. 61 — 62, 377</ref>. Паводле тарыфу падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва, у 1628 годзе з 2 дымоў [[асадныя сяляне|асадных сялянаў]], 1 агародніка і сьвятара ў Белай Сароцы нябожчыка пана Мікалая Стэцкага, цівуна кіеўскага, нашчадкамі якога апекаваўся пан Хведар Станецкі, выплачвалася адпаведна па тры, паўтара і шэсьць злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 381</ref>. 10 траўня 1682 году, кароль [[Ян Сабескі]], зважаючы на страту Кіева ў войнах з Расеяй, дзеля чаго добры Кіева-Пячэрскага манастыра пазбавіліся гаспадароў, падараваў іх адміністратару Кіеўскай мітраполіі япіскапу львоўскаму і галіцкаму Іосіфу Шумлянскаму. Надалей яны пазначаліся, як прыналежныя манастыру, хіба намінальна. У пераліку сёлаў япіскапа, складзеным у ліпені т. г., названае сяло Белая Сарока з 20 дварамі{{заўвага|У гэтай крыніцы па ўсіх паселішчах падаецца неверагодна вялікая колькасьць дароў.}} і царквой<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 10. – Киев, 1904. С. 357—363</ref>. [[Файл:Мэтрыка Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы..files.png|значак|зьлева|Тытул мэтрыкі Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759) (2).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]][[Файл:Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г.. Ч. 3. Аб памерлых.png|значак|зьлева|Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 3. Аб памерлых.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]] 16 сакавіка 1706 году япіскап львоўскі і галіцкі Іосіф Шумлянскі за 6 300 злотых перадаў у трохгадовую арэнду братавай удаве Аляксандры Шумлянскай Беласароцкі ключ.. 28 днём лістапада 1714 году датаваны кантракт, падпісаны ў Даўлядах паміж мітрапалітам кіеўскім [[Леў Кішка|Львом Кішкам]] і пісарам земскім мазырскім Тэафілам Лянкевічам-Іпагорскім на трохгадовую арэнду Беласароцкага ключа за 510 бітых талераў. 2 жніўня 1717 году мітрапаліт Леў Кішка аддаў Беласароцкі ключ у арэнду на тры гады харунжаму кіеўскаму Казімеру Стэцкаму за сымбалічныя 170 злотых. 12 сакавіка 1728 году пазначаны запіс у кнізе Оўруцкага гродзкага суда аб уводзе ў валоданьне Беласароцкім ключом наміната і адміністратара Кіеўскай мітраполіі япіскапа Атанаса Шаптыцкага<ref>Описание архива. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1111, 1161, 1179, 1268</ref>. На 1734 год Беласароцкі ключ, у тым ліку wieś Białosoroka, належаў Кіеўскай мітраполіі<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. У матэрыяле Генэральнай візытацыі Брагінскага дэканату 1743 году занатавана, што прыход Сьвята-Мікалаеўскай царквы ў мястэчку Белая Сарока, які ўзначальваў настаяцель а. Кміта (Цімафей?), налічваў усяго 30 двароў (×6 — каля 180 душ), а верных да споведзі дапушчаных — 139 душ<ref>Візыты Брагінскага дэканату 1743 г. // Інстытут рукапісу Нацыянальнай бібліятэкі Украіны імя У. І. Вярнадзкага. І. 2461. А. 297-297адв.</ref>. Згодна зь земскай кнігай Кіеўскага ваяводзтва, 23 студзеня 1747 году ў валоданьне маёнткамі Кіеўскай мітраполіі і Кіева-Пячэрскай архімандрыі, у тым ліку Беласароцкім ключом, уведзены новы адміністратар архіепіскап [[Флярыян Грабніцкі|Флярыян Грэбніцкі]]<ref>Описание архива западнорусских униатских митрополитов. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1444</ref>. У 1754 годзе з 7 двароў (прыкладна 42 жыхароў) мястэчка Białosoroka выплачваліся «''do grodu''» (Оўруцкага замку) 1 злоты і паўтары грошы, «''na milicję''» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 4 зл. і 6 гр.<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 170</ref>. Ад 1759 году, калі настаяцелем Беласароцкай Мікалаеўскай царквы быў сьвятар Анікій Кмета (Кміта), мэтрычныя кнігі вяліся спраўна, а таму значная іх частка захавалася да нашых дзён. Габрэйскія перапісы 1778 і 1784 гадоў засьведчылі пражываньне ў Беласароцы адпаведна 4 і 5 плацельшчыкаў пагалоўшчыны (głow), што належалі да Чарнобыльскага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. – Киев, 1890. С. 303, 392</ref>. 14-21 кастрычніка 1780 году возны генэрал ваяводзтва Кіеўскага «i innych» Базыль Валынец увёў у валоданьне маёнткамі, у тым ліку Беласароцкім ключом, новага кіеўскага мітрапаліта і адміністратара Кіева-Пячэрскай архімандрыі Ясона Смагаржэўскага. У канцы дакумэнту возны, ня ўмеючы пісаць, добрасумленна «''znak krzyża świętego położył''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 4. Акты об унии и состоянии православной церкви с половины XVII века (1648–1798). — Киев, 1871. С. 642 — 644</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[File:Teadosi Rastocki. Тэадосі Растоцкі (1891).jpg|150пкс|значак|зьлева|Партрэт Тэадосія Растоцкага. 1891 г.]][[Файл:Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.png|значак|260пкс|Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.]][[Файл:Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.jpg|значак|Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.]] У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Беласарока – у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 годзе ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вядома, што сяло Беласарока на той час была ўласнасьцю Кіеўскай мітраполіі ў асобе яе галавы [[Тэадосі Растоцкі|Тэадосія Растоцкага]]<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 71</ref>. Але ўжо ў 1796 годзе ў мэтрычных кнігах Беласароцкай Сьвята-Мікалаеўскай царквы сяло, іншыя паселішчы ключа і прыхода, названыя прыналежнымі да казённага ведамства. Згодна з мэтрыкамі 1797 — 1802 гг., усе яны сталі ўласнасьцю расейскага генэрала графа (фон) Сакена. У запісе тае ж царквы 1832 г. сказана, што Белай Сарокай, Даўлядамі, Вяпрамі і інш. валодаў граф Арлоў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп 13. Спр. 350, 493, 494 — 500</ref>. У рэвізіі 1834 году уладальнікам добраў названы пан Горват. Празь мястэчка праходзіў гасьцінец зь [[Міхалкі (Мазырскі раён)|Міхалкаў]] у [[Чарнобыль]]<ref name="fn1"/>. У парэформавы пэрыяд Белая Сарока адміністрацыйна належала да Дзёрнавіцкай воласьці. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павету) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Мікалаеўскай царквы ў Белай Сароцы названыя настаяцель а. Іаан Белякоўскі, в. а. штатнага псаломшчыка Стафан Мігай, пазаштатны псаломшчык Іван Смародзкі<ref>Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 463</ref>. На 1879 год прыход аб'ядноваў 684 верных мужчынскага і 765 жаночага полу зь сяла Белая Сарока, вёсак Даўляды, Надтачэеўка, Вяпры, Рожава, сяла Дзёрнавічы<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. – Минск, 1879. С. 39</ref>. На 1886 год у Белай Сароцы налічваўся 21 двор з 212 жыхарамі, працавалі бровар і 2 смалярні<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 112</ref>. Паводле перапісу 1897 году — 39 двароў, існавалі царква, народная вучэльня, хлебазапасны магазын, карчма. На 1909 год у сяле ў 71 двары было 322 жыхарыі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 23</ref>. === Найноўшы час === За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў лютым 1918 году Белую Сароку занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Белая Сарока ў складзе Дзёрнавіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У 1924 годзе Белую Сароку вярнулі [[БССР]]. У 1930 годзе тут арганізаваны калгас «Пераможца», працавала кузьня. На 1986 год у Белай Сароцы было 83 двары, працавала пачатковая школа. У зьвязку з радыяцыйным забруджваньнем па [[Чарнобыльская катастрофа|катастрофе на Чарнобыльскай АЭС]] усіх жыхароў перасялілі ў чыстыя месцы, пераважна ў вёску [[Бабоўка (Жлобінскі раён)|Бабоўку]]. == Насельніцтва == * '''XIX стагодзьдзе''': 1885 год — 212 чал. * '''XX стагодзьдзе''': 1908 год — 657 чал.; 1959 год — 294 чал.; 1986 год — 201 чал. (усе пераселеныя)<ref name="fn1"/> == Забудова == Плян складаецца з трохі выгнутай, амаль мэрыдыянальнай вуліцы, забудаванай з двух бакоў драўлянымі хатамі. == Турыстычная інфармацыя == === Адметныя мясьціны === Селішча эпохі [[мэзаліт]]у за 1—1,5 км на паўночны захад ад вёскі. === Страчаная спадчына === * Царква Сьвятога Міколы (XVIII ст.; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Навігацыйная група |назоў = Белая Сарока ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Вербавіцкі сельсавет |Нараўлянскі раён }} {{Населеныя пункты, адселеныя пасьля катастрофы на ЧАЭС}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Нараўлянскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XV стагодзьдзі]] 2s7xvqrdkm3vay1f7go6pn4cz8pbkss 2621126 2621123 2025-06-22T08:04:56Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2621126 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Сарока (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Белая Сарока |Лацінка = Biełaja Saroka |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Белай Сарокі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1486 год |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскі]] |Сельсавет = [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 25 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 7 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 3.5 |Commons = |Сайт = }} '''Бе́лая Саро́ка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 246.</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Прыпяць|Прыпяці]]. Уваходзіла ў склад [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкага сельсавету]] [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Знаходзіцца за 43 км на паўднёвы ўсход ад [[Нароўля|Нароўлі]], за 68 км ад чыгуначнай станцыі [[Ельск]] (лінія [[Каленкавічы]] — [[Оўруч]]); на тэрыторыі [[Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалягічны запаведнік|Палескага радыяцыйна-экалягічнага запаведніка]]. Палявая дарога злучае вёску з шашой [[Даўляды]] — [[Бабчын]]. Белая Сарока — даўняе [[сяло]], пазьней [[мястэчка]], зноў сяло ў частцы [[Палесьсе|Палесься]]{{Заўвага|«Ono Pinsk, Owrucze, Mozyr etc. na Polesiu»<ref>Документы объясняющие историю Западно-Русского края и его отношение к России и Польше. — С.-Петербург, 1865. С. 292, 293</ref>}}, што на самай поўначы [[Кіеўскае ваяводзтва|гістарычнай Кіеўшчыны]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === У пісьмовых крыніцах Белая Сарока ці не ўпершыню згаданая 14 ліпеня 1486 году, калі кароль польскі і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] [[Казімер Ягайлавіч]] перадаў сяло ключніку кіеўскаму Астафію Гарнастаю дзеля выбіраньня пазасталых 40 коп грошаў гаспадарскага доўгу<ref>Lietuvos Metrika. Kn. 4 (1479—1491): Užrašymų knyga 4 / parengė Lina Anužytė. — Vilnius, 2004. С. 47</ref>. На 1514 і 1516 гады маюцца найранейшыя зьвесткі пра Беласароцкую воласьць Кіеўскага павету<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511—1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508—1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). — Vilnius: Žara, 2002 [2004]. С. 169, 286</ref>. 23 лістапада 1522 году кароль [[Жыгімонт Стары]] загадаў намесьніку чарнобыльскаму пану Міхайлу Паўшы «''подать дворянину Матфею Заморенку человека путнаго въ Чернобыльскомъ повете въ Белойсороце Мартина Зеньковича и зъ землею Крывскою, на которой тотъ человекъ седить''»<ref>Любавский М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 240</ref>. У апісаньні [[Чарнобыль|Чарнобыльскага]] замку 1552 года, сярод іншых, названая і Беласароцкая нядзеля{{Заўвага|Нядзелі »альбо« чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Чарнобыльская воласьць (званая калі-нікалі паветам), як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці.}} ды {{падказка|патужнікі|выканаўцы замкавых павіннасьцяў}} зь сёлаў, што да яе належалі, – [[Даўляды|Даўглядцы]], [[Тоўсты Лес (Кіеўская вобласьць)|Тоўстыя (яны — патужнікі) Лес]], [[Старыя Шапелічы|Шэпелічы]], [[Масаны|Масановічы]], [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкавічы]]{{заўвага|Яшчэ ў пераліку названы Андрон ''у Гатчыну'' (''Гатчыпу''). П. Г. Кляпацкі<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли. Т. 1. Литовский период. – Одесса, 1912. С. 310</ref> ўважаў, што вядзецца пра патужніка Андрона ў Гажыну. Але Гажын мог належаць хіба да Оўруцкай нядзелі, побач з Антонавічамі, Смалігавічамі, Белым Берагам, а не да Беласароцкай. Магчыма, ў тэксьце публікацыі зьвестка памылкова зрушаная.}}<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. І. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 588</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (і Беласароцкая воласьць{{заўвага|Насуперак таму, што напісана С. В. Марцэлевым, Белая Сарока ніколі не належала да [[Мазырскі павет|Мазырскага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref>}}) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Боньча паноў Харлінскіх]][[Файл:Антонаў на мапе ВКЛ 1613 г.jpg|значак|260пкс|Беласарока на мапе ВКЛ і сумежных рэгіёнаў. 1613 г.]] 12-м сакавіка 1574 году пазначана каралеўская «''Данина мыта во''д''ного Щасному Ха''р''ли''н''ско''му'', хорунжому кие''в''скому, в ыме''н''ю его власно''м'' в селе Белои Сороце в повете Кие''в''скомъ''»<ref>Руська (Волинська) метрика [Текст]: регести документів Коронної канцелярії для укр. земель (Волинське, Київське, Брацлавське, Чернігівське воєводства) 1569—1673 / Держ. ком. арх. України, Центр. держ. істор. арх. України, м. Київ, Ін-т укр. археографії та джерелознавства ім. М. С. Грушевського НАН України, Генер. дирекція держ. арх., Голов. арх. давніх актів; ред. і упоряд Г. Боряк [та ін.]; передм. П. К. Грімстед. — Київ, 2002. С. 250</ref>. З рэестру Кіеўскай зямлі (ваяводзтва), складзенага 21 чэрвеня 1581 году каралеўскім слугой і паборцам панам Мацеем Язерскім, вынікае, што слабада Беласарока была ўласнасьцю пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага. Зь яе 4 [[агароднікі|агароднікаў]] выбіралася па 6 грошаў, з тутэйшага сьвятара — 2 флярыны падатку<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX: Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / A. Jabłonowski — Warszawa, 1894. Wykazy… S. 36, 37</ref>. 26 чэрвеня 1600 году Шчасны Харлінскі запісаў усе свае маёнткі сынам Станіславу, Мікалаю і Рыгору з абавязкам выплаты іхным сёстрам па 3 000 польскіх злотых. Сярод добраў названыя вёска Даўляды з рачным перавозам і сяло Беласарока з млынам па-над Прыпяцю, якія дасталіся Станіславу. 10 жніўня 1624 году, на заяву архімандрыта кіева-пячэрскага Елісея Плетэніцкага і капітулы, складзены судовы дэкрэт аб наезьдзе падданых Станіслава Харлінскага з Даўлядоў і Белай Сарокі на манастырскую Амялянаўшчыну<ref>ŹD. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. — Warszawa, 1894. S. 61 — 62, 377</ref>. Паводле тарыфу падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва, у 1628 годзе з 2 дымоў [[асадныя сяляне|асадных сялянаў]], 1 агародніка і сьвятара ў Белай Сароцы нябожчыка пана Мікалая Стэцкага, цівуна кіеўскага, нашчадкамі якога апекаваўся пан Хведар Станецкі, выплачвалася адпаведна па тры, паўтара і шэсьць злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 381</ref>. 10 траўня 1682 году, кароль [[Ян Сабескі]], зважаючы на страту Кіева ў войнах з Расеяй, дзеля чаго добры Кіева-Пячэрскага манастыра пазбавіліся гаспадароў, падараваў іх адміністратару Кіеўскай мітраполіі япіскапу львоўскаму і галіцкаму Іосіфу Шумлянскаму. Надалей яны пазначаліся, як прыналежныя манастыру, хіба намінальна. У пераліку сёлаў япіскапа, складзеным у ліпені т. г., названае сяло Белая Сарока з 20 дварамі{{заўвага|У гэтай крыніцы па ўсіх паселішчах падаецца неверагодна вялікая колькасьць дароў.}} і царквой<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 10. – Киев, 1904. С. 357—363</ref>. [[Файл:Мэтрыка Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы..files.png|значак|зьлева|Тытул мэтрыкі Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759) (2).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]][[Файл:Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г.. Ч. 3. Аб памерлых.png|значак|зьлева|Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 3. Аб памерлых.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]] 16 сакавіка 1706 году япіскап львоўскі і галіцкі Іосіф Шумлянскі за 6 300 злотых перадаў у трохгадовую арэнду братавай удаве Аляксандры Шумлянскай Беласароцкі ключ.. 28 днём лістапада 1714 году датаваны кантракт, падпісаны ў Даўлядах паміж мітрапалітам кіеўскім [[Леў Кішка|Львом Кішкам]] і пісарам земскім мазырскім Тэафілам Лянкевічам-Іпагорскім на трохгадовую арэнду Беласароцкага ключа за 510 бітых талераў. 2 жніўня 1717 году мітрапаліт Леў Кішка аддаў Беласароцкі ключ у арэнду на тры гады харунжаму кіеўскаму Казімеру Стэцкаму за сымбалічныя 170 злотых. 12 сакавіка 1728 году пазначаны запіс у кнізе Оўруцкага гродзкага суда аб уводзе ў валоданьне Беласароцкім ключом наміната і адміністратара Кіеўскай мітраполіі япіскапа Атанаса Шаптыцкага<ref>Описание архива. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1111, 1161, 1179, 1268</ref>. На 1734 год Беласароцкі ключ, у тым ліку wieś Białosoroka, належаў Кіеўскай мітраполіі<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. У матэрыяле Генэральнай візытацыі Брагінскага дэканату 1743 году занатавана, што прыход Сьвята-Мікалаеўскай царквы ў мястэчку Белая Сарока, які ўзначальваў настаяцель а. Кміта (Цімафей?), налічваў усяго 30 двароў (×6 — каля 180 душ), а верных да споведзі дапушчаных — 139 душ<ref>Візыты Брагінскага дэканату 1743 г. // Інстытут рукапісу Нацыянальнай бібліятэкі Украіны імя У. І. Вярнадзкага. І. 2461. А. 297-297адв.</ref>. Згодна зь земскай кнігай Кіеўскага ваяводзтва, 23 студзеня 1747 году ў валоданьне маёнткамі Кіеўскай мітраполіі і Кіева-Пячэрскай архімандрыі, у тым ліку Беласароцкім ключом, уведзены новы адміністратар архіепіскап [[Флярыян Грабніцкі|Флярыян Грэбніцкі]]<ref>Описание архива западнорусских униатских митрополитов. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1444</ref>. У 1754 годзе з 7 двароў (прыкладна 42 жыхароў) мястэчка Białosoroka выплачваліся «''do grodu''» (Оўруцкага замку) 1 злоты і паўтары грошы, «''na milicję''» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 4 зл. і 6 гр.<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 170</ref>. Ад 1759 году, калі настаяцелем Беласароцкай Мікалаеўскай царквы быў сьвятар Анікій Кмета (Кміта), мэтрычныя кнігі вяліся спраўна, а таму значная іх частка захавалася да нашых дзён. Габрэйскія перапісы 1778 і 1784 гадоў засьведчылі пражываньне ў Беласароцы адпаведна 4 і 5 плацельшчыкаў пагалоўшчыны (głow), што належалі да Чарнобыльскага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. – Киев, 1890. С. 303, 392</ref>. 14-21 кастрычніка 1780 году возны генэрал ваяводзтва Кіеўскага «i innych» Базыль Валынец увёў у валоданьне маёнткамі, у тым ліку Беласароцкім ключом, новага кіеўскага мітрапаліта і адміністратара Кіева-Пячэрскай архімандрыі Ясона Смагаржэўскага. У канцы дакумэнту возны, ня ўмеючы пісаць, добрасумленна «''znak krzyża świętego położył''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 4. Акты об унии и состоянии православной церкви с половины XVII века (1648–1798). — Киев, 1871. С. 642 — 644</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[File:Teadosi Rastocki. Тэадосі Растоцкі (1891).jpg|150пкс|значак|зьлева|Партрэт Тэадосія Растоцкага. 1891 г.]][[Файл:Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.png|значак|260пкс|Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.]][[Файл:Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.jpg|значак|Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.]] У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Беласарока – у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 годзе ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вядома, што сяло Беласарока на той час была ўласнасьцю Кіеўскай мітраполіі ў асобе яе галавы [[Тэадосі Растоцкі|Тэадосія Растоцкага]]<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 71</ref>. Але ўжо ў 1796 годзе ў мэтрычных кнігах Беласароцкай Сьвята-Мікалаеўскай царквы сяло, іншыя паселішчы ключа і прыхода, названыя прыналежнымі да казённага ведамства. Згодна з мэтрыкамі 1797 — 1802 гг., усе яны сталі ўласнасьцю расейскага генэрала графа (фон) Сакена. У запісе тае ж царквы 1832 г. сказана, што Белай Сарокай, Даўлядамі, Вяпрамі і інш. валодаў граф Арлоў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп 13. Спр. 350, 493, 494 — 500</ref>. У рэвізіі 1834 году уладальнікам добраў названы пан Горват. Празь мястэчка праходзіў гасьцінец зь [[Міхалкі (Мазырскі раён)|Міхалкаў]] у [[Чарнобыль]]<ref name="fn1"/>. У парэформавы пэрыяд Белая Сарока адміністрацыйна належала да Дзёрнавіцкай воласьці. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павету) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Мікалаеўскай царквы ў Белай Сароцы названыя настаяцель а. Іаан Белякоўскі, в. а. штатнага псаломшчыка Стафан Мігай, пазаштатны псаломшчык Іван Смародзкі<ref>Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 463</ref>. На 1879 год прыход аб'ядноваў 684 верных мужчынскага і 765 жаночага полу зь сяла Белая Сарока, вёсак Даўляды, Надтачэеўка, Вяпры, Рожава, сяла Дзёрнавічы<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. – Минск, 1879. С. 39</ref>. На 1886 год у Белай Сароцы налічваўся 21 двор з 212 жыхарамі, працавалі бровар і 2 смалярні<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 112</ref>. Паводле перапісу 1897 году — 39 двароў, існавалі царква, народная вучэльня, хлебазапасны магазын, карчма. На 1909 год у сяле ў 71 двары было 322 жыхарыі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 23</ref>. === Найноўшы час === За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў лютым 1918 году Белую Сароку занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Белая Сарока ў складзе Дзёрнавіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У 1924 годзе Белую Сароку вярнулі [[БССР]]. У 1930 годзе тут арганізаваны калгас «Пераможца», працавала кузьня. З 20 лютага 1938 года — у [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з цэнтрам у [[Мазыр]]ы. Напярэдадні [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] ў Белай Сароцы налічвалася 64 двары, 215 жыхароў. Акупанты спалілі 36 двароў і загубілі 5 вяскоўцаў. У кастрычніку 1943 году 40 жыхароў вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну. Яшчэ 21 чалавек загінуў на франтах<ref>Без срока давности. Беларусь: преступления нацистов и их пособников против мирного населения на оккупированной территории БССР в годы Великой Отечественной войны. Гомельская область. Сборник архивных документов и материалов / сост.: А. Р. Дюков, В. Д. Селеменев (рук.) [и др.]; редкол.: А. К. Демянюк [и др.]. — Минск: НАРБ; М.: Фонд «Историческая память», 2021. С. 236 — 237, 431; <ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref></ref>. З 8 студзеня 1954 году Белая Сарока — у Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года тут налічвалася 294 жыхары. На 1986 год у Белай Сароцы было 83 двары, працавала пачатковая школа. У зьвязку з радыяцыйным забруджваньнем па [[Чарнобыльская катастрофа|катастрофе на Чарнобыльскай АЭС]] усіх жыхароў перасялілі ў чыстыя месцы, пераважна ў вёску [[Бабоўка (Жлобінскі раён)|Бабоўку]]. == Насельніцтва == * '''XIX стагодзьдзе''': 1885 год — 212 чал. * '''XX стагодзьдзе''': 1908 год — 657 чал.; 1959 год — 294 чал.; 1986 год — 201 чал. (усе пераселеныя)<ref name="fn1"/> == Забудова == Плян складаецца з трохі выгнутай, амаль мэрыдыянальнай вуліцы, забудаванай з двух бакоў драўлянымі хатамі. == Турыстычная інфармацыя == === Адметныя мясьціны === Селішча эпохі [[мэзаліт]]у за 1—1,5 км на паўночны захад ад вёскі. === Страчаная спадчына === * Царква Сьвятога Міколы (XVIII ст.; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Навігацыйная група |назоў = Белая Сарока ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Вербавіцкі сельсавет |Нараўлянскі раён }} {{Населеныя пункты, адселеныя пасьля катастрофы на ЧАЭС}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Нараўлянскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XV стагодзьдзі]] 0z3qoffyc0gd3mz67qy4lie0o320klr 2621128 2621126 2025-06-22T08:12:00Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2621128 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Сарока (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Белая Сарока |Лацінка = Biełaja Saroka |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Белай Сарокі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1486 год |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскі]] |Сельсавет = [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 25 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 7 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 3.5 |Commons = |Сайт = }} '''Бе́лая Саро́ка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 246.</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Прыпяць|Прыпяці]]. Уваходзіла ў склад [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкага сельсавету]] [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Знаходзіцца за 43 км на паўднёвы ўсход ад [[Нароўля|Нароўлі]], за 68 км ад чыгуначнай станцыі [[Ельск]] (лінія [[Каленкавічы]] — [[Оўруч]]); на тэрыторыі [[Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалягічны запаведнік|Палескага радыяцыйна-экалягічнага запаведніка]]. Палявая дарога злучае вёску з шашой [[Даўляды]] — [[Бабчын]]. Белая Сарока — даўняе [[сяло]], пазьней [[мястэчка]], зноў сяло ў частцы [[Палесьсе|Палесься]]{{Заўвага|«Ono Pinsk, Owrucze, Mozyr etc. na Polesiu»<ref>Документы объясняющие историю Западно-Русского края и его отношение к России и Польше. — С.-Петербург, 1865. С. 292, 293</ref>}}, што на самай поўначы [[Кіеўскае ваяводзтва|гістарычнай Кіеўшчыны]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === У пісьмовых крыніцах Белая Сарока ці не ўпершыню згаданая 14 ліпеня 1486 году, калі кароль польскі і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] [[Казімер Ягайлавіч]] перадаў сяло ключніку кіеўскаму Астафію Гарнастаю дзеля выбіраньня пазасталых 40 коп грошаў гаспадарскага доўгу<ref>Lietuvos Metrika. Kn. 4 (1479—1491): Užrašymų knyga 4 / parengė Lina Anužytė. — Vilnius, 2004. С. 47</ref>. На 1514 і 1516 гады маюцца найранейшыя зьвесткі пра Беласароцкую воласьць Кіеўскага павету<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511—1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508—1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). — Vilnius: Žara, 2002 [2004]. С. 169, 286</ref>. 23 лістапада 1522 году кароль [[Жыгімонт Стары]] загадаў намесьніку чарнобыльскаму пану Міхайлу Паўшы «''подать дворянину Матфею Заморенку человека путнаго въ Чернобыльскомъ повете въ Белойсороце Мартина Зеньковича и зъ землею Крывскою, на которой тотъ человекъ седить''»<ref>Любавский М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 240</ref>. У апісаньні [[Чарнобыль|Чарнобыльскага]] замку 1552 года, сярод іншых, названая і Беласароцкая нядзеля{{Заўвага|Нядзелі »альбо« чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Чарнобыльская воласьць (званая калі-нікалі паветам), як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці.}} ды {{падказка|патужнікі|выканаўцы замкавых павіннасьцяў}} зь сёлаў, што да яе належалі, – [[Даўляды|Даўглядцы]], [[Тоўсты Лес (Кіеўская вобласьць)|Тоўстыя (яны — патужнікі) Лес]], [[Старыя Шапелічы|Шэпелічы]], [[Масаны|Масановічы]], [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкавічы]]{{заўвага|Яшчэ ў пераліку названы Андрон ''у Гатчыну'' (''Гатчыпу''). П. Г. Кляпацкі<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли. Т. 1. Литовский период. – Одесса, 1912. С. 310</ref> ўважаў, што вядзецца пра патужніка Андрона ў Гажыну. Але Гажын мог належаць хіба да Оўруцкай нядзелі, побач з Антонавічамі, Смалігавічамі, Белым Берагам, а не да Беласароцкай. Магчыма, ў тэксьце публікацыі зьвестка памылкова зрушаная.}}<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. І. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 588</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (і Беласароцкая воласьць{{заўвага|Насуперак таму, што напісана С. В. Марцэлевым, Белая Сарока ніколі не належала да [[Мазырскі павет|Мазырскага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref>}}) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Боньча паноў Харлінскіх]][[Файл:Антонаў на мапе ВКЛ 1613 г.jpg|значак|260пкс|Беласарока на мапе ВКЛ і сумежных рэгіёнаў. 1613 г.]] 12-м сакавіка 1574 году пазначана каралеўская «''Данина мыта во''д''ного Щасному Ха''р''ли''н''ско''му'', хорунжому кие''в''скому, в ыме''н''ю его власно''м'' в селе Белои Сороце в повете Кие''в''скомъ''»<ref>Руська (Волинська) метрика [Текст]: регести документів Коронної канцелярії для укр. земель (Волинське, Київське, Брацлавське, Чернігівське воєводства) 1569—1673 / Держ. ком. арх. України, Центр. держ. істор. арх. України, м. Київ, Ін-т укр. археографії та джерелознавства ім. М. С. Грушевського НАН України, Генер. дирекція держ. арх., Голов. арх. давніх актів; ред. і упоряд Г. Боряк [та ін.]; передм. П. К. Грімстед. — Київ, 2002. С. 250</ref>. З рэестру Кіеўскай зямлі (ваяводзтва), складзенага 21 чэрвеня 1581 году каралеўскім слугой і паборцам панам Мацеем Язерскім, вынікае, што слабада Беласарока была ўласнасьцю пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага. Зь яе 4 [[агароднікі|агароднікаў]] выбіралася па 6 грошаў, з тутэйшага сьвятара — 2 флярыны падатку<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX: Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / A. Jabłonowski — Warszawa, 1894. Wykazy… S. 36, 37</ref>. 26 чэрвеня 1600 году Шчасны Харлінскі запісаў усе свае маёнткі сынам Станіславу, Мікалаю і Рыгору з абавязкам выплаты іхным сёстрам па 3 000 польскіх злотых. Сярод добраў названыя вёска Даўляды з рачным перавозам і сяло Беласарока з млынам па-над Прыпяцю, якія дасталіся Станіславу. 10 жніўня 1624 году, на заяву архімандрыта кіева-пячэрскага Елісея Плетэніцкага і капітулы, складзены судовы дэкрэт аб наезьдзе падданых Станіслава Харлінскага з Даўлядоў і Белай Сарокі на манастырскую Амялянаўшчыну<ref>ŹD. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. — Warszawa, 1894. S. 61 — 62, 377</ref>. Паводле тарыфу падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва, у 1628 годзе з 2 дымоў [[асадныя сяляне|асадных сялянаў]], 1 агародніка і сьвятара ў Белай Сароцы нябожчыка пана Мікалая Стэцкага, цівуна кіеўскага, нашчадкамі якога апекаваўся пан Хведар Станецкі, выплачвалася адпаведна па тры, паўтара і шэсьць злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 381</ref>. 10 траўня 1682 году, кароль [[Ян Сабескі]], зважаючы на страту Кіева ў войнах з Расеяй, дзеля чаго добры Кіева-Пячэрскага манастыра пазбавіліся гаспадароў, падараваў іх адміністратару Кіеўскай мітраполіі япіскапу львоўскаму і галіцкаму Іосіфу Шумлянскаму. Надалей яны пазначаліся, як прыналежныя манастыру, хіба намінальна. У пераліку сёлаў япіскапа, складзеным у ліпені т. г., названае сяло Белая Сарока з 20 дварамі{{заўвага|У гэтай крыніцы па ўсіх паселішчах падаецца неверагодна вялікая колькасьць дароў.}} і царквой<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 10. – Киев, 1904. С. 357—363</ref>. [[Файл:Мэтрыка Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы..files.png|значак|зьлева|Тытул мэтрыкі Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759) (2).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]][[Файл:Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г.. Ч. 3. Аб памерлых.png|значак|зьлева|Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 3. Аб памерлых.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]] 16 сакавіка 1706 году япіскап львоўскі і галіцкі Іосіф Шумлянскі за 6 300 злотых перадаў у трохгадовую арэнду братавай удаве Аляксандры Шумлянскай Беласароцкі ключ.. 28 днём лістапада 1714 году датаваны кантракт, падпісаны ў Даўлядах паміж мітрапалітам кіеўскім [[Леў Кішка|Львом Кішкам]] і пісарам земскім мазырскім Тэафілам Лянкевічам-Іпагорскім на трохгадовую арэнду Беласароцкага ключа за 510 бітых талераў. 2 жніўня 1717 году мітрапаліт Леў Кішка аддаў Беласароцкі ключ у арэнду на тры гады харунжаму кіеўскаму Казімеру Стэцкаму за сымбалічныя 170 злотых. 12 сакавіка 1728 году пазначаны запіс у кнізе Оўруцкага гродзкага суда аб уводзе ў валоданьне Беласароцкім ключом наміната і адміністратара Кіеўскай мітраполіі япіскапа Атанаса Шаптыцкага<ref>Описание архива. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1111, 1161, 1179, 1268</ref>. На 1734 год Беласароцкі ключ, у тым ліку wieś Białosoroka, належаў Кіеўскай мітраполіі<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. У матэрыяле Генэральнай візытацыі Брагінскага дэканату 1743 году занатавана, што прыход Сьвята-Мікалаеўскай царквы ў мястэчку Белая Сарока, які ўзначальваў настаяцель а. Кміта (Цімафей?), налічваў усяго 30 двароў (×6 — каля 180 душ), а верных да споведзі дапушчаных — 139 душ<ref>Візыты Брагінскага дэканату 1743 г. // Інстытут рукапісу Нацыянальнай бібліятэкі Украіны імя У. І. Вярнадзкага. І. 2461. А. 297-297адв.</ref>. Згодна зь земскай кнігай Кіеўскага ваяводзтва, 23 студзеня 1747 году ў валоданьне маёнткамі Кіеўскай мітраполіі і Кіева-Пячэрскай архімандрыі, у тым ліку Беласароцкім ключом, уведзены новы адміністратар архіепіскап [[Флярыян Грабніцкі|Флярыян Грэбніцкі]]<ref>Описание архива западнорусских униатских митрополитов. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1444</ref>. У 1754 годзе з 7 двароў (прыкладна 42 жыхароў) мястэчка Białosoroka выплачваліся «''do grodu''» (Оўруцкага замку) 1 злоты і паўтары грошы, «''na milicję''» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 4 зл. і 6 гр.<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 170</ref>. Ад 1759 году, калі настаяцелем Беласароцкай Мікалаеўскай царквы быў сьвятар Анікій Кмета (Кміта), мэтрычныя кнігі вяліся спраўна, а таму значная іх частка захавалася да нашых дзён. Габрэйскія перапісы 1778 і 1784 гадоў засьведчылі пражываньне ў Беласароцы адпаведна 4 і 5 плацельшчыкаў пагалоўшчыны (głow), што належалі да Чарнобыльскага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. – Киев, 1890. С. 303, 392</ref>. 14-21 кастрычніка 1780 году возны генэрал ваяводзтва Кіеўскага «i innych» Базыль Валынец увёў у валоданьне маёнткамі, у тым ліку Беласароцкім ключом, новага кіеўскага мітрапаліта і адміністратара Кіева-Пячэрскай архімандрыі Ясона Смагаржэўскага. У канцы дакумэнту возны, ня ўмеючы пісаць, добрасумленна «''znak krzyża świętego położył''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 4. Акты об унии и состоянии православной церкви с половины XVII века (1648–1798). — Киев, 1871. С. 642 — 644</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[File:Teadosi Rastocki. Тэадосі Растоцкі (1891).jpg|150пкс|значак|зьлева|Партрэт Тэадосія Растоцкага. 1891 г.]][[Файл:Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.png|значак|260пкс|Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.]][[Файл:Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.jpg|значак|Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.]] У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Беласарока – у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 годзе ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вядома, што сяло Беласарока на той час была ўласнасьцю Кіеўскай мітраполіі ў асобе яе галавы [[Тэадосі Растоцкі|Тэадосія Растоцкага]]<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 71</ref>. Але ўжо ў 1796 годзе ў мэтрычных кнігах Беласароцкай Сьвята-Мікалаеўскай царквы сяло, іншыя паселішчы ключа і прыхода, названыя прыналежнымі да казённага ведамства. Згодна з мэтрыкамі 1797 — 1802 гг., усе яны сталі ўласнасьцю расейскага генэрала графа (фон) Сакена. У запісе тае ж царквы 1832 г. сказана, што Белай Сарокай, Даўлядамі, Вяпрамі і інш. валодаў граф Арлоў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп 13. Спр. 350, 493, 494 — 500</ref>. У рэвізіі 1834 году уладальнікам добраў названы пан Горват. Празь мястэчка праходзіў гасьцінец зь [[Міхалкі (Мазырскі раён)|Міхалкаў]] у [[Чарнобыль]]<ref name="fn1"/>. У парэформавы пэрыяд Белая Сарока адміністрацыйна належала да Дзёрнавіцкай воласьці. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павету) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Мікалаеўскай царквы ў Белай Сароцы названыя настаяцель а. Іаан Белякоўскі, в. а. штатнага псаломшчыка Стафан Мігай, пазаштатны псаломшчык Іван Смародзкі<ref>Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 463</ref>. На 1879 год прыход аб'ядноваў 684 верных мужчынскага і 765 жаночага полу зь сяла Белая Сарока, вёсак Даўляды, Надтачэеўка, Вяпры, Рожава, сяла Дзёрнавічы<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. – Минск, 1879. С. 39</ref>. На 1886 год у Белай Сароцы налічваўся 21 двор з 212 жыхарамі, працавалі бровар і 2 смалярні<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 112</ref>. Паводле перапісу 1897 году — 39 двароў, існавалі царква, народная вучэльня, хлебазапасны магазын, карчма. На 1909 год у сяле ў 71 двары было 322 жыхарыі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 23</ref>. === Найноўшы час === За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў лютым 1918 году Белую Сароку занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Белая Сарока ў складзе Дзёрнавіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У 1924 годзе Белую Сароку вярнулі [[БССР]]. У 1930 годзе тут арганізаваны калгас «Пераможца», працавала кузьня. З 20 лютага 1938 года — у [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з цэнтрам у [[Мазыр]]ы. Напярэдадні [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] ў Белай Сароцы налічвалася 64 двары, 215 жыхароў. Акупанты спалілі 36 двароў і загубілі 5 вяскоўцаў. У кастрычніку 1943 году 40 жыхароў вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну. Яшчэ 21 чалавек загінуў на франтах<ref>Без срока давности. Беларусь: преступления нацистов и их пособников против мирного населения на оккупированной территории БССР в годы Великой Отечественной войны. Гомельская область. Сборник архивных документов и материалов / сост.: А. Р. Дюков, В. Д. Селеменев (рук.) [и др.]; редкол.: А. К. Демянюк [и др.]. — Минск: НАРБ; М.: Фонд «Историческая память», 2021. С. 236 — 237, 431; <ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref>. З 8 студзеня 1954 году Белая Сарока — у Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года тут налічвалася 294 жыхары. На 1986 год у Белай Сароцы было 83 двары, 201 жыжар, працавала пачатковая школа. У складзе саўгасу «Прыпяць» (цэнтар — вёска Даўляды) У зьвязку з радыяцыйным забруджваньнем па [[Чарнобыльская катастрофа|катастрофе на Чарнобыльскай АЭС]] усіх жыхароў перасялілі ў чыстыя месцы, пераважна ў вёску [[Бабоўка (Жлобінскі раён)|Бабоўку]]. == Насельніцтва == * '''XIX стагодзьдзе''': 1885 год — 212 чал. * '''XX стагодзьдзе''': 1908 год — 657 чал.; 1959 год — 294 чал.; 1986 год — 201 чал. (усе пераселеныя)<ref name="fn1"/> == Забудова == Плян складаецца з трохі выгнутай, амаль мэрыдыянальнай вуліцы, забудаванай з двух бакоў драўлянымі хатамі. == Турыстычная інфармацыя == === Адметныя мясьціны === Селішча эпохі [[мэзаліт]]у за 1—1,5 км на паўночны захад ад вёскі. === Страчаная спадчына === * Царква Сьвятога Міколы (XVIII ст.; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Навігацыйная група |назоў = Белая Сарока ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Вербавіцкі сельсавет |Нараўлянскі раён }} {{Населеныя пункты, адселеныя пасьля катастрофы на ЧАЭС}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Нараўлянскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XV стагодзьдзі]] 95tnshhezk6ggp1n39rt25gq3b3l5ch 2621130 2621128 2025-06-22T08:15:39Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2621130 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Сарока (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Белая Сарока |Лацінка = Biełaja Saroka |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Белай Сарокі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1486 год |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскі]] |Сельсавет = [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 25 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 7 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 3.5 |Commons = |Сайт = }} '''Бе́лая Саро́ка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 246.</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Прыпяць|Прыпяці]]. Уваходзіла ў склад [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкага сельсавету]] [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Знаходзіцца за 43 км на паўднёвы ўсход ад [[Нароўля|Нароўлі]], за 68 км ад чыгуначнай станцыі [[Ельск]] (лінія [[Каленкавічы]] — [[Оўруч]]); на тэрыторыі [[Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалягічны запаведнік|Палескага радыяцыйна-экалягічнага запаведніка]]. Палявая дарога злучае вёску з шашой [[Даўляды]] — [[Бабчын]]. Белая Сарока — даўняе [[сяло]], пазьней [[мястэчка]], зноў сяло ў частцы [[Палесьсе|Палесься]]{{Заўвага|«Ono Pinsk, Owrucze, Mozyr etc. na Polesiu»<ref>Документы объясняющие историю Западно-Русского края и его отношение к России и Польше. — С.-Петербург, 1865. С. 292, 293</ref>}}, што на самай поўначы [[Кіеўскае ваяводзтва|гістарычнай Кіеўшчыны]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === У пісьмовых крыніцах Белая Сарока ці не ўпершыню згаданая 14 ліпеня 1486 году, калі кароль польскі і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] [[Казімер Ягайлавіч]] перадаў сяло ключніку кіеўскаму Астафію Гарнастаю дзеля выбіраньня пазасталых 40 коп грошаў гаспадарскага доўгу<ref>Lietuvos Metrika. Kn. 4 (1479—1491): Užrašymų knyga 4 / parengė Lina Anužytė. — Vilnius, 2004. С. 47</ref>. На 1514 і 1516 гады маюцца найранейшыя зьвесткі пра Беласароцкую воласьць Кіеўскага павету<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511—1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508—1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). — Vilnius: Žara, 2002 [2004]. С. 169, 286</ref>. 23 лістапада 1522 году кароль [[Жыгімонт Стары]] загадаў намесьніку чарнобыльскаму пану Міхайлу Паўшы «''подать дворянину Матфею Заморенку человека путнаго въ Чернобыльскомъ повете въ Белойсороце Мартина Зеньковича и зъ землею Крывскою, на которой тотъ человекъ седить''»<ref>Любавский М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 240</ref>. У апісаньні [[Чарнобыль|Чарнобыльскага]] замку 1552 года, сярод іншых, названая і Беласароцкая нядзеля{{Заўвага|Нядзелі »альбо« чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Чарнобыльская воласьць (званая калі-нікалі паветам), як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці.}} ды {{падказка|патужнікі|выканаўцы замкавых павіннасьцяў}} зь сёлаў, што да яе належалі, – [[Даўляды|Даўглядцы]], [[Тоўсты Лес (Кіеўская вобласьць)|Тоўстыя (яны — патужнікі) Лес]], [[Старыя Шапелічы|Шэпелічы]], [[Масаны|Масановічы]], [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкавічы]]{{заўвага|Яшчэ ў пераліку названы Андрон ''у Гатчыну'' (''Гатчыпу''). П. Г. Кляпацкі<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли. Т. 1. Литовский период. – Одесса, 1912. С. 310</ref> ўважаў, што вядзецца пра патужніка Андрона ў Гажыну. Але Гажын мог належаць хіба да Оўруцкай нядзелі, побач з Антонавічамі, Смалігавічамі, Белым Берагам, а не да Беласароцкай. Магчыма, ў тэксьце публікацыі зьвестка памылкова зрушаная.}}<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. І. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 588</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (і Беласароцкая воласьць{{заўвага|Насуперак таму, што напісана С. В. Марцэлевым, Белая Сарока ніколі не належала да [[Мазырскі павет|Мазырскага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref>}}) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Боньча паноў Харлінскіх]][[Файл:Антонаў на мапе ВКЛ 1613 г.jpg|значак|260пкс|Беласарока на мапе ВКЛ і сумежных рэгіёнаў. 1613 г.]] 12-м сакавіка 1574 году пазначана каралеўская «''Данина мыта во''д''ного Щасному Ха''р''ли''н''ско''му'', хорунжому кие''в''скому, в ыме''н''ю его власно''м'' в селе Белои Сороце в повете Кие''в''скомъ''»<ref>Руська (Волинська) метрика [Текст]: регести документів Коронної канцелярії для укр. земель (Волинське, Київське, Брацлавське, Чернігівське воєводства) 1569—1673 / Держ. ком. арх. України, Центр. держ. істор. арх. України, м. Київ, Ін-т укр. археографії та джерелознавства ім. М. С. Грушевського НАН України, Генер. дирекція держ. арх., Голов. арх. давніх актів; ред. і упоряд Г. Боряк [та ін.]; передм. П. К. Грімстед. — Київ, 2002. С. 250</ref>. З рэестру Кіеўскай зямлі (ваяводзтва), складзенага 21 чэрвеня 1581 году каралеўскім слугой і паборцам панам Мацеем Язерскім, вынікае, што слабада Беласарока была ўласнасьцю пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага. Зь яе 4 [[агароднікі|агароднікаў]] выбіралася па 6 грошаў, з тутэйшага сьвятара — 2 флярыны падатку<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX: Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / A. Jabłonowski — Warszawa, 1894. Wykazy… S. 36, 37</ref>. 26 чэрвеня 1600 году Шчасны Харлінскі запісаў усе свае маёнткі сынам Станіславу, Мікалаю і Рыгору з абавязкам выплаты іхным сёстрам па 3 000 польскіх злотых. Сярод добраў названыя вёска Даўляды з рачным перавозам і сяло Беласарока з млынам па-над Прыпяцю, якія дасталіся Станіславу. 10 жніўня 1624 году, на заяву архімандрыта кіева-пячэрскага Елісея Плетэніцкага і капітулы, складзены судовы дэкрэт аб наезьдзе падданых Станіслава Харлінскага з Даўлядоў і Белай Сарокі на манастырскую Амялянаўшчыну<ref>ŹD. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. — Warszawa, 1894. S. 61 — 62, 377</ref>. Паводле тарыфу падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва, у 1628 годзе з 2 дымоў [[асадныя сяляне|асадных сялянаў]], 1 агародніка і сьвятара ў Белай Сароцы нябожчыка пана Мікалая Стэцкага, цівуна кіеўскага, нашчадкамі якога апекаваўся пан Хведар Станецкі, выплачвалася адпаведна па тры, паўтара і шэсьць злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 381</ref>. 10 траўня 1682 году, кароль [[Ян Сабескі]], зважаючы на страту Кіева ў войнах з Расеяй, дзеля чаго добры Кіева-Пячэрскага манастыра пазбавіліся гаспадароў, падараваў іх адміністратару Кіеўскай мітраполіі япіскапу львоўскаму і галіцкаму Іосіфу Шумлянскаму. Надалей яны пазначаліся, як прыналежныя манастыру, хіба намінальна. У пераліку сёлаў япіскапа, складзеным у ліпені т. г., названае сяло Белая Сарока з 20 дварамі{{заўвага|У гэтай крыніцы па ўсіх паселішчах падаецца неверагодна вялікая колькасьць дароў.}} і царквой<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 10. – Киев, 1904. С. 357—363</ref>. [[Файл:Мэтрыка Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы..files.png|значак|зьлева|Тытул мэтрыкі Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759) (2).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]][[Файл:Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г.. Ч. 3. Аб памерлых.png|значак|зьлева|Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 3. Аб памерлых.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]] 16 сакавіка 1706 году япіскап львоўскі і галіцкі Іосіф Шумлянскі за 6 300 злотых перадаў у трохгадовую арэнду братавай удаве Аляксандры Шумлянскай Беласароцкі ключ.. 28 днём лістапада 1714 году датаваны кантракт, падпісаны ў Даўлядах паміж мітрапалітам кіеўскім [[Леў Кішка|Львом Кішкам]] і пісарам земскім мазырскім Тэафілам Лянкевічам-Іпагорскім на трохгадовую арэнду Беласароцкага ключа за 510 бітых талераў. 2 жніўня 1717 году мітрапаліт Леў Кішка аддаў Беласароцкі ключ у арэнду на тры гады харунжаму кіеўскаму Казімеру Стэцкаму за сымбалічныя 170 злотых. 12 сакавіка 1728 году пазначаны запіс у кнізе Оўруцкага гродзкага суда аб уводзе ў валоданьне Беласароцкім ключом наміната і адміністратара Кіеўскай мітраполіі япіскапа Атанаса Шаптыцкага<ref>Описание архива. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1111, 1161, 1179, 1268</ref>. На 1734 год Беласароцкі ключ, у тым ліку wieś Białosoroka, належаў Кіеўскай мітраполіі<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. У матэрыяле Генэральнай візытацыі Брагінскага дэканату 1743 году занатавана, што прыход Сьвята-Мікалаеўскай царквы ў мястэчку Белая Сарока, які ўзначальваў настаяцель а. Кміта (Цімафей?), налічваў усяго 30 двароў (×6 — каля 180 душ), а верных да споведзі дапушчаных — 139 душ<ref>Візыты Брагінскага дэканату 1743 г. // Інстытут рукапісу Нацыянальнай бібліятэкі Украіны імя У. І. Вярнадзкага. І. 2461. А. 297-297адв.</ref>. Згодна зь земскай кнігай Кіеўскага ваяводзтва, 23 студзеня 1747 году ў валоданьне маёнткамі Кіеўскай мітраполіі і Кіева-Пячэрскай архімандрыі, у тым ліку Беласароцкім ключом, уведзены новы адміністратар архіепіскап [[Флярыян Грабніцкі|Флярыян Грэбніцкі]]<ref>Описание архива западнорусских униатских митрополитов. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1444</ref>. У 1754 годзе з 7 двароў (прыкладна 42 жыхароў) мястэчка Białosoroka выплачваліся «''do grodu''» (Оўруцкага замку) 1 злоты і паўтары грошы, «''na milicję''» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 4 зл. і 6 гр.<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 170</ref>. Ад 1759 году, калі настаяцелем Беласароцкай Мікалаеўскай царквы быў сьвятар Анікій Кмета (Кміта), мэтрычныя кнігі вяліся спраўна, а таму значная іх частка захавалася да нашых дзён. Габрэйскія перапісы 1778 і 1784 гадоў засьведчылі пражываньне ў Беласароцы адпаведна 4 і 5 плацельшчыкаў пагалоўшчыны (głow), што належалі да Чарнобыльскага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. – Киев, 1890. С. 303, 392</ref>. 14-21 кастрычніка 1780 году возны генэрал ваяводзтва Кіеўскага «i innych» Базыль Валынец увёў у валоданьне маёнткамі, у тым ліку Беласароцкім ключом, новага кіеўскага мітрапаліта і адміністратара Кіева-Пячэрскай архімандрыі Ясона Смагаржэўскага. У канцы дакумэнту возны, ня ўмеючы пісаць, добрасумленна «''znak krzyża świętego położył''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 4. Акты об унии и состоянии православной церкви с половины XVII века (1648–1798). — Киев, 1871. С. 642 — 644</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[File:Teadosi Rastocki. Тэадосі Растоцкі (1891).jpg|150пкс|значак|зьлева|Партрэт Тэадосія Растоцкага. 1891 г.]][[Файл:Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.png|значак|260пкс|Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.]][[Файл:Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.jpg|значак|Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.]] У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Беласарока – у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 годзе ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вядома, што сяло Беласарока на той час была ўласнасьцю Кіеўскай мітраполіі ў асобе яе галавы [[Тэадосі Растоцкі|Тэадосія Растоцкага]]<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 71</ref>. Але ўжо ў 1796 годзе ў мэтрычных кнігах Беласароцкай Сьвята-Мікалаеўскай царквы сяло, іншыя паселішчы ключа і прыхода, названыя прыналежнымі да казённага ведамства. Згодна з мэтрыкамі 1797 — 1802 гг., усе яны сталі ўласнасьцю расейскага генэрала графа (фон) Сакена. У запісе тае ж царквы 1832 г. сказана, што Белай Сарокай, Даўлядамі, Вяпрамі і інш. валодаў граф Арлоў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп 13. Спр. 350, 493, 494 — 500</ref>. У рэвізіі 1834 году уладальнікам добраў названы пан Горват. Празь мястэчка праходзіў гасьцінец зь [[Міхалкі (Мазырскі раён)|Міхалкаў]] у [[Чарнобыль]]<ref name="fn1"/>. У парэформавы пэрыяд Белая Сарока адміністрацыйна належала да Дзёрнавіцкай воласьці. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павету) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Мікалаеўскай царквы ў Белай Сароцы названыя настаяцель а. Іаан Белякоўскі, в. а. штатнага псаломшчыка Стафан Мігай, пазаштатны псаломшчык Іван Смародзкі<ref>Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 463</ref>. На 1879 год прыход аб'ядноваў 684 верных мужчынскага і 765 жаночага полу зь сяла Белая Сарока, вёсак Даўляды, Надтачэеўка, Вяпры, Рожава, сяла Дзёрнавічы<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. – Минск, 1879. С. 39</ref>. На 1886 год у Белай Сароцы налічваўся 21 двор з 212 жыхарамі, працавалі бровар і 2 смалярні<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 112</ref>. Паводле перапісу 1897 году — 39 двароў, існавалі царква, народная вучэльня, хлебазапасны магазын, карчма. На 1909 год у сяле ў 71 двары было 322 жыхарыі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 23</ref>. === Найноўшы час === За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў лютым 1918 году Белую Сароку занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Белая Сарока ў складзе Дзёрнавіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У 1924 годзе Белую Сароку вярнулі [[БССР]]. У 1930 годзе тут арганізаваны калгас «Пераможца», працавала кузьня. З 20 лютага 1938 года — у [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з цэнтрам у [[Мазыр]]ы. Напярэдадні [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] ў Белай Сароцы налічвалася 64 двары, 215 жыхароў. Акупанты спалілі 36 двароў і загубілі 5 вяскоўцаў. У кастрычніку 1943 году 40 жыхароў вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну. Яшчэ 21 чалавек загінуў на франтах<ref>Без срока давности. Беларусь: преступления нацистов и их пособников против мирного населения на оккупированной территории БССР в годы Великой Отечественной войны. Гомельская область. Сборник архивных документов и материалов / сост.: А. Р. Дюков, В. Д. Селеменев (рук.) [и др.]; редкол.: А. К. Демянюк [и др.]. — Минск: НАРБ; М.: Фонд «Историческая память», 2021. С. 236 — 237, 431; <ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref>. З 8 студзеня 1954 году Белая Сарока — у Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года тут налічвалася 294 жыхары. На 1986 год у Белай Сароцы было 83 двары, 201 жыжар, працавала пачатковая школа. У складзе саўгасу «Прыпяць» (цэнтар — вёска Даўляды). У зьвязку з радыяцыйным забруджваньнем па [[Чарнобыльская катастрофа|катастрофе на Чарнобыльскай АЭС]] усіх жыхароў перасялілі ў чыстыя месцы, пераважна ў вёску [[Бабоўка (Жлобінскі раён)|Бабоўку]]<ref name="fn1"/>. == Насельніцтва == * '''XIX стагодзьдзе''': 1885 год — 212 чал. * '''XX стагодзьдзе''': 1908 год — 657 чал.; 1959 год — 294 чал.; 1986 год — 201 чал. (усе пераселеныя)<ref name="fn1"/> == Забудова == Плян складаецца з трохі выгнутай, амаль мэрыдыянальнай вуліцы, забудаванай з двух бакоў драўлянымі хатамі. == Турыстычная інфармацыя == === Адметныя мясьціны === Селішча эпохі [[мэзаліт]]у за 1—1,5 км на паўночны захад ад вёскі. === Страчаная спадчына === * Царква Сьвятога Міколы (XVIII ст.; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Навігацыйная група |назоў = Белая Сарока ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Вербавіцкі сельсавет |Нараўлянскі раён }} {{Населеныя пункты, адселеныя пасьля катастрофы на ЧАЭС}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Нараўлянскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XV стагодзьдзі]] 6jci3335ddb4z6clf1z2pubq41y066v 2621131 2621130 2025-06-22T08:19:00Z Дамінік 64057 2621131 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Сарока (неадназначнасьць)}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Белая Сарока |Лацінка = Biełaja Saroka |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Белай Сарокі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1486 год |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскі]] |Сельсавет = [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 29 |Шырата сэкундаў = 25 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 54 |Даўгата сэкундаў = 7 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 3.5 |Commons = |Сайт = }} '''Бе́лая Саро́ка'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 246.</ref> — былая [[вёска]] ў [[Беларусь|Беларусі]], каля ракі [[Прыпяць|Прыпяці]]. Уваходзіла ў склад [[Вербавіцкі сельсавет|Вербавіцкага сельсавету]] [[Нараўлянскі раён|Нараўлянскага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Знаходзіцца за 43 км на паўднёвы ўсход ад [[Нароўля|Нароўлі]], за 68 км ад чыгуначнай станцыі [[Ельск]] (лінія [[Каленкавічы]] — [[Оўруч]]); на тэрыторыі [[Палескі дзяржаўны радыяцыйна-экалягічны запаведнік|Палескага радыяцыйна-экалягічнага запаведніка]]. Палявая дарога злучае вёску з шашой [[Даўляды]] — [[Бабчын]]. Белая Сарока — даўняе [[сяло]], пазьней [[мястэчка]], зноў сяло ў частцы [[Палесьсе|Палесься]]{{Заўвага|«Ono Pinsk, Owrucze, Mozyr etc. na Polesiu»<ref>Документы объясняющие историю Западно-Русского края и его отношение к России и Польше. — С.-Петербург, 1865. С. 292, 293</ref>}}, што на самай поўначы [[Кіеўскае ваяводзтва|гістарычнай Кіеўшчыны]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === У пісьмовых крыніцах Белая Сарока ці не ўпершыню згаданая 14 ліпеня 1486 году, калі кароль польскі і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] [[Казімер Ягайлавіч]] перадаў сяло ключніку кіеўскаму Астафію Гарнастаю дзеля выбіраньня пазасталых 40 коп грошаў гаспадарскага доўгу<ref>Lietuvos Metrika. Kn. 4 (1479—1491): Užrašymų knyga 4 / parengė Lina Anužytė. — Vilnius, 2004. С. 47</ref>. На 1514 і 1516 гады маюцца найранейшыя зьвесткі пра Беласароцкую воласьць Кіеўскага павету<ref>Lietuvos Metrika. Knyga Nr. 9 (1511—1518). Užrašymų knyga 9 / Metryka Litewska. Księga Nr 9 / 9 księga wpisów / Księga-kontynuacja (1508—1518). Wydał K. Pietkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). — Vilnius: Žara, 2002 [2004]. С. 169, 286</ref>. 23 лістапада 1522 году кароль [[Жыгімонт Стары]] загадаў намесьніку чарнобыльскаму пану Міхайлу Паўшы «''подать дворянину Матфею Заморенку человека путнаго въ Чернобыльскомъ повете въ Белойсороце Мартина Зеньковича и зъ землею Крывскою, на которой тотъ человекъ седить''»<ref>Любавский М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского статута. Исторические очерки / М. К. Любавский – Москва: Университетская типография, 1892. С. 240</ref>. У апісаньні [[Чарнобыль|Чарнобыльскага]] замку 1552 года, сярод іншых, названая і Беласароцкая нядзеля{{Заўвага|Нядзелі »альбо« чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялялася Чарнобыльская воласьць (званая калі-нікалі паветам), як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысьць замку. Па нядзелях разьмяркоўваліся і плацёжныя павіннасьці.}} ды {{падказка|патужнікі|выканаўцы замкавых павіннасьцяў}} зь сёлаў, што да яе належалі, – [[Даўляды|Даўглядцы]], [[Тоўсты Лес (Кіеўская вобласьць)|Тоўстыя (яны — патужнікі) Лес]], [[Старыя Шапелічы|Шэпелічы]], [[Масаны|Масановічы]], [[Кажушкі (Гомельская вобласьць)|Кажушкавічы]]{{заўвага|Яшчэ ў пераліку названы Андрон ''у Гатчыну'' (''Гатчыпу''). П. Г. Кляпацкі<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли. Т. 1. Литовский период. – Одесса, 1912. С. 310</ref> ўважаў, што вядзецца пра патужніка Андрона ў Гажыну. Але Гажын мог належаць хіба да Оўруцкай нядзелі, побач з Антонавічамі, Смалігавічамі, Белым Берагам, а не да Беласароцкай. Магчыма, ў тэксьце публікацыі зьвестка памылкова зрушаная.}}<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. І. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 588</ref>. Напярэдадні падпісаньня акту [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўказам караля [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] ад 6 чэрвеня 1569 году [[Кіеўскае ваяводзтва]] (і Беласароцкая воласьць{{заўвага|Насуперак таму, што напісана С. В. Марцэлевым, Белая Сарока ніколі не належала да [[Мазырскі павет|Мазырскага павету]] [[Менскае ваяводзтва|Менскага ваяводзтва]].<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 132</ref>}}) было далучана да [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]<ref>Volumina Legum. Tom II. — Petersburg: Nakładem i drukiem Józafata Ohryzki, 1859. S. 84 — 87; Падалінскі У. // Беларускі гістарычны агляд. — 2012. Т. 19. С. 329—337 (Рэцэнзія на кн.: Litwin H. Równi do równych: kijowska reprezentacja sejmowa 1569—1648. — Warszawa, 2009)</ref>. === Карона Каралеўства Польскага === [[Файл:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Боньча паноў Харлінскіх]][[Файл:Антонаў на мапе ВКЛ 1613 г.jpg|значак|260пкс|Беласарока на мапе ВКЛ і сумежных рэгіёнаў. 1613 г.]] 12-м сакавіка 1574 году пазначана каралеўская «''Данина мыта во''д''ного Щасному Ха''р''ли''н''ско''му'', хорунжому кие''в''скому, в ыме''н''ю его власно''м'' в селе Белои Сороце в повете Кие''в''скомъ''»<ref>Руська (Волинська) метрика [Текст]: регести документів Коронної канцелярії для укр. земель (Волинське, Київське, Брацлавське, Чернігівське воєводства) 1569—1673 / Держ. ком. арх. України, Центр. держ. істор. арх. України, м. Київ, Ін-т укр. археографії та джерелознавства ім. М. С. Грушевського НАН України, Генер. дирекція держ. арх., Голов. арх. давніх актів; ред. і упоряд Г. Боряк [та ін.]; передм. П. К. Грімстед. — Київ, 2002. С. 250</ref>. З рэестру Кіеўскай зямлі (ваяводзтва), складзенага 21 чэрвеня 1581 году каралеўскім слугой і паборцам панам Мацеем Язерскім, вынікае, што слабада Беласарока была ўласнасьцю пана Шчаснага Харлінскага, падкаморага кіеўскага. Зь яе 4 [[агароднікі|агароднікаў]] выбіралася па 6 грошаў, з тутэйшага сьвятара — 2 флярыны падатку<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX: Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / A. Jabłonowski — Warszawa, 1894. Wykazy… S. 36, 37</ref>. 26 чэрвеня 1600 году Шчасны Харлінскі запісаў усе свае маёнткі сынам Станіславу, Мікалаю і Рыгору з абавязкам выплаты іхным сёстрам па 3 000 польскіх злотых. Сярод добраў названыя вёска Даўляды з рачным перавозам і сяло Беласарока з млынам па-над Прыпяцю, якія дасталіся Станіславу. 10 жніўня 1624 году, на заяву архімандрыта кіева-пячэрскага Елісея Плетэніцкага і капітулы, складзены судовы дэкрэт аб наезьдзе падданых Станіслава Харлінскага з Даўлядоў і Белай Сарокі на манастырскую Амялянаўшчыну<ref>ŹD. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. — Warszawa, 1894. S. 61 — 62, 377</ref>. Паводле тарыфу падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва, у 1628 годзе з 2 дымоў [[асадныя сяляне|асадных сялянаў]], 1 агародніка і сьвятара ў Белай Сароцы нябожчыка пана Мікалая Стэцкага, цівуна кіеўскага, нашчадкамі якога апекаваўся пан Хведар Станецкі, выплачвалася адпаведна па тры, паўтара і шэсьць злотых<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 381</ref>. 10 траўня 1682 году, кароль [[Ян Сабескі]], зважаючы на страту Кіева ў войнах з Расеяй, дзеля чаго добры Кіева-Пячэрскага манастыра пазбавіліся гаспадароў, падараваў іх адміністратару Кіеўскай мітраполіі япіскапу львоўскаму і галіцкаму Іосіфу Шумлянскаму. Надалей яны пазначаліся, як прыналежныя манастыру, хіба намінальна. У пераліку сёлаў япіскапа, складзеным у ліпені т. г., названае сяло Белая Сарока з 20 дварамі{{заўвага|У гэтай крыніцы па ўсіх паселішчах падаецца неверагодна вялікая колькасьць дароў.}} і царквой<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 10. – Киев, 1904. С. 357—363</ref>. [[Файл:Мэтрыка Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы..files.png|значак|зьлева|Тытул мэтрыкі Беласароцкай Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 2. Шлюбы.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759) (2).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]][[Файл:Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г.. Ч. 3. Аб памерлых.png|значак|зьлева|Мэтрыка Мікалаеўскай царквы 1759 г. Ч. 3. Аб памерлых.]][[Файл:Biełaja Saroka. Белая Сарока (1759).jpg|значак|260пкс|Царква, 1759 г.]] 16 сакавіка 1706 году япіскап львоўскі і галіцкі Іосіф Шумлянскі за 6 300 злотых перадаў у трохгадовую арэнду братавай удаве Аляксандры Шумлянскай Беласароцкі ключ.. 28 днём лістапада 1714 году датаваны кантракт, падпісаны ў Даўлядах паміж мітрапалітам кіеўскім [[Леў Кішка|Львом Кішкам]] і пісарам земскім мазырскім Тэафілам Лянкевічам-Іпагорскім на трохгадовую арэнду Беласароцкага ключа за 510 бітых талераў. 2 жніўня 1717 году мітрапаліт Леў Кішка аддаў Беласароцкі ключ у арэнду на тры гады харунжаму кіеўскаму Казімеру Стэцкаму за сымбалічныя 170 злотых. 12 сакавіка 1728 году пазначаны запіс у кнізе Оўруцкага гродзкага суда аб уводзе ў валоданьне Беласароцкім ключом наміната і адміністратара Кіеўскай мітраполіі япіскапа Атанаса Шаптыцкага<ref>Описание архива. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1111, 1161, 1179, 1268</ref>. На 1734 год Беласароцкі ключ, у тым ліку wieś Białosoroka, належаў Кіеўскай мітраполіі<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. У матэрыяле Генэральнай візытацыі Брагінскага дэканату 1743 году занатавана, што прыход Сьвята-Мікалаеўскай царквы ў мястэчку Белая Сарока, які ўзначальваў настаяцель а. Кміта (Цімафей?), налічваў усяго 30 двароў (×6 — каля 180 душ), а верных да споведзі дапушчаных — 139 душ<ref>Візыты Брагінскага дэканату 1743 г. // Інстытут рукапісу Нацыянальнай бібліятэкі Украіны імя У. І. Вярнадзкага. І. 2461. А. 297-297адв.</ref>. Згодна зь земскай кнігай Кіеўскага ваяводзтва, 23 студзеня 1747 году ў валоданьне маёнткамі Кіеўскай мітраполіі і Кіева-Пячэрскай архімандрыі, у тым ліку Беласароцкім ключом, уведзены новы адміністратар архіепіскап [[Флярыян Грабніцкі|Флярыян Грэбніцкі]]<ref>Описание архива западнорусских униатских митрополитов. Т. 2. 1701–1839. – С.-Петербург, 1907. № 1444</ref>. У 1754 годзе з 7 двароў (прыкладна 42 жыхароў) мястэчка Białosoroka выплачваліся «''do grodu''» (Оўруцкага замку) 1 злоты і паўтары грошы, «''na milicję''» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 4 зл. і 6 гр.<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 170</ref>. Ад 1759 году, калі настаяцелем Беласароцкай Мікалаеўскай царквы быў сьвятар Анікій Кмета (Кміта), мэтрычныя кнігі вяліся спраўна, а таму значная іх частка захавалася да нашых дзён. Габрэйскія перапісы 1778 і 1784 гадоў засьведчылі пражываньне ў Беласароцы адпаведна 4 і 5 плацельшчыкаў пагалоўшчыны (głow), што належалі да Чарнобыльскага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. – Киев, 1890. С. 303, 392</ref>. 14-21 кастрычніка 1780 году возны генэрал ваяводзтва Кіеўскага «i innych» Базыль Валынец увёў у валоданьне маёнткамі, у тым ліку Беласароцкім ключом, новага кіеўскага мітрапаліта і адміністратара Кіева-Пячэрскай архімандрыі Ясона Смагаржэўскага. У канцы дакумэнту возны, ня ўмеючы пісаць, добрасумленна «''znak krzyża świętego położył''»<ref>Архив ЮЗР. Ч. 1. Т. 4. Акты об унии и состоянии православной церкви с половины XVII века (1648–1798). — Киев, 1871. С. 642 — 644</ref>. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[File:Teadosi Rastocki. Тэадосі Растоцкі (1891).jpg|150пкс|значак|зьлева|Партрэт Тэадосія Растоцкага. 1891 г.]][[Файл:Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.png|значак|260пкс|Беласарока на мапе Ф. Шубэрта 1824-1840 гг.]][[Файл:Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.jpg|значак|Прыход царквы ў Белай Сароцы на 1864 г.]] У выніку [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Беласарока – у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 годзе ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вядома, што сяло Беласарока на той час была ўласнасьцю Кіеўскай мітраполіі ў асобе яе галавы [[Тэадосі Растоцкі|Тэадосія Растоцкага]]<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 71</ref>. Але ўжо ў 1796 годзе ў мэтрычных кнігах Беласароцкай Сьвята-Мікалаеўскай царквы сяло, іншыя паселішчы ключа і прыхода, названыя прыналежнымі да казённага ведамства. Згодна з мэтрыкамі 1797 — 1802 гг., усе яны сталі ўласнасьцю расейскага генэрала графа (фон) Сакена. У запісе тае ж царквы 1832 г. сказана, што Белай Сарокай, Даўлядамі, Вяпрамі і інш. валодаў граф Арлоў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп 13. Спр. 350, 493, 494 — 500</ref>. У рэвізіі 1834 году уладальнікам добраў названы пан Горват. Празь мястэчка праходзіў гасьцінец зь [[Міхалкі (Мазырскі раён)|Міхалкаў]] у [[Чарнобыль]]<ref name="fn1"/>. У парэформавы пэрыяд Белая Сарока адміністрацыйна належала да Дзёрнавіцкай воласьці. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павету) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Мікалаеўскай царквы ў Белай Сароцы названыя настаяцель а. Іаан Белякоўскі, в. а. штатнага псаломшчыка Стафан Мігай, пазаштатны псаломшчык Іван Смародзкі<ref>Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 463</ref>. На 1879 год прыход аб'ядноваў 684 верных мужчынскага і 765 жаночага полу зь сяла Белая Сарока, вёсак Даўляды, Надтачэеўка, Вяпры, Рожава, сяла Дзёрнавічы<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. – Минск, 1879. С. 39</ref>. На 1886 год у Белай Сароцы налічваўся 21 двор з 212 жыхарамі, працавалі бровар і 2 смалярні<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 112</ref>. Паводле перапісу 1897 году — 39 двароў, існавалі царква, народная вучэльня, хлебазапасны магазын, карчма. На 1909 год у сяле ў 71 двары было 322 жыхарыі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 23</ref>. === Найноўшы час === За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў лютым 1918 году Белую Сароку занялі войскі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]]. 9 лютага 1918 года, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Нямеччына перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Белая Сарока ў складзе Дзёрнавіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. У 1924 годзе Белую Сароку вярнулі [[БССР]]. У 1930 годзе тут арганізаваны калгас «Пераможца», працавала кузьня. З 20 лютага 1938 года — у [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з цэнтрам у [[Мазыр]]ы. Напярэдадні [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] ў Белай Сароцы налічвалася 64 двары, 215 жыхароў. Акупанты спалілі 36 двароў і загубілі 5 вяскоўцаў. У кастрычніку 1943 году 40 жыхароў вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну. Яшчэ 21 чалавек загінуў на франтах<ref>Без срока давности. Беларусь: преступления нацистов и их пособников против мирного населения на оккупированной территории БССР в годы Великой Отечественной войны. Гомельская область. Сборник архивных документов и материалов / сост.: А. Р. Дюков, В. Д. Селеменев (рук.) [и др.]; редкол.: А. К. Демянюк [и др.]. — Минск: НАРБ; М.: Фонд «Историческая память», 2021. С. 236 — 237, 431</ref><ref name="fn1"/>. З 8 студзеня 1954 году Белая Сарока — у Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года тут налічвалася 294 жыхары. На 1986 год у Белай Сароцы было 83 двары, 201 жыжар, працавала пачатковая школа. У складзе саўгасу «Прыпяць» (цэнтар — вёска Даўляды). У зьвязку з радыяцыйным забруджваньнем па [[Чарнобыльская катастрофа|катастрофе на Чарнобыльскай АЭС]] усіх жыхароў перасялілі ў чыстыя месцы, пераважна ў вёску [[Бабоўка (Жлобінскі раён)|Бабоўку]]<ref name="fn1"/>. == Насельніцтва == * '''XIX стагодзьдзе''': 1885 год — 212 чал. * '''XX стагодзьдзе''': 1908 год — 657 чал.; 1959 год — 294 чал.; 1986 год — 201 чал. (усе пераселеныя)<ref name="fn1"/> == Забудова == Плян складаецца з трохі выгнутай, амаль мэрыдыянальнай вуліцы, забудаванай з двух бакоў драўлянымі хатамі. == Турыстычная інфармацыя == === Адметныя мясьціны === Селішча эпохі [[мэзаліт]]у за 1—1,5 км на паўночны захад ад вёскі. === Страчаная спадчына === * Царква Сьвятога Міколы (XVIII ст.; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Навігацыйная група |назоў = Белая Сарока ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Вербавіцкі сельсавет |Нараўлянскі раён }} {{Населеныя пункты, адселеныя пасьля катастрофы на ЧАЭС}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Нараўлянскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XV стагодзьдзі]] jaj7h7zk4647nrzcr8f0jm78wx6849j 1 14725 2621077 2429985 2025-06-21T18:21:47Z Czalex 51 /* Назва */ 2621077 wikitext text/x-wiki == Палітычная сыстэма == На мой погляд, большую частку артыкула варта перанесьці ў [[Палітычная сыстэма Вялікабрытаніі]], а тут пакінуць спасылку. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:22, 3 сьнежня 2006 (UTC) : {{Зроблена|Зроблена}}. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 01:08, 11 чэрвеня 2022 (+03) == Назва == Вялікабрытанія — востраў, на якім знаходзіцца Уэльс, Шатляндыя і Анґельшчына. Злучанае Каралеўства — дзяржава, якая ўключае ў сябе востраў Вялікабрытанія і Заходнюю Ірляндзыю. На маю думку, гэты артыкул варта перанесьці на "Злучанае Каралеўства". [[Удзельнік:Яська-гаспадар з-пад Вільні|Яська-гаспадар з-пад Вільні]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Яська-гаспадар з-пад Вільні|гутаркі]]) 09:50, 3 верасьня 2023 (+03) :Складанае пытаньне. З Вашага боку слушная заўвага, але калі прайсьціся пошукам па сайтах беларускіх СМІ больш вынікаў знаходзіць на ''Вялікабрытанія'' ў значэньні краіны чымсьці ''Злучанае Каралеўства''. На маю думку, з улікам гэтага варта пакінуць назву як ёсьць як найбольш папулярны варыянт, а ў тэксьце карыстаць абодва варыянты як сынонімы. Назва ў шапцы ўжо зьмяшчае поўны афіцыйны назоў ''Злу́чанае Карале́ўства Вялікай Брыта́ніі і Паўночнай Ірля́ндыі''. — <span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 10:18, 3 верасьня 2023 (+03) :: Увогуле мела б быць '''Вялікая Брытанія''', "Вялікабрытанія" - русізм--[[Удзельнік:Czalex|Czalex]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Czalex|гутаркі]]) 21:21, 21 чэрвеня 2025 (+03) bwn1qlzz3wgv554px0zq0mav8n0c43r 2621081 2621077 2025-06-21T18:49:36Z Ліцьвін 847 /* Назва */ меркаваньне 2621081 wikitext text/x-wiki == Палітычная сыстэма == На мой погляд, большую частку артыкула варта перанесьці ў [[Палітычная сыстэма Вялікабрытаніі]], а тут пакінуць спасылку. --[[Удзельнік:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:22, 3 сьнежня 2006 (UTC) : {{Зроблена|Зроблена}}. --<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 01:08, 11 чэрвеня 2022 (+03) == Назва == Вялікабрытанія — востраў, на якім знаходзіцца Уэльс, Шатляндыя і Анґельшчына. Злучанае Каралеўства — дзяржава, якая ўключае ў сябе востраў Вялікабрытанія і Заходнюю Ірляндзыю. На маю думку, гэты артыкул варта перанесьці на "Злучанае Каралеўства". [[Удзельнік:Яська-гаспадар з-пад Вільні|Яська-гаспадар з-пад Вільні]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Яська-гаспадар з-пад Вільні|гутаркі]]) 09:50, 3 верасьня 2023 (+03) :Складанае пытаньне. З Вашага боку слушная заўвага, але калі прайсьціся пошукам па сайтах беларускіх СМІ больш вынікаў знаходзіць на ''Вялікабрытанія'' ў значэньні краіны чымсьці ''Злучанае Каралеўства''. На маю думку, з улікам гэтага варта пакінуць назву як ёсьць як найбольш папулярны варыянт, а ў тэксьце карыстаць абодва варыянты як сынонімы. Назва ў шапцы ўжо зьмяшчае поўны афіцыйны назоў ''Злу́чанае Карале́ўства Вялікай Брыта́ніі і Паўночнай Ірля́ндыі''. — <span style="text-shadow:grey 0.1em 0.15em 0.1em;">'''[[Удзельнік:Dymitr|<span style='color: red'>Dy</span><span style='color: green'>mi</span><span style='color: blue'>tr</span>]]'''</span> 10:18, 3 верасьня 2023 (+03) :: Увогуле мела б быць '''Вялікая Брытанія''', "Вялікабрытанія" - русізм--[[Удзельнік:Czalex|Czalex]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Czalex|гутаркі]]) 21:21, 21 чэрвеня 2025 (+03) ::: Хутчэй за ўсё так. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 21:49, 21 чэрвеня 2025 (+03) e351vaqgm1ksq7bawz6546qyl0liaq5 0 20031 2621149 2615496 2025-06-22T10:20:02Z Dymitr 10914 /* Чэмпіянат і Кубак Беларусі */ абнаўленьне зьвестак 2621149 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = БАТЭ Барысаў |Лягатып = BATE Borisov.svg |Горад = [[Барысаў]], [[Беларусь]] |Стадыён = [[Барысаў-Арэна]] |Умяшчальнасьць = 13 126 |Пасада кіраўніка = Старшыня |Кіраўнік = Андрэй Капскі |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|БАТЭБарысаСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|БАТЭБарыса}} |Прыналежнасьць = Беларускія <!-- Форма/Хатнія колеры --> |pattern_la1=_bate17h |pattern_b1=_bate17h |pattern_ra1=_bate17h |pattern_sh1=_bate17h |pattern_so1 =_3_stripes_blue |leftarm1=faca11 |body1=faca11 |rightarm1=faca11 |shorts1=faca11 |socks1=faca11 |pattern_la2=_bate17a |pattern_b2=_bate17a |pattern_ra2=_bate17a |pattern_sh2=_bate17a |pattern_so2 =_3_stripes_yellow |leftarm2=0000FF |body2=0000FF |rightarm2=0000FF |shorts2=0000FF |socks2=0000FF |pattern_la3= _bate17r |pattern_b3= _bate17r |pattern_ra3= _bate17r |pattern_sh3 = _bate17r |pattern_so3 = _3_stripes_yellow |leftarm3=FFFFFF |body3=FFFFFF |rightarm3=FFFFFF |shorts3 = FFFFFF |socks3 = FFFFFF }} '''БАТЭ''' — [[Беларусь|беларускі]] [[футбольны клюб]] з гораду [[Барысаў|Барысава]]. Каманда была заснаваная ў 1973 годзе, узноўленая ў 1996 годзе. 15-разовы [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіён Беларусі]], пяціразовы ўладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]], васьміразовы ўладальнік [[Супэркубак Беларусі па футболе|Супэркубка Беларусі]]. Першы беларускі клюб, які прайшоў у групавы этап [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]] і [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]], а таксама першы клюб, які выйшаў у плэй-оф эўрапейскіх турніраў. Ля вытокаў адраджэньня клюбу, які спыніў ісвананьне яшчэ ў савецкія часы, стаяў [[Анатоль Капскі]]. Пасьля сьмерці кіраўніка клюбу ў 2018 годзе, ачоліў клюб ягоны сын [[Андрэй Капскі]]. Доўгі час клюб праводзіў свае матчы на [[Гарадзкі стадыён (Барысаў)|Гарадзкім стадыёне]], але з дасягнутымі посьпехамі ў эўракубках стала магчымым пабудаваць новы стадыён ля самага гораду на ўезьдзе з [[Жодзін]]а. [[Барысаў-Арэна]], якая дала БАТЭ мажлівасьць ладзіць хатнія матчы ўсіх стадыяў эўракубкаў у Барысаве, адчыніла свае дзьверы ў 2014 годзе. == Гісторыя == === Першыя крокі === У год заснаваньня БАТЭ выступаў ва ўсходняй зоне другой групы (Д2) [[Чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянату БССР]]. Ужо першы сэзон склаўся для БАТЭ ўдала. Па яго выніках каманда дамаглася права на наступны год выступаць у чэмпіянаце рэспублікі. У 1974 годзе БАТЭ дамогся першага посьпеху — стаў чэмпіёнам [[БССР]], выйграўшы за сэзон 15 матчаў з 18 праведзеных. Аднак у наступным, 1975 годзе, БАТЭ прыйшлося здаволіцца толькі пятым месцам. Затое 1976 год стаў для БАТЭ сапраўды трыюмфальным: каманда аформіла своеасаблівы дубль, выйграўшы чэмпіянат і [[Кубак БССР па футболе|Кубак Беларускай ССР]]. У далейшым БАТЭ яшчэ раз станавіўся чэмпіёнам (1979), срэбным прызэрам (1978) чэмпіянату БССР і двойчы займаў чацьвертае месца (1977, 1981). У 1981 годзе каманда была расфармаваная. === Адраджэньне === [[Файл:Bate1999.jpg|міні|250пкс|Чэмпіёнскі склад 1999 году]] Новы этап у жыцьці БАТЭ пачаўся ў 1996 годзе. Ініцыятыўная група вырашыла адрадзіць каманду. Датай аднаўленьня лічыцца 12 красавіка 1996 году<ref>[http://by.tribuna.com/football/1028820071.html 19 лет назад был образован БАТЭ]{{Ref-ru}}</ref>. Галоўным трэнэрам каманды быў прызначаны [[Юры Пунтус]]. У год свайго адраджэньня БАТЭ выступаў у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|другой лізе (Д3)]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]] і заняў у ёй першае месца, выйграўшы ў 24 матчах з 27. Нападнік [[Мікалай Рындзюк]] забіў 28 мячоў і стаў найлепшым бамбардзірам турніру. На наступны год, выступаючы ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|першай лізе]], БАТЭ заняў другое месца і атрымаў права выступаць у элітным дывізіёне — [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. У 1998-м, годзе свайго дэбюту на найвышэйшым узроўні, БАТЭ заваёўвае срэбныя мэдалі. Наступны год стаў яшчэ больш удалым: БАТЭ ўпершыню становіцца чэмпіёнам Беларусі. 2000 год зноў стаў для БАТЭ «срэбным». Чэмпіянат 2001 году прынёс клюбу бронзавыя ўзнагароды. Сэзон 2002 году стаў для БАТЭ неадназначным. Барысаўчане ўпершыню прабіліся ў фінал [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]], але зь лікам 0:2 саступілі [[Гомель (футбольны клюб)|ФК «Гомель»]]. Удала склаўся сэзон на эўрапейскай арэне. Выступаючы ў [[Кубак Інтэртота|Кубку Інтэртота]], БАТЭ атрымаў пераканаўчую перамогу над прадстаўніком нямецкай [[Чэмпіянат Нямеччыны па футболе|Бундэсьлігі]] — «[[Мюнхэн-1860 (футбольны клюб)|Мюнхэнам-1860]]», а затым практычна на роўных згуляў з [[Італія|італьянскай]] «[[Балёньня (футбольны клюб)|Балёньняй]]». На фінішы чэмпіянату БАТЭ ў адчайным дужаньні дасягнуў лідыруючага [[Нёман Горадня|ФК «Нёман»]] і ў «залатым» матчы чэмпіянату, дзякуючы голу [[Валеры Тарасенка|Валера Тарасенкі]] ў дадатковы час, атрымаў перамогу зь лікам 1:0. У чэмпіянаце 2003 году БАТЭ, нягледзячы на ўпэўненую гульню, да канца сэзону заставаўся на пятым месцы. У апошнім туры чэмпіянату яму мела сустракацца на выезьдзе зь менскім «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]». Гэтая сустрэча павінна была даць адказ на пытаньне, на якім месцы апынецца БАТЭ: другім або пятым. Але матч завяршыўся ўпэўненай перамогай БАТЭ 4:0, і каманда зноў заваявала срэбныя мэдалі. У 2004 годзе БАТЭ, які няўдала выступіў у [[Кубак УЭФА|Кубку УЭФА]], у фінале чэмпіянату ізноў прэтэндаваў на самыя высокія месцы, за тур да фінішу адстаючы ад менскага «Дынама» на два ачкі. І зноў апошняя сустрэча чэмпіянату мелася быць зь лідэрам на выезьдзе. Аднак гэтым разам леташняму трыюмфу не наканавана было паўтарыцца. Саступіўшы 0:2, БАТЭ заняў другое месца. Сэзон 2005 году стаў самым цяжкім у гісторыі БАТЭ. Па-першае, у канцы папярэдняга сэзону каманду пакінуў яе нязьменны трэнэр [[Юры Пунтус]], якога на трэнэрскім мастку БАТЭ зьмяніў [[Ігар Крывушэнка]]. Па-другое, у новы клюб Пунтуса перайшлі шэраг маладых гульцоў, на якіх у гэтым сэзоне ўскладаліся вялікія надзеі. БАТЭ саступіў у фінале Кубку [[МТЗ-РІПА Менск|МТЗ-РІПА]], а па выніках чэмпіянату апынуўся на пятым месцы, упершыню ў найноўшай гісторыі застаўшыся без мэдалёў. 2006 год — асаблівы ў лёсе каманды. У гэты год адзначаўся дзесяцігадовы [[юбілей]] узнаўленьня клюбу. І БАТЭ годна адзначыў гэтую дату. Барысаўчане ўпершыню сталі ўладальнікамі Кубка Беларусі, у фінале ў дадатковы час зь лікам 3:1 перамогшы салігорскі «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёр]]». А ў чэмпіянаце БАТЭ таксама фінішаваў першым, такім чынам зрабіўшы своеасаблівы дубль. [[Файл:Champions League 2008-09 BATE-Real Perfomance.jpg|міні|зьлева|250пкс|На матчы Лігі чэмпіёнаў супраць мадрыдзкага «Рэалу»]] 2007 год стаў асаблівым як у гісторыі БАТЭ, так і ўсяго беларускага футболу. У гэтым сэзоне БАТЭ дамогся нябачанага раней беларускімі клюбамі посьпеху — выйшаў у трэці кваліфікацыйны раўнд [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў УЭФА]], выявіўшы пры гэтым велізарную волю да перамогі. Так, у першым кваліфікацыйным раўндзе БАТЭ прайграў у гасьцях [[кіпр]]скаму клюбу [[АПОЭЛ Нікасія|АПОЭЛ]] 0:2, аднак у хатнім матчы здолеў схіліць чару вагаў двухраўндавага супрацьстаяньня ў сваю карысьць, абгуляўшы супраціўніка зь лікам 3:0. У другім крузе быў упэўнена перайграны [[Ісьляндыя|ісьляндзкі]] «[[Габнарф’ёрдур (футбольны клюб)|Габнарф’ёрдур]]» — 3:1 на выезьдзе, 1:1 у хатнім матчы. У трэцім раўндзе супраціўнікам БАТЭ быў румынскі «[[Сьцяўа Бухарэст|Сьцяўа]]». Першы матч у Барысаве завяршыўся зь лікам 2:2, у другім матчы мацней былі румыны — 2:0. Выбыўшы з розыгрышу [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2007—2008 гадоў|Лігі чэмпіёнаў]], БАТЭ ў першым раўндзе [[Кубак УЭФА 2007—2008 гадоў|Кубка УЭФА]] сустракаўся з гішпанскім «[[Вільярэал (футбольны клюб)|Вільярэалам]]» — самым рэйтынгавым клюбам розыгрышу — і атрымаў дзьве паразы: 4:1 на выезьдзе і 2:0 на менскім стадыёне «Дынама». У чэмпіянаце Беларусі БАТЭ датэрмінова, за чатыры туры да фінішу, заваяваў чэмпіёнскі тытул. У розыгрышы Кубка БАТЭ зноў дайшоў да фіналу, дзе ў сэрыі пасьляматчавых пэнальці саступіў берасьцейскаму «[[Дынама Берасьце|Дынама]]». === Эпоха Віктара Ганчарэнкі === 6 жніўня 2008 году БАТЭ пад кіраўніцтвам новага трэнэра [[Віктар Ганчарэнка|Віктара Ганчарэнкі]] выбіў з 2-га кваліфікацыйнага раўнду Лігі чэмпіёнаў бэльгійскі «[[Андэрлехт Брусэль|Андэрлехт]]», адолеўшы яго па суме двух матчаў зь лікам 4:3, і прабіўся ў 3-і кваліфікацыйны раўнд. [[Файл:BATE 2008.JPG|значак|зьлева|Футбалісты клюбу ў матчы Лігі чэмпіёнаў супраць «[[Зэніт Санкт-Пецярбург|Зэніту]]».]] 27 жніўня 2008 году, згуляўшы ўнічыю 1:1 зваротны матч у Барысаве з баўгарскім клюбам «[[Леўскі Сафія|Леўскі]]», БАТЭ ўпершыню трапіў у групавы этап [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2008—2009 гадоў|Лігі чэмпіёнаў]], перамогшы ў першым матчы ў гасьцях 1:0. Ніколі яшчэ ў самы прэстыжны эўракубкавы турнір не трапляў так званы «футбольны карлік» зь пятага дзясятку клюбнага рэйтынг-ліста [[Зьвяз эўрапейскіх футбольных асацыяцыяў|УЭФА]]. Зноў жа, ніколі дагэтуль да групавой стадыі на даходзіла каманда, якая пачынала шлях у найслабейшым з магчымых кошыкаў лёсаваньня<ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20080921093728/http://www.svaboda.org/content/Article/1200586.html|загаловак=Радыё «Свабода»: У барысаўскага «карліка» ёсьць шанец стаць гігантам|url=http://www.svaboda.org/content/Article/1200586.html|дата копіі=21 верасьня 2008}}</ref>. У групавой стадыі БАТЭ трапіў у групу H разам з «[[Рэал Мадрыд|Рэалам]]» (Мадрыд), «[[Ювэнтус Турын|Ювэнтусам]]», «[[Зэніт Санкт-Пецярбург|Зэнітам]]». У першай гульні на выезьдзе БАТЭ саступіў «Рэалу» зь лікам 0:2. У другой сваёй гульні зь «[[Ювэнтус Турын|Ювэнтусам]]» (2:2) БАТЭ стаў першым беларускім футбольным клюбам, які набраў пункты ў групавым этапе гэтага турніру. 21 кастрычніка, у трэцяй гульні на выезьдзе БАТЭ згуляў у нічыю (1:1) з «Зэнітам» з Санкт-Пецярбургу, а ў чацьвертай прайграў яму ў [[Менск]]у зь лікам 0:2. У апошняй гульні групавога турніру БАТЭ згуляў унічыю зь «Ювэнтусам» 0:0, і ў выніку набраўшы 3 пункты ў 6 гульнях, клюб заняў апошняе месца ў групе і скончыў свой выступ у эўракубках. 31 кастрычніка 2008 году БАТЭ стаў пяціразовым чэмпіёнам Беларусі. У гэты дзень быў згуляны перанесены матч 17-га туру, на ім падначаленыя Віктара Ганчарэнкі перамаглі жодзінскае «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда]]» зь лікам 2:1 і за два туры да фінішу сталі недасягальныя для перасьледнікаў. 26 жніўня 2010 году заваяваў права гуляць у групавым этапе [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]]. Быў абыграны ісьляндзкі «[[Габнарф’ёрдур (футбольны клюб)|Габнарф’ёрдур]]» (5:1 дома, 1:0 у гасьцях), затым параза па суме 2 матчаў ад дацкага «[[Капэнгаген (футбольны клюб)|Капэнгагену]]» (0:0 дома і 2:3 у гасьцях) у Лізе чэмпіёнаў. Затым у кваліфікацыі Лігі Эўропы быў двойчы абыграны [[Партугалія|партугальскі]] «[[Марытыму Фуншал|Марытыму]]» (3:0 дома і 2:1 у гасьцях). Па выніках жараб’ёўкі супраціўнікамі БАТЭ сталі нідэрляндзкі [[АЗ Алькмаар|АЗ]] (перамога 4:1 дома, паражэньне 0:3 у гасьцях), «[[Дынама Кіеў]]» (2:2 у гасьцях, паражэньне 1:4 дома), «[[Шэрыф Тыраспаль|Шэрыф]]» (перамога 1:0 у гасьцях; перамога 3:1 дома). Па выніках групавога турніру барысаўчане ўпершыню выйшлі ў 1/16 фіналу эўрапейскага кубка, дзе па суме дзьвюх сустрэч саступілі францускаму [[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж|ПСЖ]] (2:2 дома і 0:0 на выезьдзе). [[Файл:Champions League 2011-12 BATE-Barcelona at Dynamo.jpg|значак|На матчы ў [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|ЛЧ]] супраць «[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёны]]»]] 2 жніўня 2011 году клюб атрымаў права гуляць у раўндзе плэй-оф чэмпіёнскай кваліфікацыі Лігі чэмпіёнаў, абыграўшы ў другім кваліфікацыйным раўндзе «[[Лінфілд Бэлфаст|Лінфілд]]» (1:1 у гасьцях, 2:0 дома), а ў трэцім — «[[Экранас Панявеж|Экранас]]» (0:0 у гасьцях, 3:1 дома). 24 жніўня БАТЭ абыграў аўстрыйскі «[[Штурм Грац|Штурм]]» у гасьцях 0:2 (1:1 дома) і другі раз у сваёй гісторыі выйшаў у групавы этап Лігі чэмпіёнаў, атрымаўшы, пры гэтым, месца ў трэцім кошыку. Па выніках жараб’ёўкі БАТЭ адправіўся ў групу H разам з «[[Барсэлёна]]й», «[[Мілян (футбольны клюб)|Мілянам]]» і «[[Вікторыя Пльзень|Вікторыяй]]». [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2011—2012 гадоў|Ліга чэмпіёнаў 2011—2012 гадоў]] далася БАТЭ цяжка. У першым матчы БАТЭ саступіў «Барсэлёне» (0:5). У другім матчы саступіў «[[Мілян (футбольны клюб)|Міляну]]» (0:2). Трэці матч зь «Вікторыяй» быў згуляны зь лікам 1:1. Чацьверты матч у [[Барсэлёна|Барсэлёне]] быў прайграны зь лікам 4:0. Пяты матч быў, мабыць, найлепшым у гэтай Лізе чэмпіёнаў. БАТЭ згуляў унічыю зь «Мілянам» (1:1). Апошні, шосты матч, быў важны: у ім вырашаўся далейшы ўдзел у [[Ліга Эўропы УЭФА|Лізе Эўропы]]. БАТЭ прайграў матч зь «[[Вікторыя Пльзень|Вікторыяй]]» і завяршыў удзел у турнірах. Старт афіцыйных выступленьняў БАТЭ ў сэзоне 2012 году пачаўся з паражэньня ад «[[Гомель (футбольны клюб)|Гомелю]]» ў Супэркубку Беларусі зь лікам 0:2. Пазьней, клюб атрымаў 11 перамог запар, але ў 13 туры саступіў «[[Белшына Бабруйск|Белшыне]]» (0:1). Перад пачаткам эўракубкаў 2012—2013 гадоў, БАТЭ сыграў некалькі матчаў няўдала. Да таго ж, у алімпійскую зборную былі выкліканыя [[Аляксандар Гутар]], [[Дзяніс Палякоў]], [[Дзьмітры Бага]], [[Рэнан Брэсан]]<ref>[http://www.pressball.by/london2012/footballteam Олимпийская сборная Георгия Кондратьева]{{Ref-ru}}</ref>, што аслабіла склад БАТЭ. Аднак, клюб узмацніўся [[Аляксандар Глеб|Аляксандрам Глебам]] і [[Раман Васілюк|Раманам Васілюком]]. У другім кваліфікацыйным раўндзе БАТЭ не бяз працы перамагае «[[Вардар Скоп’е|Вардар]]» (3:2), аднак у наступным раўндзе ўпэўнена пермагае «[[Дэбрэцэн (футбольны клюб)|Дэбрэцэн]]» (3:2). Па выніках двух матчаў, барысаўскі клюб перамог «[[Гапаэль Іроні Кір’ят-Шмана|Гапаэль Кір’ят-Шмана]]» (3:1) і выйшаў у групавы этап [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2012—2013 гадоў|Лігі чэмпіёнаў 2012—2013 гадоў]]. [[Файл:Minsk, Belarus - panoramio (44).jpg|значак|зьлева|БАТЭ на стадыёне [[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]] ў кастрычніку 2012 году.]] Паводле вынікаў лёсаваньня [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2012—2013 гадоў|Лігі чэмпіёнаў 2012—2013 гадоў]] БАТЭ трапіў у групу F разам з «[[Валенсія (футбольны клюб)|Валенсіяй]]», «[[Ліль (футбольны клюб)|Лілем]]» і «[[Баварыя Мюнхэн|Баварыяй]]». У першых двух матчах барысаўчане сэнсацыйна перамаглі ў гасьцёх францускі «[[Ліль (футбольны клюб)|Ліль]]» (3:1) і дома нямецкую «[[Баварыя Мюнхэн|Баварыю]]» (3:1). Але ў дзьвюх наступных сустрэчах трывалі паразу ад гішпанскай «[[Валенсія (футбольны клюб)|Валенсіі]]» (0:3 і 2:4). У астатніх сваіх матчах у групе БАТЭ таксама саступіў, аднак здолеў заняць 3 радок і атрымаць права на ўдзел у [[Ліга Эўропы УЭФА|Лізе Эўропы]]. Дарэчы, «Баварыя» ў тым сэзоне атрымала ўпэўненую перамогу ў Лізе чэмпіёнаў, а БАТЭ стаў адзіным клюбам, які здолеў забіць мюнхэнцам больш за два мячы ў аднім матчы. 11 лістапада пасьля перамогі зь лікам 5:1 над клюбам «[[Менск (футбольны клюб)|Менск]]», барысаўскі клюб датэрмінова ў 7 раз запар стаў чэмпіёнам Беларусі. У пачатку 2013 году БАТЭ гуляў у матчах 1/16 Лігі Эўропы супраць турэцкага «[[Фэнэрбахчэ Стамбул|Фэнэрбахчэ]]». У сувязі з рэканструкцыяй менскага стадыёну «Дынама», дзе БАТЭ звычайна праводзіў міжнародныя сустрэчы, клюб быў вымушаны шукаць іншую пляцоўку. У выніку матч прайшоў у [[Горадня|Горадні]]. Нягледзячы на тое, што «Фэнэрбахчэ» амаль увесь матч праводзіў у меншасьці, гульня скончылася ўнічыю 0:0. У адказным матчы БАТЭ прапусьціў з пэнальці (0:1) і скончыў выступленьне ў турніры. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|сэзоне 2013 году]] айчыннага чэмпіянату БАТЭ стартаваў ня вельмі ўпэўнена, у выніку чаго лідэрства ў табліцы перахапіў салігорскі «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёр]]», якім кіраваў [[Уладзімер Журавель]]. Улетку барысаўчане наладзілі гульню, і, атрымоўваючы перамогу за перамогай, пачалі даганяць салігорскі клюб. Расчараваньнем для аматараў каманды стала выступленьне БАТЭ ў Лізе чэмпіёнаў. На першай жа стадыі ў 2-м кваліфікацыйным раўндзе барысаўскі клюб саступіў казахстанскаму «[[Шахтар Караганда|Шахтару]]», з аднолькавым лікам у абодвух сустрэчах — 0:1, і выбыў з розыгрышу эўракубкаў. 21 верасьня 2013 году БАТЭ ў гасьцёх перайграў салігорскі «Шахцёр» (3:0) і ўпершыню ў сэзоне выйшаў на першае месца ў турнірнай табліцы. Дзякуючы чарзе няўдачаў салігорцаў БАТЭ хутка замацаваўся на першым радку. === Апошнія гады Капскага === [[Файл:Barysaw Barysaw-Arena 4.jpg|значак|зьлева|У сярэдзіне 2014 году БАТЭ пераехаў на новы стадыён [[Барысаў-Арэна|Барысаў-Арэну]].]] 12 кастрычніка 2013 году было абвешчана аб тым, што Віктар Ганчарэнка пакідае пасаду галоўнага трэнэра<ref>{{Спасылка|аўтар=Гнатенко, А.|url=https://www.kuban.kp.ru/daily/26145/3034811/|загаловак=Наставником «Кубани» стал лучший тренер Белоруссии|праект=KP.RU|дата публікацыі=14 кастрычніка 2013|мова=ru}}</ref>. Новым галоўным трэнэрам быў прызначаны [[Аляксандар Ермаковіч]]. 9 лістапада 2013 году, атрымаўшы перамогу ў 30 туры над «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]», БАТЭ стаў дзесяціразовым чэмпіёнам Беларусі. У сэзоне 2014 году БАТЭ быў вымушаны доўгі час змагацца за лідарства ў чэмпіянаце зь менскім «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]». У выніку, барысаўчанам пасьля перамогі над менчукамі ў матчы 29 тура, як адбыўся 1 лістапада, удалося адарвацца і пасьля наступнага тура датэрмінова ўзяць чарговае золата. Пры гэтым, БАТЭ ўсталяваў рэкорд: каманда не прайгравала на працягу 31 матча чэмпіянату (ранейшы рэкорд — 29 матчаў — належыў віцебскай «[[Віцебск (футбольны клюб)|Дзьвіне]]» ў сэзоне 1994—1995 гадоў). У [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2014—2015 гадоў|Лізе чэмпіёнаў]] БАТЭ здолеў чарговы, ужо чацьверты, раз прабіцца ў групавы этап: хоць і з праблемамі, але былі пройдзеныя альбанскі «[[Скендэрбэў Корча|Скендэрбэў]]», вугорскі «[[Дэбрэцэн (футбольны клюб)|Дэбрэцэн]]» і славацкі «[[Слован Браціслава|Слован]]». Але ў групавым этапе барысаўчане пацярпелі па дзьве разгромных паразы ад «[[Порту (футбольны клюб)|Порту]]» і данецкага «[[Шахтар Данецк|Шахтара]]». Адна перамога над «[[Атлетык Більбао|Атлетыкам]]» зь [[Більбао]] не дазволіла барысаўчанам узьняцца вышэй за апошняе месца ў групе. Пры гэтым паводле колькасьці прапушчаных у групавым этапе галоў (24) БАТЭ паставіў новы антырэкорд у гісторыі турніру. У наступным сэзоне БАТЭ здолеў трэці раз здабыць [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]], у фінале выгуляўшы салігорскі «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёр]]» зь лікам 4:1. У чэмпіянаце клюб таксама ня меў перашкод, амаль ад пачатку сэзону значна адарваўшыся ад канкурэнтаў і за чатыры туры да фінішу гарантаваўшы чарговае чэмпіёнства. Барысаўская сэрыя без паразаў у чэмпіянаце, якая была распачатая ў папярэднім сэзоне, была спыненая толькі ў 15 туры менскім «Дынама» (0:1), такім чынам склала 45 матчаў. У [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2015—2016 гадоў|Лізе чэмпіёнаў]] БАТЭ зноўку выйшаў у групавы этап, па чарзе пераадолеўшы ірляндзкі «[[Дандолк (футбольны клюб)|Дандолк]]», вугорскі «[[Фэхэрвар Сэкешфэхэрвар|Відэатон]]» і сэрбскі «[[Партызан Бялград|Партызан]]». Супернікамі на групавым этапе сталі «[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёна]]», «[[Рома Рым|Рома]]» і «[[Баер Левэркузэн|Баер]]», сярод якіх БАТЭ лічыўся аўтсайдэрам. Аднак у другім туры групавога этапу барысаўчане нечакана нанесьлі паразу «Роме» зь лікам 3:2. Зрэшты, барысаўчане набралі 5 пунктаў і апынуліся апошнімі ў групе. Сэзон 2016 году атрымаўся для БАТЭ няўдалым. Каманда другі раз запар дайшла да фіналу Кубка Беларусі, але ня здолела захаваць тытул, саступіўшы ў сэрыі пенальці жодзінскаму «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]». У [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2016—2017 гадоў|Лізе чэмпіёнаў]] БАТЭ прайшоў у другім кваліфікацыйным раўндзе фінскі [[СІК Сэйняёкі|СІК]], але ў трэцім саступіў ірляндзкаму «Дандолк» (1:0, 0:3) і выбыў у [[Ліга Эўропы УЭФА 2016—2017 гадоў|Лігу Эўропы]], дзе таксама ня здолеў прабіцца ў групавы этап, прагуляўшы ў плэй-оф кваліфікацыі паводле суме дзьвюх сустрэч «[[Астана (футбольны клюб)|Астане]]» з Казахстану (0:2, 2:2). У выніку БАТЭ ў другі раз з 2008 году застаўся без эўракубкаў увосень. Адзіным адносным посьпехам стаў упэўнены выступ у чэмпіянаце, дзе БАТЭ адразу захапіў лідэрства, а асноўныя канкурэнты — менскае «Дынама» і салігорскі «Шахцёр» — у пачатку турніру страцілі шмат пунктаў. 14 кастрычніка 2016 году ў матчы 25-га тура БАТЭ перамог мікашэвіцкі «[[Граніт Мікашэвічы|Граніт]]» зь лікам 1:0 і заўчасна стаў чэмпіёнам. [[Файл:FK Crvena zvezda - Bate Borisov.jpg|значак|зьлева|На матчы «[[Црвена Зьвезда Бялград|Црвена Зьвезда]]»—БАТЭ ў верасьні 2017 году.]] У пачатку сэзона 2017 году БАТЭ быў выбіты ў паўфінале Кубка Беларусі, дзе сустракаўся зь берасьцейскім «[[Дынама Берасьце|Дынама]]» (0:2, 1:0). Няўдала пачаўся для барысаўскага клюбу і чэмпіянат краіны — прапусьціўшы наперад асноўных канкурэнтаў, як звыйчайна менскае «Дынама» і «Шахцёр», БАТЭ доўгі час займаў другі і трэці радок. Пры гэтым дружына ў матчах з сваімі канкурэнтамі атрымаў «сухія» перамогі (1:0 і 1:0 з «Дынама», 1:0 і 4:0 з «Шахцёрам»), аднак саступіў клюбам зь сярэдзіны і ніжняй частцы табліцы — «[[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцку]]», «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебску]]», «[[Менск (футбольны клюб)|Менску]]» і «[[Крумкачы Менск|Крумкачам]]». У [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2017—2018 гадоў|Лізе чэмпіёнаў]] БАТЭ прайшоў у другім кваліфікацыйным раўндзе армянскі «[[Алашкерт Ерэван|Алашкерт]]». У трэцім раўндзе пасьля гасьцявой паразы ад чэскай «[[Славія Прага|Славіі]]» (0:1) барысаўчане ня здолелі ў хатнім матчы забясьпечыць неабходны лік — перамога барысаўчан 2:1 адправіла далей «Славію». БАТЭ перайшоў у [[Ліга Эўропы УЭФА 2017—2018 гадоў|Лігу Эўропы]], дзе ў двубоі з украінскай «[[Александрыя (футбольны клюб)|Александрыяй]]» пасьля хатняй нічыі 1:1 здабыў валявую гасьцявую перамогу зь лікам 2:1 і прабіўся у групавы этап. Супернікамі ў групе сталі ангельскі «[[Арсэнал Лёндан|Арсэнал]]», нямецкі «[[Кёльн (футбольны клюб)|Кёльн]]» і сэрбская «[[Црвена Зьвезда Бялград|Црвена Зьвезда]]». [[Файл:Vital Radzivonaŭ 2012 BLR.jpg|значак|Адзін з найлепшых гульцоў у гісторыі клюбу [[Віталь Радзівонаў]].]] Фініш сэзону 2017 годзе ў чэмпіянаце азмрочыўся для БАТЭ шэрагам скандалаў. Шырокую вядомасьць атрымала гэтак званая «справа Верамко», то бок 23 верасьня на хатні матч барысаўчан супраць «Слуцка» (які скончыўся зь лікам 6:0) быў заяўлены і правёў увесь матч на лаўцы запасных брамнік [[Сяргей Верамко]], які да таго адбыў пяціматчавую дыскваліфікацыю. Але разам з дыскваліфікацыяй быў накладзены штраф, у выпадку неаплаты якога дыскваліфікацыя падаўжалася да моманту аплаты, і, як высьветілася, штраф быў аплачаны Верамко толькі 27 верасьня. Дысцыплінарны камітэт АБФФ за неправамоцны ўдзел гульца 13 кастрычніка прысудзіў БАТЭ тэхнічную паразу, што значна ўскладніла БАТЭ барацьбу за чэмпіёнства. Барысаўчане падалі апэляцыю, і 10 лістапада (за два туры да канца чэмпіянату) Апэляцыйны камітэт АБФФ, прызнаўшы віну Верамко, адмяніў папярэдні вырак Дысцыплінарнага камітэту і павярнуў тры пункты, абмежаваўшыся штрафам. У матчах з удзелам БАТЭ таксама быў зафіксаваны шэраг памылковых судзейскіх рашэньняў: 28 кастрычніка ў матчы супраць «[[Нафтан Наваполацак|Нафтанам]]» пры ліку 1:0 на карысьць барысаўчанаў быў прызначаны пэнальці ў браму БАТЭ за гульню рукой, але мяч трапіў у плячо [[Віталь Гайдучык|Віталю Гайдучыку]]. Пэнальці быў рэалізаваны навапалачанамі, і матч скончыўся зь лікам 1:1. Пазьней, 18 лістапада, у перадапошнім туры ў матчы супраць «[[Нёман Горадня|Нёману]]» пры ліку 1:1 [[Віталь Радзівонаў]] пры дапамозе сваёй рукі адправіў мяч у браму, і арбітар залічыў гол (выніковы лік 3:1 на карысьць БАТЭ). Няўдачы на фінішы «Дынама» і «Шахцёра» разам з станоўчымі для БАТЭ вынікам «справы Верамко» дазволілі барысаўчанам перад апошнім турам выйсьці на першае месца ў табліцы. Пры гэтым у гасьцявым матчы апошняга тура супраць «[[Гарадзея (футбольны клюб)|Гарадзеі]]» БАТЭ было дастаткова згуляць унічыю, каб стаць чэмпіёнам. Аднак, адкрыўшы лік у матчы, барысаўчане тройчы прапусьцілі, і да 75-й хвіліны «Гарадзея» перамагала зь лікам 3:1 (у той час як менскае «Дынама» ўпэўнена вяло ў ліку ў сваім матчы і пераганяла барысаўчан). Тым ня менш, Віталь Радзівонаў, які выйшаў на замену ў БАТЭ, на 79-й хвіліне забіў з пэнальці, а на пятай дададзенай хвіліне ўсталяваў канчатковы лік 3:3, што прынесла БАТЭ чарговае чэмпіёнства. 2018 год пачаўся для БАТЭ пад кіраўніцтвам новага трэнэра — [[Алег Дулуб|Алега Дулуба]]. Каманда ўпэўнена стартавала ў чэмпіянаце Беларусі, здабыўшы перамогі ў першых васьмі турах, аднак саступіла берасьцейскаму «Дынама» ў Супэркубку Беларусі і ў фінале Кубка Беларусі. Пасьля першых няўдач у чэмпіянаце Беларусі Дулуб быў звольнены, а выканаўцам абавязкаў галоўнага трэнера стаў [[Аляксей Бага]], які пазьней быў зацьверджаны на пасадзе. Пад ягоным кіраўніцтвам БАТЭ працягнуў пасьпяховы выступ у чэмпіянаце Беларусі, а ў Лізе чэмпіёнаў пасьля перамог над фінскім [[ХІК Хэльсынкі|ХІКам]] і азэрбайджанскім «[[Карабах Агдам|Карабахам]]» саступіў у плэй-оф нідэрляндзкаму [[ПСВ Эйндговэн|ПСВ]] і патрапіў у групавы этап Лігі Эўропы. 22 верасьня 2018 году пасьля працяглай хваробы памёр старшыня клюбу [[Анатоль Капскі]], які стаяў на чале клюбу зь ягонага адраджэньня ў 1996 годзе. Да канца сэзону каманда выхадзіла на поле з траўрнымі повязямі. 4 лістапада, пасьля перамогі над гарадзенскім «Нёманам», БАТЭ стаў 15-разовым чэмпіёнам Беларусі. У групавым раўндзе Лігі Эўропы БАТЭ сустрэўся з вугорскім «[[Фэхэрвар Сэкешфэхэрвар|МОЛ Відзі]]», ангельскім «[[Чэлсі Лёндан|Чэлсі]]» і грэцкім [[ПАОК Тэсалёнікі|ПАОКам]]. Пачаўшы зь перамогі над «МОЛ Відзі», БАТЭ пасьля саступіў ПАОКу і двойчы «Чэлсі», аднак перамогі ў двух апошніх турах над «МОЛ Відзі» і ПАОКам прынесьлі барысаўскаму клюбу месца ў 1/16 фіналу Лігі Эўропы, дзе саступілі лёнданскаму «Арэсналу». === Пагаршэньне вынікаў === У Супэркубку Беларусі БАТЭ другі раз запар трываў паразу ад берасьцейскага «Дынама», а ў Кубку Беларусі 2018—2019 гадоў дрыжына выбыла на стадыі чвэрцьфіналу, саступіўшы ў двухматчавым супрацьстаяньні «[[Іслач Менскі раён|Іслачы]]». У чэмпіянаце Беларусі БАТЭ ў першай палове сэзону знаходзіўся ў уверсе табліцы, змагаючыся за першы радок зь берасьцейцамі і салігорскім «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёрам]]». У 1-м кваліфікацыйным раўндзе Лігі чэмпіёнаў БАТЭ перамог польскі «[[Пяст Глівіцы|Пяст]]», аднак у другім саступіў нарвэскаму «[[Русэнборг Тронгэйм|Русэнборгу]]». Перайшоўшы ў Лігу Эўропы, каманда ў 3-м кваліфікацыйным раўндзе прайшла басьнійскі клюб «[[Сараева (футбольны клюб)|Сараева]]», а ў плэй-оф, як і тры гады таму, патрапіла на казахстанскую «[[Астана (футбольны клюб)|Астану]]». Пасьля паразы ў гасьцёх зь лікам 0:3 дома БАТЭ забіў толькі двойчы (2:0) і паводле суме дзьвюх сустрэч выбыў з турніру. Тым часам шэраг няўдач барысаўчан вывеў на першы радок у чэмпіянаце Беларусі берасьцейскае «Дынама», якое без правалаў дайшло да канца сэзону і здабыла чэмпіёнства. Такім чынам перарвалася сэрыя БАТЭ з 13 чэмпіёнстваў запар. Барысаўскі клюб у сэзоне 2019 году атрымаў срэбныя мэдалі. У пачатку 2020 году дружыну ачоліў [[Кірыл Альшэўскі]]. Пад ягоным кіраўніцтвам каманда пачала чэмпіянат зь дзьвюх паразаў, але апасьля справы пайшлі лепей, і неўзабаве БАТЭ ўключыўся ў барацьбу за прызавыя месцы. Таксама быў здабыты Кубак Беларусі — у фінале ў дадатковы час была атрымана перамога над кріўдзіцелем апршняга часу берасьцейскім «Дынама» (1:0). У Лізе Эўропы БАТЭ адразу выбыў з турніру, саступіўшы на выезьдзе сафійскаму [[ЦСКА Сафія|ЦСКА]] (0:2). У чэмпіянаце Беларусі ж каманда доўгі час вяла змаганьне за першы радок з салігорскім «Шахцёрам». У верасьні 2020 года Альшэўскі быў звольнены, а новым трэнэрам стаў ягоны памочнік [[Аляксандар Лісоўскі]]. Перад заканчэньнем сэзону БАТЭ яшчэ ачольваў табліцу, але нічыя ў апошнім туры зь менскім «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]» (0:0) адкінула барысаўчанаў на другі выніковы радок. У сьнежні 2020 года новым галоўным трэнэрам стаў [[Віталь Жукоўскі]], які раней доўгі час ачольваў «Іслач». З каманды сышлі шматгадовыя лідэры [[Ігар Стасевіч]], [[Ягор Філіпенка]] (абодва перайшлі ў салігорскі «Шахцёр»), [[Дзьмітры Бага]]. Ім на замену прыйшлі пераважна маладыя гульцы. У пачатку сэзону 2021 году фан-рух БАТЭ адмовіўся падтрымліваць клюб, пакуль у краіне працягваюцца палітычныя судовыя справы, зьбіцьцё і забойства людей за ўласныя меркаваньні<ref>{{cite web|url = https://sport.tut.by/news/football/720682.html|title = Фанаты белорусских футбольных клубов массово объявляют о бойкоте матчей|date = 2021-02-28|work = [[TUT.BY]]|language = ru|accessdate = 2021-02-28|archiveurl = https://web.archive.org/web/20210228190551/https://sport.tut.by/news/football/720682.html|archivedate = 28 лютага 2021|deadurl = yes}}</ref>. [[Файл:Matchday July, 2021.jpg|значак|зьлева|Перад матчам [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Лігі канфэрэнцыяў]] у [[Батумі]] супраць мясцовага клюбу «[[Дынама Батумі|Дынама]]».]] У чэмпіянаце БАТЭ, хоць і рухаўся няблага, але ня здолеў перашкодзіць захапіць лідэрства салігорскаму «Шахцёру», які атрымліваў перамогу за перамогай. У траўні БАТЭ другі раз запар стаў уладальнікам Кубка Беларусі, атрымаўшы ў фінале перамогу над «Іслаччу» (2:1). Выступы ў Лізе канфэрэнцыяў былі няўдалымі — пасьля гасьцявой перамогі 1:0 над батумскім «[[Дынама Батумі|Дынама]]» БАТЭ саступіў на Барысаў-Арэне зь лікам 1:4 і быў вымушаны спыніць удзел у турніры. У гэты ж час асноўны нападнік клюбу [[Максім Скавыш]] перайшоў у «Шахцёр». Пасьля БАТЭ навязваў пэўную канкурэнцыю салігарчанам, і нават у верасьні атрымаў хатнюю перамогу над «Шахцёрам» (1:0), аднак неўзабаве салігорская каманда атрымала гандыкап і замацавалася на першым радку. БАТЭ ж толькі ў апошнім туры здабыў трэція запар срэбныя мэдалі, абышоўшы менскае «Дынама». У студзені 2022 году новым галоўным трэнэрам стаў [[Аляксандар Міхайлаў]], які раней узначальваў дублюючы склад клюбу. Дружына добра пачала чэмпіянат, атрымаўшы перамогі ў пяці першых матчах запар, аднак пазьней справы пагоршыліся, БАТЭ шмат гуляў унічыю і прапусьціў наперад канкурэнтаў. У фінале Кубка Беларусі БАТЭ саступіў «[[Гомель (футбольны клюб)|Гомелю]]» (1:2), а таксама выбыў зь Лігі канфэрэнцыяў, саступіўшы турэцкаму «[[Коньяспор Конья|Коньяспору]]» з агульным лікам 0:5. У жніўні празь няўдачы Міхайлаў сышоў у адстаўку, а выканаўцам абавязкаў галоўнага трэнэра быў прызначаны ягоны памочнік [[Сяргей Зяневіч]], аднак пад кіраўніцтвам новага адмыслоўца сытуацыя не палепшылася, неўзабаве БАТЭ быў выкінуты з прызавой тройкі. У кастрычніку на чале каманды зноўку стаў Кірыл Альшэўскі, які вярнуў БАТЭ ў барацьбу. Барысаўчане здолелі абысьці менскае «Дынама», але салігорскі «Шахцёр» і менскі «[[Энэргетык-БДУ Менск|Энэргетык-БДУ]]» засталіся наперадзе, а БАТЭ застаўся трэцім. У Найвышэйшай лізе ў 2023 годзе БАТЭ хутка прапусьціў наперад канкурэнтаў і ня ўдзельнічаў у барацьбе за чэмпіёнства. Каманда зноў дайшла да фіналу Кубка Беларусі, дзе саступіла жодзінскаму «Тарпэда-БелАЗ» зь лікам 0:2. Пасьля адхіленьня «Шахцёра» і «Энэргетыка-БДУ» ад эўракубкаў барысаўчане атрымалі месца ў Лізе чэмпіёнаў, дзе ў першым кваліфікацыйным раўндзе перамаглі альбанскі «[[Партызані Тырана|Партызані]]», аднак пасьля пасьлядоўна выбылі зь Лігі чэмпіёнаў, Лігі Эўропы і Лігі канфэрэнцыяў, саступіўшы адпаведна кіпрскаму «[[Арыс Лімасол|Арысу]]», малдаўскаму «[[Шэрыф Тыраспаль|Шэрыфу]]» і косаўскаму «[[Балкані Сухарэка|Балкані]]». У чэмпіянаце БАТЭ працягваў змагацца за трэці радок, аднак у выніку фінішаваў пятым, упершыню з 2006 году застаўшыся без мэдалёў. У самым пачатку 2024 году было абвешчана, што галоўны трэнэр Альшэўскі быў звольнены з сваёй пасады. Наступнікам стаў Ігар Крывушэнка, які ўжо некалі працаваў у барысаўскім клюбе. == Дасягненьні == * [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіянат Беларусі]] ** Пераможца (15): [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1999 году|1999]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2002 году|2002]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2006 году|2006]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2007 году|2007]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2008 году|2008]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2009 году|2009]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2010 году|2010]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2011 году|2011]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] ** Другое месца (7): 1998, 2000, 2003, 2004, 2019, 2020, 2021 ** Трэцяе месца (2): 2001, 2022 * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: 2006, 2010, [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|2015]], [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|2020]], [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|2021]] * Фіналіст Кубка Беларусі: 2002, 2005, 2007, [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|2016]], [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|2018]], [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|2022]], [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|2023]] * Уладальнік [[Супэркубак Беларусі па футболе|Супэркубка Беларусі]]: 2010, 2011, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2022 * [[Чэмпіянат БССР па футболе|Чэмпіён БССР]]: 1974, 1976, 1979 * Срэбны прызэр чэмпіянату БССР: 1978 * Уладальнік [[Кубак БССР па футболе|Кубка Беларускай ССР]]: 1976 == Склад == : ''Актуальны на 28 сакавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|4|Q113630914|Аб|}} {{Гулец1|5|Q124947616|Аб|}} {{Гулец1|7|Q64167925|ПА|}} {{Гулец1|8|Q5993404|ПА|}} {{Гулец1|9|Q62735777|ПА|}} {{Гулец|10|{{Сьцяг|Кот-д’Івуар}}|Нап|Раян-Элі Гібэро||2004}} {{Гулец1|11|Q24084244|Нап|}} {{Гулец|14|{{Сьцяг|Беларусь}}|ПА|Максім Целеш||2005}} {{Гулец1|15|Q61121943|ПА|}} {{Гулец1|16|Q108845923|Бр|}} {{Гулец1|17|Q125209565|ПА|}} {{Гулец1|19|Q65030898|Аб|}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|23|Q88458723|Аб|}} {{Гулец1|24|Q124947812|ПА|}} {{Гулец1|25|Q125472642|Аб|}} {{Гулец1|27|Q108934292|Нап|}} {{Гулец1|28|Q106096081|ПА|}} {{Гулец|29|{{Сьцяг|Кот-д’Івуар}}|Нап|Жан-Шарль Яо||2000}} {{Гулец1|33|Q92401741|Аб|}} {{Гулец1|35|Q125122348|Бр|}} {{Гулец1|68|Q112813907|ПА|}} {{Гулец1|77|Q52274207|Нап|}} {{Гулец1|80|Q124948789|Нап|}} {{Гулец1|98|Q118199517|Аб|}} {{Канец складу}} == Галоўныя трэнэры == {{Слупок-пачатак}} {{Слупок-новы}} * [[Леў Мазуркевіч]] (1973—1981) * [[Юры Пунтус]] (1996—2004) * [[Ігар Крывушэнка]] (2004—2007) * [[Віктар Ганчарэнка]] (2007—2013) * [[Аляксандар Ермаковіч]] (2013—2018)<ref>[http://www.pressball.by/news/football/147610 Александр Ермакович утвержден на посту главного тренера БАТЭ]{{Ref-ru}}</ref> * [[Алег Дулуб]] (2018)<ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20220707052126/https://www.pressball.by/news/football/283603|загаловак=Олег Дулуб официально возглавил БАТЭ|url=https://www.pressball.by/news/football/283603|дата копіі=7 ліпеня 2022|мова=ru}}</ref><ref>[http://www.football.by/news/113842.html БАТЭ уволил Дулуба]{{Ref-ru}}</ref> * [[Аляксей Бага]] (2018—2019)<ref>[http://www.football.by/news/113875.html Алексей Бага назначен исполняющим обязанности главного тренера БАТЭ]{{Ref-ru}}</ref><ref>[http://www.football.by/news/116826.html Алексей Бага стал полноправным главным тренером БАТЭ]{{Ref-ru}}</ref> {{Слупок-новы}} * [[Кірыл Альшэўскі]] (2019—2020) * [[Аляксандар Лісоўскі]] (2020) * [[Віталь Жукоўскі]] (2020—2021) * [[Аляксандар Міхайлаў]] (2022) * [[Сяргей Зяневіч]] (2022) * [[Кірыл Альшэўскі]] (2022—2023) * [[Ігар Крывушэнка]] (з 2024) {{Слупок-канец}} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !Сэзон !Ліга !Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- |align="center"|1996||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1996 году|Другая]]||align="center"|'''1''' {{Рост}}||28||25||2||1||79-10||77||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 1996—1997 гадоў|1/16]] |- |align="center"|1997||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1997 году|Першая]]||align="center"|'''2''' {{Рост}}||30||25||3||2||92-15||78||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 1997—1998 гадоў|1/4]] |- |align="center"|1998||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1998 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Срэбны мэдаль}}||28||18||4||6||50-25||58||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 1998—1999 гадоў|1/2]] |- |align="center"|1999||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1999 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||30||24||5||1||80-22||77||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 1999—2000 гадоў|1/8]] |- |align="center"|2000||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2000 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Срэбны мэдаль}}||30||20||4||6||68-26||64||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2000—2001 гадоў|1/4]] |- |align="center"|2001||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2001 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Бронзавы мэдаль}}||26||16||3||7||54-31||51||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2001—2002 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- |align="center"|2002||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2002 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||26||18||2||6||51-20||56||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2002—2003 гадоў|1/4]] |- |align="center"|2003||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2003 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Срэбны мэдаль}}||30||20||6||4||70-21||66||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2003—2004 гадоў|1/2]] |- |align="center"|2004||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2004 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Срэбны мэдаль}}||30||22||4||4||59-25||70||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2004—2005 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- |align="center"|2005||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2005 году|Найвышэйшая]]||align="center"|'''5'''||26||12||11||3||42-27||47||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2005—2006 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- |align="center"|2006||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2006 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||26||16||6||4||47-27||54||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2006—2007 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- |align="center"|2007||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2007 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||26||18||2||6||50-25||56||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2007—2008 гадоў|1/2]] |- |align="center"|2008||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2008 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||30||19||10||1||54-20||67||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2008—2009 гадоў|1/2]] |- |align="center"|2009||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2009 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||26||19||5||2||55-16||62||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2009—2010 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- |align="center"|2010||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2010 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||33||21||9||3||64-18||72||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2010—2011 гадоў|1/8]] |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2011 году|2011]]||align="left"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2011 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||33||18||12||3||53-20||66||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2011—2012 гадоў|1/8]] |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||30||21||5||4||51-16||68||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/8]] |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||32||21||4||7||61-25||67||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/4]] |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||32||20||11||1||68-21||71||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||26||20||5||1||44-11||65||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||30||22||4||4||73-25||70||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/2]] |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||30||21||5||4||61-19||68||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Залаты мэдаль}}||30||23||4||3||55-24||73||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/4]] |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Срэбны мэдаль}}||30||22||4||4||61-21||70||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Срэбны мэдаль}}||30||17||7||6||65-32||58||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Срэбны мэдаль}}||30||19||8||3||61-27||65||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]]||align="center"|{{Бронзавы мэдаль}}||30||16||11||3||51-21||59||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]]||align="center"| '''5''' ||28||14||5||9||49-32||47||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/4]] |- |align="center"|[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]]||align="left"|[[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]]||align="center"| '''8''' ||30||11||7||12||38-38||40||align="center"|[[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/8]] |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]]||104||37||31||36||119—150 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА/Ліга Эўропы]]||63||21||11||31||75—111 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]]||6||2||0||4||4—13 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]]||6||4||1||1||8—2 |- |Усяго||179||64||43||72||206—276 |} [[Файл:Dynamo stadium Minsk Champions league BATE-Real Madrid.JPG|міні|Матч Лігі чэмпіёнаў супраць мадрыдзкага «Рэалу». 25 лістапада 2008 году]] {| class="wikitable" ! Сэзон ! Спаборніцтва ! Раўнд ! ! Супраціўнік ! Дома ! У гасьцёх ! Вынік |- |[[Кубак УЭФА 1999—2000 гадоў|1999/00]] |[[Кубак УЭФА]] |к/р |{{Сьцяг Расеі}} |[[Лякаматыў Масква]] |1:7 |0:5 |'''1:12''' |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2000—2001 гадоў|2000/01]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Армэніі}} |[[Шырак Гюмры]] |2:1 |1:1 |'''3:2''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Швэцыі}} |[[Гэльсынгборг (футбольны клюб)|Гэльсынгборг]] |0:3 |0:0 |'''0:3''' |- |[[Кубак УЭФА 2001—2002 гадоў|2001/02]] |[[Кубак УЭФА]] |к/р |{{Сьцяг Грузіі}} |[[Дынама Тбілісі]] |4:0 |1:2 |'''5:2''' |- | | |1 раўнд |{{Сьцяг Італіі}} |[[Мілян (футбольны клюб)|Мілян]] |0:2 |0:4 |'''0:6''' |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 2002 году|2002]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |1 раўнд |{{Сьцяг Даніі}} |[[Акадэміск БК Капэнгаген]] |1:0 |2:0 |'''3:0''' |- | | |2 раўнд |{{Сьцяг Нямеччыны}} |[[Мюнхэн-1860 (футбольны клюб)|Мюнхэн-1860]] |4:0 |1:0 |'''5:0''' |- | | |3 раўнд |{{Сьцяг Італіі}} |[[Балёньня (футбольны клюб)|Балёньня]] |0:0 |0:2 |'''0:2''' |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2003—2004 гадоў|2003/04]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Ірляндыі}} |[[Багэміян Дублін]] |1:0 |0:3 |'''1:3''' |- |[[Кубак УЭФА 2004—2005 гадоў|2004/05]] |[[Кубак УЭФА]] |1 к/р |{{Сьцяг Грузіі}} |[[Дынама Тбілісі]] |2:3 |0:1 |'''2:4''' |- |[[Кубак УЭФА 2005—2006 гадоў|2005/06]] |[[Кубак УЭФА]] |1 к/р |{{Сьцяг Грузіі}} |[[Тарпэда Кутаісі]] |5:0 |1:0 |'''6:0''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Расеі}} |[[Крылы Саветаў Самара|Крылы Саветаў]] |0:2 |0:2 |'''0:4''' |- |[[Кубак УЭФА 2006—2007 гадоў|2006/07]] |[[Кубак УЭФА]] |1 к/р |{{Сьцяг Малдовы}} |[[Ністру Атач]] |2:0 |1:0 |'''3:0''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Расеі}} |[[Рубін Казань]] |0:2 |0:3 |'''0:5''' |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2007—2008 гадоў|2007/08]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Кіпру}} |[[АПОЭЛ Нікасія]] |3:0 ([[дадатковы час|д. ч.]]) |0:2 |'''3:2''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Ісьляндыі}} |[[Габнарф’ёрдур (футбольны клюб)|Габнарф’ёрдур]] |1:1 |3:1 |'''4:2''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Румыніі}} |[[Сьцяўа Бухарэст]] |2:2 |0:2 |'''2:4''' |- |[[Кубак УЭФА 2007—2008 гадоў|2007/08]] |[[Кубак УЭФА]] |1 раўнд |{{Сьцяг Гішпаніі}} |[[Вільярэал (футбольны клюб)|Вільярэал]] |0:2 |1:4 |'''1:6''' |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2008—2009 гадоў|2008/09]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Ісьляндыі}} |[[Валюр Рэйк’явік]] |2:0 |1:0 |'''3:0''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Бэльгіі}} |[[Андэрлехт Брусэль]] |2:2 |2:1 |'''4:3''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[Леўскі Сафія]] |1:1 |1:0 |'''2:1''' |- | | |Група H |{{Сьцяг Гішпаніі}} |[[Рэал Мадрыд]] |0:1 |0:2 |- |- | | |Група H |{{Сьцяг Італіі}} |[[Ювэнтус Турын]] |2:2 |0:0 |- |- | | |Група H |{{Сьцяг Расеі}} |[[Зэніт Санкт-Пецярбург]] |0:2 |1:1 |- |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2009—2010 гадоў|2009/10]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |2 к/р |{{Сьцяг Македоніі}} |[[Македонія Гёрчэ Петраў Скоп’е|Македонія Скоп’е]] |2:0 |2:0 |'''4:0''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Латвіі}} |[[Вэнтсьпілс (футбольны клюб)|Вэнтсьпілс]] |0:1 |2:1 |'''2:2''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2009—2010 гадоў|2009/10]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |Плэй-оф |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[Літэкс Ловеч]] |0:1 |4:0 ([[дадатковы час|д. ч.]]) |'''4:1''' |- | | |Група I |{{Сьцяг Партугаліі}} |[[Бэнфіка Лісабон]] |1:2 |0:2 |- | | |Група I |{{Сьцяг Ангельшчыны}} |[[Эвэртан Лівэрпул]] |1:2 |1:0 |- | | |Група I |{{Сьцяг Грэцыі}} |[[АЕК Атэны]] |2:1 |2:2 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2010—2011 гадоў|2010/11]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |2 к/р |{{Сьцяг Ісьляндыі}} |[[Габнарф’ёрдур (футбольны клюб)|Габнарф’ёрдур]] |5:1 |1:0 |'''6:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Даніі}} |[[Капэнгаген (футбольны клюб)|Капэнгаген]] |0:0 |2:3 |'''2:3''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2010—2011 гадоў|2010/11]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |Плэй-оф |{{Сьцяг Партугаліі}} |[[Марытыму Фуншал]] |3:0 |2:1 |'''5:1''' |- | | |Група E |{{Сьцяг Нідэрляндаў}} |[[АЗ Алькмаар]] |4:1 |0:3 |- | | |Група E |{{Сьцяг Украіны}} |[[Дынама Кіеў]] |1:4 |2:2 |- | | |Група E |{{Сьцяг Малдовы}} |[[Шэрыф Тыраспаль]] |3:1 |1:0 |- | | |1/16 |{{Сьцяг Францыі}} |[[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж|Пары Сэн-Жэрмэн]] |2:2 |0:0 |'''2:2''' |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2011—2012 гадоў|2011/12]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |2 к/р |{{Сьцяг Паўночнай Ірляндыі}} |[[Лінфілд Бэлфаст|Лінфілд]] |2:0 |1:1 |'''3:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Летувы}} |[[Экранас Панявеж|Экранас]] |3:1 |0:0 |'''3:1''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Штурм Грац|Штурм]] |1:1 |2:0 |'''3:1''' |- | | |Група H |{{Сьцяг Чэхіі}} |[[Вікторыя Пльзень]] |0:1 |1:1 |- | | |Група H |{{Сьцяг Гішпаніі}} |[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёна]] |0:5 |0:4 |- | | |Група H |{{Сьцяг Італіі}} |[[Мілян (футбольны клюб)|Мілян]] |1:1 |0:2 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2012—2013 гадоў|2012/13]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |2 к/р |{{Сьцяг Македоніі}} |[[Вардар Скоп’е|Вардар]] |3:2 |0:0 |'''3:2''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Вугоршчыны}} |[[Дэбрэцэн (футбольны клюб)|Дэбрэцэн]] |1:1 |2:0 |'''3:1''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Ізраілю}} |[[Гапаэль Іроні Кір’ят-Шмана|Гапаэль Кір’ят-Шмана]] |2:0 |1:1 |'''3:1''' |- | | |Група F |{{Сьцяг Францыі}} |[[Ліль (футбольны клюб)|Ліль]] |0:2 |3:1 |- | | |Група F |{{Сьцяг Нямеччыны}} |[[Баварыя Мюнхэн]] |3:1 |1:4 |- | | |Група F |{{Сьцяг Гішпаніі}} |[[Валенсія (футбольны клюб)|Валенсія]] |0:3 |2:4 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2012—2013 гадоў|2012/13]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1/16 |{{Сьцяг Турэччыны}} |[[Фэнэрбахчэ Стамбул|Фэнэрбахчэ]] |0:0 |0:1 |'''0:1''' |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2013—2014 гадоў|2013/14]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |2 к/р |{{Сьцяг Казахстану}} |[[Шахтар Караганда]] |0:1 |0:1 |'''0:2''' |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2014—2015 гадоў|2014/15]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |2 к/р |{{Сьцяг Альбаніі}} |[[Скендэрбэў Корча]] |0:0 |1:1 |'''1:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Вугоршчыны}} |[[Дэбрэцэн (футбольны клюб)|Дэбрэцэн]] |3:1 |0:1 |'''3:2''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Славаччыны}} |[[Слован Браціслава]] |3:0 |1:1 |'''4:1''' |- | | |Група H |{{Сьцяг Партугаліі}} |[[Порту (футбольны клюб)|Порту]] |0:3 |0:6 |- | | |Група H |{{Сьцяг Гішпаніі}} |[[Атлетык Більбао]] |2:1 |0:2 |- | | |Група H |{{Сьцяг Украіны}} |[[Шахтар Данецк]] |0:7 |0:5 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2015—2016 гадоў|2015/16]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |2 к/р |{{Сьцяг Ірляндыі}} |[[Дандолк (футбольны клюб)|Дандолк]] |2:1 |0:0 |'''2:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Вугоршчыны}} |[[Відэатон Сэкешфэхэрвар|Відэатон]] |1:0 |1:1 |'''2:1''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Сэрбіі}} |[[Партызан Бялград]] |1:0 |1:2 |'''2:2''' |- | | |Група E |{{Сьцяг Нямеччыны}} |[[Баер Левэркузэн]] |1:1 |1:4 |- | | |Група E |{{Сьцяг Італіі}} |[[Рома Рым]] |3:2 |0:0 |- | | |Група E |{{Сьцяг Гішпаніі}} |[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёна]] |0:2 |0:3 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2016—2017 гадоў|2016/17]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |2 к/р |{{Сьцяг Фінляндыі}} |[[СІК Сэйняёкі]] |2:0 |2:2 |'''4:2''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Ірляндыі}} |[[Дандолк (футбольны клюб)|Дандолк]] |1:0 |0:3 |'''1:3''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2016—2017 гадоў|2016/17]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |Плэй-оф |{{Сьцяг Казахстану}} |[[Астана (футбольны клюб)|Астана]] |2:2 |0:2 |'''2:4''' |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2017—2018 гадоў|2017/18]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |2 к/р |{{Сьцяг Армэніі}} |[[Алашкерт Ерэван]] |1:1 |3:1 |'''4:2''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Чэхіі}} |[[Славія Прага]] |2:1 |0:1 |'''2:2''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2017—2018 гадоў|2017/18]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |Плэй-оф |{{Сьцяг Украіны}} |[[Александрыя (футбольны клюб)|Александрыя]] |1:1 |2:1 |'''3:2''' |- | | |Група H |{{Сьцяг Сэрбіі}} |[[Црвена Зьвезда Бялград|Црвена Зьвезда]] |0:0 |1:1 |- | | |Група H |{{Сьцяг Ангельшчыны}} |[[Арсэнал Лёндан]] |2:4 |0:6 |- | | |Група H |{{Сьцяг Нямеччыны}} |[[Кёльн (футбольны клюб)|Кёльн]] |1:0 |2:5 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2018—2019 гадоў|2018/19]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |2 к/р |{{Сьцяг Фінляндыі}} |[[ХІК Хэльсынкі]] |0:0 |2:1 |'''2:1''' |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Азэрбайджану}} |[[Карабах Агдам]] |1:1 |1:0 |'''2:1''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Нідэрляндаў}} |[[ПСВ Эйндговэн]] |2:3 |0:3 |'''2:6''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2018—2019 гадоў|2018/19]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |Група L |{{Сьцяг Вугоршчыны}} |[[МОЛ Відзі Сэкешфэхэрвар|МОЛ Відзі]] |2:0 |2:0 |- | | |Група L |{{Сьцяг Грэцыі}} |[[ПАОК Тэсалёнікі|ПАОК]] |1:4 |3:1 |- | | |Група L |{{Сьцяг Ангельшчыны}} |[[Чэлсі Лёндан|Чэлсі]] |0:1 |1:3 |- | | |1/16 фіналу |{{Сьцяг Ангельшчыны}} |[[Арсэнал Лёндан]] |1:0 |0:3 |'''1:3''' |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2019—2020 гадоў|2019/20]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Польшчы}} |[[Пяст Глівіцы]] |1:1 |2:1 |'''3:2''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Нарвэгіі}} |[[Русэнборг Тронгэйм]] |2:1 |0:2 |'''2:3''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2019—2020 гадоў|2019/20]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |3 к/р |{{Сьцяг Босьніі і Герцагавіны}} |[[Сараева (футбольны клюб)|Сараева]] |0:0 |2:1 |'''2:1''' |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Казахстану}} |[[Астана (футбольны клюб)|Астана]] |2:0 |0:3 |'''2:3''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2020—2021 гадоў|2020/21]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[ЦСКА Сафія|ЦСКА]] |— |0:2 |'''0:2''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2021—2022 гадоў|2021/22]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |2 к/р |{{Сьцяг Грузіі}} |[[Дынама Батумі]] |1:4 |1:0 |'''2:4''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2022—2023 гадоў|2022/23]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |2 к/р |{{Сьцяг Турэччыны}} |[[Коньяспор Конья|Коньяспор]] |0:3 |0:2 |'''0:5''' |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2023—2024 гадоў|2023/24]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Альбаніі}} |[[Партызані Тырана|Партызані]] |2:0 |1:1 |'''3:1''' |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Кіпру}} |[[Арыс Лімасол|Арыс]] |3:5 |2:6 |'''5:11''' |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2023—2024 гадоў|2023/24]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |3 к/р |{{Сьцяг Малдовы}} |[[Шэрыф Тыраспаль|Шэрыф]] |2:2 |1:5 |'''3:7''' |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2023—2024 гадоў|2023/24]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |Плэй-оф |{{Сьцяг Косава}} |[[Балкані Сухарэка|Балкані]] |1:0 |1:4 |'''2:4''' |} == Стадыён == [[Файл:Borstadair.jpg|міні|200пкс|Гарадзкі стадыён у 2006 годзе]] [[Файл:BATE stadium under construct 24-03-13.jpg|міні|200пкс|Будаўніцтва новага стадыёну БАТЭ па стане на канец сакавіка 2013 году]] Да 2014 году гульні клюб праводзіў на [[Гарадзкі стадыён (Барысаў)|Барысаўскім гарадзкім стадыёне]], пабудаваным у 1963 годзе. Тады была ўзьведзена адна трыбуна — заходняя. Цяпер стадыён налічвае дзьве трыбуны, агульнай умяшчальнасьцю 5402 чалавекі. Усталяваныя мачты штучнага асьвятленьня, ёсьць электратаблё. У 2008 годзе над усходняй трыбунай быў пабудаваны казырок. Стадыён дапушчаны да правядзеньня міжнародных матчаў. Матчы групавых этапаў эўракубкаў БАТЭ праводзіў на менскім стадыёне «[[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]]». У 2010 годзе было распачата будаўніцтва новага стадыёну ўмяшчальнасьцю каля 15 000 чалавек. Стадыён быў адкрыты 3 траўня 2014 году фінальным матчам [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] паміж салігорскім «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёрам]]» і гарадзенскім «[[Нёман Горадня|Нёманам]]»<ref>[http://nn.by/?c=ar&i=122368 «Барысаў-Арэна» адкрыецца 3 мая фінальным матчам Кубка Беларусі]</ref>. БАТЭ свой першы матч на «[[Барысаў-Арэна|Барысаў-Арэне]]» згуляў 10 траўня 2014 году супраць «[[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцку]]» ў межах [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|чэмпіянату Беларусі]], БАТЭ атрымаў перамогу зь лікам 3:0<ref>[http://www.pressball.by/articles/football/belarus/86515 Тур 7. Гвоздь тура. Едут новоселы]{{Ref-ru}}</ref>. == База == Асноўная трэніравальная база ФК БАТЭ разьмешчаная ў вёсцы [[Дудзінка (Барысаўскі раён)|Дудзінка]]. == Дзейнасьць == Бюджэт ФК БАТЭ ў 2008 годзе складаў больш за 5 млн [[Даляр ЗША|даляраў ЗША]]<ref>''Крампец Г., Тутушкин А.'' Гульня ў страту{{ref-ru}} // Ведомости, № 184 (1958), 1 кастрычніка 2007</ref><ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20071007025005/http://sport.gazeta.ru/sport/rfc/2207332.shtml|праект=Газета. Ru|загаловак=Федун раскрыл карты|мова=ru|дата публікацыі=1 кастрычніка 2007|url=http://sport.gazeta.ru/sport/rfc/2207332.shtml}}</ref>. Тэхнічны фундатар у сэзоне 2008 году — страхавая кампанія «[[Белдзяржстрах]]». == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.fcbate.by/ Афіцыйная старонка]{{ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Чэмпіёны Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Барысаў]] pedt0zaqgv3wtflnej691ugjggdaban 0 24650 2621144 2610313 2025-06-22T09:51:02Z Dymitr 10914 /* Статыстыка */ абнаўленьне зьвестак 2621144 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Тарпэда-БелАЗ Жодзін |Лягатып = Torpedo zhodino logo.jpg |ПоўнаяНазва = |Заснаваны = 1962 |Горад = [[Жодзін]], [[Беларусь]] |Стадыён = «[[Тарпэда (стадыён, Жодзін)|Тарпэда]]» |Умяшчальнасьць = 6524 |Пасада кіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = [[Аляксандар Пугач]] |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ТарпэдаБелЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ТарпэдаБелСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ТарпэдаБел}} |Сайт = http://www.torpedo-belaz.by/ |Прыналежнасьць = Беларускія }} '''«Тарпэда»-БелАЗ''' — беларускі [[футбольны клюб]] з [[Жодзін]]а. Заснаваны ў 1962 годзе. Двухразовы ўладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|2016]] і [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|2023]] гадоў. З 2002 году выступае ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == Першая футбольная каманда з [[Жодзін]]а ўпершыню выступіла ў [[чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянаце БССР]] у 1962 годзе. Тагачаснай назвай клюбу была «Ракета». Аднак, першы гульнявы досьвед быў няўдалым, бо каманда атрымала 15 паразаў з 16 гульняў і скончыла чэмпіянат на перадапошнім радку выніковай табліцы, толькі з-за таго, што клюб «[[Салют Баранавічы|Салют]]» з [[Баранавічы|Баранавічаў]] датэрмінова зьняўся з чэмпіянату. Некалькі наступных сэзонаў клюб праводзіў ужо на абласным узроўні. Толькі празь пяць гадоў іншы клюб з Жодзіна, «Аўтазаводец», паспрабаваў свае сілы ў чэмпіянаце БССР, аднак на гэты раз пачынаць камандзе прыйшлося з другога дывізіёну. Клюб заняў шостае месца ў сваёй падгрупе. Наступны сэзон быў больш удалым, каманда заняла 4 месца сярод 11 удзельнікаў. У 1969 годзе клюб зьмяніў назоў на «Тарпэда» й заняў першае месца ў сваёй зоне, пасьля чаго вынікова скончыў дадатковыя гульні за выхад у першы дывізіён, аказаўшыся мацней за ваўкавыскую «[[Праца Ваўкавыск|Працу]]», а таксама менскія «[[Трактар Менск|Трактар]]» і «[[Арбіта Менск|Арбіту]]». 1970 год стаў для клюбу чэмпіёнскім, каманда адразу зь першага заходу здолела атрымаць перамогу ў чэмпіянаце БССР, пры гэтым сем хатніх гульняў скончыўшы перамогамі й толькі аднойчы згуляўшы ўнічыю на сваім полі. У 1992 годзе каманда мела назву БелАЗ. Да 2011 году клюб меў назву «Тарпэда», а па ўваходжаньні ў лік заснавальнікаў клюбу [[Беларускі аўтамабільны завод|БелАЗу]], яна была зьмененая на «Тарпэда»-БелАЗ<ref>[http://pressball.by/lenta.php?p=1&id=82100 Жодинское «Торпедо» решилось на смену названия клуба]{{Недаступная спасылка|date=November 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Ref-ru}} [[Прессбол]], 16 лютага 2011</ref>. ААТ [[Беларускі аўтамабільны завод|БелАЗ]] атрымала кантрольны пакет акцыяў клюбу (65%), што надало магчымасьць значна падкарэктаваць клюбны фінансавы стан<ref>[https://web.archive.org/web/20120122123819/http://goals.by/football/articles/102578 Аргументы и факты. «Торпедо-БалАЗ»]. goals.by</ref>. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|чэмпіянаце 2012 году]] клюб заняў 11 месца ў найвышэйшай лізе і трапіў у плэй-оф за месца ў найвышэйшай лізе, дзе яго супернікам быў клюб «[[Гарадзея (футбольны клюб)|Гарадзея]]», але па выніках дзьвюх гульняў (0:1, 4:0) жодзінскі клюб застаўся ў найвышэйшай лізе. У верасьні 2019 году галоўным трэнэрам жодзінскай каманды стаў [[Юры Пунтус]], які ў 2020 годзе здолеў прывесьці клюб да ягоных першых у гісторыі бронзавых мэдалёў чэмпіянату Беларусі. У пачатку 2021 году фан-рух клюбу адмовіўся падтрымліваць клюб, пакуль у краіне працягваюцца палітычныя судовыя справы, зьбіцьцё і забойства людей за ўласныя меркаваньні<ref>{{cite web|url = https://sport.tut.by/news/football/720682.html|title = Фанаты белорусских футбольных клубов массово объявляют о бойкоте матчей|date = 2021-02-28|work = [[TUT.BY]]|language = ru|accessdate = 2021-02-28|archiveurl = https://web.archive.org/web/20210228190551/https://sport.tut.by/news/football/720682.html|archivedate = 28 лютага 2021|deadurl = yes}}</ref>. У кваліфікацыі [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2020—2021 гадоў|Лігі канфэрэнцыяў УЭФА 2020—2021 гадоў]] клюб сустракаўся з дацкім «[[Капэнгаген (футбольны клюб)|Капэнгагенам]]». Празь міжнародныя санкцыі і [[Захоп самалёта рэйсу Ryanair 4978|паветранай блякады]] «Тарпэда-БелАЗ» вымушаны быў правесьці хатнюю гульню па-за межамі Беларусі. Першапачаткова разглядаўся варыянт з [[Тула|тульскім]] стадыёнам «[[Арсэнал (стадыён, Тула)|Арсэнал]]», аднак жодзінцам адмовілі, праз гэта хатняя гульня прайшла на [[Цэнтральны (стадыён, Казань)|Цэнтральным]] стадыёне ў [[Казань|Казані]], дзе каманда прагуляла зь лікам 0:5. Сэзон у чэмпіянаце Беларусі атрымаўся няўдалым, каманда хутка апынулася ў ніжняй палове табліцы. У ліпені 2021 году Пунтус пакінуў пасаду галоўнага трэнэра, якую заняў ягоны памочнік [[Сяргей Зяневіч]]. Трохі палепшыўшы вынікі ў другой палове сэзону, жодзінская каманда фінішавала на восьмым месцы. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|Сэзон 2022 году]] жодзінская каманда пачала пад кіраўніцтвам новага трэнэра [[Дзьмітры Молаш|Дзьмітра Молаша]]. Пачатак чэмпіянату атрымаўся няўдалым — каманда трывала паразы ў першых трох матчах усьцяж, але неўзабаве выправіла становішча і ўзвысілася да сярэдзіны табліцы. Добрая гульня ў другой палове сэзону дазваляла змагацца за больш высокія месцы, аднак няўпэўнены фініш пакінуў жодзінцаў на восьмым радку. У 2023 годзе «Тарпэда-БелАЗ» добра пачаў чэмпіянат, хутка апынуўшыся сярод лідэраў у табліцы. 28 траўня 2023 году клюб у другі раз здабыў Кубак Беларусі, перагуляўшы ў фінале барысаўскі [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]] зь лікам 2:0. Дзякуючы гэтаму жодзінцы атрымалі месца ў [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2023—2024 гадоў|Лізе канфэрэнцыяў УЭФА]], дзе аднак адразу саступілі кіпрскаму [[АЕК Лярнака|АЕКу]] і выбылі з далейшага розыгрышу. Няўдача ў эўракубках перакінулася на айчыннае першынство, і жодзінцы выдалі сэрыю зь нічыіх. Каманда працягвала трымаць трэці радок у табліцы, але шанец на залаты і нават срэбны мэдалі амаль зьнік. У апошнім туры, аднак, «Тарпэда-БелАЗ» мог страціць і трэці радок, але захаваў яго, не зважаючы на паразу ў апошнім матчы менскаму «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]». Такім чынам, у другі раз у гісторыі клюб здабыў мэдалі айчыннага чэмпіянату. == Дасягненьні == * '''[[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіянат Беларусі]]:''' ** '''Трэцяе месца''' (2): 2020, 2023 * '''[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]]''': ** '''Пераможца''' (2): [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|2016]], [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|2023]] ** '''Фіналіст''' (1): 2010 * '''[[Супэркубак Беларусі па футболе|Суперкубак Беларусі]]''': ** '''Пераможца''' (1): 2024 ** '''Фіналіст''' (1): 2011, 2017 * Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|першай лігі чэмпіянату Беларусі]]: 2001 * Чэмпіён [[Чэмпіянат БССР па футболе|БССР]] (4): 1970, 1971, 1980, 1981 * Уладальнік [[Кубак БССР па футболе|Кубка БССР]] (8): 1969, 1971, 1972, 1977, 1978, 1981, 1982, 1983 * Срэбраны прызэр [[Чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянату БССР]] (2): 1972, 1985 * Бронзавы прызэр [[Чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянату БССР]] (2): 1975, 1982 == Склад == : ''Актуальны на 4 красавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|1|Q57313812|Бр|}} {{Гулец1|5|Q797024|Аб|}} {{Гулец1|6|Q868742|ПА|капітан}} {{Гулец1|7|Q129187030|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Тарпэда Масква|Тарпэда М.]]}} {{Гулец1|8|Q4715408|ПА|}} {{Гулец|9|{{Сьцяг|Беларусь}}|ПА|Міхаіл Ладуцька||2004}} {{Гулец1|10|Q55104284|ПА|}} {{Гулец1|11|Q132802264|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Тарпэда Масква|Тарпэда М.]]}} {{Гулец1|14|Q122397086|ПА|}} {{Гулец1|15|Q593617|Нап|}} {{Гулец1|17|Q21008388|ПА|}} {{Гулец1|19|Q105947594|Аб|}} {{Гулец1|21|Q112650912|Нап|}} {{Падзел складу}} {{Гулец|22|{{Сьцяг|Беларусь}}|Аб|Захар Баранок||2006}} {{Гулец1|23|Q47189503|Нап|}} {{Гулец1|25|Q111494926|Бр|}} {{Гулец1|27|Q59163344|Аб|}} {{Гулец1|30|Q23891298|ПА|}} {{Гулец1|32|Q123460891|Аб|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Лякаматыў Масква|Лякаматыў]]}} {{Гулец1|35|Q121288820|Бр|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Шахцёр Салігорск|Шахцёр]]}} {{Гулец1|44|Q51452788|ПА|}} {{Гулец1|66|Q2705660|Аб|}} {{Гулец1|72|Q64358851|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Тарпэда Масква|Тарпэда М.]]}} {{Гулец1|88|Q98022044|Аб|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Пары Ніжні Ноўгарад|Пары]]}} {{Гулец1|96|Q112650877|Аб|}} {{Канец складу}} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''11''' || 30 || 5 || 9 || 16 || 17–39 || 24 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''5''' || 32 || 12 || 6 || 14 || 33–38 || 42 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''4''' || 32 || 13 || 11 || 8 || 38–30 || 50 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая]] || '''7''' || 26 || 10 || 6 || 10 || 31–29 || 36 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || '''5''' || 30 || 13 || 9 || 8 || 47–33 || 48 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || '''5''' || 30 || 14 || 9 || 7 || 43–27 || 51 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || '''5''' || 30 || 16 || 7 || 7 || 36–18 || 55 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || '''6''' || 30 || 13 || 6 || 11 || 41–36 || 45 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 16 || 8 || 6 || 55–37 || 56 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || '''8''' || 30 || 10 || 6 || 14 || 38–43 || 36 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''8''' || 30 || 11 || 10 || 9 || 35–32 || 43 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 28 || 12 || 13 || 3 || 33–18 || 49 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 30 || 18 || 8 || 4 || 45–21 || 62 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]]||10||4||3||3||11—10 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]]||6||0||2||4||6—17 |- |Усяго||16||4||5||7||17—27 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Кубак ! Раўнд ! ! Клюб ! Дома ! У гасьцях |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2010—2011 гадоў|2010—2011]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Ісьляндыі}} |[[Фюлькір Рэйк’явік]] |3:0 |3:1 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Сэрбіі}} |[[ОФК Бялград]] |0:1 |2:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2015—2016 гадоў|2015—2016]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Альбаніі}} |[[Кукес (футбольны клюб)|Кукес]] |0:0 |0:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2016—2017 гадоў|2016—2017]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Вугоршчыны}} |[[Дэбрэцэн (футбольны клюб)|Дэбрэцэн]] |1:0 |2:1 |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Рапід Вена]] |0:0 |0:3 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2020—2021 гадоў|2020—2021]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |2 к/р |{{Сьцяг Даніі}} |[[Капэнгаген (футбольны клюб)|Капэнгаген]] |0:5 |1:4 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2023—2024 гадоў|2023—2024]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |2 к/р |{{Сьцяг Кіпру}} |[[АЕК Лярнака|АЕК]] |2:3 |1:1 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2024—2025 гадоў|2024—2025]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |1 к/р |{{Сьцяг Малдовы}} |[[Мілсамі Архэй|Мілсамі]] |2:4 |0:0 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2025—2026 гадоў|2025—2026]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |1 к/р |{{Сьцяг Паўночнай Македоніі}} |[[Работнічкі Скоп’е|Работнічкі]] |: |: |} == Галоўныя трэнэры == * [[Вадзім Скрыпчанка]] (з студзеня 2019)<ref>[http://www.football.by/news/121831.html Скрипченко официально возглавил «Торпедо-БелАЗ»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Алег Кубараў]] (ліпень 2017 — сьнежань 2018)<ref>[http://www.football.by/news/102411.html Кубарев представлен в качестве главного тренера «Торпедо-БелАЗ»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Ігар Крывушэнка]] (лістапад 2012 — ліпень 2017)<ref>[http://www.pressball.by/news/football/118470 Игорь Криушенко возглавил «Торпедо»-БелАЗ]{{Ref-ru}}</ref> * [[Вадзім Бразоўскі]] (травень — лістапад 2012) * [[Сяргей Гурэнка]] (да траўня 2012) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.torpedo-belaz.by/ Афіцыйны сайт]{{Ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Жодзін]] hcecuae1jmvqw6rko8d2xi0j6dro5o5 0 24687 2621147 2609712 2025-06-22T10:00:15Z Dymitr 10914 абнаўленьне зьвестак 2621147 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Гомель (неадназначнасьць)}} {{Футбольны клюб |Назва = Гомель |Лягатып = ФК Гомель.jpeg |ПоўнаяНазва = Футбольны клюб Гомель |Горад = [[Гомель]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 1959 |Стадыён = «[[Цэнтральны (стадыён)|Цэнтральны]]» |Умяшчальнасьць = 14 307 |Пасада кіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Васіль Драздоў |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ГомельЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ГомельСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|Гомель}} |Сайт = http://www.fcgomel.by/ |pattern_la1=|pattern_b1= |pattern_ra1= |leftarm1=009900|body1=009900|rightarm1=009900|shorts1=FFFFFF|socks1=009900 |pattern_la2=|pattern_b2=|pattern_ra2= |leftarm2=FFFFFF|body2=FFFFFF|rightarm2=FFFFFF|shorts2=FFFFFF|socks2=FFFFFF |Прыналежнасьць = Беларускія }} «'''Гомель'''» — [[Беларусь|беларускі]] [[футбольны клюб]] з гораду [[Гомель|Гомля]], заснаваны ў 1959 годзе. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіён Беларусі]] (2003), трохразовы ўладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (2002, 2011, 2022), уладальнік [[Супэркубак Беларусі па футболе|Супэркубка Беларусі]] (2012). Свае хатнія матчы ладзіць на стадыёне [[Цэнтральны (стадыён)|Цэнтральным]], адным зь нешматлікіх толькі футбольных стадыёнаў. Па сваім стварэньні клюб быў адным зь нямногіх беларускіх клюбаў, якія бралі ўдзел у розыгрышы [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянатаў СССР]]. Пасьля абвяшчэньня незалежнасьці быў запрошаны ў першую лігу беларускага першынства, якая на той час была галоўнай у сыстэме айчыннага футболу. Выступаў спачатку пад назвай «Гомсельмаш», але няўдала. Клюб павярнуўся ў эліту клюб у 1998 годзе ўжо з сучасным назовам і адразу стаў даволі моцнай сілай. У 2003 годзе «Гомель» здабыў пакуль адзінае чэмпіёнства ў сваёй гісторыі, але працягнуць пасьпяховыя выступы ня здолеў. Зь сярэдзіны 2010-х гадоў каманду напаткала фінансавая крыза, што прывяла да сыходу добрых футбалістаў і пераарыентаваньне на выкарыстаньне маладых гульцоў. Пасьля чарговага вылету з найвышэйшай лігі ў 2019 годзе «Гомель» вярнуўся ў галоўны дывізіён, а ў 2002 годзе здабыў [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|Кубак Беларусі]], на шляху да якога перамог менскае «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]» ў чвэрцьфінале і [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]] ў фінале. Доўгі час «Гомель» быў адным з самых наведвальных клюбаў у Беларусі, але з пагаршэньнем вынікаў у сярэдзіне 2010-х гадоў яна зьменшылася. Аднаўленьне лічбаў адбылося па вяртаньні ў навыйшэйшую лігу ў 2021 годзе. Гэтак два гады запар пасьля гэтага «Гомель» займаў першы радок у табліцы наведвальнасьці з паказьнікам у сярэднім каля 4,5<ref>{{Спасылка|url=https://int.soccerway.com/national/belarus/premier-league/2021/regular-season/r61317/|загаловак=Summary - Premier League 2021 - Belarus|выдавец=Soccerway|мова=en}}</ref> і 4 тысяч<ref>{{Спасылка|url=https://int.soccerway.com/national/belarus/premier-league/2022/regular-season/r66942/|загаловак=Summary - Premier League 2022 - Belarus|выдавец=Soccerway|мова=en}}</ref> за матч адпаведна. == Гісторыя == === Раньнія гады === Паводле некаторых крыніцаў упершыню гуляць у футбол у [[Беларусь|Беларусі]] пачалі ў [[Гомель|Гомлі]]<ref>{{Спасылка|url=https://abff.by/by/abff/history|загаловак=Гiсторыя|выдавец=АБФФ|дата=17 лістапада 2023}}</ref>. Здарылася гэта дзякуючы аднаму з асноўных гульцоў гульцоў зборнай [[Кіеў|Кіева]] А. Лібману, які працаваў у банку й быў пераведзены ў гомельскую філію. Увосень 1910 году была створана «Першая гімнастычная футбольная каманда», у якой трэнэрам і капітанам клюбу быў сам Лібман. Каманда была ўкамплектаваная ў асноўным навучэнцамі гімназіяў і вучэльняў. Да пачатку новага вучэбнага году ў горадзе налічвалася ўжо як мінімум чатыры каманды, то бок «Вікторыя», «Уні́тас», «Надзея». === За савецкім часам === У 1923 годзе зборная Гомеля дайшла да 1/8 фіналу [[чэмпіянат РСФСР па футболе|чэмпіянату РСФСР]], які праходзіў у [[Масква|Маскве]]. Пасьля таго, як у 1926 годзе Гомель быў перададзены ў склад [[БССР]], зборная гораду ў 1927 годзе заняла другое месца ў [[чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянаце БССР]]<ref>{{Спасылка|url=http://www.kick-off.by/abff/blr_d1win2.htm|загаловак=Чемпионат Белорусской ССР, призёры|выдавец=kick-off.by|мова=ru|дата=17 лістапада 2023}}</ref>. У 1928 годзе каманда сталася найлепшай камандай чэмпіянату<ref>{{Спасылка|url=https://www.rsssf.org/tablesw/witrhist.html|загаловак=Belarus - Championships before Independence|выдавец=Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation|мова=en|аўтар=Lars Kubusch, Hans Schöggl|дата публікацыі=2 лютага 2021}}</ref>. У 1959 годзе быў створаны клюб «Лякаматыў», які менавіта й стаў папярэднікам сёньняшняга клюбу «Гомель». Клюб адразу ўзяў старт у [[чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянаце СССР]] і быў залічаны ў 2 зону клясы «Б». Першы сэзон з-за адсутнасьцю досьведу стаўся няўдалым, каманда атрымала 21 паразу, правёўшы пры гэтым 28 матчаў, астатнія матчы гомельскі калектыў здолеў скончыць унічыю. Наступны сэзон клюб пачаў у 1 зоне, атрымаўшы роўную колькасьць перамог і паразаў за чэмпіянат, скончыўшы спаборніцтва на дзявятым радку выніковай табліцы. Сэзон 1961 году клюб скончыў на трэцім радку, а на наступны сэзон стаўся пераможцам клясы ў сваёй зоне, атрымаўшы, такім чынам, пуцёўку ў клясу «А» другой падгрупы, дзе клюб гуляў да 1991 году, толькі сэзон 1969 году правёўшы ў розыгрышы клясы «Б». У 1964 годзе клюб зьмяніў назву на «Спартак», а ў 1969 годзе быў пераназваны ў «Гомсельмаш». З 1971 году кляса «А» паводле новай схемы розыгрышу чэмпіянату СССР стала называцца другой лігай. У сэзоне 1973 годзе найлепшым бамбардзірам клюбу стаў [[Георгі Ярцаў]], які правёў у клюбе толькі два сэзоны. Сэзоны 1976 і 1977 гадоў клюб праводзіў пад назвай «Машынабудаўнік». === Першыя гады незалежнасьці === У 1992 годзе клюб узяў удзел у першым [[чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянаце Беларусі па футболе]], скончыўшы сэзон на апошнім месцы, і захаваўшы месца ў найвышэйшай лізе, толькі дзякуючы скарочанаму правядзеньню розыгрышу ў адно кола. На наступны сэзон клюб заняў дзясяты радок. У 2003 годзе «Гомель» пакуль што адзіны раз у сваёй гісторыі стаў чэмпіёнам Беларусі. У той сэзон найлепшым бамбардзірам клюбу і чэмпіянату стаў [[Генадзь Блізьнюк]], які на наступны сэзон перайшоў у расейскі «[[Сокал Саратаў|Сокал]]». У 2004 годзе клюб дэбютаваў у [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лізе чэмпіёнаў]], аднак вылецеў ужо ў першым раўндзе, ня здолеўшы абысьці альбанскую «[[Тырана (футбольны клюб)|Тырану]]». У чэмпіянаце каманда таксама не захавала за сабою тытул чэмпіёну, нават ня трапіўшы ў зону мэдалёў. У наступным клюб сканчаў чэмпіянат у верхняй палове табліцы, толькі ў сэзоне 2007 году, дзякуючы гульні [[Раман Васілюк|Рамана Васілюка]], які адзначыўся галамі 24 разы, клюб заняў 2 месца. Да апошняга моманту «Гомель» не трапляў у тройку, але паразы клюбаў канкурэнтаў [[Партызан-2002 Менск|МТЗ-РІПА]] і салігорскага «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёра]]» ў апошніх двух турах, і перамогі «Гомля» над «[[Дарыда Менскі раён|Дарыдай]]» і «[[Нёман Горадня|Нёманам]]» дазволілі клюбу зь берагоў Сожу падняцца на выніковы другі радок. У наступным «Гомель» зноўку гуляў няўдала, а ў [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2009 году|сэзоне 2009 году]] заняў 12 месца і ў сувязі са скарачэньнем колькасьці камандаў у эліце, быў вымушаны спусьціцца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|першую лігу]]. Аднак, «Гомель» здолеў захаваць асноўных гульцоў і нават умацавацца шэрагам выканаўцаў, у каманду прыйшлі гульцы з найвышэйшай лігі [[Ігар Мальцаў]] (з МТЗ-РІПА), браты [[Павал Платонаў|Павал]] і [[Дзьмітры Платонаў|Дзьмітры Платонавы]] (абодва з салігорскага «Шахцёра»), [[Павал Яўсеенка]] (з «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗу]]»). Таксама да клюбу далучыліся лідэры першалігавага клюбу «[[Баранавічы (футбольны клюб)|Баранавічы]]» [[Сяргей Казека]] і [[Міхаіл Калядка]]. З клюбу зьехалі пэрспэктыўныя бразыльцы [[Рэнан Брэсан]] і [[Майкон Каліжуры]], апошні зь якіх стаў найлепшым бамбардзірам клюбу і чэмпіянату ў няўдалым сэзоне 2009 году. Тады ж на пасаду галоўнага трэнэра быў прызначаны [[Алег Кубараў]], які папрацаваў у клюбе наступныя тры сэзоны. === Час Кубарава === [[Файл:FC Gomel 2012 against Liverpool FC.jpg|значак|зьлева|У 2012 годзе «Гомель» прымаў на сваім стадыёне ангельскі «Лівэрпул» (0:1) у матчы [[Ліга Эўропы УЭФА 2012—2013 гадоў|Лігі Эўропы 2012—2013 гадоў]].]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2010 году|Сэзон 2010 году]] ў першай лізе клюб пачаў з хатняй нічыі супраць клюбу «[[Рудзенск (футбольны клюб)|Рудзенск]]». У наступных торх гульняў клюб набраў 6 пунктаў, саступіўшы 10 траўня землякам з [[ДБК Гомель|ДБК]] 2:0. Далей, дзякуючы моцнаму складу клюбу для першай лігі гамельчукі змушалі супернікаў спраўна капітуляваць. Гэтак з 5 па 29 туры «Гомель» 26 гульняў запар сканчваў перамогай, у выніку клюб зь недасяжнай розьніцай у пунктах стаў пераможцам першай лігі. У 2011 годзе клюб стаў пераможцам [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]], а ў новым сэзоне ў найвышэйшай лізе атрымаў бронзавыя мэдалі. На той момант за клюб выступалі беларускія гульцы [[Ігар Стасевіч]], [[Ільля Алексіевіч]], [[Мікалай Кашэўскі]], [[Артур Лявіцкі]], [[Уладзімер Бушма]] ды іншыя. У той сэзон найлепшым футбалістам дружыны заўзятарамі клюбу быў абраны [[Ігар Стасевіч]]<ref>[https://football.by/news/30508 Болельщики «Гомеля» назвали лучшим Стасевича]{{Ref-ru}}. Football.by.</ref>. Ён разам з украінскім легіянэрам «Гомля» [[Максім Лісавы|Максімам Лісавым]] і абаронцам [[Сяргей Канцавы|Сяргеем Канцавым]] увайшоў у склад сымбалічнай зборнай чэмпіянату Беларусі 2011 году. Стасевіч ды [[Аляксандар Данілаў]] падпілі кантракты зь менскім «Дынама»<ref>{{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20131114112811/http://www.pressball.by/pbonline/football/74956|загаловак=Футбол. Игорь Стасевич поменял "Гомель" на минское "Динамо"|мова=ru|выдавец=Прессбол|url=http://www.pressball.by/pbonline/football/74956}}</ref>. Сышоў Лісавы, яго замяніў [[Вячаслаў Глеб]]. Беларускі нападнік адразу дапамог гамельчукам здабыць [[Супэркубак Беларусі па футболе 2012 году|Супэркубка Беларусі 2012 году]], двойчы ўлучыўшы мяч у браму дзейнага чэмпіёна [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]. Важнай часткай клюбу ў сэзоне 2012 году стаў украінскі апорны паўабаронца [[Ігар Варанкоў]]. «Гомель» добра распачаў сэзон і пасьля некалькіх тураў нават займаў першы радок, але пазьней крыху апусьціўся, заставаючыся ў групе лідэраў. У паўфінале Кубка Беларусі 2012 году гульцы з поўдня краіны толькі ў сэрыі пэнальці саступілі наваполацкаму «Нафтану». Улетку пачаліся эўракубкавыя гульні, дзе «Гомель» спачатку перагуляў фарэрскі «[[Вікінгур Лейрвік|Вікінгур]]», а потым выбіў македонскую «[[Рэнова Джэпчыштэ|Рэнову]]». У 3-м кваліфікацыйным раўндзе «Гомель» сустрэўся з ангельскім «[[Лівэрпул (футбольны клюб)|Лівэрпулам]]». Першая гульня ладзілася ў Беларусі на стадыёне Цэнтральным. Гамельчукі выглядалі добра, але дружыне не шанцавала з рэалізацыяў момантаў. У выніку, адзіны гол гульцы забіў ангелец [[Ст’юарт Даўнінг]]<ref>[https://football.by/news/36203 Гомельская страсть]{{Ref-ru}}. Football.by.</ref>. У гасьцявым матчы беларускі клюб атрымаў паразу зь лікам 3:0. У чэмпіянаце «Гомель» скончыў чацьвертым. === Вяртаньне Блізьнюка === [[Файл:Гена Близнюк.jpg|значак|Адзін з самых выбітных гульцоў «Гомля» і чэмпіён у складзе гомельскага клюбу [[Генадзь Блізьнюк]].]] Па сканчэньні сэзону з клюбу сышлі галоўны трэнэр Алег Кубараў поруч з сваім штабам, а шмат гульцоў асноўнага складу, у тым ліку Ўладзімер Бушма, [[Дзьмітры Клімовіч]], Павал Кірыльчык, [[Сяргей Мацьвейчык]], [[Дзьмітры Платонаў]] ды іншыя<ref>[https://football.by/news/40017 Еще шестеро игроков покинут «Гомель»]{{Ref-ru}}. Football.by.</ref>. Пэрспэктыўны паўабаронца Ільля Алексіевіч перайшоў у БАТЭ. З «Нафтану» быў запрошаны [[Валеры Жукоўскі]], а зь першалігавага «[[Граніт Мікашэвічы|Граніту]]» — [[Аляксандар Карніцкі]]<ref>[https://football.by/news/39961 Жуковский и Карницкий стали игроками «Гомеля»]{{Ref-ru}}. Football.by.</ref>. Дружына, ачоленая [[Аляксей Мяркулаў|Аляксеем Мяркулавым]], пачала камплектавацца маладымі гульцамі. Павярнуўся ў клюб пасьля працяглай паўзы Генадзь Блізьнюк<ref>[https://football.by/news/40190 Геннадий Близнюк: «С „Гомелем“ заключили предварительный договор»]{{Ref-ru}}. Football.by.</ref>. Таксама клюб здолеў прывабіць самага выніковага гульца «Шахцёра» [[Дзьмітры Камароўскі|Дзьмітра Камароўскага]]<ref>[https://football.by/news/41452 Дмитрий Комаровский перешел в «Гомель»]{{Ref-ru}}. Football.by.</ref>. Далучыліся да шыхтаў гамельчукоў таксама [[Міхаіл Афанасьеў]] з сталічнага «Дынама» і [[Антон Матвеенка]] з магілёўскага «[[Дняпро Магілёў|Дняпра]]», які стаў найлепшым бамбардзірам «Гомля», зарабіўшы 10 мячоў. «Гомель» у чвэрцьфінале кубка краіны саступіў «[[Менск (футбольны клюб)|Менску]]», а перад пачаткам другога этапу найвышэйшай лігі спыніўся на чацьвертым радку. Заканчэньне сэзону для каманды было жудасным, то бок у 10 матчах другога этапу клюб толькі двойчы здабываў перамогі, усьцяж трываючы паразы. У рэшце, «Гомель» скончыў на шостым месцы. Пасьля сыходу ў сярэдзіне сэзону ў клюб у лістападзе вярнуўся Дзьмітры Камароўскі, але з клюбу сышлі Карніцкі, Афанасьеў ды шэраг іншых футбалістаў. Сапраўдным здабыцьцём для дружыны стала пара ўкраінскіх цэнтральных паўабаронцаў — Дзьмітры Неўмывака і Вячаслаў Сярдзюк, якія сталі трывалымі гульцамі асноўнага складу. З БАТЭ да клюбу далучыліся армянін Завэн Бадаян і [[Міхаіл Сівакоў]]. У каманду з салігорскага «Шахцёру» быў запрошаны ўраджэнец Гомельшчыны [[Павал Сітко]]<ref>[https://football.by/news/51859 Ситко и Романюк подписали контракты с «Гомелем»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. Сэзон 2014 году «Гомель» пачаў няўдала: у першым 6 турах былі здабытыя толькі дзьве перамогі. Пры гэтым у 3-м туры на родным стадыёне гамельчукі атрымалі паразу ад БАТЭ зь лікам 0:3. У пачатку траўня Мяркулаў з пасады трэнэра быў звольнены. На ягонае месцы быў запрошаны [[Уладзімер Гольмак]]. Вынікі «Гомля» палепшыліся і клюб здолеў учыніць дзевяціматчавую сэрыю без паразаў. У сярэдзіне лета ва ўкраінскі «[[Чарнаморац Адэса|Чарнаморац]]» сышоў Сівакоў. Пасьля першага этапу клюб зноўку займаў 4 радок, але ў другім этапе апусьціўся на выніковае шостае месца. === Заняпад === У гэты час пачалі зьяўляцца фінансавыя праблемы ў клюба<ref>[https://football.by/news/64808 Евгений Поболовец: «Господдержка обрезается, но, если нарушаются ее сроки, мы вынуждены работать в долг»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. Перад пачаткам сэзону 2015 году з каманды сышоў цэлы шэраг футбалістаў, а ў клюбе зьявіліся затрымкі ў выплаце заробнай платы<ref>[https://web.archive.org/web/20230223214820/https://football.by/news/66708 Евгений Поболовец: "Невыплата зарплат по всей Беларуси происходит, а пишут только о «Гомеле»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. Клюб быў вымушаны задзейнічаць маладых уласных выхаванцаў, асабліва зь якіх вылучаўся [[Аляксей Цясьлюк]]. У выніку «Гомель» заняў апошняе месца ў найвышэйшай лізе і вылецеў у першую. У канцы году з пасады дырэктар клюбу [[Яўген Пабалавец]] сышоў у адстаўку пасьля шасьці гадоў працы ў клюбе. Таксама «Гомель» пакінуў шматгадовы лідэр клюбу Блізьнюк. У сьнежні 2015 году [[Уладзімер Журавель]] быў прызначаны на пасаду галоўнага трэнэра<ref>[https://www.fcgomel.by/press-center/2847-vladimir_zhuravel_naznachen_gl.html Владимир Журавель назначен главным тренером ФК «Гомель»]{{Ref-ru}} ФК Гомель.</ref>. Ён жа ўжо ў наступным [[чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|сэзоне 2016 году]] з «Гомлем» выйграў першынство ў першай лізе і павярнуў дружыну ў найвышэйшую лігу, але па сканчэньні сэзону Журавель перайшоў на працу ў берасьцейскае «[[Дынама Берасьце|Дынама]]». Ягонае месца заняў [[Вячаслаў Герашчанка]]. Клюб працягнуў рабіць стаўку на маладых гульцах, але сярод навакоў клюбу вылучаліся ўкраінцы [[Аляксандар Бацішчаў]], Міхаіл Пыско і бразылец [[Нівалду Радрыгес Фэрэйра|Нівалду]], які адразу замацаваўся ў складзе, стаўшы зь пяцьцю галамі найлепшым бамбардзірам клюбу да лета. У чэрвені Нівалду далучыўся да берасьцейскага «Дынама»<ref>[https://football.by/news/101495 «Гомель» сообщил о продаже Нивалдо брестскому «Динамо»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. Сэзон з клюбам пачаў Аляксандар Карніцкі, які вярнуўся ў клюб пасьля выступаў у Ізраілі, але ў чэрвені сышоў у расейскі «[[Тосна (футбольны клюб)|Тосна]]». «Гомель» скончыў чэмпіянат на 10 месцы, а найлепшым гульцом году быў абраны Карніцкі, які за першыя 10 матчаў сэзону забіў 4 галы і зрабіў тры галявыя перадачы<ref>[https://www.fcgomel.by/press-center/4061-bolel_schiki_priznali_aleksan2.html Болельщики признали Александра Карницкого лучшим игроком «Гомеля» в минувшем сезоне]{{Ref-ru}} ФК Гомель.</ref>. [[Файл:FC Orsha vs. FC Gomel (2020).png|значак|зьлева|Матч першай лігі «[[Ворша (футбольны клюб)|Ворша]]»—"Гомель".]] Яшчэ ў папярэдні сэзон клюб пачаў супрацоўнічаць з футбольным агентам Дзьмітром Селюком, таму ў шэрагах клюбу пачалі зьяўляцца афрыканскія футбалісты. У 2018 годзе такімі футбалістамі сталі [[Лясына Дао]], Магамэд Канатэ, Крыст Канан ды іншыя. Адным з асноўных футбалістаў стаў [[Антон Шрамчанка]], які прыяўднаўся да клюбу з магілёўскага «Дняпра». Адтуль жа прыйшоў украінскі паўабаронца [[Дзьмітры Цярэшчанка]]. Асноўным стаў брамнік з «[[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцка]]» [[Дзьмітры Дудар]], а зь «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебска]]» далучыўся Раман Волкаў. Перад пачаткам сэзону «Гомель» трапіў у брыдкую гісторыю. Таварыскі матч на Кіпры з расейскім «[[Урал Екацярынбург|Уралам]]», які скончыўся перамогай уральцаў зь лікам 5:2, быў угледзены некаторымі адмыслоўцамі як дамоўлены<ref>[https://euroradio.fm/gomel-padazrayuc-va-udzele-u-dziunym-matchy-budze-razbiralnictva-videa «Гомель» падазраюць ва ўдзеле ў дзіўным матчы, будзе разбіральніцтва (відэа)]. Эўрарадыё.</ref><ref>{{спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20230224002655/https://www.pressball.by/pbonline/football/84845|загаловак="Хватит изощряться в синонимах!" В белорусском футболе сыгран очередной договорной матч?|мова=ru|выдавец=Прессбол|url=https://www.pressball.by/pbonline/football/84845}}</ref><ref>[https://www.championat.com/football/article-3339191-ural--gomel--52-byl-li-strannyj-match-komandy-tarhanova-dogovornym.html Странный матч «Урал» — «Гомель» на сборе. Что это было?]{{Ref-ru}} Чемпионат.</ref><ref>[https://www.euro-football.ru/article/29/1003879567_match_ural_-_gomel_mog_byit_dogovornyim Матч «Урал» — «Гомель» мог быть договорным]{{Ref-ru}} ЕвроФутбол.</ref>. Матч 1-га тура «Гомель» ладзіў у Бабруйску<ref>[https://football.by/news/111110 Игра 1-го тура «Гомель» — «Слуцк» пройдет в Бобруйске]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>, які скончыўся ўнічыю 0:0. Не дачакаўшыся перамог ад клюбу Мяркулаў быў звольнены 22 траўня — на наступны дзень пасьля хатняй паразы ад гарадзенскага «[[Нёман Горадня|Нёману]]». На пасаду быў вернуты Мяркулаў, а першая перамога была здабытая толькі ў 10-м туры, калі на стадыёне «Цэнтральны» быў пераможаны «[[Дняпро Магілёў (2019)|Прамень]]» (1:0). У чэрвені ў Гомлі клюб атрымаў важкую паразу ад берасьцейскага «Дынама» зь лікам 0:6. У другой палове лета гамельчукі здабылі тры перамогі запар, а таксама дома згулялі ўнічыю зь менскім «Дынама» (0:0), гэта дазволіла клюбу палепшыць сваю пазыцыю ў табліцы. Клюб у выніку фінішаваў на 12 месцы. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|Сэзон 2019 году]] стаўся няўдалым для клюбу. Улічваючы, што менскае «Тарпэда» зьнялося з чэмпіянату пасярод розыгрышу, «Гомель» фінішаваў на апошнім 15 месцы і страціў сваё месца ў элітным дывізіёне. На апошняй дыстанцыі [[чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|чэмпіянату 2019 году]] «Гомель» ачоліў [[Аляксандар Кульчы]], які спрабаваў выцягнуць дружыну з зоны вылету і здабыў перамогі над «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебскам]]», «[[Менск (футбольны клюб)|Менскам]]» і «[[Гарадзея (футбольны клюб)|Гарадзеяй]]». Выцягваць каманду зь першай лігі ўзяўся [[Іван Біёнчык]]<ref>[https://football.by/news/135110 Иван Биончик: «Кроме „Гомеля“ были и другие варианты, и не только в Беларуси»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. Па вылеце клюб умацаваўся шэрагам дасьведчаных спартоўцаў, як то [[Павал Чыкіда]], [[Арцём Васькоў]], [[Дзьмітры Гомза]] і адразу вярнуўся ў найвышэйную лігу, заняўшы другі радок пасьля «[[Спадарожнік Рэчыца|Спадарожніка]]». Пры гэтым «Гомель» быў пазбаўлены 5 пунктаў праз удзел каманды ў дамоўленых матчах яшчэ ў 2017—2018 гадах<ref>[https://football.by/news/138796 «Гомель» из-за договорных матчей лишен 5 очков в сезоне-2020]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. === Паляпшэньне вынікаў === [[Файл:FK Homiel-FK Isłač-24-10-2022.png|значак|300пкс|Перад матчам зь «[[Іслач Менскі раён|Іслаччу]]» 24 кастрычніка 2022 году.]] У лютым 2021 году з пасады дырэктара клюбу сышоў Віталь Кушнер<ref>[https://football.by/news/148219 Кушнер покинул «Гомель»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>, які шмат гадоў працаваў у структуры «Гомля» на розных пасадах. Новым дырэктарам Надзорная рада «Гомля» прызначыла Васіля Драздова. Каманда рыхтавалася да пачатку [[чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|сэзону 2021 году]] выключна ў Беларусі. Склад дружыны асабліва не зьмяніўся, але ўмацаваўся [[Вадзім Пабудзей|Вадзімам Пабудзеем]], [[Андрэй Салавей|Андрэем Салаўём]] ды замежнікамі. «Гомель» нечакана добра пачаў чэмпіянат, а навак Салавей адзначаўся кожны тур ажно жа 5-га, а ў чацьвертым туры забіў дубль у браму «Нёмана» ў хатняй сустрэчы 11 красавіка. У 5-м туры «Гомель» перамог менскае «Дынама» зь лікам 1:2, дзякуючы галам [[Дзьмітры Гомза|Дзьмітра Гомзы]] і Вадзіма Пабудзея. Пасьля першага кола гамельчукі ўладкаваліся ў верхняй частцы табліцы. У жніўні на хатнім стадыёне «Гомель» згуляў унічыю з БАТЭ (2:2), а крыху пазьней зноўку было пераможанае сталічнае «Дынама» (2:0). Напрыканцы сэзону Гомель да апошняга змагаўся з БАТЭ, менскім «Дынама» і берасьцейскім «[[Рух Берасьце|Рухам]]» за мэдалі, але ўсё ж такі скончыў першынство на чацьвертым радку. Пасьля такога пасьпяховага сэзону Біёнчык быў запрошаны ў салігорскі «Шахцёр», а ягонае месца заняў [[Уладзімер Нявінскі]]. Новы трэнэр мусіў будаваць ужо новую дружыну, бо найлепшы гулец клюбу Салавей сышоў у салігорскі «Шахцёр», разлучыліся з клюбам Гомза і Пабудзей, таксма разьвітаўся з «Гомлем» [[Руслан Юдзянкоў]]<ref>[https://football.by/news/161827 «Ревизия-2022». От открытия сезона-2021 не осталось почти ничего: как Владимир Невинский строит новый «Гомель»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. Чыкіда зьехаў у Казахстан. Гомель падмацаваўся абаронцам Янам Эманюэлем Афі, паўабаронцам [[Аляксандар Ануфрыеў|Аляксандрам Ануфрыевым]] і нападнікам [[Аляксандар Макась|Аляксандрам Макасем]]<ref>[https://football.by/news/160389 Ануфриев и Макась перешли в «Гомель». Литвяков на очереди?]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. Вярнуліся колішнія гульцы «Гомля» — Сяргей Мацьвейчык і Ільля Алексіевіч. Асноўным брамнікам клюбу стаў [[Дзяніс Садоўскі (футбаліст)|Дзяніс Садоўскі]], які далучыўся да «Гомля» з расейскай «[[Том Томск|Тамі]]»<ref>[https://www.fcgomel.by/press-center/9556-denis-sadovskiy-popolnil-ryady-gomelya-.html Денис Садовский пополнил ряды «Гомеля»!]{{Ref-ru}} ФК Гомель.</ref>. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|Сэзон 2022 году]] пачаўся посьпехам у розыгрышу Кубка Беларусі 2022 году — у чвэрцьфінале гамельчукі выгулялі менскае «Дынама», а ў паўфінале быў пераможаны «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебск]]». У красавіку да шэрагаў клюбу далучыўся [[Дзьмітры Бага]]<ref>[https://football.by/news/163020 «Гомель» объявил о подписании контракта с Дмитрием Багой]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. 21 траўня на сталічным стадыёне Дынама клюб упершыню за шмат гадоў здабыў трафэй, якім стаў Кубак Беларусі<ref>[https://www.fcgomel.by/about/ История клуба]{{Ref-ru}} ФК Гомель.</ref>. Чэмпіянат жа «Гомель» скончыў на 7 месцы. Па сканчэньні сэзону дружыну пакінулі Дзьмітры Бага, Павал Сядзько, капітан [[Ігар Кастроў]], найлепшы гулец сэзону-2022 Садоўскі ды шэраг іншых футбалістаў. Камплектаваньне «Гомля» адбывалася перадусім маладымі гульцамі. «Гомель» адразу замацаваўся ў сярэдзіне табліцы сэзону 2023 году. У ліпені з пасады галоўнага трэнэра быў звольнены Ўладзімер Нявінскі. Каманду ачоліў [[Андрэй Гараўцоў]], зь якім вынікі клюбу палепшыліся. Лідэрамі каманды ў той год былі [[Дзяніс Казлоўскі]], Аляксандар Ануфрыеў, Ільля Алексіевіч, [[Канстанцін Кучынскі]], [[Рэйманд Адэола]], а таксама [[Данііл Сілінскі]], які ўлетку далучыўся да каманды, як і першы брамнік другой паловы сэзону [[Уладзіслаў Ігнацьеў]]. «Гомель» забіваў шмат галоў у чэмпіянаце, але часта і прапускаў мячы ва ўласную браму. У выніку каманда заняла шосты радок паводле вынікаў сэзону. == Гісторыя назваў == * «Лякаматыў» (1959—1963) * «Спартак» (1964—1968) * «Гомсельмаш» (1969—1975 і 1978—1995) * «Машынабудаўнік» (1976—1977) * «Гомель» (з 1995 году) == Стадыён == Хатнія гульні гомельскіх камандаў праходзілі на стадыёнах «Лякаматыў» і «Цэнтральны». У цяперашні час хатняй арэнай клюбу зьяўляецца «[[Цэнтральны (стадыён)|Цэнтральны]]». == Дасягненьні == === Чэмпіянат СССР === * 1959—1991: 2-я ліга (кляса «Б», кляса «А»). Найлепшае дасягненьне: 1963 — 18-е месца 2-й падгрупы клясы «А» (38-я каманда [[СССР]]), 1967 — 7-е месца 1-й падгрупы 2-й групы клясы «А» (38—40-я каманда [[СССР]]). === Кубак СССР === * Найлепшае дасягненьне: 1962, 1963 — выхад у 1/16 фіналу. === Чэмпіянат Беларусі === [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая ліга]]: 1992—1994, 1998—2009, 2011—2015, 2017—2019, з 2021 * '''Чэмпіён''': [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2003 году|2003]] * '''Другое месца''': [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2007 году|2007]] * '''Трэцяе месца''': [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1999 году|1999]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2011 году|2011]] === Кубак Беларусі === * Найлепшае дасягненьне: [[Кубак Беларусі па футболе 2001—2002 гадоў|2001/2002]], [[Кубак Беларусі па футболе 2010—2011 гадоў|2010/2011]], [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|2021/2022]] — уладальнік Кубка. === Супэркубак Беларусі === * Уладальнік: 2012 === [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА]] === * 2004/2005 — удзельнік турніру. === [[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА / Ліга Эўропы]] === * 2000/2001, 2002/2003, 2008/2009, [[Ліга Эўропы УЭФА 2011—2012 гадоў|2011/2012]], [[Ліга Эўропы УЭФА 2012—2013 гадоў|2012/2013]] — удзельнік турніру. === [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Кубак канфэрэнцыяў]] === * [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2022—2023 гадоў|2022/2023]] — удзельнік турніру. === [[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] === * 1999/2000 — удзельнік турніру. === Неафіцыйныя турніры === * [[Кубак Норчы]]: выхад у 1/4 фіналу (2000) * [[Кубак Садружнасьці]]: удзельнік турніру (2004) == Склад == : ''Актуальны на 30 сакавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|1|Q88399587|Бр|}} {{Гулец1|2|Q123667856|ПА|}} {{Гулец1|3|Q3917234|Аб|капітан}} {{Гулец|7|{{Сьцяг|Бразылія}}|ПА|Фэрнанду Нэту||2003}} {{Гулец1|8|Q8050462|Нап|}} {{Гулец1|10|Q31953685|ПА|}} {{Гулец1|11|Q122184908|Нап|}} {{Гулец1|13|Q2705610|ПА|}} {{Гулец1|14|Q99732505|ПА|}} {{Гулец1|15|Q2791759|Аб|}} {{Гулец1|16|Q105954621|Аб|}} {{Гулец1|17|Q66490595|Аб|}} {{Гулец|19|{{Сьцяг|Францыя}}|Аб|Сулейман Фафана||2002}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|20|Q113414625|ПА|}} {{Гулец1|21|Q97302453|Нап|}} {{Гулец1|22|Q108198123|Аб|}} {{Гулец1|23|Q61121945|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]}} {{Гулец|25|{{Сьцяг|Кот д’Івуар}}|ПА|Анж Эда||2005}} {{Гулец1|27|Q127232654|Аб|}} {{Гулец1|30|Q20853409|Аб|}} {{Гулец1|33|Q66723853|Аб|}} {{Гулец1|44|Q75081909|Бр|}} {{Гулец|63|{{Сьцяг|Нігер}}|Нап|Абу-Суфіян Ваду||2006}} {{Гулец|70|{{Сьцяг|Расея}}|Нап|Кірыл Чабуракоў||2006}} {{Гулец1|77|Q117213022|ПА|}} {{Гулец1|90|Q131341183|Аб|}} {{Канец складу}} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 14 || 8 || 8 || 39-24 || 50 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''6''' || 32 || 11 || 7 || 14 || 34-40 || 40 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''6''' || 32 || 10 || 8 || 14 || 29-41 || 38 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая]] || '''14''' {{Падзеньне}} || 26 || 5 || 3 || 18 || 22-41 || 18 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Першая]] || '''1''' {{Рост}} || 26 || 19 || 6 || 1 || 48-11 || 63 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || '''10''' || 30 || 9 || 8 || 13 || 24-25 || 35 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || '''12''' || 30 || 7 || 7 || 16 || 16-36 || 28 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || '''15''' {{Падзеньне}} || 30 || 7 || 8 || 15 || 44-50 || 29 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Першая]] || '''2''' {{Рост}} || 26 || 18 || 5 || 3 || 60-20 || 54{{Заўвага|З клюбу былі зьнятыя 5 пунктаў за ўдзел гульцоў каманды ў дамоўленых матчах у сэзонах 2017—2018}} || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 17 || 8 || 5 || 57-23 || 59 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''7''' || 30 || 12 || 7 || 11 || 36-37 || 43 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || '''6''' || 28 || 11 || 8 || 9 || 45-48 || 41 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || '''6''' || 30 || 11 || 11 || 8 || 37-28 || 44 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/8]] |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]]||2||1||0||1||1—2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА/Ліга Эўропы]]||16||5||1||10||21—25 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]]||2||0||0||2||2—7 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]]||4||1||1||2||3—7 |- |Усяго||24||7||2||15||27—41 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Кубак ! Раўнд ! ! Клюб ! Дома ! У гасьцях |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 1999 году|1999]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |1 раўнд |{{Сьцяг Чэхіі}} |[[Градэц Кралавэ (футбольны клюб)|Градэц Кралавэ]] |1:0 |0:1 (3:1, [[пэнальці (футбол)|пэн]].) |- | | |2 раўнд |{{Сьцяг Швэцыі}} |[[Гамарбю Стакгольм|Гамарбю]] |2:2 |0:4 |- |[[Кубак УЭФА 2000—2001 гадоў|2000—2001]] |[[Кубак УЭФА]] |к/р |{{Сьцяг Швэцыі}} |[[АІК Стакгольм|АІК]] |0:1 |0:2 |- |[[Кубак УЭФА 2002—2003 гадоў|2002—2003]] |[[Кубак УЭФА]] |к/р |{{Сьцяг Фінляндыі}} |[[ХІК Хэльсынкі|ХІК]] |1:0 |4:0 |- | | |1 раўнд |{{Сьцяг Нямеччыны}} |[[Шальке-04 Гельзэнкірхэн|Шальке-04]] |1:4 |0:4 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2004—2005 гадоў|2004—2005]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Альбаніі}} |[[Тырана (футбольны клюб)|Тырана]] |0:2 |1:0 |- |[[Кубак УЭФА 2008—2009 гадоў|2008—2009]] |[[Кубак УЭФА]] |1 к/р |{{Сьцяг Польшчы}} |[[Легія Варшава]] |1:4 |0:0 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2011—2012 гадоў|2011—2012]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |3 к/р |{{Сьцяг Турэччыны}} |[[Бурсаспор Бурса|Бурсаспор]] |1:3 |1:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2012—2013 гадоў|2012—2013]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Фарэрскіх астравоў}} |[[Вікінгур Лейрвік|Вікінгур]] |4:0 |6:0 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Македоніі}} |[[Рэнова Джэпчыштэ|Рэнова]] |0:1 |2:0 |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Ангельшчыны}} |[[Лівэрпул (футбольны клюб)|Лівэрпул]] |0:1 |0:3 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2022—2023 гадоў|2022—2023]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |2 к/р |{{Сьцяг Грэцыі}} |[[Арыс Тэсалёнікі|Арыс]] |1:2 |1:5 |} == Галоўныя трэнэры == * [[Андрэй Гараўцоў]] (ад 1 жніўня 2023)<ref name="mitarbeiterhistorie">{{Спасылка|url=https://www.transfermarkt.co.uk/fk-gomel/mitarbeiterhistorie/verein/10694|загаловак=FK Gomel - Current and former staff | выдавец=Transfermarkt|мова=en|дата=17 лістапада 2023}}</ref> * [[Уладзімер Нявінскі]] (10 студзеня 2022 — 27 ліпеня 2023)<ref name="mitarbeiterhistorie"/> * [[Іван Біёнчык]] (25 сьнежня 2019 — 7 сьнежня 2021)<ref name="mitarbeiterhistorie"/> * [[Аляксандар Кульчы]] (4 верасьня — 24 сьнежня 2019)<ref name="mitarbeiterhistorie"/> * [[Аляксей Мяркулаў]] (з траўня 2018 году, в. а. у траўні — ліпені 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/113473.html «Гомель» объявил о назначении Алексея Меркулова исполняющим обязанности главного тренера]{{Ref-ru}}</ref><ref>[http://www.football.by/news/115405.html Меркулов назначен главным тренером «Гомеля»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Вячаслаў Герашчанка]] (студзень 2017 году — травень 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/94149.html Вячеслав Геращенко возглавил «Гомель»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Уладзімер Журавель]] (студзень — сьнежань 2016 году)<ref>[http://www.football.by/news/79624.html Владимир Журавель возглавил «Гомель»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Уладзімер Гольмак]] (травень 2014 году — сьнежань 2015 году)<ref>[http://www.football.by/news/57758.html Гольмак возглавил «Гомель», Меркулов остается работать в структуре клуба тренером по спортивным вопросам]{{Ref-ru}}</ref> * [[Аляксей Мяркулаў]] (сьнежань 2012 году — травень 2014 году) * [[Алег Кубараў]] (сьнежань 2009 году — сьнежня 2012 году) * [[Анатоль Юрэвіч]] (студзень 2007 году — 5 жніўня 2008) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.fcgomel.by Афіцыйная старонка] {{ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Чэмпіёны Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Спорт у Гомлі]] 5d2yy2yta5zx7g6qjih495s2m3r5vd7 0 24691 2621146 2610528 2025-06-22T09:56:56Z Dymitr 10914 /* Чэмпіянат і Кубак Беларусі */ абнаўленьне зьвестак 2621146 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Віцебск (неадназначнасьць)}} {{Футбольны клюб |Назва = Віцебск |Лягатып = FC Vitebsk Logo.png |ПоўнаяНазва = Футбольны клюб «Віцебск» |Горад = [[Віцебск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 1960 |Стадыён = [[Цэнтральны спарткомплекс]] |Умяшчальнасьць = 8144 |Пасада кіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = [[Мікалай Вайцюхоўскі]]<ref>[http://www.fc.vitebsk.by/taxonomy/term/4 Футбольный клуб «Витебск». Администрация]{{Ref-ru}}</ref> |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ВіцебскЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ВіцебскСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|Віцебск}} |Прыналежнасьць = Беларускія |Сайт = http://www.fc.vitebsk.by/ }} «'''Віцебск'''» — [[Беларусь|беларускі]] [[футбольны клюб]] з гораду [[Віцебск]]у, заснаваны ў 1960 годзе. Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (1998). == Гісторыя == Каманда была створана ў 1960 годзе. У савецкія часы выступала ў другой лізе [[чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянату СССР]]. === Першыя гады незалежнасьці === У [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшай лізе]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]] каманда гуляла з 1992 па 2011 год, акрамя сэзонаў 2003 і 2005 гадоў. Найлепшыя сэзоны клюб праводзіў у 1990-х гадох, калі трывала вёў барацьбу за мэдалі, атрымаў перамогу ў [[Кубак Беларусі па футболе|Кубку Беларусі]]. У першай палове 2000-х гадоў гульня пайшла на спад, і двойчы паводле вынікаў сэзонаў 2002 і 2004 гадоў клюб выбываў у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|першую лігу]], але адразу вяртаўся ў вышэйшы дывізіён. Другая палова 2000-х прайшла пры чарговым уздыме віцебскага клюбу, які, хоць і не змагаўся за мэдалі, але знаходзіўся ў верхняй палове табліцы. З 2009 году пачаўся чарговы заняпад. Каманда займала месца ўнізе, недалёка ад зоны вылету. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2011 году|сэзоне 2011 году]] няўдалы фініш пакінуў каманду на перадапошнім месцы. Саступіўшы ў пераходных матчах менскаму «[[Партызан-2002 Менск|Партызану]]» (0:2 і 2:1), каманда выбыла ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|першую лігу]]<ref>[http://www.pressball.by/lenta.php?p=1&id=96223 Футбол. Чемпионат Беларуси. «Партизан», обыграв по сумме двух матчей «Витебск», завоевал путевку в сильнейший дивизион]{{Ref-ru}} «[[Прессбол]]», 4 сьнежня 2011</ref>. === У першай лізе === [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|Сэзон 2012 году]] каманда правяла ў барацьбе за вяртаньне ў эліту. Да апошняга моманту віцебскі клюб захоўваў шанец на другое месца, якое давала права на стыкавыя матчы за месца ў вышэйшай лізе, але ў выніку гульцы віцебскага клюбу скончылі сэзон трэцімі. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|Сэзон 2013 году]] пачаўся для каманды няўдала, але пазьней клюб выйшаў на другую пазыцыю ў турнірнай табліцы. У сярэдзіне 2013 году з-за дрэннага фінансаваньня з клюбу сышлі асноўныя гульцы, але «Віцебск» працягваў весьці барацьбу за месца ў эліце. У выніку, аднак, клюб зноўку апынуўся на трэцім месцы, ня здолеўшы вярнуцца ў найвышэйшую лігу. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|сэзоне 2014 году]] склад каманды папоўніўся моцнымі для ўзроўню першай лігі гульцамі, што дазваляла разьлічваць на добрыя вынікі ў чэмпіянаце. Але віцебскі клюб пацярпеў паразы ад асноўных канкурэнтаў і ў выніку скончыў першы этап на пятым месцы. Пасьля гэтага ў ліпені 2014 году быў звольнены галоўны трэнэр [[Юры Канаплёў]]. Разам з новым трэнэрам [[Сяргей Вехцеў|Сяргеем Вехцевым]] «Віцебск» падвысіў свае паказчыкі і неўзабаве ўзьняўся да трэцяга радку, які здолеў захаваць да канца чэмпіянату. У стыкавых матчах «Віцебск» перайграў магілёўскі «[[Дняпро Магілёў|Дняпро]]» (2:0, 1:1) і праз тры гады вярнуўся ў найвышэйшую лігу. === Узвышэньне === [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|Сэзон 2015 году]] каманда пачала ў найвышэйшай лізе, аднак ужо ўлетку праз дрэнныя паказчыкі з клюбу быў звольнены галоўны трэнэр Сяргей Вехцеў, а ў пачатку ліпеня выконваючым абавязкі быў назначаны [[Сяргей Ясінскі]], які да гэтага часу трэнэраваў дубль «Віцебску». Не зважаючы на тое, што клюб скончыў чэмпіянат на перадапошнім 13-м месцы, гульня ў цэлым і колькасьць набраных пунктаў зь Ясінскім значна палепшылася, а клюб захаваў месца ў эліце<ref>[http://www.football.by/news/75957.html До и после. Сменился ли курс со сменой рулевого? (Инфографика)]{{Ref-ru}} Football.by, 23 верасьня 2015</ref>. 23 жніўня 2015 году Ясінскі стаў паўнавартнасным галоўным трэнэрам, а ў сьнежні падоўжыў працоўнае пагадненьне з клюбам на 2 гады. Яшчэ адной прыкметнай падзеяй 2015 году стала тое, што клюб упершыню за апошнія гады распачаў сэзон без даўгоў. У 2016 годзе на балянс клюбу перайшоў «[[Цэнтральны спарткомплекс]]», на якім клюб праводзіць хатнія матчы. Паводле словаў дырэктара клюбу [[Мікалай Вайцюхоўскі|Мікалая Вайцюхоўскага]], гэта дало магчымасьць клюбу зарабляць грошы за кошт стадыёну, якія ў тым ліку пайшлі на мадэрнізацыю комплекса<ref>[https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/orsha_terminal/1173082.html Как «Витебск» вылез из долговой ямы и перестал отпугивать футболистов].{{ref-ru}} Tribuna.com, 1 февраля 2017</ref>. У чэмпіянаце клюб заняў высовае 6-е месца, зрабіўшы стаўку ў тым ліку на мясцовых выхаванцаў. Найлепшым бамбардзірам клюбу стаў [[Раман Воўкаў]], кантракт зь якім клюб падпісаў напярэдадні сэзону. На рахунку нападніка 9 мелася галоў. Таксама ў сярэдзіне сэзону да клюбу далучыўся нападнік [[Кірыл Вяргейчык]], які аднак у асноўным выходзіў на замену. На новы сэзон клюб здолеў захаваць у сваім складзе лідэраў каманды, аднак сэзон распачаўся наўядала. Першую перамогу «Віцебск» атрымаў толькі ў пятым туры, калі ў гасьцёх перамог гарадзенскі «[[Нёман Горадня|Нёман]]» зь лікам 1:4, такім чынам гэта старт стаў найгоршым для клюбу з 2011 году. Аднак у хуткім часе клюб спраўна стаў зарабляць пункты і падвысіў сваю пазыцыю ў турнірнай табліцы. Сапраўднай сэнсацыяй стала падпісаньне кантракту з былым гульцом менскага «Дынама» [[Рафаэл Ледэсма|Рафаэлам Ледэсмам]]<ref>[https://by.tribuna.com/football/1053266615.html Ледесма перешел в «Витебск»].{{ref-ru}} Tribuna.com, 24 июля 2017</ref>. Клюб амаль да апошняга меў шанец на 4-е месца, якое ў некаторых выпадках дае магчымасьць выступіць у [[Ліга Эўропы УЭФА|Лізе Эўропы]], аднак усё ж такі прапусьціў наперад канкурэнтаў і заняў выніковае 8-е месца. У 2018 годзе «Віцебск» страціў некалькіх выдатных гульцоў, як то [[Арцём Салавей|Арцёма Салаўя]], які перайшоў у менскае «Дынама», і [[Віталь Квашук|Віталя Квашука]], які перайшоў у гарадзенскі «Нёман». Аднак, такія страты клюб здолеў кампенсаваць, падпісаўшы адразу некалькіх былых гульцоў менскага «Дынама», як то [[Бруну Фурлан|Бруну Фурлана]] і [[Ненад Адамавіч|Ненада Адамавіча]]. Дзякуючы ўзмацненьню, клюб выдаў свой найлепшы старт з 2010 году, атрымаўшы дзьве перамогі і аднойчы згуляўшы ў нічыю ў трох першых турах<ref>[https://by.tribuna.com/football/1062216620.html «Витебск» выдал свой лучший старт в чемпионате с 2010 года ].{{ref-ru}} Tribuna.com, 13 апреля 2018</ref>, выдатны сэзон праводзілі [[Антон Матвеенка]], [[Кірыл Вяргейчык]], [[Мікалай Золатаў]] і [[Арцём Скітоў]]. «Віцебск» увесь сэзон знаходзіўся ў групе лідэраў і нават прэтэндаваў на мэдалі турніру, але хатняя паразу ад менскага «Дынама» зь лікам 0:1 перакрэсьліла ўсе надзеі на п’едыстал. Паўночнікі ў выніку фінішавалі на 4 месцы. Паводле вынікаў году кіраўніцтва гораду падзякавала камандзе за посьпехі і пастанавіла клюбу ў новым сэзоне паўтарыць ці пераўзысьці выніку 2018 году. «Віцебск» страціў Вяргейчыка, які па сканчэньні кантракту перабраўся ў менскае «Дынама», але агулам здолеў захаваць асноўных лідэраў. === Чарговы заняпад === Пачатак сэзону склаўся ўдала, то бок паўночнікі ў розыгрышу Кубка двойчы перагулялі гомельскі «[[Лякаматыў Гомель|Лякаматыў]]» у 1/4 фіналу, а таксама ў двубоі былі мацней за менскіх дынамаўцаў. У фінале, які дарэчы ладзіўся ў Віцебску, дружына атрымала паразу ад салігорскага «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёра]]» зь лікам 0:2. За гульнёй каманды назіралі 7954 заўзятары. У чэмпіянаце выніку былі жахлівымі, то бок з шэрагам нічый клюб першую перамогу здабыў толькі ў 6 туры ў гасьцявой сустрэчы супраць «[[Гомель (футбольны клюб)|Гомлю]]». Улетку дружыну чакаў яшчэ адзін благі адрэзак безь перамогаў. Гэтак жа «Віцебск» пасьля 20 гадоў павярнуўся ў эўракубкі, саступіўшы ў 1 кваліфікацыйным раўндзе фінскаму [[КуПС Куопіё|КуПСу]]. Дружына скончыла сэзон на 13 радку, а наступны сэзон 2020 году на 12 месцы. У розыгрышу [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|Кубка Беларусі 2021—2022 гадоў]] «Віцебск» прасунуўся да паўфіналу, але там саступіў пераможцу даго турніру «Гомлю». Нягодны для клюбу апынуўся сэзон 2022 году, дружына адразу пасунулася на дно турнірнай табліцы бяз шанцаў выцягнуць сябе адтуль. У кастрычніку «Віцебск» у хатнім матчы з «Шахцёрам» саступіў зь лікам 0:5. На заканчэньне сэзону койданаўскі «Арсэнал» абышоў паўночнікаў у табліцы, у выніку чаго «Віцебск» фінішаваў на перадапошнім месцы і страціў сваё месца ў найвышэйшай лізе. З каманду напрыканцы сэзону сышоў Сяргей Ясінкі, а на ягоную пасаду быў прызначаны [[Аляксандар Паўлаў (футбаліст)|Аляксандар Паўлаў]]<ref>[https://football.by/news/169950 «Витебск» официально объявил о назначении Павлова]]{{Ref-ru}} Football.by, 28 лістапада 2022</ref>. Сэзон 2023 году «Віцебск» пачаў няўдала, то бок пасьля 8-га тура каманда займала толькі 12-ы радок у Першай лізе. Аднак, ужо апасьля гэтага калектыў здабыў 11 перамогаў запар, перагуляўшы ў тым ліку ў дэрбі «[[Макслайн Віцебск|Макслайн]]», які ў 2023 годзе пераехаў у Віцебск. Клюб узьняўся ў табліцы і доўгі час намагаўся апярэдзіць «Дняпро», каб здабыць наўпроставы квіток да Найвышэйшай лігі. Тым ня менш, клюб фінішаваў на 3-м месцы і празь пераходныя матчы супраць сталічнага [[Энэргетык-БДУ Менск|«Энэргетыка»-БДУ]] прасунуўся ў элітны дывізіён. == Былыя назвы == * КІМ (1992—1994) * «Дзьвіна» (1994—1995) * «Лякаматыў-96» (1996—2002) * «Лякаматыў» (2003—2006) * «Віцебск» (з 2007) == Дасягненьні == * Срэбраны прызэр [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянатаў Беларусі]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992—1993 гадоў|1993]] і [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1994—1995 гадоў|1995]] гадоў. * Бронзавы прызэр [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянатаў Беларусі]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1993—1994 гадоў|1994]] і 1997 гадоў. * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] 1998 году. * Самыя буйныя перамогі — 6:1 ([[Сьвіслач-Дах Асіпавічы|Сьвіслач-Дах]], 1999), 5:0 ([[Гомель (футбольны клюб)|Гомсельмаш]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992 году|1992]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1994—1995 гадоў|1994/1995]]; [[Камунальнік Слонім|Камунальнік]] — 1997). * Самыя буйныя паразы — 0:6 ([[Славія Мазыр]], 2001; [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]], 2002; [[МТЗ-РІПА Менск|МТЗ-РІПА]], 2004). == Склад == : ''Актуальны на 5 красавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|1|Q3544647|Бр|}} {{Гулец1|3|Q115442240|Аб|}} {{Гулец1|5|Q125627486|Аб|}} {{Гулец1|7|Q94695872|ПА|}} {{Гулец1|8|Q63147013|Аб|}} {{Гулец1|9|Q19817891|Нап|}} {{Гулец1|10|Q88086139|Нап|}} {{Гулец1|11|Q55081285|Нап|}} {{Гулец1|12|Q105963084|Бр|}} {{Гулец1|14|Q102318127|Нап|}} {{Гулец1|15|Q125652867|Аб|}} {{Гулец1|17|Q109180153|Нап|}} {{Гулец1|18|Q102320509|ПА|}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|19|Q130902141|Нап|}} {{Гулец1|20|Q57267580|ПА|}} {{Гулец1|22|Q125080618|Аб|}} {{Гулец1|23|Q7035091|Аб|капітан}} {{Гулец1|26|Q10540480|ПА|}} {{Гулец1|27|Q125811114|Аб|}} {{Гулец1|30|Q4080098|ПА|}} {{Гулец|32|{{Сьцяг|Беларусь}}|Аб|Іван Краўчанка||2006}} {{Гулец1|33|Q97768041|Аб|}} {{Гулец1|37|Q125066371|Нап|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Лякаматыў Масква|Лякаматыў]]}} {{Гулец1|39|Q66605778|ПА|}} {{Гулец1|60|Q124956217|Бр|}} {{Гулец1|80|Q65562503|ПА|}} {{Канец складу}} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''3''' || 28 || 19 || 2 || 7 || 57–30 || 59 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''3''' || 30 || 16 || 7 || 7 || 40–29 || 55 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''3''' {{Рост}} || 30 || 15 || 5 || 10 || 44–30 || 50 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая]] || '''13''' || 26 || 4 || 9 || 13 || 21–47 || 21 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || '''6''' || 30 || 12 || 6 || 12 || 30–26 || 42 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || '''8''' || 30 || 12 || 7 || 11 || 35–38 || 43 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 19 || 5 || 6 || 47–20 || 62 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || '''13''' || 30 || 8 || 7 || 15 || 24–39 || 31 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]] || '''12''' || 30 || 8 || 12 || 10 || 30–38 || 36 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || '''7''' || 30 || 9 || 10 || 11 || 37–41 || 37 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''15''' {{Падзеньне}} || 30 || 4 || 10 || 16 || 28–49 || 22 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Першая]] || '''3''' {{Рост}} || 32 || 23 || 4 || 5 || 68–22 || 73 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || '''5''' || 30 || 14 || 5 || 11 || 33–25 || 47 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/2]] |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]]||2||0||1||1||1—3 |- |[[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубак уладальнікаў кубкаў]]||2||0||1||1||2—9 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]]||2||0||1||1||3—4 |- |Усяго||6||0||3||3||6—16 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Кубак ! Раўнд ! ! Клюб ! Дома ! У гасьцях |- |[[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА УЭФА 1998—1999 гадоў|1998—1999]] |[[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубак кубкаў]] |к/р |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[Леўскі Сафія|Леўскі]] |1:1 |1:8 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 1999 году|1999]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |1 раўнд |{{Сьцяг Харватыі}} |[[Вараждзін (футбольны клюб)|Вартэкс]] |1:2 |2:2 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2019—2020 гадоў|2019—2020]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Фінляндыі}} |[[КуПС Куопіё|КуПС]] |1:1 |0:2 |} == Галоўныя трэнэры == * [[Сяргей Бароўскі]] (сьнежань 2010 — жнівень 2011) * [[Аляксандар Сінкавец]] (жнівень 2011 — люты 2012) * [[Юры Канаплёў]] (люты 2012 — чэрвень 2014) * [[Сяргей Вехцеў]] (ліпень 2014 — ліпень 2015)<ref>[http://by.tribuna.com/football/1022355111.html Коноплев уволен с поста главного тренера «Витебска»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Сяргей Ясінскі]] (жнівень 2015 — лістапад 2022)<ref>[http://www.football.by/news/72041.html Сергей Ясинский назначен исполняющим обязанности главного тренера «Витебска»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Аляксандар Валер’евіч Паўлаў|Аляксандар Паўлаў]] (зь лістапада 2022) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.fc.vitebsk.by/ Афіцыйная старонка]{{ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Віцебск]] qgfawjvg0qjlxme03ywyv48eot1mydd 0 24958 2621156 2610577 2025-06-22T10:35:45Z Dymitr 10914 /* Чэмпіянат і Кубак Беларусі */ абнаўленьне зьвестак 2621156 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Дняпро (неадназначнасьць)}} {{Футбольны клюб |Назва = Дняпро |Лягатып = 179px-FC Dnepr Mogilev.svg.png |ПоўнаяНазва = Футбольны клюб «Дняпро Магілёў» |Горад = [[Магілёў]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 1960 |Расфармаваны = 2019 |Стадыён = «[[Спартак (стадыён, Магілёў)|Спартак]]» |Умяшчальнасьць = 7350 |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ДняпроМагіЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ДняпроМагіСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ДняпроМагі}} |Сайт = http://www.fcdnepr.by/ |Прыналежнасьць = Беларускія }} «'''Дняпро'''» — [[Беларусь|беларускі]] [[футбол]]ьны клюб з [[Магілёў|Магілёва]], заснаваны ў 1960 годзе. У 2018 годзе быў расфармаваны, але ў хуткім часе быў закладзены ізноў, пачаўшы шлях з [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі]]. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіён Беларусі]] (1998). == Гісторыя == У савецкі час граў у заходняй зоне другой лігі (Д3) [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянату СССР]], найвышэйшае дасягненьне — выхад у першую лігу (Д2) (1982, у першай лізе выступаў адзін сэзон — у 1983). У 2011 годзе клюб заняў апошняе (12) месца ў найвышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі і вылецеў у першую. У наступным годзе клюб выйграў чэмпіянат у першай лізе і вярнуўся ў найвышэйшую лігу. У [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014 году|2014]] годзе каманда заняла 12 месца ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшай лізе]], а ў гульнях за месца ў найвышэйшай лізе саступіла «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебску]]» і вылецела ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|першую лігу]]. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] годзе клюб заняў другое месца ў першай лізе і вярнуўся ў найвышэйшую лігу. У 2018 годзе «Дняпро» заняў апошняе месца ў найвышэйшай лізе і вылецеў у першую лігу. У лютым 2019 году было абвешчана пра аб’яднаньне «Дняпра» зь менскім клюбам «Прамень» у адзіную каманду пад назвай «[[Дняпро Магілёў (2019)|Дняпро]]», якая заняла месца «Промню» ў найвышэйшай лізе<ref>[http://www.football.by/news/123067.html Официально: Подписано соглашение о намерениях объединить «Луч» и «Днепр»]{{Ref-ru}}</ref>. Пасьля году аснаваньня аб’яднанага клюбу магілёўскія ўлады ня здолелі дамовіцца аб перадачы яго дзяржаве, таму быў заснаваны новы клюб пад афіцыйнай назвай «Дняпро-Магілёў», які быў працягам арыгінальнага клюбу і далучыўся да другой лігі. Выступаючы пераважна ўласнымі маладымі выхаванцамі, магілёўскі клюб упэўнена перамог у другой лізе. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|сэзоне 2021 году]] каманда камплектавалася пераважна дасьведчанымі гульцамі, у тым ліку павяртала магілёўскіх выхаванцаў, далучаючы таксама некалькіх маладых футбалістаў. Пачатак сэзону атрымаўся няўдалым, і ў ліпені замест [[Ігар Чумачэнка|Ігара Чумачэнкі]] новым трэнэрам быў абраны [[Вячаслаў Ляўчук]]. Пазьней магілёўская каманда выдала некалькі неблагіх адрэзкаў, чаму паспрыялі добрыя бамбардзірскія паказьнікі нападніка Кірыла Сідарэнкі, які праз траўмы прапусьціў першую палову сэзону, а на фінішы стаў другім бамбардзірам лігі. Тым ня менш, дацягнуцца да лідэраў «Дняпро» ўжо ня здолеў, а дзьве паразы на фінішы ад сераднякоў «[[Лякаматыў Гомель|Лякаматыву]]» і «[[Шахцёр Петрыкаў|Шахцёра]]» канчаткова пазбавілі каманду шанцаў на выхад у найвышэйшую лігу. Сэзон «Дняпро» скончыў на 5 месцы пры 12 удзельніках. У пачатку 2022 году каманда рыхтавалася да ўдзелу ў першай лізе. Клюб пакінулі старшыня [[Дзьмітры Калачоў]] і галоўны трэнэр Вячаслаў Ляўчук, новым трэнэрам стаў [[Яўген Малчан]], які раней ачольваў каманду «Дняпро-Юні» ў другой лізе. Аднак, у канцы лютага берасьцейскі «[[Рух Берасьце|Рух]]» адмовіўся ад удзелу ў найвышэйшай лізе, і АБФФ прапанавала «Дняпру» заняць вакантнае месца. 1 сакавіка «Дняпро» афіцыйна пацьвердзіў свой удзел у найвышэйшай лізе<ref>[https://football.by/news/161756.html "Днепр" официально подтвердил свое участие в высшей лиге в сезоне-2022]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. Каманда ўвайшла ў сэзон фактычна ў складзе, які рыхтаваўся яшчэ для першай лігі, і хутка стала аўтсайдэрам. У летняе трансфэранае вакно «Дняпро» таксама ня здолеў падмацавацца праз забароны на транфсэры, накладзенай [[ФІФА]] за нявыплату заробку легіянэрам яшчэ за сэзон 2018 году. У ліпені замест Малчана галоўным трэнэрам стаў ягоны памочнік Юры Лукашоў, але вынікі каманды істотна не палешыліся. У верасьні Лукашоў пакінуў клюб, і Малчан зноў стаў на чале каманды, якая неўзабаве страціла шанец на захаваньне месца ў найвышэйшай лізе і ў сэзоне 2022 году фінішавала апошняй. У пачатку 2023 году «Дняпро» ачоліў [[Вячаслаў Герашчанка]]. Каманда перадусім захавала склад, што было абумоўлена ў тым ліку і забаронай на трансфэры, якая ўсё яшчэ трывала. У Першай лізе ў сэзоне 2023 году дружына замацавалася ў верхняй палове табліцы, але страціла шмат пунктаў і адстала ад канкурэнтаў. Толькі ўлетку 2023 году «Дняпро» нарэшце здолеў запрасіць новых гульцоў, што дапамагло згуляць другую палову чэмпіянату без аніводнай паразы, што ўзьняло клюб на другі радок, які гарантаваў вяртаньне ў Найвышэйшую лігу. == Гісторыя назваў == * «Хімік» (1960—1963) * «Спартак» (1964—1973) * «Дняпро» (1974—1997, 2006—2018) * «Дняпро-Трансмаш» (1998—2005) == Дасягненьні == * [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіён Беларусі]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1998 году|1998]] году * Срэбраны прызэр [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]] 1992 году * Бронзавы прызэр [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]] 2009 году == Склад == : ''Актуальны на 6 красавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|1|Q115255978|Бр|}} {{Гулец|5|{{Сьцяг|Расея}}|Аб|Кірыл Ялагін||2002}} {{Гулец1|8|Q113629283|ПА|}} {{Гулец1|9|Q19843093|Нап|}} {{Гулец1|10|Q126722528|Нап|}} {{Гулец1|11|Q29578174|Нап|}} {{Гулец1|12|Q96504303|Бр|}} {{Гулец1|20|Q14524653|ПА|}} {{Гулец1|21|Q111904778|ПА|}} {{Гулец1|22|Q57205786|Аб|}} {{Гулец1|23|Q111314048|Аб|}} {{Гулец1|29|Q119040245|ПА|}} {{Падзел складу}} {{Гулец|30|{{Сьцяг|Беларусь}}|Бр|Цімур Філіпенка||2006}} {{Гулец1|33|Q111314130|Нап|}} {{Гулец1|34|Q39356467|Нап|}} {{Гулец|35|{{Сьцяг|Беларусь}}|Бр|Кірыл Вейдыгер|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Нёман Горадня|Нёман]]|2002}} {{Гулец1|43|Q125668311|Нап|}} {{Гулец|66|{{Сьцяг|Беларусь}}|Аб|Уладзіслаў Тарасенка||2005}} {{Гулец|71|{{Сьцяг|Беларусь}}|ПА|Данііл Жабракоў||2006}} {{Гулец1|77|Q24737675|ПА|}} {{Гулец1|88|Q111649301|Аб|}} {{Гулец1|91|Q106555023|Нап|}} {{Гулец1|93|Q16326792|Аб|}} {{Гулец1|—|Q124916840|Нап|}} {{Канец складу}} == Удзел у чэмпіянатах СССР == {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Дывізіён !width=30|Месца !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=60|РМ !width=45|А ![[Кубак СССР па футболе|Кубак СССР]] !Нататкі |- | 1960 ||style="background:#D0F0C0"| 2 || '''13''' || 30 || 5 || 10 || 15 || 36–54 || '''20''' || || |- | 1961 ||style="background:#D0F0C0"| 2 || '''4''' || 30 || 14 || 8 || 8 || 45–37 || '''36''' || 1/128 || |- | 1962 ||style="background:#D0F0C0"| 2 || '''6''' || 32 || 13 || 10 || 9 || 35–32 || '''36''' ||1/128 || Выбыў у дыв. 3¹ |- | 1963 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''11''' || 30 || 8 || 11 || 11 || 21–33 || '''27''' || 1/256 || |- | 1964 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''8''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 31–25 || '''32''' || 1/1024 || |- | 1965 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''10''' || 30 || 6 || 17 || 7 || 14–18 || '''29''' || 1/128 || |- | 1966 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''9''' || 32 || 10 || 10 || 12 || 25–33 || '''30''' || || |- | 1967 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''18''' || 34 || 6 || 10 || 18 || 18–38 || '''22''' || 1/2048 || |- | 1968 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''10''' || 38 || 11 || 14 || 13 || 25–28 || '''36''' ||1/128 || |- | 1969 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''7''' || 32 || 12 || 11 || 9 || 37–23 || '''35''' ||1/8 || Выбыў у дыв. 4² |- | 1970 ||style="background:#FEC9C9"| 4 || '''3''' || 32 || 19 || 5 || 8 || 34–19 || '''43''' || || Перайшоў у дыв. 3³ |- | 1971 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''14''' || 38 || 9 || 16 || 13 || 30–40 || '''43''' || || |- | 1972 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''17''' || 38 || 9 || 13 || 16 || 25–47 || '''40''' || || |- | 1973 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''16''' || 32 || 7 || 11 || 14 || 21–38 || '''17'''⁴ || || |- | 1974 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''12''' || 40 || 14 || 10 || 16 || 37–53 || '''38''' || || |- | 1975 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''11''' || 34 || 8 || 13 || 13 || 26–42 || '''29''' || || |- | 1976 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''19''' || 38 || 8 || 9 || 21 || 34–60 || '''25''' || || |- | 1977 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''12''' || 40 || 15 || 11 || 14 || 44–41 || '''41''' || || |- | 1978 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''16''' || 46 || 15 || 10 || 21 || 51–56 || '''40''' || || |- | 1979 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''17''' || 46 || 12 || 13 || 21 || 41–62 || '''37''' || || |- | 1980 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''7''' || 32 || 9 || 9 || 14 || 37–48 || '''27''' || || |- | 1981 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''2''' || 38 || 20 || 5 || 13 || 58–39 || '''45''' || || |- |rowspan="2"| 1982 ||rowspan="2" style="background:#A3E9FF"| 3 || '''1''' || 30 || 18 || 8 || 4 || 60–32 || '''44''' ||rowspan="2"| || |- | '''1''' || 4 || 3 || 0 || 1 || 8–4 || '''6''' || Фінальны раўнд, перайшоў у дыв. 2 |- | 1983 ||style="background:#D0F0C0"| 2 || '''20''' || 42 || 12 || 13 || 17 || 40–60 || '''36''' ||1/32 || Выбыў у дыв. 3 |- | 1984 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''1''' || 34 || 22 || 6 || 6 || 71–24 || '''50''' ||1/16 || |- | 1985 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''3''' || 30 || 15 || 9 || 6 || 64–34 || '''39''' ||1/32 || |- | 1986 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''5''' || 30 || 15 || 5 || 10 || 56–31 || '''35''' ||1/64 || |- | 1987 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''6''' || 34 || 17 || 8 || 9 || 41–29 || '''42''' ||1/16 || |- | 1988 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''4''' || 34 || 19 || 8 || 7 || 49–36 || '''46''' || || |- | 1989 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''9''' || 42 || 19 || 7 || 16 || 52–47 || '''45''' || || |- | 1990 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''13''' || 42 || 17 || 6 || 19 || 58–54 || '''40''' ||1/32 || |- | 1991 ||style="background:#A3E9FF"| 3 || '''12''' || 42 || 18 || 6 || 18 || 47–37 || '''42''' || || |- | 1992 ||colspan="8"| ||1/32|| |} * ^'''1''' Выбыў з-за скарачэньня 2 лігі з 10 зонаў (150 камандаў) у 1963 годзе да адной групы з 18 камандаў у 1963. * ^'''2''' У 1970 годзе «Кляса Б» савецкага чэмпіянату зьмяніла свой статус з 3-га дывізіёну на 4-ы, а два вышэйшыя дывізіёны былі рэарганізаваныя ў тры зь меншай колькасьцю камандаў. * ^'''3''' Падняўся ў верхні дывізіён — у 1971 годзе 3-і дывізіён пашырылі з 3 да 6 тэрытарыяльных зон (з 66 да 124 камандаў) і скасавалі 4-ы дывізіён. * ^'''4''' У 1973 годзе кожная нічыя сканчалася сэрыяй пэнальці. Пераможца атрымоўваў 1 ачко, каманда, што прайграла — 0. == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=80|Сэзон !width=170|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992 году|1992]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 15 || 11 || 2 || 2 || 28–4 || '''24''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1992 году|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992—1993 гадоў|1992—1993]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''5''' || 32 || 17 || 7 || 8 || 54–33 || '''41''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1992—1993 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1993—1994 гадоў|1993—1994]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 17 || 6 || 7 || 45–22 || '''40''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1993—1994 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1994—1995 гадоў|1994—1995]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''5''' || 30 || 12 || 9 || 9 || 44–35 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1994—1995 гадоў|1/2]] |- | 1995 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''6''' || 15 || 7 || 1 || 7 || 26–23 || '''22''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1995—1996 гадоў|1/8]] |- | 1996 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''9''' || 30 || 11 || 6 || 13 || 33–36 || '''39''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1996—1997 гадоў|1/2]] |- | 1997 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 15 || 7 || 8 || 48–32 || '''52''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1997—1998 гадоў|1/2]] |- | 1998 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Залаты мэдаль}} || 28 || 21 || 4 || 3 || 55–12 || '''67''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1998—1999 гадоў|1/4]] |- | 1999 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 17 || 9 || 4 || 53–27 || '''60''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1999—2000 гадоў|1/8]] |- | 2000 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''7''' || 30 || 14 || 7 || 9 || 55–33 || '''49''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2000—2001 гадоў|1/8]] |- | 2001 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''9''' || 26 || 8 || 7 || 11 || 29–37 || '''31''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2001—2002 гадоў|1/8]] |- | 2002 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''9''' || 26 || 10 || 6 || 10 || 38–37 || '''36''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2002—2003 гадоў|1/4]] |- | 2003 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''9''' || 30 || 8 || 10 || 12 || 38–46 || '''34''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2003—2004 гадоў|1/8]] |- | 2004 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''9''' || 30 || 11 || 4 || 15 || 29–37 || '''37''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2004—2005 гадоў|1/4]] |- | 2005 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''6''' || 26 || 12 || 7 || 7 || 48–36 || '''43''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2005—2006 гадоў|1/16]] |- | 2006 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''12''' || 26 || 6 || 5 || 15 || 29–47 || '''23''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2006—2007 гадоў|1/8]] |- | 2007 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''13''' || 26 || 5 || 8 || 13 || 21–33 || '''23''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2007—2008 гадоў|1/4]] |- | 2008 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''9''' || 30 || 9 || 11 || 10 || 45–42 || '''38''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2008—2009 гадоў|1/16]] |- | 2009 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || {{Бронзавы мэдаль}} || 26 || 12 || 4 || 10 || 31–26 || '''40''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2009—2010 гадоў|1/8]] |- | 2010 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''8''' || 33 || 11 || 7 || 15 || 40-53 || '''40''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2010—2011 гадоў|1/16]] |- | 2011 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''12''' {{Падзеньне}} || 33 || 6 || 14 || 13 || 29–51 || '''32''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2011—2012 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''1''' {{Рост}} || 28 || 20 || 3 || 5 || 75–22 || '''63''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013 году|Найвышэйшая]] || '''11''' || 32 || 9 || 6 || 17 || 28–42 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014 году|Найвышэйшая]] || '''12''' {{Падзеньне}} || 32 || 2 || 14 || 16 || 19–42 || '''20''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''4''' || 30 || 17 || 5 || 8 || 48–21 || '''56''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''2''' {{Рост}} || 26 || 20 || 4 || 2 || 61–19 || '''63'''{{Заўвага|З «Дняпра» зьняты адзін пункт}}<ref>[http://www.football.by/news/91576.html С «Днепра» снято одно очко, могилевчане могут потерять еще три]{{Ref-ru}}</ref> || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/32]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || '''12''' || 30 || 6 || 8 || 16 || 27–48 || '''26''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || '''16''' {{Падзеньне}} || 30 || 3 || 7 || 20 || 17–53 || '''16''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/16]] |- | 2019 ||colspan="9"| — |- | rowspan="2" |[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Другая]] — група Б || '''1''' || 20 || 19 || 0 || 1 || 105–9 || '''57''' ||rowspan="2" | [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/16]] |- | [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Другая]] — фінальны этап || '''1''' {{Рост}} || 10 || 9 || 1 || 0 || 25–3 || '''28''' |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2021]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Першая]] || '''5''' {{Рост}} || 33 || 15 || 10 || 8 || 58–38 || '''55''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''16''' {{Падзеньне}} || 30 || 3 || 3 || 24 || 21–73 || '''12''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Першая]] || '''2''' {{Рост}} || 32 || 22 || 7 || 3 || 75–24 || '''73''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || '''15''' {{Падзеньне}} || 30 || 3 || 9 || 18 || 27–58 || '''18''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/8]] |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]]||2||0||0||2||0—3 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]]||8||3||3||2||15—13 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]]||10||3||2||5||15—28 |- |Усяго||20||6||5||9||30—44 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Кубак ! Раўнд ! ! Клюб ! Дома ! У гасьцях |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 1995 году|1995]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |Група 8 |{{Сьцяг Сэрбіі}} |[[Бэчэй (футбольны клюб)|Бэчэй]] |2:1 | |- | | | |{{Сьцяг Польшчы}} |[[Погань Шчэцін]] | |3:3 |- | | | |{{Сьцяг Францыі}} |[[Кан (футбольны клюб)|Кан]] |2:2 | |- | | | |{{Сьцяг Румыніі}} |[[Фарул Канстанца]] | |0:2 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 1998 году|1998]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |1 к/р |{{Сьцяг Вугоршчыны}} |[[Дэбрэцэн (футбольны клюб)|Дэбрэцэн]] |2:4 |0:6 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 1999—2000 гадоў|1999—2000]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |2 к/р |{{Сьцяг Швэцыі}} |[[АІК Стакгольм|АІК Сольна]] |0:1 |0:2 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 2000 году|2000]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |1 к/р |{{Сьцяг Даніі}} |[[Сылькебарг (футбольны клюб)|Сылькебарг]] |2:1 |2:1 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Чэхіі}} |[[Хмель Блшаны]] |0:2 |2:6 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2010—2011 гадоў|2010—2011]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Альбаніі}} |[[Лячы (футбольны клюб)|Лячы]] |7:1 |1:1 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Нарвэгіі}} |[[Стабэк Бэкестуа|Стабэк]] |1:1 |2:2 |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Чэхіі}} |[[Банік Острава|Банік]] |1:0 |2:1 |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Гішпаніі}} |[[Вільярэал (футбольны клюб)|Вільярэал]] |1:2 |0:5 |} == Галоўныя трэнэры == * [[Яўген Капаў]] (лістапад — сьнежань 2018 году)<ref>[https://fcdnepr.by/news/ochen-nepriyatniy-moment-dlya-goroda-bolelshchikov-i-komandi «Очень неприятный момент для города, болельщиков и команды»]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Ref-ru}}</ref> * [[Сяргей Літоўчанка]] (жнівень — лістапад 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/116290.html Украинский специалист Сергей Литовченко возглавил «Днепр»]{{Ref-ru}}</ref><ref>[http://www.football.by/news/119990.html «Днепр» расторг контракт с Литовченко]{{Ref-ru}}</ref> * [[Яўген Капаў]] (в. а. у чэрвені — ліпені 2018 году)<ref>[https://by.tribuna.com/football/1064684478.html Капов возглавил «Днепр». У специалиста нет тренерской лицензии PRO. Лукашов и Чайка войдут в тренерский штаб]{{Ref-ru}}</ref> * [[Вячаслаў Ляўчук]] (студзень — чэрвень 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/108825.html «Днепр» возглавил Вячеслав Левчук]{{Ref-ru}}</ref><ref>[http://www.football.by/news/114845.html «Днепр» сообщил о расставании с Левчуком]{{Ref-ru}}</ref> * [[Аляксандар Сяднёў]] (студзень 2016 году — сьнежань 2017 году)<ref>[http://www.football.by/news/80314.html Собранием акционеров могилевского «Днепра» одобрена кандидатура Александра Седнева на пост наставника клуба]{{Ref-ru}}</ref> * [[Уладзімер Геваркян]] (люты — сьнежань 2015 году)<ref name="football-66864">[http://www.football.by/news/66864.html Владимир Геворкян назначен главным тренером «Днепра». Валерий Стрельцов стал гендиректором клуба]{{Ref-ru}}</ref> * [[Юры Лукашоў]] (студзень 2014 году — люты 2015 году) * [[Уладзімер Касьцюкоў]] (кастрычнік 2013 году — студзень 2014 году) * [[Вячаслаў Герашчанка]] (верасень 2011 году — кастрычніка 2013 году) * [[Андрэй Скарабагацька]] (да верасьня 2011 году) == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.fcdnepr.by/ Афіцыйны сайт]{{Ref-ru}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Чэмпіёны Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Магілёў]] 601n4em0n5bf7urcerbvbv8hfyxbngn 0 24963 2621142 2619259 2025-06-22T09:46:53Z Dymitr 10914 /* Статыстыка */ абнаўленьне зьвестак 2621142 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Дынама Берасьце |Лягатып = FC Dinamo Brest.png |Горад = [[Берасьце]], [[Беларусь]] |Стадыён = АСК «[[Берасьцейскі]]» |Умяшчальнасьць = {{Лік|10169}}<ref>{{Спасылка|url=https://dynamo-brest.by/club/stadium|загаловак=Стадион | выдавец=Официальный сайт ФК "Динамо-Брест"|мова=ru|дата=24 ліпеня 2020}}</ref> |Пасада кіраўніка = Старшыня праўленьня |Кіраўнік = Аляксандар Неўдах |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ДынамаБераЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ДынамаБераСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ДынамаБера}} |Прыналежнасьць = Беларускія }} «'''Дына́ма'''» — [[Беларусь|беларускі]] [[футбольны клюб]] з гораду [[Берасьце|Берасьця]], заснаваны ў 1960 годзе. З 1992 году ўдзельнічае ў [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Найвышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|Чэмпіён Беларусі 2019 году]]. Трохразовы ўладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (2007, [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|2017]], [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|2018]]). Колеры клюбу: бела-блакітныя. Берасьцейцы разам зь менскім «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]», салігорскім «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёрам]]» і гарадзенскі «[[Нёман Горадня|Нёманам]]» зьяўляюцца адзінымі беларускімі клюбамі, якія ніколі не выляталі з [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшай лігі]] й гулялі ў ёй ад самага першага сэзону. == Гісторыя == Берасьцейскі клюб быў заснаваны ў 1960 годзе, калі каманда «Спартак» была залічана ў першую зону клясы «Б» [[чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянату СССР па футболе]]. Галоўным трэнэрам клюбу быў прызначаны мянчук Віталь Касенюк. Асноўны склад каманды быў укамплектаваны таксама прадстаўнікамі сталіцы. Першы матч чэмпіянату «Спартак» правёў у [[Бэндэры|Бэндэрах]] супраць мясцовага «Ніструл», які скончыўся перамогай беларускіх гульцоў зь лікам 5:1. У 1973 годзе клюб зьмяніў назву спачатку на «Буг», а з 1976 году быў зноўку перайменаваны ў «Дынама», што было зьвязана зь перадачай клюбу на балянс менскага спартовага таварыства «[[Дынама]]». У [[Берасьце]] прыехаў [[Эдуард Малафееў]], аднак больш чым на час правядзеньня падтрыхтоўкі да новага сэзону ён не застаўся. У тым жа сэзоне каманда дамаглася свайго галоўнага выніку за гісторыю выступаў за савецкім часам, заняўшы ў табліцы другі радок. Аднак у 1980-х гадох клюб быў сканцэнтраваны, галоўным чынам, на падрыхтоўцы гульцоў для менскага «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]». Сярод выбітных футбалістаў таго пэрыяду варта адзначыць абаронцу [[Сяргей Гоманаў|Сяргея Гоманава]] (1979—1981), [[Георгі Кандрацьеў|Георгія Кандрацьева]], нападніка Валера Вялічку (1984, 1989—1990), [[Юры Антановіч|Юрыя Антановіча]], [[Юры Малееў|Юрыя Малеева]]. З 1991 году берасьцейскі клюб стала выступае ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшай лізе]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]. Самым значным дасягненьнем да сёньняшняга часу лічыцца трэцяе месца ў самым першым сэзоне айчыннага чэмпіянату. Недастатковае фінансаваньне ў наступныя гады не дало магчымасьць клюбу паказваць добрыя вынікі. З 2003 году клюб згодна з прэзыдэнцкім загадам, быў перададзены ва ўпраўленьне РУП «[[Берасьцеэнэрга]]». Амаль утрымаўшыся ад вылету ў [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2003 году|сэзоне 2003 году]], у клюбе пайшлі на зьмены, быў запрошаны малавядомы латвійскі спэцыяліст Віктар Несьцярэнка на пасаду галоўнага трэнэра, а асноўны вэктар разьвіцьця быў накіраваны на вяртаньне ў каманды берасьцейскіх выхаванцаў. Гэтак у маскоўскага «[[Спартак Масква (футбольны клюб)|Спартака]]» быў арэндаваны [[Раман Васілюк]]. Аднак пачатак сэзону быў катастрафічным за першыя 7 тураў клюб зарабіў толькі 5 пунктаў, пасьля чаго Несьцярэнка быў звольнены, а на вольную пасаду быў запрошаны [[Уладзімер Курнеў|Ўладзімер Курнеў]]. Каманда загуляла лепей, аднак выніковае 8 месца не дазволіла Курневу працягнуць працу ў клюбе і новым галоўным трэнэрам стаў [[Міхаіл Мархель]]. З новым трэнэрам склад клюбу абнавіўся на 80%, пры гэтым у складзе берасьцейскіх выхаванцаў амаль не засталося, аднак гэта не дапамагло клюбу — ён зноўку скончыў чэмпіянат на 8 месцы. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2006 году|Сэзон 2006 году]] клюб зноўку пачаў з новым трэнэрам, на гэты раз свае сілы паспрабаваў [[Сяргей Бароўскі]], зь якім было заключана пагадненьне паводле схемы 1+1. Асноўная стаўка была зроблена на моладзь, зь некаторымі вэтэранамі кантракты не былі падоўжаныя. Аднак сэзон выйшаў няўдалы, «Дынама» за ўвесь сэзон забіла толькі 17 мячоў, менш толькі ў «[[Белшына Бабруйск|Белшыны]]», якая заняла апошні радок. Новы [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2007 году|сэзон 2007 году]] пачаўся як і папярэднія — з адстаўкі галоўнага трэнэра. Новым трэнэрам стаў [[Уладзімер Геваркян]], зь якім «Дынама» пачало вельмі пасьпяхова, у 1/4 фінала быў пераможаны салігорскі «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёр]]», у паўфінальных баталіях берасьцейцы вырвалі перамогу зь лікам 2:1 ў [[Горадня|Горадні]], калі [[Дзьмітры Мазалеўскі]] адзначыўся галявым стрэлам на 92 хвіліне. Першы матч гэтых супернікаў скончыўся нічыёй 2:2, такім чынам «Дынама» выйшла ў фінал кубку, дзе яго чакаў барысаўскі [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]. 27 траўня ў Менску ў драматычным матчы толькі ў сэрыі адзінаццацімэтрвых удараў берасьцейцы сталі ўладальнікамі [[Кубак Беларусі па футболе|Кубку Беларусі]], незважаючы на тое, што свой першы стрэл у сэрыі берасьцейцы схібілі, аднак выдатна згуляў галкіпэр «дынамаўцаў» [[Юры Цыгалка]]. Чэмпіянат, аднак, склаўся няўдала, выніковае 12 месца ўсё ж такі дазволіла клюбу застацца ў эліце. Пасьля таго як з 2012 году беларускае фізкультурна-спартовае таварыства «[[Дынама]]» вырашыла падняць кошт за выкарыстаньне назвы, было вырашына перайменаваць клюб у футбольны клюб «Берасьце»<ref>[http://www.pressball.by/news/football/98463 В новом сезоне брестское «Динамо» будет называться ФК «Брест»]{{Ref-ru}} «[[Прессбол]]», 4 студзеня 2012</ref>. На гэты конт было праведзена галасаваньне сярод заўзятараў клюбу, якое аднак мела нараканьне на конт сумленнасьці падліку галасоў<ref>{{Спасылка|url=http://goals.by/football/articles/159487|загаловак=Имени своего ради|выдавец=goals.by|мова=ru|копія=http://web.archive.org/web/20121214083614/http://goals.by/football/articles/159487|дата копіі=14 сьнежня 2012|аўтар=Калиновский, Д.|дата публікацыі=4 сьнежня 2012}}</ref>. Аднак ужо ў канцы лістапада таго ж году [[Нацыянальны цэнтар інтэлектуальнай уласнасьці]] выдаў клюбу пасьведчаньне на таварны знак «Дынама»<ref>[https://web.archive.org/web/20121219080930/http://dynamo-brest.by/index.php?option=com_content&view=article&id=682:second&catid=1:latest-news&Itemid=50 Наше имя одно — Динамо!] Афіцыйны сайт ФК «Берасьце»</ref>. У [[Чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|сэзоне 2015 году]] паводле словаў галоўнага трэнэра, некаторыя гульцы былі вымушаныя падпрацоўваць пасьля трэнаваньня гандлярамі, грузчыкамі і рамонтам дамоў<ref>[https://web.archive.org/web/20191104142807/https://www.pressball.by/news/football/223079 Футбол. Василий Сарычев: развал команды мастеров из областного центра — не просто ЧП. Это симптом и пятно на репутации]{{Ref-ru}}. Прессбол.</ref>. Перад пачаткам [[Чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|чэмпіянату 2016 году]] паведамлялася аб магчымым пераходзе каманды з Найвышэйшай лігі ў Першую, аднак дапамога [[Берасьцейскі абласны выканаўчы камітэт|Берасьцейскага аблвыканкаму]] дазволіла пагасіць частку даўгоў і заявіцца ў Найвышэйшую лігу<ref>[https://web.archive.org/web/20191104142806/https://www.pressball.by/news/football/223757 Футбол. Брестское «Динамо» получило от облисполкома 500 млн рублей. Команда будет выступать в высшей лиге]{{Ref-ru}}. Прессбол.</ref>. Паколькі многія гульцы ўжо пакінулі каманду, да выступаў актыўна прыцягвалі гульцоў зь іншых камандаў Берасьцейскай вобласьці і з дублю «Дынама». Улетку 2016 году клюб перайшоў пад кантроль зарэгістраванай у [[Аб’яднаныя Арабскія Эміраты|Аб’яднаных Арабскіх Эміратах]] кампаніі «Созра Авэрсіс». Першапачаткова новым уладальнікам клюбу быў прадстаўлены нейкі шэйх Поль Даер<ref>[https://football.by/news/88950 Шейх Поль Даэр: "Один из миноритарных владельцев «Ман Сити» порекомендовал обратить внимание на «Динамо-Брест»]{{Ref-ru}}. Football.by.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20210123122613/https://sport.tut.by/news/football/505754.html Шейх из ОАЭ рассказал, что подвигло его на сотрудничество с брестским «Динамо»]{{Ref-ru}}. TUT.by.</ref>. Неўзабаве было абвешчана, што ўладальнікам кампаніі і клюбу ёсьць ураджэнец Берасьцейскай вобласьці [[Аляксандар Зайцаў]]<ref>[https://web.archive.org/web/20191104122626/https://news.tut.by/economics/616167.html «С Румасом дружеские отношения». Бизнесмен, который привез Марадону в Брест, дал большое интервью]{{Ref-ru}}. TUT.by.</ref>. Другі раз дынамаўцы атрымалі перамогу ў Кубку Беларусі па футболе праз 10 гадоў, у 2017 годзе. Вырашальны паядынак ладзіўся 28 траўня ў Горадне. «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёр]]» адкрыў лік у сярэдзіне другога тайма. Дынамаўцы аднавілі раўнавагу на 82-й хвіліне дзякуючы дакладнаму стрэлу [[Аляксей Лягчылін|Аляксея Лягчыліна]]. У дадатковыя 30 хвілінаў лічбы на табло не зьмяніліся. У сэрыі пасьляматчавых адзінаццацімэтровых удараў аніхто не жадаў саступаць. Дзевятнаццаць стрэлаў з абодвух бакоў апынуліся трапнымі. Дваццатым да «кропкі» выйшаў абаронца «Шахцёра» [[Аляксей Янушкевіч]] і ня здолеў перагуляць галкіпэра [[Жэрэмі Малерб]]а. 15 траўня 2018 году старшынём кіраваньня клюбу стаў [[Дыега Марадона]]. Кантракт з клюбам быў разьлічаны на тры гады. Аргентынец павінен быў займацца пытаньнямі стратэгічнага разьвіцьця клюбу, а таксама мусіў узаемадзейнічаць з усімі ягонымі структурнымі падразьдзяленьнямі, уключаючы дзіцячую акадэмію. Аднак зь ліпеня Марадона больш у [[Беларусь]] не прыязджаў. [[Файл:Torpedo Minsk — Dynamo Brest (Belarusian Premier League, 02-06-2018) 01.jpg|значак|Берасьцескае «Дынама» гуляе ў [[Менск]]у супраць сталічнага «[[Тарпэда Менск|Тарпэда]]» ў матчы чэмпіянату Беларусі 2018 году.]] У трэці раз берасьцейцы здабылі [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|Кубак Беларусі ў 2018 годзе]]. Фінал адбыўся 19 траўня на магілёўскім стадыёне «Спартак» з [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]. Барысаўчане двойчы вялі ў ліку, але дынамаўцы дзякуючы галам [[Арцём Мілеўскі|Арцёма Мілеўскага]] і [[Джоэл Фамэе|Джоэла Фамэе]] аднаўлялі раўнавагу. А на 89-й хвіліне [[Павал Няхайчык]] прынёс берасьцейцам перамогу зь лікам 3:2. Упершыню ў гісторыі турніру адной з каманд атрымалася здабыць ганаровы трафэй два гады запар. 24 лістапада 2019 году ў 29 туры [[Чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|чэмпіянату Беларусі]] берасьцейцы на сваім полі перамаглі «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебск]]» зь лікам 1:0. У год тысячагодзьдзя гораду дынамаўцы датэрмінова здабылі залатыя мэдалі і першы чэмпіёнскі кубак у гісторыі клюбу. У 2020 годзе клюб дэбютаваў у [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2020—2021 гадоў|Лізе чэмпіёнаў]], які ладзіўся ў крыху нязвыклым фармаце праз пандэмію каранавіруса. Берасьцейцы перамаглі «[[Астана (футбольны клюб)|Астану]]» і «[[Сараева (футбольны клюб)|Сараева]]», але ў трэцім кваліфікацыйным матчы зьведалі паразу ад тэль-авіўскага «Макабі». У плэй-оф [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]] каманда прагуляла баўгарскаму «[[Лудагорац Разград|Лудагорцу]]». У чэмпіянаце каманда была толькі чацьвертай, прапусьціўшы наперад «Шахцёр», БАТЭ і «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]». Напрыканцы году стала вядома, што Зайцаў пераключыўся на свой іншы праект — берасьцейскі «[[Рух Берасьце|Рух]]». Спачатку ў структуру канкурэнтнага клюбу перайшла акадэмія<ref>[https://football.by/news/146001 «Академия брестского „Динамо“ переходит „Руху“»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. Пазьней у сьнежні зьявіліся чуткі аб пераходзе вялікай колькасьці гульцоў «Дынама» ў іншы берасьцейскі клюб<ref>[https://football.by/news/146608 Источник: 9-10 игроков брестского «Динамо» перейдут в «Рух»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. На чале каманды стаў [[Сяргей Пятровіч Кавальчук|Сяргей Кавальчук]]. «Дынама» ў сваю чаргу трапіў пад кантроль гарадзкіх уладаў, якія значна скарацілі камандны бюджэт. З каманды зышлі амаль усе лідэры, як то [[Сяргей Крывец]], [[Арцём Мілеўскі]], [[Эліс Бакай]], [[Арцём Быкаў]], [[Сяргей Кісьляк]], [[Аляксандар Наёк]] ды іншыя. Тым ня менш, клюб здолеў узабрацца на 6 радок. «Рух» у апошнім сваім сэзоне быў вышэй за канкурэнта на адну пазыцыю. Сэзон 2022 году дружына з паўднёвага-захаду Беларусі згуляла яшчэ горш, заняўшы толькі 13-ы радок, ля самай мяжы пераходных матчаў. Выпраўляць становішча быў выкліканы [[Ігар Крывушэнка]], які ў сьнежні 2022 году быў прызначаны галоўным трэнэрам каманды<ref>[https://web.archive.org/web/20240225140633/https://dynamo-brest.by/by/igor-kriushenko-novyj-glavnyj-trener-dinamo-brest «Игорь Криушенко — новый главный тренер „Динамо-Брест“»]. Афіцыйны сайт «Дынама» Берасьце.</ref>. Ён адразу пачаў камплектаваць склад да новага сэзону. Да шэрагаў клюбы былі запрошаныя Сяргей Кісьляк, [[Аляксандар Макась]], [[Дзьмітры Бага]], [[Дзяніс Садоўскі (футбаліст)|Дзяніс Садоўскі]], [[Кірыл Сідарэнка]] ды іншыя футбалісты. Некаторыя адмыслоўцы адзначалі пасілёны склад «Дынама»<ref>[https://football.by/news/172912 «Экспертиза. Павел Кирильчик: „Шахтер“ сложит полномочия, а чемпионом станет „Динамо“»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref><ref>[https://football.by/news/172897 «15 интриг нового чемпионата. Какие вопросы можно задать, пока не стартовал первый тур»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. Тым ня менш, берасьцейцы зрабілі адзін з найгоршых стартаў. «Дынама» пасьля чатырох паразаў запар замыкнула турнірную табліцу, у выніку чаго Крывушэнка ў красавіку быў звольнены з пасады<ref>[https://football.by/news/173962 «Игорь Криушенко и брестское „Динамо“. Что не срослось?»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. Яго замяніў [[Аляксандар Юрэвіч]], які таксама зышоў з клюбу ў верасьні. Выконваць абавязкі галоўнага трэнэра быў высунуты [[Андрэй Чалмадзееў]]. У выніку «Дынама» спынілася на 10 месцы. У студзені 2024 году на пасаду галоўнага трэнэра быў прызначаны [[Аляксандар Бразевіч]]<ref>[https://football.by/news/182459 «Александр Бразевич возглавил брестское „Динамо“»]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. == Гісторыя назваў == * «Спартак» (1960—1972) * «Буг» (1973—1975) * «Дынама» (1976—2011) * «Берасьце» (2012) * «Дынама» (з 2013) == Дасягненьні == * [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіён Беларусі]]: [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] * Найвышэйшае дасягненьне ў [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянатах СССР]] — другое месца ў першай зоне 2-й лігі ў 1976 годзе * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2006—2007 гадоў|2007]], [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|2017]], [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|2018]] * Уладальнік [[Супэркубак Беларусі па футболе|Супэркубка Беларусі]]: 2018, 2019 * Самая буйная перамога ў [[Кубак Беларусі па футболе|Кубку Беларусі]] — 7:0 ([[Тарпэда-Кадзіна Магілёў]], 1996; [[Маладэчна-2013 (футбольны клюб)|Маладэчна]], 1999) * Самая буйная параза ў [[Кубак Беларусі па футболе|Кубку Беларусі]] — 0:6 ([[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]], 1998), 1:7 ([[Шахцёр Салігорск|Шахцёр]], 1999) == Склад == : ''Актуальны на 30 сакавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|2|Q100989577|ПА|}} {{Гулец1|4|Q107064496|ПА|}} {{Гулец1|5|Q121735191|Аб|}} {{Гулец1|7|Q4797412|ПА|}} {{Гулец1|8|Q3618885|Нап|}} {{Гулец1|10|Q63859098|ПА|}} {{Гулец1|11|Q117210454|ПА|}} {{Гулец1|12|Q106625438|Аб|}} {{Гулец1|15|Q105955687|Аб|}} {{Гулец1|16|Q111470683|Бр|}} {{Гулец1|17|Q20743492|ПА|}} {{Гулец1|18|Q51617690|Аб|}} {{Гулец1|19|Q2634592|Аб|}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|22|Q64010804|ПА|}} {{Гулец1|23|Q113469433|ПА|}} {{Гулец1|24|Q55848324|Нап|}} {{Гулец1|33|Q1522811|Аб|капітан}} {{Гулец1|42|Q118193291|ПА|}} {{Гулец1|44|Q124363941|Аб|}} {{Гулец1|51|Q5257343|Нап|}} {{Гулец1|55|Q56296874|Аб|}} {{Гулец1|62|Q2669805|Нап|}} {{Гулец1|88|Q109470559|Нап|}} {{Гулец1|91|Q18002969|Бр|}} {{Гулец1|99|Q116910295|ПА|}} {{Канец складу}} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''8''' || 30 || 8 || 5 || 17 || 27-38 || 29 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''8''' || 32 || 11 || 7 || 14 || 32-41 || 40 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''11''' || 32 || 7 || 5 || 20 || 29-68 || 26 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая]] || '''12''' || 26 || 7 || 3 || 16 || 23-42 || 24 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || '''8''' || 30 || 11 || 7 || 12 || 38-38 || 40 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 14 || 9 || 7 || 47-26 || 51 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || '''6''' || 30 || 14 || 10 || 6 || 52-30 || 52 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || {{Залаты мэдаль}} || 30 || 23 || 6 || 1 || 70-22 || 75 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 17 || 3 || 10 || 63-40 || 54 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || '''6''' || 30 || 8 || 14 || 8 || 32-32 || 38 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''13''' || 30 || 5 || 12 || 13 || 29-43 || 27 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || '''10''' || 28 || 9 || 3 || 16 || 33-50 || 30 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 14 || 7 || 9 || 62-37 || 49 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/4]] |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]]||3||2||0||1||8—5 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА/Ліга Эўропы]]||9||2||3||4||9—17 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]]||2||0||0||2||2—4 |- |Усяго||14||4||3||7||19—26 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Кубак ! Раўнд ! ! Клюб ! Дома ! У гасьцях |- |[[Кубак УЭФА 2007—2008 гадоў|2007—2008]] |[[Кубак УЭФА]] |1 к/р |{{Сьцяг Латвіі}} |[[Ліепая (футбольны клюб)|Мэталюрг]] |1:2 |1:1 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2017—2018 гадоў|2017—2018]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Аўстрыі}} |[[Райндорф Альтах]] |0:3 |1:1 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2018—2019 гадоў|2018—2019]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Грэцыі}} |[[Атромітас Атэны]] |4:3 |1:1 |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Кіпру}} |[[Апалён Лімасол]] |1:0 |0:4 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2020—2021 гадоў|2020—2021]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Казахстану}} |[[Астана (футбольны клюб)|Астана]] |6:3 |— |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Босьніі і Герцагавіны}} |[[Сараева (футбольны клюб)|Сараева]] |2:1 |— |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Ізраілю}} |[[Макабі Тэль-Авіў]] |— |0:1 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2020—2021 гадоў|2020—2021]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |плэй-оф |{{Сьцяг Баўгарыі}} |[[Лудагорац Разград|Лудагорац]] |0:2 |— |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2021—2022 гадоў|2021—2022]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |2 к/р |{{Сьцяг Чэхіі}} |[[Вікторыя Пльзень]] |1:2 |1:2 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2025—2026 гадоў|2025—2026]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |1 к/р |{{Сьцяг Чарнагорыі}} |[[Сут’еска Нікшыч|Сут’естка]] |: |: |} == Галоўныя трэнэры == * [[Сяргей Пятровіч Кавальчук]] (ад 2020 году)<ref>{{Спасылка|url=https://dynamo-brest.by/team/coaches/sergey-kovalchuk|загаловак=Сергей Ковальчук - Главный тренер|выдавец=Официальный сайт ФК "Динамо-Брест"|мова=ru|дата=24 ліпеня 2020}}</ref> * [[Марцэл Лічка]] (з жніўня 2018 году да 9 сьнежня 2019 году<ref>{{Cite web|url=https://www.racyja.com/sport/martsel-lichka-pakinuu-pasadu-trenera-b/|title=Марцэл Лічка пакінуў пасаду трэнера берасцейскага «Дынама» | publisher=Беларускае Радыё Рацыя|дата публікацыі=9 сьнежня 2019}}</ref>, в. а. у жніўні — сьнежні 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/116630.html Брестское «Динамо» официально подтвердило отстранение Алексея Шпилевского]{{Ref-ru}}</ref><ref>[http://www.football.by/news/121779.html Марцел Личка официально стал главным тренером брестского «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Аляксей Шпілеўскі]] (в. а. у чэрвені — жніўні 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/114900.html 30-летний Алексей Шпилевский возглавит брестское «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Сяргей Пятровіч Кавальчук|Сяргей Кавальчук]] (в. а. у траўні — чэрвені 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/112922.html Брестское «Динамо» расторгло контракт с Радославом Латалом]{{Ref-ru}}</ref> * [[Радаслаў Латал]] (студзень — травень 2018 году)<ref>[http://football.by/news/108812.html Радослав Латал официально возглавил брестское «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Уладзімер Журавель]] (студзень — сьнежань 2017 году)<ref>[http://www.football.by/news/93668.html Владимир Журавель возглавил брестское «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Сяргей Пятровіч Кавальчук|Сяргей Кавальчук]] (верасень 2013 году — сьнежань 2016 году)<ref>[http://www.pressball.by/news/football/146020 Сергей Ковальчук назначен главным тренером брестского «Динамо»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Андрэй Пракапюк]] (в. а., верасень 2013 году) * [[Уладзімер Курнеў]] (сьнежань 2012 году — верасень 2013 году; в. а. у ліпені — сьнежні 2012 году) * [[Сяргей Пятровіч Кавальчук|Сяргей Кавальчук]] (ліпень 2011 году — ліпень 2012 году) * [[Юры Пунтус]] (верасень 2009 году — ліпень 2011 году) * [[Сяргей Пятровіч Кавальчук|Сяргей Кавальчук]] (в. а., ліпень — верасень 2009 году) * Яўген Трацюк (2008 — ліпень 2009 году) * [[Уладзімер Геваркян]] (2007—2008) * [[Сяргей Бароўскі]] (2005—2006) * [[Міхаіл Мархель]] (2005) * [[Уладзімер Курнеў]] (2004—2005) * Віктар Несьцярэнка (2004) * [[Алег Сыраквашка]] (2003—2004) == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20090731215236/http://dynamo-brest.by/ Афіцыйная старонка]{{ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Спорт у Берасьці]] ahoy091kcncrka3m6tz6x28ttarz0ht 0 24968 2621155 2609709 2025-06-22T10:32:37Z Dymitr 10914 /* Чэмпіянат і Кубак Беларусі */ абнаўленьне зьвестак 2621155 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Нафтан (неадназначнасьць)}} {{Футбольны клюб |Назва = Нафтан Наваполацак |Лягатып = FK_Naftan_Novopolotsk.svg |ПоўнаяНазва = Футбольны клюб «Нафтан Наваполацак» |Горад = [[Наваполацак]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 1963 |Стадыён = «[[Атлянт (стадыён)|Атлянт]]» |Умяшчальнасьць = 4500 |Пасада кіраўніка = Старшыня |Кіраўнік = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|НафтанНаваЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|НафтанНаваСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|НафтанНава}} |Сайт = |Прыналежнасьць = Беларускія | pattern_la1 = _naftan19h | pattern_b1 = _naftan19h | pattern_ra1 = _naftan19h | pattern_sh1 = _naftan19h | pattern_so1 = | leftarm1 = FFDD00 | body1 = FFDD00 | rightarm1 = FFDD00 | shorts1 = FFDD00 | socks1 = FFFF00 | pattern_la2 = _naftan20t | pattern_b2 = _naftan20t | pattern_ra2 = _naftan20t | pattern_sh2 = _naftan20t | pattern_so2 = _naftan20t | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = 0000CC | socks2 = FFFFFF }} «'''Нафта́н'''» — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клюб з гораду [[Наваполацак]], заснаваны ў 1963 годзе. У 1996—2017 гадах удзельнічала ў [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Найвышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]] (акрамя 2002 году). Двухразовы ўладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (2009, 2012). З 2018 году выступаў у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая лізе]] ажно да 2023 году. Дзякуючы перамозе ў розыгрышу [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Першай лігі 2022 году]] клюб атрымаў права на павяртаньне ў Найвышэйшую лігу пасьля працяглай адсутнасьці. == Гісторыя == Першыя футбольныя каманды ў [[Наваполацак|Наваполацку]] зьявіліся яшчэ ў 1959 годзе, якія прадстаўлялі трэст №16 «Нафтабуд». Аднак, калі пачаў сваю працу пабудаваны [[Нафтан (завод)|нафтапераапрацоўчы завод]], клюб прадпрыемства «Нафтавік» пачаў браць удзел у абланых спаборніцтвах. Да клюбу адрызу прыйшлі посьпехі, то бок, атрымаўшы перамогу ў фінале ў гульні супраць віцебскага «[[Станкабудаўнік Віцебск|Станкабудаўніку]]», клюб стаў уладальнікам Кубка Віцебскай вобласьці. На той момант асноўны склад клюбу будаваўся на арэнбурцах, працаўніках [[Орскі нафтапераапрацоўчы завод|Орскага ПНЗ]], які прыяжджалі ў Наваполацак паводле пераводу на працу. У 1965 годзе «Нафтавік» стаўся ўладальнікам [[Кубак БССР па футболе|Кубак БССР]]. На шляху да перамогі, былі пасьлядоўна пераадолены магілёўскі «Мэталюрг», зборная [[Петрыкаў|Петрыкава]] й берасьцейскі «Лякаматыў». Аднак у [[Чэмпіянат БССР па футболе|першынстве БССР]] значных пасьпехаў клюб ня зьведаў. З 1965 па 1974 гады каманда праводзіла ў першым і другім дывізіёнах. У 1966 годзе клюб быў зьняты са спаборніцтваў з-за адсутнасьці турнірнай пэрспэктывы, а сэзоны 1969 і 1970 гадоў і наогул прапусьціў. У 1974 годзе «Нафтавік» узяў свой апошні ўдзел у чэмпіянаце БССР. У сярэдзіне 1980-х гадоў адбылося адраджэньне клюбу, што сталася заслугай працаўнікоў на прыстасаваньнях комплексу па вытворчасьці вадкіх парафінаў. Новы клюб атрымаў назву «Парэкс». Аднак, як і «Нафтавік», клюб меў аматарскі статус. Празь некалькі гадоў станаўленьня клюбу была вернута папярэдняя назва, такім чынам клюб зноўку быў вернуты ў розыгрышы нацыянальных спаборніцтваў. У 1989 годзе «Нафтавік» атрымаў бронзавыя мэдалі абласнога першынства, на наступны год клюб дамогся другога месца ў абласным спаборніцтве. У 1991 годзе клюб атрымаў назву «Нафтан», і адразу стаўся пераможцам турніру прафзьвязаў БССР. У 1992—1996 гадох каманда, атрымліваючы фінансавую падтрымку з боку нафтапераапрацоўчага заводу, канчаткова атрымала прафэсійны статус. У 2003 годзе [[Леанід Падліпскі]] быў абраны старшынём наваполацкага клюбу. У 2004 годзе ён запрасіў [[Вячаслаў Акшаеў|Вячаслава Акшаева]] на пасаду галоўнага трэнэра. У 2004 годзе наваполацкія футбалісты занялі 10 месца, але ў наступныя сэзоне вынікі паляпшаліся. У 2005 годзе клюб узяў сабе новую назву «Нафтан», якія і дасюль выкарыстоўваецца клюбам. У 2007 годзе ачоліў клюб [[Ігар Кавалевіч]], які да таго працаваў быў з дублюючым складам каманды. Паводле вынікаў [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2009 году|сэзону 2009 году]] «Нафтан» узьняўся на выніковае 4 месца. У тым жа годзе паўночнікі здабылі [[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]], перагуляўшы ў дадатковы час у фінальным матчы на менскім стадыёне [[Дынама (стадыён, Менск)|Дынама]] салігорскі «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёр]]» зь лікам 2:1. Пераможны гол улучыў у браму салігорцаў [[Дзьмітры Верхаўцоў]]. Дзякуючы гэтаму, навапалачане атрымалі права дэбтаваць у эўракубках. Паводле лёсаваньня ў розыгрышу [[Ліга Эўропы УЭФА 2009—2010 гадоў|Лігі Эўропы 2009—2010 гадоў]] супернікам беларускаму клюбу выпала быць бэльгійскаму «[[Гент (футбольны клюб)|Генту]]». У хатнім матчы, які аднак ладзіўся ў [[Віцебск]]у празь неадпаведнасьць наваполацкага стадыёну стандартам УЭФА, «Нафтан» здабыў перамогу зь мінімальным лікам 2:1. Абодва голы запісаў на свой рахунак [[Аляксандар Дзегцяроў]]. Матч у адказ скончыўся паразай 1:0, і толькі празь перавагу ў колькасьці здабытых галоў у гасьцёх бэльгійцы рушылі далей. У 2012 годзе «Нафтан» зноўку здабыў кубак краіны, гэтым разам у фінале на тым жа стадыёне Дынама выгуляўшы «Менск» у сэрыі пэнальці. Асноўны час скончыўся зь лікам 2:2. Галы на свой рахунак запісалі [[Алег Шкабара]] і [[Фёдар Чарных]]. У наступных сэзонах вынікі клюбу пачалі пагаршацца, гэтак у сэзоне 2016 году «Нафтан» скончыў на 13 месца, а праз год заняў апошні радок і выбыў з Найвышэйшай лігі. Вярнуцца ў элітны дывізіён навапалачане доўгі час ня былі здольныя. Клюб звычайна лічыўся сярэдняком Першай лігі. У 2020 годзе шэраг гульцоў каманды былі выкрытыя ва ўдзеле ў дамоўленых матчах яшчэ ў 2017—2018 гадах<ref>[https://web.archive.org/web/20211021224536/https://www.pressball.by/articles/football/others/107593 Дело о “договорняках”. “Мы уступили 0:3. После матча Солодовников обвинил нас в сдаче игры. Мне было стыдно...”]{{Ref-ru}}. Прессбол.</ref>. Усё зьмянілася калі перад пачаткам [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|сэзону 2022 году]] «Нафтан» запрасіў да сябе дасьведчаных гульцоў з матчамі ў Найвышэйшай лізе на сваім рахунку, як то [[Цярэнці Луцэвіч|Цярэнція Луцэвіча]], [[Артур Кац|Артура Каца]], [[Дзьмітры Ігнаценка (1988)|Дзьмітра Ігнаценка]] і [[Юры Казлоў|Юрыя Казлова]]. Апошні зь іх поруч з футбалістам петрыкаўскага «[[Шахцёр Петрыкаў|Шахцёра]]» [[Максім Кавалевіч|Максімам Кавалевічам]] стаў найлепшым бамбардзірам розыгрышу Першай лігі, зарабіўшы 13 галоў. Перад пачаткам сэзону 2023 году галоўным трэнэрам быў прызначаны [[Юры Пунтус]], які, аднак, пратрымаўся толькі да траўня. Ён быў звольнены праз дрэнныя вынікі каманды. «Нафтан» ачоліў [[Альбэрт Рыбак]], які незадоўга да таго быў вызвалены з пасады галоўнага трэнэра «[[Белшына Бабруйск|Белшыны]]». Значна падвысіць вынікі трэнэр ня здолеў. У выніку навапалачане фінішавалі на 12 месцы. У студзені 2024 году адбылася рэарганізацыя клюбу<ref>[https://web.archive.org/web/20240225081626/https://pressball.by/news/football/predsedatel-naftana-bondarchuk-o-reorganizatsii-eto-ne-razvitie-futbola-a-unichtozhenie-novopolotskogo-futbola/ «Председатель „Нафтана“ Бондарчук о „реорганизации“: это не развитие футбола, а уничтожение новополоцкого футбола»]{{Ref-ru}}. Прессбол.</ref><ref>[https://football.by/news/182940 «Власти хотят удвоить бюджет „Нафтана“ и рассчитывают, что он не будет бороться за выживание»]{{Ref-ru}}. Football.by.</ref>. == Былыя назвы == * «Нафтан» (1992—1994) * «Нафтан-Дэвон» (1995—2000) * «Нафтан» (з 2001) == Дасягненьні == * Найвышэйшае дасягненьне ў [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянатах Беларусі]] — 4-е месца ([[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2009 году|2009]]) * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: 2009, [[Кубак Беларусі па футболе 2011—2012 гадоў|2012]] * Самая буйная перамога — 6:0 ([[Атака Менск]], 1997) * Самая буйная параза — 0:8 ([[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]], 2000) == Склад == : ''Актуальны на 30 сакавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|1|Q98070449|Бр|}} {{Гулец1|3|Q97035505|Аб|}} {{Гулец1|4|Q64781797|ПА|}} {{Гулец1|5|Q502953|Аб|}} {{Гулец1|7|Q12190456|ПА|капітан}} {{Гулец1|8|Q105962781|Нап|}} {{Гулец|9|{{Сьцяг|Беларусь}}|ПА|Арцём Куратнік||1999}} {{Гулец1|10|Q56524972|Нап|}} {{Гулец1|11|Q117196883|Нап|}} {{Гулец|12|{{Сьцяг|Беларусь}}|Аб|Арцём Жвірбля||2001}} {{Гулец1|13|Q62913686|Бр|}} {{Гулец1|14|Q125245631|Нап|}} {{Гулец1|17|Q108214437|Нап|}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|19|Q119267110|ПА|}} {{Гулец|20|{{Сьцяг|Грузія}}|Нап|Нугзары Спандэрашвілі||1999}} {{Гулец1|21|Q29905451|Аб|}} {{Гулец1|23|Q125146497|Аб|}} {{Гулец|31|{{Сьцяг|Узбэкістан}}|Нап|Руслан Розіеў||2002}} {{Гулец1|44|Q120470351|Аб|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]}} {{Гулец1|52|Q117197012|ПА|}} {{Гулец1|66|Q107293614|ПА|}} {{Гулец1|77|Q121287986|Аб|}} {{Гулец1|88|Q117212888|Аб|}} {{Гулец1|92|Q1257057|Аб|}} {{Гулец1|99|Q124883248|Нап|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Славія Мазыр|Славія]]}} {{Гулец1|—|Q118366887|Бр|}} {{Канец складу}} == Галоўныя трэнэры == {| |valign="top"| {| class="toccolours" |- !bgcolor=silver|Трэнэр !bgcolor=silver|Пэрыяд |- |style="text-align:left;"|[[Аляксандар Трайдук]]||01.1992—06.2001 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Андрэй Зыгмантовіч]]||07.2001—02.2002 |- |style="text-align:left;"|[[Васіль Зайцаў]]||02.2002 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|в. а. [[Васіль Зайцаў]]||03.2002—05.2004 |- |style="text-align:left;"|[[Вячаслаў Акшаеў]]||05.2004—05.2007 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|в. а. [[Ігар Кавалевіч]]||05.2007—06.2007 |- |style="text-align:left;"|[[Ігар Кавалевіч]]||07.2007—12.2012 |} |width="0"|&nbsp; |valign="top"| {| class="toccolours" !bgcolor=silver|Трэнэр !bgcolor=silver|Пэрыяд |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Павал Кучараў]]||12.2012—06.2013 |- |style="text-align:left;"|в. а. [[Валеры Стрыпейкіс]]||06.2013—12.2013 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Валеры Стрыпейкіс]]||12.2013<ref>[http://www.pressball.by/news/football/153055 Валерий Стрипейкис утвержден главным тренером «Нафтана»]{{Ref-ru}}</ref>—08.2016<ref>[http://www.football.by/news/90077.html «Нафтан» уволил Валерия Стрипейкиса]{{Ref-ru}}</ref> |- |style="text-align:left;"|в. а. [[Алег Сідарэнкаў]]||08.2016—11.2016 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Алег Сідарэнкаў]]||11.2016<ref>[https://by.tribuna.com/football/1046135517.html Сидоренков утвержден в качестве главного тренера «Нафтана»]{{Ref-ru}}</ref>—11.2017<ref>[https://by.tribuna.com/football/1057874477.html Сидоренков уволился из «Нафтана». У всех футболистов закончились контракты]{{Ref-ru}}</ref> |- |style="text-align:left;"|[[Аляксандар Трайдук]]||01.2018<ref>[http://www.football.by/news/109417.html Александр Трайдук возглавил «Нафтан»]{{Ref-ru}}</ref>—08.2018<ref>[http://www.football.by/news/114382.html Александр Трайдук подал в отставку с поста главного тренера «Нафтана»]{{Ref-ru}}</ref> |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Юры Поклад]]||06.2018<ref>[http://www.football.by/news/114789.html Юрий Поклад назначен главным тренером «Нафтана»]{{Ref-ru}}</ref>—12.2018<ref>[http://www.football.by/news/121860.html Поклад покинул пост главного тренера «Нафтана»]{{Ref-ru}}</ref> |} |width="0"|&nbsp; |valign="top"| {| class="toccolours" !bgcolor=silver|Трэнэр !bgcolor=silver|Пэрыяд |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Тарас Чопік]]||01.2019<ref>[http://www.football.by/news/122660.html Украинский специалист возглавил «Нафтан»]{{Ref-ru}}</ref>—05.2021 |- |style="text-align:left;"|в. а. [[Валеры Стрыпейкіс]]||05.2021—07.2021 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Валеры Стрыпейкіс]]||07.2021—01.2022 |- |style="text-align:left;"|[[Вячаслаў Герашчанка]]||01.2022—12.2022 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Юры Пунтус]]||12.2022—05.2023 |- |style="text-align:left;"|[[Альбэрт Рыбак]]||05.2023—09.2024 |-bgcolor=#eeeeee |style="text-align:left;"|[[Ігар Крывушэнка]]||09.2024— |} |} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''9''' || 30 || 7 || 8 || 15 || 23–40 || 29 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''10''' || 32 || 9 || 10 || 13 || 29–41 || 37 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''5''' || 32 || 11 || 10 || 11 || 40–43 || 43 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая]] || '''9''' || 26 || 8 || 6 || 12 || 34–35 || 30 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || '''13''' || 30 || 7 || 8 || 15 || 25–46 || 29 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || '''16''' {{Падзеньне}} || 30 || 4 || 6 || 20 || 18–57 || 13{{Заўвага|«Нафтан» пазбаўлены 5 пунктаў}} || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Першая]] || '''5''' || 28 || 10 || 11 || 7 || 28–24 || 41 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Першая]] || '''5''' || 28 || 13 || 8 || 7 || 58–43 || 47 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Першая]] || '''12''' || 26 || 10 || 6 || 10 || 36–43 || 21{{Заўвага|«Нафтан» пазбаўлены 15 пунктаў праз удзел гульцоў у дамоўленых матчах у 2017—2018 гадах}} || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Першая]] || '''8''' || 33 || 11 || 11 || 11 || 44–46 || 44 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Першая]] || '''1''' {{Рост}} || 24 || 16 || 5 || 3 || 55–19 || 53 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || '''12''' || 28 || 6 || 5 || 17 || 28–57 || 23 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || '''14''' || 30 || 5 || 11 || 14 || 27–44 || 26 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/16]] |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА/Ліга Эўропы]]||4||1||1||2||8—9 |- |Усяго||4||1||1||2||8—9 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Кубак ! Раўнд ! ! Клюб ! Дома ! У гасьцях |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2009—2010 гадоў|2009—2010]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Бэльгіі}} |[[Гент (футбольны клюб)|Гент]] |2:1 |0:1 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2012—2013 гадоў|2012—2013]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Сэрбіі}} |[[Црвена Зьвезда Бялград]] |3:4 |3:3 |} == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20080212073823/http://fcnaftan.com/ Афіцыйная старонка]{{Ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Наваполацак]] 20rxn7am5fj7v6lu3y460exxsyikbjt 0 24971 2621145 2616945 2025-06-22T09:53:46Z Dymitr 10914 /* Статыстыка */ абнаўленьне зьвестак 2621145 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Нёман Горадня |Лягатып = Neman logo.gif |ПоўнаяНазва = Футбольны клюб «Нёман Горадня» |Горад = [[Горадня]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 1964 |Стадыён = [[Нёман (стадыён)|ЦСК «Нёман»]] |Умяшчальнасьць = 8479<ref>«Прессбол» №25 (4246), 29 сакавіка 2019</ref> |Пасада кіраўніка = Старшыня |Кіраўнік = Іван Варсовіч<ref>[http://www.football.by/news/65935.html Новым председателем «Немана» стал 29-летний чиновник]{{Ref-ru}}</ref> |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|НёманГорадЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|НёманГорадСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|НёманГорад}} |Прыналежнасьць = Беларускія |Сайт = http://www.fcneman.by/ |pattern_la1 = |pattern_b1 = _greensides_2 |pattern_ra1 = |pattern_sh1 = |leftarm1 = FFFF00 |body1 = FFFF00 |rightarm1 = FFFF00 |shorts1 = FFFF00 |socks1 = FFFF00 |pattern_la2 = |pattern_b2 = _amber sleeve seams |pattern_ra2 = |pattern_sh2 = |pattern_so2 = |leftarm2 = 60C0A0 |body2 = 60C0A0 |rightarm2 = 60C0A0 |shorts2 = 60C0A0 |socks2 = 60C0A0 }} «'''Нёман'''» — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клюб з гораду [[Горадня|Горадні]], заснаваны ў 1964 годзе. З 1992 году ўдзельнічае ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. Двухразовы ўладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (1993, 2024). Колеры клюбу: жоўты і зялёны. == Гісторыя == Клюб быў заснаваны ў 1964 годзе, калі «Нёман» быў заяўлены ў [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянат СССР]] клясы «Б», якая на той час была трэцім дывізіёнам у сыстэме футбольных ліг СССР. Ужо ў 1967 годзе каманда, ачоленая трэнэрам [[Вадзім Радзішэўскі|Вадзімам Радзішэўскім]], паднялася ў дывізіён вышэй, дзе затрымалася на два гады. Пасьля рэфармаваньня сыстэмы ліг у СССР «Нёман» быў вымушаны павярнуцца ў трэці дывізіён, дзе хутка зьмяніў назву на «Хімік». Наступныя сэзоны гарадзенцы працягвалі гуляць у трэцім дывізіёне. У канцы 1980-х здарыўся прарыў у розыгрышу [[Кубак СССР па футболе|Кубка СССР]]. Пад кіраўніцтвам трэнэра Вячаслава Сівакова «Хімік» прарваўся да 1/8 фіналу, дзе ў гасьцёх у сімфэропальскай «[[Таўрыя Сімфэропаль|Таўрыі]]» саступіў зь лікам 4:3. Пасьля здабыцьця незалежнасьці ў Беларусі пачалі ладзіць уласны чэмпіянат. Улічваючы, што да гэтага «Хімік» гуляў на саюзным узроўні, гарадзенцы былі запрошаныя ў першую лігу, якая на той момант была наймацнейшым дывізіёнам у краіне. У дэбютным сэзоне айчыннага першынства каманда скончыла чэмпіянат на 5 месцы не зважаючы на вялікую колькасьць паразаў. Добры сэзон, але ўжо не дэбютны, правёў малады абаронца [[Сяргей Гурэнка]], які пазьней будзе прыцягвацца да матчаў зборнай Беларусі і пяройдзе ў расейскі «[[Лякаматыў Масква|Лякаматыў]]» у 1995 годзе. На наступны сэзон у каманды пасьля двух гадоў адсутнасьці з польскай «[[Ягелёнія Беласток|Ягелёніі]]» вярнуўся бамбардзір [[Сяргей Саладоўнікаў]], які быў абраны капітанам каманды. У тым ліку дзякуючы і яны «Нёман», які зьмяніў назва на арыгінальную, здабыў першы трафэй у сваёй гісторыі — [[Кубак Беларусі па футболе 1992—1993 гадоў|Кубак Беларусі]]. Яшчэ ў чвэрцьфінале гарадзенцы адолілі моцны магілёўскі «[[Дняпро Магілёў|Дняпро]]», а ў паўфінале толькі дзякуючы правілу выязнога голу было скаранае менскае «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]». У фінале, які ладзіўся ў Менску, зь лікам 2:1 быў пераможаны рэчацкі «[[Рэчыца-2014 (футбольны клюб)|Ведрыч]]». Галы на свой рахунак запісалі [[Алег Сысоеў]] і [[Юры Мазурчык]]. Трэнэрам на той час быў [[Станіслаў Уласевіч]]. У розыгрышы чэмпіянату, які на пэўны час перайшоў на сыстэму восень-вясна, «Нёман» падвысіў сваю пазыцыю да 4 месца. У наступныя гады гарадзенцы фінішавалі ў сярэдзіне табліцы ці крыху ніжэй за яе. У 1999 годзе «Нёман» аб’яднаўся зь іншым гарадзенскім футбольным клюбам «[[Белкард Горадня|Белкард]]», дадаўшы ягонае імя да свайго. З новай назвай «Нёман-Белкард», каманда праіснавала некалькі гадоў, а потым зноўку вярнулася да свайго звыклага назова — «Нёман». Шыкоўным стаў [[Чэмпіянаь Беларусі па футболе 2002 году|сэзон 2002 году]], калі нёманцы ўвесь чэмпіянат месьціліся ў групе лідэраў і скончылі сэзон на першым радку з аднолькавай колькасьцю пунктаў разам з [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]. «Залаты» матч, які мусіў выявіць чэмпіёна, ладзіўся ў лістападаўскі дзень і скончыўся ў дадатковы час, а «залаты» гол забіў абаронца барысаўчан [[Валеры Тарасенка]]<ref>[https://web.archive.org/web/20230301192918/https://www.pressball.by/news/football/426411 Футбол. 20 лет назад, 8 ноября, в чемпионате Беларуси был сыгран "золотой" матч: БАТЭ вырвал чемпионство у "Немана"]{{Ref-ru}} Прессбол.</ref>. У тым сэзоне зьзялі зоркі такіх футбалістаў «Нёмна» як то, [[Аляксандар Суліма|Аляксандра Сулімы]], [[Дзьмітры Раўнейка|Дзьмітра Раўнейка]], [[Віталь Надзіеўскі|Віталя Надзіеўскага]], [[Аляксей Сучкоў|Аляксея Сучкова]] і [[Дзьмітры Кавалёнак|Дзьмітра Кавалёнка]], апошні зь якіх стаў найлепшым бамбардзірам дружыны. У тым жа сэзоне гарадзенскі клюб меў найвышэйшую наведвальнасьць сярод усіх клюбаў, то бок ягоныя матчы глядзелі на трыбунах стадыёну ў сярэднім блізу 6,4 тысячаў заўзятараў. Нажаль, па сканчэньні сэзону шмат лідэраў атрымалі прапановы ад іншых клюбаў і сышлі. Суліма зьехаў у тальяцінскую «[[Лада Тальяці (футбольны клюб)|Ладу]]», Раўнейка далучыўся да маскавіцкага «[[Тарпэда Масква|Тарпэда]]», а Сучкоў стаў футбалістам львоўскіх «[[Карпаты Львоў|Карпатаў]]». У наступныя гады клюб ня меў добрых вынікаў, але і здолеў захоўваць месца ў Найвышэйшай лізе. У 2011 і 2014 гадах «Нёман» дасягаў фіналаў Кубка Беларусі, але спачатку прагуляў «[[Гомель (футбольны клюб)|Гомлю]]» зь лікам 0:2 на сталічным стадыёне [[Трактар (стадыён)|Трактар]], а потым у 2014 годзе на новапабудуванай [[Барысаў-Арэна|Барысаў-Арэне]] саступіў салігорскаму «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёру]]». У тым 2014 годзе галоўным трэнэрам клюбу быў некалі выдатны гарадзенскі футбаліст і капітан клюбу Сяргей Саладоўнікаў. На полі тады вылучаўся малады гулец [[Павал Савіцкі]], які ў тым жа годзе быў аддадзены ў арэнду польскай «Ягелёніі». За год да таго ў [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|сэзоне 2013 году]] «Нёман» фінішаваў на чацьвертым месцы ў чэмпіянаце. Акрамя Савіцкага добра гулялі брамнік [[Сяргей Чэрнік]], абаронцы [[Павал Рыбак]] і [[Максім Вітус]], а таксама паўабаронца [[Яўген Савасьцьянаў]]. У 2016 годзе галоўным трэнэрам на доўгія гады стаў [[Ігар Кавалевіч]]. «Нёман» пачаў выступаць больш стабільна, але ў [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|сэзонах 2021]] і [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] гадоў вынікі пагоршыліся. Цікава, што ў 2022 годзе каманда, якая гуляла ў добры футбол, але ёй стала няшчасьціла, скончыла розыгрыш на 9 месцы, маючы на сваім рахунку ажно 13 нічыйных вынікаў. Яшчэ да пачатку сэзону каманда правяла неблагую падрыхтоўку да першынства, амаль ня страціўшы галоўных футбалістаў<ref>[https://football.by/news/172224 «„Неман“ входит в сезон с уникальной беспроигрышной серией и богатой конкуренцией почти на всех позициях. Претендент на тройку?»]. Football.by.</ref>. У выніку «Нёман» пачаў разглядацца як адзін з прэтэндэнтаў на мэдалі. Акрамя таго, адбылося ўзмацненьне дружыны паўабаронцамі [[Юры Панця|Юрыем Панцям]] і [[Міхаіл Казлоў|Міхаілам Казловым]]. Клюб, аднак адразу вылецеў з розыгрышу кубка краіны. Пагатоў, выявілася праблема з выступамі [[Яўген Ляшко|Яўгена Ляшко]], [[Раман Пасевіч|Рамана Пасевіча]], [[Валеры Жукоўскі|Валера Жукоўскага]] і [[Сяргей Курганскі|Сяргея Курганскага]]<ref>[https://football.by/news/174103 «Игорь Ковалевич: „Ждем, что все же разрешат играть Пасевичу, Лешко, Жуковскому и Курганскому. Такие обещания есть“»]. Football.by.</ref>, якім забаранілі гуляць, як мяркуецца, праз палітычныя чыньнікі. Тым ня менш, «Нёман» хутка ўладкаваўся ў верхняй частцы табліцы. Напрыканцы красавіка Кавалевіч правёў 200-ы матч на чале каманды ў Найвышэйшай лізе<ref>[https://football.by/news/174169 «Игорь Ковалевич провел 200 матчей на посту главного тренера „Немана“ в высшей лиге»]. Football.by.</ref>. Улетку выявілася, што «Нёман» мусіць прадстаўляць Беларусь у розыгрышы [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2023—2024 гадоў|Лігі канфэрэнцыяў 2023—2024 гадоў]]. Гэта сталася магчымым, бо «Шахцёр» і «[[Энэргетык-БДУ Менск|Энэргетык-БДУ]]» былі пазбаўленыя сваіх мэдалёў папярэдняга розыгрышу, «[[Іслач Менскі раён|Іслач]]» была адхіленая [[Зьвяз эўрапейскіх футбольных асацыяцыяў|ЎЭФА]] праз колішнюю дыскваліфікацыю за дамоўныя матчы, а «[[Менск (футбольны клюб)|Менск]]» і «Гомель» ня здолелі атрымаць ліцэнзію ЎЭФА. Дружына аўтобусам выправілася ў Эўропу і некалькі тыдняў праводзілся матчы ў эўракубку, выбіўшы з розыгрышу ліхтэнштайнскі «[[Вадуц (футбольны клюб)|Вадуц]]» і мальтыйскі «[[Бальцан (футбольны клюб)|Бальцан]]». Толькі славеніскі «[[Цэле (футбольны клюб)|Цэле]]» здолеў спыніць гарадзенцаў у далейшым прасоўваньні. У айчыннай лізе «Нёман» здолеў адарвацца ад «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]», які страціў шмат пунктаў, усьцяж гуляючы ўнічыю, але ўсё яшчэ працягваў пагоню за сталічным «Дынама». У 19-м туры «нёманцы» здолелі дагнаць «дынамаўцаў», але ў матчы з сваім галоўным супернікам праз тур зьведалі ў Менску паразу зь лікам 2:1. Пасьля гэтага дружына дакрочыла да срэбных мэдалёў айчыннага першынства. == Былыя назвы == * «Нёман» (1964—1971) * «Хімік» (1972—1992) * «Нёман» (1993—1998) * «Нёман-Белкард» (1999—2001) * «Нёман» (з 2002 году) == Дасягненьні == * Срэбраны прызэр [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]: 2002, 2023 * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: 1993, 2024, 2025 * Фіналіст [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: 2011, 2014 * Найвышэйшае дасягненьне ў [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянатах СССР]] — 1 месца ў восьмай зоне другой лігі (1980). * Найвышэйшае дасягненьне ў [[Кубак СССР па футболе|Кубках СССР]] — 1/8 фіналу (1986—1987). * Самая буйная перамога ў [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянатах Беларусі]] — 8:0 («[[Камунальнік Слонім|Камунальнік]]», 2000). == Склад == : ''Актуальны на 30 сакавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|1|Q106283281|Бр|}} {{Гулец1|5|Q107494609|Аб|}} {{Гулец1|6|Q121435363|ПА|}} {{Гулец1|7|Q106025925|Нап|}} {{Гулец1|8|Q20069064|Аб|}} {{Гулец1|9|Q1522226|ПА|}} {{Гулец1|10|Q124742401|Нап|}} {{Гулец1|12|Q59163603|Бр|}} {{Гулец1|15|Q14955841|ПА|}} {{Гулец1|16|Q107050884|Аб|}} {{Гулец1|17|Q2704191|Нап|}} {{Гулец1|18|Q106765609|Нап|}} {{Гулец1|19|Q67183165|Аб|}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|20|Q11482960|Аб|капітан}} {{Гулец1|21|Q108669024|ПА|}} {{Гулец|22|{{Сьцяг|Беларусь}}|Бр|Мікіта Робак||2007}} {{Гулец1|24|Q1195624|ПА|}} {{Гулец1|27|Q124294824|Аб|}} {{Гулец1|32|Q14946610|ПА|}} {{Гулец1|33|Q109590359|Нап|}} {{Гулец1|46|Q4738617|Аб|}} {{Гулец1|47|Q6849572|ПА|}} {{Гулец1|50|Q105947445|Аб|}} {{Гулец1|71|Q96978920|ПА|}} {{Гулец1|88|Q967604|Нап|}} {{Гулец1|—|Q132859999|Аб|}} {{Канец складу}} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''5''' || 30 || 10 || 11 || 9 || 43–36 || 41 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''4''' || 32 || 13 || 8 || 11 || 34–30 || 47 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''8''' || 32 || 11 || 9 || 12 || 41–36 || 42 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''8''' || 26 || 8 || 8 || 10 || 21–32 || 32 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || '''14''' || 30 || 7 || 8 || 15 || 21–36 || 29 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || '''6''' || 30 || 14 || 7 || 9 || 42–32 || 49 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || '''7''' || 30 || 12 || 7 || 11 || 31–32 || 43 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || '''10''' || 30 || 10 || 6 || 14 || 28–37 || 36 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]] || '''5''' || 30 || 16 || 5 || 9 || 41–29 || 53 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || '''11''' || 30 || 9 || 7 || 14 || 36–36 || 34 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''9''' || 30 || 9 || 13 || 8 || 39–36 || 40 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 28 || 19 || 5 || 4 || 60–22 || 62 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || {{Срэбны мэдаль}} || 30 || 20 || 5 || 5 || 45–19 || 65 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА/Ліга Эўропы]]||4||0||3||1||2—4 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]]||8||2||3||3||6—12 |- |[[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубак уладальнікаў кубкаў]]||2||1||0||1||2—6 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]]||2||0||1||1||0—1 |- |Усяго||16||3||7||6||10—23 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Кубак ! Раўнд ! ! Клюб ! Дома ! У гасьцях |- |[[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА 1993—1994 гадоў|1993—1994]] |[[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубак кубкаў]] |к/р |{{Сьцяг Швайцарыі}} |[[Люгана (футбольны клюб)|Люгана]] |2:1 |0:5 |- |[[Кубак УЭФА 2003—2004 гадоў|2004—2004]] |[[Кубак УЭФА]] |к/р |{{Сьцяг Румыніі}} |[[Сьцяўа Бухарэст|Сьцяўа]] |1:1 |0:0 |- |[[Кубак УЭФА Інтэртота 2005 году|2005]] |[[Кубак УЭФА Інтэртота|Кубак Інтэртота]] |к/р |{{Сьцяг Чэхіі}} |[[Фастаў Зьлін|Тэскама]] |0:1 |0:0 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2014—2015 гадоў|2014—2015]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Ісьляндыі}} |[[Габнарф’ёрдур (футбольны клюб)|Габнарф’ёрдур]] |1:1 |0:2 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2023—2024 гадоў|2023—2024]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |1 к/р |{{Сьцяг Ліхтэнштайну}} |[[Вадуц (футбольны клюб)|Вадуц]] |1:1 |2:1 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Мальты}} |[[Бальцан (футбольны клюб)|Бальцан]] |2:0 |0:0 |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Славеніі}} |[[Цэле (футбольны клюб)|Цэле]] |1:4 |0:1 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2024—2025 гадоў|2024—2025]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |2 к/р |{{Сьцяг Румыніі}} |[[ЧФР Клуж]] |0:5 |0:0 |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2025—2026 гадоў|2025—2026]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |1 к/р |{{Сьцяг Армэніі}} |[[Урарту Ерэван|Урарту]] |: |: |} == Галоўныя трэнэры == {{Слупок-пачатак}} {{Слупок-новы}} * [[Юры Мохаў]] (сакавік 1964 — студзень 1965) * [[Вадзім Радзішэўскі]] (студзень 1965 — студзень 1970) * [[Яўген Глямбоцкі]] (студзень 1970 — травень 1973) * [[Атары Дзідзігуры]] (травень 1973 — чэрвень 1974) * [[Уладзімер Забалоцкіх]] (чэрвень 1974 — верасень 1975) * [[Вячаслаў Сівакоў]] (верасень 1975 — красавік 1990) * [[Уладзімер Грышановіч]] (красавік 1990 — красавік 1992) * [[Станіслаў Уласевіч]] (красавік 1992 — верасень 1993) * [[Валеры Яначкін]] (верасень 1993 — красавік 1995) * [[Іван Ляцяга]] (красавік 1995 — травень 1996) * [[Вячаслаў Сівакоў]] (чэрвень 1996 — студзень 1997) * [[Алег Севасьцянік]] (студзень 1997 — верасень 1997) {{Слупок-новы}} * [[Сяргей Саладоўнікаў]] (верасень 1997 — люты 1998) * [[Вячаслаў Сівакоў]] (люты 1998 — травень 1998) * [[Сяргей Саладоўнікаў]] (травень 1998 — чэрвень 2005) * [[Сяргей Няфёдаў]] (чэрвень 2005 — сьнежань 2005) * [[Уладзімер Курнеў]] (2005 — сьнежань 2007) * [[Людас Румбуціс]] (студзень 2007 — сьнежань 2008) * [[Вячаслаў Акшаеў]] (студзень 2008 — ліпень 2008) * [[Алег Радушка]] (ліпень 2008 — чэрвень 2010) * [[Аляксандар Карашкоў]] (чэрвень 2010 — жнівень 2011) * [[Сяргей Саладоўнікаў]] (жнівень 2011 — красавік 2016)<ref>[http://football.by/news/28276.html Сергей Солодовников представлен в качестве нового главного тренера «Немана»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Алег Кірэня]] (в. а. красавік — чэрвень 2016)<ref>[http://www.football.by/news/84911.html Сергей Солодовников подал в отставку с поста главного тренера «Немана»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Ігар Кавалевіч]] (з чэрвеня 2016 году)<ref>[http://www.football.by/news/87310.html «Неман» объявил о назначении Ковалевича]{{Ref-ru}}</ref> {{Слупок-канец}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20190514013105/https://www.fcneman.by/ Афіцыйная старонка]{{ref-ru}} * [https://web.archive.org/web/20170719125909/http://www.grodnoultras.com/ Старонка фанатаў]{{ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Гарадзенскія спартовыя клюбы]] ofspxv378v9jmt56uhtq02rdl47ixzy 0 24975 2621153 2609651 2025-06-22T10:27:25Z Dymitr 10914 /* Статыстыка */ абнаўленьне зьвестак 2621153 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Смаргонь |Лягатып = FK Smarhoń.gif |ПоўнаяНазва = Футбольны клюб «Смаргонь» |Горад = [[Смаргонь]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 1987 |Стадыён = «[[Юнацтва (стадыён)|Юнацтва]]» |Умяшчальнасьць = 3200 |Пасада кіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Аляксандар Плюта<ref>[http://www.pressball.by/articles/football/belarus/94606 1-я и 2-я лиги. Анонс. Зуб на «Сморгонь»]{{Ref-ru}}</ref> |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|СмаргоньЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|СмаргоньСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|Смаргонь}} |Прыналежнасьць = Беларускія |Сайт = http://www.fc-smorgon.by/ |pattern_la1=|pattern_b1=_amber_sleeve_seams|pattern_ra1=|leftarm1=0051C8|body1=0051C8|rightarm1=0051C8|shorts1=0051C8|socks1=0051C8 |pattern_la2=|pattern_b2=_greyblue_sleeve_seams|pattern_ra2=|leftarm2=f2e200|body2=f2e200|rightarm2=f2e200|shorts2=f2e200|socks2=f2e200 }} «'''Смаргонь'''» — футбольны клюб зь Беларусі, прадстаўляе горад [[Смаргонь]] [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]. Першая каманда ў Смаргоні зьявілася ў 1978 годзе, прафэсійны футбольны клюб заснаваны ў 1987 годзе. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянатах Беларусі]] ўдзельнічае з 1992 году, крыху часу прапусьціўшы праз сыход у розыгрыш аматарскага чэмпіянату Гарадзенскай вобласьці. Цяпер выступае ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшай лізе]]. == Гісторыя == Першая каманда ў Смаргоні зьявілася ў 1978 годзе. Прафэсійны футбольны клюб пад назвай «Станкабудаўнік» быў закладзены ў 1987 годзе. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянатах Беларусі]] каманда ўдзельнічала ў 1992—1994 гадах, але паказвала дрэнныя вынікі. У выніку ў 1994 годзе «Смаргонь» перайшла ў чэмпіянат вобласьці. У 1998 годзе клюб вярнуўся ў чэмпіянат краіны, а ў 2002 годзе выйшаў у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]]. У 2003—2005 гадах «Смаргонь» тройчы спынялася ў адным кроку ад выхаду ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшую лігу]]. У 2006 годзе каманда пад кіраўніцтвам [[Георгі Кандрацьеў|Георгія Кандрацьева]] заняла другое месца і выйшла ў Найвышэйшую лігу, дзе дружына спаборнічала ў 2007—2009 гадах. Найлепшым вынікам тых часоў стала 8 месца ў 2008 годзе. У 2009 годзе «Смаргонь» заняла апошняе месца і вярнулася ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]]. Але і там смаргонцы апынуліся ў ніжняй палове турнірнай табліцы. Сытуацыя выправілася ў 2013 годзе. «Смаргонь» папоўніла склад шэрагам дасьведчаных гульцоў, якія дапамаглі клюбу заняць 6 месца. Адзін зь іх, [[Сяргей Крот]], стаў найлепшым бамбардзірам турніру. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|сэзоне 2014 году]] пасьля правальнага старту каманда стала трывала набіраць пункты. У другой палове сэзону «Смаргонь» актыўна ўмяшалася ў барацьбу за трэцяе месца, але ў выніку ня здолела пасунуць адтуль «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебск]]» і скончыла сэзон на чацьвертым радку. У 2015 годзе «Смаргонь» фінішавала пятай. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|сэзоне 2016 году]] амаль цалкам абнавіўся склад каманды, і «Смаргонь» спачатку месьцілася ў ніжняй палове табліцы, але пазьней сытуацыя выправілася, і сэзон смаргонцы зноў скончылі на пятым месцы. У пачатку 2017 году замест [[Мікалай Рындзюк|Мікалая Рындзюка]] галоўным трэнэрам каманды быў прызначаны ягоны былы памочнік [[Аляксей Дварэцкі]]. Пасьля перамог у першых двух турах вынікі «Смаргоні» рэзка пагоршыліся, і першую палову чэмпіянату каманда скончыла на апошнім месцы. Аднак, палепшыўшы вынікі ў другой палове году, «Смаргонь» выйшла з зоны вылету. Тым ня менш, толькі ў апошнім туры каманда забясьпечыла захаваньне месца ў Першай лізе, заняўшы выніковае 13 месца. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|Сэзон 2018 году]] «Смаргонь» пачала пад кіраўніцтвам новага трэнэра [[Мікалай Гергель|Мікалая Гергеля]]. Пасьля добрага старту каманда пазьней апусьцілася ў ніжнюю частку табліцы. У жніўні Гергель быў звольнены, і трэнэрам зноў быў прызначаны Аляксей Дварэцкі. Каманда скончыла год на 11 месцы пры ўдзеле 15 дружынаў. Пачатак [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|сэзону 2019 году]] для «Смаргоні» атрымаўся няўдалым — каманда пацярпела шэсьць паразаў у першых шасьці турах, пасьля чаго быў звольнены Аляксей Дварэцкі, а трэнэрам быў прызначаны [[Павел Раднёнак]]. Вынікі пасьля гэтага трохі палепшыліся, улетку быў значна зьменены склад каманды, аднак пазьней каманда ізноў стала трываць паразы, у выніку дружына скончыла сэзон на перадапошнім 14 месцы, пасьля чаго Павел Раднёнак пакінуў пасаду. У 2020 годзе «Смаргонь» ачоліў [[Вячаслаў Герашчанка]], каманда ўзмацнілася добрымі выканаўцамі. У выніку атрымалася паказаць добры вынік, «Смаргонь» некаторы час рухалася ў лідэрах і ачольвала табліцу Першай лігі, але пазьней шэраг няўдачаў адкінуў каманду зь першых радкоў. Тым ня менш, клюб завяршыў сэзон на шостым месцы. У пачатку 2021 году клюб атрымаў прапанову заняць месца ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найышэйшай лізе]], якое стала вакантным пасьля адмовы «[[Гарадзея (футбольны клюб)|Гарадзеі]]» ад выступаў. Пасьпяхова прайшоўшы працэдуру ліцэнзаваньня, «Смаргонь» у [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|сэзоне 2021 году]] далучылася да элітнага дівізіёну. Аднак, хутка назьбіраная каманда ня здолела стварыць канкурэнцыю іншым клюбам, і «Смаргонь» разам з рэчыцкім «[[Спадарожнік Рэчыца|Спадарожнікам]]» апынулася ў канцы табліцы. У ліпені «Спадарожнік» зьняўся з турніру, а «Смаргонь» добра падмацавалася і выдала неблагі адрэзак, але пазьней зноў рушылі паразы. У верасьні Герашчанка быў выпраўлены ў адстаўку, камандай стаў кіраваць ягоны памочнік [[Уладзіслаў Дукса]] разам з маладым расейскім адмыслоўцам [[Антон Міхашонак|Антонам Міхашонкам]], аднак пад іхным кіраўніцтвам смаргонская каманда атрымала дзьве буйныя паразы, пасьля чаго новым трэнэрам стаў [[Ігар Трухаў]]. Аднак і ён ня здолеў выправіць сытуацыю, хутка «Смаргонь» пазбавілася шанцаў застацца ў Найвышэйшай лізе і фінішавала на 15 месцы. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|сэзоне 2022 году]] «Смаргонь» значна абнавіла склад, але здолела запрасіць шэраг дасьведчаных футбалістаў і лічылася адным з магчымых фаварытаў. Старт чэмпіянату атрымаўся няўпэўненым, каманда захрасла ў сярэдзіне табліцы, аднак апасьля сэрыя з 9 перамог запар узьняла каманду на першы радок табліцы. Далейшыя страты пунктаў не перашкодзілі за чатыры туры да фінішу гарантаваць павяртаньне ў Найвышэйшую лігу. Пасьля гэтага «Смаргонь» прапусьціла наперад «[[Нафтан Наваполацак|Нафтан]]» і заняла выніковае 2 месца. У 2023 годзе «Смаргонь» была сапраўднай хатняй камандай, здабываючы пункты пераважна ў матчах на родным стадыёне. У першых турах былі пераможаныя «[[Белшына Бабруйск|Белшына]]», «[[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцак]]», «[[Нафтан Наваполацак|Нафтан]]». Таксама каманда ў 11-м туры выгуляла менскае «Дынама», якое было адным зь лідэраў сэзону. Аднак, у гасьцявых матчах каманда доўгі час не давала рады. Толькі ў канцы кастрычніка дружына здолела здабыць выяздную перамогу ў матчы супраць [[Энэргетык-БДУ Менск|«Энэргетыка»-БДУ]]. «Смаргонь» знаходзілася ў ніжняй палове табліцы Найвышэйшай лігі, аднак выбыцьцё ёй не пагражала праз таго, што іншыя клюбы атрымалі вялікія штрафы з вылічэньнем пунктаў. У выніку каманда скончыла сэзон на 11-м месцы пры 15 камандаў. == Былыя назвы == * «Вяльля» (1978—1987) * «Станкабудаўнік» (1987—1993) * «Камунальнік» (1993) * «Смаргонь» (з 1993 году) == Дасягненьні == '''Чэмпіянаты БССР, Рэспублікі Беларусь''' * '''[[1978 год у футболе|1978]]''': Другая зона чэмпіянату БССР — 10 месца (11 камандаў) * '''[[1979 год у футболе|1979]]''': Другая зона чэмпіянату БССР — 11 месца (11 камандаў) * '''[[1987 год у футболе|1987]]''': чэмпіянат «ДФСО прафсаюзаў БССР» — 7 месца (18 камандаў) * '''[[1988 год у футболе|1988]]''': чэмпіянат «ДФСО прафсаюзаў БССР» — 5 месца (18 камандаў) * '''[[1989 год у футболе|1989]]''': другая ліга чэмпіянату БССР — 9 месца (12 камандаў) * '''[[1990 год у футболе|1990]]''': другая ліга чэмпіянату БССР — 3 месца (16 камандаў) * '''[[1991 год у футболе|1991]]''': другая ліга чэмпіянату БССР — 5 месца (15 камандаў) * '''[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992 году|1992]]''': другая ліга чэмпіянату Беларусі — 16 месца (16 камандаў) * '''[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992—1993 гадоў|1992—1993]]''': другая ліга чэмпіянату Беларусі — 16 месца (16 камандаў) * '''[[1993 год у футболе|1993]]''': трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі — 17 месца (18 камандаў) * '''[[1997 год у футболе|1997]]''': першая ліга чэмпіянату вобласьці — 1 месца (10 камандаў) * '''[[1998 год у футболе|1998]]''': другая ліга чэмпіянату Беларусі — 12 месца (14 камандаў) * '''[[1999 год у футболе|1999]]''': другая ліга чэмпіянату Беларусі — 6 месца (13 камандаў) * '''[[2000 год у футболе|2000]]''': другая ліга чэмпіянату Беларусі — 4 месца (24 каманды) * '''[[2001 год у футболе|2001]]''': другая ліга чэмпіянату Беларусі — 2 месца (18 камандаў) * '''[[2002 год у футболе|2002]]''': першая ліга чэмпіянату Беларусі — 14 месца (16 камандаў) * '''[[2003 год у футболе|2003]]''': першая ліга чэмпіянату Беларусі — 3 месца (16 камандаў) * '''[[2004 год у футболе|2004]]''': першая ліга чэмпіянату Беларусі — 3 месца (16 камандаў) * '''[[2005 год у футболе|2005]]''': першая ліга чэмпіянату Беларусі — 3 месца (16 камандаў) * '''[[2006 год у футболе|2006]]''': першая ліга чэмпіянату Беларусі — 2 месца (14 камандаў) * '''[[2007 год у футболе|2007]]''': найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі — 10 месца (14 камандаў) * '''[[2008 год у футболе|2008]]''': найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі — 8 месца (16 камандаў) * '''[[2009 год у футболе|2009]]''': найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі — 14 месца (14 камандаў) * '''[[2010 год у футболе|2010]]''': першая ліга чэмпіянату Беларусі — 12 месца (16 камандаў) * Найбуйнейшыя перамогі — 6:0 ([[Факел Ашмяны|Факел]] ([[Ашмяны]]) — 1989; [[Вэртыкаль Каленкавічы|Вэртыкаль]] ([[Каленкавічы]]) — 2004). * Найбуйнейшыя паразы — 0:8 ([[Шыньнік Бабруйск|Шыньнік]] ([[Бабруйск]]) — 1978; [[ЗЛіН Гомель|ЗЛіН]] ([[Гомель]]) — 1992); 1:8 ([[Тэхноляг Віцебск|Тэхноляг]] ([[Віцебск]]) — 1978). '''Кубак Беларусі''' * '''1992''': Кубак Беларусі — параза ў 1/16 фіналу * '''1992/93''': Кубак Беларусі — параза ў 1/16 фіналу * '''2004/05''': Кубак Беларусі — параза ў 1/16 фіналу * '''2005/06''': Кубак Беларусі — параза ў 1/16 фіналу * '''2006/07''': Кубак Беларусі — параза ў 1/16 фіналу * '''2007/08''': Кубак Беларусі — параза ў 1/16 фіналу * '''2008/09''': Кубак Беларусі — параза ў 1/8 фіналу '''Кубак Фэдэрацыі''' * 2007: Кубак Фэдэрацыі — бронза Прыватныя турніры * 2006: Кубак «Дарыды» — пераможца турніру * 2008: Кубак «Дарыды» — бронзавы прызэр турніру == Стадыён == [[Файл:Стадион "Юность".jpg|значак|Стадыён «Юнацтва» ў Смаргоні]] Стадыён «[[Юнацтва (стадыён)|Юнацтва]]» мае тры трыбуны — паўднёвую, паўночную й усходнюю — агульнай умяшчальнасьцю 3200 месцаў. Паўднёвая трыбуна накрыта навесамі. Вакол поля ёсьць гумовыя бегавыя дарожкі. У 2005 годзе па сканчэньні рэканструкцыі футбольны стадыён «Юнацтва» пасьпяхова прайшоў працэс ліцэнзаваньня [[УЭФА]], і атрымаў статус эўрапейскага стадыёну. == Колеры клюбу == За шматгадовую гісторыю колеры клюбу зьмяняліся некалькі разоў. З 1987 па 2000 год каманда гуляла ў зялёных і белых футболках. З 2001 па 2007 па большай частцы былі чырвона-чорна-белыя колеры. З 2008 году генэральны спонсар футбольнага клюбу «Смаргонь» пераапрануў каманду ў жоўта-блакітныя футболкі. == Склад == : ''Актуальны на 29 сакавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|1|Q106677703|Бр|}} {{Гулец|2|{{Сьцяг|Кот-д’Івуар}}|ПА|Маамэд Бамба||2005}} {{Гулец1|3|Q107287378|Аб|}} {{Гулец|4|{{Сьцяг|Кот-д’Івуар}}|Аб|Муса Дыяльлё||2002}} {{Гулец1|5|Q111313951|Аб|}} {{Гулец1|6|Q26704812|ПА|}} {{Гулец1|7|Q111724243|ПА|}} {{Гулец1|8|Q105954165|ПА|}} {{Гулец|10|{{Сьцяг|Узбэкістан}}|ПА|Саідумархон Садыкаў||2002}} {{Гулец1|11|Q115119634|Нап|}} {{Гулец1|13|Q119948933|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Нёман Горадня|Нёман]]}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|17|Q112913776|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]}} {{Гулец1|19|Q124944161|Бр|}} {{Гулец1|20|Q133305451|Аб|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Нёман Горадня|Нёман]]}} {{Гулец1|23|Q122911178|Нап|}} {{Гулец|26|{{Сьцяг|Кот-д’Івуар}}|Аб|Кафі Біні||2001}} {{Гулец1|27|Q124956428|Аб|}} {{Гулец|63|{{Сьцяг|Расея}}|Нап|Алішэр Рахімаў||2002}} {{Гулец1|77|Q113785208|Аб|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Дынама Берасьце|Дынама Бр]]}} {{Гулец1|78|Q36986510|ПА|}} {{Гулец|—|{{Сьцяг|Беларусь}}|Бр|Дзьмітры Сай||1996}} {{Гулец1|—|Q114094368|Аб|}} {{Канец складу}} == Статыстыка == {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''10''' || 28 || 7 || 10 || 11 || 23-32 || 31 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''6''' || 30 || 13 || 7 || 10 || 45-35 || 46 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''4''' || 30 || 13 || 7 || 10 || 42–32 || 46 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''5''' || 30 || 15 || 8 || 7 || 60–41 || 53 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''5''' || 26 || 10 || 8 || 8 || 40–39 || 38 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''13''' || 30 || 6 || 11 || 13 || 34–50 || 29 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''11''' || 28 || 6 || 10 || 12 || 19–44 || 28 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''14''' || 28 || 4 || 6 || 18 || 27–63 || 18 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''6''' || 26 || 10 || 6 || 10 || 29–26 || 36 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/32]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''15''' {{Падзеньне}} || 30 || 4 || 9 || 17 || 26–66 || 21 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''2''' {{Рост}} || 24 || 16 || 4 || 4 || 46–27 || 52 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''11''' || 28 || 7 || 3 || 18 || 28–59 || 24 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''12''' || 30 || 7 || 11 || 12 || 33–51 || 32 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/8]] |} == Галоўныя трэнэры == * [[Павал Раднёнак]] (з траўня 2019 году)<ref>[http://www.football.by/news/126923.html Павел Родненок стал главным тренером «Сморгони»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Аляксей Дварэцкі]] (жнівень 2018 году — травень 2019 году, в. а. у жніўні — сьнежні 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/116723.html Гергель уволен с поста главного тренера «Сморгони»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Мікалай Гергель]] (2018)<ref>[http://www.football.by/news/108189.html «Сморгонь» возглавил Николай Гергель]{{Ref-ru}}</ref> * [[Аляксей Дварэцкі]] (2017)<ref>[http://www.football.by/news/96501.html Алексей Дворецкий возглавил «Сморгонь»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Мікалай Рындзюк]] (2015—2016) * [[Павал Бацюта]] (2012—2014) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20140307211905/http://www.fc-smorgon.by/ Афіцыйны сайт]{{Ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Смаргонь]] m7yiwhqgd7954ujx3wjsnccly9yxa7d 0 25042 2621154 2617484 2025-06-22T10:29:32Z Dymitr 10914 /* Чэмпіянат і Кубак Беларусі */ абнаўленьне зьвестак 2621154 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Менск (неадназначнасьць)}} {{Футбольны клюб |Назва = Менск |Лягатып = ФК Менск.gif |ПоўнаяНазва = Футбольны клюб «Менск» |Горад = [[Менск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 2006 |Стадыён = [[Стадыён ФК «Менск»|ФК «Менск»]] |Умяшчальнасьць = 3000 |Пасада кіраўніка = Старшыня |Кіраўнік = Сяргей Лушчык<ref>[https://fcminsk.by/about/ ФК «Минск» — Руководство клуба]</ref> |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|МенскЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|МенскСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|Менск}} |Прыналежнасьць = Беларускія |Сайт = http://fcminsk.by/ }} «'''Менск'''» — [[Беларусь|беларускі]] [[футбол]]ьны клюб зь [[Менск]]у. Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] ([[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|2013]]). Выступае ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшай лізе]]. Футбольны клюб паходзіць ад футбольнай школы моладзі, якая была створана ў Менску, яшчэ ў 1954 годзе. У 1987 годзе каманда атрымала назоў «Зьмена», зьяўляючыся на той момант школай алімпійскага рэзэрву. З 1992 году, пасьля здабычы незалежнасьці рэспублікі, клюб браў удзел у розыгрышах [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]], выступаючы, аднак, толькі ў ніжэйшых лігах. У 2006 годзе было праведзена аб’яднаньне зь менскім клюбам «[[Тарпэда-СКА Менск|Тарпэда-СКА]]», новы клюб атрымаў назоў «Менск» і пачаў фінансавацца з гарадзкога бюджэту, якога аднак не хапае на куплю высокааплатных гульцоў<ref>[http://fcminsk.by/page/2006 Выигрывает не тот, кто больше может, а тот, кто больше хочет]{{Недаступная спасылка|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. FCMinsk.by</ref>. Акрамя таго, дзякуючы аб’яднаньню клюб атрымаў магчымасьць праводзіць хатнія матчы на стадыёне «[[Тарпэда (стадыён, Менск)|Тарпэда]]», які месьціцца ў [[Заводзкі раён (Менск)|Заводзкім раёне]] сталіцы. Найлепшым дасягненьнем клюбу ў чэмпіянаце зьяўляецца атрыманьне трэцяга месца ў розыгрышы [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2010 году|чэмпіянату Беларусі 2010 году]]. Клюб мае самую буйную футбольную школу ў краіне<ref>[http://fcminsk.by/page/2006 Минская пирамида]{{Недаступная спасылка|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. FCMinsk.by</ref>, што стала забясьпечвае каманду баяздольным калектывам. Праз футбольную школу клюбу ў свае часы праходзілі такія знакамітыя гульцы, як [[Эдуард Зарэмба]], [[Леанід Гарай]], [[Васіль Швяцоў]], [[Дзьмітры Падрэз]], [[Уладзімер Нявінскі]], [[Сяргей Федаровіч]], [[Віталь Рагожкін]], [[Аляксандар Баранаў]], [[Васіль Хамутоўскі]], [[Мікалай Рындзюк]] і іншыя. Лягатып клюбу ўтрымлівае выяву [[Герб Менску|гербу гораду]]. Асноўнымі колерамі клюбу зьяўляюцца сіні й чырвоны. Акрамя мужчынскай каманды клюб мае жаночую каманду, а таксама юнацкую школу для падтрыхтоўкі дзяўчынак. == Гісторыя == === Футбольная школа моладзі === 19 чэрвеня 1954 году паводле загаду старшыні Камітэту па фізычнай культуры й спорту на базе інстытуту спорту была створана футбольная школа моладзі. Падобныя школы былі створаны й у іншых гарадах краіны, то бок у [[Масква|Маскве]], [[Ленінград]]зе, [[Кіеў|Кіеве]], [[Тбілісі]] й [[Ташкент|Ташкенце]]. Першапачаткова каманда ўдзельнічала ў спаборніцтве на прызы газэты «[[Знамя юнацтва]]», якая на той момант мела назву «Сталінская моладзь». Амаль адразу каманда ўзяла ўдзел у розыгрышу [[чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянату БССР]], які на той момант праходзіў у тры этапы. Добра згуляўшы ў першы двух папярэдніх этапах, каанда атрымала права выступаць у фінальным розыгрышы, які праходзіў у [[Віцебск]]у, і на якім сабралася сем калектываў. Атрымаўшы пяць перамог з шасьці гульняў клюб стаў чэмпіёнам рэспублікі, а сымбалічны сьпіс найлепшых 33 гульцоў спаборніцтва траціну занялі гульцы футбольнай школы моладзі. Пасьля сэнсацыйнай перамогі, менскі «[[Спартак Менск|Спартак]]», адна з найлепшых камандаў рэспубліканскага ўзроўню, перацягнула да сябе амаль увесь асноўны склад футбольнай школы, з-за чаго на наступны год вынікі каманды значна паслабелі. У сэзоне 1956 году клюб заняў чацьвертае месца з васьмі ўдзельнікаў. Адразу пасьля рэспубліканскіх спаборніцтваў, каманда футбольнай школы ўдзельнічала ў спаборніцтве футбольных школаў, якое праходзіла ў [[Ленінград]]зе. Клюб заняў апошняе месца. Сэзон 1957 году зноўку меў паэтапны характар, клюб даволі лёгка прайшоў першы этап, атрымаўшы перамогу ў сваёй зоне, але на другім і трэцім этапе некалькі паразаў надалі магчымасьцю клюбу заняць зноўку толькі чацьвертае месца. У той жа год каманда ўзяла ўдзел у першынстве [[Савецкі Саюз|Савецкага Саюзу]] сярод футбольных школаў моладзі. Спаборніцтвы праходзілі з 4 па 29 ліпеня ў [[Харкаў|Харкаве]], і менскі калектыў заняў другое месца, адзначыўшыя пры гэтым добрай фізычнай падрыхтоўкай, аднак тэхнічанае майстэрства гульцоў было ацэнена спэцыялістамі як недастатковае. Найлепшым паўабаронцам турніру быў прызнаны гулец менскай футбольнай школы [[Эдуард Зарэмба]]. Пасьля турніру клюб зноўку зьведаў страты ў сваім складзе, то бок у менскі «Спартак» перайшлі таленавітыя гульцы Эдуард Зарэмба й [[Леанід Гарай]]. Усяго клюб разлучыўся з шаснацацю гульцамі. У сэзоне 1958 году чэмпіянату БССР каманда зноўку зь лёгкасьцю прайшла першы этап, але другі этап стаў непераадольным для калектыву, у выніку чаго каманда заняла толькі сёмы радок, пасьля чаго ўдзелу ў [[чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянаце БССР]] каманда больш не прымала. === Каманда падрыхтоўкі моладзі === З 1959 году паводле пастановы камітэту па фізычнай культуры й спорце пры камандах майстраў былі створаны групы для падрыхтоўкі маладых гульцоў. Такім чынам футбольная школа моладзі была перададзена пад кіраўніцтва Менскага гарадзкога савету зьвязу спартовых таварыстваў і арганізацыяў. Каманда займалася падрыхтоўкаў гульцоў для рэспубліканскіх камандаў, а таксама брала ўдзел у моладзевых спаборніцтвах краіны й гораду. У 1981 годзе ў Менску для футбольнай школы моладзі быў пабудаваны спартовы комплекс, які налічваў васямнаццаць футбольных пляцовак, што ня мела аналягаў у [[Савецкі Саюз|Савецкім Саюзе]]. На наступны год каманда была рэарганізаваная ў дзіцяча-спартовую школу алімпійскага рэзэрву Менгарспарткамітэту (ДСШАРМ). У 1987 годзе каманда атрымала назоў «Зьмена». У 1990 годзе была зьдзейсьнена спроба вярнуць каманду ў дарослы футбол. «Зьмена» прыняла ўдзел у розыгрышы другой лігі чэмпіянату БССР, аднак у выніку заняла толькі дванаццатае месца. У той жа час адным з трэнэрам пачаў працаваць у клюбе [[Людас Румбуціс]]. У 1991 годзе ў той жа лізе клюб заняў дзявяты радок. === «Зьмена» === Сэзон 1992 году клюб праводзіў ужо ў трэцяй лізе [[чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі па футболе]]. Сэзон склаўся вельмі ўдала, дзякуючы маладым і пэрспэктыўным гульцам, а таксама Румбуцісу, які акрамя трэнэрскіх абавязкаў, яшчэ й выходзіў гуляць за каманду ў якасьці гульца. «Зьмена» адразу заняла першае месца й атрымала права гуляць у дывізіёне вышэй. Пасьля ўдалага сэзону клюб зьведаў страты ў складзе, гэтак найбольш таленавітыя гульцы перайшлі ў іншыя клюбы, на іхнае месца прыйшла іншая моладзь. Наступны сэзон зноўку пачаўся вельмі ўдала, клюб быў адным зь лідэраў лігі да сярэдзіны чэмпіянату, аднак у другой палове сэзону, значна страціў свае пазыцыі й, у выніку, скончыў сэзон на восьмым месцы. Па заканчэньні сэзону ў менскае «[[Тарпэда Менск|Тарпэда]]» перайшлі [[Сяргей Паўлюковіч]] і [[Сяргей Шалай]]. [[Андрэй Лабанаў]] і [[Андрэй Шыла]] былі запрошаныя ў «[[Дынама-93 Менск|Дынама-93]]», а [[Віталь Рагожкін]] у віцебскі [[Віцебск (футбольны клюб)|КІМ]]. Новы сэзон стаўся расчараваньнем для клюбу, страціўшы вялікую колькасьць гульцоў, каманда ня здолела аказваць супраціў іншым клюбам, у выніку чаго клюб акупаваў апошні радок выніковай табліцы і быў вымушаны перайсьці ў дывізіён ніжэй. У трэцяй лізе клюб адразу стаў аўтсадэйрам, скаціўшыся на апошні радок табліцы, аднак у зімку трэнэрам клюбу стаў [[Эдуард Малафееў]], які здолеў падняць клюб на сёмы радок выніковай табліцы. Сярод гульцоў клюбу таго сэзону варта адзначыць [[Васіль Хамутоўскі|Васіля Хамутоўскага]], [[Мікалай Рындзюк|Мікалая Рындзюка]], [[Мікалай Бранфілаў|Мікалая Бранфілава]] й [[Аляксандар Баранаў|Аляксандра Баранава]], якія ў будучыні сталі гульцамі ўзроўню [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшай лігі]] чэмпіянату Беларусі. У 1995 годзе Малафееў зьехаў у [[Расея|Расею]], дзе яму прапанаваў месца трэнэра цюменскі «[[Дынама-Газавік Цюмень|Дынама-Газавік]]», а тым часам каманда правяла сэзон на сярэднім узроўні, а ўжо на наступны год гульцы разышліся па розных клюбах [[Беларусь|Беларусі]]. Больш за ўсё футбалістаў «Зьмены» перайшло ў зноўку створаны клюб [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]. З 1998 па 2003 гады клюб удзелу ў чэмпіянаце Беларусі ня браў, толькі аднойчы зьявіўшыся ў розыгрышы [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|другой лігі]] чэмпіянату Беларусі, заняўшы ў ім апошні радок. === «Менск» === [[Файл:Stadyjon Tarpeda.FK Miensk-Zorka-BDU.26-07-2014.JPG|міні|290пкс|Матч «Менску» на [[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]] з клюбам «[[Зорка-БДУ Менск|Зорка-БДУ]]» ў 2014 годзе]] Заснаваны ў 2006 годзе на базе клюбу «Зьмена», які на той час выступаў у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|першай лізе]], стаўшы ейным пераможцам. У сэзоне 2007 году клюб упершыню выступаў у [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшай лізе]], аднак заняў 14 месца й зноў выбыў у першую лігу, адкуль вярнуўся праз год. У 2010 годзе клюб упершыню заваяваў бронзавыя мэдалі чэмпіянату Беларусі, што дазволіла клюбу дэбютаваць у эўракубках. Аднак каманда ў розыгрышы Лігі Эўропы здолела дайсьці толькі да 2-га кваліфікацыйнага раўнду, дзе саступіла турэцкаму клюбу «[[Газыянтэпспор Газыянтэп|Газыянтэпспор]]». На пачатку сэзону 2013 году галоўны трэнэр клюбу Вадзім Скрыпчанка абвесьціў, што задачай на сэзон зьяўляецца «золата» чэмпіянату й перамога ў Кубку Беларусі<ref>[http://football.by/news/43115.html Вадим Скрипченко: «Наши задачи - золото чемпионата и Кубок Беларуси. Слишком смело?»]</ref>, чым нямала зьдзівіў спэцыялістаў. Аднак кубак краіны «Менск» усё ж такі атрымаў, у фінале перайграўшы на жодзінскім стадыёне «[[Тарпэда (стадыён, Жодзін)|Тарпэда]]» менскае «Дынама» (1:1, пэн. 4:1)<ref>[http://www.pressball.by/pbonline/football/78286 Футбол. «Минск» — обладатель Кубка Беларуси. Как важно быть серьезным]{{ref-ru}} «Прессбол»</ref>. Дзякуючы гэтаму трафэю клюб у другі раз у гісторыі прыняў удзел у Лізе Эўропы, і на гэты раз больш пасьпяхова. У 2-м раўндзе менчукі былі мацней за мальтыйскую «[[Валета (футбольны клюб)|Валету]]» (1:1, 2:0). У першым матчы 3-га раўнду супраць шатляндзкага «[[Сэнт-Джонстан Пэрт|Сэнт-Джонстану]]», які праходзіў у [[Горадня|Горадні]], «Менск» трываў паразу й, як тады здавалася, страціў амаль усе шанцы на працяг эўракубкавай кампаніі. Аднак, у матчы ў адказ сэрбскі абаронца сталічнага клюбу [[Мілаш Рніч]] забіў адзіны мяч у гульні, а ў сэрыі пэнальці героем сустрэчы стаў брамнік [[Уладзімер Бушма]], дзякуючы якому каманда выйшла ў наступны раўнд. Цікава, што на наступным этапе «Менск» застаўся адзіным прадстаўнікоў Беларусі ў эўракубках, больш моцныя БАТЭ, «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёр]]» і менскае «Дынама» на той момант ужо спынілі сваю летнюю эўракубкавую кампанію. У раўндзе плэй-оф «Менск» сустракаўся з бэльгійскім «[[Стандард Льеж|Стандардам]]», які меў статус фаварыту ў гэтым супрацьстаяньні. Сэнсацыі зрабіць беларусы ня здолелі й саступілі ў абедзьвюх сустрэчах (0:2, 1:3). == Дасягненьні == * [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіянат Беларусі]] ** Трэцяе месца: [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2010 году|2010]] * Уладальнікі [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|2013]] == Склад == : ''Актуальны на 6 красавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|1|Q121435498|Бр|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]}} {{Гулец1|2|Q120488215|Аб|}} {{Гулец1|3|Q29419576|Аб|}} {{Гулец1|4|Q113481161|Аб|}} {{Гулец1|5|Q1994942|Аб|}} {{Гулец1|7|Q117193745|Нап|}} {{Гулец1|8|Q117834098|Нап|}} {{Гулец1|9|Q99627073|Нап|}} {{Гулец1|10|Q35663435|ПА|}} {{Гулец1|11|Q118998407|Нап|}} {{Гулец1|13|Q129320119|Нап|}} {{Гулец1|17|Q107807067|Нап|}} {{Гулец1|19|Q133276422|Нап|}} {{Гулец1|22|Q2599762|Нап|}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|29|Q117213093|Нап|}} {{Гулец1|30|Q2707966|Бр|капітан}} {{Гулец1|33|Q111941975|Аб|}} {{Гулец1|37|Q125767833|Бр|}} {{Гулец1|44|Q133276942|Нап|}} {{Гулец1|47|Q133277034|ПА|}} {{Гулец1|49|Q124971473|Нап|}} {{Гулец1|55|Q117193969|Аб|}} {{Гулец1|66|Q117136600|Аб|}} {{Гулец1|79|Q111573786|Аб|}} {{Гулец1|80|Q125253521|ПА|}} {{Гулец|81|{{Сьцяг|Буркіна-Фасо}}|Нап|Набіль Натама||2004}} {{Гулец|99|{{Сьцяг|Кыргыстан}}|Нап|Гулжыгіт Барубаеў||2000}} {{Гулец1|—|Q109829064|ПА|}} {{Канец складу}} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''6''' || 30 || 11 || 6 || 13 || 36–46 || 39 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|Ул]]&nbsp;{{Зл|Уладальнік}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''9''' || 32 || 10 || 8 || 14 || 36–40 || 38 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''7''' || 32 || 16 || 4 || 12 || 45–36 || 52 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая]] || '''6''' || 26 || 12 || 4 || 10 || 29–28 || 40 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || '''4''' || 30 || 15 || 8 || 7 || 49–24 || 53 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || '''14''' || 30 || 3 || 14 || 13 || 19–39 || 23 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || '''11''' || 30 || 7 || 9 || 14 || 34–42 || 30 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || '''9''' || 30 || 9 || 9 || 12 || 36–44 || 36 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]] || '''11''' || 30 || 11 || 5 || 14 || 45–57 || 38 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 32–52 || 33 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''6''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 47–43 || 44 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || '''9''' || 28 || 8 || 9 || 11 || 21–26 || 33 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || '''13''' || 30 || 6 || 10 || 14 || 28–44 || 28 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/16]] |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]]||10||3||3||4||10—14 |- |Усяго||10||3||3||4||10—14 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Кубак ! Раўнд ! ! Клюб ! Дома ! У гасьцях |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2011—2012 гадоў|2011—2012]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |1 к/р |{{Сьцяг Азэрбайджану}} |[[АЗАЛ Баку|АЗАЛ]] |2:1 |1:1 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Турэччыны}} |[[Газыянтэпспор Газыянтэп|Газыянтэпспор]] |1:1 |1:4 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА 2013—2014 гадоў|2013—2014]] |[[Ліга Эўропы УЭФА|Ліга Эўропы]] |2 к/р |{{Сьцяг Мальты}} |[[Валета (футбольны клюб)|Валета]] |2:0 |1:1 |- | | |3 к/р |{{Сьцяг Шатляндыі}} |[[Сэнт-Джонстан Пэрт|Сэнт-Джонстан]] |0:1 |1:0 (3:2, [[пэнальці (футбол)|пэн]].) |- | | |Плэй-оф |{{Сьцяг Бэльгіі}} |[[Стандард Льеж]] |0:2 |1:3 |} == Галоўныя трэнэры == * [[Віталь Тараканаў]] (да 2011) * [[Андрэй Доўнар]] (в. а., 2011) * [[Вадзім Скрыпчанка]] (сьнежань 2011 — кастрычнік 2013) * [[Андрэй Скарабагацька]] (сьнежань 2013 — чэрвень 2014, в. а. у кастрычніку — сьнежні 2013) * [[Андрэй Пышнік]] (чэрвень 2014 году — сьнежань 2015 году)<ref>[http://www.football.by/news/58422.html «Минск» отправил в отставку главного тренера Андрея Скоробогатько и его помощников]{{Ref-ru}}</ref> * [[Георгі Кандрацьеў]] (студзень 2016 году — сьнежань 2017 году)<ref>[http://www.football.by/news/78528.html Георгий Кондратьев назначен главным тренером «Минска»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Аляксандар Лухвіч]] (студзень 2018 году — студзень 2019 год)<ref>[http://www.football.by/news/108372.html Александр Лухвич возглавил «Минск»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Андрэй Разін]] (з студзеня 2019 году)<ref>[http://www.football.by/news/122155.html «Минск» назвал имя нового главного тренера]{{Ref-ru}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20110426203500/http://www.fcminsk.by/ Афіцыйны сайт]{{Ref-ru}} * [https://web.archive.org/web/20120409045301/http://fcminsk.com/ Неафіцыйная старонка]{{Ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Спорт у Менску]] 4b9tcb26xor7xfkw1qy0acsd0ghk5x4 0 41414 2621085 2551237 2025-06-21T19:28:24Z W 11741 /* Вонкавыя спасылкі */ +[[:Катэгорыя:БМВ]] 2621085 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = «Баварскія маторныя заводы» |арыгінальная_назва = {{мова-de|Bayerische Motoren Werke|скарочана}} |дэвіз = Поўная ўцеха ад ваджэньня |заснаваная = {{Дата пачатку|7|3|1916|1}} |заснавальнікі = [[Франц Ёзэф Поп]] |адрас = [[Мюнхэн]], кола Пэтуэля, д. 130<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Выхадныя зьвесткі|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/general/impressum.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref> |ключавыя постаці = [[Олівэр Зіпс]] (старшыня Управы), [[Норбэрт Райтгофэр]] (старшыня Назіральнай рады)<ref name="unternehmen">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва прадпрыемства|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/unternehmen/unternehmensfuehrung.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=1 верасьня 2024}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[легкавы аўтамабіль]], [[матацыкл]], [[ровар]] |абарачэньне = {{Падзеньне}}98,990 млрд € ([[2020]]) |матчына кампанія = |аўдытар = }} '''«БМВ»'''<ref name="а">БМВ // {{Літаратура/БелЭн|3к}} — С. 199.</ref> ({{мова-de|BMW|скарочана}}) — [[Нямеччына|нямецкі]] вытворца аўтамабіляў, матацыклаў ды ровараў, заснаваны ў 1916 годзе. На 2021 год налічваў 31 завод і зборачную вытворчасьць у 15 краінах<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прадпрыемства|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/unternehmen.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. Аўтамабілі і [[матацыкл]]ы прадавалі пад [[Таварны знак|таварнымі знакамі]] «БМВ», «Міні» і «[[Ролс-Ройс]]» у 140 краінах<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Галіны занятасьці|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/unternehmen/geschaeftsbereiche.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. На 2011 г. канцэрн закупаў шэраг запчастак для сваіх аўтамабіляў у Беларусі<ref>{{Артыкул|аўтар=Леанід Лахманенка.|загаловак=Ё-заводы і іншыя аўтамабільныя аспэкты Мытнага саюза|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=75573|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=10 сакавіка 2011|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2011-03-10 44 (26908)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/75598/10sak-5.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. У [[Паўночная Амэрыка|Паўночнай Амэрыцы]] ды некаторых іншых рэгіёнах машыны і матацыклы BMW часам клічуць «бімер». Зборка аўтамабіляў на канвэерах вядзецца ўручную. == Вытворчасьць і паслугі == На 2021 год «Баварскія маторныя заводы» штодня прымалі каля 7000 марскіх [[кантэйнэр]]аў з 31 млн аўтавузлоў. 22 уласныя заводы працавалі ў 11 краінах: * Азія (3 у 3-х дзяржавах) — Індыя ([[Чэнаі]], штат Тамілнад), Кітай ([[Шэньян]], правінцыя [[Ляонін]]) і [[Тайлянд]] ([[Раёнг]]); * Афрыка (1) — [[Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка|Паўднёвая Афрыка]] ([[Росьлін (ПАР)|Росьлін]], правінцыя [[Гаўтэнг]]); * Паўднёвая Амэрыка (2 у 1-й) — Бразылія ([[Аракуары]] ў штаце [[Санта-Катарына]] і [[Манаўс]] у штаце Амазонас); * Паўночная Амэрыка (2 у 2-х) — ЗША ([[Спартанбург]], штат [[Паўднёвая Караліна]]) і Мэксыка ([[Сан-Люіс-Патасі]]); * Эўропа (14 у 4-х) — Ангельшчына (4: [[Гудўуд (Ангельшчына)|Гудўуд]] у графстве [[Заходні Сасэкс]], [[Сўіндан]] у графстве Ўілтшыр, [[Оксфард]]; [[Хамс Хол]], ({{мова-en|Hams Hall|скарочана}}) у [[Ўорўікшыр]]ы), Аўстрыя ([[Штайр]], зямля Верхняя Аўстрыя) і Вугоршчына ([[Дэбрэцэн]]); ** Нямеччына (8 у 3-х землях: [[Айзэнах]] у Турынгіі, [[Бэрлін]]; [[Вакерсдорф]], [[Дзіндольфінг]], [[Ляндсгут]], [[Мюнхэн]] і [[Рэгенсбург]] у Баварыі, [[Ляйпцыг]] у Саксоніі)<ref name="г">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вытворчасьць|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/unternehmen/produktion.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. На сакавік 2021 году [[электрамабіль]] «[[БМВ і3]]» выраблялі на 13 заводах. [[Акумулятар]]ныя батарэі для яго выпускалі на 6 заводах у Дзінгольфінгу, Ляйпцыгу і Рэгенсбургу ў Нямеччыне, а таксама ў Спартанбургу (ЗША), Шэньяне (Кітай) і Раёнгу (Тайлянд)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вытворчасьць электрамабіляў|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/elektromobilitaet/produktion.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. Сярод іншага, супольніцкія аўтазаводы дзейнічалі ў 4-х краінах — Інданэзіі ([[Джакарта]]), [[Малайзія|Малайзіі]] ([[Кулім]], штат [[Кедах]]), Расеі ([[Калінінград]]) і Эгіпце ([[Каір]]). У бразыльскім Манаўсе таксама дзейнічаў супольніцкі завод [[матацыкл]]аў. Кантрактныя вытворчасьці працавалі ў Аўстрыі ([[Грац]]) і Нідэрляндах ([[Борн (Нідэрлянды)|Борн]], правінцыя [[Лімбург (Нідэрлянды)|Лімбург]])<ref name="г"/>. Яшчэ існавала 8 сядзібаў [[тэхналёгія]]ў у 7 краінах, зь іх 2 у ЗША ([[Грынвіл (Джорджыя)|Грынвіл]], штат [[Джорджыя]] і [[Маўнтын-Вію (Каліфорнія)|Маўнтын-Вію]], штат Каліфорнія) і 5 у 5 краінах Азіі — Ізраілі ([[Тэль-Авіў]]), Кітаі ([[Шанхай]]), Паўднёвай Карэі ([[Сэул]]), [[Сынгапур]]ы і Японіі ([[Токіё]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Тэхнасядзібы|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/innovation/unternehmen/TechOffices.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. Таксама ў [[Гархінг]]у пад Мюнхэнам дзейнічаў «Паскаральнік БМВ» для 3-месячнага выпрабаваньня прататыпаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Паскаральнік БМВ»|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/innovation/open-innovation/accelerator.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. Каля 8000 фінансавых супрацоўнікаў «БМВ» вялі звыш 4 млн пазыковых і [[лізінг]]авых дамоваў у 60 краінах. Зь іх 80 % фінансістаў працавала за межамі Нямеччыны. У 2020 годзе фінансісты «БМВ» забясьпечылі збыт кожнага 2-га аўтамабіля «БМВ» і «Міні»<ref name="д">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Фінансавыя паслугі холдынга|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/marken/financial-services.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. За 2020 год даччыная «Фабрыка дызайну» ў ЗША ([[Ньюбэры Парк]], штат [[Каліфорнія]]) распрацавала 275 праектаў для авіяцыі, чыгункі і спажывецкай электронікі<ref name="е"/>. Сетка зарадкі [[Электрамабіль|электрамабіляў]] «БМВ» налічвала каля 150 000 электраслупоў магутнасьцю ад 11 да 50 кіля[[ват]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Электразарадка|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/elektromobilitaet/laden.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. == Уласьнікі == На 30 чэрвеня 2021 году найбольшымі ўласьнікамі паёў акцыянэрнага таварыства «Баварскія маторныя заводы» былі: ТАА «Доля [[Сусана Клятэн|Сусаны Клятэн]]» ([[Бад-Гомбург]], зямля [[Гэсэн]]) — 20,7 %, ТАА «Актон» (Бад-Гомбург) — 16,6 %, АТ «Актон» (Бад-Гомбург) — 9 %, Штэфан Квант і Сусана Клятэн — па 0,2 %. У вольным абарачэньні на «[[Франкфурцкая біржа|Франкфурцкай біржы]]» знаходзілася 53,2 % паёў. Сярод іх ва ўстановаў Эўропы знаходзілася 53,3 % паёў у біржавым абарачэньні, у тым ліку 19,6 % ва ўстановаў Брытаніі, 12,9 % — Нямеччыны, 7,1 % — Францыі і 3,3 — [[Нарвэгія|Нарвэгіі]]. На ўстановы Паўночнай Амэрыкі прыпадала 40 %, зь іх 35,8 % — на ЗША і 4,2 — на Канаду. Яшчэ 4,8 % належалі ўстановам Азіі, у тым ліку 1,9 % — Японіі і 1,6 % — Кітаю<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паі «БМВ»|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/investor-relations/aktie.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. == Мінуўшчына == У 1913 годзе нямецкі канструктар [[Карл Рап]] заснаваў у [[Мюнхэн]]е ТАА «Маторны завод Рапа», які ў 1917 годзе перайменаваў у «Баварскі маторны завод». Першым кіраўніком БМВ быў аўстрыйскі інжынэр [[Франц Ёзэф Поп]], які арганізаваў вытворчасьць авіяцыйных рухавікоў на заводзе Рапа<ref>{{Спасылка|url=https://whoswho.de/bio/franz-josef-popp.html|загаловак=Franz Josef Popp|праект=Biografie WHO'S WHO|мова=de|дата=1 верасьня 2024}}</ref>. У 1918 годзе завод стаў [[Акцыянэрнае таварыства|акцыянэрным таварыствам]] і пачаў вырабляць чыгуначныя тармазы і рухавікі замест самалётных рухавікоў. У 1920 годзе [[прадпрыемства]] прадалі АТ «Кнорскі тормаз». Але фінансіст Камільлё Касьцільёні набыў абсталяваньне заводу і яго бела-блакітны [[таварны знак]]. У 1922 годзе вытворчасьць [[рухавік]]оў перанесьлі на лётнішча «Баварскага самалётнага заводу», які 7 сакавіка 1916 году заклаў канструктар [[Густаў Ота]] пад назвай «Фабрыка лятальных машынаў»<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя (летапіс)|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/unternehmen/historie.html|выдавец=[[Холдынг]] «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. У 1923 годзе «БМВ» пачаў выпускаць [[матацык]]лы «Р 32» з разьмешчанымі ўздоўж цыліндрамі і [[Карданны вал|карданным валам]]. У 1928 годзе сталі вырабляць [[легкавыя аўтамабілі]]<ref name="а"/> пасьля набыцьця «Айзэнаскай фабрыкі аўтамабіляў» у [[Турынгія|Турынгіі]]. У 1929 годзе «БМВ» упершыню скарыстаў эмблему зь дзяржаўнымі колерамі [[Баварыя|Баварыі]] ў рэкляме і выпусьціў малалітражны аўтамабіль паводле ліцэнзіі «Остынскай маторнай кампаніі» ([[Лонгбрыдж]], [[Ангельшчына]]). У 1932 годзе перайшлі на вытворчасьць аўтамабіляў уласнага ўзору<ref name="б"/>. У 1933 годзе «БМВ» аднавіў вытворчасьць самалётных рухавікоў, якую ў 1934 годзе вылучылі ў даччынае [[ТАА]] «Авіяцыйнае маторабудаваньне БМВ». Звыш паловы продажаў стала прыпадаць на самалётныя рухавікі для [[Паветраныя сілы Нямеччыны|Паветраных сілаў Нямеччыны]]. У 1933 годзе продажы склалі 35,56 млн [[Дзяржаўная марка|дзяржаўных марак]] пры 6514 працаўніках. У 1936 годзе заснавалі ТАА «Айзэнаская фабрыка авіярухавікоў». Таксама стварылі «[[Алях-Унтэрмэнцынг|Аляскую]] фабрыку авіярухавікоў» на паўночны захад ад Мюнхэну, паі якой у 1938 годзе перадалі дзяржаўнаму ТАА «Палётная кантора» ў [[Бэрлін]]е<ref name="в">{{Навіна|аўтар=|загаловак=«БМВ» за часам нацыянал-сацыялізму|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/unternehmen/historie/bmw-waehrend-der-zeit-des-nationalsozialismus.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. У 1937 годзе «БМВ» пачаў вытворчасьць авіярухавікоў «[[БМВ 132]]» з паветраным астуджэньнем. У 1938-м іх сумесную з «[[Сымэнс]]ам» вытворчасьць разьмясьцілі на «Брандэнбурскім маторным заводзе» ў заходнебэрлінскай акрузе [[Шпандаў]]. У 1939 годзе «БМВ» выкупіў завод, які перайменавалі «Авіяматорны завод Брандэнбургу». Таксама ў выніку набыцьця да «БМВ» перайшоў завод у [[Басдорф]]е на поўнач ад Бэрліну. У 1938—1940 гадах выпускалі [[легкавы аўтамабіль]] «[[БМВ 325]]». У 1939 годзе продажы вырасьлі да 275,5 млн дзяржаўных марак пры 26 918 працаўніках. У сьнежні 1939 году для прымусовай працы на заводзе ў Айзэнаху прывезьлі польскіх [[ваеннапалонны]]х. З 1940 году пачаўся выпуск авіярухавікоў «[[БМВ 801]]». Таксама насупраць Басдорфу ўзьвялі завод у [[Зюльсдорф]]е, які ў 1941 годзе злучылі ў Басдорфскім заводам у ТАА «Ніжне[[барнім]]скі завод авіярухавікоў». Да 1941 году для [[Узброеныя сілы Нямецкай дзяржавы|Ўзброеных сілаў Нямеччыны]] выраблялі матацыкл «[[БМВ Р 75]]». З 1941 году да прымусовай працы сталі прыцягваць вязьняў [[Ахоўныя атрады|Ахоўных атрадаў]]. У 1942-м да працы на «БМВ» пачалі прымушаць вязьвяў [[Канцэнтрацыйны лягер|канцэнтрацыйных лягераў]]. Пагатоў, заводы ў Аляху і [[Дзюрэргоф]]е (пад Айзэнахам) мелі ўласныя канцлягеры. Да 1943 году выпускалі рухавікі БраМа 323 «Фафнір». У 1944 годзе пачалі выпускаць [[Рэактыўны рухавік|рэактыўныя рухавікі]] «[[БМВ 003]]», а гадавыя продажы дасягнулі 750 млн дзяржаўных марак пры 56 213 працаўніках. На сьнежань 1944 году каля 29 000 усходнеэўрапейскіх нявольнікаў складалі звыш 50 % працаўнікоў «БМВ», сярод якіх былі і беларусы. Іх працоўны дзень займаў 12 гадзінаў<ref name="в"/>. У 1945 годзе на заводах у Бэрліне і [[Мільбэртсгофэн]]е на поўнач ад Мюнхэну перайшлі да вытворчасьці побытавых прыладаў. У кастрычніку 1945 году Вайсковы ўрад [[Амэрыканская зона акупацыі Нямеччыны|Амэрыканскай зоны акупацыі Нямеччыны]] закрыў заводы ў Мюнхэне і Аляху. У сакавіку 1948 году «БМВ» пачаў выпуск матацыклаў «Р 24», а сэрыйную вытворчасьць у сьнежні. За 1949 год прадалі 9144 матацыклы. У 1952-м сталі вырабляць 6-цыліндровы [[сэдан]] «[[БМВ 501]]» на 6 чалавек. У 1960 годзе [[Гэрбэрт Квант]] пашырыў сваю долю ў «БМВ» і стаў кіраўніком прадпрыемства. На [[Франкфурт-на-Майне|Франкфурцкім]] аўтапаказе 1961 году прадставілі кампактны 4-дзьверны сэдан «[[БМВ 1500]]». У 1967 годзе набылі ТАА «[[Ганс Глас]]», якому належалі аўтазаводы ў [[Дынгольфінг]]у і [[Ляндсгут|Ляндсгуце]] на поўдні Баварыі. У выніку разбудовы завод Дынгольфінгу стаў найбольшым заводам «БМВ». У 1969 годзе вытворчасьць матацыклаў перамясьцілі на бэрлінскі завод у Шпандаў. У 1971 годзе стварылі ТАА «Крэдыт БМВ» для выдачы пазыкаў дылерам і [[лізінг]]у аўтамабіляў, што стала вызначальным у посьпеху збыту. У 1972 годзе ўправа «БМВ» набыла першую зборачную вытворчасьць за мяжой, якую разьмясьцілі ў [[Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка|Паўднёвай Афрыцы]]. Яе выкупілі ў мясцовага імпартэра ў [[Росьлін (ПАР)|Росьліне]], што ў правінцыі [[Трансвааль]] на паўночны захад ад [[Прэторыя|Прэторыі]]. На гэтым заводзе наладзілі выпуск «[[БМВ 2000]]». 1 траўня 1972 году заснавалі даччынае ТАА «Мотаспорт БМВ». 18 траўня 1973 году на поўначы Мюнхэна адчынілі новую галаўную сядзібу «БМВ» у выглядзе 4-цыліндровай вежы. У 1973 годзе заснавалі 1-е замежнае гандлёвае прадстаўніцтва ў Францыі і стварылі ТАА «Лізінг БМВ». У 1979-м у Аўстрыі стварылі завод «[[Штайр]]скія рухавікі БМВ» (зямля [[Верхняя Аўстрыя]]) сумесна з АТ «[[Штайрскі Даймлер-Пюх]]». У 1980 годзе на заводзе пачалі зборку [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]. У 1982-м «БМВ» цалкам выкупіў гэты завод, які перайменаваў у ТАА «Рухавікі БМВ». У 1985 годзе заснавалі канструктарскае ТАА «Тэхніка БМВ», дзе распрацавалі [[дарожнік]] «[[БМВ З1]]». Яго сэрыйную вытворчасьць пачалі з 1988 году. У 1987-м адчынілі завод у [[Обэртраўблінг]]у на поўнач ад [[Рэгенсбург]]а для вытворчасьці аўтамабіляў «БМВ» 3-й сэрыі. У 1988 годзе «Лізінг БМВ» і «Крэдытны банк БМВ» злучылі «Банк БМВ». 27 красавіка 1990 году «БМВ» стаў 1-м у сьвеце аўтавытворцам, які адчыніў уласны 9-павярховы «Цэнтар дасьледаваньняў і інавацыяў» («ЦДІ») на 7000 дасьледнікаў, [[дызайн]]эраў, інжынэраў і канструктараў. У 2004 годзе да яго дадалі Праектны дом, пасьля чаго плошча «ЦДІ» дасягнула 1,2 [[га]], а лік яго супрацоўнікаў склаў 9000 чалавек<ref name="б"/>. У 1991 годзе «БМВ» набыў большасьць паёў «Фабрыкі дызайну ЗША» ў [[Каліфорнія|Каліфорніі]] ([[Ньюбэры Парк]], акруга Вэнтура), якая ў 1998 годзе распрацавала вонкавы дызайн «БМВ» 3-й сэрыі. У 2000 годзе «Фабрыка дызайну ЗША» адчыніла студыю ў Мюнхэне, дзе распрацавала дызайн «БМВ» Х1, Х3 і Х5, а ў 2012-м — у [[Шанхай|Шанхаі]] (Кітай)<ref name="е">{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Фабрыка дызайну»|спасылка=https://www.bmwgroup.com/en/brands-and-services/designworks.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. У 1995 годзе кожны 3-і новы аўтамабіль «БМВ» у Нямеччыне прадалі і здалі ў наём праз «Банк БМВ», які ў 1997 годзе стварыў анлайн-пляцоўку «Экстранэт» для дылераў<ref name="д"/>. У 1994 годзе «БМВ» набыў ангельскі аўтахолдынг «[[Ровэр]]» ([[Лонгбрыдж]]). У 2000 годзе пасьля продажу аўтахолдынгу «БМВ» пакінуў сабе яго таварны знак «Міні», пад якім улетку 2001 году выпусьціў аўтамабіль «[[Міні 1]]» і «[[Міні Купэр]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Таварны знак «Міні»|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/marken/mini.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. У сакавіку 1998 году «БМВ» заснаваў ТАА «[[Аўтамабілі Ролс-Ройс]]» у Ангельшчыне ([[Ўэстхампнэт]], графства [[Заходні Сасэкс]]) пасьля набыцьця таварнага знаку ў авіяхолдынга «[[Ролс-Ройс]]» (акруга [[Ісьлінгтан]], графства [[Вялікі Лёндан]]). У студзені 2003 году на ангельскім заводзе ў Гудўудзе пачалі выпускаць аўтамабілі «Ролс-Ройс». 10 студзеня 1999 году на [[Дэтройт|Дэтройцкім]] аўтапаказе ў ЗША (штат Мічыган) прадставілі «[[БМВ Х5]]», які даў пачатак аўтамабілям спартовай дзейнасьці<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Таварны знак «БМВ»|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/marken/bmw.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. На 30 красавіка 2011 г. найбольшымі пайшчыкамі былі [[Штэфан Квант]] (17,4%), яго маці Ёгана Квант (16,7%) і сястра Сусана Клятэн (12,6%). У 2012 годзе вырабіў 1 861 826 аўтамабіляў, у тым ліку 1 547 057 (83,1%) пад аднайменным [[Таварны знак|таварным знакам]], 311 490 (16,7%) Mini, 3279 (0,2%) Ролс-Ройсаў і 125 284 матацыклаў. Прадаць удалося 1 845 185 аўто, у тым ліку 1 540 085 (83,5%) пад аднайменным ТЗ, 301 525 (16,3%) Mini ды 3575 (0,2%) Ролс-Ройсаў, і 117 109 матацыклаў. У 2013 годзе выручка «БМВ» упала да 76 млрд [[эўра]], а чысты прыбытак вырас да 5,34 млрд эўра. На канец 2013 году прадпрыемства налічвала 110 351 працаўніка. Ад 2015 году старшыня Назіральнай рады — [[Норбэрт Райтгофэр]]<ref name="unternehmen"/>. Ад 16 жніўня 2019 году старшынёй управы БМВ зьяўляецца [[Олівэр Зіпс]]<ref>{{Спасылка|url=https://www.bmwgroup.com/content/dam/grpw/websites/bmwgroup_com/ir/downloads/en/2022/bericht/BMW-Group-Report-2021-en.pdf|загаловак=BMW-Group-Report-2021|копія=https://web.archive.org/web/20220403170918/https://www.bmwgroup.com/content/dam/grpw/websites/bmwgroup_com/ir/downloads/en/2022/bericht/BMW-Group-Report-2021-en.pdf|дата копіі=3 красавіка 2022|pages=278}}</ref>. На сьнежань 2019 году холдынг «БМВ» налічваў 126 016 працаўнікоў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Месцы разьмяшчэньня|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/marken/bmw.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. За 2020 год продажы ўпалі да 2 325 179 аўтамабіляў, зь іх 87,2 % (2 028 841) пад таварным знакам «БМВ», 12,6 % (292 582) — «Міні» і 0,2 % (3756) — «Ролс-Ройс». Продажы матацыклаў скараціліся да 169 272 адзінак<ref name="ж">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Ключавыя лічбы прадпрыемства|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/investor-relations/unternehmenskennzahlen.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Паведамленьні прадпрыемства (абвесткі для прэсы)|спасылка=https://www.bmwgroup.com/de/unternehmen/unternehmensnachrichten.html|выдавец=Холдынг «Баварскія маторныя заводы»|мова=de|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Аўтамабілі|спасылка=https://www.bmw.by/ru/all-models.html|выдавец=«БМВ» у Беларусі|мова=ru|дата публікацыі=2021|дата доступу=10 сьнежня 2021}} {{Накід:Аўто}} {{Маркі аўтамабіляў}} [[Катэгорыя:БМВ| ]] [[Катэгорыя:Аўтамабілебудаўнічыя кампаніі Нямеччыны]] [[Катэгорыя:Кампаніі, акцыямі якіх гандлююць на Франкфурцкай біржы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1916 годзе]] [[Катэгорыя:Вытворцы матацыклаў]] [[Катэгорыя:Мюнхэн]] ajvv2asgch949h9uhvkxrbqb84f7fp3 0 42602 2621105 2537061 2025-06-22T05:39:12Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2621105 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = Associated Press |лягатып = [[Файл:Associated Press logo 2012.svg|180пкс]] |тып = [[каапэратыў]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = травень 1846 |заснавальнікі = 5 штодзённых [[газэта]]ў [[Нью-Ёрк]]у |разьмяшчэньне = Нью-Ёрк, [[ЗША]] |ключавыя постаці = [[Гэры Пруіт]] |галіна = [[СМІ]] |прадукцыя = [[Навіны]] |абарачэньне = {{Падзеньне}}[[$]]622,3 млн (2012) |апэрацыйны прыбытак = {{Рост}}-$21,9 млн |чысты прыбытак = {{Рост}}-$25,6 млн |лік супрацоўнікаў = 3700 (2014) |матчына кампанія = |даччыныя кампаніі = |аўдытар = «[[Эрнст і Янг]]» |сайт = [http://www.ap.org www.ap.org] }} '''Associated Press''' ({{мова-be|Аб’яднаная прэса|скарочана}}; вымаўл. «Асашыэйтэд прэс») — амэрыканскае навіновае агенцтва, заснаванае ў 1846 годзе ў Нью-Ёрку. Належыць 1400 штодзённым газэтам і некалькім тысячам [[радыёстанцыя]]м і [[тэлеканал]]ам ЗША. Карэспандэнтам у Беларусі зьяўляецца [[Юрась Карманаў]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Юрась Карманаў|спасылка=http://bigstory.ap.org/author/yuras-karmanau|выдавец=Асашыэйтэд прэс|мова=en|дата публікацыі=|дата доступу=26 студзеня 2014}}</ref>. == Гісторыя == Associated Press заснавана ў траўні 1846 году ў [[Нью-Ёрк]]у як каапэратыўнае аб’яднаньне 6 папулярных Нью-Ёрскіх газэтных выдавецтваў. Утварэньне каапэратыва было неабходна для больш апэратыўнага атрыманьня навін з [[Эўропа|Эўропы]] (раней навіны даходзілі да [[Амэрыка|Амэрыкі]] праз 20 дзён). У першыя гады існаваньня навіны дастаўляліся праз [[Голуб|галубоў]], [[Конь|конна]], [[чыгунка]]й, [[параход]]ам, [[тэлеграф]]ам і [[тэлетайп]]ам. У 1935 годзе фатаздымкі сталі пасылаць тэлеграфам. У 1970 годзе ў кампаніі працавала 100 тыс. супрацоўнікаў. У 1973-м утварылі радыёсетку. У 1994 годзе дадалі аддзел замежных відэанавінаў. Стварэньне ў 2005 годзе лічбавай [[База зьвестак|базы зьвестак]] дазволіла пастаўляць навіны імгненна празь [[сеціва]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20140119003737/http://hosted.ap.org/ Навіны]{{ref-en}} * [http://www.apnewsarchive.com/NewsArchive Архіў навінаў]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-en}} * [http://www.aparchive.com Відэаархіў]{{ref-en}} * [http://www.apimages.com/Royalty-Free-Images Бясплатныя здымкі]{{ref-en}} * [http://markets.ap.org Рынкавыя навіны]{{ref-en}} * [[RSS]]-[http://hosted.ap.org/lineups/TOPHEADS.rss?SITE=WHIZ&SECTION=HOME паток]{{ref-en}} [[Катэгорыя:Кампаніі ЗША]] [[Катэгорыя:Інфармацыйныя агенцтвы]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1846 годзе]] [[Катэгорыя:Нью-Ёрк]] {{Накід:Эканоміка}} c7sbgfojku4gk4jfoqz76phjbudee0v 0 50705 2621096 2602080 2025-06-21T22:13:30Z Czalex 51 /* Гісторыя */ [[ВП:Вікіфікатар|вікіфікацыя]] 2621096 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя | назва = Беларуская бібліятэка і музэй імя Францішка Скарыны | арыгінальная назва = | выява = Belarusian library London.jpg | рамка выявы = | памер выявы = | альтэрнатыўны тэкст выявы = Беларуская бібліятэка ў Лёндане | подпіс выявы = Беларуская бібліятэка ў Лёндане | мапа = | памер мапы = | альтэрнатыўны тэкст мапы = | подпіс мапы = | мапа 2 = | абрэвіятура = Скарынаўка | дэвіз = | папярэднік = | наступнік = | дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|15|5|1971|1}} | дата спыненьня існаваньня = | тып = [[Бібліятэка]] | юрыдычны статус = Дабрачынны фонд | мэта = Захаваньне беларускіх артыфактаў, умацаваньне беларускага жыцьця ў Вялікабрытаніі, садзеяньне беларусазнаўчым дасьледваньням, папулярызацыя ведаў пра Беларусь | штабкватэра = | месцазнаходжаньне = [[Англія]], [[Вялікі Лёндан]], [[Барнэт]], вул. Холдэн, д. 37 | каардынаты = | дзейнічае ў рэгіёнах = | сяброўства = | афіцыйныя мовы = | генэральны сакратар = | пасада кіраўніка = | імя кіраўніка = | пасада кіраўніка 2 = | імя кіраўніка 2 = | пасада кіраўніка 3 = | імя кіраўніка 3 = | пасада кіраўніка 4 = | імя кіраўніка 4 = | асноўныя асобы =Аляксандар Надсан, Чэслаў Сіповіч, Леў Гарошка | кіроўны орган = Бібліятэчная рада | матчыная кампанія = | зьвязаныя кампаніі = | бюджэт = | колькасьць супрацоўнікаў = | колькасьць валянтэраў = | сайт = http://www.skaryna.org | заўвагі = | колішняя назва = }} '''Бібліятэ́ка й музэ́й імя Франці́шка Скары́ны''' ({{Мова-en|Francis Skaryna Belarusian Library and Museum}}; таксама: ''Скарынаўка''<ref>{{Артыкул|год=1993|аўтар=Ляднёва, А.С.|нумар=2|pages=55–57|выданьне=Беларуская мінуўшчына|загаловак=Скарынаўка}}</ref>) — адзіная па-за межамі [[Беларусь|Беларусі]] [[бібліятэка]], што спэцыялізуецца ў галіне беларусазнаўства. З 1971 г. — незалежная ўстанова, якой валодае дабрачынны фонд. Разам зь [[Беларуская каталіцкая місія|Беларускай каталіцкай місіяй]], [[Ангельска-беларускае таварыства|Англа-беларускім таварыствам]] і «[[The Journal of Belarusian Studies|Часопісам беларускіх дасьледаваньняў]]» зрабіла значны ўнёсак у заахвочваньне [[Беларусазнаўства|беларусазнаўчых]] дасьледаваньняў у [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] ды іншых краінах у другой палове ХХ стагодзьдзя.<ref name=":2">Ivanou, Ihar (2018). "Professor Arnold McMillin and the Skaryna Library in London: Their Role in the Promotion of Belarusian Studies". In Dingley, Jim (ed.). ''Between the lands from Poland to Russia via Belarus and Ukraine: a journey through cinema, history, literature, memory and music : papers from the Symposium to mark the 75th birthday of Prof. Arnold McMillin. School of Slavonic and East European Studies, University College London, 23-25 June 2016''. Olsztyn: Centrum badań Europy Wschodniej. стар. 87–102.</ref> ==Калекцыі== === Бібліятэка === Кніжная калекцыя налічвае каля 30 тыс. асобнікаў. Найболей поўна прадстаўленыя гісторыя, літаратура, мова, рэлігія, нацыянальны й рэгіянальны фальклёр, бібліяграфія, музыка й мастацтва. Пераважная большасьць выданьняў — на беларускай мове, таксама вялікая кольскасьць — на расейскай і польскай, менш — па-нямецку, па-француску й на іншых мовах. Збор публікацыяў — кніжных і пэрыядычных — беларускай паваеннай дыяспары зьяўляецца адным з найбольш поўных у сьвеце.<ref>{{Кніга|first=Ihar|last=Ivanou|title=Baltic and Slavonic libraries in Britain: their place in developing group identity and the life of émigré communities|location=London|isbn=0901067156|allpages=82|year=2006|publisher=Manifold|url=https://www.academia.edu/4133600/Baltic_and_Slavonic_Libraries_in_Britain_Their_Place_in_Developing_Group_Identity_and_the_Life_of_Emigre_Communities}}</ref> Бібліятэка мае каля 20 старадрукаў — выданьняў, што выйшлі да ХІХ стагодзьдзя. У тым ліку невялікі фрагмэнт Кніг Царстваў [[Францішак Скарына|Скарыны]], два [[Статуты Вялікага Княства Літоўскага]], «[[Хроніка Эўрапейскай Сарматыі|Хроніка эўрапэйскай Сарматыі]]» [[Аляксандар Гваньіні|Аляксандра Гваньіні]], «Сабраніе прыпадкаў» [[Дабравешчанская царква (Супрасьль)|супрасельскага друку]], «Гісторыя Літвы» [[Альбэрт Каяловіч|Альбэрта Каяловіча]] і шэраг рэлігійных кніг беларускага друку.<ref name=":1">{{Вэб-спасылка|загаловак=Guide to the Library|url=http://www.skaryna.org.uk/about/guide-to-the-library/|аўтар=Nadson, Alexander|выдавец=Francis Skaryna Belarusian Library and Museum|мова=en}}</ref> Іх дапаўняе вялікі збор копіяў беларускіх старадрукаў на мікрафільмах, набытых ад іншых эўрапэйскіх біблітэкаў і музэяў.<ref name=":0">{{Кніга|last=Гардзіенка|title=Беларусы ў Вялікабрытаніі|first=Наталля|location=Мінск|publisher=Медысонт|year=2010|isbn=978-985-6887-63-8|url=http://kamunikat.org/usie_knihi.html?pubid=14870}}</ref> Збор першых выданьняў беларускіх аўтараў пачатку ХХ стаг. і кнігаў, выдадзеных у [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]], налічвае сотні адзінак. Ад 1950-х гадоў [[Беларуская каталіцкая місія]] выпісвала асноўныя беларускамоўныя пэрыядычныя выданьні [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Савецкай Беларусі]]. Яны сталі часткай збору Скарынаўкі, разам з амаль 200 іншымі пэрыядычнымі выданьнямі Заходняй Беларусі і дыяспары.<ref name=":0" /> [[Картаграфія|Картаграфічная]] калекцыя зьмяшчае болей за 100 мапаў Беларусі, амаль палова зь іх XVI-XVIII стгодзьдзяў.<ref name=":0" /> Беларуская музыка на [[Кружэлка|кружэлках]] зьбіралася сыстэматычна. Калекцыя запісаў на [[Аўдыёкасэта|аўдыёкасэтах]] і [[Кампакт-дыск|CD-плытках]] 1990-х і пачатку 2000-х гадоў фрагмэнтарная, з ухілам на фольк, рок ды клясычную музыку. === Архіў === Значны архіў зьяўляецца найменей вывучанай часткай калекцыі. Ён зьмяшчае некалькі дзясяткаў старажытных рукапісаў ад XV стагодьдзя і пазьней,<ref name=":1" /> царкоўныя дакумэнты XVIII-XX стагодзьдзяў, матэрыялы пэрыяду [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]] (1918), архівы беларускіх арганізацыяў і выбітных асобаў паваеннай дыяспары розных краінаў.<ref name=":0" /> Калекцыя здымкаў вельмі значная. Яна збольшага адлюстроўвае беларускае жыцьцё ў Вялікай Брытаніі, а таксама некаторых іншых краінаў, другой паловы ХХ стагодзьдзя.<ref name=":0" /> === Музэй === Музэйная калекцыя займае адзін пакой у будынку Скарынаўкі. У ёй можна пабачыць [[слуцкія паясы]] і арнат рыма-каталіцкага сьвятара, пашыты з гарадзенскага пояса XVIII стагодзьдзя. Невялікую калекцыю манэтаў, у тым ліку Вялікага княства Літоўскага, і банкнотаў 1918 году, выпушчаных мясцовымі ўладамі ў Слуцку, Магілёве і Гомелі. Калекцыю марак часоў Беларускай Народнай Рэспублікі, савецкіх марак зь беларускімі матывамі і знакаў пошты ЗБВБ, якая нядоўга дзейнічала падчас страйку паштавікоў Вялікабрытаніі. Тут таксама ёсць прыклады беларускага рэлігійнага мастацтва, а таксама рэчы [[Ларыса Геніюш|Ларысы Геніюш]] і айца [[Язэп Германовіч|Язэпа Германовіча]] з часоў іх увязьненьня ў савецкіх лягерах.<ref name=":0" /> Калекцыя выяўленчага мастацтва разьмешчана ў будынках Скарынаўкі й Беларускай каталіцкай місіі. У ёй ёсьць творы [[Карусь Каганец|Казіміра Кастравіцкага]], [[Пётра Сергіевіч|Пётры Сергіевіча]], [[Віктар Жаўняровіч|Віктара Жаўняровіча]], [[Пётра Мірановіч|Пётры Мірановіча]], У. Шыманца, [[Міхась Наўмовіч|Міхася Наўмовіча]], М. Саўкі-Міхальскага, М. Паўлоўскага, Георгія Паплаўскага, [[Барыс Забораў|Барыса Заборава]].<ref name=":1" /><ref>{{Cite web|date=2021-01-25|title=Забораў і Беларуская бібліятэка ў Лондане|url=https://www.skaryna.org.uk/1301-2/|access-date=2021-05-12|website=Francis Skaryna Belarusian Library and Museum|language=be|выдавец=Беларуская бібліятэка й музэй імя Францішка Скарыны}}</ref> == Дзейнасьць == Установа мае характар дасьледчыцкага цэнтру. Пра візыт, у тым ліку для экскурсіі, неабходна дамовіцца загадзя. Дасьледчыкам з па-за Лёндану прапануецца разьмяшчэньне й візавая падтрымка.<ref>{{Cite web|date=2017-11-05|title=Навуковыя даследаванні і карыстанне гасцявым памяшканнем нашай бібліятэкі|url=https://www.skaryna.org.uk/application-by/|url-status=live|access-date=2021-05-12|website=Francis Skaryna Belarusian Library and Museum|language=be}}</ref> Скарынаўка арганізуе лекцыі, працоўні па рэдагаваньні Вікіпэдыі<ref>{{Cite web|date=2016-03-17|title=У Скарынаўскай бібліятэцы ў Лондане рэдагуюць Вікіпедыю і праводзяць заняткі з дзецьмі|url=https://zbsb.org/news/abroad/10420/|url-status=live|access-date=2021-05-12|website=ЗБС "Бацькаўшчына"|аўтар=Ігар Іваноў}}</ref> і вядзе кніжны клюб.<ref>{{Cite web|title=Belarusian Readers' Group @ Francis Skaryna Library London|url=https://www.facebook.com/groups/2442633369338775/|access-date=2021-05-12|website=www.facebook.com|language=be}}</ref> Яна суарганізуе штогадовую беларусазнаўчую канфэрэнцыю ў Лёндане.<ref>{{Cite web|last=UCL|date=2021-02-08|title=6th Annual ‘Belarusian Studies in the 21st Century’ Conference|url=https://www.ucl.ac.uk/ssees/events/2021/feb/6th-annual-belarusian-studies-21st-century-conference|access-date=2021-05-12|website=UCL School of Slavonic and East European Studies (SSEES)|language=en}}</ref>. [[Юры Туронак]] пісаў, што зь яго 50-ці службовых замежных камандзіровак толькі адна ў [[Вялікабрытанія|Вялікабрытанію]] выклікала непакой контрразведвальных органаў [[ПНР]]<ref name="выведкапнр">{{Кніга|аўтар = |імя = Юры|прозьвішча = Туронак|частка = |загаловак = За кардонам Бацькаўшчыны: успаміны|арыгінал = |спасылка = |адказны = [[Генадзь Сагановіч|Г. Сагановіч]]|выданьне = |месца = [[Менск]]|выдавецтва = Медысонт|год = 2010|том = |старонкі = 113|старонак = 276|сэрыя = [[Бібліятэка часопіса «Беларускі Гістарычны Агляд»|Бібліятэка ч-су Беларускі гістарычны агляд]]|isbn = 978-985-6887|наклад = }}</ref>. Службовыя камандзіроўкі ў краіны [[Заходняя Эўропа|Заходняе Эўропы]] давалі магчымасьць Юрыю Туронку здабываць і перавозіць у Варшаву кнігі і часопісы, якія выдаваліся беларускімі эмігранцкімі асяродкамі. Найбольш добрым была сувязь з айцом [[Аляксандар Надсан|Аляксандрам Надсанам]], дырэктарам [[[Юры Туронак]] пісаў, што зь яго 50-ці службовых замежных камандзіровак толькі адна ў [[Вялікабрытанія|Вялікабрытанію]] выклікала непакой контрразведвальных органаў [[ПНР]]<ref name="выведкапнр">{{Кніга|аўтар = |імя = Юры|прозьвішча = Туронак|частка = |загаловак = За кардонам Бацькаўшчыны: успаміны|арыгінал = |спасылка = |адказны = [[Генадзь Сагановіч|Г. Сагановіч]]|выданьне = |месца = [[Менск]]|выдавецтва = Медысонт|год = 2010|том = |старонкі = 113|старонак = 276|сэрыя = [[Бібліятэка часопіса «Беларускі Гістарычны Агляд»|Бібліятэка ч-су Беларускі гістарычны агляд]]|isbn = 978-985-6887|наклад = }}</ref>. Службовыя камандзіроўкі ў краіны [[Заходняя Эўропа|Заходняе Эўропы]] давалі магчымасьць Юрыю Туронку здабываць і перавозіць у Варшаву кнігі і часопісы, якія выдаваліся беларускімі эмігранцкімі асяродкамі. Найбольш добрым была сувязь з айцом [[Аляксандар Надсан|Аляксандрам Надсанам]], дырэктарам Беларускай бібліятэкі імя Францішка Скарыны ў Лёндане. Акрамя кніг і часопісаў, якімі можна было карыстацца на месцы, у гэтай бібліятэцы было шмат выданьняў, якія ахвяроўваліся пажылымі эмігрантамі. Эмігранцкія выданьні, як правіла, канфіскоўваліся польскімі і савецкімі памежнікамі<ref name="выведкапнр"/>. == Гісторыя == === Пачаткі === Пачаткі Скарынаўкі зьвязаныя перадусім зь дзейнасьцю каталіцкага сьвятара Чэслава Сіповіча, які ў 1947 г. заснаваў у Лёндане Беларускую каталіцкую місію.<ref>{{Артыкул|аўтар=Алесь Нешчарда|год=2021|url=https://www.academia.edu/71806879/Акно_на_Захадзе|загаловак=Акно на Захадзе|pages=36-41|выданьне=Наша гісторыя|issn=2617-2305|нумар=5}}</ref> У 1949 г. місія перабралася ў вялікі будынак, «[[Марыян-Хаўз]]», якім тады валодалі літоўскія [[Кангрэгацыя Айцоў Марыянаў|айцы марыяне]]. Першапачаткова невялікая — ад дзьвюхсот да трохсот тамоў, — бібліятэка Чэслава Сіповіча разьмясьцілася на другім паверсе будынку. Акрамя самога Ч. Сіповіча бібліятэкай карысталіся суайчыньнікі і дасьледнікі, зацікаўленыя беларусазнаўчымі тэмамі. У гэтым жа пакоі адбываліся пасяджэньні Беларускага хрысьціянскага акадэміцкага аб’яднаньня «Жыцьцё» (створана ў 1947 г.) і Беларускага акадэміцкага каталіцкага аб’яднаньня «Рунь» (створана ў 1949 г.) — арганізацыяў, якія меліся гуртаваць студэнтаў і адукаваных суайчыньнікаў.<ref name=":02">{{Cite book|title=The Francis Skaryna Byelorussian Library and Museum (Anglo-Byelorussian Historical papers no.1)|publisher=Anglo-Byelorussian Society|year=1971|location=London}}</ref> Адначасова [[Згуртаваньне беларусаў Вялікай Брытаніі|Згуртаваньне Беларусаў Вялікай Брытаніі]] арганізавала ўласную бібліятэку — Беларускую бібліятэку і архіў імя Францыска Скарыны. З часам ейная невялікая калекцыя была далучана да бібліятэкі ў «Марыян-Хаўз».<ref name=":0" /> Сярод прычынаў для набыцьця ў 1950-х гадох «[[Марыян-Хаўз]]у» — часткова на ахвяраваньні суайчыньнікаў у дыяспары — ва ўласнасьць Беларускай каталіцкай місіі Ч. Сіповіч называў «бібліятэку, архівы й музэй, вылучна беларускага зьместу або зьвязанага зь беларусаведай».<ref>{{Кніга|год=2004|first=Аляксандар|last=Надсан|title=Біскуп Чэслаў Сіповіч: сьвятар і беларус|url=http://casasloviec.co.uk/index.php?do=static&page=work_Sip_bel09|частка="Новая Друя"|publisher=БедФранс|location=Менск|isbn=985-6425-28-X}}</ref> У 1955 г. Чэслаў Сіповіч разьмясьціў у газэце «Бацькаўшчына» абвестку пра стварэньне пры місіі «агульнага беларускага» архіву, музэя й бібліятэкі.<ref>{{Артыкул|год=1955|аўтар=Сіповіч, Ч. а.|загаловак=Абвестка|выданьне=Бацькаўшчына|нумар=9(239)}}</ref> === ''Bibliotheca alboruthena'' === У канцы 1950-х гадоў бібліятэка пачала выпісваць пэрыядычныя выданьні зь Беларусі. Памер ейнай калекцыі ў 1950-х гадох павялічыўся ў дзесяць разоў і яна ўключала таксама каштоўныя рукапісы й старыя мапы.<ref name=":0" /> У 1958 г. яна стала называцца лацінскай назвай ''Bibliotheca alboruthena''. У 1960 г. грэка-каталіцкі сьвятар Леў Гарошка пераехаў у Лёндан і далучыў да бібліятэкі ўласны багаты кнігазбор.<ref name=":02" /> Кнігазбор у выніку павялічыўся да 5000 асобнікаў.<ref name=":0" /> У 1960 г. Чэслаў Сіповіч быў прызначаны біскупам і перабраўся ў Рым. Кіраўніцтва бібліятэкай перайшло да а. Льва Гарошкі.<ref name=":02" /> 1960-я былі гадамі значнага росту інтарэсу да беларусазнаўства ў Вялікабрытаніі, а ''Bibliotheca alboruthena'', разам з Англа-беларускім таварыствам — важным сродкам садзейнічаньня даследаваньням. Калі ў 1965 г. Англа-беларускае таварыства пачало выдаваць «[[The Journal of Belarusian Studies|Часопіс беларускіх дасьледаваньняў]]» — першы англамоўны беларусазнаўчы навуковы часопіс — амаль усе аўтары першага нумару былі тым ці іншым чынам зьвязаныя зь бібліятэкай.<ref name=":2" /> [[Арнольд Макмілін]] карыстаўся бібліятэкай для дактарату пра беларускую літаратурную мову XIX стагодзьдзя,<ref name=":2" /> а [[Вера Рыч]] — для [[Як вада, як агонь|першай анталёгіі]] беларускай літаратуры ў перакладзе на ангельскую мову.<ref>{{Кніга|first=Vera|last=Rich|title=Like water, like fire: an anthology of Byelorussian poetry from 1828 to the present day.|location=London|isbn=0-04-891041-4|publisher=Allen and Unwin|year=1971|page=9}}</ref> У 1968 г. кніжная калекцыя налічвала больш за 6500 асобнікаў<ref>{{Кніга|first=Jim|last=Dingley|title=The Francis Skaryna Byelorussian Library and Museum|year=1991|location=London}}</ref> і тады была зробленая першая спроба каталягізаваць яе.<ref name=":02" /> === Стварэньне самастойнай установы === [[Файл:Ліст Бібліятэкі імя Ф Скрарыны да С Яновіча 1981 год.jpg|thumb|Ліст аб перадачы архіву [[Сакрат Яновіч|С. Яновіча]] для захаваньня ў Бібліятэцы імя Ф. Скарыны. [[Вялікабрытанія]], [[Лёндан]]. 8 верасьня 1981 году.]] У 1970-м годзе быў набыты асобны будынак для калекцыі, якая ўжо не зьмяшчалася ў памяшканьнях Марыян Гаўз. Для гэтага быў абвешчаны збор ахвяраванняў сярод суайчыньнікаў.<ref name=":0" /> Рамонт будынку і пераезд заняў больш за год. За гэты час зьмяніўся «бібліятэкар» — кіраўнік установы. Ім стаў айцец [[Аляксандар Надсан]]. Афіцыйнае адкрыцьцё бібліятэкі адбылося 15 траўня 1971 году з удзелам брытанскага філёляга, папулярызатара беларусістыкі [[Робэрт Оці|Робэрта Оці]]. Спачатку яе ўзначальвала Бібліятэчная рада, а ў 1979 г. быў створаны дабрачынны фонд, які стаў уласьнікам установы. Ім кіруе Апякунская рада ({{Мова-en|Board of Trustees}}). == Галерэя == <gallery> Файл:Biskup Sipovich u biblijatecy.jpg|Біскуп [[Чэслаў Сіповіч]] у бібліятэцы Файл:A Nadsan 2010b.jpg|Айцец [[Аляксандар Надсан]] з [[Івонка Сурвіла|Івонкай Сурвілай]] Файл:Francis Skaryna Library London.png|Чытальная заля бібліятэкі Файл:Belarusian Museum in London.jpg|Музэй у Скарынаўцы. У цэнтры — слуцкія паясы Файл:Belarusian Museum in London 1.jpg|Музэй у Скарынаўцы. Файл:Antoine Martel - La langue polonaise dans les pays ruthènes Ukraine et Russie Blanche 1569-1667.jpg|Кніга зь пячаткай бібліятэкі Файл:Язэп Гэрмановіч скрынка.jpg|Скрынка, у якой а. [[Язэп Германовіч]] трымаў Сьвятыя Дары ў [[ГУЛаг|гулагу]]. Файл:Панагія Чэслаў Сіповіч 01.jpg|Панагія біскупа [[Чэслаў Сіповіч|Чэслава Сіповіча]] </gallery> ==Крыніцы== {{Крыніцы}} ==Вонкавыя спасылкі== *[https://web.archive.org/web/20121127021058/http://skaryna.org.uk/ Бібліятэка й музэй імя Францішка Скарыны ў Лёндане] — вэб-сайт. [[Катэгорыя:Арганізацыі беларускай дыяспары]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1971 годзе]] [[Катэгорыя:Бібліятэкі Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Беларусы ў Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Аб’екты, названыя ў гонар Францішка Скарыны]] jz83uag2ayzc53tkg1nyn1dbvdmj82l 0 55788 2621099 2620541 2025-06-22T04:12:53Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2621099 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Вялікі Бор}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Вялікі Бор |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Вялікага Бору |Трансьлітараваная назва = Vialiki Bor |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = Перад 1600 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Вялікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = 132 |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 658 |Год падліку колькасьці = 2021 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 247602 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 1 |Шырата сэкундаў = 58.1 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 3 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = }} '''Вялі́кі Бор'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 313</ref> — [[вёска]] ў [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Вялікі Бор уваходзіць у склад і зьяўляецца цэнтрам [[Велікаборскі сельсавет|Вялікаборскага сельсавету]]. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[File:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб «Бонча» роду Харлінскіх.]]Ці ня самая раньняя згадка пра паселішча датаваная 20 чэрвеня 1600 году, калі пан Шчасны Харлінскі, падкаморы кіеўскі, выдаў свайму сыну Мікалаю ''zapis wieczysty'', 26 чэрвеня ў Люблінскім трыбунале прызнаны, на добры ў [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскім ваяводзтве]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]: двор [[Астрагляды|Астраглядавічы]] з прыналежнымі да яго «прыселкамі» — сёламі Астраглядавічы, [[Хвойнікі]], Вялікі Бор, [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|Дворышча]], [[Храпкаў]] і яшчэ дзевяцю паселішчамі, а таксама на двор і частку зь сямі пляцаў у Кіеве<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XXI. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / Opisane przez Aleksandra Jabłonowskiego. — Warszawa, 1894. S. 60; Аrchiwum Główny Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich (далей: AGAD. APiJ). Sygn. 1. S. 46 — 47</ref>. Ад гэтага часу і да рэформавага ўжо ў Расейскай імпэрыі пэрыяду Вялікі Бор належаў тым самым уладальнікам, што і Астраглядавічы з Хвойнікамі, г. зн. пасьля Харлінскіх — [[Мікалай Абрамовіч|Мікалаю Абрамовічу (Абрагамовічу)]], [[Максыміліян Бжазоўскі|Максыміліяну Бжазоўскаму]], князям Шуйскім, сямейству Прозараў<ref>Бельскі С. В. З гісторыі ўладароў і маёнткаў Брагіншчыны XVI—XVIII стст. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 12—18</ref>. Пры разьмежаваньні Кіеўскага ваяводзтва Каралеўства Польскага і Мазырскага павету Вялікага Княства Літоўскага у сьнежні 1621 — студзені 1622 году мястэчка і вёску Хвойнікі, сяло Вялікі Бор пана Мікалая Харлінскага і сёлы Брагінскай воласьці за ракой Сычоўкай паны камісары згодна засьведчылі прыналежнымі да ваяводзтва Кіеўскага.{{Заўвага|Складаньне дакумэнту было завершана ў сяле князёў Жыжэмскіх Маканавічы ўжо Рэчыцкага павету ВКЛ.}} <ref>ŹD. T. XX: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym; T. IX. — Warszawa, 1894. S. 96 — 97; Крикун Н. Г. Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. — Киев, 1992. С. 142—145.</ref>. [[File:Jastrzębiec herb.svg|150пкс|значак|Герб Ястрабец зьменены паноў Абрамовічаў.]]7 чэрвеня 1623 году датаваны судовы дэкрэт, у якім удава Гальшка Харлінская абвінавачвала паноў Станіслава, Юрыя і астатніх Харлінскіх, родных братоў і сваякоў мужа Мікалая, за гвалтоўны наезд на замак і вёску Астраглядавічы, мястэчка Новы Харленж (Хвойнікі), вёскі Хвойнікі, Вялікі Бор, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], [[Рашаў]], [[Карчовае]], [[Бардакі (Лаханія)|Лаханію]], [[Стралічаў]], [[Паселічы]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]]{{Заўвага|Яшчэ названыя 13 паселішчаў, акрамя «іншых вёсак і прыселкаў».}}<ref>ŹD. T. XXI. S. 637</ref>. У 1627 годзе пані Гальшка (Гэлена) Харлінская склала тэстамэнт, паводле якога добра Астраглядавічы пераходзілі да ваяводзіча смаленскага [[Мікалай Абрамовіч|Мікалая Абрагамовіча (Абрамовіча)]]<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 56</ref>, жанатага зь яе дачкой Евай. У 1628 годзе з шасьці дымоў вёскі Вялікі Бор і з двух у той ваколіцы названага маёнтку пана М. Абрагамовіча млыновых колаў выплачвалася адпаведна па 3 і па 6 злотых<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. 1: Акты о заселении Юго-Западной России. – Киев, 1886. С. 396 – 397</ref>. 8 ліпеня 1631 году запісам у актах Кіеўскага земскага суда{{Заўвага|22 жніўня 1631 г. тое зроблена і ў Жытомірскім гродзкім судзе.}} нарэшце засьведчана пагадненьне на саступку часткі Астраглядаўскіх добраў Шчасным, сынам Станіслава, Харлінскім пану Лукашу Мадлішэўскаму, мужу ўдавы Гальшкі, за суму ў 60 000 польскіх злотых. У пераліку вёсак названы і Вялікі Бор<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 59</ref>. [[File:Герб князёў Шуйскіх.png|150пкс|значак|зьлева|Герб Сьвяты Юры (Георгі Пераможац) князёў Шуйскіх. Фота Анатоля Бензярука.]][[File:Падданыя зь Вялікага Бору ў інвэнтары 1721 г.png|значак|Падданыя зь Вялікага Бору ў інвэнтары 1721 г.]]Паводле люстрацыі падымнага падатку Оўруцкага павету Кіеўскага ваяводзтва 1683 году, з 9 дымоў вёскі Вялікі Бор Хвойніцкай воласьці князя Шуйскага выплачвалася 2 злотых; у другі раз — 2 злотых з 2 дымоў<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 488 – 489, 507</ref>. На 1698 год, як тое вынікае з інвэнтара маёнтку Хвойнікі, перададзенага князем Дамінікам Шуйскім, берасьцейскім харунжым, у кіраваньне пану Зыгмунту Шукшце, у Вялікім Боры было 10 двароў. У рэвізіі 1716 году засьведчана наяўнасьць ужо 22 гаспадарак, адна зь якіх была вызваленая ад асноўных павіннасьцей (słoboda). Згодна з інвэнтаром 1721 году, калі абцяжараны даўгамі маёнтак ад {{падказка|пасэсара|Пасэсар — часовы ўладальнік маёнтку.}} Юзафата Парышэвіча, біскупа валоскага, перайшоў {{падказка|дзедзічнаму|Дзедзіч — спадчынны ўладальнік добраў.}} ўладальніку князю Мікалаю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму, у Вялікім Боры налічваўся 21 двор{{Заўвага|У хвойніцкай кнізе «Памяць» аўтары налічылі ажно «27 сем'яў», памылкова запісаўшы шасці вялікаборцам, якія дадаткова плацілі чынш зь іншага надзелу або агароду, па дзьве гаспадаркі замест адной<ref>Памяць: Гiсторыка-дакументальная хронiка Хойнiцкага раёна (далей: Памяць) / Рэд. кал. М. А. Ткачоў [і інш.]; маст. А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн iмя Петруся Броўкi, 1993. С. 27</ref>. Тое паўторана і ў вядомай на lapsus энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі».}}, чыншу выплачвалася 119 злотых, 22 з паловай грошы, даніны мядовай (бельцаў) — 51{{Заўвага|Нічога не сказана пра паншчыну, гвалты і дзякла (акрамя мёду); у інвэнтары 1698 г. такія зьвесткі ёсьць.}}. Прозьвішчы жыхароў: Гардзеенка, Мартыненка, Ярмошанка, Радчык, Сачанка, Міненка, Літвіненка, Харошка (Chworoszko, Chorosczonko), Навуменка<ref>НГАБ у Менску. Ф. 320. Воп. 1. Спр. 1. А. 119, 120, 127адв., 131адв.-132, 139адв., 141адв.-142</ref>. У ходзе асваеньня абшараў паміж Вялікім Борам і Маканавічамі пачасьціліся памежныя канфлікты. 28 лютага 1721 году пан маршалак мазырскі Антоній Аскерка са Слуцку зьвярнуўся зь лістом да князя Мікалая Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, з просьбай, абы падданыя яго вялікаборскія падданым зь вёскі Ізбін (Ізбынь) крыўдаў не чынілі і ў грунты іхныя «nie wdzierali się». У ліпені 1722 году тым жа панам суседам князь М. Шуйскі пакліканы на суд Галоўнага Трыбуналу Вялікага Княства Літоўскага за насланьне людзей вялікаборскіх на грунты ізбінцаў, дзе яны лес пасеклі, сенажаці пакасілі ды ўчынілі шматлікія гвалты. 26 кастрычніка 1722 году ў Мазырскім гродзе па справе маршалка Аскеркі і харунжыча Шуйскага панам Даніэлем Віслаухам засьведчана апісанае размежаваньне ўгодзьдзяў вёсак Вялікі Бор і Ізбін<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 34 — 35</ref>. У тарыфе падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва 1734 году сказана, што Вялікі Бор у складзе Хвойніцкай воласьці належаў князю Ігнацыю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. Паводле зьвестак на 1748 год ксяндза Караля Непамуцэна Арлоўскага, Вялікі Бор і Рудня Вялікаборская былі сярод паселішчаў, частка жыхароў якіх (зь ліку шляхты і яе службы) належала да Астраглядавіцкай парафіі Оўруцкага дэканату Кіеўскай дыяцэзіі<ref>Ks. Orłowski K. N. Defensa biskupstwa y dyecezyi Kiiowskiey. — Lwów, 1748. S. 148</ref>. У 1754 годзе з 36 двароў (×6 — прыкладна 216 жыхароў) вёскі Вялікі Бор Хвойніцкага маёнтку «do grodu» ([[Оўруч|Оўруцкага замку]]) выплачвалася 5 злотых і 18 грошаў, «na milicję» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 22 злотых і 12 грошаў<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 192</ref>. 30 чэрвеня 1764 году пасэсары Хойніцкіх добраў сужэнства Войцех і Анеля князі Шуйскія, старосты ніжынскія, выступілі ў Оўруцкім гродзе супраць пана кашталяніча наградзкага Багуслава Аскеркі за неаднаразовае насланьне падданых на грунты вёскі Вялікі Бор, учыненне там розных шкодаў і гвалтаў<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 35</ref>. Згодна зь перапісамі габрэйскага насельніцтва 1765, 1778 і 1784 гадоў, у Вялікім Боры налічвалася адпаведна 5, 3 і 3 чалавекі (głowy), плацельшчыкі пагалоўшчыны, якія належалі да Хвойніцкага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. — Киев, 1890. С. 301, 391, 710</ref>. === Расейская імпэрыя === [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]][[Файл:Вялікі Бор, Дубровіца, Рудзенька на плане Генеральнага межавання 1797 г.jpg|значак|Вялікі Бор, Дубровіца, Рудзенька на схематычным пляне Рэчыцкага павету, складзеным каля 1800 г.]]Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Вялікі Бор — у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч, В., Скрыпчанка, Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. Паводле рэвізіі 1795 году, тут было 59 двароў з 230 душамі мужчынскага і 189 жаночага полу прыгонных сялянаў<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 59. А. 113-122адв.</ref>. У мэтрычных запісах Хвойніцкай Сьвята-Пакроўскай царквы за 1795 год сустрэтыя зьвесткі пра хрост дзяцей і асьвячэньне шлюбаў жыхароў Вялікага Бору і Дубровіцы (яшчэ і пра памерлага)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 492а. А. 352-355адв.</ref>, з чаго вынікае іх прыналежнасьць тады і раней да прыходу згаданай царквы. Пры гэтым Вялікі Бор кожны раз пазначаўся як сяло, што можа сьведчыць пра існаваньне тут прыпісной царквы{{заўвага|Пра яе, аднак, нічога не вядома да зьяўленьня кліравых ведамасьцяў Вялікаборскай царквы ў др. пал. 1860-х гг.}}. У «Камеральном описании... Речицкой округи», датаваным 29 студзеня 1796 году, Вялікі Бор з паташным заводам названы сярод паселішчаў у складзе Хвойніцкіх добраў Людвіка Прозара{{Заўвага|Тут, напэўна, дапушчана памылка прачытаньня тэксту рэвізіі, бо ў ёй згаданая Людвіка з князёў Шуйскіх Прозарава, жонка абознага Караля.}}, якія раней былі перайшлі «в казну», але «по высочайшему повелению» вернутыя Луізе Прозаравай<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск, 2018. С. 70 — 71, 74</ref>. Паводле праваслаўнага сьвятара Максіма Ярэміча, велікаборцы нібыта заставаліся уніятамі ажно да 1831 году<ref>Минские епархиальные ведомости (далей: МЕВ). – Минск, 1870. № 5. С. 116, 120 – 121</ref>{{заўвага|У досыць шырокім сьпісе рознаканфэсійных сьвятыняў «Камерального описания...» вялікаборская адсутнічае, таму сьцьвярджэньне М. Ярэміча, нібы каталіцкая капліца («ветхій деревянный костелъ») была ўладкаваная ў будынку уніяцкай царквы выглядае звыклай ужо ў яго выкананьні байкай.}}, калі тут была ўладкавана філія Астраглядавіцкага парафіяльнага касьцёлу. Але яшчэ ад 1796 году ў касьцёльных кнігах пачалі рэгулярна зьяўляцца зьвесткі аб задавальненьні духоўных патрэбаў людзей зь Вялікага Бору і Дубровіцы ксяндзамі братам-прапаведнікам (дамініканам) Бруна Лявіцкім, хвойніцкім капэлянам, і Тэадорам Чабаноўскім. У 1797 годзе таксама неаднаразова згадваліся могілкі пры мясцовай капліцы, а кс. Т. Чабаноўскі падпісваўся, акрамя таго, што астраглядаўскім альбо хвойніцкім вікарыем, і вялікаборскім капэлянам<ref>НГАБ. Ф. 1781. Спр. 27. Спр. 202. А. 176-184адв., 215, 216, 239, 239адв.</ref>. [[File:Chvojniki, Ludvika Prozar. Хвойнікі, Людвіка Прозар (1913).jpg|значак|зьлева|Курган Людвікі альбо фамільны склеп роду Прозараў у Хвойніках.]][[Файл:Фальварак Гудаў і сяло Вялікі Бор на карце А. К. Фіцінгофа. 1846 г.png|значак|Фальварак Гудаў і сяло Вялікі Бор на мапе А. К. Фіцінгофа. 1846 г.]] У шляхецкай рэвізіі 1811 года паведамляецца, што ў велікаборскай канторы маёнтку Хойнікі абознага Прозара эканомам служыў 68-гадовы Юзаф Бакіноўскі, а лоўчым — 39-гадовы Ваўжынец Бакіноўскі<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 248</ref>. У 1828 годзе на могілках у Вялікім Боры знайшла часовы прытулак памерлая ў Берасьці Людвіка Канстанцыя Прозар, праз год перазахаваная мужам Каралем у Хвойніках<ref>Клок Л. Д. Таямніца хойніцкага пергаменту. // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі, 1976. № 1. С. 21 – 22</ref>. Згодна з інвэнтаром 1844 году Хвойніцкага маёнтку Уладыслава Прозара, Вялікі Бор належаў да фальварку Гудаў<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475</ref>. У энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі» сказана, што на 1850 год тут было 69 двароў, 441 жыхар. Паводле «Списков населенных мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.», 144 асобы мужчынскага і 146 жаночага пола зь ліку жыхароў Вялікага Бору належалі да Астраглядаўскай парафіі Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382</ref> Ад пачатку рэформавага пэрыяду сяло — у складзе Хвойніцкай воласьці. У сувязі з антырасейскім паўстаньнем рыма-каталіцкая філія была скасаваная, а жыхары Вялікага Бору, Дубровіцы павернутыя да праваслаўя<ref>Пяткевіч Ч. Рэчыцкае Палессе / Уклад., прадм. У. Васілевіча. Пер. з пол. Л. Салавей і У. Васілевіча. — Мінск: «Беларускі кнігазбор», 2004. С. 434 — 435</ref>{{заўвага|{{пачатак цытаты}}''Аж ось настала воля, а далей мяцеж, дак трохі паждаўшы, наехало ўсялякаго начальства і папоў, да ўзялі дай увесь народ у Дубровіцы, у Ізбіне і ў Вялікім Бару перавярнулі на рускую веру, касьцёл перахрысьцілі на цэркву, а пасьля прычапіліся і да храста{{заўвага|Крыж усталяваны быў {{пачатак цытаты}}«''на раздарожжы, дзе ад рэчыцкаго шляху паваротка чэраз Будзішча ідзе ў Гудоў... Хрэст сабе стаяў, усе, хто толькі ехаў або ішоў, то, як вядзецца паміж хрышчанымі людзьмі, скідаў шапку і хрысьціўся. Людзі прывыклі і радаваліся, бо, бач, недалека завод, а там жа смаляная нячыстая сіла арудуе, дак цяпер, баяўшыся сьвятога храста, меньш робіць капасьці.''{{канец цытаты}}}}. Ета — кажуць — варожы хрэст, панскі, ён несправядлівы хрэст, дак трэба яго зрубаць. — Хто ахвотнік зрубаць хрэст?! — крыкнуў станавы прыстаў, а ўсе маўчаць. Ён другі і трэйці раз гаркнуў так сама, а ўсе, бы начэ вады поўныя раты панабіралі. Тагды прыказаў старшыне прымусіць таго, на каго мае надзею, штоб рубаў, а старшына да мяне кажа: — Ты ж сьмялей за ўсіх, дак бяры сякеру і рубай! — Мяне — ку — трэйчы хрысьцілі: раз хрысьціў ксёндз, другі раз {{падказка|выскуб|біскуп}} {{падказка|мінджаваў|рабіў мірапамазаньне}}, а цяпер (грэх чы два) перахрысьціў поп, дак я безбожнікам не буду. — І ніхто не будзе! — крыкнулі ўсе ў адзін голас._І мы ўсе ашукаліся, бо ось выступіў дубровіцкі Каленік Лабада да ідзе к храсту. Тут мы ўсе так і абамлелі са страху, бо прачулі, што от зараз зробіцца нешто нядобрае — і зрабілася._Небавам хрэст упаў, а Каленік стаіць, раскарачыўшыся, і не варушыцца, да толькі мармыча, як немец. Яго {{падказка|паставіла колам|спаралізавала}}. Бязбожніка забралі на сані, дай завезьлі ў Хвайнікі да лазарэту. Там ён памармытаў зо дзьве нядзелі, з рукамі і нагамі стылымі, як кольле, дай чорту аддаў свой паганы дух._(Апавядаў Кастуль з Вялікага Бору.)''{{канец цытаты}}}}. У 1866 годзе дзеля выхаваньня тутэйшых дзяцей, а разам і іх бацькоў у духу вернасьці расейскай манархіі, у Вялікім Боры адкрыта народная вучэльня<ref>Памяць. — С. 32</ref>. У жніўні 1868 году ў мясцовую царкву ад імпэратара Аляксандра ІІ была перададзена ікона Пакрова Найсьвяцейшай Багародзіцы<ref>МЕВ. — Минск, 1870. № 5. С. 116</ref>. На пачатак 1870 году ў сяле налічвалася 213 мужчынскіх душ сялян-уласьнікаў, прыпісаных да Вялікаборскага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павета) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Раства-Багародзіцкай царквы, драўляны будынак якой узьведзены ў 1871 годзе, названыя настаяцель а. Іосіф Гарбацэвіч, в. а. штатнага псаломшчыка Іван Скараходаў. Да прыходу, акрамя сяла Вялікі Бор, належалі вёскі Ізбін (Ізбынь), Рудзенька і Дубровіца.<ref>МЕВ. — Минск, 1876. № 10. С. 459</ref>. У 1879 годзе царкоўны прыход налічваў 491-го мужчынскага і 493-х жаночага полу верных<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 44—46</ref>. У 1886 годзе ў сяле 58 двароў, 527 жыхароў, конны млын<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 113</ref>. Паводле перапісу 1897 года, 162 двары, 795 жыхароў, народная вучэльня, хлебазапасная крама, карчма. На 1909 год у сяле Вялікі Бор Хвойніцкай воласьці налічвалася 184 двары, 989 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 16</ref>. === Найноўшы час === [[Файл:Вялікі Бор на карце генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.jpg|значак|зьлева|Вялікі Бор на мапе гэнштабу РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.]]9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Вялікі Бор, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 – 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. – 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918 – 1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Вялікаборскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 61 і 120 вучняў<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. Пасьля другога ўзбуйненьня [[БССР]], з 8 сьнежня 1926 году Вялікі Бор — цэнтар сельсавету Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]]. У 1930 годзе тут створаны калгас «Чырвоны Бор», працавалі цагельня, кузьня, стальмашня, вятрак. З 20 лютага 1938 году Вялікі Бор у складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з цэнтрам у Мазыры. Напярэдадні вайны ў Вялікім Боры налічвалася 420 двароў, 1800 жыхароў<ref>Без срока давности. Беларусь: преступления нацистов и их пособников против мирного населения на оккупированной территории БССР в годы Великой Отечественной войны. Гомельская область. Сборник архивных документов и материалов / сост.: А. Р. Дюков, В. Д. Селеменев (рук.) [и др.]; редкол.: А. К. Демянюк [и др.]. — Минск: НАРБ; М.: Фонд «Историческая память», 2021. С. 499</ref>. У [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікую Айчынную вайну]], паводле энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі», у чэрвені 1943 году акупанты зьнішчылі 265 жыхароў, спалілі 262 двары. На франтах загінулі 118 вяскоўцаў. З 8 студзеня 1954 году Вялікі Бор — у складзе Гомельскай вобласьці. Цэнтар саўгасу «Вялікаборскі». 15 жніўня 1974 году цэнтр сельсавету перанесены ў вёску [[Партызанская (Хвойніцкі раён)|Партызанская]]<ref>Рашэнне выканаўчага камітэта Гомельскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 15 жніўня 1974 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1974, № 25 (1435).</ref>. 25 лістапада 2008 году цэнтар сельсавету вернуты ў Вялікі Бор<ref>[http://pravo.by/pdf/2011-89/2011_89_9_42931.pdf Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 ноября 2008 г. № 90 О переносе административно-территориального центра Великоборского сельсовета]{{Недаступная спасылка|date=May 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. 15 лютага 2024 году [[Міністэрства энэргетыкі Беларусі|міністар энэргетыкі Беларусі]] [[Віктар Каранкевіч]] паведаміў, што пасёлак Вялікі Бор стаў першым у Гомельскай вобласьці, які цалкам перавялі на электраацяпленьне<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Цэлы пасёлак у Гомельскай вобласьці перавялі на ацяпленьне электрычнасьцю|спасылка=https://nashaniva.com/336422|выдавец=Партал «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=15 лютага 2024|дата доступу=15 лютага 2024}}</ref>. == Насельніцтва == * 1930 год — 211 двароў, 1200 жыхароў * 1959 год — 988 жыхароў (паводле перапісу) * 1970 год — 1120 жыхароў * 1996 год — 418 гаспадарак, 1239 жыхароў * 1999 год — 1149 жыхароў * 2004 год — 1052 жыхары * 2006 год — больш за 1000 жыхароў * 2010 год — 775 жыхароў * 2021 год — 274 гаспадаркі, 658 жыхароў<ref>[https://web.archive.org/web/20211019064229/http://hoiniki.gov.by/ru/velikoborskiy/ Інфармацыя пра насельніцтва Велікаборскага сельскага савету на 25.01.2021 г.]</ref> == Традыцыі == У вёсцы захоўваецца абрад «Русальле»<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/25424353.html Як праганялі русалку]</ref>. == Вядомыя выхадцы == * [[Зьмітро Бяспалы]] — [[беларус]]кі [[пісьменьнік]] * [[Барыс Іванавіч Сачанка]] — [[беларус]]кі [[пісьменьнік]], перакладнік і выдавец * Іван Сачанка (1938) — беларускі журналіст, доктар гістарычных навук * [[Алесь Шлег|Алесь Шлёг]] — беларускі празаік, паэт, публіцыст, кінадраматург, перакладчык * [[Барыс Пятровіч]] (Сачанка) — беларускі пісьменьнік, празаік == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20160315010915/http://pda.weather-in.by/by/gomel%27skaja/716 Прагноз надвор’я ў в. Вялікі Бор] {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVI стагодзьдзі]] karr165zu7ltv7o6ijpk7bm3oq4z3qp 2621100 2621099 2025-06-22T04:14:05Z Дамінік 64057 /* Карона Каралеўства Польскага */ 2621100 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Вялікі Бор}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Вялікі Бор |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Вялікага Бору |Трансьлітараваная назва = Vialiki Bor |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = Перад 1600 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Вялікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = 132 |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 658 |Год падліку колькасьці = 2021 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 247602 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 1 |Шырата сэкундаў = 58.1 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 3 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = }} '''Вялі́кі Бор'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 313</ref> — [[вёска]] ў [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Вялікі Бор уваходзіць у склад і зьяўляецца цэнтрам [[Велікаборскі сельсавет|Вялікаборскага сельсавету]]. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[File:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб «Бонча» роду Харлінскіх.]]Ці ня самая раньняя згадка пра паселішча датаваная 20 чэрвеня 1600 году, калі пан Шчасны Харлінскі, падкаморы кіеўскі, выдаў свайму сыну Мікалаю ''zapis wieczysty'', 26 чэрвеня ў Люблінскім трыбунале прызнаны, на добры ў [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскім ваяводзтве]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]: двор [[Астрагляды|Астраглядавічы]] з прыналежнымі да яго «прыселкамі» — сёламі Астраглядавічы, [[Хвойнікі]], Вялікі Бор, [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|Дворышча]], [[Храпкаў]] і яшчэ дзевяцю паселішчамі, а таксама на двор і частку зь сямі пляцаў у Кіеве<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XXI. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / Opisane przez Aleksandra Jabłonowskiego. — Warszawa, 1894. S. 60; Аrchiwum Główny Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich (далей: AGAD. APiJ). Sygn. 1. S. 46 — 47</ref>. Ад гэтага часу і да рэформавага ўжо ў Расейскай імпэрыі пэрыяду Вялікі Бор належаў тым самым уладальнікам, што і Астраглядавічы з Хвойнікамі, г. зн. пасьля Харлінскіх — [[Мікалай Абрамовіч|Мікалаю Абрамовічу (Абрагамовічу)]], [[Максыміліян Бжазоўскі|Максыміліяну Бжазоўскаму]], князям Шуйскім, сямейству Прозараў<ref>Бельскі С. В. З гісторыі ўладароў і маёнткаў Брагіншчыны XVI—XVIII стст. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 12—18</ref>. Пры разьмежаваньні Кіеўскага ваяводзтва Каралеўства Польскага і Мазырскага павету Вялікага Княства Літоўскага у сьнежні 1621 — студзені 1622 году мястэчка і вёску Хвойнікі, сяло Вялікі Бор пана Мікалая Харлінскага і сёлы Брагінскай воласьці за ракой Сычоўкай паны камісары згодна засьведчылі прыналежнымі да ваяводзтва Кіеўскага.{{Заўвага|Складаньне дакумэнту было завершана ў сяле князёў Жыжэмскіх Маканавічы ўжо Рэчыцкага павету ВКЛ.}} <ref>ŹD. T. XX: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym; T. IX. — Warszawa, 1894. S. 96 — 97; Крикун Н. Г. Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. — Киев, 1992. С. 142—145.</ref>. [[File:Jastrzębiec herb.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Ястрабец зьменены паноў Абрамовічаў.]]7 чэрвеня 1623 году датаваны судовы дэкрэт, у якім удава Гальшка Харлінская абвінавачвала паноў Станіслава, Юрыя і астатніх Харлінскіх, родных братоў і сваякоў мужа Мікалая, за гвалтоўны наезд на замак і вёску Астраглядавічы, мястэчка Новы Харленж (Хвойнікі), вёскі Хвойнікі, Вялікі Бор, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], [[Рашаў]], [[Карчовае]], [[Бардакі (Лаханія)|Лаханію]], [[Стралічаў]], [[Паселічы]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]]{{Заўвага|Яшчэ названыя 13 паселішчаў, акрамя «іншых вёсак і прыселкаў».}}<ref>ŹD. T. XXI. S. 637</ref>. У 1627 годзе пані Гальшка (Гэлена) Харлінская склала тэстамэнт, паводле якога добра Астраглядавічы пераходзілі да ваяводзіча смаленскага [[Мікалай Абрамовіч|Мікалая Абрагамовіча (Абрамовіча)]]<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 56</ref>, жанатага зь яе дачкой Евай. У 1628 годзе з шасьці дымоў вёскі Вялікі Бор і з двух у той ваколіцы названага маёнтку пана М. Абрагамовіча млыновых колаў выплачвалася адпаведна па 3 і па 6 злотых<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. 1: Акты о заселении Юго-Западной России. – Киев, 1886. С. 396 – 397</ref>. 8 ліпеня 1631 году запісам у актах Кіеўскага земскага суда{{Заўвага|22 жніўня 1631 г. тое зроблена і ў Жытомірскім гродзкім судзе.}} нарэшце засьведчана пагадненьне на саступку часткі Астраглядаўскіх добраў Шчасным, сынам Станіслава, Харлінскім пану Лукашу Мадлішэўскаму, мужу ўдавы Гальшкі, за суму ў 60 000 польскіх злотых. У пераліку вёсак названы і Вялікі Бор<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 59</ref>. [[File:Герб князёў Шуйскіх.png|150пкс|значак|зьлева|Герб Сьвяты Юры (Георгі Пераможац) князёў Шуйскіх. Фота Анатоля Бензярука.]][[File:Падданыя зь Вялікага Бору ў інвэнтары 1721 г.png|значак|Падданыя зь Вялікага Бору ў інвэнтары 1721 г.]]Паводле люстрацыі падымнага падатку Оўруцкага павету Кіеўскага ваяводзтва 1683 году, з 9 дымоў вёскі Вялікі Бор Хвойніцкай воласьці князя Шуйскага выплачвалася 2 злотых; у другі раз — 2 злотых з 2 дымоў<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 488 – 489, 507</ref>. На 1698 год, як тое вынікае з інвэнтара маёнтку Хвойнікі, перададзенага князем Дамінікам Шуйскім, берасьцейскім харунжым, у кіраваньне пану Зыгмунту Шукшце, у Вялікім Боры было 10 двароў. У рэвізіі 1716 году засьведчана наяўнасьць ужо 22 гаспадарак, адна зь якіх была вызваленая ад асноўных павіннасьцей (słoboda). Згодна з інвэнтаром 1721 году, калі абцяжараны даўгамі маёнтак ад {{падказка|пасэсара|Пасэсар — часовы ўладальнік маёнтку.}} Юзафата Парышэвіча, біскупа валоскага, перайшоў {{падказка|дзедзічнаму|Дзедзіч — спадчынны ўладальнік добраў.}} ўладальніку князю Мікалаю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму, у Вялікім Боры налічваўся 21 двор{{Заўвага|У хвойніцкай кнізе «Памяць» аўтары налічылі ажно «27 сем'яў», памылкова запісаўшы шасці вялікаборцам, якія дадаткова плацілі чынш зь іншага надзелу або агароду, па дзьве гаспадаркі замест адной<ref>Памяць: Гiсторыка-дакументальная хронiка Хойнiцкага раёна (далей: Памяць) / Рэд. кал. М. А. Ткачоў [і інш.]; маст. А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн iмя Петруся Броўкi, 1993. С. 27</ref>. Тое паўторана і ў вядомай на lapsus энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі».}}, чыншу выплачвалася 119 злотых, 22 з паловай грошы, даніны мядовай (бельцаў) — 51{{Заўвага|Нічога не сказана пра паншчыну, гвалты і дзякла (акрамя мёду); у інвэнтары 1698 г. такія зьвесткі ёсьць.}}. Прозьвішчы жыхароў: Гардзеенка, Мартыненка, Ярмошанка, Радчык, Сачанка, Міненка, Літвіненка, Харошка (Chworoszko, Chorosczonko), Навуменка<ref>НГАБ у Менску. Ф. 320. Воп. 1. Спр. 1. А. 119, 120, 127адв., 131адв.-132, 139адв., 141адв.-142</ref>. У ходзе асваеньня абшараў паміж Вялікім Борам і Маканавічамі пачасьціліся памежныя канфлікты. 28 лютага 1721 году пан маршалак мазырскі Антоній Аскерка са Слуцку зьвярнуўся зь лістом да князя Мікалая Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, з просьбай, абы падданыя яго вялікаборскія падданым зь вёскі Ізбін (Ізбынь) крыўдаў не чынілі і ў грунты іхныя «nie wdzierali się». У ліпені 1722 году тым жа панам суседам князь М. Шуйскі пакліканы на суд Галоўнага Трыбуналу Вялікага Княства Літоўскага за насланьне людзей вялікаборскіх на грунты ізбінцаў, дзе яны лес пасеклі, сенажаці пакасілі ды ўчынілі шматлікія гвалты. 26 кастрычніка 1722 году ў Мазырскім гродзе па справе маршалка Аскеркі і харунжыча Шуйскага панам Даніэлем Віслаухам засьведчана апісанае размежаваньне ўгодзьдзяў вёсак Вялікі Бор і Ізбін<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 34 — 35</ref>. У тарыфе падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва 1734 году сказана, што Вялікі Бор у складзе Хвойніцкай воласьці належаў князю Ігнацыю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. Паводле зьвестак на 1748 год ксяндза Караля Непамуцэна Арлоўскага, Вялікі Бор і Рудня Вялікаборская былі сярод паселішчаў, частка жыхароў якіх (зь ліку шляхты і яе службы) належала да Астраглядавіцкай парафіі Оўруцкага дэканату Кіеўскай дыяцэзіі<ref>Ks. Orłowski K. N. Defensa biskupstwa y dyecezyi Kiiowskiey. — Lwów, 1748. S. 148</ref>. У 1754 годзе з 36 двароў (×6 — прыкладна 216 жыхароў) вёскі Вялікі Бор Хвойніцкага маёнтку «do grodu» ([[Оўруч|Оўруцкага замку]]) выплачвалася 5 злотых і 18 грошаў, «na milicję» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 22 злотых і 12 грошаў<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 192</ref>. 30 чэрвеня 1764 году пасэсары Хойніцкіх добраў сужэнства Войцех і Анеля князі Шуйскія, старосты ніжынскія, выступілі ў Оўруцкім гродзе супраць пана кашталяніча наградзкага Багуслава Аскеркі за неаднаразовае насланьне падданых на грунты вёскі Вялікі Бор, учыненне там розных шкодаў і гвалтаў<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 35</ref>. Згодна зь перапісамі габрэйскага насельніцтва 1765, 1778 і 1784 гадоў, у Вялікім Боры налічвалася адпаведна 5, 3 і 3 чалавекі (głowy), плацельшчыкі пагалоўшчыны, якія належалі да Хвойніцкага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. — Киев, 1890. С. 301, 391, 710</ref>. === Расейская імпэрыя === [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]][[Файл:Вялікі Бор, Дубровіца, Рудзенька на плане Генеральнага межавання 1797 г.jpg|значак|Вялікі Бор, Дубровіца, Рудзенька на схематычным пляне Рэчыцкага павету, складзеным каля 1800 г.]]Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Вялікі Бор — у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч, В., Скрыпчанка, Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. Паводле рэвізіі 1795 году, тут было 59 двароў з 230 душамі мужчынскага і 189 жаночага полу прыгонных сялянаў<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 59. А. 113-122адв.</ref>. У мэтрычных запісах Хвойніцкай Сьвята-Пакроўскай царквы за 1795 год сустрэтыя зьвесткі пра хрост дзяцей і асьвячэньне шлюбаў жыхароў Вялікага Бору і Дубровіцы (яшчэ і пра памерлага)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 492а. А. 352-355адв.</ref>, з чаго вынікае іх прыналежнасьць тады і раней да прыходу згаданай царквы. Пры гэтым Вялікі Бор кожны раз пазначаўся як сяло, што можа сьведчыць пра існаваньне тут прыпісной царквы{{заўвага|Пра яе, аднак, нічога не вядома да зьяўленьня кліравых ведамасьцяў Вялікаборскай царквы ў др. пал. 1860-х гг.}}. У «Камеральном описании... Речицкой округи», датаваным 29 студзеня 1796 году, Вялікі Бор з паташным заводам названы сярод паселішчаў у складзе Хвойніцкіх добраў Людвіка Прозара{{Заўвага|Тут, напэўна, дапушчана памылка прачытаньня тэксту рэвізіі, бо ў ёй згаданая Людвіка з князёў Шуйскіх Прозарава, жонка абознага Караля.}}, якія раней былі перайшлі «в казну», але «по высочайшему повелению» вернутыя Луізе Прозаравай<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск, 2018. С. 70 — 71, 74</ref>. Паводле праваслаўнага сьвятара Максіма Ярэміча, велікаборцы нібыта заставаліся уніятамі ажно да 1831 году<ref>Минские епархиальные ведомости (далей: МЕВ). – Минск, 1870. № 5. С. 116, 120 – 121</ref>{{заўвага|У досыць шырокім сьпісе рознаканфэсійных сьвятыняў «Камерального описания...» вялікаборская адсутнічае, таму сьцьвярджэньне М. Ярэміча, нібы каталіцкая капліца («ветхій деревянный костелъ») была ўладкаваная ў будынку уніяцкай царквы выглядае звыклай ужо ў яго выкананьні байкай.}}, калі тут была ўладкавана філія Астраглядавіцкага парафіяльнага касьцёлу. Але яшчэ ад 1796 году ў касьцёльных кнігах пачалі рэгулярна зьяўляцца зьвесткі аб задавальненьні духоўных патрэбаў людзей зь Вялікага Бору і Дубровіцы ксяндзамі братам-прапаведнікам (дамініканам) Бруна Лявіцкім, хвойніцкім капэлянам, і Тэадорам Чабаноўскім. У 1797 годзе таксама неаднаразова згадваліся могілкі пры мясцовай капліцы, а кс. Т. Чабаноўскі падпісваўся, акрамя таго, што астраглядаўскім альбо хвойніцкім вікарыем, і вялікаборскім капэлянам<ref>НГАБ. Ф. 1781. Спр. 27. Спр. 202. А. 176-184адв., 215, 216, 239, 239адв.</ref>. [[File:Chvojniki, Ludvika Prozar. Хвойнікі, Людвіка Прозар (1913).jpg|значак|зьлева|Курган Людвікі альбо фамільны склеп роду Прозараў у Хвойніках.]][[Файл:Фальварак Гудаў і сяло Вялікі Бор на карце А. К. Фіцінгофа. 1846 г.png|значак|Фальварак Гудаў і сяло Вялікі Бор на мапе А. К. Фіцінгофа. 1846 г.]] У шляхецкай рэвізіі 1811 года паведамляецца, што ў велікаборскай канторы маёнтку Хойнікі абознага Прозара эканомам служыў 68-гадовы Юзаф Бакіноўскі, а лоўчым — 39-гадовы Ваўжынец Бакіноўскі<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 248</ref>. У 1828 годзе на могілках у Вялікім Боры знайшла часовы прытулак памерлая ў Берасьці Людвіка Канстанцыя Прозар, праз год перазахаваная мужам Каралем у Хвойніках<ref>Клок Л. Д. Таямніца хойніцкага пергаменту. // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі, 1976. № 1. С. 21 – 22</ref>. Згодна з інвэнтаром 1844 году Хвойніцкага маёнтку Уладыслава Прозара, Вялікі Бор належаў да фальварку Гудаў<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475</ref>. У энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі» сказана, што на 1850 год тут было 69 двароў, 441 жыхар. Паводле «Списков населенных мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.», 144 асобы мужчынскага і 146 жаночага пола зь ліку жыхароў Вялікага Бору належалі да Астраглядаўскай парафіі Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382</ref> Ад пачатку рэформавага пэрыяду сяло — у складзе Хвойніцкай воласьці. У сувязі з антырасейскім паўстаньнем рыма-каталіцкая філія была скасаваная, а жыхары Вялікага Бору, Дубровіцы павернутыя да праваслаўя<ref>Пяткевіч Ч. Рэчыцкае Палессе / Уклад., прадм. У. Васілевіча. Пер. з пол. Л. Салавей і У. Васілевіча. — Мінск: «Беларускі кнігазбор», 2004. С. 434 — 435</ref>{{заўвага|{{пачатак цытаты}}''Аж ось настала воля, а далей мяцеж, дак трохі паждаўшы, наехало ўсялякаго начальства і папоў, да ўзялі дай увесь народ у Дубровіцы, у Ізбіне і ў Вялікім Бару перавярнулі на рускую веру, касьцёл перахрысьцілі на цэркву, а пасьля прычапіліся і да храста{{заўвага|Крыж усталяваны быў {{пачатак цытаты}}«''на раздарожжы, дзе ад рэчыцкаго шляху паваротка чэраз Будзішча ідзе ў Гудоў... Хрэст сабе стаяў, усе, хто толькі ехаў або ішоў, то, як вядзецца паміж хрышчанымі людзьмі, скідаў шапку і хрысьціўся. Людзі прывыклі і радаваліся, бо, бач, недалека завод, а там жа смаляная нячыстая сіла арудуе, дак цяпер, баяўшыся сьвятога храста, меньш робіць капасьці.''{{канец цытаты}}}}. Ета — кажуць — варожы хрэст, панскі, ён несправядлівы хрэст, дак трэба яго зрубаць. — Хто ахвотнік зрубаць хрэст?! — крыкнуў станавы прыстаў, а ўсе маўчаць. Ён другі і трэйці раз гаркнуў так сама, а ўсе, бы начэ вады поўныя раты панабіралі. Тагды прыказаў старшыне прымусіць таго, на каго мае надзею, штоб рубаў, а старшына да мяне кажа: — Ты ж сьмялей за ўсіх, дак бяры сякеру і рубай! — Мяне — ку — трэйчы хрысьцілі: раз хрысьціў ксёндз, другі раз {{падказка|выскуб|біскуп}} {{падказка|мінджаваў|рабіў мірапамазаньне}}, а цяпер (грэх чы два) перахрысьціў поп, дак я безбожнікам не буду. — І ніхто не будзе! — крыкнулі ўсе ў адзін голас._І мы ўсе ашукаліся, бо ось выступіў дубровіцкі Каленік Лабада да ідзе к храсту. Тут мы ўсе так і абамлелі са страху, бо прачулі, што от зараз зробіцца нешто нядобрае — і зрабілася._Небавам хрэст упаў, а Каленік стаіць, раскарачыўшыся, і не варушыцца, да толькі мармыча, як немец. Яго {{падказка|паставіла колам|спаралізавала}}. Бязбожніка забралі на сані, дай завезьлі ў Хвайнікі да лазарэту. Там ён памармытаў зо дзьве нядзелі, з рукамі і нагамі стылымі, як кольле, дай чорту аддаў свой паганы дух._(Апавядаў Кастуль з Вялікага Бору.)''{{канец цытаты}}}}. У 1866 годзе дзеля выхаваньня тутэйшых дзяцей, а разам і іх бацькоў у духу вернасьці расейскай манархіі, у Вялікім Боры адкрыта народная вучэльня<ref>Памяць. — С. 32</ref>. У жніўні 1868 году ў мясцовую царкву ад імпэратара Аляксандра ІІ была перададзена ікона Пакрова Найсьвяцейшай Багародзіцы<ref>МЕВ. — Минск, 1870. № 5. С. 116</ref>. На пачатак 1870 году ў сяле налічвалася 213 мужчынскіх душ сялян-уласьнікаў, прыпісаных да Вялікаборскага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павета) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Раства-Багародзіцкай царквы, драўляны будынак якой узьведзены ў 1871 годзе, названыя настаяцель а. Іосіф Гарбацэвіч, в. а. штатнага псаломшчыка Іван Скараходаў. Да прыходу, акрамя сяла Вялікі Бор, належалі вёскі Ізбін (Ізбынь), Рудзенька і Дубровіца.<ref>МЕВ. — Минск, 1876. № 10. С. 459</ref>. У 1879 годзе царкоўны прыход налічваў 491-го мужчынскага і 493-х жаночага полу верных<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 44—46</ref>. У 1886 годзе ў сяле 58 двароў, 527 жыхароў, конны млын<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 113</ref>. Паводле перапісу 1897 года, 162 двары, 795 жыхароў, народная вучэльня, хлебазапасная крама, карчма. На 1909 год у сяле Вялікі Бор Хвойніцкай воласьці налічвалася 184 двары, 989 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 16</ref>. === Найноўшы час === [[Файл:Вялікі Бор на карце генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.jpg|значак|зьлева|Вялікі Бор на мапе гэнштабу РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.]]9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Вялікі Бор, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 – 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. – 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918 – 1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Вялікаборскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 61 і 120 вучняў<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. Пасьля другога ўзбуйненьня [[БССР]], з 8 сьнежня 1926 году Вялікі Бор — цэнтар сельсавету Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]]. У 1930 годзе тут створаны калгас «Чырвоны Бор», працавалі цагельня, кузьня, стальмашня, вятрак. З 20 лютага 1938 году Вялікі Бор у складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з цэнтрам у Мазыры. Напярэдадні вайны ў Вялікім Боры налічвалася 420 двароў, 1800 жыхароў<ref>Без срока давности. Беларусь: преступления нацистов и их пособников против мирного населения на оккупированной территории БССР в годы Великой Отечественной войны. Гомельская область. Сборник архивных документов и материалов / сост.: А. Р. Дюков, В. Д. Селеменев (рук.) [и др.]; редкол.: А. К. Демянюк [и др.]. — Минск: НАРБ; М.: Фонд «Историческая память», 2021. С. 499</ref>. У [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікую Айчынную вайну]], паводле энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі», у чэрвені 1943 году акупанты зьнішчылі 265 жыхароў, спалілі 262 двары. На франтах загінулі 118 вяскоўцаў. З 8 студзеня 1954 году Вялікі Бор — у складзе Гомельскай вобласьці. Цэнтар саўгасу «Вялікаборскі». 15 жніўня 1974 году цэнтр сельсавету перанесены ў вёску [[Партызанская (Хвойніцкі раён)|Партызанская]]<ref>Рашэнне выканаўчага камітэта Гомельскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 15 жніўня 1974 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1974, № 25 (1435).</ref>. 25 лістапада 2008 году цэнтар сельсавету вернуты ў Вялікі Бор<ref>[http://pravo.by/pdf/2011-89/2011_89_9_42931.pdf Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 ноября 2008 г. № 90 О переносе административно-территориального центра Великоборского сельсовета]{{Недаступная спасылка|date=May 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. 15 лютага 2024 году [[Міністэрства энэргетыкі Беларусі|міністар энэргетыкі Беларусі]] [[Віктар Каранкевіч]] паведаміў, што пасёлак Вялікі Бор стаў першым у Гомельскай вобласьці, які цалкам перавялі на электраацяпленьне<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Цэлы пасёлак у Гомельскай вобласьці перавялі на ацяпленьне электрычнасьцю|спасылка=https://nashaniva.com/336422|выдавец=Партал «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=15 лютага 2024|дата доступу=15 лютага 2024}}</ref>. == Насельніцтва == * 1930 год — 211 двароў, 1200 жыхароў * 1959 год — 988 жыхароў (паводле перапісу) * 1970 год — 1120 жыхароў * 1996 год — 418 гаспадарак, 1239 жыхароў * 1999 год — 1149 жыхароў * 2004 год — 1052 жыхары * 2006 год — больш за 1000 жыхароў * 2010 год — 775 жыхароў * 2021 год — 274 гаспадаркі, 658 жыхароў<ref>[https://web.archive.org/web/20211019064229/http://hoiniki.gov.by/ru/velikoborskiy/ Інфармацыя пра насельніцтва Велікаборскага сельскага савету на 25.01.2021 г.]</ref> == Традыцыі == У вёсцы захоўваецца абрад «Русальле»<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/25424353.html Як праганялі русалку]</ref>. == Вядомыя выхадцы == * [[Зьмітро Бяспалы]] — [[беларус]]кі [[пісьменьнік]] * [[Барыс Іванавіч Сачанка]] — [[беларус]]кі [[пісьменьнік]], перакладнік і выдавец * Іван Сачанка (1938) — беларускі журналіст, доктар гістарычных навук * [[Алесь Шлег|Алесь Шлёг]] — беларускі празаік, паэт, публіцыст, кінадраматург, перакладчык * [[Барыс Пятровіч]] (Сачанка) — беларускі пісьменьнік, празаік == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20160315010915/http://pda.weather-in.by/by/gomel%27skaja/716 Прагноз надвор’я ў в. Вялікі Бор] {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVI стагодзьдзі]] dwih75hr6enfd2j4u9ozdswughj0lai 2621102 2621100 2025-06-22T04:25:38Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2621102 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Вялікі Бор}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Вялікі Бор |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Вялікага Бору |Трансьлітараваная назва = Vialiki Bor |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = Перад 1600 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Велікаборскі сельсавет|Вялікаборскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = 132 |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 658 |Год падліку колькасьці = 2021 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 247602 |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 52 |Шырата хвілінаў = 1 |Шырата сэкундаў = 58.1 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 3 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = }} '''Вялі́кі Бор'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}} С. 313</ref> — [[вёска]] ў [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Вялікі Бор уваходзіць у склад і зьяўляецца цэнтрам [[Велікаборскі сельсавет|Вялікаборскага сельсавету]]. == Гісторыя == === Карона Каралеўства Польскага === [[File:POL COA Bończa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб «Бонча» роду Харлінскіх.]]Ці ня самая раньняя згадка пра паселішча датаваная 20 чэрвеня 1600 году, калі пан Шчасны Харлінскі, падкаморы кіеўскі, выдаў свайму сыну Мікалаю ''zapis wieczysty'', 26 чэрвеня ў Люблінскім трыбунале прызнаны, на добры ў [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскім ваяводзтве]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]]: двор [[Астрагляды|Астраглядавічы]] з прыналежнымі да яго «прыселкамі» — сёламі Астраглядавічы, [[Хвойнікі]], Вялікі Бор, [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|Дворышча]], [[Храпкаў]] і яшчэ дзевяцю паселішчамі, а таксама на двор і частку зь сямі пляцаў у Кіеве<ref>Źródła dziejowe (далей: ŹD). T. XXI. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. X. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław) / Opisane przez Aleksandra Jabłonowskiego. — Warszawa, 1894. S. 60; Аrchiwum Główny Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich (далей: AGAD. APiJ). Sygn. 1. S. 46 — 47</ref>. Ад гэтага часу і да рэформавага ўжо ў Расейскай імпэрыі пэрыяду Вялікі Бор належаў тым самым уладальнікам, што і Астраглядавічы з Хвойнікамі, г. зн. пасьля Харлінскіх — [[Мікалай Абрамовіч|Мікалаю Абрамовічу (Абрагамовічу)]], [[Максыміліян Бжазоўскі|Максыміліяну Бжазоўскаму]], князям Шуйскім, сямейству Прозараў<ref>Бельскі С. В. З гісторыі ўладароў і маёнткаў Брагіншчыны XVI—XVIII стст. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 12—18</ref>. Пры разьмежаваньні Кіеўскага ваяводзтва Каралеўства Польскага і Мазырскага павету Вялікага Княства Літоўскага у сьнежні 1621 — студзені 1622 году мястэчка і вёску Хвойнікі, сяло Вялікі Бор пана Мікалая Харлінскага і сёлы Брагінскай воласьці за ракой Сычоўкай паны камісары згодна засьведчылі прыналежнымі да ваяводзтва Кіеўскага.{{Заўвага|Складаньне дакумэнту было завершана ў сяле князёў Жыжэмскіх Маканавічы ўжо Рэчыцкага павету ВКЛ.}} <ref>ŹD. T. XX: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym; T. IX. — Warszawa, 1894. S. 96 — 97; Крикун Н. Г. Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. — Киев, 1992. С. 142—145.</ref>. [[File:Jastrzębiec herb.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Ястрабец зьменены паноў Абрамовічаў.]]7 чэрвеня 1623 году датаваны судовы дэкрэт, у якім удава Гальшка Харлінская абвінавачвала паноў Станіслава, Юрыя і астатніх Харлінскіх, родных братоў і сваякоў мужа Мікалая, за гвалтоўны наезд на замак і вёску Астраглядавічы, мястэчка Новы Харленж (Хвойнікі), вёскі Хвойнікі, Вялікі Бор, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], [[Рашаў]], [[Карчовае]], [[Бардакі (Лаханія)|Лаханію]], [[Стралічаў]], [[Паселічы]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]]{{Заўвага|Яшчэ названыя 13 паселішчаў, акрамя «іншых вёсак і прыселкаў».}}<ref>ŹD. T. XXI. S. 637</ref>. У 1627 годзе пані Гальшка (Гэлена) Харлінская склала тэстамэнт, паводле якога добра Астраглядавічы пераходзілі да ваяводзіча смаленскага [[Мікалай Абрамовіч|Мікалая Абрагамовіча (Абрамовіча)]]<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 56</ref>, жанатага зь яе дачкой Евай. У 1628 годзе з шасьці дымоў вёскі Вялікі Бор і з двух у той ваколіцы названага маёнтку пана М. Абрагамовіча млыновых колаў выплачвалася адпаведна па 3 і па 6 злотых<ref>Архив Юго-Западной России (далей: Архив ЮЗР). Ч. 7. Т. 1: Акты о заселении Юго-Западной России. – Киев, 1886. С. 396 – 397</ref>. 8 ліпеня 1631 году запісам у актах Кіеўскага земскага суда{{Заўвага|22 жніўня 1631 г. тое зроблена і ў Жытомірскім гродзкім судзе.}} нарэшце засьведчана пагадненьне на саступку часткі Астраглядаўскіх добраў Шчасным, сынам Станіслава, Харлінскім пану Лукашу Мадлішэўскаму, мужу ўдавы Гальшкі, за суму ў 60 000 польскіх злотых. У пераліку вёсак названы і Вялікі Бор<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 59</ref>. [[File:Герб князёў Шуйскіх.png|150пкс|значак|зьлева|Герб Сьвяты Юры (Георгі Пераможац) князёў Шуйскіх. Фота Анатоля Бензярука.]][[File:Падданыя зь Вялікага Бору ў інвэнтары 1721 г.png|значак|Падданыя зь Вялікага Бору ў інвэнтары 1721 г.]]Паводле люстрацыі падымнага падатку Оўруцкага павету Кіеўскага ваяводзтва 1683 году, з 9 дымоў вёскі Вялікі Бор Хвойніцкай воласьці князя Шуйскага выплачвалася 2 злотых; у другі раз — 2 злотых з 2 дымоў<ref>Архив ЮЗР. Ч. 7. Т. 1. С. 488 – 489, 507</ref>. На 1698 год, як тое вынікае з інвэнтара маёнтку Хвойнікі, перададзенага князем Дамінікам Шуйскім, берасьцейскім харунжым, у кіраваньне пану Зыгмунту Шукшце, у Вялікім Боры было 10 двароў. У рэвізіі 1716 году засьведчана наяўнасьць ужо 22 гаспадарак, адна зь якіх была вызваленая ад асноўных павіннасьцей (słoboda). Згодна з інвэнтаром 1721 году, калі абцяжараны даўгамі маёнтак ад {{падказка|пасэсара|Пасэсар — часовы ўладальнік маёнтку.}} Юзафата Парышэвіча, біскупа валоскага, перайшоў {{падказка|дзедзічнаму|Дзедзіч — спадчынны ўладальнік добраў.}} ўладальніку князю Мікалаю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму, у Вялікім Боры налічваўся 21 двор{{Заўвага|У хвойніцкай кнізе «Памяць» аўтары налічылі ажно «27 сем'яў», памылкова запісаўшы шасці вялікаборцам, якія дадаткова плацілі чынш зь іншага надзелу або агароду, па дзьве гаспадаркі замест адной<ref>Памяць: Гiсторыка-дакументальная хронiка Хойнiцкага раёна (далей: Памяць) / Рэд. кал. М. А. Ткачоў [і інш.]; маст. А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн iмя Петруся Броўкi, 1993. С. 27</ref>. Тое паўторана і ў вядомай на lapsus энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі».}}, чыншу выплачвалася 119 злотых, 22 з паловай грошы, даніны мядовай (бельцаў) — 51{{Заўвага|Нічога не сказана пра паншчыну, гвалты і дзякла (акрамя мёду); у інвэнтары 1698 г. такія зьвесткі ёсьць.}}. Прозьвішчы жыхароў: Гардзеенка, Мартыненка, Ярмошанка, Радчык, Сачанка, Міненка, Літвіненка, Харошка (Chworoszko, Chorosczonko), Навуменка<ref>НГАБ у Менску. Ф. 320. Воп. 1. Спр. 1. А. 119, 120, 127адв., 131адв.-132, 139адв., 141адв.-142</ref>. У ходзе асваеньня абшараў паміж Вялікім Борам і Маканавічамі пачасьціліся памежныя канфлікты. 28 лютага 1721 году пан маршалак мазырскі Антоній Аскерка са Слуцку зьвярнуўся зь лістом да князя Мікалая Шуйскага, харунжыча берасьцейскага, з просьбай, абы падданыя яго вялікаборскія падданым зь вёскі Ізбін (Ізбынь) крыўдаў не чынілі і ў грунты іхныя «nie wdzierali się». У ліпені 1722 году тым жа панам суседам князь М. Шуйскі пакліканы на суд Галоўнага Трыбуналу Вялікага Княства Літоўскага за насланьне людзей вялікаборскіх на грунты ізбінцаў, дзе яны лес пасеклі, сенажаці пакасілі ды ўчынілі шматлікія гвалты. 26 кастрычніка 1722 году ў Мазырскім гродзе па справе маршалка Аскеркі і харунжыча Шуйскага панам Даніэлем Віслаухам засьведчана апісанае размежаваньне ўгодзьдзяў вёсак Вялікі Бор і Ізбін<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 34 — 35</ref>. У тарыфе падымнага падатку Кіеўскага ваяводзтва 1734 году сказана, што Вялікі Бор у складзе Хвойніцкай воласьці належаў князю Ігнацыю Шуйскаму, харунжычу берасьцейскаму<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 286</ref>. Паводле зьвестак на 1748 год ксяндза Караля Непамуцэна Арлоўскага, Вялікі Бор і Рудня Вялікаборская былі сярод паселішчаў, частка жыхароў якіх (зь ліку шляхты і яе службы) належала да Астраглядавіцкай парафіі Оўруцкага дэканату Кіеўскай дыяцэзіі<ref>Ks. Orłowski K. N. Defensa biskupstwa y dyecezyi Kiiowskiey. — Lwów, 1748. S. 148</ref>. У 1754 годзе з 36 двароў (×6 — прыкладна 216 жыхароў) вёскі Вялікі Бор Хвойніцкага маёнтку «do grodu» ([[Оўруч|Оўруцкага замку]]) выплачвалася 5 злотых і 18 грошаў, «na milicję» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 22 злотых і 12 грошаў<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 192</ref>. 30 чэрвеня 1764 году пасэсары Хойніцкіх добраў сужэнства Войцех і Анеля князі Шуйскія, старосты ніжынскія, выступілі ў Оўруцкім гродзе супраць пана кашталяніча наградзкага Багуслава Аскеркі за неаднаразовае насланьне падданых на грунты вёскі Вялікі Бор, учыненне там розных шкодаў і гвалтаў<ref>AGAD. ApiJ. Sygn. 1. S. 35</ref>. Згодна зь перапісамі габрэйскага насельніцтва 1765, 1778 і 1784 гадоў, у Вялікім Боры налічвалася адпаведна 5, 3 і 3 чалавекі (głowy), плацельшчыкі пагалоўшчыны, якія належалі да Хвойніцкага кагалу<ref>Архив ЮЗР. Ч. 5. Т. 2. Переписи еврейского населения в юго-западном крае в 1765—1791 гг. — Киев, 1890. С. 301, 391, 710</ref>. === Расейская імпэрыя === [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]][[Файл:Вялікі Бор, Дубровіца, Рудзенька на плане Генеральнага межавання 1797 г.jpg|значак|Вялікі Бор, Дубровіца, Рудзенька на схематычным пляне Рэчыцкага павету, складзеным каля 1800 г.]]Пасьля [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Вялікі Бор — у межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году ў складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч, В., Скрыпчанка, Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. Паводле рэвізіі 1795 году, тут было 59 двароў з 230 душамі мужчынскага і 189 жаночага полу прыгонных сялянаў<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 59. А. 113-122адв.</ref>. У мэтрычных запісах Хвойніцкай Сьвята-Пакроўскай царквы за 1795 год сустрэтыя зьвесткі пра хрост дзяцей і асьвячэньне шлюбаў жыхароў Вялікага Бору і Дубровіцы (яшчэ і пра памерлага)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 492а. А. 352-355адв.</ref>, з чаго вынікае іх прыналежнасьць тады і раней да прыходу згаданай царквы. Пры гэтым Вялікі Бор кожны раз пазначаўся як сяло, што можа сьведчыць пра існаваньне тут прыпісной царквы{{заўвага|Пра яе, аднак, нічога не вядома да зьяўленьня кліравых ведамасьцяў Вялікаборскай царквы ў др. пал. 1860-х гг.}}. У «Камеральном описании... Речицкой округи», датаваным 29 студзеня 1796 году, «деревня Великой Бор» з паташным заводам названыя сярод паселішчаў у складзе Хвойніцкіх добраў Людвіка Прозара{{Заўвага|Тут, напэўна, дапушчана памылка прачытаньня тэксту рэвізіі, бо ў ёй згаданая Людвіка з князёў Шуйскіх Прозарава, жонка абознага Караля.}}, якія раней былі перайшлі «в казну», але «по высочайшему повелению» вернутыя Луізе Прозаравай<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск, 2018. С. 70 — 71, 74</ref>. Паводле праваслаўнага сьвятара Максіма Ярэміча, велікаборцы нібыта заставаліся уніятамі ажно да 1831 году<ref>Минские епархиальные ведомости (далей: МЕВ). – Минск, 1870. № 5. С. 116, 120 – 121</ref>{{заўвага|У досыць шырокім сьпісе рознаканфэсійных сьвятыняў «Камерального описания...» вялікаборская адсутнічае, таму сьцьвярджэньне М. Ярэміча, нібы каталіцкая капліца («ветхій деревянный костелъ») была ўладкаваная ў будынку уніяцкай царквы выглядае звыклай ужо ў яго выкананьні байкай.}}, калі тут была ўладкавана філія Астраглядавіцкага парафіяльнага касьцёлу. Але яшчэ ад 1796 году ў касьцёльных кнігах пачалі рэгулярна зьяўляцца зьвесткі аб задавальненьні духоўных патрэбаў людзей зь Вялікага Бору і Дубровіцы ксяндзамі братам-прапаведнікам (дамініканам) Бруна Лявіцкім, хвойніцкім капэлянам, і Тэадорам Чабаноўскім. У 1797 годзе таксама неаднаразова згадваліся могілкі пры мясцовай капліцы, а кс. Т. Чабаноўскі падпісваўся, акрамя таго, што астраглядаўскім альбо хвойніцкім вікарыем, і вялікаборскім капэлянам<ref>НГАБ. Ф. 1781. Спр. 27. Спр. 202. А. 176-184адв., 215, 216, 239, 239адв.</ref>. [[File:Chvojniki, Ludvika Prozar. Хвойнікі, Людвіка Прозар (1913).jpg|значак|зьлева|Курган Людвікі альбо фамільны склеп роду Прозараў у Хвойніках.]][[Файл:Фальварак Гудаў і сяло Вялікі Бор на карце А. К. Фіцінгофа. 1846 г.png|значак|Фальварак Гудаў і сяло Вялікі Бор на мапе А. К. Фіцінгофа. 1846 г.]] У шляхецкай рэвізіі 1811 года паведамляецца, што ў велікаборскай канторы маёнтку Хойнікі абознага Прозара эканомам служыў 68-гадовы Юзаф Бакіноўскі, а лоўчым — 39-гадовы Ваўжынец Бакіноўскі<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 248</ref>. У 1828 годзе на могілках у Вялікім Боры знайшла часовы прытулак памерлая ў Берасьці Людвіка Канстанцыя Прозар, праз год перазахаваная мужам Каралем у Хвойніках<ref>Клок Л. Д. Таямніца хойніцкага пергаменту. // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі, 1976. № 1. С. 21 – 22</ref>. Згодна з інвэнтаром 1844 году Хвойніцкага маёнтку Уладыслава Прозара, Вялікі Бор належаў да фальварку Гудаў<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475</ref>. У энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі» сказана, што на 1850 год тут было 69 двароў, 441 жыхар. Паводле «Списков населенных мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.», 144 асобы мужчынскага і 146 жаночага пола зь ліку жыхароў Вялікага Бору належалі да Астраглядаўскай парафіі Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382</ref> Ад пачатку рэформавага пэрыяду сяло — у складзе Хвойніцкай воласьці. У сувязі з антырасейскім паўстаньнем рыма-каталіцкая філія была скасаваная, а жыхары Вялікага Бору, Дубровіцы павернутыя да праваслаўя<ref>Пяткевіч Ч. Рэчыцкае Палессе / Уклад., прадм. У. Васілевіча. Пер. з пол. Л. Салавей і У. Васілевіча. — Мінск: «Беларускі кнігазбор», 2004. С. 434 — 435</ref>{{заўвага|{{пачатак цытаты}}''Аж ось настала воля, а далей мяцеж, дак трохі паждаўшы, наехало ўсялякаго начальства і папоў, да ўзялі дай увесь народ у Дубровіцы, у Ізбіне і ў Вялікім Бару перавярнулі на рускую веру, касьцёл перахрысьцілі на цэркву, а пасьля прычапіліся і да храста{{заўвага|Крыж усталяваны быў {{пачатак цытаты}}«''на раздарожжы, дзе ад рэчыцкаго шляху паваротка чэраз Будзішча ідзе ў Гудоў... Хрэст сабе стаяў, усе, хто толькі ехаў або ішоў, то, як вядзецца паміж хрышчанымі людзьмі, скідаў шапку і хрысьціўся. Людзі прывыклі і радаваліся, бо, бач, недалека завод, а там жа смаляная нячыстая сіла арудуе, дак цяпер, баяўшыся сьвятога храста, меньш робіць капасьці.''{{канец цытаты}}}}. Ета — кажуць — варожы хрэст, панскі, ён несправядлівы хрэст, дак трэба яго зрубаць. — Хто ахвотнік зрубаць хрэст?! — крыкнуў станавы прыстаў, а ўсе маўчаць. Ён другі і трэйці раз гаркнуў так сама, а ўсе, бы начэ вады поўныя раты панабіралі. Тагды прыказаў старшыне прымусіць таго, на каго мае надзею, штоб рубаў, а старшына да мяне кажа: — Ты ж сьмялей за ўсіх, дак бяры сякеру і рубай! — Мяне — ку — трэйчы хрысьцілі: раз хрысьціў ксёндз, другі раз {{падказка|выскуб|біскуп}} {{падказка|мінджаваў|рабіў мірапамазаньне}}, а цяпер (грэх чы два) перахрысьціў поп, дак я безбожнікам не буду. — І ніхто не будзе! — крыкнулі ўсе ў адзін голас._І мы ўсе ашукаліся, бо ось выступіў дубровіцкі Каленік Лабада да ідзе к храсту. Тут мы ўсе так і абамлелі са страху, бо прачулі, што от зараз зробіцца нешто нядобрае — і зрабілася._Небавам хрэст упаў, а Каленік стаіць, раскарачыўшыся, і не варушыцца, да толькі мармыча, як немец. Яго {{падказка|паставіла колам|спаралізавала}}. Бязбожніка забралі на сані, дай завезьлі ў Хвайнікі да лазарэту. Там ён памармытаў зо дзьве нядзелі, з рукамі і нагамі стылымі, як кольле, дай чорту аддаў свой паганы дух._(Апавядаў Кастуль з Вялікага Бору.)''{{канец цытаты}}}}. У 1866 годзе дзеля выхаваньня тутэйшых дзяцей, а разам і іх бацькоў у духу вернасьці расейскай манархіі, у Вялікім Боры адкрыта народная вучэльня<ref>Памяць. — С. 32</ref>. У жніўні 1868 году ў мясцовую царкву ад імпэратара Аляксандра ІІ была перададзена ікона Пакрова Найсьвяцейшай Багародзіцы<ref>МЕВ. — Минск, 1870. № 5. С. 116</ref>. На пачатак 1870 году ў сяле налічвалася 213 мужчынскіх душ сялян-уласьнікаў, прыпісаных да Вялікаборскага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. У сьпісе прыходаў і прычтаў па чатырох благачынных акругах (у межах Рэчыцкага павета) Менскай епархіі на 1876 год у складзе прычту Раства-Багародзіцкай царквы, драўляны будынак якой узьведзены ў 1871 годзе, названыя настаяцель а. Іосіф Гарбацэвіч, в. а. штатнага псаломшчыка Іван Скараходаў. Да прыходу, акрамя сяла Вялікі Бор, належалі вёскі Ізбін (Ізбынь), Рудзенька і Дубровіца.<ref>МЕВ. — Минск, 1876. № 10. С. 459</ref>. У 1879 годзе царкоўны прыход налічваў 491-го мужчынскага і 493-х жаночага полу верных<ref>Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 44—46</ref>. У 1886 годзе ў сяле 58 двароў, 527 жыхароў, конны млын<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 113</ref>. Паводле перапісу 1897 года, 162 двары, 795 жыхароў, народная вучэльня, хлебазапасная крама, карчма. На 1909 год у сяле Вялікі Бор Хвойніцкай воласьці налічвалася 184 двары, 989 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 16</ref>. === Найноўшы час === [[Файл:Вялікі Бор на карце генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.jpg|значак|зьлева|Вялікі Бор на мапе гэнштабу РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.]]9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Вялікі Бор, аднак, у складзе Хвойніцкай воласьці апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 – 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. – 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918 – 1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Вялікаборскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 61 і 120 вучняў<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. Пасьля другога ўзбуйненьня [[БССР]], з 8 сьнежня 1926 году Вялікі Бор — цэнтар сельсавету Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]]. У 1930 годзе тут створаны калгас «Чырвоны Бор», працавалі цагельня, кузьня, стальмашня, вятрак. З 20 лютага 1938 году Вялікі Бор у складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з цэнтрам у Мазыры. Напярэдадні вайны ў Вялікім Боры налічвалася 420 двароў, 1800 жыхароў<ref>Без срока давности. Беларусь: преступления нацистов и их пособников против мирного населения на оккупированной территории БССР в годы Великой Отечественной войны. Гомельская область. Сборник архивных документов и материалов / сост.: А. Р. Дюков, В. Д. Селеменев (рук.) [и др.]; редкол.: А. К. Демянюк [и др.]. — Минск: НАРБ; М.: Фонд «Историческая память», 2021. С. 499</ref>. У [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікую Айчынную вайну]], паводле энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі», у чэрвені 1943 году акупанты зьнішчылі 265 жыхароў, спалілі 262 двары. На франтах загінулі 118 вяскоўцаў. З 8 студзеня 1954 году Вялікі Бор — у складзе Гомельскай вобласьці. Цэнтар саўгасу «Вялікаборскі». 15 жніўня 1974 году цэнтр сельсавету перанесены ў вёску [[Партызанская (Хвойніцкі раён)|Партызанская]]<ref>Рашэнне выканаўчага камітэта Гомельскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 15 жніўня 1974 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1974, № 25 (1435).</ref>. 25 лістапада 2008 году цэнтар сельсавету вернуты ў Вялікі Бор<ref>[http://pravo.by/pdf/2011-89/2011_89_9_42931.pdf Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 ноября 2008 г. № 90 О переносе административно-территориального центра Великоборского сельсовета]{{Недаступная спасылка|date=May 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. 15 лютага 2024 году [[Міністэрства энэргетыкі Беларусі|міністар энэргетыкі Беларусі]] [[Віктар Каранкевіч]] паведаміў, што пасёлак Вялікі Бор стаў першым у Гомельскай вобласьці, які цалкам перавялі на электраацяпленьне<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Цэлы пасёлак у Гомельскай вобласьці перавялі на ацяпленьне электрычнасьцю|спасылка=https://nashaniva.com/336422|выдавец=Партал «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=15 лютага 2024|дата доступу=15 лютага 2024}}</ref>. == Насельніцтва == * 1930 год — 211 двароў, 1200 жыхароў * 1959 год — 988 жыхароў (паводле перапісу) * 1970 год — 1120 жыхароў * 1996 год — 418 гаспадарак, 1239 жыхароў * 1999 год — 1149 жыхароў * 2004 год — 1052 жыхары * 2006 год — больш за 1000 жыхароў * 2010 год — 775 жыхароў * 2021 год — 274 гаспадаркі, 658 жыхароў<ref>[https://web.archive.org/web/20211019064229/http://hoiniki.gov.by/ru/velikoborskiy/ Інфармацыя пра насельніцтва Велікаборскага сельскага савету на 25.01.2021 г.]</ref> == Традыцыі == У вёсцы захоўваецца абрад «Русальле»<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/25424353.html Як праганялі русалку]</ref>. == Вядомыя выхадцы == * [[Зьмітро Бяспалы]] — [[беларус]]кі [[пісьменьнік]] * [[Барыс Іванавіч Сачанка]] — [[беларус]]кі [[пісьменьнік]], перакладнік і выдавец * Іван Сачанка (1938) — беларускі журналіст, доктар гістарычных навук * [[Алесь Шлег|Алесь Шлёг]] — беларускі празаік, паэт, публіцыст, кінадраматург, перакладчык * [[Барыс Пятровіч]] (Сачанка) — беларускі пісьменьнік, празаік == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20160315010915/http://pda.weather-in.by/by/gomel%27skaja/716 Прагноз надвор’я ў в. Вялікі Бор] {{Велікаборскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Велікаборскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVI стагодзьдзі]] rd1y6nc00tvp3o04b5x2dfjhhg4dk9n 0 66697 2621132 2473633 2025-06-22T08:24:51Z W 11741 +[[Шаблён:Картка зь Вікізьвестак]] і крыніца: Старшынёй Саюза палякаў на Беларусі выбраны Мечыслаў Лысы // [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]], 21 чэрвеня 2025 г. https://blr.belta.by/society/view/starshynej-sajuza-paljakau-na-belarusi-vybrany-mechaslau-lysy-146518-2025/ 2621132 wikitext text/x-wiki {{Картка зь Вікізьвестак}} '''Палякі ў Беларусі''' — частка польскай [[Дыяспара|дыяспары]], якая пражывала ў [[Беларусь|Беларусі]]. Паводле [[Перапіс насельніцтва Беларусі (2019)|перапісу насельніцтва Беларусі 2019 году]], палякамі назвалі сябе 287 693 чалавекі (3 %), зь іх больш як 223 000 (77,5 % ад агульнага ліку) пражывала ў [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] (21,7 % насельніцтва вобласьці). У выніку [[палякі]] склалі 3-ю паводле колькасьці [[народнасьць]] Беларусі пасьля беларусаў і расейцаў<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Старшынёй Саюза палякаў на Беларусі выбраны Мечыслаў Лысы|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/starshynej-sajuza-paljakau-na-belarusi-vybrany-mechaslau-lysy-146518-2025/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. == Гісторыя == З канца Х ст. захад сучаснага беларускага Панямоньня пачынае калянізавацца [[славяне|славянамі]], пры гэтым ва ўмовах перавагі ўсходнеславянскіх плямёнаў у працэсе гэтай калянізацыі акрэсьліваецца пэўная прысутнасьць заходніх славянаў, што ўдзельнічалі ў тым ліку ў этнагенэзе польскага этнасу<ref>{{артыкул|аўтар=Піваварчык С.|загаловак=Да этнічных працэсаў на Панямонні ў раннім сярэднявеччы|арыгінал=|спасылка=http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/bzh/11/11_recenzii.htm|аўтар выданьня=|выданьне=Беларускі Гістарычны Зборнік|тып=|месца=|выдавецтва=|год=|выпуск=|том=|нумар=|старонкі=|isbn=}}</ref>. Пазьнейшыя гістарычныя зьвесткі паказваюць на практычна поўную адсутнасьць палякаў як карэннай этнічнай групы на тэрыторыях сучаснай Беларусі. Пад канец XIV ст. у Дарагічынскім, Бельскім, Мельніцкім паветах [[Падляшша]] (тады частка [[Троцкае княства|Троцкага княства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], цяпер у складзе Польшчы) актывізуецца польская калянізацыя, праз што гэтаму рэгіёну неўзабаве надалі мясцовае заканадаўства на польскі ўзор, хоць прыкладна да паловы XV ст. яно існавала толькі ў Бельскім павеце<ref>{{Кніга|аўтар = Любавский М. К.|частка = |загаловак = Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского Статута|арыгінал = |спасылка = |адказны = М. Любавский|выданьне = |месца = {{М.}}|выдавецтва = Университетская типография|год = 1892|том = |старонкі = 19-20|старонак = 884|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>. Некаторая колькасьць шляхты польскага паходжаньня згадваецца таксама ў якасьці каляністаў у 1379 годзе ў дачыненьні да Гарадзенскага павету<ref>{{Кніга|аўтар = Łowmiański H.|частка = |загаловак = Studia nad dziejami Wielkiego Księstwa Litewskiego|арыгінал = |спасылка = |адказны = H. Łowmiański|выданьне = |месца = Poznań|выдавецтва = Wydawnictwo Naukowe UAM|год = 1983|том = |старонкі = 392|старонак = 579|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>. Польская этнічная і культурніцкая прысутнасьць на землях сёньняшняй Беларусі пачала фармавацца ў часы [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітае]], галоўным чынам у выглядзе працэсаў добраахвотнай [[Палянізацыя|палянізацыі]] шляхты і найвышэйшых [[Стан (сацыяльная група)|станаў]]<ref name="Kalacynski-55">Калачынскі Ю. Адкуль у Беларусі ўзяліся палякі? // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 55.</ref>. Пры гэтым адзначаецца адсутнасьць прыкметнай міграціі палякаў у Вялікае Княства Літоўскае, згодна з законамі якога іншаземцам (у тым ліку палякам) забаранялася займаць дзяржаўныя і царкоўныя пасады, а таксама купляць зямлю<ref>Калачынскі Ю. Адкуль у Беларусі ўзяліся палякі? // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 54.</ref>. У час [[Расейская імпэрыя|Расейскае імпэрыі]] [[каталіцтва]] лічылася «польскай верай», а [[праваслаўе]] — «рускай верай», і адпаведна з гэтым насельніцтва зямель сучаснай Беларусі фармальна і нефармальна клясыфікавалася як «польскае» альбо «расейскае». Разам з тым, перапіс насельніцтва Расеі за 1897 год, а таксама статыстычная інфармацыя акупацыйнай адміністрацыі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]] сьведчаць на карысьць прысутнасьці палякаў у Беларусі як відавочнай этнічнай меншасьці ў тым ліку на заходнім памежжы [[Паўночна-Заходні край|Паўночна-Заходніх]] губэрняў; перапіс насельніцтва 1897 году вызначаў нацыянальную прыналежнасьць асобы паводле крытэру [[родная мова|роднае мовы]]. Такім чынам, большасьць беларускіх палякаў — нашчадкі беларускага (літвінскага) сялянства і шляхты [[Каталіцтва|рыма-каталіцкай веры]], якія добраахвотна прымалі польскую ідэнтычнасьць у пэрыяд XVII—ХІХ стагодзьдзяў<ref name="Kalacynski-55"/>. [[Файл:Polska1912.jpg|значак|Польскае этнічнае насельніцтва згодна з даваенным перапісам, 1912 г., E. Czyński, T. Tilinger's. Выразна адлюстраваная польская меншасьць на Падляшшы — каля 35%.]] Падобная сытуацыя цалкам захавалася па захопе [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшча]]й захаду сучаснай Беларусі. Афіцыйна перапісы Польскай Рэспублікі (1919, 1921, 1931 гады) адзначалі істотную дзель польскага насельніцтва і, у прыватнасьці, абсалютную большасьць палякаў у насельніцтве цэлага шэрагу паветаў (у прыватнасьці, Гарадзенскага, Лідзкага, Віленска-Троцкага). Пры гэтым адзначаецца, што афіцыйная польская статыстыка штучна завышала колькасьць польскага насельніцтва<ref name="Kalacynski-55"/>. Паводле падлікаў беларускага дасьледніка Р. Паўстынскага, на сукупнай тэрыторыі тых паветаў Польшчы, якія збольшага абдымалі асноўны абсяг [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічнай тэрыторыі беларусаў]] Польшчы (усе паветы [[Наваградзкае ваяводзтва (1921—1939)|Наваградзкага]] ваяводзтва, [[Палескае ваяводзтва|Палескае]] ваяводзтва бяз [[Камень-Кашырскі|Камень-Кашырскага]] павету, Гарадзенскі, Ваўкавыскі, Аўгустоўскі паветы і часткі Беластоцкага і Сакольскага паветаў [[Беластоцкае ваяводзтва (1919—1939)|Беластоцкага]] ваяводзтва, Ашмянскі, Браслаўскі, Вялейскі, Дунілавіцкі паветы і часткі Віленска-Троцкага, Сьвянцянскага, Дзісьненскага паветаў [[Віленскае ваяводзтва (1926—1939)|Віленскага]] ваяводзтва), агульнае насельніцтва пасьля 1921 году складала 3 171 тыс. чал., зь якіх палякі складалі больш за 311 тыс. (каля 9,81%), пры гэтым беларусы — 2 371 тыс. (звыш 74% ад насельніцтва згаданага рэгіёну), складаючы большасьць у сельскай мясцовасьці (88%). Дзеля параўнаньня, польскае насельніцтва такім чынам сталася толькі трэцяй этнічнай групай, саступаючы ў гэтым дачыненьні [[жыды ў Беларусі|габрэям]] (385 109 чал., 12,1%)<ref>{{Кніга|аўтар = Ладысеў У.|частка = Заходняя Беларусь у складзе Польшчы|загаловак = Гісторыя Беларусі. Курс лекцый: у 2 ч.|арыгінал = |спасылка = |адказны = П. Брыгадзін [і інш.]|выданьне = |месца = {{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = РІВШ БДУ|год = 2002|том = 2. ХІХ—ХХ стст|старонкі = 396|старонак = 655|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>. У той жа час, некалькі гадоў [[польская мова]] мела дзяржаўны статус у раньняй у [[БССР]], разам зь [[Беларуская мова|беларускай]], [[Расейская мова|расейскай]] і [[ідыш]]. Ва Ўсходняй Беларусі дзейнічалі арганізацыі польскай меншасьці, [[Чырвоны касьцёл]] у [[Менск]]у быў польскім нацыянальным тэатрам. У рамках палітыкі арганізацыі была разгорнутая сетка адукацыйных установаў для патрэбаў польскае меншасьці, у рэгіёнах прыкметнай прысутнасьці польскай меншасьці дзейнічалі нацыянальныя органы мясцовага самакіраваньня (некалькі дзясяткаў польскіх сельсаветаў і [[Польскі аўтаномны раён імя Дзяржынскага|раён]]). У пачатку 1930-х гадоў большасьць польскіх арганізацыяў ва Ўсходняй Беларусі былі ліквідаваныя савецкімі ўладамі, а іх кіраўніцтва — рэпрэсаванае, распушчаныя нацыянальныя органы мясцовага самакіраваньня. У той жа час польскія статыстычныя справаздачы пэрыяду знаходжаньня ў складзе Польшчы [[Заходняя Беларусь|захаду]] беларускага этнічнага арэалу паказваюць неабгрунтаваны рэзкі рост адсоткавае дзелі этнічных палякаў у Віленскім, Беластоцкім, Наваградзкім і, у меншай ступені, Палескім ваяводзтвах. Пасьля савецкага нападу на Польшчу ў 1939 годзе, Заходняя Беларусь была далучаная да [[БССР]]. Многія прадстаўнікі польскай меншасьці былі рэпрэсаваныя, адбыліся масавыя дэпартацыі палякаў па ўсходнія часткі [[СССР]] — у [[Расея|Расею]], [[Казахстан]], [[Узбэкістан]]. У час [[Другая Сусьветная вайна|Другой Сусьветнай вайны]] на тэрыторыі Беларусі дзейнічалі атрады [[Армія Краёва|Арміі Краёвай]], у якой, аднак, значную частку байцоў складалі беларусы, у тым ліку праваслаўныя. Пасьля вайны, многія жыхары Беларусі, якія заявілі пра сваю польскую нацыянальнасьць, у 1944—1946 гады былі пераселеныя ў Польшчу ў рамках савецка-польскага абмену насельніцтвам. Узамен адбылося [[перасяленьне]] ў Беларусь этнічных беларусаў зь перадаванай Сталіным Польшчы заходняй часткі Беластоцкай вобласьці. Пры канцы існаваньня СССР на фоне палітыкі [[перабудова|перабудовы]] абмяркоўвалі мажлівасьць стварэньня Ўсходняпольскай ССР, якая праектавалася як шаснаццатая савецкая рэспубліка, складзеная з тэрыторыяў Віленшчыны й Гарадзеншчыны. == Сучаснасьць == [[Файл:Poles in Belarus share 2009.png|значак|Палякі ў Беларус, 2009 г.]] [[Файл:Poles in Belarus distribution, Census 2009.png|значак|Палякі ў Беларусі, 2009 г.]] На сёньняшні дзень лічыцца, што ва ўмовах беларусізацыі і дэ-палянізацыі беларускага [[Касьцёл]]а назіраецца тэндэнцыя да асыміляцыі палякаў. Найбольшая польская арганізацыя ў Беларусі — [[Зьвяз палякаў на Беларусі]] ({{мова-pl|Związek Polaków na Białorusi|скарочана}}), які ў сярэдзіне 1990-х гадоў меў каля 20 тысячаў сяброў. Паводле перапісу 1999 году афіцыйна польская [[дыяспара]] налічвала 396 тысячаў прадстаўнікоў і складала другую па колькасьці [[Нацыянальная меншасьць|нацыянальную меншасьць]] у краіне пасьля [[расейцы|расейцаў]]. Пераважная большасьць беларускіх палякаў пражывала ў заходніх рэгіёнах краіны (у тым ліку 294 тысячаў — у [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]). Аднак пасьля ануляваньня з боку ўладаў вынікаў VI зьезду арганізацыі, які адбыўся ў сакавіку 2005 году, унутры ЗПБ адбыўся раскол. Большая частка сяброў арганізацыі засталася на баку новаабранай старшыні арганізацыі [[Анжаліка Борыс|Анджалікі Борыс]]. У той жа час пэўная частка сябраў ЗПБ пасьля правядзеньня ў жніўні таго ж году паўторнага зьезду і абраньня сваім старшынём Юзэфа Лучніка ўтварыла ЗПБ, цалкам кантраляваны [[Рэжым Лукашэнкі|рэжымам Лукашэнкі]]. Цягам апошніх гадоў арганізацыя на чале якой стаіць Анджаліка Борыс зазнае рэпрэсіі з боку рэжыму. Арганізацыя выдае часопіс [[Magazyn Polski]] і газэту [[Głos znad Niemna]]. Увядзеньне [[Карта паляка|Карты паляка]] ў 2007 годзе дало магчымасьць тысячам жыхароў Беларусі атрымаць яе, пацьвердзіўшы сваю прыналежнасьць да польскага народу ў польскім кансуляце ў [[Менск]]у, [[Горадня|Горадні]] або [[Берасьце|Берасьці]]. Увядзеньне карты выклікала пратэсты з боку афіцыйных уладаў Беларусі. У беларускіх дзяржаўных СМІ неаднаразова праходзілі кампаніі, скіраваныя супраць Карты Паляка і супраць Польшчы. Апошні выпадак — жнівень 2009 году, калі ў газэце «[[Звязда]]» зьявіўся артыкул пад назваю «Карта паляка: хто маўчыць, а хто і крычыць»<ref>http://zvyazda.minsk.by/ru/issue/article.php?id=41030{{Недаступная спасылка|date=February 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, прыкладна ў гэты ж час на тэлеканалах ОНТ і СТВ зьявіліся відэарэпартажы падобнага зьместу. == Глядзіце таксама == * [[Беларусы ў Польшчы]] == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20090227082251/http://www.zpb.org.pl/ Зьвяз Палякаў на Беларусі] * [http://www.polonia.org/bialorus.htm http://www.polonia.org/bialorus.htm] * [https://web.archive.org/web/20090212161035/http://polishroots.org/history/belarus_history.htm Poles in Belarus: Revival of Heritage and Search for Ancestors] * [https://web.archive.org/web/20121028010611/http://www.kartapolaka.by/ Веб-портал по Карте Поляка] * [https://web.archive.org/web/20141021191714/http://thepointjournal.com/fa/library/brwp-01.pdf Tichomirow A. (2014) Polish National Minority in Belarus as a Research Problem, Belarusian Review Working Paper, #1]{{ref-en}} {{Насельніцтва Беларусі}} [[Катэгорыя:Палякі]] [[Катэгорыя:Насельніцтва Беларусі]] [[Катэгорыя:Беларуска-польскія стасункі]] 2l5kcrb13ugfqabx9jv54qjxoj3msl6 2621133 2621132 2025-06-22T08:25:23Z W 11741 . 2621133 wikitext text/x-wiki {{Картка зь Вікізьвестак}} '''Палякі ў Беларусі''' — частка польскай [[Дыяспара|дыяспары]], якая пражывала ў [[Беларусь|Беларусі]]. Паводле [[Перапіс насельніцтва Беларусі (2019)|перапісу насельніцтва Беларусі 2019 году]], палякамі назвалі сябе 287 693 чалавекі (3 % насельніцтва), зь іх больш як 223 000 (77,5 % ад агульнага ліку) пражывала ў [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] (21,7 % насельніцтва вобласьці). У выніку [[палякі]] склалі 3-ю паводле колькасьці [[народнасьць]] Беларусі пасьля беларусаў і расейцаў<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Старшынёй Саюза палякаў на Беларусі выбраны Мечыслаў Лысы|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/starshynej-sajuza-paljakau-na-belarusi-vybrany-mechaslau-lysy-146518-2025/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. == Гісторыя == З канца Х ст. захад сучаснага беларускага Панямоньня пачынае калянізавацца [[славяне|славянамі]], пры гэтым ва ўмовах перавагі ўсходнеславянскіх плямёнаў у працэсе гэтай калянізацыі акрэсьліваецца пэўная прысутнасьць заходніх славянаў, што ўдзельнічалі ў тым ліку ў этнагенэзе польскага этнасу<ref>{{артыкул|аўтар=Піваварчык С.|загаловак=Да этнічных працэсаў на Панямонні ў раннім сярэднявеччы|арыгінал=|спасылка=http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/bzh/11/11_recenzii.htm|аўтар выданьня=|выданьне=Беларускі Гістарычны Зборнік|тып=|месца=|выдавецтва=|год=|выпуск=|том=|нумар=|старонкі=|isbn=}}</ref>. Пазьнейшыя гістарычныя зьвесткі паказваюць на практычна поўную адсутнасьць палякаў як карэннай этнічнай групы на тэрыторыях сучаснай Беларусі. Пад канец XIV ст. у Дарагічынскім, Бельскім, Мельніцкім паветах [[Падляшша]] (тады частка [[Троцкае княства|Троцкага княства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], цяпер у складзе Польшчы) актывізуецца польская калянізацыя, праз што гэтаму рэгіёну неўзабаве надалі мясцовае заканадаўства на польскі ўзор, хоць прыкладна да паловы XV ст. яно існавала толькі ў Бельскім павеце<ref>{{Кніга|аўтар = Любавский М. К.|частка = |загаловак = Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания первого Литовского Статута|арыгінал = |спасылка = |адказны = М. Любавский|выданьне = |месца = {{М.}}|выдавецтва = Университетская типография|год = 1892|том = |старонкі = 19-20|старонак = 884|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>. Некаторая колькасьць шляхты польскага паходжаньня згадваецца таксама ў якасьці каляністаў у 1379 годзе ў дачыненьні да Гарадзенскага павету<ref>{{Кніга|аўтар = Łowmiański H.|частка = |загаловак = Studia nad dziejami Wielkiego Księstwa Litewskiego|арыгінал = |спасылка = |адказны = H. Łowmiański|выданьне = |месца = Poznań|выдавецтва = Wydawnictwo Naukowe UAM|год = 1983|том = |старонкі = 392|старонак = 579|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>. Польская этнічная і культурніцкая прысутнасьць на землях сёньняшняй Беларусі пачала фармавацца ў часы [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітае]], галоўным чынам у выглядзе працэсаў добраахвотнай [[Палянізацыя|палянізацыі]] шляхты і найвышэйшых [[Стан (сацыяльная група)|станаў]]<ref name="Kalacynski-55">Калачынскі Ю. Адкуль у Беларусі ўзяліся палякі? // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 55.</ref>. Пры гэтым адзначаецца адсутнасьць прыкметнай міграціі палякаў у Вялікае Княства Літоўскае, згодна з законамі якога іншаземцам (у тым ліку палякам) забаранялася займаць дзяржаўныя і царкоўныя пасады, а таксама купляць зямлю<ref>Калачынскі Ю. Адкуль у Беларусі ўзяліся палякі? // {{Літаратура/100 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі|к}} С. 54.</ref>. У час [[Расейская імпэрыя|Расейскае імпэрыі]] [[каталіцтва]] лічылася «польскай верай», а [[праваслаўе]] — «рускай верай», і адпаведна з гэтым насельніцтва зямель сучаснай Беларусі фармальна і нефармальна клясыфікавалася як «польскае» альбо «расейскае». Разам з тым, перапіс насельніцтва Расеі за 1897 год, а таксама статыстычная інфармацыя акупацыйнай адміністрацыі [[Нямецкая імпэрыя|Нямецкай імпэрыі]] сьведчаць на карысьць прысутнасьці палякаў у Беларусі як відавочнай этнічнай меншасьці ў тым ліку на заходнім памежжы [[Паўночна-Заходні край|Паўночна-Заходніх]] губэрняў; перапіс насельніцтва 1897 году вызначаў нацыянальную прыналежнасьць асобы паводле крытэру [[родная мова|роднае мовы]]. Такім чынам, большасьць беларускіх палякаў — нашчадкі беларускага (літвінскага) сялянства і шляхты [[Каталіцтва|рыма-каталіцкай веры]], якія добраахвотна прымалі польскую ідэнтычнасьць у пэрыяд XVII—ХІХ стагодзьдзяў<ref name="Kalacynski-55"/>. [[Файл:Polska1912.jpg|значак|Польскае этнічнае насельніцтва згодна з даваенным перапісам, 1912 г., E. Czyński, T. Tilinger's. Выразна адлюстраваная польская меншасьць на Падляшшы — каля 35%.]] Падобная сытуацыя цалкам захавалася па захопе [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшча]]й захаду сучаснай Беларусі. Афіцыйна перапісы Польскай Рэспублікі (1919, 1921, 1931 гады) адзначалі істотную дзель польскага насельніцтва і, у прыватнасьці, абсалютную большасьць палякаў у насельніцтве цэлага шэрагу паветаў (у прыватнасьці, Гарадзенскага, Лідзкага, Віленска-Троцкага). Пры гэтым адзначаецца, што афіцыйная польская статыстыка штучна завышала колькасьць польскага насельніцтва<ref name="Kalacynski-55"/>. Паводле падлікаў беларускага дасьледніка Р. Паўстынскага, на сукупнай тэрыторыі тых паветаў Польшчы, якія збольшага абдымалі асноўны абсяг [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічнай тэрыторыі беларусаў]] Польшчы (усе паветы [[Наваградзкае ваяводзтва (1921—1939)|Наваградзкага]] ваяводзтва, [[Палескае ваяводзтва|Палескае]] ваяводзтва бяз [[Камень-Кашырскі|Камень-Кашырскага]] павету, Гарадзенскі, Ваўкавыскі, Аўгустоўскі паветы і часткі Беластоцкага і Сакольскага паветаў [[Беластоцкае ваяводзтва (1919—1939)|Беластоцкага]] ваяводзтва, Ашмянскі, Браслаўскі, Вялейскі, Дунілавіцкі паветы і часткі Віленска-Троцкага, Сьвянцянскага, Дзісьненскага паветаў [[Віленскае ваяводзтва (1926—1939)|Віленскага]] ваяводзтва), агульнае насельніцтва пасьля 1921 году складала 3 171 тыс. чал., зь якіх палякі складалі больш за 311 тыс. (каля 9,81%), пры гэтым беларусы — 2 371 тыс. (звыш 74% ад насельніцтва згаданага рэгіёну), складаючы большасьць у сельскай мясцовасьці (88%). Дзеля параўнаньня, польскае насельніцтва такім чынам сталася толькі трэцяй этнічнай групай, саступаючы ў гэтым дачыненьні [[жыды ў Беларусі|габрэям]] (385 109 чал., 12,1%)<ref>{{Кніга|аўтар = Ладысеў У.|частка = Заходняя Беларусь у складзе Польшчы|загаловак = Гісторыя Беларусі. Курс лекцый: у 2 ч.|арыгінал = |спасылка = |адказны = П. Брыгадзін [і інш.]|выданьне = |месца = {{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = РІВШ БДУ|год = 2002|том = 2. ХІХ—ХХ стст|старонкі = 396|старонак = 655|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>. У той жа час, некалькі гадоў [[польская мова]] мела дзяржаўны статус у раньняй у [[БССР]], разам зь [[Беларуская мова|беларускай]], [[Расейская мова|расейскай]] і [[ідыш]]. Ва Ўсходняй Беларусі дзейнічалі арганізацыі польскай меншасьці, [[Чырвоны касьцёл]] у [[Менск]]у быў польскім нацыянальным тэатрам. У рамках палітыкі арганізацыі была разгорнутая сетка адукацыйных установаў для патрэбаў польскае меншасьці, у рэгіёнах прыкметнай прысутнасьці польскай меншасьці дзейнічалі нацыянальныя органы мясцовага самакіраваньня (некалькі дзясяткаў польскіх сельсаветаў і [[Польскі аўтаномны раён імя Дзяржынскага|раён]]). У пачатку 1930-х гадоў большасьць польскіх арганізацыяў ва Ўсходняй Беларусі былі ліквідаваныя савецкімі ўладамі, а іх кіраўніцтва — рэпрэсаванае, распушчаныя нацыянальныя органы мясцовага самакіраваньня. У той жа час польскія статыстычныя справаздачы пэрыяду знаходжаньня ў складзе Польшчы [[Заходняя Беларусь|захаду]] беларускага этнічнага арэалу паказваюць неабгрунтаваны рэзкі рост адсоткавае дзелі этнічных палякаў у Віленскім, Беластоцкім, Наваградзкім і, у меншай ступені, Палескім ваяводзтвах. Пасьля савецкага нападу на Польшчу ў 1939 годзе, Заходняя Беларусь была далучаная да [[БССР]]. Многія прадстаўнікі польскай меншасьці былі рэпрэсаваныя, адбыліся масавыя дэпартацыі палякаў па ўсходнія часткі [[СССР]] — у [[Расея|Расею]], [[Казахстан]], [[Узбэкістан]]. У час [[Другая Сусьветная вайна|Другой Сусьветнай вайны]] на тэрыторыі Беларусі дзейнічалі атрады [[Армія Краёва|Арміі Краёвай]], у якой, аднак, значную частку байцоў складалі беларусы, у тым ліку праваслаўныя. Пасьля вайны, многія жыхары Беларусі, якія заявілі пра сваю польскую нацыянальнасьць, у 1944—1946 гады былі пераселеныя ў Польшчу ў рамках савецка-польскага абмену насельніцтвам. Узамен адбылося [[перасяленьне]] ў Беларусь этнічных беларусаў зь перадаванай Сталіным Польшчы заходняй часткі Беластоцкай вобласьці. Пры канцы існаваньня СССР на фоне палітыкі [[перабудова|перабудовы]] абмяркоўвалі мажлівасьць стварэньня Ўсходняпольскай ССР, якая праектавалася як шаснаццатая савецкая рэспубліка, складзеная з тэрыторыяў Віленшчыны й Гарадзеншчыны. == Сучаснасьць == [[Файл:Poles in Belarus share 2009.png|значак|Палякі ў Беларус, 2009 г.]] [[Файл:Poles in Belarus distribution, Census 2009.png|значак|Палякі ў Беларусі, 2009 г.]] На сёньняшні дзень лічыцца, што ва ўмовах беларусізацыі і дэ-палянізацыі беларускага [[Касьцёл]]а назіраецца тэндэнцыя да асыміляцыі палякаў. Найбольшая польская арганізацыя ў Беларусі — [[Зьвяз палякаў на Беларусі]] ({{мова-pl|Związek Polaków na Białorusi|скарочана}}), які ў сярэдзіне 1990-х гадоў меў каля 20 тысячаў сяброў. Паводле перапісу 1999 году афіцыйна польская [[дыяспара]] налічвала 396 тысячаў прадстаўнікоў і складала другую па колькасьці [[Нацыянальная меншасьць|нацыянальную меншасьць]] у краіне пасьля [[расейцы|расейцаў]]. Пераважная большасьць беларускіх палякаў пражывала ў заходніх рэгіёнах краіны (у тым ліку 294 тысячаў — у [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]]). Аднак пасьля ануляваньня з боку ўладаў вынікаў VI зьезду арганізацыі, які адбыўся ў сакавіку 2005 году, унутры ЗПБ адбыўся раскол. Большая частка сяброў арганізацыі засталася на баку новаабранай старшыні арганізацыі [[Анжаліка Борыс|Анджалікі Борыс]]. У той жа час пэўная частка сябраў ЗПБ пасьля правядзеньня ў жніўні таго ж году паўторнага зьезду і абраньня сваім старшынём Юзэфа Лучніка ўтварыла ЗПБ, цалкам кантраляваны [[Рэжым Лукашэнкі|рэжымам Лукашэнкі]]. Цягам апошніх гадоў арганізацыя на чале якой стаіць Анджаліка Борыс зазнае рэпрэсіі з боку рэжыму. Арганізацыя выдае часопіс [[Magazyn Polski]] і газэту [[Głos znad Niemna]]. Увядзеньне [[Карта паляка|Карты паляка]] ў 2007 годзе дало магчымасьць тысячам жыхароў Беларусі атрымаць яе, пацьвердзіўшы сваю прыналежнасьць да польскага народу ў польскім кансуляце ў [[Менск]]у, [[Горадня|Горадні]] або [[Берасьце|Берасьці]]. Увядзеньне карты выклікала пратэсты з боку афіцыйных уладаў Беларусі. У беларускіх дзяржаўных СМІ неаднаразова праходзілі кампаніі, скіраваныя супраць Карты Паляка і супраць Польшчы. Апошні выпадак — жнівень 2009 году, калі ў газэце «[[Звязда]]» зьявіўся артыкул пад назваю «Карта паляка: хто маўчыць, а хто і крычыць»<ref>http://zvyazda.minsk.by/ru/issue/article.php?id=41030{{Недаступная спасылка|date=February 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, прыкладна ў гэты ж час на тэлеканалах ОНТ і СТВ зьявіліся відэарэпартажы падобнага зьместу. == Глядзіце таксама == * [[Беларусы ў Польшчы]] == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20090227082251/http://www.zpb.org.pl/ Зьвяз Палякаў на Беларусі] * [http://www.polonia.org/bialorus.htm http://www.polonia.org/bialorus.htm] * [https://web.archive.org/web/20090212161035/http://polishroots.org/history/belarus_history.htm Poles in Belarus: Revival of Heritage and Search for Ancestors] * [https://web.archive.org/web/20121028010611/http://www.kartapolaka.by/ Веб-портал по Карте Поляка] * [https://web.archive.org/web/20141021191714/http://thepointjournal.com/fa/library/brwp-01.pdf Tichomirow A. (2014) Polish National Minority in Belarus as a Research Problem, Belarusian Review Working Paper, #1]{{ref-en}} {{Насельніцтва Беларусі}} [[Катэгорыя:Палякі]] [[Катэгорыя:Насельніцтва Беларусі]] [[Катэгорыя:Беларуска-польскія стасункі]] nnzvaxrrlcak2slc0zrbfuc8i2birqz 0 80912 2621150 2610312 2025-06-22T10:21:48Z Dymitr 10914 /* Статыстыка */ абнаўленьне зьвестак 2621150 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Слуцак |Лягатып = Słucakcukar logo.png |ПоўнаяНазва = Спартовы футбольны клюб «Слуцак» |Заснаваны = 1998 |Горад = [[Слуцак]], [[Беларусь]] |Стадыён = [[Гарадзкі стадыён (Слуцак)|Гарадзкі]] |Умяшчальнасьць = 1896<ref>[http://kurjer.info/2012/06/05/bolshoj-futbol-vozvrashhaetsya-v-sluck/ Большой футбол возвращается в Слуцк]{{ref-ru}} // ''[[Інфа-Кур’ер]]''</ref> |Пасада кіраўніка = Старшыня |Кіраўнік = Віталь Бунас<ref>[http://www.football.by/news/104558.html В «Слуцке» вместо Караневского председателем клуба стал Бунос]{{Ref-ru}}</ref> |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|СлуцакЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|СлуцакСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|Слуцак}} |Сайт = http://sfc-slutsk.by/ |Прыналежнасьць = Беларускія <!-- Форма/Хатнія колеры --> |узор левай рукі1 = |узор футболкі1 = |узор правай рукі1 = |узор шортаў1 = |узор шкарпэтак1 = |тып файлаў узору1 = |левая рука1 = FFFFFF |футболка1 = FFFFFF |правая рука1 = FFFFFF |шорты1 = FFFFFF |шкарпэткі1 = FFFFFF |назва1 = <!-- Форма/Выязныя колеры --> |узор левай рукі2 = |узор футболкі2 = |узор правай рукі2 = |узор шортаў2 = |узор шкарпэтак2 = |тып файлаў узору2 = |левая рука2 = 555AAA |футболка2 = 555AAA |правая рука2 = 555AAA |шорты2 = 555AAA |шкарпэткі2 = 555AAA |назва2 = }} «'''Слуцак'''» — [[Беларусь|беларускі]] [[футбольны клюб]] з гораду [[Слуцак]]. Хатні стадыён — гарадзкі стадыён у [[Слуцак|Слуцку]]. З 2014 году выступае ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшай лізе]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == У 2008 годзе каманда пад назвай «Слуцакцукар», упершыню заявілася ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|другую лігу чэмпіянату Беларусі]]. У першым сэзоне каманда заняла годнае для першага разу 5 месца. У 2009 годзе заняў 4 пазыцыю ў другой лізе<ref name="kurj_results">[https://web.archive.org/web/20160309173227/http://kurjer.info/2009/10/27/fk-slucksaxar-statistika-minuvshego-sezona-ot-gorchichnikov-do-bombardirov/ ФК «Слуцксахар». Статистика минувшего сезона: от «горчичников» до бомбардиров], ''[[Інфа-Кур’ер]]'' {{ref-ru}}</ref><ref name="2liga_table">[http://www.football.by/stat/belarus/2009_2/ 19-й чемпионат Беларуси] Вторая лига. {{ref-ru}}</ref>. У 2010 годзе клюб заняў другое месца ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|другой лізе]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі па футболе]] і выйшаў у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|першую лігу]].<ref>[http://www.football.by/news/24248.html Слуцку сахар], ''Football.by''. {{ref-ru}}</ref> У 2011 годзе клюб быў перарэгістраваны як грамадзкае аб’яднаньне «Спартыўны футбольны клюб „Слуцак“» і афіцыйна стаў гарадзкім клюбам. З-за рэканструкцыі гарадзкога стадыёну ў Слуцку, усе хатнія матчы каманда праводзіла на стадыёне «[[Будаўнік (стадыён)|Будаўнік]]» у [[Салігорск]]у<ref>[https://web.archive.org/web/20140219022241/http://regiony.by/news/1398/ ФК «Слуцк» в этом сезоне будет играть в Солигорске], ''Regiony.by''</ref>. У дэбютным для сябе сэзоне ў першай лізе каманда заняла 5 месца. На 2012 год, хатнія матчы пачатку сэзону каманда зноўку праводзіла ў Салігорску, аднак ужо ў чэрвені пасьля ўзьвядзеньня дзьвюх дадатковых трыбунаў гарадзкі стадыён Слуцку прыняў матчы першай лігі. Паводле вынікаў сэзону каманда зноўку заняла 5 месца. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|сэзоне 2013 году]] каманда разглядалася як адзін з фаварытаў турніру, але не лічылася галоўным прэтэндэнтам на павышэньне. Пачатак турніру атрымаўся ня вельмі добры: каманда пацярпела паразы ў трэцім і чацьвертым турах. У выніку доўгі час прыйшлося даганяць галоўных канкурэнтаў: «[[Гарадзея (футбольны клюб)|Гарадзею]]» і «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебск]]». Пасьля перамогі ў 14 туры над «Віцебскам» (4:1) «Слуцак» выйшаў на другі радок, а пасьля 21 туру апярэдзіў «Гарадзею» і ўзначаліў турнірную табліцу. Пасьля перамогі ў перадапошнім туры над «Віцебскам» (1:0) «Слуцак» стаў недасягальным для супернікаў і гарантаваў сабе выхад у [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшую лігу]]. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|сэзоне 2014 году]] каманда захавала асноўных гульцоў, узмацніўшыся пры гэтым шэрагам легіянэраў. У выніку, каманда апынулася ў ніжняй частцы табліцы. Пазьней, трохі выправіўшы сваё становішча, «Слуцак» узьняўся на дзявяты радок, зь якога пасьля падзелу найвышэйшай лігі на шасьцёркі трапіў у другую шасьцёрку. Яшчэ ўлетку каманда страціла аднаго са сваіх лідэраў [[Андрэй Якаўлеў|Андрэя Якаўлева]], які перайшоў у барысаўскі БАТЭ, каб узмацніць яго да [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]]. У ніжняй палове табліцы справы ў «Слуцку» пайшлі лепш, ён узьняўся на восьмае месца, але няўдалы фініш дазволіў гарадзенскаму «[[Нёман Горадня|Нёману]]» перагнаць случчанаў, пакінуўшы іх дзявятымі. У міжсэзоньні да пачатку [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|сэзону 2015 году]] «Слуцак» стаў адным зь нешматлікіх беларускіх клюбаў, якія праводзілі зборы за мяжой, гэтак у [[Турэччына|Турэччыне]] гульцы [[Юры Крот|Юрыя Крата]] гулялі супраць клюбаў трэціх лігаў [[Данія|Даніі]] і [[Расея|Расеі]]. Тым ня менш, сэзон 2015 году дружына пачала няўдала, неўзабаве апынуўшыся на апошнім радку табліцы. У жніўні 2015 году быў выпраўлены ў адстаўку шматгадовы галоўны трэнэр каманды Юры Крот. Выконваць абавязкі галоўнага трэнэра пачаў гулец каманды [[Вячаслаў Грыгараў]]. Пад ягоным кіраўніцтвам «Слуцак» здолеў выправіць сваё становішча, і сэзон каманда скончыла на 11 месцы з 14 камандаў-удзельнікаў. У студзені 2016 году Грыгараў быў зацьверджаны ў якасьці галоўнага трэнэра. Аднак зноўку пачатак сэзону атрымаўся няўдалым, каманда апынулася ў зоне вылету. У чэрвені клюб разьвітаўся з дасьведчанымі футбалістамі і лідэрамі каманды — [[Ігар Варанкоў|Ігарам Варанковым]], [[Яўген Лашанкоў|Яўгенам Лашанковым]] і [[Сяргей Цьвяцінскі|Сяргеем Цьвяцінскім]]. У ліпені замест іх прыйшлі новыя гульцы, аднак каманда працягвала знаходзіцца ўнізе табліцы. Пасьля паразы ў верасьні ад аўтсайдэра, мікашэвіцкага «[[Граніт Мікашэвічы|Граніта]]», Грыгараў быў выпраўлены ў адстаўку, але неўзабаве кіраўніцтва клюбу вырашыла пакінуць трэнэра на пасадзе, а звольніць ягонага памочніка [[Андрэй Бас|Андрэя Баса]]. Фініш каманда здолела правесьці пасьпяхова, заняўшы выніковае 12 месца з 16 дружынаў. У студзені 2017 году новым галоўным трэнэрам замест Грыгарава быў прызначаны [[Віталь Паўлаў]]. Слуцкі клюб пасьпяхова пачаў сэзон, сягнуўшы паўфіналу [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]], а ў чэмпіянаце вагаўся сярод лідэраў, скончыўшы першую палову першынства на чацьвертым месцы. Другая палова сэзону атрымалася для «Слуцка» менш удалай, і каманда заняла выніковы сёмы радок. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|Сэзон 2018 году]] дружына зноў пачала ўпэўнена і хутка апынулася сярод лідэраў. Першую палову сэзону «Слуцак» скончыў на 5 месцы. Аднак, другая палова сэзону атрымалася значна горшай. Слуцкая каманда саступіла ў апошніх дзевяці матчах, але папярэдніх посьпехаў хапіла, каб здабыць выніковы 8 радок. У гэтым сэзон адбылася знамінальная падзея для каманды, бо ейны гулец [[Яўген Шыкаўка]] стаў першым футбалістам клюбу, які быў выкліканы да шыхтаў нацыянальнай зборнай Беларусі. Нападнік згуляў у таварыскім матчы супраць [[Зборная Фінляндыі па футболе|зборнай Фінляндыі]]<ref>[https://sfc-slutsk.by/history/short «Гісторыя»]. ФК «Слуцак».</ref>. Сэзон 2019 году «Слуцак» пачаў няўдала і апынуўся недалёка ад зоны вылету, аднак добрая гульня ў сярэдзіне сэзону дазволіла ўзвысіцца да сярэдзіны табліцы. Пазьней шэраг няўдачаў зноў апусьціў каманду, аднак перамога ў апошнім туры дазволіла заняць выніковае 11 месца. Слуцкі клюб добра пачаў сэзон 2020 году, то бок каманда пасьля сямі тураў аднаасобна ўзначальвала турнірную табліцу, не зважаючы на скарачэньне фінансаваньня празь зьмены кіраўніцтва асноўнага спонсару — [[Слуцкі цукроварафінадны камбінат|Слуцкага цукроварафінаднага камбінату]] (дырэктар камбіната [[Мікалай Пруднік]], які падтрымліваў клюб, быў арыштаваны пад гэтак званай «[[Цукровая справа|цукровай справе]]»). Аднак, пазьней рушылі паразы за паразамі, і «Слуцак» апусьціўся ў ніжнюю палову табліцы, а ў канцы турніру вымушаны быў весьці барацьбу за выжываньне. Яшчэ ў чэрвені, пасьля першых няўдачаў, каманду пакінуў галоўны трэнэр Віталь Паўлаў, а выканаўцам абавязкаў трэнэра застаўся ягоны памочнік [[Аляксандар Кончыц]]. У кастрычніку «Слуцак» ачоліў [[Аляксандар Бразевіч]]. Пад ягоным кіраўніцтвам каманда заняла выніковае 14 месца, аднак у пераходных матчах за месца ў найвышэйшай лізе выгуляла «[[Крумкачы Менск|Крумкачы]]» (2:0, 2:1) і засталася ў элітным дывізіёне. У пачатку [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|сэзону 2021 году]] фан-рух «Слуцка» адмовіўся падтрымліваць клюб, пакуль у краіне працягваюцца палітычныя судовыя справы, зьбіцьцё і забойства людей за ўласныя меркаваньні<ref>{{cite web|url = https://sport.tut.by/news/football/720682.html|title = Фанаты белорусских футбольных клубов массово объявляют о бойкоте матчей|date = 2021-02-28|work = [[TUT.BY]]|language = ru|accessdate = 2021-02-28|archiveurl = https://web.archive.org/web/20210228190551/https://sport.tut.by/news/football/720682.html|archivedate = 28 лютага 2021|deadurl = yes}}</ref>. У тым годзе дружына знаходзілася пераважна ў ніжняй частцы турнірнай табліцы, і звычайна была блізкая да зоны вылету, аднак пасьпяховы фініш дазволіў заняць выніковы 9 радок. Новы сэзон слуцкі клюб пачаў няблага, доўгі час месьціўся ў сярэдзіне табліцы, аднак улетку вынікі пагоршыліся. У жніўні пасаду галоўнага трэнэра пакінуў Аляксандар Бразевіч, на чале каманды ў якасьці выканаўцы абавязкаў стаў ягоны памочнік [[Аляксандар Гурыновіч]]. Пад ягоным кіраўніцтвам становішча трохі выправілася, «Слуцак» завяршыў сэзон на 11 месцы. Перад сэзонам 2023 году Гурыновіч быў афіцыйна зацьверджаны галоўным трэнэрам каманды. «Слуцак» цягам сэзону месьціўся ў сярэдзіне табліцы і скончыў чэмпіянат на восьмым месцы. == Склад == : ''Актуальны на 4 красавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|3|Q133728984|Аб|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама Мн]]}} {{Гулец1|5|Q114029178|Аб|капітан}} {{Гулец1|6|Q133297693|Аб|}} {{Гулец1|7|Q114014449|Нап|}} {{Гулец1|8|Q125389130|ПА|}} {{Гулец1|9|Q111941747|Нап|}} {{Гулец1|10|Q64009808|Нап|}} {{Гулец1|11|Q113519208|ПА|}} {{Гулец1|15|Q101110870|Аб|}} {{Гулец1|16|Q112895341|Аб|}} {{Гулец1|17|Q124971190|Нап|}} {{Гулец1|20|Q111480037|Аб|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|23|Q14937513|ПА|}} {{Гулец1|25|Q114779757|ПА|}} {{Гулец1|27|Q7908268|ПА|}} {{Гулец1|30|Q24244892|Бр|}} {{Гулец1|32|Q591724|Бр|}} {{Гулец1|35|Q130457247|Бр|}} {{Гулец1|44|Q14512810|Аб|}} {{Гулец1|71|Q100889607|ПА|}} {{Гулец1|72|Q18057251|Аб|}} {{Гулец1|80|Q124953200|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама Мн]]}} {{Гулец1|97|Q131379393|Нап|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама Мн]]}} {{Гулец|—|{{Сьцяг|Беларусь}}|Нап|Максім Міцкевіч||2006}} {{Канец складу}} == Статыстыка == {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''5''' || 28 || 15 || 7 || 6 || 59–27 || 52 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''1''' {{Рост}} || 30 || 19 || 9 || 2 || 54–19 || 66 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014 году|Найвышэйшая]] || '''9''' || 32 || 11 || 7 || 14 || 26–34 || 40 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая]] || '''11''' || 26 || 6 || 7 || 13 || 26–30 || 25 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || '''12''' || 30 || 6 || 12 || 12 || 22–34 || 30 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || '''7''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 30–34 || 44 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || '''8''' || 30 || 11 || 3 || 16 || 26–36 || 36 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || '''11''' || 30 || 9 || 7 || 14 || 29–46 || 34 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]] || '''14''' || 29{{Заўвага|Матч апошняга тура найвышэйшай лігі 2020 году «Слуцак» — «Смалявічы» паводле згоды АБФФ гэтак і ня быў згуляны ў сувязі з пошасьцю [[Каранавірусная інфэкцыя (2019)|каранавіруса]] ў табары «Слуцка».}} || 8 || 3 || 18 || 31–55 || 27 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || '''9''' || 30 || 9 || 8 || 13 || 36–44 || 35 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''11''' || 30 || 7 || 11 || 12 || 26–41 || 32 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || '''8''' || 28 || 9 || 8 || 11 || 38–40 || 35 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || '''9''' || 30 || 11 || 6 || 13 || 26–41 || 39 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/4]] |} == Галоўныя трэнэры == * [[Віталь Паўлаў]] (з студзеня 2017 году)<ref>[http://www.football.by/news/95141.html Виталий Павлов официально возглавил «Слуцк»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Вячаслаў Грыгараў]] (жнівень 2015 году — сьнежань 2016 году, в. а. у жніўні 2015 году — студзені 2016 году)<ref>[http://www.football.by/news/74854.html Вячеслав Григоров назначен исполняющим обязанности главного тренера «Слуцка»]{{Ref-ru}}</ref><ref>[http://www.football.by/news/80759.html Вячеслав Григоров официально назначен главным тренером «Слуцка»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Юры Крот]] (2005 — жнівень 2015 году)<ref name="trener">[https://web.archive.org/web/20130928151100/http://kurjer.info/2010/04/16/fk-slucksaxar-pered-startom/ ФК «Слуцксахар» перед стартом], ''[[Інфа-Кур’ер]]'' {{ref-ru}}</ref><ref>[http://www.football.by/news/74730.html Юрий Крот покинул пост главного тренера «Слуцка»]{{Ref-ru}}</ref> == Глядзіце таксама == * [[Слуцкі цукроварафінадны камбінат]] == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://sfc-slutsk.by/ Афіцыйны сайт ФК «Слуцак»]{{ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Слуцак]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1998 годзе]] llw6r52qgwp4m1vjgn9g5cca5sr0lil 0 81123 2621159 2609554 2025-06-22T10:43:56Z Dymitr 10914 /* Чэмпіянат і Кубак Беларусі */ абнаўленьне зьвестак 2621159 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Маладэчна-2018 |Лягатып = FK Maladečna.png |ПоўнаяНазва = Футбольны клюб «Маладэчна-2013» |Заснаваны = 1989 |Расфармаваны = |Горад = [[Маладэчна]], [[Беларусь]] |Стадыён = [[Гарадзкі стадыён (Маладэчна)|Гарадзкі]] |Умяшчальнасьць = 4800 |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|МаладэчнаЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|МаладэчнаСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|Маладэчна}} |Сайт = http://www.fcm.by/ |Прыналежнасьць = Беларускія |pattern_la1=|pattern_b1=_whitesleevelinesandsides|pattern_ra1= |leftarm1=50C878|body1=50C878|rightarm1=50C878|shorts1=ffffff|socks1=50C878 |pattern_la2=|pattern_b2=_thinblacksides|pattern_ra2=|pattern_sh2=_yellowsides |leftarm2=ffff00|body2=ffff00|rightarm2=ffff00|shorts2=000000|socks2=ffff00| }} «'''Маладэчна-2018'''» — футбольны клюб зь [[Беларусь|Беларусі]], з гораду [[Маладэчна]]. Свае хатнія матчы ладзіць на [[Гарадзкі стадыён (Маладэчна)|Гарадзкім]] стадыёне, які здольны зьмясьціць 4800 гледачоў. Таксама зрэдку клюб гуляе на [[Школьны стадыён (Чысьць)|Школьным]] стадыёне ў [[Чысьць|Чысьці]]. == Гісторыя == === За польскім і савецкім часам === Футбол у горадзе зьявіўся падчас існаваньня [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|міжваеннай Польшчы]], калі быў сфармаваны клюб «ВКС Маладэчна». За савецкім часам клюб некалькі разоў закладваўся і спыняў сваё існаваньне, выступаючы пад назвамі «Дынама», «Маладэчна», «Спартак», «Нарач», «Чырвоны сьцяг», «Хваля», «Селена», «Мэталіст», «Праца» і «Станкабудаўнік». Клюб быў у чарговы раз створаны ў 1989 годзе пад назвай «Мэталюрг» пры падтрымцы тагачаснага дырэктара Маладэчанскага заводу парашковай мэталюргіі [[Генадзь Карпенка|Генадзя Карпенкі]]. «Мэталюрг» адразу выйшаў у наймацнейшы дывізыён чэмпіянату БССР, а ў 1991 годзе стаў апошнім пераможцам [[Чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянату]] і [[Кубак БССР па футболе|Кубка БССР]]. === Па здабыцьці незалежнасьці === У 1992—2003 гадах гуляў у [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]] (акрамя 2000 году). У клюбе пачыналі кар’еру такія гульцы, як [[Аляксандар Вяжэвіч]], [[Уладзімер Карыцька]], браты [[Уладзімер Макоўскі|Ўладзімер]] і [[Міхаіл Макоўскі|Міхаіл Макоўскія]]. У сярэдзіне 2000-х празь фінансавыя праблемы клюб апусьціўся да [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|другой лігі]], дзе стаў займаць месца ў канцы табліцы. У сэзонах 2009—2011 гадоў каманда паказвала добрыя вынікі, але не змагла атрымаць павышэньне. У 2011 клюб, які доўгі час быў вядомы пад назвай «Маладэчна», стаў менавацца «Забудова» — ад назвы спонсару. У 2012 праблемы зь фінансаваньнем прывялі да чарговага падзеньня ў ніжнюю частку табліцы. У 2013 годзе зноў зьмяніў назву на «Маладэчна-2013». У 2013 годзе ў клюбу зьявілася новая эмблема на [[беларуская мова|беларускай мове]]<ref>[http://www.pressball.by/news/football/158797 Футбол. «Молодечно-2013» сменило эмблему]</ref>, пры гэтым ад самага пачатку стварэньня было заяўлена, што эмблема клюбу будзе толькі на беларускай мове, да таго ж на эмблеме будзе ўказаны год заснаваньня — 1949<ref>[http://nn.by/?c=ar&i=118367 Новая эмблема клуба «Маладзечна» — толькі на беларускай мове!]</ref>. === «Маладэчна-ДЮСШ-4» === Пасьля сэзону 2014 году клюб спыніў існаваньне, а з 2015 году ў другую лігу заявілася іншая маладэчанская каманда «[[Маладэчна-ДЮСШ-4 (футбольны клюб)|Маладэчна-ДЮСШ-4]]»<ref>[http://by.tribuna.com/football/1026400642.html «Молодечно-2013» будет ликвидировано]{{Ref-ru}}</ref>, якая фактычна ёсьць пераемніцай клюбу. У лютым 2015 году стала вядома, што «Маладэчна-ДЮСШ-4» будзе выступаць у другой лізе замест «Маладэчна-2013»<ref>[http://www.football.by/news/66371.html Команда «Молодечно-ДЮСШ-4» заявилась во вторую лигу]</ref>. Новая каманда стала выступаць значна больш пасьпяхова і адразу ачоліла табліцу групы А, дзе ў выніку перамагла. У фінальным этапе «Маладэчна-ДЮСШ-4» саступіла асноўным канкурэнтам і ня здолела выйсьці ў першую лігу, заняўшы чацьвертае месца. Перад сэзонам 2016 году «Маладэчна-ДЮСШ-4» мела мажлівасьць заявіцца ў першую лігу замест спыніўшых існаваньне камандаў, але адмовілася і працягнула выступы ў другой лізе. У сэзоне 2016 годзк клюб доўгі час рухаўся на трэцім месцы, якое забясьпечвала выхад у першую лігу, але ў двух апошніх турах атрымала паразу ад сваіх асноўных канкурэнтаў — «[[Клецак (футбольны клюб)|Клецку]]» і «[[Нёман-Агра Стоўпцы|Нёману-Агра]]» — і скончыла сэзон на пятым месцы. У сэзоне 2017 году маладэчанскі клюб стаў супрацоўнічаць з [[Андрэй Іваненка|Андрэем Іваненкам]], які раней працаваў з такімі клубамі, як «[[Дняпро Рагачоў|Рагачоў-МК]]» і «[[Крумкачы Менск|Крумкачы]]». Дзякуючы Іваненку каманду папоўніў шэраг гульцоў з досьведам выступаў у найвышэйшай лізе, былі арганізаваныя замежныя перадсэзонныя зборы і іншае. Аднак, у чэмпіянаце «Маладэчна-ДЮСШ-4» ня здолела адолець асноўных канкурэнтаў і заняла выніковае шостае месца. Па заканчэньні сэзону стала вядома, што маладэчанскі клюб спыняе супрацоўніцтва з Іваненкам. У сэзоне 2018 году дружына ў асноўным складалася з маладэчанскіх футбалістаў, да якіх дадалася невялікая колькасьць запрошаных гульцоў, сярод якіх быў дасьведчаны [[Алег Страхановіч]]. Доўгі час «Маладэчна-ДЮСШ-4» займала апошні радок, а першая перамога была здабытая толькі ў 13-м туры. Аднак, пазьнейшыя посьпехі дазволілі камандзе ўзьняцца ў сярэдзіну табліцы і скончыць сэзон на 9 радку з 15 дружанаў. У сэзоне 2019 году каманда стала называцца «Маладэчна». Захаваўшы лідэраў, маладэчанскі клюб умацаваўся шэрагам новых гульоў, у тым ліку з досьведам выступаў у найвышэйшай лізе. Стаўшы адным з фаварытаў, маладэчанцы дзякуючы добра праведзенай другой палове сэзону стаў трэцім, што ў сувязі з спыненьнем існаваньня менскага «[[Тарпэда Менск|Тарпэда]]» давала права на выхад у першую лігу. У пачатку 2020 году доўгі час заставалася адкрытым пытаньне аб удзеле «Маладэчна» ў першай лізе. У сувязі з тым, што права ўдзельнічаць у першай лізе таксама атрымаў і «[[Андэрдог Чысьць|Андэрдог]]» з Маладэчанскага раёну, у лютым зьявілася інфармацыя аб магчымым аб’яднаньні «Андэрдога» з «Маладэчнам», каб аб’яднаны клюб узяў удзел у першай лізе. Плянавалася, што бюджэт будзе фармавацца напалову з прыватнага капіталу ўласьнікаў «Андэрдога», аднак пазьней праз рознагалосьсяў «Андэрдог» увогуле зьняўся з роызыгрышаў беларускіх пяршынстваў, а «Маладэчна» заявілася ў другую лігу. Не зважаючы на дрэнны старт, «Маладэчна» зь цягам часам захапіла лідэрства ў сваёй групе і выйшла ў фінальны этап. У жніўні падчас [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2022)|пратэстаў у Беларусі]] быў знойдзены мёртвым фанат маладэчанскага клюбу [[Мікіта Крыўцоў]]<ref>{{cite web|url = https://nn.by/?c=ar&i=259077&lang=be|title = Таямнічы сведка сцвярджае, што бачыў Мікіту Крыўцова жывым, але збітым. Сябры аднавілі апошнія дні хлопца |date = 2020-09-15|work = [[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|language = ru|accessdate = 2021-02-28}}</ref>. У фінальным этапе другой лігі маладэчанская каманда заняла трэцяе месца і атрымала права на пераходныя матчы супраць шацілавіцкага «[[Хімік Шацілавічы|Хіміка]]» за месца ў першай лізе на наступны сэзон, але саступіла (0:0, 0:4) і засталася ў другой лізе. У пачатку [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|сэзона 2021 году]] фан-рух адмовіўся падтрымліваць «Маладэчна», пакуль у краіне працягваюцца палітычныя судовыя справы, зьбіцьцё і забойства людей за ўласныя меркаваньні<ref>{{cite web|url = https://sport.tut.by/news/football/720682.html|title = Фанаты белорусских футбольных клубов массово объявляют о бойкоте матчей|date = 2021-02-28|work = [[TUT.BY]]|language = ru|accessdate = 2021-02-28|archiveurl = https://web.archive.org/web/20210228190551/https://sport.tut.by/news/football/720682.html|archivedate = 28 лютага 2021|deadurl = yes}}</ref>. Маладэчанскі клюб добра ўзмацніўся і здолеў перамагчы ў Менскім дывізіёне другой лігі, аднак у плэй-оф выбыў з далейшай барацьбы ўжо на стадыі 1/8 фіналу, саступіўшы па пэнальці менскаму [[БДУ Менск|БДУ]] (0:0, 0:0, пэн. 1:4). У студзені 2022 году ў выніку недахопу камандаў для першай лігі АБФФ прапанавала «Маладэчна» месца ў другім дывізіёне<ref>{{cite web|url = https://football.by/news/160220.html|title = Первая лига собрана! Не БГУ, "Стэнлес" и "Бумпром", а "Осиповичи", "Малорита" и "Молодечно"|date = 2022-01-13|work = football.by|language = ru|accessdate = 2022-03-07}}</ref>. У лютым 2022 году клуб падаў дакумэнты дзеля праходжаньня ліцэнзаваньня да ўдзелу ў першай лізе. «Маладэчна» стала серадняком турніру і завяршыла сэзон на 8 месцы з 13 клюбаў. Сэзон 2023 году «Маладэчна» таксама пераважна была ў сярэдзіне табліцы і фінішавала на 11-м месцы пры 17 удзельніках. == Папярэднія назвы == * 1989—1992: «Мэталюрг» * 1993—2000: «Маладэчна» * 2001—2003: «Маладэчна-2000» * 2004—2010: «Маладэчна» * 2011—2012: «Забудова» * 2013—2014: «Маладэчна-2013» * 2015—2018: «Маладэчна-ДЮСШ-4» * з 2019: «Маладэчна-2018» == Дасягненьні == === БССР === * Пераможца [[Кубак БССР па футболе|Кубка БССР]]: [[Кубак БССР па футболе 1990 году|1990]], [[Кубак БССР па футболе 1991 году|1991]] * Пераможца [[Чэмпіянат БССР па футболе|Чэмпіянату БССР]]: [[Першая ліга чэмпіянату БССР па футболе 1991 году|1991]] === Беларусь === * Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|першай лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000 году|2000]] * Найлепшае дасягненьне ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшай лізе]] — 4 месца ([[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994—1995 гадоў|1994—1995]]) * Паўфіналіст [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 1992 году|1992]], [[Кубак Беларусі па футболе 1993—1994 гадоў|1993—1994]] == Склад == : ''Актуальны на 28 сакавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец|1|{{Сьцяг|Беларусь}}|Бр|Даніла Трацяк||2004}} {{Гулец1|2|Q133696389|Аб|}} {{Гулец1|3|Q111942088|Аб|}} {{Гулец1|6|Q130336136|Нап|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама Мн]]}} {{Гулец1|7|Q51271525|ПА|}} {{Гулец1|10|Q111313859|Нап|}} {{Гулец1|11|Q117197157|ПА|}} {{Гулец1|12|Q103106707|Бр|}} {{Гулец1|14|Q117815318|Аб|}} {{Гулец1|17|Q51218982|Аб|}} {{Гулец1|19|Q133288456|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Шахцёр Салігорск|Шахцёр]]}} {{Гулец1|20|Q20873871|ПА|}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|22|Q108114656|Нап|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Дынама Берасьце|Дынама Бр]]}} {{Гулец1|23|Q133288492|Нап|}} {{Гулец1|25|Q133696440|Нап|}} {{Гулец1|27|Q23760201|Аб|}} {{Гулец1|29|Q111306252|ПА|}} {{Гулец1|37|Q124953880|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама Мн]]}} {{Гулец1|43|Q89569679|Бр|}} {{Гулец1|44|Q54670422|Аб|}} {{Гулец|55|{{Сьцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Імеракоў||2002}} {{Гулец|77|{{Сьцяг|Казахстан}}|Аб|Арсэн Азатаў||2003}} {{Гулец1|91|Q113016351|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Дынама Берасьце|Дынама Бр]]}} {{Канец складу}} == Статыстыка == === Чэмпіянат БССР === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} |- | [[Чэмпіянат БССР па футболе 1989 году|1989]] || [[Другая ліга чэмпіянату БССР па футболе 1989 году|Другая]] || '''1''' {{Рост}} || 22 || 15 || 4 || 3 || 53–19 || 34 |- | [[Чэмпіянат БССР па футболе 1990 году|1990]] || [[Першая ліга чэмпіянату БССР па футболе 1990 году|Першая]] || '''4''' || 30 || 17 || 6 || 7 || 44–26 || 40 |- | [[Чэмпіянат БССР па футболе 1991 году|1991]] || [[Першая ліга чэмпіянату БССР па футболе 1991 году|Першая]] || '''1''' || 28 || 17 || 7 || 4 || 68–24 || 41 |} ===Чэмпіянат і Кубак Беларусі=== {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=80|Сэзон !width=170|Ліга !width=55|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992 году|1992]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992 году|Першая]] || '''9''' || 15 || 5 || 5 || 5 || 11–12 || 15 || [[Кубак Беларусі па футболе 1992 году|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992—1993 гадоў|1992—1993]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992—1993 гадоў|Першая]] || '''13''' || 32 || 7 || 10 || 15 || 34–40 || 24 || [[Кубак Беларусі па футболе 1992—1993 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1993—1994 гадоў|1993—1994]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993—1994 гадоў|Першая]] || '''9''' || 30 || 10 || 11 || 9 || 35–31 || 31 || [[Кубак Беларусі па футболе 1993—1994 гадоў|1/2]] |- | 1994—1995 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994—1995 гадоў|Першая]] || '''4''' || 30 || 12 || 11 || 7 || 48–30 || 35 || [[Кубак Беларусі па футболе 1994—1995 гадоў|1/4]] |- | 1995 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995 году|Першая]] || '''5''' || 15 || 8 || 1 || 6 || 33–19 || 25 || [[Кубак Беларусі па футболе 1995—1996 гадоў|1/4]] |- | 1996 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996 году|Першая]] || '''8''' || 30 || 11 || 8 || 11 || 42–33 || 41 || [[Кубак Беларусі па футболе 1996—1997 гадоў|1/8]] |- | 1997 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997 году|Першая]] || '''13''' || 30 || 7 || 9 || 14 || 28–44 || 30 ||[[Кубак Беларусі па футболе 1997—1998 гадоў|1/4]] |- | 1998 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998 году|Найвышэйшая]] || '''14''' || 28 || 4 || 4 || 20 || 21–51 || 16 ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998—1999 гадоў|1/4]] |- | 1999 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999 году|Найвышэйшая]] || '''16''' {{Падзеньне}} || 30 || 2 || 5 || 23 || 21–71 || 11 || [[Кубак Беларусі па футболе 1999—2000 гадоў|1/8]] |- | 2000 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000 году|Першая]] || '''1''' {{Рост}} || 30 || 23 || 5 || 2 || 76–16 || 74 ||[[Кубак Беларусі па футболе 2000—2001 гадоў|1/32]] |- | 2001 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001 году|Найвышэйшая]] || '''10''' || 26 || 8 || 5 || 13 || 23–47 || 29 || [[Кубак Беларусі па футболе 2001—2002 гадоў|1/8]] |- | 2002 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002 году|Найвышэйшая]] || '''13''' || 26 || 3 || 3 || 20 || 23–59 || 13 || [[Кубак Беларусі па футболе 2002—2003 гадоў|1/8]] |- | 2003 || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003 году|Найвышэйшая]] || '''16''' {{Падзеньне}} || 30 || 3 || 7 || 20 || 19–52 || 16 || [[Кубак Беларусі па футболе 2003—2004 гадоў|1/8]] |- | 2004 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004 году|Першая]] || '''13''' || 30 || 9 || 4 || 17 || 27–54 || 31 ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004—2005 гадоў|1/16]] |- | 2005 || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005 году|Другая]] || '''12''' || 26 || 5 || 3 || 18 || 21–54 || 18 ||[[Кубак Беларусі па футболе 2005—2006 гадоў|1/32]] |- | 2006 || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006 году|Другая]] || '''16''' || 32 || 5 || 5 || 22 || 33–71 || 20 ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006—2007 гадоў|1/32]] |- | 2007 || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007 году|Другая]] || '''14''' || 30 || 7 || 4 || 19 || 28–71 || 25 ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007—2008 гадоў|1/32]] |- | 2008 || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008 году|Другая]] || '''8''' || 30 || 11 || 10 || 9 || 55–43 || 43 ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008—2009 гадоў|1/32]] |- | 2009 || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009 году|Другая]] || '''3''' || 26 || 15 || 3 || 8 || 55–31 || 48 || [[Кубак Беларусі па футболе 2009—2010 гадоў|1/16]] |- | 2010 || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010 году|Другая]] || '''4''' || 34 || 17 || 6 || 11 || 69–52 || 57 ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010—2011 гадоў|1/16]] |- | 2011 || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011 году|Другая]] || '''4''' || 30 || 17 || 7 || 6 || 58–38 || 58 || [[Кубак Беларусі па футболе 2011—2012 гадоў|1/32]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012 году|Другая]] || '''15''' || 36 || 12 || 2 || 22 || 45–86 || 38 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/32]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013 году|Другая]] || '''10''' || 24 || 6 || 4 || 14 || 32–51 || 22 ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/64]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014 году|Другая]] || '''16''' || 24 || 10 || 1 || 13 || 47–46 || 31 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/32]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другая]] || '''4''' || 26 || 15 || 5 || 6 || 55–23 || 50 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/32]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другая]] || '''5''' || 24 || 13 || 4 || 7 || 60–22 || 43 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/32]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другая]] || '''6''' || 26 || 13 || 6 || 7 || 70–37 || 45 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другая]] || '''9''' || 28 || 8 || 7 || 13 || 46–64 || 31 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/32]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другая]] || '''3''' || 28 || 22 || 1 || 5 || 91–26 || 67 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/32]] |- | rowspan="2" |[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Другая]] — група А || '''1''' || 20 || 15 || 3 || 2 || 59–18 || 48 ||rowspan="2" | [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/64]] |- | [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Другая]] — за 1—6 месца || '''3''' || 10 || 4 || 1 || 5 || 15–20 || |- | rowspan="2" | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Другая]] — Менскі (поўнач) || '''1''' || 18 || 17 || 0 || 1 || 99–12 || 51 ||rowspan="2" | [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/16]] |- | [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Другая]] — плэй-оф || '''9—16''' {{Рост}} || 2 || 0 || 2 || 0 || 0–0 || |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Першая]] || '''8''' || 24 || 7 || 8 || 9 || 30–45 || 29 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Першая]] || '''11''' || 32 || 11 || 8 || 13 || 51–56 || 29 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Першая]] || '''1''' {{Рост}} || 34 || 23 || 7 || 4 || 62–26 || 76 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/16]] |} == Галоўныя трэнэры == * [[Аляксандар Гармаза]] (да 2012) * [[Дзяніс Мятліцкі]] (2013 — красавік 2014) * [[Дзьмітры Ганчароў]] (з красавіка 2014) * [[Аляксандар Гармаза]] (2015—2016) * [[Сяргей Дараховіч]] (2017)<ref>[https://by.tribuna.com/football/1048644410.html Дорохович возглавил «Молодечно-ДЮСШ-4»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Аляксей Вергеенка]] (з 2018 году)<ref>[http://www.football.by/news/111265.html Вергеенко возглавит «Молодечно»]{{Ref-ru}}</ref> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20140402163349/http://www.fcm.by/ Сайт клюбу] * [http://by.tribuna.com/tags/75033660/ «Маладэчна-2013» на «Трыбуне»] {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Спорт у Маладэчне]] orqf515sakvxn4xbc1jkqg46gf2r74h 0 100917 2621114 2508165 2025-06-22T06:49:13Z W 11741 +[[Шаблён:Арганізацыя]] і 3 крыніцы: Старшынёй Саюза палякаў на Беларусі выбраны Мечыслаў Лысы // [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]], 21 чэрвеня 2025 г. https://blr.belta.by/society/view/starshynej-sajuza-paljakau-na-belarusi-vybrany-mechaslau-lysy-146518-2025/ 2621114 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = Саюз палякаў на Беларусі |арыгінальная назва = {{мова-pl|Związek Polaków na Białorusi|скарочана}} |выява = Salamianaja street (Minsk) p01.jpg |подпіс выявы = Галаўная сядзіба ў Менску (2020 год) |мапа = |подпіс мапы = |абрэвіятура = СПБ |дэвіз = |папярэднік = Польскае культурна-адукацыйнае таварыства імя Адама Міцкевіча |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|16|6|1990|1}} |тып = этнічнае |юрыдычны статус = [[грамадзкае аб'яднаньне]] |мэта = адраджэньне культуры палякаў у Беларусі |штабкватэра = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], [[Саламяная вуліца (Менск)|Саламяная вуліца]], дом 23 |месцазнаходжаньне = [[Менск]] |каардынаты = {{Каардынаты|53|53|57|паўночнае|27|35|15|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Беларусь]] |сяброўства = [[Эўрапейскі зьвяз польскіх грамадаў]] ([[Швэцыя]]) |афіцыйныя мовы = польская |пасада кіраўніка = Старшыня |імя кіраўніка = [[Мечыслаў Лысы]]<ref name="а"/> |пасада кіраўніка 2 = |імя кіраўніка 2 = |пасада кіраўніка 3 = |імя кіраўніка 3 = |пасада кіраўніка 4 = |імя кіраўніка 4 = |асноўныя асобы = |кіроўны орган = Найвышэйшая рада |матчыная кампанія = |зьвязаныя кампаніі = Газэта «[[Глос знад Немна (1989)|Глос знад Немна]]» (Горадня) |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = |колькасьць валянтэраў = 16 000 (2006 год) |сайт = [https://portalzpb.pl/ portalzpb.pl] |заўвагі = |колішняя назва = }} '''Саюз палякаў на Беларусі''' — [[грамадзкае аб'яднаньне]] польскай дыяспары Беларусі, заснаванае ў чэрвені 1990 году ў [[Горадня|Горадні]]. 25 лютага 1991 году атрымаў дзяржаўны ўлік ад [[Міністэрства юстыцыі Беларусі]] ў Горадні па [[Вуліца Дзяржынскага (Менск)|вуліцы Дзяржынскага]], дом 32. Ад 20 верасьня 2013 году стаяў на ўліку ў Менску па [[Саламяная вуліца (Менск)|Саламянай вуліцы]], дом 23 ([[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=ГА "СПБ", УНП 500059292|спасылка=https://bizinspect.by/inst/5c1fc6f837b6871c5c30c348|выдавец=ТАА «Бізіспэкт»|мова=ru|дата публікацыі=18 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2006 год налічваў звыш 16 000 сябраў у больш як 70 гарадах ва ўсіх 6 абласьцях Беларусі<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=ЗПБ|спасылка=http://www.polacy.by/content/view/24/39/|выдавец=ГА «Саюз палякаў на Беларусі»|мова=pl|дата публікацыі=21 ліпеня 2006|копія=https://web.archive.org/web/20100305110740/http://www.polacy.by/content/view/24/39/|дата копіі=5 сакавіка 2010|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2025 год налічваў звыш 30 суполак ва ўсіх абласьцях Беларусі і ў Менску<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Старшынёй Саюза палякаў на Беларусі выбраны Мечыслаў Лысы|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/starshynej-sajuza-paljakau-na-belarusi-vybrany-mechaslau-lysy-146518-2025/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. == Будова і мерапрыемствы == На 2006 год у Саюз палякаў на Беларусі ўваходзілі: Польскае навуковае таварыства, Польскае [[лекар]]скае таварыства, Таварыства польскіх мастакоў, Таварыства польскай моладзі, Асацыяцыя польскіх вэтэранаў, Згуртаваньне жаўнераў [[Краёвая армія|Краёвай арміі]], Згуртаваньне палякаў-ахвяраў палітычных рэпрэсіяў, Згуртаваньне санітарак і [[акушэр]]ак, Камітэт памяці [[Эліза Ажэшка|Элізы Ажэшкі]], спартовы клюб «Баторы». Штогод СПБ ладзіў: Фэстываль польскай песьні, Дзіцячы фэстываль польскай песьні, Агляд [[Каляды|калядных]] гуртоў, Фэстываль [[Харцэрства|харцэрскай]] песьні, навуковую канфэрэнцыю па [[Польская культура|польскай культуры]], [[Прадметная алімпіяда|алімпіяду]] па [[Польская літаратура|польскай літаратуры]], гісторыка-геаграфічны конкурс, сьвяткаваньне польскіх нацыянальных сьвятаў, догляд польскіх помнікаў, летні адпачынак дзяцей і моладзі ў Польшчы, спартовую алімпіяду і спаборніцтвы па [[Настольны тэніс|настольным тэнісе]], [[Лёгкая атлетыка|лёгкай атлетыцы]] і футболе<ref name="б"/>. Пабудавалі 5 Польскіх дамоў у Горадні, [[Ліда|Лідзе]], [[Ваўкавыск]]у і [[Шчучын]]е ў Гарадзенскай вобласьці, а таксама ў [[Баранавічы|Баранавічах]] (Берасьцейская вобласьць). Сярод іншага, набылі і адрамантавалі будынкі для 8 Польскіх дамоў у [[Ашмяны|Ашмянах]], [[Наваградак|Наваградку]], [[Поразаў|Поразаве]] (Сьвіслацкі раён) і [[Кемелішкі|Кемелішках]] (Астравецкі раён) у Гарадзенскай вобласьці, а таксама ў [[Браслаў|Браславе]] (Віцебская вобласьць) і [[Магілёў|Магілёве]], [[Нясьвіж]]ы і [[Івянец|Івянцы]] (Валожынскі раён, Менская вобласьць). Пры Польскіх дамах працавалі [[Бібліятэка|бібліятэкі]]. СПБ выдаваў штотыднёвік «[[Глос знад Немна (1989)|Глос знад Немна]]» і штоквартальнік «[[Магазын польскі]]»<ref name="б"/>. == Мінуўшчына == [[Файл:Дзержинского, 32.JPG|міні|справа|290пкс|Старая галаўная сядзіба СПБ у Горадні (2012 год)]] Саюз палякаў на Беларусі стварылі на зьезьдзе ў чэрвені [[1990]] году. Саюз бярэ пачатак ад Польскага культурна-асьветніцкага таварыства імя А. Міцкевіча, заснаванага ў [[1988]] годзе на [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзеншчыне]] а таксама ад Польскага культурна-асьветніцкага таварыства «Палёнія» ў [[Менск]]у. Галоўныя задачы таварыства — падтрымка польскай школьнай справы, польскай культуры і традыцый і выданьне друкаванай прадукцыі на польскай мове. У найлепшыя часы свайго існаваньня Саюз палякаў быў самай вялікай грамадзкай арганізацыяй ў краіне<ref>http://www.polacy.by/content/view/208/27/{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Сядзіба арганізацыі знаходзілася ў [[Горадня|Горадні]]. Існавала Віцебская гарадзкая філія СПБ<ref>{{Артыкул|загаловак=Панарама|выданьне=Витебский курьер|год=1992|нумар=46|старонкі=2}}</ref>. У сакавіку 2021 году кіраўнік Саюзу Анжаліка Борыс і яшчэ некалькі актывістаў Саюзу былі затрыманыя, пасля супраць іх завялі крымінальныя справы пра распальваньне нянавісьці. Анжаліку Борыс ў сакавіку 2022 году выпусьцілі з-пад варты пад падпіску аб нявыезьдзе і абавязку зьяўляцца на допыты. У 2023 годзе абвінавачаньні супраць Борыс зьнялі<ref>{{cite web|title=Анжаліка Борыс застаецца ў Горадні. Што цяпер зь фігурантамі «польскай справы»|url=https://novychas.online/hramadstva/anzalika-borys-zastaecca-u-horadni-szto-cjaper-z|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2022-08-23|accessdate=2023-04-17}}</ref><ref>{{cite web|title=Анжаліка Борыс: «Сяброўства і салідарнасць — гэтыя каштоўнасці па-за часам і важныя»|url=https://novychas.online/hramadstva/anzalika-borys-sjabroustva-i-salidarnasc-hetyj|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2023-04-12|accessdate=2023-04-17}}</ref>. Іншага затрыманага ў 2021 годзе, журналіста [[Андрэй Пачобут|Андрэя Пачобута]], у лютым 2023 году прыгаварылі да 8 гадоў калёніі ўзмоцненага рэжыму<ref>{{cite web|title=Польшча — Беларусі: Вызваліце Пачобута — адкрыем пераход «Баброўнікі»|url=https://novychas.online/hramadstva/polszcza-belarusi-vyzvalice-paczobuta-adkryem|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2023-03-23|accessdate=2023-04-28|language=be}}</ref>. 30 сьнежня 2021 году суд Ленінскага раёну Гародні прызнаў экстрэмісцкім матэрыялам сайт Саюза палякаў<ref>{{cite web|title=У Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі матэрыяламі» партал Саюза палякаў|url=https://novychas.online/hramadstva/u-belarusi-pryznali-ekstremisckimi-materyjalami|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2022-01-04|accessdate=2023-04-28|language=be}}</ref>. Вясной 2024 года [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі Рэспублікі Беларусь|КДБ]] абвясьціў сайт, які на той час ужо перастаў быць парталам Саюзу палякаў Беларусі, «экстрэмісцкім фармаваньнем»<ref>{{cite web|url=https://www.polskieradio.pl/396/7816/Artykul/3358559,%D1%81%D0%B0%D0%B9%D1%82-%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9-%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%88%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%96-%D1%9E-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96-%D0%BF%D1%80%D1%8B%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D1%8B-%C2%AB%D1%8D%D0%BA%D1%81%D1%82%D1%80%D1%8D%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%86%D0%BA%D1%96%D0%BC-%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5%D0%BC%C2%BB|title=Сайт польскай меншасці ў Беларусі прызнаны «экстрэмісцкім фармаваннем»|work=[[Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё]]|date=2024-04-02|language=be}}</ref>. === Старшыні === # [[Тадэвуш Гавін]] (1990—2000) # [[Тадэвуш Кручкоўскі]] (2000—2005) # [[Анжаліка Борыс]] (2005) # [[Юзэф Лучнік]] (2005—2009) # [[Станіслаў Сямашка]] (2009—2012) # [[Мечыслаў Лысы]] (2012—2021) # [[Аляксандар Іваноў]] (2021—2025) # Мечыслаў Лысы (ад 21 чэрвеня 2025 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід:Беларусь}} {{Кіраўнікі СПБ}} [[Катэгорыя:Саюз палякаў на Беларусі| ]] [[Катэгорыя:Грамадзкія арганізацыі Беларусі]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1990 годзе]] cevnlx1h7jgthar95m3ce3o7bamz1ox 2621115 2621114 2025-06-22T06:51:14Z W 11741 /* Старшыні */ +Сангін 2621115 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = Саюз палякаў на Беларусі |арыгінальная назва = {{мова-pl|Związek Polaków na Białorusi|скарочана}} |выява = Salamianaja street (Minsk) p01.jpg |подпіс выявы = Галаўная сядзіба ў Менску (2020 год) |мапа = |подпіс мапы = |абрэвіятура = СПБ |дэвіз = |папярэднік = Польскае культурна-адукацыйнае таварыства імя Адама Міцкевіча |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|16|6|1990|1}} |тып = этнічнае |юрыдычны статус = [[грамадзкае аб'яднаньне]] |мэта = адраджэньне культуры палякаў у Беларусі |штабкватэра = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], [[Саламяная вуліца (Менск)|Саламяная вуліца]], дом 23 |месцазнаходжаньне = [[Менск]] |каардынаты = {{Каардынаты|53|53|57|паўночнае|27|35|15|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Беларусь]] |сяброўства = [[Эўрапейскі зьвяз польскіх грамадаў]] ([[Швэцыя]]) |афіцыйныя мовы = польская |пасада кіраўніка = Старшыня |імя кіраўніка = [[Мечыслаў Лысы]]<ref name="а"/> |пасада кіраўніка 2 = |імя кіраўніка 2 = |пасада кіраўніка 3 = |імя кіраўніка 3 = |пасада кіраўніка 4 = |імя кіраўніка 4 = |асноўныя асобы = |кіроўны орган = Найвышэйшая рада |матчыная кампанія = |зьвязаныя кампаніі = Газэта «[[Глос знад Немна (1989)|Глос знад Немна]]» (Горадня) |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = |колькасьць валянтэраў = 16 000 (2006 год) |сайт = [https://portalzpb.pl/ portalzpb.pl] |заўвагі = |колішняя назва = }} '''Саюз палякаў на Беларусі''' — [[грамадзкае аб'яднаньне]] польскай дыяспары Беларусі, заснаванае ў чэрвені 1990 году ў [[Горадня|Горадні]]. 25 лютага 1991 году атрымаў дзяржаўны ўлік ад [[Міністэрства юстыцыі Беларусі]] ў Горадні па [[Вуліца Дзяржынскага (Менск)|вуліцы Дзяржынскага]], дом 32. Ад 20 верасьня 2013 году стаяў на ўліку ў Менску па [[Саламяная вуліца (Менск)|Саламянай вуліцы]], дом 23 ([[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=ГА "СПБ", УНП 500059292|спасылка=https://bizinspect.by/inst/5c1fc6f837b6871c5c30c348|выдавец=ТАА «Бізіспэкт»|мова=ru|дата публікацыі=18 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2006 год налічваў звыш 16 000 сябраў у больш як 70 гарадах ва ўсіх 6 абласьцях Беларусі<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=ЗПБ|спасылка=http://www.polacy.by/content/view/24/39/|выдавец=ГА «Саюз палякаў на Беларусі»|мова=pl|дата публікацыі=21 ліпеня 2006|копія=https://web.archive.org/web/20100305110740/http://www.polacy.by/content/view/24/39/|дата копіі=5 сакавіка 2010|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2025 год налічваў звыш 30 суполак ва ўсіх абласьцях Беларусі і ў Менску<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Старшынёй Саюза палякаў на Беларусі выбраны Мечыслаў Лысы|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/starshynej-sajuza-paljakau-na-belarusi-vybrany-mechaslau-lysy-146518-2025/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. == Будова і мерапрыемствы == На 2006 год у Саюз палякаў на Беларусі ўваходзілі: Польскае навуковае таварыства, Польскае [[лекар]]скае таварыства, Таварыства польскіх мастакоў, Таварыства польскай моладзі, Асацыяцыя польскіх вэтэранаў, Згуртаваньне жаўнераў [[Краёвая армія|Краёвай арміі]], Згуртаваньне палякаў-ахвяраў палітычных рэпрэсіяў, Згуртаваньне санітарак і [[акушэр]]ак, Камітэт памяці [[Эліза Ажэшка|Элізы Ажэшкі]], спартовы клюб «Баторы». Штогод СПБ ладзіў: Фэстываль польскай песьні, Дзіцячы фэстываль польскай песьні, Агляд [[Каляды|калядных]] гуртоў, Фэстываль [[Харцэрства|харцэрскай]] песьні, навуковую канфэрэнцыю па [[Польская культура|польскай культуры]], [[Прадметная алімпіяда|алімпіяду]] па [[Польская літаратура|польскай літаратуры]], гісторыка-геаграфічны конкурс, сьвяткаваньне польскіх нацыянальных сьвятаў, догляд польскіх помнікаў, летні адпачынак дзяцей і моладзі ў Польшчы, спартовую алімпіяду і спаборніцтвы па [[Настольны тэніс|настольным тэнісе]], [[Лёгкая атлетыка|лёгкай атлетыцы]] і футболе<ref name="б"/>. Пабудавалі 5 Польскіх дамоў у Горадні, [[Ліда|Лідзе]], [[Ваўкавыск]]у і [[Шчучын]]е ў Гарадзенскай вобласьці, а таксама ў [[Баранавічы|Баранавічах]] (Берасьцейская вобласьць). Сярод іншага, набылі і адрамантавалі будынкі для 8 Польскіх дамоў у [[Ашмяны|Ашмянах]], [[Наваградак|Наваградку]], [[Поразаў|Поразаве]] (Сьвіслацкі раён) і [[Кемелішкі|Кемелішках]] (Астравецкі раён) у Гарадзенскай вобласьці, а таксама ў [[Браслаў|Браславе]] (Віцебская вобласьць) і [[Магілёў|Магілёве]], [[Нясьвіж]]ы і [[Івянец|Івянцы]] (Валожынскі раён, Менская вобласьць). Пры Польскіх дамах працавалі [[Бібліятэка|бібліятэкі]]. СПБ выдаваў штотыднёвік «[[Глос знад Немна (1989)|Глос знад Немна]]» і штоквартальнік «[[Магазын польскі]]»<ref name="б"/>. == Мінуўшчына == [[Файл:Дзержинского, 32.JPG|міні|справа|290пкс|Старая галаўная сядзіба СПБ у Горадні (2012 год)]] Саюз палякаў на Беларусі стварылі на зьезьдзе ў чэрвені [[1990]] году. Саюз бярэ пачатак ад Польскага культурна-асьветніцкага таварыства імя А. Міцкевіча, заснаванага ў [[1988]] годзе на [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзеншчыне]] а таксама ад Польскага культурна-асьветніцкага таварыства «Палёнія» ў [[Менск]]у. Галоўныя задачы таварыства — падтрымка польскай школьнай справы, польскай культуры і традыцый і выданьне друкаванай прадукцыі на польскай мове. У найлепшыя часы свайго існаваньня Саюз палякаў быў самай вялікай грамадзкай арганізацыяй ў краіне<ref>http://www.polacy.by/content/view/208/27/{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Сядзіба арганізацыі знаходзілася ў [[Горадня|Горадні]]. Існавала Віцебская гарадзкая філія СПБ<ref>{{Артыкул|загаловак=Панарама|выданьне=Витебский курьер|год=1992|нумар=46|старонкі=2}}</ref>. У сакавіку 2021 году кіраўнік Саюзу Анжаліка Борыс і яшчэ некалькі актывістаў Саюзу былі затрыманыя, пасля супраць іх завялі крымінальныя справы пра распальваньне нянавісьці. Анжаліку Борыс ў сакавіку 2022 году выпусьцілі з-пад варты пад падпіску аб нявыезьдзе і абавязку зьяўляцца на допыты. У 2023 годзе абвінавачаньні супраць Борыс зьнялі<ref>{{cite web|title=Анжаліка Борыс застаецца ў Горадні. Што цяпер зь фігурантамі «польскай справы»|url=https://novychas.online/hramadstva/anzalika-borys-zastaecca-u-horadni-szto-cjaper-z|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2022-08-23|accessdate=2023-04-17}}</ref><ref>{{cite web|title=Анжаліка Борыс: «Сяброўства і салідарнасць — гэтыя каштоўнасці па-за часам і важныя»|url=https://novychas.online/hramadstva/anzalika-borys-sjabroustva-i-salidarnasc-hetyj|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2023-04-12|accessdate=2023-04-17}}</ref>. Іншага затрыманага ў 2021 годзе, журналіста [[Андрэй Пачобут|Андрэя Пачобута]], у лютым 2023 году прыгаварылі да 8 гадоў калёніі ўзмоцненага рэжыму<ref>{{cite web|title=Польшча — Беларусі: Вызваліце Пачобута — адкрыем пераход «Баброўнікі»|url=https://novychas.online/hramadstva/polszcza-belarusi-vyzvalice-paczobuta-adkryem|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2023-03-23|accessdate=2023-04-28|language=be}}</ref>. 30 сьнежня 2021 году суд Ленінскага раёну Гародні прызнаў экстрэмісцкім матэрыялам сайт Саюза палякаў<ref>{{cite web|title=У Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі матэрыяламі» партал Саюза палякаў|url=https://novychas.online/hramadstva/u-belarusi-pryznali-ekstremisckimi-materyjalami|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2022-01-04|accessdate=2023-04-28|language=be}}</ref>. Вясной 2024 года [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі Рэспублікі Беларусь|КДБ]] абвясьціў сайт, які на той час ужо перастаў быць парталам Саюзу палякаў Беларусі, «экстрэмісцкім фармаваньнем»<ref>{{cite web|url=https://www.polskieradio.pl/396/7816/Artykul/3358559,%D1%81%D0%B0%D0%B9%D1%82-%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9-%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%88%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%96-%D1%9E-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96-%D0%BF%D1%80%D1%8B%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D1%8B-%C2%AB%D1%8D%D0%BA%D1%81%D1%82%D1%80%D1%8D%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%86%D0%BA%D1%96%D0%BC-%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5%D0%BC%C2%BB|title=Сайт польскай меншасці ў Беларусі прызнаны «экстрэмісцкім фармаваннем»|work=[[Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё]]|date=2024-04-02|language=be}}</ref>. === Старшыні === # [[Тадэвуш Гавін]] (1990—2000) # [[Тадэвуш Кручкоўскі]] (2000—2005) # [[Анжаліка Борыс]] (2005) # [[Юзэф Лучнік]] (2005—2009) # [[Станіслаў Сямашка]] (2009—2012) # [[Мечыслаў Лысы]] (2012—2021) # [[Аляксандар Сангін]] (2021—2025) # Мечыслаў Лысы (ад 21 чэрвеня 2025 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід:Беларусь}} {{Кіраўнікі СПБ}} [[Катэгорыя:Саюз палякаў на Беларусі| ]] [[Катэгорыя:Грамадзкія арганізацыі Беларусі]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1990 годзе]] gorr0m0x4810wk6id3dixpgikf5971k 2621125 2621115 2025-06-22T08:02:46Z W 11741 +[[Палякі ў Беларусі]] 2621125 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = Саюз палякаў на Беларусі |арыгінальная назва = {{мова-pl|Związek Polaków na Białorusi|скарочана}} |выява = Salamianaja street (Minsk) p01.jpg |подпіс выявы = Галаўная сядзіба ў Менску (2020 год) |мапа = |подпіс мапы = |абрэвіятура = СПБ |дэвіз = |папярэднік = Польскае культурна-адукацыйнае таварыства імя Адама Міцкевіча |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|16|6|1990|1}} |тып = этнічнае |юрыдычны статус = [[грамадзкае аб'яднаньне]] |мэта = адраджэньне культуры [[Палякі ў Беларусі|палякаў у Беларусі]] |штабкватэра = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], [[Саламяная вуліца (Менск)|Саламяная вуліца]], дом 23 |месцазнаходжаньне = [[Менск]] |каардынаты = {{Каардынаты|53|53|57|паўночнае|27|35|15|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Беларусь]] |сяброўства = [[Эўрапейскі зьвяз польскіх грамадаў]] ([[Швэцыя]]) |афіцыйныя мовы = польская |пасада кіраўніка = Старшыня |імя кіраўніка = [[Мечыслаў Лысы]]<ref name="а"/> |пасада кіраўніка 2 = |імя кіраўніка 2 = |пасада кіраўніка 3 = |імя кіраўніка 3 = |пасада кіраўніка 4 = |імя кіраўніка 4 = |асноўныя асобы = |кіроўны орган = Найвышэйшая рада |матчыная кампанія = |зьвязаныя кампаніі = Газэта «[[Глос знад Немна (1989)|Глос знад Немна]]» (Горадня) |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = |колькасьць валянтэраў = 16 000 (2006 год) |сайт = [https://portalzpb.pl/ portalzpb.pl] |заўвагі = |колішняя назва = }} '''Саюз палякаў на Беларусі''' — [[грамадзкае аб'яднаньне]] польскай дыяспары Беларусі, заснаванае ў чэрвені 1990 году ў [[Горадня|Горадні]]. 25 лютага 1991 году атрымаў дзяржаўны ўлік ад [[Міністэрства юстыцыі Беларусі]] ў Горадні па [[Вуліца Дзяржынскага (Менск)|вуліцы Дзяржынскага]], дом 32. Ад 20 верасьня 2013 году стаяў на ўліку ў Менску па [[Саламяная вуліца (Менск)|Саламянай вуліцы]], дом 23 ([[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=ГА "СПБ", УНП 500059292|спасылка=https://bizinspect.by/inst/5c1fc6f837b6871c5c30c348|выдавец=ТАА «Бізіспэкт»|мова=ru|дата публікацыі=18 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2006 год налічваў звыш 16 000 сябраў у больш як 70 гарадах ва ўсіх 6 абласьцях Беларусі<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=ЗПБ|спасылка=http://www.polacy.by/content/view/24/39/|выдавец=ГА «Саюз палякаў на Беларусі»|мова=pl|дата публікацыі=21 ліпеня 2006|копія=https://web.archive.org/web/20100305110740/http://www.polacy.by/content/view/24/39/|дата копіі=5 сакавіка 2010|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2025 год налічваў звыш 30 суполак ва ўсіх абласьцях Беларусі і ў Менску<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Старшынёй Саюза палякаў на Беларусі выбраны Мечыслаў Лысы|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/starshynej-sajuza-paljakau-na-belarusi-vybrany-mechaslau-lysy-146518-2025/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. == Будова і мерапрыемствы == На 2006 год у Саюз палякаў на Беларусі ўваходзілі: Польскае навуковае таварыства, Польскае [[лекар]]скае таварыства, Таварыства польскіх мастакоў, Таварыства польскай моладзі, Асацыяцыя польскіх вэтэранаў, Згуртаваньне жаўнераў [[Краёвая армія|Краёвай арміі]], Згуртаваньне палякаў-ахвяраў палітычных рэпрэсіяў, Згуртаваньне санітарак і [[акушэр]]ак, Камітэт памяці [[Эліза Ажэшка|Элізы Ажэшкі]], спартовы клюб «Баторы». Штогод СПБ ладзіў: Фэстываль польскай песьні, Дзіцячы фэстываль польскай песьні, Агляд [[Каляды|калядных]] гуртоў, Фэстываль [[Харцэрства|харцэрскай]] песьні, навуковую канфэрэнцыю па [[Польская культура|польскай культуры]], [[Прадметная алімпіяда|алімпіяду]] па [[Польская літаратура|польскай літаратуры]], гісторыка-геаграфічны конкурс, сьвяткаваньне польскіх нацыянальных сьвятаў, догляд польскіх помнікаў, летні адпачынак дзяцей і моладзі ў Польшчы, спартовую алімпіяду і спаборніцтвы па [[Настольны тэніс|настольным тэнісе]], [[Лёгкая атлетыка|лёгкай атлетыцы]] і футболе<ref name="б"/>. Пабудавалі 5 Польскіх дамоў у Горадні, [[Ліда|Лідзе]], [[Ваўкавыск]]у і [[Шчучын]]е ў Гарадзенскай вобласьці, а таксама ў [[Баранавічы|Баранавічах]] (Берасьцейская вобласьць). Сярод іншага, набылі і адрамантавалі будынкі для 8 Польскіх дамоў у [[Ашмяны|Ашмянах]], [[Наваградак|Наваградку]], [[Поразаў|Поразаве]] (Сьвіслацкі раён) і [[Кемелішкі|Кемелішках]] (Астравецкі раён) у Гарадзенскай вобласьці, а таксама ў [[Браслаў|Браславе]] (Віцебская вобласьць) і [[Магілёў|Магілёве]], [[Нясьвіж]]ы і [[Івянец|Івянцы]] (Валожынскі раён, Менская вобласьць). Пры Польскіх дамах працавалі [[Бібліятэка|бібліятэкі]]. СПБ выдаваў штотыднёвік «[[Глос знад Немна (1989)|Глос знад Немна]]» і штоквартальнік «[[Магазын польскі]]»<ref name="б"/>. == Мінуўшчына == [[Файл:Дзержинского, 32.JPG|міні|справа|290пкс|Старая галаўная сядзіба СПБ у Горадні (2012 год)]] Саюз палякаў на Беларусі стварылі на зьезьдзе ў чэрвені [[1990]] году. Саюз бярэ пачатак ад Польскага культурна-асьветніцкага таварыства імя А. Міцкевіча, заснаванага ў [[1988]] годзе на [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзеншчыне]] а таксама ад Польскага культурна-асьветніцкага таварыства «Палёнія» ў [[Менск]]у. Галоўныя задачы таварыства — падтрымка польскай школьнай справы, польскай культуры і традыцый і выданьне друкаванай прадукцыі на польскай мове. У найлепшыя часы свайго існаваньня Саюз палякаў быў самай вялікай грамадзкай арганізацыяй ў краіне<ref>http://www.polacy.by/content/view/208/27/{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Сядзіба арганізацыі знаходзілася ў [[Горадня|Горадні]]. Існавала Віцебская гарадзкая філія СПБ<ref>{{Артыкул|загаловак=Панарама|выданьне=Витебский курьер|год=1992|нумар=46|старонкі=2}}</ref>. У сакавіку 2021 году кіраўнік Саюзу Анжаліка Борыс і яшчэ некалькі актывістаў Саюзу былі затрыманыя, пасля супраць іх завялі крымінальныя справы пра распальваньне нянавісьці. Анжаліку Борыс ў сакавіку 2022 году выпусьцілі з-пад варты пад падпіску аб нявыезьдзе і абавязку зьяўляцца на допыты. У 2023 годзе абвінавачаньні супраць Борыс зьнялі<ref>{{cite web|title=Анжаліка Борыс застаецца ў Горадні. Што цяпер зь фігурантамі «польскай справы»|url=https://novychas.online/hramadstva/anzalika-borys-zastaecca-u-horadni-szto-cjaper-z|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2022-08-23|accessdate=2023-04-17}}</ref><ref>{{cite web|title=Анжаліка Борыс: «Сяброўства і салідарнасць — гэтыя каштоўнасці па-за часам і важныя»|url=https://novychas.online/hramadstva/anzalika-borys-sjabroustva-i-salidarnasc-hetyj|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2023-04-12|accessdate=2023-04-17}}</ref>. Іншага затрыманага ў 2021 годзе, журналіста [[Андрэй Пачобут|Андрэя Пачобута]], у лютым 2023 году прыгаварылі да 8 гадоў калёніі ўзмоцненага рэжыму<ref>{{cite web|title=Польшча — Беларусі: Вызваліце Пачобута — адкрыем пераход «Баброўнікі»|url=https://novychas.online/hramadstva/polszcza-belarusi-vyzvalice-paczobuta-adkryem|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2023-03-23|accessdate=2023-04-28|language=be}}</ref>. 30 сьнежня 2021 году суд Ленінскага раёну Гародні прызнаў экстрэмісцкім матэрыялам сайт Саюза палякаў<ref>{{cite web|title=У Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі матэрыяламі» партал Саюза палякаў|url=https://novychas.online/hramadstva/u-belarusi-pryznali-ekstremisckimi-materyjalami|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2022-01-04|accessdate=2023-04-28|language=be}}</ref>. Вясной 2024 года [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі Рэспублікі Беларусь|КДБ]] абвясьціў сайт, які на той час ужо перастаў быць парталам Саюзу палякаў Беларусі, «экстрэмісцкім фармаваньнем»<ref>{{cite web|url=https://www.polskieradio.pl/396/7816/Artykul/3358559,%D1%81%D0%B0%D0%B9%D1%82-%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9-%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%88%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%96-%D1%9E-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96-%D0%BF%D1%80%D1%8B%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D1%8B-%C2%AB%D1%8D%D0%BA%D1%81%D1%82%D1%80%D1%8D%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%86%D0%BA%D1%96%D0%BC-%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5%D0%BC%C2%BB|title=Сайт польскай меншасці ў Беларусі прызнаны «экстрэмісцкім фармаваннем»|work=[[Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё]]|date=2024-04-02|language=be}}</ref>. === Старшыні === # [[Тадэвуш Гавін]] (1990—2000) # [[Тадэвуш Кручкоўскі]] (2000—2005) # [[Анжаліка Борыс]] (2005) # [[Юзэф Лучнік]] (2005—2009) # [[Станіслаў Сямашка]] (2009—2012) # [[Мечыслаў Лысы]] (2012—2021) # [[Аляксандар Сангін]] (2021—2025) # Мечыслаў Лысы (ад 21 чэрвеня 2025 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід:Беларусь}} {{Кіраўнікі СПБ}} [[Катэгорыя:Саюз палякаў на Беларусі| ]] [[Катэгорыя:Грамадзкія арганізацыі Беларусі]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1990 годзе]] 33bzhg080o6ipq663py0bro21o65oul 2621134 2621125 2025-06-22T08:58:44Z W 11741 /* Крыніцы */ +[[Шаблён:Бібліяінфармацыя]] 2621134 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |назва = Саюз палякаў на Беларусі |арыгінальная назва = {{мова-pl|Związek Polaków na Białorusi|скарочана}} |выява = Salamianaja street (Minsk) p01.jpg |подпіс выявы = Галаўная сядзіба ў Менску (2020 год) |мапа = |подпіс мапы = |абрэвіятура = СПБ |дэвіз = |папярэднік = Польскае культурна-адукацыйнае таварыства імя Адама Міцкевіча |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|16|6|1990|1}} |тып = этнічнае |юрыдычны статус = [[грамадзкае аб'яднаньне]] |мэта = адраджэньне культуры [[Палякі ў Беларусі|палякаў у Беларусі]] |штабкватэра = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], [[Саламяная вуліца (Менск)|Саламяная вуліца]], дом 23 |месцазнаходжаньне = [[Менск]] |каардынаты = {{Каардынаты|53|53|57|паўночнае|27|35|15|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Беларусь]] |сяброўства = [[Эўрапейскі зьвяз польскіх грамадаў]] ([[Швэцыя]]) |афіцыйныя мовы = польская |пасада кіраўніка = Старшыня |імя кіраўніка = [[Мечыслаў Лысы]]<ref name="а"/> |пасада кіраўніка 2 = |імя кіраўніка 2 = |пасада кіраўніка 3 = |імя кіраўніка 3 = |пасада кіраўніка 4 = |імя кіраўніка 4 = |асноўныя асобы = |кіроўны орган = Найвышэйшая рада |матчыная кампанія = |зьвязаныя кампаніі = Газэта «[[Глос знад Немна (1989)|Глос знад Немна]]» (Горадня) |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = |колькасьць валянтэраў = 16 000 (2006 год) |сайт = [https://portalzpb.pl/ portalzpb.pl] |заўвагі = |колішняя назва = }} '''Саюз палякаў на Беларусі''' — [[грамадзкае аб'яднаньне]] польскай дыяспары Беларусі, заснаванае ў чэрвені 1990 году ў [[Горадня|Горадні]]. 25 лютага 1991 году атрымаў дзяржаўны ўлік ад [[Міністэрства юстыцыі Беларусі]] ў Горадні па [[Вуліца Дзяржынскага (Менск)|вуліцы Дзяржынскага]], дом 32. Ад 20 верасьня 2013 году стаяў на ўліку ў Менску па [[Саламяная вуліца (Менск)|Саламянай вуліцы]], дом 23 ([[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=ГА "СПБ", УНП 500059292|спасылка=https://bizinspect.by/inst/5c1fc6f837b6871c5c30c348|выдавец=ТАА «Бізіспэкт»|мова=ru|дата публікацыі=18 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2006 год налічваў звыш 16 000 сябраў у больш як 70 гарадах ва ўсіх 6 абласьцях Беларусі<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=ЗПБ|спасылка=http://www.polacy.by/content/view/24/39/|выдавец=ГА «Саюз палякаў на Беларусі»|мова=pl|дата публікацыі=21 ліпеня 2006|копія=https://web.archive.org/web/20100305110740/http://www.polacy.by/content/view/24/39/|дата копіі=5 сакавіка 2010|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2025 год налічваў звыш 30 суполак ва ўсіх абласьцях Беларусі і ў Менску<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Старшынёй Саюза палякаў на Беларусі выбраны Мечыслаў Лысы|спасылка=https://blr.belta.by/society/view/starshynej-sajuza-paljakau-na-belarusi-vybrany-mechaslau-lysy-146518-2025/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. == Будова і мерапрыемствы == На 2006 год у Саюз палякаў на Беларусі ўваходзілі: Польскае навуковае таварыства, Польскае [[лекар]]скае таварыства, Таварыства польскіх мастакоў, Таварыства польскай моладзі, Асацыяцыя польскіх вэтэранаў, Згуртаваньне жаўнераў [[Краёвая армія|Краёвай арміі]], Згуртаваньне палякаў-ахвяраў палітычных рэпрэсіяў, Згуртаваньне санітарак і [[акушэр]]ак, Камітэт памяці [[Эліза Ажэшка|Элізы Ажэшкі]], спартовы клюб «Баторы». Штогод СПБ ладзіў: Фэстываль польскай песьні, Дзіцячы фэстываль польскай песьні, Агляд [[Каляды|калядных]] гуртоў, Фэстываль [[Харцэрства|харцэрскай]] песьні, навуковую канфэрэнцыю па [[Польская культура|польскай культуры]], [[Прадметная алімпіяда|алімпіяду]] па [[Польская літаратура|польскай літаратуры]], гісторыка-геаграфічны конкурс, сьвяткаваньне польскіх нацыянальных сьвятаў, догляд польскіх помнікаў, летні адпачынак дзяцей і моладзі ў Польшчы, спартовую алімпіяду і спаборніцтвы па [[Настольны тэніс|настольным тэнісе]], [[Лёгкая атлетыка|лёгкай атлетыцы]] і футболе<ref name="б"/>. Пабудавалі 5 Польскіх дамоў у Горадні, [[Ліда|Лідзе]], [[Ваўкавыск]]у і [[Шчучын]]е ў Гарадзенскай вобласьці, а таксама ў [[Баранавічы|Баранавічах]] (Берасьцейская вобласьць). Сярод іншага, набылі і адрамантавалі будынкі для 8 Польскіх дамоў у [[Ашмяны|Ашмянах]], [[Наваградак|Наваградку]], [[Поразаў|Поразаве]] (Сьвіслацкі раён) і [[Кемелішкі|Кемелішках]] (Астравецкі раён) у Гарадзенскай вобласьці, а таксама ў [[Браслаў|Браславе]] (Віцебская вобласьць) і [[Магілёў|Магілёве]], [[Нясьвіж]]ы і [[Івянец|Івянцы]] (Валожынскі раён, Менская вобласьць). Пры Польскіх дамах працавалі [[Бібліятэка|бібліятэкі]]. СПБ выдаваў штотыднёвік «[[Глос знад Немна (1989)|Глос знад Немна]]» і штоквартальнік «[[Магазын польскі]]»<ref name="б"/>. == Мінуўшчына == [[Файл:Дзержинского, 32.JPG|міні|справа|290пкс|Старая галаўная сядзіба СПБ у Горадні (2012 год)]] Саюз палякаў на Беларусі стварылі на зьезьдзе ў чэрвені [[1990]] году. Саюз бярэ пачатак ад Польскага культурна-асьветніцкага таварыства імя А. Міцкевіча, заснаванага ў [[1988]] годзе на [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзеншчыне]] а таксама ад Польскага культурна-асьветніцкага таварыства «Палёнія» ў [[Менск]]у. Галоўныя задачы таварыства — падтрымка польскай школьнай справы, польскай культуры і традыцый і выданьне друкаванай прадукцыі на польскай мове. У найлепшыя часы свайго існаваньня Саюз палякаў быў самай вялікай грамадзкай арганізацыяй ў краіне<ref>http://www.polacy.by/content/view/208/27/{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Сядзіба арганізацыі знаходзілася ў [[Горадня|Горадні]]. Існавала Віцебская гарадзкая філія СПБ<ref>{{Артыкул|загаловак=Панарама|выданьне=Витебский курьер|год=1992|нумар=46|старонкі=2}}</ref>. У сакавіку 2021 году кіраўнік Саюзу Анжаліка Борыс і яшчэ некалькі актывістаў Саюзу былі затрыманыя, пасля супраць іх завялі крымінальныя справы пра распальваньне нянавісьці. Анжаліку Борыс ў сакавіку 2022 году выпусьцілі з-пад варты пад падпіску аб нявыезьдзе і абавязку зьяўляцца на допыты. У 2023 годзе абвінавачаньні супраць Борыс зьнялі<ref>{{cite web|title=Анжаліка Борыс застаецца ў Горадні. Што цяпер зь фігурантамі «польскай справы»|url=https://novychas.online/hramadstva/anzalika-borys-zastaecca-u-horadni-szto-cjaper-z|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2022-08-23|accessdate=2023-04-17}}</ref><ref>{{cite web|title=Анжаліка Борыс: «Сяброўства і салідарнасць — гэтыя каштоўнасці па-за часам і важныя»|url=https://novychas.online/hramadstva/anzalika-borys-sjabroustva-i-salidarnasc-hetyj|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2023-04-12|accessdate=2023-04-17}}</ref>. Іншага затрыманага ў 2021 годзе, журналіста [[Андрэй Пачобут|Андрэя Пачобута]], у лютым 2023 году прыгаварылі да 8 гадоў калёніі ўзмоцненага рэжыму<ref>{{cite web|title=Польшча — Беларусі: Вызваліце Пачобута — адкрыем пераход «Баброўнікі»|url=https://novychas.online/hramadstva/polszcza-belarusi-vyzvalice-paczobuta-adkryem|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2023-03-23|accessdate=2023-04-28|language=be}}</ref>. 30 сьнежня 2021 году суд Ленінскага раёну Гародні прызнаў экстрэмісцкім матэрыялам сайт Саюза палякаў<ref>{{cite web|title=У Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі матэрыяламі» партал Саюза палякаў|url=https://novychas.online/hramadstva/u-belarusi-pryznali-ekstremisckimi-materyjalami|work=[[Новы час (газэта)|Новы час]]|date=2022-01-04|accessdate=2023-04-28|language=be}}</ref>. Вясной 2024 года [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі Рэспублікі Беларусь|КДБ]] абвясьціў сайт, які на той час ужо перастаў быць парталам Саюзу палякаў Беларусі, «экстрэмісцкім фармаваньнем»<ref>{{cite web|url=https://www.polskieradio.pl/396/7816/Artykul/3358559,%D1%81%D0%B0%D0%B9%D1%82-%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B9-%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%88%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%96-%D1%9E-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96-%D0%BF%D1%80%D1%8B%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D1%8B-%C2%AB%D1%8D%D0%BA%D1%81%D1%82%D1%80%D1%8D%D0%BC%D1%96%D1%81%D1%86%D0%BA%D1%96%D0%BC-%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B5%D0%BC%C2%BB|title=Сайт польскай меншасці ў Беларусі прызнаны «экстрэмісцкім фармаваннем»|work=[[Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё]]|date=2024-04-02|language=be}}</ref>. === Старшыні === # [[Тадэвуш Гавін]] (1990—2000) # [[Тадэвуш Кручкоўскі]] (2000—2005) # [[Анжаліка Борыс]] (2005) # [[Юзэф Лучнік]] (2005—2009) # [[Станіслаў Сямашка]] (2009—2012) # [[Мечыслаў Лысы]] (2012—2021) # [[Аляксандар Сангін]] (2021—2025) # Мечыслаў Лысы (ад 21 чэрвеня 2025 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід:Беларусь}} {{Кіраўнікі СПБ}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Саюз палякаў на Беларусі| ]] [[Катэгорыя:Грамадзкія арганізацыі Беларусі]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1990 годзе]] ehpjwecy2tg77sp9xpc8aqeeqe9gpuu 10 100918 2621116 2537028 2025-06-22T06:52:25Z W 11741 +Абнаўленьне праз крыніцу: Старшынёй Саюза палякаў на Беларусі выбраны Мечыслаў Лысы // [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]], 21 чэрвеня 2025 г. https://blr.belta.by/society/view/starshynej-sajuza-paljakau-na-belarusi-vybrany-mechaslau-lysy-146518-2025/ 2621116 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная паласа |колер = {{Колер|Польшча}} |выява = |выява2 = |згарнуць = |назва = [[Файл:Herb_Polski.svg|15пкс]] Кіраўнікі [[Саюз палякаў на Беларусі|Саюзу палякаў на Беларусі]] |зьмест = * [[Тадэвуш Гавін]] * [[Тадэвуш Кручкоўскі]] * [[Анжаліка Борыс]] * [[Юзэф Лучнік]] * [[Станіслаў Сямашка]] * [[Мечыслаў Лысы]] * [[Аляксандар Сангін]] * Мечыслаў Лысы |state={{{state|}}} }}<noinclude> {{Інфармацыя пра навігацыйную табліцу|Навігацыйная паласа}} [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Навігацыя|{{НАЗВА_СТАРОНКІ}}]] </noinclude> 4czzxze9tuvmk0k1pkavc8eb62emxnu 0 106437 2621109 993072 2025-06-22T06:35:30Z EmausBot 10296 Робат: Выпраўленьне падвойнага перанакіраваньня → [[Маскоўская патрыярхія]] 2621109 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Маскоўская патрыярхія]] pknpvo5rw31nd2jkk3cwihp8q7dg3ap 0 109115 2621152 2618261 2025-06-22T10:25:39Z Dymitr 10914 /* Чэмпіянат і Кубак Беларусі */ абнаўленьне зьвестак 2621152 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Славія Мазыр |Лягатып = FK Slavija.png |ПоўнаяНазва = Футбольны клюб «Славія-Мазыр» |Горад = [[Мазыр]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 1987 |Стадыён = [[Юнацтва (стадыён, Мазыр)|Юнацтва]] |Умяшчальнасьць = 5133 |Пасада кіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Андрэй Васілец<ref>[http://www.football.by/news/45531.html Андрей Василец стал новым директором «Славии»]{{Ref-ru}}</ref> |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|СлавіяМазыЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|СлавіяМазыСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|СлавіяМазы}} |Прыналежнасьць = Беларускія |Сайт = http://www.fcslavia.by/ |pattern_la1=_whiteshoulders|pattern_b1=_whiteshoulders|pattern_ra1=_whiteshoulders |leftarm1=811F2C|body1=811F2C|rightarm1=811F2C|shorts1=000000|socks1=000000 |pattern_la2=_redshoulders|pattern_b2=_redshoulders|pattern_ra2=_redshoulders |leftarm2=FFFFFF|body2=FFFFFF|rightarm2=FFFFFF|shorts2=FF0000|socks2=FF0000 }} «'''Славія'''» — беларускі мужчынскі [[футбольны клюб]] з [[Мазыр]]у. Двухразовы [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіён Беларусі]] (1996, 2000), двухразовы ўладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (1996, 2000). У 1995—2005, 2012—2013 і 2015—2017 гадах выступаў у [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. У 2018 годзе выйгралі першынство ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|першай лізе]] і атрымалі права на ўдзел у [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшай лізе]] ў сэзоне 2019 году. == Гісторыя == Клюб быў створаны пад назвай «Палесьсе» ў 1987 годзе. Дружына ўзяла ў тым жа годзе ўдзел у розыгрышы [[чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянату БССР]] у зоне 2, скончыўшы сэзон на 12 радку сваёй зоны ў кроку ад вылету ў рэгіянальную лігу. Наступным годам ужо ў зоне 1 «Палесьсе» заняла перадапошняе 13 месцы. У сувязі з рэарганізацыяй структуры турніру перад [[Чэмпіянат БССР па футболе 1989 году|сэзонам 1989 году]] і падзел яго на дзьве лігі мазырскі клюб узяў удзел у другой лізе. Асаблівых посьпехаў дружына ня мела, але кожны сэзон існаваньня БССР займала месцы вышэй за папярэнія сэзоны — 8, 7 і 5 адпаведна. 1992 год быў адзначаны стартам першага ў гісторыі нацыянальнага [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]], у якім мазырскае «Палесьсе» стартавала ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|другой лізе]], якая на той момант была другой паводле герархіі лігай краіны. У турніры прынялі ўдзел 16 камандаў. Пад кіраўніцтвам галоўнага трэнэра [[Анатоль Усенка|Анатоля Ўсенкі]] клюб фінішаваў на 7 месцы. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1992—1993 гадоў|сэзоне 1992—1993 гадоў]] «Палесьсе» дамаглося прыкметнага прагрэсу і заняло 2 месца. У клюбу зьявілася стабільная матэрыяльная база, былі запрошаны дасьведчаныя футбалісты. Прафэсійны падыход да справы ня мог не прынесьці дывідэнды. Атрымаўшы больш за ўсіх перамог у чэмпіянаце, мазыране ледзь ня выйшлі ў першы дывізіён. На працягу ўсяго сэзону яны вялі барацьбу за адзіную пуцёўку ў эліту з бабруйскім «[[Белшына Бабруйск|Шыньнікам]]», але ў выніку прапусьцілі яго наперад, набраўшы менш толькі на адзіны пункт. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1993—1994 гадоў|сэзоне 1993—1994 гадоў]] «Палесьсе» зноўку спынілася на 2 месцы. На гэты раз шлях наверх заступіў лідзкі «Абутнік». Найлепшым снайпэрам турніру стаў форвард «Палесься» [[Аляксандар Дашкевіч (футбаліст)|Аляксандар Дашкевіч]] з 12 дакладнымі стрэламі. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 1994—1995 гадоў|Чэмпіянат Беларусі 1994—1995 гадоў]] характэрны тым, што ў клюбу зьмяніўся фундатар. З другога кола каманда атрымала новую назву — МВКЦ (Мазырскі вытворча-камэрцыйны цэнтар). Перад клюбам была пастаўлена задача выйсьці ў першы дывізіён, і мазыране пасьпяхова вырашылі яе, упэўнена выйграўшы турнір і ўпершыню ў сваёй гісторыі заваяваўшы пуцёўку ў элітную беларускую лігу. Да перамогі клюб прывёў галоўны трэнэр [[Анатоль Юрэвіч]]. Найлепшым бамбардзірам лігі стаў нападнік МВКЦ [[Сяргей Яромка]] (24 галы). Такім чынам з 1995 па 2005 гады клюб выступаў у [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшай лізе]] чэмпіянату Беларусі. У 1998 годзе клюб зноўку зьмяніў назву на «Славія». Спыніў існаваньне пасьля няўдалага для клюбу сэзону 2005 году, які скончыўся вылетам у першую лігу. Напачатку 2006 году, у выніку аб’яднаньня ФК «ЗЛІН» Гомель і «Славіі» быў створаны новы клюб — ФК «Мазыр-ЗЛІН». Пры аб’яднаньні за аснову была ўзята каманда «ЗЛІН», пры гэтым новы клюб ствараўся ў [[Мазыр]]ы на матэрыяльнай базе «Славіі», што спыніла існаваньне. З пачатку 2007 году клюб выступаў пад назвай ФК «Мазыр». Па сканчэньні сэзону-2007 кіраўніцтвам гораду было вырашана вярнуць камандзе назву «Славія». У 2011 годзе клюб заняў першае месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|першай лізе]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]] і выйшаў у [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|найвышэйшую лігу]]. У найвышэйшай лізе «Славія» не паказвала добрых вынікаў. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|сэзоне 2012 году]] мазырскі клюб доўгі час ішоў у зоне вылету, але здолеў пазьбегнуць яго, заняўшы 10 месца. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|сэзоне 2013 году]] «Славія» хутка апынулася на апошнім радку і, нягледзячы на неблагую гульню ўлетку, не змагла яго пакінуць. У выніку каманда зноўку вылецела ў першую лігу. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|сэзоне 2014 году]] зьмяніўся амаль увесь склад каманды. Новы галоўны трэнэр [[Юры Пунтус]] зрабіў стаўку на шэраг вэтэранаў і пэрспэктыўных маладых футбалістаў, многія зь якіх перайшлі да Пунтусу зь ягонага былога клюбу — «[[Смалявічы-СТІ (футбольны клюб)|Смалявічы-СТІ]]». У выніку «Славія» хутка стала аднім зь лідэраў лігі. У сярэдзіне сэзону мазыране разам зь мікашэвіцкім «[[Граніт Мікашэвічы|Гранітам]]» значна адарваліся ад канкурэнтаў. Гарантаваўшы за некалькі тураў да фінішу вяртаньне ў найвышэйшую лігу, «Славія» саступіла першае месца «Граніту». У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|сэзоне 2015 году]] «Славія» захавала склад папярэдняга году, узмацніўшыся шэрагам маладых гульцоў зь ніжэйшых ліг. Каманда добра пачала выступ у найвышэйшай лізе, апынуўшыся ў сярэдзіне табліцы. Шмат у чым гэта адбылося дзякуючы высокім бамбардзірскім паказчыкам нападніка мазыранаў [[Дзяніс Лапцеў|Дзяніса Лапцева]], які ў 13 матчах здолеў забіць 9 галоў. Улетку Лапцеў перайшоў у расейскі клюб [[Тосна (футбольны клюб)|«Тосна»]], а «Славія» стала выступаць горш, неўзабаве наблізіўшыся да зоны вылету. Толькі пасьля перамогі ў перадапошнім туры над [[Гомель (футбольны клюб)|«Гомелем»]] (3:1) мазыране гарантавалі месца ў найвышэйшай лізе на наступны сэзон. У выніку каманда скончыла чэмпіянат на 10-м радку табліцы. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|Сэзон 2016 году]] «Славія» прайшла роўна, але на прэтэндавала на высокія месцы, зноў спыніўшыся ў выніку на 10-м радку. Найбольш яркімі момантамі каманды сталі хатняя перамога над чэмпіёнам краіны [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]] (2:1), а таксама звышвыніковыя матчы зь «[[Менск (футбольны клюб)|Менскам]]» — абодва скончыліся перамогамі гаспадароў зь лікам 6:2. Трэба адзначыць, што ў гэтым сэзоне лінія абароны выглядала вельмі нестабільна. Сярод гульцоў таго сэзону трэба вылучыць [[Уладзіслаў Жук|Уладзіслава Жука]], які дзякуючы сваёй яскрайвай гульні быў выкуплены шматразовым чэмпіёнам краіны — барысаўскім БАТЭ. Аднак ужо на пачатку сэзону 2017 году гулец вярнуўся ў клюб у выніку арэнднага пагадненьня з клюбам Менскай вобласьці. У сэзоне 2017 году каманда заняла 15 месца ў найвышэйшым дывізіёне і вылецела ў першую лігу. Перад [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|сэзонам 2018 году]] [[Міхаіл Марціновіч]] быў зацьверджаны галоўным трэнэрам. Клюб здолеў захаваць асноўных гульцоў, у тым ліку легіянэраў [[Ігар Кастроў|Ігара Кастрова]] і [[Максім Сьлюсар|Максіма Сьлюсара]], аднак пры гэтым больш шанцаў атрымала моладзь. Не зважаючы на няўдалы старт, «Славія» хутка далучылася да шэрагу лідэраў і ў барацьбе з «[[Энэргетык-БДУ Менск|Энэргетыкам-БДУ]]» і «[[Белшына Бабруйск|Белшынай]]» выйшла пераможцам, за тур да фінішу забясьпечыўшы сабе першы радок. «Славія» стала таксама першай камандай у найвышэйшай і першай лігах Беларусі з часу іхнага заснаваньня ў 1992 годзе, якая за сэзон не атрымала ніводнай паразы. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|Сэзон 2019 году]] ў найышэйшай лізе каманда пачала добра, аднак у другой палове сэзону вынікі сталі пагаршацца. Тым ня менш, пасьпяховы фініш дазволіў «Славіі» заняць восьмы радок. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|Сэзон 2020 году]] каманда праводзіла пераважна ў ніжняй палове табліцы і ў выніку стала дзявятай. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|Сэзон 2021 году]] пачаўся для каманды дрэнна, яна доўгі час знаходзілася ў зоне вылету, пазьней добры адрэзак дазволіў адарвацца ад апошніх радкоў, але ў выніку «Славія» фінішавала на 14-м месцы і толькі дзякуючы перамозе ў пераходных матчах супраць «[[Крумкачы Менск|Крумкачоў]]» захавала месца ў найышэйшай лізе. У 2022 годзе «Славія» звычайна знаходзілася ў сярэдзіне табліцы, аднак у другой палове сэзону вынікі пагоршыліся, і пасьля няўдалай сэрыі з чатырох паразаў запар у кастрычніку замест Марціновіча новым глоўным трэнэрам быў прызначаны [[Іван Біёнчык]]. Чэмпіянат мазыране скончылі дзясятымі. Сапраўдным адкрыцьцём клюбу стаў [[Глеб Жэрдзеў]], які яшчэ на правах арэнды правёў з клюбам сэзон 2021 году, але паўнавартасным футбалістам «Славіі» стаў толькі ў 2022 годзе<ref>[https://football.by/news/161056 Жердев продолжит карьеру в "Славии"]{{Ref-ru}} Football.by.</ref>. У чэмпіянаце Беларусі 2022 году Жэрдзеў здабыў 10 галоў і зарабіў 6 асыстэнцкіх пунктаў. У студзені 2023 году гулец склаў дамову з ізраільскім клюбам «[[Бнэй Ягуда Тэль-Авіў|Бнэй Ягудай]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20230224180820/https://www.pressball.by/news/football/432822 Футбол. Глеб Жердев заключил контракт с "Бней-Иегудой"]{{Ref-ru}} Прессбол.</ref>. У пачатку 2023 году клюб пабудаваў добры калектыў, што дазволіла цягам сэзону знаходзіцца ў верхняй палове табліцы і часамі прэтэндаваць на бронзу, аднак у выніку «Славія» заняла сёмае месца ў чэмпіянаце пры 15 удзельніках. == Дасягненьні == * '''[[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіянат Беларусі]]:''' ** '''Пераможца''' (2): 1996, 2000 ** '''Другое месца''' (2): 1995, 1999 * '''[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]]''': ** '''Пераможца''' (2): 1996, 2000 ** '''Фіналіст''' (2): 1999, 2001 == Склад == : ''Актуальны на 6 красавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|1|Q118765733|Бр|}} {{Гулец1|3|Q113652439|Аб|}} {{Гулец1|4|Q115255442|Аб|}} {{Гулец1|5|Q102311348|ПА|}} {{Гулец1|6|Q106620793|ПА|}} {{Гулец1|7|Q64853287|ПА|}} {{Гулец1|8|Q88079636|ПА|}} {{Гулец1|9|Q7086219|ПА|}} {{Гулец1|11|Q111305466|Нап|}} {{Гулец1|12|Q18533425|Аб|}} {{Гулец1|13|Q106901861|ПА|}} {{Гулец1|14|Q66476608|ПА|}} {{Гулец|17|{{Сьцяг|Кот-д’Івуар}}|Нап|Ляма Бамба||2005}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|18|Q45189381|Аб|}} {{Гулец1|19|Q117196983|ПА|}} {{Гулец1|22|Q111485337|ПА|}} {{Гулец1|23|Q2354121|Бр|}} {{Гулец1|27|Q51679333|Аб|капітан}} {{Гулец1|30|Q117219559|ПА|}} {{Гулец1|31|Q2913920|Нап|}} {{Гулец1|41|Q53615083|Бр|}} {{Гулец1|44|Q2914084|Аб|}} {{Гулец1|49|Q20287447|ПА|}} {{Гулец1|59|Q114840010|ПА|}} {{Гулец1|93|Q768421|Нап|}} {{Гулец1|—|Q122190644|ПА|}} {{Канец складу}} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''10''' || 30 || 7 || 6 || 17 || 22–58 || 27 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшая]] || '''12''' {{Падзеньне}} || 32 || 5 || 8 || 19 || 24–47 || 23 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''2''' {{Рост}} || 30 || 18 || 6 || 6 || 55–38 || 60 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая]] || '''10''' || 26 || 7 || 5 || 14 || 33–50 || 26 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || '''10''' || 30 || 9 || 8 || 13 || 33–49 || 35 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || '''15''' {{Падзеньне}} || 30 || 4 || 8 || 18 || 26–50 || 20 || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''1''' {{Рост}} || 28 || 21 || 7 || 0 || 69–13 || 70 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || '''8''' || 30 || 10 || 7 || 13 || 35–40 || 37 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]] || '''9''' || 30 || 10 || 9 || 11 || 41–49 || 39 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || '''14''' || 30 || 8 || 8 || 14 || 42–50 || 32 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''10''' || 30 || 10 || 7 || 13 || 42–46 || 37 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || '''7''' || 28 || 11 || 7 || 10 || 32–30 || 40 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || '''11''' || 30 || 8 || 11 || 11 || 28–33 || 35 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/8]] |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]]||8||2||3||3||11—12 |- |[[Ліга Эўропы УЭФА|Кубак УЭФА/Ліга Эўропы]]||4||0||3||1||2—3 |- |[[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубак уладальнікаў кубкаў]]||2||0||1||1||2—3 |- |Усяго||14||2||7||7||15—18 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Кубак ! Раўнд ! ! Клюб ! Дома ! У гасьцях |- |[[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА 1996—1997 гадоў|1996—1997]] |[[Кубак уладальнікаў кубкаў УЭФА|Кубак уладальнікаў кубкаў]] |к/р |{{Сьцяг Ісьляндыі}} |[[Рэйк’явік (футбольны клюб)|Рэйк’явік]] |2:2 |0:1 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 1997—1998 гадоў|1997—1998]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Малдовы}} |[[Тыраспаль (футбольны клюб)|Канструктарул Кішынёў]] |3:2 |1:1 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Грэцыі}} |[[Алімпіякос Пірэй]] |2:2 |0:5 |- |[[Кубак УЭФА 1997—1998 гадоў|1997—1998]] |[[Кубак УЭФА]] |1 раўнд |{{Сьцяг Грузіі}} |[[Дынама Тбілісі]] |1:1 |0:1 |- |[[Кубак УЭФА 2000—2001 гадоў|2000—2001]] |[[Кубак УЭФА]] |1 раўнд |{{Сьцяг Ізраілю}} |[[Макабі Хайфа]] |1:1 |0:0 |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2001—2002 гадоў|2001—2002]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Ліга чэмпіёнаў]] |1 к/р |{{Сьцяг Фарэрскіх астравоў}} |[[Вагур (футбольны клюб)|Вагур]] |5:0 |0:0 |- | | |2 к/р |{{Сьцяг Славаччыны}} |[[Інтэр Браціслава]] |0:1 |0:1 |} == Галоўныя трэнэры == * [[Міхаіл Марціновіч]] (зь лістапада 2017 году, в. а. у лістападзе — сьнежні 2017 году)<ref>[http://www.football.by/news/107034.html В последнем туре сезона Пунтус не будет руководить «Славией»]{{Ref-ru}}</ref><ref>[http://www.football.by/news/108694.html Михаил Мартинович возглавил «Славию»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Юры Пунтус]] (студзень 2014 году — лістапад 2017 году)<ref>[http://www.football.by/news/53376.html Юрий Пунтус: «Сегодня я приступил к комплектованию команды»]{{Ref-ru}}</ref> * [[Юры Малееў]] (да студзеня 2014 году) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20191005040218/http://fcslavia.by/ Афіцыйны сайт клюбу]{{ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} {{Чэмпіёны Беларусі па футболе}} {{Уладальнікі Кубка Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Мазыр]] huib0132nsxgoluw63190vo30fistr7 0 134295 2621072 2509057 2025-06-21T17:18:55Z Spokiyny 90749 2621072 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Украіна |Назва = Хуст |Статус = горад |Назва ў родным склоне = Хусту |Арыгінальная назва = Хуст |Герб = Hust gerb.png |Сьцяг = Khust prapor.png |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1090 |Статус з = 1946 |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Закарпацкая вобласьць|Закарпацкая]] |Аўтаномная рэспубліка = |Раён = |Сельсавет = |Мэр = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = 8 |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 28424 |Год падліку колькасьці = 2019 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref>[http://www.ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2019/zb/06/zb_chnn2019.pdf Статистичний збірник «Чисельність наявного населення України» на 1 січня 2019 року (PDF]</ref> |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі = |Год падліку колькасьці аглямэрацыі = |Крыніца колькасьці аглямэрацыі = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 90400—90408 |Тэлефонны код = +380-3142 |КОАТУУ = |Аўтамабільны нумарны знак = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 48 |Шырата хвілінаў = 10 |Шырата сэкундаў = 27 |Даўгата градусаў = 23 |Даўгата хвілінаў = 17 |Даўгата сэкундаў = 23 |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Сайт = |Лацінка=Chust}} '''Хуст''' ({{мова-uk|Хуст}}) — [[горад|места]] ў [[Закарпацкая вобласьць|Закарпацкай вобласьці]] [[Украіна|Ўкраіны]]. Плошча 8 км². Насельніцтва 29 тыс. чал. == Гісторыя == * [[1090]]: першыя згадкі ў гістарычных крыніцах. * [[1946]]: атрымаў статус места. == Насельніцтва == === Колькасьць === {| width="48%" align="center" border="0" cellspacing="2" cellpadding="5" style="border:1px solid #AAAAAA;" |-bgcolor="#AAAAFF" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Насельніцтва <small>(чал.)</small> |-bgcolor="#eeeeff" ! 1959 !! 1970 !! 1979 !! 1989 !! 2001 !! 2019 |- bgcolor="#FFFFFF" | align=center| 20 902 | align=center| 23 810 | align=center| 27 522 | align=center| 31 287 | align=center| 29 080 | align=center| 28 424 |} === Мова === {| width="24%" align="center" border="0" cellspacing="2" cellpadding="5" style="border:1px solid #AAAAAA;" |-bgcolor="#AAAAFF" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Насельніцтва па роднай мове <small>(2001)</small> |-bgcolor="#eeeeff" ! украінская&nbsp;мова !! вугорская !! расейская |- bgcolor="#f7f9ff" | align=center|90,22% | align=center|4,75% | align=center|4,09% |} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://pop-stat.mashke.org/ukraine-cities.htm Cities & towns of Ukraine] {{ref-en}} * [http://database.ukrcensus.gov.ua/MULT/Dialog/Saveshow.asp Банк даних Державної служби статистики України]{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ref-uk}} {{Commons}} {{Закарпацкая вобласьць}} [[Катэгорыя:Гарады Ўкраіны]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Закарпацкай вобласьці]] 1tpbga2bh0nvsx1kdrqqxss6q3yl6mu 0 140013 2621139 2616934 2025-06-22T09:31:20Z Dymitr 10914 дапаўненьне 2621139 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Ягор Вячаслававіч Зубовіч''' ({{Н}} 1 чэрвеня 1989 году) — беларускі футбаліст, нападнік гарадзенскага «[[Нёман Горадня|Нёману]]». Удзельнік [[Летнія Алімпійскія гульні 2012 году|летніх Алімпійскіх гульняў 2012 году]]. == Кар’ера == === Клюбная === Пачаў займацца футболам ва [[Узда|Ўзьдзе]], пасьля трапіў у [[Менск]]. Гуляў за розныя клюбы. Выдатна правёў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011 году|сэзон 2011 году]], стаўшы найлепшым бамбардзірам бабруйскай «[[Белшына Бабруйск|Белшыны]]» і адным з найлепшых у чэмпіянаце. У сьнежні 2011 году перайшоў у беластоцкую «[[Ягелёнія Беласток|Ягелёнію]]». Але праз два тыдні быў звольнены галоўны трэнэр польскай каманды [[Чэслаў Міхневіч]], а новы трэнэр ня бачыў Зубовіча ў складзе. У выніку Ягор вярнуўся ў Беларусь, трапіўшы ў арэнду ў наваполацкі «[[Нафтан Наваполацак|Нафтан]]». Пазьней арэнда падаўжалася, у студзені 2013 году чарговы раз было падпісана арэнднае пагадненьне<ref>{{cite web|date = 2013-01-22|url = https://football.by/news/41111 |title = Егор Зубович остается в "Нафтане" |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. У ліпені 2013 году з «Нафтанам» перайшоў на правах арэнды ў гарадзенскі «[[Нёман Горадня|Нёман]]»<ref>{{cite web|date = 2013-07-24|url = https://football.by/news/47238 |title = "Неман" взял в аренду Егора Зубовича |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. У гарадзенскім клюбе здолеў замацавацца ў якасьці асноўнага нападніка. Па заканчэньні сэзону вярнуўся ў «Ягелёнію», але ня здолеў прыглянуцца трэнэрскаму штабу і ў лютым 2014 году зноў выправіўся ў Горадня<ref>{{cite web|date = 2014-02-26|url = http://sportpanorama.by/news/football/42685/ |title = Зубович перешел в «Неман» на правах аренды |website = sportpanorama.by|access-date = |language = ru |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304194351/http://sportpanorama.by/news/football/42685/ |archive-date=2016-03-04 |deadurl = yes}}</ref>. Першую палову сэзону 2014 году правёў у якасьці цэнтральнага нападніка, пасьля апусьціўся на месца атакуючага паўабаронцы. З 12 галамі стаў найлепшым бамбардзірам клюбу ў сэзоне. У студзені 2015 году, пакінуўшы «Нёман» па заканчэньні арэнды, далучыўся да стану «Ягелёніі»<ref>{{cite web|date = 2015-01-05|url = https://football.by/news/65451 |title = Егор Зубович вернулся в "Ягеллонию" |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. Аднак, у выніку ня трапіў на збор беластоцкага клюбу ў Турэччыне<ref>{{cite web|date = |url = http://by.tribuna.com/football/1026706801.html |title = Зубович не отправится на сбор в Турцию в составе «Ягеллонии» |website = by.tribuna.com |access-date = |language = ru}}</ref>. У выніку выправіўся на прагляд у «[[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцак]]», зь якім у сакавіку 2015 году падпісаў арэнднае пагадненьне<ref>{{cite web|date = 2015-03-02|url = https://football.by/news/67266 |title = Егор Зубович будет играть за "Слуцк" |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. З 8 галамі стаў найлепшым бамбардзірам «Слуцка» ў сэзоне 2015 году. Па заканчэьнні сэзону вярнуўся з арэнды ў «Ягелёнію»<ref>{{cite web|date = 2015-12-01|url = https://football.by/news/78740 |title = Зубович и Залеский расстались со "Слуцком" |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. У сакавіку 2016 году ў аднабаковым парадку скасаваў пагадненьне з польскім клюбам праз сыстэматычную нясплату заробку<ref>{{cite web|date = |url = http://by.tribuna.com/football/1037647561.html |title = Зубович расторг контракт с «Ягеллонией» в одностороннем порядке |website = by.tribuna.com |access-date = |language = ru}}</ref>. Неўзабаве прыбыў на прагляд у менскае «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]» і падпісаў кантракт<ref>{{cite web|date = 2016-03-17|url = https://football.by/news/82951 |title = Минское "Динамо" заключило контракт с Егором Зубовичем |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. У складзе дынамаўцаў стаў перадусім выходзіць на замену. У сьнежні 2016 году па заканчэньні кантракта пакінуў сталічны клюб<ref>{{cite web|date = 2016-12-15|url = https://football.by/news/93975 |title = Минское "Динамо" покинуло пятеро футболистов |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. У лютым 2017 году праходзіў прагляд у карагандзінскім «[[Шахтар Караганда|Шахтары]]»<ref>{{cite web|date = 2017-02-10|url = https://football.by/news/95929 |title = Егор Зубович проходит просмотр в карагандинском "Шахтере" |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>, але пазьней далучыўся да «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]» і неўзабаве падпісаў кантракт з гэтым клюбам<ref>{{cite web|date = 2017-02-23|url = https://football.by/news/96431 |title = Егор Зубович подписал контракт с "Торпедо-БелАЗ" |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. У складзе жодзінцаў быў адным з асноўных нападнікаў, правёў усе 30 матчаў чэмпіянату. З 11 галамі стаў найлепшым бамбардзірам каманды. Па заканчэньні сэзону ў лістападзе 2017 году пакінуў «Тарпэда-БелАЗ»<ref>{{cite web|date = 2017-11-29|url = https://football.by/news/107428 |title = Девять футболистов покинули "Торпедо-БелАЗ" |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. У сьнежні 2017 году стаў гульцом малайзійскага клюбу «[[Малака Юнайтэд]]у»<ref>{{cite web|date = 2017-12-27|url = https://football.by/news/108329 |title = Егор Зубович стал игроком малазийского клуба "Малакка Юнайтед" (ФОТО) |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. Быў асноўным нападнікам каманды, у сэзоне 2018 году з 12 галамі стаў чацьвертым бамбардзірам чэмпіянату Малайзіі. У сьнежні 2018 году пакінуў клюб<ref>{{cite web|date = 2018-12-29|url = https://football.by/news/121741 |title = Зубович покинул "Малакку Юнайтед" |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. У студзені 2019 году ў чарговы раз стаў гульцом менскага «Дынама»<ref>{{cite web|date = 2019-01-11|url = https://football.by/news/122055 |title = Зубович стал игроком минского "Динамо" |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. У пачатку сэзону 2019 году часьцей выходзіў на замену, пасьля пачаў звычайна зьяўляцца ў стартавым складзе. У пачатку 2020 году трэнаваўся з дынамаўцамі, аднак у лютым па пагадненьні бакоў пакінуў сталічны клюб<ref>{{cite web|date = 2020-02-06|url = https://football.by/news/136442 |title = Минское "Динамо" объявило о расторжении контракта с Зубовичем |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. У хуткім часе далучыўся да казаскага клюбу «[[Жэтысу Талдыкарган|Жэтысу]]» і неўзабаве падпісаў зь ім кантракт<ref>{{cite web|date = 2020-02-19|url = https://football.by/news/136893 |title = Источник: Зубович подписал контракт с "Жетысу". Это пятый белорус в талдыкорганском клубе |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. У складзе «Жэтысу» пераважна выходзіў на замену. У студзені 2021 году стала вядома, што Зубовіч разам зь іншымі беларускімі футбалістамі пакінуў «Жэтысу»<ref>{{cite web|date = 2021-01-18|url = https://football.by/news/147682 |title = Все белорусы покинули "Жетысу" |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. У лютым 2021 году трэнаваўся з гарадзенскім «Нёманам» і неўзабаве падпісаў кантракт<ref>{{cite web|date = 2021-02-19|url = https://football.by/news/148828 |title = Егор Зубович подписал соглашение с "Неманом" |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. Паводле вынікаў сэзону 2023 году з 14 галамі стаў другім бамбардзірам чэмпіянату Беларусі і дапамог «Нёману» заваяваць срэбраныя мэдалі. У студзені 2024 году на два гады падоўжыў кантракт з гарадзенскім клюбам<ref>{{cite web|date = 2024-01-05|url = https://football.by/news/182433 |title = Егор Зубович продлил контракт с "Неманом" |website = football.by|access-date = 2024-01-31|language = ru}}</ref>. Адкладзены матч 3-га туру, які быў згуляны 18 чэрвеня 2025 году, стаў для нападніка 400-м у Найвышэйшай лізе<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2025-06-18 |url = https://football.by/news/203827 |загаловак = Егор Зубович достиг отметки 400 матчей в высшей лиге |выдавец = Football.by |дата доступу = 2025-06-22 |мова = ru}}</ref>. === Міжнародная === Гуляў за моладзевыя зборныя розных узростаў. У 2011—2012 гадах выступаў у [[Алімпійская зборная Беларусі па футболе|алімпійскай зборнай Беларусі]]. == Дасягненьні == * Срэбраны прызэр [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]: [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] * Бронзавы прызэр [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]: [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2011—2012 гадоў|2012]], [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|2024]], [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|2025]] * У сьпісе 22 найлепшых футбалістаў чэмпіянату Беларусі: [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011 году|2011]], [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|2023]] == Статыстыка == {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !rowspan="2"| Клюб !!rowspan="2"| Сэзон !!colspan="3"| Чэмпіянат |- ! Дывізіён !! Матчы !! Галы |- | [[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцак]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая ліга]] || 26 || 8 |- | [[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама Менск]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая ліга]] || 21 || 5 |- | [[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая ліга]] || 30 || 11 |} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.pressball.by/footballstat/egor_zubovich/ Статыстка «ПБ-Инфо»]{{Ref-ru}} * [https://int.soccerway.com/players/yegor-zubovich/80486/ Профіль на soccerway.com]{{Ref-en}} {{Беларусь на АГ-2012}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Зубовіч, Ягор}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ва Ўзьдзе]] [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты і футбалісткі на Алімпійскіх гульнях]] [[Катэгорыя:Футбалісты і футбалісткі на летніх Алімпійскіх гульнях 2012 году]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Партызан» Менск]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Дынама» Менск]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Тарпэда-БелАЗ» Жодзін]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Белшына» Бабруйск]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Нафтан» Наваполацак]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Нёман» Горадня]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Слуцак»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Тарпэда» Менск]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу ПМЦ Паставы]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Малака Юнайтэд»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Жэтысу» Талдыкарган]] 75i6pd7q73wofyv6zsml9p9jt16bkpt 0 143594 2621148 2610705 2025-06-22T10:18:33Z Dymitr 10914 /* Чэмпіянат і Кубак Беларусі */ абнаўленьне зьвестак 2621148 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Іслач |Лягатып = ФК Іслач.png |ПоўнаяНазва = Футбольны клюб «Іслач» |Заснаваны = 2007 |Горад = [[Тарасава (Менская вобласьць)|Тарасава]], [[Менскі раён]], [[Беларусь]] |Стадыён = [[Стадыён ФК «Менск»|ФК «Менск»]], [[Менск]] |Умяшчальнасьць = 3000 |Пасада кіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Ігар Смальянінаў<ref>[https://fcisloch.by/show.asp?t=rukovodstvo ФК Иcлочь. Клуб. Руководство]{{Ref-ru}}</ref> |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ІслачМенскЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ІслачМенскСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|ІслачМенск}} |Сайт = http://fcisloch.by/ |Прыналежнасьць = Беларускія |pattern_la1= |pattern_b1=___vneckyellow |pattern_ra1= |pattern_sh1= |pattern_so1= |leftarm1=0000FF |body1=0000FF |rightarm1=0000FF |socks1=0000FF |shorts1 = 0000FF |pattern_la2= |pattern_b2= |pattern_ra2= |pattern_sh2= |leftarm2= white |body2= white |rightarm2= white |shorts2 = white |socks2= white }} «'''Іслач'''» — беларускі футбольны клюб зь вёскі [[Тарасава (Менская вобласьць)|Тарасава]] [[Менскі раён|Менскага раёну]]. Заснаваны ў 2007 годзе. З 2016 году выступае ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Найвышэйшай лізе]] [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == === Першыя гады === Быў заснаваны як калектыў фізычнай культуры, спачатку ўдзельнічаў у абласных чэмпіянатах. Першую гульню каманда правяла 6 чэрвеня 2007 году ў чэмпіянаце Менскага раёну супраць клюбу «Міханавічы»<ref>[http://www.football.by/news/100626.html 6 июня «Ислочи» исполнилось 10 лет!]{{Ref-ru}}</ref>. У 2007—2011 гадах каманда выступала ў чэмпіянаце Менскай вобласьці. У 2011 годзе клюб атрымаў перамогу ў аматарскім [[Рэгіянальны Кубак Беларусі|Рэгіянальным Кубкам Беларусі]]. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|сэзоне 2012 году]] «Іслач» заявілася ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] чэмпіянату Беларусі. У дэбютным сэзоне клюб адразу заняў трэцяе месца і атрымаў месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]]. Таксама, пасьпяхова згуляўшы ў адборачных матчах, клюб трапіў у фінальную частку [[Эўрапейскі рэгіянальны кубак|Эўрапейскага рэгіянальнага кубка]]. У чэрвені 2013 году «Іслач» прыняла ўдзел у фінальным турніры Кубка Рэгіёнаў УЭФА ў італьянскім рэгіёне [[Вэнэта]]. Заняўшы другое месца ў групе, з адной паразай і дзьвюма перамогамі, каманда атрымала выніковае трэцяе месца. У Першай лізе «Іслач» спачатку выступала ўпэўнена і прэтэндавала на высокія месцы, але старт другога кола быў правалены. У выніку каманда спынілася на 9 месцы. [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|Сэзон 2014 году]] каманда распачала выдатна, пасьля 5 тураў знаходзілася на першым радку. Але потым пайшоў шэраг няўдач, і першае кола каманда скончыла ўжо ў няжняй палове табліцы. Пасьля няўдачаў улетку 2014 году быў значна зьменены склад каманды, да якога далучыліся гульцы з досьведам выступаў у Найвышэйшай лізе. У выніку «Іслач» здолела ўмяшацца ў барацьбу за трэцяе месца, якое давала права на стыкавыя матчы за месца ў Найвышэйшай лізе. Але, згуляўшы ўнічыю ў чатырох апошніх турах, «Іслач» засталася на сёмым месцы. === Прасоўваньне ў Найвышэйшую лігу === У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] годзе «Іслач» выйграла першынство ў Першай лізе і атрымала права на ўдзел у Найвышэйшай лізе ў наступным сэзоне. Калі ў Першай лізе «Іслач» свае хатнія матчы ладзіла на штучным полі менскага САК «[[Алімпійскі (спартова-аздараўляльны комплекс)|Алімпійскага]]», па выхадзе ў Найвышэйшую лігу каманда Менскага раёну пераехала на маладэчанскі [[Гарадзкі стадыён (Маладэчна)|Гарадзкі стадыён]]. Дэбютны сэзон у Найвышэйшай лізе для каманды пачаўся пасьпяхова, «Іслач» апынулася сярод лідэраў і доўгі час трымалася ўверсе табліцы. У другой палове чэмпіянату вынікі пагоршыліся, каманда апусьцілася ніжэй, але пасьпяховы фініш дазволіў скончыць сэзон на 7 месцы. Цяжкі ўдар па «Іслачы» быў нанесены скандалам з дамоўленым матчам. Як паведамлялася, 30 красавіка ў матчы пятага тура «Іслач» саступіла берасьцейскаму «[[Дынама Берасьце|Дынама]]» зь лікам 2:4, але пазьней вынік быў ануляваны і «Іслачы» прысуджаная параза зь лікам 0:3. У дадатак клюб быў пазбаўлены 7 пунктаў на наступны [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|сэзон 2017 году]]. Пачаўшы сэзон з штрафнымі пунктамі, дружына доўгі час на магла зарабіць аніводнага пункту, гне заважаючы на няблагі футбол. За першую палову сэзону «Іслач» зарабіла тыя самыя 7 пунктаў, усталяваўшы на сваім балянсе 0 пунктаў агулам. За восем тураў да сканчэньня адставаньне ад выратавальнага 14 месца складала 11 пунктаў. У рэшце, клюб выдатна правёў фінальны этап, атрымаўшы ў васьмі матчах шэсьць перамог, за тур да фінішу забясьпечыўшы захаваньне месца ў лізе. У выніку «Іслач» скончыла сэзон на 11 месцы. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|сэзоне 2018 году]] «Іслач» знаходзілася ў ніжняй частцы табліцы, ня маючы магчымасьці ўзьняцца вышэй. Няўдалы адрэзак у пачатку другой паловы турніру, калі каманда апусьцілася блізка да зоны вылету, атрымалася пераадолець дзякуючы перамогам над лідэрамі — салігорскім «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёрам]]» і [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]. У выніку «Іслач» скончыла сэзон на дзясятым радку. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|сэзоне 2019 году]] дружына вырашыла змагацца за больш высокія месцы, галоўны трэнэр [[Віталь Жукоўскі]] агучыў задачу ў 50 набраных пунктаў у Найвышэйшай лізе і барацьбу за эўракубкавыя месцы. Значна абнавіўся склад, былі запрошаныя дасьведчаныя гульцы, а таксама шэраг пэрспэктыўных легіянэраў. Асабліва вылучаўся гвінэец [[Мамо Янсанэ]]. У выніку каманда добра пачала сэзон, узьняўшыся ўверх табліцы, а ў [[Кубак Беларусі па футболе|Кубку Беларусі]] выбіла ў чвэрцьфінале БАТЭ. У паўфінале клюб толькі ў дадатковы час саступіў «[[Шахцёр Салігорск|Шахцёру]]». Пазьней вынікі ў чэмпіянаце пагоршыліся, асноўным стала змаганьне за чацьверты радок, аднак у выніковай табліцы «Іслач» заняла 5 месца. У 2020 годзе «Іслач» стала больш увагі надаваць маладым гульцам, якія запрашаліся зь іншых клюбаў, таксама да асноўнай каманды падцягваліся ўласныя дублёры. Пры гэтым клуб захаваў асноўных футбалістаў і ўзмацніўся шэрагам дасьведчаных выканаўцаў. У турнірнай табліцы каманда амаль увесь час знаходзілася ў сярэдзіне табліцы і ў выніку скончыла сэзон на 7 радку. На заканчэньне году стала вядома, што шматгадовы галоўны трэнэр каманды Віталь Жукоўскі сыдзе з каманды і ачоліць барысаўскі БАТЭ. === Па сыходзе Жукоўскага === У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|сэзон 2021 году]] клюб рушыў з новым галоўным трэнэрам [[Арцём Радзькоў|Арцёмам Радзьковым]]<ref>{{cite web|url = https://football.by/news/147321.html|title = Артем Радьков возглавил "Ислочь"|author = |date = 2021-01-04|work = Football.by|language = ru|accessdate =2021-09-27}}</ref>. Каманда значна зьмяніла склад, клюб пакінулі амаль усе дасьведчаныя гульцы, якіх замянілі маладыя выканаўцы, у тым ліку замежнікі. У пачатку сэзону «Іслач» дайшла да фіналу [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|Кубка Беларусі]], дзе атрымала паразу ад барысаўскага БАТЭ, які яшчэ на той момант ачольваў Жукоўскі. Чэмпіянат краіны для клюбу пачаўся нестабільна, а ў новым розыгрышу кубка каманда адразу ў 1/8 фіналу саступіла гомельскаму «[[Лякаматыў Гомель|Лякаматыву]]» ў сэрыі пасьляматчавых пэнальці (3:3, па пэнальці 4:2). Тым ня менш каманда часам выдавала добрыя адрэзкі і знаходзілася пераважна ў сярэдзіне табліцы, аднак няўдалы фініш пакінуў «Іслач» на 10 радку. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|сэзоне 2022 году]] «Іслач» працягвала кіравацца працай з маладымі гульцамі, у тым ліку набывала іх у арэнду ў іншых клюбаў, дзе футбалісты ня мелі трывалага месца ў складзе. «Іслач» правяла першую палову чэмпіянату нестабільна. Гэтак дружына перамагла ў матчах з асноўнымі прэтэндэнтамі на мэдалі, як то з БАТЭ, «[[Энэргетык-БДУ Менск|Энэргетыкам-БДУ]]» і менскім «[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама]]», аднак саступала камандам зь сярэдзіны табліцы. Турнірнае становішча ў сярэдзіне сэзону пагоршылі чатыры паразы запар, але затым «Іслач» перамагла пяць разоў і павярнулася ў барацьбу за мэдалі. Прапусьціўшы наперад канкурэнтаў, каманда фінішавала на пятым месцы, паўтарыўшы сваё найлепшае дасягненьне ў Найвышэйшай лізе. Галоўны трэнэр «Іслачы» Арцём Радзькоў паводле вынікаў сэзону быў прызнаны найлепшым трэнэрам айчыннага першынства. Новым галоўным трэнэрам каманды па Радзькове быў прызначаны [[Дзьмітры Камароўскі]]. Сэзон 2023 году каманда правяла ў верхняй частцы табліцы, беручы ўдзел у змаганьні за бронзавыя мэдалі. Улетку «Іслач» мела магчымасьць дэбютаваць у эўракубках у выніку адхіленьня «Шахцёру» і «Энэргетыка-БДУ» ў сувязі з дамоўнымі матчамі. Тым ня менш, па разглядзе апэляцыйнай рады [[Зьвяз эўрапейскіх футбольных асацыяцыяў|УЭФА]] было пастаноўлена не даваць клюбу зь Менскага раёну месца на ўдзел у [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Лізе канфэрэнцыяў]], бо клюб некалькі ўдзельнічаў у дамоўным матчах у 2016 годзе. У выніку месца ў кубку атрымаў гарадзенскі «[[Нёман Горадня|Нёман]]». Тым часам напрыканцы розыгрышу айчыннага чэмпіянату «Іслач» набрала неблагую хаду, усталяваўшы сяміматчавую сэрыю без паразаў. Ажно да апошняга матчу каманда прэтэндавала на бронзавыя мэдалі, але параза ад «[[Менск (футбольны клюб)|Менску]]» ў апошнім туры зашкодзіла здабыцьцю мэдалёў. Аднак, дружына фінішавала на рэкордным для сябе чацьвертым месцы. == Дасягненьні == * Аматарскі [[Рэгіянальны Кубак Беларусі]]: 2011 * Бронзавы прызэр Кубку Рэгіёнаў УЭФА: 2013 == Склад == : ''Актуальны на 6 красавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|1|Q1848919|Бр|}} {{Гулец1|3|Q126709748|Аб|}} {{Гулец1|7|Q100973539|Нап|}} {{Гулец1|8|Q108103548|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Тарпэда Масква|Тарпэда М.]]}} {{Гулец1|10|Q2635624|Нап|}} {{Гулец1|11|Q124864791|ПА|}} {{Гулец1|13|Q105962436|Нап|}} {{Гулец1|15|Q52714817|ПА|}} {{Гулец1|17|Q97137228|Аб|}} {{Гулец1|18|Q113516721|Аб|}} {{Гулец|19|{{Сьцяг|Нігерыя}}|Нап|Адэола Алалее||2006}} {{Гулец1|20|Q655349|Аб|капітан}} {{Гулец1|21|Q115125344|ПА|}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|22|Q112032718|ПА|}} {{Гулец1|23|Q117198163|Нап|}} {{Гулец1|25|Q106625277|Аб|}} {{Гулец1|27|Q124288544|Нап|}} {{Гулец1|28|Q60793332|Бр|}} {{Гулец1|29|Q113645211|Нап|}} {{Гулец1|31|Q4185191|Аб|}} {{Гулец1|77|Q112921094|Нап|}} {{Гулец1|87|Q125472427|ПА|}} {{Гулец1|88|Q132860019|ПА|}} {{Гулец1|89|Q117395165|Аб|}} {{Гулец1|99|Q63169593|Аб|}} {{Гулец|—|{{Сьцяг|Нігерыя}}|Аб|Магамэд Дайябу||2006}} {{Канец складу}} == Статыстыка == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2012 году|2012]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другая]] || '''3''' {{Рост}} || 36 || 21 || 7 || 8 || 61–30 || 70 || [[Кубак Беларусі па футболе 2012—2013 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2013 году|2013]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''9''' || 30 || 11 || 8 || 11 || 39–37 || 41 || [[Кубак Беларусі па футболе 2013—2014 гадоў|1/32]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2014 году|2014]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''7''' || 30 || 11 || 12 || 7 || 39–35 || 45 || [[Кубак Беларусі па футболе 2014—2015 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая]] || '''1''' {{Рост}} || 30 || 20 || 9 || 1 || 76–24 || 69 || [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая]] || '''7''' || 30 || 11 || 8 || 11 || 33–39 || 41 || [[Кубак Беларусі па футболе 2016—2017 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая]] || '''11''' || 30 || 10 || 4 || 16 || 27–46 || 27{{Заўвага|«Іслач» пазбаўленая 7 пунктаў}} || [[Кубак Беларусі па футболе 2017—2018 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая]] || '''10''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 20–37 || 33 || [[Кубак Беларусі па футболе 2018—2019 гадоў|1/2]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая]] || '''5''' || 30 || 13 || 8 || 9 || 42–36 || 47 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая]] || '''7''' || 30 || 13 || 6 || 11 || 47–46 || 45 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Найвышэйшая]] || '''10''' || 30 || 9 || 7 || 14 || 38–47 || 34 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''5''' || 30 || 16 || 6 || 8 || 51–33 || 54 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Найвышэйшая]] || '''4''' || 28 || 14 || 5 || 9 || 40–29 || 47 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|Ф]]&nbsp;{{Ср|Фіналіст}} |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || '''7''' || 30 || 11 || 8 || 11 || 36–30 || 41 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/4]] |} === Удзел у эўракубках === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|Г !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=70|М |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]]||2||1||0||1||1—1 |- |Усяго||2||1||0||1||1—1 |} {| class="wikitable" ! Сэзон ! Кубак ! Раўнд ! ! Клюб ! Дома ! У гасьцях |- |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2024—2025 гадоў|2024—2025]] |[[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Ліга канфэрэнцыяў]] |1 к/р |{{Сьцяг Сан-Марына}} |[[Ля Фіярыта Монтэджардана|Ля Фіярыта]] |0:1 (пэн. 2:4) |1:0 |} == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://fcisloch.by/ Афіцыйны сайт]{{Ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Менскі раён]] n9kewhx4yrsqm3abefvhhl76bxok673 0 164861 2621091 2511294 2025-06-21T20:44:48Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2621091 wikitext text/x-wiki {{Мэтрапалітэн |назва = Тбіліскі мэтрапалітэн თბილისის მეტროპოლიტენი |лёга = Metro Tbilisi logo.svg |фота = |подпіс = |месца = [[Тбілісі]], [[Грузія]] |пачатак працы = 11 студзеня [[1966 год у гісторыі мэтрапалітэну|1966]] |лініі = 2 |даўжыня = 29 км |станцыі = 23 |пасажыры = 271 тыс. (2014) |пасажыры2 = 99 млн (2014) |схема =[[Файл:Map of Tbilisi Metro - თბილისის მეტროს რუკა.svg|300пкс]] }} '''Тбілі́скі мэтрапалітэ́н''' ({{мова-ka|თბილისის მეტროპოლიტენი}}) — сыстэма лініяў [[мэтрапалітэн]]у ў [[Тбілісі]] ([[Грузія]]). Уведзены ў эксплюатацыю [[11 студзеня]] [[1966 год у гісторыі мэтрапалітэну|1966]] году і стаў чацьвёртым паводле ліку ў [[СССР]] пасьля [[Маскоўскі мэтрапалітэн|маскоўскага]], [[Санкт-Пецярбурскі мэтрапалітэн|ленінградзкага]] й [[Кіеўскі мэтрапалітэн|кіеўскага]]. Ані падчас пачатку будаўніцтва, ані на момант яго адкрыцьця горад Тбілісі не дасягнуў колькасьці жыхароў у 1 мільён, насуперак прынятай у СССР практыцы будаваць мэтро толькі ў гарадах-«мільённіках». {{Паводле стану на|2017}} год, калі адкрылася апошняя на цяперашні час станцыя, налічвае 29 кілямэтраў лініяў і 23 станцыі, разьмешчаныя на дзьвюх лініях — Ахмэтэлі-Варкетылскай і Сабурталінскай. Тбіліскі мэтрапалітэн зьяўляецца другім паводле велічыні ў Закаўказьзі (першае месца займае [[Бакінскі мэтрапалітэн]], трэцяе — [[Ерэванскі мэтрапалітэн|Ерэванскі]]). Да 2010 году ў мэтрапалітэне дзейнічалі жэтоны (спачатку мэталічныя, затым плястыкавыя). У цяперашні час сыстэма аплаты праезду — толькі па плястыкавых картках. Працуе ад 6:00 да 24:00. Інтэрвал руху складае ад 2,5 хвілінаў у гадзіны пік да 12 хвілінаў у позьні час. == Лініі == {| class="wikitable" |- ! style="width: 1,5em;" | # ! style="width: 15em;" | Назва ! style="width: 5em;" | Адкрыцьцё ! style="width: 5em;" | Даўжыня, км ! style="width: 5em;" | Колькасьць станцыяў |- | style="background: red; color: white; text-align: center;" | '''1''' | style="text-align: left;" | {{nobr|[[Ахмэтэлі-Варкетылская лінія]]}} | style="text-align: center;" | 1966 год | style="text-align: right;" | 19,6 | style="text-align: right;" | 16 |- | style="background: green; color: white; text-align: center;" | '''2''' | style="text-align: left;" | {{nobr|[[Сабурталінская лінія]]}} | style="text-align: center;" | 1979 год | style="text-align: right;" | 9,4 | style="text-align: right;" | 7 |- | style="background: blue; color: white; text-align: center;" | '''3''' | style="text-align: left;" | ''{{nobr|[[Руставэлі-Вазісубанская лінія]]}}'' | style="text-align: center;" | заплянавана | style="text-align: right;" | (''5'') | style="text-align: right;" | (''5'') |- | colspan="3" style="text-align: left;" | '''Усяго''' | style="text-align: right;" | '''29''' | style="text-align: right;" | '''23''' |} == Храналёгія пускавых комплексаў == * 11 студзеня [[1966 год у гісторыі мэтрапалітэну|1966]]: <span style="color:red;">Дзідубэ — Руставэлі</span> * 6 лістапада [[1967 год у гісторыі мэтрапалітэну|1967]]: <span style="color:red;">Руставэлі — 300 Арагвэлі</span> * 5 траўня [[1971 год у гісторыі мэтрапалітэну|1971]]: <span style="color:red;">300 Арагвэлі — Самгоры</span> * 15 верасьня [[1979 год у гісторыі мэтрапалітэну|1979]]: <span style="color:green;">Садгурыс маедані — Дзелісі</span> * 9 лістапада [[1985 год у гісторыі мэтрапалітэну|1985]]: <span style="color:red;">Самгоры — Варкетылі</span> * 16 лістапада [[1985 год у гісторыі мэтрапалітэну|1985]]: <span style="color:red;">Дзідубэ — Гурамішвілі</span> (без «Грмагеле») * 28 лістапада [[1985 год у гісторыі мэтрапалітэну|1985]]: <span style="color:red;">Грмагеле</span> * 7 лістапада [[1989 год у гісторыі мэтрапалітэну|1989]]: <span style="color:red;">Гурамішвілі — Ахмяцеліс тэатры</span> * 2 красавіка [[2000 год у гісторыі мэтрапалітэну|2000]]: <span style="color:green;">Дзелісі — Важа-Пшавела</span> * 16 кастрычніка [[2017 год у гісторыі мэтрапалітэну|2017]]: <span style="color:green;">Важа-Пшавела — Дзяржаўны ўнівэрсытэт</span> == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20240526072044/https://ttc.com.ge/ Афіцыйная бачына Тбіліскага мэтрапалітэну] {{Грамадзкі транспарт Грузіі}} [[Катэгорыя:Тбілісі|Мэтрапалітэн]] [[Катэгорыя:Мэтрапалітэны]] [[Катэгорыя:Транспарт у Грузіі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1966 годзе]] piew5gb0qh7oa13sd255qdo1p0ii5ct 10 169138 2621064 2581878 2025-06-21T12:49:45Z W 11741 +Множны лік 2621064 wikitext text/x-wiki {{Падстаронка-дакумэнтацыя}} {{Паведамленьне іншае | тэкст = '''Выкарыстоўвайце гэты шаблён толькі па неабходнасьці:''' Дадаваць гэты шаблён мае сэнс на: * актыўныя старонкі абмеркаваньня (асабліва калі абмеркаваньне артыкула канфліктнае); * калі тэма артыкула можа быць патэнцыйна спрэчнай. Не дадавайце шаблён ва ўсе абмеркаваньні, паколькі значнасьць часта паўтаральнага паведамленьня зьніжаецца. }} Гэты шаблён прызначаны для выкарыстаньня на старонках абмеркаваньня артыкулаў, шаблёнаў, гутарак ўдзельніка й г.&nbsp;д. Сынтаксіс: : {{tlp|загаловак абмеркаваньня|''gender''|3=where=''top''|4=link=''парамэтры спасылкі''|5=пошук=''слова''}} дзе * ''gender'' — плоць ўдзельніка(цы)&nbsp;— ''напрыклад'', <code>male</code> для мужчынскага альбо <code>female</code> для жаночага (падрабязьней глядзець: {{tl|gender switch}}). * <code>where=top</code>&nbsp;— рэкамэндацыя дадаваць новыя тэмы з нізу замяняецца на рэкамэндацыю дадаваць новыя тэмы з верху. * <code>link=</code> ''парамэтры спасылкі''&nbsp;— дадатковыя парамэтры, якія фармуюць спасылкі для дадаваньня новай тэмы ([[mw:Manual:Parameters to index.php#Edit and submit|даведнік]]). ''Напрыклад'': <code><nowiki>link=&preview=no&editintro=template:Тэма_зверху &summary=/*+ + */+ новая + тэма</nowiki></code> * <code>пошук</code>&nbsp;— замяняе загаловак артыкула на іншае значэньне для пошуку ({{Ш|Пошук}}. Усе парамэтры неабавязковыя. == Глядзіце таксама == * [[ВП:5С]] * {{Ш|Абвестка}} <includeonly> [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Шаблёны:Абмеркаваньні]] </includeonly> 4mcl5pyax3vg6azu8tjipf99s0jetjl 0 169173 2621160 2609641 2025-06-22T10:46:17Z Dymitr 10914 /* Статыстыка */ абнаўленьне зьвестак 2621160 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Макслайн |Лягатып = FC Maxline Logo.png |ПоўнаяНазва = |Заснаваны = |Горад = [[Віцебск]], [[Беларусь]] |Стадыён = [[Цэнтральны спарткомплекс]] |Умяшчальнасьць = 8144 |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|МакслайнВіЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|МакслайнВіСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|МакслайнВі}} |Сайт = |Прыналежнасьць = Беларускія }} «'''Макслайн'''» — беларускі футбольны клюб зь [[Віцебск]]у. Клюб гістарычна павязаны з рагачоўскім «[[Дняпро Рагачоў|Дняпром]]» і першы час таксама базаваўся ў [[Рагачоў|Рагачове]], аднак у 2023 годзе пераехаў на поўнач краіны. == Гісторыя == Гісторыя клюбу цесна павязаная з рагачоўскім «[[Дняпро Рагачоў|Дняпром]]» і [[Андрэй Іваненка|Андрэем Іваненкам]], які доўгі час працаваў з рагачоўцамі. У пачатку 2021 году клюб перайшоў у прыватнае валоданьне Іваненкі, які запрасіў спонсараў і зьмяніў назву на «Макслайн» паводле назвы асноўнага спонсару каманды. Яшчэ больш узмацніўшы склад, рагачоўскі клюб у [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|сэзоне 2021 году]] ўпэўнена перамог у Гомельскім дывізіёне, а ў плэй-оф другой лігі дайшоў да фіналу, дзе ў дадатковы час саступіў «[[Астравец (футбольны клюб)|Астраўцу]]» (1:3). Другое месца дазволіла камандзе выйсьці ў першую лігу. У [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|сэзоне 2022 году]] «Макслайн» значна ўзмацніўся, запрасіўшы сярод іншых былога футбаліста зборнай Беларусі [[Сяргей Балановіч|Сяргея Балановіча]]. Галоўным трэнэрам каманды стаў малады [[Піліп Палякоў]], але ўжо ў траўні ён пакінуў клюб, і ягонае месца заняў [[Леанід Лагун]]. Рагачоўскі клюб добра пачаў сэзон, але пазьней шэраг няўдачаў адкінуў каманду ў сярэдзіну табліцы. У ліпені Лагун быў звольнены, а галоўным трэнэрам быў прызначаны дасьведчаны [[Юры Пунтус]]. Пад ягоным кіраўніцтвам «Макслайн» здолеў вярнуцца ў барацьбу за выхад у найвышэйшую лігу. Разграміўшы ў перадапошнім туры «Астравец» (5:0), рагачоўская каманда забясьпечыла чацьвертае месца і стыкавыя матчы за месца ў найвышэйшай лізе супраць койданаўскага «[[Арсэнал Койданаў|Арсеналу]]», дзе перамагла (2:3, 3:1) і выйшла ў элітны дывізіён. Аднак, 28 лістапада 2022 году на паседжаньні выканкаму АБФФ клюбу было адмоўлена ў допуску да праходжаньня ліцэнзаваньня на ўдзел у найвышэйшай лізе праз тое, што клюб зьяўляецца сябрам фэдэрацыі меней за належныя два гады<ref>{{cite web|date = 2022-11-28|url = https://football.by/news/169969 |title = "Макслайн" не может играть в высшей лиге в сезоне-2023. Зачем было проводить "стыки"? |website = football.by|accessdate = 2023-02-27|language = ru}}</ref>. 30 лістапада АБФФ выпусьціла афіцыйную заяву наконт адмовы<ref>{{cite web|date = 2022-11-30|url = https://football.by/news/170030 |title = АБФФ о "Макслайне": "Данный клуб полностью не соответствует требованиям, предъявляемым к клубам высшей лиги" |website = football.by|accessdate = 2023-02-27|language = ru}}</ref>. 19 сьнежня 2022 году арбітраж АБФФ адхіліў апэляцыю «Макслайна» на вырак выканкаму, такім чынам яно стала канчатковым<ref>{{cite web|date = 2022-12-19|url = https://football.by/news/170626 |title = "Макслайн" VS арбитраж — 0:1. Хроника борьбы Рогачева за элитную прописку |website = football.by|accessdate = 2023-02-27|language = ru}}</ref>. У студзені 2023 году на паседжаньні рады фундатараў і спонсараў клюбу было пастаноўлена, што «Макслайн» у сэзоне 2023 году возьме ўдзел у першай лізе, пры гэтым перабазуецца ў іншы горад<ref>{{cite web|date = 2023-01-10|url = https://football.by/news/171068 |title = "Макслайн" остается в первой лиге и переезжает в другой город |website = football.by|accessdate = 2023-02-27|language = ru}}</ref>, якім стаў [[Віцебск]]. Каманда пасьпела добра ўзмацніцца перад пачаткам сэзону. Галоўным трэнэрам быў прызначаны [[Глеб Кулебін]], аднак ужо ў траўні 2023 году пасьля шэрагу няўдачаў ён быў звольнены, і неўзабаве «Макслайн» зноў ачоліў Юры Пунтус. У ліпені 2023 году «Макслайн» пакінуў Андрэй Іваненка<ref>{{cite web|date = 2023-07-07|url = https://football.by/news/176436 |title = Андрей Иваненко покидает пост директора "Макслайна": "Две хозяйки на одной кухне не уживутся" |website = football.by|access-date = 2024-02-16|language = ru}}</ref>. Клюб яшчэ спрабаваў змагацца за месца ў Найвышэйшай лізе, але ня здолеў вытрымаць канкурэнцыі з боку магілёўскага «[[Дняпро Магілёў|Дняпра]]» і «[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебску]]», у выніку скончыў сэзон на 5-м месцы пры 17 удзельніках. == Склад == : ''Актуальны на 29 сакавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|1|Q38700922|Бр|}} {{Гулец1|2|Q20035765|ПА|}} {{Гулец1|3|Q111995942|Аб|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Акрон Тальяці|Акрон]]}} {{Гулец1|4|Q117469751|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Арыс Лімасол|Арыс]]}} {{Гулец|5|{{Сьцяг|Беларусь}}|Аб|Артур Чудук||1996}} {{Гулец1|7|Q57242701|ПА|}} {{Гулец1|8|Q19805326|ПА|}} {{Гулец1|10|Q64746405|Нап|}} {{Гулец1|13|Q19830749|Аб|}} {{Гулец1|14|Q105947481|ПА|}} {{Гулец1|15|Q111484470|Нап|}} {{Гулец1|17|Q121298422|ПА|}} {{Гулец1|18|Q23769589|ПА|}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|19|Q108117313|Аб|}} {{Гулец1|20|Q29419385|Аб|}} {{Гулец1|21|Q27830810|Нап|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Балтыка Калінінград|Балтыка]]}} {{Гулец1|22|Q29348843|Аб|}} {{Гулец1|23|Q2559792|Аб|капітан}} {{Гулец1|30|Q105953923|Бр|}} {{Гулец|33|{{Сьцяг|Бразылія}}|Нап|Рафаэл Рэйс||2005}} {{Гулец|70|{{Сьцяг|Бразылія}}|Нап|Жунінью||2006}} {{Гулец1|77|Q69497242|Нап|}} {{Гулец|80|{{Сьцяг|Беларусь}}|Нап|Дзяніс Аўсяньнікаў||2007}} {{Гулец1|88|Q133728836|Аб|}} {{Гулец|—|{{Сьцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзімер Скамароўскі||2007}} {{Гулец1|—|Q63456213|Нап|}} {{Канец складу}} == Статыстыка == {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=130|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | rowspan="2" |[[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Другая]] — Гомельскі || '''1''' || 14 || 12 || 1 || 1 || 62–11 || 37 ||rowspan="2" | [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/32]] |- | [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Другая]] — плэй-оф || '''2''' {{Рост}} || 7 || 4 || 1 || 2 || 18–10 || |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Першая]] || '''4''' || 24 || 12 || 5 || 7 || 45–34 || 41 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Першая]] || '''5''' || 32 || 19 || 4 || 9 || 84–52 || 61 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Першая]] || '''1''' {{Рост}} || 34 || 23 || 4 || 7 || 75–27 || 73 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/2]] |} == Галоўныя трэнэры == * [[Уладзімер Сіманенка]] (да 2016 году) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://football.by/stat/belarus/2016_2/teams/771/ Профіль на football.by]{{Ref-ru}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Віцебск]] i0l055t4hfqbkffrlqx871i4p1f0eca 0 169292 2621140 2536832 2025-06-22T09:35:21Z Dymitr 10914 абнаўленьне зьвестак 2621140 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Алякса́ндар Паўлаве́ц''' ({{Н}} 13 жніўня 1996 году) — беларускі футбаліст, абаронца берасьцейскага «[[Дынама Берасьце|Дынама]]» і [[Зборная Беларусі па футболе|нацыянальнай зборнай Беларусі]]. == Кар’ера == === Клюбная === Выхаванец барысаўскай ДЮСШ-2. З 2013 году пачаў выступаць за дубль мясцовага [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]. Увосень 2014 году ў складзе моладзевай каманды БАТЭ выступаў у Юніёрскай лізе УЭФА, згуляўшы 5 матчаў. Часам таксама прыцягваўся да асноўнай каманды, але гэтак і не дэбютаваў за яе. У сакавіку 2015 году быў аддадзены ў арэнду клюбу «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]»<ref>{{cite web|date = 2015-03-27|url = https://football.by/news/68007 |title = БАТЭ отдал Александра Павловца в аренду "Торпедо-БелАЗ" |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>. Спачатку выступаў за дубль жодзінцаў, але ў верасьні 2015 году здолеў замацавацца ў асноўным складзе на пазыцыі цэнтральнага абаронцы. Па заканчэньні сэзону, у сьнежні 2015 году, «Тарпэда-БелАЗ» скарысталася магчымасьцю першачарговага выкупу футбаліста. У выніку Аляксандар стаў гульцом аўтазаводцаў на трывалай аснове<ref>{{cite web|date = 2015-12-21|url = https://football.by/news/79517 |title = "Торпедо-БелАЗ" выкупил у БАТЭ права на Павловца |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>. У жніўні 2016 году быў арандаваны гарадзенскім «[[Нёман Горадня|Нёманам]]»<ref>{{cite web|date = 2016-07-29|url = https://football.by/news/89044 |title = "Неман" арендовал у "Торпедо-БелАЗ" Александра Павловца |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>. У складзе гарадзенцаў стаў асноўным цэнтральным абаронцам. Па заканчэньні сэзону 2016 году вярнуўся ў Жодзін<ref>{{cite web|date = 2016-12-01|url = https://football.by/news/93566 |title = У 19 игроков "Немана" истекли контракты |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>. У сэзоне 2017 году замацаваўся ў асноўным складзе «Тарпэда-БелАЗ». У лістападзе 2017 году падпісаў з «аўтазаводцамі» новы двухгадовы кантракт<ref>{{cite web|date = 2017-11-30|url = https://football.by/news/107444 |title = Павловец и Щербо продолжат выступать за жодинское "Торпедо-БелАЗ" |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>. У жніўні 2018 году склаў новы доўгатэрміновы кантракт з жодзінцамі<ref>{{cite web|date = 2018-08-08|url = https://football.by/news/116487 |title = Павловец и Аффи продлили контракты с "Торпедо-БелАЗ" |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>. У студзені 2019 году дамовіўся аб датэрміновым скасаваньні кантракту з клюбам, выплаціўшы абумоўленую кампэнсацыю<ref>{{cite web|date = 2019-01-10|url = https://football.by/news/122014 |title = "Торпедо-БелАЗ" и Павловец договорились о досрочном расторжении контракта |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref> і неўзабаве стаў гульцом берасьцейскага «[[Дынама Берасьце|Дынама]]»<ref>{{cite web|date = 2019-01-11|url = https://football.by/news/122049 |title = Александр Павловец подписал контракт с брестским "Динамо" |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>. Пачынаў сэзон 2019 году на лаўцы запасных, аднак з чэрвеня заваяваў месца ў пачатковым складзе і дапамог камандзе стаць чэмпіёнам Беларусі. У сьнежні 2019 году падоўжыў кантракт з дынамаўцамі да студзеня 2021 году<ref>{{cite web|date = 2019-12-29|url = https://football.by/news/135097 |title = Павловец и Павлюченко на год продлили контракты с брестским "Динамо" |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>. Улетку 2020 году цікавасьць да абаронцы пачалі праяўляць розныя замежныя клюбы. У верасьні 2020 году падпісаў пагадненьне з «[[Растоў Растоў-на-Доне|Растовам]]», якое пачынала дзейнічаць узімку<ref>{{cite web|date = 2020-09-02|url = https://football.by/news/143448 |title = "Ростов" подтвердил подписание контракта с Александром Павловцом |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>, аднак у кастрычніку 2020 году расейскі клюб паведаміў, што абаронца далучыцца да складу ўжо да закрыцьця восеньскага трансфэрнага вакна<ref>{{cite web|date = 2020-10-14|url = https://football.by/news/144871 |title = Павловец присоединится к "Ростову" до 17 октября |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>. У складзе «Растова» часцей заставаўся на лаўцы запасных. У ліпені 2021 году быў аддадзены ў арэнду ўкраінскаму «[[Колас Каваліўка|Коласу]]»<ref>{{cite web|date = 2021-07-07|url = https://football.by/news/153417 |title = "Колос" объявил о подписании Павловца |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>, дзе гуляў пераважна ў стартавым складзе. У красавіку 2022 году перабраўся ў польскую «[[Варта Познань|Варту]]»<ref>{{cite web|date = 2022-04-22|url = https://football.by/news/163321 |title = Александр Павловец - игрок познаньской "Варты" |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>. У траўні 2022 году стала вядома, што абаронца пакіне пазнанскі клюб<ref>{{cite web|date = 2022-05-30|url = https://football.by/news/164569 |title = Александр Павловец покинул "Варту" |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>. У чэрвені 2022 году падпісаў кантракт з «[[Арэнбург (футбольны клюб)|Арэнбургам]]»<ref>{{cite web|date = 2022-06-16|url = https://football.by/news/165024 |title = Павловец подписал контракт с "Оренбургом" |website = football.by|access-date = 2023-10-17|language = ru}}</ref>. У студзені 2023 году на правах арэнды далучыўся да грэцкай «[[Лямія (футбольны клюб)|Ляміі]]»<ref>{{cite web|date = 2023-01-18|url = https://football.by/news/171317 |title = Павловец стал игроком греческой "Ламии" |website = football.by|access-date = 2023-01-18|language = ru}}</ref>. У чэрвені 2023 году стала вядома, што арэнда была падоўжаная на сэзон 2023—2024 гадоў<ref>{{cite web|date = 2023-06-27|url = https://football.by/news/176102 |title = Александр Павловец будет и дальше выступать за "Ламию" |website = football.by|access-date = 2023-07-19|language = ru}}</ref>. У студзені 2024 году быў арандаваны кіпрскай «[[Карміётыса Пано Палемідыя|Карміётысай]]»<ref>{{cite web|date = 2024-01-21|url = https://football.by/news/183004 |title = Защитник сборной Беларуси перешел в бывший клуб Хацкевича |website = football.by|access-date = 2024-01-22|language = ru}}</ref>. У ліпені 2024 году перайшоў у клюб «[[Арарат-Армэнія Ерэван|Арарат-Армэнія]]»<ref>{{cite web|date = 2024-07-18|url = https://football.by/news/190320 |title = Александр Павловец перешел в "Арарат-Армению" |website = football.by|access-date = 2024-07-29|language = ru}}</ref>. У пачатку чэрвеня 2025 году пакінуў армянскі клюб, прыяднаўшыся ў канцы месяца да берасьцейскага «Дынама»<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2025-06-22 |url = https://pressball.by/news/football/zashhitnik-sbornoj-belarusi-aleksandr-pavlovets-predstavlen-v-kachestve-igroka-brestskogo-dinamo-video/ |загаловак = Защитник сборной Беларуси Александр Павловец представлен в качестве игрока брестского "Динамо"(ВИДЕО) |выдавец = Прессбол |дата доступу = 2025-06-22 |мова = ru}}</ref>. === Міжнародная === Выступаў за юнацкія зборныя Беларусі да 17 і 19 гадоў у кваліфікацыйных раундах чэмпіянату Эўропы. 9 кастрычніка 2015 году дэбютаваў у складзе [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|зборнай Беларусі (да 21 году)]], адгуляўшы ўсе 90 хвілінаў у адборачным матчы чэмпіянату Эўропы супраць зборнай Турэччыны (0:2). 1 чэрвеня 2017 году дэбютаваў у складзе [[Зборная Беларусі па футболе|нацыянальнай зборнай Беларусі]] ў таварыскім матчы супраць [[Зборная Швайцарыі па футболе|зборнай Швайцарыі]]. У 2017—2021 гадах правёў 8 матчаў за зборную. Пасьля не выклікаўся да каманды ажно да 2023 году, калі [[Карляс Алёс|Карлясам Алёсам]] быў выкліканы на адборачныя матчы [[чэмпіянат Эўропы па футболе 2024 году|чэмпіянату Эўропы 2024 году]]. == Дасягненьні == * [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіён Беларусі]]: [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2015—2016 гадоў|2016]] * Уладальнік [[Супэркубак Беларусі па футболе|Супэркубка Беларусі]]: [[Супэркубак Беларусі па футболе 2019 году|2019]], [[Супэркубак Беларусі па футболе 2020 году|2020]] * У сьпісе 22 найлепшых футбалістаў чэмпіянату Беларусі: [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]], [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] == Статыстыка == {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !rowspan="2"| Клюб !!rowspan="2"| Сэзон !!colspan="3"| Чэмпіянат |- ! Дывізіён !! Матчы !! Галы |- |rowspan="2"| [[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2015 году|2015]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015 году|Найвышэйшая ліга]] || 8 || 0 |- |rowspan="2"| [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2016 году|2016]] ||rowspan="2"| [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016 году|Найвышэйшая ліга]] || 8 || 0 |- | [[Нёман Горадня|Нёман]] || 15 || 0 |- |rowspan="2"| [[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая ліга]] || 26 || 1 |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая ліга]] || 29 || 2 |- |rowspan="2"| [[Дынама Берасьце]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Найвышэйшая ліга]] || 23 || 0 |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Найвышэйшая ліга]] || 20 || 1 |} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20150925125650/http://fcbate.by/ru/history/players/id7528 Профіль на сайце БАТЭ]{{Ref-ru}} * [http://www.pressball.by/footballstat/aleksandr_pavlovets/ Статыстка «ПБ-Инфо»]{{Ref-ru}} * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Паўлавец, Аляксандар}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Барысаве]] [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Беларусі]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Тарпэда-БелАЗ» Жодзін]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Нёман» Горадня]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Дынама» Берасьце]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Растоў» Растоў-на-Доне]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Колас» Каваліўка]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Варта» Познань]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Арэнбург»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Лямія»]] 8dk548yq4ja4j46aqr1xygzaxnckzzg 0 172435 2621065 2613364 2025-06-21T13:17:59Z W 11741 /* Замежная палітыка */ +Крыніца пра вылучэньне [[Пакістан]]ам на [[Нобэлеўская прэмія міру|Нобэлеўскую прэмію міру]]: Элізабэт Вайбэль. Трамп намінаваны на Нобэлеўскую прэмію міру за прадухіленьне вайны між Індыяй і Пакістанам: «Прадэманстраваў вялікую стратэгічную прадбачлівасьць і выдатнае дзяржаўнае майстэрства» // Навіновая сетка «[[Брэйтбарт]]», 20 чэрвеня 2025 г. https://www.breitbart.com/politics/2025/06/20/pakistan-nominates-trump-nobel-peace-prize-preventing-india-pakistan-war/ 2621065 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Дональд Дж. Трамп |арыгінал_імя = Donald J. Trump |пасада = 47-ы [[прэзыдэнт ЗША]] |пачатак_тэрміну = 20 студзеня 2025 |папярэднік = [[Джо Байдэн]] |пасада2 = 45-ы прэзыдэнт ЗША |пачатак_тэрміну2 = 20 студзеня 2017 |канец_тэрміну2 = 20 студзеня 2021 |прэзыдэнт = |прэм’ер-міністар = |папярэднік2 = [[Барак Абама]] |наступнік2 = [[Джо Байдэн]] |пасада3 = 3-і старшыня «Арганізацыі Трампа» |пачатак_тэрміну3 = 1971 |канец_тэрміну3 = 20 студзеня 2017 |папярэднік3 = [[Фрэдэрык Трамп]] |месца_нараджэньня = [[Нью-Ёрк]], [[ЗША]] |партыя = [[Рэспубліканская партыя ЗША]] (1987—1999, 2009—2011, з 2012 г.); былыя: [[Дэмакратычная партыя ЗША]] (да 1987 г., 2001—2009), Рэфармісцкая партыя ЗША (1999—2001) |сужэнец = [[жонка]] Мэланія Трамп (з 2005 г.); былыя: Івана Трамп (1977—1992), Марла Мэйплз (1993—1999) |дзеці = [[сын]] Дональд (нар. 1977), [[дачка]] Іванка (1981), сын Эрык (1984); дачка Тыфані (1993); сын Бэран (2006) |бацька = Фрэдэрык Трамп (1905—1999) |маці = Мэры Трамп (1912—2000) |род = Трампы |выява=TrumpPortrait.jpg|подпіс=Trumpsignature2025.svg}} '''До́нальд Джон Трамп''' ({{мова-en|Donald John Trump}}, нарадзіўся 14 чэрвеня 1946 году, акруга Куінз гораду Нью-Ёрку, [[Нью-Ёрк (штат)|штат Нью-Ёрк]], [[ЗША]]) — амэрыканскі бізнэсмэн, мэдыямагнат, пісьменьнік. З 20 студзеня 2025 году&nbsp;— 47-ы [[прэзыдэнт ЗША]], у 2017—2021 гадох быў 45-ым прэзыдэнтам ЗША. 16 чэрвеня 2015 году Дональд Трамп абвясьціў аб уступленьні ў барацьбу за пасаду [[Прэзыдэнт ЗША|прэзыдэнта ЗША]] ў 2016 годзе. 8 лістапада 2016 году Дональд Трамп быў выбраны 45-м прэзыдэнтам ЗША. Інаўгурацыя абранага прэзыдэнта адбылася 20 студзеня наступнага году, пасьля чаго абраны прэзыдэнт афіцыйна ўступіў на пасаду кіраўніка краіны. 5 лістапада 2024 году быў зноў абраны прэзыдэнтам ЗША. == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся ў раёне Ямайка акругі Кўінз у Нью-Ёрку (ЗША). Быў 4-м з 5 дзяцей у сям’і. Гадаваўся з 2 братамі і 2 сёстрамі: старэйшы [[брат]] Фрэдэрык (пам. 1981), сёстры Мар’яна (нар. 1937) і Элізабэта, малодшы брат Робэрт. У 1981 г., калі Дональду Трампу было 35 гадоў, старэйшы ''брат'' Фрэдэрык сканаў ад [[алькагалізм]]у, што прывяло да поўнай адмовы Дональда Трампа ад ужыцьця [[Сьпіртовы напой|сьпіртовых напояў]] і [[Тытунепаленьне|паленьня]] [[цыгарэта]]ў. [[Бацька]] меў [[Немцы|нямецкае]] паходжаньне, [[маці]] — [[Шатляндцы|шатляндзкае]]. Абодва [[Дзед|дзяды]] і бабулі нарадзіліся ў Заходняй Эўропе. ''Бацька'' Фрэдэрык Трамп (1905—1999) нарадзіўся ў нью-ёрскай акрузе Кўінс ад нямецкіх бацькоў зь вёскі Кальштат (акруга Пфальц, [[Каралеўства Баварыя]], [[Нямецкая імпэрыя]]; цяпер зямля [[Райнлянд-Пфальц]], Нямеччына) і стаўся адным з найбольшых [[Дэвэлапэрская дзейнасьць|забудоўнікаў]] жытла ў Нью-Ёрку. Маці Мэры Трамп (у дзявоцтве Маклаўд; 1912—2000) нарадзілася ў [[Шатляндыя|шатляндзкай]] вёсцы Тунга (востраў Лоэс і Хэрэс). У 1936 г. бацькі сустрэліся і пабраліся [[шлюб]]ам у Нью-Ёрку, дзе пасяліліся ў акрузе Кўінс. [[Дзядзька]] Джон Трамп (1907—1985) 37 гадоў працаваў [[прафэсар]]ам у [[Масачусэцкі тэхналягічны інстытут|Масачусэцкім тэхналягічным інстытуце]] (1936—1973), дзе распрацоўваў [[Радыёлякацыйная станцыя|радары]] падчас [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] і [[Рэнтгенаўскае выпраменьваньне|рэнтгенаўскае]] абсталяваньне для выяўленьня [[Рак (захворваньне)|рака]]. У 1943 г. дзядзька Джон вывучаў абсталяваньне і паперы вынаходніка [[Нікола Тэсла|Ніколы Тэслы]] (1856—1943) на запыт [[Фэдэральнае бюро расьсьледаваньняў|Фэдэральнага бюро расьсьледаваньняў ЗША]] пасьля яго сьмерці ў гасьцініцы «Нью-Ёркец» (нью-ёрская акруга [[Мангэтан]]). [[Дзед]] Фрыдрых Трамп (1869—1918) разбагацеў у 1890-я гг. на стварэньні страўняў і гасьцініцаў у [[Сіетл]]е (штат [[Вашынгтон (штат)|Вашынгтон]], ЗША) і затым у Бэнэце (правінцыя [[Брытанская Калумбія]], Канадзкая канфэдэрацыя) падчас [[Залатая ліхаманка|залатой ліхаманкі]] 1896—1899 гг. у даліне ракі Клёндайк (тэрыторыя [[Юкан (тэрыторыя)|Юкан]], Канада). У Нямеччыне род Трампаў спавядаў хрысьціянства [[Лютэранства|лютэранскай]] плыні. У ЗША бацькі Дональда Трампа ўжо былі хрысьціянамі [[Кальвінізм|кальвінскага]] кірунку (Рэфармаваная царква ў Амэрыцы). [[Файл:Donald Trump NYMA.jpg|значак|230пкс|Дональд Трамп у Нью-Ёрскай вайсковай акадэміі (30 чэрвеня 1964 г.)]] Да 13 гадоў Дональд Трамп наведваў прыватную падрыхтоўчую школу К’ю-Форэст у нью-ёрскай акрузе Кўінс. У 1959 г. паступіў у Нью-Ёрскую вайсковую акадэмію ў Корнўоле (акруга Орандж, штат Нью-Ёрк), дзе скончыў 8-ю клясу і старэйшую школу. У жніўні 1964 г. паступіў у Фордэмскі ўнівэрсытэт у нью-ёрскай акрузе Бронкс, дзе правучыўся 2 гады. Улетку 1966 г. перавёўся ў Пэнсыльванскі ўнівэрсытэт у [[Філадэлфія|Філадэлфіі]], дзе ў траўні 1968 г. скончыў Ўортанскую школу са ступеняй бакаляўра эканамічных навук у галіне нерухомасьці. Адначасна працаваў на будаўнічае прадпрыемства «Элізабэта Трамп і сын», заснаванае ў 1923 г. удавой дзеда. Прадпрыемства будавала арэнднае [[жытло]] ў 3 з 5 акругаў Нью-Ёрка ([[Бруклін]], Кўінс і Востраў Стэтэн). Кіраўніцтва ажыцьцяўляў яго бацька Фрэдэрык. Яшчэ студэнтам, разам з бацькам адчыніў збанкрутавалы раней шматкватэрны дом «Вёска Сўіфтан» у [[Цынцынаці]] (штат [[Агаё]], ЗША) пасьля $500 тыс. укладаньняў. У 1971 г. стаў кіраўніком прадпрыемства, якое перайменаваў у «Арганізацыю Трампа». У 1978 г. перабудаваў гасьцініцу «Вялікі Хаят» у Мангэтане, побач з Цэнтральным вакзалам Нью-Ёрка, за кошт $70 млн пазыкі. Цягам 1979—1983 гг. пабудаваў у Мангэтане 58-павярховы [[хмарачос]] вышынёй 202 мэтры пад назовам «Вежа Трампа», куды пераехаў жыць у [[пэнтгаўс]] і перанёс сядзібу свайго прадпрыемства. [[Файл:President Ronald Reagan shaking hands with Donald Trump.jpg|значак|230пкс|Сустрэча з прэзыдэнтам ЗША [[Роналд Рэйган|Роналдам Рэйганам]] (1987 г.)]] 15 траўня 1984 г. адчыніў у Атлянтык-Сіці (штат [[Нью-Джэрзі]], ЗША) гасьцінічнае казіно «Двор Трампа» на 906 нумароў. У 1985 г. тамсама выкупіў часткова збудаваную гасьцініцу ў прадпрыемства «Гілтан» (Тайсанз-Корнэр, штат [[Вірджынія]]) за $320 млн. Перабудаваў яе ў казіно «Замак Трампа» на 728 нумароў са стаянкай для [[яхта]]ў на прылеглым марскім беразе і перадаў пад кіраўніцтва сваёй жонкі Іваны Трамп. У 1985 г. набыў у Палм-Біч (штат [[Флорыда]]) гасьцініцу «Марэ-Лага» за $8 млн, якую перабудаваў у прыватны клюб на 58 спальняў з гадавым унёскам па $150 тысячаў з удзельніка. Тамсама набыў шматкватэрны дом, які перабудаваў у гасьцініцу «Замак Трампа». У 1988 г. набыў на Манхэтане гасьцініцу «Плаза» за $407,5 млн, якую перадаў пад кіраўніцтва жонкі. Пры канцы 1988 г. набыў у Атлянтык-Сіці казіно «Тадж-Махал» у тэлевядоўцы Мэрвіна Грыфіна (1925—2007) і прадпрыемства «Міжнародныя курорты» ([[Лас-Вэгас]], штат [[Нэвада]], ЗША). 2 красавіка 1990 г. адчыніў казіно на 2010 нумароў з агульным коштам перабудовы ў $1,1 млрд, што зрабіла яго найдаражэйшым у сьвеце. [[Файл:Trump Tower Chicago 2015-102.jpg|значак|230пкс|«Вежа Трампа» ў [[Чыкага]] (17 жніўня 2015 г.)]] У 1996 г. набыў офісны будынак па вул. Мура (анг. Ўол Стрыт), д. 40, які перабудаваў у 70-павярховы «Будынак Трампа». У 1999 г. атрымаў чвэрць нерухомасьці бацькі, якая ацэньвалася ў $250 млн пасьля яго сьмерці. У 2001 г. адчыніў 72-павярховы жылы хмарачос «Сусьветная вежа Трампа» праз дарогу ад галаўной сядзібы [[ААН]]. Падчас сваёй кар’еры пабудаваў таксама некалькі іншых гасьцініцаў, [[казіно]], палёў для [[гольф]]а і хмарачосаў у ЗША і Паўднёвай Амэрыцы, Эўропе і Азіі. Некаторыя зь іх таксама носяць імя Трампа, як жылы квартал «Месца Трампа» на Мангэтане. У 2000 г. намагаўся вылучыцца ў прэзыдэнты ЗША ад Рэфармісцкай партыі ЗША, але зьняўся да пачатку галасаваньня. Пазьней амэрыканскі часопіс «[[Форбс (часопіс)|Форбс]]» унёс яго ў [[Сьпіс мільярдэраў|сьпіс 500 найбольш заможных людзей сьвету]]. У 2004—2015 гг. быў выканаўчым прадусарам і вядоўцам тэлеперадачы «Вучань» (анг. «The Apprentice») на амэрыканскім тэлеканале [[NBC|«Нацыянальнай вяшчальнай кампаніі»]] (Нью-Ёрк), за што атрымаў зорку на [[Галівудзкая алея славы|Галівудзкай алеі славы]]. Граў сябе ў эпізадычных ролях ў 6 фільмах — «Адзін дома 2» (1992), «Маленькія нягоднікі» (1994), «Эдзі» (1996), «Кампаньён» (1996), «Узорны самец» (2001) і «Апавяшчэньне за 2 тыдні» (па-рас. Любоў з апавяшчэньнем; 2002) — і 6 тэлесэрыялах: «Новы князь Бэл-Эйра» (па-рас. Прынц з Бэвэрлі-Гілз; 1990—1996), «Няня» (1993—1999), «Шоў Дру Керы» (1995—2004), «Раптоўная Сюзана» (1996—2000), «Віруючы горад» (па-рас. Сьпін-Сіці; 1996—2002), «Сэкс і горад» (па-рас. Сэкс у вялікім горадзе; 1998—2004), «Праца» (2001—2002). У 1996—2015 гг. валодаў конкурсам прыгажосьці «[[Міс ЗША]]». Цягам 1987—2016 гг., за 30 гадоў, выступіў суаўтарам 18 кніг аб прадпрымальніцтве, у тым ліку «Мастацтва зьдзелкі» (1987), «Мастацтва выжываньня» (1991) і «Мастацтва вяртаньня» (1997). Некаторыя зь іх выдаваліся ў перакладзе ў Менску. На ліпень 2015 г. валодаў 18 палямі для гольфа, прыбыткі ад якіх да канца году склалі $382 млн. [[Файл:Donald and Melania Trump (3).jpg|значак|230пкс|Дональд Трамп з жонкай Меланіяй у Манчэстэры (штат Нью-Гэмпшыр, 8 лютага 2016 г.)]] 16 чэрвеня 2015 г. абвясьціў аб уступленьні ў барацьбу за пасаду прэзыдэнта ЗША ад Рэспубліканскай партыі<ref>{{Навіна|аўтар=Тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=Мільярдэр ідзе ў палітыку|спасылка=http://www.tvr.by/bel/news/v_mire/milliarder_idet_v_politiku/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=17 чэрвеня 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}}</ref>. У сярэдзіне ліпеня 2015 г. стаўся фаварытам сярод 17 аднапартыйцаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Трамп гарантаваў сабе вылучэньне ў прэзыдэнты ЗША|спасылка=http://m.blr.belta.by/world/view/tramp-garantavau-sabe-vyluchenne-u-prezidenty-zsha-47372-2016/|выдавец=БелТА|дата публікацыі=26 траўня 2016|копія=http://blr.belta.by/world/view/tramp-garantavau-sabe-vyluchenne-u-prezidenty-zsha-47372-2016/|дата копіі=26 траўня 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}}</ref> на вылучэньне ў кандыдаты, атрымаўшы 24% галасоў у грамадзкім апытаньні. 4 траўня 2016 г. апошні зь яго 16 апанэнтаў у партыі, губэрнатар Агаё Джон Кейсік, спыніў сваю перадвыбарную кампанію<ref>{{Навіна|аўтар=Тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=Дональд Трамп застаецца адзіным кандыдатам ад рэспубліканцаў|спасылка=http://www.tvr.by/bel/news/v_mire/donald_tramp_ostaetsya_edinstvennym_kandidatom_ot_respublikantsev_/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=5 траўня 2016|копія=http://www.zviazda.by/be/news/20160505/1462446695-donald-tramp-zastaecca-adzinym-kandydatam-ad-respublikancau|дата копіі=5 траўня 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}}</ref>. 19 ліпеня 2016 г. звыш 1237 патрэбных дэлегатаў прагаласавалі за вылучэньне Дональда Трампа ў прэзыдэнты ЗША ад Рэспубліканскай партыі на нацыянальным зьезьдзе ў [[Кліўлэнд]]зе (штат [[Агаё]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Трамп афіцыйна стаў кандыдатам у прэзыдэнты ЗША ад рэспубліканцаў|спасылка=http://m.blr.belta.by/world/view/tramp-afitsyjna-stau-kandydatam-u-prezidenty-zsha-ad-respublikantsau-49026-2016/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=20 ліпеня 2016|копія=http://blr.belta.by/world/view/tramp-afitsyjna-stau-kandydatam-u-prezidenty-zsha-ad-respublikantsau-49026-2016/|дата копіі=20 ліпеня 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}}</ref>. 21 ліпеня 2016 г. Дональд Трамп абвясьціў на зьезьдзе Рэспубліканскай партыі ў Кліўлэндзе аб згодзе вылучыцца ў прэзыдэнты ЗША<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Трамп афіцыйна згадзіўся стаць кандыдатам ад рэспубліканцаў на пасаду прэзыдэнта ЗША|спасылка=http://m.blr.belta.by/world/view/tramp-afitsyjna-zgadziusja-stats-kandydatam-ad-respublikantsau-na-pasadu-prezidenta-zsha-49097-2016/|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=22 ліпеня 2016|копія=http://blr.belta.by/world/view/tramp-afitsyjna-zgadziusja-stats-kandydatam-ad-respublikantsau-na-pasadu-prezidenta-zsha-49097-2016/|дата копіі=22 ліпеня 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}}</ref>. Перадвыбарчыя прапановы Трампа ўлучалі: зьніжэньне падаткаў, перагляд амэрыкана-кітайскіх гандлёвых дамоваў і адмову ад гандлёвага Пагадненьня аб Трансціхаакіянскім партнэрстве, выкананьне законаў аб прадухіленьні незаконнай іміграцыі разам з працягам будаўніцтва сьцяны ўздоўж амэрыкана-мэксыканскай мяжы, рэформу апекі над вэтэранамі, скасаваньне спагнаньня за адмову абавязковага набыцьця мэдычнай страхоўкі, зацьвярджэньне Закона аб выбары школы зь вяртаньнем магчымасьці рэлігійнага і [[Хатняе навучаньне|хатняга навучаньня]]<ref name="п">{{Навіна|аўтар=[[Зянон Пазьняк]]|загаловак=Хай Бог беражэ Амэрыку|спасылка=https://pieramoha.org/artykuly/zianon-pazniak-chaj-boh-bierazhe-ameryku|выдавец=[[Народная перамога]]|дата публікацыі=17 лістапада 2016|копія=http://www.pazniak.info/page_hay_bog_beraje_ameryiku_|дата копіі=15 лістапада 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}}</ref>, часовую забарону перасяленьня мусульманаў у ЗША з краінаў адкуль паходзілі [[Тэрарызм|тэрарысты]]. 8 лістапада 2016 г. перамог на [[Прэзыдэнцкія выбары ў ЗША 2016 году|прэзыдэнцкіх выбарах]]<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Сяргей Кізіма]].|загаловак=Чыстая перамога Дональда Трампа|спасылка=http://www.zviazda.by/be/news/20161109/1478715036-chystaya-peramoga|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=10 лістапада 2016|нумар=[http://www.zviazda.by/be/number/217-28327 217 (28327)]|старонкі=[http://www.zviazda.by/sites/default/files/10lis-2.indd_.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref> у 30 з 50 штатаў, ад якіх атрымаў 306 (57%) з 538 галасоў у Выбарчай калегіі ЗША ([[мажарытарныя выбары]]). Разам з тым, 11 лістапада 2016 г. арганізацыя «Грамадзяне за справядлівы падлік галасоў» ([[Цынцынаці]], штат Агаё) выявіла незаконнае галасаваньне за [[Гілары Клінтан]] ад Дэмакратычнай партыі ЗША звыш 3 млн ''не''грамадзянаў ЗША<ref name="п"/> пасьля праверкі [[База зьвестак|базы дадзеных]] аб уліку 180 млн выбарнікаў. Махлярству паспрыяла тое, што 28 кастрычніка 2015 г. губэрнатар [[Каліфорнія|Каліфорніі]] Джэры Браўн, як сябар Дэмакратычнай партыі, падпісаў закон аб імгненным уліку ўсіх трымальнікаў пасьведчаньняў кіроўцы ў якасьці ўлічаных выбарнікаў, у тым ліку на выбарах прэзыдэнта ЗША без уліку адсутнасьці ў іх амэрыканскага грамадзянства. У выніку Дональду Трампу налічылі меншы агульны лік галасоў, чым бліжэйшай прайграўшай апанэнтцы. З улікам незаконнага галасаваньня за Г.Клінтан звыш 3 млн неграмадзянаў, з агульнага ліку 132 899 453 пададзеных галасоў Дональд Трамп атрымаў 61 898 584 (46,58%), тады як Г.Клінтан ад Дэмакратычнай партыі ЗША — 63 551 979 (47,82%). === Прэзыдэнцтва === 20 студзеня 2017 г. прэзыдэнт Дональд Трамп падпісаў свой першы выканаўчы загад № 13765 «Аб зьмяншэньні гаспадарчага цяжару Закону аб абароне пацыентаў і даступнай мэдыцыне, да разгляду яго адмены», якім скасаваў спагнаньне і [[падатак]] за адмову набываць мэдычную страхоўку<ref>{{Навіна|аўтар=Зянон Пазьняк|загаловак=Беларусь перад усім|спасылка=https://pieramoha.org/artykuly/zianon-pazniak-bielarus-pierad-usim |выдавец=Народная перамога|дата публікацыі=25 студзеня 2017|копія=http://www.pazniak.info/page_belarus_perad_usim |дата копіі=22 студзеня 2017|дата доступу=18 лютага 2017}}</ref>. 25 студзеня 2017 г. Дональд Трамп падпісаў Выканаўчы загад № 13767 «Аб паляпшэньні памежнай бясьпекі і ажыцьцяўленьня іміграцыі», які прадугледжваў «неадкладнае будаўніцтва фізычнай сьцяны на паўднёвай мяжы (з [[Мэксыка]]й) пры наглядзе і падтрымцы адпаведнага пэрсаналу з тым, каб прадухіліць незаконную іміграцыю, гандаль [[наркотык]]амі і людзьмі, а таксама акты [[тэрарызм]]у»<ref>{{Навіна|аўтар=Зянон Пазьняк|загаловак=Няма адказу на галоўнае пытаньне|спасылка=http://www.bielarus.net/archives/2017/01/31/4698|выдавец=[[Беларуская салідарнасьць]]|дата публікацыі=31 студзеня 2017|копія=https://pieramoha.org/artykuly/zianon-pazniak-niama-adkazu-na-halounaje-pytannie|дата копіі=2 лютага 2017|дата доступу=18 лютага 2017}}</ref>. 22 сьнежня 2017 г. Трамп падпісаў Закон «Аб скарачэньні падаткаў і працах», паводле якога зьнізіў да 2026 году [[падатак на даход]]: 1) да $38 700 за год з 15% да 12%, 2) да $82 500 з 25% да 22%, 3) да $157 500 з 28% да 24%, 4) звыш $500 000 за год з 39,6% да 37%. Паводле Закону, [[падатак на прыбытак]] скарацілі з 35% да 21%. З 2019 году Закон скасоўваў спагнаньне 2,5% даходу (ці прынамсі $695) з асобаў, у якіх адсутнічала мэдычная страхоўка<ref name="ц"/>. ==== Замежная палітыка ==== 23 студзеня 2017 году Дональд Трамп падпісаў Памятку для гандлёвага прадстаўніка ЗША «Аб выхадзе ЗША зь перамоваў і Пагадненьня аб Транс-Ціхаакіянскім партнэрстве». 6 сьнежня 2017 году Трамп падпісаў Абвяшчэньне № 9683 «Аб прызнаньні [[Ерусалім]]у сталіцай Ізраілю і перамяшчэньні Амбасады ЗША ў Ізраілі ў Ерусалім»<ref name="ц">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Непусканьне прывідаў зла|спасылка=http://www.pazniak.info/page_nepuskanne_pryividay_zla|выдавец=Зянон Пазьняк|дата публікацыі=14 студзеня 2018|копія=http://www.bielarus.net/archives/2018/01/16/4995|дата копіі=16 студзеня 2018|дата доступу=31 студзеня 2018}}</ref>. На яго загад 3 студзеня 2020 году ў [[Багдад]]зе (Ірак) зьнішчылі паветраным ударам [[іран]]скага камандзіра «[[Ерусалімскія сілы|Ерусалімскіх сілаў]]» [[Вартавыя ісламскай рэвалюцыі|Войска вартавых ісламскай рэвалюцыі]] [[Касем Сулеймані|Касема Сулеймані]], які падтрымліваў тэрарызм «[[Рух ісламскага супраціву|Руху ісламскага супраціву]]» ў [[Сэктар Газа|Газе]] (Ізраіль) і «[[Хэзбала|Партыі Алаха]]» ў Лібане<ref name="а">{{Навіна|аўтар=Вера Белацаркоўская|загаловак=Пазьняк выступіў у Вільні — расказаў пра будучыню Беларусі|спасылка=https://nashaniva.com/345009|выдавец=Партал «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=15 чэрвеня 2024|дата доступу=15 ліпеня 2024}}</ref>. 15 красавіка 2020 году Трамп спыніў $500 млн фінансаваньня [[Сусьветная арганізацыя здароўя|Сусьветнай арганізацыі здароўя]] (САЗ; Жэнэва, Швайцарыя) ў год за адмову 22 студзеня прызнаць [[Каранавірусная інфэкцыя (2019)|заразнасьць]] між людзей [[Каранавірус цяжкага вострага рэсьпіраторнага сындрому-2|каранавірусу цяжкага вострага рэсьпіраторнага сындрому-2]]<ref>{{Навіна|аўтар=Зянон Пазьняк|загаловак=Лапідарная інфармацыя|спасылка=http://www.bielarus.net/archives/2020/04/16/5599|выдавец=Партал «Беларуская салідарнасьць»|дата публікацыі=16 красавіка 2020|дата доступу=20 красавіка 2020}}</ref>. === Прэзыдэнцкія выбары 2024 году === Пасьля пераможных для Трампа прэзыдэнцкіх дэбатаў 27 чэрвеня 2024 году, палітычныя апанэнты зьмясьцілі ў [[Сацыяльная сетка|сацыяльных сетках]] некалькі заклікаў да яго [[забойства]], бо яго перадвыбарчая падтрымка стала пераважнай. Сярод іншага, такія заклікі зрабілі: 70-гадовы ангельскі эўракамуніст, які працаваў тэлевядоўцам на дзяржаўную «[[Брытанская вяшчальная карпарацыя|Брытанскую вяшчальную карпарацыю]]», і 66-гадовая акторка зь [[Іліной|Іліною]]<ref>{{Навіна|аўтар=Ліз Сторэр|загаловак=Левыя пагражаюць Дональду Трампу «забойствам» пасьля тыдня дэбатаў|спасылка=https://www.skynews.com.au/opinion/left-threatens-donald-trump-with-assassination-following-debate-week/video/6f829d427ccb8b1cba9489ced520988a|выдавец=Тэлеканал «[[Нябесныя навіны]] Аўстраліі»|мова=en|дата публікацыі=4 ліпеня 2024|копія=https://www.youtube.com/watch?v=IFjXC3hHk_s|дата копіі=4 ліпеня 2024|дата доступу=15 ліпеня 2024}}</ref>. 14 ліпеня 2024 году Дональд Трамп атрымаў [[Пальная зброя|агняпальнае]] раненьне вуха ў выніку [[Замах на Дональда Трампа|замаху]] на 50-тысячным перадвыбарчым сходзе ў [[Пэнсыльванія|Пэнсыльваніі]] (горад [[Батлер]]). У выніку нападу загінуў 50-гадовы пажарнік Коры Кампэратор. Яшчэ два ўдзельнікі сходу былі параненыя. [[Фэдэральнае бюро расьсьледаваньняў]] паведаміла, што нападнікам быў 20-гадовы Томас Крукс. Ён быў застрэлены снайпэрам [[Таемная служба ЗША|Таемнай службы ЗША]]<ref>{{Навіна|аўтар=«[[Эўранавіны]]»|загаловак=Дональд Трамп паранены на перадвыбарным мітынгу|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20240714/1720941043-donald-tramp-paraneny-na-peradvybarnym-mityngu|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=14 ліпеня 2024|дата доступу=15 ліпеня 2024}}</ref>. 5 лістапада 2016 году перамог на [[Прэзыдэнцкія выбары ў ЗША 2024 году|прэзыдэнцкіх выбарах]] у 31 зь 50 штатаў, ад якіх атрымаў 312 (58%) з 538 галасоў у [[Выбарчая калегія ЗША|Выбарчай калегіі ЗША]]. За яго падалі 77 302 580 галасоў (49,8 %), што было на 2 284 967 больш, чым у апанэнткі Камалы Гарыс (48,3 %) ад Дэмакратычнай партыі ЗША<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вынікі прэзыдэнцкіх выбараў 2024 году|спасылка=https://www.fec.gov/resources/cms-content/documents/2024presgeresults.pdf|выдавец=[[Фэдэральная выбарчая камісія ЗША]]|мова=en|дата публікацыі=16 студзеня 2025|дата доступу=3 красавіка 2025}}</ref>. === Другое прэзыдэнцтва === 20 студзеня 2025 году падпісаў Абвешчэньне № 9844 «Аб [[Надзвычайнае становішча|надзвычайным становішчы]] на паўднёвай мяжы ЗША». У 1-м артыкуле Абвешчаньня [[Міністэрства абароны ЗША|міністру абароны ЗША]] даручалася накіраваць падразьдзяленьні [[Узброеныя сілы ЗША|Ўзброеных сілаў ЗША]] для дапамогі [[Міністэрства ўнутранай бясьпекі ЗША|міністру ўнутранай бясьпекі ЗША]] ў атрыманьні поўнага дзейнаснага кіраваньня паўднёвай мяжой з [[Мэксыка]]й. Надалей Міністэрства абароны ЗША мела надаць месца для ўтрыманьня незаконных перасяленцаў пад вартай і [[самалёт]]ы для іх перавозкі праваахоўнымі органамі. Сярод 26 указаў 20 студзеня таксама падпісаў Указ № 14165 «Аб умацаваньні нашых межаў». Згодна з 6-м артыкулам Ўказу міністру ўнутранай бясьпекі ЗША даручалася аднавіць вяртаньне незаконных перасяленцаў у Мэксыку ў чаканьні парадку выдаленьня з краіны<ref>{{Навіна|аўтар=ТАСС|загаловак=Адміністрацыя Трампа дазволіла дэпартацыю нелегальных мігрантаў без суда|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20250122/1737536039-administracyya-trampa-dazvolila-deparacyyu-nelegalnyh-migrantau-bez-suda|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=22 студзеня 2025|дата доступу=3 красавіка 2025}}</ref>. Таксама 20 студзеня 2025 году падпісаў Абвешчаньне «Аб наданьні [[Памілаваньне|памілаваньня]] і зьмяншэньні [[вырак]]аў за пэўныя правапарушэньні, датычныя [[Штурм Капітоліюму|падзеяў]] у або пры амэрыканскім [[Капітоліюм (Вашынгтон)|Капітоліюме]] 6 студзеня 2021 году». Абвешчаньне прадугледжвала зьмяншэньне выракаў з вызваленьнем на наступны дзень для 14 асобаў, у тым ліку для заснавальніка апалчэньня «[[Захавальнікі прысягі]]» [[Элмэр Сьцюард Родс|Элмэра Сьцюарда Родса]] і сябра баявой арганізацыі «[[Гордыя хлопцы]]» [[Дамінік Пэцола|Дамініка Пэцолы]]. Рэшта з амаль 1500 абвінавачаных, сярод якіх было больш як 1100 асуджаных, у тым ліку каля 600 адбыўшых зьняволеньне, атрымала поўнае і безумоўнае памілаваньне<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дональд Трамп памілаваў удзельнікаў штурму Капітолію|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33283090.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=21 студзеня 2025|дата доступу=4 красавіка 2025}}</ref>. Сярод іншага, 20 студзеня падпісаў Мэмарандум «Аб часовым адкліканьні ўсіх абшараў на вонкавай мацерыковай [[Водмель|водмелі]] з прыбярэжных ветравых наймаў». Зацьвердзіў Указ № 14153 «Аб раскрыцьці рэсурсных магчымасьцяў [[Аляска|Аляскі]]», якім дазволіў бурэньне прыроднага газу і нафты ў [[Арктыка|Арктыцы]] з наступнай пабудовай [[трубаправод]]а для экспарту [[Звадкаваны прыродны газ|звадкаванага прыроднага газу]]. Падпісаў Указ № 14154 «Аб раскрыцьці амэрыканскай энэргіі», якім скасаваў перашкоды для выведкі і вытворчасьці энэргіі ў фэдэральных землях і водах, у тым ліку ў вонкавай мацерыковай водмелі. У 3-м артыкуле Ўказу прадугледжвалася выяўленьне неналежных перашкодаў для распрацоўкі такіх энэргарэсурсаў, як [[нафта]], прыродны газ, [[вугаль]], гідраэнэргія, [[біяпаліва]], рэдкія мэталы і крыніцы [[Ядзерная энэргія|ядзернай энэргіі]]. Тым самым Указам скасоўваліся «мандат» і субсідыі на [[Электрамабіль|электрамабілі]]. У 7-м артыкуле Ўказу згадвалася спыненьне дзяржаўных выплатаў на пабудову [[Зарадная станцыя|зарадных станцыяў]] для электрамабіляў<ref name="б"/>. На пачатку ж падпісаў Указ № 14148 «Аб першапачатковым скасаваньні шкодных указаў і захадаў», якім адмяніў 67 указаў і 11 мэмарандумаў папярэдняга прэзыдэнта [[Джозэф Рабінэт Байдэн|Джозэфа Байдэна]], у тым ліку ўказ пра адмову ад пераважнай высылкі іншаземцаў, якія ўчынілі цяжкія [[Злачынства|злачынствы]], несьлі пагрозу дзяржаўнай бясьпецы і былі затрыманыя на мяжы. Затым падпісаў Указ № 14149 «Аб аднове [[Свабода слова|свабоды слова]] і спыненьні фэдэральнай [[Цэнзура|цэнзуры]]». Таксама падпісаў Указ «Аб аднове [[Сьмяротнае пакараньне|сьмяротнага пакараньня]] і абароне [[Грамадзкая бясьпека|грамадзкай бясьпекі]]», якім абавязаў [[Галоўны пракурор ЗША|галоўнага пракурора ЗША]] дамагацца ў судах сьмяротнага пакараньня за: 1) [[забойства]] праваахоўнікаў, 2) учыненыя незаконнымі перасяленцамі забойствы. Указам № 14172 «Аб аднове назваў, якія ўшаноўваюць амэрыканскую веліч» вярнуў назву гары [[Макінлі (гара)|Макінлі]] ў Алясцы ў гонар 25-га прэзыдэнта ЗША [[Ўільям Макінлі|Ўільяма Макінлі]]. Тым самым Указам перайменаваў [[Мэксыканская затока|Мэксыканскую затоку]] ў Амэрыканскую, працягласьць берагавой лініі ЗША ўздоўж якой перавышала 1700 [[міля]]ў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У першыя гадзіны на пасадзе прэзыдэнта ЗША Трамп скасаваў 78 рашэньняў Байдэна|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33283105.html|выдавец=Беларуская служба Радыё «Свабода»|дата публікацыі=21 студзеня 2025|дата доступу=4 красавіка 2025}}</ref>. Урэшце, 20 студзеня 2025 году падпісаў Указ № 14158 «Аб заснаваньні і ўвасабленьні прэзыдэнцкага "[[Ведамства ўрадавай эфэктыўнасьці]]"» на чале зь мільярдэрам-праграмістам [[Ілан Маск|Іланам Маскам]] на аснове Лічбавай службы ЗША. Паводле 3-га артыкула Ўказу ў Ведамстве (ВУЭ) ўтваралі Часовую арганізацыю з тэрмінам дзеяньня да 4 ліпеня 2026 году. Цягам 30 дзён у кожнай з сотняў урадавых службаў ЗША мелі стварыць па дружыне ВУЭ з 4-х супрацоўнікаў, кожная зь якіх улучала кіраўніка, [[інжынэр]]а, кадравіка і [[праўнік]]а. Паводле 4-га артыкула Ўказу, задачай ВУЭ было асучасьніваньне дзяржаўнага [[Апраграмаваньне|апраграмаваньня]] і сеткавай інфраструктуры дзеля міжведамаснай сынхранізацыі ўрадавых дадзеных і скарачэньня выдаткаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зянон Пазьняк: аб сутнасьці мірнай палітыкі прэзыдэнта Трампа|спасылка=https://warta.media/2696|выдавец=Беларускае нацыянальнае мэдыя «[[Варта (СМІ)|Варта]]»|дата публікацыі=12 сакавіка 2025|дата доступу=4 красавіка 2025}}</ref>. ==== Замежная палітыка ==== 20 студзеня 2025 году зацьвердзіў Указ № 14155 «Аб выхадзе ЗША з Сусьветнай арганізацыі аховы здароўя» паўторна. Урэшце, падпісаў Указ № 14162 «Аб пастаноўцы Амэрыкі на першае месца ў міжнародных экалягічных пагадненьнях», якім паўторна вывеў ЗША з [[Парыскае пагадненьне|Парыскага пагадненьня]] 2015 году да [[Рамачная канвэнцыя ААН аб зьмяненьні клімату|Рамачнай канвэнцыі ААН аб зьмяненьні клімату]] 1992 году<ref name="б"/>. 2 красавіка 2025 году Дональд Трамп падпісаў Указ «Аб рэгуляваньні ўвозу з дапамогай ''узаемных'' мытаў, каб выправіць гандлёвую практыку, якая спрыяе вялізнаму і пастаяннаму штогадоваму дэфіцыту ў амэрыканскім [[Гандаль|гандлі]] таварамі». Паводле 2-га артыкула Ўказу, уводзілася прынамсі 10 % [[мыта]] на ўвозімыя тавары з усіх краінаў, якое набывала моц 5 красавіка. Ва Ўказе адзначалася, што пастаянны дэфіцыт гандлёвага балянсу ўвёў амэрыканскі [[вайскова-прамысловы комплекс]] у залежнасьць «ад замежных супернікаў»<ref>{{Навіна|аўтар=[[ТАСС]]|загаловак=Трамп аб’явіў надзвычайнае становішча ў ЗША з-за эканамічнай сытуацыі|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20250403/1743665907-tramp-abyaviu-nadzvychaynae-stanovishcha-u-zsha-z-za-ekanamichnay-situacyi|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=3 красавіка 2025|дата доступу=3 красавіка 2025}}</ref>. У Дадатку 1 да Ўказу згадваліся вышэйшыя мыты на тавары з 27 краінаў [[Эўразьвяз]]у ў памеры 20 %, а таксама зь 56 іншых краінаў у памеры ад 11 % для [[Дэмакратычная Рэспубліка Конга|Дэмакратычнай Рэспублікі Конга]] і [[Камэрун]]у да 50 % для [[Лесота]]. На тавары з краінаў Азіі, якія ўтваралі найбольшую долю адмоўнага [[сальда]] ЗША, уводзіліся наступныя стаўкі ўзаемных мытаў: 34 % — Кітай, 46 % — [[Віетнам]], 32 % — [[Тайвань]], 24 % — [[Японія]], 25 % — [[Паўднёвая Карэя]], 26 % — [[Індыя]], 36 % — [[Тайлянд]], 24 % — [[Малайзія]], 17 % — [[Ізраіль]] і [[Філіпіны]]. Урэшце, на тавары са [[Швайцарыя|Швайцарыі]] накладалася мыта ў 31 %<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дадатак 1 да Ўказу «Аб рэгуляваньні ўвозу з дапамогай узаемных мытаў, каб выправіць гандлёвую практыку, якая спрыяе вялізнаму і пастаяннаму штогадоваму дэфіцыту ў амэрыканскім гандлі таварамі»|спасылка=https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2025/04/Annex-I.pdf|выдавец=[[Белы дом]]|мова=en|дата публікацыі=2 красавіка 2025|дата доступу=3 красавіка 2025}}</ref>. 20 чэрвеня 2025 году ўрад [[Пакістан]]у паведаміў пра вылучэньне Дональда Трампа на [[Нобэлеўская прэмія міру|Нобэлеўскую прэмію міру]] 2026 году за «рашучае [[Дыпляматыя|дыпляматычнае]] ўмяшаньне і ключавое правадырства» ў дасягненьні [[Спыненьне агню|спыненьня агню]] між [[Індыя]]й і Пакістанам, якія былі [[Ядзераня дзяржава|ядзернымі дзяржавамі]]<ref>{{Навіна|аўтар=Элізабэт Вайбэль|загаловак=Трамп намінаваны на Нобэлеўскую прэмію міру за прадухіленьне вайны між Індыяй і Пакістанам: «Прадэманстраваў вялікую стратэгічную прадбачлівасьць і выдатнае дзяржаўнае майстэрства»|спасылка=https://www.breitbart.com/politics/2025/06/20/pakistan-nominates-trump-nobel-peace-prize-preventing-india-pakistan-war/|выдавец=Навіновая сетка «[[Брэйтбарт]]»|дата публікацыі=20 чэрвеня 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. == Ацэнкі == 27 сакавіка 2020 году А. Лукашэнка згадаў захады адміністрацыі Трампа супраць [[Пандэмія каронавіруснай інфэкцыі (2019)|пандэміі каронавірусу]]: «калі Трамп аб’явіў [[надзвычайнае становішча]], я гэта вызначыў як надзвычайную недальнабачнасьць і глупства, скажу шчыра, з боку кіраўніцтва ЗША. Але Трамп, як чалавек, які некалі займаўся бізнэсам, хутка зарыентаваўся. Апошняя яго заява мне вельмі спадабалася. Ён сказаў так: калі мы неадкладна ня вернемся на прадпрыемствы і не пачнем працаваць, то празь [[беспрацоўе]], праз тое, што мы не пачнем працаваць, памрэ больш амэрыканцаў, чым ад [[каронавірус]]у»<ref>{{Артыкул|аўтар=Марыя Дадалка, Вольга Мядзьведзева.|загаловак=«Нашыя магчымасьці ў тым, што мы не спыняем вытворчасьць»|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20200327/1585302941-alyaksandr-lukashenka-navedau-belgips|выданьне=Зьвязда|тып=|год=28 сакавіка 2020|нумар=[https://zviazda.by/be/number/61-29175 61 (29175)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/28sak-2_optim_1.pdf 1], [https://zviazda.by/sites/default/files/28sak-2_optim_1.pdf 2]|issn=}}</ref>. 15 чэрвеня 2024 году ў Вільні (Летува) каардынатар руху «[[Вольная Беларусь (рух)|Вольная Беларусь]]» [[Зянон Пазьняк]] адзначыў: «Я заўсёды падтрымліваў Трампа, лічу, што для Амэрыкі гэта адзін з найлепшых прэзыдэнтаў. Ён калясальна панізіў беспрацоўе — такога ўзроўню беспрацоўя ў ЗША ніколі не было, — спрыяў амэрыканскаму бізнэсу». Таксама Пазьняк заявіў, што перамога Трампа на [[Прэзыдэнцкія выбары ў ЗША 2024 году|прэзыдэнцкіх выбарах]] спрыяла б хутчэйшаму канцу [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (з 2022)|расейска-ўкраінскай вайны]]<ref name="а"/>. == У культуры == За 1989—2016 гг. імя Дональда Трампа згадвалася ў песьнях звыш 50 амэрыканскіх сьпевакоў у стылі [[гіп-гоп]]. 8 лютага 2011 г. амэрыканскі [[рэп]]эр [[Мак Мілер]] выдаў песьню «Дональд Трамп», якая заняла 75 месца ў сьпісе гітоў часопіса «Дошка абвестак». 19 сакавіка 2000 г. у 243-й сэрыі «Барт у будучыні» амэрыканскага мультсэрыяла «[[Сымпсаны]]» згадваецца перамога Дональда Трампа ў прэзыдэнцкіх выбарах ЗША. Таксама вобраз Дональда Трампа станавіўся прадметам [[пародыя|пародыі]] 4 камэдыйных тэлеперадачаў у ЗША: «Суботні вечар ужывую» (1988 г., красавік 2004 г., лістапад 2015 г.), «Джымі Кімэл ужывую» (2015 г.), «Апошні тыдзень за вечар» (28 лютага 2016 г.) і «Позьні паказ» (2016 г.). == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{ВікіКрыніца-мова|en|Author:Donald John Trump|Дональд Трамп}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Дональд Трамп|спасылка=http://www.zviazda.by/be/tags/donald-tramp|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=15 лістапада 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Дональд Трамп|спасылка=http://nastgaz.by/?tag=дональд-трамп|выдавец=«[[Настаўніцкая газэта]]»|дата публікацыі=12 лістапада 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Трамп|спасылка=https://pieramoha.org/tehi/2025/tramp|выдавец=Сайт «[[Народная перамога]]»|дата публікацыі=17 лістапада 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Дональд Трамп|спасылка=http://m.bel.sputnik.by/tags/person_Donald_Tramp/|выдавец=[[Спадарожнік (радыё)|Радыё «Спадарожнік»]]|дата публікацыі=9 лістапада 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}} * [http://www.trump.com/ «Арганізацыя Трампа»]{{ref-en}} {{Прэзыдэнты ЗША}} {{Лідэры G7}} {{Кіраўнікі ўрадаў}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Трамп, Дональд}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нью-Ёрку]] [[Катэгорыя:Прадпрымальнікі ЗША]] [[Катэгорыя:Мільярдэры ЗША]] [[Катэгорыя:Прэсьбітэрыяне]] [[Катэгорыя:Прадусары ЗША]] [[Катэгорыя:Тэлевядучыя]] [[Катэгорыя:Прэзыдэнты ЗША]] [[Катэгорыя:Літаратары ЗША]] [[Катэгорыя:Ляўрэаты прэміі «Залатая маліна»]] [[Катэгорыя:Дональд Трамп]] 6wvkj4am3n09ft7kvbzemeu8lfdkcvb 2621066 2621065 2025-06-21T13:22:04Z W 11741 /* Замежная палітыка */ . 2621066 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Дональд Дж. Трамп |арыгінал_імя = Donald J. Trump |пасада = 47-ы [[прэзыдэнт ЗША]] |пачатак_тэрміну = 20 студзеня 2025 |папярэднік = [[Джо Байдэн]] |пасада2 = 45-ы прэзыдэнт ЗША |пачатак_тэрміну2 = 20 студзеня 2017 |канец_тэрміну2 = 20 студзеня 2021 |прэзыдэнт = |прэм’ер-міністар = |папярэднік2 = [[Барак Абама]] |наступнік2 = [[Джо Байдэн]] |пасада3 = 3-і старшыня «Арганізацыі Трампа» |пачатак_тэрміну3 = 1971 |канец_тэрміну3 = 20 студзеня 2017 |папярэднік3 = [[Фрэдэрык Трамп]] |месца_нараджэньня = [[Нью-Ёрк]], [[ЗША]] |партыя = [[Рэспубліканская партыя ЗША]] (1987—1999, 2009—2011, з 2012 г.); былыя: [[Дэмакратычная партыя ЗША]] (да 1987 г., 2001—2009), Рэфармісцкая партыя ЗША (1999—2001) |сужэнец = [[жонка]] Мэланія Трамп (з 2005 г.); былыя: Івана Трамп (1977—1992), Марла Мэйплз (1993—1999) |дзеці = [[сын]] Дональд (нар. 1977), [[дачка]] Іванка (1981), сын Эрык (1984); дачка Тыфані (1993); сын Бэран (2006) |бацька = Фрэдэрык Трамп (1905—1999) |маці = Мэры Трамп (1912—2000) |род = Трампы |выява=TrumpPortrait.jpg|подпіс=Trumpsignature2025.svg}} '''До́нальд Джон Трамп''' ({{мова-en|Donald John Trump}}, нарадзіўся 14 чэрвеня 1946 году, акруга Куінз гораду Нью-Ёрку, [[Нью-Ёрк (штат)|штат Нью-Ёрк]], [[ЗША]]) — амэрыканскі бізнэсмэн, мэдыямагнат, пісьменьнік. З 20 студзеня 2025 году&nbsp;— 47-ы [[прэзыдэнт ЗША]], у 2017—2021 гадох быў 45-ым прэзыдэнтам ЗША. 16 чэрвеня 2015 году Дональд Трамп абвясьціў аб уступленьні ў барацьбу за пасаду [[Прэзыдэнт ЗША|прэзыдэнта ЗША]] ў 2016 годзе. 8 лістапада 2016 году Дональд Трамп быў выбраны 45-м прэзыдэнтам ЗША. Інаўгурацыя абранага прэзыдэнта адбылася 20 студзеня наступнага году, пасьля чаго абраны прэзыдэнт афіцыйна ўступіў на пасаду кіраўніка краіны. 5 лістапада 2024 году быў зноў абраны прэзыдэнтам ЗША. == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся ў раёне Ямайка акругі Кўінз у Нью-Ёрку (ЗША). Быў 4-м з 5 дзяцей у сям’і. Гадаваўся з 2 братамі і 2 сёстрамі: старэйшы [[брат]] Фрэдэрык (пам. 1981), сёстры Мар’яна (нар. 1937) і Элізабэта, малодшы брат Робэрт. У 1981 г., калі Дональду Трампу было 35 гадоў, старэйшы ''брат'' Фрэдэрык сканаў ад [[алькагалізм]]у, што прывяло да поўнай адмовы Дональда Трампа ад ужыцьця [[Сьпіртовы напой|сьпіртовых напояў]] і [[Тытунепаленьне|паленьня]] [[цыгарэта]]ў. [[Бацька]] меў [[Немцы|нямецкае]] паходжаньне, [[маці]] — [[Шатляндцы|шатляндзкае]]. Абодва [[Дзед|дзяды]] і бабулі нарадзіліся ў Заходняй Эўропе. ''Бацька'' Фрэдэрык Трамп (1905—1999) нарадзіўся ў нью-ёрскай акрузе Кўінс ад нямецкіх бацькоў зь вёскі Кальштат (акруга Пфальц, [[Каралеўства Баварыя]], [[Нямецкая імпэрыя]]; цяпер зямля [[Райнлянд-Пфальц]], Нямеччына) і стаўся адным з найбольшых [[Дэвэлапэрская дзейнасьць|забудоўнікаў]] жытла ў Нью-Ёрку. Маці Мэры Трамп (у дзявоцтве Маклаўд; 1912—2000) нарадзілася ў [[Шатляндыя|шатляндзкай]] вёсцы Тунга (востраў Лоэс і Хэрэс). У 1936 г. бацькі сустрэліся і пабраліся [[шлюб]]ам у Нью-Ёрку, дзе пасяліліся ў акрузе Кўінс. [[Дзядзька]] Джон Трамп (1907—1985) 37 гадоў працаваў [[прафэсар]]ам у [[Масачусэцкі тэхналягічны інстытут|Масачусэцкім тэхналягічным інстытуце]] (1936—1973), дзе распрацоўваў [[Радыёлякацыйная станцыя|радары]] падчас [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] і [[Рэнтгенаўскае выпраменьваньне|рэнтгенаўскае]] абсталяваньне для выяўленьня [[Рак (захворваньне)|рака]]. У 1943 г. дзядзька Джон вывучаў абсталяваньне і паперы вынаходніка [[Нікола Тэсла|Ніколы Тэслы]] (1856—1943) на запыт [[Фэдэральнае бюро расьсьледаваньняў|Фэдэральнага бюро расьсьледаваньняў ЗША]] пасьля яго сьмерці ў гасьцініцы «Нью-Ёркец» (нью-ёрская акруга [[Мангэтан]]). [[Дзед]] Фрыдрых Трамп (1869—1918) разбагацеў у 1890-я гг. на стварэньні страўняў і гасьцініцаў у [[Сіетл]]е (штат [[Вашынгтон (штат)|Вашынгтон]], ЗША) і затым у Бэнэце (правінцыя [[Брытанская Калумбія]], Канадзкая канфэдэрацыя) падчас [[Залатая ліхаманка|залатой ліхаманкі]] 1896—1899 гг. у даліне ракі Клёндайк (тэрыторыя [[Юкан (тэрыторыя)|Юкан]], Канада). У Нямеччыне род Трампаў спавядаў хрысьціянства [[Лютэранства|лютэранскай]] плыні. У ЗША бацькі Дональда Трампа ўжо былі хрысьціянамі [[Кальвінізм|кальвінскага]] кірунку (Рэфармаваная царква ў Амэрыцы). [[Файл:Donald Trump NYMA.jpg|значак|230пкс|Дональд Трамп у Нью-Ёрскай вайсковай акадэміі (30 чэрвеня 1964 г.)]] Да 13 гадоў Дональд Трамп наведваў прыватную падрыхтоўчую школу К’ю-Форэст у нью-ёрскай акрузе Кўінс. У 1959 г. паступіў у Нью-Ёрскую вайсковую акадэмію ў Корнўоле (акруга Орандж, штат Нью-Ёрк), дзе скончыў 8-ю клясу і старэйшую школу. У жніўні 1964 г. паступіў у Фордэмскі ўнівэрсытэт у нью-ёрскай акрузе Бронкс, дзе правучыўся 2 гады. Улетку 1966 г. перавёўся ў Пэнсыльванскі ўнівэрсытэт у [[Філадэлфія|Філадэлфіі]], дзе ў траўні 1968 г. скончыў Ўортанскую школу са ступеняй бакаляўра эканамічных навук у галіне нерухомасьці. Адначасна працаваў на будаўнічае прадпрыемства «Элізабэта Трамп і сын», заснаванае ў 1923 г. удавой дзеда. Прадпрыемства будавала арэнднае [[жытло]] ў 3 з 5 акругаў Нью-Ёрка ([[Бруклін]], Кўінс і Востраў Стэтэн). Кіраўніцтва ажыцьцяўляў яго бацька Фрэдэрык. Яшчэ студэнтам, разам з бацькам адчыніў збанкрутавалы раней шматкватэрны дом «Вёска Сўіфтан» у [[Цынцынаці]] (штат [[Агаё]], ЗША) пасьля $500 тыс. укладаньняў. У 1971 г. стаў кіраўніком прадпрыемства, якое перайменаваў у «Арганізацыю Трампа». У 1978 г. перабудаваў гасьцініцу «Вялікі Хаят» у Мангэтане, побач з Цэнтральным вакзалам Нью-Ёрка, за кошт $70 млн пазыкі. Цягам 1979—1983 гг. пабудаваў у Мангэтане 58-павярховы [[хмарачос]] вышынёй 202 мэтры пад назовам «Вежа Трампа», куды пераехаў жыць у [[пэнтгаўс]] і перанёс сядзібу свайго прадпрыемства. [[Файл:President Ronald Reagan shaking hands with Donald Trump.jpg|значак|230пкс|Сустрэча з прэзыдэнтам ЗША [[Роналд Рэйган|Роналдам Рэйганам]] (1987 г.)]] 15 траўня 1984 г. адчыніў у Атлянтык-Сіці (штат [[Нью-Джэрзі]], ЗША) гасьцінічнае казіно «Двор Трампа» на 906 нумароў. У 1985 г. тамсама выкупіў часткова збудаваную гасьцініцу ў прадпрыемства «Гілтан» (Тайсанз-Корнэр, штат [[Вірджынія]]) за $320 млн. Перабудаваў яе ў казіно «Замак Трампа» на 728 нумароў са стаянкай для [[яхта]]ў на прылеглым марскім беразе і перадаў пад кіраўніцтва сваёй жонкі Іваны Трамп. У 1985 г. набыў у Палм-Біч (штат [[Флорыда]]) гасьцініцу «Марэ-Лага» за $8 млн, якую перабудаваў у прыватны клюб на 58 спальняў з гадавым унёскам па $150 тысячаў з удзельніка. Тамсама набыў шматкватэрны дом, які перабудаваў у гасьцініцу «Замак Трампа». У 1988 г. набыў на Манхэтане гасьцініцу «Плаза» за $407,5 млн, якую перадаў пад кіраўніцтва жонкі. Пры канцы 1988 г. набыў у Атлянтык-Сіці казіно «Тадж-Махал» у тэлевядоўцы Мэрвіна Грыфіна (1925—2007) і прадпрыемства «Міжнародныя курорты» ([[Лас-Вэгас]], штат [[Нэвада]], ЗША). 2 красавіка 1990 г. адчыніў казіно на 2010 нумароў з агульным коштам перабудовы ў $1,1 млрд, што зрабіла яго найдаражэйшым у сьвеце. [[Файл:Trump Tower Chicago 2015-102.jpg|значак|230пкс|«Вежа Трампа» ў [[Чыкага]] (17 жніўня 2015 г.)]] У 1996 г. набыў офісны будынак па вул. Мура (анг. Ўол Стрыт), д. 40, які перабудаваў у 70-павярховы «Будынак Трампа». У 1999 г. атрымаў чвэрць нерухомасьці бацькі, якая ацэньвалася ў $250 млн пасьля яго сьмерці. У 2001 г. адчыніў 72-павярховы жылы хмарачос «Сусьветная вежа Трампа» праз дарогу ад галаўной сядзібы [[ААН]]. Падчас сваёй кар’еры пабудаваў таксама некалькі іншых гасьцініцаў, [[казіно]], палёў для [[гольф]]а і хмарачосаў у ЗША і Паўднёвай Амэрыцы, Эўропе і Азіі. Некаторыя зь іх таксама носяць імя Трампа, як жылы квартал «Месца Трампа» на Мангэтане. У 2000 г. намагаўся вылучыцца ў прэзыдэнты ЗША ад Рэфармісцкай партыі ЗША, але зьняўся да пачатку галасаваньня. Пазьней амэрыканскі часопіс «[[Форбс (часопіс)|Форбс]]» унёс яго ў [[Сьпіс мільярдэраў|сьпіс 500 найбольш заможных людзей сьвету]]. У 2004—2015 гг. быў выканаўчым прадусарам і вядоўцам тэлеперадачы «Вучань» (анг. «The Apprentice») на амэрыканскім тэлеканале [[NBC|«Нацыянальнай вяшчальнай кампаніі»]] (Нью-Ёрк), за што атрымаў зорку на [[Галівудзкая алея славы|Галівудзкай алеі славы]]. Граў сябе ў эпізадычных ролях ў 6 фільмах — «Адзін дома 2» (1992), «Маленькія нягоднікі» (1994), «Эдзі» (1996), «Кампаньён» (1996), «Узорны самец» (2001) і «Апавяшчэньне за 2 тыдні» (па-рас. Любоў з апавяшчэньнем; 2002) — і 6 тэлесэрыялах: «Новы князь Бэл-Эйра» (па-рас. Прынц з Бэвэрлі-Гілз; 1990—1996), «Няня» (1993—1999), «Шоў Дру Керы» (1995—2004), «Раптоўная Сюзана» (1996—2000), «Віруючы горад» (па-рас. Сьпін-Сіці; 1996—2002), «Сэкс і горад» (па-рас. Сэкс у вялікім горадзе; 1998—2004), «Праца» (2001—2002). У 1996—2015 гг. валодаў конкурсам прыгажосьці «[[Міс ЗША]]». Цягам 1987—2016 гг., за 30 гадоў, выступіў суаўтарам 18 кніг аб прадпрымальніцтве, у тым ліку «Мастацтва зьдзелкі» (1987), «Мастацтва выжываньня» (1991) і «Мастацтва вяртаньня» (1997). Некаторыя зь іх выдаваліся ў перакладзе ў Менску. На ліпень 2015 г. валодаў 18 палямі для гольфа, прыбыткі ад якіх да канца году склалі $382 млн. [[Файл:Donald and Melania Trump (3).jpg|значак|230пкс|Дональд Трамп з жонкай Меланіяй у Манчэстэры (штат Нью-Гэмпшыр, 8 лютага 2016 г.)]] 16 чэрвеня 2015 г. абвясьціў аб уступленьні ў барацьбу за пасаду прэзыдэнта ЗША ад Рэспубліканскай партыі<ref>{{Навіна|аўтар=Тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=Мільярдэр ідзе ў палітыку|спасылка=http://www.tvr.by/bel/news/v_mire/milliarder_idet_v_politiku/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=17 чэрвеня 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}}</ref>. У сярэдзіне ліпеня 2015 г. стаўся фаварытам сярод 17 аднапартыйцаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Трамп гарантаваў сабе вылучэньне ў прэзыдэнты ЗША|спасылка=http://m.blr.belta.by/world/view/tramp-garantavau-sabe-vyluchenne-u-prezidenty-zsha-47372-2016/|выдавец=БелТА|дата публікацыі=26 траўня 2016|копія=http://blr.belta.by/world/view/tramp-garantavau-sabe-vyluchenne-u-prezidenty-zsha-47372-2016/|дата копіі=26 траўня 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}}</ref> на вылучэньне ў кандыдаты, атрымаўшы 24% галасоў у грамадзкім апытаньні. 4 траўня 2016 г. апошні зь яго 16 апанэнтаў у партыі, губэрнатар Агаё Джон Кейсік, спыніў сваю перадвыбарную кампанію<ref>{{Навіна|аўтар=Тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=Дональд Трамп застаецца адзіным кандыдатам ад рэспубліканцаў|спасылка=http://www.tvr.by/bel/news/v_mire/donald_tramp_ostaetsya_edinstvennym_kandidatom_ot_respublikantsev_/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=5 траўня 2016|копія=http://www.zviazda.by/be/news/20160505/1462446695-donald-tramp-zastaecca-adzinym-kandydatam-ad-respublikancau|дата копіі=5 траўня 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}}</ref>. 19 ліпеня 2016 г. звыш 1237 патрэбных дэлегатаў прагаласавалі за вылучэньне Дональда Трампа ў прэзыдэнты ЗША ад Рэспубліканскай партыі на нацыянальным зьезьдзе ў [[Кліўлэнд]]зе (штат [[Агаё]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Трамп афіцыйна стаў кандыдатам у прэзыдэнты ЗША ад рэспубліканцаў|спасылка=http://m.blr.belta.by/world/view/tramp-afitsyjna-stau-kandydatam-u-prezidenty-zsha-ad-respublikantsau-49026-2016/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=20 ліпеня 2016|копія=http://blr.belta.by/world/view/tramp-afitsyjna-stau-kandydatam-u-prezidenty-zsha-ad-respublikantsau-49026-2016/|дата копіі=20 ліпеня 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}}</ref>. 21 ліпеня 2016 г. Дональд Трамп абвясьціў на зьезьдзе Рэспубліканскай партыі ў Кліўлэндзе аб згодзе вылучыцца ў прэзыдэнты ЗША<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Трамп афіцыйна згадзіўся стаць кандыдатам ад рэспубліканцаў на пасаду прэзыдэнта ЗША|спасылка=http://m.blr.belta.by/world/view/tramp-afitsyjna-zgadziusja-stats-kandydatam-ad-respublikantsau-na-pasadu-prezidenta-zsha-49097-2016/|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=22 ліпеня 2016|копія=http://blr.belta.by/world/view/tramp-afitsyjna-zgadziusja-stats-kandydatam-ad-respublikantsau-na-pasadu-prezidenta-zsha-49097-2016/|дата копіі=22 ліпеня 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}}</ref>. Перадвыбарчыя прапановы Трампа ўлучалі: зьніжэньне падаткаў, перагляд амэрыкана-кітайскіх гандлёвых дамоваў і адмову ад гандлёвага Пагадненьня аб Трансціхаакіянскім партнэрстве, выкананьне законаў аб прадухіленьні незаконнай іміграцыі разам з працягам будаўніцтва сьцяны ўздоўж амэрыкана-мэксыканскай мяжы, рэформу апекі над вэтэранамі, скасаваньне спагнаньня за адмову абавязковага набыцьця мэдычнай страхоўкі, зацьвярджэньне Закона аб выбары школы зь вяртаньнем магчымасьці рэлігійнага і [[Хатняе навучаньне|хатняга навучаньня]]<ref name="п">{{Навіна|аўтар=[[Зянон Пазьняк]]|загаловак=Хай Бог беражэ Амэрыку|спасылка=https://pieramoha.org/artykuly/zianon-pazniak-chaj-boh-bierazhe-ameryku|выдавец=[[Народная перамога]]|дата публікацыі=17 лістапада 2016|копія=http://www.pazniak.info/page_hay_bog_beraje_ameryiku_|дата копіі=15 лістапада 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}}</ref>, часовую забарону перасяленьня мусульманаў у ЗША з краінаў адкуль паходзілі [[Тэрарызм|тэрарысты]]. 8 лістапада 2016 г. перамог на [[Прэзыдэнцкія выбары ў ЗША 2016 году|прэзыдэнцкіх выбарах]]<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Сяргей Кізіма]].|загаловак=Чыстая перамога Дональда Трампа|спасылка=http://www.zviazda.by/be/news/20161109/1478715036-chystaya-peramoga|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=10 лістапада 2016|нумар=[http://www.zviazda.by/be/number/217-28327 217 (28327)]|старонкі=[http://www.zviazda.by/sites/default/files/10lis-2.indd_.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref> у 30 з 50 штатаў, ад якіх атрымаў 306 (57%) з 538 галасоў у Выбарчай калегіі ЗША ([[мажарытарныя выбары]]). Разам з тым, 11 лістапада 2016 г. арганізацыя «Грамадзяне за справядлівы падлік галасоў» ([[Цынцынаці]], штат Агаё) выявіла незаконнае галасаваньне за [[Гілары Клінтан]] ад Дэмакратычнай партыі ЗША звыш 3 млн ''не''грамадзянаў ЗША<ref name="п"/> пасьля праверкі [[База зьвестак|базы дадзеных]] аб уліку 180 млн выбарнікаў. Махлярству паспрыяла тое, што 28 кастрычніка 2015 г. губэрнатар [[Каліфорнія|Каліфорніі]] Джэры Браўн, як сябар Дэмакратычнай партыі, падпісаў закон аб імгненным уліку ўсіх трымальнікаў пасьведчаньняў кіроўцы ў якасьці ўлічаных выбарнікаў, у тым ліку на выбарах прэзыдэнта ЗША без уліку адсутнасьці ў іх амэрыканскага грамадзянства. У выніку Дональду Трампу налічылі меншы агульны лік галасоў, чым бліжэйшай прайграўшай апанэнтцы. З улікам незаконнага галасаваньня за Г.Клінтан звыш 3 млн неграмадзянаў, з агульнага ліку 132 899 453 пададзеных галасоў Дональд Трамп атрымаў 61 898 584 (46,58%), тады як Г.Клінтан ад Дэмакратычнай партыі ЗША — 63 551 979 (47,82%). === Прэзыдэнцтва === 20 студзеня 2017 г. прэзыдэнт Дональд Трамп падпісаў свой першы выканаўчы загад № 13765 «Аб зьмяншэньні гаспадарчага цяжару Закону аб абароне пацыентаў і даступнай мэдыцыне, да разгляду яго адмены», якім скасаваў спагнаньне і [[падатак]] за адмову набываць мэдычную страхоўку<ref>{{Навіна|аўтар=Зянон Пазьняк|загаловак=Беларусь перад усім|спасылка=https://pieramoha.org/artykuly/zianon-pazniak-bielarus-pierad-usim |выдавец=Народная перамога|дата публікацыі=25 студзеня 2017|копія=http://www.pazniak.info/page_belarus_perad_usim |дата копіі=22 студзеня 2017|дата доступу=18 лютага 2017}}</ref>. 25 студзеня 2017 г. Дональд Трамп падпісаў Выканаўчы загад № 13767 «Аб паляпшэньні памежнай бясьпекі і ажыцьцяўленьня іміграцыі», які прадугледжваў «неадкладнае будаўніцтва фізычнай сьцяны на паўднёвай мяжы (з [[Мэксыка]]й) пры наглядзе і падтрымцы адпаведнага пэрсаналу з тым, каб прадухіліць незаконную іміграцыю, гандаль [[наркотык]]амі і людзьмі, а таксама акты [[тэрарызм]]у»<ref>{{Навіна|аўтар=Зянон Пазьняк|загаловак=Няма адказу на галоўнае пытаньне|спасылка=http://www.bielarus.net/archives/2017/01/31/4698|выдавец=[[Беларуская салідарнасьць]]|дата публікацыі=31 студзеня 2017|копія=https://pieramoha.org/artykuly/zianon-pazniak-niama-adkazu-na-halounaje-pytannie|дата копіі=2 лютага 2017|дата доступу=18 лютага 2017}}</ref>. 22 сьнежня 2017 г. Трамп падпісаў Закон «Аб скарачэньні падаткаў і працах», паводле якога зьнізіў да 2026 году [[падатак на даход]]: 1) да $38 700 за год з 15% да 12%, 2) да $82 500 з 25% да 22%, 3) да $157 500 з 28% да 24%, 4) звыш $500 000 за год з 39,6% да 37%. Паводле Закону, [[падатак на прыбытак]] скарацілі з 35% да 21%. З 2019 году Закон скасоўваў спагнаньне 2,5% даходу (ці прынамсі $695) з асобаў, у якіх адсутнічала мэдычная страхоўка<ref name="ц"/>. ==== Замежная палітыка ==== 23 студзеня 2017 году Дональд Трамп падпісаў Памятку для гандлёвага прадстаўніка ЗША «Аб выхадзе ЗША зь перамоваў і Пагадненьня аб Транс-Ціхаакіянскім партнэрстве». 6 сьнежня 2017 году Трамп падпісаў Абвяшчэньне № 9683 «Аб прызнаньні [[Ерусалім]]у сталіцай Ізраілю і перамяшчэньні Амбасады ЗША ў Ізраілі ў Ерусалім»<ref name="ц">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Непусканьне прывідаў зла|спасылка=http://www.pazniak.info/page_nepuskanne_pryividay_zla|выдавец=Зянон Пазьняк|дата публікацыі=14 студзеня 2018|копія=http://www.bielarus.net/archives/2018/01/16/4995|дата копіі=16 студзеня 2018|дата доступу=31 студзеня 2018}}</ref>. На яго загад 3 студзеня 2020 году ў [[Багдад]]зе (Ірак) зьнішчылі паветраным ударам [[іран]]скага камандзіра «[[Ерусалімскія сілы|Ерусалімскіх сілаў]]» [[Вартавыя ісламскай рэвалюцыі|Войска вартавых ісламскай рэвалюцыі]] [[Касем Сулеймані|Касема Сулеймані]], які падтрымліваў тэрарызм «[[Рух ісламскага супраціву|Руху ісламскага супраціву]]» ў [[Сэктар Газа|Газе]] (Ізраіль) і «[[Хэзбала|Партыі Алаха]]» ў Лібане<ref name="а">{{Навіна|аўтар=Вера Белацаркоўская|загаловак=Пазьняк выступіў у Вільні — расказаў пра будучыню Беларусі|спасылка=https://nashaniva.com/345009|выдавец=Партал «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=15 чэрвеня 2024|дата доступу=15 ліпеня 2024}}</ref>. 15 красавіка 2020 году Трамп спыніў $500 млн фінансаваньня [[Сусьветная арганізацыя здароўя|Сусьветнай арганізацыі здароўя]] (САЗ; Жэнэва, Швайцарыя) ў год за адмову 22 студзеня прызнаць [[Каранавірусная інфэкцыя (2019)|заразнасьць]] між людзей [[Каранавірус цяжкага вострага рэсьпіраторнага сындрому-2|каранавірусу цяжкага вострага рэсьпіраторнага сындрому-2]]<ref>{{Навіна|аўтар=Зянон Пазьняк|загаловак=Лапідарная інфармацыя|спасылка=http://www.bielarus.net/archives/2020/04/16/5599|выдавец=Партал «Беларуская салідарнасьць»|дата публікацыі=16 красавіка 2020|дата доступу=20 красавіка 2020}}</ref>. === Прэзыдэнцкія выбары 2024 году === Пасьля пераможных для Трампа прэзыдэнцкіх дэбатаў 27 чэрвеня 2024 году, палітычныя апанэнты зьмясьцілі ў [[Сацыяльная сетка|сацыяльных сетках]] некалькі заклікаў да яго [[забойства]], бо яго перадвыбарчая падтрымка стала пераважнай. Сярод іншага, такія заклікі зрабілі: 70-гадовы ангельскі эўракамуніст, які працаваў тэлевядоўцам на дзяржаўную «[[Брытанская вяшчальная карпарацыя|Брытанскую вяшчальную карпарацыю]]», і 66-гадовая акторка зь [[Іліной|Іліною]]<ref>{{Навіна|аўтар=Ліз Сторэр|загаловак=Левыя пагражаюць Дональду Трампу «забойствам» пасьля тыдня дэбатаў|спасылка=https://www.skynews.com.au/opinion/left-threatens-donald-trump-with-assassination-following-debate-week/video/6f829d427ccb8b1cba9489ced520988a|выдавец=Тэлеканал «[[Нябесныя навіны]] Аўстраліі»|мова=en|дата публікацыі=4 ліпеня 2024|копія=https://www.youtube.com/watch?v=IFjXC3hHk_s|дата копіі=4 ліпеня 2024|дата доступу=15 ліпеня 2024}}</ref>. 14 ліпеня 2024 году Дональд Трамп атрымаў [[Пальная зброя|агняпальнае]] раненьне вуха ў выніку [[Замах на Дональда Трампа|замаху]] на 50-тысячным перадвыбарчым сходзе ў [[Пэнсыльванія|Пэнсыльваніі]] (горад [[Батлер]]). У выніку нападу загінуў 50-гадовы пажарнік Коры Кампэратор. Яшчэ два ўдзельнікі сходу былі параненыя. [[Фэдэральнае бюро расьсьледаваньняў]] паведаміла, што нападнікам быў 20-гадовы Томас Крукс. Ён быў застрэлены снайпэрам [[Таемная служба ЗША|Таемнай службы ЗША]]<ref>{{Навіна|аўтар=«[[Эўранавіны]]»|загаловак=Дональд Трамп паранены на перадвыбарным мітынгу|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20240714/1720941043-donald-tramp-paraneny-na-peradvybarnym-mityngu|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=14 ліпеня 2024|дата доступу=15 ліпеня 2024}}</ref>. 5 лістапада 2016 году перамог на [[Прэзыдэнцкія выбары ў ЗША 2024 году|прэзыдэнцкіх выбарах]] у 31 зь 50 штатаў, ад якіх атрымаў 312 (58%) з 538 галасоў у [[Выбарчая калегія ЗША|Выбарчай калегіі ЗША]]. За яго падалі 77 302 580 галасоў (49,8 %), што было на 2 284 967 больш, чым у апанэнткі Камалы Гарыс (48,3 %) ад Дэмакратычнай партыі ЗША<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вынікі прэзыдэнцкіх выбараў 2024 году|спасылка=https://www.fec.gov/resources/cms-content/documents/2024presgeresults.pdf|выдавец=[[Фэдэральная выбарчая камісія ЗША]]|мова=en|дата публікацыі=16 студзеня 2025|дата доступу=3 красавіка 2025}}</ref>. === Другое прэзыдэнцтва === 20 студзеня 2025 году падпісаў Абвешчэньне № 9844 «Аб [[Надзвычайнае становішча|надзвычайным становішчы]] на паўднёвай мяжы ЗША». У 1-м артыкуле Абвешчаньня [[Міністэрства абароны ЗША|міністру абароны ЗША]] даручалася накіраваць падразьдзяленьні [[Узброеныя сілы ЗША|Ўзброеных сілаў ЗША]] для дапамогі [[Міністэрства ўнутранай бясьпекі ЗША|міністру ўнутранай бясьпекі ЗША]] ў атрыманьні поўнага дзейнаснага кіраваньня паўднёвай мяжой з [[Мэксыка]]й. Надалей Міністэрства абароны ЗША мела надаць месца для ўтрыманьня незаконных перасяленцаў пад вартай і [[самалёт]]ы для іх перавозкі праваахоўнымі органамі. Сярод 26 указаў 20 студзеня таксама падпісаў Указ № 14165 «Аб умацаваньні нашых межаў». Згодна з 6-м артыкулам Ўказу міністру ўнутранай бясьпекі ЗША даручалася аднавіць вяртаньне незаконных перасяленцаў у Мэксыку ў чаканьні парадку выдаленьня з краіны<ref>{{Навіна|аўтар=ТАСС|загаловак=Адміністрацыя Трампа дазволіла дэпартацыю нелегальных мігрантаў без суда|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20250122/1737536039-administracyya-trampa-dazvolila-deparacyyu-nelegalnyh-migrantau-bez-suda|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=22 студзеня 2025|дата доступу=3 красавіка 2025}}</ref>. Таксама 20 студзеня 2025 году падпісаў Абвешчаньне «Аб наданьні [[Памілаваньне|памілаваньня]] і зьмяншэньні [[вырак]]аў за пэўныя правапарушэньні, датычныя [[Штурм Капітоліюму|падзеяў]] у або пры амэрыканскім [[Капітоліюм (Вашынгтон)|Капітоліюме]] 6 студзеня 2021 году». Абвешчаньне прадугледжвала зьмяншэньне выракаў з вызваленьнем на наступны дзень для 14 асобаў, у тым ліку для заснавальніка апалчэньня «[[Захавальнікі прысягі]]» [[Элмэр Сьцюард Родс|Элмэра Сьцюарда Родса]] і сябра баявой арганізацыі «[[Гордыя хлопцы]]» [[Дамінік Пэцола|Дамініка Пэцолы]]. Рэшта з амаль 1500 абвінавачаных, сярод якіх было больш як 1100 асуджаных, у тым ліку каля 600 адбыўшых зьняволеньне, атрымала поўнае і безумоўнае памілаваньне<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дональд Трамп памілаваў удзельнікаў штурму Капітолію|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33283090.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=21 студзеня 2025|дата доступу=4 красавіка 2025}}</ref>. Сярод іншага, 20 студзеня падпісаў Мэмарандум «Аб часовым адкліканьні ўсіх абшараў на вонкавай мацерыковай [[Водмель|водмелі]] з прыбярэжных ветравых наймаў». Зацьвердзіў Указ № 14153 «Аб раскрыцьці рэсурсных магчымасьцяў [[Аляска|Аляскі]]», якім дазволіў бурэньне прыроднага газу і нафты ў [[Арктыка|Арктыцы]] з наступнай пабудовай [[трубаправод]]а для экспарту [[Звадкаваны прыродны газ|звадкаванага прыроднага газу]]. Падпісаў Указ № 14154 «Аб раскрыцьці амэрыканскай энэргіі», якім скасаваў перашкоды для выведкі і вытворчасьці энэргіі ў фэдэральных землях і водах, у тым ліку ў вонкавай мацерыковай водмелі. У 3-м артыкуле Ўказу прадугледжвалася выяўленьне неналежных перашкодаў для распрацоўкі такіх энэргарэсурсаў, як [[нафта]], прыродны газ, [[вугаль]], гідраэнэргія, [[біяпаліва]], рэдкія мэталы і крыніцы [[Ядзерная энэргія|ядзернай энэргіі]]. Тым самым Указам скасоўваліся «мандат» і субсідыі на [[Электрамабіль|электрамабілі]]. У 7-м артыкуле Ўказу згадвалася спыненьне дзяржаўных выплатаў на пабудову [[Зарадная станцыя|зарадных станцыяў]] для электрамабіляў<ref name="б"/>. На пачатку ж падпісаў Указ № 14148 «Аб першапачатковым скасаваньні шкодных указаў і захадаў», якім адмяніў 67 указаў і 11 мэмарандумаў папярэдняга прэзыдэнта [[Джозэф Рабінэт Байдэн|Джозэфа Байдэна]], у тым ліку ўказ пра адмову ад пераважнай высылкі іншаземцаў, якія ўчынілі цяжкія [[Злачынства|злачынствы]], несьлі пагрозу дзяржаўнай бясьпецы і былі затрыманыя на мяжы. Затым падпісаў Указ № 14149 «Аб аднове [[Свабода слова|свабоды слова]] і спыненьні фэдэральнай [[Цэнзура|цэнзуры]]». Таксама падпісаў Указ «Аб аднове [[Сьмяротнае пакараньне|сьмяротнага пакараньня]] і абароне [[Грамадзкая бясьпека|грамадзкай бясьпекі]]», якім абавязаў [[Галоўны пракурор ЗША|галоўнага пракурора ЗША]] дамагацца ў судах сьмяротнага пакараньня за: 1) [[забойства]] праваахоўнікаў, 2) учыненыя незаконнымі перасяленцамі забойствы. Указам № 14172 «Аб аднове назваў, якія ўшаноўваюць амэрыканскую веліч» вярнуў назву гары [[Макінлі (гара)|Макінлі]] ў Алясцы ў гонар 25-га прэзыдэнта ЗША [[Ўільям Макінлі|Ўільяма Макінлі]]. Тым самым Указам перайменаваў [[Мэксыканская затока|Мэксыканскую затоку]] ў Амэрыканскую, працягласьць берагавой лініі ЗША ўздоўж якой перавышала 1700 [[міля]]ў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У першыя гадзіны на пасадзе прэзыдэнта ЗША Трамп скасаваў 78 рашэньняў Байдэна|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33283105.html|выдавец=Беларуская служба Радыё «Свабода»|дата публікацыі=21 студзеня 2025|дата доступу=4 красавіка 2025}}</ref>. Урэшце, 20 студзеня 2025 году падпісаў Указ № 14158 «Аб заснаваньні і ўвасабленьні прэзыдэнцкага "[[Ведамства ўрадавай эфэктыўнасьці]]"» на чале зь мільярдэрам-праграмістам [[Ілан Маск|Іланам Маскам]] на аснове Лічбавай службы ЗША. Паводле 3-га артыкула Ўказу ў Ведамстве (ВУЭ) ўтваралі Часовую арганізацыю з тэрмінам дзеяньня да 4 ліпеня 2026 году. Цягам 30 дзён у кожнай з сотняў урадавых службаў ЗША мелі стварыць па дружыне ВУЭ з 4-х супрацоўнікаў, кожная зь якіх улучала кіраўніка, [[інжынэр]]а, кадравіка і [[праўнік]]а. Паводле 4-га артыкула Ўказу, задачай ВУЭ было асучасьніваньне дзяржаўнага [[Апраграмаваньне|апраграмаваньня]] і сеткавай інфраструктуры дзеля міжведамаснай сынхранізацыі ўрадавых дадзеных і скарачэньня выдаткаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зянон Пазьняк: аб сутнасьці мірнай палітыкі прэзыдэнта Трампа|спасылка=https://warta.media/2696|выдавец=Беларускае нацыянальнае мэдыя «[[Варта (СМІ)|Варта]]»|дата публікацыі=12 сакавіка 2025|дата доступу=4 красавіка 2025}}</ref>. ==== Замежная палітыка ==== 20 студзеня 2025 году зацьвердзіў Указ № 14155 «Аб выхадзе ЗША з Сусьветнай арганізацыі аховы здароўя» паўторна. Урэшце, падпісаў Указ № 14162 «Аб пастаноўцы Амэрыкі на першае месца ў міжнародных экалягічных пагадненьнях», якім паўторна вывеў ЗША з [[Парыскае пагадненьне|Парыскага пагадненьня]] 2015 году да [[Рамачная канвэнцыя ААН аб зьмяненьні клімату|Рамачнай канвэнцыі ААН аб зьмяненьні клімату]] 1992 году<ref name="б"/>. 2 красавіка 2025 году Дональд Трамп падпісаў Указ «Аб рэгуляваньні ўвозу з дапамогай ''узаемных'' мытаў, каб выправіць гандлёвую практыку, якая спрыяе вялізнаму і пастаяннаму штогадоваму дэфіцыту ў амэрыканскім [[Гандаль|гандлі]] таварамі». Паводле 2-га артыкула Ўказу, уводзілася прынамсі 10 % [[мыта]] на ўвозімыя тавары з усіх краінаў, якое набывала моц 5 красавіка. Ва Ўказе адзначалася, што пастаянны дэфіцыт гандлёвага балянсу ўвёў амэрыканскі [[вайскова-прамысловы комплекс]] у залежнасьць «ад замежных супернікаў»<ref>{{Навіна|аўтар=[[ТАСС]]|загаловак=Трамп аб’явіў надзвычайнае становішча ў ЗША з-за эканамічнай сытуацыі|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20250403/1743665907-tramp-abyaviu-nadzvychaynae-stanovishcha-u-zsha-z-za-ekanamichnay-situacyi|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=3 красавіка 2025|дата доступу=3 красавіка 2025}}</ref>. У Дадатку 1 да Ўказу згадваліся вышэйшыя мыты на тавары з 27 краінаў [[Эўразьвяз]]у ў памеры 20 %, а таксама зь 56 іншых краінаў у памеры ад 11 % для [[Дэмакратычная Рэспубліка Конга|Дэмакратычнай Рэспублікі Конга]] і [[Камэрун]]у да 50 % для [[Лесота]]. На тавары з краінаў Азіі, якія ўтваралі найбольшую долю адмоўнага [[сальда]] ЗША, уводзіліся наступныя стаўкі ўзаемных мытаў: 34 % — Кітай, 46 % — [[Віетнам]], 32 % — [[Тайвань]], 24 % — [[Японія]], 25 % — [[Паўднёвая Карэя]], 26 % — [[Індыя]], 36 % — [[Тайлянд]], 24 % — [[Малайзія]], 17 % — [[Ізраіль]] і [[Філіпіны]]. Урэшце, на тавары са [[Швайцарыя|Швайцарыі]] накладалася мыта ў 31 %<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дадатак 1 да Ўказу «Аб рэгуляваньні ўвозу з дапамогай узаемных мытаў, каб выправіць гандлёвую практыку, якая спрыяе вялізнаму і пастаяннаму штогадоваму дэфіцыту ў амэрыканскім гандлі таварамі»|спасылка=https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2025/04/Annex-I.pdf|выдавец=[[Белы дом]]|мова=en|дата публікацыі=2 красавіка 2025|дата доступу=3 красавіка 2025}}</ref>. 20 чэрвеня 2025 году ўрад [[Пакістан]]у паведаміў пра вылучэньне Дональда Трампа на [[Нобэлеўская прэмія міру|Нобэлеўскую прэмію міру]] 2026 году за «рашучае [[Дыпляматыя|дыпляматычнае]] ўмяшаньне і ключавое правадырства» ў дасягненьні [[Спыненьне агню|спыненьня агню]] між [[Індыя]]й і Пакістанам, якія былі [[Ядзераня дзяржава|ядзернымі дзяржавамі]]<ref>{{Навіна|аўтар=Элізабэт Вайбэль|загаловак=Трамп намінаваны на Нобэлеўскую прэмію міру за прадухіленьне вайны між Індыяй і Пакістанам: «Прадэманстраваў вялікую стратэгічную прадбачлівасьць і выдатнае дзяржаўнае майстэрства»|спасылка=https://www.breitbart.com/politics/2025/06/20/pakistan-nominates-trump-nobel-peace-prize-preventing-india-pakistan-war/|выдавец=Навіновая сетка «[[Брэйтбарт]]»|мова=en|дата публікацыі=20 чэрвеня 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. == Ацэнкі == 27 сакавіка 2020 году А. Лукашэнка згадаў захады адміністрацыі Трампа супраць [[Пандэмія каронавіруснай інфэкцыі (2019)|пандэміі каронавірусу]]: «калі Трамп аб’явіў [[надзвычайнае становішча]], я гэта вызначыў як надзвычайную недальнабачнасьць і глупства, скажу шчыра, з боку кіраўніцтва ЗША. Але Трамп, як чалавек, які некалі займаўся бізнэсам, хутка зарыентаваўся. Апошняя яго заява мне вельмі спадабалася. Ён сказаў так: калі мы неадкладна ня вернемся на прадпрыемствы і не пачнем працаваць, то празь [[беспрацоўе]], праз тое, што мы не пачнем працаваць, памрэ больш амэрыканцаў, чым ад [[каронавірус]]у»<ref>{{Артыкул|аўтар=Марыя Дадалка, Вольга Мядзьведзева.|загаловак=«Нашыя магчымасьці ў тым, што мы не спыняем вытворчасьць»|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20200327/1585302941-alyaksandr-lukashenka-navedau-belgips|выданьне=Зьвязда|тып=|год=28 сакавіка 2020|нумар=[https://zviazda.by/be/number/61-29175 61 (29175)]|старонкі=[https://zviazda.by/sites/default/files/28sak-2_optim_1.pdf 1], [https://zviazda.by/sites/default/files/28sak-2_optim_1.pdf 2]|issn=}}</ref>. 15 чэрвеня 2024 году ў Вільні (Летува) каардынатар руху «[[Вольная Беларусь (рух)|Вольная Беларусь]]» [[Зянон Пазьняк]] адзначыў: «Я заўсёды падтрымліваў Трампа, лічу, што для Амэрыкі гэта адзін з найлепшых прэзыдэнтаў. Ён калясальна панізіў беспрацоўе — такога ўзроўню беспрацоўя ў ЗША ніколі не было, — спрыяў амэрыканскаму бізнэсу». Таксама Пазьняк заявіў, што перамога Трампа на [[Прэзыдэнцкія выбары ў ЗША 2024 году|прэзыдэнцкіх выбарах]] спрыяла б хутчэйшаму канцу [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (з 2022)|расейска-ўкраінскай вайны]]<ref name="а"/>. == У культуры == За 1989—2016 гг. імя Дональда Трампа згадвалася ў песьнях звыш 50 амэрыканскіх сьпевакоў у стылі [[гіп-гоп]]. 8 лютага 2011 г. амэрыканскі [[рэп]]эр [[Мак Мілер]] выдаў песьню «Дональд Трамп», якая заняла 75 месца ў сьпісе гітоў часопіса «Дошка абвестак». 19 сакавіка 2000 г. у 243-й сэрыі «Барт у будучыні» амэрыканскага мультсэрыяла «[[Сымпсаны]]» згадваецца перамога Дональда Трампа ў прэзыдэнцкіх выбарах ЗША. Таксама вобраз Дональда Трампа станавіўся прадметам [[пародыя|пародыі]] 4 камэдыйных тэлеперадачаў у ЗША: «Суботні вечар ужывую» (1988 г., красавік 2004 г., лістапад 2015 г.), «Джымі Кімэл ужывую» (2015 г.), «Апошні тыдзень за вечар» (28 лютага 2016 г.) і «Позьні паказ» (2016 г.). == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{ВікіКрыніца-мова|en|Author:Donald John Trump|Дональд Трамп}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Дональд Трамп|спасылка=http://www.zviazda.by/be/tags/donald-tramp|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=15 лістапада 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Дональд Трамп|спасылка=http://nastgaz.by/?tag=дональд-трамп|выдавец=«[[Настаўніцкая газэта]]»|дата публікацыі=12 лістапада 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Трамп|спасылка=https://pieramoha.org/tehi/2025/tramp|выдавец=Сайт «[[Народная перамога]]»|дата публікацыі=17 лістапада 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Дональд Трамп|спасылка=http://m.bel.sputnik.by/tags/person_Donald_Tramp/|выдавец=[[Спадарожнік (радыё)|Радыё «Спадарожнік»]]|дата публікацыі=9 лістапада 2016|дата доступу=20 лістапада 2016}} * [http://www.trump.com/ «Арганізацыя Трампа»]{{ref-en}} {{Прэзыдэнты ЗША}} {{Лідэры G7}} {{Кіраўнікі ўрадаў}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Трамп, Дональд}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нью-Ёрку]] [[Катэгорыя:Прадпрымальнікі ЗША]] [[Катэгорыя:Мільярдэры ЗША]] [[Катэгорыя:Прэсьбітэрыяне]] [[Катэгорыя:Прадусары ЗША]] [[Катэгорыя:Тэлевядучыя]] [[Катэгорыя:Прэзыдэнты ЗША]] [[Катэгорыя:Літаратары ЗША]] [[Катэгорыя:Ляўрэаты прэміі «Залатая маліна»]] [[Катэгорыя:Дональд Трамп]] fjjnvydpffm9xn5c34wdmahfaoxrgpx 0 182216 2621137 2608838 2025-06-22T09:27:13Z Dymitr 10914 абнаўленьне зьвестак 2621137 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Кірыл Кірыленка''' ({{Н}} 8 кастрычніка 2000 году) — беларускі футбаліст, нападнік малдаўскага «[[Зымбру Кішынёў|Зымбру]]». == Кар’ера == === Клюбная === Выхаванец школы футбольнага клюбу «[[Менск (футбольны клюб)|Менск]]». У канцы 2016 году пачаў выступаць за клюбны дубль, у трох матчах забіў два галы. Да сэзону 2017 году рыхтаваўся з асноўнай камандай «Менску». У сакавіку 2017 году, перад самым пачаткам чэмпіянату, стала вядома аб цікавасьці да Кірыленкі з боку берасьцейскага «[[Дынама Берасьце|Дынама]]». 2 красавіка 2017 году было абвешчана аб пераходзе маладога нападніка ў склад берасьцейцаў<ref>{{cite web|date = 2017-04-02 |url = http://www.pressball.by/news/football/260187 |title = Футбол. Кирилл Кириленко подписал контракт с брестским "Динамо" |website = pressball.by|access-date = |language = ru |archive-url = https://web.archive.org/web/20190803155225/https://www.pressball.by/news/football/260187 |archive-date = 2019-08-03 |deadurl = yes}}</ref>. 30 красавіка таго ж году дэбютаваў у Найвышэйшай лізе, выйшаўшы на замену на 79-й хвіліне ў матчы супраць мазырскай «[[Славія Мазыр|Славіяй]]» (3:1). У сэзоне 2017 году пераважна спаборнічаў у складзе дублю «Дынама». За галоўную каманду правёў 5 матчаў у чэмпіянаце Беларусі і толькі адзін у Кубку. Канец сэзону 2017 году прапусьціў праз пашкоджаньне. У першай палове сэзону 2018 году прыцягваўся да асноўнай каманды, дзе часам выходзіў на замену. Аднак з жніўня гуляў толькі за дубль. У студзені 2019 году паводле пагадненьня бакоў пакінуў берасьцейскае «Дынама»<ref>{{cite web|date = 2019-01-11|url = https://football.by/news/122050 |title = Брестское "Динамо" рассталось с Кириленко |website = football.by|access-date = 2024-01-16|language = ru}}</ref>. У лютым 2019 году знаходзіўся на праглядзе ў «[[Зэніт Санкт-Пецярбург|Зэніце-2]]», аднак у выніку ў сакавіку далучыўся да барысаўскага [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]<ref>{{cite web|date = 2019-03-29|url = https://football.by/news/124877 |title = Форвард брестского "Динамо" перешел в БАТЭ |website = football.by|access-date = 2024-01-16|language = ru}}</ref>, дзе выступаў за дубль. У ліпені 2019 году пасьля прагляду падпісаў трохгадовы кантракт зь львоўскімі «[[Карпаты Львоў|Карпатамі]]»<ref>{{cite web|date = 2019-07-30|url = https://football.by/news/129617 |title = Кирилл Кириленко перешел в "Карпаты" |website = football.by|access-date = 2024-01-16|language = ru}}</ref>. Гуляў пераважна ў моладзевай камандзе, правёў некалькі матчаў у Прэм’ер-лізе. У чэрвені 2020 году паводле пагадненьня бакоў пакінуў «Карпаты»<ref>{{cite web|date = 2020-06-01|url = https://football.by/news/140314 |title = Кириленко покинул "Карпаты" |website = football.by|access-date = 2024-01-16|language = ru}}</ref>. У ліпені 2020 году стаў гульцом данецкага «[[Алімпік Данецк|Алімпіка]]», падпісаўшы трохгадовы кантракт<ref>{{cite web|date = 2020-07-28|url = https://football.by/news/142198 |title = Кириленко стал игроком "Олимпика" |website = football.by|access-date = 2024-01-16|language = ru}}</ref>. На полі зьяўляўся зрэдку, толькі двойчы выйшаў на замену ў Прэм’ер-лізе. У студзені 2021 году кантракт з «Алімпікам» быў скасаваны<ref>{{cite web|date = 2021-01-26|url = https://football.by/news/147963 |title = "Олимпик" расторг контракт с Кириленко |website = football.by|access-date = 2024-01-16|language = ru}}</ref>. Неўзабаве пачаў трэнавацца з жодзінскім «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]» і ў лютым афіцыйна стаў гульцом каманды<ref>{{cite web|date = 2021-02-14|url = https://football.by/news/148653 |title = Кириленко стал игроком "Торпедо-БелАЗ" |website = football.by|access-date = 2024-01-16|language = ru}}</ref>. Замацаваўся ў складзе, чаргаваў выхады ў першай адзінаццатцы і на замену. У жніўні 2022 году перайшоў у румынскі «[[Брашоў (футбольны клюб)|Брашоў]]»<ref>{{cite web|date = 2022-08-01|url = https://football.by/news/166378 |title = "Торпедо-БелАЗ" подтвердило переход Кириленко в румынский "Брашов" |website = football.by|access-date = 2024-01-16|language = ru}}</ref>. У красавіку 2023 году вярнуўся ў Беларусь, далучыўшыся да складу наваполацкага «[[Нафтан Наваполацак|Нафтана]]»<ref>{{cite web|date = 2023-04-21|url = https://football.by/news/174015 |title = "Нафтан" подписал Кирилла Кириленко, который вернулся из румынского "Брашова" |website = football.by|access-date = 2024-01-16|language = ru}}</ref>. У сьнежні 2023 году перайшоў у мазырскую «[[Славія Мазыр|Славію]]»<ref>{{cite web|date = 2023-12-30|url = https://football.by/news/182265 |title = Кирилл Кириленко стал игроком "Славии" |website = football.by|access-date = 2024-01-16|language = ru}}</ref>. Кірыленка хутка замацаваўся ў складзе каманды, няблага пачаўшы сэзон 2024 году. Тым ня менш, напрыканцы чэрвеня 2024 году нападнік сышоў з клюбу, як мяркуецца, праз канфлікт з галоўным трэнэрам мазырчукоў [[Іван Біёнчык|Іванам Біёнчыкам]]<ref>{{cite web|date = 2023-06-27|url = https://football.by/news/189366 |title = Кириленко покинул "Славию" |website = football.by|access-date = 2023-06-28|language = ru}}</ref>. Неўзабаве прыяднаўся да першалігавага «[[Макслайн Віцебск|Макслайну]]»<ref>{{cite web|date = 2024-07-02|url = https://football.by/news/189584 |title = Кирилл Кириленко стал игроком "Макслайна" |website = football.by|language = ru}}</ref>, дзе быў адным зь лідэраў. Разам з камандай здабыў павышэньне ў Найвышэйшую лігу, але пасьля сэзону пакінуў каманду праз канфлікты ўнутры каманды<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2025-01-10 |url = https://football.by/news/197058 |загаловак = Кирилл Кириленко: "В "МЛ Витебск" сказали: если что-то не нравится, можно спокойно разорвать контракт" |выдавец = Football.by |дата доступу = 2025-03-21 |мова = ru}}</ref>. У студзені 2025 году стаў футбалістам койданаўскага «[[Арсэнал Койданаў|Арсэналу]]»<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2025-01-18 |url = https://pressball.by/news/football/kirill-kirilenko-futbolist-arsenala/ |загаловак = Кирилл Кириленко — футболист "Арсенала" |выдавец = Прессбол |дата доступу = 2025-03-21 |мова = ru}}</ref>. Праз паўгады, згуляўшы ў складзе каманды ў чэмпіянаце 8 матчаў, футбаліст перайшоў у малдаўскі «[[Зымбру Кішынёў|Зымбру]]», дзе галоўным трэнэрам крыху раней быў прызначаны [[Алег Кубараў]]<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2025-06-17 |url = https://football.by/news/203773 |загаловак = Кирилл Кириленко перебрался из "Арсенала" к Олегу Кубареву в "Зимбру" |выдавец = Football.by |дата доступу = 2025-06-22 |мова = ru}}</ref>. === Міжнародная === У 2016—2017 гадах выступаў за [[Юнацкая зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі (да 17 гадоў)]] ў кваліфікацыі чэмпіянату Эўропы. У студзені 2017 году з трыма галамі быў найлепшым бамбардзірам на міжнародным юнацкім турніры «Кубак Разьвіцьця», які ладзіўся ў Менску. У кастрычніку 2017 году і кастрычніку 2018 году гуляў за [[Юніёрская зборная Беларусі па футболе|зборную Беларусі (да 19 гадоў)]] ў адборачным раўндзе чэмпіянату Эўропы. 10 верасьня 2019 году дэбютаваў у складзе [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|зборнай Беларусі (да 21 году)]], выйшаўшы на зьмену ў другім тайме адборачнага матча чэмпіянату Эўропы супраць зборнай Партугаліі (0:2). == Статыстыка == {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !rowspan="2"| Клюб !!rowspan="2"| Сэзон !!colspan="3"| Чэмпіянат |- ! Дывізіён !! Матчы !! Галы |- |rowspan="2"| [[Дынама Берасьце]] || [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2017 году|2017]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017 году|Найвышэйшая ліга]] || 5 || 0 |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2018 году|2018]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018 году|Найвышэйшая ліга]] || 6 || 0 |} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.pressball.by/footballstat/kirill_kirilenko/ Статыстыка «ПБ-Инфо»]{{Ref-ru}} * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Кірыленка, Кірыл}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] opkpysfa92cm7o9m3fyk85825psra4v 0 185228 2621095 2458141 2025-06-21T22:12:18Z Czalex 51 выпраўленьне спасылак 2621095 wikitext text/x-wiki {{Ня блытаць|Сабор Кірылы Тураўскага|Саборам Кірылы Тураўскага|храмам Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы}} {{Славутасьць |Тып = Царква |Назва = Царква Сьвятога Кірылы Тураўскага і ўсіх сьвятых заступнікаў беларускага народу |Арыгінальная назва = Church of St Cyril of Turau and All the Patron Saints of the Belarusian People |Выява = Church of St Cyril of Turau and All the Patron Saints of the Belarusian People (2016-11-24).jpg |Подпіс выявы = Царква пасьля заканчэньня будаўнічых працаў, 24 лістапада 2016 г. |Краіна = Вялікабрытанія |Месцазнаходжаньне = [[Лёндан]] |Адрас = Holden Ave, London N12 8HY |Аўтар праекту = [[Цзыўай Со]] |Канфэсія = [[Грэка-каталіцкая царква]] |Заснаваньне = 2016 |Сайт = http://belaruschurch.org.uk |Commons = Belarusian Church, London N12 }} '''Царква́ Сьвято́га [[Кірыла Тураўскі|Кіры́лы Ту́раўскага]] і ўсіх сьвяты́х засту́пнікаў белару́скага наро́да''' — [[Беларуская грэка-каталіцкая царква|беларускі грэка-каталіцкі]] храм, што знаходзіцца ў раёне Паўночны Фінчлі ў [[Лёндан]]е. Царква была пабудаваная пры беларускім рэлігійным і культурным цэнтры ў паўночным Лёндане, які таксама ўключае [[Беларуская бібліятэка і музэй імя Францішка Скарыны|Бібліятэку й музэй імя Ф. Скарыны]] і грамадзкі цэнтар Marian House. Царква стала першым драўляным царкоўным будынкам у Лёндане пасьля Вялікага пажару 1666 г., а таксама першым у Лёндане каталіцкім храмам бізантыйскага абраду, першым у Заходняй Эўропе мэмарыялам ахвярам [[Чарнобыльская катастрофа|Чарнобыльскай катастрофы]] і першай беларускаю [[Уніяцтва|грэка-каталіцкай]] царквой, пабудаванай па-за межамі краіны<ref>[https://www.architecture.com/awards-and-competitions-landing-page/awards/riba-regional-awards/riba-london-award-winners/2017/belarusian-memorial-chapel www.architecture.com > RIBA London Award winners > Belarusian Memorial Chapel]</ref>. [[Файл:Асвячэнне_кутняга_каменя_беларускай_царквы_св._Кірылы_Тураўскага_і_Ўсіх_Святых_беларускага_народу._Лондан,_7_лютага_2016_г.JPG|thumb|left|Блаславеньне кутняга каменя будучай царквы, 7 лютага 2016 г.]] Будаўніцтва пачалося ў лістападзе 2015 г., закладка фундамэнта была завершаная ў студзені 2016 г. Кутні камень для царквы з рэліквіямі сьвятога апостала Барталамея быў прывезены з [[Друя|Друі]], з касьцёла Сьвятой Тройцы былога кляштара [[Друйскі кляштар айцоў марыян|айцоў Марыянаў]],<ref>[https://web.archive.org/web/20170830102731/https://krynica.info/be/2016/02/08/kamen-z-drui-stausya-kraevugolnym-dlya-belaruskajj-carkvy-u-londane/ «Камень з Друі стаўся краевугольным для беларускай царквы ў Лондане»]. Krynica.info, 8 лютага 2016.</ref> і быў закладзены 7 лютага 2016 г. Царква была ўрачыста асьвячаная 17 сьнежня 2016 г. з удзелам [[Нунцый|Апостальскага Нунцыя]] ў Вялікай Брытаніі арцыбіскупа Антоніё Мэніні, [[біскуп]]а [[Украінская Грэка-каталіцкая Царква|украінскай каталіцкай]] эпархіі Сьвятой Сям’і ў Лёндане Глеба Ланчыны, дапаможнага біскупа Рыма-Каталіцкай дыяцэзіі Ўэстмінстара Джона Шэрынгтана, а таксама Апостальскага візытатара для грэка-каталікоў у Беларусі [[Сяргей Гаек|Сяргея Гаека]].<ref>[https://web.archive.org/web/20170830055613/http://belaruschurch.org.uk/?p=1796 У Лондане асвяцілі беларускую царкву] — Belarusian Church in London, 16/01/2017</ref> [[Файл:Tszwai So Young Church Architect of 2017.jpg|thumb|left|Аўтар праекту беларускай царквы ў Лёндане [[Цзыўай Со]] на ўручэньні брытанскай архітэктурнай прэміі]] Ініцыятар пабудовы — айцец [[Сяргей Стасевіч]], сьвятар Беларускай каталіцкай місіі ў Лёндане. Аўтар праекту царквы — брытанскі архітэктар і вернік Беларускай місіі [[Цзыўай Со]]. Праект царквы грунтуецца на традыцыі драўляных цэркваў Беларусі і беларускага [[барока]].<ref>So, Tzswai. «Remembering Chernobyl: A New Chapel for London’s Belarusian Catholics». ''[https://web.archive.org/web/20160324172942/http://westminstercathedral.org.uk/downloads/October14WEB.pdf Oremus: Westminster Cathedral Magazine]'' (196): 20.</ref> Праект царквы атрымаў шэраг архітэктурных прэмій і адзначаны станоўчымі водгукамі аўтарытэтных брытанскіх архітэктурных крытыкаў і журналістаў<ref>[https://www.svaboda.org/a/bielaruskuju-carkvu-ukliucyli-u-lik-samych-enerhaefektyunych-budynkau-liondana/28538355.html Беларускую царкву ўключылі ў лік самых энэргаэфэктыўных будынкаў Лёндана] — Антон Трафімовіч, [[Радыё Свабода]], 9 чэрвеня 2017 г.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20170726075506/http://www.radyjo.net/4/28/Artykul/315139 Беларуская царква прызнаная найлепшым новым будынкам Лёндану (ФОТА)] — Польскае радыё, 06.07.2017</ref>. Падчас будаўніцтва ў царкве быў пахаваны прах, а 13 траўня 2017 над месцам пахаваньня асьвячаная мэмарыяльная бажніца сьвятога Юрыя Пераможцы ў гонар паэткі і перакладчыцы [[Вера Рыч|Веры Рыч]]<ref>[https://web.archive.org/web/20170830010609/http://belaruschurch.org.uk/?ctc_event=blessing-of-the-shrine-of-st-george-and-divine-liturgy-in-memory-of-vera-rich Blessing of the shrine of St. George and Divine Liturgy in memory of Vera Rich]</ref>. == Глядзіце таксама == * [[Беларуская бібліятэка і музэй імя Францішка Скарыны]] * [[Аляксандар Надсан]] * [[Часлаў Сіповіч]] * [[Згуртаваньне беларусаў у Вялікай Брытаніі]] * [[Марыян-Хаўз]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20151123195909/http://www.svabodaby.net/by/190/society/1654/%D0%9A%D0%B0%D0%B1-%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%86%D1%8C-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%8E-%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B2%D1%83-%D1%9E-%D0%9B%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B5-%D0%BA%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%B5%D1%86-%D0%B2%D1%8B%D0%B2%D1%83%D1%87%D1%8B%D1%9E-%D0%BD%D0%B0%D1%88%D1%83-%D0%B3%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8E--%D0%90%D1%81%D0%BE%D0%B1%D0%B0.htm Каб стварыць беларускую царкву ў Лондане, кітаец вывучыў нашу гісторыю] [[Катэгорыя:Беларусы ў Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Грэка-каталіцкія храмы]] [[Катэгорыя:Архітэктура Лёндану]] [[Катэгорыя:Архітэктура Беларусі]] [[Катэгорыя:Чарнобыльская катастрофа]] rkl81ombmm46yv8vpfjckk67nh9hl37 0 186069 2621089 2510923 2025-06-21T19:30:11Z W 11741 /* Вонкавыя спасылкі */ +[[:Катэгорыя:Аўтамабілі БМВ]] 2621089 wikitext text/x-wiki {{Электрамабіль |назва = BMW i3 |выява = [[Файл:2018 BMW i3 facelift (1).jpg|200пкс]] |вытворца = [[BMW]] |вядомы як = BMW Mega City Vehicle |гады = 2013 — цяпер |зборка = {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Ляйпцыг]] |папярэднік = |наступнік = |кляса = [[гарадзкі аўтамабіль]] |тып кузаву = 5-дзьверны [[хэтчбэк]] |кампанаваньне = [[Аўтамабілі з рухавіком ззаду|заднерухавы]], [[Задні прывад|заднепрывадны]] |плятформа = |рухавік = W20K06U0 25&nbsp;кВт 647&nbsp;см³, двухцыліндравы генэратар (дадатковы) з аб’ёмам баку<br> 9 л у Эўропе<ref name="specsUS">{{Спасылка|аўтар = Nikki Gordon-Bloomfield.|імя = Nikki|прозьвішча = Gordon-Bloomfield|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 23 красавіка 2014|url = http://transportevolved.com/2014/04/23/u-s-spec-bmw-i3-rex-smaller-gas-tank-range-hold-limited-speed/|загаловак = U.S. Spec BMW i3 REX: Smaller Gas Tank, No Range Hold, Limited Speed?|фармат = |назва праекту = |выдавец = Transport Evolved LLC|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref><br>7,2 л ў ЗША<ref name="i3RExSpecs">{{Спасылка|аўтар = |імя = |прозьвішча = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = https://www.bmwusa.com/vehicles/bmwi/i3.html|загаловак = The BMW i3 with Range Extender — Features & Specs|фармат = |назва праекту = |выдавец = BMW USA|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref> |электрарухавік = 125 кВт<ref name="bmw2017">{{Спасылка|аўтар = |імя = |прозьвішча = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 2017|url = https://www.bmw.com/en/all-models/bmw-i/i3/2017/technical-data.html|загаловак = BMW i3 Technical data|фармат = |назва праекту = |выдавец = BMW|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref> |акумулятар = '''i3 60 Ah''': [[Літа-іённы акумулятар|літа-іённы]] 22/18,8 для язды) [[кВт·г]]<ref name="bmw2016">{{Спасылка|аўтар = |імя = |прозьвішча = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 2016|url = https://www.bmw.com/en/all-models/bmw-i/i3/2016/at-a-glance.html.html#tab-0|загаловак = BMW i3 Technical Data|фармат = |назва праекту = |выдавец = BMW|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref><br>'''i3 94 Ah''': літа-іённы 33,2/27,2 кВт·г<ref name="bmw2017" /> |запас хады = '''[[Электрамабіль з акумулятарам|BEV]] 60 [[А·г]]'''<br> 130 км [[Агенцыя па ахове навакольнага асяродзьдзя ЗША|EPA]]<ref name="EPAi3BEV">{{Спасылка|аўтар = |імя = |прозьвішча = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.fueleconomy.gov/feg/Find.do?action=sbs&id=35207&id=36016&id=35279&id=36030|загаловак = Compare Side-by-Side: 2014/2015 BMW i3 BEV & 2014/2015 BMW i3 REx|фармат = |назва праекту = fueleconomy.gov|выдавец = [[Міністэрства энэргетыкі ЗША|U.S. Department of Energy]]|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref><br>130—160 км [[Новы эўрапейскі ездавы цыкль|NEDC]]<ref name="iEVs87">{{Спасылка|аўтар = Jay Cole.|імя = Jay|прозьвішча = Cole|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 29 ліпеня 2013|url = http://insideevs.com/bmw-i3-range-extender-to-offer-up-to-87-more-miles-decreases-performance/|загаловак = BMW i3 Range Extender To Offer Up to 87 More Miles, Decreases Performance|фармат = |назва праекту = InsideEVs|выдавец = Motorsport network|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref><br>'''BEV 94 А·г'''<br>183 км EPA<ref name="EPAi3A94">{{Спасылка|аўтар = Jeff Cobb.|імя = Jeff|прозьвішча = Cobb|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 11 жніўня 2016|url = http://www.hybridcars.com/2017-bmw-i3-epa-rated-for-114-miles-range/|загаловак = 2017 BMW i3 EPA Rated For 114 Miles Range|фармат = |назва праекту = HybridCars|выдавец = |дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref><br>'''[[Падаўжальнік дыстанцыі|REx]] 60 А·г''' (з дадатковым зараднікам)<br>116 км (EPA)<ref name="EPAi3REx">{{Спасылка|аўтар = Antony Ingram.|імя = Antony|прозьвішча = Ingram|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 21 траўня 2014|url = http://www.greencarreports.com/news/1092237_2014-bmw-i3-rex-window-sticker-revealed-39-mpg-on-gasoline-breaking|загаловак = 2014 BMW i3 REx Window Sticker Revealed, 39 MPG On Gasoline: BREAKING|фармат = |назва праекту = |выдавец = Green Car Reports|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref><br>Разам: 240 км (EPA)<ref name="EPAi3REx" /><br>'''REx 94 А·г''' (з дадатковым зараднікам)<br>156 км<br>Разам: 290 км<ref name="EPA2017i3REx">{{Спасылка|аўтар = Stephen Edelstein.|імя = Stephen|прозьвішча = Edelstein|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 12 верасьня 2016|url = http://www.greencarreports.com/news/1106049_2017-bmw-i3-rex-97-mile-electric-range-lower-efficiency-for-range-extended-model|загаловак = 2017 BMW i3 REx: 97-mile electric range, lower efficiency for range-extended model|фармат = |назва праекту = |выдавец = Green Car Reports|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref> |зарадка = бартавы зараднік 7,4 кВт на [[Камбінаваная зарадная сыстэма|IEC Combo AC]], дадатковы Combo DC |кпп = 1-ступеневая зь фіксаваным перадатачным значэньнем<ref name="iEVs87"/> |прывад = |колавая база = 2570 мм<ref name="iEVs87"/> |даўжыня = 3999 мм<ref name="iEVs87"/> |шырыня = 1775 мм<ref name="iEVs87"/> |вышыня = 1578 мм<ref name="iEVs87"/> |клірэнс = |маса = 60 А·г: 1195 кг<ref name="iEVs87"/><br />60 А·г: 1315 кг (з дадатковым зараднікам)<ref name="iEVs87"/> |поўная маса = |грузападымальнасьць = |хуткасьць = |дызайнэр = Рыхард Кім<ref>{{Спасылка|аўтар = drivesTV.|імя = |прозьвішча = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 13 лістапада 2011|url = https://www.youtube.com/watch?v=cAyPoIq0Xss|загаловак = Richard Kim — Exterior Designer BMW i3 i8|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[YouTube]]|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref><ref>{{Навіна|аўтар = Phil Patton.|імя = Phil|прозьвішча = Patton|загаловак = At BMW’s New Electric Subbrand, a Young Designer Makes His Mark|спасылка = https://wheels.blogs.nytimes.com/2011/11/10/at-bmws-new-electric-subbrand-a-young-designer-makes-his-mark/|выдавец = New York Times|дата публікацыі = 10 лістапада 2011|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = }}</ref> |падобныя = |commons = }} '''BMW i3''' ({{Мова-be|БМВ ай-тры}}) — пяцідзьверны [[Гарадзкі аўтамабіль|гарадзкі]] [[электрамабіль]] [[Нямеччына|нямецкага]] [[Аўтамабільная прамысловасьць|аўтавытворцы]] [[БМВ|BMW]]. i3 — частка праекту BMW пад назовам «[[BMW i|Праект i]]»<ref name="NYT0711">{{Спасылка|аўтар = Jack Ewing.|імя = Jack|прозьвішча = Ewing|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 29 ліпеня 2911|url = http://www.nytimes.com/2011/07/31/automobiles/will-plug-in-bmws-turn-enthusiasts-on.html|загаловак = Will Plug-In BMWs Turn Enthusiasts On?|фармат = |назва праекту = Automobiles|выдавец = New York Times|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref><ref>{{Спасылка|аўтар = Jay Cole.|імя = Jay|прозьвішча = Cole|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 26 лютага 2013|url = http://insideevs.com/first-bmw-i3-electric-car-test-ride-2-3-gallon-range-extender-option-to-cost-about-4000/|загаловак = First BMW i3 Electric Car Test Ride, 2.3 Gallon Range Extender Option To Cost About $4,000|фармат = |назва праекту = |выдавец = Inside EVs|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref><ref name="Wards0510">{{Спасылка|аўтар = Tom Murphy.|імя = Tom|прозьвішча = Murphy|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 19 траўня 2010|url = http://wardsauto.com/ar/mini_bmw_ev_100519/|загаловак = Mini E Only Beginning of BMW EV Strategy|фармат = |назва праекту = |выдавец = Wards Auto|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = https://web.archive.org/web/20100624131510/http://wardsauto.com/ar/mini_bmw_ev_100519/|дата копіі = 24 чэрвеня 2010|камэнтар = }}</ref><ref name="AutoMag2010">{{Спасылка|аўтар = Joe Lorio.|імя = Joe|прозьвішча = Lorio|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 29 красавіка 2010|url = http://www.automobilemag.com/green/news/1005_rich_steinberg_interview/|загаловак = Rich Steinberg Interview: Electric Bimmer Man|фармат = |назва праекту = |выдавец = Automobile Magazine|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref><ref name="BMWi">{{Спасылка|аўтар = |імя = |прозьвішча = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 21 лютага 2011|url = http://www.greencarcongress.com/2011/02/i-20110221.html|загаловак = BMW introduces new i sub-brand, first two vehicles i3 and i8; premium mobility services and new venture capital company|фармат = |назва праекту = Green Car Congress|выдавец = BioAge Group|дата доступу = 25 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref>. i3 — першы масавы [[Бязвыкідны транспарт|бязвыкідны]] аўтамабіль кампаніі BMW; да лістапада 2016 зьяўляўся самым эканамічным сэртыфікаваным EPA транспартным сродкам на любых відах паліва<ref name="EPA2017Top10">{{Спасылка|аўтар = |імя = |прозьвішча = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.fueleconomy.gov/feg/topten.jsp?year=2017&action=AllYears|загаловак = Fueleconomy.gov Top Ten Fuel Sippers (EPA Ratings, All Years)|фармат = |назва праекту = fueleconomy.gov|выдавец = U.S. Department of Energy|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref>, пасьля чаго яго зьмясьціў [[Hyundai Ioniq|Hyundai Ioniq Electric]]<ref name="EPAmost">{{Спасылка|аўтар = |імя = |прозьвішча = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.fueleconomy.gov/feg/topten.jsp?year=2017&action=All|загаловак = Fueleconomy.gov Top Ten Fuel Sippers (EPA Ratings, 2017 Model Year)|фармат = |назва праекту = fueleconomy.gov|выдавец = U.S. Department of Energy|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref><ref name="EPAmostMPGe">{{Спасылка|аўтар = Stephen Edelstein.|імя = Stephen|прозьвішча = Edelstein|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 21 лістапада 2016|url = http://www.greencarreports.com/news/1107392_hyundai-ioniq-electric-beats-prius-prime-bmw-i3-on-energy-efficiency|загаловак = Hyundai Ioniq Electric beats Prius Prime, BMW i3 on energy efficiency|фармат = |назва праекту = Green Car Reports|выдавец = |дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref>. [[Канцэптуальны аўтамабіль|Канцэптуальная мадэль]] i3 была прадстаўленая на [[Міжнародная нямецкая аўтамабільная выстава|Міжнароднай нямецкай аўтавыставе]] 2011 року<ref name="NYT0711"/><ref name="i3FMS2011">{{Спасылка|аўтар = Shaun Bailey.|імя = Shaun|прозьвішча = Bailey|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 13 верасьня 2011|url = http://www.roadandtrack.com/auto-shows/frankfurt/bmw-i3-concept|загаловак = BMW i3 Concept — 2011 Frankfurt Auto Show|фармат = |назва праекту = Road & Track|выдавец = |дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = https://web.archive.org/web/20111007065505/http://www.roadandtrack.com/auto-shows/frankfurt/bmw-i3-concept|дата копіі = 7 кастрычніка 2011|камэнтар = }}</ref>, у ліпені 2013 з канвэеру сыйшоў першы экзэмпляр<ref name="NYT072013">{{Спасылка|аўтар = Benjamin Preston.|імя = |прозьвішча = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 29 ліпеня 2013|url = https://wheels.blogs.nytimes.com/2013/07/29/bmw-unveils-i3-electric-car/|загаловак = BMW Unveils i3 Electric Car|фармат = |назва праекту = |выдавец = The New York Times|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref>, а [[масавая вытворчасьць]] пачалася ў верасьні 2013 року<ref name="i3Production">{{Спасылка|аўтар = Sebastian Blanco.|імя = Sebastian|прозьвішча = Blanco|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 18 верасьня 2013|url = https://www.autoblog.com/2013/09/18/bmw-i3-production-starts/|загаловак = BMW i3 starts production in Germany using local wind power, US carbon fiber|фармат = |назва праекту = Autoblog Green|выдавец = |дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref><ref name="UKlaunch">{{Спасылка|аўтар = BMW Group.|імя = |прозьвішча = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 6 лістапада 2013|url = https://www.press.bmwgroup.com/united-kingdom/article/detail/T0154004EN_GB/the-new-bmw-i3-press-pack|загаловак = The new BMW i3 press pack|фармат = |назва праекту = |выдавец = BMW Group Press Club UK|дата доступу = 22 верасьня 2017|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref>. == Мінуўшчына == У лютым 2011 року BMW абвясьціла пра новую галіну сваіх аўтамабіляў у рамках [[BMW i|Праекту i]]. Дзьвюмя першымі [[Масавая вытворчасьць|масавымі]] мадэлямі сталі [[электрамабіль]] «Mega City Vehicle» (MCV), пазьней перайменаваны ў BMW i3, і [[Падключальны гібрыд|гібрыдны]] [[BMW i8]], вытворчасьць якіх пачалася ў [[Ляйпцыг]]у ў 2013 року<ref name="BMWi" /><ref>{{Спасылка|аўтар = |імя = |прозьвішча = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 30 жніўня 2009|url = http://www.greencarcongress.com/2009/08/bmw-iaa-concept-20090830.html|загаловак = BMW’s «CO2 Champion» Performance Concept is a Plug-in Diesel Hybrid; 50 km/31 mile All-Electric Range; Thermo-electric Generator for Waste Heat Recovery|фармат = |назва праекту = |выдавец = Green Car Congress|дата доступу = |мова = |копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref>. [[Канцэптуальны аўтамабіль|Канцэптуальная мадэль]] i3 была прадстаўленая на [[Міжнародная нямецкая аўтамабільная выстава|Міжнароднай нямецкай аўтавыставе]] 2011 року<ref name="NYT0711" />. == Глядзіце таксама == * [[Сьпіс электрамабіляў]] * [[Электратранспарт у Беларусі]] == Крыніцы == {{Крыніцы|30em}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20171031164114/https://www.bmw.com/en/all-models/bmw-i/i3/2016/at-a-glance.html Афіцыйная бачына] {{Накід}} {{Аўтамабілі BMW/2000—2010-я}} [[Катэгорыя:Аўтамабілі БМВ|i3]] [[Катэгорыя:Гарадзкія электрамабілі]] [[Катэгорыя:Купэ]] [[Катэгорыя:Хэтчбэкі]] [[Катэгорыя:Акумулятарныя электрамабілі]] [[Катэгорыя:Аўтамабілі, прадстаўленыя ў 2013 годзе]] 0qe52rmb5p1peo2weaot63satjx05zo 14 186081 2621086 2543423 2025-06-21T19:29:05Z W 11741 W перанёс старонку [[Катэгорыя:Аўтамабілі BMW]] у [[Катэгорыя:Аўтамабілі БМВ]]: Не па-беларуску: +Паводле назвы артыкула [[БМВ]] 2543423 wikitext text/x-wiki {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Bmw}} [[Катэгорыя:Аўтамабілі паводле марак]] [[Катэгорыя:BMW|Аўтамабілі]] [[Катэгорыя:Люксавыя аўтамабілі]] [[Катэгорыя:Аўтамабілі Нямеччыны]] ao2b3d05s9jara48grppwmzfg73pv21 14 186082 2621083 2544331 2025-06-21T19:27:49Z W 11741 W перанёс старонку [[Катэгорыя:BMW]] у [[Катэгорыя:БМВ]]: Не па-беларуску: +Паводле назвы артыкула [[БМВ]] 2544331 wikitext text/x-wiki {{Болей}} [[Катэгорыя:Катэгорыі нямецкіх кампаніяў‎]] [[Катэгорыя:Вытворцы люксавых аўтамабіляў]] [[Катэгорыя:Вытворцы спартовых аўтамабіляў]] [[Катэгорыя:Вытворцы электрамабіляў]] [[Катэгорыя:Вытворчыя кампаніі Нямеччыны]] [[Катэгорыя:Транснацыянальныя карпарацыі ў Нямеччыне]] 3kfxcfuawggpipz1xpyhcml4x69y5pw 0 188649 2621135 2236119 2025-06-22T09:03:03Z Dymitr 10914 крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Real_Oviedo?oldid=1296778677 2621135 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Рэал Авіеда |Лягатып = Real Oviedo.svg |ПоўнаяНазва = Real Oviedo |Заснаваны = 1926 |Горад = [[Авіеда]], [[Гішпанія]] |Стадыён = [[Карляс Тарт’ерэ (стадыён)|Карляс Тарт’ерэ]] |Умяшчальнасьць = 30 500 |Прэзыдэнт = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Гішпаніі|РэалАвіедаЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Гішпаніі|ПапярэдніСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Гішпаніі|РэалАвіеда}} |Сайт = |Прыналежнасьць = Гішпанскія }} «'''Рэа́л Авіе́да'''» ({{мова-es|Real Oviedo}}) — гішпанскі футбольны клюб з гораду [[Авіеда]]. Заснаваны ў 1926 годзе. Клюб гуляе на [[Карляс Тарт’ерэ (стадыён)|стадыёне імя Карляса Тарт’ерэ]]<ref>[https://web.archive.org/web/20220709134034/https://www.rtve.es/deportes/futbol/segunda/equipos/real-oviedo/rd «Real Oviedo | Liga Española 2ª División 2019-20»]. RTVE.</ref>, які адчыніў свае дзьверы 30 верасьня 2000 году, і ўважаецца найбуйнейшым спартовым стадыёнам у [[Астурыя (правінцыя)|Астурыі]]. Мясцовымі супернікамі клюбу лічыцца хіхонскі «[[Спортынг Хіхон|Спортынг]]», процістаяньне зь якім вядомае як [[Астурыйскае дэрбі]]. == Гісторыя == Клюб быў зафундаваны ў 1926 годзе ў выніку зьліцьця клюбаў «Авэтэнсэ» і «Рэал Дэпартыва Авіеда». Першы з памянёных клюбаў быў заснаваны маладымі людзьмі, якія навучаліся ў [[Ангельшчына|Ангельшчыне]], дзе футбол ужо быў папулярны. А другі клюб быў створаны празь некалькі гадоў у выніку падзелу першага<ref>[https://web.archive.org/web/20200228131920/https://elsuperhincha.com/26-marzo-se-fundo-real-oviedo/ «Real Oviedo fundado el 26 de Marzo de 1926. 90 años de historia»]. elSuperHincha.</ref>. [[Карляс Тарт’ерэ]] быў першым прэзыдэнтам клюбу<ref>[https://www.realoviedo.info/tartiere.htm «Don Carlos Tartiere»]. Real Oviedo.</ref>. «Авіеда» ўпершыню дасягнуў [[Ля Ліга|Ля Лігі]] празь сем гадоў па стварэньні. [[Файл:Real Oviedo 1926.jpg|значак|зьлева|«Рэал» у 1926 годзе.]] Квартэт нападнікаў у складзе Эміліна, Гале, Эрэрыты і [[Ісыдра Лянгара|Ісыдра Лянгары]], а таксама Касука і Рыкарда Галярт мадэрнізавалі гульню сваёй хуткасьцю і бегам, дапасаваныя вострымі пасамі і футболам у адзін дотык. Склад гэтай каманды быў вядомы як «Электрычныя нападнікі». Усё гэта было павязанае з жорсткім рэжымам трэнаваньняў, распачатым былым мэнэджарам клюбу, англельцам [[Фрэд Пэнтланд|Фрэдам Пэнтландам]]. Лянгара тры гады запар да [[Грамадзянская вайна ў Гішпаніі|грамадзянскай вайны]] выйграваў трафэй Пічычы, бо «Авіеда» скасоўваў усе рэкорды паводле колькасьці праведзеных галоў. Аднак з пачаткам ваенных дзеяў каманда распалася, бо Лянгара эміграваў у [[Паўднёвая Амэрыка|Паўднёвую Амэрыку]], Эрэрыта і Эмілін падпісалі кантракты з «[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёнай]]», Гале сышоў у сантандэрскі «[[Расінг Сантандэр|Расінг]]», а Галярт стаў гульцом фэрольскага «[[Расінг Фэроль|Расінгу]]». Калі футбол у краіне аднавіўся ў 1939 годзе, «Авіеда» ўжо ня мог згуляць. Іхняе поле лічылася непрыдатным для гульні, бо войскі [[Франсіска Франка]] за час вайны выкарыстоўвалі стадыён як склад боепрыпасаў. Цягам наступных дзесяцігодзьдзяў клюб вагаўся паміж першым і другім дывізіёнамі, а кульмінацыяй стала найлепшае ў гісторыі трэцяе месца ў сэзоне 1962—1963 гадоў. З нагоды правядзеньня [[Чэмпіянат сьвету па футболе 1982 году|чэмпіянату сьвету па футболе]] ў Гішпаніі ў 1982 годзе стадыён быў цалкам абноўлены. У 1988 годзе «Авіеда» вярнуўся ў найвышэйшы дывізіён, выгуляўшы «[[Мальёрка Пальма|Мальёрку]]» ў плэй-оф, і заставаўся ў Ля Лізе ажно 13 сэзонаў запар. У [[Ля Ліга 1990—1991 гадоў|сэзоне 1990—1991 гадоў]] каманда фінішавала на шостым радку, упершыню кваліфікаваўшыся ў эўрапейскія кубкавыя турніры. У першым жа раўндзе клюб быў выбіты італьянскім «[[Джэноа Генуя|Джэноа]]». У 1992 годзе «Рэал», як і большасьць гішпанскіх футбольных клюбаў, быў вымушаны стаць публічным акцыянэрным спартовым таварыствам. Пачатковы акцыянэрны капітал склаў 3,6 мільёнаў эўра<ref>[https://web.archive.org/web/20141220150007/http://www.realoviedo.es/en/el-club/historia//preview////pagina-8/1237130/pdf.html «Real Oviedo History»]. Real Oviedo</ref>. 4 кастрычніка 1995 году дружына згуляла свой 1000-ы матч у Ля Лізе. У 2000 годзе новы [[Карляс Тарт’ерэ (стадыён)|стадыён імя Карляса Тарт’ерэ]] на {{Лік|30500}} месцаў стаў новай арэнай «Рэалу». Ён быў афіцыйна адкрыты 20 верасьня 2000 году матчам паміж «Авіеда» і сэрбскім «[[Партызан Бялград|Партызанам]]», дзе гішпанцы саступіў гасьцям зь лікам 0:2. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.realoviedo.es/ Афіцыйны сайт] {{Сэгунда чэмпіянату Гішпаніі па футболе}} [[Катэгорыя:Авіеда]] fhy6jfeiw6xhe4lji0moh43b4jreeq7 0 189369 2621063 2621057 2025-06-21T12:22:49Z W 11741 +НЦЗПД 2621063 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|48|паўночнае|27|32|47|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Арганізацыя |назва = Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі |выява = |подпіс выявы = |мапа = |подпіс мапы = |абрэвіятура = НЦЗПІ |дэвіз = |папярэднік = |дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|23|4|1992|1}} |тып = заканатворчая |юрыдычны статус = дзяржаўная ўстанова |мэта = падрыхтоўка законапраектаў |штабкватэра = [[Маскоўскі раён (Менск)|Маскоўскі раён]], [[Вуліца Берсана (Менск)|вул. Берсана]], д. 1а |месцазнаходжаньне = [[Менск]] |каардынаты = {{Каардынаты|53|53|48|паўночнае|27|32|48|усходняе|выяўленьне=загаловак,тэкст}} |дзейнічае ў рэгіёнах = [[Беларусь]] |сяброўства = |афіцыйныя мовы = беларуская, расейская |пасада кіраўніка = Дырэктар |імя кіраўніка = [[Андрэй Мацельскі]] |пасада кіраўніка 2 = 1-я намесьніца |імя кіраўніка 2 = [[Галіна Падразёнак]] |пасада кіраўніка 3 = Намесьнікі |імя кіраўніка 3 = [[Вячаслаў Абрамаў]], [[Валер Гайдучонак]], [[Ірына Чупракова]] |пасада кіраўніка 4 = Кіраўніца Інстытуту прававых дасьледаваньняў |імя кіраўніка 4 = [[Алена Сямашка]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Намесьнік дырэктара – кіраўнік Інстытуту прававых дасьледаваньняў|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/kiraunitstva/namesnik-dyrektara-5/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref> |асноўныя асобы = |кіроўны орган = [[Адміністрацыя прэзыдэнта Беларусі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Найменьне і месца знаходжаньня кіраўнічага органа|спасылка=https://center.gov.by/be/citizens-appeals/naimenovanie-i-mestonakhozhdenie-vyshestoyashchego-organa/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref> |матчыная кампанія = [[прэзыдэнт Беларусі]] |зьвязаныя кампаніі = Інстытут прававых дасьледаваньняў |бюджэт = |колькасьць супрацоўнікаў = 40 (2018 г.) |колькасьць валянтэраў = |сайт = [https://center.gov.by/be/ center.gov.by/be] |заўвагі = |колішняя назва = Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў (да 1 ліпеня 2024 г.), Нацыянальны цэнтар законапраектнай дзейнасьці (да 13 сьнежня 2007 г.), Беларускі інстытут дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства (да 1 лістапада 1997 г.) }} '''Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Беларусі''' — дзяржаўная ўстанова Беларусі ў галіне падрыхтоўкі законапраектаў, заснаваная ў красавіку 1992 году ў якасьці Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства. Паводле 4-га пункту Палажэньня аб НЦЗПІ 2024 году, «Цэнтар ёсьць [[Юрыдычная асоба|юрыдычнай асобай]], падпарадкаванай [[Прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнту Рэспублікі Беларусь]]». Згодна зь 5-м пунктам «агульнае кіраваньне Цэнтрам ажыцьцяўляе [[Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]]». У 3-м пункце прадугледжвалася, што арганізацыя дзейнасьці Цэнтру ажыцьцяўляецца ў адпаведнасьці з гадавымі плянамі, якія зацьвярджаюцца кіраўніком Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі, а таксама даручэньнямі прэзыдэнта Беларусі, кіраўніка Адміністрацыі прэзыдэнта і ягонага намесьніка, які вядзе дзейнасьць Цэнтру, як і начальніка галоўнай дзяржаўна-прававой управы Адміністрацыі прэзыдэнта<ref name="а">{{Навіна|аўтар=А. Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 14 сакавіка 2024 г. № 96 «Аб Нацыянальным цэнтры заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь»|спасылка=https://pravo.by/document/?guid=3871&p0=P32400096|выдавец=Нацыянальны прававы партал Беларусі|мова=ru|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. == Будова == На 2025 год Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі Беларусі ўлучаў: * 4 галоўныя ўправы — 1) заканадаўства аб [[Нацыянальная бясьпека|нацыянальнай бясьпецы]], праваахоўнай і [[суд]]овай дзейнасьці, 2) [[Канстытуцыя Беларусі|канстытуцыйнага]] і [[Міжнароднае права|міжнароднага права]],3) [[заканадаўства]] аб грамадзянскіх, фінансава-эканамічных і [[Экалёгія|экалягічных]] дачыненьнях, 4) арганізацыі і кантролю<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Галоўная ўправа заканадаўства аб грамадзянскіх, фінансава-эканамічных і экалягічных адносінах|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/galounyya-uprauenni/galo-nae-pra-lenne-zakanada-stva-ab-gramadzyanskikh-finansava-ekanamichnykh-i-ekalagichnykh-adnosina/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 управаў — 1) сацыяльнага заканадаўства, 2) эталённага [[База зьвестак|банку дадзеных]] прававой інфармацыі, 3) рэдакцыйна-[[Выдавецтва|выдавецкіх]] працаў, 4) тэматычных і лякальных банкаў дадзеных, 5) распаўсюджаньня [[права]]вой інфармацыі, 6) інфармацыйнай палітыкі і [[інтэрнэт]]-рэсурсаў, 7) лічбавізацыі нарматворчай дзейнасьці, 8) абавязковай юрыдычнай экспэртызы тэхнічных [[Нарматыўны прававы акт|нарматыўных прававых актаў]] (ТНПА), 9) [[Апраграмаваньне|праграмнага забесьпячэньня]], 10) фінансава-эканамічную, 11) прававой і кадравай працы, 2) інфармацыйна-прававога і [[Мовазнаўства|лінгвістычнага]] забесьпячэньня дзейнасьці Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Управа інфармацыйнай палітыкі і інтэрнэт-рэсурсаў|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/upraulennya/uprauenne-infarmatsyynay-palityki-i-internet-resursau/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>; * 7 рэгіянальных цэнтраў прававой інфармацыі (РЦПІ) ў кожным з 6 абласных цэнтраў, а таксама па Менску<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рэгіянальны цэнтар прававой інфармацыі Магілёўскай вобласьці|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/regiyanalnyya-tsentry-pravavoy-infarmatsyi/regiyanalny-tsentr-pravavoy-infarmatsyi-magilye-skay-voblastsi/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>; * Інстытут прававых [[Дасьледаваньне|дасьледаваньняў]] і аддзяленьне [[Інфармацыйная бясьпека|інфармацыйнай бясьпекі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Інстытут прававых дасьледаваньняў|спасылка=https://center.gov.by/be/about/structure/instytut-pravavykh-dasledavannya2/instytut-pravavykh-dasledavannya3/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. == Паўнамоцтвы == Паводле 7-га пункту Палажэньня аб НЦЗПД 2007 году, Цэнтар меў паўнамоцтвы: * «запытваць і атрымліваць ва ўстаноўленым [[заканадаўства]]м парадку ад дзяржаўных органаў, іншых арганізацыяў і [[Фізычная асоба|фізычных асобаў]] дакумэнты, неабходныя для ажыцьцяўленьня сваёй дзейнасьці; * выкарыстоўваць дзяржаўныя (у тым ліку ўрадавыя) сродкі [[Сувязь (тэхніка)|сувязі]] і камунікацыі; * заключаць у межах сваёй кампэтэнцыі дамовы зь дзяржаўнымі органамі, іншымі арганізацыямі і фізычнымі асобамі, а таксама з органамі і арганізацыямі замежных дзяржаваў, міжнароднымі арганізацыямі і міждзяржаўнымі ўтварэньнямі; * фармаваць пры Цэнтры аналітычныя і іншыя групы для правядзеньня навуковых [[Дасьледаваньне|дасьледаваньняў]] у галіне [[права]] і рэалізацыі іншых паўнамоцтваў»<ref name="п">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прававы статус|спасылка=http://center.gov.by/pravavy-status/?lang=by|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. == Задачы == Асноўнымі задачамі Нацыянальнага цэнтру заканадаўства і прававой інфармацыі Беларусі былі павышэньне ўзроўню праектаў прававых актаў, удасканаленьне дзяржаўнай прававой інфармацыі, а таксама ўзмацненьне ролі [[правазнаўства]] ў забесьпячэньні грамадзка-гаспадарчага і грамадзка-палітычнага разьвіцьця Беларусі. Згодна з 6-м пунктам Палажэньня аб НЦЗПІ 2024 году, прызначэньнем Цэнтру былі: # падрыхтоўка законапраектаў, мэтадычнае кіраваньне нарматворчай дзейнасьцю і прававая ацэнка заканадаўства і яго праектаў; # афіцыйнае абнародаваньне заканадаўства і распаўсюд прававых зьвестак; # правазнаўчыя дасьледаваньні і падрыхтоўка навукоўцаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прававы статус|спасылка=https://center.gov.by/be/about/pravavy-status/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=26 сакавіка 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. Паводле 6-га пункту Палажэньня аб НЦЗПД 2007 году, задачамі Цэнтру былі: * «распрацоўка штогадовых плянаў падрыхтоўкі законапраектаў, канцэпцыі праектаў законаў, унясеньне іх ва ўстаноўленым парадку на зацьвярджэньне (адабрэньне, узгадненьне) прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь, ажыцьцяўленьне кантролю за рэалізацыяй плянаў падрыхтоўкі законапраектаў; * ажыцьцяўленьне арганізацыйна-мэтадалягічнага забесьпячэньня падрыхтоўкі праектаў заканадаўчых актаў, а таксама распрацоўка, абагульненьне і ўкараненьне перадавых [[тэхналёгія]]ў падрыхтоўкі праектаў прававых актаў; * непасрэдная распрацоўка праектаў законаў, за выключэньнем праектаў, падрыхтоўка якіх ускладзена на іншыя дзяржаўныя органы (арганізацыі); * непасрэдная распрацоўка праектаў [[Нарматыўны прававы акт|нарматыўных прававых актаў]] прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь і [[Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]], міжнародных дамоваў Рэспублікі Беларусь і іншых міжнародна-прававых актаў, падрыхтоўка якіх ускладзена на Цэнтар; * падрыхтоўка праектаў прававых актаў, міжнародных дамоваў Рэспублікі Беларусь і іншых міжнародна-прававых актаў на аснове заключаных дамоваў; * правядзеньне абавязковай юрыдычнай экспэртызы праектаў законаў, якія ўносяцца ў [[Палата прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь|Палату прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь]], зьмяненьняў і дапаўненьняў, унесеных у законапраекты ў Палаце прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь; * распрацоўка прыярытэтных напрамкаў навукова-прававых дасьледаваньняў, а таксама самастойнае правядзеньне ў парадку, устаноўленым заканадаўствам, навуковых дасьледаваньняў і распрацовак у галіне права, улучна з фундамэнтальнымі і дастасоўнымі дасьледаваньнямі, [[экспэрымэнт]]альнымі работамі, накіраванымі на павелічэньне аб’ёму [[Веды|ведаў]] у галіне права і павышэньне эфэктыўнасьці выкарыстаньня гэтых ведаў, у тым ліку з мэтай забесьпячэньня нарматворчай дзейнасьці; * правядзеньне аналітычных і навуковых дасьледаваньняў стану, тэндэнцыяў разьвіцьця і практыкі прымяненьня заканадаўства, выпрацоўка прапановаў аб напрамках яго ўдасканаленьня ў адпаведнасьці з зацьверджанымі плянамі, на даручэньне прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ці Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь або на аснове заключаных дамоваў; * садзейнічае разьвіцьцю [[Юрыспрудэнцыя|юрыдычнай навукі]], унясеньне адпаведным арганізацыям прапановы па тэматыцы дасьледаваньняў у галіне права; * распрацоўка рэкамэндацыяў па выкарыстаньні вынікаў навуковых дасьледаваньняў і спрыяньне іх практычнаму ўкараненьню; * правядзеньне параўнальна-прававыях дасьледаваньняў заканадаўства Рэспублікі Беларусь і замежных дзяржаваў у адпаведнасьці з зацьверджанымі плянамі, на даручэньне прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ці Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь або на аснове заключаных дамоваў; * ажыцьцяўленьне на 1-й ступені пасьляўнівэрсытэцкай адукацыі ([[асьпірантура]]) падрыхтоўкі навуковых работнікаў вышэйшай кваліфікацыі па юрыдычных спэцыяльнасьцях; * выступленьне ва ўстаноўленым парадку ў якасьці галаўной арганізацыі па дзяржаўных праграмах навуковых дасьледаваньняў; * каардынаваньне навуковых дасьледаваньняў, якія ім праводзяцца, зь іншымі арганізацыямі, ўзаемадзеяньне з навуковымі арганізацыямі і [[Вышэйшая навучальная ўстанова|ўстановамі вышэйшай адукацыі]] ў разьвіцьці навуковых дасьледаваньняў і ў падрыхтоўцы навуковых работнікаў вышэйшай кваліфікацыі па юрыдычных спэцыяльнасьцях; * узаемадзеяньне зь дзяржаўнымі органамі, навуковымі арганізацыямі, іншымі юрыдычнымі, а таксама фізычнымі асобамі Рэспублікі Беларусь і замежных дзяржаваў, зь міжнароднымі арганізацыямі і міждзяржаўнымі ўтварэньнямі па пытаньнях, што ўваходзяць у кампэтэнцыю Цэнтру; * узаемадзеяньне з [[Найвышэйшая атэстацыйная камісія Беларусі|Найвышэйшай атэстацыйнай камісіяй Рэспублікі Беларусь]] і саветамі па абароне дысэртацыяў па юрыдычных спэцыяльнасьцях; * удзел у выкананьні міждзяржаўных навуковых праграмаў і праектаў, ажыцьцяўленьне міжнароднай супрацы па пытаньнях, што ўваходзяць у кампэтэнцыю Цэнтру; * правядзеньне мерапрыемстваў па сыстэматызацыі заканадаўства, а таксама забесьпячэньне фармаваньня і вядзеньня Збору законаў Рэспублікі Беларусь; * арганізацыя мерапрыемстваў па павышэньні кваліфікацыі работнікаў дзяржаўных органаў і іншых дзяржаўных арганізацыяў па пытаньнях нарматворчай дзейнасьці, а таксама канфэрэнцыі (сымпозіюмы, сэмінары і інш.) па актуальных навуковых праблемах у галіне права; * тлумачэньне ва ўстаноўленым парадку пытаньняў прымяненьня заканадаўства, якое рэгулюе нарматворчую дзейнасьць; * удзел у падрыхтоўцы навукова-практычных камэнтароў да кодэксаў і іншых [[Закон (права)|законаў]], у выданьні навуковых [[часопіс]]аў»<ref name="п"/>. == Мінуўшчына == 23 красавіка 1992 г. [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь]] зацьвердзіў Пастанову № 1610-XII «Аб стварэньні Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства»<ref>{{Навіна|аўтар=[[Станіслаў Шушкевіч]]|загаловак=Пастанова Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь ад 23 красавіка 1992 г. № 1610-XII «Аб стварэньні Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства»|спасылка=http://pravo.levonevsky.org/bazaby/org66/master/text1261.htm|выдавец=Прававы партал Валерыя Леванеўскага|мова=ru|дата публікацыі=28 сакавіка 2007|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref> (БІДБЗ). 5 лістапада 1992 г. Вярхоўны Савет Беларусі ўхваліў Пастановай № 1915-XII Статут і колькасьць работнікаў БІДБЗ у памеры «64 адзінак»<ref>{{Навіна|аўтар=Ст. Шушкевіч|загаловак=Пастанова Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь ад 5 лістапада 1992 г. № 1915-XII «Пытаньні Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства»|спасылка=http://pravo.kulichki.com/zak2007/bz60/dcm60607.htm|выдавец=Беларускі прававы партал «Кулічкі»|мова=ru|дата публікацыі=25 траўня 2007|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. 28 ліпеня 1997 г. А.Лукашэнка падпісаў Указ № 407 «Аб стварэньні Нацыянальнага цэнтра законапраектнай дзейнасьці пры прэзыдэнце Рэспублікі Беларусь» з 1 лістапада 1997 году. Паводле 1-га пункту Ўказа прадугледжвалася «Ажыцьцяўляць прыём на працу ў» Цэнтар «цягам 1997—1999 гадоў пры ўмове адначаснага скарачэньня штатнай колькасьці Беларускага інстытуту дзяржаўнага будаўніцтва і заканадаўства (БІДБЗ) ... на колькасьць адзінак, якая ўдвая перавышае лік работнікаў» Цэнтру. Згодна з 2-м пунктам пастанаўлялася «Падпарадкаваць БІДБЗ [[Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь|Адміністрацыі прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]]», якая мела «да 1 студзеня 1998 г. ліквідаваць» яго. Паводле 4-га пункту Ўказа, Адміністрацыі прэзыдэнта даручалася «да 1 лістапада 1997 г. правесьці атэстацыю службовых асобаў і іншых супрацоўнікаў БІДБЗ і па яе выніках прыняць адпаведных асобаў (да паловы ад штату) на працу ў» Цэнтар (НЦЗД)<ref>{{Навіна|аўтар=А.Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 28 ліпеня 1997 г. № 407 «Аб стварэньні Нацыянальнага цэнтра законапраектнай дзейнасьці пры прэзыдэнце Рэспублікі Беларусь»|спасылка=http://pravo.levonevsky.org/bazaby/org459/sbor6/text5912.htm |выдавец=Прававы партал Валерыя Леванеўскага|мова=ru|дата публікацыі=28 сакавіка 2007|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. 13 сьнежня 2007 г. А.Лукашэнка падпісаў Указ № 630, паводле якога пераўтварыў НЦЗД у Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь «шляхам далучэньня да яго дзяржаўнай навуковай установы "Інстытут дзяржавы і права [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]"»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя|спасылка=http://center.gov.by/pra-tse-ntr/gistory-ya/?lang=by|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. Паводле 3-га пункту Ўказа, «колькасьць навуковых работнікаў і работнікаў, якія забясьпечваюць дзейнасьць дадзенага Цэнтра, складае 40 адзінак»<ref name="у">{{Навіна|аўтар=А.Лукашэнка|загаловак=Указ прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь ад 13 сьнежня 2007 г. № 630 «Аб некаторых захадах па ўдасканаленьні праватворчай дзейнасьці і навуковых дасьледаваньня ў галіне права»|спасылка=http://www.pravo.by/document/?guid=3871&p0=p30700630|выдавец=Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь|мова=ru|дата публікацыі=31 сьнежня 2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. Паводле 4-га пункту Палажэньня аб НЦЗПД 2007 году, Цэнтар быў [[Юрыдычная асоба|юрыдычнай асобай]], падпарадкаванай [[Прэзыдэнт Беларусі|прэзыдэнту Рэспублікі Беларусь]]<ref name="у"/>. На 8 лістапада 2017 г. НЦЗПД Беларусі падрыхтаваў каля 1000 заканадаўчых актаў за 20 гадоў<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Анісовіч.|загаловак=Каля 1000 заканадаўчых актаў|спасылка=http://www.zviazda.by/be/news/20171107/1510070394-kalya-1000-zakanadauchyh-aktau-padryhtavau-nczpd|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=8 лістапада 2017|нумар=[http://www.zviazda.by/be/number/215-28579 215 (28579)]|старонкі=[http://www.zviazda.by/sites/default/files/8lis-2_optim.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref>. На 2018 год НЦЗПД Беларусі ўлучаў: * 4 управы — а) заканадаўства аб грамадзянскіх, фінансава-эканамічных і экалягічных адносінах; б) заканадаўства аб нацыянальнай бясьпецы і праваахоўнай дзейнасьці; в) канстытуцыйнага і міжнароднага права; г) сацыяльнага заканадаўства; * 2 аддзелы — а) арганізацыйнага і тэхнічнага забесьпячэньня, б) фінансава-эканамічны; * Інстытут прававых дасьледаваньняў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва і структурныя падразьдзяленьні|спасылка=http://center.gov.by/pra-tse-ntr/kirau-nitstva-i-strukturny-ya-padrazdzya/?lang=by|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref>. 14 сакавіка 2024 году А. Лукашэнка падпісаў Указ № 96 «Аб Нацыянальным цэнтры заканадаўства і прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь» (НЦЗПІ Беларусі), у які да 1 ліпеня пераўтварылі НЦЗПД шляхам далучэньня да яго [[Нацыянальны цэнтар прававой інфармацыі|Нацыянальнага цэнтру прававой інфармацыі]] (НЦЗПІ), які месьціўся ў тым самым будынку па вуліцы Берсана<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Беларусі зьявіцца Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/u-belarusi-zjavitstsa-natsyjanalny-tsentr-zakanadaustva-i-pravavoj-infarmatsyi-129076-2024/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=14 сакавіка 2024|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. === Кіраўнікі === # {{Артыкул у іншым разьдзеле|Антон Матусевіч||be|Антон Уладзіміравіч Матусевіч}} (1994—1997) # [[Ігар Андрэеў]] (1 кастрычніка 1997 — 1 лютага 2005) # [[Валеры Міцкевіч]] (11 сакавіка 2005 — 4 чэрвеня 2009)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Міцкевіч Валеры Вацлававіч|спасылка=http://m.blr.belta.by/personi/view/mitskevich-valeryj-1132/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=2017|дата доступу=22 студзеня 2018}}</ref> # [[Вадзім Іпатаў]]<ref>{{Артыкул|аўтар=Надзея Дрыла.|загаловак=Захаваць і папулярызаваць|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=98761|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=19 чэрвеня 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-06-19 116 (27231)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/98780/19cher-5.indd.pdf 5]|issn=1990-763x}}</ref> (13 кастрычніка 2009 — 1 ліпеня 2024) # [[Андрэй Мацельскі]] (ад 1 ліпеня 2024 г.) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Навіны|спасылка=https://center.gov.by/be/news/|выдавец=Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў Рэспублікі Беларусь|дата публікацыі=2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}} ** [https://center.gov.by/be/contacts/ Кантакты] * [https://web.archive.org/web/20180110054047/http://center.gov.by/blr/index.html Старая бачына] * {{Навіна|аўтар=|загаловак=У Беларусі створаны Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававых дасьледаваньняў|спасылка=http://by.belapan.by/archive/2007/12/17/203450_203474|выдавец=[[БелаПАН]]|дата публікацыі=17 сьнежня 2007|дата доступу=22 студзеня 2018}} {{Накід:Беларусь}} [[Катэгорыя:Установы, міністэрствы і ведамствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Органы выканаўчай улады Беларусі]] [[Катэгорыя:Дзяржаўныя арганізацыі Беларусі]] [[Катэгорыя:Адміністрацыя прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Маскоўскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1992 годзе]] nfuhw7evil63d56c4yaslvcwhzawjyg 0 189370 2621111 1952316 2025-06-22T06:35:50Z EmausBot 10296 Робат: Выпраўленьне падвойнага перанакіраваньня → [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] 2621111 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] jccehvfplcn6ls4zynw406mb9xbop4y 0 189371 2621112 1952317 2025-06-22T06:36:00Z EmausBot 10296 Робат: Выпраўленьне падвойнага перанакіраваньня → [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] 2621112 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] jccehvfplcn6ls4zynw406mb9xbop4y 0 189372 2621110 1952318 2025-06-22T06:35:40Z EmausBot 10296 Робат: Выпраўленьне падвойнага перанакіраваньня → [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] 2621110 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] jccehvfplcn6ls4zynw406mb9xbop4y 0 189373 2621108 1952319 2025-06-22T06:35:20Z EmausBot 10296 Робат: Выпраўленьне падвойнага перанакіраваньня → [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] 2621108 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] jccehvfplcn6ls4zynw406mb9xbop4y 0 189374 2621107 1952320 2025-06-22T06:35:10Z EmausBot 10296 Робат: Выпраўленьне падвойнага перанакіраваньня → [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] 2621107 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[Нацыянальны цэнтар заканадаўства і прававой інфармацыі]] jccehvfplcn6ls4zynw406mb9xbop4y 0 210633 2621151 2609643 2025-06-22T10:24:09Z Dymitr 10914 /* Статыстыка */ абнаўленьне зьвестак 2621151 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клюб |Назва = Арсэнал Койданаў |Лягатып = FK Arsenal Kojdanaŭ.png |ПоўнаяНазва = |Заснаваны = 2019 |Горад = [[Койданаў]], [[Беларусь]] |Стадыён = [[Гарадзкі стадыён (Койданаў)|Гарадзкі]] |Умяшчальнасьць = 1100 |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Трэнэр = |Чэмпіянат = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|АрсэналКойЛіга}} |Сэзон = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|АрсэналКойСэзон}} |Месца = {{Папярэдні футбольны сэзон Беларусі|АрсэналКой}} |Сайт = |Прыналежнасьць = Беларускія }} «'''Арсэна́л'''» — беларускі футбольны клюб з [[Койданаў|Койданава]]. Клюб хутка прайшоў шлях ад найніжэйшых дывізіёнай да Найвышэйшай лігі, у якой дэбютаваў у [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|сэзоне 2022 году]]. Па выніках першага году ў элітным дывізіёне клюб страціў сваё месца, прагуляўшы ў пераходных матчах рагачоўскаму «[[Макслайн Рагачоў|Макслайну]]». З 2024 году клюб зноў спаборнічае ў Найвышэйшай лізе. == Гісторыя == Заснаваны ў 2019 годзе беларускім бізнэсоўцам Аляксеем Меляшэвічам разам з Алексам Русгальмам, прэзыдэнтам швэдзкай «[[Эскільстуна (футбольны клюб)|Эскільстуны]]»<ref>[https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/footboll/2359781.html «Арсенал» из Дзержинска — очень амбициозный проект. Клуб заинтересовал даже младшего Глеба]{{Ref-ru}}</ref>. Аб стварэньні новага клюбу стала вядома ў студзені 2019 году<ref>[https://by.tribuna.com/football/1070914703.html В Беларуси появится новый футбольный клуб – «Арсенал» из Дзержинска. С командой уже тренируются Вячеслав Глеб и Осипенко]</ref>. Каманда, складзеная ў асноўным зь нядаўніх дублёраў клюбаў найвышэйшай лігі, а таксама зь некалькіх дасьведчаных вэтэранаў і мясцовых гульцоў, адразу заявілася ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]]. Дружына пасьпяхова прайшла дыстанцыю, выйграла барацьбу з «[[Ашмяны-БДУФК (футбольны клюб)|Ашмянамі-БДУФК]]» за першы радок і стала чэмпіёнам Другой лігі. У 2020 годзе каманда працягвала камплектавацца маладымі футбалістамі, а таксама некалькімі дасьведчанымі выканаўцамі. Празь неадпаведнасьць стадыёну ў Койданаве патрабаваньням хатнія матчы «Арсэнал» ладзіў на стадыёне РЦАР-БДУ ў Менску. Каманда добра пачала выступы ў Першай лізе, доўгі час вёў барацьбу за высокія месцы і магчымае прасоўваньне ў Найвышэйшую лігу, але пазьней стаў саступаць канкурэнтам і ў выніку стаў чацьвертым. У верасьні пасаду галоўнага трэнэра пакінуў [[Сяргей Ясковіч]], замест яго кіраваць камандай стаў абаронца [[Павал Кірыльчык]]. У сэзоне 2021 году камандай працягваў кіраваць Павал Кірыльчык. Хатнія матчы «Арсэнал» стаў праводзіць на стадыёне «[[Гарадзея (стадыён)|Гарадзея]]». Каманда хутка захапіла лідэрства ў табліцы і, не зважаючы на шэраг няўдалых адрэзкаў, захавала першы радок да канца турніру і выйшла ў найвышэйшую лігу. У сэзоне 2022 году клюб захаваў асноўных гульцоў. У найвышэйшай лізе клюб стаў адным з аўтсайдэраў і доўгі час рухаваў у зоне вылету, аднак пасьпяховы фініш дазволіў скончыць чэмпіянат на 14 месцы з 16. У пераходных матчах за месца ў найвышэйшай лізе на наступны сэзон «Арсэнал» саступіў рагачоўскаму «[[Макслайн Рагачоў|Макслайну]]» (3:2, 1:3) і выбыў у першую лігу. У пачатку 2023 году новым трэнэрам каманды быў прызначаны [[Сяргей Паўлюковіч]], якога ў ліпені замяніў [[Аляксандар Бразевіч]]. «Арсэнал» выдатна пачаў сэзон у Першай лізе, здабыўшы перамогі ў першых дзесяці турах, і ў далейшым захаваў першы радок да канца турніру. За тры туры да фінішу забясьпечыўшы вяртаньне ў Найвышэйшую лігу. У канцы сьнежня зьявіліся зьвесткі, што клюб можа ня даць рады ў фінансавым складніку, каб узяць удзел у розыгрышы Найвышэйшай лігі<ref>[https://football.by/news/182237 «Андрей Василевич: „Арсенал“ и еще один клуб могут не справиться с критериями лицензирования»]{{Ref-ru}} Football.by</ref>. У наступныя месяцы стала вядома, што па дапамогу клюб зьвярнуўся да маскавіцкага «[[Лякаматыў Масква|Лякаматыва]]», які склаў дамову аб супрацы з койданаўскім клюбам<ref>[https://football.by/news/183794 «А как там „Арсенал“? Из „Локомотива“ к „канонирам“ приехал не только тренер, но и игроки»]{{Ref-ru}} Football.by</ref>. Новым галоўным трэнэрам быў прызначаны расеец [[Вячаслаў Вашкевіч]]<ref>[https://web.archive.org/web/20240225095045/https://pressball.by/pbonline/football/ne-byt-lifterami-dzerzhinskij-arsenal-s-novym-trenerom-gotovitsya-vojti-v-odnu-i-tu-zhe-reku-vtoroj-raz/ «Не быть „лифтерами“. Дзержинский „Арсенал“ с новым тренером готовится войти в одну и ту же реку второй раз»].{{Ref-ru}} Прессбол.</ref>. == Склад == : ''Актуальны на 29 сакавіка 2025 году'' {{Склад}} {{Гулец1|1|Q124969635|Бр|}} {{Гулец1|4|Q109882217|Аб|}} {{Гулец1|5|Q64785605|Аб|}} {{Гулец1|6|Q132860012|ПА|}} {{Гулец1|7|Q124947281|Нап|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]}} {{Гулец1|8|Q125048762|ПА|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Лякаматыў Масква|Лякаматыў]]}} {{Гулец1|9|Q113015571|Нап|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Лякаматыў Масква|Лякаматыў]]}} {{Гулец1|10|Q53717983|ПА|}} {{Гулец1|11|Q54947191|ПА|}} {{Гулец1|13|Q124969707|Аб|}} {{Гулец1|14|Q124955257|Аб|}} {{Гулец1|15|Q96149137|ПА|}} {{Гулец1|18|Q105962328|Аб|}} {{Падзел складу}} {{Гулец1|19|Q111316253|Нап|}} {{Гулец|22|{{Сьцяг|Бразылія}}|Аб|Атыла Фрэйрэ||2002}} {{Гулец|23|{{Сьцяг|Таджыкістан}}|ПА|Салахідзін Іргашаў||2003}} {{Гулец1|25|Q111805260|Нап|}} {{Гулец1|27|Q112652831|ПА|}} {{Гулец1|30|Q793507|Бр|}} {{Гулец1|41|Q117211788|ПА|}} {{Гулец1|51|Q4738595|ПА|капітан}} {{Гулец1|63|Q124425538|ПА|}} {{Гулец1|77|Q125822655|ПА|}} {{Гулец1|81|Q106467712|Аб|{{Падказка|ар.|арэнда}} [[Шыньнік Яраслаўль|Шыньнік]]}} {{Гулец1|88|Q29784087|Нап|}} {{Гулец|99|{{Сьцяг|Расея}}|Аб|Кірыл Воўкаў||2006}} {{Канец складу}} == Статыстыка == {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сэзон !width=50|Ліга !width=30|Месца !width=30|{{Падказка|Г|Гульні}} !width=30|{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=30|{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=30|{{Падказка|П|Паразы}} !width=60|{{Падказка|РМ|Розьніца мячоў}} !width=45|{{Падказка|Пкт|Пункты}} ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2019 году|2019]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019 году|Другая]] || '''1''' {{Рост}} || 28 || 25 || 1 || 2 || 119–14 || 76 || [[Кубак Беларусі па футболе 2019—2020 гадоў|1/16]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2020 году|2020]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020 году|Першая]] || '''4''' || 26 || 13 || 7 || 6 || 41–28 || 46 || [[Кубак Беларусі па футболе 2020—2021 гадоў|1/4]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2021 году|2021]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021 году|Першая]] || '''1''' {{Рост}} || 33 || 20 || 8 || 5 || 59–22 || 68 || [[Кубак Беларусі па футболе 2021—2022 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2022 году|2022]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022 году|Найвышэйшая]] || '''14''' {{Падзеньне}} || 30 || 5 || 8 || 17 || 18–42 || 23 || [[Кубак Беларусі па футболе 2022—2023 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2023 году|2023]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023 году|Першая]] || '''1''' {{Рост}} || 32 || 26 || 3 || 3 || 86–30 || 81 || [[Кубак Беларусі па футболе 2023—2024 гадоў|1/8]] |- | [[Чэмпіянат Беларусі па футболе 2024 году|2024]] || [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2024 году|Найвышэйшая]] || '''10''' || 30 || 10 || 8 || 12 || 29–36 || 38 || [[Кубак Беларусі па футболе 2024—2025 гадоў|1/8]] |} == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Койданаў]] p9gdkv1pli192lcric2eypvp0uv3lyy 0 213938 2621127 2532847 2025-06-22T08:11:27Z Dymitr 10914 крыніца — https://uk.wikipedia.org/wiki/Стів_Керр?oldid=43880719 2621127 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Стывэн Даглас Кер''' ({{мова-en|Stephen Douglas Kerr}}; {{Н}} 27 верасьня 1965 году, [[Бэйрут]], [[Лібан]]) — [[ЗША|амэрыканскі]] [[баскетбол]]ьны трэнэр і былы гулец. Займае пасаду галоўнага трэнэра «[[Голдэн Стэйт Ўорыярз]]» з [[Нацыянальная баскетбольная асацыяцыя|Нацыянальнай баскетбольнай асацыяцыі]]. Дзевяць разоў станавіўся [[Сьпіс фіналаў НБА|чэмпіёнам НБА]], выйграўшы пяць тытулаў у якасьці гульца, зь якіх тры ў складзе «[[Чыкага Булз]]» і два ў складзе «[[Сан-Антоніё Спэрз]]», і чатыры тытулы ў якасьці трэнэра «Ўорыярз». Мае найвышэйшы адсотак трапнасьці трохпунктавых кідкоў за кар’еру (45,4%) сярод гульцоў, якія зрабілі ня менш за 250 кідкоў, у гісторыі НБА. Таксама меў найвышэйшы адсотак трапнасьці трохпунктавых кідкоў у асобным сэзоне (52,4%) у гісторыі НБА [[НБА ў сэзоне 2009—2010 гадоў|да 2010 году]], калі ягоны рэкорд абнавіў [[Кайл Корвэр]]. == Гульнёвая кар’ера == Нарадзіўшыся ў [[Бэйрут|Бэйруце]] ў сям’і амэрыканскага навукоўца<ref>[https://web.archive.org/web/20160407143133/http://articles.chicagotribune.com/1993-10-24/features/9310250053_1_malcolm-kerr-ann-kerr-arab-world «A Separate Peace»]. Chicago Tribune.</ref>, а пачаў гуляць у баскетбол у сярэдняй школе ў [[Лос-Анджэлес]]е. Кер бараніў колеры баскетбольнай каманды Арызонскага каледжу з 1983 па 1988 гады. На першым курсе ён страціў бацьку, якога застрэліў ісламіст у Лібане<ref>[https://nypost.com/2014/05/03/in-the-wake-of-his-dads-assassination-kerr-became-a-champion/ «Despite pain of dad’s murder, Kerr became a champion»]. New York Post.</ref>. [[Файл:Steve Kerr - Arizona Wildcats.jpg|значак|зьлева|Баскетбаліст у 1987 годзе.]] У 1988 годзе гулец быў абраны ў другім раўндзе [[драфт НБА|драфту НБА]] камандай «[[Фінікс Санз]]» пад агульным 50-м нумарам. За «Фінікс Санз» правёў толькі адзіні сэзон. З 1989 па 1992 гады быў баскетбалістам клюбу «[[Кліўлэнд Кавальерз]]». У 1992 годзе далучыўся да «[[Арланда Мэджык]]», дзе правёў наступны сэзон сваёй кар’еры. Наступнай камандай у ягонай кар’еры стала «[[Чыкага Булз]]», за якую ён гуляў 6 сэзонаў. За гэты час стаў трохразовым чэмпіёнам НБА. У 1997 годзе ён стаў пераможцам спаборніцтва па трохпунктавых кідках на Матчы ўсіх зорак. З 1999 па 2001 гады гуляў за «[[Сан-Антоніё Спэрз]]», куды яго абмянялі на [[Чак Пэрсан|Чака Пэрсана]]<ref>[https://basketball.realgm.com/player/Steve-Kerr/Summary/1303 «Steve Kerr Player Profile, San Antonio Spurs, News, Rumors, NBA Stats, NCAA Stats, Game Logs, Bests, Awards»]. RealGM.</ref>. У складзе каманды ён зноў стаў чэмпіёнам НБА ў 1999 годзе. У 2001 годзе перайшоў у «[[Портлэнд Трэйл Блэйзэрз]]», дзе правёў наступны сэзон сваёй кар’еры. Апошняй камандай баскетбаліста быў «Сан-Антоніё Спэрз», куды ён вярнуўся ў 2002 годзе і адгуляў адзін сэзон. У 2003 годзе стаў чэмпіёнам НБА ў пяты раз у сваёй кар’еры. == Трэнэрская праца == У 2014 годзе быў прызначаны галоўным трэнэрам «[[Голдэн Стэйт Ўорыярз]]», замяніўшы [[Марк Джэксан|Марка Джэксана]]<ref>[http://www.nba.com/warriors/news/kerr-20140514/ «Warriors Reach Agreement in Principle for Steve Kerr to Become Team’s Head Coach»]. NBA.</ref>. У сваім першым сэзоне ён дапасаваў да тактыкі сваёй каманды элемэнты трохкутнай атакі «Чыкага Булз», прастору і паскарэньне «Сан-Антоніё Спэрз» і хуткі тэмп «Фінікс Санз». Гэта дапамагло камандзе здабыць 67 перамог у сэзоне, стаўшы 10-й камандай у гісторыі НБА з 60 і больш перамогамі за сэзон. У плэй-оф яны перамаглі «[[Нью-Арлеан Пэліканз]]», «[[Мэмфіс Грызьліз]]» і «[[Г’юстан Рокетс]]». У фінале НБА «Голдэн Стэйт» сустрэўся з «Кліўлэнд Кавальерз», якімі таксама кіраваў трэнэр-пачатковец [[Дэйвід Блат]]. Гэта быў першы выпадак у гісторыі НБА, калі два трэнэры-пачаткоўцы сустрэліся ў фінале НБА, прычым Кер здабыў свой шосты тытул агулам і першы ў якасьці трэнэра<ref>[http://nba.nbcsports.com/2015/06/03/steve-kerr-and-david-blatt-meet-again-this-time-as-rookie-coaches-in-the-nba-finals/ «Steve Kerr and David Blatt meet again, this time as rookie coaches in the NBA Finals»]. ProBasketballTalk.</ref>. Ён таксама стаў першым трэнэрам-пачаткоўцам пасьля [[Пэт Райлі|Пэта Райлі]] ў 1982 годзе, які стаў чэмпіёнам НБА. [[Файл:Steve Kerr Talks to Reporters.jpg|значак|зьлева|Кер у 2017 году.]] Праз два дні пасьля перамогі ў чэмпіянаце ён быў адпраўлены ў бестэрміновы водпуск праз праблемы зь сьпінаю<ref>[http://www.nba.com/warriors/news/kerr-leave-of-absence-20151001 «Warriors Head Coach Steve Kerr to Take a Leave of Absence to Focus on Back Rehab»]. NBA.</ref>. За час адсутнасьці Кера, якая доўжылася палову сэзону, камандай кіраваў часовы галоўны трэнэр [[Люк Ўолтан]]. У студзені 2016 году, калі Кер ужо акрыяў, «Ўорыярз» мелі 39 перамог у 43 гульнях<ref>[http://www.espn.com/nba/story/_/id/14757415/steve-kerr-battles-headaches-lingering-spinal-fluid-issues-coaches-pain «Kerr coaches vs. Suns despite lingering back woes»]. ESPN.</ref>. Трэнэр павялічыў гэтую лічбу да 73 перамог за сэзон, скасаваўшы рэкорд «Чыкага» ў 72 перамогі ў [[НБА 1995—1996 гадоў|сэзоне 1995—1996 гадоў]]<ref>[https://www.usatoday.com/story/sports/nba/warriors/2016/04/14/warriors-get-73rd-win-set-nba-record/83018630/ «Warriors notch NBA-record 73rd win to surpass 1995-96 Bulls»]. USA Today.</ref>. У тым сэзоне ён быў названы трэнэрам году НБА<ref>[https://web.archive.org/web/20171213160727/http://www.nba.com/2016/news/04/26/steve-kerr-named-nba-coach-of-the-year-2015-16/ «Warriors’ Kerr named 2015-16 NBA Coach of the Year»]. NBA.</ref>. Кер чарговы раз прасунуў каманду ў фінал НБА, дзе «Голдэн Стэйт» зноў сустрэўся з «Кліўлэндам», але гэтым разам каманда зазнала паразу ў сэрыі зь сямі гульняў. У наступным годзе ён у трэці раз запар вывеў каманду ў фінал НБА, дзе «Голдэн Стэйт» зноў сустрэўся з «Кліўлэндам», гэтым разам сьвяткуючы перамогу. Каманда атрымала 16 перамог і адну паразу ў плэй-оф, усталяваўшы рэкорд НБА. У 2018 годзе ён зноў вывеў каманду ў фінал НБА, дзе «Голдэн Стэйт» перамаглі «Кліўлэнд» у чатырох гульнях. У наступным сэзоне «Голдэн Стэйт» дасягнуў свайго пятага запар фіналу НБА. Саслабленая траўмамі [[Кевін Д’юрант|Кевіна Д’юранта]], [[Клэй Томпсан|Клэя Томпсана]] і [[Дэмаркус Казінз|Дэмаркуса Казінза]], якія прапусьцілі частку фінальнай сэрыі, каманда саступіла «[[Таронта Рэптарз]]». У канцы сэзону Кер заняў трэці радок у гісторыі «Голдэн Стэйт» у сьпісе трэнэраў з найбольшай колькасьцю перамог. Два сэзоны «Ўорыярз» не траплялі ў плэй-оф у першую чаргу праз траўмы сваіх ключавых гульцоў. Кер тым часам адначасна з працай у клюбе быў памочнікам трэнэра [[мужчынская зборная ЗША па баскетболе|мужчынскай зборнай ЗША]], якая здабыла залаты мэдаль на [[летнія Алімпійскія гульні 2020 году|летніх Алімпійскіх гульнях 2020 году]]<ref>[https://www.nba.com/warriors/news/tokyo-2020-olympics-20210806 «Draymond Green & Head Coach Steve Kerr Help Teams USA Capture Gold Medal at 2020 Olympics»]. NBA.</ref>. У сьнежні 2021 года ён быў прызначаны галоўным трэнэрам зборнай<ref>[https://www.espn.com/olympics/basketball/story/_/id/32910599/usa-basketball-announces-golden-state-warriors-steve-kerr-next-olympic-men-coach «Kerr announced as U.S. men’s basketball coach»]. ESPN.</ref>. У [[НБА 2021—2022 гадоў|сэзоне 2021—2022 гадоў]] ягоная каманда дакрочыла да фіналу НБА, дзе перамагла «[[Бостан Сэлтыкс]]», што прынесла Керу яго чацьверты трэнэрскі тытул і дзявяты агулам. У [[НБА 2022—2023 гадоў|сэзоне 2022—2023 гадоў]] Кер і «Ўорыярз» дайшлі да паўфіналу Заходняй канфэрэнцыі, дзе ў шасьці гульнях саступілі «[[Лос-Анджэлес Лэйкерз]]». На [[летнія Алімпійскія гульні 2024 году|летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] сярод мужчынскіх баскетбольных каманд Кер трэнаваў зборную ЗША, якая здабыла пяты тытул у Парыжы, перамогшы ў фінале каманду гаспадароў турніру. 20 красавіка 2025 году ён здабыў сваю 100-ю перамогу ў плэй-оф у якасьці галоўнага трэнэра, ураўняўшыся з [[Лары Браўн (баскетбаліст)|Лары Браўнам]] паводле гэтага паказьніку<ref>[https://www.espn.com/nba/recap/_/gameId/401767823 «Stephen Curry scores 31 points in the Warriors’ 95-85 victory over the Rockets 95-85 in Game 1»]. ESPN.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Кер, Стыў}} [[Катэгорыя:Баскетбалісты ЗША]] [[Катэгорыя:Баскетбольныя трэнэры ЗША]] [[Катэгорыя:Баскетбольныя трэнэры НБА]] g8izg6srkl7v6a9qhe652p3wjj17z8e 2621129 2621127 2025-06-22T08:12:04Z Dymitr 10914 артаграфія 2621129 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Сты́вэн Да́глас Кер''' ({{мова-en|Stephen Douglas Kerr}}; {{Н}} 27 верасьня 1965 году, [[Бэйрут]], [[Лібан]]) — [[ЗША|амэрыканскі]] [[баскетбол]]ьны трэнэр і былы гулец. Займае пасаду галоўнага трэнэра «[[Голдэн Стэйт Ўорыярз]]» з [[Нацыянальная баскетбольная асацыяцыя|Нацыянальнай баскетбольнай асацыяцыі]]. Дзевяць разоў станавіўся [[Сьпіс фіналаў НБА|чэмпіёнам НБА]], выйграўшы пяць тытулаў у якасьці гульца, зь якіх тры ў складзе «[[Чыкага Булз]]» і два ў складзе «[[Сан-Антоніё Спэрз]]», і чатыры тытулы ў якасьці трэнэра «Ўорыярз». Мае найвышэйшы адсотак трапнасьці трохпунктавых кідкоў за кар’еру (45,4%) сярод гульцоў, якія зрабілі ня менш за 250 кідкоў, у гісторыі НБА. Таксама меў найвышэйшы адсотак трапнасьці трохпунктавых кідкоў у асобным сэзоне (52,4%) у гісторыі НБА [[НБА ў сэзоне 2009—2010 гадоў|да 2010 году]], калі ягоны рэкорд абнавіў [[Кайл Корвэр]]. == Гульнёвая кар’ера == Нарадзіўшыся ў [[Бэйрут|Бэйруце]] ў сям’і амэрыканскага навукоўца<ref>[https://web.archive.org/web/20160407143133/http://articles.chicagotribune.com/1993-10-24/features/9310250053_1_malcolm-kerr-ann-kerr-arab-world «A Separate Peace»]. Chicago Tribune.</ref>, а пачаў гуляць у баскетбол у сярэдняй школе ў [[Лос-Анджэлес]]е. Кер бараніў колеры баскетбольнай каманды Арызонскага каледжу з 1983 па 1988 гады. На першым курсе ён страціў бацьку, якога застрэліў ісламіст у Лібане<ref>[https://nypost.com/2014/05/03/in-the-wake-of-his-dads-assassination-kerr-became-a-champion/ «Despite pain of dad’s murder, Kerr became a champion»]. New York Post.</ref>. [[Файл:Steve Kerr - Arizona Wildcats.jpg|значак|зьлева|Баскетбаліст у 1987 годзе.]] У 1988 годзе гулец быў абраны ў другім раўндзе [[драфт НБА|драфту НБА]] камандай «[[Фінікс Санз]]» пад агульным 50-м нумарам. За «Фінікс Санз» правёў толькі адзіні сэзон. З 1989 па 1992 гады быў баскетбалістам клюбу «[[Кліўлэнд Кавальерз]]». У 1992 годзе далучыўся да «[[Арланда Мэджык]]», дзе правёў наступны сэзон сваёй кар’еры. Наступнай камандай у ягонай кар’еры стала «[[Чыкага Булз]]», за якую ён гуляў 6 сэзонаў. За гэты час стаў трохразовым чэмпіёнам НБА. У 1997 годзе ён стаў пераможцам спаборніцтва па трохпунктавых кідках на Матчы ўсіх зорак. З 1999 па 2001 гады гуляў за «[[Сан-Антоніё Спэрз]]», куды яго абмянялі на [[Чак Пэрсан|Чака Пэрсана]]<ref>[https://basketball.realgm.com/player/Steve-Kerr/Summary/1303 «Steve Kerr Player Profile, San Antonio Spurs, News, Rumors, NBA Stats, NCAA Stats, Game Logs, Bests, Awards»]. RealGM.</ref>. У складзе каманды ён зноў стаў чэмпіёнам НБА ў 1999 годзе. У 2001 годзе перайшоў у «[[Портлэнд Трэйл Блэйзэрз]]», дзе правёў наступны сэзон сваёй кар’еры. Апошняй камандай баскетбаліста быў «Сан-Антоніё Спэрз», куды ён вярнуўся ў 2002 годзе і адгуляў адзін сэзон. У 2003 годзе стаў чэмпіёнам НБА ў пяты раз у сваёй кар’еры. == Трэнэрская праца == У 2014 годзе быў прызначаны галоўным трэнэрам «[[Голдэн Стэйт Ўорыярз]]», замяніўшы [[Марк Джэксан|Марка Джэксана]]<ref>[http://www.nba.com/warriors/news/kerr-20140514/ «Warriors Reach Agreement in Principle for Steve Kerr to Become Team’s Head Coach»]. NBA.</ref>. У сваім першым сэзоне ён дапасаваў да тактыкі сваёй каманды элемэнты трохкутнай атакі «Чыкага Булз», прастору і паскарэньне «Сан-Антоніё Спэрз» і хуткі тэмп «Фінікс Санз». Гэта дапамагло камандзе здабыць 67 перамог у сэзоне, стаўшы 10-й камандай у гісторыі НБА з 60 і больш перамогамі за сэзон. У плэй-оф яны перамаглі «[[Нью-Арлеан Пэліканз]]», «[[Мэмфіс Грызьліз]]» і «[[Г’юстан Рокетс]]». У фінале НБА «Голдэн Стэйт» сустрэўся з «Кліўлэнд Кавальерз», якімі таксама кіраваў трэнэр-пачатковец [[Дэйвід Блат]]. Гэта быў першы выпадак у гісторыі НБА, калі два трэнэры-пачаткоўцы сустрэліся ў фінале НБА, прычым Кер здабыў свой шосты тытул агулам і першы ў якасьці трэнэра<ref>[http://nba.nbcsports.com/2015/06/03/steve-kerr-and-david-blatt-meet-again-this-time-as-rookie-coaches-in-the-nba-finals/ «Steve Kerr and David Blatt meet again, this time as rookie coaches in the NBA Finals»]. ProBasketballTalk.</ref>. Ён таксама стаў першым трэнэрам-пачаткоўцам пасьля [[Пэт Райлі|Пэта Райлі]] ў 1982 годзе, які стаў чэмпіёнам НБА. [[Файл:Steve Kerr Talks to Reporters.jpg|значак|зьлева|Кер у 2017 году.]] Праз два дні пасьля перамогі ў чэмпіянаце ён быў адпраўлены ў бестэрміновы водпуск праз праблемы зь сьпінаю<ref>[http://www.nba.com/warriors/news/kerr-leave-of-absence-20151001 «Warriors Head Coach Steve Kerr to Take a Leave of Absence to Focus on Back Rehab»]. NBA.</ref>. За час адсутнасьці Кера, якая доўжылася палову сэзону, камандай кіраваў часовы галоўны трэнэр [[Люк Ўолтан]]. У студзені 2016 году, калі Кер ужо акрыяў, «Ўорыярз» мелі 39 перамог у 43 гульнях<ref>[http://www.espn.com/nba/story/_/id/14757415/steve-kerr-battles-headaches-lingering-spinal-fluid-issues-coaches-pain «Kerr coaches vs. Suns despite lingering back woes»]. ESPN.</ref>. Трэнэр павялічыў гэтую лічбу да 73 перамог за сэзон, скасаваўшы рэкорд «Чыкага» ў 72 перамогі ў [[НБА 1995—1996 гадоў|сэзоне 1995—1996 гадоў]]<ref>[https://www.usatoday.com/story/sports/nba/warriors/2016/04/14/warriors-get-73rd-win-set-nba-record/83018630/ «Warriors notch NBA-record 73rd win to surpass 1995-96 Bulls»]. USA Today.</ref>. У тым сэзоне ён быў названы трэнэрам году НБА<ref>[https://web.archive.org/web/20171213160727/http://www.nba.com/2016/news/04/26/steve-kerr-named-nba-coach-of-the-year-2015-16/ «Warriors’ Kerr named 2015-16 NBA Coach of the Year»]. NBA.</ref>. Кер чарговы раз прасунуў каманду ў фінал НБА, дзе «Голдэн Стэйт» зноў сустрэўся з «Кліўлэндам», але гэтым разам каманда зазнала паразу ў сэрыі зь сямі гульняў. У наступным годзе ён у трэці раз запар вывеў каманду ў фінал НБА, дзе «Голдэн Стэйт» зноў сустрэўся з «Кліўлэндам», гэтым разам сьвяткуючы перамогу. Каманда атрымала 16 перамог і адну паразу ў плэй-оф, усталяваўшы рэкорд НБА. У 2018 годзе ён зноў вывеў каманду ў фінал НБА, дзе «Голдэн Стэйт» перамаглі «Кліўлэнд» у чатырох гульнях. У наступным сэзоне «Голдэн Стэйт» дасягнуў свайго пятага запар фіналу НБА. Саслабленая траўмамі [[Кевін Д’юрант|Кевіна Д’юранта]], [[Клэй Томпсан|Клэя Томпсана]] і [[Дэмаркус Казінз|Дэмаркуса Казінза]], якія прапусьцілі частку фінальнай сэрыі, каманда саступіла «[[Таронта Рэптарз]]». У канцы сэзону Кер заняў трэці радок у гісторыі «Голдэн Стэйт» у сьпісе трэнэраў з найбольшай колькасьцю перамог. Два сэзоны «Ўорыярз» не траплялі ў плэй-оф у першую чаргу праз траўмы сваіх ключавых гульцоў. Кер тым часам адначасна з працай у клюбе быў памочнікам трэнэра [[мужчынская зборная ЗША па баскетболе|мужчынскай зборнай ЗША]], якая здабыла залаты мэдаль на [[летнія Алімпійскія гульні 2020 году|летніх Алімпійскіх гульнях 2020 году]]<ref>[https://www.nba.com/warriors/news/tokyo-2020-olympics-20210806 «Draymond Green & Head Coach Steve Kerr Help Teams USA Capture Gold Medal at 2020 Olympics»]. NBA.</ref>. У сьнежні 2021 году ён быў прызначаны галоўным трэнэрам зборнай<ref>[https://www.espn.com/olympics/basketball/story/_/id/32910599/usa-basketball-announces-golden-state-warriors-steve-kerr-next-olympic-men-coach «Kerr announced as U.S. men’s basketball coach»]. ESPN.</ref>. У [[НБА 2021—2022 гадоў|сэзоне 2021—2022 гадоў]] ягоная каманда дакрочыла да фіналу НБА, дзе перамагла «[[Бостан Сэлтыкс]]», што прынесла Керу яго чацьверты трэнэрскі тытул і дзявяты агулам. У [[НБА 2022—2023 гадоў|сэзоне 2022—2023 гадоў]] Кер і «Ўорыярз» дайшлі да паўфіналу Заходняй канфэрэнцыі, дзе ў шасьці гульнях саступілі «[[Лос-Анджэлес Лэйкерз]]». На [[летнія Алімпійскія гульні 2024 году|летніх Алімпійскіх гульнях 2024 году]] сярод мужчынскіх баскетбольных каманд Кер трэнаваў зборную ЗША, якая здабыла пяты тытул у Парыжы, перамогшы ў фінале каманду гаспадароў турніру. 20 красавіка 2025 году ён здабыў сваю 100-ю перамогу ў плэй-оф у якасьці галоўнага трэнэра, ураўняўшыся з [[Лары Браўн (баскетбаліст)|Лары Браўнам]] паводле гэтага паказьніку<ref>[https://www.espn.com/nba/recap/_/gameId/401767823 «Stephen Curry scores 31 points in the Warriors’ 95-85 victory over the Rockets 95-85 in Game 1»]. ESPN.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Кер, Стыў}} [[Катэгорыя:Баскетбалісты ЗША]] [[Катэгорыя:Баскетбольныя трэнэры ЗША]] [[Катэгорыя:Баскетбольныя трэнэры НБА]] 5q9i16l96l5ympf2lou4jxtw90hd01x 0 214284 2621075 2074965 2025-06-21T18:16:07Z Dymitr 10914 крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Dwyane_Wade?oldid=1295353122 2621075 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Дўэйн Тайран Ўэйд-малодшы''' ({{мова-en|Dwyane Tyrone Wade Jr.}}; {{Н}}. 17 сутдзеня 1982 году, [[Чыкага]], [[Іліной]], [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]) — амэрыканскі прафэсійны [[Баскетбол|баскетбаліст]]. Цягам 16 гадоў сваёй гульнёвай кар’еры бараніў колеры «[[Маямі Гіт]], «[[Чыкага Булз]]» і «[[Кліўлэнд Кавальерз]]» у [[Нацыянальная баскетбольная асацыяцыя|Нацыянальнай баскетбольнай асацыяцыі]], а таксама быў гульцом нацыянальнай [[Мужчынская зборная ЗША па баскетболе|зборнай ЗША]]. == Кар’ера == === Клюбная === [[Файл:Dwyane Wade.jpg|значак|зьлева|Ўэйд дрыблюе зь мячом у 2009 годзе.]] Ўэйд быў абраны «[[Маямі Гіт]]» пад пятым нумарам на [[драфт НБА 2003 году|драфце НБА 2003 году]]. Ён хутка стаў прадуктыўным гульцом, набіраючы ў сярэднім 16,2 пунктаў пры 46,5% кідкоў, а таксама 4,0 падборы і 4,5 перадачы. Ўэйд прадэманстраваў выдатныя вынікі ў плэй-оф, асабліва ў матчы супраць «[[Індыяна Пэйсэрз|Індыяны Пэйсэрз]]» у паўфінале [[Усходняя канфэрэнцыя (НБА)|Ўсходняй канфэрэнцыі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20070117121352/http://www.nba.com/playerfile/dwyane_wade/bio.html «Dwyane Wade: Biography»]. NBA.</ref>. Пасьля дэбютнага сэзону гулец быў улучаны ў першую каманду ўсіх пачаткоўцаў НБА і заняў трэцяе месца ў галасаваньні за найлепшага пачаткоўца году. Ужо ў наступным [[НБА 2004—2005 гадоў|сэзоне 2004—2005 гадоў]] спартовец упершыню трапіў на Матч усіх зорак НБА. Ён ня быў стартавым гульцом, але ўсё ж набраў 14 пунктаў за 24 хвіліны. «Гіт» тым часам выйшлі ў фінал канфэрэнцыі, дзе саступілі «[[Дэтройт Пістанз]]» у сямі гульнях. Ўэйд набраў 42 пункты ў другой сустрэчы і 36 пунктаў у трэцяй, не зважаючы на тое, што гуляў з гаймарытам, грыпам і расьцяжэньнем калена. У пятай гульні ён атрымаў пашкоджаньне, якое выбіла яго з шостага матчу. У [[НБА 2005—2006 гадоў|сэзоне 2005—2006 гадоў]] Ўэйд быў другі раз выліканы на Матч усіх зорак НБА, дзе набраў 20 пунктаў за 30 хвілінаў на пляцоўцы. Варта таксама адзначыць, што менавіта ён закінуў пераможны мяч, які прынёс камандзе Ўсходу перамогу зь лікам 122:120. «Гіт» прасунуліся ў фінал НБА ў сэзоне 2005—2006 гадоў, дзе яны перамаглі «[[Далас Мавэрыкс]]» зь лікам у сэрыі 4:2. Ўэйд быў названы самым каштоўным гульцом фіналу, стаўшы пятым наймаладзейшым гульцом у гісторыі, які атрымаў гэтае званьне, а таксама трэцім паводле выніковасьці сярод гульцоў, якія ўпершыню дакрочыліся да фіналу НБА. У [[НБА 2006—2007 гадоў|сэзоне 2006—2007 гадоў]] баскетбаліст прапусьціў 31 гульню праз траўмы, а «Гіт» не далі рады і выбылі з плэй-оф ужо пасьля першага раўнду. Ўэйд працягваў аднаўляцца пасьля траўмаў у [[НБА 2007—2008 гадоў|сэзоне 2007—2008 гадоў]], ужо ж згуляўшы ў чацьвертым запар Матчы ўсіх зорак НБА. У наступным сэзоне Ўэйд у пяты раз запар браў удзел у Матчы ўсіх зорак НБА. Баскетбаліст усталяваў некалькі клюбных рэкордаў цягам розыгрышу НБА, а ў рэгулярным сэзоне стаў першым гульцом у гісторыі НБА, які набраў ня менш за 2000 пунктаў, зрабіў 100 перадач, 100 перахопаў і 100 блёк-шотаў за сэзон. 1 лістапада 2009 году гулец дасягнуў паказьніку ў 10 тысяч пунктаў за кар’еру ў НБА. 21 студзеня 2010 году ён у шосты раз у сваёй кар’еры быў выкліканы на Матч усіх зорак НБА. [[Файл:LeBron DWade.jpg|значак|зьлева|Ўэйд (справа) і [[Леброн Джэймз]] у 2010 годзе.]] 7 ліпеня 2010 году было абвешчана, што Ўэйд падпіша з «Маямі» 6-гадовы кантракт на 107,5 мільёнаў даляраў разам з зоркай «[[Таронта Рэптарз]]» [[Крыс Бош|Крысам Бошам]]<ref>[https://web.archive.org/web/20100915005634/http://www.nba.com/2010/news/07/07/wade.bosh.heat.ap/?ls=iref%3Anbahpt1 «Wade granted one of his wishes with Bosh coming to Miami»]. NBA.</ref>. На наступны дзень [[Леброн Джэймз]] абвесьціў, што таксама далучыцца да «Гіт»<ref>Stanhope, Kate. [https://www.tvguide.com/News/LeBron-James-Miami-1020311.aspx «LeBron James Leaves the Cleveland Cavaliers for Miami Heat»]. TV Guide.</ref>. У першы год эры «Вялікай тройкі» «Гіт» скончылі сэзон з паказьнікам 58–24 і занялі 2-е месца ва Ўсходняй канфэрэнцыі. Ўэйд зьбіраў у сярэднім 25,5 пунктаў, рабіў 6,4 падбораў, 4,6 перадачы і 1,5 перахопы, а таксама рэалізоўваў 50% кідкоў. Пасьля перамог над «[[Філадэлфія Сэвэнці Сыксэрз|Філадэлфіяй Сэвэнці Сыксэрз]]», «[[Бостан Сэлтыкс]]» і «[[Чыкага Булз]]» маямцы дайшлі да фіналу НБА, але ў рэшце рэшт саступілі «Далас Мавэрыкс» у шасьці гульнях. У [[НБА 2011—2012 гадоў|сэзоне 2011—2012 гадоў]] адбыўся лакаўт, які цягнуўся да 25 сьнежня. У сувязі з гэтым было згуляна толькі 66 гульняў замест 82. Ўэйд скончыў сэзон, набіраючы ў сярэднім 22,1 пункты і робячы 4,8 перадачы, 4,6 падбора і 1,7 перахопы. «Гіт» чарговы раз стаў пераможцам НБА. Перад пачаткам [[НБА 2012—2013 гадоў|сэзону 2012—2013 гадоў]] Ўэйд перанёс апэрацыю на левым калене, прапусьціўшы [[летнія Алімпійскія гульні 2012 году]]<ref>[https://www.espn.com/olympics/summer/2012/basketball/story/_/id/8108506/2012-olympics-dwyane-wade-miami-heat-needs-knee-surgery-london-olympics «Dwyane Wade will miss Olympics»]. ESPN</ref><ref>Associated Press (9.07.2012). [https://www.espn.com/nba/truehoop/miamiheat/story/_/id/8143398/miami-heat-dwyane-wade-surgery-knee «Dwyane Wade has knee surgery»]. ESPN.</ref>. У плэй-оф траўмы абмежавалі Ўэйда самым нізкім паказьнікам у кар’еры — 15,9 пунктаў за гульню, але ён павялічыў свой сярэдні паказьнік да 19,6 пунктаў падчас фіналу НБА супраць «[[Сан-Антоніё Спэрз]]». Толькі ў сёмай сустрэчы «Гіт» здолеў заваяваць свой другі чэмпіёнскі тытул запар і трэці тытул для Ўэйда<ref>Beck, Howard. [https://www.nytimes.com/2013/06/21/sports/basketball/miami-heat-repeat-as-nba-champions.html «Pushed to the Limit, James and Miami Repeat as N.B.A. Champions»]. New York Time.</ref>. У наступным сэзоне баскетбаліст прапусьціў 28 гульняў праз траўмы і дадатковы адпачынак. Ўэйд зьбіраў у сярэднім 19 пунктаў і ўсталяваў рэкордны для сваёй кар’еры адсотак трапнасьці кідкоў з гульні — 54%. У плэй-оф колькасьць гульнёвага часу Ўэйда павялічылася, то бок ён значна дапамог камандзе ў перамозе над «[[Бруклін Нэтс]]» у другім раўндзе і ў процістаяньня з «Індыянай Пэйсэрз» у фінале Ўсходняй канфэрэнцыі. У фінале НБА «Гіт» зазналі паразу ад «Сан-Антоніё Спэрз» у пяці гульнях. Улетку 2014 году Джэймз абвесьціў, што вяртаецца ў «[[Кліўлэнд Кавальерз]]». Ўэйд і Бош перападпісалі кантракты з «Гіт», прычым Ўэйд пагадзіўся на двухгадовы кантракт на 34 мільёны даляраў<ref>[http://www.nba.com/heat/news/heat-re-signs-dwyane-wade «HEAT Re-Signs Dwyane Wade»]. NBA.</ref>. У [[НБА 2014—2015 гадоў|сэзоне 2014—2015 гадоў]] гулец прапусьціў сем гульняў запар праз траўмы падкаленнай сухажылы<ref>[https://web.archive.org/web/20151027144608/http://www.nba.com/games/20141130/MIANYK/gameinfo.html «Heat at Knicks»]. NBA.</ref>. 17 сьнежня ў матчы супраць «[[Юта Джаз|Юты Джаз]]» ён набраў 42 пункты, што стала ягоным найлепшым паказьнікам за амаль чатыры гады, але «Маямі» прайграў зь лікам 105:87<ref>Reynolds, Tim (17.12.2014). [https://web.archive.org/web/20190327102842/https://www.nba.com/games/20141217/UTAMIA/gameinfo.html «Jazz at Heat»]. NBA.</ref>. 29 чэрвеня 2015 году Ўэйд адмовіўся ад свайго кантракту<ref>[http://www.miamiherald.com/sports/nba/miami-heat/article25768192.html «Dwyane Wade opts out of contract with Heat; Luol Deng opts in»]. Miami Herald.</ref>, але потым падпісаў новы аднагадовы кантракт з клюбам на 20 мільёнаў даляраў<ref>[http://www.nba.com/heat/news/heat-re-signs-dwyane-wade-0 «HEAT Re-Signs Dwyane Wade»]. NBA.</ref>. [[Файл:Dwyane Wade (23739286398).jpg|значак|Ўэйд у 2017 годзе.]] У ліпені 2016 году Ўэйд далучыўся да сваёй роднай каманды «[[Чыкага Булз]]» паводле двухгадовай угоды на суму прыблізна 47 мільёнаў даляраў<ref>Reynolds, Tim (7.07.2016). [https://apnews.com/ddb397f4df244dfa84676f4fd92f8375/ap-source-dwyane-wade-leaving-heat-bulls «Coming home: Dwyane Wade leaving Heat for Bulls»]. AP News.</ref><ref>[http://www.nba.com/bulls/news/release/bulls-sign-dwyane-wade «Bulls sign Dwyane Wade»]. NBA.</ref>. 4 лістапада 2016 году гулец набраў 35 пунктаў і зрабіў 10 падбораў падчас няўдалага матчу зь «[[Нью-Ёрк Нікс]]»<ref>[https://www.espn.com/nba/recap/_/gameId/400899523 «Knicks rally past Bulls 117-104 in Rose, Noah homecoming»]. ESPN.</ref>. У сакавіку 2017 году баскетбаліст атрымаў пералом локця, але вярнуўся да шыхтаў у плэй-оф<ref>Johnson, K.C. (24.09.2017). [https://www.chicagotribune.com/sports/basketball/bulls/ct-bulls-dwyane-wade-contract-buyout-20170924-story.html «Dwyane Wade confirms buyout agreement with Bulls: 'I feel I can still play'»]. Chicago Tribune.</ref>. У верасьні 2017 году гулец падпісаў кантракт з «Кліўлэнд Кавальерз», дзе зноў пачаў гуляць разам зь Лебронам Джэймзам<ref>[http://www.nba.com/cavaliers/releases/wade-signing-2017 «Cavaliers Sign Dwyane Wade»]. NBA.</ref>. Ужо на пачатку 2018 году Ўэйд быў абменены ў «Маямі Гіт»<ref>[http://www.nba.com/heat/news/heat-acquire-dwyane-wade «HEAT Acquire Dwyane Wade»]. NBA.</ref>. У міжсэзоньні баскетбаліст абвесьціў пра свой намер завяршыць кар’еру пасьля [[НБА 2018—2019 гадоў|сэзону 2018—2019 гадоў]]<ref>[http://www.nba.com/article/2018/09/16/dwyane-wade-announces-miami-heat-return-one-last-dance «Dwyane Wade announces return to Miami Heat for 'one last dance'»]. NBA.</ref><ref>Chiang, Anthony (18.09.2018). [https://www.miamiherald.com/sports/nba/miami-heat/article218613890.html «It’s official, Dwyane Wade is back for 'one last dance' with the Heat»]. Miami Herald.</ref><ref>Reynolds, Tim (24.09.2018). [http://www.nba.com/article/2018/09/24/miami-heat-dwyane-wade-last-dance-begins-media-day «Dwyane Wade’s last dance with Miami Heat begins»]. NBA.</ref>, падпісаўшы новы кантракт з «Гіт» 18 верасьня<ref>[https://www.nba.com/heat/news/heat-re-signs-dwyane-wade-1 «HEAT Re-Signs Dwyane Wade»]. NBA.</ref>. У сярэдзіне лістапада гулец прапусьціў сем гульняў праз нараджэньне дачкі<ref>[https://www.espn.com/nba/recap?gameId=401070931 «Russell, Nets add to Miami’s home misery, top Heat 104-92»]. ESPN.</ref>. 25 лістапада Ўэйд набраў рэкордныя ў сэзоне 35 пунктаў у матчы супраць «Таронта Рэптарз», але клюб зазнаў паразу зь лікам 125:115. 6 студзеня 2019 году спартовец стаў трэцім гульцом у гісторыі НБА, які набраў ня менш за 20 тысяч пунктаў, зрабіў 5000 перадач, 4000 падбораў, 1500 перахопаў, 800 блёк-шотаў і 500 трохпунктавых кідкоў<ref>[https://www.espn.com/nba/recap?gameId=401071263 «Young, Collins power undermanned Hawks past Heat»]. ESPN.</ref>. У сваёй апошняй гульні супраць «[[Бруклін Нэтс]]» 10 красавіка Ўэйд аформіў свой пяты ў кар’еры [[трыпл-дабл]], набраўшы 25 пунктаў, зрабіўшы 11 падбораў і 10 перадач, але «Гіт» саступілі зь лікам 113:94<ref>[https://www.espn.com/nba/recap?gameId=401071894 «Wade has triple-double in finale; Nets beat Heat for 6th»]. ESPN.</ref><ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/basketball/47878471 «NBA: Dwyane Wade and Dirk Nowitzki say emotional goodbyes»]. BBC Sport.</ref>. === Міжнародная === Ўэйд уваходзіў у склад [[мужчынская зборная ЗША па баскетболе|зборнай ЗША]] на [[летнія Алімпійскія гульні 2004 году|летніх Алімпійскіх гульнях 2004 году]]. Тая каманда заваявала бронзавыя мэдалі у [[Атэны|Атэнах]]. Гулец браў удзел у [[Чэмпіянат сьвету па баскетболе сярод мужчынаў 2006 году|чэмпіянаце сьвету 2006 году]] ў Японіі, дзе Ўэйд зьбіраў у сярэднім 19,3 пунктаў за гульню<ref>[https://web.archive.org/web/20100617030739/http://archive.fiba.com/pages/eng/fa/team/p/sid/3507/tid/379/_/2006_FIBA_World_Championship/accumulated-statistics.html «USA accumulated statistics — 2006 FIBA World Championship»]. FIBA.</ref>. Зборная ЗША тады здабыла бронзавыя мэдалі<ref>Ventre, Michael. [https://web.archive.org/web/20070102195439/http://www.msnbc.msn.com/id/14617395/ «Our Big Fat Greek Embarrassment»]. MSNBC.</ref>. Ўэйд быў у складзе нацыянальнай зборнай з 2006 па 2008 гады, і разам з [[Леброн Джэймз|Джэймзам]] і [[Кармэла Энтані|Энтані]] быў сукапітанам зборнай 2006 году<ref>[http://www.nba.com/nuggets/news/anthony_usa_captain_081706.html «Carmelo Anthony Named One of Three USA World Championship Team Captains»]. NBA.</ref>. На [[летнія Алімпійскія гульні 2008 году|летніх Алімпійскіх гульнях 2008 году]] ЗША засталіся непераможнымі і заваявалі залатыя мэдалі, абыграўшы чэмпіёнаў сьвету 2006 году [[Мужчынская зборная Гішпаніі па баскетболе|зборную Гішпаніі]]. Ўэйд быў лідэрам каманды паводле колькасьці набраных пунктаў, набіраючы рэкордныя 27 пунктаў за гульню, рэалізуючы 75% кідкоў з гульні<ref>[https://web.archive.org/web/20080815174047/http://www.fiba.com/pages/eng/fe/08/olym/men/teamPlay/play/p/eventid/4004/langlc/en/playernumber/48645/roundid/6450/fe_teamPlay_playStat.html «2008 Olympic Basketball: Dwyane Wade»]. FIBA.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Самыя каштоўныя гульцы фіналаў НБА}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ўэйд, Дўэйн}} [[Катэгорыя:Баскетбалісты ЗША]] tl5dlo7g1u1d31vp051w8xl7regplc5 2621076 2621075 2025-06-21T18:17:52Z Dymitr 10914 артаграфія 2621076 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Дўэйн Тайран Ўэйд-малодшы''' ({{мова-en|Dwyane Tyrone Wade Jr.}}; {{Н}}. 17 сутдзеня 1982 году, [[Чыкага]], [[Іліной]], [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]) — амэрыканскі прафэсійны [[Баскетбол|баскетбаліст]]. Цягам 16 гадоў сваёй гульнёвай кар’еры бараніў колеры «[[Маямі Гіт]], «[[Чыкага Булз]]» і «[[Кліўлэнд Кавальерз]]» у [[Нацыянальная баскетбольная асацыяцыя|Нацыянальнай баскетбольнай асацыяцыі]], а таксама быў гульцом нацыянальнай [[Мужчынская зборная ЗША па баскетболе|зборнай ЗША]]. == Кар’ера == === Клюбная === [[Файл:Dwyane Wade.jpg|значак|зьлева|Ўэйд дрыблюе зь мячом у 2009 годзе.]] Ўэйд быў абраны «[[Маямі Гіт]]» пад пятым нумарам на [[драфт НБА 2003 году|драфце НБА 2003 году]]. Ён хутка стаў прадуктыўным гульцом, набіраючы ў сярэднім 16,2 пунктаў пры 46,5% кідкоў, а таксама 4,0 падборы і 4,5 перадачы. Ўэйд прадэманстраваў выдатныя вынікі ў плэй-оф, асабліва ў матчы супраць «[[Індыяна Пэйсэрз|Індыяны Пэйсэрз]]» у паўфінале [[Усходняя канфэрэнцыя (НБА)|Ўсходняй канфэрэнцыі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20070117121352/http://www.nba.com/playerfile/dwyane_wade/bio.html «Dwyane Wade: Biography»]. NBA.</ref>. Пасьля дэбютнага сэзону гулец быў улучаны ў першую каманду ўсіх пачаткоўцаў НБА і заняў трэцяе месца ў галасаваньні за найлепшага пачаткоўца году. Ужо ў наступным [[НБА 2004—2005 гадоў|сэзоне 2004—2005 гадоў]] спартовец упершыню трапіў на Матч усіх зорак НБА. Ён ня быў стартавым гульцом, але ўсё ж набраў 14 пунктаў за 24 хвіліны. «Гіт» тым часам выйшлі ў фінал канфэрэнцыі, дзе саступілі «[[Дэтройт Пістанз]]» у сямі гульнях. Ўэйд набраў 42 пункты ў другой сустрэчы і 36 пунктаў у трэцяй, не зважаючы на тое, што гуляў з гаймарытам, грыпам і расьцяжэньнем калена. У пятай гульні ён атрымаў пашкоджаньне, якое выбіла яго з шостага матчу. У [[НБА 2005—2006 гадоў|сэзоне 2005—2006 гадоў]] Ўэйд быў другі раз выліканы на Матч усіх зорак НБА, дзе набраў 20 пунктаў за 30 хвілінаў на пляцоўцы. Варта таксама адзначыць, што менавіта ён закінуў пераможны мяч, які прынёс камандзе Ўсходу перамогу зь лікам 122:120. «Гіт» прасунуліся ў фінал НБА ў сэзоне 2005—2006 гадоў, дзе яны перамаглі «[[Далас Мавэрыкс]]» зь лікам у сэрыі 4:2. Ўэйд быў названы самым каштоўным гульцом фіналу, стаўшы пятым наймаладзейшым гульцом у гісторыі, які атрымаў гэтае званьне, а таксама трэцім паводле выніковасьці сярод гульцоў, якія ўпершыню дакрочыліся да фіналу НБА. У [[НБА 2006—2007 гадоў|сэзоне 2006—2007 гадоў]] баскетбаліст прапусьціў 31 гульню праз траўмы, а «Гіт» ня далі рады і выбылі з плэй-оф ужо пасьля першага раўнду. Ўэйд працягваў аднаўляцца пасьля траўмаў у [[НБА 2007—2008 гадоў|сэзоне 2007—2008 гадоў]], ужо ж згуляўшы ў чацьвертым запар Матчы ўсіх зорак НБА. У наступным сэзоне Ўэйд у пяты раз запар браў удзел у Матчы ўсіх зорак НБА. Баскетбаліст усталяваў некалькі клюбных рэкордаў цягам розыгрышу НБА, а ў рэгулярным сэзоне стаў першым гульцом у гісторыі НБА, які набраў ня менш за 2000 пунктаў, зрабіў 100 перадач, 100 перахопаў і 100 блёк-шотаў за сэзон. 1 лістапада 2009 году гулец дасягнуў паказьніку ў 10 тысяч пунктаў за кар’еру ў НБА. 21 студзеня 2010 году ён у шосты раз у сваёй кар’еры быў выкліканы на Матч усіх зорак НБА. [[Файл:LeBron DWade.jpg|значак|зьлева|Ўэйд (справа) і [[Леброн Джэймз]] у 2010 годзе.]] 7 ліпеня 2010 году было абвешчана, што Ўэйд падпіша з «Маямі» 6-гадовы кантракт на 107,5 мільёнаў даляраў разам з зоркай «[[Таронта Рэптарз]]» [[Крыс Бош|Крысам Бошам]]<ref>[https://web.archive.org/web/20100915005634/http://www.nba.com/2010/news/07/07/wade.bosh.heat.ap/?ls=iref%3Anbahpt1 «Wade granted one of his wishes with Bosh coming to Miami»]. NBA.</ref>. На наступны дзень [[Леброн Джэймз]] абвесьціў, што таксама далучыцца да «Гіт»<ref>Stanhope, Kate. [https://www.tvguide.com/News/LeBron-James-Miami-1020311.aspx «LeBron James Leaves the Cleveland Cavaliers for Miami Heat»]. TV Guide.</ref>. У першы год эры «Вялікай тройкі» «Гіт» скончылі сэзон з паказьнікам 58–24 і занялі 2-е месца ва Ўсходняй канфэрэнцыі. Ўэйд зьбіраў у сярэднім 25,5 пунктаў, рабіў 6,4 падбораў, 4,6 перадачы і 1,5 перахопы, а таксама рэалізоўваў 50% кідкоў. Пасьля перамог над «[[Філадэлфія Сэвэнці Сыксэрз|Філадэлфіяй Сэвэнці Сыксэрз]]», «[[Бостан Сэлтыкс]]» і «[[Чыкага Булз]]» маямцы дайшлі да фіналу НБА, але ў рэшце рэшт саступілі «Далас Мавэрыкс» у шасьці гульнях. У [[НБА 2011—2012 гадоў|сэзоне 2011—2012 гадоў]] адбыўся лакаўт, які цягнуўся да 25 сьнежня. У сувязі з гэтым было згуляна толькі 66 гульняў замест 82. Ўэйд скончыў сэзон, набіраючы ў сярэднім 22,1 пункты і робячы 4,8 перадачы, 4,6 падбора і 1,7 перахопы. «Гіт» чарговы раз стаў пераможцам НБА. Перад пачаткам [[НБА 2012—2013 гадоў|сэзону 2012—2013 гадоў]] Ўэйд перанёс апэрацыю на левым калене, прапусьціўшы [[летнія Алімпійскія гульні 2012 году]]<ref>[https://www.espn.com/olympics/summer/2012/basketball/story/_/id/8108506/2012-olympics-dwyane-wade-miami-heat-needs-knee-surgery-london-olympics «Dwyane Wade will miss Olympics»]. ESPN</ref><ref>Associated Press (9.07.2012). [https://www.espn.com/nba/truehoop/miamiheat/story/_/id/8143398/miami-heat-dwyane-wade-surgery-knee «Dwyane Wade has knee surgery»]. ESPN.</ref>. У плэй-оф траўмы абмежавалі Ўэйда самым нізкім паказьнікам у кар’еры — 15,9 пунктаў за гульню, але ён павялічыў свой сярэдні паказьнік да 19,6 пунктаў падчас фіналу НБА супраць «[[Сан-Антоніё Спэрз]]». Толькі ў сёмай сустрэчы «Гіт» здолеў заваяваць свой другі чэмпіёнскі тытул запар і трэці тытул для Ўэйда<ref>Beck, Howard. [https://www.nytimes.com/2013/06/21/sports/basketball/miami-heat-repeat-as-nba-champions.html «Pushed to the Limit, James and Miami Repeat as N.B.A. Champions»]. New York Time.</ref>. У наступным сэзоне баскетбаліст прапусьціў 28 гульняў праз траўмы і дадатковы адпачынак. Ўэйд зьбіраў у сярэднім 19 пунктаў і ўсталяваў рэкордны для сваёй кар’еры адсотак трапнасьці кідкоў з гульні — 54%. У плэй-оф колькасьць гульнёвага часу Ўэйда павялічылася, то бок ён значна дапамог камандзе ў перамозе над «[[Бруклін Нэтс]]» у другім раўндзе і ў процістаяньня з «Індыянай Пэйсэрз» у фінале Ўсходняй канфэрэнцыі. У фінале НБА «Гіт» зазналі паразу ад «Сан-Антоніё Спэрз» у пяці гульнях. Улетку 2014 году Джэймз абвесьціў, што вяртаецца ў «[[Кліўлэнд Кавальерз]]». Ўэйд і Бош перападпісалі кантракты з «Гіт», прычым Ўэйд пагадзіўся на двухгадовы кантракт на 34 мільёны даляраў<ref>[http://www.nba.com/heat/news/heat-re-signs-dwyane-wade «HEAT Re-Signs Dwyane Wade»]. NBA.</ref>. У [[НБА 2014—2015 гадоў|сэзоне 2014—2015 гадоў]] гулец прапусьціў сем гульняў запар праз траўмы падкаленнай сухажылы<ref>[https://web.archive.org/web/20151027144608/http://www.nba.com/games/20141130/MIANYK/gameinfo.html «Heat at Knicks»]. NBA.</ref>. 17 сьнежня ў матчы супраць «[[Юта Джаз|Юты Джаз]]» ён набраў 42 пункты, што стала ягоным найлепшым паказьнікам за амаль чатыры гады, але «Маямі» прайграў зь лікам 105:87<ref>Reynolds, Tim (17.12.2014). [https://web.archive.org/web/20190327102842/https://www.nba.com/games/20141217/UTAMIA/gameinfo.html «Jazz at Heat»]. NBA.</ref>. 29 чэрвеня 2015 году Ўэйд адмовіўся ад свайго кантракту<ref>[http://www.miamiherald.com/sports/nba/miami-heat/article25768192.html «Dwyane Wade opts out of contract with Heat; Luol Deng opts in»]. Miami Herald.</ref>, але потым падпісаў новы аднагадовы кантракт з клюбам на 20 мільёнаў даляраў<ref>[http://www.nba.com/heat/news/heat-re-signs-dwyane-wade-0 «HEAT Re-Signs Dwyane Wade»]. NBA.</ref>. [[Файл:Dwyane Wade (23739286398).jpg|значак|Ўэйд у 2017 годзе.]] У ліпені 2016 году Ўэйд далучыўся да сваёй роднай каманды «[[Чыкага Булз]]» паводле двухгадовай угоды на суму прыблізна 47 мільёнаў даляраў<ref>Reynolds, Tim (7.07.2016). [https://apnews.com/ddb397f4df244dfa84676f4fd92f8375/ap-source-dwyane-wade-leaving-heat-bulls «Coming home: Dwyane Wade leaving Heat for Bulls»]. AP News.</ref><ref>[http://www.nba.com/bulls/news/release/bulls-sign-dwyane-wade «Bulls sign Dwyane Wade»]. NBA.</ref>. 4 лістапада 2016 году гулец набраў 35 пунктаў і зрабіў 10 падбораў падчас няўдалага матчу зь «[[Нью-Ёрк Нікс]]»<ref>[https://www.espn.com/nba/recap/_/gameId/400899523 «Knicks rally past Bulls 117-104 in Rose, Noah homecoming»]. ESPN.</ref>. У сакавіку 2017 году баскетбаліст атрымаў пералом локця, але вярнуўся да шыхтаў у плэй-оф<ref>Johnson, K.C. (24.09.2017). [https://www.chicagotribune.com/sports/basketball/bulls/ct-bulls-dwyane-wade-contract-buyout-20170924-story.html «Dwyane Wade confirms buyout agreement with Bulls: 'I feel I can still play'»]. Chicago Tribune.</ref>. У верасьні 2017 году гулец падпісаў кантракт з «Кліўлэнд Кавальерз», дзе зноў пачаў гуляць разам зь Лебронам Джэймзам<ref>[http://www.nba.com/cavaliers/releases/wade-signing-2017 «Cavaliers Sign Dwyane Wade»]. NBA.</ref>. Ужо на пачатку 2018 году Ўэйд быў абменены ў «Маямі Гіт»<ref>[http://www.nba.com/heat/news/heat-acquire-dwyane-wade «HEAT Acquire Dwyane Wade»]. NBA.</ref>. У міжсэзоньні баскетбаліст абвесьціў пра свой намер завяршыць кар’еру пасьля [[НБА 2018—2019 гадоў|сэзону 2018—2019 гадоў]]<ref>[http://www.nba.com/article/2018/09/16/dwyane-wade-announces-miami-heat-return-one-last-dance «Dwyane Wade announces return to Miami Heat for 'one last dance'»]. NBA.</ref><ref>Chiang, Anthony (18.09.2018). [https://www.miamiherald.com/sports/nba/miami-heat/article218613890.html «It’s official, Dwyane Wade is back for 'one last dance' with the Heat»]. Miami Herald.</ref><ref>Reynolds, Tim (24.09.2018). [http://www.nba.com/article/2018/09/24/miami-heat-dwyane-wade-last-dance-begins-media-day «Dwyane Wade’s last dance with Miami Heat begins»]. NBA.</ref>, падпісаўшы новы кантракт з «Гіт» 18 верасьня<ref>[https://www.nba.com/heat/news/heat-re-signs-dwyane-wade-1 «HEAT Re-Signs Dwyane Wade»]. NBA.</ref>. У сярэдзіне лістапада гулец прапусьціў сем гульняў праз нараджэньне дачкі<ref>[https://www.espn.com/nba/recap?gameId=401070931 «Russell, Nets add to Miami’s home misery, top Heat 104-92»]. ESPN.</ref>. 25 лістапада Ўэйд набраў рэкордныя ў сэзоне 35 пунктаў у матчы супраць «Таронта Рэптарз», але клюб зазнаў паразу зь лікам 125:115. 6 студзеня 2019 году спартовец стаў трэцім гульцом у гісторыі НБА, які набраў ня менш за 20 тысяч пунктаў, зрабіў 5000 перадач, 4000 падбораў, 1500 перахопаў, 800 блёк-шотаў і 500 трохпунктавых кідкоў<ref>[https://www.espn.com/nba/recap?gameId=401071263 «Young, Collins power undermanned Hawks past Heat»]. ESPN.</ref>. У сваёй апошняй гульні супраць «[[Бруклін Нэтс]]» 10 красавіка Ўэйд аформіў свой пяты ў кар’еры [[трыпл-дабл]], набраўшы 25 пунктаў, зрабіўшы 11 падбораў і 10 перадач, але «Гіт» саступілі зь лікам 113:94<ref>[https://www.espn.com/nba/recap?gameId=401071894 «Wade has triple-double in finale; Nets beat Heat for 6th»]. ESPN.</ref><ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/basketball/47878471 «NBA: Dwyane Wade and Dirk Nowitzki say emotional goodbyes»]. BBC Sport.</ref>. === Міжнародная === Ўэйд уваходзіў у склад [[мужчынская зборная ЗША па баскетболе|зборнай ЗША]] на [[летнія Алімпійскія гульні 2004 году|летніх Алімпійскіх гульнях 2004 году]]. Тая каманда заваявала бронзавыя мэдалі у [[Атэны|Атэнах]]. Гулец браў удзел у [[Чэмпіянат сьвету па баскетболе сярод мужчынаў 2006 году|чэмпіянаце сьвету 2006 году]] ў Японіі, дзе Ўэйд зьбіраў у сярэднім 19,3 пунктаў за гульню<ref>[https://web.archive.org/web/20100617030739/http://archive.fiba.com/pages/eng/fa/team/p/sid/3507/tid/379/_/2006_FIBA_World_Championship/accumulated-statistics.html «USA accumulated statistics — 2006 FIBA World Championship»]. FIBA.</ref>. Зборная ЗША тады здабыла бронзавыя мэдалі<ref>Ventre, Michael. [https://web.archive.org/web/20070102195439/http://www.msnbc.msn.com/id/14617395/ «Our Big Fat Greek Embarrassment»]. MSNBC.</ref>. Ўэйд быў у складзе нацыянальнай зборнай з 2006 па 2008 гады, і разам з [[Леброн Джэймз|Джэймзам]] і [[Кармэла Энтані|Энтані]] быў сукапітанам зборнай 2006 году<ref>[http://www.nba.com/nuggets/news/anthony_usa_captain_081706.html «Carmelo Anthony Named One of Three USA World Championship Team Captains»]. NBA.</ref>. На [[летнія Алімпійскія гульні 2008 году|летніх Алімпійскіх гульнях 2008 году]] ЗША засталіся непераможнымі і заваявалі залатыя мэдалі, абыграўшы чэмпіёнаў сьвету 2006 году [[Мужчынская зборная Гішпаніі па баскетболе|зборную Гішпаніі]]. Ўэйд быў лідэрам каманды паводле колькасьці набраных пунктаў, набіраючы рэкордныя 27 пунктаў за гульню, рэалізуючы 75% кідкоў з гульні<ref>[https://web.archive.org/web/20080815174047/http://www.fiba.com/pages/eng/fe/08/olym/men/teamPlay/play/p/eventid/4004/langlc/en/playernumber/48645/roundid/6450/fe_teamPlay_playStat.html «2008 Olympic Basketball: Dwyane Wade»]. FIBA.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Самыя каштоўныя гульцы фіналаў НБА}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ўэйд, Дўэйн}} [[Катэгорыя:Баскетбалісты ЗША]] i8o9r7p1g54by7a3sfitwmnn6f2pukz 0 214372 2621093 2114934 2025-06-21T21:00:06Z Dymitr 10914 крыніца — https://uk.wikipedia.org/wiki/Чонсі_Біллапс?oldid=44487332 2621093 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Чо́нсі Рэй Бі́лапс''' ({{мова-en|Chauncey Ray Billups}}; {{Н}} 25 верасьня 1976 году, [[Дэнвэр]], [[Каларада]], [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]) — амэрыканскі прафэсійны [[Баскетбол|баскетбаліст]]. На працягу 17 гадоў сваёй гульнявой кар’еры выступаў за 7 каманд у [[Нацыянальная баскетбольная асацыяцыя|Нацыянальнай баскетбольнай асацыяцыі]], правёўшы 7 сэзонаў у «[[Дэтройт Пістанз]]», зь якой стаў [[Сьпіс фіналаў НБА|чэмпіёнам НБА]] і [[Самы каштоўны гулец фіналу НБА|самым каштоўным гульцом Фіналу]] ў [[Фінал НБА 2004|2004 годзе]]. Па заканчэньні гульнёвай кар’еры працаваў аналітыкам на [[ESPN]]. Пазьней стаў баскетбольным трэнэрам, ачоліўшы ў 2021 годзе клюб НБА «[[Портлэнд Трэйл Блэйзэрз]]». == Кар’ера == Білапс пачаў сваю кар’еру ў НБА зь перамогі над «[[Чыкага Булз]]», набраўшы 15 пунктаў і аддаўшы 4 галявыя перадачы. Гульня пачаткоўца была няроўнай, добрыя гульні чаргаваліся з дрэннымі. Пасьля няўдалага пачатку сэзону «Сэлтыкс» пастанавілі, што Білапс не апраўдаў чаканьняў, і вырашылі абмяняць яго<ref>Boake, Brian (10.09.2014). [https://web.archive.org/web/20150202230418/http://raptorsrapture.com/2014/09/10/chauncey-billups-raptor-retires-nba/ «Chauncey Billups, once a Raptor, retires from NBA»]. Fansided, LLC.</ref>. 18 лютага 1998 году Білапс быў абменены ў «[[Таронта Рэптарз]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20150329155044/http://www.highbeam.com/doc/1P2-8469710.html «Billups takes trade to Toronto in stride»]. The Boston Globe.</ref>. Па абмене Білапс заняў пазыцыю стартавага гульнёвага абаронцы. Цягам астатніх 29 гульняў сэзону гулец зьбіраў у сярэднім 11,3 пунктаў і рабіў 3,3 перадачы за гульню. 21 студзеня 1999 году, на наступны дзень па заканчэньні лакаўту 1998—1999 гадоў, Білапс пакінуў каманду ў рамках абмену, далучыўшыся да «[[Дэнвэр Нагетс]]». Білапс, трапіўшы ў каманду свайго роднага гораду, хутка выціснуў з асноўнага складу асноўнага гульнёвага абаронцу [[Нік ван Эксэл|Ніка ван Эксэла]]. «Нагетс» ня здолелі прабіцца ў плэй-оф у [[НБА 1998—1999 гадоў|сэзоне 1998—1999 гадоў]], скончыўшы розыгрыш з паказьнікам 14–36. Пасьля трынаццаці гульняў новага сэзону баскетбаліст атрымаў траўму левага пляча<ref>[https://web.archive.org/web/20140801013738/http://articles.orlandosentinel.com/1999-12-19/sports/9912190167_1_macleod-ewing-suns «Billups Out At Least 3 Weeks»]. Orlando Sentinel.</ref>, якое вымагала хірургічнай апэрацыі<ref>Begley, Ian (11.10.2011). [https://www.webcitation.org/655ZaIMrq?url=http://espn.go.com/blog/new-york/knicks/category/_/name/chauncey-billups «New season-opener: at Denver on Nov. 16?»]. ESPN.</ref><ref>[https://www.webcitation.org/655Zb4nz8?url=http://articles.latimes.com/1999/dec/25/sports/sp-47340 «Nuggets’ Billups to Have Shoulder Surgery»]. The Los Angeles Times.</ref>. У выніку каманда абмяняла спартоўца ў «[[Арланда Мэджык]]», дзе астатнюю частку сэзону Білапс праходзіў рэабілітацыю, а пасьля стаў вольным агентам. 8 жніўня 2000 году Білапс падпісаў кантракт зь «[[Мінэсота Тымбэрўулвз|Мінэсотай Тымбэрўулвз]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20150329155042/http://www.highbeam.com/doc/1P2-8605378.html «Basketball Minnesota keeps Smith, signs free agent Billups»]. The Boston Globe.</ref>. Баскетбаліст пачаў [[НБА 2000—2001 гадоў|сэзон 2000—2001 гадоў]] у якасьці стартавага гульца, але хутка быў выціснуты [[Кевін Гарнэт|Кевінам Гарнэтам]]. Пасьля двух сэзонаў у якасьці рэзэрвовага Білапсу адмовілі ў новым кантракце, і ён зноў стаў вольным агентам. 17 ліпеня 2002 году Білапс узгодніўся з «[[Дэтройт Пістанз]]»<ref>[https://www.webcitation.org/655ZfbsBs?url=http://www.upi.com/Sports_News/2002/07/17/Pistons-sign-free-agent-Billups/UPI-32051026935056/ «Pistons sign free agent Billups»]. UPI.</ref>. У першым сэзоне спартовец зрабіў шэсьць пераможных кідкоў і аднойчы быў названы гульцом тыдня НБА. У першым раўндзе плэй-оф «Дэтройт» гуляў з «Арланда Мэджык», а Білапс у 6-й гульні сэрыі набраў 40 пунктаў. У другім раўндзе дэтройцы сустрэўся зь «[[Філадэлфія Сэвэнці Сыксэрз|Філадэлфіяй Сэвэнці Сыксэрз]]», але гулец атрымаў траўму шчыкалаткі ў першай гульні сэрыі<ref>[https://www.webcitation.org/655Zhx9F5?url=http://sports.espn.go.com/nba/playoffs2003/story?id=1553796 «Billups sprained left ankle in Game 1»]. ESPN.</ref>, прапусьціўшы наступныя тры наступныя матчы<ref>[https://www.webcitation.org/655ZioIpF?url=http://sports.espn.go.com/nba/playoffs2003/story?id=1550523 «Sprained left ankle keeps Billups on sideline»]. ESPN.</ref>. У фінале Ўсходняй канфэрэнцыі баскетбаліст гуляў, не зважаючы на боль, але каманда выбыла пасьля паразы ад «[[Бруклін Нэтс|Нью-Джэрзі Нэтс]]». [[Файл:Chauncey Billups with the ball.jpg|значак|зьлева|Абаронца ў складзе «[[Дэнвэр Нагетс]]».]] У [[НБА 2003—2004 гадоў|сэзоне 2003—2004 гадоў]] Білапс умацаваў свой статус лідэра каманды. 20 лютага ў гульні супраць «Мінэсоты» абаронца аформіў свой другі [[трыпл-дабл]] у кар’еры. У плэй-оф «Пістанз» вылучыліся выдатнай абаронай, перамогшы пасьлядоўна «[[Мілўокі Бакс]]», «Нью-Джэрзі Нэтс» і «[[Індыяна Пэйсэрз|Індыяну Пэйсэрз]]» на шляху да фіналу. Такім чынам, «Дэтройт» упершыню з 1990 году выйшаў у фінал НБА, дзе сустрэўся з «[[Лос-Анджэлес Лэйкерз]]» з зоркамі ў асобах [[Шакіл О’Ніл]]а і [[Кобі Браянт]]а. «Пістанз» не ўважаўся сур’ёзным прэтэндэнтам на тытул, але менавіта яны перамаглі сэрыю ў пяці гульнях і сталі чэмпіёнамі НБА. Білапс быў прызнаны самым каштоўным гульцом фінальнай сэрыі<ref>Lage, Larry (16.06.2004). [https://www.webcitation.org/655ZlBJD3?url=http://www.usatoday.com/sports/basketball/playoffs/2004-06-16-billups-mvp_x.htm «Billups rides confidence to Finals MVP award»]. USA Today.</ref>. Паводле вынікаў наступнага сэзону Білапс быў улучаны ў другую зборную ўсіх зорак НБА, а «Пістанз» зноў дакрочыў да фіналу, дзе ў драматычнай сэрыі зь сямі гульняў каманда зазнала паразу ад «[[Сан-Антоніё Спэрз]]». У [[НБА 2005—2006 гадоў|сэзоне 2005—2006 гадоў]] Білапс працягваў дэманстраваць стабільную гульню, а таксама стаў сукапітанам каманды і ў гэтай якасьці прывёў «Пістанз» да найлепшых вынікаў у гісторыі клюбу паводле вынікаў рэгулярнага сэзону — 64 перамогі супраць 18 паразаў. У гэтым сэзоне Білапс упершыню ўзяў удзел у Матчы ўсіх зорак НБА, у апытаньні за яго прагаласавалі 717 тысячаў заўзятараў. Ён таксама зноў быў улучаны ў другую зборную ўсіх зорак НБА. Не зважаючы на найлепшы сэзон у сваёй гісторыі, «Дэтройт» прагуляў «[[Маямі Гіт]]» у фінале канфэрэнцыі<ref>[https://www.webcitation.org/655ZpJasx?url=http://sports.espn.go.com/nba/playoffs2006/series?series=miadet «Miami… Nice!»]. ESPN.</ref>. 11 ліпеня 2007 году Білапс падпісаў новы чатырохгадовы кантракт на 46 мільёнаў даляраў зь «Пістанз»<ref>[https://www.webcitation.org/655ZsGklf?url=http://sports.espn.go.com/nba/news/story?id=2932809 «Pistons keep Billups with four-year, $46M deal»]. ESPN.</ref>. 18 лютага 2008 году абаронца згуляў у Матчы ўсіх зорак НБА і быў улучаны ў трэцюю зборную НБА па заканчэньні сэзону. У плэй-оф «Пістанз» зноў прагулялі ў фінале канфэрэнцыі, на гэты раз «[[Кліўлэнд Кавальерз]]». Пасьля двух гульняў [[НБА 2008—2009 гадоў|сэзону 2008—2009 гадоў]] Білапс быў абменены ў «[[Дэнвэр Нагетс]]» на [[Ален Айвэрсан|Алена Айвэрсана]]<ref>Stein, Marc (04.11.2008). [https://www.webcitation.org/655ZtfFP2?url=http://sports.espn.go.com/nba/news/story?id=3679931 «Pistons acquire Iverson, send Billups and McDyess to Denver»]. ESPN.</ref><ref>Lobdell, Joshua (03.11.2008). [https://www.webcitation.org/655ZuOTMz?url=http://voices.yahoo.com/with-iverson-trade-chauncey-billups-heads-denver-2150816.html «With Iverson Trade, Chauncey Billups Heads to Denver»]. Associated Content. </ref>. У першым раўндзе плэй-оф Білапс усталяваў рэкорд «Нагетс» паводле найбольшай колькасьці трохпунктавых кідкоў у адной гульні (8) і рэкорд паводле найбольшай колькасьці трохпунктавых кідкоў у сэрыі плэй-оф (19). Каманда выйшла ў фінал канфэрэнцыі, што стала сёмым запарам выхадам Білапса ў гэтую стадыю, чаго раней дасягалі толькі [[Мэджык Джонсан]], [[Майкл Купэр]], [[Карым Абдул-Джабар]] і [[Курт Рэмбіс]] з часоў дамінаваньня «[[Бостан Сэлтыкс]]» у 1950-х і 1960-х гадах. «Нагетс» прагулялі ў сэрыі з шасьці гульняў «Лос-Анджэлес Лэйкерз». 5 лютага 2010 году ў гульні супраць «Лос-Анджэлес Лэйкерз» баскетбаліст назьбіраў 39 пунктаў, што стала ягоным асабістым рэкордам паводле назьбіраных пунктаў. У першым раўндзе плэй-оф «Нагетс» нечакана прайгралі клюбу «[[Юта Джаз]]». Неўзабаве гулец быў абменены ў «[[Нью-Ёрк Нікс]]», не зважаючы на тое, што Білапс жадаў працягу сваёй кар’еры ў Дэнвэры. У новай камандзе абаронца таксама не затрымаўся, бо клюб адмоміўся ад яго ўжо ў сьнежні 2010 году<ref>[https://www.webcitation.org/655a7uhd1?url=http://www.nba.com/2011/news/12/10/knicks-chandler-trade.ap/index.html?ls=iref:nbahpt2 «Knicks acquire Chandler from Mavs, waive Billups»]. NBA.</ref>. 16 сьнежня 2011 году Білапс абвесьціў, што будзе гуляць за «[[Лос-Анджэлес Кліпэрз]]» і што не зьбіраецца сыходзіць на пэнсію. Тым ня менш, 7 лютага 2012 году падчас гульні супраць «Арланда Мэджык» спартовец атрымаў цяжкую траўму ў выглядзе разрыва ахілавай сухажылы, і выбыў да канца сэзону<ref>[https://www.webcitation.org/65TyJKLgB?url=http://www.sports.ru/basketball/136154191.html «НБА. Биллапс получил серьезную травму ахиллова сухожилия»]. Sports.ru.</ref>. У наступным розыгрышы НБА ён усьцяж пакутаваў ад траўмаў і змог згуляць толькі ў 22 гульнях<ref>Kunnath, Avinash (18.10.2012). [http://www.sbnation.com/nba/2012/10/18/3524556/chauncey-billups-injury-los-angeles-clippers «Chauncey Billups injury update: Clippers guard hopes for November return»]. SBnation.com.</ref>. Празь пяць гадоў па абмене гулец вярнуўся ў Дэтройт, падпісаўшы двухгадовы кантракт на 5 мільёнаў даляраў<ref>Towers, Chris (18.07.2013). [http://www.cbssports.com/nba/players/playerpage/6480/chauncey-billups «Billups reunites with Detroit»]. CBS.</ref>. Праз траўмы ён гуляў мала, таму 9 верасьня 2014 году Білапс абвесьціў аб сваім сыходзе з баскетболу<ref>Spears, Mark (09.09.2014). [https://sports.yahoo.com/news/chauncey-billups-retires---it-s-just-time-013208928.html «Chauncey Billups retires: 'It's just time'»]. Yahoo.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Самыя каштоўныя гульцы фіналаў НБА}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Білапс, Чонсі}} [[Катэгорыя:Баскетбалісты ЗША]] 1gmxl4qrt7wkdpgmlonl0jlids0k2vl 2621098 2621093 2025-06-22T01:32:02Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 11 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2621098 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Чо́нсі Рэй Бі́лапс''' ({{мова-en|Chauncey Ray Billups}}; {{Н}} 25 верасьня 1976 году, [[Дэнвэр]], [[Каларада]], [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]) — амэрыканскі прафэсійны [[Баскетбол|баскетбаліст]]. На працягу 17 гадоў сваёй гульнявой кар’еры выступаў за 7 каманд у [[Нацыянальная баскетбольная асацыяцыя|Нацыянальнай баскетбольнай асацыяцыі]], правёўшы 7 сэзонаў у «[[Дэтройт Пістанз]]», зь якой стаў [[Сьпіс фіналаў НБА|чэмпіёнам НБА]] і [[Самы каштоўны гулец фіналу НБА|самым каштоўным гульцом Фіналу]] ў [[Фінал НБА 2004|2004 годзе]]. Па заканчэньні гульнёвай кар’еры працаваў аналітыкам на [[ESPN]]. Пазьней стаў баскетбольным трэнэрам, ачоліўшы ў 2021 годзе клюб НБА «[[Портлэнд Трэйл Блэйзэрз]]». == Кар’ера == Білапс пачаў сваю кар’еру ў НБА зь перамогі над «[[Чыкага Булз]]», набраўшы 15 пунктаў і аддаўшы 4 галявыя перадачы. Гульня пачаткоўца была няроўнай, добрыя гульні чаргаваліся з дрэннымі. Пасьля няўдалага пачатку сэзону «Сэлтыкс» пастанавілі, што Білапс не апраўдаў чаканьняў, і вырашылі абмяняць яго<ref>Boake, Brian (10.09.2014). [https://web.archive.org/web/20150202230418/http://raptorsrapture.com/2014/09/10/chauncey-billups-raptor-retires-nba/ «Chauncey Billups, once a Raptor, retires from NBA»]. Fansided, LLC.</ref>. 18 лютага 1998 году Білапс быў абменены ў «[[Таронта Рэптарз]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20150329155044/http://www.highbeam.com/doc/1P2-8469710.html «Billups takes trade to Toronto in stride»]. The Boston Globe.</ref>. Па абмене Білапс заняў пазыцыю стартавага гульнёвага абаронцы. Цягам астатніх 29 гульняў сэзону гулец зьбіраў у сярэднім 11,3 пунктаў і рабіў 3,3 перадачы за гульню. 21 студзеня 1999 году, на наступны дзень па заканчэньні лакаўту 1998—1999 гадоў, Білапс пакінуў каманду ў рамках абмену, далучыўшыся да «[[Дэнвэр Нагетс]]». Білапс, трапіўшы ў каманду свайго роднага гораду, хутка выціснуў з асноўнага складу асноўнага гульнёвага абаронцу [[Нік ван Эксэл|Ніка ван Эксэла]]. «Нагетс» ня здолелі прабіцца ў плэй-оф у [[НБА 1998—1999 гадоў|сэзоне 1998—1999 гадоў]], скончыўшы розыгрыш з паказьнікам 14–36. Пасьля трынаццаці гульняў новага сэзону баскетбаліст атрымаў траўму левага пляча<ref>[https://web.archive.org/web/20140801013738/http://articles.orlandosentinel.com/1999-12-19/sports/9912190167_1_macleod-ewing-suns «Billups Out At Least 3 Weeks»]. Orlando Sentinel.</ref>, якое вымагала хірургічнай апэрацыі<ref>Begley, Ian (11.10.2011). [https://web.archive.org/web/20111223191241/http://espn.go.com/blog/new-york/knicks/category/_/name/chauncey-billups «New season-opener: at Denver on Nov. 16?»]. ESPN.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20150202230458/http://articles.latimes.com/1999/dec/25/sports/sp-47340 «Nuggets’ Billups to Have Shoulder Surgery»]. The Los Angeles Times.</ref>. У выніку каманда абмяняла спартоўца ў «[[Арланда Мэджык]]», дзе астатнюю частку сэзону Білапс праходзіў рэабілітацыю, а пасьля стаў вольным агентам. 8 жніўня 2000 году Білапс падпісаў кантракт зь «[[Мінэсота Тымбэрўулвз|Мінэсотай Тымбэрўулвз]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20150329155042/http://www.highbeam.com/doc/1P2-8605378.html «Basketball Minnesota keeps Smith, signs free agent Billups»]. The Boston Globe.</ref>. Баскетбаліст пачаў [[НБА 2000—2001 гадоў|сэзон 2000—2001 гадоў]] у якасьці стартавага гульца, але хутка быў выціснуты [[Кевін Гарнэт|Кевінам Гарнэтам]]. Пасьля двух сэзонаў у якасьці рэзэрвовага Білапсу адмовілі ў новым кантракце, і ён зноў стаў вольным агентам. 17 ліпеня 2002 году Білапс узгодніўся з «[[Дэтройт Пістанз]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20150202225917/http://www.upi.com/Sports_News/2002/07/17/Pistons-sign-free-agent-Billups/UPI-32051026935056/ «Pistons sign free agent Billups»]. UPI.</ref>. У першым сэзоне спартовец зрабіў шэсьць пераможных кідкоў і аднойчы быў названы гульцом тыдня НБА. У першым раўндзе плэй-оф «Дэтройт» гуляў з «Арланда Мэджык», а Білапс у 6-й гульні сэрыі набраў 40 пунктаў. У другім раўндзе дэтройцы сустрэўся зь «[[Філадэлфія Сэвэнці Сыксэрз|Філадэлфіяй Сэвэнці Сыксэрз]]», але гулец атрымаў траўму шчыкалаткі ў першай гульні сэрыі<ref>[https://web.archive.org/web/20150202230434/http://sports.espn.go.com/nba/playoffs2003/story?id=1553796 «Billups sprained left ankle in Game 1»]. ESPN.</ref>, прапусьціўшы наступныя тры наступныя матчы<ref>[https://web.archive.org/web/20150202230512/http://sports.espn.go.com/nba/playoffs2003/story?id=1550523 «Sprained left ankle keeps Billups on sideline»]. ESPN.</ref>. У фінале Ўсходняй канфэрэнцыі баскетбаліст гуляў, не зважаючы на боль, але каманда выбыла пасьля паразы ад «[[Бруклін Нэтс|Нью-Джэрзі Нэтс]]». [[Файл:Chauncey Billups with the ball.jpg|значак|зьлева|Абаронца ў складзе «[[Дэнвэр Нагетс]]».]] У [[НБА 2003—2004 гадоў|сэзоне 2003—2004 гадоў]] Білапс умацаваў свой статус лідэра каманды. 20 лютага ў гульні супраць «Мінэсоты» абаронца аформіў свой другі [[трыпл-дабл]] у кар’еры. У плэй-оф «Пістанз» вылучыліся выдатнай абаронай, перамогшы пасьлядоўна «[[Мілўокі Бакс]]», «Нью-Джэрзі Нэтс» і «[[Індыяна Пэйсэрз|Індыяну Пэйсэрз]]» на шляху да фіналу. Такім чынам, «Дэтройт» упершыню з 1990 году выйшаў у фінал НБА, дзе сустрэўся з «[[Лос-Анджэлес Лэйкерз]]» з зоркамі ў асобах [[Шакіл О’Ніл]]а і [[Кобі Браянт]]а. «Пістанз» не ўважаўся сур’ёзным прэтэндэнтам на тытул, але менавіта яны перамаглі сэрыю ў пяці гульнях і сталі чэмпіёнамі НБА. Білапс быў прызнаны самым каштоўным гульцом фінальнай сэрыі<ref>Lage, Larry (16.06.2004). [https://web.archive.org/web/20120823225818/http://www.usatoday.com/sports/basketball/playoffs/2004-06-16-billups-mvp_x.htm «Billups rides confidence to Finals MVP award»]. USA Today.</ref>. Паводле вынікаў наступнага сэзону Білапс быў улучаны ў другую зборную ўсіх зорак НБА, а «Пістанз» зноў дакрочыў да фіналу, дзе ў драматычнай сэрыі зь сямі гульняў каманда зазнала паразу ад «[[Сан-Антоніё Спэрз]]». У [[НБА 2005—2006 гадоў|сэзоне 2005—2006 гадоў]] Білапс працягваў дэманстраваць стабільную гульню, а таксама стаў сукапітанам каманды і ў гэтай якасьці прывёў «Пістанз» да найлепшых вынікаў у гісторыі клюбу паводле вынікаў рэгулярнага сэзону — 64 перамогі супраць 18 паразаў. У гэтым сэзоне Білапс упершыню ўзяў удзел у Матчы ўсіх зорак НБА, у апытаньні за яго прагаласавалі 717 тысячаў заўзятараў. Ён таксама зноў быў улучаны ў другую зборную ўсіх зорак НБА. Не зважаючы на найлепшы сэзон у сваёй гісторыі, «Дэтройт» прагуляў «[[Маямі Гіт]]» у фінале канфэрэнцыі<ref>[https://web.archive.org/web/20150202230459/http://sports.espn.go.com/nba/playoffs2006/series?series=miadet «Miami… Nice!»]. ESPN.</ref>. 11 ліпеня 2007 году Білапс падпісаў новы чатырохгадовы кантракт на 46 мільёнаў даляраў зь «Пістанз»<ref>[https://web.archive.org/web/20120302032624/http://sports.espn.go.com/nba/news/story?id=2932809 «Pistons keep Billups with four-year, $46M deal»]. ESPN.</ref>. 18 лютага 2008 году абаронца згуляў у Матчы ўсіх зорак НБА і быў улучаны ў трэцюю зборную НБА па заканчэньні сэзону. У плэй-оф «Пістанз» зноў прагулялі ў фінале канфэрэнцыі, на гэты раз «[[Кліўлэнд Кавальерз]]». Пасьля двух гульняў [[НБА 2008—2009 гадоў|сэзону 2008—2009 гадоў]] Білапс быў абменены ў «[[Дэнвэр Нагетс]]» на [[Ален Айвэрсан|Алена Айвэрсана]]<ref>Stein, Marc (04.11.2008). [https://web.archive.org/web/20111018223950/http://sports.espn.go.com/nba/news/story?id=3679931 «Pistons acquire Iverson, send Billups and McDyess to Denver»]. ESPN.</ref><ref>Lobdell, Joshua (03.11.2008). [https://www.webcitation.org/655ZuOTMz?url=http://voices.yahoo.com/with-iverson-trade-chauncey-billups-heads-denver-2150816.html «With Iverson Trade, Chauncey Billups Heads to Denver»]. Associated Content. </ref>. У першым раўндзе плэй-оф Білапс усталяваў рэкорд «Нагетс» паводле найбольшай колькасьці трохпунктавых кідкоў у адной гульні (8) і рэкорд паводле найбольшай колькасьці трохпунктавых кідкоў у сэрыі плэй-оф (19). Каманда выйшла ў фінал канфэрэнцыі, што стала сёмым запарам выхадам Білапса ў гэтую стадыю, чаго раней дасягалі толькі [[Мэджык Джонсан]], [[Майкл Купэр]], [[Карым Абдул-Джабар]] і [[Курт Рэмбіс]] з часоў дамінаваньня «[[Бостан Сэлтыкс]]» у 1950-х і 1960-х гадах. «Нагетс» прагулялі ў сэрыі з шасьці гульняў «Лос-Анджэлес Лэйкерз». 5 лютага 2010 году ў гульні супраць «Лос-Анджэлес Лэйкерз» баскетбаліст назьбіраў 39 пунктаў, што стала ягоным асабістым рэкордам паводле назьбіраных пунктаў. У першым раўндзе плэй-оф «Нагетс» нечакана прайгралі клюбу «[[Юта Джаз]]». Неўзабаве гулец быў абменены ў «[[Нью-Ёрк Нікс]]», не зважаючы на тое, што Білапс жадаў працягу сваёй кар’еры ў Дэнвэры. У новай камандзе абаронца таксама не затрымаўся, бо клюб адмоміўся ад яго ўжо ў сьнежні 2010 году<ref>[https://web.archive.org/web/20120125042032/http://www.nba.com/2011/news/12/10/knicks-chandler-trade.ap/index.html?ls=iref:nbahpt2 «Knicks acquire Chandler from Mavs, waive Billups»]. NBA.</ref>. 16 сьнежня 2011 году Білапс абвесьціў, што будзе гуляць за «[[Лос-Анджэлес Кліпэрз]]» і што не зьбіраецца сыходзіць на пэнсію. Тым ня менш, 7 лютага 2012 году падчас гульні супраць «Арланда Мэджык» спартовец атрымаў цяжкую траўму ў выглядзе разрыва ахілавай сухажылы, і выбыў да канца сэзону<ref>[https://web.archive.org/web/20120210001633/http://www.sports.ru/basketball/136154191.html «НБА. Биллапс получил серьезную травму ахиллова сухожилия»]. Sports.ru.</ref>. У наступным розыгрышы НБА ён усьцяж пакутаваў ад траўмаў і змог згуляць толькі ў 22 гульнях<ref>Kunnath, Avinash (18.10.2012). [http://www.sbnation.com/nba/2012/10/18/3524556/chauncey-billups-injury-los-angeles-clippers «Chauncey Billups injury update: Clippers guard hopes for November return»]. SBnation.com.</ref>. Празь пяць гадоў па абмене гулец вярнуўся ў Дэтройт, падпісаўшы двухгадовы кантракт на 5 мільёнаў даляраў<ref>Towers, Chris (18.07.2013). [http://www.cbssports.com/nba/players/playerpage/6480/chauncey-billups «Billups reunites with Detroit»]. CBS.</ref>. Праз траўмы ён гуляў мала, таму 9 верасьня 2014 году Білапс абвесьціў аб сваім сыходзе з баскетболу<ref>Spears, Mark (09.09.2014). [https://sports.yahoo.com/news/chauncey-billups-retires---it-s-just-time-013208928.html «Chauncey Billups retires: 'It's just time'»]. Yahoo.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Самыя каштоўныя гульцы фіналаў НБА}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Білапс, Чонсі}} [[Катэгорыя:Баскетбалісты ЗША]] nqkpa97ytazsi7gkql7hht9ciu3fx0u 0 229321 2621069 2592765 2025-06-21T15:58:20Z W 11741 /* Пакараньне */ +Крыніца: У выніку сустрэчы пасланьніка прэзыдэнта ЗША з Лукашэнкам вызвалілі 14 палітвязьняў. Сярод іх — Сяргей Ціханоўскі // [[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]], 21 чэрвеня 2025 г. https://www.svaboda.org/a/33450731.html 2621069 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі}} {{Асоба |імя = Сяргей Леанідавіч Ціханоўскі |партрэт = |памер партрэту = |імя пры нараджэньні = Сяргей Леанідавіч Ціханоўскі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Як падтрымаць палітвязьняў па «справе Ціханоўскага» (Ціханоўскі Сяргей Леанідавіч)|спасылка=https://spring96.org/be/news/97483|выдавец=Праваабарончы цэнтар «[[Вясна (цэнтар)|Вясна]]»|дата публікацыі=12 чэрвеня 2020|дата доступу=6 жніўня 2020}}</ref> |род дзейнасьці = грамадзкі дзяяч |грамадзянства = {{Сьцяг|Беларусь}} [[Беларусь]] |адукацыя = вышэйшая |нацыянальнасьць = [[Беларусы|Беларус]] |партыя = беспартыйны |жонка = [[Сьвятлана Ціханоўская]] |дзеці = 2 |пакараньне = адміністрацыйныя пакараньні |занятак = палітыка, грамадзкая дзейнасьць, [[прадпрымальнік]] }} '''Сярге́й Леані́давіч Ціхано́ўскі''' ({{нар.}} 18 жніўня 1978, [[Гомель]], [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларуская ССР]], [[СССР]]) — беларускі [[блог]]ер, аўтар і вядоўца каналу «Краіна для жыцьця», грамадзкі дзяяч. == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся 18 жніўня 1978 году ў Гомлі<ref>[https://m.vk.com/kompasprod С. Ціханоўскі Укантакце]</ref>. Скончыў філялягічны факультэт [[Гомельскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Скарыны|Гомельскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя Скарыны]]<ref>[https://web.archive.org/web/20200610221936/https://career.habr.com/sergey-tihanovskiy Веды аб дзейнасьці]</ref><ref>[https://belsat.eu/ru/news/kto-takoj-bloger-sergej-tihanovskij-kotoryj-hochet-byt-prezidentom-belarusi/ Хто такі С. Ціханоўскі]</ref>. [[Прадпрымальнік]], заснавальнік студыі «Компас Прадакшн», якая дзейнічае ў галіне відэаздымкаў. У асноўным дзейнічае ў Расеі й Украіне. Мае свой канал у [[YouTube|Ют’юбе]]. Пастаянна караецца ўладаю за сваю дзейнасьць<ref>[https://web.archive.org/web/20210414023214/https://www.racyja.com/palityka/bloger-syargej-tsikhanouski-na-voli/ Блогер Сяргей Ціханоўскі на волі]</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=251253 Міліцыя затрымала ютуб-блогера, аўтара канала «Страна для жизни» Сяргея Ціханоўскага. Гэта адбылося на аб’язной дарозе каля Магілёва, паведамляе ПЦ «Вясна».]</ref><ref>[http://spring96.org/be/news/96757 ПЦ «Вясна»]</ref><ref>[https://euroradio.fm/strym-syargeya-cihanouskaga-u-zhyvym-efiry-glyadzeli-35-tysyach-chalavek Стрым Сяргея Ціханоўскага ў жывым эфіры глядзелі 35 тысяч чалавек]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20200607124531/https://baj.by/be/analytics/bloger-syargey-cihanouski-ya-magu-stac-hadarkouskim-i-navat-kalinouskim Блогер Сяргей Ціханоўскі: я магу стаць Хадаркоўскім і нават Каліноўскім]</ref><ref>[https://euroradio.fm/syargey-cihanouski СЯРГЕЙ ЦІХАНОЎСКІ]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=t8iBH7qNuts Сяргей Ціханоўскі затрыманы ў Горадні. УЖЫВУЮ]</ref><ref>[https://belsat.eu/tag/syargej-tsihanouski/ «Сяргей Ціханоўскі»]</ref>. == Спроба ўдзелу ў выбарах == {{Асноўны артыкул|Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году}} 7 траўня 2020 году на сваім Ют’юб-канале Ціханоўскі выпусьціў відэа, у якім распавёў пра свае намеры ўдзельнічаць у [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году|прэзыдэнцкай кампаніі]] ў якасьці ўдзельніка<ref>[https://www.svaboda.org/a/30624304.html Блогер Сяргей Ціханоўскі: «Неўзабаве ўлада зьменіцца»]</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=251294 Блогер і прадпрымальнік Сяргей Ціханоўскі заявіў, што будзе ўдзельнічаць у прэзідэнцкай кампаніі. Свой відэазварот ён змясціў на Ютубе.]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=JCX-YGwJK54&feature=youtu.be Сергей Тихановский намерен стать кандидатом в президенты Беларуси]</ref>. 6 траўня 2020 блогера затрымалі і зьняволілі ў г. [[Гомель|Гомлі]], але пазьней выпусьцілі. Некаторых сябраў ягонай каманды таксама затрымалі, але пазьней адпусьцілі. [[Цэнтральная выбарчая камісія Рэспублікі Беларусь]] адмовіла ў рэгістрацыі Сяргей Ціханоўскі па прычыне таго, што ягоны подпіс адсутнічаў у дакумэнтах<ref>[https://belsat.eu/programs/bloger-syargej-tsihanouski-ne-stane-prezidentam/ Блогер Сяргей Ціханоўскі не стане прэзідэнтам]</ref>. За гадзіну да заканчэньня падачы заяваў дакумэнты ў Цэнтральную выбарчую камісію на рэгістрацыю ініцыятыўнай групы падала ягоная жонка [[Сьвятлана Ціханоўская]]. Сяргей стаў кіраўніком ініцыятыўнай групы сваёй жонкі. 29 траўня 2020 году Сяргей Ціханоўскі заклікаў да [[Байкот выбараў|байкоту выбараў]]: «На выбары, у якіх будзе ўдзельнічаць [[Аляксандар Лукашэнка|Лукашэнка]] і якія будзе лічыць [[Лідыя Ярмошына|Ярмошына]], я адназначна людзей клікаць ня буду. Таму што як у такіх выбарах можна выйграць? Мы — за сумленныя выбары і мірны пратэст. Людзі ня вераць у такія выбары, ведаюць, як ідзе падлік… А тыя патэнцыйныя кандыдаты, якія клічуць на выбары і кажуць, што там можна сумленна выйграць і сфальсіфікуюць толькі маленькі працэнт — яны або хлусы, або падлы»<ref>{{Навіна|аўтар=Алена Германовіч|загаловак=«Беларусы не дазволяць мяне пасадзіць»: як блогер Ціханоўскі «разгайдаў лодку»|спасылка=https://naviny.by/article/20200529/1590746464-belorusy-ne-pozvolyat-menya-posadit-kak-bloger-tihanovskiy-raskachal|выдавец=Партал «[[БелаПАН|Беларускія навіны]]»|мова=ru|дата публікацыі=29 траўня 2020|дата доступу=6 жніўня 2020}}</ref>. 29 траўня ў час пікету па зборы подпісаў Ціханоўскі быў затрыманы. Падчас таго, як ён хадзіў і размаўляў зь людзьмі, жанчына ззаду падышла да яго і пачала зь ім размову. Паводле вэрсіі ягоных прыхільнікаў, Сяргей не хацеў мець зносіны зь ёй і проста сыходзіў. На відэа зь месца падзеяў відаць, як ён яе адштурхвае ад сябе. Падчас пікету побач зь месцам збору подпісаў знаходзілася два міліцыянты. Жанчына паскардзілася міліцыянтам на тое, што Сяргей адмовіўся адказваць на яе пытаньні, з прычыны чаго міліцыя пачала затрымліваць Сяргея. У гэты момант людзі з натоўпу пачалі адштурхоўваць міліцыянтаў ад Сяргея, і адзін зь міліцыянтаў упаў на асфальт. Пасьля гэтага на плошчы зьявіліся супрацоўнікі [[АМАП]]у. Некаторыя з удзельнікаў пікету спрабавалі перашкодзіць праехаць мікрааўтобусу з затрыманымі, з прычыны чаго выламалі дзьверы. Па выніку гэтага пікету Ціханоўскі і яшчэ дзевяць чалавек былі затрыманыя. Была ўзбуджаная крымінальная справа па факце прычыненьня цялесных пашкоджаньняў рознай ступені цяжкасьці супрацоўнікам органаў унутраных справаў. На наступны дзень Сяргея і яшчэ семярых чалавек перавезьлі ў Менск. Ціханоўскі, а таксама ягоная жонка назвалі гэта правакацыяй. Пасьля гэтага на сайце change.org зьявілася пэтыцыя з патрабаваньнем вызваліць Сяргея. 29 чэрвеня праваабарончая арганізацыя [[Міжнародная амністыя|Amnesty International]] прызнала Сяргея Ціханоўскага, а таксама некалькіх іншых арыштаваных апанэнтаў Лукашэнкі [[Вязень сумленьня|вязьнямі сумленьня]]<ref>{{cite web|title=Amnesty International: Ціханоўскі, Бабарыкі, блогеры — вязні сумлення|url=https://euroradio.fm/amnesty-international-cihanouski-babaryki-blogery-vyazni-sumlennya|work=[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]|date=2020-06-29|accessdate=2020-06-29}}</ref>. == Пакараньне і вызваленьне == 14 сьнежня 2021 году [[Гомельскі абласны суд]] на выязным паседжаньні ў [[Сьледчы ізалятар|сьледчым ізалятары]] вырак Ціханоўскага да 18 гадоў зьняволеньня ў калёніі ўзмоцненага рэжыму па 4-х артыкулах [[Крымінальны кодэкс Беларусі|Крымінальнага кодэксу Беларусі]] за: 1) распальваньне сацыяльнай варожасьці (3-я частка 130-га артыкула) ў сваіх [[тэлеграм]]- і [[ютуб]]-каналах супраць праваахоўнікаў і чыноўнікаў, 2) перашкоду працы [[Цэнтральная выбарчая камісія Беларусі|Цэнтральнай выбарчай камісіі Беларусі]] (ч. 2 арт. 191), 3) ладжаньне масавых беспарадкаў (ч. 1 арт. 293), 4) ладжаньне дзеяньняў у парушэньне грамадзкага парадку (ч. 1 арт. 342)<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Блогер Сяргей Ціханоўскі прысуджаны да 18 год калёніі ўзмоцненага рэжыму|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20211214/1639481701-bloger-syargey-cihanouski-prysudzhany-da-18-god-kalonii-uzmocnenaga-rezhymu|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=14 сьнежня 2021|дата доступу=15 сьнежня 2021}}</ref>. Паводле гэтых самых 4-х артыкулаў суд вырак праграміста [[Зьміцер Папоў|Зьмітра Папова]] за мадэрацыю [[Сацыяльная сетка|сацсетак]] і апэратара [[Арцём Сакаў|Арцёма Сакава]] да 16 гадоў узмоцненага рэжыму. Яшчэ разам зь Ціханоўскім да зьняволеньня выраклі журналіста Беларускай службы Радыё «Свабода» [[Ігар Лосік|Ігара Лосіка]] і блогера [[Уладзімер Цыгановіч|Ўладзімера Цыгановіча]] на 15 гадоў узмоцненага рэжыму за распальваньне сацыяльнай варожасьці і ладжаньне масавых беспарадкаў. Старшыню Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі (Народная Грамада) [[Мікола Статкевіч|Міколу Статкевіча]] выраклі да 14 гадоў асаблівага рэжыму за ладжаньне масавых беспарадкаў<ref>{{Навіна|аўтар=Тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=Вырак па крымінальнай справе групы Ціханоўскага-Статкевіча вынесены ў Гомелі|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/prigovor_po_ugolovnomu_delu_gruppy_tikhanovskogo_statkevicha_vynesen_v_gomele_/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=14 сьнежня 2021|дата доступу=15 сьнежня 2021}}</ref>. Таксама з 6 абвінавачаных пастанавілі спагнаць 3,5 млн [[Беларускі рубель|рублёў]] (1,4 млн даляраў)<ref name="а"/>. Вырак вынес судзьдзя [[Мікалай Доля]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Да 18 гадоў зьняволеньня|спасылка=https://www.svaboda.org/a/31606359.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=14 сьнежня 2021|дата доступу=15 сьнежня 2021}}</ref>. 21 чэрвеня 2025 году быў вызвалены сярод 14 палітвязьняў пасьля сустрэчы спэцпрадстаўніка прэзыдэнта ЗША ў пытаньнях Украіны [[Кіт Келаг|Кіта Келага]] з Аляксандрам Лукашэнкам. Адначасна на волю выйшлі журналіст [[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларускай службы Радыё «Свабода»]] [[Ігар Карней]], выкладніца [[МДЛУ]] [[Натальля Дуліна]], анархіст «[[Рэвалюцыйнае дзеяньне|Рэвалюцыйнага дзеяньня]]» [[Акіхіра Гаеўскі-Ханада]], швэдзкая грамадзянка Галіна Красьнянская, удзельнік чату «Саюз беларускага нацыянальнага шчыта» Кірыл Балахонаў і прадпрымальнік Сяргей Шэлег. Усіх вывезьлі ў Летуву<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У выніку сустрэчы пасланьніка прэзыдэнта ЗША з Лукашэнкам вызвалілі 14 палітвязьняў. Сярод іх — Сяргей Ціханоўскі|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33450731.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. == Супярэчлівасьць == 31 сьнежня 2016 году Сяргей Ціханоўскі разьмясьціў у сацыяльных сетках «[[Фэйсбук]]» і «[[У кантакце|Ў кантакце]]» навагодняе віншаваньне з фатаздымкам расейскага прэзыдэнта [[Уладзімер Пуцін|Ўладзімера Пуціна]]. 4—7 сакавіка 2017 году наведаў акупаваны расейскім войскам [[Крым]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Расейскі Крым» Сяргея Ціханоўскага|спасылка=https://informnapalm.org/by/russkiy-krym-siarhieja-cichanouskaha/|выдавец=Партал «[[ІнфармНапалм]]»|дата публікацыі=23 ліпеня 2020|дата доступу=6 жніўня 2020}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.youtube.com/channel/UCFPC7r3tWWXWzUIROLx46mg Канал «Краіна для жыцьця»] {{Палітычны крызіс у Беларусі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ціханоўскі, Сяргей Леанідавіч}} [[Катэгорыя:Беларускія грамадзкія дзеячы і дзяячкі]] [[Катэгорыя:Беларускія блогеры]] [[Катэгорыя:Ляўрэаты прэміі імя Сахарава]] [[Катэгорыя:Вязьні сумленьня паводле ПЦ „Вясна“]] [[Катэгорыя:Незарэгістраваныя кандыдаты ў прэзыдэнты Рэспублікі Беларусі (2020)]] [[Катэгорыя:Беларускія вязьні сумленьня паводле „Міжнароднай амністыі“]] k5o3pv68btjave4ge0wdmmrq7tfcdg0 2621101 2621069 2025-06-22T04:19:49Z W 11741 /* Пакараньне і вызваленьне */ +Крыніца: Лукашэнка прыняў рашэньне аб памілаваньні 14 асуджаных // [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]], 21 чэрвеня 2025 г. https://blr.belta.by/president/view/lukashenka-prynjau-rashenne-ab-pamilavanni-14-asudzhanyh-146529-2025/ 2621101 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі}} {{Асоба |імя = Сяргей Леанідавіч Ціханоўскі |партрэт = |памер партрэту = |імя пры нараджэньні = Сяргей Леанідавіч Ціханоўскі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Як падтрымаць палітвязьняў па «справе Ціханоўскага» (Ціханоўскі Сяргей Леанідавіч)|спасылка=https://spring96.org/be/news/97483|выдавец=Праваабарончы цэнтар «[[Вясна (цэнтар)|Вясна]]»|дата публікацыі=12 чэрвеня 2020|дата доступу=6 жніўня 2020}}</ref> |род дзейнасьці = грамадзкі дзяяч |грамадзянства = {{Сьцяг|Беларусь}} [[Беларусь]] |адукацыя = вышэйшая |нацыянальнасьць = [[Беларусы|Беларус]] |партыя = беспартыйны |жонка = [[Сьвятлана Ціханоўская]] |дзеці = 2 |пакараньне = адміністрацыйныя пакараньні |занятак = палітыка, грамадзкая дзейнасьць, [[прадпрымальнік]] }} '''Сярге́й Леані́давіч Ціхано́ўскі''' ({{нар.}} 18 жніўня 1978, [[Гомель]], [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларуская ССР]], [[СССР]]) — беларускі [[блог]]ер, аўтар і вядоўца каналу «Краіна для жыцьця», грамадзкі дзяяч. == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся 18 жніўня 1978 году ў Гомлі<ref>[https://m.vk.com/kompasprod С. Ціханоўскі Укантакце]</ref>. Скончыў філялягічны факультэт [[Гомельскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Скарыны|Гомельскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя Скарыны]]<ref>[https://web.archive.org/web/20200610221936/https://career.habr.com/sergey-tihanovskiy Веды аб дзейнасьці]</ref><ref>[https://belsat.eu/ru/news/kto-takoj-bloger-sergej-tihanovskij-kotoryj-hochet-byt-prezidentom-belarusi/ Хто такі С. Ціханоўскі]</ref>. [[Прадпрымальнік]], заснавальнік студыі «Компас Прадакшн», якая дзейнічае ў галіне відэаздымкаў. У асноўным дзейнічае ў Расеі й Украіне. Мае свой канал у [[YouTube|Ют’юбе]]. Пастаянна караецца ўладаю за сваю дзейнасьць<ref>[https://web.archive.org/web/20210414023214/https://www.racyja.com/palityka/bloger-syargej-tsikhanouski-na-voli/ Блогер Сяргей Ціханоўскі на волі]</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=251253 Міліцыя затрымала ютуб-блогера, аўтара канала «Страна для жизни» Сяргея Ціханоўскага. Гэта адбылося на аб’язной дарозе каля Магілёва, паведамляе ПЦ «Вясна».]</ref><ref>[http://spring96.org/be/news/96757 ПЦ «Вясна»]</ref><ref>[https://euroradio.fm/strym-syargeya-cihanouskaga-u-zhyvym-efiry-glyadzeli-35-tysyach-chalavek Стрым Сяргея Ціханоўскага ў жывым эфіры глядзелі 35 тысяч чалавек]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20200607124531/https://baj.by/be/analytics/bloger-syargey-cihanouski-ya-magu-stac-hadarkouskim-i-navat-kalinouskim Блогер Сяргей Ціханоўскі: я магу стаць Хадаркоўскім і нават Каліноўскім]</ref><ref>[https://euroradio.fm/syargey-cihanouski СЯРГЕЙ ЦІХАНОЎСКІ]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=t8iBH7qNuts Сяргей Ціханоўскі затрыманы ў Горадні. УЖЫВУЮ]</ref><ref>[https://belsat.eu/tag/syargej-tsihanouski/ «Сяргей Ціханоўскі»]</ref>. == Спроба ўдзелу ў выбарах == {{Асноўны артыкул|Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году}} 7 траўня 2020 году на сваім Ют’юб-канале Ціханоўскі выпусьціў відэа, у якім распавёў пра свае намеры ўдзельнічаць у [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году|прэзыдэнцкай кампаніі]] ў якасьці ўдзельніка<ref>[https://www.svaboda.org/a/30624304.html Блогер Сяргей Ціханоўскі: «Неўзабаве ўлада зьменіцца»]</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=251294 Блогер і прадпрымальнік Сяргей Ціханоўскі заявіў, што будзе ўдзельнічаць у прэзідэнцкай кампаніі. Свой відэазварот ён змясціў на Ютубе.]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=JCX-YGwJK54&feature=youtu.be Сергей Тихановский намерен стать кандидатом в президенты Беларуси]</ref>. 6 траўня 2020 блогера затрымалі і зьняволілі ў г. [[Гомель|Гомлі]], але пазьней выпусьцілі. Некаторых сябраў ягонай каманды таксама затрымалі, але пазьней адпусьцілі. [[Цэнтральная выбарчая камісія Рэспублікі Беларусь]] адмовіла ў рэгістрацыі Сяргей Ціханоўскі па прычыне таго, што ягоны подпіс адсутнічаў у дакумэнтах<ref>[https://belsat.eu/programs/bloger-syargej-tsihanouski-ne-stane-prezidentam/ Блогер Сяргей Ціханоўскі не стане прэзідэнтам]</ref>. За гадзіну да заканчэньня падачы заяваў дакумэнты ў Цэнтральную выбарчую камісію на рэгістрацыю ініцыятыўнай групы падала ягоная жонка [[Сьвятлана Ціханоўская]]. Сяргей стаў кіраўніком ініцыятыўнай групы сваёй жонкі. 29 траўня 2020 году Сяргей Ціханоўскі заклікаў да [[Байкот выбараў|байкоту выбараў]]: «На выбары, у якіх будзе ўдзельнічаць [[Аляксандар Лукашэнка|Лукашэнка]] і якія будзе лічыць [[Лідыя Ярмошына|Ярмошына]], я адназначна людзей клікаць ня буду. Таму што як у такіх выбарах можна выйграць? Мы — за сумленныя выбары і мірны пратэст. Людзі ня вераць у такія выбары, ведаюць, як ідзе падлік… А тыя патэнцыйныя кандыдаты, якія клічуць на выбары і кажуць, што там можна сумленна выйграць і сфальсіфікуюць толькі маленькі працэнт — яны або хлусы, або падлы»<ref>{{Навіна|аўтар=Алена Германовіч|загаловак=«Беларусы не дазволяць мяне пасадзіць»: як блогер Ціханоўскі «разгайдаў лодку»|спасылка=https://naviny.by/article/20200529/1590746464-belorusy-ne-pozvolyat-menya-posadit-kak-bloger-tihanovskiy-raskachal|выдавец=Партал «[[БелаПАН|Беларускія навіны]]»|мова=ru|дата публікацыі=29 траўня 2020|дата доступу=6 жніўня 2020}}</ref>. 29 траўня ў час пікету па зборы подпісаў Ціханоўскі быў затрыманы. Падчас таго, як ён хадзіў і размаўляў зь людзьмі, жанчына ззаду падышла да яго і пачала зь ім размову. Паводле вэрсіі ягоных прыхільнікаў, Сяргей не хацеў мець зносіны зь ёй і проста сыходзіў. На відэа зь месца падзеяў відаць, як ён яе адштурхвае ад сябе. Падчас пікету побач зь месцам збору подпісаў знаходзілася два міліцыянты. Жанчына паскардзілася міліцыянтам на тое, што Сяргей адмовіўся адказваць на яе пытаньні, з прычыны чаго міліцыя пачала затрымліваць Сяргея. У гэты момант людзі з натоўпу пачалі адштурхоўваць міліцыянтаў ад Сяргея, і адзін зь міліцыянтаў упаў на асфальт. Пасьля гэтага на плошчы зьявіліся супрацоўнікі [[АМАП]]у. Некаторыя з удзельнікаў пікету спрабавалі перашкодзіць праехаць мікрааўтобусу з затрыманымі, з прычыны чаго выламалі дзьверы. Па выніку гэтага пікету Ціханоўскі і яшчэ дзевяць чалавек былі затрыманыя. Была ўзбуджаная крымінальная справа па факце прычыненьня цялесных пашкоджаньняў рознай ступені цяжкасьці супрацоўнікам органаў унутраных справаў. На наступны дзень Сяргея і яшчэ семярых чалавек перавезьлі ў Менск. Ціханоўскі, а таксама ягоная жонка назвалі гэта правакацыяй. Пасьля гэтага на сайце change.org зьявілася пэтыцыя з патрабаваньнем вызваліць Сяргея. 29 чэрвеня праваабарончая арганізацыя [[Міжнародная амністыя|Amnesty International]] прызнала Сяргея Ціханоўскага, а таксама некалькіх іншых арыштаваных апанэнтаў Лукашэнкі [[Вязень сумленьня|вязьнямі сумленьня]]<ref>{{cite web|title=Amnesty International: Ціханоўскі, Бабарыкі, блогеры — вязні сумлення|url=https://euroradio.fm/amnesty-international-cihanouski-babaryki-blogery-vyazni-sumlennya|work=[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]|date=2020-06-29|accessdate=2020-06-29}}</ref>. == Пакараньне і вызваленьне == 14 сьнежня 2021 году [[Гомельскі абласны суд]] на выязным паседжаньні ў [[Сьледчы ізалятар|сьледчым ізалятары]] вырак Ціханоўскага да 18 гадоў зьняволеньня ў калёніі ўзмоцненага рэжыму па 4-х артыкулах [[Крымінальны кодэкс Беларусі|Крымінальнага кодэксу Беларусі]] за: 1) распальваньне сацыяльнай варожасьці (3-я частка 130-га артыкула) ў сваіх [[тэлеграм]]- і [[ютуб]]-каналах супраць праваахоўнікаў і чыноўнікаў, 2) перашкоду працы [[Цэнтральная выбарчая камісія Беларусі|Цэнтральнай выбарчай камісіі Беларусі]] (ч. 2 арт. 191), 3) ладжаньне масавых беспарадкаў (ч. 1 арт. 293), 4) ладжаньне дзеяньняў у парушэньне грамадзкага парадку (ч. 1 арт. 342)<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Блогер Сяргей Ціханоўскі прысуджаны да 18 год калёніі ўзмоцненага рэжыму|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20211214/1639481701-bloger-syargey-cihanouski-prysudzhany-da-18-god-kalonii-uzmocnenaga-rezhymu|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=14 сьнежня 2021|дата доступу=15 сьнежня 2021}}</ref>. Паводле гэтых самых 4-х артыкулаў суд вырак праграміста [[Зьміцер Папоў|Зьмітра Папова]] за мадэрацыю [[Сацыяльная сетка|сацсетак]] і апэратара [[Арцём Сакаў|Арцёма Сакава]] да 16 гадоў узмоцненага рэжыму. Яшчэ разам зь Ціханоўскім да зьняволеньня выраклі журналіста Беларускай службы Радыё «Свабода» [[Ігар Лосік|Ігара Лосіка]] і блогера [[Уладзімер Цыгановіч|Ўладзімера Цыгановіча]] на 15 гадоў узмоцненага рэжыму за распальваньне сацыяльнай варожасьці і ладжаньне масавых беспарадкаў. Старшыню Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі (Народная Грамада) [[Мікола Статкевіч|Міколу Статкевіча]] выраклі да 14 гадоў асаблівага рэжыму за ладжаньне масавых беспарадкаў<ref>{{Навіна|аўтар=Тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=Вырак па крымінальнай справе групы Ціханоўскага-Статкевіча вынесены ў Гомелі|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/prigovor_po_ugolovnomu_delu_gruppy_tikhanovskogo_statkevicha_vynesen_v_gomele_/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=14 сьнежня 2021|дата доступу=15 сьнежня 2021}}</ref>. Таксама з 6 абвінавачаных пастанавілі спагнаць 3,5 млн [[Беларускі рубель|рублёў]] (1,4 млн даляраў)<ref name="а"/>. Вырак вынес судзьдзя [[Мікалай Доля]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Да 18 гадоў зьняволеньня|спасылка=https://www.svaboda.org/a/31606359.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=14 сьнежня 2021|дата доступу=15 сьнежня 2021}}</ref>. 21 чэрвеня 2025 году быў вызвалены сярод 14 палітвязьняў пасьля сустрэчы спэцпрадстаўніка прэзыдэнта ЗША ў пытаньнях Украіны [[Кіт Келаг|Кіта Келага]] з Аляксандрам Лукашэнкам. Адначасна на волю выйшлі журналіст [[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларускай службы Радыё «Свабода»]] [[Ігар Карней]], выкладніца [[МДЛУ]] [[Натальля Дуліна]], анархіст «[[Рэвалюцыйнае дзеяньне|Рэвалюцыйнага дзеяньня]]» [[Акіхіра Гаеўскі-Ханада]], швэдзкая грамадзянка Галіна Красьнянская, удзельнік чату «Саюз беларускага нацыянальнага шчыта» Кірыл Балахонаў і прадпрымальнік Сяргей Шэлег. Усіх вывезьлі ў Летуву<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У выніку сустрэчы пасланьніка прэзыдэнта ЗША з Лукашэнкам вызвалілі 14 палітвязьняў. Сярод іх — Сяргей Ціханоўскі|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33450731.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. Сярод [[Памілаваньне|памілаваных]] Лукашэнкам на просьбу прэзыдэнта ЗША [[Дональд Трамп|Дональда Трампа]] 14 асуджаных 10 былі іншаземцамі: 3 грамадзяніны Польшчы, па 2 грамадзяніны [[Латвія|Латвіі]] і [[Японія|Японіі]], а таксама па адным грамадзяніне ЗША, [[Швэцыя|Швэцыі]] і [[Эстонія|Эстоніі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Лукашэнка прыняў рашэньне аб памілаваньні 14 асуджаных|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/lukashenka-prynjau-rashenne-ab-pamilavanni-14-asudzhanyh-146529-2025/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. == Супярэчлівасьць == 31 сьнежня 2016 году Сяргей Ціханоўскі разьмясьціў у сацыяльных сетках «[[Фэйсбук]]» і «[[У кантакце|Ў кантакце]]» навагодняе віншаваньне з фатаздымкам расейскага прэзыдэнта [[Уладзімер Пуцін|Ўладзімера Пуціна]]. 4—7 сакавіка 2017 году наведаў акупаваны расейскім войскам [[Крым]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Расейскі Крым» Сяргея Ціханоўскага|спасылка=https://informnapalm.org/by/russkiy-krym-siarhieja-cichanouskaha/|выдавец=Партал «[[ІнфармНапалм]]»|дата публікацыі=23 ліпеня 2020|дата доступу=6 жніўня 2020}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.youtube.com/channel/UCFPC7r3tWWXWzUIROLx46mg Канал «Краіна для жыцьця»] {{Палітычны крызіс у Беларусі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ціханоўскі, Сяргей Леанідавіч}} [[Катэгорыя:Беларускія грамадзкія дзеячы і дзяячкі]] [[Катэгорыя:Беларускія блогеры]] [[Катэгорыя:Ляўрэаты прэміі імя Сахарава]] [[Катэгорыя:Вязьні сумленьня паводле ПЦ „Вясна“]] [[Катэгорыя:Незарэгістраваныя кандыдаты ў прэзыдэнты Рэспублікі Беларусі (2020)]] [[Катэгорыя:Беларускія вязьні сумленьня паводле „Міжнароднай амністыі“]] 3vm3mq8wpgzch56v9l3hip3bi1oc42l 2621103 2621101 2025-06-22T04:32:50Z W 11741 +Крыніца пра месца народзінаў [[Горкі]]: Сяргей Ціханоўскі выйшаў на волю // Партал «[[Наша ніва]]», 21 чэрвеня 2025 г. https://nashaniva.com/370751 2621103 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі}} {{Асоба |імя = Сяргей Леанідавіч Ціханоўскі |партрэт = |памер партрэту = |імя пры нараджэньні = Сяргей Леанідавіч Ціханоўскі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Як падтрымаць палітвязьняў па «справе Ціханоўскага» (Ціханоўскі Сяргей Леанідавіч)|спасылка=https://spring96.org/be/news/97483|выдавец=Праваабарончы цэнтар «[[Вясна (цэнтар)|Вясна]]»|дата публікацыі=12 чэрвеня 2020|дата доступу=6 жніўня 2020}}</ref> |род дзейнасьці = грамадзкі дзяяч |грамадзянства = {{Сьцяг|Беларусь}} [[Беларусь]] |адукацыя = вышэйшая |нацыянальнасьць = [[Беларусы|Беларус]] |партыя = беспартыйны |жонка = [[Сьвятлана Ціханоўская]] |дзеці = 2 |пакараньне = адміністрацыйныя пакараньні |занятак = палітыка, грамадзкая дзейнасьць, [[прадпрымальнік]] }} '''Сярге́й Леані́давіч Ціхано́ўскі''' ({{Н}} 1978, [[Горкі]], [[Магілёўская вобласьць]], цяпер [[Беларусь]]) — беларускі [[блог]]ер, аўтар і вядоўца каналу «Краіна для жыцьця», грамадзкі дзяяч. == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся 18 жніўня 1978 году ў [[Горкі|Горках]] (Магілёўская вобласьць), але вырас у [[Гомель|Гомлі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Сяргей Ціханоўскі выйшаў на волю|спасылка=https://nashaniva.com/370751|выдавец=Партал «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. Скончыў філялягічны факультэт [[Гомельскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Скарыны|Гомельскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя Скарыны]]<ref>[https://web.archive.org/web/20200610221936/https://career.habr.com/sergey-tihanovskiy Веды аб дзейнасьці]</ref><ref>[https://belsat.eu/ru/news/kto-takoj-bloger-sergej-tihanovskij-kotoryj-hochet-byt-prezidentom-belarusi/ Хто такі С. Ціханоўскі]</ref>. [[Прадпрымальнік]], заснавальнік студыі «Компас Прадакшн», якая дзейнічае ў галіне відэаздымкаў. У асноўным дзейнічае ў Расеі й Украіне. Мае свой канал у [[YouTube|Ют’юбе]]. Пастаянна караецца ўладаю за сваю дзейнасьць<ref>[https://web.archive.org/web/20210414023214/https://www.racyja.com/palityka/bloger-syargej-tsikhanouski-na-voli/ Блогер Сяргей Ціханоўскі на волі]</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=251253 Міліцыя затрымала ютуб-блогера, аўтара канала «Страна для жизни» Сяргея Ціханоўскага. Гэта адбылося на аб’язной дарозе каля Магілёва, паведамляе ПЦ «Вясна».]</ref><ref>[http://spring96.org/be/news/96757 ПЦ «Вясна»]</ref><ref>[https://euroradio.fm/strym-syargeya-cihanouskaga-u-zhyvym-efiry-glyadzeli-35-tysyach-chalavek Стрым Сяргея Ціханоўскага ў жывым эфіры глядзелі 35 тысяч чалавек]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20200607124531/https://baj.by/be/analytics/bloger-syargey-cihanouski-ya-magu-stac-hadarkouskim-i-navat-kalinouskim Блогер Сяргей Ціханоўскі: я магу стаць Хадаркоўскім і нават Каліноўскім]</ref><ref>[https://euroradio.fm/syargey-cihanouski СЯРГЕЙ ЦІХАНОЎСКІ]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=t8iBH7qNuts Сяргей Ціханоўскі затрыманы ў Горадні. УЖЫВУЮ]</ref><ref>[https://belsat.eu/tag/syargej-tsihanouski/ «Сяргей Ціханоўскі»]</ref>. == Спроба ўдзелу ў выбарах == {{Асноўны артыкул|Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году}} 7 траўня 2020 году на сваім Ют’юб-канале Ціханоўскі выпусьціў відэа, у якім распавёў пра свае намеры ўдзельнічаць у [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году|прэзыдэнцкай кампаніі]] ў якасьці ўдзельніка<ref>[https://www.svaboda.org/a/30624304.html Блогер Сяргей Ціханоўскі: «Неўзабаве ўлада зьменіцца»]</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=251294 Блогер і прадпрымальнік Сяргей Ціханоўскі заявіў, што будзе ўдзельнічаць у прэзідэнцкай кампаніі. Свой відэазварот ён змясціў на Ютубе.]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=JCX-YGwJK54&feature=youtu.be Сергей Тихановский намерен стать кандидатом в президенты Беларуси]</ref>. 6 траўня 2020 блогера затрымалі і зьняволілі ў г. [[Гомель|Гомлі]], але пазьней выпусьцілі. Некаторых сябраў ягонай каманды таксама затрымалі, але пазьней адпусьцілі. [[Цэнтральная выбарчая камісія Рэспублікі Беларусь]] адмовіла ў рэгістрацыі Сяргей Ціханоўскі па прычыне таго, што ягоны подпіс адсутнічаў у дакумэнтах<ref>[https://belsat.eu/programs/bloger-syargej-tsihanouski-ne-stane-prezidentam/ Блогер Сяргей Ціханоўскі не стане прэзідэнтам]</ref>. За гадзіну да заканчэньня падачы заяваў дакумэнты ў Цэнтральную выбарчую камісію на рэгістрацыю ініцыятыўнай групы падала ягоная жонка [[Сьвятлана Ціханоўская]]. Сяргей стаў кіраўніком ініцыятыўнай групы сваёй жонкі. 29 траўня 2020 году Сяргей Ціханоўскі заклікаў да [[Байкот выбараў|байкоту выбараў]]: «На выбары, у якіх будзе ўдзельнічаць [[Аляксандар Лукашэнка|Лукашэнка]] і якія будзе лічыць [[Лідыя Ярмошына|Ярмошына]], я адназначна людзей клікаць ня буду. Таму што як у такіх выбарах можна выйграць? Мы — за сумленныя выбары і мірны пратэст. Людзі ня вераць у такія выбары, ведаюць, як ідзе падлік… А тыя патэнцыйныя кандыдаты, якія клічуць на выбары і кажуць, што там можна сумленна выйграць і сфальсіфікуюць толькі маленькі працэнт — яны або хлусы, або падлы»<ref>{{Навіна|аўтар=Алена Германовіч|загаловак=«Беларусы не дазволяць мяне пасадзіць»: як блогер Ціханоўскі «разгайдаў лодку»|спасылка=https://naviny.by/article/20200529/1590746464-belorusy-ne-pozvolyat-menya-posadit-kak-bloger-tihanovskiy-raskachal|выдавец=Партал «[[БелаПАН|Беларускія навіны]]»|мова=ru|дата публікацыі=29 траўня 2020|дата доступу=6 жніўня 2020}}</ref>. 29 траўня ў час пікету па зборы подпісаў Ціханоўскі быў затрыманы. Падчас таго, як ён хадзіў і размаўляў зь людзьмі, жанчына ззаду падышла да яго і пачала зь ім размову. Паводле вэрсіі ягоных прыхільнікаў, Сяргей не хацеў мець зносіны зь ёй і проста сыходзіў. На відэа зь месца падзеяў відаць, як ён яе адштурхвае ад сябе. Падчас пікету побач зь месцам збору подпісаў знаходзілася два міліцыянты. Жанчына паскардзілася міліцыянтам на тое, што Сяргей адмовіўся адказваць на яе пытаньні, з прычыны чаго міліцыя пачала затрымліваць Сяргея. У гэты момант людзі з натоўпу пачалі адштурхоўваць міліцыянтаў ад Сяргея, і адзін зь міліцыянтаў упаў на асфальт. Пасьля гэтага на плошчы зьявіліся супрацоўнікі [[АМАП]]у. Некаторыя з удзельнікаў пікету спрабавалі перашкодзіць праехаць мікрааўтобусу з затрыманымі, з прычыны чаго выламалі дзьверы. Па выніку гэтага пікету Ціханоўскі і яшчэ дзевяць чалавек былі затрыманыя. Была ўзбуджаная крымінальная справа па факце прычыненьня цялесных пашкоджаньняў рознай ступені цяжкасьці супрацоўнікам органаў унутраных справаў. На наступны дзень Сяргея і яшчэ семярых чалавек перавезьлі ў Менск. Ціханоўскі, а таксама ягоная жонка назвалі гэта правакацыяй. Пасьля гэтага на сайце change.org зьявілася пэтыцыя з патрабаваньнем вызваліць Сяргея. 29 чэрвеня праваабарончая арганізацыя [[Міжнародная амністыя|Amnesty International]] прызнала Сяргея Ціханоўскага, а таксама некалькіх іншых арыштаваных апанэнтаў Лукашэнкі [[Вязень сумленьня|вязьнямі сумленьня]]<ref>{{cite web|title=Amnesty International: Ціханоўскі, Бабарыкі, блогеры — вязні сумлення|url=https://euroradio.fm/amnesty-international-cihanouski-babaryki-blogery-vyazni-sumlennya|work=[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]|date=2020-06-29|accessdate=2020-06-29}}</ref>. == Пакараньне і вызваленьне == 14 сьнежня 2021 году [[Гомельскі абласны суд]] на выязным паседжаньні ў [[Сьледчы ізалятар|сьледчым ізалятары]] вырак Ціханоўскага да 18 гадоў зьняволеньня ў калёніі ўзмоцненага рэжыму па 4-х артыкулах [[Крымінальны кодэкс Беларусі|Крымінальнага кодэксу Беларусі]] за: 1) распальваньне сацыяльнай варожасьці (3-я частка 130-га артыкула) ў сваіх [[тэлеграм]]- і [[ютуб]]-каналах супраць праваахоўнікаў і чыноўнікаў, 2) перашкоду працы [[Цэнтральная выбарчая камісія Беларусі|Цэнтральнай выбарчай камісіі Беларусі]] (ч. 2 арт. 191), 3) ладжаньне масавых беспарадкаў (ч. 1 арт. 293), 4) ладжаньне дзеяньняў у парушэньне грамадзкага парадку (ч. 1 арт. 342)<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Блогер Сяргей Ціханоўскі прысуджаны да 18 год калёніі ўзмоцненага рэжыму|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20211214/1639481701-bloger-syargey-cihanouski-prysudzhany-da-18-god-kalonii-uzmocnenaga-rezhymu|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=14 сьнежня 2021|дата доступу=15 сьнежня 2021}}</ref>. Паводле гэтых самых 4-х артыкулаў суд вырак праграміста [[Зьміцер Папоў|Зьмітра Папова]] за мадэрацыю [[Сацыяльная сетка|сацсетак]] і апэратара [[Арцём Сакаў|Арцёма Сакава]] да 16 гадоў узмоцненага рэжыму. Яшчэ разам зь Ціханоўскім да зьняволеньня выраклі журналіста Беларускай службы Радыё «Свабода» [[Ігар Лосік|Ігара Лосіка]] і блогера [[Уладзімер Цыгановіч|Ўладзімера Цыгановіча]] на 15 гадоў узмоцненага рэжыму за распальваньне сацыяльнай варожасьці і ладжаньне масавых беспарадкаў. Старшыню Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі (Народная Грамада) [[Мікола Статкевіч|Міколу Статкевіча]] выраклі да 14 гадоў асаблівага рэжыму за ладжаньне масавых беспарадкаў<ref>{{Навіна|аўтар=Тэлеканал «[[Беларусь 1]]»|загаловак=Вырак па крымінальнай справе групы Ціханоўскага-Статкевіча вынесены ў Гомелі|спасылка=https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/prigovor_po_ugolovnomu_delu_gruppy_tikhanovskogo_statkevicha_vynesen_v_gomele_/|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=14 сьнежня 2021|дата доступу=15 сьнежня 2021}}</ref>. Таксама з 6 абвінавачаных пастанавілі спагнаць 3,5 млн [[Беларускі рубель|рублёў]] (1,4 млн даляраў)<ref name="а"/>. Вырак вынес судзьдзя [[Мікалай Доля]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Да 18 гадоў зьняволеньня|спасылка=https://www.svaboda.org/a/31606359.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=14 сьнежня 2021|дата доступу=15 сьнежня 2021}}</ref>. 21 чэрвеня 2025 году быў вызвалены сярод 14 палітвязьняў пасьля сустрэчы спэцпрадстаўніка прэзыдэнта ЗША ў пытаньнях Украіны [[Кіт Келаг|Кіта Келага]] з Аляксандрам Лукашэнкам. Адначасна на волю выйшлі журналіст [[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларускай службы Радыё «Свабода»]] [[Ігар Карней]], выкладніца [[МДЛУ]] [[Натальля Дуліна]], анархіст «[[Рэвалюцыйнае дзеяньне|Рэвалюцыйнага дзеяньня]]» [[Акіхіра Гаеўскі-Ханада]], швэдзкая грамадзянка Галіна Красьнянская, удзельнік чату «Саюз беларускага нацыянальнага шчыта» Кірыл Балахонаў і прадпрымальнік Сяргей Шэлег. Усіх вывезьлі ў Летуву<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У выніку сустрэчы пасланьніка прэзыдэнта ЗША з Лукашэнкам вызвалілі 14 палітвязьняў. Сярод іх — Сяргей Ціханоўскі|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33450731.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. Сярод [[Памілаваньне|памілаваных]] Лукашэнкам на просьбу прэзыдэнта ЗША [[Дональд Трамп|Дональда Трампа]] 14 асуджаных 10 былі іншаземцамі: 3 грамадзяніны Польшчы, па 2 грамадзяніны [[Латвія|Латвіі]] і [[Японія|Японіі]], а таксама па адным грамадзяніне ЗША, [[Швэцыя|Швэцыі]] і [[Эстонія|Эстоніі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Лукашэнка прыняў рашэньне аб памілаваньні 14 асуджаных|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/lukashenka-prynjau-rashenne-ab-pamilavanni-14-asudzhanyh-146529-2025/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. == Супярэчлівасьць == 31 сьнежня 2016 году Сяргей Ціханоўскі разьмясьціў у сацыяльных сетках «[[Фэйсбук]]» і «[[У кантакце|Ў кантакце]]» навагодняе віншаваньне з фатаздымкам расейскага прэзыдэнта [[Уладзімер Пуцін|Ўладзімера Пуціна]]. 4—7 сакавіка 2017 году наведаў акупаваны расейскім войскам [[Крым]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Расейскі Крым» Сяргея Ціханоўскага|спасылка=https://informnapalm.org/by/russkiy-krym-siarhieja-cichanouskaha/|выдавец=Партал «[[ІнфармНапалм]]»|дата публікацыі=23 ліпеня 2020|дата доступу=6 жніўня 2020}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.youtube.com/channel/UCFPC7r3tWWXWzUIROLx46mg Канал «Краіна для жыцьця»] {{Палітычны крызіс у Беларусі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ціханоўскі, Сяргей Леанідавіч}} [[Катэгорыя:Беларускія грамадзкія дзеячы і дзяячкі]] [[Катэгорыя:Беларускія блогеры]] [[Катэгорыя:Ляўрэаты прэміі імя Сахарава]] [[Катэгорыя:Вязьні сумленьня паводле ПЦ „Вясна“]] [[Катэгорыя:Незарэгістраваныя кандыдаты ў прэзыдэнты Рэспублікі Беларусі (2020)]] [[Катэгорыя:Беларускія вязьні сумленьня паводле „Міжнароднай амністыі“]] o1n3y8aiu7gfkmuggkjodj1088e33os 0 232770 2621070 2586773 2025-06-21T16:04:27Z W 11741 /* Перасьлед */ +Крыніца пра вызваленага: У выніку сустрэчы пасланьніка прэзыдэнта ЗША з Лукашэнкам вызвалілі 14 палітвязьняў. Сярод іх — Сяргей Ціханоўскі // [[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]], 21 чэрвеня 2025 г. https://www.svaboda.org/a/33450731.html 2621070 wikitext text/x-wiki {{Партыя|назва=Рэвалюцыйнае дзеяньне|тып=арганізацыя|лягатып=Revolutionary Action emblem.svg|памер=120пкс|заснаваная={{Дата пачатку|11|04|2010|1}}|штаб-кватэра=Менск|ідэалёгія=[[анархізм]]|дэвіз=Свабода! Самакіраваньне! Анархізм!|сайт=revbel.org}} '''«Рэвалюцы́йнае дзе́яньне»''' («РД») — арганізацыя [[анархіст]]аў у Беларусі, заснаваная ў красавіку 2010 году. == Утварэньне == Вытокам Рэвалюцыйнага Дзеяньня была арганізацыя «Аўтаномнае Дзеяньне – Беларусь»<ref>https://web.archive.org/web/20171226225757/http://revbel.org/istoriya-rd/</ref>, якая была ўтвораная ў [[Менск]]у 13 лютага 2005 году ўдзельнікамі [[Беларускі анархічны фронт|Беларускага анархічнага фронту]] (БАФ) і суполкай самастойных [[Анархізм|анарха]]-актывістаў як аддзяленьне расейскай арганізацыі «[[Аўтаномнае Дзеяньне]]». У 2010 годзе абсалютнай большасьцю галасоў была прынятая пастанова пакінуць Аўтаномнае Дзеяньне і сфармаваць самастойную арганізацыю. Прычынамі аддзяленьня сталі: * рух Аўтаномнага Дзеяньня ў бок левага [[лібэралізм]]у; * нязручнасьць арганізацыйных прынцыпаў Аўтаномнага Дзеяньня для беларускай арганізацыі і мясцовых рэаліяў; * высокія чалецкія ўнёскі ў Аўтаномнага Дзеяньня і непразрыстасьць іх выкарыстаньня. == Ідэалёгія == Ідэалёгія РД грунтуецца на «[[Сацыяльны анархізм|сацыяльным анархізьме]], [[Анарха-камунізм|анарха-камунізьме]] і [[Ілегалізм|ілегалізьме]]». Апошні ў інтэрпрэтацыі арганізацыі мае на ўвазе, што актывісты скарыстаюць тыя мэтады ў сваёй чыннасьці, якія зьяўляюцца эфэктыўнымі ў дадзенай сытуацыі, без аглядкі на іх законнасьць. Сярод сваіх мэтаў арганізацыя бачыць: пашыраньне ідэяў [[анархізм]]у, стварэньне арганізаванага руху, сумяшчэньне агітацыі і прамога дзеяньня, падрыхтоўка да сацыяльнай рэвалюцыі і пашырэньне як на тэрыторыі [[Беларусь|Рэспублікі Беларусі]], гэтак і за мяжой. Для распаўсюду сваіх ідэй РД скарыстоўвае сайт і сацыяльныя сеткі. Удзельнікі Рэвалюцыйнага Дзеяньня не афішуюць сваю арганізацыйную прыналежнасьць і свой удзел у якіх-небудзь акцыях як арганізацыя, у зьвязку з існаваньнем у [[Крымінальны кодэкс Рэспублікі Беларусь|Крымінальным кодэксе Рэспублікі Беларусь]] артыкула 191 (Дзеяньне ад імя незарэгістраванай арганізацыі) і ўвагай спэцслужбаў да чыннасьці арганізацыі. === Прынцыпы арганізацыі === * Закрыты сяброўскі склад; * Разьмеркаваньне абавязкаў; * Роўнасьць у галасаваньні (адзін чалавек — адзін голас); * Плянаваньне; * Кансьпірацыя; * [[Ілегалізм]]. == Перасьлед == * У 2016 годзе [[Анархізм|анархісцкая]] суполка «Рэвалюцыйнае дзеяньне», а таксама апублікаваныя ў аднайменнай суполцы ў сацыяльнай сетцы «[[У Кантакце|УКантакце]]» матэрыялы былі ўключаныя ў [[Беларусь|Рэспубліцы Беларусі]] ў сьпіс экстрэмісцкіх, а доступ да іх заблякаваны<ref>http://news.21.by/society/2017/03/21/1309096.html{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>[https://www.sb.by/articles/respublikanskiy-spisok-ekstremistskikh-materialov-2020.html Республиканский список экстремистских материалов]</ref>. * У 2021 годзе [[Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь|МУС]] прызнала інтэрнэт-рэсурсы «Рэвалюцыйнага дзеяньня» экстрэмісцкім фармаваньнем<ref>{{Cite web|title=МВД признало «экстремистскими формированиями» три анархистских интернет‑ресурса|url=https://mediazona.by/news/2021/11/02/mvd|date=2021-11-02|accessdate=2022-01-18|language=ru|work=[[Мэдыязона]]}}</ref>. За стварэньне такога фармаваньня або ўдзел у ім ў Беларусі прадугледжана крымінальная адказнасьць<ref>{{cite web|title=БАЖ: Патрабуем спыніць практыку выкарыстання антыэкстрэмісцкага заканадаўства для абмежавання свабоды слова|url=https://baj.by/be/content/bazh-patrabuem-spynic-praktyku-vykarystannya-antyekstremisckaga-zakanadaustva-dlya|work=[[Беларуская асацыяцыя журналістаў]]|date=2021-11-17|accessdate=2021-12-22}}</ref>. 6 верасьня 2022 году судзьдзя [[Менскі гарадзкі суд|Менскага гарадзкога суду]] [[Сяргей Хрыпач]] вырак да зьняволеньня 10 чалавек паводле 10 артыкулаў [[Крымінальны кодэкс Беларусі|Крымінальнага кодэксу Беларусі]] на запыт пракурора [[Раман Бізюк|Рамана Бізюка]]. Сярод іншага, сьледзтва цьвердзіла, нібыта 31-гадовы сябра «Рэвалюцыйнага дзеяньня» [[Аляксандар Францкевіч]] (нар. 9 траўня 1990, [[Наваполацак]]) і 26-гадовая каадынатарка валянтэрскай службы Праваабарончага цэнтру «[[Вясна (цэнтар)|Вясна]]» [[Марфа Рабкова]] зладзілі ў сакавіку 2017 году падпал [[Інспэкцыя МПЗ Беларусі па Гомельскім раёне|падатковай інспэкцыі Гомельскага раёну]] з выкарыстаньнем «[[Кактэйль Молатава|кактэйляў Молатава]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=94 гады на ўсіх — вынесены дзікі прысуд па справе «Рэвалюцыйнага дзеяньня»|спасылка=https://nashaniva.com/298726|выдавец=Партал «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=6 верасьня 2022|дата доступу=7 верасьня 2022}}</ref>. У выніку: Аляксандра Францкевіча выраклі да 17 гадоў калёніі ва ўмовах строгага рэжыму, [[Акіхіра Гаеўскі-Ханада|Акіхіру Гаеўскага-Ханаду]] — да 16 гадоў калёніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму, Марфу Рабкову — да 15 гадоў калёніі ва ўмовах агульнага рэжыму, а [[Аляксей Галаўко|Аляксея Галаўко]] — да 12 гадоў калёніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму. Таксама да 6 гадоў калёніі ўзмоцненага рэжыму выраклі 4-х абвінавачаных — [[Мікіта Дранец|Мікіту Дранца]] і [[Аляксандар Казьлянка|Аляксандра Казьлянку]], [[Андрэя Чапюк|Андрэя Чапюка]] і [[Павал Шпетны|Паўла Шпетнага]]. Урэшце, да 5 гадоў калёніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму выраклі [[Андрэй Марач|Андрэя Марача]] і [[Даніла Чуль|Данілу Чулю]]. Пры гэтым, паводле Крымінальнага кодэксу ў: * ладжаньні масавых беспарадкаў (частка 1 артыкула 293 КК Беларусі) абвінавацілі Гаеўскага-Ханаду, Рабкову і Францкевіча; * падрыхтоўцы да ўдзелу ў беспарадках (ч. 1 арт 13, ч. 2 арт. 293) — Гаеўскага-Ханаду і Рабкову, Францкевіча і Чапюка; * навучаньні да ўдзелу ў беспарадках (ч. 3 арт. 293) — Гаеўскага-Ханаду, Рабкову і Францкевіча; * стварэньні і кіраваньні злачыннай арганізацыяй (ч. 1 арт 285) — Гаеўскага-Ханаду і Галаўко, Рабкову і Францкевіча; * удзеле ў злачыннай арганізацыі (ч. 3 арт. 361) — Дранца і Казьлянку, Марача і Чапюка, Чулю і Шпетнага; * закліку да шкоды [[Нацыянальная бясьпека|нацыянальнай бясьпецы]] Беларусі з выкарыстаньнем інтэрнэт-[[СМІ]] — Гаеўскага-Ханаду, Рабкову і Францкевіча; * стварэньні [[Экстрэмізм|экстрэмісцкага]] фармаваньня (ч. 1 арт 361-1) — Гаеўскага-Ханаду і Галаўко, Рабкову і Францкевіча; * ладжаньні групавога парушэньня грамадзкага парадку (ч. 1 арт. 342) на [[Маршы недармаедаў]] 5 сакавіка 2017 году — Гаеўскага-Ханаду і Галаўко, Дранца і Казьлянку, Марача і Францкевіча, а таксама Шпетнага; * ладжаньні парушэньня грамадзкага парадку (ч. 1 арт. 342) пры перакрыцьці [[Аўтамагістраль М1|трасы М1]] на выезьдзе зь [[Берасьце|Берасьця]] ў 2018 годзе — Гаеўскага-Ханаду і Галаўко, Дранца і Казьлянку, Францкевіча і Чулю; * распальваньні грамадзкай варожасьці (ч. 1 арт. 130) — Чапюка; * распальваньні варожасьці групай асобаў (ч. 3 арт. 130) — Гаеўскага-Ханаду, Рабкову і Францкевіча; * злосным [[Хуліганства|хуліганстве]] (ч. 2 арт. 339) пры кіданьні ў 2016 годзе [[Лямпачка|лямпачак]] з фарбай у рэклямныя шчыты [[Дзяржаўная аўтамабільная інспэкцыя МУС Беларусі|Дзяржаўнай аўтаінспэкцыі МУС Беларусі]] і ў будынак [[Белтэлерадыёкампанія|Белтэлерадыёкампаніі]] — Рабкову і Францкевіча; * злосным хуліганстве (ч. 2 арт. 339) пры кіданьні [[Дымавая шашка|дымавой шашкі]] ў будынак [[Галоўная ўправа па барацьбе з арганізаванай злачыннасьцю і карупцыяй|Галоўнай управы па барацьбе з арганізаванай злачыннасьцю і карупцыяй]] МУС у Берасьці ў 2016 годзе — Гаеўскага-Ханаду і Рабкову, Францкевіча і Шпетнага; * апаганьваньні [[Збудаваньне|збудаваньня]] (арт. 341) праз першамайскае [[графіці]] ў Берасьці ў 2020 годзе — Гаеўскага-Ханаду і Галаўко, Марача і Рабкову, а таксама Францкевіча; * апаганьваньні збудаваньня праз графіці супраць [[Эўрапейскія гульні 2019 году|Эўрапейскіх гульняў у 2019 годзе]] — Гаеўскага-Ханаду і Рабкову, Францкевіча і Чапюка; * групавым незаконным выкарыстаньні гаручых рэчываў (ч. 3 арт. 218, ч. 3 арт. 339, ч. 2. арт. 295-3) пры падпале [[гомель]]скай [[Раённая інспэкцыя МПЗ Беларусі|падатковай інспэкцыі]] і рэклямага шчыта [[Галоўная ўправа юстыцыі Берасьцейскага аблвыканкаму|Ўправы прымусовага выкананьня]] пакараньняў у [[Івацэвічы|Івацэвічах]] (Берасьцейская вобласьць) — Гаеўскага-Ханаду, Рабкову і Францкевіча<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вясноўцам Марфе — 15 гадоў калёніі, Андрэю — 6: агучаны прысуды адразу дзесяці палітзьняволеным|спасылка=https://spring96.org/be/news/108938|выдавец=Праваабарончы цэнтар «[[Вясна (цэнтар)|Вясна]]»|дата публікацыі=6 верасьня 2022|дата доступу=7 верасьня 2022}}</ref>. У апошнім слове на судзе Аляксандар Францкевіч зьвязаў свой вырак з [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (2022)|расейскім уварваньнем ва Ўкраіну]]: «Калі [[арышт]]оўвала мяне палітычная паліцыя [[Аўтарытарызм|аўтарытарнай]] дзяржавы, то судзіць мяне ўжо вайскова-цывільная адміністрацыя [[Беларуская вайсковая акруга|Беларускай акругі]]. ... шкадую, што не прыклаў больш сілаў, больш стараньняў, каб гэтыя муры абрынуліся. Не зрабіў больш для таго, каб Расея ў рэшце рэшт была разбураная. Ня быў у [[Кіеў|Кіеве]] тады, калі расейскі вайсковы карабель пайшоў у вызначаным кірунку, а кіяўляне спынілі арду, якая ўявіла сябе непераможнай»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Судзіць мяне вайскова-цывільная адміністрацыя беларускай акругі». Апошняе слова Аляксандра Францкевіча на судзе|спасылка=https://www.svaboda.org/a/32021444.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=6 верасьня 2022|дата доступу=7 верасьня 2022}}</ref>. Гаеўскі-Ханада таксама заявіў пра неналежны судовы разгляд: «Гэты тэатральны і „[[Франц Кафка|кафкіянскі]]“ працэс пакінуў толькі пачуцьцё глыбокага расчараваньня. Ён выйшаў настолькі нізкай якасьці, што былі выключаныя нават гледачы. ... З нас зьляпілі міжнародную злачынную арганізацыю, якая пагражала ажно тром дзяржавам. ... шкадую толькі пра тое, што не прыклаў усе высілкі супраць [[Фашызм|фашысцкай]] банды, якая сфармавала краіну, дзе "часам не да законаў"»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Такое прадстаўленьне ня вартае нават пухавіцкага палаца культуры», — Акіхіра Гаеўскі-Ханада ў апошнім слове|спасылка=https://spring96.org/be/news/108949|выдавец=Праваабарончы цэнтар «Вясна»|дата публікацыі=7 верасьня 2022|дата доступу=7 верасьня 2022}}</ref>. Сярод іншых, Рабкова адмовіла сваю віну і назвала абвінавачаньні сфабрыкаванымі: «Вы навешваеце на мяне бірку экстрэміста, сьцьвярджаеце, што я ёсьць "дэструктыўным элемэнтам", "азлобленай", што я "згубіла свае карані". ... Я не прызнаю [[Віна|віну]] ні па адным прад'яўленым [[Абвінавачаньне|абвінавачваньні]]. Лічу іх цалкам сфабрыкаванымі, [[абсурд]]нымі, выдуманымі супрацоўнікамі [[ГУБАЗіК]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Марфа ў апошнім слове: «Калі мы дапамагаем адно аднаму, выказваем салідарнасьць — мы набліжаем надыход нашай Беларусі»|спасылка=https://spring96.org/be/news/108969|выдавец=Праваабарончы цэнтар «Вясна»|дата публікацыі=8 верасьня 2022|дата доступу=9 верасьня 2022}}</ref>. 21 чэрвеня 2025 году Акіхіра Гаеўскі-Ханада быў вызвалены сярод 14 палітвязьняў пасьля сустрэчы спэцпрадстаўніка прэзыдэнта ЗША ў пытаньнях Украіны [[Кіт Келаг|Кітам Келагам]] з Аляксандрам Лукашэнкам. Адначасна на волю выйшлі блогер-вылучэнец у кандыдаты на выбарах 2020 году [[Сяргей Леанідавіч Ціханоўскі|Сяргей Ціханоўскі]], журналіст [[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларускай службы Радыё «Свабода»]] [[Ігар Карней]], выкладніца [[МДЛУ]] [[Натальля Дуліна]], швэдзкая грамадзянка Галіна Красьнянская, удзельнік чату «Саюз беларускага нацыянальнага шчыта» Кірыл Балахонаў і прадпрымальнік Сяргей Шэлег. Усіх вывезьлі ў Летуву<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У выніку сустрэчы пасланьніка прэзыдэнта ЗША з Лукашэнкам вызвалілі 14 палітвязьняў. Сярод іх — Сяргей Ціханоўскі|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33450731.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Партыі Беларусі}} [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2011 годзе]] [[Катэгорыя:Палітычныя арганізацыі Беларусі]] [[Катэгорыя:Грамадзкія арганізацыі Беларусі]] [[Катэгорыя:Анархізм у Беларусі]] [[Катэгорыя:Анархісцкія арганізацыі]] hmdtn60tq8inm19sftnkeshfuj3emxa 2621104 2621070 2025-06-22T04:40:20Z W 11741 /* Перасьлед */ +Крыніца: Лукашэнка прыняў рашэньне аб памілаваньні 14 асуджаных // [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]], 21 чэрвеня 2025 г. https://blr.belta.by/president/view/lukashenka-prynjau-rashenne-ab-pamilavanni-14-asudzhanyh-146529-2025/ 2621104 wikitext text/x-wiki {{Партыя|назва=Рэвалюцыйнае дзеяньне|тып=арганізацыя|лягатып=Revolutionary Action emblem.svg|памер=120пкс|заснаваная={{Дата пачатку|11|04|2010|1}}|штаб-кватэра=Менск|ідэалёгія=[[анархізм]]|дэвіз=Свабода! Самакіраваньне! Анархізм!|сайт=revbel.org}} '''«Рэвалюцы́йнае дзе́яньне»''' («РД») — арганізацыя [[анархіст]]аў у Беларусі, заснаваная ў красавіку 2010 году. == Утварэньне == Вытокам Рэвалюцыйнага Дзеяньня была арганізацыя «Аўтаномнае Дзеяньне – Беларусь»<ref>https://web.archive.org/web/20171226225757/http://revbel.org/istoriya-rd/</ref>, якая была ўтвораная ў [[Менск]]у 13 лютага 2005 году ўдзельнікамі [[Беларускі анархічны фронт|Беларускага анархічнага фронту]] (БАФ) і суполкай самастойных [[Анархізм|анарха]]-актывістаў як аддзяленьне расейскай арганізацыі «[[Аўтаномнае Дзеяньне]]». У 2010 годзе абсалютнай большасьцю галасоў была прынятая пастанова пакінуць Аўтаномнае Дзеяньне і сфармаваць самастойную арганізацыю. Прычынамі аддзяленьня сталі: * рух Аўтаномнага Дзеяньня ў бок левага [[лібэралізм]]у; * нязручнасьць арганізацыйных прынцыпаў Аўтаномнага Дзеяньня для беларускай арганізацыі і мясцовых рэаліяў; * высокія чалецкія ўнёскі ў Аўтаномнага Дзеяньня і непразрыстасьць іх выкарыстаньня. == Ідэалёгія == Ідэалёгія РД грунтуецца на «[[Сацыяльны анархізм|сацыяльным анархізьме]], [[Анарха-камунізм|анарха-камунізьме]] і [[Ілегалізм|ілегалізьме]]». Апошні ў інтэрпрэтацыі арганізацыі мае на ўвазе, што актывісты скарыстаюць тыя мэтады ў сваёй чыннасьці, якія зьяўляюцца эфэктыўнымі ў дадзенай сытуацыі, без аглядкі на іх законнасьць. Сярод сваіх мэтаў арганізацыя бачыць: пашыраньне ідэяў [[анархізм]]у, стварэньне арганізаванага руху, сумяшчэньне агітацыі і прамога дзеяньня, падрыхтоўка да сацыяльнай рэвалюцыі і пашырэньне як на тэрыторыі [[Беларусь|Рэспублікі Беларусі]], гэтак і за мяжой. Для распаўсюду сваіх ідэй РД скарыстоўвае сайт і сацыяльныя сеткі. Удзельнікі Рэвалюцыйнага Дзеяньня не афішуюць сваю арганізацыйную прыналежнасьць і свой удзел у якіх-небудзь акцыях як арганізацыя, у зьвязку з існаваньнем у [[Крымінальны кодэкс Рэспублікі Беларусь|Крымінальным кодэксе Рэспублікі Беларусь]] артыкула 191 (Дзеяньне ад імя незарэгістраванай арганізацыі) і ўвагай спэцслужбаў да чыннасьці арганізацыі. === Прынцыпы арганізацыі === * Закрыты сяброўскі склад; * Разьмеркаваньне абавязкаў; * Роўнасьць у галасаваньні (адзін чалавек — адзін голас); * Плянаваньне; * Кансьпірацыя; * [[Ілегалізм]]. == Перасьлед == * У 2016 годзе [[Анархізм|анархісцкая]] суполка «Рэвалюцыйнае дзеяньне», а таксама апублікаваныя ў аднайменнай суполцы ў сацыяльнай сетцы «[[У Кантакце|УКантакце]]» матэрыялы былі ўключаныя ў [[Беларусь|Рэспубліцы Беларусі]] ў сьпіс экстрэмісцкіх, а доступ да іх заблякаваны<ref>http://news.21.by/society/2017/03/21/1309096.html{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>[https://www.sb.by/articles/respublikanskiy-spisok-ekstremistskikh-materialov-2020.html Республиканский список экстремистских материалов]</ref>. * У 2021 годзе [[Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь|МУС]] прызнала інтэрнэт-рэсурсы «Рэвалюцыйнага дзеяньня» экстрэмісцкім фармаваньнем<ref>{{Cite web|title=МВД признало «экстремистскими формированиями» три анархистских интернет‑ресурса|url=https://mediazona.by/news/2021/11/02/mvd|date=2021-11-02|accessdate=2022-01-18|language=ru|work=[[Мэдыязона]]}}</ref>. За стварэньне такога фармаваньня або ўдзел у ім ў Беларусі прадугледжана крымінальная адказнасьць<ref>{{cite web|title=БАЖ: Патрабуем спыніць практыку выкарыстання антыэкстрэмісцкага заканадаўства для абмежавання свабоды слова|url=https://baj.by/be/content/bazh-patrabuem-spynic-praktyku-vykarystannya-antyekstremisckaga-zakanadaustva-dlya|work=[[Беларуская асацыяцыя журналістаў]]|date=2021-11-17|accessdate=2021-12-22}}</ref>. 6 верасьня 2022 году судзьдзя [[Менскі гарадзкі суд|Менскага гарадзкога суду]] [[Сяргей Хрыпач]] вырак да зьняволеньня 10 чалавек паводле 10 артыкулаў [[Крымінальны кодэкс Беларусі|Крымінальнага кодэксу Беларусі]] на запыт пракурора [[Раман Бізюк|Рамана Бізюка]]. Сярод іншага, сьледзтва цьвердзіла, нібыта 31-гадовы сябра «Рэвалюцыйнага дзеяньня» [[Аляксандар Францкевіч]] (нар. 9 траўня 1990, [[Наваполацак]]) і 26-гадовая каадынатарка валянтэрскай службы Праваабарончага цэнтру «[[Вясна (цэнтар)|Вясна]]» [[Марфа Рабкова]] зладзілі ў сакавіку 2017 году падпал [[Інспэкцыя МПЗ Беларусі па Гомельскім раёне|падатковай інспэкцыі Гомельскага раёну]] з выкарыстаньнем «[[Кактэйль Молатава|кактэйляў Молатава]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=94 гады на ўсіх — вынесены дзікі прысуд па справе «Рэвалюцыйнага дзеяньня»|спасылка=https://nashaniva.com/298726|выдавец=Партал «[[Наша ніва]]»|дата публікацыі=6 верасьня 2022|дата доступу=7 верасьня 2022}}</ref>. У выніку: Аляксандра Францкевіча выраклі да 17 гадоў калёніі ва ўмовах строгага рэжыму, [[Акіхіра Гаеўскі-Ханада|Акіхіру Гаеўскага-Ханаду]] — да 16 гадоў калёніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму, Марфу Рабкову — да 15 гадоў калёніі ва ўмовах агульнага рэжыму, а [[Аляксей Галаўко|Аляксея Галаўко]] — да 12 гадоў калёніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму. Таксама да 6 гадоў калёніі ўзмоцненага рэжыму выраклі 4-х абвінавачаных — [[Мікіта Дранец|Мікіту Дранца]] і [[Аляксандар Казьлянка|Аляксандра Казьлянку]], [[Андрэя Чапюк|Андрэя Чапюка]] і [[Павал Шпетны|Паўла Шпетнага]]. Урэшце, да 5 гадоў калёніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму выраклі [[Андрэй Марач|Андрэя Марача]] і [[Даніла Чуль|Данілу Чулю]]. Пры гэтым, паводле Крымінальнага кодэксу ў: * ладжаньні масавых беспарадкаў (частка 1 артыкула 293 КК Беларусі) абвінавацілі Гаеўскага-Ханаду, Рабкову і Францкевіча; * падрыхтоўцы да ўдзелу ў беспарадках (ч. 1 арт 13, ч. 2 арт. 293) — Гаеўскага-Ханаду і Рабкову, Францкевіча і Чапюка; * навучаньні да ўдзелу ў беспарадках (ч. 3 арт. 293) — Гаеўскага-Ханаду, Рабкову і Францкевіча; * стварэньні і кіраваньні злачыннай арганізацыяй (ч. 1 арт 285) — Гаеўскага-Ханаду і Галаўко, Рабкову і Францкевіча; * удзеле ў злачыннай арганізацыі (ч. 3 арт. 361) — Дранца і Казьлянку, Марача і Чапюка, Чулю і Шпетнага; * закліку да шкоды [[Нацыянальная бясьпека|нацыянальнай бясьпецы]] Беларусі з выкарыстаньнем інтэрнэт-[[СМІ]] — Гаеўскага-Ханаду, Рабкову і Францкевіча; * стварэньні [[Экстрэмізм|экстрэмісцкага]] фармаваньня (ч. 1 арт 361-1) — Гаеўскага-Ханаду і Галаўко, Рабкову і Францкевіча; * ладжаньні групавога парушэньня грамадзкага парадку (ч. 1 арт. 342) на [[Маршы недармаедаў]] 5 сакавіка 2017 году — Гаеўскага-Ханаду і Галаўко, Дранца і Казьлянку, Марача і Францкевіча, а таксама Шпетнага; * ладжаньні парушэньня грамадзкага парадку (ч. 1 арт. 342) пры перакрыцьці [[Аўтамагістраль М1|трасы М1]] на выезьдзе зь [[Берасьце|Берасьця]] ў 2018 годзе — Гаеўскага-Ханаду і Галаўко, Дранца і Казьлянку, Францкевіча і Чулю; * распальваньні грамадзкай варожасьці (ч. 1 арт. 130) — Чапюка; * распальваньні варожасьці групай асобаў (ч. 3 арт. 130) — Гаеўскага-Ханаду, Рабкову і Францкевіча; * злосным [[Хуліганства|хуліганстве]] (ч. 2 арт. 339) пры кіданьні ў 2016 годзе [[Лямпачка|лямпачак]] з фарбай у рэклямныя шчыты [[Дзяржаўная аўтамабільная інспэкцыя МУС Беларусі|Дзяржаўнай аўтаінспэкцыі МУС Беларусі]] і ў будынак [[Белтэлерадыёкампанія|Белтэлерадыёкампаніі]] — Рабкову і Францкевіча; * злосным хуліганстве (ч. 2 арт. 339) пры кіданьні [[Дымавая шашка|дымавой шашкі]] ў будынак [[Галоўная ўправа па барацьбе з арганізаванай злачыннасьцю і карупцыяй|Галоўнай управы па барацьбе з арганізаванай злачыннасьцю і карупцыяй]] МУС у Берасьці ў 2016 годзе — Гаеўскага-Ханаду і Рабкову, Францкевіча і Шпетнага; * апаганьваньні [[Збудаваньне|збудаваньня]] (арт. 341) праз першамайскае [[графіці]] ў Берасьці ў 2020 годзе — Гаеўскага-Ханаду і Галаўко, Марача і Рабкову, а таксама Францкевіча; * апаганьваньні збудаваньня праз графіці супраць [[Эўрапейскія гульні 2019 году|Эўрапейскіх гульняў у 2019 годзе]] — Гаеўскага-Ханаду і Рабкову, Францкевіча і Чапюка; * групавым незаконным выкарыстаньні гаручых рэчываў (ч. 3 арт. 218, ч. 3 арт. 339, ч. 2. арт. 295-3) пры падпале [[гомель]]скай [[Раённая інспэкцыя МПЗ Беларусі|падатковай інспэкцыі]] і рэклямага шчыта [[Галоўная ўправа юстыцыі Берасьцейскага аблвыканкаму|Ўправы прымусовага выкананьня]] пакараньняў у [[Івацэвічы|Івацэвічах]] (Берасьцейская вобласьць) — Гаеўскага-Ханаду, Рабкову і Францкевіча<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вясноўцам Марфе — 15 гадоў калёніі, Андрэю — 6: агучаны прысуды адразу дзесяці палітзьняволеным|спасылка=https://spring96.org/be/news/108938|выдавец=Праваабарончы цэнтар «[[Вясна (цэнтар)|Вясна]]»|дата публікацыі=6 верасьня 2022|дата доступу=7 верасьня 2022}}</ref>. У апошнім слове на судзе Аляксандар Францкевіч зьвязаў свой вырак з [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (2022)|расейскім уварваньнем ва Ўкраіну]]: «Калі [[арышт]]оўвала мяне палітычная паліцыя [[Аўтарытарызм|аўтарытарнай]] дзяржавы, то судзіць мяне ўжо вайскова-цывільная адміністрацыя [[Беларуская вайсковая акруга|Беларускай акругі]]. ... шкадую, што не прыклаў больш сілаў, больш стараньняў, каб гэтыя муры абрынуліся. Не зрабіў больш для таго, каб Расея ў рэшце рэшт была разбураная. Ня быў у [[Кіеў|Кіеве]] тады, калі расейскі вайсковы карабель пайшоў у вызначаным кірунку, а кіяўляне спынілі арду, якая ўявіла сябе непераможнай»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Судзіць мяне вайскова-цывільная адміністрацыя беларускай акругі». Апошняе слова Аляксандра Францкевіча на судзе|спасылка=https://www.svaboda.org/a/32021444.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=6 верасьня 2022|дата доступу=7 верасьня 2022}}</ref>. Гаеўскі-Ханада таксама заявіў пра неналежны судовы разгляд: «Гэты тэатральны і „[[Франц Кафка|кафкіянскі]]“ працэс пакінуў толькі пачуцьцё глыбокага расчараваньня. Ён выйшаў настолькі нізкай якасьці, што былі выключаныя нават гледачы. ... З нас зьляпілі міжнародную злачынную арганізацыю, якая пагражала ажно тром дзяржавам. ... шкадую толькі пра тое, што не прыклаў усе высілкі супраць [[Фашызм|фашысцкай]] банды, якая сфармавала краіну, дзе "часам не да законаў"»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Такое прадстаўленьне ня вартае нават пухавіцкага палаца культуры», — Акіхіра Гаеўскі-Ханада ў апошнім слове|спасылка=https://spring96.org/be/news/108949|выдавец=Праваабарончы цэнтар «Вясна»|дата публікацыі=7 верасьня 2022|дата доступу=7 верасьня 2022}}</ref>. Сярод іншых, Рабкова адмовіла сваю віну і назвала абвінавачаньні сфабрыкаванымі: «Вы навешваеце на мяне бірку экстрэміста, сьцьвярджаеце, што я ёсьць "дэструктыўным элемэнтам", "азлобленай", што я "згубіла свае карані". ... Я не прызнаю [[Віна|віну]] ні па адным прад'яўленым [[Абвінавачаньне|абвінавачваньні]]. Лічу іх цалкам сфабрыкаванымі, [[абсурд]]нымі, выдуманымі супрацоўнікамі [[ГУБАЗіК]]»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Марфа ў апошнім слове: «Калі мы дапамагаем адно аднаму, выказваем салідарнасьць — мы набліжаем надыход нашай Беларусі»|спасылка=https://spring96.org/be/news/108969|выдавец=Праваабарончы цэнтар «Вясна»|дата публікацыі=8 верасьня 2022|дата доступу=9 верасьня 2022}}</ref>. 21 чэрвеня 2025 году Акіхіра Гаеўскі-Ханада быў вызвалены сярод 14 палітвязьняў пасьля сустрэчы спэцпрадстаўніка прэзыдэнта ЗША ў пытаньнях Украіны [[Кіт Келаг|Кітам Келагам]] з Аляксандрам Лукашэнкам. Адначасна на волю выйшлі блогер-вылучэнец у кандыдаты на выбарах 2020 году [[Сяргей Леанідавіч Ціханоўскі|Сяргей Ціханоўскі]], журналіст [[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларускай службы Радыё «Свабода»]] [[Ігар Карней]], выкладніца [[МДЛУ]] [[Натальля Дуліна]], швэдзкая грамадзянка Галіна Красьнянская, удзельнік чату «Саюз беларускага нацыянальнага шчыта» Кірыл Балахонаў і прадпрымальнік Сяргей Шэлег. Усіх вывезьлі ў Летуву<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У выніку сустрэчы пасланьніка прэзыдэнта ЗША з Лукашэнкам вызвалілі 14 палітвязьняў. Сярод іх — Сяргей Ціханоўскі|спасылка=https://www.svaboda.org/a/33450731.html|выдавец=[[Беларуская служба Радыё Свабода|Беларуская служба Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=21 чэрвеня 2025}}</ref>. Сярод [[Памілаваньне|памілаваных]] Лукашэнкам на просьбу прэзыдэнта ЗША [[Дональд Трамп|Дональда Трампа]] 14 асуджаных 10 былі іншаземцамі: 3 грамадзяніны Польшчы, па 2 грамадзяніны [[Латвія|Латвіі]] і [[Японія|Японіі]], а таксама па адным грамадзяніне ЗША, [[Швэцыя|Швэцыі]] і [[Эстонія|Эстоніі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Лукашэнка прыняў рашэньне аб памілаваньні 14 асуджаных|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/lukashenka-prynjau-rashenne-ab-pamilavanni-14-asudzhanyh-146529-2025/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Партыі Беларусі}} [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 2011 годзе]] [[Катэгорыя:Палітычныя арганізацыі Беларусі]] [[Катэгорыя:Грамадзкія арганізацыі Беларусі]] [[Катэгорыя:Анархізм у Беларусі]] [[Катэгорыя:Анархісцкія арганізацыі]] hs3k3gutws8a4maybr4asmveykevgao 0 240171 2621071 2620246 2025-06-21T16:10:05Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2621071 wikitext text/x-wiki {{Літаратурны твор |Назва = Слоўнік беларускай мовы |Выява = Dictionary Nasovic Title Page .jpg |Памер = |Подпіс выявы = |Жанр = слоўнік |Аўтар = [[Іван Насовіч]] |Мова арыгіналу = [[Беларуская мова|беларуская]] |Напісаны = |Публікацыя = |Асобнае выданьне = |Выдавецтва = |Сэрыя = |Колькасьць старонак = |Ілюстратар = |Афармленьне = |Пераклад = |Перакладчык = |Носьбіт = |Папярэдні твор = |Наступны твор = |ISBN = |Электронная вэрсія = |ВікіКрыніца-тэкст = }} '''«Сло́ўнік белару́скай гаво́ркі»''' ({{мова-ru|«Словарь белорусского наречия»|скарочана}}) — слоўнік [[Беларуская мова|беларускай мовы]], складзены [[Іван Насовіч|Іванам Насовічам]] і выдадзены ў 1870 годзе Імпэратарскай акадэміяй навук у [[Санкт-Пецярбург]]у. Лічыцца адной з найкаштоўнейшых крыніцаў беларускай [[лексыкаграфія|лексыкаграфіі]]. Стаў асноўнай крыніцай (хоць карысталіся ім часам некрытычна) дзеля ўкладаньня іншых слоўнікаў. Актыўна выкарыстоўваўся рэдактарамі і аўтарамі газэты «[[Наша Ніва]]»<ref>[https://belarus.github.io/Slouniki-Nasovic/art2.html Ад укладальнікаў], Іван Насовіч. Слоўнік беларускай мовы (электронная вэрсія)</ref>. == Гісторыя == Па заняпадзе беларускай мовы ў XVII—XVIII стагодзьдзях «Слоўнік Насовіча» стаў першым навуковым даведнікам зь лексыкі беларускай мовы сярэдзіны XIX ст. На той час улады [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] не лічылі беларускую асобнай мовай, аднак урэшце гэтая праца моцна паспрыяла ўмацаваньню нацыянальнай сьвядомасьці [[беларусы|беларусаў]]. Слоўнік доўгі час заставаўся адзінай навуковай крыніцай беларускага слова і меў уплыў на многія моўныя і нацыятворчыя працэсы. У 1920-я гады, калі ў Беларусі ішоў актыўны працэс моўнага будаваньня, ён карыстаўся надзвычай шырокім попытам. Уплыў слоўніка заўважны і ў лексыцы тагачасных беларускіх пісьменьнікаў. Слоўнік Насовіча доўгі час быў бадай адзінай крыніцай беларускай мовы і для замежных дасьледнікаў-славістаў, якія часта спасылаліся на яго ў сваіх працах. == Апісаньне == Рэестар слоўніка ўлучае каля 35 тысячаў словаў. Спэцыялісты адзначаюць, што ў слоўніку пераважае паўночна-заходняя дыялектная [[лексыка]], але яго цяжка назваць адназначна дыялектным, бо ў ім сумяшчаюцца таксама і рысы тлумачальнага і перакладнога слоўніка, што робіць яго ўнівэрсальным. Каштоўнасьць слоўніка выяўляецца ня толькі ў яго ўнікальным спалучэньні характэрных рысаў самых розных паводле тыпу слоўнікаў, але і ў тым, што ён зьмяшчае багаты ілюстрацыйны матэрыял на падставе народных песень, прыказак, прымавак, фразэалягізмаў. == Маніпуляцыі з этнонімамі == {{Асноўны артыкул|Летувізацыя|Русіфікацыя Беларусі}} Да шырока вядомай беларускай назвы расейцаў — [[маскаль]] — слоўнік дае толькі адно расейскае значэньне «''солдатъ''»<ref>Носович И. Словарь белорусского наречия. — СПб., 1870. С. 290.</ref>. Тым часам да беларускага слова «''[[ліцьвіны|литвинъ]]''» даецца расейскі адпаведнік «''литовецъ''» і прыклад ужываньня «''литвинъ як линъ''»{{Заўвага|Выдадзены ў 2011 годзе [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміяй навук Беларусі]] «Слоўнік беларускіх народных параўнанняў» дае наступнае тлумачэньне выразу «''ліцьвін як лін''»: «''Пра характар колішняга беларуса — дужага, моцнага, выкрутлівага, якога голай рукой ня возьмеш''»<ref>Слоўнік беларускіх народных параўнанняў. — {{Менск (Мінск)}}: Беларуская навука, 2011. С. 241.</ref>}}, сьледам прыводзіцца слова «''[[Ліцьвякі|литвякъ]]''», якому даецца расейскае тлумачэньне «''тоже, что литвинъ''» і прыклад ужываньня «''литвяки по нашему не говоруць''»<ref>Носович И. Словарь белорусского наречия. — СПб., 1870. С. 269.</ref>. Аднак у іншым месцы слоўніка — у якасьці прыкладу да слова «[[Бацьвіньне|боцвинне]]» — прыводзіцца радок зь беларускай народнай песьні «''Кузьма и Дземьянъ два лицвины, принешли горшочекъ боцвиння''»<ref name="Nasovic-1870-31">Носович И. Словарь белорусского наречия. — СПб., 1870. [https://books.google.by/books?id=tRsOdAcJl5MC&pg=PA31&dq=%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8B&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwi1tLettczzAhUkSfEDHd_MCTQQ6AF6BAgHEAI#v=onepage&q=%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8B&f=false С. 31].</ref>{{Заўвага|Як зазначаюць сучасныя дасьледнікі, сьвятых Кузьму і Дзям’яна беларусы здаўна лічылі сваімі апекунамі і дарадцамі: у беларускім фальклёры адлюстроўваецца вера ў тое, што Кузьма і Дзям’ян дапамагалі сялянам у іх галоўных клопатах — сенакосе, падрыхтоўцы да жніва, малацьбе. Сярод іншага, менавіта Кузьма і Дзям'ян дапамагаюць ліцьвіну паводле сюжэту ўкраінскай інтэрмэдыі XVIII стагодзьдьзя<ref name="Kabrzyckaja-2007">Кабржыцкая Т., Рагойша У. Феномен часу: драматургія Кіева-Магілянцаў як выява ўкраінска-беларускай культурнай супольнасці // Беларусь і беларусы ў прасторы і часе: зборнік да 75-годдзя прафесара Адама Мальдзіса / Грамадскае аб’яднанне «Міжнародная асацыяцыя беларусістаў», Польскі інстытут у Мінску. — {{Менск (Мінск)}}, 2007. С. 140―151</ref>}}. На рэдагаваньне слоўніка з боку Расейскай акадэміі навук супраць волі аўтара (а менавіта — зьмену назвы мовы з «крывіцкай» на «беларускую») зьвяртаў увагу гісторык і мовазнаўца [[Ян Станкевіч]] на падставе апублікаваных у 1928 годзе асабістых сшыткаў Івана Насовіча<ref>[[Веда (часопіс)|Веда]]. № 2, 1952. С. 53—54.</ref>. Раней за слоўнік Насовіча, у 1863 годзе {{Артыкул у іншым разьдзеле|Аляксандар Шырынскі-Шыхматаў||ru|Ширинский-Шихматов, Александр Прохорович}} на сродкі [[Віленская навучальная акруга|Віленскай навучальнай акругі]] вялікім накладам надрукаваў «Рассказы на белорусском наречии»<ref>[[Алег Латышонак|Латышонак А.]] [https://web.archive.org/web/20220326050408/http://dziejaslou.by/old/www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/lat902ec.html?OpenDocument Гутарка «царкоўнага старасты Янкі» з «Яськам гаспадаром з-пад Вільні»] // [[Дзеяслоў (часопіс)|Дзеяслоў]]. № 9 (2), 2004. С. 196—212.</ref> (выдавалася за зборнік ананімных «народных» твораў) — кнігу да чытаньня ў [[Народная вучэльня|народных вучэльнях]], дзе гістарычным ліцьвінам навязваўся ідэалягічны штамп расейскага [[імпэрыялізм]]у дзеля абгрунтаваньня прынцыпаў [[Русіфікацыя Беларусі|іх русіфікацыі]] і асыміляцыі<ref name="Chaustovic-2001-11">Хаўстовіч М. «Разсказы на белорусскомъ наречіи» ў кантэксце ананімнай літаратуры 60-х гг. XIX ст. // Веснік Беларускага дзяржаўнага універсітэта. Серыя 4, Філалогія. Журналістыка. Педагогіка. № 1, 2001. С. 11.</ref>: у першым творы «Кто булы наши найдавнійшіи диды и якая их була доля до уніи?» аўтар (відаць, [[Міхаіл Каяловіч]]<ref name="Chaustovic-2001-9">Хаўстовіч М. «Разсказы на белорусскомъ наречіи» ў кантэксце ананімнай літаратуры 60-х гг. XIX ст. // Веснік Беларускага дзяржаўнага універсітэта. Серыя 4, Філалогія. Журналістыка. Педагогіка. № 1, 2001. С. 9.</ref>) апавядае пра «літоўскую заваёву Беларусі»{{Заўвага|Хоць супольнае жыцьцё беларусаў з «заваёўнікамі» ў гэтым творы падаецца досыць станоўча<ref name="Tokc-2006"/>}}, называючы «ліцьвінамі» [[Летувісы|летувісаў]]<ref name="Tokc-2006">[[Сяргей Токць|Токць С.]] Абуджэнне заходнерусізму ў інтэграцыйным канструктывізме А. Бендзіна // [[Беларускі гістарычны агляд]]. Т. 13, сш. 2 (снежань 2006). С. 388—419.</ref>, у другім творы праводзіцца думка, што «''нашы дзяды былі рускімі, але сталі над імі панаваць літоўцы (т.б. [[Аўкштайты|літоўцы]] і жмудзіны){{Заўвага|«''Наши отцы и дзяды были Русскиe; тольки не завсегды над ими пановали свои родные Русские князя. Упярод над ими пановали Русские князи, потом стали пановаць над ими князя Литовцев т. е. князя, тых самых Литовцев и Жмудзинов, што живуць з нами''»}} і палякі ды прымусілі прыняць унію, каб ператварыць нас у палякаў і католікаў''»<ref name="Chaustovic-2001-9"/>, трэці твор «Великая помылка наших белорусов» заканчваецца заклікам, што «''Русскими, а не Поляками мы повинны называтца''»<ref name="Chaustovic-2001-10">Хаўстовіч М. «Разсказы на белорусскомъ наречіи» ў кантэксце ананімнай літаратуры 60-х гг. XIX ст. // Веснік Беларускага дзяржаўнага універсітэта. Серыя 4, Філалогія. Журналістыка. Педагогіка. № 1, 2001. С. 10.</ref>, у чацьвертым творы прапагандуецца навучаньне дзяцей у расейскіх школах<ref name="Chaustovic-2001-11"/>. Амэрыканскі гісторык [[Тымаці Снайдэр]] зьвяртае ўвагу на [[Русіфікацыя Беларусі|мэтанакіраванае зьнішчэньне]] ўладамі [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] ў народнай сьвядомасьці гістарычнага сэнсу «літоўскасьці» — азначэньня сябе ліцьвінамі беларускамоўным сялянствам г. зв. «[[Паўночна-Заходні край|Паўночна-Заходняга краю]]» — што беспасярэдне спрыяла [[летувізацыя|летувізацыі]]<ref>[[Тымаці Снайдэр|Снайдэр Т.]] [https://web.archive.org/web/20220503112024/http://dziejaslou.by/old/www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/snaj1202ec.html?OpenDocument Спрэчкі за літоўска-беларускую Айчыну. Працяг] // [[Дзеяслоў]]. № 12, 2004.</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://belarus.github.io/Slouniki-Nasovic/index.html Электронны варыянт] [[Катэгорыя:Слоўнікі беларускай мовы]] mt9v21bodazgiqn1etp15h1z0nr2iwx 10 264575 2621162 2616895 2025-06-22T11:13:49Z DymitrBot 56484 абнаўленьне зьвестак 2621162 wikitext text/x-wiki <noinclude>'''Табліца абнаўляецца аўтаматычна, каб выправіць памылкі, калі ласка, зьвярніцеся да {{У|Dymitr}}.'''</noinclude> {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=28{{!}}{{Падказка|М|Месца}} !Каманда !width=28{{!}}{{Падказка|Г|Гульні}} !width=28{{!}}{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=28{{!}}{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=28{{!}}{{Падказка|П|Паразы}} !width=56{{!}}Мячы !width=30{{!}}{{Падказка|Пкт|Пункты}} !Заўвагі |- style="background:#CCF9CC;" | 1 || align="left" | [[МЛ Віцебск]] || 13 || 10 || 3 || 0 || 22-6 || 33 || [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2026—2027 гадоў|Кваліфікацыйны раўнд Лігі чэмпіёнаў 2026—2027 гадоў]] |- style="background:#FFFFBB;" | 2 || align="left" | [[Славія Мазыр|Славія]] || 13 || 8 || 3 || 2 || 21-12 || 27 || rowspan="2"| [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2026—2027 гадоў|Кваліфікацыйны раўнд Лігі канфэрэнцыяў 2026—2027 гадоў]] |- style="background:#FFFFBB;" | 3 || align="left" | [[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама Менск]] || 12 || 8 || 2 || 2 || 17-11 || 26 |- | 4 || align="left" | [[Іслач Менскі раён|Іслач]] || 13 || 6 || 6 || 1 || 27-11 || 24 |- | 5 || align="left" | [[Дынама Берасьце]] || 13 || 7 || 3 || 3 || 23-12 || 24 |- | 6 || align="left" | [[Нёман Горадня|Нёман]] || 12 || 7 || 0 || 5 || 19-9 || 21 |- | 7 || align="left" | [[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]] || 12 || 5 || 5 || 2 || 16-8 || 20 |- | 8 || align="left" | [[Гомель (футбольны клюб)|Гомель]] || 13 || 5 || 3 || 5 || 9-8 || 18 |- | 9 || align="left" | [[Менск (футбольны клюб)|Менск]] || 12 || 5 || 2 || 5 || 17-25 || 17 |- | 10 || align="left" | [[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебск]] || 12 || 5 || 2 || 5 || 21-16 || 17 |- | 11 || align="left" | [[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]] || 13 || 4 || 3 || 6 || 15-20 || 15 |- | 12 || align="left" | [[Арсэнал Койданаў|Арсэнал]] || 12 || 2 || 6 || 4 || 14-18 || 12 |- | 13 || align="left" | [[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцак]] || 13 || 3 || 2 || 8 || 9-18 || 11 |- | 14 || align="left" | [[Нафтан Наваполацак|Нафтан]] || 13 || 3 || 1 || 9 || 10-23 || 10 |- style="background:#FFCCCC;" | 15 || align="left" | [[Смаргонь (футбольны клюб)|Смаргонь]] || 13 || 1 || 2 || 10 || 7-25 || 5 || rowspan="2"| Паніжэньне ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2026 году|Першую лігу]] |- style="background:#FFCCCC;" | 16 || align="left" | [[Маладэчна (футбольны клюб)|Маладэчна]] || 13 || 0 || 1 || 12 || 5-30 || 1 |} :<small>Абноўленая пасьля гульняў 22 чэрвеня 2025 году</small> pwh8d4w66o7qqjwbk8re9fl7swzn5gr 10 265448 2621164 2616897 2025-06-22T11:13:50Z DymitrBot 56484 абнаўленьне зьвестак 2621164 wikitext text/x-wiki <noinclude>'''Табліца абнаўляецца аўтаматычна, каб выправіць памылкі, калі ласка, зьвярніцеся да {{У|Dymitr}}.'''</noinclude> {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- |width="160"| Гаспадары↓ \ Госьці→ ||width="30"| [[Арсэнал Койданаў|Арс]] ||width="30"| [[БАТЭ Барысаў|БАТ]] ||width="30"| [[Віцебск (футбольны клюб)|Віц]] ||width="30"| [[Гомель (футбольны клюб)|Гом]] ||width="30"| [[Дынама Берасьце|ДБр]] ||width="30"| [[Дынама Менск (футбольны клюб)|ДМн]] ||width="30"| [[Іслач Менскі раён|Ісл]] ||width="30"| [[Маладэчна (футбольны клюб)|Мал]] ||width="30"| [[Менск (футбольны клюб)|Мен]] ||width="30"| [[МЛ Віцебск|МЛ ]] ||width="30"| [[Нафтан Наваполацак|Наф]] ||width="30"| [[Нёман Горадня|Нём]] ||width="30"| [[Славія Мазыр|Сла]] ||width="30"| [[Слуцак (футбольны клюб)|Слу]] ||width="30"| [[Смаргонь (футбольны клюб)|Сма]] ||width="30"| [[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тар]] |- |align="left"|[[Арсэнал Койданаў|Арсэнал]]||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor="#FFFFDD"| 1:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFFFDD"| 1:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 3:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:3 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFFFDD"| 1:1 ||bgcolor=""| |- |align="left"|[[БАТЭ Барысаў|БАТЭ]]||bgcolor=""| ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFFFDD"| 0:0 ||bgcolor="#FFDFDF"| 2:4 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 1:5 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:0 ||bgcolor="#FFFFDD"| 2:2 ||bgcolor=""| |- |align="left"|[[Віцебск (футбольны клюб)|Віцебск]]||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:0 ||bgcolor="#FFDFDF"| 1:3 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFFFDD"| 3:3 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 4:1 ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:1 ||bgcolor=""| |- |align="left"|[[Гомель (футбольны клюб)|Гомель]]||bgcolor="#FFDFDF"| 0:2 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor="#FFFFDD"| 0:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFFFDD"| 1:1 |- |align="left"|[[Дынама Берасьце]]||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 1:2 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 5:0 ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:2 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 3:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:0 ||bgcolor="#FFFFDD"| 0:0 |- |align="left"|[[Дынама Менск (футбольны клюб)|Дынама Менск]]||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:1 ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 3:2 ||bgcolor="#DFE7FF"| 4:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 1:0 ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor="#DFE7FF"| 1:0 ||bgcolor=""| |- |align="left"|[[Іслач Менскі раён|Іслач]]||bgcolor="#DFE7FF"| 4:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFFFDD"| 2:2 ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor="#DFE7FF"| 4:0 ||bgcolor="#FFFFDD"| 1:1 ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor="#DFE7FF"| 3:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFFFDD"| 2:2 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| |- |align="left"|[[Маладэчна (футбольны клюб)|Маладэчна]]||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:4 ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:2 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| |- |align="left"|[[Менск (футбольны клюб)|Менск]]||bgcolor="#FFFFDD"| 2:2 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:1 ||bgcolor="#DFE7FF"| 1:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 3:2 ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor="#FFDFDF"| 1:2 ||bgcolor="#FFDFDF"| 1:2 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 1:5 |- |align="left"|[[МЛ Віцебск]]||bgcolor="#FFFFDD"| 2:2 ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:1 ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFFFDD"| 0:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 1:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 3:1 ||bgcolor=""| |- |align="left"|[[Нафтан Наваполацак|Нафтан]]||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFFFDD"| 2:2 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:3 ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor="#FFDFDF"| 1:3 ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 3:1 ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:3 |- |align="left"|[[Нёман Горадня|Нёман]]||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 3:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor="#FFDFDF"| 1:2 ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:1 ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor=""| |- |align="left"|[[Славія Мазыр|Славія]]||bgcolor="#FFFFDD"| 1:1 ||bgcolor="#FFFFDD"| 1:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 3:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 4:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:2 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#DFE7FF"| 1:0 |- |align="left"|[[Слуцак (футбольны клюб)|Слуцак]]||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:3 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor="#FFFFDD"| 1:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 1:2 ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor="#DFE7FF"| 1:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 1:2 ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor="#DFE7FF"| 2:0 ||bgcolor="#FFFFDD"| 0:0 |- |align="left"|[[Смаргонь (футбольны клюб)|Смаргонь]]||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:4 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:2 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:2 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#CCCCCC"| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 |- |align="left"|[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]||bgcolor="#DFE7FF"| 2:1 ||bgcolor="#DFE7FF"| 3:2 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFFFDD"| 0:0 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFFFDD"| 1:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor="#FFDFDF"| 0:1 ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor=""| ||bgcolor="#CCCCCC"| |} rlwoc0q170mp2qjjze09x1rfygr9ufq 10 266131 2621163 2616896 2025-06-22T11:13:49Z DymitrBot 56484 абнаўленьне зьвестак 2621163 wikitext text/x-wiki <noinclude>'''Табліца абнаўляецца аўтаматычна, каб выправіць памылкі, калі ласка, зьвярніцеся да {{У|Dymitr}}.'''</noinclude> {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=28{{!}}{{Падказка|М|Месца}} !Каманда !width=28{{!}}{{Падказка|Г|Гульні}} !width=28{{!}}{{Падказка|В|Выйгрышы}} !width=28{{!}}{{Падказка|Н|Нічыі}} !width=28{{!}}{{Падказка|П|Паразы}} !width=56{{!}}Мячы !width=30{{!}}{{Падказка|Пкт|Пункты}} !Заўвагі |- style="background:#D0F0C0;" | 1 || align="left" | [[Дняпро Магілёў|Дняпро]] || 13 || 9 || 2 || 2 || 27-13 || 29 || rowspan="2"| Павышэньне ў [[Найвышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2026 году|Найвышэйшую лігу]] |- style="background:#D0F0C0;" | 2 || align="left" | [[Баранавічы (футбольны клюб)|Баранавічы]] || 13 || 8 || 3 || 2 || 31-13 || 27 |- | 3 || align="left" | [[Ніва Доўбізна|Ніва]] || 13 || 7 || 4 || 2 || 28-18 || 25 |- | 4 || align="left" | [[БАТЭ-2 Барысаў|БАТЭ-2]] || 13 || 7 || 3 || 3 || 33-18 || 24 |- | 5 || align="left" | [[Белшына Бабруйск|Белшына]] || 13 || 7 || 3 || 3 || 22-14 || 24 |- | 6 || align="left" | [[Лякаматыў Гомель|Лякаматыў]] || 13 || 6 || 4 || 3 || 22-19 || 22 |- | 7 || align="left" | [[Ліда (футбольны клюб)|Ліда]] || 13 || 6 || 2 || 5 || 21-17 || 20 |- | 8 || align="left" | [[Хваля Пінск|Хваля]] || 13 || 5 || 4 || 4 || 22-22 || 19 |- | 9 || align="left" | [[Астравец (футбольны клюб)|Астравец]] || 13 || 6 || 1 || 6 || 17-19 || 19 |- | 10 || align="left" | [[Дынама-Менск-2 (футбольны клюб)|Дынама-Менск-2]] || 12 || 4 || 5 || 3 || 15-9 || 17 |- | 11 || align="left" | [[Паперпрам Гомель|Паперпрам]] || 12 || 4 || 4 || 4 || 12-12 || 16 |- | 12 || align="left" | [[Акадэмія АБФФ да 19 гадоў|АБФФ Ю-19]] || 12 || 4 || 4 || 4 || 14-15 || 16 |- | 13 || align="left" | [[Ворша (футбольны клюб)|Ворша]] || 12 || 4 || 2 || 6 || 20-29 || 14 |- | 14 || align="left" | [[Юні Ікс Лабс Менск|Юні Ікс Лабс]] || 12 || 4 || 1 || 7 || 16-24 || 13 |- | 15 || align="left" | [[Слонім-2017 (футбольны клюб)|Слонім-2017]] || 13 || 3 || 1 || 9 || 10-30 || 10 |- | 16 || align="left" | [[Гомель-2 (футбольны клюб)|Гомель-2]] || 11 || 2 || 4 || 6 || 12-22 || 9 |- style="background:#FFCCCC;" | 17 || align="left" | [[Асіпавічы (футбольны клюб)|Асіпавічы]] || 13 || 1 || 3 || 10 || 16-30 || 6 || rowspan="2"| Паніжэньне ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2026 году|Другую лігу]] |- style="background:#FFCCCC;" | 18 || align="left" | [[Менск-2 (футбольны клюб)|Менск-2]] || 12 || 2 || 0 || 10 || 12-26 || 6 |} :<small>Абноўленая пасьля гульняў 22 чэрвеня 2025 году</small> bzzlsarvdau1b3gn6qxcsjiip9xohoe 0 271206 2621165 2423513 2025-06-22T11:36:38Z Дамінік 64057 2621165 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Буда |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Буды |Назва па-расейску = |Лацінка = Buda |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1773 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 0 |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 50 |Шырата сэкундаў = 47 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 39 |Даўгата сэкундаў = 34 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Бу́да'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць|}}</ref> — былая вёска ў [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === У мэтрычнай кнізе [[Тульгавічы|Тульгавіцкай]] Сьвята-Георгіеўскай царквы 1831 году запісана, што вёска [[Ломыш]] і хутар Буда паноў Александровічаў былі [[Езуіты|паезуіцкімі]]<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 533. А. 721адв, 728</ref>, г. зн. раней належалі самым езуітам. Ордэн быў скасаваны ў 1773 годзе, якім пакуль можна датаваць і найранейшую згадку пра паселішча{{заўвага|У кожным выпадку, вядома не «з XIX ст. як сяленьне ў Юравіцкай воласьці...» (г. зн. у парэформавы пэрыяд!), пра што пісаў С. В. Марцэлеў<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 433 — 434</ref>. Дзіўна, бо аўтар сам згадваў в. Буда ў артыкуле Ломыш пад 1835 г., калі падзелу на воласьці яшчэ не было.}}. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === [[Файл:Д. Антонина (Ломыш) и Туловицкой поташной завод (Буда).jpg|значак|зьлева|Д. Антонино (Ломыш) и Туловицкой поташной заводъ (Буда) на пляне, складзеным каля 1800 г.]] Ад часоў [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Буда — у Рэчыцкай акрузе Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 года ў складзе ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч, В., Скрыпчанка, Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. – Т. 6. Кн. 1. – Мінск: БелЭн, 2001. C. 181–182</ref>. Паселішча прысутнае ў расейскай рэвізіі 1795 году пад назвай Паташны тульгавіцкі завод, у 7 дварах якога жылі 12 асобаў мужчынскага і 12 жаночага полу<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 59. А. 65-66</ref>. І на схематычным пляне Рэчыцкага павету прыкладна 1800 году пазначаны Туловицкой поташной заводъ. Бясспрэчна, у абодвух выпадках расейскія ўкладальнікі імкнуліся давесьці галоўную функцыю самога паселішча, адпаведна, і занятак яго жыхароў. Палешукі, аднак, ня ведалі слова «завод», але — «[[Буда (прадпрыемства)|буда]]», «паташня». Паводле шляхецкай рэвізіі 1811 году, харунжы рэчыцкі Феліцыян, сын Адама, Стоцкі (58 г.) і яго сын Вінцэнты (18 г.) мелі ў {{падказка|дзедзічным|спадчынным}} валоданьні Тульгавічы, [[Юравічы]], Крышычы, а таксама [[Ломыш|Антанін]]{{заўвага|Так спачатку называўся суседні з Будай [[Ломыш]].}} і Буду. У іхным фальварку Каралін жыў паручнік польскай службы Тадэвуш, сын Мікалая, Цельшэўскі (50 г.), які названыя Антанін і Буду трымаў у заставе<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 239</ref>. Згодна з энцыкляпэдыяй «Гарады і вёскі Беларусі», на 1835 год вядомая вёска Новы Ломыш з 11 дварамі і 72 жыхарамі, якая разам з Будай належала да фальварку Марыянава Канстанціна Александровіча<ref name="fn1"/>. У інвэнтары 1845 г. маёнтку Новы Ломыш Канстанціна Александровіча сказана, што да яго належалі паселішчы Слабодка{{заўвага|Яна ж — Новы Ломыш.}} (11 двароў) і Буда (4 двары) разам з 109 жыхарамі, у фальварку было 5 дваровых; угодзьдзі агулам складалі 1096 і 2/3 дзесяціны<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1453. А. 1-26</ref>. [[Файл:Стары Ломыш, Ломыш (Антонаўка) на мапе Ф. Шубэрта 1850 г. з наступнымі праўкамі.jpg|значак|Стары Ломаш і Ломаш (Антонаўка) і Буда на мапе Ф. Шубэрта 1850 г. з наступнымі праўкамі.]] У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 29 жыхароў абодвух полаў хутару Буда зьяўляліся прыхаджанамі Георгіеўскай царквы ў Тульгавічах<ref>Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 694</ref>. У парэформавы пэрыяд паселішча адміністрацыйна належала да Юравіцкай воласьці. На пачатак 1870 году ў Будзе налічвалася 17 рэвізскіх душ зь ліку сялянаў уласьнікаў, прыпісаных да Ломышскага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68об.</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Буда ў складзе Юравіцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта |[[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85</ref>. [[Файл:Тульгавічы, Ломыш, Буда на мапе 1924 г.jpg|значак|зьлева|Буда, Ломыш, Тульгавічы на мапе [[Рабоча-Сялянская Чырвоная Армія|РККА]] 1924 г.]] 1 студзеня 1919 г. згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Юравіцкая воласьць Рэчыцкага павету ўвайшла ў склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак, 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі была далучаная да [[РСФСР]]. Пасьля [[Узбуйненьне БССР|другога ўзбуйненьня]] [[БССР]] з 8 сьнежня 1926 году Буда сталася адной зь вёсак Ломышскага сельсавету ў складзе Юравіцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай акругі]]. З 9 чэрвеня 1927 году — у [[Мазырская акруга|Мазырскай акрузе]]. 10 лістапада 1927 года далучана да Тульгавіцкага сельсавету. З 8 ліпеня 1931 году Буда па скасаваньні Юравіцкага апынулася ў Хвойніцкім раёне. З 20 лютага 1938 году — у складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з цэнтрам у Мазыры. Напярэдадні Вялікай Айчыннай вайны ў Будзе налічвалася 42 двары з 206 жыхарамі. У траўні 1943 году карнікі з баявой групы В. Шымана спалілі вёску<ref>Без срока давности. Беларусь: преступления нацистов и их пособников против мирного населения на оккупированной территории БССР в годы Великой Отечественной войны. Гомельская область. Сборник архивных документов и материалов / сост.: А. Р. Дюков, В. Д. Селеменев (рук.) [и др.]; редкол.: А. К. Демянюк [и др.]. — Минск: НАРБ; М.: Фонд «Историческая память», 2021. С. 37, 499</ref>. 31 вясковец загінуў на франтах і ў партызанскай барацьбе, прапаў бязь вестак і памёр у палоне, 1 расстраляны акупантамі<ref>Памяць: Гісторыка-дакументальная хроніка Хойніцкага раёна. / Рэд. кал. М. А. Ткачоў [і інш.]; маст. А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн імя Петруся Броўкі, 1993. С. 186, 296</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 1j32jluahvy08k99qepssba6lctcdtu 0 272926 2621097 2620383 2025-06-21T23:17:49Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2621097 wikitext text/x-wiki {{Арганізацыя |лягатып = |тып = |выява = Logo_of_the_Free_Nations_of_PostRussia_Forum_2023.png |дата ўтварэньня = 8 траўня 2022 |зьвязаныя кампаніі = [[Форум вольнай Расеі]] |сайт = [https://www.freenationsrf.org/ freenationsrf.org] }} '''Форум вольных дзяржаў пост-Расеі''' — гэта міжнародная плятформа, якое аб’едноўвае лідэраў нявольных народаў та рэгіёнаў сучаснай [[Расея|Расейскай Фэдэрацыі]], сярод якіх актывісты, палітыкі, медыўныя асобы і г. д.. Галоўнаю мэтаю форуму з’яўляецца дэнацыфікація, дэімпэралізацыя, дэмілірызацыя, а ў рэшце рэшт падзел Расеі на некалькі незалежных краін. Прычынаю гэтаму стала [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (з 2022)|расейскае ўварваньне]] ва [[Украіна|Ўкраіну]] 24 лютага 2022 года, калі [[Уладзімер Пуцін|Ўладзімер Пуцін]] абвесьціў ''«Спецыяльную Вайсковую Апярацыю»'' (альбо ''СВА''). == Мэта == Прадстаўнікі Форуму лічаць, што ўсе народы Расіі на сёння з'яўляюцца акупаванымі рэжымам расістаў, таму павінны сыстэматычна працаваць над сваім вызваленнем і дасягненнем поўнай суверэнітэту, уключаючы незалежнасць. Фактычная мэта Форуму: * дэканструкцыя расійскай імперыі на пляяду асобных суверэнных стабільных дэмакратычных дзяржаў; * дэімперыялізацыя і дэкаланізацыя для забеспячэння культурнай, палітычнай, эканамічнай незалежнасці ад акупацыйнага рэжыму Масквы; * дэмілітарызацыя і дэнуклеарызацыя пасля расійскага прастору, стварэнне новай архітэктуры бяспекі; * раследаванне злачынаў расійскага рэжыму, трыбунал для арганізатараў, ідэалагаў, пакаранне ваенных злачынцаў, лустрацыя удзельнікаў; * эканаміка-сацыяльная рэканструкцыя для забеспячэння стабільнасці інстытутаў, дэмакратыі і інтэграцыі новых дзяржаў у сусветную архітэктуру бяспекі, рэпарацыі пашкоджаным дзяржавам / Украіне, Грузіі, Ічкеріі.../.[[Файл:Карта постросії.jpg|alt=Адзін з варыянтаў падзелу Расеі (2023)|значак|330x330пкс|Адзін з варыянтаў падзелу Расеі (2023)]] == Форумы == Станам на канец сакавіка 2024 года былі праведзены 9 форумаў і яшчэ 2 плянуецца: # 8-9 траўня 2022 у [[Варшава|Варшаве]] ([[Польшча]])<ref>[https://sdp.pl/rosja-musi-przegrac-aby-wygrac-swoja-przyszlosc-relacja-z-forum-wolnych-narodow-rosji/ Rosja musi przegrać, aby wygrać swoją przyszłość. Relacja z Forum Wolnych Narodów Rosji]</ref>. # 22-24 ліпеня 2022 у [[Прага|Празе]] ([[Чэхія]]). Была прынята дэкларацыя аб дэкаланізацыі Расеі, а таксама была прадэманстравана мапа з, прыкладна, 30 новымі краінамі<ref>[https://ruski.radio.cz/deimperializaciya-i-deputinizaciya-v-prage-proshel-forum-svobodnyh-narodov-8756945 «Деимпериализация и депутинизация»: в Праге прошел Форум свободных народов России]</ref>. # 23-25 верасьня 2022 у [[Гданьск]]у ([[Польшча]])<ref>[https://www.idelreal.org/a/32049297.html III Форум свободных народов Пост-России в Гданьске]</ref>. # 7-11 сьнежня 2022 у [[Гэльсынгборг|Гэльсынгбурзе]] ([[Швэцыя|Швэцыі]]). На гэтым форуме быў падпісаны сымбалічны акт — «Мемарандум аб спыненьні існаваньня Расейскай Фэдэрацыі».[https://armyinform.com.ua/2022/12/15/korinni-narody-rosiyi-domovylysya-pro-prypynennya-isnuvannya-rf-yak-derzhavy-vzhe-u-2023-roczi/] # 31 студзеня 2023 у [[Брусэль|Брусэлі]] ([[Бэльгія]])<ref>[https://www.freenationsrf.org/news-posts/5-forum-free-nations-of-russia 5-тый Форум Свободных Народов ПостРоссии]</ref> ў [[Эўрапейскі парлямэнт|Эўрапейскім парлямэнце]] # 25-28 красавіка 2023 у [[Вашынгтон (акруга Калюмбія)|Вашынгтоне]], [[Філадэлфія|Філадэлфіі]] і [[Нью-Ёрк]]у ([[Злучаныя Штаты Амэрыкі]])<ref>[https://www.idelreal.org/a/32371938.html VI Форум свободных народов пост-России пройдет в США с 25 по 28 апреля]</ref>. # 1-2 жніўня 2023 у [[Токіё]] ([[Японія]])<ref>[https://www.freenationsrf.org/news-posts/the-7th-free-nations-postrussia-forum-in-tokyo-on-august-1-2 The 7th Free Nations PostRussia Forum in Tokyo on August 1-2]</ref>. # 26–28 верасня 2023 — [[Лёндан]] / [[Парыж]] [https://24tv.ua/londoni-parizhi-vidbudetsya-8-forum-vilnih-narodiv-post-rosiyi_n2396666] # 11-14 снежня 2023 года — [[Рым]] / [[Бэрлін]] [https://texty.org.ua/fragments/111274/pislya-imperiyi-u-rymi-ta-berlini-vidbudetsya-9-j-forum-vilnyh-derzhav-postrosiyi-anons/] # 16 красавіка 2024 года — [[Вашынгтон (горад)|Вашынгтон]] # 24 чэрвеня 2024 года — [[Вільня]] == Підписаны дакументы == * Декларація пра декаланізацыю Расіі (22—24 ліпеня 2022) [https://www.freenationsrf.org/en/declaration] * Гданські маніфест: План реконструкції Пост-Расіі (23—25 вересня 2022) [https://www.freenationsrf.org/en/manifest-info] * Дэкларацыя Незалежнасьці Сыбірскай Канфедэрацыі (7—11 снежня 2022) [https://web.archive.org/web/20240302230851/https://russiavsworld.org/iv-free-nations-of-post-russia-forum-program/] / * Мемарандум аб спыненні існавання Расійскай Федэрацыі (7—11 снежня 2022) [https://armyinform.com.ua/2022/12/15/korinni-narody-rosiyi-domovylysya-pro-prypynennya-isnuvannya-rf-yak-derzhavy-vzhe-u-2023-roczi/] * Брусэльскі пратакол (31 студзеня 2023) [https://www.freenationsrf.org/en/brussels-protocol] * Хартія свабоды Пост-расійського прастору (25—27 красавіка 2023) [https://abn.org.ua/uk/novyny/hartiya-svobody-postrosijskogo-prostoru/]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Токійська Дэкларацыя (1-2 жніўня 2023) [https://abn.org.ua/uk/dokumenty/tokijska-deklaracziya-2023-povnyj-tekst/]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Пострасійські пакт пра адсутнасьць ядэрнай зброі (26–28 верасня 2023) [https://www.freenationsrf.org/documents] * "Дэкрэт аб тэрытарыяльным ладзе Незалежных Дзяржаў постросійскага прастору" (11—14 снежня 2023) [https://web.archive.org/web/20240108183016/https://abn.org.ua/uk/knygy/russkij-mir-obludna-vygadka/] == Каардынацыйная рада Форуму і ўдзельнікі == Рафіс Кашапаў — Праграмны міністр Ураду Незалежнага Татарстану. Супрацоўнік руху "Вольны Ідэль-Урал" у Вялікабрытаніі, палітычны эмігрант. Андрэй Альманіс — Прэзідэнт Інстытута рэгіёнаў Расіі (Літва), старшыня міжнароднага таварыства падтрымкі "Шлях да марыі", публіцыст, пісьменнік, драматург. Паўло Мезерін — Палітолаг, аналітык, журналіст, эксперт украінска-расійскіх адносін. Лідар руху "Вольная Інгрыя". Нарадзіўся і жыў да 2014 года ў Санкт-Пецярбургу, палітычны эмігрант. Інна Курачкіна — журналістка і продзюсар INEWS (Ічкерія-Нюз), прадстаўніца Галавы Кабінету Міністраў Чачэнскай Рэспублікі Ічкерія. Украінка, нарадзілася ў Грузіі, палітычная эмігрантка. На афіцыйным сайце пададзены спіс асноўных 50 спікераў і членаў каардынацыйнай рады Форуму [https://www.freenationsrf.org/leadership] Агульная колькасць спікераў і удзельнікаў форуму — больш за 200. У тым ліку беларусы: Аляксандр Ракіцкі, Антон Касцоў, Вадзім Прокоп'єў, Аляксей Францкевіч == Тэрыторыі == {{Асноўны артыкул|Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Расеі}} [[Файл:Post Russia Forum map.svg|міні|Адзін з варыянтаў падзелу Расеі|220x220пкс]] На дадзены момант удзельнікі форуму распрацавалі 41 пастрасейскую тэрыторыю на базе сучасных нацыянальных рэспублік, а таксама на базе гістарычных і гіяграфічных асаблівасьцях тэрыторыі Расеі. Пагатоў прадугледжваецца перадача пад суверынітэт [[Японія|Японіі]] паўднёвую частку выспы [[Выспа Сахалін|Сахалін]] і ўсе выспы [[Курыльскія выспы|Курыльскага архіпелягу]]. Нижэй паказана табліца з тэрыторыямі, якія плануецца стварыць на сучаснай тэрыторыі Расеі: {| class="wikitable sortable" ! Нумар ! Тэрыторыя ! Сучасныя рэгіёны РФ |- | rowspan=9 | 1 | rowspan=9 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Чарназёмьме]]''' | [[Файл:Flag of Oryol Oblast.svg|22пкс]] '''[[Арлоўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:New Flag of Belgorod Oblast.svg|22пкс]] '''[[Белгародзкая вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Bryansk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Бранская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Voronezh Oblast.svg|22пкс]] '''[[Варонеская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Kaluga Oblast.svg|22пкс]] '''[[Калуская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Kursk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Курская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Lipetsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Ліпецкая вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Tambov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Тамбоўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Tula Oblast.svg|22пкс]] '''[[Тульская вобласьць]]''' |- | rowspan=3 | 2 | rowspan=3 | [[Файл:Inkerin lippu.svg|22пкс]] '''[[Інгрыя]]''' | [[Файл:Flag of Saint Petersburg.svg|22пкс]] '''[[Санкт-Пецярбург]]''' |- | [[Файл:Flag of Leningrad Oblast.svg|22пкс]] '''[[Ленінградзкая вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Vologda oblast.svg|22пкс]] '''[[Валагодзкая вобласьць]]''' (часткова) |- | 3 | [[Файл:Flag baltic republican party.jpg|22пкс]] '''[[Балтыйская Рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Kaliningrad Oblast.svg|22пкс]] '''[[Калінінградзкая вобласьць]]''' |- | rowspan=2 | 4 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of Kuban People's Republic.svg|22пкс]] '''[[Кубань]]''' | [[Файл:Flag of Krasnodar Krai.svg|22пкс]] '''[[Краснадарскі край]]''' (часткова) |- | [[Файл:Flag of Rostov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Растоўская вобласьць]]''' (часткова) |- | rowspan=5 | 5 | rowspan=5 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Фэдэрацыя Волгі]]''' | [[Файл:Flag of Orenburg Oblast.svg|22пкс]] '''[[Арэнбурская вобласьць]]''' (часткова) |- | [[Файл:Flag of Penza Oblast.svg|22пкс]] '''[[Пензенская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Samara Oblast.svg|22пкс]] '''[[Самарская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Saratov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Саратаўская вобласьць]]''' (часткова) |- | [[Файл:Flag of Ulyanovsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Ульянаўская вобласьць]]''' |- | 6 | [[Файл:Flag of Karel.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Карэлія]]''' | [[Файл:Flag of Karelia.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Карэлія]]''' |- | rowspan=3 | 7 | rowspan=3 | [[Файл:Komi Nordic cross flag.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Комі]]''' | [[Файл:Flag of Komi.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Комі]]''' |- | [[Файл:Flag of Nenets Autonomous District.svg|22пкс]] '''[[Ненецкая аўтаномная акруга]]''' |- | [[Файл:Flag of Arkhangelsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Архангельская вобласьць]]''' (часткова) |- | 8 | [[Файл:Flag_of_Udmurtia.svg|22пкс]] '''[[Удмуртыя]]''' | [[Файл:Flag_of_Udmurtia.svg|22пкс]] '''[[Удмуртыя]]''' |- | 9 | [[Файл:Erzya Flag.svg|22пкс]] '''[[Эрзянь Мастор]]''' | [[Файл:Flag of Nizhny Novgorod Region.svg|22пкс]] '''[[Ніжагародзкая вобласьць]]''' |- | rowspan=2 | 10 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of Veliky Novgorod (1994).svg|22пкс]] '''[[Наўгародзкая рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Novgorod Oblast.svg|22пкс]] '''[[Наўгародзкая вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Vologda oblast.svg|22пкс]] '''[[Валагодзкая вобласьць]]''' (часткова) |- | 11 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Цьвер]]''' | [[Файл:Flag of Tver Oblast.svg|22пкс]] '''[[Цьвярская вобласьць]]''' |- | rowspan=9 | 12 | rowspan=9 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Фэдэрацыя Залесьсе]]''' | [[Файл:Flag of Moscow, Russia.svg|22пкс]] '''[[Масква]]''' |- | [[Файл:Flag of Moscow oblast.svg|22пкс]] '''[[Маскоўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Vologda oblast.svg|22пкс]] '''[[Валагодзкая вобласьць]]''' (часткова) |- | [[Файл:Flag of Ivanovo Oblast.svg|22пкс]] '''[[Іванаўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Kostroma Oblast.svg|22пкс]] '''[[Кастрамская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Kirov Region.svg|22пкс]] '''[[Кіраўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Ryazan Oblast.svg|22пкс]] '''[[Разанская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Vladimir Oblast.svg|22пкс]] '''[[Уладзімерская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Yaroslavl Oblast.svg|22пкс]] '''[[Яраслаўская вобласьць]]''' |- | rowspan=6 | 13 | rowspan=6 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Злучаныя Штаты Сібіры]]''' | [[Файл:Flag of Irkutsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Іркуцкая вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Kemerovo Oblast.svg|22пкс]] '''[[Кемераўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:KrasnoyarskKray-Flag.svg|22пкс]] '''[[Краснаярскі край]]''' |- | [[Файл:Flag of Novosibirsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Новасібірская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Omsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Омская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Tomsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Томская вобласьць]]''' |- | rowspan=2 | 14 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of Sakha.svg|22пкс]] '''[[Якутыя|Рэспубліка Саха]]''' | [[Файл:Flag of Sakha.svg|22пкс]] '''[[Якутыя]]''' |- | [[Файл:Flag of Magadan Oblast.svg|22пкс]] '''[[Магаданская вобласьць]]''' |- | 15 | [[Файл:Flag of Chuvashia.svg|22пкс]] '''[[Чувашыя]]''' | [[Файл:Flag of Chuvashia.svg|22пкс]] '''[[Чувашыя]]''' |- | 16 | [[Файл:Flag of Mordovia.svg|22пкс]] '''[[Мардовія|Мокшань Мастор]]''' | [[Файл:Flag of Mordovia.svg|22пкс]] '''[[Мардовія]]''' |- | rowspan=2 | 17 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Б'ярмія]]''' | [[Файл:Flag of Arkhangelsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Архангельская вобласьць]]''' (часткова) |- | [[Файл:Flag of Vologda oblast.svg|22пкс]] '''[[Валагодзкая вобласьць]]''' (часткова) |- | rowspan=2 | 18 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Калмыкія|Айратская Рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Kalmykia.svg|22пкс]] '''[[Калмыкія]]''' |- | [[Файл:Flag of Astrakhan Oblast.svg|22пкс]] '''[[Астраханская вобласьць]]''' |- | 19 | [[Файл:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|22пкс]] '''[[Чачэнская Рэспубліка Ічкерыя]]''' | [[Файл:Flag of the Chechen Republic.svg|22пкс]] '''[[Чачэнія|Чачэнская Рэспубліка]]''' |- | rowspan=4 | 20 | rowspan=4 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Уральская Рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Kurgan Oblast.svg|22пкс]] '''[[Курганская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Perm Krai.svg|22пкс]] '''[[Пермскі край]]''' |- | [[Файл:Flag of Sverdlovsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Сьвярдлоўская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Chelyabinsk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Чалябінская вобласьць]]''' |- | 21 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Казакія]]''' | [[Файл:Flag of Rostov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Растоўская вобласьць]]''' (часткова) |- | rowspan=3 | 22 | rowspan=3 | [[Файл:Flag of Adygea.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Чаркесія]]''' | [[Файл:Flag of Adygea.svg|22пкс]] '''[[Адыгея]]''' |- | [[Файл:Flag of Karachay-Cherkessia.svg|22пкс]] '''[[Карачаева-Чаркесія]]''' |- | [[Файл:Flag of Krasnodar Krai.svg|22пкс]] '''[[Краснадарскі край]]''' (часткова) |- | rowspan=2 | 23 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Нагайская Рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Volgograd Oblast.svg|22пкс]] '''[[Валгаградзкая вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Saratov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Саратаўская вобласьць]]''' (часткова) |- | rowspan=2 | 24 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of North Ossetia.svg|22пкс]] '''[[Ірыстон]]''' | [[Файл:Flag of Kabardino-Balkaria.svg|22пкс]] '''[[Кабардзіна-Балкарыя]]''' |- | [[Файл:Flag of North Ossetia.svg|22пкс]] '''[[Паўночная Асэтыя]]''' |- | 25 | [[Файл:Flag of Ingushetia.svg|22пкс]] '''[[Інгушэтыя]]''' | [[Файл:Flag of Ingushetia.svg|22пкс]] '''[[Інгушэтыя]]''' |- | 26 | [[Файл:Flag of Pskov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Пскоўская Рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Pskov Oblast.svg|22пкс]] '''[[Пскоўская вобласьць]]''' |- | 27 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Марый Эл]]''' | [[Файл:Flag of Mari El.svg|22пкс]] '''[[Марый Эл]]''' |- | 28 | [[Файл:Flag of Tuva.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Тува]]''' | [[Файл:Flag of Tuva.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Тува]]''' |- | rowspan=2 | 29 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Камчатка й Чукотка]]''' | [[Файл:Flag of Kamchatka Oblast.svg|22пкс]] '''[[Камчацкі край]]''' |- | [[Файл:Flag of Chukotka.svg|22пкс]] '''[[Чукоцкая аўтаномная акруга]]''' |- | rowspan=3 | 30 | rowspan=3 | [[Файл:Flag of Yugra.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Югра-Цюмень]]''' | [[Файл:Flag of Yugra.svg|22пкс]] '''[[Ханты-Мансійская аўтаномная акруга — Югра]]''' |- | [[Файл:Flag of Tyumen Oblast.svg|22пкс]] '''[[Цюменская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Yamal-Nenets Autonomous District.svg|22пкс]] '''[[Ямала-Ненецкая аўтаномная акруга]]''' |- | 31 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Канфэдэрацыя Дагестан]]''' | [[Файл:Flag of Dagestan.svg|22пкс]] '''[[Дагестан]]''' (часткова) |- | 32 | [[Файл:Flag of Murmansk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Каландыя]]''' | [[Файл:Flag of Murmansk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Мурманская вобласьць]]''' |- | 33 | [[Файл:Ethnic flag of the Balkar and Karachay peoples (Karachay-Balkaria).svg|22пкс]] '''[[Карачаева-Балкарыя]]''' | [[Файл:Flag of Stavropol Krai.svg|22пкс]] '''[[Стаўрапольскі край]]''' |- | rowspan=2 | 34 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of Altai Republic.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Алтай]]''' | [[Файл:Flag of Altai Republic.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Алтай]]''' |- | [[Файл:Flag of Altai Krai.svg|22пкс]] '''[[Алтайскі край]]''' |- | 35 | [[Файл:Flag of Smolensk Republic.png|22пкс]] '''[[Смаленская рэспубліка|Смаленская Рэспубліка]]''' | [[Файл:Flag of Smolensk Oblast.svg|22пкс]] '''[[Смаленская вобласьць]]''' |- | 36 | [[Файл:Flag of Bashkurdistan.svg|22пкс]] '''[[Башкартастан]]''' | [[Файл:Flag_of_Bashkortostan.svg|22пкс]] '''[[Башкартастан]]''' |- | 37 | [[Файл:Flag of Tatarstan.svg|22пкс]] '''[[Татарстан]]''' | [[Файл:Flag of Tatarstan.svg|22пкс]] '''[[Татарстан]]''' |- | rowspan=2 | 38 | rowspan=2 | [[Файл:Flag of Buryatia.svg|22пкс]] '''[[Буратыя]]''' | [[Файл:Flag of Buryatia.svg|22пкс]] '''[[Буратыя]]''' |- | [[Файл:Flag of Zabaykalsky Krai.svg|22пкс]] '''[[Забайкальскі край]]''' |- | 39 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Кумукія]]''' | [[Файл:Flag of Dagestan.svg|22пкс]] '''[[Дагестан]]''' (часткова) |- | 40 | [[Файл:Flag of Khakassia.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Хакасія]]''' | [[Файл:Flag of Khakassia.svg|22пкс]] '''[[Рэспубліка Хакасія]]''' |- | rowspan=5 | 41 | rowspan=5 | [[Файл:Flag of None.svg|22пкс]] '''[[Ціхаакіянская Фэдэрацыя]]''' | [[Файл:Flag of Amur Oblast.svg|22пкс]] '''[[Амурская вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of the Jewish Autonomous Oblast.svg|22пкс]] '''[[Габрэйская аўтаномная вобласьць]]''' |- | [[Файл:Flag of Primorsky Krai.svg|22пкс]] '''[[Прыморскі край]]''' |- | [[Файл:Flag of Sakhalin Oblast.svg|22пкс]] '''[[Сахалінская вобласьць]]''' (часткова) |- | [[Файл:Flag of Khabarovsk Krai.svg|22пкс]] '''[[Хабараўскі край]]''' |} == Глядзіце таксама == * [[Зьезд паняволеных народаў Расеі]] * [[Путін — хуйло!]] == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Парады артыкулу|артаграфія|няма катэгорыяў}} 4zrjhwynx8fbbtrw6q4q60wfsvm69j8 3 275015 2621073 2443802 2025-06-21T18:03:36Z Karolis Kumža 82784 Karolis Kumža перанёс старонку [[Гутаркі ўдзельніка:Karolis Kumža]] у [[KK]] 2443802 wikitext text/x-wiki {{Вітаем}} fbn7wwakni74vxuz1x9rcjfgbiynfll 2621079 2621073 2025-06-21T18:42:09Z Ліцьвін 847 Ліцьвін перанёс старонку [[KK]] у [[Гутаркі ўдзельніка:Karolis Kumža]] паўзьверх перанакіраваньня: Уніфікацыя 2443802 wikitext text/x-wiki {{Вітаем}} fbn7wwakni74vxuz1x9rcjfgbiynfll 0 277432 2621124 2621034 2025-06-22T08:02:44Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2621124 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Людзьвін |Лацінка = Ludźvin |Статус = былая вёска |Назва ў родным склоне = Людзьвіна |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1816 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Людзьвінопаль |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 51 |Шырата сэкундаў = 32 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 56 |Даўгата сэкундаў = 21 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Людзьві́н'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> або '''Людзьвінóпаль''' — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]] . Уваходзіла у склад [[Судкоўскі сельсавет|Судкоўскага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Найбольш раньняя згадка пра вёску Людзьвінопаль зьмешчана ў сялянскай рэвізіі 1816 году<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 247. А. 1712адв.-1719</ref>. Красавіком таго ж году датаваны запіс у мэтрычнай кнізе [[Храпкаў|Храпкаўскай]] Мікалаеўскай царквы пра шлюб жыхара Людзьвіна (Людвинова), прыхаджаніна [[Хвойнікі|Хвойніцкай]] Пакроўскай царквы Трафіма Жылянка (Жыляка) з [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|дварышчанскай]] дзяўчынай Еўдакіяй<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 516. А. 485</ref>. У мэтрыках Пакроўскай царквы Людзьвін{{Заўвага|У праваслаўных мэтрыках ужывалася менавіта гэтая больш простая назва. Што праўда, ад 1830 г. зноў сустракаецца і форма Людзьвінаў (Людвинов)<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 532. А. 1097, 1107, 1107адв.</ref>. А вось «панская» назва Людзьвінопаль — толькі ў мэтрыках касьцёльных, напрыклад, у 1841 і 1845 г.<ref>НГАБ. Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 3. А. 9адв., 12адв., 46адв.</ref>.}} і яго жыхары стала прысутныя, прынамсі, з 1820 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 520. А. 512; надалей, 1824 г. Спр. 525. А. 486. 1826 г. Спр.527. А. 871адв., 873адв. 1828 г. Спр. 529. А. 753, 757</ref>. [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Людзьвін на тапаграфічнай мапе Менскай губэрні А. Фіцінгофа 1846 г.]][[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|зьлева|Вёска Людзьвінопаль з 20 дварамі на мапе Шубэрта-Тучкова. Другая палова XIX ст.]] Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Валоцкі. У складзе апошняга — вёскі [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], Людзьвінопаль, [[Гарошкаў (Хвойніцкі раён)|Гарошкаў]], мястэчка [[Хвойнікі]]<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 33адв. etc.</ref>. З кліравой ведамасьці Пакроўскай царквы ў Хвойніках за 1847 год вынікае, што за 5 вёрст ад яе ў 12 і 3/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы.}} вёскі Людзьвін жылі 51 асоба мужчынскага і 47 асобаў жаночага полу прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41952. А. 191адв.</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 88 жыхароў абодвух полаў зь вёскі Людзьвін былі прыхаджанамі Хвойніцкай Пакроўскай царквы, а 7 мужчын і 15 жанчын зь вёскі{{Заўвага|Не фальварку. Як быццам вядзецца пра асобныя паселішчы з сваімі назвамі. Рознасьць канфэсіяў тут бясспрэчна паўплывала.}} Людзьвінопаль зьяўляліся парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382, 666</ref>. У парэформавы пэрыяд Людзьвінопаль адміністрацыйна належаў да Хвойніцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. У пачатку 1870 году ў вёсцы было 58 сялянаў-уласьнікаў, прыпісаных да Валоцкага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 68адв.</ref>. Згодна зь ведамасьцю Пакроўскай царквы ў Хвойніках на 1875 год, яе прыхаджанамі былі 64 асобы мужчынскага і 68 жаночага полу з 16 двароў вёскі Людзьвін<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40937. А. 234, 239адв.; гл. таксама: Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 458; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 140</ref>. На 1909 год у Людзьвіне налічвалася 37 двароў з 226 жыхарамі<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 114</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Людзьвін у складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Людзьвінскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) было адпаведна 40 і 67 вучняў<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. [[Файл:Храпкаў на карце генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.jpg|значак|зьлева|Людзьвін на мапе генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.]] Пасля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] з 8 сьнежня 1926 году Людзьвін — у Дварышчанскім сельсавеце Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]]. У 1930 годзе ў вёсцы , арганізаваня калгас «Чырвоны шлях», працавала кузьня<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 448</ref>}}. З 20 лютага 1938 году Людзьвін — у складзе [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з Цэнтрам у Мазыры. У гады Другой сусьветнай вайны 53 жыхары Людзьвіна загінулі і прапалі бязь вестак на франтах, 5 вяскоўцаў акупанты расстралялі, аднаго вывезьлі на прымусовыя работы ў Нямеччыну, дзе ён і памёр<ref>Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Хойніцкага р-на. — Мн.: БелЭн, 1993. С. 162, 238 – 239</ref>. З 8 студзеня 1954 году Людзьвін — у Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы налічвалася 244 жыхары. У складзе калгасу імя XXI зьезду КПСС (цэнтар — вёска Руднае)<ref name="fn1"/>. На момант аварыі на ЧАЭС у Людзьвіне было 50 двароў, 138 жыхароў. У 1992 годзе вяскоўцы адселеныя ў іншыя мясьціны Беларусі. Паселішча ліквідаванае ў 2013 годзе<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913g0059062 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 25 июня 2013 г. № 134 Об упразднении сельских населенных пунктов Хойникского района]</ref>. == Памяць == 4 траўня 2016 году на месцы вёскі быў усталяваны памятны крыж з надпісам на гранітнай пліце<ref>[https://www.hoiniki.by/?p=14476. Памяць пра вёску Людзьвін ]</ref> == Заўвагі == {{заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Судкоўскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Судкоўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] r9xhuu9p4c0w4jbbhhz4itl1dthlx82 0 287051 2621138 2536831 2025-06-22T09:28:44Z Dymitr 10914 абнаўленьне зьвестак 2621138 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Анато́ль Мака́раў''' ({{Н}} 10 красавіка 1996 году) — беларускі футбаліст, паўабаронца расейскага клюбу «[[Ротар Валгаград|Ротар]]». == Кар’ера == Выхаванец жодзінскага «[[Тарпэда-БелАЗ Жодзін|Тарпэда-БелАЗ]]». З 2013 году гуляў за клюбны дубль, дзе з часам замацаваўся ў складзе. У 2015 годзе зрэдку трапляў у заяўку асноўнай каманды, але на пляцоўку не выходзіў. У лютым 2018 году поруч з братам [[Сьцяпан Макараў|Сьцяпанам]] на правах арэнды далучыўся да «[[Слонім-2017 (футбольны клюб)|Слоніма-2017]]», дзе неўзабаве стаў адным з асноўных гульцоў. У лютым 2019 году далучыўся да «[[Смалявічы (футбольны клюб)|Смалявічаў]]». У новай камандзе футбаліст быў гульцом пачатковага складу і дапамог камандзе прабіцца ў Найвышэйшую лігу. У 2020 годзе заставаўся асноўным гульцом каманды ў Найвышэйшай лізе, аднак ня здолеў выратаваць «Смалявічы» ад вылету. У сьнежні 2020 году па заканчэньні кантракту пакінуў клюб<ref>{{cite web|date = 2020-12-15|url = https://football.by/news/146829 |title = 10 футболистов покинули "Смолевичи" |website = football.by|access-date = 2024-07-29|language = ru}}</ref>. У студзені 2021 году вярнуўся ў «Тарпэда-БелАЗ»<ref>{{cite web|date = |url = https://by.tribuna.com/football/1092927970.html |title = Бурко, Абрамович и Макаров подписали контракты с «Торпедо-БелАЗ» |website = by.tribuna.com|access-date = |language = ru}}</ref>. У сэзоне 2021 году пераважна выходзіў на замену, у 2022 годзе пачаў часьцей зьяўляцца ў стартавым складзе каманды. У пачатку 2023 году заставаўся на лаўцы запасных, а пасьля забароны Міністэрства спорту і турызму быў выключаны з заяўкі клюбу і ня браў удзелу ў афіцыйных матчах. У ліпені 2023 году падпісаў кантракт з расейскім «[[Арсэнал Тула|Арсэналам]]»<ref>{{cite web|date = 2023-07-26|url = https://football.by/news/177033 |title = "Арсенал" из Тулы объявил о подписании контракта с белорусским хавбеком |website = football.by|access-date = 2024-07-29|language = ru}}</ref>, але праз год пакінуў клюб<ref>{{cite web|date = 2024-06-10|url = https://football.by/news/188544 |title = Анатолий Макаров покинул тульский "Арсенал" |website = football.by|access-date = 2024-07-29|language = ru}}</ref>. Неўзабаве стаў гульцом клюбу «[[Сочы (футбольны клюб)|Сочы]]»<ref>{{cite web|date = 2024-06-25|url = https://football.by/news/189267 |title = Анатолий Макаров стал игроком "Сочи" |website = football.by|access-date = 2024-07-29|language = ru}}</ref>. Перад пачаткам сэзону 2025—2026 гадоў зьмяніў «Сочы» на «[[Ротар Валгаград|Ротар]]»<ref>{{Спасылка|дата публікацыі = 2025-06-22 |url = https://football.by/news/203986 |загаловак = Анатолий Макаров перешел в "Ротор" |выдавец = Football.by |дата доступу = 2025-06-22 |мова = ru}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://pressball.by/players/football/731/ Статыстыка «ПБ-Инфо»]{{Ref-ru}} * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Макараў, Анатоль}} [[Катэгорыя:Беларускія футбалісты]] lyr9mygdf4xmqy3gyjpv9caisrfehuo 0 291988 2621161 2591899 2025-06-22T11:00:57Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2621161 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | клюб = [[Батафогу Рыю-дэ-Жанэйру|Батафогу]] | нумар = 13 | гады = 2011—2013<br/>2013—2014<br/>2014—2016<br/>2015—2016<br/>2016—2020<br/>2020—2023<br/>2022—2023<br/>2023—2024<br/>2024— | клюбы = [[Жувэнтудэ Кашыяс-ду-Сул|Жувэнтудэ]]<br/>[[Грэмію Порту-Алегры|Грэмію]]<br/>[[Галатасарай Стамбул|Галатасарай]]<br/>→ [[Інтэрнацыянале Мілян|Інтэрнацыянале]] (арэнда)<br/>[[Порту (футбольны клюб)|Порту]]<br/>[[Манчэстэр Юнайтэд]]<br/>→ [[Сэвільля (футбольны клюб)|Сэвільля]] (арэнда)<br/>[[Аль-Наср Рыяд|Аль-Наср]]<br/>[[Батафогу Рыю-дэ-Жанэйру|Батафогу]] | гульні(галы) = 28 (2)<br/>36 (1)<br/>39 (2)<br/>21 (0)<br/>129 (21)<br/>30 (0)<br/>27 (0)<br/>29 (2)<br/>11 (0) | нац гады = 2019— | нац зборная = {{Футбол Бразылія|няма}} | нац гульні(галы) = 12 (0) | абнаўленьне(клюб) = 8 сьнежня 2024 | абнаўленьне(зборная) = 20 чэрвеня 2023 }} '''Але́кс Тэ́лес''' ({{мова-pt|Alex Telles}}; {{Н}} 15 сьнежня 1992 году) — бразыльскі футбаліст, левы абаронца бразыльскага клюбу [[Батафогу Рыю-дэ-Жанэйру|«Батафогу»]]. == Кар’ера == === Клюбная === [[Файл:Alex Telles'14-15.JPG|значак|зьлева|У складзе [[Галатасарай Стамбул|«Галатасараю»]].]] Хлопцам быў залічаны да клюбу [[Жувэнтудзі Кашыяс-ду-Сул|«Жувэнтудзі»]], у складзе якой дэбютаваў у прафэсійным футболе 24 студзеня 2011 году. Свой першы гол забіў 20 жніўня ў хатнім нічыйным матчы (1:1) супраць [[Крузэйру Кашуэйрыньня|«Крузэйру»]]. У сьнежні Тэлес прыяднаўся да [[Грэмію Порту-Алегры|«Грэмію»]], пасьля таго як ягоны папярэдні клюб усталяваў партнэрскія дачыньнені з новым клюбам<ref>[http://esporte.uol.com.br/futebol/ultimas-noticias/2012/12/12/gremio-contrata-lateral-esquerdo-alex-telles-e-encaminha-parceria-com-o-juventude.htm «Grêmio contrata lateral esquerdo Alex Telles e encaminha parceria com o Juventude (Grêmio signs left back Alex Telles and pushes partnership with Juventude forward»]. UOL Esporte.</ref>. У кашулі «Грэмію» дэбютаваў 3 лютага 2013 году ў матчы супраць [[Інтэрнасьёнал Порту-Алегры|«Інтэрнасьёналу»]]<ref>[http://globoesporte.globo.com/jogo/gaucho-2013/03-02-2013/internacional-gremio.html «Deu a lógica: em Gre-Nal quente, Inter vence os reservas do Grêmio»]. Globo Esporte.</ref>. 26 траўня згуляў свой дэбютны матч у Сэрыі А, зьявіўшыся ў сустрэчы супраць [[Наўтыка Рэсыфі|«Наўтыкі»]]<ref>[http://globoesporte.globo.com/jogo/brasileirao2013/26-05-2013/gremio-nautico.html «Grêmio cumpre promessa, joga bem e vence Náutico pelo Brasileirão»]. Globo Esporte</ref>. 22 студзеня 2014 году пасьля доўгіх перамоваў Тэлес перайшоў у турэцкі клюб [[Галатасарай Стамбул|«Галатасарай»]] за 6 мільёнаў эўра, падпісаўшы кантракт, паводле якога мусіў заставацца ў клюбе да 2018 году<ref>[http://www.galatasaray.org/futbol/futbol_as/haber/19071.php «Alex Telles Galatasaray’da»]. Galatasaray S.K.</ref>. Аднак, лёс склаўся крыху іначай. Праз неблагія выступы ўжо ў жніўні 2015 году быў арандаваны італьянскім [[Інтэрнацыянале Мілян|«Інтэрнацыянале»]]. Свой першы матч у італьянскай [[Сэрыя А|Сэрыі А]] згуляў 13 верасьня, зьявіўшыся ў мілянскім дэрбі, які скончыўся перамогай «Інтэру» над [[Мілян (футбольны клюб)|«Мілянам»]] зь лікам 1:0<ref>[http://www.sportmediaset.mediaset.it/calcio/inter/serie-a-inter-milan-1-0-guarin-decide-il-derby_1077027-201502a.shtml «Serie A: Inter-Milan 1–0, Guarin decide il derby»]. Sport Mediaset.</ref>. Па вяртаньні з арэнды перайшоў у партугальскі [[Порту (футбольны клюб)|«Порту»]] за 6,5 мільёнаў эўра. У гэтай дружыне бразылец згуляў некалькі сэзонаў, стаўшы гульцом першай адзінаццатцы. У кастрычніку 2020 году прыяднаўся да [[Манчэстэр Юнайтэд|«Манчэстэр Юнайтэд»]], але асноўным футбалістам у ангельскім клюбу ня быў. [[Ля Ліга 2022—2023 гадоў|Сэзон 2022—2023 гадоў]] правёў у арэндзе ў гішпанскай [[Сэвільля (футбольны клюб)|«Сэвільлі»]]<ref>[https://www.manutd.com/en/news/detail/transfer-news-man-utd-defender-alex-telles-joins-sevilla-on-loan «Transfer news: Telles agrees loan move»]. ManUtd.com.</ref><ref>[https://sevillafc.es/en/actual/news/agreement-man-utd-alex-telles «Welcome, Alex Telles»]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Sevilla FC.</ref>. Улетку 2023 году стаў футбалістам саудаўскага клюбу [[Аль-Наср Рыяд|«Аль-Наср»]]. Не зважаючы на тое, Тэлес гуляў часта цягам сэзону 2023—2024 гадоў і ўзяў удзел у 40 матчах, ягоны кантракт з клюбам быў скасаваны 2 верасьня 2024 году. Адразу, абаронца вярнуўся на радзіму, узгадніўшы кантракт з [[Батафогу Рыю-дэ-Жанэйру|«Батафогу»]]<ref>[https://www.botafogo.com.br/noticias/alex-ellesedofogao «Alex Telles é do fogão!»]. Botafogo.</ref>. === Міжнародная === У сакавіку 2019 году атрымаў першы выклік у нацыянальную [[Зборная Бразыліі па футболе|зборную Бразыліі]]<ref>[https://www.cbf.com.br/selecao-brasileira/noticias/selecao-masculina/alex-telles-substitui-filipe-luis-nos-amistosos-de-marco «Alex Telles substitui Filipe Luís nos amistosos de março»]. Brazilian Football Confederation.</ref>. Дэбютаваў у складзе каманды 23 сакавіка 2019 году ў таварыскім матчы супраць [[Зборная Панамы па футболе|зборнай Панамы]], выйшаўшы ў асноўным складзе. 7 лістапада 2022 году Тэлес быў улучаны ў заяўку зборнай на [[чэмпіянат сьвету па футболе 2022 году|чэмпіянат сьвету 2022 году]]<ref>[https://www.cbf.com.br/selecao-brasileira/noticias/selecao-masculina/selecao-brasileira-esta-convocada-para-a-copa-do-mundo-fifa-qatar-2022 «Seleção Brasileira está convocada para a Copa do Mundo FIFA Qatar 2022»]. CBF.</ref>, аднак турнір для яго скончыўся пасьля траўмы правага калена, якую ён атрымаў у апошнім матчы групавога этапу супраць [[Зборная Камэруну па футболе|зборнай Камэруну]]<ref>Mintah, Yaw Loic (3.12.2022). [https://citisportsonline.com/2022/12/03/qatar-2022-gabriel-jesus-and-alex-telles-ruled-out-of-tournament-with-injuries/ «Qatar 2022: Gabriel Jesus and Alex Telles ruled out of tournament with injuries»]. Citi Sports Online.</ref>. == Дасягненьні == '''«Галатасарай»''': * [[Чэмпіянат Турэччыны па футболе|Чэмпіён Турэччыны]]: 2015 * Уладальнік [[Кубак Турэччыны па футболе|Кубка Турэччыны]]: 2014, 2015 * Уладальнік [[Супэркубак Турэччыны па футболе|Супэркубка Турэччыны]]: 2015 '''«Порту»''': * [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе|Чэмпіён Партугаліі]]: 2018, 2020 * Уладальнік [[Кубак Партугаліі па футболе|Кубка Партугаліі]]: 2020 * Уладальнік [[Супэркубак Партугаліі па футболе|Супэркубка Партугаліі]]: 2018 '''«Сэвільля»''': * Пераможца [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]]: 2023 '''«Батафогу»''': * [[Чэмпіянат Бразыліі па футболе|Чэмпіён Бразыліі]]: 2024 * Уладальнік [[Кубак Лібэртадорэс|Кубка Лібэртадорэс]]: 2024 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Бразылія на ЧС-2022}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Тэлес, Алекс}} [[Катэгорыя:Бразыльскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Бразыліі]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Жувэнтудэ» Кашыяс-ду-Сул]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Грэмію» Порту-Алегры]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Галатасарай» Стамбул]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Інтэрнацыянале» Мілян]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Порту»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Манчэстэр Юнайтэд»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Сэвільля»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Аль-Наср» Рыяд]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Батафогу» Рыю-дэ-Жанэйру]] giebxo8uj6x6lzk2q8tz5qbhb7zlxzi 0 296281 2621136 2616522 2025-06-22T09:11:17Z W 11741 +Крыніца: Пасол Беларусі Амбразевіч уручыў даверчыя граматы папу рымскаму // [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]], 21 чэрвеня 2025 г. https://blr.belta.by/politics/view/pasol-belarusi-ambrazevich-uruchyu-daverchyja-gramaty-papu-rymskamu-146520-2025/ 2621136 wikitext text/x-wiki {{Палітык |імя = Юры Амбразевіч |выява = |подпіс_пад_выявай = 2018 год, Жэнэва |пасада = Амбасадар Беларусі ў [[Ватыкан]]е |пачатак_тэрміну = 27 сакавіка 2025 |канец_тэрміну = |прэзыдэнт = [[Аляксандар Лукашэнка]] |прэм’ер-міністар = [[Аляксандар Турчын]] |папярэднік = [[Сяргей Алейнік]] |наступнік = |пасада2 = Намесьнік [[Міністэрства замежных справаў Беларусі|міністра замежных справаў Беларусі]] |пачатак_тэрміну2 = 10 лютага 2022 |канец_тэрміну2 = 27 сакавіка 2025 |папярэднік2 = |наступнік2 = [[Ігар Сякрэта]] |прэм’ер-міністар2 = [[Раман Галоўчанка]] |прэзыдэнт2 = |пасада3 = 5-ы прадстаўнік Беларусі пры аддзяленьні [[ААН]] у [[Жэнэва|Жэнэве]] |пачатак_тэрміну3 = 27 жніўня 2015 |канец_тэрміну3 = 10 лютага 2022 |папярэднік3 = [[Міхаіл Хвастоў]] |наступнік3 = [[Ларыса Бельская]] |прэм’ер-міністар3 = [[Андрэй Кабякоў]], [[Сяргей Румас]], Раман Галоўчанка |прэзыдэнт3 = |дата_нараджэньня = {{Нарадзіўся|25|2|1975|1}} |месца_нараджэньня = [[Менск]], [[Беларуская ССР]], [[Савецкі Саюз]] |назва_палітычнай_арганізацыі = |партыя = |сужэнец = жанаты |дзеці = двое |бацька = Георгі Амбразевіч |маці = |род = |адукацыя = [[Юрыдычны факультэт БДУ]] (1997) |подпіс = |узнагароды = |сайт = |камэнтар = }} '''Юры Георгіевіч Амбразевіч'''<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Урад, Адміністрацыя прэзыдэнта, НАН, мясцовая вэртыкаль і міністэрствы. Падрабязнасьці гучных прызначэньняў у Лукашэнкі|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/urad-administratsyja-prezidenta-nan-mjastsovaja-vertykal-i-ministerstvy-padrabjaznastsi-guchnyh-145491-2025/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=22 траўня 2025|дата доступу=22 траўня 2025}}</ref> ({{Н}} 1975, Менск, цяпер [[Беларусь]]) — беларускі [[дыплямат]]. Трэці амбасадар Беларусі ў [[Ватыкан]]е (ад 27 сакавіка 2025 году). Па сумяшчальніцтве займаў пасады амбасадара Беларусі пры [[Мальтыйскі ордэн|Мальтыйскім ордэне]] і прадстаўніка Беларусі пры [[Харчова-сельскагаспадарчая арганізацыя аб'яднаных нацыяў|Харчова-сельскагаспадарчай Арганізацыі Аб'яднаных Нацыяў]] (Рым) і пры [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацыяў па пытаньнях адукацыі, навукі і культуры|Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў па пытаньнях адукацыі, навукі і культуры]] (Францыя; ад 22 траўня 2025 году)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Амбразевіч атрымаў дадатковыя дыпляматычныя пасады, уключаючы прадстаўніка пры ХСА і ААНАНК|спасылка=https://blr.belta.by/president/view/ambrazevich-atrymau-dadatkovyja-dyplamatychnyja-pasady-ukljuchajuchy-pradstaunika-pry-fao-i-juneska-145490-2025/|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=22 траўня 2025|дата доступу=22 траўня 2025}}</ref>. == Жыцьцяпіс == У 1997 годзе скончыў з адзнакай юрыдычны факультэт [[БДУ]] і паступіў на [[дыплямат]]ычную службу ў дамоўна-прававую ўправу [[Міністэрства замежных справаў Беларусі]]. Затым працаваў у Амбасадзе Беларусі ў [[Бэльгія|Бэльгіі]], якая па сумяшчальніцтве служыла амбасадай у [[Люксэмбург]]у і прадстаўніцтвам Беларусі пры [[Арганізацыя Паўночнаатлянтычнай дамовы|Арганізацыі Паўночнаатлянтычнай дамовы]] і [[Эўразьвяз]]е. У 2012 годзе стаў начальнікам галоўнай управы [[Шматбаковыя дачыненьні|шматбаковай]] дыпляматыі МЗС Беларусі. 27 жніўня 2015 году заняў пасаду пастаяннага прадстаўніка Беларусі пры аддзяленьні [[ААН]] у [[Жэнэва|Жэнэве]] (Швайцарыя). 10 лютага 2022 году стаў намесьнікам міністра замежных справаў Беларусі за часам [[Уладзімер Макей|Уладзімера Макея]], дзе вёў дзейнасьць пры [[Міжнародная арганізацыя|міжнародных арганізацыях]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Беларусі адбыліся гучныя кадравыя прызначэньні|спасылка=https://news.by/by/news/politika/v_belarusi_proizoshli_gromkie_kadrovye_naznacheniya|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=13 лютага 2022|дата доступу=22 траўня 2025}}</ref>. 21 чэрвеня 2025 году ўручыў [[Даверчая грамата|даверчыя граматы]] рымскаму папу [[Леў XIV|Льву XIV]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пасол Беларусі Амбразевіч уручыў даверчыя граматы папу рымскаму|спасылка=https://blr.belta.by/politics/view/pasol-belarusi-ambrazevich-uruchyu-daverchyja-gramaty-papu-rymskamu-146520-2025/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 чэрвеня 2025|дата доступу=22 чэрвеня 2025}}</ref>. Валодае беларускай, расейскай, ангельскай і францускай мовамі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід:Асоба:Беларусь}} {{Пастаянныя прадстаўнікі Беларусі пры аддзяленьні Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў у Жэнэве}} {{Амбасадары Беларусі пры Сьвятым Прастоле}} {{Пастаянныя прадстаўнікі Беларусі пры ЮНЭСКО}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Менску]] [[Катэгорыя:Выпускнікі юрыдычнага факультэту БДУ]] [[Катэгорыя:Пастаянныя прадстаўнікі Беларусі пры аддзяленьні ААН у Жэнэве]] [[Катэгорыя:Намесьнікі міністра замежных справаў Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Амбасадары Беларусі ў Ватыкане]] [[Катэгорыя:Пастаянныя прадстаўнікі Беларусі ў ЮНЭСКО]] k2yqq5b60yto6fd2n0nb4sel6b4eezx 0 297081 2621092 2620672 2025-06-21T20:59:29Z SergeiSEE 38150 дапаўненьне Крыніцы 2621092 wikitext text/x-wiki {{Асоба |імя = Часлаў Ханяўка |арыгінал імя = |партрэт = |апісаньне = |род дзейнасьці = [[палітык]] |дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|26|5|1909}} |месца нараджэньня = [[Рыга]], [[Латвія]] |дата сьмерці = {{Памёр|2|7|1988}} |месца сьмерці = [[Саўт-Рывер]], [[ЗША]] }} '''Часлаў Ханяўка''' ({{Н}} 26 траўня 1909, [[Рыга]] — {{†}} 2 ліпеня 1988, [[Саўт-Рывер]]) — беларускі палітычны й грамадзкі дзеяч. == Біяграфія == Нарадзіўся 26 траўня 1909 году ў [[Рыга|Рызе]] ў Казімера Іванавіча Ханяўкі й яго жонкі Алены, народжанай Каранько. Сямʼя паходзіла з [[Будслаў|Будслава]]. 7 чэрвеня таго ж году быў ахрышчаны ў Рыскім парафіяльным касьцёле кс. Довгялловичам. Хроснымі сталі [[Эдвард Будзька]] і Аляксандра Гульбінская<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.arhivi.lv/index.php?&172#| копія = | дата копіі = | загаловак = Латвійскі дзяржаўны гістарычны архіў| фармат = | назва праекту = Latvijas Valsts vēstures arhīvs (LVVA). | выдавец = | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = 632.2.55, л. 15 аб.-16}}</ref>. Стрыечны брат [[Вінцэнт Жук-Грышкевіч|Вінцэнта Жук-Грышкевіча]]. Скончыў [[Віленская беларуская гімназія|Віленскую беларускую гімназію]] і агранамічны факультэт [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскага ўнівэрсытэту]]. Пад час вучобы ва ўнівэрсытэце быў сябрам [[Беларускі студэнцкі саюз|Беларускага студэнцкага саюзу]] й закладнікам студэнцкай карпарацыі [[Скарынія]], дзе абіраўся сакратаром праўленьня ў 1931 годзе<ref>{{Артыкул| аўтар = | загаловак = Chronika. Z žyćcia korporacyi. | спасылка = https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/mab.lt/Dauniejsyja/Vilnia/Novaja_varta_1931-1934.pdf.zip/36696-1932-2.pdf | мова = be| выданьне =[[Novaja varta]] | тып =часопіс | год = krasavik 1932| том = | нумар = 2| старонкі = 29 | issn = | архіўная спасылка = | недасяжны}}</ref> й намесьнікам старшыні ў 1933 годзе<ref>{{Артыкул| аўтар = | загаловак = Chronika. Prezydyjum KI na 1933/34 ak. hod. | спасылка = https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/mab.lt/Dauniejsyja/Vilnia/Novaja_varta_1931-1934.pdf.zip/36696-1934-3.pdf | мова = be| выданьне =[[Novaja varta]] | тып =часопіс | год = sakavik 1934| том = | нумар = 3| старонкі = 16 | issn = | архіўная спасылка = | недасяжны}}</ref>. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] ў 1939 годзе ў [[Вільня|Вільні]] разам зь іншымі беларускімі дзеячамі заснаваў [[Беларуская незалежніцкая партыя|Беларускую незалежніцкую партыю]], паводле [[Вацлаў Пануцэвіч|Вацлава Пануцэвіча]], быў адным зь ініцыятараў заснаваньня партыі. У 1940 годзе разам з [[Вінцэнт Гадлеўскі|Вінцэнтам Гадлеўскім]], перабіраецца ў Варшаву. Падчас нямецкай акупацыі дзейнічаў у [[Беларускі камітэт (Беласток)|Беларускім камітэце ў Беластоку]] і [[Беларускі камітэт (Польшча)|Беларускім камітэце ў Варшаве]]<ref name="Ёрш">{{Кніга|аўтар =[[Сяргей Ёрш]].|частка = |загаловак = Вяртаньне БНП. Асобы і дакумэнты Беларускай Незалежніцкай Партыі |арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/vyartanne-bnp-yorsh-syargey |адказны = прадмова — [[Алег Дзярновіч]]|выданьне = |месца = [[Менск]]—[[Слонім]]|выдавецтва = БГАКЦ |год = 1998 |том = |старонкі = 6, 83 |старонак = 185, VIII |сэрыя = Архіў Найноўшае Гісторыі |isbn = 985-6012-62-7 |наклад = }}</ref>. З пачатку 1950-х жыў у [[ЗША]] ў [[Саўт-Рывер]]ы. Актыўна дзейнічаў у беларускім асяродзьдзі. 16 сьнежня 1951 году ўдзельнічаў у першым паседжаньні ініцыятыўнай групы па стварэньні [[Беларускі інстытут навукі і мастацтва ў Нью-Ёрку|Беларускага інстытуту навукі й мастацтва]] ў [[Нью-Ёрк]]у<ref>{{Спасылка | аўтар = [[Натальля Гардзіенка]]. | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 16 сьнежня 2012 | url = https://hardzin.livejournal.com/61560.html | копія = | дата копіі = | загаловак = Эміграцыйная гісторыя ў падзеях. 16 снежня. БІНіМ| фармат = | назва праекту = Дзёньнік падарожжа па жыцьці| выдавец = | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = }}</ref>. Зьяўляўся адным з кіраўнікоў арганізацыі «Беларуска-амэрыканская дапамога» ў [[Нью-Ёрк]]у, створанай з ініцыятывы [[Беларуска-амэрыканскае задзіночаньне|Беларуска-амэрыканскага задзіночаньня]]<ref>{{Кніга|аўтар = [[Вітаўт Кіпель]]. |частка = |загаловак = Беларусы ў ЗША |арыгінал = |спасылка = |адказны = параклад [[Сяргей Шупа|Сяргея Шупы]] |выданьне =[[|]] |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Беларусь (выдавецтва)|Беларусь]] |год = 1993 |том = |старонкі = 187, 241 |старонак = 352 |сэрыя = |isbn = 5-338-00884-X|наклад = }}</ref>. У 1962 годзе цяжка захварэў, пра гэта прэзыдэнт [[Рада БНР|Рады БНР]] [[Вінцэнт Жук-Грышкевіч]] пісаў так: «Шкада, што Чэсь пісаць ня можа, бо пісаць ён мог і мае аб чым...»<ref name="Ёрш"/>. З жонкай Марыяй (1910—2005) — арганізатар і ўдзельніца беларускіх сустрэч і мерапрыемстваў у Амэрыцы. Пахаваная побач з мужам на беларускіх могільніках Жыровіцкай Божай Маці ў Іст-Брансьвіку (ЗША) — меў дачку Рагнеду. Памёр 2 ліпеня 1988 году ў [[Саўт-Рывер]]ы [[ЗША]]. Пахаваны на [[Беларускія могілкі (Іст-Брансўік)|беларускіх могілках Жыровіцкай Божай Маці]] ў Іст-Брансьвіку (ЗША). == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Кніга|ref = Галяк|аўтар = [[Леанід Галяк]]. |частка = |загаловак = Успаміны. Кніга 1 |арыгінал = |спасылка = https://pawet.net/library/history/bel_history/_memoirs/050a/%D0%A3%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%96%D0%BD%D1%8B.html |адказны = |выданьне = |месца = ЗША |выдавецтва = Летапіс |год = 1982 |том = |старонкі = 56, 62, 63, 65 |старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * {{Артыкул| аўтар = [[Лена Глагоўская]]. [[Вячаслаў Харужы]]. | загаловак = Календарыюм. | спасылка = https://kamunikat.org/czasopis-bialoruskie-pismo-spoleczno-kulturalne-5-2009 | мова = be | выданьне =[[Czasopis]] | тып =часопіс | год = 2009| том = | нумар = 5| старонкі = 25 | issn = 1230-1876| архіўная спасылка = | недасяжны}} * {{Кніга|аўтар = [[Вітаўт Кіпель]]. |частка = |загаловак = Беларусы ў ЗША |арыгінал = |спасылка = https://kamunikat.org/belarusy-w-zsha-kipel-vitawt-post-59615|адказны = Уступны нарыс і навуковы рэдактар [[Натальля Гардзіенка]] |выданьне = Трэцяе менскае выданьне |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Беларускі кнігазбор|Кнігазбор]] |год = 2020|том = |старонкі = 290, 397, 496 |старонак = 656 |сэрыя = Бібліятэка Бацькаўшчыны; кн. 40|isbn = 978-985-7227-64-8|наклад = 100}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Спасылка | аўтар = [[Натальля Гардзіенка]]. | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 16 сьнежня 2012 | url = https://hardzin.livejournal.com/61560.html | копія = | дата копіі = | загаловак = Эміграцыйная гісторыя ў падзеях. 16 снежня. БІНіМ| фармат = | назва праекту = Дзёньнік падарожжа па жыцьці| выдавец = | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = }} {{DEFAULTSORT:Ханяўка Часлаў}} [[Катэгорыя:Выпускнікі Віленскай беларускай гімназіі]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Віленскага ўнівэрсытэту]] [[Катэгорыя:Беларусы ў ЗША]] [[Катэгорыя:Пахаваныя на Беларускіх могілках у Іст-Брансўіку]] [[Катэгорыя:Сябры Беларускай незалежніцкай партыі]] g1lbq099y6vunrcbiszzf17jkbxnwyq 0 297131 2621067 2025-06-21T15:01:48Z Radzivon Panschwitz 86025 Створаная старонка са зьместам „{{Асоба|імя=Тэгак|бацька=мажліва [[Кацян]]|пасада=правадыр куманаў}} '''Тэгак''' ('''Тэйгак''', '''Тігітак''') — хан [[Белая Куманія|Белай Куманіі]] з дынастыі Тэртэровічаў. Сын альбо блізкі сваяк хана Кацяна, швагэр караля Даніла Раманавіч|Даніл...“ 2621067 wikitext text/x-wiki {{Асоба|імя=Тэгак|бацька=мажліва [[Кацян]]|пасада=правадыр куманаў}} '''Тэгак''' ('''Тэйгак''', '''Тігітак''') — хан [[Белая Куманія|Белай Куманіі]] з дынастыі Тэртэровічаў. Сын альбо блізкі сваяк хана Кацяна, швагэр караля [[Даніла Раманавіч|Данілы Галіцкага]]. Вядомы [[Куманы ў Беларусі|перасяленьнем]] сваіх куманаў на сучасныя беларускія землі<ref>https://zbsb.info/?p=4357</ref>. == Жыцьцё == Паходжаньне Тэгака дагэтуль застаецца прадметам дыскусый сярод гісторыкаў, але большасьць крыніц сьцьвярджае, што ён належаў да роду Тэртэра-оба<ref>Піліпчук 2014: 62—66.</ref><ref>Пріцак 1973: 112—118.</ref>, адной з уплывовых куманскіх дынастый, якая мела сувязі з ханам Кацянам. Пасьля мангольскага нашэсьця ў 1239 годзе Тэгак разам з Коцянам міграваў у Вугоршчыну, але пасьля забойства апошняга ў 1241 годзе ўступіў у канфлікт з вугорскімі феадаламі й пакінуў краіну<ref>Отрощенко В. В. Угорська тема в біографії шляхетного кипчака з Чингульської могили // Східний світ. 2012. № 1. С. 105–10</ref>. Каля 1245 году ён знайшоў прытулак пры двары галіцка-валынскага князя Данілы Раманавіча, дзе хутка стаў адным з ключавых ваеначальнікаў. Яго ваенны талент асабліва выявіўся ў бітве пад Яраславам у 1245 годзе, дзе аб’яднаныя сілы Данілы й яго брата Васілька разграмілі вугорска-польскае войска<ref>Галицько-Волинський Літопис. Іпатіївський список — СПб., 1908. — Стлб. 322—324</ref>. Зьвяз з Данілам быў умацаваны дынастычным шлюбам: дачка Тэгака выйшла замуж за Мсьціслава Данілавіча, сына князя, што зрабіла яго ня толькі ваенным зьвязьнікам, але й сваяком. У знак прызнаньня яго заслуг Даніла выдзеліў Тэгаку й яго воінам землі на Берасьцейшчыне, дзе яны заснавалі сетку паселішчаў, прызначаных для абароны паўночных рубяжоў княства ад набегаў яцьвягаў і літоўцаў. Гэтыя паселішчы, якія ў XVІ стагодзьдзі яшчэ захоўвалі сваю этнічную самабытнасьць, пазьней цалкам асыміляваліся зь мясцовым насельніцтвам, пакінуўшы сьлед у тапаніміцы й антрапаніміцы. У 1254–1255 гадах Тэгак удзельнічаў у баях супраць мангольскага ваяводы Курумсы, але патрабаваньні Залатой Арды вымусілі Данілу адправіць куманаў на радзіму. Апошнія згадкі пра Тэгака адносяцца да 1256 году, калі ён падтрымаў баўгарскага цара Расьціслава Міхайлавіча ў вайне супраць Бізантыі й праардынскіх кіпчакаў на чале з Клепам. У адной зь бітваў ён атрымаў сьмяротнае раненьне ў галаву. Археёлагі Віталь Атрошчанка й Юрый Расамакін выказалі здагадку, што менавіта Тэгак пахаваны ў Чынгульскім кургане ў Запароскай вобласьці, дзе быў знойдзены багаты комплекс зброі й прыладзьдзя, характэрных для куманскай знаці XІІІ стагодзьдзя. == Крыніцы == <references /> [[Катэгорыя:Асобы]] [[Катэгорыя:Ханы]] ga94h6cl3mpuj5dyxo112gluqwodkga 2621068 2621067 2025-06-21T15:02:45Z Radzivon Panschwitz 86025 2621068 wikitext text/x-wiki {{Асоба|імя=Тэгак|бацька=мажліва [[Кацян]]|пасада=правадыр куманаў}} '''Тэгак''' ('''Тэйгак''', '''Тігітак''') — хан [[Белая Куманія|Белай Куманіі]] з дынастыі Тэртэровічаў. Сын альбо блізкі сваяк хана Кацяна, швагэр караля [[Даніла Раманавіч|Данілы Галіцкага]]. Вядомы [[Куманы ў Беларусі|перасяленьнем]] сваіх куманаў на сучасныя беларускія землі<ref>https://zbsb.info/?p=4357</ref>. == Жыцьцё == Паходжаньне Тэгака дагэтуль застаецца прадметам дыскусый сярод гісторыкаў, але большасьць крыніц сьцьвярджае, што ён належаў да роду Тэртэра-оба<ref>Піліпчук 2014: 62—66.</ref><ref>Пріцак 1973: 112—118.</ref>, адной з уплывовых куманскіх дынастый, якая мела сувязі з ханам Кацянам. Пасьля мангольскага нашэсьця ў 1239 годзе Тэгак разам з Коцянам міграваў у Вугоршчыну, але пасьля забойства апошняга ў 1241 годзе ўступіў у канфлікт з вугорскімі феадаламі й пакінуў краіну<ref>Отрощенко В. В. Угорська тема в біографії шляхетного кипчака з Чингульської могили // Східний світ. 2012. № 1. С. 105–10</ref>. Каля 1245 году ён знайшоў прытулак пры двары галіцка-валынскага князя Данілы Раманавіча, дзе хутка стаў адным з ключавых ваеначальнікаў. Яго ваенны талент асабліва выявіўся ў бітве пад Яраславам у 1245 годзе, дзе аб’яднаныя сілы Данілы й яго брата Васілька разграмілі вугорска-польскае войска<ref>Галицько-Волинський Літопис. Іпатіївський список — СПб., 1908. — Стлб. 322—324</ref>. Зьвяз з Данілам быў умацаваны дынастычным шлюбам: дачка Тэгака выйшла замуж за Мсьціслава Данілавіча, сына князя, што зрабіла яго ня толькі ваенным зьвязьнікам, але й сваяком. У знак прызнаньня яго заслуг Даніла выдзеліў Тэгаку й яго воінам землі на Берасьцейшчыне, дзе яны заснавалі сетку паселішчаў, прызначаных для абароны паўночных рубяжоў княства ад набегаў яцьвягаў і літоўцаў. Гэтыя паселішчы, якія ў XVІ стагодзьдзі яшчэ захоўвалі сваю этнічную самабытнасьць, пазьней цалкам асыміляваліся зь мясцовым насельніцтвам, пакінуўшы сьлед у тапаніміцы й антрапаніміцы. У 1254–1255 гадах Тэгак удзельнічаў у баях супраць мангольскага ваяводы Курумсы, але патрабаваньні Залатой Арды вымусілі Данілу адправіць куманаў на радзіму. Апошнія згадкі пра Тэгака адносяцца да 1256 году, калі ён падтрымаў баўгарскага цара Расьціслава Міхайлавіча ў вайне супраць Бізантыі й праардынскіх кіпчакаў на чале з Клепам. У адной зь бітваў ён атрымаў сьмяротнае раненьне ў галаву. Археёлагі Віталь Атрошчанка й Юрый Расамакін выказалі здагадку, што менавіта Тэгак пахаваны ў Чынгульскім кургане ў Запароскай вобласьці, дзе быў знойдзены багаты комплекс зброі й прыладзьдзя, характэрных для куманскай знаці XІІІ стагодзьдзя. == Гл. таксама == * [[Найман-бэг]] == Крыніцы == <references /> [[Катэгорыя:Асобы]] [[Катэгорыя:Ханы]] 5sft4rrscakpux352p0ibovscge7ve7 0 297134 2621082 2025-06-21T19:24:55Z W 11741 +Пачатак з анг.вікі і ўласным здымкам 2621082 wikitext text/x-wiki {{Аўтамабіль |назва = «БМВ 321» |выява = 2025 БМВ 321 (Менск, Беларусь).png |вытворца = «[[Баварскія маторныя заводы]]», «[[Аўтавэля]]» |вядомы як = |гады = 1938—1941 і 1945—1950 |вытворчасьць = [[Айзэнах]] |папярэднік = «[[БМВ 320]]» |наступнік = «[[БМВ Новая кляса]]» |кляса = [[вялікі сямейны самаход|сярэдняя]] |тып кузаву = 2-дзьверны [[сэдан]], [[кабрыялет]] |кампанаваньне = пярэднерухавіковае |плятформа = |рухавік = 1,971 л, радны<br>6-цыліндравы |кпп = 4-ступенная, ручная |прывад = задні |колавая база = 275 см |даўжыня = 450 см |шырыня = 154 см |вышыня = 150 см |клірэнс = |маса = 1000 кг |поўная маса = |грузападымальнасьць = |хуткасьць = 115 км/гадз. |дызайнэр = [[Фрыц Фідлер]] |падобныя = «[[БМВ 326]]» }} '''«БМВ 321»''' — нямецкі [[легкавік]], які выпускалі ў 1938—1941 і 1945—1950 гадох у [[Айзэнах]]у (зямля [[Турынгія]]). Меў на 10 см скарочанае [[шасі]] ад «[[БМВ 326]]», ад якога перанялі верхнекляпанны рухавік з 2-ма [[карбюратар]]амі. Магутнасьць рухавіка складала 45 [[Конская сіла|конскіх сілаў]] (33 кіляваты) пры 3750 [[Абарот на хвіліну|абаротах на хвіліну]]. Разганяўся да 100 км за 35,5 сэкундаў. Хадавая частка мела пашыраны на 11 см [[кузаў]] параўнальна з «[[БМВ 320]]». Гідраўлічны [[тормаз]] меў поўны прывад. Цэльнамэталічны 2-дзьверны кузаў вырабляў [[бэрлін]]скі завод «[[АМБІ-Бад]]». Да 1941 году выпусьцілі 3814 самаходаў, зь іх 2078 [[сэдан]]аў цаной па 4800 [[Дзяржаўная марка|дзяржаўных марак]] і 1551 [[кабрыялет]] па 5650 марак. Пасьля вайны вырабілі 8996 самаходаў у [[Савецкая зона акупацыі Нямеччына|Савецкай зоне акупацыі Нямеччына]], бо на складзе застаўся запас гатовых дэталяў і запчастак, а на бэрлінскім заводзе штампы і зварачныя кандуктары для выпуску кузавоў. Большасьць паставілі ў [[Савецкі Саюз]], дзе сярод замоўнікаў быў галоўны камандзір Групы савецкіх акупацыйных войскаў у Нямеччыне [Георгі Канстанцінавіч Жукаў|Георгі Жукаў]]. Асобныя самаходы паставілі ў [[Швайцарыя|Швайцарыю]] па цане 10 300 [[Швайцарскі франк|франкаў]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід:Тэхніка}} [[Катэгорыя:Аўтамабілі BMW]] [[Катэгорыя:Кабрыялеты]] [[Катэгорыя:Кампактныя бізнэс-аўтамабілі]] [[Катэгорыя:Заднепрыводныя аўтамабілі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1938 годзе]] [[Катэгорыя:Аўтамабілі 1940-х]] [[Катэгорыя:Турынгія]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1950 годзе]] hj9xbimv6kgbb3jb3rcbpvw8y5dc709 2621088 2621082 2025-06-21T19:29:43Z W 11741 /* Крыніцы */ +[[:Катэгорыя:Аўтамабілі БМВ]] 2621088 wikitext text/x-wiki {{Аўтамабіль |назва = «БМВ 321» |выява = 2025 БМВ 321 (Менск, Беларусь).png |вытворца = «[[Баварскія маторныя заводы]]», «[[Аўтавэля]]» |вядомы як = |гады = 1938—1941 і 1945—1950 |вытворчасьць = [[Айзэнах]] |папярэднік = «[[БМВ 320]]» |наступнік = «[[БМВ Новая кляса]]» |кляса = [[вялікі сямейны самаход|сярэдняя]] |тып кузаву = 2-дзьверны [[сэдан]], [[кабрыялет]] |кампанаваньне = пярэднерухавіковае |плятформа = |рухавік = 1,971 л, радны<br>6-цыліндравы |кпп = 4-ступенная, ручная |прывад = задні |колавая база = 275 см |даўжыня = 450 см |шырыня = 154 см |вышыня = 150 см |клірэнс = |маса = 1000 кг |поўная маса = |грузападымальнасьць = |хуткасьць = 115 км/гадз. |дызайнэр = [[Фрыц Фідлер]] |падобныя = «[[БМВ 326]]» }} '''«БМВ 321»''' — нямецкі [[легкавік]], які выпускалі ў 1938—1941 і 1945—1950 гадох у [[Айзэнах]]у (зямля [[Турынгія]]). Меў на 10 см скарочанае [[шасі]] ад «[[БМВ 326]]», ад якога перанялі верхнекляпанны рухавік з 2-ма [[карбюратар]]амі. Магутнасьць рухавіка складала 45 [[Конская сіла|конскіх сілаў]] (33 кіляваты) пры 3750 [[Абарот на хвіліну|абаротах на хвіліну]]. Разганяўся да 100 км за 35,5 сэкундаў. Хадавая частка мела пашыраны на 11 см [[кузаў]] параўнальна з «[[БМВ 320]]». Гідраўлічны [[тормаз]] меў поўны прывад. Цэльнамэталічны 2-дзьверны кузаў вырабляў [[бэрлін]]скі завод «[[АМБІ-Бад]]». Да 1941 году выпусьцілі 3814 самаходаў, зь іх 2078 [[сэдан]]аў цаной па 4800 [[Дзяржаўная марка|дзяржаўных марак]] і 1551 [[кабрыялет]] па 5650 марак. Пасьля вайны вырабілі 8996 самаходаў у [[Савецкая зона акупацыі Нямеччына|Савецкай зоне акупацыі Нямеччына]], бо на складзе застаўся запас гатовых дэталяў і запчастак, а на бэрлінскім заводзе штампы і зварачныя кандуктары для выпуску кузавоў. Большасьць паставілі ў [[Савецкі Саюз]], дзе сярод замоўнікаў быў галоўны камандзір Групы савецкіх акупацыйных войскаў у Нямеччыне [Георгі Канстанцінавіч Жукаў|Георгі Жукаў]]. Асобныя самаходы паставілі ў [[Швайцарыя|Швайцарыю]] па цане 10 300 [[Швайцарскі франк|франкаў]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід:Тэхніка}} [[Катэгорыя:Аўтамабілі БМВ]] [[Катэгорыя:Кабрыялеты]] [[Катэгорыя:Кампактныя бізнэс-аўтамабілі]] [[Катэгорыя:Заднепрыводныя аўтамабілі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1938 годзе]] [[Катэгорыя:Аўтамабілі 1940-х]] [[Катэгорыя:Турынгія]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1950 годзе]] 7hxbqtb0l0waqi09o5kyow7xibwk2op 2621090 2621088 2025-06-21T19:35:14Z W 11741 . 2621090 wikitext text/x-wiki {{Аўтамабіль |назва = «БМВ 321» |выява = 2025 БМВ 321 (Менск, Беларусь).png |вытворца = «[[Баварскія маторныя заводы]]», «[[Аўтавэля]]» |вядомы як = |гады = 1938—1941 і 1945—1950 |вытворчасьць = [[Айзэнах]] |папярэднік = «[[БМВ 320]]» |наступнік = «[[БМВ Новая кляса]]» |кляса = [[вялікі сямейны самаход|сярэдняя]] |тып кузаву = 2-дзьверны [[сэдан]], [[кабрыялет]] |кампанаваньне = пярэднерухавіковае |плятформа = |рухавік = 1,971 л, радны<br>6-цыліндравы |кпп = 4-ступенная, ручная |прывад = задні |колавая база = 275 см |даўжыня = 450 см |шырыня = 154 см |вышыня = 150 см |клірэнс = |маса = 1000 кг |поўная маса = |грузападымальнасьць = |хуткасьць = 115 км/гадз. |дызайнэр = [[Фрыц Фідлер]] |падобныя = «[[БМВ 326]]» }} '''«БМВ 321»''' — нямецкі [[легкавік]], які выпускалі ў 1938—1941 і 1945—1950 гадох у [[Айзэнах]]у (зямля [[Турынгія]]). Меў на 10 см скарочанае [[шасі]] ад «[[БМВ 326]]», ад якога перанялі верхнекляпанны рухавік з 2-ма [[карбюратар]]амі. Магутнасьць рухавіка складала 45 [[Конская сіла|конскіх сілаў]] (33 кіляваты) пры 3750 [[Абарот на хвіліну|абаротах на хвіліну]]. Разганяўся да 100 км за 35,5 сэкундаў. Хадавая частка мела пашыраны на 11 см [[кузаў]] параўнальна з «[[БМВ 320]]». Гідраўлічны [[тормаз]] меў поўны прывад. Цэльнамэталічны 2-дзьверны кузаў вырабляў [[бэрлін]]скі завод «[[АМБІ-Бад]]». Да 1941 году выпусьцілі 3814 самаходаў, зь іх 2078 [[сэдан]]аў цаной па 4800 [[Дзяржаўная марка|дзяржаўных марак]] і 1551 [[кабрыялет]] па 5650 марак. Пасьля вайны вырабілі 8996 самаходаў у [[Савецкая зона акупацыі Нямеччына|Савецкай зоне акупацыі Нямеччына]], бо на складзе застаўся запас гатовых дэталяў і запчастак, а на бэрлінскім заводзе штампы і зварачныя кандуктары для выпуску кузавоў. Большасьць паставілі ў [[Савецкі Саюз]], дзе сярод замоўнікаў быў галоўны камандзір Групы савецкіх акупацыйных войскаў у Нямеччыне [[Георгі Канстанцінавіч Жукаў|Георгі Жукаў]]. Асобныя самаходы паставілі ў [[Швайцарыя|Швайцарыю]] па цане 10 300 [[Швайцарскі франк|франкаў]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Накід:Тэхніка}} [[Катэгорыя:Аўтамабілі БМВ]] [[Катэгорыя:Кабрыялеты]] [[Катэгорыя:Кампактныя бізнэс-аўтамабілі]] [[Катэгорыя:Заднепрыводныя аўтамабілі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1938 годзе]] [[Катэгорыя:Аўтамабілі 1940-х]] [[Катэгорыя:Турынгія]] [[Катэгорыя:Зьніклі ў 1950 годзе]] nmc90lgksm5ly4k5twpj0d9fzfutlhg 14 297135 2621084 2025-06-21T19:27:49Z W 11741 W перанёс старонку [[Катэгорыя:BMW]] у [[Катэгорыя:БМВ]]: Не па-беларуску: +Паводле назвы артыкула [[БМВ]] 2621084 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[:Катэгорыя:БМВ]] msp7vut7genhq9givyosf64piozqyta 14 297136 2621087 2025-06-21T19:29:05Z W 11741 W перанёс старонку [[Катэгорыя:Аўтамабілі BMW]] у [[Катэгорыя:Аўтамабілі БМВ]]: Не па-беларуску: +Паводле назвы артыкула [[БМВ]] 2621087 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне [[:Катэгорыя:Аўтамабілі БМВ]] 46otxdwtxnwhpo95cxhjmu6sqsf9tvr 0 297137 2621094 2025-06-21T22:10:40Z Czalex 51 пачатак 2621094 wikitext text/x-wiki {{Славутасьць |Тып = Будынак, сядзіба Беларускага рэлігійнага і культурнага цэнтра імя сьвятога Кірылы Тураўскага, у мінулым сядзіба Беларускай каталіцкай місіі |Назва = Марыян-Хаўз |Лацінка = |Арыгінальная назва = Marian House |Выява = Marian House.JPG |Подпіс выявы = "Марыян-Хаўз" у студзені 2012 г. |Шырыня выявы = |Статус = |Краіна = [[Вялікая Брытанія]] |Назва месцазнаходжаньня = [[Лёндан]] |Месцазнаходжаньне = |Адрас = Marian House, Holden Ave, London N12 8HY |Канфэсія = Каталіцтва |Япархія = |Ордэнская прыналежнасьць = |Тып кляштара = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекту = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадваньне = |Заснаваньне = |Асноўныя даты = {{Славутасьць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = XIX стагодзьдзе |Канчатак будаўніцтва = XIX стагодзьдзе |Будынкі = {{Славутасьць/Будынкі||||||}} |Прыбудоўкі = |Вядомыя насельнікі = а. [[Язэп Германовіч]], а. [[Аляксандар Надсан]], а. [[Леў Гарошка]], [[Янка Садоўскі]], [[Станіслаў Баговіч]], а. [[Тамаш Падзява]], а. [[Фэлікс Журня]], а. [[Робэрт Тамушанскі]] |Рэліквіі = |Плябан = |Стан = |Шырата паўшар’е = |Шырата градусаў = |Шырата хвілінаў = |Шырата сэкундаў = |Даўгата паўшар’е = |Даўгата градусаў = |Даўгата хвілінаў = |Даўгата сэкундаў = |Назва мапы = |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Сайт = }} '''«Марыян-Хаўз»''' ({{lang-en|Marian House}}, Марыян Гаўз, «Дом Марыі») — гістарычны будынак у [[Лёндан]]е, зьвязаны зь [[Беларусы ў Вялікабрытаніі|беларускай дыяспарай]]. Сядзіба Беларускага рэлігійнага і культурнага цэнтра імя сьвятога Кірылы Тураўскага, у мінулым сядзіба Беларускай каталіцкай місіі. == Гісторыя == [[File:Biskup Sipovich u biblijatecy.jpg|thumb|left|Біскуп [[Часлаў Сіповіч]]]] Будынак пабудаваны ў канцы XIX стагодзьдзя<ref name=tut>[https://m.21.by/society/2012/05/13/524254.html Рымскі кардынал асвяціў легендарны беларускі «Марыян-Хаўз»] — Tut.by, 13.05.2012 (паводле 21.by)</ref>. У 1948 годзе рэктар Беларускай каталiцкай мiсii ўсходняга абраду айцец [[Часлаў Сіповіч]] заснаваў у Лёндане Беларускі рэлігійна-культурны цэнтр, сядзібай якога стаў «Марыян-Хаўз» у раёне Паўночны Фінчлі. У наступныя дзесяцігодзьдзі «Марыян-Хаўз» стаў адным з цэнтраў беларускага жыцьця ў Вялікай Брытаніі. У будынку ладзіліся беларускія імпрэзы, месьцілася капліца. У «Марыян-Хаўз» дзейнічалі беларускія хрысьціянскія арганізацыі, як Беларускае хрысьціянскае акадэміцкае аб’еднаньне «Жыцьцё» і Беларускае акадэміцкае каталіцкае аб’яднаньне «Рунь». 13 чэрвеня 1948 г. у «Марыян-Хаўз» адбылося паседжаньне па заснаваньні лёнданскага аддзелу [[Згуртаваньне беларусаў у Вялікай Брытаніі|ЗБВБ]]. У доме, які служыў у тым ліку кляштарам беларускіх марыянаў<ref>[https://casasloviec.co.uk/index.php-do=static&page=work_Sip_bel17.htm Біскуп Чэслаў Сіповіч: сьвятар і беларус / 17. Справы марыянскія ды іншыя]</ref>, у розныя часы пражывалі а. [[Язэп Германовіч]], а. [[Аляксандар Надсан]], а. [[Леў Гарошка]], [[Янка Садоўскі]], [[Станіслаў Баговіч]], а. [[Тамаш Падзява]], а. [[Фэлікс Журня]], а. [[Робэрт Тамушанскі]]. Сярод найбольш значных гасьцёў у «Марыян-Хаўз» былі біскуп [[Баляслаў Слосканс]], князь [[Базыль Сьвятаполк-Мірскі]], апостальскі дэлегат у Вялікай Брытаніі арцыбіскуп [[:en:William Godfrey|Вільям Годфрэй]], сакратар апостальскай дэлегацыі ў Лёндане [[:en:Bruno Torpigliani|Бруна Тарпільяні]], апостальскі дэлегат арцыбіскуп [[:en:Domenico Enrici|Дамініка Энрычы]] і шмат іншых<ref name=hardz>Гардзіенка, Н. С. Беларусы ў Вялікабрытаніі — Мінск: Медысонт, 2010. — 620 с — (Бібліятэка Бацькаўшчыны; кн. 18)</ref>. У 1970 г. «Марыян-Хаўз» наведаў украінскі мітрапаліт [[:be:Іосіф Сліпы|Ёсіф Сьліпы]]. 12 траўня 1970 г. у капліцы Сьв. Пятра і Паўла ён служыў сьв. літургію разам з украінскімі біскупамі [[:uk:Августин Горняк|Аўгустынам Гарняком]] і [[:uk:Володимир (Маланчук)|Валадзімірам Маланчуком]]<ref name=hardz/>. «Марыян-Хаўз» быў першым месцам захоўваньня калекцыі кнігаў і музэйных экспанатаў, якія ўтварылі [[Беларуская бібліятэка і музэй імя Францішка Скарыны|Беларускую бібліятэку і музэй імя Скарыны]]<ref name=hardz/>. Бібліятэка пазьней разьмясьцілася ў набытым беларусамі суседнім будынку, дзе знаходзіцца і цяпер. Паміж 2009 і 2012 гг. «Марыян-Хаўз» прайшоў рэканструкцыю. Каб прафінансаваць рамонт, Беларускай каталiцкай мiсii прыйшлося прадаць частку прылеглай да дома зямлі. У 2012 годзе дом быў урачыста адчынены пасьля рэстаўрацыі, асьвячаны Кардыналам Леанарда Сандры, Прэфэктам Кангрэгацыі Усходніх Цэркваў у прысутнасьці апостальскага нунцыя ў Вялікай Брытаніі Антоніё Мэніні, экзарха для ўкраінскіх грэка-католікаў у Вялікай Брытаніі Глеба Ланчыны, апостальскана візытатара для беларускіх грэка-католікаў у Беларусі архімандрыта [[Сяргей Гаек|Сяргея Гаека]]<ref name=tut/>. У 2016 годзе пры «Марыян-Хаўз» адчынілася [[Царква Сьвятога Кірылы Тураўскага і ўсіх сьвятых заступнікаў беларускага народу]]. == Глядзіце таксама == * [[Беларуская бібліятэка і музэй імя Францішка Скарыны]] * [[Царква Сьвятога Кірылы Тураўскага і ўсіх сьвятых заступнікаў беларускага народу]] * [[Згуртаваньне беларусаў у Вялікай Брытаніі]] == Крыніцы == {{зноскі}} [[Катэгорыя:Беларусы ў Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Грэка-каталіцкія храмы]] [[Катэгорыя:Архітэктура Лёндану]] qug1qs41o9m4y6yts07j8hrzkobdl31 0 297138 2621117 2025-06-22T06:54:59Z W 11741 Перанакіроўвае на [[Армія Краёва]] 2621117 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне[[Армія Краёва]] pcim25c89p7qlh7zqjxcxav95e3ppyl