Вікіпэдыя be_x_oldwiki https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0 MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter Мэдыя Спэцыяльныя Абмеркаваньне Удзельнік Гутаркі ўдзельніка Вікіпэдыя Абмеркаваньне Вікіпэдыі Файл Абмеркаваньне файла MediaWiki Абмеркаваньне MediaWiki Шаблён Абмеркаваньне шаблёну Дапамога Абмеркаваньне дапамогі Катэгорыя Абмеркаваньне катэгорыі Партал Абмеркаваньне парталу TimedText TimedText talk Модуль Абмеркаваньне модулю Event Event talk Ворша 0 852 2622324 2619800 2025-06-28T12:16:14Z SergeiSEE 38150 дапаўненьне асоба 2622324 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Ворша |Лацінка = Vorša |Статус = горад |Назва ў родным склоне = Воршы |Герб = Coat of Arms of Vorsza, Belarus.svg |Сьцяг = Flag of Vorsza, Belarus.svg{{!}}border |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1067 |Статус з = |Магдэбурскае права = 13 сьнежня 1620 |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Віцебская вобласьць|Віцебская]] |Раён = [[Аршанскі раён|Аршанскі]] |Сельсавет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = 36 |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 101 662 |Год падліку колькасьці = 2025 |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовыя індэксы = 211030, 211381—211394, 211396—211398 |СААТА = |Выява = Orša Montage (2017).jpg |Апісаньне выявы = Віды Воршы |Шырата градусаў = 54 |Шырата хвілінаў = 30 |Шырата сэкундаў = 27 |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 25 |Даўгата сэкундаў = 22 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Сайт = }} '''Во́рша''' — [[горад|места]] ў [[Беларусь|Беларусі]], у вярхоўі [[Дняпро|Дняпра]] пры ўтоку ў яго ракі [[Аршыца|Аршыцы]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Аршанскі раён|Аршанскага раёну]] [[Віцебская вобласьць|Віцебскай вобласьці]]. Насельніцтва на 2018 год — 115 052 чалавекі<ref name="belstat2018" />. Знаходзіцца за 93 км ад [[Віцебск]]у. [[Аршанскі чыгуначны вузел|Вузел чыгунак]] (лініі на [[Менск]], [[Магілёў]], [[Крычаў]], [[Смаленск]], [[Віцебск]], [[Лепель]]) і аўтамабільных дарог. Ворша — [[Магдэбурскае права|магдэбурскае]] [[места]], цэнтар [[Аршанскі павет|гістарычнага рэгіёну]] (частка [[Віцебскае ваяводзтва|Віцебшчыны]]), старажытны [[Аршанскі замак|замак]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. Да нашага часу тут захаваўся збудаваны ў стылі [[Магілёўскае барока|магілёўскага барока]] [[Куцеінскі Богаяўленскі манастыр|комплекс Куцеінскага Богаяўленскага манастыра з царквой Сьвятой Тройцы]], [[барока]]выя [[Аршанскі езуіцкі калегіюм|езуіцкі калегіюм]], [[Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў (Ворша)|манастыр базылянаў]], кляштары [[Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынаў (Ворша)|бэрнардынаў]], [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў (Ворша)|трынітарыяў]] і [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар францішканаў (Ворша)|францішканаў]], барокава-[[клясыцызм|клясыцыстычны]] [[Касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар дамініканаў (Ворша)|дамініканскі касьцёл Сьвятога Язэпа]], помнікі архітэктуры XVII—XIX стагодзьдзяў. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаліся [[Аршанскі замак|мураваны замак]]<ref>Купава М. [http://media.catholic.by/nv/n7/art16.htm Рамантычная загадка беларускай культуры] // «Наша Вера» № 1(7), 1999.</ref>, касьцёлы [[Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла і калегіюм езуітаў (Ворша)|Сьвятога Міхала Арханёла (езуіцкі)]] і [[Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынаў (Ворша)|Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі (бэрнардынскі)]], помнікі архітэктуры XV—XVIII стагодзьдзяў, [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|зруйнаваныя расейскімі ўладамі]]. Значную частку мясцовых славутасьцяў [[Сьпіс помнікаў гісторыі і архітэктуры Беларусі, зруйнаваных уладамі СССР|зьнішчылі за савецкімі часам]]: [[Куцеінскі Прачысьценскі манастыр|комплекс Куцеінскага Прачысьценскага манастыра]] ў стылі магілёўскага барока, касьцёлы [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар францішканаў (Ворша)|Сьвятога Антонія (францішканскі)]] і [[Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар трынітарыяў (Ворша)|Найсьвяцейшай Тройцы (трынітарскі)]], цэрквы [[царква Раства Багародзіцы (Ворша)|Раства Багародзіцы]], [[Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў (Ворша)|базылянскую Покрыва Багародзіцы]] ([[віленскае барока]]) і могілкавую Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла, помнікі архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў. == Назва == [[Файл:Aršanski zamak. Аршанскі замак (1539).jpg|140px|значак|зьлева|''Рша'', 1539 г.]] На думку географа [[Вадзім Жучкевіч|Вадзіма Жучкевіча]], [[тапонім]] Ворша ўтварыўся ад назвы ракі Ршы (сьпярша так звалі цяперашнюю Аршыцу). Тым часам гідронім можна прымеркаваць да часта ўжываных назваў Ржа, Ржанка<ref>{{Літаратура/Кароткі тапанімічны слоўнік Беларусі|к}} С. 273.</ref>. Таксама існуе меркаваньне, што тапонім мае [[Балтыйскія мовы|балтыйскае]] (ад найменьня ляшчыны) або [[Фіна-вугорскія мовы|фінска-вугорскае]] паходжаньне (у перакладзе «вада, якая бяжыць у рэчышчы» — рака)<ref>{{Літаратура/Памяць/Ворша і Аршанскі раён|к}}</ref>. [[Файл:Vorša. Ворша (G. Gastaldi, 1568).jpg|140px|значак|зьлева|''Арша'', 1568 г.]] Да нашага часу адбылася натуральная трансфармацыя назвы места: пачатковае ''Рша'' (''Ръшa'') праз форму ''Арша́'' і далейшы перанос націску на першы склад аформілася ў мясцовых гаворках і [[Беларускі клясычны правапіс|беларускай мове (клясычны правапіс)]] з устаўным зычным «в» — Ворша<ref>{{Спасылка | аўтар = [[Вольга Іскрык|Іскрык В.]], [[Зьміцер Саўка|Саўка З.]] | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 16 студзеня 2011 | url = https://belsat.eu/programs/sapraudnyia-nazvy-bielaruskikh-gharadou/ | загаловак = Сапраўдныя назвы беларускіх гарадоў | фармат = | назва праекту = | выдавец = [http://www.belsat.eu Белсат ТВ] | дата = 9 чэрвеня 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref>. Цяперашняе [[Наркамаўка|афіцыйнае напісаньне]] назва места — ''Орша''. Беларускі мовазнаўца [[Вінцук Вячорка]] паказвае на тое, што пачатковае «О-» ў форме ''Орша'' немагчыма вымавіць з прыназоўнікам «у» — «у ''Оршы''», што відаць, гістарычна прычынілася да зьяўленьня прыстаўнога «В-». Увогуле, далучэньне «в-» да словаў з пачатковымі «о-» ёсьць правілам для ўласнабеларускай лексыкі (вобмаль, Восіп, Вольга, вох, вой), тым часам пачатковае «О-» — часты індыкатар небеларускасьці назвы (Ош, Омск і іншае)<ref name="viacorka">[[Вінцук Вячорка|Вячорка В.]] [https://www.svaboda.org/a/orsa-ci-vorsa/28722802.html Пад чым гетман Астроскі перамог 80000 маскавітаў?*], [[Радыё Свабода]], 7 верасьня 2017 г.</ref>. == Гісторыя == {{Асноўны артыкул|Гісторыя Воршы}} === Раньнія часы === [[Файл:Aršanski zamak. Аршанскі замак (XVI).jpg|міні|250пкс|[[Аршанскі замак]] з мапы XVI ст.]] [[Файл:Drazdovicz Usiaslau.jpg|140px|значак|зьлева|[[Усяслаў Чарадзей]]]] Дзядзінец старажытнай Воршы (плошча 0,57 [[га]]) разьмяшчаецца ў пры ўтоку ракі Аршыцы ў Дняпро, дзе археолягі выявілі паселішчы [[Бронзавы век|бронзавага]] і [[Жалезны век|жалезнага]] вякоў<ref>[[Аляксандар Шынкевіч|Шынкевіч А.]] Орша // {{Літаратура/ЭГБ|5к}} С. 357.</ref>. Як адзін з памежных фарпостаў на ўсходных рубяжах [[Полацкая зямля|Полацкай зямлі]] Ворша ўзьнікла, імаверна, каля 1021 году, калі князь кіеўскі [[Яраслаў Мудры]] саступіў князю полацкаму [[Брачыслаў Ізяславіч|Брачыславу Ізяславічу]] [[Віцебск]] і [[Усьвяты|Ўсьвяты]]<ref name="ehb358">[[Аляксандар Шынкевіч|Шынкевіч А.]] Орша // {{Літаратура/ЭГБ|5к}} С. 358.</ref>. Першы пісьмовы ўпамін пра Воршу (пад назвай ''Ръша'') месьціцца ў «[[Аповесьць мінулых гадоў|Аповесьці мінулых гадоў]]» і датуецца 1067 годам: 10 ліпеня сюды прыехаў [[Усяслаў Чарадзей]] на перамовы з кіеўскімі князямі, аднак яны парушылі існыя дамоўленасьці і ўзялі полацкага князя ў палон. Згодна зь зьвесткамі археалягічных раскопак, у тыя часы на месцы Воршы існавала невялікае паселішча, якое ўзьнікла на [[Шлях з варагаў у грэкі|Шляху з варагаў у грэкі]]. Паміж 1101 і 1116 гадамі [[Менскае княства|князь менскі]] [[Глеб Усяславіч]] збудаваў тут фартэцыю. Адначасна мусіла вырасьці і места. З XII ст. — у складзе Смаленскага княства<ref>Principality of Smalensk in the 12th century // {{Літаратура/Гістарычны шлях беларускай нацыі і дзяржавы|2к}} С. 354.</ref>. У XIII ст. у сваім маёнтку каля Воршы жыў князь Андрэй Кабыла, далёкім нашчадкам якога (паводле меркаваньня [[Мікалай Карамзін|М. Карамзіна]] і [[Уладзімер Караткевіч|У. Караткевіча]]) быў маскоўскі гаспадар [[Міхаіл Фёдаравіч]] — заснавальнік дынастыі [[Раманавы]]х. === Вялікае Княства Літоўскае === З пачатку княжаньня ў Віцебску [[Альгерд]]а (1320 год) Ворша далучылася да [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]<ref name="evkl">{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 379.</ref> як цэнтар намесьніцтва ў [[Віцебскае княства|Віцебскім княстве]]. З ініцыятывы вялікага князя ў першай палове XIV ст. вакол места ўзьвялі [[Аршанскія гарадзкія ўмацаваньні|абарончыя ўмацаваньні]], а ў 1398—1407 гадох ужо на загад [[Вітаўт]]а тут збудавалі [[Аршанскі замак|мураваны замак]]. У [[Сьпіс рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх|Сьпісе рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх]] (канец XIV ст.) Ворша значыцца сярод [[Літва|«літоўскіх»]] замкаў. Аршанская харугва брала ўдзел у [[Грунвальдзкая бітва|Грунвальдзкай бітве]] (15.7.1410). З дакумэнтаў XV ст. вядома, што ў месьце дзеяла [[мытня]]. [[Файл:Autor nieznany (malarz z kręgu Lukasa Cranacha Starszego), Bitwa pod Orszą.jpg|міні|250пкс|[[Бітва пад Воршай]] 8 верасьня 1514 г.]] [[Файл:Mikałaj Radzivił Čorny. Мікалай Радзівіл Чорны (1842).jpg|140px|значак|зьлева|[[Мікалай Радзівіл «Чорны»|Радзівіл «Чорны»]]]] У [[Вайна Маскоўскай дзяржавы зь Вялікім Княствам Літоўскім 1512—1522 гадоў|вайну Маскоўскай дзяржавы зь Вялікім Княствам Літоўскім]] (1512—1522) непадалёк ад Воршы 8 верасьня 1514 году адбылася [[бітва пад Воршай|адна з найбольшых бітваў]] пачатку XVI ст. на тэрыторыі [[Эўропа|Эўропы]], у выніку якой абаронцы Вялікага Княства Літоўскага перамаглі колькасна большае [[Масковія|войска маскоўскіх захопнікаў]]. Пра гэтую перамогу ў 1520—1530-я гады невядомы мастак напісаў першую ўва [[Усходняя Эўропа|Ўсходняй Эўропе]] батальную карціну (захоўваецца ў [[Нацыянальны музэі Польшчы|Нацыянальным музэі Польшчы]]). Яе копію можна пабачыць у Аршанскім дамініканскім касьцёле. Апроч таго, слава гэтай перамогі ўслаўляецца ў беларускай народнай песьні: «Слава Воршы ўжо ня горша сярод мест літоўскіх»<ref name="Дубавец-Сагановіч-1994-233">Дубавец С., Сагановіч Г. [https://knihi.com/Siarhiej_Dubaviec/Starazytnaja_Litva_i_sucasnaja_Letuva.html Старажытная Літва і сучасная Летува] // {{Літаратура/З гісторыяй на Вы|2к}} С. 233.</ref>. У 1555 годзе вядомы палітычны і рэлігійны дзяяч [[Мікалай Радзівіл «Чорны»]] заснаваў у Воршы першы на тэрыторыі сучаснай Беларусі [[пратэстанцтва|пратэстанцкі]] [[кальвінізм|закон кальвіністаў]]. Неўзабаве аршанцы стварылі праваслаўнае брацтва, зацьверджанае вялікім князем [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонтам Вазам]] у 1592 годзе, а ў 1649 годзе ў месьце пры царкве Раства Багародзіцы пачала працаваць брацкая праваслаўная школа. У 1558 годзе М. Струбіч надрукаваў мапу «Вялікага Княства Літоўскага, Лівоніі і Маскоўскага княства», на якой упершыню значылася Ворша. У наступным 1559 годзе места атрымала частковае самакіраваньне (абраны войт і 6 памочнікаў), а ў 1577 годзе аршанцы дамагліся права збудаваць гасьціны двор і васкабойню, а прыбыткі ад іх пускаць на ''«потребы местские»''. У XVI ст. праз Воршу прайшоў буйны гандлёвы шлях — [[Вялікі галоўны гасьцінец]], места стала сталіцай [[Аршанскі павет|Аршанскага павету]] [[Віцебскае ваяводзтва|Віцебскага ваяводзтва]]. [[Файл:Vorša, Dniapro. Ворша, Дняпро (1840).jpg|міні|250пкс|Панарама з Задняпроўя, каля 1840 г.]] [[Файл:Vorša. Ворша (1780).jpg|140px|значак|зьлева|[[Герб Воршы|Магдэбурскі герб]]]] У 1573 годзе ў Воршы зьявіліся [[езуіты]], якія пры дапамозе [[Леў Сапега|Льва Сапегі]] ў 1616 годзе адкрылі тут свой [[Аршанскі езуіцкі калегіюм|калегіюм]]. З 1740 году калегіюм меў статус вышэйшай навучальнай установы. Тут выкладалі [[філязофія|філязофію]], [[граматыка|граматыку]], [[паэтыка|паэтыку]], [[рыторыка|рыторыку]], [[лёгіка|лёгіку]]. Пры калегіюме працавала [[музыка|музычная]] бурса і [[Аршанскі школьны тэатар|школьны тэатар]]. Аршанскі калегіюм езуітаў дзеяў да 1820 году. 23 лістапада 1593 году [[Сьпіс каралёў польскіх|кароль]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Жыгімонт Ваза]] надаў Воршы грамату аб мескім органе самакіраваньня, а 13 сьнежня 1620 году места атрымала [[Магдэбурскае права]], пячатку і герб «''у блакітным полі залаты паўмесяц, паміж рагамі якога срэбны крыж''»<ref>{{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў|к}} С. 210.</ref> (гэты герб мае афіцыйны статус і ў наш час). 3 траўня 1621 году афіцыйна зацьвердзілі Аршанскі мескі статут. Атрымаўшы Магдэбурскае права, месьцічы збудавалі ратушу і гандлёвыя рады. Ратуша была зь вежай, гадзіньнікам і вялікім звонам. У ёй праходзілі паседжаньні магістрату і суду. Захаваліся сьведчаньні азначэньня жыхароў Воршы і ваколіцаў [[Ліцьвіны|ліцьвінамі]]: «''приехал к ним из Литвы литвин Илья Григорьев, а привез к ним от оршинского наместника… грамоту''» (1562 год)<ref>Сборник Императорского русского исторического общества. Т. 71. — СПб., 1892. [https://books.google.by/books?id=ebsNAQAAMAAJ&pg=PA47&dq=%22%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D1%8A+%D0%B8%D0%B7%D1%8A+%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D1%8B+%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%22&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwjGv4X9oLr8AhWM87sIHWwGBbAQ6AF6BAgHEAI#v=onepage&q=%22%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D1%8A%20%D0%B8%D0%B7%D1%8A%20%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B2%D1%8B%20%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%22&f=false С. 47].</ref>, «''…встретили нас на рубеже 2 литвина оршане, дети боярские, Свирид Пищалов да Юрья Залуский''» (1606 год)<ref>Памятники дипломатических сношений Московского государства с Польско-Литовским государством. Т. 4. — М., 1912. [https://books.google.by/books?id=HvsAAAAAMAAJ&pg=PA291&dq=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0+%D0%BE%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BD%D0%B5&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwiHx7yVrLL6AhVJR_EDHWOVAWIQ6AF6BAgMEAI#v=onepage&q=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0%20%D0%BE%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BD%D0%B5&f=false С. 291].</ref>, «''…к литвину к оршанину к Грише Полтеву…''» (1608 год)<ref>Акты исторические, собранные и изданные Археографической комиссией. Т. 2. — СПб., 1841. [https://books.google.by/books?id=cVFfAAAAcAAJ&pg=PA292&dq=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A+%D0%B8%D0%B7%D1%8A+%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BF%D1%81%D0%BA%D0%B0&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwj59_vm-aj6AhVKDewKHbimAS0Q6AF6BAgIEAI#v=onepage&q=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%20%D0%BE%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BD%D1%83&f=false С. 123].</ref>, «''…у литвина у оршенина у Исачка Ермолина…''» (1609 год)<ref>Акты исторические, собранные и изданные Археографической комиссией. Т. 2. — СПб., 1841. [https://books.google.by/books?id=cVFfAAAAcAAJ&pg=PA292&dq=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A+%D0%B8%D0%B7%D1%8A+%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BF%D1%81%D0%BA%D0%B0&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwj59_vm-aj6AhVKDewKHbimAS0Q6AF6BAgIEAI#v=onepage&q=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B0%20%D0%BE%D1%80%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%BD%D0%B0&f=false С. 259].</ref>, «''[[Аршанскі павет|Аршанского повету]] <…> литвин шляхтич Семен Судовский''» (1614 год)<ref>Акты Московского государства, изданные Императорской академией наук. Т. 1. — СПб., 1890. [https://books.google.by/books?id=APZZAAAAcAAJ&pg=PA427&dq=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A+%D0%B8%D0%B7%D1%8A+%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BF%D1%81%D0%BA%D0%B0&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwj59_vm-aj6AhVKDewKHbimAS0Q6AF6BAgDEAI#v=snippet&q=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%20%D1%88%D0%BB%D1%8F%D1%85%D1%82%D0%B8%D1%87%D1%8A%20%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9&f=false С. 99].</ref>, «''литвин Александр Лукомский… Аршанского повету, шляхтич''» (1627 год)<ref>Акты Московского государства, изданные Императорской академией наук. Т. 1. — СПб., 1890. [https://books.google.by/books?id=jCMEAAAAYAAJ&pg=PA442&dq=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A+%22%D0%B8%D0%B7%D1%8A+%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%81%D0%B8%22&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwjjhLCu6ar6AhU6YPEDHe60B8IQ6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%20%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE&f=false С. 215].</ref>, «''литвин Корнейко Круковский, уроженец Оршанского повету, шляхтич белоруские веры''»<ref>Акты Московского государства, изданные Императорской академией наук. Т. 1. — СПб., 1890. [https://books.google.by/books?id=APZZAAAAcAAJ&pg=PA427&dq=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A+%D0%B8%D0%B7%D1%8A+%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BF%D1%81%D0%BA%D0%B0&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwj59_vm-aj6AhVKDewKHbimAS0Q6AF6BAgDEAI#v=snippet&q=%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%20%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B5%D0%B9%20%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D1%96%D0%B9&f=false С. 347].</ref>, «''литвин — сказался роженец де он Оршанской, а зовут де его Гришкою, прозвище Жакович''», «''литвин Гришка Романов… Оршанского повету, шляхецкий сын''»<ref>Акты Московского государства, изданные Императорской академией наук. Т. 1. — СПб., 1890. С. 401.</ref>, «''литвин Степанко Глинский… шляхтич… Оршанского повету''»<ref>Акты Московского государства, изданные Императорской академией наук. Т. 1. — СПб., 1890. С. 434.</ref> (усе 1632 год), «''Комазов Федор Петров… литвин… Оршанского повета''»<ref>Белорусы в Сибири. — Новосибирск, 2000. [https://books.google.by/books?hl=ru&id=H7NMAAAAMAAJ&dq=%22%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A+%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D1%8A%22&focus=searchwithinvolume&q=%D0%9A%D0%9E%D0%9C%D0%90%D0%97%D0%9E%D0%92 С. 49].</ref>, «''Мацулин Яска… литвин… Оршанского повету''»<ref>Белорусы в Сибири. — Новосибирск, 2000. [https://books.google.by/books?hl=ru&id=H7NMAAAAMAAJ&dq=%22%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A+%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D1%8A%22&focus=searchwithinvolume&q=%D0%BC%D0%B0%D1%86%D1%83%D0%BB%D0%B8%D0%BD+%D1%8F%D1%81%D0%BA%D0%B0 С. 56].</ref> (абодва 1635 год), «''…в роспросе сказались: Игнашко Григорьев, родом он литвин{{Заўвага|Ранейшыя сьведчаньні ўжываньня канструкцыі «''родам [[Ліцьвіны|ліцьвін (літоўка)]]''»: «''сіи [[Андрэй (япіскап цьвярскі)|Андрѣи]] бяше родомъ Литвинъ, сынъ [[Гердзень (імя)|Ерденевъ]], Литовскаго князя''»<ref>Троицкая летопись. Реконструкция текста. Изд. М. Д. Присёлков. — М. — Л., 1950. С. 344—345.</ref> ([[Траецкі летапіс]] пад 1289 годам); «''литвин родом''» ([[Жыціе|жывот]] [[Даўмонт Пскоўскі|Даўмонта Пскоўскага]] першай трэці XIV стагодзьдзя<ref>Лосева О. В. Жития русских святых в составе древнерусских Прологов XII — первой трети XV веков. — М., 2009. [https://books.google.by/books?id=9abSAAAAQBAJ&pg=PA200&dq=%22%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A+%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D1%8A%22&hl=ru&sa=X&ved=2ahUKEwjchJnemq78AhWNiP0HHWRNCiA4KBDoAXoECAQQAg#v=onepage&q=%22%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D1%8A%20%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D1%8A%22&f=false С. 199—201].</ref>); «''родом литовка, а прозвище ей бысть литовское Августа''» пра дачку вялікага князя літоўскага [[Гедзімін]]а ([[Ніканаўскі летапіс]] 1526—1530 гадоў, адкуль перайшло ў [[Ліцавы летапісны звод]] 1568—1576 гадоў)}} Оршанского повету''»<ref>Русско-белорусские связи: сборник документов : 1570—1667 гг. — Минск, 1963. С. 131.</ref>, «''литвин <…> в роспросе сказался: Савастьяном зовут Иванов // Оршанского повету из-ыменья пана Казимеря Сапеги из Белынич''»<ref>Русско-белорусские связи: сборник документов : 1570—1667 гг. — Минск, 1963. С. 139.</ref> (абодва 1636 год). У [[матрыкул]]е [[Уроцлаўскі ўнівэрсытэт|Ўроцлаўскага ўнівэрсытэту]] пад 1713 годам значыцца ''Steph. Skrzebien, Litvanus, Orsensis'', а пад 1729 годам — ''Joh. Boreyko et Stan. Czeczel, Litvani, Orsensis''<ref>Oliančyn D. Aus dem Kultur- und Geistesleben der Ukraine // Kyrios. Vierteljahresschrift für Kirchen- und Geistesgeschichte Osteuropas. Bd. 2, 1937. S. 270.</ref>. У запісах мэтрыкі папскай сэмінарыі ў [[Оламаўц]]у значыцца ''Lucas Suttovitz Lithvanus ex districtu Orsensi'' (1711—1714 гады)<ref>Blažejovskyj D. Ukrainian and Armenian pontifical seminaries of Lviv (1665—1784) (Analecta OSBM. Vol. 29). — Rom, 1975. P. 59.</ref>. Паводле каталёгу ордэну трынітарыяў у Рэчы Паспалітай (1785 год), ''Jesu Ordyniec… Lithuanus, in districtu Orsanensi natus… Maria Wolknaowski… Lithuanus, in districtu Orsensi natus… Trinitate Espmont… Lithuanus, in districtu Orsanensi natus''<ref>Asuncion A. Diccionario de escritores Trinitarios de Espana y Portugal. T. 2. — Roma, 1899. [https://books.google.by/books?hl=ru&id=F972OMryw8kC&q=Orsanensi#v=snippet&q=Orsanensi&f=false P. 531, 546, 567].</ref>. У XVI—XVIII стагодзьдзях у Воршы вялося маштабнае сакральнае будаваньне: касьцёл (1604 год) і калегіюм (1609 год), касьцёлы і кляштары [[бэрнардыны|бэрнардынаў]] (1636 год), [[Ордэн дамініканаў|дамініканаў]] (1649 год), [[Францішкане|францішканаў]] (1680 год), [[базыляны|базылянаў]] (1758 і 1774 гады), [[трынітарыі|трынітарыяў]] (1714 год), Куцеінскі Прачысьценскі манастыр (1631 год), царква Сьвятога Ільлі (1505 год), касьцёл Сьвятога Антонія (1680 год) і іншыя. У XVII ст. Ворша стала адным з мастацкіх цэнтраў Беларусі; тут працавалі вядомыя разьбяры, цесьляры, ювэліры, бройнікі і мастакі. У 1630—1655 гадох пры Куцеінскім манастыры дзеяла [[Куцеінская друкарня|друкарня]] асьветніка [[Сьпірыдон Собаль|Сьпірыдона Собаля]], у якой выйшла больш за 20 кнігаў на кірыліцы. Наклад некаторых выданьняў дасягаў 500 экзэмпляраў. Найбольш вядомыя кнігі: «Букварь», «Молитвослов», «Псалтырь». У [[Вайна 1654—1667 гадоў|вайну Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай]] (1654—1667) маскоўскае войска зруйнавала Воршу. У 1661 годзе [[Сойм Рэчы Паспалітай|Вальны сойм]] вынес адмысловую пастанову аб наданьні палёгак месту ў зьвязку з ваеннымі спусташэньнямі. У XVII—XVIII стагодзьдзях Ворша мела аблічча манастырскага места. Амаль палову яе земляў займалі кляштары і манастыры, частка зь якіх знаходзілася па-за межамі места. 11 кляштараў і манастыроў зь велічнымі вежамі касьцёлаў і бліскучымі купаламі цэркваў надавалі Воршы асабліва ўзьнёслы выгляд. Двухпавярховыя камяніцы для жыльля манахаў панавалі над драўлянымі аднапавярховымі дамамі аршанцаў. Для невялікага места такое архітэктурнае спалучэньне было рэдкай адметнасьцю. === Пад уладай Расейскай імпэрыі === У выніку [[першы падзел Рэчы Паспалітай|першага падзелу]] [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] (1772 год) Ворша апынулася ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], дзе стала цэнтрам [[Аршанская правінцыя|Аршанскай правінцыі]] (з 1802 году — павету) [[Магілёўская губэрня|Магілёўскай губэрні]]. У 1776 годзе расейскія ўлады пазбавілі места Магдэбурскага права<ref name="ehb358"/>. У гэты час тут было 309 будынкаў. У 1778 годзе зьявіўся праект пераплянаваньня Воршы, які прадугледжваў рэгуляваньне вулічнай сеткі, узбуйненьне кварталаў, стварэньне непадалёк ад цэнтру новага пляцу з гасьціным дваром і адміністрацыйнымі ўстановамі. 16 жніўня 1781 году месту даравалі новы расейскі герб «''верхняя частка гербу на залатым полі герб Расеі, ніжняя частка — на блакітным полі пяць стрэл''». У 1812 годзе ў Воршы выявілі ўнікальны помнік пісьменнасьці — «Аршанскае Дабравесьце», якое датуецца XII—XIII стагодзьдзямі. [[Файл:Vorša. Ворша (Lauvergne, 1840) (2).jpg|міні|250пкс|[[Аршанскі езуіцкі калегіюм|Езуіцкі калегіюм]]. Б. Лявэрнь, 1840 г.]] [[Файл:Stendhal.jpg|140px|зьлева|значак|[[Стэндаль]]]] У [[Вайна 1812 году|вайну 1812 году]] французы занялі Воршу і пры адступленьні спалілі яе. Мескім [[інтэндант]]ам ў час францускага панаваньня быў [[Стэндаль|Анры Бэйль]]<ref>{{Спасылка|аўтар=Корбут В.|url=http://pda.ng.by/ru/issues?art_id=32108|загаловак=«Галоўная краса горада — манастыры», або Па слядах Стэндаля і Напалеона|выданьне=«[[Народная газета]]»|год=2009}}</ref>, пазьней ужо вядомы як францускі пісьменьнік [[Стэндаль]]. За часамі вайны ў Воршы збудавалі 2 масты цераз Дняпро. Новы плян забудовы места зацьвердзілі толькі ў 1848 годзе. 28 жніўня 1863 году згодна з выракам расейскага ваеннага суду ў Воршы расстралялі І. Будзіловіча — кіраўніка паўстанцкага аддзелу, які дзеяў у Аршанскім павеце ў часе [[Паўстаньне 1863—1864 гадоў|нацыянальна-вызвольнага паўстаньня]]. Па здушэньні паўстаньня расейскія ўлады зачынілі ўсе кляштары, а большасьць касьцёлаў перадалі [[Маскоўскі патрыярхат|Маскоўскаму патрыярхату]] для перабудовы пад цэрквы з мэтай [[Маскалізацыя Беларусі|маскалізацыі краю]]. У 1880 годзе ў Воршы працавала 5 навучальных установаў, а ў пачатку XX ст. — ужо 9 (657 навучэнцаў). З 1881 году пачаўся рэгулярны пасажырскі рух ракою да [[Магілёў|Магілёва]]. У гэты час у Воршы было 815 драўляных і 22 мураваныя будынкі, 163 крамы. У пачатку 1890 году ў месьце працавала 15 прамысловых прадпрыемстваў (ільнотрапальнае, гарбарнае, крухмальнае, цагельнае, піваварнае і інш.), 9 навучальных установаў (657 вучняў у 1894 годзе), лякарня, 6 лекараў, 2 аптэкі, 3 бібліятэкі, 2 кнігарні, друкарня. Адкрыліся новыя ўстановы: тэлеграфная станцыя (1869 год) і меская публічная бібліятэка (1899 год), з 1906 году — рэальная вучэльня, з 1911 году — жаночая настаўніцкая сэмінарыя. З 1915 году выдавалася газэта [[Оршанский вестник (1915)|«Оршанский вестник»]]. У канцы XIX — пачатку XX стагодзьдзяў у Воршы апрацоўвалі [[лён]] і [[скура|скуру]], выраблялі [[крухмал]], [[цэгла|цэглу]], [[піва]], працавалі мэханічныя і жалезаліцейныя майстэрні. У месьце вялася здабыча [[вапняк]]у. Ворша славілася [[вапна]]й так, што аршанцы доўгі час мелі мянушку «вапеньнікі». На рацэ Дняпро працавала [[прыстань]], якая мела вялікае значэньне ў жыцьці места. Праз прыстань праходзілі грузавыя і пасажырскія [[параход]]ы (штогод каля 100 суднаў). Існавалі рэгулярныя кірункі руху да [[Магілёў|Магілёва]]. За часамі [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] ў лютым — кастрычніку 1918 году Воршу займалі нямецкія войскі. У 1917—1920 гадох у месьце дзеялі органы і арганізацыі розных палітычных сілаў. <gallery widths="150" heights="150" caption="Помнікі сакральнай архітэктуры, зьнішчаныя [[Сьпіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расейскай імпэрыі|расейскімі]] і [[Сьпіс помнікаў гісторыі і архітэктуры Беларусі, зруйнаваных уладамі СССР|савецкімі]] ўладамі" class="center"> Vorša, Bernardynskaja. Ворша, Бэрнардынская (XVIII).jpg|[[Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынаў (Ворша)|Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі пры кляштары бэрнардынаў]], 2-я палова XIX ст. Vorša, Rynak. Ворша, Рынак (1835).jpg|[[Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла і калегіюм езуітаў (Ворша)|Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла пры калегіюме езуітаў]], 2-я палова XIX ст. Vorša, Kuciejna. Ворша, Куцейна (1901-18) (2).jpg|[[Куцеінскі Прачысьценскі манастыр|Куцеінскі манастыр Прачыстай Багародзіцы]], 1950-я гг. Vorša, Mahiloŭskaja. Ворша, Магілёўская (1901-18) (2).jpg|[[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў (Ворша)|Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы пры кляштары трынітарыяў]] (па [[мураўёўкі|маскоўскай перабудове]]), 1950-я гг. </gallery><gallery widths="150" heights="150" class="center"> Vorša, Zaaršyńnie. Ворша, Зааршыньне (1901-18).jpg|[[Царква Раства Багародзіцы (Ворша)|Царква Раства Багародзіцы]], 1961 г. Vorša, Muzejny. Ворша, Музэйны (1907).jpg|[[Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў (Ворша)|Царква Покрыва Багародзіцы пры манастыры базылянаў]], 1967 г. Vorša, Daminikanskaja-Franciškanski. Ворша, Дамініканская-Францішканскі (1945-49).jpg|[[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар францішканаў (Ворша)|Касьцёл Сьвятога Антонія пры кляштары францішканаў]], 1970-я гг. Vorša, Słabadzkaja, Pietrapaŭłaŭskaja. Ворша, Слабадзкая, Петрапаўлаўская (1941).jpg|Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла, 1970-я гг. </gallery> === Найноўшы час === 25 сакавіка 1918 году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Ворша абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. У месьце дзеялі рэгістрацыйны пункт тавараў [[Беларуская цэнтральная гандлёвая палата|Беларускай цэнтральнай гандлёвай палаты]] і рээвакуацыйны пункт для беларускіх уцекачоў<ref>{{Літаратура/ВГАБ|4к}} С. 19.</ref>. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай першага зьезду КП(б) Беларусі Ворша ўвайшла ў склад [[БССР|Беларускай ССР]]<ref name="at">{{Літаратура/150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}</ref>, аднак 16 студзеня Масква адабрала места разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. Толькі ў 1924 годзе ў выніку ўзбуйненьня БССР Ворша вярнулася ў склад Беларусі, дзе стала цэнтрам [[Аршанская акруга|Аршанскай акругі]] (з 1930 году — раёну). З 1938 году — у Віцебскай вобласьці. 14 ліпеня 1941 году, у часы [[Другая Сусьветная вайна|Другой Сусьветнай вайны]], савецкая армія пасьпяхова ўжыла каля Воршы новую зброю — устаноўку залпавых стрэлаў «[[Кацюша (зброя)|Кацюша]]». Камандаваў батарэяй «Кацюшаў» капітан [[Іван Флёраў|І. Флёраў]]. 16 ліпеня 1941 году Воршу занялі войскі [[Трэці Райх|Трэцяга Райху]]. У часы акупацыі існавала група [[партызан (вайна)|партызанаў]]-падпольнікаў на чале з [[Канстанцін Заслонаў|Канстанцінам Заслонавым]], якая дзеяла ў аршанскім чыгуначным дэпо. Гэтая група зрабіла 93 падрывы [[цягнік]]оў за 3 месяцы 1942 году. Па сакавіку таго ж году К. Заслонаў мусіў схавацца ў лесе ад перасьледу нямецкай акупацыйнай улады, аднак ён не спыніў сваёй дзейнасьці; партызан загінуў 14 лістапада 1942 году. 27 чэрвеня 1944 году Воршу занялі войскі [[Трэці Беларускі фронт|Трэцяга Беларускага фронту]]. {{Падвойная выява|справа|Orsha COA (Mogilev Governorate) (1781).png|120|Coat of Arms of Orša, Belarus, 1967.png|120|[[Расейская імпэрыя|Расейскі]] і [[БССР|савецкі]] гербы Воршы}} [[Файл:Karatkievich student.jpg|140px|значак|зьлева|[[Уладзімер Караткевіч|У. Караткевіч]]]] У 1950—1970-я гады савецкія ўлады зьнішчылі царкву Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў, царкву Раства Багародзіцы, францішканскі касьцёл Сьвятога Антонія, Куцеінскі манастыр Прачыстай Багародзіцы, іншыя помнікі сакральнай архітэктуры, амаль цалкам зруйнавалі гістарычную забудову XVII—XX стагодзьдзяў. На месцы старажытнага места паўстала пустэча. 11 сакавіка 1971 году савецкія ўлады зацьвердзілі новы савецкі герб Воршы, аўтарамі якога былі Гаранскі і Янкоўскі. У чэрвені 1984 году за мужнасьць і стойкасьць, выяўленыя ў гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]], Воршу ўзнагародзілі [[ордэн]]ам [[ордэн Айчыннай вайны I ступені|Айчыннай вайны I ступені]]. 19 верасьня 2008 году ў Воршы прайшоў штогадовы [[Дажынкі (фэст)|фэстываль «Дажынкі»]]. У рамках падрыхтоўкі да фэсту места значна ўпарадкавалі. Агулам збудавалі альбо рэканструявалі больш за 500 аб’ектаў. Рамантаваліся мескія [[гасьцініца|гасьцініцы]], [[мост]]у цераз Аршыцу, чыгуначнага і аўтамабільнага вакзалаў. У Воршы збудавалі стадыён і лазьню. Уздоўж берагу Дняпра ўтварыўся дзіцячы парк з атракцыёнамі і невялікім паўкругам. Праводзілася ўпарадкаваньне жытловага фонду цэнтру места, цэнтральнага пляцу і мескага парку, дзе праходзілі асноўныя імпрэзы сьвята. Частку старых дамоў зьнішчылі, каб пашырыць цэнтральныя вуліцы. На падрыхтоўцы Воршы да сьвята працавала больш за 800 прадпрыемстваў з усёй краіны<ref>{{спасылка|url=http://ximik.info/modules.php?name=News&file=article&sid=1501|загаловак=На «Дожинки-2008» в Орше потратят 400 миллиардов|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=14 лютага 2008 г.|мова=ru|копія=http://web.archive.org/web/20080215203506/http://ximik.info/modules.php?name=News&file=article&sid=1501|дата копіі=15 лютага 2008}}</ref>. Працы на аршанскіх помніках гісторыі і архітэктуры пачаліся яшчэ ў 2007 годзе: рамонт даху ў [[езуіты|езуіцкім]] калегіюме (помнік архітэктуры XVII ст.), рэканструкцыя 30-мэтровай вежы гэтага комплексу, на якой паставілі купал і гадзіньнік. Па заканчэньні працаў тут адкрыўся гістарычны музэй і бібліятэка. Пры рэканструкцыі комплексу Аршанскага езуіцкага калегіюму будаўнікі неаднаразова знаходзілі чалавечыя косьці і кумпалы. За часамі СССР у гэтых будынках месьцілася вязьніца. Мяркуецца, што знойдзеныя парэшткі належаць ахвярам камуністычнага рэжыму<ref>{{Спасылка | аўтар = Граблевский О. | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 24 ліпеня 2008 | url = https://belaruspartisan.by/life/125474/| загаловак = И дожинки, и докопки| фармат = | назва праекту = | выдавец = [http://regionby.org/ Bulletinonline.org] | дата = 24 жніўня 2013 | мова =ru | камэнтар = }}</ref>. 1 красавіка 2013 году Воршу пазбавілі афіцыйнага статусу гораду абласнога падпарадкаваньня і аб’ядналі ў адну адміністрацыйна-тэрытарыяльную адзінку з Аршанскім раёнам — Аршанскі раён з адміністрацыйным цэнтрам у горадзе Воршы<ref name="pravo.by">{{спасылка|загаловак=Указ Президента Республики Беларусь от 14 января 2013 г. № 27 «Об объединении районов и городов областного подчинения Республики Беларусь, имеющих общий административный центр»|url=http://www.pravo.by/main.aspx?guid=12551&p0=P31300027&p1=1&p5=0|дата публікацыі=14 студзеня 2013|дата доступу=7 лютага 2016|мова=ru|выдавец=Нацыянальны прававы Інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь|фармат=pdf}}</ref><ref name="ГВБ">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|10-1}} С. 56</ref>. Пры гэтым [[Аршанскі гарадзкі савет]] дэпутатаў ліквідаваны, а яго паўнамоцтвы перададзены раённаму савету дэпутатаў<ref>[https://web.archive.org/web/20200814010258/https://naviny.by/node/250871/href Полномочия Оршанского и Полоцкого городских советов депутатов переданы райсоветам] // [[БелаПАН]]. (18 лютага 2013).</ref>. <gallery widths="150" heights="150" caption="Ворша на старых здымках" class="center"> Vorša, Dniapro. Ворша, Дняпро (M. Astankovič, 1890-99) (3).jpg|З боку Дняпра Vorša, Aršyca. Ворша, Аршыца (1901-18).jpg|З боку Аршыцы Vorša, Zaaršyńnie, Daminikanski-Franciškanski. Ворша, Зааршыньне, Дамініканскі-Францішканскі (J. Dzieržanoŭski, 1913).jpg|[[Касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар дамініканаў (Ворша)|Касьцёл дамініканаў]] Vorša, Daminikanskaja-Franciškanski. Ворша, Дамініканская-Францішканскі (J. Dzieržanoŭski, 1913).jpg|[[Касьцёл Сьвятога Антонія Падуанскага і кляштар францішканаў (Ворша)|Кляштар францішканаў]] </gallery><gallery widths="150" heights="150" class="center"> Vorša, Zaaršyńnie. Ворша, Зааршыньне (1907).jpg|Зааршыньне Vorša, Aršyca-Zaaršyńnie, Daminikanski-Baharodzickaja. Ворша, Аршыца-Зааршыньне, Дамініканскі-Багародзіцкая (1901-18).jpg|Зааршыньне Vorša, Kuciejna. Ворша, Куцейна (1910).jpg|[[Куцеінскі Прачысьценскі манастыр|Куцейна]] Vorša, Dniapro-Zadniaproŭje, Illinskaja. Ворша, Дняпро-Задняпроўе, Ільлінская (1904).jpg|Задняпроўе і [[Царква Сьвятога Ільлі Прарока (Ворша)|царква]]-[[мураўёўкі|мураўёўка]] </gallery> == Геаграфія == {{Кліматычная інфармацыя | Назва_ў_родным_склоне = Воршы | Крыніца = {{Спасылка|аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://orsha.eu/bel/Орша/геаграфія/climate_bel.html | загаловак = Клімат Воршы | фармат = | назва праекту = | выдавец = | дата = 4 сакавіка 2011 | мова = | камэнтар = }}; {{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.sunmap.eu/ru/weather/europe/belarus/vitsyebskaya-voblasts/orsha | загаловак = Клімат Воршы | фармат = | назва праекту = | выдавец = | дата = 4 сакавіка 2011 | мова = ru | камэнтар = }} <!-- тэмпэратура --> | Студзень_макс = −4 | Студзень_мін = −10 | Люты_макс = −3 | Люты_мін = −10 | Сакавік_макс = 2 | Сакавік_мін = −6 | Красавік_макс = 11 | Красавік_мін = 2 | Травень_макс = 18 | Травень_мін = 7 | Чэрвень_макс = 21 | Чэрвень_мін = 10 | Ліпень_макс = 23 | Ліпень_мін = 12 | Жнівень_макс = 22 | Жнівень_мін = 11 | Верасень_макс = 16 | Верасень_мін = 7 | Кастрычнік_макс = 9 | Кастрычнік_мін = 2 | Лістапад_макс = 2 | Лістапад_мін = −3 | Сьнежань_макс = −2 | Сьнежань_мін = −7 <!-- колькасьць ападкаў --> | Студзень_ападкі = 35 | Люты_ападкі = 30 | Сакавік_ападкі = 34 | Красавік_ападкі = 45 | Травень_ападкі = 60 | Чэрвень_ападкі = 74 | Ліпень_ападкі = 96 | Жнівень_ападкі = 79 | Верасень_ападкі = 61 | Кастрычнік_ападкі = 53 | Лістапад_ападкі = 47 | Сьнежань_ападкі = 41 | Год_ападкі = 655 }} Ворша знаходзіцца на паўднёвым усходзе Віцебскай вобласьці прыкладна за 180 км на [[усход|ўсход]] ад [[Менск]]у, за 120 км на [[захад]] ад [[Смаленск]]у, за 70 км на [[поўнач]] ад [[Магілёў|Магілёва]] і за 93 км на [[поўдзень]] ад абласнога цэнтру [[Віцебск]]у. Геамарфалягічныя ўмовы тэрыторыі места характаразуюцца яго разьмяшчэньнем у межах [[Аршанскае ўзвышша|Аршанскага ўзвышша]] [[Аршанска-Магілёўская раўніна|Аршанска-Магілёўскай раўніны]], і адначасна, даліны ракі [[Дняпро|Дняпра]] і яго прытокаў [[Аршыца|Аршыцы]] і [[Адроў|Адрова]]. Гэтыя чыньнікі абумовілі ўзгорысты рэльеф зь вялікімі перападамі вышыняў, якія дасягаюць у заходняй частцы места 12—13 м, ува ўсходняй — 20 м. Сярэдняя вышыня над ўзроўнем мора складае каля 180 мэтраў. Найбольш высокая частка Воршы — раён вуліцы Дамініканскай, дзе абсалютная адзнака вышыні складае 192,14 м. Больш роўная паверхня — гэта раён паміж чыгуначнымі станцыямі Ворша-Ўсходняя і Ворша-Заходняя. Агульны ўхіл тэрыторыі места ідзе ў бок рэчышчаў Дняпра, Аршыцы і Адрова, агульная даўжыня якіх у межах Воршы перавышае 6 км. Добра выражаны рэльеф практычна поўнасьцю забясьпечвае паверхневы сьцёк з тэрыторыі места. У даліне Дняпра знаходзіцца Аршанская мінэральная крыніца. У ваколіцах Воршы растуць [[Хваёвыя лясы|хваёвыя]], [[Яловыя лясы|яловыя]], [[Мяшаныя лясы|мяшаныя]] і дробналісьцевыя лясы. == Насельніцтва == === Дэмаграфія === * '''XVII стагодзьдзе''': 1650 год — каля 5 тыс. чал.<ref name="evkl"/><ref>{{Літаратура/Замкі Беларусі|к}} С. 86.</ref>; 1667 год — каля 1 тыс. чал. * '''XVIII стагодзьдзе''': 1772 год — 793 чал.; 1776 год — 1700 чал.<ref name="ehb358"/> * '''XIX стагодзьдзе''': 1859 год — 4992 чал. (2629 муж. і 2363 жан.), у тым ліку праваслаўных 1042 муж. і 752 жан., каталікоў 152 муж. і 162 жан., юдэяў 1428 муж. і 1443 жан.; 1880 год — 5025 чал. (2606 муж. і 2419 жан.), у тым ліку 1321 праваслаўных, 220 каталікоў, 2484 юдэі<ref>Krzywicki J. Orsza // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|7к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VII/598 598].</ref>; 1881 год — 5025 чал.<ref name="ehb358"/>; 1 студзеня 1896 году — 8338 чал. (4015 муж. і 4313 жан.), зь іх паводле веры: праваслаўных 4175, раскольнікаў 62, каталікоў 664, пратэстантаў 125, юдэяў 3231, іншых 71; паводле стану: мяшчанаў 6453, купцоў і ганаровых грамадзянаў 268, вайсковага стану 419, шляхты 245, духоўнага 161, сялянаў 722, іншых 60<ref>{{Літаратура/ЭСБЕ}}</ref>; 1897 год — 13&nbsp;161 чал. * '''XX стагодзьдзе''': 1904 год — 14&nbsp;764 чал.; 1912 год — 21&nbsp;583 чал.<ref>{{Літаратура/Гарады Беларусі на старых паштоўках|к}} С. 201.</ref>; 1923 год — 18 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/Савецкая гістарычная энцыкляпэдыя}}</ref>; 1939 год — 37 тыс. чал.; 1945 год — каля 3 тыс. чал.; 1959 год — 64&nbsp;400 чал.; 1964 год — 79 тыс. чал..; 1970 год — 100,6 тыс. чал.; 1979 год — 111 тыс. чал.<ref name="bse">{{Літаратура/Вялікая Савецкая Энцыкляпэдыя (3 выданьне)}}</ref>; 1989 год — 123 тыс. чал.; 1995 год — 125 тыс. чал.; 2000 год — 123,9 тыс. чал.<ref>{{Літаратура/БелЭн|11к}} С. 450.</ref>; * '''XXI стагодзьдзе''': 2006 год — 125&nbsp;530 чал.; 2009 год — 122,2 тыс. чал.<ref>{{спасылка|url=http://belstat.gov.by/homep/ru/publications/population.pdf|загаловак=Статыстычны весьнік Нацыянальнага статыстычнага камітэту Рэспублікі Беларусь «Колькасьць насельніцтва РБ на 1 студзеня 2009 году»|мова=ru|копія=http://web.archive.org/web/20090711005306/http://belstat.gov.by/homep/ru/publications/population.pdf|дата копіі=11 ліпеня 2009}}</ref> (у [[Аршанская аглямэрацыя|Аршанскай аглямэрацыі]] — 139 тыс. чал.<ref>{{спасылка|url=http://www.nn.by/index.php?c=ar&i=24919|загаловак=У 14 гарадах Беларусі колькасць насельніцтва перавышае 100 тыс. чалавек|выдавец=«[[Наша Ніва]]»|дата публікацыі=26 сакавіка 2009|копія=http://web.archive.org/web/20090406193527/http://www.nn.by/index.php?c=ar&i=24919|дата копіі=6 красавіка 2009}}</ref>) 51 нацыянальнасьці<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.vitebsk-region.by/goroda/10-orsha.html| загаловак = Орша| фармат = | назва праекту = | выдавец = [http://www.vitebsk-region.by Витебский облисполком] | дата = 3 лістапада 2010 | мова =ru | копія = http://web.archive.org/web/20100527095147/http://www.vitebsk-region.by/goroda/10-orsha.html|дата копіі=27 мая 2010}}</ref>; 2015 год — 116 583 чал.<ref name="belstat2015">[https://web.archive.org/web/20150515134329/http://belstat.gov.by/uploads/bgd_files/1427878416014868.zip Численность населения на 1 января 2015 г. и среднегодовая численность населения за 2014 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2016 год — 116 552 чал.<ref name="belstat2016">[https://web.archive.org/web/20160706073652/http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/567/567f8a4ac45cd80a949bb7bd7a839ca7.zip Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2017 год — 115 938 чал.<ref name="belstat2017">[https://web.archive.org/web/20170812211357/http://www.belstat.gov.by/upload/iblock/43e/43edfac75c6af0938485aaad9646212a.zip Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref>; 2018 год — 115 052 чал.<ref name="belstat2018">[https://web.archive.org/web/20180405033656/http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/publications/izdania/public_bulletin/index_8782 Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа]{{Ref-ru}} [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]]</ref> {{Bar chart years |Шырыня выявы = 1100 |Вышыня выявы = 350 |Максімум шкалы = 130000 |Крок большай шкалы = 10000 |Крок меншай шкалы = 5000 |Колер большай шкалы = gray(0.8) |Колер меншай шкалы = gray(0.6) |Колер слупка = rgb(0.75,0.8,0.76) |Шырыня слупка = 23 |Зрушэнне пазнакі = (-10,5) |Год1 = 1650 |Значэньне1 = 5000 |Год2 = 1667 |Значэньне2 = 1000 |Год3 = 1772 |Значэньне3 = 793 |Год4 = 1776 |Значэньне4 = 1700 |Год5 = 1880 |Значэньне5 = 5025 |Год6 = 1896 |Значэньне6 = 8338 |Год7 = 1897 |Значэньне7 = 13161 |Год8 = 1904 |Значэньне8 = 14764 |Год9 = 1912 |Значэньне9 = 21583 |Год10 = 1923 |Значэньне10 = 18000 |Год11 = 1939 |Значэньне11 = 37000 |Год12 = 1944 |Значэньне12 = 3000 |Год13 = 1959 |Значэньне13 = 64400 |Год14 = 1970 |Значэньне14 = 100600 |Год15 = 1979 |Значэньне15 = 112397 |Год16 = 1989 |Значэньне16 = 123000 |Год17 = 1998 |Значэньне17 = 125700 |Год18 = 2001 |Значэньне18 = 123247 |Год19 = 2006 |Значэньне19 = 120566 |Год20 = 2009 |Значэньне20 = 117225 |Год21 = 2016 |Значэньне21 = 116552 |Год22 = 2017 |Значэньне22 = 115938 |Год23 = 2018 |Значэньне23 = 115052 |Год24 = 2019 |Значэньне24 = 114135 |Год25 = 2020 |Значэньне25 = 108100 }} === Адукацыя === [[Файл:Flowers in Vorša.JPG|міні|200пкс|Кветкі ў Воршы]] У Воршы працуюць 22 агульнаадукацыйныя сярэднія школы, 2 спэцыяльныя школы, 2 гімназіі, агульнаадукацыйны ліцэй (у [[Барань|Барані]]), 2 вячэрнія школы, навучальна-прамысловы камбінат (НПК), 44 дзіцячыя дашкольныя ўстановы. Сярэднюю адукацыю ў месьце атрымліваюць каля 18 тысячаў вучняў. Працуюць 3 школы мастацтваў і 5 спартовых школаў. [[Файл:Vorša. Ворша (2009).jpg|міні|200пкс|справа|Езуіцкі калегіюм, адноўлены да Дажынак]] У месьце працуюць пэдагагічны, мэханіка-эканамічны і мэдычны каледжы, каледж (былы тэхнікум) чыгуначнага транспарту, а таксама 3 ПТВ і 2 ліцэі. Найбольш значныя ўстановы: * Аршанскі пэдагагічны каледж — адна з найстарэйшых навучальных пэдагагічных установаў Беларусі. Яго гісторыя пачалася 11 ліпеня 1911 году, калі ўтварылася жаночая настаўніцкая сэмінарыя. У розныя часы яна звалася пэдагагічным тэхнікумам, вучэльняй, каледжам. У наш час установа мае назву «Аршанскі каледж УА „ВДУ імя П. М. Машэрава“» і зьяўляецца філіяй [[Віцебскі дзяржаўны ўнівэрсытэт|ВДУ імя П. Машэрава]]. У каледжы навучаецца 420 чалавек на 4 аддзяленьнях. * Аршанскі дзяржаўны мэханіка-эканамічны каледж (адкрыўся ў 1954 годзе). У ім навучаецца больш за 1500 чалавек на 6 аддзяленьнях (1 завочнае). * Аршанскі дзяржаўны тэхнікум чыгуначнага транспарту (працуе з 1929 году). Тут існуюць дзённае і завочнае аддзяленьні. Дзее Аршанская філія Інстытуту бізнэсу і мэнэджмэнту тэхналёгіяў [[БДУ]]. === Мэдыцына === У Воршы дзеюць 3 паліклінікі для дарослых, 2 паліклінікі для дзяцей, 2 мескія лякарні, 1 радзільны дом, 2 жаночыя кансультацыі, 2 стаматалягічныя паліклінікі. У канцы XX ст. у Воршы раптоўна ўзрасла колькасьць [[рак (захворваньне)|анкалягічных]] захворваньняў. Афіцыйныя мэдычныя ўлады ніяк не камэнтуюць гэты факт і нават замоўчваюць яго. Між тым толькі ў 2004 годзе фіксавалася 500 новых хворых на рак (у 1987 годзе такіх было менш за 100). Адна з вэрсіяў — уплыў на здароўе жыхароў Воршы [[радыёвыпраменьваньне|радыёвыпраменьваньня]] ад [[Радыёлякацыйная станцыя|РЛС]] [[ракета|ракетнай]] вайсковай часткі, якая знаходзілася амаль на мяжы места ў беспасярэдняй блізкасьці ад мікрараёнаў 1 і 2<ref>[http://www.charter97.org/bel/news/2006/01/19/rak «В Орше тысячи людей умирают от рака»] // «[[БДГ|БДГ. Деловая газета]]», 20 студзеня 2006.</ref>. === Культура === [[Файл:Gate_in_Vorša.JPG|міні|200пкс|Брама ў цэнтры места]] У Воршы дзее 10 бібліятэк: цэнтральная меская імя А. Пушкіна (заснаваная ў 1899 годзе), 3 дзіцячыя і 6 філіяў. У месьце ёсьць 2 паркі адпачынку, 6 палацаў і дамоў культуры, кінатэатар «Перамога». Ворша — радзіма беларускага [[рок-музыка|рок]]-гурта «[[Пані Хіда]]», некалькіх калектываў мастацкай самадзейнасьці і творчасьці. Штогод у Воршы праходзяць літаратурныя чытаньні, прысьвечаныя знакамітаму аршанцу [[Уладзімер Караткевіч|Ўладзімеру Караткевічу]]. === Спорт === [[Файл:Orsha city 2010.JPG|міні|200пкс|Краявід места]] У Воршы існуе мескі стадыён, 4 стадыёны, шмат спартовых заляў, 5 басэйнаў. У 5 [[Дзіцяча-юнацкая спартыўная школа|ДЮСШ]] займаецца спортам больш за паўтары тысячы юнакоў і дзяўчат. Ворша мае свае спартовыя каманды: * Валейбольны клюб «Узьлёт» (мужчыны) * Футбольны клюб «[[Ворша (футбольны клюб)|Ворша]]» (мужчыны) * Хакейны клюб «[[Лякаматыў Ворша|Лякаматыў]]» (мужчыны) * Футзальны клюб «[[Вітэн Ворша|Вітэн]]» (мужчыны) Раней існаваў жаночы гандбольны клюб «[[Ворша (гандбольны клюб)|Ворша]]». З Воршы паходзяць [[срэбны мэдаль|срэбны]] (1994) і [[бронзавы мэдаль|бронзавы]] (1988) прызэр [[Алімпійскія гульні|Алімпійскіх гульняў]] [[Ігар Жалязоўскі]] ([[канькабежны спорт]]), 3-разовая чэмпіёнка сьвету [[Людміла Бядрыцкая]] (барацьба [[самба]]), чэмпіён сьвету [[Ігар Сумнікаў]] ([[роварны спорт]]), [[Бронзавы мэдаль|бронзавая]] (2015) прызэрка чэмпіянату сьвету [[Аліна Талай]] ([[лёгкая атлетыка]]). === Мас-мэдыя === У Воршы працуюць ''«Аршанскае радыё»'' (5 разоў на тыдзень, апроч серады і нядзелі) і тэлеканал ''«Скіф»'' (штодзённая трансьляцыя ідзе з 1992 году), выдаюцца газэты: * ''«Аршанская газета»''. [[Грамадзтва|Грамадзка]]-[[палітыка|палітычнае]] выданьне, заснаванае ў 1917 годзе. Заснавальнік і выдавец — аршанскія мескія ўлады (Аршанскі гарадзкі савет дэпутатаў, Аршанскі раённы савет дэпутатаў, Аршанскі гарадзкі выканаўчы камітэт, Аршанскі раённы выканаўчы камітэт). Выдаецца ў аб’ёме 20 палосаў 3 разы на тыдзень, зь якіх 12 палосаў — у суботу. Наклад — у аўторак і чацьвер — 5447, у суботу — 6951 экзэмпляр. Рэгіён распаўсюджваньня — Ворша і Аршанскі раён. * ''«Трыбуна тэкстыльшчыка»'', заснаваная ў 1934 годзе. Заснавальнік — адміністрацыя РУП ВГП «Аршанскі ільнокамбінат». Выдаецца 1 раз на месяц. Наклад — 2000 экзэмпляраў. Распаўсюджваецца задарма. * ''«Телеком-экспрес»'', заснаваная 23 траўня 1994 году. Заснавальнік і выдавец — ТАА «Тэлеком-Гарант». Выдаецца ў аб’ёме 24 паласы штотыднёва ў чацьвер. Наклад газэты — 17 000 — 19 000 экзэмпляраў. Рэгіён распаўсюджваньня — Ворша, Аршанскі раён, [[Дуброўна]], [[Дубровенскі раён]], [[Талачын]], [[Талачынскі раён]]. == Забудова == === Вуліцы і пляцы === {| cellspacing="1" cellpadding="3" style="width: 700px; margin: 0 0 1em 0; border: solid darkgray; border-width: 1px 1px 1px 1px; font-size: 90%; background-color: #fff;" |- bgcolor={{Колер|Беларусь}} align="center" | '''Афіцыйная назва''' || '''Гістарычная назва''' || '''Былыя назвы''' |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Астроўскага вуліца || '''Пацыянаўская''' вуліца (каля кляштару){{Заўвага|[[:File:Vorša, Trynitarski. Ворша, Трынітарскі (1835).jpg|Плян Трынітарскага кляштару 1835 году]]}} || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Камсамольская вуліца (з 1925) || '''Магілёўская''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Карла Маркса вуліца || '''Зялёная''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Леніна вуліца (з 1925) || '''Бабінавіцкая''' вуліца<ref>Русецкі Ю. А. Мастацкая культура Аршанскай зямлі ў канцы X — XIX стагоддзі. — Менск: БелЭн, 2002. С. 125.</ref> || Пецярбурская вуліца<br />Петраградзкая вуліца |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Міра вуліца || '''Красная''' вуліца<ref>Шинкевич А.Н. Очерки о земле Оршанской. — Барань, 2013. С. 65.</ref> ||Вуліца Сталіна. |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Пралетарская вуліца (з 1925) || '''Шляхецкая''' вуліца<ref>Агеева Е. [http://www.orshanka.by/?p=926 Откуда берутся названия улиц?]{{Недаступная спасылка|date=March 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // «Аршанская газета», 25 красавіка 2010</ref><br>'''Першая Слабадзкая''' вуліца<ref>Шинкевич А.Н. Очерки о земле Оршанской. — Барань, 2013. С. 67.</ref>|| |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Савецкая вуліца || '''Магілёўская''' вуліца (частка)<br />'''Вакзальная''' вуліца (частка) || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Францішка Скарыны вуліца || '''Ільлінская''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | Чарняхоўскага вуліца (з 1945) || '''Вясёлая''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | Энгельса вуліца || '''Гараднянская''' вуліца || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | ? || '''Дубровенская''' вуліца || |-style="background:#FAFAFA;" align="left" | ? || '''Рынак''' пляц || |-style="background:#EEEEEE;" align="left" | ? || '''Смаленская''' вуліца || |} З [[урбананіміка|урбананімічнай]] спадчыны Воршы да нашага часу гістарычныя назвы захавалі вуліцы Васкрасенская, Дамініканская і Замкавая. === Мясцовасьці === Гістарычныя мясцовасьці Воршы: Зааршыньне (Зааршынны пасад), Задняпроўе, прадмесьце Куцейна (Куцеінская слабада), Ільлінская слабада, Надняпроўе (Надняпроўскі пасад). == Эканоміка == {{Асноўны артыкул|Прамысловыя прадпрыемствы Воршы}} Ворша — буйны прамысловы цэнтар Беларусі. У месьце працуе 25 прадпрыемстваў [[машынабудаваньне|машынабудаваньня]], [[мэталаапрацоўка|мэталаапрацоўкі]], [[лёгкая прамысловасьць|лёгкай прамысловасьці]], [[будаўнічыя матэрыялы|будаўнічых матэрыялаў]], прадпрыемствы мясной, малочнай і харчовай галінаў вытворчасьці. Найбольшае прадпрыемства места — РУП ВГП «[[Аршанскі льнокамбінат]]» (заснаваны ў 1930 годзе). Ягоная доля ў мескай вытворчасьці складае прыкладна 50%. Камбінат зьяўляецца адзіным у Беларусі і найбуйнейшым у краінах [[СНД]] прадпрыемствам вытворчасьці [[лён|ільняных]] тканінаў і вырабаў зь іх. Найстарэйшым прадпрыемствам Воршы зьяўляецца РУПП «Станкабудаўнічы завод „Чырвоны барацьбіт“», заснаваны ў 1900 годзе. == Транспарт == {{Падвойная выява|справа|Vorša, Čyhunačnaja. Ворша, Чыгуначная (1911) (1).jpg|198|OrshaStation2009-08-08-16.jpg|180|[[Орша-Цэнтральная|Чыгуначная станцыя Ворша]] ў пач. XX ст. (налева) і ў наш час (па перабудове савецкімі ўладамі, направа)}} Ворша — буйны транспартны і найперш чыгуначны вузел Беларусі. Аршанскі чыгуначны вакзал знаходзіцца на ўскраіне места. З Воршы адыходзяць цягнікі ў 6 кірунках, асноўныя зь якіх: [[Масква]] — [[Бэрлін]], [[Санкт-Пецярбург]] — [[Кіеў]]. Першая чыгунка [[Смаленск]] — [[Берасьце]] прайшла праз Воршу ў 1871 годзе. У 1902 годзе пачаўся рух на чыгунцы [[Новасакольнікі]] — [[Жлобін]], у 1923 годзе адкрылася лінія Ворша — [[Крычаў]], а ў 1927 годзе — Ворша — [[Лепель]]. Праз Аршанскі чыгуначны вузел праходзяць 85 пасажырскіх цягнікоў і адыходзяць 66 мясцовых. [[Файл:Orsha-M1Route.JPG|міні|200пкс|Аўтамагістраль [[Берасьце]] — [[Масква]] ({{код дарогі|Аўтамагістраль М1|М1|red|white|-}}, {{код дарогі|Эўрапейскі маршрут E30|E30|green|white|-}}) пад Воршай]] У склад Аршанскай філіі Беларускай чыгункі ўваходзяць лякаматыўнае і вагоннае дэпо. Аршанская чыгунка мае рэйказварачны цягнік і рамонтны цягнік дзеля ліквідацыі вынікаў аварыяў на чыгунцы. Ворша знаходзіцца на перакрыжаваньні аўтамабільных шляхоў на [[Менск]], [[Магілёў]], [[Крычаў]], [[Смаленск]], [[Віцебск]], [[Лепель]]. Аўтавакзал месьціцца ў цэнтры места. Таксама працуюць 2 аўтакасы. З Воршы адыходзяць прымескія і міжмескія аўтобусныя маршруты ў кірунках на [[Горкі (горад)|Горкі]], [[Магілёў]], [[Дуброўна]], [[Віцебск]], [[Менск]]. Грамадзкі транспарт улучае 16 мескіх аўтобусных маршрутаў. Значную частку пасажыраў абслугоўваюць мікрааўтобусы ў якасьці маршрутных таксі. Доля маршрутных таксі ў пасажырскіх перавозках Воршы складае 40%. == Турыстычная інфармацыя == === Інфраструктура === Ворша — цэнтар турызму нацыянальнага значэньня, уваходзіць у турыстычны маршрут «Абаронцы і вызваліцелі Віцебскага краю»<ref>{{Літаратура/Турыстычная энцыкляпэдыя Беларусі|к}}</ref>. Спыніцца можна ў гасьцініцы «Ворша», санаторыі-прафілякторыі Аршанскага льнокамбінату, турыстычна-аздараўленчым прыватным УП «Ворша». У месьце дзеюць Аршанскі мэмарыяльны музэй К. Заслонава, Аршанскі музэй гісторыі і культуры места, Аршанскі [[Музэй Уладзімера Караткевіча|музэй У. Караткевіча]], Аршанскі этнаграфічны музэй «Млын», Аршанскі музэй драўлянай скульптуры разьбяра С. Шаўрова, меская выстаўная заля. === Славутасьці === {{Падвойная выява|справа|Vorša, Zaaršyńnie, Baharodzickaja. Ворша, Зааршыньне, Багародзіцкая (1914).jpg|125|Church in Vorša.JPG|130|[[Царква Раства Багародзіцы (Ворша)|Царква Раства Багародзіцы]] з традыцыйнымі [[Баня (купал)|купаламі-банькамі]] і [[Крыж#Грэцкі|сонцакрыжамі]] (налева) і яна ж адбудаваная [[Расейская праваслаўная царква|Маскоўскім патрыярхатам]] з маскоўскімі [[купал-цыбуліна|цыбулінамі]] і [[Васьміканцовы крыж|васьміканцовымі крыжамі]] (направа)}} На тэрыторыі Воршы знаходзіцца геалягічны помнік прыроды дзяржаўнага значэньня — агаленьне горных пародаў «Ворша». * Бровар (1883) * Забудова гістарычная (XVIII — пачатак ХХ ст.; фрагмэнты) * [[Аршанскі замак|Замчышча]] (XII—XVII стагодзьдзі) * [[Аршанскі езуіцкі калегіюм|Калегіюм езуітаў]] (XVII ст.) * Капліца могілкавая (пач. ХХ ст.) * [[Касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар дамініканаў (Ворша)|Касьцёл Сьвятога Язэпа]] (1808) * [[Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынаў (Ворша)|Кляштар бэрнардынаў]] (1650-я) * [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў (Ворша)|Кляштар трынітарыяў]] (XVIII ст.) * [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар францішканаў (Ворша)|Кляштар францішканаў]] (XVII ст.) * [[Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў (Ворша)|Манастыр базылянаў]] (1774, патрабуе неадкладнай рэстаўрацыі) * [[Куцеінскі Богаяўленскі манастыр|Манастыр Куцеінскі Богаяўленскі]]: царква Сьвятой Тройцы і манастырскі корпус (XVII ст.) * Млын (1902) * Могілкі юдэйскія * [[Царква Раства Багародзіцы (Ворша)|Царква Раства Багародзіцы]] (1691, адноўленая ў 2009) * [[Царква Сьвятога Ільлі Прарока (Ворша)|Царква Сьвятога Прарока Ільлі]] (1883; [[мураўёўкі|мураўёўка]]) Апроч таго, статус гістарычна-культурных каштоўнасьцяў маюць мост цераз замкавы роў (1902 год), культурны пласт уздоўж вуліцы Менскай, культурны пласт пасаду Зааршыньня (у бок заводу «Чырвоны барацьбіт»), падмурак царквы Покрыва Багародзіцы пры базылянскім манастыры<ref>Дадатак 1 да пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 19 жніўня 2009 г. № 1088. [https://web.archive.org/web/20090920050340/http://www.government.by/public/shared/rus/solutions/rus_solution103367_2.pdf]</ref>. === Страчаная спадчына === * [[Аршанскі замак|Замак]] (XIV ст.) * [[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў (Ворша)|Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы]] (трынітарыяў, XVIII ст.) * [[Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла і калегіюм езуітаў (Ворша)|Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла]] (езуітаў, XVII ст.) * [[Касьцёл Сьвятога Антонія і кляштар францішканаў (Ворша)|Касьцёл Сьвятога Антонія]] (францішканаў, 1680) * Кляштар бэнэдыктынак (XVII ст.) * [[Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынаў (Ворша)|Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі]] (бэрнардынаў, XVIII ст.) * [[Касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар дамініканаў (Ворша)|Кляштар дамініканаў]] (XVIII ст.) * Кляштар марыявітак (XVIII ст.) * Кляштар місіянэраў (XVII—XVIII стагодзьдзі) * [[Куцеінскі Богаяўленскі манастыр|Манастыр Куцеінскі Богаяўленскі]]: царква Божага Яўленьня (1626) * [[Куцеінскі Прачысьценскі манастыр|Манастыр Куцеінскі Прачысьценскі]]: царква Прачыстай Багародзіцы (1635) * Сынагога * Царква і манастыр базылянак<ref>{{Артыкул| аўтар =Інэса Слюнькова. | загаловак =Базыльянскія кляштары на Беларусі. | спасылка = | мова = | выданьне =[[Полымя (часопіс)|Полымя]] | тып =часопіс | год =1993 | том = | нумар =5 | старонкі =235, 236 | issn =0130=8068 }}</ref> * [[Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў (Ворша)|Царква Покрыва Багародзіцы]] (1774; [[Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія (уніяцкая)|Сьвяты Пасад]]) * Царква Сьвятога Міхала Арханёла * Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла Пры рэканструкцыі Воршы напярэдадні фэсту «Дажынкі» (2004—2008 гады) мескія ўлады, нягледзячы на пратэсты грамадзкасьці, зьнішчылі некалькі будынкаў — помнікаў гісторыі і архітэктуры. Сярод іх дом №19 на вуліцы Менскай (уваходзіў у [[Дзяржаўны сьпіс гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь]], помнік грамадзянскай архітэктуры апошняй чвэрці XVIII ст.)<ref>[https://www.svaboda.org/a/1048743.html У Воршы руйнуюць гістарычны будынак] // «[[Радыё Свабода]]», 21 сакавіка 2008.</ref>, драўляны будынак XIX ст. (колішні Дом рамёстваў)<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/1187911.html?page=1&x=1#relatedInfoContainer Помнік архітэктуры — ахвяра «Дажынак»] // «[[Радыё Свабода]]», 1 жніўня 2008.</ref>, афіцына езуіцкага кляштару — помнік архітэктуры XVII—XVIII стагодзьдзяў, прывакзальны гатэль канца ХІХ ст., чыгуначная школа 1905 году пабудовы, частка жылога корпусу Куцеінскага манастыра (XVII—XVIII стагодзьдзі)<ref>Аршыца Ю. [http://news.vitebsk.cc/2007/12/28/orsha-chyinowniki-suprats-gistaryichnay-spadchyinyi/ Орша: чыноўнікі супраць гістарычнай спадчыны] // [https://web.archive.org/web/20161126020204/http://news.vitebsk.cc/ «Народныя навіны Віцебска»], 28 сьнежня 2007.</ref>. == Галерэя == <gallery widths="150" heights="150" caption="Аршанскія краявіды" class="center"> Ворша, гарадзішча.JPG|[[Аршанскі замак|Замкавая Гара]] Траецкая царква. Орша.jpg|[[Куцеінскі Богаяўленскі манастыр|Куцеінская царква Сьвятой Тройцы]] Catholic church of Saint Joseph in Vorša.JPG|[[Касьцёл Сьвятога Язэпа і кляштар дамініканаў (Ворша)|Касьцёл Сьвятога Язэпа]] Комплекс былога езуіцкага калегіюму. г. Ворша.JPG|[[Касьцёл Сьвятога Міхала Арханёла і калегіюм езуітаў (Ворша)|Калегіюм езуітаў]] </gallery> <gallery widths="150" heights="150" class="center"> Residential Building of Basilian Monastery in Orsha 01.JPG|[[Царква Покрыва Багародзіцы і манастыр базылянаў (Ворша)|Манастыр базылянаў]] Residential Building of Bernardinian Monastery in Orsha 03.JPG|[[Касьцёл Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар бэрнардынаў (Ворша)|Кляштар бэрнардынаў]] Residential Building of Trinitarian Monastery in Orsha 05.JPG|[[Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў (Ворша)|Кляштар трынітарыяў]] Water-Mill in Vorša.JPG|Вадзяны млын </gallery> <gallery widths="150" heights="150" class="center"> Othodox Church in Vorša.JPG|[[Царква Сьвятога Ільлі Прарока (Ворша)|Ільлінская царква]]-[[мураўёўкі|мураўёўка]] Lenina 11 in Orsha 03.JPG|Гістарычная забудова Lenina 26 in Orsha 03.JPG|Гістарычная забудова Lenina 41 in Orsha 02.JPG|Рэальная вучэльня </gallery> == Месты-сябры == {| class="wikitable standard mw-collapsible mw-collapsed" style="border: none; width: 100%; background-color: transparent;" !Пералік местаў-сяброў Воршы |- | * {{Сьцяг Малдовы}} [[Бэлц]], [[Малдова]] (1996) * {{Сьцяг Францыі}} [[Воз-ан-Влен]], [[Францыя]] * {{Сьцяг Расеі}} [[Вязьма]], [[Расея]] * {{Сьцяг Польшчы}} [[Мінск Мазавецкі]], [[Польшча]] * {{Сьцяг Баўгарыі}} [[Пернік]], [[Баўгарыя]] * {{Сьцяг Летувы}} [[Цельшы]], [[Летува]] (2009) |} == Асобы == Нарадзіліся ў Воршы: * [[Сяргей Вакар]] (1928—1998) — беларускі скульптар * [[Леў Выгоцкі]] (1896—1934) — псыхоляг, заснавальнік культурна-гістарычнай школы ў псыхалёгіі * [[Францішак Дзеружынскі]] (1779—1850) — беларускі й амэрыканскі рэлігійны дзяяч, адзін з пачынальнікаў адукацыйнае сыстэмы каталіцкага касьцёлу ў ЗША * [[Тамара Драздова]] (1919 — 1980, [[Харкаў]]) — украінская мастачка, выкладчыца мастацтва * [[Леанід Ерын]] (нар. 1951) — беларускі вайсковы і дзяржаўны дзяяч * [[Ігар Жалязоўскі]] (нар. 1963) — беларускі канькабежац * [[Уладзімер Караткевіч]] (1930—1984) — беларускі пісьменьнік, паэт, стваральнік беларускага гістарычнага раману * [[Францішак Карэ]] (1731—1802) — генэральны вікары ў [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], генэрал Таварыства Езуса (езуітаў) * [[Самуэль Кміціч]] (XVII ст.) — аршанскі харунжы, правобраз Анджэя Кміціца ў рамане Г. Сянкевіча «Патоп» * [[Мікола Купава]] (нар. 1946) — беларускі мастак * [[Уладзімер Лабуноў]] (нар. 1939) — беларускі навуковец і дыплямат * [[Мікалай Ляпешка]] (нар. 1952) — беларускі дыплямат * [[Зінаіда Мажэйка]] (1933 — 2014) — беларуская этнамузыказнаўца, доктар мастацтвазнаўства; уваходзіць у сьпіс 200 найбольш вядомых жанчын-інтэлектуалаў сьвету * [[Рыгор Пархоменка]] (1904—1943) — беларускі мастак, пісьменьнік * [[Уладзімер Піпін]] (нар. 1972) — беларускі [[скульптар]] * [[Ларыса Салавей]] (нар. 1934) — настаўніца, мастацтвазнаўца * [[Сяргей Санько]] (нар. 1962) — беларускі філёзаф, этноляг, кандыдат філязофскіх навук (2004). * [[Павал Севярынец]] (нар. 1976) — беларускі палітык і публіцыст * [[Дзьмітры Сьняжко]] (1903—1959) — эспэрантыст, аўтар першага [[беларуская мова|беларуска]]-[[эспэранта|эспэранцкага]] [[слоўнік]]а * [[Маргарыта Яфімава]] (1927—2015) — [[Літаратуразнаўства|літаратуразнаўца]], [[Пэдагогіка|пэдагог]], адна з пачынальнікаў стварэньня гісторыі [[Беларуская дзіцячая літаратура|беларускай дзіцячай літаратуры]] == Глядзіце таксама == * [[Ворша 1991]] * [[Бітва пад Воршай (1514)]] * [[Бітва пад Воршай (1564)]] * [[Аршанскі павет]] * [[Аршанскі езуіцкі калегіюм]] * [[Аршанская бітва (фэст)]] * [[Ворша (футбольны клюб)]] == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * Аршанскі краязнаўчы зборнік / уклад. В. Лютынскі. — {{Ворша (Орша)}}, 1997. — № 2. — 48 с. * Асіноўскі С. Орша: залатыя стрэлы на блакітным полі — {{Менск (Мінск)}}, 1997. — 428 с. * {{Літаратура/БелЭн|11}} * {{Літаратура/ЭВКЛ|2}} * {{Літаратура/Нашы гарады}} * {{Літаратура/Памяць/Ворша і Аршанскі раён|1}} * {{Літаратура/Памяць/Ворша і Аршанскі раён|2}} * Русецкі Ю. Мастацкая культура Аршанскай зямлі ў канцы X — XIX стагоддзі. — {{Менск (Мінск)}}: БелЭн, 2002. * {{Літаратура/Гарады Беларусі на старых паштоўках}} * {{Літаратура/Геральдыка беларускіх местаў}} * Шынкевіч А. Аршанская даўніна. — {{Менск (Мінск)}}, 1992. — 141 с. * Шынкевіч А. Аршаншчына: спадчына мінулага. — {{Ворша (Орша)}}, 1997. — 68 с. * Шынкевіч А. Падарожжа па Дняпры. Аршанскі гарадскі фонд аховы помнікаў гісторыі і культуры. — {{Ворша (Орша)}}, 1994. — 40 с. * {{Літаратура/ЭГБ|5}} * Яршоў І. Вежы над Дняпром. — {{Ворша (Орша)}}, 1996. — 255 с. * {{Літаратура/Гістарычны слоўнік Беларусі (1998)}} * {{Артыкул| аўтар = | загаловак = Orsza.| арыгінал = | спасылка = https://archive.org/details/jbc.bj.uj.edu.pl.NDIGDRUK010375_1865_T20/page/70/mode/2up| мова = | адказны = | аўтар выданьня = | выданьне =Encyklopedyja Powszechna | тып = | месца =[[Варшава|Warszawa]]| выдавецтва =Nakład, druk i własność S.Orgelbranda, Księgarza i Typografa | год = 1865| выпуск = | том = 20 (Optymacl — Polk.)| нумар = | старонкі = 70, 71| isbn = | issn = }} * {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|7}} * Левко О. Средневековая Орша и ее округа: историко-археологический очерк. — Орша, 1993. — 52 с. * {{Кніга|аўтар = Мацкевич Д. И.| частка = |загаловак = Путевые заметки|арыгінал = |спасылка =http://dspace.ut.ee/handle/10062/49669|адказны =|выданьне = |месца =Киев |выдавецтва = Университетская типография|год =1856 |том = |старонкі =231—239 |старонак =307 |сэрыя = |isbn = |наклад = }} * {{Літаратура/Турыстычная энцыкляпэдыя Беларусі}} * Шинкевич А. Н. Очерки о земле Оршанской Природа, история, народные предания, старина. — Барань, 2013. — 844 с. == Вонкавыя спасылкі == * {{radzima|orsha}} * {{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://catholic.by/2/home/news/belarus/pinsk/112207-2012-04-11-07-13-46.html|загаловак = Аршанскі дэканат|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Catholic.by]] |дата = 24 жніўня 2013 |мова = |камэнтар =}} * {{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://orshacity.narod.ru/index1.htm|загаловак = Старонка пра Воршу|фармат = |назва праекту = |выдавец = |дата = 24 жніўня 2013 |мова =ru |камэнтар =}} * {{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://orshagorodmoy.info|загаловак = «Орша — город мой!»|фармат = |назва праекту = |выдавец = |дата = 24 жніўня 2013 |мова =ru |камэнтар =}} * {{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://panihida.narod.ru/05_music.htm|загаловак = Старонка гурта «Пані Хіда»|фармат = |назва праекту = |выдавец = |дата =24 жніўня 2013 |мова =ru |камэнтар =}} * {{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://okvgu.vsu.by/ |загаловак = Афіцыйная старонка Аршанскага пэдагагічнага каледжу |фармат = |назва праекту = |выдавец = |дата = 24 жніўня 2013 |мова = ru |камэнтар =}} * {{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.osmec.by| загаловак = Афіцыйная старонка Аршанскага дзяражаўнага тэхніка-эканамічнага каледжу| фармат = | назва праекту = | выдавец = | дата = 24 жніўня 2013 | мова =ru | камэнтар = }} {{Навігацыйная група |назоў = Ворша ў сучасным [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі|адміністрацыйна-тэрытарыяльным падзеле]] [[Беларусь|Беларусі]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Беларусь}}; |Аршанскі раён |Віцебская вобласьць }} {{Месты і мястэчкі гістарычнай Аршаншчыны}} {{Абраны артыкул}} [[Катэгорыя:Ворша| ]] mfeyp4tsiaeo5tlwk3t8coqvek3mkgo 1955 0 1758 2622367 2278951 2025-06-28T17:45:37Z W 11741 /* Падзеі */ +«[[Камволь|Менскі камвольны камбінат]]» [[Вікіпэдыя:Праект:Злучнасьць]] 2622367 wikitext text/x-wiki {{Навігацыя для году|1955}} {{Год у іншых календарох|1955}} {{Загаловак году|1955}} == Падзеі == * [[1 красавіка]] — адчынены [[Бойніцкі заапарк]] * [[30 жніўня]] — заснаваны «[[Камволь|Менскі камвольны камбінат]]» * [[29 кастрычніка]] — у [[Нью-Ёрк]]у заснаваны [[Камітэт незалежнай Беларусі]] * [[27 ліпеня]] — канец акупацыі заходнімі хаўрусьнікамі [[Аўстрыя|Аўстрыі]], што цягнулася з канцу [[Другая Сусьветная Вайна|Другой Сусьветнай Вайны]] * [[11 сьнежня]] — у [[Лёндан]]е адкрыты помнік на магіле ўдзельніка [[Слуцкае паўстаньне|Слуцкага паўстаньня]] [[Лявон Рыдлеўскі|Лявона Рыдлеўскага]] == Нараджэньні == * [[1 студзеня]] — [[Сяргей Гімаеў]], савецкі хакеіст, трэнэр * [[27 студзеня]] — [[Аляксандар Саковіч]] — беларускі пратэстанцкі дзяяч, пастар [[Хрысьціяне поўнага Эвангельля|поўнаэвангельскай]] царквы «[[Слова веры (царква)|Слова веры]]» * [[2 лютага]] — [[Лешак Энгелькінг]], [[Польшча|польскі]] [[паэзія|паэт]], празаік, эсэіст, гісторык літаратуры, літаратурны крытык, перакладчык * [[15 сакавіка]] — [[Ды Снайдэр]], амэрыканскі сьпявак * [[13 красавіка]] — [[Ірына Хакамада]], расейскі палітык * [[24 траўня]] — [[Тамара Голубева]], мастак, дызайнэр * [[16 чэрвеня]] — [[Анатоль Чубайс]], [[Расея|расейскі]] палітык * [[12 кастрычніка]] — [[Антэ Гатовіна]], харвацкі генэрал * [[25 кастрычніка]] — [[Яўген Анішчанка]], беларускі гісторык * [[28 кастрычніка]] — [[Біл Гэйтс]], заснавальнік кампутарнай кампаніі «[[Майкрасофт]]» * [[11 лістапада]] — [[Галіна Тычка]], беларуская літаратуразнаўца * [[15 лістапада]] — [[Сяргей Войчанка]], беларускі мастак і дызайнэр * [[1 сьнежня]] — [[Уладзімер Ванцэвіч]], беларускі навукоўца ў галіне машынабудаваньня, сябра Нью-ёрскай акадэміі навук * [[7 сьнежня]] — [[Віктар Вараб'ёў]], беларускі вясьляр, заслужаны майстар спорту * [[16 сьнежня]] — [[Вячаслаў Корань]], беларускі музыка, лідэр гурта [[ULIS]] * [[23 сьнежня]] — [[Юрый Варонежцаў]], беларускі навуковец-фізык, палітык і грамадзкі дзеяч == Сьмерці == * [[18 красавіка]] — [[Альбэрт Айнштайн]], фізык-тэарэтык, стваральнік [[тэорыя адноснасьці|тэорыі адноснасьці]] * [[16 чэрвеня]] — [[Васіль Рагуля]], беларускі грамадзка-палітычны дзяяч [[Катэгорыя:1955| ]] bue9xm85j4nuk9h1yx246741win7dti 30 жніўня 0 3044 2622368 2335259 2025-06-28T17:47:06Z W 11741 /* Падзеі */ +«[[Камволь|Менскі камвольны камбінат]]» [[Вікіпэдыя:Праект:Злучнасьць]] 2622368 wikitext text/x-wiki {{КаляндарЖнівень}} {{Дзень|30|08}} == Падзеі == * [[1481]] — у [[Вільня|Вільні]] за [[Змова князёў ВКЛ 1481 году|змову]] супраць вялікага князя [[Казімер Ягелончык|Казімера]] пакараныя сьмерцю князі [[Іван Юр'евіч Гальшанскі-Дубровіцкі|Іван Гальшанскі]] і [[Міхал Алелькавіч]] * [[1704]] — у [[Нарва (горад)|Нарве]] заключанае [[Нараўская дамова|пагадненьне]] паміж [[Расея]]й і [[Рэч Паспалітая|Рэччу Паспалітай]] пра ўдзел апошняй у [[Паўночная вайна|Паўночнай вайне 1700—1721 гадоў]] * [[1721]] — падпісаная [[Ніштацкая мірная дамова]], якой скончылася [[Паўночная вайна]] * [[1867]] — выяўлены [[какаін]] * [[1941]] — пачалася [[блякада Ленінграду]] * [[1955]] — заснаваны «[[Камволь|Менскі камвольны камбінат]]» * [[1980]] — у [[Польшча|Польшчы]] працоўным прадстаўлена права аб’яднаньня ў незалежныя [[прафсаюз]]ы * [[1990]] — [[Татарстан]] абвясьціў незалежнасьць ад [[РСФСР]] * [[1991]] — [[Азэрбайджан]] абвясьціў незалежнасьць ад [[СССР]] * [[2009]] — на [[Radom Air Show]] у [[Радам]]е разьбіўся беларускі зьнішчальнік [[СУ-27]] == Нараджэньні == * [[1797]] — [[Мэры Шэлі]], ангельская паэтка і пісьменьніца рамантычнага жанру * [[1861]] — [[Ісаак Левітан]], расейскі [[мастак]] * [[1920]] — [[Леанід Шварцман]], савецкі і расейскі рэжысэр-мультыплікатар і мастак мультыплікацыйнага кіно * [[1951]] — [[Гедымінас Кіркілас]], летувіскі палітык, з [[1992]] году засядае ў [[Сейм|Летувіскім Сейме]], быў міністрам абароны Летувы з [[2004]] да [[2006]] году * [[1954]] — [[Аляксандар Лукашэнка]], першы прэзыдэнт [[Беларусь|Беларусі]] * [[1958]] — [[Ганна Паліткоўская]], расейская журналістка і [[праваабаронцы|праваабаронца]] * [[1962]] — [[Аляксандар Літвіненка]], былы [[падпалкоўнік]] дзяржбясьпекі, крытык [[Прэзыдэнт Расейскай Фэдэрацыі|прэзыдэнта РФ]] [[Уладзімер Пуцін|Уладзімера Пуціна]] * [[1963]] — [[Пол Оўкенфолд]], брытанскі DJ * [[1972]] — [[Камэран Дыяс]], амэрыканская акторка * 1972 — [[Павал Нэдвэд]], чэскі [[футбол|футбаліст]], [[лепшы футбаліст Эўропы]] [[2003]] году * [[1975]] — [[Натальля Цылінская]], беларуская раварыстка, васьміразовая чэмпіёнка сьвету * [[1979]] — [[Зьміцер Дзьяканаў]], [[Расея|расейскі]] [[актор]] [[тэатар|тэатру]] й [[кінамастацтва|кіно]] == Сьмерці == * [[1957]] — [[Аляксей Касьцякоў]], савецкі навуковец-заснавальнік [[Мэліярацыя|мэліярацыйнай]] навукі * [[1998]] — Даг Крыстэр Воле (больш вядомы як [[Дэніз Поп]]), швэдзкі музычны прадусар * [[2009]] — [[Аляксандар Жураўлевіч]], беларускі лётчык * [[2009]] — [[Аляксандар Марфіцкі]], беларускі лётчык * [[2022]] — [[Міхаіл Гарбачоў]], савецкі палітык, прэзыдэнт СССР == Сьвяты == * [[Міжнародны дзень зьніклых людзей]] {{Месяцы}} {{Commonscat|30 August}} [[Катэгорыя:30 жніўня| ]] 44xmh233hmqfadj71uo35ptotglwzun Лос-Анджэлес Кінгс 0 15231 2622332 2609267 2025-06-28T12:46:40Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2622332 wikitext text/x-wiki {{Клюб НХЛ |Назоў = Лос-Анджэлес Кінгс |фон = #233289 |тэкст = silver |Дывізіён = [[Ціхаакіянскі дывізіён (НХЛ)|Ціхаакіянскі]] |Канфэрэнцыя = [[Заходняя канфэрэнцыя (НХЛ)|Заходняя]] |Эмблема = [[Файл:Los Angeles Kings.png|180пкс]] |Краіна = [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]] |Горад = [[Лос-Анджэлес]], [[Каліфорнія]] |Заснаваны = 1967 |Стадыён = [[Стэплз-Сэнтэр]] (18 118) |Колеры = Чорны, белы, алюмінавы<br />{{Каляровы прастакутнік|black}} {{Каляровы прастакутнік|white}} {{Каляровы прастакутнік|#8F8E93}} |Капітан = |Галоўны трэнэр = |Гісторыя = Лос-Анджэлес Кінгс<br />1967 — цяпер }} «'''Лос-Анджэлес Кінгс'''» ({{мова-en|Los Angeles Kings}}) — прафэсійны хакейны клюб, гуляе ў [[Нацыянальная хакейная ліга|Нацыянальнай хакейнай лізе]]. Клюб месьціцца ў горадзе [[Лос-Анджэлес]] (штат [[Каліфорнія]], [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]). Двухразовы ўладальнік [[Кубак Стэнлі|Кубка Стэнлі]] (2012, 2014). Клюб гуляе ў Ціхаакіянскім дывізіёне Заходняй канфэрэнцыі. Каманда была заснавана 9 лютага 1966 году, калі прадпрымальнік [[Джэк Кент Кук]] вырашыў стварыць хакейны клюб у Лос-Анджэлесу. Разам з «каралямі» НХЛ у 1967 годзе пашырылася яшчэ на пяць клюбаў. Свае гульні каманда праводзіла на арэне [[Форум (Інглўуд)|Форум]] у [[Інглўуд (Каліфорнія)|Інглўудзе]], адным з прадмесьцяў Лос-Анджэлесу, на працягу трыццаці двух гадоў, пакуль у 1999 годзе ня зьехалі на [[Стэплз-Сэнтэр]]<ref>Los Angeles Kings Communications Department. 2007–08 Los Angeles Kings Media Guide. pp. 5–6.</ref>. У пераможным для клюбу [[НХЛ 2013—2014 гадоў|сэзоне 2013—2014 гадоў]] «каралі» ў кожнай сэрыі на шляху ў фінал праводзілі максымальную колькасьць гульняў — 7. Пры гэтым у першым раўндзе яны здолелі пераммагчы ў сэрыі, прайграючы «[[Сан-Хасэ Шаркс]]» зь лікам 0:3. Толькі ў фінале «Лос-Анджэлес» правёў матчаў менш за 7, перайграўшы «[[Нью-Ёрк Рэйнджарз]]» зь лікам 4:1 у сэрыі. == Гісторыя == Калі кіраўніцтва НХЛ пастанавіла пашырыцца на [[НХЛ 1967—1968 гадоў|сэзон 1967—1968 гадоў]], канадзкі прадпрымальнік [[Джэк Кент Кук]] заплаціў НХЛ 2 мільёны даляраў, каб атрымаць права на стварэньня каманды ў [[Лос-Анджэлес]]е<ref>«1993–94 Kings Media Guide». Los Angeles Kings Media Relations Department. — С. 115.</ref>. Па конкурсе на найлепшую назву Кук абраў назву «Кінгс», бо жадаў надаць пэўнай элітарнасьці свайму клюбу. Першапачатковымі колерамі клюбу былі фіялетавы і залаты, якія, як лічыцца, традыцыйна зьвязаныя з шляхетнасьцю. [[Файл:Forum Inglewood.JPG|значак|зьлева|Колішняя клюбная арэна [[Форум (Інглўуд)|Форум]] у [[Інглўуд (Каліфорнія)|Інглўудзе]].]] Кук хацеў, каб ягоная новая каманда НХЛ гуляла ў [[Мэмарыяльная спартовая арэна|Мэмарыяльнай спартовай арэне]] Лос-Анджэлесу, дзе свае хатнія матчы ладзілі баскетбалісты з «[[Лос-Анджэлес Лэйкерз]]», але арганізацыя, якая кіравала арэнай, ужо дамовілася з хакейным клюбам «[[Лос-Анджэлес Блэйдс]]» з [[Заходняя хакейная ліга|Заходняй хакейнай лігі]]<ref>Crowe, Jerry (30.11.2007). [http://articles.latimes.com/2007/nov/30/sports/sp-crowe30 «Text Messages From Press Row»]. Los Angeles Times.</ref>. Кук пастанавіў пабудаваць сабе новую арэну, якая атрымала назву [[Форум (Інглўуд)|Форум]]. Праз тое, што арэна яшчэ была ў стадыі будаўніцтва, частку ўступнага сэзону «каралі» гулялі ў [[Лонг-Біч-Арэна|Лонг-Біч-Арэне]] ў суседнім гарадку [[Лонг-Біч]]. Першая гульня адбылася менавіта там 14 кастрычніка 1967 годзе. «Лос-Анджэлес» выгуляў у «[[Філадэлфія Флаерз|Філадэлфіі Флаерз]]», якая таксама была наваком у лізе. 30 сьнежня 1967 году расчыніў свае дзьверы Форум, і «Кінгс» свой першы матч у ім зладзілі зноў супраць «Філадэлфіі Флаерз». І гэтым разам каліфарнійцы былі мацней за суперніка. У той час як у першыя два сэзоны «каралі» яшчэ кваліфікаваліся ў плэй-оф [[Кубак Стэнлі|Кубка Стэнлі]], але апасьля дрэннае кіраваньне прывяло клюб у занядбаньне. Справа ў тым, што кіраўнікі каманды за звычай абменьвалі свае правы на абраньне першых нумароў на драфце на гульцоў-вэтэранаў [13], што прывяло да адсутнасьці добрых маладых хакеістаў у клюбе. У дадатак зьменшылася наведвальнасьці хатніх матчаў<ref>Duhatschek, Eric; et al. (2001). [https://archive.org/details/hockeychronicles00tren «Hockey Chronicles»]. New York City: Checkmark Books. — ISBN 0-8160-4697-2.</ref>. У рэшце рэшт, каліфарнійцы зрабілі некалькі ключавых набыткаў, каб палепшыць уласныя шанцы на плэй-оф. У 1970 годзе з «[[Таронта Мэйпл Ліфс]]» быў набыты нападнік [[Боб Пулфард]]. У 1971 годзе да каманды далучыліся фінскі цэнтравы нападнік [[Юха Відынг]], а таксама брамнік [[Рогі Вашон]]<ref>Matsuda, Gann (8.11.2010). [https://web.archive.org/web/20170805060802/https://frozenroyalty.net/2010/11/08/former-la-kings-and-montreal-canadiens-great-rogie-vachon-still-on-the-outside-looking-in/ «Former LA Kings And Montreal Canadiens Great Rogie Vachon Still on the Outside Looking In»]. FrozenRoyalty.net</ref>. «Кінгс» перайшлі ад катэгорыі адной з найгоршых абарончых камандаў у лізе да аднай найлепшых у лізе, дзякуючы чаму ў 1974 годзе клюб вярнуўся ў плэй-оф Кубка Стэнлі. Пасьля таго, як клюб двойчы выбываў ужо па першым раўндзе плэй-оф у [[НХЛ 1973—1974 гадоў|сэзонах 1973—1974]] і [[НХЛ 1974—1975 гадоў|1974—1975 гадоў]], кіраўніцтва значна абнавіла склад нападнікаў, набыўшы [[Марсэль Дыён|Марсэля Дыёна]] з «[[Дэтройт Рэд Ўінгс]]». З майстэрствам Дыёна, моцным брамнікам Вашонам ды хуткасьцю і выніковасьцю [[Робэрт Горынг|Робэрта Горынга]]<ref>Matsuda, Gann (24.02.2010). [https://web.archive.org/web/20230607193323/https://frozenroyalty.net/2010/02/24/butch-goring-was-the-la-kings-first-star-fan-favorite/ «Butch Goring Was The LA Kings’ First Star, Fan Favorite»]. FrozenRoyalty.net</ref> «Кінгс» згулялі два захапляльныя сэзоны, у першым зь якіх у плэй-оф перагулялі «[[Атланта Флэймз|Атланту Флэймз]]», але потым сасутпіўшы «[[Бостан Бруінз]]». == Склад == {{Паводле стану на|2025|3|25}} году {{Хакей-Склад}} {{Хакей-Падзел|Брамнікі}} {{Хакей-Гулец-Л|31|Чэхія|[[Давід Рытых]]||19.08.1992}} {{Хакей-Гулец-П|35|Канада|[[Дарсі Кемпэр]]||05.05.1990}} {{Хакей-Падзел|Абаронцы}} {{Хакей-Гулец-Л|6|Канада|[[Джоэл Эдмундсан]]||28.06.1993}} {{Хакей-Гулец-П|7|Канада|[[Кайл Бараўз]]||12.07.1995}} {{Хакей-Гулец-Л|8|Канада|[[Дру Даўці]]||08.12.1989}} {{Хакей-Гулец-П|21|Канада|[[Джордан Спэнс]]||24.02.2001}} {{Хакей-Гулец-Л|43|Швэцыя|[[Якаб Мувэрарэ]]||31.08.1998}} {{Хакей-Гулец-П|44|ЗША|[[Майкі Андэрсан]]||25.05.1999}} {{Хакей-Гулец-Л|84|Расея|[[Уладзіслаў Гаўрыкаў]]||21.11.1995}} {{Хакей-Гулец-П|92|Канада|[[Брэнт Кларк]]||09.02.2003}} {{Хакей-Падзел|Нападнікі}} {{Хакей-Гулец-Л|9|Швэцыя|[[Адрыян Кемпэ]]||13.09.1996}} {{Хакей-Гулец-П|10|Канада|[[Танэр Жано]]||29.05.1997}} {{Хакей-Гулец-Л|11|Славенія|[[Анжэ Копітар]]||24.08.1987}} {{Хакей-Гулец-П|12|ЗША|[[Трэвар Мур]]||31.03.1995}} {{Хакей-Гулец-Л|14|ЗША|[[Алекс Лафэр’е]]||28.10.2001}} {{Хакей-Гулец-П|15|ЗША|[[Алекс Тэркат]]||26.02.2001}} {{Хакей-Гулец-Л|22|Швайцарыя|[[Кевін Фіяла]]||22.07.1996}} {{Хакей-Гулец-П|24|Канада|[[Філіп Дано]]||24.02.1993}} {{Хакей-Гулец-Л|26|Канада|[[Акіл Томас]]||02.01.2000}} {{Хакей-Гулец-П|37|Канада|[[Ўорэн Фогел]]||01.04.1996}} {{Хакей-Гулец-Л|55|Канада|[[Кўінтан Байфілд]]||19.08.2002}} {{Хакей-Гулец-П|61|ЗША|[[Трэвар Льюіс]]||08.01.1987}} {{Хакей-Гулец-Л|79|Фінляндыя|[[Самуэль Хэленіюс]]||26.11.2002}} {{Хакей-Гулец-П|96|Расея|[[Андрэй Кузьменка]]||04.02.1996}} {{Хакей-Канец складу}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.lakings.com Афіцыйная старонка] {{НХЛ}} [[Катэгорыя:Клюбы НХЛ]] [[Катэгорыя:Лос-Анджэлес]] 3agurjgayruwnrwjsjpxf99l5d02cq0 Львоў 0 17716 2622335 2602538 2025-06-28T13:01:43Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2622335 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Украіна |Назва = Львоў |Статус = места |Назва ў родным склоне = Львова |Назва ўкраінскай мовай = Львів |Герб = Coat of arms of Lviv.svg |Сьцяг = Lviv flag.svg |Гімн = |Дата заснаваньня = |Першыя згадкі = 1256 |Статус з = 1256 |Магдэбурскае права = 1356 |Былая назва = |Вобласьць = [[Львоўская вобласьць|Львоўская]] |Аўтаномная рэспубліка = |Раён = |Сельская рада = |Мэр = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = 182.01 |Крыніца плошчы = |Вышыня = 289 |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 990000 |Год падліку колькасьці = 2024 |Крыніца колькасьці насельніцтва = <ref>Статистичний збірник «Чисельність наявного населення України на 1 січня 2024 року», — Київ, Державна служба статистики України, 2024 [http://www.ukrstat.gov.ua] {{ref-uk}}</ref> |Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва = |Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі = |Год падліку колькасьці аглямэрацыі = |Крыніца колькасьці аглямэрацыі = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = [[украінцы]] — 88,1%<br />[[расейцы]] — 8,9%<br />[[палякі]] — 0,9%<br />[[беларусы]] — 0,4% |Год падліку нацыянальнага складу = 2001 |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = 79000 |Тэлефонны код = +380 32(2) |КОАТУУ = |Аўтамабільны нумарны знак = |Выява = Панорама центру Львова.jpg |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 49 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 24 |Даўгата хвілінаў = 5 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = |Сайт = http://www.city-adm.lviv.ua |Тэрытарыяльная грамада = [[Львоўская меская грамада]] |Лацінка = Ĺvoŭ }} '''Львоў''' ({{мова-uk|Львів, L'wiw}}) — горад абласнога падпарадкаваньня на захадзе [[Украіна|Ўкраіны]], на рацэ Полтва, адміністрацыйны цэнтар [[Львоўская вобласьць|Львоўскай вобласьці]], нацыянальна-культурны і адукацыйна-навуковы асяродак краіны, буйны прамысловы цэнтар і транспартны вузел, лічыцца [[сталіца]]й [[Галічына|Галічыны]] і [[Заходняя Ўкраіна|Заходняй Украіны]]. Па колькасьці насельніцтва — 4 горад краіны. Львоў заснаваны каралём {{Не перакладзена|Даніла Галіцкі|Данілам Раманавічам|uk|Данило Галицький}} у сярэдзіне XIII стагодзьдзя. Каля 1272 году горад стаў сталіцай [[Галіцка-Валынскае княства|Галіцка-Валынскага княства]]. У эпоху [[Сярэднявечча]] Львоў быў важным гандлёвым цэнтрам. За аўстрыйскім панаваньнем горад становіцца цэнтрам украінскага і польскага нацыянальна-вызваленчых рухаў. Пасьля распаду [[Аўстра-Вугоршчына|Аўстра-Вугоршчыны]] быў сталіцай [[ЗУНР|Заходнеўкраінскай народнай рэспублікі]]. Да [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] належаў [[Польская рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], паводле [[Пакт Молатава-Рыбэнтропа|Пакта Молатава-Рыбэнтропа]] [[анэксія|прыяднаны]] да [[УССР|Ўкраінскай ССР]]. [[Гістарычны цэнтар Львова]] занесены ў сьпіс [[Сусьветная спадчына ЮНЭСКО|Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО]]. У горадзе знаходзіцца найбольшая колькасьць помнікаў архітэктуры ва Ўкраіне<ref>[https://web.archive.org/web/20100225032259/http://www.meest-tour.com/index.php?id=17 Історико-культурний потенціал.] Посольство України в Фінляндській республіці.{{ref-uk}}</ref>. У 2009 годзе Львову прысвоена званьне [[Культурная сталіца Ўкраіны|Культурнай сталіцы Ўкраіны]]<ref>[http://www.bbc.co.uk/ukrainian/entertainment/story/2009/04/090428_lviv_culture_oh.shtml Львову присвоєно статус ''культурної столиці'' України.] BBC Ukrainian.{{ref-uk}}</ref>. Горад пэрыядычна займае лідарныя месцы ў рэйтынгах турыстычнай і інвэстыцыйнай прывабнасьці<ref name=MR>[http://city-adm.lviv.ua/index.php Офіційний портал Львівської міської ради.]{{ref-uk}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20130628113243/http://kava.lviv.ua/page.php?name=news&ArticleID=519& ТОП-10 вікендових міст Європи. Львів — третій.] KAVA.lviv.ua{{ref-uk}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20131105040056/http://zaxid.net/newsua/2010/2/22/124028/ Львів — третій у рейтингу стратегії залучення прямих іноземних інвестицій.] zaxid.net{{ref-uk}}</ref>. У 2012 годзе быў адным з чатырох гарадоў Украіны, якія прымалі [[Чэмпіянат Эўропы па футболе 2012 году|чэмпіянат Эўропы па футболе]]. == Назва == Назву «Львоў» горад атрымаў у гонар князя [[Леў Данілавіч|Льва Данілавіча]], сына заснавальніка Львова [[Даніла Галіцкі|Данілы Галіцкага]]. На працягу сваёй гісторыі Львоў ні разу не мяняў назвы. На мовах народаў, пакінуўшых заўважны культурны сьлед у жыцьці гораду, Львоў гучыць так: [[украінская мова|украінскаю]] — ''Львів'', [[польская мова|польскаю]] — ''Lwów'', [[расейская мова|расейскаю]] — ''Львов'', [[нямецкая мова|нямецкаю]] — ''Lemberg'', [[ідыш]] — לעמבערג (''Лембэрґ''), [[лацінская мова|лацінаю]] — ''Leopolis'', [[армянская мова|армянскаю]] — Լվով (''Львов''), [[крымскататарская мова|крымскататарскаю]] — ''İlbav'' (''Ільбав''). Адносна Львова традыцыйна ўжываецца шмат [[эпітэт]]аў. Распаўсюджанай зьяўляецца назва «Горад [[Леў|Лева]]» ці як «Горад львоў», «Горад сьпячых львоў», «[[Рэч Паспалітая|Каралеўскі]] горад», «Сталіца Галічыны», «Пэрліна кароны Эўропы», «Горад-музэй», «Украінскі [[П’емонт]]», «Маленькі [[Парыж]]», «Маленькая [[Вена]]», «[[Сьцяпан Бандэра|Бандэрштад]]», «Культурная сталіца Ўкраіны» і іншыя. == Сымболіка == [[Файл:Логотип Львова.png|міні|зьлева|150пкс|Лягатып Львова]] Афіцыйна зацьверджаным сымбалямі Львова зьяўляецца [[Герб Львова|герб, вялікі герб]], харугва Львоўскай гарадзкой рады і лягатып. Статут Львова сымбалямі гораду таксама вызначае назвы або выявы архітэктурных і гістарычных помнікаў<ref>[https://web.archive.org/web/20121127062809/http://lvivrada.gov.ua/files/statut/Preambula_R1.pdf Символіка територіальної громади м. Львова.] Статут територіальної громади міста Львова.{{ref-uk}}</ref>. Асновай гербу Львова зьяўляецца пячатка [[Галіцка-Валынскае княства|галіцка-валынскіх князёў]] — каменная брама з трыма вежамі, празь якія крочыць залаты леў. Вялікі герб Львова — гэта шчыт з гербам гораду, увянчаны срэбнай каронай з трыма вежкамі, які трымаюць леў з аднаго боку і сярэднявечны ваяр зь іншага. Сьцягам Львову зьяўляецца сіняе квадратнае палотнішча з выявай гарадзкога гербу, абрамленая ліштвой, якая складаецца з жоўтага і сіняга роўнабаковага трыкутніка па краях. Лягатыпам Львову зьяўляецца выява пяці рознакаляровых вежаў (зьлева — направа): званіцы [[Армянская царква (Львоў)|Армянскай царквы]], [[Вежа Карнякта|вежы Карнякта]], [[Львоўская ратуша|гарадзкой ратушы]], вежы [[Архікатэдральная базыліка Ўсьпеньня Найсьвяцейшай Панны Марыі|Лацінскай катэдры]], званіцы [[Комплекс кляштару і касьцёла бэрнардынаў|кляштару бэрнардынаў]] і надпіс (дэ-факта дэвіз гораду) «Львоў адкрыты для сьвету» пад імі<ref>[https://web.archive.org/web/20100122224547/http://www.lviv.ua/uk/about/heraldry/ Геральдика міста.] Львів відкритий для світу.{{ref-uk}}</ref>. Да 1939 году афіцыйным дэвізам было лацінскае выслоўе «Semper fidelis» (''Заўсёды верны''), аднак пасьля [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] Гэты дэвіз не знайшоў афіцыйнага зацьверджаньня. З XVII стагодзьдзя патронам Львова лічыўся сьвяты [[Ян з Дуклі]]. Сёньня заступнікам гораду зьяўляецца [[сьвяты Юры]] (Георгі Пераможац). Да дня яго памяці, у першую [[Нядзеля|нядзелю]] [[Травень|траўня]], адзначаецца як Дзень гораду. Сярод паважаных львавянамі гарадзкіх сьвятаў таксама Дзень сьцяга (3 красавіка, на памяць пра 3 красавіка 1990 году, калі за 16 месяцаў да [[Акт абвяшчэньня незалежнасьці Ўкраіны|абвяшчэньня незалежнасьці Ўкраіны]] на львоўскай ратушы быў узьняты [[Сьцяг Украіны|сіня-жоўты сьцяг]])і Дзень лістападаўскага чыну (1 лістапада; у памяць аб [[Лістападаўскі чын|лістападаўскім перавароце]], калі ў ноч на 1 лістапада 1918 году Львоў быў абвешчаны сталіцай [[ЗУНР|Заходне-ўкраінскай Народнай Рэспублікі]]). 27 ліпеня ў Львове дзень жалобы па ахвярам [[Скнілаўская трагедыя|Скнілаўскай авіякатастрофы]]. Горад Львоў зьяўляецца кавалерам ордэна [[Virtuti Militari]]<ref>[https://web.archive.org/web/20091001112805/http://www.ststanislas.org.ua/about/history/2009/06/29/347.html Включення польських орденів до нагородної системи Російської імперії.] Міжнародний орден святого Станіслава/{{ref-uk}}</ref>, высокай ваеннай узнагароды [[Польшча|Польшчы]], і [[ордэн Леніна|Ордэна Леніна]]<ref>[http://bse.sci-lib.com/article071865.html Львов (центр Львовской обл.).] Большая Советская Энциклопедия (БСЭ).{{ref-ru}}</ref>, адной з вышэйшых узнагарод [[Савецкі Саюз|Савецкага Саюзу]]. == Транспарт == Асноўным відам [[Грамадзкі транспарт|грамадзкага транспарту]] ёсьць [[Вузкакалейка|вузкакалейны]] [[трамвай]]<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Надзея Дрыла]].|загаловак=Чаму беларусам не перашкодзіла б павучыцца ў львоўцаў|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=75736|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=12 сакавіка 2011|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2011-03-12 46 (26910)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/75720/12sak-6.indd.pdf 6]|issn=1990-763x}}</ref>. == Геаграфія == Знаходзіцца прыкладна за 80 км ад мяжы з [[Польшча]]й і за 469 км на захад ад [[Кіеў|Кіева]]. == Гісторыя == === Сярэднявечча === [[Файл:Lev Danylovich of Halych.PNG|160пкс|міні|Князь [[Леў Данілавіч]] на тле Львова. Партрэт XVII стагодзьдзя]] Мяркуецца, што Львоў быў заснаваны князем [[Даніла Раманавіч|Данілам Галіцкім]] у гонар свайго сына Льва Данілавіча. Першая пісьмовая згадка пра горад датуецца 1256 годам. Яна ўтрымліваецца ў [[Галіцка-Валынскі летапіс|Галіцка-Валынскім летапісе]]. Пасьля сьмерці Даніла, князь Леў перанёс у Львоў сталіцу Галіцка-Валынскай дзяржавы. Пасьля 1303 году, Львоўская япархія была ператвораная ў асобную мітраполію [[Канстантынопальскі патрыярхат|Канстантынопальскага патрыярхату]]. У 1340 годзе Львоў быў заваяваны [[Каралеўства Польскае (1385—1569)|Каралеўствам Польскім]], аднак мясцовыя баяры зрынулі польскія ўлады і ўтварылі незалежную баярскую рэспубліку. У 1349 годзе польскі кароль [[Казімер III Вялікі]] зноў усталёўвае ўладу над Львовам, даўшы гораду статус сталіцы Рускага каралеўства — аўтаномнай адміністрацыйнай адзінкі Польшчы. У 1356 годзе гораду было падараванае [[Магдэбурскае права]]. У 1378 годзе Львоў разам з усёй Галічынай перайшоў пад уладу [[Вугорскае каралеўства|Вугоршчыны]]. Вугорскае панаваньне доўжылася 9 гадоў, пасьля чаго польскія войска пад кіраўніцтвам каралевы [[Ядзьвіга (каралева Польшчы)|Ядзьвігі]] зноў захапілі горад, які стаў адміністрацыйным цэнтрам [[Рускае ваяводзтва|Рускага ваяводзтва]]. === Новы час === [[Файл:Lwow 1.jpg|міні|зьлева|250пкс|Панарама гораду, 1618 год]] У [[Новы час]] Львоў застаецца апорай [[Праваслаўе|праваслаўя]] — тут дзейнічае праваслаўнае брацтва і грэка-славянская школа. У 1661 годзе ў горадзе была заснаваная калегія езуітаў — прататып [[Львоўскі ўнівэрсытэт|Львоўскага ўнівэрсытэту]]. У першай палове XVIII стагодзьдзя Львоў становіцца найбуйнейшым горадам Украіны (з насельніцтвам 25-30 тыс. чалавек). У гэты пэрыяд Львоў перажыў аблогу [[Багдан Хмяльніцкі|Багдана Хмяльніцкага]], адкупіўся ад [[Асманская імпэрыя|турак]] у 1672 годзе і быў узяты толькі раз — швэдзкімі войскамі. Для наладжваньня сумесных дзеяньняў супраць [[Карл XII|Карла XII]] у 1707 годзе ў Львоў прыяжджаў цар [[Пётар I]]. У 1772 годзе Львоў адышоў у склад [[Аўстрыйская імпэрыя|Аўстрыйскай імпэрыі]], стаўшы сталіцай кароннай зямлі — [[Каралеўства Галіцыі і Ладамэрыі]]. Аўстрыйская ўлада зьнесла гарадзкія сьцены, чым заахвоціла горад да разьвіцьця і разрастаньня. Горад адначасова быў цэнтрам украінскага і польскага вызваленчых рухаў. === Паміж дзьвюма сусьветнымі войнамі === Падчас [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]] Львоў быў акупаваны Расейскай імпэрыяй. У ноч з 31 кастрычніка на 1 лістапада 1918 году ў горадзе адбыўся [[Лістападаўскі чын]], які прывёў да ўтварэньня [[ЗУНР|Заходне-ўкраінскай Народнай Рэспублікі]] са сталіцай у Львове. Зь першых дзён існаваньня новаўтвораная [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польская дзяржава]] абвясьціла вайну ЗУНР: Львоў быў захоплены польскімі войскамі ўжо 21 лістапада, горад стаў адміністрацыйным цэнтрам Львоўскага ваяводзтва. У 1939 годзе паводле [[Пакт Молатава-Рыбэнтропа|пакту Молатава-Рыбэнтропа]] Львоў увайшоў у склад [[Савецкі Саюз|Савецкага Саюзу]], а менавіта, [[УССР|Украінскай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі]]. Горад стаў адміністрацыйным цэнтрам Львоўскай вобласьці. У чэрвені 1941 году Львоў быў акупаваны [[Вэрмахт|нацысцкімі войскамі]] [[Гітлер]]а. 30 чэрвеня [[АУН|Арганізацыя Ўкраінскіх Нацыяналістаў]] абвясьціла ў Львове Акт аднаўленьня Ўкраінскай дзяржавы, аднак гэтая ініцыятыва наткнулася на незадаволенасьць нямецкай адміністрацыі і яе ініцыятары былі арыштаваныя. 27 ліпеня 1944 году [[Чырвоная Армія]] заняла Львоў. === Савецкі пэрыяд === Пры савецкім пэрыядзе ў горадзе і ваколіцах дзейнічаў магутны нацыянальна-вызваленчы супраціў. Таму 27 сьнежня 1946 году [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі]] заснаваў [[Акадэмія нацыянальнай бясьпекі Беларусі|Львоўскую школу падрыхтоўкі апэратыўных працаўнікоў]]. === Сучаснасьць === У 1991 годзе Львоў увайшоў у склад незалежнай [[Украіна|Украіны]]. == Гістарычны цэнтар == {{Асноўны артыкул|Гістарычны цэнтар Львова}} Ансамбль гістарычнага цэнтру Львова займае цэнтральную тэрыторыю гораду, якая занесеная ў [[Сусьветная спадчына ЮНЭСКО|Сусьветную спадчыну ЮНЭСКО]]. На 22-й канфэрэнцыі Камітэту Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО, які праходзіў у [[Кіёта]] ([[Японія]]) з 30 лістапада па 5 сьнежня 1998 году, Львоў быў прыняты ў Сусьветную спадчыну. Тэрыторыя ансамблю гістарычнага цэнтру складаецца з 120 га старажытнарускай і сярэднявечнай часткі гораду, а таксама тэрыторыі [[сабор Сьвятога Юра (Львоў)|сабора Сьвятога Юра]] на Сьвятаюрскай гары. Буфэрная зона Ансамблю гістарычнага цэнтру вызначана межамі гістарычнага арэалу і складае каля 3000 га. <gallery> Файл:Opera-lviv-2012.JPG|Львоўскі нацыянальны акадэмічны тэатар опэры і балету імя Саламіі Крушэльніцкай Файл:Lviv Railway station.JPG|Галоўны чыгуначны вакзал Файл:St.Olha and Elizabeth Church Lviv.JPG|Царква сьвятых Вольгі і Лізаветы (Касьцёл Сьвятой Эльжбеты) Файл:Lwów - Ratusz.jpg|Львоўская ратуша Файл:Lviv - Palace of Potocki family.jpg|Палац Патоцкіх Файл:Дворец Сапег.jpg|[[Палац Сапегаў (Львоў)|Палац Сапегаў]] Файл:University Lviv 2009 1.JPG|[[Львоўскі ўнівэрсытэт|Львоўскі нацыянальны ўнівэрсытэт імя Івана Франко]] Файл:Polytechnic Lwow 20091.JPG|[[Львоўская палітэхніка|Нацыянальны ўнівэрсытэт «Львоўская палітэхніка»]] Файл:Львів площа Ринок 003.jpg|Плошча Рынак Файл:Lviv - Cathedral of Saint George 01.JPG|Сабор сьвятога Юра Файл:Lviv - Bernardyny - 01.jpg|Бэрнардзінскі касьцёл і манастыр Файл:Lwów - Cerkiew Uspieńska.jpg|Усьпенская царква Файл:Lwów - k. Dominikan.JPG|[[Дамініканскі касьцёл (Львоў)|Дамініканскі касьцёл]] Файл:Overlooking Latin Cathedral in Lviv.jpg|Лацінскі катэдральны сабор Файл:Vysokyj zamok.jpg|Замкавая гара (гара «Высокі Замак») Файл:Jesuit_church_in_Lviv.jpg|[[Касьцёл езуітаў (Львоў)|Касьцёл езуітаў]]</gallery> == Насельніцтва == === Колькасьць насельніцтва === {| align="center" border="0" cellspacing="2" cellpadding="5" style="border:1px solid #AAAAAA;" |-bgcolor="#AAAAAA;" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Насельніцтва |-bgcolor="#EEEEEE" ! 1959 !! 1970 !! 1979 !! 1989 !! 2001 !! 2018 |- bgcolor="#FFFFFF" | align=center| 410 678 | align=center| 553 452 | align=center| 667 243 | align=center| 790 908 | align=center| 732 818 | align=center| 726 772 |} === Мова === {| width="40%" align="center" border="0" cellspacing="2" cellpadding="5" style="border:1px solid #AAAAAA;" |-bgcolor="#AAAAFF" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Насельніцтва па роднай мове <small>(2001)</small> |-bgcolor="#eeeeff" ! украінская&nbsp;мова !! расейская !! польская !! беларуская |- bgcolor="#f7f9ff" | align=center|88,48% | align=center|9,95% | align=center|0,42% | align=center|0,10% |} == Гарады-партнэры == Гарадамі-пабрацімамі афіцыйна зьяўляюцца<ref name=MR />: <div class="references-small" style="-moz-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-count:2;"> * [[Баня-Лука]], [[Босьнія і Герцагавіна]] * [[Будапэшт]], [[Вугоршчына]] * [[Рочдэйл]], [[Вялікабрытанія]] * [[Фрайбург]], [[Нямеччына]] * [[Кутаісі]], [[Грузія]] * [[Рышон-ле-Цыён]], [[Ізраіль]] * [[Вініпэг]], [[Канада]] * [[Жэшаў]], [[Польшча]] * [[Кракаў]], [[Польшча]] * [[Лодзь]], [[Польшча]] * [[Люблін]], [[Польшча]] * [[Перамышль]], [[Польшча]] * [[Уроцлаў]], [[Польшча]] * [[Санкт-Пецярбург]], [[Расея]] * [[Нові-Сад]], [[Сэрбія]] * [[Самарканд]], [[Узбэкістан]] </div> == Ураджэнцы і жыхары == * [[Андрэй Садовы]] * [[Рыгор Аракеловіч]] * [[Рыгор Пірамовіч]] * [[Станіслаў Лем]] * [[Раман Вікцюк]] * [[Раман Шухевіч]] * [[Леапольд фон Захэр-Мазах]] * [[Станіслаў Ежы Лец]] * [[Пол Муні]] * [[Альфрэд Рэдль]] * [[Марцін Шміглецкі]] == Глядзіце таксама == * Радыё «[[Люкс ФМ]]» == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20110225023616/http://www.city-adm.lviv.ua/ Афіцыйная старонка]{{ref-uk}} * [http://34mag.net/post/lvoy/ Львоў — гайд ад 34mag] * [https://web.archive.org/web/20131006161414/http://database.ukrcensus.gov.ua/MULT/Database/Census/databasetree_no_uk.asp#m5 Розподіл населення за національністю та рідною мовою] {{ref-uk}} {{Львоўская вобласьць}} [[Катэгорыя:Львоў| ]] [[Катэгорыя:Узнагароджаныя ордэнам Віртуці Мілітары]] mef539whtggq4pnjgwqywl09tr29nw6 Песьняры 0 28938 2622380 2562231 2025-06-29T02:20:33Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2622380 wikitext text/x-wiki {{Музычны гурт |Назва = Песьняры |Лацінка = Pieśniary |Фота = |Гады = 1969 — цяпер |Адкуль = [[Менск]], [[Беларусь]] |Мова = [[беларуская мова|беларуская]]<br />[[расейская мова|расейская]] |Жанр = [[фольк-рок]] |Выдавец = «[[Мелодия]]» }} [[Файл:MulavinVGStamp2009.JPG|міні|220пкс|«Песьняры» на паштовай марцы Беларусі]] «'''Песьняры́'''» («''Песняры́''») — [[вакальна-інструмэнтальны ансамбль]] пад кіраўніцтвам [[Уладзімер Мулявін|Уладзімера Мулявіна]], створаны ў [[Менск]]у ў 1969 годзе. Вядомы шырокай аўдыторыі слухачоў па песьнях «Белавеская пушча», «Беларусь», «Вологда» і шматлікіх іншых. Ансамбль першапачаткова пазыцыянаваўся як фальклёрны. Аснову рэпэртуару складалі апрацаваныя беларускія народныя песьні. Пасьля ў рэпэртуар былі ўключаныя песьні савецкіх кампазытараў, песьні на вершы вядомых паэтаў, такіх, як [[Янка Купала]], [[Робэрт Бэрнз]], [[Уладзімер Маякоўскі]]. Ансамблем было пастаўлена 2 вялікія тэатралізаваныя творы ([[рок-опэра|рок-опэры]]) — «Песнь пра долю» і «Гусьляр». У 1975 годзе падчас гастроляў у [[ЗША]] «Песьняры» пазнаёміліся са сьпеваком [[Данчык]]ам. Пасьля сустрэчы ансамбль улучыў у свой рэпэртуар папулярную сярод [[Беларуская дыяспара|беларускай дыяспары]] ЗША і [[Аўстралія|Аўстраліі]] песьню «Беларусачка». Пагатоў паэт [[Алесь Ставер]] напісаў строфы песьні яшчэ ўвесну 1967 году пры вяртаньні ў Менск з выступленьня ў [[Барысаў|Барысаве]] (Менская вобласьць). Той самай вясной кампазытар [[Юры Семяняка]] паклаў верш на музыку. Улетку 1980 году ў Маскве ансамбль «Песьняры» выконваў песьню на [[Летнія Алімпійскія гульні 1980 году|Гульнях 22-й Алімпіяды]]<ref>{{Артыкул|аўтар=Міхась Шавыркін.|загаловак=Беларусачка|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=96570|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=28 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-28 82 (27197)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/96561/28kras-2.indd.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref>. У 1998 годзе ў гурце адбыўся раскол. У цяперашні час існуе каля пяці розных ансамбляў, якія маюць у сваім назове слова «Песьняры» і якія выконваюць песьні легендарнага калектыву, у тым ліку беларускі дзяржаўны ансамбль «Песьняры», «[[Беларускія песьняры]]», «Песьняры Леаніда Барткевіча»<ref>{{Cite web|url=http://www.belmarket.by/opyt-i-molodost-pesnyarov|title=Опыт и молодость "Песняров"|last=Жданович|first=Анна|date=2014-03-17|website=|publisher=[[Белорусы и рынок|Белорусы и рынок]]|language=ru|аўтар=Анна Жданович.|dead-url=no|archiveurl=http://web.archive.org/web/20200409065901/http://www.belmarket.by/opyt-i-molodost-pesnyarov|archivedate=2020-04-09|accessdate=2020-04-09}}</ref>. Анатоль Кашапараў і Леанід Барткевіч, якія сьпявалі разам у «Песьнярах», у 2016 годзе давалі некалькі сумесных канцэртаў у Беларусі. == Дыскаграфія == {| class="wikitable" |- |1971||[[Ты мне вясною прыснілася]]||Ты мне вясною прысьнілася |- |1974||[[Алеся (альбом)|Алеся]]||Алеся |- |1977||[[Перапёлачка]]||Перапёлачка |- |1979||[[Вологда]]||Волагда |- |1980||[[Гусляр]]||Гусьляр |- |1982||[[Зачарованная моя]]||Мая зачараваная |- |1984||[[Через всю войну]]||Праз усю вайну |} Выдыдзены таксама шэраг [[сынгл]]аў. == Склад == Склад гурту ўвесь час зьмяняўся. Найбольшыя значнымі ўдзельнікамі былі: * [[Уладзімер Мулявін]] ([[сьпеў]], [[гітара]], 1968—2003) * [[Валер Мулявін]] (гітара, 1968—1974) * [[Леанід Барткевіч]] ([[сьпеў]], 1969—1980) * [[Анатоль Кашапараў]] (сьпеў, 1970—1990) * [[Валер Дайнэка]] (сьпеў, 1976—1992) * [[Леанід Тышко]] ([[бас-гітара]], 1968—1981) * [[Уладзіслаў Місевіч]] ([[саксафон]], [[жалейка]], 1968—1992) * [[Аляксандар Дзямешка (музыка)|Аляксандар Дзямешка]] ([[бубны]], 1968—1988) * [[Уладзімер Нікалаеў (музыка)|Уладзімер Нікалаеў]] ([[клявішныя]], 1971—1980) * [[Актай Айвазаў]] * [[Вячаслаў Міхновіч]] * [[Марк Шмелькін]] * [[Уладзімер Ткачэнка]] * [[Валер Яшкін]] * [[Анатоль Гілевіч]] * [[Валянцін Бадзьяраў]] * [[Віктар Часлаў Паплаўскі]] * [[Юры Дзянісаў]] * [[Барыс Бэрнштэйн]] == Літаратура == * {{Кніга |аўтар = [[Зьміцер Падбярэскі|Д. П.]], фота У. Парфянка |імя = |прозьвішча = |частка = «ПЕСЬНЯРЫ» |загаловак = Энцыклапедыя беларускай папулярнай музыкі |арыгінал = |спасылка = |адказны = уклад. [[Зьміцер Падбярэскі|Дз. Падбярэзскі]] і інш |выданьне = |месца = [[Менск|Мінск]] |выдавецтва = [[Зьміцер Колас|Зміцер Колас]] |год = 2008 |том = |старонкі = 231–233 |старонак = 368 |сэрыя = |isbn = 978-985-6783-42-8 |наклад = 2000 |мова=be }} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons}} * [https://web.archive.org/web/20140414044503/http://pesnyary.by/ БДА Песьняры]{{ref-ru}} * [http://www.vma-pesnyary.com/ Віртуальны музэй ансамбля «Песьняры»]{{ref-ru}} * [http://www.pesnyary.com/ Сайт пра ВІА Песьняры]{{ref-ru}} {{Песьняры}} {{Заля славы беларускага рок-н-ролу}} [[Катэгорыя:Песьняры| ]] [[Катэгорыя:Беларускія музычныя гурты]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1969 годзе]] 0eae6m8lakdnngi7qliqbeqkrverlc8 Беллегпрам 0 71438 2622363 2518431 2025-06-28T17:34:15Z W 11741 /* Тэкстыльныя */ +«[[Камволь]]» унутраная спасылка для стварэньня артыкула 2622363 wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = Беллегпрам |лягатып = |тып = [[урад]]авы [[канцэрн]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснаваная = 1992 год |заснавальнікі = |разьмяшчэньне = [[Менск]], вул. К. Цэткін, д. 16 |ключавыя фігуры = [[Михаил Сучков]] |галіна = [[Лёгкая прамысловасьць]] |прадукцыя = [[Абутак]], [[адзеньне]] |абарачэньне = |апэрацыйны прыбытак = |чысты прыбытак = |лік супрацоўнікаў = 70 тысячаў (2012) |матчына кампанія = [[Савет міністраў Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Аршанскі льнокамбінат]]», «[[Купалінка (прадпрыемства)|Купалінка]]», «[[Магатэкс]]», «[[Марко]]», «[[Мілавіца]]», «[[Сьвітанак]]», «[[Элема]]» |аўдытар = |сайт = [http://www.bellegprom.by www.bellegprom.by] }} «'''Беллегпрам'''» — [[Беларусь|беларускі]] дзяржаўны канцэрн па вытворчасьці й збыце тавараў [[Лёгкая прамысловасьць|лёгкай прамысловасьці]], створаны ў 1992 годзе на аснове Міністэрства лёгкай прамысловасьці. На 7 студзеня 2012 г. меў у сваім складзе 114 прадпрыемстваў — 18 урадавых ды 96 прыватных. Налічваў звыш 70 тыс. працаўнікоў. У 2011 г. вырабіў 60% [[тавар]]аў лёгкай прамысловасьці краіны<ref>{{Спасылка | аўтар = Марына Носава| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 7 студзеня 2012| url = http://by.belapan.by/archive/2012/01/07/521551_521552/| загаловак = Канцэрн «Беллегпрам» у 2012 годзе павінен павялічыць экспарт на 10%| фармат = | назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 8 студзеня 2012 | мова = | камэнтар = }}</ref>. Таксама мае ў сваім складзе навучальныя ўстановы: [[Баранавіцкі каледж лёгкай прамысловасьці]], [[Менскі каледж тэхналёгіі і дызайну лёгкай прамысловасьці]] і [[Менскі інстытут сучасных тэхналёгіяў і маркетынгу]]. На 7 лістапада 2010 г. меў 423 крамы ў Беларусі<ref>{{Спасылка | аўтар = Марына Носава| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 7 лістапада 2010| url = http://by.belapan.by/archive/2010/11/07/424604_424605/| загаловак = Прадпрыемствы канцэрна «Беллегпрам» павялічылі рознічны тавараабарот больш чым на 18%| фармат = | назва праекту = Эканоміка| выдавец = БелаПАН| дата = 8 студзеня 2012 | мова = | камэнтар = }}</ref>, а на 10 сакавіка 2011 г. і 49 [[крама]]ў за мяжой<ref>{{Спасылка | аўтар = Марына Носава| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 10 сакавіка 2011| url = http://by.belapan.by/archive/2011/03/10/eu_eu_455018_455020/| загаловак = Канцэрн «Беллегпрам» адкрые ў Вільні сумеснае гандлёвае прадпрыемства| фармат = | назва праекту = Беларусь — Эўразьвяз| выдавец = БелаПАН| дата = 8 студзеня 2012 | мова = | камэнтар = }}</ref>. Арганізацыі канцэрну выпускаюць больш за 5000 артыкулаў і мадэляў вырабаў, у тым ліку каля 3000 — адзеньня, 1700 — абутку<ref>[https://web.archive.org/web/20100109093006/http://www.bellegprom.by/about.php О концерне] // bellegprom.by</ref>. Знаходзіцца пад санкцыямі [[Украіна|Украіны]] з мая 2023 году<ref>{{cite web|title=УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ №276/2023|url=https://www.president.gov.ua/documents/2762023-46749|work=Прэзідэнт Украіны|date=2023-05-12|language=uk}}</ref>. == Кампаніі канцэрну == === Тэкстыльныя === * ААТ «[[Баранавіцкае вытворчае баваўнянае аб’яднаньне]]» * РУП «Веткаўская баваўнянапрадзільная фабрыка» * ААТ «Віцебскія дываны» * ААТ «Віцебскі камбінат шаўковых тканін» * РУВП «Гароднятэкстыль» * Гарадзенскае ўнітарнае вытворчае прадпрыемства «Гронітэкс» * РУП «Ільічоўская фабрыка першаснай перапрацоўкі воўны» * ААТ «[[Камволь]]» * ААТ «[[Дываны Берасьця]]» * ААТ «Стужка», г. Магілёў * ААТ «[[Магілёўскі тэкстыль]]» * РУВГП «[[Аршанскі льнокамбінат]]» * ААТ "Кобрынская прадзільна-ткацкая фабрыка «Ручайка»" * ААТ «Слонімская камвольна-прадзільная фабрыка» * ЗАТСП «Сопотэкс» * ААТ «Сукно» === Трыкатажныя === * ААТ «[[Алеся]]» * ААТ «[[Белфа]]» г. Жлобін * ААТ «Бабруйсктрыкатаж» * ААТ «Берасьцейскі панчошны камбінат» * Віцебскае ААТ «Клясыка індустрыі моды» * ААТ «[[Купалінка (прадпрыемства)|Купалінка]]» * ААТ «8 Сакавіка» * ААТ [[Палесьсе (прадпрыемства)|"Пінскае прамыслова гандлёвае аб’яднаньне «Палесьсе»"]] * ААТ «Сьвітанак» г. Жодзіна * ААТ "Берасьцейская трыкатажная фірма «Элма»" * ПУТП «Ромгіль» * Беларуска-Ірляндзкае сумеснае прадпрыемства "Трыкатажная фабрыка «Арэола»", ТАА * СТАА «Ланатэкс» * СТАА «Дэльта Стыль» === Швейныя === * ААТ «Барысаўская швейная фабрыка» * РУВП "Баранавіцкая швейная фабрыка «Бараўчанка»" * ААТ "Берасьцейская швейная фірма «Надзея»" * ААТ «Цэнтар моды» * ЗАТ "Магілёўская швейная фірма «Вясьнянка»" * ААТ "Швейна-гандлёвая фірма «Элод»" * ААТ "Дзяржынская швейная фабрыка «[[Эліз]]»" * ААТ «[[Жлобінская швейная фабрыка]]» * ААТ «Знамя індустрыялізацыі» * ЗАТ «Калінка» * ААТ «[[Камінтэрн (прадпрыемства)|Камінтэрн]]» * ЗАТ "Фабрыка галаўных убораў «Людміла»" * РУП "Швейная фірма «Лона»" * Сумеснае прадпрыемства ЗАТ «Мілавіца» * РУП «Мотэкс» * ААТ "Мазырская швейная фабрыка «[[Надэкс]]»" * ААТ «Мона» * РУП «Наваградзкая швейная фабрыка» * ЗАТ "Аршанская прамыслова-гандлёвая фірма «Сьвітанак»" * ААТ «[[Славянка]]» * ААТ «[[Элема]]» * ААТ "Швейная фірма «Юнона»" === Скураныя === * Гарадзенская пальчаткавая фірма «Акцэнт» ААТ * Беларуска-італьянскае-харвацкае сумеснае прадпрыемства «Бел-скін», ТАА * ААТ «Бабруйскі гарбарны камбінат» * Рэспубліканскае вытворчае ўнітарнае прадпрыемства «Віцебскі футравы камбінат» * ААТ «Галантэя» * Сумеснае прадпрыемства «Гатава-Тенэрі» таварыства з абмежаванай адказнасьцю * РУП «Гарадзенскае вытворчае гарбарнае аб’яднаньне» * ААТ «Кажэўнікаў» * ААТ «Менскае вытворчае гарбарнае аб’яднаньне» * Беларуска-чэскае сумеснае прадпрыемства «Сьмілавіцкі гарбарны завод» таварыства з абмежаванай адказнасьцю === Абутковыя === * ААТ «Баранавіцкая абутковая фабрыка» * СТАА «Белвэст» * ЗАТ Сумеснае беларуска-гішпанскае прадпрыемства «Белкельмэ» * ААТ «Бабруйская абутковая фабрыка» * СТАА "Гомельская абутковая фабрыка «Праца-Стэцкевіч-Адамантан»" * ААТ "Гродзенская абутковая фабрыка «Нёман»" * ААТ «Чырвоны Кастрычнік» * РУВП «Крычаўскі завод гумавых вырабаў ім. 50-годзьдзя БССР» * Беларуска-брытанскае сумеснае прадпрыемства «ЛеГранд» — таварыства з абмежаванай адказнасьцю * ААТ «Лідзкая абутковая фабрыка» * Менскае абутковае ААТ «Прамень» * РУВП "Баранавіцкая абутковая фабрыка «Рытм»" * Гомельскае ўнітарнае рэспубліканскае прадпрыемства «Праца» * СТАА "Фабрыка спэцыяльнага абутку «Праца — Нью-Лайн»" * ААТ «Абутак» * Беларуска-славенскае сумеснае прадпрыемства «Чаўляр» таварыства з абмежаванай адказнасьцю * Беларуска-кіпрскае сумеснае прадпрыемства «Рэйлы» таварыства з абмежаванай адказнасьцю * ЗАТ Беларуска-нямецкае сумеснае прадпрыемства «Отыка» * ЗАТ «Сівельга» * РУП «Сьмілавіцкая валяльна-войлачная фабрыка» * Сумеснае беларускае-нямецкае таварыства з абмежаванай адказнасьцю «[[Марко|Марка]]» * СТАА «Сан Марка» === Іншыя === * ЗАТ «Добрускі парцалянавы завод» * ААТ «Менскі экспэрымэнтальна-фурнітурны завод» * ААТ «Пінскі завод штучных скураў» * ААТ «ЭКТБ» * Вытворчае ўнітарнае прадпрыемства «Хімічная вытворчасьць» Менскага абутковага адкрытага акцыянэрнага таварыства «Прамень» == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20100106174821/http://www.bellegprom.by/ Афіцыйная старонка]{{ref-ru}} [[Катэгорыя:Беларускія кампаніі]] [[Катэгорыя:Прамысловасьць Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1992 годзе]] sub75k5vnlmferktwwpb7853fyejm70 Рэакцыя Каніцара 0 78320 2622357 1744752 2025-06-28T15:06:04Z Д.Ильин 31442 2622357 wikitext text/x-wiki '''Рэакцыя Каніцара''' — рэакцыя [[дыспрапарцыянаваньне|дыспрапарцыянаваньня]] альдэгідаў, якія не зьмяшчаюць вадароду ў α пазыцыі ў дачыненьні да карбанільнай групы. Названая ў гонар [[Станіслаў Каніцара|Станіслава Каніцара]]. Станіслаў Каніцара першым правёў гэта ператварэньне ў 1853 годзе, атрымаўшы бэнзойную кіслату і бэнзілавы сьпірт пры апрацоўцы бэнзойнага альдэгіда карбанатам калія. Прадуктам акісленьня зьяўляецца карбоновая кіслата, прадуктам аднаўленьня — сьпірт. Для альдэгідаў, якія маюць атам вадароду ў α пазыцыі па дачыненьні да карбанільнай групы (RC H R'CHO) пераважная рэакцыя альдольнай кандэнсацыі. [[Image:Cannizzaro reaction-benzaldehyde.svg|500px|center|The Cannizzaro reaction]] [[File:C-R startAnimGif.gif|center|C-R startAnimGif]] {{Накід:Хімія}} [[Катэгорыя:Хімія]] {{ізаляваны артыкул}} 6rsaxikkp8t32dgy6vhhpr1w31m3ktc Пярну (рака) 0 86947 2622393 2621541 2025-06-29T06:26:54Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2622393 wikitext text/x-wiki {{Рака |назва = Пярну |арыгінальная_назва = Pärnu jõgi |выява = Pärnu_jõgi.jpg |памер_выявы = |подпіс = Рака Пярну |выток = Цэнтральная эстонская раўніна |вышыня_вытоку = |вусьце = [[Рыскі заліў]] |вышыня вусьця = 76,2 [[м]] |краіны_басэйну = |даўжыня = 144 [[км]] |сьцёк = 64,4 м³/сэк |плошча_басэйну = 6920 [[км²]] |нахіл = |назва_парамэтру1 = |парамэтар1 = |мапа = |памер_мапы = |подпіс_мапы = |левыя_прытокі = |правыя_прытокі = }} '''Пя́рну''' — рака ў [[Эстонія|Эстоніі]]. Даўжыня 144 км, плошча басэйна 6920 км². Упадае ў [[Пярнуская затока|Пярнускую затоку]] [[Рыская затока|Рыскай затокі]] [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]]. На рацэ Пярну знаходзіцца [[Пярну|аднайменны горад]]. == Гідраграфія == Сілкаваньне зьмяшанае, у вярхоўях зь перавагай падземнага, у нізавых — дажджавое. Сярэднегадавы сьцёк вады — 64,4 м³/сэк<ref>[https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://web.archive.org/web/20130412053218/http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"][https://www.webcitation.org/6DDxqHRDR?url=http://www.maves.ee/Projektid/1999/Parnu%20joe%20valgala%20veekasutuskava%20projekt.pdf "Pärnu River Basin Management Plan"]. AS Maves http://www.maves.ee</ref>. Замярзае не штогод (звычайна ў сярэдзіне сьнежня, ускрываюць у канцы сакавіка). У прывусьцевай частцы суднаходная. На Пярну маецца 11 плацінаў і малыя ГЭС. == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Рэкі Эстоніі]] [[Катэгорыя:Пярнумаа]] [[Катэгорыя:Ярвамаа]] 90aiw3404v5ywrrsvqzxq5odnled0qz Бэн Фостэр 0 88815 2622341 2615201 2025-06-28T13:09:42Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622341 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Бэн Фо́стэр''' ({{мова-en|Ben Foster}}; {{Н}} 3 красавіка 1983 году, [[Лімінгтан-Спа]], [[Ангельшчына]]) — колішні [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, брамнік. Правёў восем матчаў за [[зборная Ангельшчыны па футболе|нацыянальную зборную Ангельшчыны]]. == Кар’ера == === Клюбная === Фостэр пачаў сваю футбольную кар’еру ў клюбе «[[Расінг Ўорык]]» у 2000 годзе, дзе правёў сэзон, перш чым ён далучыўся да «[[Сток Сіці]]» 25 красавіка 2001 году пасьля таго, як яго заўважыў скаўт Колін Добсан<ref>[http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-1327999/Birmingham-stopper-Ben-Foster-thanks-Stokes-chief-scout-giving-big-break.html Birmingham keeper Ben Foster thanks Stoke scout for getting him out of the chef's kitchen into football]. Daily Mail.</ref>. У час свайго знаходжаньня ў «Стоку», Фостэр гуляў па арэндах у клюбах «[[Брыстал Сіці]]»<ref>[http://www.skysports.com/story/0,19528,11701_2249904,00.html Robins sign Foster on loan]. Sky Sports</ref>, «[[Кідэрмінстэр Гарыерз]]»<ref>[http://www.skysports.com/story/0,19528,11698_2315412,00.html Harriers land Potter]. Sky Sports</ref> і «[[Рэксэм (футбольны клюб)|Рэксэм]]»<ref>[http://www.skysports.com/story/0,19528,11701_2324727,00.html Dragons land Potter]. Sky Sports</ref>. У чэрвені 2003 году Бэн атрымаў траўму крыжападобных зьвязкаў падчас гульні ў тэніс са сваім братам<ref>[https://web.archive.org/web/20081201153646/http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/premier_league/manchester_united/article3449210.ece Gloves are on as Ben Foster’s battle against injury gathers speed]. The Times</ref>, што сталася прычынай знаходжаньня брамніка па-за футболам на працягу шасьці месяцаў<ref>[http://www.skysports.com/story/0,19528,11701_2268925,00.html Foster out for six months]. Sky Sports</ref>. Пры гульні за «Рэксэм» Фостэр быў заўважаны трэнэрам «[[Манчэстэр Юнайтэд]]» [[Алекс Ферг’юсан|Алексам Ферг’юсанам]]. «Юнайтэд» некалькіх гадоў шукаў брамніку на зьмену [[Пэтэр Шмэйхэль|Пэтэру Шмэйхэлю]], і Фэрг’юсан вырашыў зрабіць стаўку на маладога Фостэра, выкупіўшы гульца за 1 млн фунтаў стэрлінгаў<ref>[http://www.skysports.com/story/0,19528,11667_2341839,00.html United eye Stoke starlet]. Sky Sports</ref>. Зьяўляючыся не падрыхатваным да выступаў за першую каманду клюбу Бэн быў аддадзены ў арэнду ў «[[Ўотфард (футбольны клюб)|Ўотфард]]» 1 жніўня 2005 году<ref>[http://www.skysports.com/story/0,19528,11667_2343859,00.html Hornets land United keeper]. Sky Sports</ref>, з разьлікам на два сэзоны. Бэну не знаходзілася месца ў складзе «Юнайтэд», бо брамнікам нумар адзін у клюбе быў [[Эдвін ван дэр Сар]], а пасьля падпісаньня манкунеанцамі яшчэ й [[Томаш Кушчак|Томаша Кушчака]], месца для Фостэра зусім не засталося. Фостэр падпісаў трохгадовы кантракт з клюбам [[Прэм’ер-Ліга|Прэм’ер-Лігі]] «[[Бірмінггэм Сіці]]» 19 траўня 2010 году<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/b/birmingham_city/8673931.stm Birmingham sign Manchester United goalkeeper Ben Foster]. BBC Sport.</ref>. Клюб шукаў замену [[Джо Гарт]]у, які правёў выдатны [[Прэм’ер-Ліга 2009—2010 гадоў|сэзон 2009—2010 гадоў]] у «Бірмінггэме» падчас знаходжаньня ў клюбе на правах арэнды. 29 ліпеня 2011 году Бэн Фостэр далучыўся да «[[Ўэст Бромўіч Альбіён]]» на правах арэнды, але пасьля сэзону перайшоў у клюб ужо на сталай аснове. === Міжнародная === Першы выклік у [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборную Ангельшчыны]] Фостэр атрымаў у 2006 годзе, калі зборная пад кіраўніцтвам [[Стыў Макларэн|Стыва Макларэна]] гуляла супраць [[Зборная Грэцыі па футболе|зборнай Грэцыі]], аднак Бэн не прыняў удзелу ў гэтай сустрэчы. Свой дэбютны матч за зборную Бэн правёў 7 лютага 2007 году ў таварыскай гульні супраць [[Зборная Гішпаніі па футболе|зборнай Гішпаніі]], што завяршылася паразай ангельцаў зь лікам 1:0. == Дасягненьні == '''«Манчэстэр Юнайтэд»''': * Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Ангельшчыны|Кубка футбольнай лігі]]: 2009, 2010 '''«Бірмінггэм Сіці»''': * Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Ангельшчыны|Кубка футбольнай лігі]]: 2011 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20101229072051/http://www.bcfc.com/page/ProfilesDetail/0,,10412~22461,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Бірмінггэм Сіці»] * [https://web.archive.org/web/20091016212420/http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=32442 Статыстыка] на Soccerbase {{Ангельшчына на ЧС-2014}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Фостэр, Бэн}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] qdsbdeikz0s04okaiqm00dvz6vttdzj Мэт Дэрбішыр 0 88821 2622351 2599188 2025-06-28T14:07:27Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622351 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|тып=артыкул|Дэрбішыр|ангельскага [[футбол|футбаліст]]а|[[графства]] ў [[Ангельшчына|Ангельшчыне]]}} {{Футбаліст}} '''Мэ́т’ю Э́нтані Дэ́рбішыр''' ({{мова-en|Matthew Anthony Derbyshire}}; {{Н}} 14 красавіка 1986 году, [[Грэйт-Гэрўуд]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, нападнік клюбу «[[Матлак Таўн]]». Раней пяць гадоў выступаў за «[[Блэкбэрн Ровэрз]]», пры гэтым нейкі час правёў у арэндзе ў «[[Плімут Аргайл]]е», «[[Рэксэм (футбольны клюб)|Рэксэме]]» й «[[Алімпіякос Пірэй|Алімпіякосе]]». Выступаў таксама за «[[Олдгэм Атлетык]]», «[[Блэкпул (футбольны клюб)|Блэкпул]]», «[[Бірмінггэм Сіці]]» і «[[Нотынггэм Форэст]]». == Дасягненьні == '''«Алімпіякос»''': * [[Чэмпіянат Грэцыі па футболе|Чэмпіён Грэцыі]]: 2009 * Уладальнік [[Кубак Грэцыі па футболе|Кубка Грэцыі]]: 2009 '''«Бірмінггэм Сіці»''': * Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Ангельшчыны|Кубка футбольнай лігі]]: 2011 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20100825170954/http://www.bcfc.com/page/ProfilesDetail/0,,10412~33410,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Бірмінггэм Сіці»] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Дэрбішыр, Мэт}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] quctbzeodibqejsbb9eyu7zy515hiif Кевін Філіпс 0 88826 2622334 2248436 2025-06-28T13:01:35Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622334 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Кевін Марк Філіпс''' ({{мова-en|Kevin Mark Phillips}}; нарадзіўся [[25 ліпеня]] [[1973]] году, [[Гітчын]], [[Ангельшчына]]) — былы [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, нападнік. Кевін быў найлепшым барбардзірам ангельскай [[Прэм’ер-Ліга|Прэм’ер-Лігі]] ў [[чэмпіянат Ангельшчыны па футболе 1999—2000 гадоў|сэзоне 1999—2000 гадоў]], калі гуляючы за «[[Сандэрлэнд (футбольны клюб)|Сандэрлэнд]]» забіў 30 галоў. У тым жа сэзоне ён атрымаў [[залатая буца|залатую буцу]], стаўшы такім чынам першым і пакуль адзіным ангельцам, які дамогся гэткага прызу. Сэзон 2013 году адгуляў у арэндзе ў клюбе «[[Крыстал Пэлас Лёндан|Крыстал Пэлас]]», якому дапамог прабіцца ў Прэм’ер-лігу. Дзякуючы добрай гульні ў тым сэзоне лёнданскі клюб поўнасьцю выкупіў кантракт Кевіна ў клюбу «[[Блэкпул (футбольны клюб)|Блэкпул]]», якому ён належыў. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20120428223949/http://www.bcfc.com/page/ProfilesDetail/0,,10412~6025,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Бірмінггэм Сіці»] * [https://web.archive.org/web/20090228154933/http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=6332 Статыстыка] на сайце Soccerbase {{Ангельшчына на ЧЭ-2000}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Філіпс, Кевін}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] 7wv3uobir8ri7sabetm0s233i1vljrk Люк Янг 0 88839 2622349 2250979 2025-06-28T13:35:20Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622349 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Люк Пол Янг''' ({{мова-en|Luke Paul Young}}; {{Н}} 19 ліпеня 1979 году, [[Гарлоў]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, правы абаронца. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.avfc.co.uk/page/PlayerProfiles/0,,10265~6039,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Астан Вілы»] * [https://web.archive.org/web/20091118125150/http://soccernet.espn.go.com/players/stats?id=7687 ESPN-профіль] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Янг, Люк}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] ql7b5qxqm67oyz8r7eizy6w0ex83hsx Стывэн Ўорнак 0 88841 2622328 1993703 2025-06-28T12:33:02Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622328 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Стывэн Дэйвід Ўорнак''' ({{мова-en|Stephen David Warnock}}; {{Н}} 12 сьнежня 1981 году, [[Ормскэрк]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, левы абаронца. У сваім актыве мае дзьве гульні за [[зборная Ангельшчыны па футболе|зборную Ангельшчыны]]. == Дасягненьні == '''«Лівэрпул»''': * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]]: 2005 * Уладальнік [[Супэркубак УЭФА|Супэркубка Эўропы]]: 2005 * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 2006 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.avfc.co.uk/page/PlayerProfiles/0,,10265~22743,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Астан Вілы»] * [http://www.thefa.com/England/SeniorTeam/Players/Postings/2005/09/StephenWarnock_PlayerProfile TheFA.com профіль] {{Ангельшчына на ЧС-2010}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ўорнак, Стывэн}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] jh8ayuy0dyjgajgujwgghw0wrqbeww1 Эшлі Янг 0 88843 2622350 2584962 2025-06-28T13:38:24Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622350 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Эшлі Сайман Янг''' ({{мова-en|Ashley Simon Young}}; {{Н}} 9 ліпеня 1985 году, [[Стывэныдж]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, паўабаронца. Ягоны брат, [[Льюіс Янг]], таксама футбаліст. Сваю кар’еру Эшлі распачаў у клюбе «[[Ўотфард (футбольны клюб)|Ўотфард]]». Першую гульню згуляў у 2003 годзе, але ў асноўны склад стаў трапляць толькі ў сэзоне 2004—2005 гадоў. У студзені 2007 году перайшоў у стан «[[Астан Віла Бірмінггэм|Астан Вілы]]» за 9,6 мільёну фунтаў. З 2011 году гуляе ў складзе «Манчэстэр Юнайтэд». == Дасягненьні == '''«Манчэстэр Юнайтэд»''': * [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе|Чэмпіён Ангельшчыны]]: 2013 * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 2016 * Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Ангельшчыны|Кубка футбольнай лігі]]: 2017 * Уладальнік [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]]: 2011 * Пераможца [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]]: 2017 '''«Інтэрнацыянале»''': * [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе|Чэмпіён Ангельшчыны]]: 2021 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.avfc.co.uk/page/PlayerProfiles/0,,10265~23776,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Астан Вілы»] * [http://www.thefa.com/England/MensSeniorTeam/Archive.aspx?p=315002 Профіль на старонцы Ангельскай футбольнай асацыяцыі] {{Навігацыйная група |назоў = Янг у складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Ангельшчына}}; |Ангельшчына на ЧЭ-2012 |Ангельшчына на ЧС-2018 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Янг, Эшлі}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] duzhleeoqh4tgmgesxiks49n1cg1bap Джонатан Гог 0 88876 2622352 2585501 2025-06-28T14:11:29Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622352 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Джонатан Лі Гог''' ({{мова-en|Jonathan Lee Hogg}}; {{Н}} 6 сьнежня 1988 году, [[Мідлзбра]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, паўабаронца. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.avfc.co.uk/articles/jonathan-hogg-aston-villa_2235239_48429 Профіль на афіцыйным сайце «Астан Вілы»] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гог, Джонатан}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] 912xsw720yo0gu7fch0jae3sy003hog Марк Бан 0 88912 2622415 2226410 2025-06-29T08:04:19Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622415 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Марк Джон Бан''' ({{мова-en|Mark John Bunn}}; {{Н}} 16 лістапада 1984 году, [[Лёндан]], [[Ангельшчына]]) — былы [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст і трэнэр. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20090317083550/http://www.rovers.co.uk/page/ProfilesDetail/0,,10303~18732,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Блэкбэрн Ровэрз»] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Бан, Марк}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] pz2xrnb8aqvoxugv8e7bv0u5rzvrvre Фрэнк Філдынг 0 88986 2622333 2342530 2025-06-28T12:55:24Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622333 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Фрэнсіс Дэйвід «Фрэнк» Філдынг''' ({{мова-en|Francis David «Frank» Fielding}}; {{Н}} 4 красавіка 1988 году, [[Блэкбэрн]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, брамнік клюбу «[[Сток Сіці]]». == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20111201203913/http://www.rovers.co.uk/page/ProfilesDetail/0,,10303~52728,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Блэкбэрн Ровэрз»] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Філдынг, Фрэнк}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] lnx1ywu3xlijvrev0zt0k5seod8l54z Ен Эват 0 89040 2622346 2600398 2025-06-28T13:23:00Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622346 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Ен Рос Эват''' ({{мова-en|Ian Ross Evatt}}; {{Н}} 19 лістапада 1981 году, [[Ковэнтры]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбольны [[трэнэр]] і былы футбаліст. == Біяграфія == Выступаў на пазыцыі цэнтральнага [[Абаронца (футбол)|абаронцы]]. Прафэсійную кар’еру пачаў у 1999 годзе ў «[[Дэрбі Каўнці]]», пасьля чаго зьмяніў яшчэ тры клюбы да таго, як трапіў у «[[Блэкпул (футбольны клюб)|Блэкпул]]», дзе правёў сем гадоў сваёй кар’еры. Напрыканцы кар’еры 150 матчаў згуляў за «[[Чэстэрфілд (футбольны клюб)|Чэстэрфілд]]». У 2018 годзе кароткі час выконваў абавязкі галоўнага трэнэра каманды «[[Чэстэрфілд (футбольны клюб)|Чэстэрфілд]]». Ад 2020 году зьяўляецца галоўным трэнэрам «[[Болтан Ўандэрэрз]]»<ref>{{Спасылка|url=https://www.transfermarkt.com/-/profil/trainer/60275|загаловак=Ian Evatt - Manager profile | выдавец=Transfermarkt|мова=en|дата=19 сьнежня 2021}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Спасылка|копія=https://web.archive.org/web/20100704141032/http://www.blackpoolfc.co.uk/page/ProfilesDetail/0,,10432~5657,00.html|загаловак=Профіль|праект=афіцыйны сайт «Блэкпулу»|url=http://www.blackpoolfc.co.uk/page/ProfilesDetail/0,,10432~5657,00.html|дата копіі=4 ліпеня 2010}} * {{Спасылка|url=https://www.soccerbase.com/players/player.sd?player_id=21108|загаловак=Статыстыка|праект=soccerbase.com|дата=19 сьнежня 2021}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Эват, Ен}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Брытанскія футбольныя трэнэры]] az6pp8k65em6u6t8io6ra3162hsvqm6 Люк Варні 0 89053 2622436 2327001 2025-06-29T11:57:33Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622436 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Люк Айвэн Варні''' ({{мова-en|Luke Ivan Varney}}; {{Н}} 28 верасьня 1982 году, [[Лэстэр]], [[Ангельшчына]]) — былы [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, нападнік. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20100921001616/http://www.blackpoolfc.co.uk/page/ProfilesDetail/0,,10432~23693,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Блэкпулу»] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Варні, Люк}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] 8m5unkl1kyvdkc4fi61y3es3m0j60dw Мэт Філіпс 0 89067 2622338 2585497 2025-06-28T13:06:30Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622338 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Мэт’ю «Мэт» Філіпс''' ({{мова-en|Matthew «Matt» Phillips}}; {{Н}} 13 сакавіка 1991 году, [[Эйлзбэры]], [[Ангельшчына]]) — [[Шатляндыя|шатляндзкі]] футбаліст, народжаны ў [[Ангельшчына|Ангельшчыне]], паўабаронца ангельскага клюбу «[[Оксфард Юнайтэд]]». Да гэтага выступаў за «[[Ўікам Ўандэрэрз]]», «[[Блэкпул (футбольны клюб)|Блэкпул]]», «[[Кўінз Парк Рэйнджарз Лёндан|Кўінз Парк Рэйнджарз]]» і «[[Ўэст Бромўіч Альбіён]]». == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20110128161559/http://www.blackpoolfc.co.uk/page/ProfilesDetail/0,,10432~53280,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Блэкпулу»] * [http://soccernet.espn.go.com/players/stats?id=119004&cc=5739 Профіль]{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} на ESPN Soccernet * [http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=49017 Статыстыка]{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} на soccerbase.com {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Філіпс, Мэт}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Шатляндзкія футбалісты]] r6l3yeba0budy8pb9plu15608rm4eul Льюіс Альманд 0 89077 2622375 2483523 2025-06-28T20:35:53Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622375 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Льюіс Джэймз Альманд''' ({{мова-en|Louis James Almond}}; {{Н}} 5 студзеня 1992 году, [[Блэкбэрн]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, нападнік. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20100913075950/http://www.blackpoolfc.co.uk/page/ProfilesDetail/0,,10432~48286,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Блэкпулу»] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Альманд, Льюіс}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] 69ncfzza4bptlbkssgrc1k4hoe2h6uz Томас Барг’юзэн 0 89098 2622353 2585492 2025-06-28T14:14:07Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622353 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Томас Джон Барг’юзэн''' ({{мова-en|Thomas John Barkhuizen‎}}; {{Н}} 4 ліпеня 1993 году, [[Блэкпул]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, нападнік клюбу «[[Дэрбі Каўнці]]». == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20100827010132/http://www.blackpoolfc.co.uk/page/ProfilesDetail/0,,10432~53018,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Блэкпулу»] * {{Transfermarkt}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Барг’юзэн, Томас}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] nh13nj8de0qu4rqy5ofz6wucs6y312j Топ Абадэі 0 89278 2622356 2566518 2025-06-28T14:54:25Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622356 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Тэмітоп «Топ» Абадэі''' ({{мова-en|Temitope «Tope» Obadeyi}}; {{Н}} 29 кастрычніка 1989 году, [[Бірмінггэм]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, нападнік клюбу «[[Кідэрмінстэр Гарыерз]]». Топ мае [[Нігерыя|нігерыйскае]] паходжаньне. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20101006065100/http://www.bwfc.co.uk/page/ProfilesDetail/0,,1004~45605,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Болтан Ўандэрэрз»] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Абадэі, Топ}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] so3cuyuw6o6j613hzt7ubvxm1je86td Сылвэн Эбанкс-Блэйк 0 89340 2622345 2615081 2025-06-28T13:19:25Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622345 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Сылвэн Агустус Эбанкс-Блэйк''' ({{мова-en|Sylvan Agustus Ebanks-Blake}}; {{Н}} 29 сакавіка 1986 году, [[Кембрыдж]], [[Ангельшчына]]) — былы [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, нападнік. Апошнім клюбам гульца быў «[[Барўэл (футбольны клюб)|Барўэл]]». == Кар’ера == Пасьля [[Чэмпіянат футбольнай лігі Ангельшчыны 2012—2013 гадоў|сэзону 2012—2013 гадоў]] у Сылвэна скончыўся кантракт з клюбам «[[Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз]]», які ён не падоўжыў. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20100419130230/http://www.wolves.co.uk/page/ProfilesDetail/0%2C%2C10307~32095%2C00.html Профіль на афіцыйным сайце «Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз»] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Эбанкс-Блэйк, Сылвэн}} [[Катэгорыя:Ангельцы афрыканскага паходжаньня]] [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] a0jlnykrfkb248f1dye2yjlj34sdq0i Грэг Гэлфард 0 89350 2622377 2604015 2025-06-28T21:07:46Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622377 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Грэгары «Грэг» Гэлфард''' ({{мова-en|Gregory «Greg» Halford}}; {{Н}} 8 сьнежня 1984 году, [[Чэлмзфард]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, абаронца. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20110716194440/http://www.wolves.co.uk/page/ProfilesDetail/0%2C%2C10307~22871%2C00.html Профіль на афіцыйным сайце «Ўулвэргэмптан Ўандэрэрз»] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гэлфард, Грэг}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] rf5145h1kgmf40ckk1ix52jjclmijhu К’еран Агард 0 93704 2622414 2446769 2025-06-29T07:55:03Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622414 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''К’еран Рыкарда Агард''' ({{мова-en|Keiran Ricardo Agard}}; {{Н}} 10 кастрычніка 1989 году, [[Лёндан]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, нападнік. Агард мае [[Ямайка|ямайскія]] карані. Займацца футболам пачаў у акадэміі «[[Арсэнал Лёндан|Арсэналу]]», аднак у хуткім часе далучыўся да «[[Эвэртан Лівэрпул|Эвэртану]]». == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20091121153338/http://www.evertonfc.com/player-profile/kieran-agard Профіль на афіцыйным сайце «Эвэртану»] * [https://web.archive.org/web/20090522131809/http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=49715 Статыстыка] на Soccerbase {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Агард, К’еран}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] f4lbxbflu182sqtxz0m11qnb64htu10 Энтані Эдгар 0 94507 2622347 2446466 2025-06-28T13:32:25Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622347 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Энтані Эдгар''' ({{мова-en|Anthony Edgar}}; {{Н}} 30 верасьня 1990 году, [[Лёндан]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, паўабаронца клюбу «[[Эшфард Юнайтэд]]». Гулец прыходзіцца кузэнам [[Джэрмэйн Дэфо|Джэрмэйну Дэфо]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * [https://web.archive.org/web/20100819171438/http://www.whufc.com/articles/anthony-edgar-not-yet-known_2228487_49444 Профіль на афіцыйным сайце «Ўэст Гэм Юнайтэд»] {{Ізаляваны артыкул}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Эдгар, Энтані}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] lpa6rb7cdyshzsmjp3myw3jthn8njdb Бэн Ўотсан 0 94829 2622330 2339671 2025-06-28T12:41:46Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622330 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Бэнджамін «Бэн» Ўотсан''' ({{мова-en|Benjamin «Ben» Watson}}; {{Н}} 9 ліпеня 1985 году, [[Лёндан]], [[Ангельшчына]]) — былы [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, паўабаронца. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20081222231552/http://www.benwatsonofficialwebsite.com/ Афіцыйны сайт] * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ўотсан, Бэнджамін}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] cuc6kjvmsruhryoy4on3htrncr6sne7 Літаратура жахаў 0 103654 2622430 2102101 2025-06-29T11:24:31Z 128.65.5.114 Fixed typo 2622430 wikitext text/x-wiki '''Літаратура жахаў''' ({{мова-en|horror literature|скарочана}}, {{мова-en|horror fiction|бяз мовы}}; часта проста «''жахі''», «''містыка''» ці пазычанае з [[Ангельская мова|ангельскай]] «''хорар''») — [[жанр]] літаратуры, мэтай якога зьяўляецца выклікаць у чытача пачуцьцё жаху. Часта, але не заўсёды, у літаратуры жахаў апавядаецца пра надзвычайнае ў літаральным сэнсе; маецца абмежаваны набор тэматызаваных пэрсанажаў, пазычаных, як правіла, зь нізавай [[міталёгія|міталёгіі]] розных народаў: [[вампір]]ы, [[зомбі]], [[ваўкалак]]і, [[прывід]]ы, [[дэман]]ы і інш. == Гісторыя == === Вытокі жанру === Перадгісторыяй жанру зьяўляюцца «гатычны» [[рыцарскі раман]] сярэдзіны XIII стагодзьдзя «[[Гібельны пагост]]», францускія «[[трагічныя гісторыі]]» XVI—XVII стагодзьдзяў, у цэнтры ўвагі якіх выступаюць апантанасьць д’яблам і іншыя інфэрнальныя тэмы (у тым ліку раманы біскупа [[Жан П’ер Камю|Жана П’ера Камю]]), ангельскія [[гатычны раман|гатычныя раманы]] «[[Франкенштэйн]]» [[Мэры Шэлі]], а таксама «Манах» [[Мэт’ю Грэгары Льюіс|М. Г. Льюіса]] і «Мэльмант-бадзяга» [[Чарлз Мэт’юрын|Чарлза Мэт’юрына]]), казкі нямецкіх рамантыкаў ([[Эрнст Тэадар Амадэй Гофман|Э. Т. А. Гофман]], [[Вільгельм Гаўф]], [[Ахім фон Арнім]], [[Адэльбэрт фон Шаміса|Шаміса]]), псыхалягічныя навэлі [[Эдгар По|Эдгара По]] і [[Амброз Бірс|Амброза Бірса]]. У 1860-я годы ў Ангельшчыне фармуецца літаратурны пласт, які можна непасрэдна назваць літаратурай жахаў (ад [[Шэрыдан Ле Фаню|Шэрыдана Ле Фаню]] да [[Брэм Стокер|Брэма Стокера]]). Клясычнае апавяданьне таго ж пэрыяду — «[[Дзіўная гісторыя доктара Джэкіла і містэра Гайда]]» [[Робэрт Льюіс Стывэнсан|Робэрта Стывэнсана]]. === Раньняя літаратура жахаў === Раньнімі прадстаўнікамі літаратуры жахаў у Ангельшчыне зьяўляюцца [[Мантэгю Родс Джэймз|М. Р. Джэймз]] з іранічнымі «апавяданьнямі антыквара пра прывідаў», [[Элджэрнан Блэквуд]], [[Артур Мэйчэн]]. Пазьней, у 30—50-я, зьяўляюцца апавяданьні [[Роальд Даль|Роальда Даля]], [[Джон Кольер|Джона Кольера]], [[Джэральд Керш|Джэральда Керша]], якія злучаюць надзвычайнае з «[[чорны гумар|чорным гумарам]]». У Амэрыцы штуршок да разьвіцьця жанру даў часопіс «Weird Tales» (заснаваны ў 1923), дзе ўпершыню зьявіліся творы [[Говард Філіпс Лаўкрафт|Г. Ф. Лаўкрафта]] (стварыўшага цэлы паджанр, які называюць «[[лаўкрафтаўскія жахі|лаўкрафтаўскімі жахамі]]»), [[Кларк Эштан Сьміт|Кларка Эштана Сьміта]], [[Сыбэры Кўін]]а, [[Робэрт Блох|Робэрта Блоха]]. Клясыкі 50-х — [[Шэрлі Джэксан]] і [[Рычарн Мэтэсан]]. У [[Нямеччына|Нямеччыне]] быў папулярны [[Ганс Гайнц Эвэрс]]. Сусьветную вядомасьць атрымаў «[[Голем]]» аўстрыйскага экспрэсіяніста [[Густаў Майрынк|Густава Майрынка]]. Няжанравая адмена літаратуры жахаў — проза [[Франц Кафка|Франца Кафкі]] («Мэтамарфоза»). === Сучасная літаратура жахаў === «Каралём» жанра лічыцца [[Стывэн Кінг]]. Не нашмат адстае ад яго ў папулярнасьці іншы амэрыканец, [[Дын Кунц]]. Вядомыя таксама [[Ўільям Блэці]] («Выганяючы д'ябла»), [[Айра Лэвін]] («Дзіця Размары»), [[Клайв Баркер]] («Паўсталы зь пекла»), [[Робэрт Маккаман]] («Яны прагнуць»), [[Эн Райс]] («Вампірскія хронікі»), [[Лорэл Гамільтан]] з цыклем пра нэкраманта Аніту Блэйк, [[Рычард Лайман]], [[Пітэр Страўб]], [[Ўітлі Стрыбэр]], [[Джэк Кетчам]]. Да гэтага жанру адносяцца многія апавяданьні [[Рэй Брэдбэры|Рэя Брэдбэры]]. У Ангельшчыне вядомыя [[Джэймз Гэрбэрт]], [[Рэмсі Кэмпбэл]], [[Браян Ламлі]] («Нэкраскоп»). == Глядзіце таксама == * [[Лаўкрафтаўскія жахі]] * [[Фільм жахаў]] {{Commonscat|Horror}} [[Катэгорыя:Фантастыка]] [[Катэгорыя:Жанры фантастыкі]] [[Катэгорыя:Літаратура жахаў| ]] hvecxir52ol7r8mn0cb4dn34yxyvijk Самасёлы 0 104792 2622422 2611111 2025-06-29T09:45:54Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2622422 wikitext text/x-wiki '''Самасёлы зоны адчужэньня''' ('''самапасяленцы''', '''вяртанцы''') — зборная назва для цывільнага насельніцтва [[Чарнобыльская зона адчужэньня|Чарнобыльскай зоны адчужэньня]], групы людзей, якія вярнуліся на месца ранейшага пражываньня пасьля [[Чарнобыльская катастрофа|Чарнобыльскай катастрофы]]. == Назва == Самасёламі гэтых людзей упершыню пачалі называць журналісты яшчэ з 1980-х гг<ref>[http://ukurier.gov.ua/index.php?articl=1&id=11560 Урядовий кур'єр. 24.04.2010 "Піднімаємо з небуття життя Поліщуків"]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Навукоўцы, удзельнікі гісторыка-этнаграфічных экспэдыцыяў у зону адчужэньня, сярод якіх была паэтка [[Ліна Кастэнка]], лічаць такую назву некарэктнай: {{Цытата|Я адразу хацела б папрасіць, каб тых людзей ніхто не называў самасёламі: гэта абразьліва, гэта ж іхняя бацькаўшчына. Яны вырасьлі там і працягваюць жыць пасьля аварыі ў сваіх родных будынках - хай забытыя Богам і дзяржавай<ref>[http://www.viche.info/journal/1881/?feed Ліна КОСТЕНКО: «Виколупую з-під льоду свій народ» // Віче 12.03.2010]</ref>}} Яны называюць гэтых людзей «вяртанцамі» ({{мова-uk|повертанці}}). == Колькасьць самасёлаў == Нягледзячы на існае заканадаўчае абмежаваньне пражываньня цывільнага насельніцтва ў зоне адчужэньня, усё ж такі значная колькасьць эвакуяванага насельніцтва вярнулася да сваіх мясьцінаў пасьля высяленьня 1986 году. Паводле розных крыніцаў, агульная колькасьць насельніцтва, што вярнулася ў зону адчужэньня ў 1986 г. складае каля 1200 чалавек (са ста тысячаў эвакуяваных). Станам на пачатак 2007 году іхняя колькасьць складала 314 чалавек. Колькасьць пражываючых у зоне адчужэньня, пачынаючы з 1987 году, мае наступную тэндэнцыю: {| class="wikitable" | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''1987''' | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''1992''' | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''1995''' | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''1998''' | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''1999''' | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''2001''' | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''2005''' | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''2007''' |- | больш за 1200 асобаў || каля 1000 асобаў|| 820 асобаў || 750 асобаў || 612 асобаў || 487 асобаў || 328 асобаў || 314 асобаў |} Самасёлы пражываюць не кампактна ў адным [[сяло|сяле]] альбо [[горад]]зе, а расьселеныя па 11 [[населены пункт|населеных пунктах]] зоны адчужэньня. Пераважна гэта людзі сталага веку. Сярэдні ўзрост самасёлаў складае 63 гады. Асноўнай прычынай скарачэньня колькасьці самасёлаў у чарнобыльскай зоне зьяўляецца іх стары ўзрост. == Прычыны вяртаньня == У рашэньнях Кіеўскага аблвыканкаму і Ўрадавай камісіі за 1986 год абвяшчалася пра часовую (да 3 месяцаў) эвакуацыю жыхароў [[Чарнобыльскі раён|Чарнобыльскага раёну]]. Гэта спрычыніла частку эвакуяваных да вяртаньня ў свае дамы ўжо ўвосені 1986 году, а большасьць зь іх вярнулася ўвесну 1987 году да пачатку палявых работаў; жыльлё, што было нададзена эвакуяваным, не задавальняла перасяленцаў па шматлікіх прычынах: у адзін будынак засялялі некалькі сем’яў, паколькі жыльлё будавалася хуткімі тэмпамі, яно было нізкай якасьці, а часам увогуле не прыдатнае для пражываньня; прызвычаеныя жыць у драўляных будынках (асабліва старыя людзі) не змаглі жыць у цагляна-бэтонных збудаваньнях; ня ў поўнай меры ўлічваліся асаблівасьці побыту палешукоў: яны ня мелі магчымасьці весьці традыцыйнае для іх земляробства, займацца рыбалкай і зьбіраньнем [[грыбы|грыбоў]] і ягадаў у лясах; у гарадах перасяленьня карэннае насельніцтва непрыязна сустрэла эвакуяваных, мяркуючы, што яны адабралі ў іх жыльлёвыя плошчы і рабочыя месцы. Пачынаючы з восені 1986 да вясны 1987 году ў зоны адчужэньня вярнуліся больш за 1200 асобаў. Яны апрацоўвалі ўласныя будынкі і абраблялі свае прысядзібныя зямельныя дзялянкі. Большасьць зь іх пакінулі (здалі мясцовым органам улады) жыльлё, што ім было нададзена пасьля эвакуацыі. == Месцы пражываньня == Станам на канец 2005 году «самасёлы» жылі ў населеных пунктах Украіны: {| class="wikitable" | align="center" style="background:#f0f0f0;"|''' Назва населенага пункту''' | align="center" style="background:#f0f0f0;"|''' Колькасьць грамадзянаў''' |- | с. [[Залесьсе (Чарнобыльскі раён)|Залесьсе]] ||5 |- | с. [[Ільлінцы (Чарнобыльскі раён)|Ільлінцы]] ||37 |- | с. [[Купаватае]] ||32 |- | с. [[Ладзіжычы]] ||8 |- | с. [[Лубянка (Палескі раён)|Лубянка]] ||12 |- | с. [[Новыя Шапелічы]] ||2 |- | с. [[Апачычы]] ||20 |- | с. [[Оташаў]] ||10 |- | с. [[Парышыў]] ||16 |- | с. [[Рудня-Ільлінецкая]] ||8 |- | с. [[Цярамцы]] ||36 |- | м. [[Чарнобыль]] ||142 |- | усяго ||328 |- |} == Прававы статус == Пасьля самастойнага вяртаньня часткі жыхароў у зону адчужэньня ўзьніклі зьвязаныя з тым сацыяльныя і прававыя праблемы: быў ліквідаваны [[Чарнобыльскі раён]], органы выканаўчай улады і гарадзкія саветы. Жыхары апынуліся па-за ўплывам існуючых органаў дзяржаўнага кіраваньня. Неабходна было надаць ім пэўны статус і зарэгістраваць у мясцовых органах улады, як таго вымагала дзейснае тагачаснае заканадаўства, забясьпечыць працай і г. д.; з населеных пунктаў была эвакуяваная і часткова зруйнаваная [[інфраструктура]], узьнікла праблема наладжваньня гандлёвага, мэдычнага, транспартнага і сацыяльнага абслугоўваньня, сыстэмы рэгістрацыі грамадзкага стану. Было незразумела, хто мусіў выконваць дадзеныя функцыі на тэрыторыі зоны адчужэньня. У задачы вытворчагага комплексу, утворанага для ажыцьцяўленьня мерапрыемтсваў па ліквідацыі наступстваў Чарнобыльскай катастрофы, не ўваходзіла абслугоўваньне жыхароў, у бюджэце [[Іванкаўскі раён|Іванкаўскага раёну]] таксама не прадугледжваліся кошты на абслугоўваньне асобаў, якія вярнуліся да зоны адчужэньня. На той час, ажно да 1992 году, гэтыя праблемы вырашаліся прадпрыемствамі зоны адчужэньня ды Іванкаўскім райвыканкамам на ўласны погляд, безь юрыдычных падставаў для іх разьвязваньня. З прыняцьцем у 1991 годзе закону Ўкраіны «Пра прававы рэжым тэрыторыі, што падзьверглася радыяактыўнаму забруджваньню ў выніку Чарнобыльскай катастрофы», артыкулам 12 якога было забаронена пастаяннае пражываньне ў зоне адчужэньня, сытуацыя зьмянілася. Пражываньне ў зоне адчужэньня разглядалася як парушэньне заканадаўства, а жыхары павінны былі пакінуць зону адчужэньня. Пасьля ўтварэньня ў 1992 годзе Адміністрацыі зоны адчужэньня вырашэньні праблемаў, датычных пражываньня людзей у зоне адчужэньня, узяў на сябе дадзены орган дзяржаўнага кіраўніцтва. Адміністрацыя выступіла з ініцыятывай наданьня статусу «часова пражываючых» асобам, які вярнуліся ў зону адчужэньня да прыняцьця закону Ўкраіны «Пра прававы рэжым тэрыторыі…», і якія ня маюць па-за межамі зоны адчужэньня жыльля, атрыманага пасьля эвакуацыі. Адпаведна з распараджэньнем кабінэта міністраў Украіны ад 9 лютага 1993 г. № 88-р дадзеныя асобы былі часова, да высяленьня на «чыстыя» тэрыторыі, зарэгістраваныя органамі МНС у населеных пунктах Іванкаўскага раёну без наданьня жыльля. Іх абслугоўваньне і сацыяльнае забесьпячэньне Іванкаўскую раённую дзяржаўную адміністрацыю і Адміністрацыю зоны адсужэньня. == Побыт == Галоўнай крыніцай існаваньня гэтых людзей зьяўляецца прысядзібнае гаспадарства, а таксама збор грыбоў, ягадаў, рыбалоўля і часам паляваньне. Вяртанцам часам дапамагаюць прадпрыемствы Чарнобыльскай зоны адчужэньня. Выконваюць рамонт будоўляў, транспартнае абслугоўваньне, мэдычны агляд і лекаваньне. Таксама ДСНВП «Экацэнтар» праводзіць кантроль прадуктаў харчаваньня, якія вырошчваюць самасёлы на сваіх прысядзібных дзялянках. Час ад часу прыходзіць гуманітарная дапамога зь іншых рэгіёнаў краіны. == Вырашэньне праблемаў самапасяленцаў == Найбольш істотным рашэньнем праблемаў пражываньня людзей у зоне адчужэньня было б наданьне ім жыльля на «чыстых» тэрыторыях. Аднак большасьць жыхароў зоны адчужэньня не пагаджаюцца перасяліцца, а прынялі для сябе рашэньне пражыць давеку ва ўласных хатах. У 1999—2000 гадах МНС і Кіеўская аблдзяржадміністрацыя прынялі рашэньне высяліць з зон адчужэньня ўсіх жадаючых. Было праведзена апытаньне самапасяленцаў з мэтай выяўленьня жадаючых перасяліцца. Папярэдне далі згоду на [[перасяленьне]] 93 сям’і. Для іх збудавалі жыльлё ў розных населеных пунтках Кіеўскай вобласьці. Калі настаў час перасяляцца, то большасьць з тых, хто даў папярэдне згоду, адмовіліся ад перасяленьня, матывуючы тым, што іх не задавольвае населены пункт альбо якасьць жыльля. Іншая частка атрымала жыльлё, але працягвала жыць у зоне адчужэньня. Такім чынам, спроба адразу высяліць з зоны адчужэньня значную частку самапасяленцаў не прынесла належнага выніку. Артыкул 12 закону Ўкраіны «Пра прававы рэжым тэрыторыі, што падзьверглася радыяактыўнаму забруджваньню ў выніку Чарнобыльскай катастрофы» забараняе пастаяннае пражываньне грамадзянаў у зоне адчужэньня. Сыходзячы з патрабаваньняў гэтага артыкула Адміністрацыя зоны адчужэньня яшчэ ў 1993 годзе парушыла пытаньні па прымусовым адсяленьні па-за межы зоны адчужэньня асобаў, якія самавольна вярнуліся на гэтую тэрыторыю і маюць жыльлё на чыстых тэрыторыях. Але дазволу на прымусовае перасяленьне ні Генэральная пракуратура, ні Вярхоўны суд не далі, спасылаючыся на канстытуцыйнае права грамадзянаў самастойнага выбару месца пражываньня. Галоўнай прычынай забароны пражываньня жыхароў у зонах адчужэньня і безумоўнага (абавязковага) высяленьня зьяўляецца радыяцыйны стан на гэтых тэрыторыях. Дасьледваньні радыяцыйнага стану ў месцах пражываньня самапасяленцаў сьведчаць пра тое, што застаецца ўстойлівым забруджваньне радыянуклідамі [[ежа|прадуктаў харчаваньня]], якія вырошчваюцца на прысядзібных дзялянках, загатоўліваюцца ў лесе. Прыкладам, утрыманьне радыянуклідаў у [[малако|малацэ]] перавышае ў 2-3 разы гранічна дапушчальныя нормы, у [[медзь|медзі]] — у 2,1 разы, у [[грыбы|грыбах]] — ад 10 да 50 разоў, у [[рыба|рыбе]] — ад 2,5 да 9 разоў, у лясных ягадах да 100 разоў перавышае гранічна дапушчальную норму. Пры такіх умовах прыжваньне людзей на гэтых тэрыторыях зьяўляецца недапушчальным<ref>Паводле зьвестак МНС Украіны</ref>. Адпаведна распараджэньням Кабінэту міністраў Украіны ад 9 лютага 1993 году № 88-р і ад 19 ліпеня 1999 году № 690-р прадпрыемствы зоны адчужэньня разам з Іванкаўскай раённай дзяржаўнай адміністрацыяй прымаюць меры па забесьпячэньні жыцьцядзейнасьці і сацыяльнай ахове пасяленцаў зоны адчужэньня: пэнсіянэрам, якія пражываюць у сёлах зоны адчужэньня, штомесяц дадому дастаўляецца [[пэнсія]]; аказваецца дапамога ва ўладкаваньні ў дом асобаў старога ўзросту, ажыцьцяўляецца нагляд за самотнымі грамадзянамі, аказваюцца рытуальныя паслугі; у васьмі сёлах, дзе пражываюць самапасяленцы (Цярамцы, Ладзіжычы, Парышаў, Ільлінцы, Рудня Ільлінецкая, Луюянка, Апачычы, Купаватае), адноўленая радыётэлефонная сувязь; электрыфікавана кожнае сяло, дзе пражываюць жыхары, зьдзяйсьняюцца [[аўтобус]]ныя перавозы жыхароў для вырашэньня сацыяльна-побытавых праблемаў да раёцэнтру [[Іванкаў|Іванкава]] за трыма асноўнымі напрамкамі: Цярамцы, Ільлінцы, Апачычы. На вялікія рэлігійныя сьвяты арганізуюцца паездкі да [[царква|царквы]] у г. Чарнобыль; жыхарам зоны адчужэньня надаецца мэдычная дапамога. Пэрыядычна яны праходзяць мэдагляд у мэдыка-санітарнай частцы № 16. Неадкладную дапамогу надае хуткая мэдыцынская дапамога; штотыдзень у сёлы прыяжджае аўталаўка Іванкаўскай райспажыўсуполкі з харчовымі таварамі і таварамі паўсядзённага попыту. Паводле дамовы з газавым гаспадарствам у Іванкава дастаўляецца звадкаваны газ; ажыцьцяўляецца дазымэтрычны кантроль прадуктаў, вырашчаных на прысядзібных дзялянках, грыбоў, рыбы і надаюцца рэкамэндацыі жыхырам наконт спажываньня гэтых прадуктаў; паводле графіку праводзіцца тэхнічнае абслугоўваньне [[студня|калодзежаў]] агульнага карыстаньня; надаецца дапамога ў загатоўцы і дастаўцы дроў; падтрымліваюцца ў належным стане і рамантуюцца [[дарога|дарогі]], якія вядуць да населеных пунктаў, дзе пражываюць самапасяленцы; уведзены парадак наведваньня жыхыроў зоны адчужэньня роднымі і блізкімі. Яны маюць магчымасьць прыходзіць на тэрыторыю зоны адчужэньня пабачыць сваякоў на ўласным транспарце. МНС разам з Кіеўскай абласной дзяржаўнай фэдэрацыяй шырока арганізоўвае наведваньні зоны адчужэньня эвакуяванымі жыхарамі ў памінальныя дні; арганізавана наданьне гуманітарнай дапамогі рознымі грамадзкімі і дабрачыннымі арганізацыямі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://zakon1.rada.gov.ua/cgi-bin/laws/main.cgi?nreg=791%E0-12 Закон України «Про правовий режим території, що зазнала радіоактивного забруднення внаслідок Чорнобильської катастрофи»]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://chernobylpeople.ucoz.ua/publ/nashi_ljudi/nashi_ljudi/samosely/25-1-0-95 Станислав Бондаренко. Мертвая земля живых людей. Чернобыль & Чернобыляне {{ref-ru}}] {{Чарнобыльская катастрофа}} [[Катэгорыя:Зона адчужэньня Чарнобыльскай АЭС]] hre6987t4ml4rpefezieuuffyhj5eh9 Мэт’ю Этэрынгтан 0 117437 2622348 2248872 2025-06-28T13:34:03Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622348 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Мэт’ю Этэрынгтан''' ({{мова-en|Matthew Etherington}}; {{Н}} 14 жніўня 1981 году, [[Трура]], [[Ангельшчына]]) — былы [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, паўабаронца. Апошнім клюбам гульца быў «[[Сток Сіці]]». Самы яркі пэрыяд кар’еры Этэрынгтана прайшоў ва «[[Ўэст Гэм Юнайтэд]]»: ён правёў у клюбе 6 гадоў. За гэты час ён згуляў 165 матчаў і забіў у іх 16 мячоў. У «[[Сток Сіці]]» Мэт’ю перайшоў у 2009 годзе й ледзь не адразу стаў адным зь лідэраў каманды. Ён хутка стаў улюбёнцам публікі на «[[Брытанія Стэдыюм]]». == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20071213111937/http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=10758 Статыстыка на soccerbase.com] * [http://www.stokecityfc.com/page/ProfilesDetail/0,,10310~6059,00.html Профіль на афіцыйным сайце «Сток Сіці»] {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Этэрынгтан, Мэт’ю}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] ociyevzm138mek8ks2eefzl7j21aknf Дэйвід Бэкгэм 0 119425 2622435 2604681 2025-06-29T11:43:16Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622435 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Дэ́йвід Ро́бэрт Джо́зэф Бэ́кгэм''' ({{мова-en|David Robert Joseph Beckham}}; {{Н}} 2 траўня 1975 году, [[Лёндан]], [[Ангельшчына]]) — былы ангельскі футбаліст, гуляў на пазыцыі паўабаронцы. На працягу кар’еры выступаў за клубы «[[Манчэстэр Юнайтэд]]», «[[Прэстан Норт Энд]]», «[[Рэал Мадрыд|Рэал]]», «[[Мілян (футбольны клюб)|Мілян]]» і «[[Пары Сэн-Жэрмэн Парыж|Пары Сэн-Жэрмэн]]», а таксама абараняў колеры [[зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]], у якой ён зьяўляецца рэкардсмэнам па ліку згуляных матчаў сярод палявых гульцоў<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/7970172.stm Beckham reaches new caps landmark]. BBC Sport</ref>. Асабліва вядомы сваімі высокімі навыкамі выкананьня стандартаў і штрафных удараў. У 2011 годзе быў прызнаны самым высокааплатным футбалістам сьвету<ref>[http://interfax.ru/news.asp?id=186820 Бекхэм стал самым богатым футболистом мира, опередив Роналду и Месси]. interfax.ru</ref>. Футбольная кар’ера Бэкгэма пачалася пасьля падпісаньня прафэсійнага кантракту з «Манчэстэр Юнайтэд» у якім ён дэбютаваў у 1992 годзе ў веку 17 гадоў<ref>[https://web.archive.org/web/20110405093905/http://www.lagalaxy.com/player/david-beckham Los Angeles Galaxy: Player bio.] Los Angeles Galaxy.</ref>. Бэкгэм выйграў з «Манчэстэр Юнайтэд» 6-чэмпіёнскіх тытулаў [[Прэм’ер-Ліга|Прэм’ер-лігі]], двойчы [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубак Ангельшчыны]] і аднойчы [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігу чэмпіёнаў]]. У 2003 годзе ён перайшоў у «Рэал Мадрыд», у якім выступаў на працягу чатырох сэзонаў<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/front_page/2998868.stm Beckham joins Real Madrid.] BBC Sport</ref>, выйграўшы [[Чэмпіянат Гішпаніі па футболе|чэмпіянат Гішпаніі]] ў сваім апошнім сэзоне ў камандзе<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/6759697.stm Beckham bows out with Liga title.] BBC Sport</ref>. У студзені 2007 году Бэкгэм падпісаў з клюбам [[МЛС]] «Лос-Анджэлес Гэлаксі» пяцігадовы кантракт на суму 32,5 млн даляраў<ref>[http://football.guardian.co.uk/continentalfootball/story/0,,1988215,00.html Beckham confirms LA Galaxy move]. The Guardian.</ref>. Зьяўляючыся гульцом «Гэлаксі» Бэкгэм выступаў за італьянскі «Мілян» на правах арэнды ў 2009 і 2010 гадох. == Кар’ера == === Клюбная === Калі хлопцу споўнілася 13 гадоў, яго запрасілі ў юнацкія акадэміі знакамітых лёнданскіх клюбаў, сярод якіх мацнейшымі былі «[[Арсэнал Лёндан|Арсэнал]]» і «[[Тотэнгэм Готспур|Тотэнгэм]]». Юнак абраў апошні клюб. Да таго часу ён ужо гуляў за дзіцячыя каманды акругі Эсэкс. Неўзабаве ён склаў папярэдні кантракт з «[[Манчэстэр Юнайтэд]]». Паводле ўгоды ён мусіў два гады адбыць шкаляром, а потым два гады правучыцца ў моладзевай акадэміі «Манчэстэр Юнайтэд» і, нарэшце, займець 2-гадовы прафэсійны кантракт з клюбам. Ён наведваў акадэмію манчэстэрскага клюбу зь веку 15 гадоў і ў 1992 годзе выйграў з камандай моладзевы Кубак Ангельшчыны, які Манчэстэр ня браў 28 гадоў. Сам Бэкгэм вызначыўся голам у другім фінальным матчы супраць «[[Крыстал Пэлас Лёндан|Крыстал Пэлас]]». У верасьні таго ж году ён упершыню згуляў за асноўную каманду «Манчэстэр Юнайтэд», замяніўшы [[Андрэй Канчэльскіс|Андрэя Канчэльскіса]] ў матчы Кубка лігі супраць «[[Брайтан энд Гоўв Альбіён|Брайтану]]». [[Файл:1999 FA Cup Final Beckham corner (cropped).jpg|значак|зьлева|Бэкгэм выконвае кутні ў фінале Кубка Ангельшчыны 1999 году.]] Па дэбюце Бэкгэм доўга не трапляў у асноўны склад. У [[Прэм’ер-Ліга 1994—1995 гадоў|сэзоне 1994—1995 гадоў]] ён гуляў на правах арэнды ў складзе «[[Прэстан Норт Энд|Прэстану]]», а вярнуўшыся ў Манчэстэр, упершыню згуляў у матчы чэмпіянату Ангельшчыны 2 красавіка 1995 году ў матчы супраць «[[Лідс Юнайтэд]]» (0:0). Лета 1995 году стала пераломным для клюбу. [[Алекс Фэрг’юсан]] прадаў трох ключавых гульцоў каманды, як то [[Пол Інса|Пола Інса]], [[Марк Г’юз|Марка Г’юза]] і Андрэя Канчэльскіса, усклаўшы больш адказнасьці на маладых гульцоў клюбу, сярод якіх быў Бэкгэм, а таксама [[Нікі Бат]] і [[Раян Гігс]]. Аднак, пасьля некалькіх крыўдных паразаў каманда выбыла з гонкі за чэмпіёнскі тытул і ў студзені адставала ад «[[Ньюкасл Юнайтэд|Ньюкаслу]]» на 12 пунктаў. Але другая палова сэзону была нашмат лепшай, то бок «чырвоныя д'яблы» занялі першае месца ў чэмпіянаце і здабылі [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубак Ангельшчыны]]. Бэкгэм згуляў 33 гульні ў чэмпіянаце краіны і забіў 7 галоў. У [[Прэм’ер-Ліга 1998—1999 гадоў|сэзоне 1998—1999 гадоў]] каманда, усё яшчэ ачоленая Фэрг’юсанам, мела моцную і якасную гульню. У выдатнай форме былі ўсё лідэры каманды, у тым ліку і сам Бэкгэм. «Манчэстэр Юнайтэд» зрабіў трэбл, то бок займеў тры трафэі цягам аднаго сэзону. Да перамогі ў Прэм’ер-лізе і Кубку Ангельшчыны дадаўся самы прэстыжны эўрапейскі трафэй — [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Кубак чэмпіёнаў]]. Пры гэтым ангельцы ў фінале зь мюнхэнскай «[[Баварыя Мюнхэн|Баварыі]]» зрабілі цуд. Нямецкі клюб адкрыў лік на 6-й хвіліне і ўтрымліваў перавагу наступныя 84 хвіліны, то бок да канца асноўнага часу. На першай хвіліне дадатковага часу Дэйвід Бэкгэм выканаў кутні, а па шэрагу рыкашэтаў [[Тэдзі Шэрынггэм]] ураўнаў лік. Яшчэ празь дзьве хвіліны ангельцы зьдзейсьнілі неверагоднае, то бок пасьля чарговай падачы кутняга Бэкгэмам вырашальны гол забіў [[Уле-Гунар Сульшэр]]. У гэтым залатым складзе Бэкгэм уважаўся адной з самых вялікіх зорак, а паводле апытаньня на «[[Залаты мяч]]» ён быў другім пасьля ўсіх футбалістаў сьвету пасьля [[Рывалду]]. Праз год «Манчэстэр Юнайтэд» зноў стаў пераможцам Прэм’ер-лігі. У тым сэзоне Бэкгэм забіў 6 галоў. У 2001 годзе «чырвоныя д’яблы» трэці раз запар сталі ўладальнікамі залатых мэдалёў айчыннага першынства. [[Файл:Beckham zidane.jpg|значак|Бэкгэм у кашулі «Рэалу» на выяве разам з [[Зынэдын Зыдан|Зыданам]].]] Такая ідылія была сапсаваная стратай даверу з боку галоўнага трэнэра пасьля паразы 15 лютага 2003 году. У важкай гульні Кубка Ангельшчыны супраць «Арсэналу» (0:2) Фэрг’юсан нібыта кінуў у Бэкгэма буцай і пашкодзіў ягонае левае брыво. Прынамсі, глыбокая рана была бачная доўгі час. У чвэрцьфінале [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2002—2003 гадоў|Лігі чэмпіёнаў 2002—2003 гадоў]] «Манчэстэр Юнайтэд» сустрэўся з мадрыдзкім «[[Рэал Мадрыд|Рэалам]]». Гасьцявая параза зь лікам 1:3 пакінула ангельцам шанец адгуляцца ў матчы ў адказ, але Бэкгэм пачаў матч на лаўцы запасных. Саступаючы зь лікам 2:3, ён двойчы забіў і прынёс камандзе перамогу зь лікам 4:3, але паводле падсумаваньня двубою гішпанцы ўсё роўна прасунуліся далей. Калі набліжалася трансфэрнае акно лета 2003 году, «Манчэстэр Юнайтэд», здавалася, імкнуўся прадаць Бэкгэма ў «[[Барсэлёна (футбольны клюб)|Барсэлёну]]»<ref>Taylor, Daniel (11.06.2003). [https://web.archive.org/web/20080103212615/http://football.guardian.co.uk/News_Story/0,,974864,00.html «Beckham to stay in Spain»]. The Guardian. </ref>, і абодва клюбы нават абвесьцілі, што яны дасягнулі згоды аб пераходзе Бэкгэма<ref>Marcotti, Gabriele (12.06.2003). [https://web.archive.org/web/20040709085103/http://sportsillustrated.cnn.com/inside_game/gabriele_marcotti/news/2003/06/12/marcotti_insider «Barcelona’s bid for Man Utd star begs questions»]. CNNSI.com.</ref>, але замест гэтага ён далучыўся да дзейнага чэмпіёна Гішпаніі «Рэалу» за 37 мільёнаў эўра паводле кантракту на чатыры гады. Бэкгэм быў апошнім падпісаньнем у эпоху Галяктыкас сусьветных зорак, якіх штолета падпісваў прэзыдэнт клюбу [[Флярэнтына Пэрэс]]<ref>[https://web.archive.org/web/20191122115453/https://www.realmadrid.com/en/about-real-madrid/history/football/2001-2010-the-ninth-with-zidane-beckham-ronaldo-and-figo «2001 – present – Real Madrid surpasses the century mark»]. Real Madrid CF.</ref>. Гэтая навіна стала моцным ударам для новаабранага прэзыдэнта «Барсэлёны» [[Жаан Ляпорта|Жаана Ляпорты]], які большую частку сваёй прэзыдэнцкай кампаніі грунтаваў на падпісаньні кантракту з Бэкгэмам<ref>[https://web.archive.org/web/20180725060554/http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/front_page/2998868.stm «Beckham joins Real Madrid»]. BBC Sport.</ref>. [[Файл:Beckham 2 (2114756146).jpg|значак|зьлева|Гулец у апошні свой сэзон у складзе «Рэалу».]] Пераход у мадрыдзкі «Рэал» быў абвешчаны ў сярэдзіне чэрвеня і афіцыйна завершаны 1 ліпеня 2003 году, зрабіўшы Бэкгэма трэцім ангельцам, які гуляў за клюб, пасля [[Лоры Канінггэм]]а і [[Стыў Макманаман|Стыва Макманамана]], апошняга зь якіх ён зьмяніў на пазыцыі. Пасьля пасьпяховага мэдычнага абсьледаваньня 2 ліпеня Бэкгэм быў прадстаўлены перад 500 акрэдытаванымі журналістамі з 25 краінаў на баскетбольнай пляцоўцы клюбу, дзе яму перадаў знакамітую кашулю сьметанковага колеру былы гулец «Рэалу» легендарны [[Альфрэда Дзі Стэфана]]<ref>[https://web.archive.org/web/20171002170633/http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/3037824.stm «Real unveil Beckham»]. BBC Sport.</ref>. Бэкгэм звычайна меў кашулі зь сёмым нумарам, але ён ужо быў заняты ў «Рэале» [[Рауль Гансалес|Раулем]]. З гэтае прычыны паўабаронца ўзяў сабе 23-і нумар, спаслаўшыся на сваё захапленьне баскетбалістам [[Майкл Джордан|Майклам Джорданам]], які таксама звычайна гуляў пад гэтым нумарам<ref>Bolton, Sally (3.06.2003). [https://web.archive.org/web/20231108152949/https://www.theguardian.com/news/2003/jul/03/netnotes.sallybolton «The number 23»]. The Guardian.</ref>. За тыдзень да прэзэнтацыі Бэкгэма «Рэал» прызначыў [[Карлуш Кейруш|Карлуша Кейруша]] новым галоўным трэнэрам каманды. Папярэдні сэзон гэты адмысловец працаваў у якасьці памочніка Фэрг’юсана ў «Манчэстэр Юнайтэд». У канцы ліпеня 2003 году клюб выправіўся ў тур на [[Далёкі Ўсход]] у рамках перадсэзоннай падрыхтоўкі, а таксама каб зарабіць на велізарнай маркетынгавай кампаніі Бэкгэма ў Азіі, дзе ён карыстаўся велізарнай папулярнасьцю. Параўноўваючы ягоны прыём па прыбыцьці ў аэрапорт [[Куньмін-Чаншуй|Куньмін]] на поўдні Кітаю зь [[бітламанія]]й, Marca выпусьціла газэту з загалоўкам ''«Бэкгэмаманія ў Кітаі»''<ref>[https://web.archive.org/web/20211003111927/https://www.marca.com/en/football/real-madrid/2019/07/17/5d2ee2d046163f6e7f8b45ba.html «Beckham-mania in China on Real Madrid’s 2003 Asia tour»]. Marca.</ref>. Каманда згуляла сустрэчы ў [[Пэкін]]е, [[Ганконг]]у, [[Токіё]] і [[Бангкок]]у. У мадрыдзкай камандзе выніковасьць гульца значна зьнізілася, і клюб прайграваў канкурэнцыю ва ўнутранай арэне «Барсэлёне». За ўсе чатыры гады ў «Рэале» ён толькі аднойчы стаў чэмпіёнам Гішпаніі ў 2007 годзе і здабыў адзіны [[Супэркубак Гішпаніі па футболе|Супэркубак Гішпаніі]]. Але за той жа час клюбу здолеў няблага зарабіць на кашулях і сувэнірах, павязаных з футбалістам, ва ўсім сьвеце на суму блізу 440 мільёнаў эўра. Прысутнасьць Бэкгэма ў складзе шмат у чым сталася прычынай папулярнасьці «Рэалу». [[Файл:David Beckham Nov 11 2007.jpg|значак|У складзе «[[Лос-Анджэлес Гэлаксі]]».]] Апошні раз ангелец выступаў у складзе «сьметанковых» у сэзоне 2006—2007 гадоў, калі новым галоўным трэнэрам мадрыдзкага «Рэалу» быў прызначаны славуты сваёй дысцыплінаванасьцю [[Фабіё Капэльлё]]. Канфлікт паміж ім і Бэкгэмам адбыўся ў студзені 2007 году, калі ангелец ужо склаў працоўную ўгоду з амэрыканскім клюбам «[[Лос-Анджэлес Гэлаксі]]». Капэльлё крытыкаваў гульца за тое, што падчас важных матчаў ён клапаціўся толькі пра свае інтарэсы і практычна не ставіў паўабаронцу ў склад каля месяца. Але тады каманда гуляла гэтак слаба, што нават давялося выпусьціць на пляцоўку Бэкгэма. Ангелец адзначыўся голам ў браму «[[Рэал Сасьедад Сан-Сэбастыян|Рэалу Сасьедаду]]» ў першай гульні пасьля вымушанага перапынку. У чэрвені 2007 году ён стаў чэмпіёнам краіны, а ў канцы таго ж месяца пераехаў у ЗША, дзе 21 чэрвеня правёў першую гульню за новы клюб. У канцы 2008 году Бэкгэм пастанавіў сабе вярнуцца ў Эўропу, перш за ўсё, каб падтрымліваць форму і статус гульца асноўнага складу. 30 кастрычніка 2008 году «[[Мілян (футбольны клюб)|Мілян]]» абвесьціў аб заплянаваным на 7 студзеня 2009 году пераходе футбаліста на правах арэнды<ref>[https://web.archive.org/web/20131012172645/http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/europe/7697377.stm «Beckham to join Milan in January»]. BBC Sport.</ref>. Пры гэтым сам гулец, спыніўшы магчымыя чуткі, адзначыў, што вяртаньне ў Эўропу не азначае намер пакінуць амэрыканскі клюб. === Міжнародная === [[Файл:David Beckham.jpg|значак|зьлева|Бэкгэм у складзе нацыянальнай [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]].]] Першае зьяўленьне Бэкгэма ў кашулі нацыянальнай зборнай Ангельшчыны адбылося 1 верасьня 1996 году ў адборачным матчы да [[Чэмпіянат сьвету па футболе 1998 году|чэмпіянату сьвету 1998 году]] супраць [[зборная Малдовы па футболе|Малдовы]]<ref>[https://web.archive.org/web/20110615045520/http://www.englandstats.com/matchreport.php?mid=727 «Moldova 0 – England 3»]. englandstats.com.</ref>. Ангельшчына тады кваліфікавалася на [[чэмпіянат сьвету па футболе 1998 году|чэмпіянат сьвету 1998 году]], але паўабаронца не заўсёды трапляў у стартавы склад Глена Годла. На чэмпіянаце сьвету ён не гуляў у першых двух матчах, але зьявіўся ў заключным матчы групавога этапу супраць [[Зборная Калюмбіі па футболе|зборнай Калюмбіі]], дзе адзначыўся сваім першым голам за зборную, бліскуча паклаўшы мяч у браму, перакінуўшы яго цераз мур падчас выкананьня штрафнога ўдара. У 1/8 фіналу каманда саступіла [[Зборная Аргентыны па футболе|зборнай Аргентыны]], а ў пачатку другога тайму Бэкгэм паддаўся на правакацыю [[Дыега Сымэонэ]] і наўмысна ўдарыў яго нагой, за што адразу ж атрымаў чырвоную картку і пакінуў поле<ref>Winter, Henry (1.07.1998). [https://web.archive.org/web/20130325055231/http://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/england/9939779/World-Cup-1998-Argentina-2-England-2-Argentina-win-4-3-on-pens-match-report.html «World Cup 1998; Argentina 2 England 2, Argentina win 4–3 on pens: match report»]. The Daily Telegraph.</ref>. Большасьць з СМІ зрабілі юнака галоўным вінаватым за ягоны недысцыплінаванасьць у вырашальнай гульні. Некаторы час пасля гэтага на выязных гульнях за «Манчэстэр Юнайтэд» трыбуны сустракалі яго сьвістам, а ля дома часта былі журналісты. Пасьля катастрафічнага чэмпіянату Эўропы 2000 году, дзе зборнай Ангельшчыны нават ня выйшла з групавога этапу, у лістападзе новапрызначаны трэнэр «ільвоў» [[Пітэр Тэйлар (1953)|Пітэр Тэйлар]] прызначыў Бэкгэма капітанам зборнай<ref>[https://web.archive.org/web/20090210040846/http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/teams/england/5138288.stm «Beckham quits as England captain»]. BBC Sport.</ref>. Дзякуючы голу Бэкгэма ў браму [[Зборная Грэцыі па футболе|зборнай Грэцыі]], зборная напрамкі кваліфікавалася на [[чэмпіянат сьвету па футболе 2002 году|чэмпіянат сьвету 2002 году]]<ref>[https://web.archive.org/web/20071227042004/http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2002/1575190.stm «England reach World Cup finals»]. BBC Sport.</ref>. == Дасягненьні == '''«Манчэстэр Юнайтэд»''': * [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе|Чэмпіён Ангельшчыны]]: 1996, 1997, 1999, 2000, 2001, 2003 * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 1996, 1999 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]]: 1999 * Уладальнік [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]]: 1996, 1997 '''«Рэал»''': * [[Чэмпіянат Гішпаніі па футболе|Чэмпіён Гішпаніі]]: 2007 * Уладальнік [[Супэркубак Гішпаніі па футболе|Супэркубка Гішпаніі]]: 2003 '''«Лос-Анджэлес Гэлаксі»''': * Уладальнік [[Кубак МЛС|Кубка МЛС]]: 2011, 2012 '''ПСЖ''': * [[Чэмпіянат Францыі па футболе|Чэмпіён Францыі]]: 2013 == Асабістае жыцьцё == [[Файл:David Beckham Victoria Beckham 2019.jpg|значак|Дэйвід і Вікторыя Бэкгэмы ў 2019 годзе.]] У 1997 годзе Бэкгэм пачаў заляцацца да [[Вікторыя Бэкгэм|Вікторыі Адамз]]<ref>[https://web.archive.org/web/20110510204220/http://www.timesonline.co.uk/richlist/person/0,,47566,00.html David and Victoria Beckham.] The Times.</ref> пасьля таго, як яна наведала матч «Манчэстэр Юнайтэд»<ref name="Roberts">Roberts, Alison (11.04.2005). [https://web.archive.org/web/20071228201145/http://news.independent.co.uk/people/profiles/article55497.ece «David and Victoria Beckham: Can they mend it like Beckhams?»]. The Independent.</ref><ref>Wills, Juliette (21.07.2013). [https://web.archive.org/web/20180903151008/http://www.lamondamagazine.com/en/m/defense/victoria-beckham/ «Victoria Beckham owes me everything»]. La Monda.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20090214155704/http://www.wmagazine.com/celebrities/2007/08/beckhams_steven_klein?currentPage=2 «American Idols»]. W.</ref>. Яна была вядомая як аднай з выканаўцаў поп-гурта [[Spice Girls]], адной з найлепшых брытанскіх папулярных гуртоў таго часу. Каманда Бэкгэма таксама карысталася вялікім посьпехам. Іхныя стасункі імгненна прыцягнулі вялікую ўвагу СМІ. Ён зрабіў ёй прапанову 24 студзеня 1998 году ў рэстаране ў [[Чэзант|Чэзанце]]. 4 ліпеня 1999 году пара ўзяла шлюб у замку [[Латрэлстоўн]] у Ірляндыі. Партнэр Бэкгэма па камандзе [[Гэры Нэвіл]] быў ягоным паджанішнікам на вясельлі<ref name="Roberts"/>. Сродкі масавай інфармацыі не былі запрошаныя на цырымонію, бо Бэкгэмы склалі эксклюзіўную дамову з часопісам [[OK!]], але газэты хутка змаглі атрымаць фатаграфіі з цырымоніі<ref>[https://web.archive.org/web/20060706182022/http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1999/07/99/the_posh_wedding/387126.stm «Sun pips OK! to Posh wedding photos»]. BBC News.</ref>. У Дэйвіда і Вікторыі чацьвёра дзяцей, як то траіх сыноў Брукліна Джозэфа, Рамэо Джэймза, Круза Дэйвіда і дачку Гарпэр Сэвэн. Паведамлялася, што [[Элтан Джон]] і [[Дэйвід Фэрніш]] ёсьць хроснымі бацькамі Брукліна і Рамэо<ref>Welsh, Daniel (22.12.2019). [https://www.huffingtonpost.co.uk/entry/victoria-beckham-children-cruz-harper-christening_uk_5dff34b8e4b05b08bab6bd9d «Victoria Beckham Shares Photos From Cruz And Harper's Star-Studded Christening»]. Huffington Post.</ref>, а іхняй хроснай маці ёсьць [[Элізабэт Гэрлі]]. Круз і Гарпэр былі ахрышчаныя ў каталіцтве, а сярод іхных хросных бацькоў былі [[Эва Лангорыя]] і [[Марк Энтані]]<ref>[https://web.archive.org/web/20221027114236/https://www.huffingtonpost.co.uk/entry/victoria-beckham-children-cruz-harper-christening_uk_5dff34b8e4b05b08bab6bd9d «Victoria Beckham Shares Photos From Cruz And Harper’s Star-Studded Christening»]. HuffPost UK.</ref>. У пачатку сваёй кар’еры ў «Манчэстэр Юнайтэд» Бэкгэм жыў у доме з чатырма спальнямі ва [[Ўорсьлі]], які ён набыў беспасярэдне ў забудоўніка, калі яму было 20 гадоў у 1995 годзе<ref>Bartlett, Nicola (7.03.2014). [https://web.archive.org/web/20150618214608/http://www.manchestereveningnews.co.uk/news/greater-manchester-news/david-beckhams-first-home-worsley-6787948 «Beckham’s first home up for sale»]. Manchester Evening News.</ref> . У 1999 годзе, неўзабаве па вясельлі, ён і Вікторыя ікупілі загарадны дом плошчай 10 гектараў у [[Сабрыджўорт|Сабрыджўорце]] ў графстве [[Гэртфардшыр]]ы, які СМІ назвалі Бэкінггэмскім палацам<ref>Stuart, Julia (31.07.2001). [https://web.archive.org/web/20071228201150/http://news.independent.co.uk/uk/this_britain/article236166.ece «Beckingham Palace, our lovely home»]. The Independent.</ref><ref>Hill, Patrick (15.03.2014). [https://www.mirror.co.uk/news/uk-news/inside-beckingham-palace-david-victorias-3247500 «Inside 'Beckingham Palace': David and Victoria’s mansion bought by insurance tycoon for £11.3million»]. Daily Mirror.</ref>. Яны прадалі гэтую маёмасьць у 2014 годзе<ref>Armstrong, Ashley (4.04.2015). [https://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/banksandfinance/insurance/11515118/Neil-Utleys-stake-in-Hastings-Direct-to-be-valued-at-200m-in-upcoming-IPO.html «Neil Utley’s stake in Hastings Direct to be valued at £200m in upcoming IPO»]. The Daily Telegraph.</ref>. Сям’я Бэкгэма на сёньня пражывае ў [[Бэвэрлі-Гілз]] у [[Каліфорнія|Каліфорніі]]<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/uk-12146134 David and Victoria Beckham expecting fourth child]. BBC News.</ref>. == Бізнэс == Дэйвід Бэкгэм актыўна здымаецца ў рэклямах і розных часопісах пра [[мода|моду]]. Таксама ён выпускае ўласную парфумэрыю і лінію адзеньня. У 2005 годзе Бэкгэм заснаваў футбольную школу свайго імя, якая працуе ў [[Лёндан]]е і [[Лос-Анджэлес]]е. У канцы 2009 году было абвешчана, што абедзьве філіі будуць зачынены<ref>[https://web.archive.org/web/20110515045727/http://www.goal.com/en-us/news/66/united-states/2010/02/08/1781126/california-branch-of-david-beckham-academy-closes «California Branch of David Beckham Academy Closes»]. Goal.</ref>. 5 лютага 2014 году [[МЛС]] абвесьціла, што Бэкгэм рэалізаваў свой выбар на куплю каманды пашырэньня за 25 мільёнаў даляраў ЗША, якія ён атрымаў у рамках кантракту, падпісанага ім зь «[[Лос-Анджэлес Гэлаксі]]» ў 2007 годзе<ref>Kennedy, Paul (20.05.2013). [https://web.archive.org/web/20170629142415/https://www.socceramerica.com/article/51723/beckham-is-mls-expansion-story-du-jour.html «Beckham is MLS expansion story du jour»]. Soccer Business Insider.</ref>. Група ўласьнікаў на чале з Бэкгэмам першапачаткова спадзявалася, што каманда з Маямі пачне гуляць у лізе ў 2016 ці 2017 годзе<ref>Mazzei, Patricia (5.02.2014). [https://web.archive.org/web/20140205204058/http://www.miamiherald.com/2014/02/05/3914127/soccer-star-david-beckham-to-bring.html «Soccer star David Beckham to bring MLS team to Miami»]. The Miami Herald.</ref>. Пасьля затрымак з завяршэньнем дамовы наконт стадыёну ў студзені 2018 году стала вядома, што каманда пачне гуляць у 2020 годзе<ref>[https://web.archive.org/web/20200505114620/https://www.bbc.co.uk/sport/football/42864461 «David Beckham launches Miami Major League Soccer team»]. BBC Sport.</ref>. Назва і герб каманды былі апублічаныя 5 верасьня, то бок новая каманда атрымала назву «[[Інтэр Маямі]]». Клюб дэбютаваў у МЛС 1 сакавіка 2020 году, зазнаўшы паразу ў гасьцях «[[Лос-Анджэлес (футбольны клюб)|Лос-Анджэлесу]]» зь лікам 1:0. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.davidbeckham.com/ Афіцыйны сайт гульца] * [https://web.archive.org/web/20100325194024/http://www.davidbeckhamacademy.com/ Акадэмія Дэйвіда Бэкгэма] * [http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/Legends/David-Beckham.aspx?_id=CC0392B364904D01B5595259CBF0D255&_z=z&pageNo=1 Профіль на сайце «Манчэстэр Юнайтэд»] * [http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/en/1193041516860/1202817034095/jugador/JugadorLegendario/Beckham.htm Профіль на сайце «Рэал Мадрыд»] * [https://web.archive.org/web/20110502003044/http://www.mlssoccer.com/player/david-beckham Профіль на сайце MLS] {{Навігацыйная група |назоў = Бэкгэм у складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Ангельшчына}}; |Ангельшчына на ЧС-1998 |Ангельшчына на ЧЭ-2000 |Ангельшчына на ЧС-2002 |Ангельшчына на ЧЭ-2004 |Ангельшчына на ЧС-2006 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Бэкгэм, Дэйвід}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] sefauwzatx1l6bd8ua3azz93hhbatp0 Рыё Фэрдынанд 0 119949 2622343 2588592 2025-06-28T13:11:04Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622343 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Рыё Гэвін Фэрдынанд''' ({{мова-en|Rio Gavin Ferdinand}}; {{Н}} 7 лістапада 1978 году, [[Лёндан]], [[Ангельшчына]]) — колішні ангельскі футбаліст, які выступаў на пазыцыі абаронцы. Раней быў гульцом нацыянальнай [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]], за якую правёў больш за 80 матчаў і прыняў удзел у трох [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] ў ейным складзе. Перш за ўсё вядомы як гулец «[[Манчэстэр Юнайтэд]]», за які правёў больш за 10 гадоў. == Біяграфія == Фэрдынанд пачаў гуляць у футбол за моладзевыя каманды розных клюбаў, спыніўшыся ў рэшце рэшт на клюбе «[[Ўэст Гэм Юнайтэд]]», у якім прабіўся з моладзевага складу ў асноўны склад і дэбютаваў у [[Прэм’ер-Ліга|Прэм’ер-Лізе]] ў 1996 годзе. == Нацыянальная зборная == Свой першы матч за нацыянальную зборную ён згуляў супраць [[зборная Камэруну па футболе|каманды Камэруну]] ў 1997 годзе, стаўшы на той момант самым маладым абаронцам, які згуляў за зборную Ангельшчыны. == Дасягненьні == '''«Манчэстэр Юнайтэд»''': * [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе|Чэмпіён Ангельшчыны]] (6): 2003, 2007, 2008, 2009, 2011, 2013 * Уладальнік [[Кубак Футбольнай Лігі|Кубка Футбольнай Лігі]] (2): 2006, 2009 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]]: 2008 * Уладальнік [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]] (4): 2003, 2007, 2008, 2011 * Пераможца [[Клюбны чэмпіянат сьвету па футболе|Клюбнага чэмпіянату сьвету]]: 2008 == Асабістае жыцьцё == Ягоны брат [[Антон Фэрдынанд]] і кузэн [[Лес Фэрдынанд]] таксама былі футбалістамі. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.rioferdinand.com/ Афіцыйны сайт] * [http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/First-Team/Rio-Ferdinand.aspx Профіль на сайце «Манчэстэр Юнайтэд»] * [https://web.archive.org/web/20100401155847/http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=8940 Статыстыка] на Soccerbase {{Навігацыйная група |назоў = Фэрдынанд у складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Ангельшчына}}; |Ангельшчына на ЧС-1998 |Ангельшчына на ЧС-2002 |Ангельшчына на ЧС-2006 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Фэрдынанд, Рыё}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] sjk7mgp4dwo6fbsv0mkgdv7mpp7yiv5 Тэо Ўолкат 0 120180 2622329 2615248 2025-06-28T12:37:34Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622329 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Тэо Джэймз Ўолкат''' ({{мова-en|Theo James Walcott}}; {{Н}} 16 сакавіка 1989 году, [[Лёндан]], [[Ангельшчына]]) — колішні ангельскі футбаліст, які выступаў за [[зборная Ангельшчыны па футболе|нацыянальную зборную Ангельшчыны]] на пазыцыі атакуючага паўабаронцы, ўінгера ці нападніка. Ягоная пазыцыя на полі — правы флянг, бо ён зьяўляецца вельмі хуткім і тэхнічным гульцом, здольным адарвацца на хуткасьці ад супернікаў і зрабіць якасны прастрэл ці навес у штрафную плошчу. Тэо зьяўляецца адным з самых хуткіх футбалістаў у сьвеце<ref>[http://www.eurosport.ru/football/story_sto2152116.shtml Кто на свете всех быстрее?]. eurosport.ru</ref>. == Біяграфія == === «Саўтгэмптан» === Ўолкат прыйшоў у стан «сьвятых» у сэзоне 2004—2005 гадоў ва веку 15 гадоў і дасягнуў са сваім клюбам фіналу Моладзевага Кубка Ангельшчыны. У дадатак ён стаў самым маладым гульцом «[[Саўтгэмптан (футбольны клюб)|Саўтгэмптану]]» ў рэзэрвовай камандзе, у якой ён дэбютаваў ува ўзросьце 15 гадоў і 175 дзён<ref>[https://web.archive.org/web/20071014111113/http://saintsfc.co.uk/?page_id=3483 Record Breaker!]. saintsfc.co.uk</ref>. === «Арсэнал» === Ўолкат падпісаў з «[[Арсэнал Лёндан|Арсэналам]]» кантракт 16 сакавіка 2006 году ў дзень свайго 17-годзьдзя<ref>[http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=355778&cc=5739 Arsenal sign Southampton teenager Walcott]{{Недаступная спасылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. soccernet.espn.go.com</ref>. У [[Прэм’ер-Ліга|Прэм’ер-Лізе]] Тэо дэбютаваў 19 жніўня 2006 году ў першы дзень новага ангельскага [[Прэм’ер-Ліга 2006—2007 гадоў|сэзону 2006—2007 гадоў]]<ref>[http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/arsenal-1-aston-villa-1-walcott-the-wonderkid-the-new-home-hero-412657.html Arsenal 1 Aston Villa 1: Walcott the wonderkid the new home hero]. Independent.co.uk</ref>. == Нацыянальная зборная == Тэо Ўолкат гуляе ў [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] з 17 гадоў, дзе згуляў 14 матчаў і забіў 3 галы, прычым гэтыя 3 галы ён забіў у браму [[Зборная Харватыі па футболе|зборнай Харватыі]], дзякуючы ім Ангельшчына перамагла на выезьдзе зь лікам 4:1. == Дасягненьні == '''«Арсэнал»''': * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 2014, 2015 * Уладальнік [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]]: 2015, 2017 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20070625130554/http://www.arsenal.com/player.asp?thisNav=first+team&plid=61019&clid=4421&cpid=703 Профіль на сайце «Арсэналу»] * [http://walcott.moy.su/ Расейскамоўны сайт аб футбалісьце] * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Навігацыйная група |назоў = Ўолкат у складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Ангельшчына}}; |Ангельшчына на ЧС-2006 |Ангельшчына на ЧЭ-2012 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ўолкат, Тэо}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] cjq3w5db3lx1v979ulioq4kjq32y4jj Менскі маторны завод 0 125053 2622371 2621933 2025-06-28T18:13:37Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2622371 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|53|17|паўночнае|27|38|7|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Менскі маторны завод» |лягатып = |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг на біржы = |дэвіз = Мы дорым вам рух<ref>{{Кніга|аўтар=|частка=|загаловак=Кіраўніцтва па фірмовым стылі|арыгінал=Руководство по фирменному стилю|спасылка=https://mmz-motor.by/upload/documents/brandbook.pdf|адказны=|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=Менскі маторны завод|год=2020|старонкі=11|старонак=78|сэрыя=|isbn=|наклад=}}</ref> |заснаваная = {{Дата пачатку|12|10|1962|1}} |заснавальнікі = [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Партызанскі раён (Менск)|Партызанскі раён]], [[Вуліца Ваўпшасава (Менск)|вул. Ваўпшасава]], д. 4 |ключавыя фігуры = [[Аляксандар Бацьвіньнік]] ([[генэральны дырэктар]]), [[Мікалай Самахвалаў]] ([[тэхнічны дырэктар]])<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кіраўніцтва|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/rukovodstvo/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |галіна = [[машынабудаваньне]] |прадукцыя = [[дызэльны рухавік]], [[дызэль-генэратар]], [[кампрэсарная станцыя]], дызэльная [[помпа]], [[Каленчаты вал|каленчаты]] і [[разьмеркавальны вал]], [[махавік]], [[паліўная помпа]], [[турбіна]] і [[шатун]] |абарачэньне = {{Рост}}857 млн [[Беларускі рубель|рублёў]]<ref>{{Навіна|аўтар=К.А. Кандраценка, А.В. Сычова, [[Аляксандар Бацьвіньнік]], А.В. Кавалёва|загаловак=Справаздачнасць паводле МСФС за 2022 год|спасылка=https://mmz-motor.by/upload/documents/Otchyotnost%60%20MSFO%20za%202022%20god.pdf|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|мова=ru|дата публікацыі=16 чэрвеня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> (2022 год; 313 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Афіцыйныя курсы беларускага рубля ў адносінах да замежных валют, якія штодзённа, на 31.12.2023|спасылка=https://www.nbrb.by/bel/statistics/rates/ratesdaily|выдавец=[[Нацыянальны банк Беларусі]]|дата публікацыі=31 сьнежня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref> |матчына кампанія = [[Міністэрства прамысловасьці Рэспублікі Беларусь]] |даччыныя кампаніі = «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод» |аўдытар = |сайт = [https://mmz-motor.by/blr/ mmz-motor.by/blr] }} '''«Ме́нскі мато́рны заво́д»''' — дзяржаўнае машынабудаўнічае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў кастрычніку 1962 году. На 2025 год у [[холдынг]] «ММЗ» уваходзілі «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]», «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» і «[[Стоўпцы|Стаўпецкі]] ліцейны завод»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Іншая прадукцыя|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/prochaya-produktsiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. Прадпрыемства акцыянавалі ў лютым 2009 году<ref>{{Спасылка|аўтар =Марына Носава| дата публікацыі = 4 лютага 2010| url =http://by.belapan.by/archive/2010/02/04/361212_361236/| загаловак = Менскі маторны завод плянуе стварыць сумесную вытворчасьць з амэрыканскай кампаніяй Navistar| назва праекту = Эканоміка| выдавец = [[БелаПАН]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. У 2022 годзе вытворчасьць перавысіла 50 000 рухавікоў. Іх паставілі на канвэеры 49 заводаў і прадалі ў больш як 50 краінаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Менскі маторны завод» за год павялічыў вытворчасьць рухавікоў больш як на 11 працэнтаў|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/minski-matorny-zavod-za-god-pavjalichyu-vytvorchasts-ruhavikou-bolsh-jak-na-11-pratsentau-123542-2023/|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=12 студзеня 2023|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Менскі маторны завод» вырабляў: * 145 найменьняў [[аўтамабіль]]ных, прамысловых і [[трактар]]ных [[рухавік]]оў магутнасьцю ад 13 да 265 к[[Ват]] паводле нормаў ад Эўра-1 да Эўра-5 з частасьцю кручэньня ад 220 да 3000 [[Абарот на хвіліну|абаротаў за хвіліну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Рухавік|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dvigateli/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 12 найменьняў [[дызэль-генэратар]]аў магутнасьцю ад 10 да 160 кВат з частасьцю кручэньня ў 1500 абаротаў за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-генэратарныя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-generatornye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; [[Файл:Diesel generator MMZ.jpg|значак|280пкс|Дызэль-генэратар «МДГ 7056» (2019 год)]] * 10 найменьняў [[Кампрэсарная станцыя|кампрэсарных станцыяў]] з працоўным [[ціск]]ам ад 0,7 да 1 мэга[[Паскаль (адзінка вымярэньня)|паскалю]] і прадукцыйнасьцю ад 3,5 да 12 кубамэтар/сэкунда<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кампрэсарныя станцыі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/kompressornye-stantsii/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 9 найменьняў дызэльных [[помпа]]ў з падачай ад 29 да 175 літраў/сэк. і напорам ад 23-х да 143-х м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Дызэль-помпавыя ўстаноўкі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/dizel-nasosnye-ustanovki/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * [[Паветранадзімалка|паветранадзімалкі]] 792 прадукцыйнасьцю 21,5 кубамэтраў/хвіліна на ўваходзе і 15,6 на выхадзе пры 2350 абаротах за хвіліну<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Паветранадзiмалка 792-00.00.00-2|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/vozdukhoduvki/792-00-00-00-2/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>; * 54 найменьні запчастак, у тым ліку блёкі цыліндраў, [[Каленчаты вал|каленчатыя]] і [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальныя]] валы, гільза-[[Поршань|поршневую]] групу, галоўкі блёка, махавікі, [[Паліўная помпа|паліўныя помпы]], [[Турбіна|турбіны]] і [[шатун]]ы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Запчасткі|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/catalog/zapchasti/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 26 траўня 1960 году [[Рада міністраў СССР]] ухваліла Пастанову № 563 «Аб пачатку будаўніцтва у г. Менску маторнага заводу па вытворчасьці [[Дызэльны рухавік|дызэльных рухавікоў]]». У праекце прадугледжваўся штогадовы выпуск 120 000 рухавікоў «Д-50» магутнасьцю 50—60 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Увосень 1960 году на паўночна-ўсходняй ускраіне Менску між «[[Менскі трактарны завод|Менскім трактарным заводам]]» і «[[Менскі падшыпнікавы завод|Менскім падшыпнікавым заводам]]» пачалі будаваць «Менскі маторны завод». Першым кіраўніком заводу быў прызначаны [[Уладзімер Ражкоў|Ўладзімер Ражкоў]]. У студзені 1961 году пачалі абсталяваньне інструмэнтам. У лютым 1962 году ўтварылі аддзел галоўнага тэхноляга. У красавіку 1962 году пачалі [[мантаж]] першых 2-х аўтаматычных лініяў. 12 кастрычніка 1962 году сабралі першыя ўзоры 4-цыліндравых рухавікоў «Д-50». Да канца 1962 году змантавалі 14 аўтаматычных лініяў, 196 адмысловых і агрэгатных [[Станок|станкоў]], 338 унівэрсальных станкоў, 34 прэсы і стэнд выпрабаваньня рухавікоў<ref name="а"/>. На 1 студзеня 1963 году завод налічваў 17 аддзелаў і службаў, 4 [[цэх]]і вытворчасьці і 4 дапаможныя цэхі. [[Рада народнай гаспадаркі Беларускай ССР]] выдала Распараджэньне № 963, якім прызнала завод часткова ўведзеным у карыстаньне на магутнасьць 50 000 рухавікоў за год. 23 ліпеня 1963 году асвоілі вытворчасьць [[трактар]]нага рухавіка «Д-50» з рэсурсам 2500 гадзінаў. Да канца 1963 году з канвэера сышло 11 360 рухавікоў «Д-50» на новы трактар «[[МТЗ-50]]». У 1964 годзе ўсе трактары «[[Беларусь (трактар)|Беларусь]]» пачалі аснашчаць дызээльнымі рухавікамі Д-50. У сакавіку 1964 году ўвялі дзіцячы камбінат на 119 месцаў для дзяцей супрацоўнікаў заводу. У 1969 годзе асвоілі выпуск дызэльных рухавікоў Д-60 магутнасьцю 60—65 к.с. для пастаўкі трактароў «Беларусь» сэрыі 500 за мяжу. Вырабілі 500 000 рухавікоў. У 1970 годзе рэсурс рухавікоў падвоілі да 5000 гадзінаў і панізілі выдатак рухавіковай [[Аліва|алівы]] на чад з 2-х да 1 %. Пачалі пастаўку рухавікоў ва [[Усходняя Нямеччына|Ўсходнюю Нямеччыну]]<ref name="а">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Гісторыя прадпрыемства|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/o-predpriyatii/istoriya-predpriyatiya/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1971 годзе «Менскі маторны завод» атрымаў маркіроўку рухавікоў Дзяржаўным знакам якасьці першым у галіне. Кіраўнік заводу В.А. Ражкоў атрымаў [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўную прэмію СССР]]. У 1974 годзе асвоілі новае сямейства 4-цыліндравых рухавікоў «Д-240» з [[Наўпроставы ўпрыск|наўпроставым упрыскам]] паліва і магутнасьцю 60—85 к.с. З канвэера сышоў мільённы рухавік. У 1975 годзе пачалі пастаўку рухавікоў у [[Баўгарыя|Баўгарыю]], [[Пакістан]] і [[Віетнам]]. У 1978 годзе кіраўніком заводу прызначаны [[Іван Сямак]]. У 1980 годзе спынілі вытворчаць рухавікоў Д-50 для Савецкага Саюзу. Завод атрымаў міжнародную прэмію «[[Залаты мэркурый]]» ([[Італія]])<ref name="а"/>. [[Файл:D-245 engine (2S5M modification).jpg|значак|280пкс|Рухавік сямейства «Д-245» (2021 год)]] У 1981 годзе з канвэера сышоў 2-мільённы рухавік, а завод атрымаў [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу]]. У 1983 годзе стварылі вытворчае [[Дзяржаўнае аб'яднаньне|аб'яднаньне]] «Менскі маторны завод», у склад якога ўвайшлі: «[[Барысаўскі завод агрэгатаў]]» і [[Стоўпцы|Стаўпецкая]] філія. Заводзкая [[здраўніца]] «Мара» прыняла першых наведнікаў. У 1984 годзе асвоілі вытворчасьць рухавіка «Д-245». 2 студзеня 1985 году выйшаў першы нумар газэты «Маторабудаўнік», якая стала выходзіць двойчы на тыдзень на 4-х палосах фармату [[А3]]. У 1987 годзе токар-расточнік экспэрымэнтальнага цэху Л.І. Дзюсаў стаў ляўрэатам Дзяржаўнай прэміі СССР. У 1988 годзе кіраўніком заводу стаў [[І.Я. Вараб'ёў]]. З канвэера сышоў 3-мільённы рухавік. Выхаванка спортклюбу «Матор» стала срэбранай прэзыркай [[Летнія Алімпійскія гульні 1988 году|Алімпійскіх гульняў]] у [[Сэул]]е ([[Паўднёвая Карэя]]). Увялі ў дзеяньне піянэрскі [[летнік]] «Церамок». У 1990 годзе спынілі вытворчасьць рухавікоў Д-50 і Д-60 для замежнага рынку. «ММЗ» увайшоў у асацыяцыю дзяржаўных вытворцаў дызэльных рухавікоў<ref name="а"/>. === 1990-я гады === [[Файл:2025 Менскі маторны завод рухавікі.jpg|значак|290пкс|5 асноўных рухавікоў «ММЗ» (2025 год)]] У 1992 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільнага рухавіка «Д-245.1» для пастаўкі на «[[Завод імя Ліхачова]]» ў Маскве (Расея). У лютым 1992 году на сэрыйны [[цяжкавік]] «[[МАЗ-5433]]» сталі ставіць 180-сільны 6-цыліндравы рухавік «Д-260Т». У чэрвені 1992 году пачалі хадавое выпрабаваньне рухавіка «Д-265» на [[Вугоршчына|вугорскім]] аўтобусе «[[Ікарус-260]]». У 1993 годзе кіраўніком быў прызначаны [[Карл Шаўлоўскі]]. У студзені 1993 году распрацавалі праграму стварэньня магутнасьці для выпуску рухавікоў «Д-240Т» і «Д-260Т» з давядзеньнем да стандартаў «Эўра-1» і «Эўра-2». Улетку 1993 году рухавікі «Д-245.20» выпрабавалі на «Заводзе імя Ліхачова». Да ліпеня 1993 году рухавікі заводу паставілі ў 85 краінаў. «Менскпасажыраўтатранс» усталяваў рухавік «Д-245.20» на [[аўтобус]] «[[ЛАЗ]]». У верасьні 1994 году завод асвоіў вытворчасьць рухавіка «Д-247» для «[[Заволскі завод вусенічных цягачоў|Заволскага заводу вусенічных цягачоў]]» ([[Ніжагародзкая вобласьць]], Расея). У экспэрымэнтальных цэху сабралі 6 першых рухавікоў «Д-260.5» з вэртыкальным разьмяшчэньнем цыліндраў, прызначаных дла аўтобусаў «[[Менскі аўтамабільны завод|Менскага аўтамабільнага заводу]]». Сабралі і выпрабавалі першы сэрыйны рухавік «Д-265» для аўтобуса «[[Ікарус]]». Увялі ў дзеяньне базу адпачынку «Лясная Верацейка». У 1995 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-260». Пачалі засьведчаньне рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў пастаўлялі на «Завод імя Ліхачова», «[[Горкаўскі аўтамабільны завод]]», «[[Курганскі аўтобусны завод]]» і «[[Паўлаўскі аўтобусПаўлаўскі аўтобусны завод]]» ([[Горкаўская вобласьць]]) у Расеі, а таксама на «[[Львоўскі аўтобусны завод]]» ва Ўкраіне<ref name="а"/>. [[Файл:Diesel pump MMZ (Belagro-2021).jpg|значак|280пкс|Дызэльная помпа «ММЗ» (2021 год)]] У 1996 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-245.12» і «Д-245.9», а таксама [[камбайн]]авага рухавіка «Д-260.4». У красавіку 1996 году пачаў працу ўчастак [[Каленчаты вал|каленчатага вала]] для рухавікоў «Д-260» і «Д-265». Запусьцілі участак гільзы блёку цыліндраў. Атрымалі замову на 10 000 рухавікоў для трактароў «[[МТЗ-510]]» у Пакістане. Стварылі вытворчасьць 1000 6-цыліндравых рухавікоў. Вырабілі досьледны ўзор рухавіка для трактара, які выпускаў «[[Паўднёвы машынабудаўнічы завод]]» ў [[Днепрапятроўск]]у (Украіна) і для «МАЗу». У 1997 годзе асвоілі вытворчасьць аўтамабільных рухавікоў «Д-247.7» і «Д-260.5», а таксама камбайнавага «Д-260.7». 14 красавіка 1997 году з канвэера сышоў 4-мільённы рухавік. У 1998 годзе запусьцілі канвэер зборкі 6-цыліндравых рухавікоў. У траўні 1998 году сабралі 3-тысячны, а ў сьнежні — 5-тысячны 6-цыліндровік. Аўтамабільныя рухавікі засьведчылі паводле Эўра-1, а трактарныя — паводле Правілаў № 96 [[Эўрапейская эканамічная камісія ААН|Эўрапейскай эканамічнай камісіі ААН]] ва {{Артыкул у іншым разьдзеле|Установа дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|Ўстанове дасьледаваньня маторных транспартных сродкаў|cs|Ústav pro výzkum motorových vozidel}} (УДМТС; [[Чэхія]]). 5 сакавіка 1999 году кіраўніком заводу быў прызначаны [[Мікалай Лобач]], які дагэтуль 10 гадоў узначальваў «Барысаўскі завод агрэгатаў». У 1999 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.16» для «[[Анескі трактарны завод|Анескага трактарнага заводу]]» ([[Карэлія]], Расея). Трактарныя рухавікі засьведчылі ў [[Агенцтва аховы навакольля ЗША|Агенцтве аховы навакольля ЗША]] (ААН ЗША). У жніўні 1999 году на «[[Маскоўскі аўтасалён|Маскоўскім аўтасалёне]]» (Расея) прадставілі мадыфікацыі 4-х 6-цылідравікаў. «Паўлаўскі аўтобусны завод» усталявалі менскі рухавік на новы міжгародні аўтобус ПАЗ-3209 «Аўрора». У 2000 годзе асвоілі вытворчасьць трактарнага рухавіка «Д-245.2». 27 чэрвеня 2000 году [[Міністэрства прамысловасьці Беларусі]] зацьвердзіла Загад № 217 аб пераўтварэньні «ММЗ» ва [[Унітарнае прадпрыемства|ўнітарнае прадпрыемства]]. 30 чэрвеня 2000 году з канвэера сышоў 10-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. === ХХІ стагодзьдзе === У 2001 годзе асвоілі вытворчасьць камбайнавага рухавіка «Д-260.9». 18 красавіка 2001 году ад УДМТС ([[Прага]]) атрымалі пасьведчаньне для аўтамабільных рухавікоў «Д-245» і «Д-260» магутнасьцю 80–184 кіля[[ват]]аў на адпаведнасьць нормам выкідаў Эўра-2. На «Паўднёвы машынабудаўнічы завод» паставілі досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-243» і «Д-245». Засьведчаныя паводле Еўра-2 рухавікі «Д-245.11», «Д-245.30», «Д-260.11», «Д-260.12» і «Д-265» прадставілі на «Маскоўскім аўтасалёне». У 2002 годзе «Аграмас» стаў дылерам «ММЗ» у [[Віетнам]]е. У 2003 годзе трактарны рухавікі магутнасьцю 55-186 кВат засьведчылі на адпаведнасьць Эўра-2 адпаведна Дырэктыве ЭЗ 2000/25 і Правілам ААН ЗША. Распрацавалі рухавікі на 250 і 280 к.с. для «МТЗ». У 2004 годзе супрацоўнікі [[Фізыка-тэхнічны інстытут|Фізыка-тэхнічнага інстытуту]] НАН Беларусі атрымалі ад Мінпрамысловасьці Беларусі прэмію ў галіне навукі і тэхнікі за распрацоўку [[алюмін]]авых поршняў для рухавікоў «ММЗ». Выпрабавальную станцыю Цэнтру стандартызацыі і мэтралёгіі (ЦСМ) аснасьцілі 6 стэндамі выпрабаваньня 6-цыліндравікаў і 10 – 4-цыліндравікаў. Пачалі пастаўкі рухавікоў на расейскі «[[Растсельмаш]]» ([[Растоў-на-Доне]]). Далучылі земляробчае прадпрыемства «Сьветлая ніва» ў [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкім раёне]]. У 2005 годзе «Горкаўскі аўтазавод» стаў найбольшым спажыўцом менскіх рухавікоў. Досьледныя ўзоры рухавікоў «Д-245.7» і «Д-245.9», адпаведныя стандарту Эўра-3, паставілі «ГАЗу», «ЗіЛу» і «МАЗу». На [[Жніво|жніве]] 2005 году рухавікі на 300 і 350 к.с. прайшлі выпрабаваньне ў складзе [[Збожжаўборачны камбайн|збожжаўборачных камбайнаў]] «[[Ліда-1300]]» ад «[[Лідааграмаш]]у», «КЗС-10КМ» і «УЭС-280» ад «[[Гомсельмаш]]у», а таксама ў складзе трактароў «[[МТЗ-2822]]» і «[[МТЗ-3022]]»<ref name="а"/>. У 2006 годзе на далучаным заводзе «[[Аграэнэргамаш]]» стварылі вытворчасьць станкоў. З канвэера сышоў 50-тысячны рухавік «Д-260». У лістападзе 2006 году выпусьцілі першы сэрыйны рухавік «Д-262» на 300 к.с., 150 якіх закантрактавалі для «Лідааграпраммашу». Набылі абсталяваньне хімапрацоўкі шасьцерняў, станок віхрафрэзэрнай апрацоўкі каленвала і шліфавальныя станкі для каленвала. 22 траўня 2007 году заключылі дамову на распрацоўку і пастаўку прыладаў упрыску паліва ад нямецкага прадпрыемства «[[Бош]]» (зямля [[Бадэн-Вюртэмбэрг]]). 25 кастрычніка 2007 году выпрабавалі рухавік «Д-249». 15 лістапада 2007 году пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавіка пад Эўра-3, для чаго асвоілі выпуск 79 арыгінальных дэталяў, запусьцілі 20 адзінак абсталявання, стварылі ўчастак падзборкі аўтарухавікоў і перабсталявалі 10 выпрабавальных боксаў. На 2008 год атрымалі заяўку на 141 000 рухавікоў. У лютым 2008 году трактарныя 4-цыліндравікі «Д-243.2», «Д-245», «Д-245.5» і «Д-245.43» засьведчылі на ЎДМТС. На ўчастку электраэразійнай апрацоўкі і разьба[[Шліфаваньне|шліфоўкі]] ўсталявалі выразны станок. У цэху мэталарэжучых станкоў змантавалі 2 фрэзэрна-расточныя станкі зь [[Лічбавае праграмнае кіраваньне|лічбавым праграмным кіраваньнем]] (ЛПК) для вырабу блёкаў цыліндраў рухавікоў «Д-263». У ліпені 2008 году чатыры 8-цыліндравыя рухавікі «Д-280» на 425 к.с., якія сабралі з дэталяў ад «[[Тутаеўскі маторны завод|Тутаеўскага маторнага заводу]]» ([[Яраслаўская вобласьць]], Расея), выпрабавалі на самазвалах «[[БелАЗ]]». Да канца 2008 году на «БелАЗ» адгрузілі яшчэ 10 такіх рухавікоў. У лістападзе вырабілі досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9», якія пасьля стэндавага выпрабаваньня адпавілі ў Расею на «ПАЗ» і «ГАЗ». 30 сьнежня 2008 году [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] зацьвердзіў Загад № 380, якім пераўтварыў «ММЗ» у [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. Яго органам кіраваньня быў Мінпрам Беларусі<ref name="а"/>. Завод вырабляў радныя 4- і 6-цыліндравыя [[Дызэльны рухавік|дызэльныя рухавікі]] магутнасьцю да 425 [[Конская сіла|конскіх сілаў]]. Меў прадстаўніцтва ў Расеі ([[Нагінск]], [[Маскоўская вобласьць]]), куды збываў больш за траціну сваіх вырабаў. У 2008 годзе выпусьціў 124 тыс. [[рухавік]]оў<ref>{{Спасылка|аўтар = Тацяна Паляжай| дата публікацыі = 24 лютага 2009| url = http://news.belta.by/by/print?id=337763| загаловак = А. Лукашэнка наведае Менскі маторны завод| выдавец = [[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]| дата = 25 красавіка 2012}}</ref>. 24 лютага 2009 году запусьцілі рухавік пад Эўра-5. У сакавіку 2009 году на «Гомсельмаш» адгрузілі 425-сільны рухавік «Д-280.1» для выпрабаваньня на энэргасродку «КВК-800». У красавіку 2009 году далучылі «[[Лідзкі ліцейна-мэханічны завод]]» для вытворчасьці мясцовых нарыхтовак пад рухавікі. На вытворчасьці спэцтэхнікі пачалі выпуск аўтабэтоназьмяшальнікаў «МАБС-6» і «МАБС-7». На [[шасі]] «МАЗу» ставілі адзін рухавік у якасьці сілавога агрэгата, а другі — для кручэньня зьмешвальнага барабана. 31 жніўня 2009 году экспэрымэнтальны цэх стварыў 300-сільны 6-цыліндравік «Д-262» для трактароў «МТЗ-3022». Наладзілі выпуск бэтонапомпаў «МБС-20», а з расейскай «Бэцэмай» — самаходаў для ямачнага рамонту дарогі. У цэху малых сэрыяў усталявалі новую камэрную печ для нітрацэмэнтацыі дэталяў у дадатак да 2-х іншых. У 2010 годзе ў складзе ЦСМ адчынілі ўчастак фірмовага рамонту рухавікоў. У красавіку 2010 году рухавік «Д-249» на 190 к.с. пад Эўра-4 усталявалі на цяжкавік «[[МАЗ-4570]]» для выпрабаваньня. На заводзе стварылі службу перавозак. Пачалі выпрабоўваць рухавік «Д-262» на 300 к.с. з электроннай палівападачай у [[Агульная магістраль|агульную магістраль]]. Трактар з такім рухавіком мог замяніць 4 трактары «[[Беларус-1221]]». Замовілі 3 выпрабавальныя стэнды для праверкі гермэтычнасьці. Атрымалі новае плавільнае абсталяваньне для цэху алюмінавага ліцьця. Вырабілі досьледны ўзор [[дызэль-генэратар]]а «МДГ-40». 24 сьнежня 2010 году з канвэера сышоў 100-тысячны 6-цыліндравік<ref name="а"/>. У 2010 годзе выручка вырасла да 743 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (248 млн $), а апэрацыйны і чысты [[прыбытак]] скараціліся да 46,2 млрд (15,4 млн $) і 28,5 млрд рублёў (9,5 млн $) адпаведна. Завод налічаў 5847 супрацоўнікаў. [[Файл:Mobile compressors MMZ.jpg|значак|290пкс|Кампрэсарныя станцыі «ММЗ» (2019 год)]] За 2011 г. «Менскі маторны завод» паставіў за мяжу 56,1% сваіх вырабаў<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Павал Берасьнеў]].|загаловак=«Галоўная пэрспэктыва для разьвіцьця Партызанскага раёна — асваеньне новых тэрыторыяў»|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=95550|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=газэта|год=5 красавіка 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-04-05 66 (27181)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/95558/5kras-3.indd.pdf 3]|issn=1990-763x}}</ref>. У 2011 годзе ў цэху малых сэрыяў запусьцілі абсталяваньне для вытворчасьці [[шасьцерня]]ў. У ЦСМ запусьцілі абсталяваньне для закручваньня нітаў мацаваньня галовак блёка цыліндраў у 6-цыліндровіках. У інструмэнтальным цэху ўвялі ў дзеяньне 5-каардынатны вэртыкальны апрацоўчы цэнтар з ЛПК. У расейскім [[Нагінск]]у (Маскоўская вобласьць) заснавалі [[гандлёвы дом]] «ММЗ». У Чэхіі засьведчылі тры мадэлі 6-цыліндровікаў на ўзроўні 3Б, каб пастаўляць у краіны [[Эўразьвяз]]у. Распрацавалі сьнегаўборачную машыну «СУМ-160». Досьледны рухавік «Д-280.1» на 600 к.с. пад Эўра-4 перадалі для ўсталёўкі на досьледны капотны [[цяжкавік]] «МАЗ». На заводзе стварылі ўчастак зборкі [[джгут]]оў магутнасьцю 1400 камплектаў за месяц, каб выпускаць рухавікі стандарту Эўра-3. Ва ўправе галоўнага канструктара стварылі канструктарскае бюро рухавікоў малой магутнасьці, каб распрацаваць 3-цыліндравік. Чатыры мадэлі рухавікоў «Д-425» засьведчылі пад Эўра-4, сэрыйны выпуск якіх пачалі 1 студзеня 2012 году. 14 кастрычніка 2011 году прадставілі школьны аўтобус «[[МАЗ-324]]» з рухавіком «Д-245-35» на 177 к.с. На Беларускім інавацыйным тыдні прадставілі вытворчасьць 4-і 6-цыліндравікаў ад 80 да 350 к.с. пад Эўра-4 і -5, а таксама 8-цыліндравік «Д-280.3» для капотнага «МАЗа». У 2012 годзе 4 мадэлі рухавіка «Д-245» засьведчылі пад Эўра-4, у тым ліку «Д-425.35». У сакавіку 2012 году далучылі «[[Досьледна-экспэрымэнтальны завод тэхналягічнага абсталяваньня]]» («ДЭЗТА»). У чэрвені 2012 году запусьцілі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛД». 20 лістапада 2012 году [[Міністэрства эканомікі Беларусі]] ўнесла ў дзяржаўны рэестар [[холдынг]] «ММЗ», у які ўвайшлі «[[Гомельскі завод пускавых рухавікоў]]», «[[Жыткавіцкі маторабудаўнічы завод]]» (Гомельская вобласьць), «Лідзкі ліцейна-мэханічны завод» («ЛЛМЗ») і «ДЭЗТА». На «Горкаўскім аўтазаводзе» ў Расеі пачалі канвэерную зборку машынаў з рухавіком «Д-245.7» пад Эўра-4. У 2013 годзе пачалі сэрыйную вытворчасьць рухавікоў пад Эўра-5 і ступеню 3Б. Малагабарытны рухавік «ММЗ-3ЛД» паставілі на «[[Бабруйскі завод трактарных дэталяў і агрэгатаў]]» («БЗТДА»), а таксаму ў Расею на «[[Курск]]электраагрэгат» і «Пнэўмабудмашыну» ([[Екацярынбург]]). Рухавікі паставілі ў [[Лаос]] для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ»<ref name="а"/>. У чэрвені 2013 году сабралі першыя 2 аўтамабільныя газадызэльныя рухавікі «ГД-245.7» на 122 к.с. і «ГД-245.9» на 136 к.с. У верасьні 2013 году запусьцілі выпрабавальны стэнд для рухавікоў да 50 кВат. 20 верасьня выпрабавалі рухавікі «ММЗ-3ЛД» і «ММЗ-ЛДГ». У кастрычніку 2013 году атрымалі пасьведчаньне паводле Правілаў № 24, 49 і 85 ЭЭК ААН на рухавік «Д-245.7» для расейскіх цяжкавікоў «[[Газон Нэкст]]». 15 лістапада 2013 году сабралі 100-ы рухавік «ММЗ-3ЛД». У канцы 2013 году рухавікі заводу атрымалі пасьведчаньне ўзроўню 3А для продажу ў Паўночнай Амэрыцы. У 2014 годзе 6-цыліндравікаі атрымалі пасьведчаньне ступеняў 3А і 4 у Чэхіі. У сакавіку 2014 году ў цэх малых сэрыяў паступіў восьмы 3-каардынатны станок з ЛПК для ўчастка карпусных дэталяў на рухавікі пад Эўра-4 і -5, а таксама «ММЗ-3ЛД». Для ўчастка гільзы блёка цыліндраў у [[Стоўпцы|Стоўпцах]] даставілі новае абсталяваньне на 8000 т [[чыгун]]нага ліцьця. Досьледныя ўзоры рухавіка «Д-245.9» вырабілі для «Паўлаўскага аўтазаводу». Пачалі сэрыйны выпуск 3-цыліндравікаў з турбанадзьмувам для «БЗТДА». У [[Этыёпія|Этыёпію]] паставілі 220 рухавікоў для пераабсталяваньня цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». У цэху малых сэрыяў на ўчастку чыгунных і дробных дэталяў укаранілі 2 новыя такарныя агрэгатныя станкі. У 2-м мэталаапрацоўчым цэху ўкаранілі 2 устаноўкі аўтаматычнай загартоўкі з нагрэвам [[Ток высокай частасьці|токам высокай частасьці]] (ТВЧ) [[Разьмеркавальны вал|разьмеркавальных валаў]]. Рухавік «ММЗ-3ЛДТІ» на 49 к.с. з турбакампрэсарам і інтэрпулерам атрымаў пасьведчаньне ступені 3А для пастаўкі ў Эўразьвяз. У 2015 годзе на філіі ў Стоўпцах стварылі досьледны зор пенагенэратара са сьціснутым паветрам для [[Міністэрства па надзвычайных сытуацыях Беларусі]]. У Віетнам закантрактавалі 579 рухавікоў «Д-245.9» і «Д-245.12» для пераабсталявання цяжкавікоў «ЗіЛ» і «ГАЗ». «Гомельскі завод пускавых рухавікоў» («ГЗПР») пачаў выпускаць прычапныя цыстэрны для харчовых вадкасьцяў на 900 літраў. Рухавіком «ММЗ-3ЛД» абсталявалі самаходнае шасі «[[Уладзімерскі матора-трактарны завод|Ўладзімерскага матора-трактарнага заводу]]». 19 лістапада 2015 году запусьцілі 4-цыліндравік «ММЗ-3ДТІ». На [[Куба|Кубу]] адправілі 943 рухавікі<ref name="а"/>. [[Файл:Dump truck (grain carrier) MAZ-4571N2-537-000.jpg|значак|290пкс|Збожжавоз «[[МАЗ-4571]]» з рухавіком «Д-245.35Е5» (2019 год)]] У лютым 2016 году распрацавалі дызэль-генэратар з рухавіком «ММЗ-3ЛДГ» на шасі. У траўні 2016 году рухавік «Д-245.35» атрымаў пасьведчаньне пад Эўра-5. У чэрвені іх адгрузілі на «МАЗ». У ліпені «[[Ялабуга|Ялабускі]] аўтамабільны завод» стаў дылерам у [[Татарстан]]е. Стварылі 3-цыліндравік «ММЗ-3ЛДГ.1» на 18 к.с. на замову расейскай «Праект-Тэхнікі» ([[Рыбінск]]) для электраагрэгатаў і [[электрастанцыя]]ў. У 2017 годзе вырабілі першы 6-цыліндравік пад Эўра-5 для «МАЗу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-4ДТІ.А» з палівападачай у агульную магістраль. Вырабілі досьледны ўзор 2-цыліндравіка «ММЗ-2ЛД» з ураўнаважвальным момантам ад сілаў [[Інэрцыя|інэрцыі]] 1-га парадку. У траўні 2017 году рухавік «262.С2» на 330 к.с. паставілі на першы трактар «[[Амкадар]]-5300». Вырабілі досьледны ўзор 4-цыліндравіка «ММЗ-4ДТГ» на 23 кВат для «Праект-Тэхнікі». У 2018 годзе на Кубе рухавікамі «Д-260.562» перабсталявалі амэрыканскія і савецкія цяжкавікі, у тым ліку «[[КамАЗ]]-5324». Пры заводзе стварылі філію катэдры арганізацыі і кіраваньня Факультэту эканомікі і мэнэджмэнту [[БДЭУ]]. Пачалі сэрыйную пастаўку прамысловых рухавікоў на аснове «ММЗ-3ЛДТ» для «Ялабускга аўтазаводу». Стварылі 4-цыліндравік «ММЗ-3,6ДТІ». Першы ўзор рухавіка «ММЗ-4ДТГ.1» на 23 кВат адправілі для выпрабаваньня на «[[Шумерлінскі завод спэцыялізаваных аўтамабіляў]]» ([[Чувашыя]], Расея). Цягам 2018 году на Кубу адгрузілі 400 грузавікоў. Дылерамі заводу сталі «Аграпанонка МТЗ Фінке» ў [[Сэрбія|Сэрбіі]] і «Агратрак» у [[Барнавул]]е (Сыбірская фэдэральная акруга, Расея). «ММЗ» атрымаў пасьведчаньне навуковай арганізацыі ад [[Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналёгіях Беларусі|Дзяржаўнага камітэту па навуцы і тэхналёгіях Беларусі]] і [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. На Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня трактароў «[[МТЗ-80]]» і «[[МТЗ-82]]». У кастрычніку 2019 году прадставілі рухавікі на 2-м Форуме рэгіёнаў Беларусі і Ўкраіны ў [[Жытомір]]ы. У 2019 годзе найлепшымі сталі дылеры ў [[Казастан]]е, [[Вугоршчына|Вугоршчыне]], Польшчы і [[Летува|Летуве]]. Рухавікі паставілі ва [[Узбэкістан|Ўзбэкістан]] на «[[Ташкенцкі завод сельскагаспадарчай тэхнікі]]» і ў [[Эгіпет]]<ref name="а"/>. 4 cьнежня 2019 году на ліцейнай вытворчасьці ў Стоўпцах адбылася першая плаўка мэталу зь ліцьцём у халодна-цьвярдзельную сумесь (ХЦС). Для памежных войскаў Беларусі вырабілі 5 дызэль-генэратараў. 30 студзеня 2020 году ў Стоўпцах запусьцілі ўчастак фасонных адлівак. У Эгіпце заключылі 4 дылерскія дамовы. У красавіку 2020 году на Кубу паставілі рухавікі для пераабсталяваньня самаходаў «[[УАЗ-469]]». У траўні 2020 году газапоршневы 6-цыліндравік «ММЗ-262ЗПГ» абсягам 7,98 літраў прадставілі на выставе ў Татарстане. У ліпені 2020 году менскі рухавік атрымаў пасьведчаньне ўзроўню 5 у Чэхіі. Аўстрыйскаму прадпрыемству «[[Вінтэрстайгер]]» адгрузілі рухавік «ММЗ-4ДТІ.1» на 73 к.с. для сэлекцыйнага камбайна. Закупілі каардынатна-вымяральную машыну і прамысловы кампутарны [[тамограф]] для канструктарскіх дасьледаваньняў. Колькасьць замежных дылераў у Эўразьвязе, Усходняя Азіі і Афрыцы павялічылі зь 19 да 37. Для дызэль-генэратараў на марскіх караблях распрацавалі турбарухавікі «ММЗ-3ЛДТГ» і «ММЗ-4ДТІГ». У выпрабавальным цэнтры ўсталявалі вымяральнікі выкідаў для даводкі рухавікоў да Эўра-6. На «[[Каўроў]]скі электрамэханічны завод» ([[Уладзімерская вобласьць]]) паставілі 60 рухавікоў «Д-243-С2» для замены на пагрузчыках «Ант-1000». «ММЗ» стаў першым заводам Беларусі, які атрымаў пасьведчаньне для ўдзел у дзяржаўных закупках Расеі. Завод уступіў у [[лізінг]]авую праграму «[[Ашчадбанк Расеі|Ашчадбанку Расеі]]»<ref name="а"/>. У 2020 годзе сабралі 41 708 рухавікоў 163 мадыфікацыяў магутнасьцю ад 7 да 330 кВат. Іх паставілі ў больш як 40 краінаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Менскі маторны завод» у 2020 годзе сабраў амаль 42 тыс. рухавікоў|спасылка=https://blr.belta.by/economics/view/minski-matorny-zavod-u-2020-godze-sabrau-amal-42-tys-ruhavikou-95897-2021/|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=21 студзеня 2021|дата доступу=16 чэрвеня 2025}}</ref>. [[Файл:Belarus MTZ-82 1 tractor (02).jpg|значак|280пкс|Трактар «[[МТЗ-82]].1» з рухавіком «Д-243» (2019 год)]] У чэрвені 2021 году вырабілі першую прамысловую партыю рухавікоў сямейства «ММЗ-4Д». У кастрычніку 2021 году ў расейскай [[Цюмень|Цюмені]] адчынілі прадстаўніцтва гандлёвага дому. У сакавіку 2022 году ў Нагінску запусьцілі вытворчасьць рухавікоў «ММЗ-3ЛД» на 35—49 к.с. У красавіку ў [[Табольск]]у (Цюменская вобласьць) пачалі выпускаць [[усюдыход]]ы з рухавікамі «ММЗ». У чэрвені ў 6-м мэталаапрацоўчым цэху ўсталявалі [[Трохвымерны друк|трохвымерны прынтэр]] для вырабу пясчана-палімэрных формаў і стрыжняў. У сакавіку 2023 году на Стаўпецкім ліцейным заводзе адлілі нарыхтоўку 16-цыліндровага блёка цыліндраў. «ГЗПР» запусьціў машыну тэрмічнай рэзкі мэталу. У ліпені адчынілі стэнд выпрабаваньня рухавікоў да 500 кВат. У жніўні расейскае прадпрыемства «Марскія прапульсіўныя сыстэмы» спусьціла на ваду рачныя караблі з 4-ма 4-цыліндровікамі «ММЗ-4ДТГРР» на 46 кВат. У цэх малых сэрыяў паставілі 3 паземна-фрэзэрныя станкі. У верасьні на выставе камтранспарту ў Маскве прадставілі рухавікі «ММЗ-4ДГ» і «ММЗ-4ДГ.1» для аўтаномных [[лядоўня]]ў і ацяпляльнаў. У лютым 2024 году «ГЗПР» вырабіў цэнтрабежную самаўсмоктвальную помпу «НЦСЦ-6». У сакавіку ў склад холдынгу ўвайшоў «Барысаўскі завод агрэгатаў», які вырабляў турбакампрэсары, аліўныя помпы і фільтры. У красавіку ў цэху алюмінавага ліцьця ўкаранілі футроўку плавільных печаў, што зьнізіл іх выдаткі. У мэталаапрацоўчых паставілі 2 новыя паземныя 3-каардынатныя станкі. У траўні «ГЗПР» запусьціў вытворчасьць кругавых і франтальных дажджавальнікаў. У экспэрымэнтальны цэх паставілі паліравальны станок для шыек каленчатых валаў. У кастрычніку ў [[БДАТУ]] адчынілі лябараторыю «ММЗ». 31 кастрычніка запусьцілі зборачную вытворчасьць ва Ўзбэкістане<ref name="а"/>. == Кіраўнікі == # [[Уладзімер Аляксеевіч Ражкоў|Уладзімер Ражкоў]] (восень 1960 — 1978), ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія СССР|Дзяржаўнай прэміі СССР]] (1971) # [[Іван Сямак]] (1978—1988) # [[І.Я. Вараб'ёў]] (1988—1993) # [[Карл Шаўлоўскі]] (1993 — 5 сакавіка 1999) # [[Мікалай Лобач]] (5 сакавіка 1999 — 27 сьнежня 2014) # [[Ігар Емельяновіч]] (27 сьнежня 2014 — 11 верасьня 2018) # [[Аляксандар Рагожнік]] (11 верасьня 2018 — 31 сьнежня 2022) # [[Аляксандар Бацьвіньнік]] (ад 1 студзеня 2023 году)<ref name="а"/> == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Мэдыяцэнтар|спасылка=https://mmz-motor.by/blr/mediatsentr/|выдавец=ААТ «Менскі маторны завод»|дата публікацыі=2025|дата доступу=16 чэрвеня 2025}} ** [https://web.archive.org/web/20250616132346/https://mmz-motor.by/blr/kontakty/kontakty/ Кантакты], [https://web.archive.org/web/20250616132346/https://mmz-motor.by/blr/servis-i-garantiya/servisnye-tsentry/ сэрвісныя цэнтры] і [https://web.archive.org/web/20250616132451/https://mmz-motor.by/blr/dilery/dilery-predpriyatiya/ дылеры прадпрыемства] {{Рэцэнзія}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Машынабудаўнічыя прадпрыемствы]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Партызанскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Вытворцы рухавікоў]] m2m8v6h9mu91lkc5utqnf59antqidv2 Дэні Ўэлбэк 0 128505 2622331 2615226 2025-06-28T12:44:19Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622331 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Дэніел Ній Тэкі Мэнса Ўэлбэк''' ({{мова-en|Daniel Nii Tackie Mensah Welbeck}}; {{Н}} 26 лістапада 1990 году, [[Манчэстэр]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, нападнік клюбу «[[Брайтан энд Гоўв Альбіён]]» і [[зборная Ангельшчыны па футболе|нацыянальнай зборнай Ангельшчыны]]. З-за росту й стылю гульні яго часьцяком параўноўваюць з такімі форвардамі як [[Эманюэль Адэбаёр]] і [[Нванква Кану]]<ref>[http://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/manchester_united/s/1033221_welbeck_hopes_to_follow_hughes_path Welbeck hopes to follow Hughes path]. Manchester Evening News.</ref>. == Кар’ера == === Клюбная === Ўэлбэк нарадзіўся ў [[Манчэстэр]]ы ў сям’і эмігрантаў з [[Гана|Ганы]]<ref>[http://www.manutd.com/en/News-And-Features/What-The-Papers-Say/2008/Nov/Papers-Credit-to-Cole.aspx Papers: Credit to Cole]. ManUtd.com</ref>. Яшчэ ў шасьцігадовым узросьце ён быў заўважаны скаўтамі «[[Манчэстэр Юнайтэд]]»<ref>[http://www.telegraph.co.uk/sport/football/competitions/premier-league/8956771/Manchester-Uniteds-Brian-McClair-insists-new-academy-rules-are-essential-to-help-England-catch-up-with-rivals.html Manchester United's Brian McClair insists new academy rules are essential to help England catch up with rivals]. The Telegraph</ref>. У сэзоне 2005—2006 гадоў перайшоў у акадэмію «Манчэстэр Юнайтэд». Ягоны дэбютны матч за моладзевы склад «Юнайтэд» адбыўся 8 красавіка 2006 году ў матчы моладзевага чэмпіянату супраць «[[Сандэрлэнд (футбольны клюб)|Сандэрлэнду]]». У наступным матчы ён выйшаў на замену, а ў астатніх двух гульнях сэзону заставаўся на лаўцы запасных. Ўэлбэк выступаў на высокім узроўні, незважаючы на тое, што быў адным з самых маладых гульцоў у складзе. Сэзон 2007—2008 гадоў ён пачаў у моладзевай камандзе, але неўзабаве быў пераведзены ў рэзэрвовую каманду «Манчэстэр Юнайтэд», дзе, у асноўным, выходзіў на замену. Затым, у студзені 2008 году, ён быў выкліканы разам з камандай у [[Саудаўская Арабія|Саудаўскую Арабію]], каб згуляць у разьвітальным матчы [[Самі аль-Джабэр|Самі аль-Джабэра]] з клюбу «[[Аль-Гіляль Рыяд|Аль-Гіляль]]». У матчы, які адбыўся 21 студзеня 2008 году Ўэлбэк выйшаў на замену [[Андэрсан Луіс дэ Абрэў Алівэйра|Андэрсану]] на 65-й хвіліне. 25 студзеня 2008 году сэр [[Алекс Фэрг’юсан]] паведаміў, што Ўэлбэк атрымае сталы нумар у асноўнай камандзе на [[Прэм’ер-Ліга 2008—2009 гадоў|сэзон 2008—2009 гадоў]]<ref>[http://www.manutd.com/default.sps?pagegid={B4CEE8FA-9A47-47BC-B069-3F7A2F35DB70}&newsid=526859 Welbeck set for step up]. ManUtd.com.</ref>. 9 лютага 2008 году на перадматчавай канфэрэнцыі перад гульнёй супраць «[[Манчэстэр Сіці]]» Фэрг’юсан сказаў, што Ўэлбэк будзе ўключаны ў склад на матч, але дэбютаваць у Дэні не атрымалася. Дэбют за асноўны склад адбыўся 23 верасьня 2008 году, калі Дэні выйшаў на поле ў стартавым складзе на матч трэцяга раўнду [[Кубак Футбольнай Лігі|Кубка лігі]] супраць «[[Мідлзбра (футбольны клюб)|Мідлзбра]]». 11 сьнежня 2009 году Дэні падпісаў новы кантракт з «Манчэстэр Юнайтэд» да чэрвеня 2013 году<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/8408154.stm Danny Welbeck signs new Manchester United contract]. BBC Sport</ref>. 2 верасьня 2014 году Ўэлбэк далучыўся да лёнданскага «[[Арсэнал Лёндан|Арсэналу]]», падпісаўшы доўгатэрміновы кантракт з кананірамі за 16 млн фунтаў стэрлінгаў<ref>[http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/29023952 Danny Welbeck: Arsenal sign Man Utd forward in £16m deal]. BBC Sport.</ref>. Пераход адбыўся пасьля таго, як у «Манчэстэр Юнайтэд» прыйшоў калюмбійскі нападнік [[Радамэль Фалькао Гарсія|Радамэль Фалькао]], што значна ўзмацніла канкурэнцыю паміж гульцамі нападу ў клюбе. === Міжнародная === За асноўную [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборную Ангельшчыны]] Дэні дэбютаваў 29 сакавіка 2011 году ў таварыскім матчы супраць [[зборная Ганы па футболе|зборнай Ганы]]. Першы гол за зборную забіў у пятай гульні ў браму [[зборная Бэльгіі па футболе|зборнай Бэльгіі]]. == Дасягненьні == '''«Манчэстэр Юнайтэд»''': * [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе|Чэмпіён Ангельшчыны]]: 2013 * Уладальнік [[Кубак Футбольнай Лігі|Кубка футбольнай лігі]]: 2009 * Уладальнік [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]]: 2011, 2013 * Пераможца [[Клюбны чэмпіянат сьвету па футболе|клюбнага чэмпіянату сьвету]]: 2008 '''«Арсэнал»''': * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 2015 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/First-Team/Danny-Welbeck.aspx Профіль на афіцыйным сайце «Манчэстэр Юнайтэд»] * [https://web.archive.org/web/20080917204437/http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=48971 Статыстыка] на сайце soccerbase.com {{Навігацыйная група |назоў = Ўэлбэк у складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Ангельшчына}}; |Ангельшчына на ЧЭ-2012 |Ангельшчына на ЧС-2014 |Ангельшчына на ЧС-2018 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ўэлбэк, Дэні}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] jlvqhhduit5s5tt601kts2vuvskcyjy Ўілт Чэмбэрлен 0 140009 2622409 2074951 2025-06-29T07:35:34Z Dymitr 10914 крыніца — https://ru.wikipedia.org/wiki/Чемберлен,_Уилт?oldid=144956478 2622409 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Ўі́лтан Но́рман «Ўілт» Чэмбэрле́н''' ({{мова-en|Wilton Norman «Wilt» Chamberlain}}; 21 жніўня 1936 — 12 кастрычніка 1999) — амэрыканскі [[Баскетбол|баскетбаліст]], які гуляў на пазыцыі цэнтравога. Уважаецца адным з самых выдатных гульцоў у гісторыі баскетболу. Двухразовы чэмпіён [[НБА]] (1967, 1972) ды чатырохразовы самы каштоўны гулец у 1960 і 1966—1968 гадах. Дзесяць разоў уваходзіў у сымбалічныя зборныя паводле вынікаў сэзону. Уваходзіць у склад 50 найлепшых гульцоў за ўсю гісторыю асацыяцыі ды 7 год запар быў самым выніковым гульцом сэзону з 1960 па 1966 гадоў. У сэзоне 1961—1962 гадоў усталяваў тры рэкорды, назьбіраўшы 100 пунктаў за адну гульню, 35 трапляньняў з гульні бяз пудлаў і 4029 пунктаў за 80 гульняў. 11 год запар быў найлепшым паводле падбораў у НБА. Таксама яму належыць рэкорд паводле самай вялікай колькасьці падбораў за ўсю гісторыю НБА — 55 падбораў за адну гульню. Згуляў адну з галоўных роляў у фільме «[[Конан-руйнач]]». == Кар’ера == Пасьля расчараваньня ў студэнцкім баскетболе Чэмбэрлен пастанавіў сабе стаць прафэсійным гульцом, перш чым скончыў выпускны год. Аднак, у той час НБА не брала гульцоў да таго часу, пакуль яны ня скончаць выпускную клясу. Таму Чэмбэрлену было забаронена ўступаць у НБА цягам году, і ён у такім разе пачаў згуляць у «[[Гарлем Глоўбтротэрз]]» у 1958 году, за што атрымаў велізарную для таго часу суму ў 50 тысяч даляраў. [[Файл:Wilt Chamberlain 100 Point Game 1962 (original).jpg|значак|зьлева|Чэмбэрлен трымае аркуш паперы зь лічбай «100» пасьля сваёй рэкорднай гульні з 100 пунктамі ў 1962 годзе.]] 24 кастрычніка 1959 году Чэмбэрлен нарэшце дэбютаваў у НБА, выступаючы за «[[Голдэн Стэйт Ўорыярз|Філадэлфію Ўорыярз]]». Баскетбаліст адразу ж стаў самым высокааплатным гульцом НБА, падпісаўшы кантракт на суму ў 30 тысяч даляраў. Каманда складалася з [[Том Гол|Тома Гола]] і [[Пол Арызін|Пола Арызіна]], якія былі ўлучаныя ў Залу славы баскетболу, а таксама [[Эрні Бэк]]а і ягонага старога суперніка, [[Гай Роджэрз|Гая Роджэрза]]. Уся пачатковая пяцёрка складалася з жыхароў [[Філадэлфія|Філадэлфіі]]. У сваім першым матчы у НБА супраць «[[Нью-Ёрк Нікс]]» навак назьбіраў 43 пункты і зрабіў 28 падбораў{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|93—94}}. У сваім першым сэзоне НБА Чэмбэрлен зьбіраў у сярэднім 37,6 пунктаў і рабіў 27 падбораў, пераканаўча пераўзвысіўшы папярэдні рэкорд рэгулярнага сэзону. Усяго за 56 гульняў ён назьбіраў {{Лік|2102}} пункты, тым самым перакрэсьліўшы папярэдні рэкорд [[Боб Пэтыт|Боба Пэтыта]]. Агулам Чэмбэрлен абнавіў восем рэкордаў НБА і быў названы самым каштоўным гульцом рэгулярнага чэмпіянату ды стаў навічком году ў тым сэзоне. «Ўорыярз» прабіліся ў плэй-оф НБА 1960 году і перамаглі «[[Сырак’юз Нэшнэлз]]», тым самым, арганізаваўшы сустрэчу з чэмпіёнамі Ўсходняга дывізіёну, клюбам «[[Бостан Сэлтыкс]]». Бостанцы аказаліся мацней за сваіх супернікаў. У наступным сэзоне спартовец перасягнуў статыстыку пачатковага сэзону, зьбіраючы ў сярэднім 38,4 пунктаў і робячы 27,2 падбораў за гульню. Ён стаў першым гульцом, які пераадолеў бар’ер у 3000 пунктаў за сэзон. Чэмбэрлен быў настолькі дамінуючым у камандзе, што зьбіраў амаль 32% пунктаў сваёй каманды і рабіў 30,4% усіх падбораў<ref>[https://web.archive.org/web/20180407150706/https://www.minneapolisfed.org/community/financial-and-economic-education/cpi-calculator-information/consumer-price-index-1800 «Consumer Price Index (Estimate) 1800-»]. Federal Reserve Bank of Minneapolis.</ref>. У сэзоне 1962 году ён зьбіраў у сярэднім 50,4 пунктаў і рабіў 25,7 падбораў за гульню<ref name="stats">[https://web.archive.org/web/20130512143015/http://www.basketball-reference.com/players/c/chambwi01.html «Wilt Chamberlain Stats»]. Basketball-Reference.</ref>. 2 сакавіка 1962 году ў Гэршы штату [[Пэнсыльванія]] ў сустрэчы супраць «[[Нью-Ёрк Нікс]]» баскетбаліст паклаў на свой рахунак 100 пунктаў. Чэмбэрлен у той дзень зрабіў 36 дакладных двухпунктавых кідкоў з 63 спробаў і рэалізаваў 28 штрафных кідкоў з 32 мажлівых. У плэй-оф НБА 1962 году «Ўорыярз» зноў сустрэліся з «Бостан Сэлтыкс» у фінале Ўсходняга дывізіёну. Гэтую каманду [[Боб Коўзі]] і [[Біл Расэл]] называлі найвялікшым складам «Сэлтыкс» усіх часоў{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|115—116}}. У 7-й гульні, у якой разгарнулася вострая барацьба, абаронца «Сэлтыкс» Сэм Джонз зьдзейсьніў вырашальны кідок за дзьве сэкунды да канца гульні, тым самым, здабыўшы перамогу ў сэрыю для бостанцаў{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|115—116}}. У [[НБА 1962—1963 гадоў|сэзоне 1962—1963 гадоў]] каманда пераехала ў [[Сан-Францыска]], стаўшы «Сан-Францыска Ўорыярз». У новам месца справы былі благімі, не зважаючы на выхад у фінал НБА, дзе каманда саступіла «Бостан Сэлтыкс» зь лікам 4:1<ref>[https://web.archive.org/web/20110805083131/http://www.basketball-reference.com/leagues/NBA_1964.html «1963-64 NBA Season Summary»]. Basketball-Reference.</ref>. Пагоршыўся фінансавы стан каманды, таму кіраўніцтва клюбу пастанавіла прадаць Чэмбэрлена ў «[[Філадэлфія Сэвэнці Сыксэрз|Філадэлфію Сэвэнці Сыксэрз]]». У новай камандзе была пэўная напруга, бо [[Гэл Грыр]] быў бясспрэчным лідэрам дружыны і не жадаў саступаць сваё месца, а [[Лусіюс Джэксан]] быў таленавітым цэнтравым і быў вымушаны стаць цяжкім форвардам, бо Чэмбэрлен заняў месца цэнтравага. Тым ня менш, цягам сэзону ўсе тры гульцы здолелі згуляцца{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|138—139}}. Статыстыка Чэмбэрлена працягвала быць выбітнай, то бок атлет зьбіраў 34,7 пунктаў у другой палове сэзону<ref name="stats"/>. Каманда трапіла ў фінал НБА, дзе саступіла «Бостан Сэлтыкс» у сямі матчах. Паводле словаў гульца, менавіта тады людзі пачалі называць яго бясшчасным<ref name="espnloser">[https://web.archive.org/web/20150310015955/http://static.espn.go.com/sportscentury/features/00014133.html «Wilt battled 'loser' label»]. ESPN.</ref>. Перад пачаткам [[НБА 1966—1967 гадоў|сэзону 1966—1967 гадоў]] новым трэнэрам стаў суворы [[Алекс Ганум|Алекса Ганума]]. На шумным зборы ў распранальні, ён закрануў некалькі ключавых момантаў, якія ён назіраў у мінулым сэзоне, і некаторыя зь іх паставілі Чэмбэрлена ў неспрыяльнае становішча. Форвард, [[Білі Канінггэм]], заўважыў, што Ганум «ніколі не адступаў» і «ставіўся так, што было бачна хто тут быў галоўным». Зрабіўшы гэта, ён атрымаў павагу ад Чэмбэрлена{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|170—173}}. Стасоўна да баскетболу, ён пераканаў яго зьмяніць свой стыль гульні, больш канцэнтруючыся на абароне<ref name="espnloser"/><ref[https://web.archive.org/web/20190520083050/http://static.espn.go.com/nba/columns/drjack_ramsay/111128.html «Wilt’s spirit was larger than life»]. ESPN.</ref>. Ягоная эфэктыўнасьць у гэтым сэзоне была адлюстраваная сэрыяй з 35 закінутых мячоў цягам чатырох гульняў у лютым<ref>[https://web.archive.org/web/20190513235725/https://www.nba.com/warriors/history/Wilt_Chamberlains_Records.html «Wilt Chamberlain’s Records»]. NBA.</ref>. За гэтыя подзьвігі Чэмбэрлен атрымаў сваю трэцюю ўзнагароду самага каштоўнага гульца. Зьмяніліся адносіны Чэмбэрлена і да сваіх сябраў па камандзе, бо яны сталі больш прыязнымі. У фінале канфэрэнцыі філадэлфійцы перамаглі «Бостан Сэлтыкс», а ў фінале быў пераможаны «Сан-Францыска Ўорыярз». Такім чынам, Чэмбэрлен упершыню стаў чэмпіёнам НБА. У новым сэзоне Чэмбэрлен працягваў канцэнтравацца на каманднай гульні, зьбіраючы 24,3 пунктаў і робячы 23,8 падбораў цягам сэзону<ref name="stats"/>. Гулец атрымаў чацьвертую ўзнагароду самага каштоўнага гульца, але каманда ў плэй-оф саступіла «Бостан Сэлтыкс». [[Файл:Wilt Chamberlain 1972.jpeg|значак|зьлева|Гулец у 1972 годзе.]] Пасьля гэтага баскетбаліст папрасіўся на абмен у «[[Лос-Анджэлес Лэйкерз]]». Уладальнік гэтай каліфарнійскай франшызы [[Джэк Кент Кук]] склаў з Чэмбэрленам беспрэцэдэнтную дамову, заплаціўшы яму 250 тысяч даляраў пасьля выплаты падаткаў. Чэмбэрлен прыяднаўся да каманды, у якой гулялі форвард Залы славы, [[Элджын Бэйлар]], абаронца Залы славы, [[Джэры Ўэст]], ды яшчэ шэраг выдатных гульцоў. Адзначалася, што Чэмбэрлену было цяжка прыстасоўвацца і адаптавацца, бо ён ня быў ані прыроджаным лідэрам, ані заўзятым пасьлядоўнікам{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|213—215}}. Знаходзячыся ў сяброўскіх адносінах з Джэры Ўэстам, ён часта спрачаўся з капітанам каманды Элджынам Бэйларам. Аднак, найвялікшай праблемай былі ягоныя напружаныя адносіны з трэнэрам. У першым сэзоне ў новым месцы Чэмбэрлен часам сядзеў на лаве запасных, чаго раней зь ім не было, але статыстыка ўсё яшчэ была добрай. Каманда прасунулася ў фінал НБА, але ў драматычнай сэрыі зазнала паразу ад «Бостан Сэлтыкс». Сам гулец у апошняй сустрэчы пашкодзіў калена і ня здолеў дапамагчы камандзе ў апошніх хвілінах матчу. У рэгулярным [[НБА 1969—1970 гадоў|сэзоне 1969—1970 гадоў]] баскетбаліст сур’ёзна траўмаваў калены, але вярнуўся на пляцоўку. Тым ня менш, хуткасьць і спрытнасьць гульца зьнізіліся. З новым трэнэрам [[Біл Шэрман|Білам Шэрманам]] баскетбаліст быў пераўтвораны ў абаронцу. Ужо ня будучы галоўным бамбардзірам, Чэмбэрлен быў прызначаны новым капітанам «Лэйкерз». Дзякуючы канцэнтрацыі на абароне, «Лэйкерз» пачалі беспрэцэдэнтную сэрыю перамог з 33 гульняў на шляху да тагачасных рэкордных 69 перамог у рэгулярным сэзоне. У фінале НБА 1972 году каманда зноў сустрэлася зь «Нью-Ёрк Нікс». У адной з сустрэчай сэрыі гулец зламаў руку, але працягнуў гуляць. Для таго, каб ён мог працягнуць гуляць у пятым матчы, рукі Чэмбэрлена былі спакаваныя ў тоўстыя накладкі. У выніку баскетбаліст быў названы самым каштоўным гульцом фіналу НБА<ref name="stats"/>, і захапляўся тым, што дамінаваў над «Нікс» у пятай гульні, быўшы траўмаваным{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|266—270}}. Праз год фінал НБА паўтарыўся, але ўжо з дамінаваньнем нью-ёркцаў, якія сталі пераможцамі турніру. У апошняй пятай гульні Чэмберлэн зрабіў слэм-данк за адну сэкунду да заканчэньня матчу. Гэта быў апошні ягоны кідок у кар’еры НБА. У 1973 годзе «[[Сан-Дыега Канкістадорз]]» зь іншай [[Амэрыканская баскетбольная асацыяцыя|Амэрыканскай баскетбольнай асацыяцыі]] падпісалі кантракт з Чэмбэрленам, які мусіў быў быць гульцом-трэнэрам, маючы заробак у 600 тысяч даляраў{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|294—299}}. Аднак «Лэйкерз» падалі пазоў у суд на сваю былую зорку і пасьпяхова перашкодзілі яму гуляць<ref name="espnloser"/>. Баскетбаліст, пераважна, пакідаў абавязкі трэнэра свайму памочніку, а сам нават прапускаў гульні дзеля раздачы аўтографаў на прэзэнтацыі сваёй кніжкі{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|294—299}}. Па сэзоне Чэмбэрлен сышоў з прафэсійнага баскетболу. == Крынціы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Кніга |аўтар = Cherry, Robert |частка = |загаловак = Wilt: Larger Than Life |арыгінал = |спасылка = https://archive.org/details/wiltlargerthanli0000cher |выданьне = |месца = Chicago |выдавецтва = Triumph Books |год = 2004 |том = |старонкі = |старонак = |isbn = 978-1-572-43672-5 |ref = Cherry }} == Вонкавыя спасылкі == * [http://bstyler.narod.ru/legends/chamberlain.html Жыцьцяпіс Ўілта Чэмбэрлена]. {{Самыя каштоўныя гульцы фіналаў НБА}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Чэмбэрлен, Ўілт}} [[Катэгорыя:Баскетбалісты ЗША]] [[Катэгорыя:Акторы ЗША]] 0hcrm02tptf5l4elp4o2u75sargsnry 2622412 2622409 2025-06-29T07:44:14Z Dymitr 10914 /* Крынціы */ артаграфія 2622412 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Ўі́лтан Но́рман «Ўілт» Чэмбэрле́н''' ({{мова-en|Wilton Norman «Wilt» Chamberlain}}; 21 жніўня 1936 — 12 кастрычніка 1999) — амэрыканскі [[Баскетбол|баскетбаліст]], які гуляў на пазыцыі цэнтравога. Уважаецца адным з самых выдатных гульцоў у гісторыі баскетболу. Двухразовы чэмпіён [[НБА]] (1967, 1972) ды чатырохразовы самы каштоўны гулец у 1960 і 1966—1968 гадах. Дзесяць разоў уваходзіў у сымбалічныя зборныя паводле вынікаў сэзону. Уваходзіць у склад 50 найлепшых гульцоў за ўсю гісторыю асацыяцыі ды 7 год запар быў самым выніковым гульцом сэзону з 1960 па 1966 гадоў. У сэзоне 1961—1962 гадоў усталяваў тры рэкорды, назьбіраўшы 100 пунктаў за адну гульню, 35 трапляньняў з гульні бяз пудлаў і 4029 пунктаў за 80 гульняў. 11 год запар быў найлепшым паводле падбораў у НБА. Таксама яму належыць рэкорд паводле самай вялікай колькасьці падбораў за ўсю гісторыю НБА — 55 падбораў за адну гульню. Згуляў адну з галоўных роляў у фільме «[[Конан-руйнач]]». == Кар’ера == Пасьля расчараваньня ў студэнцкім баскетболе Чэмбэрлен пастанавіў сабе стаць прафэсійным гульцом, перш чым скончыў выпускны год. Аднак, у той час НБА не брала гульцоў да таго часу, пакуль яны ня скончаць выпускную клясу. Таму Чэмбэрлену было забаронена ўступаць у НБА цягам году, і ён у такім разе пачаў згуляць у «[[Гарлем Глоўбтротэрз]]» у 1958 году, за што атрымаў велізарную для таго часу суму ў 50 тысяч даляраў. [[Файл:Wilt Chamberlain 100 Point Game 1962 (original).jpg|значак|зьлева|Чэмбэрлен трымае аркуш паперы зь лічбай «100» пасьля сваёй рэкорднай гульні з 100 пунктамі ў 1962 годзе.]] 24 кастрычніка 1959 году Чэмбэрлен нарэшце дэбютаваў у НБА, выступаючы за «[[Голдэн Стэйт Ўорыярз|Філадэлфію Ўорыярз]]». Баскетбаліст адразу ж стаў самым высокааплатным гульцом НБА, падпісаўшы кантракт на суму ў 30 тысяч даляраў. Каманда складалася з [[Том Гол|Тома Гола]] і [[Пол Арызін|Пола Арызіна]], якія былі ўлучаныя ў Залу славы баскетболу, а таксама [[Эрні Бэк]]а і ягонага старога суперніка, [[Гай Роджэрз|Гая Роджэрза]]. Уся пачатковая пяцёрка складалася з жыхароў [[Філадэлфія|Філадэлфіі]]. У сваім першым матчы у НБА супраць «[[Нью-Ёрк Нікс]]» навак назьбіраў 43 пункты і зрабіў 28 падбораў{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|93—94}}. У сваім першым сэзоне НБА Чэмбэрлен зьбіраў у сярэднім 37,6 пунктаў і рабіў 27 падбораў, пераканаўча пераўзвысіўшы папярэдні рэкорд рэгулярнага сэзону. Усяго за 56 гульняў ён назьбіраў {{Лік|2102}} пункты, тым самым перакрэсьліўшы папярэдні рэкорд [[Боб Пэтыт|Боба Пэтыта]]. Агулам Чэмбэрлен абнавіў восем рэкордаў НБА і быў названы самым каштоўным гульцом рэгулярнага чэмпіянату ды стаў навічком году ў тым сэзоне. «Ўорыярз» прабіліся ў плэй-оф НБА 1960 году і перамаглі «[[Сырак’юз Нэшнэлз]]», тым самым, арганізаваўшы сустрэчу з чэмпіёнамі Ўсходняга дывізіёну, клюбам «[[Бостан Сэлтыкс]]». Бостанцы аказаліся мацней за сваіх супернікаў. У наступным сэзоне спартовец перасягнуў статыстыку пачатковага сэзону, зьбіраючы ў сярэднім 38,4 пунктаў і робячы 27,2 падбораў за гульню. Ён стаў першым гульцом, які пераадолеў бар’ер у 3000 пунктаў за сэзон. Чэмбэрлен быў настолькі дамінуючым у камандзе, што зьбіраў амаль 32% пунктаў сваёй каманды і рабіў 30,4% усіх падбораў<ref>[https://web.archive.org/web/20180407150706/https://www.minneapolisfed.org/community/financial-and-economic-education/cpi-calculator-information/consumer-price-index-1800 «Consumer Price Index (Estimate) 1800-»]. Federal Reserve Bank of Minneapolis.</ref>. У сэзоне 1962 году ён зьбіраў у сярэднім 50,4 пунктаў і рабіў 25,7 падбораў за гульню<ref name="stats">[https://web.archive.org/web/20130512143015/http://www.basketball-reference.com/players/c/chambwi01.html «Wilt Chamberlain Stats»]. Basketball-Reference.</ref>. 2 сакавіка 1962 году ў Гэршы штату [[Пэнсыльванія]] ў сустрэчы супраць «[[Нью-Ёрк Нікс]]» баскетбаліст паклаў на свой рахунак 100 пунктаў. Чэмбэрлен у той дзень зрабіў 36 дакладных двухпунктавых кідкоў з 63 спробаў і рэалізаваў 28 штрафных кідкоў з 32 мажлівых. У плэй-оф НБА 1962 году «Ўорыярз» зноў сустрэліся з «Бостан Сэлтыкс» у фінале Ўсходняга дывізіёну. Гэтую каманду [[Боб Коўзі]] і [[Біл Расэл]] называлі найвялікшым складам «Сэлтыкс» усіх часоў{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|115—116}}. У 7-й гульні, у якой разгарнулася вострая барацьба, абаронца «Сэлтыкс» Сэм Джонз зьдзейсьніў вырашальны кідок за дзьве сэкунды да канца гульні, тым самым, здабыўшы перамогу ў сэрыю для бостанцаў{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|115—116}}. У [[НБА 1962—1963 гадоў|сэзоне 1962—1963 гадоў]] каманда пераехала ў [[Сан-Францыска]], стаўшы «Сан-Францыска Ўорыярз». У новам месца справы былі благімі, не зважаючы на выхад у фінал НБА, дзе каманда саступіла «Бостан Сэлтыкс» зь лікам 4:1<ref>[https://web.archive.org/web/20110805083131/http://www.basketball-reference.com/leagues/NBA_1964.html «1963-64 NBA Season Summary»]. Basketball-Reference.</ref>. Пагоршыўся фінансавы стан каманды, таму кіраўніцтва клюбу пастанавіла прадаць Чэмбэрлена ў «[[Філадэлфія Сэвэнці Сыксэрз|Філадэлфію Сэвэнці Сыксэрз]]». У новай камандзе была пэўная напруга, бо [[Гэл Грыр]] быў бясспрэчным лідэрам дружыны і не жадаў саступаць сваё месца, а [[Лусіюс Джэксан]] быў таленавітым цэнтравым і быў вымушаны стаць цяжкім форвардам, бо Чэмбэрлен заняў месца цэнтравага. Тым ня менш, цягам сэзону ўсе тры гульцы здолелі згуляцца{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|138—139}}. Статыстыка Чэмбэрлена працягвала быць выбітнай, то бок атлет зьбіраў 34,7 пунктаў у другой палове сэзону<ref name="stats"/>. Каманда трапіла ў фінал НБА, дзе саступіла «Бостан Сэлтыкс» у сямі матчах. Паводле словаў гульца, менавіта тады людзі пачалі называць яго бясшчасным<ref name="espnloser">[https://web.archive.org/web/20150310015955/http://static.espn.go.com/sportscentury/features/00014133.html «Wilt battled 'loser' label»]. ESPN.</ref>. Перад пачаткам [[НБА 1966—1967 гадоў|сэзону 1966—1967 гадоў]] новым трэнэрам стаў суворы [[Алекс Ганум|Алекса Ганума]]. На шумным зборы ў распранальні, ён закрануў некалькі ключавых момантаў, якія ён назіраў у мінулым сэзоне, і некаторыя зь іх паставілі Чэмбэрлена ў неспрыяльнае становішча. Форвард, [[Білі Канінггэм]], заўважыў, што Ганум «ніколі не адступаў» і «ставіўся так, што было бачна хто тут быў галоўным». Зрабіўшы гэта, ён атрымаў павагу ад Чэмбэрлена{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|170—173}}. Стасоўна да баскетболу, ён пераканаў яго зьмяніць свой стыль гульні, больш канцэнтруючыся на абароне<ref name="espnloser"/><ref[https://web.archive.org/web/20190520083050/http://static.espn.go.com/nba/columns/drjack_ramsay/111128.html «Wilt’s spirit was larger than life»]. ESPN.</ref>. Ягоная эфэктыўнасьць у гэтым сэзоне была адлюстраваная сэрыяй з 35 закінутых мячоў цягам чатырох гульняў у лютым<ref>[https://web.archive.org/web/20190513235725/https://www.nba.com/warriors/history/Wilt_Chamberlains_Records.html «Wilt Chamberlain’s Records»]. NBA.</ref>. За гэтыя подзьвігі Чэмбэрлен атрымаў сваю трэцюю ўзнагароду самага каштоўнага гульца. Зьмяніліся адносіны Чэмбэрлена і да сваіх сябраў па камандзе, бо яны сталі больш прыязнымі. У фінале канфэрэнцыі філадэлфійцы перамаглі «Бостан Сэлтыкс», а ў фінале быў пераможаны «Сан-Францыска Ўорыярз». Такім чынам, Чэмбэрлен упершыню стаў чэмпіёнам НБА. У новым сэзоне Чэмбэрлен працягваў канцэнтравацца на каманднай гульні, зьбіраючы 24,3 пунктаў і робячы 23,8 падбораў цягам сэзону<ref name="stats"/>. Гулец атрымаў чацьвертую ўзнагароду самага каштоўнага гульца, але каманда ў плэй-оф саступіла «Бостан Сэлтыкс». [[Файл:Wilt Chamberlain 1972.jpeg|значак|зьлева|Гулец у 1972 годзе.]] Пасьля гэтага баскетбаліст папрасіўся на абмен у «[[Лос-Анджэлес Лэйкерз]]». Уладальнік гэтай каліфарнійскай франшызы [[Джэк Кент Кук]] склаў з Чэмбэрленам беспрэцэдэнтную дамову, заплаціўшы яму 250 тысяч даляраў пасьля выплаты падаткаў. Чэмбэрлен прыяднаўся да каманды, у якой гулялі форвард Залы славы, [[Элджын Бэйлар]], абаронца Залы славы, [[Джэры Ўэст]], ды яшчэ шэраг выдатных гульцоў. Адзначалася, што Чэмбэрлену было цяжка прыстасоўвацца і адаптавацца, бо ён ня быў ані прыроджаным лідэрам, ані заўзятым пасьлядоўнікам{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|213—215}}. Знаходзячыся ў сяброўскіх адносінах з Джэры Ўэстам, ён часта спрачаўся з капітанам каманды Элджынам Бэйларам. Аднак, найвялікшай праблемай былі ягоныя напружаныя адносіны з трэнэрам. У першым сэзоне ў новым месцы Чэмбэрлен часам сядзеў на лаве запасных, чаго раней зь ім не было, але статыстыка ўсё яшчэ была добрай. Каманда прасунулася ў фінал НБА, але ў драматычнай сэрыі зазнала паразу ад «Бостан Сэлтыкс». Сам гулец у апошняй сустрэчы пашкодзіў калена і ня здолеў дапамагчы камандзе ў апошніх хвілінах матчу. У рэгулярным [[НБА 1969—1970 гадоў|сэзоне 1969—1970 гадоў]] баскетбаліст сур’ёзна траўмаваў калены, але вярнуўся на пляцоўку. Тым ня менш, хуткасьць і спрытнасьць гульца зьнізіліся. З новым трэнэрам [[Біл Шэрман|Білам Шэрманам]] баскетбаліст быў пераўтвораны ў абаронцу. Ужо ня будучы галоўным бамбардзірам, Чэмбэрлен быў прызначаны новым капітанам «Лэйкерз». Дзякуючы канцэнтрацыі на абароне, «Лэйкерз» пачалі беспрэцэдэнтную сэрыю перамог з 33 гульняў на шляху да тагачасных рэкордных 69 перамог у рэгулярным сэзоне. У фінале НБА 1972 году каманда зноў сустрэлася зь «Нью-Ёрк Нікс». У адной з сустрэчай сэрыі гулец зламаў руку, але працягнуў гуляць. Для таго, каб ён мог працягнуць гуляць у пятым матчы, рукі Чэмбэрлена былі спакаваныя ў тоўстыя накладкі. У выніку баскетбаліст быў названы самым каштоўным гульцом фіналу НБА<ref name="stats"/>, і захапляўся тым, што дамінаваў над «Нікс» у пятай гульні, быўшы траўмаваным{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|266—270}}. Праз год фінал НБА паўтарыўся, але ўжо з дамінаваньнем нью-ёркцаў, якія сталі пераможцамі турніру. У апошняй пятай гульні Чэмберлэн зрабіў слэм-данк за адну сэкунду да заканчэньня матчу. Гэта быў апошні ягоны кідок у кар’еры НБА. У 1973 годзе «[[Сан-Дыега Канкістадорз]]» зь іншай [[Амэрыканская баскетбольная асацыяцыя|Амэрыканскай баскетбольнай асацыяцыі]] падпісалі кантракт з Чэмбэрленам, які мусіў быў быць гульцом-трэнэрам, маючы заробак у 600 тысяч даляраў{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|294—299}}. Аднак «Лэйкерз» падалі пазоў у суд на сваю былую зорку і пасьпяхова перашкодзілі яму гуляць<ref name="espnloser"/>. Баскетбаліст, пераважна, пакідаў абавязкі трэнэра свайму памочніку, а сам нават прапускаў гульні дзеля раздачы аўтографаў на прэзэнтацыі сваёй кніжкі{{Зноска|Cherry|2004|Cherry|294—299}}. Па сэзоне Чэмбэрлен сышоў з прафэсійнага баскетболу. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Кніга |аўтар = Cherry, Robert |частка = |загаловак = Wilt: Larger Than Life |арыгінал = |спасылка = https://archive.org/details/wiltlargerthanli0000cher |выданьне = |месца = Chicago |выдавецтва = Triumph Books |год = 2004 |том = |старонкі = |старонак = |isbn = 978-1-572-43672-5 |ref = Cherry }} == Вонкавыя спасылкі == * [http://bstyler.narod.ru/legends/chamberlain.html Жыцьцяпіс Ўілта Чэмбэрлена]. {{Самыя каштоўныя гульцы фіналаў НБА}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Чэмбэрлен, Ўілт}} [[Катэгорыя:Баскетбалісты ЗША]] [[Катэгорыя:Акторы ЗША]] 6koapixt8c5n1j098lqv18msazshi4p Роўэн Вайн 0 145074 2622358 2291285 2025-06-28T15:22:12Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622358 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Роўэн Льюіс Вайн''' ({{мова-en|Rowan Lewis Vine}}; {{Н}} 21 верасьня 1982 году, [[Бэйзынгсток]], [[Ангельшчына]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] футбаліст, нападнік клюбу «[[Саўтгол Юнайтэд]]». == Кар’ера == Вайн пачаў сваю кар’еру ў клюбе «[[Портсмут (футбольны клюб)|Портсмут]]», гуляючы за моладзевую каманду клюбу. Дэбютаваў у складзе каманды ў сьнежні 2000 году ў матчы супраць «[[Шэфілд Юнайтэд]]», якая скончылася безвынікова — 0:0<ref name="soccerbase">[http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=23776 Rowan Vine career statistics]. soccerbase.com.</ref>. Роўэн спрабаваў зачапіцца за асноўны склад, але ў [[Чэмпиянат Ангельшчыны па футболе 2002—2003 гадоў|сэзоне 2002—2003 гадоў]] быў адпраўлены ў арэнду ў клюб «[[Брэнтфард (футбольны клюб)|Брэнтфард]]», дзеля падвышэньня сваіх навыкаў. У новым клюбе Вайн правёў уражлівы сэзон, але нягледзячы на гэта ён зноўку быў аддадзены ў арэнду, на гэты раз у «[[Колчэстэр Юнайтэд]]». Трэці год запар Вайн правёў увесь сэзон на правах арэнды, наступным клюбам стаў «[[Лутан Таўн]]» у [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе 2004—2005 гадоў|сэзоне 2004—2005 гадоў]]<ref name="soccerbase"/><ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/l/luton_town/3633956.stm Luton hold onto Vine]. BBC.</ref>. Дзевяць галоў Вайна за клюб дапамаглі «Лутан Таўну» зацьвердзіцца ў Лізе 1. Пасьля сэзону Лутан выкупіў правы на гульца, як мяркуецца, за 250 тысяч фунтаў<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/l/luton_town/4649055.stm Hatters seal permanent Vine deal]. BBC.</ref>. 11 студзеня 2007 году за 2,5 млн фунтаў стэрлінгаў Вайн перайшоў у табар клюбу «[[Бірмінггэм Сіці]]», аднак сума дамовы пазьней узрасла да 3 млн, дзякуючы таму, што «Бірмінггэм» атрымаў прасоўваньне ў [[Прэм’ер-Ліга|Прэм’ер-лігу]] ў канцы сэзону<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/b/birmingham_city/6251755.stm Birmingham complete Vine signing]. BBC.</ref>. За новы клюб Вайн адзначыўся толькі аднойчы, то бок у гульні супраць «[[Дэрбі Каўнці]]», якая скончылася зь лікам 1:0<ref name="soccerbase"/><ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_div_1/6415039.stm Birmingham 1–0 Derby]. BBC.</ref>. Пасьля «Бірмінггэм Сіці» Вайн выступаў за «[[Кўінз Парк Рэйнджарз Лёндан|Кўінз Парк Рэйнджарз]]», шмат часу праводзячы ў арэндах у розным ангельскіх клюбах. 31 ліпеня 2012 году Роўэн падпісаў кантракт з клюбам шатляндзкай [[Шатляндзкая Прэм’ер-Ліга|Прэм’ер-лігі]] «[[Сэнт-Джонстан Пэрт|Сэнт-Джонстан]]», дзе раней быў на праглядзе<ref>[http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/19067342 St Johnstone hand former QPR striker Rowan Vine a contract]. BBC Sport.</ref>. На наступны сэзон 12 ліпеня 2013 году Вайн падпісаў аднагадовы кантракт з «[[Гібэрніян Эдынбург|Гібэрніянам]]», да якога далучыўся разам са сваім партнэрам па камандзе [[Лаям Крэйг|Лаямам Крэйгам]]<ref>[https://web.archive.org/web/20140202142025/http://sport.stv.tv/football/clubs/hibernian/232741-hibernian-secure-double-signing-of-kevin-thomson-and-rowan-vine/?utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter Hibernian secure double signing of Kevin Thomson and Rowan Vine]. STV.</ref>. Падчас закрыцьця трансфэрнага вакна ў студзені 2014 году Вайн быў падпісаны клюбам «[[Грынак Мортан]]»<ref>[http://www.greenocktelegraph.co.uk/sport/greenock/articles/2014/01/31/487125-breaking-morton-seal-rowan-vine-signing-/ Morton seal Rowan Vine signing]. Greenock Telegraph.</ref>. Аднак, ужо ўлетку таго ж году Роўэн сышоў з клюбу. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.qpr.co.uk/page/ProfilesDetail/0,,10373~16493,00.html Профіль на афіцыйным сайце КПР] * [http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=23776 Статыстыка] на сайце Soccerbase {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Вайн, Роўэн}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] d0xkfz5mmaqwmeq8nqjdatkoc04nwcu Рыгор Кійко 0 157130 2622419 2251150 2025-06-29T08:41:06Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2622419 wikitext text/x-wiki {{Мастак |Імя = Рыгор Кійко |Партрэт = |Памер = |Апісаньне = |Імя пры нараджэньні = Григорій Кійко |Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|27|6|1951}} |Месца нараджэньня = [[Цалуйкава]], [[Луганская вобласьць]] |Дата сьмерці = {{Памёр|2|10|2014|гадоў = 63}} |Месца сьмерці = |Нацыянальнасьць = |Грамадзянства = [[Беларусь]] |Заняткі = мастак |Вучоба = [[Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут]] |Плынь = |Працы = |Узнагароды = |Commons = }} '''Рыго́р Іва́навіч Кійко́''' (27 чэрвеня 1951, вёска [[Цалуйкава]] [[Луганская вобласьць|Луганскай вобласьці]], [[Украінская ССР]] — 2 кастрычніка 2014, [[Менск]], [[Беларусь]]) — беларускі мастак-кераміст, грамадзкі дзяяч. == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся ва Ўкраіне ў настаўніцкай сям’і. Неўзабаве сям’я пераехала на радзіму маці ў [[Бабруйск]]. Скончыў [[Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут]] па спэцыяльнасьці мастак-кераміст (1980). Сябра [[Беларускі саюз мастакоў|Беларускага саюзу мастакоў]], уваходзіў у суполку «[[Пагоня (мастацкая суполка)|Пагоня]]»<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://belartunion.by/supolki/pagonya/8-2-4.html|загаловак = Пагоня: мастакі|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Беларускі саюз мастакоў]]|дата = 20 чэрвеня 2014|мова = |камэнтар = }}</ref>. [[Каталік]]. Пэўны час працаваў бібліятэкарам у [[Касьцёл сьвятых Сымона і Алены (Менск)|касьцёле сьвятых Сымона і Алены]] ў Менску<ref name="krynica">{{Спасылка|аўтар = Maksim.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 19 чэрвеня 2014|url = http://krynitsa.info/?p=1406|загаловак = Беларускаму мастаку і верніку Рыгору Кійко патрэбная дапамога|фармат = |назва праекту = Крыніца.INFO|выдавец = |дата = 20 чэрвеня 2014|мова = |камэнтар = }}</ref>. Сябра [[БНФ]] ад ягонага стварэньня. З 1999 — у [[КХП БНФ]]. Удзельнік шматлікіх акцыяў пратэсту, неаднойчы затрымліваўся міліцыяй. У 1996 року асуджаны на восем сутак за ўдзел у пікеце ў падтрымку ўкраінцаў, затрыманых падчас [[Чарнобыльскі шлях#1996|Чарнобыльскага шляху]]<ref name="svaboda868397">{{Спасылка|аўтар = Вячаслаў Ракіцкі.|прозьвішча = Вячаслаў|імя = Ракіцкі|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 20 сьнежня 2007|url = http://www.svaboda.org/content/transcript/868397.html|загаловак = Адзін дзень палітвязьня Рыгора Кійка|фармат = |назва праекту = Адзін дзень палітвязьня|выдавец = [[Радыё «Свабода»]]|дата = 30 чэрвеня 2014|мова = |камэнтар = }}</ref>. 1 красавіка 1997 арыштаваны па абвінавачаньні ў хуліганскіх дзеяньнях падчас сьвяткаваньня [[Дзень Волі|Дня Волі]], праз тры месяцы адпушчаны зь СІЗА пад падпіску аб нявыезьдзе. Асуджаны на два гады абмежаваньня волі з прымусовымі працамі, быў прызнаны «[[Amnesty International]]» [[Вязень сумленьня|вязьнем сумленьня]]<ref name="krynica" />; вызвалены 26 студзеня 1999. У 2000 падчас сьвяткаваньня Дню Волі ізноў быў затрыманы. У 2001 быў адным з абаронцаў Курапатаў падчас пабудовы [[МКАД]]<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://palitviazni.info/viazen/yhor-ijko|загаловак = Рыгор Кійко|фармат = |назва праекту = Свабоду палітвязьням!|выдавец = |дата = 20 чэрвеня 2014|мова = |камэнтар = }}</ref>, 8 лістапада быў жорстка зьбіты<ref name="krynica" />. Жанаты. Мае двох дачок<ref>{{Спасылка|аўтар = Ігар Карней.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 20 сакавіка 2008|url = http://www.svaboda.org/content/article/1048446.html|загаловак = Р.Кійко: «З гонарам зноў усталюем нацыянальны сьцяг»|фармат = |назва праекту = Грамадзтва|выдавец = [[Радыё «Свабода»]]|дата = 20 чэрвеня 2014|мова = |камэнтар = }}</ref>. Памёр у 10-й клінічнай больніцы Менску ад анкалягічнага захворваньня<ref>{{Спасылка|аўтар = Алесь Дашчынскі.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 3 кастрычніка 2014|url = http://www.svaboda.org/content/article/26619324.html|загаловак = Памёр адзін зь першых палітвязьняў, мастак Рыгор Кійко|фармат = |назва праекту = Культура|выдавец = [[Радыё «Свабода»]]|дата = 6 кастрычніка 2014|мова = |камэнтар = }}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://palitviazni.info/viazen/yhor-ijko Жыцьцяпіс палітвязьня]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Кійко, Рыгор Іванавіч}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Белакуракінскім раёне]] [[Катэгорыя:Беларускія мастакі і мастачкі]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў]] [[Катэгорыя:Сябры Беларускага саюзу мастакоў]] [[Катэгорыя:Сябры Кансэрватыўна-Хрысьціянскай Партыі — БНФ]] [[Катэгорыя:Беларускія каталіцкія дзеячы]] [[Катэгорыя:Вязьні сумленьня]] 0nac2k3k0fo9dj0oqofi62758hekldk Ўілфрыд Заа 0 160346 2622354 2606504 2025-06-28T14:20:40Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622354 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Дазэ́ Ўі́лфрыд Армэ́л Заа́''' ({{мова-en|Dazet Wilfried Armel Zaha}}; {{Н}} 10 лістапада 1992 году, [[Абіджан]], [[Кот д’Івуар]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] [[футбол]]ьны паўабаронца, гулец клюбу «[[Шарлот (футбольны клюб)|Шарлот]]» з [[МЛС]] (у арэндзе з «[[Галатасарай Стамбул|Галатасараю]]»). За [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборную Ангельшчыны]] дэбютаваў у 2012 годзе. З 2017 году зьяўляецца гульцом [[Зборная Кот д’Івуару па футболе|зборнай Кот д’Івуару]]. == Дасягненьні == === Клюбныя === '''«Крыстал Пэлас»''': * Плэй-оф [[Чэмпіянат Футбольнай Лігі|Чэмпіянату футбольнай лігі]]: 2013 '''«Манчэстэр Юнайтэд»''': * Уладальнік [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]]: 2013 '''«Галатасарай»''': * [[Чэмпіянат Турэччыны па футболе|Чэмпіён Турэччыны]]: 2024 * Уладальнік [[Супэркубак Турэччыны па футболе|Супэркубка Турэччыны]]: 2023 === Індывідуальныя === * Маладзён году ў «[[Крыстал Пэлас Лёндан|Крыстал Пэласе]]»: 2011, 2012 * Маладзён году ў футбольнай лізе: 2012 * У сьпісе каманды году Прафэсійнай футбольнай лігі: 2013 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Заа, Ўілфрыд}} [[Катэгорыя:Івуарыйскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Ангельцы афрыканскага паходжаньня]] [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] kl47pkmluwr4u14t4721xcvabnorofs Люк Шоў 0 161465 2622427 2585010 2025-06-29T11:12:32Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622427 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Люк Пол Го́ар Шоў''' ({{Мова-en|Luke Paul Hoare Shaw}}; {{Н}} 12 ліпеня 1995 году<ref name="officialprofile">{{Спасылка|загаловак=Luke Shaw |url=http://www.saintsfc.co.uk/team/player-profile/luke-shaw/23 |назва праекту=saintsfc.co.uk |выдавец=Southampton FC |дата доступу=10 September 2013 |мова = en}}</ref>, [[Кінгстан-на-Тэмзе]], [[Вялікабрытанія]]) — [[Ангельшчына|ангельскі]] [[футбол]]ьны [[Абаронца (футбол)|левы абаронца]], гулец клюбу «[[Манчэстэр Юнайтэд]]» і [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]]. == Кар’ера == === Клюбная === У васьмігадовым узросьце Люк Шоў пачаў гуляць за акадэмію «[[Саўтгэмптан (футбольны клюб)|Саўтгэмптан]]у», у веку 15-ці гадоў стаўшы гульцом моладзевага складу клюбу<ref name="officialprofile"/>. Дэбют за дарослы клюб адбыўся 28 студзеня 2012, калі Люку было 16 гадоў. Пасьля выхаду «Саўтгэмптану» ў найвышэйшы дывізіён Шоў зь яшчэ трыма маладымі гульцамі падпісаў свой першы прафэсійны кантракт<ref>{{Навіна|аўтар= |загаловак= Southampton promote academy quartet to first team squad|спасылка= http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/18176183|выдавец= BBC Sport|дата публікацыі= 23 May 2012|дата доступу= 10 September 2013|мова = en}}</ref>. У першым сэзоне [[Ангельская Прэм’ер-ліга|Прэм’ер-лігі]] Шоў згуляў за «Саўтгэмптан» 28 матчаў, зь іх 25 у чэмпіянаце<ref name="officialprofile"/>. 27 чэрвеня 2014 Шоў падпісаў чатырохгадовы кантракт з «[[Манчэстэр Юнайтэд]]». Перад пачаткам сэзону ён атрымаў траўму, якая вывела яго са строю на месяц<ref>{{Навіна|аўтар= Daniel Taylor|загаловак= Manchester United’s Luke Shaw out for a month with hamstring injury|спасылка= http://www.theguardian.com/football/2014/aug/13/luke-shaw-manchester-united-injured-hamstring|выдавец= The Guardian|дата публікацыі= 13 August 2014|дата доступу= 13 August 2014|мова = en}}</ref><ref>{{Навіна|аўтар= James Orr|загаловак= Luke Shaw: Hamstring injury to £30m left-back could accelerate Manchester United moves for Marcos Rojo or Daley Blind|спасылка= http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/luke-shaw-hamstring-injury-to-30m-leftback-could-accelerate-manchester-united-moves-for-marcos-rojo-or-daley-blind-9667250.html|выдавец= The Independent|дата публікацыі= 13 August 2014|дата доступу= 13 August 2014|мова = en}}</ref>. Дэбют гульца ў афіцыйным матчы за «Манчэстэр» адбыўся 27 верасьня 2014 ў затнім матчы з «[[Ўэст Гэм Юнайтэд]]»<ref>{{Навіна|аўтар= Mandeep Sanghera|загаловак= Man Utd 2-1 West Ham|спасылка= http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/29289922|выдавец= BBC Sport|дата публікацыі= =27 September 2014|дата доступу= 27 September 2014|мова = en}}</ref>. === Міжнародная === Упершыню Люк Шоў згуляў на міжнародным узроўні у 2011 року ў складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе да 16 гадоў|зборнай да 16 гадоў]]<ref name="englandprofile">{{Спасылка |url=http://www.thefa.com/england/All-Teams/Players/S/Luke-Shaw |загаловак=Luke Shaw |назва праекту=TheFA.com |выдавец=The Football Association |дата доступу=10 верасьня 2013 |мова = en}}</ref>. У тым самым годзе згуляў за [[Зборная Ангельшчыны па футболе да 17 гадоў|зборную да 17 гадоў]]<ref name="englandprofile"/>. У студзені 2013 Шоў быў выкліканы ў [[Зборная Ангельшчыны па футболе да 21 году|моладзевую зборную (да 21)]], аднак з-за траўмы, атрыманай на трэніроўцы, ня здолеў выступіць<ref>{{Навіна|аўтар= |загаловак= Southampton left-back returns to St Mary’s and will miss the meeting with Sweden|спасылка= http://www.thefa.com/England/mens-under-21s/News/2013/squad-update-sweden-040213.aspx|выдавец= The Football Association|дата публікацыі= 4 лютага 2013|дата доступу= 10 верасьня 2013|мова = en}}</ref>. Аправіўшыся ад пашкоджаньня, ён урэшце здолеў выступіць у складзе гэтай зборнай у адборачным матчы да моладзевага чэмпіянату Эўропы 2015 году са зборнай Малдовы 5 верасьня<ref>{{Навіна|аўтар= |загаловак= Berahino pushes England past Moldova|спасылка= http://www.uefa.com/under21/season=2015/matches/round=2000412/match=2011368/postmatch/report/index.html|выдавец= Union of European Football Associations|дата публікацыі= 5 September 2013|дата доступу= 10 September 2013|мова = en}}</ref> і зь Фінляндыяй 9 верасьня<ref>{{Навіна|аўтар= |загаловак= Berahino rescues ten-man England in Finland|спасылка= http://www.uefa.com/under21/season=2015/matches/round=2000412/match=2011382/postmatch/report/index.html|выдавец= Union of European Football Associations|дата публікацыі= 9 September 2013|дата доступу= 10 September 2013|мова = en}}</ref>. 27 лютага 2014 Шоў быў выкліканы ў склад [[Зборная Ангельшчыны па футболе|дарослай зборнай]] на таварыскі матч са [[Зборная Даніі па футболе|зборнай Даніі]]<ref>{{Спасылка|загаловак=England call up Southampton’s Luke Shaw for Denmark game|url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/26373116|выдавец=BBC Sport|дата доступу=28 лютага 2014|дата публікацыі=27 лютага 2014|мова = en}}</ref><ref>{{Спасылка|загаловак=Luke Shaw: Southampton full-back revels in England call-up|url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/26378633|выдавец=BBC Sport|дата доступу=28 лютага 2014|дата публікацыі=27 лютага 2014|мова = en}}</ref><ref>{{Спасылка|прозьвішча=Winter|імя=Henry|загаловак=World Cup 2014: Southampton left-back Luke Shaw’s reaction to his England call brings a breath of fresh air|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/england/10666633/World-Cup-2014-Southampton-left-back-Luke-Shaws-reaction-to-his-England-call-brings-a-breath-of-fresh-air.html|выдавец=Daily Telegraph|дата доступу=28 лютага 2014|дата публікацыі=27 лютага 2014|мова = en}}</ref>. Ён выйшаў замест [[Эшлі Коўл]]а пасьля перапынку. Люк Шоў выцясьніў Эшлі Коўла са складу на [[Чэмпіянат сьвету па футболе 2014 году|чэмпіянаце сьвету 2014 року]]<ref>{{Навіна|аўтар= |загаловак= World Cup 2014: England name Ross Barkley in squad|спасылка= http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/27362447|выдавец= BBC Sport|дата публікацыі= 12 траўня 2014|дата доступу= 13 траўня 2014|мова = en}}</ref>, пасьля чаго апошні скончыў міжнародную кар’еру<ref>{{Навіна|аўтар= |загаловак= Ashley Cole quits England duty after World Cup omission|спасылка= http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/27368711|выдавец= BBC Sport|дата публікацыі= 11 траўня 2014|дата доступу= 24 чэрвеня 2014|мова = en}}</ref>. Шоў стаў наймаладзейшым удзельнікам чэмпіянату<ref>{{Спасылка|загаловак=Jose Mourinho: Signing Luke Shaw would have «killed» Chelsea|url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/28498546|publisher=BBC Sport|дата доступу=26 ліпеня 2014|дата публікацыі = 26 ліпеня 2014|мова = en}}</ref>, паўдзельнічаўшы ў апошнім матчы ў групе са [[Зборная Коста-Рыкі па футболе|зборнай Коста-Рыкі]]<ref>{{Навіна|аўтар= Daniel Taylor|загаловак= England end disappointing World Cup with barren draw against Costa Rica|спасылка= http://www.theguardian.com/football/2014/jun/24/costa-rica-england-world-cup-group-d-match-report|выдавец= The Guardian|дата публікацыі= 24 чэрвеня 2014|дата доступу= 24 чэрвеня 2014|мова = en}}</ref>. == Дасягненьні == '''«Манчэстэр Юнайтэд»''': * Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Ангельшчыны|Кубка футбольнай лігі]]: 2023 * Уладальнік [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]]: 2016 * Пераможца [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]]: 2017 == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20140301225656/http://www.saintsfc.co.uk/team/player-profile/luke-shaw/23 Профіль]{{ref-en}} у «Саўтгэмптане» * [http://www.manutd.com/en/Players-And-Staff/First-Team/Luke-Shaw.aspx Профіль]{{ref-en}} у «Манчэстэр Юнайтэд» * [http://espnfc.com/player/_/id/167127/luke-shaw?cc=5739 Профіль]{{ref-en}} на ESPN * [http://www.soccerbase.com/players/player.sd?player_id=62471 Профіль]{{ref-en}} на Soccerbase * [http://englandstats.com/players.php?pid=1202 Профіль]{{ref-en}} на EnglandStats {{Склад ФК Манчэстэр Юнайтэд}} {{Навігацыйная група |назоў = Шоў у складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Ангельшчына}}; |Ангельшчына на ЧС-2014 |Ангельшчына на ЧЭ-2020 |Ангельшчына на ЧС-2022 |Ангельшчына на ЧЭ-2024 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Шоў, Люк}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Удзельнікі Чэмпіянату сьвету па футболе 2014 году]] 4xjc9jv8rstxxij2tw7t0zf7kooiap7 Радыёспорт 0 171108 2622378 1942105 2025-06-28T23:12:53Z Андрей Романенко 1977 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Ardf 0001.jpg]] → [[File:Stephan Koeberle from Germany at the 2004 ARDF World Championship.jpg]] unspecified name 2622378 wikitext text/x-wiki [[Файл:Stephan Koeberle from Germany at the 2004 ARDF World Championship.jpg|значак|220пкс|Пэленгацыя [[радыёпрымач]]ом з {{Артыкул у іншым разьдзеле|Хвалевая антэна|хвалевай антэнай|en|Yagi-Uda antenna}} (першынство сьвету 2004 году)]] '''Радыёспорт''' — агульнафізычныя практыкаваньні з выкарыстаньнем [[радыё]]апаратуры. Улучае 3 віды [[Гульня|гульні]]: {{Артыкул у іншым разьдзеле|Хуткасная тэлеграфія|хуткасную тэлеграфію|en|High-speed telegraphy}}, {{Артыкул у іншым разьдзеле|Радыёпэленгацыя|радыёпэленгацыю|en|Direction finding}} і {{Артыкул у іншым разьдзеле|радыёсувязь на кароткіх хвалях||en|Contesting}}. Вымагае ад удзельнікаў добрай памяці, музычнага [[слых]]у, уважлівасьці, імгненнай рэакцыі і ўменьня выкарыстоўваць {{Артыкул у іншым разьдзеле|тэлеграфны ключ||en|Telegraph key}}. З 1977 году {{Артыкул у іншым разьдзеле|Міжнародны радыёаматарскі саюз||en|International Amateur Radio Union}} ([[Ньюінгтан (Канэктыкут)|Ньюінгтан]], акруга [[Гартфард (акруга, Канэктукут)|Гартфард]], штат [[Канэктыкут]], [[ЗША]]) праводзіць Першынство сьвету па радыёспорце, што з 1995 па 2011 год ладзілася аднойчы на 2 гады<ref name="ч"/>. З 1990 году ладзіцца {{Артыкул у іншым разьдзеле|Каманднае першынство сьвету па радыёспорце||en|World Radiosport Team Championship}}. == Беларусь == 7 верасьня 1993 году заснавалі {{Артыкул у іншым разьдзеле|Беларуская фэдэрацыя радыёаматараў і радыёспартсмэнаў|Беларускую фэдэрацыю радыёаматараў і радыёспартсмэнаў|en|Belarusian Federation of Radioamateurs and Radiosportsmen}}. У 2003 годзе ў Менску прайшло Першынство сьвету па хуткаснай тэлеграфіі. На 2011 г. [[Добраахвотнае таварыства садзейнічаньня арміі, авіяцыі і флёту Рэспублікі Беларусь]] (ДТСААФ Беларусі) сумесна зь [[Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь|Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь]] навучала хуткаснай радыётэлеграфіі з 6-гадовага ўзросту ў дамах тэхнічнай творчасьці дзяцей і моладзі. Зборная Беларусі па хуткаснай тэлеграфіі, якую ўтварала ДТСААФ Беларусі, перамагала ў камандным заліку на першынстве сьвету ў 1997, 2003, 2005, 2007, 2009, 2011<ref name="ч">{{Артыкул|аўтар=[[Надзея Нікалаева]].|загаловак=У хуткаснай радыётэлеграфіі роўных беларусам няма|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/pril/article.php?id=88627|выданьне=[[Чырвоная зьмена]]|тып=|год=10 лістапада 2011|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/pril/?id=30&prilid=88626 32 (15683)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/88625/10lis-3.indd.pdf 1]|issn=}}</ref> і 2012 гадах. У 1997, 2003, 2005, 2007 і 2009 г. пераможцам першынства сьвету ў асабістым заліку станавіўся беларус [[Андрэй Біндасаў]], які за свае дасягненьні трапіў у [[Кніга рэкордаў Гінэса|Кнігу рэкордаў Гінэса]]<ref>{{Навіна|аўтар=[[Анастасія Красько]]|загаловак=Моцны беларускі сьлед у Кнізе рэкордаў Гінэса|спасылка=http://belsat.eu/news/motsny-belaruski-sled-u-knize-rekordau-ginesa/|выдавец=Тэлеканал «[[Белсат]]»|дата публікацыі=12 лістапада 2015|дата доступу=25 лістапада 2015}}</ref>. У 2011 і 2012 гг. — [[беларус]] [[Сяргей Швядко]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Беларускія спартсмэны-хуткасьнікі - самыя хуткія ў сьвеце|спасылка=http://www.beltelecom.by/by/news/company/belarusk-ya-spartsmeny-khutkasn-k-samyya-khutk-ya-u-svetse|выдавец=[[Белтэлекам]]|дата публікацыі=9 лістапада 2012|дата доступу=25 лістапада 2015}}</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://bfrr.net/ Беларуская фэдэрацыя радыёаматараў і радыёспартсмэнаў]{{ref-ru}} [[Катэгорыя:Радыёаматарства]] [[Катэгорыя:Радыёвяшчаньне]] [[Катэгорыя:Віды спорту]] [[Катэгорыя:Тэхнічныя віды спорту]] [[Катэгорыя:Індывідуальныя віды спорту]] h3qqamc2lq418mzpa23vb471i5o91le Джордан Гэндэрсан 0 194114 2622432 2585325 2025-06-29T11:27:43Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622432 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Джордан Браян Гэндэрсан''' ({{мова-en|Jordan Brian Henderson}}; {{Н}} 17 чэрвеня 1990 году) — ангельскі футбаліст, паўабаронца нідэрляндзкага клюбу «[[Аякс Амстэрдам|Аякс]]» і [[Зборная Ангельшчыны па футболе|нацыянальнай зборнай Ангельшчыны]]. == Дасягненьні == '''«Лівэрпул»''': * [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе|Чэмпіён Ангельшчыны]]: 2020 * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 2022 * Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Ангельшчыны|Кубка лігі Ангельшчыны]]: 2012, 2022 * Уладальнік [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]]: 2022 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў УЭФА]]: 2019 * Уладальнік [[Супэркубак УЭФА|Супэркубка УЭФА]]: 2019 * Пераможца [[Клюбны чэмпіянат сьвету|клюбнага чэмпіянату сьвету]]: 2019 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Навігацыйная група |назоў = Гэндэрсан у складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Ангельшчына}}; |Ангельшчына на ЧЭ-2012 |Ангельшчына на ЧС-2014 |Ангельшчына на ЧЭ-2016 |Ангельшчына на ЧС-2018 |Ангельшчына на ЧЭ-2020 |Ангельшчына на ЧС-2022 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гэндэрсан, Джордан}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] 4ywoja1kp64roov34cn3wqjh9qfdruf Кіран Трып’ер 0 195201 2622416 2608340 2025-06-29T08:09:28Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622416 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Кіран Трып’ер''' ({{мова-en|Kieran Trippier}}; {{Н}} 19 верасьня 1990 году) — ангельскі футбаліст, абаронца клюбу «[[Ньюкасл Юнайтэд]]» і [[Зборная Ангельшчыны па футболе|нацыянальнай зборнай Ангельшчыны]]. == Дасягненьні == '''«Атлетыка»''': * [[Чэмпіянат Гішпаніі па футболе|Чэмпіён Гішпаніі]]: 2021 '''«Ньюкасл Юнайтэд»''': * Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Ангельшчыны|Кубка футбольнай лігі]]: 2025 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Склад ФК Ньюкасл Юнайтэд}} {{Навігацыйная група |назоў = Трып’ер у складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Ангельшчына}}; |Ангельшчына на ЧС-2018 |Ангельшчына на ЧЭ-2020 |Ангельшчына на ЧС-2022 |Ангельшчына на ЧЭ-2024 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Трып’ер, Кіран}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] mducrefz809bbq4mlrwnizaxtkbau6v Домінік Саланке 0 195247 2622417 2616314 2025-06-29T08:19:16Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622417 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Домінік Саланке''' ({{мова-en|Dominic Solanke}}; {{Н}} 14 верасьня 1997 году) — ангельскі футбаліст, нападнік клюбу «[[Тотэнгэм Готспур]]» і [[Зборная Ангельшчыны па футболе|нацыянальнай зборнай Ангельшчыны]]. == Дасягненьні == '''«Тотэнгэм Готспур»''': * Пераможца [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]]: 2025 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Саланке, Домінік}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] o19c5sbxvkrj1bkjevidk4feqwnj72o Майкл Джордан 0 200318 2622359 2622256 2025-06-28T15:22:38Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 5 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2622359 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Майкл Джэфры Джордан''' ({{мова-en|Michael Jordan|скарочана}}; {{Н}} 17 лютага 1963 году) — [[ЗША|амэрыканскі]] прафэсійны [[Баскетбол|баскетбаліст]], [[Прадпрымальніцтва|прадпрымальнік]] і асноўны ўладальнік і старшыня «[[Шарлот Горнэтс]]» з [[Нацыянальная баскетбольная асацыяцыя|Нацыянальнай баскетбольнай асацыяцыі]]. Джордан згуляў 15 сэзонаў у НБА за «[[Чыкага Булз]]» і «[[Вашынгтон Ўізардс]]». Баскетбаліст быў адным з найбольш прывабных і запатрабаваных на рынку гульцоў ягонага пакаленьня і лічыцца важным чалавекам, які праславіў НБА ва ўсім сьвеце ў 1980-х і 1990-х гадах<ref>{{Спасылка|url=http://espn.go.com/nba/player/bio/_/id/1035/michael-jordan|title=Michael Jordan Biography|publisher=[[ESPN]]|datepublished=2012/08/20|accessdate=2012/08/20| archiveurl=https://www.webcitation.org/6A4Dat0fT?url=http://espn.go.com/nba/player/bio/_/id/1035/michael-jordan| archivedate=2012/08/20}}{{ref-en}}</ref><ref>{{кніга|аўтар=Markovits AS, Rensman L.|частка=|загаловак=Gaming the World: How Sports are Reshaping Global Politics and Culture|спасылка=https://books.google.ru/books?id=o2QpA0fGyiIC&lpg=PP1&dq=isbn:069113751X&pg=PA89&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|адказны=|выданьне=|месца=Princeton, New Jersey|выдавецтва= Princeton University Press|год=2010|volume=|pages=89|allpages=346|сэрыя=|isbn=978-0-691-13751-3|тыраж =}}</ref> == Кар’ера == === Пачатак === [[Файл:Michaeljordan northcarolina 1983.jpg|значак|зьлева|Баскетбаліст да пачатку кар’еры ў НБА.]] «[[Чыкага Булз]]» абралі Джордана пад трэцім агульным нумарам на [[драфт НБА 1984 году|драфце НБА 1984 году]]. Адной з галоўных прычынаў, чаму Джордан ня быў абраны раней, была патрэба ў цэнтральным нападніку<ref>DuPree, David (26.11.1984). «Trail Blazers don’t regret bypassing Jordan»]. USA Today. — С. 6C.</ref>. Генэральны мэнэджар «[[Портлэнд Трэйл Блэйзэрз]]» [[Сту Інман]] сьцьвярджаў, што справа была ня ў выбары цэнтральнага нападніка, а ў тым, што абраньне [[Сэм Боўі|Сэма Боўі]] замест Джордана, было зробленае часткова таму, што ў «Портлэнда» ўжо быў [[Клайд Дрэксьлер]], які быў абаронцам з падобнымі навычкамі, як і Джордан<ref>Sakamoto, Bob (25.11.1984). «Portland GM is happy with Bowie». Chicago Tribune. — С. B2.</ref>. З улікам таго, што Боўі пакутваў на траўмы яшчэ ў каледжы, [[ESPN]] назваў выбар Боўі «Блэйзэрз» найгоршым выбарам на драфце ў гісторыі паўночнаамэрыканскага прафэсійнага спорту<ref>Schoenfield, David. [https://web.archive.org/web/20170708081517/http://www.espn.com/espn/page2/story?page=schoenfield/060427 «The 100 worst draft picks ever»]. ESPN.</ref>. Джордан дэбютаваў у НБА ў хатнім матчы «Чыкага Булз» 26 кастрычніка 1984 году і набраў 16 пунктаў. У 2021 годзе квіток на гэтую гульню быў прададзены на аўкцыёне за 264 тысяч даляраў, усталяваўшы рэкорд сярод калекцыйных білетаў<ref>Hajducky, Dan (17.12.2021). [https://web.archive.org/web/20211217070007/https://www.espn.com/nba/story/_/id/32887046/ticket-stub-michael-jordan-nba-debut-sells-264k-record-sports-ticket «Ticket stub from Michael Jordan’s NBA debut sells for $264K, a record for a sports ticket»]. ESPN.</ref>. Падчас свайго дэбютнага сэзону 1984—1985 гадоў у складзе «Булз» Джордан зьбіраў у сярэднім 28,2 пунктаў за гульню пры выніковасьці кідкоў у 51,5%. Ён хутка стаў улюбёнцам заўзятараў нават на чужых арэнах<ref>Gross, Jane (21.10.1984). [https://web.archive.org/web/20130516175447/http://www.nytimes.com/1984/10/21/sports/jordan-makes-people-wonder-is-he-the-new-dr-j.html «Jordan Makes People Wonder: Is He the New Dr. J?»]. The New York Times.</ref><ref>Goldaper, Sam (19.10.1984). [https://web.archive.org/web/20130516174808/http://www.nytimes.com/1984/10/19/sports/jordan-dazzles-crowd-at-garden.html «Jordan dazzles crowd at Garden»]. The New York Times.</ref> і праз усяго толькі месяц сваёй прафэсійнай кар’еры зьявіўся на вокладцы [[Sports Illustrated]] з загалоўкам «Зорка нараджаецца»<ref>[https://web.archive.org/web/20120713135805/http://dynamic.si.cnn.com/si_online/covers/issues/1984/1210.html «Sports Illustrated cover»]. Sports Illustrated.</ref>. У 1984 годзе баскетбаліст узгодніў рэклямны кантракт на баскетбольныя красоўкі з кампаніяй [[Nike]]. Адмыслова для Майкла былі спраектаваныя чорна-чырвоныя красоўкі [[Air Jordan]] у колерах «Чыкага Булз». Паводле вынікаў сэзону Джорджан быў улучаны ў зборную пачаткоўцаў НБА, а «Булз» саступілі «[[Мілўокі Бакс]]» у чатырох гульнях у першым раўндзе плэй-оф<ref name="nbabio">[https://web.archive.org/web/20070109104338/http://www.nba.com/playerfile/michael_jordan/bio.html «Michael Jordan bio»]. NBA.</ref>. [[Файл:Jordan by Lipofsky 16577.jpg|значак|зьлева|Джордан робіць данк у [[НБА 1987—1988 гадоў|сэзоне 1987—1988 гадоў]].]] Сэзон Джордана [[НБА 1985—1986 гадоў|1985—1986 гадоў]] быў хутка перапынены, калі гулец зламаў нагу ўжо ў трэцяй гульні сэзону, праз што прапусьціў 64 гульні. «Булз» прабіліся ў плэй-оф, не зважаючы на адсутнасьць баскетбаліста. Джордан своечасова акрыяў, узяўшы ўдзел у плэй-оф. 20 красавіка на [[Бостан Гардэн]], у другой сустрэчы першага раўнду з «[[Бостан Сэлтыкс]]» у падвойным авэртайме, Джордан набраў 63 пункты, усталяваўшы рэкорд плэй-оф, і скасаваўшы рэкорд [[Элджын Бэйлар|Элджына Бэйлара]] паводле колькасьці пунктаў у адным матчы<ref>[https://web.archive.org/web/20190404035626/https://www.nba.com/history/jordan63_moments.html «God Disguised as Michael Jordan»]. NBA.</ref>. У сэрыі, аднак, перамогу сьвяткавалі бостанцы. Джордан цалкам аднавіўся да [[НБА 1986—1987 гадоў|сэзону 1986—1987 гадоў]] і правёў адзін з самых выніковых сэзонаў у гісторыі НБА. Ён стаў адзіным гульцом, акрамя [[Ўілт Чэмбэрлен|Ўілта Чэмбэрлена]], які набраў 3 тысячы пунктаў цягам сэзону, зьбіраючы ў сярэднім 37,1 пунктаў за гульню пры трапнасьці кідкоў у 48,2%. Джордан таксама прадэманстраваў сваю майстэрства ў абароне, стаўшы першым гульцом у гісторыі НБА, які зрабіў 200 перахопаў і 100 блёк-шотаў за сэзон<ref>[https://www.washingtonpost.com/archive/sports/1988/05/26/jordan-adds-most-valuable-player-award-to-honors/7f99e78e-c058-473a-9b81-6d260425fd44/ «Jordan Adds Most Valuable Player Award to Honors»]. The Washington Post.</ref>. Не зважаючы на такія паказьнікі, узнагароду як самаму каштоўнаму гульцу НБА атрымаў [[Мэджык Джонсан]]<ref>Adams, Micah (18.05.2020). [https://web.archive.org/web/20210523182616/https://www.sportingnews.com/au/nba/news/how-many-mvp-awards-should-michael-jordan-have-won-chicago-bulls-last-dance/j3a6q1u6jw9z1f30vc55g37s7 «How many MVP awards should Michael Jordan have won?»]. The Sporting News.</ref>. «Булз» зноў саступілі «Сэлтыкс» у плэй-оф. Джордан быў лідэрам лігі паводле колькасьці набраных пунктаў у [[НБА 1987—1988 гадоў|сэзоне 1987—1988 гадоў]], зьбіраючы ў сярэднім 35,0 пунктаў за гульню. Дзякуючы гэтаму спартовец атрымаў сваю першую ўзнагароду самага каштоўнага гульца НБА ды быў уганараваны званьнем найлепшага абаронцы лігі. «Булз» упершыню ў кар’еры Джордана пракрочылі празь першы раўнд плэй-оф, перамогшы «[[Кліўлэнд Кавальерз]]» у пяці гульнях. У паўфінале [[Усходняя канфэрэнцыя (НБА)|Ўсходняй канфэрэнцыі]] «Булз» зазналі паразу ў пяці гульнях больш дасьведчаным баскетбалістам з «[[Дэтройт Пістанз]]»<ref name="nbabio"/>. У [[НБА 1988—1989 гадоў|сэзоне 1988—1989 гадоў]] Джордан зноў стаў лідэрам лігі паводле колькасьці назьбіраных пунктаў, маючы ў сярэднім 32,5 пунктаў за гульню пры 53,8% трапнасьці кідкоў з гульні, а таксама робячы 8,0 падбораў і 8,0 перадач за гульню. Усьцяж сэзону Джордан выказваў сваё расчараваньне нападам «Булз» галоўнаму трэнэру [[Дуглас Колінз|Дагу Колінзу]], які тады паставіў Джордана на пазыцыю [[гульнёвы абаронца|гульнёвага абаронцы]]. За час сваёй працы на гэтай пазыцыі баскетбаліст зрабіў 10 трыпл-даблаў у 11 гульнях, зьбіраючы ў сярэднім 33,6 пункты за гульню<ref>Martinez, Jose (30.01.2014). [https://www.complex.com/sports/a/jose-martinez/michael-jordan-point-guard-in-1989-posted-triple-double-10-of-11-games «Remember the Time Michael Jordan Played Point Guard and Posted a Triple-Double in 10 of 11 Games During the 1988–89 Season»]. Complex.</ref>. Каманда ў чарговы раз трапіла ў плэй-оф, дзе выйшла ў фінал сваёй канфэрэнцыі. У той сэрыі чыкагаўцы зноў былі слабейшыя за дружыну з Дэтройту<ref name="nbabio"/>. === Дамінаваньне === «Булз» уступілі ў [[НБА 1989—1990 гадоў|сэзон 1989—1990 гадоў]] як каманда на ўздыме, дзякуючы Джордану і шэрагу маладых гульцоў, як то [[Скоці Піпэн]] і [[Горас Грант]], і пад кіраўніцтвам новага трэнэра [[Філ Джэксан|Філа Джэксана]]. 28 сакавіка 1990 году Джордан набраў рэкордныя для сябе 69 пунктаў у выязной пераможнай гульні супраць «Кавальерз» (117:113)<ref>Harper, Zach (9.04.2015). [https://web.archive.org/web/20200116015950/https://www.cbssports.com/nba/news/throwback-thursday-michael-jordans-69-point-18-rebound-game/ «Throwback Thursday: Michael Jordan’s 69-point, 18-rebound game»]. CBS Sports.</ref>. Цягам сэзону баскетбаліст зьбіраў у сярэднім 33,6 пункты за гульню, што было найлепшым паказьнікам у лізе, пры 52,6% трапнасьці кідкоў, а таксама робячы 6,9 падбораў і 6,3 перадачы за гульню. Каб зьнішчыць пляны супернікаў у нэўтралізацыі зоркі ў матчах плэй-оф, галоўны трэнэр прапанаваў зьмяніць тактыку, даўшы больш часу зь мячом іншым гульцам каманды. Пазьней Джордан прызнаваўся, што спачатку неахвотна падтрымліваў новую сыстэму<ref>Cancian, Dan (8.05.2020). [https://www.newsweek.com/michael-jordan-jordan-rules-sam-smith-interview-1502604 «How Both 'The Last Dance' and 'The Jordan Rules' Kept the Chicago Bulls Hungry For Success, According to Book’s Author»]. Newsweek.</ref>. Тым ня менш, у рэшце рэшт, ён прыняў зьмены, якія прывялі да посьпеху каманды<ref>Golliver, Ben (26.04.2020). [https://web.archive.org/web/20221207072658/https://www.washingtonpost.com/sports/2020/04/26/michael-jordan-documentary-episode-four-recap/ «'The Last Dance' Episode 4 recap: For Michael Jordan, toppling the Pistons was a driving force»]. The Washington Post.</ref>. [[Файл:Cazzaro Jordan.jpg|значак|зьлева|Джордан у складзе [[Мужчынская зборная ЗША па баскетболе|зборнай ЗША]].]] У [[НБА 1990—1991 гадоў|сэзоне 1990—1991 гадоў]] Джордан атрымаў сваю другую ўзнагароду самага каштоўнага гульца НБА, зьбіраючы ў сярэднім 31,5 пунктаў у рэгулярным сезоне. «Булз» упершыню за шаснаццаць гадоў занялі першае месца ў сваім дывізіёне і ўсталявалі рэкорд франшызы з 61 перамогай у рэгулярным сэзоне. Паколькі Піпэн стаў удзельнікам Матчу ўсіх зорак, «Булз» узьнялі сваю гульню на новы ўзровень. Яны перамаглі «[[Нью-Ёрк Нікс]]» і «[[Філадэлфія Сэвэнці Сыксэрз|Філадэлфію Сэвэнці Сыксэрз]]» у першых двух раўндах плэй-оф, трапіўшы ў фінал Усходняй канфэрэнцыі, дзе іх чакаў «Дэтройт Пістанз». Гэтым разам «Булз» перамаглі трыклятых супернікаў у чатырох гульнях запар<ref>Brown, Clifton (28.05.1991). [https://web.archive.org/web/20170125101237/http://www.nytimes.com/1991/05/28/sports/basketball-bulls-brush-aside-pistons-for-eastern-title.html «Basketball; Bulls Brush Aside Pistons for Eastern Title»]. The New York Times.</ref>. «Булз» упершыню ў сваёй гісторыі прабіліся ў фінал НБА, дзе сутыкнуліся з «[[Лос-Анджэлес Лэйкерз]]». Чыкагаўцы сталі чэмпіёнамі лігі пасьля перамогі ў сэрыі зь пяці матчаў. Джордан атрымаў сваю першую ўзнагароду самага каштоўнага гульца фіналу НБА<ref name="nbamvp">[https://web.archive.org/web/20170812222132/https://www.nba.com/history/finalsmvps.html «NBA Finals MVP Award Winners»]. NBA.</ref>, ня здолеўшы стрымаць сьлёзы калі трымаў галоўны трафэй<ref>Schwartz, Larry (2002). [https://web.archive.org/web/20221003153511/https://www.espn.com/classic/biography/s/Jordan_Michael.html «Michael Jordan transcends hoops»]. ESPN.</ref>. Джордан і «Булз» працягнулі сваё дамінаваньне ў [[НБА 1991—1992 гадоў|сэзоне 1991—1992 гадоў]], усталяваўшы рэкорд у колькасьці перамог і паразаў роўны 67–15, перасягнуўшы свой папярэдні рэкорд сэзону 1990—1991 гадоў. Джордан атрымаў сваю другую запар узнагароду самага каштоўнага гульца зь сярэднімі паказьнікам 30,1 пунктаў за гульню. Пасьля перамогі ў сэрыі зь сямі гульняў над «Нью-Ёрк Нікс» у другім раўндзе плэй-оф і перамогі над «Кліўлэнд Кавальерз» у фінале канфэрэнцыі ў шасьці гульнях, «Булз» сустрэліся ў фінале з [[Клайд Дрэксьлер|Клайдам Дрэксьлерам]] і «Портлэнд Трэйл Блэйзэрз». СМІ, спадзеючыся ўзнавіць суперніцтва Мэджыка і [[Лары Бэрд]]а, падкрэсьлівалі падабенства паміж «Эйр» Джорданам і Клайдам «Глайдам» перад пачаткам сэрыі<ref>[https://web.archive.org/web/20170306132648/http://www.si.com/vault/issue/711065/1 «On a Collision Course»]. Sports Illustrated.</ref>. У пераможнай першай гульні Джордан назьбіраў рэкордныя для фіналу 35 пунктаў у першай палове, у тым ліку закінуўшы рэкордныя шэсьць трохпунктавых кідкоў<ref>[https://web.archive.org/web/20121105074424/http://www.nba.com/history/jordan_92_finals.html «Jordan Blazes Away From Long Range»]. NBA.</ref>. «Булз» у другі раз запар сталі чэмпіёнамі лігі, а Джорджан чарговы раз быў ушанаваны званьнем самага каштоўнага гульца фіналу. У [[НБА 1992—1993 гадоў|сэзоне 1992—1993 гадоў]], не зважаючы на тое, што гулец зьбіраў 32,6 пунктаў за гульню, ягоная сэрыя зь некалькіх званьняў самага каштоўнага гульца рэгулярнага сэзону скончылася, бо ўзнагароду атрымаў [[Чарлз Барклі]]<ref>Adams, Micah (18.05.2020). [https://web.archive.org/web/20210523182616/https://www.sportingnews.com/au/nba/news/how-many-mvp-awards-should-michael-jordan-have-won-chicago-bulls-last-dance/j3a6q1u6jw9z1f30vc55g37s7 «How many MVP awards should Michael Jordan have won?»]. The Sporting News.</ref>. Джордан з «Булз» сустрэліся з Барклі і ягоным «[[Фінікс Санз]]» у фінале НБА 1993 году. «Булз» выйгралі свой трэці чэмпіянат НБА дзякуючы пераможнаму кідку [[Джон Паксан|Джона Паксана]] і блёку на апошняй сэкундзе Гараса Гранта, але сапраўдным лідэрам дружыны ўсё яшчэ быў Джордан. Ён зьбіраў у сярэднім 41,0 пункт за гульню, што стала рэкордным паказьнікам фіналу<ref>[https://web.archive.org/web/20121025183404/http://www.nba.com/history/finals/19921993.html «Paxson’s Trey Propels Bulls Into NBA History»]. NBA.</ref>. Гулец стаў першым баскетбалістам у гісторыі НБА, які тройчы запар станавіўся самым каштоўным гульцом фіналу. === Па першым сканчэньні кар’еры === 6 кастрычніка 1993 году Джордан абвесьціў аб сваім сыходзе, спаслаўшыся на страту цікавасьці да баскетболу. Пазьней гулец заявіў, што забойства ягонага бацькі толькі падштурхнула да гэтага рашэньня<ref>Berkow, Ira (11.04.1994). [https://web.archive.org/web/20130226044737/http://partners.nytimes.com/library/sports/basketball/041194bkn-jordan.html «A Humbled Jordan Learns New Truths»]. The New York Times.</ref>. 31 сакавіка 1994 году спартовец зьдзівіў спартовы сьвет, падпісаўшы дамову з «[[Чыкага Ўайт Сокс]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20010518205857/http://sportsillustrated.cnn.com/basketball/nba/news/1999/01/11/jordan_chronology/ «Michael Jordan Chronology»]. Sports Illustrated.</ref>. Джордан заявіў, што ён пастанавіў ажыцьцявіць мару свайго нябожчыка бацькі, які бачыў у сваім сыне гульца [[бэйсбол]]ьнай лігі<ref>[https://web.archive.org/web/20040407013450/http://sportsillustrated.cnn.com/basketball/nba/1999/jordan_retires/news/1999/01/12/jordan_legacy/ «Michael Jordan A Tribute»]. Sports Illustrated.</ref>. Цягам кароткай прафэсійнай кар’еры ў бэйсболе Джордан выступаў за фарм-клюб чыкагаўскай каманды. [[Файл:Phil Jackson Lipofsky.JPG|значак|зьлева|Джордан з трэнэрам [[Філ Джэксан|Філам Джэксанам]].]] У [[НБА 1994—1995 гадоў|сэзоне 1994—1995 гадоў]] Джордан вярнуўся ў «Булз» у сярэдзіне сэзону. 18 сакавіка 1995 году ён абвесьціў пра сваё вяртаньне ў НБА ў прэсавым рэлізе з двух словаў: «Я вярнуўся»<ref>Collier, Jamal (10.05.2020). [https://web.archive.org/web/20210323210539/https://www.chicagotribune.com/sports/bulls/ct-chicago-bulls-jordan-im-back-last-dance-20200509-xzmp2t63xnfkbcpnawec2tc7cq-story.html «'I’m back.' Everything you need to know about Michael Jordan’s 1995 return to the Chicago Bulls»]. Chicago Tribune.</ref>. На наступны дзень Джордан выйшаў на пляцоўку ў матчы супраць «[[Індыяна Пэйсэрз|Індыяны Пэйсэрз]]», назьбіраўшы 19 пунктаў. Беручы пад увагу 18-месячны перапынак у НБА, Джордан усё яшчэ добра гуляў, зрабіўшы пераможны кідок у матчы супраць «[[Атланта Гокс|Атланты Гокс]]» у сваёй чацьвертай гульні па вяртаньні. У наступнай гульні, супраць «Нью-Ёрк Нікс» на [[Мэдысан-Сквэр-Гардэн]] 28 сакавіка 1995 году, ён назьбіраў 55 пунктаў<ref name="nbabio"/>. Джордан быў матываваны паразай у плэй-оф і агрэсіўна трэнаваўся перад пачаткам [[НБА 1995—1996 гадоў|сэзону 1995—1996 гадоў]]<ref>Kerr, Steve (20.08.2003). [https://web.archive.org/web/20130728123629/http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/front_page/3166259.stm «The greatest team in history — day four: Chicago Bulls»]. BBC.</ref>. «Булз» скончылі сэзон з найлепшым паказьнікам у рэгулярным сэзоне ў гісторыі НБА, маючы на рахунку 72–10. Джордан зноў быў лідэрам лігі паводле колькасьці зьбіраных пунктаў за гульню, маючы іх 30,4<ref>[https://web.archive.org/web/20121105074443/http://www.nba.com/history/96bulls.html «1995–96 Chicago Bulls»]. NBA.</ref>. Таксама баскетбаліст стаў самым каштоўным гульцом рэгулярнага сэзону. У плэй-оф «Булз» прайгралі толькі тры гульні ў чатырох сэрыях, перагуляўшы «[[Сіетл Супэрсонікс]]» зь лікам 4:2 у фінале НБА і здабыўшы свой чацьверты тытул чэмпіёнаў. Гэтая сэрыя была адной з самых складаных для Джордана, бо адсотак ягонай трапнасьці з гульні склаў 41,5%. Тым ня менш, Джордан быў названы самым каштоўным гульцом фіналу ў рэкордны чацьверты раз<ref name="nbamvp"/>. У [[НБА 1996—1997 гадоў|сэзоне 1996—1997 гадоў]] «Булз» зноў выйшлі ў фінал, дзе сустрэліся зь «[[Юта Джаз|Ютай Джаз]]»<ref name="cnntoremember">Burns, Marty (19.01.1999). [https://web.archive.org/web/20010725113148/http://sportsillustrated.cnn.com/basketball/nba/1999/jordan_retires/news/1999/01/13/burns/ «23 to remember»]. CNN/Sports Illustrated.</ref>. Сэрыя супраць гэтай каманды адзначылася два найбольш запамінальнымі момантамі ў кар’еры Джордана. У першай сустрэчы чыкагаўцы здабылі перамогу дзякуючы трапнаму кідком у скачку адначасна з сырэнай. У пятай гульні, калі сэрыя была роўнай 2:2, Джордан гуляў, не зважаючы на павышаную тэмпэратуру і абязводжваньне праз кішачны вірус. У тым матчы, вядомым як «грып-гульня», Джордан паклаў на свой рахунак 38 пунктаў, у тым ліку зрабіўшы пераможны трохпунктавы кідок за 25 сэкундаў да канца<ref name="cnntoremember"/>. «Булз» перамаглі зь лікам 90:88 і выйгралі сэрыю ў шасьці гульнях. У пяты раз за столькі ж выхадаў у фінал Джордан атрымаў узнагароду самага каштоўнага гульца фіналу<ref name="nbamvp"/>. Падчас Матчу ўсіх зорак НБА 1997 году ён аформіў першы [[трыпл-дабл]] у гісторыі матчу<ref>[https://web.archive.org/web/20240210110632/https://www.goupstate.com/story/sports/nba/2019/02/10/nba-all-star-charlotte-2019-glen-rices-1997-mvp-trophy-remains-teams-top-honor/6035585007/ «Glen Rice’s 1997 All-Star MVP award remains Hornets’ top honor»]. Spartanburg Herald-Journal.</ref>. === Другі сыход і вяртаньне === [[Файл:MichaelJordanDepOfDefense.jpg|значак|Гулец у 2003 годзе.]] У [[НБА 1997—1998 гадоў|сэзоне 1997—1998 гадоў]] «Булз» мелі паказьнік у 62–20, а Джордан быў першым у лізе з паказьнікам 28,7 пунктаў за гульню, забясьпечыўшы сабе пятую ўзнагароду самага каштоўнага гульца рэгулярнага сэзону. «Булз» у чарговы раз прабіліся ў фінал НБА, дзе зноў сустрэліся з «Джаз». У шостым матчы сэрыі баскетбаліст адзначыўся цэльным кідком у кошык супернікаў, чым зрабіў «Булз» шасьціразовым пераможцам лігі<ref>Isola, Frank (15.06.1998). [https://web.archive.org/web/20210803204642/https://www.nydailynews.com/sports/basketball/title-air-a-mj-steals-seals-no-6-article-1.2017838 «Michael Jordan scores 45 points to lead Bulls to sixth NBA title in win over Utah Jazz»]. New York Daily News.</ref>. Зноў жа, Джордан быў абраны самым каштоўным гульцом фіналу ў рэкордны шосты раз<ref name="nbamvp"/>. Паколькі кантракт Філа Джэксана сканчваўся, Скоці Піпэн і [[Дэніс Родман]] хутка сышлі, Джордан у другі раз завяршыў кар’еру 13 студзеня 1999 году<ref>Wise, Mike (19.01.2002). [https://web.archive.org/web/20170703031118/http://www.nytimes.com/2002/01/19/sports/pro-basketball-it-s-bitter-in-chicago-for-jordan.html «Pro Basketball; It’s Bitter In Chicago For Jordan»]. The New York Times.</ref>. 19 студзеня 2000 году ён вярнуўся ў НБА, але ня ў якасьці гульца, а ў якасьці суўладальніка і прэзыдэнта баскетбольных апэрацыяў «[[Вашынгтон Ўізардс]]»<ref>Sandomir, Richard (20.01.2000). [https://web.archive.org/web/20121109171009/http://www.nytimes.com/2000/01/20/sports/pro-basketball-jordan-sheds-uniform-for-suit-as-a-wizards-owner.html «Jordan Sheds Uniform for Suit as a Wizards Owner»]. The New York Times.</ref>. Джордан быў упэўнены, што больш аніколі не згуляе ў НБА, але пазьней выказаў цікавасьць да чарговага вяртаньня летам 2001 году, але гэтым разам з сваёй новай камандай<ref>Araton, Harvey (2.10.2001). [https://web.archive.org/web/20121110041028/http://www.nytimes.com/2001/10/02/sports/sports-of-the-times-old-coach-rejoins-old-warrior.html «Sports of The Times; Old Coach Rejoins Old Warrior»]. The New York Times.</ref>. 25 верасьня 2001 году баскетбаліст абвесьціў пра сваё вяртаньне, заявіўшыся ў склад «Вашынгтон Ўізардс». Свой заробак гулец ахвяраваў на дапамогу ахвярам тэрактаў 11 верасьня<ref>[https://web.archive.org/web/20091220040923/http://www.nba.com/wizards/news/WSEedfund_011016.html «Pollin Establishes Education Fund»]. NBA.</ref>. Джордан няблага глядзеўся ў складзе каманды, але траўмы калена сапсавалі апошні этап кар’еры. Пасьля таго, як стала вядома, што [[НБА 2002—2003 гадоў|сэзон 2002—2003 гадоў]] стане апошнім для Джордана, у НБА яму аддавалі даніну павагі. У сваёй апошняй гульні ў Чыкага гулец атрымаў чатыроххвілінныя авацыі стоячы<ref>Johnson, K. C. (25.01.2003). [https://web.archive.org/web/20101204032702/http://articles.chicagotribune.com/2003-01-25/sports/0301250189_1_chicago-stadium-ovation-johnny-red-kerr «Lengthy ovation moves Jordan»]. Chicago Tribune.</ref>. Свой апошні матч спартовец згуляў 16 красавіка 2003 году ў Філадэлфіі. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.nba.com/history/players/jordan_bio.html Біяграфія на сайце НБА]{{ref-en}} * [https://web.archive.org/web/20120509054124/http://www.basketball-reference.com/players/j/jordami01.html Статыстыка на сайце Basketball-Reference.com]{{ref-en}} {{Самыя каштоўныя гульцы фіналаў НБА}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Джордан, Майкл}} [[Катэгорыя:Баскетбалісты ЗША]] cxf07y3o3gsd0jry7bodeuyhl34qb8o Джо Гомэс 0 212325 2622426 2620134 2025-06-29T11:10:07Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622426 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Джо Гомэс''' ({{мова-en|Joe Gomez}}; {{Н}} 23 траўня 1997 году) — ангельскі футбаліст, абаронца клюбу «[[Лівэрпул (футбольны клюб)|Лівэрпул]]» і [[Зборная Ангельшчыны па футболе|нацыянальнай зборнай Ангельшчыны]]. == Дасягненьні == '''«Лівэрпул»''': * [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе|Чэмпіён Ангельшчыны]]: 2020, 2025 * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 2022 * Уладальнік [[Кубак футбольнай лігі Ангельшчыны|Кубка футбольнай лігі]]: 2022, 2024 * Уладальнік [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]]: 2022 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]]: [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА 2018—2019 гадоў|2019]] * Уладальнік [[Супэркубак УЭФА|Супэркубка УЭФА]]: 2019 * Пераможца [[клюбны чэмпіянату сьвету|клюбнага чэмпіянату сьвету]]: 2019 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://www.soccerway.com/players/joseph-gomez/290182/ Профіль на soccerway.com]{{Ref-en}} {{Склад ФК Лівэрпул}} {{Ангельшчына на ЧЭ-2024}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гомэс, Джо}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] 8y6a6x2rzvlc7dfo4yjoqeeenj12hpu Рос Барклі 0 212690 2622428 2584936 2025-06-29T11:18:46Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622428 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Рос Барклі''' ({{мова-en|Ross Barkley}}; {{Н}} 5 сьнежня 1993 году) — ангельскі футбаліст, паўабаронца клюбу «[[Астан Віла Бірмінггэм|Астан Віла]]» і былы гулец [[Зборная Ангельшчыны па футболе|нацыянальнай зборнай Ангельшчыны]]. == Дасягненьні == '''«Чэлсі»''': * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 2018 * Пераможца [[Ліга Эўропы УЭФА|Лігі Эўропы]]: [[Ліга Эўропы УЭФА 2018—2019 гадоў|2019]] * Пераможца [[Клюбны чэмпіянат сьвету па футболе|клюбнага чэмпіянату сьвету]]: 2021 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Навігацыйная група |назоў = Барклі ў складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Ангельшчына}}; |Ангельшчына на ЧС-2014 |Ангельшчына на ЧЭ-2016 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Барклі, Рос}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] 2vbhqq8oigu69zyqrb69xocfc4b0v9g Дырк Навіцкі 0 214266 2622373 2074970 2025-06-28T20:20:50Z Dymitr 10914 крыніца — https://uk.wikipedia.org/wiki/Дірк_Новіцкі?oldid=43307062, https://en.wikipedia.org/wiki/Dirk_Nowitzki?oldid=1296307671 2622373 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Дырк Наві́цкі''' ({{мова-de|Dirk Nowitzki}}; {{Н}} 19 чэрвеня 1978 году, [[Вюрцбург]], [[Заходняя Нямеччына]]) — [[Нямеччына|нямецкі]] прафэсійны [[Баскетбол|баскетбаліст]]. Пачынаў кар’еру на радзіме ў клюбе «[[Вюрцбург (баскетбольны клюб)|Вюрцбург]]». У 1998 годзе быў абраны ў першым раўндзе драфту НБА клюбам «[[Мілўокі Бакс]]», але цягам усёй кар’еры НБА бараніў колеры толькі «[[Далас Мавэрыкс]]». == Кар’ера == === Клюбная === Ягоным першым трэнэрам быў Піт Шталь, які часьцей выкарыстоўваў Дырка як цяжкога форварда з добрымі кідкамі, чым як цэнтравога. Пачынаў сваю кар’еру ў Другой бундэсьлізе, дзе хутка замацаваўся ў асноўным складзе «[[Вюрцбург (баскетбольны клюб)|Вюрцбургу]]». У 1996 годзе «[[Барсэлёна (баскетбольны клюб)|Барсэлёна]]» хацела падпісаць кантракт з Навіцкім, але той адмовіўся пераходзіць, пакуль не атрымае сэртыфікат адукацыі. [[Файл:Nowitzki-v-wizards1.jpg|значак|зьлева|Навіцкі ў матчы супраць «[[Вашынгтон Ўізардс]]».]] Пасьля павышэньня «Вюрцбургу» ў клясе, атрыманьня дыплёма і праходжання вайсковай службы Навіцкі разглядаў [[Нацыянальная баскетбольная асацыяцыя|НБА]] як варыянт для свайго будучага працаўладкаваньня. У выніку баскетбаліст быў абраны пад 9-м нумарам драфту клюбам «[[Мілўокі Бакс]]». Аднак, гулец адразу быў абменены ў «[[Далас Мавэрыкс]]» паводле ўгоды. Будучая зорка [[Стыў Нэш]], які хутка стаў сябрам Навіцкага, таксама далучыўся да каманды ў рамках гэтага абмену<ref>[https://web.archive.org/web/20190205003620/http://thecomeback.com/freezingcoldtakes/nba/1998-nba-draft-flashback-bucks-trade-dirk-to-mavs-for-tractor-traylor-mavs-also-trade-for-steve-nash-many-takes-ensue.html «1998 NBA Draft Flashback: Bucks trade Dirk to Mavs for Tractor Traylor, Mavs also trade for Steve Nash, many takes ensue»]. The Comeback.</ref>. На другім годзе кар’еры немец зьбіраў у сярэднім 17,5 пунктаў, рабіў 6,5 падбораў і 2,5 перадачы за гульню, праводзячы на пляцоўцы 35,8 хвілінаў. Спартовец зрабіў дзевяць [[дабл-дабл]]аў і двойчы ўсталёўваў рэкордныя для сваёй кар’еры 32 пункты за гульню. У [[НБА 2000—2001 гадоў|сэзоне 2000—2001 гадоў]] Навіцкі працягваў паляпшаць сваю гульню, набіраючы ў сярэднім 21,8 пунктаў. У рэгулярным сэзоне толькі ён і капітан каманды [[Майкл Фінлі]] зьявіліся ўва ўсіх 82 матчах. Навіцкі стаў першым гульцом «Мавэрыкс», якога абралі ў трэцюю зборную ўсіх зорак НБА. У плэй-оф баскетбаліст набраў 42 пункты ў матчы супраць «[[Сан-Антоніё Спэрз]]», але гэта не дапамагла камандзе захаваць месца ў турніры. Напярэдадні [[НБА 2001—2002 гадоў|сэзону 2001—2002 гадоў]] Навіцкі ўзгодніў новы шасьцігадовы кантракт на 90 мільёнаў даляраў, што зрабіла яго другім паводле заробку нямецкім спартоўцам у сьвеце пасьля чэмпіёна [[Формула-1|Формулы-1]] [[Міхаэль Шумахэр|Міхаэля Шумахэра]]. Як і годам раней каманда выбыла паводле вынікаў другога раўнду плэй-оф. У наступным сэзоне Навіцкі палепшыў сваю выніковасьць, маюы ў сярэднім 25,1 пунктаў, робячы 9,9 падбораў і 3,0 перадачы за гульню. Баскетбаліст таксама адзначыўся 41-м дабл-даблам, заняўшы 7-е месца ў гісторыі паводле колькасьці набраных пунктаў, ды стаў першым эўрапейскім гульцом, які набраў 2 тысячы пунктаў за сэзон у НБА. У плэй-оф «Мавэрыкс» дакрочыў да фіналу [[Заходняя канфэрэнцыя (НБА)|Заходняй канфэрэцыі]], дзе іх чакаў «Сан-Атоніё Спэрз». У трэцяй гульні Навіцкі атрымаў траўму калена, а без свайго лідэра даласцы прагулялі ў сэрыі. У 2003 годзе гулец зьмяніў сваё амплюа, стаўшы цэнтравым. Дзеля гэтага немец займаўся ў мацоўні, каб павялічыць цяглічную масу. 2 сьнежня 2004 году Навіцкі набраў 53 пункты ў авэртайме супраць «[[Г’юстан Рокетс]]», усталяваўшы новы асабісты рэкорд. Перад [[НБА 2005—2006 гадоў|сэзонам 2005—2006 гадоў]] вэтэран-капітан «Мавэрыкс» Майкл Фінлі пакінуў каманду, такім чынам, немец стаў галоўнай зоркай каманды. Ён палепшыў свой адсотак трапнасьці двухпунктавых кідкоў да 48,0%, трохпунктавых — да 40,6%, а штрафных кідкоў — да 90,1%. У выніку Навіцкі зноў быў абраны ў першую зборную ўсіх зорак НБА. Даласцы дакрочылі да фіналу Заходняй канфэрэнцыі, дзе сустрэліся зь «[[Фінікс Санз]]». Гулец набраў 50 пунктаў і прывёў каманду да вырашальнай перамогі ў 5-й сустрэчы. «Мавэрыкс» выйгралі наступныя дзьве гульні і выйшлі ў фінал НБА, дзе сустрэліся з «[[Маямі Гіт]]». [[Файл:Dirk Nowitzki high fives 2013.jpg|значак|зьлева|Гулец у 2013 годзе.]] У [[НБА 2006—2007 гадоў|сэзоне 2006—2007 гадоў]] Навіцкі быў названы самым каштоўным гульцом НБА. Ён усталяваў новы рэкорд НБА паводле алсотку трапнасьці двухпунктавых кідкоў — 50,2%. У [[НБА 2008—2009 гадоў|сэзоне 2008—2009 гадоў]] Навіцкі зьбіраў у сярэднім 25,9 пунктаў, рабіў 8,4 падбораў і 2,4 перадачы за гульню. Ён заняў чацьвертае месца ў лізе паводле колькасьці набраных пунктаў за сэзон, а таксама быў чацьверты раз абраны ў першую зборную ўсіх зорак НБА. Праз год ён быў абраны на Матч усіх зорак НБА ў дзявяты раз у сваёй кар’еры. 5 ліпеня 2010 году Навіцкі, ужо як вольны агент, пагадзіўся на новы кантракт з клюбам на суму 80 мільёнаў даляраў на чатыры гады. Найбольш значнай зьменай у складзе каманды ў [[НБА 2010—2011 гадоў|сэзоне 2010—2011 гадоў]] стаў пераход [[Тайсан Чэндлер|Тайсана Чэндлера]]. Навіцкі атрымаў траўму ў сярэдзіне сэзону, тым ня менш «Мавэрыкс» прабіліся ў плэй-оф. Тэхасцы адолелі ў плэй-оф «[[Портлэнд Трэйл Блэйзэрз]]», «[[Лос-Анджэлес Лэйкерз]]» і «[[Аклагома-Сіці Тандэр|Аклагому-Сіці Тандэр]]», трапіўшы ў фінал на «Маямі Гіт». Падчас першай гульні, у якой перамогу сьвяткавалі «Гіт», Навіцкі парваў сухажылу сярэдняга пальца левай рукі, але МРТ выявіла, што траўма ня будзе замінаць баскетбалісту. У выніку Навіцкі быў узнагароджаны званьнем самага каштоўнага гульца фіналу НБА, а ягоная каманда стала чэмпіёнам НБА. Не зважаючы на добрую форму немца ў наступным сэзоне, каманда выбыла ўжо ў першым раўндзе плэй-оф. У кастрычніку 2012 году Навіцкі перанёс апэрацыю на калене, у выніку якой прапусьціў 27 гульняў сэзону. 29 студзеня 2014 году Навіцкі набраў свой {{Лік|26000}}-ы пункта у матчы супраць «Г’юстан Рокетс». 15 ліпеня 2014 году немец зноў падпісаў кантракт з «Мавэрыкс»<ref>[https://web.archive.org/web/20170505143637/https://www.mavs.com/mavericks-re-sign-dirk-nowitzki/ «Mavericks Re-sign Dirk Nowitzki»]. Mavs.</ref>, як паведамлялася, паводле ўмоваў гулец мусіў быць часткай каманды наступыя тры гады. 23 сьнежня 2015 году Навіцкі абышоў [[Шакіл О’Ніл|Шакіла О’Ніла]] і заняў шостае месца ў сьпісе найлепшых бамбардзіраў НБА за ўсе часы. 27 ліпеня 2016 году гулец зноў узгодніў новы кантракт з клюбам<ref>[https://web.archive.org/web/20181006195254/https://www.mavs.com/mavs-sign-dirk-nowitzki/ «Mavs re-sign 13-time All-Star Dirk Nowitzki»]. Mavs.</ref>, але прапусьціў некалькі гульняў у пачатку сэзону праз праблемы з ахілавым сухажылам<ref>[https://web.archive.org/web/20161124072744/http://www.espn.com/nba/recap?gameId=400899670 «Clippers rout Mavs 124–104 in matchup of best, worst records»]. ESPN.</ref>. 7 сакавіка 2017 году ў пераможным матчы супраць «Лос-Анджэлес Лэйкерз» Навіцкі стаў шостым гульцом у гісторыі НБА, які набраў {{Лік|30000}} пунктаў у рэгулярным сэзоне. Пасьля [[НБА 2016—2017 гадоў|сэзону 2016—2017 гадоў]] Навіцкі скарыстаўся сваім правам гульца стаць вольным агентам. Гэты крок дазволіў «Мввэрыкс» перападпісаць зь ім кантракт зь меншымі грашыма і займець магчымасьць шукаць іншых свабодных агентаў<ref>[https://web.archive.org/web/20171020084206/https://www.sbnation.com/2017/7/6/15930848/dirk-nowitzki-re-signs-mavericks-pay-cut-nba-free-agency-2017 «Dirk Nowitzki will reportedly take a massive pay cut to re-sign with Mavericks»]. SBNation.</ref>. У красавіку 2018 году баскетбалісту зрабілі апэрацыю на шчыкалатцы. 23 ліпеня 2018 году Навіцкі падоўжыў кантракт з клюбам на [[НБА 2018—2019 гадоў|сэзон 2018—2019 гадоў]]<ref>[https://web.archive.org/web/20201128201948/https://www.mavs.com/mavericks-sign-forward-dirk-nowitzki-for-nba-record-21st-season-with-same-franchise/ «Mavericks sign forward Dirk Nowitzki for NBA-record 21st season with same franchise»]. Mavs.</ref>, які стаў апошнім для гульца. === Міжнародная === [[Файл:Dirk Nowitzki 2015.jpg|значак|У складзе [[Мужчынская зборная Нямеччыны па баскетболе|зборнай Нямеччыны]] ў 2015 годзе.]] Навіцкі бараніў колеры [[Мужчынская зборная Нямеччыны па баскетболе|зборнай Нямеччыны]] з 1997 году. У сваім дэбютным турніры на [[Чэмпіянат Эўропы па баскетболе сярод мужчынаў 1999 году|чэмпіянаце Эўропы 1999 году]] 21-гадовы Дырк быў ключавым гульцом у нападзе зборнай, але каманда фінішавала толькі на сёмым месцы і ня здолела кваліфікавацца на [[летнія Алімпійскія гульні 2000 году]]. На [[Чэмпіянат Эўропы па баскетболе сярод мужчынаў 2001 году|чэмпіянаце Эўропы 2001 году]] Навіцкі быў найлепшым бамбардзірам турніру зь сярэднім паказьнікам у 28,7 пунктаў за гульню. Нямеччына дакрочылася да паўфіналу турніру, дзе саступіла [[Мужчынская зборная Турэччыны па баскетболе|зборнай Турэччыны]]. У суцяшальным матчы за бронзавыя мэдалі немцы таксама саступілі [[Мужчынская зборная Гішпаніі па баскетболе|зборнай Гішпаніі]]. Нарэшце Навіцкі здабыў свае першыя мэдалі ў складзе зборнай, прывёўшы нямецкую каманду да бронзавых мэдалёў [[Чэмпіянат сьвету па баскетболе сярод мужчынаў 2002 году|чэмпіянату сьвету 2002 году]]. Дырк стаў самым каштоўным гульцом турніру. [[Чэмпіянат Эўропы па баскетболе сярод мужчынаў 2003 году|Чэмпіянат Эўропы 2003 году]] стаў адным з найбуйнейшых расчараваньняў для Навіцкага і ўсёй зборнай. На [[Чэмпіянат Эўропы па баскетболе сярод мужчынаў 2005 году|чэмпіянаце Эўропы 2005 году]] баскетбаліст вярнуўся ў выдатную форму. Ён нечакана вывеў саслабленую нямецкую каманду ў фінал, перамагшы фаварытаў [[Мужчынская зборная Славеніі па баскетболе|зборную Славенію]] ў чвэрцьфінале і зборную Гішпанію ў паўфінале. Не зважаючы на паразу ў фінале ад [[Мужчынская зборная Грэцыі па баскетболе|зборнай Грэцыі]] зь лікам 78:62, Навіцкі стаў самым выніковым гульцом турніру, набіраючы ў сярэднім 26,7 пунктаў за гульню. Ён быў абраны самым каштоўным гульцом турніру, а калі яго замянілі ў канцы фінальнага матчу, спартовец атрымаў бурныя авацыі ад заўзятараў, якія ён пазьней прыгадваў як найлепшы момант сваёй кар’еры. Не зважаючы на дрэнныя вынікі на наступных турнірах, нямецкая зборная ўпершыню за шмат гадоў кваліфікавался на [[летнія Алімпійскія гульні 2008 году]]. Навіцкі быў абраны сьцяганосцам алімпійскай зборнай Нямеччыны на цырымоніі адкрыцьця. Гулец прапусьціў [[Чэмпіянат Эўропы па баскетболе сярод мужчынаў 2009 году|чэмпіянат Эўропы 2009 году]] і [[Чэмпіянат сьвету па баскетболе сярод мужчынаў 2010 году|чэмпіянат сьвету 2010 году]]. Улетку 2011 году баскетбаліст гуляў у складзе зборнай на [[Чэмпіянат Эўропы па баскетболе сярод мужчынаў 2011 году|чэмпіянаце Эўропы 2011 году]], дзе каманда заняла дзявятае месца. У 2015 годзе Навіцкі быў капітанам зборнай на хатнім [[Чэмпіянат Эўропы па баскетболе сярод мужчынаў 2015 году|чэмпіянаце Эўропы]], але здабыўшы перамогу толькі ў адным матчы немцы бясслаўна выбылі з турніру яшчэ на групавым этапе<ref>[https://web.archive.org/web/20150912031506/http://www.eurobasket2015.org/en/compID_qMRZdYCZI6EoANOrUf9le2.season_2015.roundID_9322.coid_ZEwB9FRHIgkxUzkx1iHRV0.articleMode_on.html «Spain Survive Germany Surge To Go To Lille»]. FIBA.</ref>. У студзені 2016 году Навіцкі афіцыйна абвесьціў аб сваім сыходзе з нацыянальнай зборнай<ref>Dan Devine (25.01.2016). [https://web.archive.org/web/20170306033200/https://sports.yahoo.com/blogs/nba-ball-dont-lie/dirk-nowitzki-officially-retires-from-germany-s-national-team-205312530.html «Dirk Nowitzki officially retires from Germany’s national team»]. Yahoo!</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20160222095837/http://www.si.com/nba/2016/01/24/dallas-mavericks-dirk-nowitzki-retires-german-national-team «Dallas Mavericks: Dirk Nowitzki retires from German national team»]. Sports Illustrated.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Самыя каштоўныя гульцы фіналаў НБА}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Навіцкі, Дырк}} [[Катэгорыя:Нямецкія баскетбалісты]] i40wewan2v703fsoul8179vdrpl19ht Карым Абдул-Джабар 0 214643 2622362 2498224 2025-06-28T16:58:28Z Dymitr 10914 крыніца — https://ru.wikipedia.org/wiki/Абдул-Джаббар,_Карим?oldid=143200825 2622362 wikitext text/x-wiki {{Баскетбаліст}} '''Кары́м Абду́л-Джаба́р''' ({{мова-en|Kareem Abdul-Jabbar}}, народжаны '''Фэрдынанд Льюіс Алсындор-малодшы''' {{мова-en|Ferdinand Lewis Alcindor Jr.}}; {{Н}} 16 красавіка 1947 году, [[Нью-Ёрк]], [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]) — амэрыканскі прафэсійны [[Баскетбол|баскетбаліст]]. Цягам 20 сэзонаў сваёй гульнёвай кар’еры выступаў за «[[Мілўокі Бакс]]» і «[[Лос-Анджэлес Лэйкерз]]» у [[Нацыянальная баскетбольная асацыяцыя|Нацыянальнай баскетбольнай асацыяцыі]]. == Кар’ера == === «Мілўокі Бакс» === «[[Гарлем Глабтротэрз]]» прапанавалі Алсындору 1 мільён даляраў, каб той гуляў за іх, але гулец адмовіўся і быў абраны пад першым нумарам на [[драфт НБА 1969 году|драфце НБА 1969 году]] клюбам «[[Мілўокі Бакс]]», якія толькі другі сэзон спаборнічалі ў лізе. У тым жа годзе баскетбаліст браў удзел і ў драфце [[Амэрыканская баскетбольная асацыяцыя|Амэрыканскай баскетбольнай асацыяцыі]], дзе яго абраў таксама пад першым нумарам клюб «[[Нью-Ёрк Нэтс]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20150518082053/http://www.databasebasketball.com/teams/teamyear.htm?tm=NYN&lg=A&yr=1969 «New York Nets (1968 — 1975) 1969 Stats, History, Awards and More»]. Database Basketball.</ref>. Менавіта гэты клюб быў абсалютна ўпэўнены, што спартовец аддасьць перавагу ім, бо ў рэшце рэшт, ён быў родам зь [[Нью-Ёрк]]у. Гулец, аднак, разважыў інакш — ад кожнай каманды ён прыняў толькі адну прапанову кошту. Агенты Мілўокі прапанавалі вялікую суму, што і вызначыла далейшую кар’еру гульца. Пасьля таго, як Алсындор абраў прапанову «Мілўокі Бакс» у памеры 1,4 мільёнаў даляраў, «Нэтс» прапанавалі гарантаваныя 3,25 мільёна даляраў. Алсындор адхіліў гэтую прапанову, адзначыўшы, што такая вайна прыніжае ўсіх уцягнутых людзей<ref>[https://web.archive.org/web/20190506224822/https://www.nytimes.com/1969/03/30/archives/alcindor-rejects-abas-32million-offer-and-will-sign-with-bucks-ucla.html «Alcindor Rejects A.B.A.’s $3.2-Million Offer and Will Sign With Bucks; U.C.L.A. star asks halt to bidding»]. The New York Times</ref>. [[Файл:Kareem Abdul-Jabbar 1974.jpeg|значак|зьлева|Абдул-Джабар у 1974 годзе ў сваіх фірмовых акулярах.]] Прысутнасьць Алсындора дазволіла «Бакс» у [[НБА 1969—1970 гадоў|сэзоне 1969—1970 гадоў]] заняць другое месца ва Ўсходнім дывізіёне НБА з паказьнікам у 56 перамог і 26 паразаў. Баскетбаліст імгненна стаў зоркай, заняўшы другі радок у лізе паводле выніковасьці, маючы ў сярэднім 28,8 пунктаў за матч, і трэцяе месца паводле падбораў, за што ён атрымаў званьне навічка году НБА<ref name="scavone">Scavone, Daniel C. (2002) «Great Athletes» / Dawson, Dawn P. Revised. Salem Press. Vol. 1. — С. 7—10. — ISBN 1-58765-008-8.</ref>. Да [[Джэйсан Тэйтум|Джэйсана Тэйтума]] ў 2018 годзе, Алсындор быў адзіным пачаткоўцам, які зьбіраў больш за 20 пунктаў у плэй-оф. У наступным сэзоне «Бакс» набылі зорнага абаронцу [[Оскар Робэртсан|Оскара Робэртсана]]. Мілўокі працягнулі паляпшаць свае вынікі ў лізе, а Алсындор атрымаў сваё першае званьне самага каштоўнага гульца НБА<ref name="scavone"/>. Ён таксама ачоліў лігу паводле агульнай колькасьці пунктаў, якіх было 2596<ref>Hoiberg, Dale H. (2010). [https://archive.org/details/newencyclopaedia2009ency «Abdul-Jabbar, Kareem»]. — Encyclopædia Britannica. I: A-ak Bayes (15th ed.). Chicago, Illinois. — ISBN 978-1-59339-837-8.</ref>. У плэй-оф «Бакс» выйгралі чэмпіянат. 1 траўня 1971 году, на наступны дзень пасьля таго, як «Бакс» сталі чэмпіёнам, баскетбаліст узяў мусульманскае імя Карым Абдул-Джабар. У іслам ён навярнуўся яшчэ калі навучаўся ва ўнівэрсытэце. Да 1975 году спартовец тры разы прызнаваўся самым каштоўным гульцом НБА ды акрамя таго, улучаўся ў пяцёрку найлепшых гульцоў НБА паводле пунктаў, падбораў, перахопаў і адсотку кідкоў з гульні. Не зважаючы на тое, што агулам вынікі і добрае стаўленьне спартоўца да Мілўокі і мясцовых прыхільнікаў, празь некаторы час Сярэдні Захад перастаў задавальняць Абдуд-Джабара, таму ён запатрабаваў пераводу альбо ў Нью-Ёрк, альбо ў [[Лос-Анджэлес]]. Патрабаваньне было задаволенае, у выніку чаго ў 1975 годзе спартовец перайшоў у «[[Лос-Анджэлес Лэйкерз]]»<ref>Goldaper, Sam (18.03.1975). [https://web.archive.org/web/20190416003100/https://www.nytimes.com/1975/03/18/archives/bucks-see-no-need-now-to-make-deal-for-unhappy-abduljabbar-about.html «Bucks See No Need Now to Make Deal for Unhappy Abdul‐Jabbar»]. The New York Times</ref>. === «Лос-Анджэлес Лэйкерз» === За першы ж сэзон на новым месцы Карым стаў лідэрам лігі паводле згуляных на пляцоўцы хвілінаў, блёк-шотаў і падбораў. У сярэднім ён зьбіраў 27,7 пунктаў за гульню. Ягоныя 1111 падбораў пад сваім кошыкам застаюцца рэкордам НБА<ref>Darko Mihajlovski. [https://web.archive.org/web/20190328215524/https://bleacherreport.com/articles/435333-the-20-most-complete-players-in-the-nba-history «NBA Power Rankings: The 20 Most Complete Players In NBA History»]. Bleacher Report.</ref>. Паводле вынікаў году спартовец атрымаў чацьвертую прэмію як самы каштоўны гулец НБА. З часам у Абдул-Джабара зьявіўся сындром эрозіі рагавіцы, то бок ягоны вочы не ўвільгатняліся належным чынам і вельмі хутка перасыхалі, таму баскетбаліст пачаў насіць свае фірмовыя акуляры. Гэта не паўплывала на якасьць гульні, бо наступныя тры сэзоны ён правёў на ўсё тым жа высокім узроўні. Абдул-Джабар прапусьціў толькі адзіную гульню ў [[НБА 1986—1987 гадоў|сэзоне 1986—1987 гадоў]], калі ягоныя вочы спухнулі празь перасыханьне. [[Файл:Kareem Magic Lipofsky.jpg|значак|зьлева|Абдул-Джабар атрымлівае перадачу ад [[Мэджык Джонсан|Мэджыка Джонсана]] ў 1985 годзе.]] [[НБА 1976—1977 гадоў|Сэзон 1976—1977 гадоў]] для Абдул-Джабара быў вельмі ўдалым. Ён быў лідэрам лігі паводле адсотку трапнасьці з гульні, заняў другое месца паводле падбораў і блёк-шотаў ды быў трэцім паводле пунктаў за гульню. Ён дапамог «Лэйкерз» усталяваць найлепшы вынік у НБА і здабыў сваю пятую прэмію самаму каштоўнаму гульцу лігі. У плэй-оф 1976—1977 гадоў «Лэйкерз» выгулялі «[[Голдэн Стэйт Ўорыярз]]» у паўфінале [[Заходняя канфэрэнцыя (НБА)|Заходняй канфэрэнцыі]], прабіўшся ў фінал канфэрэнцыі да «[[Портлэнд Трэйл Блэйзэрз]]». Вынікам стаў запамінальны матч, у якім Абдул-Джабар згуляў супраць маладога, яшчэ не траўмаванага [[Біл Ўолтан|Біла Ўолтана]]. Не зважаючы на тое, што баскетбаліст дамінаваў у сэрыі паводле статыстыкі, але Ўолтан і «Трэйл Блэйзэрз» выбілі «Лэйкерз» з турніру. Празь дзьве хвіліны пасьля пачатку адной з гульняў [[НБА 1977—1978 гадоў|сэзону 1977—1978 гадоў]] Абдул-Джабар ударыў гульца «Мілўокі Бакс» [[Кент Бэнсан|Кента Бэнсана]] ў адплату за занадта агрэсіўны ўдар локцем. Удар зламаў Бэнсану сківіцу і руку самому Абдул-Джабару. У выніку траўмы рукі Абдул-Джабар адсутнічаў два месяцы, пры гэтым ліга пастанавіла не адхіляць яго. У выніку ён быў змушаны прапусьціць Матч усіх зорак НБА 1978 году, у ім адзіны раз за кар’еру гульца яго бракавала. Гульня Абдул-Джабара заставалася моцнай цягам наступных двух сэзонаў, але двойчы ў 1978 і 1979 гадах «Лэйкерз» быў выбіты «[[Сіетл Супэрсонікс|Сіетлам]]». У 1980-х гадоў дзякуючы далучэньню да каманды [[Мэджык Джонсан|Мэджыка Джонсана]] «Лэйкерз» сталі адной з самых дамінуючых камандаў лігі, зьявіўшыся ў фінале восем разоў і выйграўшы пяць чэмпіянатаў НБА. Асабіста Абдул-Джабар ня быў ужо такім зорным, якім ён быў у 1970-я гады, але меў шэраг яскравых момантаў. Сярод іх была ягоная рэкордная шостая ўзнагарода самаму каштоўнаму гульцу НБА ў 1980 годзе, а ў 1985 годзе баскетбаліст стаў самым каштоўным гульцом фіналу НБА. 5 красавіка 1984 году ён скасаваў рэкорд [[Ўілт Чэмбэрлен|Ўілта Чэмбэрлена]] паводле колькасьці пунктаў, закінутых за ўсю кар’еру. Гуляючы ў Лос-Анджэлесе, Абдул-Джабар пачаў займацца [[ёга]]й у 1976 годзе, каб палепшыць сваю гнуткасьць, і быў вядомы сваім пільным стаўленьнем да рэжыму фізычнай падрыхтоўкі<ref>[https://web.archive.org/web/20031206101425/http://www.yogaexpo.com/press/press27.htm «Gala event evening September 24, 2003 Wednesday 7:00PM»]. The Yoga Expo.</ref>. У 1983 годзе Абдул-Джабаравы дом згарэў. Многія ягоныя рэчы, улучна зь ягонай улюбёнай калекцыяй джазавых плытак, якая налічвала блізу 3 тысяч альбомаў, былі зьнішчаныя<ref>Thomas, Ron (1983). «NBA Notes: Kareem loses a lot». USA Today.</ref>. Заўзятары «Лэйкерз» адпраўлялі і прыносілі яму новыя альбомы, што неверагодна натхніла гульца. 13 чэрвеня 1989 году баскетбаліст у веку 42 гадоў апошні раз выйшаў на пляцоўку ў матчы НБА. У гэты дзень «Лэйкерз» саступілі «[[Дэтройт Пістанз]]» у апошняй гульні фінальнай сэрыі плэй-оф. 28 чэрвеня гулец аб’явіў аб заканчэньні 20-гадовай кар’еры ў НБА. За час гэтак званага разьвітальнага тура ён атрымліваў авацыі, а таксама падарункі. На зладжаным у ягоны гонар разьвітальным матчы ўсе спартоўцы надзелі ягоныя фірмовыя акуляры. == Крыніцы == {{Крыніцы}} {{Самыя каштоўныя гульцы фіналаў НБА}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Абдул-Джабар, Карым}} [[Катэгорыя:Баскетбалісты ЗША]] ifz4pod5ubnvxoargp0lplszrqs2ox6 Лянтарня 0 242629 2622325 2619502 2025-06-28T12:25:50Z Дамінік 64057 /* Гісторыя */ 2622325 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Лянтарня |Статус = |Назва ў родным склоне = Лянтарні |Назва па-расейску = |Трансьлітараваная назва = Lantarnia |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1794 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 53 |Шырата сэкундаў = 51 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 59 |Даўгата сэкундаў = 33 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Лянтарня''', '''Лянтэрня''' — гістарычная мясцовасьць [[Хвойнікі|Хвойнікаў]], разьмешчаная ў паўночна-ўсходняй частцы [[места]]. == Гісторыя == [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]] Юзаф Антоні (Апалінары) Рольле, знаёмы з уласнаручнымі запісамі Караля Прозара, паведаміў, што ў ліпені 1794 году абозны хаваўся ад перасьледу расейцаў на ўскрайку пушчы ў лесьнічоўцы, называнай мясцовымі жыхарамі latarnią. А як гэта зусім блізка ад Хвойнікаў, дык хутка месца яго сховішча наведаў паліцэйскі камісар (або «жаўнеры» М. Дубецкага са спасылкай на Зофію Аскерчанку) і сыну сэнатара Рэчы Паспалітай, заросламу, апранутаму па-сялянску ў сярмягу ды лапці, але са стрэльбай за плячом, як пасьля ў больш людных месцах зь пісталетамі пад сярмягай, давялося тэрмінова ратавацца<ref>Dr. Antoni J. Opowiadania historyczne. Serya trzecia. T. 1. Karol Prozor, ostatni oboźny litewski. Warszawa, 1882. S. 33 – 34; гл. таксама: Dubiecki M. Karol Prozor, oboźny W. W. Ks. Litewskiego. Przyczynek do dzieów powstania Kościuszkowskiego. Monografia / M. Dubiecki. — Kraków, 1897. S. 227; Pamiętniki Franciszka Karpińskiego. / Z przedmową Piotra Chmielowskiego. – Warszawa: Drukarnia Granowskiego i Sikorskiego, 1898. S. 134 – 135</ref>. [[File:Мэтрычны запіс аб хросьце Аляксандра Стравінскага.png|значак|зьлева|Згадка пра Лінтэрню ў мэтрычным запісе аб нараджэньні-хросьце А. Стравінскага.]][[Файл:Хв. Стравінскі з мамай і братамі. 1868 г.jpg|значак|зьлева|Аляксандар Стравінскі (крайні справа) з мамай Аляксандрай і братамі Канстанцінам (зьлева ад мамы) і Хведарам. Віцебск. 1868 год.]][[File:Chvojniki. Хвойнікі (1864).jpg|значак|Плян мястэчка Хвойнікі. 1864 г.]]З шляхецкай рэвізіі 1811 году вынікае, што на той час гэта ўжо не лесьнічоўка, а фальварак Linterny, арандаваны ў абозных Прозараў ротмістрам [[Берасьцейскі павет|Берасьцейскага павету]] Ваўжынцом Балашэвічам{{Заўвага|Цікава, у справе аб сэквэстры 1813 г. сказана, што з 19 сакавіка 1812 году Ваўжынец Балашэвіч трымаў у трохгадовай арэндзе за плату ў 900 рублёў серабром штогод фальварак Рудню (Руднае), тады як Лінтэрны наогул не згаданыя сярод арандаваных у Прозараў фальваркаў<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 7 – 9</ref>.}}. Да яго належала хвойніцкая вёска Забалаць, што налічвала 61 душу прыгонных сялянаў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 3</ref>. 15 сакавіка 1835 году, паводле мэтрычнага запісу ў кнігах Мікуліцкай Багаяўленскай царквы, у «жителя деревни Линтерни», шляхціча-арандатара каталіка Ігнацыя Стравінскага і яго праваслаўнай жонкі, былой прыгоннай сялянкі графа Ракіцкага, Аляксандры (у дакумэнце Елізаветы), нарадзіўся сын Аляксандар<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 537. А. 404</ref>, будучы ўдзельнік расейска-турэцкай вайны 1877 – 1878 гадоў, пазьней гэнэрал-маёр, старэйшы брат [[Хведар Стравінскі|Хведара]], будучага знакамітага артыста Марыінскага тэатру ў расейскім Пецярбургу, дзядзька [[Ігар Стравінскі|Ігара Стравінскага]], сусьветнавядомага кампазытара<ref>Віктар Гілеўскі. Стравінскія. Ад беларускіх каранёў. // Маладосць. 11/2019. С. 77 – 84; [https://web.archive.org/web/20210501004943/http://www.bragin.by/2021/01/braginskiya-karani-muzychnyx-geniya%d1%9e-stravinskix/ Віктар Гілеўскі. Брагінскія карані музычных геніяў Стравінскіх. // Маяк Палесся. 15. 01. 2021.]</ref>. Згодна з аднадворскімі рэвізіямі 1845 і 1858 гадоў, у фальварку Лянтэрнях паноў Прозараў жыў Вікенці, сын Марціна, Стэфановіч<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 587. А. 69 адв.</ref>. На «Военно-топографической карте Российской империи 1846 – 1863 гг.», складзенай пад кіраўніцтвам Ф. Ф. Шубэрта і П. А. Тучкова, назва паселішча па-расейску пададзена са слоў тутэйшых інфарматараў як Лянтарня. Згаданы фальварак Лянтэрня на пляне мястэчка Хвойнікі 1864 году і ў датаваным 2 лістапада 1887 году дакумэнце аб продажы Канстанцінам Прозарам абцяжаранага даўгамі маёнтку Хвойнікі расейскім купцам з Арлоўскай губэрні, карачаўскаму Міхаілу Пятровічу Аўраамаву і трубчэўскаму Гаўрылу Сямёнавічу Курындзіну<ref>Виноградов Д. Л. Живые прошлого страницы. / Дмитрий Леонидович Виноградов. – Минск: А. Н. Вараксин, 2018. С. 99 – 102</ref>. У мэтрычных кнігах Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі за 1876 год ёсьць зьвестка пра нараджэньне 25 лютага і хрост 13 чэрвеня немаўляці Яна, сына сельскага доктара, двараніна Антонія і жонкі яго Людвікі Мардасэвічаў з фальварку Лянтэрня. А на хвойніцкіх могілках і сёньня стаіць крыж з надпісамі ў памяць пра 2-х гадовага Аляксандра Мардасэвіча, памерлага 7 сакавіка 1875 г. і 76-гадовую Разалію Мардасэвічаву, якая спачыла 31 сьнежня 1876 г. На 1909 год маецца зьвестка пра аднадворны хутар Лянтэрня з 28 жыхарамі, разьмешчаны ў Хвойніцкай воласьці за 1 вярсту ад яе цэнтру<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 105</ref>. 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскай мірнай дамовы]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Германія перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Ўстаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана была часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Лянтарня і Хвойнікі, аднак, апынуліся ў складзе часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала "варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]"<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 – 93; Ільїн О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. – 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918 – 1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Хвойнікі ўвайшлі ў склад [[ССРБ|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня Масква адабрала іх разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. 8 сьнежня 1926 году Лянтарню з Хвойнікамі вярнулі [[БССР]]. [[File:Вул. Чырвонаніўская ў Хвойніках (фрагмэнт).jpg|значак|зьлева|Лянтарня (Чырвоная Ніва) на супрацьлеглым ад мястэчка Хвойнікі краю балота (сучасны выгляд). Фрагмэнт.]][[File:Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).jpg|значак|Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).]] Пры канцы 1920-х гадоў савецкія ўлады перайменавалі пасёлак Лянтарню ў Чырвоную Ніву. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, згаданая і Чырвоная Ніва, у якой налічвалася 12 каталіцкіх альбо «польскіх» сем'яў<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213</ref>. Паводле [[Яўген Рапановіч|Яўгена Рапановіча]], да 1930 году паселішча (сядзіба) мела назву Ліхтэрня<ref>Рапановіч Я. Н. Слоўнік назваў населеных пунктаў Гомельскай вобласці. — Мінск, 1986. С. 100, 181</ref>, што, аднак, ня мае пацьверджаньня ў даступных крыніцах{{Заўвага|Уражаньне такое, нібы шаноўны мовазнавец пераклаў для простых беларусаў панскую назву, бо самі яны гэткімі рэчамі ніколі не займаліся (як у выпадку з карыяндрам, напрыклад, проста прынялі ва ўжытак каляндру). Але ж тая «Ліхтэрня», утвораная зь нямецкай асновы (як «Лянтарня» з лацінскай), была для тутэйшага людзтва невядомай, мабыць, да часоў беларусізацыі, а і надалей засталася неўспрынятай, – бальшавіцкія перайменаваньні бо перашкодзілі. Гэтае, не адзінае, як высьвятляецца, моўнае практыкаваньне Я. Н. Рапановіча, займела працяг. Ужо ў бягучым стагодзьдзі дацэнт ГДУ імя Ф. Скарыны{{Заўвага|Дасьледніца названая сярод аўтараў-укладальнікаў нарматыўнага даведніка па Гомельскай вобласьці (Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006).}} двойчы, у тым ліку і ў навуковым часопісе, падала па тэме літаральна наступнае: «''У мяжы г. Хойнікі знаходзіцца в. Чырвоная Ніва, якая мела першапачатковую назву Ліхтэрна. Ёсць звесткі, што ў вёсцы раней жылі продкі немцаў-арандатараў, якія, відаць, наладзілі вытворчасць ліхтэрняў – ліхтароў (ад ням. Licht ′святло, асвятленне′). Па іншай версіі, асновай магло быць галандскае слова lichter ′невялікае судна, прызначанае для пагрузкі, разгрузкі, перавозкі грузаў па рэках′''»<ref>Багамольнікава Н. А. Пра што гавораць нам тапонімы. // Хойнікшчыны спеўная душа. Народная духоўная культура Хойніцкага краю. Фальклорна-этнаграфічны зборнік. – Мінск, 2010. С. 290</ref>, «… ''в. Ліхтэрня, дзе жылі продкі немцаў-арандатараў (ад ням. das Licht 'святло, агонь, асвятленне' > ліхтэр ‘невялікае судна, прызначанае для пагрузкі і разгрузкі вялікіх суднаў ці для мясцовых перавозак’, ‘пласкадоннае судна, якое аблягчае вялікае судна’, фармант -ня можа сведчыць аб вытворчасці такіх суднаў) стала Чырвоная Ніва (мясц. Красная Ніва, цяпер злілася з г. Хойнікі)''»<ref>Багамольнікава Н. А. Структурныя змены і працэс перайменаванняў у айканіміі Гомельшчыны. // Известия Гомельского государственного университета имени Ф. Скорины. 2010. № 4 (61). С. 12</ref>. Адкуль узялося гэтае ўсё? Хто і калі сустракаў сьведчаньні пра немцаў-арандатараў ды нібыта наладжаную імі вытворчасьць ліхтароў (ня кажучы пра галяндзкія судны!) на ўскрайку нашага балота?.. Разам з тым, не абавязкова мець схільнасьць да фантазыяў, каб ўявіць сабе, як добра бачылася ў цёмны час сутак сьвятло даўняй лесьнічоўкі і пазьнейшага фальварку з боку мястэчка Хвойнікі, тым болей, што побач тады не існавала ніякага іншага жытла.}}. У 1989 годзе, пасьля далучэньня былой Лянтарні да места Хвойнікі, афіцыйную савецкую назву пераняла вуліца – Чырвонаніўская. == Заўвагі == [[File:Мястэчка Хойнікі на карце Ф. Ф. Шуберта.png|значак|зьлева|Фальварак Лянтарня на мапе Ф. Ф. Шубэрта сярэдзіны XIX ст.]][[File:Пасёлак Лянтэрня на карце, складзенай ў 1924-26 гг.jpg|значак|Пасёлак Лянтэрня на мапе, складзенай у 1924-26 гг.]]{{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Гістарычныя мясцовасьці Хвойнікаў}} [[Катэгорыя:Хвойнікі]] d05j9plle77vi50p2zy5pvq4k8uhkm1 2622327 2622325 2025-06-28T12:30:38Z Дамінік 64057 /* Гісторыя */ 2622327 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Лянтарня |Статус = |Назва ў родным склоне = Лянтарні |Назва па-расейску = |Трансьлітараваная назва = Lantarnia |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1794 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 53 |Шырата сэкундаў = 51 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 59 |Даўгата сэкундаў = 33 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Лянтарня''', '''Лянтэрня''' — гістарычная мясцовасьць [[Хвойнікі|Хвойнікаў]], разьмешчаная ў паўночна-ўсходняй частцы [[места]]. == Гісторыя == [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]] Юзаф Антоні (Апалінары) Рольле, знаёмы з уласнаручнымі запісамі Караля Прозара, паведаміў, што ў ліпені 1794 году абозны хаваўся ад перасьледу расейцаў на ўскрайку пушчы ў лесьнічоўцы, называнай мясцовымі жыхарамі latarnią. А як гэта зусім блізка ад Хвойнікаў, дык хутка месца яго сховішча наведаў паліцэйскі камісар (або «жаўнеры» М. Дубецкага са спасылкай на Зофію Аскерчанку) і сыну сэнатара Рэчы Паспалітай, заросламу, апранутаму па-сялянску ў сярмягу ды лапці, але са стрэльбай за плячом, як пасьля ў больш людных месцах зь пісталетамі пад сярмягай, давялося тэрмінова ратавацца<ref>Dr. Antoni J. Opowiadania historyczne. Serya trzecia. T. 1. Karol Prozor, ostatni oboźny litewski. Warszawa, 1882. S. 33 – 34; гл. таксама: Dubiecki M. Karol Prozor, oboźny W. W. Ks. Litewskiego. Przyczynek do dzieów powstania Kościuszkowskiego. Monografia / M. Dubiecki. — Kraków, 1897. S. 227; Pamiętniki Franciszka Karpińskiego. / Z przedmową Piotra Chmielowskiego. – Warszawa: Drukarnia Granowskiego i Sikorskiego, 1898. S. 134 – 135</ref>. [[File:Мэтрычны запіс аб хросьце Аляксандра Стравінскага.png|значак|зьлева|Згадка пра Лінтэрню ў мэтрычным запісе аб нараджэньні-хросьце А. Стравінскага.]][[Файл:Хв. Стравінскі з мамай і братамі. 1868 г.jpg|значак|зьлева|Аляксандар Стравінскі (крайні справа) з мамай Аляксандрай і братамі Канстанцінам (зьлева ад мамы) і Хведарам. Віцебск. 1868 год.]][[File:Chvojniki. Хвойнікі (1864).jpg|значак|Плян мястэчка Хвойнікі. 1864 г.]]З шляхецкай рэвізіі 1811 году вынікае, што на той час гэта ўжо не лесьнічоўка, а фальварак Linterny, арандаваны ў абозных Прозараў ротмістрам [[Берасьцейскі павет|Берасьцейскага павету]] Ваўжынцом Балашэвічам{{Заўвага|Цікава, у справе аб сэквэстры 1813 г. сказана, што з 19 сакавіка 1812 году Ваўжынец Балашэвіч трымаў у трохгадовай арэндзе за плату ў 900 рублёў серабром штогод фальварак Рудню (Руднае), тады як Лінтэрны наогул не згаданыя сярод арандаваных у Прозараў фальваркаў<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 7 – 9</ref>.}}. Да яго належала хвойніцкая вёска Забалаць, што налічвала 61 душу прыгонных сялянаў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 3</ref>. 15 сакавіка 1835 году, паводле мэтрычнага запісу ў кнігах Мікуліцкай Багаяўленскай царквы, у «жителя деревни Линтерни», шляхціча-арандатара каталіка Ігнацыя Стравінскага і яго праваслаўнай жонкі, былой прыгоннай сялянкі графа Ракіцкага, Аляксандры (у дакумэнце Елізаветы), нарадзіўся сын Аляксандар<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 537. А. 404</ref>, будучы ўдзельнік расейска-турэцкай вайны 1877 – 1878 гадоў, пазьней гэнэрал-маёр, старэйшы брат [[Хведар Стравінскі|Хведара]], будучага знакамітага артыста Марыінскага тэатру ў расейскім Пецярбургу, дзядзька [[Ігар Стравінскі|Ігара Стравінскага]], сусьветнавядомага кампазытара<ref>Віктар Гілеўскі. Стравінскія. Ад беларускіх каранёў. // Маладосць. 11/2019. С. 77 – 84; [https://web.archive.org/web/20210501004943/http://www.bragin.by/2021/01/braginskiya-karani-muzychnyx-geniya%d1%9e-stravinskix/ Віктар Гілеўскі. Брагінскія карані музычных геніяў Стравінскіх. // Маяк Палесся. 15. 01. 2021.]</ref>. Згодна з аднадворскімі рэвізіямі 1845 і 1858 гадоў, у фальварку Лянтэрнях паноў Прозараў жыў Вікенці, сын Марціна, Стэфановіч<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 587. А. 69 адв.</ref>. На «Военно-топографической карте Российской империи 1846 – 1863 гг.», складзенай пад кіраўніцтвам Ф. Ф. Шубэрта і П. А. Тучкова, назва паселішча па-расейску пададзена са слоў тутэйшых інфарматараў як Лянтарня. Згаданы фальварак Лянтэрня на пляне мястэчка Хвойнікі 1864 году і ў датаваным 2 лістапада 1887 году дакумэнце аб продажы Канстанцінам Прозарам абцяжаранага даўгамі маёнтку Хвойнікі расейскім купцам з Арлоўскай губэрні, карачаўскаму Міхаілу Пятровічу Аўраамаву і трубчэўскаму Гаўрылу Сямёнавічу Курындзіну<ref>Виноградов Д. Л. Живые прошлого страницы. / Дмитрий Леонидович Виноградов. – Минск: А. Н. Вараксин, 2018. С. 99 – 102</ref>. У мэтрычных кнігах Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі за 1876 год ёсьць зьвестка пра нараджэньне 25 лютага і хрост 13 чэрвеня немаўляці Яна, сына сельскага доктара, двараніна Антонія і жонкі яго Людвікі Мардасэвічаў з фальварку Лянтэрня<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 150адв.-151</ref>. А на хвойніцкіх могілках і сёньня стаіць крыж з надпісамі ў памяць пра 2-х гадовага Аляксандра Мардасэвіча, памерлага 7 сакавіка 1875 г. і 76-гадовую Разалію Мардасэвічаву, якая спачыла 31 сьнежня 1876 г. На 1909 год маецца зьвестка пра аднадворны хутар Лянтэрня з 28 жыхарамі, разьмешчаны ў Хвойніцкай воласьці за 1 вярсту ад яе цэнтру<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 105</ref>. 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскай мірнай дамовы]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Германія перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Ўстаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана была часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Лянтарня і Хвойнікі, аднак, апынуліся ў складзе часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала "варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]"<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 – 93; Ільїн О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. – 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918 – 1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Хвойнікі ўвайшлі ў склад [[ССРБ|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня Масква адабрала іх разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. 8 сьнежня 1926 году Лянтарню з Хвойнікамі вярнулі [[БССР]]. [[File:Вул. Чырвонаніўская ў Хвойніках (фрагмэнт).jpg|значак|зьлева|Лянтарня (Чырвоная Ніва) на супрацьлеглым ад мястэчка Хвойнікі краю балота (сучасны выгляд). Фрагмэнт.]][[File:Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).jpg|значак|Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).]] Пры канцы 1920-х гадоў савецкія ўлады перайменавалі пасёлак Лянтарню ў Чырвоную Ніву. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, згаданая і Чырвоная Ніва, у якой налічвалася 12 каталіцкіх альбо «польскіх» сем'яў<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213</ref>. Паводле [[Яўген Рапановіч|Яўгена Рапановіча]], да 1930 году паселішча (сядзіба) мела назву Ліхтэрня<ref>Рапановіч Я. Н. Слоўнік назваў населеных пунктаў Гомельскай вобласці. — Мінск, 1986. С. 100, 181</ref>, што, аднак, ня мае пацьверджаньня ў даступных крыніцах{{Заўвага|Уражаньне такое, нібы шаноўны мовазнавец пераклаў для простых беларусаў панскую назву, бо самі яны гэткімі рэчамі ніколі не займаліся (як у выпадку з карыяндрам, напрыклад, проста прынялі ва ўжытак каляндру). Але ж тая «Ліхтэрня», утвораная зь нямецкай асновы (як «Лянтарня» з лацінскай), была для тутэйшага людзтва невядомай, мабыць, да часоў беларусізацыі, а і надалей засталася неўспрынятай, – бальшавіцкія перайменаваньні бо перашкодзілі. Гэтае, не адзінае, як высьвятляецца, моўнае практыкаваньне Я. Н. Рапановіча, займела працяг. Ужо ў бягучым стагодзьдзі дацэнт ГДУ імя Ф. Скарыны{{Заўвага|Дасьледніца названая сярод аўтараў-укладальнікаў нарматыўнага даведніка па Гомельскай вобласьці (Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006).}} двойчы, у тым ліку і ў навуковым часопісе, падала па тэме літаральна наступнае: «''У мяжы г. Хойнікі знаходзіцца в. Чырвоная Ніва, якая мела першапачатковую назву Ліхтэрна. Ёсць звесткі, што ў вёсцы раней жылі продкі немцаў-арандатараў, якія, відаць, наладзілі вытворчасць ліхтэрняў – ліхтароў (ад ням. Licht ′святло, асвятленне′). Па іншай версіі, асновай магло быць галандскае слова lichter ′невялікае судна, прызначанае для пагрузкі, разгрузкі, перавозкі грузаў па рэках′''»<ref>Багамольнікава Н. А. Пра што гавораць нам тапонімы. // Хойнікшчыны спеўная душа. Народная духоўная культура Хойніцкага краю. Фальклорна-этнаграфічны зборнік. – Мінск, 2010. С. 290</ref>, «… ''в. Ліхтэрня, дзе жылі продкі немцаў-арандатараў (ад ням. das Licht 'святло, агонь, асвятленне' > ліхтэр ‘невялікае судна, прызначанае для пагрузкі і разгрузкі вялікіх суднаў ці для мясцовых перавозак’, ‘пласкадоннае судна, якое аблягчае вялікае судна’, фармант -ня можа сведчыць аб вытворчасці такіх суднаў) стала Чырвоная Ніва (мясц. Красная Ніва, цяпер злілася з г. Хойнікі)''»<ref>Багамольнікава Н. А. Структурныя змены і працэс перайменаванняў у айканіміі Гомельшчыны. // Известия Гомельского государственного университета имени Ф. Скорины. 2010. № 4 (61). С. 12</ref>. Адкуль узялося гэтае ўсё? Хто і калі сустракаў сьведчаньні пра немцаў-арандатараў ды нібыта наладжаную імі вытворчасьць ліхтароў (ня кажучы пра галяндзкія судны!) на ўскрайку нашага балота?.. Разам з тым, не абавязкова мець схільнасьць да фантазыяў, каб ўявіць сабе, як добра бачылася ў цёмны час сутак сьвятло даўняй лесьнічоўкі і пазьнейшага фальварку з боку мястэчка Хвойнікі, тым болей, што побач тады не існавала ніякага іншага жытла.}}. У 1989 годзе, пасьля далучэньня былой Лянтарні да места Хвойнікі, афіцыйную савецкую назву пераняла вуліца – Чырвонаніўская. == Заўвагі == [[File:Мястэчка Хойнікі на карце Ф. Ф. Шуберта.png|значак|зьлева|Фальварак Лянтарня на мапе Ф. Ф. Шубэрта сярэдзіны XIX ст.]][[File:Пасёлак Лянтэрня на карце, складзенай ў 1924-26 гг.jpg|значак|Пасёлак Лянтэрня на мапе, складзенай у 1924-26 гг.]]{{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Гістарычныя мясцовасьці Хвойнікаў}} [[Катэгорыя:Хвойнікі]] 6cxegt0fb9jgnaxf4zzrw1ri16na7l2 2622336 2622327 2025-06-28T13:05:21Z Дамінік 64057 /* Гісторыя */ 2622336 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Лянтарня |Статус = |Назва ў родным склоне = Лянтарні |Назва па-расейску = |Трансьлітараваная назва = Lantarnia |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1794 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 53 |Шырата сэкундаў = 51 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 59 |Даўгата сэкундаў = 33 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Лянтарня''', '''Лянтэрня''' — гістарычная мясцовасьць [[Хвойнікі|Хвойнікаў]], разьмешчаная ў паўночна-ўсходняй частцы [[места]]. == Гісторыя == [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]] Юзаф Антоні (Апалінары) Рольле, знаёмы з уласнаручнымі запісамі Караля Прозара, паведаміў, што ў ліпені 1794 году абозны хаваўся ад перасьледу расейцаў на ўскрайку пушчы ў лесьнічоўцы, называнай мясцовымі жыхарамі latarnią. А як гэта зусім блізка ад Хвойнікаў, дык хутка месца яго сховішча наведаў паліцэйскі камісар (або «жаўнеры» М. Дубецкага са спасылкай на Зофію Аскерчанку) і сыну сэнатара Рэчы Паспалітай, заросламу, апранутаму па-сялянску ў сярмягу ды лапці, але са стрэльбай за плячом, як пасьля ў больш людных месцах зь пісталетамі пад сярмягай, давялося тэрмінова ратавацца<ref>Dr. Antoni J. Opowiadania historyczne. Serya trzecia. T. 1. Karol Prozor, ostatni oboźny litewski. Warszawa, 1882. S. 33 – 34; гл. таксама: Dubiecki M. Karol Prozor, oboźny W. W. Ks. Litewskiego. Przyczynek do dzieów powstania Kościuszkowskiego. Monografia / M. Dubiecki. — Kraków, 1897. S. 227; Pamiętniki Franciszka Karpińskiego. / Z przedmową Piotra Chmielowskiego. – Warszawa: Drukarnia Granowskiego i Sikorskiego, 1898. S. 134 – 135</ref>. [[File:Мэтрычны запіс аб хросьце Аляксандра Стравінскага.png|значак|зьлева|Згадка пра Лінтэрню ў мэтрычным запісе аб нараджэньні-хросьце А. Стравінскага.]][[Файл:Хв. Стравінскі з мамай і братамі. 1868 г.jpg|значак|зьлева|Аляксандар Стравінскі (крайні справа) з мамай Аляксандрай і братамі Канстанцінам (зьлева ад мамы) і Хведарам. Віцебск. 1868 год.]][[File:Chvojniki. Хвойнікі (1864).jpg|значак|Плян мястэчка Хвойнікі. 1864 г.]]З шляхецкай рэвізіі 1811 году вынікае, што на той час гэта ўжо не лесьнічоўка, а фальварак Linterny, арандаваны ў абозных Прозараў ротмістрам [[Берасьцейскі павет|Берасьцейскага павету]] Ваўжынцом Балашэвічам{{Заўвага|Цікава, у справе аб сэквэстры 1813 г. сказана, што з 19 сакавіка 1812 году Ваўжынец Балашэвіч трымаў у трохгадовай арэндзе за плату ў 900 рублёў серабром штогод фальварак Рудню (Руднае), тады як Лінтэрны наогул не згаданыя сярод арандаваных у Прозараў фальваркаў<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 7 – 9</ref>.}}. Да яго належала хвойніцкая вёска Забалаць, што налічвала 61 душу прыгонных сялянаў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 3</ref>. 15 сакавіка 1835 году, паводле мэтрычнага запісу ў кнігах Мікуліцкай Багаяўленскай царквы, у «жителя деревни Линтерни», шляхціча-арандатара каталіка Ігнацыя Стравінскага і яго праваслаўнай жонкі, былой прыгоннай сялянкі графа Ракіцкага, Аляксандры (у дакумэнце Елізаветы), нарадзіўся сын Аляксандар<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 537. А. 404</ref>, будучы ўдзельнік расейска-турэцкай вайны 1877 – 1878 гадоў, пазьней гэнэрал-маёр, старэйшы брат [[Хведар Стравінскі|Хведара]], будучага знакамітага артыста Марыінскага тэатру ў расейскім Пецярбургу, дзядзька [[Ігар Стравінскі|Ігара Стравінскага]], сусьветнавядомага кампазытара<ref>Віктар Гілеўскі. Стравінскія. Ад беларускіх каранёў. // Маладосць. 11/2019. С. 77 – 84; [https://web.archive.org/web/20210501004943/http://www.bragin.by/2021/01/braginskiya-karani-muzychnyx-geniya%d1%9e-stravinskix/ Віктар Гілеўскі. Брагінскія карані музычных геніяў Стравінскіх. // Маяк Палесся. 15. 01. 2021.]</ref>. Згодна з аднадворскімі рэвізіямі 1845 і 1858 гадоў, у фальварку Лянтэрнях паноў Прозараў жыў Вікенці, сын Марціна, Стэфановіч<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 587. А. 69 адв.</ref>. На «Военно-топографической карте Российской империи 1846 – 1863 гг.», складзенай пад кіраўніцтвам Ф. Ф. Шубэрта і П. А. Тучкова, назва паселішча па-расейску пададзена са слоў тутэйшых інфарматараў як Лянтарня. Згаданы фальварак Лянтэрня на пляне мястэчка Хвойнікі 1864 году і ў датаваным 2 лістапада 1887 году дакумэнце аб продажы Канстанцінам Прозарам абцяжаранага даўгамі маёнтку Хвойнікі расейскім купцам з Арлоўскай губэрні, карачаўскаму Міхаілу Пятровічу Аўраамаву і трубчэўскаму Гаўрылу Сямёнавічу Курындзіну<ref>Виноградов Д. Л. Живые прошлого страницы. / Дмитрий Леонидович Виноградов. – Минск: А. Н. Вараксин, 2018. С. 99 – 102</ref>. [[File:Аляксандар Мардасэвіч з ф. Лянтэрня (†1875).jpg|значак|зьлева|Аляксандар Мардасэвіч з ф. Лянтэрня (†1875).]][[File:Разалія Мардасэвічава з ф. Лянтэрня (†1876).jpg|значак|Разалія Мардасэвічава з ф. Лянтэрня (†1876).]] У мэтрычных кнігах Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі за 1876 год ёсьць зьвестка пра нараджэньне 25 лютага і хрост 13 чэрвеня немаўляці Яна, сына сельскага доктара, двараніна Антонія і жонкі яго Людвікі Мардасэвічаў з фальварку Лянтэрня<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 150адв.-151</ref>. А на хвойніцкіх могілках і сёньня стаіць крыж з надпісамі ў памяць пра 2-х гадовага Аляксандра Мардасэвіча, памерлага 7 сакавіка 1875 г. і 76-гадовую Разалію Мардасэвічаву, якая спачыла 31 сьнежня 1876 г. На 1909 год маецца зьвестка пра аднадворны хутар Лянтэрня з 28 жыхарамі, разьмешчаны ў Хвойніцкай воласьці за 1 вярсту ад яе цэнтру<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 105</ref>. 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскай мірнай дамовы]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Германія перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Ўстаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана была часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Лянтарня і Хвойнікі, аднак, апынуліся ў складзе часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала "варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]"<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 – 93; Ільїн О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. – 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918 – 1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Хвойнікі ўвайшлі ў склад [[ССРБ|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня Масква адабрала іх разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. 8 сьнежня 1926 году Лянтарню з Хвойнікамі вярнулі [[БССР]]. [[File:Вул. Чырвонаніўская ў Хвойніках (фрагмэнт).jpg|значак|зьлева|Лянтарня (Чырвоная Ніва) на супрацьлеглым ад мястэчка Хвойнікі краю балота (сучасны выгляд). Фрагмэнт.]][[File:Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).jpg|значак|Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).]] Пры канцы 1920-х гадоў савецкія ўлады перайменавалі пасёлак Лянтарню ў Чырвоную Ніву. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, згаданая і Чырвоная Ніва, у якой налічвалася 12 каталіцкіх альбо «польскіх» сем'яў<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213</ref>. Паводле [[Яўген Рапановіч|Яўгена Рапановіча]], да 1930 году паселішча (сядзіба) мела назву Ліхтэрня<ref>Рапановіч Я. Н. Слоўнік назваў населеных пунктаў Гомельскай вобласці. — Мінск, 1986. С. 100, 181</ref>, што, аднак, ня мае пацьверджаньня ў даступных крыніцах{{Заўвага|Уражаньне такое, нібы шаноўны мовазнавец пераклаў для простых беларусаў панскую назву, бо самі яны гэткімі рэчамі ніколі не займаліся (як у выпадку з карыяндрам, напрыклад, проста прынялі ва ўжытак каляндру). Але ж тая «Ліхтэрня», утвораная зь нямецкай асновы (як «Лянтарня» з лацінскай), была для тутэйшага людзтва невядомай, мабыць, да часоў беларусізацыі, а і надалей засталася неўспрынятай, – бальшавіцкія перайменаваньні бо перашкодзілі. Гэтае, не адзінае, як высьвятляецца, моўнае практыкаваньне Я. Н. Рапановіча, займела працяг. Ужо ў бягучым стагодзьдзі дацэнт ГДУ імя Ф. Скарыны{{Заўвага|Дасьледніца названая сярод аўтараў-укладальнікаў нарматыўнага даведніка па Гомельскай вобласьці (Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006).}} двойчы, у тым ліку і ў навуковым часопісе, падала па тэме літаральна наступнае: «''У мяжы г. Хойнікі знаходзіцца в. Чырвоная Ніва, якая мела першапачатковую назву Ліхтэрна. Ёсць звесткі, што ў вёсцы раней жылі продкі немцаў-арандатараў, якія, відаць, наладзілі вытворчасць ліхтэрняў – ліхтароў (ад ням. Licht ′святло, асвятленне′). Па іншай версіі, асновай магло быць галандскае слова lichter ′невялікае судна, прызначанае для пагрузкі, разгрузкі, перавозкі грузаў па рэках′''»<ref>Багамольнікава Н. А. Пра што гавораць нам тапонімы. // Хойнікшчыны спеўная душа. Народная духоўная культура Хойніцкага краю. Фальклорна-этнаграфічны зборнік. – Мінск, 2010. С. 290</ref>, «… ''в. Ліхтэрня, дзе жылі продкі немцаў-арандатараў (ад ням. das Licht 'святло, агонь, асвятленне' > ліхтэр ‘невялікае судна, прызначанае для пагрузкі і разгрузкі вялікіх суднаў ці для мясцовых перавозак’, ‘пласкадоннае судна, якое аблягчае вялікае судна’, фармант -ня можа сведчыць аб вытворчасці такіх суднаў) стала Чырвоная Ніва (мясц. Красная Ніва, цяпер злілася з г. Хойнікі)''»<ref>Багамольнікава Н. А. Структурныя змены і працэс перайменаванняў у айканіміі Гомельшчыны. // Известия Гомельского государственного университета имени Ф. Скорины. 2010. № 4 (61). С. 12</ref>. Адкуль узялося гэтае ўсё? Хто і калі сустракаў сьведчаньні пра немцаў-арандатараў ды нібыта наладжаную імі вытворчасьць ліхтароў (ня кажучы пра галяндзкія судны!) на ўскрайку нашага балота?.. Разам з тым, не абавязкова мець схільнасьць да фантазыяў, каб ўявіць сабе, як добра бачылася ў цёмны час сутак сьвятло даўняй лесьнічоўкі і пазьнейшага фальварку з боку мястэчка Хвойнікі, тым болей, што побач тады не існавала ніякага іншага жытла.}}. У 1989 годзе, пасьля далучэньня былой Лянтарні да места Хвойнікі, афіцыйную савецкую назву пераняла вуліца – Чырвонаніўская. == Заўвагі == [[File:Мястэчка Хойнікі на карце Ф. Ф. Шуберта.png|значак|зьлева|Фальварак Лянтарня на мапе Ф. Ф. Шубэрта сярэдзіны XIX ст.]][[File:Пасёлак Лянтэрня на карце, складзенай ў 1924-26 гг.jpg|значак|Пасёлак Лянтэрня на мапе, складзенай у 1924-26 гг.]]{{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Гістарычныя мясцовасьці Хвойнікаў}} [[Катэгорыя:Хвойнікі]] 83w7cud1xcnlnez1gvw77y8hpkir9au 2622337 2622336 2025-06-28T13:06:18Z Дамінік 64057 2622337 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Лянтарня |Статус = |Назва ў родным склоне = Лянтарні |Назва па-расейску = |Трансьлітараваная назва = Lantarnia |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1794 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 53 |Шырата сэкундаў = 51 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 59 |Даўгата сэкундаў = 33 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Лянтарня''', '''Лянтэрня''' — гістарычная мясцовасьць [[Хвойнікі|Хвойнікаў]], разьмешчаная ў паўночна-ўсходняй частцы [[места]]. == Гісторыя == [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]] Юзаф Антоні (Апалінары) Рольле, знаёмы з уласнаручнымі запісамі Караля Прозара, паведаміў, што ў ліпені 1794 году абозны хаваўся ад перасьледу расейцаў на ўскрайку пушчы ў лесьнічоўцы, называнай мясцовымі жыхарамі latarnią. А як гэта зусім блізка ад Хвойнікаў, дык хутка месца яго сховішча наведаў паліцэйскі камісар (або «жаўнеры» М. Дубецкага са спасылкай на Зофію Аскерчанку) і сыну сэнатара Рэчы Паспалітай, заросламу, апранутаму па-сялянску ў сярмягу ды лапці, але са стрэльбай за плячом, як пасьля ў больш людных месцах зь пісталетамі пад сярмягай, давялося тэрмінова ратавацца<ref>Dr. Antoni J. Opowiadania historyczne. Serya trzecia. T. 1. Karol Prozor, ostatni oboźny litewski. Warszawa, 1882. S. 33 – 34; гл. таксама: Dubiecki M. Karol Prozor, oboźny W. W. Ks. Litewskiego. Przyczynek do dzieów powstania Kościuszkowskiego. Monografia / M. Dubiecki. — Kraków, 1897. S. 227; Pamiętniki Franciszka Karpińskiego. / Z przedmową Piotra Chmielowskiego. – Warszawa: Drukarnia Granowskiego i Sikorskiego, 1898. S. 134 – 135</ref>. [[File:Мэтрычны запіс аб хросьце Аляксандра Стравінскага.png|значак|зьлева|Згадка пра Лінтэрню ў мэтрычным запісе аб нараджэньні-хросьце А. Стравінскага.]][[Файл:Хв. Стравінскі з мамай і братамі. 1868 г.jpg|значак|зьлева|Аляксандар Стравінскі (крайні справа) з мамай Аляксандрай і братамі Канстанцінам (зьлева ад мамы) і Хведарам. Віцебск. 1868 год.]][[File:Chvojniki. Хвойнікі (1864).jpg|значак|Плян мястэчка Хвойнікі. 1864 г.]]З шляхецкай рэвізіі 1811 году вынікае, што на той час гэта ўжо не лесьнічоўка, а фальварак Linterny, арандаваны ў абозных Прозараў ротмістрам [[Берасьцейскі павет|Берасьцейскага павету]] Ваўжынцом Балашэвічам{{Заўвага|Цікава, у справе аб сэквэстры 1813 г. сказана, што з 19 сакавіка 1812 году Ваўжынец Балашэвіч трымаў у трохгадовай арэндзе за плату ў 900 рублёў серабром штогод фальварак Рудню (Руднае), тады як Лінтэрны наогул не згаданыя сярод арандаваных у Прозараў фальваркаў<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 7 – 9</ref>.}}. Да яго належала хвойніцкая вёска Забалаць, што налічвала 61 душу прыгонных сялянаў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 3</ref>. 15 сакавіка 1835 году, паводле мэтрычнага запісу ў кнігах Мікуліцкай Багаяўленскай царквы, у «жителя деревни Линтерни», шляхціча-арандатара каталіка Ігнацыя Стравінскага і яго праваслаўнай жонкі, былой прыгоннай сялянкі графа Ракіцкага, Аляксандры (у дакумэнце Елізаветы), нарадзіўся сын Аляксандар<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 537. А. 404</ref>, будучы ўдзельнік расейска-турэцкай вайны 1877 – 1878 гадоў, пазьней гэнэрал-маёр, старэйшы брат [[Хведар Стравінскі|Хведара]], будучага знакамітага артыста Марыінскага тэатру ў расейскім Пецярбургу, дзядзька [[Ігар Стравінскі|Ігара Стравінскага]], сусьветнавядомага кампазытара<ref>Віктар Гілеўскі. Стравінскія. Ад беларускіх каранёў. // Маладосць. 11/2019. С. 77 – 84; [https://web.archive.org/web/20210501004943/http://www.bragin.by/2021/01/braginskiya-karani-muzychnyx-geniya%d1%9e-stravinskix/ Віктар Гілеўскі. Брагінскія карані музычных геніяў Стравінскіх. // Маяк Палесся. 15. 01. 2021.]</ref>. Згодна з аднадворскімі рэвізіямі 1845 і 1858 гадоў, у фальварку Лянтэрнях паноў Прозараў жыў Вікенці, сын Марціна, Стэфановіч<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 587. А. 69 адв.</ref>. На «Военно-топографической карте Российской империи 1846 – 1863 гг.», складзенай пад кіраўніцтвам Ф. Ф. Шубэрта і П. А. Тучкова, назва паселішча па-расейску пададзена са слоў тутэйшых інфарматараў як Лянтарня. Згаданы фальварак Лянтэрня на пляне мястэчка Хвойнікі 1864 году і ў датаваным 2 лістапада 1887 году дакумэнце аб продажы Канстанцінам Прозарам абцяжаранага даўгамі маёнтку Хвойнікі расейскім купцам з Арлоўскай губэрні, карачаўскаму Міхаілу Пятровічу Аўраамаву і трубчэўскаму Гаўрылу Сямёнавічу Курындзіну<ref>Виноградов Д. Л. Живые прошлого страницы. / Дмитрий Леонидович Виноградов. – Минск: А. Н. Вараксин, 2018. С. 99 – 102</ref>. [[File:Аляксандар Мардасэвіч з ф. Лянтэрня (†1875).jpg|значак|зьлева|150пкс|Аляксандар Мардасэвіч з ф. Лянтэрня (†1875).]][[File:Разалія Мардасэвічава з ф. Лянтэрня (†1876).jpg|значак|150пкс|Разалія Мардасэвічава з ф. Лянтэрня (†1876).]] У мэтрычных кнігах Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі за 1876 год ёсьць зьвестка пра нараджэньне 25 лютага і хрост 13 чэрвеня немаўляці Яна, сына сельскага доктара, двараніна Антонія і жонкі яго Людвікі Мардасэвічаў з фальварку Лянтэрня<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 150адв.-151</ref>. А на хвойніцкіх могілках і сёньня стаіць крыж з надпісамі ў памяць пра 2-х гадовага Аляксандра Мардасэвіча, памерлага 7 сакавіка 1875 г. і 76-гадовую Разалію Мардасэвічаву, якая спачыла 31 сьнежня 1876 г. На 1909 год маецца зьвестка пра аднадворны хутар Лянтэрня з 28 жыхарамі, разьмешчаны ў Хвойніцкай воласьці за 1 вярсту ад яе цэнтру<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 105</ref>. 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскай мірнай дамовы]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Германія перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Ўстаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана была часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Лянтарня і Хвойнікі, аднак, апынуліся ў складзе часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала "варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]"<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 – 93; Ільїн О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. – 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918 – 1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Хвойнікі ўвайшлі ў склад [[ССРБ|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня Масква адабрала іх разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. 8 сьнежня 1926 году Лянтарню з Хвойнікамі вярнулі [[БССР]]. [[File:Вул. Чырвонаніўская ў Хвойніках (фрагмэнт).jpg|значак|зьлева|Лянтарня (Чырвоная Ніва) на супрацьлеглым ад мястэчка Хвойнікі краю балота (сучасны выгляд). Фрагмэнт.]][[File:Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).jpg|значак|Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).]] Пры канцы 1920-х гадоў савецкія ўлады перайменавалі пасёлак Лянтарню ў Чырвоную Ніву. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, згаданая і Чырвоная Ніва, у якой налічвалася 12 каталіцкіх альбо «польскіх» сем'яў<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213</ref>. Паводле [[Яўген Рапановіч|Яўгена Рапановіча]], да 1930 году паселішча (сядзіба) мела назву Ліхтэрня<ref>Рапановіч Я. Н. Слоўнік назваў населеных пунктаў Гомельскай вобласці. — Мінск, 1986. С. 100, 181</ref>, што, аднак, ня мае пацьверджаньня ў даступных крыніцах{{Заўвага|Уражаньне такое, нібы шаноўны мовазнавец пераклаў для простых беларусаў панскую назву, бо самі яны гэткімі рэчамі ніколі не займаліся (як у выпадку з карыяндрам, напрыклад, проста прынялі ва ўжытак каляндру). Але ж тая «Ліхтэрня», утвораная зь нямецкай асновы (як «Лянтарня» з лацінскай), была для тутэйшага людзтва невядомай, мабыць, да часоў беларусізацыі, а і надалей засталася неўспрынятай, – бальшавіцкія перайменаваньні бо перашкодзілі. Гэтае, не адзінае, як высьвятляецца, моўнае практыкаваньне Я. Н. Рапановіча, займела працяг. Ужо ў бягучым стагодзьдзі дацэнт ГДУ імя Ф. Скарыны{{Заўвага|Дасьледніца названая сярод аўтараў-укладальнікаў нарматыўнага даведніка па Гомельскай вобласьці (Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006).}} двойчы, у тым ліку і ў навуковым часопісе, падала па тэме літаральна наступнае: «''У мяжы г. Хойнікі знаходзіцца в. Чырвоная Ніва, якая мела першапачатковую назву Ліхтэрна. Ёсць звесткі, што ў вёсцы раней жылі продкі немцаў-арандатараў, якія, відаць, наладзілі вытворчасць ліхтэрняў – ліхтароў (ад ням. Licht ′святло, асвятленне′). Па іншай версіі, асновай магло быць галандскае слова lichter ′невялікае судна, прызначанае для пагрузкі, разгрузкі, перавозкі грузаў па рэках′''»<ref>Багамольнікава Н. А. Пра што гавораць нам тапонімы. // Хойнікшчыны спеўная душа. Народная духоўная культура Хойніцкага краю. Фальклорна-этнаграфічны зборнік. – Мінск, 2010. С. 290</ref>, «… ''в. Ліхтэрня, дзе жылі продкі немцаў-арандатараў (ад ням. das Licht 'святло, агонь, асвятленне' > ліхтэр ‘невялікае судна, прызначанае для пагрузкі і разгрузкі вялікіх суднаў ці для мясцовых перавозак’, ‘пласкадоннае судна, якое аблягчае вялікае судна’, фармант -ня можа сведчыць аб вытворчасці такіх суднаў) стала Чырвоная Ніва (мясц. Красная Ніва, цяпер злілася з г. Хойнікі)''»<ref>Багамольнікава Н. А. Структурныя змены і працэс перайменаванняў у айканіміі Гомельшчыны. // Известия Гомельского государственного университета имени Ф. Скорины. 2010. № 4 (61). С. 12</ref>. Адкуль узялося гэтае ўсё? Хто і калі сустракаў сьведчаньні пра немцаў-арандатараў ды нібыта наладжаную імі вытворчасьць ліхтароў (ня кажучы пра галяндзкія судны!) на ўскрайку нашага балота?.. Разам з тым, не абавязкова мець схільнасьць да фантазыяў, каб ўявіць сабе, як добра бачылася ў цёмны час сутак сьвятло даўняй лесьнічоўкі і пазьнейшага фальварку з боку мястэчка Хвойнікі, тым болей, што побач тады не існавала ніякага іншага жытла.}}. У 1989 годзе, пасьля далучэньня былой Лянтарні да места Хвойнікі, афіцыйную савецкую назву пераняла вуліца – Чырвонаніўская. == Заўвагі == [[File:Мястэчка Хойнікі на карце Ф. Ф. Шуберта.png|значак|зьлева|Фальварак Лянтарня на мапе Ф. Ф. Шубэрта сярэдзіны XIX ст.]][[File:Пасёлак Лянтэрня на карце, складзенай ў 1924-26 гг.jpg|значак|Пасёлак Лянтэрня на мапе, складзенай у 1924-26 гг.]]{{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Гістарычныя мясцовасьці Хвойнікаў}} [[Катэгорыя:Хвойнікі]] bpjjvcnkngw0hvghbah4tl9traltmrq 2622339 2622337 2025-06-28T13:07:48Z Дамінік 64057 /* Гісторыя */ 2622339 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Лянтарня |Статус = |Назва ў родным склоне = Лянтарні |Назва па-расейску = |Трансьлітараваная назва = Lantarnia |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1794 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 53 |Шырата сэкундаў = 51 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 59 |Даўгата сэкундаў = 33 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Лянтарня''', '''Лянтэрня''' — гістарычная мясцовасьць [[Хвойнікі|Хвойнікаў]], разьмешчаная ў паўночна-ўсходняй частцы [[места]]. == Гісторыя == [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]] Юзаф Антоні (Апалінары) Рольле, знаёмы з уласнаручнымі запісамі Караля Прозара, паведаміў, што ў ліпені 1794 году абозны хаваўся ад перасьледу расейцаў на ўскрайку пушчы ў лесьнічоўцы, называнай мясцовымі жыхарамі latarnią. А як гэта зусім блізка ад Хвойнікаў, дык хутка месца яго сховішча наведаў паліцэйскі камісар (або «жаўнеры» М. Дубецкага са спасылкай на Зофію Аскерчанку) і сыну сэнатара Рэчы Паспалітай, заросламу, апранутаму па-сялянску ў сярмягу ды лапці, але са стрэльбай за плячом, як пасьля ў больш людных месцах зь пісталетамі пад сярмягай, давялося тэрмінова ратавацца<ref>Dr. Antoni J. Opowiadania historyczne. Serya trzecia. T. 1. Karol Prozor, ostatni oboźny litewski. Warszawa, 1882. S. 33 – 34; гл. таксама: Dubiecki M. Karol Prozor, oboźny W. W. Ks. Litewskiego. Przyczynek do dzieów powstania Kościuszkowskiego. Monografia / M. Dubiecki. — Kraków, 1897. S. 227; Pamiętniki Franciszka Karpińskiego. / Z przedmową Piotra Chmielowskiego. – Warszawa: Drukarnia Granowskiego i Sikorskiego, 1898. S. 134 – 135</ref>. [[File:Мэтрычны запіс аб хросьце Аляксандра Стравінскага.png|значак|зьлева|Згадка пра Лінтэрню ў мэтрычным запісе аб нараджэньні-хросьце А. Стравінскага.]][[Файл:Хв. Стравінскі з мамай і братамі. 1868 г.jpg|значак|зьлева|Аляксандар Стравінскі (крайні справа) з мамай Аляксандрай і братамі Канстанцінам (зьлева ад мамы) і Хведарам. Віцебск. 1868 год.]][[File:Chvojniki. Хвойнікі (1864).jpg|значак|Плян мястэчка Хвойнікі. 1864 г.]][[File:Аляксандар Мардасэвіч з ф. Лянтэрня (†1875).jpg|значак|зьлева|100пкс|Аляксандар Мардасэвіч з ф. Лянтэрня (†1875).]][[File:Разалія Мардасэвічава з ф. Лянтэрня (†1876).jpg|значак|100пкс|Разалія Мардасэвічава з ф. Лянтэрня (†1876).]]З шляхецкай рэвізіі 1811 году вынікае, што на той час гэта ўжо не лесьнічоўка, а фальварак Linterny, арандаваны ў абозных Прозараў ротмістрам [[Берасьцейскі павет|Берасьцейскага павету]] Ваўжынцом Балашэвічам{{Заўвага|Цікава, у справе аб сэквэстры 1813 г. сказана, што з 19 сакавіка 1812 году Ваўжынец Балашэвіч трымаў у трохгадовай арэндзе за плату ў 900 рублёў серабром штогод фальварак Рудню (Руднае), тады як Лінтэрны наогул не згаданыя сярод арандаваных у Прозараў фальваркаў<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 7 – 9</ref>.}}. Да яго належала хвойніцкая вёска Забалаць, што налічвала 61 душу прыгонных сялянаў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 3</ref>. 15 сакавіка 1835 году, паводле мэтрычнага запісу ў кнігах Мікуліцкай Багаяўленскай царквы, у «жителя деревни Линтерни», шляхціча-арандатара каталіка Ігнацыя Стравінскага і яго праваслаўнай жонкі, былой прыгоннай сялянкі графа Ракіцкага, Аляксандры (у дакумэнце Елізаветы), нарадзіўся сын Аляксандар<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 537. А. 404</ref>, будучы ўдзельнік расейска-турэцкай вайны 1877 – 1878 гадоў, пазьней гэнэрал-маёр, старэйшы брат [[Хведар Стравінскі|Хведара]], будучага знакамітага артыста Марыінскага тэатру ў расейскім Пецярбургу, дзядзька [[Ігар Стравінскі|Ігара Стравінскага]], сусьветнавядомага кампазытара<ref>Віктар Гілеўскі. Стравінскія. Ад беларускіх каранёў. // Маладосць. 11/2019. С. 77 – 84; [https://web.archive.org/web/20210501004943/http://www.bragin.by/2021/01/braginskiya-karani-muzychnyx-geniya%d1%9e-stravinskix/ Віктар Гілеўскі. Брагінскія карані музычных геніяў Стравінскіх. // Маяк Палесся. 15. 01. 2021.]</ref>. Згодна з аднадворскімі рэвізіямі 1845 і 1858 гадоў, у фальварку Лянтэрнях паноў Прозараў жыў Вікенці, сын Марціна, Стэфановіч<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 587. А. 69 адв.</ref>. На «Военно-топографической карте Российской империи 1846 – 1863 гг.», складзенай пад кіраўніцтвам Ф. Ф. Шубэрта і П. А. Тучкова, назва паселішча па-расейску пададзена са слоў тутэйшых інфарматараў як Лянтарня. Згаданы фальварак Лянтэрня на пляне мястэчка Хвойнікі 1864 году і ў датаваным 2 лістапада 1887 году дакумэнце аб продажы Канстанцінам Прозарам абцяжаранага даўгамі маёнтку Хвойнікі расейскім купцам з Арлоўскай губэрні, карачаўскаму Міхаілу Пятровічу Аўраамаву і трубчэўскаму Гаўрылу Сямёнавічу Курындзіну<ref>Виноградов Д. Л. Живые прошлого страницы. / Дмитрий Леонидович Виноградов. – Минск: А. Н. Вараксин, 2018. С. 99 – 102</ref>. У мэтрычных кнігах Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі за 1876 год ёсьць зьвестка пра нараджэньне 25 лютага і хрост 13 чэрвеня немаўляці Яна, сына сельскага доктара, двараніна Антонія і жонкі яго Людвікі Мардасэвічаў з фальварку Лянтэрня<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 150адв.-151</ref>. А на хвойніцкіх могілках і сёньня стаіць крыж з надпісамі ў памяць пра 2-х гадовага Аляксандра Мардасэвіча, памерлага 7 сакавіка 1875 г. і 76-гадовую Разалію Мардасэвічаву, якая спачыла 31 сьнежня 1876 г. На 1909 год маецца зьвестка пра аднадворны хутар Лянтэрня з 28 жыхарамі, разьмешчаны ў Хвойніцкай воласьці за 1 вярсту ад яе цэнтру<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 105</ref>. 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскай мірнай дамовы]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Германія перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Ўстаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана была часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Лянтарня і Хвойнікі, аднак, апынуліся ў складзе часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала "варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]"<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 – 93; Ільїн О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. – 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918 – 1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Хвойнікі ўвайшлі ў склад [[ССРБ|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня Масква адабрала іх разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. 8 сьнежня 1926 году Лянтарню з Хвойнікамі вярнулі [[БССР]]. [[File:Вул. Чырвонаніўская ў Хвойніках (фрагмэнт).jpg|значак|зьлева|Лянтарня (Чырвоная Ніва) на супрацьлеглым ад мястэчка Хвойнікі краю балота (сучасны выгляд). Фрагмэнт.]][[File:Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).jpg|значак|Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).]] Пры канцы 1920-х гадоў савецкія ўлады перайменавалі пасёлак Лянтарню ў Чырвоную Ніву. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, згаданая і Чырвоная Ніва, у якой налічвалася 12 каталіцкіх альбо «польскіх» сем'яў<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213</ref>. Паводле [[Яўген Рапановіч|Яўгена Рапановіча]], да 1930 году паселішча (сядзіба) мела назву Ліхтэрня<ref>Рапановіч Я. Н. Слоўнік назваў населеных пунктаў Гомельскай вобласці. — Мінск, 1986. С. 100, 181</ref>, што, аднак, ня мае пацьверджаньня ў даступных крыніцах{{Заўвага|Уражаньне такое, нібы шаноўны мовазнавец пераклаў для простых беларусаў панскую назву, бо самі яны гэткімі рэчамі ніколі не займаліся (як у выпадку з карыяндрам, напрыклад, проста прынялі ва ўжытак каляндру). Але ж тая «Ліхтэрня», утвораная зь нямецкай асновы (як «Лянтарня» з лацінскай), была для тутэйшага людзтва невядомай, мабыць, да часоў беларусізацыі, а і надалей засталася неўспрынятай, – бальшавіцкія перайменаваньні бо перашкодзілі. Гэтае, не адзінае, як высьвятляецца, моўнае практыкаваньне Я. Н. Рапановіча, займела працяг. Ужо ў бягучым стагодзьдзі дацэнт ГДУ імя Ф. Скарыны{{Заўвага|Дасьледніца названая сярод аўтараў-укладальнікаў нарматыўнага даведніка па Гомельскай вобласьці (Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006).}} двойчы, у тым ліку і ў навуковым часопісе, падала па тэме літаральна наступнае: «''У мяжы г. Хойнікі знаходзіцца в. Чырвоная Ніва, якая мела першапачатковую назву Ліхтэрна. Ёсць звесткі, што ў вёсцы раней жылі продкі немцаў-арандатараў, якія, відаць, наладзілі вытворчасць ліхтэрняў – ліхтароў (ад ням. Licht ′святло, асвятленне′). Па іншай версіі, асновай магло быць галандскае слова lichter ′невялікае судна, прызначанае для пагрузкі, разгрузкі, перавозкі грузаў па рэках′''»<ref>Багамольнікава Н. А. Пра што гавораць нам тапонімы. // Хойнікшчыны спеўная душа. Народная духоўная культура Хойніцкага краю. Фальклорна-этнаграфічны зборнік. – Мінск, 2010. С. 290</ref>, «… ''в. Ліхтэрня, дзе жылі продкі немцаў-арандатараў (ад ням. das Licht 'святло, агонь, асвятленне' > ліхтэр ‘невялікае судна, прызначанае для пагрузкі і разгрузкі вялікіх суднаў ці для мясцовых перавозак’, ‘пласкадоннае судна, якое аблягчае вялікае судна’, фармант -ня можа сведчыць аб вытворчасці такіх суднаў) стала Чырвоная Ніва (мясц. Красная Ніва, цяпер злілася з г. Хойнікі)''»<ref>Багамольнікава Н. А. Структурныя змены і працэс перайменаванняў у айканіміі Гомельшчыны. // Известия Гомельского государственного университета имени Ф. Скорины. 2010. № 4 (61). С. 12</ref>. Адкуль узялося гэтае ўсё? Хто і калі сустракаў сьведчаньні пра немцаў-арандатараў ды нібыта наладжаную імі вытворчасьць ліхтароў (ня кажучы пра галяндзкія судны!) на ўскрайку нашага балота?.. Разам з тым, не абавязкова мець схільнасьць да фантазыяў, каб ўявіць сабе, як добра бачылася ў цёмны час сутак сьвятло даўняй лесьнічоўкі і пазьнейшага фальварку з боку мястэчка Хвойнікі, тым болей, што побач тады не існавала ніякага іншага жытла.}}. У 1989 годзе, пасьля далучэньня былой Лянтарні да места Хвойнікі, афіцыйную савецкую назву пераняла вуліца – Чырвонаніўская. == Заўвагі == [[File:Мястэчка Хойнікі на карце Ф. Ф. Шуберта.png|значак|зьлева|Фальварак Лянтарня на мапе Ф. Ф. Шубэрта сярэдзіны XIX ст.]][[File:Пасёлак Лянтэрня на карце, складзенай ў 1924-26 гг.jpg|значак|Пасёлак Лянтэрня на мапе, складзенай у 1924-26 гг.]]{{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Гістарычныя мясцовасьці Хвойнікаў}} [[Катэгорыя:Хвойнікі]] s1zx2z868oewhyqfqum7sj97ycvsqbx 2622340 2622339 2025-06-28T13:09:15Z Дамінік 64057 /* Гісторыя */ 2622340 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Лянтарня |Статус = |Назва ў родным склоне = Лянтарні |Назва па-расейску = |Трансьлітараваная назва = Lantarnia |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1794 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 53 |Шырата сэкундаў = 51 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 59 |Даўгата сэкундаў = 33 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Лянтарня''', '''Лянтэрня''' — гістарычная мясцовасьць [[Хвойнікі|Хвойнікаў]], разьмешчаная ў паўночна-ўсходняй частцы [[места]]. == Гісторыя == [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]] Юзаф Антоні (Апалінары) Рольле, знаёмы з уласнаручнымі запісамі Караля Прозара, паведаміў, што ў ліпені 1794 году абозны хаваўся ад перасьледу расейцаў на ўскрайку пушчы ў лесьнічоўцы, называнай мясцовымі жыхарамі latarnią. А як гэта зусім блізка ад Хвойнікаў, дык хутка месца яго сховішча наведаў паліцэйскі камісар (або «жаўнеры» М. Дубецкага са спасылкай на Зофію Аскерчанку) і сыну сэнатара Рэчы Паспалітай, заросламу, апранутаму па-сялянску ў сярмягу ды лапці, але са стрэльбай за плячом, як пасьля ў больш людных месцах зь пісталетамі пад сярмягай, давялося тэрмінова ратавацца<ref>Dr. Antoni J. Opowiadania historyczne. Serya trzecia. T. 1. Karol Prozor, ostatni oboźny litewski. Warszawa, 1882. S. 33 – 34; гл. таксама: Dubiecki M. Karol Prozor, oboźny W. W. Ks. Litewskiego. Przyczynek do dzieów powstania Kościuszkowskiego. Monografia / M. Dubiecki. — Kraków, 1897. S. 227; Pamiętniki Franciszka Karpińskiego. / Z przedmową Piotra Chmielowskiego. – Warszawa: Drukarnia Granowskiego i Sikorskiego, 1898. S. 134 – 135</ref>. [[File:Мэтрычны запіс аб хросьце Аляксандра Стравінскага.png|значак|зьлева|Згадка пра Лінтэрню ў мэтрычным запісе аб нараджэньні-хросьце А. Стравінскага.]][[Файл:Хв. Стравінскі з мамай і братамі. 1868 г.jpg|значак|зьлева|Аляксандар Стравінскі (крайні справа) з мамай Аляксандрай і братамі Канстанцінам (зьлева ад мамы) і Хведарам. Віцебск. 1868 год.]][[File:Chvojniki. Хвойнікі (1864).jpg|значак|Плян мястэчка Хвойнікі. 1864 г.]][[File:Аляксандар Мардасэвіч з ф. Лянтэрня (†1875).jpg|значак|зьлева|130пкс|Аляксандар Мардасэвіч з ф. Лянтэрня (†1875).]][[File:Разалія Мардасэвічава з ф. Лянтэрня (†1876).jpg|значак|130пкс|Разалія Мардасэвічава з ф. Лянтэрня (†1876).]]З шляхецкай рэвізіі 1811 году вынікае, што на той час гэта ўжо не лесьнічоўка, а фальварак Linterny, арандаваны ў абозных Прозараў ротмістрам [[Берасьцейскі павет|Берасьцейскага павету]] Ваўжынцом Балашэвічам{{Заўвага|Цікава, у справе аб сэквэстры 1813 г. сказана, што з 19 сакавіка 1812 году Ваўжынец Балашэвіч трымаў у трохгадовай арэндзе за плату ў 900 рублёў серабром штогод фальварак Рудню (Руднае), тады як Лінтэрны наогул не згаданыя сярод арандаваных у Прозараў фальваркаў<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 7 – 9</ref>.}}. Да яго належала хвойніцкая вёска Забалаць, што налічвала 61 душу прыгонных сялянаў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 3</ref>. 15 сакавіка 1835 году, паводле мэтрычнага запісу ў кнігах Мікуліцкай Багаяўленскай царквы, у «жителя деревни Линтерни», шляхціча-арандатара каталіка Ігнацыя Стравінскага і яго праваслаўнай жонкі, былой прыгоннай сялянкі графа Ракіцкага, Аляксандры (у дакумэнце Елізаветы), нарадзіўся сын Аляксандар<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 537. А. 404</ref>, будучы ўдзельнік расейска-турэцкай вайны 1877 – 1878 гадоў, пазьней гэнэрал-маёр, старэйшы брат [[Хведар Стравінскі|Хведара]], будучага знакамітага артыста Марыінскага тэатру ў расейскім Пецярбургу, дзядзька [[Ігар Стравінскі|Ігара Стравінскага]], сусьветнавядомага кампазытара<ref>Віктар Гілеўскі. Стравінскія. Ад беларускіх каранёў. // Маладосць. 11/2019. С. 77 – 84; [https://web.archive.org/web/20210501004943/http://www.bragin.by/2021/01/braginskiya-karani-muzychnyx-geniya%d1%9e-stravinskix/ Віктар Гілеўскі. Брагінскія карані музычных геніяў Стравінскіх. // Маяк Палесся. 15. 01. 2021.]</ref>. Згодна з аднадворскімі рэвізіямі 1845 і 1858 гадоў, у фальварку Лянтэрнях паноў Прозараў жыў Вікенці, сын Марціна, Стэфановіч<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 587. А. 69 адв.</ref>. На «Военно-топографической карте Российской империи 1846 – 1863 гг.», складзенай пад кіраўніцтвам Ф. Ф. Шубэрта і П. А. Тучкова, назва паселішча па-расейску пададзена са слоў тутэйшых інфарматараў як Лянтарня. Згаданы фальварак Лянтэрня на пляне мястэчка Хвойнікі 1864 году і ў датаваным 2 лістапада 1887 году дакумэнце аб продажы Канстанцінам Прозарам абцяжаранага даўгамі маёнтку Хвойнікі расейскім купцам з Арлоўскай губэрні, карачаўскаму Міхаілу Пятровічу Аўраамаву і трубчэўскаму Гаўрылу Сямёнавічу Курындзіну<ref>Виноградов Д. Л. Живые прошлого страницы. / Дмитрий Леонидович Виноградов. – Минск: А. Н. Вараксин, 2018. С. 99 – 102</ref>. У мэтрычных кнігах Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі за 1876 год ёсьць зьвестка пра нараджэньне 25 лютага і хрост 13 чэрвеня немаўляці Яна, сына сельскага доктара, двараніна Антонія і жонкі яго Людвікі Мардасэвічаў з фальварку Лянтэрня<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 150адв.-151</ref>. А на хвойніцкіх могілках і сёньня стаіць крыж з надпісамі ў памяць пра 2-х гадовага Аляксандра Мардасэвіча, памерлага 7 сакавіка 1875 г. і 76-гадовую Разалію Мардасэвічаву, якая спачыла 31 сьнежня 1876 г. На 1909 год маецца зьвестка пра аднадворны хутар Лянтэрня з 28 жыхарамі, разьмешчаны ў Хвойніцкай воласьці за 1 вярсту ад яе цэнтру<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 105</ref>. 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскай мірнай дамовы]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Германія перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Ўстаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана была часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Лянтарня і Хвойнікі, аднак, апынуліся ў складзе часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала "варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]"<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 – 93; Ільїн О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. – 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918 – 1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Хвойнікі ўвайшлі ў склад [[ССРБ|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня Масква адабрала іх разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. 8 сьнежня 1926 году Лянтарню з Хвойнікамі вярнулі [[БССР]]. [[File:Вул. Чырвонаніўская ў Хвойніках (фрагмэнт).jpg|значак|зьлева|Лянтарня (Чырвоная Ніва) на супрацьлеглым ад мястэчка Хвойнікі краю балота (сучасны выгляд). Фрагмэнт.]][[File:Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).jpg|значак|Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).]] Пры канцы 1920-х гадоў савецкія ўлады перайменавалі пасёлак Лянтарню ў Чырвоную Ніву. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, згаданая і Чырвоная Ніва, у якой налічвалася 12 каталіцкіх альбо «польскіх» сем'яў<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213</ref>. Паводле [[Яўген Рапановіч|Яўгена Рапановіча]], да 1930 году паселішча (сядзіба) мела назву Ліхтэрня<ref>Рапановіч Я. Н. Слоўнік назваў населеных пунктаў Гомельскай вобласці. — Мінск, 1986. С. 100, 181</ref>, што, аднак, ня мае пацьверджаньня ў даступных крыніцах{{Заўвага|Уражаньне такое, нібы шаноўны мовазнавец пераклаў для простых беларусаў панскую назву, бо самі яны гэткімі рэчамі ніколі не займаліся (як у выпадку з карыяндрам, напрыклад, проста прынялі ва ўжытак каляндру). Але ж тая «Ліхтэрня», утвораная зь нямецкай асновы (як «Лянтарня» з лацінскай), была для тутэйшага людзтва невядомай, мабыць, да часоў беларусізацыі, а і надалей засталася неўспрынятай, – бальшавіцкія перайменаваньні бо перашкодзілі. Гэтае, не адзінае, як высьвятляецца, моўнае практыкаваньне Я. Н. Рапановіча, займела працяг. Ужо ў бягучым стагодзьдзі дацэнт ГДУ імя Ф. Скарыны{{Заўвага|Дасьледніца названая сярод аўтараў-укладальнікаў нарматыўнага даведніка па Гомельскай вобласьці (Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006).}} двойчы, у тым ліку і ў навуковым часопісе, падала па тэме літаральна наступнае: «''У мяжы г. Хойнікі знаходзіцца в. Чырвоная Ніва, якая мела першапачатковую назву Ліхтэрна. Ёсць звесткі, што ў вёсцы раней жылі продкі немцаў-арандатараў, якія, відаць, наладзілі вытворчасць ліхтэрняў – ліхтароў (ад ням. Licht ′святло, асвятленне′). Па іншай версіі, асновай магло быць галандскае слова lichter ′невялікае судна, прызначанае для пагрузкі, разгрузкі, перавозкі грузаў па рэках′''»<ref>Багамольнікава Н. А. Пра што гавораць нам тапонімы. // Хойнікшчыны спеўная душа. Народная духоўная культура Хойніцкага краю. Фальклорна-этнаграфічны зборнік. – Мінск, 2010. С. 290</ref>, «… ''в. Ліхтэрня, дзе жылі продкі немцаў-арандатараў (ад ням. das Licht 'святло, агонь, асвятленне' > ліхтэр ‘невялікае судна, прызначанае для пагрузкі і разгрузкі вялікіх суднаў ці для мясцовых перавозак’, ‘пласкадоннае судна, якое аблягчае вялікае судна’, фармант -ня можа сведчыць аб вытворчасці такіх суднаў) стала Чырвоная Ніва (мясц. Красная Ніва, цяпер злілася з г. Хойнікі)''»<ref>Багамольнікава Н. А. Структурныя змены і працэс перайменаванняў у айканіміі Гомельшчыны. // Известия Гомельского государственного университета имени Ф. Скорины. 2010. № 4 (61). С. 12</ref>. Адкуль узялося гэтае ўсё? Хто і калі сустракаў сьведчаньні пра немцаў-арандатараў ды нібыта наладжаную імі вытворчасьць ліхтароў (ня кажучы пра галяндзкія судны!) на ўскрайку нашага балота?.. Разам з тым, не абавязкова мець схільнасьць да фантазыяў, каб ўявіць сабе, як добра бачылася ў цёмны час сутак сьвятло даўняй лесьнічоўкі і пазьнейшага фальварку з боку мястэчка Хвойнікі, тым болей, што побач тады не існавала ніякага іншага жытла.}}. У 1989 годзе, пасьля далучэньня былой Лянтарні да места Хвойнікі, афіцыйную савецкую назву пераняла вуліца – Чырвонаніўская. == Заўвагі == [[File:Мястэчка Хойнікі на карце Ф. Ф. Шуберта.png|значак|зьлева|Фальварак Лянтарня на мапе Ф. Ф. Шубэрта сярэдзіны XIX ст.]][[File:Пасёлак Лянтэрня на карце, складзенай ў 1924-26 гг.jpg|значак|Пасёлак Лянтэрня на мапе, складзенай у 1924-26 гг.]]{{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Гістарычныя мясцовасьці Хвойнікаў}} [[Катэгорыя:Хвойнікі]] 0e3v25jb60nkuxmfmn0bhk2sy8kxws6 2622342 2622340 2025-06-28T13:10:12Z Дамінік 64057 /* Гісторыя */ 2622342 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Лянтарня |Статус = |Назва ў родным склоне = Лянтарні |Назва па-расейску = |Трансьлітараваная назва = Lantarnia |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1794 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 53 |Шырата сэкундаў = 51 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 59 |Даўгата сэкундаў = 33 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Лянтарня''', '''Лянтэрня''' — гістарычная мясцовасьць [[Хвойнікі|Хвойнікаў]], разьмешчаная ў паўночна-ўсходняй частцы [[места]]. == Гісторыя == [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]] Юзаф Антоні (Апалінары) Рольле, знаёмы з уласнаручнымі запісамі Караля Прозара, паведаміў, што ў ліпені 1794 году абозны хаваўся ад перасьледу расейцаў на ўскрайку пушчы ў лесьнічоўцы, называнай мясцовымі жыхарамі latarnią. А як гэта зусім блізка ад Хвойнікаў, дык хутка месца яго сховішча наведаў паліцэйскі камісар (або «жаўнеры» М. Дубецкага са спасылкай на Зофію Аскерчанку) і сыну сэнатара Рэчы Паспалітай, заросламу, апранутаму па-сялянску ў сярмягу ды лапці, але са стрэльбай за плячом, як пасьля ў больш людных месцах зь пісталетамі пад сярмягай, давялося тэрмінова ратавацца<ref>Dr. Antoni J. Opowiadania historyczne. Serya trzecia. T. 1. Karol Prozor, ostatni oboźny litewski. Warszawa, 1882. S. 33 – 34; гл. таксама: Dubiecki M. Karol Prozor, oboźny W. W. Ks. Litewskiego. Przyczynek do dzieów powstania Kościuszkowskiego. Monografia / M. Dubiecki. — Kraków, 1897. S. 227; Pamiętniki Franciszka Karpińskiego. / Z przedmową Piotra Chmielowskiego. – Warszawa: Drukarnia Granowskiego i Sikorskiego, 1898. S. 134 – 135</ref>. [[File:Мэтрычны запіс аб хросьце Аляксандра Стравінскага.png|значак|зьлева|Згадка пра Лінтэрню ў мэтрычным запісе аб нараджэньні-хросьце А. Стравінскага.]][[Файл:Хв. Стравінскі з мамай і братамі. 1868 г.jpg|значак|зьлева|Аляксандар Стравінскі (крайні справа) з мамай Аляксандрай і братамі Канстанцінам (зьлева ад мамы) і Хведарам. Віцебск. 1868 год.]][[File:Chvojniki. Хвойнікі (1864).jpg|значак|Плян мястэчка Хвойнікі. 1864 г.]][[File:Аляксандар Мардасэвіч з ф. Лянтэрня (†1875).jpg|значак|зьлева|115пкс|Аляксандар Мардасэвіч з ф. Лянтэрня (†1875).]][[File:Разалія Мардасэвічава з ф. Лянтэрня (†1876).jpg|значак|115пкс|Разалія Мардасэвічава з ф. Лянтэрня (†1876).]]З шляхецкай рэвізіі 1811 году вынікае, што на той час гэта ўжо не лесьнічоўка, а фальварак Linterny, арандаваны ў абозных Прозараў ротмістрам [[Берасьцейскі павет|Берасьцейскага павету]] Ваўжынцом Балашэвічам{{Заўвага|Цікава, у справе аб сэквэстры 1813 г. сказана, што з 19 сакавіка 1812 году Ваўжынец Балашэвіч трымаў у трохгадовай арэндзе за плату ў 900 рублёў серабром штогод фальварак Рудню (Руднае), тады як Лінтэрны наогул не згаданыя сярод арандаваных у Прозараў фальваркаў<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 7 – 9</ref>.}}. Да яго належала хвойніцкая вёска Забалаць, што налічвала 61 душу прыгонных сялянаў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 3</ref>. 15 сакавіка 1835 году, паводле мэтрычнага запісу ў кнігах Мікуліцкай Багаяўленскай царквы, у «жителя деревни Линтерни», шляхціча-арандатара каталіка Ігнацыя Стравінскага і яго праваслаўнай жонкі, былой прыгоннай сялянкі графа Ракіцкага, Аляксандры (у дакумэнце Елізаветы), нарадзіўся сын Аляксандар<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 537. А. 404</ref>, будучы ўдзельнік расейска-турэцкай вайны 1877 – 1878 гадоў, пазьней гэнэрал-маёр, старэйшы брат [[Хведар Стравінскі|Хведара]], будучага знакамітага артыста Марыінскага тэатру ў расейскім Пецярбургу, дзядзька [[Ігар Стравінскі|Ігара Стравінскага]], сусьветнавядомага кампазытара<ref>Віктар Гілеўскі. Стравінскія. Ад беларускіх каранёў. // Маладосць. 11/2019. С. 77 – 84; [https://web.archive.org/web/20210501004943/http://www.bragin.by/2021/01/braginskiya-karani-muzychnyx-geniya%d1%9e-stravinskix/ Віктар Гілеўскі. Брагінскія карані музычных геніяў Стравінскіх. // Маяк Палесся. 15. 01. 2021.]</ref>. Згодна з аднадворскімі рэвізіямі 1845 і 1858 гадоў, у фальварку Лянтэрнях паноў Прозараў жыў Вікенці, сын Марціна, Стэфановіч<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 587. А. 69 адв.</ref>. На «Военно-топографической карте Российской империи 1846 – 1863 гг.», складзенай пад кіраўніцтвам Ф. Ф. Шубэрта і П. А. Тучкова, назва паселішча па-расейску пададзена са слоў тутэйшых інфарматараў як Лянтарня. Згаданы фальварак Лянтэрня на пляне мястэчка Хвойнікі 1864 году і ў датаваным 2 лістапада 1887 году дакумэнце аб продажы Канстанцінам Прозарам абцяжаранага даўгамі маёнтку Хвойнікі расейскім купцам з Арлоўскай губэрні, карачаўскаму Міхаілу Пятровічу Аўраамаву і трубчэўскаму Гаўрылу Сямёнавічу Курындзіну<ref>Виноградов Д. Л. Живые прошлого страницы. / Дмитрий Леонидович Виноградов. – Минск: А. Н. Вараксин, 2018. С. 99 – 102</ref>. У мэтрычных кнігах Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі за 1876 год ёсьць зьвестка пра нараджэньне 25 лютага і хрост 13 чэрвеня немаўляці Яна, сына сельскага доктара, двараніна Антонія і жонкі яго Людвікі Мардасэвічаў з фальварку Лянтэрня<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 150адв.-151</ref>. А на хвойніцкіх могілках і сёньня стаіць крыж з надпісамі ў памяць пра 2-х гадовага Аляксандра Мардасэвіча, памерлага 7 сакавіка 1875 г. і 76-гадовую Разалію Мардасэвічаву, якая спачыла 31 сьнежня 1876 г. На 1909 год маецца зьвестка пра аднадворны хутар Лянтэрня з 28 жыхарамі, разьмешчаны ў Хвойніцкай воласьці за 1 вярсту ад яе цэнтру<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 105</ref>. 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскай мірнай дамовы]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Германія перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Ўстаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана была часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Лянтарня і Хвойнікі, аднак, апынуліся ў складзе часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала "варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]"<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 – 93; Ільїн О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. – 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918 – 1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Хвойнікі ўвайшлі ў склад [[ССРБ|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня Масква адабрала іх разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. 8 сьнежня 1926 году Лянтарню з Хвойнікамі вярнулі [[БССР]]. [[File:Вул. Чырвонаніўская ў Хвойніках (фрагмэнт).jpg|значак|зьлева|Лянтарня (Чырвоная Ніва) на супрацьлеглым ад мястэчка Хвойнікі краю балота (сучасны выгляд). Фрагмэнт.]][[File:Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).jpg|значак|Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).]] Пры канцы 1920-х гадоў савецкія ўлады перайменавалі пасёлак Лянтарню ў Чырвоную Ніву. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, згаданая і Чырвоная Ніва, у якой налічвалася 12 каталіцкіх альбо «польскіх» сем'яў<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213</ref>. Паводле [[Яўген Рапановіч|Яўгена Рапановіча]], да 1930 году паселішча (сядзіба) мела назву Ліхтэрня<ref>Рапановіч Я. Н. Слоўнік назваў населеных пунктаў Гомельскай вобласці. — Мінск, 1986. С. 100, 181</ref>, што, аднак, ня мае пацьверджаньня ў даступных крыніцах{{Заўвага|Уражаньне такое, нібы шаноўны мовазнавец пераклаў для простых беларусаў панскую назву, бо самі яны гэткімі рэчамі ніколі не займаліся (як у выпадку з карыяндрам, напрыклад, проста прынялі ва ўжытак каляндру). Але ж тая «Ліхтэрня», утвораная зь нямецкай асновы (як «Лянтарня» з лацінскай), была для тутэйшага людзтва невядомай, мабыць, да часоў беларусізацыі, а і надалей засталася неўспрынятай, – бальшавіцкія перайменаваньні бо перашкодзілі. Гэтае, не адзінае, як высьвятляецца, моўнае практыкаваньне Я. Н. Рапановіча, займела працяг. Ужо ў бягучым стагодзьдзі дацэнт ГДУ імя Ф. Скарыны{{Заўвага|Дасьледніца названая сярод аўтараў-укладальнікаў нарматыўнага даведніка па Гомельскай вобласьці (Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006).}} двойчы, у тым ліку і ў навуковым часопісе, падала па тэме літаральна наступнае: «''У мяжы г. Хойнікі знаходзіцца в. Чырвоная Ніва, якая мела першапачатковую назву Ліхтэрна. Ёсць звесткі, што ў вёсцы раней жылі продкі немцаў-арандатараў, якія, відаць, наладзілі вытворчасць ліхтэрняў – ліхтароў (ад ням. Licht ′святло, асвятленне′). Па іншай версіі, асновай магло быць галандскае слова lichter ′невялікае судна, прызначанае для пагрузкі, разгрузкі, перавозкі грузаў па рэках′''»<ref>Багамольнікава Н. А. Пра што гавораць нам тапонімы. // Хойнікшчыны спеўная душа. Народная духоўная культура Хойніцкага краю. Фальклорна-этнаграфічны зборнік. – Мінск, 2010. С. 290</ref>, «… ''в. Ліхтэрня, дзе жылі продкі немцаў-арандатараў (ад ням. das Licht 'святло, агонь, асвятленне' > ліхтэр ‘невялікае судна, прызначанае для пагрузкі і разгрузкі вялікіх суднаў ці для мясцовых перавозак’, ‘пласкадоннае судна, якое аблягчае вялікае судна’, фармант -ня можа сведчыць аб вытворчасці такіх суднаў) стала Чырвоная Ніва (мясц. Красная Ніва, цяпер злілася з г. Хойнікі)''»<ref>Багамольнікава Н. А. Структурныя змены і працэс перайменаванняў у айканіміі Гомельшчыны. // Известия Гомельского государственного университета имени Ф. Скорины. 2010. № 4 (61). С. 12</ref>. Адкуль узялося гэтае ўсё? Хто і калі сустракаў сьведчаньні пра немцаў-арандатараў ды нібыта наладжаную імі вытворчасьць ліхтароў (ня кажучы пра галяндзкія судны!) на ўскрайку нашага балота?.. Разам з тым, не абавязкова мець схільнасьць да фантазыяў, каб ўявіць сабе, як добра бачылася ў цёмны час сутак сьвятло даўняй лесьнічоўкі і пазьнейшага фальварку з боку мястэчка Хвойнікі, тым болей, што побач тады не існавала ніякага іншага жытла.}}. У 1989 годзе, пасьля далучэньня былой Лянтарні да места Хвойнікі, афіцыйную савецкую назву пераняла вуліца – Чырвонаніўская. == Заўвагі == [[File:Мястэчка Хойнікі на карце Ф. Ф. Шуберта.png|значак|зьлева|Фальварак Лянтарня на мапе Ф. Ф. Шубэрта сярэдзіны XIX ст.]][[File:Пасёлак Лянтэрня на карце, складзенай ў 1924-26 гг.jpg|значак|Пасёлак Лянтэрня на мапе, складзенай у 1924-26 гг.]]{{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Гістарычныя мясцовасьці Хвойнікаў}} [[Катэгорыя:Хвойнікі]] 0t7jv3o7f7ga26o33qqxm3asgmz0m8i 2622344 2622342 2025-06-28T13:11:55Z Дамінік 64057 /* Гісторыя */ 2622344 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Лянтарня |Статус = |Назва ў родным склоне = Лянтарні |Назва па-расейску = |Трансьлітараваная назва = Lantarnia |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1794 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 53 |Шырата сэкундаў = 51 |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 59 |Даўгата сэкундаў = 33 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьлева |Водступ подпісу на мапе = |Commons = |Сайт = }} '''Лянтарня''', '''Лянтэрня''' — гістарычная мясцовасьць [[Хвойнікі|Хвойнікаў]], разьмешчаная ў паўночна-ўсходняй частцы [[места]]. == Гісторыя == [[Файл:Герб уласны роду Прозараў.png|150пкс|значак|зьлева|Герб уласны роду Прозараў]] Юзаф Антоні (Апалінары) Рольле, знаёмы з уласнаручнымі запісамі Караля Прозара, паведаміў, што ў ліпені 1794 году абозны хаваўся ад перасьледу расейцаў на ўскрайку пушчы ў лесьнічоўцы, называнай мясцовымі жыхарамі latarnią. А як гэта зусім блізка ад Хвойнікаў, дык хутка месца яго сховішча наведаў паліцэйскі камісар (або «жаўнеры» М. Дубецкага са спасылкай на Зофію Аскерчанку) і сыну сэнатара Рэчы Паспалітай, заросламу, апранутаму па-сялянску ў сярмягу ды лапці, але са стрэльбай за плячом, як пасьля ў больш людных месцах зь пісталетамі пад сярмягай, давялося тэрмінова ратавацца<ref>Dr. Antoni J. Opowiadania historyczne. Serya trzecia. T. 1. Karol Prozor, ostatni oboźny litewski. Warszawa, 1882. S. 33 – 34; гл. таксама: Dubiecki M. Karol Prozor, oboźny W. W. Ks. Litewskiego. Przyczynek do dzieów powstania Kościuszkowskiego. Monografia / M. Dubiecki. — Kraków, 1897. S. 227; Pamiętniki Franciszka Karpińskiego. / Z przedmową Piotra Chmielowskiego. – Warszawa: Drukarnia Granowskiego i Sikorskiego, 1898. S. 134 – 135</ref>. [[File:Мэтрычны запіс аб хросьце Аляксандра Стравінскага.png|значак|зьлева|Згадка пра Лінтэрню ў мэтрычным запісе аб нараджэньні-хросьце А. Стравінскага.]][[Файл:Хв. Стравінскі з мамай і братамі. 1868 г.jpg|значак|зьлева|Аляксандар Стравінскі (крайні справа) з мамай Аляксандрай і братамі Канстанцінам (зьлева ад мамы) і Хведарам. Віцебск. 1868 год.]][[File:Chvojniki. Хвойнікі (1864).jpg|значак|Плян мястэчка Хвойнікі. 1864 г.]][[File:Аляксандар Мардасэвіч з ф. Лянтэрня (†1875).jpg|значак|зьлева|115пкс|Аляксандар Мардасэвіч з ф. Лянтэрня (†1875).]][[File:Разалія Мардасэвічава з ф. Лянтэрня (†1876).jpg|значак|115пкс|Разалія Мардасэвічава з ф. Лянтэрня (†1876).]]З шляхецкай рэвізіі 1811 году вынікае, што на той час гэта ўжо не лесьнічоўка, а фальварак Linterny, арандаваны ў абозных Прозараў ротмістрам [[Берасьцейскі павет|Берасьцейскага павету]] Ваўжынцом Балашэвічам{{Заўвага|Цікава, у справе аб сэквэстры 1813 г. сказана, што з 19 сакавіка 1812 году Ваўжынец Балашэвіч трымаў у трохгадовай арэндзе за плату ў 900 рублёў серабром штогод фальварак Рудню (Руднае), тады як Лінтэрны наогул не згаданыя сярод арандаваных у Прозараў фальваркаў<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych w Warszawie. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 14. S. 7 – 9</ref>.}}. Да яго належала хвойніцкая вёска Забалаць, што налічвала 61 душу прыгонных сялянаў<ref>НГАБ у Менску. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 3</ref>. 15 сакавіка 1835 году, паводле мэтрычнага запісу ў кнігах Мікуліцкай Багаяўленскай царквы, у «жителя деревни Линтерни», шляхціча-арандатара каталіка Ігнацыя Стравінскага і яго праваслаўнай жонкі, былой прыгоннай сялянкі графа Ракіцкага, Аляксандры (у дакумэнце Елізаветы), нарадзіўся сын Аляксандар<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 537. А. 404</ref>, будучы ўдзельнік расейска-турэцкай вайны 1877 – 1878 гадоў, пазьней гэнэрал-маёр, старэйшы брат [[Хведар Стравінскі|Хведара]], будучага знакамітага артыста Марыінскага тэатру ў расейскім Пецярбургу, дзядзька [[Ігар Стравінскі|Ігара Стравінскага]], сусьветнавядомага кампазытара<ref>Віктар Гілеўскі. Стравінскія. Ад беларускіх каранёў. // Маладосць. 11/2019. С. 77 – 84; [https://web.archive.org/web/20210501004943/http://www.bragin.by/2021/01/braginskiya-karani-muzychnyx-geniya%d1%9e-stravinskix/ Віктар Гілеўскі. Брагінскія карані музычных геніяў Стравінскіх. // Маяк Палесся. 15. 01. 2021.]</ref>. Згодна з аднадворскімі рэвізіямі 1845 і 1858 гадоў, у фальварку Лянтэрнях паноў Прозараў жыў Вікенці, сын Марціна, Стэфановіч<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 587. А. 69 адв.</ref>. На «Военно-топографической карте Российской империи 1846 – 1863 гг.», складзенай пад кіраўніцтвам Ф. Ф. Шубэрта і П. А. Тучкова, назва паселішча па-расейску пададзена са слоў тутэйшых інфарматараў як Лянтарня. Згаданы фальварак Лянтэрня на пляне мястэчка Хвойнікі 1864 году і ў датаваным 2 лістапада 1887 году дакумэнце аб продажы Канстанцінам Прозарам абцяжаранага даўгамі маёнтку Хвойнікі расейскім купцам з Арлоўскай губэрні, карачаўскаму Міхаілу Пятровічу Аўраамаву і трубчэўскаму Гаўрылу Сямёнавічу Курындзіну<ref>Виноградов Д. Л. Живые прошлого страницы. / Дмитрий Леонидович Виноградов. – Минск: А. Н. Вараксин, 2018. С. 99 – 102</ref>. У мэтрычных кнігах Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі за 1876 год ёсьць зьвестка пра нараджэньне 25 лютага і хрост 13 чэрвеня немаўляці Яна, сына сельскага доктара, двараніна Антонія і жонкі яго Людвікі Мардасэвічаў з фальварку Лянтэрня<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 150адв.-151</ref>. А на хвойніцкіх могілках і сёньня стаіць крыж з надпісамі ў памяць пра 2-х гадовага Аляксандра Мардасэвіча, памерлага 7 сакавіка 1875 г., і 76-гадовую Разалію Мардасэвічаву, якая спачыла 31 сьнежня 1876 г. На 1909 год маецца зьвестка пра аднадворны хутар Лянтэрня з 28 жыхарамі, разьмешчаны ў Хвойніцкай воласьці за 1 вярсту ад яе цэнтру<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 105</ref>. 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскай мірнай дамовы]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), Германія перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Ўстаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана была часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Лянтарня і Хвойнікі, аднак, апынуліся ў складзе часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка – у Мазыры. Ад 18 траўня тут дзейнічала "варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]"<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 – 93; Ільїн О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. – 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918 – 1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Хвойнікі ўвайшлі ў склад [[ССРБ|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], аднак 16 студзеня Масква адабрала іх разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад [[РСФСР]]. 8 сьнежня 1926 году Лянтарню з Хвойнікамі вярнулі [[БССР]]. [[File:Вул. Чырвонаніўская ў Хвойніках (фрагмэнт).jpg|значак|зьлева|Лянтарня (Чырвоная Ніва) на супрацьлеглым ад мястэчка Хвойнікі краю балота (сучасны выгляд). Фрагмэнт.]][[File:Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).jpg|значак|Сучасная Лянтарня ўвосень (фрагмэнт).]] Пры канцы 1920-х гадоў савецкія ўлады перайменавалі пасёлак Лянтарню ў Чырвоную Ніву. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, згаданая і Чырвоная Ніва, у якой налічвалася 12 каталіцкіх альбо «польскіх» сем'яў<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213</ref>. Паводле [[Яўген Рапановіч|Яўгена Рапановіча]], да 1930 году паселішча (сядзіба) мела назву Ліхтэрня<ref>Рапановіч Я. Н. Слоўнік назваў населеных пунктаў Гомельскай вобласці. — Мінск, 1986. С. 100, 181</ref>, што, аднак, ня мае пацьверджаньня ў даступных крыніцах{{Заўвага|Уражаньне такое, нібы шаноўны мовазнавец пераклаў для простых беларусаў панскую назву, бо самі яны гэткімі рэчамі ніколі не займаліся (як у выпадку з карыяндрам, напрыклад, проста прынялі ва ўжытак каляндру). Але ж тая «Ліхтэрня», утвораная зь нямецкай асновы (як «Лянтарня» з лацінскай), была для тутэйшага людзтва невядомай, мабыць, да часоў беларусізацыі, а і надалей засталася неўспрынятай, – бальшавіцкія перайменаваньні бо перашкодзілі. Гэтае, не адзінае, як высьвятляецца, моўнае практыкаваньне Я. Н. Рапановіча, займела працяг. Ужо ў бягучым стагодзьдзі дацэнт ГДУ імя Ф. Скарыны{{Заўвага|Дасьледніца названая сярод аўтараў-укладальнікаў нарматыўнага даведніка па Гомельскай вобласьці (Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006).}} двойчы, у тым ліку і ў навуковым часопісе, падала па тэме літаральна наступнае: «''У мяжы г. Хойнікі знаходзіцца в. Чырвоная Ніва, якая мела першапачатковую назву Ліхтэрна. Ёсць звесткі, што ў вёсцы раней жылі продкі немцаў-арандатараў, якія, відаць, наладзілі вытворчасць ліхтэрняў – ліхтароў (ад ням. Licht ′святло, асвятленне′). Па іншай версіі, асновай магло быць галандскае слова lichter ′невялікае судна, прызначанае для пагрузкі, разгрузкі, перавозкі грузаў па рэках′''»<ref>Багамольнікава Н. А. Пра што гавораць нам тапонімы. // Хойнікшчыны спеўная душа. Народная духоўная культура Хойніцкага краю. Фальклорна-этнаграфічны зборнік. – Мінск, 2010. С. 290</ref>, «… ''в. Ліхтэрня, дзе жылі продкі немцаў-арандатараў (ад ням. das Licht 'святло, агонь, асвятленне' > ліхтэр ‘невялікае судна, прызначанае для пагрузкі і разгрузкі вялікіх суднаў ці для мясцовых перавозак’, ‘пласкадоннае судна, якое аблягчае вялікае судна’, фармант -ня можа сведчыць аб вытворчасці такіх суднаў) стала Чырвоная Ніва (мясц. Красная Ніва, цяпер злілася з г. Хойнікі)''»<ref>Багамольнікава Н. А. Структурныя змены і працэс перайменаванняў у айканіміі Гомельшчыны. // Известия Гомельского государственного университета имени Ф. Скорины. 2010. № 4 (61). С. 12</ref>. Адкуль узялося гэтае ўсё? Хто і калі сустракаў сьведчаньні пра немцаў-арандатараў ды нібыта наладжаную імі вытворчасьць ліхтароў (ня кажучы пра галяндзкія судны!) на ўскрайку нашага балота?.. Разам з тым, не абавязкова мець схільнасьць да фантазыяў, каб ўявіць сабе, як добра бачылася ў цёмны час сутак сьвятло даўняй лесьнічоўкі і пазьнейшага фальварку з боку мястэчка Хвойнікі, тым болей, што побач тады не існавала ніякага іншага жытла.}}. У 1989 годзе, пасьля далучэньня былой Лянтарні да места Хвойнікі, афіцыйную савецкую назву пераняла вуліца – Чырвонаніўская. == Заўвагі == [[File:Мястэчка Хойнікі на карце Ф. Ф. Шуберта.png|значак|зьлева|Фальварак Лянтарня на мапе Ф. Ф. Шубэрта сярэдзіны XIX ст.]][[File:Пасёлак Лянтэрня на карце, складзенай ў 1924-26 гг.jpg|значак|Пасёлак Лянтэрня на мапе, складзенай у 1924-26 гг.]]{{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} {{Гістарычныя мясцовасьці Хвойнікаў}} [[Катэгорыя:Хвойнікі]] 10jwp6qhgas49mn5bimix53cgowh2m6 Абмеркаваньне:Чырвоная Зара (Гомельская вобласьць) 1 246989 2622418 2242356 2025-06-29T08:35:20Z Дамінік 64057 /* Назвы */ Адказ 2622418 wikitext text/x-wiki == Назвы == У даведніку «Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь» я не знайшоў назвы Карнэліянаў. У СННП (с. 180) сьцьвярджаецца, што пасёлак бык заснаваны ў 1921 годзе. [http://hojniki.ucoz.ru/index/nenadzejnaja_ehncyklapedyja/0-77 Тутака] сьвярджаецца, што [[Каралін (Хвойніцкі раён)|Каралін]] — былы фальварак Карнэліянаў. --[[Удзельнік:Ліцьвін|Ліцьвін]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Ліцьвін|гутаркі]]) 12:22, 2 жніўня 2021 (+03) :Справа ў тым, што ў савецкія часы пасёлкі Каралін і Чырвоная Зара суіснавалі (ёсьць і на мапах). Гэтая акалічнасьць, аднак, не выключае таго, што у мінулым сам фальварак маглі называць па-рознаму — Карнэліянаў і Каралін. Нядаўна сярод уладаньняў М. Кербедзя (маёнтак Брагін) у адным дакумэнце пачатку XX ст. сустрэў Карноліяновъ, як на ўсіх старых мапах, у іншым — ф. Карлиново, якога на тых мапах няма. Варта зьвярнуцца да пытаньня яшчэ, калі дасуг надарыцца.--[[Удзельнік:Дамінік|Дамінік]] ([[Гутаркі ўдзельніка:Дамінік|гутаркі]]) 11:35, 29 чэрвеня 2025 (+03) fpvi8scezvl742dzj564kfhvc4qwkat Барысаўшчына (Гомельская вобласьць) 0 249789 2622410 2622313 2025-06-29T07:40:42Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622410 wikitext text/x-wiki {{Іншыя_значэньні}} {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Барысаўшчына |Назва ў родным склоне = барысаўшчыны |Трансьлітараваная назва = Barysaŭščyna |Арыгінальная назва = |Краіны = Беларусі |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = Перад 1621 годам |Першыя згадкі = |Горад з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = Барысавічы |Мясцовая назва = |Адміністрацыйная адзінка = Вобласьць |Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Адміністрацыйная адзінка2 = Раён |Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Адміністрацыйная адзінка3 = |Назва адміністрацыйнай адзінкі3 = |Сельсавет = [[Барысаўшчынскі сельсавет|Барысаўшчынскі]] |Пасялковы савет = |Кіраўнік = |Імя кіраўніка = |Плошча = |Вышыня = |Колькасьць насельніцтва = 275 |Год падліку насельніцтва = 2021 |Шчыльнасьць насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу насельніцтва = |Колькасьць двароў = 104 |Часавы пас = |Летні час = |Тэлефонны код = |Паштовы індэкс = |Аўтамабільны код = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата паўшар'е = паўночнае |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = 19 |Даўгата паўшар'е = усходняе |Даўгата градусаў = 29 |Даўгата хвілінаў = 47 |Даўгата сэкундаў = 25 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Commons = |Сайт = |Колер = {{Колер|Беларусь}} }} '''Бары́саўшчына'''<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць|}}</ref> — [[вёска]] ў [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Барысаўшчынскі сельсавет|Барысаўшчынскага сельсавету]]. == Геаграфія == Вёска Барысаўшчына знаходзіцца за 11 км на захад ад места [[Хвойнікі]]<ref name="bel2">{{Літаратура/БелЭн|2к}}</ref>, за 121 км ад [[Гомель|Гомля]]<ref name="bel2" />, за 17 км ад чыгуначнай станцыі Хвойнікі<ref name="bel2" />, каля ракі [[Віць (рака)|Віць]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === [[Файл:POL COA Gozdawa.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Газдава роду Храпавіцкіх]] На сёньняшні дзень найбольш раньняя згадка пра Барысаўшчыну сустрэтая ў разьмежаваньні [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Польскай]] і [[Мазырскі павет|Мазырскага павету]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] ў сьнежні 1621 — студзені 1622 гадоў. Тады паны камісары згодна пацьвердзілі прыналежнасьць «sioła Borysewicze» войскага мазырскага пана Яўстахія, сына Яна, Храпавіцкага і яго жонкі пані Крыстыны з Лавейкаў<ref>Herbarz Polski. Cz. 1, Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. / Ułożył i wydał Adam Boniecki (надалей: Boniecki). – Warszawa, 1900. T. III. S. 80 — 83 (82); Uruski S. Rodzina. Herbarz szlachty polskiej. — Warszawa, 1912. Tom IX. S. 382</ref>, разам з [[Тульгавічы|Тульгавічамі]] паноў Лавейкаў і [[Загальле|Загальлем]] маршалка мазырскага пана Лозкі і іншымі{{заўвага|Тульгавічы і Загальле названыя дзеля доказу таго, што вялося пра хвойніцкую Барысаўшчыну. С. В. Марцэлеў у свой час памылкова прыпісаў ёй зьвесткі пра Барыскавічы (раней — Барысавічы) у сучасным Мазырскім раёне, маўляў, паводле попісу 1567 г. выстаўляла сваіх апалчэнцаў у войска ВКЛ<ref>Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2. Кн. 2. Гомельская вобласць / С. В. Марцэлеў; рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск: БелЭн, 2005. С. 432</ref>.}}, да Мазырскага павету<ref>Źródła dziejowe. T. XX. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. IX. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów — Bracław). Dział I-szy. Opisane przez Aleksandra Jabłonowskiego. — Warszawa, 1894. S. 96 — 97; Крикун Н. Г. Административно-территориальное устройство Правобережной Украины в XV—XVIII вв. — Киев, 1992. С. 142—145.</ref>. 16 сьнежня 1702 году паселішча, уласнасьць пана Антонія Вольскага, згаданае ў скарзе былога эканома Хвойніцкага маёнтку капітана Фрыдэрыка Левенфатэра на тагачаснага яго адміністратара пана Зыгмунта Шукшту, дасланай у [[Оўруч|Оўруцкі]] [[гродзкі суд]]. Пан Левенфатэр зь сям'ёй, ратуючыся, як і іншая шляхта Кіеўскага ваяводзтва, ад казацкай навалы, прыехаў быў да вёскі Барысаўшчына. Даведаўшыся пра тое, З. Шукшта, папярэдне ў лісьце да пана Вольскага гонар і рэпутацыю пратэстанта зьняважыўшы, пачаў пільнаваць яго на дарогах, маючы намер забіць з-за нейкай даўняй да яго нянавісьці{{заўвага| Замахі на здароўе і жыцьцё капітана З. Шукшта чыніў яшчэ ў 1696 г., калі, стоячы з харугвай у Загальлі, наведаў Хвойнікі, дзе Ф. Левенфатэр служыў эканомам.}}<ref>Архив Юго-Западной России. Ч. 3. Т. 2. Акты о казаках (1679—1716). — Киев, 1868. С. 509—510</ref>. [[Файл:Парафія Юравіцкага касьцёлу на 1748 год.jpg|значак|зьлева|Парафія Юравіцкага касьцёлу ў 1748 годзе.]][[File:POL COA Oskierka.svg|150пкс|значак|Герб Мурдэліо зменены роду Аскеркаў.]]На 1748 год Барысаўшчына названая сярод паселішчаў, частка жыхароў якіх (пераважна зь ліку шляхты) належала да рыма-каталіцкай Юравіцкай парафіі Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі Оўруцкага дэканату Кіеўскай дыяцэзіі<ref>Ks. Orłowski K. N. Defensa biskupstwa y dyecezyi Kiiowskiey. — Lwów, 1748. S. 148</ref>. У 1752 годзе ротмістар Мазырскага павету Францішак, сын Пятра, Збароўскі атрымаў па адказу сужэнства Ігнацыя і Людвікі з дому Збароўскіх князёў Шуйскіх зямлю ў Барысаўшчыне<ref name="fn1">Шпунт А. Збароўскія гербу «Ястрабец». // Малы гербоўнік Наваградзкай шляхты. Склад. С. А. Рыбчонак; маст. А. Леўчык. — Мінск: БелНДІДАС, 1997. С. 54—55</ref>. Згодна з запісам у мэтрычных кнігах Юравіцкага касьцёлу, 23 чэрвеня 1754 году айцец-езуіт Адальбэрт Чэрскі ахрысьціў у Барысаўшчыне Яна Алаізія, сына шляхетных Францішка і Ганны Збароўскіх, кумамі выступілі Багуслаў Аскерка і Катарына Стоцкая. 4 сакавіка 1769 году айцец Стэфан Кладкевіч, парох Загальскай уніяцкай царквы, ахрысьціў у Барысаўшчыне Ёзафа Леона, сына Аляксандра і Юстыны Арлоўскіх<ref>НГАБ у Менску. Ф. 937. Воп. 1. Спр. 60. А. 13, 20адв.</ref>. Як засьвечыла {{падказка|інтрамісія|уводзіны ў валоданьне нерухомасьцю}} 1775 году, зямля ў Барысаўшчыне перайшла ў спадчыну сыну Францішка Збароўскага Алаізію<ref name="fn1"/>, хрэсьніку Багуслава Аскеркі. А ў 1782 годзе каштэляніч навагародзкі Багуслаў Леапольд Аскерка запавяшчаў маёнткі Новы Двор і Барысаўшчыну свайму сыну Фларэнцыю<ref>НГАБ. Ф. 319. Воп. 2. Спр. 2386. А. 71адв.</ref>. 9 лютага 1778 году ў матэрыяле Генэральнай візытацыі Алексіцкай Сьвята-Мікалаеўскай уніяцкай царквы Мазырскага дэканату, што месьцілася ў добрах пана Багуслава Аскеркі, харунжага мазырскага, праведзенай а. Эліяшам (Ільлёй) Бародзічам, протанатарыем апостальскім дыяцэзіі Пінскай і Тураўскай, паведамлялася пра старую капліцу Ўсьпеньня Найсьвяцейшай Багародзіцы ў Барысаўшчыне, адміністрацыйна прыналежную да прыходу названай царквы. У візытацыі, выкананай 10 студзеня 1787 году {{падказка|каад'ютарам|намесьнікам епархіяльнага япіскапа}} пінскім і тураўскім [[Язафат Булгак|Язафатам Булгакам]], сказана, што ў вёсцы Барысаўшчына тады налічвалася 15 двароў, ды што старая капліца ў зусім лядашчым стане, а ўзьвядзеньне новай яшчэ не завершана<ref>НГАБ у Менску. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 41240. А. 105, 106адв., 108адв., 171, 171адв., 172</ref>. 24 кастрычніка 1785 году айцец-капуцын Маўрыцы, настаяцель юравіцкі, ахрысьціў {{падказка|''jam baptisatos ex aqua per presbiterum ritus graeci''| ужо ахрышчаных з вады сьвятаром грэцкага абраду}}{{заўвага|Першае: тут вядзецца пра хрост уніяцкім сьвятаром, хоць і не сказана, што ён вызнаваў ritus graeci unici, а толькі — ritus graeci. Другое: хрост уніяцкім сьвятаром датычыўся адно Ганны, бо Леанарда 10 лістапада 1782 г. у Барысаўшчыне ахрысьціў «толькі з вады» брат-капуцын Юзаф<ref>НГАБ. Ф. 937. Воп. 1. Спр. 60. А. 29адв.</ref>.}} Леанарда і Ганну, дзяцей законных сужэнцаў шляхетных Фларэнціна і Тэадоры з Кунцэвічаў Аскеркаў; кумамі выступілі Багуслаў Аскерка, харунжы мазырскі, Марцыяна Шышкава, падчашына рэчыцкая, і шмат іншых de villa Borysowszczyzna. 4 чэрвеня 1786 году айцец-капуцын Юзафат, прапаведнік, ахрысьціў сына тых жа бацькоў на імя Казімер Адам Фларыян<ref>НГАБ. Ф. 937. Воп. 1. Спр. 60. А. 31адв., 32</ref>. 15 ліпеня 1791 году айцец-дамінікан Эгідыюс Аніхоўскі ахрысьціў Ануфрыя Ўладыслава, народжанага 12 чэрвеня і ахрышчанага «ex aquа» айцом Іаанам Транцэвічам, уніяцкім парохам{{заўвага|І. Транцэвіч быў парохам царквы ў Алексічах.}} у Барысаўшчыне, сына стольніка мсьціслаўскага{{заўвага|Запісана памылкова — менскага.}} Юстыніяна і Брыгіды з Дамброўскіх Фурсаў, кумамі былі судзьдзя земскі мазырскі Леапольд Аскерка і Людвіка Прозарава, абозны вялікалітоўскі і кавалер Караль Прозар і Эльжбэта Аскерчына, падстароста рэчыцкі Ігнацы Аскерка і Марыяна Стоцкая, паручнік Міхал Александровіч і Петранэля Капарніцкая de villa Borysowszczyzna<ref>НГАБ. Ф. 937. Воп. 1. Спр. 60. А. 39-39адв.</ref>. === Расейская імпэрыя === [[Файл:Барысаўшчына на схематычным плане Рэчыцкага павету 1800 г.png|значак|зьлева|Барысаўшчына, Гноеў, Загальле на схематычным пляне Рэчыцкага павету 1800 г.]][[File:POL COA Zaremba.svg|значак|150px|Герб Зарэмба роду Ястржэмбскіх.]][[Файл:Метрычны запіс аб нараджэнні-хросце Мікалая Ястшэмбскага.png|значак|зьлева|Запіс у мэтрычнай кнізе царквы [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару аб хросьце Мікалая Ястржэмбскага.]]У выніку [[Другі падзел Рэчы Паспалітай|другога падзелу Рэчы Паспалітай]] (1793) Барысаўшчына апынулася ў межах Рэчыцкай акругі Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 году — у складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]] Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 году [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. C. 181—182</ref>. З крыніцы, заснаванай на матэрыялах рэвізіі 1795 году, вынікае, што «сельцо Алексичи и двор, местечко Богуслав, село Борисовщина, деревня Туновщизна» былі ўласнасьцю мазырскага [[Земскі суд|земскага судзьдзі]] Фларыяна Аскеркі, але знаходзіліся ў заставе ў пана Садкоўскага<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 73</ref>. 30 чэрвеня 1803 году было складзена, а 13 сакавіка 1806 году зьмешчана да кніг Рэчыцкага земскага суда разьмежаваньне добраў Хвойнікі абозных літоўскіх Караля і Людвікі Прозараў і Барысаўшчына былога падсудка земскага рэчыцкага Фелікса Ястржэмбскага{{заўвага|Паводле А. Банецкага Барысаўшчыну Ян Ястржэмбскі, бацька Фелікса, набыў ад Аскеркаў у 1804 г.<ref name="fn2">Boniecki. – Warszawa, 1905. T. VІІІ. S. 326</ref> Відавочна, адбылося гэта крыху раней. Але, згодна з рэвізіяй 1795 г., былы шамбялян каралеўскага двара 67-гадовы Ян, сын Уладыслава, Ястржэмбскі быў пасэсарам, уласнай нерухомасьці ў Рэчыцкім павеце яшчэ ня меў. Жыў у арандаваным у Прозараў двары [[Астрагляды|Астраглядавічы]] разам зь сямействам — з жонкай Францішкай (57 г.), сынам Мацеем, ротмістрам рэчыцкім, (27 г.), нявесткай Канстанцыяй (20 г.), сынам Феліксам, рэгентам рэчыцкім (22 г.), пляменьнікам Пятром Ястржэмбскім (20 г.), пляменьніцай Марцыянай Касінскай (25 г.), яе сынам Юзафам (1 г.) і дачкой Каятанай (4 г.)<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 181. А. 127</ref>.}}. У названым дакумэнце грунты Барысаўшчыны разьмяжоўваліся насыпанымі праз вымераныя шнурамі адлегласьці капцамі з угодзьдзямі хвойніцкага Храпкава і тымі, што належалі да Загальскага староства<ref>Аrchiwum Główny Akt Dawnych. Аrchiwum Рrozorów і Jelskich. Sygn. 12. S. 33–35</ref>. З «Метричной тетради_Епархии и губернии Минской повета Речицкого местечка Загалья церкви Вознесенской Борисовщинской о родившихся, бракосочетавшихся и умерших — 1807-го года{{заўвага|Аднайменны дакумэнт ёсьць і для 1816 году: НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 516. А. 489}}»<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 506. А. 345</ref>, вынікае, што функцыі прыходзкай царквы, будынак якой у Загальлі згарэў і працяглы час не аднаўляўся, выконвала Барысаўшчынская Ўзьнясенская прыпісная царква. Прыходзкім сьвятаром у 1811 годзе быў Лука Іванаў Транцэвіч, дыяканам Кліменцій Іванаў Транцэвіч, панамаром Хведар Іванаў Кайдашэўскі<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 321-321адв.</ref>. 11 ліпеня{{заўвага|Гэта — дата хросту, але, магчыма, яна супадае з датай нараджэньня. Адбылося яно ў двары Тэкліноў, дзе жылі сваякі Ястржэмбскія. Царква Сялецкага базылянскага кляштару і яе сьвятар зусім блізка. Ці не таму ўсе тутэйшыя Ястржэмбскія хрысьцілі дзяцей у Сяльцы, хоць належалі да Астраглядаўскай рыма-каталіцкай парафіі, што без асаблівых цяжкасьцяў маглі сабрацца разам?}} 1808 году ў сям'і рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. нарадзілася і ахрышчаная іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}} нарадзіўся сын Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref> — асоба ў будучыні знакамітая<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref><ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref>. У 1811 годзе ў маёнтку Барысаўшчына жыло таксама сямейства стрыечнага брата пана Фелікса Яна, сына Францішка, Ястржэмбскага, межавога судзьдзі рэчыцкага<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 263. А. 235</ref>. [[Файл:Гноеў, Барысаўшчына, Клівы на карце Ф. Ф. Шуберта. 1850 г.png|значак|Барысаўшчына, Гноеў, Клівы на мапе Ф. Ф. Шубэрта. 1850 г.]] Згодна з інвэнтаром 1844 году, у вёсцы Барысаўшчына аднайменнага маёнтку пана Фелікса, сына Яна, Ястржэмбскага, налічвалася 35 цяглых двароў і 4 двары, прыналежныя агароднікам. Усяго — 144 душы мужчынскага і 140 душ жаночага полу прыгонных сялянаў<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1393. А 1-30</ref>. На 1850 год — 44 двары, 288 жыхароў. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 302 жыхары абодвух полаў сяла Барысаўшчына зьяўляліся прыхаджанамі Загальскай Сьвята-Троіцкай царквы, 7 жыхароў двара Барысаўшчына былі парафіянамі Юравіцкага касьцёлу Нараджэньня Найсьвяцейшай Панны Марыі<ref>Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 379адв., 708</ref>. [[Файл:Сядзібны дом у Барысаўшчыне. Мал. Ігнацыя Урублеўскага. 1891 год.jpg|значак|зьлева|Сядзібны дом у Барысаўшчыне. Малюнак Ігнацыя Ўрублеўскага. 1891 г.]][[Файл:Бровар - panoramio.jpg|значак|Воданапорная вежа.]][[Файл:Бровар - panoramio (1).jpg|значак|зьлева|Фрагмэнты сядзібнага комплексу ў Барысаўшчыне: воданапорная вежа і мураваная агароджа.]][[Файл:Цэгла з кляймом Ястржэмбскіх.jpg|значак|Будаўнічы матэрыял зь сядзібы Ястржэмбскіх у Барысаўшчыне.]]У парэформавы пэрыяд Барысаўшчына належала да Хвойніцкай воласьці. Паводле кліравой ведамасьці Загальскай царквы 1869 году, за 4 вярсты ў 41 і 1/4 двара{{Заўвага|Так запісана ў крыніцы. Але, як засьведчыў іерэй Расьціслаў Бандарэнка, меліся на ўвазе ня ўласна сядзібы, а царкоўныя двары, кожны зь якіх мусілі складаць 4 мужчынскія душы.}} сяла Барысаўшчыны жылі 165 мужчын і 159 жанчын зь ліку яе прыхаджанаў<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40899. А. 96адв.</ref>. На пачатак 1870 году тут — 135 рэвізскіх душ сялянаў уласьнікаў, прыпісаных да Барысаўшчынскага сельскага таварыства<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 71</ref>. У 1876 годдзе ў маёнтку Барысаўшчына нябожчыка Мікалая, сына Фелікса, Ястржэмбскага (†1874) налічвалася 773 дзесяціны зямлі. Згодна са зьвесткамі 1876 і 1879 гадоў, Барысаўшчына заставалася ў прыходзе Загальскай царквы<ref>Минские епархиальные ведомости. — Минск, 1876. № 10. С. 456; Описание церквей и приходов Минской епархии. VIII. Речицкий уезд. — Минск, 1879. С. 71</ref>. У 1886 годзе ў сяле — 36 двароў, 359 жыхароў, царква<ref>Волости и важнейшие селения Европейской России. — С.-Петербург, 1886. Вып. 5. С. 113</ref>. На 1889 год уладальнікамі добраў Барысаўшчына ў 1500 дзесяцін угодзьдзяў названыя дваране Уладзімер, Канстанцін і Станіслаў, сыны Мікалая, Ястржэмбскія<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1889 г. — Минск, 1889. С. 378</ref>. Недзе ў той час на беразе ракі Віць і яе прытоку Гаранкі ў двары Барысаўшчына{{заўвага|Р. Афтаназы чамусьці атаясаміў Барысаўшчыну, якая належала да Хвойніцкай воласьці Рэчыцкага павету, з аднаіменным маёнткам Воўк-Ланеўскага па-над ракою Пціч у Глускай воласьці павету Бабруйскага, скарыстаўшы артыкул А. Ельскага ў «Слоўніку геаграфічным…»<ref>Słownik geograficzny Krółewstwa Polskiego і innych krajów słowiańskich. – Warszawa, 1880. T. I. S. 337</ref>.<ref>Aftanazy R. Dzieje rezydencji na dawnych Kresach Rzeczypospolitej. Tom 1. Województwa mińskie, mścisławskie, połockie, witebskie. Wydanie drugie, przejrzane i uzupelnione. / R. Aftanazy – Wrocław; Warszawa; Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwo, 1991. S. 25–26</ref>}} закладзена новая сядзіба — цэлы комплекс мураваных жылых і гаспадарчых пабудоваў{{заўвага|Рэшткі іх захаваліся да нашых дзён<ref>[https://globustut.by/borisovsch/index.htm Барысаўшчына на сайце «Глобус Беларусі»]</ref>.}}, парк. Апошні асабліва адметны. На ніжняй тэрасе ён складаўся ў асноўным з мясцовых пародаў, сярод якіх высаджаныя лістоўніцы і піхты. На верхняй расьлі шматлікія экзоты, у большасьці сваёй прывезеныя з пітомнікаў Рыгі, Кіева, Варшавы, а часткова вырашчаныя на месцы. Наколькі багатай была калекцыя дрэваў і кустоў сьведчыць тое, што ў парку калісьці зарэгістравана да 300 іх відаў і формаў<ref>Антипов В. Парки Белоруссии. — Минск, 1975; Федорук А. Т. Садово-парковое искусство Белоруссии. – Минск: Ураджай, 1989. С. 188–189</ref>. З 1890 году працавала вінакурня, з 1896 году — маслабойня і паравы млын. Паводле перапісу 1897 году ў Барысаўшчыне было 88 двароў, 552 жыхары, дзейнічалі прыпісная царква, хлебазапасны магазын. У даведніку 1903 году сказана, што маслабойня і млын належалі тайнаму саветніку Станіславу Ястржэмбскаму{{заўвага|Сам маёнтак у 1903 г. і надалей належаў пляменьніку Міхалу Ястржэмбскаму<ref>Памятная книжка Минской губернии на 1904 г. — Минск: Издание Минского губернского статистического комитета, 1903. Приложение. С. 60</ref>, бацька якога Ўладзімер памёр у Барысаўшчыне ў 1901 г.<ref name="fn2"/>}}. Сіламі 5 работнікаў выраблялі мукі і масла на 9 900 рублёў у год, па заказах — на 1000 рублёў<ref>Список фабрик и заводов европейской России. – С.-Петербург, 1903. С. 575</ref>. На 1909 год у сяле налічвалася 95 двароў з 611 жыхарамі, у аднадворным фальварку – 35 жыхароў. У 1911 годзе маёнтак Барысаўшчына ў 1927 дзесяцін быў уласнасьцю Міхала, сына Ўладзімера, Ястржэмбскага<ref>Список землевладельцев Минской губернии. 1911 г. — Б. м. С. 5</ref>. У 1912 годзе вінакурня сіламі 8 работнікаў і коннага рухавіка, кіраванага адным чалавекам, вырабляла прадукцыі на 11 172 рублі<ref>Список фабрик и заводов Российской империи. / Под ред. В. Е. Варзара. – С.-Петербург, 1912. Гр. XIб. С. 200</ref>. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Барысаўшчына ў складзе Хвойніцкай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917—1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. — Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев (отв. ред.) [и др.]. — Минск: Четыре четверти, 2018. С. 85</ref>. [[Файл:Храпкаў на карце генштаба РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.jpg|значак|зьлева|Барысаўшчына на мапе гэнштабу РККА Беларусі і Літвы. 1935 г.]]1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Паводле запіскі «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Барысаўшчынскай школе першай ступені (г. зн. пачатковай) налічвалася адпаведна 21 і 40 вучняў<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласьці. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. У пачатку 1920-х гадоў арганізаваны саўгас «Барысаўшчына». Пасьля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] з 8 сьнежня 1926 году Барысаўшчына — цэнтар сельсавету ў Хвойніцкім раёне [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай акругі]] [[БССР]]. З 9 чэрвеня 1927 году ў складзе [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]]. 30 сьнежня 1927 году сельсавет узбуйнены за кошт далучэньня тэрыторыі скасаваных Гноеўскага і часткі Храпкаўскага сельсаветаў. У 1930 годзе тут налічвалася 138 двароў, 741 жыхар. Працавалі пачатковая школа, хата-чытальня, адзьдзяленьне спажывецкай каапэрацыі. З 20 лютага 1938 году — у [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]]з цэнтрам у Мазыры. Напярэдадні Вялікай Айчыннай вайны ў Барысаўшчыне было 184 двары з 729 жыхарамі. У вайну акупанты разбурылі 31 дом, загубілі 9 вяскоўцаў<ref>Без срока давности. Беларусь: преступления нацистов и их пособников против мирного населения на оккупированной территории БССР в годы Великой Отечественной войны. Гомельская область. Сборник архивных документов и материалов / сост.: А. Р. Дюков, В. Д. Селеменев (рук.) [и др.]; редкол.: А. К. Демянюк [и др.]. — Минск: НАРБ; М.: Фонд «Историческая память», 2021. С. 498</ref>. 88 жыхароў сяла загінулі на франтах. З 8 студзеня 1954 году — у складзе Гомельскай вобласьці. 16 ліпеня 1954 году да сельсавета далучана тэрыторыя скасаванага Загальскага сельсавету<ref>Указ Президиума Верховного Совета БССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Гомельской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.</ref>. Паводле перапісу 1959 года ў Барысаўшчыне налічвалася 982, у 1970 годзе — 299 жыхароў. Цэнтар саўгасу «Барысаўшчына». Працавалі пачатковая школа, дом культуры, бібліятэка, дзіцячыя ясьлі, фельчарска-акушэрскі пункт, сталовая, 2 крамы, швейная майстэрня, адзьдзяленьне сувязі. У 1986 — 1987 гадох пабудаваныя дамы на 50 кватэраў, у якіх разьмясьціліся перасяленцы з забруджаных пасьля аварыі на Чарнобыльскай АЭС месцаў. 1 сьнежня 2009 году ў склад Барысаўшчынскага сельсавету перададзеная вёска [[Храпкаў]], якая ўваходзіла ў [[Судкоўскі сельсавет|Дварышчанскі сельсавет]]<ref>[https://web.archive.org/web/20131029210409/http://www.pravo.by/pdf/2009-309/2009-309(003-022).pdf Решение Гомельского областного Совета депутатов от 1 декабря 2009 г. № 290 Об изменении административно-территориального устройства Хойникского района Гомельской области]</ref>. == Насельніцтва == * 1995 год — 188 двароў, 435 жыхароў<ref name="bel2" />. * 2004 год — 134 двары, 340 жыхароў. * 2021 год — 104 двары, 275 жыхароў<ref>[https://web.archive.org/web/20211020023912/http://hoiniki.gov.by/ru/borisovsh/ Барысаўшчынскі сельскі савет]</ref>. == Помнікі гісторыі і культуры == * На ўскраіне вёскі помнік архітэктуры — рэшткі былой сядзібы Ястржэмбскіх (канец XIX — пачатак XX стагодзьдзя)<ref>[http://gosspisok.gov.by/?size=10&page=244 Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * За 2 км на поўдзень ад вёскі [[Гарадзішча (археалягічны аб’ект)|гарадзішча]] пэрыяду раньняга [[Жалезны век|жалезнага веку]], за 0,5 км на поўдзень — паселішча эпохі [[неаліт]]у і [[мезаліт]]у<ref>Ісаенка У. Ф. Барысаўшчына. // Археалогія і нумізматыка Беларусі. Энцыклапедыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя імя Пятруся Броўкі, 1993. С. 79</ref> == Асобы == * Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля. == Заўвагі == {{Заўвагі|2}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Барысаўшчынскі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Барысаўшчынскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVII стагодзьдзі]] 9rjluzxscb94bnv45adbqhs9p5es466 Палёт над гняздом зязюлі (фільм) 0 250290 2622379 2444684 2025-06-29T01:13:14Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2622379 wikitext text/x-wiki {{Фільм | выява = One Flew Over the Cuckoo's Nest poster.jpg }} '''«Палёт над гняздом зязю́лі»''' ({{мова-en|One Flew Over the Cuckoo’s Nest}}) — мастацкі фільм-[[Драма (жанр)|драма]] рэжысэра [[Мілаш Форман|Мілаша Формана]], экранізацыя [[Палёт над гняздом зязюлі (раман)|аднайменнага раману]] [[Кен Кізі|Кена Кізі]]. Прэм’ера фільму адбылася 19 лістапада 1975 году на [[Чыкагаўскі міжнародны кінафэстываль|Чыкагаўскім кінафэстывалі]]. Ён стаў другім фільмам у гісторыі сусьветнага кінэматографу, які атрымаў [[Оскар]] у пяцёх самых прэстыжных намінацыях, што раней атрымалася зрабіць толькі кінастужцы ''«[[Гэта здарылася адной ноччу]]»'' (1934)<ref>[http://www.filmsite.org/bestpics.html Лепшыя фільмы] на ''filmsite.org''</ref>. Такую ж «Вялікую пяцёрку» яму ўдалося атрымаць у пяці намінацыях на [[Залаты Глёбус]] — адзіны раз у гісторыі кіно. Фільм, які распавядае пра драму ў [[псыхіятрыя|псыхіятрычнай]] лякарні, здымаўся амаль цалкам у аддзяленьні дзеля псыхічнахворых людзей шпіталю штату [[Арэгон]]. Гледачы вельмі цёпла ўспрынялі карціну. Фільм здолеў назьбіраць больш за $100 млн у пракаце ў [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]]. Крытыка высока адзначыла рэжысуру і акторскую гульню, прызнаўшы ''«Палёт над гняздом зязюлі»'' адною з найважнейшых кінастужак [[Новы Галіўуд|«новай хвалі» амэрыканскага кінэматографу]] 1970-х гадоў. == Сюжэт == {{Раскрыцьцё сюжэту}} Дзея мае месца ў 1963 годзе. Злачынца Рэндла Патрыка Макмэрфі ([[Джэк Нікалсан]]) пераводзяць з турмы ў псыхіятрычную лякарню дзеля [[Мэдычны агляд|агляду]]. Патрапіўшы ў аддзяленьне, Рэндл адразу сутыкаецца з жорсткім парадкам, усталяваным галоўнай мэдычнай сястрой Мілдрэд Рэтчэд ([[Луіза Флэтчэр]]). Гэтыя строгасьці, а таксама ўмяшальніцтва ў асабістае жыцьцё хворых падчас сэансаў групавой тэрапіі выклікаюць пратэст у новага пацыента. Макмэрфі не разумее, чаму мужчыны, хай нават і не зусім здаровыя, трываюць такое стаўленьне з боку пэрсаналу. Ён ідзе ў заклад на тое, што ён зможа пераспаць зь мэдычнай сястрой на працягу тыдня. Рэндл спрачаецца з мэдперсаналам, арганізуе ў аддзяленьні куток азартных гульняў, ладзіць галасаваньне, каб атрымаць дазвол хворым няўрочна паглядзець [[Сусьветная сэрыя|сусьветную сэрыю]] па тэлевізіі. Пасьля няўдалага галасаваньня ён збліжаецца з хранічным хворым па мянушцы Правадыр ([[Ўіл Сэмпсан]]) — буйным індзейцам, якога ўсе лічаць глуханямым. Нарэшце, Макмэрфі ажыцьцяўляе самавольную адлучку зь лякарні, выправіўшыся з групай пацыентаў на рыбу. Падчас [[кансыліюм]]у лекары схіляюцца да таго, што Макмэрфі ёсьць [[Сымуляцыя (юрыспрудэнцыя)|сымулянтам]] і яго неабходна адправіць назад у турму адбываць тэрмін. Аднак сястра Рэтчэд настойвае на тым, каб яго пакінулі ў аддзяленьні. Затрыманы дзеля прымусовага лячэньня, Макмэрфі нечакана для сябе даведваецца, што большасьць пацыентаў у аддзяленьні знаходзяцца добраахвотна, і ягоныя спробы замахнуцца на ўладу мэдычнае сястры ёсьць цалкам бессэнсоўнымі. Разумеючы, што яго могуць пакінуць у шпіталі на нявызначана доўгі тэрмін, Рэндл вырашае бегчы. Падчас чарговага сэансу сацыяльнае тэрапіі хворы Чэсўік ([[Сыдні Лэсык]]) губляе кантроль над сабою і пачынае ашалела скандаліць з-за цыгарэтаў. Макмэрфі і Правадыр спрабуюць абараніць яго перад санітарамі, але паўсталых хворых скручваюць і пазбаўляюць магчымасьці рухацца. Затым іх утрох адпраўляюць на сэансы [[электрашокавая тэрапія|электрашокавай тэрапіі]]. Перад працэдурай Рэндл даведваецца, што Правадыр размаўляе і чуе, але лічыць за лепшае захоўваць гэта пад сакрэтам. Ачуняўшы і вярнуўшыся назад у аддзяленьне, Макмэрфі вырашае, што далей цягнуць нельга, і прапануе Правадыру ўцячы разам. Падкупіўшы ахоўніка, Рэндл запрашае ў аддзяленьне сваіх знаёмых дзяўчатаў і ладзіць разьвітальную вечарыну. Калі Макмэрфі ўжо зьбіраецца пакінуць шпіталь, Білі Бібіт ([[Брэд Дорыф]]) намякае яму, што хацеў бы пераспаць з адной зь дзяўчатаў. Маладыя людзі адасабляюцца. Не ўтрымаўшыся пасьля выпітага алькаголю і бурлівай ночы, Рэндл, як і ўсё ў аддзяленьні, засынае. Назаўтра мэдсястра Рэтчэд выяўляе вэрхал, учынены ў аддзяленьні, прыкметы спробы ўцёкаў і Білі Бібіта, страціўшага цнатлівасьць. Рэтчэд пагражае Бібіту тым, што раскажа пра такія нявартыя паводзіны ягонай маці, чыёю блізкаю сяброўкай яна зьяўляецца, чым прыводзіць яго ў шокавы стан і змушае выдаць завадатара начной вечарыны. Бібіта ў мітусьні пакідаюць ненадоўга аднаго, і ён забівае сябе, перарэзаўшы [[сонная артэрыя|сонную артэрыю]]. У лютасьці ад таго<ref>[http://books.google.com/books?id=zlSRS80XIfQC&pg=PT2937&dq=One+Flew+Over+the+Cuckoo%27s+Nest+forman+plot&hl=ru&ei=bMefTu_yMsSd-wbtj4GDBQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CD4Q6AEwAQ#v=onepage&q=One%20Flew%20Over%20the%20Cuckoo's%20Nest%20forman%20plot&f=false «Encyclopedia of American Cinema for Smartphones and Mobile Devices»]{{Недаступная спасылка|date=January 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}.</ref>, што Рэтчэд давяла да самагубства слабога і хворага Бібіта, Макмэрфі накідваецца на мэдсястру і сілаю пачынае яе душыць, але яго ў апошні момант адцягвае санітар, і Рэтчэд выжывае, атрымаўшы сур’ёзную траўму шыі. Жыцьцё ў шпіталі працягваецца. Празь некаторы час Рэндл зноўку зьяўляецца ў аддзяленьні, то бок Правадыр бачыць, як яго вядуць пад рукі санітары. Правадыр цешыцца з нагоды вяртаньня свайго адзінага сябра і кажа яму, што адчувае сябе «вялікім, як гара» і гатовы зьдзейсніць уцёкі, але заўважае, што Макмэрфі не рэагуе на гэтыя словы. Прыгледзеўшыся, ён выяўляе шнары зь левага і правага бакоў ілба і разумее, што той перанёс [[Лябатамія|лябатамію]] і зараз гэта ўжо ня той злачынец-сымулянт, а сапраўды хворы чалавек. Правадыр кажа яму, што не жадае сыходзіць безь яго, але і не хоча пакідаць у такім стане. Правадыр прамаўляе слова «Пайшлі» і душыць Макмэрфі падушкай, забіваючы сябра. Затым, выбіўшы краты на вокнах цяжкай мармуровай калёнкай, выдранай з душавой, выбіраецца на свабоду і ўцякае. {{Раскрыцьцё сюжэту|канец}} == У ролях == * [[Джэк Нікалсан]] — ''Рэндл Патрык Макмэрфі''. * [[Луіза Флэтчэр]] — ''сястра Мілдрэд Рэтчэд''. * [[Ўільям Рэдфілд]] — ''Дэйл Гардынг''. * [[Ўіл Сэмпсан]] — ''«Правадыр» Бромдэн''. * [[Брэд Дорыф]] — ''Білі Бібіт''. * [[Сыдні Лэсык]] — ''Чарлі Чэсўік''. * [[Дэні Дэвіта]] — ''Мартыні''. * [[Крыстафэр Лойд]] — ''Макс Тэйбэр''. * [[Дын Р. Брукс]] — ''доктар Джон Сьпіві''. * [[Ўільям Дуэл]] — ''Джым Сыфэлт''. * [[Вінцэнт Ск’явэльлі]] — ''Брус Фрэдрыксан''. * [[Дэлас В. Сьміт]] — ''Скэнлан''. * [[Майкл Бэрыман]] — ''Эліс''. * [[Нэйтан Джордж]] — ''санітар Вашынгтон''. * [[Мімі Саркісян]] — ''сястра Пілбоў''. * [[Скэтман Кротэрз]] — ''Тэркл''. * [[Ёсіп Элік]] — ''Банчыні''. == Стварэньне == === Перадгісторыя === Пачатак 1970-х гадоў быў часам «новай галіўудзкай хвалі». Тэмы і настроі, якім яшчэ нядаўна не было месца на экранах, як то [[сэкс]], гвалт, [[лаянка]], [[гіпі]], паступова становяцца [[мэйнстрым]]ам. Такія карціны, як ''«[[Вайскова-палявы шпіталь (фільм)|МЭШ]]»'', ''«[[Выкрут-22 (фільм)|Выкрут-22]]»'' дадалі новыя павевы ў інтэлектуальнае кіно Галіўуду. Тады ж на экранах зьявіліся кінастужкі, якія пераадолелі мяжу заробленых грошаў у $100 млн у амэрыканскім пракаце, як то ''«[[Сківіцы (фільм)|Сківіцы]]»'' і ''«[[Экзарцыст (фільм)|Экзарцыст]]»'', якія сталіся былі першымі ластаўкамі эпохі [[блокбастэр]]аў<ref name=msn36>[http://www.filmsite.org/70sintro.html «The Last Golden Age of American Cinema (the American "New Wave")»]. filmsite.org.</ref>. [[Выява:Goldman bo.jpg|значак|[[Бо Голдман]] і [[Майкл Дуглас]] падчас працы над фільмам.]] Раман Кена Кізі ''«Палёт над гняздом зязюлі»'' быў апублікаваны ў 1962 годзе і адразу стаў [[бэстсэлер]]ам у ЗША. Кніга хутка стала клясыкай пакаленьня [[бітнікі|бітнікаў]] і ўжо да 1975 году была перавыдадзеная ў ЗША больш за дваццаць разоў<ref name=msn63>''Marie Brenner'' [http://books.google.by/books?id=yCwEAAAAMBAJ&pg=PA32&dq=One+Flew+Over+the+Cuckoo%27s+Nest+Forman+Kesey&hl=ru&ei=PfOeToT1KoKN-wa5kciDDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&sqi=2&redir_esc=y#v=onepage&q=One%20Flew%20Over%20the%20Cuckoo's%20Nest%20Forman%20Kesey&f=false Flying High] (eng) // Texas Monthly. — 1976. — Т. 4. — № 1. — P. 32. — ISSN 0148-7736</ref>. Тады ж, у 1962 годзе, [[Кэрк Дуглас]] за $47 тысяч набыў правы на кіна- і тэатральную пастаноўку<ref name="msn62">''Dennis McDougal'' Five easy decades: how Jack Nicholson became the biggest movie star in modern times. — John Wiley and Sons, 2008. — P. 484. — ISBN 0471722464</ref>. Сцэнічную вэрсію рамана напісаў [[Дэйл Васэрман]], і ў 1963 годзе Кэрк Дуглас зладзіў інсцэнізацыю ў тэатры «Cort» на [[Брадўэйскі тэатар|Брадўэі]]. Ён сам і выконваў у ёй галоўную ролю Макмэрфі<ref name=msn7>''A.D. Murphy''. [http://variety.com/?layout=Variety100&reviewid=VE1117487976&content=jump&jump=review&category=1935&cs=1&p=0 'One Flew Over the Cuckoo's Nest' review] (англ.). variety (Nov. 18, 1975).</ref>. Атрымаўшы даволі халодныя водгукі тэатральнае крытыкі, п’еса пратрымалася на сцэне ўсяго некалькі месяцаў. Праз год Дуглас на заданьне [[Дзяржаўны дэпартамэнт ЗША|дзярждэпартамэнту]] апынуўся ў [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыне]], дзе пазнаёміўся з маладым і пэрспэктыўным рэжысэрам Мілашам Форманам. Яны пагутарылі, і Дуглас ўжо тады выявіў гатоўнасьць абмеркаваць пачатак здымак. Ён выслаў раман Кена Кізі па пошце, але Форман кнігу так і не атрымаў, бо яе канфіскавалі на мытні<ref name=msn12>''Almar Haflidason''. [http://www.bbc.co.uk/films/2002/10/14/one_flew_over_the_cuckoos_nest_1975_dvd_review.shtml One Flew over the Cuckoo's Nest SE DVD]</ref>. Кэрк Дуглас сам хацеў зпрадусаваць фільм паводле матываў спэктаклю і згуляць у ім, але розныя абставіны заміналі ягоным плянам. Перашкаджаў судовы працэс з Дэйлам Васэрманам, які нечакана прад’явіў правы на экранізацыю сваёй адаптаванай вэрсіі кнігі<ref name=msn4>''Dale Wasserman''. [http://www.independent.co.uk/news/obituaries/dale-wasserman-playwright-who-adapted-one-flew-over-the-cuckoos-nest-for-the-stage-1229960.html Playwright who adapted 'One Flew Over the Cuckoo's Nest' for the stage] (англ.). [[The Independent]] (7 January 2009).</ref><ref name=msn10>''Glenn Heath Jr.'' [https://web.archive.org/web/20140723162008/http://www.zaentz.com/files/cuckoos_nest.html One Flew over the Cuckoo's Nest / Saul Zaentz Company, history of film]</ref>. Галоўная праблема, аднак, палягала ў тым, што сцэнар фільму пра псыхічнахворых людзей ня выклікаў цікавасьці ў кінакампаніяў. Тэма лічылася калі не правальнай, то, ва ўсякім разе, камэрцыйна беспэрспэктыўнай. Сцэнар быў занадта наватарскім у той час. «Я прынёс ім сапраўдную клясыку, а яны нават не зразумелі гэтага», — камэнтаваў Дуглас свае шматлікія спробы зацікавіць кінакампаніі<ref name=msn19>''Chris Nashawaty'' [https://web.archive.org/web/20140801145530/http://www.ew.com/ew/article/0,,279892,00.html Oscar Goes Cuckoo] (англ.) // [[Entertainment Weekly]]. — Feb 23, 2001. — P. 78</ref>. Цікавасьць да сцэнару праяўлялі [[Джон Касавэтыс]] і [[Пітэр Фонда]], але з розных чыньнікаў да здымак справа не дайшла<ref name=msn61>[https://web.archive.org/web/20220626044313/http://www.crawleyscastingcalls.com/index.php?option=com_movies&Itemid=60&id=67&lettre=SPEC Which one of you nuts has got any guts?]</ref>. У пачатку 1970-х гадох да пастаноўкі рыхтаваўся [[Рычард Раш]], якога кніга вельмі ўразіла. Ён таксама прапанаваў Джэку Нікалсану, свайму старому знаёмаму з малабюджэтных раньніх працаў, галоўную ролю ў будучай карціне. Раш бачыў, што сцэнар будзе больш блізкім да кнігі, дзе апавяданьне вядзецца і ад асобы Правадыра. Раш пасьля двух гадоў беспасьпяховых спробаў быў вымушаны разьвітацца з надзеяй паставіць карціну з тых жа прычынаў, бо не знайшоў фінансавай падтрымкі праекту<ref name=msn62/>. Існуе вэрсія, што правамі на экранізацыю першапачаткова валодаў ён і прадаў іх Кэрку Дугласу пасьля няўдачы з пастаноўкай<ref name=msn72>''Paul Tatara.'' [http://www.tcm.com/this-month/article/333888%7C0/The-Stunt-Man.html The Stunt Man] (eng). tcm.com</ref><ref name=msn73>''Paul Hupfield''. [https://web.archive.org/web/20081121150013/http://www.biggerboat-filmquiz.co.uk/reviewssection/stuntman.htm Interview with Richard Rush] (eng). biggerboat-filmquiz.co.uk.</ref>. У 1971 годзе Кэрк, канчаткова расчараваўшыся, ужо сабраўся прадаць правы на экранізацыю, калі яго сын [[Майкл Дуглас|Майкл]] угаварыў бацьку аддаць іх яму. Майкл вырашыў паспрабаваць зрушыць праект зь мёртвага пункту, аднак досьведу прадусаваньня яму бракавала. Падчас здымак сэрыялу ''«[[Вуліцы Сан-Францыска]]»'' Майкл пазнаёміўся з [[Саўл Зэйнц|Саўлам Зэйнцам]], які працаваў прадстаўніком невялікай незалежнай прадусарскай кампаніі Fantasy Films. Зэйнц крыху раней таксама цікавіўся магчымасьцю экранізацыі рамана Кена Кізі, і яны вырашылі сумесна пачаць працу над фільмам<ref name=msn19/>. === Падбор актораў === Адным з чыньнікаў, паводле якога падрыхтоўка да здымак фільму моцна зацягнулася, быў вельмі старанны падбор акторскага складу. Стваральнікі мелі абмежаваны бюджэт, але адначасова матэрыял абавязваў знайсьці добрых выканаўцаў. Пошукі актора на галоўную ролю занялі больш за год. Джэк Нікалсан быў першым кандыдатам у сьпісе. Разглядаліся варыянты з [[Марлон Брандо|Марлонам Брандо]] і [[Джын Гэкман|Джынам Гэкманам]], але яны былі толькі магчымай зьменай, у выпадку, калі Джэк ня зможа здымацца<ref name=msn11>''James Berardinelli''. [http://www.reelviews.net/php_review_template.php?identifier=1383 One Flew over the Cuckoo's Nest / Saul Zaentz Company, history of film (англ.)] reelviews.net</ref>. Нікалсан ужо быў добра вядомы ў прафэсійным асяродку, дзякуючы такім працам, як то ''«[[Бестурботны яздок|Бестурботны яздок]]»'' і ''«[[Пяць лёгкіх п’есаў|Пяць лёгкіх п’есаў]]»''<ref name=msn5>''John Nesbit''. [https://web.archive.org/web/20120302070354/http://oldschoolreviews.com/rev_70/cuckoos_nest.htm 'One Flew Over the Cuckoo's Nest' Old school review] (англ.)</ref>. Аднак гэта былі, хутчэй, [[артгаўс]]ныя кінастужкі, ня вельмі добра знаёмыя шырокай аўдыторыі. Нікалсан тады меў імідж сапсаванага маладога інтэлектуала, адмоўнага пэрсанажу, але зусім не бунтаўніка Макмэрфі<ref name=msn26>One Flew Over the Cuckoo’s Nest / дадатковыя матэрыялы да DVD-выдання</ref>. Пасьля працы ў ''«[[Апошні строй|Апошнім строі]]»'' Майкл Дуглас канчаткова пераканаўся ў тым, што Джэк Нікалсан падыходзіць на гэтую ролю. Актор быў вельмі запатрабаваным, і нават давялося чакаць, калі ён скончыць здымкі. У Нікалсана былі прывабныя прапановы на наступныя карціны ад [[Гэл Эшбі|Гэла Эшбі]] і [[Бэрнарда Бэрталюччы]], але ён абраў працу з Форманам<ref name=msn62/>. Вядомыя акторкі [[Эн Бэнкрафт]], [[Джэральдын Пэйдж]], [[Элен Бэрстын]] запрашаліся дзеля выкананьня галоўнае адмоўнай ролі мэдычнае сястры, але пасьлядоўна адхілялі прапанову, прачытаўшы сцэнар<ref name=msn16>''Tim Dirks''. [http://www.filmsite.org/onef.html One Flew Over The Cuckoo's Nest (1975)] (англ.). filmsite.org</ref>. Імя Луізы Флэтчэр было вядома толькі адмыслоўцам дзякуючы некалькім ейным работам на тэлебачаньні ў 1950-я гады, пасьля якіх яна больш за дзесяць гадоў практычна не здымалася. Мілаш Форман заўважыў 40-гадовую акторку, якая выконвала невялікую ролю ў фільме [[Робэрт Олтман|Робэрта Олтмана]] ''«[[Злодзеі як мы]]»''. Рэжысэр, пагутарыўшы з Луізай, вырашыў, што менавіта яна здольная рэалізаваць ягоную ідэю. Паводле задумы, галоўная гераіня мусіць спачатку спадабацца гледачам, але разьвіцьцё сюжэту павінна паказаць, зь якім увасобленым злом ім трэба будзе сутыкнуцца<ref name=msn26/><ref name=msn2>''Aljean Harmetz''. [http://www.littlereview.com/goddesslouise/articles/nyt1175.htm The Nurse Who Rules The 'Cuckoo's Nest'] (англ.). [[New York Times]]</ref>. Асобнай задачай стаў пошук актора на другасную, але вельмі важную ролю Правадыра. Як успамінаў Форман, самое па сабе гэта было вельмі нялёгка, бо карэнныя жыхары Амэрыкі лічацца ня вельмі буянымі. Паводле задумы рэжысэра, Правадыр у фільме, у адрозьненьні ад кнігі, больш ня быў галоўным героем, але патрэбен быў менавіта велізарны «як дрэва» індзеец. Пасьля доўгіх пошукаў практычна выпадкова знайшлі ураджэнца племя [[крыкі]] Ўіла Сэмпсана, які працаваў лесьніком у штаце [[Вашынгтон (штат)|Вашынгтона]] і меў рост 203 см<ref name=msn16/><ref name = msn1>''Greg Orypeck''. [https://web.archive.org/web/20120130230606/http://www.classicfilmfreak.com/2010/09/09/one-flew-over-the-cuckoo%E2%80%99s-nest-1975/ One Flew Over the Cuckoo’s Nest (1975)] (англ.). classicfilmfreak.com (September 9, 2010)</ref>. [[Дэні Дэвіта]], Дэлас Сьміт і Мімі Саркісян выканалі ролі пацыентаў і пэрсаналу яшчэ ў брадўэйскае пастаноўцы, таму былі запрошаныя і ў фільм<ref name=msn10/>. Пры падборы астатніх актораў другога пляну прадусары перабралі звыш 1700 кандыдатураў. Ідэя стваральнікаў карціны палягала ў тым, што гэтыя акторы павінны былі быць невядомымі масаваму гледачу, а актор ролі галоўнага герою, наадварот, быў бы добра вядомы. Такім чынам, ён павінен увасабляць у псыхіятрычнай лякарні наш звыклы сьвет, у той час як іншыя пацыенты жывуць у вылучаным ад рэальнасьці маленькім сусьвеце<ref name=msn5/>. Акрамя гэтага, Форман дамагаўся таго, каб усе акторы другога пляну былі, па магчымасьці, яскравымі і запамінальнымі з аднаго позірку<ref name=msn26/>. Дзеля многіх вядомых галіўудзкіх актораў, як то Брэд Дорыф, Дэні Дэвіта, Крыстафэр Лойд і Ўіл Сэмпсан, праца ў карціне Формана стала дэбютнай працай на кінаэкране, найістотнейшым чынам паўплывала на іхную кар’еру<ref name=msn33>''Лютова С.Н.'' [http://hpsy.ru/public/x2889.htm Над гнездом кукушки... Путь мужчины] (рус.)</ref>. Ўільяму Рэдфілду, які меў вялікі досьвед працы на тэлебачаньні, наадварот, здымкі ў фільме сталі апошнім выступам у кінэматографе ў жыцьці. Усяго празь некалькі месяцаў пасьля таго, як фільм пабачыў сьвет ён памёр, хварэючы на [[леўкемія|леўкемію]]<ref name=msn1/>. У карціне маюцца некалькі запамінальных [[камэо|камэо-роляў]]. Гэтак лекара Сьпіві згуляў сапраўдны галоўны доктар шпіталю ў Арэгоне доктар Дын Брукс. Эпізадычную ролю капітану на прычале згуляў Саўл Зэйнц. У масоўцы карціны былі занятыя сапраўдныя пацыенты і пэрсанал шпіталя. === Здымкі === [[Файл:OSHWing.JPG|значак|зьлева|Шпіталь штату Арэгон ([[:en:Oregon State Hospital|англ.]]), у якім адбываліся здымкі фільму. Фатаздымак зроблены ў 2007 годзе.]] Вельмі працяглы час дуэт прадусараў шукаў рэжысэра, здольнага справіцца зь незвычайнай задумай. Перабраўшы мноства кандыдатур, яны спыніліся на Мілашу Формане. Як іранічна ўспамінаў рэжысэр, яго абралі, бо ён меў добрую рэпутацыю прафэсіяналу і нядорага браў за свае паслугі. У 1968 годзе Форман ужо эміграваў быў у ЗША і пасьпеў зьняць фільм ''«[[Адрыў (фільм, 1971)|Адрыў]]»'', які праваліўся ў пракаце. Форман тады зусім хварэў на кішэнь і думаў пра вяртаньне ў [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыну]], аднак у той час Дуглас і Зэйнц нечакана прапанавалі яму працу<ref name=msn10/>. Майкл Дуглас пракамэнтаваў прычыну выбару тым, што Форман быў адзіным, хто ўжо на першай сустрэчы з прадусарамі дэталёва апісаў плян здымак. Як сьцьвярджае Майкл Дуглас, ён ня ведаў на той момант, што ягоны бацька дзесяць гадоў таму ўжо абмяркоўваў падобную магчымасьць з Форманам<ref name=msn26/>. Першы варыянт сцэнару быў напісаны самім Кенам Кізі, але ён не задаволіў прадусараў і рэжысэра. У Кізівым сцэнары засталіся атмасфэра і стыль кнігі, перададзенай пацыентам псыхічнае лякарні апавядальнікам Правадыром, супраць чаго выступаў Форман<ref name="msn66">''Barbara Tepa Lupack'' Take two: adapting the contemporary American novel to film. — Popular Press, 1994. — P. 191. — ISBN 0879726423</ref>. Дуглас зьвярнуўся да Лоўрэнса Габэна, затым — да Бо Голдмана — тады малавядомага пісьменьніка, які толькі пачынаў свой творчы шлях. Праца над сцэнаром заняла каля васьмі тыдняў. Кен Кізі пасьля саслужыў нядобрую службу стваральнікам карціны, вельмі негатыўна адгукнуўшыся пра сцэнар фільму і ўвогуле не ўхваліўшы яго<ref name=msn21>[http://www.zimbio.com/Kirk+Douglas/articles/a6cww2XKauX/Kirk+Douglas+Still+Pissed+Michael+Douglas Kirk Douglas bio] (англ.) (March 7, 2010).</ref><ref name=msn22>''Richard Levine'' [http://www.nytimes.com/packages/html/movies/bestpictures/cuckoo-ar1.html A Real Mental Ward becomes A Movie 'Cuckoo's Nest'] (англ.). [[New York Times]] (Apr 13, 1975).</ref>. Калі здымкі ўжо пачаліся, у адным з інтэрвію яго спыталі пра ягоны ўдзел у праекце, на што пісьменьнік з жартам адказаў: «Вы пытаецеся, ці стане будучая маці сама сабе рабіць аборт?»<ref Name=msn19/><ref name=msn11/>. Тым часам прадусары працягвалі шукаць цікавасьць з боку кінастудыяў, але так і ня здолелі анікога знайсьці. У выніку, 4 мільёны даляраў на здымкі Зэйнц і Дуглас узялі з уласных сродкаў. Эканоміць прыйшлося на ўсім, але толькі не на акторы, які выканаш галоўную ролю. На гэтую пазыцыю вырашылі запрасіць тады ўжо цалкам сталага, у акторскім разуменьні, Джэка Нікалсана. Толькі яго Форман бачыў у якасьці патрэбнага выканаўцы. Ганарар Нікалсана склаў $1 млн у дадатак да аднаго адсотку ад пракату<ref name=msn62/><ref name=msn19/>. Форман вырашыў, што дзеля праўдзівасьці здымкі павінны прайсьці ў сапраўднай псыхіятрычнай лякарні. Паводле першапачатковай задумы ўвесь фільм неабходна было зьняць у шпіталевых інтэр’ерах і толькі пачатак і завяршэньне фільму плянавалася зрабіць на прыродзе. Акрамя таго, аддзяленьне было ўжо гатовай дэкарацыяй, і гэта дазволіла дадаткова адшчадзіць сродкі. Рэжысэр і прадусары фільму наведалі некалькі лекавых установаў і спыніліся на шпіталі штату [[Арэгон]]у ў мястэчку [[Сэйлем (Арэгон)|Сэйлем]]. Толькі ў гэтым шпіталі, як высьветлілася, лекары чыталі раман Кізі. Пісьменьнік жыў недалёка ад гэтых месцаў, і яго добра ведалі ў мястэчку<ref name=msn22/>. Галоўны лекар шпіталю доктар Дын Брукс, пазнаёміўшыся са сцэнаром, даў згоду на вытворчасьць стужкі. У памяшканьні шпіталя пуставала цэлае аддзяленьне. Як успамінаў Брукс, яму было цікава прыняць удзел у працэсе працы над кінакарцінай, паглядзець на рэакцыю пацыентаў, і, галоўнае, ён лічыў, што здымкі могуць мець дабратворны тэрапэўтычны эфэкт. Брукс зьняўся ў ролі доктара Сьпіві і стаў таксама кансультантам карціны<ref name=msn7/>. Самі здымкі пачаліся ў студзені 1975 году і занялі каля 14 тыдняў. Сцэны фільму былі зьнятыя строга ў тым парадку, у якім яны і зьяўляюцца на экране. Толькі сцэна, дзе героі хадзілі па рыбу, аказалася паводле часу апошняй<ref name=msn16/>. Форман спачатку ня меў намеру яе здымаць, лічачы, што яна выпадае з кантэксту, але потым усё ж вярнуўся да яе<ref name=msn18>''Tina Butler''. [http://news.mongabay.com/2005/0506-tina_butler.html The Methods of Madness] (англ.). mongabay.com (May 6, 2005)</ref>. Здымкі прайшлі дастаткова гладка, за выключэньнем невялікага непрыемнага інцыдэнту. Адзін з хворых не зьвярнуў увагу на экран, які засланяў адчыненае вакно, куды ўваходзіў электрычны кабель, выпаў з трэцяга паверха і зламаў плячо<ref name=msn26/>. Некаторыя цяжкасьці ўзьніклі з заключнай сцэнай уцёкаў Правадыра, які павінен быў выбіць акно. Сцэна была настолькі эмацыянальнай, што рэжысэр здымаў яе адным дублем зь некалькіх камэраў, праз што цяжка было б яшчэ раз трапна злавіць неабходны стан Ўіла Сэмпсана. Бо Голдман таксама ўспамінаў, што вельмі доўга падбіраў апошнія словы Правадыра, зьвернутыя да ўжо мёртвага Макмэрфі<ref name=msn11/><ref name=msn26/>. У пэрыяд рэпэтыцыяў каля двух тыдняў акторы, «ужываючыся» ў ролі, знаходзіліся ў аддзяленьні, мелі зносіны з хворымі і лекарамі, удзельнічалі ў сэансах сацыяльнае тэрапіі, харчаваліся разам з пацыентамі. Нікалсан, які прыбыў на здымкі пазьней астатніх актораў, успамінаў, што яго ўразіла тое, як акцёры «ўжыліся» ў свае ролі, і што ён ня мог зь першага погляду адрозьніць, хто сапраўды хворы чалавек, а хто толькі грае такога. Доктар Брукс даваў парады, як акторам можна найбольш дакладна перадаць асаблівасьці таго ці іншага захворваньня ці разладу. Пітэр Брокен, які выканаў ролю палкоўніка Матэрсана, запазычыў свой вобраз у пацыента шпіталя, які хварэў на [[шызафрэнія|паранаідальную шызафрэнію]]<ref name=msn22/>. Пры сканчэньні здымак акторы практычна перасяліліся ў аддзяленьне, не выходзілі з вобразу і нават спалі на тых жа ложках, што і іхныя пэрсанажы<ref name=msn26/>. Форман даваў поўную вольнасьць [[імправізацыя|імправізацыі]], і акторы часта ня ведалі, калі іх здымаюць, думаючы, што, магчыма, гэта толькі рэпэтыцыя і камэра ня ўключаная. Як ўспамінала Луіза Флэтчэр, рэжысэр ніколі не абмяркоўваў зь ёю інтэрпрэтацыю ролі, а толькі заклікаў яе выглядаць больш натуральнай. Паказальнай ёсьць сцэна першай гутаркі Макмэрфі і доктара Сьпіві. Багатая міміка, трывожныя паводзіны і жэстыкуляцыя Джэка Нікалсана цалкам зьяўляюцца імправізацыяй<ref name=msn5/>. Акторы ў фільме настолькі ўжыліся ў ролю псфхічнахворых, што прадусары пачалі турбавацца аб іхным мэнтальным здароўі<ref name=msn26/>. Па заканчэньні здымак правы на пракат былі прададзеныя кампаніі United Artists. Прадстаўнікі кампаніі палічылі, што посьпехам будзе, калі карціна акупіць свой бюджэт, і склалі з прадусарамі нявыгадны для сябе кантракт. Вялікі касавы посьпех карціны стаў поўнай нечаканасьцю. Прэм’ерны паказ адбыўся ў лістападзе 1975 году на [[Чыкагаўскі кінафэстываль|Чыкагаўскім кінафэстывалі]]. [[Роджэр Эбэрт]], які прысутнічаў на прэм’еры, успамінаў, што ён ніколі ня бачыў больш трыюмфальнага ўспрыманьня гледачамі фільму за тое, якое выклікаў ''«Палёт над гняздом зязюлі»''<ref name=msn27>''[[Роджэр Эбэрт]]''. [http://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-one-flew-over-the-cuckoos-nest-1975 One Flew Over the Cuckoo's Nest] (англ.). [[Chicago Sun-Times]] (Feb 2, 2003)</ref>. == Ацэнка і ўспрыманьне == === Крытыка === Карціна была станоўча ўспрынятая большасьцю крытыкаў і ейнае стварэньне было прызнанае значнай падзеяй у сусьветным і амэрыканскім кінэматографе. [[Вінцэнт Кэнбі]] з газэты [[New York Times]] напісаў, што карціна не дае ні на каліва ўсумніцца ў бездакорным гусьце рэжысэра. [[Сяргей Кудраўцаў]] прывёў работу Формана ў якасьці рэдкага прыкладу таго, як фільм атрымаў высокія адзнакі як з боку масавай аўдыторыі, гэтак, адначасова, ад самых патрабавальных адмыслоўцаў<ref name=msn20>''[[Сяргей Кудраўцаў]]''. [https://web.archive.org/web/20171230141632/https://www.kinopoisk.ru/review/880860/ Рэцэнзія на фільм (рус.)]. kinopoisk.ru</ref>. [[Роджэр Эбэрт]] паставіў ёй тры зоркі з чатырох паводле сваёй шкалы, застаўшыся не зусім задаволеным некаторымі сцэнамі. Выправу па рыбу ён знайшоў занадта надуманай і сымбалічнай, якая выдае задуму рэжысэра не замыкаць ўсю інтрыгу між чатырох сьценаў. Самагубства Білі Бібіта таксама выпадае з агульнага настрою і рытму. «Фільм настолькі добры, што хочацца яму дараваць, калі нешта было зроблена ня так як трэба», — напісаў аглядальнік Chicago Sun<ref name=msn29>''[[Роджэр Эбэрт]]''. [http://www.rogerebert.com/reviews/one-flew-over-the-cuckoos-nest-1975 One Flew Over the Cuckoo's Nest] (англ.). [[Chicago Sun-Times]] (Jan 1, 1975)</ref>. Жанравая прыналежнасьць карціны ёсьць спрэчнай, бо ў ёй можна назіраць вельмі свабоднае зьмешваньне многіх стыляў<ref name=msn5/>, ад мэлядрамы да трагікамэдыі<ref name=msn18/><ref name=msn20/><ref name=msn32>''Pauline Kael''. [http://www.littlereview.com/goddesslouise/movies/cuckoo2.htm One Flew Over The Cuckoo's Nest from abbreviated review in 5001 Nights] (англ.). Henry Holt (1991)</ref>. Кэнбі назваў жанр карціны чыстай камэдыяй<ref name=msn28>''[[Вінцэнт Кэнбі]]''. [http://www.nytimes.com/movie/review?res=EE05E7DF1739E76CBC4851DFB767838E669EDE One Flew Over the Cuckoo's Nest] (англ.). [[New York Times]] (Nov 20, 1975)</ref>. У цэнтры сюжэту карціны прамы выклік [[істэблішмэнт]]у героя-адзіночкі, які ўвасабляе сабой бунтарскі дух Амэрыкі 1960-х. Джэк Нікалсан пасьпяхова працягнуў распрацоўваць матыў [[нонканфармізм|нонканфармісцкага]] канфлікту, закрануты ім у папярэдняй працы ''«Пяць лёгкіх п’есаў»''<ref name=msn9>''Glenn Heath Jr''. [http://www.slantmagazine.com/dvd/review/one-flew-over-the-cuckoos-nest/1812 'One Flew Over the Cuckoo's Nest' review] (англ.). [[Slant Magazine]] (September 21, 2010)</ref>. Ва ўлюбёнай тэме Формана — [[контракультура|контракультуры]], сутыкненьні індывіду і сыстэмы, супрацьпастаўленьні зьнешняй і ўнутранай свабоды — ён знаходзіць новы падыход. Здавалася б, у псыхіятрычнай клініцы выгнаньнік грамадзтва можа знайсьці супакой і прытулак, але, на жаль, нават тут яго няўхільна наганяе «калектыўнае вар’яцтва»<ref name=msn20/>. Галоўнаму герой здолеў падбухторыць сваіх таварышаў на невялікі бунт, але Правадыр нездарма папярэджвае Макмэрфі, успамінаючы пра свайго бацьку, што яны папрацавалі над ім, як працуюць над Макмэрфі<ref name=msn9/>. Сканчэньне адлюстроўвае непазьбежнае, то бок, тое, што сыстэма пераадольвае супраціў адзінца. Сыстэма ёсьць не здольнай вылекаваць пацыентаў і толькі пагаршае іхны стан. Макмэрфанавыя выбрыкі ж парадаксальным чынам дабратворна ўплываюць на вязьняў «гнязда зязюлі», як то Білі пазбаўляецца ад [[заіканьне|заіканьня]]. Роджэр Эбэрт вылучыў як адзін з найбольш важных дзеля ўспрыманьня карціны эпізодаў той, у якім Макмэрфі, адклаўшы ўцёкі, чакае, прываліўшыся да сьцяны, сваю сяброўку і Білі Бібіта. Загадкавая ўсьмешка Макмэрфі ёсьць ключом да ўсёй таямніцы фільму<ref name=msn27/>. Бунтаўнік, які паўстаў супраць сыстэмы, не сыходзіць, а застаецца і сустракае свой ​​лёс і сьмерць як нешта непазьбежнае, як тое, да чаго ён ішоў<ref name=msn8>''Doc JTR''. [https://web.archive.org/web/20100208033325/http://efilmcritic.com/review.php?movie=2076&reviewer=135 'One Flew Over the Cuckoo's Nest' review] (англ.). efilmcritic (9-May-2003)</ref>. Вінцэнт Кэнбі, зрэшты, прапаноўваў гледачу празьмерна не факусаваць увагу на ідэалягічных клішэ і каньюнктурных спасылках на амэрыканскую гісторыю 1960-х гадоў, сьцьвярджаючы, што ў фільма ёсьць і іншыя, не настолькі відавочныя і імгненныя перавагі. Фільм прапаведуе не клясычны для амэрыканскага грамадзтва посьпех, а, хутчэй, спробу посьпеху<ref name=msn28/>. Прыкладам традыцыйнага амэрыканскага сямейнага дзейства была ў свой час прызнана карціна ''«[[Забіць перасьмешніка (фільм)|Забіць перасьмешніка]]»'', якая стала свайго роду знакавым дзеля кінэматографа 1960-х гадоў. Фільм становіцца ягонай дыялектычнай супрацьлегласьцю і асновай традыцыяў новай хвалі 1970-х гадоў<ref name="msn40">''Walter Metz'' Engaging film criticism: film history and contemporary American cinema. — Peter Lang, 2004. — Т. 2. — 226 p. — ISBN 0820474037</ref>. На думку крытыка Мэца, тут можна назіраць адмаўленьне ад мінулых традыцыяў і своеасаблівую квазісям’ю. Задзірлівая сексуальнасьць [[Альфа-самец|«альфа-самца»]] Макмэрфі, лідэра ў групе хворых, супрацьпастаўлена пазбаўленай эмоцыяў бясплоцевай істоце ў белым халаце — мэдычнае сястры<ref name=msn18/>. Аднак два яскравыя антыподы дзіўным чынам прыцягваюцца адно да аднаго. Сястра Рэтчэд прапануе пакінуць Макмэрфі ў аддзяленьні нават пасьля такіх абуральных выбрыкаў, як тэлевізійны бунт і выправа па рыбу. Макмэрфі, маючы некалькі выдатных магчымасьцяў зьбегчы з аддзяленьня, не сьпяшаецца яго пакінуць. Гэтая ж ідэя прыцягваньня процілегласьцей пазьней была абыграна ў іншай ня менш вядомай карціне ''«[[Чалавек дажджу]]»''<ref name=msn40/>. Візуальны складнік карціны таксама ёсьць вельмі цікавым, хоць ён выраблены пераважна ў камэрным стылі. Большасьць сцэнаў былі пастаўленыя ўнутры аддзяленьня. Пачатак і сканчэньне замыкаюць сюжэт у кола. На пачатку твору з навакольнага сьвету паліцыянты прывозяць Макмэрфі, і ў заканчэньні туды — у гэты сьвет, які так страшыць насельнікаў аддзяленьня — адпраўляецца Правадыр<ref name=msn18/><ref name=msn23>''Ian Bialostocki'' [http://www.jstor.org/discover/10.2307/1483109?uid=3737704&uid=2&uid=4&sid=21103456644313 Forman's Cuckoo's Nest, Its Composition and Symbolism] (англ.) // Artibus et Historiae. — 1981. — Т. 2. — № 3.</ref>. Сцэны на адкрытым паветры, як то выправа па рыбу і бэйсбольны матч, візуальна эфэктна супрацьпастаўленыя падзеям у сьценах аддзяленьня<ref name=msn9/>. Іншы прыём, выгадна перагуляны стваральнікамі, заключаныя ў тым, што канфлікт пацыентаў і пэрсаналу шпіталю падкрэсьлены падборам касьцюмаў. Цёмна-шэрыя піжамы пацыентаў і чорнае адзеньне Макмэрфі поруч з сьнежна-белай уніформай мэдычных сёстраў і пэрсаналу падзяляюць герояў<ref name=msn9/>. Глен Гэт з часопісу [[Slant Magazine]] прыцягвае ўвагу гледача да майстэрства апэратару і вытанчанасьці візуальнага рашэньня. Часам праскоквае лёгкая нядбайнасьць у пабудове кадру, што нагадвае аналягічны падыход [[Робэрт Олтман|Робэрта Олтмана]] зь ягонай асаблівай магіяй [[мізансцэна|мізансцэны]]<ref name=msn13>''Bill Chambers''. [https://web.archive.org/web/20120308040459/http://filmfreakcentral.net/dvdreviews/oneflewoverthecuckoosnest.htm One Flew over the Cuckoo's Nest] (англ.). filmfreakcentral.net (Dec 7, 2010)</ref>. У выніку, сцэны сацыяльнае тэрапіі ствараюць гледачу высокі эфэкт прысутнасьці<ref name=msn14>''M. Enois Duarte''. [http://bluray.highdefdigest.com/3424/cuckoo_35th.html One Flew Over the Cuckoo's Nest: 35th Anniversary Ultimate Collector's Edition] (англ.). bluray.highdefdigest.com (Sep 15, 2010)</ref>. Годным завяршэньнем кінастужкі сталася фінальная сцэна. Не зважаючы на тое, што яно, на першы погляд, ёсьць глыбока трагічным, у гледачоў застаецца ўражаньне ачышчэньня і вызваленьня. Правадыр, да якога вярнуліся сілы, які пазбавіўся сваіх дэманаў, выпраўляецца з стэрыльнае чысьціні аддзяленьня назад на сваю радзіму разам зь сябрам<ref name=msn18/><ref name=msn23/>. {{Цытата|аўтар=Глен Гэт, аглядальнік «Slant Magazine»<ref name=msn9/>|Эмацыйнае спусташэньне не адпускае Вас нават праз 35 гадоў пасьля першага прагляду. У фільме бездань абаяньня і харызмы, але галавакружнае заканчэньне фільму зноўку і зноўку зьбівае гледача з ног. Назіраць энэргію і энтузіязм пэрсанажк Нікалсана ёсьць найвышэйшай асалоды. Зноў станавіцца сьведкам таго, як растаецца ён з жыцьцёвай сілай, зноўку і зноўку, становіцца найвялікшай трагедыяй. {{oq|en|and the emotional devastation of the ending remains potent 35 years after its initial release. There's so much charisma and charm to the film that the breakneck denouement can't help but punch you in the gut. […] Seeing that energy, that lust for life in someone else, becomes the film's greatest joy, and watching it drain out of Nicholson's character its greatest tragedy.}}}} Кен Кізі быў вельмі незадаволены экранізацыяй сваёй кнігі, у асноўным ганіў выбар апавядальніка дадзенае гісторыі. ТО бок у кнізе ім выступае Правадыр, у фільме яго няма ўвогуле<ref name="msn68">''Paul R. Betz, Mark Christopher Carnes'' American National Biography / Mark Christopher Carnes. — Oxford University Press, 2005. — Vol. 2. — 848 p. — ISBN 0195222024</ref>. Гэта пацьвердзіў і [[Чак Паланік]], сказаўшы: {{Цытата|аўтар=Прадмова да раману, выдавецтва ''Penguin Books'', 2007 год<ref name=msn71>[http://www.penguinclassics.co.uk/nf/shared/WebDisplay/0,,214351_1_0,00.html One Flew Over the Cuckoo’s Nest] (англ.)</ref>|Упершыню я пачуў гэту гісторыю пасьля посьпеху фільму з Джэкам Нікалсанам у галоўнай ролі. Фільм, як прызнаўся мне Кізі, ён не любіў. {{oq|en|The first time I heard this story, it was through the movie starring Jack Nicholson. A movie that Kesey once told me he disliked.}}}} Пасьля пісьменьнік прызнаваўся, што ніколі не глядзеў фільм і сваё меркаваньне пра яго склаў выключна на тым, што чуў ад знаёмых<ref name=msn68/>. Характэрна, што на цырымоніі ўручэньня прэміі Оскар Мілаш Форман не сказаў аніякіх словаў падзякі на адрас Кена Кізі<ref name=msn69>''Paul Hanson'' Kesey Agonistes: Did Hollywood Cuckoo's Ken (eng) // Mother Jones. — 1976. — Т. 1. — № 7. — P. 60. — ISSN 0362-8841</ref>. Да канца жыцьця Кізі пагарджаў экранізацыяй свайго твора і ніколі больш ня меў зносінаў з чальцамі здымачнай групы<ref name=msn70>''Салі Гоксфард''. [http://www.hackwriters.com/oneflew.htm One Flew Over the Cuckoo's Nest by Ken Kesey/Milos Forman] (англ.) (лістапад 2005 г.)</ref>. === Акторская гульня === Карціна ёсьць у першую чаргу бэнэфісам актораў і іхнай гульні, якая заслужана атрымала найвышэйшыя адзнакі крытыкаў. Перш за ўсё, варта адзначыць выканальніцкае майстэрства актораў, якія згулялі галоўныя ролі. Вінцэнт Кэнбі назваў выступ Джэка Нікалсана «бліскучым», адзначыўшы, што актор пры гэтым зусім ня цягне на сябе коўдру, даючы калегам на сцэне магчымасьць праявіць сябе. [[Олівэр Паркер]] адазваўся пра пэрсанажа Нікалсана як пра аднаго зь лепшых «рэальных» герояў за ўсю гісторыю кінэматографа, параўнаўшы яго з [[Марлон Брандо|Марлонам Брандо]] з ''«[[Трамвай «Жаданьне» (фільм, 1951)|Трамвая „Жаданьне“]]»''<ref name=msn15>''Sarah Donaldson''. [http://www.telegraph.co.uk/culture/film/3582141/Filmmakers-on-film-Oliver-Parker.html Oliver Parker on Milos Forman's One Flew Over the Cuckoo's Nest]. (англ.). [[The Daily Telegraph]] (31 Aug 2002)</ref>. Адкрыцьцём для кінааглядальнікаў стала праца Луізы Флэтчэр, якая ўдыхнула ў пэрсанажа кнігі Кена Кізі новае жыцьцё<ref name=msn28/>. [[Палін Кейл]] з штотыднёвіка [[New Yorker]] напісала, што Флэтчэр дэманструе сапраўдную майстар-клясу акторскае гульні. Мэдычная сястра Рэтчэд ў ейным выкананьні выглядае абсалютна праўдападобнай ў сваім жаданьні дапамагчы пацыентам. Шчыра мяркуючы, што ейная сацыяльная тэрапія дапамагае пацыентам акрыяць, Рэтчэд адначасова зьнішчае ў іх рэшткі чалавечае годнасьці<ref name=msn28/>. Экранны вобраз ёсьць тварам [[інжэню]] без узросту, як то халодная ўсьмешка і капялюшык, які насілі сёстры ў войску, — падкрэсьлівае беспэрспэктыўнасьць спробы супраціўленьня<ref name=msn2/>. Згодна зь [[100 найлепшых герояў і злачынцаў паводле вэрсіі AFI|сьпісам AFI]], гераіня Флэтчэр займае пятае месца сярод самых вядомых злачынцаў сусьветнага кінаэкрану ўсіх часоў. {{Цытата|аўтар=<ref name=msn38>''Safer, Elaine B''. It's the Truth Even if it Didn't Happen: Ken Kesey's One Flew Over the Cuckoo's Nest. — Spring, 1977. — Т. 3. — P. 132—141. — ISBN 5-09-002630-0</ref>|Яна жудасная, але ня ёсьць пачварай. Агідная, але ня ёсьць гратэскавай. Узорны грамадзянін, які зьнішчальна добра выконвае абавязкі. Асьлеплая ў сваім гневе і любові да ўлады, яна выціскае з пацыентаў апошнія рэшткі чалавечнасьці з жахлівай усьмешкай на твары. {{oq|en|to be monstrous but not a monster, hateful but not grotesque, the very model of the good citizen doing the job, disastrously… [She is] blind to her own anger and love of power, squelching her patient's manhood with the blandest of smiles.}}}} Другасныя пэрсанажы ня ў меншай ступені спрыялі посьпеху<ref name=msn19/>. Вінцэнт Ск’явэльлі, Ўіл Сэмпсан, Сыдні Лэсык і іншыя вельмі пераканаўча ўвасобілі рэжысэрскую задуму. Крытыкі асабліва адзначылі ўнёсак маладога дэбютанта [[Брэд Дорыф|Брэда Дорыфа]]. Абгостраная і ўразьлівая эмацыйнасьць ягонага пэрсанажу, асабліва ў фінальнай сцэне, вельмі ўпрыгожыла карціну. Увасабленьне вар’ятаў, што ёсьць заўсёды вельмі складанай артыстычнай задачай, тут магло б вельмі лёгка скаціцца ў плюгкасьць<ref name=msn28/>. Між тым, выканаўцы здолелі ня толькі згуляць з пачуцьцём меры і з густам, але і перадаць розныя адценьні мэнтальных разладаў і непадобныя характары. Форман шмат у чым даверыўся імправізацыі, вольнай мове жэстаў і багатай міміцы актораў<ref name=msn5/><ref name=msn9/>. Рэалізму карціне дадалі здымкі ў сапраўднай псыхіятрычнай лякарні і ўдзел сапраўдных ейных пацыентаў. Вельмі выразная ў гэтым сэнсе сцэна чаканьня перад электрашокавай тэрапіяй. У ёй толькі Нікалсан, Сэмпсан і Лэсык ёсьць сапраўднымі акторамі, астатнія ж хворыя ў кадры ёсьць сапраўднымі<ref name=msn26/>. === Прызнаньне і значэньне === Карціна ''«Палёт над гняздом зязюлі»'' стала адной з важнейшых падзеяў у гісторыі амэрыканскага кіно 1970-х гадоў. Акрамя багатага ўраджаю кінапрэміяў яна была таксама вельмі пасьпяховая ў фінансавым пляне, сабраўшы больш за $100 млн толькі ў пракаце ўнутры ЗША і заняўшы трэцяе месца ў гадавым пракаце. Тым самым фільм наблізіўся паводле касавых паказчыкаў да лідараў забаўляльнага кіно таго часу, як то трылера ''«[[Сківіцы (фільм)|Сківіцы]]»'' і містычнай драмы ''«[[Экзарцыст (фільм)|Экзарцыст]]»''. У сусьветным пракаце, згодна зь некаторымі ацэнкамі, зборы склалі каля $300 млн<ref name=msn16/>. Стаўшы галоўнай падзеяй кінэматаграфічнай восені 1975 году, фільм атрымаў добрае асьвятленьне ў прэсе і вельмі спрыяльныя водгукі крытыкі. Пасьля таго, як у студзені 1976 году ''«Палёт над гняздом зязюлі»'' здабыў вялікую пяцёрку Залатога Глёбусу, ён стаў фаварытам і ў гонцы за Оскарамі. Галоўнымі канкурэнтамі лічыліся ''«[[Бары Ліндан]]»'' і ''«[[Сабачы поўдзень]]»'', але падчас 48-й цырымоніі ўручэньня залатых статуэтак фільм Формана другі раз у гісторыі заваяваў пяцёрку найбольш значных Оскараў. На цырымонію адпусьцілі сыноў Формана, якіх ён ня бачыў з часу ад’езду з Чэхаславаччыны<ref name=msn26/>. Практычна для ўсёй каманды, якая працавала над фільмам, ён стаў найважнейшым дасягненьнем у кар’еры. Джэк Нікалсан пасьля чатырох намінацыяў, нарэшце, атрымаў свой першы Оскар. Для многіх вядучых актораў Галіўуда, як то Дэні Дэвіта, Вінцэнта Ск’явэльлі, Брэда Дорыфа і Крыстафэра Лойда, карціна сталася дэбютнай. Для Луізы Флэтчэр гэтая роля засталася фактычна адзінай зорнай на творчым шляху, і гэта была ейная адзіная намінацыя на Оскар<ref name=msn11/>. Фільм зрабіў значны ўплыў як на кінэматограф, гэтак і на многіх дзеячаў кіно. [[Олівэр Паркер]] успамінаў, што паводле гэтага фільму ён навучаўся здымаць<ref name=msn15/>. [[Георгі Данэлія]] ўзгадваў пра тое, што фільм ёсьць ягоным улюбёным у Формана, падкрэсьліваючы, што гэта менавіта ўсходнеэўрапейская, а не амэрыканская карціна<ref name=msn43>[http://www.kinozapiski.ru/ru/article/sendvalues/323/ Кинематограф Восточной Европы — прощание с прошлым] (рус.) // Киноведческие записки. — 2005. — № 71</ref>. Форманавы твор шматразова цытаваўся і ўзгадваўся, то бок дасьледніца Тына Батлер нават напісала, што ў кожным фільме пра псыхічнахворых людзей ёсьць свая сястра Рэтчэд і свой Макмэрфі<ref name=msn18/>. Дасьледнікі выявілі значны ўплыў, выраблены карцінай на такія стужкі, як то ''«[[Навостранае лязо]]»'' і ''«[[Абуджэньне (фільм, 1990)|Абуджэньне]]»''<ref name=msn40/>. Вядомы баскетбаліст [[NBA]] [[Робэрт Пэрыш]] у памяць аб пэрсанажы карціны атрымаў мянушку «Правадыр»<ref name=msn16/>. === Адлюстраваньне псыхіятрычных лякарняў === Тэма ўвасабленьня псыхічнахворых мае даўнія традыцыі ў амэрыканскім кінэматографе. Фільм Формана ня быў першым, які здымаўся ў рэальный шпіталі. Карціна ''«[[Зьмяіная яма]]»'' (1948), якая заклала традыцыі ў зададзенай тэме, была зьнятая ў адной з [[Каліфорнія|каліфарнійскіх]] лякарняў<ref name=msn30>[https://web.archive.org/web/20120126155338/http://users.resist.ca/~kirstena/pagecamarillo.html Camarillo State mental hospital. 1936—1937] (англ.)</ref>. [[Пол Мазурскі]] ў цэлым шэрагу сваіх карцінаў зьняў сапраўдных дактароў-псыхіятраў<ref name=msn25>By Glen O. Gabbard, Krin Gabbard Psychiatry and the cinema (англ.)</ref>. Шмат агульнага ў ''«Палёту над гняздом зязюлі»'' зь фільмам ''«[[Чыстае вар’яцтва]]»'' (1966), у якім свабодалюбнаму галоўнаму герою, якім ёсьць паэт і [[Дон Жуан|дон-жуан]], прапісваюць лабатамію, нібыта з найлепшых памкненьняў<ref name="msn41">''Glen O. Gabbard, Krin Gabbard'' Psychiatry and the cinema. — American Psychiatric Pub, 1999. — Т. 2. — 408 с. — ISBN 9780880489645</ref>. Цэлы шэраг падобных кінастужак выпрацаваў устойлівы [[стэрэатып]] у сьвядомасьці гледача пра псыхіятрычную лякарню як пра дом смутку і пра хворых, як сацыяльна небясьпечных стварэньняў, якія маюць патрэбу ў прымусовым утрыманьні пад вартай<ref name=msn17>''Ty Burr, Mary Feeney and Wesley Morris''. [http://www.boston.com/ae/movies/articles/2010/02/14/shutter_island_is_the_newest_in_the_line_of_movies_that_attempt_to_mix_drama_with_insanity/?page=2 Cuckoo's nests] (англ.). [[The Boston Globe]] (Feb 14, 2010)</ref><ref name=msn24>''Michael Fleming, Roger Manvell'' [https://web.archive.org/web/20070831022110/http://tags.library.upenn.edu/project/1576 «Through a lens, darkly.» (mental illness and psychiatry in motion pictures)] (англ.) // Psychology Today. — 1987. — Vol. 21. — P. 26.</ref>. Карціна Формана заняла асаблівае месца, бо трапіла ў шырокі пракат і яе ўбачылі мільёны гледачоў. Нават не зважаючы на тое, што на ​​ладную долю гумару ў выяўленьні тэмы і цалкам выдуманы сюжэт, яна падверглася масавай крытыцы<ref name=msn18/>. ''«Палёт над гняздом зязюлі»'' ў значнай ступені дэманізуе псыхіятрычныя лякарні<ref name=msn16/><ref name=msn41/>. Аддзяленьне шпіталю малюецца часткаю [[антыўтопія|антыўтапічнага]] сьвету. Сацыяльная тэрапія выглядае садысцкім зьдзекам, а сэансы сумеснага абмеркаваньня праблемаў хворых бесцырымонна пасягаюць на асабістае жыцьцё. Агульная палата, падзеленая на дзённае і начное аддзяленьні, прывязваньне хворых да ложкаў на ноч, сумеснае знаходжаньне ў адным аддзяленьні лёгка- і цяжкахворых. Нават музыка становіцца элемэнтам гвалту. Псыхіятрычная клініка ў фільме, як падкрэсьлівае дасьледніца Тына Батлер, паказваецца як ўстанова, дзе ня могуць вылекаваць хворых, але ў той жа час абмяжоўваюць іхную волю<ref name=msn18/>. Асаблівую ўвагу заслужылі сцэны мэдычных працэдураў, якія падаюцца гледачу карціны як катаваньні пацыентаў<ref name=msn41/>. Гэтак таксама ў фільме ''«Зьмяіная яма»'' жанчыну, якая трапіла «з волі» ў клініку, караюць шокавай тэрапіяй<ref name=msn30/>. Працягваючы тэму кінастужкі, у фільме ''«[[Прага сьмерці 2]]»'' электрашокавая тэрапія ўвасабляецца так, нібыта гэта ёсьць пакараньнем за іншадумства<ref name=msn25/>. Фільм, на думку адмыслоўваў, вярнуў гледача з 1970-х у 1940-я гады. На самой справе яшчэ ў 1960-я гады ў амэрыканскіх клініках пачаліся працэсы [[Дэінстытуцыяналізацыя псыхіятрыі|дэінстытуцыяналізацыі]] і поўнае зьмены падыходу да лячэньня псыхічнахворых. Электрашок і [[лабатамія]] дастаткова масава ўжываліся ў 1930—1950-я гады, але былі выключаныя з паўсюднай практыкі псыхіятрычных лякарняў ЗША яшчэ ў 1950-х гадах. Доктар Брукс успамінаў, што ў Арэгонскім шпіталі, дзе праходзілі здымкі фільму Формана, лабатамія ў апошні раз праводзілася ў 1958 годзе<ref name=msn22/>. Нават калі ў выключных выпадках электрашокавая тэрапія была паказаная пацыентам, яна ўжывалася пад [[наркоз]]ам і з выкарыстаньнем спэцыяльных расслабляльных прэпаратаў<ref name=msn3>''Barbara Armstrong''. [https://www.webcitation.org/64vvQWWPe?url=http://www.oregonstatehospital.org/cgi-sys/suspendedpage.cgi Dean Brooks superintendant and actor, Talks about cuckoo’s nest] (англ.). Oregon State hospital (Nov-1975)</ref><ref name="msn37">Regulation of electroconvulsive therapy. — Michigan Law Review, 1976. — Vol. 3. — P. 363—385. — ISBN 5-09-002630-0</ref>. Карціна ўспрымалася многімі спэцыялістамі ў сфэры псыхіятрыі рэзка адмоўна. Калега Дына Брукса, зь якім ён працаваў у Арэгонскім шпіталі, доктар Джонас Робічэр, выказаўся пра тое, што адмыслоўцам прыходзіцца разглядаць фільм як нападкі на дзяржаўную сыстэму лячэньня псыхічнахворых<ref name=msn3/>. Доктар Мартын Андэрсан у артыкуле выказваецца, што многія фільмы, поруч з ''«Палёт над гняздом зязюлі»'', ствараюць негатыўна афарбаваны міт аб сыстэме лячэньня. Асноўная праблема ў тым, што вельмі эмацыйны і прыватны пункт гледжаньня пачынае фармаваць грамадзкую думку на гэтае пытаньне<ref name=msn31>''Anderson P''. [http://www.brown.uk.com/brownlibrary/anderson.pdf 'One flew over the psychiatric unit': mental illness and the media]. // Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing. — 2003. — В. 10. — P. 297—306.</ref>. Доктар Брукс, аднак, палемізуючы з калегамі, казаў пра тое, што фільм ёсьць перш за ўсё прыдумкай і ня варта яго ўспрымаць настолькі сур’ёзна<ref name=msn3/>. === Прэміі і ўзнагароды === <div style="float:left; width:48%;"> {| class=wikitable |- ! Узнагарода ! Атрымальнік |- ! colspan="2" | 1976 '''Перамога:''' прэмія «[[Оскар]]» |- | [[Прэмія «Оскар» за найлепшую мужчынскую ролю|Найлепшая мужчынская роля]] | [[Джэк Нікалсан]] |- | [[Прэмія «Оскар» за найлепшую жаночую ролю|Найлепшая жаночая роля]] | [[Луіза Флэтчэр]] |- | [[Прэмія «Оскар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] | [[Мілаш Форман]] |- | [[Прэмія «Оскар» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] | [[Майкл Дуглас]], [[Саўл Зэйнц]] |- | [[Прэмія «Оскар» за найлепшы адаптаваны сцэнар|Найлепшы адаптаваны сцэнар]] | [[Лоўрэнс Гобэн]], [[Бо Голдман]] |- ! colspan="2" | '''Намінацыя:''' |- | [[Прэмія «Оскар» за найлепшую мужчынскую ролю другога пляну|Найлепшая мужчынская роля другога пляну]] | [[Брэд Дорыф]] |- | [[Прэмія «Оскар» за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] | [[Джэк Ніцшэ]] |- | [[Прэмія «Оскар» за найлепшы мантаж|Найлепшы мантаж]] | [[Шэлдан Кан]], [[Лінзі Клінгман]] |- | [[Прэмія «Оскар» за найлепшую апэратарскую працу|Найлепшая апэратарская праца]] | [[Гаскел Ўэксьлер]], [[Біл Батлер]] |- ! colspan="2" | 1976 '''Перамога:''' прэмія [[BAFTA]] |- | [[Прэмія BAFTA за найлепшую мужчынскую ролю|Найлепшая мужчынская роля]] | Джэк Нікалсан |- | [[Прэмія BAFTA за найлепшую жаночую ролю|Найлепшая жаночая роля]] | Луіза Флэтчэр |- | [[Прэмія BAFTA за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] | Мілаш Форман |- | [[Прэмія BAFTA за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] | Мілаш Форман |- | [[Прэмія BAFTA за найлепшы мантаж|Найлепшы мантаж]] | Шэлдан Кан, Лінзі Клінгман |- | [[Прэмія BAFTA за найлепшую мужчынскую ролю другога пляну|Найлепшая мужчынская роля другога пляну]] | Брэд Дорыф |- ! colspan="2" | '''Намінацыя:''' |- | [[Прэмія BAFTA за найлепшы адаптаваны сцэнар|Найлепшы адаптаваны сцэнар]] | Лоўрэнс Гобэн, Бо Голдман |- | [[Прэмія BAFTA за найлепшую апэратарскую працу|Найлепшая апэратарская праца]] | Гаскел Ўэксьлер, Біл Батлер |- | [[Прэмія BAFTA за найлепшую музыку да фільму|Найлепшая музыка]] | Джэк Ніцшэ |- | [[Прэмія BAFTA за найлепшы гук|Найлепшы гук]] | |} </div><div style="float:right; width:48%;"> {| class=wikitable |- ! Узнагарода ! Атрымальнік |- ! colspan="2" | 1976 '''Перамога:''' прэмія «[[Залаты Глёбус]]» |- | [[Прэмія «Залаты Глёбус» за найлепшую мужчынскую ролю — драма|Найлепшая мужчынская роля]] | Джэк Нікалсан |- | [[Прэмія «Залаты Глёбус» за найлепшую жаночую ролю — драма|Найлепшая жаночая роля]] | Луіза Флэтчэр |- | [[Прэмія «Залаты Глёбус» за найлепшую рэжысэрскую працу|Найлепшая рэжысура]] | Мілаш Форман |- | [[Прэмія «Залаты Глёбус» за найлепшы фільм — драма|Найлепшы фільм]] | Мілаш Форман |- | [[Прэмія «Залаты Глёбус» за найлепшы сцэнар|Найлепшы адаптаваны сцэнар]] | Лоўрэнс Гобэн, Бо Голдман |- | [[Прэмія «Залаты Глёбус» за найлепшы дэбют у мужчынскай ролі|Найлепшы дэбют у мужчынскай ролі]] | Брэд Дорыф |- ! colspan="2" | 1976 '''Перамога:''' прэмія «[[Бодыль (прэмія)|Бодыль]]» |- | Найлепшы неэўрапейскі фільм | |- ! colspan="2" | 1976 '''Намінацыя:''' прэмія «[[Сэзар (кінапрэмія)|Сэзар]]» |- | Найлепшы замежны фільм | Мілаш Форман |- ! colspan="2" | 1977 '''Намінацыя:''' «[[Грэмі]]» |- | Найлепшы альбом на грунце саўндтрэку да фільма | Джэк Ніцшэ |- ! colspan="2" | 1976 '''Перамога:''' «Срэбная стужка» — італьянскі сындыкат кінажурналістаў |- | Найлепшы рэжысэр замежнага фільма | Мілаш Форман |- ! colspan="2" | 1975 '''Перамога:''' прэмія [[Нацыянальная рада кінакрытыкаў ЗША|Нацыянальная рада кінакрытыкаў ЗША]] |- | Найлепшы актор | Джэк Нікалсін |- ! colspan="2" | 1976 '''Перамога:''' гільдыя кінасцэнарыстаў ЗША |- | Найлепшая драма паводле адаптаванага сцэнару | |- ! colspan="2" | 1976 '''Перамога:''' прэмія «[[Давід дзі Данатэльлё]]» |- | Найлепшы рэжысэр замежнага фільма | Мілаш Форман |- | Найлепшы актор замежнага фільма | Джэк Нікалсан |- ! colspan="2" | 1977 '''Перамога:''' прэмія «[[Выбар народу]]» |- | Найлепшы фільм | Мілаш Форман |} </div>{{clear}} Інфармацыя зьвязаная з прэміямі і намінацыямі пададзеная ў адпаведнасьці зь зьвесткамі сайта imdb.com<ref name=msn46>[http://www.imdb.com/title/tt0073486/awards "One Flew Over The Cuckoo's Nest" awards]. (англ.)</ref>. == Адрозьненьні паміж фільмам і кнігай == Фільм Мілаша Формана кардынальна адрозьніваецца ад рамана Кена Кізі<ref name="msn67">Sparknotes 101 literature. — Spark Educational Publishing, 2004. — P. 960. — ISBN 1411400267</ref>. Канфлікт паміж стваральнікамі карціны і аўтарам раману, які скончыўся ўзаемнымі нападкамі і судовым працэсам, ініцыяваным Кізі, прыцягнуў увагу крытыкаў і журналістаў. Неадназначнае рэжысэрскае тлумачэньне ідэяў пісьменьніка атрымала падрабязнае асьвятленьне. Прычыны палягалі ня толькі ў тым, што сцэнар вымушана не адлюстроўваў усе дэталі кніжнага сюжэту ў сувязі зь неабходнасьцю зьмясьціць зьмест у абмежаваны кінэматаграфічны фармат<ref name=msn66/>. Розны час стварэньня кнігі і сцэнару і прынцыпова рознае сьветаадчуваньне мастакоў прывялі да такога выніку<ref name=msn32/>. {{цытата|аўтар=Джэк Крол. [[Newsweek]]<ref name=msn66/>|Фільм Формана ёсьць выдатнай зьявай, і ён застанецца зьзяць ў стагодзьдзях, але ў найвышэйшым сэнсе карціна не дацягвае да палкасьці, глыбіні і спасьціжэньня кнігі. Раман Кізі быў прапушчаны скрозь паранаідальную сьвядомасьць апавядальніка, якім быў Правадыр. Абраўшы стыль камічнага рэалізму, Форман страціў непаўторнае адценьне кашмару, які ператварае кнігу ў выкручаную алегорыю хворай рэальнасьці.{{oq|en|The result is well-made film that flares at times into incandescence but lucks ultimately the novel’s passion, insight and complexity… Kesey's novell was filtered through the paranoid consciousness of his Indian narrator, Chief Bromden. By opting for a style of comic realism Forman loses much of the nightmare quality that made the book a capsized allegory of an increasingly mad reality.}}}} Крытыкіня Салі Гоксфард адзначыла, што ідэі, закладзеныя ў кнізе, ёсьць не сумяшчальнымі з чыста камэдыйным падыходам, абраным Форманам<ref name=msn70/>. У карціне няма і ўласьцівай кнізе значнай долі сымбалізму, які робіць намінку на трагічнае заканчэньне. У кнізе Макмэрфі ў чаканьні электрашокавай тэрапіі кажа: «А цярновы вянок дадуць?» У карціне гэтая рэпліка адсутнічае<ref name=msn32/><ref name=msn65>''[[Кен Кізі]]'' [https://web.archive.org/web/20140804064249/http://lib.ru/KIZI/kukushka.txt Пралятаючы па-над гняздом зязюлі] ў перакладзе. У.Голышава (рус.)</ref>. Кінэматаграфічнае трактаваньне ключавых эпізодаў апавяданьня моцна адрозьніваецца ад кніжнай. Паказальна, што ў рамане выправа па рыбу ёсьць старанна сплянаваная і дазволеная адміністрацыяй падзея, то бок Макмэрфі давялося прайсьці празь бюракратычныя інстанцыі шпіталя. У фільме ж гэтая падзея ёсьць самавольнай адлучкай пацыентаў і выглядае як самачыннае рашэньне<ref name=msn66/>. Акрыяньне і вызваленьне, якія прыносіць Макмэрфі пацыентам аддзяленьня, ня ёсьць такімі відавочнымі, як гэта зроблена ў кнізе. На заканчэньні раману большасьць хворых пакідае аддзяленьне, тады як у фільме гэта робіць толькі Правадыр. Крытык Барбара Лупак угледзела тут аналёгію з падыходам, які вызнаваў [[Майк Нікалз]] ў карціне ''«[[Выкрут-22 (фільм)|Выкрут-22]]»''. Гэтак жа, як і Макмэрфі, капітан Ёсарыян не прыносіць вызваленьня астатнім героям. Пазытыўнае сканчэньне раману Кізі была характэрнай у ідэалістычных 1960-х гадах, тады як у 1970-х гадах «пэсымізм» Формана выглядае больш натуральным<ref name=msn66/>. У ліку асноўных адрозьненьняў называлася зьмена апавядальніка, Правадыра, якая пацягнула за сабой зьмену галоўнага герою<ref name="msn64">''William Lawlor'' Beat culture: lifestyles, icons, and impact. — ABC-CLIO, 2005. — P. 392. — ISBN 1851094008</ref>. У аснове кнігі палягае супрацьстаяньне мужчынскага і жаночага пачатку. Мэдычная сястра Рэтчэд у ёй выступае як вялікае пустое спараджэньне сыстэмы з гіпэртрафіраванымі жаночымі плоцевымі прыкметамі<ref name=msn2/>. У фільме гэтае сутыкненьне спрашчаецца да мэлядрамы. У фільме герой ужо супрацьстаіць істэблішмэнту<ref name=msn32/>. Канфлікт становіцца больш зямным і не нясе настолькі яскрава выяўленага абсурдна-шызафрэнічнага пачатку, характэрнага кнізе. Чытач адчувае ірацыянальны страх здаровага чалавека, які апынуўся сярод псыхічнахворых, які ня можа даказаць сваю нармальную сьвядомасьць. У фільме ж псыхіятрычная лякарня становіцца мэтафарычнай выявай грамадзтва<ref name=msn18/><ref name=msn32/>. == Лічбавыя выданьні і саўндтрэк == * [[DVD]]-дыск выданьня [[Warner Brothers]] (2002) — 2 дыскі * Anamorphic widescreen 1,85:1 * Dolby Digital 5.1 (англельская дарожка) Першае выданьне фільму на [[Лазэрны дыск|лазэрным дыску]], выпушчанае ў 1997 годзе, было раскрытыкаванае за дрэнную якасьць карцінкі. Тады ж, у 1997 годзе, кампанія [[Warner Brothers]] выпусьціла [[DVD]]-дыск, які зьмяшчаў сам фільм, аднак без дадатковых матэрыялаў з лазэрнага дыску. Двухдыскавае выданьне з дадатковымі матэрыяламі працягласьцю 87 хвілінаў пабачыла сьвет у 2002 годзе. Яно ўлучала дакумэнтальны фільм «Completely Cuckoo» і падборку з васьмі сцэнаў, якія не ўвайшлі ў канчатковую рэдакцыю, агульнай працягласьцю 13 хвілінаў<ref name=msn9/>. З матэрыялу, які не ўвайшоў у фінальны варыянт, можна адзначыць сцэну, у якой Макмэрфі зьяўляецца ў сталоўні у адных майтках. Гэтая сцэна была адной з цэнтральных у брадўэйскае пастаноўцы, дзе галоўную ролю выконваў яшчэ Кэрк Дуглас. Але Форман ўсё ж вырашыў не ўключаць яе ў сваю карціну. Дакумэнтальны фільм апавядае пра гісторыю стварэньня стужкі і зьмяшчае інтэрвію з стваральнікамі і акторамі. На жаль, у вытворчасьці гэтага фільмк ня браў удзелу Джэк Нікалсан, і, такім чынам, ягонае меркаваньне пра падзеі і здымкі можна пачуць толькі са словаў іншых стваральнікаў карціны. Зь недахопаў DVD-выданьня крытыкі адзначылі адсутнасьць арыгінальнай гукавой [[Монафанія (музыка)|монадарожкі]]<ref name=msn14/>. [[Blu-ray Disc|Blu-Ray]]-выданьне ([[1080p]]/VC-1) было выпушчанае ў 2008 годзе. На думку спэцыялістаў рэсурсу highdefdigest.com, падзенае выданьне можна разглядаць як прыклад добрага пераносу кінаматэрыялу 1970-х гадоў у сучасны лічбавы фармат<ref name=msn14/>. У 1975 годзе быў выпушчаны [[LP]]-дыск з саўндтрэкам да фільму, і ў 1996 годзе выйшаў [[Гукавы кампакт-дыск|аўдыё-CD]] з 12 кампазыцыямі, якія прайшлі [[рэмастэрынг]]. Крытык рэсурсу [[AllMusic]] Стывэн Макдональд адзначыў, што музычнае суправаджэньне, створанае Джэкам Ніцшэ, адрозьнівае дакладную адпаведнасьць сэнсу таму, што адбываецца на экране. Фільм дасьледуе памежны стан герояў, і менавіта гэтак і падабраная музыка. Часам гукавое суправаджэньне нібы «зьнікае», і глядач карціны перастае яго заўважаць. Пры гэтым у фінальнай сцэне вызваленьня Правадыра музыка зноўку дае пра сябе ведаць<ref name=msn44>''Steven McDonald''. [http://www.allmusic.com/album/one-flew-over-the-cuckoos-nest-original-soundtrack-mw0000265179 One Flew Over the Cuckoo's Nest (Original Soundtrack)] (англ.). [[allmusic]]</ref><ref name=msn45>''Stuart Fernie''. [https://web.archive.org/web/20111224160004/http://stuartfernie.org/nest.htm Reflections on "One Flew Over The Cuckoo's Nest"] (англ.)</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * [http://www.serebniti.ru/2011/03/proletaya-nad-gnezdom-kukushki-2/ Погляд псыхіятру Аляксандра Даналіна на фільм «Палёт над гняздом зязюлі»] (рус). {{Прэмія «Оскар» за найлепшы фільм}} {{Прэмія «Залаты Глёбус» за найлепшы фільм — драма}} [[Катэгорыя:Фільмы 1975 году]] [[Катэгорыя:Фільмы Мілаша Формана]] [[Катэгорыя:Фільмы ЗША]] [[Катэгорыя:Камэдыйна-драматычныя фільмы]] [[Катэгорыя:Фільмы паводле раманаў ЗША]] [[Катэгорыя:Фільмы на ангельскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы пра псыхічныя разлады]] f0e1baz24utmmwthsx62nr1f7ni8ppe Сяргей Санько 0 252219 2622326 2609588 2025-06-28T12:29:57Z SergeiSEE 38150 дапаўненьне Вонкавыя спасылкі 2622326 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Санько}} {{Навуковец}} '''Сяргей Санько''' (нар. 1962, [[Ворша]]) — беларускі філёзаф, этноляг, кандыдат філязофскіх навук (2004). == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся ў 1962 годзе ў Воршы. Напісаў кнігі «Штудыі з кагнітыўнай і кантрастыўнай культуралёгіі» (БГКАЦ, 1998). Рэдактар і аўтар энцыкляпэдычнага слоўніка «Беларуская міталёгія» (Беларусь, 2004). У 2004 г. абараніў кандыдацкую дысэртацыю на тэму «Анталягічныя падставы тыпалёгіі сэміялягічных парадыгм». Працаваў ў Цэнтры гісторыка-філязофскіх і кампаратыўных дасьледаваньняў Інстытуту філязофіі НАН Беларусі. == Вонкавыя спасылкі == * {{Спасылка | аўтар =[[Сяргей Дубавец]]. | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 30 кастрычніка 2010. | url = https://www.svaboda.org/a/2205802.html?fbclid=IwY2xjawLMup5leHRuA2FlbQIxMABicmlkETByZ1BCOHd3Z3kyOXVkUVJNAR6WrR1S13H0mpzT3NlRptEggF-1VBy-K2vMCMoGeOKAzWPiw8j61N_WvvsTIA_aem_L_SxxHTFM9UB_uFdjrpXag | копія = | дата копіі = | загаловак = Гісторыя аднаго цуду: Сяргей Санька| фармат = | назва праекту = [[Вострая брама]] | выдавец = [[Радыё Свабода]] | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = }} * [[Аляксей Дзермант]], Сяргей Санько, [https://web.archive.org/web/20220817011604/https://xn--d1ag.xn--e1a4c/pub/arche/html/2005-5/dziermant505.htm Этнагенез беларусаў: навука і ідэалогія], ARCHE 5-2005 * [https://web.archive.org/web/20220215150357/https://store.arche.by/authors/378 Творы Сяргея Санькі], на сайце ARCHE {{Накід}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Санько, Сяргей}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Воршы]] [[Катэгорыя:Беларускія філёзафы]] [[Катэгорыя:Беларускія этнолягі]] [[Катэгорыя:Кандыдаты філязофскіх навук]] 5ma6t5tausutbhdw0gncgicljdwkf2w 2622360 2622326 2025-06-28T16:20:49Z SergeiSEE 38150 дапаўненьне Бібліяграфія 2622360 wikitext text/x-wiki {{Іншыя значэньні|Санько}} {{Навуковец}} '''Сяргей Санько''' (нар. 1962, [[Ворша]]) — беларускі філёзаф, этноляг, кандыдат філязофскіх навук (2004). == Жыцьцяпіс == Нарадзіўся ў 1962 годзе ў Воршы. Напісаў кнігі «Штудыі з кагнітыўнай і кантрастыўнай культуралёгіі» (БГКАЦ, 1998). Рэдактар і аўтар энцыкляпэдычнага слоўніка «Беларуская міталёгія» (Беларусь, 2004). У 2004 г. абараніў кандыдацкую дысэртацыю на тэму «Анталягічныя падставы тыпалёгіі сэміялягічных парадыгм». Працаваў ў Цэнтры гісторыка-філязофскіх і кампаратыўных дасьледаваньняў Інстытуту філязофіі НАН Беларусі. == Бібліяграфія == * {{Кніга|аўтар = Сяргей Санько.|частка = |загаловак = Штудыі з кагнітыўнай і кантрастыўнай культуралёгіі |арыгінал = |спасылка = https://www.academia.edu/169714/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D0%BA%D0%BE_%D0%A1%D1%8F%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B9_%D0%A8%D1%82%D1%83%D0%B4%D1%8B%D1%96_%D0%B7_%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%BD%D1%96%D1%82%D1%8B%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D1%96_%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%91%D0%B3%D1%96%D1%96_%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA_%D0%91%D0%93%D0%90%D0%9A%D0%A6_1998_190_%D1%81_Sanko_Siarhei_Studies_in_cognitive_and_contrastive_culturology_Mensk_BHAKC_1998_190_pp_ |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск]]|выдавецтва =[[Беларускі гуманітарны ліцэй імя Якуба Коласа|Беларускі гуманітарны адукацыйна-культурны цэнтар, БГАКЦ]] |год = 1998|том = |старонкі = 190 |старонак = |сэрыя = Бібліятэка фрагмэнты |isbn = 985-6012-48-1|наклад = 500}} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Санько.| загаловак = OFF GRAMMATOLOGY. Постмадэрнізм як апатэёз матэрыялізму. | спасылка = https://knihi.com/storage/frahmenty/11sanko.htm| мова = be| выданьне =[[Фрагмэнты (часопіс)|Фрагмэнты]] | тып =часопіс | год = 2001| том = | нумар = 3—4 (11)| старонкі = | issn = | архіўная спасылка = | недасяжны}} * {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Беларуская міфалогія: энцыклапедычны слоўнік |арыгінал = |спасылка = https://files.knihi.com/Knihi/Slounik/01/enc/Bielaruskaja_mifalohija.pdf |адказны = складальнік: [[Ірына Клімковіч]]; навуковы рэдактар: Сяргей Санько; мастак: [[Тодар Кашкурэвіч]]; рэдкалегія: Сяргей Санько і інш |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Беларусь]] |год = 2004|том = |старонкі = |старонак = 591 |сэрыя = |isbn = 985-01-0473-2|наклад = 3000}} * {{Артыкул| аўтар = Аляксей Дзермант; Сяргей Санько. | загаловак = Этнагенез беларусаў: навука і ідэалогія| арыгінал = | спасылка = https://web.archive.org/web/20220817011604/https://xn--d1ag.xn--e1a4c/pub/arche/html/2005-5/dziermant505.htm| мова = | адказны = | аўтар выданьня = | выданьне = [[ARCHE Пачатак]] | тып = | месца ={{Менск (Мінск)}}| выдавецтва = ARCHE | год = 2005| выпуск = | том = | нумар = 5 (39)| старонкі = | isbn = | issn = 1392-9682 | архіўная спасылка = | недасяжны}} * {{Артыкул| аўтар = Сяргей Санько. | загаловак = Па слядах адной легенды: «Прохоров, Андрей. Князь Тур: история легенды. Сакрализация княжеской власти у славян. Минск: БГУ, 2005.»| спасылка = https://www.belhistory.eu/archives/1869| мова = | выданьне =[[Беларускі гістарычны агляд]] | тып =часопіс | год = 2007| том = 14| нумар = Сш. 1—2 | старонкі = | issn = | архіўная спасылка = | недасяжны}} * {{Кніга|аўтар = Сяргей Санько.|частка = |загаловак = Міфалогія беларусаў: энцыклапедычны слоўнік |арыгінал = |спасылка = |адказны = складальнікі: [[Ірына Клімковіч]], [[Віктар Аўтушка]]; навуковыя рэдактары: [[Тацяна Валодзіна]], Сяргей Санько |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва = [[Беларусь (выдавецтва)|Беларусь]] |год = 2011 |том = |старонкі =|старонак = 605 |сэрыя = |isbn = 978-985-01-0903-3|наклад = 2000}} == Літаратура == * {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Беларускі фальклор: энцыклапедыя |арыгінал = |спасылка = |адказны = рэдкалегія: [[Генадзь Пашкоў|Г. П. Пашкоў]] (галоўны рэдактар) і інш. |выданьне = |месца ={{Менск (Мінск)}}|выдавецтва =[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]] |год = 2006|том = 2: Л ― Я|старонкі = 491 |старонак = 828 |сэрыя = |isbn = 985-11-0366-7|наклад = 2000}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Спасылка | аўтар =[[Сяргей Дубавец]]. | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | суаўтары = | дата публікацыі = 30 кастрычніка 2010. | url = https://www.svaboda.org/a/2205802.html?fbclid=IwY2xjawLMup5leHRuA2FlbQIxMABicmlkETByZ1BCOHd3Z3kyOXVkUVJNAR6WrR1S13H0mpzT3NlRptEggF-1VBy-K2vMCMoGeOKAzWPiw8j61N_WvvsTIA_aem_L_SxxHTFM9UB_uFdjrpXag | копія = | дата копіі = | загаловак = Гісторыя аднаго цуду: Сяргей Санька| фармат = | назва праекту = [[Вострая брама]] | выдавец = [[Радыё Свабода]] | дата доступу = | accessyear = | мова = | камэнтар = }} * [https://web.archive.org/web/20220215150357/https://store.arche.by/authors/378 Творы Сяргея Санькі], на сайце ARCHE {{Накід}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Санько, Сяргей}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1962 годзе]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Воршы]] [[Катэгорыя:Беларускія філёзафы]] [[Катэгорыя:Беларускія этнолягі]] [[Катэгорыя:Кандыдаты філязофскіх навук]] dbwilosuj25gc0k2abeqirq9u66mryo Сан-Хасэ-дэ-Маё 0 259798 2622423 2342439 2025-06-29T09:53:16Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2622423 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт |Назва = Сан-Хасэ-дэ-Маё |Статус = горад |Код мовы назвы краіны = es |Краіна = Уругвай |Назва ў родным склоне = Сан-Хасэ-дэ-Маё |Від адміністрацыйнай адзінкі 1 = Дэпартамэнт |Назва адміністрацыйнай адзінкі 1 = [[Сан-Хасэ (дэпартамэнт)|Сан-Хасэ]] |Шырата паўшар’е = паўднёвае |Шырата градусаў = 34 |Шырата хвілінаў = 20 |Шырата сэкундаў = 0 |Даўгата паўшар’е = заходняе |Даўгата градусаў = 56 |Даўгата хвілінаў = 43 |Даўгата сэкундаў = 0 }} '''Сан-Хасэ́-дэ-Ма́ё''' ({{мова-es|San José de Mayo}}) — горад ва [[Уругвай|Ўругваі]], які месьціцца ў дэпартамэнце [[Сан-Хасэ (дэпартамэнт)|Сан-Хасэ]]. == Гісторыя == Сан-Хасэ-дэ-Маё быў заснаваны 1 ліпеня 1783 году. Паселішча набыла статус мястэчка да незалежнасьці Ўругваю. Статус горад атрымаў 12 ліпеня 1856 году паводле асобнага акту<ref>[https://web.archive.org/web/20091113143716/http://www.ine.gub.uy/biblioteca/toponimico/Categorizaci%F3n%20localidades%20urbanas%20orden%20alfab%E9tico.pdf «Statistics of urban localities (1867–2004)»]. INE.</ref>. На працягу XIX стагодзьдзя горад стаў камэрцыйным і культурным цэнтрам, вядомым як «Маленькі Мантэвідэо». == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20061208165103/http://www.imsj.gub.uy/mapas2.htm Афіцыйны сайт] [[Катэгорыя:Сан-Хасэ-дэ-Маё| ]] misxxnbx5lf0s8nwbdbizmtcf72wosc Берасьцечка (Гомельская вобласьць) 0 270809 2622381 2620865 2025-06-29T03:54:00Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2622381 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Берасьцечка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Берасьцечка |Лацінка = Bieraściečka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1834 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = варыянты: Берастэчка, Берасьцечак; Рацлавіца альбо Раславіца |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Паселіцкі сельсавет|Паселіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 0 |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 50 |Шырата сэкундаў = 40 |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 01 |Даўгата сэкундаў = 14 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Берасьце́чка''' (Берастэчка, Берасьце́чак)<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]], уваходзіла у склад [[Паселіцкі сельсавет|Паселіцкага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Назва == Па аналёгіі з [[тапонім]]ам [[Берасьце]] назва паселішча Берасьцечка слушна выводзіць ад слова [[Бераст|бе́раст]] (бе́расьць), якое азначае расьліну<ref> Жураўскі А. Старадаўнія назвы гарадоў Беларусі // Навіны Беларускай акадэміі. № 31 (660), 14 жніўня 1992. С. 3—5</ref> зь сямейства вязавых (ільмавых). Падобныя назвы маглі паходзць таксама ад слова бяроста — 'бярозавая кара'<ref>Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. С. 36</ref>. У такой раўніннай мясьціне ў мінулым, напэўна, расьлі гаі зь лісьцявых дрэваў. Нездарма ж непадалёку паўстала вядомае яшчэ з 1512 году сяло [[Лісьцьвін]]. Магчыма, самое наданьне назвы гэтаму, адносна позьняму паселішчу на ўскрайку [[Хвойнікі|Хвойніцкіх]] добраў, памежнаму з угодзьдзямі [[Рудакоў|Рудакоўскага]] маёнтку паноў [[Аскеркі|Аскеркаў]], абумоўлена было воляй [[Караль Прозар|Караля Прозара]]. Патрыёт [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] цяжка перажываў страту Айчызнай непадлегласьці, дзеля чаго называў свае новыя фальваркі ў гонар вялікіх перамог і гераічных супрацьстаянняў як з айчыннай, так і сусьветнай гісторыі – [[Тэрмапільская бітва|Тэрмапілы]], [[Марытон|Маратон]], [[Аркадзія (зьніклае паселішча)|Аркадзія]] (акрамя ўсяго, – краіна мірных і шчасьлівых пастухоў) ды інш. Перамога пад валынскім [[Берастэчка]]м войскаў караля [[Ян Казімер|Яна Казімера]] над казакамі гетмана [[Багдан Хмяльніцкі|Багдана Хмяльніцкага]] ўлетку 1649 году ці не натхніла абознага да чарговай мэмарыялізацыі? Урэшце, К. Прозар ініцыяваў перайменаваньне Берасьцечка ў [[Бітва пад Рацлавіцамі|Рацлавіцы]] (Рацлавіцу/Раславіцу)<ref>Dubiecki M. Karol Prozor, oboźny W. W. Ks. Litewskiego. Przyczynek do dzieów powstania Kościuszkowskiego. Monografia / M. Dubiecki. — Kraków, 1897. S. 314</ref> на памяць слаўнай перамогі паўстанцаў [[Тадэвуш Касьцюшка|Тадэвуша Касьцюшкі]] ў красавіку 1794 году. Пэўны час абедзьве назвы ў штодзённым ужытку суіснавалі, хоць на мапах усяго XIX і пачатку XX ст. Берасьцечка не пазначанае. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] Найранейшая згадка пра вёску Раславіца ёсьць у сялянскай рэвізіі 1834 году<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 342. А. 332-340</ref>. Што да Берасьцечка, дык у мэтрычных кнігах [[Астрагляды|Астраглядавіцкага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі яно называнае, пачынаючы з 12 чэрвеня 1835 году<ref>НГАБ. Ф. 937. Воп. 4. Спр. 134. А. 4 (сяляне Чарнякі, Кананок); надалей: 1840 г., да прыкладу, Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 1. А. 101адв. Спр. 3. А. 4, 61адв.-62, 66, 82адв.</ref>. Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Стралічаўскі. У складзе апошняга — вёска Раславіца з 8 дварамі. Прозьвішчы жыхароў — Аўдзеенка, Бурак, Кананок, Курэнь, Прышчэп, Сабадаш, Сушчанка<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 25адв.-27</ref>. Людзі з такімі самымі прозьвішчамі, згодна з касьцёльнымі запісамі, жылі і ў Берасьцечку, а нябожчыкаў сваіх хавалі на могілках вёскі Валокі. Раславіца паказана на вайскова-тапаграфічнай мапе Менскай губэрні 1846 году, складзенай па здымцы генэрал-маёра А. К. Фіцінгофа. [[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|Фальварак і вёска Раславіца (Берасьцечка) з 9 дварамі на мапе Ф. Ф. Шубэрта. Другая палова XIX ст.]] У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 16 жыхароў мужчынскага і 14 жаночага полу вёскі Берасьцечак былі парафіянамі касьцёлу ў Астраглядах<ref>Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382</ref>. У рэвізіі 1858 году засьведчана, што ўсе сяляне з Раславіцы былі пераведзеныя{{заўвага|Гэта зроблена напярэдадні рэформаў. Прозары пераважна вярталі людзей туды, адкуль перасялілі пры заснаваньні Берасьцечка/Раславіцы: Кананкоў у Людзьвінопаль і Валокі, Прымакоў у Стралічаў, Сушчанкаў у Малішаў і Людзьвінопаль, Шарыя ў Стралічаў, Харошку ў Дворышча, Курэняў у Малішаў і Валокі, Сабадаша ў Валокі, Барана ў Людзьвінопаль, Буракоў у Дворышча і Людзьвінопаль.}} да вёсак [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]], [[Людзьвін|Людзьвінопаль]], [[Стралічаў]] і [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|Дворышча]]<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 1151. А. 1096адв.-1099</ref>. У парэформавы пэрыяд паселішча належала да Хвойніцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Менская губэрня)|Рэчыцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]]. Паводле матэрыялаў Хвойніцкага рВернаённага краязнаўчага музэя, сабраных яго заснавальнікам і першым дырэктарам Аляксандрам Зелянкоўскім (1921 — 1997){{заўвага|Пра А. М. Зелянкоўскага гл.: <ref>[http://hojniki.ucoz.ru/index/zeljankowski/0-198 Клаўдзія Босак. Нязгасны прамень святла]</ref>}}, у 1869 годзе былі складзеныя выкупныя акты на ўчасткі зямлі, якімі карысталіся былыя вольныя людзі другога разраду{{заўвага|Да вольных людзей указам расейскага імпэратара Мікалая I ад 01. 08. 1857 г. былі залічаныя аднадворцы, якія жылі на панскіх землях. Другі разрад азначаў, што сваёй зямлі яны пазбавіліся яшчэ да таго часу.}} аколіцы Раславіца усяго 10 гаспадароў. Адзін зь іх, напрыклад, Станіслаў Куліцкі жадаў выкупіць 28 дзесяцін. На пачатак 1870 году маецца зьвестка пра засьценак Берасьцечка на землях Хвойніцкага маёнтку паноў Прозараў, у якім жылі 27 аднадворцаў{{заўвага|А. М. Зелянкоўскі на 26 сакавіка 1868 г. паведаміў пра 27 аднадворцаў, але не Берасьцечка, а Раславіцы.}}, парафіяне Астраглядаўскага касьцёлу, прыпісаныя да воласьці<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. У касьцёльных кнігах за 1876 год паселішча называнае як Раславіцай, гэтак і Берасьцечкам. У абодвух выпадках жыхары-мужчыны — Куліцкія, Шацілы{{заўвага|Людзі з гэткімі прозьвішчамі ў дарэформавыя часы жылі ў засьценку, аднайменным з суседняй вёскай [[Высокае (Хвойніцкі раён)|Высокае]], што месьцілася на землях паноў Ракіцкіх, а пазьней Аскеркаў.. Аднак, надалей той засьценак ужо ня згадваўся, але неяк зьявіўся засьценак Берасьцечка, неафіцыйна тутэйшымі жыхарамі называны таксама Ра''с''лавіцай. Чаму так, а не славутай Ра''ц''лавіцай (Рацлавіцамі) у свой час патлумачыў Чэслаў Пяткевіч<ref>Pietkiewicz Cz. Chojniki // Ziemia: Ilustrowany miesięznik krajoznawczy. – Warszawa, 1927. T. 12. № 1-24. S. 251</ref><ref>[http://hojniki.ucoz.ru/index/vjoski_gehta_ljudzi/0-59 С. Бельскі. Вёскі — гэта людзі...]</ref>.}}, іхныя жонкі — з Шацілаў, Вайцяхоўскіх, Цішкевічаў<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 42. А. 142адв.-145адв., 148адв., 151адв.</ref>. [[File:Зьвестка пра фальваркі. Рацлавіца і Берасьцечка ў 1887 г.jpg|значак|Зьвестка пра фальваркі Рацлавіца і Берасьцечка ў 1887 г.]] У 1887 годзе, калі абцяжараны даўгамі маёнтак Хвойнікі Канстанціна Прозара быў прададзены расейскім купцам з Арлоўскай губэрні, [[Карачаў|карачаўскаму]] Міхаілу Аўраамаву і [[Трубчэўск|трубчэўскаму]] Гаўрылу Курындзіну, па дамоленасьці бакоў, на грунтах фальварку Рацлавіца створаны і фальварак Берасьцечка{{заўвага|Знайшлі гэткі спосаб разьвязаньня праблемы, пакупнікоў бо — двое.}}<ref>Выпись из крепостной Минского Нотариального Архива. Книга по Речицкому уезду за 1887 год. № 18. С. 87 – 98. № 15</ref>. Паводле энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі», перапіс 1897 году засьведчыў наяўнасьць у Берасьцечку 18 двароў з 126 жыхарамі<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 433</ref>. Але даведнік 1909 году паведамляе, што ў аколіцы Берасьцечка Хвойніцкай воласьці налічвалася 14 двароў і 43 жыхары. Сказана таксама пра аднадворны хутар (фальварак?) Раславіца з 32 жыхарамі<ref> Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 9, 172</ref>{{заўвага|Напэўна, частка сямей перамясьцілася ў [[Аколіца Лісьцьвін|аколіцу Лісьцьвін]], у якой менавіта ў гэты час назіраўся значны прырост двароў і людзей.}}. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Берасьцечка ў складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Згодна з дакумэнтам «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Берасьцечку працавала польская школа першай ступені адпаведна з 16 і з 34 вучнямі<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці (далей: ДАГВ). Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. На 1925/26 навучальны год у вёсцы працягвала дзейнічаць 3-х класная школа I ступені<ref>ДАГВ. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 119. А. 344адв.</ref>. У чэрвені-ліпені 1926 году мясцовы настаўнік Фідэльскі абвінавачваўся ў рэгілійнай прапагадзе, то бо выразаў драўляныя настольныя крыжы, меншыя крыжыкі і іконкі, прапаноўваў верным школьнае памяшканьне для маёвых набажэнстваў, за што быў звольнены<ref name="fn2">Андрей Лебедев, Виктор Пичуков, кс. Славомир Лясковски. Костёл на Гомельщине (20 – 30-е годы XX в.). – Варшава– Люблин– Гомель: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2009. C. 135 – 137, 269 – 270, 340</ref>. [[Файл:Губарэвічы і Стралічаў на мапе 1924-26 гг.jpg|значак|зьлева|Берасьцечка з 39 дварамі на мапе [[Рабоча-Сялянская Чырвоная Армія|РККА]] 1926 г.]] Ад 8 сьнежня 1926 году Берасьцечка — у складзе Паселіцкага сельсавету Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 38 сем’яў, 189 душ каталікоў альбо «полякаў», што складала96 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Берастэчку{{заўвага|Так запісанана ў арыгінале дакумэнту.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214</ref>. Тады ж бальшавіцкія ўлады ўзмацнілі барацьбу зь вернікамі. Паводле старшыні антыкаталіцкай секцыі Гомельскай акругі Мінейкі, у Берастэчку, як і ў Храпкаве, існаваў падпольны сход{{заўвага|Па гэтай справе яшчэ і ў 1956 годзе сьледчы УКДБ па Гомельскай вобласьці дапытваў жыхара Берасьцечка Нарцыза Куліцкага, 1884 г. н., хоць тады ўжо вялося пра «сборища верующих католиков в м. Хойники»<ref name="fn2"/>.}}, удзельнікі якога выступалі супраць калектывізацыі<ref name="fn2"/>. У 1931 годзе быў створаны калгас імя [[Пётар Войкаў|Пятра Войкава]], працавала кузьня. З 20 лютага 1938 году Берасьцечка — у [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з цэнтрам у Мазыры. У гады Вялікай Айчыннай вайны 20 жыхароў вёскі Берасьцечак загінулі і прапалі бязь вестак на франтах<ref>Памяць. Гісторыка-дакументальная хроніка Хойніцкага раёна.– Мінск: БЭ, 1993. С. 256</ref>. З 8 студзеня 1954 года вёска — у Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года ў Берасьцечку налічваўся 151 жыхар; у складзе калгасу «Сьвітаньне» з цэнтральнай сядзібай у вёсцы Паселічы<ref name="fn1"/>. У 2018 годзе вёска скасавана<ref>[http://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D918g0092493&p1=1 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 15 ноября 2018 г. № 33 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Хойникского района]{{Недаступная спасылка}}</ref>. == Насельніцтва == * 2004 год — 3 двары, 5 жыхароў * 2009 год — 3 жыхары == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Паселіцкі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Паселіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] tp9k2o0cd8u0mq7o2ic9o58o0g6eiub 2622382 2622381 2025-06-29T03:54:54Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2622382 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Берасьцечка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Берасьцечка |Лацінка = Bieraściečka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1834 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = варыянты: Берастэчка, Берасьцечак; Рацлавіца альбо Раславіца |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Паселіцкі сельсавет|Паселіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 0 |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 50 |Шырата сэкундаў = 40 |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 01 |Даўгата сэкундаў = 14 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Берасьце́чка''' (Берастэчка, Берасьце́чак)<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]], уваходзіла у склад [[Паселіцкі сельсавет|Паселіцкага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Назва == Па аналёгіі з [[тапонім]]ам [[Берасьце]] назва паселішча Берасьцечка слушна выводзіць ад слова [[Бераст|бе́раст]] (бе́расьць), якое азначае расьліну<ref> Жураўскі А. Старадаўнія назвы гарадоў Беларусі // Навіны Беларускай акадэміі. № 31 (660), 14 жніўня 1992. С. 3—5</ref> зь сямейства вязавых (ільмавых). Падобныя назвы маглі паходзць таксама ад слова бяроста — 'бярозавая кара'<ref>Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. С. 36</ref>. У такой раўніннай мясьціне ў мінулым, напэўна, расьлі гаі зь лісьцявых дрэваў. Нездарма ж непадалёку паўстала вядомае яшчэ з 1512 году сяло [[Лісьцьвін]]. Магчыма, самое наданьне назвы гэтаму, адносна позьняму паселішчу на ўскрайку [[Хвойнікі|Хвойніцкіх]] добраў, памежнаму з угодзьдзямі [[Рудакоў|Рудакоўскага]] маёнтку паноў [[Аскеркі|Аскеркаў]], абумоўлена было воляй [[Караль Прозар|Караля Прозара]]. Патрыёт [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] цяжка перажываў страту Айчызнай непадлегласьці, дзеля чаго называў свае новыя фальваркі ў гонар вялікіх перамог і гераічных супрацьстаянняў як з айчыннай, так і сусьветнай гісторыі – [[Тэрмапільская бітва|Тэрмапілы]], [[Марытон|Маратон]], [[Аркадзія (зьніклае паселішча)|Аркадзія]] (акрамя ўсяго, – краіна мірных і шчасьлівых пастухоў) ды інш. Перамога пад валынскім [[Берастэчка]]м войскаў караля [[Ян Казімер|Яна Казімера]] над казакамі гетмана [[Багдан Хмяльніцкі|Багдана Хмяльніцкага]] ўлетку 1649 году ці не натхніла абознага да чарговай мэмарыялізацыі? Урэшце, К. Прозар ініцыяваў перайменаваньне Берасьцечка ў [[Бітва пад Рацлавіцамі|Рацлавіцы]] (Рацлавіцу/Раславіцу)<ref>Dubiecki M. Karol Prozor, oboźny W. W. Ks. Litewskiego. Przyczynek do dzieów powstania Kościuszkowskiego. Monografia / M. Dubiecki. — Kraków, 1897. S. 314</ref> на памяць слаўнай перамогі паўстанцаў [[Тадэвуш Касьцюшка|Тадэвуша Касьцюшкі]] ў красавіку 1794 году. Пэўны час абедзьве назвы ў штодзённым ужытку суіснавалі, хоць на мапах усяго XIX і пачатку XX ст. Берасьцечка не пазначанае. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] Найранейшая згадка пра вёску Раславіца ёсьць у сялянскай рэвізіі 1834 году<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 342. А. 332-340</ref>. Што да Берасьцечка, дык у мэтрычных кнігах [[Астрагляды|Астраглядавіцкага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі яно называнае, пачынаючы з 12 чэрвеня 1835 году<ref>НГАБ. Ф. 937. Воп. 4. Спр. 134. А. 4 (сяляне Чарнякі, Кананок); надалей: 1840 г., да прыкладу, Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 1. А. 101адв. Спр. 3. А. 4, 61адв.-62, 66, 82адв.</ref>. Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Стралічаўскі. У складзе апошняга — вёска Раславіца з 8 дварамі. Прозьвішчы жыхароў — Аўдзеенка, Бурак, Кананок, Курэнь, Прышчэп, Сабадаш, Сушчанка<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 25адв.-27</ref>. Людзі з такімі самымі прозьвішчамі, згодна з касьцёльнымі запісамі, жылі і ў Берасьцечку, а нябожчыкаў сваіх хавалі на могілках вёскі Валокі. Раславіца паказана на вайскова-тапаграфічнай мапе Менскай губэрні 1846 году, складзенай па здымцы генэрал-маёра А. К. Фіцінгофа. [[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|Фальварак і вёска Раславіца (Берасьцечка) з 9 дварамі на мапе Ф. Ф. Шубэрта. Другая палова XIX ст.]] У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 16 жыхароў мужчынскага і 14 жаночага полу вёскі Берасьцечак былі парафіянамі касьцёлу ў Астраглядах<ref>Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382</ref>. У рэвізіі 1858 году засьведчана, што ўсе сяляне з Раславіцы былі пераведзеныя{{заўвага|Гэта зроблена напярэдадні рэформаў. Прозары пераважна вярталі людзей туды, адкуль перасялілі пры заснаваньні Берасьцечка/Раславіцы: Кананкоў у Людзьвінопаль і Валокі, Прымакоў у Стралічаў, Сушчанкаў у Малішаў і Людзьвінопаль, Шарыя ў Стралічаў, Харошку ў Дворышча, Курэняў у Малішаў і Валокі, Сабадаша ў Валокі, Барана ў Людзьвінопаль, Буракоў у Дворышча і Людзьвінопаль.}} да вёсак [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]], [[Людзьвін|Людзьвінопаль]], [[Стралічаў]] і [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|Дворышча]]<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 1151. А. 1096адв.-1099</ref>. У парэформавы пэрыяд паселішча належала да Хвойніцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Менская губэрня)|Рэчыцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]]. Паводле матэрыялаў Хвойніцкага рВернаённага краязнаўчага музэя, сабраных яго заснавальнікам і першым дырэктарам Аляксандрам Зелянкоўскім (1921 — 1997){{заўвага|Пра А. М. Зелянкоўскага гл.: <ref>[http://hojniki.ucoz.ru/index/zeljankowski/0-198 Клаўдзія Босак. Нязгасны прамень святла]</ref>}}, у 1869 годзе былі складзеныя выкупныя акты на ўчасткі зямлі, якімі карысталіся былыя вольныя людзі другога разраду{{заўвага|Да вольных людзей указам расейскага імпэратара Мікалая I ад 01. 08. 1857 г. былі залічаныя аднадворцы, якія жылі на панскіх землях. Другі разрад азначаў, што сваёй зямлі яны пазбавіліся яшчэ да таго часу.}} аколіцы Раславіца усяго 10 гаспадароў. Адзін зь іх, напрыклад, Станіслаў Куліцкі жадаў выкупіць 28 дзесяцін. На пачатак 1870 году маецца зьвестка пра засьценак Берасьцечка на землях Хвойніцкага маёнтку паноў Прозараў, у якім жылі 27 аднадворцаў{{заўвага|А. М. Зелянкоўскі на 26 сакавіка 1868 г. паведаміў пра 27 аднадворцаў, але не Берасьцечка, а Раславіцы.}}, парафіяне Астраглядаўскага касьцёлу, прыпісаныя да воласьці<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. У касьцёльных кнігах за 1876 год паселішча называнае як Раславіцай, гэтак і Берасьцечкам. У абодвух выпадках жыхары-мужчыны — Куліцкія, Шацілы{{заўвага|Людзі з гэткімі прозьвішчамі ў дарэформавыя часы жылі ў засьценку, аднайменным з суседняй вёскай [[Высокае (Хвойніцкі раён)|Высокае]], што месьцілася на землях паноў Ракіцкіх, а пазьней Аскеркаў.. Аднак, надалей той засьценак ужо ня згадваўся, але неяк зьявіўся засьценак Берасьцечка, неафіцыйна тутэйшымі жыхарамі называны таксама Ра''с''лавіцай. Чаму так, а не славутай Ра''ц''лавіцай (Рацлавіцамі) у свой час патлумачыў Чэслаў Пяткевіч<ref>Pietkiewicz Cz. Chojniki // Ziemia: Ilustrowany miesięznik krajoznawczy. – Warszawa, 1927. T. 12. № 1-24. S. 251</ref><ref>[http://hojniki.ucoz.ru/index/vjoski_gehta_ljudzi/0-59 С. Бельскі. Вёскі — гэта людзі...]</ref>.}}, іхныя жонкі — з Шацілаў, Вайцяхоўскіх, Цішкевічаў<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 42. А. 142адв.-145адв., 148адв., 151адв.</ref>. [[File:Зьвестка пра фальваркі. Рацлавіца і Берасьцечка ў 1887 г.jpg|значак|Зьвестка пра фальваркі Рацлавіца і Берасьцечка ў 1887 г.]] У 1887 годзе, калі абцяжараны даўгамі маёнтак Хвойнікі Канстанціна Прозара быў прададзены расейскім купцам з Арлоўскай губэрні, [[Карачаў|карачаўскаму]] Міхаілу Аўраамаву і [[Трубчэўск|трубчэўскаму]] Гаўрылу Курындзіну, па дамоленасьці бакоў, на грунтах фальварку Рацлавіца створаны і фальварак Берасьцечка{{заўвага|Знайшлі гэткі спосаб разьвязаньня праблемы, пакупнікоў бо — двое.}}<ref>Выпись из крепостной Минского Нотариального Архива. Книга по Речицкому уезду за 1887 год. № 18. С. 87 – 98. № 15</ref>. Паводле энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі», перапіс 1897 году засьведчыў наяўнасьць у Берасьцечку 18 двароў з 126 жыхарамі<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 433</ref>. Але даведнік 1909 году паведамляе, што ў аколіцы Берасьцечка Хвойніцкай воласьці налічвалася 14 двароў і 43 жыхары. Сказана таксама пра аднадворны хутар (фальварак?) Раславіца з 32 жыхарамі<ref> Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 9, 172</ref>{{заўвага|Напэўна, частка сямей перамясьцілася ў [[Аколіца Лісьцьвін|аколіцу Лісьцьвін]], у якой менавіта ў гэты час назіраўся значны прырост двароў і людзей.}}. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Берасьцечка ў складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Згодна з дакумэнтам «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Берасьцечку працавала польская школа першай ступені адпаведна з 16 і з 34 вучнямі<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці (далей: ДАГВ). Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. На 1925/26 навучальны год у вёсцы працягвала дзейнічаць 3-х класная школа I ступені<ref>ДАГВ. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 119. А. 344адв.</ref>. У чэрвені-ліпені 1926 году мясцовы настаўнік Фідэльскі абвінавачваўся ў рэгілійнай прапагадзе, то бо выразаў драўляныя настольныя крыжы, меншыя крыжыкі і іконкі, прапаноўваў верным школьнае памяшканьне для маёвых набажэнстваў, за што быў звольнены<ref name="fn2">Андрей Лебедев, Виктор Пичуков, кс. Славомир Лясковски. Костёл на Гомельщине (20 – 30-е годы XX в.). – Варшава– Люблин– Гомель: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2009. C. 135 – 137, 269 – 270, 340</ref>. [[Файл:Губарэвічы і Стралічаў на мапе 1924-26 гг.jpg|значак|зьлева|Берасьцечка з 39 дварамі на мапе [[Рабоча-Сялянская Чырвоная Армія|РККА]] 1926 г.]] Ад 8 сьнежня 1926 году Берасьцечка — у складзе Паселіцкага сельсавету Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 38 сем’яў, 189 душ каталікоў або «палякаў», што складала96 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Берастэчку{{заўвага|Так запісанана ў арыгінале дакумэнту.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214</ref>. Тады ж бальшавіцкія ўлады ўзмацнілі барацьбу зь вернікамі. Паводле старшыні антыкаталіцкай секцыі Гомельскай акругі Мінейкі, у Берастэчку, як і ў Храпкаве, існаваў падпольны сход{{заўвага|Па гэтай справе яшчэ і ў 1956 годзе сьледчы УКДБ па Гомельскай вобласьці дапытваў жыхара Берасьцечка Нарцыза Куліцкага, 1884 г. н., хоць тады ўжо вялося пра «сборища верующих католиков в м. Хойники»<ref name="fn2"/>.}}, удзельнікі якога выступалі супраць калектывізацыі<ref name="fn2"/>. У 1931 годзе быў створаны калгас імя [[Пётар Войкаў|Пятра Войкава]], працавала кузьня. З 20 лютага 1938 году Берасьцечка — у [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з цэнтрам у Мазыры. У гады Вялікай Айчыннай вайны 20 жыхароў вёскі Берасьцечак загінулі і прапалі бязь вестак на франтах<ref>Памяць. Гісторыка-дакументальная хроніка Хойніцкага раёна.– Мінск: БЭ, 1993. С. 256</ref>. З 8 студзеня 1954 года вёска — у Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года ў Берасьцечку налічваўся 151 жыхар; у складзе калгасу «Сьвітаньне» з цэнтральнай сядзібай у вёсцы Паселічы<ref name="fn1"/>. У 2018 годзе вёска скасавана<ref>[http://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D918g0092493&p1=1 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 15 ноября 2018 г. № 33 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Хойникского района]{{Недаступная спасылка}}</ref>. == Насельніцтва == * 2004 год — 3 двары, 5 жыхароў * 2009 год — 3 жыхары == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Паселіцкі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Паселіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] 4tor36i7r7ecv9irxli61tk8l5ywsm4 2622383 2622382 2025-06-29T03:55:37Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2622383 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Берасьцечка |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Берасьцечка |Лацінка = Bieraściečka |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = перад 1834 годам |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = варыянты: Берастэчка, Берасьцечак; Рацлавіца альбо Раславіца |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] |Сельсавет = [[Паселіцкі сельсавет|Паселіцкі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = 0 |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 50 |Шырата сэкундаў = 40 |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 01 |Даўгата сэкундаў = 14 |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.3 |Commons = |Сайт = }} '''Берасьце́чка''' (Берастэчка, Берасьце́чак)<ref>{{Літаратура/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласьць}}</ref> — былая вёска ў [[Беларусь|Беларусі]], уваходзіла у склад [[Паселіцкі сельсавет|Паселіцкага сельсавету]] [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. == Назва == Па аналёгіі з [[тапонім]]ам [[Берасьце]] назва паселішча Берасьцечка слушна выводзіць ад слова [[Бераст|бе́раст]] (бе́расьць), якое азначае расьліну<ref> Жураўскі А. Старадаўнія назвы гарадоў Беларусі // Навіны Беларускай акадэміі. № 31 (660), 14 жніўня 1992. С. 3—5</ref> зь сямейства вязавых (ільмавых). Падобныя назвы маглі паходзць таксама ад слова бяроста — 'бярозавая кара'<ref>Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. С. 36</ref>. У такой раўніннай мясьціне ў мінулым, напэўна, расьлі гаі зь лісьцявых дрэваў. Нездарма ж непадалёку паўстала вядомае яшчэ з 1512 году сяло [[Лісьцьвін]]. Магчыма, самое наданьне назвы гэтаму, адносна позьняму паселішчу на ўскрайку [[Хвойнікі|Хвойніцкіх]] добраў, памежнаму з угодзьдзямі [[Рудакоў|Рудакоўскага]] маёнтку паноў [[Аскеркі|Аскеркаў]], абумоўлена было воляй [[Караль Прозар|Караля Прозара]]. Патрыёт [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] цяжка перажываў страту Айчызнай непадлегласьці, дзеля чаго называў свае новыя фальваркі ў гонар вялікіх перамог і гераічных супрацьстаянняў як з айчыннай, так і сусьветнай гісторыі – [[Тэрмапільская бітва|Тэрмапілы]], [[Марытон|Маратон]], [[Аркадзія (зьніклае паселішча)|Аркадзія]] (акрамя ўсяго, – краіна мірных і шчасьлівых пастухоў) ды інш. Перамога пад валынскім [[Берастэчка]]м войскаў караля [[Ян Казімер|Яна Казімера]] над казакамі гетмана [[Багдан Хмяльніцкі|Багдана Хмяльніцкага]] ўлетку 1649 году ці не натхніла абознага да чарговай мэмарыялізацыі? Урэшце, К. Прозар ініцыяваў перайменаваньне Берасьцечка ў [[Бітва пад Рацлавіцамі|Рацлавіцы]] (Рацлавіцу/Раславіцу)<ref>Dubiecki M. Karol Prozor, oboźny W. W. Ks. Litewskiego. Przyczynek do dzieów powstania Kościuszkowskiego. Monografia / M. Dubiecki. — Kraków, 1897. S. 314</ref> на памяць слаўнай перамогі паўстанцаў [[Тадэвуш Касьцюшка|Тадэвуша Касьцюшкі]] ў красавіку 1794 году. Пэўны час абедзьве назвы ў штодзённым ужытку суіснавалі, хоць на мапах усяго XIX і пачатку XX ст. Берасьцечка не пазначанае. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[File:Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.jpg|значак|зьлева|Невялічкая вёска Раславіца на мапе А. Фіцінгофа 1846 г.]] Найранейшая згадка пра вёску Раславіца ёсьць у сялянскай рэвізіі 1834 году<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 342. А. 332-340</ref>. Што да Берасьцечка, дык у мэтрычных кнігах [[Астрагляды|Астраглядавіцкага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі яно называнае, пачынаючы з 12 чэрвеня 1835 году<ref>НГАБ. Ф. 937. Воп. 4. Спр. 134. А. 4 (сяляне Чарнякі, Кананок); надалей: 1840 г., да прыкладу, Ф. 1089. Воп. 1. Спр. 1. А. 101адв. Спр. 3. А. 4, 61адв.-62, 66, 82адв.</ref>. Паводле інвэнтару Хвойніцкага маёнтка 1844 году, прыналежнага рэчыцкаму падкамораму Ўладыславу, сыну Караля, Прозару, адным зь сямі яго фальваркаў быў Стралічаўскі. У складзе апошняга — вёска Раславіца з 8 дварамі. Прозьвішчы жыхароў — Аўдзеенка, Бурак, Кананок, Курэнь, Прышчэп, Сабадаш, Сушчанка<ref>НГАБ. Ф. 142. Воп. 1. Спр. 1475. А. 25адв.-27</ref>. Людзі з такімі самымі прозьвішчамі, згодна з касьцёльнымі запісамі, жылі і ў Берасьцечку, а нябожчыкаў сваіх хавалі на могілках вёскі Валокі. Раславіца паказана на вайскова-тапаграфічнай мапе Менскай губэрні 1846 году, складзенай па здымцы генэрал-маёра А. К. Фіцінгофа. [[File:Стралічаў, Губарэвічы, Навасёлкі, Дворышча, Руднае на карце Ф. Ф. Шуберта сярэдзіны XIX ст.png|значак|Фальварак і вёска Раславіца (Берасьцечка) з 9 дварамі на мапе Ф. Ф. Шубэрта. Другая палова XIX ст.]] У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» засьведчана, што 16 жыхароў мужчынскага і 14 жаночага полу вёскі Берасьцечак былі парафіянамі касьцёлу ў Астраглядах<ref>Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 382</ref>. У рэвізіі 1858 году засьведчана, што ўсе сяляне з Раславіцы былі пераведзеныя{{заўвага|Гэта зроблена напярэдадні рэформаў. Прозары пераважна вярталі людзей туды, адкуль перасялілі пры заснаваньні Берасьцечка/Раславіцы: Кананкоў у Людзьвінопаль і Валокі, Прымакоў у Стралічаў, Сушчанкаў у Малішаў і Людзьвінопаль, Шарыя ў Стралічаў, Харошку ў Дворышча, Курэняў у Малішаў і Валокі, Сабадаша ў Валокі, Барана ў Людзьвінопаль, Буракоў у Дворышча і Людзьвінопаль.}} да вёсак [[Валокі (Хвойнікі)|Валокі]], [[Малішаў (Хвойніцкі раён)|Малішаў]], [[Людзьвін|Людзьвінопаль]], [[Стралічаў]] і [[Дворышча (Хвойніцкі раён)|Дворышча]]<ref>НГАБ. Ф. 333. Воп. 9. Спр. 1151. А. 1096адв.-1099</ref>. У парэформавы пэрыяд паселішча належала да Хвойніцкай воласьці [[Рэчыцкі павет (Менская губэрня)|Рэчыцкага павету]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]]. Паводле матэрыялаў Хвойніцкага рВернаённага краязнаўчага музэя, сабраных яго заснавальнікам і першым дырэктарам Аляксандрам Зелянкоўскім (1921 — 1997){{заўвага|Пра А. М. Зелянкоўскага гл.: <ref>[http://hojniki.ucoz.ru/index/zeljankowski/0-198 Клаўдзія Босак. Нязгасны прамень святла]</ref>}}, у 1869 годзе былі складзеныя выкупныя акты на ўчасткі зямлі, якімі карысталіся былыя вольныя людзі другога разраду{{заўвага|Да вольных людзей указам расейскага імпэратара Мікалая I ад 01. 08. 1857 г. былі залічаныя аднадворцы, якія жылі на панскіх землях. Другі разрад азначаў, што сваёй зямлі яны пазбавіліся яшчэ да таго часу.}} аколіцы Раславіца усяго 10 гаспадароў. Адзін зь іх, напрыклад, Станіслаў Куліцкі жадаў выкупіць 28 дзесяцін. На пачатак 1870 году маецца зьвестка пра засьценак Берасьцечка на землях Хвойніцкага маёнтку паноў Прозараў, у якім жылі 27 аднадворцаў{{заўвага|А. М. Зелянкоўскі на 26 сакавіка 1868 г. паведаміў пра 27 аднадворцаў, але не Берасьцечка, а Раславіцы.}}, парафіяне Астраглядаўскага касьцёлу, прыпісаныя да воласьці<ref>Список волостей, обществ и селений Минской губернии на 01. 01. 1870 г. — Минск, 1870. Л. 69</ref>. У касьцёльных кнігах за 1876 год паселішча называнае як Раславіцай, гэтак і Берасьцечкам. У абодвух выпадках жыхары-мужчыны — Куліцкія, Шацілы{{заўвага|Людзі з гэткімі прозьвішчамі ў дарэформавыя часы жылі ў засьценку, аднайменным з суседняй вёскай [[Высокае (Хвойніцкі раён)|Высокае]], што месьцілася на землях паноў Ракіцкіх, а пазьней Аскеркаў.. Аднак, надалей той засьценак ужо ня згадваўся, але неяк зьявіўся засьценак Берасьцечка, неафіцыйна тутэйшымі жыхарамі называны таксама Ра''с''лавіцай. Чаму так, а не славутай Ра''ц''лавіцай (Рацлавіцамі) у свой час патлумачыў Чэслаў Пяткевіч<ref>Pietkiewicz Cz. Chojniki // Ziemia: Ilustrowany miesięznik krajoznawczy. – Warszawa, 1927. T. 12. № 1-24. S. 251</ref><ref>[http://hojniki.ucoz.ru/index/vjoski_gehta_ljudzi/0-59 С. Бельскі. Вёскі — гэта людзі...]</ref>.}}, іхныя жонкі — з Шацілаў, Вайцяхоўскіх, Цішкевічаў<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 42. А. 142адв.-145адв., 148адв., 151адв.</ref>. [[File:Зьвестка пра фальваркі. Рацлавіца і Берасьцечка ў 1887 г.jpg|значак|Зьвестка пра фальваркі Рацлавіца і Берасьцечка ў 1887 г.]] У 1887 годзе, калі абцяжараны даўгамі маёнтак Хвойнікі Канстанціна Прозара быў прададзены расейскім купцам з Арлоўскай губэрні, [[Карачаў|карачаўскаму]] Міхаілу Аўраамаву і [[Трубчэўск|трубчэўскаму]] Гаўрылу Курындзіну, па дамоленасьці бакоў, на грунтах фальварку Рацлавіца створаны і фальварак Берасьцечка{{заўвага|Знайшлі гэткі спосаб разьвязаньня праблемы, пакупнікоў бо — двое.}}<ref>Выпись из крепостной Минского Нотариального Архива. Книга по Речицкому уезду за 1887 год. № 18. С. 87 – 98. № 15</ref>. Паводле энцыкляпэдыі «Гарады і вёскі Беларусі», перапіс 1897 году засьведчыў наяўнасьць у Берасьцечку 18 двароў з 126 жыхарамі<ref name="fn1">{{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} С. 433</ref>. Але даведнік 1909 году паведамляе, што ў аколіцы Берасьцечка Хвойніцкай воласьці налічвалася 14 двароў і 43 жыхары. Сказана таксама пра аднадворны хутар (фальварак?) Раславіца з 32 жыхарамі<ref> Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 9, 172</ref>{{заўвага|Напэўна, частка сямей перамясьцілася ў [[Аколіца Лісьцьвін|аколіцу Лісьцьвін]], у якой менавіта ў гэты час назіраўся значны прырост двароў і людзей.}}. === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Берасьцечка ў складзе Хвойніцкай воласьці, аднак, апынулася ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гэтмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918 – 1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 – 32; Грицкевич А. П. Борьба за Украину, 1917 – 1921 / А. П. Грицкевич; под науч. ред. А. Е. Тараса. – Минск: Современная школа, 2011. С. 92 — 93; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 – січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. – Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286 – 296 (артыкул беларускамоўны); Замойский А. С. Брагин и местечки юго-восточной Беларуси в условиях перехода от войны к миру. 1918—1922. // Брагинщина в контексте истории белорусско-украинского пограничья: сборник научных статей / редкол. А. Д. Лебедев. — Минск, 2018. С. 85</ref>. 1 студзеня 1919 году, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі, Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Згодна з дакумэнтам «Сведения о количестве учащихся школ Хойникской волости Речицкого уезда», на 8 сьнежня 1920 і на 15 красавіка 1921 году ў Берасьцечку працавала польская школа першай ступені адпаведна з 16 і з 34 вучнямі<ref>Дзяржаўны архіў Гомельскай вобласці (далей: ДАГВ). Ф. 68. Воп. 1. Спр. 16. А. 19</ref>. На 1925/26 навучальны год у вёсцы працягвала дзейнічаць 3-х класная школа I ступені<ref>ДАГВ. Ф. 68. Воп. 1. Спр. 119. А. 344адв.</ref>. У чэрвені-ліпені 1926 году мясцовы настаўнік Фідэльскі абвінавачваўся ў рэгілійнай прапагадзе, то бо выразаў драўляныя настольныя крыжы, меншыя крыжыкі і іконкі, прапаноўваў верным школьнае памяшканьне для маёвых набажэнстваў, за што быў звольнены<ref name="fn2">Андрей Лебедев, Виктор Пичуков, кс. Славомир Лясковски. Костёл на Гомельщине (20 – 30-е годы XX в.). – Варшава– Люблин– Гомель: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2009. C. 135 – 137, 269 – 270, 340</ref>. [[Файл:Губарэвічы і Стралічаў на мапе 1924-26 гг.jpg|значак|зьлева|Берасьцечка з 39 дварамі на мапе [[Рабоча-Сялянская Чырвоная Армія|РККА]] 1926 г.]] Ад 8 сьнежня 1926 году Берасьцечка — у складзе Паселіцкага сельсавету Хвойніцкага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 38 сем’яў, 189 душ каталікоў або «палякаў», што складала 96 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Берастэчку{{заўвага|Так запісанана ў арыгінале дакумэнту.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214</ref>. Тады ж бальшавіцкія ўлады ўзмацнілі барацьбу зь вернікамі. Паводле старшыні антыкаталіцкай секцыі Гомельскай акругі Мінейкі, у Берастэчку, як і ў Храпкаве, існаваў падпольны сход{{заўвага|Па гэтай справе яшчэ і ў 1956 годзе сьледчы УКДБ па Гомельскай вобласьці дапытваў жыхара Берасьцечка Нарцыза Куліцкага, 1884 г. н., хоць тады ўжо вялося пра «сборища верующих католиков в м. Хойники»<ref name="fn2"/>.}}, удзельнікі якога выступалі супраць калектывізацыі<ref name="fn2"/>. У 1931 годзе быў створаны калгас імя [[Пётар Войкаў|Пятра Войкава]], працавала кузьня. З 20 лютага 1938 году Берасьцечка — у [[Палеская вобласьць|Палескай вобласьці]] з цэнтрам у Мазыры. У гады Вялікай Айчыннай вайны 20 жыхароў вёскі Берасьцечак загінулі і прапалі бязь вестак на франтах<ref>Памяць. Гісторыка-дакументальная хроніка Хойніцкага раёна.– Мінск: БЭ, 1993. С. 256</ref>. З 8 студзеня 1954 года вёска — у Гомельскай вобласьці. Паводле перапісу 1959 года ў Берасьцечку налічваўся 151 жыхар; у складзе калгасу «Сьвітаньне» з цэнтральнай сядзібай у вёсцы Паселічы<ref name="fn1"/>. У 2018 годзе вёска скасавана<ref>[http://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D918g0092493&p1=1 Решение Хойникского районного Совета депутатов от 15 ноября 2018 г. № 33 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Хойникского района]{{Недаступная спасылка}}</ref>. == Насельніцтва == * 2004 год — 3 двары, 5 жыхароў * 2009 год — 3 жыхары == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|2-2}} {{Паселіцкі сельсавет}} {{Хвойніцкі раён}} [[Катэгорыя:Паселіцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Хвойніцкага раёну]] ie8gp7732ry9kgbraudjmj8kcczpai2 Рэзван Марын 0 281809 2622420 2585129 2025-06-29T08:56:36Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2622420 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | клюб = [[Кальяры (футбольны клюб)|Кальяры]] | нумар = 18 | гады = 2013—2017<br/>2017—2019<br/>2019—2021<br/>2020—2021<br/>2021—<br/>2022—2024 | клюбы = [[Вііторул Канстанца|Вііторул]]<br/>[[Стандард Льеж|Стандард]]<br/>[[Аякс Амстэрдам|Аякс]]<br/>→ [[Кальяры (футбольны клюб)|Кальяры]] (арэнда)<br/>[[Кальяры (футбольны клюб)|Кальяры]]<br/>→ [[Эмпалі (футбольны клюб)|Эмпалі]] (арэнда) | гульні(галы) = 75 (8)<br/>89 (16)<br/>10 (0)<br/>37 (3)<br/>48 (3)<br/>63 (2) | нац гады = 2016— | нац зборная = {{Футбол Румынія|няма}} | нац гульні(галы) = 64 (11) | абнаўленьне(клюб) = 24 лістапада 2024 | абнаўленьне(зборная) = 18 лістапада 2024 }} '''Рэзва́н Мары́н''' ({{мова-ro|Răzvan Marin}}; {{Н}} 23 траўня 1996 году) — румынскі футбаліст, абарончы паўабаронца італьянскага клюбу «[[Кальяры (футбольны клюб)|Кальяры]]» і нацыянальнай [[зборная Румыніі па футболе|зборнай Румыніі]]. == Кар’ера == === Клюбная === Выхаванец футбольнай школы з [[Бухарэст]]у, аднак кар’еру запачаткаваў у [[Канстанца|канстанцкім]] клюбе «[[Вііторул Канстанца|Вііторул]]», зьявіўшыся ў матчы [[Ліга 1 чэмпіянату Румыніі па футболе|Лігі 1]] супраць сталічнай «[[Сьцяўа Бухарэст|Сьцяўы]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20180808172915/http://stiri.tvr.ro/article.php?article_id=36146 «Steaua — Viitorul Constanţa: 4–0 / A opta victorie din nouă meciuri pentru campioană»]. Știrile TVR.</ref>. Свайго першага голу ў чэмпіянаце давялося чакаць ажно да 15 сакавіка 2015 году, улучыўшы мяч у браму [[ЧФР Клуж|ЧФР]]. У далейшым замацаваўся ў галоўным складзе, а таксама вылучаўся прэсай як таленавіты малады футбаліст. 20 студзеня 2017 году далучыўся да бэльгійскага «[[Стандард Льеж|Стандарду]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20170201233812/http://www.standard.be/nouvelles-2/lire/~razvan-marin-joins-the-aurouches-ay.htm?lng=en#.WIILqcuxXqB «Razvan MARIN joins the „Rouches“»]. Standard Liège.</ref><ref>[http://www.digisport.ro/Sport/FOTBAL/Competitii/Belgia/Razvan+Marin+prezentat+oficial+la+Standard+Liege «Răzvan Marin, prezentat oficial la Standard Liege!»]. Digi Sport.</ref>. Хутка стаў адным з важным гульцом каманды. У 2018 годзе на радзіме быў прызнаны футбалістам году<ref>[https://www.digisport.ro/fotbal/razvan-marin-a-fost-ales-jucatorul-anului-la-gala-fotbalului-romanesc-lista-castigatorilor-569344 «Răzvan Marin a fost ales jucătorul anului la Gala Fotbalului Românesc. Dan Ștefănescu, cel mai bun comentator»]. Digi Sport.</ref>. У красавіку 2019 году было аб’яўлена, што Марын улетку прыяднаецца да нідэрляндзкага «[[Аякс Амстэрдам|Аякса]]». Сума пагадненьня скалала 12,5 млн эўра. Румын ня даў рады ў новым клюбе, пасьля чаго быў запазычаны з мажлівасьцю выкупу італьянскім клюбам «[[Кальяры (футбольны клюб)|Кальяры]]»<ref>[https://m.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-cagliari-preso-marin-il-rumeno-arriva-in-prestito-con-obbligo-di-riscatto-1426976 «Ufficiale: Cagliari, preso Marin. Il rumeno arriva in prestito con obbligo di riscatto»]. Tutto Mercato Web.</ref>. Гэтак і сталася ўлетку 2021, то бо італьянцы выклалі за гульца 10 млн эўра. 5 ліпеня 2022 году накіраваўся ў арэнды ў клюб «[[Эмпалі (футбольны клюб)|Эмпалі]]», які 29 чэрвеня 2023 году выкупіў ягоны кантракт за 5 млн эўра<ref>[https://web.archive.org/web/20240814144420/https://empolifc.com/razvan-marin-torna-in-azzurro/ «Razvan Marin torna in azzurro»]. Empoli.</ref>. === Міжнародная === У верасьні 2016 году 20-гадовы Марын быў выкліканы ў нацыянальную [[зборная Румыніі па футболе|зборную Румыніі]] на адборачны матч чэмпіянату сьвету 2018 году супраць [[зборная Чарнагорыі па футболе|зборнай Чарнагорыі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20170820034348/https://uk.reuters.com/article/uk-soccer-romania-squad-idUKKCN10O0TQ «Daum names first squad as Romania coach»]. Reuters.</ref>. 8 кастрычніка запачаткаваў выступы ў нацыянальнай камандзе, таксама забіўшы гол у выязным матчы супраць [[зборная Армэніі па футболе|зборнай Армэніі]] (0:5)<ref>[http://www.gsp.ro/fotbal/nationala/debut-de-vis-la-nationala-pentru-pustiul-minune-al-viitorului-razvan-marin-a-marcat-un-gol-de-toata-frumusetea-490789.html «Debut de vis la națională pentru puştiul-minune al Viitorului! Răzvan Marin a marcat un gol de toată frumuseţea»]. Gazeta Sporturilor.</ref>. == Дасягненьні == '''«Вііторул»''': * [[Чэмпіянат Румыніі па футболе|Чэмпіён Румыніі]]: 2017 '''«Стандард»''': * Уладальнік [[Кубак Бэльгіі па футболе|Кубка Бэльгіі]]: 2018 '''«Аякс»''': * Уладальнік [[Супэркубак Нідэрляндаў па футболе|Супэркубка Нідэрляндаў]]: 2019 == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Румынія на ЧЭ-2024}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Марын, Рэзван}} [[Катэгорыя:Румынскія футбалісты]] [[Катэгорыя:Футбалісты зборнай Румыніі]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Вііторул» Канстанца]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Стандард» Льеж]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Аякс» Амстэрдам]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Кальяры»]] [[Катэгорыя:Футбалісты клюбу «Эмпалі»]] 1vsmbunqgdvkty638dvp041yblevxvh Коўл Палмэр 0 282689 2622434 2617036 2025-06-29T11:32:24Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622434 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Коўл Па́лмэр''' ({{мова-en|Cole Palmer}}; {{Н}} 6 траўня 2002 году) — ангельскі футбаліст, атакуючы паўабаронца і ўінгер «[[Чэлсі Лёндан|Чэлсі]]» і нацыянальнай [[зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]]. Зважаецца адным з найлепшых маладых гульцоў у сьвеце, бо вядомы сваім спрытам, дрыблінгам і добрым пазыцыянаваньнем<ref>[https://web.archive.org/web/20240412221317/https://www.bbc.com/sport/football/68737872 «Impossible not to call Palmer top player — Pochettino»]. BBC Sport.</ref><ref>[https://www.goal.com/en/lists/chelsea-fans-go-crazy-cole-palmer-perfect-16-minute-hat-trick-everton/bltbf4477e9086b5e58 «'Best player in the league' — Chelsea fans go crazy after Cole Palmer nets perfect 16-minute hat-trick against Everton»]. Goal.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20240416013038/https://www.mirror.co.uk/sport/football/news/cole-palmer-chelsea-gary-lineker-32594161 «Gary Lineker offers two-word Cole Palmer verdict after stunning Chelsea display»]. The Mirror.</ref>. == Кар’ера == === Клюбная === Прыяднаўся да акадэміі «[[Манчэстэр Сіці]]» яшчэ хлопчыкам, калі яму было восем гадоў. Прайшоў праз усе ўзросты акадэміі ды быў капітанам у камандзе да 18 гадоў<ref>[https://web.archive.org/web/20201101141534/https://www.mancity.com/news/mens/who-is-cole-palmer-63728706 «Cole Palmer — Everything you need to know»]. Manchester City F.C.</ref>. 30 верасьня 2020 году Палмэр дэбютаваў у асноўнай камандзе «Сіці» ў матчы чацьвертага раўнду [[Кубак футбольнай лігі Ангельшчыны|Кубка футбольнай лігі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20201005212020/https://www.mancity.com/news/mens/burnley-v-manchester-city-carabao-cup-team-news-and-tactics-63737078 «Palmer handed debut as City make four changes»]. Manchester City F.C.</ref>, які скончыўся перамогай у гасьцях над «[[Бэрнлі (футбольны клюб)|Бэрнлі]]» зь лікам 3:0. Першым голам адзначыўся 21 верасьня 2021 году ў хатняй перамозе зь лікам 6:1 над камандай [[Першая футбольная ліга чэмпіянату Ангельшчыны|Першай лігі]] «[[Ўікам Ўандэрэрз]]» у тым жа турніры<ref>[https://web.archive.org/web/20220311054245/https://www.bbc.com/sport/football/58553818 «Manchester City 6–1 Wycombe: Holders come from behind to reach last 16»]. BBC Sport.</ref>. 16 кастрычніка Палмэр зьявіўся ў матчы [[Прэм’ер-Ліга|Прэм’ер-лігі]] супраць «Бэрнлі», і ў той жа дзень згуляў за каманду да 23 гадоў, дзе ўчыніў хет-трык<ref>[https://web.archive.org/web/20231220200544/https://www.eurosport.com/geoblocking.shtml «Manchester City’s Cole Palmer hit a hat-trick for U23 side hours after appearing for first team»]. Eurosport.</ref>. 19 кастрычніка Палмэр забіў свой першы гол у [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лізе чэмпіёнаў]] ў выязным матчы супраць «[[Бруге (футбольны клюб)|Бруге]]». Матч скончыўся перамогай з буйным лікам 5:1<ref>[https://web.archive.org/web/20220922144319/https://www.bbc.com/sport/football/58958577 «Club Bruges 1–5 Manchester City: Cole Palmer scores as Pep Guardiola’s side claim dominant win»]. BBC Sport.</ref>. 6 жніўня 2023 году поруч з [[Эрлінг Голян|Эрлінгам Голянам]] адзначыўся голам у матчы [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]], але гэта не дапамагло здабыць тытул. 1 верасьня 2023 году Палмэр склаў сямігадовую працоўную ўгоду з «[[Чэлсі Лёндан|Чэлсі]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20240207234608/https://www.chelseafc.com/en/news/article/cole-palmer-signs-for-chelsea «Cole Palmer signs for Chelsea»]. Chelsea F.C.</ref><ref name="bbc66681498">[https://web.archive.org/web/20240312072058/https://www.bbc.com/sport/football/66681498 «Chelsea sign Cole Palmer from Manchester City in £42.5m deal»]. BBC Sport.</ref>. Паведамлялася, што пачатковая сума трансфэру склала 40 мільёнаў фунтаў стэрлінгаў, але патэнцыйна яна магла павялічыцца на 2,5 мільёны фунтаў стэрлінгаў<ref name="bbc66681498"/>. Гулец запачаткаваў выступы ў кашулі новай дружыны на наступны дзень, выйшаўшы на замену на 62-й хвіліне ў хатняй гульні з «[[Нотынггэм Форэст]]». 7 кастрычніка забіў гол з пэнальці ў матчы супраць «Бэрнлі», а таксама адзначыўся галявой перадачай. Паўабаронца хутка замацаваўся ў складзе, але сам клюб адгуляў сэзон ня вельмі ўдала. Гулец стала забіваў за клюб, асабліва пасьляховым быў адрэзак напрыканцы сэзону. 30 сакавіка гулец адзначыўся дублем у матчы з «Бэрнлі», а ў наступным туры ўчыніў хет-трык у браму «[[Манчэстэр Юнайтэд]]». 15 красавіка Палмэр забіў чатыры галы ў браму «[[Эвэртан Лівэрпул|Эвэртану]]», а сам матч скончыўся зь лікам 6:0<ref>[https://web.archive.org/web/20240416121508/https://www.telegraph.co.uk/football/2024/04/15/chelsea-vs-everton-live-score-updates/ «Cole Palmer scores four as Chelsea stun abject Everton»]. The Telegraph.</ref><ref>[https://www.planetfootball.com/quizzes/can-you-name-every-player-score-four-or-more-goals-single-pl-match «Can you name every player to score four or more goals in a single PL match?»]. Planet Football.</ref>. === Міжнародная === 13 лістапада 2023 году Палмэр атрымаў свой першы выклік у нацыянальную [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборную Ангельшчыны]] перад адборачнымі матчамі чэмпіянату Эўропы 2024 году супраць [[Зборная Мальты па футболе|зборных Мальты]] і [[Зборная Паўночнай Македоніі па футболе|Паўночнай Македоніі]]<ref> [https://web.archive.org/web/20231113092332/https://www.englandfootball.com/articles/2023/Nov/13/england-mens-squad-updates-november-internationals-2023 «England men’s squad updates: Lewis, Palmer and Konsa called up»]. The Football Association.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20231120201943/https://www.bbc.co.uk/sport/football/67401609 «Cole Palmer, Ezri Konsa and Rico Lewis are called up to England squad for Euro 2024 qualifiers»]. BBC Sport.</ref>. Гулец дэбютаваў 17 лістапада, выйшаўшы на замену на 61-й хвіліне ў матчы супраць зборнай Мальты на стадыёне «[[Ўэмблі]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20231122093552/https://www.bbc.co.uk/sport/football/67376199 «England 2–0 Malta»]. BBC Sport.</ref>. == Дасягненьні == '''«Манчэстэр Сіці»''': * [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе|Чэмпіён Ангельшчыны]]: 2023 * Уладальнік [[Кубак Ангельшчыны па футболе|Кубка Ангельшчыны]]: 2023 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЭФА|Лігі чэмпіёнаў]]: 2023 * Уладальнік [[Супэркубак УЭФА|Супэркубка Эўропы]]: 2023 '''«Чэлсі»''': * Пераможца [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Лігі канфэрэнцыяў]]: [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА 2024—2025 гадоў|2025]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Склад ФК Чэлсі}} {{Ангельшчына на ЧЭ-2024}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Палмэр, Коўл}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] 4awe14yirufnu2i2cx4yhai8tc1d2zz Джордан Пікфард 0 284883 2622431 2614231 2025-06-29T11:25:13Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622431 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Джордан Пі́кфард''' ({{мова-en|Jordan Pickford}}; {{Н}} 7 сакавіка 1994 году) — ангельскі футбаліст, брамнік клюбу «[[Эвэртан Лівэрпул|Эвэртан]]» і нацыянальнай [[зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]]. == Кар’ера == === Клюбная === Пікфард далучыўся да акадэміі «[[Сандэрлэнд (футбольны клюб)|Сандэрлэнду]]» ў веку васьмі гадоў і прайшоў праз усе ўзроставыя групы каманды. У 2011 годзе быў пераведзены з акадэміі ў рэзэрвовую каманду<ref>[http://www.thenorthernecho.co.uk/sport/9080459.Black_Cats_boss_has_keeper_dilemma/ «Black Cats boss has keeper dilemma»]. The Northern Echo.</ref>. У тым жа годзе склаў сваю першую прафэсійную ўгоду з клюбам<ref>[https://web.archive.org/web/20170815181328/http://www.sunderlandecho.com/sport/football/sunderland-afc/poyet-still-wants-sunderland-back-up-despite-pickford-deal-1-6648325 «Poyet still wants Sunderland back-up, despite Pickford deal»]. Sunderland Echo.</ref>. Тым ня менш, у склад каманды было прабіцца вельмі цяжка, таму брамнік дзеля здабыцьця досьведу выправіўся ў арэнды ў клюб «[[Дарлінгтан (футбольны клюб)|Дарлінгтан]]», у складзе якога дэбютаваў 21 студзеня 2012 году<ref>[http://www.gazettelive.co.uk/sport/football/football-news/keeper-jordan-pickford-signs-region-3677528 «Keeper Jordan Pickford signs as the region rallies round Darlington FC»]. Teesside Gazette.</ref>. У выніку месячная арэнды працягнулася да сканчэньня красавіка. У наступным годзе гулец таксама на правах арэнды абараняў браму двух клюбаў спачатку «[[Элфрытан Таўн]]у», а потым «[[Бэртан Альбіён]]у», апошні зь якіх спаборнічаў у [[Другая ліга чэмпіянату Ангельшчыны па футболе|Другой лізе]]. У лютым 2014 годзе гулец выправіўся ў першалігавы «[[Карлайл Юнайтэд]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20160304052314/http://www.carlisleunited.co.uk/news/article/pickfordloan7feb14-1345128.aspx «Loan: Keeper joins Cumbrians»]. Carlisle United F. C.</ref>, дзе замацаваўся ў асноўным складзе. Па сканчэньні сэзону 2013—2014 гадоў брамнік працягнуў кантракт з «Сандэрлэндам», але ў ліпені 2014 году выправіўся ў арэнду ў «[[Брэдфард Сіці]]». У новым клюбе Пікфард таксама хутка стаў першым брамнікам, але 9 сакавіка 2015 году быў адкліканы «Сандэрлэндам». [[Чэмпіянат футбольнай лігі Ангельшчыны 2015—2016 гадоў|Сэзон 2015—2016 гадоў]] правёў у арэндзе ў «[[Прэстан Норт Энд]]зе». На самым пачатку 2016 году быў адкліканы «Сандэрлэндам», у складзе якога, нарэшце, дэбютаваў у [[Прэм’ер-Ліга|Прэм’ер-лізе]] 16 студзеня ў матчы супраць «[[Тотэнгэм Готспур]]у»<ref>[https://www.premierleague.com/news/60834 «Pickford promise fulfilled for club and country»]. Premier League.</ref>. [[Прэм’ер-Ліга 2016—2017 гадоў|Сэзон 2016—2017 гадоў]] брамнік амаль увесь сэзон згуляў у якасьці першага брамніка, у тым ліку праз траўму ягонага таварыша [[Віта Манонэ]]. 15 чэрвеня 2017 году Пікфард падпісаў пяцігадовы кантракт з клюбам Прэм’ер-лігі «[[Эвэртан Лівэрпул|Эвэртан]]». Першапачатковая сума ў 25 мільёнаў фунтаў стэрлінгаў з магчымасьцю павышэньня да 30 мільёнаў фунтаў стэрлінгаў у якасьці дадатковых бонусаў зрабіла яго трэцім найдаражэйшым брамнікам у гісторыі на той час і найдаражэйшым брытанскім брамнікам<ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/football/40258852 «Jordan Pickford: Everton confirm £25m, rising to £30m, deal with Sunderland»]. BBC Sport.</ref>. У чэмпіянаце брамнік распачаў кар’еру ў новым клюбе 12 жніўня 2017 году, калі ягоны клуб на хатняй арэне выгуляў «[[Сток Сіці]]» зь лікам 1:0. Па заканчэньні першага сэзону ў новай камандзе брамнік быў названы гульцом сэзону «Эвэртану»<ref>[http://www.skysports.com/football/news/11671/11355385/jordan-pickford-honoured-after-dominating-everton-awards-night «Jordan Pickford 'honoured' after dominating Everton awards night»]. Sky Sports.</ref>. Гулец хутка замацаваўся ў складзе, на доўгія сэзоны ўмацаваўшы шэрагі лівэрпульскага клюбу. У [[Прэм’ер-Ліга 2019—2020 гадоў|сэзоне 2019—2020 гадоў]] Пікфард у 38 матчах сэзону 13 разоў захоўваў сваю браму без прапушчаных галоў. 24 лютага 2023 году футбаліст склаў новую дамову «Эвэртанам», паводле якой ён мусіць застацца ў клюбе да чэрвеня 2027 году<ref>[https://www.evertonfc.com/news/3079137/pickford-signs-new-long-term-contract «Pickford signs new long-term contract»]. Everton F. C.</ref>. У канцы [[Прэм’ер-Ліга 2023—2024 гадоў|сэзону 2023—2024 гадоў]] Пікфард быў прызнаны найлепшым гульцом сэзону каманды трэці раз запар. === Міжнародная === Брамнік яшчэ зь юнацтва пачаў прыцягвацца да зборных Ангельшчыны розных узростаў. 9 кастрычніка 2016 году ўпершыню быў выкліканы да складу нацыянальнай [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]], замяніўшы ў ёй [[Том Гітан|Тома Гітана]], аднак у складзе каманды не дэбютаваў. Свой першы матч у нацыянальнай дружыне згуляў 10 лістапада 2017 году ў таварыскім матчы супраць [[Зборная Нямеччыны па футболе|зборнай Нямеччыны]] на [[Ўэмблі]]<ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/football/41854505 «England 0–0 Germany»]. BBC Sport.</ref>. Гульня скончылася ўнічыю зь лікам 0:0. У 2018 годзе быў далучаны да складу каманды на [[Чэмпіянат сьвету па футболе 2018 году|чэмпіянат сьвету]]. З тым часоў усьцяж выклікаецца да нацыянальнай зборнай ды бярэ ўдзел у міжнародных турнірах. У ліпені 2021 году поруч з зборнай стаў уладальніка срэбраных мэдалёў на [[Чэмпіянат Эўропы па футболе 2020 году|чэмпіянаце Эўропы]]. У фінале брамнік адбіў два пасьляматчавыя пэнальці, аднак гэта не ўратавала зборную Ангельшчыну ад паразы ад [[Зборная Італіі па футболе|зборнай Італіі]]<ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/football/51198762 «Euro 2020 final: England beaten by Italy on penalties»]. BBC Sport.</ref>. У першым матчы супраць [[Зборная Сэрбіі па футболе|зборнай Сэрбіі]] на [[чэмпіянат Эўропы па футболе 2024 году|чэмпіянаце Эўропы 2024 году]] ў дзясяты раз на міжнародных турнірах захаваў браму без прапушчаных галоў, чым паўтарыў рэкорд [[Пітэр Шылтан|Пітэра Шылтана]]<ref>[https://www.evertonfc.com/news/4039510/pickford-levels-england-best-in-euro-win «Pickford Levels England Best In Euro Win»]. Everton F. C.</ref>. == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Навігацыйная група |назоў = Ўокер у складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Ангельшчына}}; |Ангельшчына на ЧС-2018 |Ангельшчына на ЧЭ-2020 |Ангельшчына на ЧС-2022 |Ангельшчына на ЧЭ-2024 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Пікфард, Джордан}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] 1qfug4uublty0ykmtwzrk90ky9mcvi6 Олі Ўоткінз 0 285670 2622429 2614234 2025-06-29T11:22:11Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622429 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Олівэр Джордж Артур Ўоткінз''' ({{мова-en|Oliver George Arthur Watkins}}; {{Н}} 30 сьнежня 1995 году) — ангельскі футбаліст, нападнік «[[Астан Віла Бірмінггэм|Астан Віла]]» і нацыянальнай [[зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]]. == Кар’ера == === Клюбная === Ўоткінз ёсьць выхаванцам акадэміі «[[Эксэтэр Сіці]]». У складзе каманды і дэбютаваў у [[Другая футбольная ліга чэмпіянату Ангельшчыны|Другой лізе]] ў матчы [[Чэмпіянат Ангельшчыны па футболе 2013—2014 гадоў|сэзону 2013—2014 гадоў]] супраць «[[Гартэлпул Юнайтэд]]у». 8 сьнежня 2014 году нападнік на час арэнды далучыўся да нялігавага клюбу «[[Ўэстан-сьюпэр-Мэр (футбольны клюб)|Ўэстан-сьюпэр-Мэр]]», дзе цягам апошняй часткі сэзону здолеў улучыць 10 галоў за 24 матчы. Па вяртаньні з арэнды Ўоткінзу было цяжка змагацца за месца ў складзе, у выніку чаго свой першы матч сэзону згуляў у канцы кастрычніка, а ў пачатковым складзе першы раз зьявіўся 6 сьнежня на дэванскім дэрбі супраць клюбу «[[Плімут Аргайл]]». Да сакавіка 2016 году гулец, нарэшце, здабыў месца ў першай адзінаццатцы. Наступны сэзон футбаліст быў адным з ключавых. 18 ліпеня 2017 году Ўоткінз далучыўся да клуба з [[Чэмпіянат футбольнай лігі Ангельшчыны|Чэмпіёншыпу]] «[[Брэнтфард (футбольны клюб)|Брэнтфарду]]» паводле працоўнай угоды на чатыры гады<ref>[https://web.archive.org/web/20200927143927/https://www.brentfordfc.com/news/2017/july/watkins-signs/ «Brentford sign Ollie Watkins»]. Brentford F.C.</ref>. Паводле чутак за гэтае падпісаньне брэнтфардцы выклалі блізу 1,8 мільёнаў фунтаў стэрлінгаў<ref>[http://www.skysports.com/football/news/11748/10952820/brentford-agree-1-8m-deal-to-sign-exeter-striker-ollie-watkins «Brentford agree £1.8m deal to sign Exeter striker Ollie Watkins»]. Sky Sports.</ref>. Свой першы гол у новай камандзе нападнік забіў 8 жніўня падчас іх матчу першага раўнду [[Кубак футбольнай лігі Ангельшчыны|Кубка лігі]] супраць «[[Ўімбэлдан (футбольны клюб)|Ўімбэлдану]]». Праз два гады Ўоткінз склаў новы кантракт з клюбам, які меўся доўжыцца чатыры гады<ref>[https://www.brentfordfc.com/news/2019/august/ollie-watkins-contract-extension/ «Ollie Watkins signs long-term contract extension»]. Brentford F.C.</ref>. 9 верасьня 2020 году Ўоткінз далучыўся да клюбу [[Прэм’ер-Ліга|Прэм’ер-лігі]] «[[Астан Віла Бірмінггэм|Астан Вілы]]», склаўшы пяцігадовы кантракт<ref>[https://www.avfc.co.uk/news/2020/september/Villa-announce-Watkins-signing-/ «Villa announce Watkins signing»]. Aston Villa F.C.</ref>. Бірмінггэмцы выдаткавалі 28 мільёнаў фунтаў стэрлінгаў<ref>[https://www.birminghammail.co.uk/sport/football/transfer-news/aston-villa-spurs-transfers-watkins-18903077 «Confirmed: Aston Villa see off Tottenham challenge as £28m star completes transfer»]. Birmingham Mail.</ref>. «Эксэтэр Сіці» зарабіў на гэтым трансфэры 4 мільёны фунтаў стэрлінгаў ды яшчэ 750 тысячаў фунтаў<ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/football/articles/c1we033ggggo «Ollie Watkins: England goalscorer’s friends react to Euro 2024 win»]. BBC Sport.</ref>. 15 верасьня згуляў у кашулі новага клюбу ў матчы Кубка лігі, а праз шэсьць дзён запачаткаваў выступы ў найвышэйшай лізе Ангельшчыны ў матчы супраць «[[Шэфілд Юнайтэд]]у». 4 кастрычніка гулец тройчы ўлучыў мячы ў браму «[[Лівэрпул (футбольны клюб)|Лівэрпулу]]» ў хатнім пераможным матчы, які скончыўся зь лікам 7:2. 25 лютага 2023 году Ўоткінз забіў гол у сваім пятым запар матчы Прэм’ер-лігі, стаўшы першым гульцом «Астан Вілы», які здолеў дасягнуць такога паказьніка<ref>[https://www.avfc.co.uk/news/2023/february/26/ollie-watkins-on-everton-victory/ «Watkins on history-making five goals in five»]. Aston Villa F.C.</ref>. [[Прэм’ер-Ліга 2023—2024 гадоў|Сэзон 2023—2024 гадоў]] ангелец скончыў з 19 галамі ў Прэм’ер-лізе на сваім рахунку. === Міжнародная === 18 сакавіка 2021 году Ўоткінз быў уключаны ў склад [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] [[Гарэт Саўтгейт|Гарэтам Саўтгейтам]] на адборачныя матчы да [[Чэмпіянат сьвету па футболе 2022 году|чэмпіянату сьвету 2022 году]] супраць [[Зборная Сан-Марына па футболе|зборных Сан-Марына]], [[Зборная Альбаніі па футболе|Альбаніі]] і [[Зборная Польшчы па футболе|Польшчы]]<ref>[https://www.skysports.com/football/news/12016/12249463/england-squad-ollie-watkins-earns-first-england-call-up-jesse-lingard-luke-shaw-john-stones-all-recalled «England squad: Ollie Watkins earns first England call-up; Jesse Lingard, Luke Shaw, John Stones all recalled»]. Sky Sports.</ref>. 25 сакавіка нападнік дэбютаваў у зборнай, выйшаўшы на замену ў другім тайме ў матчы супраць зборнай Сан-Марына на [[Ўэмблі]]. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Ангельшчына на ЧЭ-2024}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Ўоткінз, Олі}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] pudmwn9duoemuw9paavh4d1hrtl7knk Дэклан Райс 0 285687 2622433 2614236 2025-06-29T11:30:21Z Dymitr 10914 [[Вікіпэдыя:Шаблёны|шаблён]] 2622433 wikitext text/x-wiki {{Футбаліст}} '''Дэ́клан Райс''' ({{мова-en|Declan Rice}}; {{Н}} 14 студзеня 1999 году) — ангельскі футбаліст, апорны паўабаронца клюбу «[[Арсэнал Лёндан|Арсэнал]]» і нацыянальнай [[зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]]. == Кар’ера == === Клюбная === [[Файл:Hertha BSC vs. West Ham United 20190731 (191).jpg|значак|зьлева|Райс у кашулі «[[Ўэст Гэм Юнайтэд]]» у 2019 годзе.]] Маленькім хлопчыка Райс далучыўся да акадэміі «[[Чэлсі Лёндан|Чэлсі]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20181111044010/https://www.metro.news/west-hams-declan-rice-on-his-rapid-rise-and-future-plans-with-club-and-country/1302609/ «West Ham’s Declan Rice on his rapid rise and future plans with club and country»]. Metro.</ref><ref> [https://web.archive.org/web/20180907144905/https://www.thetimes.co.uk/article/ireland-anger-over-englands-move-for-declan-rice-zsgt6b05f «Ireland anger over England’s move for Declan Rice»]. The Times.</ref>. Аднак, у веку 14 гадоў пастанавіў сабе перайсьці да «[[Ўэст Гэм Юнайтэд]]у»<ref>[https://www.whufc.com/news/personal-message-west-ham-united-supporters-declan-rice «A personal message to West Ham United supporters from Declan Rice…»]. West Ham United F.C.</ref>. У сьнежні 2015 году паўабаронца склаў з клюбам першы прафэсійны кантракт<ref>[https://web.archive.org/web/20181229031200/https://www.whufc.com/news/articles/2018/december/28-december/declan-rice-career-timeline «Declan Rice: A career timeline»]. West Ham United F.C.</ref>. У красавіку 2017 году пачаў прыцягвацца да першай каманды клюбу, а ў апошнім туры [[Прэм’ер-Ліга 2016—2017 гадоў|сэзону 2016—2017 гадоў]] гулец дэбютаваў у прафэсійным футболе, зьявіўшыся ў кампэнсаваны час у матчы супраць «[[Бэрнлі (футбольны клюб)|Бэрнлі]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20180401004629/http://www.whufc.com/news/articles/2017/may/22-may/rice-its-dream-come-true «Rice — It’s a dream come true»]. West Ham United F.C.</ref>. У наступным сэзоне замацаваўся ў першай камандзе, фінішаваўшы паводле вынікаў сэзону на другім месцы ў апытанцы найлепшага футбаліста клюбу, саступіўшы першы радок аўстрыйцу [[Марка Арнаутавіч]]у<ref>[https://web.archive.org/web/20180426144900/http://www.whufc.com/news/articles/2018/april/25-april/arnautovic-crowned-betway-hammer-year «Arnautovic crowned Betway Hammer of the Year»]. West Ham United F.C.</ref>. 22 сьнежня 2018 году згуляў свой 50-ы матч у кашулі «Ўэст Гэму», стаўшы другім маладзёнам да 20 гадоў, хто здолеў дасягнуць гэтага паказьніку пасьля [[Майкл Кэрык|Майкла Кэрыка]]<ref>[https://web.archive.org/web/20181230081133/https://www.football.london/west-ham-united-fc/fixtures-results/masons-ironic-cheers-holebass-clearance-15588611 «Mason’s ironic cheers & Rice going mad — West Ham moments missed»]. Football.London.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20181230080924/https://www.whufc.com/news/articles/2018/december/29-december/analysis-resilient-rice-has-shown-age-no-barrier «Analysis: Resilient Rice has shown age is no barrier»]. West Ham United F.C.</ref>. 28 сьнежня 2018 году Райс узгадніў новую працоўную дамову з клюбам, якая прадугледжвала супрацу да 2024 году з опцыяй падаўжэньня яшчэ на год<ref>[https://web.archive.org/web/20181229013712/https://www.whufc.com/news/articles/2018/december/28-december/west-ham-united-sign-declan-rice-new-long-term-contract «West Ham United sign Declan Rice to new long-term contract»]. West Ham United F.C.</ref>. Праз год паўабаронца ў веку 20 гадоў часам выходзіў на пляцоўку ў якасьці капітанам каманды. У [[Прэм’ер-Ліга 2019—2020 гадоў|сэзоне 2019—2020 гадоў]] гулец быў настолькі ключовай постацю дружыны, што згуляў усе 38 матчаў чэмпіянату, не прапусьціўшы аніводнай хвіліны. У выніку ў 2020 году быў абраны найлепшым футбалістам «Ўэст Гэму» году<ref>[https://web.archive.org/web/20200726185846/https://www.whufc.com/news/articles/2020/july/26-july/declan-rice-crowned-201920-betway-hammer-year «Declan Rice crowned 2019/20 Betway Hammer of the Year»]. West Ham United F.C.</ref>. Гулец працягваў значна ўплываць на гульню каманды, аў красавіку 2021 году прапусьціў чатыры тыдні праз траўму калена<ref>[https://web.archive.org/web/20210406005216/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56640577 «Declan Rice: West Ham midfielder to miss four weeks with knee injury»]. BBC Sport.</ref>. У траўні 2022 году па сыходзе [[Марк Нобл|Марка Нобла]], Райс быў абраны капітанам лёнданцаў<ref>[https://web.archive.org/web/20220922005359/https://www.football.london/west-ham-united-fc/declan-rice-west-ham-england-24623803 «Declan Rice relishing in role as West Ham’s captain as he sets England target»]. Football.London.</ref>. Застаючыся ў клюбу, паўабаронца яшчэ некалькі разоў абіраўся найлепшым футбалістам клюбу. 15 ліпеня 2023 году Райс падпісаў доўгатэрміновы кантракт зь лёнданскім «[[Арсэнал Лёндан|Арсэналам]]»<ref>[https://www.arsenal.com/news/declan-rice-completes-transfer-arsenal «Declan Rice completes transfer to Arsenal»]. Arsenal F.C.</ref>. Як паведамлялася, сума трансфэру склала рэкордныя для клюбу 100 мільёнаў фунтаў стэрлінгаў, у дадатак да якіх прапанаваліся бонусы ў памеры 5 мільёнаў, што зрабіла Райса найдаражэйшым ангельскіх футбалістам, пераўзышоўшы папярэдні рэкорд, які належаў [[Джэк Грыліш|Джэку Грылішу]]<ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/football/65982835 «Declan Rice: Arsenal sign England midfielder from West Ham for £105m»]. BBC Sport.</ref>. Райс дэбютаваў у кашулі «Арсэналу» 6 жніўня ў матчы [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]] супраць «[[Манчэстэр Сіці]]», дзе «Арсэнал» перамог зь лікам 4:1 па пэнальці пасьля нічыі 1:1 у асноўны час. 12 жніўня спартовец зьявіўся ў першай адзінаццатцы ў стартавым матчы «Арсэналу» ў Прэм’ер-лізе [[Прэм’ер-Ліга 2023—2024 гадоў|сэзону 2023—2024 гадоў]], калі «гарматнікі» здабылі хатнюю перамогу зь лікам 2:1 над «[[Нотынггэм Форэст]]ам»<ref>[https://www.caughtoffside.com/2023/08/12/declan-rice-arsenal-stats-against-nottingham-forest/ «Declan Rice’s first-half by numbers: Midfielder superb vs. Forest»]. CaughtOffside.</ref><ref>[https://www.theguardian.com/football/live/2023/aug/12/arsenal-v-nottingham-forest-premier-league-live «Arsenal 2-1 Nottingham Forest: Premier League — as it happened»]. The Guardian.</ref>. 3 верасьня паўабаронца ўлучыў свой першы гол за «Арсэнал» у кампэнсаваны час гульні супраць «[[Манчэстэр Юнайтэд]]», спрычыніўшыся да перамогі зь лікам 3:1<ref>[https://www.theguardian.com/football/2023/sep/03/arsenal-manchester-united-premier-league-match-report «Declan Rice late strike earns Arsenal dramatic Manchester United victory»]. The Guardian.</ref>. Райс быў намінаваны на званьне найлепшага футбаліста ФІФА на падставе выступаў як за лёнданскія клюбы, гэтак і ў складзе нацыянальнай зборнай<ref>[https://www.arsenal.com/news/rice-nominated-best-fifa-mens-player «Rice nominated for Best FIFA Men’s Player»]. Arsenal FC.</ref>. 11 лютага гулец забіў свой першы гол у браму «Ўэст Гэм Юнайтэд». === Міжнародная === Маючы бабулю і дзядулю, якія паходзілі з ірляндзкага [[Корк]]у, Райс меў мажлівасьць гуляць у складзе [[Зборная Ірляндыі па футболе|зборнай Ірляндыі]]. У выніку гулец часта выклікаўся ў зборныя гэтай краіны розных узростаў. Нарэшце, 23 сакавіка 2018 году футбаліст дэбютаваў у складзе нацыянальнай зборнай Ірляндыі ў таварыскім матчы супраць [[Зборная Турэччыны па футболе|зборнай Турэччыны]]. Аднак, Райс быў ня пэўны за якую краіну ён жадае гуляць, таму быў выключаны з складу зборнай. 13 лютага 2019 году Райс пастанавіў сабе гуляць у складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]]<ref>[https://web.archive.org/web/20190214002657/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/declan-rice-england-republic-of-ireland-country-nationality-west-ham-united-gareth-southgate-a8777776.html «Declan Rice pledges future to England»]. The Independent.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20190219183533/https://www.bbc.co.uk/sport/football/47286157 «Declan Rice: Is West Ham midfielder ready for England?»]. BBC Sport.</ref>. 5 сакавіка зьмена футбольнага грамадзянства была зацьверджаная ФІФА<ref>[https://web.archive.org/web/20190306044745/https://www.bbc.co.uk/sport/football/47458759 «Declan Rice: Fifa confirms West Ham midfielder's switch to England from Republic of Ireland»]. BBC Sport.</ref>. 13 сакавіка футбаліст быў выкліканы да складу зборнай на адборачныя матчы [[чэмпіянат Эўропы па футболе 2020 году|чэмпіянату Эўропы 2020 году]] супраць [[Зборная Чэхіі па футболе|зборных Чэхіі]] і [[Зборная Чарнагорыі па футболе|Чарнагорыі]]<ref>[https://web.archive.org/web/20190313123209/https://www.bbc.co.uk/sport/football/47551783 «Declan Rice: England call-up for West Ham midfielder for Euro 2020 qualifiers»]. BBC Sport.</ref>. Гулец запачаткаваў выступы ў ангельскай дружыне 22 сакавіка, выйшаўшы на замену на 63-й хвіліне ў гульні супраць чэхаў на стадыёне [[Ўэмблі]]. == Дасягненьні == '''«Ўэст Гэм Юнайтэд»''': * Пераможца [[Ліга канфэрэнцыяў УЭФА|Лігі канфэрэнцыяў]]: 2023 '''«Арсэнал»''': * Уладальнік [[Супэркубак Ангельшчыны па футболе|Супэркубка Ангельшчыны]]: 2018 == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Transfermarkt}} * {{Soccerway}} * {{Worldfootball}} {{Склад ФК Арсэнал}} {{Навігацыйная група |назоў = Райс у складзе [[Зборная Ангельшчыны па футболе|зборнай Ангельшчыны]] на [[Чэмпіянат сьвету па футболе|чэмпіянатах сьвету]] і [[Чэмпіянат Эўропы па футболе|Эўропы]] |стыль_назова = background-color: {{Колер|Ангельшчына}}; |Ангельшчына на ЧЭ-2020 |Ангельшчына на ЧС-2022 |Ангельшчына на ЧЭ-2024 }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Райс, Дэклан}} [[Катэгорыя:Ангельскія футбалісты]] refsqeqab1clq3pl1dunlt8ah2s86av Кацярына Кібальчыч 0 295237 2622323 2611101 2025-06-28T12:12:23Z 62.182.9.201 2622323 wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Кацярына Кібальчыч''' ({{lang-ru|Екатерина Кибальчич}}, нар. 1982) — [[Беларусь|беларуская]] і [[Расея|расейская]] [[журналіст]]ка; папулярызатар беларускай мовы. == Біяграфія == Нарадзілася ў Менску. Скончыла факультэт журналістыкі [[БДУ]]<ref name=charter>[https://charter97.org/be/news/2011/11/7/44412 «Беларуская мара»: праўда пра прэзідэнцкія выбары (Поўная версія)] — [[Хартыя'97]], 7.11.2011</ref>. Працавала ў Менску ў газэце «[[Свободные новости]]». З чэрвеня 2002 г. — у праграме навінаў тэлеканала [[АНТ]]. У жніўні 2003 г. пераехала ў Маскву і пачала працаваць на 3-м канале ў якасьці карэспандэнта праграмы «Главная тема». З 2005 г. — журналіст праграмы «Воскресное время» на Першым канале расейскай тэлевізіі. Аўтар сцэнарыя некалькіх дакумэнтальных фільмаў для Першага канала, у тым ліку фільма «Белорусская мечта» (2011) з крытыкай [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыма А. Лукашэнкі]]. У 2013 г. стварыла курсы [[беларуская мова|беларускай мовы]] «Мова ці кава» сярод [[Расейскія беларусы|беларускай дыяспары ў Маскве]], якія набылі папулярнасьць у Беларусі<ref>[https://www.svaboda.org/a/25002045.html На курсах «Мова ці Кава» па-беларуску загаварылі нават маўчуны] — [[Радыё Свабода]], 30.05.2013</ref>. Пачынаючы 2014 г. была аўтарам некалькіх рэпартажаў пра [[Расейска-ўкраінская вайна|Расейска-ўкраінскую вайну]] на расейскай тэлевізіі, выказвала ўзважаную пазыцыю ў сацыяльных сетках, што прывяло да канфлікту з іншымі арганізатарамі курсаў «Мова ці кава» і закрыцьця праекту<ref>[https://www.svaboda.org/a/26639308.html Кацярына Кібальчыч: «Мова ці кава» скончыла сваё існаваньне] — [[Радыё Свабода]], 15.10.2014</ref>. == Узнагароды == * Намінацыя на расейскую тэлевізійную прэмію «Тэфі» за спэцыяльны рэпартаж аб бяздомных сабаках (2010) * Прэмія «Залатое пяро» ад Саюзу журналістаў Расеі ў катэгорыі «спэцыяльны карэспандэнт года» (2011). * Прэмія «[[Чэмпіёны грамадзянскай супольнасьці]]» за курсы «Мова ці кава» (2013) == Крыніцы == {{зноскі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Кібальчыч, Кацярына}} [[Катэгорыя:Беларускія журналісты]] [[Катэгорыя:Беларусы ў Расеі]] [[Катэгорыя:Расейскія журналісты]] [[Катэгорыя:Расейскія прапагандысты]] [[Катэгорыя:Выпускнікі факультэту журналістыкі БДУ]] [[Катэгорыя:Агульнанацыянальнае тэлебачаньне]] 1mkm4q1o7r0o0lt53uel3vekksdt9z5 Марсэля Брава 0 295820 2622361 2619371 2025-06-28T16:39:44Z InternetArchiveBot 67502 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2622361 wikitext text/x-wiki {{Порнаактор |Імя = Марсэля Брава |Арыгінал імя = |Фота = Marcello Bravo and Little Caprice at the Venus Berlin 2018 (cropped).jpg |Сапраўднае імя = {{мова-de|Markus Schlögl}} |Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|4|1|1978|1}}<ref>[https://www.iafd.com/person.rme/id=9f44c621-d068-4e79-89b6-93f1ce2d9673 Марсэля Брава] на [[БЗСД]]</ref> |Месца нараджэньня = {{Сьцяг Аўстрыі}}[[Аўстрыя]], м. [[Мёдлінг]] |Дата сьмерці = |Месца сьмерці = |Валасы = сьветлыя |Вочы = зялёныя |Рост = невядомы |Вага = невядомая |Памер пэніса = 22 см |Арыентацыя = |Сцэнічныя імёны = Markus, Marcus, Marcello, Martin, Mark |Узнагароды = |Сайт = |imdb = |iafd = |afdb = }} '''Марсэля Брава''' ({{мова-fr|Marcello Bravo}}) сапраўднае імя '''Маркус Шогаль''' ({{мова-de|Markus Schlögl}}, нар. [[4 студзеня]] [[1978]], [[Аўстрыя]], м. [[Мёдлінг]])<ref>[https://www.imdb.com/name/nm3855325/ Марсэля Брава] на [[БЗФІ]]</ref> — [[Аўстрыя|аўстрыйскі]] [[порнаактор]], які пачаў здымацца ў [[Парнафільм|порнастужках]] у 2000-ыя гады. Мае жонку. Яна порнаакторка [[Літаль Капрыз]]. == Глядзіце таксама == * [[Мік Блю]] == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == {{Commons|Category:Marcello Bravo}} * [https://www.imdb.com/name/nm3855325/ Марсэля Брава] на [[БЗФІ]] * [https://www.iafd.com/person.rme/id=9f44c621-d068-4e79-89b6-93f1ce2d9673 Марсжля Брава] на [[БЗСД]] * [http://marcello-bravo.com/ Старонка ў сеціве]{{Недаступная спасылка|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Брава, Марсэля}} {{БЛДПСАСТР}} [[Катэгорыя:Парнаграфія ў Аўстрыі]] [[Катэгорыя:Парнаграфія ў Нямеччыне]] [[Катэгорыя:Парнаграфія ў Чэхіі]] [[Катэгорыя:Аўстрыйскія порнаакторы]] [[Катэгорыя:Аўстрыйскія порнарэжысэры]] [[Катэгорыя:Асобы Мёдлінгу]] qts1c26axlfvho0v3h28ck78su74d5g Тэкліноў 0 297337 2622384 2622322 2025-06-29T04:04:29Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2622384 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]] Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] phpx7zx0b7bceckhgv2jimnuvhjgwbi 2622385 2622384 2025-06-29T04:34:15Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622385 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]] Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Шацілы, Куліцкія засьценку і фальварку Тэкліноў<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] muf72w2y6rmxd6z78ubu6h0dp29icos 2622386 2622385 2025-06-29T04:36:13Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622386 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]] Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з засьценку, фальварку і вёскі Тэкліноў<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] jk0o2kamhhruxbz1zar3xiryuhue6hq 2622387 2622386 2025-06-29T04:38:33Z Дамінік 64057 2622387 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]] Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] izfg7hni56usfpe23rmoja4qnv01ksv 2622388 2622387 2025-06-29T04:59:26Z Дамінік 64057 2622388 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] jftk8nr89zkbnr1px90yyorzco7dzdf 2622389 2622388 2025-06-29T05:02:45Z Дамінік 64057 2622389 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] j3sfbcmx2uyo36d20tq0zymfh97ubcz 2622390 2622389 2025-06-29T05:52:25Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622390 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref> — асоба ў будучыні знакамітая<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] 7riwjyjob4x22rk143djlz0k691ad21 2622391 2622390 2025-06-29T05:53:35Z Дамінік 64057 2622391 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref> — асоба ў будучыні знакамітая<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] 8t146ojyhpxc0z91m86pnwp8c9fba32 2622392 2622391 2025-06-29T06:18:00Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622392 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref> — асоба ў будучыні знакамітая<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару быў ахрышчаны Фэрдынанд Ян, сын жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] nlfom5c1ftxef4zzigersuca7pq8zgf 2622394 2622392 2025-06-29T06:28:14Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622394 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref> — асоба ў будучыні знакамітая<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля. == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] m8xjskk0rmk78xplip1yqebvnwk71i9 2622395 2622394 2025-06-29T06:47:31Z Дамінік 64057 /* Асобы */ 2622395 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref> — асоба ў будучыні знакамітая<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] rnrwli9hyg1nmcbcagwkxm5rw30n9c5 2622396 2622395 2025-06-29T06:54:03Z Дамінік 64057 /* Асобы */ 2622396 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref> — асоба ў будучыні знакамітая<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] 3wbmhy3nmslqglvfewyv4udmsmpk2j8 2622397 2622396 2025-06-29T07:05:58Z Дамінік 64057 2622397 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. [[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага.]] Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] 4wb8a28ymkyazxij0zy2ihwnq3291nt 2622398 2622397 2025-06-29T07:07:42Z Дамінік 64057 /* Назва */ 2622398 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|150пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. [[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага.]] Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] jkm0v6rtji41cxuokjl3o50jypbshgt 2622399 2622398 2025-06-29T07:08:32Z Дамінік 64057 /* Гісторыя */ 2622399 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|150пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. [[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|150пкс|Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага.]] Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] 7cly8pyhuek2gck9nq3fhjbnphiczlr 2622400 2622399 2025-06-29T07:10:14Z Дамінік 64057 /* Назва */ 2622400 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. [[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|150пкс|Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага.]] Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] iyn510w22iv97hdslhlc0yfybpjdduh 2622401 2622400 2025-06-29T07:10:39Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622401 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. [[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|200пкс|Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага.]] Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] tff9kxb16sawtzlzgxedy5kch7j9eeu 2622402 2622401 2025-06-29T07:17:28Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622402 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя ===а [[Файл:Метрычны запіс аб нараджэнні-хросце Мікалая Ястшэмбскага.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Яна Мікалая Ястржэмбскага.]][[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага.]] Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] gejmo25z5shp6afe31mgrgmmgykpr2h 2622403 2622402 2025-06-29T07:18:27Z Дамінік 64057 /* Гісторыя */ 2622403 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[Файл:Метрычны запіс аб нараджэнні-хросце Мікалая Ястшэмбскага.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Яна Мікалая Ястржэмбскага.]][[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага.]] Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] tmaq1s6djvdxhj6ijxxta6m9cypjge1 2622404 2622403 2025-06-29T07:18:55Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622404 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[Файл:Метрычны запіс аб нараджэнні-хросце Мікалая Ястшэмбскага.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Яна Мікалая Ястржэмбскага.]][[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага.]] Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] 5jxemlyfhshr2naoynxm9h4mhpq54mt 2622405 2622404 2025-06-29T07:20:28Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622405 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[Файл:Метрычны запіс аб нараджэнні-хросце Мікалая Ястшэмбскага.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Яна Мікалая Ястржэмбскага.]][[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Фэрдынанда Яна Ястржэмбскага.]] Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] akzwqorykpq2mthd1tjwhw5gbvg3bhh 2622406 2622405 2025-06-29T07:23:49Z Дамінік 64057 /* Крыніцы */ 2622406 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[Файл:Метрычны запіс аб нараджэнні-хросце Мікалая Ястшэмбскага.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Яна Мікалая Ястржэмбскага.]][[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Фэрдынанда Яна Ястржэмбскага.]] Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 году неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] ncwe7z0frb65krckyjgumz4s9z2398f 2622407 2622406 2025-06-29T07:25:30Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622407 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[Файл:Метрычны запіс аб нараджэнні-хросце Мікалая Ястшэмбскага.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Яна Мікалая Ястржэмбскага.]][[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Фэрдынанда Яна Ястржэмбскага.]] Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 год неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Ад 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — у складзе Шкуратоўскага сельсавету Брагінскага раёну [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] [[БССР]]. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] bwfnmgtsw005jt4z1vn2pa7mttmc6cl 2622408 2622407 2025-06-29T07:35:04Z Дамінік 64057 /* Найноўшы час */ 2622408 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[Файл:Метрычны запіс аб нараджэнні-хросце Мікалая Ястшэмбскага.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Яна Мікалая Ястржэмбскага.]][[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Фэрдынанда Яна Ястржэмбскага.]] Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 год неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Пасьля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — цэнтар сельсавету ў Брагінскім раёне [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] БССР. 30 сьнежня 1927 году сельсавет скасаваны, тэрыторыя далучана да Шкуратоўскага сельсавету. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] hlwt7z4lt1dji6fhix1ts3j2l7ch330 2622411 2622408 2025-06-29T07:43:26Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622411 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[Файл:Метрычны запіс аб нараджэнні-хросце Мікалая Ястшэмбскага.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Яна Мікалая Ястржэмбскага.]][[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Фэрдынанда Яна Ястржэмбскага.]] Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Гэтым разам кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка Менскай губэрні<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 год неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Пасьля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — цэнтар сельсавету ў Брагінскім раёне [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] БССР. 30 сьнежня 1927 году сельсавет скасаваны, тэрыторыя далучана да Шкуратоўскага сельсавету. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] mib0aftwfulbvi9len3iedirrsmxj1i 2622413 2622411 2025-06-29T07:53:18Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622413 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[Файл:Метрычны запіс аб нараджэнні-хросце Мікалая Ястшэмбскага.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Яна Мікалая Ястржэмбскага.]][[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Фэрдынанда Яна Ястржэмбскага.]] Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Гэтым разам кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка [[Менская губэрня|Менскай губэрні]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У парэформавы пэрыяд Тэкліноў адміністрацыйна належаў да Брагінскай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 год неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Пасьля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — цэнтар сельсавету ў Брагінскім раёне [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] БССР. 30 сьнежня 1927 году сельсавет скасаваны, тэрыторыя далучана да Шкуратоўскага сельсавету. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] nx53e80y48szpj0ytnxkqe5vcax2q1m 2622421 2622413 2025-06-29T08:56:44Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622421 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[Файл:Метрычны запіс аб нараджэнні-хросце Мікалая Ястшэмбскага.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Яна Мікалая Ястржэмбскага.]][[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Фэрдынанда Яна Ястржэмбскага.]] Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. тут ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Гэтым разам кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка [[Менская губэрня|Менскай губэрні]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У парэформавы пэрыяд Тэкліноў адміністрацыйна належаў да Брагінскай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 год неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Пасьля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — цэнтар сельсавету ў Брагінскім раёне [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] БССР. 30 сьнежня 1927 году сельсавет скасаваны, тэрыторыя далучана да Шкуратоўскага сельсавету. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] t4cbjay1f6pwdz5q9i35u7pknjcnbps 2622424 2622421 2025-06-29T10:46:02Z Дамінік 64057 /* Расейская імпэрыя */ 2622424 wikitext text/x-wiki {{Населены пункт/Беларусь |Назва = Тэкліноў |Статус = вёска |Назва ў родным склоне = Тэклінова |Лацінка = Teklinoŭ |Герб = |Сьцяг = |Гімн = |Дата заснаваньня = каля 1801 году |Першыя згадкі = |Статус з = |Магдэбурскае права = |Былая назва = |Мясцовая назва = |Вобласьць = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]] |Раён = [[Брагінскі раён|Брагінскі]] |Сельсавет = [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскі]] |Гарадзкі савет = |Старшыня гарвыканкаму = |Пасада кіраўніка = |Кіраўнік = |Плошча = |Крыніца плошчы = |Вышыня = |Унутраны падзел = |Колькасьць насельніцтва = |Год падліку колькасьці = |Крыніца колькасьці насельніцтва = |Этнічны склад насельніцтва = |Год падліку этнічнага складу = |Нацыянальны склад насельніцтва = |Год падліку нацыянальнага складу = |Колькасьць двароў = |Год падліку колькасьці двароў = |Крыніца колькасьці двароў = |Паштовы індэкс = |СААТА = |Выява = |Апісаньне выявы = |Шырата градусаў = 51 |Шырата хвілінаў = 52 |Шырата сэкундаў = |Даўгата градусаў = 30 |Даўгата хвілінаў = 18 |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = зьверху |Водступ подпісу на мапе = 2.5 |Сайт = }} '''Тэкліно́ў''' — былая вёска ў [[Брагінскі раён|Брагінскім раёне]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]]. Уваходзіла ў склад [[Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)|Вуглоўскага сельсавету]], месьцілася за 13 км на поўнач ад [[Брагін]]у, 33 км ад чыгуначнай станцыі [[Хвойнікі]] (на галінцы [[Васілевічы]] — Хвойнікі ад лініі [[Каленкавічы]] — Гомель), 120 км ад [[Гомель|Гомеля]]. == Назва == [[Файл:Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у кнізе Астраглядаўскага касцёла. 4 студзеня 1799 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс хросту Тэклі Ракіцкай у мэтрычнай кнізе Астраглядаўскага касьцёлу. 4 студзеня 1799 г.]] Назва паселішчу нададзена ў гонар Тэклі{{Заўвага|Таму форма Такліноў успрыймаецца хіба як варыянт, бо гэтак вымаўлялі назву навакольныя сяляне і яшчэ да зьяўленьня аднайменнай вёскі, у якой некаторыя зь іх пасяліліся.}}, дачкі ўладальнікаў маёнтку [[Двор-Гарадзішча|Гарадзішча]] [[Людвік Ракіцкі|Людвіка]] і Ганны з [[Плятэры|Плятэраў]]{{Заўвага|Менш як праз тры тыдні, ва ўзросьце 19 гадоў, пакінула сьвет жывых ў выніку пасляродавай гангрэны; 26 студзеня пахавана на Сялецкіх могілках<ref>НГАБ у Менску. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 245</ref>.|}} Ракіцкіх, парафіянаў [[Астрагляды|Астраглядаўскага]] касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, народжанай і ахрышчанай 4 студзеня 1799 году ў царкве [[Сялец (Брагінскі раён)|Сялецкага]] базылянскага кляштару<ref>НГАБ. Ф. 1781. Воп. 27. Спр. 202. А. 198</ref>{{Заўвага|У датаваным 5 студзеня 1799 г. запісе ў сялецкіх кнігах прыведзена поўнае імя дзяўчынкі — Тэкля Юзафата Антаніна<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 3адв.</ref>}}. == Гісторыя == === Расейская імпэрыя === [[Файл:Метрычны запіс аб нараджэнні-хросце Мікалая Ястшэмбскага.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Яна Мікалая Ястржэмбскага.]][[Файл:Мэтрычны запіс Фэрдынанда Яна Ястшэмбскага 1814 г.png|значак|зьлева|200пкс|Запіс аб хросьце Фэрдынанда Яна Ястржэмбскага.]] Ці не найраней згадка пра двор Тэкліноў зьмешчаная ў мэтрычных кнігах царквы Сялецкага кляштару базылянаў, калі 14 сакавіка 1801 году ксёндз з закону братоў-прапаведнікаў (дамініканаў) Цыпрыян Вірпша ахрысьціў Рыгора, сына Ігнацыя і Ксеніі (Zenii) Сасноўскіх z dworu Teklinowa obrządku rzymskiego, а кумамі былі Ігнацы Дамброўскі з таго ж фальварку і Пелагія Кунцэвічава зь вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 10адв.-11</ref>. Каля 11 ліпеня 1808 году ў Тэклінове нарадзіўся і быў ахрышчаны Ян Ксенафонт (Зэнафонт) Мікалай, сын рэчыцкага падсудка Фелікса і Яанны з дому Крушэўскіх Ястржэмбскіх{{заўвага|14 ліпеня 1805 г. тут ахрышчаная і іх дачка Апалінарыя Анеля<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 28 адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 36</ref>. 11 верасьня 1814 году ў царкве Сялецкага кляштару адбыўся хрост Фэрдынанда Яна, сына жыхароў двара Тэкліноў Леона і Анелі з Вольскіх Ястржэмбскіх. Гэтым разам кумою сярод іншых выступіла Тэкля Ракіцкая, дачка маршалка [[Менская губэрня|Менскай губэрні]]<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 1451. А. 57</ref>. У «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.» паведамляецца, што 1 мужчына і 2 жанчыны з фальварку Тэкліноў былі парафіянамі Астраглядаўскага касьцёлу<ref>Расійскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381адв.</ref>. У парэформавы пэрыяд Тэкліноў адміністрацыйна належаў да Брагінскай воласьці [[Рэчыцкі павет (Расейская імпэрыя)|Рэчыцкага павету]]. У мэтрычных запісах Астраглядаўскага касьцёлу за 1876 год неаднаразова названыя Буйневічы, Гулевічы, Шацілы, Куліцкія з Тэклінова, які пазначаўся засьценкам, фальваркам і вёскай<ref>НГАБ. Ф. 1115. Воп. 1. Спр. 3. А. 144адв.-145, 146адв.-147, 148адв.-149. Спр. 42. А. 142адв.-143, 145адв.-146, 147адв.-148</ref>. На 1909 год хутар Тэкліноў складаў 31 двор, які насялялі 116 жыхароў<ref>Список населённых мест Минской губернии. / Сост. В. С. Ярмолович. — Минск, 1909. С. 199</ref> === Найноўшы час === 9 лютага 1918 году, яшчэ да падпісаньня [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] з бальшавіцкай Расеяй (3 сакавіка), [[Нямецкая імпэрыя|Нямеччына]] перадала паўднёвую частку Беларусі [[Украінская Народная Рэспубліка|Украінскай Народнай Рэспубліцы]]. У адказ на гэта, 9 сакавіка [[Другая Устаўная грамата|Другой Устаўной граматай]] тэрыторыя абвешчана часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Тэкліноў у складзе Брагінскай воласьці Рэчыцкага павету, аднак, апынуўся ў часова створанай 15 чэрвеня Палескай губэрні з цэнтрам у Рэчыцы, з кастрычніка — у Мазыры. З 18 траўня тут дзейнічала «варта [[Украінская дзяржава|Украінскай Дзяржавы]]» гетмана [[Павал Скарападзкі|Паўла Скарападзкага]]<ref>Ціхаміраў А. В. Станаўленне і развіццё беларуска-украінскіх адносін у 1918—1920 гг. // Веснік БДУ. Сер. 3. 2005. № 3. С. 28 — 32; Ільїн, О. Західне Полісся в Українській Державі гетьмана Скоропадського (Історія в документах) / О. Ільїн // Над Бугом і Нарвою : український часопис Підляшшя. — 2014. № 3. С. 42; Валентина Метлицька. Тимчасова німецька окупація та її вплив на долю східного Білоруського Полісся (березень 1918 — січень 1919 рр.). // Україна та Німеччина: міждержавні відносини: збірник наукових праць / ред. кол. Владислав Верстюк (гол.), Степан Віднянський, Руслан Пиріг, Ірина Матяш, Дмитро Вєдєнєєв, Володимир Бойко, Дмитро Казіміров. — Чернігів: Сіверський центр післядипломної освіти, 2018. С. 286—296 (артыкул беларускамоўны)</ref>. 1 студзеня 1919, згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Рэчыцкі павет увайшоў у склад [[Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Беларусі|Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі]], але 16 студзеня разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі быў далучаны да [[РСФСР]]. Пасьля другога [[Узбуйненьне БССР|ўзбуйненьня БССР]] 8 сьнежня 1926 году Тэкліноў — цэнтар сельсавету ў Брагінскім раёне [[Рэчыцкая акруга|Рэчыцкай]], з 9 чэрвеня 1927 году [[Гомельская акруга|Гомельскай акругі]] БССР. 30 сьнежня 1927 году сельсавет скасаваны, тэрыторыя далучана да Шкуратоўскага сельсавету. У запісцы пад назвай «Сведения о польских населённых пунктах Гомельского округа», пазначанай 1929 годам, паведамляецца, што ў названым паселішчы налічвалася 42 сям’і, 225 душ каталікоў або «палякаў», што складала 75 % да астатніх нацыянальнасьцяў. Згодна з «Арыентыровачным плянам калектывізацыі польскіх вёсак на Гомельшчыне 1929/1930 году», у Тэклінаве{{заўвага|У арыгінале пададзена ў назоўным склоне — Тэклінава.}} меркавалася арганізаваць калгас, машыннае, меліярацыйнае, малочнае і жывёлагадоўчае таварыствы<ref>Пичуков В. П., Старовойтов М. И. Гомельщина многонациональная (20 — 30 е гг. XX в.). Выпуск I. — Гомель, 1999. С. 213, 214 — 215</ref>. Вёска зьліквідаваная 25 сакавіка 2011 году, калі была далучаная да вёскі [[Вуглы (Брагінскі раён)|Вуглы]]<ref>[http://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf «О некоторых вопросах административно-территориального устройства Угловского сельсовета». Решение Брагинского районного Совета депутатов от 25 марта 2011 г. № 52] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200710043624/https://www.pravo.by/pdf/2011-65/2011_65_9_41442.pdf |date=10 ліпеня 2020 }}{{Ref-ru}}</ref>. == Асобы == * Ян Мікалай Ястржэмбскі (1808—1874) — інжынер-палкоўнік, вучоны і пэдагог, укладальнік першага расейскамоўнага дапаможніка па практычнай механіцы, лаўрэат палавіннай Дзямідаўскай прэміі Расейскай акадэміі навук, аўтар праектаў мастоў праз Дняпро і Заходнюю Дзьвіну, літаратурны містыфікатар што да «Мёртвых душ» М. В. Гогаля<ref>Гусак А. А. Практычная механіка і «Мёртвыя душы»: Мікалай Ястрэбскі. – Мінск: Навука і тэхніка, 1992</ref>. * Фэрдынанд Ян Ястржэмбскі (1814—пасьля 1883) — эканаміст, рэвалюцыянер-петрашэвец, аўтар мэмуараў<ref>Кісялёў Г. Радаводнае дрэва: Каліноўскі – эпоха – наступнікі. – Мінск: Маст. літ., 1994. С. 162 – 180</ref> == Заўвагі == {{Заўвагі}} == Крыніцы == {{Крыніцы|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Гарады і вёскі Беларусі|1-1}} {{Вуглоўскі сельсавет (Брагінскі раён)}} {{Брагінскі раён}} [[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Брагінскага раёну]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XIX стагодзьдзі]] l03w8f5drzrkmd1vabd2772f3imomtf Музэй габрэйскай гісторыі Віленскага гаона 0 297338 2622355 2025-06-28T14:31:55Z FjT56o 91449 Створаная старонка са зьместам „{{Музэй |Назва = Музэй габрэйскай гісторыі Віленскага гаона |Арыгінальная назва = Vilniaus Gaono žydų istorijos muziejus |Ранейшая назва = |Выява = Tolerancijos by Augustas Didzgalvis.jpg |Апісаньне выявы = |Лягатып = Žydų muziejus logo.svg |Ап...“ 2622355 wikitext text/x-wiki {{Музэй |Назва = Музэй габрэйскай гісторыі Віленскага гаона |Арыгінальная назва = Vilniaus Gaono žydų istorijos muziejus |Ранейшая назва = |Выява = Tolerancijos by Augustas Didzgalvis.jpg |Апісаньне выявы = |Лягатып = Žydų muziejus logo.svg |Апісаньне лягатыпу = |Тып = |Філія = |Філіі = |Горад = |Краіна = |Адрас = |Тэматыка калекцыі = |Велічыня калекцыі = |Плошча экспазыцыі = |Дата стварэньня = |Год стварэньня = |Дата адкрыцьця = |Год адкрыцьця = 1989 |Дата закрыцьця = |Год закрыцьця = |Заснавальнік = |Пасада дырэктара = |Дырэктар = |Прэзыдэнт = |Архітэктар = |Супрацоўнікі = |Наведнікі = |Грамадзкі транспарт = |Сайт = https://www.jmuseum.lt/en/ |Шырата паўшар’е = |Шырата градусаў = |Шырата хвілінаў = |Шырата сэкундаў = |Даўгата паўшар’е = |Даўгата градусаў = |Даўгата хвілінаў = |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = }} '''Музэй габрэйскай гісторыі Віленскага гаона''' ([[Летувіская мова|па-летувіску]]: ''Vilniaus Gaono žydų istorijos muziejus''; [[Ідыш|на йдышы]]: דער ווילנער ,גאון מלוכהשער יידישער מוז [[Ідыш|раманізавана]]: ''Der Vilner Gaun Mlukhhsher Eydisher Muz'') — гэта летувіскі музэй, прысьвечаны гістарычнай і культурнай спадчыне [[Літвакі|літвакоў]]. == Гісторыя == Музэй габрэйскай гісторыі быў створаны ў 1989 року [[Летувіскае міністэрства культуры|Летувіскім міністэрствам культуры]]. З часам, калекцыя музэю папоўнілася экспанатамі зь йншых музэяў Летувы. У 1997 року музэй быў перайменаваны ў гонар 200-й гадавіны сьмерці вучонага-талмудыста Віленскага гаона. Музэй мае пяць філіялаў, прысьвечаныя розных аспектам габрэйскай гісторыі й культуры: * Калекцыі цэнтра талерантнасьці ўключаюць творы сакральнага, сучаснага й традыцыйнага мастацтва, а таксама гістарычныя матэрыялы; * Аранжарэя ўяўляе сабой выставу, прысьвечаную [[Галакост|Галакосту]]; * Мемарыял Панары прысьвечаны [[Масавыя забойствы ў Панарах|масавым забойствам у Панарах]]; * У Мемарыяльным музэі [[Жак Ліпшыц|Жака Ліпшыца]] ў [[Друскенікі|Друскеніках]] прадстаўленыя ягоныя літаграфіі; * У былой гімназіі Тарбута прадстаўленая гісторыя [[Літвакі|літвакоў]] у міжваенны і [[Галакост|нацысцкі]] перыяды. Музэй набывае й сістэматызуе матэрыялы, выпускае публікацыі, праводзіць дасьледаваньні, арганізуе пастаянныя й часовыя выставы, спансуе адукацыйныя мерапрыемствы.<ref>https://www.jmuseum.lt/ ([[Летувіская мова|па лет.]]) Vilniaus Gaono žydų istorijos muziejus <small>Праверана 28 чэрвеня 2025 р.</small></ref> У 2010 року музэй Віленскага гаона і Аўстрыйская арганізацыя Verein Gedenkdienst аб'ядналі намаганьні для запуску Літоўскага праекту "Атлас Галакосту". У межах праекту, заснаванага на папярэдніх дасьледаваньнях мейсцаў масавых пахаваньняў ахвяраў Галакосту ў Летуве, была створаная [http://www.holocaustatlas.lt/LT/ інтэрнэт-база дадзеных], а ў 2011 року быў апублікаваны "Атлас Галакосту Летувы" — аб'ёмны даведнік на 318 старонк, які зьмяшчае інфармацыю пра 227 масавыя пахаваньні з падрабязнасьцямі пра месцазнаходжаньні, каардынаты, злачынцаў, ахвяраў й іхнія колькасьці. Гісторыкам праекту быў доктар Арунас Бубніс.<ref>''Lithuanian Holocaust Atlas'', compiled by Milda Jakulytė-Vasil, Vilnius: Vilna Gaon State Jewish Museum and the National Land Service under the Ministry of Agriculture of the Republic of Lithuania, 2011. 318 pages; illus.; maps ISBN 978-9955-767-14-5</ref> == Глядзіце таксама == * [[Літвакі]] * [[Галакост]] == Крыніцы == <references /> 8rq7c1ankazhfq5keey3cctdi64365r 2622425 2622355 2025-06-29T10:51:54Z FjT56o 91449 Арфаграфічныя памылкі 2622425 wikitext text/x-wiki {{Музэй |Назва = Музэй габрэйскай гісторыі Віленскага гаона |Арыгінальная назва = Vilniaus Gaono žydų istorijos muziejus |Ранейшая назва = |Выява = Tolerancijos by Augustas Didzgalvis.jpg |Апісаньне выявы = |Лягатып = Žydų muziejus logo.svg |Апісаньне лягатыпу = |Тып = |Філія = |Філіі = |Горад = |Краіна = |Адрас = |Тэматыка калекцыі = |Велічыня калекцыі = |Плошча экспазыцыі = |Дата стварэньня = |Год стварэньня = |Дата адкрыцьця = |Год адкрыцьця = 1989 |Дата закрыцьця = |Год закрыцьця = |Заснавальнік = |Пасада дырэктара = |Дырэктар = |Прэзыдэнт = |Архітэктар = |Супрацоўнікі = |Наведнікі = |Грамадзкі транспарт = |Сайт = https://www.jmuseum.lt/en/ |Шырата паўшар’е = |Шырата градусаў = |Шырата хвілінаў = |Шырата сэкундаў = |Даўгата паўшар’е = |Даўгата градусаў = |Даўгата хвілінаў = |Даўгата сэкундаў = |Пазыцыя подпісу на мапе = |Водступ подпісу на мапе = }} '''Музэй габрэйскай гісторыі Віленскага гаона''' ([[Летувіская мова|па-летувіску]]: ''Vilniaus Gaono žydų istorijos muziejus''; [[Ідыш|на йдышы]]: דער ווילנער ,גאון מלוכהשער יידישער מוז [[Ідыш|раманізавана]]: ''Der Vilner Gaun Mlukhhsher Eydisher Muz'') — гэта летувіскі музэй, прысьвечаны гістарычнай і культурнай спадчыне [[Літвакі|літвакоў]]. == Гісторыя == Музэй габрэйскай гісторыі быў створаны ў 1989 року [[Летувіскае міністэрства культуры|Летувіскім міністэрствам культуры]]. З часам, калекцыя музэю папоўнілася экспанатамі зь йншых музэяў Летувы. У 1997 року музэй быў перайменаваны ў гонар 200-й гадавіны сьмерці вучонага-талмудыста Віленскага гаона. Музэй мае пяць філіялаў, прысьвечаныя розным аспектам габрэйскай гісторыі й культуры: * Калекцыі цэнтра талерантнасьці ўключаюць творы сакральнага, сучаснага й традыцыйнага мастацтва, а таксама гістарычныя матэрыялы; * Аранжарэя ўяўляе сабой выставу, прысьвечаную [[Галакост|Галакосту]]; * Мемарыял Панары прысьвечаны [[Масавыя забойствы ў Панарах|масавым забойствам у Панарах]]; * У Мемарыяльным музэі [[Жак Ліпшыц|Жака Ліпшыца]] ў [[Друскенікі|Друскеніках]] прадстаўленыя ягоныя літаграфіі; * У былой гімназіі Тарбута прадстаўленая гісторыя [[Літвакі|літвакоў]] у міжваенны й [[Галакост|нацысцкі]] перыяды. Музэй набывае й сістэматызуе матэрыялы, выпускае публікацыі, праводзіць дасьледаваньні, арганізуе пастаянныя й часовыя выставы, спансуе адукацыйныя мерапрыемствы.<ref>https://www.jmuseum.lt/ ([[Летувіская мова|па лет.]]) Vilniaus Gaono žydų istorijos muziejus <small>Праверана 28 чэрвеня 2025 р.</small></ref> У 2010 року музэй Віленскага гаона і Аўстрыйская арганізацыя Verein Gedenkdienst аб'ядналі намаганьні для запуску Літоўскага праекту "Атлас Галакосту". У межах праекту, заснаванага на папярэдніх дасьледаваньнях мейсцаў масавых пахаваньняў ахвяраў Галакосту ў Летуве, была створаная [http://www.holocaustatlas.lt/LT/ інтэрнэт-база дадзеных], а ў 2011 року быў апублікаваны "Атлас Галакосту Летувы" — аб'ёмны даведнік на 318 старонк, які зьмяшчае інфармацыю пра 227 масавыя пахаваньні з падрабязнасьцямі пра месцазнаходжаньні, каардынаты, злачынцаў, ахвяраў й іхнія колькасьці. Гісторыкам праекту быў доктар Арунас Бубніс.<ref>''Lithuanian Holocaust Atlas'', compiled by Milda Jakulytė-Vasil, Vilnius: Vilna Gaon State Jewish Museum and the National Land Service under the Ministry of Agriculture of the Republic of Lithuania, 2011. 318 pages; illus.; maps ISBN 978-9955-767-14-5</ref> == Глядзіце таксама == * [[Літвакі]] * [[Галакост]] == Крыніцы == <references /> pbeox3vfxtjvoulojozhh1npifjpctm Камволь 0 297339 2622364 2025-06-28T17:39:41Z W 11741 +Пачатак на падставе 19 крыніцаў 2622364 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|51|28|паўночнае|27|33|56|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Камволь» |лягатып = |выява = Minsk worsted fabrics factory (Kamvol) 3.jpg |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|30|8|1951|1}}<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь», ААТ|спасылка=https://bis.nlb.by/by/documents/148870|выдавец=Анлайн-энцыкляпэдыя «[[Беларусь у асобах і падзеях]]»|дата публікацыі=15 траўня 2024|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |заснавальнікі = Міністэрствам тэкстыльнай прамысловасьці Беларускай ССР |уласьнікі = [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] (95%), Менскі гарадзкі тэрытарыяльны фонд дзяржмаёмасьці (4,6%) |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Ленінскі раён (Менск)|Ленінскі раён]], [[Вуліца Маякоўскага (Менск)|вул. Маякоўскага]], д. 176<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зьвесткі для сувязі|спасылка=https://kamvol.by/kontaktyi|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |ключавыя постаці = [[Юлія Грынчык]] ([[генэральны дырэктар]]) |галіна = [[лёгкая прамысловасьць]] |прадукцыя = ваўняная [[тканіна]], [[пража]], [[плед]], [[коўдра]] |абарачэньне = {{Рост}}48,3 млн [[Беларускі рубель|рублёў]] (2024 год; 13,9 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=Л.А. Обухава, Юлія Грынчык|загаловак=Зьвесткі аб дзейнасьці за 2024 год|спасылка=https://kamvol.by/assets/documents/Информация%20об%20акционерном%20обществе%20и%20его%20деятельности%20по%20состоянию%20на%2001.01.2025.pdf|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=11 красавіка 2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |апэрацыйны прыбытак = {{Рост}} 5,41 млн рублёў (2024 год; 1,55 млн $) |чысты прыбытак = {{Рост}}296 тыс. рублёў (2024 год; 84 тыс. $) |лік супрацоўнікаў = 733 (канец 2024 г.) |матчына кампанія = «[[Беллегпрам]]» |даччыныя кампаніі = |аўдытар = |сайт = [https://kamvol.by/ kamvol.by] }} '''«Камволь»''' — дзяржаўнае тэкстыльнае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў жніўня 1955 году ў якасьці «Менскага камвольнага камбінату». На 2025 год быў найбольшым у Беларусі вытворцам [[тэкстыль]]ных вырабаў. Валодаў поўным колам вытворчасьці ад [[Пража|пражы]] да [[Тканіна|тканіны]] з пастаўкай вырабаў за мяжу. Вырабляў касьцюмна-[[Сукенка|сукеначныя]] і [[Нагавіцы|нагавічныя]] чыставаўняныя, [[Воўна|ваўняныя]] і паўваўняныя тканіны з укладаньнем [[поліэтэр]]нага валакна, [[Віскоза|віскозы]], [[поліамід]]у, [[Поліакрыланітрыль|поліакрыланітрылю]] (ПАН), элястанавай ніткі «[[лайкра]]» і [[Лён|льну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аб прадпрыемстве|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. На ўтрыманьні прадпрыемства ў Менску знаходзіліся 2 [[Гуртажытак|гуртажыткі]] № 3 па [[Вуліца Марата (Менск)|вуліцы Марата]], дом 21 і № 4 па [[Барадзінская вуліца (Менск)|Барадзінскай вуліцы]], дом 21, а таксама жылы дом № 30 па [[Сонечная вуліца (Менск)|Сонечнай вуліцы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Жыльлёвыя пытаньні|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii/zhilishhnyie-voprosyi|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Камволь» вырабляў: * 7 відаў [[Тканіна|тканіны]] (214 найменьняў) — 36 найменьняў [[Школа|школьнай]] тканіны, 128 найменьняў [[Сукенка|сукеначна]]-касьцюмнай тканіны, 29 найменьне тканіны ведамаснага прызначэньня (ад 20 да 67 % воўны), 4 найменьні [[більярд]]най тканіны на 45 % з воўны, 8 найменьняў [[Сукно|суконнай]] тканіны на 78 і 83 % з воўны, 3 найменьні тканіны для адмысловай [[Вопратка|вопраткі]] на 51 % з [[Бавоўна|бавоўны]] і 4 найменьні [[паліто]]вай чыставаўнянай тканіны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Палітовыя тканіны|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/tkani/paltovyie|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 15 відаў [[Пража|пражы]] 44 найменьняў больш як 10 адценьняў, у тым ліку чыста[[Воўна|ваўняную]] пражу, паўваўняную (ад 30 да 80 % воўны) і на 35 % зь [[Віскоза|віскозы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пража|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/pryazha|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 2 віды [[плед]]аў (23 найменьні) — 12 найменьняў паўваўняных (ад 20 да 50 % воўны) і 11 найменьняў з [[Поліакрыланітрыль|поліакрыланітрылю]] (ПАН)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пледы з ПАН|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/pledy-pan|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 6 найменьняў [[Коўдра|коўдры]] з 60 % воўны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Коўдры|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/odeyala|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Збытавая сетка == На 2025 год «Камволь» меў 8 фірмовых [[крама]]ў, зь іх 5 у Менску, у тым ліку ў гандлёвых цэнтрах «Карона-Сіці» і «Сталіца» ды ў «Першым нацыянальным гандлёвым доме» на [[Праспэкт Незалежнасьці (Менск)|праспэкце Незалежнасьці]], а таксама ў [[Берасьце|Берасьці]] і [[Горадня|Горадні]] ў Цэнтральных унівэрмагах ды ў [[Наваполацак|Наваполацку]] ў гандлёвым цэнтры «Сузор'е стральца»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Фірмовыя крамы|спасылка=https://kamvol.by/firmennyij-magazin|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. Сярод іншага, збыт у Беларусі ладзілі праз кропкі продажаў у выглядзе ўнівэрмагаў ва ўсіх абласных цэнтрах Беларусі, як і ў [[Салігорск]]у, [[Жодзін]]е, [[Слуцак|Слуцку]], [[Барысаў|Барысаве]], [[Полацак|Полацку]] і [[Ліда|Лідзе]]. Таксама «Камволь» меў даччынае прадпрыемства ў сталіцы Расеі са складам у [[Іванава (Іванаўская вобласьць)|Іванаве]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кропкі продажаў|спасылка=https://kamvol.by/tochki-prodazh|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 5 сакавіка 1947 году [[Менскі гарадзкі Савет дэпутатаў]] ухваліў Рашэньне аб замацаваньні за Міністэрствам тэкстыльнай прамысловасьці Беларускай ССР [[Дзялянка|дзялянкі]] пры канцы [[Ігуменскі тракт|Ігуменскгаа тракту]]. Тут вырашылі ўзьвесьці баваўняна-папяровую фабрыку<ref name="в">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Нашая гісторыя|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii/nasha-istoriya|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1951 годзе пачалі ўзводзіць «Менскі камвольны камбінат» ([[Беларуская ССР]])<ref name="а"/>. 15 лютага 1955 году падрыхтавалі першыя тры грэбнечасальныя машыны. 8 жніўня 1955 году зьнялі першую пражу з прадзільных машынаў<ref name="в"/>. 30 жніўня 1955 году запрацавалі часальная і [[Прадзеньне|прадзільная]] вытворчасьці<ref name="а"/>. Пры канцы 1955 году здалі ў дзеяньне 10 400 прадзільных [[Верацяно|верацёнаў]]<ref name="в"/>. У лютым 1956 году запусьцілі [[Тканьне|ткацкую]] вытворчасьць<ref name="а"/> у складзе 55 ткацкіх станкоў і атрымалі першыя мэтры суровай тканіны. У 1957 годзе змантавалі 400 такіх станкоў<ref name="в"/>. У 1959 годзе стварылі аддзелачную вытворчасьць<ref name="а"/>. У 1960 годзе перавысілі поўную праектную магутнасьць у 9,046 млн м і выпусьцілі 10,173 млн м гатовай тканіны. У 1965 годзе прадпрыемства перавялі на працу пад замову спажыўцоў і распрацавалі 9 відаў тканіны. Сярод 34 відаў вырабаў 20 адпавядалі міжнародным стандартам. У 1967 годзе выпусьцілі 100-мільённы мэтар тканіны<ref name="в"/>. У 1969—1978 гадох прадпрыемства перабудоўвалі<ref name="а"/>. 31 сакавіка 1973 году выпусьцілі 200-мільённы мэтар тканіны. У 1976 годзе ў прадзільным [[цэх]]у ўсталявалі 169 новых машынаў, таму магутнасьць цэху вырасла з 62 000 да 70 300 верацёнаў. У 1989 годзе камвольныя тканіны паставілі на 195 фабрык у больш як 30 краінах<ref name="в"/>. У 1989—1991 гадох прадпрыемства паўторна перабудавалі<ref name="а"/>. У выніку ў 1991 годзе 7000 працаўнікоў вырабілі 22 млн пагонных мэтраў тканіны<ref name="б"/>. 10 сакавіка 1994 году прадпрыемства пераўтварылі ў [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. 8 кастрычніка 1996 году яго перайменавалі ў «Камволь». У 1999 годзе аснову вытворчасьці складалі: [[Воўна|ваўняныя]] і паўваўняныя касьцюмныя, [[Сукенка|сукеначныя]] і дзіцячыя [[Тканіна|тканіны]], ваўняную і паўваўняную [[Пража|пражу]], а таксама пражу для [[трыкатаж]]ных вырабаў<ref name="а">{{Кніга|аўтар=|частка=Мінскі камвольны камбінат|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=https://knihi.com/none/Bielaruskaja_encyklapiedyja_djvu.zip.html|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=2000|том=[https://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu 10: Малайзія — Мугараджы]|старонкі=[https://files.knihi.com/.preview/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu/441_995x9999.jpeg 441]|старонак=544|сэрыя=|isbn=985-11-0169-9|наклад=10 000}}</ref>. Ад 2007 году «Камволь» штогод атрымліваў дзяржаўнае фінансаваньне праз скарачэньне вытворчасьці, якое выклікала стратнасьць. У 2008—2010 гадох на дзяржаўную дапамогу закупілі новае абсталяваньне. У 2011 годзе чыстыя страты склалі 1,2 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (143 тыс. даляраў). У 2012 годзе страты вырасьлі 8-кратна, ''не''рэнтабэльнасьць — да 4 %, а вытворчасьць упала да 1,1 млн пагонных мэтраў тканіны і 441 т пражы праз зношанасьць абсталяваньня на 88 %. Колькасьць супрацоўнікаў склала менш за 1000 чалавек. Вышыня столі ў вытворчых памяшканьнях да 13 м і разьмяшчэньне ацяпляльных батарэяў пад стольлю абумоўлівала павышаныя энэргавыдаткі. У выніку 17 сьнежня 2012 году свае пасады страцілі кіраўніца «Камволю», старшыня «[[Беллегпрам]]у» [[Генадзь Вырко]] і ягоны намесьнік, які раней кіраваў «Камволем». На сьнежань 2012 году «Камволь» быў адзіным у Беларусі вытворцам камвольнай тканіны. Магутнасьці прадпрыемства пры 2-х зьменах працы дазвалялі вырабляць 3700 т пражы і 6,7 млн пагонных мэтраў камвольнай тканіны за год. Гадавыя патрэбы прадпрыемстваў «Беллегпраму» ў ваўняным валакне складалі 3250 т<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аляксандар Лукашэнка наведаў ААТ «Камволь»|спасылка=https://president.gov.by/be/events/aljaksandr-lukashenka-navedau-aat-kamvol-1043|выдавец=[[Прэзыдэнт Беларусі]]|дата публікацыі=17 сьнежня 2012|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. У лютым 2014 году «Камволь» прадставіў тканіны з [[элястан]]ам, мокры шоўк і тканіны з [[Галяграфія|галяграфічным]] малюнкам, бачным пад кутом. Кошт новых тканінаў складаў 60—100 тыс. рублёў (5—8 даляраў) за мэтар<ref>{{Навіна|аўтар=Марына Хіджаз|загаловак=Адзеньне для школьнікаў: пакупнік галасуе кашальком|спасылка=https://nastgaz.by/adzenne-dlya-shkolnikau-pakupnik-gala/|выдавец=«[[Настаўніцкая газэта]]»|дата публікацыі=5 лютага 2014|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. За 2013—2017 гады ў пераабсталяваньне прадпрыемства ўклалі 110 млн даляраў. У 2017 годзе распрацавалі 117 узораў тканіны пад звыш 220 колерамалюнкаў. Больш як 55 % вырабаў паставілі за мяжу. Праектная магутнасьць прадпрыемства вырасла да 6 млн пагонных мэтраў, што складала 5 % ад сусьветнага рынку камвольных тканінаў на 120 млн паг.м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Наведваньне ААТ «Камволь»|спасылка=https://president.gov.by/be/events/navedvanne-aat-kamvol-17620|выдавец=Прэзыдэнт Беларусі|дата публікацыі=8 сьнежня 2017|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2018 году «Камволь» быў найбольшым у Беларусі вытворцам тэкстыльных вырабаў. Сярэдні месячны заробак складаў 650 рублёў (300 даляраў)<ref>{{Артыкул|аўтар=Вераніка Ўласевіч.|загаловак=Нітка ўсьлед за іголкай|спасылка=https://www.sb.by/articles/nitka-sled-za-igolkay.html|выданьне=[[Рэспубліка (газэта)|Рэспубліка]]|тып=газэта|год=2 сакавіка 2018|нумар=[https://www.sb.by/respublika/archive/02032018/ 6937]|старонкі=|issn=1991-5322}}</ref>. У 2022 годзе пастаўкі за мяжу ажыцьцяўлялі ў больш як 30 краінаў, найбольш у Расею, Армэнію, [[Азэрбайджан]], [[Туркмэністан]] і [[Казахстан]]. У красавіку 2023 году запусьцілі [[Сукно|суконную]] вытворчасьць для тканінаў вопраткі пад [[паліто]], [[пінжак]]і і [[Шапка|шапкі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь» – ад пражы да тканіны і капсульных калекцый адзеньня|спасылка=https://www.belarus.by/by/press-center/photo/zroblena-belarusam-kamvol--ad-prazhy-da-tkanny--kapsulnyx-kalektsyj-adzennja_ti_2162_0000044574.html|выдавец=[[Belarus.by]]|дата публікацыі=27 траўня 2022|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. === Кіраўнікі === * [[Андрэй Мытнік]] (да 2010 году) * [[Сьвятлана Стрыжак]] ( — 17 сьнежня 2012)<ref name="б"/> * [[Віктар Гаўрыленка]] (17 сьнежня 2012 — да 2019 году ) * [[Анатоль Суботка]] (на 2019 год)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь» пачынае шыць касьцюмы а-ля «Гуга Бос» за 900 рублёў|спасылка=https://euroradio.by/kamvol-pachynae-shyc-kascyumy-lya-hugo-boss-za-900-rublyou|выдавец=«[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]»|дата публікацыі=31 ліпеня 2019|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> * [[Юлія Грынчык]] (на 2025 год) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Навіны|спасылка=https://kamvol.by/novosti|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь»|спасылка=https://novychas.online/tags/kamvol|выдавец=Партал «[[Новы час (газэта)|Новы час]]»|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}} {{Накід:Беларусь}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Тэкстыльныя кампаніі]] [[Катэгорыя:Ленінскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1955 годзе]] k3gkdqis2aub5x4w02skscvvtsp8gwu 2622366 2622364 2025-06-28T17:44:07Z W 11741 +1955 2622366 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|51|28|паўночнае|27|33|56|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Камволь» |лягатып = |выява = Minsk worsted fabrics factory (Kamvol) 3.jpg |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|30|8|1955|1}}<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь», ААТ|спасылка=https://bis.nlb.by/by/documents/148870|выдавец=Анлайн-энцыкляпэдыя «[[Беларусь у асобах і падзеях]]»|дата публікацыі=15 траўня 2024|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |заснавальнікі = Міністэрствам тэкстыльнай прамысловасьці Беларускай ССР |уласьнікі = [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] (95%), Менскі гарадзкі тэрытарыяльны фонд дзяржмаёмасьці (4,6%) |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Ленінскі раён (Менск)|Ленінскі раён]], [[Вуліца Маякоўскага (Менск)|вул. Маякоўскага]], д. 176<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зьвесткі для сувязі|спасылка=https://kamvol.by/kontaktyi|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |ключавыя постаці = [[Юлія Грынчык]] ([[генэральны дырэктар]]) |галіна = [[лёгкая прамысловасьць]] |прадукцыя = ваўняная [[тканіна]], [[пража]], [[плед]], [[коўдра]] |абарачэньне = {{Рост}}48,3 млн [[Беларускі рубель|рублёў]] (2024 год; 13,9 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=Л.А. Обухава, Юлія Грынчык|загаловак=Зьвесткі аб дзейнасьці за 2024 год|спасылка=https://kamvol.by/assets/documents/Информация%20об%20акционерном%20обществе%20и%20его%20деятельности%20по%20состоянию%20на%2001.01.2025.pdf|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=11 красавіка 2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |апэрацыйны прыбытак = {{Рост}} 5,41 млн рублёў (2024 год; 1,55 млн $) |чысты прыбытак = {{Рост}}296 тыс. рублёў (2024 год; 84 тыс. $) |лік супрацоўнікаў = 733 (канец 2024 г.) |матчына кампанія = «[[Беллегпрам]]» |даччыныя кампаніі = |аўдытар = |сайт = [https://kamvol.by/ kamvol.by] }} '''«Камволь»''' — дзяржаўнае тэкстыльнае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў жніўня 1955 году ў якасьці «Менскага камвольнага камбінату». На 2025 год быў найбольшым у Беларусі вытворцам [[тэкстыль]]ных вырабаў. Валодаў поўным колам вытворчасьці ад [[Пража|пражы]] да [[Тканіна|тканіны]] з пастаўкай вырабаў за мяжу. Вырабляў касьцюмна-[[Сукенка|сукеначныя]] і [[Нагавіцы|нагавічныя]] чыставаўняныя, [[Воўна|ваўняныя]] і паўваўняныя тканіны з укладаньнем [[поліэтэр]]нага валакна, [[Віскоза|віскозы]], [[поліамід]]у, [[Поліакрыланітрыль|поліакрыланітрылю]] (ПАН), элястанавай ніткі «[[лайкра]]» і [[Лён|льну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аб прадпрыемстве|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. На ўтрыманьні прадпрыемства ў Менску знаходзіліся 2 [[Гуртажытак|гуртажыткі]] № 3 па [[Вуліца Марата (Менск)|вуліцы Марата]], дом 21 і № 4 па [[Барадзінская вуліца (Менск)|Барадзінскай вуліцы]], дом 21, а таксама жылы дом № 30 па [[Сонечная вуліца (Менск)|Сонечнай вуліцы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Жыльлёвыя пытаньні|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii/zhilishhnyie-voprosyi|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Камволь» вырабляў: * 7 відаў [[Тканіна|тканіны]] (214 найменьняў) — 36 найменьняў [[Школа|школьнай]] тканіны, 128 найменьняў [[Сукенка|сукеначна]]-касьцюмнай тканіны, 29 найменьне тканіны ведамаснага прызначэньня (ад 20 да 67 % воўны), 4 найменьні [[більярд]]най тканіны на 45 % з воўны, 8 найменьняў [[Сукно|суконнай]] тканіны на 78 і 83 % з воўны, 3 найменьні тканіны для адмысловай [[Вопратка|вопраткі]] на 51 % з [[Бавоўна|бавоўны]] і 4 найменьні [[паліто]]вай чыставаўнянай тканіны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Палітовыя тканіны|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/tkani/paltovyie|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 15 відаў [[Пража|пражы]] 44 найменьняў больш як 10 адценьняў, у тым ліку чыста[[Воўна|ваўняную]] пражу, паўваўняную (ад 30 да 80 % воўны) і на 35 % зь [[Віскоза|віскозы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пража|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/pryazha|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 2 віды [[плед]]аў (23 найменьні) — 12 найменьняў паўваўняных (ад 20 да 50 % воўны) і 11 найменьняў з [[Поліакрыланітрыль|поліакрыланітрылю]] (ПАН)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пледы з ПАН|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/pledy-pan|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 6 найменьняў [[Коўдра|коўдры]] з 60 % воўны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Коўдры|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/odeyala|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Збытавая сетка == На 2025 год «Камволь» меў 8 фірмовых [[крама]]ў, зь іх 5 у Менску, у тым ліку ў гандлёвых цэнтрах «Карона-Сіці» і «Сталіца» ды ў «Першым нацыянальным гандлёвым доме» на [[Праспэкт Незалежнасьці (Менск)|праспэкце Незалежнасьці]], а таксама ў [[Берасьце|Берасьці]] і [[Горадня|Горадні]] ў Цэнтральных унівэрмагах ды ў [[Наваполацак|Наваполацку]] ў гандлёвым цэнтры «Сузор'е стральца»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Фірмовыя крамы|спасылка=https://kamvol.by/firmennyij-magazin|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. Сярод іншага, збыт у Беларусі ладзілі праз кропкі продажаў у выглядзе ўнівэрмагаў ва ўсіх абласных цэнтрах Беларусі, як і ў [[Салігорск]]у, [[Жодзін]]е, [[Слуцак|Слуцку]], [[Барысаў|Барысаве]], [[Полацак|Полацку]] і [[Ліда|Лідзе]]. Таксама «Камволь» меў даччынае прадпрыемства ў сталіцы Расеі са складам у [[Іванава (Іванаўская вобласьць)|Іванаве]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кропкі продажаў|спасылка=https://kamvol.by/tochki-prodazh|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 5 сакавіка 1947 году [[Менскі гарадзкі Савет дэпутатаў]] ухваліў Рашэньне аб замацаваньні за Міністэрствам тэкстыльнай прамысловасьці Беларускай ССР [[Дзялянка|дзялянкі]] пры канцы [[Ігуменскі тракт|Ігуменскгаа тракту]]. Тут вырашылі ўзьвесьці баваўняна-папяровую фабрыку<ref name="в">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Нашая гісторыя|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii/nasha-istoriya|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1951 годзе пачалі ўзводзіць «Менскі камвольны камбінат» ([[Беларуская ССР]])<ref name="а"/>. 15 лютага 1955 году падрыхтавалі першыя тры грэбнечасальныя машыны. 8 жніўня 1955 году зьнялі першую пражу з прадзільных машынаў<ref name="в"/>. 30 жніўня 1955 году запрацавалі часальная і [[Прадзеньне|прадзільная]] вытворчасьці<ref name="а"/>. Пры канцы 1955 году здалі ў дзеяньне 10 400 прадзільных [[Верацяно|верацёнаў]]<ref name="в"/>. У лютым 1956 году запусьцілі [[Тканьне|ткацкую]] вытворчасьць<ref name="а"/> у складзе 55 ткацкіх станкоў і атрымалі першыя мэтры суровай тканіны. У 1957 годзе змантавалі 400 такіх станкоў<ref name="в"/>. У 1959 годзе стварылі аддзелачную вытворчасьць<ref name="а"/>. У 1960 годзе перавысілі поўную праектную магутнасьць у 9,046 млн м і выпусьцілі 10,173 млн м гатовай тканіны. У 1965 годзе прадпрыемства перавялі на працу пад замову спажыўцоў і распрацавалі 9 відаў тканіны. Сярод 34 відаў вырабаў 20 адпавядалі міжнародным стандартам. У 1967 годзе выпусьцілі 100-мільённы мэтар тканіны<ref name="в"/>. У 1969—1978 гадох прадпрыемства перабудоўвалі<ref name="а"/>. 31 сакавіка 1973 году выпусьцілі 200-мільённы мэтар тканіны. У 1976 годзе ў прадзільным [[цэх]]у ўсталявалі 169 новых машынаў, таму магутнасьць цэху вырасла з 62 000 да 70 300 верацёнаў. У 1989 годзе камвольныя тканіны паставілі на 195 фабрык у больш як 30 краінах<ref name="в"/>. У 1989—1991 гадох прадпрыемства паўторна перабудавалі<ref name="а"/>. У выніку ў 1991 годзе 7000 працаўнікоў вырабілі 22 млн пагонных мэтраў тканіны<ref name="б"/>. 10 сакавіка 1994 году прадпрыемства пераўтварылі ў [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. 8 кастрычніка 1996 году яго перайменавалі ў «Камволь». У 1999 годзе аснову вытворчасьці складалі: [[Воўна|ваўняныя]] і паўваўняныя касьцюмныя, [[Сукенка|сукеначныя]] і дзіцячыя [[Тканіна|тканіны]], ваўняную і паўваўняную [[Пража|пражу]], а таксама пражу для [[трыкатаж]]ных вырабаў<ref name="а">{{Кніга|аўтар=|частка=Мінскі камвольны камбінат|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=https://knihi.com/none/Bielaruskaja_encyklapiedyja_djvu.zip.html|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=2000|том=[https://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu 10: Малайзія — Мугараджы]|старонкі=[https://files.knihi.com/.preview/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu/441_995x9999.jpeg 441]|старонак=544|сэрыя=|isbn=985-11-0169-9|наклад=10 000}}</ref>. Ад 2007 году «Камволь» штогод атрымліваў дзяржаўнае фінансаваньне праз скарачэньне вытворчасьці, якое выклікала стратнасьць. У 2008—2010 гадох на дзяржаўную дапамогу закупілі новае абсталяваньне. У 2011 годзе чыстыя страты склалі 1,2 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (143 тыс. даляраў). У 2012 годзе страты вырасьлі 8-кратна, ''не''рэнтабэльнасьць — да 4 %, а вытворчасьць упала да 1,1 млн пагонных мэтраў тканіны і 441 т пражы праз зношанасьць абсталяваньня на 88 %. Колькасьць супрацоўнікаў склала менш за 1000 чалавек. Вышыня столі ў вытворчых памяшканьнях да 13 м і разьмяшчэньне ацяпляльных батарэяў пад стольлю абумоўлівала павышаныя энэргавыдаткі. У выніку 17 сьнежня 2012 году свае пасады страцілі кіраўніца «Камволю», старшыня «[[Беллегпрам]]у» [[Генадзь Вырко]] і ягоны намесьнік, які раней кіраваў «Камволем». На сьнежань 2012 году «Камволь» быў адзіным у Беларусі вытворцам камвольнай тканіны. Магутнасьці прадпрыемства пры 2-х зьменах працы дазвалялі вырабляць 3700 т пражы і 6,7 млн пагонных мэтраў камвольнай тканіны за год. Гадавыя патрэбы прадпрыемстваў «Беллегпраму» ў ваўняным валакне складалі 3250 т<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аляксандар Лукашэнка наведаў ААТ «Камволь»|спасылка=https://president.gov.by/be/events/aljaksandr-lukashenka-navedau-aat-kamvol-1043|выдавец=[[Прэзыдэнт Беларусі]]|дата публікацыі=17 сьнежня 2012|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. У лютым 2014 году «Камволь» прадставіў тканіны з [[элястан]]ам, мокры шоўк і тканіны з [[Галяграфія|галяграфічным]] малюнкам, бачным пад кутом. Кошт новых тканінаў складаў 60—100 тыс. рублёў (5—8 даляраў) за мэтар<ref>{{Навіна|аўтар=Марына Хіджаз|загаловак=Адзеньне для школьнікаў: пакупнік галасуе кашальком|спасылка=https://nastgaz.by/adzenne-dlya-shkolnikau-pakupnik-gala/|выдавец=«[[Настаўніцкая газэта]]»|дата публікацыі=5 лютага 2014|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. За 2013—2017 гады ў пераабсталяваньне прадпрыемства ўклалі 110 млн даляраў. У 2017 годзе распрацавалі 117 узораў тканіны пад звыш 220 колерамалюнкаў. Больш як 55 % вырабаў паставілі за мяжу. Праектная магутнасьць прадпрыемства вырасла да 6 млн пагонных мэтраў, што складала 5 % ад сусьветнага рынку камвольных тканінаў на 120 млн паг.м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Наведваньне ААТ «Камволь»|спасылка=https://president.gov.by/be/events/navedvanne-aat-kamvol-17620|выдавец=Прэзыдэнт Беларусі|дата публікацыі=8 сьнежня 2017|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2018 году «Камволь» быў найбольшым у Беларусі вытворцам тэкстыльных вырабаў. Сярэдні месячны заробак складаў 650 рублёў (300 даляраў)<ref>{{Артыкул|аўтар=Вераніка Ўласевіч.|загаловак=Нітка ўсьлед за іголкай|спасылка=https://www.sb.by/articles/nitka-sled-za-igolkay.html|выданьне=[[Рэспубліка (газэта)|Рэспубліка]]|тып=газэта|год=2 сакавіка 2018|нумар=[https://www.sb.by/respublika/archive/02032018/ 6937]|старонкі=|issn=1991-5322}}</ref>. У 2022 годзе пастаўкі за мяжу ажыцьцяўлялі ў больш як 30 краінаў, найбольш у Расею, Армэнію, [[Азэрбайджан]], [[Туркмэністан]] і [[Казахстан]]. У красавіку 2023 году запусьцілі [[Сукно|суконную]] вытворчасьць для тканінаў вопраткі пад [[паліто]], [[пінжак]]і і [[Шапка|шапкі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь» – ад пражы да тканіны і капсульных калекцый адзеньня|спасылка=https://www.belarus.by/by/press-center/photo/zroblena-belarusam-kamvol--ad-prazhy-da-tkanny--kapsulnyx-kalektsyj-adzennja_ti_2162_0000044574.html|выдавец=[[Belarus.by]]|дата публікацыі=27 траўня 2022|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. === Кіраўнікі === * [[Андрэй Мытнік]] (да 2010 году) * [[Сьвятлана Стрыжак]] ( — 17 сьнежня 2012)<ref name="б"/> * [[Віктар Гаўрыленка]] (17 сьнежня 2012 — да 2019 году ) * [[Анатоль Суботка]] (на 2019 год)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь» пачынае шыць касьцюмы а-ля «Гуга Бос» за 900 рублёў|спасылка=https://euroradio.by/kamvol-pachynae-shyc-kascyumy-lya-hugo-boss-za-900-rublyou|выдавец=«[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]»|дата публікацыі=31 ліпеня 2019|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> * [[Юлія Грынчык]] (на 2025 год) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Навіны|спасылка=https://kamvol.by/novosti|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь»|спасылка=https://novychas.online/tags/kamvol|выдавец=Партал «[[Новы час (газэта)|Новы час]]»|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}} {{Накід:Беларусь}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Тэкстыльныя кампаніі]] [[Катэгорыя:Ленінскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1955 годзе]] e6ftuakddsvbsdl263mltx9jj0blqat 2622370 2622366 2025-06-28T18:11:34Z W 11741 -м 2622370 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|51|28|паўночнае|27|33|56|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Камволь» |лягатып = |выява = Minsk worsted fabrics factory (Kamvol) 3.jpg |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|30|8|1955|1}}<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь», ААТ|спасылка=https://bis.nlb.by/by/documents/148870|выдавец=Анлайн-энцыкляпэдыя «[[Беларусь у асобах і падзеях]]»|дата публікацыі=15 траўня 2024|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |заснавальнікі = Міністэрства тэкстыльнай прамысловасьці Беларускай ССР |уласьнікі = [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] (95%), Менскі гарадзкі тэрытарыяльны фонд дзяржмаёмасьці (4,6%) |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Ленінскі раён (Менск)|Ленінскі раён]], [[Вуліца Маякоўскага (Менск)|вул. Маякоўскага]], д. 176<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зьвесткі для сувязі|спасылка=https://kamvol.by/kontaktyi|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |ключавыя постаці = [[Юлія Грынчык]] ([[генэральны дырэктар]]) |галіна = [[лёгкая прамысловасьць]] |прадукцыя = ваўняная [[тканіна]], [[пража]], [[плед]], [[коўдра]] |абарачэньне = {{Рост}}48,3 млн [[Беларускі рубель|рублёў]] (2024 год; 13,9 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=Л.А. Обухава, Юлія Грынчык|загаловак=Зьвесткі аб дзейнасьці за 2024 год|спасылка=https://kamvol.by/assets/documents/Информация%20об%20акционерном%20обществе%20и%20его%20деятельности%20по%20состоянию%20на%2001.01.2025.pdf|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=11 красавіка 2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |апэрацыйны прыбытак = {{Рост}} 5,41 млн рублёў (2024 год; 1,55 млн $) |чысты прыбытак = {{Рост}}296 тыс. рублёў (2024 год; 84 тыс. $) |лік супрацоўнікаў = 733 (канец 2024 г.) |матчына кампанія = «[[Беллегпрам]]» |даччыныя кампаніі = |аўдытар = |сайт = [https://kamvol.by/ kamvol.by] }} '''«Камволь»''' — дзяржаўнае тэкстыльнае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў жніўня 1955 году ў якасьці «Менскага камвольнага камбінату». На 2025 год быў найбольшым у Беларусі вытворцам [[тэкстыль]]ных вырабаў. Валодаў поўным колам вытворчасьці ад [[Пража|пражы]] да [[Тканіна|тканіны]] з пастаўкай вырабаў за мяжу. Вырабляў касьцюмна-[[Сукенка|сукеначныя]] і [[Нагавіцы|нагавічныя]] чыставаўняныя, [[Воўна|ваўняныя]] і паўваўняныя тканіны з укладаньнем [[поліэтэр]]нага валакна, [[Віскоза|віскозы]], [[поліамід]]у, [[Поліакрыланітрыль|поліакрыланітрылю]] (ПАН), элястанавай ніткі «[[лайкра]]» і [[Лён|льну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аб прадпрыемстве|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. На ўтрыманьні прадпрыемства ў Менску знаходзіліся 2 [[Гуртажытак|гуртажыткі]] № 3 па [[Вуліца Марата (Менск)|вуліцы Марата]], дом 21 і № 4 па [[Барадзінская вуліца (Менск)|Барадзінскай вуліцы]], дом 21, а таксама жылы дом № 30 па [[Сонечная вуліца (Менск)|Сонечнай вуліцы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Жыльлёвыя пытаньні|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii/zhilishhnyie-voprosyi|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Камволь» вырабляў: * 7 відаў [[Тканіна|тканіны]] (214 найменьняў) — 36 найменьняў [[Школа|школьнай]] тканіны, 128 найменьняў [[Сукенка|сукеначна]]-касьцюмнай тканіны, 29 найменьне тканіны ведамаснага прызначэньня (ад 20 да 67 % воўны), 4 найменьні [[більярд]]най тканіны на 45 % з воўны, 8 найменьняў [[Сукно|суконнай]] тканіны на 78 і 83 % з воўны, 3 найменьні тканіны для адмысловай [[Вопратка|вопраткі]] на 51 % з [[Бавоўна|бавоўны]] і 4 найменьні [[паліто]]вай чыставаўнянай тканіны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Палітовыя тканіны|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/tkani/paltovyie|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 15 відаў [[Пража|пражы]] 44 найменьняў больш як 10 адценьняў, у тым ліку чыста[[Воўна|ваўняную]] пражу, паўваўняную (ад 30 да 80 % воўны) і на 35 % зь [[Віскоза|віскозы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пража|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/pryazha|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 2 віды [[плед]]аў (23 найменьні) — 12 найменьняў паўваўняных (ад 20 да 50 % воўны) і 11 найменьняў з [[Поліакрыланітрыль|поліакрыланітрылю]] (ПАН)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пледы з ПАН|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/pledy-pan|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 6 найменьняў [[Коўдра|коўдры]] з 60 % воўны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Коўдры|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/odeyala|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Збытавая сетка == На 2025 год «Камволь» меў 8 фірмовых [[крама]]ў, зь іх 5 у Менску, у тым ліку ў гандлёвых цэнтрах «Карона-Сіці» і «Сталіца» ды ў «Першым нацыянальным гандлёвым доме» на [[Праспэкт Незалежнасьці (Менск)|праспэкце Незалежнасьці]], а таксама ў [[Берасьце|Берасьці]] і [[Горадня|Горадні]] ў Цэнтральных унівэрмагах ды ў [[Наваполацак|Наваполацку]] ў гандлёвым цэнтры «Сузор'е стральца»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Фірмовыя крамы|спасылка=https://kamvol.by/firmennyij-magazin|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. Сярод іншага, збыт у Беларусі ладзілі праз кропкі продажаў у выглядзе ўнівэрмагаў ва ўсіх абласных цэнтрах Беларусі, як і ў [[Салігорск]]у, [[Жодзін]]е, [[Слуцак|Слуцку]], [[Барысаў|Барысаве]], [[Полацак|Полацку]] і [[Ліда|Лідзе]]. Таксама «Камволь» меў даччынае прадпрыемства ў сталіцы Расеі са складам у [[Іванава (Іванаўская вобласьць)|Іванаве]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кропкі продажаў|спасылка=https://kamvol.by/tochki-prodazh|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 5 сакавіка 1947 году [[Менскі гарадзкі Савет дэпутатаў]] ухваліў Рашэньне аб замацаваньні за Міністэрствам тэкстыльнай прамысловасьці Беларускай ССР [[Дзялянка|дзялянкі]] пры канцы [[Ігуменскі тракт|Ігуменскгаа тракту]]. Тут вырашылі ўзьвесьці баваўняна-папяровую фабрыку<ref name="в">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Нашая гісторыя|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii/nasha-istoriya|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1951 годзе пачалі ўзводзіць «Менскі камвольны камбінат» ([[Беларуская ССР]])<ref name="а"/>. 15 лютага 1955 году падрыхтавалі першыя тры грэбнечасальныя машыны. 8 жніўня 1955 году зьнялі першую пражу з прадзільных машынаў<ref name="в"/>. 30 жніўня 1955 году запрацавалі часальная і [[Прадзеньне|прадзільная]] вытворчасьці<ref name="а"/>. Пры канцы 1955 году здалі ў дзеяньне 10 400 прадзільных [[Верацяно|верацёнаў]]<ref name="в"/>. У лютым 1956 году запусьцілі [[Тканьне|ткацкую]] вытворчасьць<ref name="а"/> у складзе 55 ткацкіх станкоў і атрымалі першыя мэтры суровай тканіны. У 1957 годзе змантавалі 400 такіх станкоў<ref name="в"/>. У 1959 годзе стварылі аддзелачную вытворчасьць<ref name="а"/>. У 1960 годзе перавысілі поўную праектную магутнасьць у 9,046 млн м і выпусьцілі 10,173 млн м гатовай тканіны. У 1965 годзе прадпрыемства перавялі на працу пад замову спажыўцоў і распрацавалі 9 відаў тканіны. Сярод 34 відаў вырабаў 20 адпавядалі міжнародным стандартам. У 1967 годзе выпусьцілі 100-мільённы мэтар тканіны<ref name="в"/>. У 1969—1978 гадох прадпрыемства перабудоўвалі<ref name="а"/>. 31 сакавіка 1973 году выпусьцілі 200-мільённы мэтар тканіны. У 1976 годзе ў прадзільным [[цэх]]у ўсталявалі 169 новых машынаў, таму магутнасьць цэху вырасла з 62 000 да 70 300 верацёнаў. У 1989 годзе камвольныя тканіны паставілі на 195 фабрык у больш як 30 краінах<ref name="в"/>. У 1989—1991 гадох прадпрыемства паўторна перабудавалі<ref name="а"/>. У выніку ў 1991 годзе 7000 працаўнікоў вырабілі 22 млн пагонных мэтраў тканіны<ref name="б"/>. 10 сакавіка 1994 году прадпрыемства пераўтварылі ў [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. 8 кастрычніка 1996 году яго перайменавалі ў «Камволь». У 1999 годзе аснову вытворчасьці складалі: [[Воўна|ваўняныя]] і паўваўняныя касьцюмныя, [[Сукенка|сукеначныя]] і дзіцячыя [[Тканіна|тканіны]], ваўняную і паўваўняную [[Пража|пражу]], а таксама пражу для [[трыкатаж]]ных вырабаў<ref name="а">{{Кніга|аўтар=|частка=Мінскі камвольны камбінат|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=https://knihi.com/none/Bielaruskaja_encyklapiedyja_djvu.zip.html|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=2000|том=[https://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu 10: Малайзія — Мугараджы]|старонкі=[https://files.knihi.com/.preview/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu/441_995x9999.jpeg 441]|старонак=544|сэрыя=|isbn=985-11-0169-9|наклад=10 000}}</ref>. Ад 2007 году «Камволь» штогод атрымліваў дзяржаўнае фінансаваньне праз скарачэньне вытворчасьці, якое выклікала стратнасьць. У 2008—2010 гадох на дзяржаўную дапамогу закупілі новае абсталяваньне. У 2011 годзе чыстыя страты склалі 1,2 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (143 тыс. даляраў). У 2012 годзе страты вырасьлі 8-кратна, ''не''рэнтабэльнасьць — да 4 %, а вытворчасьць упала да 1,1 млн пагонных мэтраў тканіны і 441 т пражы праз зношанасьць абсталяваньня на 88 %. Колькасьць супрацоўнікаў склала менш за 1000 чалавек. Вышыня столі ў вытворчых памяшканьнях да 13 м і разьмяшчэньне ацяпляльных батарэяў пад стольлю абумоўлівала павышаныя энэргавыдаткі. У выніку 17 сьнежня 2012 году свае пасады страцілі кіраўніца «Камволю», старшыня «[[Беллегпрам]]у» [[Генадзь Вырко]] і ягоны намесьнік, які раней кіраваў «Камволем». На сьнежань 2012 году «Камволь» быў адзіным у Беларусі вытворцам камвольнай тканіны. Магутнасьці прадпрыемства пры 2-х зьменах працы дазвалялі вырабляць 3700 т пражы і 6,7 млн пагонных мэтраў камвольнай тканіны за год. Гадавыя патрэбы прадпрыемстваў «Беллегпраму» ў ваўняным валакне складалі 3250 т<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аляксандар Лукашэнка наведаў ААТ «Камволь»|спасылка=https://president.gov.by/be/events/aljaksandr-lukashenka-navedau-aat-kamvol-1043|выдавец=[[Прэзыдэнт Беларусі]]|дата публікацыі=17 сьнежня 2012|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. У лютым 2014 году «Камволь» прадставіў тканіны з [[элястан]]ам, мокры шоўк і тканіны з [[Галяграфія|галяграфічным]] малюнкам, бачным пад кутом. Кошт новых тканінаў складаў 60—100 тыс. рублёў (5—8 даляраў) за мэтар<ref>{{Навіна|аўтар=Марына Хіджаз|загаловак=Адзеньне для школьнікаў: пакупнік галасуе кашальком|спасылка=https://nastgaz.by/adzenne-dlya-shkolnikau-pakupnik-gala/|выдавец=«[[Настаўніцкая газэта]]»|дата публікацыі=5 лютага 2014|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. За 2013—2017 гады ў пераабсталяваньне прадпрыемства ўклалі 110 млн даляраў. У 2017 годзе распрацавалі 117 узораў тканіны пад звыш 220 колерамалюнкаў. Больш як 55 % вырабаў паставілі за мяжу. Праектная магутнасьць прадпрыемства вырасла да 6 млн пагонных мэтраў, што складала 5 % ад сусьветнага рынку камвольных тканінаў на 120 млн паг.м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Наведваньне ААТ «Камволь»|спасылка=https://president.gov.by/be/events/navedvanne-aat-kamvol-17620|выдавец=Прэзыдэнт Беларусі|дата публікацыі=8 сьнежня 2017|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2018 году «Камволь» быў найбольшым у Беларусі вытворцам тэкстыльных вырабаў. Сярэдні месячны заробак складаў 650 рублёў (300 даляраў)<ref>{{Артыкул|аўтар=Вераніка Ўласевіч.|загаловак=Нітка ўсьлед за іголкай|спасылка=https://www.sb.by/articles/nitka-sled-za-igolkay.html|выданьне=[[Рэспубліка (газэта)|Рэспубліка]]|тып=газэта|год=2 сакавіка 2018|нумар=[https://www.sb.by/respublika/archive/02032018/ 6937]|старонкі=|issn=1991-5322}}</ref>. У 2022 годзе пастаўкі за мяжу ажыцьцяўлялі ў больш як 30 краінаў, найбольш у Расею, Армэнію, [[Азэрбайджан]], [[Туркмэністан]] і [[Казахстан]]. У красавіку 2023 году запусьцілі [[Сукно|суконную]] вытворчасьць для тканінаў вопраткі пад [[паліто]], [[пінжак]]і і [[Шапка|шапкі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь» – ад пражы да тканіны і капсульных калекцый адзеньня|спасылка=https://www.belarus.by/by/press-center/photo/zroblena-belarusam-kamvol--ad-prazhy-da-tkanny--kapsulnyx-kalektsyj-adzennja_ti_2162_0000044574.html|выдавец=[[Belarus.by]]|дата публікацыі=27 траўня 2022|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. === Кіраўнікі === * [[Андрэй Мытнік]] (да 2010 году) * [[Сьвятлана Стрыжак]] ( — 17 сьнежня 2012)<ref name="б"/> * [[Віктар Гаўрыленка]] (17 сьнежня 2012 — да 2019 году ) * [[Анатоль Суботка]] (на 2019 год)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь» пачынае шыць касьцюмы а-ля «Гуга Бос» за 900 рублёў|спасылка=https://euroradio.by/kamvol-pachynae-shyc-kascyumy-lya-hugo-boss-za-900-rublyou|выдавец=«[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]»|дата публікацыі=31 ліпеня 2019|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> * [[Юлія Грынчык]] (на 2025 год) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Навіны|спасылка=https://kamvol.by/novosti|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь»|спасылка=https://novychas.online/tags/kamvol|выдавец=Партал «[[Новы час (газэта)|Новы час]]»|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}} {{Накід:Беларусь}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Тэкстыльныя кампаніі]] [[Катэгорыя:Ленінскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1955 годзе]] j1i7tc8nbss5ra6c780yuapoylzy0wo 2622372 2622370 2025-06-28T18:24:03Z W 11741 /* Мінуўшчына */ -а 2622372 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|51|28|паўночнае|27|33|56|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Камволь» |лягатып = |выява = Minsk worsted fabrics factory (Kamvol) 3.jpg |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|30|8|1955|1}}<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь», ААТ|спасылка=https://bis.nlb.by/by/documents/148870|выдавец=Анлайн-энцыкляпэдыя «[[Беларусь у асобах і падзеях]]»|дата публікацыі=15 траўня 2024|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |заснавальнікі = Міністэрства тэкстыльнай прамысловасьці Беларускай ССР |уласьнікі = [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] (95%), Менскі гарадзкі тэрытарыяльны фонд дзяржмаёмасьці (4,6%) |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Ленінскі раён (Менск)|Ленінскі раён]], [[Вуліца Маякоўскага (Менск)|вул. Маякоўскага]], д. 176<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зьвесткі для сувязі|спасылка=https://kamvol.by/kontaktyi|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |ключавыя постаці = [[Юлія Грынчык]] ([[генэральны дырэктар]]) |галіна = [[лёгкая прамысловасьць]] |прадукцыя = ваўняная [[тканіна]], [[пража]], [[плед]], [[коўдра]] |абарачэньне = {{Рост}}48,3 млн [[Беларускі рубель|рублёў]] (2024 год; 13,9 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=Л.А. Обухава, Юлія Грынчык|загаловак=Зьвесткі аб дзейнасьці за 2024 год|спасылка=https://kamvol.by/assets/documents/Информация%20об%20акционерном%20обществе%20и%20его%20деятельности%20по%20состоянию%20на%2001.01.2025.pdf|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=11 красавіка 2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |апэрацыйны прыбытак = {{Рост}} 5,41 млн рублёў (2024 год; 1,55 млн $) |чысты прыбытак = {{Рост}}296 тыс. рублёў (2024 год; 84 тыс. $) |лік супрацоўнікаў = 733 (канец 2024 г.) |матчына кампанія = «[[Беллегпрам]]» |даччыныя кампаніі = |аўдытар = |сайт = [https://kamvol.by/ kamvol.by] }} '''«Камволь»''' — дзяржаўнае тэкстыльнае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў жніўня 1955 году ў якасьці «Менскага камвольнага камбінату». На 2025 год быў найбольшым у Беларусі вытворцам [[тэкстыль]]ных вырабаў. Валодаў поўным колам вытворчасьці ад [[Пража|пражы]] да [[Тканіна|тканіны]] з пастаўкай вырабаў за мяжу. Вырабляў касьцюмна-[[Сукенка|сукеначныя]] і [[Нагавіцы|нагавічныя]] чыставаўняныя, [[Воўна|ваўняныя]] і паўваўняныя тканіны з укладаньнем [[поліэтэр]]нага валакна, [[Віскоза|віскозы]], [[поліамід]]у, [[Поліакрыланітрыль|поліакрыланітрылю]] (ПАН), элястанавай ніткі «[[лайкра]]» і [[Лён|льну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аб прадпрыемстве|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. На ўтрыманьні прадпрыемства ў Менску знаходзіліся 2 [[Гуртажытак|гуртажыткі]] № 3 па [[Вуліца Марата (Менск)|вуліцы Марата]], дом 21 і № 4 па [[Барадзінская вуліца (Менск)|Барадзінскай вуліцы]], дом 21, а таксама жылы дом № 30 па [[Сонечная вуліца (Менск)|Сонечнай вуліцы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Жыльлёвыя пытаньні|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii/zhilishhnyie-voprosyi|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Камволь» вырабляў: * 7 відаў [[Тканіна|тканіны]] (214 найменьняў) — 36 найменьняў [[Школа|школьнай]] тканіны, 128 найменьняў [[Сукенка|сукеначна]]-касьцюмнай тканіны, 29 найменьне тканіны ведамаснага прызначэньня (ад 20 да 67 % воўны), 4 найменьні [[більярд]]най тканіны на 45 % з воўны, 8 найменьняў [[Сукно|суконнай]] тканіны на 78 і 83 % з воўны, 3 найменьні тканіны для адмысловай [[Вопратка|вопраткі]] на 51 % з [[Бавоўна|бавоўны]] і 4 найменьні [[паліто]]вай чыставаўнянай тканіны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Палітовыя тканіны|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/tkani/paltovyie|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 15 відаў [[Пража|пражы]] 44 найменьняў больш як 10 адценьняў, у тым ліку чыста[[Воўна|ваўняную]] пражу, паўваўняную (ад 30 да 80 % воўны) і на 35 % зь [[Віскоза|віскозы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пража|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/pryazha|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 2 віды [[плед]]аў (23 найменьні) — 12 найменьняў паўваўняных (ад 20 да 50 % воўны) і 11 найменьняў з [[Поліакрыланітрыль|поліакрыланітрылю]] (ПАН)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пледы з ПАН|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/pledy-pan|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 6 найменьняў [[Коўдра|коўдры]] з 60 % воўны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Коўдры|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/odeyala|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Збытавая сетка == На 2025 год «Камволь» меў 8 фірмовых [[крама]]ў, зь іх 5 у Менску, у тым ліку ў гандлёвых цэнтрах «Карона-Сіці» і «Сталіца» ды ў «Першым нацыянальным гандлёвым доме» на [[Праспэкт Незалежнасьці (Менск)|праспэкце Незалежнасьці]], а таксама ў [[Берасьце|Берасьці]] і [[Горадня|Горадні]] ў Цэнтральных унівэрмагах ды ў [[Наваполацак|Наваполацку]] ў гандлёвым цэнтры «Сузор'е стральца»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Фірмовыя крамы|спасылка=https://kamvol.by/firmennyij-magazin|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. Сярод іншага, збыт у Беларусі ладзілі праз кропкі продажаў у выглядзе ўнівэрмагаў ва ўсіх абласных цэнтрах Беларусі, як і ў [[Салігорск]]у, [[Жодзін]]е, [[Слуцак|Слуцку]], [[Барысаў|Барысаве]], [[Полацак|Полацку]] і [[Ліда|Лідзе]]. Таксама «Камволь» меў даччынае прадпрыемства ў сталіцы Расеі са складам у [[Іванава (Іванаўская вобласьць)|Іванаве]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кропкі продажаў|спасылка=https://kamvol.by/tochki-prodazh|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 5 сакавіка 1947 году [[Менскі гарадзкі Савет дэпутатаў]] ухваліў Рашэньне аб замацаваньні за Міністэрствам тэкстыльнай прамысловасьці Беларускай ССР [[Дзялянка|дзялянкі]] пры канцы [[Ігуменскі тракт|Ігуменскага тракту]]. Тут вырашылі ўзьвесьці баваўняна-папяровую фабрыку<ref name="в">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Нашая гісторыя|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii/nasha-istoriya|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1951 годзе пачалі ўзводзіць «Менскі камвольны камбінат» ([[Беларуская ССР]])<ref name="а"/>. 15 лютага 1955 году падрыхтавалі першыя тры грэбнечасальныя машыны. 8 жніўня 1955 году зьнялі першую пражу з прадзільных машынаў<ref name="в"/>. 30 жніўня 1955 году запрацавалі часальная і [[Прадзеньне|прадзільная]] вытворчасьці<ref name="а"/>. Пры канцы 1955 году здалі ў дзеяньне 10 400 прадзільных [[Верацяно|верацёнаў]]<ref name="в"/>. У лютым 1956 году запусьцілі [[Тканьне|ткацкую]] вытворчасьць<ref name="а"/> у складзе 55 ткацкіх станкоў і атрымалі першыя мэтры суровай тканіны. У 1957 годзе змантавалі 400 такіх станкоў<ref name="в"/>. У 1959 годзе стварылі аддзелачную вытворчасьць<ref name="а"/>. У 1960 годзе перавысілі поўную праектную магутнасьць у 9,046 млн м і выпусьцілі 10,173 млн м гатовай тканіны. У 1965 годзе прадпрыемства перавялі на працу пад замову спажыўцоў і распрацавалі 9 відаў тканіны. Сярод 34 відаў вырабаў 20 адпавядалі міжнародным стандартам. У 1967 годзе выпусьцілі 100-мільённы мэтар тканіны<ref name="в"/>. У 1969—1978 гадох прадпрыемства перабудоўвалі<ref name="а"/>. 31 сакавіка 1973 году выпусьцілі 200-мільённы мэтар тканіны. У 1976 годзе ў прадзільным [[цэх]]у ўсталявалі 169 новых машынаў, таму магутнасьць цэху вырасла з 62 000 да 70 300 верацёнаў. У 1989 годзе камвольныя тканіны паставілі на 195 фабрык у больш як 30 краінах<ref name="в"/>. У 1989—1991 гадох прадпрыемства паўторна перабудавалі<ref name="а"/>. У выніку ў 1991 годзе 7000 працаўнікоў вырабілі 22 млн пагонных мэтраў тканіны<ref name="б"/>. 10 сакавіка 1994 году прадпрыемства пераўтварылі ў [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. 8 кастрычніка 1996 году яго перайменавалі ў «Камволь». У 1999 годзе аснову вытворчасьці складалі: [[Воўна|ваўняныя]] і паўваўняныя касьцюмныя, [[Сукенка|сукеначныя]] і дзіцячыя [[Тканіна|тканіны]], ваўняную і паўваўняную [[Пража|пражу]], а таксама пражу для [[трыкатаж]]ных вырабаў<ref name="а">{{Кніга|аўтар=|частка=Мінскі камвольны камбінат|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=https://knihi.com/none/Bielaruskaja_encyklapiedyja_djvu.zip.html|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=2000|том=[https://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu 10: Малайзія — Мугараджы]|старонкі=[https://files.knihi.com/.preview/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu/441_995x9999.jpeg 441]|старонак=544|сэрыя=|isbn=985-11-0169-9|наклад=10 000}}</ref>. Ад 2007 году «Камволь» штогод атрымліваў дзяржаўнае фінансаваньне праз скарачэньне вытворчасьці, якое выклікала стратнасьць. У 2008—2010 гадох на дзяржаўную дапамогу закупілі новае абсталяваньне. У 2011 годзе чыстыя страты склалі 1,2 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (143 тыс. даляраў). У 2012 годзе страты вырасьлі 8-кратна, ''не''рэнтабэльнасьць — да 4 %, а вытворчасьць упала да 1,1 млн пагонных мэтраў тканіны і 441 т пражы праз зношанасьць абсталяваньня на 88 %. Колькасьць супрацоўнікаў склала менш за 1000 чалавек. Вышыня столі ў вытворчых памяшканьнях да 13 м і разьмяшчэньне ацяпляльных батарэяў пад стольлю абумоўлівала павышаныя энэргавыдаткі. У выніку 17 сьнежня 2012 году свае пасады страцілі кіраўніца «Камволю», старшыня «[[Беллегпрам]]у» [[Генадзь Вырко]] і ягоны намесьнік, які раней кіраваў «Камволем». На сьнежань 2012 году «Камволь» быў адзіным у Беларусі вытворцам камвольнай тканіны. Магутнасьці прадпрыемства пры 2-х зьменах працы дазвалялі вырабляць 3700 т пражы і 6,7 млн пагонных мэтраў камвольнай тканіны за год. Гадавыя патрэбы прадпрыемстваў «Беллегпраму» ў ваўняным валакне складалі 3250 т<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аляксандар Лукашэнка наведаў ААТ «Камволь»|спасылка=https://president.gov.by/be/events/aljaksandr-lukashenka-navedau-aat-kamvol-1043|выдавец=[[Прэзыдэнт Беларусі]]|дата публікацыі=17 сьнежня 2012|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. У лютым 2014 году «Камволь» прадставіў тканіны з [[элястан]]ам, мокры шоўк і тканіны з [[Галяграфія|галяграфічным]] малюнкам, бачным пад кутом. Кошт новых тканінаў складаў 60—100 тыс. рублёў (5—8 даляраў) за мэтар<ref>{{Навіна|аўтар=Марына Хіджаз|загаловак=Адзеньне для школьнікаў: пакупнік галасуе кашальком|спасылка=https://nastgaz.by/adzenne-dlya-shkolnikau-pakupnik-gala/|выдавец=«[[Настаўніцкая газэта]]»|дата публікацыі=5 лютага 2014|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. За 2013—2017 гады ў пераабсталяваньне прадпрыемства ўклалі 110 млн даляраў. У 2017 годзе распрацавалі 117 узораў тканіны пад звыш 220 колерамалюнкаў. Больш як 55 % вырабаў паставілі за мяжу. Праектная магутнасьць прадпрыемства вырасла да 6 млн пагонных мэтраў, што складала 5 % ад сусьветнага рынку камвольных тканінаў на 120 млн паг.м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Наведваньне ААТ «Камволь»|спасылка=https://president.gov.by/be/events/navedvanne-aat-kamvol-17620|выдавец=Прэзыдэнт Беларусі|дата публікацыі=8 сьнежня 2017|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2018 году «Камволь» быў найбольшым у Беларусі вытворцам тэкстыльных вырабаў. Сярэдні месячны заробак складаў 650 рублёў (300 даляраў)<ref>{{Артыкул|аўтар=Вераніка Ўласевіч.|загаловак=Нітка ўсьлед за іголкай|спасылка=https://www.sb.by/articles/nitka-sled-za-igolkay.html|выданьне=[[Рэспубліка (газэта)|Рэспубліка]]|тып=газэта|год=2 сакавіка 2018|нумар=[https://www.sb.by/respublika/archive/02032018/ 6937]|старонкі=|issn=1991-5322}}</ref>. У 2022 годзе пастаўкі за мяжу ажыцьцяўлялі ў больш як 30 краінаў, найбольш у Расею, Армэнію, [[Азэрбайджан]], [[Туркмэністан]] і [[Казахстан]]. У красавіку 2023 году запусьцілі [[Сукно|суконную]] вытворчасьць для тканінаў вопраткі пад [[паліто]], [[пінжак]]і і [[Шапка|шапкі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь» – ад пражы да тканіны і капсульных калекцый адзеньня|спасылка=https://www.belarus.by/by/press-center/photo/zroblena-belarusam-kamvol--ad-prazhy-da-tkanny--kapsulnyx-kalektsyj-adzennja_ti_2162_0000044574.html|выдавец=[[Belarus.by]]|дата публікацыі=27 траўня 2022|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. === Кіраўнікі === * [[Андрэй Мытнік]] (да 2010 году) * [[Сьвятлана Стрыжак]] ( — 17 сьнежня 2012)<ref name="б"/> * [[Віктар Гаўрыленка]] (17 сьнежня 2012 — да 2019 году ) * [[Анатоль Суботка]] (на 2019 год)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь» пачынае шыць касьцюмы а-ля «Гуга Бос» за 900 рублёў|спасылка=https://euroradio.by/kamvol-pachynae-shyc-kascyumy-lya-hugo-boss-za-900-rublyou|выдавец=«[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]»|дата публікацыі=31 ліпеня 2019|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> * [[Юлія Грынчык]] (на 2025 год) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Навіны|спасылка=https://kamvol.by/novosti|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь»|спасылка=https://novychas.online/tags/kamvol|выдавец=Партал «[[Новы час (газэта)|Новы час]]»|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}} {{Накід:Беларусь}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Тэкстыльныя кампаніі]] [[Катэгорыя:Ленінскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1955 годзе]] piolfb8clsa6v53mepzzy396x68om46 2622374 2622372 2025-06-28T20:30:58Z W 11741 +і 2622374 wikitext text/x-wiki {{Каардынаты|53|51|28|паўночнае|27|33|56|усходняе|выяўленьне=загаловак}} {{Кампанія |назва = «Камволь» |лягатып = |выява = Minsk worsted fabrics factory (Kamvol) 3.jpg |тып = [[адкрытае акцыйнае таварыства]] |лістынг = |дэвіз = |заснаваная = {{Дата пачатку|30|8|1955|1}}<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь», ААТ|спасылка=https://bis.nlb.by/by/documents/148870|выдавец=Анлайн-энцыкляпэдыя «[[Беларусь у асобах і падзеях]]»|дата публікацыі=15 траўня 2024|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |заснавальнікі = Міністэрства тэкстыльнай прамысловасьці Беларускай ССР |уласьнікі = [[Дзяржаўны камітэт па маёмасьці Беларусі]] (95%), Менскі гарадзкі тэрытарыяльны фонд дзяржмаёмасьці (4,6%) |краіна = [[Беларусь]] |разьмяшчэньне = [[Менск]] |адрас = [[Ленінскі раён (Менск)|Ленінскі раён]], [[Вуліца Маякоўскага (Менск)|вул. Маякоўскага]], д. 176<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зьвесткі для сувязі|спасылка=https://kamvol.by/kontaktyi|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |ключавыя постаці = [[Юлія Грынчык]] ([[генэральны дырэктар]]) |галіна = [[лёгкая прамысловасьць]] |прадукцыя = ваўняная [[тканіна]], [[пража]], [[плед]], [[коўдра]] |абарачэньне = {{Рост}}48,3 млн [[Беларускі рубель|рублёў]] (2024 год; 13,9 млн $)<ref>{{Навіна|аўтар=Л.А. Обухава, Юлія Грынчык|загаловак=Зьвесткі аб дзейнасьці за 2024 год|спасылка=https://kamvol.by/assets/documents/Информация%20об%20акционерном%20обществе%20и%20его%20деятельности%20по%20состоянию%20на%2001.01.2025.pdf|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=11 красавіка 2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> |апэрацыйны прыбытак = {{Рост}} 5,41 млн рублёў (2024 год; 1,55 млн $) |чысты прыбытак = {{Рост}}296 тыс. рублёў (2024 год; 84 тыс. $) |лік супрацоўнікаў = 733 (канец 2024 г.) |матчына кампанія = «[[Беллегпрам]]» |даччыныя кампаніі = |аўдытар = |сайт = [https://kamvol.by/ kamvol.by] }} '''«Камволь»''' — дзяржаўнае тэкстыльнае [[прадпрыемства]] Беларусі, заснаванае ў жніўні 1955 году ў якасьці «Менскага камвольнага камбінату». На 2025 год быў найбольшым у Беларусі вытворцам [[тэкстыль]]ных вырабаў. Валодаў поўным колам вытворчасьці ад [[Пража|пражы]] да [[Тканіна|тканіны]] з пастаўкай вырабаў за мяжу. Вырабляў касьцюмна-[[Сукенка|сукеначныя]] і [[Нагавіцы|нагавічныя]] чыставаўняныя, [[Воўна|ваўняныя]] і паўваўняныя тканіны з укладаньнем [[поліэтэр]]нага валакна, [[Віскоза|віскозы]], [[поліамід]]у, [[Поліакрыланітрыль|поліакрыланітрылю]] (ПАН), элястанавай ніткі «[[лайкра]]» і [[Лён|льну]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аб прадпрыемстве|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. На ўтрыманьні прадпрыемства ў Менску знаходзіліся 2 [[Гуртажытак|гуртажыткі]] № 3 па [[Вуліца Марата (Менск)|вуліцы Марата]], дом 21 і № 4 па [[Барадзінская вуліца (Менск)|Барадзінскай вуліцы]], дом 21, а таксама жылы дом № 30 па [[Сонечная вуліца (Менск)|Сонечнай вуліцы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Жыльлёвыя пытаньні|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii/zhilishhnyie-voprosyi|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Вырабы == На 2025 год «Камволь» вырабляў: * 7 відаў [[Тканіна|тканіны]] (214 найменьняў) — 36 найменьняў [[Школа|школьнай]] тканіны, 128 найменьняў [[Сукенка|сукеначна]]-касьцюмнай тканіны, 29 найменьне тканіны ведамаснага прызначэньня (ад 20 да 67 % воўны), 4 найменьні [[більярд]]най тканіны на 45 % з воўны, 8 найменьняў [[Сукно|суконнай]] тканіны на 78 і 83 % з воўны, 3 найменьні тканіны для адмысловай [[Вопратка|вопраткі]] на 51 % з [[Бавоўна|бавоўны]] і 4 найменьні [[паліто]]вай чыставаўнянай тканіны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Палітовыя тканіны|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/tkani/paltovyie|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 15 відаў [[Пража|пражы]] 44 найменьняў больш як 10 адценьняў, у тым ліку чыста[[Воўна|ваўняную]] пражу, паўваўняную (ад 30 да 80 % воўны) і на 35 % зь [[Віскоза|віскозы]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пража|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/pryazha|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 2 віды [[плед]]аў (23 найменьні) — 12 найменьняў паўваўняных (ад 20 да 50 % воўны) і 11 найменьняў з [[Поліакрыланітрыль|поліакрыланітрылю]] (ПАН)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пледы з ПАН|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/pledy-pan|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>; * 6 найменьняў [[Коўдра|коўдры]] з 60 % воўны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Коўдры|спасылка=https://kamvol.by/produkcziya/odeyala|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Збытавая сетка == На 2025 год «Камволь» меў 8 фірмовых [[крама]]ў, зь іх 5 у Менску, у тым ліку ў гандлёвых цэнтрах «Карона-Сіці» і «Сталіца» ды ў «Першым нацыянальным гандлёвым доме» на [[Праспэкт Незалежнасьці (Менск)|праспэкце Незалежнасьці]], а таксама ў [[Берасьце|Берасьці]] і [[Горадня|Горадні]] ў Цэнтральных унівэрмагах ды ў [[Наваполацак|Наваполацку]] ў гандлёвым цэнтры «Сузор'е стральца»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Фірмовыя крамы|спасылка=https://kamvol.by/firmennyij-magazin|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. Сярод іншага, збыт у Беларусі ладзілі праз кропкі продажаў у выглядзе ўнівэрмагаў ва ўсіх абласных цэнтрах Беларусі, як і ў [[Салігорск]]у, [[Жодзін]]е, [[Слуцак|Слуцку]], [[Барысаў|Барысаве]], [[Полацак|Полацку]] і [[Ліда|Лідзе]]. Таксама «Камволь» меў даччынае прадпрыемства ў сталіцы Расеі са складам у [[Іванава (Іванаўская вобласьць)|Іванаве]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Кропкі продажаў|спасылка=https://kamvol.by/tochki-prodazh|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. == Мінуўшчына == 5 сакавіка 1947 году [[Менскі гарадзкі Савет дэпутатаў]] ухваліў Рашэньне аб замацаваньні за Міністэрствам тэкстыльнай прамысловасьці Беларускай ССР [[Дзялянка|дзялянкі]] пры канцы [[Ігуменскі тракт|Ігуменскага тракту]]. Тут вырашылі ўзьвесьці баваўняна-папяровую фабрыку<ref name="в">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Нашая гісторыя|спасылка=https://kamvol.by/o-kompanii/nasha-istoriya|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. У 1951 годзе пачалі ўзводзіць «Менскі камвольны камбінат» ([[Беларуская ССР]])<ref name="а"/>. 15 лютага 1955 году падрыхтавалі першыя тры грэбнечасальныя машыны. 8 жніўня 1955 году зьнялі першую пражу з прадзільных машынаў<ref name="в"/>. 30 жніўня 1955 году запрацавалі часальная і [[Прадзеньне|прадзільная]] вытворчасьці<ref name="а"/>. Пры канцы 1955 году здалі ў дзеяньне 10 400 прадзільных [[Верацяно|верацёнаў]]<ref name="в"/>. У лютым 1956 году запусьцілі [[Тканьне|ткацкую]] вытворчасьць<ref name="а"/> у складзе 55 ткацкіх станкоў і атрымалі першыя мэтры суровай тканіны. У 1957 годзе змантавалі 400 такіх станкоў<ref name="в"/>. У 1959 годзе стварылі аддзелачную вытворчасьць<ref name="а"/>. У 1960 годзе перавысілі поўную праектную магутнасьць у 9,046 млн м і выпусьцілі 10,173 млн м гатовай тканіны. У 1965 годзе прадпрыемства перавялі на працу пад замову спажыўцоў і распрацавалі 9 відаў тканіны. Сярод 34 відаў вырабаў 20 адпавядалі міжнародным стандартам. У 1967 годзе выпусьцілі 100-мільённы мэтар тканіны<ref name="в"/>. У 1969—1978 гадох прадпрыемства перабудоўвалі<ref name="а"/>. 31 сакавіка 1973 году выпусьцілі 200-мільённы мэтар тканіны. У 1976 годзе ў прадзільным [[цэх]]у ўсталявалі 169 новых машынаў, таму магутнасьць цэху вырасла з 62 000 да 70 300 верацёнаў. У 1989 годзе камвольныя тканіны паставілі на 195 фабрык у больш як 30 краінах<ref name="в"/>. У 1989—1991 гадох прадпрыемства паўторна перабудавалі<ref name="а"/>. У выніку ў 1991 годзе 7000 працаўнікоў вырабілі 22 млн пагонных мэтраў тканіны<ref name="б"/>. 10 сакавіка 1994 году прадпрыемства пераўтварылі ў [[адкрытае акцыйнае таварыства]]. 8 кастрычніка 1996 году яго перайменавалі ў «Камволь». У 1999 годзе аснову вытворчасьці складалі: [[Воўна|ваўняныя]] і паўваўняныя касьцюмныя, [[Сукенка|сукеначныя]] і дзіцячыя [[Тканіна|тканіны]], ваўняную і паўваўняную [[Пража|пражу]], а таксама пражу для [[трыкатаж]]ных вырабаў<ref name="а">{{Кніга|аўтар=|частка=Мінскі камвольны камбінат|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=https://knihi.com/none/Bielaruskaja_encyklapiedyja_djvu.zip.html|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=[[Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі]]|год=2000|том=[https://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu 10: Малайзія — Мугараджы]|старонкі=[https://files.knihi.com/.preview/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu/441_995x9999.jpeg 441]|старонак=544|сэрыя=|isbn=985-11-0169-9|наклад=10 000}}</ref>. Ад 2007 году «Камволь» штогод атрымліваў дзяржаўнае фінансаваньне праз скарачэньне вытворчасьці, якое выклікала стратнасьць. У 2008—2010 гадох на дзяржаўную дапамогу закупілі новае абсталяваньне. У 2011 годзе чыстыя страты склалі 1,2 млрд [[Беларускі рубель|рублёў]] (143 тыс. даляраў). У 2012 годзе страты вырасьлі 8-кратна, ''не''рэнтабэльнасьць — да 4 %, а вытворчасьць упала да 1,1 млн пагонных мэтраў тканіны і 441 т пражы праз зношанасьць абсталяваньня на 88 %. Колькасьць супрацоўнікаў склала менш за 1000 чалавек. Вышыня столі ў вытворчых памяшканьнях да 13 м і разьмяшчэньне ацяпляльных батарэяў пад стольлю абумоўлівала павышаныя энэргавыдаткі. У выніку 17 сьнежня 2012 году свае пасады страцілі кіраўніца «Камволю», старшыня «[[Беллегпрам]]у» [[Генадзь Вырко]] і ягоны намесьнік, які раней кіраваў «Камволем». На сьнежань 2012 году «Камволь» быў адзіным у Беларусі вытворцам камвольнай тканіны. Магутнасьці прадпрыемства пры 2-х зьменах працы дазвалялі вырабляць 3700 т пражы і 6,7 млн пагонных мэтраў камвольнай тканіны за год. Гадавыя патрэбы прадпрыемстваў «Беллегпраму» ў ваўняным валакне складалі 3250 т<ref name="б">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Аляксандар Лукашэнка наведаў ААТ «Камволь»|спасылка=https://president.gov.by/be/events/aljaksandr-lukashenka-navedau-aat-kamvol-1043|выдавец=[[Прэзыдэнт Беларусі]]|дата публікацыі=17 сьнежня 2012|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. У лютым 2014 году «Камволь» прадставіў тканіны з [[элястан]]ам, мокры шоўк і тканіны з [[Галяграфія|галяграфічным]] малюнкам, бачным пад кутом. Кошт новых тканінаў складаў 60—100 тыс. рублёў (5—8 даляраў) за мэтар<ref>{{Навіна|аўтар=Марына Хіджаз|загаловак=Адзеньне для школьнікаў: пакупнік галасуе кашальком|спасылка=https://nastgaz.by/adzenne-dlya-shkolnikau-pakupnik-gala/|выдавец=«[[Настаўніцкая газэта]]»|дата публікацыі=5 лютага 2014|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. За 2013—2017 гады ў пераабсталяваньне прадпрыемства ўклалі 110 млн даляраў. У 2017 годзе распрацавалі 117 узораў тканіны пад звыш 220 колерамалюнкаў. Больш як 55 % вырабаў паставілі за мяжу. Праектная магутнасьць прадпрыемства вырасла да 6 млн пагонных мэтраў, што складала 5 % ад сусьветнага рынку камвольных тканінаў на 120 млн паг.м<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Наведваньне ААТ «Камволь»|спасылка=https://president.gov.by/be/events/navedvanne-aat-kamvol-17620|выдавец=Прэзыдэнт Беларусі|дата публікацыі=8 сьнежня 2017|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. На 2018 году «Камволь» быў найбольшым у Беларусі вытворцам тэкстыльных вырабаў. Сярэдні месячны заробак складаў 650 рублёў (300 даляраў)<ref>{{Артыкул|аўтар=Вераніка Ўласевіч.|загаловак=Нітка ўсьлед за іголкай|спасылка=https://www.sb.by/articles/nitka-sled-za-igolkay.html|выданьне=[[Рэспубліка (газэта)|Рэспубліка]]|тып=газэта|год=2 сакавіка 2018|нумар=[https://www.sb.by/respublika/archive/02032018/ 6937]|старонкі=|issn=1991-5322}}</ref>. У 2022 годзе пастаўкі за мяжу ажыцьцяўлялі ў больш як 30 краінаў, найбольш у Расею, Армэнію, [[Азэрбайджан]], [[Туркмэністан]] і [[Казахстан]]. У красавіку 2023 году запусьцілі [[Сукно|суконную]] вытворчасьць для тканінаў вопраткі пад [[паліто]], [[пінжак]]і і [[Шапка|шапкі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь» – ад пражы да тканіны і капсульных калекцый адзеньня|спасылка=https://www.belarus.by/by/press-center/photo/zroblena-belarusam-kamvol--ad-prazhy-da-tkanny--kapsulnyx-kalektsyj-adzennja_ti_2162_0000044574.html|выдавец=[[Belarus.by]]|дата публікацыі=27 траўня 2022|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref>. === Кіраўнікі === * [[Андрэй Мытнік]] (да 2010 году) * [[Сьвятлана Стрыжак]] ( — 17 сьнежня 2012)<ref name="б"/> * [[Віктар Гаўрыленка]] (17 сьнежня 2012 — да 2019 году ) * [[Анатоль Суботка]] (на 2019 год)<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь» пачынае шыць касьцюмы а-ля «Гуга Бос» за 900 рублёў|спасылка=https://euroradio.by/kamvol-pachynae-shyc-kascyumy-lya-hugo-boss-za-900-rublyou|выдавец=«[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]»|дата публікацыі=31 ліпеня 2019|дата доступу=28 чэрвеня 2025}}</ref> * [[Юлія Грынчык]] (на 2025 год) == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * {{Навіна|аўтар=|загаловак=Навіны|спасылка=https://kamvol.by/novosti|выдавец=ААТ «Камволь»|мова=ru|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}} * {{Навіна|аўтар=|загаловак=«Камволь»|спасылка=https://novychas.online/tags/kamvol|выдавец=Партал «[[Новы час (газэта)|Новы час]]»|дата публікацыі=2025|дата доступу=28 чэрвеня 2025}} {{Накід:Беларусь}} [[Катэгорыя:Прамысловыя прадпрыемствы Беларусі]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Менску]] [[Катэгорыя:Тэкстыльныя кампаніі]] [[Катэгорыя:Ленінскі раён (Менск)]] [[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1955 годзе]] otvdmd1vp5usawykrbjtdwyfscukuas Менскі камвольны камбінат 0 297340 2622365 2025-06-28T17:43:27Z W 11741 Перанакіроўвае на [[Камволь]] 2622365 wikitext text/x-wiki #перанакіраваньне[[Камволь]] 1gk5jcqujngo8nz4x59axavtdgi144r МКК 0 297341 2622369 2025-06-28T17:50:47Z W 11741 +[[Шаблён:Неадназначнасьць]] 2622369 wikitext text/x-wiki * «Менскі камвольны камбінат» як «[[Камволь]]» * Малочнакансэрвавы камбінат ** «[[Глыбоцкі малочнакансэрвавы камбінат]]» * Мясакансэрвавы камбінат ** «[[Бярозаўскі мясакансэрвавы камбінат]]» {{Неадназначнасьць}} cq8gxero209c08tdcbhhen1zoz1aq3g Гутаркі ўдзельніка:FjT56o 3 297342 2622376 2025-06-28T20:36:10Z W 11741 +[[Шаблён:Вітаем]] 2622376 wikitext text/x-wiki {{Вітаем}} З найлепшымі пажаданьнямі,—[[Удзельнік:W]] 23:36, 28 чэрвеня 2025 (СКЧ+3) p7xjdzjbhmgsabn3tvfgjlg25emma8y