ဝီခီပီးဒီးယား blkwiki https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%93%E1%80%AD%E1%80%80%E1%80%9C%E1%80%AD%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%B2%E1%80%B7%E1%80%84%E1%80%AB MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter မီဒီယာ တဲးဝါး အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ ကေားသုင်ꩻသား ကေားသုင်ꩻသား အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ ဝီခီပီးဒီးယား ဝီခီပီးဒီးယား အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ ဖုဲင် ဖုဲင် အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ မီဒီယာဝီခီ မီဒီယာဝီခီ အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ တမ်းပလေက် တမ်းပလေက် အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ စွဲးကမ်းကို စွဲးကမ်းကို အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ ကဏ္ဍ ကဏ္ဍ အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ TimedText TimedText talk မော်ဂျူး မော်ဂျူး ဆွေးနွေးချက် Event Event talk 0 954 31748 21988 2025-07-09T03:36:08Z Khun Kt 19 31748 wikitext text/x-wiki [[File:Kakku - Myanmar.jpg|thumb|270px|ဖရာꩻမွေႏတောႏကက္ကူႏ]] === '''ငေါဝ်းကပ်သွမ်ꩻတောႏ''' === ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ꩻစွိုး၊ စာင်ဖြွိုးလꩻခါꩻ၊ [[ဖရာꩻဂေါတမ|ဗွေႏဘုရာꩻ]]ယို၊ သꩻကိုရေႏမတ်၊ ယံမျတ်ဟောဝ်ငါႏ၊ ရသာႏမျိုꩻအွီႏ၊ စွုမ်ႏစီႏအာစား၊ ကားသွမ်ꩻတောႏယို၊ သန်ထိုစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏကြောင်းဗွာ၊ ယောင်းငါလောင်ꩻကပ်၊ ဘုရာꩻမျတ်ဗွေႏဩ။ ယံခေါသေႏချာႏ၊ လောင်ꩻဗာႏသွမ်ꩻယို၊ တန်ထိုလꩻပိုႏ၊ ကုသိုလ်ႏယိုနဝ်ꩻ၊ အွဉ်ႏသဝ်ꩻဟို့ꩻခိုး၊ ယွုတ်ꩻဆွိုးလောဘ၊ ငိမ်ꩻခွꩻငိုꩻတန်ႏ၊ (နိဗ္ဗာန်ႏချံꩻသာႏ၊ ယံလꩻဗာႏဗွေႏဩ) ( နိဗ္ဗာန်ႏရသာႏ၊ ယံခံႏစာꩻဗာႏဗွေႏဩ)။ === '''ငေါဝ်းကပ်ထီ''' === ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ꩻစွိုး၊ စာင်ဖြွိုးလꩻခါꩻ၊ ဗွေႏဘုရာꩻယို၊ သꩻကိုရေႏမတ်၊ ယံမျတ်ဟောဝ်ငါႏ၊ ရသာႏစုံခွꩻ၊ ထီအွꩻဖုံႏယို၊ သန်ထိုစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏကြောင်းဗွာ၊ ယောင်းငါလူႏကပ်၊ ဘုရာꩻမျတ်ဗွေႏဩ။ ယံခေါသေႏချာႏ၊ လူႏဗာႏထီယို၊ တန်ထိုလꩻပိုႏ၊ ကုသိုလ်ႏယိုနဝ်ꩻ၊ အွဉ်ႏသဝ်ꩻအလျား၊ ထိုꩻမားအတဗော့ꩻ၊ တွိုႏသော့ꩻစာင်ကြောင်း၊ ခွꩻရောင်းငိုꩻတန်ႏ၊ (နိဗ္ဗာန်ႏချံꩻသာႏ၊ ယံလꩻဗာႏဗွေႏဩ) ( နိဗ္ဗာန်ႏထီခွꩻ၊ ယံအွꩻဗာႏဗွေႏဩ)။ === '''ငေါဝ်းကပ်ကောဝ်ႏ''' === ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ꩻစွိုး၊ စာင်ဖြွိုးလꩻခါꩻ၊ ဗွေႏဘုရာꩻယို၊ သꩻကိုရေႏမတ်၊ ယံမျတ်ဟောဝ်ငါႏ၊ ကဝ်ႏလာႏမိုမ်ꩻတုဲင်၊ တကုဲင်တဝ်းရင်ꩻ၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻဖုဲင်ႏထွား၊ ခွုင်းကားကဝ်ႏယို၊ သန်ထိုစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏကြောင်းဗွာ၊ ယောင်းငါလူႏကပ်၊ ဘုရာꩻမျတ်ဗွေႏဩ။ ယံခေါသေႏချာႏ၊ လူႏဗာႏ[[ကဝ်ႏ]]ယို၊ တန်ထိုလꩻပိုႏ၊ ကုသိုလ်ႏယိုနဝ်ꩻ၊ အွဉ်ႏသဝ်ꩻယွုတ်ꩻဆွိုး၊ ကုဲင်တဗွိုးနွုမ်ꩻသူႏ၊ ထူႏဒူမ်အွဉ်ႏချꩻ၊ ငိမ်ꩻခွꩻငိုꩻတန်ႏ၊ (နိဗ္ဗာန်ႏချံꩻသာႏ၊ ယံလꩻဗာႏဗွေႏဩ) ( နိဗ္ဗာန်ႏကဝ်ႏလာႏ၊ ယံကဉ်ႏဗာႏဗွေႏဩ)။ === '''ငေါဝ်းကပ်မေႏ''' === ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ꩻစွိုး၊ စာင်ဖြွိုးလꩻခါꩻ၊ ဗွေႏဘုရာꩻယို၊ သꩻကိုရေႏမတ်၊ ယံမျတ်ရောင်ႏလေꩻ ထီႏသေလို့စွဉ်ႏ၊ တွို့ꩻကွဉ်ႏနဝ်ထင်ꩻ၊ ထင်ႏလင်ꩻကီလ၊ ယံကျလေဖေႏ၊ မေႏတေန်ꩻဖုံႏယို၊ သန်ထိုစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏကြောင်းဗွာ၊ ယောင်းငါလူႏကပ်၊ ဘုရာꩻမျတ်ဗွေႏဩ။ ယံခေါသေႏချာႏ၊ လူႏဗာႏမေႏယို၊ တန်ထိုလꩻပိုႏ၊ ကုသိုလ်ႏယိုနဝ်ꩻ၊ အွဉ်ႏသဝ်ꩻမောဟ၊ အွဉ်ႏချꩻအဝိဇ္ဇာႏ၊ နေးဒျာႏဉာဏ်ႏမဲ့၊ စဲင်းစဲ့သေထွꩻ၊ ငိမ်ꩻခွꩻငိုꩻတန်ႏ၊ (နိဗ္ဗာန်ႏချံꩻသာႏ၊ ယံလꩻဗာႏဗွေႏဩ) ( [[နိဗ္ဗာန်ႏ]]ရောင်ႏသာႏ၊ ယံထီႏဗာႏဗွေႏဩ)။ === '''ငေါဝ်းကပ်လူႏနံႏသာႏ''' === ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ꩻစွိုး၊ စာင်ဖြွိုးလꩻခါꩻ၊ ဗွေႏဘုရာꩻယို၊ သꩻကိုရေႏမတ်၊ ယံမျတ်ဟောဝ်ငါႏ၊ မေႏနံႏသာႏယို၊ သန်ထိုစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏကြောင်းဗွာ၊ ယောင်းငါလူႏကပ်၊ ဘုရာꩻမျတ်ဗွေႏဩ။ ယံခေါသေႏချာႏ၊ လူႏနံႏသာႏယို၊ တန်ထိုလꩻပိုႏ၊ ကုသိုလ်ႏယိုနဝ်ꩻ၊ အွဉ်ႏသဝ်ꩻအနွုမ်ꩻကုဲင်၊ ယားပြုဲင်အနွုမ်ꩻသူႏ၊ ထူႏဒွုမ်အွဉ်ႏချꩻ၊ ငိမ်ꩻခွꩻငိုꩻတန်ႏ၊ (နိဗ္ဗာန်ႏချံꩻသာႏ၊ ယံလꩻဗာႏဗွေႏဩ) ( နိဗ္ဗာန်ႏဟွမ်သာႏ၊ ယံဒင်ႏဗာႏဗွေႏဩ)။ === '''ကပ်ငီꩻလို့ဝင်ꩻ တလဲင်ႏချင်ꩻ''' === ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ꩻစွိုး၊ စာင်ဖြွိုးလꩻခါꩻ၊ ဗွေႏဘုရာꩻယို၊ သꩻကိုရေႏမတ်၊ ယံမျတ်ဟောဝ်ငါႏ၊ ရသာႏမျိုꩻအွီႏ၊ စွုမ်ႏစီႏအာစား၊ ကားသွမ်ꩻတောႏယိုႏ။ ရသာႏစုံခွꩻ၊ ထီအွꩻဖုံႏယို။ ယောင်ꩻဆင်ꩻဖုဲင်ႏထွား၊ ခွုင်းကားကဝ်ႏယို။ ယံကျလေဖေႏ၊ မေႏတေန်ꩻဖုံႏယို။ ဟွမ်မျတ်ဟဝ်ငါႏ၊ မေႏနံႏသာႏယို၊ သန်ထိုစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏကြောင်းဗွာ၊ ယောင်းငါလူႏကပ်၊ ဘုရာꩻမျတ်ဗွေႏဩ။ ယံခေါသေႏချာႏ၊ လူႏဗာႏနုဲင်းယို၊ တန်ထိုလꩻပိုႏ၊ ကုသိုလ်ႏယိုနဝ်ꩻ၊ အွဉ်ႏသဝ်ꩻလောဘ၊ ငိမ်ꩻခွꩻငိုꩻတန်ႏ၊ နိဗ္ဗာန်ႏချံꩻသာႏ၊ ယံလꩻဗာႏဗွေႏဩ။ === '''ဖန်းဖေႏကုသိုလ်ႏ''' === ကမာꩻကျိုꩻလိုႏ၊ ကုသိုလ်ႏပွန်းဆꩻ၊ ယံလꩻတွာတွာ၊ မွိုးဖါဆရာႏ၊ ယိုꩻယာႏဖူးဝေး၊ ပွေါးမွေးနီနမ်း၊ ကမ်းဖေႏနီဒုံ၊ ပွေါးအုံနီရပ်၊ လူꩻမျတ်တနံ၊ လူꩻတန်လစ်ꩻဖြာꩻ၊ နီနာꩻထိန်ꩻတီ၊ လူꩻထီလူꩻဟံႏ၊ အဝ်ႏခံႏမို့ꩻနာ၊ ပွေါးတခြာသေင်ႏဝါႏ၊ လူꩻဒါႏလူꩻမျတ်၊ အရပ်လစ်ꩻဖဲင်ႏ၊ အစဲင်ႏလစ်ꩻနား၊ ခွုင်းကားကီလ၊ ဒေသဗော့ꩻညာꩻ၊ သီကျာꩻဗြဟ္မာႏ၊ ဒေဝါႏယက္ခ၊ ယမခွန်ဖီ၊ သွံဆီတဒုံ၊ အဝ်ႏအုံသော့ꩻဒါႏ၊ သတ္တဝါႏလူꩻလိုꩻ၊ နီကကျိုꩻလိုႏ၊ ကုသိုလ်ႏပွန်းဆꩻ၊ ယံလꩻတွာတွာ၊ ဖန်းပါဖေႏယောင်း၊ အင်ဖြောင်းသာႏဓု၊ စုစုဗူႏဗူႏ၊ မူႏမူႏခိုခို၊ ထူႏတွာတွာသွော့၊ ကုသိုလ်ႏယိုနေား ဗွေႏသီးဩ။ ၁၃၄၄-ဗာႏ၊ လာတင်ꩻကျွစ်ဆန်ꩻ (၁၁)နီꩻ၊ (၂၈-၁၀-၈၂) <ref>ဘုရာꩻလောင်ꩻမျတ် ခွန်သီႏထတ်လိတ်ဖွူꩻ (စင်ꩻတန်-သီႏသဲင်ႏတဲမ်း)</ref> ===အာႏကွိုꩻ=== <references/> [[Category:ငဝ်းဝုဲင်ႏဖရာꩻ]] 1jzm2p4wcarqgn3ues8bueqsmex2jto 0 977 31744 22438 2025-07-09T02:55:28Z Khun Kt 19 /* ငေါဝ်းကပ်လူႏသွမ်ꩻတောႏ */ 31744 wikitext text/x-wiki အရဟံအစ၊ နဝဂုဏ်ႏတောႏ၊ ဗွေကျောႏစွုမ်ႏငါႏ၊ မဟာႏကျောႏကျာꩻ၊ ဗွေႏဘုရာꩻဩ။ ခိန်ႏခါႏကာႏလ၊ သမယယိုခါ၊ ကထွာခွေသွဉ်း၊ ဗိုဗောင်းမတ်ပီ၊ စူတဆီရွံးဗူႏ၊ ကတူႏကီအွဉ်ႏဒင်ႏ၊ ဝုဲင်ႏထင်ႏထွူဩ၊ ဝုဲင်ႏထွူတဲင်ခါ - * (အွီႏနွိုးဟွမ်ငါႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို၊ * ခွꩻစုံဟောဝ်ငါႏ ထီသီႏတာႏယို၊ * လွီးနွုမ်ꩻဟွမ်ငါႏ တေန်ꩻနံႏသာႏယို၊ * သဉ်ထွူးစော့ꩻလာႏ ကောဝ်ႏပုပ္ဖာႏယို၊ * သွုံꩻဆောင်ႏထွိုက်ဒါႏ သေင်ႏရောင်ꩻရာႏယို) ပုဗ္ဗ, မုဉ္စ, အပရ-စေႏတနာႏ၊ အင်္ဂါႏသွံပါꩻ ထူꩻချာꩻဗွေမန်ႏ၊ ကပ်လူႏထင်ႏဩ။ * (ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို၊ * ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ တေန်ꩻနံႏသာႏယို၊ * ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ ထီသီႏတာႏယို၊ * ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ ကဝ်ႏပုပ္ဖါႏယို၊ *ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ သေင်ႏရောင်ꩻရာႏယို) - နောင်ႏလာႏပန်ငါ၊ ယံထွာ လိုꩻထူꩻ၊ ယံထွာလူꩻမျတ်၊ စွုမ်ႏဇာတ်စွုမ်ႏဘဝ၊ သုခညိမ်ꩻခွꩻ၊ ခွုင်းသꩻကကွီ၊ မွိုင်ဖွီ ယံဗွေ၊ ယံခြွေ ယံခြာႏ၊ ယံချမ်ꩻသာႏဩ။ တောင်ꩻသေꩻ။ ။ စူမီႏကွင်ꩻကို ကပါဒါႏ ထာꩻလူႏမဉ်ꩻနဝ်ꩻ မီႏလူႏတစွိုးလွုမ်ꩻတဲ့ ရွစ်ငါတစွိုးငါတဲ့ လꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏ။ ။ မီႏလူႏသွမ်ꩻတမျိုꩻလွုမ်ꩻတဲ့ ရွစ်ဗော့ꩻ (အွီႏနွိုးဟွမ်ငါႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို တွမ်ႏ ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို) နဝ်ꩻငါတဲ့လꩻလဲဉ်းသွူ။) == ငေါဝ်းကပ်လူႏသွမ်ꩻတောႏ == ၁။ ဘန္တေဩဗွေႏ ဘုရာꩻသျင်ႏ၊ ခွေသွဉ်းစီႏရင်ႏ ဒဲဉ်သွမ်ꩻဗွာ၊ ထေင်းထိုယောင်းငါ ကပ်နီဗွေႏ၊ ထူႏရပ်ဆွုမ်ႏဖေႏ ဘွုံꩻပေꩻဩ၊ သွမ်ꩻဗွာကျိုꩻနော ရေႏနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ယံလꩻအမန်ႏ ဆုꩻကွီဩ။ ---သာႏဓု---သာႏဓု---သာႏဓု--- ၂။ ဘန္တေဩသ စောဝ်းဘုရာꩻ၊ ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ပါꩻ ဗွေပတာ၊ ခွေသွဉ်းယိုခါ ကေႏညိုႏထင်ႏ၊ သွံပါꩻစွုံႏလင်ႏ စေႏတနာႏ၊ ပျꩻဌာန်ႏသေႏချာႏ ကပ်လူႏလောင်ꩻ၊  ပိဏ္ဍပါတ်ဒဲဉ်သွမ်ꩻ ရဲဉ်ꩻစွုံႏယာႏ၊ လွီးဟွမ်ရသာႏ ငိုးကျော်မျိုꩻ၊ နံႏသာႏကတိုꩻ သီႏတာႏထီ၊ ပလ္လင်ႏလောင်းကီ ဖျင်ဒင်ႏစူꩻ၊ ဝန်ႏခံꩻကိုဖူꩻ သွမ်ꩻပန်ꩻယို၊ ဇိနဗွန်ထို သမ္ဗုဒ္ဓ၊ မယံဒေမ သွဉ်းကပ်လူႏ၊ ရပ်ခံႏတောႏမူႏ သွုံꩻဆောင်ႏဩ။        ကွီဆုꩻ ၁။ ဒဲဉ်သွမ်ꩻအကျိုꩻ ရေႏနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ယံလꩻအမန်ႏဆုꩻကွီဩ။        ကွီဆုꩻ ၂။ သွဉ်းကပ်လူႏဗာႏ ဒဲဉ်သွမ်ꩻကျိုꩻ၊ ကျိုꩻတန် ငတ်ꩻမျိုꩻ ယံလꩻထင်ႏ၊ ဥပဓိအင်ႏခွင်ႏ ယောင်ꩻဆင်ꩻယံ၊ ဗလအာႏသန် ယံအာႏရဲင်ꩻ၊ မွိုးရက်ဖါပဲင်ꩻ မျာꩻစွုမ်ꩻရောင်၊ ထွံႏကျံႏတွိုင်ꩻဖြောင် စီꩻပွါꩻလꩻ၊ နမ်းယိုတွမ်ႏသꩻ ယံချံꩻသာႏ၊ ယံကထွာဗာႏ စွုမ်ႏဘဝ၊ မျက်မောက်သုခ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မျက်မောက်ဧကန်ႏ ယံလꩻဗာႏ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသာႏ ဗွေႏစောဝ်းဘုရာꩻဩ။ ကွီဆုꩻ ၃။ သွဉ်းကပ်လူႏဗာႏ ထီသီႏတာႏအကျိုꩻ၊ နောင်ႏလာႏပန်ငါ ယံထွာလိုꩻထူꩻ၊ ယံထွာလူꩻမျတ်၊ စွုမ်ႏဇာတ် စွုမ်ႏဘဝ၊ သုခညိမ်ꩻခွꩻ ခွုင်းသꩻကကွီ၊ မွိုင်ဖွီ ယံဗွေ၊ ယံခြွေ ယံခြာႏ၊ ယံချံꩻသာႏဩ။ === ငေါဝ်းကပ်လူႏမေႏ === ၁။ ဘန္တေဩဗွေႏ အဟံခွေသွဉ်း၊ နေးတွမ်ႏစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏစိတ်စော်ꩻ၊ မနော်ꩻသꩻဗွာ၊ သဒ္ဓါႏဗလံ၊ ဣမံ အဂ္ဂိဒီပံ၊ တေန်ꩻတန်ဆီမီး၊ တသီးသွခံꩻရောင်ႏ ၊ ဖယောင်ꩻတဲင်ႏနံႏသာႏ၊ ထူႏဒွါႏတွမ်ႏမေႏခြဲစ်ꩻ၊ လဲ့ꩻတဲစ်ꩻထင်ႏထို၊ ဗွန်ထိုနီဗွေႏ၊ ခွေသွဉ်းရေႏမတ်၊ ဗွန်မျတ်နီဗွေႏ၊ ခွေသွဉ်းရေႏစူꩻ၊ ဘုန်ႏထူꩻနီဗွေႏ၊ ခွေသွဉ်းရေႏမတ်၊ လူႏကပ်ပူႏဇောႏ၊ သျင်ႏတောႏဗွေႏဘုရာꩻဩ။ ၂။ ဩဗွေႏဗွန်ထို ဘုရာꩻသျင်ႏ၊ ခွေသွဉ်းကပ်ထင်ႏ မေႏတေန်ꩻလီး၊ ရောင်ႏတင်ႏတသီး လေခူခါ၊ ပူႏဇောႏကပ်ငါ နီဗွေႏဩ။ === ငေါဝ်းကပ်လူႏထီ === ၁။ ဘန္တေဩဗွေႏ စဝ်းဘုရာꩻ၊ ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ꩻပါꩻ ဗွေလွန်းလွို၊ သွံဘွုံႏအကို ကျောႏစွစ်ꩻတိုး၊ ဟံႏလဲင်ꩻတသွိုး ထီဗောက်ꩻဗဝ်ႏ၊ တုꩻပြဲင်ႏမအဝ်ႏ စဝ်းဗွန်တန်၊ ထီဥဒကံ ခွꩻစုံစီႏ၊ စဲစ်ထွူဖြီႏစီႏ သော့ꩻကောက်ꩻခံꩻ၊ ယောင်းငါအွဉ်ႏတံꩻ ကပ်နီဗွေႏ၊ ရပ်ခံႏထူႏဖေႏ သွုံꩻဆောင်ႏဩ။ (ခွန်ထွန်းလှိုင်) === ငေါဝ်းပြွတ်မော်နမ်း === ၁။ [[ဩကာသ]]၊ ဩကာသ၊ ဩကာသ၊ သျင်ႏတောႏဗုဒ္ဓ ဘုရာꩻသျင်ႏ၊ သွံဆီတခွင်ႏ လိုꩻလူꩻနယ်ႏ၊ ဝေႏနေႏချွစ်လယ်ႏ ကေꩻဇူꩻတန်၊ ဗွေႏစဝ်းအရဟံ သဗ္ဗညု၊ ဗွေႏစဝ်းရုပ်ထု သွဉ်းကိုꩻကွယ်ႏ၊ ဥဒိဿရေႏရွယ်ႏ ရေႏမတ်စူꩻ၊ မော်နမ်းကိုဖူꩻ ပသေကြောင်း၊ အထန်ႏအလောင်း ပသေစင်၊ ကဝ်ႏစော့ꩻလာႏဗန် ခွေသွဉ်းပြွတ်၊ အလီꩻတစွုတ် သွဉ်းပြောင်ꩻလုဲင်ႏ၊ ခွေသွဉ်းခေါက်ဝုဲင်ႏ ပဲစ်ယံကင်ꩻ၊ ရူပယောင်ꩻဆင်ꩻ ယံတင်ႏတယ်ႏ၊ မဉ်ꩻဟွမ်လွီးလယ်ႏ သတင်ꩻနွိုး၊ ခွိုꩻယိုတွမ်ႏစွိုး မဉ်ꩻယံအွီႏ၊ ရော့ꩻမဲ့တဲ့ꩻသွီႏ လိုꩻတင်ꩻလုဲင်၊ ပီတိစွိုမ်းပြုဲင် သꩻသဒ္ဓါႏ၊ လူႏပြွတ်ထင်ႏဗာႏ ကဝ်ႏမော်နမ်း၊ တနံအခမ်း လူꩻသီးဒုံ၊ ယံဖေႏထင်ႏအုံ စံႏစာꩻဗာႏ၊ စေꩻစိန်ႏချံꩻသာႏစွိုးမျိုꩻအာကွိုနဲ၊ သျင်ႏတောႏဗုဒ္ဓ ဘုရာꩻဩ။‍<ref>တရာꩻဟော်ꩻပါခဲတ် (ပထမတွယ်ꩻ)</ref><ref>ငေါဝ်းဟော်ꩻထာꩻလူႏကျိုꩻ အမျိုꩻမျိုꩻ</ref><ref>ဗွေႏကုဝေရ</ref><ref>ခွန်ထွန်းလှိုင်</ref> == အာႏကွိုꩻ == <references /> [[Category:ငဝ်းဝုဲင်ႏဖရာꩻ]] q0br48oo3l8prvsi3g8sge6k44cizkz 31745 31744 2025-07-09T02:55:40Z Khun Kt 19 /* ငေါဝ်းကပ်လူႏမေႏ */ 31745 wikitext text/x-wiki အရဟံအစ၊ နဝဂုဏ်ႏတောႏ၊ ဗွေကျောႏစွုမ်ႏငါႏ၊ မဟာႏကျောႏကျာꩻ၊ ဗွေႏဘုရာꩻဩ။ ခိန်ႏခါႏကာႏလ၊ သမယယိုခါ၊ ကထွာခွေသွဉ်း၊ ဗိုဗောင်းမတ်ပီ၊ စူတဆီရွံးဗူႏ၊ ကတူႏကီအွဉ်ႏဒင်ႏ၊ ဝုဲင်ႏထင်ႏထွူဩ၊ ဝုဲင်ႏထွူတဲင်ခါ - * (အွီႏနွိုးဟွမ်ငါႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို၊ * ခွꩻစုံဟောဝ်ငါႏ ထီသီႏတာႏယို၊ * လွီးနွုမ်ꩻဟွမ်ငါႏ တေန်ꩻနံႏသာႏယို၊ * သဉ်ထွူးစော့ꩻလာႏ ကောဝ်ႏပုပ္ဖာႏယို၊ * သွုံꩻဆောင်ႏထွိုက်ဒါႏ သေင်ႏရောင်ꩻရာႏယို) ပုဗ္ဗ, မုဉ္စ, အပရ-စေႏတနာႏ၊ အင်္ဂါႏသွံပါꩻ ထူꩻချာꩻဗွေမန်ႏ၊ ကပ်လူႏထင်ႏဩ။ * (ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို၊ * ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ တေန်ꩻနံႏသာႏယို၊ * ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ ထီသီႏတာႏယို၊ * ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ ကဝ်ႏပုပ္ဖါႏယို၊ *ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ သေင်ႏရောင်ꩻရာႏယို) - နောင်ႏလာႏပန်ငါ၊ ယံထွာ လိုꩻထူꩻ၊ ယံထွာလူꩻမျတ်၊ စွုမ်ႏဇာတ်စွုမ်ႏဘဝ၊ သုခညိမ်ꩻခွꩻ၊ ခွုင်းသꩻကကွီ၊ မွိုင်ဖွီ ယံဗွေ၊ ယံခြွေ ယံခြာႏ၊ ယံချမ်ꩻသာႏဩ။ တောင်ꩻသေꩻ။ ။ စူမီႏကွင်ꩻကို ကပါဒါႏ ထာꩻလူႏမဉ်ꩻနဝ်ꩻ မီႏလူႏတစွိုးလွုမ်ꩻတဲ့ ရွစ်ငါတစွိုးငါတဲ့ လꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏ။ ။ မီႏလူႏသွမ်ꩻတမျိုꩻလွုမ်ꩻတဲ့ ရွစ်ဗော့ꩻ (အွီႏနွိုးဟွမ်ငါႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို တွမ်ႏ ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို) နဝ်ꩻငါတဲ့လꩻလဲဉ်းသွူ။) == ငေါဝ်းကပ်လူႏသွမ်ꩻတောႏ == ၁။ ဘန္တေဩဗွေႏ ဘုရာꩻသျင်ႏ၊ ခွေသွဉ်းစီႏရင်ႏ ဒဲဉ်သွမ်ꩻဗွာ၊ ထေင်းထိုယောင်းငါ ကပ်နီဗွေႏ၊ ထူႏရပ်ဆွုမ်ႏဖေႏ ဘွုံꩻပေꩻဩ၊ သွမ်ꩻဗွာကျိုꩻနော ရေႏနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ယံလꩻအမန်ႏ ဆုꩻကွီဩ။ ---သာႏဓု---သာႏဓု---သာႏဓု--- ၂။ ဘန္တေဩသ စောဝ်းဘုရာꩻ၊ ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ပါꩻ ဗွေပတာ၊ ခွေသွဉ်းယိုခါ ကေႏညိုႏထင်ႏ၊ သွံပါꩻစွုံႏလင်ႏ စေႏတနာႏ၊ ပျꩻဌာန်ႏသေႏချာႏ ကပ်လူႏလောင်ꩻ၊  ပိဏ္ဍပါတ်ဒဲဉ်သွမ်ꩻ ရဲဉ်ꩻစွုံႏယာႏ၊ လွီးဟွမ်ရသာႏ ငိုးကျော်မျိုꩻ၊ နံႏသာႏကတိုꩻ သီႏတာႏထီ၊ ပလ္လင်ႏလောင်းကီ ဖျင်ဒင်ႏစူꩻ၊ ဝန်ႏခံꩻကိုဖူꩻ သွမ်ꩻပန်ꩻယို၊ ဇိနဗွန်ထို သမ္ဗုဒ္ဓ၊ မယံဒေမ သွဉ်းကပ်လူႏ၊ ရပ်ခံႏတောႏမူႏ သွုံꩻဆောင်ႏဩ။        ကွီဆုꩻ ၁။ ဒဲဉ်သွမ်ꩻအကျိုꩻ ရေႏနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ယံလꩻအမန်ႏဆုꩻကွီဩ။        ကွီဆုꩻ ၂။ သွဉ်းကပ်လူႏဗာႏ ဒဲဉ်သွမ်ꩻကျိုꩻ၊ ကျိုꩻတန် ငတ်ꩻမျိုꩻ ယံလꩻထင်ႏ၊ ဥပဓိအင်ႏခွင်ႏ ယောင်ꩻဆင်ꩻယံ၊ ဗလအာႏသန် ယံအာႏရဲင်ꩻ၊ မွိုးရက်ဖါပဲင်ꩻ မျာꩻစွုမ်ꩻရောင်၊ ထွံႏကျံႏတွိုင်ꩻဖြောင် စီꩻပွါꩻလꩻ၊ နမ်းယိုတွမ်ႏသꩻ ယံချံꩻသာႏ၊ ယံကထွာဗာႏ စွုမ်ႏဘဝ၊ မျက်မောက်သုခ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မျက်မောက်ဧကန်ႏ ယံလꩻဗာႏ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသာႏ ဗွေႏစောဝ်းဘုရာꩻဩ။ ကွီဆုꩻ ၃။ သွဉ်းကပ်လူႏဗာႏ ထီသီႏတာႏအကျိုꩻ၊ နောင်ႏလာႏပန်ငါ ယံထွာလိုꩻထူꩻ၊ ယံထွာလူꩻမျတ်၊ စွုမ်ႏဇာတ် စွုမ်ႏဘဝ၊ သုခညိမ်ꩻခွꩻ ခွုင်းသꩻကကွီ၊ မွိုင်ဖွီ ယံဗွေ၊ ယံခြွေ ယံခြာႏ၊ ယံချံꩻသာႏဩ။ == ငေါဝ်းကပ်လူႏမေႏ == ၁။ ဘန္တေဩဗွေႏ အဟံခွေသွဉ်း၊ နေးတွမ်ႏစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏစိတ်စော်ꩻ၊ မနော်ꩻသꩻဗွာ၊ သဒ္ဓါႏဗလံ၊ ဣမံ အဂ္ဂိဒီပံ၊ တေန်ꩻတန်ဆီမီး၊ တသီးသွခံꩻရောင်ႏ ၊ ဖယောင်ꩻတဲင်ႏနံႏသာႏ၊ ထူႏဒွါႏတွမ်ႏမေႏခြဲစ်ꩻ၊ လဲ့ꩻတဲစ်ꩻထင်ႏထို၊ ဗွန်ထိုနီဗွေႏ၊ ခွေသွဉ်းရေႏမတ်၊ ဗွန်မျတ်နီဗွေႏ၊ ခွေသွဉ်းရေႏစူꩻ၊ ဘုန်ႏထူꩻနီဗွေႏ၊ ခွေသွဉ်းရေႏမတ်၊ လူႏကပ်ပူႏဇောႏ၊ သျင်ႏတောႏဗွေႏဘုရာꩻဩ။ ၂။ ဩဗွေႏဗွန်ထို ဘုရာꩻသျင်ႏ၊ ခွေသွဉ်းကပ်ထင်ႏ မေႏတေန်ꩻလီး၊ ရောင်ႏတင်ႏတသီး လေခူခါ၊ ပူႏဇောႏကပ်ငါ နီဗွေႏဩ။ === ငေါဝ်းကပ်လူႏထီ === ၁။ ဘန္တေဩဗွေႏ စဝ်းဘုရာꩻ၊ ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ꩻပါꩻ ဗွေလွန်းလွို၊ သွံဘွုံႏအကို ကျောႏစွစ်ꩻတိုး၊ ဟံႏလဲင်ꩻတသွိုး ထီဗောက်ꩻဗဝ်ႏ၊ တုꩻပြဲင်ႏမအဝ်ႏ စဝ်းဗွန်တန်၊ ထီဥဒကံ ခွꩻစုံစီႏ၊ စဲစ်ထွူဖြီႏစီႏ သော့ꩻကောက်ꩻခံꩻ၊ ယောင်းငါအွဉ်ႏတံꩻ ကပ်နီဗွေႏ၊ ရပ်ခံႏထူႏဖေႏ သွုံꩻဆောင်ႏဩ။ (ခွန်ထွန်းလှိုင်) === ငေါဝ်းပြွတ်မော်နမ်း === ၁။ [[ဩကာသ]]၊ ဩကာသ၊ ဩကာသ၊ သျင်ႏတောႏဗုဒ္ဓ ဘုရာꩻသျင်ႏ၊ သွံဆီတခွင်ႏ လိုꩻလူꩻနယ်ႏ၊ ဝေႏနေႏချွစ်လယ်ႏ ကေꩻဇူꩻတန်၊ ဗွေႏစဝ်းအရဟံ သဗ္ဗညု၊ ဗွေႏစဝ်းရုပ်ထု သွဉ်းကိုꩻကွယ်ႏ၊ ဥဒိဿရေႏရွယ်ႏ ရေႏမတ်စူꩻ၊ မော်နမ်းကိုဖူꩻ ပသေကြောင်း၊ အထန်ႏအလောင်း ပသေစင်၊ ကဝ်ႏစော့ꩻလာႏဗန် ခွေသွဉ်းပြွတ်၊ အလီꩻတစွုတ် သွဉ်းပြောင်ꩻလုဲင်ႏ၊ ခွေသွဉ်းခေါက်ဝုဲင်ႏ ပဲစ်ယံကင်ꩻ၊ ရူပယောင်ꩻဆင်ꩻ ယံတင်ႏတယ်ႏ၊ မဉ်ꩻဟွမ်လွီးလယ်ႏ သတင်ꩻနွိုး၊ ခွိုꩻယိုတွမ်ႏစွိုး မဉ်ꩻယံအွီႏ၊ ရော့ꩻမဲ့တဲ့ꩻသွီႏ လိုꩻတင်ꩻလုဲင်၊ ပီတိစွိုမ်းပြုဲင် သꩻသဒ္ဓါႏ၊ လူႏပြွတ်ထင်ႏဗာႏ ကဝ်ႏမော်နမ်း၊ တနံအခမ်း လူꩻသီးဒုံ၊ ယံဖေႏထင်ႏအုံ စံႏစာꩻဗာႏ၊ စေꩻစိန်ႏချံꩻသာႏစွိုးမျိုꩻအာကွိုနဲ၊ သျင်ႏတောႏဗုဒ္ဓ ဘုရာꩻဩ။‍<ref>တရာꩻဟော်ꩻပါခဲတ် (ပထမတွယ်ꩻ)</ref><ref>ငေါဝ်းဟော်ꩻထာꩻလူႏကျိုꩻ အမျိုꩻမျိုꩻ</ref><ref>ဗွေႏကုဝေရ</ref><ref>ခွန်ထွန်းလှိုင်</ref> == အာႏကွိုꩻ == <references /> [[Category:ငဝ်းဝုဲင်ႏဖရာꩻ]] pa8al5jz9wi9v2unuekl38kyucdtgmj 31746 31745 2025-07-09T02:55:49Z Khun Kt 19 /* ငေါဝ်းကပ်လူႏထီ */ 31746 wikitext text/x-wiki အရဟံအစ၊ နဝဂုဏ်ႏတောႏ၊ ဗွေကျောႏစွုမ်ႏငါႏ၊ မဟာႏကျောႏကျာꩻ၊ ဗွေႏဘုရာꩻဩ။ ခိန်ႏခါႏကာႏလ၊ သမယယိုခါ၊ ကထွာခွေသွဉ်း၊ ဗိုဗောင်းမတ်ပီ၊ စူတဆီရွံးဗူႏ၊ ကတူႏကီအွဉ်ႏဒင်ႏ၊ ဝုဲင်ႏထင်ႏထွူဩ၊ ဝုဲင်ႏထွူတဲင်ခါ - * (အွီႏနွိုးဟွမ်ငါႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို၊ * ခွꩻစုံဟောဝ်ငါႏ ထီသီႏတာႏယို၊ * လွီးနွုမ်ꩻဟွမ်ငါႏ တေန်ꩻနံႏသာႏယို၊ * သဉ်ထွူးစော့ꩻလာႏ ကောဝ်ႏပုပ္ဖာႏယို၊ * သွုံꩻဆောင်ႏထွိုက်ဒါႏ သေင်ႏရောင်ꩻရာႏယို) ပုဗ္ဗ, မုဉ္စ, အပရ-စေႏတနာႏ၊ အင်္ဂါႏသွံပါꩻ ထူꩻချာꩻဗွေမန်ႏ၊ ကပ်လူႏထင်ႏဩ။ * (ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို၊ * ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ တေန်ꩻနံႏသာႏယို၊ * ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ ထီသီႏတာႏယို၊ * ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ ကဝ်ႏပုပ္ဖါႏယို၊ *ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ သေင်ႏရောင်ꩻရာႏယို) - နောင်ႏလာႏပန်ငါ၊ ယံထွာ လိုꩻထူꩻ၊ ယံထွာလူꩻမျတ်၊ စွုမ်ႏဇာတ်စွုမ်ႏဘဝ၊ သုခညိမ်ꩻခွꩻ၊ ခွုင်းသꩻကကွီ၊ မွိုင်ဖွီ ယံဗွေ၊ ယံခြွေ ယံခြာႏ၊ ယံချမ်ꩻသာႏဩ။ တောင်ꩻသေꩻ။ ။ စူမီႏကွင်ꩻကို ကပါဒါႏ ထာꩻလူႏမဉ်ꩻနဝ်ꩻ မီႏလူႏတစွိုးလွုမ်ꩻတဲ့ ရွစ်ငါတစွိုးငါတဲ့ လꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏ။ ။ မီႏလူႏသွမ်ꩻတမျိုꩻလွုမ်ꩻတဲ့ ရွစ်ဗော့ꩻ (အွီႏနွိုးဟွမ်ငါႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို တွမ်ႏ ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို) နဝ်ꩻငါတဲ့လꩻလဲဉ်းသွူ။) == ငေါဝ်းကပ်လူႏသွမ်ꩻတောႏ == ၁။ ဘန္တေဩဗွေႏ ဘုရာꩻသျင်ႏ၊ ခွေသွဉ်းစီႏရင်ႏ ဒဲဉ်သွမ်ꩻဗွာ၊ ထေင်းထိုယောင်းငါ ကပ်နီဗွေႏ၊ ထူႏရပ်ဆွုမ်ႏဖေႏ ဘွုံꩻပေꩻဩ၊ သွမ်ꩻဗွာကျိုꩻနော ရေႏနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ယံလꩻအမန်ႏ ဆုꩻကွီဩ။ ---သာႏဓု---သာႏဓု---သာႏဓု--- ၂။ ဘန္တေဩသ စောဝ်းဘုရာꩻ၊ ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ပါꩻ ဗွေပတာ၊ ခွေသွဉ်းယိုခါ ကေႏညိုႏထင်ႏ၊ သွံပါꩻစွုံႏလင်ႏ စေႏတနာႏ၊ ပျꩻဌာန်ႏသေႏချာႏ ကပ်လူႏလောင်ꩻ၊  ပိဏ္ဍပါတ်ဒဲဉ်သွမ်ꩻ ရဲဉ်ꩻစွုံႏယာႏ၊ လွီးဟွမ်ရသာႏ ငိုးကျော်မျိုꩻ၊ နံႏသာႏကတိုꩻ သီႏတာႏထီ၊ ပလ္လင်ႏလောင်းကီ ဖျင်ဒင်ႏစူꩻ၊ ဝန်ႏခံꩻကိုဖူꩻ သွမ်ꩻပန်ꩻယို၊ ဇိနဗွန်ထို သမ္ဗုဒ္ဓ၊ မယံဒေမ သွဉ်းကပ်လူႏ၊ ရပ်ခံႏတောႏမူႏ သွုံꩻဆောင်ႏဩ။        ကွီဆုꩻ ၁။ ဒဲဉ်သွမ်ꩻအကျိုꩻ ရေႏနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ယံလꩻအမန်ႏဆုꩻကွီဩ။        ကွီဆုꩻ ၂။ သွဉ်းကပ်လူႏဗာႏ ဒဲဉ်သွမ်ꩻကျိုꩻ၊ ကျိုꩻတန် ငတ်ꩻမျိုꩻ ယံလꩻထင်ႏ၊ ဥပဓိအင်ႏခွင်ႏ ယောင်ꩻဆင်ꩻယံ၊ ဗလအာႏသန် ယံအာႏရဲင်ꩻ၊ မွိုးရက်ဖါပဲင်ꩻ မျာꩻစွုမ်ꩻရောင်၊ ထွံႏကျံႏတွိုင်ꩻဖြောင် စီꩻပွါꩻလꩻ၊ နမ်းယိုတွမ်ႏသꩻ ယံချံꩻသာႏ၊ ယံကထွာဗာႏ စွုမ်ႏဘဝ၊ မျက်မောက်သုခ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မျက်မောက်ဧကန်ႏ ယံလꩻဗာႏ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသာႏ ဗွေႏစောဝ်းဘုရာꩻဩ။ ကွီဆုꩻ ၃။ သွဉ်းကပ်လူႏဗာႏ ထီသီႏတာႏအကျိုꩻ၊ နောင်ႏလာႏပန်ငါ ယံထွာလိုꩻထူꩻ၊ ယံထွာလူꩻမျတ်၊ စွုမ်ႏဇာတ် စွုမ်ႏဘဝ၊ သုခညိမ်ꩻခွꩻ ခွုင်းသꩻကကွီ၊ မွိုင်ဖွီ ယံဗွေ၊ ယံခြွေ ယံခြာႏ၊ ယံချံꩻသာႏဩ။ == ငေါဝ်းကပ်လူႏမေႏ == ၁။ ဘန္တေဩဗွေႏ အဟံခွေသွဉ်း၊ နေးတွမ်ႏစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏစိတ်စော်ꩻ၊ မနော်ꩻသꩻဗွာ၊ သဒ္ဓါႏဗလံ၊ ဣမံ အဂ္ဂိဒီပံ၊ တေန်ꩻတန်ဆီမီး၊ တသီးသွခံꩻရောင်ႏ ၊ ဖယောင်ꩻတဲင်ႏနံႏသာႏ၊ ထူႏဒွါႏတွမ်ႏမေႏခြဲစ်ꩻ၊ လဲ့ꩻတဲစ်ꩻထင်ႏထို၊ ဗွန်ထိုနီဗွေႏ၊ ခွေသွဉ်းရေႏမတ်၊ ဗွန်မျတ်နီဗွေႏ၊ ခွေသွဉ်းရေႏစူꩻ၊ ဘုန်ႏထူꩻနီဗွေႏ၊ ခွေသွဉ်းရေႏမတ်၊ လူႏကပ်ပူႏဇောႏ၊ သျင်ႏတောႏဗွေႏဘုရာꩻဩ။ ၂။ ဩဗွေႏဗွန်ထို ဘုရာꩻသျင်ႏ၊ ခွေသွဉ်းကပ်ထင်ႏ မေႏတေန်ꩻလီး၊ ရောင်ႏတင်ႏတသီး လေခူခါ၊ ပူႏဇောႏကပ်ငါ နီဗွေႏဩ။ == ငေါဝ်းကပ်လူႏထီ == ၁။ ဘန္တေဩဗွေႏ စဝ်းဘုရာꩻ၊ ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ꩻပါꩻ ဗွေလွန်းလွို၊ သွံဘွုံႏအကို ကျောႏစွစ်ꩻတိုး၊ ဟံႏလဲင်ꩻတသွိုး ထီဗောက်ꩻဗဝ်ႏ၊ တုꩻပြဲင်ႏမအဝ်ႏ စဝ်းဗွန်တန်၊ ထီဥဒကံ ခွꩻစုံစီႏ၊ စဲစ်ထွူဖြီႏစီႏ သော့ꩻကောက်ꩻခံꩻ၊ ယောင်းငါအွဉ်ႏတံꩻ ကပ်နီဗွေႏ၊ ရပ်ခံႏထူႏဖေႏ သွုံꩻဆောင်ႏဩ။ (ခွန်ထွန်းလှိုင်) === ငေါဝ်းပြွတ်မော်နမ်း === ၁။ [[ဩကာသ]]၊ ဩကာသ၊ ဩကာသ၊ သျင်ႏတောႏဗုဒ္ဓ ဘုရာꩻသျင်ႏ၊ သွံဆီတခွင်ႏ လိုꩻလူꩻနယ်ႏ၊ ဝေႏနေႏချွစ်လယ်ႏ ကေꩻဇူꩻတန်၊ ဗွေႏစဝ်းအရဟံ သဗ္ဗညု၊ ဗွေႏစဝ်းရုပ်ထု သွဉ်းကိုꩻကွယ်ႏ၊ ဥဒိဿရေႏရွယ်ႏ ရေႏမတ်စူꩻ၊ မော်နမ်းကိုဖူꩻ ပသေကြောင်း၊ အထန်ႏအလောင်း ပသေစင်၊ ကဝ်ႏစော့ꩻလာႏဗန် ခွေသွဉ်းပြွတ်၊ အလီꩻတစွုတ် သွဉ်းပြောင်ꩻလုဲင်ႏ၊ ခွေသွဉ်းခေါက်ဝုဲင်ႏ ပဲစ်ယံကင်ꩻ၊ ရူပယောင်ꩻဆင်ꩻ ယံတင်ႏတယ်ႏ၊ မဉ်ꩻဟွမ်လွီးလယ်ႏ သတင်ꩻနွိုး၊ ခွိုꩻယိုတွမ်ႏစွိုး မဉ်ꩻယံအွီႏ၊ ရော့ꩻမဲ့တဲ့ꩻသွီႏ လိုꩻတင်ꩻလုဲင်၊ ပီတိစွိုမ်းပြုဲင် သꩻသဒ္ဓါႏ၊ လူႏပြွတ်ထင်ႏဗာႏ ကဝ်ႏမော်နမ်း၊ တနံအခမ်း လူꩻသီးဒုံ၊ ယံဖေႏထင်ႏအုံ စံႏစာꩻဗာႏ၊ စေꩻစိန်ႏချံꩻသာႏစွိုးမျိုꩻအာကွိုနဲ၊ သျင်ႏတောႏဗုဒ္ဓ ဘုရာꩻဩ။‍<ref>တရာꩻဟော်ꩻပါခဲတ် (ပထမတွယ်ꩻ)</ref><ref>ငေါဝ်းဟော်ꩻထာꩻလူႏကျိုꩻ အမျိုꩻမျိုꩻ</ref><ref>ဗွေႏကုဝေရ</ref><ref>ခွန်ထွန်းလှိုင်</ref> == အာႏကွိုꩻ == <references /> [[Category:ငဝ်းဝုဲင်ႏဖရာꩻ]] d2ndku453j3aaruujx0r02szaqxc16s 31747 31746 2025-07-09T02:55:57Z Khun Kt 19 /* ငေါဝ်းပြွတ်မော်နမ်း */ 31747 wikitext text/x-wiki အရဟံအစ၊ နဝဂုဏ်ႏတောႏ၊ ဗွေကျောႏစွုမ်ႏငါႏ၊ မဟာႏကျောႏကျာꩻ၊ ဗွေႏဘုရာꩻဩ။ ခိန်ႏခါႏကာႏလ၊ သမယယိုခါ၊ ကထွာခွေသွဉ်း၊ ဗိုဗောင်းမတ်ပီ၊ စူတဆီရွံးဗူႏ၊ ကတူႏကီအွဉ်ႏဒင်ႏ၊ ဝုဲင်ႏထင်ႏထွူဩ၊ ဝုဲင်ႏထွူတဲင်ခါ - * (အွီႏနွိုးဟွမ်ငါႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို၊ * ခွꩻစုံဟောဝ်ငါႏ ထီသီႏတာႏယို၊ * လွီးနွုမ်ꩻဟွမ်ငါႏ တေန်ꩻနံႏသာႏယို၊ * သဉ်ထွူးစော့ꩻလာႏ ကောဝ်ႏပုပ္ဖာႏယို၊ * သွုံꩻဆောင်ႏထွိုက်ဒါႏ သေင်ႏရောင်ꩻရာႏယို) ပုဗ္ဗ, မုဉ္စ, အပရ-စေႏတနာႏ၊ အင်္ဂါႏသွံပါꩻ ထူꩻချာꩻဗွေမန်ႏ၊ ကပ်လူႏထင်ႏဩ။ * (ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို၊ * ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ တေန်ꩻနံႏသာႏယို၊ * ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ ထီသီႏတာႏယို၊ * ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ ကဝ်ႏပုပ္ဖါႏယို၊ *ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ သေင်ႏရောင်ꩻရာႏယို) - နောင်ႏလာႏပန်ငါ၊ ယံထွာ လိုꩻထူꩻ၊ ယံထွာလူꩻမျတ်၊ စွုမ်ႏဇာတ်စွုမ်ႏဘဝ၊ သုခညိမ်ꩻခွꩻ၊ ခွုင်းသꩻကကွီ၊ မွိုင်ဖွီ ယံဗွေ၊ ယံခြွေ ယံခြာႏ၊ ယံချမ်ꩻသာႏဩ။ တောင်ꩻသေꩻ။ ။ စူမီႏကွင်ꩻကို ကပါဒါႏ ထာꩻလူႏမဉ်ꩻနဝ်ꩻ မီႏလူႏတစွိုးလွုမ်ꩻတဲ့ ရွစ်ငါတစွိုးငါတဲ့ လꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏ။ ။ မီႏလူႏသွမ်ꩻတမျိုꩻလွုမ်ꩻတဲ့ ရွစ်ဗော့ꩻ (အွီႏနွိုးဟွမ်ငါႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို တွမ်ႏ ကပ်လောင်ꩻလူႏဗာႏ သွမ်ꩻဩဇာႏယို) နဝ်ꩻငါတဲ့လꩻလဲဉ်းသွူ။) == ငေါဝ်းကပ်လူႏသွမ်ꩻတောႏ == ၁။ ဘန္တေဩဗွေႏ ဘုရာꩻသျင်ႏ၊ ခွေသွဉ်းစီႏရင်ႏ ဒဲဉ်သွမ်ꩻဗွာ၊ ထေင်းထိုယောင်းငါ ကပ်နီဗွေႏ၊ ထူႏရပ်ဆွုမ်ႏဖေႏ ဘွုံꩻပေꩻဩ၊ သွမ်ꩻဗွာကျိုꩻနော ရေႏနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ယံလꩻအမန်ႏ ဆုꩻကွီဩ။ ---သာႏဓု---သာႏဓု---သာႏဓု--- ၂။ ဘန္တေဩသ စောဝ်းဘုရာꩻ၊ ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ပါꩻ ဗွေပတာ၊ ခွေသွဉ်းယိုခါ ကေႏညိုႏထင်ႏ၊ သွံပါꩻစွုံႏလင်ႏ စေႏတနာႏ၊ ပျꩻဌာန်ႏသေႏချာႏ ကပ်လူႏလောင်ꩻ၊  ပိဏ္ဍပါတ်ဒဲဉ်သွမ်ꩻ ရဲဉ်ꩻစွုံႏယာႏ၊ လွီးဟွမ်ရသာႏ ငိုးကျော်မျိုꩻ၊ နံႏသာႏကတိုꩻ သီႏတာႏထီ၊ ပလ္လင်ႏလောင်းကီ ဖျင်ဒင်ႏစူꩻ၊ ဝန်ႏခံꩻကိုဖူꩻ သွမ်ꩻပန်ꩻယို၊ ဇိနဗွန်ထို သမ္ဗုဒ္ဓ၊ မယံဒေမ သွဉ်းကပ်လူႏ၊ ရပ်ခံႏတောႏမူႏ သွုံꩻဆောင်ႏဩ။        ကွီဆုꩻ ၁။ ဒဲဉ်သွမ်ꩻအကျိုꩻ ရေႏနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ယံလꩻအမန်ႏဆုꩻကွီဩ။        ကွီဆုꩻ ၂။ သွဉ်းကပ်လူႏဗာႏ ဒဲဉ်သွမ်ꩻကျိုꩻ၊ ကျိုꩻတန် ငတ်ꩻမျိုꩻ ယံလꩻထင်ႏ၊ ဥပဓိအင်ႏခွင်ႏ ယောင်ꩻဆင်ꩻယံ၊ ဗလအာႏသန် ယံအာႏရဲင်ꩻ၊ မွိုးရက်ဖါပဲင်ꩻ မျာꩻစွုမ်ꩻရောင်၊ ထွံႏကျံႏတွိုင်ꩻဖြောင် စီꩻပွါꩻလꩻ၊ နမ်းယိုတွမ်ႏသꩻ ယံချံꩻသာႏ၊ ယံကထွာဗာႏ စွုမ်ႏဘဝ၊ မျက်မောက်သုခ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မျက်မောက်ဧကန်ႏ ယံလꩻဗာႏ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသာႏ ဗွေႏစောဝ်းဘုရာꩻဩ။ ကွီဆုꩻ ၃။ သွဉ်းကပ်လူႏဗာႏ ထီသီႏတာႏအကျိုꩻ၊ နောင်ႏလာႏပန်ငါ ယံထွာလိုꩻထူꩻ၊ ယံထွာလူꩻမျတ်၊ စွုမ်ႏဇာတ် စွုမ်ႏဘဝ၊ သုခညိမ်ꩻခွꩻ ခွုင်းသꩻကကွီ၊ မွိုင်ဖွီ ယံဗွေ၊ ယံခြွေ ယံခြာႏ၊ ယံချံꩻသာႏဩ။ == ငေါဝ်းကပ်လူႏမေႏ == ၁။ ဘန္တေဩဗွေႏ အဟံခွေသွဉ်း၊ နေးတွမ်ႏစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏစိတ်စော်ꩻ၊ မနော်ꩻသꩻဗွာ၊ သဒ္ဓါႏဗလံ၊ ဣမံ အဂ္ဂိဒီပံ၊ တေန်ꩻတန်ဆီမီး၊ တသီးသွခံꩻရောင်ႏ ၊ ဖယောင်ꩻတဲင်ႏနံႏသာႏ၊ ထူႏဒွါႏတွမ်ႏမေႏခြဲစ်ꩻ၊ လဲ့ꩻတဲစ်ꩻထင်ႏထို၊ ဗွန်ထိုနီဗွေႏ၊ ခွေသွဉ်းရေႏမတ်၊ ဗွန်မျတ်နီဗွေႏ၊ ခွေသွဉ်းရေႏစူꩻ၊ ဘုန်ႏထူꩻနီဗွေႏ၊ ခွေသွဉ်းရေႏမတ်၊ လူႏကပ်ပူႏဇောႏ၊ သျင်ႏတောႏဗွေႏဘုရာꩻဩ။ ၂။ ဩဗွေႏဗွန်ထို ဘုရာꩻသျင်ႏ၊ ခွေသွဉ်းကပ်ထင်ႏ မေႏတေန်ꩻလီး၊ ရောင်ႏတင်ႏတသီး လေခူခါ၊ ပူႏဇောႏကပ်ငါ နီဗွေႏဩ။ == ငေါဝ်းကပ်လူႏထီ == ၁။ ဘန္တေဩဗွေႏ စဝ်းဘုရာꩻ၊ ဂုဏ်ႏတောႏကွတ်ꩻပါꩻ ဗွေလွန်းလွို၊ သွံဘွုံႏအကို ကျောႏစွစ်ꩻတိုး၊ ဟံႏလဲင်ꩻတသွိုး ထီဗောက်ꩻဗဝ်ႏ၊ တုꩻပြဲင်ႏမအဝ်ႏ စဝ်းဗွန်တန်၊ ထီဥဒကံ ခွꩻစုံစီႏ၊ စဲစ်ထွူဖြီႏစီႏ သော့ꩻကောက်ꩻခံꩻ၊ ယောင်းငါအွဉ်ႏတံꩻ ကပ်နီဗွေႏ၊ ရပ်ခံႏထူႏဖေႏ သွုံꩻဆောင်ႏဩ။ (ခွန်ထွန်းလှိုင်) == ငေါဝ်းပြွတ်မော်နမ်း == ၁။ [[ဩကာသ]]၊ ဩကာသ၊ ဩကာသ၊ သျင်ႏတောႏဗုဒ္ဓ ဘုရာꩻသျင်ႏ၊ သွံဆီတခွင်ႏ လိုꩻလူꩻနယ်ႏ၊ ဝေႏနေႏချွစ်လယ်ႏ ကေꩻဇူꩻတန်၊ ဗွေႏစဝ်းအရဟံ သဗ္ဗညု၊ ဗွေႏစဝ်းရုပ်ထု သွဉ်းကိုꩻကွယ်ႏ၊ ဥဒိဿရေႏရွယ်ႏ ရေႏမတ်စူꩻ၊ မော်နမ်းကိုဖူꩻ ပသေကြောင်း၊ အထန်ႏအလောင်း ပသေစင်၊ ကဝ်ႏစော့ꩻလာႏဗန် ခွေသွဉ်းပြွတ်၊ အလီꩻတစွုတ် သွဉ်းပြောင်ꩻလုဲင်ႏ၊ ခွေသွဉ်းခေါက်ဝုဲင်ႏ ပဲစ်ယံကင်ꩻ၊ ရူပယောင်ꩻဆင်ꩻ ယံတင်ႏတယ်ႏ၊ မဉ်ꩻဟွမ်လွီးလယ်ႏ သတင်ꩻနွိုး၊ ခွိုꩻယိုတွမ်ႏစွိုး မဉ်ꩻယံအွီႏ၊ ရော့ꩻမဲ့တဲ့ꩻသွီႏ လိုꩻတင်ꩻလုဲင်၊ ပီတိစွိုမ်းပြုဲင် သꩻသဒ္ဓါႏ၊ လူႏပြွတ်ထင်ႏဗာႏ ကဝ်ႏမော်နမ်း၊ တနံအခမ်း လူꩻသီးဒုံ၊ ယံဖေႏထင်ႏအုံ စံႏစာꩻဗာႏ၊ စေꩻစိန်ႏချံꩻသာႏစွိုးမျိုꩻအာကွိုနဲ၊ သျင်ႏတောႏဗုဒ္ဓ ဘုရာꩻဩ။‍<ref>တရာꩻဟော်ꩻပါခဲတ် (ပထမတွယ်ꩻ)</ref><ref>ငေါဝ်းဟော်ꩻထာꩻလူႏကျိုꩻ အမျိုꩻမျိုꩻ</ref><ref>ဗွေႏကုဝေရ</ref><ref>ခွန်ထွန်းလှိုင်</ref> == အာႏကွိုꩻ == <references /> [[Category:ငဝ်းဝုဲင်ႏဖရာꩻ]] fj89y5a3dd4sd8r1778nftswrbm8e2e 0 1661 31782 29307 2025-07-09T07:42:40Z Khun Kt 19 [[မန်းနောင်လိုꩻခွိုꩻ]] စာမျက်နှာကို [[မန်းနောင်လိုꩻမျိုꩻ]] သို့ Khun Ktက ရွှေ့ခဲ့သည် 29307 wikitext text/x-wiki {{Infobox ethnic group | group = Intha | native_name = မန်းနောင် | native_name_lang = my | flag = <!-- (image filename) --> | flag_caption = | image = Image:InleRowing.jpg | image_caption = မန်းနောင် ယိုꩻယားအောဝ်ႏဖြုဲင်ꩻဖြီ | population = <!-- total population worldwide --> | genealogy = | region1 = [[ဖုဲင်:Flag of Myanmar.svg|25px]] [[:မျန်မာခမ်းထီ|မျန်မာခမ်းထီ]] | pop1 = ၇၀,၀၀၀ | ref1 = <!-- <ref>erence/s supporting pop1 data --> | region2 = | pop2 = | ref2 = | region3 = | pop3 = | ref3 = | languages = မန်းဘာႏသာႏငေါဝ်ႏငွါတဲင်ꩻ မန်းနောင်ငေါဝ်းနေး | religions = [[ထေရဝါဒ|ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]] | related_groups =[[မန်းလိုꩻခွိုꩻ|မန်း]] ၊ [[ရခဲင်ႏလိုꩻခွိုꩻ|ရခဲင်ႏ]] | footnotes = }} '''မန်းနောင်လိုꩻခွိုꩻ''' ယို အုံအဝ်ႏအာလွေꩻဒျာႏ [[ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ]] အခဝ်နောဝ် ၊ [[ဝေင်ꩻနယ်ႏညောင်ႏရွီႏ]] ၊ နောင်အင်းလေးဒေႏသ အကိုသွူ ။ နောင်ဒေႏသကိုတယောဝ်း ၊ နောင်စပ်ဒေႏသ ကိုတယောဝ်း တယ်ႏထောင်ႏဒျာႏ ဒုံတဲင် အုံအဝ်ႏလွေꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ ။ လိုꩻခွိုꩻကအုံအဝ်ႏအာ နောင်ထျဒေႏသနဝ်ꩻကိုယို ထွာဒျာႏ မန်းနောင် ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ ။ == အာႏကွိုꩻ == <ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၅)</ref> [[ကဏ္ဍ:မျန်မာခမ်းထီလိုꩻခွိုꩻဖုံႏ]] sjtldpube8vxnwhhhe90pezrnmaursx 0 1876 31732 25132 2025-07-08T17:00:55Z Khun Kt 19 /* ဗဟိုႏသွဉ်တန်ꩻတွမ်ႏ ဗဟိုႏရွဉ်တောင်ႏတာႏ */ 31732 wikitext text/x-wiki ===လိတ်လီꩻစခါတွမ်ႏ လိတ်တသာယိုခါ=== တခြိုꩻလီꩻ တခြိုꩻစခါ ရွုပ်ဝတ္ထုသီးမျိုꩻနောဝ်ꩻ အစားကလိုႏနုဲင်ႏထိုꩻ၊ ဝန်ꩻထိုꩻ၊ အွဉ်ႏကုဲင်ချာဗာႏ အမျိုꩻလဲ့အောဝ်ႏ၊ တခြိုꩻလီꩻစခါ အနေင်ႏပေါင်ꩻ ကယိန်းညည သက်တန်ꩻယိန်းဆွာꩻဆွာꩻ၊ အငိုꩻတန်ꩻဖိုꩻ ယိန်းအောဝ်ႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့ အောဝ်ႏသွူ။ ဥပမာႏပွုံႏစံႏ- ပျꩻနယ်ဗာႏ ဗုဒ္ဓခေတ် ဟော်ꩻတရာꩻဦꩻဌာႏန ဓမ္မစက္ကျာႏစေႏတီႏ၊ ဇေႏတဝွန်ႏကျောင်ꩻတောႏ၊ ဗုဒ္ဓကူꩻပရိ[[နိဗ္ဗာန်ႏ]]ဌာႏန၊ ဗုဒ္ဓမျတ်စွယ်ႏတောႏ၊ သထွုံႏခေတ်၊ ပုဂံႏခေတ် ဗုဒ္ဓရွုပ်ထုတောႏလိတ်လုံး (ကျောက်စာ)၊ လိတ်ပီႏလာႏ (ပေစာ)၊ လိတ်ပပ် (ပုရိပိုက်)၊ နီလိုꩻသီးခြွိုင်းခြိုꩻပစ္စေꩻ ဖွိုင်ꩻဝန်ႏနꩻဗင်-စတဲင်နုဲင်းယို ထွာလိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻ ယေန်ႏငဲးရေꩻ အသက်သွီႏဖြွီꩻ၊ ခမ်းထီအာႏရဲင်ꩻအသွိုန်ႏ၊ မွိုးဖြားဖါဖြားသီး အမွီႏဟောဝ်တဲင် ငမ်းထိုꩻမားဟုဲင်လုဲင်လီလာတဲင်တွော့ꩻ ဖူးဝေးဖြောဝ်ꩻမဲင်ꩻ(မွန်)သီး အွဉ်ႏတန်ႏဖိုꩻ၊ အွဉ်ႏသိမ်ꩻဟောဝ်သော့ꩻ ထွားလိတ်တွိုက် (စာကြည့်တိုက်)ကို၊ နဲင်ႏငံႏတောႏအစိုႏရ ခမ်ႏလို့ရွဉ် အသိန်ꩻသန်းပေါင်ꩻတဲင် သိမ်ꩻဟောဝ်အွဉ်ႏသော့ꩻ "ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုပြတိုက်"ကိုသွူ။ တခြိုꩻဝတ္ထုပေါႏဆုဲင်ꩻ အတသာသီးမျိုꩻ အကျိုꩻစီꩻပွာꩻဖေႏထဲင်းဟောဝ်ထဲင်း တခြိုꩻလီꩻမျိုꩻလဲ့အောဝ်ႏ၊ ဥပမာႏ ခေတ်ယိုခါ ကာꩻဟဲင်းလဲစ်၊ ဒဲင်နာ၊ တိုယိုတာ၊ နစ်ဆး-စစွဉ်ႏကာꩻပေါႏဆုဲင်ꩻဖုံႏဘို ဒင်ႏကွန်ႏဒင်ႏလိုꩻ ထာꩻမာꩻလꩻတွင်ႏယိုꩻတဲင် ဂျစ်ကာꩻဒတ်ဆန်းသီးခွိုꩻနောဝ်ꩻ နီလိုꩻသီးသွုံꩻဆေ့ꩻထိုꩻစွဉ်ႏသွူ။ မဲ့ꩻကေꩻဇူꩻမွေးတောဝ်း၊ ခေတ်ကာႏလသီးမျိုꩻ အောဝ်ႏစွူစွူတောဝ်း၊ အပြောင်ꩻလုဲင်ႏဒါႏ သဘော်ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻဒျာႏသွူ။ ===လိတ်လီꩻစခါ=== ပအိုဝ်ႏလိတ်စခါ(ကျောက်စာ) သက်တန်ꩻလꩻ (၄၀၀) (၅၀၀)လိတ်လုံးနောဝ်ꩻ တဲမ်းလိတ်သား ထောင်ထွေလေ့လာဗာႏသမျ မော့ꩻတောဝ်းဒွိုန်းသွူ။ သုတေသီပုဂ္ဂိုလ်ႏလောင်ႏလင် မော့ꩻတဲ့ဟွိုန်တောဝ်း၊ ရန်ႏကွုန်ႏ "ကမ္ဘာအေး ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုပြတိုက်"ကိုတွမ်ႏ "ပြည်မြို့ ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုပြတိုက်"ကိုနောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုံး (ကျောက်စာ)အောဝ်ႏရိုꩻနဝ်ꩻ သက်တန်ꩻညကားမုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ သေတောဝ်းသွူ။ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုံး၊ လိတ်ပီႏလာႏ (ပေစာ)၊ သက်တန်ꩻည(၄၀၀)(၅၀၀)အောဝ်ႏကုဲင်တောဝ်းနောဝ်ꩻ အလင်မွေးတောဝ်း၊ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ ပွိုင်းလဲင်ႏခါ တယ်ႏစစွဉ်ႏ ခွန်မင်ꩻရာႏဇာႏ တွမ်ႏရဟန်ꩻသံႏဃာႏသီး တယ်ႏဘုရာꩻစေႏတီႏ၊ ကျောင်ꩻကန်ႏတဲ့ တဲမ်းခါꩻလိတ်လုံႏ အထွုံꩻဓလေ့ꩻ အဲန်ထောဝ်းသွူ။ တဲမ်းခါꩻမဉ်ႏအောဝ်ႏညာꩻညာꩻ တထွောင်းလဲ့ အွဉ်ႏကြွို့ꩻကြꩻ၊ ကွပ်စွဉ်ႏထိန်ꩻသိမ်ꩻတဝ်း၊ အွဉ်ႏတောဝ်းတန်ႏဖိုꩻတဲင် ထိုꩻမားဟုဲင်လုဲင် တစက်ꩻတစုဲင်ထိုꩻလို့ဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ===လိတ်စခါ ခမ်းကောင်တွမ်ႏ လိတ်အခြဲမ်တရျာꩻ=== နေင်ႏ ၁၃၁၃-ဗာႏ၊ ပဂိုꩻတွိုင်ꩻ ကျောက်တံခါးဝေင်ꩻနယ်ႏ ဗွေႏဗွန်ကြိုးဝိုင်း ဦးသောဘန (ကြိုးဝိုင်းဆရာတော်) ထင်ႏထူႏလိတ်မူခမ်းကောင် တောင်ႏကီꩻ၊ ပထမကျောင်ꩻတန်မွဉ်ခြဲင်၊ ဗွေႏဗွန်ဦးပဏ္ဍိတနောင်ကာꩻထျꩻ ရိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လိတ်မူတွယ်ꩻနောဝ်ꩻ စွုမ်ႏတောဝ်းတဲင် ထင်ႏတွိုႏ နေင်ႏ ၁၃၁၄-ဗာႏနောဝ်ꩻ ထင်ႏထူႏယင်း လိတ်မွူးတွယ်ꩻ ပင်လောင်ꩻဝေင်ꩻနယ်ႏ ဂွိုဏ်ꩻအုပ်ဆရာႏတောႏတန် ဗွေႏဗွန်ဖြားဦး(-----) ဖျင်ထဲမ် မွဉ်းလွုမ်းချော်ꩻထွူတဲင် ဝွေꩻသီးဖန်တသာလုဲင်ႏ အခြဲမ်တရျာꩻလိတ်မူ (အလံတရာသင်ပုန်းကြီး)နောဝ်ꩻသွူ။ ခါးလားနောဝ်ꩻ အခြဲမ်တရျာꩻသားစွိုꩻ ကတွယ်ႏနျꩻထန်ႏ လိတ်အုပ်ပအိုဝ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻ လိတ်ယာႏလဲ့ ထူႏခမ်းကောင်၊ လိတ်လဲ့ ထူႏခမ်းကောင် လိတ်မူစခါတွော့ꩻ အောဝ်ႏတဟို့ꩻချင်ႏ တဲမ်းနျꩻထန်ႏလိတ်အုပ်ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထောင်ထွေလေ့လာ သေထွꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ===မွိုင်ꩻပျိုꩻ၊ စခြွီဗွေႏဆရာႏတောႏသီး လိတ်ကျမ်ꩻဂန်ႏဖုံႏ=== နေင်ႏ ၁၃၂၅/၂၆-ဗာႏရပ် အခြဲမ်တရျာꩻသား ဥပါသကာႏစွိုꩻတွမ်ႏ ဇာတ်သားစွိုꩻ နွို့ထွို့ꩻဗူႏရေꩻ ကထင်ႏပျꩻဒါႏ ဇာတ်ခမ်းကောင်၊ ထင်ႏတွိုႏ ပဆျာႏကြိုႏလုံးဒါတွင်ꩻ လူႏခံႏလꩻလင်ꩻ မွိုင်ꩻပျိုꩻဗွေႏဆရာႏတောႏ ဦးကဝိသာရတဲမ်း လိတ်ကျမ်ꩻဝေဿန္တရာႏဇာတ်၊ သီႏဓာတ်တောႏထွက်ခန်ꩻ၊ လိတ်လုဲင်ꩻခံꩻထာ၊ လိတ်ပေႏလာႏပအိုဝ်ႏ ကျောင်ꩻပဆျာႏကြိုႏကို အာတန်သွူႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏဟိုပုံꩻ အွိုးပွိုင်းလဲင်ႏစခါ စခြွီဆရာႏတောႏ ကတဲမ်းထွူဒါႏ လိတ်ကျမ်ꩻဂန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻလဲ့ ဝွေꩻသီး ဥပါသကာႏစွိုꩻ လူႏခံႏလꩻလင်ꩻ ပနဲအာတန်နေနေသွူ။ သထွုံႏဒေႏသ မော့ꩻနောဝ်ꩻ အခြဲမ်တရျာꩻဆရာႏတောႏ ဦးစန္ဒနစူထောက် ကထွာဒါႏ ဦးဇဝန (ထီအုံႏလုံး)ကတွယ်ႏနျꩻ (ရွှေထုံ နာဂရာ ပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၃၂၁-ခုနှစ်) "ပအိုဝ်ႏရာႏဇဝင်ႏ"လိတ်စောင်ႏကိုနောဝ်ꩻ စခြွီဆရာႏတောႏတဲမ်း ငေါဝ်းဆုတောင်ꩻ၊ ငေါဝ်းကပ်သွမ်ꩻတောႏ၊ ငေါဝ်းတောင်ꩻပြန်ႏတရာꩻ၊ ငေါဝ်းဖစ်ပင်ꩻသီႏလသား၊ စစွဉ်ႏလိတ်ယာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ စခြွီဗွေႏဆရာႏတောႏစူခြောင်ꩻ လိတ်မူဖုံႏဒျာႏတဲင် လင်ꩻနျꩻသထွုံႏ ပုံနှိပ်တိုက်နုဲင်းနောဝ်ꩻဒျာႏသွူ။ ===ပအိုဝ်ႏပိဋကတ်ပေႏလာႏ ဝင်ꩻလွဉ်ထူႏနွိုင်ႏ=== နေင်ႏ ၁၃၅၀-ဗာႏ၊ ဒဲန်ရုတ်ꩻလာတွင်ꩻ တဲမ်းလိတ်သားခွေသွဉ်း တွမ်ႏသွꩻဖက်တပါꩻ ဒေသန္တရဗဟုသုတအနေႏ လွေꩻလယ်ႏသထွုံႏ အခြဲမ်တရျာꩻ၊ ဘာႏအံ၊ သာမညကောင်၊ ဒုံနောင်အတုတ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဒုံဖုံႏတဲင် လွေꩻဟွိုန်ထွꩻပါ သတင်ꩻနုဲင်းငါယိုသွူ။ မန်းခမ်း ပါဠိတက္ကသိုလ်ႏ တယ်ႏထောင်ႏစကာႏလတွင်ꩻ ဝွန်ႏတန်ချုပ်ဦးနု အစိုႏရလက်ထက်တွင်ꩻ ၁၃၁၂-ဗာႏကို ပအိုဝ်ႏပိဋက် လိတ်ပီႏလာႏ ကအောဝ်ႏဒါႏ ဝေင်ꩻသထွုံႏ ရေကျော်ကျောင်ꩻ ဆရာႏတောႏ ဦးဝိသုဒ္ဓ (ပအိုဝ်ႏ)လက်ထက်တွင်ꩻ ဟိတကာရီကျောင်ꩻ ဗွေႏဗွန်ရခဲင်ႏတွမ်ႏ ဗွေႏဗွန်မဲင်ꩻတပါꩻ ဝိဇ္ဇာဘာဂီကျောင်ꩻ ဦးသီရိ(စောက်ꩻ)ပါတွမ်ႏ ပြည်သူ့ရဲစခန်းမှူး ဦးကျော်ခင်သီးစွိုꩻ တွမ်ႏဂျစ်ကာꩻ လွဉ်ကွီခေ့ꩻထူႏနွိုင်ႏထိုꩻ ပိဋကတ်ပအိုဝ်ႏလိတ်ပေႏလာႏ စခါနောဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻဟိုပုံꩻဆꩻကွဉ်ႏ ဗွေႏဗွန်ဖြား နမ်းပါခီꩻ သိမ်ႏလိတ်ကမ္ပယ်ႏမတ်တန်ꩻနောဝ်ꩻ တဲမ်းခါꩻတောင်ꩻယာႏလောင်း၊ ပအိုဝ်ႏတွမ်ႏမန်း တဲမ်းခါꩻနီဘာႏသာႏ၊ အဒွုန်အောဝ်ႏ (၅-စူမွူးရပ်)၊ အဖွိုႏအထို အောဝ်ႏတထွိုင်ႏလိုꩻ စခါမူ၊ သက်တန်ꩻအောဝ်ႏ နေင်ႏ (၉၀)လွိုရပ်ယိုတဲ့ အခြဲမ်တရျာꩻသား ဥပါသကာႏစွိုꩻ လူႏခံႏလꩻထိုꩻ ၁၃၄၁-ဗာႏကိုသွူ။ မဉ်ႏထိုမ်ႏထောင်ချာခင်ႏခြောင်ꩻ ယံသေစဲင်းတဲင် တဲမ်းဒင်ႏပျꩻဗာႏစွုမ်ႏစွုမ်ႏနုဲင်းယိုသွူ။ ==ဗဟိုႏသွဉ်တန်ꩻတွမ်ႏ ဗဟိုႏရွဉ်တောင်ႏတာႏ== ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံႏဃာႏစွိုꩻအွဉ်ငါ တမာကျိုꩻစာꩻဖေႏတဲင် တယ်ႏစနေင်ႏ ၁၃၄၀-ဗာႏ၊ ဗꩻတွိုႏလွဉ် ၁၃၅၈-ဗာႏ ဟန်ႏသနီꩻ မာꩻဗာႏလဲန်း ဗဟိုႏသွဉ်တန်ꩻ (၁၈)နေင်ႏ၊ လိတ်တသာ ကအောဝ်ႏသွဉ်ဟန်ႏသနီꩻယိုတဲ့ ဗွောင်ဖေႏနီပအိုဝ်ႏမဲ့နား၊ ထွာထွို့ꩻဗူႏရေꩻ၊ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ၊ တရပ်တွမ်ႏတရပ်၊ တနယ်ႏတွမ်ႏတနယ်ႏ သွီႏထီꩻရက်ပဲင်ꩻလွဝင်ꩻ၊ သꩻဗော့ꩻမွိုတ်လွဝင်ꩻ၊ သွဉ်ဗာႏတဲင်တွော့ꩻ အါကျိုꩻခြွေခြာႏ လꩻအာငါႏသွူ။ ပအိုဝ်ႏလိတ်လီꩻစခါနောဝ်ꩻလဲ့ ထွာနီပအိုဝ်ႏ အသက်သွီႏဖြွီꩻတဲင် လိုႏထိုမ်ႏစုရွမ် ဖောႏထန်ႏငါႏသွူ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ "ထိုမ်ႏစုရွမ်လိတ်လီꩻစခါအစွိုꩻ"(ရှေးဟောင်းပအိုဝ်းစာပေ စုဆောင်းရေးအဖွဲ့)ယိုတဲ့ အဝ်ႏလိုႏတယ်ႏထောင်ႏ လွောင်ႏဗူႏလွေꩻဖေႏပါနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၃၅၆-ဗာႏ၊ ဗဟိုႏသံဃာႏစွိုꩻ လူႏခံႏလꩻရွဉ် နဝမနေင်ႏခွပ် စာႏရင်ꩻသျင်ꩻတန်ꩻစောင်ႏကိုပါ- ၁။ ကျောင်ꩻနင်းပုဂ္ဂိုလ်ႏလူႏ- ၂။ ဝေင်ꩻနယ်ႏကျောင်ꩻပေါင်ꩻလူႏ- ၃။ စာလိတ်အုပ်ငိုꩻလꩻရွဉ်- ၄။ ၁၃၅၅-ဗာႏ၊ ရွဉ်လီꩻစူကွို့ꩻအဝ်ႏကုဲင်- စုခြွဉ်းလꩻရွဉ် (၁၅၈၀၁၃ဝိ/ဗီႏ) တဆီငတ်ꩻသိန်ႏသွစ်ꩻသောင်ႏတစွဲးသွံဆီသွူ။ နေင်ႏ ၁၃၅၆-ဗာႏ၊ ဒသမနေင်ႏခွပ် ဗဟိုႏရွဉ်တောင်ႏတာႏ လꩻရွဉ်စုခြွဉ်း (၁၃၂၁၇၈၆/ဗီႏ) တဆီသွံသိန်ႏနီသောင်ႏတရင်နွတ်ꩻစွဲပုဲင်သွစ်ꩻဆီသူဗီႏ၊ နေင်ႏ(၁၀)ကို လꩻရွဉ်စုခြွဉ်းကားမုဲင်ꩻ၊ သွုံꩻရွဉ်စုခြွဉ်းကားမုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ ထောင်ချာစာႏရင်ꩻ ပေါင်ꩻချာဝင်ꩻမꩻ သေသွူ။ တနေင်ႏတာႏ ဗဟိုႏရွဉ်တောင်ႏတာႏ သိန်ꩻ(၁၀)လွိုယို မဉ်ႏဖြယ်သွုံꩻဖ ခွယ်ꩻခေါ်ဖေႏ လိတ်စခါတာႏ ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ လိတ်စခါ ထိုꩻမားဟုဲင်လုဲင်ဗာႏတဝ်း၊ လိတ်စခါ မဲ့ငါပေႏဗာႏတဝ်း၊ အွဉ်ႏနယ်ဒင်ႏပျꩻနယ်နွောင်ꩻ လိုꩻမျိုꩻလင် ခမ်းရင်ꩻသားနဝ်ꩻသွူ။ ပုဂ္ဂိုလ်ႏအပါꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတောဝ်း မဉ်ႏစုရွမ် တဲမ်းပျုစုဗာႏ ပအိုဝ်ႏ အဘိဓာန်ႏ၊ ပအိုဝ်ႏ ပေါရာဏကထာႏ၊ ပအိုဝ်ႏသဒ္ဒါႏ၊ ပအိုဝ်ႏရာႏဇဝင်ႏ၊ ပိဋကတ်ပြန်ႏပအိုဝ်ႏ-စားယိုနောဝ်ꩻ ထွာအီငါႏ ထာꩻမာꩻအစွဲအကမ်း၊ တန်ꩻဖိုꩻအကျိုꩻအာငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏလꩻလွဉ် လိတ်စခါ၊ လိတ်လုံး၊ လိတ်ပီႏလာႏနောဝ်ꩻ လိတ်လီꩻတွမ်ႏ လိတ်တသာ အသွုံꩻအနွုံꩻ ကွာႏပွိုင်းဝင်ꩻတကားမုဲင်ꩻ၊ တွမ်ႏပအိုဝ်ႏငေါဝ်း ဝေါဟာရစခါ သေထွꩻစုရွမ်လꩻသွူ။ (ရန်ႏကွုန်ႏ တက္ကသိုလ်ႏ ပါမောက္ခ ဦးအေးမောင်ကတဲမ်းဒါႏ "ပုဂံကျောက်စာလက်ရွေးစင်စာအုပ်")ကိုနောဝ်ꩻ ဗဟုသုတယံကထွာတဲင် ဒင်ႏပျꩻနယ်ဗာႏနုဲင်းဆꩻလယိုသွူ။ ပုဂံခေတ် ရှေးဟောင်းမြန်မာစာလုံးပေါင်းမှ ယ္ခုခေတ်စာလုံးပေါင်း အသွင်ပြောင်းလာပုံ- ပုဂံခေတ်ပုံစံ ယ္ခုခေတ်ပုံစံ *(၁) ကျောန် - ကျွန် *(၂) လောမ် - လုံး *(၃) သိယ် - သေ *(၄) လှောက် - လွှတ် *(၅) လော - လူ *(၆) က္လောင်း - ကျောင်း *(၇) ဖ္လစ် - ဖြစ် - စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ပအိုဝ်ႏလိတ်လီꩻစခါ မွိုင်ꩻပျိုꩻ၊ နောင်ဟဲင်း၊ သီႏသဲင်ႏ၊ စခြွီဆရာႏတောႏခေတ်တွမ်ႏ ခေတ်တသာယိုခါ ကွာႏပွိုင်းဝင်ꩻ တကားမုဲင်ꩻ မဉ်ႏထေထန်ႏ အပွုံႏစံႏနောဝ်ꩻ- လိတ်လီꩻစခါ လိတ်တသာယိုခါလဲင်ႏ- *(၁) သိင်တဝ်းအဝ်ပင်္အျံနေဒိုန်းက - သဲင်တဝ်းအဝ်ႏပအျပ်နေဒွိုန်းက *(၂) င်္ဆျံပေိ့ခါမဲ့ - ဆိမ်ꩻပေ့ꩻခါꩻမဲ့ *(၃) ဖြောင်းဆွဉ်းတင်္ကျံ - ဖြောင်းဆွဉ်ႏတကိမ်ꩻ *(၄) ကျိပ်ရွဉ်လအာ - ကေပ်ꩻရွဉ်လꩻအာ *(၅) တစွပ်နီစွပ် စွပ်စဝ်တွံထီ - တစွုပ်နီစွုပ်၊ စွုပ်ꩻစဝ်ႏတွမ်ႏထီ *(၆) သွံနိန် - သွံနေင်ႏ *(၇) ကိပ်ရွဉ်နီရိန် - ကေပ်ꩻရွဉ်နီရေင် *(၈) ခွံလာဖြိန်း - ခွမ်ꩻလာꩻဖြေင်း-စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၃၄၄-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်စေတ်ꩻလောင်း၊ အတွဲꩻ(၂၀) အမုဲင်(၅) ဓမ္မဗျူဟာ မန်းခမ်းထိုမ်ႏစုရွမ် လိတ်လီꩻစခါ မာꩻပွုံႏမာꩻနယ်ꩻ (လုပ်ထုံးလုပ်နည်း) ယံသေထွꩻရိုမ်း ဗဟုသုတ ယံကလꩻတဲင် ဒင်ႏပျꩻနယ်ဗာႏ။(တဲမ်းသော့ꩻပါတဝ်းဒွုမ်) နေင်ႏ ၁၃၅၈-ဗာႏ၊ ဒဲန်သီႏလာဆန်ꩻ ဆေꩻတန်ဖဲ့ꩻတွို့ꩻထင်ꩻ ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻအစွိုꩻရွုမ်ꩻချုပ် (ပ အ မ ဖ)နောဝ်ꩻ ဗွောင်လွေꩻဖေႏလဲန်း၊ ပအိုဝ်ႏထွုံꩻစခါ ယေန်ႏငဲးရေꩻပျꩻတွိုက် (ရှေးဟောင်းပအိုဝ်းယဉ်ကျေးမှုပြတိုက်)တဲင် မင်္ဂလာႏအောဝ်ႏ၊ သꩻရေꩻဟွိုန်ဟောဝ်ငါႏ၊ အောတ်ႏရပ်ခံႏ ကျိုႏဆွုမ်ႏဒျာႏ ဖူးဝေးပရိသတ်သီး လိတ်ပပ်၊ လိတ်ပေႏလာႏစခါ တွမ်ႏပအိုဝ်ႏယေန်ႏငဲမုꩻ ခြွိုင်းခြိုꩻစခါဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ တဲမ်းလိတ်သား ဟွိုန်ထွꩻဗာႏ ကျောင်ꩻယဟန်ႏဟန်ႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြား ဗွေႏဗွန်တန် စခေါင်ႏစခါ ကအွဉ်ႏကုဲင်ခါꩻဒါႏ လိတ်ပပ်၊ လိတ်ပေႏလာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ လိုꩻဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻယို တသေထွꩻတောဝ်း အခရာႏတဲင် အွဉ်ႏတောဝ်းအရေꩻ၊ ထိန်ꩻသိမ်ꩻတောဝ်းꩻ တစက်ꩻတစုဲင် ဟုဲင်လုဲင်သဲ့ဖြင်းထိုꩻခြေင်လို့ဒျာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻလဲ့ အောဝ်ႏဟွိုန်ထီႏထွꩻဗာႏ၊ လမ်းယဟန်ႏတဲ့ မွိုးဖြားဖါဖြားစိုး ကအွဉ်ႏကုဲင်သေꩻခါꩻဒါႏ လိတ်ပပ်၊ လိတ်ပေႏလာႏ၊ လိုꩻဖြားစခါအမွီႏဟောဝ် အခြွိုင်ႏအခြိုꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ထိန်ꩻသိမ်ꩻမုꩻအောဝ်ႏတောဝ်း၊ တစက်ꩻတစုဲင် သဲ့ကုဲင်ဖြင်းထိုꩻလို့ဒျာႏသွူ။ ခါးလားကအွဉ်ႏရုံး အွဉ်လို့ဝင်ꩻလွဉ်ဖေႏ၊ ခါးလားကလဲ့ꩻမေႏ လွဉ်လူႏသွော့ဝင်ꩻ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏ ယေန်ႏငဲရေꩻအစွိုꩻရွုမ်ꩻ"အွိုးဆေꩻတန်ဆꩻတွို့ꩻထင်ꩻ၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻယိုအကျောင်ꩻ နေးတွမ်ႏမေတ္တာႏစေႏတနာႏသꩻဗွာ သꩻရက်ခွိုꩻအာအာတဲင် တမာနိုꩻဆောႏ အွဉ်ႏဟွိုန်ထေ့ဗာႏ ဖူးဝေးစွိုးခွိုꩻသီးနုဲင်းယိုသွူ။<ref>ဗွေႏဇဝန-သူရိယခမ်း၊ ဒဲဉ်သီႏလက်ဆောင်ႏ အမုဲင်-၁၆</ref> == အာႏကွိုꩻ == <references/> [[ကဏ္ဍ:ပအိုဝ်ႏသမဲင်ꩻ]] [[ကဏ္ဍ:ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻ]] e2nylu1bbg9shgyzybzuinkxnzvvsfk 0 1906 31752 28460 2025-07-09T05:36:45Z Khun Kt 19 31752 wikitext text/x-wiki [[File:Burma1981-060.jpg|thumb|270px|ခမ်းလင်သား ကတွဲႏထူႏခါꩻခါꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻသီး ပုင်ႏမတ်တန်ꩻ၊ ၁၉၈၁ ရပ်]] ==လိုꩻပေႏကွီနာႏအကျိုꩻ== ၁။ ဩစဝ်းဖါဖြား/မွိုးဖြား ယိုငခါ၊ ပိုလီꩻကောထွာ နီသွဉ်းသီး၊ ဟတ္ထဆီလီး ဝုဲင်ႏရွမ်းဗူႏ၊ အွဉ်ႏဒင်ကတူႏ ကတောင်နာ၊ ယံယိုလဲင်ႏခါ သွဉ်းတောင်ꩻပြန်ႏ၊ ထာꩻလူႏကဝ်ႏတလဲင်ႏ ရဲဉ်ꩻထွူယဝ်း၊ ခွေသွဉ်းလျောက်လဝ်း မဉ်နာႏခံႏ၊ ဟူဗွာတလင်ႏ ထာꩻလူႏကျိုꩻ၊ ငခါယိုရိုꩻ အီႏကန်းတော့ꩻ၊ ငမ်းသꩻမရော့ꩻ ပဲစ်အဝ်ႏဒင်ႏ၊ ကာယ ဝစီႏကံႏ တွမ်ႏမနော်ꩻ၊ ငမ်းသꩻအဝ်ႏရော်ꩻ သွုန်ႏသꩻပွစ်၊ ယိုခါယံလွစ် ပဲစ်ယံကင်ꩻ၊ ဦးချဝုဲင်ႏလင်ꩻ သွဉ်းရိုႏသေႏ၊ ယံကဟော်ꩻဖေႏ အကျိုꩻ(ဖါဖြား/မွိုးဖြား)ဩ။ ၂။ ဩစောဝ်း(ဖါဖြား) ယိုငါခါ၊ ပိုလီꩻကောထွာ နီသွဉ်းသီး၊ ဟတ္တဆီလီးဝုဲင်ႏရွမ်းဗူႏ၊ အွဉ်ႏဒင်ႏကတူႏ ကတောင်လောင်း၊ ယွော့တဲင်ကပ်ယောင်း အွဉ်ႏတံꩻငါ၊ ထထီႏဟူဗွာ တခိုးနွိုး၊ ပါသော့ꩻစွုမ်ႏစွိုးလွဉ်ကန်းတော့ꩻ၊ အခွေါင်းအဆော့ꩻ မဉ်ႏအောဝ်ႏဒါႏ၊ ငမ်းသꩻပဲစ်မာႏ ကလဲဉ်းချာ၊ နောဝ်ꩻမꩻယိုခါ လွဉ်ရိုႏသေႏ၊ (ဖါဖြား)စောဝ်းဗွေႏ ခွင်ꩻလွစ်ဖေႏသွော့ဩ။ (မီႏလူႏဒျာႏမွိုးဖြားတဲ့ ဖါဖြားခြောင်ꩻနဝ်ꩻ ပြောင်ꩻသော့ꩻဖေႏသွော့ မွိုးဖြား) (လိုꩻပေႏကွီနာႏအကျိုꩻ) == လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏပိုလီꩻထာꩻလူႏကျိုꩻ == ၁။ ယောယိုလဲင်ႏခါ အယံတွင်ꩻ၊ တနꩻမဲဉ်ႏလင်ꩻ နေင်ႏလာပြောင်း၊ ပူႏဇောႏကပ်ယောင်း မာꩻကုသိုလ်ႏ၊ အဦꩻအခိုႏ ကပ်ရီးငါ၊ ထထီႏဟူဗွာ နေင်းပတော့ꩻ၊ စွုမ်ႏစီႏပါသော့ꩻ ရဲဉ်ꩻဒါႏန၊ ရိုႏသေႏဂါရဝ ကန်းတော့ꩻဗာႏ၊ မိဘမာႏတာႏ မွိုးတွမ်ႏဖါ၊ ကွီလွစ်ပတာ ကံႏသွံပါꩻ၊ ဖယန်ကင်ꩻညာꩻ ဘေꩻကျမ္မာႏ၊ ကွတ်ꩻဆီသူရောႏဂါႏ ယံကကင်ꩻ၊ ရန်ႏသူႏငတ်ꩻတန်ꩻ ယံမော့ꩻပုဲင်ႏ၊ ထာꩻယပ်ꩻထာꩻခုဲင်ႏ ဒုဂ္ဂတိ၊ သေနန်းအောက်မေ့ သတိꩻလꩻ၊ ပွိုးပီးနဝ်ꩻမꩻ ယိုငခါ၊ သွုန်ႏသꩻစင်ဗွာ နုဲင်းဝေဿန်ႏ၊ စိတ်ကူꩻဝွေႏဖဖန်ႏ ထုမ်ႏအဟဝ်၊ ယံဖေႏမဂ်ဖျောဝ် ယံတွိုႏဖိုလ်ႏ၊ သꩻရွယ်ႏတွိုင်ꩻလိုႏ ယံကထွာ၊ သꩻငါလိုႏတွိုင်ꩻ ယံကအောင်ႏ၊ မီႏတွိုႏနောက်နောင်ႏ ဝန်ꩻတနီꩻ၊ သီကထွာပိုလီꩻ ယံလꩻဗာႏ၊ လိုꩻလူꩻချမ်ꩻသာႏ နိဗ္ဗာန်ႏဆုꩻကွိုနဲး ပိုလီꩻသီးယာဟွေး-----။ (လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏ) ၂။ သက္ကစ္စဒါႏန မျတ်မဟာႏ၊ သိုမ်ပါꩻစေႏတနာႏ ထွတ်ꩻပြုဲင်လီ၊ စေ့ꩻနေ့ꩻတအီ လွစ်အဝ်ႏဗွို့ꩻ၊ ထာꩻယူႏစွဉ်ႏစွို့ꩻ သေတရာꩻ၊ စေႏတနာႏသိုမ်ပါꩻ အွဉ်ႏဆငါ၊ နုဲင်းယိုခါခါ ကလူႏထင်ႏ၊ ခမ်းဟဝ်နိဗ္ဗာန်ႏ ယံလꩻနော၊ ခါးလားလꩻနော ခါႏလယ်ႏတွင်ꩻ၊ ကီလထင်ႏလင်ꩻ လိုꩻအဒုံ၊ သန္ဓေႏသဲင်ꩻအုံ သုဂတိ၊ မာႏတာႏမွေးမိ သူႏတောႏကောင်ꩻ၊ စွုမ်ႏနီꩻအုံရောင်ꩻ တွမ်ႏသီႏလ၊ နိပါꩻသုခ နမ်းတွမ်ႏသꩻ၊ ရေႏတွိုင်ꩻယံလꩻ တꩻတွိုင်ꩻထွာ၊ ကူꩻကားဖြေꩻစာ လိုပ်ꩻမာꩻအောင်ႏ၊ လောကုတ်ဖြီဖေါင်ႏ စူဖွို့ꩻယံ၊ ဒါႏနဟုံႏသန် အကျိုꩻဖေႏ၊ ချမ်ꩻသာႏသေႏသေႏ စွုမ်ႏဘဝ၊ အာယုဝဏ္ဏ ငတ်ꩻပါꩻဗွေ၊ စွုမ်ႏဇာတ်သဲင်ꩻခြွေ လွိုင်ႏဥစ္စာႏ၊ သဌေꩻထွာဗာႏ အရန်းထို၊ ဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻတဲင်ယို ခမ်း[[နိဗ္ဗာန်ႏ]]၊ မန်းမန်ႏသီကုသိုလ်ႏအကျိုꩻ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသႏ၊ ယံဖေႏနေးကလꩻဗာႏ ပိုလီꩻသီးယာနော။ ၃။ သက်တန်ရွယ်ႏကီꩻ သီလွဉ်လူႏ၊ ဂုဏ်ႏတန်ထိုခြူႏ သီလွဉ်တန်ꩻ၊ ခွန်ယိုတွမ်ႏနင်ꩻ ပိုလီꩻအာ၊ ထွားနုဲင်းစခါ ထုံꩻလီꩻယ၊ ဣဒါနိစ ယိုခါတွင်ꩻ၊ အခန်ꩻလဲ့သင်ꩻ အခါႏရော့ꩻ၊ တနꩻမဲဉ်ႏသော့ꩻ မွူးနီꩻထူꩻ၊ ကျုံႏတောႏသော့ꩻစူꩻ မွူးလာမျတ်၊ သီလွဉ်လူႏကပ် တန်တွမ်ႏပေႏ၊ သီလွဉ်ရိုႏသေႏ ခွန်တွမ်ႏနင်ꩻ၊ ဂုဏဂုဏ်ႏအင်ꩻ ယိုတပါꩻ၊ ဝယရွယ်ႏဆွာꩻ ယိုတတော်ꩻ၊ သꩻကိုမနော်ꩻ မီႏယွုမ်းအံႏ၊ ပူႏဇောႏဝုဲင်ႏထင်ႏ အကျိုꩻတန်၊ ဒါနဖလံ တွက်မပဲး၊ လꩻအာငါႏနဲး ပန်ငါတာႏ၊ လꩻအာငါႏနဲး နောင်ႏလာႏရင်ꩻ၊ ပစ္စုပ္ပန်ႏတွင်ꩻ ယိုလဲ့ခါ၊ လꩻအာနုဲင်းနုဲင်း ပိုလီꩻနော၊ နမ်းလဲ့သုခေါ သꩻချမ်ꩻသာႏ၊ ယောင်ꩻလဲ့သေႏချာႏ ရုတ်ဟင်းလီ၊ ငဝ်းထီလဲ့အွီႏ ဉာဏ်ႏလဲ့ဗွောင်၊ သတ္တိလဲ့ခွေါင် ပညာႏကွုမ်ႏ၊ ထာꩻဒါႏလဲ့စွုမ်ႏ လွစ်နောင်ႏတ၊ ဘယလဲ့ကေႏ ဘေꩻရန်ႏကင်ꩻ၊ စွိုင်ႏနင်ꩻလဲ့အာ ချွေႏရံႏလွိုင်ႏ၊ စံႏစာꩻဗာႏကွိုင်ႏ ထွူတဲင်ခါ၊ မီႏတွိုႏဆုဲင်ꩻချာ အန္တိမ၊ သျင်ႏတောႏဗုဒ္ဓ မီႏပွင်ꩻပေါႏ၊ ယံကခွဲးတောႏ ပါꩻညီꩻရဝ်း၊ ဧဟိဗွေႏငဝ်း မီႏဟဲ့ꩻဟောင်၊ မူႏယိုတွမ်ႏမောင်ႏ ပိုလီꩻအာ၊ ဘုရာꩻဆချာ ယံပါရဝ်း၊ ဝွေꩻဗွေႏစဝ်း ဖြီခံꩻကို၊ နွို့ညီꩻသွို ကူꩻနိဗ္ဗာန်ႏ၊ လꩻဧကန်ႏ နိရောဓော၊ ခမ်းသုခေါ ရုပ်နာမ်ႏသိမ်ꩻ၊ ခမ်းဝေင်ꩻငိမ်ꩻ ရုပ်နာမ်ႏကွဲႏ၊ လွစ်သန္ဓေႏ ကင်ꩻဇာႏတိ၊ လွစ်ဗျာႏဓိ တွိုႏမဂ်ဖိုလ်ႏ၊ ခန္ဓာႏကြိုႏ ချုပ်လဲင်ႏချင်ꩻ၊ ပငါပရာꩻကွိုနဲးနော ပိုလီꩻသီးယာဟွေး--- (လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏ) ၄။ ပွိုးပီးနဝ်ꩻမꩻ ဟန်ႏသလဲင်ႏခါ၊ ပိုလီꩻသီးယာ ကလူႏဗာႏ၊ ဟူဗွာထထီႏရာႏ တခိုးလွမ်၊ တောင်းလုဲင်အွဉ်ႏဒေါင် ပြူးနေင်းပေါင်ꩻ၊ လꩻထွူနဲးလောင်ꩻ အကျိုꩻဖေႏ၊ ပိုလီꩻတန်ပေႏ အနမ်းရင်ꩻ၊ ယံခြွိုင်ႏယံသန်ꩻ ကင်ꩻရောႏဂါႏ၊ ဘေꩻမျိုꩻကျမ္မာႏ ဟူႏလို့စင်၊ ရွဉ်တောင်ꩻပဲက်ဆန် လွိုင်ႏဝပြော်ꩻ၊ ပိုလီꩻမနော်ꩻ ကနောင်ႏတ၊ ယံဗွေပြဲ့ꩻဝ လꩻဧကန်ႏ၊ သွဉ်းသဲႏချွေႏရံႏ ခူတဝွုန်ꩻ၊ ခံꩻဗောႏလဲ့ကွုန်ꩻ အံႏအွꩻလုမ်း၊ တနံအတုံး လူꩻအပို၊ ပျသာဒ်ဟော်ကို စံႏစာꩻသော့ꩻ၊ ယံခွဲးကျုံႏမော့ꩻ ဘုရာꩻပွင်ꩻ၊ ပိုလီꩻခွန်နင်ꩻ လꩻနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏယံဖေႏ ပိုလီꩻသီး၊ ကတွိုႏထင်ႏလွခန်းဝင်ꩻ ပငါပရင်ꩻကွိုနဲး ပိုလီꩻသီးယာဟွေး---။ ၅။ ပိုလီꩻသီးယာ၊ သီကထွာပိုလီꩻ၊ လွဉ်ကန်းတော့ꩻ ရိုႏသေႏဗာႏ အကျိုꩻယို၊ သက်ထိုစိုးဆွာꩻ အာႏယံသန်၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻလွိုးယံ ပညာႏဒါႏ၊ သုခချံꩻသာႏ ဆုꩻငတ်ꩻမျိုꩻ၊ ထာႏလူႏအကျိုꩻ အီႏလꩻဗာႏ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသာႏကွိုနဲ ပိုလီꩻသီးယာဟွေး ---။ ၆။ ဟောဝ်သွူပိုလီꩻ ကလွဉ်လူႏ၊ စေႏတနာႏဗွာဖျူႏ ကလွဉ်တန်ꩻ၊ အပဲစ်ကွီခွင်ꩻ စိန္တရေႏ၊ အွဉ်ႏစွꩻခွင်ꩻဖေႏ ယံလွစ်ကင်ꩻ၊ ကံႏတန်သွံတန်ꩻ ဒုစရဲက်၊ ကာႏယအပဲစ် ဝစီႏကံႏ၊ မနော်ꩻသွံဆင်ႏ လဲဉ်းညာꩻယန်၊ ဆီပါꩻကံႏတန် ကင်ꩻညာꩻခြူႏ၊ သီကလွဉ်လူႏ ပစ္စယ၊ တင်ႏတန်ဒါႏန သော့ꩻဟူဗွာ (ထထီႏလဲ့ပါ တောင်းလုဲင်ထောင်ꩻ၊ နံႏသာႏဖယောင်ꩻ မေႏတေန်ꩻလီး၊ ဝုဲင်ႏငါအွဉ်ရီး ရိုႏသေႏဗာႏ) အမျိုꩻပေါင်ꩻအာ ရဲဉ်ꩻသော့ꩻငီꩻ၊ စွုံႏလင်ႏဖြီꩻစီꩻ အွဉ်ႏတံꩻငါ၊ အုံလင်ꩻဆွတ်ချာ ရိုႏသေႏဗာႏ၊ အကျိုꩻကုသလာႏ လꩻဒိဋ္ဌ၊ ယိုခါဘဝ လꩻထင်ႏသျာꩻ၊ ဥစ္စာႏစီꩻပွာ ခြွေတဒွဉ် ၊ လꩻခံꩻလꩻရွဉ် ဥစ္စာႏလွိုင်ႏ၊ ဖြေꩻစာလꩻကွိုင်ႏ ပရိဘော၊ မီႏသံးပြောင်ꩻတော ထင်ႏလူꩻဒုံ၊ ဟော်နန်ꩻထင်ႏအုံ စံႏစာꩻပျောႏ၊ ဆုဲင်ꩻချာညီႏတောႏ ဖူႏကနင်၊ မီႏသံးပွင်ꩻချင် ခွဲမော့ꩻဗာႏ၊ ခမ်းဟောဝ်ဝေင်ꩻသာႏ နိရောဓ၊ သာႏသာႏယွယွ လꩻအမန်ႏ၊ ခမ်းဟောဝ်နိဗ္ဗာန်ႏ ယံလꩻနော၊ ပိုလီꩻတဗူႏ ခိုမူႏသီးယာဟွေး ---။<ref>ငဝ်းဟော်ꩻဖေႏထာꩻလူႏကျိုꩻအမျိုꩻမျိုꩻ</ref><ref>ခွန်ထွန်းလှိုင်</ref> ၇။ သာႏဓု၊ သာႏဓု၊ သာႏဓု၊ ဟဝ်မွေးငါႏ၊ ကလူႏတန်ꩻဗာႏ ဟန်ႏနီꩻယို၊ သက်လဲ့ယံထို ဘွုံꩻယံကီꩻ၊ တယ်ႏစဟန်ႏနီꩻ မာꩻတငါ၊ ရေႏတွိုင်ꩻယံထွာ ငါတွိုင်ꩻလꩻ၊ ကုသိုလ်ႏမꩻစꩻ ကံႏဟဝ်စွဲ၊ စံႏစာꩻကားပဲ ကုသိုလ်ႏကျိုꩻ၊ ဆုဲင်ꩻချာထင်ႏစိုꩻ ဝေင်ꩻမွန်းပျောႏ၊ စေꩻစိန်ႏနန်ꩻတောႏ ဟော်ဆောင်အာ၊ ပီႏနယ်ꩻယော လဲင်ꩻအွန်အန်၊ ခွန်လူꩻတနံ သီကျာꩻဖုံႏ၊ အအူအဒုံႏ လဲင်ꩻတလွိုး၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻစွူဖြိုး နင်ꩻလူꩻဖုံႏ၊ ပဉ်စွိုးပဉ်ပြုံႏ ကပျောႏရောင်၊ သက်တန်ꩻလို့လွဉ် လင်ꩻလိုခမ်း၊ ဘုရာꩻအနမ်း သံးသဲင်ꩻကျုံႏ၊ သင်္ဃန်ꩻဗုဲင်ရွုံႏ နွို့တငါ၊ ဖိုလ်ႏမဂ်ဝေင်ꩻထာ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ယံလꩻမန်ႏမန်ႏ ပိုလီꩻသီးယာဟွေး---။ ။ ==ထွားထဲင်းယင်းအလင်== *၁။ [[ငဝ်းဆျာꩻထီပအိုဝ်ႏ|ငဝ်းဆျာꩻထီဝွေႏအမျ]] *၂။ [[ဩကာသ|ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဩကာသ]] == အာႏကွိုꩻ== <references /> [[Category:ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]] dqeustmbzeicfsnz6bsdoi3rmxasvdx 31753 31752 2025-07-09T05:37:32Z Khun Kt 19 /* လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏပိုလီꩻထာꩻလူႏကျိုꩻ */ 31753 wikitext text/x-wiki [[File:Burma1981-060.jpg|thumb|270px|ခမ်းလင်သား ကတွဲႏထူႏခါꩻခါꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻသီး ပုင်ႏမတ်တန်ꩻ၊ ၁၉၈၁ ရပ်]] ==လိုꩻပေႏကွီနာႏအကျိုꩻ== ၁။ ဩစဝ်းဖါဖြား/မွိုးဖြား ယိုငခါ၊ ပိုလီꩻကောထွာ နီသွဉ်းသီး၊ ဟတ္ထဆီလီး ဝုဲင်ႏရွမ်းဗူႏ၊ အွဉ်ႏဒင်ကတူႏ ကတောင်နာ၊ ယံယိုလဲင်ႏခါ သွဉ်းတောင်ꩻပြန်ႏ၊ ထာꩻလူႏကဝ်ႏတလဲင်ႏ ရဲဉ်ꩻထွူယဝ်း၊ ခွေသွဉ်းလျောက်လဝ်း မဉ်နာႏခံႏ၊ ဟူဗွာတလင်ႏ ထာꩻလူႏကျိုꩻ၊ ငခါယိုရိုꩻ အီႏကန်းတော့ꩻ၊ ငမ်းသꩻမရော့ꩻ ပဲစ်အဝ်ႏဒင်ႏ၊ ကာယ ဝစီႏကံႏ တွမ်ႏမနော်ꩻ၊ ငမ်းသꩻအဝ်ႏရော်ꩻ သွုန်ႏသꩻပွစ်၊ ယိုခါယံလွစ် ပဲစ်ယံကင်ꩻ၊ ဦးချဝုဲင်ႏလင်ꩻ သွဉ်းရိုႏသေႏ၊ ယံကဟော်ꩻဖေႏ အကျိုꩻ(ဖါဖြား/မွိုးဖြား)ဩ။ ၂။ ဩစောဝ်း(ဖါဖြား) ယိုငါခါ၊ ပိုလီꩻကောထွာ နီသွဉ်းသီး၊ ဟတ္တဆီလီးဝုဲင်ႏရွမ်းဗူႏ၊ အွဉ်ႏဒင်ႏကတူႏ ကတောင်လောင်း၊ ယွော့တဲင်ကပ်ယောင်း အွဉ်ႏတံꩻငါ၊ ထထီႏဟူဗွာ တခိုးနွိုး၊ ပါသော့ꩻစွုမ်ႏစွိုးလွဉ်ကန်းတော့ꩻ၊ အခွေါင်းအဆော့ꩻ မဉ်ႏအောဝ်ႏဒါႏ၊ ငမ်းသꩻပဲစ်မာႏ ကလဲဉ်းချာ၊ နောဝ်ꩻမꩻယိုခါ လွဉ်ရိုႏသေႏ၊ (ဖါဖြား)စောဝ်းဗွေႏ ခွင်ꩻလွစ်ဖေႏသွော့ဩ။ (မီႏလူႏဒျာႏမွိုးဖြားတဲ့ ဖါဖြားခြောင်ꩻနဝ်ꩻ ပြောင်ꩻသော့ꩻဖေႏသွော့ မွိုးဖြား) (လိုꩻပေႏကွီနာႏအကျိုꩻ) == လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏပိုလီꩻထာꩻလူႏကျိုꩻ == ၁။ ယောယိုလဲင်ႏခါ အယံတွင်ꩻ၊ တနꩻမဲဉ်ႏလင်ꩻ နေင်ႏလာပြောင်း၊ ပူႏဇောႏကပ်ယောင်း မာꩻကုသိုလ်ႏ၊ အဦꩻအခိုႏ ကပ်ရီးငါ၊ ထထီႏဟူဗွာ နေင်းပတော့ꩻ၊ စွုမ်ႏစီႏပါသော့ꩻ ရဲဉ်ꩻဒါႏန၊ ရိုႏသေႏဂါရဝ ကန်းတော့ꩻဗာႏ၊ မိဘမာႏတာႏ မွိုးတွမ်ႏဖါ၊ ကွီလွစ်ပတာ ကံႏသွံပါꩻ၊ ဖယန်ကင်ꩻညာꩻ ဘေꩻကျမ္မာႏ၊ ကွတ်ꩻဆီသူရောႏဂါႏ ယံကကင်ꩻ၊ ရန်ႏသူႏငတ်ꩻတန်ꩻ ယံမော့ꩻပုဲင်ႏ၊ ထာꩻယပ်ꩻထာꩻခုဲင်ႏ ဒုဂ္ဂတိ၊ သေနန်းအောက်မေ့ သတိꩻလꩻ၊ ပွိုးပီးနဝ်ꩻမꩻ ယိုငခါ၊ သွုန်ႏသꩻစင်ဗွာ နုဲင်းဝေဿန်ႏ၊ စိတ်ကူꩻဝွေႏဖဖန်ႏ ထုမ်ႏအဟဝ်၊ ယံဖေႏမဂ်ဖျောဝ် ယံတွိုႏဖိုလ်ႏ၊ သꩻရွယ်ႏတွိုင်ꩻလိုႏ ယံကထွာ၊ သꩻငါလိုႏတွိုင်ꩻ ယံကအောင်ႏ၊ မီႏတွိုႏနောက်နောင်ႏ ဝန်ꩻတနီꩻ၊ သီကထွာပိုလီꩻ ယံလꩻဗာႏ၊ လိုꩻလူꩻချမ်ꩻသာႏ နိဗ္ဗာန်ႏဆုꩻကွိုနဲး ပိုလီꩻသီးယာဟွေး-----။ (လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏ) ၂။ သက္ကစ္စဒါႏန မျတ်မဟာႏ၊ သိုမ်ပါꩻစေႏတနာႏ ထွတ်ꩻပြုဲင်လီ၊ စေ့ꩻနေ့ꩻတအီ လွစ်အဝ်ႏဗွို့ꩻ၊ ထာꩻယူႏစွဉ်ႏစွို့ꩻ သေတရာꩻ၊ စေႏတနာႏသိုမ်ပါꩻ အွဉ်ႏဆငါ၊ နုဲင်းယိုခါခါ ကလူႏထင်ႏ၊ ခမ်းဟဝ်နိဗ္ဗာန်ႏ ယံလꩻနော၊ ခါးလားလꩻနော ခါႏလယ်ႏတွင်ꩻ၊ ကီလထင်ႏလင်ꩻ လိုꩻအဒုံ၊ သန္ဓေႏသဲင်ꩻအုံ သုဂတိ၊ မာႏတာႏမွေးမိ သူႏတောႏကောင်ꩻ၊ စွုမ်ႏနီꩻအုံရောင်ꩻ တွမ်ႏသီႏလ၊ နိပါꩻသုခ နမ်းတွမ်ႏသꩻ၊ ရေႏတွိုင်ꩻယံလꩻ တꩻတွိုင်ꩻထွာ၊ ကူꩻကားဖြေꩻစာ လိုပ်ꩻမာꩻအောင်ႏ၊ လောကုတ်ဖြီဖေါင်ႏ စူဖွို့ꩻယံ၊ ဒါႏနဟုံႏသန် အကျိုꩻဖေႏ၊ ချမ်ꩻသာႏသေႏသေႏ စွုမ်ႏဘဝ၊ အာယုဝဏ္ဏ ငတ်ꩻပါꩻဗွေ၊ စွုမ်ႏဇာတ်သဲင်ꩻခြွေ လွိုင်ႏဥစ္စာႏ၊ သဌေꩻထွာဗာႏ အရန်းထို၊ ဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻတဲင်ယို ခမ်း[[နိဗ္ဗာန်ႏ]]၊ မန်းမန်ႏသီကုသိုလ်ႏအကျိုꩻ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသႏ၊ ယံဖေႏနေးကလꩻဗာႏ ပိုလီꩻသီးယာနော။ ၃။ သက်တန်ရွယ်ႏကီꩻ သီလွဉ်လူႏ၊ ဂုဏ်ႏတန်ထိုခြူႏ သီလွဉ်တန်ꩻ၊ ခွန်ယိုတွမ်ႏနင်ꩻ ပိုလီꩻအာ၊ ထွားနုဲင်းစခါ ထုံꩻလီꩻယ၊ ဣဒါနိစ ယိုခါတွင်ꩻ၊ အခန်ꩻလဲ့သင်ꩻ အခါႏရော့ꩻ၊ တနꩻမဲဉ်ႏသော့ꩻ မွူးနီꩻထူꩻ၊ ကျုံႏတောႏသော့ꩻစူꩻ မွူးလာမျတ်၊ သီလွဉ်လူႏကပ် တန်တွမ်ႏပေႏ၊ သီလွဉ်ရိုႏသေႏ ခွန်တွမ်ႏနင်ꩻ၊ ဂုဏဂုဏ်ႏအင်ꩻ ယိုတပါꩻ၊ ဝယရွယ်ႏဆွာꩻ ယိုတတော်ꩻ၊ သꩻကိုမနော်ꩻ မီႏယွုမ်းအံႏ၊ ပူႏဇောႏဝုဲင်ႏထင်ႏ အကျိုꩻတန်၊ ဒါနဖလံ တွက်မပဲး၊ လꩻအာငါႏနဲး ပန်ငါတာႏ၊ လꩻအာငါႏနဲး နောင်ႏလာႏရင်ꩻ၊ ပစ္စုပ္ပန်ႏတွင်ꩻ ယိုလဲ့ခါ၊ လꩻအာနုဲင်းနုဲင်း ပိုလီꩻနော၊ နမ်းလဲ့သုခေါ သꩻချမ်ꩻသာႏ၊ ယောင်ꩻလဲ့သေႏချာႏ ရုတ်ဟင်းလီ၊ ငဝ်းထီလဲ့အွီႏ ဉာဏ်ႏလဲ့ဗွောင်၊ သတ္တိလဲ့ခွေါင် ပညာႏကွုမ်ႏ၊ ထာꩻဒါႏလဲ့စွုမ်ႏ လွစ်နောင်ႏတ၊ ဘယလဲ့ကေႏ ဘေꩻရန်ႏကင်ꩻ၊ စွိုင်ႏနင်ꩻလဲ့အာ ချွေႏရံႏလွိုင်ႏ၊ စံႏစာꩻဗာႏကွိုင်ႏ ထွူတဲင်ခါ၊ မီႏတွိုႏဆုဲင်ꩻချာ အန္တိမ၊ သျင်ႏတောႏဗုဒ္ဓ မီႏပွင်ꩻပေါႏ၊ ယံကခွဲးတောႏ ပါꩻညီꩻရဝ်း၊ ဧဟိဗွေႏငဝ်း မီႏဟဲ့ꩻဟောင်၊ မူႏယိုတွမ်ႏမောင်ႏ ပိုလီꩻအာ၊ ဘုရာꩻဆချာ ယံပါရဝ်း၊ ဝွေꩻဗွေႏစဝ်း ဖြီခံꩻကို၊ နွို့ညီꩻသွို ကူꩻနိဗ္ဗာန်ႏ၊ လꩻဧကန်ႏ နိရောဓော၊ ခမ်းသုခေါ ရုပ်နာမ်ႏသိမ်ꩻ၊ ခမ်းဝေင်ꩻငိမ်ꩻ ရုပ်နာမ်ႏကွဲႏ၊ လွစ်သန္ဓေႏ ကင်ꩻဇာႏတိ၊ လွစ်ဗျာႏဓိ တွိုႏမဂ်ဖိုလ်ႏ၊ ခန္ဓာႏကြိုႏ ချုပ်လဲင်ႏချင်ꩻ၊ ပငါပရာꩻကွိုနဲးနော ပိုလီꩻသီးယာဟွေး--- (လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏ) ၄။ ပွိုးပီးနဝ်ꩻမꩻ ဟန်ႏသလဲင်ႏခါ၊ ပိုလီꩻသီးယာ ကလူႏဗာႏ၊ ဟူဗွာထထီႏရာႏ တခိုးလွမ်၊ တောင်းလုဲင်အွဉ်ႏဒေါင် ပြူးနေင်းပေါင်ꩻ၊ လꩻထွူနဲးလောင်ꩻ အကျိုꩻဖေႏ၊ ပိုလီꩻတန်ပေႏ အနမ်းရင်ꩻ၊ ယံခြွိုင်ႏယံသန်ꩻ ကင်ꩻရောႏဂါႏ၊ ဘေꩻမျိုꩻကျမ္မာႏ ဟူႏလို့စင်၊ ရွဉ်တောင်ꩻပဲက်ဆန် လွိုင်ႏဝပြော်ꩻ၊ ပိုလီꩻမနော်ꩻ ကနောင်ႏတ၊ ယံဗွေပြဲ့ꩻဝ လꩻဧကန်ႏ၊ သွဉ်းသဲႏချွေႏရံႏ ခူတဝွုန်ꩻ၊ ခံꩻဗောႏလဲ့ကွုန်ꩻ အံႏအွꩻလုမ်း၊ တနံအတုံး လူꩻအပို၊ ပျသာဒ်ဟော်ကို စံႏစာꩻသော့ꩻ၊ ယံခွဲးကျုံႏမော့ꩻ ဘုရာꩻပွင်ꩻ၊ ပိုလီꩻခွန်နင်ꩻ လꩻနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏယံဖေႏ ပိုလီꩻသီး၊ ကတွိုႏထင်ႏလွခန်းဝင်ꩻ ပငါပရင်ꩻကွိုနဲး ပိုလီꩻသီးယာဟွေး---။ ၅။ ပိုလီꩻသီးယာ၊ သီကထွာပိုလီꩻ၊ လွဉ်ကန်းတော့ꩻ ရိုႏသေႏဗာႏ အကျိုꩻယို၊ သက်ထိုစိုးဆွာꩻ အာႏယံသန်၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻလွိုးယံ ပညာႏဒါႏ၊ သုခချံꩻသာႏ ဆုꩻငတ်ꩻမျိုꩻ၊ ထာႏလူႏအကျိုꩻ အီႏလꩻဗာႏ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသာႏကွိုနဲ ပိုလီꩻသီးယာဟွေး ---။ ၆။ ဟောဝ်သွူပိုလီꩻ ကလွဉ်လူႏ၊ စေႏတနာႏဗွာဖျူႏ ကလွဉ်တန်ꩻ၊ အပဲစ်ကွီခွင်ꩻ စိန္တရေႏ၊ အွဉ်ႏစွꩻခွင်ꩻဖေႏ ယံလွစ်ကင်ꩻ၊ ကံႏတန်သွံတန်ꩻ ဒုစရဲက်၊ ကာႏယအပဲစ် ဝစီႏကံႏ၊ မနော်ꩻသွံဆင်ႏ လဲဉ်းညာꩻယန်၊ ဆီပါꩻကံႏတန် ကင်ꩻညာꩻခြူႏ၊ သီကလွဉ်လူႏ ပစ္စယ၊ တင်ႏတန်ဒါႏန သော့ꩻဟူဗွာ (ထထီႏလဲ့ပါ တောင်းလုဲင်ထောင်ꩻ၊ နံႏသာႏဖယောင်ꩻ မေႏတေန်ꩻလီး၊ ဝုဲင်ႏငါအွဉ်ရီး ရိုႏသေႏဗာႏ) အမျိုꩻပေါင်ꩻအာ ရဲဉ်ꩻသော့ꩻငီꩻ၊ စွုံႏလင်ႏဖြီꩻစီꩻ အွဉ်ႏတံꩻငါ၊ အုံလင်ꩻဆွတ်ချာ ရိုႏသေႏဗာႏ၊ အကျိုꩻကုသလာႏ လꩻဒိဋ္ဌ၊ ယိုခါဘဝ လꩻထင်ႏသျာꩻ၊ ဥစ္စာႏစီꩻပွာ ခြွေတဒွဉ် ၊ လꩻခံꩻလꩻရွဉ် ဥစ္စာႏလွိုင်ႏ၊ ဖြေꩻစာလꩻကွိုင်ႏ ပရိဘော၊ မီႏသံးပြောင်ꩻတော ထင်ႏလူꩻဒုံ၊ ဟော်နန်ꩻထင်ႏအုံ စံႏစာꩻပျောႏ၊ ဆုဲင်ꩻချာညီႏတောႏ ဖူႏကနင်၊ မီႏသံးပွင်ꩻချင် ခွဲမော့ꩻဗာႏ၊ ခမ်းဟောဝ်ဝေင်ꩻသာႏ နိရောဓ၊ သာႏသာႏယွယွ လꩻအမန်ႏ၊ ခမ်းဟောဝ်နိဗ္ဗာန်ႏ ယံလꩻနော၊ ပိုလီꩻတဗူႏ ခိုမူႏသီးယာဟွေး ---။<ref>ငဝ်းဟော်ꩻဖေႏထာꩻလူႏကျိုꩻအမျိုꩻမျိုꩻ၊ ခွန်ထွန်းလှိုင်</ref> ၇။ သာႏဓု၊ သာႏဓု၊ သာႏဓု၊ ဟဝ်မွေးငါႏ၊ ကလူႏတန်ꩻဗာႏ ဟန်ႏနီꩻယို၊ သက်လဲ့ယံထို ဘွုံꩻယံကီꩻ၊ တယ်ႏစဟန်ႏနီꩻ မာꩻတငါ၊ ရေႏတွိုင်ꩻယံထွာ ငါတွိုင်ꩻလꩻ၊ ကုသိုလ်ႏမꩻစꩻ ကံႏဟဝ်စွဲ၊ စံႏစာꩻကားပဲ ကုသိုလ်ႏကျိုꩻ၊ ဆုဲင်ꩻချာထင်ႏစိုꩻ ဝေင်ꩻမွန်းပျောႏ၊ စေꩻစိန်ႏနန်ꩻတောႏ ဟော်ဆောင်အာ၊ ပီႏနယ်ꩻယော လဲင်ꩻအွန်အန်၊ ခွန်လူꩻတနံ သီကျာꩻဖုံႏ၊ အအူအဒုံႏ လဲင်ꩻတလွိုး၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻစွူဖြိုး နင်ꩻလူꩻဖုံႏ၊ ပဉ်စွိုးပဉ်ပြုံႏ ကပျောႏရောင်၊ သက်တန်ꩻလို့လွဉ် လင်ꩻလိုခမ်း၊ ဘုရာꩻအနမ်း သံးသဲင်ꩻကျုံႏ၊ သင်္ဃန်ꩻဗုဲင်ရွုံႏ နွို့တငါ၊ ဖိုလ်ႏမဂ်ဝေင်ꩻထာ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ယံလꩻမန်ႏမန်ႏ ပိုလီꩻသီးယာဟွေး---။ ==ထွားထဲင်းယင်းအလင်== *၁။ [[ငဝ်းဆျာꩻထီပအိုဝ်ႏ|ငဝ်းဆျာꩻထီဝွေႏအမျ]] *၂။ [[ဩကာသ|ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဩကာသ]] == အာႏကွိုꩻ== <references /> [[Category:ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]] 7md9j1f5tx8ayw06hjuz6qnvw2t9vd7 31754 31753 2025-07-09T05:38:35Z Khun Kt 19 [[လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏလိုꩻပေႏ]] စာမျက်နှာကို [[လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏပိုလီꩻအကျိုꩻ]] သို့ Khun Ktက ရွှေ့ခဲ့သည်: စာလုံးပေါင်းမှားသော ခေါင်းစဉ် 31753 wikitext text/x-wiki [[File:Burma1981-060.jpg|thumb|270px|ခမ်းလင်သား ကတွဲႏထူႏခါꩻခါꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻသီး ပုင်ႏမတ်တန်ꩻ၊ ၁၉၈၁ ရပ်]] ==လိုꩻပေႏကွီနာႏအကျိုꩻ== ၁။ ဩစဝ်းဖါဖြား/မွိုးဖြား ယိုငခါ၊ ပိုလီꩻကောထွာ နီသွဉ်းသီး၊ ဟတ္ထဆီလီး ဝုဲင်ႏရွမ်းဗူႏ၊ အွဉ်ႏဒင်ကတူႏ ကတောင်နာ၊ ယံယိုလဲင်ႏခါ သွဉ်းတောင်ꩻပြန်ႏ၊ ထာꩻလူႏကဝ်ႏတလဲင်ႏ ရဲဉ်ꩻထွူယဝ်း၊ ခွေသွဉ်းလျောက်လဝ်း မဉ်နာႏခံႏ၊ ဟူဗွာတလင်ႏ ထာꩻလူႏကျိုꩻ၊ ငခါယိုရိုꩻ အီႏကန်းတော့ꩻ၊ ငမ်းသꩻမရော့ꩻ ပဲစ်အဝ်ႏဒင်ႏ၊ ကာယ ဝစီႏကံႏ တွမ်ႏမနော်ꩻ၊ ငမ်းသꩻအဝ်ႏရော်ꩻ သွုန်ႏသꩻပွစ်၊ ယိုခါယံလွစ် ပဲစ်ယံကင်ꩻ၊ ဦးချဝုဲင်ႏလင်ꩻ သွဉ်းရိုႏသေႏ၊ ယံကဟော်ꩻဖေႏ အကျိုꩻ(ဖါဖြား/မွိုးဖြား)ဩ။ ၂။ ဩစောဝ်း(ဖါဖြား) ယိုငါခါ၊ ပိုလီꩻကောထွာ နီသွဉ်းသီး၊ ဟတ္တဆီလီးဝုဲင်ႏရွမ်းဗူႏ၊ အွဉ်ႏဒင်ႏကတူႏ ကတောင်လောင်း၊ ယွော့တဲင်ကပ်ယောင်း အွဉ်ႏတံꩻငါ၊ ထထီႏဟူဗွာ တခိုးနွိုး၊ ပါသော့ꩻစွုမ်ႏစွိုးလွဉ်ကန်းတော့ꩻ၊ အခွေါင်းအဆော့ꩻ မဉ်ႏအောဝ်ႏဒါႏ၊ ငမ်းသꩻပဲစ်မာႏ ကလဲဉ်းချာ၊ နောဝ်ꩻမꩻယိုခါ လွဉ်ရိုႏသေႏ၊ (ဖါဖြား)စောဝ်းဗွေႏ ခွင်ꩻလွစ်ဖေႏသွော့ဩ။ (မီႏလူႏဒျာႏမွိုးဖြားတဲ့ ဖါဖြားခြောင်ꩻနဝ်ꩻ ပြောင်ꩻသော့ꩻဖေႏသွော့ မွိုးဖြား) (လိုꩻပေႏကွီနာႏအကျိုꩻ) == လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏပိုလီꩻထာꩻလူႏကျိုꩻ == ၁။ ယောယိုလဲင်ႏခါ အယံတွင်ꩻ၊ တနꩻမဲဉ်ႏလင်ꩻ နေင်ႏလာပြောင်း၊ ပူႏဇောႏကပ်ယောင်း မာꩻကုသိုလ်ႏ၊ အဦꩻအခိုႏ ကပ်ရီးငါ၊ ထထီႏဟူဗွာ နေင်းပတော့ꩻ၊ စွုမ်ႏစီႏပါသော့ꩻ ရဲဉ်ꩻဒါႏန၊ ရိုႏသေႏဂါရဝ ကန်းတော့ꩻဗာႏ၊ မိဘမာႏတာႏ မွိုးတွမ်ႏဖါ၊ ကွီလွစ်ပတာ ကံႏသွံပါꩻ၊ ဖယန်ကင်ꩻညာꩻ ဘေꩻကျမ္မာႏ၊ ကွတ်ꩻဆီသူရောႏဂါႏ ယံကကင်ꩻ၊ ရန်ႏသူႏငတ်ꩻတန်ꩻ ယံမော့ꩻပုဲင်ႏ၊ ထာꩻယပ်ꩻထာꩻခုဲင်ႏ ဒုဂ္ဂတိ၊ သေနန်းအောက်မေ့ သတိꩻလꩻ၊ ပွိုးပီးနဝ်ꩻမꩻ ယိုငခါ၊ သွုန်ႏသꩻစင်ဗွာ နုဲင်းဝေဿန်ႏ၊ စိတ်ကူꩻဝွေႏဖဖန်ႏ ထုမ်ႏအဟဝ်၊ ယံဖေႏမဂ်ဖျောဝ် ယံတွိုႏဖိုလ်ႏ၊ သꩻရွယ်ႏတွိုင်ꩻလိုႏ ယံကထွာ၊ သꩻငါလိုႏတွိုင်ꩻ ယံကအောင်ႏ၊ မီႏတွိုႏနောက်နောင်ႏ ဝန်ꩻတနီꩻ၊ သီကထွာပိုလီꩻ ယံလꩻဗာႏ၊ လိုꩻလူꩻချမ်ꩻသာႏ နိဗ္ဗာန်ႏဆုꩻကွိုနဲး ပိုလီꩻသီးယာဟွေး-----။ (လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏ) ၂။ သက္ကစ္စဒါႏန မျတ်မဟာႏ၊ သိုမ်ပါꩻစေႏတနာႏ ထွတ်ꩻပြုဲင်လီ၊ စေ့ꩻနေ့ꩻတအီ လွစ်အဝ်ႏဗွို့ꩻ၊ ထာꩻယူႏစွဉ်ႏစွို့ꩻ သေတရာꩻ၊ စေႏတနာႏသိုမ်ပါꩻ အွဉ်ႏဆငါ၊ နုဲင်းယိုခါခါ ကလူႏထင်ႏ၊ ခမ်းဟဝ်နိဗ္ဗာန်ႏ ယံလꩻနော၊ ခါးလားလꩻနော ခါႏလယ်ႏတွင်ꩻ၊ ကီလထင်ႏလင်ꩻ လိုꩻအဒုံ၊ သန္ဓေႏသဲင်ꩻအုံ သုဂတိ၊ မာႏတာႏမွေးမိ သူႏတောႏကောင်ꩻ၊ စွုမ်ႏနီꩻအုံရောင်ꩻ တွမ်ႏသီႏလ၊ နိပါꩻသုခ နမ်းတွမ်ႏသꩻ၊ ရေႏတွိုင်ꩻယံလꩻ တꩻတွိုင်ꩻထွာ၊ ကူꩻကားဖြေꩻစာ လိုပ်ꩻမာꩻအောင်ႏ၊ လောကုတ်ဖြီဖေါင်ႏ စူဖွို့ꩻယံ၊ ဒါႏနဟုံႏသန် အကျိုꩻဖေႏ၊ ချမ်ꩻသာႏသေႏသေႏ စွုမ်ႏဘဝ၊ အာယုဝဏ္ဏ ငတ်ꩻပါꩻဗွေ၊ စွုမ်ႏဇာတ်သဲင်ꩻခြွေ လွိုင်ႏဥစ္စာႏ၊ သဌေꩻထွာဗာႏ အရန်းထို၊ ဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻတဲင်ယို ခမ်း[[နိဗ္ဗာန်ႏ]]၊ မန်းမန်ႏသီကုသိုလ်ႏအကျိုꩻ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသႏ၊ ယံဖေႏနေးကလꩻဗာႏ ပိုလီꩻသီးယာနော။ ၃။ သက်တန်ရွယ်ႏကီꩻ သီလွဉ်လူႏ၊ ဂုဏ်ႏတန်ထိုခြူႏ သီလွဉ်တန်ꩻ၊ ခွန်ယိုတွမ်ႏနင်ꩻ ပိုလီꩻအာ၊ ထွားနုဲင်းစခါ ထုံꩻလီꩻယ၊ ဣဒါနိစ ယိုခါတွင်ꩻ၊ အခန်ꩻလဲ့သင်ꩻ အခါႏရော့ꩻ၊ တနꩻမဲဉ်ႏသော့ꩻ မွူးနီꩻထူꩻ၊ ကျုံႏတောႏသော့ꩻစူꩻ မွူးလာမျတ်၊ သီလွဉ်လူႏကပ် တန်တွမ်ႏပေႏ၊ သီလွဉ်ရိုႏသေႏ ခွန်တွမ်ႏနင်ꩻ၊ ဂုဏဂုဏ်ႏအင်ꩻ ယိုတပါꩻ၊ ဝယရွယ်ႏဆွာꩻ ယိုတတော်ꩻ၊ သꩻကိုမနော်ꩻ မီႏယွုမ်းအံႏ၊ ပူႏဇောႏဝုဲင်ႏထင်ႏ အကျိုꩻတန်၊ ဒါနဖလံ တွက်မပဲး၊ လꩻအာငါႏနဲး ပန်ငါတာႏ၊ လꩻအာငါႏနဲး နောင်ႏလာႏရင်ꩻ၊ ပစ္စုပ္ပန်ႏတွင်ꩻ ယိုလဲ့ခါ၊ လꩻအာနုဲင်းနုဲင်း ပိုလီꩻနော၊ နမ်းလဲ့သုခေါ သꩻချမ်ꩻသာႏ၊ ယောင်ꩻလဲ့သေႏချာႏ ရုတ်ဟင်းလီ၊ ငဝ်းထီလဲ့အွီႏ ဉာဏ်ႏလဲ့ဗွောင်၊ သတ္တိလဲ့ခွေါင် ပညာႏကွုမ်ႏ၊ ထာꩻဒါႏလဲ့စွုမ်ႏ လွစ်နောင်ႏတ၊ ဘယလဲ့ကေႏ ဘေꩻရန်ႏကင်ꩻ၊ စွိုင်ႏနင်ꩻလဲ့အာ ချွေႏရံႏလွိုင်ႏ၊ စံႏစာꩻဗာႏကွိုင်ႏ ထွူတဲင်ခါ၊ မီႏတွိုႏဆုဲင်ꩻချာ အန္တိမ၊ သျင်ႏတောႏဗုဒ္ဓ မီႏပွင်ꩻပေါႏ၊ ယံကခွဲးတောႏ ပါꩻညီꩻရဝ်း၊ ဧဟိဗွေႏငဝ်း မီႏဟဲ့ꩻဟောင်၊ မူႏယိုတွမ်ႏမောင်ႏ ပိုလီꩻအာ၊ ဘုရာꩻဆချာ ယံပါရဝ်း၊ ဝွေꩻဗွေႏစဝ်း ဖြီခံꩻကို၊ နွို့ညီꩻသွို ကူꩻနိဗ္ဗာန်ႏ၊ လꩻဧကန်ႏ နိရောဓော၊ ခမ်းသုခေါ ရုပ်နာမ်ႏသိမ်ꩻ၊ ခမ်းဝေင်ꩻငိမ်ꩻ ရုပ်နာမ်ႏကွဲႏ၊ လွစ်သန္ဓေႏ ကင်ꩻဇာႏတိ၊ လွစ်ဗျာႏဓိ တွိုႏမဂ်ဖိုလ်ႏ၊ ခန္ဓာႏကြိုႏ ချုပ်လဲင်ႏချင်ꩻ၊ ပငါပရာꩻကွိုနဲးနော ပိုလီꩻသီးယာဟွေး--- (လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏ) ၄။ ပွိုးပီးနဝ်ꩻမꩻ ဟန်ႏသလဲင်ႏခါ၊ ပိုလီꩻသီးယာ ကလူႏဗာႏ၊ ဟူဗွာထထီႏရာႏ တခိုးလွမ်၊ တောင်းလုဲင်အွဉ်ႏဒေါင် ပြူးနေင်းပေါင်ꩻ၊ လꩻထွူနဲးလောင်ꩻ အကျိုꩻဖေႏ၊ ပိုလီꩻတန်ပေႏ အနမ်းရင်ꩻ၊ ယံခြွိုင်ႏယံသန်ꩻ ကင်ꩻရောႏဂါႏ၊ ဘေꩻမျိုꩻကျမ္မာႏ ဟူႏလို့စင်၊ ရွဉ်တောင်ꩻပဲက်ဆန် လွိုင်ႏဝပြော်ꩻ၊ ပိုလီꩻမနော်ꩻ ကနောင်ႏတ၊ ယံဗွေပြဲ့ꩻဝ လꩻဧကန်ႏ၊ သွဉ်းသဲႏချွေႏရံႏ ခူတဝွုန်ꩻ၊ ခံꩻဗောႏလဲ့ကွုန်ꩻ အံႏအွꩻလုမ်း၊ တနံအတုံး လူꩻအပို၊ ပျသာဒ်ဟော်ကို စံႏစာꩻသော့ꩻ၊ ယံခွဲးကျုံႏမော့ꩻ ဘုရာꩻပွင်ꩻ၊ ပိုလီꩻခွန်နင်ꩻ လꩻနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏယံဖေႏ ပိုလီꩻသီး၊ ကတွိုႏထင်ႏလွခန်းဝင်ꩻ ပငါပရင်ꩻကွိုနဲး ပိုလီꩻသီးယာဟွေး---။ ၅။ ပိုလီꩻသီးယာ၊ သီကထွာပိုလီꩻ၊ လွဉ်ကန်းတော့ꩻ ရိုႏသေႏဗာႏ အကျိုꩻယို၊ သက်ထိုစိုးဆွာꩻ အာႏယံသန်၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻလွိုးယံ ပညာႏဒါႏ၊ သုခချံꩻသာႏ ဆုꩻငတ်ꩻမျိုꩻ၊ ထာႏလူႏအကျိုꩻ အီႏလꩻဗာႏ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသာႏကွိုနဲ ပိုလီꩻသီးယာဟွေး ---။ ၆။ ဟောဝ်သွူပိုလီꩻ ကလွဉ်လူႏ၊ စေႏတနာႏဗွာဖျူႏ ကလွဉ်တန်ꩻ၊ အပဲစ်ကွီခွင်ꩻ စိန္တရေႏ၊ အွဉ်ႏစွꩻခွင်ꩻဖေႏ ယံလွစ်ကင်ꩻ၊ ကံႏတန်သွံတန်ꩻ ဒုစရဲက်၊ ကာႏယအပဲစ် ဝစီႏကံႏ၊ မနော်ꩻသွံဆင်ႏ လဲဉ်းညာꩻယန်၊ ဆီပါꩻကံႏတန် ကင်ꩻညာꩻခြူႏ၊ သီကလွဉ်လူႏ ပစ္စယ၊ တင်ႏတန်ဒါႏန သော့ꩻဟူဗွာ (ထထီႏလဲ့ပါ တောင်းလုဲင်ထောင်ꩻ၊ နံႏသာႏဖယောင်ꩻ မေႏတေန်ꩻလီး၊ ဝုဲင်ႏငါအွဉ်ရီး ရိုႏသေႏဗာႏ) အမျိုꩻပေါင်ꩻအာ ရဲဉ်ꩻသော့ꩻငီꩻ၊ စွုံႏလင်ႏဖြီꩻစီꩻ အွဉ်ႏတံꩻငါ၊ အုံလင်ꩻဆွတ်ချာ ရိုႏသေႏဗာႏ၊ အကျိုꩻကုသလာႏ လꩻဒိဋ္ဌ၊ ယိုခါဘဝ လꩻထင်ႏသျာꩻ၊ ဥစ္စာႏစီꩻပွာ ခြွေတဒွဉ် ၊ လꩻခံꩻလꩻရွဉ် ဥစ္စာႏလွိုင်ႏ၊ ဖြေꩻစာလꩻကွိုင်ႏ ပရိဘော၊ မီႏသံးပြောင်ꩻတော ထင်ႏလူꩻဒုံ၊ ဟော်နန်ꩻထင်ႏအုံ စံႏစာꩻပျောႏ၊ ဆုဲင်ꩻချာညီႏတောႏ ဖူႏကနင်၊ မီႏသံးပွင်ꩻချင် ခွဲမော့ꩻဗာႏ၊ ခမ်းဟောဝ်ဝေင်ꩻသာႏ နိရောဓ၊ သာႏသာႏယွယွ လꩻအမန်ႏ၊ ခမ်းဟောဝ်နိဗ္ဗာန်ႏ ယံလꩻနော၊ ပိုလီꩻတဗူႏ ခိုမူႏသီးယာဟွေး ---။<ref>ငဝ်းဟော်ꩻဖေႏထာꩻလူႏကျိုꩻအမျိုꩻမျိုꩻ၊ ခွန်ထွန်းလှိုင်</ref> ၇။ သာႏဓု၊ သာႏဓု၊ သာႏဓု၊ ဟဝ်မွေးငါႏ၊ ကလူႏတန်ꩻဗာႏ ဟန်ႏနီꩻယို၊ သက်လဲ့ယံထို ဘွုံꩻယံကီꩻ၊ တယ်ႏစဟန်ႏနီꩻ မာꩻတငါ၊ ရေႏတွိုင်ꩻယံထွာ ငါတွိုင်ꩻလꩻ၊ ကုသိုလ်ႏမꩻစꩻ ကံႏဟဝ်စွဲ၊ စံႏစာꩻကားပဲ ကုသိုလ်ႏကျိုꩻ၊ ဆုဲင်ꩻချာထင်ႏစိုꩻ ဝေင်ꩻမွန်းပျောႏ၊ စေꩻစိန်ႏနန်ꩻတောႏ ဟော်ဆောင်အာ၊ ပီႏနယ်ꩻယော လဲင်ꩻအွန်အန်၊ ခွန်လူꩻတနံ သီကျာꩻဖုံႏ၊ အအူအဒုံႏ လဲင်ꩻတလွိုး၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻစွူဖြိုး နင်ꩻလူꩻဖုံႏ၊ ပဉ်စွိုးပဉ်ပြုံႏ ကပျောႏရောင်၊ သက်တန်ꩻလို့လွဉ် လင်ꩻလိုခမ်း၊ ဘုရာꩻအနမ်း သံးသဲင်ꩻကျုံႏ၊ သင်္ဃန်ꩻဗုဲင်ရွုံႏ နွို့တငါ၊ ဖိုလ်ႏမဂ်ဝေင်ꩻထာ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ယံလꩻမန်ႏမန်ႏ ပိုလီꩻသီးယာဟွေး---။ ==ထွားထဲင်းယင်းအလင်== *၁။ [[ငဝ်းဆျာꩻထီပအိုဝ်ႏ|ငဝ်းဆျာꩻထီဝွေႏအမျ]] *၂။ [[ဩကာသ|ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻဩကာသ]] == အာႏကွိုꩻ== <references /> [[Category:ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]] 7md9j1f5tx8ayw06hjuz6qnvw2t9vd7 2 2890 31738 28477 2025-07-09T00:28:53Z ဗန်ကှိုန် 25 31738 wikitext text/x-wiki {{#babel:blk|my|en-2}} {{Userboxtop|extra-css=float:right; clear:right;|toptext=}}<!-- {{right-column| {{User wikipedia/Administrator|[[:en:Myanmar Wikipedia|Myanmar Wikipedia]]|lang_code=my}} }}--> <div style="float:left; border: solid #C0C8FF 1px; margin: 1px;"> {| cellspacing="0" style="width: 238px; background: #F0F8FF;" | style="width: 45px; height: 45px; background: #FFFFFF; text-align: center; font-size: 10pt;" | <math>F = ma</math> | style="font-size: 10pt; padding: 4pt; line-height: 1.25em;" | ဝွေꩻယို အဝ်ႏသေႏနာႏ '''ရူပဗေဒ''' ဆေ့ꩻဆေ့ꩻဩ |}</div> {{userbox | border-c = #000000 | id = [[File:Crab Nebula.jpg|30px]] | id-c = #000000 | info = ပါယိုနောဝ်ꩻ မဉ်ႏတဲမ်းဗာႏလိတ် [[သင်္ချာ|<span style="color:white">'''သိပ္ပသုတ'''</span>]] နောဝ်ꩻ လွꩻခုမ်ထိုꩻ နမ်ႏထိုး | info-c = #000022 | info-fc = {{{info-fc|white}}} | info-s = {{{info-s|white}}} }}<!-- {{userbox | border-c = black | id = [[Image:Mars_Hubble.jpg|39px]] | id-c = black | info = This user would like to vacation on Mars (one day). | info-c = #CC3300 | info-fc = white }} {{userbox |id={{{id|[[image:Earth Eastern Hemisphere.jpg|41x41px]]}}} |id-c={{{id-c|black}}} |info={{{info|'''This user promotes efforts to counter<br/>[[Climate change|<span style="font:bold 15pt/18pt sans-serif;color:white;letter-spacing:0.03em;;">climate change</span>]]''',}}} |info-a={{{info-a|center}}} |info-c={{{info-c|black}}} |info-fc={{{info-fc|white}}} |info-s={{{info-s|7}}} }} {{userbox | border-c = #000000 | id = [[Image:Wayfield's Young Argos, the Labrador Retriever.jpg|32px]] | id-c = #000000 | info = This user may love '''dogs''' a little (ok, a lot) too much. | info-c = #99CCFF | info-fc = {{{info-fc|black}}} | info-s = {{{info-s|8}}} }} {{Userboxbottom}} --> {{Infobox aircraft begin}} lgzxnfvvpxs8rgl4cxjnk1psw6rlmsw 31742 31738 2025-07-09T00:57:08Z ဗန်ကှိုန် 25 31742 wikitext text/x-wiki {{#babel:blk|my|en-2}} {{Userboxtop|extra-css=float:right; clear:right;|toptext=}}<!-- {{right-column| {{User wikipedia/Administrator|[[:en:Myanmar Wikipedia|Myanmar Wikipedia]]|lang_code=my}} }}--> <div style="float:left; border: solid #C0C8FF 1px; margin: 1px;"> {| cellspacing="0" style="width: 238px; background: #F0F8FF;" | style="width: 45px; height: 45px; background: #FFFFFF; text-align: center; font-size: 10pt;" | <math>F = ma</math> | style="font-size: 10pt; padding: 4pt; line-height: 1.25em;" | ဝွေꩻယို အဝ်ႏသေႏနာႏ '''ရူပဗေဒ''' ဆေ့ꩻဆေ့ꩻဩ |}</div> {{userbox | border-c = #000000 | id = [[File:Crab Nebula.jpg|30px]] | id-c = #000000 | info = ပါယိုနောဝ်ꩻ မဉ်ႏတဲမ်းဗာႏလိတ် [[သင်္ချာ|<span style="color:white">'''သိပ္ပသုတ'''</span>]] နောဝ်ꩻ လွꩻခုမ်ထိုꩻ နမ်ႏထိုး | info-c = #000022 | info-fc = {{{info-fc|white}}} | info-s = {{{info-s|white}}} }}<!-- {{userbox | border-c = black | id = [[Image:Mars_Hubble.jpg|39px]] | id-c = black | info = This user would like to vacation on Mars (one day). | info-c = #CC3300 | info-fc = white }} {{userbox |id={{{id|[[image:Earth Eastern Hemisphere.jpg|41x41px]]}}} |id-c={{{id-c|black}}} |info={{{info|'''This user promotes efforts to counter<br/>[[Climate change|<span style="font:bold 15pt/18pt sans-serif;color:white;letter-spacing:0.03em;;">climate change</span>]]''',}}} |info-a={{{info-a|center}}} |info-c={{{info-c|black}}} |info-fc={{{info-fc|white}}} |info-s={{{info-s|7}}} }} {{userbox | border-c = #000000 | id = [[Image:Wayfield's Young Argos, the Labrador Retriever.jpg|32px]] | id-c = #000000 | info = This user may love '''dogs''' a little (ok, a lot) too much. | info-c = #99CCFF | info-fc = {{{info-fc|black}}} | info-s = {{{info-s|8}}} }} {{Userboxbottom}} --> {{Infobox aircraft begin}} {{Infobox Chinese}} junguzaw5mp4uf81jkq3bjyfpydfax4 0 4130 31751 23775 2025-07-09T05:07:44Z Khun Kt 19 31751 wikitext text/x-wiki [[File:Shwe Yan Pyay 24.jpg|thumb|270px|ဖရာꩻသွေယန်ပေ၊ ရွီႏ]] == ခွေါင်းရွမုꩻ ငတ်ꩻပါꩻ == ကတောင်၊ စူနီပင်၊ ခင်ႏလေင်းနီဖဲ့ꩻ ယိုငတ်ꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ ခွေါင်းရွလင်ꩻဗာႏ အဒါလောင်းနဝ်ꩻသွူ။ == ငဝ်းဝုဲင်ႏ ရတနာႏမျတ်သိုမ်ပါꩻ == *ဗုဒ္ဓံ ပူဇေမိ (ငေါက်ꩻလင်ꩻတဆင်ႏ) *ဓမ္မံ ပူဇေမိ (ငေါက်ꩻလင်ꩻတဆင်ႏ) *သံဃံ ပူဇေမိ (ငေါက်ꩻလင်ꩻတဆင်ႏ)။ '''ဗုဒ္ဓံ''' - သစ္စာႏလစ်ꩻပါꩻ ထီႏသေငါꩻဒါႏ နီဗွေႏဖရာꩻယို၊ '''ပူဇေမိ''' ခွေသွဉ်းရိုႏသေႏ ခေါက်ဝုဲင်ႏပူႏဇောႏဩ။ '''ဓမ္မံ''' - ဗွေႏမျတ်ဖရာꩻ ကဟော်ꩻကျာꩻဒါႏ တရာꩻတောႏမျတ်ယို၊ '''ပူဇေမိ''' ခွေသွဉ်းရိုႏသေႏ ခေါက်ဝုဲင်ႏပူႏဇောႏဩ။ '''သံဃံ''' - ဖရာꩻတပဲ့ꩻ ကဟဲ့ꩻဖန်ဒါႏ ဗွေႏသံႏဃာႏတောႏမျတ်ယို '''ပူဇေမိ''' ခွေသွဉ်းရိုႏသေႏ ခေါက်ဝုဲင်ႏပူႏဇောႏဩ။ == ဩကာသပအိုဝ်ႏ == '''ဩကာသပအိုဝ်ႏ အလင်နဝ်ꩻ နွို့ထွားနွောင်ꩻဒျာႏ [[ဩကာသ]] လိတ်မဲ့ငါကိုနဝ်ꩻဩ'''။ ဩကာသ၊ ဩကာသ၊ ဩကာသ၊ ကာယကံႏ၊ ဝစီႏကံႏ၊ မနော်ꩻကံႏ၊ ကံႏတန်သွံပါꩻ၊ တပါꩻပါꩻယို၊ ခွေသွဉ်းပဲစ်မာႏ၊ မီႏအဝ်ႏဒါႏလဲ့၊ ယံထဲ့ဟူႏလင်ꩻ၊ ယံကင်ꩻညာꩻလွစ်၊ ပြွစ်ပြေစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏစင်ဗွာ၊ စူခါ ရိုမ်းဗူႏ၊ ကတူႏကီ အွဉ်ႏဒင်ႏ၊ ဝုဲင်ႏထင်ႏ ကွီခွင်ꩻ၊ တလဲင်ႏနီလဲင်ႏ၊ သွံလဲင်ႏထွူတဲင်၊ ကန္တော့ꩻရိုႏသေႏ၊ စိန္တေႏဘုရာꩻ၊ တရာꩻ သံဃာႏ၊ ရတနာႏမျတ် သွံဆူႏ၊ ဝုဲင်ႏထူႏထွူဩ။ ဝုဲင်ႏဗာႏအကျိုꩻ၊ ကရိုꩻနောဝ်ꩻရာꩻ၊ လစ်ꩻပါꩻအပါယ်ႏ၊ သွစ်ꩻသွယ်ႏရပ်ပဲစ်၊ ကပ်တန် သွံခန်ꩻ၊ ငတ်ꩻတန်ꩻ ရန်ႏသူႏ၊ လစ်ꩻဒူ ဝိပတ္တိ၊ ဗျသန ငတ်ꩻပါꩻ၊ ကွတ်ꩻဆီသူ ရောႏဂါႏ၊ မော့ꩻဗာႏမွိုန်း လာꩻလာꩻ၊ ကင်ꩻညာꩻထွူခါ၊ ထိုဆွာꩻ သက်တန်ꩻ၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻ တရေꩻကျ၊ သုခ ချံꩻသာႏ၊ ဗလ အာႏသန်၊ ဉာဏ်ႏတန် ထီႏသေ၊ ယံဗွေစွုမ်ႏဘဝ၊ ယံလꩻထဲင်းဖျင်၊ ဈာန်ႏတရာꩻမဂ်ဖိုလ်ႏ၊ ယံတွိုႏနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏ ခွေသွဉ်း၊ ယံကလꩻဗာႏ၊ စဝ်းဖရာꩻဗွေႏဩ။<ref>ဗွေႏစင်ꩻတန်ဓမ္မသာမိ၊ ပထမကျောင်ꩻတန်၊ တောင်ႏကီꩻ၊ တရာꩻဟော်ꩻပါခဲတ်(ပထမတွယ်ꩻ)</ref> == ဖရာꩻ ဂုဏ်ႏတောႏ == *ဣတိပိ သော ဘဂဝါ *အရဟံ *သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ *ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော *သုဂတော *လောကဝိဒူ *အနုတ္တရောပုရိသဒမ္မသာရထိ *သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ *ဗုဒ္ဓေါ *ဘဂဝါ ====အရဟံ==== နီဗွေႏဖရာꩻသူꩻနဝ်ꩻ လိုꩻလူႏဗြဟ္မာႏ သတ္တဝါႏခိုမူႏ ကားကလူႏယို ကွပ်ထူႏထွိုက်ယံ အရဟံဂုဏ်ႏ ဘွုံႏတန်သိုမ်ခမ်း ခင်ႏလမ်းဖွစ်ꩻဖဲစ်ꩻ ကျောႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻလဲဉ်းသွူ။ ====သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ==== နီဗွေႏဖရာꩻသူꩻနဝ်ꩻ ကေားသွဉ်ဖေႏဒါႏ ဆရာႏအဲဉ်ထဝ်း ဗွေႏစဝ်းနမ်းဒျာႏ ယံငါႏစဲင်းစဲ့ ကြောင်းကြဲ့တရာꩻ ကွယ်သေငါꩻမꩻ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ယံခေါဗွေဂုဏ်ႏ ဘွုံႏတန်သိုမ်ခမ်း ခင်ႏလမ်းဖွစ်ꩻဖဲစ်ꩻ ကျောႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻလဲဉ်းသွူ။ ====ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော==== နီဗွေႏဖရာꩻသူꩻနဝ်ꩻ သိုမ်ပါꩻဝိဇ္ဇာႏ ဆီငတ်ꩻဗာႏစရဏ ကွပ်လꩻဗွေအာ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော ယံခေါဗွေဂုဏ်ႏ ဘွုံႏတန်သိုမ်ခမ်း ခင်ႏလမ်းဖွစ်ꩻဖဲစ်ꩻ ကျောႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻလဲဉ်းသွူ။ ====သုဂတော==== နီဗွေႏဖရာꩻသူꩻနဝ်ꩻ ငဝ်းဟဝ်ရိုꩻဒေါ့ꩻ တွိုႏသော့ꩻနိဗ္ဗာန်ႏ ဖထန်ႏဒုက္ခော သုဂတောဂုဏ်ႏ ဘွုံႏတန်သိုမ်ခမ်း ခင်ႏလမ်းဖွစ်ꩻဖဲစ်ꩻ ကျောႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻလဲဉ်းသွူ။ ====လောကဝိဒူ==== နီဗွေႏဖရာꩻသူꩻနဝ်ꩻ သတ္ထောသ သင်္ခါႏရရိုꩻ လောကသိုမ်ပါꩻ သေငါꩻယံကျ လောကဝိဒူ ဆန်ꩻထူꩻဗွေဂုဏ်ႏ ဘွုံႏတန်သိုမ်ခမ်း ခင်ႏလမ်းဖွစ်ꩻဖဲစ်ꩻ ကျောႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻလဲဉ်းသွူ။ ====အနုတ္တရောပုရိသ ဒမ္မသာရထိ==== နီဗွေႏဖရာꩻသူꩻနဝ်ꩻ ဆုင်ꩻမꩻသင်ꩻသား ကားသတ္တဝါႏ ဆုင်ꩻမꩻဒါႏခေါ အနုတ္တရောပုရိသ ဒမ္မသာရထိဂုဏ်ႏ ဘွုံႏတန်သိုမ်ခမ်း ခင်ႏလမ်းဖွစ်ꩻဖဲစ်ꩻ ကျောႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻလဲဉ်းသွူ။ ====သတ္ထာဒေဝမနုဿာနံ==== နီဗွေႏဖရာꩻသူꩻနဝ်ꩻ လိုꩻလူꩻဗြဟ္မာႏ သတ္တဝါႏသီး ဆရာႏကွပ်ထွာ သတ္ထာဒေဝ မနုဿာနံ ဟဝ်ယံဗွေဂုဏ်ႏ ဘွုံႏတန်သိုမ်ခမ်း ခင်ႏလမ်းဖွစ်ꩻဖဲစ်ꩻ ကျောႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻလဲဉ်းသွူ။ ====ဗုဒ္ဓေါ==== နီဗွေႏဖရာꩻသူꩻနဝ်ꩻ သစ္စာႏလစ်ꩻပါꩻ မျတ်တရာꩻယို သေငါꩻယံခေါ ဗုဒ္ဓေါဗွေႏဂုဏ်ႏ ဘွုံႏတန်သိုမ်ခမ်း ခင်ႏလမ်းဖွစ်ꩻဖဲစ်ꩻ ကျောႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻလဲဉ်းသွူ။ ====ဘဂဝါ==== နီဗွေႏဖရာꩻသူꩻနဝ်ꩻ သူပါꩻဂုဏ်ႏတောႏ ဗွေကျောႏငါႏထာꩻ ဘဂဝါဂုဏ်ႏ ဘွုံႏတန်သိုမ်ခမ်း ခင်ႏလမ်းဖွစ်ꩻဖဲစ်ꩻ ကျောႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻလဲဉ်းသွူ။ == တရာꩻ ဂုဏ်ႏတောႏ == *သွာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော *သန္ဒိဋ္ဌိကော *အကာလိကော *ဧဟိပဿိကော *ဩပနေယျိကော *ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟိ။ == သင်ႏဃာႏဂုဏ်ႏတောႏ == *သုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော၊ *ဥဇုပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော၊ *ဉာယပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော၊ *သာမီစိပ္ပဋိပန္နော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော၊ *ယဒိဒံ စတ္တာရိ ပုရိသယုဂါနိ အဋ္ဌ ပုရိသပုဂ္ဂလာ ဧသ ဘဂဝတော သာဝကသံဃော၊ *အာဟုနေယျော၊ *ပါဟုနေယျော၊ *ဒက္ခိဏေယျော၊ *အဉ္ဇလိကရဏီယျော၊ *အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿ။ == ငဝ်းပသာမေတ္တာႏ == # သွဉ်းသီးနမ်းခါ ကိုႏစောင်ꩻပါ ယံကင်ꩻရောႏဂါႏ ရန်ႏယံခွါႏ နမ်းသꩻချံꩻသာႏ ယံအဝ်ႏဩ။ # ကေꩻဇူꩻတန်အာ မွိုးတောမ်ႏဖါ ယံကင်ꩻရောႏဂါႏ ရန်ႏယံခွါႏ နမ်းသꩻချံꩻသာႏ ယံအဝ်ႏဩ။ # သွဉ်သင်ဖေႏဒါႏ ကားဆရာႏ ယံကင်ꩻရောႏဂါႏ ရန်ႏယံခွါႏ နမ်းသꩻချံꩻသာႏ ယံအဝ်ႏဩ။ # ဖူးဝေးဗော့ꩻညာꩻ စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻ ယံကင်ꩻရောႏဂါႏ ရန်ႏယံခွါႏ နမ်းသꩻချံꩻသာႏ ယံအဝ်ႏဩ။ # မိတ်ဆွေႏဟဝ်ဒါႏ သွꩻသဟာႏ ယံကင်ꩻရောႏဂါႏ ရန်ႏယံခွါႏ နမ်းသꩻချံꩻသာႏ ယံအဝ်ႏဩ။ # နီရပ်ဒုံကို လိုꩻပေါင်ꩻယို ယံကင်ꩻရောႏဂါႏ ရန်ႏယံခွါႏ နမ်းသꩻချံꩻသာႏ ယံအဝ်ႏဩ။ # နီကျောင်ꩻကန်ႏကို [[သင်ႏဃာႏ]]ယို ယံကင်ꩻရောႏဂါႏ ရန်ႏယံခွါႏ နမ်းသꩻချံꩻသာႏ ယံအဝ်ႏဩ။ # လိုꩻလူꩻဗြဟ္မာႏ သတ္တဝါႏ ယံကင်ꩻရောႏဂါႏ ရန်ႏယံခွါႏ နမ်းသꩻချံꩻသာႏ ယံအဝ်ႏဩ။ # ကားကအဝ်ႏဒါႏ သတ္တဝါႏ ယံကင်ꩻရောႏဂါႏ ရန်ႏယံခွါႏ နမ်းသꩻချံꩻသာႏ ယံအဝ်ႏဩ။ == ငဝ်းဝွေႏဖန်းကုသိုလ်ႏ == '''ငဝ်းဝွေႏဖကုသိုလ်ႏအလင်နဝ်ꩻ နွို့ထွားနွောင်ꩻဒျာႏ [[ငဝ်းဝွေႏဖန်းကုသိုလ်ႏ]] ကိုယိုဩ'''။ နုဲင်းဟန်ႏနီꩻယို ကမာꩻဗာႏ၊ ကုသိုလ်ႏအတာႏ ဘို့ဘာဂ၊ အီႏဝွေႏအမျ ဖန်းဖြယ်တေား၊ မွိုးဖါယိုနေား ဝွေႏရီးအွဉ်၊ ဆရာႏကသွဉ် ဝွေႏပါစူꩻ၊ ဖူးဝေးအထူꩻ သွꩻဟဝ်ပေါင်ꩻ၊ ကုသိုလ်ႏယိုလောင်ꩻ ဝွေႏဖြယ်ဖန်း၊ လူꩻပွေါးနီနမ်း ပွေါးကျောင်ꩻဒုံ၊ ငါးရုဲꩻခမ်းအုံ ခွန်ယမ၊ ကုသိုလ်ႏဘာဂ ဝွေႏတွိုႏဒျာႏ၊ တနံဒေႏဝါႏ လူꩻသူထပ်၊ တဆီသူရပ် ဗျဟ္မာႏဘုံႏ၊ ကုသိုလ်ႏအဟုံႏ ဝွေႏလို့စင်၊ ဟံႏခိုႏဟံႏကင် အဝ်ႏကုဲတဝ်း၊ ယံသာႏဓုရဝ်း ပငါရာꩻ၊ စွုမ်ႏဖြီးစွုမ်ႏဖြာꩻ လို့လို့အေား။ - ထူႏတွာတွာသွော့ ကုသိုလ်ႏယိုနေား ဗွေႏသီးအော။ (၃-ပြန်ႏ) (သာႏဓု-သာႏဓု-သာႏဓု)။ == အာႏကွိုꩻ == <references/> [[Category:ငဝ်းဝုဲင်ႏဖရာꩻ|*]] clrsmi3c8gtedd0b2uyygh0sqyx99ry 0 5932 31775 26220 2025-07-09T07:22:22Z Khun Kt 19 [[ဒဲဉ်ချာႏ]] စာမျက်နှာကို [[ဒဲဉ်ဆျာႏ]] သို့ Khun Ktက ရွှေ့ခဲ့သည်: စာလုံးပေါင်းမှားသော ခေါင်းစဉ် 26220 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{Infobox prepared food |name=ဒဲဉ်ချာႏ |image=Inle dish.jpg |image_size=225px |caption=နောင်တန် ဒဲဉ်ဆဲင်ႏအကိုဒဲဉ်ချာႏတမျိုꩻ |country=မျန်းခမ်း |region=[[နောင်တန်]]၊ ဖြဝ်ꩻခမ်း အခဝ်နောဝ် |creator= |course=ဒဲဉ်ရောဝ်ꩻ၊ ဒဲဉ်ယာ |main_ingredient=ဒဲဉ်ချာႏ၊ ထပေႏ၊ နွေႏဒီႏ၊ ခုံꩻချာႏရာႏ၊ ဖက်ခေါ်၊ နမ်းမာန်ꩻငိုး |variations= |other= }} '''ဒဲဉ်ချာႏ''' ကရိုꩻနောဝ်ꩻထွာဒျာႏ မန်းထာꩻအံႏတမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [[ဖြဝ်ꩻခမ်းအခဝ်နောဝ်]]၊ [[နောင်တန်|နောင်အင်းလေးဒေႏသ]]ကို ထွာဒျာႏ[[မန်းနောင်လိုꩻမျိုꩻ]]သီး ထာꩻအံႏထာꩻအွꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒဲဉ်ချာႏကိုယို ဒဲဉ်ကို ကပါရော်ꩻသော့ꩻဒါႏအမီႏအမွတ်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ [[အချာႏ]]၊ [[ထပေႏသွတ်ꩻ]] နောင်ကိုကလꩻလွဉ်ဒျာႏ [[ထပေႏ]]၊[[ခုံꩻချာႏ]]၊ [[နွေႏဒီႏ]]သွတ်ꩻ၊ [[ဖက်ခေါ်|ဖက်ဗိုႏမွူး]] ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဖက်ဗိုႏမွူးရိပ်ꩻထွူ၊ ဖက်ခေါ်ငိုးဖုံႏယို အွဉ်ႏဒင်ႏသွူ ဒဲဉ်ဆꩻကီတွော့ သုံꩻဆောင်ႏနွောင်ꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ဒဲဉ်ချာႏယို တောမ်ႏ [[ဟန်ႏခဲဉ်ႏဖွန်ႏငိုး|ဟန်ႏခဲဉ်ႏရာႏငိုး]]ဖုံႏလဲ့ အောဝ်ႏမာꩻအီဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} 566vuegt2rrut0di65nji1jzc89y0g2 31777 31775 2025-07-09T07:24:18Z Khun Kt 19 /* အာႏကွိုꩻ */ 31777 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{Infobox prepared food |name=ဒဲဉ်ချာႏ |image=Inle dish.jpg |image_size=225px |caption=နောင်တန် ဒဲဉ်ဆဲင်ႏအကိုဒဲဉ်ချာႏတမျိုꩻ |country=မျန်းခမ်း |region=[[နောင်တန်]]၊ ဖြဝ်ꩻခမ်း အခဝ်နောဝ် |creator= |course=ဒဲဉ်ရောဝ်ꩻ၊ ဒဲဉ်ယာ |main_ingredient=ဒဲဉ်ချာႏ၊ ထပေႏ၊ နွေႏဒီႏ၊ ခုံꩻချာႏရာႏ၊ ဖက်ခေါ်၊ နမ်းမာန်ꩻငိုး |variations= |other= }} '''ဒဲဉ်ချာႏ''' ကရိုꩻနောဝ်ꩻထွာဒျာႏ မန်းထာꩻအံႏတမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [[ဖြဝ်ꩻခမ်းအခဝ်နောဝ်]]၊ [[နောင်တန်|နောင်အင်းလေးဒေႏသ]]ကို ထွာဒျာႏ[[မန်းနောင်လိုꩻမျိုꩻ]]သီး ထာꩻအံႏထာꩻအွꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒဲဉ်ချာႏကိုယို ဒဲဉ်ကို ကပါရော်ꩻသော့ꩻဒါႏအမီႏအမွတ်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ [[အချာႏ]]၊ [[ထပေႏသွတ်ꩻ]] နောင်ကိုကလꩻလွဉ်ဒျာႏ [[ထပေႏ]]၊[[ခုံꩻချာႏ]]၊ [[နွေႏဒီႏ]]သွတ်ꩻ၊ [[ဖက်ခေါ်|ဖက်ဗိုႏမွူး]] ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဖက်ဗိုႏမွူးရိပ်ꩻထွူ၊ ဖက်ခေါ်ငိုးဖုံႏယို အွဉ်ႏဒင်ႏသွူ ဒဲဉ်ဆꩻကီတွော့ သုံꩻဆောင်ႏနွောင်ꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ဒဲဉ်ချာႏယို တောမ်ႏ [[ဟန်ႏခဲဉ်ႏဖွန်ႏငိုး|ဟန်ႏခဲဉ်ႏရာႏငိုး]]ဖုံႏလဲ့ အောဝ်ႏမာꩻအီဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:မန်းခမ်း အအံႏအအွꩻ] 140vb1ago0rp1bn5dmn35605xhtk7yy 31778 31777 2025-07-09T07:27:23Z Khun Kt 19 31778 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{Infobox prepared food |name=ဒဲဉ်ချာႏ |image=Inle dish.jpg |image_size=225px |caption=နောင်တန် ဒဲဉ်ဆဲင်ႏအကိုဒဲဉ်ချာႏတမျိုꩻ |country=မျန်းခမ်း |region=[[နောင်တန်]]၊ ဖြဝ်ꩻခမ်း အခဝ်နောဝ် |creator= |course=ဒဲဉ်ရောဝ်ꩻ၊ ဒဲဉ်ယာ |main_ingredient=ဒဲဉ်ချာႏ၊ ထပေႏ၊ နွေႏဒီႏ၊ ခုံꩻချာႏရာႏ၊ ဖက်ခေါ်၊ နမ်းမာန်ꩻငိုး |variations= |other= }} '''ဒဲဉ်ချာႏ''' ကရိုꩻနောဝ်ꩻထွာဒျာႏ မန်းထာꩻအံႏတမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [[ဖြဝ်ꩻခမ်းအခဝ်နောဝ်]]၊ [[နောင်တန်|နောင်အင်းလေးဒေႏသ]]ကို ထွာဒျာႏ[[မန်းနောင်လိုꩻမျိုꩻ]]သီး ထာꩻအံႏထာꩻအွꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒဲဉ်ချာႏကိုယို ဒဲဉ်ကို ကပါရော်ꩻသော့ꩻဒါႏအမီႏအမွတ်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ [[အချာႏ]]၊ [[ထပေႏသွတ်ꩻ]] နောင်ကိုကလꩻလွဉ်ဒျာႏ [[ထပေႏ]]၊[[ခုံꩻချာႏ]]၊ [[နွေႏဒီႏ]]သွတ်ꩻ၊ [[ဖက်ခေါ်|ဖက်ဗိုႏမွူး]] ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဖက်ဗိုႏမွူးရိပ်ꩻထွူ၊ ဖက်ခေါ်ငိုးဖုံႏယို အွဉ်ႏဒင်ႏသွူ ဒဲဉ်ဆꩻကီတွော့ သုံꩻဆောင်ႏနွောင်ꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ဒဲဉ်ချာႏယို တောမ်ႏ [[ဟန်ႏခဲဉ်ႏဖွန်ႏငိုး|ဟန်ႏခဲဉ်ႏရာႏငိုး]]ဖုံႏလဲ့ အောဝ်ႏမာꩻအီဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:မန်းခမ်း အအံႏအအွꩻ]] oubk75zs79kvv83vigoo01ixfosmrfq 31780 31778 2025-07-09T07:40:54Z Khun Kt 19 31780 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{Infobox prepared food |name=ဒဲဉ်ဆျာႏ |image=Inle dish.jpg |image_size=225px |caption= နောင်ရွီႏ၊ ဒဲဉ်ဆဲင်ႏအကို ကစာဒါႏ ဒဲဉ်ဆျာႏတမျိုꩻ |country= [[မန်းခမ်း]] |region= [[နောင်ရွီႏ]]၊ [[ဖြဝ်ꩻခမ်း]] အခဝ်နောဝ် |creator= |course= ဒဲဉ်ရောဝ်ꩻ၊ ဒဲဉ်ယာ |main_ingredient= ဒဲဉ်ဆျာႏ၊ [[ထပေႏ]]၊ [[နွေႏဒီႏ]]၊ [[ခုံꩻချာႏ]]၊ [[ဖက်ꩻခေါ်]]၊ ဖက်ꩻဗိုႏမွူး၊ နမ်းမာန်ꩻငိုး(ကငိုးဆျော့ခါꩻဒါႏ ဖက်ꩻခေါ်၊ ဖက်ꩻဗိုႏတွမ်ႏနမ်းမန်ꩻ) |variations= |other= }} '''ဒဲဉ်ဆျာႏ''' ({{lang-my| ထမင်းချဉ်}}) ကရိုꩻနောဝ်ꩻထွာဒျာႏ [[မန်းခမ်း]]ထာꩻအံႏတမျိုꩻတဲင် ကဲဉ်းအာ [[ဖြဝ်ꩻခမ်း]]အခဝ်နောဝ်၊ [[နောင်ရွီႏ|နောင်ရွီႏဒေႏသ]]ကို ကအဝ်ႏဒါႏ ထွာဒျာႏ[[မန်းနောင်လိုꩻမျိုꩻ]]သီး ထာꩻအံႏထာꩻအွꩻတမျိုꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ဒဲဉ်ဆျာႏကိုယို ကအွဉ်ႏဆျာႏခါꩻဒါႏ [[ဒဲဉ်]]တွမ်ႏ ကပါရော်ꩻသော့ꩻဒါႏအမီႏအမွုတ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ [[ထပေႏသွတ်ꩻ]] (နောင်ကိုကလꩻလွဉ်ဒျာႏ [[ထပေႏ]])၊[[ခုံꩻဆျာႏ]]၊ [[နွေႏဒီႏ]]သွတ်ꩻ၊ [[ဖက်ꩻခေါ်]]၊ [[ဖက်ꩻဗိုႏ|ဖက်ꩻဗိုႏမွူး]] ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဖက်ꩻဗိုႏမွူးရိပ်ꩻထွူ၊ ဖက်ခေါ်ငိုးဖုံႏယို အွဉ်ႏဒင်ႏသွူ ဒဲဉ်ဆꩻကီတွော့ သုံꩻဆောင်ႏနွောင်ꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒဲဉ်ဆျာႏယို အဝ်ႏအမ်ႏမူအီတောမ်ႏ [[ခဲဉ်ႏ|ခဲဉ်ႏရာႏငိုး]]ဖုံႏလဲ့ အောဝ်ႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:မန်းခမ်း အအံႏအအွꩻ]] o4cx10fh8743sm9okgwnuswgwldr54q 0 6301 31721 31634 2025-07-08T14:06:17Z Khun Kt 19 31721 wikitext text/x-wiki <imagemap> File:Moon Soft Landings.svg|thumb|right|400px|ကထင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏဒါႏ လာအလောင်းခင်ႏလမ်းဖုံႏယို ယီးထောက်ထွားနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ rect 220 0100 1100 0290 [[Luna 9]] rect 220 0290 1100 0480 [[Surveyor 1]] rect 220 0480 1100 0670 [[Luna 13]] rect 220 0670 1100 0860 [[Surveyor 3]] rect 220 0860 1100 1050 [[Surveyor 5]] rect 220 1050 1100 1240 [[Surveyor 6]] rect 220 1240 1100 1530 [[Surveyor 7]] rect 220 1430 1100 1620 [[Apollo 11]] rect 220 1620 1100 1810 [[Apollo 12]] rect 220 1810 1100 2000 [[Luna 16]] rect 220 2000 1100 2190 [[Luna 17]] rect 220 2190 1100 2380 [[Apollo 14]] rect 220 2380 1100 2570 [[Apollo 15]] rect 220 2570 1100 2760 [[Luna 20]] rect 220 2760 1100 2950 [[Apollo 16]] rect 220 2950 1100 3140 [[Apollo 17]] rect 220 3140 1100 3330 [[Luna 21]] rect 220 3330 1100 3520 [[Luna 23]] rect 220 3520 1100 3710 [[Luna 24]] rect 3500 0100 4500 0290 [[Chang'e 3]] rect 3500 0290 4500 0480 [[Chang'e 4]] rect 3500 0480 4500 0670 [[Chang'e 5]] rect 3500 0670 4500 0860 [[Chandrayaan 3]] rect 3500 0860 4500 1050 [[Smart Lander for Investigating Moon]] rect 3500 1050 4500 1240 [[IM-1]] rect 3500 1240 4500 1430 [[Chang'e 6]] rect 3500 1430 4500 1620 [[Blue Ghost Mission 1]] rect 3500 1620 4500 1810 [[IM-2]] desc bottom-left </imagemap> '''ထင်ႏလာမဲင်းလောင်း''' ({{lang-en| Moon landing or lunar landing}}) ကရိုꩻနောဝ်ꩻ [[အာႏကာႏသယာဉ်]] ထင်ႏကီမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်အာႏကာႏသကို ကလင်ꩻအောဝ်ႏဒင်ႏတွိုႏ လာအလောင်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻတဖူꩻစဲဉ်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻပါတောဝ်း ([[စက်ရုပ်]])တဖူꩻစဲဉ်ႏ ခွိုင်ႏကားတဖူꩻစဲဉ်ႏလို့လို့ယို ဟဲ့ꩻ လင်ꩻထေ့လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီးကမာꩻခါꩻဝတ္ထု ကတွိုႏလွေꩻရီးရီးသွတ်ꩻ ပထမအစသွတ်ꩻ ကတွိုႏလာအလောင်းနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) လာသဲစ်တိဉ်ဗာ (၁၃) နီꩻ [[သိုဗီယဲစ်ခမ်း]](ရသျား)ကမာꩻထေဒါႏ [[လူန ၂]] အာႏကာႏသယာဉ် ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web | url = http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A | title = Luna 2 | publisher = NASA–NSSDC}}</ref> [[File:Apollo 11 first step.jpg|thumb||၁၉၆၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက် ၂ နာရီ ၅၆ မိနစ် အချိန်က [[နေးလ် အမ်းစထရောင်း]]သည် လပေါ်သို့ ပထမဦးဆုံး ခြေမချမီ ဗွီဒီယိုမှ ထုတ်နှုတ်ထားသော ပုံရိပ်ဖြစ်သည်။ တကမ္ဘာလုံးရှိ လူပေါင်း သန်း၅၀၀ ခန့် ထို အစီအစဉ် တိုက်ရိုက် ထုတ်လွှင့်မှုကို ကြည့်ရှုနေကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။<ref>{{Cite web|title=Manned Space Chronology: Apollo_11|url=http://www.spaceline.org/flightchron/apollo11.html| publisher=spaceline.org|accessdate=6 February 2008}}</ref><ref>{{Cite web|title= Apollo Anniversary: Moon Landing "Inspired World"|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2004/07/0714_040714_moonlanding.html| work=National Geographic|accessdate=6 February 2008}}</ref>]] ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာႏကာႏသယာဉ်ယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>[http://www.nasa.gov/mission_pages/apollo/apollo11_40th.html NASA Apollo 11 40th anniversary].</ref> (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ တောမ်ႏ လိုꩻတပါတေဝ်း အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻတဲ တွက်လꩻနေးဒွုမ်သွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ တယ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏ ဗꩻထမ် (၂၀၁၃) လာ ဒီသေဉ်ဘာယို အီႏလင်ꩻလာအလောင်း ယွယွဗွီႏဗွီႏနေး တလꩻတောဝ်းဒွိုန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏ== ခမ်းထီ နဲင်ႏငံႏပေါင်ꩻအာဖုံႏ အွဉ်ႏစွထင်ႏ အာကာသယဉ် လာအလောင်း အာမွေးငါႏလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစုယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏကို အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ လူနာ(၂) အာကာသယာဉ် တဲင် နေးအာႏသန်သန်အွဉ်ႏလင်ꩻဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါအလောင်းယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ယဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်းလဲ့ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ရိန်းစျား(၄) အာကာသယဉ်တဲင် နေးအာႏအွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူးနေး လာအလောင်း နုဲင်းသိုဗီယဲစ်သီးနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ ရုသျား[[စဲ့ꩻယေန်ခွꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ|စဲ့ꩻငိမ်ꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ]]ကာႏလအကို ကဏ္ဍမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻတဲင် ယံကတွိုႏထင်ႏနွောင်ꩻရီးလာအလောင်းယိုလဲ့ ထီႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသပြဲင်ႏပွယ်ꩻတပွယ်ꩻနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ တညတောဝ်းဒွိုန်းအခိန်ႏတွင်ꩻကိုလွုမ်ꩻမိဉ်းတဲ့ ခမ်းနဲင်ႏငံႏအလင်ဖုံႏ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏတဲင် အွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူး ကရေႏအွဉ်ႏထွော့ခါꩻ လာမဲ့ငါအလောင်း တနားရီႏ မဲင်ႏ (၅၀၀၀) နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကထွာနုဲင်းယိုနောဝ် ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏ သက်တမ်ꩻလို့ထိုꩻတွော့ꩻ ယာဉ်ကမာꩻနွောင်ꩻအာႏ အစွန်ꩻဖုံႏထဲ့ထိုꩻတဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတရျားတောဝ်း တညီႏတောဝ်းခင်ႏလမ်းဖုံႏအကို ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏယို တတိဉ်ႏမယ်ꩻနွောင်ꩻဒွုမ် တဖူꩻကလပ်အတွိုင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ [[ဂျပန်ခမ်းထီ|ဂျပန်]]သီး ယဉ်ကလေပ်လာ ဟီတေဉ် နောဝ်ꩻ လင်ꩻထောင်းလူးလာ (၁၉၉၃) ဗာႏနေင်ႏ လာဧပြီ (၁၀) နီꩻနောဝ်ꩻသွူ။ (၂၀၀၆) ဗာႏနေင်ႏ လာသဲစ်တေဉ်ဘာ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ ဥရောပအာကာသအေစေဉ်သီ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ယဉ်ကလေပ်လာ သမတ်-၁ ယို ထိန်ꩻချုပ်ခါꩻနေးတွော့ꩻ အွဉ်ႏလင်ꩻတလူးဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါနေနေသွူ။ [[File:Lunar Lander Model.jpg|right|thumb|အပိုလို ထောင်ထွားလာမော်စျူး ၁၉၆၃ ဗာႏပုင်ႏစံႏ]] [[အိန္ဒိယခမ်း]] အာႏကာႏသ ထောင်ထွားရေꩻအစွိုꩻအဗူႏ (ISRO- The Indian Space Research Organisation ) ယို (၂၀၀၈) ဗာႏနေင်ႏ လာအောက်တိုဘာ (၁၄) နီꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာႏကာႏသယာဉ်တဲင် ယာဉ်ကလင်ꩻအီလာ (MIP- Moon Impact Probe) ယို ထိန်ꩻချုပ်နေး အွဉ်ႏလင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါလောင်း နောဝ်ꩻသွူ။ (MIP) ယို တဗွိုန်တောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻလာအရီးခါဖုံႏတဲင် ထူꩻချာꩻမှုအနေႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအိန္ဒိယသီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်ကလင်ꩻလာ ဆန်ဒရာ(၁)လောင်း ယာဉ်တဆွိုင်ꩻထန်ႏလွဉ်ထွူ ကလင်ꩻလွေꩻလာအလောင်းတွင်ꩻ နေးတောမ်ႏအောဝ်ႏအညာꩻကထိန်ꩻကရိယာႏဖုံႏတဲင် အာႏရုံႏခံႏစမ်ꩻထောင်ထွားလွေꩻပါနောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ ဆန်ဒရာ (၁) ထျꩻ ထိန်ꩻချုပ်သွုပ်တွယ်အီတာႏ ရေဒီယိုကသွိုပ်ဆွို့ꩻ တွောက်ထိုꩻတဲင် (၂၀၁၁) အကွို့ꩻဆုဲင်ꩻခိန်ႏရပ် မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း (၂၀၁၂) အစောဝ်းခိန်ႏရပ်တွင်ꩻ လင်ꩻထောင်းထဲ့လူး လာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခယ်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်လေပ်လာ ဆန်အဲ (၁) ယို (၂၀၀၉) ဗာႏနေင်ႏ လာမတ် (၁) နီꩻနောဝ်ꩻ ထိန်ꩻချုပ်နေးတဲင် လင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်းခိန်ႏ အီႏလင်ꩻအီတာႏကသုံꩻဒါႏ ဒုံးကျောင်ႏဘရိတ်နောဝ်ꩻ သုံꩻ (၁၈) ဆွိုင်ꩻလွုမ်ꩻတဲင် မာꩻပါထာꩻမာꩻလာအလောင်း သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻ အာကာသယာဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ ၊ လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် (၁၂) ဆွိုင်ꩻရပ်ဖုံႏယို (၁၉၆၆) တောမ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏအခါႏတွင်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ သိုဗီယဲစ်သီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို အရီးစသွတ်ꩻ ပထမအနေႏ အွဉ်ႏလင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻလာအလောင်းတဲင် သုံꩻအီ လူနာ(၉) တောမ်ႏ လူနာ(၁၃) ယာဉ်ဖုံႏအလောင်း ကအွဉ်ႏဆွို့ခါꩻ ကဲဉ်မရာခံႏနွောင်ꩻအကျမ်ꩻစား (ruggedized camera) ဖုံႏတဲင် တွယ်ႏထူႏလꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏတွော့ꩻ ပသာဖေႏချာနွောင်ꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီးလဲ့ ခံႏတောဝ်းရုသျှားသီးနွောင်ꩻတဲင် လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏအာကာယာဉ် လင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻနုဲင်းနုဲင်း လာလောင်း (၅) လဲင်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻကပါ အပိုလိုတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ (၆) လဲင်ႏ ယို လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻကပါ အပိုလိုယာဉ်ဖုံႏ ထွိုင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻထွူလာလောင်းတွော့ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျှားသီးယိုလဲ့ ဆုဲင်ꩻခါနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် လူနာ(၁၆)၊ လူနာ(၂၀)၊ လူနာ(၂၄) ဖုံႏတဲင် လင်ꩻလာအလောင်းထွူ ထူႏလꩻပါဟမ်ႏကအောဝ်ႏလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻလွဉ်ချာနွောင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လူနာ(၁၇)၊ လူနာ(၂၁) အာကာသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻလဲ့ လိုꩻတထုမ်းလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ စာꩻရင်ꩻအကိုယိုတပါတောဝ်းဒွိုန်း အာႏကာႏယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏအောဝ်ႏဒွိုန်းကတဲင် နုဲင်း လူနာ (၂၃) တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻလဲ့ အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ လင်ꩻတွိုႏနွောင်ꩻလာအလောင်းလဲ့ ဝွေꩻကအီတောလွေꩻပါ သိပ္ပံတခြိုꩻဖုံႏ တမာꩻတောဝ်းထာꩻမာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏအာႏကာႏသယာဉ် သာဗေယာ(၄) ယိုလဲ့ ခါးလား ကလင်ꩻဒျာႏအရင်ꩻယွယွသာႏသာႏတွင်ꩻ ရေဒီယိုသွုပ်ဆွိုက်မှုဖုံႏ တွောက်ထိုꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻကတွိုႏလာအလောင်းဖုံႏ== လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻပါ အာကာသယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်း လိုꩻကတွိုႏလွေꩻလာအလောင်းဖုံႏယို အရီးစသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာကာသယာဉ်ယို လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻပါစား အမေႏရိကန်ႏ သီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာကာသယဉ် အောဝ်ႏပိဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻတဲင် လိုꩻတွိုႏလွေꩻလꩻလာအလောင်း အောဝ်ႏလဲဉ်း (၁၂) ဖြာꩻသွူ။ ==သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏ ကအောဝ်ႏဆꩻချာဖုံႏ== [[File:Ranger 9 sudden impact.gif|thumb|left|ရိန်းဂျားအာကာသယာဉ် လကို ဝင်မဆောင့်မှီပန်းချီဆရာက ပုံဖော်ထားပုံ]] အာကသယာဉ် ယံကထင်ႏလွေꩻနွောင်ꩻ လာလောင်းအတာႏ ကာႏဖျတ်ဗာႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻအတာႏကမာꩻမွေးနွောင်ꩻအနယ်ꩻ ကအောဝ်ႏထွူလဲဉ်းယိုခါနောဝ်ꩻ သုံႏအီ ဒုံးကွင်ႏနယ်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလုံꩻကကျောင်ႏမို့ꩻလောင်းစား(မိုးပျံဖူဖောင်း) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း [[စဲစ်သင်ဖော်ꩻကျောင်ႏ]](ဂျက်လေယာဉ်) စတဲင် ယာဉ်ကဝုဲင်းထိုတလီꩻလောင်းဖုံႏယို ကျောင်ꩻဝုဲင်းနွောင်ꩻဟမ်ႏတလီꩻထုအကိုလွုမ်ꩻတွော့ꩻ တဗွိုန်တောဝ်းတောမ်ႏဒုံးကွင်ႏတဲင် [[ဒုံးကွင်ႏ]]ယို ဟမ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ꩻ ဗꩻထမ် ကထိုရိုးဒါႏတလီꩻတအဲဉ်ထောဝ်းရပ်စွဉ်ႏလဲ့ ဖေႏကထင်ႏလွေꩻစွူစွူအတာႏ တရန်ထန်ႏနွောင်ꩻအာႏအတာႏ မာꩻနွောင်ꩻစွူစွူကလွေꩻနှုန်ꩻ မာꩻထိုနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ ထင်ႏထောင်းဒုတ်လင်ꩻနွောင်ꩻ(ဝင်ဆောင့်)လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။<ref name="nasa-luna2">{{cite web|url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A|title=NASA – NSSDC – Spacecraft – Lun 2 Details|accessdate=17 February 2011}}</ref> အီႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ အာႏကာႏသယာဉ်ယို ဖေႏကလွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻ လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏကိုတဲင် ဖေႏကလွစ်အတာႏ ထူႏဗာႏ လွစ်တရန်အာႏတလာလာအမွိုင်နှုန်ꩻ(အလျင်)နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏလာလောင်း ထန်ႏချာ အီႏသဲင်ꩻအာကာသယာဉ်အာႏ သုံꩻဗာႏ ဒုံးကွင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏသဲင်ꩻချာဟမ်ႏ မိဉ်ႏနွို့ချာ ဟမ်ႏတလီထု ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကလင်ꩻနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း ဖေꩻကင်ꩻကင်ꩻအတာႏ ယာဉ်ကနွို့လွဉ်ဟမ်ႏတလီထုအကို ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကစုပ်ꩻယွမ်ꩻထိုꩻအရုဲင်ꩻစွန်ꩻအာႏ(အရွေ့စွမ်းအင်) တောမ်ႏ ယာဉ်အမွိုင်ဖေႏကယွ အမွိုင်ဖေႏကယွမ်ꩻလင်ꩻအတာႏ သုံꩻဗာႏ အနယ်ꩻကနွို့အီတလီꩻထု အနယ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==ခမ်းထီရေꩻ နဲင်ႏငံႏရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏဆချာဖဲ့ꩻဖုံႏ== ရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၇) နေင်ႏနောဝ်ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျားသီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ[[ဂျိုဟ်ႏတု]] လိုꩻသီးသမဲင်ꩻအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏတု စပွတ်နစ် (၁) (Sputnik 1, the first artificial Earth satellite) တဲင် အာႏကာႏသအကို ပြဲင်ႏပွယ်ꩻ စလွဉ်ခန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ကာႏလနောဝ်ꩻခါနောဝ်ꩻ ခမ်ႏဖာႏလောင်းယို အရင်ꩻဗွေႏဝါႏဒ ၊ ဒီမိုကရေသီဝါႏဒ ကထူႏကျင်ꩻသုံꩻခါꩻဒါႏခမ်းထီဖုံႏ တောမ်ႏ ခမ်းထီကထူႏခါꩻ [[ကွန်မျုနစ်ဝါႏဒ]] ဖုံႏ အောဝ်ႏပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻအခိန်ႏတွင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ==အစောဝ်းသွတ်ꩻ လိုꩻတပါတောဝ်း သိုဗီယဲစ်သီး ကလွေꩻလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၅၆-၁၉၆၆)== [[File:Луна-16.jpg|thumb|left|''လမြေသားနမူနာယူဆောင်လာသည့် လဆင်းယာဉ်လူနာ ၁၆ ပုံစံ'']] [[File:Surveyor 3-Apollo 12.jpg|thumb|left|[[အပိုလို ၁၂]] အာကာသယာဉ်မှူး ပီတီ ကွန်းရက်(Pete Conrad)အား ဆာဗေယာ ၃ ဆင်းသက်ယာဉ်အနီးတွင် ရပ်နေသည်ကိုတွေ့ရပုံ၊ နောက်ခံတွင် အပိုလို ၁၂ ဆင်းသက်ယာဉ် အင်တာပရက် (''Intrepid'') အား တွေ့မြင်ရသည်။]] တွိုႏ (၁၉၉၁) ဗာႏနေင်ႏ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ထွိုင်ႏကုဲင် ပြုဲင်လီထိုꩻထွူမꩻ သိုဗီယဲစ်သီး ဖေႏကတွိုႏလာအလောင်း ကကျိုꩻစာꩻကကျံႏစယ်ႏ ကထေအာႏမာꩻဒါႏ သမဲင်ꩻအမဲဉ်ႏဖုံႏယို ဗွောင်ဖွင်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ထေ့ ခမ်းသားအမျာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားတောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏတဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻတဲင် အမေႏရိကန်ႏသီးယို ပေါ်ꩻအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်လဲ့ ကေႏငြာႏထေထန်ႏဖေႏပါထွူသတင်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားသီးနောဝ်ꩻတဲ တကေႏငြာႏရီးတောဝ်း တထေပြန်ႏရီးဒွိုန်းသတင်ꩻ လꩻဟဲ့ꩻဖန်ဒွိုန်းတဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏတွော့ꩻ မိဉ်ႏတွိုႏလꩻလဲဉ်း အောင်အောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ တွိုႏလဲဉ်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻကလေပ်ဗဲဉ်(ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်း)သူꩻမꩻ ကွဲဖန်အမိဉ်ꩻ [[လူနာစီႏမံႏကိန်ꩻ|လူနာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ]]နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ် ကလွေꩻလာအလောင်း တအောင်ႏမျင်ႏတောဝ်းဖုံႏ ထာꩻမာꩻကထဲ့ꩻသွုမ်ꩻဖုံႏယို ကွပ်မဲဉ်အွဉ်ႏသေတောဝ်း မဲဉ်ဖေႏသေတောဝ်းလိုꩻအမျာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကခꩻထင်ႏ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ဒုံးကွင်ႏတဗာႏယို ခꩻလꩻတွိုႏဒွိုန်းလာထျꩻ စအောဝ်ႏဟမ်ႏတဖူꩻဗဲဉ်အလောင်းတွင်ꩻ မိဉ်ႏချို့ꩻယွင်ꩻ မိဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻယို ယံဖေႏကအွဉ်ႏဒို့ꩻဗိဉ်ႏနွောင်ꩻ မူလအင်းရေႏချက်အတာႏတဲင် ဟဲ့ꩻဖန်ဗော့ꩻအမိဉ်ꩻ စပွတ်နစ်ကလေပ်ဗဲဉ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ကော့စ်မော့စ် လေလ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ကခꩻထင်ႏကျာꩻ ကပꩻထိုꩻဖုံႏယိုလဲ့ တထေပြန်ႏဖိုတောဝ်းသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | သိုဗီယဲတ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | | | [[Semyorka]] – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ စက်တင်ဘာ ၂၃ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၉၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ အောက်တိုဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၄ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၂၅၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၁|လူနာ-၁]] | 361 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇန္နဝါရီ ၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရရှိသော ပထမဆုံးအာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှကပ်၍ပျံသန်းသည်။ နေကိုလှည့်လည်သည်။ လပေါ်သို့မရောက်ပဲလွဲသွားသည်။ |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇွန် ၁၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၅၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၂|လူနာ-၂]] | 390 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်ဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပထမဆုံးလဆောင့်ယာဉ် |- | [[လူန ၃|လူနာ-၃]] | 270 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လ၏တစ်ဖက်ခြမ်းကိုအောင်မြင်စွာဓာတ်ပုံရိုက်နိုင် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၅ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၆ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[စပွတ်နစ်]]-၂၅ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဇန္နဝါရီ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၅ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၄|လူနာ-၄]] | 1422 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဧပြီ ၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၅,၀၀၀ မိုင်(၈,၀၀၀ ကီလိုမီတာ)မှဖြတ်ပျံ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ မတ် ၂၁ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဧပြီ ၂၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[Cosmos (satellite)|ကော့စ်မော့စ်]]-၆၀ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၁၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဧပြီ ၁၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[လူန ၅|လူနာ-၅]] | 1475 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မေ ၉ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၆|လူနာ-၆]] | 1440 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဇွန် ၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၁၀၀,၀၀၀ မိုင်(၁၆၀,၀၀၀ [[ကီလိုမီတာ]]) မှ ဖြတ်ပျံ |- | [[လူန ၇|လူနာ-၇]] | 1504 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၈|လူနာ-၈]] | 1550 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဒီဇင်ဘာ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆင်းသက်ရန်ကြိုးစားနေစဉ် လပေါ်ဝင်ဆောင့်သည် |- |} ==အစောဝ်းခါ လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏသီး ကထင်ႏလွေꩻလာတဖူꩻစဲဉ်ႏ (၁၉၅၈-၁၉၆၅)== ===ပုဲင်အိုးနီးယားတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== [[File:Ranger8-moon.jpg|thumb|right|လကိုဝင်မဆောင့်မီ ရိန်းဂျား-၈ အာကာသယာဉ်မှပေးပို့ခဲ့သော လ၏ဓာတ်ပုံ]] ပုဲင်အိုးနီးယား ယာဉ်ကလွေꩻလာဖုံႏယို ပုံႏစံႏကွဲꩻ တဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻ ကွယ်ꩻပိဉ်(၃) မျိုꩻတဲင် အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏတောမ်ႏ ဒုံႏကွင်ႏအာႏတလာလွဉ်ꩻထာစား ခမ်ႏဖာႏလောင်းတွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒါႏ ဒုံးကွင်ႏ ( တိုက်ချင်းပစ်ဒုံးပျံ) ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒုံးကွင်ႏဖုံႏယို လွေꩻနွောင်ꩻညာꩻ ကီလိုမီတာ (၅၅၀၀) မာꩻကီ ( မဲင်ႏ(၃၅၀၀) ရပ်လွို) ပိဉ်တဲင် အောဝ်ႏအာသျှတွိုက်ခꩻလွေꩻတွိုႏအမေႏရိကတွိုက်(ဥပမာႏ အောဝ်ႏကိုးရီးယားခမ်း(ခမ်းထင်ꩻ) ကခꩻစမ်ꩻဒုံး ကတွိုႏတကာႏ အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကထဲ့သမုဒ္ဒရာႏကို) ပိဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ အမေႏရိကတွိုက် ခꩻတွိုႏနွောင်ꩻ ရုသျှားခမ်း ကအောဝ်ႏဒါႏ ဥရောပတွိုက် တောမ်ႏ အာသျှတွိုက် နောဝ်ꩻသွူ။ ===ရိန်းစျား တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== လွေꩻထေ့လာအထျꩻ ကအီႏလင်ꩻလာအလောင်းတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻမှုနောဝ်ꩻ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏကို အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ရိန်းစျား (၃) ၊ ရိန်းစျား(၄)၊ ရိန်းစျား(၅) အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏ မာꩻခါꩻလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရိန်းစျား ယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏယို တအွဉ်ႏဆွို့ဒပ်ခါꩻတောဝ်း ကဲဉ်မရာဖုံႏတဲင် တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏထွူစွဉ်ႏလဲ့ တလꩻတောဝ်း လာမဲ့ငါလောင်းရုပ်ပွိုင်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | အမေႏရိကန်ႏတဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | [[ပိုင်အိုနီးယား ၀]] | ၃၈ | Thor-Able | align="right" |၁၉၅၈၊ ဩဂုတ် ၁၇ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီး |- |[[ပိုင်အိုနီးယား ၁]] | ၃၄ | Thor-Able | align="right" | ၁၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၅၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆော့ဝဲကြောင်သည်၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပိုင်အိုနီးယား ၂]] | ၃၉ | Thor-Able | align="right" | ၁၉၅၈၊ နိုဝင်ဘာ ၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တတိယအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပိုင်အိုနီးယား ၃]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၆ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပိုင်အိုနီးယား ၄]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၉၊ မတ် ၃ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရသည့်ပထမဆုံးအမေရိကန်အာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှဖြတ်ပျံသည်။ ချိန်သားလွဲသွားသဖြင့် ဝေးလွန်းကာဓာတ်ပုံရိုက်မရ၊ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ပိုင်အိုနီးယား ပီ-၁]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်အာ ၂၄ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်စင်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ပိုင်အိုနီးယား ပီ-၃]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၂၉ နိုဝင်ဘာ ၁၉၅၉ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကုန်လှောင်ခန်းအခွံပျက်စီး၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- |[[ပိုင်အိုနီးယား ပီ-၃၀]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ စက်တင်ဘာ ၂၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဒုတိယဆင့်မူမမှန်ဖြစ်ခြင်း၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပိုင်အိုနီးယား ပီ-၃၁]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၁]] | ၃ဝ၆ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၁၊ ဩဂုတ် ၂၃ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၂]] | ၃ဝ၄ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၈ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၁ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၃]] | ၃၃ဝ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဇန္နဝါရီ ၂၆ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံအထိန်းစနစ်ချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၄]] | ၃၃၁ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဧပြီ ၂၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – အာကာသအရာဝတ္ထုပေါ်သို့ ၏ပထမဆုံးရောက်သော အမေရိကန်အာကာသယာဉ်ဖြစ်သည်။ လသို့ဝင်ဆောင့်သည်။ ဓာတ်ပုံပို့ခြင်းမရှိ။ |- | [[ရိန်းဂျား ၅]] | ၃၄၂ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ အောက်တိုဘာ ၁၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ် ဓာတ်အားချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၆]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇန္နဝါရီ ၃၀ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ်ကင်မရာချွတ်ယွင်းသည်။ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၇]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇူလိုင် ၂၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၄၃၀၈ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရီန်းဂျား ၈]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၇၁၃၇ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၉]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၂၁ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၅၈၁၄ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |} ==သိုဗီယဲစ်(ရသျား)သီး လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻယွယွလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၇၆)== [[File:Surveyor 1 launch.jpg|thumb|right|ဆာဗေယာ ၁ ပစ်လွှတ်ခြင်း]] သိုဗိယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ကခꩻထင်ႏဒါႏ [[လူန ၉]] အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆)နေင်ႏ ဖေဖော်ဝါရီ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အလေꩻထွူႏအောဝ်ႏ (၉၉) ဂရမ်တဲင် ကနွန်ႏထန်ႏနွောင်ꩻ တလီꩻအိတ်ယို (၁) သဲက္ကန့်အမွိုင်နှုန်ꩻ (၁၅) မီတာကအောဝ်ႏဒါႏ ကအီႏဒုတ်တလူႏတာႏ ရဲႏကာႏဖေႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ <ref name="astronautix-luna9">{{cite web|url=http://www.astronautix.com/craft/lunae6.htm|title=Astronautix Luna E-6|accessdate=February 2011}}</ref> လူနာ(၁၃) အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆) ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒီသေဉ်ဘာ (၂၄)နီꩻနောဝ်ꩻ ကနန်းခရာႏကိစ္စနုဲင်းယိုအတာႏ ငမ်းဗာႏဖိုနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူꩻစဲဉ်ႏနီလီးအကို ထူႏအီတောချာလꩻနွောင်ꩻ အံႏဖြာႏခရာႏ လာမဲ့ငါလောင်း ရုပ်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{Cite web|title=Moon Exploration|url=http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html|work=National Geographic|accessdate=17 September 2009|archivedate=15 December 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071215064020/http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html}}</ref> [[လူနာ ၁၆]]လွေꩻဖျင် လင်ꩻထွူလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻချာနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ ထွာပထမသွတ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ[[စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်]] ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite book |last=Burrows |first=William E. |title=This New Ocean: The Story of the First Space Age |year=1999 |publisher=Modern Library | pages=432 |isbn=0-375-75485-7}}</ref> [[အပိုလို ၁၁]] တောမ်ႏ [[အပိုလို ၁၃]] ဖုံႏယိုလဲ့ အောင်ႏမျင်ႏနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူစဲဉ်ႏဖုံႏယို တောမ်ႏ လူနာ-၂၀ (၁၉၇၂) လူနာ-၂၄ (၁၉၇၆) ဖုံႏလဲ့ မာꩻ အောင်ႏမျင်ႏနွောင်ꩻထဲင်းထဲင်းယင်းနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၇၀) တောမ်ႏ (၁၉၇၃) ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လူနိုခေါ့ဒ်(ပါꩻကထောင်လွေꩻတဖူꩻလာအလောင်း, လပေါ်လမ်းလျှောက်သူ) စက်ရုပ်အာႏကာႏသယာဉ် နီဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ယာဉ်နုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ မာꩻထာꩻမာꩻညပိဉ် (၁၀) လာ တောမ်ႏ (၄) လာဖုံႏတဲင် လူနိုခေါ့ဒ်(၁) နောဝ်ꩻ (၁၀.၅) ကီလိုမီတာ၊ လူနိုခေါ့ဒ်(၂) နောဝ်ꩻ (၃၇) ကီလိုမီတာ လွေꩻနွောင်ꩻလွရောင်လာအလောင်းဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻမာꩻ ရိုဗာမစ်ရှင် (Rova mission) ဖုံႏယို မာꩻသွုပ်စွဉ်ႏတရွဉ်းယင်းထဲင်း လူနာ တောမ်ႏ ဇွန်း လာအထျꩻ အီႏကာႏကျောင်ႏထာꩻမာꩻစဲဉ်ႏ စီမံကိန်းဖုံႏ နောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | ဆိုဗီယက် ခရီးစဉ်များ ! align=center | ထုထည် (kg) ! align=center | တွန်းကန်ဒုံး ! align=center | ပစ်လွှတ် ! align=center | မက်ရှင် ရည်မှန်းချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ဆင်းသက်ဇုန် ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[လူန ၉]] | ၁၅၈၀ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၃၁ ဇန္နဝါရီ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပထမဆုံး လပေါ်ဆင်းသက် များစွာသော ဓာတ်ပုံများ။ | Oceanus Procellarum | 7.13°N 64.37°W |- | [[လူန ၁၃]] | ၁၅၈ဝ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဒုတိယအကြီမ် လပေါ် ညင်သာသော ဆင်းသက်မှု။ | Oceanus Procellarum | 18°52'N 62°3'W |- | | | Proton | align="right" | ၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၆၉ | Lunar rover | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက်ခဲ့။ | | |- | | | Proton | align="right" | ၁၄ ဇွန် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက်။ | | |- | [[လူန ၁၅]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၃ ဇူလိုင် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လသို့ ပျက်ကျ | Mare Crisium | မသိရ |- | Cosmos-300 | | Proton | align="right" | ၂၃ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | Cosmos-305 | | Proton | align="right" | ၂၂ အောက်တိုဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | | | Proton | align="right" | ၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက် | | |- | [[လူန ၁၆|လူနာ ၁၆]] | ၅၆၀၀ | Proton | align="right" | ၁၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁ဝ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 000.68S 056.30E |- | [[လူန ၁၇|လူနာ ၁၇]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၀ နိုဝင်ဘာ ၁၉၇၀ | Lunar rover | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၁ဝ.၅ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | Mare Imbrium | 038.28N 325.00E |- | [[လူန ၁၈]] | ၅၇၅၀ | Proton | align="right" | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၁ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လသို့ ပျက်ကျ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၀]] | ၅၇၂၇ | Proton | align="right" | ၁၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၂ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.ဝ၅ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၁]] | ၅၉၅၀ | Proton | align="right" | ၈ ဇန္နဝါရီ ၁၉၇၃ | လဆင်းယာဉ် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၃၇ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | LeMonnier Crater | 025.85N 030.45E |- | [[လူန ၂၃]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၂၈ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၄ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လပေါ် ဆင်းသက်ခြင်းအောင်မြင်၊ သို့သော် နမူနာယူလာရန် ချွတ်ယွင်းသွား၊ | Mare Crisium | 012.00N 062.00E |- | | | Proton | align="right" | ၁၆ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၅ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက် | | |- | [[လူန ၂၄]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၉ ဩဂုတ် ၁၉၇၆ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁၇ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Crisium | 012.25N 062.20E |- |} [[File:Surveyor 1 launch.jpg|thumb|right|ဆာဗေယာ ၁ ပစ်လွှတ်ခြင်း]] ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုမှပစ်လွှတ်သော လူနာ ၉ အာကာသယာဉ်သည် ဖေဖော်ဝါရီ ၃ တွင် ပထမဆုံးငြင်သာစွာဆင်းသက်နိုင်ခဲ့သည်။ ၉၉ ကီလိုဂရမ်ရှိသော တွန်းထုတ်နိုင်သည့် လေအိတ်သည် တစ်စက္ကန့်လျင် ၁၅ မီတာအမြန်နှုန်းဖြင့် ဝင်တိုက်မည့်ဒဏ်အား ကာကွယ်ပေးသည်။<ref name="astronautix-luna9"/> [[လူန ၁၃]] သည်လည်း ၁၉၆၆ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ယင်းစိုးရိမ်ဖွယ်ကိစ္စအား ကြောက်လန့်ခဲ့သည်။ ခရီးစဉ်နှစ်ခုလုံးသည် လကမ္ဘာမြေမျက်နှာပြင်၏ မှင်သက်ဖွယ်ပုံများအား သယ်ဆောင်လာခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|title=Moon Exploration|url=http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html|work=National Geographic|accessdate=17 September 2009|archivedate=15 December 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071215064020/http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html}}</ref> [[လူန ၁၆]]သည် လပေါ်ဆင်းသက်ပြီး လမြေသားနမူနာများကို ကမ္ဘာသို့အောင်မြင်စွာပြန်လည်ယူဆောင်လာနိုင်သော ပထမဆုံး[[စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်]]ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite book |last=Burrows |first=William E. |title=This New Ocean: The Story of the First Space Age |year=1999 |publisher=Modern Library | pages=432 |isbn=0-375-75485-7}}</ref> [[အပိုလို ၁၁]] နှင့် [[အပိုလို ၁၃]] တို့က နောက်ကလိုက်သည်။ ခရီးစဉ်အား လူနာ ၂၀ (၁၉၇၂) လူနာ ၂၄ (၁၉၇၆) တို့ဖြင့် အောင်မြင်စွာ ထပ်ကာလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၀ နှင့် ၁၉၇၃ ခုနှစ်များတွင် [[လူနိုခေါ့ဒ်]] ("လပေါ်လမ်းလျှောက်သူ") စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်နှစ်စင်းကိုလပေါ်သို့စေလွှတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါယာဉ်များသည် ၁၀ လတာနှင့် ၄ လတာ အသီးသီး အလုပ်လုပ်ခဲ့ကြပြီး လူနိုခေါ့ဒ် ၁ သည် ၁၀.၅ [[ကီလိုမီတာ]]၊ လူနိုခေါ့ဒ် ၂ သည် ၃၇ ကီလိုမီတာ အသီးသီးရောက်ရှိခဲ့ကြသည်။ ရိုဗာ မက်ရှင်များအား လူနာနှင့်ဇွန်း လအနားဖြတ်ပျံသည့် စီမံကိန်းများကို ဆက်တိုက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ==အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻတပါတောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၆၈)== [[File:Soviet moonrover.JPG|thumb|left|''ဆိုဗီယက်တို့၏ ''လူနိုခေါ့ဒ်'' အလိုအလျောက် လပေါ်လှည့်လည်သွားလာရေးယာဉ်'']] အမေႏရိကန်ႏသီး ကစီႏရင်ႏကမာꩻသေဗီယာစက်ရုပ်ယာဉ် (xavier project)ထာꩻမာꩻ(စီမံကိန်း)ယို လိုꩻသီးအီႏလင်ꩻအီလာအလောင်း ကလိုႏဒါႏဖျင်ဆင်မှုဖုံႏအတာႏ ထွာအီအစွဲအကမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ ကလွေꩻလာ (၅)စဲဉ်ႏလွုမ်းလွုမ်းယို လိုꩻတပါလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏအောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ(၃) နောဝ်ꩻ အပိုလို(၁၂) လင်ꩻလာလောင်းထွူ ည (၂) နေင်ႏထွူ လင်ꩻလွေꩻလယ်ႏထဲင်းလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse; " |- ! align=left | အမေရိကန်ခရီးစဉ်များ ! align=center | ထုထည် (kg) ! align=center | တွန်းကန်ဒုံး ! align=center | ပစ်လွှတ် ! align=center | မက်ရှင် ရည်မှန်းချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ဆင်းသက်ဇုန် ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[ဆာဗေယာ ၁]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၃၀ မေ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံပေါင်း ၁၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်။ ပထမဆုံး လပေါ် အမေရိကန်တို့ ဆင်းသက်ခြင်း။ | Oceanus Procellarum | 002.45S 043.22W |- | [[ဆာဗေယာ ၂]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – အင်ဂျင်ချွတ်ယွင်း၊ ကော်ပါးနိကပ် မီးတောင် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ပျက်ကျ၊ | Sinus Medii | 004.00S 011.00W |- | [[ဆာဗေယာ ၃]] | ၃၀၂ | Atlas – Centaur | ၂၀ April ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၆ဝဝဝ ပြန်ရောက်လာ၊ စက်ရုပ်လက်မောင်းတံဖြင့် အနက်စင်တီမီတာ ၁၇.၅ ထိ တူးဆွ၊ | Oceanus Procellarum | 002.94S 336.66E |- | [[ဆာဗေယာ ၄]] | ၂၈၂ | Atlas – Centaur | ၁၄ ဇူလိုင် ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – မထိခင် ရေဒီယိုဆက်သွယ်မှု ပြတ်တောက်၊ ပြည့်စုံသော လပေါ်ဆင်းသက်ခြင်းဖြစ်နိုင်၊ အမှန်တကယ်ရလဒ်ကိုမူ မသိရ၊ | Sinus Medii | မသိရ |- | [[ဆာဗေယာ ၅]] | ၃၀၃ | Atlas – Centaur | ၈ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၁၉၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ မြေနမူနာအား ပထမဆုံး အသုံးချ၊ | ဆိတ်ငြိမ် ပင်လယ် | 001.41N 023.18E |- | [[ဆာဗေယာ ၆]] | ၃၀၀ | Atlas – Centaur | ၇ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၃၀၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံ၊ အင်ဂျင်ပြန်လည်၊ | Sinus Medii | 000.46N 358.63E |- | [[ဆာဗေယာ ၇]] | ၃၀၆ | Atlas – Centaur | ၇ ဇန်နဝါရီ ၁၉၆၈ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၂၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံနှင့် ကမ္ဘာမြေမှ လေဆာတန်းအား ခြေရာခံမိ၊ | Tycho Crater | 041.01S 348.59E |- |} ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:ထင်ႏလာလောင်းဖုံႏ]] tt3ry9ximrd6mws7j2h12gflwg37k18 31722 31721 2025-07-08T14:09:36Z Khun Kt 19 /* ရိန်းစျား တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ */ 31722 wikitext text/x-wiki <imagemap> File:Moon Soft Landings.svg|thumb|right|400px|ကထင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏဒါႏ လာအလောင်းခင်ႏလမ်းဖုံႏယို ယီးထောက်ထွားနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ rect 220 0100 1100 0290 [[Luna 9]] rect 220 0290 1100 0480 [[Surveyor 1]] rect 220 0480 1100 0670 [[Luna 13]] rect 220 0670 1100 0860 [[Surveyor 3]] rect 220 0860 1100 1050 [[Surveyor 5]] rect 220 1050 1100 1240 [[Surveyor 6]] rect 220 1240 1100 1530 [[Surveyor 7]] rect 220 1430 1100 1620 [[Apollo 11]] rect 220 1620 1100 1810 [[Apollo 12]] rect 220 1810 1100 2000 [[Luna 16]] rect 220 2000 1100 2190 [[Luna 17]] rect 220 2190 1100 2380 [[Apollo 14]] rect 220 2380 1100 2570 [[Apollo 15]] rect 220 2570 1100 2760 [[Luna 20]] rect 220 2760 1100 2950 [[Apollo 16]] rect 220 2950 1100 3140 [[Apollo 17]] rect 220 3140 1100 3330 [[Luna 21]] rect 220 3330 1100 3520 [[Luna 23]] rect 220 3520 1100 3710 [[Luna 24]] rect 3500 0100 4500 0290 [[Chang'e 3]] rect 3500 0290 4500 0480 [[Chang'e 4]] rect 3500 0480 4500 0670 [[Chang'e 5]] rect 3500 0670 4500 0860 [[Chandrayaan 3]] rect 3500 0860 4500 1050 [[Smart Lander for Investigating Moon]] rect 3500 1050 4500 1240 [[IM-1]] rect 3500 1240 4500 1430 [[Chang'e 6]] rect 3500 1430 4500 1620 [[Blue Ghost Mission 1]] rect 3500 1620 4500 1810 [[IM-2]] desc bottom-left </imagemap> '''ထင်ႏလာမဲင်းလောင်း''' ({{lang-en| Moon landing or lunar landing}}) ကရိုꩻနောဝ်ꩻ [[အာႏကာႏသယာဉ်]] ထင်ႏကီမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်အာႏကာႏသကို ကလင်ꩻအောဝ်ႏဒင်ႏတွိုႏ လာအလောင်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻတဖူꩻစဲဉ်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻပါတောဝ်း ([[စက်ရုပ်]])တဖူꩻစဲဉ်ႏ ခွိုင်ႏကားတဖူꩻစဲဉ်ႏလို့လို့ယို ဟဲ့ꩻ လင်ꩻထေ့လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီးကမာꩻခါꩻဝတ္ထု ကတွိုႏလွေꩻရီးရီးသွတ်ꩻ ပထမအစသွတ်ꩻ ကတွိုႏလာအလောင်းနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) လာသဲစ်တိဉ်ဗာ (၁၃) နီꩻ [[သိုဗီယဲစ်ခမ်း]](ရသျား)ကမာꩻထေဒါႏ [[လူန ၂]] အာႏကာႏသယာဉ် ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web | url = http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A | title = Luna 2 | publisher = NASA–NSSDC}}</ref> [[File:Apollo 11 first step.jpg|thumb||၁၉၆၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက် ၂ နာရီ ၅၆ မိနစ် အချိန်က [[နေးလ် အမ်းစထရောင်း]]သည် လပေါ်သို့ ပထမဦးဆုံး ခြေမချမီ ဗွီဒီယိုမှ ထုတ်နှုတ်ထားသော ပုံရိပ်ဖြစ်သည်။ တကမ္ဘာလုံးရှိ လူပေါင်း သန်း၅၀၀ ခန့် ထို အစီအစဉ် တိုက်ရိုက် ထုတ်လွှင့်မှုကို ကြည့်ရှုနေကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။<ref>{{Cite web|title=Manned Space Chronology: Apollo_11|url=http://www.spaceline.org/flightchron/apollo11.html| publisher=spaceline.org|accessdate=6 February 2008}}</ref><ref>{{Cite web|title= Apollo Anniversary: Moon Landing "Inspired World"|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2004/07/0714_040714_moonlanding.html| work=National Geographic|accessdate=6 February 2008}}</ref>]] ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာႏကာႏသယာဉ်ယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>[http://www.nasa.gov/mission_pages/apollo/apollo11_40th.html NASA Apollo 11 40th anniversary].</ref> (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ တောမ်ႏ လိုꩻတပါတေဝ်း အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻတဲ တွက်လꩻနေးဒွုမ်သွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ တယ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏ ဗꩻထမ် (၂၀၁၃) လာ ဒီသေဉ်ဘာယို အီႏလင်ꩻလာအလောင်း ယွယွဗွီႏဗွီႏနေး တလꩻတောဝ်းဒွိုန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏ== ခမ်းထီ နဲင်ႏငံႏပေါင်ꩻအာဖုံႏ အွဉ်ႏစွထင်ႏ အာကာသယဉ် လာအလောင်း အာမွေးငါႏလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစုယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏကို အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ လူနာ(၂) အာကာသယာဉ် တဲင် နေးအာႏသန်သန်အွဉ်ႏလင်ꩻဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါအလောင်းယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ယဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်းလဲ့ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ရိန်းစျား(၄) အာကာသယဉ်တဲင် နေးအာႏအွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူးနေး လာအလောင်း နုဲင်းသိုဗီယဲစ်သီးနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ ရုသျား[[စဲ့ꩻယေန်ခွꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ|စဲ့ꩻငိမ်ꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ]]ကာႏလအကို ကဏ္ဍမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻတဲင် ယံကတွိုႏထင်ႏနွောင်ꩻရီးလာအလောင်းယိုလဲ့ ထီႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသပြဲင်ႏပွယ်ꩻတပွယ်ꩻနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ တညတောဝ်းဒွိုန်းအခိန်ႏတွင်ꩻကိုလွုမ်ꩻမိဉ်းတဲ့ ခမ်းနဲင်ႏငံႏအလင်ဖုံႏ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏတဲင် အွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူး ကရေႏအွဉ်ႏထွော့ခါꩻ လာမဲ့ငါအလောင်း တနားရီႏ မဲင်ႏ (၅၀၀၀) နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကထွာနုဲင်းယိုနောဝ် ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏ သက်တမ်ꩻလို့ထိုꩻတွော့ꩻ ယာဉ်ကမာꩻနွောင်ꩻအာႏ အစွန်ꩻဖုံႏထဲ့ထိုꩻတဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတရျားတောဝ်း တညီႏတောဝ်းခင်ႏလမ်းဖုံႏအကို ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏယို တတိဉ်ႏမယ်ꩻနွောင်ꩻဒွုမ် တဖူꩻကလပ်အတွိုင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ [[ဂျပန်ခမ်းထီ|ဂျပန်]]သီး ယဉ်ကလေပ်လာ ဟီတေဉ် နောဝ်ꩻ လင်ꩻထောင်းလူးလာ (၁၉၉၃) ဗာႏနေင်ႏ လာဧပြီ (၁၀) နီꩻနောဝ်ꩻသွူ။ (၂၀၀၆) ဗာႏနေင်ႏ လာသဲစ်တေဉ်ဘာ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ ဥရောပအာကာသအေစေဉ်သီ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ယဉ်ကလေပ်လာ သမတ်-၁ ယို ထိန်ꩻချုပ်ခါꩻနေးတွော့ꩻ အွဉ်ႏလင်ꩻတလူးဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါနေနေသွူ။ [[File:Lunar Lander Model.jpg|right|thumb|အပိုလို ထောင်ထွားလာမော်စျူး ၁၉၆၃ ဗာႏပုင်ႏစံႏ]] [[အိန္ဒိယခမ်း]] အာႏကာႏသ ထောင်ထွားရေꩻအစွိုꩻအဗူႏ (ISRO- The Indian Space Research Organisation ) ယို (၂၀၀၈) ဗာႏနေင်ႏ လာအောက်တိုဘာ (၁၄) နီꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာႏကာႏသယာဉ်တဲင် ယာဉ်ကလင်ꩻအီလာ (MIP- Moon Impact Probe) ယို ထိန်ꩻချုပ်နေး အွဉ်ႏလင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါလောင်း နောဝ်ꩻသွူ။ (MIP) ယို တဗွိုန်တောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻလာအရီးခါဖုံႏတဲင် ထူꩻချာꩻမှုအနေႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအိန္ဒိယသီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်ကလင်ꩻလာ ဆန်ဒရာ(၁)လောင်း ယာဉ်တဆွိုင်ꩻထန်ႏလွဉ်ထွူ ကလင်ꩻလွေꩻလာအလောင်းတွင်ꩻ နေးတောမ်ႏအောဝ်ႏအညာꩻကထိန်ꩻကရိယာႏဖုံႏတဲင် အာႏရုံႏခံႏစမ်ꩻထောင်ထွားလွေꩻပါနောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ ဆန်ဒရာ (၁) ထျꩻ ထိန်ꩻချုပ်သွုပ်တွယ်အီတာႏ ရေဒီယိုကသွိုပ်ဆွို့ꩻ တွောက်ထိုꩻတဲင် (၂၀၁၁) အကွို့ꩻဆုဲင်ꩻခိန်ႏရပ် မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း (၂၀၁၂) အစောဝ်းခိန်ႏရပ်တွင်ꩻ လင်ꩻထောင်းထဲ့လူး လာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခယ်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်လေပ်လာ ဆန်အဲ (၁) ယို (၂၀၀၉) ဗာႏနေင်ႏ လာမတ် (၁) နီꩻနောဝ်ꩻ ထိန်ꩻချုပ်နေးတဲင် လင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်းခိန်ႏ အီႏလင်ꩻအီတာႏကသုံꩻဒါႏ ဒုံးကျောင်ႏဘရိတ်နောဝ်ꩻ သုံꩻ (၁၈) ဆွိုင်ꩻလွုမ်ꩻတဲင် မာꩻပါထာꩻမာꩻလာအလောင်း သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻ အာကာသယာဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ ၊ လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် (၁၂) ဆွိုင်ꩻရပ်ဖုံႏယို (၁၉၆၆) တောမ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏအခါႏတွင်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ သိုဗီယဲစ်သီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို အရီးစသွတ်ꩻ ပထမအနေႏ အွဉ်ႏလင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻလာအလောင်းတဲင် သုံꩻအီ လူနာ(၉) တောမ်ႏ လူနာ(၁၃) ယာဉ်ဖုံႏအလောင်း ကအွဉ်ႏဆွို့ခါꩻ ကဲဉ်မရာခံႏနွောင်ꩻအကျမ်ꩻစား (ruggedized camera) ဖုံႏတဲင် တွယ်ႏထူႏလꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏတွော့ꩻ ပသာဖေႏချာနွောင်ꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီးလဲ့ ခံႏတောဝ်းရုသျှားသီးနွောင်ꩻတဲင် လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏအာကာယာဉ် လင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻနုဲင်းနုဲင်း လာလောင်း (၅) လဲင်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻကပါ အပိုလိုတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ (၆) လဲင်ႏ ယို လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻကပါ အပိုလိုယာဉ်ဖုံႏ ထွိုင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻထွူလာလောင်းတွော့ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျှားသီးယိုလဲ့ ဆုဲင်ꩻခါနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် လူနာ(၁၆)၊ လူနာ(၂၀)၊ လူနာ(၂၄) ဖုံႏတဲင် လင်ꩻလာအလောင်းထွူ ထူႏလꩻပါဟမ်ႏကအောဝ်ႏလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻလွဉ်ချာနွောင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လူနာ(၁၇)၊ လူနာ(၂၁) အာကာသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻလဲ့ လိုꩻတထုမ်းလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ စာꩻရင်ꩻအကိုယိုတပါတောဝ်းဒွိုန်း အာႏကာႏယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏအောဝ်ႏဒွိုန်းကတဲင် နုဲင်း လူနာ (၂၃) တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻလဲ့ အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ လင်ꩻတွိုႏနွောင်ꩻလာအလောင်းလဲ့ ဝွေꩻကအီတောလွေꩻပါ သိပ္ပံတခြိုꩻဖုံႏ တမာꩻတောဝ်းထာꩻမာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏအာႏကာႏသယာဉ် သာဗေယာ(၄) ယိုလဲ့ ခါးလား ကလင်ꩻဒျာႏအရင်ꩻယွယွသာႏသာႏတွင်ꩻ ရေဒီယိုသွုပ်ဆွိုက်မှုဖုံႏ တွောက်ထိုꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻကတွိုႏလာအလောင်းဖုံႏ== လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻပါ အာကာသယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်း လိုꩻကတွိုႏလွေꩻလာအလောင်းဖုံႏယို အရီးစသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာကာသယာဉ်ယို လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻပါစား အမေႏရိကန်ႏ သီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာကာသယဉ် အောဝ်ႏပိဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻတဲင် လိုꩻတွိုႏလွေꩻလꩻလာအလောင်း အောဝ်ႏလဲဉ်း (၁၂) ဖြာꩻသွူ။ ==သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏ ကအောဝ်ႏဆꩻချာဖုံႏ== [[File:Ranger 9 sudden impact.gif|thumb|left|ရိန်းဂျားအာကာသယာဉ် လကို ဝင်မဆောင့်မှီပန်းချီဆရာက ပုံဖော်ထားပုံ]] အာကသယာဉ် ယံကထင်ႏလွေꩻနွောင်ꩻ လာလောင်းအတာႏ ကာႏဖျတ်ဗာႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻအတာႏကမာꩻမွေးနွောင်ꩻအနယ်ꩻ ကအောဝ်ႏထွူလဲဉ်းယိုခါနောဝ်ꩻ သုံႏအီ ဒုံးကွင်ႏနယ်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလုံꩻကကျောင်ႏမို့ꩻလောင်းစား(မိုးပျံဖူဖောင်း) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း [[စဲစ်သင်ဖော်ꩻကျောင်ႏ]](ဂျက်လေယာဉ်) စတဲင် ယာဉ်ကဝုဲင်းထိုတလီꩻလောင်းဖုံႏယို ကျောင်ꩻဝုဲင်းနွောင်ꩻဟမ်ႏတလီꩻထုအကိုလွုမ်ꩻတွော့ꩻ တဗွိုန်တောဝ်းတောမ်ႏဒုံးကွင်ႏတဲင် [[ဒုံးကွင်ႏ]]ယို ဟမ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ꩻ ဗꩻထမ် ကထိုရိုးဒါႏတလီꩻတအဲဉ်ထောဝ်းရပ်စွဉ်ႏလဲ့ ဖေႏကထင်ႏလွေꩻစွူစွူအတာႏ တရန်ထန်ႏနွောင်ꩻအာႏအတာႏ မာꩻနွောင်ꩻစွူစွူကလွေꩻနှုန်ꩻ မာꩻထိုနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ ထင်ႏထောင်းဒုတ်လင်ꩻနွောင်ꩻ(ဝင်ဆောင့်)လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။<ref name="nasa-luna2">{{cite web|url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A|title=NASA – NSSDC – Spacecraft – Lun 2 Details|accessdate=17 February 2011}}</ref> အီႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ အာႏကာႏသယာဉ်ယို ဖေႏကလွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻ လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏကိုတဲင် ဖေႏကလွစ်အတာႏ ထူႏဗာႏ လွစ်တရန်အာႏတလာလာအမွိုင်နှုန်ꩻ(အလျင်)နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏလာလောင်း ထန်ႏချာ အီႏသဲင်ꩻအာကာသယာဉ်အာႏ သုံꩻဗာႏ ဒုံးကွင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏသဲင်ꩻချာဟမ်ႏ မိဉ်ႏနွို့ချာ ဟမ်ႏတလီထု ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကလင်ꩻနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း ဖေꩻကင်ꩻကင်ꩻအတာႏ ယာဉ်ကနွို့လွဉ်ဟမ်ႏတလီထုအကို ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကစုပ်ꩻယွမ်ꩻထိုꩻအရုဲင်ꩻစွန်ꩻအာႏ(အရွေ့စွမ်းအင်) တောမ်ႏ ယာဉ်အမွိုင်ဖေႏကယွ အမွိုင်ဖေႏကယွမ်ꩻလင်ꩻအတာႏ သုံꩻဗာႏ အနယ်ꩻကနွို့အီတလီꩻထု အနယ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==ခမ်းထီရေꩻ နဲင်ႏငံႏရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏဆချာဖဲ့ꩻဖုံႏ== ရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၇) နေင်ႏနောဝ်ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျားသီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ[[ဂျိုဟ်ႏတု]] လိုꩻသီးသမဲင်ꩻအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏတု စပွတ်နစ် (၁) (Sputnik 1, the first artificial Earth satellite) တဲင် အာႏကာႏသအကို ပြဲင်ႏပွယ်ꩻ စလွဉ်ခန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ကာႏလနောဝ်ꩻခါနောဝ်ꩻ ခမ်ႏဖာႏလောင်းယို အရင်ꩻဗွေႏဝါႏဒ ၊ ဒီမိုကရေသီဝါႏဒ ကထူႏကျင်ꩻသုံꩻခါꩻဒါႏခမ်းထီဖုံႏ တောမ်ႏ ခမ်းထီကထူႏခါꩻ [[ကွန်မျုနစ်ဝါႏဒ]] ဖုံႏ အောဝ်ႏပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻအခိန်ႏတွင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ==အစောဝ်းသွတ်ꩻ လိုꩻတပါတောဝ်း သိုဗီယဲစ်သီး ကလွေꩻလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၅၆-၁၉၆၆)== [[File:Луна-16.jpg|thumb|left|''လမြေသားနမူနာယူဆောင်လာသည့် လဆင်းယာဉ်လူနာ ၁၆ ပုံစံ'']] [[File:Surveyor 3-Apollo 12.jpg|thumb|left|[[အပိုလို ၁၂]] အာကာသယာဉ်မှူး ပီတီ ကွန်းရက်(Pete Conrad)အား ဆာဗေယာ ၃ ဆင်းသက်ယာဉ်အနီးတွင် ရပ်နေသည်ကိုတွေ့ရပုံ၊ နောက်ခံတွင် အပိုလို ၁၂ ဆင်းသက်ယာဉ် အင်တာပရက် (''Intrepid'') အား တွေ့မြင်ရသည်။]] တွိုႏ (၁၉၉၁) ဗာႏနေင်ႏ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ထွိုင်ႏကုဲင် ပြုဲင်လီထိုꩻထွူမꩻ သိုဗီယဲစ်သီး ဖေႏကတွိုႏလာအလောင်း ကကျိုꩻစာꩻကကျံႏစယ်ႏ ကထေအာႏမာꩻဒါႏ သမဲင်ꩻအမဲဉ်ႏဖုံႏယို ဗွောင်ဖွင်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ထေ့ ခမ်းသားအမျာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားတောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏတဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻတဲင် အမေႏရိကန်ႏသီးယို ပေါ်ꩻအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်လဲ့ ကေႏငြာႏထေထန်ႏဖေႏပါထွူသတင်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားသီးနောဝ်ꩻတဲ တကေႏငြာႏရီးတောဝ်း တထေပြန်ႏရီးဒွိုန်းသတင်ꩻ လꩻဟဲ့ꩻဖန်ဒွိုန်းတဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏတွော့ꩻ မိဉ်ႏတွိုႏလꩻလဲဉ်း အောင်အောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ တွိုႏလဲဉ်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻကလေပ်ဗဲဉ်(ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်း)သူꩻမꩻ ကွဲဖန်အမိဉ်ꩻ [[လူနာစီႏမံႏကိန်ꩻ|လူနာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ]]နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ် ကလွေꩻလာအလောင်း တအောင်ႏမျင်ႏတောဝ်းဖုံႏ ထာꩻမာꩻကထဲ့ꩻသွုမ်ꩻဖုံႏယို ကွပ်မဲဉ်အွဉ်ႏသေတောဝ်း မဲဉ်ဖေႏသေတောဝ်းလိုꩻအမျာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကခꩻထင်ႏ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ဒုံးကွင်ႏတဗာႏယို ခꩻလꩻတွိုႏဒွိုန်းလာထျꩻ စအောဝ်ႏဟမ်ႏတဖူꩻဗဲဉ်အလောင်းတွင်ꩻ မိဉ်ႏချို့ꩻယွင်ꩻ မိဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻယို ယံဖေႏကအွဉ်ႏဒို့ꩻဗိဉ်ႏနွောင်ꩻ မူလအင်းရေႏချက်အတာႏတဲင် ဟဲ့ꩻဖန်ဗော့ꩻအမိဉ်ꩻ စပွတ်နစ်ကလေပ်ဗဲဉ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ကော့စ်မော့စ် လေလ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ကခꩻထင်ႏကျာꩻ ကပꩻထိုꩻဖုံႏယိုလဲ့ တထေပြန်ႏဖိုတောဝ်းသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | သိုဗီယဲတ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | | | [[Semyorka]] – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ စက်တင်ဘာ ၂၃ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၉၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ အောက်တိုဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၄ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၂၅၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၁|လူနာ-၁]] | 361 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇန္နဝါရီ ၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရရှိသော ပထမဆုံးအာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှကပ်၍ပျံသန်းသည်။ နေကိုလှည့်လည်သည်။ လပေါ်သို့မရောက်ပဲလွဲသွားသည်။ |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇွန် ၁၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၅၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၂|လူနာ-၂]] | 390 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်ဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပထမဆုံးလဆောင့်ယာဉ် |- | [[လူန ၃|လူနာ-၃]] | 270 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လ၏တစ်ဖက်ခြမ်းကိုအောင်မြင်စွာဓာတ်ပုံရိုက်နိုင် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၅ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၆ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[စပွတ်နစ်]]-၂၅ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဇန္နဝါရီ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၅ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၄|လူနာ-၄]] | 1422 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဧပြီ ၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၅,၀၀၀ မိုင်(၈,၀၀၀ ကီလိုမီတာ)မှဖြတ်ပျံ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ မတ် ၂၁ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဧပြီ ၂၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[Cosmos (satellite)|ကော့စ်မော့စ်]]-၆၀ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၁၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဧပြီ ၁၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[လူန ၅|လူနာ-၅]] | 1475 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မေ ၉ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၆|လူနာ-၆]] | 1440 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဇွန် ၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၁၀၀,၀၀၀ မိုင်(၁၆၀,၀၀၀ [[ကီလိုမီတာ]]) မှ ဖြတ်ပျံ |- | [[လူန ၇|လူနာ-၇]] | 1504 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၈|လူနာ-၈]] | 1550 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဒီဇင်ဘာ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆင်းသက်ရန်ကြိုးစားနေစဉ် လပေါ်ဝင်ဆောင့်သည် |- |} ==အစောဝ်းခါ လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏသီး ကထင်ႏလွေꩻလာတဖူꩻစဲဉ်ႏ (၁၉၅၈-၁၉၆၅)== ===ပုဲင်အိုးနီးယားတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== [[File:Ranger8-moon.jpg|thumb|right|လကိုဝင်မဆောင့်မီ ရိန်းဂျား-၈ အာကာသယာဉ်မှပေးပို့ခဲ့သော လ၏ဓာတ်ပုံ]] ပုဲင်အိုးနီးယား ယာဉ်ကလွေꩻလာဖုံႏယို ပုံႏစံႏကွဲꩻ တဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻ ကွယ်ꩻပိဉ်(၃) မျိုꩻတဲင် အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏတောမ်ႏ ဒုံႏကွင်ႏအာႏတလာလွဉ်ꩻထာစား ခမ်ႏဖာႏလောင်းတွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒါႏ ဒုံးကွင်ႏ ( တိုက်ချင်းပစ်ဒုံးပျံ) ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒုံးကွင်ႏဖုံႏယို လွေꩻနွောင်ꩻညာꩻ ကီလိုမီတာ (၅၅၀၀) မာꩻကီ ( မဲင်ႏ(၃၅၀၀) ရပ်လွို) ပိဉ်တဲင် အောဝ်ႏအာသျှတွိုက်ခꩻလွေꩻတွိုႏအမေႏရိကတွိုက်(ဥပမာႏ အောဝ်ႏကိုးရီးယားခမ်း(ခမ်းထင်ꩻ) ကခꩻစမ်ꩻဒုံး ကတွိုႏတကာႏ အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကထဲ့သမုဒ္ဒရာႏကို) ပိဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ အမေႏရိကတွိုက် ခꩻတွိုႏနွောင်ꩻ ရုသျှားခမ်း ကအောဝ်ႏဒါႏ ဥရောပတွိုက် တောမ်ႏ အာသျှတွိုက် နောဝ်ꩻသွူ။ ===ရိန်းစျား တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== လွေꩻထေ့လာအထျꩻ ကအီႏလင်ꩻလာအလောင်းတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻမှုနောဝ်ꩻ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏကို အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ရိန်းစျား (၃) ၊ ရိန်းစျား(၄)၊ ရိန်းစျား(၅) အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏ မာꩻခါꩻလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရိန်းစျား ယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏယို တအွဉ်ႏဆွို့ဒပ်ခါꩻတောဝ်း ကဲဉ်မရာဖုံႏတဲင် တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏထွူစွဉ်ႏလဲ့ တလꩻတောဝ်း လာမဲ့ငါလောင်းရုပ်ပွိုင်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | အမေႏရိကန်ႏတဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၀]] | ၃၈ | Thor-Able | align="right" |၁၉၅၈၊ ဩဂုတ် ၁၇ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီး |- |[[ပုဲင်အိုနီးယား ၁]] | ၃၄ | Thor-Able | align="right" | ၁၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၅၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆော့ဝဲကြောင်သည်၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၂]] | ၃၉ | Thor-Able | align="right" | ၁၉၅၈၊ နိုဝင်ဘာ ၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တတိယအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၃]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၆ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၄]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၉၊ မတ် ၃ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရသည့်ပထမဆုံးအမေရိကန်အာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှဖြတ်ပျံသည်။ ချိန်သားလွဲသွားသဖြင့် ဝေးလွန်းကာဓာတ်ပုံရိုက်မရ၊ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၁]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်အာ ၂၄ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်စင်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၂၉ နိုဝင်ဘာ ၁၉၅၉ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကုန်လှောင်ခန်းအခွံပျက်စီး၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- |[[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃၀]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ စက်တင်ဘာ ၂၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဒုတိယဆင့်မူမမှန်ဖြစ်ခြင်း၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃၁]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၁]] | ၃ဝ၆ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၁၊ ဩဂုတ် ၂၃ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၂]] | ၃ဝ၄ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၈ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၁ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၃]] | ၃၃ဝ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဇန္နဝါရီ ၂၆ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံအထိန်းစနစ်ချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၄]] | ၃၃၁ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဧပြီ ၂၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – အာကာသအရာဝတ္ထုပေါ်သို့ ၏ပထမဆုံးရောက်သော အမေရိကန်အာကာသယာဉ်ဖြစ်သည်။ လသို့ဝင်ဆောင့်သည်။ ဓာတ်ပုံပို့ခြင်းမရှိ။ |- | [[ရိန်းဂျား ၅]] | ၃၄၂ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ အောက်တိုဘာ ၁၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ် ဓာတ်အားချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၆]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇန္နဝါရီ ၃၀ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ်ကင်မရာချွတ်ယွင်းသည်။ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၇]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇူလိုင် ၂၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၄၃၀၈ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရီန်းဂျား ၈]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၇၁၃၇ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၉]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၂၁ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၅၈၁၄ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |} ==သိုဗီယဲစ်(ရသျား)သီး လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻယွယွလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၇၆)== [[File:Surveyor 1 launch.jpg|thumb|right|ဆာဗေယာ ၁ ပစ်လွှတ်ခြင်း]] သိုဗိယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ကခꩻထင်ႏဒါႏ [[လူန ၉]] အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆)နေင်ႏ ဖေဖော်ဝါရီ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အလေꩻထွူႏအောဝ်ႏ (၉၉) ဂရမ်တဲင် ကနွန်ႏထန်ႏနွောင်ꩻ တလီꩻအိတ်ယို (၁) သဲက္ကန့်အမွိုင်နှုန်ꩻ (၁၅) မီတာကအောဝ်ႏဒါႏ ကအီႏဒုတ်တလူႏတာႏ ရဲႏကာႏဖေႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ <ref name="astronautix-luna9">{{cite web|url=http://www.astronautix.com/craft/lunae6.htm|title=Astronautix Luna E-6|accessdate=February 2011}}</ref> လူနာ(၁၃) အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆) ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒီသေဉ်ဘာ (၂၄)နီꩻနောဝ်ꩻ ကနန်းခရာႏကိစ္စနုဲင်းယိုအတာႏ ငမ်းဗာႏဖိုနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူꩻစဲဉ်ႏနီလီးအကို ထူႏအီတောချာလꩻနွောင်ꩻ အံႏဖြာႏခရာႏ လာမဲ့ငါလောင်း ရုပ်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{Cite web|title=Moon Exploration|url=http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html|work=National Geographic|accessdate=17 September 2009|archivedate=15 December 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071215064020/http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html}}</ref> [[လူနာ ၁၆]]လွေꩻဖျင် လင်ꩻထွူလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻချာနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ ထွာပထမသွတ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ[[စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်]] ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite book |last=Burrows |first=William E. |title=This New Ocean: The Story of the First Space Age |year=1999 |publisher=Modern Library | pages=432 |isbn=0-375-75485-7}}</ref> [[အပိုလို ၁၁]] တောမ်ႏ [[အပိုလို ၁၃]] ဖုံႏယိုလဲ့ အောင်ႏမျင်ႏနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူစဲဉ်ႏဖုံႏယို တောမ်ႏ လူနာ-၂၀ (၁၉၇၂) လူနာ-၂၄ (၁၉၇၆) ဖုံႏလဲ့ မာꩻ အောင်ႏမျင်ႏနွောင်ꩻထဲင်းထဲင်းယင်းနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၇၀) တောမ်ႏ (၁၉၇၃) ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လူနိုခေါ့ဒ်(ပါꩻကထောင်လွေꩻတဖူꩻလာအလောင်း, လပေါ်လမ်းလျှောက်သူ) စက်ရုပ်အာႏကာႏသယာဉ် နီဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ယာဉ်နုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ မာꩻထာꩻမာꩻညပိဉ် (၁၀) လာ တောမ်ႏ (၄) လာဖုံႏတဲင် လူနိုခေါ့ဒ်(၁) နောဝ်ꩻ (၁၀.၅) ကီလိုမီတာ၊ လူနိုခေါ့ဒ်(၂) နောဝ်ꩻ (၃၇) ကီလိုမီတာ လွေꩻနွောင်ꩻလွရောင်လာအလောင်းဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻမာꩻ ရိုဗာမစ်ရှင် (Rova mission) ဖုံႏယို မာꩻသွုပ်စွဉ်ႏတရွဉ်းယင်းထဲင်း လူနာ တောမ်ႏ ဇွန်း လာအထျꩻ အီႏကာႏကျောင်ႏထာꩻမာꩻစဲဉ်ႏ စီမံကိန်းဖုံႏ နောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | ဆိုဗီယက် ခရီးစဉ်များ ! align=center | ထုထည် (kg) ! align=center | တွန်းကန်ဒုံး ! align=center | ပစ်လွှတ် ! align=center | မက်ရှင် ရည်မှန်းချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ဆင်းသက်ဇုန် ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[လူန ၉]] | ၁၅၈၀ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၃၁ ဇန္နဝါရီ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပထမဆုံး လပေါ်ဆင်းသက် များစွာသော ဓာတ်ပုံများ။ | Oceanus Procellarum | 7.13°N 64.37°W |- | [[လူန ၁၃]] | ၁၅၈ဝ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဒုတိယအကြီမ် လပေါ် ညင်သာသော ဆင်းသက်မှု။ | Oceanus Procellarum | 18°52'N 62°3'W |- | | | Proton | align="right" | ၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၆၉ | Lunar rover | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက်ခဲ့။ | | |- | | | Proton | align="right" | ၁၄ ဇွန် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက်။ | | |- | [[လူန ၁၅]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၃ ဇူလိုင် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လသို့ ပျက်ကျ | Mare Crisium | မသိရ |- | Cosmos-300 | | Proton | align="right" | ၂၃ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | Cosmos-305 | | Proton | align="right" | ၂၂ အောက်တိုဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | | | Proton | align="right" | ၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက် | | |- | [[လူန ၁၆|လူနာ ၁၆]] | ၅၆၀၀ | Proton | align="right" | ၁၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁ဝ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 000.68S 056.30E |- | [[လူန ၁၇|လူနာ ၁၇]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၀ နိုဝင်ဘာ ၁၉၇၀ | Lunar rover | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၁ဝ.၅ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | Mare Imbrium | 038.28N 325.00E |- | [[လူန ၁၈]] | ၅၇၅၀ | Proton | align="right" | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၁ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လသို့ ပျက်ကျ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၀]] | ၅၇၂၇ | Proton | align="right" | ၁၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၂ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.ဝ၅ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၁]] | ၅၉၅၀ | Proton | align="right" | ၈ ဇန္နဝါရီ ၁၉၇၃ | လဆင်းယာဉ် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၃၇ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | LeMonnier Crater | 025.85N 030.45E |- | [[လူန ၂၃]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၂၈ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၄ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လပေါ် ဆင်းသက်ခြင်းအောင်မြင်၊ သို့သော် နမူနာယူလာရန် ချွတ်ယွင်းသွား၊ | Mare Crisium | 012.00N 062.00E |- | | | Proton | align="right" | ၁၆ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၅ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက် | | |- | [[လူန ၂၄]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၉ ဩဂုတ် ၁၉၇၆ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁၇ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Crisium | 012.25N 062.20E |- |} [[File:Surveyor 1 launch.jpg|thumb|right|ဆာဗေယာ ၁ ပစ်လွှတ်ခြင်း]] ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုမှပစ်လွှတ်သော လူနာ ၉ အာကာသယာဉ်သည် ဖေဖော်ဝါရီ ၃ တွင် ပထမဆုံးငြင်သာစွာဆင်းသက်နိုင်ခဲ့သည်။ ၉၉ ကီလိုဂရမ်ရှိသော တွန်းထုတ်နိုင်သည့် လေအိတ်သည် တစ်စက္ကန့်လျင် ၁၅ မီတာအမြန်နှုန်းဖြင့် ဝင်တိုက်မည့်ဒဏ်အား ကာကွယ်ပေးသည်။<ref name="astronautix-luna9"/> [[လူန ၁၃]] သည်လည်း ၁၉၆၆ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ယင်းစိုးရိမ်ဖွယ်ကိစ္စအား ကြောက်လန့်ခဲ့သည်။ ခရီးစဉ်နှစ်ခုလုံးသည် လကမ္ဘာမြေမျက်နှာပြင်၏ မှင်သက်ဖွယ်ပုံများအား သယ်ဆောင်လာခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|title=Moon Exploration|url=http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html|work=National Geographic|accessdate=17 September 2009|archivedate=15 December 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071215064020/http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html}}</ref> [[လူန ၁၆]]သည် လပေါ်ဆင်းသက်ပြီး လမြေသားနမူနာများကို ကမ္ဘာသို့အောင်မြင်စွာပြန်လည်ယူဆောင်လာနိုင်သော ပထမဆုံး[[စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်]]ဖြစ်သည်။ <ref>{{cite book |last=Burrows |first=William E. |title=This New Ocean: The Story of the First Space Age |year=1999 |publisher=Modern Library | pages=432 |isbn=0-375-75485-7}}</ref> [[အပိုလို ၁၁]] နှင့် [[အပိုလို ၁၃]] တို့က နောက်ကလိုက်သည်။ ခရီးစဉ်အား လူနာ ၂၀ (၁၉၇၂) လူနာ ၂၄ (၁၉၇၆) တို့ဖြင့် အောင်မြင်စွာ ထပ်ကာလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၀ နှင့် ၁၉၇၃ ခုနှစ်များတွင် [[လူနိုခေါ့ဒ်]] ("လပေါ်လမ်းလျှောက်သူ") စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်နှစ်စင်းကိုလပေါ်သို့စေလွှတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါယာဉ်များသည် ၁၀ လတာနှင့် ၄ လတာ အသီးသီး အလုပ်လုပ်ခဲ့ကြပြီး လူနိုခေါ့ဒ် ၁ သည် ၁၀.၅ [[ကီလိုမီတာ]]၊ လူနိုခေါ့ဒ် ၂ သည် ၃၇ ကီလိုမီတာ အသီးသီးရောက်ရှိခဲ့ကြသည်။ ရိုဗာ မက်ရှင်များအား လူနာနှင့်ဇွန်း လအနားဖြတ်ပျံသည့် စီမံကိန်းများကို ဆက်တိုက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ==အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻတပါတောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၆၈)== [[File:Soviet moonrover.JPG|thumb|left|''ဆိုဗီယက်တို့၏ ''လူနိုခေါ့ဒ်'' အလိုအလျောက် လပေါ်လှည့်လည်သွားလာရေးယာဉ်'']] အမေႏရိကန်ႏသီး ကစီႏရင်ႏကမာꩻသေဗီယာစက်ရုပ်ယာဉ် (xavier project)ထာꩻမာꩻ(စီမံကိန်း)ယို လိုꩻသီးအီႏလင်ꩻအီလာအလောင်း ကလိုႏဒါႏဖျင်ဆင်မှုဖုံႏအတာႏ ထွာအီအစွဲအကမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ ကလွေꩻလာ (၅)စဲဉ်ႏလွုမ်းလွုမ်းယို လိုꩻတပါလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏအောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ(၃) နောဝ်ꩻ အပိုလို(၁၂) လင်ꩻလာလောင်းထွူ ည (၂) နေင်ႏထွူ လင်ꩻလွေꩻလယ်ႏထဲင်းလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse; " |- ! align=left | အမေရိကန်ခရီးစဉ်များ ! align=center | ထုထည် (kg) ! align=center | တွန်းကန်ဒုံး ! align=center | ပစ်လွှတ် ! align=center | မက်ရှင် ရည်မှန်းချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ဆင်းသက်ဇုန် ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[ဆာဗေယာ ၁]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၃၀ မေ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံပေါင်း ၁၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်။ ပထမဆုံး လပေါ် အမေရိကန်တို့ ဆင်းသက်ခြင်း။ | Oceanus Procellarum | 002.45S 043.22W |- | [[ဆာဗေယာ ၂]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – အင်ဂျင်ချွတ်ယွင်း၊ ကော်ပါးနိကပ် မီးတောင် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ပျက်ကျ၊ | Sinus Medii | 004.00S 011.00W |- | [[ဆာဗေယာ ၃]] | ၃၀၂ | Atlas – Centaur | ၂၀ April ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၆ဝဝဝ ပြန်ရောက်လာ၊ စက်ရုပ်လက်မောင်းတံဖြင့် အနက်စင်တီမီတာ ၁၇.၅ ထိ တူးဆွ၊ | Oceanus Procellarum | 002.94S 336.66E |- | [[ဆာဗေယာ ၄]] | ၂၈၂ | Atlas – Centaur | ၁၄ ဇူလိုင် ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – မထိခင် ရေဒီယိုဆက်သွယ်မှု ပြတ်တောက်၊ ပြည့်စုံသော လပေါ်ဆင်းသက်ခြင်းဖြစ်နိုင်၊ အမှန်တကယ်ရလဒ်ကိုမူ မသိရ၊ | Sinus Medii | မသိရ |- | [[ဆာဗေယာ ၅]] | ၃၀၃ | Atlas – Centaur | ၈ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၁၉၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ မြေနမူနာအား ပထမဆုံး အသုံးချ၊ | ဆိတ်ငြိမ် ပင်လယ် | 001.41N 023.18E |- | [[ဆာဗေယာ ၆]] | ၃၀၀ | Atlas – Centaur | ၇ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၃၀၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံ၊ အင်ဂျင်ပြန်လည်၊ | Sinus Medii | 000.46N 358.63E |- | [[ဆာဗေယာ ၇]] | ၃၀၆ | Atlas – Centaur | ၇ ဇန်နဝါရီ ၁၉၆၈ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၂၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံနှင့် ကမ္ဘာမြေမှ လေဆာတန်းအား ခြေရာခံမိ၊ | Tycho Crater | 041.01S 348.59E |- |} ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:ထင်ႏလာလောင်းဖုံႏ]] jelx6g69gzct591o3pk3q5d2b77ckvs 31726 31722 2025-07-08T14:17:36Z Khun Kt 19 /* သိုဗီယဲစ်(ရသျား)သီး လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻယွယွလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၇၆) */ 31726 wikitext text/x-wiki <imagemap> File:Moon Soft Landings.svg|thumb|right|400px|ကထင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏဒါႏ လာအလောင်းခင်ႏလမ်းဖုံႏယို ယီးထောက်ထွားနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ rect 220 0100 1100 0290 [[Luna 9]] rect 220 0290 1100 0480 [[Surveyor 1]] rect 220 0480 1100 0670 [[Luna 13]] rect 220 0670 1100 0860 [[Surveyor 3]] rect 220 0860 1100 1050 [[Surveyor 5]] rect 220 1050 1100 1240 [[Surveyor 6]] rect 220 1240 1100 1530 [[Surveyor 7]] rect 220 1430 1100 1620 [[Apollo 11]] rect 220 1620 1100 1810 [[Apollo 12]] rect 220 1810 1100 2000 [[Luna 16]] rect 220 2000 1100 2190 [[Luna 17]] rect 220 2190 1100 2380 [[Apollo 14]] rect 220 2380 1100 2570 [[Apollo 15]] rect 220 2570 1100 2760 [[Luna 20]] rect 220 2760 1100 2950 [[Apollo 16]] rect 220 2950 1100 3140 [[Apollo 17]] rect 220 3140 1100 3330 [[Luna 21]] rect 220 3330 1100 3520 [[Luna 23]] rect 220 3520 1100 3710 [[Luna 24]] rect 3500 0100 4500 0290 [[Chang'e 3]] rect 3500 0290 4500 0480 [[Chang'e 4]] rect 3500 0480 4500 0670 [[Chang'e 5]] rect 3500 0670 4500 0860 [[Chandrayaan 3]] rect 3500 0860 4500 1050 [[Smart Lander for Investigating Moon]] rect 3500 1050 4500 1240 [[IM-1]] rect 3500 1240 4500 1430 [[Chang'e 6]] rect 3500 1430 4500 1620 [[Blue Ghost Mission 1]] rect 3500 1620 4500 1810 [[IM-2]] desc bottom-left </imagemap> '''ထင်ႏလာမဲင်းလောင်း''' ({{lang-en| Moon landing or lunar landing}}) ကရိုꩻနောဝ်ꩻ [[အာႏကာႏသယာဉ်]] ထင်ႏကီမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်အာႏကာႏသကို ကလင်ꩻအောဝ်ႏဒင်ႏတွိုႏ လာအလောင်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻတဖူꩻစဲဉ်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻပါတောဝ်း ([[စက်ရုပ်]])တဖူꩻစဲဉ်ႏ ခွိုင်ႏကားတဖူꩻစဲဉ်ႏလို့လို့ယို ဟဲ့ꩻ လင်ꩻထေ့လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီးကမာꩻခါꩻဝတ္ထု ကတွိုႏလွေꩻရီးရီးသွတ်ꩻ ပထမအစသွတ်ꩻ ကတွိုႏလာအလောင်းနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) လာသဲစ်တိဉ်ဗာ (၁၃) နီꩻ [[သိုဗီယဲစ်ခမ်း]](ရသျား)ကမာꩻထေဒါႏ [[လူန ၂]] အာႏကာႏသယာဉ် ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web | url = http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A | title = Luna 2 | publisher = NASA–NSSDC}}</ref> [[File:Apollo 11 first step.jpg|thumb||၁၉၆၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက် ၂ နာရီ ၅၆ မိနစ် အချိန်က [[နေးလ် အမ်းစထရောင်း]]သည် လပေါ်သို့ ပထမဦးဆုံး ခြေမချမီ ဗွီဒီယိုမှ ထုတ်နှုတ်ထားသော ပုံရိပ်ဖြစ်သည်။ တကမ္ဘာလုံးရှိ လူပေါင်း သန်း၅၀၀ ခန့် ထို အစီအစဉ် တိုက်ရိုက် ထုတ်လွှင့်မှုကို ကြည့်ရှုနေကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။<ref>{{Cite web|title=Manned Space Chronology: Apollo_11|url=http://www.spaceline.org/flightchron/apollo11.html| publisher=spaceline.org|accessdate=6 February 2008}}</ref><ref>{{Cite web|title= Apollo Anniversary: Moon Landing "Inspired World"|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2004/07/0714_040714_moonlanding.html| work=National Geographic|accessdate=6 February 2008}}</ref>]] ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာႏကာႏသယာဉ်ယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>[http://www.nasa.gov/mission_pages/apollo/apollo11_40th.html NASA Apollo 11 40th anniversary].</ref> (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ တောမ်ႏ လိုꩻတပါတေဝ်း အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻတဲ တွက်လꩻနေးဒွုမ်သွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ တယ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏ ဗꩻထမ် (၂၀၁၃) လာ ဒီသေဉ်ဘာယို အီႏလင်ꩻလာအလောင်း ယွယွဗွီႏဗွီႏနေး တလꩻတောဝ်းဒွိုန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏ== ခမ်းထီ နဲင်ႏငံႏပေါင်ꩻအာဖုံႏ အွဉ်ႏစွထင်ႏ အာကာသယဉ် လာအလောင်း အာမွေးငါႏလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစုယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏကို အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ လူနာ(၂) အာကာသယာဉ် တဲင် နေးအာႏသန်သန်အွဉ်ႏလင်ꩻဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါအလောင်းယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ယဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်းလဲ့ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ရိန်းစျား(၄) အာကာသယဉ်တဲင် နေးအာႏအွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူးနေး လာအလောင်း နုဲင်းသိုဗီယဲစ်သီးနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ ရုသျား[[စဲ့ꩻယေန်ခွꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ|စဲ့ꩻငိမ်ꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ]]ကာႏလအကို ကဏ္ဍမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻတဲင် ယံကတွိုႏထင်ႏနွောင်ꩻရီးလာအလောင်းယိုလဲ့ ထီႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသပြဲင်ႏပွယ်ꩻတပွယ်ꩻနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ တညတောဝ်းဒွိုန်းအခိန်ႏတွင်ꩻကိုလွုမ်ꩻမိဉ်းတဲ့ ခမ်းနဲင်ႏငံႏအလင်ဖုံႏ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏတဲင် အွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူး ကရေႏအွဉ်ႏထွော့ခါꩻ လာမဲ့ငါအလောင်း တနားရီႏ မဲင်ႏ (၅၀၀၀) နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကထွာနုဲင်းယိုနောဝ် ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏ သက်တမ်ꩻလို့ထိုꩻတွော့ꩻ ယာဉ်ကမာꩻနွောင်ꩻအာႏ အစွန်ꩻဖုံႏထဲ့ထိုꩻတဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတရျားတောဝ်း တညီႏတောဝ်းခင်ႏလမ်းဖုံႏအကို ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏယို တတိဉ်ႏမယ်ꩻနွောင်ꩻဒွုမ် တဖူꩻကလပ်အတွိုင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ [[ဂျပန်ခမ်းထီ|ဂျပန်]]သီး ယဉ်ကလေပ်လာ ဟီတေဉ် နောဝ်ꩻ လင်ꩻထောင်းလူးလာ (၁၉၉၃) ဗာႏနေင်ႏ လာဧပြီ (၁၀) နီꩻနောဝ်ꩻသွူ။ (၂၀၀၆) ဗာႏနေင်ႏ လာသဲစ်တေဉ်ဘာ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ ဥရောပအာကာသအေစေဉ်သီ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ယဉ်ကလေပ်လာ သမတ်-၁ ယို ထိန်ꩻချုပ်ခါꩻနေးတွော့ꩻ အွဉ်ႏလင်ꩻတလူးဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါနေနေသွူ။ [[File:Lunar Lander Model.jpg|right|thumb|အပိုလို ထောင်ထွားလာမော်စျူး ၁၉၆၃ ဗာႏပုင်ႏစံႏ]] [[အိန္ဒိယခမ်း]] အာႏကာႏသ ထောင်ထွားရေꩻအစွိုꩻအဗူႏ (ISRO- The Indian Space Research Organisation ) ယို (၂၀၀၈) ဗာႏနေင်ႏ လာအောက်တိုဘာ (၁၄) နီꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာႏကာႏသယာဉ်တဲင် ယာဉ်ကလင်ꩻအီလာ (MIP- Moon Impact Probe) ယို ထိန်ꩻချုပ်နေး အွဉ်ႏလင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါလောင်း နောဝ်ꩻသွူ။ (MIP) ယို တဗွိုန်တောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻလာအရီးခါဖုံႏတဲင် ထူꩻချာꩻမှုအနေႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအိန္ဒိယသီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်ကလင်ꩻလာ ဆန်ဒရာ(၁)လောင်း ယာဉ်တဆွိုင်ꩻထန်ႏလွဉ်ထွူ ကလင်ꩻလွေꩻလာအလောင်းတွင်ꩻ နေးတောမ်ႏအောဝ်ႏအညာꩻကထိန်ꩻကရိယာႏဖုံႏတဲင် အာႏရုံႏခံႏစမ်ꩻထောင်ထွားလွေꩻပါနောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ ဆန်ဒရာ (၁) ထျꩻ ထိန်ꩻချုပ်သွုပ်တွယ်အီတာႏ ရေဒီယိုကသွိုပ်ဆွို့ꩻ တွောက်ထိုꩻတဲင် (၂၀၁၁) အကွို့ꩻဆုဲင်ꩻခိန်ႏရပ် မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း (၂၀၁၂) အစောဝ်းခိန်ႏရပ်တွင်ꩻ လင်ꩻထောင်းထဲ့လူး လာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခယ်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်လေပ်လာ ဆန်အဲ (၁) ယို (၂၀၀၉) ဗာႏနေင်ႏ လာမတ် (၁) နီꩻနောဝ်ꩻ ထိန်ꩻချုပ်နေးတဲင် လင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်းခိန်ႏ အီႏလင်ꩻအီတာႏကသုံꩻဒါႏ ဒုံးကျောင်ႏဘရိတ်နောဝ်ꩻ သုံꩻ (၁၈) ဆွိုင်ꩻလွုမ်ꩻတဲင် မာꩻပါထာꩻမာꩻလာအလောင်း သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻ အာကာသယာဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ ၊ လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် (၁၂) ဆွိုင်ꩻရပ်ဖုံႏယို (၁၉၆၆) တောမ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏအခါႏတွင်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ သိုဗီယဲစ်သီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို အရီးစသွတ်ꩻ ပထမအနေႏ အွဉ်ႏလင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻလာအလောင်းတဲင် သုံꩻအီ လူနာ(၉) တောမ်ႏ လူနာ(၁၃) ယာဉ်ဖုံႏအလောင်း ကအွဉ်ႏဆွို့ခါꩻ ကဲဉ်မရာခံႏနွောင်ꩻအကျမ်ꩻစား (ruggedized camera) ဖုံႏတဲင် တွယ်ႏထူႏလꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏတွော့ꩻ ပသာဖေႏချာနွောင်ꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီးလဲ့ ခံႏတောဝ်းရုသျှားသီးနွောင်ꩻတဲင် လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏအာကာယာဉ် လင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻနုဲင်းနုဲင်း လာလောင်း (၅) လဲင်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻကပါ အပိုလိုတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ (၆) လဲင်ႏ ယို လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻကပါ အပိုလိုယာဉ်ဖုံႏ ထွိုင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻထွူလာလောင်းတွော့ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျှားသီးယိုလဲ့ ဆုဲင်ꩻခါနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် လူနာ(၁၆)၊ လူနာ(၂၀)၊ လူနာ(၂၄) ဖုံႏတဲင် လင်ꩻလာအလောင်းထွူ ထူႏလꩻပါဟမ်ႏကအောဝ်ႏလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻလွဉ်ချာနွောင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လူနာ(၁၇)၊ လူနာ(၂၁) အာကာသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻလဲ့ လိုꩻတထုမ်းလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ စာꩻရင်ꩻအကိုယိုတပါတောဝ်းဒွိုန်း အာႏကာႏယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏအောဝ်ႏဒွိုန်းကတဲင် နုဲင်း လူနာ (၂၃) တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻလဲ့ အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ လင်ꩻတွိုႏနွောင်ꩻလာအလောင်းလဲ့ ဝွေꩻကအီတောလွေꩻပါ သိပ္ပံတခြိုꩻဖုံႏ တမာꩻတောဝ်းထာꩻမာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏအာႏကာႏသယာဉ် သာဗေယာ(၄) ယိုလဲ့ ခါးလား ကလင်ꩻဒျာႏအရင်ꩻယွယွသာႏသာႏတွင်ꩻ ရေဒီယိုသွုပ်ဆွိုက်မှုဖုံႏ တွောက်ထိုꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻကတွိုႏလာအလောင်းဖုံႏ== လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻပါ အာကာသယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်း လိုꩻကတွိုႏလွေꩻလာအလောင်းဖုံႏယို အရီးစသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာကာသယာဉ်ယို လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻပါစား အမေႏရိကန်ႏ သီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာကာသယဉ် အောဝ်ႏပိဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻတဲင် လိုꩻတွိုႏလွေꩻလꩻလာအလောင်း အောဝ်ႏလဲဉ်း (၁၂) ဖြာꩻသွူ။ ==သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏ ကအောဝ်ႏဆꩻချာဖုံႏ== [[File:Ranger 9 sudden impact.gif|thumb|left|ရိန်းဂျားအာကာသယာဉ် လကို ဝင်မဆောင့်မှီပန်းချီဆရာက ပုံဖော်ထားပုံ]] အာကသယာဉ် ယံကထင်ႏလွေꩻနွောင်ꩻ လာလောင်းအတာႏ ကာႏဖျတ်ဗာႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻအတာႏကမာꩻမွေးနွောင်ꩻအနယ်ꩻ ကအောဝ်ႏထွူလဲဉ်းယိုခါနောဝ်ꩻ သုံႏအီ ဒုံးကွင်ႏနယ်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလုံꩻကကျောင်ႏမို့ꩻလောင်းစား(မိုးပျံဖူဖောင်း) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း [[စဲစ်သင်ဖော်ꩻကျောင်ႏ]](ဂျက်လေယာဉ်) စတဲင် ယာဉ်ကဝုဲင်းထိုတလီꩻလောင်းဖုံႏယို ကျောင်ꩻဝုဲင်းနွောင်ꩻဟမ်ႏတလီꩻထုအကိုလွုမ်ꩻတွော့ꩻ တဗွိုန်တောဝ်းတောမ်ႏဒုံးကွင်ႏတဲင် [[ဒုံးကွင်ႏ]]ယို ဟမ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ꩻ ဗꩻထမ် ကထိုရိုးဒါႏတလီꩻတအဲဉ်ထောဝ်းရပ်စွဉ်ႏလဲ့ ဖေႏကထင်ႏလွေꩻစွူစွူအတာႏ တရန်ထန်ႏနွောင်ꩻအာႏအတာႏ မာꩻနွောင်ꩻစွူစွူကလွေꩻနှုန်ꩻ မာꩻထိုနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ ထင်ႏထောင်းဒုတ်လင်ꩻနွောင်ꩻ(ဝင်ဆောင့်)လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။<ref name="nasa-luna2">{{cite web|url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A|title=NASA – NSSDC – Spacecraft – Lun 2 Details|accessdate=17 February 2011}}</ref> အီႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ အာႏကာႏသယာဉ်ယို ဖေႏကလွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻ လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏကိုတဲင် ဖေႏကလွစ်အတာႏ ထူႏဗာႏ လွစ်တရန်အာႏတလာလာအမွိုင်နှုန်ꩻ(အလျင်)နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏလာလောင်း ထန်ႏချာ အီႏသဲင်ꩻအာကာသယာဉ်အာႏ သုံꩻဗာႏ ဒုံးကွင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏသဲင်ꩻချာဟမ်ႏ မိဉ်ႏနွို့ချာ ဟမ်ႏတလီထု ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကလင်ꩻနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း ဖေꩻကင်ꩻကင်ꩻအတာႏ ယာဉ်ကနွို့လွဉ်ဟမ်ႏတလီထုအကို ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကစုပ်ꩻယွမ်ꩻထိုꩻအရုဲင်ꩻစွန်ꩻအာႏ(အရွေ့စွမ်းအင်) တောမ်ႏ ယာဉ်အမွိုင်ဖေႏကယွ အမွိုင်ဖေႏကယွမ်ꩻလင်ꩻအတာႏ သုံꩻဗာႏ အနယ်ꩻကနွို့အီတလီꩻထု အနယ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==ခမ်းထီရေꩻ နဲင်ႏငံႏရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏဆချာဖဲ့ꩻဖုံႏ== ရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၇) နေင်ႏနောဝ်ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျားသီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ[[ဂျိုဟ်ႏတု]] လိုꩻသီးသမဲင်ꩻအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏတု စပွတ်နစ် (၁) (Sputnik 1, the first artificial Earth satellite) တဲင် အာႏကာႏသအကို ပြဲင်ႏပွယ်ꩻ စလွဉ်ခန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ကာႏလနောဝ်ꩻခါနောဝ်ꩻ ခမ်ႏဖာႏလောင်းယို အရင်ꩻဗွေႏဝါႏဒ ၊ ဒီမိုကရေသီဝါႏဒ ကထူႏကျင်ꩻသုံꩻခါꩻဒါႏခမ်းထီဖုံႏ တောမ်ႏ ခမ်းထီကထူႏခါꩻ [[ကွန်မျုနစ်ဝါႏဒ]] ဖုံႏ အောဝ်ႏပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻအခိန်ႏတွင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ==အစောဝ်းသွတ်ꩻ လိုꩻတပါတောဝ်း သိုဗီယဲစ်သီး ကလွေꩻလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၅၆-၁၉၆၆)== [[File:Луна-16.jpg|thumb|left|''လမြေသားနမူနာယူဆောင်လာသည့် လဆင်းယာဉ်လူနာ ၁၆ ပုံစံ'']] [[File:Surveyor 3-Apollo 12.jpg|thumb|left|[[အပိုလို ၁၂]] အာကာသယာဉ်မှူး ပီတီ ကွန်းရက်(Pete Conrad)အား ဆာဗေယာ ၃ ဆင်းသက်ယာဉ်အနီးတွင် ရပ်နေသည်ကိုတွေ့ရပုံ၊ နောက်ခံတွင် အပိုလို ၁၂ ဆင်းသက်ယာဉ် အင်တာပရက် (''Intrepid'') အား တွေ့မြင်ရသည်။]] တွိုႏ (၁၉၉၁) ဗာႏနေင်ႏ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ထွိုင်ႏကုဲင် ပြုဲင်လီထိုꩻထွူမꩻ သိုဗီယဲစ်သီး ဖေႏကတွိုႏလာအလောင်း ကကျိုꩻစာꩻကကျံႏစယ်ႏ ကထေအာႏမာꩻဒါႏ သမဲင်ꩻအမဲဉ်ႏဖုံႏယို ဗွောင်ဖွင်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ထေ့ ခမ်းသားအမျာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားတောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏတဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻတဲင် အမေႏရိကန်ႏသီးယို ပေါ်ꩻအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်လဲ့ ကေႏငြာႏထေထန်ႏဖေႏပါထွူသတင်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားသီးနောဝ်ꩻတဲ တကေႏငြာႏရီးတောဝ်း တထေပြန်ႏရီးဒွိုန်းသတင်ꩻ လꩻဟဲ့ꩻဖန်ဒွိုန်းတဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏတွော့ꩻ မိဉ်ႏတွိုႏလꩻလဲဉ်း အောင်အောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ တွိုႏလဲဉ်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻကလေပ်ဗဲဉ်(ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်း)သူꩻမꩻ ကွဲဖန်အမိဉ်ꩻ [[လူနာစီႏမံႏကိန်ꩻ|လူနာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ]]နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ် ကလွေꩻလာအလောင်း တအောင်ႏမျင်ႏတောဝ်းဖုံႏ ထာꩻမာꩻကထဲ့ꩻသွုမ်ꩻဖုံႏယို ကွပ်မဲဉ်အွဉ်ႏသေတောဝ်း မဲဉ်ဖေႏသေတောဝ်းလိုꩻအမျာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကခꩻထင်ႏ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ဒုံးကွင်ႏတဗာႏယို ခꩻလꩻတွိုႏဒွိုန်းလာထျꩻ စအောဝ်ႏဟမ်ႏတဖူꩻဗဲဉ်အလောင်းတွင်ꩻ မိဉ်ႏချို့ꩻယွင်ꩻ မိဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻယို ယံဖေႏကအွဉ်ႏဒို့ꩻဗိဉ်ႏနွောင်ꩻ မူလအင်းရေႏချက်အတာႏတဲင် ဟဲ့ꩻဖန်ဗော့ꩻအမိဉ်ꩻ စပွတ်နစ်ကလေပ်ဗဲဉ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ကော့စ်မော့စ် လေလ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ကခꩻထင်ႏကျာꩻ ကပꩻထိုꩻဖုံႏယိုလဲ့ တထေပြန်ႏဖိုတောဝ်းသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | သိုဗီယဲတ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | | | [[Semyorka]] – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ စက်တင်ဘာ ၂၃ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၉၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ အောက်တိုဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၄ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၂၅၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၁|လူနာ-၁]] | 361 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇန္နဝါရီ ၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရရှိသော ပထမဆုံးအာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှကပ်၍ပျံသန်းသည်။ နေကိုလှည့်လည်သည်။ လပေါ်သို့မရောက်ပဲလွဲသွားသည်။ |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇွန် ၁၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၅၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၂|လူနာ-၂]] | 390 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်ဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပထမဆုံးလဆောင့်ယာဉ် |- | [[လူန ၃|လူနာ-၃]] | 270 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လ၏တစ်ဖက်ခြမ်းကိုအောင်မြင်စွာဓာတ်ပုံရိုက်နိုင် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၅ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၆ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[စပွတ်နစ်]]-၂၅ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဇန္နဝါရီ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၅ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၄|လူနာ-၄]] | 1422 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဧပြီ ၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၅,၀၀၀ မိုင်(၈,၀၀၀ ကီလိုမီတာ)မှဖြတ်ပျံ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ မတ် ၂၁ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဧပြီ ၂၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[Cosmos (satellite)|ကော့စ်မော့စ်]]-၆၀ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၁၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဧပြီ ၁၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[လူန ၅|လူနာ-၅]] | 1475 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မေ ၉ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၆|လူနာ-၆]] | 1440 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဇွန် ၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၁၀၀,၀၀၀ မိုင်(၁၆၀,၀၀၀ [[ကီလိုမီတာ]]) မှ ဖြတ်ပျံ |- | [[လူန ၇|လူနာ-၇]] | 1504 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၈|လူနာ-၈]] | 1550 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဒီဇင်ဘာ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆင်းသက်ရန်ကြိုးစားနေစဉ် လပေါ်ဝင်ဆောင့်သည် |- |} ==အစောဝ်းခါ လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏသီး ကထင်ႏလွေꩻလာတဖူꩻစဲဉ်ႏ (၁၉၅၈-၁၉၆၅)== ===ပုဲင်အိုးနီးယားတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== [[File:Ranger8-moon.jpg|thumb|right|လကိုဝင်မဆောင့်မီ ရိန်းဂျား-၈ အာကာသယာဉ်မှပေးပို့ခဲ့သော လ၏ဓာတ်ပုံ]] ပုဲင်အိုးနီးယား ယာဉ်ကလွေꩻလာဖုံႏယို ပုံႏစံႏကွဲꩻ တဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻ ကွယ်ꩻပိဉ်(၃) မျိုꩻတဲင် အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏတောမ်ႏ ဒုံႏကွင်ႏအာႏတလာလွဉ်ꩻထာစား ခမ်ႏဖာႏလောင်းတွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒါႏ ဒုံးကွင်ႏ ( တိုက်ချင်းပစ်ဒုံးပျံ) ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒုံးကွင်ႏဖုံႏယို လွေꩻနွောင်ꩻညာꩻ ကီလိုမီတာ (၅၅၀၀) မာꩻကီ ( မဲင်ႏ(၃၅၀၀) ရပ်လွို) ပိဉ်တဲင် အောဝ်ႏအာသျှတွိုက်ခꩻလွေꩻတွိုႏအမေႏရိကတွိုက်(ဥပမာႏ အောဝ်ႏကိုးရီးယားခမ်း(ခမ်းထင်ꩻ) ကခꩻစမ်ꩻဒုံး ကတွိုႏတကာႏ အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကထဲ့သမုဒ္ဒရာႏကို) ပိဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ အမေႏရိကတွိုက် ခꩻတွိုႏနွောင်ꩻ ရုသျှားခမ်း ကအောဝ်ႏဒါႏ ဥရောပတွိုက် တောမ်ႏ အာသျှတွိုက် နောဝ်ꩻသွူ။ ===ရိန်းစျား တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== လွေꩻထေ့လာအထျꩻ ကအီႏလင်ꩻလာအလောင်းတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻမှုနောဝ်ꩻ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏကို အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ရိန်းစျား (၃) ၊ ရိန်းစျား(၄)၊ ရိန်းစျား(၅) အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏ မာꩻခါꩻလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရိန်းစျား ယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏယို တအွဉ်ႏဆွို့ဒပ်ခါꩻတောဝ်း ကဲဉ်မရာဖုံႏတဲင် တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏထွူစွဉ်ႏလဲ့ တလꩻတောဝ်း လာမဲ့ငါလောင်းရုပ်ပွိုင်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | အမေႏရိကန်ႏတဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၀]] | ၃၈ | Thor-Able | align="right" |၁၉၅၈၊ ဩဂုတ် ၁၇ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီး |- |[[ပုဲင်အိုနီးယား ၁]] | ၃၄ | Thor-Able | align="right" | ၁၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၅၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆော့ဝဲကြောင်သည်၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၂]] | ၃၉ | Thor-Able | align="right" | ၁၉၅၈၊ နိုဝင်ဘာ ၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တတိယအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၃]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၆ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၄]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၉၊ မတ် ၃ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရသည့်ပထမဆုံးအမေရိကန်အာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှဖြတ်ပျံသည်။ ချိန်သားလွဲသွားသဖြင့် ဝေးလွန်းကာဓာတ်ပုံရိုက်မရ၊ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၁]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်အာ ၂၄ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်စင်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၂၉ နိုဝင်ဘာ ၁၉၅၉ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကုန်လှောင်ခန်းအခွံပျက်စီး၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- |[[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃၀]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ စက်တင်ဘာ ၂၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဒုတိယဆင့်မူမမှန်ဖြစ်ခြင်း၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃၁]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၁]] | ၃ဝ၆ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၁၊ ဩဂုတ် ၂၃ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၂]] | ၃ဝ၄ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၈ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၁ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၃]] | ၃၃ဝ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဇန္နဝါရီ ၂၆ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံအထိန်းစနစ်ချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၄]] | ၃၃၁ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဧပြီ ၂၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – အာကာသအရာဝတ္ထုပေါ်သို့ ၏ပထမဆုံးရောက်သော အမေရိကန်အာကာသယာဉ်ဖြစ်သည်။ လသို့ဝင်ဆောင့်သည်။ ဓာတ်ပုံပို့ခြင်းမရှိ။ |- | [[ရိန်းဂျား ၅]] | ၃၄၂ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ အောက်တိုဘာ ၁၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ် ဓာတ်အားချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၆]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇန္နဝါရီ ၃၀ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ်ကင်မရာချွတ်ယွင်းသည်။ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၇]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇူလိုင် ၂၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၄၃၀၈ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရီန်းဂျား ၈]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၇၁၃၇ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၉]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၂၁ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၅၈၁၄ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |} ==သိုဗီယဲစ်(ရသျား)သီး လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻယွယွလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၇၆)== [[File:Surveyor 1 launch.jpg|thumb|right|ခꩻထင်ႏ ဆာဗေယာ ၁ ကျာꩻ]] သိုဗိယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ကခꩻထင်ႏဒါႏ [[လူန ၉]] အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆)နေင်ႏ ဖေဖော်ဝါရီ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အလေꩻထွူႏအောဝ်ႏ (၉၉) ဂရမ်တဲင် ကနွန်ႏထန်ႏနွောင်ꩻ တလီꩻအိတ်ယို (၁) သဲက္ကန့်အမွိုင်နှုန်ꩻ (၁၅) မီတာကအောဝ်ႏဒါႏ ကအီႏဒုတ်တလူႏတာႏ ရဲႏကာႏဖေႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ <ref name="astronautix-luna9">{{cite web|url=http://www.astronautix.com/craft/lunae6.htm|title=Astronautix Luna E-6|accessdate=February 2011}}</ref> လူနာ(၁၃) အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆) ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒီသေဉ်ဘာ (၂၄)နီꩻနောဝ်ꩻ ကနန်းခရာႏကိစ္စနုဲင်းယိုအတာႏ ငမ်းဗာႏဖိုနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူꩻစဲဉ်ႏနီလီးအကို ထူႏအီတောချာလꩻနွောင်ꩻ အံႏဖြာႏခရာႏ လာမဲ့ငါလောင်း ရုပ်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{Cite web|title=Moon Exploration|url=http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html|work=National Geographic|accessdate=17 September 2009|archivedate=15 December 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071215064020/http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html}}</ref> [[လူနာ ၁၆]]လွေꩻဖျင် လင်ꩻထွူလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻချာနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ ထွာပထမသွတ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ[[စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်]] ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite book |last=Burrows |first=William E. |title=This New Ocean: The Story of the First Space Age |year=1999 |publisher=Modern Library | pages=432 |isbn=0-375-75485-7}}</ref> [[အပိုလို ၁၁]] တောမ်ႏ [[အပိုလို ၁၃]] ဖုံႏယိုလဲ့ အောင်ႏမျင်ႏနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူစဲဉ်ႏဖုံႏယို တောမ်ႏ လူနာ-၂၀ (၁၉၇၂) လူနာ-၂၄ (၁၉၇၆) ဖုံႏလဲ့ မာꩻ အောင်ႏမျင်ႏနွောင်ꩻထဲင်းထဲင်းယင်းနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၇၀) တောမ်ႏ (၁၉၇၃) ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လူနိုခေါ့ဒ်(ပါꩻကထောင်လွေꩻတဖူꩻလာအလောင်း, လပေါ်လမ်းလျှောက်သူ) စက်ရုပ်အာႏကာႏသယာဉ် နီဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ယာဉ်နုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ မာꩻထာꩻမာꩻညပိဉ် (၁၀) လာ တောမ်ႏ (၄) လာဖုံႏတဲင် လူနိုခေါ့ဒ်(၁) နောဝ်ꩻ (၁၀.၅) ကီလိုမီတာ၊ လူနိုခေါ့ဒ်(၂) နောဝ်ꩻ (၃၇) ကီလိုမီတာ လွေꩻနွောင်ꩻလွရောင်လာအလောင်းဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻမာꩻ ရိုဗာမစ်ရှင် (Rova mission) ဖုံႏယို မာꩻသွုပ်စွဉ်ႏတရွဉ်းယင်းထဲင်း လူနာ တောမ်ႏ ဇွန်း လာအထျꩻ အီႏကာႏကျောင်ႏထာꩻမာꩻစဲဉ်ႏ စီမံကိန်းဖုံႏ နောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | ဆိုဗီယဲစ်(ရသျား) တဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏ ! align=center | အနမ်းထွူႏဖွီ (kg) ! align=center | ဒုံးကွင်ႏ ! align=center | ခꩻထင်ႏ ! align=center | ရေႏမိုးချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ကလင်ꩻဒါႏခင်ႏလမ်း ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[လူန ၉]] | ၁၅၈၀ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၃၁ ဇန္နဝါရီ ၁၉၆၆ | ထင်ႏလာလောင်း | <span style="color:green;">အောင်ႏမျင်ႏ</span> – ပထမဆုံး လပေါ်ဆင်းသက် များစွာသော ဓာတ်ပုံများ။ | Oceanus Procellarum | 7.13°N 64.37°W |- | [[လူန ၁၃]] | ၁၅၈ဝ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၆၆ | ထင်ႏလာလောင်း | <span style="color:green;">အောင်ႏမျင်ႏ</span> – ဒုတိယအကြီမ် လပေါ် ညင်သာသော ဆင်းသက်မှု။ | Oceanus Procellarum | 18°52'N 62°3'W |- | | | Proton | align="right" | ၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၆၉ | Lunar rover | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက်ခဲ့။ | | |- | | | Proton | align="right" | ၁၄ ဇွန် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက်။ | | |- | [[လူန ၁၅]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၃ ဇူလိုင် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – ထဲ့ကုဲင်လာလောင်း | Mare Crisium | မသိရ |- | Cosmos-300 | | Proton | align="right" | ၂၃ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | Cosmos-305 | | Proton | align="right" | ၂၂ အောက်တိုဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | | | Proton | align="right" | ၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက် | | |- | [[လူန ၁၆|လူနာ ၁၆]] | ၅၆၀၀ | Proton | align="right" | ၁၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁ဝ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 000.68S 056.30E |- | [[လူန ၁၇|လူနာ ၁၇]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၀ နိုဝင်ဘာ ၁၉၇၀ | Lunar rover | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၁ဝ.၅ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | Mare Imbrium | 038.28N 325.00E |- | [[လူန ၁၈]] | ၅၇၅၀ | Proton | align="right" | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၁ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လသို့ ပျက်ကျ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၀]] | ၅၇၂၇ | Proton | align="right" | ၁၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၂ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.ဝ၅ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၁]] | ၅၉၅၀ | Proton | align="right" | ၈ ဇန္နဝါရီ ၁၉၇၃ | လဆင်းယာဉ် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၃၇ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | LeMonnier Crater | 025.85N 030.45E |- | [[လူန ၂၃]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၂၈ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၄ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လပေါ် ဆင်းသက်ခြင်းအောင်မြင်၊ သို့သော် နမူနာယူလာရန် ချွတ်ယွင်းသွား၊ | Mare Crisium | 012.00N 062.00E |- | | | Proton | align="right" | ၁၆ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၅ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက် | | |- | [[လူန ၂၄]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၉ ဩဂုတ် ၁၉၇၆ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁၇ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Crisium | 012.25N 062.20E |- |} ==အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻတပါတောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၆၈)== [[File:Soviet moonrover.JPG|thumb|left|''ဆိုဗီယက်တို့၏ ''လူနိုခေါ့ဒ်'' အလိုအလျောက် လပေါ်လှည့်လည်သွားလာရေးယာဉ်'']] အမေႏရိကန်ႏသီး ကစီႏရင်ႏကမာꩻသေဗီယာစက်ရုပ်ယာဉ် (xavier project)ထာꩻမာꩻ(စီမံကိန်း)ယို လိုꩻသီးအီႏလင်ꩻအီလာအလောင်း ကလိုႏဒါႏဖျင်ဆင်မှုဖုံႏအတာႏ ထွာအီအစွဲအကမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ ကလွေꩻလာ (၅)စဲဉ်ႏလွုမ်းလွုမ်းယို လိုꩻတပါလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏအောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ(၃) နောဝ်ꩻ အပိုလို(၁၂) လင်ꩻလာလောင်းထွူ ည (၂) နေင်ႏထွူ လင်ꩻလွေꩻလယ်ႏထဲင်းလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse; " |- ! align=left | အမေရိကန်ခရီးစဉ်များ ! align=center | ထုထည် (kg) ! align=center | တွန်းကန်ဒုံး ! align=center | ပစ်လွှတ် ! align=center | မက်ရှင် ရည်မှန်းချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ဆင်းသက်ဇုန် ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[ဆာဗေယာ ၁]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၃၀ မေ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံပေါင်း ၁၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်။ ပထမဆုံး လပေါ် အမေရိကန်တို့ ဆင်းသက်ခြင်း။ | Oceanus Procellarum | 002.45S 043.22W |- | [[ဆာဗေယာ ၂]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – အင်ဂျင်ချွတ်ယွင်း၊ ကော်ပါးနိကပ် မီးတောင် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ပျက်ကျ၊ | Sinus Medii | 004.00S 011.00W |- | [[ဆာဗေယာ ၃]] | ၃၀၂ | Atlas – Centaur | ၂၀ April ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၆ဝဝဝ ပြန်ရောက်လာ၊ စက်ရုပ်လက်မောင်းတံဖြင့် အနက်စင်တီမီတာ ၁၇.၅ ထိ တူးဆွ၊ | Oceanus Procellarum | 002.94S 336.66E |- | [[ဆာဗေယာ ၄]] | ၂၈၂ | Atlas – Centaur | ၁၄ ဇူလိုင် ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – မထိခင် ရေဒီယိုဆက်သွယ်မှု ပြတ်တောက်၊ ပြည့်စုံသော လပေါ်ဆင်းသက်ခြင်းဖြစ်နိုင်၊ အမှန်တကယ်ရလဒ်ကိုမူ မသိရ၊ | Sinus Medii | မသိရ |- | [[ဆာဗေယာ ၅]] | ၃၀၃ | Atlas – Centaur | ၈ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၁၉၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ မြေနမူနာအား ပထမဆုံး အသုံးချ၊ | ဆိတ်ငြိမ် ပင်လယ် | 001.41N 023.18E |- | [[ဆာဗေယာ ၆]] | ၃၀၀ | Atlas – Centaur | ၇ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၃၀၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံ၊ အင်ဂျင်ပြန်လည်၊ | Sinus Medii | 000.46N 358.63E |- | [[ဆာဗေယာ ၇]] | ၃၀၆ | Atlas – Centaur | ၇ ဇန်နဝါရီ ၁၉၆၈ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၂၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံနှင့် ကမ္ဘာမြေမှ လေဆာတန်းအား ခြေရာခံမိ၊ | Tycho Crater | 041.01S 348.59E |- |} ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:ထင်ႏလာလောင်းဖုံႏ]] hu4cmg4wp5gw1sia72a8hfjzug9j7bc 31727 31726 2025-07-08T14:19:18Z Khun Kt 19 /* အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻတပါတောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၆၈) */ 31727 wikitext text/x-wiki <imagemap> File:Moon Soft Landings.svg|thumb|right|400px|ကထင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏဒါႏ လာအလောင်းခင်ႏလမ်းဖုံႏယို ယီးထောက်ထွားနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ rect 220 0100 1100 0290 [[Luna 9]] rect 220 0290 1100 0480 [[Surveyor 1]] rect 220 0480 1100 0670 [[Luna 13]] rect 220 0670 1100 0860 [[Surveyor 3]] rect 220 0860 1100 1050 [[Surveyor 5]] rect 220 1050 1100 1240 [[Surveyor 6]] rect 220 1240 1100 1530 [[Surveyor 7]] rect 220 1430 1100 1620 [[Apollo 11]] rect 220 1620 1100 1810 [[Apollo 12]] rect 220 1810 1100 2000 [[Luna 16]] rect 220 2000 1100 2190 [[Luna 17]] rect 220 2190 1100 2380 [[Apollo 14]] rect 220 2380 1100 2570 [[Apollo 15]] rect 220 2570 1100 2760 [[Luna 20]] rect 220 2760 1100 2950 [[Apollo 16]] rect 220 2950 1100 3140 [[Apollo 17]] rect 220 3140 1100 3330 [[Luna 21]] rect 220 3330 1100 3520 [[Luna 23]] rect 220 3520 1100 3710 [[Luna 24]] rect 3500 0100 4500 0290 [[Chang'e 3]] rect 3500 0290 4500 0480 [[Chang'e 4]] rect 3500 0480 4500 0670 [[Chang'e 5]] rect 3500 0670 4500 0860 [[Chandrayaan 3]] rect 3500 0860 4500 1050 [[Smart Lander for Investigating Moon]] rect 3500 1050 4500 1240 [[IM-1]] rect 3500 1240 4500 1430 [[Chang'e 6]] rect 3500 1430 4500 1620 [[Blue Ghost Mission 1]] rect 3500 1620 4500 1810 [[IM-2]] desc bottom-left </imagemap> '''ထင်ႏလာမဲင်းလောင်း''' ({{lang-en| Moon landing or lunar landing}}) ကရိုꩻနောဝ်ꩻ [[အာႏကာႏသယာဉ်]] ထင်ႏကီမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်အာႏကာႏသကို ကလင်ꩻအောဝ်ႏဒင်ႏတွိုႏ လာအလောင်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻတဖူꩻစဲဉ်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻပါတောဝ်း ([[စက်ရုပ်]])တဖူꩻစဲဉ်ႏ ခွိုင်ႏကားတဖူꩻစဲဉ်ႏလို့လို့ယို ဟဲ့ꩻ လင်ꩻထေ့လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီးကမာꩻခါꩻဝတ္ထု ကတွိုႏလွေꩻရီးရီးသွတ်ꩻ ပထမအစသွတ်ꩻ ကတွိုႏလာအလောင်းနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) လာသဲစ်တိဉ်ဗာ (၁၃) နီꩻ [[သိုဗီယဲစ်ခမ်း]](ရသျား)ကမာꩻထေဒါႏ [[လူန ၂]] အာႏကာႏသယာဉ် ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web | url = http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A | title = Luna 2 | publisher = NASA–NSSDC}}</ref> [[File:Apollo 11 first step.jpg|thumb||၁၉၆၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက် ၂ နာရီ ၅၆ မိနစ် အချိန်က [[နေးလ် အမ်းစထရောင်း]]သည် လပေါ်သို့ ပထမဦးဆုံး ခြေမချမီ ဗွီဒီယိုမှ ထုတ်နှုတ်ထားသော ပုံရိပ်ဖြစ်သည်။ တကမ္ဘာလုံးရှိ လူပေါင်း သန်း၅၀၀ ခန့် ထို အစီအစဉ် တိုက်ရိုက် ထုတ်လွှင့်မှုကို ကြည့်ရှုနေကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။<ref>{{Cite web|title=Manned Space Chronology: Apollo_11|url=http://www.spaceline.org/flightchron/apollo11.html| publisher=spaceline.org|accessdate=6 February 2008}}</ref><ref>{{Cite web|title= Apollo Anniversary: Moon Landing "Inspired World"|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2004/07/0714_040714_moonlanding.html| work=National Geographic|accessdate=6 February 2008}}</ref>]] ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာႏကာႏသယာဉ်ယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>[http://www.nasa.gov/mission_pages/apollo/apollo11_40th.html NASA Apollo 11 40th anniversary].</ref> (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ တောမ်ႏ လိုꩻတပါတေဝ်း အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻတဲ တွက်လꩻနေးဒွုမ်သွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ တယ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏ ဗꩻထမ် (၂၀၁၃) လာ ဒီသေဉ်ဘာယို အီႏလင်ꩻလာအလောင်း ယွယွဗွီႏဗွီႏနေး တလꩻတောဝ်းဒွိုန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏ== ခမ်းထီ နဲင်ႏငံႏပေါင်ꩻအာဖုံႏ အွဉ်ႏစွထင်ႏ အာကာသယဉ် လာအလောင်း အာမွေးငါႏလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစုယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏကို အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ လူနာ(၂) အာကာသယာဉ် တဲင် နေးအာႏသန်သန်အွဉ်ႏလင်ꩻဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါအလောင်းယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ယဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်းလဲ့ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ရိန်းစျား(၄) အာကာသယဉ်တဲင် နေးအာႏအွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူးနေး လာအလောင်း နုဲင်းသိုဗီယဲစ်သီးနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ ရုသျား[[စဲ့ꩻယေန်ခွꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ|စဲ့ꩻငိမ်ꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ]]ကာႏလအကို ကဏ္ဍမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻတဲင် ယံကတွိုႏထင်ႏနွောင်ꩻရီးလာအလောင်းယိုလဲ့ ထီႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသပြဲင်ႏပွယ်ꩻတပွယ်ꩻနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ တညတောဝ်းဒွိုန်းအခိန်ႏတွင်ꩻကိုလွုမ်ꩻမိဉ်းတဲ့ ခမ်းနဲင်ႏငံႏအလင်ဖုံႏ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏတဲင် အွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူး ကရေႏအွဉ်ႏထွော့ခါꩻ လာမဲ့ငါအလောင်း တနားရီႏ မဲင်ႏ (၅၀၀၀) နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကထွာနုဲင်းယိုနောဝ် ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏ သက်တမ်ꩻလို့ထိုꩻတွော့ꩻ ယာဉ်ကမာꩻနွောင်ꩻအာႏ အစွန်ꩻဖုံႏထဲ့ထိုꩻတဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတရျားတောဝ်း တညီႏတောဝ်းခင်ႏလမ်းဖုံႏအကို ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏယို တတိဉ်ႏမယ်ꩻနွောင်ꩻဒွုမ် တဖူꩻကလပ်အတွိုင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ [[ဂျပန်ခမ်းထီ|ဂျပန်]]သီး ယဉ်ကလေပ်လာ ဟီတေဉ် နောဝ်ꩻ လင်ꩻထောင်းလူးလာ (၁၉၉၃) ဗာႏနေင်ႏ လာဧပြီ (၁၀) နီꩻနောဝ်ꩻသွူ။ (၂၀၀၆) ဗာႏနေင်ႏ လာသဲစ်တေဉ်ဘာ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ ဥရောပအာကာသအေစေဉ်သီ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ယဉ်ကလေပ်လာ သမတ်-၁ ယို ထိန်ꩻချုပ်ခါꩻနေးတွော့ꩻ အွဉ်ႏလင်ꩻတလူးဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါနေနေသွူ။ [[File:Lunar Lander Model.jpg|right|thumb|အပိုလို ထောင်ထွားလာမော်စျူး ၁၉၆၃ ဗာႏပုင်ႏစံႏ]] [[အိန္ဒိယခမ်း]] အာႏကာႏသ ထောင်ထွားရေꩻအစွိုꩻအဗူႏ (ISRO- The Indian Space Research Organisation ) ယို (၂၀၀၈) ဗာႏနေင်ႏ လာအောက်တိုဘာ (၁၄) နီꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာႏကာႏသယာဉ်တဲင် ယာဉ်ကလင်ꩻအီလာ (MIP- Moon Impact Probe) ယို ထိန်ꩻချုပ်နေး အွဉ်ႏလင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါလောင်း နောဝ်ꩻသွူ။ (MIP) ယို တဗွိုန်တောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻလာအရီးခါဖုံႏတဲင် ထူꩻချာꩻမှုအနေႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအိန္ဒိယသီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်ကလင်ꩻလာ ဆန်ဒရာ(၁)လောင်း ယာဉ်တဆွိုင်ꩻထန်ႏလွဉ်ထွူ ကလင်ꩻလွေꩻလာအလောင်းတွင်ꩻ နေးတောမ်ႏအောဝ်ႏအညာꩻကထိန်ꩻကရိယာႏဖုံႏတဲင် အာႏရုံႏခံႏစမ်ꩻထောင်ထွားလွေꩻပါနောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ ဆန်ဒရာ (၁) ထျꩻ ထိန်ꩻချုပ်သွုပ်တွယ်အီတာႏ ရေဒီယိုကသွိုပ်ဆွို့ꩻ တွောက်ထိုꩻတဲင် (၂၀၁၁) အကွို့ꩻဆုဲင်ꩻခိန်ႏရပ် မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း (၂၀၁၂) အစောဝ်းခိန်ႏရပ်တွင်ꩻ လင်ꩻထောင်းထဲ့လူး လာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခယ်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်လေပ်လာ ဆန်အဲ (၁) ယို (၂၀၀၉) ဗာႏနေင်ႏ လာမတ် (၁) နီꩻနောဝ်ꩻ ထိန်ꩻချုပ်နေးတဲင် လင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်းခိန်ႏ အီႏလင်ꩻအီတာႏကသုံꩻဒါႏ ဒုံးကျောင်ႏဘရိတ်နောဝ်ꩻ သုံꩻ (၁၈) ဆွိုင်ꩻလွုမ်ꩻတဲင် မာꩻပါထာꩻမာꩻလာအလောင်း သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻ အာကာသယာဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ ၊ လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် (၁၂) ဆွိုင်ꩻရပ်ဖုံႏယို (၁၉၆၆) တောမ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏအခါႏတွင်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ သိုဗီယဲစ်သီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို အရီးစသွတ်ꩻ ပထမအနေႏ အွဉ်ႏလင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻလာအလောင်းတဲင် သုံꩻအီ လူနာ(၉) တောမ်ႏ လူနာ(၁၃) ယာဉ်ဖုံႏအလောင်း ကအွဉ်ႏဆွို့ခါꩻ ကဲဉ်မရာခံႏနွောင်ꩻအကျမ်ꩻစား (ruggedized camera) ဖုံႏတဲင် တွယ်ႏထူႏလꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏတွော့ꩻ ပသာဖေႏချာနွောင်ꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီးလဲ့ ခံႏတောဝ်းရုသျှားသီးနွောင်ꩻတဲင် လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏအာကာယာဉ် လင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻနုဲင်းနုဲင်း လာလောင်း (၅) လဲင်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻကပါ အပိုလိုတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ (၆) လဲင်ႏ ယို လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻကပါ အပိုလိုယာဉ်ဖုံႏ ထွိုင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻထွူလာလောင်းတွော့ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျှားသီးယိုလဲ့ ဆုဲင်ꩻခါနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် လူနာ(၁၆)၊ လူနာ(၂၀)၊ လူနာ(၂၄) ဖုံႏတဲင် လင်ꩻလာအလောင်းထွူ ထူႏလꩻပါဟမ်ႏကအောဝ်ႏလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻလွဉ်ချာနွောင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လူနာ(၁၇)၊ လူနာ(၂၁) အာကာသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻလဲ့ လိုꩻတထုမ်းလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ စာꩻရင်ꩻအကိုယိုတပါတောဝ်းဒွိုန်း အာႏကာႏယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏအောဝ်ႏဒွိုန်းကတဲင် နုဲင်း လူနာ (၂၃) တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻလဲ့ အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ လင်ꩻတွိုႏနွောင်ꩻလာအလောင်းလဲ့ ဝွေꩻကအီတောလွေꩻပါ သိပ္ပံတခြိုꩻဖုံႏ တမာꩻတောဝ်းထာꩻမာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏအာႏကာႏသယာဉ် သာဗေယာ(၄) ယိုလဲ့ ခါးလား ကလင်ꩻဒျာႏအရင်ꩻယွယွသာႏသာႏတွင်ꩻ ရေဒီယိုသွုပ်ဆွိုက်မှုဖုံႏ တွောက်ထိုꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻကတွိုႏလာအလောင်းဖုံႏ== လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻပါ အာကာသယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်း လိုꩻကတွိုႏလွေꩻလာအလောင်းဖုံႏယို အရီးစသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာကာသယာဉ်ယို လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻပါစား အမေႏရိကန်ႏ သီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာကာသယဉ် အောဝ်ႏပိဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻတဲင် လိုꩻတွိုႏလွေꩻလꩻလာအလောင်း အောဝ်ႏလဲဉ်း (၁၂) ဖြာꩻသွူ။ ==သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏ ကအောဝ်ႏဆꩻချာဖုံႏ== [[File:Ranger 9 sudden impact.gif|thumb|left|ရိန်းဂျားအာကာသယာဉ် လကို ဝင်မဆောင့်မှီပန်းချီဆရာက ပုံဖော်ထားပုံ]] အာကသယာဉ် ယံကထင်ႏလွေꩻနွောင်ꩻ လာလောင်းအတာႏ ကာႏဖျတ်ဗာႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻအတာႏကမာꩻမွေးနွောင်ꩻအနယ်ꩻ ကအောဝ်ႏထွူလဲဉ်းယိုခါနောဝ်ꩻ သုံႏအီ ဒုံးကွင်ႏနယ်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလုံꩻကကျောင်ႏမို့ꩻလောင်းစား(မိုးပျံဖူဖောင်း) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း [[စဲစ်သင်ဖော်ꩻကျောင်ႏ]](ဂျက်လေယာဉ်) စတဲင် ယာဉ်ကဝုဲင်းထိုတလီꩻလောင်းဖုံႏယို ကျောင်ꩻဝုဲင်းနွောင်ꩻဟမ်ႏတလီꩻထုအကိုလွုမ်ꩻတွော့ꩻ တဗွိုန်တောဝ်းတောမ်ႏဒုံးကွင်ႏတဲင် [[ဒုံးကွင်ႏ]]ယို ဟမ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ꩻ ဗꩻထမ် ကထိုရိုးဒါႏတလီꩻတအဲဉ်ထောဝ်းရပ်စွဉ်ႏလဲ့ ဖေႏကထင်ႏလွေꩻစွူစွူအတာႏ တရန်ထန်ႏနွောင်ꩻအာႏအတာႏ မာꩻနွောင်ꩻစွူစွူကလွေꩻနှုန်ꩻ မာꩻထိုနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ ထင်ႏထောင်းဒုတ်လင်ꩻနွောင်ꩻ(ဝင်ဆောင့်)လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။<ref name="nasa-luna2">{{cite web|url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A|title=NASA – NSSDC – Spacecraft – Lun 2 Details|accessdate=17 February 2011}}</ref> အီႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ အာႏကာႏသယာဉ်ယို ဖေႏကလွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻ လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏကိုတဲင် ဖေႏကလွစ်အတာႏ ထူႏဗာႏ လွစ်တရန်အာႏတလာလာအမွိုင်နှုန်ꩻ(အလျင်)နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏလာလောင်း ထန်ႏချာ အီႏသဲင်ꩻအာကာသယာဉ်အာႏ သုံꩻဗာႏ ဒုံးကွင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏသဲင်ꩻချာဟမ်ႏ မိဉ်ႏနွို့ချာ ဟမ်ႏတလီထု ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကလင်ꩻနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း ဖေꩻကင်ꩻကင်ꩻအတာႏ ယာဉ်ကနွို့လွဉ်ဟမ်ႏတလီထုအကို ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကစုပ်ꩻယွမ်ꩻထိုꩻအရုဲင်ꩻစွန်ꩻအာႏ(အရွေ့စွမ်းအင်) တောမ်ႏ ယာဉ်အမွိုင်ဖေႏကယွ အမွိုင်ဖေႏကယွမ်ꩻလင်ꩻအတာႏ သုံꩻဗာႏ အနယ်ꩻကနွို့အီတလီꩻထု အနယ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==ခမ်းထီရေꩻ နဲင်ႏငံႏရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏဆချာဖဲ့ꩻဖုံႏ== ရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၇) နေင်ႏနောဝ်ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျားသီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ[[ဂျိုဟ်ႏတု]] လိုꩻသီးသမဲင်ꩻအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏတု စပွတ်နစ် (၁) (Sputnik 1, the first artificial Earth satellite) တဲင် အာႏကာႏသအကို ပြဲင်ႏပွယ်ꩻ စလွဉ်ခန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ကာႏလနောဝ်ꩻခါနောဝ်ꩻ ခမ်ႏဖာႏလောင်းယို အရင်ꩻဗွေႏဝါႏဒ ၊ ဒီမိုကရေသီဝါႏဒ ကထူႏကျင်ꩻသုံꩻခါꩻဒါႏခမ်းထီဖုံႏ တောမ်ႏ ခမ်းထီကထူႏခါꩻ [[ကွန်မျုနစ်ဝါႏဒ]] ဖုံႏ အောဝ်ႏပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻအခိန်ႏတွင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ==အစောဝ်းသွတ်ꩻ လိုꩻတပါတောဝ်း သိုဗီယဲစ်သီး ကလွေꩻလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၅၆-၁၉၆၆)== [[File:Луна-16.jpg|thumb|left|''လမြေသားနမူနာယူဆောင်လာသည့် လဆင်းယာဉ်လူနာ ၁၆ ပုံစံ'']] [[File:Surveyor 3-Apollo 12.jpg|thumb|left|[[အပိုလို ၁၂]] အာကာသယာဉ်မှူး ပီတီ ကွန်းရက်(Pete Conrad)အား ဆာဗေယာ ၃ ဆင်းသက်ယာဉ်အနီးတွင် ရပ်နေသည်ကိုတွေ့ရပုံ၊ နောက်ခံတွင် အပိုလို ၁၂ ဆင်းသက်ယာဉ် အင်တာပရက် (''Intrepid'') အား တွေ့မြင်ရသည်။]] တွိုႏ (၁၉၉၁) ဗာႏနေင်ႏ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ထွိုင်ႏကုဲင် ပြုဲင်လီထိုꩻထွူမꩻ သိုဗီယဲစ်သီး ဖေႏကတွိုႏလာအလောင်း ကကျိုꩻစာꩻကကျံႏစယ်ႏ ကထေအာႏမာꩻဒါႏ သမဲင်ꩻအမဲဉ်ႏဖုံႏယို ဗွောင်ဖွင်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ထေ့ ခမ်းသားအမျာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားတောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏတဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻတဲင် အမေႏရိကန်ႏသီးယို ပေါ်ꩻအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်လဲ့ ကေႏငြာႏထေထန်ႏဖေႏပါထွူသတင်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားသီးနောဝ်ꩻတဲ တကေႏငြာႏရီးတောဝ်း တထေပြန်ႏရီးဒွိုန်းသတင်ꩻ လꩻဟဲ့ꩻဖန်ဒွိုန်းတဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏတွော့ꩻ မိဉ်ႏတွိုႏလꩻလဲဉ်း အောင်အောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ တွိုႏလဲဉ်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻကလေပ်ဗဲဉ်(ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်း)သူꩻမꩻ ကွဲဖန်အမိဉ်ꩻ [[လူနာစီႏမံႏကိန်ꩻ|လူနာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ]]နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ် ကလွေꩻလာအလောင်း တအောင်ႏမျင်ႏတောဝ်းဖုံႏ ထာꩻမာꩻကထဲ့ꩻသွုမ်ꩻဖုံႏယို ကွပ်မဲဉ်အွဉ်ႏသေတောဝ်း မဲဉ်ဖေႏသေတောဝ်းလိုꩻအမျာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကခꩻထင်ႏ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ဒုံးကွင်ႏတဗာႏယို ခꩻလꩻတွိုႏဒွိုန်းလာထျꩻ စအောဝ်ႏဟမ်ႏတဖူꩻဗဲဉ်အလောင်းတွင်ꩻ မိဉ်ႏချို့ꩻယွင်ꩻ မိဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻယို ယံဖေႏကအွဉ်ႏဒို့ꩻဗိဉ်ႏနွောင်ꩻ မူလအင်းရေႏချက်အတာႏတဲင် ဟဲ့ꩻဖန်ဗော့ꩻအမိဉ်ꩻ စပွတ်နစ်ကလေပ်ဗဲဉ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ကော့စ်မော့စ် လေလ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ကခꩻထင်ႏကျာꩻ ကပꩻထိုꩻဖုံႏယိုလဲ့ တထေပြန်ႏဖိုတောဝ်းသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | သိုဗီယဲတ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | | | [[Semyorka]] – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ စက်တင်ဘာ ၂၃ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၉၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ အောက်တိုဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၄ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၂၅၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၁|လူနာ-၁]] | 361 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇန္နဝါရီ ၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရရှိသော ပထမဆုံးအာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှကပ်၍ပျံသန်းသည်။ နေကိုလှည့်လည်သည်။ လပေါ်သို့မရောက်ပဲလွဲသွားသည်။ |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇွန် ၁၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၅၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၂|လူနာ-၂]] | 390 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်ဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပထမဆုံးလဆောင့်ယာဉ် |- | [[လူန ၃|လူနာ-၃]] | 270 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လ၏တစ်ဖက်ခြမ်းကိုအောင်မြင်စွာဓာတ်ပုံရိုက်နိုင် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၅ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၆ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[စပွတ်နစ်]]-၂၅ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဇန္နဝါရီ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၅ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၄|လူနာ-၄]] | 1422 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဧပြီ ၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၅,၀၀၀ မိုင်(၈,၀၀၀ ကီလိုမီတာ)မှဖြတ်ပျံ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ မတ် ၂၁ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဧပြီ ၂၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[Cosmos (satellite)|ကော့စ်မော့စ်]]-၆၀ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၁၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဧပြီ ၁၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[လူန ၅|လူနာ-၅]] | 1475 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မေ ၉ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၆|လူနာ-၆]] | 1440 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဇွန် ၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၁၀၀,၀၀၀ မိုင်(၁၆၀,၀၀၀ [[ကီလိုမီတာ]]) မှ ဖြတ်ပျံ |- | [[လူန ၇|လူနာ-၇]] | 1504 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၈|လူနာ-၈]] | 1550 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဒီဇင်ဘာ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆင်းသက်ရန်ကြိုးစားနေစဉ် လပေါ်ဝင်ဆောင့်သည် |- |} ==အစောဝ်းခါ လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏသီး ကထင်ႏလွေꩻလာတဖူꩻစဲဉ်ႏ (၁၉၅၈-၁၉၆၅)== ===ပုဲင်အိုးနီးယားတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== [[File:Ranger8-moon.jpg|thumb|right|လကိုဝင်မဆောင့်မီ ရိန်းဂျား-၈ အာကာသယာဉ်မှပေးပို့ခဲ့သော လ၏ဓာတ်ပုံ]] ပုဲင်အိုးနီးယား ယာဉ်ကလွေꩻလာဖုံႏယို ပုံႏစံႏကွဲꩻ တဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻ ကွယ်ꩻပိဉ်(၃) မျိုꩻတဲင် အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏတောမ်ႏ ဒုံႏကွင်ႏအာႏတလာလွဉ်ꩻထာစား ခမ်ႏဖာႏလောင်းတွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒါႏ ဒုံးကွင်ႏ ( တိုက်ချင်းပစ်ဒုံးပျံ) ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒုံးကွင်ႏဖုံႏယို လွေꩻနွောင်ꩻညာꩻ ကီလိုမီတာ (၅၅၀၀) မာꩻကီ ( မဲင်ႏ(၃၅၀၀) ရပ်လွို) ပိဉ်တဲင် အောဝ်ႏအာသျှတွိုက်ခꩻလွေꩻတွိုႏအမေႏရိကတွိုက်(ဥပမာႏ အောဝ်ႏကိုးရီးယားခမ်း(ခမ်းထင်ꩻ) ကခꩻစမ်ꩻဒုံး ကတွိုႏတကာႏ အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကထဲ့သမုဒ္ဒရာႏကို) ပိဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ အမေႏရိကတွိုက် ခꩻတွိုႏနွောင်ꩻ ရုသျှားခမ်း ကအောဝ်ႏဒါႏ ဥရောပတွိုက် တောမ်ႏ အာသျှတွိုက် နောဝ်ꩻသွူ။ ===ရိန်းစျား တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== လွေꩻထေ့လာအထျꩻ ကအီႏလင်ꩻလာအလောင်းတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻမှုနောဝ်ꩻ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏကို အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ရိန်းစျား (၃) ၊ ရိန်းစျား(၄)၊ ရိန်းစျား(၅) အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏ မာꩻခါꩻလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရိန်းစျား ယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏယို တအွဉ်ႏဆွို့ဒပ်ခါꩻတောဝ်း ကဲဉ်မရာဖုံႏတဲင် တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏထွူစွဉ်ႏလဲ့ တလꩻတောဝ်း လာမဲ့ငါလောင်းရုပ်ပွိုင်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | အမေႏရိကန်ႏတဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၀]] | ၃၈ | Thor-Able | align="right" |၁၉၅၈၊ ဩဂုတ် ၁၇ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီး |- |[[ပုဲင်အိုနီးယား ၁]] | ၃၄ | Thor-Able | align="right" | ၁၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၅၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆော့ဝဲကြောင်သည်၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၂]] | ၃၉ | Thor-Able | align="right" | ၁၉၅၈၊ နိုဝင်ဘာ ၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တတိယအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၃]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၆ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၄]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၉၊ မတ် ၃ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရသည့်ပထမဆုံးအမေရိကန်အာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှဖြတ်ပျံသည်။ ချိန်သားလွဲသွားသဖြင့် ဝေးလွန်းကာဓာတ်ပုံရိုက်မရ၊ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၁]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်အာ ၂၄ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်စင်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၂၉ နိုဝင်ဘာ ၁၉၅၉ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကုန်လှောင်ခန်းအခွံပျက်စီး၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- |[[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃၀]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ စက်တင်ဘာ ၂၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဒုတိယဆင့်မူမမှန်ဖြစ်ခြင်း၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃၁]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၁]] | ၃ဝ၆ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၁၊ ဩဂုတ် ၂၃ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၂]] | ၃ဝ၄ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၈ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၁ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၃]] | ၃၃ဝ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဇန္နဝါရီ ၂၆ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံအထိန်းစနစ်ချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၄]] | ၃၃၁ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဧပြီ ၂၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – အာကာသအရာဝတ္ထုပေါ်သို့ ၏ပထမဆုံးရောက်သော အမေရိကန်အာကာသယာဉ်ဖြစ်သည်။ လသို့ဝင်ဆောင့်သည်။ ဓာတ်ပုံပို့ခြင်းမရှိ။ |- | [[ရိန်းဂျား ၅]] | ၃၄၂ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ အောက်တိုဘာ ၁၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ် ဓာတ်အားချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၆]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇန္နဝါရီ ၃၀ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ်ကင်မရာချွတ်ယွင်းသည်။ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၇]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇူလိုင် ၂၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၄၃၀၈ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရီန်းဂျား ၈]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၇၁၃၇ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၉]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၂၁ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၅၈၁၄ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |} ==သိုဗီယဲစ်(ရသျား)သီး လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻယွယွလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၇၆)== [[File:Surveyor 1 launch.jpg|thumb|right|ခꩻထင်ႏ ဆာဗေယာ ၁ ကျာꩻ]] သိုဗိယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ကခꩻထင်ႏဒါႏ [[လူန ၉]] အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆)နေင်ႏ ဖေဖော်ဝါရီ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အလေꩻထွူႏအောဝ်ႏ (၉၉) ဂရမ်တဲင် ကနွန်ႏထန်ႏနွောင်ꩻ တလီꩻအိတ်ယို (၁) သဲက္ကန့်အမွိုင်နှုန်ꩻ (၁၅) မီတာကအောဝ်ႏဒါႏ ကအီႏဒုတ်တလူႏတာႏ ရဲႏကာႏဖေႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ <ref name="astronautix-luna9">{{cite web|url=http://www.astronautix.com/craft/lunae6.htm|title=Astronautix Luna E-6|accessdate=February 2011}}</ref> လူနာ(၁၃) အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆) ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒီသေဉ်ဘာ (၂၄)နီꩻနောဝ်ꩻ ကနန်းခရာႏကိစ္စနုဲင်းယိုအတာႏ ငမ်းဗာႏဖိုနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူꩻစဲဉ်ႏနီလီးအကို ထူႏအီတောချာလꩻနွောင်ꩻ အံႏဖြာႏခရာႏ လာမဲ့ငါလောင်း ရုပ်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{Cite web|title=Moon Exploration|url=http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html|work=National Geographic|accessdate=17 September 2009|archivedate=15 December 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071215064020/http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html}}</ref> [[လူနာ ၁၆]]လွေꩻဖျင် လင်ꩻထွူလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻချာနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ ထွာပထမသွတ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ[[စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်]] ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite book |last=Burrows |first=William E. |title=This New Ocean: The Story of the First Space Age |year=1999 |publisher=Modern Library | pages=432 |isbn=0-375-75485-7}}</ref> [[အပိုလို ၁၁]] တောမ်ႏ [[အပိုလို ၁၃]] ဖုံႏယိုလဲ့ အောင်ႏမျင်ႏနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူစဲဉ်ႏဖုံႏယို တောမ်ႏ လူနာ-၂၀ (၁၉၇၂) လူနာ-၂၄ (၁၉၇၆) ဖုံႏလဲ့ မာꩻ အောင်ႏမျင်ႏနွောင်ꩻထဲင်းထဲင်းယင်းနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၇၀) တောမ်ႏ (၁၉၇၃) ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လူနိုခေါ့ဒ်(ပါꩻကထောင်လွေꩻတဖူꩻလာအလောင်း, လပေါ်လမ်းလျှောက်သူ) စက်ရုပ်အာႏကာႏသယာဉ် နီဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ယာဉ်နုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ မာꩻထာꩻမာꩻညပိဉ် (၁၀) လာ တောမ်ႏ (၄) လာဖုံႏတဲင် လူနိုခေါ့ဒ်(၁) နောဝ်ꩻ (၁၀.၅) ကီလိုမီတာ၊ လူနိုခေါ့ဒ်(၂) နောဝ်ꩻ (၃၇) ကီလိုမီတာ လွေꩻနွောင်ꩻလွရောင်လာအလောင်းဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻမာꩻ ရိုဗာမစ်ရှင် (Rova mission) ဖုံႏယို မာꩻသွုပ်စွဉ်ႏတရွဉ်းယင်းထဲင်း လူနာ တောမ်ႏ ဇွန်း လာအထျꩻ အီႏကာႏကျောင်ႏထာꩻမာꩻစဲဉ်ႏ စီမံကိန်းဖုံႏ နောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | ဆိုဗီယဲစ်(ရသျား) တဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏ ! align=center | အနမ်းထွူႏဖွီ (kg) ! align=center | ဒုံးကွင်ႏ ! align=center | ခꩻထင်ႏ ! align=center | ရေႏမိုးချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ကလင်ꩻဒါႏခင်ႏလမ်း ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[လူန ၉]] | ၁၅၈၀ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၃၁ ဇန္နဝါရီ ၁၉၆၆ | ထင်ႏလာလောင်း | <span style="color:green;">အောင်ႏမျင်ႏ</span> – ပထမဆုံး လပေါ်ဆင်းသက် များစွာသော ဓာတ်ပုံများ။ | Oceanus Procellarum | 7.13°N 64.37°W |- | [[လူန ၁၃]] | ၁၅၈ဝ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၆၆ | ထင်ႏလာလောင်း | <span style="color:green;">အောင်ႏမျင်ႏ</span> – ဒုတိယအကြီမ် လပေါ် ညင်သာသော ဆင်းသက်မှု။ | Oceanus Procellarum | 18°52'N 62°3'W |- | | | Proton | align="right" | ၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၆၉ | Lunar rover | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက်ခဲ့။ | | |- | | | Proton | align="right" | ၁၄ ဇွန် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက်။ | | |- | [[လူန ၁၅]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၃ ဇူလိုင် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – ထဲ့ကုဲင်လာလောင်း | Mare Crisium | မသိရ |- | Cosmos-300 | | Proton | align="right" | ၂၃ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | Cosmos-305 | | Proton | align="right" | ၂၂ အောက်တိုဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | | | Proton | align="right" | ၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက် | | |- | [[လူန ၁၆|လူနာ ၁၆]] | ၅၆၀၀ | Proton | align="right" | ၁၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁ဝ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 000.68S 056.30E |- | [[လူန ၁၇|လူနာ ၁၇]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၀ နိုဝင်ဘာ ၁၉၇၀ | Lunar rover | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၁ဝ.၅ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | Mare Imbrium | 038.28N 325.00E |- | [[လူန ၁၈]] | ၅၇၅၀ | Proton | align="right" | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၁ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လသို့ ပျက်ကျ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၀]] | ၅၇၂၇ | Proton | align="right" | ၁၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၂ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.ဝ၅ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၁]] | ၅၉၅၀ | Proton | align="right" | ၈ ဇန္နဝါရီ ၁၉၇၃ | လဆင်းယာဉ် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၃၇ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | LeMonnier Crater | 025.85N 030.45E |- | [[လူန ၂၃]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၂၈ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၄ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လပေါ် ဆင်းသက်ခြင်းအောင်မြင်၊ သို့သော် နမူနာယူလာရန် ချွတ်ယွင်းသွား၊ | Mare Crisium | 012.00N 062.00E |- | | | Proton | align="right" | ၁၆ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၅ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက် | | |- | [[လူန ၂၄]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၉ ဩဂုတ် ၁၉၇၆ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁၇ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Crisium | 012.25N 062.20E |- |} ==အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻတပါတောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၆၈)== အမေႏရိကန်ႏသီး ကစီႏရင်ႏကမာꩻသေဗီယာစက်ရုပ်ယာဉ် (xavier project)ထာꩻမာꩻ(စီမံကိန်း)ယို လိုꩻသီးအီႏလင်ꩻအီလာအလောင်း ကလိုႏဒါႏဖျင်ဆင်မှုဖုံႏအတာႏ ထွာအီအစွဲအကမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ ကလွေꩻလာ (၅)စဲဉ်ႏလွုမ်းလွုမ်းယို လိုꩻတပါလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏအောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ(၃) နောဝ်ꩻ အပိုလို(၁၂) လင်ꩻလာလောင်းထွူ ည (၂) နေင်ႏထွူ လင်ꩻလွေꩻလယ်ႏထဲင်းလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse; " |- ! align=left | အမေႏရိကန်ႏသီးတဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏ ! align=center | အနမ်းထွူႏဖွီ (kg) ! align=center | ဒုံးကွင်ႏ ! align=center | ခꩻထင်ႏ ! align=center | မက်ရှင် ရေႏမိုးချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ဆင်းသက်ဇုန် ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[ဆာဗေယာ ၁]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၃၀ မေ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံပေါင်း ၁၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်။ ပထမဆုံး လပေါ် အမေရိကန်တို့ ဆင်းသက်ခြင်း။ | Oceanus Procellarum | 002.45S 043.22W |- | [[ဆာဗေယာ ၂]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – အင်ဂျင်ချွတ်ယွင်း၊ ကော်ပါးနိကပ် မီးတောင် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ပျက်ကျ၊ | Sinus Medii | 004.00S 011.00W |- | [[ဆာဗေယာ ၃]] | ၃၀၂ | Atlas – Centaur | ၂၀ April ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၆ဝဝဝ ပြန်ရောက်လာ၊ စက်ရုပ်လက်မောင်းတံဖြင့် အနက်စင်တီမီတာ ၁၇.၅ ထိ တူးဆွ၊ | Oceanus Procellarum | 002.94S 336.66E |- | [[ဆာဗေယာ ၄]] | ၂၈၂ | Atlas – Centaur | ၁၄ ဇူလိုင် ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – မထိခင် ရေဒီယိုဆက်သွယ်မှု ပြတ်တောက်၊ ပြည့်စုံသော လပေါ်ဆင်းသက်ခြင်းဖြစ်နိုင်၊ အမှန်တကယ်ရလဒ်ကိုမူ မသိရ၊ | Sinus Medii | မသိရ |- | [[ဆာဗေယာ ၅]] | ၃၀၃ | Atlas – Centaur | ၈ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၁၉၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ မြေနမူနာအား ပထမဆုံး အသုံးချ၊ | ဆိတ်ငြိမ် ပင်လယ် | 001.41N 023.18E |- | [[ဆာဗေယာ ၆]] | ၃၀၀ | Atlas – Centaur | ၇ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၃၀၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံ၊ အင်ဂျင်ပြန်လည်၊ | Sinus Medii | 000.46N 358.63E |- | [[ဆာဗေယာ ၇]] | ၃၀၆ | Atlas – Centaur | ၇ ဇန်နဝါရီ ၁၉၆၈ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၂၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံနှင့် ကမ္ဘာမြေမှ လေဆာတန်းအား ခြေရာခံမိ၊ | Tycho Crater | 041.01S 348.59E |- |} ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:ထင်ႏလာလောင်းဖုံႏ]] t5dsctqoucslp0f3dvuuckhzt87i95i 31728 31727 2025-07-08T14:19:53Z Khun Kt 19 /* သိုဗီယဲစ်(ရသျား)သီး လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻယွယွလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၇၆) */ 31728 wikitext text/x-wiki <imagemap> File:Moon Soft Landings.svg|thumb|right|400px|ကထင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏဒါႏ လာအလောင်းခင်ႏလမ်းဖုံႏယို ယီးထောက်ထွားနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ rect 220 0100 1100 0290 [[Luna 9]] rect 220 0290 1100 0480 [[Surveyor 1]] rect 220 0480 1100 0670 [[Luna 13]] rect 220 0670 1100 0860 [[Surveyor 3]] rect 220 0860 1100 1050 [[Surveyor 5]] rect 220 1050 1100 1240 [[Surveyor 6]] rect 220 1240 1100 1530 [[Surveyor 7]] rect 220 1430 1100 1620 [[Apollo 11]] rect 220 1620 1100 1810 [[Apollo 12]] rect 220 1810 1100 2000 [[Luna 16]] rect 220 2000 1100 2190 [[Luna 17]] rect 220 2190 1100 2380 [[Apollo 14]] rect 220 2380 1100 2570 [[Apollo 15]] rect 220 2570 1100 2760 [[Luna 20]] rect 220 2760 1100 2950 [[Apollo 16]] rect 220 2950 1100 3140 [[Apollo 17]] rect 220 3140 1100 3330 [[Luna 21]] rect 220 3330 1100 3520 [[Luna 23]] rect 220 3520 1100 3710 [[Luna 24]] rect 3500 0100 4500 0290 [[Chang'e 3]] rect 3500 0290 4500 0480 [[Chang'e 4]] rect 3500 0480 4500 0670 [[Chang'e 5]] rect 3500 0670 4500 0860 [[Chandrayaan 3]] rect 3500 0860 4500 1050 [[Smart Lander for Investigating Moon]] rect 3500 1050 4500 1240 [[IM-1]] rect 3500 1240 4500 1430 [[Chang'e 6]] rect 3500 1430 4500 1620 [[Blue Ghost Mission 1]] rect 3500 1620 4500 1810 [[IM-2]] desc bottom-left </imagemap> '''ထင်ႏလာမဲင်းလောင်း''' ({{lang-en| Moon landing or lunar landing}}) ကရိုꩻနောဝ်ꩻ [[အာႏကာႏသယာဉ်]] ထင်ႏကီမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်အာႏကာႏသကို ကလင်ꩻအောဝ်ႏဒင်ႏတွိုႏ လာအလောင်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻတဖူꩻစဲဉ်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻပါတောဝ်း ([[စက်ရုပ်]])တဖူꩻစဲဉ်ႏ ခွိုင်ႏကားတဖူꩻစဲဉ်ႏလို့လို့ယို ဟဲ့ꩻ လင်ꩻထေ့လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီးကမာꩻခါꩻဝတ္ထု ကတွိုႏလွေꩻရီးရီးသွတ်ꩻ ပထမအစသွတ်ꩻ ကတွိုႏလာအလောင်းနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) လာသဲစ်တိဉ်ဗာ (၁၃) နီꩻ [[သိုဗီယဲစ်ခမ်း]](ရသျား)ကမာꩻထေဒါႏ [[လူန ၂]] အာႏကာႏသယာဉ် ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web | url = http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A | title = Luna 2 | publisher = NASA–NSSDC}}</ref> [[File:Apollo 11 first step.jpg|thumb||၁၉၆၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက် ၂ နာရီ ၅၆ မိနစ် အချိန်က [[နေးလ် အမ်းစထရောင်း]]သည် လပေါ်သို့ ပထမဦးဆုံး ခြေမချမီ ဗွီဒီယိုမှ ထုတ်နှုတ်ထားသော ပုံရိပ်ဖြစ်သည်။ တကမ္ဘာလုံးရှိ လူပေါင်း သန်း၅၀၀ ခန့် ထို အစီအစဉ် တိုက်ရိုက် ထုတ်လွှင့်မှုကို ကြည့်ရှုနေကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။<ref>{{Cite web|title=Manned Space Chronology: Apollo_11|url=http://www.spaceline.org/flightchron/apollo11.html| publisher=spaceline.org|accessdate=6 February 2008}}</ref><ref>{{Cite web|title= Apollo Anniversary: Moon Landing "Inspired World"|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2004/07/0714_040714_moonlanding.html| work=National Geographic|accessdate=6 February 2008}}</ref>]] ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာႏကာႏသယာဉ်ယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>[http://www.nasa.gov/mission_pages/apollo/apollo11_40th.html NASA Apollo 11 40th anniversary].</ref> (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ တောမ်ႏ လိုꩻတပါတေဝ်း အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻတဲ တွက်လꩻနေးဒွုမ်သွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ တယ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏ ဗꩻထမ် (၂၀၁၃) လာ ဒီသေဉ်ဘာယို အီႏလင်ꩻလာအလောင်း ယွယွဗွီႏဗွီႏနေး တလꩻတောဝ်းဒွိုန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏ== ခမ်းထီ နဲင်ႏငံႏပေါင်ꩻအာဖုံႏ အွဉ်ႏစွထင်ႏ အာကာသယဉ် လာအလောင်း အာမွေးငါႏလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစုယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏကို အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ လူနာ(၂) အာကာသယာဉ် တဲင် နေးအာႏသန်သန်အွဉ်ႏလင်ꩻဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါအလောင်းယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ယဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်းလဲ့ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ရိန်းစျား(၄) အာကာသယဉ်တဲင် နေးအာႏအွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူးနေး လာအလောင်း နုဲင်းသိုဗီယဲစ်သီးနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ ရုသျား[[စဲ့ꩻယေန်ခွꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ|စဲ့ꩻငိမ်ꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ]]ကာႏလအကို ကဏ္ဍမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻတဲင် ယံကတွိုႏထင်ႏနွောင်ꩻရီးလာအလောင်းယိုလဲ့ ထီႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသပြဲင်ႏပွယ်ꩻတပွယ်ꩻနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ တညတောဝ်းဒွိုန်းအခိန်ႏတွင်ꩻကိုလွုမ်ꩻမိဉ်းတဲ့ ခမ်းနဲင်ႏငံႏအလင်ဖုံႏ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏတဲင် အွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူး ကရေႏအွဉ်ႏထွော့ခါꩻ လာမဲ့ငါအလောင်း တနားရီႏ မဲင်ႏ (၅၀၀၀) နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကထွာနုဲင်းယိုနောဝ် ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏ သက်တမ်ꩻလို့ထိုꩻတွော့ꩻ ယာဉ်ကမာꩻနွောင်ꩻအာႏ အစွန်ꩻဖုံႏထဲ့ထိုꩻတဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတရျားတောဝ်း တညီႏတောဝ်းခင်ႏလမ်းဖုံႏအကို ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏယို တတိဉ်ႏမယ်ꩻနွောင်ꩻဒွုမ် တဖူꩻကလပ်အတွိုင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ [[ဂျပန်ခမ်းထီ|ဂျပန်]]သီး ယဉ်ကလေပ်လာ ဟီတေဉ် နောဝ်ꩻ လင်ꩻထောင်းလူးလာ (၁၉၉၃) ဗာႏနေင်ႏ လာဧပြီ (၁၀) နီꩻနောဝ်ꩻသွူ။ (၂၀၀၆) ဗာႏနေင်ႏ လာသဲစ်တေဉ်ဘာ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ ဥရောပအာကာသအေစေဉ်သီ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ယဉ်ကလေပ်လာ သမတ်-၁ ယို ထိန်ꩻချုပ်ခါꩻနေးတွော့ꩻ အွဉ်ႏလင်ꩻတလူးဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါနေနေသွူ။ [[File:Lunar Lander Model.jpg|right|thumb|အပိုလို ထောင်ထွားလာမော်စျူး ၁၉၆၃ ဗာႏပုင်ႏစံႏ]] [[အိန္ဒိယခမ်း]] အာႏကာႏသ ထောင်ထွားရေꩻအစွိုꩻအဗူႏ (ISRO- The Indian Space Research Organisation ) ယို (၂၀၀၈) ဗာႏနေင်ႏ လာအောက်တိုဘာ (၁၄) နီꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာႏကာႏသယာဉ်တဲင် ယာဉ်ကလင်ꩻအီလာ (MIP- Moon Impact Probe) ယို ထိန်ꩻချုပ်နေး အွဉ်ႏလင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါလောင်း နောဝ်ꩻသွူ။ (MIP) ယို တဗွိုန်တောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻလာအရီးခါဖုံႏတဲင် ထူꩻချာꩻမှုအနေႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအိန္ဒိယသီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်ကလင်ꩻလာ ဆန်ဒရာ(၁)လောင်း ယာဉ်တဆွိုင်ꩻထန်ႏလွဉ်ထွူ ကလင်ꩻလွေꩻလာအလောင်းတွင်ꩻ နေးတောမ်ႏအောဝ်ႏအညာꩻကထိန်ꩻကရိယာႏဖုံႏတဲင် အာႏရုံႏခံႏစမ်ꩻထောင်ထွားလွေꩻပါနောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ ဆန်ဒရာ (၁) ထျꩻ ထိန်ꩻချုပ်သွုပ်တွယ်အီတာႏ ရေဒီယိုကသွိုပ်ဆွို့ꩻ တွောက်ထိုꩻတဲင် (၂၀၁၁) အကွို့ꩻဆုဲင်ꩻခိန်ႏရပ် မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း (၂၀၁၂) အစောဝ်းခိန်ႏရပ်တွင်ꩻ လင်ꩻထောင်းထဲ့လူး လာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခယ်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်လေပ်လာ ဆန်အဲ (၁) ယို (၂၀၀၉) ဗာႏနေင်ႏ လာမတ် (၁) နီꩻနောဝ်ꩻ ထိန်ꩻချုပ်နေးတဲင် လင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်းခိန်ႏ အီႏလင်ꩻအီတာႏကသုံꩻဒါႏ ဒုံးကျောင်ႏဘရိတ်နောဝ်ꩻ သုံꩻ (၁၈) ဆွိုင်ꩻလွုမ်ꩻတဲင် မာꩻပါထာꩻမာꩻလာအလောင်း သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻ အာကာသယာဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ ၊ လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် (၁၂) ဆွိုင်ꩻရပ်ဖုံႏယို (၁၉၆၆) တောမ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏအခါႏတွင်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ သိုဗီယဲစ်သီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို အရီးစသွတ်ꩻ ပထမအနေႏ အွဉ်ႏလင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻလာအလောင်းတဲင် သုံꩻအီ လူနာ(၉) တောမ်ႏ လူနာ(၁၃) ယာဉ်ဖုံႏအလောင်း ကအွဉ်ႏဆွို့ခါꩻ ကဲဉ်မရာခံႏနွောင်ꩻအကျမ်ꩻစား (ruggedized camera) ဖုံႏတဲင် တွယ်ႏထူႏလꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏတွော့ꩻ ပသာဖေႏချာနွောင်ꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီးလဲ့ ခံႏတောဝ်းရုသျှားသီးနွောင်ꩻတဲင် လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏအာကာယာဉ် လင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻနုဲင်းနုဲင်း လာလောင်း (၅) လဲင်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻကပါ အပိုလိုတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ (၆) လဲင်ႏ ယို လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻကပါ အပိုလိုယာဉ်ဖုံႏ ထွိုင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻထွူလာလောင်းတွော့ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျှားသီးယိုလဲ့ ဆုဲင်ꩻခါနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် လူနာ(၁၆)၊ လူနာ(၂၀)၊ လူနာ(၂၄) ဖုံႏတဲင် လင်ꩻလာအလောင်းထွူ ထူႏလꩻပါဟမ်ႏကအောဝ်ႏလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻလွဉ်ချာနွောင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လူနာ(၁၇)၊ လူနာ(၂၁) အာကာသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻလဲ့ လိုꩻတထုမ်းလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ စာꩻရင်ꩻအကိုယိုတပါတောဝ်းဒွိုန်း အာႏကာႏယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏအောဝ်ႏဒွိုန်းကတဲင် နုဲင်း လူနာ (၂၃) တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻလဲ့ အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ လင်ꩻတွိုႏနွောင်ꩻလာအလောင်းလဲ့ ဝွေꩻကအီတောလွေꩻပါ သိပ္ပံတခြိုꩻဖုံႏ တမာꩻတောဝ်းထာꩻမာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏအာႏကာႏသယာဉ် သာဗေယာ(၄) ယိုလဲ့ ခါးလား ကလင်ꩻဒျာႏအရင်ꩻယွယွသာႏသာႏတွင်ꩻ ရေဒီယိုသွုပ်ဆွိုက်မှုဖုံႏ တွောက်ထိုꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻကတွိုႏလာအလောင်းဖုံႏ== လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻပါ အာကာသယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်း လိုꩻကတွိုႏလွေꩻလာအလောင်းဖုံႏယို အရီးစသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာကာသယာဉ်ယို လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻပါစား အမေႏရိကန်ႏ သီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာကာသယဉ် အောဝ်ႏပိဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻတဲင် လိုꩻတွိုႏလွေꩻလꩻလာအလောင်း အောဝ်ႏလဲဉ်း (၁၂) ဖြာꩻသွူ။ ==သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏ ကအောဝ်ႏဆꩻချာဖုံႏ== [[File:Ranger 9 sudden impact.gif|thumb|left|ရိန်းဂျားအာကာသယာဉ် လကို ဝင်မဆောင့်မှီပန်းချီဆရာက ပုံဖော်ထားပုံ]] အာကသယာဉ် ယံကထင်ႏလွေꩻနွောင်ꩻ လာလောင်းအတာႏ ကာႏဖျတ်ဗာႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻအတာႏကမာꩻမွေးနွောင်ꩻအနယ်ꩻ ကအောဝ်ႏထွူလဲဉ်းယိုခါနောဝ်ꩻ သုံႏအီ ဒုံးကွင်ႏနယ်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလုံꩻကကျောင်ႏမို့ꩻလောင်းစား(မိုးပျံဖူဖောင်း) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း [[စဲစ်သင်ဖော်ꩻကျောင်ႏ]](ဂျက်လေယာဉ်) စတဲင် ယာဉ်ကဝုဲင်းထိုတလီꩻလောင်းဖုံႏယို ကျောင်ꩻဝုဲင်းနွောင်ꩻဟမ်ႏတလီꩻထုအကိုလွုမ်ꩻတွော့ꩻ တဗွိုန်တောဝ်းတောမ်ႏဒုံးကွင်ႏတဲင် [[ဒုံးကွင်ႏ]]ယို ဟမ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ꩻ ဗꩻထမ် ကထိုရိုးဒါႏတလီꩻတအဲဉ်ထောဝ်းရပ်စွဉ်ႏလဲ့ ဖေႏကထင်ႏလွေꩻစွူစွူအတာႏ တရန်ထန်ႏနွောင်ꩻအာႏအတာႏ မာꩻနွောင်ꩻစွူစွူကလွေꩻနှုန်ꩻ မာꩻထိုနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ ထင်ႏထောင်းဒုတ်လင်ꩻနွောင်ꩻ(ဝင်ဆောင့်)လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။<ref name="nasa-luna2">{{cite web|url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A|title=NASA – NSSDC – Spacecraft – Lun 2 Details|accessdate=17 February 2011}}</ref> အီႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ အာႏကာႏသယာဉ်ယို ဖေႏကလွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻ လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏကိုတဲင် ဖေႏကလွစ်အတာႏ ထူႏဗာႏ လွစ်တရန်အာႏတလာလာအမွိုင်နှုန်ꩻ(အလျင်)နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏလာလောင်း ထန်ႏချာ အီႏသဲင်ꩻအာကာသယာဉ်အာႏ သုံꩻဗာႏ ဒုံးကွင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏသဲင်ꩻချာဟမ်ႏ မိဉ်ႏနွို့ချာ ဟမ်ႏတလီထု ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကလင်ꩻနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း ဖေꩻကင်ꩻကင်ꩻအတာႏ ယာဉ်ကနွို့လွဉ်ဟမ်ႏတလီထုအကို ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကစုပ်ꩻယွမ်ꩻထိုꩻအရုဲင်ꩻစွန်ꩻအာႏ(အရွေ့စွမ်းအင်) တောမ်ႏ ယာဉ်အမွိုင်ဖေႏကယွ အမွိုင်ဖေႏကယွမ်ꩻလင်ꩻအတာႏ သုံꩻဗာႏ အနယ်ꩻကနွို့အီတလီꩻထု အနယ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==ခမ်းထီရေꩻ နဲင်ႏငံႏရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏဆချာဖဲ့ꩻဖုံႏ== ရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၇) နေင်ႏနောဝ်ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျားသီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ[[ဂျိုဟ်ႏတု]] လိုꩻသီးသမဲင်ꩻအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏတု စပွတ်နစ် (၁) (Sputnik 1, the first artificial Earth satellite) တဲင် အာႏကာႏသအကို ပြဲင်ႏပွယ်ꩻ စလွဉ်ခန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ကာႏလနောဝ်ꩻခါနောဝ်ꩻ ခမ်ႏဖာႏလောင်းယို အရင်ꩻဗွေႏဝါႏဒ ၊ ဒီမိုကရေသီဝါႏဒ ကထူႏကျင်ꩻသုံꩻခါꩻဒါႏခမ်းထီဖုံႏ တောမ်ႏ ခမ်းထီကထူႏခါꩻ [[ကွန်မျုနစ်ဝါႏဒ]] ဖုံႏ အောဝ်ႏပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻအခိန်ႏတွင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ==အစောဝ်းသွတ်ꩻ လိုꩻတပါတောဝ်း သိုဗီယဲစ်သီး ကလွေꩻလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၅၆-၁၉၆၆)== [[File:Луна-16.jpg|thumb|left|''လမြေသားနမူနာယူဆောင်လာသည့် လဆင်းယာဉ်လူနာ ၁၆ ပုံစံ'']] [[File:Surveyor 3-Apollo 12.jpg|thumb|left|[[အပိုလို ၁၂]] အာကာသယာဉ်မှူး ပီတီ ကွန်းရက်(Pete Conrad)အား ဆာဗေယာ ၃ ဆင်းသက်ယာဉ်အနီးတွင် ရပ်နေသည်ကိုတွေ့ရပုံ၊ နောက်ခံတွင် အပိုလို ၁၂ ဆင်းသက်ယာဉ် အင်တာပရက် (''Intrepid'') အား တွေ့မြင်ရသည်။]] တွိုႏ (၁၉၉၁) ဗာႏနေင်ႏ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ထွိုင်ႏကုဲင် ပြုဲင်လီထိုꩻထွူမꩻ သိုဗီယဲစ်သီး ဖေႏကတွိုႏလာအလောင်း ကကျိုꩻစာꩻကကျံႏစယ်ႏ ကထေအာႏမာꩻဒါႏ သမဲင်ꩻအမဲဉ်ႏဖုံႏယို ဗွောင်ဖွင်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ထေ့ ခမ်းသားအမျာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားတောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏတဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻတဲင် အမေႏရိကန်ႏသီးယို ပေါ်ꩻအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်လဲ့ ကေႏငြာႏထေထန်ႏဖေႏပါထွူသတင်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားသီးနောဝ်ꩻတဲ တကေႏငြာႏရီးတောဝ်း တထေပြန်ႏရီးဒွိုန်းသတင်ꩻ လꩻဟဲ့ꩻဖန်ဒွိုန်းတဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏတွော့ꩻ မိဉ်ႏတွိုႏလꩻလဲဉ်း အောင်အောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ တွိုႏလဲဉ်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻကလေပ်ဗဲဉ်(ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်း)သူꩻမꩻ ကွဲဖန်အမိဉ်ꩻ [[လူနာစီႏမံႏကိန်ꩻ|လူနာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ]]နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ် ကလွေꩻလာအလောင်း တအောင်ႏမျင်ႏတောဝ်းဖုံႏ ထာꩻမာꩻကထဲ့ꩻသွုမ်ꩻဖုံႏယို ကွပ်မဲဉ်အွဉ်ႏသေတောဝ်း မဲဉ်ဖေႏသေတောဝ်းလိုꩻအမျာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကခꩻထင်ႏ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ဒုံးကွင်ႏတဗာႏယို ခꩻလꩻတွိုႏဒွိုန်းလာထျꩻ စအောဝ်ႏဟမ်ႏတဖူꩻဗဲဉ်အလောင်းတွင်ꩻ မိဉ်ႏချို့ꩻယွင်ꩻ မိဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻယို ယံဖေႏကအွဉ်ႏဒို့ꩻဗိဉ်ႏနွောင်ꩻ မူလအင်းရေႏချက်အတာႏတဲင် ဟဲ့ꩻဖန်ဗော့ꩻအမိဉ်ꩻ စပွတ်နစ်ကလေပ်ဗဲဉ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ကော့စ်မော့စ် လေလ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ကခꩻထင်ႏကျာꩻ ကပꩻထိုꩻဖုံႏယိုလဲ့ တထေပြန်ႏဖိုတောဝ်းသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | သိုဗီယဲတ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | | | [[Semyorka]] – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ စက်တင်ဘာ ၂၃ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၉၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ အောက်တိုဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၄ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၂၅၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၁|လူနာ-၁]] | 361 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇန္နဝါရီ ၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရရှိသော ပထမဆုံးအာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှကပ်၍ပျံသန်းသည်။ နေကိုလှည့်လည်သည်။ လပေါ်သို့မရောက်ပဲလွဲသွားသည်။ |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇွန် ၁၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၅၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၂|လူနာ-၂]] | 390 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်ဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပထမဆုံးလဆောင့်ယာဉ် |- | [[လူန ၃|လူနာ-၃]] | 270 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လ၏တစ်ဖက်ခြမ်းကိုအောင်မြင်စွာဓာတ်ပုံရိုက်နိုင် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၅ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၆ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[စပွတ်နစ်]]-၂၅ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဇန္နဝါရီ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၅ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၄|လူနာ-၄]] | 1422 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဧပြီ ၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၅,၀၀၀ မိုင်(၈,၀၀၀ ကီလိုမီတာ)မှဖြတ်ပျံ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ မတ် ၂၁ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဧပြီ ၂၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[Cosmos (satellite)|ကော့စ်မော့စ်]]-၆၀ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၁၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဧပြီ ၁၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[လူန ၅|လူနာ-၅]] | 1475 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မေ ၉ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၆|လူနာ-၆]] | 1440 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဇွန် ၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၁၀၀,၀၀၀ မိုင်(၁၆၀,၀၀၀ [[ကီလိုမီတာ]]) မှ ဖြတ်ပျံ |- | [[လူန ၇|လူနာ-၇]] | 1504 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၈|လူနာ-၈]] | 1550 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဒီဇင်ဘာ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆင်းသက်ရန်ကြိုးစားနေစဉ် လပေါ်ဝင်ဆောင့်သည် |- |} ==အစောဝ်းခါ လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏသီး ကထင်ႏလွေꩻလာတဖူꩻစဲဉ်ႏ (၁၉၅၈-၁၉၆၅)== ===ပုဲင်အိုးနီးယားတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== [[File:Ranger8-moon.jpg|thumb|right|လကိုဝင်မဆောင့်မီ ရိန်းဂျား-၈ အာကာသယာဉ်မှပေးပို့ခဲ့သော လ၏ဓာတ်ပုံ]] ပုဲင်အိုးနီးယား ယာဉ်ကလွေꩻလာဖုံႏယို ပုံႏစံႏကွဲꩻ တဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻ ကွယ်ꩻပိဉ်(၃) မျိုꩻတဲင် အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏတောမ်ႏ ဒုံႏကွင်ႏအာႏတလာလွဉ်ꩻထာစား ခမ်ႏဖာႏလောင်းတွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒါႏ ဒုံးကွင်ႏ ( တိုက်ချင်းပစ်ဒုံးပျံ) ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒုံးကွင်ႏဖုံႏယို လွေꩻနွောင်ꩻညာꩻ ကီလိုမီတာ (၅၅၀၀) မာꩻကီ ( မဲင်ႏ(၃၅၀၀) ရပ်လွို) ပိဉ်တဲင် အောဝ်ႏအာသျှတွိုက်ခꩻလွေꩻတွိုႏအမေႏရိကတွိုက်(ဥပမာႏ အောဝ်ႏကိုးရီးယားခမ်း(ခမ်းထင်ꩻ) ကခꩻစမ်ꩻဒုံး ကတွိုႏတကာႏ အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကထဲ့သမုဒ္ဒရာႏကို) ပိဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ အမေႏရိကတွိုက် ခꩻတွိုႏနွောင်ꩻ ရုသျှားခမ်း ကအောဝ်ႏဒါႏ ဥရောပတွိုက် တောမ်ႏ အာသျှတွိုက် နောဝ်ꩻသွူ။ ===ရိန်းစျား တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== လွေꩻထေ့လာအထျꩻ ကအီႏလင်ꩻလာအလောင်းတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻမှုနောဝ်ꩻ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏကို အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ရိန်းစျား (၃) ၊ ရိန်းစျား(၄)၊ ရိန်းစျား(၅) အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏ မာꩻခါꩻလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရိန်းစျား ယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏယို တအွဉ်ႏဆွို့ဒပ်ခါꩻတောဝ်း ကဲဉ်မရာဖုံႏတဲင် တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏထွူစွဉ်ႏလဲ့ တလꩻတောဝ်း လာမဲ့ငါလောင်းရုပ်ပွိုင်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | အမေႏရိကန်ႏတဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၀]] | ၃၈ | Thor-Able | align="right" |၁၉၅၈၊ ဩဂုတ် ၁၇ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီး |- |[[ပုဲင်အိုနီးယား ၁]] | ၃၄ | Thor-Able | align="right" | ၁၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၅၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆော့ဝဲကြောင်သည်၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၂]] | ၃၉ | Thor-Able | align="right" | ၁၉၅၈၊ နိုဝင်ဘာ ၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တတိယအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၃]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၆ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၄]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၉၊ မတ် ၃ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရသည့်ပထမဆုံးအမေရိကန်အာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှဖြတ်ပျံသည်။ ချိန်သားလွဲသွားသဖြင့် ဝေးလွန်းကာဓာတ်ပုံရိုက်မရ၊ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၁]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်အာ ၂၄ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်စင်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၂၉ နိုဝင်ဘာ ၁၉၅၉ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကုန်လှောင်ခန်းအခွံပျက်စီး၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- |[[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃၀]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ စက်တင်ဘာ ၂၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဒုတိယဆင့်မူမမှန်ဖြစ်ခြင်း၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃၁]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၁]] | ၃ဝ၆ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၁၊ ဩဂုတ် ၂၃ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၂]] | ၃ဝ၄ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၈ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၁ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၃]] | ၃၃ဝ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဇန္နဝါရီ ၂၆ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံအထိန်းစနစ်ချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၄]] | ၃၃၁ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဧပြီ ၂၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – အာကာသအရာဝတ္ထုပေါ်သို့ ၏ပထမဆုံးရောက်သော အမေရိကန်အာကာသယာဉ်ဖြစ်သည်။ လသို့ဝင်ဆောင့်သည်။ ဓာတ်ပုံပို့ခြင်းမရှိ။ |- | [[ရိန်းဂျား ၅]] | ၃၄၂ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ အောက်တိုဘာ ၁၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ် ဓာတ်အားချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၆]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇန္နဝါရီ ၃၀ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ်ကင်မရာချွတ်ယွင်းသည်။ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၇]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇူလိုင် ၂၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၄၃၀၈ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရီန်းဂျား ၈]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၇၁၃၇ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၉]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၂၁ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၅၈၁၄ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |} ==သိုဗီယဲစ်(ရသျား)သီး လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻယွယွလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၇၆)== [[File:Soviet moonrover.JPG|thumb|left|''ဆိုဗီယက်တို့၏ ''လူနိုခေါ့ဒ်'' အလိုအလျောက် လပေါ်လှည့်လည်သွားလာရေးယာဉ်'']] သိုဗိယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ကခꩻထင်ႏဒါႏ [[လူန ၉]] အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆)နေင်ႏ ဖေဖော်ဝါရီ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အလေꩻထွူႏအောဝ်ႏ (၉၉) ဂရမ်တဲင် ကနွန်ႏထန်ႏနွောင်ꩻ တလီꩻအိတ်ယို (၁) သဲက္ကန့်အမွိုင်နှုန်ꩻ (၁၅) မီတာကအောဝ်ႏဒါႏ ကအီႏဒုတ်တလူႏတာႏ ရဲႏကာႏဖေႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ <ref name="astronautix-luna9">{{cite web|url=http://www.astronautix.com/craft/lunae6.htm|title=Astronautix Luna E-6|accessdate=February 2011}}</ref> လူနာ(၁၃) အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆) ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒီသေဉ်ဘာ (၂၄)နီꩻနောဝ်ꩻ ကနန်းခရာႏကိစ္စနုဲင်းယိုအတာႏ ငမ်းဗာႏဖိုနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူꩻစဲဉ်ႏနီလီးအကို ထူႏအီတောချာလꩻနွောင်ꩻ အံႏဖြာႏခရာႏ လာမဲ့ငါလောင်း ရုပ်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{Cite web|title=Moon Exploration|url=http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html|work=National Geographic|accessdate=17 September 2009|archivedate=15 December 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071215064020/http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html}}</ref> [[လူနာ ၁၆]]လွေꩻဖျင် လင်ꩻထွူလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻချာနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ ထွာပထမသွတ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ[[စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်]] ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite book |last=Burrows |first=William E. |title=This New Ocean: The Story of the First Space Age |year=1999 |publisher=Modern Library | pages=432 |isbn=0-375-75485-7}}</ref> [[အပိုလို ၁၁]] တောမ်ႏ [[အပိုလို ၁၃]] ဖုံႏယိုလဲ့ အောင်ႏမျင်ႏနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူစဲဉ်ႏဖုံႏယို တောမ်ႏ လူနာ-၂၀ (၁၉၇၂) လူနာ-၂၄ (၁၉၇၆) ဖုံႏလဲ့ မာꩻ အောင်ႏမျင်ႏနွောင်ꩻထဲင်းထဲင်းယင်းနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၇၀) တောမ်ႏ (၁၉၇၃) ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လူနိုခေါ့ဒ်(ပါꩻကထောင်လွေꩻတဖူꩻလာအလောင်း, လပေါ်လမ်းလျှောက်သူ) စက်ရုပ်အာႏကာႏသယာဉ် နီဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ယာဉ်နုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ မာꩻထာꩻမာꩻညပိဉ် (၁၀) လာ တောမ်ႏ (၄) လာဖုံႏတဲင် လူနိုခေါ့ဒ်(၁) နောဝ်ꩻ (၁၀.၅) ကီလိုမီတာ၊ လူနိုခေါ့ဒ်(၂) နောဝ်ꩻ (၃၇) ကီလိုမီတာ လွေꩻနွောင်ꩻလွရောင်လာအလောင်းဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻမာꩻ ရိုဗာမစ်ရှင် (Rova mission) ဖုံႏယို မာꩻသွုပ်စွဉ်ႏတရွဉ်းယင်းထဲင်း လူနာ တောမ်ႏ ဇွန်း လာအထျꩻ အီႏကာႏကျောင်ႏထာꩻမာꩻစဲဉ်ႏ စီမံကိန်းဖုံႏ နောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | ဆိုဗီယဲစ်(ရသျား) တဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏ ! align=center | အနမ်းထွူႏဖွီ (kg) ! align=center | ဒုံးကွင်ႏ ! align=center | ခꩻထင်ႏ ! align=center | ရေႏမိုးချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ကလင်ꩻဒါႏခင်ႏလမ်း ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[လူန ၉]] | ၁၅၈၀ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၃၁ ဇန္နဝါရီ ၁၉၆၆ | ထင်ႏလာလောင်း | <span style="color:green;">အောင်ႏမျင်ႏ</span> – ပထမဆုံး လပေါ်ဆင်းသက် များစွာသော ဓာတ်ပုံများ။ | Oceanus Procellarum | 7.13°N 64.37°W |- | [[လူန ၁၃]] | ၁၅၈ဝ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၆၆ | ထင်ႏလာလောင်း | <span style="color:green;">အောင်ႏမျင်ႏ</span> – ဒုတိယအကြီမ် လပေါ် ညင်သာသော ဆင်းသက်မှု။ | Oceanus Procellarum | 18°52'N 62°3'W |- | | | Proton | align="right" | ၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၆၉ | Lunar rover | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက်ခဲ့။ | | |- | | | Proton | align="right" | ၁၄ ဇွန် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက်။ | | |- | [[လူန ၁၅]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၃ ဇူလိုင် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – ထဲ့ကုဲင်လာလောင်း | Mare Crisium | မသိရ |- | Cosmos-300 | | Proton | align="right" | ၂၃ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | Cosmos-305 | | Proton | align="right" | ၂၂ အောက်တိုဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | | | Proton | align="right" | ၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက် | | |- | [[လူန ၁၆|လူနာ ၁၆]] | ၅၆၀၀ | Proton | align="right" | ၁၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁ဝ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 000.68S 056.30E |- | [[လူန ၁၇|လူနာ ၁၇]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၀ နိုဝင်ဘာ ၁၉၇၀ | Lunar rover | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၁ဝ.၅ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | Mare Imbrium | 038.28N 325.00E |- | [[လူန ၁၈]] | ၅၇၅၀ | Proton | align="right" | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၁ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လသို့ ပျက်ကျ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၀]] | ၅၇၂၇ | Proton | align="right" | ၁၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၂ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.ဝ၅ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၁]] | ၅၉၅၀ | Proton | align="right" | ၈ ဇန္နဝါရီ ၁၉၇၃ | လဆင်းယာဉ် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၃၇ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | LeMonnier Crater | 025.85N 030.45E |- | [[လူန ၂၃]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၂၈ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၄ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လပေါ် ဆင်းသက်ခြင်းအောင်မြင်၊ သို့သော် နမူနာယူလာရန် ချွတ်ယွင်းသွား၊ | Mare Crisium | 012.00N 062.00E |- | | | Proton | align="right" | ၁၆ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၅ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက် | | |- | [[လူန ၂၄]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၉ ဩဂုတ် ၁၉၇၆ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁၇ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Crisium | 012.25N 062.20E |- |} ==အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻတပါတောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၆၈)== အမေႏရိကန်ႏသီး ကစီႏရင်ႏကမာꩻသေဗီယာစက်ရုပ်ယာဉ် (xavier project)ထာꩻမာꩻ(စီမံကိန်း)ယို လိုꩻသီးအီႏလင်ꩻအီလာအလောင်း ကလိုႏဒါႏဖျင်ဆင်မှုဖုံႏအတာႏ ထွာအီအစွဲအကမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ ကလွေꩻလာ (၅)စဲဉ်ႏလွုမ်းလွုမ်းယို လိုꩻတပါလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏအောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ(၃) နောဝ်ꩻ အပိုလို(၁၂) လင်ꩻလာလောင်းထွူ ည (၂) နေင်ႏထွူ လင်ꩻလွေꩻလယ်ႏထဲင်းလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse; " |- ! align=left | အမေႏရိကန်ႏသီးတဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏ ! align=center | အနမ်းထွူႏဖွီ (kg) ! align=center | ဒုံးကွင်ႏ ! align=center | ခꩻထင်ႏ ! align=center | မက်ရှင် ရေႏမိုးချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ဆင်းသက်ဇုန် ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[ဆာဗေယာ ၁]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၃၀ မေ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံပေါင်း ၁၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်။ ပထမဆုံး လပေါ် အမေရိကန်တို့ ဆင်းသက်ခြင်း။ | Oceanus Procellarum | 002.45S 043.22W |- | [[ဆာဗေယာ ၂]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – အင်ဂျင်ချွတ်ယွင်း၊ ကော်ပါးနိကပ် မီးတောင် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ပျက်ကျ၊ | Sinus Medii | 004.00S 011.00W |- | [[ဆာဗေယာ ၃]] | ၃၀၂ | Atlas – Centaur | ၂၀ April ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၆ဝဝဝ ပြန်ရောက်လာ၊ စက်ရုပ်လက်မောင်းတံဖြင့် အနက်စင်တီမီတာ ၁၇.၅ ထိ တူးဆွ၊ | Oceanus Procellarum | 002.94S 336.66E |- | [[ဆာဗေယာ ၄]] | ၂၈၂ | Atlas – Centaur | ၁၄ ဇူလိုင် ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – မထိခင် ရေဒီယိုဆက်သွယ်မှု ပြတ်တောက်၊ ပြည့်စုံသော လပေါ်ဆင်းသက်ခြင်းဖြစ်နိုင်၊ အမှန်တကယ်ရလဒ်ကိုမူ မသိရ၊ | Sinus Medii | မသိရ |- | [[ဆာဗေယာ ၅]] | ၃၀၃ | Atlas – Centaur | ၈ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၁၉၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ မြေနမူနာအား ပထမဆုံး အသုံးချ၊ | ဆိတ်ငြိမ် ပင်လယ် | 001.41N 023.18E |- | [[ဆာဗေယာ ၆]] | ၃၀၀ | Atlas – Centaur | ၇ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၃၀၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံ၊ အင်ဂျင်ပြန်လည်၊ | Sinus Medii | 000.46N 358.63E |- | [[ဆာဗေယာ ၇]] | ၃၀၆ | Atlas – Centaur | ၇ ဇန်နဝါရီ ၁၉၆၈ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၂၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံနှင့် ကမ္ဘာမြေမှ လေဆာတန်းအား ခြေရာခံမိ၊ | Tycho Crater | 041.01S 348.59E |- |} ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:ထင်ႏလာလောင်းဖုံႏ]] o4y4v5plpxb3uzz57sfxtf8y1yh6rlk 31729 31728 2025-07-08T14:20:11Z Khun Kt 19 /* အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻတပါတောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၆၈) */ 31729 wikitext text/x-wiki <imagemap> File:Moon Soft Landings.svg|thumb|right|400px|ကထင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏဒါႏ လာအလောင်းခင်ႏလမ်းဖုံႏယို ယီးထောက်ထွားနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ rect 220 0100 1100 0290 [[Luna 9]] rect 220 0290 1100 0480 [[Surveyor 1]] rect 220 0480 1100 0670 [[Luna 13]] rect 220 0670 1100 0860 [[Surveyor 3]] rect 220 0860 1100 1050 [[Surveyor 5]] rect 220 1050 1100 1240 [[Surveyor 6]] rect 220 1240 1100 1530 [[Surveyor 7]] rect 220 1430 1100 1620 [[Apollo 11]] rect 220 1620 1100 1810 [[Apollo 12]] rect 220 1810 1100 2000 [[Luna 16]] rect 220 2000 1100 2190 [[Luna 17]] rect 220 2190 1100 2380 [[Apollo 14]] rect 220 2380 1100 2570 [[Apollo 15]] rect 220 2570 1100 2760 [[Luna 20]] rect 220 2760 1100 2950 [[Apollo 16]] rect 220 2950 1100 3140 [[Apollo 17]] rect 220 3140 1100 3330 [[Luna 21]] rect 220 3330 1100 3520 [[Luna 23]] rect 220 3520 1100 3710 [[Luna 24]] rect 3500 0100 4500 0290 [[Chang'e 3]] rect 3500 0290 4500 0480 [[Chang'e 4]] rect 3500 0480 4500 0670 [[Chang'e 5]] rect 3500 0670 4500 0860 [[Chandrayaan 3]] rect 3500 0860 4500 1050 [[Smart Lander for Investigating Moon]] rect 3500 1050 4500 1240 [[IM-1]] rect 3500 1240 4500 1430 [[Chang'e 6]] rect 3500 1430 4500 1620 [[Blue Ghost Mission 1]] rect 3500 1620 4500 1810 [[IM-2]] desc bottom-left </imagemap> '''ထင်ႏလာမဲင်းလောင်း''' ({{lang-en| Moon landing or lunar landing}}) ကရိုꩻနောဝ်ꩻ [[အာႏကာႏသယာဉ်]] ထင်ႏကီမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်အာႏကာႏသကို ကလင်ꩻအောဝ်ႏဒင်ႏတွိုႏ လာအလောင်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻတဖူꩻစဲဉ်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻပါတောဝ်း ([[စက်ရုပ်]])တဖူꩻစဲဉ်ႏ ခွိုင်ႏကားတဖူꩻစဲဉ်ႏလို့လို့ယို ဟဲ့ꩻ လင်ꩻထေ့လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီးကမာꩻခါꩻဝတ္ထု ကတွိုႏလွေꩻရီးရီးသွတ်ꩻ ပထမအစသွတ်ꩻ ကတွိုႏလာအလောင်းနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) လာသဲစ်တိဉ်ဗာ (၁၃) နီꩻ [[သိုဗီယဲစ်ခမ်း]](ရသျား)ကမာꩻထေဒါႏ [[လူန ၂]] အာႏကာႏသယာဉ် ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web | url = http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A | title = Luna 2 | publisher = NASA–NSSDC}}</ref> [[File:Apollo 11 first step.jpg|thumb||၁၉၆၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက် ၂ နာရီ ၅၆ မိနစ် အချိန်က [[နေးလ် အမ်းစထရောင်း]]သည် လပေါ်သို့ ပထမဦးဆုံး ခြေမချမီ ဗွီဒီယိုမှ ထုတ်နှုတ်ထားသော ပုံရိပ်ဖြစ်သည်။ တကမ္ဘာလုံးရှိ လူပေါင်း သန်း၅၀၀ ခန့် ထို အစီအစဉ် တိုက်ရိုက် ထုတ်လွှင့်မှုကို ကြည့်ရှုနေကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။<ref>{{Cite web|title=Manned Space Chronology: Apollo_11|url=http://www.spaceline.org/flightchron/apollo11.html| publisher=spaceline.org|accessdate=6 February 2008}}</ref><ref>{{Cite web|title= Apollo Anniversary: Moon Landing "Inspired World"|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2004/07/0714_040714_moonlanding.html| work=National Geographic|accessdate=6 February 2008}}</ref>]] ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာႏကာႏသယာဉ်ယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>[http://www.nasa.gov/mission_pages/apollo/apollo11_40th.html NASA Apollo 11 40th anniversary].</ref> (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ တောမ်ႏ လိုꩻတပါတေဝ်း အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻတဲ တွက်လꩻနေးဒွုမ်သွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ တယ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏ ဗꩻထမ် (၂၀၁၃) လာ ဒီသေဉ်ဘာယို အီႏလင်ꩻလာအလောင်း ယွယွဗွီႏဗွီႏနေး တလꩻတောဝ်းဒွိုန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏ== ခမ်းထီ နဲင်ႏငံႏပေါင်ꩻအာဖုံႏ အွဉ်ႏစွထင်ႏ အာကာသယဉ် လာအလောင်း အာမွေးငါႏလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစုယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏကို အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ လူနာ(၂) အာကာသယာဉ် တဲင် နေးအာႏသန်သန်အွဉ်ႏလင်ꩻဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါအလောင်းယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ယဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်းလဲ့ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ရိန်းစျား(၄) အာကာသယဉ်တဲင် နေးအာႏအွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူးနေး လာအလောင်း နုဲင်းသိုဗီယဲစ်သီးနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ ရုသျား[[စဲ့ꩻယေန်ခွꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ|စဲ့ꩻငိမ်ꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ]]ကာႏလအကို ကဏ္ဍမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻတဲင် ယံကတွိုႏထင်ႏနွောင်ꩻရီးလာအလောင်းယိုလဲ့ ထီႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသပြဲင်ႏပွယ်ꩻတပွယ်ꩻနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ တညတောဝ်းဒွိုန်းအခိန်ႏတွင်ꩻကိုလွုမ်ꩻမိဉ်းတဲ့ ခမ်းနဲင်ႏငံႏအလင်ဖုံႏ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏတဲင် အွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူး ကရေႏအွဉ်ႏထွော့ခါꩻ လာမဲ့ငါအလောင်း တနားရီႏ မဲင်ႏ (၅၀၀၀) နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကထွာနုဲင်းယိုနောဝ် ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏ သက်တမ်ꩻလို့ထိုꩻတွော့ꩻ ယာဉ်ကမာꩻနွောင်ꩻအာႏ အစွန်ꩻဖုံႏထဲ့ထိုꩻတဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတရျားတောဝ်း တညီႏတောဝ်းခင်ႏလမ်းဖုံႏအကို ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏယို တတိဉ်ႏမယ်ꩻနွောင်ꩻဒွုမ် တဖူꩻကလပ်အတွိုင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ [[ဂျပန်ခမ်းထီ|ဂျပန်]]သီး ယဉ်ကလေပ်လာ ဟီတေဉ် နောဝ်ꩻ လင်ꩻထောင်းလူးလာ (၁၉၉၃) ဗာႏနေင်ႏ လာဧပြီ (၁၀) နီꩻနောဝ်ꩻသွူ။ (၂၀၀၆) ဗာႏနေင်ႏ လာသဲစ်တေဉ်ဘာ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ ဥရောပအာကာသအေစေဉ်သီ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ယဉ်ကလေပ်လာ သမတ်-၁ ယို ထိန်ꩻချုပ်ခါꩻနေးတွော့ꩻ အွဉ်ႏလင်ꩻတလူးဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါနေနေသွူ။ [[File:Lunar Lander Model.jpg|right|thumb|အပိုလို ထောင်ထွားလာမော်စျူး ၁၉၆၃ ဗာႏပုင်ႏစံႏ]] [[အိန္ဒိယခမ်း]] အာႏကာႏသ ထောင်ထွားရေꩻအစွိုꩻအဗူႏ (ISRO- The Indian Space Research Organisation ) ယို (၂၀၀၈) ဗာႏနေင်ႏ လာအောက်တိုဘာ (၁၄) နီꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာႏကာႏသယာဉ်တဲင် ယာဉ်ကလင်ꩻအီလာ (MIP- Moon Impact Probe) ယို ထိန်ꩻချုပ်နေး အွဉ်ႏလင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါလောင်း နောဝ်ꩻသွူ။ (MIP) ယို တဗွိုန်တောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻလာအရီးခါဖုံႏတဲင် ထူꩻချာꩻမှုအနေႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအိန္ဒိယသီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်ကလင်ꩻလာ ဆန်ဒရာ(၁)လောင်း ယာဉ်တဆွိုင်ꩻထန်ႏလွဉ်ထွူ ကလင်ꩻလွေꩻလာအလောင်းတွင်ꩻ နေးတောမ်ႏအောဝ်ႏအညာꩻကထိန်ꩻကရိယာႏဖုံႏတဲင် အာႏရုံႏခံႏစမ်ꩻထောင်ထွားလွေꩻပါနောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ ဆန်ဒရာ (၁) ထျꩻ ထိန်ꩻချုပ်သွုပ်တွယ်အီတာႏ ရေဒီယိုကသွိုပ်ဆွို့ꩻ တွောက်ထိုꩻတဲင် (၂၀၁၁) အကွို့ꩻဆုဲင်ꩻခိန်ႏရပ် မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း (၂၀၁၂) အစောဝ်းခိန်ႏရပ်တွင်ꩻ လင်ꩻထောင်းထဲ့လူး လာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခယ်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်လေပ်လာ ဆန်အဲ (၁) ယို (၂၀၀၉) ဗာႏနေင်ႏ လာမတ် (၁) နီꩻနောဝ်ꩻ ထိန်ꩻချုပ်နေးတဲင် လင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်းခိန်ႏ အီႏလင်ꩻအီတာႏကသုံꩻဒါႏ ဒုံးကျောင်ႏဘရိတ်နောဝ်ꩻ သုံꩻ (၁၈) ဆွိုင်ꩻလွုမ်ꩻတဲင် မာꩻပါထာꩻမာꩻလာအလောင်း သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻ အာကာသယာဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ ၊ လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် (၁၂) ဆွိုင်ꩻရပ်ဖုံႏယို (၁၉၆၆) တောမ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏအခါႏတွင်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ သိုဗီယဲစ်သီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို အရီးစသွတ်ꩻ ပထမအနေႏ အွဉ်ႏလင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻလာအလောင်းတဲင် သုံꩻအီ လူနာ(၉) တောမ်ႏ လူနာ(၁၃) ယာဉ်ဖုံႏအလောင်း ကအွဉ်ႏဆွို့ခါꩻ ကဲဉ်မရာခံႏနွောင်ꩻအကျမ်ꩻစား (ruggedized camera) ဖုံႏတဲင် တွယ်ႏထူႏလꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏတွော့ꩻ ပသာဖေႏချာနွောင်ꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီးလဲ့ ခံႏတောဝ်းရုသျှားသီးနွောင်ꩻတဲင် လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏအာကာယာဉ် လင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻနုဲင်းနုဲင်း လာလောင်း (၅) လဲင်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻကပါ အပိုလိုတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ (၆) လဲင်ႏ ယို လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻကပါ အပိုလိုယာဉ်ဖုံႏ ထွိုင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻထွူလာလောင်းတွော့ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျှားသီးယိုလဲ့ ဆုဲင်ꩻခါနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် လူနာ(၁၆)၊ လူနာ(၂၀)၊ လူနာ(၂၄) ဖုံႏတဲင် လင်ꩻလာအလောင်းထွူ ထူႏလꩻပါဟမ်ႏကအောဝ်ႏလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻလွဉ်ချာနွောင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လူနာ(၁၇)၊ လူနာ(၂၁) အာကာသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻလဲ့ လိုꩻတထုမ်းလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ စာꩻရင်ꩻအကိုယိုတပါတောဝ်းဒွိုန်း အာႏကာႏယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏအောဝ်ႏဒွိုန်းကတဲင် နုဲင်း လူနာ (၂၃) တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻလဲ့ အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ လင်ꩻတွိုႏနွောင်ꩻလာအလောင်းလဲ့ ဝွေꩻကအီတောလွေꩻပါ သိပ္ပံတခြိုꩻဖုံႏ တမာꩻတောဝ်းထာꩻမာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏအာႏကာႏသယာဉ် သာဗေယာ(၄) ယိုလဲ့ ခါးလား ကလင်ꩻဒျာႏအရင်ꩻယွယွသာႏသာႏတွင်ꩻ ရေဒီယိုသွုပ်ဆွိုက်မှုဖုံႏ တွောက်ထိုꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻကတွိုႏလာအလောင်းဖုံႏ== လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻပါ အာကာသယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်း လိုꩻကတွိုႏလွေꩻလာအလောင်းဖုံႏယို အရီးစသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာကာသယာဉ်ယို လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻပါစား အမေႏရိကန်ႏ သီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာကာသယဉ် အောဝ်ႏပိဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻတဲင် လိုꩻတွိုႏလွေꩻလꩻလာအလောင်း အောဝ်ႏလဲဉ်း (၁၂) ဖြာꩻသွူ။ ==သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏ ကအောဝ်ႏဆꩻချာဖုံႏ== [[File:Ranger 9 sudden impact.gif|thumb|left|ရိန်းဂျားအာကာသယာဉ် လကို ဝင်မဆောင့်မှီပန်းချီဆရာက ပုံဖော်ထားပုံ]] အာကသယာဉ် ယံကထင်ႏလွေꩻနွောင်ꩻ လာလောင်းအတာႏ ကာႏဖျတ်ဗာႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻအတာႏကမာꩻမွေးနွောင်ꩻအနယ်ꩻ ကအောဝ်ႏထွူလဲဉ်းယိုခါနောဝ်ꩻ သုံႏအီ ဒုံးကွင်ႏနယ်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလုံꩻကကျောင်ႏမို့ꩻလောင်းစား(မိုးပျံဖူဖောင်း) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း [[စဲစ်သင်ဖော်ꩻကျောင်ႏ]](ဂျက်လေယာဉ်) စတဲင် ယာဉ်ကဝုဲင်းထိုတလီꩻလောင်းဖုံႏယို ကျောင်ꩻဝုဲင်းနွောင်ꩻဟမ်ႏတလီꩻထုအကိုလွုမ်ꩻတွော့ꩻ တဗွိုန်တောဝ်းတောမ်ႏဒုံးကွင်ႏတဲင် [[ဒုံးကွင်ႏ]]ယို ဟမ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ꩻ ဗꩻထမ် ကထိုရိုးဒါႏတလီꩻတအဲဉ်ထောဝ်းရပ်စွဉ်ႏလဲ့ ဖေႏကထင်ႏလွေꩻစွူစွူအတာႏ တရန်ထန်ႏနွောင်ꩻအာႏအတာႏ မာꩻနွောင်ꩻစွူစွူကလွေꩻနှုန်ꩻ မာꩻထိုနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ ထင်ႏထောင်းဒုတ်လင်ꩻနွောင်ꩻ(ဝင်ဆောင့်)လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။<ref name="nasa-luna2">{{cite web|url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A|title=NASA – NSSDC – Spacecraft – Lun 2 Details|accessdate=17 February 2011}}</ref> အီႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ အာႏကာႏသယာဉ်ယို ဖေႏကလွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻ လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏကိုတဲင် ဖေႏကလွစ်အတာႏ ထူႏဗာႏ လွစ်တရန်အာႏတလာလာအမွိုင်နှုန်ꩻ(အလျင်)နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏလာလောင်း ထန်ႏချာ အီႏသဲင်ꩻအာကာသယာဉ်အာႏ သုံꩻဗာႏ ဒုံးကွင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏသဲင်ꩻချာဟမ်ႏ မိဉ်ႏနွို့ချာ ဟမ်ႏတလီထု ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကလင်ꩻနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း ဖေꩻကင်ꩻကင်ꩻအတာႏ ယာဉ်ကနွို့လွဉ်ဟမ်ႏတလီထုအကို ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကစုပ်ꩻယွမ်ꩻထိုꩻအရုဲင်ꩻစွန်ꩻအာႏ(အရွေ့စွမ်းအင်) တောမ်ႏ ယာဉ်အမွိုင်ဖေႏကယွ အမွိုင်ဖေႏကယွမ်ꩻလင်ꩻအတာႏ သုံꩻဗာႏ အနယ်ꩻကနွို့အီတလီꩻထု အနယ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==ခမ်းထီရေꩻ နဲင်ႏငံႏရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏဆချာဖဲ့ꩻဖုံႏ== ရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၇) နေင်ႏနောဝ်ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျားသီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ[[ဂျိုဟ်ႏတု]] လိုꩻသီးသမဲင်ꩻအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏတု စပွတ်နစ် (၁) (Sputnik 1, the first artificial Earth satellite) တဲင် အာႏကာႏသအကို ပြဲင်ႏပွယ်ꩻ စလွဉ်ခန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ကာႏလနောဝ်ꩻခါနောဝ်ꩻ ခမ်ႏဖာႏလောင်းယို အရင်ꩻဗွေႏဝါႏဒ ၊ ဒီမိုကရေသီဝါႏဒ ကထူႏကျင်ꩻသုံꩻခါꩻဒါႏခမ်းထီဖုံႏ တောမ်ႏ ခမ်းထီကထူႏခါꩻ [[ကွန်မျုနစ်ဝါႏဒ]] ဖုံႏ အောဝ်ႏပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻအခိန်ႏတွင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ==အစောဝ်းသွတ်ꩻ လိုꩻတပါတောဝ်း သိုဗီယဲစ်သီး ကလွေꩻလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၅၆-၁၉၆၆)== [[File:Луна-16.jpg|thumb|left|''လမြေသားနမူနာယူဆောင်လာသည့် လဆင်းယာဉ်လူနာ ၁၆ ပုံစံ'']] [[File:Surveyor 3-Apollo 12.jpg|thumb|left|[[အပိုလို ၁၂]] အာကာသယာဉ်မှူး ပီတီ ကွန်းရက်(Pete Conrad)အား ဆာဗေယာ ၃ ဆင်းသက်ယာဉ်အနီးတွင် ရပ်နေသည်ကိုတွေ့ရပုံ၊ နောက်ခံတွင် အပိုလို ၁၂ ဆင်းသက်ယာဉ် အင်တာပရက် (''Intrepid'') အား တွေ့မြင်ရသည်။]] တွိုႏ (၁၉၉၁) ဗာႏနေင်ႏ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ထွိုင်ႏကုဲင် ပြုဲင်လီထိုꩻထွူမꩻ သိုဗီယဲစ်သီး ဖေႏကတွိုႏလာအလောင်း ကကျိုꩻစာꩻကကျံႏစယ်ႏ ကထေအာႏမာꩻဒါႏ သမဲင်ꩻအမဲဉ်ႏဖုံႏယို ဗွောင်ဖွင်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ထေ့ ခမ်းသားအမျာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားတောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏတဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻတဲင် အမေႏရိကန်ႏသီးယို ပေါ်ꩻအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်လဲ့ ကေႏငြာႏထေထန်ႏဖေႏပါထွူသတင်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားသီးနောဝ်ꩻတဲ တကေႏငြာႏရီးတောဝ်း တထေပြန်ႏရီးဒွိုန်းသတင်ꩻ လꩻဟဲ့ꩻဖန်ဒွိုန်းတဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏတွော့ꩻ မိဉ်ႏတွိုႏလꩻလဲဉ်း အောင်အောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ တွိုႏလဲဉ်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻကလေပ်ဗဲဉ်(ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်း)သူꩻမꩻ ကွဲဖန်အမိဉ်ꩻ [[လူနာစီႏမံႏကိန်ꩻ|လူနာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ]]နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ် ကလွေꩻလာအလောင်း တအောင်ႏမျင်ႏတောဝ်းဖုံႏ ထာꩻမာꩻကထဲ့ꩻသွုမ်ꩻဖုံႏယို ကွပ်မဲဉ်အွဉ်ႏသေတောဝ်း မဲဉ်ဖေႏသေတောဝ်းလိုꩻအမျာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကခꩻထင်ႏ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ဒုံးကွင်ႏတဗာႏယို ခꩻလꩻတွိုႏဒွိုန်းလာထျꩻ စအောဝ်ႏဟမ်ႏတဖူꩻဗဲဉ်အလောင်းတွင်ꩻ မိဉ်ႏချို့ꩻယွင်ꩻ မိဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻယို ယံဖေႏကအွဉ်ႏဒို့ꩻဗိဉ်ႏနွောင်ꩻ မူလအင်းရေႏချက်အတာႏတဲင် ဟဲ့ꩻဖန်ဗော့ꩻအမိဉ်ꩻ စပွတ်နစ်ကလေပ်ဗဲဉ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ကော့စ်မော့စ် လေလ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ကခꩻထင်ႏကျာꩻ ကပꩻထိုꩻဖုံႏယိုလဲ့ တထေပြန်ႏဖိုတောဝ်းသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | သိုဗီယဲတ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | | | [[Semyorka]] – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ စက်တင်ဘာ ၂၃ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၉၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ အောက်တိုဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၄ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၂၅၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၁|လူနာ-၁]] | 361 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇန္နဝါရီ ၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရရှိသော ပထမဆုံးအာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှကပ်၍ပျံသန်းသည်။ နေကိုလှည့်လည်သည်။ လပေါ်သို့မရောက်ပဲလွဲသွားသည်။ |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇွန် ၁၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၅၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၂|လူနာ-၂]] | 390 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်ဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပထမဆုံးလဆောင့်ယာဉ် |- | [[လူန ၃|လူနာ-၃]] | 270 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လ၏တစ်ဖက်ခြမ်းကိုအောင်မြင်စွာဓာတ်ပုံရိုက်နိုင် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၅ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၆ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[စပွတ်နစ်]]-၂၅ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဇန္နဝါရီ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၅ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၄|လူနာ-၄]] | 1422 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဧပြီ ၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၅,၀၀၀ မိုင်(၈,၀၀၀ ကီလိုမီတာ)မှဖြတ်ပျံ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ မတ် ၂၁ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဧပြီ ၂၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[Cosmos (satellite)|ကော့စ်မော့စ်]]-၆၀ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၁၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဧပြီ ၁၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[လူန ၅|လူနာ-၅]] | 1475 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မေ ၉ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၆|လူနာ-၆]] | 1440 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဇွန် ၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၁၀၀,၀၀၀ မိုင်(၁၆၀,၀၀၀ [[ကီလိုမီတာ]]) မှ ဖြတ်ပျံ |- | [[လူန ၇|လူနာ-၇]] | 1504 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၈|လူနာ-၈]] | 1550 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဒီဇင်ဘာ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆင်းသက်ရန်ကြိုးစားနေစဉ် လပေါ်ဝင်ဆောင့်သည် |- |} ==အစောဝ်းခါ လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏသီး ကထင်ႏလွေꩻလာတဖူꩻစဲဉ်ႏ (၁၉၅၈-၁၉၆၅)== ===ပုဲင်အိုးနီးယားတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== [[File:Ranger8-moon.jpg|thumb|right|လကိုဝင်မဆောင့်မီ ရိန်းဂျား-၈ အာကာသယာဉ်မှပေးပို့ခဲ့သော လ၏ဓာတ်ပုံ]] ပုဲင်အိုးနီးယား ယာဉ်ကလွေꩻလာဖုံႏယို ပုံႏစံႏကွဲꩻ တဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻ ကွယ်ꩻပိဉ်(၃) မျိုꩻတဲင် အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏတောမ်ႏ ဒုံႏကွင်ႏအာႏတလာလွဉ်ꩻထာစား ခမ်ႏဖာႏလောင်းတွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒါႏ ဒုံးကွင်ႏ ( တိုက်ချင်းပစ်ဒုံးပျံ) ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒုံးကွင်ႏဖုံႏယို လွေꩻနွောင်ꩻညာꩻ ကီလိုမီတာ (၅၅၀၀) မာꩻကီ ( မဲင်ႏ(၃၅၀၀) ရပ်လွို) ပိဉ်တဲင် အောဝ်ႏအာသျှတွိုက်ခꩻလွေꩻတွိုႏအမေႏရိကတွိုက်(ဥပမာႏ အောဝ်ႏကိုးရီးယားခမ်း(ခမ်းထင်ꩻ) ကခꩻစမ်ꩻဒုံး ကတွိုႏတကာႏ အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကထဲ့သမုဒ္ဒရာႏကို) ပိဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ အမေႏရိကတွိုက် ခꩻတွိုႏနွောင်ꩻ ရုသျှားခမ်း ကအောဝ်ႏဒါႏ ဥရောပတွိုက် တောမ်ႏ အာသျှတွိုက် နောဝ်ꩻသွူ။ ===ရိန်းစျား တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== လွေꩻထေ့လာအထျꩻ ကအီႏလင်ꩻလာအလောင်းတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻမှုနောဝ်ꩻ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏကို အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ရိန်းစျား (၃) ၊ ရိန်းစျား(၄)၊ ရိန်းစျား(၅) အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏ မာꩻခါꩻလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရိန်းစျား ယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏယို တအွဉ်ႏဆွို့ဒပ်ခါꩻတောဝ်း ကဲဉ်မရာဖုံႏတဲင် တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏထွူစွဉ်ႏလဲ့ တလꩻတောဝ်း လာမဲ့ငါလောင်းရုပ်ပွိုင်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | အမေႏရိကန်ႏတဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၀]] | ၃၈ | Thor-Able | align="right" |၁၉၅၈၊ ဩဂုတ် ၁၇ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီး |- |[[ပုဲင်အိုနီးယား ၁]] | ၃၄ | Thor-Able | align="right" | ၁၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၅၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆော့ဝဲကြောင်သည်၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၂]] | ၃၉ | Thor-Able | align="right" | ၁၉၅၈၊ နိုဝင်ဘာ ၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တတိယအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၃]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၆ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၄]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၉၊ မတ် ၃ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရသည့်ပထမဆုံးအမေရိကန်အာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှဖြတ်ပျံသည်။ ချိန်သားလွဲသွားသဖြင့် ဝေးလွန်းကာဓာတ်ပုံရိုက်မရ၊ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၁]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်အာ ၂၄ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်စင်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၂၉ နိုဝင်ဘာ ၁၉၅၉ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကုန်လှောင်ခန်းအခွံပျက်စီး၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- |[[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃၀]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ စက်တင်ဘာ ၂၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဒုတိယဆင့်မူမမှန်ဖြစ်ခြင်း၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃၁]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၁]] | ၃ဝ၆ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၁၊ ဩဂုတ် ၂၃ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၂]] | ၃ဝ၄ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၈ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၁ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၃]] | ၃၃ဝ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဇန္နဝါရီ ၂၆ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံအထိန်းစနစ်ချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၄]] | ၃၃၁ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဧပြီ ၂၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – အာကာသအရာဝတ္ထုပေါ်သို့ ၏ပထမဆုံးရောက်သော အမေရိကန်အာကာသယာဉ်ဖြစ်သည်။ လသို့ဝင်ဆောင့်သည်။ ဓာတ်ပုံပို့ခြင်းမရှိ။ |- | [[ရိန်းဂျား ၅]] | ၃၄၂ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ အောက်တိုဘာ ၁၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ် ဓာတ်အားချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၆]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇန္နဝါရီ ၃၀ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ်ကင်မရာချွတ်ယွင်းသည်။ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၇]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇူလိုင် ၂၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၄၃၀၈ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရီန်းဂျား ၈]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၇၁၃၇ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၉]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၂၁ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၅၈၁၄ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |} ==သိုဗီယဲစ်(ရသျား)သီး လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻယွယွလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၇၆)== [[File:Soviet moonrover.JPG|thumb|left|''ဆိုဗီယက်တို့၏ ''လူနိုခေါ့ဒ်'' အလိုအလျောက် လပေါ်လှည့်လည်သွားလာရေးယာဉ်'']] သိုဗိယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ကခꩻထင်ႏဒါႏ [[လူန ၉]] အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆)နေင်ႏ ဖေဖော်ဝါရီ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အလေꩻထွူႏအောဝ်ႏ (၉၉) ဂရမ်တဲင် ကနွန်ႏထန်ႏနွောင်ꩻ တလီꩻအိတ်ယို (၁) သဲက္ကန့်အမွိုင်နှုန်ꩻ (၁၅) မီတာကအောဝ်ႏဒါႏ ကအီႏဒုတ်တလူႏတာႏ ရဲႏကာႏဖေႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ <ref name="astronautix-luna9">{{cite web|url=http://www.astronautix.com/craft/lunae6.htm|title=Astronautix Luna E-6|accessdate=February 2011}}</ref> လူနာ(၁၃) အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆) ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒီသေဉ်ဘာ (၂၄)နီꩻနောဝ်ꩻ ကနန်းခရာႏကိစ္စနုဲင်းယိုအတာႏ ငမ်းဗာႏဖိုနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူꩻစဲဉ်ႏနီလီးအကို ထူႏအီတောချာလꩻနွောင်ꩻ အံႏဖြာႏခရာႏ လာမဲ့ငါလောင်း ရုပ်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{Cite web|title=Moon Exploration|url=http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html|work=National Geographic|accessdate=17 September 2009|archivedate=15 December 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071215064020/http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html}}</ref> [[လူနာ ၁၆]]လွေꩻဖျင် လင်ꩻထွူလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻချာနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ ထွာပထမသွတ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ[[စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်]] ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite book |last=Burrows |first=William E. |title=This New Ocean: The Story of the First Space Age |year=1999 |publisher=Modern Library | pages=432 |isbn=0-375-75485-7}}</ref> [[အပိုလို ၁၁]] တောမ်ႏ [[အပိုလို ၁၃]] ဖုံႏယိုလဲ့ အောင်ႏမျင်ႏနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူစဲဉ်ႏဖုံႏယို တောမ်ႏ လူနာ-၂၀ (၁၉၇၂) လူနာ-၂၄ (၁၉၇၆) ဖုံႏလဲ့ မာꩻ အောင်ႏမျင်ႏနွောင်ꩻထဲင်းထဲင်းယင်းနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၇၀) တောမ်ႏ (၁၉၇၃) ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လူနိုခေါ့ဒ်(ပါꩻကထောင်လွေꩻတဖူꩻလာအလောင်း, လပေါ်လမ်းလျှောက်သူ) စက်ရုပ်အာႏကာႏသယာဉ် နီဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ယာဉ်နုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ မာꩻထာꩻမာꩻညပိဉ် (၁၀) လာ တောမ်ႏ (၄) လာဖုံႏတဲင် လူနိုခေါ့ဒ်(၁) နောဝ်ꩻ (၁၀.၅) ကီလိုမီတာ၊ လူနိုခေါ့ဒ်(၂) နောဝ်ꩻ (၃၇) ကီလိုမီတာ လွေꩻနွောင်ꩻလွရောင်လာအလောင်းဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻမာꩻ ရိုဗာမစ်ရှင် (Rova mission) ဖုံႏယို မာꩻသွုပ်စွဉ်ႏတရွဉ်းယင်းထဲင်း လူနာ တောမ်ႏ ဇွန်း လာအထျꩻ အီႏကာႏကျောင်ႏထာꩻမာꩻစဲဉ်ႏ စီမံကိန်းဖုံႏ နောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | ဆိုဗီယဲစ်(ရသျား) တဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏ ! align=center | အနမ်းထွူႏဖွီ (kg) ! align=center | ဒုံးကွင်ႏ ! align=center | ခꩻထင်ႏ ! align=center | ရေႏမိုးချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ကလင်ꩻဒါႏခင်ႏလမ်း ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[လူန ၉]] | ၁၅၈၀ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၃၁ ဇန္နဝါရီ ၁၉၆၆ | ထင်ႏလာလောင်း | <span style="color:green;">အောင်ႏမျင်ႏ</span> – ပထမဆုံး လပေါ်ဆင်းသက် များစွာသော ဓာတ်ပုံများ။ | Oceanus Procellarum | 7.13°N 64.37°W |- | [[လူန ၁၃]] | ၁၅၈ဝ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၆၆ | ထင်ႏလာလောင်း | <span style="color:green;">အောင်ႏမျင်ႏ</span> – ဒုတိယအကြီမ် လပေါ် ညင်သာသော ဆင်းသက်မှု။ | Oceanus Procellarum | 18°52'N 62°3'W |- | | | Proton | align="right" | ၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၆၉ | Lunar rover | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက်ခဲ့။ | | |- | | | Proton | align="right" | ၁၄ ဇွန် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက်။ | | |- | [[လူန ၁၅]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၃ ဇူလိုင် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – ထဲ့ကုဲင်လာလောင်း | Mare Crisium | မသိရ |- | Cosmos-300 | | Proton | align="right" | ၂၃ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | Cosmos-305 | | Proton | align="right" | ၂၂ အောက်တိုဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | | | Proton | align="right" | ၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက် | | |- | [[လူန ၁၆|လူနာ ၁၆]] | ၅၆၀၀ | Proton | align="right" | ၁၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁ဝ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 000.68S 056.30E |- | [[လူန ၁၇|လူနာ ၁၇]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၀ နိုဝင်ဘာ ၁၉၇၀ | Lunar rover | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၁ဝ.၅ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | Mare Imbrium | 038.28N 325.00E |- | [[လူန ၁၈]] | ၅၇၅၀ | Proton | align="right" | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၁ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လသို့ ပျက်ကျ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၀]] | ၅၇၂၇ | Proton | align="right" | ၁၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၂ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.ဝ၅ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၁]] | ၅၉၅၀ | Proton | align="right" | ၈ ဇန္နဝါရီ ၁၉၇၃ | လဆင်းယာဉ် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၃၇ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | LeMonnier Crater | 025.85N 030.45E |- | [[လူန ၂၃]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၂၈ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၄ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လပေါ် ဆင်းသက်ခြင်းအောင်မြင်၊ သို့သော် နမူနာယူလာရန် ချွတ်ယွင်းသွား၊ | Mare Crisium | 012.00N 062.00E |- | | | Proton | align="right" | ၁၆ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၅ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက် | | |- | [[လူန ၂၄]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၉ ဩဂုတ် ၁၉၇၆ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁၇ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Crisium | 012.25N 062.20E |- |} ==အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻတပါတောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၆၈)== [[File:Surveyor 1 launch.jpg|thumb|right|ခꩻထင်ႏ ဆာဗေယာ ၁ ကျာꩻ]] အမေႏရိကန်ႏသီး ကစီႏရင်ႏကမာꩻသေဗီယာစက်ရုပ်ယာဉ် (xavier project)ထာꩻမာꩻ(စီမံကိန်း)ယို လိုꩻသီးအီႏလင်ꩻအီလာအလောင်း ကလိုႏဒါႏဖျင်ဆင်မှုဖုံႏအတာႏ ထွာအီအစွဲအကမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ ကလွေꩻလာ (၅)စဲဉ်ႏလွုမ်းလွုမ်းယို လိုꩻတပါလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏအောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ(၃) နောဝ်ꩻ အပိုလို(၁၂) လင်ꩻလာလောင်းထွူ ည (၂) နေင်ႏထွူ လင်ꩻလွေꩻလယ်ႏထဲင်းလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse; " |- ! align=left | အမေႏရိကန်ႏသီးတဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏ ! align=center | အနမ်းထွူႏဖွီ (kg) ! align=center | ဒုံးကွင်ႏ ! align=center | ခꩻထင်ႏ ! align=center | မက်ရှင် ရေႏမိုးချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ဆင်းသက်ဇုန် ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[ဆာဗေယာ ၁]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၃၀ မေ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံပေါင်း ၁၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်။ ပထမဆုံး လပေါ် အမေရိကန်တို့ ဆင်းသက်ခြင်း။ | Oceanus Procellarum | 002.45S 043.22W |- | [[ဆာဗေယာ ၂]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – အင်ဂျင်ချွတ်ယွင်း၊ ကော်ပါးနိကပ် မီးတောင် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ပျက်ကျ၊ | Sinus Medii | 004.00S 011.00W |- | [[ဆာဗေယာ ၃]] | ၃၀၂ | Atlas – Centaur | ၂၀ April ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၆ဝဝဝ ပြန်ရောက်လာ၊ စက်ရုပ်လက်မောင်းတံဖြင့် အနက်စင်တီမီတာ ၁၇.၅ ထိ တူးဆွ၊ | Oceanus Procellarum | 002.94S 336.66E |- | [[ဆာဗေယာ ၄]] | ၂၈၂ | Atlas – Centaur | ၁၄ ဇူလိုင် ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – မထိခင် ရေဒီယိုဆက်သွယ်မှု ပြတ်တောက်၊ ပြည့်စုံသော လပေါ်ဆင်းသက်ခြင်းဖြစ်နိုင်၊ အမှန်တကယ်ရလဒ်ကိုမူ မသိရ၊ | Sinus Medii | မသိရ |- | [[ဆာဗေယာ ၅]] | ၃၀၃ | Atlas – Centaur | ၈ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၁၉၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ မြေနမူနာအား ပထမဆုံး အသုံးချ၊ | ဆိတ်ငြိမ် ပင်လယ် | 001.41N 023.18E |- | [[ဆာဗေယာ ၆]] | ၃၀၀ | Atlas – Centaur | ၇ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၃၀၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံ၊ အင်ဂျင်ပြန်လည်၊ | Sinus Medii | 000.46N 358.63E |- | [[ဆာဗေယာ ၇]] | ၃၀၆ | Atlas – Centaur | ၇ ဇန်နဝါရီ ၁၉၆၈ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၂၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံနှင့် ကမ္ဘာမြေမှ လေဆာတန်းအား ခြေရာခံမိ၊ | Tycho Crater | 041.01S 348.59E |- |} ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:ထင်ႏလာလောင်းဖုံႏ]] idx9zjhilh4emticmy7rnbjo8bh2zph 31730 31729 2025-07-08T14:29:46Z Khun Kt 19 31730 wikitext text/x-wiki [[File:Gumdrop Meets Spider - GPN-2000-001100.jpg|thumb|right|270px|[[:en:Apollo command and service module#Command module (CM)|CM]] pilot [[:en:David Scott]] performs a stand-up [[:en:Extravehicular activity|EVA]]]] <imagemap> File:Moon Soft Landings.svg|thumb|right|400px|ကထင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏဒါႏ လာအလောင်းခင်ႏလမ်းဖုံႏယို ယီးထောက်ထွားနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ rect 220 0100 1100 0290 [[Luna 9]] rect 220 0290 1100 0480 [[Surveyor 1]] rect 220 0480 1100 0670 [[Luna 13]] rect 220 0670 1100 0860 [[Surveyor 3]] rect 220 0860 1100 1050 [[Surveyor 5]] rect 220 1050 1100 1240 [[Surveyor 6]] rect 220 1240 1100 1530 [[Surveyor 7]] rect 220 1430 1100 1620 [[Apollo 11]] rect 220 1620 1100 1810 [[Apollo 12]] rect 220 1810 1100 2000 [[Luna 16]] rect 220 2000 1100 2190 [[Luna 17]] rect 220 2190 1100 2380 [[Apollo 14]] rect 220 2380 1100 2570 [[Apollo 15]] rect 220 2570 1100 2760 [[Luna 20]] rect 220 2760 1100 2950 [[Apollo 16]] rect 220 2950 1100 3140 [[Apollo 17]] rect 220 3140 1100 3330 [[Luna 21]] rect 220 3330 1100 3520 [[Luna 23]] rect 220 3520 1100 3710 [[Luna 24]] rect 3500 0100 4500 0290 [[Chang'e 3]] rect 3500 0290 4500 0480 [[Chang'e 4]] rect 3500 0480 4500 0670 [[Chang'e 5]] rect 3500 0670 4500 0860 [[Chandrayaan 3]] rect 3500 0860 4500 1050 [[Smart Lander for Investigating Moon]] rect 3500 1050 4500 1240 [[IM-1]] rect 3500 1240 4500 1430 [[Chang'e 6]] rect 3500 1430 4500 1620 [[Blue Ghost Mission 1]] rect 3500 1620 4500 1810 [[IM-2]] desc bottom-left </imagemap> '''ထင်ႏလာမဲင်းလောင်း''' ({{lang-en| Moon landing or lunar landing}}) ကရိုꩻနောဝ်ꩻ [[အာႏကာႏသယာဉ်]] ထင်ႏကီမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်အာႏကာႏသကို ကလင်ꩻအောဝ်ႏဒင်ႏတွိုႏ လာအလောင်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻတဖူꩻစဲဉ်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻပါတောဝ်း ([[စက်ရုပ်]])တဖူꩻစဲဉ်ႏ ခွိုင်ႏကားတဖူꩻစဲဉ်ႏလို့လို့ယို ဟဲ့ꩻ လင်ꩻထေ့လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီးကမာꩻခါꩻဝတ္ထု ကတွိုႏလွေꩻရီးရီးသွတ်ꩻ ပထမအစသွတ်ꩻ ကတွိုႏလာအလောင်းနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) လာသဲစ်တိဉ်ဗာ (၁၃) နီꩻ [[သိုဗီယဲစ်ခမ်း]](ရသျား)ကမာꩻထေဒါႏ [[လူန ၂]] အာႏကာႏသယာဉ် ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite web | url = http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A | title = Luna 2 | publisher = NASA–NSSDC}}</ref> [[File:Apollo 11 first step.jpg|thumb||၁၉၆၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက် ၂ နာရီ ၅၆ မိနစ် အချိန်က [[နေးလ် အမ်းစထရောင်း]]သည် လပေါ်သို့ ပထမဦးဆုံး ခြေမချမီ ဗွီဒီယိုမှ ထုတ်နှုတ်ထားသော ပုံရိပ်ဖြစ်သည်။ တကမ္ဘာလုံးရှိ လူပေါင်း သန်း၅၀၀ ခန့် ထို အစီအစဉ် တိုက်ရိုက် ထုတ်လွှင့်မှုကို ကြည့်ရှုနေကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။<ref>{{Cite web|title=Manned Space Chronology: Apollo_11|url=http://www.spaceline.org/flightchron/apollo11.html| publisher=spaceline.org|accessdate=6 February 2008}}</ref><ref>{{Cite web|title= Apollo Anniversary: Moon Landing "Inspired World"|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2004/07/0714_040714_moonlanding.html| work=National Geographic|accessdate=6 February 2008}}</ref>]] ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာႏကာႏသယာဉ်ယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>[http://www.nasa.gov/mission_pages/apollo/apollo11_40th.html NASA Apollo 11 40th anniversary].</ref> (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ တောမ်ႏ လိုꩻတပါတေဝ်း အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻတဲ တွက်လꩻနေးဒွုမ်သွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ တယ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏ ဗꩻထမ် (၂၀၁၃) လာ ဒီသေဉ်ဘာယို အီႏလင်ꩻလာအလောင်း ယွယွဗွီႏဗွီႏနေး တလꩻတောဝ်းဒွိုန်းနောဝ်ꩻသွူ။ [[File:Surveyor 1 launch.jpg|thumb|right|ခꩻထင်ႏ [[ဆာဗေယာ ၁]] ကျာꩻ]] ==လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏ== ခမ်းထီ နဲင်ႏငံႏပေါင်ꩻအာဖုံႏ အွဉ်ႏစွထင်ႏ အာကာသယဉ် လာအလောင်း အာမွေးငါႏလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစုယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏကို အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ လူနာ(၂) အာကာသယာဉ် တဲင် နေးအာႏသန်သန်အွဉ်ႏလင်ꩻဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါအလောင်းယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ယဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်းလဲ့ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ရိန်းစျား(၄) အာကာသယဉ်တဲင် နေးအာႏအွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူးနေး လာအလောင်း နုဲင်းသိုဗီယဲစ်သီးနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ ရုသျား[[စဲ့ꩻယေန်ခွꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ|စဲ့ꩻငိမ်ꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ]]ကာႏလအကို ကဏ္ဍမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻတဲင် ယံကတွိုႏထင်ႏနွောင်ꩻရီးလာအလောင်းယိုလဲ့ ထီႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသပြဲင်ႏပွယ်ꩻတပွယ်ꩻနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ တညတောဝ်းဒွိုန်းအခိန်ႏတွင်ꩻကိုလွုမ်ꩻမိဉ်းတဲ့ ခမ်းနဲင်ႏငံႏအလင်ဖုံႏ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏတဲင် အွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူး ကရေႏအွဉ်ႏထွော့ခါꩻ လာမဲ့ငါအလောင်း တနားရီႏ မဲင်ႏ (၅၀၀၀) နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကထွာနုဲင်းယိုနောဝ် ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏ သက်တမ်ꩻလို့ထိုꩻတွော့ꩻ ယာဉ်ကမာꩻနွောင်ꩻအာႏ အစွန်ꩻဖုံႏထဲ့ထိုꩻတဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတရျားတောဝ်း တညီႏတောဝ်းခင်ႏလမ်းဖုံႏအကို ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏယို တတိဉ်ႏမယ်ꩻနွောင်ꩻဒွုမ် တဖူꩻကလပ်အတွိုင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ [[ဂျပန်ခမ်းထီ|ဂျပန်]]သီး ယဉ်ကလေပ်လာ ဟီတေဉ် နောဝ်ꩻ လင်ꩻထောင်းလူးလာ (၁၉၉၃) ဗာႏနေင်ႏ လာဧပြီ (၁၀) နီꩻနောဝ်ꩻသွူ။ (၂၀၀၆) ဗာႏနေင်ႏ လာသဲစ်တေဉ်ဘာ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ ဥရောပအာကာသအေစေဉ်သီ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ယဉ်ကလေပ်လာ သမတ်-၁ ယို ထိန်ꩻချုပ်ခါꩻနေးတွော့ꩻ အွဉ်ႏလင်ꩻတလူးဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါနေနေသွူ။ [[File:Lunar Lander Model.jpg|right|thumb|အပိုလို ထောင်ထွားလာမော်စျူး ၁၉၆၃ ဗာႏပုင်ႏစံႏ]] [[အိန္ဒိယခမ်း]] အာႏကာႏသ ထောင်ထွားရေꩻအစွိုꩻအဗူႏ (ISRO- The Indian Space Research Organisation ) ယို (၂၀၀၈) ဗာႏနေင်ႏ လာအောက်တိုဘာ (၁၄) နီꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာႏကာႏသယာဉ်တဲင် ယာဉ်ကလင်ꩻအီလာ (MIP- Moon Impact Probe) ယို ထိန်ꩻချုပ်နေး အွဉ်ႏလင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါလောင်း နောဝ်ꩻသွူ။ (MIP) ယို တဗွိုန်တောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻလာအရီးခါဖုံႏတဲင် ထူꩻချာꩻမှုအနေႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအိန္ဒိယသီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်ကလင်ꩻလာ ဆန်ဒရာ(၁)လောင်း ယာဉ်တဆွိုင်ꩻထန်ႏလွဉ်ထွူ ကလင်ꩻလွေꩻလာအလောင်းတွင်ꩻ နေးတောမ်ႏအောဝ်ႏအညာꩻကထိန်ꩻကရိယာႏဖုံႏတဲင် အာႏရုံႏခံႏစမ်ꩻထောင်ထွားလွေꩻပါနောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ ဆန်ဒရာ (၁) ထျꩻ ထိန်ꩻချုပ်သွုပ်တွယ်အီတာႏ ရေဒီယိုကသွိုပ်ဆွို့ꩻ တွောက်ထိုꩻတဲင် (၂၀၁၁) အကွို့ꩻဆုဲင်ꩻခိန်ႏရပ် မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း (၂၀၁၂) အစောဝ်းခိန်ႏရပ်တွင်ꩻ လင်ꩻထောင်းထဲ့လူး လာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခယ်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်လေပ်လာ ဆန်အဲ (၁) ယို (၂၀၀၉) ဗာႏနေင်ႏ လာမတ် (၁) နီꩻနောဝ်ꩻ ထိန်ꩻချုပ်နေးတဲင် လင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်းခိန်ႏ အီႏလင်ꩻအီတာႏကသုံꩻဒါႏ ဒုံးကျောင်ႏဘရိတ်နောဝ်ꩻ သုံꩻ (၁၈) ဆွိုင်ꩻလွုမ်ꩻတဲင် မာꩻပါထာꩻမာꩻလာအလောင်း သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻ အာကာသယာဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ ၊ လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် (၁၂) ဆွိုင်ꩻရပ်ဖုံႏယို (၁၉၆၆) တောမ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏအခါႏတွင်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ သိုဗီယဲစ်သီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို အရီးစသွတ်ꩻ ပထမအနေႏ အွဉ်ႏလင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻလာအလောင်းတဲင် သုံꩻအီ လူနာ(၉) တောမ်ႏ လူနာ(၁၃) ယာဉ်ဖုံႏအလောင်း ကအွဉ်ႏဆွို့ခါꩻ ကဲဉ်မရာခံႏနွောင်ꩻအကျမ်ꩻစား (ruggedized camera) ဖုံႏတဲင် တွယ်ႏထူႏလꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏတွော့ꩻ ပသာဖေႏချာနွောင်ꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီးလဲ့ ခံႏတောဝ်းရုသျှားသီးနွောင်ꩻတဲင် လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏအာကာယာဉ် လင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻနုဲင်းနုဲင်း လာလောင်း (၅) လဲင်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻကပါ အပိုလိုတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ (၆) လဲင်ႏ ယို လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻကပါ အပိုလိုယာဉ်ဖုံႏ ထွိုင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻထွူလာလောင်းတွော့ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျှားသီးယိုလဲ့ ဆုဲင်ꩻခါနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် လူနာ(၁၆)၊ လူနာ(၂၀)၊ လူနာ(၂၄) ဖုံႏတဲင် လင်ꩻလာအလောင်းထွူ ထူႏလꩻပါဟမ်ႏကအောဝ်ႏလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻလွဉ်ချာနွောင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လူနာ(၁၇)၊ လူနာ(၂၁) အာကာသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻလဲ့ လိုꩻတထုမ်းလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ စာꩻရင်ꩻအကိုယိုတပါတောဝ်းဒွိုန်း အာႏကာႏယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏအောဝ်ႏဒွိုန်းကတဲင် နုဲင်း လူနာ (၂၃) တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻလဲ့ အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ လင်ꩻတွိုႏနွောင်ꩻလာအလောင်းလဲ့ ဝွေꩻကအီတောလွေꩻပါ သိပ္ပံတခြိုꩻဖုံႏ တမာꩻတောဝ်းထာꩻမာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏအာႏကာႏသယာဉ် သာဗေယာ(၄) ယိုလဲ့ ခါးလား ကလင်ꩻဒျာႏအရင်ꩻယွယွသာႏသာႏတွင်ꩻ ရေဒီယိုသွုပ်ဆွိုက်မှုဖုံႏ တွောက်ထိုꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိုꩻကတွိုႏလာအလောင်းဖုံႏ== လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻပါ အာကာသယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်း လိုꩻကတွိုႏလွေꩻလာအလောင်းဖုံႏယို အရီးစသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]] ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]အာကာသယာဉ်ယို လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻပါစား အမေႏရိကန်ႏ သီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာကာသယဉ် အောဝ်ႏပိဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻတဲင် လိုꩻတွိုႏလွေꩻလꩻလာအလောင်း အောဝ်ႏလဲဉ်း (၁၂) ဖြာꩻသွူ။ ==သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏ ကအောဝ်ႏဆꩻချာဖုံႏ== [[File:Ranger 9 sudden impact.gif|thumb|left|ရိန်းဂျားအာကာသယာဉ် လကို ဝင်မဆောင့်မှီပန်းချီဆရာက ပုံဖော်ထားပုံ]] အာကသယာဉ် ယံကထင်ႏလွေꩻနွောင်ꩻ လာလောင်းအတာႏ ကာႏဖျတ်ဗာႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻအတာႏကမာꩻမွေးနွောင်ꩻအနယ်ꩻ ကအောဝ်ႏထွူလဲဉ်းယိုခါနောဝ်ꩻ သုံႏအီ ဒုံးကွင်ႏနယ်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလုံꩻကကျောင်ႏမို့ꩻလောင်းစား(မိုးပျံဖူဖောင်း) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း [[စဲစ်သင်ဖော်ꩻကျောင်ႏ]](ဂျက်လေယာဉ်) စတဲင် ယာဉ်ကဝုဲင်းထိုတလီꩻလောင်းဖုံႏယို ကျောင်ꩻဝုဲင်းနွောင်ꩻဟမ်ႏတလီꩻထုအကိုလွုမ်ꩻတွော့ꩻ တဗွိုန်တောဝ်းတောမ်ႏဒုံးကွင်ႏတဲင် [[ဒုံးကွင်ႏ]]ယို ဟမ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ꩻ ဗꩻထမ် ကထိုရိုးဒါႏတလီꩻတအဲဉ်ထောဝ်းရပ်စွဉ်ႏလဲ့ ဖေႏကထင်ႏလွေꩻစွူစွူအတာႏ တရန်ထန်ႏနွောင်ꩻအာႏအတာႏ မာꩻနွောင်ꩻစွူစွူကလွေꩻနှုန်ꩻ မာꩻထိုနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ ထင်ႏထောင်းဒုတ်လင်ꩻနွောင်ꩻ(ဝင်ဆောင့်)လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။<ref name="nasa-luna2">{{cite web|url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=1959-014A|title=NASA – NSSDC – Spacecraft – Lun 2 Details|accessdate=17 February 2011}}</ref> အီႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ အာႏကာႏသယာဉ်ယို ဖေႏကလွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻ လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏကိုတဲင် ဖေႏကလွစ်အတာႏ ထူႏဗာႏ လွစ်တရန်အာႏတလာလာအမွိုင်နှုန်ꩻ(အလျင်)နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏလာလောင်း ထန်ႏချာ အီႏသဲင်ꩻအာကာသယာဉ်အာႏ သုံꩻဗာႏ ဒုံးကွင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏသဲင်ꩻချာဟမ်ႏ မိဉ်ႏနွို့ချာ ဟမ်ႏတလီထု ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကလင်ꩻနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း ဖေꩻကင်ꩻကင်ꩻအတာႏ ယာဉ်ကနွို့လွဉ်ဟမ်ႏတလီထုအကို ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကစုပ်ꩻယွမ်ꩻထိုꩻအရုဲင်ꩻစွန်ꩻအာႏ(အရွေ့စွမ်းအင်) တောမ်ႏ ယာဉ်အမွိုင်ဖေႏကယွ အမွိုင်ဖေႏကယွမ်ꩻလင်ꩻအတာႏ သုံꩻဗာႏ အနယ်ꩻကနွို့အီတလီꩻထု အနယ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==ခမ်းထီရေꩻ နဲင်ႏငံႏရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏဆချာဖဲ့ꩻဖုံႏ== ရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၇) နေင်ႏနောဝ်ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျားသီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ[[ဂျိုဟ်ႏတု]] လိုꩻသီးသမဲင်ꩻအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏတု စပွတ်နစ် (၁) (Sputnik 1, the first artificial Earth satellite) တဲင် အာႏကာႏသအကို ပြဲင်ႏပွယ်ꩻ စလွဉ်ခန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ကာႏလနောဝ်ꩻခါနောဝ်ꩻ ခမ်ႏဖာႏလောင်းယို အရင်ꩻဗွေႏဝါႏဒ ၊ ဒီမိုကရေသီဝါႏဒ ကထူႏကျင်ꩻသုံꩻခါꩻဒါႏခမ်းထီဖုံႏ တောမ်ႏ ခမ်းထီကထူႏခါꩻ [[ကွန်မျုနစ်ဝါႏဒ]] ဖုံႏ အောဝ်ႏပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻအခိန်ႏတွင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ==အစောဝ်းသွတ်ꩻ လိုꩻတပါတောဝ်း သိုဗီယဲစ်သီး ကလွေꩻလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၅၆-၁၉၆၆)== [[File:Луна-16.jpg|thumb|left|''လမြေသားနမူနာယူဆောင်လာသည့် လဆင်းယာဉ်လူနာ ၁၆ ပုံစံ'']] [[File:Surveyor 3-Apollo 12.jpg|thumb|left|[[အပိုလို ၁၂]] အာကာသယာဉ်မှူး ပီတီ ကွန်းရက်(Pete Conrad)အား ဆာဗေယာ ၃ ဆင်းသက်ယာဉ်အနီးတွင် ရပ်နေသည်ကိုတွေ့ရပုံ၊ နောက်ခံတွင် အပိုလို ၁၂ ဆင်းသက်ယာဉ် အင်တာပရက် (''Intrepid'') အား တွေ့မြင်ရသည်။]] တွိုႏ (၁၉၉၁) ဗာႏနေင်ႏ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ထွိုင်ႏကုဲင် ပြုဲင်လီထိုꩻထွူမꩻ သိုဗီယဲစ်သီး ဖေႏကတွိုႏလာအလောင်း ကကျိုꩻစာꩻကကျံႏစယ်ႏ ကထေအာႏမာꩻဒါႏ သမဲင်ꩻအမဲဉ်ႏဖုံႏယို ဗွောင်ဖွင်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ထေ့ ခမ်းသားအမျာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားတောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏတဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻတဲင် အမေႏရိကန်ႏသီးယို ပေါ်ꩻအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်လဲ့ ကေႏငြာႏထေထန်ႏဖေႏပါထွူသတင်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားသီးနောဝ်ꩻတဲ တကေႏငြာႏရီးတောဝ်း တထေပြန်ႏရီးဒွိုန်းသတင်ꩻ လꩻဟဲ့ꩻဖန်ဒွိုန်းတဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏတွော့ꩻ မိဉ်ႏတွိုႏလꩻလဲဉ်း အောင်အောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ တွိုႏလဲဉ်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻကလေပ်ဗဲဉ်(ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်း)သူꩻမꩻ ကွဲဖန်အမိဉ်ꩻ [[လူနာစီႏမံႏကိန်ꩻ|လူနာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ]]နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ် ကလွေꩻလာအလောင်း တအောင်ႏမျင်ႏတောဝ်းဖုံႏ ထာꩻမာꩻကထဲ့ꩻသွုမ်ꩻဖုံႏယို ကွပ်မဲဉ်အွဉ်ႏသေတောဝ်း မဲဉ်ဖေႏသေတောဝ်းလိုꩻအမျာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကခꩻထင်ႏ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ဒုံးကွင်ႏတဗာႏယို ခꩻလꩻတွိုႏဒွိုန်းလာထျꩻ စအောဝ်ႏဟမ်ႏတဖူꩻဗဲဉ်အလောင်းတွင်ꩻ မိဉ်ႏချို့ꩻယွင်ꩻ မိဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻယို ယံဖေႏကအွဉ်ႏဒို့ꩻဗိဉ်ႏနွောင်ꩻ မူလအင်းရေႏချက်အတာႏတဲင် ဟဲ့ꩻဖန်ဗော့ꩻအမိဉ်ꩻ စပွတ်နစ်ကလေပ်ဗဲဉ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ကော့စ်မော့စ် လေလ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ကခꩻထင်ႏကျာꩻ ကပꩻထိုꩻဖုံႏယိုလဲ့ တထေပြန်ႏဖိုတောဝ်းသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | သိုဗီယဲတ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | | | [[Semyorka]] – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ စက်တင်ဘာ ၂၃ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၉၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ အောက်တိုဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၄ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၂၅၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၁|လူနာ-၁]] | 361 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇန္နဝါရီ ၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရရှိသော ပထမဆုံးအာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှကပ်၍ပျံသန်းသည်။ နေကိုလှည့်လည်သည်။ လပေါ်သို့မရောက်ပဲလွဲသွားသည်။ |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ ဇွန် ၁၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၅၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၂|လူနာ-၂]] | 390 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်ဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပထမဆုံးလဆောင့်ယာဉ် |- | [[လူန ၃|လူနာ-၃]] | 270 | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၅၉၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လ၏တစ်ဖက်ခြမ်းကိုအောင်မြင်စွာဓာတ်ပုံရိုက်နိုင် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၅ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K72 | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၆ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[စပွတ်နစ်]]-၂၅ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဇန္နဝါရီ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၅ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု |- | [[လူန ၄|လူနာ-၄]] | 1422 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၃၊ ဧပြီ ၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၅,၀၀၀ မိုင်(၈,၀၀၀ ကီလိုမီတာ)မှဖြတ်ပျံ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ မတ် ၂၁ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဧပြီ ၂၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[Cosmos (satellite)|ကော့စ်မော့စ်]]-၆၀ | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၁၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ |- | | | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဧပြီ ၁၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် |- | [[လူန ၅|လူနာ-၅]] | 1475 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ မေ ၉ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၆|လူနာ-၆]] | 1440 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဇွန် ၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လအနီး ၁၀၀,၀၀၀ မိုင်(၁၆၀,၀၀၀ [[ကီလိုမီတာ]]) မှ ဖြတ်ပျံ |- | [[လူန ၇|လူနာ-၇]] | 1504 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – လသို့ဝင်ဆောင့် |- | [[လူန ၈|လူနာ-၈]] | 1550 | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဒီဇင်ဘာ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆင်းသက်ရန်ကြိုးစားနေစဉ် လပေါ်ဝင်ဆောင့်သည် |- |} ==အစောဝ်းခါ လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏသီး ကထင်ႏလွေꩻလာတဖူꩻစဲဉ်ႏ (၁၉၅၈-၁၉၆၅)== ===ပုဲင်အိုးနီးယားတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== [[File:Ranger8-moon.jpg|thumb|right|လကိုဝင်မဆောင့်မီ ရိန်းဂျား-၈ အာကာသယာဉ်မှပေးပို့ခဲ့သော လ၏ဓာတ်ပုံ]] ပုဲင်အိုးနီးယား ယာဉ်ကလွေꩻလာဖုံႏယို ပုံႏစံႏကွဲꩻ တဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻ ကွယ်ꩻပိဉ်(၃) မျိုꩻတဲင် အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏတောမ်ႏ ဒုံႏကွင်ႏအာႏတလာလွဉ်ꩻထာစား ခမ်ႏဖာႏလောင်းတွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒါႏ ဒုံးကွင်ႏ ( တိုက်ချင်းပစ်ဒုံးပျံ) ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒုံးကွင်ႏဖုံႏယို လွေꩻနွောင်ꩻညာꩻ ကီလိုမီတာ (၅၅၀၀) မာꩻကီ ( မဲင်ႏ(၃၅၀၀) ရပ်လွို) ပိဉ်တဲင် အောဝ်ႏအာသျှတွိုက်ခꩻလွေꩻတွိုႏအမေႏရိကတွိုက်(ဥပမာႏ အောဝ်ႏကိုးရီးယားခမ်း(ခမ်းထင်ꩻ) ကခꩻစမ်ꩻဒုံး ကတွိုႏတကာႏ အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကထဲ့သမုဒ္ဒရာႏကို) ပိဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ အမေႏရိကတွိုက် ခꩻတွိုႏနွောင်ꩻ ရုသျှားခမ်း ကအောဝ်ႏဒါႏ ဥရောပတွိုက် တောမ်ႏ အာသျှတွိုက် နောဝ်ꩻသွူ။ ===ရိန်းစျား တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ=== လွေꩻထေ့လာအထျꩻ ကအီႏလင်ꩻလာအလောင်းတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻမှုနောဝ်ꩻ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏကို အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ရိန်းစျား (၃) ၊ ရိန်းစျား(၄)၊ ရိန်းစျား(၅) အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏ မာꩻခါꩻလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရိန်းစျား ယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏယို တအွဉ်ႏဆွို့ဒပ်ခါꩻတောဝ်း ကဲဉ်မရာဖုံႏတဲင် တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏထွူစွဉ်ႏလဲ့ တလꩻတောဝ်း လာမဲ့ငါလောင်းရုပ်ပွိုင်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style="background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | အမေႏရိကန်ႏတဖူꩻရဲဉ်ႏ ! align=center | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) ! align=center | ပစ်လွှတ်ယာဉ် ! align=center | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ ! align=center | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် ! align=center | ရလဒ် |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၀]] | ၃၈ | Thor-Able | align="right" |၁၉၅၈၊ ဩဂုတ် ၁၇ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီး |- |[[ပုဲင်အိုနီးယား ၁]] | ၃၄ | Thor-Able | align="right" | ၁၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၅၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဆော့ဝဲကြောင်သည်၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၂]] | ၃၉ | Thor-Able | align="right" | ၁၉၅၈၊ နိုဝင်ဘာ ၈ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တတိယအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၃]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၆ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ၄]] | ၆ | Juno | align="right" | ၁၉၅၉၊ မတ် ၃ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – လွတ်မြောက်အလျင်ရသည့်ပထမဆုံးအမေရိကန်အာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှဖြတ်ပျံသည်။ ချိန်သားလွဲသွားသဖြင့် ဝေးလွန်းကာဓာတ်ပုံရိုက်မရ၊ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၁]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၅၉၊ စက်တင်အာ ၂၄ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပစ်စင်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃]] | ၁၆၈ | Atlas-Able | align="right" | ၂၉ နိုဝင်ဘာ ၁၉၅၉ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ကုန်လှောင်ခန်းအခွံပျက်စီး၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- |[[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃၀]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ စက်တင်ဘာ ၂၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ဒုတိယဆင့်မူမမှန်ဖြစ်ခြင်း၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ပုဲင်အိုနီးယား ပီ-၃၁]] | ၁၇၅ | Atlas-Able | align="right" | ၁၉၆၀၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၅ | လပတ်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – ပထမဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၁]] | ၃ဝ၆ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၁၊ ဩဂုတ် ၂၃ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၂]] | ၃ဝ၄ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၈ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၁ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၃]] | ၃၃ဝ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဇန္နဝါရီ ၂၆ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – တွန်းအားပေးဒုံးပျံအထိန်းစနစ်ချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၄]] | ၃၃၁ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ ဧပြီ ၂၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:green;">တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင်</span> – အာကာသအရာဝတ္ထုပေါ်သို့ ၏ပထမဆုံးရောက်သော အမေရိကန်အာကာသယာဉ်ဖြစ်သည်။ လသို့ဝင်ဆောင့်သည်။ ဓာတ်ပုံပို့ခြင်းမရှိ။ |- | [[ရိန်းဂျား ၅]] | ၃၄၂ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၂၊ အောက်တိုဘာ ၁၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ် ဓာတ်အားချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၆]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇန္နဝါရီ ၃၀ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:red;">မအောင်မြင်</span> – အာကာသယာဉ်ကင်မရာချွတ်ယွင်းသည်။ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၇]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၄၊ ဇူလိုင် ၂၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၄၃၀၈ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရီန်းဂျား ၈]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၇၁၃၇ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |- | [[ရိန်းဂျား ၉]] | ၃၆၇ | Atlas – Agena | align="right" | ၁၉၆၅၊ မတ် ၂၁ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံ ၅၈၁၄ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |} ==သိုဗီယဲစ်(ရသျား)သီး လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻယွယွလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၇၆)== [[File:Soviet moonrover.JPG|thumb|left|''ဆိုဗီယက်တို့၏ ''လူနိုခေါ့ဒ်'' အလိုအလျောက် လပေါ်လှည့်လည်သွားလာရေးယာဉ်'']] သိုဗိယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ကခꩻထင်ႏဒါႏ [[လူန ၉]] အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆)နေင်ႏ ဖေဖော်ဝါရီ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အလေꩻထွူႏအောဝ်ႏ (၉၉) ဂရမ်တဲင် ကနွန်ႏထန်ႏနွောင်ꩻ တလီꩻအိတ်ယို (၁) သဲက္ကန့်အမွိုင်နှုန်ꩻ (၁၅) မီတာကအောဝ်ႏဒါႏ ကအီႏဒုတ်တလူႏတာႏ ရဲႏကာႏဖေႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ <ref name="astronautix-luna9">{{cite web|url=http://www.astronautix.com/craft/lunae6.htm|title=Astronautix Luna E-6|accessdate=February 2011}}</ref> လူနာ(၁၃) အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆) ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒီသေဉ်ဘာ (၂၄)နီꩻနောဝ်ꩻ ကနန်းခရာႏကိစ္စနုဲင်းယိုအတာႏ ငမ်းဗာႏဖိုနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူꩻစဲဉ်ႏနီလီးအကို ထူႏအီတောချာလꩻနွောင်ꩻ အံႏဖြာႏခရာႏ လာမဲ့ငါလောင်း ရုပ်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{Cite web|title=Moon Exploration|url=http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html|work=National Geographic|accessdate=17 September 2009|archivedate=15 December 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071215064020/http://science.nationalgeographic.com/science/space/space-exploration/moon-exploration-article.html}}</ref> [[လူနာ ၁၆]]လွေꩻဖျင် လင်ꩻထွူလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻချာနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ ထွာပထမသွတ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ[[စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်]] ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။<ref>{{cite book |last=Burrows |first=William E. |title=This New Ocean: The Story of the First Space Age |year=1999 |publisher=Modern Library | pages=432 |isbn=0-375-75485-7}}</ref> [[အပိုလို ၁၁]] တောမ်ႏ [[အပိုလို ၁၃]] ဖုံႏယိုလဲ့ အောင်ႏမျင်ႏနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူစဲဉ်ႏဖုံႏယို တောမ်ႏ လူနာ-၂၀ (၁၉၇၂) လူနာ-၂၄ (၁၉၇၆) ဖုံႏလဲ့ မာꩻ အောင်ႏမျင်ႏနွောင်ꩻထဲင်းထဲင်းယင်းနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၇၀) တောမ်ႏ (၁၉၇၃) ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လူနိုခေါ့ဒ်(ပါꩻကထောင်လွေꩻတဖူꩻလာအလောင်း, လပေါ်လမ်းလျှောက်သူ) စက်ရုပ်အာႏကာႏသယာဉ် နီဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ယာဉ်နုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ မာꩻထာꩻမာꩻညပိဉ် (၁၀) လာ တောမ်ႏ (၄) လာဖုံႏတဲင် လူနိုခေါ့ဒ်(၁) နောဝ်ꩻ (၁၀.၅) ကီလိုမီတာ၊ လူနိုခေါ့ဒ်(၂) နောဝ်ꩻ (၃၇) ကီလိုမီတာ လွေꩻနွောင်ꩻလွရောင်လာအလောင်းဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻမာꩻ ရိုဗာမစ်ရှင် (Rova mission) ဖုံႏယို မာꩻသွုပ်စွဉ်ႏတရွဉ်းယင်းထဲင်း လူနာ တောမ်ႏ ဇွန်း လာအထျꩻ အီႏကာႏကျောင်ႏထာꩻမာꩻစဲဉ်ႏ စီမံကိန်းဖုံႏ နောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse;" |- ! align=left | ဆိုဗီယဲစ်(ရသျား) တဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏ ! align=center | အနမ်းထွူႏဖွီ (kg) ! align=center | ဒုံးကွင်ႏ ! align=center | ခꩻထင်ႏ ! align=center | ရေႏမိုးချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ကလင်ꩻဒါႏခင်ႏလမ်း ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[လူန ၉]] | ၁၅၈၀ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၃၁ ဇန္နဝါရီ ၁၉၆၆ | ထင်ႏလာလောင်း | <span style="color:green;">အောင်ႏမျင်ႏ</span> – ပထမဆုံး လပေါ်ဆင်းသက် များစွာသော ဓာတ်ပုံများ။ | Oceanus Procellarum | 7.13°N 64.37°W |- | [[လူန ၁၃]] | ၁၅၈ဝ | Semyorka – 8K78 | align="right" | ၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၆၆ | ထင်ႏလာလောင်း | <span style="color:green;">အောင်ႏမျင်ႏ</span> – ဒုတိယအကြီမ် လပေါ် ညင်သာသော ဆင်းသက်မှု။ | Oceanus Procellarum | 18°52'N 62°3'W |- | | | Proton | align="right" | ၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၆၉ | Lunar rover | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက်ခဲ့။ | | |- | | | Proton | align="right" | ၁၄ ဇွန် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက်။ | | |- | [[လူန ၁၅]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၃ ဇူလိုင် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – ထဲ့ကုဲင်လာလောင်း | Mare Crisium | မသိရ |- | Cosmos-300 | | Proton | align="right" | ၂၃ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | Cosmos-305 | | Proton | align="right" | ၂၂ အောက်တိုဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ထဲ့သွုမ်ꩻ</span> – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | | |- | | | Proton | align="right" | ၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက် | | |- | [[လူန ၁၆|လူနာ ၁၆]] | ၅၆၀၀ | Proton | align="right" | ၁၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁ဝ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 000.68S 056.30E |- | [[လူန ၁၇|လူနာ ၁၇]] | ၅၇၀၀ | Proton | align="right" | ၁၀ နိုဝင်ဘာ ၁၉၇၀ | Lunar rover | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၁ဝ.၅ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | Mare Imbrium | 038.28N 325.00E |- | [[လူန ၁၈]] | ၅၇၅၀ | Proton | align="right" | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၁ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လသို့ ပျက်ကျ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၀]] | ၅၇၂၇ | Proton | align="right" | ၁၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၂ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.ဝ၅ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |- | [[လူန ၂၁]] | ၅၉၅၀ | Proton | align="right" | ၈ ဇန္နဝါရီ ၁၉၇၃ | လဆင်းယာဉ် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၃၇ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | LeMonnier Crater | 025.85N 030.45E |- | [[လူန ၂၃]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၂၈ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၄ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – လပေါ် ဆင်းသက်ခြင်းအောင်မြင်၊ သို့သော် နမူနာယူလာရန် ချွတ်ယွင်းသွား၊ | Mare Crisium | 012.00N 062.00E |- | | | Proton | align="right" | ၁၆ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၅ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက် | | |- | [[လူန ၂၄]] | ၅၈၀၀ | Proton | align="right" | ၉ ဩဂုတ် ၁၉၇၆ | နမူနာ ယူလာ | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဝ.၁၇ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Crisium | 012.25N 062.20E |- |} ==အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻတပါတောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၆၈)== [[File:Surveyor 1 launch.jpg|thumb|right|ခꩻထင်ႏ ဆာဗေယာ ၁ ကျာꩻ]] အမေႏရိကန်ႏသီး ကစီႏရင်ႏကမာꩻသေဗီယာစက်ရုပ်ယာဉ် (xavier project)ထာꩻမာꩻ(စီမံကိန်း)ယို လိုꩻသီးအီႏလင်ꩻအီလာအလောင်း ကလိုႏဒါႏဖျင်ဆင်မှုဖုံႏအတာႏ ထွာအီအစွဲအကမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ ကလွေꩻလာ (၅)စဲဉ်ႏလွုမ်းလွုမ်းယို လိုꩻတပါလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏအောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ(၃) နောဝ်ꩻ အပိုလို(၁၂) လင်ꩻလာလောင်းထွူ ည (၂) နေင်ႏထွူ လင်ꩻလွေꩻလယ်ႏထဲင်းလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ {| class="wikitable" style=" background: #f9f9f9; border-collapse: collapse; " |- ! align=left | အမေႏရိကန်ႏသီးတဖူꩻရဲဉ်ႏဖုံႏ ! align=center | အနမ်းထွူႏဖွီ (kg) ! align=center | ဒုံးကွင်ႏ ! align=center | ခꩻထင်ႏ ! align=center | မက်ရှင် ရေႏမိုးချက် ! align=center | မက်ရှင် ရလဒ် ! align=center | ဆင်းသက်ဇုန် ! align=center | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |- | [[ဆာဗေယာ ၁]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၃၀ မေ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ဓာတ်ပုံပေါင်း ၁၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်။ ပထမဆုံး လပေါ် အမေရိကန်တို့ ဆင်းသက်ခြင်း။ | Oceanus Procellarum | 002.45S 043.22W |- | [[ဆာဗေယာ ၂]] | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – အင်ဂျင်ချွတ်ယွင်း၊ ကော်ပါးနိကပ် မီးတောင် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ပျက်ကျ၊ | Sinus Medii | 004.00S 011.00W |- | [[ဆာဗေယာ ၃]] | ၃၀၂ | Atlas – Centaur | ၂၀ April ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၆ဝဝဝ ပြန်ရောက်လာ၊ စက်ရုပ်လက်မောင်းတံဖြင့် အနက်စင်တီမီတာ ၁၇.၅ ထိ တူးဆွ၊ | Oceanus Procellarum | 002.94S 336.66E |- | [[ဆာဗေယာ ၄]] | ၂၈၂ | Atlas – Centaur | ၁၄ ဇူလိုင် ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:red;">ကျရှုံး</span> – မထိခင် ရေဒီယိုဆက်သွယ်မှု ပြတ်တောက်၊ ပြည့်စုံသော လပေါ်ဆင်းသက်ခြင်းဖြစ်နိုင်၊ အမှန်တကယ်ရလဒ်ကိုမူ မသိရ၊ | Sinus Medii | မသိရ |- | [[ဆာဗေယာ ၅]] | ၃၀၃ | Atlas – Centaur | ၈ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၁၉၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ မြေနမူနာအား ပထမဆုံး အသုံးချ၊ | ဆိတ်ငြိမ် ပင်လယ် | 001.41N 023.18E |- | [[ဆာဗေယာ ၆]] | ၃၀၀ | Atlas – Centaur | ၇ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၃၀၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံ၊ အင်ဂျင်ပြန်လည်၊ | Sinus Medii | 000.46N 358.63E |- | [[ဆာဗေယာ ၇]] | ၃၀၆ | Atlas – Centaur | ၇ ဇန်နဝါရီ ၁၉၆၈ | လပေါ်ဆင်းသက် | <span style="color:green;">အောင်မြင်</span> – ပုံ ၂၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံနှင့် ကမ္ဘာမြေမှ လေဆာတန်းအား ခြေရာခံမိ၊ | Tycho Crater | 041.01S 348.59E |- |} ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:ထင်ႏလာလောင်းဖုံႏ]] afui5o6emzky3tsp0jatwewz168xgzn 0 6935 31749 28462 2025-07-09T03:41:11Z Khun Kt 19 31749 wikitext text/x-wiki ၁။ သာႏဓုဟောဝ်သွူ ကလူႏဗာႏ၊ သာႏဓုဟောဝ်ငါႏ ကလွဉ်တန်ꩻ၊ ကုသိုလ်ႏဝင်ႏအခန်ꩻ ကပါရောဝ်း၊ တလွယ်ꩻကင်ꩻတောဝ်း ကျိုꩻလꩻဗာႏ၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻသေႏချာႏ သက်ဆွာꩻထို၊ သဌေꩻဆုꩻယို ယံလꩻဗာႏ၊ ဉာဏ်ႏတွမ်ႏပညာႏ ယံကတန်၊ ကုသိုလ်ႏကံႏဖန် ဘုန်ꩻယံကီꩻ၊ တယ်ႏစွဉ်ႏဟန်ႏနီꩻ မာꩻတငါ၊ ရေႏတွိုင်ꩻယံထွာ ငါတွိုင်ꩻအောင်ႏ၊ ဆောင်ႏတွိုင်ꩻယံထွာ ငါတွိုင်ꩻမျောက်၊ ဖဝတလျှောက် လိုꩻတွမ်ႏလူꩻ၊ ချမ်ꩻသာႏနီဦꩻ ယံလꩻဗာႏ၊ ကုသိုလ်ႏဝင်ႏတကာႏ ကဆုꩻတောင်ꩻ၊ ဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနောလောင်ꩻ ရိမေတ္တေ၊ အလောင်ꩻတရေꩻ မီႏပွင်ꩻပေါႏ၊ သေင်ႏတန်ကံꩻကောႏ မွူးဆလ၊ ပဏ္ဍကပလ္လင်ႏ ခံꩻလောင်းကီ၊ ဓမ္မတရာꩻထီ မီႏဟော်ꩻကျာꩻ၊ နာႏဗာႏစွုမ်ႏဖြာꩻ ထွူတဲင်ခါ၊ [[နိဗ္ဗာန်ႏ]]ဝေင်ꩻထာ ယံလꩻဗာႏ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသာႏကွိုနဲး ကုသိုလ်ႏဝင်ႏ အလူႏတကာႏသီးယာဟွေး။ ၂။ သာႏဓု သာႏဓု သာႏဓု၊ နေးတွမ်ႏပုဗ္ဗ မုဉ္စ ပရစေႏတနာႏ၊ သဒ္ဓါႏသွံခန်ꩻ ကလူႏတန်ꩻဗာႏ ကုသိုလ်ႏဝါင်ႏ၊ ကပါထင်ႏဗာႏ နီဒါႏန၊ မဟာႏပုည အာနိသင်ꩻ၊ ကထိန်ႏသင်္ကန်ꩻ ပွယ်ꩻတန်ယို၊ စွုမ်ႏဖြာꩻမူႏခို ကလူႏဗာႏ၊ (ကွပ်)ကုသိုလ်ႏအာႏ အကျိုꩻတဲင်၊ နီတကာႏမူႏသီးတဲ့ သက်ယံထို၊ နီတကာႏခိုသီးတဲ့ စိုးယံဆွာꩻ၊ တကာႏခိုသီးစွုမ်ႏဖြာꩻ ယောင်ꩻဖေႏနေးကယိန်းဆျူႏ၊ တကာႏမူႏသီးစွုမ်ႏဖြာꩻ လောင်ႏလွိုးဖေႏနေးကယိန်းယံ၊ ထာꩻဒါႏတန် ပညာႏအာ၊ ဥစ္စာႏခါ လွိုင်ႏပြန်ꩻပြော်ꩻ၊ သꩻမနော်ꩻ နမ်းကာယ၊ ယံသုခချံꩻသာႏအာ၊ ရေႏတွိုင်ꩻထွာငါတွိုင်ꩻအောင်ႏ၊ ရွစ်ဗꩻစွဉ်ႏဖဝငါ၊ ဖျော်ပတာခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏယံဖေႏကလꩻဗာႏဝါင်ꩻ၊ တကာႏခွန်နင်ꩻသီးယာဟွေး။ ၃။ ဂါရဝေါ စ နိဝါတော စ၊ လွဉ်ရိုႏသေႏ လွဉ်လူႏတန်ꩻ၊ ခွန်တွမ်ႏနင်ꩻ နီတကာႏ၊ ကလူႏသော့ꩻဗာႏ သင်္ဃာႏပေါင်ꩻ၊ အကျိုꩻနောလောင်ꩻ ဆုꩻတောင်ꩻဖေႏ၊ နမ်းကောဝ်ႏကာႏယေႏ ယံခြွိုင်ႏသန်ꩻ၊ ရောႏဂါႏလဲ့ကင်ꩻ ယံခြွေခြာႏ၊ ပညာႏလဲ့ပါ ထာꩻသေလွိုင်ႏ၊ ယံရက်စွိုး ယံရက်ခွိုꩻ၊ ရက်လိုꩻမျိုꩻ ရက်ဘာႏသာႏ၊ ရက်သာႏသနာႏ သတ္တိယံ၊ ထွာလိုꩻတန် နဲင်ႏငံႏခေါင်ꩻ၊ လိုꩻအပေါင်ꩻ အံႏဖြာႏညီႏ၊ (၁၀)ပါꩻပါႏရမီႏ ဖြဲ့ꩻထွူခါ၊ မဂ်တထာ ဖိုလ်ႏတဖူꩻ၊ နိဗ္ဗာန်ႏသူꩻ ယံတွိုႏထင်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏယံကလꩻဗာႏခန်းဝင်ꩻ၊ ခွန်တွမ်ႏနင်ꩻ တကာႏသီးဖုံႏဟွေး။ ၄။ ဣဇ္ဈိတံ ပတ္တိတံ၊ တုယှံ ခိပ္ပမေဝ သမိဇ္ဈတု- ငေါဝ်းပါဠိအတွိုင်ꩻ ခွိုင်းကလိုႏ ယံကလꩻ၊ ခွိုင်းကတꩻ ယံကအောင်ႏ၊ ခွိုင်းကဆောင်ႏ ယံကထွာ၊ ခွိုင်းကကာ ယံကတွိုႏ၊ ကွပ်ကုသိုလ်ႏ အနုဘောႏ၊ အလောင်ꩻတောႏ ရိမေတ္တေ၊ မဉ်ႏပွင်ꩻလွေꩻ တနီꩻနဝ်ꩻ၊ ခန္ဓာႏသောဝ်ꩻ လꩻမဂ်ဖိုလ်ႏ၊ ယံတွိုႏဗာႏ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏယံကလꩻဗာႏသွော့ဝင်ꩻ၊ ဘုရာꩻတကာႏ ကျောင်ꩻတကာႏသီးဖုံႏဟွေး/ဩ။ ၅။ ပုဗ္ဗ မုဉ္စ ပရစေႏတနာႏ၊ သွိုန်ႏဟောဝ်သဒ္ဓါႏ လွဉ်လူႏတန်ꩻ၊ နေးတွမ်ႏရွဉ်ခံꩻ လွဉ်လူႏသော့ꩻ၊ ချံꩻသာႏယံမော့ꩻ ယိုမာꩻငါ၊ ဥစ္စာႏရွဉ်ထာ ပစ္စေꩻလွိုင်ႏ၊ အုံဟဝ်အောဝ်ႏခြွိုင်ႏ ရောႏဂါႏကင်ꩻ၊ ရူပယောင်ꩻဆင်ꩻ ယံလꩻပါ၊ ဗလ-အာႏတလာ ယံလꩻဗာႏ၊ ဝေင်ꩻခံꩻခေႏမာႏ ခါးလားလꩻ၊ အုံစွူအဝ်ႏခွꩻ နန်ꩻနွုတ်ꩻဆောင်၊ သွဉ်းသယ်ႏပျောႏရောင် စွုမ်ႏနီꩻဟာ၊ ပီႏနယ်ꩻခါယာ သင်ႏတသေႏ၊ ခွန်ပိုနင်ꩻပေႏ ယံကထွာ၊ မျင်ꩻမိုရ်ႏကောင် ဝတိံသာႏ၊ စံႏစာꩻအုံဗာႏ နေင်ႏတရေင်၊ သက်တန်ꩻလို့တဲင် လင်ꩻချာယင်း၊ မနုဿလိုꩻခမ်း ကျွန်ꩻနဝ်ကို၊ ဗွေႏဘုရာꩻယို သာႏသနာႏ၊ သဲင်ꩻကျုံႏခွဲးဗာႏ စွုမ်ႏဇာတ်ဇာတ်၊ လိုꩻပေႏအရပ် ကသာႏယာႏ၊ ဝေင်ꩻသဲင်ခေႏမာႏ နွို့တငါ၊ နိဗ္ဗာန်ႏဝေင်ꩻထာ လꩻဗာႏရင်ꩻ၊ မူႏခိုခွန်နင်ꩻ သီးဖုံႏဟွေး/ဩ။ ၆။ သာႏဓု သာႏဓု သာႏဓု၊ အောင်ႏဇေယျတု အောင်ႏဆုꩻမင်္ဂလာႏ၊ အောင်ႏနမ်းချံꩻသာႏ ကလွဉ်လူႏလောင်ꩻ၊ ပွိုးအကျောင်ꩻဗွာ (ဗွေ)သဒ္ဓါႏ၊ ပွိုးစေႏတနာႏ ဗွေသꩻအင်၊ ကထိနစီဝရံ အခန်ꩻသင်ꩻ၊ ဒါႏနခန်ꩻ အကျိုꩻဖေႏ၊ စွုမ်ႏဘဝေႏ စွုမ်ႏဘဝ၊ ထာꩻသုခ အခြွီနွိုး၊ အဋ္ဌာရသ ထာꩻဒါႏစွုမ်ႏ၊ အံႏအွꩻကိုမ်ႏလိုမ်ႏ လွိုင်ႏပြန်ꩻပြော်ꩻ၊ သွုန်ႏသꩻမနော်ꩻ ထွာသူႏတောႏ၊ ယံကသဲင်ꩻကျုံႏတောႏ မွိုးရွဉ်အာ၊ ယံကသဲင်ꩻကျုံႏ ပါ ဖါရွဉ်လွိုင်ႏ၊ ချွေႏရံႏလဲ့လွိုင်ႏ ဩဇာႏသန်၊ လိုꩻလူꩻတနံ ဗျဟ္မာႏရပ်၊ စွုမ်ႏပန်စွုမ်ႏဇာတ် သဲင်ꩻစံႏစာꩻ၊ တရေင်ငတ်ꩻရျာꩻ ကိလေႏသာႏ၊ ပါတွမ်ႏတဏှာႏ ကာႏမဂုဏ်ႏ၊ ငတ်ꩻပါꩻအာႏရုံႏ ဩဃခြောင်၊ မဂ္ဂင်ႏသွစ်ꩻဗောင် တဒွေါ့ꩻညာꩻ၊ မဂ်လစ်ꩻပါꩻ ဖိုလ်ႏလစ်ꩻစွိုး၊ အခြွီနွိုး ခမ်း နိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏယံကလꩻဗာႏခန်းဝင်ꩻ၊ သာႏသနာႏထောက်ပံꩻ အလူႏတကာႏသီးဖုံႏဟွေး/ဩ။ ၇။ သာႏဓု သာႏဓု သာႏဓု၊ ငေါဝ်းဆုꩻတောင်ꩻဖေႏ ပတ္ထနာႏ၊ ငေါဝ်းမင်္ဂလာႏဖေႏ ယံလꩻညီꩻ၊ တဲႏစဟန်ႏသနီꩻ မာꩻတငါ၊ ဆေ့ꩻတွမ်ႏအာ အကျိုꩻယို၊ သက်လဲ့ယံထို အာႏယံသန်၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻလွိုးယံ ပညာႏဒါႏ၊ သုခ-ချံꩻသာႏ ဆုꩻငတ်ꩻမျိုꩻ၊ ထာꩻလူႏအကျိုꩻ အီႏလꩻဗာႏ၊ သုခ-ချံꩻသာႏ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏယံကလꩻသွော့ဝင်ꩻ ဘုရာꩻတကာႏ သာႏသနာႏမွိုးဖါသီးဖုံႏဟွေး/ဩ။ ၈။ သာႏဓု သာႏဓု သာႏဓု၊ ငေါဝ်းဆုꩻတောင်ꩻဖေႏ ပတ္ထနာႏ၊ တွမ်ႏငေါဝ်းမင်္ဂလာႏငွါခံꩻ(ရွဉ်)၊ ကလွဉ်လူႏသော့ꩻဝင်ꩻ ဒါႏနဖုံႏ၊ ကုသိုလ်ႏအဟုန်ႏ အကျိုꩻယို၊ အာယု-သက်ထို စိုးယံဆွာꩻ၊ ဝဏ္ဏ-နဝ်ꩻရာꩻ ယောင်ꩻဆင်ꩻတင်ႏ၊ ဉာဏ-နဝ်ꩻဉာဏ်ႏ ယံကထင်၊ ဗလ-အာႏသန် ယံတလာ၊ သုခ-နဝ်ꩻခါ ယံချံꩻသာႏ၊ ကျိုꩻတန်ငတ်ꩻဗာႏ ယံလꩻစွုမ်ႏ၊ ဒါႏနအဟုန်ႏ ပင်ႏထင်ႏငါ၊ ယံကဖျော် ပသာတွိုႏဗာႏ၊ ဝေင်ꩻခံꩻခေႏမာႏ ခမ်း နိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏယံကလꩻဗာႏဝင်ꩻ၊ ဘုရာꩻတကာႏ ကျောင်ꩻတကာႏသီးဖုံႏဟွေး/ဩ။ ၉။ သာႏဓု သာႏဓု သာႏဓု၊ ဟန်ႏသနီꩻယို ကုသိုလ်ႏမျတ် ကုသိုလ်ႏထူꩻ၊ သွုန်ႏသꩻဖူꩻ ကမဉ်လꩻ၊ နေးတွမ်ႏသꩻဗွာ ကလွဉ်လူႏ၊ နေးတွမ်ႏသꩻ ဖျူႏ ကလွဉ်လောင်ꩻ၊ ဝဏ္ဏ-အယောင်ꩻ ယံသေႏချာႏ၊ ပညာႏ-ထာꩻဒါႏ လေလင်းထံ၊ ဗလ-အာႏသန် နမ်းကာႏယ၊ ချံꩻသာႏ-သုခ ယံခြွိုင်ႏ သန်ꩻ၊ ရောႏဂါႏလဲ့ကင်ꩻ စွုမ်ႏပန်ပန်၊ ဗျဟ္မာႏတနံ အွိုးလူꩻခမ်း၊ သာႏယာႏလေလင်း တွမ်ႏချွေႏရံႏ၊ စေႏထွေဖဲ့ꩻရံႏ လစ်ꩻငတ်ꩻရျာꩻ၊ ဟဝ်ရာꩻ ယံရာꩻ စံႏစာꩻထွူ၊ မဂ္ဂင်ႏသွစ်ꩻဒူ ဖေါင်ႏခံꩻဆွိုက်၊ ကိလေႏသာႏသꩻမွိုက် ဖေ့ဝုဲင်ꩻသူႏ၊ တဏှာႏလဲ့ဟူႏ ငိမ်ꩻခွꩻကြောင်း၊ နိဗ္ဗာန်ႏခမ်းရောင်း တွိုႏဗာႏဝင်ꩻ၊ ပငါပရင်ꩻတဖုံႏဟွေး/ဩ။ ၁၀။ သာႏဓု သာႏဓု သာႏဓု၊ တကာႏခိုသီး ကလွဉ်လူႏ၊ တကာႏမူႏသီး ကလွဉ်လောင်ꩻ၊ စေႏတနာႏသွံခြောင်ꩻ ဒင်ႏကတူႏ၊ စေႏတနႏသွံဆူႏ ဒင်ႏ ကတောင်၊ အကျိုꩻပန်အွဉ် ယံလꩻဗာႏ၊ သုခ-ချံꩻသာႏ တွမ်ႏယောင်ꩻဆင်ꩻ၊ နမ်းသꩻခြွိုင်ႏသန်ꩻ ရောႏဂါႏဟူႏ၊ အာႏရဲင်ꩻအာႏဒူႏ ဗွေသꩻအင်၊ ထာꩻဒါႏလဲ့သန် ပညာႏသျင်ႏ၊ တနံလူꩻခွင်ႏ ဗျဟ္မာႏခမ်း၊ ကမ်းသꩻအုံနင်း ဟော်စေꩻစိန်ႏ၊ မဂ္ဂင်ႏသွစ်ꩻခိင်ႏ(ခေင်ႏ) တဒေါင်ခံꩻ၊ နိဗ္ဗာန်ႏသူꩻ ရင်ꩻ ယံလꩻခန်း၊ ပဉ်ရန်းပဉ်ရန်း ဗꩻထင်ႏကီ၊ ယံဖေႏကသဲင်ꩻအုံဗာႏခန်းဝင်ꩻ၊ သက်တန်ꩻ(၁၂၀)နော ကုသိုလ်ႏဝင်ႏအလူႏတကာႏသီးဖုံႏ ဟွေး/ဩ။ ၁၁။ သာႏဓု သာႏဓု ဟောဝ်သွူ၊ နေးတွမ်ႏကောင်းမု ကလွဉ်တွိုႏ၊ နေးတွမ်ႏကုသိုလ်ႏ ကလွဉ်ကွီ၊ ဒါႏနအခြွီ သီႏလစွိုး၊ အကျိုꩻယံနွိုး ပန် နောင်ႏလာႏ၊ ရုပ်နာမ်ႏခန္ဓာႏ အဝ်ႏပဲင်ႏတွင်ꩻ၊ ယောင်ꩻယိုတွမ်ႏဆင်ꩻ ဉာဏ်ႏပညာႏ၊ သုခချံꩻသာႏ တွမ်ႏဗလ၊ အာယုဝဍ္ဎန သက်ထိုဆွာꩻ၊ ငတ်ꩻရျာꩻသွဉ်းဖုံႏ အဝ်ႏအသောင်၊ ငါးထောင်သွဉ်းဖုံႏ အဝ်ႏရံႏပတ်၊ စိန္တေႏဗွေႏမျတ် မဉ်ႏပွင်ꩻလွဉ်၊ ဝတ်ရုံႏကꩻကွဉ် စီႏဝရာႏ၊ အခိုထွာဗာႏ ရဟန္တာႏပဉ်ဗူႏဗူႏ၊ အမူႏထွာဗာႏရဟန္တာႏပဉ်စွိုꩻစွိုꩻ၊ လောကုတ်ခွိုꩻ အရိယာႏနွယ်ႏ၊ တဖူꩻသွစ်ꩻသွယ်ႏ ထွာမဂ္ဂင်ႏ၊ ထင်ႏအီနိဗ္ဗာန်ႏ တဒေါင်ခံꩻ၊ နိဗ္ဗာန်ႏဝေင်ꩻခံꩻ တွိုႏအမန်ႏ၊ ယံဖေႏကထင်ႏအုံစံႏစာꩻဗာႏခန်းဝင်ꩻ ဘုရာꩻတကာႏ၊ သာႏသနာႏတကာႏအစွိုꩻသီးဖုံႏဟွေး/ ဩ။ ၁၂။ သာႏဓု သာႏဓု သာႏဓု၊ ကောင်းမုကုသိုလ်ႏ မာꩻဒဲဉ်လွမ်၊ သံႏသရာႏယံဖြွဉ် မာꩻဒါႏန၊ ခိန်ႏခါႏကာႏလ နုဲင်းယိုခါ၊ တထိန်ႏအလာ ပွယ်ꩻ သင်္ကန်ꩻ၊ မူႏခိုခွန်နင်ꩻ အွဉ်ဝင်ꩻလူႏ၊ စေႏတနာႏဗွာဖျူႏ ကူစွိုးစွိုး၊ ဘဝယံနွိုး တစိုးပန်၊ ဘဝကျယံ တစိုးသက်၊ လိုꩻတွိုင်ꩻ(လဲ့)ရက် အမျာꩻစိုမ်ꩻ၊ သꩻကွီ(အ)တွိုင်ꩻ ယံကလꩻ၊ သꩻတꩻ(အ)တွိုင်ꩻ ယံကထွာ၊ မွိုးရွဉ်(လဲ့)အာ ဖါရွဉ်လွိုင်ႏ၊ သဲင်ꩻခွဲး(မော့ꩻ)ကျုံႏ သူႏတောႏ ကောင်ꩻ၊ သုခဗလ အကျောင်ꩻဟဝ်၊ သွီႏယာႏတဆဝ် ရုပ်အင်္ဂါႏ၊ ပီဖြို့ꩻသွီႏယာႏ လွစ်အနယ်ꩻ၊ ဒုက္ခဆင်ꩻရယ်ꩻ (ဝွစ်)စွစ်ꩻလို့ကြောင်း၊ ကိလေႏသာႏ(ဗွဉ်း)ရွဉ်း တဏှာႏဝုဲင်ꩻ၊ တဆီပုဲင်တပါꩻ မေႏဖေ့ရျူႏ၊ မဂ်သꩻလဲ့ထူႏ ဖိုလ်ႏသꩻခွင်ႏ၊ ကွီထူႏနိဗ္ဗာန်ႏ ယံလꩻဝင်ꩻ၊ မူႏခိုခွန်နင်ꩻ မွိုးဖါသီးဖုံႏဟွေး/ဩ။ ၁၃။ ဣစ္ဆိတံ ပတ္တိတံ တုယှံ ခိပ္ပမေဝ သမိဇ္ဈတု၊ ရဟန္တာႏသီး ငဝ်းဆုꩻတောင်ꩻ၊ ရဟန်ꩻလောင်ꩻသီး ငဝ်းပတ္ထနာႏ၊ ငဝ်းဝါႏစာႏလွဉ်အတွိုင်ꩻ၊ ငဝ်းခံꩻဖွိုင်ꩻလွဉ်အကို၊ အကျိုꩻနုဲင်းယို ယံကလꩻ၊ အာယုဝဏ္ဏ သုခဗလ ပဋိဘာန၊ စွုမ်ႏဘဝ စံႏစာꩻသေႏ၊ စွုမ်ႏဘဝေႏ စံႏစာꩻအုံ၊ လိုꩻအဒုံ လူꩻအနယ်ႏ၊ တွမ်ႏသွဉ်းသယ်ႏ လစ်ꩻငတ်ꩻရျာꩻ၊ ထင်ႏစံႏစာꩻ ပျောႏပျောႏသွင်ႏ၊ ရောင်ႏလေတင်ႏ ဟော်နန်ꩻကို၊ စဝ်းဗွန်ထို ရိမေတ္တေ၊ နိဗ္ဗာန်ႏဆေꩻ မဉ်ႏတွိုႏလွဉ်၊ မဂ်ယံဖြွဉ် ဖိုလ်ႏယံပေါက်၊ တွိုႏရောက်ပါ နိဗ္ဗာန်ႏဝေင်ꩻ၊ ယံခွꩻငိမ်ꩻ ယံရောင်းရျူႏ၊ ဟန်ႏသနီꩻ ကလွဉ်လူႏ ဗာႏ၊ ဒါႏနကုသိုလ်ႏဝင်ႏအကျိုꩻ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသာႏ ယံဖေႏကလꩻဗာႏ ဘုရာꩻတကာႏ သာႏသနာႏတကာႏ (သင်္ကန်ꩻတကာႏ)သီးဖုံႏဟွေး/ ဩ။ ၁၄။ ဟောဝ်သွူဟောဝ်သွူ၊ အခိန်ႏတွိုႏ တထိန်ႏလာ၊ လူႏကပ်ပါ ပွယ်ꩻသင်္ကန်ꩻ၊ ခွန်တွမ်ႏနင်ꩻ သꩻသဒ္ဓါႏ၊ ဗွာစင်ငါႏ အကျိုꩻတဲင်၊ အခိုလဲ့ ထမ်ႏဆဲင်တွမ်ႏထာꩻလူႏ၊ အမူႏလဲ့ ဗွုတ်ꩻဆဲင်တွမ်ႏပစ္စေꩻ၊ ယောင်ꩻတရေꩻ စိုးငါတာႏ၊ ကွီချံꩻသာႏ စိုးငါလောင်း၊ ယံကရောင်း အဝ်ႏလိုꩻဒုံ၊ ယံကစုံ အုံလိုꩻခမ်း၊ လွူးသဲင်ꩻနမ်း ခြွေယိုꩻမာꩻ၊ ထိုမ်ႏစီꩻပွာꩻ အောင်ႏမျင်ႏအာ၊ အမျာꩻခြာ သတင်ꩻအွီႏ၊ တင်ꩻလုဲင်ထီႏ မေတ္တာႏတန်၊ ထွာ လိုꩻယံ ထွာလိုꩻဒါႏ၊ ထွာကျောင်ꩻကာႏ ထွာဖြားဒုံ၊ ကုသိုလ်ႏဗွန် အာဒါႏန၊ အန္တိမ ဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻဇာတ်၊ ဘဝမျတ် ဗျဟ္မာႏခြွီ၊ အွိုးခမ်းကီ တနံပို၊ အွိုးခမ်းထို တနံခမ်း၊ မွန်းပျောႏခန်း(သမ်း) ထွူသွော့ဝင်ꩻ၊ ဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻပွင်ꩻ ဗွေႏဗုဒ္ဓ၊ မေတ္တေယျ တဆူႏပေါႏ၊ သဲင်ꩻပူႏဇောႏ သဲင်ꩻ ဝုဲင်ႏဗာႏ၊ နိဗ္ဗာန်ႏချံꩻသာႏ ယံလꩻဝင်ꩻ၊ ပငါပရင်ꩻ တဖုံႏဟွေး/ဩ။ ၁၅။ သာႏဓု ဟဝ်သွူ ဟဝ်သွူ မူႏတွမ်ႏမောင်ႏ၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻလေတောင်ႏ နုဲင်းမွူးလာ၊ သꩻသဒ္ဓါႏဗွာ စေႏတနာႏ၊ လွဉ်ကပ်လူႏဗာႏ ကုသိုလ်ႏ မျတ်၊ နိစ်နိစ်သက်သက် စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻ၊ ကျံႏတွိုင်ꩻကမာꩻ ရေႏတွိုင်ꩻအောင်ႏ၊ ယံထွာဖြီဖေါင်ႏ အလခꩻ၊ နောင်ႏလာႏဘဝ မဉ်ႏသဲင်ꩻဖျင်၊ သဲင်ꩻထွာလိုꩻယံ ယောင်ꩻတရေꩻ၊ အာတွမ်ႏပစ္စေꩻ ခြွေမေတ္တာႏ၊ နမ်းလဲ့ချံꩻသာႏ တစိုးသက်၊ အာႏလဲ့တန်ကတ် ပညာႏဖုဲင်၊ အမျာꩻတင်ꩻ လုဲင် ယံချစ်(ဆိစ်)ရက်၊ ထင်ႏစွဉ်ႏမပ်မပ် စီꩻပွာꩻရေꩻ၊ အသဲင်ꩻအလွေꩻ ယံကဖြောင်၊ ထင်ႏခိုႏလင်ꩻဒွမ် ယံကစွို့ꩻ၊ ယံကထွာစူဖွို့ꩻ ရိက္ခာႏ ခြွီ၊ မူႏလဲ့ပီပီ ခိုနုဲင်းနုဲင်း၊ ယံလွစ်ပုဲင်း(ဖုဲင်း)စုဲင်း ထာꩻလူႏကျိုꩻ၊ ဖိုလ်ႏမဂ်တဖူꩻ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏယံကလꩻဗာႏသွော့ဝင်ꩻ ကျောင်ꩻ တကာႏသီးဖုံႏဟွေး/ဩ။ ၁၆။ သာႏဓု သာႏဓု သာႏဓု ဟောဝ်မွေးငါႏ၊ ကလူႏတန်ꩻဗာႏ ဟန်ႏနီꩻယို၊ သက်လဲ့ယံထို ဘုန်ꩻယံကီꩻ၊ တဲႏစဟန်ႏနီꩻ မာꩻတငါ၊ ရေႏတွိုင်ꩻယံ ထွာ ငါတွိုင်ꩻလꩻ၊ ကုသိုလ်ႏမꩻစꩻ ကံႏဟောဝ်စွဲး၊ စံႏစာꩻကပဲး ကုသိုလ်ႏကျိုꩻ၊ ဆုဲင်ꩻချာသဲင်ꩻစိုꩻ ဝေင်ꩻမွန်းပျောႏ၊ စေꩻစိန်ႏနန်ꩻတောႏ ဟော်ဆောင်အာ၊ ပီႏနယ်ꩻခါယာ လဲင်ꩻအွန်(အိုန်)အန်၊ ခွန်လူꩻ(ထွာ/အ)တန် သီကျာꩻဖုံႏ၊ အအူအဒုံႏ လဲင်ꩻတလွိုး၊ ယောင်ꩻဆင်ꩻစင်ဖြွိုး နင်ꩻလူꩻဖုံႏ၊ ပိဉ်စွိုꩻပိဉ်ဖုံႏ ကပျောႏရောင်၊ သက်တန်ꩻလို့လွဉ် လင်ꩻလိုꩻခမ်း၊ ဘုရာꩻအနမ်း သမ်းသဲင်ꩻကျုံႏ၊ သင်္ကန်ꩻဗုဲင်ရွုံႏ နွို့တငါ၊ မဂ် ဖိုလ်ႏဝေင်ꩻထာ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ယံလꩻမန်ႏမန်ႏ ကုသိုလ်ႏဝင်ႏစွိုꩻသီးတဖုံႏလိုမ်းတဉ်ဟွေး/ဩ။ သာႏဓု ဟဝ်သွူ၊ ဟန်ႏသနီꩻယို ဒါႏနကုသိုလ်ႏအဗွန်၊ သီႏလကုသိုလ်ႏအဗွန်၊ မေတ္တာႏဘာႏဝနာႏကုသိုလ်ႏအဗွန်၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသာႏ ကမဉ်လꩻဒါႏဆုꩻအတွိုင်ꩻ၊ ကျမ်ႏတွိုင်ꩻဖေႏကအောင်ႏ၊ ဆောင်ႏတွိုင်ꩻဖေႏကထွာ၊ ငါတွိုင်ꩻဖေႏကလꩻနောဝ်ꩻမꩻထွူတဲင်၊ မဉ်ႏသဲင်ꩻထွာ ယင်း လိုꩻတပန်၊ မဉ်ႏကွုတ်ဖျင်ယင်း လိုꩻတဇာတ်၊ တိဟိတ်ခွိုꩻမျတ် သန္ဓေႏတဲႏ၊ သဌေꩻသူႏကျွယ်ႏ ဗွို့ꩻခြꩻနမ်း၊ ဆင်ꩻရယ်ꩻအခမ်း ယံ ကင်ꩻညာꩻ၊ အရိမေတ္တေယျဘုရာꩻ မိဉ်ႏပွင်ꩻပေါႏ၊ တရာꩻအနုဘောႏ မဉ်ႏနာႏဗာႏ၊ ဧဟိဟဲ့ꩻဒျာႏ ခေါႏတောႏမူႏ၊ သင်္ကန်ꩻဗုဲင်ထူႏ ထွာထေရ် ရ၊ ဘိက္ခုသမဏ ရဟန္တာႏ၊ မာရ်ႏကိလေႏသာႏ တဏှာႏဝုဲင်ꩻ၊ ဒေါသလဲ့ပြုဲင် မောဟလွစ်၊ လောဘလဲ့ဝွစ် ကင်ꩻလို့စင်၊ အန္တိမဘဝ အ ဆုဲင်ꩻသွစ်ꩻ(သွတ်ꩻ)၊ ဘုရာꩻကယ်ချွစ် တွိုႏနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ကလူႏထင်ႏဗာႏ ဒါႏနကုသိုလ်ႏကျိုꩻ၊ ယိုꩻယိုꩻသာႏသာႏ ယံကလꩻသွော့ဝင်ꩻနော တကာႏသီးယာဟွေး/ ဖူးဝေးသီးယာဩ။ နီတကာႏသီး ဒါႏနကောင်းမု ကကျိုꩻလိုႏ၊ ကုသိုလ်ႏကောင်းမု ကလူႏတန်ꩻ၊ ကာလယံတွင်ꩻ နုဲင်းယိုခါ၊ သာႏသနာႏလေဗွာ ရောင်ႏတ ဟျာႏ၊ အကျိုꩻတန်ငါႏ ဘုရာꩻဟော်ꩻ၊ ထွာလိုꩻသဘော်ꩻ သေန်ႏတွမ်ႏဉာဏ်ႏ၊ ကသေလူႏထင်ႏ နုဲင်းယိုခါ၊ လူႏဗာႏတတွာ နုဲင်းခြုံႏရာႏ၊ အကျိုꩻလꩻဗာႏ နုဲင်းခြုံႏမွူး၊ အလာႏသဉ်ထွူး အဟေ့ꩻရျူႏ၊ မီꩻခိုႏအုံကွူႏ အဟေ့ꩻစုံ၊ လိုꩻလူꩻအဒုံ ပဒေႏသာႏ၊ ဒဲ့ꩻထူႏအရာႏ သေကစိုꩻ၊ ကွဉ် ကꩻခြွိုင်းခြိုꩻ အအွꩻအံႏ၊ ပြဲ့ꩻဝစုံႏလင်ႏ ရွဉ်တွမ်ႏခံꩻ၊ သွဉ်းသယ်ႏစွိုင်းနင်ꩻ သွꩻခွအာ၊ သာႏသနာႏလေဗွာ ကလူႏဗာႏ၊ မဂ်ဖိုလ်ႏချံꩻသာႏ ခမ်း နိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏယံကလꩻဗာႏဝင်ꩻ တကာႏခွန်နင်ꩻသီးယာဟွေး။ သာႏဓု သာႏဓု သာႏဓု၊ ကထိန စီဝရံ၊ ကထိန်ႏသင်္ကန်ꩻ ပွယ်ꩻလူႏဗာႏ၊ ဒါႏနမေတ္တာႏ ဝင်ꩻကေႏညိုႏ၊ ကုသိုလ်ႏမေတ္တာႏ ဝင်ꩻဟွိုန်ဟောဝ်၊ လွေꩻထင်ꩻလွေꩻနောဝ် ထာꩻကျံႏအောင်ႏ၊ လွေꩻတွို့ꩻလွေꩻကွဉ်ႏ ဘေꩻရန်ႏကင်ꩻ၊ အဲဉ်ထောဝ်းထာꩻစင်ꩻ ဝင်ꩻလွထီႏ၊ ဗွို့ꩻတောဝ်းခြူႏခြီႏ ကစင်ကြောင်း၊ အကျိုꩻနမ်းလောင်း ရောင်ႏအဝ်ႏလေ၊ နုဲင်းသဲင်ꩻလာဗွေ ရောင်ႏအဝ်ႏဆဲစ်ꩻ၊ လေလင်းစွစ်ꩻစဲစ်ꩻ ထီႏခြောင်(ဖြောင်) ဒေါင်၊ သဘော်ꩻဉာဏ်ႏသွောင် ဖြောင်ထီႏညာꩻ၊ အကျိုꩻစီꩻပွာꩻ မင်္ဂလာႏ၊ လောကသင်္သရာႏ နီဖဲ့ꩻဟောဝ်၊ ရောင်ႏလေတဆောဝ် ဘုရာꩻ ဟော်ꩻ၊ အကျိုꩻပြန်ꩻပြော်ꩻ ချံꩻသာႏတွိုႏ၊ တမဂ်တဖိုလ်ႏ ခမ်းနိဗ္ဗာန်ႏ၊ မန်ႏမန်ႏယံကလꩻဗာႏခန်းဝင်ꩻ ကုသိုလ်ႏဝါင်ႏဗွေႏ တကာႏသီးယာ ဟွေး။ ဟန်ႏသနီꩻယို နီတကာႏသီး ကလွဉ်လူႏ၊ သွုန်ႏသꩻဗွာဖျူႏ ကလွဉ်တန်ꩻ၊ ကထိန စီဝရံ ကုသိုလ်ႏမတ်၊ ဟွုန်ဟောဝ်နစ်သက် ကလူႏ ထာင်ႏ၊ ဒါႏနကုသိုလ်ႏဝင်ႏ အကျိုꩻနဝ်ꩻ၊ မီႏကွုတ်သဲင်ꩻဗာႏထဲင်း လိုꩻတပန်၊ မီႏကွုတ်သဲင်ꩻဗာႏချင် လိုꩻတဇာတ်၊ အာယု-ကရိုꩻ သက်ယံ ထို၊ ဝဏ္ဏ-ကောင်းယို ယောင်ꩻဆင်ꩻကျ၊ ပါ(က)သုခ ထာꩻချံꩻသာႏ၊ ဗလ-ရဲင်ꩻအာႏ တဲ့တလာ၊ ပဋိဘာန-ခါ ဉာဏ်ႏပညာႏ၊ ပြဲ့ꩻစုံႏလို့ဗာႏ စွုမ်ႏစိုးပန်၊ လွိုထဲင်းလိုꩻလင် တကတ်ꩻညာꩻ၊ အံႏဖြာႏစွုမ်ႏဖြာꩻ ခီႏမွံꩻ(မိုမ်ꩻ)လွ၊ ဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻဘဝ သူꩻနောဝ်ꩻခါ၊ မော့ꩻခွဲဗာႏပါ တွမ်ႏ ဘုရာꩻ၊ သဲစ်တဲင်ဟော်ꩻကျာꩻ ဒေႏသနာႏ၊ တပုတ်တဂါႏထာႏ တရာꩻငွါ၊ အခိုတဲ့ထွာ ရဟန္တာႏပဉ်ဗူႏဗူႏ၊ အမူႏတဲ့ထွာ ဘိက္ခူနီမပဉ်စွိုꩻစွိုꩻ၊ သꩻသွိုꩻပျောႏသွင်ႏ ခမ်းမျတ်နိဗ္ဗာန်ႏသူꩻ၊ ယံကလꩻဗာႏသွူဝါင်ꩻ၊ ပငါပရာင်ꩻ ကုသိုလ်ႏဝင်ႏ အလူႏတကာႏသီးဖုံႏဟွေး။ ( ၁၃၈၅-ဗာႏနေင်ႏ၊ တထိန်ႏလာဗွေ၊ မွူးနီꩻ-တနင်္လာႏ၊ ၂၇-၁၁-၂၀၂၃ ပွယ်ꩻသင်္ကန်ꩻတထိန်ႏနီꩻ၊ လဝ်းဖြောင်ငါဝွေꩻဗွေႏ၊ ဝွေꩻ ဗွေႏစွဉ်ꩻဖေႏတဲင် တဲမ်းနျꩻငါသမ်းဗာႏနုဲင်းယိုသွူ။ ကောကလိုႏဒါႏသား ဖေႏနေးကယပ်ꩻဗာႏမွုန်းတဲင် လူႏငါငါယင်းနုဲင်းနဝ်ꩻဒျာႏသွူ၊ သုံꩻအီနမ်းကျိုꩻ မွေးတဝ်းတွော့ꩻ ဖြယ်ငါဗာႏဒျာႏ၊ ဗွေႏဗွန်-သာမိက၊ ကျောင်ꩻဗန်းမက်ꩻ၊ အွိုင်ႏကန်ꩻတူꩻတန်၊ မောက်ꩻမုဲင်ႏဝေင်ꩻနယ်ႏ-စုရွမ်သေꩻဖေႏ၊ ဗွေႏမဟိန္ဒ၊ ဇဝနာရာမလိတ်သွဉ်တွိုက်၊ ဝေင်ꩻသထုံႏပေႏ-သီႏသဲင်ႏ၊ တွဲႏနျꩻယင်းတွမ်ႏ ယူနီကုတ်လိတ်ဖြုံႏ၊ ၁၃၈၅-ဗာႏ၊ တထိန်ႏလောင်း ၁-နီꩻ၊ မွူးဟာလင်ꩻတမို့စ ၆-နားရီႏ (၃၉)မိနစ်တွင်ꩻ ထွူနဝ်ꩻသွူ။)<ref>ငေါဝ်းဆုꩻတောင်ꩻ၊ ဗွေႏဗွန်သာမိက၊ ကျောင်ꩻဗန်းမက်ꩻ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏမောက်ꩻမုဲင်ႏ</ref> ===အာႏကွိုꩻ=== <references /> [[ကဏ္ဍ:ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ]] dqlw6e2pp2oxz78b21jfk5f1i3xzdxt 0 8530 31719 31708 2025-07-08T14:00:02Z ဗန်ကှိုန် 25 /* ရူတာဖော့ဒ် သေနာႏထွꩻ နျူကလိယ */ 31719 wikitext text/x-wiki '''နျူကလီးယား ရူပဗေဒ'''ယို ထွာ [[ရူပဗေဒ]] ကထွားလွောန်ꩻဒါႏ [[အဲတ်တမ်]]ဖဲ့ꩻရာ [[နျူကလိယ]]တွမ်ႏ ထာꩻကပါသော့ꩻဒါႏ ကောင်းကိုဖုံႏ အဗာႏလူႏလုဲင်ႏဝင်ꩻခရာႏသွူ။<ref name=nupecc_report>{{cite report |author = European Science Foundation |year = 2010 |title = NuPECC Long Range Plan 2010: Perspectives of Nuclear Physics in Europe |url = http://www.nupecc.org/lrp2010/Documents/lrp2010_final_hires.pdf |page = 6 |quote = "Nuclear physics is the science of the atomic nucleus and of nuclear matter." |access-date = 14 March 2017 |archive-date = 17 August 2018 |archive-url = https://web.archive.org/web/20180817185846/http://www.nupecc.org/lrp2010/Documents/lrp2010_final_hires.pdf |url-status = dead }}</ref> ထွာနေး ထွားလွောန်ꩻ [[နျူကလီးယားထာꩻခြိုꩻ]] အွိုးတဖဲ့ꩻခေါ်စား။ နျူကလီးယား ရူပဗေဒယို အဗွိုန်ပီတောဝ်း [[အဲတ်တောမစ် ရူပဗေဒ]] ကထွားလော်ဒါႏ [[အဲတ်တမ်]]ကားကအောဝ်ႏ၊ ပါတွမ်ႏ ဝွေꩻသီး[[အီလဲက်ထရွန်]]ဖုံႏသွူ။ ကထွိုင်ႏသေနာႏ နျူကလီးယား ရူပဗေဒထွူ ရဲန်ꩻမာꩻမွေးဝင်ꩻ [[နျူးကလီးယားစူခွုမ်|နျူကလီးယားစူခွုမ်]]၊ [[နျူကလီးယားအာႏစွိုး]]၊ [[နျူကလီးယားဗုံးရာႏ]]၊ [[နျူကလီးယား တသီႏဖဲ့ꩻ]] ပီနုဲင်း [[ကဲတ်ꩻယောင်ꩻတွမ်ႏ ပသီႏလောႏ သံလဲက်]](Magnetic resonance imaging)အာႏရဲင်ꩻထွူ ထုမ်ႏထွားအီရေားဂါႏ (MRI) စက်၊ စက်မာꩻစက်ခြိုင်းဖဲ့ꩻရာ ယင်း ထာꩻဆို့ꩻရုဲင်ဖဲ့ꩻရာတာႏ [[အုဲန်သိုတုပ်]] (isotopes)၊ အွောန်ႏဗွို့ꩻသော့ꩻ အုဲန်းယွန်း အနမ်းအောဝ်ႏအဉ်စဉ်နီယာဖဲ့ꩻကို၊ [[ဘူမိဗေဒ]]ဘာႏသာႏကို [[ထောင်ချာအီ ရေဒီယိုကာဗွန်နေးစား]] ညနေင်ႏဗွို့ꩻတွမ်ႏ [[သုတေသနစခါပညာႏ|ထာꩻခြိုꩻညဆွာꩻဘာႏသာႏ]]ဖဲ့ꩻဖုံႏ။ မာꩻ ထာꩻမာꩻနောဝ်ꩻစားဖုံႏယို ထွာနေး ပညာႏထွားသွောန်ထူႏလွောန်ꩻ [[နျူကလီးယားအဉ်စဉ်နီယာ]]ဖဲ့ꩻသွူ။ [[ထာꩻဇျꩻရူပဗေဒ]]တွမ်ႏ နျူကလီးယား ရူပဗေဒနောဝ်ꩻ အပီတောဝ်းဝင်ꩻရိုꩻလဲ့ အောဝ်ႏသွောန်ထူႏ ထွားလွောန်ꩻပဲန်နေးဝင်ꩻ။ [[နျူကလီးယား နက္ခတ္တရူပဗေဒ]](Nuclear astrophysics)ယို ကအီးခြုဲင်းနယ်ဖေႏ [[နက္ခတ္တရူပဗေဒ]]ခရာႏပီနုဲင်း [[ဆာႏ]]သီးကောင်းကို အောဝ်ႏထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻတာႏ ထွာအထျꩻထျꩻ၊ ထွာပါက [[ဓာတုဗေဒ]] [[ဒြတ်စင်]]ဖုံႏ အရီးရီးသွူ။ ==ဗွောင်ဖုဲင်ကင်း== [[File:Paul Nadar - Henri Becquerel.jpg|thumb|[[:en:Henri Becquerel|ဟဉ်နရီဘဲက်ဂွါရယ် (Henri Becquerel)]]]] [[File:Cloud chambers played an important role of particle detectors.jpg|thumb| တယ်ႏ ၁၉၂၀ ဖုံႏကို မို့ꩻအေႏပွီဖုံႏ လွူꩻအီစ ထာꩻခြွိုင်းထုမ်ႏစောပ်ꩻ ထာꩻဇျꩻဖဲꩻရာထွူ ဆုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ သေထွꩻလꩻအီ ပိုသစ်ထရွန်၊ မျူယွန် ယင်း ကာအွန် (kaon)) ]] စီꩻကန်ꩻ အွောန်ႏထော့ခါꩻကို နျူကလီးယား ရူပဗေဒတွမ်ႏ အဲတ်တမ်ဖဲ့ꩻရာ ရူပဗေဒ တဗွိုန်ပီတောဝ်းဝင်ꩻကရိုꩻယို အတယ်ႏစစ ၁၈၉၆ ဗာႏနေင်ႏကိုခါ၊<ref name=brm>{{cite book |title=Nuclear and Particle Physics |author=B. R. Martin |publisher=John Wiley & Sons, Ltd. |year=2006 |isbn=978-0-470-01999-3 }}</ref> ဟဉ်နရီဘဲက်ဂွါရယ် ကသေထွꩻဒါႏ ရေဒီယိုသတ္တိဆုဲင်းထာꩻ (radio activity) ခါ၊ အမာꩻစစ အောဝ်ႏယူရေနီယမ် တသာႏဖုံႏကို ဝင်ꩻကထောင်ထွားဒါႏ မေႏလို့ꩻမေႏ (မန်း-မီးစုန်း) ကိုခါ။<ref>{{cite journal |author=Henri Becquerel |title=Sur les radiations émises par phosphorescence |journal=Comptes Rendus |volume=122 |pages=420–421 |year=1896 |url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k30780/f422.chemindefer |access-date=2010-09-21 |archive-date=2017-09-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170904040827/http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k30780/f422.chemindefer |url-status=live }}</ref> ''ဇေဇေတောမသန်'' သေထွꩻအီလဲက်ထရွန်ထွူ အောဝ်ႏခါႏတနေင်ႏကို ရိုꩻစခန်းဝင်ꩻ အဲတ်တမ်ကောင်းကိုယို အဗူႏခါꩻထာꩻအောဝ်ႏ။<ref>{{cite journal|last1=Thomson|first1=Joseph John|author1-link=Joseph John Thomson|title=Cathode Rays|year=1897|journal=[[Royal Institution|Proceedings of the Royal Institution of Great Britain]]|volume=XV|pages=419–432|url=https://archive.org/stream/proceedings15roya#page/418/mode/2up}}</ref> ၂၀ ရျာꩻဗူႏအစောဝ်းခါ ဝင်ꩻကစူꩻခါꩻဒါႏ အဲတ်တမ်မိုဒယ်နောဝ်ꩻ ထွာ ''ဇေဇေတောမသန်'' plum pudding မိုဒယ်သွူ။ နဝ်ꩻဗာႏကိုရိုꩻခါꩻ အဲတ်တမ်ယို ထွာ တျာႏရာႏအထီး၊ ကောင်းကိုနောဝ်ꩻ တျာႏအာႏအမွူးကအောဝ်ႏဗွို့ꩻဒါႏ အီလဲက်ထရွန်ဖုံႏအောဝ်ႏဟွဲးတဲ့ရိုꩻ။ တယ်ႏအနေင်ႏနောဝ်ꩻမာꩻငါ ထွားထောင်လွောန်ꩻစအာမွေးဝင်ꩻ ရေဒီယိုသတ္တိဆုဲင်းထာꩻ (radio activity)ခရာႏ၊ နောဝ်ꩻကို ဝင်ꩻသေငါꩻအာနောဝ်ꩻ ထွာ ပိုလန် ရူပဗေဒပညာႏမူႏ မာရီကျူရီ (တောႏလမ်းထာꩻထွူ ထူႏခါꩻပါဗာႏ အဝါꩻမဉ်ꩻ၊ ဝွေꩻမူႏမဉ်ꩻလီꩻနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ''သကလိုဒေါဝ်သကာဟဲ့''ꩻ ''Sklodowska'' ဒျာႏသွူ)၊ ''ပီယာရီ ကျူရီ''၊ ''အားနဲတ်ရူတာဖော့ဒ်'' တွမ်ႏယင်း အလင်လင်ဖုံႏသွူ။ ရျာꩻဗူႏနောဝ်ꩻဗာႏကထွိုင်ႏလွို့နောဝ်ꩻလဲင်ႏ ရူပဗေဒ ပညာႏသျင်ႏသီး သေထွꩻလꩻပါ ရေဒီယို ဓာတ်ရောင်ႏဆျောဝ်ႏ တောင်ႏထန်ႏထာꩻ ၃ စား။ ဝွေꩻသီးအွောန်ႏမဉ်ꩻခါꩻ အယ်လ်ဖာ၊ ဘီတာ ယင်း ဂမ္မာရောင်ႏဆျောဝ်ႏ။ နုဲင်း ၁၉၁၁ ဗာႏနေင်ႏကို ''အောတ်တိုဟန်'' ([[:en: Otto Hahn| Otto Hahn]]) တွမ်ႏယင်း ၁၉၁၄ ဗာႏနေင်ႏကို ''စိမ်းသ် ဆဲက်ဒဝစ်'' (James Chadwick) ကသေထွꩻလꩻဝင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ဘီတာ ပြုဲင်ပြင်ꩻထာꩻ ရောင်ႏခꩻနောဝ်ꩻ အထွာတရွꩻနေးစား၊ အထွာကွိုတ်ꩻကတ်ꩻနေးတောဝ်းတဲ့ရိုꩻ။ ပေါႏနောဝ်ꩻဟ အီလဲက်ထရွန်ဖုံႏယို အောဝ်ႏအဲတ်တမ်ကို ဖျꩻထန်ႏနေးတွမ်ႏ အာႏစွိုးခြွီ(energy)တရွꩻဝင်ꩻ။ ဗွိုန်ပီတောဝ်း အာႏစွိုးခြွီတနဲန် ကွိုတ်ꩻကတ်နေးစား ကမော့ꩻဒါႏ ဂမ္မာ ယင်း အယ်လ်ဖာ ပြုဲင်ပြင်ꩻထာꩻကို။ ထာꩻယို ခိန်ႏနောဝ်ꩻခါ ထွာဖို ပျဿနာႏ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏ အွိုးနျူကလီးယား ရူပဗေဒဖဲ့ꩻတာႏ၊ ပွိုးတမုဲင်ꩻနဲးတဲင် ကပြုဲင်ပြင်ꩻထာꩻ နောဝ်ꩻစားဖုံႏကိုယို အထွို့ꩻသဲန်ꩻခါꩻတောဝ်း အာႏစွိုးခြွီ ထီႏလွဝင်ꩻ အအွောန်ႏနယ်နုဲင်းနောဝ်ꩻစား နောဝ်ꩻမꩻသွူ။ ၁၉၀၃ ဗာႏနေင်ႏကို ဟဉ်နရီဘဲက်ဂွါရယ်ယို ဝွေꩻကသေထွꩻလꩻထာꩻတာႏ၊ မာရီ တွမ်ႏ ပီယာရီ ကျူရီသီးယို ဝွေꩻသီးမာꩻထွေ သုတေသနဖုံႏ အွိုးရေဒီယိုသတ္တိဆုဲင်းထာꩻဖဲ့ꩻကိုတာႏ ဝင်ꩻဖေႏလွေꩻဖဝင်ꩻ နိုဘယ်ဆု။ ရူတာဖော့ဒ်နောဝ်ꩻ ၁၉၀၈ ဗာႏနေင်ႏကိုခါ ဝင်ꩻဖေႏလွေꩻ နိုဘယ်ဆု ဓာတုဗေဒဖဲ့ꩻတာႏ၊ လꩻအီတွမ်ႏ ဝွေꩻကထုမ်ႏကြမ်ꩻခါꩻဒါႏ ထာꩻခြိုꩻဝတ္ထု ကပြုဲင်လီထာꩻ တွမ်ႏယင်း ရေဒီယိုသတ္တိဆုဲင်းထာꩻကအောဝ်ႏဒါႏ ထာꩻခြိုꩻဝတ္ထု ဓာတုဗေဒဖဲ့ꩻကိုတာႏသွူ။ တွိုႏ ၁၉၀၅ ဗာႏနေင်ႏကို [[:en: Albert Einstein|အဲလ်ဘတ် အုဲန်းသတုဲန်း]] တဲမ်းထေ ဒြတ်ဖဲန်-အာႏစွိုးခြွီ ညီႏဗွိုန်ဝင်ꩻ ထာꩻယူႏအုဲန်ဒီယာ။ ဘဲက်ဂွါရယ် တွမ်ႏ မာꩻရီကျူရီသီးကထောင်ဒါႏ ရေဒီယိုသတ္တိ ဆုဲင်းထာꩻဖုံႏ လဲန်းရီးထဲင်းယိုဗာႏတဲင် ကအီးခြုဲင်း စေနယ်ဖေႏလꩻ ရေဒီယိုသတ္တိ ကဆုဲင်းထာꩻတာႏ ကအီးလꩻ အာႏစွိုးခြွီ လိတ်အရွီးအခိုႏနောဝ်ꩻ အရအုံပွိုးဗာႏက ဝင်ꩻဖုံႏ ကသေထွꩻလꩻ နျူကလိယ နမ်းဒျာႏယိုကဲႏကဲႏ ကထွာဒါႏ နျူကလီယွန် အပေႏခြာထဲင်းဝွေꩻ အောဝ်ႏသော့ꩻငီꩻပါခရာႏနောဝ်ꩻသွူ။ === ရူတာဖော့ဒ် သေနာႏထွꩻ နျူကလိယ === ၁၉၀၆ ဗာႏနေင်ႏကို [[:en:Ernest Rutherford|ရူတာဖော့ဒ်]] ထေနျꩻလိတ်ဖွူꩻ "မာꩻတွမ်ႏရေဒီယမ် ကကာႏလွေꩻ ထာꩻခြိုꩻဝတ္ထုကို ထာꩻဇျꩻအထျꩻ ( Particle)တဗာႏ ယွိုးထွူႏထာꩻ"။<ref>{{cite journal|last=Rutherford|first=Ernest|author-link1=Ernest Rutherford|title=On the retardation of the α particle from radium in passing through matter|journal=[[Philosophical Magazine]]|year=1906|volume=12|number=68|pages=134–146|doi=10.1080/14786440609463525|url=https://zenodo.org/record/1430810|access-date=2019-07-01|archive-date=2022-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20220331091115/https://zenodo.org/record/1430810|url-status=live}}</ref> [[:en:Hans Geiger|ဟန်ကုဲန်ဂါ]] မာꩻလုဲင်းငါဖေႏ စူခြောင်ꩻယိုဗာႏ အွိုး ဩစောဝ်းဩဗွေႏအစွိုꩻ [[:en:Royal Society|Royal Society]]ကို<ref>{{cite journal|last=Geiger|first=Hans|author-link1=Hans Geiger|title=On the scattering of α-particles by matter|journal=[[Proceedings of the Royal Society A]]|year=1908|volume=81|number=546|pages=174–177|doi=10.1098/rspa.1908.0067 |bibcode=1908RSPSA..81..174G|doi-access=free}}</ref>ထွူ ဝွေꩻမာꩻနယ်ဖေႏပါ ဝွေꩻတွမ်ႏ ရူတာဖော့ဒ် ကမာꩻထွူခါꩻလဲန်းဒါႏ ကာႏလွေꩻ အယ်လဖာ ထာဇျꩻအထျꩻ တလီꩻအောဝ်ႏကို၊ အလူမီနီယမ် အဗေင်ႏပျာႏကို၊ ခမ်ꩻဆွိုင်ꩻ ခမ်ꩻလာႏပျာႏကိုဖုံႏ။ ကထောင်ထွား မာꩻလွေꩻငါအာခြာထဲင်းဒါႏ ထာꩻမာꩻခရာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ ကုဲန်ဂါတွမ်ႏ အားနဲတ် မာသဒန် ( [[:en:Ernest Marsden|Ernest Marsden]])<ref>{{cite journal | last1 =Geiger | first1 =Hans| author-link1=Hans Geiger|last2=Marsden|first2=Ernest|author-link2=Ernest Marsden| title=On the diffuse reflection of the α-particles | year =1909 | volume=82| pages =495|number=557|journal=[[Proceedings of the Royal Society A]] | doi=10.1098/rspa.1909.0054 |bibcode=1909RSPSA..82..495G| doi-access=free}}</ref> တဲမ်းထန်ႏဖေႏ ၁၉၀၉ ဗာႏနေင်ႏကို။ အတသာခြာထဲင်းဒါႏ [[:en:Geiger–Marsden experiments|ကုဲန်ဂါ-မာသဒဲန် ကမာꩻနယ်ထာꩻ ]]နောဝ်ꩻ ကုဲန်ဂါ နျꩻထန်ႏထွတ်ထေဖေႏ ၁၉၁၀ ဗာႏနေင်ႏကိုသွ။<ref>{{cite journal|last=Geiger|first=Hans|author-link1=Hans Geiger|title=The scattering of the α-particles by matter|year=1910|volume=83|number=565|pages=492–504|journal=[[Proceedings of the Royal Society A]]|doi=10.1098/rspa.1910.0038|bibcode=1910RSPSA..83..492G|doi-access=free}}</ref> ထွိုင်ႏတွိုႏ ၁၉၁၁-၁၉၁၂ ဗာႏနေင်ႏကို ရူတာဖော့ဒ် လွေꩻခြုဲင်းနယ်၊ မာꩻနယ်ဖေႏ လိုꩻအာဆငါ အွိုး Royal Society (မန်းဟဲ့ꩻ တော်ဝင်အဖွဲ့အစည်း)ထွူ အွောန်ႏဟွိုန်ခါꩻဖေႏပါ ယိုခါ နီကသေနာႏဒါႏ အဲတ်တမ်ဖဲ့ꩻရာ တီအိုရီတသာတဗာႏနောဝ်ꩻတန်သွူ။ ကတဲမ်းထေ တွယ်ႏနျꩻဒါႏ လိတ်ကီယိုစားဖုံႏကို ကမာꩻဗာႏလဲန်းဒါႏ အဓိကထာꩻမာꩻနယ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွာနေး အမာꩻလွေꩻ ၁၉၀၉ ဗာႏနေင်ႏကိုခါ၊ အမာꩻ မန်ဆဲတ်သတာ တက္ကသိုလ်ႏကို။ ကမာꩻငီꩻ အားနဲတ် ရူတာဖော့ဒ်သား ပီနုဲင်း ''ဇျိုဟန်နဲတ်သ ဟန် ကုဲန်ဂါ'' တွမ်ႏ ကျောင်ꩻသားခလုဲင်ႏလꩻတောဝ်းဘွဲ့ ကမဉ်ꩻဒါႏ ''မာသဒဲန်''သီးယို ရူတာဖော့ဒ် အွောန်လဲ့ꩻခိုး အယ်လဖာ ထာꩻဇျꩻအထျꩻဖုံႏ (helium 4 nuclei) အွိုးခမ်ꩻဆွိုင်ꩻပျာႏပေႏထျꩻ။ ကရိုꩻဒါႏ plum pudding model နောဝ်ꩻဗာႏ ကထွားဖေႏထာꩻနောဝ်ꩻ အရိုꩻ အယ်လဖာ ထာꩻဇျꩻအထျꩻဖုံႏ ရအီးစီꩻဖြွောန်ထန်ႏလွေꩻ ခမ်ꩻဆွိုင်ꩻပျာႏထွူ ခမ်ꩻဆွိုင်ꩻပျာႏ ရအီးတငေါꩻပသာႏဗာႏ နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွဲးတွော့ꩻ ရူတာဖော့ဒ် ထွောန်ႏသေꩻခါꩻဝွေꩻလိုꩻ ယမ်ကထွားထုမ်ႏပါ ကကုဲင်းထီႏထွꩻစွော့ꩻဒါႏ ထာꩻရမာꩻသꩻဝအီဝွေꩻတစွိုးစွိုး။ ထာꩻဇျꩻအထျꩻဖုံႏ ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ တဗောက်ꩻတဗက်ꩻ ကာႏလွေꩻဒျာႏ ထာꩻစဲင်ႏတန်ဖုံႏရာ၊ ယဗာႏဗာႏနောဝ်ꩻ အတခꩻသဲင်ꩻချာလꩻပါနေးကထဲင်း။ ဝွေꩻထွားပဲန် ထွားယွိုင်ႏအီတွမ်ႏ ကခꩻမိုးဒါႏ စေးတစ်ဆျူး တွမ်ႏတနတ်ရာႏ၊ ကွဲးတွော့ꩻ လွေꩻမော့ꩻတေား အတဆွောန်ချာ။ ၁၉၁၁ ဗာႏနေင်ႏခါ ရူတာဖော့ဒ် ကအွာထန်ႏလꩻ ဒေတာ (Rutherford's analysis of the data) ကို ကသေထွꩻဒါႏထာꩻယို အလွေꩻထွာအီ ရူတာဖော့ဒ် အဲတ်တမ်မိုဒယ်။ အဲတ်တမ်မိုဒယ်နောဝ်ꩻဗာႏရိုꩻ အဲတ်တမ်ကို ဒြတ်ဖဲန်ကဉ်းအာအာယို ကပေႏဗိꩻ၊ ကနဲန်းတဉ်ႏတွော့ꩻမွေးဒါႏ နျူကလိယ အောဝ်ႏပါသော့ꩻ။ ကထွူႏစွူ့ဒါႏ၊ တျာႏအာႏအထီးကအောဝ်ႏဗွို့ꩻဒါႏ ထာꩻဇျꩻအထျꩻဖုံႏ ယမ်ဖေႏနေး ကအုံကြွော့ꩻ ကအောဝ်ႏခွေါန်ꩻအီတာႏ အီလဲက်ထရွန်ဖုံႏ အောဝ်ႏရဲး တေင်ဖေႏခါꩻ (နောဝ်ꩻခါ ခလုဲင်ႏသေတောဝ်းဒွိုန်း နယူထရွန်)။ မဉ်ႏဒေါ့ꩻဖေႏ ဥပမာတဗာႏနောဝ်ꩻ မိုဒယ်ယိုဗာႏတာႏ (ခေတ်တသာ မော်ဒန်မိုဒယ်မွေးတောဝ်း) နုဲတ်ထရိုစဉ်-၁၄ ကိုယို နျူကလိယ အောဝ်ႏပါ ၁ ဖြုံႏ၊ နျူကလိယကိုနောဝ်ꩻ ပရိုတွန် ၁၄ ဖြုံႏ ယင်း အီလဲက်ထရွန် ၇ ဖြုံႏ အောဝ်ႏပါငီꩻသော့ꩻ (လို့လို့ ထွာ ထာꩻဇျꩻအထျꩻ ၂၁ ဖြုံႏ)။ နျူကလိယနောဝ်ꩻဗာႏကို အကအောဝ်ႏလေပ်ဒါႏ အီလဲက်ထရွန်ယင်းဒျာႏ ၇ ဖြုံႏ အောဝ်ႏဗဲန်ခြာက အရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ==လိတ်မွောန်== {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ရူပဗေဒ]] [[ကဏ္ဍ:နျူးကလီးယားရူပဗေဒ]] d7rcrkpixztctyqprmcla8jv29bhw83 31792 31719 2025-07-09T10:40:14Z ဗန်ကှိုန် 25 /* ရူတာဖော့ဒ် သေနာႏထွꩻ နျူကလိယ */ 31792 wikitext text/x-wiki '''နျူကလီးယား ရူပဗေဒ'''ယို ထွာ [[ရူပဗေဒ]] ကထွားလွောန်ꩻဒါႏ [[အဲတ်တမ်]]ဖဲ့ꩻရာ [[နျူကလိယ]]တွမ်ႏ ထာꩻကပါသော့ꩻဒါႏ ကောင်းကိုဖုံႏ အဗာႏလူႏလုဲင်ႏဝင်ꩻခရာႏသွူ။<ref name=nupecc_report>{{cite report |author = European Science Foundation |year = 2010 |title = NuPECC Long Range Plan 2010: Perspectives of Nuclear Physics in Europe |url = http://www.nupecc.org/lrp2010/Documents/lrp2010_final_hires.pdf |page = 6 |quote = "Nuclear physics is the science of the atomic nucleus and of nuclear matter." |access-date = 14 March 2017 |archive-date = 17 August 2018 |archive-url = https://web.archive.org/web/20180817185846/http://www.nupecc.org/lrp2010/Documents/lrp2010_final_hires.pdf |url-status = dead }}</ref> ထွာနေး ထွားလွောန်ꩻ [[နျူကလီးယားထာꩻခြိုꩻ]] အွိုးတဖဲ့ꩻခေါ်စား။ နျူကလီးယား ရူပဗေဒယို အဗွိုန်ပီတောဝ်း [[အဲတ်တောမစ် ရူပဗေဒ]] ကထွားလော်ဒါႏ [[အဲတ်တမ်]]ကားကအောဝ်ႏ၊ ပါတွမ်ႏ ဝွေꩻသီး[[အီလဲက်ထရွန်]]ဖုံႏသွူ။ ကထွိုင်ႏသေနာႏ နျူကလီးယား ရူပဗေဒထွူ ရဲန်ꩻမာꩻမွေးဝင်ꩻ [[နျူးကလီးယားစူခွုမ်|နျူကလီးယားစူခွုမ်]]၊ [[နျူကလီးယားအာႏစွိုး]]၊ [[နျူကလီးယားဗုံးရာႏ]]၊ [[နျူကလီးယား တသီႏဖဲ့ꩻ]] ပီနုဲင်း [[ကဲတ်ꩻယောင်ꩻတွမ်ႏ ပသီႏလောႏ သံလဲက်]](Magnetic resonance imaging)အာႏရဲင်ꩻထွူ ထုမ်ႏထွားအီရေားဂါႏ (MRI) စက်၊ စက်မာꩻစက်ခြိုင်းဖဲ့ꩻရာ ယင်း ထာꩻဆို့ꩻရုဲင်ဖဲ့ꩻရာတာႏ [[အုဲန်သိုတုပ်]] (isotopes)၊ အွောန်ႏဗွို့ꩻသော့ꩻ အုဲန်းယွန်း အနမ်းအောဝ်ႏအဉ်စဉ်နီယာဖဲ့ꩻကို၊ [[ဘူမိဗေဒ]]ဘာႏသာႏကို [[ထောင်ချာအီ ရေဒီယိုကာဗွန်နေးစား]] ညနေင်ႏဗွို့ꩻတွမ်ႏ [[သုတေသနစခါပညာႏ|ထာꩻခြိုꩻညဆွာꩻဘာႏသာႏ]]ဖဲ့ꩻဖုံႏ။ မာꩻ ထာꩻမာꩻနောဝ်ꩻစားဖုံႏယို ထွာနေး ပညာႏထွားသွောန်ထူႏလွောန်ꩻ [[နျူကလီးယားအဉ်စဉ်နီယာ]]ဖဲ့ꩻသွူ။ [[ထာꩻဇျꩻရူပဗေဒ]]တွမ်ႏ နျူကလီးယား ရူပဗေဒနောဝ်ꩻ အပီတောဝ်းဝင်ꩻရိုꩻလဲ့ အောဝ်ႏသွောန်ထူႏ ထွားလွောန်ꩻပဲန်နေးဝင်ꩻ။ [[နျူကလီးယား နက္ခတ္တရူပဗေဒ]](Nuclear astrophysics)ယို ကအီးခြုဲင်းနယ်ဖေႏ [[နက္ခတ္တရူပဗေဒ]]ခရာႏပီနုဲင်း [[ဆာႏ]]သီးကောင်းကို အောဝ်ႏထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻတာႏ ထွာအထျꩻထျꩻ၊ ထွာပါက [[ဓာတုဗေဒ]] [[ဒြတ်စင်]]ဖုံႏ အရီးရီးသွူ။ ==ဗွောင်ဖုဲင်ကင်း== [[File:Paul Nadar - Henri Becquerel.jpg|thumb|[[:en:Henri Becquerel|ဟဉ်နရီဘဲက်ဂွါရယ် (Henri Becquerel)]]]] [[File:Cloud chambers played an important role of particle detectors.jpg|thumb| တယ်ႏ ၁၉၂၀ ဖုံႏကို မို့ꩻအေႏပွီဖုံႏ လွူꩻအီစ ထာꩻခြွိုင်းထုမ်ႏစောပ်ꩻ ထာꩻဇျꩻဖဲꩻရာထွူ ဆုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ သေထွꩻလꩻအီ ပိုသစ်ထရွန်၊ မျူယွန် ယင်း ကာအွန် (kaon)) ]] စီꩻကန်ꩻ အွောန်ႏထော့ခါꩻကို နျူကလီးယား ရူပဗေဒတွမ်ႏ အဲတ်တမ်ဖဲ့ꩻရာ ရူပဗေဒ တဗွိုန်ပီတောဝ်းဝင်ꩻကရိုꩻယို အတယ်ႏစစ ၁၈၉၆ ဗာႏနေင်ႏကိုခါ၊<ref name=brm>{{cite book |title=Nuclear and Particle Physics |author=B. R. Martin |publisher=John Wiley & Sons, Ltd. |year=2006 |isbn=978-0-470-01999-3 }}</ref> ဟဉ်နရီဘဲက်ဂွါရယ် ကသေထွꩻဒါႏ ရေဒီယိုသတ္တိဆုဲင်းထာꩻ (radio activity) ခါ၊ အမာꩻစစ အောဝ်ႏယူရေနီယမ် တသာႏဖုံႏကို ဝင်ꩻကထောင်ထွားဒါႏ မေႏလို့ꩻမေႏ (မန်း-မီးစုန်း) ကိုခါ။<ref>{{cite journal |author=Henri Becquerel |title=Sur les radiations émises par phosphorescence |journal=Comptes Rendus |volume=122 |pages=420–421 |year=1896 |url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k30780/f422.chemindefer |access-date=2010-09-21 |archive-date=2017-09-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170904040827/http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k30780/f422.chemindefer |url-status=live }}</ref> ''ဇေဇေတောမသန်'' သေထွꩻအီလဲက်ထရွန်ထွူ အောဝ်ႏခါႏတနေင်ႏကို ရိုꩻစခန်းဝင်ꩻ အဲတ်တမ်ကောင်းကိုယို အဗူႏခါꩻထာꩻအောဝ်ႏ။<ref>{{cite journal|last1=Thomson|first1=Joseph John|author1-link=Joseph John Thomson|title=Cathode Rays|year=1897|journal=[[Royal Institution|Proceedings of the Royal Institution of Great Britain]]|volume=XV|pages=419–432|url=https://archive.org/stream/proceedings15roya#page/418/mode/2up}}</ref> ၂၀ ရျာꩻဗူႏအစောဝ်းခါ ဝင်ꩻကစူꩻခါꩻဒါႏ အဲတ်တမ်မိုဒယ်နောဝ်ꩻ ထွာ ''ဇေဇေတောမသန်'' plum pudding မိုဒယ်သွူ။ နဝ်ꩻဗာႏကိုရိုꩻခါꩻ အဲတ်တမ်ယို ထွာ တျာႏရာႏအထီး၊ ကောင်းကိုနောဝ်ꩻ တျာႏအာႏအမွူးကအောဝ်ႏဗွို့ꩻဒါႏ အီလဲက်ထရွန်ဖုံႏအောဝ်ႏဟွဲးတဲ့ရိုꩻ။ တယ်ႏအနေင်ႏနောဝ်ꩻမာꩻငါ ထွားထောင်လွောန်ꩻစအာမွေးဝင်ꩻ ရေဒီယိုသတ္တိဆုဲင်းထာꩻ (radio activity)ခရာႏ၊ နောဝ်ꩻကို ဝင်ꩻသေငါꩻအာနောဝ်ꩻ ထွာ ပိုလန် ရူပဗေဒပညာႏမူႏ မာရီကျူရီ (တောႏလမ်းထာꩻထွူ ထူႏခါꩻပါဗာႏ အဝါꩻမဉ်ꩻ၊ ဝွေꩻမူႏမဉ်ꩻလီꩻနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ''သကလိုဒေါဝ်သကာဟဲ့''ꩻ ''Sklodowska'' ဒျာႏသွူ)၊ ''ပီယာရီ ကျူရီ''၊ ''အားနဲတ်ရူတာဖော့ဒ်'' တွမ်ႏယင်း အလင်လင်ဖုံႏသွူ။ ရျာꩻဗူႏနောဝ်ꩻဗာႏကထွိုင်ႏလွို့နောဝ်ꩻလဲင်ႏ ရူပဗေဒ ပညာႏသျင်ႏသီး သေထွꩻလꩻပါ ရေဒီယို ဓာတ်ရောင်ႏဆျောဝ်ႏ တောင်ႏထန်ႏထာꩻ ၃ စား။ ဝွေꩻသီးအွောန်ႏမဉ်ꩻခါꩻ အယ်လ်ဖာ၊ ဘီတာ ယင်း ဂမ္မာရောင်ႏဆျောဝ်ႏ။ နုဲင်း ၁၉၁၁ ဗာႏနေင်ႏကို ''အောတ်တိုဟန်'' ([[:en: Otto Hahn| Otto Hahn]]) တွမ်ႏယင်း ၁၉၁၄ ဗာႏနေင်ႏကို ''စိမ်းသ် ဆဲက်ဒဝစ်'' (James Chadwick) ကသေထွꩻလꩻဝင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ဘီတာ ပြုဲင်ပြင်ꩻထာꩻ ရောင်ႏခꩻနောဝ်ꩻ အထွာတရွꩻနေးစား၊ အထွာကွိုတ်ꩻကတ်ꩻနေးတောဝ်းတဲ့ရိုꩻ။ ပေါႏနောဝ်ꩻဟ အီလဲက်ထရွန်ဖုံႏယို အောဝ်ႏအဲတ်တမ်ကို ဖျꩻထန်ႏနေးတွမ်ႏ အာႏစွိုးခြွီ(energy)တရွꩻဝင်ꩻ။ ဗွိုန်ပီတောဝ်း အာႏစွိုးခြွီတနဲန် ကွိုတ်ꩻကတ်နေးစား ကမော့ꩻဒါႏ ဂမ္မာ ယင်း အယ်လ်ဖာ ပြုဲင်ပြင်ꩻထာꩻကို။ ထာꩻယို ခိန်ႏနောဝ်ꩻခါ ထွာဖို ပျဿနာႏ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏ အွိုးနျူကလီးယား ရူပဗေဒဖဲ့ꩻတာႏ၊ ပွိုးတမုဲင်ꩻနဲးတဲင် ကပြုဲင်ပြင်ꩻထာꩻ နောဝ်ꩻစားဖုံႏကိုယို အထွို့ꩻသဲန်ꩻခါꩻတောဝ်း အာႏစွိုးခြွီ ထီႏလွဝင်ꩻ အအွောန်ႏနယ်နုဲင်းနောဝ်ꩻစား နောဝ်ꩻမꩻသွူ။ ၁၉၀၃ ဗာႏနေင်ႏကို ဟဉ်နရီဘဲက်ဂွါရယ်ယို ဝွေꩻကသေထွꩻလꩻထာꩻတာႏ၊ မာရီ တွမ်ႏ ပီယာရီ ကျူရီသီးယို ဝွေꩻသီးမာꩻထွေ သုတေသနဖုံႏ အွိုးရေဒီယိုသတ္တိဆုဲင်းထာꩻဖဲ့ꩻကိုတာႏ ဝင်ꩻဖေႏလွေꩻဖဝင်ꩻ နိုဘယ်ဆု။ ရူတာဖော့ဒ်နောဝ်ꩻ ၁၉၀၈ ဗာႏနေင်ႏကိုခါ ဝင်ꩻဖေႏလွေꩻ နိုဘယ်ဆု ဓာတုဗေဒဖဲ့ꩻတာႏ၊ လꩻအီတွမ်ႏ ဝွေꩻကထုမ်ႏကြမ်ꩻခါꩻဒါႏ ထာꩻခြိုꩻဝတ္ထု ကပြုဲင်လီထာꩻ တွမ်ႏယင်း ရေဒီယိုသတ္တိဆုဲင်းထာꩻကအောဝ်ႏဒါႏ ထာꩻခြိုꩻဝတ္ထု ဓာတုဗေဒဖဲ့ꩻကိုတာႏသွူ။ တွိုႏ ၁၉၀၅ ဗာႏနေင်ႏကို [[:en: Albert Einstein|အဲလ်ဘတ် အုဲန်းသတုဲန်း]] တဲမ်းထေ ဒြတ်ဖဲန်-အာႏစွိုးခြွီ ညီႏဗွိုန်ဝင်ꩻ ထာꩻယူႏအုဲန်ဒီယာ။ ဘဲက်ဂွါရယ် တွမ်ႏ မာꩻရီကျူရီသီးကထောင်ဒါႏ ရေဒီယိုသတ္တိ ဆုဲင်းထာꩻဖုံႏ လဲန်းရီးထဲင်းယိုဗာႏတဲင် ကအီးခြုဲင်း စေနယ်ဖေႏလꩻ ရေဒီယိုသတ္တိ ကဆုဲင်းထာꩻတာႏ ကအီးလꩻ အာႏစွိုးခြွီ လိတ်အရွီးအခိုႏနောဝ်ꩻ အရအုံပွိုးဗာႏက ဝင်ꩻဖုံႏ ကသေထွꩻလꩻ နျူကလိယ နမ်းဒျာႏယိုကဲႏကဲႏ ကထွာဒါႏ နျူကလီယွန် အပေႏခြာထဲင်းဝွေꩻ အောဝ်ႏသော့ꩻငီꩻပါခရာႏနောဝ်ꩻသွူ။ === ရူတာဖော့ဒ် သေနာႏထွꩻ နျူကလိယ === ၁၉၀၆ ဗာႏနေင်ႏကို [[:en:Ernest Rutherford|ရူတာဖော့ဒ်]] ထေနျꩻလိတ်ဖွူꩻ "မာꩻတွမ်ႏရေဒီယမ် ကကာႏလွေꩻ ထာꩻခြိုꩻဝတ္ထုကို ထာꩻဇျꩻအထျꩻ ( Particle)တဗာႏ ယွိုးထွူႏထာꩻ"။<ref>{{cite journal|last=Rutherford|first=Ernest|author-link1=Ernest Rutherford|title=On the retardation of the α particle from radium in passing through matter|journal=[[Philosophical Magazine]]|year=1906|volume=12|number=68|pages=134–146|doi=10.1080/14786440609463525|url=https://zenodo.org/record/1430810|access-date=2019-07-01|archive-date=2022-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20220331091115/https://zenodo.org/record/1430810|url-status=live}}</ref> [[:en:Hans Geiger|ဟန်ကုဲန်ဂါ]] မာꩻလုဲင်းငါဖေႏ စူခြောင်ꩻယိုဗာႏ အွိုး ဩစောဝ်းဩဗွေႏအစွိုꩻ [[:en:Royal Society|Royal Society]]ကို<ref>{{cite journal|last=Geiger|first=Hans|author-link1=Hans Geiger|title=On the scattering of α-particles by matter|journal=[[Proceedings of the Royal Society A]]|year=1908|volume=81|number=546|pages=174–177|doi=10.1098/rspa.1908.0067 |bibcode=1908RSPSA..81..174G|doi-access=free}}</ref>ထွူ ဝွေꩻမာꩻနယ်ဖေႏပါ ဝွေꩻတွမ်ႏ ရူတာဖော့ဒ် ကမာꩻထွူခါꩻလဲန်းဒါႏ ကာႏလွေꩻ အယ်လဖာ ထာဇျꩻအထျꩻ တလီꩻအောဝ်ႏကို၊ အလူမီနီယမ် အဗေင်ႏပျာႏကို၊ ခမ်ꩻဆွိုင်ꩻ ခမ်ꩻလာႏပျာႏကိုဖုံႏ။ ကထောင်ထွား မာꩻလွေꩻငါအာခြာထဲင်းဒါႏ ထာꩻမာꩻခရာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ ကုဲန်ဂါတွမ်ႏ အားနဲတ် မာသဒန် ( [[:en:Ernest Marsden|Ernest Marsden]])<ref>{{cite journal | last1 =Geiger | first1 =Hans| author-link1=Hans Geiger|last2=Marsden|first2=Ernest|author-link2=Ernest Marsden| title=On the diffuse reflection of the α-particles | year =1909 | volume=82| pages =495|number=557|journal=[[Proceedings of the Royal Society A]] | doi=10.1098/rspa.1909.0054 |bibcode=1909RSPSA..82..495G| doi-access=free}}</ref> တဲမ်းထန်ႏဖေႏ ၁၉၀၉ ဗာႏနေင်ႏကို။ အတသာခြာထဲင်းဒါႏ [[:en:Geiger–Marsden experiments|ကုဲန်ဂါ-မာသဒဲန် ကမာꩻနယ်ထာꩻ ]]နောဝ်ꩻ ကုဲန်ဂါ နျꩻထန်ႏထွတ်ထေဖေႏ ၁၉၁၀ ဗာႏနေင်ႏကိုသွ။<ref>{{cite journal|last=Geiger|first=Hans|author-link1=Hans Geiger|title=The scattering of the α-particles by matter|year=1910|volume=83|number=565|pages=492–504|journal=[[Proceedings of the Royal Society A]]|doi=10.1098/rspa.1910.0038|bibcode=1910RSPSA..83..492G|doi-access=free}}</ref> ထွိုင်ႏတွိုႏ ၁၉၁၁-၁၉၁၂ ဗာႏနေင်ႏကို ရူတာဖော့ဒ် လွေꩻခြုဲင်းနယ်၊ မာꩻနယ်ဖေႏ လိုꩻအာဆငါ အွိုး Royal Society (မန်းဟဲ့ꩻ တော်ဝင်အဖွဲ့အစည်း)ထွူ အွောန်ႏဟွိုန်ခါꩻဖေႏပါ ယိုခါ နီကသေနာႏဒါႏ အဲတ်တမ်ဖဲ့ꩻရာ တီအိုရီတသာတဗာႏနောဝ်ꩻတန်သွူ။ ကတဲမ်းထေ တွယ်ႏနျꩻဒါႏ လိတ်ကီယိုစားဖုံႏကို ကမာꩻဗာႏလဲန်းဒါႏ အဓိကထာꩻမာꩻနယ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွာနေး အမာꩻလွေꩻ ၁၉၀၉ ဗာႏနေင်ႏကိုခါ၊ အမာꩻ မန်ဆဲတ်သတာ တက္ကသိုလ်ႏကို။ ကမာꩻငီꩻ အားနဲတ် ရူတာဖော့ဒ်သား ပီနုဲင်း ''ဇျိုဟန်နဲတ်သ ဟန် ကုဲန်ဂါ'' တွမ်ႏ ကျောင်ꩻသားခလုဲင်ႏလꩻတောဝ်းဘွဲ့ ကမဉ်ꩻဒါႏ ''မာသဒဲန်''သီးယို ရူတာဖော့ဒ် အွောန်လဲ့ꩻခိုး အယ်လဖာ ထာꩻဇျꩻအထျꩻဖုံႏ (helium 4 nuclei) အွိုးခမ်ꩻဆွိုင်ꩻပျာႏပေႏထျꩻ။ ကရိုꩻဒါႏ plum pudding model နောဝ်ꩻဗာႏ ကထွားဖေႏထာꩻနောဝ်ꩻ အရိုꩻ အယ်လဖာ ထာꩻဇျꩻအထျꩻဖုံႏ ရအီးစီꩻဖြွောန်ထန်ႏလွေꩻ ခမ်ꩻဆွိုင်ꩻပျာႏထွူ ခမ်ꩻဆွိုင်ꩻပျာႏ ရအီးတငေါꩻပသာႏဗာႏ နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွဲးတွော့ꩻ ရူတာဖော့ဒ် ထွောန်ႏသေꩻခါꩻဝွေꩻလိုꩻ ယမ်ကထွားထုမ်ႏပါ ကကုဲင်းထီႏထွꩻစွော့ꩻဒါႏ ထာꩻရမာꩻသꩻဝအီဝွေꩻတစွိုးစွိုး။ ထာꩻဇျꩻအထျꩻဖုံႏ ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ တဗောက်ꩻတဗက်ꩻ ကာႏလွေꩻဒျာႏ ထာꩻစဲင်ႏတန်ဖုံႏရာ၊ ယဗာႏဗာႏနောဝ်ꩻ အတခꩻသဲင်ꩻချာလꩻပါနေးကထဲင်း။ ဝွေꩻထွားပဲန် ထွားယွိုင်ႏအီတွမ်ႏ ကခꩻမိုးဒါႏ စေးတစ်ဆျူး တွမ်ႏတနတ်ရာႏ၊ ကွဲးတွော့ꩻ လွေꩻမော့ꩻတေား အတဆွောန်ချာ။ ၁၉၁၁ ဗာႏနေင်ႏခါ ရူတာဖော့ဒ် ကအွာထန်ႏလꩻ ဒေတာ (Rutherford's analysis of the data) ကို ကသေထွꩻဒါႏထာꩻယို အလွေꩻထွာအီ ရူတာဖော့ဒ် အဲတ်တမ်မိုဒယ်။ အဲတ်တမ်မိုဒယ်နောဝ်ꩻဗာႏရိုꩻ အဲတ်တမ်ကို ဒြတ်ဖဲန်ကဉ်းအာအာယို ကပေႏဗိꩻ၊ ကနဲန်းတဉ်ႏတွော့ꩻမွေးဒါႏ နျူကလိယ အောဝ်ႏပါသော့ꩻ။ ကထွူႏစွူ့ဒါႏ၊ တျာႏအာႏအထီးကအောဝ်ႏဗွို့ꩻဒါႏ ထာꩻဇျꩻအထျꩻဖုံႏ ယမ်ဖေႏနေး ကအုံကြွော့ꩻ ကအောဝ်ႏခွေါန်ꩻအီတာႏ အီလဲက်ထရွန်ဖုံႏ အောဝ်ႏရဲး တေင်ဖေႏခါꩻ (နောဝ်ꩻခါ ခလုဲင်ႏသေတောဝ်းဒွိုန်း နယူထရွန်)။ မဉ်ႏဒေါ့ꩻဖေႏ ဥပမာတဗာႏနောဝ်ꩻ မိုဒယ်ယိုဗာႏတာႏ (ခေတ်တသာ မော်ဒန်မိုဒယ်မွေးတောဝ်း) နုဲတ်ထရိုစဉ်-၁၄ ကိုယို နျူကလိယ အောဝ်ႏပါ ၁ ဖြုံႏ၊ နျူကလိယကိုနောဝ်ꩻ ပရိုတွန် ၁၄ ဖြုံႏ ယင်း အီလဲက်ထရွန် ၇ ဖြုံႏ အောဝ်ႏပါငီꩻသော့ꩻ (လို့လို့ ထွာ ထာꩻဇျꩻအထျꩻ ၂၁ ဖြုံႏ)။ နျူကလိယနောဝ်ꩻဗာႏကို အကအောဝ်ႏလေပ်ဒါႏ အီလဲက်ထရွန်ယင်းဒျာႏ ၇ ဖြုံႏ အောဝ်ႏဗဲန်ခြာက အရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ===အဲတ်ဒဉ်တန်တွမ်ႏ သတယ်လာ နျူကလီးယားလေမ်ꩻဝင်ꩻ=== ၁၉၂၀ ဗာႏနေင်ႏကိုရပ်ခါ အာတာအဲတ်ဒဉ်တန် ([[:en: Arthur Eddington|Arthur Eddington]]) ယူႏယူႏတဲမ်း ကသေထွꩻလꩻဒါႏ ဆာႏဖုံႏကိုကအောဝ်ႏထွာဒါႏ နျူကလီးယား ယန္တရားလေမ်ꩻဗဲန်ဝင်ꩻခရာႏ အိုးဝွေꩻလိတ်စေးလာႏ The International Constitution of the Stars ကို။ ခိန်ႏနောဝ်ꩻခါ သတယ်လာ အာႏစွိုးခြွီ (stellar energy) အရွီးအခိုႏယို ထွာဖို ကဗွေစုမ်ႏမွေးဒါႏ ထာꩻညာꩻယော့ ယူႏယပ်ꩻတဗာႏ- အဲတ်ဒဉ်တန် ကယူႏခွေါန်ꩻ စွို့ꩻစွောန်ႏငါလွေꩻနောဝ်ꩻ အရိုꩻ အရွီးအခိုႏယို ထွာဒျာႏ ဟုဲတ်ဒရိုစဲန် နွို့လေမ်ꩻဗဲန်လွေꩻ ဟီလီယမ်ကို၊ အွောန်ႏစွꩻထန်ႏအာမွေးမုဲင်း အာႏစွိုးခြွီ ဗွိုန်ပီနုဲင်း အုဲန်းသတုဲန်း အီကွေးဆဉ်း E = mc² ကိုစားတဲ့ဒေါ့ꩻ။ ယိုနောဝ်ꩻ ထွာနေး ထာꩻတန်ပြွူႏ ယမ်ယဲ့ꩻတလာငါတဗာႏ၊ ထွာမုဲင်ꩻနဲးတဲ့ ကောပ်ခိန်ႏနောဝ်ꩻခါ တာမိုနျူကလီးယား အာႏစွိုးခြွီ တွမ်ႏယင်း ဆာႏဖုံႏယို ဟုဲတ်ဒရိုစဲန် အောဝ်ႏလေမ်ꩻသော့ꩻအာအေားတန်ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ခလုဲင်ႏသေထွꩻတောဝ်းဒွိုန်းရိုꩻလဲ့ နောဝ်ꩻမꩻသွူ။ ==လိတ်မွောန်== {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ရူပဗေဒ]] [[ကဏ္ဍ:နျူးကလီးယားရူပဗေဒ]] 4j74m0dstntx8lo86wmd9i7gvg93s8g 0 8531 31717 31715 2025-07-08T13:44:13Z 153.242.6.14 /* ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ */ 31717 wikitext text/x-wiki [[File:AS11-40-5964 (21037459754).jpg|thumb|[[:en:Buzz Aldrin]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသပညာႏသျင်ႏတဖြာꩻ ကထင်ႏလွဉ်ꩻဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]ဂြိုဟ်ႏတုခိန်ႏ အဝ်ႏထူႏ [[:en:core sample|ဟံႏတခြိုꩻတစွိုးစွိုးနမူႏနာႏ]] [[လာ]]လောင်းကျာꩻပုင်ႏ]] [[File:PIA16239 High-Resolution Self-Portrait by Curiosity Rover Arm Camera square.jpg|thumb|Self-portrait of [[:en:Curiosity (rover)|''Curiosity'' rover]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ ကာꩻထောင်ထွားမားဂြိုဟ်ႏ အဝ်ႏထောင်ထွားထာꩻ [[မားဂြိုဟ်ႏ]]လောင်းပုင်ႏကျာꩻ]] '''ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသ''' ({{lang-en| Space exploration}}) ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻသွူ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ တောမ်ႏ အာႏကာႏသ အနယ်ꩻပညာႏတဲင် ကထိုမ်ႏလယ်ႏထောင်ထွား လွူꩻလေ့လာဒါႏ အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းကီ ကမ္ဘာႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ထာꩻမာꩻတန်ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။<ref> {{cite web | url = http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | title = How Space is Explored | publisher = NASA | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20090702153058/http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | archive-date = 2009-07-02 }}</ref> နီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား ကလွေꩻသဲင်ꩻဒါး အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင် ကိုယိုနောဝ်ꩻ ခွိုင်းကားတဲင် ကစွဉ်ꩻသွီႏစွဉ်ꩻသက် မာꩻဗာႏနေး ထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအကို ထွာအထိုသွတ်ꩻထာꩻမာꩻတဲင် ကွပ်စွဉ်ႏ[[ဒုံးကျောင်ႏ]]တန် (Rocket) နွန်ႏတရန်အာႏ ကေးဇူꩻမꩻတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားအီနွောင်ꩻဗာႏ [[အာႏကာႏသ]] နောဝ်ꩻသွူ။ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသအတာႏ နီလိုꩻသီး ထိုမ်ႏကျံႏအနယ်ꩻတယ်ႏစ နေင်ႏ ၃၀၀ လွို ကာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၆၀၁) တောမ်ႏ (၁၆၀၂) ကိုခိန်ႏတွင်ꩻ [[ဂျာမန်လိုမျိုꩻ]] [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏသျင်ႏ [[ယောဟန်ကပ်ပလာ]] (Johannes Kepler) ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာႏသအကို [[ဂြိုဟ်ႏ]]ဖိုင်ႏ(Planets) [[လေပ်ဗဲဉ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ|ကလေပ်ရွေꩻ ကလွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ]](Orbits)တဲင် ဟဲ့ꩻဖန်အွဉ်ႏထွော့တဖူꩻရွေꩻအနယ်ꩻ လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း ကျံႏစယ်ႏယူႏလွေꩻပါ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုတာႏ [[အာႏကာႏသကာꩻကွင်ႏ]] (Space Ship) အီႏကျောင်ႏ လွေꩻနွောင်ꩻအီတာႏ [[အနယ်ꩻပညာႏ]]ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလွဉ် ၁၆၈၇ ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ [[နျူတန်|ဆာအုဲက်ဇက်နျူတန်]] (Sir Issac Newton) ထေဖော်ႏထန်လွဉ် ရုဲင်ꩻတသွိုးမှုအတာႏစီꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ စီꩻကမ်ꩻဥပဒေႏဖိုင်ႏယိုနောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ကပ်ပလာ နယ်ꩻစီꩻကမ်ꩻအတွိုင်ꩻ အီႏထောင်ထွာႏလွေꩻအာႏကာႏသအကို ထွာလွဉ် အခေႏခံႏအချက်ဖိုင်ႏနုဲင်းနုဲင်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကတင်ႏသျာꩻအတာႏ အွဉ်ႏနယ်ဗာႏသက်သေႏဥပမာႏအနေႏ [[နျူတန်ရုဲင်ꩻတသွိုးမုတတိယဥပဒေသ]]အကို ခွိုင်ႏကားတဲင် ရုဲင်ꩻတသွိုးမုယို ဗွိုန်ပီချာနွန်ႏတရန်ချာမှုအောဝ်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်လွေꩻ ဒုံးကျောင်ႏတဗာႏ ပွိုးထာꩻမုဲင်ꩻ ကကျောင်ႏထင်ꩻနွောင်ꩻလွေꩻအခရာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ် ၁၉၀၃ ဗာႏနေင်ႏကို ရသျားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏ ကွန်စတန်တင်း အီ ဆီယိုကော့ဗစကီး (၁၈၅၇- ၁၉၃၅) ထေထန်ႏလွဉ်လိတ် [[အာႏကာႏသယာဥ်]]ဖိုင်ႏ ဖေႏကကျောင်ႏထန်ႏနွောင်ꩻအတာႏ သွုံꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းအကျောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ရောဗတ် အိတ်၊ ဂေါ့ဒပ် တောမ်ႏ [[ဂျာမနီခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ဟာမန်းအိုဗတ် သီႏဖိုင်ႏယိုတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ တဲင် လွေꩻသဲင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်မာꩻသောင်ႏသာလွေꩻရောင်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၁၉ နေင်ႏကို ဂေါ့ဒပ် ယို ပထမအစသွတ်ꩻ မာꩻထွင်ႏနွောင်ꩻ မေႏဆာႏထီ(လောင်စာရည်) ကအီႏသွုံꩻအီဒုံးကျောင်ႏတာႏတဲင် ကအုံကွမ် တွိုင်ႏပင်ႏဒေါ့ꩻရီခါꩻဒါႏ အီႏအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏနွောင်ꩻထေ့ဒုံးကျောင်ႏ “[[လာ|လာလောင်း]]” ခရာႏတောမ်ႏ ကကျောင်ႏထိုနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းခရာႏအတာႏ ထေပြန်ႏလွေꩻလိတ်အခေႏခံႏဥပဒေသဖိုင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၅၇ ဗာႏနေင်ႏ အောက်တိုဘာလာ ၄ နီꩻယို ထွာ အာႏကာႏသခေတ်စမွူးနီꩻတဲင် တယ်ႏစမွူးနီꩻနောဝ်ꩻထွူ အာႏကာႏသအကို ထွုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ထိုတသွောင်ႏလွဥ်စွဉ်ႏ တလဲင်ႏချင်ႏသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ရျီားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး အွဉ်ႏစွꩻစသွတ်ꩻ [[သပွတ်နစ်-၁]] (ရသျား: Спутник-1; အင်္ဂလိပ်: [[Sputnik-1]]) [[ဂြိုဟ်ႏတု]]တဖြုံႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်းဖာႏတကီ ထိုစွဉ်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၅၈ မဲင်ႏတဲင် သွုံꩻတောမ်ႏရေဒီယိုအွဉ်ႏနယ်ချက်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ ပသာနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အွဉ်ႏသော့ꩻတောဒင်ႏပါ [[သိပ္ပံ]]ကိရိယာႏခြွိုင်းဖိုင်ႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အွဉ်ႏစွꩻသွုပ်ယင်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအကို အီတေားသော့ꩻပါ “လိုက်ကာ” ကရိုꩻဒါႏ ထွီႏတဗာႏတောမ်ႏ သေင်ႏ/ ဟန်ႏအိုသိဉ်ဟန်ႏအိုလာႏ ထာꩻမွူးထာꩻပေႏဖိုင်ႏတဲင် ကအွဉ်ႏဆွို့သွုပ်ခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအလꩻ “လိုက်ကာ” သွီႏကလွေꩻ သွီႏကတိုꩻသွီႏဖြွီꩻကို၊ သꩻအောင်ကတသွိုး၊ သွီႏတိတ်ꩻနျꩻအာႏ စတဲင်အချက်ဖုင်ႏယို သွုံꩻတောမ်ႏ ရေဒီယိုတဲင် ပသာဖေႏနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ ကသေနာႏသေꩻခါꩻ အွဉ်ရီး “ယူးဟို့ꩻဗွာ”ဖိုင်ႏ နမ်းခန္ဓာႏထာꩻမာꩻ မာꩻပုင်ႏမာꩻနယ်ꩻအလꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကို ခိဉ်ႏတွယ်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ကိရိယာႏထွူ သွုပ်ဆွိုက်တေဉ်ႏတေဉ်ႏခွေါင်ခွေါင်သေꩻခါꩻ ယူးဟို့ꩻဗွာတဗာႏတွော့ꩻ အွဉ်းစွꩻထင်ႏဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻသွူ။ ထူႏဆွမ်ꩻချာနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကပသာချာ သတင်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ သေလꩻ”ယူးဟို့ꩻဗွာ” ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အွဥ်ႏစွꩻစမ်ꩻ စပွတ်နစ်-၁ ထွူ ညလွဉ် ၄ နေင်ႏရပ်တွင်ꩻ ခွိုင်ႏကားတဲင် လိုꩻသီးလယ်ႏထိုမ်ႏထောင်ထွား သမဲင်ꩻ အကို ဆို့ꩻလꩻနွောင်ꩻ အတန်သွတ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏမုတဗာႏသွူ။ အောင်ႏမျင်ႏမုနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် လိုꩻတဖြာꩻ လွေꩻလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကို အရီးစပထမသွတ်ꩻတဖူꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၁ ဗားနေင်ႏ ဧပြီလာ ၁၂ နီꩻ နောဝ်ꩻ ရသျား[[မေႏထာꩻကျောင်ႏ]] တပ်ပိုလ်ႏပေႏတဖြာꩻကမိဥ်ꩻဒါႏ ယူရီအလက်စီယီဗစ်ဂါဂါရင် ထိုမ်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီအထို မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၁၁၀ တောမ်ႏ ၂၀၃ မဲင်ႏခါႏ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တစ်လေိမ်ꩻ ည ၁၀၈ မိနစ် နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ၁ လာအကို ဒိုဖြွဥ် ကျောင်ႏထင်ႏဖျင်ယင်းသွူ။ ၁၉၆၁ နေင်ႏ ဇွန်လာ ၅ နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏသင်ဘော်ꩻထီတပ်]] မေႏထာꩻကျောင်ႏဝါးသား အလန် ဗီ၊ ရှက်ပတ်(အဖြာꩻပေႏ) ဝါႏထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ်တဆွိုင်ꩻ တွိုႏထင်ႏအထို ၁၁၇ မဲင်ႏပိဉ်သွူ။ ကကျောင်ႏထင်ႏ နုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ယံကထိန်ꩻလꩻအာႏကာႏသယာဥ်အတာႏ သော့ꩻဆင်သေꩻခါ အထိန်ꩻခလုတ်ဖိုင်ႏတဲင် ရှက်ပတ်ယို ကားတဲင်အာႏကားသယာဥ်ခွိုင်ႏကကျောင်ႏတွင်ꩻ ထိန်ꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသယာဥ် ထွာပထမသွတ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနေင်းနောဝ်ꩻအကို တွိုႏလွဥ် ဇူလိုင်လာ ၂၁ နီꩻနောဝ်ꩻ ဗာဂျီဂရစ်ဆမ် ကရိုꩻဒါႏ [[အမေႏရိကန်ႏတလီꩻတပ်]] (မေႏထာꩻကျောင်ႏတပ်) အရာႏအောဝ်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻ ဝါးထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ် ဗွိုန်နုဲင်း ရှက်ပတ်အတွိုင်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻနေနေ တွိုႏ သြဂုတ်လာ ၆ နီꩻနောဝ်ꩻ ရသျားမေႏထာꩻကွင်ႏဝါးသား ဂါမန်အက်စတီးတော့ ယို သွုံꩻဒုံးကျောင်ႏပသာအာႏတွော့ꩻ တွိုႏလွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖားလေပ်တဖူꩻအကိုတဲင် ညအခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏတွင်ꩻ လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ပိဉ်သွူ။ [[File:Aldrin Apollo 11 original.jpg|thumb| Astronaut [[Buzz Aldrin]] had a personal Communion service when he first arrived on the surface of the [[Moon]].]] ၁၉၆၁ နေင်ႏကို အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ]]လောင်း လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻချာငါ အာႏကာႏသတဖူꩻဖိုင်ႏ အောင်ႏမျင်ႏထွူတဲင် တယ်ႏစနေင်ႏနောဝ်ꩻထွူ ထာꩻမာꩻထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသယို ထင်ႏထိုတသွောင်း လွဥ်စွဥ်ႏသွူ။ အုံညလꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသအကိုလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအာပါ အာႏကာႏသယာဥ်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ တဆွိုင်ꩻတောမ်ႏတဆွိုင်ꩻ သွုပ်ဆွိုက် လွေꩻသဲင်ꩻချာငါလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်ႏ ထန်ႏထိုꩻအာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လွေꩻခင်ႏ ထောင်ကာႏချာငါစမ်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]] ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်တသေႏသေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတာႏလဲ့ စမ်ꩻထွာႏ အောင်ႏမျင်ႏလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ ဇူလိုင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ ခွိုင်ႏကားနီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအကို လꩻလွဥ်ခန်းအထူꩻချာꩻသွတ်ꩻ အဆန်ꩻသွတ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏမုꩻနီꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် မွူးနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသီးလင်ꩻယမ်ႏနွောင်ꩻလꩻ [[ထင်ႏလာလောင်း|လာမဲ့ငါလောင်း]]နီꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် နီꩻလိုꩻသီးအီႏလꩻချာလွဥ်ꩻ အကျိုꩻကေးဇူꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရမ်ꩻဆယူႏတသေလို့လို့တောဝ်းဒွိုန်းသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး တောမ်ႏ [[အင်ဂျင်နီယာ]]ဖိုင်ႏ ရိုꩻ ထူႏသုင်ꩻတောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွုပ်ဆွိုက်ရေꩻ တောမ်ႏ လွေꩻသဲင်ꩻချာငါရေꩻဖိုင်ႏ တိုꩻတက်ထင်ႏထိုတသွောင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ ထာꩻကျမ်ႏဟောဝ်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏခါꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီး ကအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသယို လꩻလွဥ် ခမ်းထီအတာႏ အမျိုꩻသာꩻအတာႏ ဂုဏ်ႏသိက္ခာႏထိုအီငါႏတဲင် လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုယို အရေꩻတန်ငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻဖဲ့ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဖိုင်ႏအတာႏ အောင်ႏနွောင်ꩻလွေꩻအာႏကာႏသယို ဗွိုန်ပီနုဲင်း လꩻလွဥ်[[စူခွုမ်]]တသာသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရေꩻတန်သွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသတဲင် သေနာႏလွဥ် [[မွူးအစွိုꩻအဗူႏ|မွူးစက္ကျာႏဝဠာႏ]] တောမ်ႏ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻခရာႏ ထာꩻသေတသာဖိုင်ႏယို ထွာအီအဟောဝ်ဖဲ့ꩻသွူ။ ထာꩻသေတသာနောဝ်ꩻ ယိုခါအတာႏ နီသွဥ်းသီးကထင်ႏကော့ꩻမောင်ꩻအတွိုင်ꩻ ဖေႏလꩻအီနွောင်ꩻဒါႏ အကျိုꩻကေꩻဇူꩻသွူ။ ==အာႏကာႏသထာꩻခြေင် ကရိုꩻနဝ်ꩻ== အာႏကာႏသကရိုꩻနောဝ်ꩻ အရပ်ဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ အွဥ်ႏထွော့ခါꩻအဲဥ်ထောဝ်ႏ အသွတ်ꩻအဆွိုႏအောဝ်ႏတောဝ်ႏ လုဲင်းလဲ့လွဥ်ꩻငါး ထာꩻပြင်ႏတန်ဒျာႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ကဗွောင်ဖွင်ꩻခါꩻ အာႏကာႏသ အဓိပ္ပါယ်ႏကိုတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻ ငေါဝ်းသွုံꩻတဲ့နောဝ်ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအခါႏကိုမိဥ်းတဲ့ ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻ သꩻယူႏ သဖော်ꩻထူႏဖိုင်ႏ တဗွိုန်နုဲင်းတောဝ်း လို့ဝါင်ꩻလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို လွောမ်လေပ်ခါꩻတောမ်ႏ တလီꩻထုတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလဲ့ တလီꩻထု ကွဲဗွိုဗွိုလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ တခြိုꩻဝတ္ထုဖိုင်ႏ မိဥ်ႏကာႏဖျတ်လွေꩻ [[တလီꩻနမ်း]]အကို တွိုႏလွေꩻ အရဲအကာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းတစိစိခင်ႏလမ်းအစယို ဟဲ့ꩻ အာႏကာႏသ ရိုꩻတဲင် ယူႏခွုမ်နောဝ်ꩻစားသား ပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ တလီꩻထု ၉၉ % ယို အောဝ်ႏဗော့ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားဆကီ မဲင်ႏ ၂၀ ကထိုရပ်လွုမ်ꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်နဲတဲင် ကွပ်တလီꩻထု ပွစ်ꩻဒုတ်တဲင် ဂြိုဟ်ႏတုလွေꩻယွိုက်ထိုꩻထွူ ထဲ့လင်ꩻလူး တလီꩻထုကယွိုင်းဒွိုန်ထဲင်းဒါႏ တလီꩻထုအခေါဝ်လဖဲ့တွော့ꩻ မေႏခိုးထိုꩻဒါႏသွူ။ ယူႏလက်ခံႏစွဥ်ႏ နုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ကမာꩻမွေႏဗာႏဖိုင်ႏအလꩻ တယ်ႏစဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီ မဲင်ႏ ၁၀၀ မာꩻကီနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသအစနောဝ်ꩻသွူ။ ပညာႏသျှင်ႏယင်ဟန်ႏ ကဟဲ့ꩻဖန်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအာႏကာႏသ ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တယ်ႏဟမ်ႏမဲ့ငါဗထိုလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၄၀၀၀ ရပ်သွူ။ တယ်ႏဟမ်ႏ ဗꩻထမ်အထိုမဲင်ႏ ၄၀၀၀ အကို ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတောမ်ႏ တျာႏမေႏစွန်ꩻအာနိသင်ဖုင်ႏ အာႏ သန်လွိုကယ်ꩻသွတ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတလီꩻထု ဖဲ့ꩻထန်ႏဖုင်ႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကာႏသယို ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်း ရင်းအီႏဒေါ့ꩻဗာႏနေးနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထာꩻခြေင်နယ်ႏ ဗလာနယ်ႏဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻသွူ။ ထာꩻခြေင်နယ်ႏဒေႏသကို ဆာႏကုဲင်လီ အောဝ်ႏလွင်ꩻအောဝ်ႏလိင်ꩻ တငီႏတငါဖုင်ႏ၊ တအိုမုတ်ယွိုင်ႏဖွန်ႏအောဝ်ႏဖြယ်လွင်ꩻဖုင်ႏ တောမ်ႏ ပလာစမာ (ယုဲင်ꩻထီ) မိဉ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ တလီꩻလွီးကထွာဒါႏ အိုင်ယွန်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလွီး နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏနောဝ်ꩻကဲဥ်းအာအာထွာဒျာႏ ဟုဲက်ဒရိုစေဉ် ဖိုင်ႏတဲင် ပညာႏသျင်ႏသီးယင်ဟန်ႏကထင်းနောဝ်ꩻတဲ [[ဟိုက်ဒရိုဂျင်]]ယို ထာလယ်ႏကွို့ꩻတလီꩻလွီႏထု အထန်ႏဖဲ့လွုမ်မကောင် နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့အောဝ်ႏရိုꩻသွူ။ လာ တောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏခါႏ ကထွာဒါႏအာႏကာႏသတကွို့ꩻတခေါဝ်ယို ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏဟဲ့ꩻဖန် စစ္စလူနာစပေ့ သွူ။ စစ္စ ကရိုꩻယို အဖဲ့ꩻယို ၊ လူနာ ကရိုနောဝ်ꩻ လာ၊ စပေ့ နောဝ်ꩻ တလီꩻငါတဲ့အဲဥ်ထောဝ်းထာꩻခြေင်ခြေင် နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အကွို့ꩻနောဝ်ꩻအကို အခေါဝ်ကကွဲဗော့ꩻဗော့ꩻလွေꩻလာနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်တဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကွဲသန်သန်လွဥ်သွူ။ လာကလေပ်ဒါႏဟမ်ႏတွင်ꩻ လာတဲ့နောဝ်ꩻ ဟမ်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဝေ့တပန်ႏချာ ဝင်ရိုးကြဲင်ႏအတွိုင်ꩻပငါပရာꩻတဲင် လာတောမ်ႏဟမ်ႏကတွိုႏလွဥ်အဗော့ꩻသွတ်ꩻတွင်ꩻမိဥ်ႏတဲ့ အောဝ်ႏညာꩻနေကဒွိုန်း မဲင်းပေါင်ꩻ ၂၂၀,၀၀၀ လွိုတဲင် သွုံꩻနေးဒုံးကျောင်ႏတွော့ꩻ မိဥ်းလွေꩻထေ့လာယို ကာႏလွေꩻဗာႏကဒွိုန်း မဲင်ႏညာꩻပေါင်ꩻတခွိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တောမ်ႏ လာ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏနီစားယို ထဲ့တွိုႏဒင်ႏလူးလွေꩻနွောင်ꩻ အဗော့ꩻအညာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်း ညာꩻလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻတသန်ႏရပ် လွုမ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အရပ်ဖိုင်ႏကိုနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏဂြိုဟ်ႏရံႏကထွာဒါႏ ဗွိုန်နုဲင်း [[လာ]] ယို တအောဝ်ႏနွောင်ꩻထဲင်းတောဝ်းသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် ဟမ်ႏ ခမ်ႏဖာႏတောမ်ႏ လာ ယိုနီဖြုံႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ တထွို့ꩻခါꩻနွောင်ꩻတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏဖေႏကအောဝ်ႏစွူစွူ အခင်ႏလမ်းတာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မွူးစက္ကျဝဠားအကို ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလွိုင်ႏအာႏဒါႏ အာႏကာႏသကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အောဝ်ႏထဲ့ဒင်ႏလူးလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏအလောင်းသွူ။ အရပ်အခေါဝ်နောဝ်ꩻအကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အာႏတလာကယ်ꩻထဲင်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအစသွူ။ ဂြိုဟ်ႏစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏလွိုင်ႏအာစွစ်ꩻထာꩻ အာႏကာႏသအကိုနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ လာဖိုင်ႏယို အောဝ်ႏတောမ်ႏပဲင်ႏရာꩻဆဲင်ႏရာꩻ ထွိုꩻငင်ႏအာႏနယ်ႏပငါပရာꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလီထာꩻ အာႏကာႏသအကို ကအောဝ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးလွေꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖြုံႏတောမ်ႏ တဖြုံႏယို အောဝ်ႏညာꩻယော့မွေႏငါႏဖိုင်ႏသွူ။ အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၉၃,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်ပိဥ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏကအောဝ်ႏဗော့ꩻသွတ်ꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏနောဝ်ꩻ သောကျာႏဂြိုဟ်ႏတဲင် ကဗော့ꩻသွတ်ꩻခိန်ႏမိဥ်းတဲ့ ညာꩻကဒွိုန်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၂၅,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏစွစ်ꩻအာဒါႏ အာႏကာႏသကိုယို အာကယ်ꩻကာႏလွိုထဲင်း ကအောဝ်ႏညာꩻသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏ ကမိဥ်ꩻ ပလူတိုဂြိုဟ်ႏ လေပ်တဖူꩻသွူ။ မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းဒွုမ် အာႏကလို့ထိုꩻ အရပ်ခင်ႏလမ်းယို အာႏကာႏသနယ်ႏလို့ခင်ႏလမ်းတဲင် ညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻကိုနောဝ်ꩻ ဆာႏဖိုင်ႏအောဝ်ႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻသော့ꩻ အာႏကာႏသ ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏဖိုင်ႏအခါႏ ကအောဝ်ႏဒါႏ အာႏကာႏသ စလွဥ်ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နီသွဥ်းသီး [[နဂါꩻလွီး]] (Galaxy) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏစက္ကျဝဠာႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ညာယော့ꩻငါႏမရေႏမရာႏတဲင် ယူႏလွေꩻနေး တလꩻနွောင်ꩻတောဝ်ႏသွူ။ အွိုးအခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ နဂါꩻလွီးဖိုင်ႏအခါႏ အာႏကာႏသစလွဥ်တဲင် အာႏကာႏသနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ မုဲင်ꩻခါခါတယောဝ်း အသွတ်ꩻအဆွိုးတအောဝ်ႏနွောင်ꩻဒွုမ်သွူ။ လိုꩻသီးကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအတာႏ သွုံꩻအီမာꩻလွေꩻနေႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ၊ အာႏကာႏသစခန်ꩻဖိုင်ႏ ၊ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ လွေꩻထိုမ်ႏထွားတွိုႏလာအလောင်းဖိုင်ႏ တဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏအာႏကာႏသခရာႏယို နီလိုꩻသီးကွဲသေသေအာလွဥ် ၊ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ အာႏကာႏသ စက္ကျဝဠာႏပညာႏဖုင်ႏယိုလဲ့ အောဝ်ႏထင်ႏထိုသဲင်ꩻထဲင်ႏလဲဥ်း စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနောဝ်ꩻသွူ။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref> ==ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ== [[လာ]] ယို [[ရူပဗေဒ]]ဆဲင်ႏရာꩻ စည်ꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏအလꩻ အောဝ်ႏလွေꩻသဲင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻအကိုတဲင် [[ဂြိုဟ်ႏ]]သီး ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ရုဲင်ꩻတသွိုး လွေꩻသဲင်ꩻ စည်ꩻကမ်ꩻနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ [[ဂြိုဟ်ႏတု]]ဖိုင်ႏယို အထွူႏဗော့ “ပေါင်” ဆေ့ꩻဆေꩻ စားတဲ့အောဝ်ႏ၊ အထွူႏ အလေꩻခိဥ်ႏ “တန်” နေးစားတဲ့အောဝ်ႏတဲင် ရွုတ်ပွိုင်ပိုင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ [[ဗေဥ်းဂတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏသီးဂြိုဟ်ႏတု၊ [[သပွတ်နေတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ ရသျှားဂြိုဟ်ႏတု ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏတဒွီႏဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး အေတ်သပလိုရာ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတောမ်ႏ ရသျှာႏသီး [[သပွတ်နေတ် ၂]] ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏဟမ်းယွေးယွေး တဝွိုန်ꩻဆွာꩻနုဲင်း ပေပါဗုန်ꩻပိုင်ႏသွူ။ အမေးရိကန်သီး [[အေတ်သပလိုရာ ၇]] ဂြိုဟ်ႏတုပိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖဲ့နောဝ်ꩻတန်တဝွိုန်ꩻတဲင် တဖဲ့ꩻ နောဝ်ꩻတျူပေႏထိုꩻတဲင် ဗွိုန်နုဲင်း လိုꩻပေႏသီးကခွုမ်ဆိုးဒါႏ [[စေန်]] (ဂျင်) ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာꩻသအတာႏ ထွာ အရေꩻတန်ကိရိယာႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ရောင်ႏလေရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ၊ [[ဂမ္မာရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ၊ [[အိတ်ရေးရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တောင်ꩻသေမတ်အီ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏဒါႏ [[တျာႏမေႏ]]ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏစွန်ꩻထီဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ စွန်ꩻထီအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏကို ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ်ဖိုင်ႏ ၊ ဥက္ကာႏတူႏခေါဝ်ပေႏ ကဖွန်ႏတနိဥ်ႏဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တအိုမုတ်လူး(မြူမှုန်)ဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻတခွိုင်ႏမုဲင်ꩻ ဖော်ႏထန်ႏနယ်နွောင်ꩻသွူ။ ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအားတောမ်ႏ ထွို့ꩻငင်ႏအားနယ်ႏဖိုင်ႏလဲ့ တဲက်ထာနွောင်ꩻသွူ။ နီꩻလို့သီးကအုံဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယိုမိဥ်ႏတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားနွောင်ꩻအီ ချာလꩻသွူ။ ဗွိုန်နုဲင်း အမေႏရိကန်ႏသီး ရာႏသီႏဥတုထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻအထူꩻဂြိုဟ်ႏတု တုဲင်းရွစ် ၁  ဂြိုဟ်ႏတုစားယိုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အုံပွေါထွားလွေꩻ မို့ꩻအေႏဖိုင်ႏ အပိုင်ႏအခြုံအရောင်ႏ ကပြောင်ꩻလုဲင်ႏတဲင် ရမ်ꩻလꩻအွဥ် ရာႏသီႏဥတုအတာႏ ကူႏညီႏစွဲးကမ်ႏကိုနွောင်ꩻသွူ။ သွုံꩻတောမ်ႏ စီအိုဒဲစ်တေတ် ဂြိုဟ်ႏတုဖုင်ႏတဲင် ထွို့ꩻတဲမ်းသွဲနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ ကယိင်းယံမဲဥ်ႏဗဲက်ဒါႏ ဟမ်ႏပိုင်ႏ (Map)ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို သွုပ်သွယ်ႏရေꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအတာႏလဲ့ စွဲကမ်းကိုအီသွူ။ တယ်လီဗေးသျှင်း ကရိုꩻဒါႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန်ထာꩻမာꩻ နောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻလꩻဗော့ꩻ ခင်ႏလမ်ႏဗော့ꩻတာႏလွုမ်ꩻသွူ။ ကအွဥ်ႏစွဒါႏ TV လဲင်ꩻဖိုင်ႏ ကလေပ်လေိမ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတဝွိုန်ꩻယို လွေꩻတကဲင်ႏနေး လꩻတောဝ်ႏတွော့ꩻ အောဝ်ႏအညာꩻဆွမ်ꩻထွားနာႏလတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ လဲင်ꩻအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏယို အွဥ်ႏစွꩻဒင်ႏတွိုႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဗာႏအလောင်းတွော့ꩻ အောဝ်ႏဂြိုဟ်ႏတုထျꩻအွဥ်ႏစွꩻထေ့လင်ꩻလူးချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအလောင်းတဲင်  အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်းခင်ႏလမ်းအထွောင်းအာဖိုင်ႏယို ဆွမ်ꩻထွားလꩻလို့စွဥ်ႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန် အခြပ်အရဲဥ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယို အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏဗာႏတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်းနွောင်ꩻအရန်းအစားစားအဒေါဝ်ႏဒေါဝ်ႏတဲင် နီရန်း စားတဲ့အောဝ်ႏ  ငတ်ꩻရန်းစားတဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏယိုတောထင်ႏဂြိုဟ်ႏတု ကတွိုႏသင်ꩻရာꩻအထိုထွူ ခိဥ်ႏတွယ်ႏယင်း အစဲင်ႏမဲဥ်ႏတဲင် မဲဥ်ႏလွောက်ရာꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖေႏကတွိုႏ ဖေႏဗာႏယင်းနွန်ႏထင်ႏအာႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏပယ်ဒပ်ဆွိုင်ꩻသေꩻ ခါꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ အခေါဝ်ဖဲ့ꩻချာသွတ်ꩻသွူ။ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်းလဲ့ ဒုံးကျောင်ႏမိဥ်ႏတွိုႏထင်ႏသွူ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဥ်တဖူꩻကိုမꩻ အွဥ်ႏဖဖြယ်ထန်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ အနယ်ꩻနောဝ်ꩻလဲ့လꩻဒျာႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ (ဟဲ့ꩻ)အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်း တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကဖထန်ႏ ဖြယ်ထိုꩻထွူ ဒုံးကျောင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစ ဒုံးကျောင်ႏတွင်ꩻနောဝ်ꩻ ထင်ႏတနွောင်း စွဥ်ႏတရွဥ်းနေးသွူ။ နွန်ႏအာႏအတာႏ ပꩻထိုꩻအရန်းရန်းထွိုင်ႏထွူ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏယို ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းဖိုင်ႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏမဲ့ငါနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏတွောင်းစွဥ်ႏတရွဥ်း အီႏဗော့ꩻဗွိုန်နုဲင်း ခွဥ်းကဲစ်စွဥ်ႏတလီးအတွိုင်ꩻထွူတဲင် ကွဲထဲ့ထဲ့ဖွိုႏ လင်ꩻလွဥ်သွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ဂြိုဟ်ႏတုအတာႏကလိုႏဒါႏအမွိုင်နှုန်ꩻအာႏ ဖေႏကတွိုႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းယို နွန်ႏထိုꩻဖေႏဂြိုဟ်ႏတုသွူ။ ဒုံးကျောင်းတဗာႏတဲ့နောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဆွိုင်ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ ပေါႏတတွိုႏတောဝ်ႏ လွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻနောဝ်ꩻတဲ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတထွောင်းအကိုတဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏအတာႏ အုံအောဝ်ႏနွောင်ꩻချာဒျာႏသွူ။ ဖေႏကအောဝ်ႏနုဲင်းတဖူꩻကိုစားယိုအတာႏ  ပေါ့ꩻတလီꩻထုအဗွိုသွတ်ꩻ အခေါဝ် မွေးတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဖုဲင်းလဲ့ညာꩻဗာႏ ကားတဲင်တလီꩻထုကားကအောဝ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ပေါ့ꩻဖုဲင်းလဲ့ညာꩻတောဝ်းတလီꩻထုနောဝ်ꩻ တလီꩻထုနွန်ႏချာအာႏတွော့ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ် ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကရုဲင့်တသွိုးမှု ကလွေꩻနှုန်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ ကွဲယွယွလွဥ်တဲင် မာꩻထဲ့လလင်ꩻထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ တွိုႏဗော့ꩻလွဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထျꩻတဲင် တလီꩻထုပွစ်ဒုတ်တွော့ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုယို မေႏခိုးထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းတမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဖေႏကလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻနွောင်ꩻ ဟမ်ႏလေပ်တဖူꩻအကိုအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏက ဆဲင်ႏရာꩻလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ဖိုင်ႏသွူ။ လေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ယို မာꩻတရျားဖေႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအတာႏ မာꩻထွာဗဟိုႏဖꩻထန်ႏအားသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ပေါ့ꩻကွဲထိုထိုလဲ့ ကလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်သူꩻ ယိင်းကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻသွူ။ ပွိုႏထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏလဲ့ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကအောဝ်ႏဗော့ꩻရာခင်းလမ်ႏတွင်ꩻ အမွိုင်အောဝ်ႏဗာႏ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၁၈,၀၀၀ နှုန်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻလာနောဝ်ꩻ ကွပ်အောဝ်ႏညာꩻငါႏတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွော့ꩻ လွေꩻခြိ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၂,၀၀၀ နှုန်ꩻ လွုမ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကတဝေ့ꩻကတပန်ႏအတဖူꩻအကို ကအောဝ်ႏသော့ꩻဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအမွိုင်နှုန်ꩻယို အောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏတသေႏသေႏဒျာႏသွူ။ မိဥ်ႏဗော့ꩻလွဥ် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဲ့ ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတွော့ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအမွိုင်နှုန်ꩻယို တွိုႏလွဥ်အထိုသွတ်ꩻအရန်ႏသွူ။ မိဥ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးထိုꩻလွေꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏအညာꩻသွတ်ꩻခင်ႏလမ်း နောဝ်ꩻတဲ ကွပ်ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတဲင် အတသွိုး အလွေꩻနှုန်ꩻယွိုက်ထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဒပ်ဆွို့ꩻသေꩻခါꩻဗော့ꩻကိရိယားဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻဂြိုဟ်ႏတုစား ၊ ဒင်ႏထင်ႏပါလိုꩻတောမ်ႏတိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အီတောလွေꩻအာႏကာႏသကိုစား ရိုꩻတဲင် အောဝ်ꩻနီစားသွူ။ ကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဂြိုဟ်ႏတုစားယို အခိန်ႏတွိုင်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်ႏယံကဆွမ်ꩻထူးနွောင်ꩻ အီႏပသာချာဖေႏသတင်ꩻအတာႏ အွဥ်ႏဒင်ႏလွေꩻပါ ရေဒီယိုငေါဝ်းအွဥ်ႏစွꩻစက်ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း ကပသာထင်ႏဒါႏ မာꩻထွဥ်ႏချက်အလꩻ ဗွောင်ဖေႏနွောင်ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအတာႏ အထူꩻ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻသွူတကားတောဝ်း ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ် မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ရောင်ႏအလင်ကဆဲစ်ထန်ႏလွဥ်ဖိုင်ႏအတာႏ ကတွက်ဒျာႏကိရိယာႏဖိုင်ႏ၊ ဆာႏကျောင်ႏကဒုတ်ဗာႏဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ကိရိယာႏကတွက်ဒါႏ ဥက္ကာတူႏဖွန်ႏပေႏဖိုင်ႏတောမ်ႏ အခွꩻအလျား၊ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏနယ်ႏဖိုင်ႏ၊ ကအောဝ်ႏမွူးကဆဲစ်ထန်ႏထွဥ်ဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း အောဝ်ႏဆာႏဖိုင်ႏထျꩻ ကအွဥ်ႏစွꩻလွဥ်ဒါႏ ရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏပါထွူသေႏသေႏနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသအကို ဖေႏကဒင်ႏတောလွေꩻနွောင်ꩻ တိရိစ္ဆာန်ႏ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း လိုꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကမာꩻခါꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ကဲဥ်ႏအာအာနောဝ်ꩻတဲ တန်ကယ်ꩻထဲင်း ဂြိုဟ်ႏတုအစားကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဖြီႏဖြီႏစားသွူ။ လိုꩻ တောမ်ႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ ဖိုင်ႏ ကထိုမ်းလွေꩻပါဂြိုဟ်ႏတုစားနောဝ်ꩻတဲ သာအီတလီꩻအတာႏ [[အောက်သီစေန်]]ထေ[[ကိရိယာႏ]]ဖိုင်ႏ၊ အခွꩻအလျားခိဥ်ႏတရျားကိရိယာႏဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏတောလွေꩻပါတိရိစ္ဆာန်ႏစားနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအကိုကဒပ်ဆွို့သေꩻခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏယို တဲက်ထာဒင်ႏမုဲင်ဖေႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ သꩻရာႏတဖုံမု၊ နမ်းအလျားနှုန်ꩻ၊ သာတလီꩻနှုန်ꩻ၊ ထီလွီးတောမ်ႏ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကမဲဥ်သေ အခရာႏအလင်ဖိုင်ႏယိုလဲ့ မုဲင်ခါꩻဖေႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏလွေꩻပါ လိုꩻနောဝ်ꩻတဲ ကိရိယာႏနုဲင်းဆကီဖိုင်ႏယို ပါသော့ꩻဗာႏသွူ။ ကဝါႏလွေꩻဒါႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ တောမ်ႏ ကထိုမ်းလွဥ်ꩻဒါႏ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး ယံကသဲင်ꩻတွိုႏလွဥ်ချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းအတာႏ အနယ်ꩻဖိုင်ႏလဲ့ အောဝ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻတဲင် လိုꩻကဝါး လိုꩻကထိုမ်းဒါႏဒုံးကျောင်ႏအစားယိုနောဝ်ꩻ တောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုကအီႏလွေꩻတဖူꩻ တဗန်ႏလုဲင်ဖဲ့ꩻအတာႏ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏမော့နောဝ်ꩻ ဒပ်ဆွို့ခါꩻ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်းတဗန်ႏချာစားဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်ႏတဗန်ႏချာစားနောဝ်ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ်ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဂြိုဟ်ႏတုယို ထဲ့လလင်ꩻချာဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကားတောဝ်း လို့ကပါအကွို့ꩻယို ယံဖေႏကလင်ꩻယွယွအတာႏ မာꩻဆွို့ခါꩻပါဗာႏ တလီꩻထီꩻ(Parachute)သွူ။ ==ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻတာႏ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ== ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို လိုꩻပါလွဥ်ꩻတောဝ်ႏ ပါသော့ꩻဗော့ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် ဒုံးကျောင်ႏအစား နွို့လွေꩻဆုံးဝိစ်ꩻအာႏကာႏသကို ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသစားနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ လွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ထွာအရီႏစသွတ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ [[လူန ၂]] / ကော့သမော့ ဒုံးကျောင်း ၂ ကရိုꩻဒါႏ ရုသျှားသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း တွိုႏထင်ႏရီးစသွတ်ꩻ လာ အလောင်း ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏလူန ၂ ယို ခရေတ်နေင်ႏ ၁၉၅၉ နေင်ႏ သဲစ်တေဥ်လာလာ ၁၄ နောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလာအလောင်းသွူ။ ကထွာဒါႏထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏအလင် အမေႏရိကန်ႏသီး ပုဲင်အိုနီယာ ၄ တောမ်ႏ ရုသျှသီး ယူနေတ် ၁ ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ ကျော်ႏတကာႏထိုꩻလာတဲင် ထွာထိုꩻလဲဥ်း မွူးအတာႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏသွူ။ လိုꩻသီး ကမာꩻဒါႏ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျေောင်ႏဖိုင်ႏယို [[မားဂြိုဟ်ႏ]]([[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]])၊ [[ဗီးနပ်ဂြိုဟ်ႏ]]([[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]])တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏလင်အလောင်းဖိုင်ႏလဲ့ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျသီး [[ဗီးနပ် ၄]] တောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၅]] ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းသောကျာႏဂြိုဟ်ႏလောင်း ၁၉၆၆ နေင်ႏကိုသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး မရီးနား ၉ ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်းခမ်ႏဖာႏလောင်း ထန်ႏလွေꩻတဖူꩻ တွိုႏလွေꩻ ၂၄၇,၀၀၀,၀၀၀ မဲင်ႏအတာႏ ည ၅ လာခွယ်ꩻထွူ ၁၉၇၁ နေင်ႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၃ နီꩻနောဝ်ꩻ ပထမအရီးစသွတ်ꩻ လေပ်ဗဲဥ် မားဂြိုဟ်ႏ(အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ) နောဝ်ꩻသွူ။ ခွိုင်ႏကားတဲင် မွူးဂြိုဟ်ႏရံႏဖိုင်ႏအကို အတန်သွတ်ꩻ အတရေꩻသွတ်ꩻကထွာဒါႏ [[ဂျူပီတာဂြိုဟ်ႏ]] ([[ကျာႏသပတေꩻဂြိုဟ်ႏ]])ယိုအထျꩻလဲ့ ၁၉၇၂ နေင်ႏ မတ်လာ ၂ နီꩻအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻလွေꩻ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၁၀]] ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို ကပါသော့ꩻဒါႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပသာချာ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏဆဲင်ႏရာꩻအဖိုꩻတန်ႏ အချက်အခရာႏဖိုင်ႏသွူ။ အွဥ်ႏနယ်သာႏဓကအနေႏ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၄]] နောဝ်ꩻ ဒိုဖြောင်လွေꩻ ဗန်အယ်လေဥ် ရောင်ႏဆဲစ်ထန်ႏခင်ႏလမ်ႏတဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻ ဒုဒွိုန်တောမ်ႏ တဲက်ထာမုအမဲဥ်ႏအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ တဲက်ထာဖေꩻနွောင်တဲင် ပသာသဲင်ႏဖေႏချာ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး နောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို ခါးလားကတွိုႏလွေꩻ လာ မိဥ်ႏမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏအလောင်း  မိဥ်ႏတွိုႏလွေꩻဒျာႏ လာ/ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏ အထျꩻနောဝ်ꩻ အကျိုꩻယိင်းအောဝ်ႏတဲင် လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻ လာထျꩻ ဂြိုဟ်ႏထျꩻနောဝ်ꩻအဟောဝ်သွတ်ꩻသွူ။ သာႏဓကအနေႏ ရုသျသီး [[လူန ၃]] တွိုႏဗော့ꩻလွေꩻ လာ ထွူ တွယ်ႏလꩻနွောင်ꩻဓါတ်ပွုံႏ နီလိုꩻသီးတထီႏဗာႏဖိုတောဝ်း လာ အွိုးတဖဲ့ꩻပွုံႏဖိုင်ႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၄]] ဒုံးကျောင်ႏယိုတဲ့ တွိုႏလွေꩻအောဝ်ႏဟမ်ႏကညာꩻမဲင်ႏ ၁၃၄ သန်ႏ တဲင် ကာႏဗော့ꩻလွေꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏထျꩻတွော့ꩻ တွယ်ႏထူႏလꩻ ဗော့ꩻနွောင်ꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏဓါတ်ပွုံႏဖိုင်ႏထွူ တောမ်ႏရေဒီယို ပသာချာသဲင်ꩻဖေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ==အာႏကာႏသစခန်ႏဖိုင်ႏ== အာႏကာႏသစခန်ꩻ(Space Station)ဖိုင်ႏယို ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်တသေႏသေႏဟမ်ႏအတာႏ လိုꩻသီႏကမာꩻခါꩻဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ စခန်ꩻအကို လိုꩻသီးအုံအောဝ်ႏမာꩻနွောင်ꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏတဲင် စခန်ꩻနောဝ်ꩻအကို မာꩻလွူꩻထွားဓါတ်ခန်ꩻ('''practical laboratories''')၊ ထောင်ထွားနက္ခတ်ခင်ႏလမ်း (astronomical observatories)၊ အုံပဆားခင်းလမ်းဖိုင်ႏ တောမ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအီဒုံးကျောင်ႏခင်းလမ်း (launch bases) စတဲင် ခင်ႏလမ်းဖိုင်ႏ အောဝ်ႏပါထွူ မာꩻသွုံꩻလꩻနွောင်ꩻအီသွူ။ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီးဖိုင်ႏလဲ့ အာႏကာႏသစခန်ꩻအတာႏ ဖေႏရောင်အကျံႏဉာဏ်ႏပငါပရာꩻဖိုင်ႏသွူ။ စျာမန် အမေႏရိကန်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏ ဗာနာဖွန်ဗရောင်း တဲမ်းထွို့ꩻနယ်ပွုံႏ အတဒွီႏတဝွိုန်ꩻတန်ဗွိုန်နုဲင်းလောပေဥ်ပွုံႏစံႏတဗာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏထွော့ခါꩻလောပေဥ်ပွုံႏတဝွိုꩻ အကြဲင်ႏတောမ်ႏ လောပဥ်တဝွိုန်ꩻအသောင်အငွာဖိုင်ႏအကို လိုꩻအုံတာႏတောမ်ႏ မာꩻထာꩻမာꩻတာႏ အခန်ꩻဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ထွို့ꩻငင်ႏအာႏသဖော်ꩻယံကထွာ ဗဟိုႏအကဲဥ်ထွို့ꩻငင်ႏအာႏဖေႏကအောဝ်ႏ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ဖေႏကအောဝ်ႏ ဖေႏကတဝေ့ꩻတပိဥ်ႏသေႏသေႏ မာꩻဆင်ခါꩻဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသစခန်ꩻယို အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁,၀၇၅  မဲင်ႏတဲင် အမွိုင်နှုန်ꩻအောဝ်ႏ ၁ နားရီႏ ၁၅,၈၀၀ မဲင်ႏရပ်တွော့ꩻ လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ၂ နားရီႏနောဝ်ꩻတလေိမ်ꩻနှုန်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ မေလာ ၁၆-၁၇ နီꩻ အကို အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသား နေးလ်အမ္မသထရောင်းတောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ သီး ဝါးထိုမ်းလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၈ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် သွုပ်ဆွို့နွောင်ꩻလွေꩻ တောမ်ႏ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏလွေꩻဒါႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻယိုထွူ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကျိုꩻစာꩻတိုꩻမွေႏနေးလွဥ် ဖေႏကမာꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻတဲင် တွိုႏ ၁၉၇၃ နေင်ႏ မေလာ ၁၄ နီꩻနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဆျားကွန်ရဒ်၊ စျိုးမဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်(အမေႏရိကန်)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ သကုဲင်းလဲစ် ၁ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၃၉၅ ပတ်၊ ညအာႏကာႏသကို ၂၈ နီꩻလွိုထွူ ထန်ႏလွေꩻယာဥ်ကောင်းထန်ႏဖဲ့ꩻတွော့ꩻ ဖျင်ဆင်နွောင်ꩻအာႏကာႏစခန်ꩻယာဥ် ကချို့ယွင်ꩻ ကကုဲင်ခင်ႏလမ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ '''လွေꩻသဲင်ꩻ လာ အလောင်း''' ယိုခါနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီးအောဝ်ႏကျံႏစယ်ႏယူႏမွေးရောင်နာႏ လို့သီးယံကလွေꩻအုံနွောင်ꩻလာအလောင်းအတာႏ ကျိုꩻစာႏပြဲင်ႏရောင်ပငါပရာꩻတဲင် ခမ်းထီမုဲင်အီႏအောင်ႏရီးရီးကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီသွဥ်းသီးအောဝ်ႏပွောထွားနောဝ်ꩻသွူ။ လွေꩻ လာ လောင်းခရာႏ မိဥ်ႏအောင်ႏလꩻထွူလဲ့ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီးယို လွေꩻအင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏတာႏ၊ လွေꩻသောကျာႏဂြိုဟ်ႏတာႏ၊ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏအလင်ဖိုင်ႏအတာႏ ယံကလွေꩻလꩻနွောင်ꩻ ယံကအုံလꩻနွောင်ꩻရေꩻ အီႏသောင်ႏသာမတ်မတ် အီႏမာꩻလွဥ်လွေꩻထဲင်း ကရိုꩻယို ယူးနေးတဲ့အောဝ်ႏသေနွောင်ꩻသွူ။ အာကာသသိပ္ပံပညာရှင်တို့သည် အာကာသစူးစမ်း လေ့လာမှု အဆင့်ဆင့်မှ ရရှိအပ်သော အချက်အလက် အတွေ့အကြုံတို့ အပေါ် အခြေပြုလျက် လသို့သွားရောက်ရေးကို ကြိုးပမ်းဆောင် ရွက်လာခဲ့ရာ ၁၉၆၉ ခုနှစ်တွင် အောင်မြင်မှုကြီးကို ရရှိခဲ့လေ သည်။ ၁၉၆၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂ဝ ရက်နေ့တွင် လမျက်နှာ ပြင်ပေါ်သို့ လူသားတို့ အောင်မြင်စွာ ပထမဆုံးခြေချနိုင်ခဲ့ သည်။ အာကာသသူရဲကောင်း နေးအမ္မစထရောင်းနှင့် အက်ဒွင် အောလဒရင် (အမေရိကန်)တို့သည် အပိုလို ၁၁ အာကာသ ယာဉ်ဖြင့် လမျက်နှာပြင်ပေါ်သို့ ဆင်းသက် ခြေချ ရုံမက သိပ္ပံသုတေသနကိုပါ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြလေသည်။ အာကာသအတွင်း လူသားများ ပျံသန်းခဲ့သမျှ ယနေ့အထိ အာကာသအတွင်း၌ လူသားများ အောင်မြင်စွာ ပျံသန်းခဲ့သည်မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစသည်။ အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်း ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာꩻအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏဒုံးကျောင်ႏတန် အာႏသန်တလာစားသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားနောဝ်ꩻပွုံႏရုတ်ပွိုင်နောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ဒုံးကျောင်ႏကအွဥ်ႏထင်ႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏထျꩻနုဲင်းယိုခါသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ မိဥ်ႏအောဝ်ႏအာႏကာႏသစခန့်တထွောင်းထျꩻ မိဥ်ႏလွေꩻသွုပ်ထဲင်ႏနောဝ်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏရွုတ်ပွိုင်ယို အီႏကွာႏထိုတဗွိုန်တောဝ်ႏဒွုမ်လာꩻလာꩻသွူ။ အောဝ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ အီႏကျောင်ႏထန်ႏစဗာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏနမ်းပွိုင်ယို ချော်ꩻပြေခရာႏ တလိုးတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ ကျောင်ႏထန်ႏစခိန်ႏတွင်ꩻ တခံႏဗာႏတောဝ်ႏဒွုမ် မွိုင်နှုန်ꩻထိုလွဥ်ꩻအာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏယို မာꩻခွောင်ခွောင်နေး တလိုႏတောဝ်ႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အီႏလွေꩻလာလောင်းအတာႏ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း အလွိုးအီႏကျောင်ႏထင်ႏစွဥ်ႏတရွဥ်းဗော့ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻအကို အီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်းအတာႏ အီႏသွုံꩻဗာႏအာႏကာႏသယာဥ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ် ကအီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်ႏယို လင်ꩻနွောင်ꩻဗာႏ ယွယွသာႏသာႏသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အောဝ်ႏ လာ အလောင်း အီႏကျောင်ႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ စီႏရင်ႏဖျင်ခါꩻမှု အောဝ်ႏဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသအရန်းရန်းထွူ ကလꩻလွဥ်ဒါႏအမော့အကျုံႏ ကသေလွဥ်ဒါႏအချက်ဖိုင်ႏအလꩻ အွဥ်ႏအခေးခံႏလွေꩻတွော့ꩻ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာအတာႏ နေးအာႏခွုမ်မာလွဥ်တဲင် ၁၉၆၉ နောင်ႏအကို လလွဥ်ခန်းအောင်ႏမျင်းမှုနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ စူလုဲင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသားခင်ႏအွဥ်ႏခွိုင်းလင်ꩻလꩻလာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသဝါးသားလိုꩻရုဲင်းစွန်ꩻထီထင် နေးလ်အမ္မသထရောင်း တောမ်ႏ အဲစ်ဒဝေဥ် အောလဒရေဥ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းလွေꩻတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လင်ꩻနွောင်ꩻလာအလောင်းလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻဆောင်ႏရွက်ပါ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏသွူ။ ခွိုင်ႏကာႏနီꩻလိုꩻသီးကကျောင်းဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻအာ ကျောင်ႏဝုဲင်းအောင်ႏနွောင်ꩻထွူလꩻလဲဥ်း အာႏကာႏသကိုတဲင် နုဲင်းဆလယို အတွိုင်ꩻသွူ။ ၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၁၂ နီꩻ ။ ယူရီဂါဂါရင် (ရုသျှ) ထိုမ်းတောမ်ႏ ဗော့သတော့ ၁ ကရိုꩻဒျာႏ ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏခမ်းဖာႏတဲင် မာꩻလွေꩻကျောင်းဝုဲင်းမှု ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏ ၁ လေိမ်ꩻ ည ၄၈ မိနစ်သွူ။ ၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ မေလာ ၅ နီꩻ ။ အလန်သျှဲစ်ပတ်(အမေႏရိကန်ႏ) ထိုမ်ႏတောမ်ႏ ဖရီးဒမ်း ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital trajectory)တွော့ꩻ ကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကို ၁၅ မိနစ် ၂၂ သဲစ်ကန့်သွူ။ ၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၂၁ နီꩻ ။ ဗာစီးဂရေတ်သမ် (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ လေတ်ဘာတီဗဲ ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင်  ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻဖျင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital flight) သွူ။ ၁၉၆၁ နေင်း၊ သြဂတ်သ်လာ ၆ နီꩻ။ ဂါမန်တီတော့ (ရုသျှ) ဝါး ဗော့သတော့ ၂ အာႏကာႏသယာဥ်(ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏ)တွော့ꩻ အာႏကာႏသအကိုညခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏ ၁၈ မိနစ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ ဖေဘရူဝါရီလာ ၂၀ နီꩻ ။  စွန်ဂလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ ဖရေန်းဆေတ် ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ  ၃ လေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၄ နားရီႏ ၅၅ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ မေလာ ၂၄ နီꩻ ။ သကော့ကာပဲဥ်တာ ( အမေႏရိကန်ႏ) ဝါး သြရိုရာ ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏသွံလေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၅၆ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သလာ၁၁- ၁၄ နီꩻ ။ အဲစ်ဒရီယန် နီကိုလာယဲစ် တောမ်ႏ ပေဗယ် ပိုပိုဗေတ်(ရုသျှ)သီး ဝါးလွေꩻ ဗော့သတော့ ၃ တောမ်ႏ ဗော့သတော့ ၄ အာႏကာႏသယာဥ် တဖြာꩻတဆွိုင်ꩻတဲင် ပထမအလဲင်ႏ နီကိုလာယဲစ်နောဝ်ꩻ ၉၄ နားရီႏ ၂၂ မိနေတ်အကို လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လေိမ်ꩻ၊ ပိုပိုဗေတ် နောဝ်ꩻ ၇၀ နားရီႏ ၅၇ မိနေတ်အကို လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ သွူ။ ၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၃ နီꩻ ။ ဝေါ်လတာ သျှီးရား(အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးတောမ်ႏ သေတ်ဂမာ ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻ ည ၉ နားရီႏတောမ်ႏ ၁၃ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၅-၁၆ နီꩻ ။ လီရွီုင်းဂေါ်ဒွန်ကူးပါး (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ ဖေ့(တ) ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၄ နားရီႏ ၂၃ မိနေတ် သွူ။ ၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၄-၁၉ နီꩻ ။ ဗယ်လာရီယန် ဗုဲင်ကော့သကီ(ရုသျှ) ဝါးလွေꩻ ဗော့သတော့ ၅ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၈၂ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၁၉ နားရီႏ ၆ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၆-၁၉ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဗုဲင်ကော့သကီ အောဝ်ႏကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုကျာꩻ ဗလေဥ်တီနာတရဲစ်သျှကိုဗာ(ရုသျှ) ဝါးလွေꩻ ဗော့သတော့ ၆ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ဝွေꩻနောဝ်ꩻထွာ အရီးစသွတ်ꩻ လိုꩻမူႏဝါးအာႏကာႏသယာဥ် လိုꩻမူႏရုဲင်းတဖြာꩻတွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၀ နားရီႏ ၅၀ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၄ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၁၂ နီꩻ ။ ဗလာဒီမာကိုမာရော့၊ ကွန်သတန်တေဥ်း ဖီယော့တေတ်သတော့ တောမ်ႏ ဗိုးရေတ်ယီဂိုရော့ (ရုသျှ) သီးသွံဖြာꩻယို တောမ်ႏ ဗော့သခေါ့ ၁ အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၄ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၈ နီꩻ။ အလဲစ်သီ လီယိုနော့ တောမ်ႏ ပေဗယ်ဗယ်လျာယဲစ်(ရုသျှ)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ ဗော့သခေါ့ ၂  အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွင်ꩻ လီယိုနော့ ယို အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ထန်ႏအာႏကာႏသယာဥ်ဖဲ့ꩻထန်ႏထွူ ထောင်လွေꩻတဖူꩻ ခင်ႏကာအာႏကာႏသကိုသွူ။ လီယိုနော့ အုံဖွို့တောဝ်း ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ ကျောင်ႏဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို မိနေတ် ၂၀ ပိဥ်သွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၁၈ လေိမ်ꩻ ည ၂၆ နားရီႏ ၂ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၂၃ နီꩻ ။ ဗာစီး ဂရေတ်သမ် တောမ်ႏ စွန်ယန်း(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းတောမ်ႏ စေဥ်မီနီ ၃ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏကျောင်ႏလေပ်ဟမ်းတွင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ကျောင်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏထိုꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻသွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၃ လေိမ်ꩻ၊ ည ၄ နားရီႏ ၅၄ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၅ နေင်ႏ။ ဇွန်လာ ၃-၇ နီꩻ ။ စေင်း မဲစ်ဒီဗေတ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွပ်ဝုဲက် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ စေဥ်မီနီ ၄ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကျာꩻ ဝုဲက် နွို့အာႏကာႏသကို ထန်ႏထောင်တဖူ မိနေတ် ၂၀ သွူ။ ဝွေꩻသီးလေပ်ဟမ်ႏ ၆၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၉၇ နားရီႏ ၅၉ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သ်လာ ၂၁-၂၉ နီꩻ ။ ဂေါ်ဒွန်ကူးပါး တောမ်ႏ ဆျားကွန်ရဲစ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းဝါးလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၅ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၂၀ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၉၀ နားရီႏ ၅၆ မိနေတ် သွူ။ ၁၉၆၅ နေင်း၊ ဒီဇေဥ်ဘာလာ ၄-၁၈ နီꩻ ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် တောမ်ႏ စိန်းလိုဗယ် (အမေးရိကန်ႏ)သီး ဝါးလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၀၆ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၃၀ နားရီႏ ၃၅ မိနေတ်တဲင် ပထမ အရီးစ ဒင်ႏနွောင်ꩻ အညသွတ်ꩻ စံႏခိန်ႏသွူ။ ၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ ဒီဇေဥ်ဘာလ ၁၅-၁၆ နီꩻ။ ဝေါလတာသျှီးယား တောမ်ႏ တောမတ်သတဲစ်ဖို့(အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ စေဥ်မီနီ ၆ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ယံကဆွို့သွုပ်နွောင်ꩻ စေဥ်မီနီ ၇ အတာႏ လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၅ နားရီႏ ၅၂ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၃-၆ နီꩻ ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့ တောမ်ႏ ယူစေဥ်းသာနန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး လေပ်လွေꩻဟမ်ႏတောမ်ႏ စေဥ်မီနီ ၉ အာႏကာႏသယာဥ် ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၂ နားရီႏ ၂၁ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၆-၁၇ နီꩻ ။ နေးလ်အမ္မစထရောင်း တောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၈ အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻခွယ်ꩻ ည ၁၀ နားရီႏ ၄၂ မိနေတ် တဲင် ပေါင်ꩻဆွို့သွုပ်တောမ်ႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏ ကအောဝ်ꩻလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻအာႏကာႏသကိုသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈-၂၁ နီꩻ ။ စွန်ယန်း တောမ်ႏ မုဲင်ကယ် ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ စေဥ်မီနီ ၁၀ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၃ လေိမ်ꩻ ည ၇၀ နားရီႏ ၄၇ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၆ ခု၊ စက်တင်ဘာလ ၁၂-၁၅ ရက်။။ ချားကွန်ရဒ်နှင့် ရစ်ချတ်ဂေါ်ဒွန်(အမေရိကန်)တို့သည် ဂျင်မီနီ ၁၁ အာကာသ ယာဉ်ဖြင့် ကမ္ဘာကို ၄၄ ပတ် ပတ်ခဲ့ရာ ၇၁ နာရီ ၁၇ မိနစ် ကြာခဲ့သည်။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ သဲစ်တေဥ်ဘာလာ ၁၂-၁၅ နီꩻ ။ ဆျားကွန်ရတ် တောမ်ႏ ရစ်ဆတ်ဂေါ်ဒွန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးထိုမ်းတောမ်ႏ စေဥ်မီနီ ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ နိုဝေဥ်လာလာ ၁၁-၁၅ နီꩻ။ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွင်အောလ်ဒရေဥ်(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ဝါးတောမ်ႏ စေဥ်မီနီ ၁၂ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၅၉ လေိမ်ꩻ ည ၉၃ နားရီႏ ၃၃ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈ နီꩻ ဗꩻတွိုႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၅ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ် ၃ ဆွိုင်ꩻ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကထွာဒါႏ စေဥ်မီနီ ၁၀ ၊ ၁၁ တောမ်ႏ ၁၂ ဖိုင်ႏယို သွုပ်ဆွိုက်လꩻနွောင်ꩻလွေꩻ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏကျောင်ႏဝုဲင်းဒါႏ အစီးနား ဒုံးကျောင်ႏထွူ သဲင်လွဥ်ချာနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏပငါပရာꩻသွူ။ ၁၉၆၇ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၂၃ နီꩻ။ ဗလာဒီမာ ကိုမာရော့(ရုသျှ) ထိုမ်းလွေꩻ သိုယု ၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ည ၂၄ နားရီႏ ၃၀ မိနေတ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်အဆွိုင်ꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ အရီးစပထမသွတ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစမ်ꩻဒျာႏ အာႏကာႏသစခန်ꩻအနေႏဒျာႏသွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ ကိုမာရော့ ကသဲင်ꩻချာဟမ်ႏခိန်ႏတွင်ꩻ အာႏကာႏသယာဥ်ကုဲင်ထိုꩻတဲင် သီကုဲင်ထိုꩻသွူ။ ၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၁၁-၁၂ နီꩻ။ ဝေါ်လတာသျှီးယား၊ ဒွန်အဲစ်သယ် တောမ်ႏ ဝေါ်လတာ ကန်နေဥ်းဟမ်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါႏလွေꩻ အာႏကာႏသယာဥ် အပိုလို ၇ တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၆၃ လဲင်ႏ ည ၂၆၀ နားရီႏ ၉ မိနေတ်သွူ။ အောဝ်ႏဟမ်ႏလေပ်ဗဲဥ် တဖူꩻအလောင်း တွယ်ႏပါ ရွုတ်မွဥ်ငေါဝ်းဟွိုန်တဲင် ပထမသွတ်ꩻအနေႏ တွယ်ႏထူႏပသာသဲင်ꩻသတင်ꩻသွူ။ ၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၂၆-၃၀ နီꩻ။ စျော်စီ ဗယ်ရီဂို ဗဝုဲင်(ရုသျှ) ဝါး သိုယု ၃ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လဲင်ႏ၊ ည ၉၅ နားရီႏသွူ။ ၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ ဒီသေဥ်ဘာလာ ၂၁-၂၇ နီꩻ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် ၊ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ ဝီလျံအန်းဒါး (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်း အပိုလို ၈ အာႏကာႏသစခန်ႏယာဥ်တဲင် လေပ် လာ ၁၀ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၁၄၇ နားရီႏသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၇ နီꩻ။ ဗလာဒါမာသျှဲစ်တာလော့(ရုသျှ) ထိုမ်းလွေꩻ သိုယု ၄ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၄ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၅-၁၈ နီꩻ။ ဗောရေတ်ဗော်လီနော့၊ လယ်လဲစ်သေအီ ရဲစ်လီသီယဲစ် တောမ်ႏ ယဲစ်ဗာ စီနီ ခရုနော့(ရုသျှ)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ သိုယု ၅ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၉ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၄၆ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၈ နီꩻ။ အာႏကာႏသအကို ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏခါꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ် သိုယု ၄ တောမ်ႏ ၅ ဖိုင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတွင်ꩻ ပေါင်ꩻဆွို့ သွုပ်ဆွိုက်နွောင်ꩻလို့ဝါင်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၃-၁၃ နီꩻ။ စေင်းမဲစ်ဒီဗေတ် ၊ ဒေးဗေတ်သကော့ တောမ်ႏ ရပ်သဲ သျှဝိတ်ကတ် (အမေးရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် အပိုလို ၉ တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၅၁ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၄၁ နီꩻ ၁ မိနေတ်သွူ။ အပိုလို ၉ အာႏကာႏသယာဥ်နောဝ်ꩻ ယာဥ်လင်ꩻလာ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ အဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၈-၂၆ နီꩻ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့၊ ယူစေဥ်းသာနန် တောမ်ႏ စွန်ယန်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါးတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် အပိုလို ၁၁ တဲင် လင်ꩻဗော့ꩻ လာ မဲ့ငါထျꩻ တွိုႏလွေꩻ ၉ မဲင်ႏရပ် ည ၁၉၂ နားရီႏ ၃ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၆-၂၄ နီꩻ။ နေးလ်အမ္မသထရောင်း၊ အဲစ်ဒဝေဥ်အောလဒရေဥ် တောမ်ႏ မုဲက်ကယ်ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အရီးစ ပထမသွတ်ꩻအနေႏ လင်ꩻလꩻနွောင်ꩻ လာ အလောင်း လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻလွေꩻပါနွောင်ꩻ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏတဲင် ည ၁၉၅ နားရီႏ ၁၉ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၇၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၄ - စွန်လာ ၂၂ နီꩻ။ ဆျားကွန်ရေတ်၊ စေင်းဘဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်ဇ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးတောဝ်ႏ သကုဲင်းလဲစ် ၁ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၃၉၅ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၈ နီꩻ ၄၀ မိနေတ် သွူ။ စကုဲင်ႏလဲစ် ၁ ကရိုꩻယို အာႏကာႏသအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအရီးစသွတ်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:မွူးအစွိုꩻဗူႏ]] [[Category:ထောင်ထွား ကာႏကာႏသ]] nx7fgyo3pxzw4wu6he3ahuh6zdojwz1 31718 31717 2025-07-08T13:56:49Z Khun Kt 19 /* အာႏကာႏသစခန်ႏဖိုင်ႏ */ 31718 wikitext text/x-wiki [[File:AS11-40-5964 (21037459754).jpg|thumb|[[:en:Buzz Aldrin]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသပညာႏသျင်ႏတဖြာꩻ ကထင်ႏလွဉ်ꩻဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]ဂြိုဟ်ႏတုခိန်ႏ အဝ်ႏထူႏ [[:en:core sample|ဟံႏတခြိုꩻတစွိုးစွိုးနမူႏနာႏ]] [[လာ]]လောင်းကျာꩻပုင်ႏ]] [[File:PIA16239 High-Resolution Self-Portrait by Curiosity Rover Arm Camera square.jpg|thumb|Self-portrait of [[:en:Curiosity (rover)|''Curiosity'' rover]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ ကာꩻထောင်ထွားမားဂြိုဟ်ႏ အဝ်ႏထောင်ထွားထာꩻ [[မားဂြိုဟ်ႏ]]လောင်းပုင်ႏကျာꩻ]] '''ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသ''' ({{lang-en| Space exploration}}) ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻသွူ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ တောမ်ႏ အာႏကာႏသ အနယ်ꩻပညာႏတဲင် ကထိုမ်ႏလယ်ႏထောင်ထွား လွူꩻလေ့လာဒါႏ အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းကီ ကမ္ဘာႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ထာꩻမာꩻတန်ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။<ref> {{cite web | url = http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | title = How Space is Explored | publisher = NASA | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20090702153058/http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | archive-date = 2009-07-02 }}</ref> နီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား ကလွေꩻသဲင်ꩻဒါး အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင် ကိုယိုနောဝ်ꩻ ခွိုင်းကားတဲင် ကစွဉ်ꩻသွီႏစွဉ်ꩻသက် မာꩻဗာႏနေး ထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအကို ထွာအထိုသွတ်ꩻထာꩻမာꩻတဲင် ကွပ်စွဉ်ႏ[[ဒုံးကျောင်ႏ]]တန် (Rocket) နွန်ႏတရန်အာႏ ကေးဇူꩻမꩻတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားအီနွောင်ꩻဗာႏ [[အာႏကာႏသ]] နောဝ်ꩻသွူ။ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသအတာႏ နီလိုꩻသီး ထိုမ်ႏကျံႏအနယ်ꩻတယ်ႏစ နေင်ႏ ၃၀၀ လွို ကာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၆၀၁) တောမ်ႏ (၁၆၀၂) ကိုခိန်ႏတွင်ꩻ [[ဂျာမန်လိုမျိုꩻ]] [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏသျင်ႏ [[ယောဟန်ကပ်ပလာ]] (Johannes Kepler) ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာႏသအကို [[ဂြိုဟ်ႏ]]ဖိုင်ႏ(Planets) [[လေပ်ဗဲဉ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ|ကလေပ်ရွေꩻ ကလွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ]](Orbits)တဲင် ဟဲ့ꩻဖန်အွဉ်ႏထွော့တဖူꩻရွေꩻအနယ်ꩻ လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း ကျံႏစယ်ႏယူႏလွေꩻပါ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုတာႏ [[အာႏကာႏသကာꩻကွင်ႏ]] (Space Ship) အီႏကျောင်ႏ လွေꩻနွောင်ꩻအီတာႏ [[အနယ်ꩻပညာႏ]]ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလွဉ် ၁၆၈၇ ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ [[နျူတန်|ဆာအုဲက်ဇက်နျူတန်]] (Sir Issac Newton) ထေဖော်ႏထန်လွဉ် ရုဲင်ꩻတသွိုးမှုအတာႏစီꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ စီꩻကမ်ꩻဥပဒေႏဖိုင်ႏယိုနောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ကပ်ပလာ နယ်ꩻစီꩻကမ်ꩻအတွိုင်ꩻ အီႏထောင်ထွာႏလွေꩻအာႏကာႏသအကို ထွာလွဉ် အခေႏခံႏအချက်ဖိုင်ႏနုဲင်းနုဲင်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကတင်ႏသျာꩻအတာႏ အွဉ်ႏနယ်ဗာႏသက်သေႏဥပမာႏအနေႏ [[နျူတန်ရုဲင်ꩻတသွိုးမုတတိယဥပဒေသ]]အကို ခွိုင်ႏကားတဲင် ရုဲင်ꩻတသွိုးမုယို ဗွိုန်ပီချာနွန်ႏတရန်ချာမှုအောဝ်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်လွေꩻ ဒုံးကျောင်ႏတဗာႏ ပွိုးထာꩻမုဲင်ꩻ ကကျောင်ႏထင်ꩻနွောင်ꩻလွေꩻအခရာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ် ၁၉၀၃ ဗာႏနေင်ႏကို ရသျားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏ ကွန်စတန်တင်း အီ ဆီယိုကော့ဗစကီး (၁၈၅၇- ၁၉၃၅) ထေထန်ႏလွဉ်လိတ် [[အာႏကာႏသယာဥ်]]ဖိုင်ႏ ဖေႏကကျောင်ႏထန်ႏနွောင်ꩻအတာႏ သွုံꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းအကျောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ရောဗတ် အိတ်၊ ဂေါ့ဒပ် တောမ်ႏ [[ဂျာမနီခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ဟာမန်းအိုဗတ် သီႏဖိုင်ႏယိုတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ တဲင် လွေꩻသဲင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်မာꩻသောင်ႏသာလွေꩻရောင်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၁၉ နေင်ႏကို ဂေါ့ဒပ် ယို ပထမအစသွတ်ꩻ မာꩻထွင်ႏနွောင်ꩻ မေႏဆာႏထီ(လောင်စာရည်) ကအီႏသွုံꩻအီဒုံးကျောင်ႏတာႏတဲင် ကအုံကွမ် တွိုင်ႏပင်ႏဒေါ့ꩻရီခါꩻဒါႏ အီႏအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏနွောင်ꩻထေ့ဒုံးကျောင်ႏ “[[လာ|လာလောင်း]]” ခရာႏတောမ်ႏ ကကျောင်ႏထိုနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းခရာႏအတာႏ ထေပြန်ႏလွေꩻလိတ်အခေႏခံႏဥပဒေသဖိုင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၅၇ ဗာႏနေင်ႏ အောက်တိုဘာလာ ၄ နီꩻယို ထွာ အာႏကာႏသခေတ်စမွူးနီꩻတဲင် တယ်ႏစမွူးနီꩻနောဝ်ꩻထွူ အာႏကာႏသအကို ထွုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ထိုတသွောင်ႏလွဥ်စွဉ်ႏ တလဲင်ႏချင်ႏသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ရျီားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး အွဉ်ႏစွꩻစသွတ်ꩻ [[သပွတ်နစ်-၁]] (ရသျား: Спутник-1; အင်္ဂလိပ်: [[Sputnik-1]]) [[ဂြိုဟ်ႏတု]]တဖြုံႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်းဖာႏတကီ ထိုစွဉ်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၅၈ မဲင်ႏတဲင် သွုံꩻတောမ်ႏရေဒီယိုအွဉ်ႏနယ်ချက်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ ပသာနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အွဉ်ႏသော့ꩻတောဒင်ႏပါ [[သိပ္ပံ]]ကိရိယာႏခြွိုင်းဖိုင်ႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အွဉ်ႏစွꩻသွုပ်ယင်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအကို အီတေားသော့ꩻပါ “လိုက်ကာ” ကရိုꩻဒါႏ ထွီႏတဗာႏတောမ်ႏ သေင်ႏ/ ဟန်ႏအိုသိဉ်ဟန်ႏအိုလာႏ ထာꩻမွူးထာꩻပေႏဖိုင်ႏတဲင် ကအွဉ်ႏဆွို့သွုပ်ခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအလꩻ “လိုက်ကာ” သွီႏကလွေꩻ သွီႏကတိုꩻသွီႏဖြွီꩻကို၊ သꩻအောင်ကတသွိုး၊ သွီႏတိတ်ꩻနျꩻအာႏ စတဲင်အချက်ဖုင်ႏယို သွုံꩻတောမ်ႏ ရေဒီယိုတဲင် ပသာဖေႏနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ ကသေနာႏသေꩻခါꩻ အွဉ်ရီး “ယူးဟို့ꩻဗွာ”ဖိုင်ႏ နမ်းခန္ဓာႏထာꩻမာꩻ မာꩻပုင်ႏမာꩻနယ်ꩻအလꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကို ခိဉ်ႏတွယ်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ကိရိယာႏထွူ သွုပ်ဆွိုက်တေဉ်ႏတေဉ်ႏခွေါင်ခွေါင်သေꩻခါꩻ ယူးဟို့ꩻဗွာတဗာႏတွော့ꩻ အွဉ်းစွꩻထင်ႏဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻသွူ။ ထူႏဆွမ်ꩻချာနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကပသာချာ သတင်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ သေလꩻ”ယူးဟို့ꩻဗွာ” ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အွဥ်ႏစွꩻစမ်ꩻ စပွတ်နစ်-၁ ထွူ ညလွဉ် ၄ နေင်ႏရပ်တွင်ꩻ ခွိုင်ႏကားတဲင် လိုꩻသီးလယ်ႏထိုမ်ႏထောင်ထွား သမဲင်ꩻ အကို ဆို့ꩻလꩻနွောင်ꩻ အတန်သွတ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏမုတဗာႏသွူ။ အောင်ႏမျင်ႏမုနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် လိုꩻတဖြာꩻ လွေꩻလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကို အရီးစပထမသွတ်ꩻတဖူꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၁ ဗားနေင်ႏ ဧပြီလာ ၁၂ နီꩻ နောဝ်ꩻ ရသျား[[မေႏထာꩻကျောင်ႏ]] တပ်ပိုလ်ႏပေႏတဖြာꩻကမိဥ်ꩻဒါႏ ယူရီအလက်စီယီဗစ်ဂါဂါရင် ထိုမ်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီအထို မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၁၁၀ တောမ်ႏ ၂၀၃ မဲင်ႏခါႏ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တစ်လေိမ်ꩻ ည ၁၀၈ မိနစ် နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ၁ လာအကို ဒိုဖြွဥ် ကျောင်ႏထင်ႏဖျင်ယင်းသွူ။ ၁၉၆၁ နေင်ႏ ဇွန်လာ ၅ နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏသင်ဘော်ꩻထီတပ်]] မေႏထာꩻကျောင်ႏဝါးသား အလန် ဗီ၊ ရှက်ပတ်(အဖြာꩻပေႏ) ဝါႏထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ်တဆွိုင်ꩻ တွိုႏထင်ႏအထို ၁၁၇ မဲင်ႏပိဉ်သွူ။ ကကျောင်ႏထင်ႏ နုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ယံကထိန်ꩻလꩻအာႏကာႏသယာဥ်အတာႏ သော့ꩻဆင်သေꩻခါ အထိန်ꩻခလုတ်ဖိုင်ႏတဲင် ရှက်ပတ်ယို ကားတဲင်အာႏကားသယာဥ်ခွိုင်ႏကကျောင်ႏတွင်ꩻ ထိန်ꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသယာဥ် ထွာပထမသွတ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနေင်းနောဝ်ꩻအကို တွိုႏလွဥ် ဇူလိုင်လာ ၂၁ နီꩻနောဝ်ꩻ ဗာဂျီဂရစ်ဆမ် ကရိုꩻဒါႏ [[အမေႏရိကန်ႏတလီꩻတပ်]] (မေႏထာꩻကျောင်ႏတပ်) အရာႏအောဝ်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻ ဝါးထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ် ဗွိုန်နုဲင်း ရှက်ပတ်အတွိုင်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻနေနေ တွိုႏ သြဂုတ်လာ ၆ နီꩻနောဝ်ꩻ ရသျားမေႏထာꩻကွင်ႏဝါးသား ဂါမန်အက်စတီးတော့ ယို သွုံꩻဒုံးကျောင်ႏပသာအာႏတွော့ꩻ တွိုႏလွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖားလေပ်တဖူꩻအကိုတဲင် ညအခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏတွင်ꩻ လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ပိဉ်သွူ။ [[File:Aldrin Apollo 11 original.jpg|thumb| Astronaut [[Buzz Aldrin]] had a personal Communion service when he first arrived on the surface of the [[Moon]].]] ၁၉၆၁ နေင်ႏကို အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ]]လောင်း လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻချာငါ အာႏကာႏသတဖူꩻဖိုင်ႏ အောင်ႏမျင်ႏထွူတဲင် တယ်ႏစနေင်ႏနောဝ်ꩻထွူ ထာꩻမာꩻထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသယို ထင်ႏထိုတသွောင်း လွဥ်စွဥ်ႏသွူ။ အုံညလꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသအကိုလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအာပါ အာႏကာႏသယာဥ်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ တဆွိုင်ꩻတောမ်ႏတဆွိုင်ꩻ သွုပ်ဆွိုက် လွေꩻသဲင်ꩻချာငါလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်ႏ ထန်ႏထိုꩻအာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လွေꩻခင်ႏ ထောင်ကာႏချာငါစမ်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]] ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်တသေႏသေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတာႏလဲ့ စမ်ꩻထွာႏ အောင်ႏမျင်ႏလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ ဇူလိုင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ ခွိုင်ႏကားနီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအကို လꩻလွဥ်ခန်းအထူꩻချာꩻသွတ်ꩻ အဆန်ꩻသွတ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏမုꩻနီꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် မွူးနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသီးလင်ꩻယမ်ႏနွောင်ꩻလꩻ [[ထင်ႏလာလောင်း|လာမဲ့ငါလောင်း]]နီꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် နီꩻလိုꩻသီးအီႏလꩻချာလွဥ်ꩻ အကျိုꩻကေးဇူꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရမ်ꩻဆယူႏတသေလို့လို့တောဝ်းဒွိုန်းသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး တောမ်ႏ [[အင်ဂျင်နီယာ]]ဖိုင်ႏ ရိုꩻ ထူႏသုင်ꩻတောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွုပ်ဆွိုက်ရေꩻ တောမ်ႏ လွေꩻသဲင်ꩻချာငါရေꩻဖိုင်ႏ တိုꩻတက်ထင်ႏထိုတသွောင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ ထာꩻကျမ်ႏဟောဝ်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏခါꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီး ကအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသယို လꩻလွဥ် ခမ်းထီအတာႏ အမျိုꩻသာꩻအတာႏ ဂုဏ်ႏသိက္ခာႏထိုအီငါႏတဲင် လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုယို အရေꩻတန်ငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻဖဲ့ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဖိုင်ႏအတာႏ အောင်ႏနွောင်ꩻလွေꩻအာႏကာႏသယို ဗွိုန်ပီနုဲင်း လꩻလွဥ်[[စူခွုမ်]]တသာသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရေꩻတန်သွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသတဲင် သေနာႏလွဥ် [[မွူးအစွိုꩻအဗူႏ|မွူးစက္ကျာႏဝဠာႏ]] တောမ်ႏ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻခရာႏ ထာꩻသေတသာဖိုင်ႏယို ထွာအီအဟောဝ်ဖဲ့ꩻသွူ။ ထာꩻသေတသာနောဝ်ꩻ ယိုခါအတာႏ နီသွဥ်းသီးကထင်ႏကော့ꩻမောင်ꩻအတွိုင်ꩻ ဖေႏလꩻအီနွောင်ꩻဒါႏ အကျိုꩻကေꩻဇူꩻသွူ။ ==အာႏကာႏသထာꩻခြေင် ကရိုꩻနဝ်ꩻ== အာႏကာႏသကရိုꩻနောဝ်ꩻ အရပ်ဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ အွဥ်ႏထွော့ခါꩻအဲဥ်ထောဝ်ႏ အသွတ်ꩻအဆွိုႏအောဝ်ႏတောဝ်ႏ လုဲင်းလဲ့လွဥ်ꩻငါး ထာꩻပြင်ႏတန်ဒျာႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ကဗွောင်ဖွင်ꩻခါꩻ အာႏကာႏသ အဓိပ္ပါယ်ႏကိုတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻ ငေါဝ်းသွုံꩻတဲ့နောဝ်ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအခါႏကိုမိဥ်းတဲ့ ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻ သꩻယူႏ သဖော်ꩻထူႏဖိုင်ႏ တဗွိုန်နုဲင်းတောဝ်း လို့ဝါင်ꩻလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို လွောမ်လေပ်ခါꩻတောမ်ႏ တလီꩻထုတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလဲ့ တလီꩻထု ကွဲဗွိုဗွိုလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ တခြိုꩻဝတ္ထုဖိုင်ႏ မိဥ်ႏကာႏဖျတ်လွေꩻ [[တလီꩻနမ်း]]အကို တွိုႏလွေꩻ အရဲအကာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းတစိစိခင်ႏလမ်းအစယို ဟဲ့ꩻ အာႏကာႏသ ရိုꩻတဲင် ယူႏခွုမ်နောဝ်ꩻစားသား ပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ တလီꩻထု ၉၉ % ယို အောဝ်ႏဗော့ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားဆကီ မဲင်ႏ ၂၀ ကထိုရပ်လွုမ်ꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်နဲတဲင် ကွပ်တလီꩻထု ပွစ်ꩻဒုတ်တဲင် ဂြိုဟ်ႏတုလွေꩻယွိုက်ထိုꩻထွူ ထဲ့လင်ꩻလူး တလီꩻထုကယွိုင်းဒွိုန်ထဲင်းဒါႏ တလီꩻထုအခေါဝ်လဖဲ့တွော့ꩻ မေႏခိုးထိုꩻဒါႏသွူ။ ယူႏလက်ခံႏစွဥ်ႏ နုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ကမာꩻမွေႏဗာႏဖိုင်ႏအလꩻ တယ်ႏစဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီ မဲင်ႏ ၁၀၀ မာꩻကီနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသအစနောဝ်ꩻသွူ။ ပညာႏသျှင်ႏယင်ဟန်ႏ ကဟဲ့ꩻဖန်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအာႏကာႏသ ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တယ်ႏဟမ်ႏမဲ့ငါဗထိုလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၄၀၀၀ ရပ်သွူ။ တယ်ႏဟမ်ႏ ဗꩻထမ်အထိုမဲင်ႏ ၄၀၀၀ အကို ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတောမ်ႏ တျာႏမေႏစွန်ꩻအာနိသင်ဖုင်ႏ အာႏ သန်လွိုကယ်ꩻသွတ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတလီꩻထု ဖဲ့ꩻထန်ႏဖုင်ႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကာႏသယို ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်း ရင်းအီႏဒေါ့ꩻဗာႏနေးနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထာꩻခြေင်နယ်ႏ ဗလာနယ်ႏဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻသွူ။ ထာꩻခြေင်နယ်ႏဒေႏသကို ဆာႏကုဲင်လီ အောဝ်ႏလွင်ꩻအောဝ်ႏလိင်ꩻ တငီႏတငါဖုင်ႏ၊ တအိုမုတ်ယွိုင်ႏဖွန်ႏအောဝ်ႏဖြယ်လွင်ꩻဖုင်ႏ တောမ်ႏ ပလာစမာ (ယုဲင်ꩻထီ) မိဉ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ တလီꩻလွီးကထွာဒါႏ အိုင်ယွန်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလွီး နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏနောဝ်ꩻကဲဥ်းအာအာထွာဒျာႏ ဟုဲက်ဒရိုစေဉ် ဖိုင်ႏတဲင် ပညာႏသျင်ႏသီးယင်ဟန်ႏကထင်းနောဝ်ꩻတဲ [[ဟိုက်ဒရိုဂျင်]]ယို ထာလယ်ႏကွို့ꩻတလီꩻလွီႏထု အထန်ႏဖဲ့လွုမ်မကောင် နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့အောဝ်ႏရိုꩻသွူ။ လာ တောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏခါႏ ကထွာဒါႏအာႏကာႏသတကွို့ꩻတခေါဝ်ယို ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏဟဲ့ꩻဖန် စစ္စလူနာစပေ့ သွူ။ စစ္စ ကရိုꩻယို အဖဲ့ꩻယို ၊ လူနာ ကရိုနောဝ်ꩻ လာ၊ စပေ့ နောဝ်ꩻ တလီꩻငါတဲ့အဲဥ်ထောဝ်းထာꩻခြေင်ခြေင် နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အကွို့ꩻနောဝ်ꩻအကို အခေါဝ်ကကွဲဗော့ꩻဗော့ꩻလွေꩻလာနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်တဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကွဲသန်သန်လွဥ်သွူ။ လာကလေပ်ဒါႏဟမ်ႏတွင်ꩻ လာတဲ့နောဝ်ꩻ ဟမ်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဝေ့တပန်ႏချာ ဝင်ရိုးကြဲင်ႏအတွိုင်ꩻပငါပရာꩻတဲင် လာတောမ်ႏဟမ်ႏကတွိုႏလွဥ်အဗော့ꩻသွတ်ꩻတွင်ꩻမိဥ်ႏတဲ့ အောဝ်ႏညာꩻနေကဒွိုန်း မဲင်းပေါင်ꩻ ၂၂၀,၀၀၀ လွိုတဲင် သွုံꩻနေးဒုံးကျောင်ႏတွော့ꩻ မိဥ်းလွေꩻထေ့လာယို ကာႏလွေꩻဗာႏကဒွိုန်း မဲင်ႏညာꩻပေါင်ꩻတခွိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တောမ်ႏ လာ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏနီစားယို ထဲ့တွိုႏဒင်ႏလူးလွေꩻနွောင်ꩻ အဗော့ꩻအညာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်း ညာꩻလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻတသန်ႏရပ် လွုမ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အရပ်ဖိုင်ႏကိုနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏဂြိုဟ်ႏရံႏကထွာဒါႏ ဗွိုန်နုဲင်း [[လာ]] ယို တအောဝ်ႏနွောင်ꩻထဲင်းတောဝ်းသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် ဟမ်ႏ ခမ်ႏဖာႏတောမ်ႏ လာ ယိုနီဖြုံႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ တထွို့ꩻခါꩻနွောင်ꩻတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏဖေႏကအောဝ်ႏစွူစွူ အခင်ႏလမ်းတာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မွူးစက္ကျဝဠားအကို ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလွိုင်ႏအာႏဒါႏ အာႏကာႏသကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အောဝ်ႏထဲ့ဒင်ႏလူးလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏအလောင်းသွူ။ အရပ်အခေါဝ်နောဝ်ꩻအကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အာႏတလာကယ်ꩻထဲင်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအစသွူ။ ဂြိုဟ်ႏစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏလွိုင်ႏအာစွစ်ꩻထာꩻ အာႏကာႏသအကိုနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ လာဖိုင်ႏယို အောဝ်ႏတောမ်ႏပဲင်ႏရာꩻဆဲင်ႏရာꩻ ထွိုꩻငင်ႏအာႏနယ်ႏပငါပရာꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလီထာꩻ အာႏကာႏသအကို ကအောဝ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးလွေꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖြုံႏတောမ်ႏ တဖြုံႏယို အောဝ်ႏညာꩻယော့မွေႏငါႏဖိုင်ႏသွူ။ အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၉၃,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်ပိဥ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏကအောဝ်ႏဗော့ꩻသွတ်ꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏနောဝ်ꩻ သောကျာႏဂြိုဟ်ႏတဲင် ကဗော့ꩻသွတ်ꩻခိန်ႏမိဥ်းတဲ့ ညာꩻကဒွိုန်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၂၅,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏစွစ်ꩻအာဒါႏ အာႏကာႏသကိုယို အာကယ်ꩻကာႏလွိုထဲင်း ကအောဝ်ႏညာꩻသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏ ကမိဥ်ꩻ ပလူတိုဂြိုဟ်ႏ လေပ်တဖူꩻသွူ။ မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းဒွုမ် အာႏကလို့ထိုꩻ အရပ်ခင်ႏလမ်းယို အာႏကာႏသနယ်ႏလို့ခင်ႏလမ်းတဲင် ညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻကိုနောဝ်ꩻ ဆာႏဖိုင်ႏအောဝ်ႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻသော့ꩻ အာႏကာႏသ ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏဖိုင်ႏအခါႏ ကအောဝ်ႏဒါႏ အာႏကာႏသ စလွဥ်ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နီသွဥ်းသီး [[နဂါꩻလွီး]] (Galaxy) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏစက္ကျဝဠာႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ညာယော့ꩻငါႏမရေႏမရာႏတဲင် ယူႏလွေꩻနေး တလꩻနွောင်ꩻတောဝ်ႏသွူ။ အွိုးအခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ နဂါꩻလွီးဖိုင်ႏအခါႏ အာႏကာႏသစလွဥ်တဲင် အာႏကာႏသနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ မုဲင်ꩻခါခါတယောဝ်း အသွတ်ꩻအဆွိုးတအောဝ်ႏနွောင်ꩻဒွုမ်သွူ။ လိုꩻသီးကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအတာႏ သွုံꩻအီမာꩻလွေꩻနေႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ၊ အာႏကာႏသစခန်ꩻဖိုင်ႏ ၊ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ လွေꩻထိုမ်ႏထွားတွိုႏလာအလောင်းဖိုင်ႏ တဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏအာႏကာႏသခရာႏယို နီလိုꩻသီးကွဲသေသေအာလွဥ် ၊ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ အာႏကာႏသ စက္ကျဝဠာႏပညာႏဖုင်ႏယိုလဲ့ အောဝ်ႏထင်ႏထိုသဲင်ꩻထဲင်ႏလဲဥ်း စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနောဝ်ꩻသွူ။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref> ==ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ== [[လာ]] ယို [[ရူပဗေဒ]]ဆဲင်ႏရာꩻ စည်ꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏအလꩻ အောဝ်ႏလွေꩻသဲင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻအကိုတဲင် [[ဂြိုဟ်ႏ]]သီး ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ရုဲင်ꩻတသွိုး လွေꩻသဲင်ꩻ စည်ꩻကမ်ꩻနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ [[ဂြိုဟ်ႏတု]]ဖိုင်ႏယို အထွူႏဗော့ “ပေါင်” ဆေ့ꩻဆေꩻ စားတဲ့အောဝ်ႏ၊ အထွူႏ အလေꩻခိဥ်ႏ “တန်” နေးစားတဲ့အောဝ်ႏတဲင် ရွုတ်ပွိုင်ပိုင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ [[ဗေဥ်းဂတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏသီးဂြိုဟ်ႏတု၊ [[သပွတ်နေတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ ရသျှားဂြိုဟ်ႏတု ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏတဒွီႏဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး အေတ်သပလိုရာ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတောမ်ႏ ရသျှာႏသီး [[သပွတ်နေတ် ၂]] ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏဟမ်းယွေးယွေး တဝွိုန်ꩻဆွာꩻနုဲင်း ပေပါဗုန်ꩻပိုင်ႏသွူ။ အမေးရိကန်သီး [[အေတ်သပလိုရာ ၇]] ဂြိုဟ်ႏတုပိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖဲ့နောဝ်ꩻတန်တဝွိုန်ꩻတဲင် တဖဲ့ꩻ နောဝ်ꩻတျူပေႏထိုꩻတဲင် ဗွိုန်နုဲင်း လိုꩻပေႏသီးကခွုမ်ဆိုးဒါႏ [[စေန်]] (ဂျင်) ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာꩻသအတာႏ ထွာ အရေꩻတန်ကိရိယာႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ရောင်ႏလေရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ၊ [[ဂမ္မာရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ၊ [[အိတ်ရေးရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တောင်ꩻသေမတ်အီ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏဒါႏ [[တျာႏမေႏ]]ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏစွန်ꩻထီဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ စွန်ꩻထီအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏကို ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ်ဖိုင်ႏ ၊ ဥက္ကာႏတူႏခေါဝ်ပေႏ ကဖွန်ႏတနိဥ်ႏဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တအိုမုတ်လူး(မြူမှုန်)ဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻတခွိုင်ႏမုဲင်ꩻ ဖော်ႏထန်ႏနယ်နွောင်ꩻသွူ။ ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအားတောမ်ႏ ထွို့ꩻငင်ႏအားနယ်ႏဖိုင်ႏလဲ့ တဲက်ထာနွောင်ꩻသွူ။ နီꩻလို့သီးကအုံဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယိုမိဥ်ႏတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားနွောင်ꩻအီ ချာလꩻသွူ။ ဗွိုန်နုဲင်း အမေႏရိကန်ႏသီး ရာႏသီႏဥတုထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻအထူꩻဂြိုဟ်ႏတု တုဲင်းရွစ် ၁  ဂြိုဟ်ႏတုစားယိုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အုံပွေါထွားလွေꩻ မို့ꩻအေႏဖိုင်ႏ အပိုင်ႏအခြုံအရောင်ႏ ကပြောင်ꩻလုဲင်ႏတဲင် ရမ်ꩻလꩻအွဥ် ရာႏသီႏဥတုအတာႏ ကူႏညီႏစွဲးကမ်ႏကိုနွောင်ꩻသွူ။ သွုံꩻတောမ်ႏ စီအိုဒဲစ်တေတ် ဂြိုဟ်ႏတုဖုင်ႏတဲင် ထွို့ꩻတဲမ်းသွဲနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ ကယိင်းယံမဲဥ်ႏဗဲက်ဒါႏ ဟမ်ႏပိုင်ႏ (Map)ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို သွုပ်သွယ်ႏရေꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအတာႏလဲ့ စွဲကမ်းကိုအီသွူ။ တယ်လီဗေးသျှင်း ကရိုꩻဒါႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန်ထာꩻမာꩻ နောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻလꩻဗော့ꩻ ခင်ႏလမ်ႏဗော့ꩻတာႏလွုမ်ꩻသွူ။ ကအွဥ်ႏစွဒါႏ TV လဲင်ꩻဖိုင်ႏ ကလေပ်လေိမ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတဝွိုန်ꩻယို လွေꩻတကဲင်ႏနေး လꩻတောဝ်ႏတွော့ꩻ အောဝ်ႏအညာꩻဆွမ်ꩻထွားနာႏလတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ လဲင်ꩻအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏယို အွဥ်ႏစွꩻဒင်ႏတွိုႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဗာႏအလောင်းတွော့ꩻ အောဝ်ႏဂြိုဟ်ႏတုထျꩻအွဥ်ႏစွꩻထေ့လင်ꩻလူးချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအလောင်းတဲင်  အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်းခင်ႏလမ်းအထွောင်းအာဖိုင်ႏယို ဆွမ်ꩻထွားလꩻလို့စွဥ်ႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန် အခြပ်အရဲဥ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယို အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏဗာႏတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်းနွောင်ꩻအရန်းအစားစားအဒေါဝ်ႏဒေါဝ်ႏတဲင် နီရန်း စားတဲ့အောဝ်ႏ  ငတ်ꩻရန်းစားတဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏယိုတောထင်ႏဂြိုဟ်ႏတု ကတွိုႏသင်ꩻရာꩻအထိုထွူ ခိဥ်ႏတွယ်ႏယင်း အစဲင်ႏမဲဥ်ႏတဲင် မဲဥ်ႏလွောက်ရာꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖေႏကတွိုႏ ဖေႏဗာႏယင်းနွန်ႏထင်ႏအာႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏပယ်ဒပ်ဆွိုင်ꩻသေꩻ ခါꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ အခေါဝ်ဖဲ့ꩻချာသွတ်ꩻသွူ။ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်းလဲ့ ဒုံးကျောင်ႏမိဥ်ႏတွိုႏထင်ႏသွူ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဥ်တဖူꩻကိုမꩻ အွဥ်ႏဖဖြယ်ထန်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ အနယ်ꩻနောဝ်ꩻလဲ့လꩻဒျာႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ (ဟဲ့ꩻ)အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်း တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကဖထန်ႏ ဖြယ်ထိုꩻထွူ ဒုံးကျောင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစ ဒုံးကျောင်ႏတွင်ꩻနောဝ်ꩻ ထင်ႏတနွောင်း စွဥ်ႏတရွဥ်းနေးသွူ။ နွန်ႏအာႏအတာႏ ပꩻထိုꩻအရန်းရန်းထွိုင်ႏထွူ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏယို ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းဖိုင်ႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏမဲ့ငါနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏတွောင်းစွဥ်ႏတရွဥ်း အီႏဗော့ꩻဗွိုန်နုဲင်း ခွဥ်းကဲစ်စွဥ်ႏတလီးအတွိုင်ꩻထွူတဲင် ကွဲထဲ့ထဲ့ဖွိုႏ လင်ꩻလွဥ်သွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ဂြိုဟ်ႏတုအတာႏကလိုႏဒါႏအမွိုင်နှုန်ꩻအာႏ ဖေႏကတွိုႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းယို နွန်ႏထိုꩻဖေႏဂြိုဟ်ႏတုသွူ။ ဒုံးကျောင်းတဗာႏတဲ့နောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဆွိုင်ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ ပေါႏတတွိုႏတောဝ်ႏ လွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻနောဝ်ꩻတဲ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတထွောင်းအကိုတဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏအတာႏ အုံအောဝ်ႏနွောင်ꩻချာဒျာႏသွူ။ ဖေႏကအောဝ်ႏနုဲင်းတဖူꩻကိုစားယိုအတာႏ  ပေါ့ꩻတလီꩻထုအဗွိုသွတ်ꩻ အခေါဝ် မွေးတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဖုဲင်းလဲ့ညာꩻဗာႏ ကားတဲင်တလီꩻထုကားကအောဝ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ပေါ့ꩻဖုဲင်းလဲ့ညာꩻတောဝ်းတလီꩻထုနောဝ်ꩻ တလီꩻထုနွန်ႏချာအာႏတွော့ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ် ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကရုဲင့်တသွိုးမှု ကလွေꩻနှုန်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ ကွဲယွယွလွဥ်တဲင် မာꩻထဲ့လလင်ꩻထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ တွိုႏဗော့ꩻလွဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထျꩻတဲင် တလီꩻထုပွစ်ဒုတ်တွော့ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုယို မေႏခိုးထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းတမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဖေႏကလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻနွောင်ꩻ ဟမ်ႏလေပ်တဖူꩻအကိုအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏက ဆဲင်ႏရာꩻလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ဖိုင်ႏသွူ။ လေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ယို မာꩻတရျားဖေႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအတာႏ မာꩻထွာဗဟိုႏဖꩻထန်ႏအားသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ပေါ့ꩻကွဲထိုထိုလဲ့ ကလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်သူꩻ ယိင်းကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻသွူ။ ပွိုႏထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏလဲ့ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကအောဝ်ႏဗော့ꩻရာခင်းလမ်ႏတွင်ꩻ အမွိုင်အောဝ်ႏဗာႏ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၁၈,၀၀၀ နှုန်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻလာနောဝ်ꩻ ကွပ်အောဝ်ႏညာꩻငါႏတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွော့ꩻ လွေꩻခြိ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၂,၀၀၀ နှုန်ꩻ လွုမ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကတဝေ့ꩻကတပန်ႏအတဖူꩻအကို ကအောဝ်ႏသော့ꩻဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအမွိုင်နှုန်ꩻယို အောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏတသေႏသေႏဒျာႏသွူ။ မိဥ်ႏဗော့ꩻလွဥ် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဲ့ ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတွော့ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအမွိုင်နှုန်ꩻယို တွိုႏလွဥ်အထိုသွတ်ꩻအရန်ႏသွူ။ မိဥ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးထိုꩻလွေꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏအညာꩻသွတ်ꩻခင်ႏလမ်း နောဝ်ꩻတဲ ကွပ်ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတဲင် အတသွိုး အလွေꩻနှုန်ꩻယွိုက်ထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဒပ်ဆွို့ꩻသေꩻခါꩻဗော့ꩻကိရိယားဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻဂြိုဟ်ႏတုစား ၊ ဒင်ႏထင်ႏပါလိုꩻတောမ်ႏတိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အီတောလွေꩻအာႏကာႏသကိုစား ရိုꩻတဲင် အောဝ်ꩻနီစားသွူ။ ကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဂြိုဟ်ႏတုစားယို အခိန်ႏတွိုင်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်ႏယံကဆွမ်ꩻထူးနွောင်ꩻ အီႏပသာချာဖေႏသတင်ꩻအတာႏ အွဥ်ႏဒင်ႏလွေꩻပါ ရေဒီယိုငေါဝ်းအွဥ်ႏစွꩻစက်ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း ကပသာထင်ႏဒါႏ မာꩻထွဥ်ႏချက်အလꩻ ဗွောင်ဖေႏနွောင်ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအတာႏ အထူꩻ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻသွူတကားတောဝ်း ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ် မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ရောင်ႏအလင်ကဆဲစ်ထန်ႏလွဥ်ဖိုင်ႏအတာႏ ကတွက်ဒျာႏကိရိယာႏဖိုင်ႏ၊ ဆာႏကျောင်ႏကဒုတ်ဗာႏဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ကိရိယာႏကတွက်ဒါႏ ဥက္ကာတူႏဖွန်ႏပေႏဖိုင်ႏတောမ်ႏ အခွꩻအလျား၊ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏနယ်ႏဖိုင်ႏ၊ ကအောဝ်ႏမွူးကဆဲစ်ထန်ႏထွဥ်ဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း အောဝ်ႏဆာႏဖိုင်ႏထျꩻ ကအွဥ်ႏစွꩻလွဥ်ဒါႏ ရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏပါထွူသေႏသေႏနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသအကို ဖေႏကဒင်ႏတောလွေꩻနွောင်ꩻ တိရိစ္ဆာန်ႏ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း လိုꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကမာꩻခါꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ကဲဥ်ႏအာအာနောဝ်ꩻတဲ တန်ကယ်ꩻထဲင်း ဂြိုဟ်ႏတုအစားကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဖြီႏဖြီႏစားသွူ။ လိုꩻ တောမ်ႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ ဖိုင်ႏ ကထိုမ်းလွေꩻပါဂြိုဟ်ႏတုစားနောဝ်ꩻတဲ သာအီတလီꩻအတာႏ [[အောက်သီစေန်]]ထေ[[ကိရိယာႏ]]ဖိုင်ႏ၊ အခွꩻအလျားခိဥ်ႏတရျားကိရိယာႏဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏတောလွေꩻပါတိရိစ္ဆာန်ႏစားနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအကိုကဒပ်ဆွို့သေꩻခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏယို တဲက်ထာဒင်ႏမုဲင်ဖေႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ သꩻရာႏတဖုံမု၊ နမ်းအလျားနှုန်ꩻ၊ သာတလီꩻနှုန်ꩻ၊ ထီလွီးတောမ်ႏ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကမဲဥ်သေ အခရာႏအလင်ဖိုင်ႏယိုလဲ့ မုဲင်ခါꩻဖေႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏလွေꩻပါ လိုꩻနောဝ်ꩻတဲ ကိရိယာႏနုဲင်းဆကီဖိုင်ႏယို ပါသော့ꩻဗာႏသွူ။ ကဝါႏလွေꩻဒါႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ တောမ်ႏ ကထိုမ်းလွဥ်ꩻဒါႏ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး ယံကသဲင်ꩻတွိုႏလွဥ်ချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းအတာႏ အနယ်ꩻဖိုင်ႏလဲ့ အောဝ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻတဲင် လိုꩻကဝါး လိုꩻကထိုမ်းဒါႏဒုံးကျောင်ႏအစားယိုနောဝ်ꩻ တောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုကအီႏလွေꩻတဖူꩻ တဗန်ႏလုဲင်ဖဲ့ꩻအတာႏ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏမော့နောဝ်ꩻ ဒပ်ဆွို့ခါꩻ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်းတဗန်ႏချာစားဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်ႏတဗန်ႏချာစားနောဝ်ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ်ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဂြိုဟ်ႏတုယို ထဲ့လလင်ꩻချာဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကားတောဝ်း လို့ကပါအကွို့ꩻယို ယံဖေႏကလင်ꩻယွယွအတာႏ မာꩻဆွို့ခါꩻပါဗာႏ တလီꩻထီꩻ(Parachute)သွူ။ ==ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻတာႏ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ== ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို လိုꩻပါလွဥ်ꩻတောဝ်ႏ ပါသော့ꩻဗော့ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် ဒုံးကျောင်ႏအစား နွို့လွေꩻဆုံးဝိစ်ꩻအာႏကာႏသကို ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသစားနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ လွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ထွာအရီႏစသွတ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ [[လူန ၂]] / ကော့သမော့ ဒုံးကျောင်း ၂ ကရိုꩻဒါႏ ရုသျှားသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း တွိုႏထင်ႏရီးစသွတ်ꩻ လာ အလောင်း ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏလူန ၂ ယို ခရေတ်နေင်ႏ ၁၉၅၉ နေင်ႏ သဲစ်တေဥ်လာလာ ၁၄ နောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလာအလောင်းသွူ။ ကထွာဒါႏထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏအလင် အမေႏရိကန်ႏသီး ပုဲင်အိုနီယာ ၄ တောမ်ႏ ရုသျှသီး ယူနေတ် ၁ ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ ကျော်ႏတကာႏထိုꩻလာတဲင် ထွာထိုꩻလဲဥ်း မွူးအတာႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏသွူ။ လိုꩻသီး ကမာꩻဒါႏ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျေောင်ႏဖိုင်ႏယို [[မားဂြိုဟ်ႏ]]([[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]])၊ [[ဗီးနပ်ဂြိုဟ်ႏ]]([[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]])တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏလင်အလောင်းဖိုင်ႏလဲ့ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျသီး [[ဗီးနပ် ၄]] တောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၅]] ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းသောကျာႏဂြိုဟ်ႏလောင်း ၁၉၆၆ နေင်ႏကိုသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး မရီးနား ၉ ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်းခမ်ႏဖာႏလောင်း ထန်ႏလွေꩻတဖူꩻ တွိုႏလွေꩻ ၂၄၇,၀၀၀,၀၀၀ မဲင်ႏအတာႏ ည ၅ လာခွယ်ꩻထွူ ၁၉၇၁ နေင်ႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၃ နီꩻနောဝ်ꩻ ပထမအရီးစသွတ်ꩻ လေပ်ဗဲဥ် မားဂြိုဟ်ႏ(အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ) နောဝ်ꩻသွူ။ ခွိုင်ႏကားတဲင် မွူးဂြိုဟ်ႏရံႏဖိုင်ႏအကို အတန်သွတ်ꩻ အတရေꩻသွတ်ꩻကထွာဒါႏ [[ဂျူပီတာဂြိုဟ်ႏ]] ([[ကျာႏသပတေꩻဂြိုဟ်ႏ]])ယိုအထျꩻလဲ့ ၁၉၇၂ နေင်ႏ မတ်လာ ၂ နီꩻအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻလွေꩻ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၁၀]] ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို ကပါသော့ꩻဒါႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပသာချာ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏဆဲင်ႏရာꩻအဖိုꩻတန်ႏ အချက်အခရာႏဖိုင်ႏသွူ။ အွဥ်ႏနယ်သာႏဓကအနေႏ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၄]] နောဝ်ꩻ ဒိုဖြောင်လွေꩻ ဗန်အယ်လေဥ် ရောင်ႏဆဲစ်ထန်ႏခင်ႏလမ်ႏတဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻ ဒုဒွိုန်တောမ်ႏ တဲက်ထာမုအမဲဥ်ႏအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ တဲက်ထာဖေꩻနွောင်တဲင် ပသာသဲင်ႏဖေႏချာ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး နောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို ခါးလားကတွိုႏလွေꩻ လာ မိဥ်ႏမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏအလောင်း  မိဥ်ႏတွိုႏလွေꩻဒျာႏ လာ/ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏ အထျꩻနောဝ်ꩻ အကျိုꩻယိင်းအောဝ်ႏတဲင် လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻ လာထျꩻ ဂြိုဟ်ႏထျꩻနောဝ်ꩻအဟောဝ်သွတ်ꩻသွူ။ သာႏဓကအနေႏ ရုသျသီး [[လူန ၃]] တွိုႏဗော့ꩻလွေꩻ လာ ထွူ တွယ်ႏလꩻနွောင်ꩻဓါတ်ပွုံႏ နီလိုꩻသီးတထီႏဗာႏဖိုတောဝ်း လာ အွိုးတဖဲ့ꩻပွုံႏဖိုင်ႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၄]] ဒုံးကျောင်ႏယိုတဲ့ တွိုႏလွေꩻအောဝ်ႏဟမ်ႏကညာꩻမဲင်ႏ ၁၃၄ သန်ႏ တဲင် ကာႏဗော့ꩻလွေꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏထျꩻတွော့ꩻ တွယ်ႏထူႏလꩻ ဗော့ꩻနွောင်ꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏဓါတ်ပွုံႏဖိုင်ႏထွူ တောမ်ႏရေဒီယို ပသာချာသဲင်ꩻဖေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ==အာႏကာႏသစခန်ႏဖိုင်ႏ== [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]](Space Station)ဖိုင်ႏယို ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်တသေႏသေႏဟမ်ႏအတာႏ လိုꩻသီႏကမာꩻခါꩻဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ စခန်ꩻအကို လိုꩻသီးအုံအောဝ်ႏမာꩻနွောင်ꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏတဲင် စခန်ꩻနောဝ်ꩻအကို မာꩻလွူꩻထွားဓါတ်ခန်ꩻ('''practical laboratories''')၊ ထောင်ထွားနက္ခတ်ခင်ႏလမ်း (astronomical observatories)၊ အုံပဆားခင်းလမ်းဖိုင်ႏ တောမ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအီဒုံးကျောင်ႏခင်းလမ်း (launch bases) စတဲင် ခင်ႏလမ်းဖိုင်ႏ အောဝ်ႏပါထွူ မာꩻသွုံꩻလꩻနွောင်ꩻအီသွူ။ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးဖိုင်ႏလဲ့ အာႏကာႏသစခန်ꩻအတာႏ ဖေႏရောင်အကျံႏဉာဏ်ႏပငါပရာꩻဖိုင်ႏသွူ။ စျာမန် အမေႏရိကန်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏ ဗာနာဖွန်ဗရောင်း တဲမ်းထွို့ꩻနယ်ပွုံႏ အတဒွီႏတဝွိုန်ꩻတန်ဗွိုန်နုဲင်းလောပေဥ်ပွုံႏစံႏတဗာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏထွော့ခါꩻလောပေဥ်ပွုံႏတဝွိုꩻ အကြဲင်ႏတောမ်ႏ လောပဥ်တဝွိုန်ꩻအသောင်အငွာဖိုင်ႏအကို လိုꩻအုံတာႏတောမ်ႏ မာꩻထာꩻမာꩻတာႏ အခန်ꩻဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ထွို့ꩻငင်ႏအာႏသဖော်ꩻယံကထွာ ဗဟိုႏအကဲဥ်ထွို့ꩻငင်ႏအာႏဖေႏကအောဝ်ႏ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ဖေႏကအောဝ်ႏ ဖေႏကတဝေ့ꩻတပိဥ်ႏသေႏသေႏ မာꩻဆင်ခါꩻဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသစခန်ꩻယို အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁,၀၇၅  မဲင်ႏတဲင် အမွိုင်နှုန်ꩻအောဝ်ႏ ၁ နားရီႏ ၁၅,၈၀၀ မဲင်ႏရပ်တွော့ꩻ လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ၂ နားရီႏနောဝ်ꩻတလေိမ်ꩻနှုန်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ မေလာ ၁၆-၁၇ နီꩻ အကို အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသား နေးလ်အမ္မသထရောင်းတောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ သီး ဝါးထိုမ်းလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၈ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် သွုပ်ဆွို့နွောင်ꩻလွေꩻ တောမ်ႏ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏလွေꩻဒါႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻယိုထွူ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကျိုꩻစာꩻတိုꩻမွေႏနေးလွဥ် ဖေႏကမာꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻတဲင် တွိုႏ ၁၉၇၃ နေင်ႏ မေလာ ၁၄ နီꩻနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဆျားကွန်ရဒ်၊ စျိုးမဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်(အမေႏရိကန်)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ သကုဲင်းလဲစ် ၁ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၃၉၅ ပတ်၊ ညအာႏကာႏသကို ၂၈ နီꩻလွိုထွူ ထန်ႏလွေꩻယာဥ်ကောင်းထန်ႏဖဲ့ꩻတွော့ꩻ ဖျင်ဆင်နွောင်ꩻအာႏကာႏစခန်ꩻယာဥ် ကချို့ယွင်ꩻ ကကုဲင်ခင်ႏလမ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လွေꩻသဲင်ꩻ လာ အလောင်း== ယိုခါနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအောဝ်ႏကျံႏစယ်ႏယူႏမွေးရောင်နာႏ လိုꩻသီးယံကလွေꩻအုံနွောင်ꩻ[[လာ]]အလောင်းအတာႏ ကျိုꩻစာႏပြဲင်ႏရောင်ပငါပရာꩻတဲင် ခမ်းထီမုဲင်အီႏအောင်ႏရီးရီးကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီသွဥ်းသီးအောဝ်ႏပွောထွားနောဝ်ꩻသွူ။ လွေꩻ လာ လောင်းခရာႏ မိဥ်ႏအောင်ႏလꩻထွူလဲ့ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးယို လွေꩻ[[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ လွေꩻ[[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏအလင်ဖိုင်ႏအတာႏ ယံကလွေꩻလꩻနွောင်ꩻ ယံကအုံလꩻနွောင်ꩻရေꩻ အီႏသောင်ႏသာမတ်မတ် အီႏမာꩻလွဥ်လွေꩻထဲင်း ကရိုꩻယို ယူးနေးတဲ့အောဝ်ႏသေနွောင်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏ]]လောင်း ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာꩻအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏဒုံးကျောင်ႏတန် အာႏသန်တလာစားသွူ။ [[ဒုံးကျောင်ႏ]]စားနောဝ်ꩻပွုံႏရုတ်ပွိုင်နောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ဒုံးကျောင်ႏကအွဥ်ႏထင်ႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏထျꩻနုဲင်းယိုခါသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ မိဥ်ႏအောဝ်ႏအာႏကာႏသစခန့်တထွောင်းထျꩻ မိဥ်ႏလွေꩻသွုပ်ထဲင်ႏနောဝ်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏရွုတ်ပွိုင်ယို အီႏကွာႏထိုတဗွိုန်တောဝ်ႏဒွုမ်လာꩻလာꩻသွူ။ အောဝ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ အီႏကျောင်ႏထန်ႏစဗာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏနမ်းပွိုင်ယို ချော်ꩻပြေခရာႏ တလိုးတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ ကျောင်ႏထန်ႏစခိန်ႏတွင်ꩻ တခံႏဗာႏတောဝ်ႏဒွုမ် မွိုင်နှုန်ꩻထိုလွဥ်ꩻအာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏယို မာꩻခွောင်ခွောင်နေး တလိုႏတောဝ်ႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အီႏလွေꩻလာလောင်းအတာႏ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း အလွိုးအီႏကျောင်ႏထင်ႏစွဥ်ႏတရွဥ်းဗော့ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻအကို အီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်းအတာႏ အီႏသွုံꩻဗာႏအာႏကာႏသယာဥ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ် ကအီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်ႏယို လင်ꩻနွောင်ꩻဗာႏ ယွယွသာႏသာႏသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အောဝ်ႏ လာ အလောင်း အီႏကျောင်ႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ စီႏရင်ႏဖျင်ခါꩻမှု အောဝ်ႏဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသအရန်းရန်းထွူ ကလꩻလွဥ်ဒါႏအမော့အကျုံႏ ကသေလွဥ်ဒါႏအချက်ဖိုင်ႏအလꩻ အွဥ်ႏအခေးခံႏလွေꩻတွော့ꩻ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာအတာႏ နေးအာႏခွုမ်မာလွဥ်တဲင် ၁၉၆၉ နောင်ႏအကို လလွဥ်ခန်းအောင်ႏမျင်းမှုနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ စူလုဲင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသားခင်ႏအွဥ်ႏခွိုင်းလင်ꩻလꩻလာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသဝါးသားလိုꩻရုဲင်းစွန်ꩻထီထင် နေးလ်အမ္မသထရောင်း တောမ်ႏ အဲစ်ဒဝေဥ် အောလဒရေဥ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းလွေꩻတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လင်ꩻနွောင်ꩻလာအလောင်းလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻဆောင်ႏရွက်ပါ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏသွူ။ ခွိုင်ႏကာႏနီꩻလိုꩻသီးကကျောင်းဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻအာ ကျောင်ႏဝုဲင်းအောင်ႏနွောင်ꩻထွူလꩻလဲဥ်း [[အာႏကာႏသ]]ကိုတဲင် နုဲင်းဆလယို အတွိုင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၁၂ နီꩻ၊ ယူရီဂါဂါရင် (ရုသျား) ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] ကရိုꩻဒျာႏ ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏခမ်းဖာႏတဲင် မာꩻလွေꩻကျောင်ႏဝုဲင်းမုꩻ ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏ ၁ လေပ် ည ၄၈ မိနစ်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ မေလာ ၅ နီꩻ ။ အလန်သျှဲစ်ပတ်(အမေႏရိကန်ႏ) ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[ဖရီးဒမ်း ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital trajectory)တွော့ꩻ ကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကို ၁၅ မိနစ် ၂၂ သဲစ်ကန့်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၂၁ နီꩻ ။ ဗာစီးဂရေတ်သမ် (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[လေတ်ဘာတီဗဲ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင်  ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻဖျင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital flight) သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်း၊ သြဂတ်သ်လာ ၆ နီꩻ။ ဂါမန်တီတော့ (ရုသျား) ဝါး [[ဗော့သတော့ ၂]] အာႏကာႏသယာဥ်(ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏ)တွော့ꩻ အာႏကာႏသအကိုညခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏ ၁၈ မိနစ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ ဖေဘရူဝါရီလာ ၂၀ နီꩻ ။  စွန်ဂလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[ဖရေန်းဆေတ် ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ  ၃ လေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၄ နားရီႏ ၅၅ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ မေလာ ၂၄ နီꩻ ။ သကော့ကာပဲဥ်တာ ( အမေႏရိကန်ႏ) ဝါး [[သြရိုရာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏသွံလေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၅၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သလာ၁၁- ၁၄ နီꩻ ။ အဲစ်ဒရီယန် နီကိုလာယဲစ် တောမ်ႏ ပေဗယ် ပိုပိုဗေတ်(ရုသျှ)သီး ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၃]] တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ် တဖြာꩻတဆွိုင်ꩻတဲင် ပထမအလဲင်ႏ နီကိုလာယဲစ်နောဝ်ꩻ ၉၄ နားရီႏ ၂၂ မိနေတ်အကို လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လေိမ်ꩻ၊ ပိုပိုဗေတ် နောဝ်ꩻ ၇၀ နားရီႏ ၅၇ မိနေတ်အကို လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၃ နီꩻ ။ ဝေါ်လတာ သျှီးရား(အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးတောမ်ႏ [[သေတ်ဂမာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻ ည ၉ နားရီႏတောမ်ႏ ၁၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၅-၁၆ နီꩻ ။ လီရွီုင်းဂေါ်ဒွန်ကူးပါး (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ ဖေ့(တ) ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၄ နားရီႏ ၂၃ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၄-၁၉ နီꩻ ။ ဗယ်လာရီယန် ဗုဲင်ကော့သကီ(ရုသျှ) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၈၂ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၁၉ နားရီႏ ၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၆-၁၉ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဗုဲင်ကော့သကီ အောဝ်ႏကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုကျာꩻ ဗလေဥ်တီနာတရဲစ်သျှကိုဗာ(ရုသျား) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ဝွေꩻနောဝ်ꩻထွာ အရီးစသွတ်ꩻ လိုꩻမူႏဝါးအာႏကာႏသယာဥ် လိုꩻမူႏရုဲင်းတဖြာꩻတွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၀ နားရီႏ ၅၀ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၄ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၁၂ နီꩻ ။ ဗလာဒီမာကိုမာရော့၊ ကွန်သတန်တေဥ်း ဖီယော့တေတ်သတော့ တောမ်ႏ ဗိုးရေတ်ယီဂိုရော့ (ရုသျား) သီးသွံဖြာꩻယို တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၄ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၈ နီꩻ။ အလဲစ်သီ လီယိုနော့ တောမ်ႏ ပေဗယ်ဗယ်လျာယဲစ်(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၂]]  အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွင်ꩻ လီယိုနော့ ယို အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ထန်ႏအာႏကာႏသယာဥ်ဖဲ့ꩻထန်ႏထွူ ထောင်လွေꩻတဖူꩻ ခင်ႏကာအာႏကာႏသထာꩻ‌ေခြင်ကိုသွူ။ လီယိုနော့ အုံဖွို့တောဝ်း ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ ကျောင်ႏဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို ညမိနေတ် ၂၀ ပိဥ်သွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၁၈ လေပ် ည ၂၆ နားရီႏ ၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၂၃ နီꩻ ။ ဗာစီး ဂရေတ်သမ် တောမ်ႏ စွန်ယန်း(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏကျောင်ႏလေပ်ဟမ်းတွင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ကျောင်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏထိုꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻသွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၃ လေပ်၊ ည ၄ နားရီႏ ၅၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ။ ဇွန်လာ ၃-၇ နီꩻ ။ စေင်း မဲစ်ဒီဗေတ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွပ်ဝုဲက် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကျာꩻ ဝုဲက်နွို့အာႏကာႏသကို ထန်ႏထောင်တဖူ မိနေတ် ၂၀ သွူ။ ဝွေꩻသီးလေပ်ဟမ်ႏ ၆၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၉၇ နားရီႏ ၅၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သ်လာ ၂၁-၂၉ နီꩻ ။ ဂေါ်ဒွန်ကူးပါး တောမ်ႏ ဆျားကွန်ရဲစ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၂၀ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၉၀ နားရီႏ ၅၆ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်း၊ ဒီဇေဥ်ဘာလာ ၄-၁၈ နီꩻ ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် တောမ်ႏ စိန်းလိုဗယ် (အမေးရိကန်ႏ)သီး ဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၀၆ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၃၀ နားရီႏ ၃၅ မိနေတ်တဲင် ပထမ အရီးစ ဒင်ႏနွောင်ꩻ အညသွတ်ꩻ စံႏခိန်ႏသွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ ဒီဇေဥ်ဘာလ ၁၅-၁၆ နီꩻ။ ဝေါလတာသျှီးယား တောမ်ႏ တောမတ်သတဲစ်ဖို့(အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ယံကဆွို့သွုပ်နွောင်ꩻ စေဥ်မီနီ ၇ အတာႏ လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၅ နားရီႏ ၅၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၃-၆ နီꩻ ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့ တောမ်ႏ ယူစေဥ်းသာနန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး လေပ်လွေꩻဟမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၉]] အာႏကာႏသယာဥ် ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၂ နားရီႏ ၂၁ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၆-၁၇ နီꩻ ။ နေးလ်အမ္မစထရောင်း တောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၈ အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻခွယ်ꩻ ည ၁၀ နားရီႏ ၄၂ မိနေတ် တဲင် ပေါင်ꩻဆွို့သွုပ်တောမ်ႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏ ကအောဝ်ꩻလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻအာႏကာႏသကိုသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈-၂၁ နီꩻ ။ စွန်ယန်း တောမ်ႏ မုဲင်ကယ် ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ စေဥ်မီနီ ၁၀ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၃ လေိမ်ꩻ ည ၇၀ နားရီႏ ၄၇ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၆ ခု၊ စက်တင်ဘာလ ၁၂-၁၅ ရက်။။ ချားကွန်ရဒ်နှင့် ရစ်ချတ်ဂေါ်ဒွန်(အမေရိကန်)တို့သည် ဂျင်မီနီ ၁၁ အာကာသ ယာဉ်ဖြင့် ကမ္ဘာကို ၄၄ ပတ် ပတ်ခဲ့ရာ ၇၁ နာရီ ၁၇ မိနစ် ကြာခဲ့သည်။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ သဲစ်တေဥ်ဘာလာ ၁၂-၁၅ နီꩻ ။ ဆျားကွန်ရတ် တောမ်ႏ ရစ်ဆတ်ဂေါ်ဒွန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးထိုမ်းတောမ်ႏ စေဥ်မီနီ ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ နိုဝေဥ်လာလာ ၁၁-၁၅ နီꩻ။ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွင်အောလ်ဒရေဥ်(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ဝါးတောမ်ႏ စေဥ်မီနီ ၁၂ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၅၉ လေိမ်ꩻ ည ၉၃ နားရီႏ ၃၃ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈ နီꩻ ဗꩻတွိုႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၅ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ် ၃ ဆွိုင်ꩻ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကထွာဒါႏ စေဥ်မီနီ ၁၀ ၊ ၁၁ တောမ်ႏ ၁၂ ဖိုင်ႏယို သွုပ်ဆွိုက်လꩻနွောင်ꩻလွေꩻ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏကျောင်ႏဝုဲင်းဒါႏ အစီးနား ဒုံးကျောင်ႏထွူ သဲင်လွဥ်ချာနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏပငါပရာꩻသွူ။ ၁၉၆၇ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၂၃ နီꩻ။ ဗလာဒီမာ ကိုမာရော့(ရုသျှ) ထိုမ်းလွေꩻ သိုယု ၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ည ၂၄ နားရီႏ ၃၀ မိနေတ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်အဆွိုင်ꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ အရီးစပထမသွတ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစမ်ꩻဒျာႏ အာႏကာႏသစခန်ꩻအနေႏဒျာႏသွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ ကိုမာရော့ ကသဲင်ꩻချာဟမ်ႏခိန်ႏတွင်ꩻ အာႏကာႏသယာဥ်ကုဲင်ထိုꩻတဲင် သီကုဲင်ထိုꩻသွူ။ ၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၁၁-၁၂ နီꩻ။ ဝေါ်လတာသျှီးယား၊ ဒွန်အဲစ်သယ် တောမ်ႏ ဝေါ်လတာ ကန်နေဥ်းဟမ်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါႏလွေꩻ အာႏကာႏသယာဥ် အပိုလို ၇ တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၆၃ လဲင်ႏ ည ၂၆၀ နားရီႏ ၉ မိနေတ်သွူ။ အောဝ်ႏဟမ်ႏလေပ်ဗဲဥ် တဖူꩻအလောင်း တွယ်ႏပါ ရွုတ်မွဥ်ငေါဝ်းဟွိုန်တဲင် ပထမသွတ်ꩻအနေႏ တွယ်ႏထူႏပသာသဲင်ꩻသတင်ꩻသွူ။ ၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၂၆-၃၀ နီꩻ။ စျော်စီ ဗယ်ရီဂို ဗဝုဲင်(ရုသျှ) ဝါး သိုယု ၃ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လဲင်ႏ၊ ည ၉၅ နားရီႏသွူ။ ၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ ဒီသေဥ်ဘာလာ ၂၁-၂၇ နီꩻ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် ၊ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ ဝီလျံအန်းဒါး (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်း အပိုလို ၈ အာႏကာႏသစခန်ႏယာဥ်တဲင် လေပ် လာ ၁၀ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၁၄၇ နားရီႏသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၇ နီꩻ။ ဗလာဒါမာသျှဲစ်တာလော့(ရုသျှ) ထိုမ်းလွေꩻ သိုယု ၄ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၄ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၅-၁၈ နီꩻ။ ဗောရေတ်ဗော်လီနော့၊ လယ်လဲစ်သေအီ ရဲစ်လီသီယဲစ် တောမ်ႏ ယဲစ်ဗာ စီနီ ခရုနော့(ရုသျှ)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ သိုယု ၅ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၉ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၄၆ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၈ နီꩻ။ အာႏကာႏသအကို ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏခါꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ် သိုယု ၄ တောမ်ႏ ၅ ဖိုင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတွင်ꩻ ပေါင်ꩻဆွို့ သွုပ်ဆွိုက်နွောင်ꩻလို့ဝါင်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၃-၁၃ နီꩻ။ စေင်းမဲစ်ဒီဗေတ် ၊ ဒေးဗေတ်သကော့ တောမ်ႏ ရပ်သဲ သျှဝိတ်ကတ် (အမေးရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် အပိုလို ၉ တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၅၁ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၄၁ နီꩻ ၁ မိနေတ်သွူ။ အပိုလို ၉ အာႏကာႏသယာဥ်နောဝ်ꩻ ယာဥ်လင်ꩻလာ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ အဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၈-၂၆ နီꩻ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့၊ ယူစေဥ်းသာနန် တောမ်ႏ စွန်ယန်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါးတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် အပိုလို ၁၁ တဲင် လင်ꩻဗော့ꩻ လာ မဲ့ငါထျꩻ တွိုႏလွေꩻ ၉ မဲင်ႏရပ် ည ၁၉၂ နားရီႏ ၃ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၆-၂၄ နီꩻ။ နေးလ်အမ္မသထရောင်း၊ အဲစ်ဒဝေဥ်အောလဒရေဥ် တောမ်ႏ မုဲက်ကယ်ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အရီးစ ပထမသွတ်ꩻအနေႏ လင်ꩻလꩻနွောင်ꩻ လာ အလောင်း လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻလွေꩻပါနွောင်ꩻ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏတဲင် ည ၁၉၅ နားရီႏ ၁၉ မိနေတ်သွူ။ ၁၉၇၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၄ - စွန်လာ ၂၂ နီꩻ။ ဆျားကွန်ရေတ်၊ စေင်းဘဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်ဇ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးတောဝ်ႏ သကုဲင်းလဲစ် ၁ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၃၉၅ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၈ နီꩻ ၄၀ မိနေတ် သွူ။ စကုဲင်ႏလဲစ် ၁ ကရိုꩻယို အာႏကာႏသအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအရီးစသွတ်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:မွူးအစွိုꩻဗူႏ]] [[Category:ထောင်ထွား ကာႏကာႏသ]] 4ceej6ehnlanszoloz96aokq7jeeq59 31720 31718 2025-07-08T14:02:32Z Khun Kt 19 31720 wikitext text/x-wiki [[File:AS11-40-5964 (21037459754).jpg|thumb|[[:en:Buzz Aldrin]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသပညာႏသျင်ႏတဖြာꩻ ကထင်ႏလွဉ်ꩻဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]ဂြိုဟ်ႏတုခိန်ႏ အဝ်ႏထူႏ [[:en:core sample|ဟံႏတခြိုꩻတစွိုးစွိုးနမူႏနာႏ]] [[လာ]]လောင်းကျာꩻပုင်ႏ]] [[File:PIA16239 High-Resolution Self-Portrait by Curiosity Rover Arm Camera square.jpg|thumb|Self-portrait of [[:en:Curiosity (rover)|''Curiosity'' rover]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ ကာꩻထောင်ထွားမားဂြိုဟ်ႏ အဝ်ႏထောင်ထွားထာꩻ [[မားဂြိုဟ်ႏ]]လောင်းပုင်ႏကျာꩻ]] '''ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသ''' ({{lang-en| Space exploration}}) ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻသွူ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ တောမ်ႏ အာႏကာႏသ အနယ်ꩻပညာႏတဲင် ကထိုမ်ႏလယ်ႏထောင်ထွား လွူꩻလေ့လာဒါႏ အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းကီ ကမ္ဘာႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ထာꩻမာꩻတန်ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။<ref> {{cite web | url = http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | title = How Space is Explored | publisher = NASA | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20090702153058/http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | archive-date = 2009-07-02 }}</ref> နီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား ကလွေꩻသဲင်ꩻဒါး အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင် ကိုယိုနောဝ်ꩻ ခွိုင်းကားတဲင် ကစွဉ်ꩻသွီႏစွဉ်ꩻသက် မာꩻဗာႏနေး ထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအကို ထွာအထိုသွတ်ꩻထာꩻမာꩻတဲင် ကွပ်စွဉ်ႏ[[ဒုံးကျောင်ႏ]]တန် (Rocket) နွန်ႏတရန်အာႏ ကေးဇူꩻမꩻတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားအီနွောင်ꩻဗာႏ [[အာႏကာႏသ]] နောဝ်ꩻသွူ။ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသအတာႏ နီလိုꩻသီး ထိုမ်ႏကျံႏအနယ်ꩻတယ်ႏစ နေင်ႏ ၃၀၀ လွို ကာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၆၀၁) တောမ်ႏ (၁၆၀၂) ကိုခိန်ႏတွင်ꩻ [[ဂျာမန်လိုမျိုꩻ]] [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏသျင်ႏ [[ယောဟန်ကပ်ပလာ]] (Johannes Kepler) ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာႏသအကို [[ဂြိုဟ်ႏ]]ဖိုင်ႏ(Planets) [[လေပ်ဗဲဉ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ|ကလေပ်ရွေꩻ ကလွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ]](Orbits)တဲင် ဟဲ့ꩻဖန်အွဉ်ႏထွော့တဖူꩻရွေꩻအနယ်ꩻ လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း ကျံႏစယ်ႏယူႏလွေꩻပါ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုတာႏ [[အာႏကာႏသကာꩻကွင်ႏ]] (Space Ship) အီႏကျောင်ႏ လွေꩻနွောင်ꩻအီတာႏ [[အနယ်ꩻပညာႏ]]ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလွဉ် ၁၆၈၇ ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ [[နျူတန်|ဆာအုဲက်ဇက်နျူတန်]] (Sir Issac Newton) ထေဖော်ႏထန်လွဉ် ရုဲင်ꩻတသွိုးမှုအတာႏစီꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ စီꩻကမ်ꩻဥပဒေႏဖိုင်ႏယိုနောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ကပ်ပလာ နယ်ꩻစီꩻကမ်ꩻအတွိုင်ꩻ အီႏထောင်ထွာႏလွေꩻအာႏကာႏသအကို ထွာလွဉ် အခေႏခံႏအချက်ဖိုင်ႏနုဲင်းနုဲင်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကတင်ႏသျာꩻအတာႏ အွဉ်ႏနယ်ဗာႏသက်သေႏဥပမာႏအနေႏ [[နျူတန်ရုဲင်ꩻတသွိုးမုတတိယဥပဒေသ]]အကို ခွိုင်ႏကားတဲင် ရုဲင်ꩻတသွိုးမုယို ဗွိုန်ပီချာနွန်ႏတရန်ချာမှုအောဝ်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်လွေꩻ ဒုံးကျောင်ႏတဗာႏ ပွိုးထာꩻမုဲင်ꩻ ကကျောင်ႏထင်ꩻနွောင်ꩻလွေꩻအခရာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ် ၁၉၀၃ ဗာႏနေင်ႏကို ရသျားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏ ကွန်စတန်တင်း အီ ဆီယိုကော့ဗစကီး (၁၈၅၇- ၁၉၃၅) ထေထန်ႏလွဉ်လိတ် [[အာႏကာႏသယာဥ်]]ဖိုင်ႏ ဖေႏကကျောင်ႏထန်ႏနွောင်ꩻအတာႏ သွုံꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းအကျောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ရောဗတ် အိတ်၊ ဂေါ့ဒပ် တောမ်ႏ [[ဂျာမနီခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ဟာမန်းအိုဗတ် သီႏဖိုင်ႏယိုတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ တဲင် လွေꩻသဲင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်မာꩻသောင်ႏသာလွေꩻရောင်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၁၉ နေင်ႏကို ဂေါ့ဒပ် ယို ပထမအစသွတ်ꩻ မာꩻထွင်ႏနွောင်ꩻ မေႏဆာႏထီ(လောင်စာရည်) ကအီႏသွုံꩻအီဒုံးကျောင်ႏတာႏတဲင် ကအုံကွမ် တွိုင်ႏပင်ႏဒေါ့ꩻရီခါꩻဒါႏ အီႏအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏနွောင်ꩻထေ့ဒုံးကျောင်ႏ “[[လာ|လာလောင်း]]” ခရာႏတောမ်ႏ ကကျောင်ႏထိုနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းခရာႏအတာႏ ထေပြန်ႏလွေꩻလိတ်အခေႏခံႏဥပဒေသဖိုင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၅၇ ဗာႏနေင်ႏ အောက်တိုဘာလာ ၄ နီꩻယို ထွာ အာႏကာႏသခေတ်စမွူးနီꩻတဲင် တယ်ႏစမွူးနီꩻနောဝ်ꩻထွူ အာႏကာႏသအကို ထွုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ထိုတသွောင်ႏလွဥ်စွဉ်ႏ တလဲင်ႏချင်ႏသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ရျီားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး အွဉ်ႏစွꩻစသွတ်ꩻ [[သပွတ်နစ်-၁]] (ရသျား: Спутник-1; အင်္ဂလိပ်: [[Sputnik-1]]) [[ဂြိုဟ်ႏတု]]တဖြုံႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်းဖာႏတကီ ထိုစွဉ်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၅၈ မဲင်ႏတဲင် သွုံꩻတောမ်ႏရေဒီယိုအွဉ်ႏနယ်ချက်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ ပသာနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အွဉ်ႏသော့ꩻတောဒင်ႏပါ [[သိပ္ပံ]]ကိရိယာႏခြွိုင်းဖိုင်ႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အွဉ်ႏစွꩻသွုပ်ယင်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအကို အီတေားသော့ꩻပါ “လိုက်ကာ” ကရိုꩻဒါႏ ထွီႏတဗာႏတောမ်ႏ သေင်ႏ/ ဟန်ႏအိုသိဉ်ဟန်ႏအိုလာႏ ထာꩻမွူးထာꩻပေႏဖိုင်ႏတဲင် ကအွဉ်ႏဆွို့သွုပ်ခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအလꩻ “လိုက်ကာ” သွီႏကလွေꩻ သွီႏကတိုꩻသွီႏဖြွီꩻကို၊ သꩻအောင်ကတသွိုး၊ သွီႏတိတ်ꩻနျꩻအာႏ စတဲင်အချက်ဖုင်ႏယို သွုံꩻတောမ်ႏ ရေဒီယိုတဲင် ပသာဖေႏနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ ကသေနာႏသေꩻခါꩻ အွဉ်ရီး “ယူးဟို့ꩻဗွာ”ဖိုင်ႏ နမ်းခန္ဓာႏထာꩻမာꩻ မာꩻပုင်ႏမာꩻနယ်ꩻအလꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကို ခိဉ်ႏတွယ်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ကိရိယာႏထွူ သွုပ်ဆွိုက်တေဉ်ႏတေဉ်ႏခွေါင်ခွေါင်သေꩻခါꩻ ယူးဟို့ꩻဗွာတဗာႏတွော့ꩻ အွဉ်းစွꩻထင်ႏဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻသွူ။ ထူႏဆွမ်ꩻချာနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကပသာချာ သတင်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ သေလꩻ”ယူးဟို့ꩻဗွာ” ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အွဥ်ႏစွꩻစမ်ꩻ စပွတ်နစ်-၁ ထွူ ညလွဉ် ၄ နေင်ႏရပ်တွင်ꩻ ခွိုင်ႏကားတဲင် လိုꩻသီးလယ်ႏထိုမ်ႏထောင်ထွား သမဲင်ꩻ အကို ဆို့ꩻလꩻနွောင်ꩻ အတန်သွတ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏမုတဗာႏသွူ။ အောင်ႏမျင်ႏမုနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် လိုꩻတဖြာꩻ လွေꩻလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကို အရီးစပထမသွတ်ꩻတဖူꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၁ ဗားနေင်ႏ ဧပြီလာ ၁၂ နီꩻ နောဝ်ꩻ ရသျား[[မေႏထာꩻကျောင်ႏ]] တပ်ပိုလ်ႏပေႏတဖြာꩻကမိဥ်ꩻဒါႏ ယူရီအလက်စီယီဗစ်ဂါဂါရင် ထိုမ်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီအထို မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၁၁၀ တောမ်ႏ ၂၀၃ မဲင်ႏခါႏ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တစ်လေိမ်ꩻ ည ၁၀၈ မိနစ် နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ၁ လာအကို ဒိုဖြွဥ် ကျောင်ႏထင်ႏဖျင်ယင်းသွူ။ ၁၉၆၁ နေင်ႏ ဇွန်လာ ၅ နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏသင်ဘော်ꩻထီတပ်]] မေႏထာꩻကျောင်ႏဝါးသား အလန် ဗီ၊ ရှက်ပတ်(အဖြာꩻပေႏ) ဝါႏထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ်တဆွိုင်ꩻ တွိုႏထင်ႏအထို ၁၁၇ မဲင်ႏပိဉ်သွူ။ ကကျောင်ႏထင်ႏ နုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ယံကထိန်ꩻလꩻအာႏကာႏသယာဥ်အတာႏ သော့ꩻဆင်သေꩻခါ အထိန်ꩻခလုတ်ဖိုင်ႏတဲင် ရှက်ပတ်ယို ကားတဲင်အာႏကားသယာဥ်ခွိုင်ႏကကျောင်ႏတွင်ꩻ ထိန်ꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသယာဥ် ထွာပထမသွတ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနေင်းနောဝ်ꩻအကို တွိုႏလွဥ် ဇူလိုင်လာ ၂၁ နီꩻနောဝ်ꩻ ဗာဂျီဂရစ်ဆမ် ကရိုꩻဒါႏ [[အမေႏရိကန်ႏတလီꩻတပ်]] (မေႏထာꩻကျောင်ႏတပ်) အရာႏအောဝ်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻ ဝါးထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ် ဗွိုန်နုဲင်း ရှက်ပတ်အတွိုင်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻနေနေ တွိုႏ သြဂုတ်လာ ၆ နီꩻနောဝ်ꩻ ရသျားမေႏထာꩻကွင်ႏဝါးသား ဂါမန်အက်စတီးတော့ ယို သွုံꩻဒုံးကျောင်ႏပသာအာႏတွော့ꩻ တွိုႏလွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖားလေပ်တဖူꩻအကိုတဲင် ညအခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏတွင်ꩻ လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ပိဉ်သွူ။ [[File:Aldrin Apollo 11 original.jpg|thumb| Astronaut [[Buzz Aldrin]] had a personal Communion service when he first arrived on the surface of the [[Moon]].]] ၁၉၆၁ နေင်ႏကို အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ]]လောင်း လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻချာငါ အာႏကာႏသတဖူꩻဖိုင်ႏ အောင်ႏမျင်ႏထွူတဲင် တယ်ႏစနေင်ႏနောဝ်ꩻထွူ ထာꩻမာꩻထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသယို ထင်ႏထိုတသွောင်း လွဥ်စွဥ်ႏသွူ။ အုံညလꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသအကိုလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအာပါ အာႏကာႏသယာဥ်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ တဆွိုင်ꩻတောမ်ႏတဆွိုင်ꩻ သွုပ်ဆွိုက် လွေꩻသဲင်ꩻချာငါလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်ႏ ထန်ႏထိုꩻအာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လွေꩻခင်ႏ ထောင်ကာႏချာငါစမ်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]] ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်တသေႏသေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတာႏလဲ့ စမ်ꩻထွာႏ အောင်ႏမျင်ႏလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ ဇူလိုင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ ခွိုင်ႏကားနီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအကို လꩻလွဥ်ခန်းအထူꩻချာꩻသွတ်ꩻ အဆန်ꩻသွတ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏမုꩻနီꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် မွူးနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသီးလင်ꩻယမ်ႏနွောင်ꩻလꩻ [[ထင်ႏလာလောင်း|လာမဲ့ငါလောင်း]]နီꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် နီꩻလိုꩻသီးအီႏလꩻချာလွဥ်ꩻ အကျိုꩻကေးဇူꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရမ်ꩻဆယူႏတသေလို့လို့တောဝ်းဒွိုန်းသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး တောမ်ႏ [[အင်ဂျင်နီယာ]]ဖိုင်ႏ ရိုꩻ ထူႏသုင်ꩻတောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွုပ်ဆွိုက်ရေꩻ တောမ်ႏ လွေꩻသဲင်ꩻချာငါရေꩻဖိုင်ႏ တိုꩻတက်ထင်ႏထိုတသွောင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ ထာꩻကျမ်ႏဟောဝ်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏခါꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီး ကအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသယို လꩻလွဥ် ခမ်းထီအတာႏ အမျိုꩻသာꩻအတာႏ ဂုဏ်ႏသိက္ခာႏထိုအီငါႏတဲင် လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုယို အရေꩻတန်ငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻဖဲ့ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဖိုင်ႏအတာႏ အောင်ႏနွောင်ꩻလွေꩻအာႏကာႏသယို ဗွိုန်ပီနုဲင်း လꩻလွဥ်[[စူခွုမ်]]တသာသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရေꩻတန်သွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသတဲင် သေနာႏလွဥ် [[မွူးအစွိုꩻအဗူႏ|မွူးစက္ကျာႏဝဠာႏ]] တောမ်ႏ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻခရာႏ ထာꩻသေတသာဖိုင်ႏယို ထွာအီအဟောဝ်ဖဲ့ꩻသွူ။ ထာꩻသေတသာနောဝ်ꩻ ယိုခါအတာႏ နီသွဥ်းသီးကထင်ႏကော့ꩻမောင်ꩻအတွိုင်ꩻ ဖေႏလꩻအီနွောင်ꩻဒါႏ အကျိုꩻကေꩻဇူꩻသွူ။ ==အာႏကာႏသထာꩻခြေင် ကရိုꩻနဝ်ꩻ== အာႏကာႏသကရိုꩻနောဝ်ꩻ အရပ်ဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ အွဥ်ႏထွော့ခါꩻအဲဥ်ထောဝ်ႏ အသွတ်ꩻအဆွိုႏအောဝ်ႏတောဝ်ႏ လုဲင်းလဲ့လွဥ်ꩻငါး ထာꩻပြင်ႏတန်ဒျာႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ကဗွောင်ဖွင်ꩻခါꩻ အာႏကာႏသ အဓိပ္ပါယ်ႏကိုတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻ ငေါဝ်းသွုံꩻတဲ့နောဝ်ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအခါႏကိုမိဥ်းတဲ့ ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻ သꩻယူႏ သဖော်ꩻထူႏဖိုင်ႏ တဗွိုန်နုဲင်းတောဝ်း လို့ဝါင်ꩻလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို လွောမ်လေပ်ခါꩻတောမ်ႏ တလီꩻထုတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလဲ့ တလီꩻထု ကွဲဗွိုဗွိုလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ တခြိုꩻဝတ္ထုဖိုင်ႏ မိဥ်ႏကာႏဖျတ်လွေꩻ [[တလီꩻနမ်း]]အကို တွိုႏလွေꩻ အရဲအကာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းတစိစိခင်ႏလမ်းအစယို ဟဲ့ꩻ အာႏကာႏသ ရိုꩻတဲင် ယူႏခွုမ်နောဝ်ꩻစားသား ပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ တလီꩻထု ၉၉ % ယို အောဝ်ႏဗော့ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားဆကီ မဲင်ႏ ၂၀ ကထိုရပ်လွုမ်ꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်နဲတဲင် ကွပ်တလီꩻထု ပွစ်ꩻဒုတ်တဲင် ဂြိုဟ်ႏတုလွေꩻယွိုက်ထိုꩻထွူ ထဲ့လင်ꩻလူး တလီꩻထုကယွိုင်းဒွိုန်ထဲင်းဒါႏ တလီꩻထုအခေါဝ်လဖဲ့တွော့ꩻ မေႏခိုးထိုꩻဒါႏသွူ။ ယူႏလက်ခံႏစွဥ်ႏ နုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ကမာꩻမွေႏဗာႏဖိုင်ႏအလꩻ တယ်ႏစဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီ မဲင်ႏ ၁၀၀ မာꩻကီနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသအစနောဝ်ꩻသွူ။ ပညာႏသျှင်ႏယင်ဟန်ႏ ကဟဲ့ꩻဖန်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအာႏကာႏသ ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တယ်ႏဟမ်ႏမဲ့ငါဗထိုလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၄၀၀၀ ရပ်သွူ။ တယ်ႏဟမ်ႏ ဗꩻထမ်အထိုမဲင်ႏ ၄၀၀၀ အကို ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတောမ်ႏ တျာႏမေႏစွန်ꩻအာနိသင်ဖုင်ႏ အာႏ သန်လွိုကယ်ꩻသွတ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတလီꩻထု ဖဲ့ꩻထန်ႏဖုင်ႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကာႏသယို ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်း ရင်းအီႏဒေါ့ꩻဗာႏနေးနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထာꩻခြေင်နယ်ႏ ဗလာနယ်ႏဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻသွူ။ ထာꩻခြေင်နယ်ႏဒေႏသကို ဆာႏကုဲင်လီ အောဝ်ႏလွင်ꩻအောဝ်ႏလိင်ꩻ တငီႏတငါဖုင်ႏ၊ တအိုမုတ်ယွိုင်ႏဖွန်ႏအောဝ်ႏဖြယ်လွင်ꩻဖုင်ႏ တောမ်ႏ ပလာစမာ (ယုဲင်ꩻထီ) မိဉ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ တလီꩻလွီးကထွာဒါႏ အိုင်ယွန်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလွီး နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏနောဝ်ꩻကဲဥ်းအာအာထွာဒျာႏ ဟုဲက်ဒရိုစေဉ် ဖိုင်ႏတဲင် ပညာႏသျင်ႏသီးယင်ဟန်ႏကထင်းနောဝ်ꩻတဲ [[ဟိုက်ဒရိုဂျင်]]ယို ထာလယ်ႏကွို့ꩻတလီꩻလွီႏထု အထန်ႏဖဲ့လွုမ်မကောင် နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့အောဝ်ႏရိုꩻသွူ။ လာ တောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏခါႏ ကထွာဒါႏအာႏကာႏသတကွို့ꩻတခေါဝ်ယို ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏဟဲ့ꩻဖန် စစ္စလူနာစပေ့ သွူ။ စစ္စ ကရိုꩻယို အဖဲ့ꩻယို ၊ လူနာ ကရိုနောဝ်ꩻ လာ၊ စပေ့ နောဝ်ꩻ တလီꩻငါတဲ့အဲဥ်ထောဝ်းထာꩻခြေင်ခြေင် နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အကွို့ꩻနောဝ်ꩻအကို အခေါဝ်ကကွဲဗော့ꩻဗော့ꩻလွေꩻလာနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်တဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကွဲသန်သန်လွဥ်သွူ။ လာကလေပ်ဒါႏဟမ်ႏတွင်ꩻ လာတဲ့နောဝ်ꩻ ဟမ်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဝေ့တပန်ႏချာ ဝင်ရိုးကြဲင်ႏအတွိုင်ꩻပငါပရာꩻတဲင် လာတောမ်ႏဟမ်ႏကတွိုႏလွဥ်အဗော့ꩻသွတ်ꩻတွင်ꩻမိဥ်ႏတဲ့ အောဝ်ႏညာꩻနေကဒွိုန်း မဲင်းပေါင်ꩻ ၂၂၀,၀၀၀ လွိုတဲင် သွုံꩻနေးဒုံးကျောင်ႏတွော့ꩻ မိဥ်းလွေꩻထေ့လာယို ကာႏလွေꩻဗာႏကဒွိုန်း မဲင်ႏညာꩻပေါင်ꩻတခွိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တောမ်ႏ လာ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏနီစားယို ထဲ့တွိုႏဒင်ႏလူးလွေꩻနွောင်ꩻ အဗော့ꩻအညာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်း ညာꩻလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻတသန်ႏရပ် လွုမ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အရပ်ဖိုင်ႏကိုနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏဂြိုဟ်ႏရံႏကထွာဒါႏ ဗွိုန်နုဲင်း [[လာ]] ယို တအောဝ်ႏနွောင်ꩻထဲင်းတောဝ်းသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် ဟမ်ႏ ခမ်ႏဖာႏတောမ်ႏ လာ ယိုနီဖြုံႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ တထွို့ꩻခါꩻနွောင်ꩻတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏဖေႏကအောဝ်ႏစွူစွူ အခင်ႏလမ်းတာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မွူးစက္ကျဝဠားအကို ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလွိုင်ႏအာႏဒါႏ အာႏကာႏသကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အောဝ်ႏထဲ့ဒင်ႏလူးလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏအလောင်းသွူ။ အရပ်အခေါဝ်နောဝ်ꩻအကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အာႏတလာကယ်ꩻထဲင်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအစသွူ။ ဂြိုဟ်ႏစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏလွိုင်ႏအာစွစ်ꩻထာꩻ အာႏကာႏသအကိုနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ လာဖိုင်ႏယို အောဝ်ႏတောမ်ႏပဲင်ႏရာꩻဆဲင်ႏရာꩻ ထွိုꩻငင်ႏအာႏနယ်ႏပငါပရာꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလီထာꩻ အာႏကာႏသအကို ကအောဝ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးလွေꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖြုံႏတောမ်ႏ တဖြုံႏယို အောဝ်ႏညာꩻယော့မွေႏငါႏဖိုင်ႏသွူ။ အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၉၃,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်ပိဥ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏကအောဝ်ႏဗော့ꩻသွတ်ꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏနောဝ်ꩻ သောကျာႏဂြိုဟ်ႏတဲင် ကဗော့ꩻသွတ်ꩻခိန်ႏမိဥ်းတဲ့ ညာꩻကဒွိုန်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၂၅,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏစွစ်ꩻအာဒါႏ အာႏကာႏသကိုယို အာကယ်ꩻကာႏလွိုထဲင်း ကအောဝ်ႏညာꩻသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏ ကမိဥ်ꩻ ပလူတိုဂြိုဟ်ႏ လေပ်တဖူꩻသွူ။ မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းဒွုမ် အာႏကလို့ထိုꩻ အရပ်ခင်ႏလမ်းယို အာႏကာႏသနယ်ႏလို့ခင်ႏလမ်းတဲင် ညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻကိုနောဝ်ꩻ ဆာႏဖိုင်ႏအောဝ်ႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻသော့ꩻ အာႏကာႏသ ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏဖိုင်ႏအခါႏ ကအောဝ်ႏဒါႏ အာႏကာႏသ စလွဥ်ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နီသွဥ်းသီး [[နဂါꩻလွီး]] (Galaxy) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏစက္ကျဝဠာႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ညာယော့ꩻငါႏမရေႏမရာႏတဲင် ယူႏလွေꩻနေး တလꩻနွောင်ꩻတောဝ်ႏသွူ။ အွိုးအခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ နဂါꩻလွီးဖိုင်ႏအခါႏ အာႏကာႏသစလွဥ်တဲင် အာႏကာႏသနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ မုဲင်ꩻခါခါတယောဝ်း အသွတ်ꩻအဆွိုးတအောဝ်ႏနွောင်ꩻဒွုမ်သွူ။ လိုꩻသီးကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအတာႏ သွုံꩻအီမာꩻလွေꩻနေႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ၊ အာႏကာႏသစခန်ꩻဖိုင်ႏ ၊ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ လွေꩻထိုမ်ႏထွားတွိုႏလာအလောင်းဖိုင်ႏ တဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏအာႏကာႏသခရာႏယို နီလိုꩻသီးကွဲသေသေအာလွဥ် ၊ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ အာႏကာႏသ စက္ကျဝဠာႏပညာႏဖုင်ႏယိုလဲ့ အောဝ်ႏထင်ႏထိုသဲင်ꩻထဲင်ႏလဲဥ်း စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနောဝ်ꩻသွူ။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref> ==ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ== [[လာ]] ယို [[ရူပဗေဒ]]ဆဲင်ႏရာꩻ စည်ꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏအလꩻ အောဝ်ႏလွေꩻသဲင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻအကိုတဲင် [[ဂြိုဟ်ႏ]]သီး ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ရုဲင်ꩻတသွိုး လွေꩻသဲင်ꩻ စည်ꩻကမ်ꩻနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ [[ဂြိုဟ်ႏတု]]ဖိုင်ႏယို အထွူႏဗော့ “ပေါင်” ဆေ့ꩻဆေꩻ စားတဲ့အောဝ်ႏ၊ အထွူႏ အလေꩻခိဥ်ႏ “တန်” နေးစားတဲ့အောဝ်ႏတဲင် ရွုတ်ပွိုင်ပိုင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ [[ဗေဥ်းဂတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏသီးဂြိုဟ်ႏတု၊ [[သပွတ်နေတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ ရသျှားဂြိုဟ်ႏတု ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏတဒွီႏဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး အေတ်သပလိုရာ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတောမ်ႏ ရသျှာႏသီး [[သပွတ်နေတ် ၂]] ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏဟမ်းယွေးယွေး တဝွိုန်ꩻဆွာꩻနုဲင်း ပေပါဗုန်ꩻပိုင်ႏသွူ။ အမေးရိကန်သီး [[အေတ်သပလိုရာ ၇]] ဂြိုဟ်ႏတုပိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖဲ့နောဝ်ꩻတန်တဝွိုန်ꩻတဲင် တဖဲ့ꩻ နောဝ်ꩻတျူပေႏထိုꩻတဲင် ဗွိုန်နုဲင်း လိုꩻပေႏသီးကခွုမ်ဆိုးဒါႏ [[စေန်]] (ဂျင်) ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာꩻသအတာႏ ထွာ အရေꩻတန်ကိရိယာႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ရောင်ႏလေရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ၊ [[ဂမ္မာရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ၊ [[အိတ်ရေးရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တောင်ꩻသေမတ်အီ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏဒါႏ [[တျာႏမေႏ]]ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏစွန်ꩻထီဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ စွန်ꩻထီအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏကို ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ်ဖိုင်ႏ ၊ ဥက္ကာႏတူႏခေါဝ်ပေႏ ကဖွန်ႏတနိဥ်ႏဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တအိုမုတ်လူး(မြူမှုန်)ဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻတခွိုင်ႏမုဲင်ꩻ ဖော်ႏထန်ႏနယ်နွောင်ꩻသွူ။ ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအားတောမ်ႏ ထွို့ꩻငင်ႏအားနယ်ႏဖိုင်ႏလဲ့ တဲက်ထာနွောင်ꩻသွူ။ နီꩻလို့သီးကအုံဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယိုမိဥ်ႏတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားနွောင်ꩻအီ ချာလꩻသွူ။ ဗွိုန်နုဲင်း အမေႏရိကန်ႏသီး ရာႏသီႏဥတုထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻအထူꩻဂြိုဟ်ႏတု တုဲင်းရွစ် ၁  ဂြိုဟ်ႏတုစားယိုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အုံပွေါထွားလွေꩻ မို့ꩻအေႏဖိုင်ႏ အပိုင်ႏအခြုံအရောင်ႏ ကပြောင်ꩻလုဲင်ႏတဲင် ရမ်ꩻလꩻအွဥ် ရာႏသီႏဥတုအတာႏ ကူႏညီႏစွဲးကမ်ႏကိုနွောင်ꩻသွူ။ သွုံꩻတောမ်ႏ စီအိုဒဲစ်တေတ် ဂြိုဟ်ႏတုဖုင်ႏတဲင် ထွို့ꩻတဲမ်းသွဲနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ ကယိင်းယံမဲဥ်ႏဗဲက်ဒါႏ ဟမ်ႏပိုင်ႏ (Map)ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို သွုပ်သွယ်ႏရေꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအတာႏလဲ့ စွဲကမ်းကိုအီသွူ။ တယ်လီဗေးသျှင်း ကရိုꩻဒါႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန်ထာꩻမာꩻ နောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻလꩻဗော့ꩻ ခင်ႏလမ်ႏဗော့ꩻတာႏလွုမ်ꩻသွူ။ ကအွဥ်ႏစွဒါႏ TV လဲင်ꩻဖိုင်ႏ ကလေပ်လေိမ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတဝွိုန်ꩻယို လွေꩻတကဲင်ႏနေး လꩻတောဝ်ႏတွော့ꩻ အောဝ်ႏအညာꩻဆွမ်ꩻထွားနာႏလတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ လဲင်ꩻအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏယို အွဥ်ႏစွꩻဒင်ႏတွိုႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဗာႏအလောင်းတွော့ꩻ အောဝ်ႏဂြိုဟ်ႏတုထျꩻအွဥ်ႏစွꩻထေ့လင်ꩻလူးချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအလောင်းတဲင်  အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်းခင်ႏလမ်းအထွောင်းအာဖိုင်ႏယို ဆွမ်ꩻထွားလꩻလို့စွဥ်ႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန် အခြပ်အရဲဥ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယို အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏဗာႏတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်းနွောင်ꩻအရန်းအစားစားအဒေါဝ်ႏဒေါဝ်ႏတဲင် နီရန်း စားတဲ့အောဝ်ႏ  ငတ်ꩻရန်းစားတဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏယိုတောထင်ႏဂြိုဟ်ႏတု ကတွိုႏသင်ꩻရာꩻအထိုထွူ ခိဥ်ႏတွယ်ႏယင်း အစဲင်ႏမဲဥ်ႏတဲင် မဲဥ်ႏလွောက်ရာꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖေႏကတွိုႏ ဖေႏဗာႏယင်းနွန်ႏထင်ႏအာႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏပယ်ဒပ်ဆွိုင်ꩻသေꩻ ခါꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ အခေါဝ်ဖဲ့ꩻချာသွတ်ꩻသွူ။ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်းလဲ့ ဒုံးကျောင်ႏမိဥ်ႏတွိုႏထင်ႏသွူ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဥ်တဖူꩻကိုမꩻ အွဥ်ႏဖဖြယ်ထန်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ အနယ်ꩻနောဝ်ꩻလဲ့လꩻဒျာႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ (ဟဲ့ꩻ)အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်း တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကဖထန်ႏ ဖြယ်ထိုꩻထွူ ဒုံးကျောင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစ ဒုံးကျောင်ႏတွင်ꩻနောဝ်ꩻ ထင်ႏတနွောင်း စွဥ်ႏတရွဥ်းနေးသွူ။ နွန်ႏအာႏအတာႏ ပꩻထိုꩻအရန်းရန်းထွိုင်ႏထွူ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏယို ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းဖိုင်ႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏမဲ့ငါနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏတွောင်းစွဥ်ႏတရွဥ်း အီႏဗော့ꩻဗွိုန်နုဲင်း ခွဥ်းကဲစ်စွဥ်ႏတလီးအတွိုင်ꩻထွူတဲင် ကွဲထဲ့ထဲ့ဖွိုႏ လင်ꩻလွဥ်သွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ဂြိုဟ်ႏတုအတာႏကလိုႏဒါႏအမွိုင်နှုန်ꩻအာႏ ဖေႏကတွိုႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းယို နွန်ႏထိုꩻဖေႏဂြိုဟ်ႏတုသွူ။ ဒုံးကျောင်းတဗာႏတဲ့နောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဆွိုင်ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ ပေါႏတတွိုႏတောဝ်ႏ လွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻနောဝ်ꩻတဲ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတထွောင်းအကိုတဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏအတာႏ အုံအောဝ်ႏနွောင်ꩻချာဒျာႏသွူ။ ဖေႏကအောဝ်ႏနုဲင်းတဖူꩻကိုစားယိုအတာႏ  ပေါ့ꩻတလီꩻထုအဗွိုသွတ်ꩻ အခေါဝ် မွေးတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဖုဲင်းလဲ့ညာꩻဗာႏ ကားတဲင်တလီꩻထုကားကအောဝ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ပေါ့ꩻဖုဲင်းလဲ့ညာꩻတောဝ်းတလီꩻထုနောဝ်ꩻ တလီꩻထုနွန်ႏချာအာႏတွော့ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ် ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကရုဲင့်တသွိုးမှု ကလွေꩻနှုန်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ ကွဲယွယွလွဥ်တဲင် မာꩻထဲ့လလင်ꩻထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ တွိုႏဗော့ꩻလွဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထျꩻတဲင် တလီꩻထုပွစ်ဒုတ်တွော့ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုယို မေႏခိုးထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းတမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဖေႏကလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻနွောင်ꩻ ဟမ်ႏလေပ်တဖူꩻအကိုအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏက ဆဲင်ႏရာꩻလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ဖိုင်ႏသွူ။ လေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ယို မာꩻတရျားဖေႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအတာႏ မာꩻထွာဗဟိုႏဖꩻထန်ႏအားသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ပေါ့ꩻကွဲထိုထိုလဲ့ ကလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်သူꩻ ယိင်းကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻသွူ။ ပွိုႏထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏလဲ့ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကအောဝ်ႏဗော့ꩻရာခင်းလမ်ႏတွင်ꩻ အမွိုင်အောဝ်ႏဗာႏ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၁၈,၀၀၀ နှုန်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻလာနောဝ်ꩻ ကွပ်အောဝ်ႏညာꩻငါႏတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွော့ꩻ လွေꩻခြိ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၂,၀၀၀ နှုန်ꩻ လွုမ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကတဝေ့ꩻကတပန်ႏအတဖူꩻအကို ကအောဝ်ႏသော့ꩻဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအမွိုင်နှုန်ꩻယို အောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏတသေႏသေႏဒျာႏသွူ။ မိဥ်ႏဗော့ꩻလွဥ် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဲ့ ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတွော့ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအမွိုင်နှုန်ꩻယို တွိုႏလွဥ်အထိုသွတ်ꩻအရန်ႏသွူ။ မိဥ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးထိုꩻလွေꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏအညာꩻသွတ်ꩻခင်ႏလမ်း နောဝ်ꩻတဲ ကွပ်ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတဲင် အတသွိုး အလွေꩻနှုန်ꩻယွိုက်ထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဒပ်ဆွို့ꩻသေꩻခါꩻဗော့ꩻကိရိယားဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻဂြိုဟ်ႏတုစား ၊ ဒင်ႏထင်ႏပါလိုꩻတောမ်ႏတိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အီတောလွေꩻအာႏကာႏသကိုစား ရိုꩻတဲင် အောဝ်ꩻနီစားသွူ။ ကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဂြိုဟ်ႏတုစားယို အခိန်ႏတွိုင်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်ႏယံကဆွမ်ꩻထူးနွောင်ꩻ အီႏပသာချာဖေႏသတင်ꩻအတာႏ အွဥ်ႏဒင်ႏလွေꩻပါ ရေဒီယိုငေါဝ်းအွဥ်ႏစွꩻစက်ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း ကပသာထင်ႏဒါႏ မာꩻထွဥ်ႏချက်အလꩻ ဗွောင်ဖေႏနွောင်ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအတာႏ အထူꩻ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻသွူတကားတောဝ်း ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ် မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ရောင်ႏအလင်ကဆဲစ်ထန်ႏလွဥ်ဖိုင်ႏအတာႏ ကတွက်ဒျာႏကိရိယာႏဖိုင်ႏ၊ ဆာႏကျောင်ႏကဒုတ်ဗာႏဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ကိရိယာႏကတွက်ဒါႏ ဥက္ကာတူႏဖွန်ႏပေႏဖိုင်ႏတောမ်ႏ အခွꩻအလျား၊ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏနယ်ႏဖိုင်ႏ၊ ကအောဝ်ႏမွူးကဆဲစ်ထန်ႏထွဥ်ဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း အောဝ်ႏဆာႏဖိုင်ႏထျꩻ ကအွဥ်ႏစွꩻလွဥ်ဒါႏ ရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏပါထွူသေႏသေႏနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသအကို ဖေႏကဒင်ႏတောလွေꩻနွောင်ꩻ တိရိစ္ဆာန်ႏ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း လိုꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကမာꩻခါꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ကဲဥ်ႏအာအာနောဝ်ꩻတဲ တန်ကယ်ꩻထဲင်း ဂြိုဟ်ႏတုအစားကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဖြီႏဖြီႏစားသွူ။ လိုꩻ တောမ်ႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ ဖိုင်ႏ ကထိုမ်းလွေꩻပါဂြိုဟ်ႏတုစားနောဝ်ꩻတဲ သာအီတလီꩻအတာႏ [[အောက်သီစေန်]]ထေ[[ကိရိယာႏ]]ဖိုင်ႏ၊ အခွꩻအလျားခိဥ်ႏတရျားကိရိယာႏဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏတောလွေꩻပါတိရိစ္ဆာန်ႏစားနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအကိုကဒပ်ဆွို့သေꩻခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏယို တဲက်ထာဒင်ႏမုဲင်ဖေႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ သꩻရာႏတဖုံမု၊ နမ်းအလျားနှုန်ꩻ၊ သာတလီꩻနှုန်ꩻ၊ ထီလွီးတောမ်ႏ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကမဲဥ်သေ အခရာႏအလင်ဖိုင်ႏယိုလဲ့ မုဲင်ခါꩻဖေႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏလွေꩻပါ လိုꩻနောဝ်ꩻတဲ ကိရိယာႏနုဲင်းဆကီဖိုင်ႏယို ပါသော့ꩻဗာႏသွူ။ ကဝါႏလွေꩻဒါႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ တောမ်ႏ ကထိုမ်းလွဥ်ꩻဒါႏ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး ယံကသဲင်ꩻတွိုႏလွဥ်ချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းအတာႏ အနယ်ꩻဖိုင်ႏလဲ့ အောဝ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻတဲင် လိုꩻကဝါး လိုꩻကထိုမ်းဒါႏဒုံးကျောင်ႏအစားယိုနောဝ်ꩻ တောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုကအီႏလွေꩻတဖူꩻ တဗန်ႏလုဲင်ဖဲ့ꩻအတာႏ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏမော့နောဝ်ꩻ ဒပ်ဆွို့ခါꩻ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်းတဗန်ႏချာစားဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်ႏတဗန်ႏချာစားနောဝ်ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ်ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဂြိုဟ်ႏတုယို ထဲ့လလင်ꩻချာဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကားတောဝ်း လို့ကပါအကွို့ꩻယို ယံဖေႏကလင်ꩻယွယွအတာႏ မာꩻဆွို့ခါꩻပါဗာႏ တလီꩻထီꩻ(Parachute)သွူ။ ==ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻတာႏ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ== ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို လိုꩻပါလွဥ်ꩻတောဝ်ႏ ပါသော့ꩻဗော့ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် ဒုံးကျောင်ႏအစား နွို့လွေꩻဆုံးဝိစ်ꩻအာႏကာႏသကို ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသစားနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ လွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ထွာအရီႏစသွတ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ [[လူန ၂]] / ကော့သမော့ ဒုံးကျောင်း ၂ ကရိုꩻဒါႏ ရုသျှားသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း တွိုႏထင်ႏရီးစသွတ်ꩻ လာ အလောင်း ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏလူန ၂ ယို ခရေတ်နေင်ႏ ၁၉၅၉ နေင်ႏ သဲစ်တေဥ်လာလာ ၁၄ နောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလာအလောင်းသွူ။ ကထွာဒါႏထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏအလင် အမေႏရိကန်ႏသီး ပုဲင်အိုနီယာ ၄ တောမ်ႏ ရုသျှသီး ယူနေတ် ၁ ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ ကျော်ႏတကာႏထိုꩻလာတဲင် ထွာထိုꩻလဲဥ်း မွူးအတာႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏသွူ။ လိုꩻသီး ကမာꩻဒါႏ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျေောင်ႏဖိုင်ႏယို [[မားဂြိုဟ်ႏ]]([[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]])၊ [[ဗီးနပ်ဂြိုဟ်ႏ]]([[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]])တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏလင်အလောင်းဖိုင်ႏလဲ့ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျသီး [[ဗီးနပ် ၄]] တောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၅]] ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းသောကျာႏဂြိုဟ်ႏလောင်း ၁၉၆၆ နေင်ႏကိုသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး မရီးနား ၉ ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်းခမ်ႏဖာႏလောင်း ထန်ႏလွေꩻတဖူꩻ တွိုႏလွေꩻ ၂၄၇,၀၀၀,၀၀၀ မဲင်ႏအတာႏ ည ၅ လာခွယ်ꩻထွူ ၁၉၇၁ နေင်ႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၃ နီꩻနောဝ်ꩻ ပထမအရီးစသွတ်ꩻ လေပ်ဗဲဥ် မားဂြိုဟ်ႏ(အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ) နောဝ်ꩻသွူ။ ခွိုင်ႏကားတဲင် မွူးဂြိုဟ်ႏရံႏဖိုင်ႏအကို အတန်သွတ်ꩻ အတရေꩻသွတ်ꩻကထွာဒါႏ [[ဂျူပီတာဂြိုဟ်ႏ]] ([[ကျာႏသပတေꩻဂြိုဟ်ႏ]])ယိုအထျꩻလဲ့ ၁၉၇၂ နေင်ႏ မတ်လာ ၂ နီꩻအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻလွေꩻ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၁၀]] ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို ကပါသော့ꩻဒါႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပသာချာ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏဆဲင်ႏရာꩻအဖိုꩻတန်ႏ အချက်အခရာႏဖိုင်ႏသွူ။ အွဥ်ႏနယ်သာႏဓကအနေႏ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၄]] နောဝ်ꩻ ဒိုဖြောင်လွေꩻ ဗန်အယ်လေဥ် ရောင်ႏဆဲစ်ထန်ႏခင်ႏလမ်ႏတဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻ ဒုဒွိုန်တောမ်ႏ တဲက်ထာမုအမဲဥ်ႏအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ တဲက်ထာဖေꩻနွောင်တဲင် ပသာသဲင်ႏဖေႏချာ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး နောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို ခါးလားကတွိုႏလွေꩻ လာ မိဥ်ႏမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏအလောင်း  မိဥ်ႏတွိုႏလွေꩻဒျာႏ လာ/ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏ အထျꩻနောဝ်ꩻ အကျိုꩻယိင်းအောဝ်ႏတဲင် လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻ လာထျꩻ ဂြိုဟ်ႏထျꩻနောဝ်ꩻအဟောဝ်သွတ်ꩻသွူ။ သာႏဓကအနေႏ ရုသျသီး [[လူန ၃]] တွိုႏဗော့ꩻလွေꩻ လာ ထွူ တွယ်ႏလꩻနွောင်ꩻဓါတ်ပွုံႏ နီလိုꩻသီးတထီႏဗာႏဖိုတောဝ်း လာ အွိုးတဖဲ့ꩻပွုံႏဖိုင်ႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၄]] ဒုံးကျောင်ႏယိုတဲ့ တွိုႏလွေꩻအောဝ်ႏဟမ်ႏကညာꩻမဲင်ႏ ၁၃၄ သန်ႏ တဲင် ကာႏဗော့ꩻလွေꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏထျꩻတွော့ꩻ တွယ်ႏထူႏလꩻ ဗော့ꩻနွောင်ꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏဓါတ်ပွုံႏဖိုင်ႏထွူ တောမ်ႏရေဒီယို ပသာချာသဲင်ꩻဖေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ==အာႏကာႏသစခန်ႏဖိုင်ႏ== [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]](Space Station)ဖိုင်ႏယို ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်တသေႏသေႏဟမ်ႏအတာႏ လိုꩻသီႏကမာꩻခါꩻဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ စခန်ꩻအကို လိုꩻသီးအုံအောဝ်ႏမာꩻနွောင်ꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏတဲင် စခန်ꩻနောဝ်ꩻအကို မာꩻလွူꩻထွားဓါတ်ခန်ꩻ('''practical laboratories''')၊ ထောင်ထွားနက္ခတ်ခင်ႏလမ်း (astronomical observatories)၊ အုံပဆားခင်းလမ်းဖိုင်ႏ တောမ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအီဒုံးကျောင်ႏခင်းလမ်း (launch bases) စတဲင် ခင်ႏလမ်းဖိုင်ႏ အောဝ်ႏပါထွူ မာꩻသွုံꩻလꩻနွောင်ꩻအီသွူ။ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးဖိုင်ႏလဲ့ အာႏကာႏသစခန်ꩻအတာႏ ဖေႏရောင်အကျံႏဉာဏ်ႏပငါပရာꩻဖိုင်ႏသွူ။ စျာမန် အမေႏရိကန်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏ ဗာနာဖွန်ဗရောင်း တဲမ်းထွို့ꩻနယ်ပွုံႏ အတဒွီႏတဝွိုန်ꩻတန်ဗွိုန်နုဲင်းလောပေဥ်ပွုံႏစံႏတဗာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏထွော့ခါꩻလောပေဥ်ပွုံႏတဝွိုꩻ အကြဲင်ႏတောမ်ႏ လောပဥ်တဝွိုန်ꩻအသောင်အငွာဖိုင်ႏအကို လိုꩻအုံတာႏတောမ်ႏ မာꩻထာꩻမာꩻတာႏ အခန်ꩻဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ထွို့ꩻငင်ႏအာႏသဖော်ꩻယံကထွာ ဗဟိုႏအကဲဥ်ထွို့ꩻငင်ႏအာႏဖေႏကအောဝ်ႏ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ဖေႏကအောဝ်ႏ ဖေႏကတဝေ့ꩻတပိဥ်ႏသေႏသေႏ မာꩻဆင်ခါꩻဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသစခန်ꩻယို အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁,၀၇၅  မဲင်ႏတဲင် အမွိုင်နှုန်ꩻအောဝ်ႏ ၁ နားရီႏ ၁၅,၈၀၀ မဲင်ႏရပ်တွော့ꩻ လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ၂ နားရီႏနောဝ်ꩻတလေိမ်ꩻနှုန်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ မေလာ ၁၆-၁၇ နီꩻ အကို အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသား နေးလ်အမ္မသထရောင်းတောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ သီး ဝါးထိုမ်းလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၈ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် သွုပ်ဆွို့နွောင်ꩻလွေꩻ တောမ်ႏ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏလွေꩻဒါႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻယိုထွူ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကျိုꩻစာꩻတိုꩻမွေႏနေးလွဥ် ဖေႏကမာꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻတဲင် တွိုႏ ၁၉၇၃ နေင်ႏ မေလာ ၁၄ နီꩻနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဆျားကွန်ရဒ်၊ စျိုးမဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်(အမေႏရိကန်)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ သကုဲင်းလဲစ် ၁ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၃၉၅ ပတ်၊ ညအာႏကာႏသကို ၂၈ နီꩻလွိုထွူ ထန်ႏလွေꩻယာဥ်ကောင်းထန်ႏဖဲ့ꩻတွော့ꩻ ဖျင်ဆင်နွောင်ꩻအာႏကာႏစခန်ꩻယာဥ် ကချို့ယွင်ꩻ ကကုဲင်ခင်ႏလမ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လွေꩻသဲင်ꩻ လာ အလောင်း== ယိုခါနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအောဝ်ႏကျံႏစယ်ႏယူႏမွေးရောင်နာႏ လိုꩻသီးယံကလွေꩻအုံနွောင်ꩻ[[လာ]]အလောင်းအတာႏ ကျိုꩻစာႏပြဲင်ႏရောင်ပငါပရာꩻတဲင် ခမ်းထီမုဲင်အီႏအောင်ႏရီးရီးကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီသွဥ်းသီးအောဝ်ႏပွောထွားနောဝ်ꩻသွူ။ လွေꩻ လာ လောင်းခရာႏ မိဥ်ႏအောင်ႏလꩻထွူလဲ့ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးယို လွေꩻ[[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ လွေꩻ[[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏအလင်ဖိုင်ႏအတာႏ ယံကလွေꩻလꩻနွောင်ꩻ ယံကအုံလꩻနွောင်ꩻရေꩻ အီႏသောင်ႏသာမတ်မတ် အီႏမာꩻလွဥ်လွေꩻထဲင်း ကရိုꩻယို ယူးနေးတဲ့အောဝ်ႏသေနွောင်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏ]]လောင်း ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာꩻအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏဒုံးကျောင်ႏတန် အာႏသန်တလာစားသွူ။ [[ဒုံးကျောင်ႏ]]စားနောဝ်ꩻပွုံႏရုတ်ပွိုင်နောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ဒုံးကျောင်ႏကအွဥ်ႏထင်ႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏထျꩻနုဲင်းယိုခါသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ မိဥ်ႏအောဝ်ႏအာႏကာႏသစခန့်တထွောင်းထျꩻ မိဥ်ႏလွေꩻသွုပ်ထဲင်ႏနောဝ်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏရွုတ်ပွိုင်ယို အီႏကွာႏထိုတဗွိုန်တောဝ်ႏဒွုမ်လာꩻလာꩻသွူ။ အောဝ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ အီႏကျောင်ႏထန်ႏစဗာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏနမ်းပွိုင်ယို ချော်ꩻပြေခရာႏ တလိုးတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ ကျောင်ႏထန်ႏစခိန်ႏတွင်ꩻ တခံႏဗာႏတောဝ်ႏဒွုမ် မွိုင်နှုန်ꩻထိုလွဥ်ꩻအာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏယို မာꩻခွောင်ခွောင်နေး တလိုႏတောဝ်ႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အီႏလွေꩻလာလောင်းအတာႏ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း အလွိုးအီႏကျောင်ႏထင်ႏစွဥ်ႏတရွဥ်းဗော့ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻအကို အီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်းအတာႏ အီႏသွုံꩻဗာႏအာႏကာႏသယာဥ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ် ကအီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်ႏယို လင်ꩻနွောင်ꩻဗာႏ ယွယွသာႏသာႏသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အောဝ်ႏ လာ အလောင်း အီႏကျောင်ႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ စီႏရင်ႏဖျင်ခါꩻမှု အောဝ်ႏဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသအရန်းရန်းထွူ ကလꩻလွဥ်ဒါႏအမော့အကျုံႏ ကသေလွဥ်ဒါႏအချက်ဖိုင်ႏအလꩻ အွဥ်ႏအခေးခံႏလွေꩻတွော့ꩻ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာအတာႏ နေးအာႏခွုမ်မာလွဥ်တဲင် ၁၉၆၉ နောင်ႏအကို လလွဥ်ခန်းအောင်ႏမျင်းမှုနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ စူလုဲင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသားခင်ႏအွဥ်ႏခွိုင်းလင်ꩻလꩻလာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသဝါးသားလိုꩻရုဲင်းစွန်ꩻထီထင် နေးလ်အမ္မသထရောင်း တောမ်ႏ အဲစ်ဒဝေဥ် အောလဒရေဥ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းလွေꩻတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လင်ꩻနွောင်ꩻလာအလောင်းလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻဆောင်ႏရွက်ပါ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏသွူ။ ခွိုင်ႏကာႏနီꩻလိုꩻသီးကကျောင်းဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻအာ ကျောင်ႏဝုဲင်းအောင်ႏနွောင်ꩻထွူလꩻလဲဥ်း [[အာႏကာႏသ]]ကိုတဲင် နုဲင်းဆလယို အတွိုင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၁၂ နီꩻ၊ ယူရီဂါဂါရင် (ရုသျား) ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] ကရိုꩻဒျာႏ ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏခမ်းဖာႏတဲင် မာꩻလွေꩻကျောင်ႏဝုဲင်းမုꩻ ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏ ၁ လေပ် ည ၄၈ မိနစ်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ မေလာ ၅ နီꩻ ။ အလန်သျှဲစ်ပတ်(အမေႏရိကန်ႏ) ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[ဖရီးဒမ်း ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital trajectory)တွော့ꩻ ကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကို ၁၅ မိနစ် ၂၂ သဲစ်ကန့်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၂၁ နီꩻ ။ ဗာစီးဂရေတ်သမ် (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[လေတ်ဘာတီဗဲ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင်  ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻဖျင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital flight) သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်း၊ သြဂတ်သ်လာ ၆ နီꩻ။ ဂါမန်တီတော့ (ရုသျား) ဝါး [[ဗော့သတော့ ၂]] အာႏကာႏသယာဥ်(ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏ)တွော့ꩻ အာႏကာႏသအကိုညခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏ ၁၈ မိနစ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ ဖေဘရူဝါရီလာ ၂၀ နီꩻ ။  စွန်ဂလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[ဖရေန်းဆေတ် ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ  ၃ လေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၄ နားရီႏ ၅၅ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ မေလာ ၂၄ နီꩻ ။ သကော့ကာပဲဥ်တာ ( အမေႏရိကန်ႏ) ဝါး [[သြရိုရာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏသွံလေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၅၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သလာ၁၁- ၁၄ နီꩻ ။ အဲစ်ဒရီယန် နီကိုလာယဲစ် တောမ်ႏ ပေဗယ် ပိုပိုဗေတ်(ရုသျှ)သီး ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၃]] တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ် တဖြာꩻတဆွိုင်ꩻတဲင် ပထမအလဲင်ႏ နီကိုလာယဲစ်နောဝ်ꩻ ၉၄ နားရီႏ ၂၂ မိနေတ်အကို လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လေိမ်ꩻ၊ ပိုပိုဗေတ် နောဝ်ꩻ ၇၀ နားရီႏ ၅၇ မိနေတ်အကို လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၃ နီꩻ ။ ဝေါ်လတာ သျှီးရား(အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးတောမ်ႏ [[သေတ်ဂမာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻ ည ၉ နားရီႏတောမ်ႏ ၁၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၅-၁၆ နီꩻ ။ လီရွီုင်းဂေါ်ဒွန်ကူးပါး (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ ဖေ့(တ) ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၄ နားရီႏ ၂၃ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၄-၁၉ နီꩻ ။ ဗယ်လာရီယန် ဗုဲင်ကော့သကီ(ရုသျှ) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၈၂ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၁၉ နားရီႏ ၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၆-၁၉ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဗုဲင်ကော့သကီ အောဝ်ႏကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုကျာꩻ ဗလေဥ်တီနာတရဲစ်သျှကိုဗာ(ရုသျား) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ဝွေꩻနောဝ်ꩻထွာ အရီးစသွတ်ꩻ လိုꩻမူႏဝါးအာႏကာႏသယာဥ် လိုꩻမူႏရုဲင်းတဖြာꩻတွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၀ နားရီႏ ၅၀ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၄ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၁၂ နီꩻ ။ ဗလာဒီမာကိုမာရော့၊ ကွန်သတန်တေဥ်း ဖီယော့တေတ်သတော့ တောမ်ႏ ဗိုးရေတ်ယီဂိုရော့ (ရုသျား) သီးသွံဖြာꩻယို တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၄ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၈ နီꩻ။ အလဲစ်သီ လီယိုနော့ တောမ်ႏ ပေဗယ်ဗယ်လျာယဲစ်(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၂]]  အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွင်ꩻ လီယိုနော့ ယို အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ထန်ႏအာႏကာႏသယာဥ်ဖဲ့ꩻထန်ႏထွူ ထောင်လွေꩻတဖူꩻ ခင်ႏကာအာႏကာႏသထာꩻ‌ေခြင်ကိုသွူ။ လီယိုနော့ အုံဖွို့တောဝ်း ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ ကျောင်ႏဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို ညမိနေတ် ၂၀ ပိဥ်သွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၁၈ လေပ် ည ၂၆ နားရီႏ ၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၂၃ နီꩻ ။ ဗာစီး ဂရေတ်သမ် တောမ်ႏ စွန်ယန်း(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏကျောင်ႏလေပ်ဟမ်းတွင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ကျောင်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏထိုꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻသွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၃ လေပ်၊ ည ၄ နားရီႏ ၅၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ။ ဇွန်လာ ၃-၇ နီꩻ ။ စေင်း မဲစ်ဒီဗေတ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွပ်ဝုဲက် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကျာꩻ ဝုဲက်နွို့အာႏကာႏသကို ထန်ႏထောင်တဖူ မိနေတ် ၂၀ သွူ။ ဝွေꩻသီးလေပ်ဟမ်ႏ ၆၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၉၇ နားရီႏ ၅၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သ်လာ ၂၁-၂၉ နီꩻ ။ ဂေါ်ဒွန်ကူးပါး တောမ်ႏ ဆျားကွန်ရဲစ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၂၀ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၉၀ နားရီႏ ၅၆ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်း၊ ဒီဇေဥ်ဘာလာ ၄-၁၈ နီꩻ ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် တောမ်ႏ စိန်းလိုဗယ် (အမေးရိကန်ႏ)သီး ဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၀၆ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၃၀ နားရီႏ ၃၅ မိနေတ်တဲင် ပထမ အရီးစ ဒင်ႏနွောင်ꩻ အညသွတ်ꩻ စံႏခိန်ႏသွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ ဒီဇေဥ်ဘာလ ၁၅-၁၆ နီꩻ။ ဝေါလတာသျှီးယား တောမ်ႏ တောမတ်သတဲစ်ဖို့(အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ယံကဆွို့သွုပ်နွောင်ꩻ စေဥ်မီနီ ၇ အတာႏ လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၅ နားရီႏ ၅၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၃-၆ နီꩻ ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့ တောမ်ႏ ယူစေဥ်းသာနန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး လေပ်လွေꩻဟမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၉]] အာႏကာႏသယာဥ် ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၂ နားရီႏ ၂၁ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၆-၁၇ နီꩻ ။ နေးလ်အမ္မစထရောင်း တောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၈]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻခွယ်ꩻ ည ၁၀ နားရီႏ ၄၂ မိနေတ် တဲင် ပေါင်ꩻဆွို့သွုပ်တောမ်ႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏ ကအောဝ်ꩻလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻအာႏကာႏသကိုသွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈-၂၁ နီꩻ ။ စွန်ယန်း တောမ်ႏ မုဲင်ကယ် ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၃ လေိမ်ꩻ ည ၇၀ နားရီႏ ၄၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ သဲစ်တေဥ်ဘာလာ ၁၂-၁၅ နီꩻ ။ ဆျားကွန်ရတ် တောမ်ႏ ရစ်ဆတ်ဂေါ်ဒွန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ နိုဝေဥ်လာလာ ၁၁-၁၅ နီꩻ။ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွင်အောလ်ဒရေဥ်(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ဝါးတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၂]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၅၉ လေိမ်ꩻ ည ၉၃ နားရီႏ ၃၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈ နီꩻ ဗꩻတွိုႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၅ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ် ၃ ဆွိုင်ꩻ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကထွာဒါႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] ၊ ၁၁ တောမ်ႏ ၁၂ ဖိုင်ႏယို သွုပ်ဆွိုက်လꩻနွောင်ꩻလွေꩻ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏကျောင်ႏဝုဲင်းဒါႏ အစီးနား ဒုံးကျောင်ႏထွူ သဲင်လွဥ်ချာနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏပငါပရာꩻသွူ။ *၁၉၆၇ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၂၃ နီꩻ။ ဗလာဒီမာ ကိုမာရော့(ရုသျား) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ည ၂၄ နားရီႏ ၃၀ မိနေတ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်အဆွိုင်ꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ အရီးစပထမသွတ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစမ်ꩻဒျာႏ အာႏကာႏသစခန်ꩻအနေႏဒျာႏသွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ ကိုမာရော့ ကသဲင်ꩻချာဟမ်ႏခိန်ႏတွင်ꩻ အာႏကာႏသယာဥ်ကုဲင်ထိုꩻတဲင် သီကုဲင်ထိုꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၁၁-၁၂ နီꩻ။ ဝေါ်လတာသျှီးယား၊ ဒွန်အဲစ်သယ် တောမ်ႏ ဝေါ်လတာ ကန်နေဥ်းဟမ်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါႏလွေꩻ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၇]] တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၆၃ လဲင်ႏ ည ၂၆၀ နားရီႏ ၉ မိနေတ်သွူ။ အောဝ်ႏဟမ်ႏလေပ်ဗဲဥ် တဖူꩻအလောင်း တွယ်ႏပါ ရွုတ်မွဥ်ငေါဝ်းဟွိုန်တဲင် ပထမသွတ်ꩻအနေႏ တွယ်ႏထူႏပသာသဲင်ꩻသတင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၂၆-၃၀ နီꩻ။ စျော်စီ ဗယ်ရီဂို ဗဝုဲင်(ရုသျား) ဝါး [[သိုယု ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လဲင်ႏ၊ ည ၉၅ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ ဒီသေဥ်ဘာလာ ၂၁-၂၇ နီꩻ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် ၊ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ ဝီလျံအန်းဒါး (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်း [[အပိုလို ၈]] အာႏကာႏသစခန်ႏယာဥ်တဲင် လေပ် လာ ၁၀ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၁၄၇ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၇ နီꩻ။ ဗလာဒါမာသျှဲစ်တာလော့(ရုသျှ) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၄]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၅-၁၈ နီꩻ။ ဗောရေတ်ဗော်လီနော့၊ လယ်လဲစ်သေအီ ရဲစ်လီသီယဲစ် တောမ်ႏ ယဲစ်ဗာ စီနီ ခရုနော့(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[သိုယု ၅]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၉ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၄၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၈ နီꩻ။ အာႏကာႏသအကို ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏခါꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ် [[သိုယု ၄]] တောမ်ႏ ၅ ဖိုင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတွင်ꩻ ပေါင်ꩻဆွို့ သွုပ်ဆွိုက်နွောင်ꩻလို့ဝါင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၃-၁၃ နီꩻ။ စေင်းမဲစ်ဒီဗေတ် ၊ ဒေးဗေတ်သကော့ တောမ်ႏ ရပ်သဲ သျှဝိတ်ကတ် (အမေးရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၉]] တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၅၁ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၄၁ နီꩻ ၁ မိနေတ်သွူ။ အပိုလို ၉ အာႏကာႏသယာဥ်နောဝ်ꩻ ယာဥ်လင်ꩻလာ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ အဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၈-၂၆ နီꩻ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့၊ ယူစေဥ်းသာနန် တောမ်ႏ စွန်ယန်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါးတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၁၁]] တဲင် လင်ꩻဗော့ꩻ လာ မဲ့ငါထျꩻ တွိုႏလွေꩻ ၉ မဲင်ႏရပ် ည ၁၉၂ နားရီႏ ၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၆-၂၄ နီꩻ။ နေးလ်အမ္မသထရောင်း၊ အဲစ်ဒဝေဥ်အောလဒရေဥ် တောမ်ႏ မုဲက်ကယ်ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အရီးစ ပထမသွတ်ꩻအနေႏ လင်ꩻလꩻနွောင်ꩻ လာ အလောင်း လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻလွေꩻပါနွောင်ꩻ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏတဲင် ည ၁၉၅ နားရီႏ ၁၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၇၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၄ - စွန်လာ ၂၂ နီꩻ။ ဆျားကွန်ရေတ်၊ စေင်းဘဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်ဇ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးတောဝ်ႏ [[သကုဲင်းလဲစ် ၁]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၃၉၅ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၈ နီꩻ ၄၀ မိနေတ် သွူ။ စကုဲင်ႏလဲစ် ၁ ကရိုꩻယို အာႏကာႏသအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအရီးစသွတ်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:မွူးအစွိုꩻဗူႏ]] [[Category:ထောင်ထွား ကာႏကာႏသ]] lb22mkpbilfavk16v0l14p1hqwk3kgy 31789 31720 2025-07-09T10:09:53Z Khun Sein 844 ဖျင်မွန်း 31789 wikitext text/x-wiki [[File:AS11-40-5964 (21037459754).jpg|thumb|[[:en:Buzz Aldrin]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသပညာႏသျင်ႏတဖြာꩻ ကထင်ႏလွဉ်ꩻဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]ဂြိုဟ်ႏတုခိန်ႏ အဝ်ႏထူႏ [[:en:core sample|ဟံႏတခြိုꩻတစွိုးစွိုးနမူႏနာႏ]] [[လာ]]လောင်းကျာꩻပုင်ႏ]] [[File:PIA16239 High-Resolution Self-Portrait by Curiosity Rover Arm Camera square.jpg|thumb|Self-portrait of [[:en:Curiosity (rover)|''Curiosity'' rover]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ ကာꩻထောင်ထွားမားဂြိုဟ်ႏ အဝ်ႏထောင်ထွားထာꩻ [[မားဂြိုဟ်ႏ]]လောင်းပုင်ႏကျာꩻ]] '''ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသ''' ({{lang-en| Space exploration}}) ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻသွူ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ တောမ်ႏ အာႏကာႏသ အနယ်ꩻပညာႏတဲင် ကထိုမ်ႏလယ်ႏထောင်ထွား ကလွူꩻလေ့လာဒါႏ အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းကီ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ထာꩻမာꩻတန်ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။<ref> {{cite web | url = http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | title = How Space is Explored | publisher = NASA | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20090702153058/http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | archive-date = 2009-07-02 }}</ref> နီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား ကလွေꩻသဲင်ꩻဒါး အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်ကိုယိုနောဝ်ꩻ ခွိုင်းကားတဲင် ကစွဉ်ꩻသွီႏစွဉ်ꩻသက် မာꩻဗာႏနေး ထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအကို ထွာအထိုသွတ်ꩻထာꩻမာꩻတဲင် ကွပ်စွဉ်ႏ[[ဒုံးကျောင်ႏ]]တန် (Rocket) နွန်ႏတရန်အာႏ ကေးဇူꩻမꩻတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားအီနွောင်ꩻဗာႏ [[အာႏကာႏသ]] နောဝ်ꩻသွူ။ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသအတာႏ နီလိုꩻသီး ထိုမ်ႏကျံႏအနယ်ꩻတယ်ႏစ နေင်ႏ ၃၀၀ လွို ကာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၆၀၁) တောမ်ႏ (၁၆၀၂) ကိုခိန်ႏတွင်ꩻ [[ဂျာမန်လိုမျိုꩻ]] [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏသျင်ႏ [[ယောဟန်ကပ်ပလာ]] (Johannes Kepler) ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာႏသအကို [[ဂြိုဟ်ႏ]]ဖိုင်ႏ(Planets) [[လေပ်ဗဲဉ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ|ကလေပ်ရွေꩻ ကလွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ]](Orbits)တဲင် ဟဲ့ꩻဖန်အွဉ်ႏထွော့တဖူꩻရွေꩻအနယ်ꩻ လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း ကျံႏစယ်ႏယူႏလွေꩻပါ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုတာႏ [[အာႏကာႏသကာꩻကွင်ႏ]] (Space Ship) အီႏကျောင်ႏ လွေꩻနွောင်ꩻအီတာႏ [[အနယ်ꩻပညာႏ]]ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလွဉ် ၁၆၈၇ ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ [[နျူတန်|ဆာအုဲက်ဇက်နျူတန်]] (Sir Issac Newton) ထေဖော်ႏထန်လွဉ် ရုဲင်ꩻတသွိုးမှုအတာႏစီꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ စီꩻကမ်ꩻဥပဒေႏဖိုင်ႏယိုနောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ကပ်ပလာ နယ်ꩻစီꩻကမ်ꩻအတွိုင်ꩻ အီႏထောင်ထွာႏလွေꩻအာႏကာႏသအကို ထွာလွဉ် အခေႏခံႏအချက်ဖိုင်ႏနုဲင်းနုဲင်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကတင်ႏသျာꩻအတာႏ အွဉ်ႏနယ်ဗာႏသက်သေႏဥပမာႏအနေႏ [[နျူတန်ရုဲင်ꩻတသွိုးမုတတိယဥပဒေသ]]အကို ခွိုင်ႏကားတဲင် ရုဲင်ꩻတသွိုးမုယို ဗွိုန်ပီချာနွန်ႏတရန်ချာမှုအောဝ်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်လွေꩻ ဒုံးကျောင်ႏတဗာႏ ပွိုးထာꩻမုဲင်ꩻ ကကျောင်ႏထင်ꩻနွောင်ꩻလွေꩻအခရာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ် ၁၉၀၃ ဗာႏနေင်ႏကို ရသျားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏ ကွန်စတန်တင်း အီ ဆီယိုကော့ဗစကီး (၁၈၅၇- ၁၉၃၅) ထေထန်ႏလွဉ်လိတ် [[အာႏကာႏသယာဥ်]]ဖိုင်ႏ ဖေႏကကျောင်ႏထန်ႏနွောင်ꩻအတာႏ သွုံꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းအကျောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ရောဗတ် အိတ်၊ ဂေါ့ဒပ် တောမ်ႏ [[ဂျာမနီခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ဟာမန်းအိုဗတ် သီႏဖိုင်ႏယိုတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ တဲင် လွေꩻသဲင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်မာꩻသောင်ႏသာလွေꩻရောင်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၁၉ နေင်ႏကို ဂေါ့ဒပ် ယို ပထမအစသွတ်ꩻ မာꩻထွင်ႏနွောင်ꩻ မေႏဆာႏထီ(လောင်စာရည်) ကအီႏသွုံꩻအီဒုံးကျောင်ႏတာႏတဲင် ကအုံကွမ် တွိုင်ႏပင်ႏဒေါ့ꩻရီခါꩻဒါႏ အီႏအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏနွောင်ꩻထေ့ဒုံးကျောင်ႏ “[[လာ|လာလောင်း]]” ခရာႏတောမ်ႏ ကကျောင်ႏထိုနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းခရာႏအတာႏ ထေပြန်ႏလွေꩻလိတ်အခေႏခံႏဥပဒေသဖိုင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၅၇ ဗာႏနေင်ႏ အောက်တိုဘာလာ ၄ နီꩻယို ထွာ အာႏကာႏသခေတ်စမွူးနီꩻတဲင် တယ်ႏစမွူးနီꩻနောဝ်ꩻထွူ အာႏကာႏသအကို ထွုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ထိုတသွောင်ႏလွဥ်စွဉ်ႏ တလဲင်ႏချင်ႏသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ရျီားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး အွဉ်ႏစွꩻစသွတ်ꩻ [[သပွတ်နစ်-၁]] (ရသျား: Спутник-1; အင်္ဂလိပ်: [[Sputnik-1]]) [[ဂြိုဟ်ႏတု]]တဖြုံႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်းဖာႏတကီ ထိုစွဉ်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၅၈ မဲင်ႏတဲင် သွုံꩻတောမ်ႏရေဒီယိုအွဉ်ႏနယ်ချက်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ ပသာနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အွဉ်ႏသော့ꩻတောဒင်ႏပါ [[သိပ္ပံ]]ကိရိယာႏခြွိုင်းဖိုင်ႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အွဉ်ႏစွꩻသွုပ်ယင်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအကို အီတေားသော့ꩻပါ “လိုက်ကာ” ကရိုꩻဒါႏ ထွီႏတဗာႏတောမ်ႏ သေင်ႏ/ ဟန်ႏအိုသိဉ်ဟန်ႏအိုလာႏ ထာꩻမွူးထာꩻပေႏဖိုင်ႏတဲင် ကအွဉ်ႏဆွို့သွုပ်ခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအလꩻ “လိုက်ကာ” သွီႏကလွေꩻ သွီႏကတိုꩻသွီႏဖြွီꩻကို၊ သꩻအောင်ကတသွိုး၊ သွီႏတိတ်ꩻနျꩻအာႏ စတဲင်အချက်ဖုင်ႏယို သွုံꩻတောမ်ႏ ရေဒီယိုတဲင် ပသာဖေႏနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ ကသေနာႏသေꩻခါꩻ အွဉ်ရီး “ယူးဟို့ꩻဗွာ”ဖိုင်ႏ နမ်းခန္ဓာႏထာꩻမာꩻ မာꩻပုင်ႏမာꩻနယ်ꩻအလꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကို ခိဉ်ႏတွယ်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ကိရိယာႏထွူ သွုပ်ဆွိုက်တေဉ်ႏတေဉ်ႏခွေါင်ခွေါင်သေꩻခါꩻ ယူးဟို့ꩻဗွာတဗာႏတွော့ꩻ အွဉ်းစွꩻထင်ႏဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻသွူ။ ထူႏဆွမ်ꩻချာနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကပသာချာ သတင်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ သေလꩻ”ယူးဟို့ꩻဗွာ” ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အွဥ်ႏစွꩻစမ်ꩻ စပွတ်နစ်-၁ ထွူ ညလွဉ် ၄ နေင်ႏရပ်တွင်ꩻ ခွိုင်ႏကားတဲင် လိုꩻသီးလယ်ႏထိုမ်ႏထောင်ထွား သမဲင်ꩻ အကို ဆို့ꩻလꩻနွောင်ꩻ အတန်သွတ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏမုတဗာႏသွူ။ အောင်ႏမျင်ႏမုနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် လိုꩻတဖြာꩻ လွေꩻလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကို အရီးစပထမသွတ်ꩻတဖူꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၁ ဗားနေင်ႏ ဧပြီလာ ၁၂ နီꩻ နောဝ်ꩻ ရသျား[[မေႏထာꩻကျောင်ႏ]] တပ်ပိုလ်ႏပေႏတဖြာꩻကမိဥ်ꩻဒါႏ ယူရီအလက်စီယီဗစ်ဂါဂါရင် ထိုမ်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီအထို မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၁၁၀ တောမ်ႏ ၂၀၃ မဲင်ႏခါႏ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တစ်လေိမ်ꩻ ည ၁၀၈ မိနစ် နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ၁ လာအကို ဒိုဖြွဥ် ကျောင်ႏထင်ႏဖျင်ယင်းသွူ။ ၁၉၆၁ နေင်ႏ ဇွန်လာ ၅ နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏသင်ဘော်ꩻထီတပ်]] မေႏထာꩻကျောင်ႏဝါးသား အလန် ဗီ၊ ရှက်ပတ်(အဖြာꩻပေႏ) ဝါႏထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ်တဆွိုင်ꩻ တွိုႏထင်ႏအထို ၁၁၇ မဲင်ႏပိဉ်သွူ။ ကကျောင်ႏထင်ႏ နုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ယံကထိန်ꩻလꩻအာႏကာႏသယာဥ်အတာႏ သော့ꩻဆင်သေꩻခါ အထိန်ꩻခလုတ်ဖိုင်ႏတဲင် ရှက်ပတ်ယို ကားတဲင်အာႏကားသယာဥ်ခွိုင်ႏကကျောင်ႏတွင်ꩻ ထိန်ꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသယာဥ် ထွာပထမသွတ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနေင်းနောဝ်ꩻအကို တွိုႏလွဥ် ဇူလိုင်လာ ၂၁ နီꩻနောဝ်ꩻ ဗာဂျီဂရစ်ဆမ် ကရိုꩻဒါႏ [[အမေႏရိကန်ႏတလီꩻတပ်]] (မေႏထာꩻကျောင်ႏတပ်) အရာႏအောဝ်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻ ဝါးထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ် ဗွိုန်နုဲင်း ရှက်ပတ်အတွိုင်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻနေနေ တွိုႏ သြဂုတ်လာ ၆ နီꩻနောဝ်ꩻ ရသျားမေႏထာꩻကွင်ႏဝါးသား ဂါမန်အက်စတီးတော့ ယို သွုံꩻဒုံးကျောင်ႏပသာအာႏတွော့ꩻ တွိုႏလွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖားလေပ်တဖူꩻအကိုတဲင် ညအခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏတွင်ꩻ လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ပိဉ်သွူ။ [[File:Aldrin Apollo 11 original.jpg|thumb| Astronaut [[Buzz Aldrin]] had a personal Communion service when he first arrived on the surface of the [[Moon]].]] ၁၉၆၁ နေင်ႏကို အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ]]လောင်း လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻချာငါ အာႏကာႏသတဖူꩻဖိုင်ႏ အောင်ႏမျင်ႏထွူတဲင် တယ်ႏစနေင်ႏနောဝ်ꩻထွူ ထာꩻမာꩻထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသယို ထင်ႏထိုတသွောင်း လွဥ်စွဥ်ႏသွူ။ အုံညလꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသအကိုလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအာပါ အာႏကာႏသယာဥ်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ တဆွိုင်ꩻတောမ်ႏတဆွိုင်ꩻ သွုပ်ဆွိုက် လွေꩻသဲင်ꩻချာငါလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်ႏ ထန်ႏထိုꩻအာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လွေꩻခင်ႏ ထောင်ကာႏချာငါစမ်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]] ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်တသေႏသေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတာႏလဲ့ စမ်ꩻထွာႏ အောင်ႏမျင်ႏလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ ဇူလိုင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ ခွိုင်ႏကားနီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအကို လꩻလွဥ်ခန်းအထူꩻချာꩻသွတ်ꩻ အဆန်ꩻသွတ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏမုꩻနီꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် မွူးနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသီးလင်ꩻယမ်ႏနွောင်ꩻလꩻ [[ထင်ႏလာလောင်း|လာမဲ့ငါလောင်း]]နီꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် နီꩻလိုꩻသီးအီႏလꩻချာလွဥ်ꩻ အကျိုꩻကေးဇူꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရမ်ꩻဆယူႏတသေလို့လို့တောဝ်းဒွိုန်းသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး တောမ်ႏ [[အင်ဂျင်နီယာ]]ဖိုင်ႏ ရိုꩻ ထူႏသုင်ꩻတောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွုပ်ဆွိုက်ရေꩻ တောမ်ႏ လွေꩻသဲင်ꩻချာငါရေꩻဖိုင်ႏ တိုꩻတက်ထင်ႏထိုတသွောင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ ထာꩻကျမ်ႏဟောဝ်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏခါꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီး ကအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသယို လꩻလွဥ် ခမ်းထီအတာႏ အမျိုꩻသာꩻအတာႏ ဂုဏ်ႏသိက္ခာႏထိုအီငါႏတဲင် လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုယို အရေꩻတန်ငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻဖဲ့ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဖိုင်ႏအတာႏ အောင်ႏနွောင်ꩻလွေꩻအာႏကာႏသယို ဗွိုန်ပီနုဲင်း လꩻလွဥ်[[စူခွုမ်]]တသာသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရေꩻတန်သွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသတဲင် သေနာႏလွဥ် [[မွူးအစွိုꩻအဗူႏ|မွူးစက္ကျာႏဝဠာႏ]] တောမ်ႏ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻခရာႏ ထာꩻသေတသာဖိုင်ႏယို ထွာအီအဟောဝ်ဖဲ့ꩻသွူ။ ထာꩻသေတသာနောဝ်ꩻ ယိုခါအတာႏ နီသွဥ်းသီးကထင်ႏကော့ꩻမောင်ꩻအတွိုင်ꩻ ဖေႏလꩻအီနွောင်ꩻဒါႏ အကျိုꩻကေꩻဇူꩻသွူ။ ==အာႏကာႏသထာꩻခြေင် ကရိုꩻနဝ်ꩻ== အာႏကာႏသကရိုꩻနောဝ်ꩻ အရပ်ဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ အွဥ်ႏထွော့ခါꩻအဲဥ်ထောဝ်ႏ အသွတ်ꩻအဆွိုႏအောဝ်ႏတောဝ်ႏ လုဲင်းလဲ့လွဥ်ꩻငါး ထာꩻပြင်ႏတန်ဒျာႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ကဗွောင်ဖွင်ꩻခါꩻ အာႏကာႏသ အဓိပ္ပါယ်ႏကိုတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻ ငေါဝ်းသွုံꩻတဲ့နောဝ်ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအခါႏကိုမိဥ်းတဲ့ ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻ သꩻယူႏ သဖော်ꩻထူႏဖိုင်ႏ တဗွိုန်နုဲင်းတောဝ်း လို့ဝါင်ꩻလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို လွောမ်လေပ်ခါꩻတောမ်ႏ တလီꩻထုတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလဲ့ တလီꩻထု ကွဲဗွိုဗွိုလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ တခြိုꩻဝတ္ထုဖိုင်ႏ မိဥ်ႏကာႏဖျတ်လွေꩻ [[တလီꩻနမ်း]]အကို တွိုႏလွေꩻ အရဲအကာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းတစိစိခင်ႏလမ်းအစယို ဟဲ့ꩻ အာႏကာႏသ ရိုꩻတဲင် ယူႏခွုမ်နောဝ်ꩻစားသား ပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ တလီꩻထု ၉၉ % ယို အောဝ်ႏဗော့ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားဆကီ မဲင်ႏ ၂၀ ကထိုရပ်လွုမ်ꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်နဲတဲင် ကွပ်တလီꩻထု ပွစ်ꩻဒုတ်တဲင် ဂြိုဟ်ႏတုလွေꩻယွိုက်ထိုꩻထွူ ထဲ့လင်ꩻလူး တလီꩻထုကယွိုင်းဒွိုန်ထဲင်းဒါႏ တလီꩻထုအခေါဝ်လဖဲ့တွော့ꩻ မေႏခိုးထိုꩻဒါႏသွူ။ ယူႏလက်ခံႏစွဥ်ႏ နုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ကမာꩻမွေႏဗာႏဖိုင်ႏအလꩻ တယ်ႏစဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီ မဲင်ႏ ၁၀၀ မာꩻကီနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသအစနောဝ်ꩻသွူ။ ပညာႏသျှင်ႏယင်ဟန်ႏ ကဟဲ့ꩻဖန်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအာႏကာႏသ ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တယ်ႏဟမ်ႏမဲ့ငါဗထိုလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၄၀၀၀ ရပ်သွူ။ တယ်ႏဟမ်ႏ ဗꩻထမ်အထိုမဲင်ႏ ၄၀၀၀ အကို ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတောမ်ႏ တျာႏမေႏစွန်ꩻအာနိသင်ဖုင်ႏ အာႏ သန်လွိုကယ်ꩻသွတ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတလီꩻထု ဖဲ့ꩻထန်ႏဖုင်ႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကာႏသယို ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်း ရင်းအီႏဒေါ့ꩻဗာႏနေးနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထာꩻခြေင်နယ်ႏ ဗလာနယ်ႏဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻသွူ။ ထာꩻခြေင်နယ်ႏဒေႏသကို ဆာႏကုဲင်လီ အောဝ်ႏလွင်ꩻအောဝ်ႏလိင်ꩻ တငီႏတငါဖုင်ႏ၊ တအိုမုတ်ယွိုင်ႏဖွန်ႏအောဝ်ႏဖြယ်လွင်ꩻဖုင်ႏ တောမ်ႏ ပလာစမာ (ယုဲင်ꩻထီ) မိဉ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ တလီꩻလွီးကထွာဒါႏ အိုင်ယွန်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလွီး နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏနောဝ်ꩻကဲဥ်းအာအာထွာဒျာႏ ဟုဲက်ဒရိုစေဉ် ဖိုင်ႏတဲင် ပညာႏသျင်ႏသီးယင်ဟန်ႏကထင်းနောဝ်ꩻတဲ [[ဟိုက်ဒရိုဂျင်]]ယို ထာလယ်ႏကွို့ꩻတလီꩻလွီႏထု အထန်ႏဖဲ့လွုမ်မကောင် နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့အောဝ်ႏရိုꩻသွူ။ လာ တောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏခါႏ ကထွာဒါႏအာႏကာႏသတကွို့ꩻတခေါဝ်ယို ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏဟဲ့ꩻဖန် စစ္စလူနာစပေ့ သွူ။ စစ္စ ကရိုꩻယို အဖဲ့ꩻယို ၊ လူနာ ကရိုနောဝ်ꩻ လာ၊ စပေ့ နောဝ်ꩻ တလီꩻငါတဲ့အဲဥ်ထောဝ်းထာꩻခြေင်ခြေင် နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အကွို့ꩻနောဝ်ꩻအကို အခေါဝ်ကကွဲဗော့ꩻဗော့ꩻလွေꩻလာနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်တဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကွဲသန်သန်လွဥ်သွူ။ လာကလေပ်ဒါႏဟမ်ႏတွင်ꩻ လာတဲ့နောဝ်ꩻ ဟမ်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဝေ့တပန်ႏချာ ဝင်ရိုးကြဲင်ႏအတွိုင်ꩻပငါပရာꩻတဲင် လာတောမ်ႏဟမ်ႏကတွိုႏလွဥ်အဗော့ꩻသွတ်ꩻတွင်ꩻမိဥ်ႏတဲ့ အောဝ်ႏညာꩻနေကဒွိုန်း မဲင်းပေါင်ꩻ ၂၂၀,၀၀၀ လွိုတဲင် သွုံꩻနေးဒုံးကျောင်ႏတွော့ꩻ မိဥ်းလွေꩻထေ့လာယို ကာႏလွေꩻဗာႏကဒွိုန်း မဲင်ႏညာꩻပေါင်ꩻတခွိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တောမ်ႏ လာ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏနီစားယို ထဲ့တွိုႏဒင်ႏလူးလွေꩻနွောင်ꩻ အဗော့ꩻအညာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်း ညာꩻလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻတသန်ႏရပ် လွုမ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အရပ်ဖိုင်ႏကိုနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏဂြိုဟ်ႏရံႏကထွာဒါႏ ဗွိုန်နုဲင်း [[လာ]] ယို တအောဝ်ႏနွောင်ꩻထဲင်းတောဝ်းသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် ဟမ်ႏ ခမ်ႏဖာႏတောမ်ႏ လာ ယိုနီဖြုံႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ တထွို့ꩻခါꩻနွောင်ꩻတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏဖေႏကအောဝ်ႏစွူစွူ အခင်ႏလမ်းတာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မွူးစက္ကျဝဠားအကို ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလွိုင်ႏအာႏဒါႏ အာႏကာႏသကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အောဝ်ႏထဲ့ဒင်ႏလူးလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏအလောင်းသွူ။ အရပ်အခေါဝ်နောဝ်ꩻအကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အာႏတလာကယ်ꩻထဲင်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအစသွူ။ ဂြိုဟ်ႏစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏလွိုင်ႏအာစွစ်ꩻထာꩻ အာႏကာႏသအကိုနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ လာဖိုင်ႏယို အောဝ်ႏတောမ်ႏပဲင်ႏရာꩻဆဲင်ႏရာꩻ ထွိုꩻငင်ႏအာႏနယ်ႏပငါပရာꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလီထာꩻ အာႏကာႏသအကို ကအောဝ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးလွေꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖြုံႏတောမ်ႏ တဖြုံႏယို အောဝ်ႏညာꩻယော့မွေႏငါႏဖိုင်ႏသွူ။ အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၉၃,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်ပိဥ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏကအောဝ်ႏဗော့ꩻသွတ်ꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏနောဝ်ꩻ သောကျာႏဂြိုဟ်ႏတဲင် ကဗော့ꩻသွတ်ꩻခိန်ႏမိဥ်းတဲ့ ညာꩻကဒွိုန်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၂၅,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏစွစ်ꩻအာဒါႏ အာႏကာႏသကိုယို အာကယ်ꩻကာႏလွိုထဲင်း ကအောဝ်ႏညာꩻသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏ ကမိဥ်ꩻ ပလူတိုဂြိုဟ်ႏ လေပ်တဖူꩻသွူ။ မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းဒွုမ် အာႏကလို့ထိုꩻ အရပ်ခင်ႏလမ်းယို အာႏကာႏသနယ်ႏလို့ခင်ႏလမ်းတဲင် ညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻကိုနောဝ်ꩻ ဆာႏဖိုင်ႏအောဝ်ႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻသော့ꩻ အာႏကာႏသ ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏဖိုင်ႏအခါႏ ကအောဝ်ႏဒါႏ အာႏကာႏသ စလွဥ်ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နီသွဥ်းသီး [[နဂါꩻလွီး]] (Galaxy) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏစက္ကျဝဠာႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ညာယော့ꩻငါႏမရေႏမရာႏတဲင် ယူႏလွေꩻနေး တလꩻနွောင်ꩻတောဝ်ႏသွူ။ အွိုးအခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ နဂါꩻလွီးဖိုင်ႏအခါႏ အာႏကာႏသစလွဥ်တဲင် အာႏကာႏသနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ မုဲင်ꩻခါခါတယောဝ်း အသွတ်ꩻအဆွိုးတအောဝ်ႏနွောင်ꩻဒွုမ်သွူ။ လိုꩻသီးကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအတာႏ သွုံꩻအီမာꩻလွေꩻနေႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ၊ အာႏကာႏသစခန်ꩻဖိုင်ႏ ၊ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ လွေꩻထိုမ်ႏထွားတွိုႏလာအလောင်းဖိုင်ႏ တဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏအာႏကာႏသခရာႏယို နီလိုꩻသီးကွဲသေသေအာလွဥ် ၊ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ အာႏကာႏသ စက္ကျဝဠာႏပညာႏဖုင်ႏယိုလဲ့ အောဝ်ႏထင်ႏထိုသဲင်ꩻထဲင်ႏလဲဥ်း စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနောဝ်ꩻသွူ။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref> ==ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ== [[လာ]] ယို [[ရူပဗေဒ]]ဆဲင်ႏရာꩻ စည်ꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏအလꩻ အောဝ်ႏလွေꩻသဲင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻအကိုတဲင် [[ဂြိုဟ်ႏ]]သီး ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ရုဲင်ꩻတသွိုး လွေꩻသဲင်ꩻ စည်ꩻကမ်ꩻနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ [[ဂြိုဟ်ႏတု]]ဖိုင်ႏယို အထွူႏဗော့ “ပေါင်” ဆေ့ꩻဆေꩻ စားတဲ့အောဝ်ႏ၊ အထွူႏ အလေꩻခိဥ်ႏ “တန်” နေးစားတဲ့အောဝ်ႏတဲင် ရွုတ်ပွိုင်ပိုင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ [[ဗေဥ်းဂတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏသီးဂြိုဟ်ႏတု၊ [[သပွတ်နေတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ ရသျှားဂြိုဟ်ႏတု ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏတဒွီႏဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး အေတ်သပလိုရာ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတောမ်ႏ ရသျှာႏသီး [[သပွတ်နေတ် ၂]] ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏဟမ်းယွေးယွေး တဝွိုန်ꩻဆွာꩻနုဲင်း ပေပါဗုန်ꩻပိုင်ႏသွူ။ အမေးရိကန်သီး [[အေတ်သပလိုရာ ၇]] ဂြိုဟ်ႏတုပိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖဲ့နောဝ်ꩻတန်တဝွိုန်ꩻတဲင် တဖဲ့ꩻ နောဝ်ꩻတျူပေႏထိုꩻတဲင် ဗွိုန်နုဲင်း လိုꩻပေႏသီးကခွုမ်ဆိုးဒါႏ [[စေန်]] (ဂျင်) ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာꩻသအတာႏ ထွာ အရေꩻတန်ကိရိယာႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ရောင်ႏလေရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ၊ [[ဂမ္မာရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ၊ [[အိတ်ရေးရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တောင်ꩻသေမတ်အီ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏဒါႏ [[တျာႏမေႏ]]ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏစွန်ꩻထီဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ စွန်ꩻထီအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏကို ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ်ဖိုင်ႏ ၊ ဥက္ကာႏတူႏခေါဝ်ပေႏ ကဖွန်ႏတနိဥ်ႏဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တအိုမုတ်လူး(မြူမှုန်)ဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻတခွိုင်ႏမုဲင်ꩻ ဖော်ႏထန်ႏနယ်နွောင်ꩻသွူ။ ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအားတောမ်ႏ ထွို့ꩻငင်ႏအားနယ်ႏဖိုင်ႏလဲ့ တဲက်ထာနွောင်ꩻသွူ။ နီꩻလို့သီးကအုံဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယိုမိဥ်ႏတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားနွောင်ꩻအီ ချာလꩻသွူ။ ဗွိုန်နုဲင်း အမေႏရိကန်ႏသီး ရာႏသီႏဥတုထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻအထူꩻဂြိုဟ်ႏတု တုဲင်းရွစ် ၁  ဂြိုဟ်ႏတုစားယိုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အုံပွေါထွားလွေꩻ မို့ꩻအေႏဖိုင်ႏ အပိုင်ႏအခြုံအရောင်ႏ ကပြောင်ꩻလုဲင်ႏတဲင် ရမ်ꩻလꩻအွဥ် ရာႏသီႏဥတုအတာႏ ကူႏညီႏစွဲးကမ်ႏကိုနွောင်ꩻသွူ။ သွုံꩻတောမ်ႏ စီအိုဒဲစ်တေတ် ဂြိုဟ်ႏတုဖုင်ႏတဲင် ထွို့ꩻတဲမ်းသွဲနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ ကယိင်းယံမဲဥ်ႏဗဲက်ဒါႏ ဟမ်ႏပိုင်ႏ (Map)ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို သွုပ်သွယ်ႏရေꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအတာႏလဲ့ စွဲကမ်းကိုအီသွူ။ တယ်လီဗေးသျှင်း ကရိုꩻဒါႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန်ထာꩻမာꩻ နောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻလꩻဗော့ꩻ ခင်ႏလမ်ႏဗော့ꩻတာႏလွုမ်ꩻသွူ။ ကအွဥ်ႏစွဒါႏ TV လဲင်ꩻဖိုင်ႏ ကလေပ်လေိမ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတဝွိုန်ꩻယို လွေꩻတကဲင်ႏနေး လꩻတောဝ်ႏတွော့ꩻ အောဝ်ႏအညာꩻဆွမ်ꩻထွားနာႏလတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ လဲင်ꩻအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏယို အွဥ်ႏစွꩻဒင်ႏတွိုႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဗာႏအလောင်းတွော့ꩻ အောဝ်ႏဂြိုဟ်ႏတုထျꩻအွဥ်ႏစွꩻထေ့လင်ꩻလူးချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအလောင်းတဲင်  အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်းခင်ႏလမ်းအထွောင်းအာဖိုင်ႏယို ဆွမ်ꩻထွားလꩻလို့စွဥ်ႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန် အခြပ်အရဲဥ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယို အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏဗာႏတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်းနွောင်ꩻအရန်းအစားစားအဒေါဝ်ႏဒေါဝ်ႏတဲင် နီရန်း စားတဲ့အောဝ်ႏ  ငတ်ꩻရန်းစားတဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏယိုတောထင်ႏဂြိုဟ်ႏတု ကတွိုႏသင်ꩻရာꩻအထိုထွူ ခိဥ်ႏတွယ်ႏယင်း အစဲင်ႏမဲဥ်ႏတဲင် မဲဥ်ႏလွောက်ရာꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖေႏကတွိုႏ ဖေႏဗာႏယင်းနွန်ႏထင်ႏအာႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏပယ်ဒပ်ဆွိုင်ꩻသေꩻ ခါꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ အခေါဝ်ဖဲ့ꩻချာသွတ်ꩻသွူ။ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်းလဲ့ ဒုံးကျောင်ႏမိဥ်ႏတွိုႏထင်ႏသွူ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဥ်တဖူꩻကိုမꩻ အွဥ်ႏဖဖြယ်ထန်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ အနယ်ꩻနောဝ်ꩻလဲ့လꩻဒျာႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ (ဟဲ့ꩻ)အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်း တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကဖထန်ႏ ဖြယ်ထိုꩻထွူ ဒုံးကျောင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစ ဒုံးကျောင်ႏတွင်ꩻနောဝ်ꩻ ထင်ႏတနွောင်း စွဥ်ႏတရွဥ်းနေးသွူ။ နွန်ႏအာႏအတာႏ ပꩻထိုꩻအရန်းရန်းထွိုင်ႏထွူ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏယို ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းဖိုင်ႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏမဲ့ငါနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏတွောင်းစွဥ်ႏတရွဥ်း အီႏဗော့ꩻဗွိုန်နုဲင်း ခွဥ်းကဲစ်စွဥ်ႏတလီးအတွိုင်ꩻထွူတဲင် ကွဲထဲ့ထဲ့ဖွိုႏ လင်ꩻလွဥ်သွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ဂြိုဟ်ႏတုအတာႏကလိုႏဒါႏအမွိုင်နှုန်ꩻအာႏ ဖေႏကတွိုႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းယို နွန်ႏထိုꩻဖေႏဂြိုဟ်ႏတုသွူ။ ဒုံးကျောင်းတဗာႏတဲ့နောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဆွိုင်ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ ပေါႏတတွိုႏတောဝ်ႏ လွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻနောဝ်ꩻတဲ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတထွောင်းအကိုတဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏအတာႏ အုံအောဝ်ႏနွောင်ꩻချာဒျာႏသွူ။ ဖေႏကအောဝ်ႏနုဲင်းတဖူꩻကိုစားယိုအတာႏ  ပေါ့ꩻတလီꩻထုအဗွိုသွတ်ꩻ အခေါဝ် မွေးတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဖုဲင်းလဲ့ညာꩻဗာႏ ကားတဲင်တလီꩻထုကားကအောဝ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ပေါ့ꩻဖုဲင်းလဲ့ညာꩻတောဝ်းတလီꩻထုနောဝ်ꩻ တလီꩻထုနွန်ႏချာအာႏတွော့ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ် ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကရုဲင့်တသွိုးမှု ကလွေꩻနှုန်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ ကွဲယွယွလွဥ်တဲင် မာꩻထဲ့လလင်ꩻထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ တွိုႏဗော့ꩻလွဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထျꩻတဲင် တလီꩻထုပွစ်ဒုတ်တွော့ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုယို မေႏခိုးထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းတမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဖေႏကလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻနွောင်ꩻ ဟမ်ႏလေပ်တဖူꩻအကိုအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏက ဆဲင်ႏရာꩻလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ဖိုင်ႏသွူ။ လေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ယို မာꩻတရျားဖေႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအတာႏ မာꩻထွာဗဟိုႏဖꩻထန်ႏအားသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ပေါ့ꩻကွဲထိုထိုလဲ့ ကလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်သူꩻ ယိင်းကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻသွူ။ ပွိုႏထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏလဲ့ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကအောဝ်ႏဗော့ꩻရာခင်းလမ်ႏတွင်ꩻ အမွိုင်အောဝ်ႏဗာႏ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၁၈,၀၀၀ နှုန်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻလာနောဝ်ꩻ ကွပ်အောဝ်ႏညာꩻငါႏတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွော့ꩻ လွေꩻခြိ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၂,၀၀၀ နှုန်ꩻ လွုမ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကတဝေ့ꩻကတပန်ႏအတဖူꩻအကို ကအောဝ်ႏသော့ꩻဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအမွိုင်နှုန်ꩻယို အောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏတသေႏသေႏဒျာႏသွူ။ မိဥ်ႏဗော့ꩻလွဥ် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဲ့ ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတွော့ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအမွိုင်နှုန်ꩻယို တွိုႏလွဥ်အထိုသွတ်ꩻအရန်ႏသွူ။ မိဥ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးထိုꩻလွေꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏအညာꩻသွတ်ꩻခင်ႏလမ်း နောဝ်ꩻတဲ ကွပ်ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတဲင် အတသွိုး အလွေꩻနှုန်ꩻယွိုက်ထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဒပ်ဆွို့ꩻသေꩻခါꩻဗော့ꩻကိရိယားဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻဂြိုဟ်ႏတုစား ၊ ဒင်ႏထင်ႏပါလိုꩻတောမ်ႏတိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အီတောလွေꩻအာႏကာႏသကိုစား ရိုꩻတဲင် အောဝ်ꩻနီစားသွူ။ ကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဂြိုဟ်ႏတုစားယို အခိန်ႏတွိုင်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်ႏယံကဆွမ်ꩻထူးနွောင်ꩻ အီႏပသာချာဖေႏသတင်ꩻအတာႏ အွဥ်ႏဒင်ႏလွေꩻပါ ရေဒီယိုငေါဝ်းအွဥ်ႏစွꩻစက်ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း ကပသာထင်ႏဒါႏ မာꩻထွဥ်ႏချက်အလꩻ ဗွောင်ဖေႏနွောင်ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအတာႏ အထူꩻ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻသွူတကားတောဝ်း ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ် မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ရောင်ႏအလင်ကဆဲစ်ထန်ႏလွဥ်ဖိုင်ႏအတာႏ ကတွက်ဒျာႏကိရိယာႏဖိုင်ႏ၊ ဆာႏကျောင်ႏကဒုတ်ဗာႏဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ကိရိယာႏကတွက်ဒါႏ ဥက္ကာတူႏဖွန်ႏပေႏဖိုင်ႏတောမ်ႏ အခွꩻအလျား၊ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏနယ်ႏဖိုင်ႏ၊ ကအောဝ်ႏမွူးကဆဲစ်ထန်ႏထွဥ်ဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း အောဝ်ႏဆာႏဖိုင်ႏထျꩻ ကအွဥ်ႏစွꩻလွဥ်ဒါႏ ရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏပါထွူသေႏသေႏနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသအကို ဖေႏကဒင်ႏတောလွေꩻနွောင်ꩻ တိရိစ္ဆာန်ႏ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း လိုꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကမာꩻခါꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ကဲဥ်ႏအာအာနောဝ်ꩻတဲ တန်ကယ်ꩻထဲင်း ဂြိုဟ်ႏတုအစားကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဖြီႏဖြီႏစားသွူ။ လိုꩻ တောမ်ႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ ဖိုင်ႏ ကထိုမ်းလွေꩻပါဂြိုဟ်ႏတုစားနောဝ်ꩻတဲ သာအီတလီꩻအတာႏ [[အောက်သီစေန်]]ထေ[[ကိရိယာႏ]]ဖိုင်ႏ၊ အခွꩻအလျားခိဥ်ႏတရျားကိရိယာႏဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏတောလွေꩻပါတိရိစ္ဆာန်ႏစားနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအကိုကဒပ်ဆွို့သေꩻခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏယို တဲက်ထာဒင်ႏမုဲင်ဖေႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ သꩻရာႏတဖုံမု၊ နမ်းအလျားနှုန်ꩻ၊ သာတလီꩻနှုန်ꩻ၊ ထီလွီးတောမ်ႏ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကမဲဥ်သေ အခရာႏအလင်ဖိုင်ႏယိုလဲ့ မုဲင်ခါꩻဖေႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏလွေꩻပါ လိုꩻနောဝ်ꩻတဲ ကိရိယာႏနုဲင်းဆကီဖိုင်ႏယို ပါသော့ꩻဗာႏသွူ။ ကဝါႏလွေꩻဒါႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ တောမ်ႏ ကထိုမ်းလွဥ်ꩻဒါႏ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး ယံကသဲင်ꩻတွိုႏလွဥ်ချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းအတာႏ အနယ်ꩻဖိုင်ႏလဲ့ အောဝ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻတဲင် လိုꩻကဝါး လိုꩻကထိုမ်းဒါႏဒုံးကျောင်ႏအစားယိုနောဝ်ꩻ တောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုကအီႏလွေꩻတဖူꩻ တဗန်ႏလုဲင်ဖဲ့ꩻအတာႏ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏမော့နောဝ်ꩻ ဒပ်ဆွို့ခါꩻ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်းတဗန်ႏချာစားဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်ႏတဗန်ႏချာစားနောဝ်ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ်ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဂြိုဟ်ႏတုယို ထဲ့လလင်ꩻချာဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကားတောဝ်း လို့ကပါအကွို့ꩻယို ယံဖေႏကလင်ꩻယွယွအတာႏ မာꩻဆွို့ခါꩻပါဗာႏ တလီꩻထီꩻ(Parachute)သွူ။ ==ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻတာႏ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ== ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို လိုꩻပါလွဥ်ꩻတောဝ်ႏ ပါသော့ꩻဗော့ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် ဒုံးကျောင်ႏအစား နွို့လွေꩻဆုံးဝိစ်ꩻအာႏကာႏသကို ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသစားနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ လွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ထွာအရီႏစသွတ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ [[လူန ၂]] / ကော့သမော့ ဒုံးကျောင်း ၂ ကရိုꩻဒါႏ ရုသျှားသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း တွိုႏထင်ႏရီးစသွတ်ꩻ လာ အလောင်း ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏလူန ၂ ယို ခရေတ်နေင်ႏ ၁၉၅၉ နေင်ႏ သဲစ်တေဥ်လာလာ ၁၄ နောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလာအလောင်းသွူ။ ကထွာဒါႏထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏအလင် အမေႏရိကန်ႏသီး ပုဲင်အိုနီယာ ၄ တောမ်ႏ ရုသျှသီး ယူနေတ် ၁ ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ ကျော်ႏတကာႏထိုꩻလာတဲင် ထွာထိုꩻလဲဥ်း မွူးအတာႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏသွူ။ လိုꩻသီး ကမာꩻဒါႏ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျေောင်ႏဖိုင်ႏယို [[မားဂြိုဟ်ႏ]]([[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]])၊ [[ဗီးနပ်ဂြိုဟ်ႏ]]([[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]])တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏလင်အလောင်းဖိုင်ႏလဲ့ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျသီး [[ဗီးနပ် ၄]] တောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၅]] ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းသောကျာႏဂြိုဟ်ႏလောင်း ၁၉၆၆ နေင်ႏကိုသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး မရီးနား ၉ ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်းခမ်ႏဖာႏလောင်း ထန်ႏလွေꩻတဖူꩻ တွိုႏလွေꩻ ၂၄၇,၀၀၀,၀၀၀ မဲင်ႏအတာႏ ည ၅ လာခွယ်ꩻထွူ ၁၉၇၁ နေင်ႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၃ နီꩻနောဝ်ꩻ ပထမအရီးစသွတ်ꩻ လေပ်ဗဲဥ် မားဂြိုဟ်ႏ(အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ) နောဝ်ꩻသွူ။ ခွိုင်ႏကားတဲင် မွူးဂြိုဟ်ႏရံႏဖိုင်ႏအကို အတန်သွတ်ꩻ အတရေꩻသွတ်ꩻကထွာဒါႏ [[ဂျူပီတာဂြိုဟ်ႏ]] ([[ကျာႏသပတေꩻဂြိုဟ်ႏ]])ယိုအထျꩻလဲ့ ၁၉၇၂ နေင်ႏ မတ်လာ ၂ နီꩻအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻလွေꩻ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၁၀]] ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို ကပါသော့ꩻဒါႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပသာချာ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏဆဲင်ႏရာꩻအဖိုꩻတန်ႏ အချက်အခရာႏဖိုင်ႏသွူ။ အွဥ်ႏနယ်သာႏဓကအနေႏ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၄]] နောဝ်ꩻ ဒိုဖြောင်လွေꩻ ဗန်အယ်လေဥ် ရောင်ႏဆဲစ်ထန်ႏခင်ႏလမ်ႏတဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻ ဒုဒွိုန်တောမ်ႏ တဲက်ထာမုအမဲဥ်ႏအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ တဲက်ထာဖေꩻနွောင်တဲင် ပသာသဲင်ႏဖေႏချာ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး နောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို ခါးလားကတွိုႏလွေꩻ လာ မိဥ်ႏမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏအလောင်း  မိဥ်ႏတွိုႏလွေꩻဒျာႏ လာ/ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏ အထျꩻနောဝ်ꩻ အကျိုꩻယိင်းအောဝ်ႏတဲင် လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻ လာထျꩻ ဂြိုဟ်ႏထျꩻနောဝ်ꩻအဟောဝ်သွတ်ꩻသွူ။ သာႏဓကအနေႏ ရုသျသီး [[လူန ၃]] တွိုႏဗော့ꩻလွေꩻ လာ ထွူ တွယ်ႏလꩻနွောင်ꩻဓါတ်ပွုံႏ နီလိုꩻသီးတထီႏဗာႏဖိုတောဝ်း လာ အွိုးတဖဲ့ꩻပွုံႏဖိုင်ႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၄]] ဒုံးကျောင်ႏယိုတဲ့ တွိုႏလွေꩻအောဝ်ႏဟမ်ႏကညာꩻမဲင်ႏ ၁၃၄ သန်ႏ တဲင် ကာႏဗော့ꩻလွေꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏထျꩻတွော့ꩻ တွယ်ႏထူႏလꩻ ဗော့ꩻနွောင်ꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏဓါတ်ပွုံႏဖိုင်ႏထွူ တောမ်ႏရေဒီယို ပသာချာသဲင်ꩻဖေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ==အာႏကာႏသစခန်ႏဖိုင်ႏ== [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]](Space Station)ဖိုင်ႏယို ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်တသေႏသေႏဟမ်ႏအတာႏ လိုꩻသီႏကမာꩻခါꩻဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ စခန်ꩻအကို လိုꩻသီးအုံအောဝ်ႏမာꩻနွောင်ꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏတဲင် စခန်ꩻနောဝ်ꩻအကို မာꩻလွူꩻထွားဓါတ်ခန်ꩻ('''practical laboratories''')၊ ထောင်ထွားနက္ခတ်ခင်ႏလမ်း (astronomical observatories)၊ အုံပဆားခင်းလမ်းဖိုင်ႏ တောမ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအီဒုံးကျောင်ႏခင်းလမ်း (launch bases) စတဲင် ခင်ႏလမ်းဖိုင်ႏ အောဝ်ႏပါထွူ မာꩻသွုံꩻလꩻနွောင်ꩻအီသွူ။ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးဖိုင်ႏလဲ့ အာႏကာႏသစခန်ꩻအတာႏ ဖေႏရောင်အကျံႏဉာဏ်ႏပငါပရာꩻဖိုင်ႏသွူ။ စျာမန် အမေႏရိကန်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏ ဗာနာဖွန်ဗရောင်း တဲမ်းထွို့ꩻနယ်ပွုံႏ အတဒွီႏတဝွိုန်ꩻတန်ဗွိုန်နုဲင်းလောပေဥ်ပွုံႏစံႏတဗာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏထွော့ခါꩻလောပေဥ်ပွုံႏတဝွိုꩻ အကြဲင်ႏတောမ်ႏ လောပဥ်တဝွိုန်ꩻအသောင်အငွာဖိုင်ႏအကို လိုꩻအုံတာႏတောမ်ႏ မာꩻထာꩻမာꩻတာႏ အခန်ꩻဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ထွို့ꩻငင်ႏအာႏသဖော်ꩻယံကထွာ ဗဟိုႏအကဲဥ်ထွို့ꩻငင်ႏအာႏဖေႏကအောဝ်ႏ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ဖေႏကအောဝ်ႏ ဖေႏကတဝေ့ꩻတပိဥ်ႏသေႏသေႏ မာꩻဆင်ခါꩻဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသစခန်ꩻယို အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁,၀၇၅  မဲင်ႏတဲင် အမွိုင်နှုန်ꩻအောဝ်ႏ ၁ နားရီႏ ၁၅,၈၀၀ မဲင်ႏရပ်တွော့ꩻ လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ၂ နားရီႏနောဝ်ꩻတလေိမ်ꩻနှုန်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ မေလာ ၁၆-၁၇ နီꩻ အကို အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသား နေးလ်အမ္မသထရောင်းတောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ သီး ဝါးထိုမ်းလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၈ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် သွုပ်ဆွို့နွောင်ꩻလွေꩻ တောမ်ႏ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏလွေꩻဒါႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻယိုထွူ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကျိုꩻစာꩻတိုꩻမွေႏနေးလွဥ် ဖေႏကမာꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻတဲင် တွိုႏ ၁၉၇၃ နေင်ႏ မေလာ ၁၄ နီꩻနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဆျားကွန်ရဒ်၊ စျိုးမဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်(အမေႏရိကန်)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ သကုဲင်းလဲစ် ၁ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၃၉၅ ပတ်၊ ညအာႏကာႏသကို ၂၈ နီꩻလွိုထွူ ထန်ႏလွေꩻယာဥ်ကောင်းထန်ႏဖဲ့ꩻတွော့ꩻ ဖျင်ဆင်နွောင်ꩻအာႏကာႏစခန်ꩻယာဥ် ကချို့ယွင်ꩻ ကကုဲင်ခင်ႏလမ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လွေꩻသဲင်ꩻ လာ အလောင်း== ယိုခါနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအောဝ်ႏကျံႏစယ်ႏယူႏမွေးရောင်နာႏ လိုꩻသီးယံကလွေꩻအုံနွောင်ꩻ[[လာ]]အလောင်းအတာႏ ကျိုꩻစာႏပြဲင်ႏရောင်ပငါပရာꩻတဲင် ခမ်းထီမုဲင်အီႏအောင်ႏရီးရီးကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီသွဥ်းသီးအောဝ်ႏပွောထွားနောဝ်ꩻသွူ။ လွေꩻ လာ လောင်းခရာႏ မိဥ်ႏအောင်ႏလꩻထွူလဲ့ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးယို လွေꩻ[[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ လွေꩻ[[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏအလင်ဖိုင်ႏအတာႏ ယံကလွေꩻလꩻနွောင်ꩻ ယံကအုံလꩻနွောင်ꩻရေꩻ အီႏသောင်ႏသာမတ်မတ် အီႏမာꩻလွဥ်လွေꩻထဲင်း ကရိုꩻယို ယူးနေးတဲ့အောဝ်ႏသေနွောင်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏ]]လောင်း ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာꩻအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏဒုံးကျောင်ႏတန် အာႏသန်တလာစားသွူ။ [[ဒုံးကျောင်ႏ]]စားနောဝ်ꩻပွုံႏရုတ်ပွိုင်နောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ဒုံးကျောင်ႏကအွဥ်ႏထင်ႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏထျꩻနုဲင်းယိုခါသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ မိဥ်ႏအောဝ်ႏအာႏကာႏသစခန့်တထွောင်းထျꩻ မိဥ်ႏလွေꩻသွုပ်ထဲင်ႏနောဝ်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏရွုတ်ပွိုင်ယို အီႏကွာႏထိုတဗွိုန်တောဝ်ႏဒွုမ်လာꩻလာꩻသွူ။ အောဝ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ အီႏကျောင်ႏထန်ႏစဗာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏနမ်းပွိုင်ယို ချော်ꩻပြေခရာႏ တလိုးတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ ကျောင်ႏထန်ႏစခိန်ႏတွင်ꩻ တခံႏဗာႏတောဝ်ႏဒွုမ် မွိုင်နှုန်ꩻထိုလွဥ်ꩻအာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏယို မာꩻခွောင်ခွောင်နေး တလိုႏတောဝ်ႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အီႏလွေꩻလာလောင်းအတာႏ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း အလွိုးအီႏကျောင်ႏထင်ႏစွဥ်ႏတရွဥ်းဗော့ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻအကို အီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်းအတာႏ အီႏသွုံꩻဗာႏအာႏကာႏသယာဥ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ် ကအီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်ႏယို လင်ꩻနွောင်ꩻဗာႏ ယွယွသာႏသာႏသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အောဝ်ႏ လာ အလောင်း အီႏကျောင်ႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ စီႏရင်ႏဖျင်ခါꩻမှု အောဝ်ႏဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသအရန်းရန်းထွူ ကလꩻလွဥ်ဒါႏအမော့အကျုံႏ ကသေလွဥ်ဒါႏအချက်ဖိုင်ႏအလꩻ အွဥ်ႏအခေးခံႏလွေꩻတွော့ꩻ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာအတာႏ နေးအာႏခွုမ်မာလွဥ်တဲင် ၁၉၆၉ နောင်ႏအကို လလွဥ်ခန်းအောင်ႏမျင်းမှုနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ စူလုဲင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသားခင်ႏအွဥ်ႏခွိုင်းလင်ꩻလꩻလာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသဝါးသားလိုꩻရုဲင်းစွန်ꩻထီထင် နေးလ်အမ္မသထရောင်း တောမ်ႏ အဲစ်ဒဝေဥ် အောလဒရေဥ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းလွေꩻတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လင်ꩻနွောင်ꩻလာအလောင်းလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻဆောင်ႏရွက်ပါ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏသွူ။ ခွိုင်ႏကာႏနီꩻလိုꩻသီးကကျောင်းဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻအာ ကျောင်ႏဝုဲင်းအောင်ႏနွောင်ꩻထွူလꩻလဲဥ်း [[အာႏကာႏသ]]ကိုတဲင် နုဲင်းဆလယို အတွိုင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၁၂ နီꩻ၊ ယူရီဂါဂါရင် (ရုသျား) ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] ကရိုꩻဒျာႏ ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏခမ်းဖာႏတဲင် မာꩻလွေꩻကျောင်ႏဝုဲင်းမုꩻ ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏ ၁ လေပ် ည ၄၈ မိနစ်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ မေလာ ၅ နီꩻ ။ အလန်သျှဲစ်ပတ်(အမေႏရိကန်ႏ) ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[ဖရီးဒမ်း ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital trajectory)တွော့ꩻ ကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကို ၁၅ မိနစ် ၂၂ သဲစ်ကန့်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၂၁ နီꩻ ။ ဗာစီးဂရေတ်သမ် (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[လေတ်ဘာတီဗဲ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင်  ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻဖျင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital flight) သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်း၊ သြဂတ်သ်လာ ၆ နီꩻ။ ဂါမန်တီတော့ (ရုသျား) ဝါး [[ဗော့သတော့ ၂]] အာႏကာႏသယာဥ်(ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏ)တွော့ꩻ အာႏကာႏသအကိုညခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏ ၁၈ မိနစ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ ဖေဘရူဝါရီလာ ၂၀ နီꩻ ။  စွန်ဂလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[ဖရေန်းဆေတ် ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ  ၃ လေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၄ နားရီႏ ၅၅ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ မေလာ ၂၄ နီꩻ ။ သကော့ကာပဲဥ်တာ ( အမေႏရိကန်ႏ) ဝါး [[သြရိုရာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏသွံလေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၅၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သလာ၁၁- ၁၄ နီꩻ ။ အဲစ်ဒရီယန် နီကိုလာယဲစ် တောမ်ႏ ပေဗယ် ပိုပိုဗေတ်(ရုသျှ)သီး ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၃]] တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ် တဖြာꩻတဆွိုင်ꩻတဲင် ပထမအလဲင်ႏ နီကိုလာယဲစ်နောဝ်ꩻ ၉၄ နားရီႏ ၂၂ မိနေတ်အကို လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လေိမ်ꩻ၊ ပိုပိုဗေတ် နောဝ်ꩻ ၇၀ နားရီႏ ၅၇ မိနေတ်အကို လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၃ နီꩻ ။ ဝေါ်လတာ သျှီးရား(အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးတောမ်ႏ [[သေတ်ဂမာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻ ည ၉ နားရီႏတောမ်ႏ ၁၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၅-၁၆ နီꩻ ။ လီရွီုင်းဂေါ်ဒွန်ကူးပါး (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ ဖေ့(တ) ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၄ နားရီႏ ၂၃ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၄-၁၉ နီꩻ ။ ဗယ်လာရီယန် ဗုဲင်ကော့သကီ(ရုသျှ) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၈၂ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၁၉ နားရီႏ ၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၆-၁၉ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဗုဲင်ကော့သကီ အောဝ်ႏကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုကျာꩻ ဗလေဥ်တီနာတရဲစ်သျှကိုဗာ(ရုသျား) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ဝွေꩻနောဝ်ꩻထွာ အရီးစသွတ်ꩻ လိုꩻမူႏဝါးအာႏကာႏသယာဥ် လိုꩻမူႏရုဲင်းတဖြာꩻတွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၀ နားရီႏ ၅၀ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၄ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၁၂ နီꩻ ။ ဗလာဒီမာကိုမာရော့၊ ကွန်သတန်တေဥ်း ဖီယော့တေတ်သတော့ တောမ်ႏ ဗိုးရေတ်ယီဂိုရော့ (ရုသျား) သီးသွံဖြာꩻယို တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၄ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၈ နီꩻ။ အလဲစ်သီ လီယိုနော့ တောမ်ႏ ပေဗယ်ဗယ်လျာယဲစ်(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၂]]  အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွင်ꩻ လီယိုနော့ ယို အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ထန်ႏအာႏကာႏသယာဥ်ဖဲ့ꩻထန်ႏထွူ ထောင်လွေꩻတဖူꩻ ခင်ႏကာအာႏကာႏသထာꩻ‌ေခြင်ကိုသွူ။ လီယိုနော့ အုံဖွို့တောဝ်း ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ ကျောင်ႏဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို ညမိနေတ် ၂၀ ပိဥ်သွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၁၈ လေပ် ည ၂၆ နားရီႏ ၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၂၃ နီꩻ ။ ဗာစီး ဂရေတ်သမ် တောမ်ႏ စွန်ယန်း(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏကျောင်ႏလေပ်ဟမ်းတွင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ကျောင်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏထိုꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻသွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၃ လေပ်၊ ည ၄ နားရီႏ ၅၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ။ ဇွန်လာ ၃-၇ နီꩻ ။ စေင်း မဲစ်ဒီဗေတ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွပ်ဝုဲက် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကျာꩻ ဝုဲက်နွို့အာႏကာႏသကို ထန်ႏထောင်တဖူ မိနေတ် ၂၀ သွူ။ ဝွေꩻသီးလေပ်ဟမ်ႏ ၆၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၉၇ နားရီႏ ၅၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သ်လာ ၂၁-၂၉ နီꩻ ။ ဂေါ်ဒွန်ကူးပါး တောမ်ႏ ဆျားကွန်ရဲစ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၂၀ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၉၀ နားရီႏ ၅၆ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်း၊ ဒီဇေဥ်ဘာလာ ၄-၁၈ နီꩻ ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် တောမ်ႏ စိန်းလိုဗယ် (အမေးရိကန်ႏ)သီး ဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၀၆ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၃၀ နားရီႏ ၃၅ မိနေတ်တဲင် ပထမ အရီးစ ဒင်ႏနွောင်ꩻ အညသွတ်ꩻ စံႏခိန်ႏသွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ ဒီဇေဥ်ဘာလ ၁၅-၁၆ နီꩻ။ ဝေါလတာသျှီးယား တောမ်ႏ တောမတ်သတဲစ်ဖို့(အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ယံကဆွို့သွုပ်နွောင်ꩻ စေဥ်မီနီ ၇ အတာႏ လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၅ နားရီႏ ၅၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၃-၆ နီꩻ ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့ တောမ်ႏ ယူစေဥ်းသာနန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး လေပ်လွေꩻဟမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၉]] အာႏကာႏသယာဥ် ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၂ နားရီႏ ၂၁ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၆-၁၇ နီꩻ ။ နေးလ်အမ္မစထရောင်း တောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၈]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻခွယ်ꩻ ည ၁၀ နားရီႏ ၄၂ မိနေတ် တဲင် ပေါင်ꩻဆွို့သွုပ်တောမ်ႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏ ကအောဝ်ꩻလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻအာႏကာႏသကိုသွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈-၂၁ နီꩻ ။ စွန်ယန်း တောမ်ႏ မုဲင်ကယ် ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၃ လေိမ်ꩻ ည ၇၀ နားရီႏ ၄၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ သဲစ်တေဥ်ဘာလာ ၁၂-၁၅ နီꩻ ။ ဆျားကွန်ရတ် တောမ်ႏ ရစ်ဆတ်ဂေါ်ဒွန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ နိုဝေဥ်လာလာ ၁၁-၁၅ နီꩻ။ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွင်အောလ်ဒရေဥ်(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ဝါးတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၂]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၅၉ လေိမ်ꩻ ည ၉၃ နားရီႏ ၃၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈ နီꩻ ဗꩻတွိုႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၅ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ် ၃ ဆွိုင်ꩻ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကထွာဒါႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] ၊ ၁၁ တောမ်ႏ ၁၂ ဖိုင်ႏယို သွုပ်ဆွိုက်လꩻနွောင်ꩻလွေꩻ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏကျောင်ႏဝုဲင်းဒါႏ အစီးနား ဒုံးကျောင်ႏထွူ သဲင်လွဥ်ချာနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏပငါပရာꩻသွူ။ *၁၉၆၇ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၂၃ နီꩻ။ ဗလာဒီမာ ကိုမာရော့(ရုသျား) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ည ၂၄ နားရီႏ ၃၀ မိနေတ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်အဆွိုင်ꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ အရီးစပထမသွတ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစမ်ꩻဒျာႏ အာႏကာႏသစခန်ꩻအနေႏဒျာႏသွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ ကိုမာရော့ ကသဲင်ꩻချာဟမ်ႏခိန်ႏတွင်ꩻ အာႏကာႏသယာဥ်ကုဲင်ထိုꩻတဲင် သီကုဲင်ထိုꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၁၁-၁၂ နီꩻ။ ဝေါ်လတာသျှီးယား၊ ဒွန်အဲစ်သယ် တောမ်ႏ ဝေါ်လတာ ကန်နေဥ်းဟမ်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါႏလွေꩻ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၇]] တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၆၃ လဲင်ႏ ည ၂၆၀ နားရီႏ ၉ မိနေတ်သွူ။ အောဝ်ႏဟမ်ႏလေပ်ဗဲဥ် တဖူꩻအလောင်း တွယ်ႏပါ ရွုတ်မွဥ်ငေါဝ်းဟွိုန်တဲင် ပထမသွတ်ꩻအနေႏ တွယ်ႏထူႏပသာသဲင်ꩻသတင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၂၆-၃၀ နီꩻ။ စျော်စီ ဗယ်ရီဂို ဗဝုဲင်(ရုသျား) ဝါး [[သိုယု ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လဲင်ႏ၊ ည ၉၅ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ ဒီသေဥ်ဘာလာ ၂၁-၂၇ နီꩻ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် ၊ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ ဝီလျံအန်းဒါး (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်း [[အပိုလို ၈]] အာႏကာႏသစခန်ႏယာဥ်တဲင် လေပ် လာ ၁၀ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၁၄၇ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၇ နီꩻ။ ဗလာဒါမာသျှဲစ်တာလော့(ရုသျှ) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၄]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၅-၁၈ နီꩻ။ ဗောရေတ်ဗော်လီနော့၊ လယ်လဲစ်သေအီ ရဲစ်လီသီယဲစ် တောမ်ႏ ယဲစ်ဗာ စီနီ ခရုနော့(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[သိုယု ၅]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၉ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၄၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၈ နီꩻ။ အာႏကာႏသအကို ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏခါꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ် [[သိုယု ၄]] တောမ်ႏ ၅ ဖိုင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတွင်ꩻ ပေါင်ꩻဆွို့ သွုပ်ဆွိုက်နွောင်ꩻလို့ဝါင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၃-၁၃ နီꩻ။ စေင်းမဲစ်ဒီဗေတ် ၊ ဒေးဗေတ်သကော့ တောမ်ႏ ရပ်သဲ သျှဝိတ်ကတ် (အမေးရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၉]] တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၅၁ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၄၁ နီꩻ ၁ မိနေတ်သွူ။ အပိုလို ၉ အာႏကာႏသယာဥ်နောဝ်ꩻ ယာဥ်လင်ꩻလာ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ အဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၈-၂၆ နီꩻ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့၊ ယူစေဥ်းသာနန် တောမ်ႏ စွန်ယန်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါးတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၁၁]] တဲင် လင်ꩻဗော့ꩻ လာ မဲ့ငါထျꩻ တွိုႏလွေꩻ ၉ မဲင်ႏရပ် ည ၁၉၂ နားရီႏ ၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၆-၂၄ နီꩻ။ နေးလ်အမ္မသထရောင်း၊ အဲစ်ဒဝေဥ်အောလဒရေဥ် တောမ်ႏ မုဲက်ကယ်ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အရီးစ ပထမသွတ်ꩻအနေႏ လင်ꩻလꩻနွောင်ꩻ လာ အလောင်း လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻလွေꩻပါနွောင်ꩻ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏတဲင် ည ၁၉၅ နားရီႏ ၁၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၇၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၄ - စွန်လာ ၂၂ နီꩻ။ ဆျားကွန်ရေတ်၊ စေင်းဘဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်ဇ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးတောဝ်ႏ [[သကုဲင်းလဲစ် ၁]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၃၉၅ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၈ နီꩻ ၄၀ မိနေတ် သွူ။ စကုဲင်ႏလဲစ် ၁ ကရိုꩻယို အာႏကာႏသအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအရီးစသွတ်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:မွူးအစွိုꩻဗူႏ]] [[Category:ထောင်ထွား ကာႏကာႏသ]] c0z9qbmf4flpii8l57vjicrdtzzpmzp 31790 31789 2025-07-09T10:21:57Z Khun Sein 844 မွဥ်းဖျင် 31790 wikitext text/x-wiki [[File:AS11-40-5964 (21037459754).jpg|thumb|[[:en:Buzz Aldrin]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသပညာႏသျင်ႏတဖြာꩻ ကထင်ႏလွဉ်ꩻဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]ဂြိုဟ်ႏတုခိန်ႏ အဝ်ႏထူႏ [[:en:core sample|ဟံႏတခြိုꩻတစွိုးစွိုးနမူႏနာႏ]] [[လာ]]လောင်းကျာꩻပုင်ႏ]] [[File:PIA16239 High-Resolution Self-Portrait by Curiosity Rover Arm Camera square.jpg|thumb|Self-portrait of [[:en:Curiosity (rover)|''Curiosity'' rover]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ ကာꩻထောင်ထွားမားဂြိုဟ်ႏ အဝ်ႏထောင်ထွားထာꩻ [[မားဂြိုဟ်ႏ]]လောင်းပုင်ႏကျာꩻ]] '''ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသ''' ({{lang-en| Space exploration}}) ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻသွူ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ တောမ်ႏ အာႏကာႏသ အနယ်ꩻပညာႏတဲင် ကထိုမ်ႏလယ်ႏထောင်ထွား ကလွူꩻလေ့လာဒါႏ အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းကီ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ထာꩻမာꩻတန်ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။<ref> {{cite web | url = http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | title = How Space is Explored | publisher = NASA | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20090702153058/http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | archive-date = 2009-07-02 }}</ref> နီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား ကလွေꩻသဲင်ꩻဒါး အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်ကိုယိုနောဝ်ꩻ ခွိုင်းကားတဲင် ကစွဉ်ꩻသွီႏစွဉ်ꩻသက် မာꩻဗာႏနေး ထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအကို ထွာအထိုသွတ်ꩻထာꩻမာꩻတဲင် ကွပ်စွဉ်ႏ[[ဒုံးကျောင်ႏ]]တန် (Rocket) နွန်ႏတရန်အာႏ ကေးဇူꩻမꩻတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားအီနွောင်ꩻဗာႏ [[အာႏကာႏသ]] နောဝ်ꩻသွူ။ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသအတာႏ နီလိုꩻသီး ထိုမ်ႏကျံႏအနယ်ꩻတယ်ႏစ နေင်ႏ ၃၀၀ လွို ကာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၆၀၁) တောမ်ႏ (၁၆၀၂) ကိုခိန်ႏတွင်ꩻ [[ဂျာမန်လိုမျိုꩻ]] [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏသျင်ႏ [[ယောဟန်ကပ်ပလာ]] (Johannes Kepler) ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာႏသအကို [[ဂြိုဟ်ႏ]]ဖိုင်ႏ(Planets) [[လေပ်ဗဲဉ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ|ကလေပ်ရွေꩻလွေꩻတဖူꩻ]](Orbits)တဲင် ဟဲ့ꩻဖန်အွဉ်ႏထွော့တဖူꩻရွေꩻတာႏအနယ်ꩻ လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း ကျံႏစယ်ႏယူႏလွေꩻပါ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုတာႏ [[အာႏကာႏသကာꩻကွင်ႏ]] (Space Ship) အီႏကျောင်ႏ လွေꩻနွောင်ꩻအီတာႏ [[အနယ်ꩻပညာႏ]]ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလွဉ် ၁၆၈၇ ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ [[နျူတန်|ဆာအုဲက်ဇက်နျူတန်]] (Sir Issac Newton) ထေဖော်ႏထန်ႏလွဉ် ရုဲင်ꩻတသွိုးမှုအတာႏစီꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ စီꩻကမ်ꩻဥပဒေႏဖိုင်ႏယိုနောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ကပ်ပလာ နယ်ꩻစီꩻကမ်ꩻအတွိုင်ꩻ အီႏထောင်ထွာႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုတာႏ ထွာလွဉ် အခေႏခံႏအချက်ဖိုင်ႏနုဲင်းနုဲင်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကတင်ႏသျာꩻအတာႏ အွဉ်ႏနယ်ဗာႏသက်သေႏဥပမာႏအနေႏ [[နျူတန်ရုဲင်ꩻတသွိုးမုတတိယဥပဒေသ]]အကို ခွိုင်ႏကားတဲင် ရုဲင်ꩻတသွိုးမုယို ဗွိုန်ပီအာႏနွန်ႏတရန်ချာမှုအောဝ်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်လွေꩻ ဒုံးကျောင်ႏတဗာႏ ပွိုးထာꩻမုဲင်ꩻ ကကျောင်ႏထင်ꩻနွောင်ꩻလွေꩻအခရာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ် ၁၉၀၃ ဗာႏနေင်ႏကို ရသျားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏ ကွန်စတန်တေဥ်း အီ သီယိုကော့ဗ်သကီး (၁၈၅၇- ၁၉၃၅) ထေထန်ႏလွဉ်လိတ် [[အာႏကာႏသယာဥ်]]ဖိုင်ႏ ဖေႏကကျောင်ႏထင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ သွုံꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းအကျောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ရောဗတ် အိတ်၊ ဂေါ့ဒပ် တောမ်ႏ [[ဂျာမနီခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ဟာမန်းအိုဗတ် သီႏဖိုင်ႏယိုတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ တဲင် လွေꩻသဲင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်မာꩻသောင်ႏသာလွေꩻရောင်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၁၉ နေင်ႏကို ဂေါ့ဒပ် ယို ပထမအစသွတ်ꩻ မာꩻထွင်ႏနွောင်ꩻ မေႏဆာႏထီ(လောင်စာရည်) ကအီႏသွုံꩻအီဒုံးကျောင်ႏတာႏတဲင် ကအုံကွမ် တွိုင်ႏပင်ႏဒေါ့ꩻရီခါꩻဒါႏ အီႏအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏနွောင်ꩻထေ့ဒုံးကျောင်ႏ “[[လာ|လာလောင်း]]” ခရာႏတောမ်ႏ ကကျောင်ႏထိုနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းခရာႏအတာႏ ထေပြန်ႏလွေꩻလိတ်အခေႏခံႏဥပဒေသဖိုင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၅၇ ဗာႏနေင်ႏ အောက်တိုဘာလာ ၄ နီꩻယို ထွာ အာႏကာႏသခေတ်စမွူးနီꩻတဲင် တယ်ႏစမွူးနီꩻနောဝ်ꩻထွူ အာႏကာႏသအကို ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ထိုတသွောင်ႏလွဥ်စွဉ်ႏ တလဲင်ႏချင်ႏသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ရုသျှားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး အွဉ်ႏစွꩻစသွတ်ꩻ [[သပွတ်နစ်-၁]] (ရသျှား: Спутник-1; အင်္ဂလိပ်: [[Sputnik-1]]) [[ဂြိုဟ်ႏတု]]တဖြုံႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်းဖာႏတကီ ထင်ႏထိုစွဉ်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၅၈ မဲင်ႏတဲင် သွုံꩻတောမ်ႏရေဒီယိုအွဉ်ႏနယ်ချက်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ ပသာချာနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အွဉ်ႏသော့ꩻတောဒင်ႏပါ [[သိပ္ပံ]]ကိရိယာႏခြွိုင်းဖိုင်ႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အွဉ်ႏစွꩻသွုပ်ယင်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအကို အီတေားသော့ꩻပါ “လုဲက်ကာ” ကရိုꩻဒါႏ ထွီႏတဗာႏတောမ်ႏ သေင်ႏ/ ဟန်ႏအိုသိဉ်ဟန်ႏအိုလာႏ ထာꩻမွူးထာꩻပေႏဖိုင်ႏတဲင် ကအွဉ်ႏဆွို့သွုပ်ခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအလꩻ “လုဲက်ကာ” သွီႏကလွေꩻလေပ်သွီႏဖြွီꩻကို၊ သꩻအောင်ကတသွိုး၊ သွီႏတိတ်ꩻနျꩻအာႏ စတဲင်အချက်ဖိုင်ႏယို သွုံꩻတောမ်ႏ ရေဒီယိုတဲင် ပသာချာဖေႏနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ ကသေနာႏသေꩻခါꩻ အွဉ်ရီး “ယူးဟို့ꩻဗွာ”ဖိုင်ႏ နမ်းခန္ဓာႏထာꩻမာꩻ မာꩻပုင်ႏမာꩻနယ်ꩻအလꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကို ခိဉ်ႏတွယ်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ကိရိယာႏထွူ သွုပ်ဆွိုက်တေဉ်ႏတေဉ်ႏခွေါင်ခွေါင်သေꩻခါꩻ ယူးဟို့ꩻဗွာတဗာႏတွော့ꩻ အွဉ်းစွꩻထင်ႏဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻသွူ။ ထူႏဆွမ်ꩻချာနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကပသာချာ သတင်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ သေလꩻ”ယူးဟို့ꩻဗွာ” ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အွဥ်ႏစွꩻစမ်ꩻ စပွတ်နစ်-၁ ထွူ ညလွဉ် ၄ နေင်ႏရပ်တွင်ꩻ ခွိုင်ႏကားတဲင် လိုꩻသီးလယ်ႏထိုမ်ႏထောင်ထွား သမဲင်ꩻ အကို ဆို့ꩻလꩻနွောင်ꩻ အတန်သွတ်ꩻ အောင်ႏနွောင်ꩻမုတဗာႏသွူ။ အောင်ႏနွောင်ꩻမုနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် လိုꩻတဖြာꩻ လွေꩻလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကို အရီးစပထမသွတ်ꩻတဖူꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၁ ဗားနေင်ႏ ဧပြီလာ ၁၂ နီꩻ နောဝ်ꩻ ရသျား[[မေႏထာꩻကျောင်ႏ]] တပ်ပိုလ်ႏပေႏတဖြာꩻကမိဥ်ꩻဒါႏ ယူရီအလက်စီယီဗစ်ဂါဂါရင် ထိုမ်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီအထို မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၁၁၀ တောမ်ႏ ၂၀၃ မဲင်ႏခါႏ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တစ်လေိမ်ꩻ ည ၁၀၈ မိနစ် နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ၁ လာအကို ဒိုဖြွဥ်ဟမ်ႏတလီꩻထု ကျောင်ႏထင်ႏဖျင်ယင်းသွူ။ ၁၉၆၁ နေင်ႏ ဇွန်လာ ၅ နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏသင်ဘော်ꩻထီတပ်]] မေႏထာꩻကျောင်ႏဝါးသား အလန် ဗီ၊ ရှက်ပတ်(အဖြာꩻပေႏ) ဝါႏထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ်တဆွိုင်ꩻ တွိုႏထင်ႏအထို ၁၁၇ မဲင်ႏပိဉ်သွူ။ ကကျောင်ႏထင်ႏ နုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ယံကထိန်ꩻလꩻအာႏကာႏသယာဥ်အတာႏ သော့ꩻဆင်သေꩻခါ အထိန်ꩻခလုတ်ဖိုင်ႏတဲင် ရှက်ပတ်ယို ကားတဲင်အာႏကားသယာဥ်ခွိုင်ႏကကျောင်ႏတွင်ꩻ ထိန်ꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသယာဥ် ထွာပထမသွတ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနေင်းနောဝ်ꩻအကို တွိုႏလွဥ် ဇူလိုင်လာ ၂၁ နီꩻနောဝ်ꩻ ဗာဂျီဂရစ်ဆမ် ကရိုꩻဒါႏ [[အမေႏရိကန်ႏတလီꩻတပ်]] (မေႏထာꩻကျောင်ႏတပ်) အရာႏအောဝ်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻ ဝါးထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ် ဗွိုန်နုဲင်း ရှက်ပတ်အတွိုင်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻနေနေ တွိုႏ သြဂုတ်လာ ၆ နီꩻနောဝ်ꩻ ရသျားမေႏထာꩻကွင်ႏဝါးသား ဂါမန်အက်စတီးတော့ ယို သွုံꩻဒုံးကျောင်ႏပသာအာႏတွော့ꩻ တွိုႏလွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖားလေပ်တဖူꩻအကိုတဲင် ညအခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏတွင်ꩻ လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ပိဉ်သွူ။ [[File:Aldrin Apollo 11 original.jpg|thumb| Astronaut [[Buzz Aldrin]] had a personal Communion service when he first arrived on the surface of the [[Moon]].]] ၁၉၆၁ နေင်ႏကို အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ]]လောင်း လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻချာငါ အာႏကာႏသတဖူꩻဖိုင်ႏ အောင်ႏမျင်ႏထွူတဲင် တယ်ႏစနေင်ႏနောဝ်ꩻထွူ ထာꩻမာꩻထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသယို ထင်ႏထိုတသွောင်း လွဥ်စွဥ်ႏသွူ။ အုံညလꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသအကိုလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအာပါ အာႏကာႏသယာဥ်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ တဆွိုင်ꩻတောမ်ႏတဆွိုင်ꩻ သွုပ်ဆွိုက် လွေꩻသဲင်ꩻချာငါလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်ႏ ထန်ႏထိုꩻအာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လွေꩻခင်ႏ ထောင်ကာႏချာငါစမ်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]] ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်တသေႏသေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတာႏလဲ့ စမ်ꩻထွာႏ အောင်ႏမျင်ႏလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ ဇူလိုင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ ခွိုင်ႏကားနီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအကို လꩻလွဥ်ခန်းအထူꩻချာꩻသွတ်ꩻ အဆန်ꩻသွတ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏမုꩻနီꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် မွူးနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသီးလင်ꩻယမ်ႏနွောင်ꩻလꩻ [[ထင်ႏလာလောင်း|လာမဲ့ငါလောင်း]]နီꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် နီꩻလိုꩻသီးအီႏလꩻချာလွဥ်ꩻ အကျိုꩻကေးဇူꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရမ်ꩻဆယူႏတသေလို့လို့တောဝ်းဒွိုန်းသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး တောမ်ႏ [[အင်ဂျင်နီယာ]]ဖိုင်ႏ ရိုꩻ ထူႏသုင်ꩻတောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွုပ်ဆွိုက်ရေꩻ တောမ်ႏ လွေꩻသဲင်ꩻချာငါရေꩻဖိုင်ႏ တိုꩻတက်ထင်ႏထိုတသွောင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ ထာꩻကျမ်ႏဟောဝ်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏခါꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီး ကအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသယို လꩻလွဥ် ခမ်းထီအတာႏ အမျိုꩻသာꩻအတာႏ ဂုဏ်ႏသိက္ခာႏထိုအီငါႏတဲင် လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုယို အရေꩻတန်ငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻဖဲ့ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဖိုင်ႏအတာႏ အောင်ႏနွောင်ꩻလွေꩻအာႏကာႏသယို ဗွိုန်ပီနုဲင်း လꩻလွဥ်[[စူခွုမ်]]တသာသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရေꩻတန်သွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသတဲင် သေနာႏလွဥ် [[မွူးအစွိုꩻအဗူႏ|မွူးစက္ကျာႏဝဠာႏ]] တောမ်ႏ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻခရာႏ ထာꩻသေတသာဖိုင်ႏယို ထွာအီအဟောဝ်ဖဲ့ꩻသွူ။ ထာꩻသေတသာနောဝ်ꩻ ယိုခါအတာႏ နီသွဥ်းသီးကထင်ႏကော့ꩻမောင်ꩻအတွိုင်ꩻ ဖေႏလꩻအီနွောင်ꩻဒါႏ အကျိုꩻကေꩻဇူꩻသွူ။ ==အာႏကာႏသထာꩻခြေင် ကရိုꩻနဝ်ꩻ== အာႏကာႏသကရိုꩻနောဝ်ꩻ အရပ်ဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ အွဥ်ႏထွော့ခါꩻအဲဥ်ထောဝ်ႏ အသွတ်ꩻအဆွိုႏအောဝ်ႏတောဝ်ႏ လုဲင်းလဲ့လွဥ်ꩻငါး ထာꩻပြင်ႏတန်ဒျာႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ကဗွောင်ဖွင်ꩻခါꩻ အာႏကာႏသ အဓိပ္ပါယ်ႏကိုတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻ ငေါဝ်းသွုံꩻတဲ့နောဝ်ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအခါႏကိုမိဥ်းတဲ့ ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻ သꩻယူႏ သဖော်ꩻထူႏဖိုင်ႏ တဗွိုန်နုဲင်းတောဝ်း လို့ဝါင်ꩻလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို လွောမ်လေပ်ခါꩻတောမ်ႏ တလီꩻထုတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလဲ့ တလီꩻထု ကွဲဗွိုဗွိုလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ တခြိုꩻဝတ္ထုဖိုင်ႏ မိဥ်ႏကာႏဖျတ်လွေꩻ [[တလီꩻနမ်း]]အကို တွိုႏလွေꩻ အရဲအကာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းတစိစိခင်ႏလမ်းအစယို ဟဲ့ꩻ အာႏကာႏသ ရိုꩻတဲင် ယူႏခွုမ်နောဝ်ꩻစားသား ပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ တလီꩻထု ၉၉ % ယို အောဝ်ႏဗော့ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားဆကီ မဲင်ႏ ၂၀ ကထိုရပ်လွုမ်ꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်နဲတဲင် ကွပ်တလီꩻထု ပွစ်ꩻဒုတ်တဲင် ဂြိုဟ်ႏတုလွေꩻယွိုက်ထိုꩻထွူ ထဲ့လင်ꩻလူး တလီꩻထုကယွိုင်းဒွိုန်ထဲင်းဒါႏ တလီꩻထုအခေါဝ်လဖဲ့တွော့ꩻ မေႏခိုးထိုꩻဒါႏသွူ။ ယူႏလက်ခံႏစွဥ်ႏ နုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ကမာꩻမွေႏဗာႏဖိုင်ႏအလꩻ တယ်ႏစဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီ မဲင်ႏ ၁၀၀ မာꩻကီနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသအစနောဝ်ꩻသွူ။ ပညာႏသျှင်ႏယင်ဟန်ႏ ကဟဲ့ꩻဖန်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအာႏကာႏသ ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တယ်ႏဟမ်ႏမဲ့ငါဗထိုလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၄၀၀၀ ရပ်သွူ။ တယ်ႏဟမ်ႏ ဗꩻထမ်အထိုမဲင်ႏ ၄၀၀၀ အကို ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတောမ်ႏ တျာႏမေႏစွန်ꩻအာနိသင်ဖုင်ႏ အာႏ သန်လွိုကယ်ꩻသွတ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတလီꩻထု ဖဲ့ꩻထန်ႏဖုင်ႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကာႏသယို ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်း ရင်းအီႏဒေါ့ꩻဗာႏနေးနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထာꩻခြေင်နယ်ႏ ဗလာနယ်ႏဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻသွူ။ ထာꩻခြေင်နယ်ႏဒေႏသကို ဆာႏကုဲင်လီ အောဝ်ႏလွင်ꩻအောဝ်ႏလိင်ꩻ တငီႏတငါဖုင်ႏ၊ တအိုမုတ်ယွိုင်ႏဖွန်ႏအောဝ်ႏဖြယ်လွင်ꩻဖုင်ႏ တောမ်ႏ ပလာစမာ (ယုဲင်ꩻထီ) မိဉ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ တလီꩻလွီးကထွာဒါႏ အိုင်ယွန်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလွီး နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏနောဝ်ꩻကဲဥ်းအာအာထွာဒျာႏ ဟုဲက်ဒရိုစေဉ် ဖိုင်ႏတဲင် ပညာႏသျင်ႏသီးယင်ဟန်ႏကထင်းနောဝ်ꩻတဲ [[ဟိုက်ဒရိုဂျင်]]ယို ထာလယ်ႏကွို့ꩻတလီꩻလွီႏထု အထန်ႏဖဲ့လွုမ်မကောင် နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့အောဝ်ႏရိုꩻသွူ။ လာ တောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏခါႏ ကထွာဒါႏအာႏကာႏသတကွို့ꩻတခေါဝ်ယို ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏဟဲ့ꩻဖန် စစ္စလူနာစပေ့ သွူ။ စစ္စ ကရိုꩻယို အဖဲ့ꩻယို ၊ လူနာ ကရိုနောဝ်ꩻ လာ၊ စပေ့ နောဝ်ꩻ တလီꩻငါတဲ့အဲဥ်ထောဝ်းထာꩻခြေင်ခြေင် နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အကွို့ꩻနောဝ်ꩻအကို အခေါဝ်ကကွဲဗော့ꩻဗော့ꩻလွေꩻလာနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်တဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကွဲသန်သန်လွဥ်သွူ။ လာကလေပ်ဒါႏဟမ်ႏတွင်ꩻ လာတဲ့နောဝ်ꩻ ဟမ်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဝေ့တပန်ႏချာ ဝင်ရိုးကြဲင်ႏအတွိုင်ꩻပငါပရာꩻတဲင် လာတောမ်ႏဟမ်ႏကတွိုႏလွဥ်အဗော့ꩻသွတ်ꩻတွင်ꩻမိဥ်ႏတဲ့ အောဝ်ႏညာꩻနေကဒွိုန်း မဲင်းပေါင်ꩻ ၂၂၀,၀၀၀ လွိုတဲင် သွုံꩻနေးဒုံးကျောင်ႏတွော့ꩻ မိဥ်းလွေꩻထေ့လာယို ကာႏလွေꩻဗာႏကဒွိုန်း မဲင်ႏညာꩻပေါင်ꩻတခွိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တောမ်ႏ လာ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏနီစားယို ထဲ့တွိုႏဒင်ႏလူးလွေꩻနွောင်ꩻ အဗော့ꩻအညာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်း ညာꩻလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻတသန်ႏရပ် လွုမ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အရပ်ဖိုင်ႏကိုနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏဂြိုဟ်ႏရံႏကထွာဒါႏ ဗွိုန်နုဲင်း [[လာ]] ယို တအောဝ်ႏနွောင်ꩻထဲင်းတောဝ်းသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် ဟမ်ႏ ခမ်ႏဖာႏတောမ်ႏ လာ ယိုနီဖြုံႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ တထွို့ꩻခါꩻနွောင်ꩻတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏဖေႏကအောဝ်ႏစွူစွူ အခင်ႏလမ်းတာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မွူးစက္ကျဝဠားအကို ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလွိုင်ႏအာႏဒါႏ အာႏကာႏသကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အောဝ်ႏထဲ့ဒင်ႏလူးလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏအလောင်းသွူ။ အရပ်အခေါဝ်နောဝ်ꩻအကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အာႏတလာကယ်ꩻထဲင်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအစသွူ။ ဂြိုဟ်ႏစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏလွိုင်ႏအာစွစ်ꩻထာꩻ အာႏကာႏသအကိုနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ လာဖိုင်ႏယို အောဝ်ႏတောမ်ႏပဲင်ႏရာꩻဆဲင်ႏရာꩻ ထွိုꩻငင်ႏအာႏနယ်ႏပငါပရာꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလီထာꩻ အာႏကာႏသအကို ကအောဝ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးလွေꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖြုံႏတောမ်ႏ တဖြုံႏယို အောဝ်ႏညာꩻယော့မွေႏငါႏဖိုင်ႏသွူ။ အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၉၃,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်ပိဥ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏကအောဝ်ႏဗော့ꩻသွတ်ꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏနောဝ်ꩻ သောကျာႏဂြိုဟ်ႏတဲင် ကဗော့ꩻသွတ်ꩻခိန်ႏမိဥ်းတဲ့ ညာꩻကဒွိုန်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၂၅,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏစွစ်ꩻအာဒါႏ အာႏကာႏသကိုယို အာကယ်ꩻကာႏလွိုထဲင်း ကအောဝ်ႏညာꩻသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏ ကမိဥ်ꩻ ပလူတိုဂြိုဟ်ႏ လေပ်တဖူꩻသွူ။ မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းဒွုမ် အာႏကလို့ထိုꩻ အရပ်ခင်ႏလမ်းယို အာႏကာႏသနယ်ႏလို့ခင်ႏလမ်းတဲင် ညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻကိုနောဝ်ꩻ ဆာႏဖိုင်ႏအောဝ်ႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻသော့ꩻ အာႏကာႏသ ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏဖိုင်ႏအခါႏ ကအောဝ်ႏဒါႏ အာႏကာႏသ စလွဥ်ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နီသွဥ်းသီး [[နဂါꩻလွီး]] (Galaxy) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏစက္ကျဝဠာႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ညာယော့ꩻငါႏမရေႏမရာႏတဲင် ယူႏလွေꩻနေး တလꩻနွောင်ꩻတောဝ်ႏသွူ။ အွိုးအခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ နဂါꩻလွီးဖိုင်ႏအခါႏ အာႏကာႏသစလွဥ်တဲင် အာႏကာႏသနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ မုဲင်ꩻခါခါတယောဝ်း အသွတ်ꩻအဆွိုးတအောဝ်ႏနွောင်ꩻဒွုမ်သွူ။ လိုꩻသီးကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအတာႏ သွုံꩻအီမာꩻလွေꩻနေႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ၊ အာႏကာႏသစခန်ꩻဖိုင်ႏ ၊ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ လွေꩻထိုမ်ႏထွားတွိုႏလာအလောင်းဖိုင်ႏ တဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏအာႏကာႏသခရာႏယို နီလိုꩻသီးကွဲသေသေအာလွဥ် ၊ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ အာႏကာႏသ စက္ကျဝဠာႏပညာႏဖုင်ႏယိုလဲ့ အောဝ်ႏထင်ႏထိုသဲင်ꩻထဲင်ႏလဲဥ်း စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနောဝ်ꩻသွူ။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref> ==ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ== [[လာ]] ယို [[ရူပဗေဒ]]ဆဲင်ႏရာꩻ စည်ꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏအလꩻ အောဝ်ႏလွေꩻသဲင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻအကိုတဲင် [[ဂြိုဟ်ႏ]]သီး ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ရုဲင်ꩻတသွိုး လွေꩻသဲင်ꩻ စည်ꩻကမ်ꩻနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ [[ဂြိုဟ်ႏတု]]ဖိုင်ႏယို အထွူႏဗော့ “ပေါင်” ဆေ့ꩻဆေꩻ စားတဲ့အောဝ်ႏ၊ အထွူႏ အလေꩻခိဥ်ႏ “တန်” နေးစားတဲ့အောဝ်ႏတဲင် ရွုတ်ပွိုင်ပိုင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ [[ဗေဥ်းဂတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏသီးဂြိုဟ်ႏတု၊ [[သပွတ်နေတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ ရသျှားဂြိုဟ်ႏတု ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏတဒွီႏဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး အေတ်သပလိုရာ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတောမ်ႏ ရသျှာႏသီး [[သပွတ်နေတ် ၂]] ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏဟမ်းယွေးယွေး တဝွိုန်ꩻဆွာꩻနုဲင်း ပေပါဗုန်ꩻပိုင်ႏသွူ။ အမေးရိကန်သီး [[အေတ်သပလိုရာ ၇]] ဂြိုဟ်ႏတုပိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖဲ့နောဝ်ꩻတန်တဝွိုန်ꩻတဲင် တဖဲ့ꩻ နောဝ်ꩻတျူပေႏထိုꩻတဲင် ဗွိုန်နုဲင်း လိုꩻပေႏသီးကခွုမ်ဆိုးဒါႏ [[စေန်]] (ဂျင်) ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာꩻသအတာႏ ထွာ အရေꩻတန်ကိရိယာႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ရောင်ႏလေရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ၊ [[ဂမ္မာရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ၊ [[အိတ်ရေးရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တောင်ꩻသေမတ်အီ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏဒါႏ [[တျာႏမေႏ]]ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏစွန်ꩻထီဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ စွန်ꩻထီအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏကို ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ်ဖိုင်ႏ ၊ ဥက္ကာႏတူႏခေါဝ်ပေႏ ကဖွန်ႏတနိဥ်ႏဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တအိုမုတ်လူး(မြူမှုန်)ဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻတခွိုင်ႏမုဲင်ꩻ ဖော်ႏထန်ႏနယ်နွောင်ꩻသွူ။ ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအားတောမ်ႏ ထွို့ꩻငင်ႏအားနယ်ႏဖိုင်ႏလဲ့ တဲက်ထာနွောင်ꩻသွူ။ နီꩻလို့သီးကအုံဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယိုမိဥ်ႏတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားနွောင်ꩻအီ ချာလꩻသွူ။ ဗွိုန်နုဲင်း အမေႏရိကန်ႏသီး ရာႏသီႏဥတုထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻအထူꩻဂြိုဟ်ႏတု တုဲင်းရွစ် ၁  ဂြိုဟ်ႏတုစားယိုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အုံပွေါထွားလွေꩻ မို့ꩻအေႏဖိုင်ႏ အပိုင်ႏအခြုံအရောင်ႏ ကပြောင်ꩻလုဲင်ႏတဲင် ရမ်ꩻလꩻအွဥ် ရာႏသီႏဥတုအတာႏ ကူႏညီႏစွဲးကမ်ႏကိုနွောင်ꩻသွူ။ သွုံꩻတောမ်ႏ စီအိုဒဲစ်တေတ် ဂြိုဟ်ႏတုဖုင်ႏတဲင် ထွို့ꩻတဲမ်းသွဲနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ ကယိင်းယံမဲဥ်ႏဗဲက်ဒါႏ ဟမ်ႏပိုင်ႏ (Map)ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို သွုပ်သွယ်ႏရေꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအတာႏလဲ့ စွဲကမ်းကိုအီသွူ။ တယ်လီဗေးသျှင်း ကရိုꩻဒါႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန်ထာꩻမာꩻ နောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻလꩻဗော့ꩻ ခင်ႏလမ်ႏဗော့ꩻတာႏလွုမ်ꩻသွူ။ ကအွဥ်ႏစွဒါႏ TV လဲင်ꩻဖိုင်ႏ ကလေပ်လေိမ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတဝွိုန်ꩻယို လွေꩻတကဲင်ႏနေး လꩻတောဝ်ႏတွော့ꩻ အောဝ်ႏအညာꩻဆွမ်ꩻထွားနာႏလတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ လဲင်ꩻအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏယို အွဥ်ႏစွꩻဒင်ႏတွိုႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဗာႏအလောင်းတွော့ꩻ အောဝ်ႏဂြိုဟ်ႏတုထျꩻအွဥ်ႏစွꩻထေ့လင်ꩻလူးချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအလောင်းတဲင်  အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်းခင်ႏလမ်းအထွောင်းအာဖိုင်ႏယို ဆွမ်ꩻထွားလꩻလို့စွဥ်ႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန် အခြပ်အရဲဥ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယို အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏဗာႏတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်းနွောင်ꩻအရန်းအစားစားအဒေါဝ်ႏဒေါဝ်ႏတဲင် နီရန်း စားတဲ့အောဝ်ႏ  ငတ်ꩻရန်းစားတဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏယိုတောထင်ႏဂြိုဟ်ႏတု ကတွိုႏသင်ꩻရာꩻအထိုထွူ ခိဥ်ႏတွယ်ႏယင်း အစဲင်ႏမဲဥ်ႏတဲင် မဲဥ်ႏလွောက်ရာꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖေႏကတွိုႏ ဖေႏဗာႏယင်းနွန်ႏထင်ႏအာႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏပယ်ဒပ်ဆွိုင်ꩻသေꩻ ခါꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ အခေါဝ်ဖဲ့ꩻချာသွတ်ꩻသွူ။ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်းလဲ့ ဒုံးကျောင်ႏမိဥ်ႏတွိုႏထင်ႏသွူ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဥ်တဖူꩻကိုမꩻ အွဥ်ႏဖဖြယ်ထန်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ အနယ်ꩻနောဝ်ꩻလဲ့လꩻဒျာႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ (ဟဲ့ꩻ)အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်း တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကဖထန်ႏ ဖြယ်ထိုꩻထွူ ဒုံးကျောင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစ ဒုံးကျောင်ႏတွင်ꩻနောဝ်ꩻ ထင်ႏတနွောင်း စွဥ်ႏတရွဥ်းနေးသွူ။ နွန်ႏအာႏအတာႏ ပꩻထိုꩻအရန်းရန်းထွိုင်ႏထွူ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏယို ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းဖိုင်ႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏမဲ့ငါနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏတွောင်းစွဥ်ႏတရွဥ်း အီႏဗော့ꩻဗွိုန်နုဲင်း ခွဥ်းကဲစ်စွဥ်ႏတလီးအတွိုင်ꩻထွူတဲင် ကွဲထဲ့ထဲ့ဖွိုႏ လင်ꩻလွဥ်သွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ဂြိုဟ်ႏတုအတာႏကလိုႏဒါႏအမွိုင်နှုန်ꩻအာႏ ဖေႏကတွိုႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းယို နွန်ႏထိုꩻဖေႏဂြိုဟ်ႏတုသွူ။ ဒုံးကျောင်းတဗာႏတဲ့နောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဆွိုင်ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ ပေါႏတတွိုႏတောဝ်ႏ လွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻနောဝ်ꩻတဲ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတထွောင်းအကိုတဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏအတာႏ အုံအောဝ်ႏနွောင်ꩻချာဒျာႏသွူ။ ဖေႏကအောဝ်ႏနုဲင်းတဖူꩻကိုစားယိုအတာႏ  ပေါ့ꩻတလီꩻထုအဗွိုသွတ်ꩻ အခေါဝ် မွေးတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဖုဲင်းလဲ့ညာꩻဗာႏ ကားတဲင်တလီꩻထုကားကအောဝ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ပေါ့ꩻဖုဲင်းလဲ့ညာꩻတောဝ်းတလီꩻထုနောဝ်ꩻ တလီꩻထုနွန်ႏချာအာႏတွော့ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ် ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကရုဲင့်တသွိုးမှု ကလွေꩻနှုန်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ ကွဲယွယွလွဥ်တဲင် မာꩻထဲ့လလင်ꩻထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ တွိုႏဗော့ꩻလွဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထျꩻတဲင် တလီꩻထုပွစ်ဒုတ်တွော့ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုယို မေႏခိုးထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းတမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဖေႏကလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻနွောင်ꩻ ဟမ်ႏလေပ်တဖူꩻအကိုအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏက ဆဲင်ႏရာꩻလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ဖိုင်ႏသွူ။ လေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ယို မာꩻတရျားဖေႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအတာႏ မာꩻထွာဗဟိုႏဖꩻထန်ႏအားသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ပေါ့ꩻကွဲထိုထိုလဲ့ ကလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်သူꩻ ယိင်းကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻသွူ။ ပွိုႏထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏလဲ့ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကအောဝ်ႏဗော့ꩻရာခင်းလမ်ႏတွင်ꩻ အမွိုင်အောဝ်ႏဗာႏ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၁၈,၀၀၀ နှုန်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻလာနောဝ်ꩻ ကွပ်အောဝ်ႏညာꩻငါႏတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွော့ꩻ လွေꩻခြိ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၂,၀၀၀ နှုန်ꩻ လွုမ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကတဝေ့ꩻကတပန်ႏအတဖူꩻအကို ကအောဝ်ႏသော့ꩻဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအမွိုင်နှုန်ꩻယို အောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏတသေႏသေႏဒျာႏသွူ။ မိဥ်ႏဗော့ꩻလွဥ် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဲ့ ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတွော့ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအမွိုင်နှုန်ꩻယို တွိုႏလွဥ်အထိုသွတ်ꩻအရန်ႏသွူ။ မိဥ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးထိုꩻလွေꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏအညာꩻသွတ်ꩻခင်ႏလမ်း နောဝ်ꩻတဲ ကွပ်ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတဲင် အတသွိုး အလွေꩻနှုန်ꩻယွိုက်ထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဒပ်ဆွို့ꩻသေꩻခါꩻဗော့ꩻကိရိယားဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻဂြိုဟ်ႏတုစား ၊ ဒင်ႏထင်ႏပါလိုꩻတောမ်ႏတိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အီတောလွေꩻအာႏကာႏသကိုစား ရိုꩻတဲင် အောဝ်ꩻနီစားသွူ။ ကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဂြိုဟ်ႏတုစားယို အခိန်ႏတွိုင်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်ႏယံကဆွမ်ꩻထူးနွောင်ꩻ အီႏပသာချာဖေႏသတင်ꩻအတာႏ အွဥ်ႏဒင်ႏလွေꩻပါ ရေဒီယိုငေါဝ်းအွဥ်ႏစွꩻစက်ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း ကပသာထင်ႏဒါႏ မာꩻထွဥ်ႏချက်အလꩻ ဗွောင်ဖေႏနွောင်ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအတာႏ အထူꩻ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻသွူတကားတောဝ်း ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ် မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ရောင်ႏအလင်ကဆဲစ်ထန်ႏလွဥ်ဖိုင်ႏအတာႏ ကတွက်ဒျာႏကိရိယာႏဖိုင်ႏ၊ ဆာႏကျောင်ႏကဒုတ်ဗာႏဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ကိရိယာႏကတွက်ဒါႏ ဥက္ကာတူႏဖွန်ႏပေႏဖိုင်ႏတောမ်ႏ အခွꩻအလျား၊ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏနယ်ႏဖိုင်ႏ၊ ကအောဝ်ႏမွူးကဆဲစ်ထန်ႏထွဥ်ဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း အောဝ်ႏဆာႏဖိုင်ႏထျꩻ ကအွဥ်ႏစွꩻလွဥ်ဒါႏ ရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏပါထွူသေႏသေႏနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသအကို ဖေႏကဒင်ႏတောလွေꩻနွောင်ꩻ တိရိစ္ဆာန်ႏ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း လိုꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကမာꩻခါꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ကဲဥ်ႏအာအာနောဝ်ꩻတဲ တန်ကယ်ꩻထဲင်း ဂြိုဟ်ႏတုအစားကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဖြီႏဖြီႏစားသွူ။ လိုꩻ တောမ်ႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ ဖိုင်ႏ ကထိုမ်းလွေꩻပါဂြိုဟ်ႏတုစားနောဝ်ꩻတဲ သာအီတလီꩻအတာႏ [[အောက်သီစေန်]]ထေ[[ကိရိယာႏ]]ဖိုင်ႏ၊ အခွꩻအလျားခိဥ်ႏတရျားကိရိယာႏဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏတောလွေꩻပါတိရိစ္ဆာန်ႏစားနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအကိုကဒပ်ဆွို့သေꩻခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏယို တဲက်ထာဒင်ႏမုဲင်ဖေႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ သꩻရာႏတဖုံမု၊ နမ်းအလျားနှုန်ꩻ၊ သာတလီꩻနှုန်ꩻ၊ ထီလွီးတောမ်ႏ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကမဲဥ်သေ အခရာႏအလင်ဖိုင်ႏယိုလဲ့ မုဲင်ခါꩻဖေႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏလွေꩻပါ လိုꩻနောဝ်ꩻတဲ ကိရိယာႏနုဲင်းဆကီဖိုင်ႏယို ပါသော့ꩻဗာႏသွူ။ ကဝါႏလွေꩻဒါႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ တောမ်ႏ ကထိုမ်းလွဥ်ꩻဒါႏ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး ယံကသဲင်ꩻတွိုႏလွဥ်ချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းအတာႏ အနယ်ꩻဖိုင်ႏလဲ့ အောဝ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻတဲင် လိုꩻကဝါး လိုꩻကထိုမ်းဒါႏဒုံးကျောင်ႏအစားယိုနောဝ်ꩻ တောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုကအီႏလွေꩻတဖူꩻ တဗန်ႏလုဲင်ဖဲ့ꩻအတာႏ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏမော့နောဝ်ꩻ ဒပ်ဆွို့ခါꩻ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်းတဗန်ႏချာစားဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်ႏတဗန်ႏချာစားနောဝ်ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ်ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဂြိုဟ်ႏတုယို ထဲ့လလင်ꩻချာဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကားတောဝ်း လို့ကပါအကွို့ꩻယို ယံဖေႏကလင်ꩻယွယွအတာႏ မာꩻဆွို့ခါꩻပါဗာႏ တလီꩻထီꩻ(Parachute)သွူ။ ==ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻတာႏ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ== ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို လိုꩻပါလွဥ်ꩻတောဝ်ႏ ပါသော့ꩻဗော့ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် ဒုံးကျောင်ႏအစား နွို့လွေꩻဆုံးဝိစ်ꩻအာႏကာႏသကို ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသစားနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ လွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ထွာအရီႏစသွတ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ [[လူန ၂]] / ကော့သမော့ ဒုံးကျောင်း ၂ ကရိုꩻဒါႏ ရုသျှားသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း တွိုႏထင်ႏရီးစသွတ်ꩻ လာ အလောင်း ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏလူန ၂ ယို ခရေတ်နေင်ႏ ၁၉၅၉ နေင်ႏ သဲစ်တေဥ်လာလာ ၁၄ နောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလာအလောင်းသွူ။ ကထွာဒါႏထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏအလင် အမေႏရိကန်ႏသီး ပုဲင်အိုနီယာ ၄ တောမ်ႏ ရုသျှသီး ယူနေတ် ၁ ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ ကျော်ႏတကာႏထိုꩻလာတဲင် ထွာထိုꩻလဲဥ်း မွူးအတာႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏသွူ။ လိုꩻသီး ကမာꩻဒါႏ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျေောင်ႏဖိုင်ႏယို [[မားဂြိုဟ်ႏ]]([[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]])၊ [[ဗီးနပ်ဂြိုဟ်ႏ]]([[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]])တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏလင်အလောင်းဖိုင်ႏလဲ့ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျသီး [[ဗီးနပ် ၄]] တောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၅]] ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းသောကျာႏဂြိုဟ်ႏလောင်း ၁၉၆၆ နေင်ႏကိုသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး မရီးနား ၉ ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်းခမ်ႏဖာႏလောင်း ထန်ႏလွေꩻတဖူꩻ တွိုႏလွေꩻ ၂၄၇,၀၀၀,၀၀၀ မဲင်ႏအတာႏ ည ၅ လာခွယ်ꩻထွူ ၁၉၇၁ နေင်ႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၃ နီꩻနောဝ်ꩻ ပထမအရီးစသွတ်ꩻ လေပ်ဗဲဥ် မားဂြိုဟ်ႏ(အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ) နောဝ်ꩻသွူ။ ခွိုင်ႏကားတဲင် မွူးဂြိုဟ်ႏရံႏဖိုင်ႏအကို အတန်သွတ်ꩻ အတရေꩻသွတ်ꩻကထွာဒါႏ [[ဂျူပီတာဂြိုဟ်ႏ]] ([[ကျာႏသပတေꩻဂြိုဟ်ႏ]])ယိုအထျꩻလဲ့ ၁၉၇၂ နေင်ႏ မတ်လာ ၂ နီꩻအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻလွေꩻ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၁၀]] ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို ကပါသော့ꩻဒါႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပသာချာ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏဆဲင်ႏရာꩻအဖိုꩻတန်ႏ အချက်အခရာႏဖိုင်ႏသွူ။ အွဥ်ႏနယ်သာႏဓကအနေႏ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၄]] နောဝ်ꩻ ဒိုဖြောင်လွေꩻ ဗန်အယ်လေဥ် ရောင်ႏဆဲစ်ထန်ႏခင်ႏလမ်ႏတဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻ ဒုဒွိုန်တောမ်ႏ တဲက်ထာမုအမဲဥ်ႏအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ တဲက်ထာဖေꩻနွောင်တဲင် ပသာသဲင်ႏဖေႏချာ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး နောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို ခါးလားကတွိုႏလွေꩻ လာ မိဥ်ႏမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏအလောင်း  မိဥ်ႏတွိုႏလွေꩻဒျာႏ လာ/ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏ အထျꩻနောဝ်ꩻ အကျိုꩻယိင်းအောဝ်ႏတဲင် လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻ လာထျꩻ ဂြိုဟ်ႏထျꩻနောဝ်ꩻအဟောဝ်သွတ်ꩻသွူ။ သာႏဓကအနေႏ ရုသျသီး [[လူန ၃]] တွိုႏဗော့ꩻလွေꩻ လာ ထွူ တွယ်ႏလꩻနွောင်ꩻဓါတ်ပွုံႏ နီလိုꩻသီးတထီႏဗာႏဖိုတောဝ်း လာ အွိုးတဖဲ့ꩻပွုံႏဖိုင်ႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၄]] ဒုံးကျောင်ႏယိုတဲ့ တွိုႏလွေꩻအောဝ်ႏဟမ်ႏကညာꩻမဲင်ႏ ၁၃၄ သန်ႏ တဲင် ကာႏဗော့ꩻလွေꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏထျꩻတွော့ꩻ တွယ်ႏထူႏလꩻ ဗော့ꩻနွောင်ꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏဓါတ်ပွုံႏဖိုင်ႏထွူ တောမ်ႏရေဒီယို ပသာချာသဲင်ꩻဖေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ==အာႏကာႏသစခန်ႏဖိုင်ႏ== [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]](Space Station)ဖိုင်ႏယို ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်တသေႏသေႏဟမ်ႏအတာႏ လိုꩻသီႏကမာꩻခါꩻဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ စခန်ꩻအကို လိုꩻသီးအုံအောဝ်ႏမာꩻနွောင်ꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏတဲင် စခန်ꩻနောဝ်ꩻအကို မာꩻလွူꩻထွားဓါတ်ခန်ꩻ('''practical laboratories''')၊ ထောင်ထွားနက္ခတ်ခင်ႏလမ်း (astronomical observatories)၊ အုံပဆားခင်းလမ်းဖိုင်ႏ တောမ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအီဒုံးကျောင်ႏခင်းလမ်း (launch bases) စတဲင် ခင်ႏလမ်းဖိုင်ႏ အောဝ်ႏပါထွူ မာꩻသွုံꩻလꩻနွောင်ꩻအီသွူ။ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးဖိုင်ႏလဲ့ အာႏကာႏသစခန်ꩻအတာႏ ဖေႏရောင်အကျံႏဉာဏ်ႏပငါပရာꩻဖိုင်ႏသွူ။ စျာမန် အမေႏရိကန်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏ ဗာနာဖွန်ဗရောင်း တဲမ်းထွို့ꩻနယ်ပွုံႏ အတဒွီႏတဝွိုန်ꩻတန်ဗွိုန်နုဲင်းလောပေဥ်ပွုံႏစံႏတဗာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏထွော့ခါꩻလောပေဥ်ပွုံႏတဝွိုꩻ အကြဲင်ႏတောမ်ႏ လောပဥ်တဝွိုန်ꩻအသောင်အငွာဖိုင်ႏအကို လိုꩻအုံတာႏတောမ်ႏ မာꩻထာꩻမာꩻတာႏ အခန်ꩻဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ထွို့ꩻငင်ႏအာႏသဖော်ꩻယံကထွာ ဗဟိုႏအကဲဥ်ထွို့ꩻငင်ႏအာႏဖေႏကအောဝ်ႏ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ဖေႏကအောဝ်ႏ ဖေႏကတဝေ့ꩻတပိဥ်ႏသေႏသေႏ မာꩻဆင်ခါꩻဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသစခန်ꩻယို အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁,၀၇၅  မဲင်ႏတဲင် အမွိုင်နှုန်ꩻအောဝ်ႏ ၁ နားရီႏ ၁၅,၈၀၀ မဲင်ႏရပ်တွော့ꩻ လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ၂ နားရီႏနောဝ်ꩻတလေိမ်ꩻနှုန်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ မေလာ ၁၆-၁၇ နီꩻ အကို အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသား နေးလ်အမ္မသထရောင်းတောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ သီး ဝါးထိုမ်းလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၈ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် သွုပ်ဆွို့နွောင်ꩻလွေꩻ တောမ်ႏ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏလွေꩻဒါႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻယိုထွူ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကျိုꩻစာꩻတိုꩻမွေႏနေးလွဥ် ဖေႏကမာꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻတဲင် တွိုႏ ၁၉၇၃ နေင်ႏ မေလာ ၁၄ နီꩻနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဆျားကွန်ရဒ်၊ စျိုးမဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်(အမေႏရိကန်)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ သကုဲင်းလဲစ် ၁ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၃၉၅ ပတ်၊ ညအာႏကာႏသကို ၂၈ နီꩻလွိုထွူ ထန်ႏလွေꩻယာဥ်ကောင်းထန်ႏဖဲ့ꩻတွော့ꩻ ဖျင်ဆင်နွောင်ꩻအာႏကာႏစခန်ꩻယာဥ် ကချို့ယွင်ꩻ ကကုဲင်ခင်ႏလမ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လွေꩻသဲင်ꩻ လာ အလောင်း== ယိုခါနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအောဝ်ႏကျံႏစယ်ႏယူႏမွေးရောင်နာႏ လိုꩻသီးယံကလွေꩻအုံနွောင်ꩻ[[လာ]]အလောင်းအတာႏ ကျိုꩻစာႏပြဲင်ႏရောင်ပငါပရာꩻတဲင် ခမ်းထီမုဲင်အီႏအောင်ႏရီးရီးကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီသွဥ်းသီးအောဝ်ႏပွောထွားနောဝ်ꩻသွူ။ လွေꩻ လာ လောင်းခရာႏ မိဥ်ႏအောင်ႏလꩻထွူလဲ့ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးယို လွေꩻ[[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ လွေꩻ[[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏအလင်ဖိုင်ႏအတာႏ ယံကလွေꩻလꩻနွောင်ꩻ ယံကအုံလꩻနွောင်ꩻရေꩻ အီႏသောင်ႏသာမတ်မတ် အီႏမာꩻလွဥ်လွေꩻထဲင်း ကရိုꩻယို ယူးနေးတဲ့အောဝ်ႏသေနွောင်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏ]]လောင်း ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာꩻအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏဒုံးကျောင်ႏတန် အာႏသန်တလာစားသွူ။ [[ဒုံးကျောင်ႏ]]စားနောဝ်ꩻပွုံႏရုတ်ပွိုင်နောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ဒုံးကျောင်ႏကအွဥ်ႏထင်ႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏထျꩻနုဲင်းယိုခါသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ မိဥ်ႏအောဝ်ႏအာႏကာႏသစခန့်တထွောင်းထျꩻ မိဥ်ႏလွေꩻသွုပ်ထဲင်ႏနောဝ်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏရွုတ်ပွိုင်ယို အီႏကွာႏထိုတဗွိုန်တောဝ်ႏဒွုမ်လာꩻလာꩻသွူ။ အောဝ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ အီႏကျောင်ႏထန်ႏစဗာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏနမ်းပွိုင်ယို ချော်ꩻပြေခရာႏ တလိုးတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ ကျောင်ႏထန်ႏစခိန်ႏတွင်ꩻ တခံႏဗာႏတောဝ်ႏဒွုမ် မွိုင်နှုန်ꩻထိုလွဥ်ꩻအာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏယို မာꩻခွောင်ခွောင်နေး တလိုႏတောဝ်ႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အီႏလွေꩻလာလောင်းအတာႏ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း အလွိုးအီႏကျောင်ႏထင်ႏစွဥ်ႏတရွဥ်းဗော့ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻအကို အီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်းအတာႏ အီႏသွုံꩻဗာႏအာႏကာႏသယာဥ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ် ကအီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်ႏယို လင်ꩻနွောင်ꩻဗာႏ ယွယွသာႏသာႏသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အောဝ်ႏ လာ အလောင်း အီႏကျောင်ႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ စီႏရင်ႏဖျင်ခါꩻမှု အောဝ်ႏဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသအရန်းရန်းထွူ ကလꩻလွဥ်ဒါႏအမော့အကျုံႏ ကသေလွဥ်ဒါႏအချက်ဖိုင်ႏအလꩻ အွဥ်ႏအခေးခံႏလွေꩻတွော့ꩻ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာအတာႏ နေးအာႏခွုမ်မာလွဥ်တဲင် ၁၉၆၉ နောင်ႏအကို လလွဥ်ခန်းအောင်ႏမျင်းမှုနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ စူလုဲင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသားခင်ႏအွဥ်ႏခွိုင်းလင်ꩻလꩻလာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသဝါးသားလိုꩻရုဲင်းစွန်ꩻထီထင် နေးလ်အမ္မသထရောင်း တောမ်ႏ အဲစ်ဒဝေဥ် အောလဒရေဥ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းလွေꩻတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လင်ꩻနွောင်ꩻလာအလောင်းလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻဆောင်ႏရွက်ပါ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏသွူ။ ခွိုင်ႏကာႏနီꩻလိုꩻသီးကကျောင်းဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻအာ ကျောင်ႏဝုဲင်းအောင်ႏနွောင်ꩻထွူလꩻလဲဥ်း [[အာႏကာႏသ]]ကိုတဲင် နုဲင်းဆလယို အတွိုင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၁၂ နီꩻ၊ ယူရီဂါဂါရင် (ရုသျား) ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] ကရိုꩻဒျာႏ ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏခမ်းဖာႏတဲင် မာꩻလွေꩻကျောင်ႏဝုဲင်းမုꩻ ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏ ၁ လေပ် ည ၄၈ မိနစ်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ မေလာ ၅ နီꩻ ။ အလန်သျှဲစ်ပတ်(အမေႏရိကန်ႏ) ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[ဖရီးဒမ်း ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital trajectory)တွော့ꩻ ကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကို ၁၅ မိနစ် ၂၂ သဲစ်ကန့်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၂၁ နီꩻ ။ ဗာစီးဂရေတ်သမ် (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[လေတ်ဘာတီဗဲ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင်  ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻဖျင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital flight) သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်း၊ သြဂတ်သ်လာ ၆ နီꩻ။ ဂါမန်တီတော့ (ရုသျား) ဝါး [[ဗော့သတော့ ၂]] အာႏကာႏသယာဥ်(ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏ)တွော့ꩻ အာႏကာႏသအကိုညခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏ ၁၈ မိနစ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ ဖေဘရူဝါရီလာ ၂၀ နီꩻ ။  စွန်ဂလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[ဖရေန်းဆေတ် ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ  ၃ လေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၄ နားရီႏ ၅၅ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ မေလာ ၂၄ နီꩻ ။ သကော့ကာပဲဥ်တာ ( အမေႏရိကန်ႏ) ဝါး [[သြရိုရာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏသွံလေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၅၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သလာ၁၁- ၁၄ နီꩻ ။ အဲစ်ဒရီယန် နီကိုလာယဲစ် တောမ်ႏ ပေဗယ် ပိုပိုဗေတ်(ရုသျှ)သီး ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၃]] တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ် တဖြာꩻတဆွိုင်ꩻတဲင် ပထမအလဲင်ႏ နီကိုလာယဲစ်နောဝ်ꩻ ၉၄ နားရီႏ ၂၂ မိနေတ်အကို လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လေိမ်ꩻ၊ ပိုပိုဗေတ် နောဝ်ꩻ ၇၀ နားရီႏ ၅၇ မိနေတ်အကို လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၃ နီꩻ ။ ဝေါ်လတာ သျှီးရား(အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးတောမ်ႏ [[သေတ်ဂမာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻ ည ၉ နားရီႏတောမ်ႏ ၁၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၅-၁၆ နီꩻ ။ လီရွီုင်းဂေါ်ဒွန်ကူးပါး (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ ဖေ့(တ) ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၄ နားရီႏ ၂၃ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၄-၁၉ နီꩻ ။ ဗယ်လာရီယန် ဗုဲင်ကော့သကီ(ရုသျှ) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၈၂ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၁၉ နားရီႏ ၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၆-၁၉ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဗုဲင်ကော့သကီ အောဝ်ႏကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုကျာꩻ ဗလေဥ်တီနာတရဲစ်သျှကိုဗာ(ရုသျား) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ဝွေꩻနောဝ်ꩻထွာ အရီးစသွတ်ꩻ လိုꩻမူႏဝါးအာႏကာႏသယာဥ် လိုꩻမူႏရုဲင်းတဖြာꩻတွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၀ နားရီႏ ၅၀ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၄ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၁၂ နီꩻ ။ ဗလာဒီမာကိုမာရော့၊ ကွန်သတန်တေဥ်း ဖီယော့တေတ်သတော့ တောမ်ႏ ဗိုးရေတ်ယီဂိုရော့ (ရုသျား) သီးသွံဖြာꩻယို တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၄ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၈ နီꩻ။ အလဲစ်သီ လီယိုနော့ တောမ်ႏ ပေဗယ်ဗယ်လျာယဲစ်(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၂]]  အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွင်ꩻ လီယိုနော့ ယို အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ထန်ႏအာႏကာႏသယာဥ်ဖဲ့ꩻထန်ႏထွူ ထောင်လွေꩻတဖူꩻ ခင်ႏကာအာႏကာႏသထာꩻ‌ေခြင်ကိုသွူ။ လီယိုနော့ အုံဖွို့တောဝ်း ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ ကျောင်ႏဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို ညမိနေတ် ၂၀ ပိဥ်သွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၁၈ လေပ် ည ၂၆ နားရီႏ ၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၂၃ နီꩻ ။ ဗာစီး ဂရေတ်သမ် တောမ်ႏ စွန်ယန်း(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏကျောင်ႏလေပ်ဟမ်းတွင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ကျောင်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏထိုꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻသွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၃ လေပ်၊ ည ၄ နားရီႏ ၅၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ။ ဇွန်လာ ၃-၇ နီꩻ ။ စေင်း မဲစ်ဒီဗေတ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွပ်ဝုဲက် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကျာꩻ ဝုဲက်နွို့အာႏကာႏသကို ထန်ႏထောင်တဖူ မိနေတ် ၂၀ သွူ။ ဝွေꩻသီးလေပ်ဟမ်ႏ ၆၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၉၇ နားရီႏ ၅၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သ်လာ ၂၁-၂၉ နီꩻ ။ ဂေါ်ဒွန်ကူးပါး တောမ်ႏ ဆျားကွန်ရဲစ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၂၀ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၉၀ နားရီႏ ၅၆ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်း၊ ဒီဇေဥ်ဘာလာ ၄-၁၈ နီꩻ ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် တောမ်ႏ စိန်းလိုဗယ် (အမေးရိကန်ႏ)သီး ဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၀၆ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၃၀ နားရီႏ ၃၅ မိနေတ်တဲင် ပထမ အရီးစ ဒင်ႏနွောင်ꩻ အညသွတ်ꩻ စံႏခိန်ႏသွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ ဒီဇေဥ်ဘာလ ၁၅-၁၆ နီꩻ။ ဝေါလတာသျှီးယား တောမ်ႏ တောမတ်သတဲစ်ဖို့(အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ယံကဆွို့သွုပ်နွောင်ꩻ စေဥ်မီနီ ၇ အတာႏ လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၅ နားရီႏ ၅၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၃-၆ နီꩻ ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့ တောမ်ႏ ယူစေဥ်းသာနန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး လေပ်လွေꩻဟမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၉]] အာႏကာႏသယာဥ် ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၂ နားရီႏ ၂၁ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၆-၁၇ နီꩻ ။ နေးလ်အမ္မစထရောင်း တောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၈]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻခွယ်ꩻ ည ၁၀ နားရီႏ ၄၂ မိနေတ် တဲင် ပေါင်ꩻဆွို့သွုပ်တောမ်ႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏ ကအောဝ်ꩻလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻအာႏကာႏသကိုသွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈-၂၁ နီꩻ ။ စွန်ယန်း တောမ်ႏ မုဲင်ကယ် ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၃ လေိမ်ꩻ ည ၇၀ နားရီႏ ၄၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ သဲစ်တေဥ်ဘာလာ ၁၂-၁၅ နီꩻ ။ ဆျားကွန်ရတ် တောမ်ႏ ရစ်ဆတ်ဂေါ်ဒွန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ နိုဝေဥ်လာလာ ၁၁-၁၅ နီꩻ။ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွင်အောလ်ဒရေဥ်(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ဝါးတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၂]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၅၉ လေိမ်ꩻ ည ၉၃ နားရီႏ ၃၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈ နီꩻ ဗꩻတွိုႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၅ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ် ၃ ဆွိုင်ꩻ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကထွာဒါႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] ၊ ၁၁ တောမ်ႏ ၁၂ ဖိုင်ႏယို သွုပ်ဆွိုက်လꩻနွောင်ꩻလွေꩻ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏကျောင်ႏဝုဲင်းဒါႏ အစီးနား ဒုံးကျောင်ႏထွူ သဲင်လွဥ်ချာနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏပငါပရာꩻသွူ။ *၁၉၆၇ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၂၃ နီꩻ။ ဗလာဒီမာ ကိုမာရော့(ရုသျား) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ည ၂၄ နားရီႏ ၃၀ မိနေတ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်အဆွိုင်ꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ အရီးစပထမသွတ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစမ်ꩻဒျာႏ အာႏကာႏသစခန်ꩻအနေႏဒျာႏသွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ ကိုမာရော့ ကသဲင်ꩻချာဟမ်ႏခိန်ႏတွင်ꩻ အာႏကာႏသယာဥ်ကုဲင်ထိုꩻတဲင် သီကုဲင်ထိုꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၁၁-၁၂ နီꩻ။ ဝေါ်လတာသျှီးယား၊ ဒွန်အဲစ်သယ် တောမ်ႏ ဝေါ်လတာ ကန်နေဥ်းဟမ်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါႏလွေꩻ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၇]] တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၆၃ လဲင်ႏ ည ၂၆၀ နားရီႏ ၉ မိနေတ်သွူ။ အောဝ်ႏဟမ်ႏလေပ်ဗဲဥ် တဖူꩻအလောင်း တွယ်ႏပါ ရွုတ်မွဥ်ငေါဝ်းဟွိုန်တဲင် ပထမသွတ်ꩻအနေႏ တွယ်ႏထူႏပသာသဲင်ꩻသတင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၂၆-၃၀ နီꩻ။ စျော်စီ ဗယ်ရီဂို ဗဝုဲင်(ရုသျား) ဝါး [[သိုယု ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လဲင်ႏ၊ ည ၉၅ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ ဒီသေဥ်ဘာလာ ၂၁-၂၇ နီꩻ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် ၊ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ ဝီလျံအန်းဒါး (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်း [[အပိုလို ၈]] အာႏကာႏသစခန်ႏယာဥ်တဲင် လေပ် လာ ၁၀ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၁၄၇ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၇ နီꩻ။ ဗလာဒါမာသျှဲစ်တာလော့(ရုသျှ) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၄]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၅-၁၈ နီꩻ။ ဗောရေတ်ဗော်လီနော့၊ လယ်လဲစ်သေအီ ရဲစ်လီသီယဲစ် တောမ်ႏ ယဲစ်ဗာ စီနီ ခရုနော့(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[သိုယု ၅]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၉ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၄၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၈ နီꩻ။ အာႏကာႏသအကို ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏခါꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ် [[သိုယု ၄]] တောမ်ႏ ၅ ဖိုင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတွင်ꩻ ပေါင်ꩻဆွို့ သွုပ်ဆွိုက်နွောင်ꩻလို့ဝါင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၃-၁၃ နီꩻ။ စေင်းမဲစ်ဒီဗေတ် ၊ ဒေးဗေတ်သကော့ တောမ်ႏ ရပ်သဲ သျှဝိတ်ကတ် (အမေးရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၉]] တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၅၁ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၄၁ နီꩻ ၁ မိနေတ်သွူ။ အပိုလို ၉ အာႏကာႏသယာဥ်နောဝ်ꩻ ယာဥ်လင်ꩻလာ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ အဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၈-၂၆ နီꩻ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့၊ ယူစေဥ်းသာနန် တောမ်ႏ စွန်ယန်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါးတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၁၁]] တဲင် လင်ꩻဗော့ꩻ လာ မဲ့ငါထျꩻ တွိုႏလွေꩻ ၉ မဲင်ႏရပ် ည ၁၉၂ နားရီႏ ၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၆-၂၄ နီꩻ။ နေးလ်အမ္မသထရောင်း၊ အဲစ်ဒဝေဥ်အောလဒရေဥ် တောမ်ႏ မုဲက်ကယ်ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အရီးစ ပထမသွတ်ꩻအနေႏ လင်ꩻလꩻနွောင်ꩻ လာ အလောင်း လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻလွေꩻပါနွောင်ꩻ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏတဲင် ည ၁၉၅ နားရီႏ ၁၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၇၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၄ - စွန်လာ ၂၂ နီꩻ။ ဆျားကွန်ရေတ်၊ စေင်းဘဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်ဇ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးတောဝ်ႏ [[သကုဲင်းလဲစ် ၁]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၃၉၅ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၈ နီꩻ ၄၀ မိနေတ် သွူ။ စကုဲင်ႏလဲစ် ၁ ကရိုꩻယို အာႏကာႏသအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအရီးစသွတ်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:မွူးအစွိုꩻဗူႏ]] [[Category:ထောင်ထွား ကာႏကာႏသ]] hbqzayfyhnxub1484hl4f1kezo6kpyr 31791 31790 2025-07-09T10:24:57Z Khun Sein 844 မွန်းဖျင် 31791 wikitext text/x-wiki [[File:AS11-40-5964 (21037459754).jpg|thumb|[[:en:Buzz Aldrin]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသပညာႏသျင်ႏတဖြာꩻ ကထင်ႏလွဉ်ꩻဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]ဂြိုဟ်ႏတုခိန်ႏ အဝ်ႏထူႏ [[:en:core sample|ဟံႏတခြိုꩻတစွိုးစွိုးနမူႏနာႏ]] [[လာ]]လောင်းကျာꩻပုင်ႏ]] [[File:PIA16239 High-Resolution Self-Portrait by Curiosity Rover Arm Camera square.jpg|thumb|Self-portrait of [[:en:Curiosity (rover)|''Curiosity'' rover]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ ကာꩻထောင်ထွားမားဂြိုဟ်ႏ အဝ်ႏထောင်ထွားထာꩻ [[မားဂြိုဟ်ႏ]]လောင်းပုင်ႏကျာꩻ]] '''ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသ''' ({{lang-en| Space exploration}}) ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻသွူ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ တောမ်ႏ အာႏကာႏသ အနယ်ꩻပညာႏတဲင် ကထိုမ်ႏလယ်ႏထောင်ထွား ကလွူꩻလေ့လာဒါႏ အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းကီ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ထာꩻမာꩻတန်ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။<ref> {{cite web | url = http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | title = How Space is Explored | publisher = NASA | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20090702153058/http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | archive-date = 2009-07-02 }}</ref> နီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား ကလွေꩻသဲင်ꩻဒါး အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်ကိုယိုနောဝ်ꩻ ခွိုင်းကားတဲင် ကစွဉ်ꩻသွီႏစွဉ်ꩻသက် မာꩻဗာႏနေး ထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအကို ထွာအထိုသွတ်ꩻထာꩻမာꩻတဲင် ကွပ်စွဉ်ႏ[[ဒုံးကျောင်ႏ]]တန် (Rocket) နွန်ႏတရန်အာႏ ကေးဇူꩻမꩻတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားအီနွောင်ꩻဗာႏ [[အာႏကာႏသ]] နောဝ်ꩻသွူ။ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသအတာႏ နီလိုꩻသီး ထိုမ်ႏကျံႏအနယ်ꩻတယ်ႏစ နေင်ႏ ၃၀၀ လွို ကာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၆၀၁) တောမ်ႏ (၁၆၀၂) ကိုခိန်ႏတွင်ꩻ [[ဂျာမန်လိုမျိုꩻ]] [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏသျင်ႏ [[ယောဟန်ကပ်ပလာ]] (Johannes Kepler) ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာႏသအကို [[ဂြိုဟ်ႏ]]ဖိုင်ႏ(Planets) [[လေပ်ဗဲဉ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ|ကလေပ်ရွေꩻလွေꩻတဖူꩻ]](Orbits)တဲင် ဟဲ့ꩻဖန်အွဉ်ႏထွော့တဖူꩻရွေꩻတာႏအနယ်ꩻ လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း ကျံႏစယ်ႏယူႏလွေꩻပါ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုတာႏ [[အာႏကာႏသကာꩻကွင်ႏ]] (Space Ship) အီႏကျောင်ႏ လွေꩻနွောင်ꩻအီတာႏ [[အနယ်ꩻပညာႏ]]ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလွဉ် ၁၆၈၇ ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ [[နျူတန်|ဆာအုဲက်ဇက်နျူတန်]] (Sir Issac Newton) ထေဖော်ႏထန်ႏလွဉ် ရုဲင်ꩻတသွိုးမှုအတာႏစီꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ စီꩻကမ်ꩻဥပဒေႏဖိုင်ႏယိုနောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ကပ်ပလာ နယ်ꩻစီꩻကမ်ꩻအတွိုင်ꩻ အီႏထောင်ထွာႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုတာႏ ထွာလွဉ် အခေႏခံႏအချက်ဖိုင်ႏနုဲင်းနုဲင်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကတင်ႏသျာꩻအတာႏ အွဉ်ႏနယ်ဗာႏသက်သေႏဥပမာႏအနေႏ [[နျူတန်ရုဲင်ꩻတသွိုးမုတတိယဥပဒေသ]]အကို ခွိုင်ႏကားတဲင် ရုဲင်ꩻတသွိုးမုယို ဗွိုန်ပီအာႏနွန်ႏတရန်ချာမှုအောဝ်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်လွေꩻ ဒုံးကျောင်ႏတဗာႏ ပွိုးထာꩻမုဲင်ꩻ ကကျောင်ႏထင်ꩻနွောင်ꩻလွေꩻအခရာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ် ၁၉၀၃ ဗာႏနေင်ႏကို ရသျားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏ ကွန်စတန်တေဥ်း အီ သီယိုကော့ဗ်သကီး (၁၈၅၇- ၁၉၃၅) ထေထန်ႏလွဉ်လိတ် [[အာႏကာႏသယာဥ်]]ဖိုင်ႏ ဖေႏကကျောင်ႏထင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ သွုံꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းအကျောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ရောဗတ် အိတ်၊ ဂေါ့ဒပ် တောမ်ႏ [[ဂျာမနီခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ဟာမန်းအိုဗတ် သီႏဖိုင်ႏယိုတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ တဲင် လွေꩻသဲင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်မာꩻသောင်ႏသာလွေꩻရောင်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၁၉ နေင်ႏကို ဂေါ့ဒပ် ယို ပထမအစသွတ်ꩻ မာꩻထွင်ႏနွောင်ꩻ မေႏဆာႏထီ(လောင်စာရည်) ကအီႏသွုံꩻအီဒုံးကျောင်ႏတာႏတဲင် ကအုံကွမ် တွိုင်ႏပင်ႏဒေါ့ꩻရီခါꩻဒါႏ အီႏအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏနွောင်ꩻထေ့ဒုံးကျောင်ႏ “[[လာ|လာလောင်း]]” ခရာႏတောမ်ႏ ကကျောင်ႏထိုနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းခရာႏအတာႏ ထေပြန်ႏလွေꩻလိတ်အခေႏခံႏဥပဒေသဖိုင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၅၇ ဗာႏနေင်ႏ အောက်တိုဘာလာ ၄ နီꩻယို ထွာ အာႏကာႏသခေတ်စမွူးနီꩻတဲင် တယ်ႏစမွူးနီꩻနောဝ်ꩻထွူ အာႏကာႏသအကို ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ထိုတသွောင်ႏလွဥ်စွဉ်ႏ တလဲင်ႏချင်ႏသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ရုသျှားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး အွဉ်ႏစွꩻစသွတ်ꩻ [[သပွတ်နစ်-၁]] (ရသျှား: Спутник-1; အင်္ဂလိပ်: [[Sputnik-1]]) [[ဂြိုဟ်ႏတု]]တဖြုံႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်းဖာႏတကီ ထင်ႏထိုစွဉ်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၅၈ မဲင်ႏတဲင် သွုံꩻတောမ်ႏရေဒီယိုအွဉ်ႏနယ်ချက်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ ပသာချာနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အွဉ်ႏသော့ꩻတောဒင်ႏပါ [[သိပ္ပံ]]ကိရိယာႏခြွိုင်းဖိုင်ႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အွဉ်ႏစွꩻသွုပ်ယင်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအကို အီတေားသော့ꩻပါ “လုဲက်ကာ” ကရိုꩻဒါႏ ထွီႏတဗာႏတောမ်ႏ သေင်ႏ/ ဟန်ႏအိုသိဉ်ဟန်ႏအိုလာႏ ထာꩻမွူးထာꩻပေႏဖိုင်ႏတဲင် ကအွဉ်ႏဆွို့သွုပ်ခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအလꩻ “လုဲက်ကာ” သွီႏကလွေꩻလေပ်သွီႏဖြွီꩻကို၊ သꩻအောင်ကတသွိုး၊ သွီႏတိတ်ꩻနျꩻအာႏ စတဲင်အချက်ဖိုင်ႏယို သွုံꩻတောမ်ႏ ရေဒီယိုတဲင် ပသာချာဖေႏနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ ကသေနာႏသေꩻခါꩻ အွဉ်ရီး “ယူးဟို့ꩻဗွာ”ဖိုင်ႏ နမ်းခန္ဓာႏထာꩻမာꩻ မာꩻပုင်ႏမာꩻနယ်ꩻအလꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကို ခိဉ်ႏတွယ်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ကိရိယာႏထွူ သွုပ်ဆွိုက်တေဉ်ႏတေဉ်ႏခွေါင်ခွေါင်သေꩻခါꩻ ယူးဟို့ꩻဗွာတဗာႏတွော့ꩻ အွဉ်းစွꩻထင်ႏဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻသွူ။ ထူႏဆွမ်ꩻချာနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကပသာချာ သတင်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ သေလꩻ”ယူးဟို့ꩻဗွာ” ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အွဥ်ႏစွꩻစမ်ꩻ စပွတ်နစ်-၁ ထွူ ညလွဉ် ၄ နေင်ႏရပ်တွင်ꩻ ခွိုင်ႏကားတဲင် လိုꩻသီးလယ်ႏထိုမ်ႏထောင်ထွား သမဲင်ꩻ အကို ဆို့ꩻလꩻနွောင်ꩻ အတန်သွတ်ꩻ အောင်ႏနွောင်ꩻမုတဗာႏသွူ။ အောင်ႏနွောင်ꩻမုနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် လိုꩻတဖြာꩻ လွေꩻလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကို အရီးစပထမသွတ်ꩻတဖူꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၁ ဗားနေင်ႏ ဧပြီလာ ၁၂ နီꩻ နောဝ်ꩻ ရသျား[[မေႏထာꩻကျောင်ႏ]] တပ်ပိုလ်ႏပေႏတဖြာꩻကမိဥ်ꩻဒါႏ ယူရီအလက်စီယီဗစ်ဂါဂါရင် ထိုမ်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီအထို မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၁၁၀ တောမ်ႏ ၂၀၃ မဲင်ႏခါႏ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တစ်လေိမ်ꩻ ည ၁၀၈ မိနစ် နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ၁ လာအကို ဒိုဖြွဥ်ဟမ်ႏတလီꩻထု ကျောင်ႏထင်ႏဖျင်ယင်းသွူ။ ၁၉၆၁ နေင်ႏ ဇွန်လာ ၅ နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏသင်ဘော်ꩻထီတပ်]] မေႏထာꩻကျောင်ႏဝါးသား အလန် ဗီ၊ သျဲစ်ပတ်(အဖြာꩻပေႏ) ဝါႏထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ်တဆွိုင်ꩻ တွိုႏထင်ႏအထို ၁၁၇ မဲင်ႏပိဉ်သွူ။ ကကျောင်ႏထင်ႏ နုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ယံကထိန်ꩻလꩻအာႏကာႏသယာဥ်အတာႏ သော့ꩻဆင်သေꩻခါ အထိန်ꩻခလုတ်ဖိုင်ႏတဲင် သျဲစ်ပတ်ယို ကားတဲင်အာႏကားသယာဥ်ခွိုင်ႏကကျောင်ႏထင်ႏလဲဥ်းအကို အောဝ်ႏကျောင်ႏတွင်ꩻ ထိန်ꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသယာဥ် ထွာပထမသွတ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻအကို တွိုႏလွဥ် ဇူလိုင်လာ ၂၁ နီꩻနောဝ်ꩻ ဗာစီဂရစ်သမ် ကရိုꩻဒါႏ [[အမေႏရိကန်ႏတလီꩻတပ်]] (မေႏထာꩻကျောင်ႏတပ်) အရာႏအောဝ်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻ ဝါးထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ် ဗွိုန်နုဲင်း သျဲစ်ပတ်အတွိုင်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻနေနေ တွိုႏ သြဂုတ်လာ ၆ နီꩻနောဝ်ꩻ ရသျားမေႏထာꩻကွင်ႏဝါးသား ဂါမန်အက်စတီးတော့ ယို သွုံꩻဒုံးကျောင်ႏပသာအာႏတွော့ꩻ တွိုႏလွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖားလေပ်တဖူꩻအကိုတဲင် ညအခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏတွင်ꩻ လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ပိဉ်သွူ။ [[File:Aldrin Apollo 11 original.jpg|thumb| Astronaut [[Buzz Aldrin]] had a personal Communion service when he first arrived on the surface of the [[Moon]].]] ၁၉၆၁ နေင်ႏကို အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ]]လောင်း လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻချာငါ အာႏကာႏသတဖူꩻဖိုင်ႏ အောင်ႏမျင်ႏထွူတဲင် တယ်ႏစနေင်ႏနောဝ်ꩻထွူ ထာꩻမာꩻထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသယို ထင်ႏထိုတသွောင်း လွဥ်စွဥ်ႏသွူ။ အုံညလꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသအကိုလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအာပါ အာႏကာႏသယာဥ်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ တဆွိုင်ꩻတောမ်ႏတဆွိုင်ꩻ သွုပ်ဆွိုက် လွေꩻသဲင်ꩻချာငါလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်ႏ ထန်ႏထိုꩻအာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လွေꩻခင်ႏ ထောင်ကာႏချာငါစမ်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]] ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်တသေႏသေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတာႏလဲ့ စမ်ꩻထွာႏ အောင်ႏမျင်ႏလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ ဇူလိုင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ ခွိုင်ႏကားနီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအကို လꩻလွဥ်ခန်းအထူꩻချာꩻသွတ်ꩻ အဆန်ꩻသွတ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏမုꩻနီꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် မွူးနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသီးလင်ꩻယမ်ႏနွောင်ꩻလꩻ [[ထင်ႏလာလောင်း|လာမဲ့ငါလောင်း]]နီꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် နီꩻလိုꩻသီးအီႏလꩻချာလွဥ်ꩻ အကျိုꩻကေးဇူꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရမ်ꩻဆယူႏတသေလို့လို့တောဝ်းဒွိုန်းသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး တောမ်ႏ [[အင်ဂျင်နီယာ]]ဖိုင်ႏ ရိုꩻ ထူႏသုင်ꩻတောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွုပ်ဆွိုက်ရေꩻ တောမ်ႏ လွေꩻသဲင်ꩻချာငါရေꩻဖိုင်ႏ တိုꩻတက်ထင်ႏထိုတသွောင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ ထာꩻကျမ်ႏဟောဝ်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏခါꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီး ကအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသယို လꩻလွဥ် ခမ်းထီအတာႏ အမျိုꩻသာꩻအတာႏ ဂုဏ်ႏသိက္ခာႏထိုအီငါႏတဲင် လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုယို အရေꩻတန်ငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻဖဲ့ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဖိုင်ႏအတာႏ အောင်ႏနွောင်ꩻလွေꩻအာႏကာႏသယို ဗွိုန်ပီနုဲင်း လꩻလွဥ်[[စူခွုမ်]]တသာသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရေꩻတန်သွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသတဲင် သေနာႏလွဥ် [[မွူးအစွိုꩻအဗူႏ|မွူးစက္ကျာႏဝဠာႏ]] တောမ်ႏ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻခရာႏ ထာꩻသေတသာဖိုင်ႏယို ထွာအီအဟောဝ်ဖဲ့ꩻသွူ။ ထာꩻသေတသာနောဝ်ꩻ ယိုခါအတာႏ နီသွဥ်းသီးကထင်ႏကော့ꩻမောင်ꩻအတွိုင်ꩻ ဖေႏလꩻအီနွောင်ꩻဒါႏ အကျိုꩻကေꩻဇူꩻသွူ။ ==အာႏကာႏသထာꩻခြေင် ကရိုꩻနဝ်ꩻ== အာႏကာႏသကရိုꩻနောဝ်ꩻ အရပ်ဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ အွဥ်ႏထွော့ခါꩻအဲဥ်ထောဝ်ႏ အသွတ်ꩻအဆွိုႏအောဝ်ႏတောဝ်ႏ လုဲင်းလဲ့လွဥ်ꩻငါး ထာꩻပြင်ႏတန်ဒျာႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ကဗွောင်ဖွင်ꩻခါꩻ အာႏကာႏသ အဓိပ္ပါယ်ႏကိုတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻ ငေါဝ်းသွုံꩻတဲ့နောဝ်ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအခါႏကိုမိဥ်းတဲ့ ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻ သꩻယူႏ သဖော်ꩻထူႏဖိုင်ႏ တဗွိုန်နုဲင်းတောဝ်း လို့ဝါင်ꩻလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို လွောမ်လေပ်ခါꩻတောမ်ႏ တလီꩻထုတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလဲ့ တလီꩻထု ကွဲဗွိုဗွိုလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ တခြိုꩻဝတ္ထုဖိုင်ႏ မိဥ်ႏကာႏဖျတ်လွေꩻ [[တလီꩻနမ်း]]အကို တွိုႏလွေꩻ အရဲအကာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းတစိစိခင်ႏလမ်းအစယို ဟဲ့ꩻ အာႏကာႏသ ရိုꩻတဲင် ယူႏခွုမ်နောဝ်ꩻစားသား ပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ တလီꩻထု ၉၉ % ယို အောဝ်ႏဗော့ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားဆကီ မဲင်ႏ ၂၀ ကထိုရပ်လွုမ်ꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်နဲတဲင် ကွပ်တလီꩻထု ပွစ်ꩻဒုတ်တဲင် ဂြိုဟ်ႏတုလွေꩻယွိုက်ထိုꩻထွူ ထဲ့လင်ꩻလူး တလီꩻထုကယွိုင်းဒွိုန်ထဲင်းဒါႏ တလီꩻထုအခေါဝ်လဖဲ့တွော့ꩻ မေႏခိုးထိုꩻဒါႏသွူ။ ယူႏလက်ခံႏစွဥ်ႏ နုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ကမာꩻမွေႏဗာႏဖိုင်ႏအလꩻ တယ်ႏစဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီ မဲင်ႏ ၁၀၀ မာꩻကီနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသအစနောဝ်ꩻသွူ။ ပညာႏသျှင်ႏယင်ဟန်ႏ ကဟဲ့ꩻဖန်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအာႏကာႏသ ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တယ်ႏဟမ်ႏမဲ့ငါဗထိုလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၄၀၀၀ ရပ်သွူ။ တယ်ႏဟမ်ႏ ဗꩻထမ်အထိုမဲင်ႏ ၄၀၀၀ အကို ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတောမ်ႏ တျာႏမေႏစွန်ꩻအာနိသင်ဖုင်ႏ အာႏ သန်လွိုကယ်ꩻသွတ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတလီꩻထု ဖဲ့ꩻထန်ႏဖုင်ႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကာႏသယို ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်း ရင်းအီႏဒေါ့ꩻဗာႏနေးနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထာꩻခြေင်နယ်ႏ ဗလာနယ်ႏဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻသွူ။ ထာꩻခြေင်နယ်ႏဒေႏသကို ဆာႏကုဲင်လီ အောဝ်ႏလွင်ꩻအောဝ်ႏလိင်ꩻ တငီႏတငါဖုင်ႏ၊ တအိုမုတ်ယွိုင်ႏဖွန်ႏအောဝ်ႏဖြယ်လွင်ꩻဖုင်ႏ တောမ်ႏ ပလာစမာ (ယုဲင်ꩻထီ) မိဉ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ တလီꩻလွီးကထွာဒါႏ အိုင်ယွန်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလွီး နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏနောဝ်ꩻကဲဥ်းအာအာထွာဒျာႏ ဟုဲက်ဒရိုစေဉ် ဖိုင်ႏတဲင် ပညာႏသျင်ႏသီးယင်ဟန်ႏကထင်းနောဝ်ꩻတဲ [[ဟိုက်ဒရိုဂျင်]]ယို ထာလယ်ႏကွို့ꩻတလီꩻလွီႏထု အထန်ႏဖဲ့လွုမ်မကောင် နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့အောဝ်ႏရိုꩻသွူ။ လာ တောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏခါႏ ကထွာဒါႏအာႏကာႏသတကွို့ꩻတခေါဝ်ယို ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏဟဲ့ꩻဖန် စစ္စလူနာစပေ့ သွူ။ စစ္စ ကရိုꩻယို အဖဲ့ꩻယို ၊ လူနာ ကရိုနောဝ်ꩻ လာ၊ စပေ့ နောဝ်ꩻ တလီꩻငါတဲ့အဲဥ်ထောဝ်းထာꩻခြေင်ခြေင် နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အကွို့ꩻနောဝ်ꩻအကို အခေါဝ်ကကွဲဗော့ꩻဗော့ꩻလွေꩻလာနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်တဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကွဲသန်သန်လွဥ်သွူ။ လာကလေပ်ဒါႏဟမ်ႏတွင်ꩻ လာတဲ့နောဝ်ꩻ ဟမ်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဝေ့တပန်ႏချာ ဝင်ရိုးကြဲင်ႏအတွိုင်ꩻပငါပရာꩻတဲင် လာတောမ်ႏဟမ်ႏကတွိုႏလွဥ်အဗော့ꩻသွတ်ꩻတွင်ꩻမိဥ်ႏတဲ့ အောဝ်ႏညာꩻနေကဒွိုန်း မဲင်းပေါင်ꩻ ၂၂၀,၀၀၀ လွိုတဲင် သွုံꩻနေးဒုံးကျောင်ႏတွော့ꩻ မိဥ်းလွေꩻထေ့လာယို ကာႏလွေꩻဗာႏကဒွိုန်း မဲင်ႏညာꩻပေါင်ꩻတခွိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တောမ်ႏ လာ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏနီစားယို ထဲ့တွိုႏဒင်ႏလူးလွေꩻနွောင်ꩻ အဗော့ꩻအညာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်း ညာꩻလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻတသန်ႏရပ် လွုမ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အရပ်ဖိုင်ႏကိုနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏဂြိုဟ်ႏရံႏကထွာဒါႏ ဗွိုန်နုဲင်း [[လာ]] ယို တအောဝ်ႏနွောင်ꩻထဲင်းတောဝ်းသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် ဟမ်ႏ ခမ်ႏဖာႏတောမ်ႏ လာ ယိုနီဖြုံႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ တထွို့ꩻခါꩻနွောင်ꩻတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏဖေႏကအောဝ်ႏစွူစွူ အခင်ႏလမ်းတာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မွူးစက္ကျဝဠားအကို ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလွိုင်ႏအာႏဒါႏ အာႏကာႏသကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အောဝ်ႏထဲ့ဒင်ႏလူးလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏအလောင်းသွူ။ အရပ်အခေါဝ်နောဝ်ꩻအကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အာႏတလာကယ်ꩻထဲင်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအစသွူ။ ဂြိုဟ်ႏစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏလွိုင်ႏအာစွစ်ꩻထာꩻ အာႏကာႏသအကိုနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ လာဖိုင်ႏယို အောဝ်ႏတောမ်ႏပဲင်ႏရာꩻဆဲင်ႏရာꩻ ထွိုꩻငင်ႏအာႏနယ်ႏပငါပရာꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလီထာꩻ အာႏကာႏသအကို ကအောဝ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးလွေꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖြုံႏတောမ်ႏ တဖြုံႏယို အောဝ်ႏညာꩻယော့မွေႏငါႏဖိုင်ႏသွူ။ အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၉၃,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်ပိဥ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏကအောဝ်ႏဗော့ꩻသွတ်ꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏနောဝ်ꩻ သောကျာႏဂြိုဟ်ႏတဲင် ကဗော့ꩻသွတ်ꩻခိန်ႏမိဥ်းတဲ့ ညာꩻကဒွိုန်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၂၅,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏစွစ်ꩻအာဒါႏ အာႏကာႏသကိုယို အာကယ်ꩻကာႏလွိုထဲင်း ကအောဝ်ႏညာꩻသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏ ကမိဥ်ꩻ ပလူတိုဂြိုဟ်ႏ လေပ်တဖူꩻသွူ။ မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းဒွုမ် အာႏကလို့ထိုꩻ အရပ်ခင်ႏလမ်းယို အာႏကာႏသနယ်ႏလို့ခင်ႏလမ်းတဲင် ညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻကိုနောဝ်ꩻ ဆာႏဖိုင်ႏအောဝ်ႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻသော့ꩻ အာႏကာႏသ ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏဖိုင်ႏအခါႏ ကအောဝ်ႏဒါႏ အာႏကာႏသ စလွဥ်ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နီသွဥ်းသီး [[နဂါꩻလွီး]] (Galaxy) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏစက္ကျဝဠာႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ညာယော့ꩻငါႏမရေႏမရာႏတဲင် ယူႏလွေꩻနေး တလꩻနွောင်ꩻတောဝ်ႏသွူ။ အွိုးအခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ နဂါꩻလွီးဖိုင်ႏအခါႏ အာႏကာႏသစလွဥ်တဲင် အာႏကာႏသနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ မုဲင်ꩻခါခါတယောဝ်း အသွတ်ꩻအဆွိုးတအောဝ်ႏနွောင်ꩻဒွုမ်သွူ။ လိုꩻသီးကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအတာႏ သွုံꩻအီမာꩻလွေꩻနေႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ၊ အာႏကာႏသစခန်ꩻဖိုင်ႏ ၊ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ လွေꩻထိုမ်ႏထွားတွိုႏလာအလောင်းဖိုင်ႏ တဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏအာႏကာႏသခရာႏယို နီလိုꩻသီးကွဲသေသေအာလွဥ် ၊ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ အာႏကာႏသ စက္ကျဝဠာႏပညာႏဖုင်ႏယိုလဲ့ အောဝ်ႏထင်ႏထိုသဲင်ꩻထဲင်ႏလဲဥ်း စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနောဝ်ꩻသွူ။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref> ==ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ== [[လာ]] ယို [[ရူပဗေဒ]]ဆဲင်ႏရာꩻ စည်ꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏအလꩻ အောဝ်ႏလွေꩻသဲင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻအကိုတဲင် [[ဂြိုဟ်ႏ]]သီး ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ရုဲင်ꩻတသွိုး လွေꩻသဲင်ꩻ စည်ꩻကမ်ꩻနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ [[ဂြိုဟ်ႏတု]]ဖိုင်ႏယို အထွူႏဗော့ “ပေါင်” ဆေ့ꩻဆေꩻ စားတဲ့အောဝ်ႏ၊ အထွူႏ အလေꩻခိဥ်ႏ “တန်” နေးစားတဲ့အောဝ်ႏတဲင် ရွုတ်ပွိုင်ပိုင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ [[ဗေဥ်းဂတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏသီးဂြိုဟ်ႏတု၊ [[သပွတ်နေတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ ရသျှားဂြိုဟ်ႏတု ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏတဒွီႏဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး အေတ်သပလိုရာ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတောမ်ႏ ရသျှာႏသီး [[သပွတ်နေတ် ၂]] ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏဟမ်းယွေးယွေး တဝွိုန်ꩻဆွာꩻနုဲင်း ပေပါဗုန်ꩻပိုင်ႏသွူ။ အမေးရိကန်သီး [[အေတ်သပလိုရာ ၇]] ဂြိုဟ်ႏတုပိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖဲ့နောဝ်ꩻတန်တဝွိုန်ꩻတဲင် တဖဲ့ꩻ နောဝ်ꩻတျူပေႏထိုꩻတဲင် ဗွိုန်နုဲင်း လိုꩻပေႏသီးကခွုမ်ဆိုးဒါႏ [[စေန်]] (ဂျင်) ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာꩻသအတာႏ ထွာ အရေꩻတန်ကိရိယာႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ရောင်ႏလေရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ၊ [[ဂမ္မာရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ၊ [[အိတ်ရေးရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တောင်ꩻသေမတ်အီ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏဒါႏ [[တျာႏမေႏ]]ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏစွန်ꩻထီဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ စွန်ꩻထီအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏကို ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ်ဖိုင်ႏ ၊ ဥက္ကာႏတူႏခေါဝ်ပေႏ ကဖွန်ႏတနိဥ်ႏဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တအိုမုတ်လူး(မြူမှုန်)ဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻတခွိုင်ႏမုဲင်ꩻ ဖော်ႏထန်ႏနယ်နွောင်ꩻသွူ။ ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအားတောမ်ႏ ထွို့ꩻငင်ႏအားနယ်ႏဖိုင်ႏလဲ့ တဲက်ထာနွောင်ꩻသွူ။ နီꩻလို့သီးကအုံဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယိုမိဥ်ႏတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားနွောင်ꩻအီ ချာလꩻသွူ။ ဗွိုန်နုဲင်း အမေႏရိကန်ႏသီး ရာႏသီႏဥတုထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻအထူꩻဂြိုဟ်ႏတု တုဲင်းရွစ် ၁  ဂြိုဟ်ႏတုစားယိုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အုံပွေါထွားလွေꩻ မို့ꩻအေႏဖိုင်ႏ အပိုင်ႏအခြုံအရောင်ႏ ကပြောင်ꩻလုဲင်ႏတဲင် ရမ်ꩻလꩻအွဥ် ရာႏသီႏဥတုအတာႏ ကူႏညီႏစွဲးကမ်ႏကိုနွောင်ꩻသွူ။ သွုံꩻတောမ်ႏ စီအိုဒဲစ်တေတ် ဂြိုဟ်ႏတုဖုင်ႏတဲင် ထွို့ꩻတဲမ်းသွဲနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ ကယိင်းယံမဲဥ်ႏဗဲက်ဒါႏ ဟမ်ႏပိုင်ႏ (Map)ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို သွုပ်သွယ်ႏရေꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအတာႏလဲ့ စွဲကမ်းကိုအီသွူ။ တယ်လီဗေးသျှင်း ကရိုꩻဒါႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန်ထာꩻမာꩻ နောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻလꩻဗော့ꩻ ခင်ႏလမ်ႏဗော့ꩻတာႏလွုမ်ꩻသွူ။ ကအွဥ်ႏစွဒါႏ TV လဲင်ꩻဖိုင်ႏ ကလေပ်လေိမ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတဝွိုန်ꩻယို လွေꩻတကဲင်ႏနေး လꩻတောဝ်ႏတွော့ꩻ အောဝ်ႏအညာꩻဆွမ်ꩻထွားနာႏလတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ လဲင်ꩻအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏယို အွဥ်ႏစွꩻဒင်ႏတွိုႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဗာႏအလောင်းတွော့ꩻ အောဝ်ႏဂြိုဟ်ႏတုထျꩻအွဥ်ႏစွꩻထေ့လင်ꩻလူးချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအလောင်းတဲင်  အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်းခင်ႏလမ်းအထွောင်းအာဖိုင်ႏယို ဆွမ်ꩻထွားလꩻလို့စွဥ်ႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန် အခြပ်အရဲဥ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယို အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏဗာႏတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်းနွောင်ꩻအရန်းအစားစားအဒေါဝ်ႏဒေါဝ်ႏတဲင် နီရန်း စားတဲ့အောဝ်ႏ  ငတ်ꩻရန်းစားတဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏယိုတောထင်ႏဂြိုဟ်ႏတု ကတွိုႏသင်ꩻရာꩻအထိုထွူ ခိဥ်ႏတွယ်ႏယင်း အစဲင်ႏမဲဥ်ႏတဲင် မဲဥ်ႏလွောက်ရာꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖေႏကတွိုႏ ဖေႏဗာႏယင်းနွန်ႏထင်ႏအာႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏပယ်ဒပ်ဆွိုင်ꩻသေꩻ ခါꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ အခေါဝ်ဖဲ့ꩻချာသွတ်ꩻသွူ။ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်းလဲ့ ဒုံးကျောင်ႏမိဥ်ႏတွိုႏထင်ႏသွူ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဥ်တဖူꩻကိုမꩻ အွဥ်ႏဖဖြယ်ထန်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ အနယ်ꩻနောဝ်ꩻလဲ့လꩻဒျာႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ (ဟဲ့ꩻ)အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်း တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကဖထန်ႏ ဖြယ်ထိုꩻထွူ ဒုံးကျောင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစ ဒုံးကျောင်ႏတွင်ꩻနောဝ်ꩻ ထင်ႏတနွောင်း စွဥ်ႏတရွဥ်းနေးသွူ။ နွန်ႏအာႏအတာႏ ပꩻထိုꩻအရန်းရန်းထွိုင်ႏထွူ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏယို ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းဖိုင်ႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏမဲ့ငါနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏတွောင်းစွဥ်ႏတရွဥ်း အီႏဗော့ꩻဗွိုန်နုဲင်း ခွဥ်းကဲစ်စွဥ်ႏတလီးအတွိုင်ꩻထွူတဲင် ကွဲထဲ့ထဲ့ဖွိုႏ လင်ꩻလွဥ်သွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ဂြိုဟ်ႏတုအတာႏကလိုႏဒါႏအမွိုင်နှုန်ꩻအာႏ ဖေႏကတွိုႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းယို နွန်ႏထိုꩻဖေႏဂြိုဟ်ႏတုသွူ။ ဒုံးကျောင်းတဗာႏတဲ့နောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဆွိုင်ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ ပေါႏတတွိုႏတောဝ်ႏ လွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻနောဝ်ꩻတဲ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတထွောင်းအကိုတဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏအတာႏ အုံအောဝ်ႏနွောင်ꩻချာဒျာႏသွူ။ ဖေႏကအောဝ်ႏနုဲင်းတဖူꩻကိုစားယိုအတာႏ  ပေါ့ꩻတလီꩻထုအဗွိုသွတ်ꩻ အခေါဝ် မွေးတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဖုဲင်းလဲ့ညာꩻဗာႏ ကားတဲင်တလီꩻထုကားကအောဝ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ပေါ့ꩻဖုဲင်းလဲ့ညာꩻတောဝ်းတလီꩻထုနောဝ်ꩻ တလီꩻထုနွန်ႏချာအာႏတွော့ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ် ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကရုဲင့်တသွိုးမှု ကလွေꩻနှုန်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ ကွဲယွယွလွဥ်တဲင် မာꩻထဲ့လလင်ꩻထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ တွိုႏဗော့ꩻလွဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထျꩻတဲင် တလီꩻထုပွစ်ဒုတ်တွော့ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုယို မေႏခိုးထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းတမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဖေႏကလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻနွောင်ꩻ ဟမ်ႏလေပ်တဖူꩻအကိုအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏက ဆဲင်ႏရာꩻလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ဖိုင်ႏသွူ။ လေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ယို မာꩻတရျားဖေႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအတာႏ မာꩻထွာဗဟိုႏဖꩻထန်ႏအားသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ပေါ့ꩻကွဲထိုထိုလဲ့ ကလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်သူꩻ ယိင်းကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻသွူ။ ပွိုႏထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏလဲ့ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကအောဝ်ႏဗော့ꩻရာခင်းလမ်ႏတွင်ꩻ အမွိုင်အောဝ်ႏဗာႏ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၁၈,၀၀၀ နှုန်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻလာနောဝ်ꩻ ကွပ်အောဝ်ႏညာꩻငါႏတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွော့ꩻ လွေꩻခြိ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၂,၀၀၀ နှုန်ꩻ လွုမ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကတဝေ့ꩻကတပန်ႏအတဖူꩻအကို ကအောဝ်ႏသော့ꩻဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအမွိုင်နှုန်ꩻယို အောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏတသေႏသေႏဒျာႏသွူ။ မိဥ်ႏဗော့ꩻလွဥ် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဲ့ ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတွော့ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအမွိုင်နှုန်ꩻယို တွိုႏလွဥ်အထိုသွတ်ꩻအရန်ႏသွူ။ မိဥ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးထိုꩻလွေꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏအညာꩻသွတ်ꩻခင်ႏလမ်း နောဝ်ꩻတဲ ကွပ်ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတဲင် အတသွိုး အလွေꩻနှုန်ꩻယွိုက်ထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဒပ်ဆွို့ꩻသေꩻခါꩻဗော့ꩻကိရိယားဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻဂြိုဟ်ႏတုစား ၊ ဒင်ႏထင်ႏပါလိုꩻတောမ်ႏတိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အီတောလွေꩻအာႏကာႏသကိုစား ရိုꩻတဲင် အောဝ်ꩻနီစားသွူ။ ကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဂြိုဟ်ႏတုစားယို အခိန်ႏတွိုင်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်ႏယံကဆွမ်ꩻထူးနွောင်ꩻ အီႏပသာချာဖေႏသတင်ꩻအတာႏ အွဥ်ႏဒင်ႏလွေꩻပါ ရေဒီယိုငေါဝ်းအွဥ်ႏစွꩻစက်ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း ကပသာထင်ႏဒါႏ မာꩻထွဥ်ႏချက်အလꩻ ဗွောင်ဖေႏနွောင်ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအတာႏ အထူꩻ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻသွူတကားတောဝ်း ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ် မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ရောင်ႏအလင်ကဆဲစ်ထန်ႏလွဥ်ဖိုင်ႏအတာႏ ကတွက်ဒျာႏကိရိယာႏဖိုင်ႏ၊ ဆာႏကျောင်ႏကဒုတ်ဗာႏဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ကိရိယာႏကတွက်ဒါႏ ဥက္ကာတူႏဖွန်ႏပေႏဖိုင်ႏတောမ်ႏ အခွꩻအလျား၊ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏနယ်ႏဖိုင်ႏ၊ ကအောဝ်ႏမွူးကဆဲစ်ထန်ႏထွဥ်ဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း အောဝ်ႏဆာႏဖိုင်ႏထျꩻ ကအွဥ်ႏစွꩻလွဥ်ဒါႏ ရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏပါထွူသေႏသေႏနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသအကို ဖေႏကဒင်ႏတောလွေꩻနွောင်ꩻ တိရိစ္ဆာန်ႏ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း လိုꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကမာꩻခါꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ကဲဥ်ႏအာအာနောဝ်ꩻတဲ တန်ကယ်ꩻထဲင်း ဂြိုဟ်ႏတုအစားကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဖြီႏဖြီႏစားသွူ။ လိုꩻ တောမ်ႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ ဖိုင်ႏ ကထိုမ်းလွေꩻပါဂြိုဟ်ႏတုစားနောဝ်ꩻတဲ သာအီတလီꩻအတာႏ [[အောက်သီစေန်]]ထေ[[ကိရိယာႏ]]ဖိုင်ႏ၊ အခွꩻအလျားခိဥ်ႏတရျားကိရိယာႏဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏတောလွေꩻပါတိရိစ္ဆာန်ႏစားနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအကိုကဒပ်ဆွို့သေꩻခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏယို တဲက်ထာဒင်ႏမုဲင်ဖေႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ သꩻရာႏတဖုံမု၊ နမ်းအလျားနှုန်ꩻ၊ သာတလီꩻနှုန်ꩻ၊ ထီလွီးတောမ်ႏ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကမဲဥ်သေ အခရာႏအလင်ဖိုင်ႏယိုလဲ့ မုဲင်ခါꩻဖေႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏလွေꩻပါ လိုꩻနောဝ်ꩻတဲ ကိရိယာႏနုဲင်းဆကီဖိုင်ႏယို ပါသော့ꩻဗာႏသွူ။ ကဝါႏလွေꩻဒါႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ တောမ်ႏ ကထိုမ်းလွဥ်ꩻဒါႏ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး ယံကသဲင်ꩻတွိုႏလွဥ်ချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းအတာႏ အနယ်ꩻဖိုင်ႏလဲ့ အောဝ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻတဲင် လိုꩻကဝါး လိုꩻကထိုမ်းဒါႏဒုံးကျောင်ႏအစားယိုနောဝ်ꩻ တောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုကအီႏလွေꩻတဖူꩻ တဗန်ႏလုဲင်ဖဲ့ꩻအတာႏ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏမော့နောဝ်ꩻ ဒပ်ဆွို့ခါꩻ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်းတဗန်ႏချာစားဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်ႏတဗန်ႏချာစားနောဝ်ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ်ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဂြိုဟ်ႏတုယို ထဲ့လလင်ꩻချာဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကားတောဝ်း လို့ကပါအကွို့ꩻယို ယံဖေႏကလင်ꩻယွယွအတာႏ မာꩻဆွို့ခါꩻပါဗာႏ တလီꩻထီꩻ(Parachute)သွူ။ ==ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻတာႏ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ== ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို လိုꩻပါလွဥ်ꩻတောဝ်ႏ ပါသော့ꩻဗော့ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် ဒုံးကျောင်ႏအစား နွို့လွေꩻဆုံးဝိစ်ꩻအာႏကာႏသကို ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသစားနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ လွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ထွာအရီႏစသွတ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ [[လူန ၂]] / ကော့သမော့ ဒုံးကျောင်း ၂ ကရိုꩻဒါႏ ရုသျှားသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း တွိုႏထင်ႏရီးစသွတ်ꩻ လာ အလောင်း ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏလူန ၂ ယို ခရေတ်နေင်ႏ ၁၉၅၉ နေင်ႏ သဲစ်တေဥ်လာလာ ၁၄ နောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလာအလောင်းသွူ။ ကထွာဒါႏထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏအလင် အမေႏရိကန်ႏသီး ပုဲင်အိုနီယာ ၄ တောမ်ႏ ရုသျှသီး ယူနေတ် ၁ ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ ကျော်ႏတကာႏထိုꩻလာတဲင် ထွာထိုꩻလဲဥ်း မွူးအတာႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏသွူ။ လိုꩻသီး ကမာꩻဒါႏ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျေောင်ႏဖိုင်ႏယို [[မားဂြိုဟ်ႏ]]([[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]])၊ [[ဗီးနပ်ဂြိုဟ်ႏ]]([[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]])တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏလင်အလောင်းဖိုင်ႏလဲ့ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျသီး [[ဗီးနပ် ၄]] တောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၅]] ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းသောကျာႏဂြိုဟ်ႏလောင်း ၁၉၆၆ နေင်ႏကိုသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး မရီးနား ၉ ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်းခမ်ႏဖာႏလောင်း ထန်ႏလွေꩻတဖူꩻ တွိုႏလွေꩻ ၂၄၇,၀၀၀,၀၀၀ မဲင်ႏအတာႏ ည ၅ လာခွယ်ꩻထွူ ၁၉၇၁ နေင်ႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၃ နီꩻနောဝ်ꩻ ပထမအရီးစသွတ်ꩻ လေပ်ဗဲဥ် မားဂြိုဟ်ႏ(အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ) နောဝ်ꩻသွူ။ ခွိုင်ႏကားတဲင် မွူးဂြိုဟ်ႏရံႏဖိုင်ႏအကို အတန်သွတ်ꩻ အတရေꩻသွတ်ꩻကထွာဒါႏ [[ဂျူပီတာဂြိုဟ်ႏ]] ([[ကျာႏသပတေꩻဂြိုဟ်ႏ]])ယိုအထျꩻလဲ့ ၁၉၇၂ နေင်ႏ မတ်လာ ၂ နီꩻအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻလွေꩻ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၁၀]] ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို ကပါသော့ꩻဒါႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပသာချာ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏဆဲင်ႏရာꩻအဖိုꩻတန်ႏ အချက်အခရာႏဖိုင်ႏသွူ။ အွဥ်ႏနယ်သာႏဓကအနေႏ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၄]] နောဝ်ꩻ ဒိုဖြောင်လွေꩻ ဗန်အယ်လေဥ် ရောင်ႏဆဲစ်ထန်ႏခင်ႏလမ်ႏတဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻ ဒုဒွိုန်တောမ်ႏ တဲက်ထာမုအမဲဥ်ႏအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ တဲက်ထာဖေꩻနွောင်တဲင် ပသာသဲင်ႏဖေႏချာ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး နောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို ခါးလားကတွိုႏလွေꩻ လာ မိဥ်ႏမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏအလောင်း  မိဥ်ႏတွိုႏလွေꩻဒျာႏ လာ/ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏ အထျꩻနောဝ်ꩻ အကျိုꩻယိင်းအောဝ်ႏတဲင် လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻ လာထျꩻ ဂြိုဟ်ႏထျꩻနောဝ်ꩻအဟောဝ်သွတ်ꩻသွူ။ သာႏဓကအနေႏ ရုသျသီး [[လူန ၃]] တွိုႏဗော့ꩻလွေꩻ လာ ထွူ တွယ်ႏလꩻနွောင်ꩻဓါတ်ပွုံႏ နီလိုꩻသီးတထီႏဗာႏဖိုတောဝ်း လာ အွိုးတဖဲ့ꩻပွုံႏဖိုင်ႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၄]] ဒုံးကျောင်ႏယိုတဲ့ တွိုႏလွေꩻအောဝ်ႏဟမ်ႏကညာꩻမဲင်ႏ ၁၃၄ သန်ႏ တဲင် ကာႏဗော့ꩻလွေꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏထျꩻတွော့ꩻ တွယ်ႏထူႏလꩻ ဗော့ꩻနွောင်ꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏဓါတ်ပွုံႏဖိုင်ႏထွူ တောမ်ႏရေဒီယို ပသာချာသဲင်ꩻဖေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ==အာႏကာႏသစခန်ႏဖိုင်ႏ== [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]](Space Station)ဖိုင်ႏယို ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်တသေႏသေႏဟမ်ႏအတာႏ လိုꩻသီႏကမာꩻခါꩻဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ စခန်ꩻအကို လိုꩻသီးအုံအောဝ်ႏမာꩻနွောင်ꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏတဲင် စခန်ꩻနောဝ်ꩻအကို မာꩻလွူꩻထွားဓါတ်ခန်ꩻ('''practical laboratories''')၊ ထောင်ထွားနက္ခတ်ခင်ႏလမ်း (astronomical observatories)၊ အုံပဆားခင်းလမ်းဖိုင်ႏ တောမ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအီဒုံးကျောင်ႏခင်းလမ်း (launch bases) စတဲင် ခင်ႏလမ်းဖိုင်ႏ အောဝ်ႏပါထွူ မာꩻသွုံꩻလꩻနွောင်ꩻအီသွူ။ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးဖိုင်ႏလဲ့ အာႏကာႏသစခန်ꩻအတာႏ ဖေႏရောင်အကျံႏဉာဏ်ႏပငါပရာꩻဖိုင်ႏသွူ။ စျာမန် အမေႏရိကန်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏ ဗာနာဖွန်ဗရောင်း တဲမ်းထွို့ꩻနယ်ပွုံႏ အတဒွီႏတဝွိုန်ꩻတန်ဗွိုန်နုဲင်းလောပေဥ်ပွုံႏစံႏတဗာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏထွော့ခါꩻလောပေဥ်ပွုံႏတဝွိုꩻ အကြဲင်ႏတောမ်ႏ လောပဥ်တဝွိုန်ꩻအသောင်အငွာဖိုင်ႏအကို လိုꩻအုံတာႏတောမ်ႏ မာꩻထာꩻမာꩻတာႏ အခန်ꩻဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ထွို့ꩻငင်ႏအာႏသဖော်ꩻယံကထွာ ဗဟိုႏအကဲဥ်ထွို့ꩻငင်ႏအာႏဖေႏကအောဝ်ႏ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ဖေႏကအောဝ်ႏ ဖေႏကတဝေ့ꩻတပိဥ်ႏသေႏသေႏ မာꩻဆင်ခါꩻဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသစခန်ꩻယို အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁,၀၇၅  မဲင်ႏတဲင် အမွိုင်နှုန်ꩻအောဝ်ႏ ၁ နားရီႏ ၁၅,၈၀၀ မဲင်ႏရပ်တွော့ꩻ လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ၂ နားရီႏနောဝ်ꩻတလေိမ်ꩻနှုန်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ မေလာ ၁၆-၁၇ နီꩻ အကို အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသား နေးလ်အမ္မသထရောင်းတောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ သီး ဝါးထိုမ်းလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၈ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် သွုပ်ဆွို့နွောင်ꩻလွေꩻ တောမ်ႏ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏလွေꩻဒါႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻယိုထွူ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကျိုꩻစာꩻတိုꩻမွေႏနေးလွဥ် ဖေႏကမာꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻတဲင် တွိုႏ ၁၉၇၃ နေင်ႏ မေလာ ၁၄ နီꩻနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဆျားကွန်ရဒ်၊ စျိုးမဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်(အမေႏရိကန်)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ သကုဲင်းလဲစ် ၁ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၃၉၅ ပတ်၊ ညအာႏကာႏသကို ၂၈ နီꩻလွိုထွူ ထန်ႏလွေꩻယာဥ်ကောင်းထန်ႏဖဲ့ꩻတွော့ꩻ ဖျင်ဆင်နွောင်ꩻအာႏကာႏစခန်ꩻယာဥ် ကချို့ယွင်ꩻ ကကုဲင်ခင်ႏလမ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လွေꩻသဲင်ꩻ လာ အလောင်း== ယိုခါနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအောဝ်ႏကျံႏစယ်ႏယူႏမွေးရောင်နာႏ လိုꩻသီးယံကလွေꩻအုံနွောင်ꩻ[[လာ]]အလောင်းအတာႏ ကျိုꩻစာႏပြဲင်ႏရောင်ပငါပရာꩻတဲင် ခမ်းထီမုဲင်အီႏအောင်ႏရီးရီးကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီသွဥ်းသီးအောဝ်ႏပွောထွားနောဝ်ꩻသွူ။ လွေꩻ လာ လောင်းခရာႏ မိဥ်ႏအောင်ႏလꩻထွူလဲ့ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးယို လွေꩻ[[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ လွေꩻ[[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏအလင်ဖိုင်ႏအတာႏ ယံကလွေꩻလꩻနွောင်ꩻ ယံကအုံလꩻနွောင်ꩻရေꩻ အီႏသောင်ႏသာမတ်မတ် အီႏမာꩻလွဥ်လွေꩻထဲင်း ကရိုꩻယို ယူးနေးတဲ့အောဝ်ႏသေနွောင်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏ]]လောင်း ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာꩻအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏဒုံးကျောင်ႏတန် အာႏသန်တလာစားသွူ။ [[ဒုံးကျောင်ႏ]]စားနောဝ်ꩻပွုံႏရုတ်ပွိုင်နောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ဒုံးကျောင်ႏကအွဥ်ႏထင်ႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏထျꩻနုဲင်းယိုခါသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ မိဥ်ႏအောဝ်ႏအာႏကာႏသစခန့်တထွောင်းထျꩻ မိဥ်ႏလွေꩻသွုပ်ထဲင်ႏနောဝ်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏရွုတ်ပွိုင်ယို အီႏကွာႏထိုတဗွိုန်တောဝ်ႏဒွုမ်လာꩻလာꩻသွူ။ အောဝ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ အီႏကျောင်ႏထန်ႏစဗာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏနမ်းပွိုင်ယို ချော်ꩻပြေခရာႏ တလိုးတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ ကျောင်ႏထန်ႏစခိန်ႏတွင်ꩻ တခံႏဗာႏတောဝ်ႏဒွုမ် မွိုင်နှုန်ꩻထိုလွဥ်ꩻအာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏယို မာꩻခွောင်ခွောင်နေး တလိုႏတောဝ်ႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အီႏလွေꩻလာလောင်းအတာႏ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း အလွိုးအီႏကျောင်ႏထင်ႏစွဥ်ႏတရွဥ်းဗော့ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻအကို အီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်းအတာႏ အီႏသွုံꩻဗာႏအာႏကာႏသယာဥ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ် ကအီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်ႏယို လင်ꩻနွောင်ꩻဗာႏ ယွယွသာႏသာႏသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အောဝ်ႏ လာ အလောင်း အီႏကျောင်ႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ စီႏရင်ႏဖျင်ခါꩻမှု အောဝ်ႏဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသအရန်းရန်းထွူ ကလꩻလွဥ်ဒါႏအမော့အကျုံႏ ကသေလွဥ်ဒါႏအချက်ဖိုင်ႏအလꩻ အွဥ်ႏအခေးခံႏလွေꩻတွော့ꩻ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာအတာႏ နေးအာႏခွုမ်မာလွဥ်တဲင် ၁၉၆၉ နောင်ႏအကို လလွဥ်ခန်းအောင်ႏမျင်းမှုနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ စူလုဲင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသားခင်ႏအွဥ်ႏခွိုင်းလင်ꩻလꩻလာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသဝါးသားလိုꩻရုဲင်းစွန်ꩻထီထင် နေးလ်အမ္မသထရောင်း တောမ်ႏ အဲစ်ဒဝေဥ် အောလဒရေဥ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းလွေꩻတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လင်ꩻနွောင်ꩻလာအလောင်းလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻဆောင်ႏရွက်ပါ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏသွူ။ ခွိုင်ႏကာႏနီꩻလိုꩻသီးကကျောင်းဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻအာ ကျောင်ႏဝုဲင်းအောင်ႏနွောင်ꩻထွူလꩻလဲဥ်း [[အာႏကာႏသ]]ကိုတဲင် နုဲင်းဆလယို အတွိုင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၁၂ နီꩻ၊ ယူရီဂါဂါရင် (ရုသျား) ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] ကရိုꩻဒျာႏ ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏခမ်းဖာႏတဲင် မာꩻလွေꩻကျောင်ႏဝုဲင်းမုꩻ ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏ ၁ လေပ် ည ၄၈ မိနစ်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ မေလာ ၅ နီꩻ ။ အလန်သျှဲစ်ပတ်(အမေႏရိကန်ႏ) ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[ဖရီးဒမ်း ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital trajectory)တွော့ꩻ ကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကို ၁၅ မိနစ် ၂၂ သဲစ်ကန့်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၂၁ နီꩻ ။ ဗာစီးဂရေတ်သမ် (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[လေတ်ဘာတီဗဲ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင်  ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻဖျင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital flight) သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်း၊ သြဂတ်သ်လာ ၆ နီꩻ။ ဂါမန်တီတော့ (ရုသျား) ဝါး [[ဗော့သတော့ ၂]] အာႏကာႏသယာဥ်(ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏ)တွော့ꩻ အာႏကာႏသအကိုညခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏ ၁၈ မိနစ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ ဖေဘရူဝါရီလာ ၂၀ နီꩻ ။  စွန်ဂလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[ဖရေန်းဆေတ် ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ  ၃ လေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၄ နားရီႏ ၅၅ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ မေလာ ၂၄ နီꩻ ။ သကော့ကာပဲဥ်တာ ( အမေႏရိကန်ႏ) ဝါး [[သြရိုရာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏသွံလေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၅၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သလာ၁၁- ၁၄ နီꩻ ။ အဲစ်ဒရီယန် နီကိုလာယဲစ် တောမ်ႏ ပေဗယ် ပိုပိုဗေတ်(ရုသျှ)သီး ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၃]] တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ် တဖြာꩻတဆွိုင်ꩻတဲင် ပထမအလဲင်ႏ နီကိုလာယဲစ်နောဝ်ꩻ ၉၄ နားရီႏ ၂၂ မိနေတ်အကို လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လေိမ်ꩻ၊ ပိုပိုဗေတ် နောဝ်ꩻ ၇၀ နားရီႏ ၅၇ မိနေတ်အကို လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၃ နီꩻ ။ ဝေါ်လတာ သျှီးရား(အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးတောမ်ႏ [[သေတ်ဂမာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻ ည ၉ နားရီႏတောမ်ႏ ၁၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၅-၁၆ နီꩻ ။ လီရွီုင်းဂေါ်ဒွန်ကူးပါး (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ ဖေ့(တ) ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၄ နားရီႏ ၂၃ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၄-၁၉ နီꩻ ။ ဗယ်လာရီယန် ဗုဲင်ကော့သကီ(ရုသျှ) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၈၂ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၁၉ နားရီႏ ၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၆-၁၉ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဗုဲင်ကော့သကီ အောဝ်ႏကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုကျာꩻ ဗလေဥ်တီနာတရဲစ်သျှကိုဗာ(ရုသျား) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ဝွေꩻနောဝ်ꩻထွာ အရီးစသွတ်ꩻ လိုꩻမူႏဝါးအာႏကာႏသယာဥ် လိုꩻမူႏရုဲင်းတဖြာꩻတွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၀ နားရီႏ ၅၀ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၄ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၁၂ နီꩻ ။ ဗလာဒီမာကိုမာရော့၊ ကွန်သတန်တေဥ်း ဖီယော့တေတ်သတော့ တောမ်ႏ ဗိုးရေတ်ယီဂိုရော့ (ရုသျား) သီးသွံဖြာꩻယို တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၄ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၈ နီꩻ။ အလဲစ်သီ လီယိုနော့ တောမ်ႏ ပေဗယ်ဗယ်လျာယဲစ်(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၂]]  အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွင်ꩻ လီယိုနော့ ယို အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ထန်ႏအာႏကာႏသယာဥ်ဖဲ့ꩻထန်ႏထွူ ထောင်လွေꩻတဖူꩻ ခင်ႏကာအာႏကာႏသထာꩻ‌ေခြင်ကိုသွူ။ လီယိုနော့ အုံဖွို့တောဝ်း ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ ကျောင်ႏဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို ညမိနေတ် ၂၀ ပိဥ်သွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၁၈ လေပ် ည ၂၆ နားရီႏ ၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၂၃ နီꩻ ။ ဗာစီး ဂရေတ်သမ် တောမ်ႏ စွန်ယန်း(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏကျောင်ႏလေပ်ဟမ်းတွင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ကျောင်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏထိုꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻသွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၃ လေပ်၊ ည ၄ နားရီႏ ၅၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ။ ဇွန်လာ ၃-၇ နီꩻ ။ စေင်း မဲစ်ဒီဗေတ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွပ်ဝုဲက် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကျာꩻ ဝုဲက်နွို့အာႏကာႏသကို ထန်ႏထောင်တဖူ မိနေတ် ၂၀ သွူ။ ဝွေꩻသီးလေပ်ဟမ်ႏ ၆၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၉၇ နားရီႏ ၅၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သ်လာ ၂၁-၂၉ နီꩻ ။ ဂေါ်ဒွန်ကူးပါး တောမ်ႏ ဆျားကွန်ရဲစ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၂၀ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၉၀ နားရီႏ ၅၆ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်း၊ ဒီဇေဥ်ဘာလာ ၄-၁၈ နီꩻ ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် တောမ်ႏ စိန်းလိုဗယ် (အမေးရိကန်ႏ)သီး ဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၀၆ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၃၀ နားရီႏ ၃၅ မိနေတ်တဲင် ပထမ အရီးစ ဒင်ႏနွောင်ꩻ အညသွတ်ꩻ စံႏခိန်ႏသွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ ဒီဇေဥ်ဘာလ ၁၅-၁၆ နီꩻ။ ဝေါလတာသျှီးယား တောမ်ႏ တောမတ်သတဲစ်ဖို့(အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ယံကဆွို့သွုပ်နွောင်ꩻ စေဥ်မီနီ ၇ အတာႏ လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၅ နားရီႏ ၅၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၃-၆ နီꩻ ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့ တောမ်ႏ ယူစေဥ်းသာနန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး လေပ်လွေꩻဟမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၉]] အာႏကာႏသယာဥ် ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၂ နားရီႏ ၂၁ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၆-၁၇ နီꩻ ။ နေးလ်အမ္မစထရောင်း တောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၈]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻခွယ်ꩻ ည ၁၀ နားရီႏ ၄၂ မိနေတ် တဲင် ပေါင်ꩻဆွို့သွုပ်တောမ်ႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏ ကအောဝ်ꩻလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻအာႏကာႏသကိုသွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈-၂၁ နီꩻ ။ စွန်ယန်း တောမ်ႏ မုဲင်ကယ် ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၃ လေိမ်ꩻ ည ၇၀ နားရီႏ ၄၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ သဲစ်တေဥ်ဘာလာ ၁၂-၁၅ နီꩻ ။ ဆျားကွန်ရတ် တောမ်ႏ ရစ်ဆတ်ဂေါ်ဒွန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ နိုဝေဥ်လာလာ ၁၁-၁၅ နီꩻ။ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွင်အောလ်ဒရေဥ်(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ဝါးတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၂]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၅၉ လေိမ်ꩻ ည ၉၃ နားရီႏ ၃၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈ နီꩻ ဗꩻတွိုႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၅ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ် ၃ ဆွိုင်ꩻ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကထွာဒါႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] ၊ ၁၁ တောမ်ႏ ၁၂ ဖိုင်ႏယို သွုပ်ဆွိုက်လꩻနွောင်ꩻလွေꩻ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏကျောင်ႏဝုဲင်းဒါႏ အစီးနား ဒုံးကျောင်ႏထွူ သဲင်လွဥ်ချာနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏပငါပရာꩻသွူ။ *၁၉၆၇ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၂၃ နီꩻ။ ဗလာဒီမာ ကိုမာရော့(ရုသျား) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ည ၂၄ နားရီႏ ၃၀ မိနေတ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်အဆွိုင်ꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ အရီးစပထမသွတ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစမ်ꩻဒျာႏ အာႏကာႏသစခန်ꩻအနေႏဒျာႏသွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ ကိုမာရော့ ကသဲင်ꩻချာဟမ်ႏခိန်ႏတွင်ꩻ အာႏကာႏသယာဥ်ကုဲင်ထိုꩻတဲင် သီကုဲင်ထိုꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၁၁-၁၂ နီꩻ။ ဝေါ်လတာသျှီးယား၊ ဒွန်အဲစ်သယ် တောမ်ႏ ဝေါ်လတာ ကန်နေဥ်းဟမ်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါႏလွေꩻ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၇]] တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၆၃ လဲင်ႏ ည ၂၆၀ နားရီႏ ၉ မိနေတ်သွူ။ အောဝ်ႏဟမ်ႏလေပ်ဗဲဥ် တဖူꩻအလောင်း တွယ်ႏပါ ရွုတ်မွဥ်ငေါဝ်းဟွိုန်တဲင် ပထမသွတ်ꩻအနေႏ တွယ်ႏထူႏပသာသဲင်ꩻသတင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၂၆-၃၀ နီꩻ။ စျော်စီ ဗယ်ရီဂို ဗဝုဲင်(ရုသျား) ဝါး [[သိုယု ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လဲင်ႏ၊ ည ၉၅ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ ဒီသေဥ်ဘာလာ ၂၁-၂၇ နီꩻ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် ၊ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ ဝီလျံအန်းဒါး (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်း [[အပိုလို ၈]] အာႏကာႏသစခန်ႏယာဥ်တဲင် လေပ် လာ ၁၀ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၁၄၇ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၇ နီꩻ။ ဗလာဒါမာသျှဲစ်တာလော့(ရုသျှ) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၄]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၅-၁၈ နီꩻ။ ဗောရေတ်ဗော်လီနော့၊ လယ်လဲစ်သေအီ ရဲစ်လီသီယဲစ် တောမ်ႏ ယဲစ်ဗာ စီနီ ခရုနော့(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[သိုယု ၅]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၉ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၄၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၈ နီꩻ။ အာႏကာႏသအကို ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏခါꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ် [[သိုယု ၄]] တောမ်ႏ ၅ ဖိုင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတွင်ꩻ ပေါင်ꩻဆွို့ သွုပ်ဆွိုက်နွောင်ꩻလို့ဝါင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၃-၁၃ နီꩻ။ စေင်းမဲစ်ဒီဗေတ် ၊ ဒေးဗေတ်သကော့ တောမ်ႏ ရပ်သဲ သျှဝိတ်ကတ် (အမေးရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၉]] တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၅၁ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၄၁ နီꩻ ၁ မိနေတ်သွူ။ အပိုလို ၉ အာႏကာႏသယာဥ်နောဝ်ꩻ ယာဥ်လင်ꩻလာ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ အဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၈-၂၆ နီꩻ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့၊ ယူစေဥ်းသာနန် တောမ်ႏ စွန်ယန်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါးတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၁၁]] တဲင် လင်ꩻဗော့ꩻ လာ မဲ့ငါထျꩻ တွိုႏလွေꩻ ၉ မဲင်ႏရပ် ည ၁၉၂ နားရီႏ ၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၆-၂၄ နီꩻ။ နေးလ်အမ္မသထရောင်း၊ အဲစ်ဒဝေဥ်အောလဒရေဥ် တောမ်ႏ မုဲက်ကယ်ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အရီးစ ပထမသွတ်ꩻအနေႏ လင်ꩻလꩻနွောင်ꩻ လာ အလောင်း လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻလွေꩻပါနွောင်ꩻ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏတဲင် ည ၁၉၅ နားရီႏ ၁၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၇၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၄ - စွန်လာ ၂၂ နီꩻ။ ဆျားကွန်ရေတ်၊ စေင်းဘဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်ဇ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးတောဝ်ႏ [[သကုဲင်းလဲစ် ၁]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၃၉၅ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၈ နီꩻ ၄၀ မိနေတ် သွူ။ စကုဲင်ႏလဲစ် ၁ ကရိုꩻယို အာႏကာႏသအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအရီးစသွတ်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:မွူးအစွိုꩻဗူႏ]] [[Category:ထောင်ထွား ကာႏကာႏသ]] itppdy4980zpqs4wsdsxsj6f4seu5px 31794 31791 2025-07-09T10:45:45Z Khun Sein 844 မွဥ်းဖျင် 31794 wikitext text/x-wiki [[File:AS11-40-5964 (21037459754).jpg|thumb|[[:en:Buzz Aldrin]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသပညာႏသျင်ႏတဖြာꩻ ကထင်ႏလွဉ်ꩻဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]ဂြိုဟ်ႏတုခိန်ႏ အဝ်ႏထူႏ [[:en:core sample|ဟံႏတခြိုꩻတစွိုးစွိုးနမူႏနာႏ]] [[လာ]]လောင်းကျာꩻပုင်ႏ]] [[File:PIA16239 High-Resolution Self-Portrait by Curiosity Rover Arm Camera square.jpg|thumb|Self-portrait of [[:en:Curiosity (rover)|''Curiosity'' rover]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ ကာꩻထောင်ထွားမားဂြိုဟ်ႏ အဝ်ႏထောင်ထွားထာꩻ [[မားဂြိုဟ်ႏ]]လောင်းပုင်ႏကျာꩻ]] '''ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသ''' ({{lang-en| Space exploration}}) ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻသွူ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ တောမ်ႏ အာႏကာႏသ အနယ်ꩻပညာႏတဲင် ကထိုမ်ႏလယ်ႏထောင်ထွား ကလွူꩻလေ့လာဒါႏ အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းကီ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ထာꩻမာꩻတန်ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။<ref> {{cite web | url = http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | title = How Space is Explored | publisher = NASA | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20090702153058/http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | archive-date = 2009-07-02 }}</ref> နီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား ကလွေꩻသဲင်ꩻဒါး အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်ကိုယိုနောဝ်ꩻ ခွိုင်းကားတဲင် ကစွဉ်ꩻသွီႏစွဉ်ꩻသက် မာꩻဗာႏနေး ထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအကို ထွာအထိုသွတ်ꩻထာꩻမာꩻတဲင် ကွပ်စွဉ်ႏ[[ဒုံးကျောင်ႏ]]တန် (Rocket) နွန်ႏတရန်အာႏ ကေးဇူꩻမꩻတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားအီနွောင်ꩻဗာႏ [[အာႏကာႏသ]] နောဝ်ꩻသွူ။ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသအတာႏ နီလိုꩻသီး ထိုမ်ႏကျံႏအနယ်ꩻတယ်ႏစ နေင်ႏ ၃၀၀ လွို ကာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၆၀၁) တောမ်ႏ (၁၆၀၂) ကိုခိန်ႏတွင်ꩻ [[ဂျာမန်လိုမျိုꩻ]] [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏသျင်ႏ [[ယောဟန်ကပ်ပလာ]] (Johannes Kepler) ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာႏသအကို [[ဂြိုဟ်ႏ]]ဖိုင်ႏ(Planets) [[လေပ်ဗဲဉ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ|ကလေပ်ရွေꩻလွေꩻတဖူꩻ]](Orbits)တဲင် ဟဲ့ꩻဖန်အွဉ်ႏထွော့တဖူꩻရွေꩻတာႏအနယ်ꩻ လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း ကျံႏစယ်ႏယူႏလွေꩻပါ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုတာႏ [[အာႏကာႏသကာꩻကွင်ႏ]] (Space Ship) အီႏကျောင်ႏ လွေꩻနွောင်ꩻအီတာႏ [[အနယ်ꩻပညာႏ]]ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလွဉ် ၁၆၈၇ ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ [[နျူတန်|ဆာအုဲက်ဇက်နျူတန်]] (Sir Issac Newton) ထေဖော်ႏထန်ႏလွဉ် ရုဲင်ꩻတသွိုးမှုအတာႏစီꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ စီꩻကမ်ꩻဥပဒေႏဖိုင်ႏယိုနောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ကပ်ပလာ နယ်ꩻစီꩻကမ်ꩻအတွိုင်ꩻ အီႏထောင်ထွာႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုတာႏ ထွာလွဉ် အခေႏခံႏအချက်ဖိုင်ႏနုဲင်းနုဲင်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကတင်ႏသျာꩻအတာႏ အွဉ်ႏနယ်ဗာႏသက်သေႏဥပမာႏအနေႏ [[နျူတန်ရုဲင်ꩻတသွိုးမုတတိယဥပဒေသ]]အကို ခွိုင်ႏကားတဲင် ရုဲင်ꩻတသွိုးမုယို ဗွိုန်ပီအာႏနွန်ႏတရန်ချာမှုအောဝ်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်လွေꩻ ဒုံးကျောင်ႏတဗာႏ ပွိုးထာꩻမုဲင်ꩻ ကကျောင်ႏထင်ꩻနွောင်ꩻလွေꩻအခရာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ် ၁၉၀၃ ဗာႏနေင်ႏကို ရသျားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏ ကွန်စတန်တေဥ်း အီ သီယိုကော့ဗ်သကီး (၁၈၅၇- ၁၉၃၅) ထေထန်ႏလွဉ်လိတ် [[အာႏကာႏသယာဥ်]]ဖိုင်ႏ ဖေႏကကျောင်ႏထင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ သွုံꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းအကျောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ရောဗတ် အိတ်၊ ဂေါ့ဒပ် တောမ်ႏ [[ဂျာမနီခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ဟာမန်းအိုဗတ် သီႏဖိုင်ႏယိုတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ တဲင် လွေꩻသဲင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်မာꩻသောင်ႏသာလွေꩻရောင်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၁၉ နေင်ႏကို ဂေါ့ဒပ် ယို ပထမအစသွတ်ꩻ မာꩻထွင်ႏနွောင်ꩻ မေႏဆာႏထီ(လောင်စာရည်) ကအီႏသွုံꩻအီဒုံးကျောင်ႏတာႏတဲင် ကအုံကွမ် တွိုင်ႏပင်ႏဒေါ့ꩻရီခါꩻဒါႏ အီႏအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏနွောင်ꩻထေ့ဒုံးကျောင်ႏ “[[လာ|လာလောင်း]]” ခရာႏတောမ်ႏ ကကျောင်ႏထိုနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းခရာႏအတာႏ ထေပြန်ႏလွေꩻလိတ်အခေႏခံႏဥပဒေသဖိုင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၅၇ ဗာႏနေင်ႏ အောက်တိုဘာလာ ၄ နီꩻယို ထွာ အာႏကာႏသခေတ်စမွူးနီꩻတဲင် တယ်ႏစမွူးနီꩻနောဝ်ꩻထွူ အာႏကာႏသအကို ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ထိုတသွောင်ႏလွဥ်စွဉ်ႏ တလဲင်ႏချင်ႏသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ရုသျှားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး အွဉ်ႏစွꩻစသွတ်ꩻ [[သပွတ်နစ်-၁]] (ရသျှား: Спутник-1; အင်္ဂလိပ်: [[Sputnik-1]]) [[ဂြိုဟ်ႏတု]]တဖြုံႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်းဖာႏတကီ ထင်ႏထိုစွဉ်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၅၈ မဲင်ႏတဲင် သွုံꩻတောမ်ႏရေဒီယိုအွဉ်ႏနယ်ချက်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ ပသာချာနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အွဉ်ႏသော့ꩻတောဒင်ႏပါ [[သိပ္ပံ]]ကိရိယာႏခြွိုင်းဖိုင်ႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အွဉ်ႏစွꩻသွုပ်ယင်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအကို အီတေားသော့ꩻပါ “လုဲက်ကာ” ကရိုꩻဒါႏ ထွီႏတဗာႏတောမ်ႏ သေင်ႏ/ ဟန်ႏအိုသိဉ်ဟန်ႏအိုလာႏ ထာꩻမွူးထာꩻပေႏဖိုင်ႏတဲင် ကအွဉ်ႏဆွို့သွုပ်ခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအလꩻ “လုဲက်ကာ” သွီႏကလွေꩻလေပ်သွီႏဖြွီꩻကို၊ သꩻအောင်ကတသွိုး၊ သွီႏတိတ်ꩻနျꩻအာႏ စတဲင်အချက်ဖိုင်ႏယို သွုံꩻတောမ်ႏ ရေဒီယိုတဲင် ပသာချာဖေႏနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ ကသေနာႏသေꩻခါꩻ အွဉ်ရီး “ယူးဟို့ꩻဗွာ”ဖိုင်ႏ နမ်းခန္ဓာႏထာꩻမာꩻ မာꩻပုင်ႏမာꩻနယ်ꩻအလꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကို ခိဉ်ႏတွယ်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ကိရိယာႏထွူ သွုပ်ဆွိုက်တေဉ်ႏတေဉ်ႏခွေါင်ခွေါင်သေꩻခါꩻ ယူးဟို့ꩻဗွာတဗာႏတွော့ꩻ အွဉ်းစွꩻထင်ႏဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻသွူ။ ထူႏဆွမ်ꩻချာနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကပသာချာ သတင်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ သေလꩻ”ယူးဟို့ꩻဗွာ” ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အွဥ်ႏစွꩻစမ်ꩻ စပွတ်နစ်-၁ ထွူ ညလွဉ် ၄ နေင်ႏရပ်တွင်ꩻ ခွိုင်ႏကားတဲင် လိုꩻသီးလယ်ႏထိုမ်ႏထောင်ထွား သမဲင်ꩻ အကို ဆို့ꩻလꩻနွောင်ꩻ အတန်သွတ်ꩻ အောင်ႏနွောင်ꩻမုတဗာႏသွူ။ အောင်ႏနွောင်ꩻမုနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် လိုꩻတဖြာꩻ လွေꩻလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကို အရီးစပထမသွတ်ꩻတဖူꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၁ ဗားနေင်ႏ ဧပြီလာ ၁၂ နီꩻ နောဝ်ꩻ ရသျား[[မေႏထာꩻကျောင်ႏ]] တပ်ပိုလ်ႏပေႏတဖြာꩻကမိဥ်ꩻဒါႏ ယူရီအလက်စီယီဗစ်ဂါဂါရင် ထိုမ်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီအထို မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၁၁၀ တောမ်ႏ ၂၀၃ မဲင်ႏခါႏ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တစ်လေိမ်ꩻ ည ၁၀၈ မိနစ် နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ၁ လာအကို ဒိုဖြွဥ်ဟမ်ႏတလီꩻထု ကျောင်ႏထင်ႏဖျင်ယင်းသွူ။ ၁၉၆၁ နေင်ႏ ဇွန်လာ ၅ နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏသင်ဘော်ꩻထီတပ်]] မေႏထာꩻကျောင်ႏဝါးသား အလန် ဗီ၊ သျဲစ်ပတ်(အဖြာꩻပေႏ) ဝါႏထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ်တဆွိုင်ꩻ တွိုႏထင်ႏအထို ၁၁၇ မဲင်ႏပိဉ်သွူ။ ကကျောင်ႏထင်ႏ နုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ယံကထိန်ꩻလꩻအာႏကာႏသယာဥ်အတာႏ သော့ꩻဆင်သေꩻခါ အထိန်ꩻခလုတ်ဖိုင်ႏတဲင် သျဲစ်ပတ်ယို ကားတဲင်အာႏကားသယာဥ်ခွိုင်ႏကကျောင်ႏထင်ႏလဲဥ်းအကို အောဝ်ႏကျောင်ႏတွင်ꩻ ထိန်ꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသယာဥ် ထွာပထမသွတ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻအကို တွိုႏလွဥ် ဇူလိုင်လာ ၂၁ နီꩻနောဝ်ꩻ ဗာစီဂရစ်သမ် ကရိုꩻဒါႏ [[အမေႏရိကန်ႏတလီꩻတပ်]] (မေႏထာꩻကျောင်ႏတပ်) အရာႏအောဝ်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻ ဝါးထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ် ဗွိုန်နုဲင်း သျဲစ်ပတ်အတွိုင်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻနေနေ တွိုႏ သြဂုတ်လာ ၆ နီꩻနောဝ်ꩻ ရသျားမေႏထာꩻကွင်ႏဝါးသား ဂါမန်အက်စတီးတော့ ယို သွုံꩻဒုံးကျောင်ႏပသာအာႏတွော့ꩻ တွိုႏလွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖားလေပ်တဖူꩻအကိုတဲင် ညအခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏတွင်ꩻ လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ပိဉ်သွူ။ [[File:Aldrin Apollo 11 original.jpg|thumb| Astronaut [[Buzz Aldrin]] had a personal Communion service when he first arrived on the surface of the [[Moon]].]] ၁၉၆၁ နေင်ႏကို အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ]]လောင်း လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻချာငါ အာႏကာႏသတဖူꩻဖိုင်ႏ အောင်ႏနွောင်ꩻလွေꩻလꩻထိုꩻတဲင် တယ်ႏစနေင်ႏနောဝ်ꩻထွူ ထာꩻမာꩻထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသယို ထင်ႏထိုတသွောင်း လွဥ်စွဥ်ႏသွူ။ အုံညလꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသအကိုလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအာပါ အာႏကာႏသယာဥ်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ တဆွိုင်ꩻတောမ်ႏတဆွိုင်ꩻ သွုပ်ဆွိုက် လွေꩻသဲင်ꩻချာငါလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်ႏ ထန်ႏထိုꩻအာႏကာႏသယာဥ်ဖဲ့ꩻထန်ႏတွော့ꩻ လွေꩻခင်ႏ ထောင်ကာႏချာငါစမ်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]] ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်တသေႏသေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတာႏလဲ့ စမ်ꩻထွာႏ အောင်ႏမျင်ႏလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ ဇူလိုင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ ခွိုင်ႏကားနီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအကို လꩻလွဥ်ခန်းအထူꩻချာꩻသွတ်ꩻ အဆန်ꩻသွတ်ꩻ အောင်ႏနွောင်ꩻမုꩻမွူးနီꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် မွူးနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသီးလင်ꩻယမ်ႏနွောင်ꩻလꩻ [[ထင်ႏလာလောင်း|လာမဲ့ငါလောင်း]]နီꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် နီꩻလိုꩻသီးအီႏလꩻချာလွဥ်ꩻ အကျိုꩻကေးဇူꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရမ်ꩻဆယူႏတသေလို့လို့တောဝ်းဒွိုန်းသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး တောမ်ႏ [[အင်ဂျင်နီယာ]]ဖိုင်ႏ ရိုꩻ ထူႏသုင်ꩻတောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွုပ်ဆွိုက်ရေꩻ တောမ်ႏ လွေꩻသဲင်ꩻချာငါရေꩻဖိုင်ႏ တိုꩻတက်ထင်ႏထိုတသွောင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ ယူႏခါꩻကျံႏခါꩻဥာဏ်ႏဟောဝ်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏခါꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီး ကအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသယို လꩻလွဥ် ခမ်းထီအတာႏ အမျိုꩻသာꩻအတာႏ ဂုဏ်ႏသိက္ခာႏထိုအီငါႏတဲင် လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုယို အရေꩻတန်ငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻဖဲ့ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဖိုင်ႏအတာႏ အောင်ႏနွောင်ꩻလွေꩻအာႏကာႏသယို ဗွိုန်ပီနုဲင်း လꩻလွဥ်[[စူခွုမ်]]တသာသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရေꩻတန်သွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသတဲင် သေနာႏလွဥ် [[မွူးအစွိုꩻအဗူႏ|မွူးစက္ကျာႏဝဠာႏ]] တောမ်ႏ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻခရာႏ ထာꩻသေတသာဖိုင်ႏယို ထွာအီအဟောဝ်ဖဲ့ꩻသွူ။ ထာꩻသေတသာနောဝ်ꩻ ယိုခါအတာႏ နီသွဥ်းသီးကထင်းကော့ꩻမောင်ꩻအတွိုင်ꩻ ဖေႏလꩻအီနွောင်ꩻဒါႏ အကျိုꩻကေꩻဇူꩻဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကာႏသထာꩻခြေင် ကရိုꩻနဝ်ꩻ== အာႏကာႏသကရိုꩻနောဝ်ꩻ အရပ်ဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ အွဥ်ႏထွော့ခါꩻအဲဥ်ထောဝ်ႏ အသွတ်ꩻအဆွိုႏအောဝ်ႏတောဝ်ႏ လုဲင်းလဲ့လွဥ်ꩻငါး ထာꩻပြင်ႏတန်ဒျာႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ကဗွောင်ဖွင်ꩻခါꩻ အာႏကာႏသ အဓိပ္ပါယ်ႏကိုတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻ ငေါဝ်းသွုံꩻတဲ့နောဝ်ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအခါႏကိုမိဥ်းတဲ့ ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻ သꩻယူႏ သဖော်ꩻထူႏဖိုင်ႏ တဗွိုန်နုဲင်းတောဝ်း လို့ဝါင်ꩻလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို လွောမ်လေပ်ခါꩻတောမ်ႏ တလီꩻထုတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလဲ့ တလီꩻထု ကွဲဗွိုဗွိုလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ တခြိုꩻဝတ္ထုဖိုင်ႏ မိဥ်ႏကာႏဖျတ်လွေꩻ [[တလီꩻနမ်း]]အကို တွိုႏလွေꩻ အရဲအကာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းတစိစိခင်ႏလမ်းအစယို ဟဲ့ꩻ အာႏကာႏသ ရိုꩻတဲင် ယူႏခွုမ်နောဝ်ꩻစားသား ပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ တလီꩻထု ၉၉ % ယို အောဝ်ႏဗော့ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားဆကီ မဲင်ႏ ၂၀ ကထိုရပ်လွုမ်ꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်နဲတဲင် ကွပ်တလီꩻထု ပွစ်ꩻဒုတ်တဲင် ဂြိုဟ်ႏတုလွေꩻယွိုက်ထိုꩻထွူ ထဲ့လင်ꩻလူး တလီꩻထုကယွိုင်းဒွိုန်ထဲင်းဒါႏ တလီꩻထုအခေါဝ်လဖဲ့တွော့ꩻ မေႏခိုးထိုꩻဒါႏသွူ။ ယူႏလက်ခံႏစွဥ်ႏ နုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ကမာꩻမွေႏဗာႏဖိုင်ႏအလꩻ တယ်ႏစဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီ မဲင်ႏ ၁၀၀ မာꩻကီနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသအစနောဝ်ꩻသွူ။ ပညာႏသျှင်ႏယင်ဟန်ႏ ကဟဲ့ꩻဖန်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအာႏကာႏသ ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တယ်ႏဟမ်ႏမဲ့ငါဗထိုလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၄၀၀၀ ရပ်သွူ။ တယ်ႏဟမ်ႏ ဗꩻထမ်အထိုမဲင်ႏ ၄၀၀၀ အကို ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတောမ်ႏ တျာႏမေႏစွန်ꩻအာနိသင်ဖုင်ႏ အာႏ သန်လွိုကယ်ꩻသွတ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတလီꩻထု ဖဲ့ꩻထန်ႏဖုင်ႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကာႏသယို ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်း ရင်းအီႏဒေါ့ꩻဗာႏနေးနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထာꩻခြေင်နယ်ႏ ဗလာနယ်ႏဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻသွူ။ ထာꩻခြေင်နယ်ႏဒေႏသကို ဆာႏကုဲင်လီ အောဝ်ႏလွင်ꩻအောဝ်ႏလိင်ꩻ တငီႏတငါဖုင်ႏ၊ တအိုမုတ်ယွိုင်ႏဖွန်ႏအောဝ်ႏဖြယ်လွင်ꩻဖုင်ႏ တောမ်ႏ ပလာစမာ (ယုဲင်ꩻထီ) မိဉ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ တလီꩻလွီးကထွာဒါႏ အိုင်ယွန်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလွီး နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏနောဝ်ꩻကဲဥ်းအာအာထွာဒျာႏ ဟုဲက်ဒရိုစေဉ် ဖိုင်ႏတဲင် ပညာႏသျင်ႏသီးယင်ဟန်ႏကထင်းနောဝ်ꩻတဲ [[ဟိုက်ဒရိုဂျင်]]ယို ထာလယ်ႏကွို့ꩻတလီꩻလွီႏထု အထန်ႏဖဲ့လွုမ်မကောင် နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့အောဝ်ႏရိုꩻသွူ။ လာ တောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏခါႏ ကထွာဒါႏအာႏကာႏသတကွို့ꩻတခေါဝ်ယို ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏဟဲ့ꩻဖန် စစ္စလူနာစပေ့ သွူ။ စစ္စ ကရိုꩻယို အဖဲ့ꩻယို ၊ လူနာ ကရိုနောဝ်ꩻ လာ၊ စပေ့ နောဝ်ꩻ တလီꩻငါတဲ့အဲဥ်ထောဝ်းထာꩻခြေင်ခြေင် နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အကွို့ꩻနောဝ်ꩻအကို အခေါဝ်ကကွဲဗော့ꩻဗော့ꩻလွေꩻလာနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်တဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကွဲသန်သန်လွဥ်သွူ။ လာကလေပ်ဒါႏဟမ်ႏတွင်ꩻ လာတဲ့နောဝ်ꩻ ဟမ်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဝေ့တပန်ႏချာ ဝင်ရိုးကြဲင်ႏအတွိုင်ꩻပငါပရာꩻတဲင် လာတောမ်ႏဟမ်ႏကတွိုႏလွဥ်အဗော့ꩻသွတ်ꩻတွင်ꩻမိဥ်ႏတဲ့ အောဝ်ႏညာꩻနေကဒွိုန်း မဲင်းပေါင်ꩻ ၂၂၀,၀၀၀ လွိုတဲင် သွုံꩻနေးဒုံးကျောင်ႏတွော့ꩻ မိဥ်းလွေꩻထေ့လာယို ကာႏလွေꩻဗာႏကဒွိုန်း မဲင်ႏညာꩻပေါင်ꩻတခွိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တောမ်ႏ လာ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏနီစားယို ထဲ့တွိုႏဒင်ႏလူးလွေꩻနွောင်ꩻ အဗော့ꩻအညာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်း ညာꩻလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻတသန်ႏရပ် လွုမ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အရပ်ဖိုင်ႏကိုနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏဂြိုဟ်ႏရံႏကထွာဒါႏ ဗွိုန်နုဲင်း [[လာ]] ယို တအောဝ်ႏနွောင်ꩻထဲင်းတောဝ်းသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် ဟမ်ႏ ခမ်ႏဖာႏတောမ်ႏ လာ ယိုနီဖြုံႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ တထွို့ꩻခါꩻနွောင်ꩻတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏဖေႏကအောဝ်ႏစွူစွူ အခင်ႏလမ်းတာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မွူးစက္ကျဝဠားအကို ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလွိုင်ႏအာႏဒါႏ အာႏကာႏသကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အောဝ်ႏထဲ့ဒင်ႏလူးလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏအလောင်းသွူ။ အရပ်အခေါဝ်နောဝ်ꩻအကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အာႏတလာကယ်ꩻထဲင်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအစသွူ။ ဂြိုဟ်ႏစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏလွိုင်ႏအာစွစ်ꩻထာꩻ အာႏကာႏသအကိုနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ လာဖိုင်ႏယို အောဝ်ႏတောမ်ႏပဲင်ႏရာꩻဆဲင်ႏရာꩻ ထွိုꩻငင်ႏအာႏနယ်ႏပငါပရာꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလီထာꩻ အာႏကာႏသအကို ကအောဝ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးလွေꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖြုံႏတောမ်ႏ တဖြုံႏယို အောဝ်ႏညာꩻယော့မွေႏငါႏဖိုင်ႏသွူ။ အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၉၃,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်ပိဥ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏကအောဝ်ႏဗော့ꩻသွတ်ꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏနောဝ်ꩻ သောကျာႏဂြိုဟ်ႏတဲင် ကဗော့ꩻသွတ်ꩻခိန်ႏမိဥ်းတဲ့ ညာꩻကဒွိုန်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၂၅,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏစွစ်ꩻအာဒါႏ အာႏကာႏသကိုယို အာကယ်ꩻကာႏလွိုထဲင်း ကအောဝ်ႏညာꩻသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏ ကမိဥ်ꩻ ပလူတိုဂြိုဟ်ႏ လေပ်တဖူꩻသွူ။ မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းဒွုမ် အာႏကလို့ထိုꩻ အရပ်ခင်ႏလမ်းယို အာႏကာႏသနယ်ႏလို့ခင်ႏလမ်းတဲင် ညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻကိုနောဝ်ꩻ ဆာႏဖိုင်ႏအောဝ်ႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻသော့ꩻ အာႏကာႏသ ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏဖိုင်ႏအခါႏ ကအောဝ်ႏဒါႏ အာႏကာႏသ စလွဥ်ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နီသွဥ်းသီး [[နဂါꩻလွီး]] (Galaxy) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏစက္ကျဝဠာႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ညာယော့ꩻငါႏမရေႏမရာႏတဲင် ယူႏလွေꩻနေး တလꩻနွောင်ꩻတောဝ်ႏသွူ။ အွိုးအခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ နဂါꩻလွီးဖိုင်ႏအခါႏ အာႏကာႏသစလွဥ်တဲင် အာႏကာႏသနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ မုဲင်ꩻခါခါတယောဝ်း အသွတ်ꩻအဆွိုးတအောဝ်ႏနွောင်ꩻဒွုမ်သွူ။ လိုꩻသီးကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအတာႏ သွုံꩻအီမာꩻလွေꩻနေႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ၊ အာႏကာႏသစခန်ꩻဖိုင်ႏ ၊ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ လွေꩻထိုမ်ႏထွားတွိုႏလာအလောင်းဖိုင်ႏ တဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏအာႏကာႏသခရာႏယို နီလိုꩻသီးကွဲသေသေအာလွဥ် ၊ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ အာႏကာႏသ စက္ကျဝဠာႏပညာႏဖုင်ႏယိုလဲ့ အောဝ်ႏထင်ႏထိုသဲင်ꩻထဲင်ႏလဲဥ်း စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနောဝ်ꩻသွူ။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref> ==ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ== [[လာ]] ယို [[ရူပဗေဒ]]ဆဲင်ႏရာꩻ စည်ꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏအလꩻ အောဝ်ႏလွေꩻသဲင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻအကိုတဲင် [[ဂြိုဟ်ႏ]]သီး ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ရုဲင်ꩻတသွိုး လွေꩻသဲင်ꩻ စည်ꩻကမ်ꩻနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ [[ဂြိုဟ်ႏတု]]ဖိုင်ႏယို အထွူႏဗော့ “ပေါင်” ဆေ့ꩻဆေꩻ စားတဲ့အောဝ်ႏ၊ အထွူႏ အလေꩻခိဥ်ႏ “တန်” နေးစားတဲ့အောဝ်ႏတဲင် ရွုတ်ပွိုင်ပိုင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ [[ဗေဥ်းဂတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏသီးဂြိုဟ်ႏတု၊ [[သပွတ်နေတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ ရသျှားဂြိုဟ်ႏတု ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏတဒွီႏဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး အေတ်သပလိုရာ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတောမ်ႏ ရသျှာႏသီး [[သပွတ်နေတ် ၂]] ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏဟမ်းယွေးယွေး တဝွိုန်ꩻဆွာꩻနုဲင်း ပေပါဗုန်ꩻပိုင်ႏသွူ။ အမေးရိကန်သီး [[အေတ်သပလိုရာ ၇]] ဂြိုဟ်ႏတုပိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖဲ့နောဝ်ꩻတန်တဝွိုန်ꩻတဲင် တဖဲ့ꩻ နောဝ်ꩻတျူပေႏထိုꩻတဲင် ဗွိုန်နုဲင်း လိုꩻပေႏသီးကခွုမ်ဆိုးဒါႏ [[စေန်]] (ဂျင်) ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာꩻသအတာႏ ထွာ အရေꩻတန်ကိရိယာႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ရောင်ႏလေရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ၊ [[ဂမ္မာရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ၊ [[အိတ်ရေးရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တောင်ꩻသေမတ်အီ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏဒါႏ [[တျာႏမေႏ]]ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏစွန်ꩻထီဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ စွန်ꩻထီအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏကို ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ်ဖိုင်ႏ ၊ ဥက္ကာႏတူႏခေါဝ်ပေႏ ကဖွန်ႏတနိဥ်ႏဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တအိုမုတ်လူး(မြူမှုန်)ဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻတခွိုင်ႏမုဲင်ꩻ ဖော်ႏထန်ႏနယ်နွောင်ꩻသွူ။ ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအားတောမ်ႏ ထွို့ꩻငင်ႏအားနယ်ႏဖိုင်ႏလဲ့ တဲက်ထာနွောင်ꩻသွူ။ နီꩻလို့သီးကအုံဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယိုမိဥ်ႏတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားနွောင်ꩻအီ ချာလꩻသွူ။ ဗွိုန်နုဲင်း အမေႏရိကန်ႏသီး ရာႏသီႏဥတုထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻအထူꩻဂြိုဟ်ႏတု တုဲင်းရွစ် ၁  ဂြိုဟ်ႏတုစားယိုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အုံပွေါထွားလွေꩻ မို့ꩻအေႏဖိုင်ႏ အပိုင်ႏအခြုံအရောင်ႏ ကပြောင်ꩻလုဲင်ႏတဲင် ရမ်ꩻလꩻအွဥ် ရာႏသီႏဥတုအတာႏ ကူႏညီႏစွဲးကမ်ႏကိုနွောင်ꩻသွူ။ သွုံꩻတောမ်ႏ စီအိုဒဲစ်တေတ် ဂြိုဟ်ႏတုဖုင်ႏတဲင် ထွို့ꩻတဲမ်းသွဲနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ ကယိင်းယံမဲဥ်ႏဗဲက်ဒါႏ ဟမ်ႏပိုင်ႏ (Map)ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို သွုပ်သွယ်ႏရေꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအတာႏလဲ့ စွဲကမ်းကိုအီသွူ။ တယ်လီဗေးသျှင်း ကရိုꩻဒါႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန်ထာꩻမာꩻ နောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻလꩻဗော့ꩻ ခင်ႏလမ်ႏဗော့ꩻတာႏလွုမ်ꩻသွူ။ ကအွဥ်ႏစွဒါႏ TV လဲင်ꩻဖိုင်ႏ ကလေပ်လေိမ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတဝွိုန်ꩻယို လွေꩻတကဲင်ႏနေး လꩻတောဝ်ႏတွော့ꩻ အောဝ်ႏအညာꩻဆွမ်ꩻထွားနာႏလတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ လဲင်ꩻအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏယို အွဥ်ႏစွꩻဒင်ႏတွိုႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဗာႏအလောင်းတွော့ꩻ အောဝ်ႏဂြိုဟ်ႏတုထျꩻအွဥ်ႏစွꩻထေ့လင်ꩻလူးချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအလောင်းတဲင်  အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်းခင်ႏလမ်းအထွောင်းအာဖိုင်ႏယို ဆွမ်ꩻထွားလꩻလို့စွဥ်ႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန် အခြပ်အရဲဥ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယို အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏဗာႏတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်းနွောင်ꩻအရန်းအစားစားအဒေါဝ်ႏဒေါဝ်ႏတဲင် နီရန်း စားတဲ့အောဝ်ႏ  ငတ်ꩻရန်းစားတဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏယိုတောထင်ႏဂြိုဟ်ႏတု ကတွိုႏသင်ꩻရာꩻအထိုထွူ ခိဥ်ႏတွယ်ႏယင်း အစဲင်ႏမဲဥ်ႏတဲင် မဲဥ်ႏလွောက်ရာꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖေႏကတွိုႏ ဖေႏဗာႏယင်းနွန်ႏထင်ႏအာႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏပယ်ဒပ်ဆွိုင်ꩻသေꩻ ခါꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ အခေါဝ်ဖဲ့ꩻချာသွတ်ꩻသွူ။ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်းလဲ့ ဒုံးကျောင်ႏမိဥ်ႏတွိုႏထင်ႏသွူ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဥ်တဖူꩻကိုမꩻ အွဥ်ႏဖဖြယ်ထန်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ အနယ်ꩻနောဝ်ꩻလဲ့လꩻဒျာႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ (ဟဲ့ꩻ)အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်း တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကဖထန်ႏ ဖြယ်ထိုꩻထွူ ဒုံးကျောင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစ ဒုံးကျောင်ႏတွင်ꩻနောဝ်ꩻ ထင်ႏတနွောင်း စွဥ်ႏတရွဥ်းနေးသွူ။ နွန်ႏအာႏအတာႏ ပꩻထိုꩻအရန်းရန်းထွိုင်ႏထွူ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏယို ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းဖိုင်ႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏမဲ့ငါနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏတွောင်းစွဥ်ႏတရွဥ်း အီႏဗော့ꩻဗွိုန်နုဲင်း ခွဥ်းကဲစ်စွဥ်ႏတလီးအတွိုင်ꩻထွူတဲင် ကွဲထဲ့ထဲ့ဖွိုႏ လင်ꩻလွဥ်သွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ဂြိုဟ်ႏတုအတာႏကလိုႏဒါႏအမွိုင်နှုန်ꩻအာႏ ဖေႏကတွိုႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းယို နွန်ႏထိုꩻဖေႏဂြိုဟ်ႏတုသွူ။ ဒုံးကျောင်းတဗာႏတဲ့နောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဆွိုင်ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ ပေါႏတတွိုႏတောဝ်ႏ လွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻနောဝ်ꩻတဲ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတထွောင်းအကိုတဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏအတာႏ အုံအောဝ်ႏနွောင်ꩻချာဒျာႏသွူ။ ဖေႏကအောဝ်ႏနုဲင်းတဖူꩻကိုစားယိုအတာႏ  ပေါ့ꩻတလီꩻထုအဗွိုသွတ်ꩻ အခေါဝ် မွေးတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဖုဲင်းလဲ့ညာꩻဗာႏ ကားတဲင်တလီꩻထုကားကအောဝ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ပေါ့ꩻဖုဲင်းလဲ့ညာꩻတောဝ်းတလီꩻထုနောဝ်ꩻ တလီꩻထုနွန်ႏချာအာႏတွော့ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ် ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကရုဲင့်တသွိုးမှု ကလွေꩻနှုန်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ ကွဲယွယွလွဥ်တဲင် မာꩻထဲ့လလင်ꩻထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ တွိုႏဗော့ꩻလွဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထျꩻတဲင် တလီꩻထုပွစ်ဒုတ်တွော့ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုယို မေႏခိုးထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းတမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဖေႏကလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻနွောင်ꩻ ဟမ်ႏလေပ်တဖူꩻအကိုအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏက ဆဲင်ႏရာꩻလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ဖိုင်ႏသွူ။ လေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ယို မာꩻတရျားဖေႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအတာႏ မာꩻထွာဗဟိုႏဖꩻထန်ႏအားသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ပေါ့ꩻကွဲထိုထိုလဲ့ ကလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်သူꩻ ယိင်းကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻသွူ။ ပွိုႏထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏလဲ့ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကအောဝ်ႏဗော့ꩻရာခင်းလမ်ႏတွင်ꩻ အမွိုင်အောဝ်ႏဗာႏ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၁၈,၀၀၀ နှုန်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻလာနောဝ်ꩻ ကွပ်အောဝ်ႏညာꩻငါႏတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွော့ꩻ လွေꩻခြိ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၂,၀၀၀ နှုန်ꩻ လွုမ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကတဝေ့ꩻကတပန်ႏအတဖူꩻအကို ကအောဝ်ႏသော့ꩻဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအမွိုင်နှုန်ꩻယို အောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏတသေႏသေႏဒျာႏသွူ။ မိဥ်ႏဗော့ꩻလွဥ် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဲ့ ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတွော့ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအမွိုင်နှုန်ꩻယို တွိုႏလွဥ်အထိုသွတ်ꩻအရန်ႏသွူ။ မိဥ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးထိုꩻလွေꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏအညာꩻသွတ်ꩻခင်ႏလမ်း နောဝ်ꩻတဲ ကွပ်ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတဲင် အတသွိုး အလွေꩻနှုန်ꩻယွိုက်ထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဒပ်ဆွို့ꩻသေꩻခါꩻဗော့ꩻကိရိယားဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻဂြိုဟ်ႏတုစား ၊ ဒင်ႏထင်ႏပါလိုꩻတောမ်ႏတိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အီတောလွေꩻအာႏကာႏသကိုစား ရိုꩻတဲင် အောဝ်ꩻနီစားသွူ။ ကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဂြိုဟ်ႏတုစားယို အခိန်ႏတွိုင်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်ႏယံကဆွမ်ꩻထူးနွောင်ꩻ အီႏပသာချာဖေႏသတင်ꩻအတာႏ အွဥ်ႏဒင်ႏလွေꩻပါ ရေဒီယိုငေါဝ်းအွဥ်ႏစွꩻစက်ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း ကပသာထင်ႏဒါႏ မာꩻထွဥ်ႏချက်အလꩻ ဗွောင်ဖေႏနွောင်ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအတာႏ အထူꩻ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻသွူတကားတောဝ်း ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ် မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ရောင်ႏအလင်ကဆဲစ်ထန်ႏလွဥ်ဖိုင်ႏအတာႏ ကတွက်ဒျာႏကိရိယာႏဖိုင်ႏ၊ ဆာႏကျောင်ႏကဒုတ်ဗာႏဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ကိရိယာႏကတွက်ဒါႏ ဥက္ကာတူႏဖွန်ႏပေႏဖိုင်ႏတောမ်ႏ အခွꩻအလျား၊ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏနယ်ႏဖိုင်ႏ၊ ကအောဝ်ႏမွူးကဆဲစ်ထန်ႏထွဥ်ဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း အောဝ်ႏဆာႏဖိုင်ႏထျꩻ ကအွဥ်ႏစွꩻလွဥ်ဒါႏ ရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏပါထွူသေႏသေႏနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသအကို ဖေႏကဒင်ႏတောလွေꩻနွောင်ꩻ တိရိစ္ဆာန်ႏ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း လိုꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကမာꩻခါꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ကဲဥ်ႏအာအာနောဝ်ꩻတဲ တန်ကယ်ꩻထဲင်း ဂြိုဟ်ႏတုအစားကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဖြီႏဖြီႏစားသွူ။ လိုꩻ တောမ်ႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ ဖိုင်ႏ ကထိုမ်းလွေꩻပါဂြိုဟ်ႏတုစားနောဝ်ꩻတဲ သာအီတလီꩻအတာႏ [[အောက်သီစေန်]]ထေ[[ကိရိယာႏ]]ဖိုင်ႏ၊ အခွꩻအလျားခိဥ်ႏတရျားကိရိယာႏဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏတောလွေꩻပါတိရိစ္ဆာန်ႏစားနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအကိုကဒပ်ဆွို့သေꩻခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏယို တဲက်ထာဒင်ႏမုဲင်ဖေႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ သꩻရာႏတဖုံမု၊ နမ်းအလျားနှုန်ꩻ၊ သာတလီꩻနှုန်ꩻ၊ ထီလွီးတောမ်ႏ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကမဲဥ်သေ အခရာႏအလင်ဖိုင်ႏယိုလဲ့ မုဲင်ခါꩻဖေႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏလွေꩻပါ လိုꩻနောဝ်ꩻတဲ ကိရိယာႏနုဲင်းဆကီဖိုင်ႏယို ပါသော့ꩻဗာႏသွူ။ ကဝါႏလွေꩻဒါႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ တောမ်ႏ ကထိုမ်းလွဥ်ꩻဒါႏ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး ယံကသဲင်ꩻတွိုႏလွဥ်ချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းအတာႏ အနယ်ꩻဖိုင်ႏလဲ့ အောဝ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻတဲင် လိုꩻကဝါး လိုꩻကထိုမ်းဒါႏဒုံးကျောင်ႏအစားယိုနောဝ်ꩻ တောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုကအီႏလွေꩻတဖူꩻ တဗန်ႏလုဲင်ဖဲ့ꩻအတာႏ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏမော့နောဝ်ꩻ ဒပ်ဆွို့ခါꩻ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်းတဗန်ႏချာစားဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်ႏတဗန်ႏချာစားနောဝ်ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ်ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဂြိုဟ်ႏတုယို ထဲ့လလင်ꩻချာဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကားတောဝ်း လို့ကပါအကွို့ꩻယို ယံဖေႏကလင်ꩻယွယွအတာႏ မာꩻဆွို့ခါꩻပါဗာႏ တလီꩻထီꩻ(Parachute)သွူ။ ==ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻတာႏ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ== ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို လိုꩻပါလွဥ်ꩻတောဝ်ႏ ပါသော့ꩻဗော့ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် ဒုံးကျောင်ႏအစား နွို့လွေꩻဆုံးဝိစ်ꩻအာႏကာႏသကို ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသစားနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ လွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ထွာအရီႏစသွတ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ [[လူန ၂]] / ကော့သမော့ ဒုံးကျောင်း ၂ ကရိုꩻဒါႏ ရုသျှားသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း တွိုႏထင်ႏရီးစသွတ်ꩻ လာ အလောင်း ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏလူန ၂ ယို ခရေတ်နေင်ႏ ၁၉၅၉ နေင်ႏ သဲစ်တေဥ်လာလာ ၁၄ နောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလာအလောင်းသွူ။ ကထွာဒါႏထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏအလင် အမေႏရိကန်ႏသီး ပုဲင်အိုနီယာ ၄ တောမ်ႏ ရုသျှသီး ယူနေတ် ၁ ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ ကျော်ႏတကာႏထိုꩻလာတဲင် ထွာထိုꩻလဲဥ်း မွူးအတာႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏသွူ။ လိုꩻသီး ကမာꩻဒါႏ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျေောင်ႏဖိုင်ႏယို [[မားဂြိုဟ်ႏ]]([[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]])၊ [[ဗီးနပ်ဂြိုဟ်ႏ]]([[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]])တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏလင်အလောင်းဖိုင်ႏလဲ့ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျသီး [[ဗီးနပ် ၄]] တောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၅]] ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းသောကျာႏဂြိုဟ်ႏလောင်း ၁၉၆၆ နေင်ႏကိုသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး မရီးနား ၉ ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်းခမ်ႏဖာႏလောင်း ထန်ႏလွေꩻတဖူꩻ တွိုႏလွေꩻ ၂၄၇,၀၀၀,၀၀၀ မဲင်ႏအတာႏ ည ၅ လာခွယ်ꩻထွူ ၁၉၇၁ နေင်ႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၃ နီꩻနောဝ်ꩻ ပထမအရီးစသွတ်ꩻ လေပ်ဗဲဥ် မားဂြိုဟ်ႏ(အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ) နောဝ်ꩻသွူ။ ခွိုင်ႏကားတဲင် မွူးဂြိုဟ်ႏရံႏဖိုင်ႏအကို အတန်သွတ်ꩻ အတရေꩻသွတ်ꩻကထွာဒါႏ [[ဂျူပီတာဂြိုဟ်ႏ]] ([[ကျာႏသပတေꩻဂြိုဟ်ႏ]])ယိုအထျꩻလဲ့ ၁၉၇၂ နေင်ႏ မတ်လာ ၂ နီꩻအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻလွေꩻ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၁၀]] ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို ကပါသော့ꩻဒါႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပသာချာ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏဆဲင်ႏရာꩻအဖိုꩻတန်ႏ အချက်အခရာႏဖိုင်ႏသွူ။ အွဥ်ႏနယ်သာႏဓကအနေႏ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၄]] နောဝ်ꩻ ဒိုဖြောင်လွေꩻ ဗန်အယ်လေဥ် ရောင်ႏဆဲစ်ထန်ႏခင်ႏလမ်ႏတဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻ ဒုဒွိုန်တောမ်ႏ တဲက်ထာမုအမဲဥ်ႏအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ တဲက်ထာဖေꩻနွောင်တဲင် ပသာသဲင်ႏဖေႏချာ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး နောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို ခါးလားကတွိုႏလွေꩻ လာ မိဥ်ႏမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏအလောင်း  မိဥ်ႏတွိုႏလွေꩻဒျာႏ လာ/ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏ အထျꩻနောဝ်ꩻ အကျိုꩻယိင်းအောဝ်ႏတဲင် လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻ လာထျꩻ ဂြိုဟ်ႏထျꩻနောဝ်ꩻအဟောဝ်သွတ်ꩻသွူ။ သာႏဓကအနေႏ ရုသျသီး [[လူန ၃]] တွိုႏဗော့ꩻလွေꩻ လာ ထွူ တွယ်ႏလꩻနွောင်ꩻဓါတ်ပွုံႏ နီလိုꩻသီးတထီႏဗာႏဖိုတောဝ်း လာ အွိုးတဖဲ့ꩻပွုံႏဖိုင်ႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၄]] ဒုံးကျောင်ႏယိုတဲ့ တွိုႏလွေꩻအောဝ်ႏဟမ်ႏကညာꩻမဲင်ႏ ၁၃၄ သန်ႏ တဲင် ကာႏဗော့ꩻလွေꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏထျꩻတွော့ꩻ တွယ်ႏထူႏလꩻ ဗော့ꩻနွောင်ꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏဓါတ်ပွုံႏဖိုင်ႏထွူ တောမ်ႏရေဒီယို ပသာချာသဲင်ꩻဖေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ==အာႏကာႏသစခန်ႏဖိုင်ႏ== [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]](Space Station)ဖိုင်ႏယို ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်တသေႏသေႏဟမ်ႏအတာႏ လိုꩻသီႏကမာꩻခါꩻဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ စခန်ꩻအကို လိုꩻသီးအုံအောဝ်ႏမာꩻနွောင်ꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏတဲင် စခန်ꩻနောဝ်ꩻအကို မာꩻလွူꩻထွားဓါတ်ခန်ꩻ('''practical laboratories''')၊ ထောင်ထွားနက္ခတ်ခင်ႏလမ်း (astronomical observatories)၊ အုံပဆားခင်းလမ်းဖိုင်ႏ တောမ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအီဒုံးကျောင်ႏခင်းလမ်း (launch bases) စတဲင် ခင်ႏလမ်းဖိုင်ႏ အောဝ်ႏပါထွူ မာꩻသွုံꩻလꩻနွောင်ꩻအီသွူ။ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးဖိုင်ႏလဲ့ အာႏကာႏသစခန်ꩻအတာႏ ဖေႏရောင်အကျံႏဉာဏ်ႏပငါပရာꩻဖိုင်ႏသွူ။ စျာမန် အမေႏရိကန်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏ ဗာနာဖွန်ဗရောင်း တဲမ်းထွို့ꩻနယ်ပွုံႏ အတဒွီႏတဝွိုန်ꩻတန်ဗွိုန်နုဲင်းလောပေဥ်ပွုံႏစံႏတဗာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏထွော့ခါꩻလောပေဥ်ပွုံႏတဝွိုꩻ အကြဲင်ႏတောမ်ႏ လောပဥ်တဝွိုန်ꩻအသောင်အငွာဖိုင်ႏအကို လိုꩻအုံတာႏတောမ်ႏ မာꩻထာꩻမာꩻတာႏ အခန်ꩻဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ထွို့ꩻငင်ႏအာႏသဖော်ꩻယံကထွာ ဗဟိုႏအကဲဥ်ထွို့ꩻငင်ႏအာႏဖေႏကအောဝ်ႏ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ဖေႏကအောဝ်ႏ ဖေႏကတဝေ့ꩻတပိဥ်ႏသေႏသေႏ မာꩻဆင်ခါꩻဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသစခန်ꩻယို အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁,၀၇၅  မဲင်ႏတဲင် အမွိုင်နှုန်ꩻအောဝ်ႏ ၁ နားရီႏ ၁၅,၈၀၀ မဲင်ႏရပ်တွော့ꩻ လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ၂ နားရီႏနောဝ်ꩻတလေိမ်ꩻနှုန်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ မေလာ ၁၆-၁၇ နီꩻ အကို အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသား နေးလ်အမ္မသထရောင်းတောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ သီး ဝါးထိုမ်းလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၈ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် သွုပ်ဆွို့နွောင်ꩻလွေꩻ တောမ်ႏ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏလွေꩻဒါႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻယိုထွူ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကျိုꩻစာꩻတိုꩻမွေႏနေးလွဥ် ဖေႏကမာꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻတဲင် တွိုႏ ၁၉၇၃ နေင်ႏ မေလာ ၁၄ နီꩻနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဆျားကွန်ရဒ်၊ စျိုးမဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်(အမေႏရိကန်)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ သကုဲင်းလဲစ် ၁ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၃၉၅ ပတ်၊ ညအာႏကာႏသကို ၂၈ နီꩻလွိုထွူ ထန်ႏလွေꩻယာဥ်ကောင်းထန်ႏဖဲ့ꩻတွော့ꩻ ဖျင်ဆင်နွောင်ꩻအာႏကာႏစခန်ꩻယာဥ် ကချို့ယွင်ꩻ ကကုဲင်ခင်ႏလမ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လွေꩻသဲင်ꩻ လာ အလောင်း== ယိုခါနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအောဝ်ႏကျံႏစယ်ႏယူႏမွေးရောင်နာႏ လိုꩻသီးယံကလွေꩻအုံနွောင်ꩻ[[လာ]]အလောင်းအတာႏ ကျိုꩻစာႏပြဲင်ႏရောင်ပငါပရာꩻတဲင် ခမ်းထီမုဲင်အီႏအောင်ႏရီးရီးကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီသွဥ်းသီးအောဝ်ႏပွောထွားနောဝ်ꩻသွူ။ လွေꩻ လာ လောင်းခရာႏ မိဥ်ႏအောင်ႏလꩻထွူလဲ့ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးယို လွေꩻ[[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ လွေꩻ[[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏအလင်ဖိုင်ႏအတာႏ ယံကလွေꩻလꩻနွောင်ꩻ ယံကအုံလꩻနွောင်ꩻရေꩻ အီႏသောင်ႏသာမတ်မတ် အီႏမာꩻလွဥ်လွေꩻထဲင်း ကရိုꩻယို ယူးနေးတဲ့အောဝ်ႏသေနွောင်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏ]]လောင်း ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာꩻအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏဒုံးကျောင်ႏတန် အာႏသန်တလာစားသွူ။ [[ဒုံးကျောင်ႏ]]စားနောဝ်ꩻပွုံႏရုတ်ပွိုင်နောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ဒုံးကျောင်ႏကအွဥ်ႏထင်ႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏထျꩻနုဲင်းယိုခါသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ မိဥ်ႏအောဝ်ႏအာႏကာႏသစခန့်တထွောင်းထျꩻ မိဥ်ႏလွေꩻသွုပ်ထဲင်ႏနောဝ်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏရွုတ်ပွိုင်ယို အီႏကွာႏထိုတဗွိုန်တောဝ်ႏဒွုမ်လာꩻလာꩻသွူ။ အောဝ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ အီႏကျောင်ႏထန်ႏစဗာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏနမ်းပွိုင်ယို ချော်ꩻပြေခရာႏ တလိုးတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ ကျောင်ႏထန်ႏစခိန်ႏတွင်ꩻ တခံႏဗာႏတောဝ်ႏဒွုမ် မွိုင်နှုန်ꩻထိုလွဥ်ꩻအာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏယို မာꩻခွောင်ခွောင်နေး တလိုႏတောဝ်ႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အီႏလွေꩻလာလောင်းအတာႏ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း အလွိုးအီႏကျောင်ႏထင်ႏစွဥ်ႏတရွဥ်းဗော့ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻအကို အီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်းအတာႏ အီႏသွုံꩻဗာႏအာႏကာႏသယာဥ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ် ကအီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်ႏယို လင်ꩻနွောင်ꩻဗာႏ ယွယွသာႏသာႏသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အောဝ်ႏ လာ အလောင်း အီႏကျောင်ႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ စီႏရင်ႏဖျင်ခါꩻမှု အောဝ်ႏဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသအရန်းရန်းထွူ ကလꩻလွဥ်ဒါႏအမော့အကျုံႏ ကသေလွဥ်ဒါႏအချက်ဖိုင်ႏအလꩻ အွဥ်ႏအခေးခံႏလွေꩻတွော့ꩻ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာအတာႏ နေးအာႏခွုမ်မာလွဥ်တဲင် ၁၉၆၉ နောင်ႏအကို လလွဥ်ခန်းအောင်ႏမျင်းမှုနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ စူလုဲင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသားခင်ႏအွဥ်ႏခွိုင်းလင်ꩻလꩻလာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသဝါးသားလိုꩻရုဲင်းစွန်ꩻထီထင် နေးလ်အမ္မသထရောင်း တောမ်ႏ အဲစ်ဒဝေဥ် အောလဒရေဥ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းလွေꩻတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လင်ꩻနွောင်ꩻလာအလောင်းလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻဆောင်ႏရွက်ပါ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏသွူ။ ခွိုင်ႏကာႏနီꩻလိုꩻသီးကကျောင်းဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻအာ ကျောင်ႏဝုဲင်းအောင်ႏနွောင်ꩻထွူလꩻလဲဥ်း [[အာႏကာႏသ]]ကိုတဲင် နုဲင်းဆလယို အတွိုင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၁၂ နီꩻ၊ ယူရီဂါဂါရင် (ရုသျား) ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] ကရိုꩻဒျာႏ ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏခမ်းဖာႏတဲင် မာꩻလွေꩻကျောင်ႏဝုဲင်းမုꩻ ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏ ၁ လေပ် ည ၄၈ မိနစ်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ မေလာ ၅ နီꩻ ။ အလန်သျှဲစ်ပတ်(အမေႏရိကန်ႏ) ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[ဖရီးဒမ်း ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital trajectory)တွော့ꩻ ကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကို ၁၅ မိနစ် ၂၂ သဲစ်ကန့်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၂၁ နီꩻ ။ ဗာစီးဂရေတ်သမ် (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[လေတ်ဘာတီဗဲ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင်  ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻဖျင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital flight) သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်း၊ သြဂတ်သ်လာ ၆ နီꩻ။ ဂါမန်တီတော့ (ရုသျား) ဝါး [[ဗော့သတော့ ၂]] အာႏကာႏသယာဥ်(ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏ)တွော့ꩻ အာႏကာႏသအကိုညခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏ ၁၈ မိနစ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ ဖေဘရူဝါရီလာ ၂၀ နီꩻ ။  စွန်ဂလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[ဖရေန်းဆေတ် ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ  ၃ လေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၄ နားရီႏ ၅၅ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ မေလာ ၂၄ နီꩻ ။ သကော့ကာပဲဥ်တာ ( အမေႏရိကန်ႏ) ဝါး [[သြရိုရာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏသွံလေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၅၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သလာ၁၁- ၁၄ နီꩻ ။ အဲစ်ဒရီယန် နီကိုလာယဲစ် တောမ်ႏ ပေဗယ် ပိုပိုဗေတ်(ရုသျှ)သီး ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၃]] တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ် တဖြာꩻတဆွိုင်ꩻတဲင် ပထမအလဲင်ႏ နီကိုလာယဲစ်နောဝ်ꩻ ၉၄ နားရီႏ ၂၂ မိနေတ်အကို လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လေိမ်ꩻ၊ ပိုပိုဗေတ် နောဝ်ꩻ ၇၀ နားရီႏ ၅၇ မိနေတ်အကို လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၃ နီꩻ ။ ဝေါ်လတာ သျှီးရား(အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးတောမ်ႏ [[သေတ်ဂမာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻ ည ၉ နားရီႏတောမ်ႏ ၁၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၅-၁၆ နီꩻ ။ လီရွီုင်းဂေါ်ဒွန်ကူးပါး (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ ဖေ့(တ) ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၄ နားရီႏ ၂၃ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၄-၁၉ နီꩻ ။ ဗယ်လာရီယန် ဗုဲင်ကော့သကီ(ရုသျှ) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၈၂ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၁၉ နားရီႏ ၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၆-၁၉ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဗုဲင်ကော့သကီ အောဝ်ႏကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုကျာꩻ ဗလေဥ်တီနာတရဲစ်သျှကိုဗာ(ရုသျား) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ဝွေꩻနောဝ်ꩻထွာ အရီးစသွတ်ꩻ လိုꩻမူႏဝါးအာႏကာႏသယာဥ် လိုꩻမူႏရုဲင်းတဖြာꩻတွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၀ နားရီႏ ၅၀ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၄ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၁၂ နီꩻ ။ ဗလာဒီမာကိုမာရော့၊ ကွန်သတန်တေဥ်း ဖီယော့တေတ်သတော့ တောမ်ႏ ဗိုးရေတ်ယီဂိုရော့ (ရုသျား) သီးသွံဖြာꩻယို တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၄ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၈ နီꩻ။ အလဲစ်သီ လီယိုနော့ တောမ်ႏ ပေဗယ်ဗယ်လျာယဲစ်(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၂]]  အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွင်ꩻ လီယိုနော့ ယို အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ထန်ႏအာႏကာႏသယာဥ်ဖဲ့ꩻထန်ႏထွူ ထောင်လွေꩻတဖူꩻ ခင်ႏကာအာႏကာႏသထာꩻ‌ေခြင်ကိုသွူ။ လီယိုနော့ အုံဖွို့တောဝ်း ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ ကျောင်ႏဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို ညမိနေတ် ၂၀ ပိဥ်သွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၁၈ လေပ် ည ၂၆ နားရီႏ ၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၂၃ နီꩻ ။ ဗာစီး ဂရေတ်သမ် တောမ်ႏ စွန်ယန်း(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏကျောင်ႏလေပ်ဟမ်းတွင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ကျောင်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏထိုꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻသွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၃ လေပ်၊ ည ၄ နားရီႏ ၅၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ။ ဇွန်လာ ၃-၇ နီꩻ ။ စေင်း မဲစ်ဒီဗေတ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွပ်ဝုဲက် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကျာꩻ ဝုဲက်နွို့အာႏကာႏသကို ထန်ႏထောင်တဖူ မိနေတ် ၂၀ သွူ။ ဝွေꩻသီးလေပ်ဟမ်ႏ ၆၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၉၇ နားရီႏ ၅၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သ်လာ ၂၁-၂၉ နီꩻ ။ ဂေါ်ဒွန်ကူးပါး တောမ်ႏ ဆျားကွန်ရဲစ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၂၀ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၉၀ နားရီႏ ၅၆ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်း၊ ဒီဇေဥ်ဘာလာ ၄-၁၈ နီꩻ ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် တောမ်ႏ စိန်းလိုဗယ် (အမေးရိကန်ႏ)သီး ဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၀၆ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၃၀ နားရီႏ ၃၅ မိနေတ်တဲင် ပထမ အရီးစ ဒင်ႏနွောင်ꩻ အညသွတ်ꩻ စံႏခိန်ႏသွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ ဒီဇေဥ်ဘာလ ၁၅-၁၆ နီꩻ။ ဝေါလတာသျှီးယား တောမ်ႏ တောမတ်သတဲစ်ဖို့(အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ယံကဆွို့သွုပ်နွောင်ꩻ စေဥ်မီနီ ၇ အတာႏ လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၅ နားရီႏ ၅၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၃-၆ နီꩻ ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့ တောမ်ႏ ယူစေဥ်းသာနန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး လေပ်လွေꩻဟမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၉]] အာႏကာႏသယာဥ် ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၂ နားရီႏ ၂၁ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၆-၁၇ နီꩻ ။ နေးလ်အမ္မစထရောင်း တောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၈]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻခွယ်ꩻ ည ၁၀ နားရီႏ ၄၂ မိနေတ် တဲင် ပေါင်ꩻဆွို့သွုပ်တောမ်ႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏ ကအောဝ်ꩻလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻအာႏကာႏသကိုသွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈-၂၁ နီꩻ ။ စွန်ယန်း တောမ်ႏ မုဲင်ကယ် ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၃ လေိမ်ꩻ ည ၇၀ နားရီႏ ၄၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ သဲစ်တေဥ်ဘာလာ ၁၂-၁၅ နီꩻ ။ ဆျားကွန်ရတ် တောမ်ႏ ရစ်ဆတ်ဂေါ်ဒွန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ နိုဝေဥ်လာလာ ၁၁-၁၅ နီꩻ။ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွင်အောလ်ဒရေဥ်(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ဝါးတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၂]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၅၉ လေိမ်ꩻ ည ၉၃ နားရီႏ ၃၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈ နီꩻ ဗꩻတွိုႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၅ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ် ၃ ဆွိုင်ꩻ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကထွာဒါႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] ၊ ၁၁ တောမ်ႏ ၁၂ ဖိုင်ႏယို သွုပ်ဆွိုက်လꩻနွောင်ꩻလွေꩻ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏကျောင်ႏဝုဲင်းဒါႏ အစီးနား ဒုံးကျောင်ႏထွူ သဲင်လွဥ်ချာနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏပငါပရာꩻသွူ။ *၁၉၆၇ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၂၃ နီꩻ။ ဗလာဒီမာ ကိုမာရော့(ရုသျား) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ည ၂၄ နားရီႏ ၃၀ မိနေတ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်အဆွိုင်ꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ အရီးစပထမသွတ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစမ်ꩻဒျာႏ အာႏကာႏသစခန်ꩻအနေႏဒျာႏသွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ ကိုမာရော့ ကသဲင်ꩻချာဟမ်ႏခိန်ႏတွင်ꩻ အာႏကာႏသယာဥ်ကုဲင်ထိုꩻတဲင် သီကုဲင်ထိုꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၁၁-၁၂ နီꩻ။ ဝေါ်လတာသျှီးယား၊ ဒွန်အဲစ်သယ် တောမ်ႏ ဝေါ်လတာ ကန်နေဥ်းဟမ်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါႏလွေꩻ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၇]] တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၆၃ လဲင်ႏ ည ၂၆၀ နားရီႏ ၉ မိနေတ်သွူ။ အောဝ်ႏဟမ်ႏလေပ်ဗဲဥ် တဖူꩻအလောင်း တွယ်ႏပါ ရွုတ်မွဥ်ငေါဝ်းဟွိုန်တဲင် ပထမသွတ်ꩻအနေႏ တွယ်ႏထူႏပသာသဲင်ꩻသတင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၂၆-၃၀ နီꩻ။ စျော်စီ ဗယ်ရီဂို ဗဝုဲင်(ရုသျား) ဝါး [[သိုယု ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လဲင်ႏ၊ ည ၉၅ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ ဒီသေဥ်ဘာလာ ၂၁-၂၇ နီꩻ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် ၊ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ ဝီလျံအန်းဒါး (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်း [[အပိုလို ၈]] အာႏကာႏသစခန်ႏယာဥ်တဲင် လေပ် လာ ၁၀ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၁၄၇ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၇ နီꩻ။ ဗလာဒါမာသျှဲစ်တာလော့(ရုသျှ) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၄]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၅-၁၈ နီꩻ။ ဗောရေတ်ဗော်လီနော့၊ လယ်လဲစ်သေအီ ရဲစ်လီသီယဲစ် တောမ်ႏ ယဲစ်ဗာ စီနီ ခရုနော့(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[သိုယု ၅]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၉ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၄၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၈ နီꩻ။ အာႏကာႏသအကို ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏခါꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ် [[သိုယု ၄]] တောမ်ႏ ၅ ဖိုင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတွင်ꩻ ပေါင်ꩻဆွို့ သွုပ်ဆွိုက်နွောင်ꩻလို့ဝါင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၃-၁၃ နီꩻ။ စေင်းမဲစ်ဒီဗေတ် ၊ ဒေးဗေတ်သကော့ တောမ်ႏ ရပ်သဲ သျှဝိတ်ကတ် (အမေးရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၉]] တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၅၁ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၄၁ နီꩻ ၁ မိနေတ်သွူ။ အပိုလို ၉ အာႏကာႏသယာဥ်နောဝ်ꩻ ယာဥ်လင်ꩻလာ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ အဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၈-၂၆ နီꩻ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့၊ ယူစေဥ်းသာနန် တောမ်ႏ စွန်ယန်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါးတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၁၁]] တဲင် လင်ꩻဗော့ꩻ လာ မဲ့ငါထျꩻ တွိုႏလွေꩻ ၉ မဲင်ႏရပ် ည ၁၉၂ နားရီႏ ၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၆-၂၄ နီꩻ။ နေးလ်အမ္မသထရောင်း၊ အဲစ်ဒဝေဥ်အောလဒရေဥ် တောမ်ႏ မုဲက်ကယ်ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အရီးစ ပထမသွတ်ꩻအနေႏ လင်ꩻလꩻနွောင်ꩻ လာ အလောင်း လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻလွေꩻပါနွောင်ꩻ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏတဲင် ည ၁၉၅ နားရီႏ ၁၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၇၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၄ - စွန်လာ ၂၂ နီꩻ။ ဆျားကွန်ရေတ်၊ စေင်းဘဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်ဇ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးတောဝ်ႏ [[သကုဲင်းလဲစ် ၁]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၃၉၅ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၈ နီꩻ ၄၀ မိနေတ် သွူ။ စကုဲင်ႏလဲစ် ၁ ကရိုꩻယို အာႏကာႏသအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအရီးစသွတ်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:မွူးအစွိုꩻဗူႏ]] [[Category:ထောင်ထွား ကာႏကာႏသ]] h7ps4g64ub8blp8joanzixf6k7zyy6b 31796 31794 2025-07-09T10:57:51Z Khun Sein 844 မွန်းဖျင် 31796 wikitext text/x-wiki [[File:AS11-40-5964 (21037459754).jpg|thumb|[[:en:Buzz Aldrin]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသပညာႏသျင်ႏတဖြာꩻ ကထင်ႏလွဉ်ꩻဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]ဂြိုဟ်ႏတုခိန်ႏ အဝ်ႏထူႏ [[:en:core sample|ဟံႏတခြိုꩻတစွိုးစွိုးနမူႏနာႏ]] [[လာ]]လောင်းကျာꩻပုင်ႏ]] [[File:PIA16239 High-Resolution Self-Portrait by Curiosity Rover Arm Camera square.jpg|thumb|Self-portrait of [[:en:Curiosity (rover)|''Curiosity'' rover]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ ကာꩻထောင်ထွားမားဂြိုဟ်ႏ အဝ်ႏထောင်ထွားထာꩻ [[မားဂြိုဟ်ႏ]]လောင်းပုင်ႏကျာꩻ]] '''ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသ''' ({{lang-en| Space exploration}}) ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻသွူ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ တောမ်ႏ အာႏကာႏသ အနယ်ꩻပညာႏတဲင် ကထိုမ်ႏလယ်ႏထောင်ထွား ကလွူꩻလေ့လာဒါႏ အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းကီ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ထာꩻမာꩻတန်ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။<ref> {{cite web | url = http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | title = How Space is Explored | publisher = NASA | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20090702153058/http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | archive-date = 2009-07-02 }}</ref> နီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား ကလွေꩻသဲင်ꩻဒါး အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်ကိုယိုနောဝ်ꩻ ခွိုင်းကားတဲင် ကစွဉ်ꩻသွီႏစွဉ်ꩻသက် မာꩻဗာႏနေး ထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအကို ထွာအထိုသွတ်ꩻထာꩻမာꩻတဲင် ကွပ်စွဉ်ႏ[[ဒုံးကျောင်ႏ]]တန် (Rocket) နွန်ႏတရန်အာႏ ကေးဇူꩻမꩻတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားအီနွောင်ꩻဗာႏ [[အာႏကာႏသ]] နောဝ်ꩻသွူ။ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသအတာႏ နီလိုꩻသီး ထိုမ်ႏကျံႏအနယ်ꩻတယ်ႏစ နေင်ႏ ၃၀၀ လွို ကာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၆၀၁) တောမ်ႏ (၁၆၀၂) ကိုခိန်ႏတွင်ꩻ [[ဂျာမန်လိုမျိုꩻ]] [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏသျင်ႏ [[ယောဟန်ကပ်ပလာ]] (Johannes Kepler) ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာႏသအကို [[ဂြိုဟ်ႏ]]ဖိုင်ႏ(Planets) [[လေပ်ဗဲဉ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ|ကလေပ်ရွေꩻလွေꩻတဖူꩻ]](Orbits)တဲင် ဟဲ့ꩻဖန်အွဉ်ႏထွော့တဖူꩻရွေꩻတာႏအနယ်ꩻ လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း ကျံႏစယ်ႏယူႏလွေꩻပါ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုတာႏ [[အာႏကာႏသကာꩻကွင်ႏ]] (Space Ship) အီႏကျောင်ႏ လွေꩻနွောင်ꩻအီတာႏ [[အနယ်ꩻပညာႏ]]ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလွဉ် ၁၆၈၇ ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ [[နျူတန်|ဆာအုဲက်ဇက်နျူတန်]] (Sir Issac Newton) ထေဖော်ႏထန်ႏလွဉ် ရုဲင်ꩻတသွိုးမှုအတာႏစီꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ စီꩻကမ်ꩻဥပဒေႏဖိုင်ႏယိုနောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ကပ်ပလာ နယ်ꩻစီꩻကမ်ꩻအတွိုင်ꩻ အီႏထောင်ထွာႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုတာႏ ထွာလွဉ် အခေႏခံႏအချက်ဖိုင်ႏနုဲင်းနုဲင်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကတင်ႏသျာꩻအတာႏ အွဉ်ႏနယ်ဗာႏသက်သေႏဥပမာႏအနေႏ [[နျူတန်ရုဲင်ꩻတသွိုးမုတတိယဥပဒေသ]]အကို ခွိုင်ႏကားတဲင် ရုဲင်ꩻတသွိုးမုယို ဗွိုန်ပီအာႏနွန်ႏတရန်ချာမှုအောဝ်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်လွေꩻ ဒုံးကျောင်ႏတဗာႏ ပွိုးထာꩻမုဲင်ꩻ ကကျောင်ႏထင်ꩻနွောင်ꩻလွေꩻအခရာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ် ၁၉၀၃ ဗာႏနေင်ႏကို ရသျားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏ ကွန်စတန်တေဥ်း အီ သီယိုကော့ဗ်သကီး (၁၈၅၇- ၁၉၃၅) ထေထန်ႏလွဉ်လိတ် [[အာႏကာႏသယာဥ်]]ဖိုင်ႏ ဖေႏကကျောင်ႏထင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ သွုံꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းအကျောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ရောဗတ် အိတ်၊ ဂေါ့ဒပ် တောမ်ႏ [[ဂျာမနီခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ဟာမန်းအိုဗတ် သီႏဖိုင်ႏယိုတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ တဲင် လွေꩻသဲင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်မာꩻသောင်ႏသာလွေꩻရောင်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၁၉ နေင်ႏကို ဂေါ့ဒပ် ယို ပထမအစသွတ်ꩻ မာꩻထွင်ႏနွောင်ꩻ မေႏဆာႏထီ(လောင်စာရည်) ကအီႏသွုံꩻအီဒုံးကျောင်ႏတာႏတဲင် ကအုံကွမ် တွိုင်ႏပင်ႏဒေါ့ꩻရီခါꩻဒါႏ အီႏအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏနွောင်ꩻထေ့ဒုံးကျောင်ႏ “[[လာ|လာလောင်း]]” ခရာႏတောမ်ႏ ကကျောင်ႏထိုနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းခရာႏအတာႏ ထေပြန်ႏလွေꩻလိတ်အခေႏခံႏဥပဒေသဖိုင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၅၇ ဗာႏနေင်ႏ အောက်တိုဘာလာ ၄ နီꩻယို ထွာ အာႏကာႏသခေတ်စမွူးနီꩻတဲင် တယ်ႏစမွူးနီꩻနောဝ်ꩻထွူ အာႏကာႏသအကို ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ထိုတသွောင်ႏလွဥ်စွဉ်ႏ တလဲင်ႏချင်ႏသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ရုသျှားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး အွဉ်ႏစွꩻစသွတ်ꩻ [[သပွတ်နစ်-၁]] (ရသျှား: Спутник-1; အင်္ဂလိပ်: [[Sputnik-1]]) [[ဂြိုဟ်ႏတု]]တဖြုံႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်းဖာႏတကီ ထင်ႏထိုစွဉ်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၅၈ မဲင်ႏတဲင် သွုံꩻတောမ်ႏရေဒီယိုအွဉ်ႏနယ်ချက်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ ပသာချာနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အွဉ်ႏသော့ꩻတောဒင်ႏပါ [[သိပ္ပံ]]ကိရိယာႏခြွိုင်းဖိုင်ႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အွဉ်ႏစွꩻသွုပ်ယင်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအကို အီတေားသော့ꩻပါ “လုဲက်ကာ” ကရိုꩻဒါႏ ထွီႏတဗာႏတောမ်ႏ သေင်ႏ/ ဟန်ႏအိုသိဉ်ဟန်ႏအိုလာႏ ထာꩻမွူးထာꩻပေႏဖိုင်ႏတဲင် ကအွဉ်ႏဆွို့သွုပ်ခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအလꩻ “လုဲက်ကာ” သွီႏကလွေꩻလေပ်သွီႏဖြွီꩻကို၊ သꩻအောင်ကတသွိုး၊ သွီႏတိတ်ꩻနျꩻအာႏ စတဲင်အချက်ဖိုင်ႏယို သွုံꩻတောမ်ႏ ရေဒီယိုတဲင် ပသာချာဖေႏနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ ကသေနာႏသေꩻခါꩻ အွဉ်ရီး “ယူးဟို့ꩻဗွာ”ဖိုင်ႏ နမ်းခန္ဓာႏထာꩻမာꩻ မာꩻပုင်ႏမာꩻနယ်ꩻအလꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကို ခိဉ်ႏတွယ်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ကိရိယာႏထွူ သွုပ်ဆွိုက်တေဉ်ႏတေဉ်ႏခွေါင်ခွေါင်သေꩻခါꩻ ယူးဟို့ꩻဗွာတဗာႏတွော့ꩻ အွဉ်းစွꩻထင်ႏဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻသွူ။ ထူႏဆွမ်ꩻချာနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကပသာချာ သတင်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ သေလꩻ”ယူးဟို့ꩻဗွာ” ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အွဥ်ႏစွꩻစမ်ꩻ စပွတ်နစ်-၁ ထွူ ညလွဉ် ၄ နေင်ႏရပ်တွင်ꩻ ခွိုင်ႏကားတဲင် လိုꩻသီးလယ်ႏထိုမ်ႏထောင်ထွား သမဲင်ꩻ အကို ဆို့ꩻလꩻနွောင်ꩻ အတန်သွတ်ꩻ အောင်ႏနွောင်ꩻမုတဗာႏသွူ။ အောင်ႏနွောင်ꩻမုနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် လိုꩻတဖြာꩻ လွေꩻလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကို အရီးစပထမသွတ်ꩻတဖူꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၁ ဗားနေင်ႏ ဧပြီလာ ၁၂ နီꩻ နောဝ်ꩻ ရသျား[[မေႏထာꩻကျောင်ႏ]] တပ်ပိုလ်ႏပေႏတဖြာꩻကမိဥ်ꩻဒါႏ ယူရီအလက်စီယီဗစ်ဂါဂါရင် ထိုမ်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီအထို မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၁၁၀ တောမ်ႏ ၂၀၃ မဲင်ႏခါႏ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တစ်လေိမ်ꩻ ည ၁၀၈ မိနစ် နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ၁ လာအကို ဒိုဖြွဥ်ဟမ်ႏတလီꩻထု ကျောင်ႏထင်ႏဖျင်ယင်းသွူ။ ၁၉၆၁ နေင်ႏ ဇွန်လာ ၅ နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏသင်ဘော်ꩻထီတပ်]] မေႏထာꩻကျောင်ႏဝါးသား အလန် ဗီ၊ သျဲစ်ပတ်(အဖြာꩻပေႏ) ဝါႏထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ်တဆွိုင်ꩻ တွိုႏထင်ႏအထို ၁၁၇ မဲင်ႏပိဉ်သွူ။ ကကျောင်ႏထင်ႏ နုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ယံကထိန်ꩻလꩻအာႏကာႏသယာဥ်အတာႏ သော့ꩻဆင်သေꩻခါ အထိန်ꩻခလုတ်ဖိုင်ႏတဲင် သျဲစ်ပတ်ယို ကားတဲင်အာႏကားသယာဥ်ခွိုင်ႏကကျောင်ႏထင်ႏလဲဥ်းအကို အောဝ်ႏကျောင်ႏတွင်ꩻ ထိန်ꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသယာဥ် ထွာပထမသွတ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻအကို တွိုႏလွဥ် ဇူလိုင်လာ ၂၁ နီꩻနောဝ်ꩻ ဗာစီဂရစ်သမ် ကရိုꩻဒါႏ [[အမေႏရိကန်ႏတလီꩻတပ်]] (မေႏထာꩻကျောင်ႏတပ်) အရာႏအောဝ်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻ ဝါးထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ် ဗွိုန်နုဲင်း သျဲစ်ပတ်အတွိုင်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻနေနေ တွိုႏ သြဂုတ်လာ ၆ နီꩻနောဝ်ꩻ ရသျားမေႏထာꩻကွင်ႏဝါးသား ဂါမန်အက်စတီးတော့ ယို သွုံꩻဒုံးကျောင်ႏပသာအာႏတွော့ꩻ တွိုႏလွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖားလေပ်တဖူꩻအကိုတဲင် ညအခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏတွင်ꩻ လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ပိဉ်သွူ။ [[File:Aldrin Apollo 11 original.jpg|thumb| Astronaut [[Buzz Aldrin]] had a personal Communion service when he first arrived on the surface of the [[Moon]].]] ၁၉၆၁ နေင်ႏကို အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ]]လောင်း လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻချာငါ အာႏကာႏသတဖူꩻဖိုင်ႏ အောင်ႏနွောင်ꩻလွေꩻလꩻထိုꩻတဲင် တယ်ႏစနေင်ႏနောဝ်ꩻထွူ ထာꩻမာꩻထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသယို ထင်ႏထိုတသွောင်း လွဥ်စွဥ်ႏသွူ။ အုံညလꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသအကိုလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအာပါ အာႏကာႏသယာဥ်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ တဆွိုင်ꩻတောမ်ႏတဆွိုင်ꩻ သွုပ်ဆွိုက် လွေꩻသဲင်ꩻချာငါလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်ႏ ထန်ႏထိုꩻအာႏကာႏသယာဥ်ဖဲ့ꩻထန်ႏတွော့ꩻ လွေꩻခင်ႏ ထောင်ကာႏချာငါစမ်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]] ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်တသေႏသေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတာႏလဲ့ စမ်ꩻထွာႏ အောင်ႏမျင်ႏလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ ဇူလိုင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ ခွိုင်ႏကားနီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအကို လꩻလွဥ်ခန်းအထူꩻချာꩻသွတ်ꩻ အဆန်ꩻသွတ်ꩻ အောင်ႏနွောင်ꩻမုꩻမွူးနီꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် မွူးနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသီးလင်ꩻယမ်ႏနွောင်ꩻလꩻ [[ထင်ႏလာလောင်း|လာမဲ့ငါလောင်း]]နီꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် နီꩻလိုꩻသီးအီႏလꩻချာလွဥ်ꩻ အကျိုꩻကေးဇူꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရမ်ꩻဆယူႏတသေလို့လို့တောဝ်းဒွိုန်းသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး တောမ်ႏ [[အင်ဂျင်နီယာ]]ဖိုင်ႏ ရိုꩻ ထူႏသုင်ꩻတောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွုပ်ဆွိုက်ရေꩻ တောမ်ႏ လွေꩻသဲင်ꩻချာငါရေꩻဖိုင်ႏ တိုꩻတက်ထင်ႏထိုတသွောင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ ယူႏခါꩻကျံႏခါꩻဥာဏ်ႏဟောဝ်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏခါꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီး ကအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသယို လꩻလွဥ် ခမ်းထီအတာႏ အမျိုꩻသာꩻအတာႏ ဂုဏ်ႏသိက္ခာႏထိုအီငါႏတဲင် လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုယို အရေꩻတန်ငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻဖဲ့ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဖိုင်ႏအတာႏ အောင်ႏနွောင်ꩻလွေꩻအာႏကာႏသယို ဗွိုန်ပီနုဲင်း လꩻလွဥ်[[စူခွုမ်]]တသာသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရေꩻတန်သွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသတဲင် သေနာႏလွဥ် [[မွူးအစွိုꩻအဗူႏ|မွူးစက္ကျာႏဝဠာႏ]] တောမ်ႏ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻခရာႏ ထာꩻသေတသာဖိုင်ႏယို ထွာအီအဟောဝ်ဖဲ့ꩻသွူ။ ထာꩻသေတသာနောဝ်ꩻ ယိုခါအတာႏ နီသွဥ်းသီးကထင်းကော့ꩻမောင်ꩻအတွိုင်ꩻ ဖေႏလꩻအီနွောင်ꩻဒါႏ အကျိုꩻကေꩻဇူꩻဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကာႏသထာꩻခြေင် ကရိုꩻနဝ်ꩻ== အာႏကာႏသကရိုꩻနောဝ်ꩻ အရပ်ဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ အွဥ်ႏထွော့ခါꩻအဲဥ်ထောဝ်ႏ အသွတ်ꩻအဆွိုႏအောဝ်ႏတောဝ်ႏ လုဲင်းလဲ့လွဥ်ꩻငါး ထာꩻပြင်ႏတန်ဒျာႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ကဗွောင်စေခါꩻ အာႏကာႏသ အဓိပ္ပါယ်ႏကိုတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻ ငေါဝ်းသွုံꩻတဲ့နောဝ်ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအခါႏကိုမိဥ်းတဲ့ ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻ သꩻယူႏ သဖော်ꩻထူႏဖိုင်ႏ တဗွိုန်နုဲင်းတောဝ်း လို့ဝါင်ꩻလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို လောမ်လေပ်ခါꩻတောမ်ႏ တလီꩻထုတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလဲ့ တလီꩻထု ကွဲဗွိုဗွိုလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ တခြိုꩻဝတ္ထုဖိုင်ႏ မိဥ်ႏကာႏဖျတ်လွေꩻ [[တလီꩻနမ်း]]အကို တွိုႏလွေꩻ အရဲအကာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းတစိစိခင်ႏလမ်းအစယို ဟဲ့ꩻ အာႏကာႏသ ရိုꩻတဲင် ယူႏခွုမ်နောဝ်ꩻစားသား ပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ တလီꩻထု ၉၉ % ယို အောဝ်ႏဗော့ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားဆကီ မဲင်ႏ ၂၀ ကထိုရပ်လွုမ်ꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်နဲတဲင် ကွပ်တလီꩻထု ပွစ်ꩻဒုတ်တဲင် ဂြိုဟ်ႏတုလွေꩻယွိုက်ထိုꩻထွူ ထဲ့လင်ꩻလူး တလီꩻထုကယိင်းဒွိုန်ထဲင်းဒါႏ တလီꩻထုအခေါဝ်လဖဲ့ꩻတွော့ꩻ မေႏခိုးထိုꩻဒါႏသွူ။ ယူႏလက်ခံႏစွဥ်ႏ နုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ကမာꩻမွေႏဗာႏလဲဥ်းဖိုင်ႏအလꩻ တယ်ႏစဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီ မဲင်ႏ ၁၀၀ မာꩻကီနောဝ်ꩻတဲ အာႏကာႏသအစနောဝ်ꩻသွူ။ ပညာႏသျှင်ႏယင်ဟန်ႏ ကဟဲ့ꩻဖန်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအာႏကာႏသ ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တယ်ႏဟမ်ႏမဲ့ငါဗထိုလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၄၀၀၀ ရပ်သွူ။ တယ်ႏဟမ်ႏ ဗꩻထမ်အထိုမဲင်ႏ ၄၀၀၀ အကို ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတောမ်ႏ တျာႏမေႏစွန်ꩻထီဖိုင်ႏ အာႏ သန်လွိုကယ်ꩻသွတ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတလီꩻထု ဖဲ့ꩻထန်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကာႏသယို ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်း ရင်းအီႏဒေါ့ꩻဗာႏနေးနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထာꩻခြေင်နယ်ႏ ဗလာနယ်ႏဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻသွူ။ ထာꩻခြေင်နယ်ႏရပ်ဒေႏသကို ဆာႏကုဲင်လီ အောဝ်ႏလွင်ꩻအောဝ်ႏလိင်ꩻ တငီႏတငါဖုင်ႏ၊ တအိုမုတ်ယွိုင်ႏဖွန်ႏအောဝ်ႏဖြယ်လွင်ꩻဖုင်ႏ တောမ်ႏ ပလာစမာ (တအိုလွီးအီတောနွောင်ꩻတျာႏမေႏအာႏစား) မိဉ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ တလီꩻလွီးကထွာဒါႏ အိုင်ယွန်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလွီး နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏနောဝ်ꩻကဲဥ်းအာအာထွာဒျာႏ ဟုဲက်ဒရိုစေဉ် ဖိုင်ႏတဲင် ပညာႏသျင်ႏသီးယင်ဟန်ႏကထင်းနောဝ်ꩻတဲ [[ဟိုက်ဒရိုဂျင်]]ယို ထွာလယ်ႏကွို့ꩻတလီꩻလွီူထု အထန်ႏဖဲ့လွုမ်မကောင် နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့အောဝ်ႏရိုꩻသွူ။ လာ တောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏခါႏ ကထွာဒါႏအာႏကာႏသတကွို့ꩻတခေါဝ်ယို ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏဟဲ့ꩻဖန် သေတ်သလူနာသပေ့ (cis-lunar space)သွူ။ သေတ်သ (cis) ကရိုꩻယို (this side)အဖဲ့ꩻယို ၊ လူနာ (lunar)ကရိုနောဝ်ꩻ လာ၊ သပေ့ (space)နောဝ်ꩻ တလီꩻငါတဲ့အဲဥ်ထောဝ်းထာꩻခြေင်ခြေင် နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အကွို့ꩻနောဝ်ꩻအကို အခေါဝ်ကကွဲဗော့ꩻဗော့ꩻလွေꩻလာနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်တဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကွဲသန်သန်လွဥ်သွူ။ လာကလေပ်ဒါႏဟမ်ႏတွင်ꩻ လာတဲ့နောဝ်ꩻ ဟမ်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဝေ့တပန်ႏချာ ဝင်ရိုးကြဲင်ႏအတွိုင်ꩻပငါပရာꩻတဲင် လာတောမ်ႏဟမ်ႏကတွိုႏလွဥ်အဗော့ꩻသွတ်ꩻတွင်ꩻသွူမိဥ်ႏတဲ့ အောဝ်ႏညာꩻနေကဒွိုန်း မဲင်းပေါင်ꩻ ၂၂၀,၀၀၀ လွိုတဲင် သွုံꩻနေးဒုံးကျောင်ႏတွော့ꩻ မိဥ်းလွေꩻထေ့လာယို ကာႏလွေꩻဗာႏကဒွိုန်း မဲင်ႏညာꩻပေါင်ꩻတခွိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တောမ်ႏ လာ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏနီစားယို ထဲ့တွိုႏဒင်ႏလူးလွေꩻနွောင်ꩻ အဗော့ꩻအညာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်း ညာꩻလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻတသန်ႏရပ် လွုမ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အရပ်ဖိုင်ႏကိုနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏဂြိုဟ်ႏရံႏကထွာဒါႏ ဗွိုန်နုဲင်း [[လာ]] ယို တအောဝ်ႏနွောင်ꩻထဲင်းတောဝ်းသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် ဟမ်ႏ ခမ်ႏဖာႏတောမ်ႏ လာ ယိုနီဖြုံႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ တထွို့ꩻခါꩻနွောင်ꩻတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏဖေႏကအောဝ်ႏစွူစွူ အခင်ႏလမ်းတာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မွူးစက္ကျဝဠားအကို ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလွိုင်ႏအာႏဒါႏ အာႏကာႏသကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အောဝ်ႏထဲ့ဒင်ႏလူးလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏအလောင်းသွူ။ အရပ်အခေါဝ်နောဝ်ꩻအကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အာႏတလာကယ်ꩻထဲင်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအစသွူ။ ဂြိုဟ်ႏစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏလွိုင်ႏအာစွစ်ꩻထာꩻ အာႏကာႏသအကိုနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ လာဖိုင်ႏယို အောဝ်ႏတောမ်ႏပဲင်ႏရာꩻဆဲင်ႏရာꩻ ထွိုꩻငင်ႏအာႏနယ်ႏပငါပရာꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလီထာꩻ အာႏကာႏသအကို ကအောဝ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးလွေꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖြုံႏတောမ်ႏ တဖြုံႏယို အောဝ်ႏညာꩻယော့မွေႏငါႏဖိုင်ႏသွူ။ အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၉၃,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်ပိဥ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏကအောဝ်ႏဗော့ꩻသွတ်ꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏနောဝ်ꩻ သောကျာႏဂြိုဟ်ႏတဲင် ကဗော့ꩻသွတ်ꩻခိန်ႏမိဥ်းတဲ့ ညာꩻကဒွိုန်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၂၅,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏစွစ်ꩻအာဒါႏ အာႏကာႏသကိုယို အာကယ်ꩻကာႏလွိုထဲင်း ကအောဝ်ႏညာꩻသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏ ကမိဥ်ꩻ ပလူတိုဂြိုဟ်ႏ လေပ်တဖူꩻသွူ။ မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းဒွုမ် အာႏကလို့ထိုꩻ အရပ်ခင်ႏလမ်းယို အာႏကာႏသနယ်ႏလို့ခင်ႏလမ်းတဲင် ညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻကိုနောဝ်ꩻ ဆာႏဖိုင်ႏအောဝ်ႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻသော့ꩻ အာႏကာႏသ ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏဖိုင်ႏအခါႏ ကအောဝ်ႏဒါႏ အာႏကာႏသ စလွဥ်ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နီသွဥ်းသီး [[နဂါꩻလွီး]] (Galaxy) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏစက္ကျဝဠာႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ညာယော့ꩻငါႏမရေႏမရာႏတဲင် ယူႏလွေꩻနေး တလꩻနွောင်ꩻတောဝ်ႏသွူ။ အွိုးအခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ နဂါꩻလွီးဖိုင်ႏအခါႏ အာႏကာႏသစလွဥ်တဲင် အာႏကာႏသနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ မုဲင်ꩻခါခါတယောဝ်း အသွတ်ꩻအဆွိုးတအောဝ်ႏနွောင်ꩻဒွုမ်သွူ။ လိုꩻသီးကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအတာႏ သွုံꩻအီမာꩻလွေꩻနေႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ၊ အာႏကာႏသစခန်ꩻဖိုင်ႏ ၊ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ လွေꩻထိုမ်ႏထွားတွိုႏလာအလောင်းဖိုင်ႏ တဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏအာႏကာႏသခရာႏယို နီလိုꩻသီးကွဲသေသေအာလွဥ် ၊ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ အာႏကာႏသ စက္ကျဝဠာႏပညာႏဖုင်ႏယိုလဲ့ အောဝ်ႏထင်ႏထိုသဲင်ꩻထဲင်ႏလဲဥ်း စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနောဝ်ꩻသွူ။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref> ==ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ== [[လာ]] ယို [[ရူပဗေဒ]]ဆဲင်ႏရာꩻ စည်ꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏအလꩻ အောဝ်ႏလွေꩻသဲင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻအကိုတဲင် [[ဂြိုဟ်ႏ]]သီး ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ရုဲင်ꩻတသွိုး လွေꩻသဲင်ꩻ စည်ꩻကမ်ꩻနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ [[ဂြိုဟ်ႏတု]]ဖိုင်ႏယို အထွူႏဗော့ “ပေါင်” ဆေ့ꩻဆေꩻ စားတဲ့အောဝ်ႏ၊ အထွူႏ အလေꩻခိဥ်ႏ “တန်” နေးစားတဲ့အောဝ်ႏတဲင် ရွုတ်ပွိုင်ပိုင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ [[ဗေဥ်းဂတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏသီးဂြိုဟ်ႏတု၊ [[သပွတ်နေတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ ရသျှားဂြိုဟ်ႏတု ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏတဒွီႏဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး အေတ်သပလိုရာ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတောမ်ႏ ရသျှာႏသီး [[သပွတ်နေတ် ၂]] ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏဟမ်းယွေးယွေး တဝွိုန်ꩻဆွာꩻနုဲင်း ပေပါဗုန်ꩻပိုင်ႏသွူ။ အမေးရိကန်သီး [[အေတ်သပလိုရာ ၇]] ဂြိုဟ်ႏတုပိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖဲ့နောဝ်ꩻတန်တဝွိုန်ꩻတဲင် တဖဲ့ꩻ နောဝ်ꩻတျူပေႏထိုꩻတဲင် ဗွိုန်နုဲင်း လိုꩻပေႏသီးကခွုမ်ဆိုးဒါႏ [[စေန်]] (ဂျင်) ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာꩻသအတာႏ ထွာ အရေꩻတန်ကိရိယာႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ရောင်ႏလေရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ၊ [[ဂမ္မာရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ၊ [[အိတ်ရေးရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တောင်ꩻသေမတ်အီ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏဒါႏ [[တျာႏမေႏ]]ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏစွန်ꩻထီဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ စွန်ꩻထီအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏကို ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ်ဖိုင်ႏ ၊ ဥက္ကာႏတူႏခေါဝ်ပေႏ ကဖွန်ႏတနိဥ်ႏဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တအိုမုတ်လူး(မြူမှုန်)ဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻတခွိုင်ႏမုဲင်ꩻ ဖော်ႏထန်ႏနယ်နွောင်ꩻသွူ။ ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအားတောမ်ႏ ထွို့ꩻငင်ႏအားနယ်ႏဖိုင်ႏလဲ့ တဲက်ထာနွောင်ꩻသွူ။ နီꩻလို့သီးကအုံဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယိုမိဥ်ႏတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားနွောင်ꩻအီ ချာလꩻသွူ။ ဗွိုန်နုဲင်း အမေႏရိကန်ႏသီး ရာႏသီႏဥတုထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻအထူꩻဂြိုဟ်ႏတု တုဲင်းရွစ် ၁  ဂြိုဟ်ႏတုစားယိုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အုံပွေါထွားလွေꩻ မို့ꩻအေႏဖိုင်ႏ အပိုင်ႏအခြုံအရောင်ႏ ကပြောင်ꩻလုဲင်ႏတဲင် ရမ်ꩻလꩻအွဥ် ရာႏသီႏဥတုအတာႏ ကူႏညီႏစွဲးကမ်ႏကိုနွောင်ꩻသွူ။ သွုံꩻတောမ်ႏ စီအိုဒဲစ်တေတ် ဂြိုဟ်ႏတုဖုင်ႏတဲင် ထွို့ꩻတဲမ်းသွဲနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ ကယိင်းယံမဲဥ်ႏဗဲက်ဒါႏ ဟမ်ႏပိုင်ႏ (Map)ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို သွုပ်သွယ်ႏရေꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအတာႏလဲ့ စွဲကမ်းကိုအီသွူ။ တယ်လီဗေးသျှင်း ကရိုꩻဒါႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန်ထာꩻမာꩻ နောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻလꩻဗော့ꩻ ခင်ႏလမ်ႏဗော့ꩻတာႏလွုမ်ꩻသွူ။ ကအွဥ်ႏစွဒါႏ TV လဲင်ꩻဖိုင်ႏ ကလေပ်လေိမ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတဝွိုန်ꩻယို လွေꩻတကဲင်ႏနေး လꩻတောဝ်ႏတွော့ꩻ အောဝ်ႏအညာꩻဆွမ်ꩻထွားနာႏလတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ လဲင်ꩻအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏယို အွဥ်ႏစွꩻဒင်ႏတွိုႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဗာႏအလောင်းတွော့ꩻ အောဝ်ႏဂြိုဟ်ႏတုထျꩻအွဥ်ႏစွꩻထေ့လင်ꩻလူးချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအလောင်းတဲင်  အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်းခင်ႏလမ်းအထွောင်းအာဖိုင်ႏယို ဆွမ်ꩻထွားလꩻလို့စွဥ်ႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန် အခြပ်အရဲဥ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယို အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏဗာႏတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်းနွောင်ꩻအရန်းအစားစားအဒေါဝ်ႏဒေါဝ်ႏတဲင် နီရန်း စားတဲ့အောဝ်ႏ  ငတ်ꩻရန်းစားတဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏယိုတောထင်ႏဂြိုဟ်ႏတု ကတွိုႏသင်ꩻရာꩻအထိုထွူ ခိဥ်ႏတွယ်ႏယင်း အစဲင်ႏမဲဥ်ႏတဲင် မဲဥ်ႏလွောက်ရာꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖေႏကတွိုႏ ဖေႏဗာႏယင်းနွန်ႏထင်ႏအာႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏပယ်ဒပ်ဆွိုင်ꩻသေꩻ ခါꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ အခေါဝ်ဖဲ့ꩻချာသွတ်ꩻသွူ။ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်းလဲ့ ဒုံးကျောင်ႏမိဥ်ႏတွိုႏထင်ႏသွူ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဥ်တဖူꩻကိုမꩻ အွဥ်ႏဖဖြယ်ထန်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ အနယ်ꩻနောဝ်ꩻလဲ့လꩻဒျာႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ (ဟဲ့ꩻ)အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်း တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကဖထန်ႏ ဖြယ်ထိုꩻထွူ ဒုံးကျောင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစ ဒုံးကျောင်ႏတွင်ꩻနောဝ်ꩻ ထင်ႏတနွောင်း စွဥ်ႏတရွဥ်းနေးသွူ။ နွန်ႏအာႏအတာႏ ပꩻထိုꩻအရန်းရန်းထွိုင်ႏထွူ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏယို ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းဖိုင်ႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏမဲ့ငါနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏတွောင်းစွဥ်ႏတရွဥ်း အီႏဗော့ꩻဗွိုန်နုဲင်း ခွဥ်းကဲစ်စွဥ်ႏတလီးအတွိုင်ꩻထွူတဲင် ကွဲထဲ့ထဲ့ဖွိုႏ လင်ꩻလွဥ်သွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ဂြိုဟ်ႏတုအတာႏကလိုႏဒါႏအမွိုင်နှုန်ꩻအာႏ ဖေႏကတွိုႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းယို နွန်ႏထိုꩻဖေႏဂြိုဟ်ႏတုသွူ။ ဒုံးကျောင်းတဗာႏတဲ့နောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဆွိုင်ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ ပေါႏတတွိုႏတောဝ်ႏ လွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻနောဝ်ꩻတဲ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတထွောင်းအကိုတဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏအတာႏ အုံအောဝ်ႏနွောင်ꩻချာဒျာႏသွူ။ ဖေႏကအောဝ်ႏနုဲင်းတဖူꩻကိုစားယိုအတာႏ  ပေါ့ꩻတလီꩻထုအဗွိုသွတ်ꩻ အခေါဝ် မွေးတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဖုဲင်းလဲ့ညာꩻဗာႏ ကားတဲင်တလီꩻထုကားကအောဝ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ပေါ့ꩻဖုဲင်းလဲ့ညာꩻတောဝ်းတလီꩻထုနောဝ်ꩻ တလီꩻထုနွန်ႏချာအာႏတွော့ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ် ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကရုဲင့်တသွိုးမှု ကလွေꩻနှုန်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ ကွဲယွယွလွဥ်တဲင် မာꩻထဲ့လလင်ꩻထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ တွိုႏဗော့ꩻလွဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထျꩻတဲင် တလီꩻထုပွစ်ဒုတ်တွော့ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုယို မေႏခိုးထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းတမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဖေႏကလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻနွောင်ꩻ ဟမ်ႏလေပ်တဖူꩻအကိုအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏက ဆဲင်ႏရာꩻလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ဖိုင်ႏသွူ။ လေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ယို မာꩻတရျားဖေႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအတာႏ မာꩻထွာဗဟိုႏဖꩻထန်ႏအားသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ပေါ့ꩻကွဲထိုထိုလဲ့ ကလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်သူꩻ ယိင်းကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻသွူ။ ပွိုႏထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏလဲ့ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကအောဝ်ႏဗော့ꩻရာခင်းလမ်ႏတွင်ꩻ အမွိုင်အောဝ်ႏဗာႏ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၁၈,၀၀၀ နှုန်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻလာနောဝ်ꩻ ကွပ်အောဝ်ႏညာꩻငါႏတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွော့ꩻ လွေꩻခြိ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၂,၀၀၀ နှုန်ꩻ လွုမ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကတဝေ့ꩻကတပန်ႏအတဖူꩻအကို ကအောဝ်ႏသော့ꩻဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအမွိုင်နှုန်ꩻယို အောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏတသေႏသေႏဒျာႏသွူ။ မိဥ်ႏဗော့ꩻလွဥ် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဲ့ ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတွော့ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအမွိုင်နှုန်ꩻယို တွိုႏလွဥ်အထိုသွတ်ꩻအရန်ႏသွူ။ မိဥ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးထိုꩻလွေꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏအညာꩻသွတ်ꩻခင်ႏလမ်း နောဝ်ꩻတဲ ကွပ်ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတဲင် အတသွိုး အလွေꩻနှုန်ꩻယွိုက်ထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဒပ်ဆွို့ꩻသေꩻခါꩻဗော့ꩻကိရိယားဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻဂြိုဟ်ႏတုစား ၊ ဒင်ႏထင်ႏပါလိုꩻတောမ်ႏတိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အီတောလွေꩻအာႏကာႏသကိုစား ရိုꩻတဲင် အောဝ်ꩻနီစားသွူ။ ကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဂြိုဟ်ႏတုစားယို အခိန်ႏတွိုင်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်ႏယံကဆွမ်ꩻထူးနွောင်ꩻ အီႏပသာချာဖေႏသတင်ꩻအတာႏ အွဥ်ႏဒင်ႏလွေꩻပါ ရေဒီယိုငေါဝ်းအွဥ်ႏစွꩻစက်ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း ကပသာထင်ႏဒါႏ မာꩻထွဥ်ႏချက်အလꩻ ဗွောင်ဖေႏနွောင်ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအတာႏ အထူꩻ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻသွူတကားတောဝ်း ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ် မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ရောင်ႏအလင်ကဆဲစ်ထန်ႏလွဥ်ဖိုင်ႏအတာႏ ကတွက်ဒျာႏကိရိယာႏဖိုင်ႏ၊ ဆာႏကျောင်ႏကဒုတ်ဗာႏဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ကိရိယာႏကတွက်ဒါႏ ဥက္ကာတူႏဖွန်ႏပေႏဖိုင်ႏတောမ်ႏ အခွꩻအလျား၊ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏနယ်ႏဖိုင်ႏ၊ ကအောဝ်ႏမွူးကဆဲစ်ထန်ႏထွဥ်ဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း အောဝ်ႏဆာႏဖိုင်ႏထျꩻ ကအွဥ်ႏစွꩻလွဥ်ဒါႏ ရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏပါထွူသေႏသေႏနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသအကို ဖေႏကဒင်ႏတောလွေꩻနွောင်ꩻ တိရိစ္ဆာန်ႏ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း လိုꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကမာꩻခါꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ကဲဥ်ႏအာအာနောဝ်ꩻတဲ တန်ကယ်ꩻထဲင်း ဂြိုဟ်ႏတုအစားကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဖြီႏဖြီႏစားသွူ။ လိုꩻ တောမ်ႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ ဖိုင်ႏ ကထိုမ်းလွေꩻပါဂြိုဟ်ႏတုစားနောဝ်ꩻတဲ သာအီတလီꩻအတာႏ [[အောက်သီစေန်]]ထေ[[ကိရိယာႏ]]ဖိုင်ႏ၊ အခွꩻအလျားခိဥ်ႏတရျားကိရိယာႏဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏတောလွေꩻပါတိရိစ္ဆာန်ႏစားနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအကိုကဒပ်ဆွို့သေꩻခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏယို တဲက်ထာဒင်ႏမုဲင်ဖေႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ သꩻရာႏတဖုံမု၊ နမ်းအလျားနှုန်ꩻ၊ သာတလီꩻနှုန်ꩻ၊ ထီလွီးတောမ်ႏ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကမဲဥ်သေ အခရာႏအလင်ဖိုင်ႏယိုလဲ့ မုဲင်ခါꩻဖေႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏလွေꩻပါ လိုꩻနောဝ်ꩻတဲ ကိရိယာႏနုဲင်းဆကီဖိုင်ႏယို ပါသော့ꩻဗာႏသွူ။ ကဝါႏလွေꩻဒါႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ တောမ်ႏ ကထိုမ်းလွဥ်ꩻဒါႏ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး ယံကသဲင်ꩻတွိုႏလွဥ်ချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းအတာႏ အနယ်ꩻဖိုင်ႏလဲ့ အောဝ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻတဲင် လိုꩻကဝါး လိုꩻကထိုမ်းဒါႏဒုံးကျောင်ႏအစားယိုနောဝ်ꩻ တောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုကအီႏလွေꩻတဖူꩻ တဗန်ႏလုဲင်ဖဲ့ꩻအတာႏ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏမော့နောဝ်ꩻ ဒပ်ဆွို့ခါꩻ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်းတဗန်ႏချာစားဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်ႏတဗန်ႏချာစားနောဝ်ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ်ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဂြိုဟ်ႏတုယို ထဲ့လလင်ꩻချာဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကားတောဝ်း လို့ကပါအကွို့ꩻယို ယံဖေႏကလင်ꩻယွယွအတာႏ မာꩻဆွို့ခါꩻပါဗာႏ တလီꩻထီꩻ(Parachute)သွူ။ ==ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻတာႏ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ== ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို လိုꩻပါလွဥ်ꩻတောဝ်ႏ ပါသော့ꩻဗော့ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် ဒုံးကျောင်ႏအစား နွို့လွေꩻဆုံးဝိစ်ꩻအာႏကာႏသကို ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသစားနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ လွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ထွာအရီႏစသွတ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ [[လူန ၂]] / ကော့သမော့ ဒုံးကျောင်း ၂ ကရိုꩻဒါႏ ရုသျှားသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း တွိုႏထင်ႏရီးစသွတ်ꩻ လာ အလောင်း ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏလူန ၂ ယို ခရေတ်နေင်ႏ ၁၉၅၉ နေင်ႏ သဲစ်တေဥ်လာလာ ၁၄ နောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလာအလောင်းသွူ။ ကထွာဒါႏထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏအလင် အမေႏရိကန်ႏသီး ပုဲင်အိုနီယာ ၄ တောမ်ႏ ရုသျှသီး ယူနေတ် ၁ ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ ကျော်ႏတကာႏထိုꩻလာတဲင် ထွာထိုꩻလဲဥ်း မွူးအတာႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏသွူ။ လိုꩻသီး ကမာꩻဒါႏ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျေောင်ႏဖိုင်ႏယို [[မားဂြိုဟ်ႏ]]([[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]])၊ [[ဗီးနပ်ဂြိုဟ်ႏ]]([[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]])တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏလင်အလောင်းဖိုင်ႏလဲ့ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျသီး [[ဗီးနပ် ၄]] တောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၅]] ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းသောကျာႏဂြိုဟ်ႏလောင်း ၁၉၆၆ နေင်ႏကိုသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး မရီးနား ၉ ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်းခမ်ႏဖာႏလောင်း ထန်ႏလွေꩻတဖူꩻ တွိုႏလွေꩻ ၂၄၇,၀၀၀,၀၀၀ မဲင်ႏအတာႏ ည ၅ လာခွယ်ꩻထွူ ၁၉၇၁ နေင်ႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၃ နီꩻနောဝ်ꩻ ပထမအရီးစသွတ်ꩻ လေပ်ဗဲဥ် မားဂြိုဟ်ႏ(အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ) နောဝ်ꩻသွူ။ ခွိုင်ႏကားတဲင် မွူးဂြိုဟ်ႏရံႏဖိုင်ႏအကို အတန်သွတ်ꩻ အတရေꩻသွတ်ꩻကထွာဒါႏ [[ဂျူပီတာဂြိုဟ်ႏ]] ([[ကျာႏသပတေꩻဂြိုဟ်ႏ]])ယိုအထျꩻလဲ့ ၁၉၇၂ နေင်ႏ မတ်လာ ၂ နီꩻအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻလွေꩻ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၁၀]] ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို ကပါသော့ꩻဒါႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပသာချာ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏဆဲင်ႏရာꩻအဖိုꩻတန်ႏ အချက်အခရာႏဖိုင်ႏသွူ။ အွဥ်ႏနယ်သာႏဓကအနေႏ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၄]] နောဝ်ꩻ ဒိုဖြောင်လွေꩻ ဗန်အယ်လေဥ် ရောင်ႏဆဲစ်ထန်ႏခင်ႏလမ်ႏတဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻ ဒုဒွိုန်တောမ်ႏ တဲက်ထာမုအမဲဥ်ႏအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ တဲက်ထာဖေꩻနွောင်တဲင် ပသာသဲင်ႏဖေႏချာ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး နောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို ခါးလားကတွိုႏလွေꩻ လာ မိဥ်ႏမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏအလောင်း  မိဥ်ႏတွိုႏလွေꩻဒျာႏ လာ/ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏ အထျꩻနောဝ်ꩻ အကျိုꩻယိင်းအောဝ်ႏတဲင် လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻ လာထျꩻ ဂြိုဟ်ႏထျꩻနောဝ်ꩻအဟောဝ်သွတ်ꩻသွူ။ သာႏဓကအနေႏ ရုသျသီး [[လူန ၃]] တွိုႏဗော့ꩻလွေꩻ လာ ထွူ တွယ်ႏလꩻနွောင်ꩻဓါတ်ပွုံႏ နီလိုꩻသီးတထီႏဗာႏဖိုတောဝ်း လာ အွိုးတဖဲ့ꩻပွုံႏဖိုင်ႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၄]] ဒုံးကျောင်ႏယိုတဲ့ တွိုႏလွေꩻအောဝ်ႏဟမ်ႏကညာꩻမဲင်ႏ ၁၃၄ သန်ႏ တဲင် ကာႏဗော့ꩻလွေꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏထျꩻတွော့ꩻ တွယ်ႏထူႏလꩻ ဗော့ꩻနွောင်ꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏဓါတ်ပွုံႏဖိုင်ႏထွူ တောမ်ႏရေဒီယို ပသာချာသဲင်ꩻဖေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ==အာႏကာႏသစခန်ႏဖိုင်ႏ== [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]](Space Station)ဖိုင်ႏယို ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်တသေႏသေႏဟမ်ႏအတာႏ လိုꩻသီႏကမာꩻခါꩻဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ စခန်ꩻအကို လိုꩻသီးအုံအောဝ်ႏမာꩻနွောင်ꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏတဲင် စခန်ꩻနောဝ်ꩻအကို မာꩻလွူꩻထွားဓါတ်ခန်ꩻ('''practical laboratories''')၊ ထောင်ထွားနက္ခတ်ခင်ႏလမ်း (astronomical observatories)၊ အုံပဆားခင်းလမ်းဖိုင်ႏ တောမ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအီဒုံးကျောင်ႏခင်းလမ်း (launch bases) စတဲင် ခင်ႏလမ်းဖိုင်ႏ အောဝ်ႏပါထွူ မာꩻသွုံꩻလꩻနွောင်ꩻအီသွူ။ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးဖိုင်ႏလဲ့ အာႏကာႏသစခန်ꩻအတာႏ ဖေႏရောင်အကျံႏဉာဏ်ႏပငါပရာꩻဖိုင်ႏသွူ။ စျာမန် အမေႏရိကန်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏ ဗာနာဖွန်ဗရောင်း တဲမ်းထွို့ꩻနယ်ပွုံႏ အတဒွီႏတဝွိုန်ꩻတန်ဗွိုန်နုဲင်းလောပေဥ်ပွုံႏစံႏတဗာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏထွော့ခါꩻလောပေဥ်ပွုံႏတဝွိုꩻ အကြဲင်ႏတောမ်ႏ လောပဥ်တဝွိုန်ꩻအသောင်အငွာဖိုင်ႏအကို လိုꩻအုံတာႏတောမ်ႏ မာꩻထာꩻမာꩻတာႏ အခန်ꩻဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ထွို့ꩻငင်ႏအာႏသဖော်ꩻယံကထွာ ဗဟိုႏအကဲဥ်ထွို့ꩻငင်ႏအာႏဖေႏကအောဝ်ႏ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ဖေႏကအောဝ်ႏ ဖေႏကတဝေ့ꩻတပိဥ်ႏသေႏသေႏ မာꩻဆင်ခါꩻဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသစခန်ꩻယို အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁,၀၇၅  မဲင်ႏတဲင် အမွိုင်နှုန်ꩻအောဝ်ႏ ၁ နားရီႏ ၁၅,၈၀၀ မဲင်ႏရပ်တွော့ꩻ လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ၂ နားရီႏနောဝ်ꩻတလေိမ်ꩻနှုန်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ မေလာ ၁၆-၁၇ နီꩻ အကို အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသား နေးလ်အမ္မသထရောင်းတောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ သီး ဝါးထိုမ်းလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၈ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် သွုပ်ဆွို့နွောင်ꩻလွေꩻ တောမ်ႏ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏလွေꩻဒါႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻယိုထွူ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကျိုꩻစာꩻတိုꩻမွေႏနေးလွဥ် ဖေႏကမာꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻတဲင် တွိုႏ ၁၉၇၃ နေင်ႏ မေလာ ၁၄ နီꩻနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဆျားကွန်ရဒ်၊ စျိုးမဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်(အမေႏရိကန်)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ သကုဲင်းလဲစ် ၁ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၃၉၅ ပတ်၊ ညအာႏကာႏသကို ၂၈ နီꩻလွိုထွူ ထန်ႏလွေꩻယာဥ်ကောင်းထန်ႏဖဲ့ꩻတွော့ꩻ ဖျင်ဆင်နွောင်ꩻအာႏကာႏစခန်ꩻယာဥ် ကချို့ယွင်ꩻ ကကုဲင်ခင်ႏလမ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လွေꩻသဲင်ꩻ လာ အလောင်း== ယိုခါနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအောဝ်ႏကျံႏစယ်ႏယူႏမွေးရောင်နာႏ လိုꩻသီးယံကလွေꩻအုံနွောင်ꩻ[[လာ]]အလောင်းအတာႏ ကျိုꩻစာႏပြဲင်ႏရောင်ပငါပရာꩻတဲင် ခမ်းထီမုဲင်အီႏအောင်ႏရီးရီးကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီသွဥ်းသီးအောဝ်ႏပွောထွားနောဝ်ꩻသွူ။ လွေꩻ လာ လောင်းခရာႏ မိဥ်ႏအောင်ႏလꩻထွူလဲ့ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးယို လွေꩻ[[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ လွေꩻ[[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏအလင်ဖိုင်ႏအတာႏ ယံကလွေꩻလꩻနွောင်ꩻ ယံကအုံလꩻနွောင်ꩻရေꩻ အီႏသောင်ႏသာမတ်မတ် အီႏမာꩻလွဥ်လွေꩻထဲင်း ကရိုꩻယို ယူးနေးတဲ့အောဝ်ႏသေနွောင်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏ]]လောင်း ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာꩻအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏဒုံးကျောင်ႏတန် အာႏသန်တလာစားသွူ။ [[ဒုံးကျောင်ႏ]]စားနောဝ်ꩻပွုံႏရုတ်ပွိုင်နောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ဒုံးကျောင်ႏကအွဥ်ႏထင်ႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏထျꩻနုဲင်းယိုခါသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ မိဥ်ႏအောဝ်ႏအာႏကာႏသစခန့်တထွောင်းထျꩻ မိဥ်ႏလွေꩻသွုပ်ထဲင်ႏနောဝ်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏရွုတ်ပွိုင်ယို အီႏကွာႏထိုတဗွိုန်တောဝ်ႏဒွုမ်လာꩻလာꩻသွူ။ အောဝ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ အီႏကျောင်ႏထန်ႏစဗာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏနမ်းပွိုင်ယို ချော်ꩻပြေခရာႏ တလိုးတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ ကျောင်ႏထန်ႏစခိန်ႏတွင်ꩻ တခံႏဗာႏတောဝ်ႏဒွုမ် မွိုင်နှုန်ꩻထိုလွဥ်ꩻအာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏယို မာꩻခွောင်ခွောင်နေး တလိုႏတောဝ်ႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အီႏလွေꩻလာလောင်းအတာႏ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း အလွိုးအီႏကျောင်ႏထင်ႏစွဥ်ႏတရွဥ်းဗော့ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻအကို အီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်းအတာႏ အီႏသွုံꩻဗာႏအာႏကာႏသယာဥ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ် ကအီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်ႏယို လင်ꩻနွောင်ꩻဗာႏ ယွယွသာႏသာႏသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အောဝ်ႏ လာ အလောင်း အီႏကျောင်ႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ စီႏရင်ႏဖျင်ခါꩻမှု အောဝ်ႏဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသအရန်းရန်းထွူ ကလꩻလွဥ်ဒါႏအမော့အကျုံႏ ကသေလွဥ်ဒါႏအချက်ဖိုင်ႏအလꩻ အွဥ်ႏအခေးခံႏလွေꩻတွော့ꩻ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာအတာႏ နေးအာႏခွုမ်မာလွဥ်တဲင် ၁၉၆၉ နောင်ႏအကို လလွဥ်ခန်းအောင်ႏမျင်းမှုနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ စူလုဲင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသားခင်ႏအွဥ်ႏခွိုင်းလင်ꩻလꩻလာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသဝါးသားလိုꩻရုဲင်းစွန်ꩻထီထင် နေးလ်အမ္မသထရောင်း တောမ်ႏ အဲစ်ဒဝေဥ် အောလဒရေဥ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းလွေꩻတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လင်ꩻနွောင်ꩻလာအလောင်းလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻဆောင်ႏရွက်ပါ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏသွူ။ ခွိုင်ႏကာႏနီꩻလိုꩻသီးကကျောင်းဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻအာ ကျောင်ႏဝုဲင်းအောင်ႏနွောင်ꩻထွူလꩻလဲဥ်း [[အာႏကာႏသ]]ကိုတဲင် နုဲင်းဆလယို အတွိုင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၁၂ နီꩻ၊ ယူရီဂါဂါရင် (ရုသျား) ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] ကရိုꩻဒျာႏ ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏခမ်းဖာႏတဲင် မာꩻလွေꩻကျောင်ႏဝုဲင်းမုꩻ ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏ ၁ လေပ် ည ၄၈ မိနစ်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ မေလာ ၅ နီꩻ ။ အလန်သျှဲစ်ပတ်(အမေႏရိကန်ႏ) ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[ဖရီးဒမ်း ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital trajectory)တွော့ꩻ ကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကို ၁၅ မိနစ် ၂၂ သဲစ်ကန့်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၂၁ နီꩻ ။ ဗာစီးဂရေတ်သမ် (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[လေတ်ဘာတီဗဲ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင်  ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻဖျင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital flight) သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်း၊ သြဂတ်သ်လာ ၆ နီꩻ။ ဂါမန်တီတော့ (ရုသျား) ဝါး [[ဗော့သတော့ ၂]] အာႏကာႏသယာဥ်(ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏ)တွော့ꩻ အာႏကာႏသအကိုညခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏ ၁၈ မိနစ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ ဖေဘရူဝါရီလာ ၂၀ နီꩻ ။  စွန်ဂလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[ဖရေန်းဆေတ် ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ  ၃ လေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၄ နားရီႏ ၅၅ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ မေလာ ၂၄ နီꩻ ။ သကော့ကာပဲဥ်တာ ( အမေႏရိကန်ႏ) ဝါး [[သြရိုရာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏသွံလေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၅၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သလာ၁၁- ၁၄ နီꩻ ။ အဲစ်ဒရီယန် နီကိုလာယဲစ် တောမ်ႏ ပေဗယ် ပိုပိုဗေတ်(ရုသျှ)သီး ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၃]] တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ် တဖြာꩻတဆွိုင်ꩻတဲင် ပထမအလဲင်ႏ နီကိုလာယဲစ်နောဝ်ꩻ ၉၄ နားရီႏ ၂၂ မိနေတ်အကို လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လေိမ်ꩻ၊ ပိုပိုဗေတ် နောဝ်ꩻ ၇၀ နားရီႏ ၅၇ မိနေတ်အကို လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၃ နီꩻ ။ ဝေါ်လတာ သျှီးရား(အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးတောမ်ႏ [[သေတ်ဂမာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻ ည ၉ နားရီႏတောမ်ႏ ၁၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၅-၁၆ နီꩻ ။ လီရွီုင်းဂေါ်ဒွန်ကူးပါး (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ ဖေ့(တ) ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၄ နားရီႏ ၂၃ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၄-၁၉ နီꩻ ။ ဗယ်လာရီယန် ဗုဲင်ကော့သကီ(ရုသျှ) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၈၂ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၁၉ နားရီႏ ၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၆-၁၉ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဗုဲင်ကော့သကီ အောဝ်ႏကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုကျာꩻ ဗလေဥ်တီနာတရဲစ်သျှကိုဗာ(ရုသျား) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ဝွေꩻနောဝ်ꩻထွာ အရီးစသွတ်ꩻ လိုꩻမူႏဝါးအာႏကာႏသယာဥ် လိုꩻမူႏရုဲင်းတဖြာꩻတွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၀ နားရီႏ ၅၀ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၄ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၁၂ နီꩻ ။ ဗလာဒီမာကိုမာရော့၊ ကွန်သတန်တေဥ်း ဖီယော့တေတ်သတော့ တောမ်ႏ ဗိုးရေတ်ယီဂိုရော့ (ရုသျား) သီးသွံဖြာꩻယို တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၄ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၈ နီꩻ။ အလဲစ်သီ လီယိုနော့ တောမ်ႏ ပေဗယ်ဗယ်လျာယဲစ်(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၂]]  အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွင်ꩻ လီယိုနော့ ယို အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ထန်ႏအာႏကာႏသယာဥ်ဖဲ့ꩻထန်ႏထွူ ထောင်လွေꩻတဖူꩻ ခင်ႏကာအာႏကာႏသထာꩻ‌ေခြင်ကိုသွူ။ လီယိုနော့ အုံဖွို့တောဝ်း ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ ကျောင်ႏဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို ညမိနေတ် ၂၀ ပိဥ်သွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၁၈ လေပ် ည ၂၆ နားရီႏ ၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၂၃ နီꩻ ။ ဗာစီး ဂရေတ်သမ် တောမ်ႏ စွန်ယန်း(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏကျောင်ႏလေပ်ဟမ်းတွင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ကျောင်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏထိုꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻသွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၃ လေပ်၊ ည ၄ နားရီႏ ၅၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ။ ဇွန်လာ ၃-၇ နီꩻ ။ စေင်း မဲစ်ဒီဗေတ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွပ်ဝုဲက် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကျာꩻ ဝုဲက်နွို့အာႏကာႏသကို ထန်ႏထောင်တဖူ မိနေတ် ၂၀ သွူ။ ဝွေꩻသီးလေပ်ဟမ်ႏ ၆၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၉၇ နားရီႏ ၅၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သ်လာ ၂၁-၂၉ နီꩻ ။ ဂေါ်ဒွန်ကူးပါး တောမ်ႏ ဆျားကွန်ရဲစ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၂၀ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၉၀ နားရီႏ ၅၆ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်း၊ ဒီဇေဥ်ဘာလာ ၄-၁၈ နီꩻ ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် တောမ်ႏ စိန်းလိုဗယ် (အမေးရိကန်ႏ)သီး ဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၀၆ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၃၀ နားရီႏ ၃၅ မိနေတ်တဲင် ပထမ အရီးစ ဒင်ႏနွောင်ꩻ အညသွတ်ꩻ စံႏခိန်ႏသွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ ဒီဇေဥ်ဘာလ ၁၅-၁၆ နီꩻ။ ဝေါလတာသျှီးယား တောမ်ႏ တောမတ်သတဲစ်ဖို့(အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ယံကဆွို့သွုပ်နွောင်ꩻ စေဥ်မီနီ ၇ အတာႏ လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၅ နားရီႏ ၅၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၃-၆ နီꩻ ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့ တောမ်ႏ ယူစေဥ်းသာနန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး လေပ်လွေꩻဟမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၉]] အာႏကာႏသယာဥ် ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၂ နားရီႏ ၂၁ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၆-၁၇ နီꩻ ။ နေးလ်အမ္မစထရောင်း တောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၈]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻခွယ်ꩻ ည ၁၀ နားရီႏ ၄၂ မိနေတ် တဲင် ပေါင်ꩻဆွို့သွုပ်တောမ်ႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏ ကအောဝ်ꩻလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻအာႏကာႏသကိုသွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈-၂၁ နီꩻ ။ စွန်ယန်း တောမ်ႏ မုဲင်ကယ် ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၃ လေိမ်ꩻ ည ၇၀ နားရီႏ ၄၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ သဲစ်တေဥ်ဘာလာ ၁၂-၁၅ နီꩻ ။ ဆျားကွန်ရတ် တောမ်ႏ ရစ်ဆတ်ဂေါ်ဒွန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ နိုဝေဥ်လာလာ ၁၁-၁၅ နီꩻ။ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွင်အောလ်ဒရေဥ်(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ဝါးတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၂]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၅၉ လေိမ်ꩻ ည ၉၃ နားရီႏ ၃၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈ နီꩻ ဗꩻတွိုႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၅ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ် ၃ ဆွိုင်ꩻ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကထွာဒါႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] ၊ ၁၁ တောမ်ႏ ၁၂ ဖိုင်ႏယို သွုပ်ဆွိုက်လꩻနွောင်ꩻလွေꩻ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏကျောင်ႏဝုဲင်းဒါႏ အစီးနား ဒုံးကျောင်ႏထွူ သဲင်လွဥ်ချာနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏပငါပရာꩻသွူ။ *၁၉၆၇ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၂၃ နီꩻ။ ဗလာဒီမာ ကိုမာရော့(ရုသျား) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ည ၂၄ နားရီႏ ၃၀ မိနေတ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်အဆွိုင်ꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ အရီးစပထမသွတ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစမ်ꩻဒျာႏ အာႏကာႏသစခန်ꩻအနေႏဒျာႏသွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ ကိုမာရော့ ကသဲင်ꩻချာဟမ်ႏခိန်ႏတွင်ꩻ အာႏကာႏသယာဥ်ကုဲင်ထိုꩻတဲင် သီကုဲင်ထိုꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၁၁-၁၂ နီꩻ။ ဝေါ်လတာသျှီးယား၊ ဒွန်အဲစ်သယ် တောမ်ႏ ဝေါ်လတာ ကန်နေဥ်းဟမ်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါႏလွေꩻ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၇]] တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၆၃ လဲင်ႏ ည ၂၆၀ နားရီႏ ၉ မိနေတ်သွူ။ အောဝ်ႏဟမ်ႏလေပ်ဗဲဥ် တဖူꩻအလောင်း တွယ်ႏပါ ရွုတ်မွဥ်ငေါဝ်းဟွိုန်တဲင် ပထမသွတ်ꩻအနေႏ တွယ်ႏထူႏပသာသဲင်ꩻသတင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၂၆-၃၀ နီꩻ။ စျော်စီ ဗယ်ရီဂို ဗဝုဲင်(ရုသျား) ဝါး [[သိုယု ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လဲင်ႏ၊ ည ၉၅ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ ဒီသေဥ်ဘာလာ ၂၁-၂၇ နီꩻ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် ၊ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ ဝီလျံအန်းဒါး (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်း [[အပိုလို ၈]] အာႏကာႏသစခန်ႏယာဥ်တဲင် လေပ် လာ ၁၀ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၁၄၇ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၇ နီꩻ။ ဗလာဒါမာသျှဲစ်တာလော့(ရုသျှ) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၄]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၅-၁၈ နီꩻ။ ဗောရေတ်ဗော်လီနော့၊ လယ်လဲစ်သေအီ ရဲစ်လီသီယဲစ် တောမ်ႏ ယဲစ်ဗာ စီနီ ခရုနော့(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[သိုယု ၅]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၉ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၄၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၈ နီꩻ။ အာႏကာႏသအကို ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏခါꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ် [[သိုယု ၄]] တောမ်ႏ ၅ ဖိုင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတွင်ꩻ ပေါင်ꩻဆွို့ သွုပ်ဆွိုက်နွောင်ꩻလို့ဝါင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၃-၁၃ နီꩻ။ စေင်းမဲစ်ဒီဗေတ် ၊ ဒေးဗေတ်သကော့ တောမ်ႏ ရပ်သဲ သျှဝိတ်ကတ် (အမေးရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၉]] တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၅၁ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၄၁ နီꩻ ၁ မိနေတ်သွူ။ အပိုလို ၉ အာႏကာႏသယာဥ်နောဝ်ꩻ ယာဥ်လင်ꩻလာ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ အဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၈-၂၆ နီꩻ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့၊ ယူစေဥ်းသာနန် တောမ်ႏ စွန်ယန်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါးတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၁၁]] တဲင် လင်ꩻဗော့ꩻ လာ မဲ့ငါထျꩻ တွိုႏလွေꩻ ၉ မဲင်ႏရပ် ည ၁၉၂ နားရီႏ ၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၆-၂၄ နီꩻ။ နေးလ်အမ္မသထရောင်း၊ အဲစ်ဒဝေဥ်အောလဒရေဥ် တောမ်ႏ မုဲက်ကယ်ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အရီးစ ပထမသွတ်ꩻအနေႏ လင်ꩻလꩻနွောင်ꩻ လာ အလောင်း လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻလွေꩻပါနွောင်ꩻ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏတဲင် ည ၁၉၅ နားရီႏ ၁၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၇၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၄ - စွန်လာ ၂၂ နီꩻ။ ဆျားကွန်ရေတ်၊ စေင်းဘဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်ဇ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးတောဝ်ႏ [[သကုဲင်းလဲစ် ၁]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၃၉၅ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၈ နီꩻ ၄၀ မိနေတ် သွူ။ စကုဲင်ႏလဲစ် ၁ ကရိုꩻယို အာႏကာႏသအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအရီးစသွတ်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:မွူးအစွိုꩻဗူႏ]] [[Category:ထောင်ထွား ကာႏကာႏသ]] 0sozo7gtcmm06ooa4v1bz9ki3s3ty7k 31797 31796 2025-07-09T11:00:28Z Khun Sein 844 မွန်းဖျင် 31797 wikitext text/x-wiki [[File:AS11-40-5964 (21037459754).jpg|thumb|[[:en:Buzz Aldrin]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသပညာႏသျင်ႏတဖြာꩻ ကထင်ႏလွဉ်ꩻဒါႏ [[အပိုလို ၁၁]]ဂြိုဟ်ႏတုခိန်ႏ အဝ်ႏထူႏ [[:en:core sample|ဟံႏတခြိုꩻတစွိုးစွိုးနမူႏနာႏ]] [[လာ]]လောင်းကျာꩻပုင်ႏ]] [[File:PIA16239 High-Resolution Self-Portrait by Curiosity Rover Arm Camera square.jpg|thumb|Self-portrait of [[:en:Curiosity (rover)|''Curiosity'' rover]] ကဟဲ့ꩻဒါႏ ကာꩻထောင်ထွားမားဂြိုဟ်ႏ အဝ်ႏထောင်ထွားထာꩻ [[မားဂြိုဟ်ႏ]]လောင်းပုင်ႏကျာꩻ]] '''ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသ''' ({{lang-en| Space exploration}}) ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻသွူ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ တောမ်ႏ အာႏကာႏသ အနယ်ꩻပညာႏတဲင် ကထိုမ်ႏလယ်ႏထောင်ထွား ကလွူꩻလေ့လာဒါႏ အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းကီ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ထာꩻမာꩻတန်ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။<ref> {{cite web | url = http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | title = How Space is Explored | publisher = NASA | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20090702153058/http://adc.gsfc.nasa.gov/adc/education/space_ex/exploration.html | archive-date = 2009-07-02 }}</ref> နီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား ကလွေꩻသဲင်ꩻဒါး အာႏကာႏသမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်ကိုယိုနောဝ်ꩻ ခွိုင်းကားတဲင် ကစွဉ်ꩻသွီႏစွဉ်ꩻသက် မာꩻဗာႏနေး ထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအကို ထွာအထိုသွတ်ꩻထာꩻမာꩻတဲင် ကွပ်စွဉ်ႏ[[ဒုံးကျောင်ႏ]]တန် (Rocket) နွန်ႏတရန်အာႏ ကေးဇူꩻမꩻတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားအီနွောင်ꩻဗာႏ [[အာႏကာႏသ]] နောဝ်ꩻသွူ။ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသအတာႏ နီလိုꩻသီး ထိုမ်ႏကျံႏအနယ်ꩻတယ်ႏစ နေင်ႏ ၃၀၀ လွို ကာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၆၀၁) တောမ်ႏ (၁၆၀၂) ကိုခိန်ႏတွင်ꩻ [[ဂျာမန်လိုမျိုꩻ]] [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏသျင်ႏ [[ယောဟန်ကပ်ပလာ]] (Johannes Kepler) ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာႏသအကို [[ဂျိုလ်ႏ|ဂြိုဟ်ႏ]]ဖိုင်ႏ(Planets) [[လေပ်ဗဲဉ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ|ကလေပ်ရွေꩻလွေꩻတဖူꩻ]](Orbits)တဲင် ဟဲ့ꩻဖန်အွဉ်ႏထွော့တဖူꩻရွေꩻတာႏအနယ်ꩻ လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း ကျံႏစယ်ႏယူႏလွေꩻပါ ယံကလွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုတာႏ [[အာႏကာႏသကာꩻကွင်ႏ]] (Space Ship) အီႏကျောင်ႏ လွေꩻနွောင်ꩻအီတာႏ [[အနယ်ꩻပညာႏ]]ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလွဉ် ၁၆၈၇ ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ [[နျူတန်|ဆာအုဲက်ဇက်နျူတန်]] (Sir Issac Newton) ထေဖော်ႏထန်ႏလွဉ် ရုဲင်ꩻတသွိုးမှုအတာႏစီꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ စီꩻကမ်ꩻဥပဒေႏဖိုင်ႏယိုနောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ကပ်ပလာ နယ်ꩻစီꩻကမ်ꩻအတွိုင်ꩻ အီႏထောင်ထွာႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုတာႏ ထွာလွဉ် အခေႏခံႏအချက်ဖိုင်ႏနုဲင်းနုဲင်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကတင်ႏသျာꩻအတာႏ အွဉ်ႏနယ်ဗာႏသက်သေႏဥပမာႏအနေႏ [[နျူတန်ရုဲင်ꩻတသွိုးမုတတိယဥပဒေသ]]အကို ခွိုင်ႏကားတဲင် ရုဲင်ꩻတသွိုးမုယို ဗွိုန်ပီအာႏနွန်ႏတရန်ချာမှုအောဝ်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်လွေꩻ ဒုံးကျောင်ႏတဗာႏ ပွိုးထာꩻမုဲင်ꩻ ကကျောင်ႏထင်ꩻနွောင်ꩻလွေꩻအခရာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ် ၁၉၀၃ ဗာႏနေင်ႏကို ရသျားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏ ကွန်စတန်တေဥ်း အီ သီယိုကော့ဗ်သကီး (၁၈၅၇- ၁၉၃၅) ထေထန်ႏလွဉ်လိတ် [[အာႏကာႏသယာဥ်]]ဖိုင်ႏ ဖေႏကကျောင်ႏထင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ သွုံꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းအကျောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [[အမေႏရိကန်ႏခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ရောဗတ် အိတ်၊ ဂေါ့ဒပ် တောမ်ႏ [[ဂျာမနီခမ်း]]ကို ကအုံဒါႏ ဟာမန်းအိုဗတ် သီႏဖိုင်ႏယိုတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ တဲင် လွေꩻသဲင်ꩻအီ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်မာꩻသောင်ႏသာလွေꩻရောင်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၁၉ နေင်ႏကို ဂေါ့ဒပ် ယို ပထမအစသွတ်ꩻ မာꩻထွင်ႏနွောင်ꩻ မေႏဆာႏထီ(လောင်စာရည်) ကအီႏသွုံꩻအီဒုံးကျောင်ႏတာႏတဲင် ကအုံကွမ် တွိုင်ႏပင်ႏဒေါ့ꩻရီခါꩻဒါႏ အီႏအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏနွောင်ꩻထေ့ဒုံးကျောင်ႏ “[[လာ|လာလောင်း]]” ခရာႏတောမ်ႏ ကကျောင်ႏထိုနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်းခရာႏအတာႏ ထေပြန်ႏလွေꩻလိတ်အခေႏခံႏဥပဒေသဖိုင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၅၇ ဗာႏနေင်ႏ အောက်တိုဘာလာ ၄ နီꩻယို ထွာ အာႏကာႏသခေတ်စမွူးနီꩻတဲင် တယ်ႏစမွူးနီꩻနောဝ်ꩻထွူ အာႏကာႏသအကို ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ထိုတသွောင်ႏလွဥ်စွဉ်ႏ တလဲင်ႏချင်ႏသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ရုသျှားသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး အွဉ်ႏစွꩻစသွတ်ꩻ [[သပွတ်နစ်-၁]] (ရသျှား: Спутник-1; အင်္ဂလိပ်: [[Sputnik-1]]) [[ဂြိုဟ်ႏတု]]တဖြုံႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်းဖာႏတကီ ထင်ႏထိုစွဉ်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၅၈ မဲင်ႏတဲင် သွုံꩻတောမ်ႏရေဒီယိုအွဉ်ႏနယ်ချက်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ ပသာချာနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အွဉ်ႏသော့ꩻတောဒင်ႏပါ [[သိပ္ပံ]]ကိရိယာႏခြွိုင်းဖိုင်ႏ၊ တိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အွဉ်ႏစွꩻသွုပ်ယင်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအကို အီတေားသော့ꩻပါ “လုဲက်ကာ” ကရိုꩻဒါႏ ထွီႏတဗာႏတောမ်ႏ သေင်ႏ/ ဟန်ႏအိုသိဉ်ဟန်ႏအိုလာႏ ထာꩻမွူးထာꩻပေႏဖိုင်ႏတဲင် ကအွဉ်ႏဆွို့သွုပ်ခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအလꩻ “လုဲက်ကာ” သွီႏကလွေꩻလေပ်သွီႏဖြွီꩻကို၊ သꩻအောင်ကတသွိုး၊ သွီႏတိတ်ꩻနျꩻအာႏ စတဲင်အချက်ဖိုင်ႏယို သွုံꩻတောမ်ႏ ရေဒီယိုတဲင် ပသာချာဖေႏနွောင်ꩻသတင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ ကသေနာႏသေꩻခါꩻ အွဉ်ရီး “ယူးဟို့ꩻဗွာ”ဖိုင်ႏ နမ်းခန္ဓာႏထာꩻမာꩻ မာꩻပုင်ႏမာꩻနယ်ꩻအလꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကို ခိဉ်ႏတွယ်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ကိရိယာႏထွူ သွုပ်ဆွိုက်တေဉ်ႏတေဉ်ႏခွေါင်ခွေါင်သေꩻခါꩻ ယူးဟို့ꩻဗွာတဗာႏတွော့ꩻ အွဉ်းစွꩻထင်ႏဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻသွူ။ ထူႏဆွမ်ꩻချာနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုကပသာချာ သတင်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ သေလꩻ”ယူးဟို့ꩻဗွာ” ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အွဥ်ႏစွꩻစမ်ꩻ စပွတ်နစ်-၁ ထွူ ညလွဉ် ၄ နေင်ႏရပ်တွင်ꩻ ခွိုင်ႏကားတဲင် လိုꩻသီးလယ်ႏထိုမ်ႏထောင်ထွား သမဲင်ꩻ အကို ဆို့ꩻလꩻနွောင်ꩻ အတန်သွတ်ꩻ အောင်ႏနွောင်ꩻမုတဗာႏသွူ။ အောင်ႏနွောင်ꩻမုနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် လိုꩻတဖြာꩻ လွေꩻလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကို အရီးစပထမသွတ်ꩻတဖူꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၁ ဗားနေင်ႏ ဧပြီလာ ၁၂ နီꩻ နောဝ်ꩻ ရသျား[[မေႏထာꩻကျောင်ႏ]] တပ်ပိုလ်ႏပေႏတဖြာꩻကမိဥ်ꩻဒါႏ ယူရီအလက်စီယီဗစ်ဂါဂါရင် ထိုမ်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီအထို မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၁၁၀ တောမ်ႏ ၂၀၃ မဲင်ႏခါႏ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တစ်လေိမ်ꩻ ည ၁၀၈ မိနစ် နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ၁ လာအကို ဒိုဖြွဥ်ဟမ်ႏတလီꩻထု ကျောင်ႏထင်ႏဖျင်ယင်းသွူ။ ၁၉၆၁ နေင်ႏ ဇွန်လာ ၅ နီꩻနောဝ်ꩻ [[အမေႏရိကန်ႏသင်ဘော်ꩻထီတပ်]] မေႏထာꩻကျောင်ႏဝါးသား အလန် ဗီ၊ သျဲစ်ပတ်(အဖြာꩻပေႏ) ဝါႏထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ်တဆွိုင်ꩻ တွိုႏထင်ႏအထို ၁၁၇ မဲင်ႏပိဉ်သွူ။ ကကျောင်ႏထင်ႏ နုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ယံကထိန်ꩻလꩻအာႏကာႏသယာဥ်အတာႏ သော့ꩻဆင်သေꩻခါ အထိန်ꩻခလုတ်ဖိုင်ႏတဲင် သျဲစ်ပတ်ယို ကားတဲင်အာႏကားသယာဥ်ခွိုင်ႏကကျောင်ႏထင်ႏလဲဥ်းအကို အောဝ်ႏကျောင်ႏတွင်ꩻ ထိန်ꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသယာဥ် ထွာပထမသွတ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻအကို တွိုႏလွဥ် ဇူလိုင်လာ ၂၁ နီꩻနောဝ်ꩻ ဗာစီဂရစ်သမ် ကရိုꩻဒါႏ [[အမေႏရိကန်ႏတလီꩻတပ်]] (မေႏထာꩻကျောင်ႏတပ်) အရာႏအောဝ်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻ ဝါးထင်ႏအာႏကာႏသယာဥ် ဗွိုန်နုဲင်း သျဲစ်ပတ်အတွိုင်ꩻသွူ။ အနေင်ႏနောဝ်ꩻနေနေ တွိုႏ သြဂုတ်လာ ၆ နီꩻနောဝ်ꩻ ရသျားမေႏထာꩻကွင်ႏဝါးသား ဂါမန်အက်စတီးတော့ ယို သွုံꩻဒုံးကျောင်ႏပသာအာႏတွော့ꩻ တွိုႏလွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖားလေပ်တဖူꩻအကိုတဲင် ညအခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏတွင်ꩻ လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ပိဉ်သွူ။ [[File:Aldrin Apollo 11 original.jpg|thumb| Astronaut [[Buzz Aldrin]] had a personal Communion service when he first arrived on the surface of the [[Moon]].]] ၁၉၆၁ နေင်ႏကို အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ]]လောင်း လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻချာငါ အာႏကာႏသတဖူꩻဖိုင်ႏ အောင်ႏနွောင်ꩻလွေꩻလꩻထိုꩻတဲင် တယ်ႏစနေင်ႏနောဝ်ꩻထွူ ထာꩻမာꩻထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသယို ထင်ႏထိုတသွောင်း လွဥ်စွဥ်ႏသွူ။ အုံညလꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသအကိုလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအာပါ အာႏကာႏသယာဥ်ဖိုင်ႏတွော့ꩻ တဆွိုင်ꩻတောမ်ႏတဆွိုင်ꩻ သွုပ်ဆွိုက် လွေꩻသဲင်ꩻချာငါလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်ႏ ထန်ႏထိုꩻအာႏကာႏသယာဥ်ဖဲ့ꩻထန်ႏတွော့ꩻ လွေꩻခင်ႏ ထောင်ကာႏချာငါစမ်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]] ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်တသေႏသေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတာႏလဲ့ စမ်ꩻထွာႏ အောင်ႏမျင်ႏလꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ ဇူလိုင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ ခွိုင်ႏကားနီလိုꩻသီး ကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအကို လꩻလွဥ်ခန်းအထူꩻချာꩻသွတ်ꩻ အဆန်ꩻသွတ်ꩻ အောင်ႏနွောင်ꩻမုꩻမွူးနီꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် မွူးနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသီးလင်ꩻယမ်ႏနွောင်ꩻလꩻ [[ထင်ႏလာလောင်း|လာမဲ့ငါလောင်း]]နီꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုတဲင် နီꩻလိုꩻသီးအီႏလꩻချာလွဥ်ꩻ အကျိုꩻကေးဇူꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရမ်ꩻဆယူႏတသေလို့လို့တောဝ်းဒွိုန်းသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး တောမ်ႏ [[အင်ဂျင်နီယာ]]ဖိုင်ႏ ရိုꩻ ထူႏသုင်ꩻတောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွုပ်ဆွိုက်ရေꩻ တောမ်ႏ လွေꩻသဲင်ꩻချာငါရေꩻဖိုင်ႏ တိုꩻတက်ထင်ႏထိုတသွောင်ႏနွောင်ꩻအတာႏ ယူႏခါꩻကျံႏခါꩻဥာဏ်ႏဟောဝ်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏခါꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီး ကအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသယို လꩻလွဥ် ခမ်းထီအတာႏ အမျိုꩻသာꩻအတာႏ ဂုဏ်ႏသိက္ခာႏထိုအီငါႏတဲင် လွေꩻသဲင်ꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသကိုယို အရေꩻတန်ငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻဖဲ့ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဖိုင်ႏအတာႏ အောင်ႏနွောင်ꩻလွေꩻအာႏကာႏသယို ဗွိုန်ပီနုဲင်း လꩻလွဥ်[[စူခွုမ်]]တသာသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရေꩻတန်သွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသတဲင် သေနာႏလွဥ် [[မွူးအစွိုꩻအဗူႏ|မွူးစက္ကျာႏဝဠာႏ]] တောမ်ႏ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻခရာႏ ထာꩻသေတသာဖိုင်ႏယို ထွာအီအဟောဝ်ဖဲ့ꩻသွူ။ ထာꩻသေတသာနောဝ်ꩻ ယိုခါအတာႏ နီသွဥ်းသီးကထင်းကော့ꩻမောင်ꩻအတွိုင်ꩻ ဖေႏလꩻအီနွောင်ꩻဒါႏ အကျိုꩻကေꩻဇူꩻဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကာႏသထာꩻခြေင် ကရိုꩻနဝ်ꩻ== အာႏကာႏသကရိုꩻနောဝ်ꩻ အရပ်ဖဲ့ꩻမုဲင်ꩻ အွဥ်ႏထွော့ခါꩻအဲဥ်ထောဝ်ႏ အသွတ်ꩻအဆွိုႏအောဝ်ႏတောဝ်ႏ လုဲင်းလဲ့လွဥ်ꩻငါး ထာꩻပြင်ႏတန်ဒျာႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ကဗွောင်စေခါꩻ အာႏကာႏသ အဓိပ္ပါယ်ႏကိုတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အာႏကာႏသဆဲင်ႏရာꩻ ငေါဝ်းသွုံꩻတဲ့နောဝ်ꩻ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအခါႏကိုမိဥ်းတဲ့ ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻ သꩻယူႏ သဖော်ꩻထူႏဖိုင်ႏ တဗွိုန်နုဲင်းတောဝ်း လို့ဝါင်ꩻလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို လောမ်လေပ်ခါꩻတောမ်ႏ တလီꩻထုတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလဲ့ တလီꩻထု ကွဲဗွိုဗွိုလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ တခြိုꩻဝတ္ထုဖိုင်ႏ မိဥ်ႏကာႏဖျတ်လွေꩻ [[တလီꩻနမ်း]]အကို တွိုႏလွေꩻ အရဲအကာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းတစိစိခင်ႏလမ်းအစယို ဟဲ့ꩻ အာႏကာႏသ ရိုꩻတဲင် ယူႏခွုမ်နောဝ်ꩻစားသား ပညာႏသျင်ႏဖိုင်ႏလဲ့အောဝ်ႏသွူ။ တလီꩻထု ၉၉ % ယို အောဝ်ႏဗော့ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားဆကီ မဲင်ႏ ၂၀ ကထိုရပ်လွုမ်ꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်နဲတဲင် ကွပ်တလီꩻထု ပွစ်ꩻဒုတ်တဲင် ဂြိုဟ်ႏတုလွေꩻယွိုက်ထိုꩻထွူ ထဲ့လင်ꩻလူး တလီꩻထုကယိင်းဒွိုန်ထဲင်းဒါႏ တလီꩻထုအခေါဝ်လဖဲ့ꩻတွော့ꩻ မေႏခိုးထိုꩻဒါႏသွူ။ ယူႏလက်ခံႏစွဥ်ႏ နုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ကမာꩻမွေႏဗာႏလဲဥ်းဖိုင်ႏအလꩻ တယ်ႏစဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏဆကီ မဲင်ႏ ၁၀၀ မာꩻကီနောဝ်ꩻတဲ အာႏကာႏသအစနောဝ်ꩻသွူ။ ပညာႏသျှင်ႏယင်ဟန်ႏ ကဟဲ့ꩻဖန်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအာႏကာႏသ ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တယ်ႏဟမ်ႏမဲ့ငါဗထိုလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၄၀၀၀ ရပ်သွူ။ တယ်ႏဟမ်ႏ ဗꩻထမ်အထိုမဲင်ႏ ၄၀၀၀ အကို ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတောမ်ႏ တျာႏမေႏစွန်ꩻထီဖိုင်ႏ အာႏ သန်လွိုကယ်ꩻသွတ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတလီꩻထု ဖဲ့ꩻထန်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကာႏသယို ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်း ရင်းအီႏဒေါ့ꩻဗာႏနေးနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထာꩻခြေင်နယ်ႏ ဗလာနယ်ႏဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻသွူ။ ထာꩻခြေင်နယ်ႏရပ်ဒေႏသကို ဆာႏကုဲင်လီ အောဝ်ႏလွင်ꩻအောဝ်ႏလိင်ꩻ တငီႏတငါဖုင်ႏ၊ တအိုမုတ်ယွိုင်ႏဖွန်ႏအောဝ်ႏဖြယ်လွင်ꩻဖုင်ႏ တောမ်ႏ ပလာစမာ (တအိုလွီးအီတောနွောင်ꩻတျာႏမေႏအာႏစား) မိဉ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ တလီꩻလွီးကထွာဒါႏ အိုင်ယွန်ဖိုင်ႏ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလွီး နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏနောဝ်ꩻကဲဥ်းအာအာထွာဒျာႏ ဟုဲက်ဒရိုစေဉ် ဖိုင်ႏတဲင် ပညာႏသျင်ႏသီးယင်ဟန်ႏကထင်းနောဝ်ꩻတဲ [[ဟိုက်ဒရိုဂျင်]]ယို ထွာလယ်ႏကွို့ꩻတလီꩻလွီူထု အထန်ႏဖဲ့လွုမ်မကောင် နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့အောဝ်ႏရိုꩻသွူ။ လာ တောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏခါႏ ကထွာဒါႏအာႏကာႏသတကွို့ꩻတခေါဝ်ယို ယင်လဲင်ႏလဲင်ႏဟဲ့ꩻဖန် သေတ်သလူနာသပေ့ (cis-lunar space)သွူ။ သေတ်သ (cis) ကရိုꩻယို (this side)အဖဲ့ꩻယို ၊ လူနာ (lunar)ကရိုနောဝ်ꩻ လာ၊ သပေ့ (space)နောဝ်ꩻ တလီꩻငါတဲ့အဲဥ်ထောဝ်းထာꩻခြေင်ခြေင် နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အကွို့ꩻနောဝ်ꩻအကို အခေါဝ်ကကွဲဗော့ꩻဗော့ꩻလွေꩻလာနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်တဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏနောဝ်ꩻတဲ အာႏကွဲသန်သန်လွဥ်သွူ။ လာကလေပ်ဒါႏဟမ်ႏတွင်ꩻ လာတဲ့နောဝ်ꩻ ဟမ်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဝေ့တပန်ႏချာ ဝင်ရိုးကြဲင်ႏအတွိုင်ꩻပငါပရာꩻတဲင် လာတောမ်ႏဟမ်ႏကတွိုႏလွဥ်အဗော့ꩻသွတ်ꩻတွင်ꩻသွူမိဥ်ႏတဲ့ အောဝ်ႏညာꩻနေကဒွိုန်း မဲင်းပေါင်ꩻ ၂၂၀,၀၀၀ လွိုတဲင် သွုံꩻနေးဒုံးကျောင်ႏတွော့ꩻ မိဥ်းလွေꩻထေ့လာယို ကာႏလွေꩻဗာႏကဒွိုန်း မဲင်ႏညာꩻပေါင်ꩻတခွိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ တောမ်ႏ လာ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏနီစားယို ထဲ့တွိုႏဒင်ႏလူးလွေꩻနွောင်ꩻ အဗော့ꩻအညာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်း ညာꩻလွေꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻတသန်ႏရပ် လွုမ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻတဲင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အရပ်ဖိုင်ႏကိုနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏဂြိုဟ်ႏရံႏကထွာဒါႏ ဗွိုန်နုဲင်း [[လာ]] ယို တအောဝ်ႏနွောင်ꩻထဲင်းတောဝ်းသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် ဟမ်ႏ ခမ်ႏဖာႏတောမ်ႏ လာ ယိုနီဖြုံႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏ တထွို့ꩻခါꩻနွောင်ꩻတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏဖေႏကအောဝ်ႏစွူစွူ အခင်ႏလမ်းတာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မွူးစက္ကျဝဠားအကို ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလွိုင်ႏအာႏဒါႏ အာႏကာႏသကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အောဝ်ႏထဲ့ဒင်ႏလူးလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏအလောင်းသွူ။ အရပ်အခေါဝ်နောဝ်ꩻအကို မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏ အာႏတလာကယ်ꩻထဲင်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအစသွူ။ ဂြိုဟ်ႏစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏလွိုင်ႏအာစွစ်ꩻထာꩻ အာႏကာႏသအကိုနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ လာဖိုင်ႏယို အောဝ်ႏတောမ်ႏပဲင်ႏရာꩻဆဲင်ႏရာꩻ ထွိုꩻငင်ႏအာႏနယ်ႏပငါပရာꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏကအောဝ်ႏစွစ်ꩻလီထာꩻ အာႏကာႏသအကို ကအောဝ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးလွေꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖြုံႏတောမ်ႏ တဖြုံႏယို အောဝ်ႏညာꩻယော့မွေႏငါႏဖိုင်ႏသွူ။ အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၉၃,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်ပိဥ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏကအောဝ်ႏဗော့ꩻသွတ်ꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏနောဝ်ꩻ သောကျာႏဂြိုဟ်ႏတဲင် ကဗော့ꩻသွတ်ꩻခိန်ႏမိဥ်းတဲ့ ညာꩻကဒွိုန်ႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၂၅,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏ ကအောဝ်ႏစွစ်ꩻအာဒါႏ အာႏကာႏသကိုယို အာကယ်ꩻကာႏလွိုထဲင်း ကအောဝ်ႏညာꩻသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏ ကမိဥ်ꩻ ပလူတိုဂြိုဟ်ႏ လေပ်တဖူꩻသွူ။ မွူးထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတွိုႏတောဝ်း အာႏတအောဝ်ႏတောဝ်းဒွုမ် အာႏကလို့ထိုꩻ အရပ်ခင်ႏလမ်းယို အာႏကာႏသနယ်ႏလို့ခင်ႏလမ်းတဲင် ညာꩻတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၅၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ ရပ်သွူ။ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻကိုနောဝ်ꩻ ဆာႏဖိုင်ႏအောဝ်ႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻသော့ꩻ အာႏကာႏသ ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏဖိုင်ႏအခါႏ ကအောဝ်ႏဒါႏ အာႏကာႏသ စလွဥ်ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နီသွဥ်းသီး [[နဂါꩻလွီး]] (Galaxy) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ဆာႏစက္ကျဝဠာႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ညာယော့ꩻငါႏမရေႏမရာႏတဲင် ယူႏလွေꩻနေး တလꩻနွောင်ꩻတောဝ်ႏသွူ။ အွိုးအခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ နဂါꩻလွီးဖိုင်ႏအခါႏ အာႏကာႏသစလွဥ်တဲင် အာႏကာႏသနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ မုဲင်ꩻခါခါတယောဝ်း အသွတ်ꩻအဆွိုးတအောဝ်ႏနွောင်ꩻဒွုမ်သွူ။ လိုꩻသီးကထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသအတာႏ သွုံꩻအီမာꩻလွေꩻနေႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ၊ အာႏကာႏသစခန်ꩻဖိုင်ႏ ၊ သွုံꩻတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ လွေꩻထိုမ်ႏထွားတွိုႏလာအလောင်းဖိုင်ႏ တဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏအာႏကာႏသခရာႏယို နီလိုꩻသီးကွဲသေသေအာလွဥ် ၊ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏ [[နက္ခတ္တဗေဒ]]ပညာႏ အာႏကာႏသ စက္ကျဝဠာႏပညာႏဖုင်ႏယိုလဲ့ အောဝ်ႏထင်ႏထိုသဲင်ꩻထဲင်ႏလဲဥ်း စွုမ်ႏနီꩻနီꩻနောဝ်ꩻသွူ။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref> ==ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ== [[လာ]] ယို [[ရူပဗေဒ]]ဆဲင်ႏရာꩻ စည်ꩻကမ်ꩻဖိုင်ႏအလꩻ အောဝ်ႏလွေꩻသဲင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻအကိုတဲင် [[ဂြိုဟ်ႏ]]သီး ဂြိုဟ်ႏရံႏတဖြုံႏကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ရုဲင်ꩻတသွိုး လွေꩻသဲင်ꩻ စည်ꩻကမ်ꩻနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ [[ဂြိုဟ်ႏတု]]ဖိုင်ႏယို အထွူႏဗော့ “ပေါင်” ဆေ့ꩻဆေꩻ စားတဲ့အောဝ်ႏ၊ အထွူႏ အလေꩻခိဥ်ႏ “တန်” နေးစားတဲ့အောဝ်ႏတဲင် ရွုတ်ပွိုင်ပိုင်ႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ [[ဗေဥ်းဂတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ အမေႏရိကန်ႏသီးဂြိုဟ်ႏတု၊ [[သပွတ်နေတ် ၁]] ကရိုꩻဒါႏ ရသျှားဂြိုဟ်ႏတု ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏတဒွီႏဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး အေတ်သပလိုရာ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတောမ်ႏ ရသျှာႏသီး [[သပွတ်နေတ် ၂]] ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အပိုင်ႏဟမ်းယွေးယွေး တဝွိုန်ꩻဆွာꩻနုဲင်း ပေပါဗုန်ꩻပိုင်ႏသွူ။ အမေးရိကန်သီး [[အေတ်သပလိုရာ ၇]] ဂြိုဟ်ႏတုပိုင်ႏနောဝ်ꩻ တဖဲ့နောဝ်ꩻတန်တဝွိုန်ꩻတဲင် တဖဲ့ꩻ နောဝ်ꩻတျူပေႏထိုꩻတဲင် ဗွိုန်နုဲင်း လိုꩻပေႏသီးကခွုမ်ဆိုးဒါႏ [[စေန်]] (ဂျင်) ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ထိုမ်ႏထောင်ထွားလွေꩻ အာႏကာꩻသအတာႏ ထွာ အရေꩻတန်ကိရိယာႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ရောင်ႏလေရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ၊ [[ဂမ္မာရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ၊ [[အိတ်ရေးရောင်ႏဆဲစ်ꩻ]]ဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တောင်ꩻသေမတ်အီ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏဒါႏ [[တျာႏမေႏ]]ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏစွန်ꩻထီဖိုင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ စွန်ꩻထီအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏကို ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ်ဖိုင်ႏ ၊ ဥက္ကာႏတူႏခေါဝ်ပေႏ ကဖွန်ႏတနိဥ်ႏဖိုင်ႏ တောမ်ႏ တအိုမုတ်လူး(မြူမှုန်)ဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻတခွိုင်ႏမုဲင်ꩻ ဖော်ႏထန်ႏနယ်နွောင်ꩻသွူ။ ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏအားတောမ်ႏ ထွို့ꩻငင်ႏအားနယ်ႏဖိုင်ႏလဲ့ တဲက်ထာနွောင်ꩻသွူ။ နီꩻလို့သီးကအုံဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယိုမိဥ်ႏတဲ့ သွုံꩻတောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏတဲင် ထိုမ်ႏထောင်ထွားနွောင်ꩻအီ ချာလꩻသွူ။ ဗွိုန်နုဲင်း အမေႏရိကန်ႏသီး ရာႏသီႏဥတုထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻအထူꩻဂြိုဟ်ႏတု တုဲင်းရွစ် ၁  ဂြိုဟ်ႏတုစားယိုဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အုံပွေါထွားလွေꩻ မို့ꩻအေႏဖိုင်ႏ အပိုင်ႏအခြုံအရောင်ႏ ကပြောင်ꩻလုဲင်ႏတဲင် ရမ်ꩻလꩻအွဥ် ရာႏသီႏဥတုအတာႏ ကူႏညီႏစွဲးကမ်ႏကိုနွောင်ꩻသွူ။ သွုံꩻတောမ်ႏ စီအိုဒဲစ်တေတ် ဂြိုဟ်ႏတုဖုင်ႏတဲင် ထွို့ꩻတဲမ်းသွဲနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ ကယိင်းယံမဲဥ်ႏဗဲက်ဒါႏ ဟမ်ႏပိုင်ႏ (Map)ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို သွုပ်သွယ်ႏရေꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏအတာႏလဲ့ စွဲကမ်းကိုအီသွူ။ တယ်လီဗေးသျှင်း ကရိုꩻဒါႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန်ထာꩻမာꩻ နောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻလꩻဗော့ꩻ ခင်ႏလမ်ႏဗော့ꩻတာႏလွုမ်ꩻသွူ။ ကအွဥ်ႏစွဒါႏ TV လဲင်ꩻဖိုင်ႏ ကလေပ်လေိမ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖားတဝွိုန်ꩻယို လွေꩻတကဲင်ႏနေး လꩻတောဝ်ႏတွော့ꩻ အောဝ်ႏအညာꩻဆွမ်ꩻထွားနာႏလတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ လဲင်ꩻအစားနောဝ်ꩻဖိုင်ႏယို အွဥ်ႏစွꩻဒင်ႏတွိုႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဗာႏအလောင်းတွော့ꩻ အောဝ်ႏဂြိုဟ်ႏတုထျꩻအွဥ်ႏစွꩻထေ့လင်ꩻလူးချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအလောင်းတဲင်  အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်းခင်ႏလမ်းအထွောင်းအာဖိုင်ႏယို ဆွမ်ꩻထွားလꩻလို့စွဥ်ႏ ရွုတ်ထီႏငေါဝ်ႏဟွိုန် အခြပ်အရဲဥ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယို အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏဗာႏတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်းနွောင်ꩻအရန်းအစားစားအဒေါဝ်ႏဒေါဝ်ႏတဲင် နီရန်း စားတဲ့အောဝ်ႏ  ငတ်ꩻရန်းစားတဲ့အောဝ်ႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏယိုတောထင်ႏဂြိုဟ်ႏတု ကတွိုႏသင်ꩻရာꩻအထိုထွူ ခိဥ်ႏတွယ်ႏယင်း အစဲင်ႏမဲဥ်ႏတဲင် မဲဥ်ႏလွောက်ရာꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖေႏကတွိုႏ ဖေႏဗာႏယင်းနွန်ႏထင်ႏအာႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏပယ်ဒပ်ဆွိုင်ꩻသေꩻ ခါꩻနွောင်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ အခေါဝ်ဖဲ့ꩻချာသွတ်ꩻသွူ။ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်းလဲ့ ဒုံးကျောင်ႏမိဥ်ႏတွိုႏထင်ႏသွူ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဥ်တဖူꩻကိုမꩻ အွဥ်ႏဖဖြယ်ထန်ႏလွေꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏဒုံးကျောင်ႏ အနယ်ꩻနောဝ်ꩻလဲ့လꩻဒျာႏသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ (ဟဲ့ꩻ)အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်း တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကဖထန်ႏ ဖြယ်ထိုꩻထွူ ဒုံးကျောင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစ ဒုံးကျောင်ႏတွင်ꩻနောဝ်ꩻ ထင်ႏတနွောင်း စွဥ်ႏတရွဥ်းနေးသွူ။ နွန်ႏအာႏအတာႏ ပꩻထိုꩻအရန်းရန်းထွိုင်ႏထွူ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏယို ဂြိုဟ်ႏတုတောမ်ႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းဖိုင်ႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏမဲ့ငါနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏတွောင်းစွဥ်ႏတရွဥ်း အီႏဗော့ꩻဗွိုန်နုဲင်း ခွဥ်းကဲစ်စွဥ်ႏတလီးအတွိုင်ꩻထွူတဲင် ကွဲထဲ့ထဲ့ဖွိုႏ လင်ꩻလွဥ်သွူ။ နောဝ်ꩻထွူ ဂြိုဟ်ႏတုအတာႏကလိုႏဒါႏအမွိုင်နှုန်ꩻအာႏ ဖေႏကတွိုႏ ဒုံးကျောင်ႏအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻအရန်းယို နွန်ႏထိုꩻဖေႏဂြိုဟ်ႏတုသွူ။ ဒုံးကျောင်းတဗာႏတဲ့နောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုတဆွိုင်ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ ပေါႏတတွိုႏတောဝ်ႏ လွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻနောဝ်ꩻတဲ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတထွောင်းအကိုတဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏအတာႏ အုံအောဝ်ႏနွောင်ꩻချာဒျာႏသွူ။ ဖေႏကအောဝ်ႏနုဲင်းတဖူꩻကိုစားယိုအတာႏ  ပေါ့ꩻတလီꩻထုအဗွိုသွတ်ꩻ အခေါဝ် မွေးတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဖုဲင်းလဲ့ညာꩻဗာႏ ကားတဲင်တလီꩻထုကားကအောဝ်ႏဖိုင်ႏသွူ။ ပေါ့ꩻဖုဲင်းလဲ့ညာꩻတောဝ်းတလီꩻထုနောဝ်ꩻ တလီꩻထုနွန်ႏချာအာႏတွော့ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ် ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ဂြိုဟ်ႏတု ကရုဲင့်တသွိုးမှု ကလွေꩻနှုန်ꩻဖိုင်ႏတွော့ꩻ ကွဲယွယွလွဥ်တဲင် မာꩻထဲ့လလင်ꩻထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ တွိုႏဗော့ꩻလွဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထျꩻတဲင် တလီꩻထုပွစ်ဒုတ်တွော့ꩻ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုယို မေႏခိုးထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏ မိဥ်းတမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဖေႏကလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻနွောင်ꩻ ဟမ်ႏလေပ်တဖူꩻအကိုအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏက ဆဲင်ႏရာꩻလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ဖိုင်ႏသွူ။ လေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်ယို မာꩻတရျားဖေႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအတာႏ မာꩻထွာဗဟိုႏဖꩻထန်ႏအားသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ပေါ့ꩻကွဲထိုထိုလဲ့ ကလေပ်ဗဲဥ်အမွိုင်သူꩻ ယိင်းကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻသွူ။ ပွိုႏထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် ပေါ့ꩻကွဲညာꩻညာꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏနောဝ်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏလဲ့ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏယို တောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကအောဝ်ႏဗော့ꩻရာခင်းလမ်ႏတွင်ꩻ အမွိုင်အောဝ်ႏဗာႏ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၁၈,၀၀၀ နှုန်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻလာနောဝ်ꩻ ကွပ်အောဝ်ႏညာꩻငါႏတောမ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွော့ꩻ လွေꩻခြိ ၁ နားရီႏ မဲင်ႏ ၂,၀၀၀ နှုန်ꩻ လွုမ်ꩻသွူ။ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကတဝေ့ꩻကတပန်ႏအတဖူꩻအကို ကအောဝ်ႏသော့ꩻဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုတဖြုံႏအမွိုင်နှုန်ꩻယို အောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏတသေႏသေႏဒျာႏသွူ။ မိဥ်ႏဗော့ꩻလွဥ် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဲ့ ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတွော့ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအမွိုင်နှုန်ꩻယို တွိုႏလွဥ်အထိုသွတ်ꩻအရန်ႏသွူ။ မိဥ်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးထိုꩻလွေꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏအညာꩻသွတ်ꩻခင်ႏလမ်း နောဝ်ꩻတဲ ကွပ်ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏတဲင် အတသွိုး အလွေꩻနှုန်ꩻယွိုက်ထိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ဒပ်ဆွို့ꩻသေꩻခါꩻဗော့ꩻကိရိယားဖြီႏဖြီႏလွုမ်ꩻဂြိုဟ်ႏတုစား ၊ ဒင်ႏထင်ႏပါလိုꩻတောမ်ႏတိရိစ္ဆာန်ႏဖိုင်ႏတဲင် အီတောလွေꩻအာႏကာႏသကိုစား ရိုꩻတဲင် အောဝ်ꩻနီစားသွူ။ ကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဂြိုဟ်ႏတုစားယို အခိန်ႏတွိုင်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏလောင်ႏယံကဆွမ်ꩻထူးနွောင်ꩻ အီႏပသာချာဖေႏသတင်ꩻအတာႏ အွဥ်ႏဒင်ႏလွေꩻပါ ရေဒီယိုငေါဝ်းအွဥ်ႏစွꩻစက်ဖိုင်ႏသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း ကပသာထင်ႏဒါႏ မာꩻထွဥ်ႏချက်အလꩻ ဗွောင်ဖေႏနွောင်ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏအတာႏ အထူꩻ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻသွူတကားတောဝ်း ကော့သမေတ်ရောင်ႏဆဲစ် မိဥ်ႏတမွေႏတောဝ်ႏ ရောင်ႏအလင်ကဆဲစ်ထန်ႏလွဥ်ဖိုင်ႏအတာႏ ကတွက်ဒျာႏကိရိယာႏဖိုင်ႏ၊ ဆာႏကျောင်ႏကဒုတ်ဗာႏဒါႏ ဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ကိရိယာႏကတွက်ဒါႏ ဥက္ကာတူႏဖွန်ႏပေႏဖိုင်ႏတောမ်ႏ အခွꩻအလျား၊ ထွို့ꩻငင်ႏအာႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း ပသီႏထွို့ꩻငင်ႏနယ်ႏဖိုင်ႏ၊ ကအောဝ်ႏမွူးကဆဲစ်ထန်ႏထွဥ်ဖိုင်ႏ၊ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း အောဝ်ႏဆာႏဖိုင်ႏထျꩻ ကအွဥ်ႏစွꩻလွဥ်ဒါႏ ရေဒီယိုလဲင်ꩻဖိုင်ႏ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏတဲ့ အောဝ်ႏပါထွူသေႏသေႏနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသအကို ဖေႏကဒင်ႏတောလွေꩻနွောင်ꩻ တိရိစ္ဆာန်ႏ မိဥ်ႏတမွေးတောဝ်း လိုꩻဖိုင်ႏအတာႏ ကမာꩻခါꩻဒါႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏယို ကဲဥ်ႏအာအာနောဝ်ꩻတဲ တန်ကယ်ꩻထဲင်း ဂြိုဟ်ႏတုအစားကဒပ်ဆွို့ခါꩻကိရိယာႏဖြီႏဖြီႏစားသွူ။ လိုꩻ တောမ်ႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ ဖိုင်ႏ ကထိုမ်းလွေꩻပါဂြိုဟ်ႏတုစားနောဝ်ꩻတဲ သာအီတလီꩻအတာႏ [[အောက်သီစေန်]]ထေ[[ကိရိယာႏ]]ဖိုင်ႏ၊ အခွꩻအလျားခိဥ်ႏတရျားကိရိယာႏဖိုင်ႏ ပါသော့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏတောလွေꩻပါတိရိစ္ဆာန်ႏစားနောဝ်ꩻ ဂြိုဟ်ႏတုအကိုကဒပ်ဆွို့သေꩻခါꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏယို တဲက်ထာဒင်ႏမုဲင်ဖေႏ တိရိစ္ဆာန်ႏ သꩻရာႏတဖုံမု၊ နမ်းအလျားနှုန်ꩻ၊ သာတလီꩻနှုန်ꩻ၊ ထီလွီးတောမ်ႏ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကမဲဥ်သေ အခရာႏအလင်ဖိုင်ႏယိုလဲ့ မုဲင်ခါꩻဖေႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂြိုဟ်ႏတုအစား ကဒင်ႏလွေꩻပါ လိုꩻနောဝ်ꩻတဲ ကိရိယာႏနုဲင်းဆကီဖိုင်ႏယို ပါသော့ꩻဗာႏသွူ။ ကဝါႏလွေꩻဒါႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ တောမ်ႏ ကထိုမ်းလွဥ်ꩻဒါႏ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး ယံကသဲင်ꩻတွိုႏလွဥ်ချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းအတာႏ အနယ်ꩻဖိုင်ႏလဲ့ အောဝ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻတဲင် လိုꩻကဝါး လိုꩻကထိုမ်းဒါႏဒုံးကျောင်ႏအစားယိုနောဝ်ꩻ တောမ်ႏဂြိုဟ်ႏတုကအီႏလွေꩻတဖူꩻ တဗန်ႏလုဲင်ဖဲ့ꩻအတာႏ ဒုံးကျောင်ႏကတူႏမော့နောဝ်ꩻ ဒပ်ဆွို့ခါꩻ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်းတဗန်ႏချာစားဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏကနွန်ႏတဗန်ႏချာစားနောဝ်ꩻ မာꩻယွိုက်လွဥ်ဂြိုဟ်ႏတုတဲင် ဂြိုဟ်ႏတုယို ထဲ့လလင်ꩻချာဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်းသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကားတောဝ်း လို့ကပါအကွို့ꩻယို ယံဖေႏကလင်ꩻယွယွအတာႏ မာꩻဆွို့ခါꩻပါဗာႏ တလီꩻထီꩻ(Parachute)သွူ။ ==ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻတာႏ ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏ== ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို လိုꩻပါလွဥ်ꩻတောဝ်ႏ ပါသော့ꩻဗော့ꩻကိရိယာႏဖိုင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် ဒုံးကျောင်ႏအစား နွို့လွေꩻဆုံးဝိစ်ꩻအာႏကာႏသကို ထိုမ်ႏထောင်ထွား အာႏကာႏသစားနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏစားယိုနောဝ်ꩻ လွေꩻသဲင်ꩻတဖူꩻ အာႏကာႏသကိုအတာႏ ထွာအရီႏစသွတ်ꩻဖိုင်ႏသွူ။ [[လူန ၂]] / ကော့သမော့ ဒုံးကျောင်း ၂ ကရိုꩻဒါႏ ရုသျှားသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း တွိုႏထင်ႏရီးစသွတ်ꩻ လာ အလောင်း ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံးကျောင်ႏလူန ၂ ယို ခရေတ်နေင်ႏ ၁၉၅၉ နေင်ႏ သဲစ်တေဥ်လာလာ ၁၄ နောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလာအလောင်းသွူ။ ကထွာဒါႏထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻ ဒုံးကျောင်ႏအလင် အမေႏရိကန်ႏသီး ပုဲင်အိုနီယာ ၄ တောမ်ႏ ရုသျှသီး ယူနေတ် ၁ ဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ ကျော်ႏတကာႏထိုꩻလာတဲင် ထွာထိုꩻလဲဥ်း မွူးအတာႏဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏသွူ။ လိုꩻသီး ကမာꩻဒါႏ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျေောင်ႏဖိုင်ႏယို [[မားဂြိုဟ်ႏ]]([[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]])၊ [[ဗီးနပ်ဂြိုဟ်ႏ]]([[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]])တောမ်ႏ ဂြိုဟ်ႏလင်အလောင်းဖိုင်ႏလဲ့ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျသီး [[ဗီးနပ် ၄]] တောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၅]] ဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ တွိုႏလွေꩻလဲဥ်းသောကျာႏဂြိုဟ်ႏလောင်း ၁၉၆၆ နေင်ႏကိုသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး မရီးနား ၉ ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဟမ်းခမ်ႏဖာႏလောင်း ထန်ႏလွေꩻတဖူꩻ တွိုႏလွေꩻ ၂၄၇,၀၀၀,၀၀၀ မဲင်ႏအတာႏ ည ၅ လာခွယ်ꩻထွူ ၁၉၇၁ နေင်ႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၃ နီꩻနောဝ်ꩻ ပထမအရီးစသွတ်ꩻ လေပ်ဗဲဥ် မားဂြိုဟ်ႏ(အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ) နောဝ်ꩻသွူ။ ခွိုင်ႏကားတဲင် မွူးဂြိုဟ်ႏရံႏဖိုင်ႏအကို အတန်သွတ်ꩻ အတရေꩻသွတ်ꩻကထွာဒါႏ [[ဂျူပီတာဂြိုဟ်ႏ]] ([[ကျာႏသပတေꩻဂြိုဟ်ႏ]])ယိုအထျꩻလဲ့ ၁၉၇၂ နေင်ႏ မတ်လာ ၂ နီꩻအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻလွေꩻ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၁၀]] ဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏဖိုင်ႏယို ကပါသော့ꩻဒါႏ ကိရိယာႏဖိုင်ႏပသာချာ [[သိပ္ပံ]]ပညာႏဆဲင်ႏရာꩻအဖိုꩻတန်ႏ အချက်အခရာႏဖိုင်ႏသွူ။ အွဥ်ႏနယ်သာႏဓကအနေႏ [[ပုဲင်အိုနီယာ ၄]] နောဝ်ꩻ ဒိုဖြောင်လွေꩻ ဗန်အယ်လေဥ် ရောင်ႏဆဲစ်ထန်ႏခင်ႏလမ်ႏတဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻ ဒုဒွိုန်တောမ်ႏ တဲက်ထာမုအမဲဥ်ႏအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ တဲက်ထာဖေꩻနွောင်တဲင် ပသာသဲင်ႏဖေႏချာ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီး နောဝ်ꩻသွူ။ ထိုမ်ႏထောင်ထွားရေꩻဒုံးကျောင်ႏယို ခါးလားကတွိုႏလွေꩻ လာ မိဥ်ႏမွေးတောဝ်း ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏအလောင်း  မိဥ်ႏတွိုႏလွေꩻဒျာႏ လာ/ဂြိုဟ်ႏ တဖြုံႏဖြုံႏ အထျꩻနောဝ်ꩻ အကျိုꩻယိင်းအောဝ်ႏတဲင် လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻ လာထျꩻ ဂြိုဟ်ႏထျꩻနောဝ်ꩻအဟောဝ်သွတ်ꩻသွူ။ သာႏဓကအနေႏ ရုသျသီး [[လူန ၃]] တွိုႏဗော့ꩻလွေꩻ လာ ထွူ တွယ်ႏလꩻနွောင်ꩻဓါတ်ပွုံႏ နီလိုꩻသီးတထီႏဗာႏဖိုတောဝ်း လာ အွိုးတဖဲ့ꩻပွုံႏဖိုင်ႏသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး [[မရီးနား ၄]] ဒုံးကျောင်ႏယိုတဲ့ တွိုႏလွေꩻအောဝ်ႏဟမ်ႏကညာꩻမဲင်ႏ ၁၃၄ သန်ႏ တဲင် ကာႏဗော့ꩻလွေꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏထျꩻတွော့ꩻ တွယ်ႏထူႏလꩻ ဗော့ꩻနွောင်ꩻ အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏဓါတ်ပွုံႏဖိုင်ႏထွူ တောမ်ႏရေဒီယို ပသာချာသဲင်ꩻဖေႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏသွူ။ ==အာႏကာႏသစခန်ႏဖိုင်ႏ== [[အာႏကာႏသစခန်ꩻ]](Space Station)ဖိုင်ႏယို ဖေႏကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်တသေႏသေႏဟမ်ႏအတာႏ လိုꩻသီႏကမာꩻခါꩻဂြိုဟ်ႏတုဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။ စခန်ꩻအကို လိုꩻသီးအုံအောဝ်ႏမာꩻနွောင်ꩻထာꩻမာꩻဖိုင်ႏတဲင် စခန်ꩻနောဝ်ꩻအကို မာꩻလွူꩻထွားဓါတ်ခန်ꩻ('''practical laboratories''')၊ ထောင်ထွားနက္ခတ်ခင်ႏလမ်း (astronomical observatories)၊ အုံပဆားခင်းလမ်းဖိုင်ႏ တောမ်ႏ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအီဒုံးကျောင်ႏခင်းလမ်း (launch bases) စတဲင် ခင်ႏလမ်းဖိုင်ႏ အောဝ်ႏပါထွူ မာꩻသွုံꩻလꩻနွောင်ꩻအီသွူ။ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးဖိုင်ႏလဲ့ အာႏကာႏသစခန်ꩻအတာႏ ဖေႏရောင်အကျံႏဉာဏ်ႏပငါပရာꩻဖိုင်ႏသွူ။ စျာမန် အမေႏရိကန်ႏ ဒုံးကျောင်ႏသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏ ဗာနာဖွန်ဗရောင်း တဲမ်းထွို့ꩻနယ်ပွုံႏ အတဒွီႏတဝွိုန်ꩻတန်ဗွိုန်နုဲင်းလောပေဥ်ပွုံႏစံႏတဗာႏသွူ။ ကအွဥ်ႏထွော့ခါꩻလောပေဥ်ပွုံႏတဝွိုꩻ အကြဲင်ႏတောမ်ႏ လောပဥ်တဝွိုန်ꩻအသောင်အငွာဖိုင်ႏအကို လိုꩻအုံတာႏတောမ်ႏ မာꩻထာꩻမာꩻတာႏ အခန်ꩻဖိုင်ႏပါသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ထွို့ꩻငင်ႏအာႏသဖော်ꩻယံကထွာ ဗဟိုႏအကဲဥ်ထွို့ꩻငင်ႏအာႏဖေႏကအောဝ်ႏ လောပေဥ်တဝွိုန်ꩻယို ဖေႏကအောဝ်ႏ ဖေႏကတဝေ့ꩻတပိဥ်ႏသေႏသေႏ မာꩻဆင်ခါꩻဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသစခန်ꩻယို အောဝ်ႏညာꩻတောမ်ႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁,၀၇၅  မဲင်ႏတဲင် အမွိုင်နှုန်ꩻအောဝ်ႏ ၁ နားရီႏ ၁၅,၈၀၀ မဲင်ႏရပ်တွော့ꩻ လေပ်ဗဲဥ်လွေꩻဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏယို ၂ နားရီႏနောဝ်ꩻတလေိမ်ꩻနှုန်ꩻသွူ။ ၁၉၆၆ နေင်ႏ မေလာ ၁၆-၁၇ နီꩻ အကို အမေႏရိကန်ႏ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသား နေးလ်အမ္မသထရောင်းတောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ သီး ဝါးထိုမ်းလွေꩻ စေဥ်မီနီ ၈ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် သွုပ်ဆွို့နွောင်ꩻလွေꩻ တောမ်ႏ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏလွေꩻဒါႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစအောင်ႏလꩻနွောင်ꩻယိုထွူ သိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ကျိုꩻစာꩻတိုꩻမွေႏနေးလွဥ် ဖေႏကမာꩻနွောင်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻတဲင် တွိုႏ ၁၉၇၃ နေင်ႏ မေလာ ၁၄ နီꩻနောဝ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏလꩻနွောင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အနီꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဆျားကွန်ရဒ်၊ စျိုးမဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်(အမေႏရိကန်)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ သကုဲင်းလဲစ် ၁ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၃၉၅ ပတ်၊ ညအာႏကာႏသကို ၂၈ နီꩻလွိုထွူ ထန်ႏလွေꩻယာဥ်ကောင်းထန်ႏဖဲ့ꩻတွော့ꩻ ဖျင်ဆင်နွောင်ꩻအာႏကာႏစခန်ꩻယာဥ် ကချို့ယွင်ꩻ ကကုဲင်ခင်ႏလမ်ႏဖိုင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==လွေꩻသဲင်ꩻ လာ အလောင်း== ယိုခါနောဝ်ꩻ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးအောဝ်ႏကျံႏစယ်ႏယူႏမွေးရောင်နာႏ လိုꩻသီးယံကလွေꩻအုံနွောင်ꩻ[[လာ]]အလောင်းအတာႏ ကျိုꩻစာႏပြဲင်ႏရောင်ပငါပရာꩻတဲင် ခမ်းထီမုဲင်အီႏအောင်ႏရီးရီးကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီသွဥ်းသီးအောဝ်ႏပွောထွားနောဝ်ꩻသွူ။ လွေꩻ လာ လောင်းခရာႏ မိဥ်ႏအောင်ႏလꩻထွူလဲ့ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏသီးယို လွေꩻ[[အင်္ဂါႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ လွေꩻ[[သောက်ကျာႏဂြိုဟ်ႏ]]တာႏ၊ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻ ဂြိုဟ်ႏအလင်ဖိုင်ႏအတာႏ ယံကလွေꩻလꩻနွောင်ꩻ ယံကအုံလꩻနွောင်ꩻရေꩻ အီႏသောင်ႏသာမတ်မတ် အီႏမာꩻလွဥ်လွေꩻထဲင်း ကရိုꩻယို ယူးနေးတဲ့အောဝ်ႏသေနွောင်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ[[ဟမ်ႏ]]လောင်း ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာꩻအတာႏ အောဝ်ႏလိုႏဒုံးကျောင်ႏတန် အာႏသန်တလာစားသွူ။ [[ဒုံးကျောင်ႏ]]စားနောဝ်ꩻပွုံႏရုတ်ပွိုင်နောဝ်ꩻ ဗွိုန်နုဲင်း ဒုံးကျောင်ႏကအွဥ်ႏထင်ႏဂြိုဟ်ႏဖိုင်ႏထျꩻနုဲင်းယိုခါသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ မိဥ်ႏအောဝ်ႏအာႏကာႏသစခန့်တထွောင်းထျꩻ မိဥ်ႏလွေꩻသွုပ်ထဲင်ႏနောဝ်ꩻ ဒုံးကျောင်ႏရွုတ်ပွိုင်ယို အီႏကွာႏထိုတဗွိုန်တောဝ်ႏဒွုမ်လာꩻလာꩻသွူ။ အောဝ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ အီႏကျောင်ႏထန်ႏစဗာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏနမ်းပွိုင်ယို ချော်ꩻပြေခရာႏ တလိုးတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ ကျောင်ႏထန်ႏစခိန်ႏတွင်ꩻ တခံႏဗာႏတောဝ်ႏဒွုမ် မွိုင်နှုန်ꩻထိုလွဥ်ꩻအာႏတဲင် ဒုံးကျောင်ႏယို မာꩻခွောင်ခွောင်နေး တလိုႏတောဝ်ႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ အီႏလွေꩻလာလောင်းအတာႏ အောဝ်ႏဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလောင်း အလွိုးအီႏကျောင်ႏထင်ႏစွဥ်ႏတရွဥ်းဗော့ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏဒုံးကျောင်ႏနောဝ်ꩻအကို အီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်းအတာႏ အီႏသွုံꩻဗာႏအာႏကာႏသယာဥ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ် ကအီႏလင်ꩻလာမဲ့ငါလောင်ႏယို လင်ꩻနွောင်ꩻဗာႏ ယွယွသာႏသာႏသွူ။ နောဝ်ꩻထွူ အောဝ်ႏ လာ အလောင်း အီႏကျောင်ႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ စီႏရင်ႏဖျင်ခါꩻမှု အောဝ်ႏဗာႏသွူ။ အာႏကာႏသသိပ္ပံပညာႏသျှင်ႏသီး ထိုမ်ႏထောင်ထွားအာႏကာႏသအရန်းရန်းထွူ ကလꩻလွဥ်ဒါႏအမော့အကျုံႏ ကသေလွဥ်ဒါႏအချက်ဖိုင်ႏအလꩻ အွဥ်ႏအခေးခံႏလွေꩻတွော့ꩻ ယံကလွေꩻနွောင်ꩻလာအတာႏ နေးအာႏခွုမ်မာလွဥ်တဲင် ၁၉၆၉ နောင်ႏအကို လလွဥ်ခန်းအောင်ႏမျင်းမှုနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၆၉ နေင်ႏ စူလုဲင်လာ ၂၀ နီꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻသားခင်ႏအွဥ်ႏခွိုင်းလင်ꩻလꩻလာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အာႏကာႏသဝါးသားလိုꩻရုဲင်းစွန်ꩻထီထင် နေးလ်အမ္မသထရောင်း တောမ်ႏ အဲစ်ဒဝေဥ် အောလဒရေဥ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းလွေꩻတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လင်ꩻနွောင်ꩻလာအလောင်းလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻဆောင်ႏရွက်ပါ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏသွူ။ ခွိုင်ႏကာႏနီꩻလိုꩻသီးကကျောင်းဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻအာ ကျောင်ႏဝုဲင်းအောင်ႏနွောင်ꩻထွူလꩻလဲဥ်း [[အာႏကာႏသ]]ကိုတဲင် နုဲင်းဆလယို အတွိုင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၁၂ နီꩻ၊ ယူရီဂါဂါရင် (ရုသျား) ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] ကရိုꩻဒျာႏ ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏခမ်းဖာႏတဲင် မာꩻလွေꩻကျောင်ႏဝုဲင်းမုꩻ ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏ ၁ လေပ် ည ၄၈ မိနစ်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ မေလာ ၅ နီꩻ ။ အလန်သျှဲစ်ပတ်(အမေႏရိကန်ႏ) ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[ဖရီးဒမ်း ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital trajectory)တွော့ꩻ ကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကို ၁၅ မိနစ် ၂၂ သဲစ်ကန့်သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၂၁ နီꩻ ။ ဗာစီးဂရေတ်သမ် (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[လေတ်ဘာတီဗဲ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင်  ကျောင်ႏလေပ်လွေꩻဖျင် ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻ(အကို)ဖဲ့ꩻလꩻ(suborbital flight) သွူ။ *၁၉၆၁ နေင်း၊ သြဂတ်သ်လာ ၆ နီꩻ။ ဂါမန်တီတော့ (ရုသျား) ဝါး [[ဗော့သတော့ ၂]] အာႏကာႏသယာဥ်(ဂြိုဟ်ႏတုလေပ်ဟမ်ႏ)တွော့ꩻ အာႏကာႏသအကိုညခိန်ႏ ၂၅ နားရီႏ ၁၈ မိနစ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ ဖေဘရူဝါရီလာ ၂၀ နီꩻ ။  စွန်ဂလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ [[ဖရေန်းဆေတ် ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ  ၃ လေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၄ နားရီႏ ၅၅ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ မေလာ ၂၄ နီꩻ ။ သကော့ကာပဲဥ်တာ ( အမေႏရိကန်ႏ) ဝါး [[သြရိုရာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏသွံလေိမ်ꩻ ညခိန်ႏ ၅၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သလာ၁၁- ၁၄ နီꩻ ။ အဲစ်ဒရီယန် နီကိုလာယဲစ် တောမ်ႏ ပေဗယ် ပိုပိုဗေတ်(ရုသျှ)သီး ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၃]] တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ် တဖြာꩻတဆွိုင်ꩻတဲင် ပထမအလဲင်ႏ နီကိုလာယဲစ်နောဝ်ꩻ ၉၄ နားရီႏ ၂၂ မိနေတ်အကို လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လေိမ်ꩻ၊ ပိုပိုဗေတ် နောဝ်ꩻ ၇၀ နားရီႏ ၅၇ မိနေတ်အကို လေပ်နွောင်ꩻဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ သွူ။ *၁၉၆၂ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၃ နီꩻ ။ ဝေါ်လတာ သျှီးရား(အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးတောမ်ႏ [[သေတ်ဂမာ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻ ည ၉ နားရီႏတောမ်ႏ ၁၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၅-၁၆ နီꩻ ။ လီရွီုင်းဂေါ်ဒွန်ကူးပါး (အမေႏရိကန်ႏ) ဝါးလွေꩻ ဖေ့(တ) ၇ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၄ နားရီႏ ၂၃ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၄-၁၉ နီꩻ ။ ဗယ်လာရီယန် ဗုဲင်ကော့သကီ(ရုသျှ) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၈၂ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၁၉ နားရီႏ ၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၃ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၁၆-၁၉ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဗုဲင်ကော့သကီ အောဝ်ႏကျောင်ႏလွေꩻအာႏကာႏသကိုကျာꩻ ဗလေဥ်တီနာတရဲစ်သျှကိုဗာ(ရုသျား) ဝါးလွေꩻ [[ဗော့သတော့ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ဝွေꩻနောဝ်ꩻထွာ အရီးစသွတ်ꩻ လိုꩻမူႏဝါးအာႏကာႏသယာဥ် လိုꩻမူႏရုဲင်းတဖြာꩻတွော့ꩻ လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၀ နားရီႏ ၅၀ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၄ နေင်ႏ၊ အောက်တိုဘာလာ ၁၂ နီꩻ ။ ဗလာဒီမာကိုမာရော့၊ ကွန်သတန်တေဥ်း ဖီယော့တေတ်သတော့ တောမ်ႏ ဗိုးရေတ်ယီဂိုရော့ (ရုသျား) သီးသွံဖြာꩻယို တောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၁]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၄ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၈ နီꩻ။ အလဲစ်သီ လီယိုနော့ တောမ်ႏ ပေဗယ်ဗယ်လျာယဲစ်(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[ဗော့သတော့ ၂]]  အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတွင်ꩻ လီယိုနော့ ယို အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ထန်ႏအာႏကာႏသယာဥ်ဖဲ့ꩻထန်ႏထွူ ထောင်လွေꩻတဖူꩻ ခင်ႏကာအာႏကာႏသထာꩻ‌ေခြင်ကိုသွူ။ လီယိုနော့ အုံဖွို့တောဝ်း ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ ကျောင်ႏဝုဲင်းအာႏကာႏသအကို ညမိနေတ် ၂၀ ပိဥ်သွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၁၈ လေပ် ည ၂၆ နားရီႏ ၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၂၃ နီꩻ ။ ဗာစီး ဂရေတ်သမ် တောမ်ႏ စွန်ယန်း(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အောဝ်ႏကျောင်ႏလေပ်ဟမ်းတွင်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻအနေႏ ကျောင်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏထိုꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏလေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻသွူ။ ဝွေꩻသီး လေပ်ဟမ်ႏ ၃ လေပ်၊ ည ၄ နားရီႏ ၅၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ။ ဇွန်လာ ၃-၇ နီꩻ ။ စေင်း မဲစ်ဒီဗေတ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွပ်ဝုဲက် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၄]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ကျောင်ႏလေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏကျာꩻ ဝုဲက်နွို့အာႏကာႏသကို ထန်ႏထောင်တဖူ မိနေတ် ၂၀ သွူ။ ဝွေꩻသီးလေပ်ဟမ်ႏ ၆၂ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၉၇ နားရီႏ ၅၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ သြဂတ်သ်လာ ၂၁-၂၉ နီꩻ ။ ဂေါ်ဒွန်ကူးပါး တောမ်ႏ ဆျားကွန်ရဲစ် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၅]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၂၀ လေိမ်ꩻ၊ ည ၁၉၀ နားရီႏ ၅၆ မိနေတ် သွူ။ *၁၉၆၅ နေင်း၊ ဒီဇေဥ်ဘာလာ ၄-၁၈ နီꩻ ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် တောမ်ႏ စိန်းလိုဗယ် (အမေးရိကန်ႏ)သီး ဝါးလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၇]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၂၀၆ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၃၃၀ နားရီႏ ၃၅ မိနေတ်တဲင် ပထမ အရီးစ ဒင်ႏနွောင်ꩻ အညသွတ်ꩻ စံႏခိန်ႏသွူ။ *၁၉၆၅ နေင်ႏ၊ ဒီဇေဥ်ဘာလ ၁၅-၁၆ နီꩻ။ ဝေါလတာသျှီးယား တောမ်ႏ တောမတ်သတဲစ်ဖို့(အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၆]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် ယံကဆွို့သွုပ်နွောင်ꩻ စေဥ်မီနီ ၇ အတာႏ လေပ်ဟမ်ႏ ၁၆ လေိမ်ꩻ၊ ည ၂၅ နားရီႏ ၅၂ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ ဇွန်လာ ၃-၆ နီꩻ ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့ တောမ်ႏ ယူစေဥ်းသာနန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး လေပ်လွေꩻဟမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၉]] အာႏကာႏသယာဥ် ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၂ နားရီႏ ၂၁ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၁၆-၁၇ နီꩻ ။ နေးလ်အမ္မစထရောင်း တောမ်ႏ ဒေးဗေတ်သကော့ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏလွေꩻ [[စေန်မီနီ ၈]] အာႏကာႏသယာဥ် လေပ်ဟမ်ႏ ၆ လေိမ်ꩻခွယ်ꩻ ည ၁၀ နားရီႏ ၄၂ မိနေတ် တဲင် ပေါင်ꩻဆွို့သွုပ်တောမ်ႏ အစီးနားဒုံးကျောင်ႏ ကအောဝ်ꩻလေပ်ဗဲဥ်လွေꩻအာႏကာႏသကိုသွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈-၂၁ နီꩻ ။ စွန်ယန်း တောမ်ႏ မုဲင်ကယ် ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်ႏတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၃ လေိမ်ꩻ ည ၇၀ နားရီႏ ၄၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ သဲစ်တေဥ်ဘာလာ ၁၂-၁၅ နီꩻ ။ ဆျားကွန်ရတ် တောမ်ႏ ရစ်ဆတ်ဂေါ်ဒွန် (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးထိုမ်းတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၄ လေိမ်ꩻ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၇ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ နိုဝေဥ်လာလာ ၁၁-၁၅ နီꩻ။ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ အဲစ်ဒွင်အောလ်ဒရေဥ်(အမေႏရိကန်ႏ)သီးယို ဝါးတောမ်ႏ [[စေန်မီနီ ၁၂]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၅၉ လေိမ်ꩻ ည ၉၃ နားရီႏ ၃၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၆ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၈ နီꩻ ဗꩻတွိုႏ နိုဝေဥ်ဘာလာ ၁၅ နီꩻ။ အာႏကာႏသယာဥ် ၃ ဆွိုင်ꩻ ကအောဝ်ႏလေပ်ဗဲဥ်ဒါႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ကထွာဒါႏ [[စေန်မီနီ ၁၀]] ၊ ၁၁ တောမ်ႏ ၁၂ ဖိုင်ႏယို သွုပ်ဆွိုက်လꩻနွောင်ꩻလွေꩻ အာႏကာႏသအကိုကအောဝ်ႏကျောင်ႏဝုဲင်းဒါႏ အစီးနား ဒုံးကျောင်ႏထွူ သဲင်လွဥ်ချာနွောင်ꩻ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏပငါပရာꩻသွူ။ *၁၉၆၇ နေင်ႏ၊ အေပရယ်လာ ၂၃ နီꩻ။ ဗလာဒီမာ ကိုမာရော့(ရုသျား) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၁]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၁၇ လေိမ်ꩻ ည ၂၄ နားရီႏ ၃၀ မိနေတ်သွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်အဆွိုင်ꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ အရီးစပထမသွတ်ꩻ အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏစမ်ꩻဒျာႏ အာႏကာႏသစခန်ꩻအနေႏဒျာႏသွူ။ အာႏကာႏသယာဥ်ဝါးသာႏ ကိုမာရော့ ကသဲင်ꩻချာဟမ်ႏခိန်ႏတွင်ꩻ အာႏကာႏသယာဥ်ကုဲင်ထိုꩻတဲင် သီကုဲင်ထိုꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၁၁-၁၂ နီꩻ။ ဝေါ်လတာသျှီးယား၊ ဒွန်အဲစ်သယ် တောမ်ႏ ဝေါ်လတာ ကန်နေဥ်းဟမ်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါႏလွေꩻ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၇]] တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၆၃ လဲင်ႏ ည ၂၆၀ နားရီႏ ၉ မိနေတ်သွူ။ အောဝ်ႏဟမ်ႏလေပ်ဗဲဥ် တဖူꩻအလောင်း တွယ်ႏပါ ရွုတ်မွဥ်ငေါဝ်းဟွိုန်တဲင် ပထမသွတ်ꩻအနေႏ တွယ်ႏထူႏပသာသဲင်ꩻသတင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ အောက်တိုလာလာ ၂၆-၃၀ နီꩻ။ စျော်စီ ဗယ်ရီဂို ဗဝုဲင်(ရုသျား) ဝါး [[သိုယု ၃]] အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၆၄ လဲင်ႏ၊ ည ၉၅ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၈ နေင်ႏ၊ ဒီသေဥ်ဘာလာ ၂၁-၂၇ နီꩻ။ ဖရန့်ဗိုမေဥ် ၊ စေင်းလိုဗယ် တောမ်ႏ ဝီလျံအန်းဒါး (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်း [[အပိုလို ၈]] အာႏကာႏသစခန်ႏယာဥ်တဲင် လေပ် လာ ၁၀ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၁၄၇ နားရီႏသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၇ နီꩻ။ ဗလာဒါမာသျှဲစ်တာလော့(ရုသျှ) ထိုမ်းလွေꩻ [[သိုယု ၄]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၄၈ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၁၄ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၅-၁၈ နီꩻ။ ဗောရေတ်ဗော်လီနော့၊ လယ်လဲစ်သေအီ ရဲစ်လီသီယဲစ် တောမ်ႏ ယဲစ်ဗာ စီနီ ခရုနော့(ရုသျား)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ [[သိုယု ၅]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၄၉ လေိမ်ꩻ၊ ည ၇၁ နားရီႏ ၄၆ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စန်နဝါရီလာ ၁၄-၁၈ နီꩻ။ အာႏကာႏသအကို ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏခါꩻ အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ် [[သိုယု ၄]] တောမ်ႏ ၅ ဖိုင်ႏယို လေပ်ဗဲဥ်တဖူꩻတွင်ꩻ ပေါင်ꩻဆွို့ သွုပ်ဆွိုက်နွောင်ꩻလို့ဝါင်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မတ်လာ ၃-၁၃ နီꩻ။ စေင်းမဲစ်ဒီဗေတ် ၊ ဒေးဗေတ်သကော့ တောမ်ႏ ရပ်သဲ သျှဝိတ်ကတ် (အမေးရိကန်ႏ) သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၉]] တဲင် လေပ်ဗဲဥ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏ ၁၅၁ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၄၁ နီꩻ ၁ မိနေတ်သွူ။ အပိုလို ၉ အာႏကာႏသယာဥ်နောဝ်ꩻ ယာဥ်လင်ꩻလာ ကအွဥ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻ အဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၈-၂၆ နီꩻ။ တောမတ်စတဲစ်ဖို့၊ ယူစေဥ်းသာနန် တောမ်ႏ စွန်ယန်း (အမေႏရိကန်ႏ) သီး ဝါးတောမ်ႏ အာႏကာႏသယာဥ် [[အပိုလို ၁၁]] တဲင် လင်ꩻဗော့ꩻ လာ မဲ့ငါထျꩻ တွိုႏလွေꩻ ၉ မဲင်ႏရပ် ည ၁၉၂ နားရီႏ ၃ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၆၉ နေင်ႏ၊ စူလုဲင်လာ ၁၆-၂၄ နီꩻ။ နေးလ်အမ္မသထရောင်း၊ အဲစ်ဒဝေဥ်အောလဒရေဥ် တောမ်ႏ မုဲက်ကယ်ကောလေဥ်း (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ထိုမ်းတောမ်ႏ အပိုလို ၁၁ အာႏကာႏသယာဥ်တဲင် အရီးစ ပထမသွတ်ꩻအနေႏ လင်ꩻလꩻနွောင်ꩻ လာ အလောင်း လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း မာꩻလွေꩻပါနွောင်ꩻ သိပ္ပံသုတေသနဖိုင်ႏတဲင် ည ၁၉၅ နားရီႏ ၁၉ မိနေတ်သွူ။ *၁၉၇၃ နေင်ႏ၊ မေလာ ၁၄ - စွန်လာ ၂၂ နီꩻ။ ဆျားကွန်ရေတ်၊ စေင်းဘဲစ်ကာဝေဥ် တောမ်ႏ ပေါဝိတ်ဇ (အမေႏရိကန်ႏ)သီး ဝါးတောဝ်ႏ [[သကုဲင်းလဲစ် ၁]] အာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်တဲင် လေပ်ဟမ်ႏ ၃၉၅ လေိမ်ꩻ ၊ ည ၂၈ နီꩻ ၄၀ မိနေတ် သွူ။ စကုဲင်ႏလဲစ် ၁ ကရိုꩻယို အာႏကာႏသအကို အမေႏရိကန်ႏသီး အွဥ်ႏစွꩻထင်ႏအရီးစသွတ်ꩻအာႏကာႏသစခန်ꩻယာဥ်နောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:မွူးအစွိုꩻဗူႏ]] [[Category:ထောင်ထွား ကာႏကာႏသ]] srpsatq3u6fkrd5ogq5489wc155y5g5 0 8563 31723 2025-07-08T14:14:53Z Kuhn Htun Lwin 1330 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{|{{Infobox aircraft begin |name= B-2 Spirit |image= File:B-2 Spirit (cropped).jpg |image_border = yes |caption= A U.S. Air Force B-2 Spirit flying over the Pacific Ocean in May 2006 }}{{Infobox aircraft type |type= [[:en:stealth aircraft|Stealth]] [[:en:Strategic bomber|strategic]] heavy bomber |national origin= အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏ |manufact..." 31723 wikitext text/x-wiki {|{{Infobox aircraft begin |name= B-2 Spirit |image= File:B-2 Spirit (cropped).jpg |image_border = yes |caption= A U.S. Air Force B-2 Spirit flying over the Pacific Ocean in May 2006 }}{{Infobox aircraft type |type= [[:en:stealth aircraft|Stealth]] [[:en:Strategic bomber|strategic]] heavy bomber |national origin= အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏ |manufacturer= Northrop Corporation <br/>Northrop Grumman |first flight= {{Start date and age|1989|07|17|df=yes}} |introduced = 1 January 1997 |produced= 1987–2000 |primary user= အမေရိကန်ႏတလီꩻစခန်ꩻ |more users= |number built= 21<ref name=Nat_Museum_B-2_factsheet1>[http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2757 "Northrop B-2A Spirit fact sheet."] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080228171308/http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2757 |date=28 February 2008}} ''National Museum of the United States Air Force''. Retrieved: 13 September 2009.</ref><ref name=USAF_Almanac>Mehuron, Tamar A., Assoc. Editor. [http://www.airforce-magazine.com/MagazineArchive/Magazine%20Documents/2009/May%202009/0509facts_fig.pdf "2009 USAF Almanac, Fact and Figures."] ''Air Force Magazine'', May 2009. Retrieved: 13 September 2009.</ref> |status= In service |program cost= US$44.75&nbsp;billion (through 2004)<ref name=Gao/> |unit cost=*$737&nbsp;million (1997 approx. flyaway cost),<ref name=Gao/> *$2.1B average cost<ref name=Gao/> |developed from= |variants with their own articles= }} |} '''ဘီ-၂ နမ်းထိုꩻမားဖြေ့ꩻလီဗုံးသင်္ဘောꩻကွင်ႏ'''နဝ်ꩻ [[အမေရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏ]]ထွာဒျာႏအယံသွတ်ꩻအနယ်ꩻဗျူဟာ ဖြေ့ꩻလီဗုံးနဝ်ꩻသွူ။ ကဒွုန်ထပ်ထွိုင်ဒါႏခင်ႏလမ်းတွမ်ႏတလီꩻကွင်ႏခꩻတွော့ꩻ ဖေႏကဖြွဉ်အီအတာႏ ရေဒါဆွမ်ꩻနွောင်ꩻအာႏကပါဒါႏ စတဲလ့်အနယ်ꩻပညာႏ အမာꩻထွုတ်သေꩻခါꩻပွုံႏစံႏနဝ်ꩻသွူ။ စူခွုမ်တနတ်ရိုꩻရိုꩻအလင်နဝ်ꩻ တယ်ႏထွင်ႏနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နျူကလီးယားနဝ်ꩻသွူ။ကေားဝါးသားအဝ်ႏပါဝင်နီတဲင် အထွူႏပိဉ်ပေါင် ၅၀၀(၂၃၀ကီလလိုဂရမ်) [[:en:Joint Direct Attack Munition|JDAM]] GPS ကထိန်ꩻတီꩻဗုံႏအစွိုးအမျိုꩻအဖြုံႏ ၈၀ တားလဲ့ ပေါင် ၂,၄၀၀ (၁,၁၀၀ကီလိုဂရမ်) ကထွူးဒါႏ B83 နယူကလီးယားဗုံး ၁၆ ဖြုံႏယို ‌ေတားဒင်ႏ‌ေနွာင်ꩻသွူ။ ဘီ-၂ တလီꩻကွင်ႏနဝ်ꩻ နမ်းထိုꩻမားတလီꩻကွင်ႏအစွိုးအမျိုꩻအကို အတန်သွတ်ꩻ အဝ်ႏဟံႏလောင်းဝေဟင်နဝ်ꩻမꩻ [[:en:Standoff missile|standoff weapon]] အတေားဒင်ႏနွောင်ꩻဒုံးကွင်ႏ သင်္ဘောꩻကွင်ႏတဆွိုင်ꩻဒျာႏသွူ။ ဘီ-၂ သင်္ဘောꩻကွင်ႏတဆွိုင်ꩻ ကထဲ့သင်ꩻဒါႏစရိပ်နဝ်ꩻ ၁၉၉၇ဗာႏ အမေႏရိကန်ႏဒေါလာ အဝ်ႏစွဉ်ႏ ၇၃၇ မီလီယံ<ref name=Gao>[https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/GAOREPORTS-NSIAD-97-181/pdf/GAOREPORTS-NSIAD-97-181.pdf "B-2 Bomber: Cost and Operational Issues Letter Report, GAO/NSIAD-97-181."] ''United States General Accounting Office'' (GAO), 14 August 1997. Retrieved: 13 December 2018.</ref> ဆော့ဖ်ဝဲလ်အစွဲးအကမ်း၊ ထိန်ꩻတီဖျင်ဆင်စရိပ်ဖုံႏ မဉ်ႏတွက်စုခြွဉ်းနဝ်ꩻ တဆွိုင်ꩻယို လို့ပိဉ် $ ၉၂၉ မီလီယံ နဝ်ꩻသွူ။<ref name=Gao/> ကွပ်ထဲ့သင်ꩻစရိပ်လို့အာငါႏတဲင် အမေႏရိကန်ႏဖုံႏ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏယို ကွန်ဂရက်ကို အဝ်ႏဒေါ့ꩻရီလို့ဝင်ꩻသွူ။ ၂၀၁၈ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ အမေရိကန်ႏတလီꩻစခန်ꩻနဝ်ꩻ ကထေင်းထမ်ႏဒါႏတာႏဝွန်ႏ ဘီ-၂ နမ်းထိုꩻမားသင်္ဘောꩻကွင်ႏဖြေ့ꩻလီဗုံးအဝ်ႏအဆွိုင်ꩻ ၂၀ တဲင် ဗꩻတွိုႏ ၂၀၃၂ အီႏထေင်းထမ်ႏစွူစွူဒျာႏတာႏဝွန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ဘီ-၂ တလီꩻကွင်ႏအထိုပေနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ၅၀၀၀၀နဝ်ꩻ ‌ေသာ့ꩻတဝ်းနမ်းမန်ꩻ မဲင်ႏ ၆၉၀၀ အကို အဗာႏဆာဒါႏသွူ။ မဉ်ႏထဲမ်နမ်းမန်ꩻနဝ်ꩻ ဝါးနွောင်ႏအမဲင်ႏပေါင်ႏ ၁၂၀၀၀သွူ။ မူလကထွာဒါႏ နယူကလိယားဖြေ့ꩻလီဗုံးရေႏရွယ်ႏနဝ်ꩻစားလဲ့ တလီꩻကွင်ႏတွိုက်ꩻခအီအတာႏ ,၁၉၉၉ ဗာႏအကို ကိုဆိုဗိုနဝ်ꩻ စဲ့ꩻပွယ်ꩻယို တွိုက်ꩻခꩻသွုံꩻလွေꩻသွူ။ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ အာဖ္ဖကန်နစတန်၊ အီရတ်နှင့် လစ်ဗျားခမ်းထီဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏထေင်းထမ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ daralff5816tenjo4r2kwh84ap27ye7 31733 31723 2025-07-08T23:57:29Z ဗန်ကှိုန် 25 31733 wikitext text/x-wiki {{Infobox aircraft |name= B-2 Spirit |image= File:B-2 Spirit (cropped).jpg |image_border = yes |caption= A U.S. Air Force B-2 Spirit flying over the Pacific Ocean in May 2006 }}{{Infobox aircraft type |type= [[:en:stealth aircraft|Stealth]] [[:en:Strategic bomber|strategic]] heavy bomber |national origin= အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏ |manufacturer= Northrop Corporation <br/>Northrop Grumman |first flight= {{Start date and age|1989|07|17|df=yes}} |introduced = 1 January 1997 |produced= 1987–2000 |primary user= အမေရိကန်ႏတလီꩻစခန်ꩻ |more users= |number built= 21<ref name=Nat_Museum_B-2_factsheet1>[http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2757 "Northrop B-2A Spirit fact sheet."] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080228171308/http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2757 |date=28 February 2008}} ''National Museum of the United States Air Force''. Retrieved: 13 September 2009.</ref><ref name=USAF_Almanac>Mehuron, Tamar A., Assoc. Editor. [http://www.airforce-magazine.com/MagazineArchive/Magazine%20Documents/2009/May%202009/0509facts_fig.pdf "2009 USAF Almanac, Fact and Figures."] ''Air Force Magazine'', May 2009. Retrieved: 13 September 2009.</ref> |status= In service |program cost= US$44.75&nbsp;billion (through 2004)<ref name=Gao/> |unit cost=*$737&nbsp;million (1997 approx. flyaway cost),<ref name=Gao/> *$2.1B average cost<ref name=Gao/> |developed from= |variants with their own articles= }} '''ဘီ-၂ နမ်းထိုꩻမားဖြေ့ꩻလီဗုံးသင်္ဘောꩻကွင်ႏ'''နဝ်ꩻ [[အမေရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏ]]ထွာဒျာႏအယံသွတ်ꩻအနယ်ꩻဗျူဟာ ဖြေ့ꩻလီဗုံးနဝ်ꩻသွူ။ ကဒွုန်ထပ်ထွိုင်ဒါႏခင်ႏလမ်းတွမ်ႏတလီꩻကွင်ႏခꩻတွော့ꩻ ဖေႏကဖြွဉ်အီအတာႏ ရေဒါဆွမ်ꩻနွောင်ꩻအာႏကပါဒါႏ စတဲလ့်အနယ်ꩻပညာႏ အမာꩻထွုတ်သေꩻခါꩻပွုံႏစံႏနဝ်ꩻသွူ။ စူခွုမ်တနတ်ရိုꩻရိုꩻအလင်နဝ်ꩻ တယ်ႏထွင်ႏနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နျူကလီးယားနဝ်ꩻသွူ။ကေားဝါးသားအဝ်ႏပါဝင်နီတဲင် အထွူႏပိဉ်ပေါင် ၅၀၀(၂၃၀ကီလလိုဂရမ်) [[:en:Joint Direct Attack Munition|JDAM]] GPS ကထိန်ꩻတီꩻဗုံႏအစွိုးအမျိုꩻအဖြုံႏ ၈၀ တားလဲ့ ပေါင် ၂,၄၀၀ (၁,၁၀၀ကီလိုဂရမ်) ကထွူးဒါႏ B83 နယူကလီးယားဗုံး ၁၆ ဖြုံႏယို ‌ေတားဒင်ႏ‌ေနွာင်ꩻသွူ။ ဘီ-၂ တလီꩻကွင်ႏနဝ်ꩻ နမ်းထိုꩻမားတလီꩻကွင်ႏအစွိုးအမျိုꩻအကို အတန်သွတ်ꩻ အဝ်ႏဟံႏလောင်းဝေဟင်နဝ်ꩻမꩻ [[:en:Standoff missile|standoff weapon]] အတေားဒင်ႏနွောင်ꩻဒုံးကွင်ႏ သင်္ဘောꩻကွင်ႏတဆွိုင်ꩻဒျာႏသွူ။ ဘီ-၂ သင်္ဘောꩻကွင်ႏတဆွိုင်ꩻ ကထဲ့သင်ꩻဒါႏစရိပ်နဝ်ꩻ ၁၉၉၇ဗာႏ အမေႏရိကန်ႏဒေါလာ အဝ်ႏစွဉ်ႏ ၇၃၇ မီလီယံ<ref name=Gao>[https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/GAOREPORTS-NSIAD-97-181/pdf/GAOREPORTS-NSIAD-97-181.pdf "B-2 Bomber: Cost and Operational Issues Letter Report, GAO/NSIAD-97-181."] ''United States General Accounting Office'' (GAO), 14 August 1997. Retrieved: 13 December 2018.</ref> ဆော့ဖ်ဝဲလ်အစွဲးအကမ်း၊ ထိန်ꩻတီဖျင်ဆင်စရိပ်ဖုံႏ မဉ်ႏတွက်စုခြွဉ်းနဝ်ꩻ တဆွိုင်ꩻယို လို့ပိဉ် $ ၉၂၉ မီလီယံ နဝ်ꩻသွူ။<ref name=Gao/> ကွပ်ထဲ့သင်ꩻစရိပ်လို့အာငါႏတဲင် အမေႏရိကန်ႏဖုံႏ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏယို ကွန်ဂရက်ကို အဝ်ႏဒေါ့ꩻရီလို့ဝင်ꩻသွူ။ ၂၀၁၈ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ အမေရိကန်ႏတလီꩻစခန်ꩻနဝ်ꩻ ကထေင်းထမ်ႏဒါႏတာႏဝွန်ႏ ဘီ-၂ နမ်းထိုꩻမားသင်္ဘောꩻကွင်ႏဖြေ့ꩻလီဗုံးအဝ်ႏအဆွိုင်ꩻ ၂၀ တဲင် ဗꩻတွိုႏ ၂၀၃၂ အီႏထေင်းထမ်ႏစွူစွူဒျာႏတာႏဝွန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ဘီ-၂ တလီꩻကွင်ႏအထိုပေနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ၅၀၀၀၀နဝ်ꩻ ‌ေသာ့ꩻတဝ်းနမ်းမန်ꩻ မဲင်ႏ ၆၉၀၀ အကို အဗာႏဆာဒါႏသွူ။ မဉ်ႏထဲမ်နမ်းမန်ꩻနဝ်ꩻ ဝါးနွောင်ႏအမဲင်ႏပေါင်ႏ ၁၂၀၀၀သွူ။ မူလကထွာဒါႏ နယူကလိယားဖြေ့ꩻလီဗုံးရေႏရွယ်ႏနဝ်ꩻစားလဲ့ တလီꩻကွင်ႏတွိုက်ꩻခအီအတာႏ ,၁၉၉၉ ဗာႏအကို ကိုဆိုဗိုနဝ်ꩻ စဲ့ꩻပွယ်ꩻယို တွိုက်ꩻခꩻသွုံꩻလွေꩻသွူ။ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ အာဖ္ဖကန်နစတန်၊ အီရတ်နှင့် လစ်ဗျားခမ်းထီဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏထေင်းထမ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} 72rmu9nfl4v9fee8w6p9g2kmmd4e0qb 31736 31733 2025-07-09T00:19:15Z ဗန်ကှိုန် 25 31736 wikitext text/x-wiki {|{{Infobox aircraft |name= B-2 Spirit |image= File:B-2 Spirit (cropped).jpg |image_border = yes |caption= A U.S. Air Force B-2 Spirit flying over the Pacific Ocean in May 2006 }}{{Infobox aircraft type |type= [[:en:stealth aircraft|Stealth]] [[:en:Strategic bomber|strategic]] heavy bomber |national origin= အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏ |manufacturer= Northrop Corporation <br/>Northrop Grumman |first flight= {{Start date and age|1989|07|17|df=yes}} |introduced = 1 January 1997 |produced= 1987–2000 |primary user= အမေရိကန်ႏတလီꩻစခန်ꩻ |more users= |number built= 21<ref name=Nat_Museum_B-2_factsheet1>[http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2757 "Northrop B-2A Spirit fact sheet."] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080228171308/http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2757 |date=28 February 2008}} ''National Museum of the United States Air Force''. Retrieved: 13 September 2009.</ref><ref name=USAF_Almanac>Mehuron, Tamar A., Assoc. Editor. [http://www.airforce-magazine.com/MagazineArchive/Magazine%20Documents/2009/May%202009/0509facts_fig.pdf "2009 USAF Almanac, Fact and Figures."] ''Air Force Magazine'', May 2009. Retrieved: 13 September 2009.</ref> |status= In service |program cost= US$44.75&nbsp;billion (through 2004)<ref name=Gao/> |unit cost=*$737&nbsp;million (1997 approx. flyaway cost),<ref name=Gao/> *$2.1B average cost<ref name=Gao/> |developed from= |variants with their own articles= }} |} '''ဘီ-၂ နမ်းထိုꩻမားဖြေ့ꩻလီဗုံးသင်္ဘောꩻကွင်ႏ'''နဝ်ꩻ [[အမေရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏ]]ထွာဒျာႏအယံသွတ်ꩻအနယ်ꩻဗျူဟာ ဖြေ့ꩻလီဗုံးနဝ်ꩻသွူ။ ကဒွုန်ထပ်ထွိုင်ဒါႏခင်ႏလမ်းတွမ်ႏတလီꩻကွင်ႏခꩻတွော့ꩻ ဖေႏကဖြွဉ်အီအတာႏ ရေဒါဆွမ်ꩻနွောင်ꩻအာႏကပါဒါႏ စတဲလ့်အနယ်ꩻပညာႏ အမာꩻထွုတ်သေꩻခါꩻပွုံႏစံႏနဝ်ꩻသွူ။ စူခွုမ်တနတ်ရိုꩻရိုꩻအလင်နဝ်ꩻ တယ်ႏထွင်ႏနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နျူကလီးယားနဝ်ꩻသွူ။ကေားဝါးသားအဝ်ႏပါဝင်နီတဲင် အထွူႏပိဉ်ပေါင် ၅၀၀(၂၃၀ကီလလိုဂရမ်) [[:en:Joint Direct Attack Munition|JDAM]] GPS ကထိန်ꩻတီꩻဗုံႏအစွိုးအမျိုꩻအဖြုံႏ ၈၀ တားလဲ့ ပေါင် ၂,၄၀၀ (၁,၁၀၀ကီလိုဂရမ်) ကထွူးဒါႏ B83 နယူကလီးယားဗုံး ၁၆ ဖြုံႏယို ‌ေတားဒင်ႏ‌ေနွာင်ꩻသွူ။ ဘီ-၂ တလီꩻကွင်ႏနဝ်ꩻ နမ်းထိုꩻမားတလီꩻကွင်ႏအစွိုးအမျိုꩻအကို အတန်သွတ်ꩻ အဝ်ႏဟံႏလောင်းဝေဟင်နဝ်ꩻမꩻ [[:en:Standoff missile|standoff weapon]] အတေားဒင်ႏနွောင်ꩻဒုံးကွင်ႏ သင်္ဘောꩻကွင်ႏတဆွိုင်ꩻဒျာႏသွူ။ ဘီ-၂ သင်္ဘောꩻကွင်ႏတဆွိုင်ꩻ ကထဲ့သင်ꩻဒါႏစရိပ်နဝ်ꩻ ၁၉၉၇ဗာႏ အမေႏရိကန်ႏဒေါလာ အဝ်ႏစွဉ်ႏ ၇၃၇ မီလီယံ<ref name=Gao>[https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/GAOREPORTS-NSIAD-97-181/pdf/GAOREPORTS-NSIAD-97-181.pdf "B-2 Bomber: Cost and Operational Issues Letter Report, GAO/NSIAD-97-181."] ''United States General Accounting Office'' (GAO), 14 August 1997. Retrieved: 13 December 2018.</ref> ဆော့ဖ်ဝဲလ်အစွဲးအကမ်း၊ ထိန်ꩻတီဖျင်ဆင်စရိပ်ဖုံႏ မဉ်ႏတွက်စုခြွဉ်းနဝ်ꩻ တဆွိုင်ꩻယို လို့ပိဉ် $ ၉၂၉ မီလီယံ နဝ်ꩻသွူ။<ref name=Gao/> ကွပ်ထဲ့သင်ꩻစရိပ်လို့အာငါႏတဲင် အမေႏရိကန်ႏဖုံႏ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏယို ကွန်ဂရက်ကို အဝ်ႏဒေါ့ꩻရီလို့ဝင်ꩻသွူ။ ၂၀၁၈ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ အမေရိကန်ႏတလီꩻစခန်ꩻနဝ်ꩻ ကထေင်းထမ်ႏဒါႏတာႏဝွန်ႏ ဘီ-၂ နမ်းထိုꩻမားသင်္ဘောꩻကွင်ႏဖြေ့ꩻလီဗုံးအဝ်ႏအဆွိုင်ꩻ ၂၀ တဲင် ဗꩻတွိုႏ ၂၀၃၂ အီႏထေင်းထမ်ႏစွူစွူဒျာႏတာႏဝွန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ဘီ-၂ တလီꩻကွင်ႏအထိုပေနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ၅၀၀၀၀နဝ်ꩻ ‌ေသာ့ꩻတဝ်းနမ်းမန်ꩻ မဲင်ႏ ၆၉၀၀ အကို အဗာႏဆာဒါႏသွူ။ မဉ်ႏထဲမ်နမ်းမန်ꩻနဝ်ꩻ ဝါးနွောင်ႏအမဲင်ႏပေါင်ႏ ၁၂၀၀၀သွူ။ မူလကထွာဒါႏ နယူကလိယားဖြေ့ꩻလီဗုံးရေႏရွယ်ႏနဝ်ꩻစားလဲ့ တလီꩻကွင်ႏတွိုက်ꩻခအီအတာႏ ,၁၉၉၉ ဗာႏအကို ကိုဆိုဗိုနဝ်ꩻ စဲ့ꩻပွယ်ꩻယို တွိုက်ꩻခꩻသွုံꩻလွေꩻသွူ။ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ အာဖ္ဖကန်နစတန်၊ အီရတ်နှင့် လစ်ဗျားခမ်းထီဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏထေင်းထမ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} fnu8yp79ltqc9zoh35tuugthjvgs8md 31737 31736 2025-07-09T00:23:11Z ဗန်ကှိုန် 25 31737 wikitext text/x-wiki {|{{Infobox aircraft begin |name= B-2 Spirit |image= File:B-2 Spirit (cropped).jpg |image_border = yes |caption= A U.S. Air Force B-2 Spirit flying over the Pacific Ocean in May 2006 }}{{Infobox aircraft type |type= [[:en:stealth aircraft|Stealth]] [[:en:Strategic bomber|strategic]] heavy bomber |national origin= အမေႏရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏ |manufacturer= Northrop Corporation <br/>Northrop Grumman |first flight= {{Start date and age|1989|07|17|df=yes}} |introduced = 1 January 1997 |produced= 1987–2000 |primary user= အမေရိကန်ႏတလီꩻစခန်ꩻ |more users= |number built= 21<ref name=Nat_Museum_B-2_factsheet1>[http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2757 "Northrop B-2A Spirit fact sheet."] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080228171308/http://www.nationalmuseum.af.mil/factsheets/factsheet.asp?id=2757 |date=28 February 2008}} ''National Museum of the United States Air Force''. Retrieved: 13 September 2009.</ref><ref name=USAF_Almanac>Mehuron, Tamar A., Assoc. Editor. [http://www.airforce-magazine.com/MagazineArchive/Magazine%20Documents/2009/May%202009/0509facts_fig.pdf "2009 USAF Almanac, Fact and Figures."] ''Air Force Magazine'', May 2009. Retrieved: 13 September 2009.</ref> |status= In service |program cost= US$44.75&nbsp;billion (through 2004)<ref name=Gao/> |unit cost=*$737&nbsp;million (1997 approx. flyaway cost),<ref name=Gao/> *$2.1B average cost<ref name=Gao/> |developed from= |variants with their own articles= }} |} '''ဘီ-၂ နမ်းထိုꩻမားဖြေ့ꩻလီဗုံးသင်္ဘောꩻကွင်ႏ'''နဝ်ꩻ [[အမေရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏ]]ထွာဒျာႏအယံသွတ်ꩻအနယ်ꩻဗျူဟာ ဖြေ့ꩻလီဗုံးနဝ်ꩻသွူ။ ကဒွုန်ထပ်ထွိုင်ဒါႏခင်ႏလမ်းတွမ်ႏတလီꩻကွင်ႏခꩻတွော့ꩻ ဖေႏကဖြွဉ်အီအတာႏ ရေဒါဆွမ်ꩻနွောင်ꩻအာႏကပါဒါႏ စတဲလ့်အနယ်ꩻပညာႏ အမာꩻထွုတ်သေꩻခါꩻပွုံႏစံႏနဝ်ꩻသွူ။ စူခွုမ်တနတ်ရိုꩻရိုꩻအလင်နဝ်ꩻ တယ်ႏထွင်ႏနွောင်ꩻစွဉ်ႏ နျူကလီးယားနဝ်ꩻသွူ။ကေားဝါးသားအဝ်ႏပါဝင်နီတဲင် အထွူႏပိဉ်ပေါင် ၅၀၀(၂၃၀ကီလလိုဂရမ်) [[:en:Joint Direct Attack Munition|JDAM]] GPS ကထိန်ꩻတီꩻဗုံႏအစွိုးအမျိုꩻအဖြုံႏ ၈၀ တားလဲ့ ပေါင် ၂,၄၀၀ (၁,၁၀၀ကီလိုဂရမ်) ကထွူးဒါႏ B83 နယူကလီးယားဗုံး ၁၆ ဖြုံႏယို ‌ေတားဒင်ႏ‌ေနွာင်ꩻသွူ။ ဘီ-၂ တလီꩻကွင်ႏနဝ်ꩻ နမ်းထိုꩻမားတလီꩻကွင်ႏအစွိုးအမျိုꩻအကို အတန်သွတ်ꩻ အဝ်ႏဟံႏလောင်းဝေဟင်နဝ်ꩻမꩻ [[:en:Standoff missile|standoff weapon]] အတေားဒင်ႏနွောင်ꩻဒုံးကွင်ႏ သင်္ဘောꩻကွင်ႏတဆွိုင်ꩻဒျာႏသွူ။ ဘီ-၂ သင်္ဘောꩻကွင်ႏတဆွိုင်ꩻ ကထဲ့သင်ꩻဒါႏစရိပ်နဝ်ꩻ ၁၉၉၇ဗာႏ အမေႏရိကန်ႏဒေါလာ အဝ်ႏစွဉ်ႏ ၇၃၇ မီလီယံ<ref name=Gao>[https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/GAOREPORTS-NSIAD-97-181/pdf/GAOREPORTS-NSIAD-97-181.pdf "B-2 Bomber: Cost and Operational Issues Letter Report, GAO/NSIAD-97-181."] ''United States General Accounting Office'' (GAO), 14 August 1997. Retrieved: 13 December 2018.</ref> ဆော့ဖ်ဝဲလ်အစွဲးအကမ်း၊ ထိန်ꩻတီဖျင်ဆင်စရိပ်ဖုံႏ မဉ်ႏတွက်စုခြွဉ်းနဝ်ꩻ တဆွိုင်ꩻယို လို့ပိဉ် $ ၉၂၉ မီလီယံ နဝ်ꩻသွူ။<ref name=Gao/> ကွပ်ထဲ့သင်ꩻစရိပ်လို့အာငါႏတဲင် အမေႏရိကန်ႏဖုံႏ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏယို ကွန်ဂရက်ကို အဝ်ႏဒေါ့ꩻရီလို့ဝင်ꩻသွူ။ ၂၀၁၈ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ အမေရိကန်ႏတလီꩻစခန်ꩻနဝ်ꩻ ကထေင်းထမ်ႏဒါႏတာႏဝွန်ႏ ဘီ-၂ နမ်းထိုꩻမားသင်္ဘောꩻကွင်ႏဖြေ့ꩻလီဗုံးအဝ်ႏအဆွိုင်ꩻ ၂၀ တဲင် ဗꩻတွိုႏ ၂၀၃၂ အီႏထေင်းထမ်ႏစွူစွူဒျာႏတာႏဝွန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ဘီ-၂ တလီꩻကွင်ႏအထိုပေနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ၅၀၀၀၀နဝ်ꩻ ‌ေသာ့ꩻတဝ်းနမ်းမန်ꩻ မဲင်ႏ ၆၉၀၀ အကို အဗာႏဆာဒါႏသွူ။ မဉ်ႏထဲမ်နမ်းမန်ꩻနဝ်ꩻ ဝါးနွောင်ႏအမဲင်ႏပေါင်ႏ ၁၂၀၀၀သွူ။ မူလကထွာဒါႏ နယူကလိယားဖြေ့ꩻလီဗုံးရေႏရွယ်ႏနဝ်ꩻစားလဲ့ တလီꩻကွင်ႏတွိုက်ꩻခအီအတာႏ ,၁၉၉၉ ဗာႏအကို ကိုဆိုဗိုနဝ်ꩻ စဲ့ꩻပွယ်ꩻယို တွိုက်ꩻခꩻသွုံꩻလွေꩻသွူ။ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ အာဖ္ဖကန်နစတန်၊ အီရတ်နှင့် လစ်ဗျားခမ်းထီဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏထေင်းထမ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} 0i67i5gf63mmk9fau5nx1uel533vba7 0 8564 31724 2025-07-08T14:16:24Z Kuhn Htun Lwin 1330 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{{Infobox beverage | name = အနွိုးသဲင် <br />Black tea | image = Cup of black tea.JPG | caption = A cup of black tea | type = [[နိန်း]] | abv = | proof = | manufacturer = | distributor = | origin = [[ခယ်ႏခမ်း]] | introduced = | discontinued = | colour = အတနျာႏ | flavour = | ingre..." 31724 wikitext text/x-wiki {{Infobox beverage | name = အနွိုးသဲင် <br />Black tea | image = Cup of black tea.JPG | caption = A cup of black tea | type = [[နိန်း]] | abv = | proof = | manufacturer = | distributor = | origin = [[ခယ်ႏခမ်း]] | introduced = | discontinued = | colour = အတနျာႏ | flavour = | ingredients = နိန်းစော့ꩻလာႏ | variants = | related = [[နိန်း]] | website = | region = [[အာရှအခဝ်ဆꩻငါဖဲ့]] }} {{infobox Chinese |t=紅茶 |s=红茶 |l=Red tea |p=hóngchá |mi={{IPAc-cmn|h|ong|2|.|ch|a|2}} |j=hung⁴-caa⁴ |y=hùhng-chàh |ci={{IPAc-yue|h|ung|4|.|c|aa|4}} |tl=âng-tê }} [[File:Agriculture---Tea.jpg|thumb|right|အင်ဒိုနီးရှား၊ ဂျာဗားကိုကအဝ်ႏဒါႏ နိန်းဆို့ꩻခြံ ]] '''အနွိုးသဲင်''' (တားလဲ့) '''အနွိုးသဲင်ထီ'' ({{lang-en|black tea}})နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏနိန်းထီအစွိုးအမျိုꩻတဗာႏဒျာႏတဲင် အူးလုံနိန်းထီ၊ အတသီးအရောင်ႏ၊ နိန်းအဗွာရောင်ႏ၊ အောက်သီဂျင်မာꩻခါꩻအဓာတ်အလွိုကယ်ဒျာႏ နိန်းသွမ်ႏချိုထီတဲင် ထွာဒျာႏအဖျောႏတမျိုꩻခေါခေါဒျာႏသွူ။ (အနွိုးနိန်းထီ (milk tea) တွမ်ႏအလင်နဝ်ꩻ ရော်ꩻဝင်ꩻတအဝ်ႏတဝ်း ) ထွာဒျာႏအင်္ဂလိပ်ဘာႏသာႏနေးနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဒျာႏ နိန်းစော့ꩻလာႏအဖြေင်းနဝ်ꩻစားသွူ။ (black tea) နိန်းထီယိုစားနဝ်ꩻ အရသာႏသန်ကယ်ꩻဒျာႏ အလင်ဖုံႏသွူ။ ယေဘုယျအနေႏ ကမ္ဘာႏလောင်း နိန်းထီကျမ်ꩻကအဝ်ႏဒါႏငတ်းစွိုးမျိုꩻနဝ်ꩻ မာꩻဒျာႏတွမ်ႏအမွူးလောင်းကလꩻဒါႏ နိန်းစော့ꩻလာႏဖုံႏသွူ။ (Camellia sinensis; common name- tea plant) ။ ကသွုံꩻရောင်ဒါႏအစွိုးနီမျိုꩻနဝ်ꩻ အဓိကခ်ေႏနိန်းအလာႏပေႏ (''C. sinensis'' var. ''sinensis'') ယို အလင်ဖုံႏကအီႏမာꩻနိန်းထီကျမ်ꩻတာႏ အသွုံꩻအာနဝ်ꩻစားထွူတဲင် အ အာသံနိန်းမွူး (''C. sinensis'' var. ''assamica'') ယို နိန်းထီကျမ်ꩻပွုံႏစံႏနဝ်ꩻအတာႏ သွုံꩻအွꩻစွယ်ꩻလွေꩻ ခေတ်အဆွိုက်ဆွိုက်နဝ်ꩻသွူ။ ကွဲတွော့ တွမ်ႏ အာသံနိန်းစော့ꩻလာႏတဲင် [[နိန်းလာႏသွမ်ႏ]]၊ နိန်းထီအဗွာရောင်ႏယိုလဲ့ တညတဝ်းခိန်ႏခါႏလဲ့ အဝ်ႏမာꩻဒွိုန်းကသွူ။ နိန်းစော့ꩻလာႏချိုထီယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏခယ်ႏခမ်းပေါႏလွဉ်ရီးဝင်ꩻဒျာႏသွူ။ <ref name=TSOT>{{cite book | last1=Heiss | first1=Mary Lou | last2=Heiss | first2=Robert | year=2011 | url=https://books.google.com/books?id=gxCBfNmnvFEC&pg=PT31 | title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide | publisher=Potter | isbn=978-1607741725}}</ref> အွဉ်ႏသဲင်အီနိန်းစော့ꩻလာႏ ယံဟဝ်ငါႏအနယ်ꩻစနစ်မဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ဓာတ်ပွာꩻအရောင်ႏကထွာဒါႏ အတနျာႏရောင်ႏယို နုဲင်းခယ်ႏငဝ်းနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻရောင်လွꩻ နိန်းထီတနျာႏနဝ်ꩻသွူ။ (紅茶) <ref name=TSOT /> [[File:Black Tea from Kerala IMG 20200924 201237.jpg|thumb|right|နိန်းထီကျမ်ꩻယို တွမ်ႏအလွီးဟွမ်တမျိုꩻတဲင် ]] နိန်းသွမ်ႏချို အလွီး၊အရသာႏနဝ်ꩻ ခံႏပေႏတနေင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် နိန်းဖြေင်းနဝ်ꩻ နေင်ႏယဟန်ႏနဝ်ꩻ အလွီးအရသာႏ တကုဲင်ထိုꩻတဝ်းသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမ နိန်းအစွိုးအမျိုꩻယိုနဝ်ꩻ ဖြေꩻစာကွန်ႏအနေႏတဲင် အဝ်ႏညစွဉ်ႏနေင်ႏပေါင်ꩻဆွာꩻတန်သွူ။ မွန်ဂိုလီးယား၊ တိဘက်၊ ဆိုက်ဘေးရီးယားသီးနဝ်ꩻ ၁၉ ရျာႏဗူႏရပ်နဝ်ꩻ နိန်းဖြေင်းယို တွမ်ႏဖိသပ်အတွတ်ꩻပွုံႏစံတဲင် မာꩻစမ်ꩻဒါႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ရွဉ်တောင်ꩻရေꩻတဗာႏအနေႏတဲင်တွော့ꩻ သွုံꩻစမ်ႏလွေꩻနဝ်ꩻစားသွူ။ <ref>{{cite journal |last=Bressett |first=Ken |title=Tea Money of China |journal=International Primitive Money Society Newsletter |issue=44, August 2001}}</ref> 271ccbf6t7a4r5fki4es0pba5t36wu0 31740 31724 2025-07-09T00:36:26Z ဗန်ကှိုန် 25 31740 wikitext text/x-wiki {{Infobox beverage | name = အနွိုးသဲင် <br />Black tea | image = Cup of black tea.JPG | caption = A cup of black tea | type = [[နိန်း]] | abv = | proof = | manufacturer = | distributor = | origin = [[ခယ်ႏခမ်း]] | introduced = | discontinued = | colour = အတနျာႏ | flavour = | ingredients = နိန်းစော့ꩻလာႏ | variants = | related = [[နိန်း]] | website = | region = [[အာရှအခဝ်ဆꩻငါဖဲ့]] }} {{infobox Chinese |t=紅茶 |s=红茶 |l=Red tea |p=hóngchá |mi={{IPAc-cmn|h|ong|2|.|ch|a|2}} |j=hung⁴-caa⁴ |y=hùhng-chàh |ci={{IPAc-yue|h|ung|4|.|c|aa|4}} |tl=âng-tê }} [[File:Agriculture---Tea.jpg|thumb|right|အင်ဒိုနီးရှား၊ ဂျာဗားကိုကအဝ်ႏဒါႏ နိန်းဆို့ꩻခြံ ]] '''အနွိုးသဲင်''' (တားလဲ့) '''အနွိုးသဲင်ထီ'' ({{lang-en|black tea}})နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏနိန်းထီအစွိုးအမျိုꩻတဗာႏဒျာႏတဲင် အူးလုံနိန်းထီ၊ အတသီးအရောင်ႏ၊ နိန်းအဗွာရောင်ႏ၊ အောက်သီဂျင်မာꩻခါꩻအဓာတ်အလွိုကယ်ဒျာႏ နိန်းသွမ်ႏချိုထီတဲင် ထွာဒျာႏအဖျောႏတမျိုꩻခေါခေါဒျာႏသွူ။ (အနွိုးနိန်းထီ (milk tea) တွမ်ႏအလင်နဝ်ꩻ ရော်ꩻဝင်ꩻတအဝ်ႏတဝ်း ) ထွာဒျာႏအင်္ဂလိပ်ဘာႏသာႏနေးနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဒျာႏ နိန်းစော့ꩻလာႏအဖြေင်းနဝ်ꩻစားသွူ။ (black tea) နိန်းထီယိုစားနဝ်ꩻ အရသာႏသန်ကယ်ꩻဒျာႏ အလင်ဖုံႏသွူ။ ယေဘုယျအနေႏ ကမ္ဘာႏလောင်း နိန်းထီကျမ်ꩻကအဝ်ႏဒါႏငတ်းစွိုးမျိုꩻနဝ်ꩻ မာꩻဒျာႏတွမ်ႏအမွူးလောင်းကလꩻဒါႏ နိန်းစော့ꩻလာႏဖုံႏသွူ။ (Camellia sinensis; common name- tea plant) ။ ကသွုံꩻရောင်ဒါႏအစွိုးနီမျိုꩻနဝ်ꩻ အဓိကခ်ေႏနိန်းအလာႏပေႏ (''C. sinensis'' var. ''sinensis'') ယို အလင်ဖုံႏကအီႏမာꩻနိန်းထီကျမ်ꩻတာႏ အသွုံꩻအာနဝ်ꩻစားထွူတဲင် အ အာသံနိန်းမွူး (''C. sinensis'' var. ''assamica'') ယို နိန်းထီကျမ်ꩻပွုံႏစံႏနဝ်ꩻအတာႏ သွုံꩻအွꩻစွယ်ꩻလွေꩻ ခေတ်အဆွိုက်ဆွိုက်နဝ်ꩻသွူ။ ကွဲတွော့ တွမ်ႏ အာသံနိန်းစော့ꩻလာႏတဲင် [[နိန်းလာႏသွမ်ႏ]]၊ နိန်းထီအဗွာရောင်ႏယိုလဲ့ တညတဝ်းခိန်ႏခါႏလဲ့ အဝ်ႏမာꩻဒွိုန်းကသွူ။ နိန်းစော့ꩻလာႏချိုထီယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏခယ်ႏခမ်းပေါႏလွဉ်ရီးဝင်ꩻဒျာႏသွူ။ <ref name=TSOT>{{cite book | last1=Heiss | first1=Mary Lou | last2=Heiss | first2=Robert | year=2011 | url=https://books.google.com/books?id=gxCBfNmnvFEC&pg=PT31 | title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide | publisher=Potter | isbn=978-1607741725}}</ref> အွဉ်ႏသဲင်အီနိန်းစော့ꩻလာႏ ယံဟဝ်ငါႏအနယ်ꩻစနစ်မဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ဓာတ်ပွာꩻအရောင်ႏကထွာဒါႏ အတနျာႏရောင်ႏယို နုဲင်းခယ်ႏငဝ်းနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻရောင်လွꩻ နိန်းထီတနျာႏနဝ်ꩻသွူ။ (紅茶) <ref name=TSOT /> [[File:Black Tea from Kerala IMG 20200924 201237.jpg|thumb|right|နိန်းထီကျမ်ꩻယို တွမ်ႏအလွီးဟွမ်တမျိုꩻတဲင် ]] နိန်းသွမ်ႏချို အလွီး၊အရသာႏနဝ်ꩻ ခံႏပေႏတနေင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် နိန်းဖြေင်းနဝ်ꩻ နေင်ႏယဟန်ႏနဝ်ꩻ အလွီးအရသာႏ တကုဲင်ထိုꩻတဝ်းသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမ နိန်းအစွိုးအမျိုꩻယိုနဝ်ꩻ ဖြေꩻစာကွန်ႏအနေႏတဲင် အဝ်ႏညစွဉ်ႏနေင်ႏပေါင်ꩻဆွာꩻတန်သွူ။ မွန်ဂိုလီးယား၊ တိဘက်၊ ဆိုက်ဘေးရီးယားသီးနဝ်ꩻ ၁၉ ရျာႏဗူႏရပ်နဝ်ꩻ နိန်းဖြေင်းယို တွမ်ႏဖိသပ်အတွတ်ꩻပွုံႏစံတဲင် မာꩻစမ်ꩻဒါႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ရွဉ်တောင်ꩻရေꩻတဗာႏအနေႏတဲင်တွော့ꩻ သွုံꩻစမ်ႏလွေꩻနဝ်ꩻစားသွူ။ <ref>{{cite journal |last=Bressett |first=Ken |title=Tea Money of China |journal=International Primitive Money Society Newsletter |issue=44, August 2001}}</ref> ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} 55rp5snic5bfte49lmhi2shvams6p9i 31764 31740 2025-07-09T06:49:23Z Khun Kt 19 31764 wikitext text/x-wiki {{Infobox beverage | name = အနွိုးသဲင် <br />Black tea | image = Cup of black tea.JPG | caption = A cup of black tea | type = [[နိန်း]] | abv = | proof = | manufacturer = | distributor = | origin = [[ခယ်ႏခမ်း]] | introduced = | discontinued = | colour = အတနျာႏ | flavour = | ingredients = နိန်းစော့ꩻလာႏ | variants = | related = [[နိန်း]] | website = | region = [[အာရှအခဝ်ဆꩻငါဖဲ့]] }} {{infobox Chinese |t=紅茶 |s=红茶 |l=Red tea |p=hóngchá |mi={{IPAc-cmn|h|ong|2|.|ch|a|2}} |j=hung⁴-caa⁴ |y=hùhng-chàh |ci={{IPAc-yue|h|ung|4|.|c|aa|4}} |tl=âng-tê }} [[File:Agriculture---Tea.jpg|thumb|right|အင်ဒိုနီးရှား၊ ဂျာဗားကိုကအဝ်ႏဒါႏ နိန်းဆို့ꩻခြံ ]] '''အနွိုးသဲင်''' (တားလဲ့) '''အနွိုးသဲင်ထီ''' ({{lang-en|Black tea}})နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ[[နိန်းထီ]]အစွိုးအမျိုꩻတဗာႏဒျာႏတဲင် [[အူးလုံနိန်းထီ]]၊ အတသီးအရောင်ႏ၊ နိန်းအဗွာရောင်ႏ၊ အောက်သီဂျင်မာꩻခါꩻအဓာတ်အလွိုကယ်ဒျာႏ [[နိန်းသွမ်ႏချိုထီ]]တဲင် ထွာဒျာႏအဖျောႏတမျိုꩻခေါခေါဒျာႏသွူ။ ([[အနွိုးနိန်းထီ]] (milk tea) တွမ်ႏအလင်နဝ်ꩻ ရော်ꩻဝင်ꩻတအဝ်ႏတဝ်း ) ထွာဒျာႏအင်္ဂလိပ်ဘာႏသာႏနေးနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဒျာႏ နိန်းစော့ꩻလာႏအဖြေင်း(black tea)နဝ်ꩻစားသွူ။ [[နိန်းထီ]]ယိုစားနဝ်ꩻ အရသာႏသန်ကယ်ꩻဒျာႏ အလင်ဖုံႏသွူ။ ယေဘုယျအနေႏ ကမ္ဘာႏလောင်း နိန်းထီကျမ်ꩻကအဝ်ႏဒါႏငတ်ꩻစွိုးမျိုꩻနဝ်ꩻ မာꩻဒျာႏတွမ်ႏအမွူးလောင်းကလꩻဒါႏ [[နိန်းစော့ꩻ]]လာႏဖုံႏသွူ။ (Camellia sinensis; common name- tea plant)။ ကသွုံꩻရောင်ဒါႏအစွိုးနီမျိုꩻနဝ်ꩻ အဓိကခ်ေႏနိန်းအလာႏပေႏ (''C. sinensis'' var. ''sinensis'') ယို အလင်ဖုံႏကအီႏမာꩻနိန်းထီကျမ်ꩻတာႏ အသွုံꩻအာနဝ်ꩻစားထွူတဲင် အ အာသံနိန်းမွူး (''C. sinensis'' var. ''assamica'') ယို နိန်းထီကျမ်ꩻပွုံႏစံႏနဝ်ꩻအတာႏ သွုံꩻအွꩻစွယ်ꩻလွေꩻ ခေတ်အဆွိုက်ဆွိုက်နဝ်ꩻသွူ။ ကွဲတွော့ တွမ်ႏ အာသံနိန်းစော့ꩻလာႏတဲင် [[နိန်းလာႏသွမ်ႏ]]၊ နိန်းထီအဗွာရောင်ႏယိုလဲ့ တညတဝ်းခိန်ႏခါႏလဲ့ အဝ်ႏမာꩻဒွိုန်းကသွူ။ နိန်းစော့ꩻလာႏချိုထီယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏ[[ခယ်ႏခမ်း]]ပေါႏလွဉ်ရီးဝင်ꩻဒျာႏသွူ။ <ref name=TSOT>{{cite book | last1=Heiss | first1=Mary Lou | last2=Heiss | first2=Robert | year=2011 | url=https://books.google.com/books?id=gxCBfNmnvFEC&pg=PT31 | title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide | publisher=Potter | isbn=978-1607741725}}</ref> အွဉ်ႏသဲင်အီနိန်းစော့ꩻလာႏ ယံဟဝ်ငါႏအနယ်ꩻစနစ်မဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ဓာတ်ပွာꩻအရောင်ႏကထွာဒါႏ အတနျာႏရောင်ႏယို နုဲင်းခယ်ႏငဝ်းနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻရောင်လွꩻ နိန်းထီတနျာႏနဝ်ꩻသွူ။ (紅茶) <ref name=TSOT /> [[File:Black Tea from Kerala IMG 20200924 201237.jpg|thumb|right|နိန်းထီကျမ်ꩻယို တွမ်ႏအလွီးဟွမ်တမျိုꩻတဲင် ]] နိန်းသွမ်ႏချို အလွီး၊အရသာႏနဝ်ꩻ ခံႏပေႏတနေင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် နိန်းဖြေင်းနဝ်ꩻ နေင်ႏယဟန်ႏနဝ်ꩻ အလွီးအရသာႏ တကုဲင်ထိုꩻတဝ်းသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမ နိန်းအစွိုးအမျိုꩻယိုနဝ်ꩻ ဖြေꩻစာကွန်ႏအနေႏတဲင် အဝ်ႏညစွဉ်ႏနေင်ႏပေါင်ꩻဆွာꩻတန်သွူ။ မွန်ဂိုလီးယား၊ တိဘက်၊ ဆိုက်ဘေးရီးယားသီးနဝ်ꩻ ၁၉ ရျာႏဗူႏရပ်နဝ်ꩻ နိန်းဖြေင်းယို တွမ်ႏဖိသပ်အတွတ်ꩻပွုံႏစံတဲင် မာꩻစမ်ꩻဒါႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ရွဉ်တောင်ꩻရေꩻတဗာႏအနေႏတဲင်တွော့ꩻ သွုံꩻစမ်ႏလွေꩻနဝ်ꩻစားသွူ။<ref>{{cite journal |last=Bressett |first=Ken |title=Tea Money of China |journal=International Primitive Money Society Newsletter |issue=44, August 2001}}</ref> ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} bg4r2owsc6l7tqzauxyuobovr35hfy2 31766 31764 2025-07-09T06:54:50Z Khun Kt 19 /* အာႏကွိုꩻ */ 31766 wikitext text/x-wiki {{Infobox beverage | name = အနွိုးသဲင် <br />Black tea | image = Cup of black tea.JPG | caption = A cup of black tea | type = [[နိန်း]] | abv = | proof = | manufacturer = | distributor = | origin = [[ခယ်ႏခမ်း]] | introduced = | discontinued = | colour = အတနျာႏ | flavour = | ingredients = နိန်းစော့ꩻလာႏ | variants = | related = [[နိန်း]] | website = | region = [[အာရှအခဝ်ဆꩻငါဖဲ့]] }} {{infobox Chinese |t=紅茶 |s=红茶 |l=Red tea |p=hóngchá |mi={{IPAc-cmn|h|ong|2|.|ch|a|2}} |j=hung⁴-caa⁴ |y=hùhng-chàh |ci={{IPAc-yue|h|ung|4|.|c|aa|4}} |tl=âng-tê }} [[File:Agriculture---Tea.jpg|thumb|right|အင်ဒိုနီးရှား၊ ဂျာဗားကိုကအဝ်ႏဒါႏ နိန်းဆို့ꩻခြံ ]] '''အနွိုးသဲင်''' (တားလဲ့) '''အနွိုးသဲင်ထီ''' ({{lang-en|Black tea}})နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ[[နိန်းထီ]]အစွိုးအမျိုꩻတဗာႏဒျာႏတဲင် [[အူးလုံနိန်းထီ]]၊ အတသီးအရောင်ႏ၊ နိန်းအဗွာရောင်ႏ၊ အောက်သီဂျင်မာꩻခါꩻအဓာတ်အလွိုကယ်ဒျာႏ [[နိန်းသွမ်ႏချိုထီ]]တဲင် ထွာဒျာႏအဖျောႏတမျိုꩻခေါခေါဒျာႏသွူ။ ([[အနွိုးနိန်းထီ]] (milk tea) တွမ်ႏအလင်နဝ်ꩻ ရော်ꩻဝင်ꩻတအဝ်ႏတဝ်း ) ထွာဒျာႏအင်္ဂလိပ်ဘာႏသာႏနေးနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဒျာႏ နိန်းစော့ꩻလာႏအဖြေင်း(black tea)နဝ်ꩻစားသွူ။ [[နိန်းထီ]]ယိုစားနဝ်ꩻ အရသာႏသန်ကယ်ꩻဒျာႏ အလင်ဖုံႏသွူ။ ယေဘုယျအနေႏ ကမ္ဘာႏလောင်း နိန်းထီကျမ်ꩻကအဝ်ႏဒါႏငတ်ꩻစွိုးမျိုꩻနဝ်ꩻ မာꩻဒျာႏတွမ်ႏအမွူးလောင်းကလꩻဒါႏ [[နိန်းစော့ꩻ]]လာႏဖုံႏသွူ။ (Camellia sinensis; common name- tea plant)။ ကသွုံꩻရောင်ဒါႏအစွိုးနီမျိုꩻနဝ်ꩻ အဓိကခ်ေႏနိန်းအလာႏပေႏ (''C. sinensis'' var. ''sinensis'') ယို အလင်ဖုံႏကအီႏမာꩻနိန်းထီကျမ်ꩻတာႏ အသွုံꩻအာနဝ်ꩻစားထွူတဲင် အ အာသံနိန်းမွူး (''C. sinensis'' var. ''assamica'') ယို နိန်းထီကျမ်ꩻပွုံႏစံႏနဝ်ꩻအတာႏ သွုံꩻအွꩻစွယ်ꩻလွေꩻ ခေတ်အဆွိုက်ဆွိုက်နဝ်ꩻသွူ။ ကွဲတွော့ တွမ်ႏ အာသံနိန်းစော့ꩻလာႏတဲင် [[နိန်းလာႏသွမ်ႏ]]၊ နိန်းထီအဗွာရောင်ႏယိုလဲ့ တညတဝ်းခိန်ႏခါႏလဲ့ အဝ်ႏမာꩻဒွိုန်းကသွူ။ နိန်းစော့ꩻလာႏချိုထီယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏ[[ခယ်ႏခမ်း]]ပေါႏလွဉ်ရီးဝင်ꩻဒျာႏသွူ။ <ref name=TSOT>{{cite book | last1=Heiss | first1=Mary Lou | last2=Heiss | first2=Robert | year=2011 | url=https://books.google.com/books?id=gxCBfNmnvFEC&pg=PT31 | title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide | publisher=Potter | isbn=978-1607741725}}</ref> အွဉ်ႏသဲင်အီနိန်းစော့ꩻလာႏ ယံဟဝ်ငါႏအနယ်ꩻစနစ်မဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ဓာတ်ပွာꩻအရောင်ႏကထွာဒါႏ အတနျာႏရောင်ႏယို နုဲင်းခယ်ႏငဝ်းနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻရောင်လွꩻ နိန်းထီတနျာႏနဝ်ꩻသွူ။ (紅茶) <ref name=TSOT /> [[File:Black Tea from Kerala IMG 20200924 201237.jpg|thumb|right|နိန်းထီကျမ်ꩻယို တွမ်ႏအလွီးဟွမ်တမျိုꩻတဲင် ]] နိန်းသွမ်ႏချို အလွီး၊အရသာႏနဝ်ꩻ ခံႏပေႏတနေင်ႏလွုမ်ꩻတဲင် နိန်းဖြေင်းနဝ်ꩻ နေင်ႏယဟန်ႏနဝ်ꩻ အလွီးအရသာႏ တကုဲင်ထိုꩻတဝ်းသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမ နိန်းအစွိုးအမျိုꩻယိုနဝ်ꩻ ဖြေꩻစာကွန်ႏအနေႏတဲင် အဝ်ႏညစွဉ်ႏနေင်ႏပေါင်ꩻဆွာꩻတန်သွူ။ မွန်ဂိုလီးယား၊ တိဘက်၊ ဆိုက်ဘေးရီးယားသီးနဝ်ꩻ ၁၉ ရျာႏဗူႏရပ်နဝ်ꩻ နိန်းဖြေင်းယို တွမ်ႏဖိသပ်အတွတ်ꩻပွုံႏစံတဲင် မာꩻစမ်ꩻဒါႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ရွဉ်တောင်ꩻရေꩻတဗာႏအနေႏတဲင်တွော့ꩻ သွုံꩻစမ်ႏလွေꩻနဝ်ꩻစားသွူ။<ref>{{cite journal |last=Bressett |first=Ken |title=Tea Money of China |journal=International Primitive Money Society Newsletter |issue=44, August 2001}}</ref> ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:နေင်းအနွိုးသဲင်]] ff5ry6ml9i32wbt5wywal8y6law7ad0 0 8565 31725 2025-07-08T14:17:20Z Kuhn Htun Lwin 1330 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{{Infobox beverage | name = နိန်းချိုသွမ်ႏ<br />Green tea | image = Green tea 3 appearances.jpg | caption = The appearance of green tea in three different stages (from left to right): the infused leaves, the dry leaves, and the liquid. | type = [[နိန်း]] | abv = | proof = | manufacturer = | distributor = | origin =..." 31725 wikitext text/x-wiki {{Infobox beverage | name = နိန်းချိုသွမ်ႏ<br />Green tea | image = Green tea 3 appearances.jpg | caption = The appearance of green tea in three different stages (from left to right): the infused leaves, the dry leaves, and the liquid. | type = [[နိန်း]] | abv = | proof = | manufacturer = | distributor = | origin = [[ခယ်ႏ]] | introduced = | discontinued = | colour = အသွမ်ႏ | flavour = | ingredients = နိန်းစော့ꩻလာႏ | variants = | related = [[နိန်း]] | website = | region = [[အာရှအခဝ်ငါဖဲ့ꩻ]] }} {{infobox Chinese |t=綠茶 |s=绿茶 |l=Green tea |p=lǜchá |mi={{IPAc-cmn|l|ü|4|.|ch|a|2}} |j=luk⁶-caa⁴ |y=luhk-chàh |ci={{IPAc-yue|l|uk|6|.|c|aa|4}} |tl=li̍k-tê }} '''နိန်းသွမ်ႏချို''' (သို့) '''နိန်းသွမ်ႏချိုထီ''' ({{lang-en|Green tea}}) နဝ်ꩻ အဝ်ႏ (Camellia sinensis)တွော့ꩻ မာꩻခါꩻဒါႏအထီ(နိန်းထီ) တမျိုꩻယို အွဉ်ႏသဲင်တဲင် ဓာတ်ပွာငါလꩻအဝ်ႏဒွိုန်းနိန်းစော့ꩻလာႏသွမ်ႏဖုံႏယိုမꩻ အမာꩻနဝ်ꩻစားသွူ။ အွဉ်ႏသဲင်ဒါႏဓာတ်ပွာꩻကအဝ်ႏထွူလဲဉ်း နိန်းဖုံႏ မာꩻနွိုးလုဲင်ႏအသဲင်စား [[အနွိုးသဲင်]]၊ [[အူးလုံနိန်းထီ]]ဖုံႏမာꩻနဝ်ꩻစားနဝ်ꩻ အသွုံꩻလွေꩻသွူ။ ။<ref name=Khan2013>{{cite journal|vauthors=Khan N, Mukhtar H |title=Tea and health: studies in humans|journal=Current Pharmaceutical Design|volume=19|issue=34|pages=6141–7|date=2013|pmid= 23448443|pmc=4055352|type=Literature Review|doi=10.2174/1381612811319340008}}</ref> နန်းထီသွမ်ႏချိုႏယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏခယ်ႏခမ်းပေါႏရီးရီးဝင်ꩻထေထန်ႏရီးရီးထွူမꩻ ကွဲးဖြေ့ꩻလီတကမ္ဘာႏလွုမ်းနဝ်ꩻသွူ။ နိန်းသွမ်ႏချိုꩻအစွိုးအမျိုꩻကအဝ်ႏနဝ်ꩻ ကိဉ်းအာတဲ့ ''C. sinensis'' သွုံꩻရောင်ဝင်ꩻအစွိုးအမျိုꩻပꩻဖြယ်ရောင်တဲင် ဆို့ꩻရုဲင်/ စိုက်ပျိုး/ကဒေါ့ꩻထန်ႏဒါႏအခေႏနေႏ၊ ဆို့ꩻရုဲင်အနယ်ꩻစနစ်၊ ထေထန်ႏမာꩻလွေꩻအရန်းရန်း၊ ထူႏကိဉ်ႏလွေꩻအခိန်ႏကာႏလနဝ်ꩻအလောင်းတဲင် ကွဲးပꩻဖြယ်လွေꩻသွူ။ နိန်းသွမ်ႏချိုယိုနဝ်ꩻ ခယ်ႏ၊ဂျပန်သီး သွုံꩻလွမ်ꩻလာꩻအီဒျာႏတသီႏအနေႏနဝ်ꩻ နေင်ႏပေါင်ꩻအရေင်လွိုလဲဉ်းသွူ။ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏကသွုံꩻအွꩻနိန်းထီယိုတဲင် ခြွိုင်းသန်ꩻရေꩻအတာႏအကျိုꩻအဝ်ႏအာအီငါႏရိုꩻနဝ်ꩻ သုတေသနသီးအဝ်ႏထောင်ထွားနဝ်ꩻစားရိုလဲ့ နိန်းသွမ်ႏချိုယိုနဝ်ꩻ နမ်းခန္ဓာႏအယာႏခိဉ်ႏဖေႏကလင်ꩻအတာႏနဝ်ꩻ တကူႏညီႏအာဖေႏနွောင်ꩻတဝ်းသွူ။ <ref name="nccih16">{{cite web |title=Green tea |url=https://nccih.nih.gov/health/greentea |publisher=National Center for Complementary and Integrative Health, US National Institutes of Health |access-date=12 August 2018 |date=September 2016 |quote=Green tea extracts haven't been shown to produce a meaningful weight loss in overweight or obese adults. They also haven't been shown to help people maintain a weight loss.}}</ref> camy4m4ngktalxzpq71d86m1lfpnvhz 31750 31725 2025-07-09T04:54:23Z ဗန်ကှိုန် 25 31750 wikitext text/x-wiki {{Infobox beverage | name = နိန်းချိုသွမ်ႏ<br />Green tea | image = Green tea 3 appearances.jpg | caption = The appearance of green tea in three different stages (from left to right): the infused leaves, the dry leaves, and the liquid. | type = [[နိန်း]] | abv = | proof = | manufacturer = | distributor = | origin = [[ခယ်ႏ]] | introduced = | discontinued = | colour = အသွမ်ႏ | flavour = | ingredients = နိန်းစော့ꩻလာႏ | variants = | related = [[နိန်း]] | website = | region = [[အာရှအခဝ်ငါဖဲ့ꩻ]] }} {{infobox Chinese |t=綠茶 |s=绿茶 |l=Green tea |p=lǜchá |mi={{IPAc-cmn|l|ü|4|.|ch|a|2}} |j=luk⁶-caa⁴ |y=luhk-chàh |ci={{IPAc-yue|l|uk|6|.|c|aa|4}} |tl=li̍k-tê }} '''နိန်းသွမ်ႏချို''' (သို့) '''နိန်းသွမ်ႏချိုထီ''' ({{lang-en|Green tea}}) နဝ်ꩻ အဝ်ႏ (Camellia sinensis)တွော့ꩻ မာꩻခါꩻဒါႏအထီ(နိန်းထီ) တမျိုꩻယို အွဉ်ႏသဲင်တဲင် ဓာတ်ပွာငါလꩻအဝ်ႏဒွိုန်းနိန်းစော့ꩻလာႏသွမ်ႏဖုံႏယိုမꩻ အမာꩻနဝ်ꩻစားသွူ။ အွဉ်ႏသဲင်ဒါႏဓာတ်ပွာꩻကအဝ်ႏထွူလဲဉ်း နိန်းဖုံႏ မာꩻနွိုးလုဲင်ႏအသဲင်စား [[အနွိုးသဲင်]]၊ [[အူးလုံနိန်းထီ]]ဖုံႏမာꩻနဝ်ꩻစားနဝ်ꩻ အသွုံꩻလွေꩻသွူ။ ။<ref name=Khan2013>{{cite journal|vauthors=Khan N, Mukhtar H |title=Tea and health: studies in humans|journal=Current Pharmaceutical Design|volume=19|issue=34|pages=6141–7|date=2013|pmid= 23448443|pmc=4055352|type=Literature Review|doi=10.2174/1381612811319340008}}</ref> နန်းထီသွမ်ႏချိုႏယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏခယ်ႏခမ်းပေါႏရီးရီးဝင်ꩻထေထန်ႏရီးရီးထွူမꩻ ကွဲးဖြေ့ꩻလီတကမ္ဘာႏလွုမ်းနဝ်ꩻသွူ။ နိန်းသွမ်ႏချိုꩻအစွိုးအမျိုꩻကအဝ်ႏနဝ်ꩻ ကိဉ်းအာတဲ့ ''C. sinensis'' သွုံꩻရောင်ဝင်ꩻအစွိုးအမျိုꩻပꩻဖြယ်ရောင်တဲင် ဆို့ꩻရုဲင်/ စိုက်ပျိုး/ကဒေါ့ꩻထန်ႏဒါႏအခေႏနေႏ၊ ဆို့ꩻရုဲင်အနယ်ꩻစနစ်၊ ထေထန်ႏမာꩻလွေꩻအရန်းရန်း၊ ထူႏကိဉ်ႏလွေꩻအခိန်ႏကာႏလနဝ်ꩻအလောင်းတဲင် ကွဲးပꩻဖြယ်လွေꩻသွူ။ နိန်းသွမ်ႏချိုယိုနဝ်ꩻ ခယ်ႏ၊ဂျပန်သီး သွုံꩻလွမ်ꩻလာꩻအီဒျာႏတသီႏအနေႏနဝ်ꩻ နေင်ႏပေါင်ꩻအရေင်လွိုလဲဉ်းသွူ။ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏကသွုံꩻအွꩻနိန်းထီယိုတဲင် ခြွိုင်းသန်ꩻရေꩻအတာႏအကျိုꩻအဝ်ႏအာအီငါႏရိုꩻနဝ်ꩻ သုတေသနသီးအဝ်ႏထောင်ထွားနဝ်ꩻစားရိုလဲ့ နိန်းသွမ်ႏချိုယိုနဝ်ꩻ နမ်းခန္ဓာႏအယာႏခိဉ်ႏဖေႏကလင်ꩻအတာႏနဝ်ꩻ တကူႏညီႏအာဖေႏနွောင်ꩻတဝ်းသွူ။ <ref name="nccih16">{{cite web |title=Green tea |url=https://nccih.nih.gov/health/greentea |publisher=National Center for Complementary and Integrative Health, US National Institutes of Health |access-date=12 August 2018 |date=September 2016 |quote=Green tea extracts haven't been shown to produce a meaningful weight loss in overweight or obese adults. They also haven't been shown to help people maintain a weight loss.}}</ref> ==အာႏကိုꩻ== {{Reflist}} 7uujolctcs90bvy3mb6r5juooyctwal 31769 31750 2025-07-09T07:00:46Z Khun Kt 19 31769 wikitext text/x-wiki {{Infobox beverage | name = နိန်းချိုသွမ်ႏ<br />Green tea | image = Green tea 3 appearances.jpg | caption = The appearance of green tea in three different stages (from left to right): the infused leaves, the dry leaves, and the liquid. | type = [[နိန်း]] | abv = | proof = | manufacturer = | distributor = | origin = [[ခယ်ႏ]] | introduced = | discontinued = | colour = အသွမ်ႏ | flavour = | ingredients = နိန်းစော့ꩻလာႏ | variants = | related = [[နိန်း]] | website = | region = [[အာရှအခဝ်ငါဖဲ့ꩻ]] }} {{infobox Chinese |t=綠茶 |s=绿茶 |l=Green tea |p=lǜchá |mi={{IPAc-cmn|l|ü|4|.|ch|a|2}} |j=luk⁶-caa⁴ |y=luhk-chàh |ci={{IPAc-yue|l|uk|6|.|c|aa|4}} |tl=li̍k-tê }} '''နိန်းသွမ်ႏချို''' (တဝ်းတဲ့) '''နိန်းသွမ်ႏချိုထီ''' ({{lang-en|Green tea}}) နဝ်ꩻ အဝ်ႏ (Camellia sinensis)တွော့ꩻ မာꩻခါꩻဒါႏအထီ([[နိန်းထီ]]) တမျိုꩻယို အွဉ်ႏသဲင်တဲင် ဓာတ်ပွာငါလꩻအဝ်ႏဒွိုန်း[[နိန်းစော့ꩻ]]လာႏသွမ်ႏဖုံႏယိုမꩻ အမာꩻနဝ်ꩻစားသွူ။ အွဉ်ႏသဲင်ဒါႏဓာတ်ပွာꩻကအဝ်ႏထွူလဲဉ်း နိန်းဖုံႏ မာꩻနွိုးလုဲင်ႏအသဲင်စား [[အနွိုးသဲင်]]၊ [[အူးလုံနိန်းထီ]]ဖုံႏမာꩻနဝ်ꩻစားနဝ်ꩻ အသွုံꩻလွေꩻသွူ။ ။<ref name=Khan2013>{{cite journal|vauthors=Khan N, Mukhtar H |title=Tea and health: studies in humans|journal=Current Pharmaceutical Design|volume=19|issue=34|pages=6141–7|date=2013|pmid= 23448443|pmc=4055352|type=Literature Review|doi=10.2174/1381612811319340008}}</ref> နိန်းထီသွမ်ႏချိုႏယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏ[[ခယ်ႏခမ်း]]ပေါႏရီးရီးဝင်ꩻ ထေထန်ႏရီးရီးထွူမꩻ ကွဲးဖြေ့ꩻလီတကမ္ဘာႏလွုမ်းနဝ်ꩻသွူ။ နိန်းသွမ်ႏချိုꩻအစွိုးအမျိုꩻကအဝ်ႏနဝ်ꩻ ကိဉ်းအာတဲ့ ''C. sinensis'' သွုံꩻရောင်ဝင်ꩻအစွိုးအမျိုꩻပꩻဖြယ်ရောင်တဲင် ဆို့ꩻရုဲင်/ကဒေါ့ꩻထန်ႏဒါႏအခေႏနေႏ၊ ဆို့ꩻရုဲင်အနယ်ꩻစနစ်၊ ထေထန်ႏမာꩻလွေꩻအရန်းရန်း၊ ထူႏကိဉ်ႏလွေꩻအခိန်ႏကာႏလနဝ်ꩻအလောင်းတဲင် ကွဲးပꩻဖြယ်လွေꩻသွူ။ နိန်းသွမ်ႏချိုယိုနဝ်ꩻ ခယ်ႏ၊ ဂျပန်သီး သွုံꩻလွမ်ꩻလာꩻအီဒျာႏ[[တသီႏ]]အနေႏနဝ်ꩻ နေင်ႏပေါင်ꩻအရေင်လွိုလဲဉ်းသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏကသွုံꩻအွꩻနိန်းထီယိုတဲင် [[ခြွိုင်းသန်ꩻရေꩻ]]အတာႏအကျိုꩻအဝ်ႏအာအီငါႏရိုꩻနဝ်ꩻ သုတေသနသီးအဝ်ႏထောင်ထွားနဝ်ꩻစားရိုလဲ့ နိန်းသွမ်ႏချိုယိုနဝ်ꩻ နမ်းခန္ဓာႏအယာႏခိဉ်ႏဖေႏကလင်ꩻအတာႏနဝ်ꩻ တကူႏညီႏအာဖေႏနွောင်ꩻတဝ်းသွူ။<ref name="nccih16">{{cite web |title=Green tea |url=https://nccih.nih.gov/health/greentea |publisher=National Center for Complementary and Integrative Health, US National Institutes of Health |access-date=12 August 2018 |date=September 2016 |quote=Green tea extracts haven't been shown to produce a meaningful weight loss in overweight or obese adults. They also haven't been shown to help people maintain a weight loss.}}</ref> ==အာႏကိုꩻ== {{Reflist}} 2z1u3efan7888cxgau9mab6ggaf98g7 31771 31769 2025-07-09T07:03:14Z Khun Kt 19 31771 wikitext text/x-wiki {{Infobox beverage | name = နိန်းချိုသွမ်ႏ<br />Green tea | image = Green tea 3 appearances.jpg | caption = The appearance of green tea in three different stages (from left to right): the infused leaves, the dry leaves, and the liquid. | type = [[နိန်း]] | abv = | proof = | manufacturer = | distributor = | origin = [[ခယ်ႏ]] | introduced = | discontinued = | colour = အသွမ်ႏ | flavour = | ingredients = နိန်းစော့ꩻလာႏ | variants = | related = [[နိန်း]] | website = | region = [[အာရှအခဝ်ငါဖဲ့ꩻ]] }} {{infobox Chinese |t=綠茶 |s=绿茶 |l=Green tea |p=lǜchá |mi={{IPAc-cmn|l|ü|4|.|ch|a|2}} |j=luk⁶-caa⁴ |y=luhk-chàh |ci={{IPAc-yue|l|uk|6|.|c|aa|4}} |tl=li̍k-tê }} '''နိန်းသွမ်ႏချို''' (တဝ်းတဲ့) '''နိန်းသွမ်ႏချိုထီ''' ({{lang-en|Green tea}}) နဝ်ꩻ အဝ်ႏ (Camellia sinensis)တွော့ꩻ မာꩻခါꩻဒါႏအထီ([[နိန်းထီ]]) တမျိုꩻယို အွဉ်ႏသဲင်တဲင် ဓာတ်ပွာငါလꩻအဝ်ႏဒွိုန်း[[နိန်းစော့ꩻ]]လာႏသွမ်ႏဖုံႏယိုမꩻ အမာꩻနဝ်ꩻစားသွူ။ အွဉ်ႏသဲင်ဒါႏဓာတ်ပွာꩻကအဝ်ႏထွူလဲဉ်း နိန်းဖုံႏ မာꩻနွိုးလုဲင်ႏအသဲင်စား [[အနွိုးသဲင်]]၊ [[အူးလုံနိန်းထီ]]ဖုံႏမာꩻနဝ်ꩻစားနဝ်ꩻ အသွုံꩻလွေꩻသွူ။ ။<ref name=Khan2013>{{cite journal|vauthors=Khan N, Mukhtar H |title=Tea and health: studies in humans|journal=Current Pharmaceutical Design|volume=19|issue=34|pages=6141–7|date=2013|pmid= 23448443|pmc=4055352|type=Literature Review|doi=10.2174/1381612811319340008}}</ref> နိန်းထီသွမ်ႏချိုႏယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏ[[ခယ်ႏခမ်း]]ပေါႏရီးရီးဝင်ꩻ ထေထန်ႏရီးရီးထွူမꩻ ကွဲးဖြေ့ꩻလီတကမ္ဘာႏလွုမ်းနဝ်ꩻသွူ။ နိန်းသွမ်ႏချိုꩻအစွိုးအမျိုꩻကအဝ်ႏနဝ်ꩻ ကိဉ်းအာတဲ့ ''C. sinensis'' သွုံꩻရောင်ဝင်ꩻအစွိုးအမျိုꩻပꩻဖြယ်ရောင်တဲင် ဆို့ꩻရုဲင်/ကဒေါ့ꩻထန်ႏဒါႏအခေႏနေႏ၊ ဆို့ꩻရုဲင်အနယ်ꩻစနစ်၊ ထေထန်ႏမာꩻလွေꩻအရန်းရန်း၊ ထူႏကိဉ်ႏလွေꩻအခိန်ႏကာႏလနဝ်ꩻအလောင်းတဲင် ကွဲးပꩻဖြယ်လွေꩻသွူ။ နိန်းသွမ်ႏချိုယိုနဝ်ꩻ ခယ်ႏ၊ ဂျပန်သီး သွုံꩻလွမ်ꩻလာꩻအီဒျာႏ[[တသီႏ]]အနေႏနဝ်ꩻ နေင်ႏပေါင်ꩻအရေင်လွိုလဲဉ်းသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏကသွုံꩻအွꩻနိန်းထီယိုတဲင် [[ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ]]အတာႏအကျိုꩻအဝ်ႏအာအီငါႏရိုꩻနဝ်ꩻ သုတေသနသီးအဝ်ႏထောင်ထွားနဝ်ꩻစားရိုလဲ့ နိန်းသွမ်ႏချိုယိုနဝ်ꩻ နမ်းခန္ဓာႏအယာႏခိဉ်ႏဖေႏကလင်ꩻအတာႏနဝ်ꩻ တကူႏညီႏအာဖေႏနွောင်ꩻတဝ်းသွူ။<ref name="nccih16">{{cite web |title=Green tea |url=https://nccih.nih.gov/health/greentea |publisher=National Center for Complementary and Integrative Health, US National Institutes of Health |access-date=12 August 2018 |date=September 2016 |quote=Green tea extracts haven't been shown to produce a meaningful weight loss in overweight or obese adults. They also haven't been shown to help people maintain a weight loss.}}</ref> ==အာႏကိုꩻ== {{Reflist}} hhihc99vo8jevzbnhzc32irjm71zg06 31772 31771 2025-07-09T07:06:28Z Khun Kt 19 /* အာႏကွိုꩻ */ 31772 wikitext text/x-wiki {{Infobox beverage | name = နိန်းချိုသွမ်ႏ<br />Green tea | image = Green tea 3 appearances.jpg | caption = The appearance of green tea in three different stages (from left to right): the infused leaves, the dry leaves, and the liquid. | type = [[နိန်း]] | abv = | proof = | manufacturer = | distributor = | origin = [[ခယ်ႏ]] | introduced = | discontinued = | colour = အသွမ်ႏ | flavour = | ingredients = နိန်းစော့ꩻလာႏ | variants = | related = [[နိန်း]] | website = | region = [[အာရှအခဝ်ငါဖဲ့ꩻ]] }} {{infobox Chinese |t=綠茶 |s=绿茶 |l=Green tea |p=lǜchá |mi={{IPAc-cmn|l|ü|4|.|ch|a|2}} |j=luk⁶-caa⁴ |y=luhk-chàh |ci={{IPAc-yue|l|uk|6|.|c|aa|4}} |tl=li̍k-tê }} '''နိန်းသွမ်ႏချို''' (တဝ်းတဲ့) '''နိန်းသွမ်ႏချိုထီ''' ({{lang-en|Green tea}}) နဝ်ꩻ အဝ်ႏ (Camellia sinensis)တွော့ꩻ မာꩻခါꩻဒါႏအထီ([[နိန်းထီ]]) တမျိုꩻယို အွဉ်ႏသဲင်တဲင် ဓာတ်ပွာငါလꩻအဝ်ႏဒွိုန်း[[နိန်းစော့ꩻ]]လာႏသွမ်ႏဖုံႏယိုမꩻ အမာꩻနဝ်ꩻစားသွူ။ အွဉ်ႏသဲင်ဒါႏဓာတ်ပွာꩻကအဝ်ႏထွူလဲဉ်း နိန်းဖုံႏ မာꩻနွိုးလုဲင်ႏအသဲင်စား [[အနွိုးသဲင်]]၊ [[အူးလုံနိန်းထီ]]ဖုံႏမာꩻနဝ်ꩻစားနဝ်ꩻ အသွုံꩻလွေꩻသွူ။ ။<ref name=Khan2013>{{cite journal|vauthors=Khan N, Mukhtar H |title=Tea and health: studies in humans|journal=Current Pharmaceutical Design|volume=19|issue=34|pages=6141–7|date=2013|pmid= 23448443|pmc=4055352|type=Literature Review|doi=10.2174/1381612811319340008}}</ref> နိန်းထီသွမ်ႏချိုႏယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏ[[ခယ်ႏခမ်း]]ပေါႏရီးရီးဝင်ꩻ ထေထန်ႏရီးရီးထွူမꩻ ကွဲးဖြေ့ꩻလီတကမ္ဘာႏလွုမ်းနဝ်ꩻသွူ။ နိန်းသွမ်ႏချိုꩻအစွိုးအမျိုꩻကအဝ်ႏနဝ်ꩻ ကိဉ်းအာတဲ့ ''C. sinensis'' သွုံꩻရောင်ဝင်ꩻအစွိုးအမျိုꩻပꩻဖြယ်ရောင်တဲင် ဆို့ꩻရုဲင်/ကဒေါ့ꩻထန်ႏဒါႏအခေႏနေႏ၊ ဆို့ꩻရုဲင်အနယ်ꩻစနစ်၊ ထေထန်ႏမာꩻလွေꩻအရန်းရန်း၊ ထူႏကိဉ်ႏလွေꩻအခိန်ႏကာႏလနဝ်ꩻအလောင်းတဲင် ကွဲးပꩻဖြယ်လွေꩻသွူ။ နိန်းသွမ်ႏချိုယိုနဝ်ꩻ ခယ်ႏ၊ ဂျပန်သီး သွုံꩻလွမ်ꩻလာꩻအီဒျာႏ[[တသီႏ]]အနေႏနဝ်ꩻ နေင်ႏပေါင်ꩻအရေင်လွိုလဲဉ်းသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏကသွုံꩻအွꩻနိန်းထီယိုတဲင် [[ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ]]အတာႏအကျိုꩻအဝ်ႏအာအီငါႏရိုꩻနဝ်ꩻ သုတေသနသီးအဝ်ႏထောင်ထွားနဝ်ꩻစားရိုလဲ့ နိန်းသွမ်ႏချိုယိုနဝ်ꩻ နမ်းခန္ဓာႏအယာႏခိဉ်ႏဖေႏကလင်ꩻအတာႏနဝ်ꩻ တကူႏညီႏအာဖေႏနွောင်ꩻတဝ်းသွူ။<ref name="nccih16">{{cite web |title=Green tea |url=https://nccih.nih.gov/health/greentea |publisher=National Center for Complementary and Integrative Health, US National Institutes of Health |access-date=12 August 2018 |date=September 2016 |quote=Green tea extracts haven't been shown to produce a meaningful weight loss in overweight or obese adults. They also haven't been shown to help people maintain a weight loss.}}</ref> ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} [[Category:နေင်းစော့ꩻချို]] cp1t2fatypk93ng5omta5lu4c2npean 0 8566 31731 2025-07-08T16:50:20Z Nang Eain Hom 28 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "'''အီးမေးလ်''' ({{lang-en| Electronic Mail}}) '''အီးမေး''' ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တဖြာꩻတောမ်ႏတဖြာꩻယို အီလက်စရောနစ် ခင်ႏလမ်းမိဉ်ႏအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ ဝွေꩻထျꩻယို တောမ်ႏ[[ကွန်ပျူတာကွန်ယဲက်]]တဗာႏ..." 31731 wikitext text/x-wiki '''အီးမေးလ်''' ({{lang-en| Electronic Mail}}) '''အီးမေး''' ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တဖြာꩻတောမ်ႏတဖြာꩻယို အီလက်စရောနစ် ခင်ႏလမ်းမိဉ်ႏအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ ဝွေꩻထျꩻယို တောမ်ႏ[[ကွန်ပျူတာကွန်ယဲက်]]တဗာႏအကို (မွေးတောဝ်းလဲ့) [[အိဉ်တာနဲက်]]လောင်းကအောဝ်ႏဒါႏ အိဉ်တာနဲက် နဲက်ဝက်ဖုံႏယို ဖျတ်ကာႏသွူတွော့ꩻ တောမ်ႏ[[ဒစ်ဂျစ်တယ်အနယ်ꩻပညာႏ]] ပသာအီလိတ်ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကဲဉ်ႏအာနောဝ်ꩻ ကအောဝ်ႏသွုံꩻသားတဖြာꩻဖြာꩻ ကပသာလွဉ်ဒါႏလိတ်ဖုံႏယို ကအောဝ်ႏလိုႏအပ်ဒါႏ သတင်ꩻအစူအဗာႏ လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း တလိုႏအပ်တောဝ်းအစူအဗာႏဖုံႏ မိဉ်ႏပါလွဉ်နောဝ်ꩻ နုဲင်းတလိုႏအပ်တောဝ်း သတင်ꩻဗီႏလာႏယို ဟဲ့ꩻဖန်ဒျာႏ Spam Mail (နုဲင်းထာꩻအီႏထာꩻစျꩻ သွုံꩻတလꩻတဝ်းမေး) နောဝ်ꩻသွူ။ အီလက်ထရောနစ် ပသာအီလိတ်ယို [[IT]] နယ်ႏလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း အိဉ်တာနဲက်အလောင်း ကထွာဒါႏ ဆွုပ်ဖြွောင်ရေꩻကိရိယာႏတဗာႏ ခင်ႏလမ်းတွိုင်ꩻ၊ အထွောင်းတွိုင်ꩻ အောဝ်ႏသွုံꩻလွဉ်ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထွာဒျာႏ Internet Facility အကို ဝင်ꩻသွုံꩻအအာသွတ်ꩻတောမ်ႏမဉ်ꩻအအောဝ်ႏသွတ်ꩻ ထေင်းထမ်ႏမုꩻတဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} 3y7bv0vz3zn8m3i4uddk804u7lzek11 31785 31731 2025-07-09T08:12:42Z Khun Kt 19 31785 wikitext text/x-wiki ဘလ '''အီးမေးလ်''' ({{lang-en| Electronic Mail}}) '''အီးမေး''' ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တဖြာꩻတောမ်ႏတဖြာꩻယို အီလက်စရောနစ် ခင်ႏလမ်းမိဉ်ႏအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ ဝွေꩻထျꩻယို တောမ်ႏ[[ကွန်ပျူတာကွန်ယဲက်]]တဗာႏအကို (မွေးတောဝ်းလဲ့) [[အိဉ်တာနဲက်]]လောင်းကအောဝ်ႏဒါႏ အိဉ်တာနဲက် နဲက်ဝက်ဖုံႏယို ဖျတ်ကာႏသွူတွော့ꩻ တောမ်ႏ[[ဒစ်ဂျစ်တယ်အနယ်ꩻပညာႏ]] ပသာအီလိတ်ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကဲဉ်ႏအာနောဝ်ꩻ ကအောဝ်ႏသွုံꩻသားတဖြာꩻဖြာꩻ ကပသာလွဉ်ဒါႏလိတ်ဖုံႏယို ကအောဝ်ႏလိုႏအပ်ဒါႏ သတင်ꩻအစူအဗာႏ လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း တလိုႏအပ်တောဝ်းအစူအဗာႏဖုံႏ မိဉ်ႏပါလွဉ်နောဝ်ꩻ နုဲင်းတလိုႏအပ်တောဝ်း သတင်ꩻဗီႏလာႏယို ဟဲ့ꩻဖန်ဒျာႏ Spam Mail (နုဲင်းထာꩻအီႏထာꩻစျꩻ သွုံꩻတလꩻတဝ်းမေး) နောဝ်ꩻသွူ။ အီလက်ထရောနစ် ပသာအီလိတ်ယို [[IT]] နယ်ႏလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း အိဉ်တာနဲက်အလောင်း ကထွာဒါႏ ဆွုပ်ဖြွောင်ရေꩻကိရိယာႏတဗာႏ ခင်ႏလမ်းတွိုင်ꩻ၊ အထွောင်းတွိုင်ꩻ အောဝ်ႏသွုံꩻလွဉ်ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထွာဒျာႏ Internet Facility အကို ဝင်ꩻသွုံꩻအအာသွတ်ꩻတောမ်ႏမဉ်ꩻအအောဝ်ႏသွတ်ꩻ ထေင်းထမ်ႏမုꩻတဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} mcpns19z01yu8l2gl1l16llcfy9u7kz 31786 31785 2025-07-09T08:15:44Z Khun Kyaw Sei 1732 31786 wikitext text/x-wiki '''အီးမေးလ်''' ({{lang-en| Electronic Mail}}) '''အီးမေး''' ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တဖြာꩻတောမ်ႏတဖြာꩻယို အီလက်စရောနစ် ခင်ႏလမ်းမိဉ်ႏအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ ဝွေꩻထျꩻယို တောမ်ႏ[[ကွန်ပျူတာကွန်ယဲက်]]တဗာႏအကို (မွေးတောဝ်းလဲ့) [[အိဉ်တာနဲက်]]လောင်းကအောဝ်ႏဒါႏ အိဉ်တာနဲက် နဲက်ဝက်ဖုံႏယို ဖျတ်ကာႏသွူတွော့ꩻ တောမ်ႏ[[ဒစ်ဂျစ်တယ်အနယ်ꩻပညာႏ]] ပသာအီလိတ်ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကဲဉ်ႏအာနောဝ်ꩻ ကအောဝ်ႏသွုံꩻသားတဖြာꩻဖြာꩻ ကပသာလွဉ်ဒါႏလိတ်ဖုံႏယို ကအောဝ်ႏလိုႏအပ်ဒါႏ သတင်ꩻအစူအဗာႏ လွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း တလိုႏအပ်တောဝ်းအစူအဗာႏဖုံႏ မိဉ်ႏပါလွဉ်နောဝ်ꩻ နုဲင်းတလိုႏအပ်တောဝ်း သတင်ꩻဗီႏလာႏယို ဟဲ့ꩻဖန်ဒျာႏ Spam Mail (နုဲင်းထာꩻအီႏထာꩻစျꩻ သွုံꩻတလꩻတဝ်းမေး) နောဝ်ꩻသွူ။ အီလက်ထရောနစ် ပသာအီလိတ်ယို [[IT]] နယ်ႏလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း အိဉ်တာနဲက်အလောင်း ကထွာဒါႏ ဆွုပ်ဖြွောင်ရေꩻကိရိယာႏတဗာႏ ခင်ႏလမ်းတွိုင်ꩻ၊ အထွောင်းတွိုင်ꩻ အောဝ်ႏသွုံꩻလွဉ်ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထွာဒျာႏ Internet Facility အကို ဝင်ꩻသွုံꩻအအာသွတ်ꩻတောမ်ႏမဉ်ꩻအအောဝ်ႏသွတ်ꩻ ထေင်းထမ်ႏမုꩻတဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ==အာႏကွိုꩻ== {{Reflist}} dk1vs5l1bjdamttibh28t12wzael3hm 10 8567 31734 2025-07-09T00:06:45Z ဗန်ကှိုန် 25 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{| class="infobox" style="width: {{#ifexpr: 23<{{{infoboxwidth|99}}} | 23| {{{infoboxwidth}}}}}em; font-size: 90%; text-align:left;" <!-- ONLY INDIVIDUAL AIRCRAFT LOGOS ARE FAIR-USE, DO NOT INSERT THE MAIN COMPANY LOGO --> {{#if: {{{logo|}}} |<tr><td colspan="2" style="text-align: center"> [[{{{logo}}}|210px]]</td></tr>}} |- ! colspan="2" style="font-size: large; padding-bottom: 0.3em; text-align:center;"..." 31734 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width: {{#ifexpr: 23<{{{infoboxwidth|99}}} | 23| {{{infoboxwidth}}}}}em; font-size: 90%; text-align:left;" <!-- ONLY INDIVIDUAL AIRCRAFT LOGOS ARE FAIR-USE, DO NOT INSERT THE MAIN COMPANY LOGO --> {{#if: {{{logo|}}} |<tr><td colspan="2" style="text-align: center"> [[{{{logo}}}|210px]]</td></tr>}} |- ! colspan="2" style="font-size: large; padding-bottom: 0.3em; text-align:center;" | {{{name}}} |- {{#if:{{{subtemplate|<noinclude>-</noinclude>}}}| {{!}} colspan="2" style="text-align: center;" {{!}} {{{subtemplate}}} {{!}}- }} {{#if: {{{image|<noinclude>-</noinclude>}}} | {{!}} colspan="2" style="border-bottom: 1px solid #aaa; text-align:left;" {{!}} <div style="border: 1px solid #AAAAAA;">[[{{{image}}}|300px|center]]</div> {{#if: {{{caption|}}}|<center>{{{caption<includeonly>|</includeonly>}}}</center>|{{#if: {{{long caption|}}}|{{{long caption<includeonly>|</includeonly>}}}}}}} {{!}}- }} ! အမျိုꩻအစား {{!}} {{{type}}} {{!}}- {{#if:{{{national origin|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! {{nowrap|မူလပထမခမ်းထီ}} {{!}} {{{national origin}}} {{!}}- }} ! ထေမာꩻသား{{#if:{{{manufacturers|}}}|s}} {{!}} {{{manufacturers|{{{manufacturer}}}}}} {{!}}- {{#if:{{{designer|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ထေဒီသုဲန်းသား {{!}} {{{designer}}} {{!}}- }} {{#if:{{{first flight|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ပထမအရီးသွတ်ꩻ ကကွင်ႏလွေꩻ {{!}} {{{first flight}}} {{!}}- }} {{#if:{{{introduction|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ဖေႏသေငါꩻစလိုꩻအာ {{!}} {{{introduction}}} {{!}}- }} {{#if:{{{introduced|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ကွင်ႏယွိုꩻစ {{!}} {{{introduced}}} {{!}}- }} {{#if:{{{retired|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! အုံနာႏတဆိုး {{!}} {{{retired}}} {{!}}- }} {{#if:{{{status|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ယိုခါအခေႏအနေႏ အအုံ {{!}} {{{status}}} {{!}}- }} {{#if:{{{primary user|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! အဓိကမာꩻအီသား{{#if: {{{more users|}}} |ဖုံႏ}} {{!}} {{{primary user}}}{{#if:{{{more users|<noinclude>-</noinclude>}}}| <br />{{{more users}}} }} {{!}}- }} {{#if:{{{produced|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ကထေမာꩻခိန်ႏ {{!}} {{{produced}}} {{!}}- }} {{#if:{{{number built|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! မာꩻထွူဆေ့ꩻအာ {{!}} {{{number built}}} {{!}}- }} {{#if:{{{program cost|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! {{nowrap|ကအီးမာꩻတာႏ လို့ရွောန်}} {{!}} {{{program cost}}} {{!}}- }} {{#if:{{{unit cost|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! တဆွိုင်ꩻစီႏ အငိုꩻ {{!}} {{{unit cost}}} {{!}}- }} {{#if:{{{ထေမာꩻခင်ႏလမ်း|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! {{nowrap|Developed from}} {{!}} {{{developed from}}} {{!}}- }} {{#if:{{{variants with their own articles|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! အမျိုꩻဖဖြယ်ꩻဖုံႏ {{!}} {{{variants with their own articles}}} }} |}<noinclude> </noinclude> 80c678wod697p9ax823473e1zz222a7 10 8568 31735 2025-07-09T00:16:59Z ဗန်ကှိုန် 25 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "<includeonly> {{#if:{{{subtemplate|<noinclude>-</noinclude>}}}| {{!}} colspan="2" style="text-align: center;" {{!}} {{{subtemplate}}} {{!}}- }} ! အရန်း {{!}} {{{type}}} {{!}}- {{#if:{{{national origin|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! {{nowrap|မူလခမ်းထီရွီးခိုႏ}} {{!}} {{{national origin}}} {{!}}- }} {{#if:{{{manufacturer|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ထေမာ..." 31735 wikitext text/x-wiki <includeonly> {{#if:{{{subtemplate|<noinclude>-</noinclude>}}}| {{!}} colspan="2" style="text-align: center;" {{!}} {{{subtemplate}}} {{!}}- }} ! အရန်း {{!}} {{{type}}} {{!}}- {{#if:{{{national origin|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! {{nowrap|မူလခမ်းထီရွီးခိုႏ}} {{!}} {{{national origin}}} {{!}}- }} {{#if:{{{manufacturer|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ထေမာꩻသား{{#if:{{{manufacturers|}}}|ဖုံႏရာ}} {{!}} {{{manufacturers|{{{manufacturer}}}}}} {{!}}- }} {{#if:{{{design group|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ဒီဇုဲန်းအစွိုꩻ {{!}} {{{design group}}} {{!}}- }} {{#if:{{{designer|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ဒီဇုဲန်းသား {{!}} {{{designer}}} {{!}}- }} {{#if:{{{builder|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! တယ်ႏမာꩻ {{!}} {{{builder}}} {{!}}- }} {{#if:{{{first flight|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ပထမဆွတ်ꩻ ကကွင်ႏယွိုꩻ {{!}} {{{first flight}}} {{!}}- }} {{#if:{{{introduction|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ဖေႏသေလိုꩻအာ {{!}} {{{introduction}}} {{!}}- }} {{#if:{{{introduced|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ဖေႏသေလိုꩻအာ {{!}} {{{introduced}}} {{!}}- }} {{#if:{{{retired|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! အွောန်ႏတဆိုး အုံနာႏ {{!}} {{{retired}}} {{!}}- }} {{#if:{{{status|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! အခေႏနေႏ အအုံ {{!}} {{{status}}} {{!}}- }} {{#if:{{{primary user|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! အထျꩻ မာꩻအီသား{{#if: {{{more users|}}} |ဖုံႏ}} {{!}} {{{primary user}}}{{#if:{{{more users|<noinclude>-</noinclude>}}}| <br />{{{more users}}} }} {{!}}- }} {{#if:{{{produced|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! ထေမာꩻ {{!}} {{{produced}}} {{!}}- }} {{#if:{{{number built|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! {{nowrap|တယ်ႏမာꩻ နံပါတ်}} {{!}} {{{number built}}} {{!}}- }} {{#if:{{{program cost|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! {{nowrap|ပရိုဂရမ် အငိုꩻ}} {{!}} {{{program cost}}} {{!}}- }} {{#if:{{{unit cost|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! {{nowrap|ယူနစ် အငိုꩻ}} {{!}} <div> {{{unit cost}}}</div> {{!}}- }} {{#if:{{{developed from|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! {{nowrap|လွုမ်းဖျင်ထွေ}} {{!}} {{{developed from}}} {{!}}- }} {{#if:{{{variants with their own articles|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! အပြောင်ꩻအလုဲင်ႏ {{!}} {{{variants with their own articles}}} {{!}}- }} {{#if:{{{developed into|<noinclude>-</noinclude>}}}| ! {{nowrap|လွုမ်းဖျင်လွေꩻ}} {{!}} {{{developed into}}} {{!}}- }}</includeonly><noinclude> {{pp-template}} {{Documentation}} </noinclude> it9xi3j0fm3vma5g55euu9k0gf7xrtq 10 8569 31739 2025-07-09T00:29:28Z ဗန်ကှိုန် 25 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "<includeonly>{{WPMILHIST Infobox style|main_box}} ! colspan="2" style="text-align: center; font-size: large; padding-bottom: 0.3em;" | {{{name|}}} |- {{#if:{{{logo|}}}| {{!}} colspan="2" style="text-align: center;" {{!}} [[{{{logo}}}|210px]] {{!}}- }} {{!}}- {{#if:{{{image|}}}| {{!}} colspan="2" style="text-align: center;" {{!}} {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|{{{si..." 31739 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{WPMILHIST Infobox style|main_box}} ! colspan="2" style="text-align: center; font-size: large; padding-bottom: 0.3em;" | {{{name|}}} |- {{#if:{{{logo|}}}| {{!}} colspan="2" style="text-align: center;" {{!}} [[{{{logo}}}|210px]] {{!}}- }} {{!}}- {{#if:{{{image|}}}| {{!}} colspan="2" style="text-align: center;" {{!}} {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|{{{size|}}}}}}|sizedefault=300px|alt={{{alt|}}}}} </div> {{#if: {{{caption|}}}| {{!}}- {{!}}colspan="2" style="border-bottom: 1px solid #aaa;text-align:center;" {{!}}{{{caption}}} |{{#if: {{{long caption|}}}| {{!}}- {{!}}colspan="2" style="border-bottom: 1px solid #aaa;text-align:left;" {{!}}{{{long caption}}} }} }} {{!}}- }}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} <!--Please add this template's categories to the /doc subpage, not here - thanks!--> </noinclude> f1rr7m5t0afhe2hwpmo3e6vn5epzv1g 10 8570 31741 2025-07-09T00:50:37Z ဗန်ကှိုန် 25 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{{ infobox | bodyclass = hrecipe hproduct | title = {{{title|<includeonly>{{{name|{{PAGENAME}}}}}</includeonly>}}} | titleclass= fn ingredient | image1 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{logo|}}}|size={{{logo_size|}}}|sizedefault=frameless}} | image2 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}|sizedefault=frameless}} | caption2= {{{caption|}}} | label1 =..." 31741 wikitext text/x-wiki {{ infobox | bodyclass = hrecipe hproduct | title = {{{title|<includeonly>{{{name|{{PAGENAME}}}}}</includeonly>}}} | titleclass= fn ingredient | image1 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{logo|}}}|size={{{logo_size|}}}|sizedefault=frameless}} | image2 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}|sizedefault=frameless}} | caption2= {{{caption|}}} | label1 = အမျိုꩻအစား | data1 = {{{type|}}} | class1 = category | label2 = ထေသား | data2 = {{{manufacturer|{{{brewery|}}}}}} | class2 = brand | label3 = တုက်ꩻစာသား | data3 = {{{distributor|}}} | label4 = မူလပထမ ကမာꩻဒါႏ ခမ်း | data4 = {{{origin|}}} | label5 = စာဖေႏစ | data5 = {{{introduced|{{{year|}}} }}} | label6 = အွောန်ႏတဆိုး | data6 = {{{discontinued|{{{last_year|}}} }}} | label7 = အယ်လ်ကိုဟောပမာဏ | data7 = {{{abv|}}} | label8 = Alcohol proof | data8 = {{{proof|}}} | label9 = အရောင်ႏအဆင်ꩻ | data9 = {{{colour|{{{color|}}}}}} <!-- use only one of "colour" or "color" depending on US/UK article, not both! --> | label10 = အလွီး | data10 = {{{flavour|{{{flavor|}}}}}} <!-- use only one of "flavour" or "flavor" depending on US/UK article, not both! --> | label11 = ဘီယာအမျိုꩻအစား | data11 = {{{style|}}} | label12 = [[Gravity (alcoholic beverage)|Original gravity]] | data12 = {{{og|}}} | label13 = [[Gravity (alcoholic beverage)|Final gravity]] | data13 = {{{fg|}}} | label14 = IBU စကေး | data14 = {{{ibu|}}} | label15 = ကပါဒါႏအမီႏအမွိုတ်ꩻ | data15 = {{{ingredients|}}} | label16 = မွိုတ်ꩻသော့ꩻအဖြယ်ꩻ | data16 = {{{variants|}}} | label17 = ထာꩻခြိုꩻထေလꩻသွꩻ | data17 = {{{related|}}} | label18 = ဝဲဘ်သုဲက်ဒ် | data18 = {{{website|}}} }}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> rp99cwt748dwdjwgfo6ny1d96vpvvmy 10 8571 31743 2025-07-09T01:04:49Z ဗန်ကှိုန် 25 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "<includeonly>{{#ifeq:{{{child|}}} | yes | | {{Infobox Chinese/Header |title = {{{title|{{PAGENAMEBASE}}}}} |float = {{{float|}}} |collapse = {{{collapse|}}} |pic = {{{pic|}}} |picsize = {{{picsize|}}} |picalt = {{{picalt|}}} |pictooltip = {{{pictooltip|}}} |piccap = {{{piccap|}}} |pic2 = {{{pic2|}}} |picsize2..." 31743 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#ifeq:{{{child|}}} | yes | | {{Infobox Chinese/Header |title = {{{title|{{PAGENAMEBASE}}}}} |float = {{{float|}}} |collapse = {{{collapse|}}} |pic = {{{pic|}}} |picsize = {{{picsize|}}} |picalt = {{{picalt|}}} |pictooltip = {{{pictooltip|}}} |piccap = {{{piccap|}}} |pic2 = {{{pic2|}}} |picsize2 = {{{picsize2|}}} |picalt2 = {{{picalt2|}}} |pictooltip2 = {{{pictooltip2|}}} |piccap2 = {{{piccap2|}}} }}}}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{c|}}}{{{t|}}}{{{p|}}}{{{s|}}} | {{Infobox Chinese/Chinese |chinese_header = {{#ifeq: {{{child|}}} | yes | အမဉ်ꩻခယ်ႏနေး | {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{hangul|}}}{{{hanja|}}}{{{kana|}}}{{{kanji|}}}{{{hiragana|}}}{{{kyujitai|}}}{{{shinjitai|}}}{{{tam|}}}{{{hin|}}}{{{san|}}}{{{pli|}}}{{{tgl|}}}{{{msa|}}}{{{mnc|}}}{{{mon|}}}{{{mong|}}}{{{por|}}}{{{rus|}}}{{{tha|}}}{{{tib|}}}{{{qn|}}}{{{uig|}}}{{{vie|}}}{{{chuhan|}}}{{{chunom|}}}{{{hn|}}}{{{zha|}}}{{{dungan-xej|}}}{{{dungan|}}}{{{lang1|}}}{{{lang2|}}}{{{lang3|}}}{{{lang4|}}}{{{lang5|}}}{{{lang6|}}}{{{lang7|}}}{{{lang8|}}}{{{lang9|}}}{{{lang10|}}}{{{lang11|}}}| {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{c|}}}{{{t|}}}{{{s|}}} | {{{name1|အမဉ်ꩻခယ်ႏနေး}}} }} }} }} |hide = {{{hide|}}} |showflag = {{{showflag|}}} |order = {{{order|}}} |c = {{{c|}}} |t = {{{t|}}} |s = {{{s|}}} |l = {{{l|}}} |tp = {{{tp|}}} |p = {{{p|{{{hp|}}}}}} |w = {{{w|}}} |mi = {{{mi|}}} |myr = {{{myr|}}} |psp = {{{psp|}}} |myale = {{{myale|}}} |gr = {{{gr|}}} |bpmf = {{{bpmf|}}} |mps = {{{mps|}}} |xej = {{{xej|}}} |zh-dungan = {{{zh-dungan|}}} |sic = {{{sic|}}} |j = {{{j|}}} |y = {{{y|}}} |gd = {{{gd|}}} |hk = {{{hk|}}} |mo = {{{mo|}}} |ci = {{{ci|}}} |toi = {{{toi|}}} |gan = {{{gan|}}} |wuu = {{{wuu|}}} |hsn = {{{hsn|}}} |h = {{{h|}}} |poj = {{{poj|}}} |tl = {{{tl|}}} |buc = {{{buc|}}} |hhbuc = {{{hhbuc|}}} |mblmc = {{{mblmc|}}} |lmz = {{{lmz|}}} |teo = {{{teo|}}} |lizu = {{{lizu|}}} |hain = {{{hain|}}} |mc = {{{mc|}}} |emc = {{{emc|}}} |lmc = {{{lmc|}}} |oc-bs = {{{oc-bs|}}} |oc-zz = {{{oc-zz|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{c2|}}}{{{t2|}}}{{{p2|}}}{{{s2|}}} | {{Infobox Chinese/Chinese |chinese_header = {{{altname|Alternative Chinese name}}} |hide = {{{hide|}}} |showflag = {{{showflag|}}} |order = {{{order|}}} |c = {{{c2|}}} |t = {{{t2|}}} |s = {{{s2|}}} |l = {{{l2|}}} |tp = {{{tp2|}}} |p = {{{p2|{{{hp2|}}}}}} |w = {{{w2|}}} |mi = {{{mi2|}}} |myr = {{{myr2|}}} |psp = {{{psp2|}}} |myale = {{{myale2|}}} |gr = {{{gr2|}}} |bpmf = {{{bpmf2|}}} |mps = {{{mps2|}}} |xej = {{{xej2|}}} |zh-dungan = {{{zh-dungan2|}}} |sic = {{{sic2|}}} |j = {{{j2|}}} |y = {{{y2|}}} |gd = {{{gd2|}}} |hk = {{{hk2|}}} |mo = {{{mo2|}}} |ci = {{{ci2|}}} |toi = {{{toi2|}}} |gan = {{{gan2|}}} |wuu = {{{wuu2|}}} |hsn = {{{hsn2|}}} |h = {{{h2|}}} |poj = {{{poj2|}}} |tl = {{{tl2|}}} |buc = {{{buc2|}}} |hhbuc = {{{hhbuc2|}}} |mblmc = {{{mblmc2|}}} |lmz = {{{lmz2|}}} |teo = {{{teo2|}}} |lizu = {{{lizu2|}}} |hain = {{{hain2|}}} |mc = {{{mc2|}}} |emc = {{{emc2|}}} |lmc = {{{lmc2|}}} |oc-bs = {{{oc-bs2|}}} |oc-zz = {{{oc-zz2|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{c3|}}}{{{t3|}}}{{{p3|}}}{{{s3|}}} | {{Infobox Chinese/Chinese |chinese_header = {{{altname3|Second alternative Chinese name}}} |hide = {{{hide|}}} |showflag = {{{showflag|}}} |order = {{{order|}}} |c = {{{c3|}}} |t = {{{t3|}}} |s = {{{s3|}}} |l = {{{l3|}}} |tp = {{{tp3|}}} |p = {{{p3|{{{hp3|}}}}}} |w = {{{w3|}}} |mi = {{{mi3|}}} |myr = {{{myr3|}}} |psp = {{{psp3|}}} |myale = {{{myale3|}}} |gr = {{{gr3|}}} |bpmf = {{{bpmf3|}}} |mps = {{{mps3|}}} |xej = {{{xej3|}}} |zh-dungan = {{{zh-dungan3|}}} |sic = {{{sic3|}}} |j = {{{j3|}}} |y = {{{y3|}}} |gd = {{{gd3|}}} |hk = {{{hk3|}}} |mo = {{{mo3|}}} |ci = {{{ci3|}}} |toi = {{{toi3|}}} |gan = {{{gan3|}}} |wuu = {{{wuu3|}}} |hsn = {{{hsn3|}}} |h = {{{h3|}}} |poj = {{{poj3|}}} |tl = {{{tl3|}}} |buc = {{{buc3|}}} |hhbuc = {{{hhbuc3|}}} |mblmc = {{{mblmc3|}}} |lmz = {{{lmz3|}}} |teo = {{{teo3|}}} |lizu = {{{lizu3|}}} |hain = {{{hain3|}}} |mc = {{{mc3|}}} |emc = {{{emc3|}}} |lmc = {{{lmc3|}}} |oc-bs = {{{oc-bs3|}}} |oc-zz = {{{oc-zz3|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{c4|}}}{{{t4|}}}{{{p4|}}}{{{s4|}}} | {{Infobox Chinese/Chinese |chinese_header = {{{altname4|Third alternative Chinese name}}} |hide = {{{hide|}}} |showflag = {{{showflag|}}} |order = {{{order|}}} |c = {{{c4|}}} |t = {{{t4|}}} |s = {{{s4|}}} |l = {{{l4|}}} |tp = {{{tp4|}}} |p = {{{p4|{{{hp4|}}}}}} |w = {{{w4|}}} |mi = {{{mi4|}}} |myr = {{{myr4|}}} |psp = {{{psp4|}}} |myale = {{{myale4|}}} |gr = {{{gr4|}}} |bpmf = {{{bpmf4|}}} |mps = {{{mps4|}}} |xej = {{{xej4|}}} |zh-dungan = {{{zh-dungan4|}}} |sic = {{{sic4|}}} |j = {{{j4|}}} |y = {{{y4|}}} |gd = {{{gd4|}}} |hk = {{{hk4|}}} |mo = {{{mo4|}}} |ci = {{{ci4|}}} |toi = {{{toi4|}}} |gan = {{{gan4|}}} |wuu = {{{wuu4|}}} |hsn = {{{hsn4|}}} |h = {{{h4|}}} |poj = {{{poj4|}}} |tl = {{{tl4|}}} |buc = {{{buc4|}}} |hhbuc = {{{hhbuc4|}}} |mblmc = {{{mblmc4|}}} |lmz = {{{lmz4|}}} |teo = {{{teo4|}}} |lizu = {{{lizu4|}}} |hain = {{{hain4|}}} |mc = {{{mc4|}}} |emc = {{{emc4|}}} |lmc = {{{lmc4|}}} |oc-bs = {{{oc-bs4|}}} |oc-zz = {{{oc-zz4|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{c5|}}}{{{t5|}}}{{{p5|}}}{{{s5|}}} | {{Infobox Chinese/Chinese |chinese_header = {{{altname5|Fourth alternative Chinese name}}} |hide = {{{hide|}}} |showflag = {{{showflag|}}} |order = {{{order|}}} |c = {{{c5|}}} |t = {{{t5|}}} |s = {{{s5|}}} |l = {{{l5|}}} |tp = {{{tp5|}}} |p = {{{p5|}}} |w = {{{w5|}}} |mi = {{{mi5|}}} |myr = {{{myr5|}}} |psp = {{{psp5|}}} |myale = {{{myale5|}}} |gr = {{{gr5|}}} |bpmf = {{{bpmf5|}}} |mps = {{{mps5|}}} |xej = {{{xej5|}}} |zh-dungan = {{{zh-dungan5|}}} |sic = {{{sic5|}}} |j = {{{j5|}}} |y = {{{y5|}}} |gd = {{{gd5|}}} |hk = {{{hk5|}}} |mo = {{{mo5|}}} |ci = {{{ci5|}}} |toi = {{{toi5|}}} |gan = {{{gan5|}}} |wuu = {{{wuu5|}}} |hsn = {{{hsn5|}}} |h = {{{h5|}}} |poj = {{{poj5|}}} |tl = {{{tl5|}}} |buc = {{{buc5|}}} |hhbuc = {{{hhbuc5|}}} |mblmc = {{{mblmc5|}}} |lmz = {{{lmz5|}}} |teo = {{{teo5|}}} |lizu = {{{lizu5|}}} |hain = {{{hain5|}}} |mc = {{{mc5|}}} |emc = {{{emc5|}}} |lmc = {{{lmc5|}}} |oc-bs = {{{oc-bs5|}}} |oc-zz = {{{oc-zz5|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{my|}}} | {{Infobox Chinese/Burmese |burmese_header = အမဉ်ꩻမန်းနေး |my = {{{my|}}} |bi = {{{bi|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{tib|}}}{{{wylie|}}}{{{thdl|}}}{{{zwpy|}}}{{{lhasa|}}} | {{Infobox Chinese/Tibetan |tibetan_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{tib|}}} | အမဉ်ꩻတိဘဲတ်နေး }} |hide = {{{hide|}}} |tib = {{{tib|}}} |wylie = {{{wylie|}}} |thdl = {{{thdl|}}} |zwpy = {{{zwpy|}}} |lhasa = {{{lhasa|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{dungan|}}}{{{dungan-xej|}}}{{{dungan-han|}}} | {{Infobox Chinese/Dunganese |dunganese_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{dungan|}}}{{{dungan-xej|}}}{{{dungan-han|}}} | Dunganese name }} |dungan = {{{dungan|}}} |dungan-xej = {{{dungan-xej|}}} |dungan-han = {{{dungan-han|}}} |dungan-latin = {{{dungan-latin|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{qn|}}}{{{vie|}}}{{{chuhan|}}} | {{Infobox Chinese/Vietnamese |vietnamese_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{qn|}}}{{{vie|}}}{{{chuhan|}}} | အမဉ်ꩻဗီယဲတ်နမ်နေး }} |vie = {{{vie|}}} |qn = {{{qn|}}} |hn = {{{hn|}}} |chuhan = {{{chuhan|}}} |chunom = {{{chunom|}}} |lqn = {{{lqn|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{tha|}}} | {{Infobox Chinese/Thai |thai_header = အမဉ်ꩻထုဲင်ႏနေး |tha = {{{tha|}}} |rtgs = {{{rtgs|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{zha|}}} | {{Infobox Chinese/Zhuang |zhuang_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{zha|}}} | Zhuang name }} |hide = {{{hide|}}} |zha = {{{zha|}}} |zha57 = {{{zha57|}}} |sd = {{{sd|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{hanja|}}}{{{hangul|}}} | {{Infobox Chinese/Korean |korean_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{hanja|}}}{{{hangul|}}} | အမဉ်ꩻကိုးရီးယားနေး }} |hide = {{{hide|}}} |hangul = {{{hangul|}}} |hanja = {{{hanja|}}} |rr = {{{rr|}}} |mr = {{{mr|}}} |northkorea = {{{northkorea|}}} |lk = {{{lk|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{cnhanja|}}}{{{cnhangul|}}} | {{Infobox Chinese/Korean |korean_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{cnhanja|}}}{{{cnhangul|}}} | [[:my:တရုတ်နိုင်ငံရှိ ကိုရီးယားဘာသာစကား|ခယ်ႏ ကိုရီးယား]] name }} |hide = {{{hide|}}} |hangul = {{{cnhangul|}}} |hanja = {{{cnhanja|}}} |rr = {{{cnrr|}}} |mr = {{{cnmr|}}} |northkorea = yes |lk = {{{cnlk|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{nkhanja|}}}{{{nkhangul|}}} | {{Infobox Chinese/Korean |korean_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{nkhanja|}}}{{{nkhangul|}}} | အမဉ်ꩻ ကိုရီးယား အခေါဝ်ထင်ꩻနေး}} |hide = {{{hide|}}} |hangul = {{{nkhangul|}}} |hanja = {{{nkhanja|}}} |rr = {{{nkrr|}}} |mr = {{{nkmr|}}} |northkorea = yes |lk = {{{nklk|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{skhanja|}}}{{{skhangul|}}} | {{Infobox Chinese/Korean |korean_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{skhanja|}}}{{{skhangul|}}} | အမဉ်ꩻ ကိုရီးယား အခေါဝ်နောဝ်နေး }} |hide = {{{hide|}}} |hangul = {{{skhangul|}}} |hanja = {{{skhanja|}}} |rr = {{{skrr|}}} |mr = {{{skmr|}}} |northkorea = |lk = {{{sklk|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{mong|}}}{{{mon|}}} | {{Infobox Chinese/Mongolian |mongolian_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{mong|}}}{{{mon|}}} | အမဉ်ꩻ မွန်ဂိုလီးယားနေး }} |hide = {{{hide|}}} |mon = {{{mon|}}} |mong = {{{mong|}}} |monr = {{{monr|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{kanji|}}}{{{kana|}}}{{{hiragana|}}}{{{kyujitai|}}}{{{shinjitai|}}} | {{Infobox Chinese/Japanese |japanese_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{kanji|}}}{{{kana|}}}{{{hiragana|}}}{{{kyujitai|}}}{{{shinjitai|}}} | ဂျပန်အမည် }} |hide = {{{hide|}}} |kanji = {{{kanji|}}} |kyujitai = {{{kyujitai|}}} |shinjitai = {{{shinjitai|}}} |kana = {{{kana|}}} |hiragana = {{{hiragana|}}} |romaji = {{{romaji|}}} |revhep = {{{revhep|}}} |tradhep = {{{tradhep|}}} |kunrei = {{{kunrei|}}} |nihon = {{{nihon|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{msa|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = msa |lang_content = {{{msa}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{ind|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = ind |lang_content = {{{ind}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{tgl|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |blank_header = Filipino name |lang = tgl |lang_content = {{{tgl}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{uig|}}} | {{Infobox Chinese/Uyghur |uyghur_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{uig|}}} | Uyghur name }} |hide = {{{hide|}}} |uig = {{{uig|}}} |uly = {{{uly|}}} |uyy = {{{uyy|}}} |sgs = {{{sgs|}}} |usy = {{{usy|}}} |uipa = {{{uipa|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{mnc_rom|}}}{{{mnc|}}} | {{Infobox Chinese/Manchu |manchu_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{mnc_rom|}}}{{{mnc|}}} | အမဉ်ꩻ မန်ဆျူးနေး }} |mnc = {{{mnc|}}} |mnc_rom = {{{mnc_rom|}}} |mnc_a = {{{mnc_a|}}} |mnc_v = {{{mnc_v|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{ben|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = ben |lang_content = {{{ben}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{asm|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = asm |lang_content = {{{asm}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{nep|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = nep |lang_content = {{{nep}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{pra|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = pra |lang_content = {{{pra}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{tam|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = tam |lang_content = {{{tam}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{hin|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = hin |lang_content = {{{hin}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{san|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = san |lang_content = {{{san}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{pli|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = pli |lang_content = {{{pli}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{por|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = por |lang_content = {{{por}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{rus|}}} | {{Infobox Chinese/Russian |russian_header = {{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{rus|}}} | အမဉ်ꩻ ရတ်ဆျားနေး }} |rus = {{{rus|}}} |rusr = {{{rusr|}}} |rusipa = {{{rusipa|}}} |ruslit = {{{ruslit|}}} |scientific = {{{scientific|}}} |iso = {{{iso|}}} |gost = {{{gost|}}} |bgn/pcgn = {{{bgn/pcgn|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{lang1_content|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = {{{lang1}}} |lang_content = {{{lang1_content|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{lang2_content|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = {{{lang2}}} |lang_content = {{{lang2_content|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{lang3_content|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = {{{lang3}}} |lang_content = {{{lang3_content|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{lang4_content|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = {{{lang4}}} |lang_content = {{{lang4_content|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{lang5_content|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = {{{lang5}}} |lang_content = {{{lang5_content|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{lang6_content|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = {{{lang6}}} |lang_content = {{{lang6_content|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{lang7_content|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = {{{lang7}}} |lang_content = {{{lang7_content|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{lang8_content|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = {{{lang8}}} |lang_content = {{{lang8_content|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{lang9_content|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = {{{lang9}}} |lang_content = {{{lang9_content|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{lang10_content|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = {{{lang10}}} |lang_content = {{{lang10_content|}}} }} }}<!-- -->{{ {{{|safesubst:}}}#if:{{{lang11_content|}}} | {{Infobox Chinese/Blank |lang = {{{lang11}}} |lang_content = {{{lang11_content|}}} }} }}<!-- -->{{#ifeq:{{{child|}}} | yes | | {{Infobox Chinese/Footer |footnote = {{{footnote|}}} }} }}</includeonly><noinclude> {{documentation}}<!-- Add categories to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> icda6ddnvutbigxgt5xbz026m6n5e5u 31763 31743 2025-07-09T06:39:06Z Khun Kt 19 အကြောင်းအရာ "{{#ifeq: {{{child<includeonly>|yes</includeonly>}}}{{{_µ|}}} | yes | <table class="infobox" style="width: 22em"> }}{{Infobox |decat = yes |child = {{{child|<includeonly>yes</includeonly>}}} |bodystyle = {{#if:{{{float|}}}|float: left; clear: left; margin: 0 1em 1em 0;}} |bodyclass = {{#if: {{{collapse|}}} | collapsible {{#ifeq: {{{collapse|}}} | yes | collapsed }} }} |subhead..." ဖြင့် အစားထိုးခဲ့သည် 31763 wikitext text/x-wiki {{#ifeq: {{{child<includeonly>|yes</includeonly>}}}{{{_µ|}}} | yes | <table class="infobox" style="width: 22em"> }}{{Infobox |decat = yes |child = {{{child|<includeonly>yes</includeonly>}}} |bodystyle = {{#if:{{{float|}}}|float: left; clear: left; margin: 0 1em 1em 0;}} |bodyclass = {{#if: {{{collapse|}}} | collapsible {{#ifeq: {{{collapse|}}} | yes | collapsed }} }} |subheaderstyle = font-size: 125%; color: #202122;background-color: {{#if: {{{headercolor|}}} | {{{headercolor|}}} | #b0c4de }}; |subheader = {{{title<includeonly>|{{PAGENAMEBASE}}</includeonly>}}} |image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{pic<includeonly>|</includeonly>}}}|sizedefault=frameless|size={{{picsize<includeonly>|</includeonly>}}}|upright={{{picupright|}}}|alt={{{picalt<includeonly>|</includeonly>}}}{{{pictooltip<includeonly>|</includeonly>}}} }} |caption = {{{piccap<includeonly>|</includeonly>}}} |image2 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{pic2<includeonly>|</includeonly>}}}|sizedefault=frameless|size={{{picsize2<includeonly>|</includeonly>}}}|upright={{{picupright2|}}}|alt={{{picalt2<includeonly>|</includeonly>}}}{{{pictooltip2<includeonly>|</includeonly>}}} }} |caption2 = {{{piccap2<includeonly>|</includeonly>}}} |headerstyle = color: #202122;background-color: {{#if: {{{headercolor|}}} | {{{headercolor|}}} | #b0c4de }} |labelstyle = width: 50%; white-space: nowrap }}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> nukicko6x5hbc61zj4h8f9kuz7bm95y 0 8572 31755 2025-07-09T05:38:35Z Khun Kt 19 [[လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏလိုꩻပေႏ]] စာမျက်နှာကို [[လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏပိုလီꩻအကျိုꩻ]] သို့ Khun Ktက ရွှေ့ခဲ့သည်: စာလုံးပေါင်းမှားသော ခေါင်းစဉ် 31755 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[လိုꩻဖြားဟော်ꩻဖေႏပိုလီꩻအကျိုꩻ]] 8qwb4h11p3m6fmoa0aznc9tqd44pxc9 10 8573 31756 2025-07-09T06:23:34Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{{Infobox |decat = yes |child = {{{child|<includeonly>yes</includeonly>}}} |bodystyle = |below = {{{footnote<includeonly>|</includeonly>}}} }}{{ #ifeq: {{{child<includeonly>|yes</includeonly>}}}{{{_µ|}}} | yes | </table> }}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude>" 31756 wikitext text/x-wiki {{Infobox |decat = yes |child = {{{child|<includeonly>yes</includeonly>}}} |bodystyle = |below = {{{footnote<includeonly>|</includeonly>}}} }}{{ #ifeq: {{{child<includeonly>|yes</includeonly>}}}{{{_µ|}}} | yes | </table> }}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 5vzibgh5hml9obk8mh8yav2l69ww1pu 10 8574 31757 2025-07-09T06:25:45Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "<includeonly><span class="IPA" lang="cmn-Latn-fonipa" style="white-space:nowrap">[[Help:IPA/Mandarin|{{#switch:{{{1}}}|[-|[]|[]AUD=[|/-|//|//AUD=/|--|-]|-/|-]AUD|-/AUD=|[}}{{#switch:{{{1}}}|[-|-]|[]|/-|-/|//|--|-]AUD|[]AUD|-/AUD|//AUD|AUD=|{{#switch:{{{2}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{1}}}|{{{2}}}}}|{{c-cmn|{{{1}}}}}}}}}{{#if:{{{2|}}}|{{#switch:{{{1|}}}|-]AUD|[]AUD|-/AUD|//AUD|AUD=|{{#switch:{{{2|}}}|1|2|3|4|5=|{{..." 31757 wikitext text/x-wiki <includeonly><span class="IPA" lang="cmn-Latn-fonipa" style="white-space:nowrap">[[Help:IPA/Mandarin|{{#switch:{{{1}}}|[-|[]|[]AUD=[|/-|//|//AUD=/|--|-]|-/|-]AUD|-/AUD=|[}}{{#switch:{{{1}}}|[-|-]|[]|/-|-/|//|--|-]AUD|[]AUD|-/AUD|//AUD|AUD=|{{#switch:{{{2}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{1}}}|{{{2}}}}}|{{c-cmn|{{{1}}}}}}}}}{{#if:{{{2|}}}|{{#switch:{{{1|}}}|-]AUD|[]AUD|-/AUD|//AUD|AUD=|{{#switch:{{{2|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{3}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{2}}}|{{{3}}}}}|{{c-cmn|{{{2}}}}}}}}}}}}}{{#if:{{{3|}}}|{{#switch:{{{3|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{4}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{3}}}|{{{4}}}}}|{{c-cmn|{{{3}}}}}}}}}}}{{#if:{{{4|}}}|{{#switch:{{{4|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{5}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{4}}}|{{{5}}}}}|{{c-cmn|{{{4}}}}}}}}}}}{{#if:{{{5|}}}|{{#switch:{{{5|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{6}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{5}}}|{{{6}}}}}|{{c-cmn|{{{5}}}}}}}}}}}{{#if:{{{6|}}}|{{#switch:{{{6|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{7}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{6}}}|{{{7}}}}}|{{c-cmn|{{{6}}}}}}}}}}}{{#if:{{{7|}}}|{{#switch:{{{7|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{8}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{7}}}|{{{8}}}}}|{{c-cmn|{{{7}}}}}}}}}}}{{#if:{{{8|}}}|{{#switch:{{{8|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{9}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{8}}}|{{{9}}}}}|{{c-cmn|{{{8}}}}}}}}}}}{{#if:{{{9|}}}|{{#switch:{{{9|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{10}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{9}}}|{{{10}}}}}|{{c-cmn|{{{9}}}}}}}}}}}{{#if:{{{10|}}}|{{#switch:{{{10|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{11}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{10}}}|{{{11}}}}}|{{c-cmn|{{{10}}}}}}}}}}}{{#if:{{{11|}}}|{{#switch:{{{11|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{12}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{11}}}|{{{12}}}}}|{{c-cmn|{{{11}}}}}}}}}}}{{#if:{{{12|}}}|{{#switch:{{{12|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{13}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{12}}}|{{{13}}}}}|{{c-cmn|{{{12}}}}}}}}}}}{{#if:{{{13|}}}|{{#switch:{{{13|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{14}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{13}}}|{{{14}}}}}|{{c-cmn|{{{13}}}}}}}}}}}{{#if:{{{14|}}}|{{#switch:{{{14|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{15}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{14}}}|{{{15}}}}}|{{c-cmn|{{{14}}}}}}}}}}}{{#if:{{{15|}}}|{{#switch:{{{15|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{16}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{15}}}|{{{16}}}}}|{{c-cmn|{{{15}}}}}}}}}}}{{#if:{{{16|}}}|{{#switch:{{{16|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{17}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{16}}}|{{{17}}}}}|{{c-cmn|{{{16}}}}}}}}}}}{{#if:{{{17|}}}|{{#switch:{{{17|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{18}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{17}}}|{{{18}}}}}|{{c-cmn|{{{17}}}}}}}}}}}{{#if:{{{18|}}}|{{#switch:{{{18|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{19}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{18}}}|{{{19}}}}}|{{c-cmn|{{{18}}}}}}}}}}}{{#if:{{{19|}}}|{{#switch:{{{19|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{20}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{19}}}|{{{20}}}}}|{{c-cmn|{{{19}}}}}}}}}}}{{#if:{{{20|}}}|{{#switch:{{{20|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{21}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{20}}}|{{{21}}}}}|{{c-cmn|{{{20}}}}}}}}}}}{{#if:{{{21|}}}|{{#switch:{{{21|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{22}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{21}}}|{{{22}}}}}|{{c-cmn|{{{21}}}}}}}}}}}{{#if:{{{22|}}}|{{#switch:{{{22|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{23}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{22}}}|{{{23}}}}}|{{c-cmn|{{{22}}}}}}}}}}}{{#if:{{{23|}}}|{{#switch:{{{23|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{24}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{23}}}|{{{24}}}}}|{{c-cmn|{{{23}}}}}}}}}}}{{#if:{{{24|}}}|{{#switch:{{{24|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{25}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{24}}}|{{{25}}}}}|{{c-cmn|{{{24}}}}}}}}}}}{{#if:{{{25|}}}|{{#switch:{{{25|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{26}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{25}}}|{{{26}}}}}|{{c-cmn|{{{25}}}}}}}}}}}{{#if:{{{26|}}}|{{#switch:{{{26|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{27}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{26}}}|{{{27}}}}}|{{c-cmn|{{{26}}}}}}}}}}}{{#if:{{{27|}}}|{{#switch:{{{27|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{28}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{27}}}|{{{28}}}}}|{{c-cmn|{{{27}}}}}}}}}}}{{#if:{{{28|}}}|{{#switch:{{{28|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{29}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{28}}}|{{{29}}}}}|{{c-cmn|{{{28}}}}}}}}}}}{{#if:{{{29|}}}|{{#switch:{{{29|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{30}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{29}}}|{{{30}}}}}|{{c-cmn|{{{29}}}}}}}}}}}{{#if:{{{30|}}}|{{#switch:{{{30|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{31}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{30}}}|{{{31}}}}}|{{c-cmn|{{{30}}}}}}}}}}}{{#if:{{{31|}}}|{{#switch:{{{31|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{32}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{31}}}|{{{32}}}}}|{{c-cmn|{{{31}}}}}}}}}}}{{#if:{{{32|}}}|{{#switch:{{{32|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{33}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{32}}}|{{{33}}}}}|{{c-cmn|{{{32}}}}}}}}}}}{{#if:{{{33|}}}|{{#switch:{{{33|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{34}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{33}}}|{{{34}}}}}|{{c-cmn|{{{33}}}}}}}}}}}{{#if:{{{34|}}}|{{#switch:{{{34|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{35}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{34}}}|{{{35}}}}}|{{c-cmn|{{{34}}}}}}}}}}}{{#if:{{{35|}}}|{{#switch:{{{35|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{36}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{35}}}|{{{36}}}}}|{{c-cmn|{{{35}}}}}}}}}}}{{#if:{{{36|}}}|{{#switch:{{{36|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{37}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{36}}}|{{{37}}}}}|{{c-cmn|{{{36}}}}}}}}}}}{{#if:{{{37|}}}|{{#switch:{{{37|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{38}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{37}}}|{{{38}}}}}|{{c-cmn|{{{37}}}}}}}}}}}{{#if:{{{38|}}}|{{#switch:{{{38|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{39}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{38}}}|{{{39}}}}}|{{c-cmn|{{{38}}}}}}}}}}}{{#if:{{{39|}}}|{{#switch:{{{39|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{40}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{39}}}|{{{40}}}}}|{{c-cmn|{{{39}}}}}}}}}}}{{#if:{{{40|}}}|{{#switch:{{{40|}}}|1|2|3|4|5=|{{#switch:{{{41}}}|1|2|3|4|5={{c-cmn|{{{40}}}|{{{41}}}}}|{{c-cmn|{{{40}}}}}}}}}}}{{#switch:{{{1}}}|-]|[]|-]AUD|[]AUD=]|-/|//|\/AUD|//AUD=/|--|[-|/-=|]}}]]</span>{{#switch:{{{1}}}|-]AUD|[]AUD|-/AUD|//AUD|AUD={{IPA audio link|{{{2}}} }}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} [[Category:Chinese multilingual support templates]] </noinclude> 5mlzp0h2xlm7z4bxmau1xp8u7q2ysbf 10 8575 31758 2025-07-09T06:27:49Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "<includeonly><span class="IPA" lang="yue-Latn-fonipa" style="white-space:nowrap">[[Help:IPA/Cantonese|{{#switch:{{{1}}}|[-|[]|[]AUD=[|/-|//|//AUD=/|--|-]|-/|-]AUD|-/AUD=|[}}{{#switch:{{{1}}}|[-|-]|[]|/-|-/|//|--|-]AUD|[]AUD|-/AUD|//AUD|AUD=|{{#switch:{{{2}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{1}}}|{{{2}}}}}|{{c-yue|{{{1}}}}}}}}}{{#if:{{{2|}}}|{{#switch:{{{1|}}}|-]AUD|[]AUD|-/AUD|//AUD|AUD=|{{#switch:{{{2|}}}|1|2|3|4|..." 31758 wikitext text/x-wiki <includeonly><span class="IPA" lang="yue-Latn-fonipa" style="white-space:nowrap">[[Help:IPA/Cantonese|{{#switch:{{{1}}}|[-|[]|[]AUD=[|/-|//|//AUD=/|--|-]|-/|-]AUD|-/AUD=|[}}{{#switch:{{{1}}}|[-|-]|[]|/-|-/|//|--|-]AUD|[]AUD|-/AUD|//AUD|AUD=|{{#switch:{{{2}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{1}}}|{{{2}}}}}|{{c-yue|{{{1}}}}}}}}}{{#if:{{{2|}}}|{{#switch:{{{1|}}}|-]AUD|[]AUD|-/AUD|//AUD|AUD=|{{#switch:{{{2|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{3}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{2}}}|{{{3}}}}}|{{c-yue|{{{2}}}}}}}}}}}}}{{#if:{{{3|}}}|{{#switch:{{{3|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{4}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{3}}}|{{{4}}}}}|{{c-yue|{{{3}}}}}}}}}}}{{#if:{{{4|}}}|{{#switch:{{{4|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{5}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{4}}}|{{{5}}}}}|{{c-yue|{{{4}}}}}}}}}}}{{#if:{{{5|}}}|{{#switch:{{{5|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{6}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{5}}}|{{{6}}}}}|{{c-yue|{{{5}}}}}}}}}}}{{#if:{{{6|}}}|{{#switch:{{{6|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{7}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{6}}}|{{{7}}}}}|{{c-yue|{{{6}}}}}}}}}}}{{#if:{{{7|}}}|{{#switch:{{{7|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{8}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{7}}}|{{{8}}}}}|{{c-yue|{{{7}}}}}}}}}}}{{#if:{{{8|}}}|{{#switch:{{{8|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{9}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{8}}}|{{{9}}}}}|{{c-yue|{{{8}}}}}}}}}}}{{#if:{{{9|}}}|{{#switch:{{{9|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{10}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{9}}}|{{{10}}}}}|{{c-yue|{{{9}}}}}}}}}}}{{#if:{{{10|}}}|{{#switch:{{{10|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{11}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{10}}}|{{{11}}}}}|{{c-yue|{{{10}}}}}}}}}}}{{#if:{{{11|}}}|{{#switch:{{{11|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{12}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{11}}}|{{{12}}}}}|{{c-yue|{{{11}}}}}}}}}}}{{#if:{{{12|}}}|{{#switch:{{{12|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{13}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{12}}}|{{{13}}}}}|{{c-yue|{{{12}}}}}}}}}}}{{#if:{{{13|}}}|{{#switch:{{{13|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{14}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{13}}}|{{{14}}}}}|{{c-yue|{{{13}}}}}}}}}}}{{#if:{{{14|}}}|{{#switch:{{{14|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{15}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{14}}}|{{{15}}}}}|{{c-yue|{{{14}}}}}}}}}}}{{#if:{{{15|}}}|{{#switch:{{{15|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{16}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{15}}}|{{{16}}}}}|{{c-yue|{{{15}}}}}}}}}}}{{#if:{{{16|}}}|{{#switch:{{{16|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{17}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{16}}}|{{{17}}}}}|{{c-yue|{{{16}}}}}}}}}}}{{#if:{{{17|}}}|{{#switch:{{{17|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{18}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{17}}}|{{{18}}}}}|{{c-yue|{{{17}}}}}}}}}}}{{#if:{{{18|}}}|{{#switch:{{{18|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{19}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{18}}}|{{{19}}}}}|{{c-yue|{{{18}}}}}}}}}}}{{#if:{{{19|}}}|{{#switch:{{{19|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{20}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{19}}}|{{{20}}}}}|{{c-yue|{{{19}}}}}}}}}}}{{#if:{{{20|}}}|{{#switch:{{{20|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{21}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{20}}}|{{{21}}}}}|{{c-yue|{{{20}}}}}}}}}}}{{#if:{{{21|}}}|{{#switch:{{{21|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{22}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{21}}}|{{{22}}}}}|{{c-yue|{{{21}}}}}}}}}}}{{#if:{{{22|}}}|{{#switch:{{{22|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{23}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{22}}}|{{{23}}}}}|{{c-yue|{{{22}}}}}}}}}}}{{#if:{{{23|}}}|{{#switch:{{{23|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{24}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{23}}}|{{{24}}}}}|{{c-yue|{{{23}}}}}}}}}}}{{#if:{{{24|}}}|{{#switch:{{{24|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{25}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{24}}}|{{{25}}}}}|{{c-yue|{{{24}}}}}}}}}}}{{#if:{{{25|}}}|{{#switch:{{{25|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{26}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{25}}}|{{{26}}}}}|{{c-yue|{{{25}}}}}}}}}}}{{#if:{{{26|}}}|{{#switch:{{{26|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{27}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{26}}}|{{{27}}}}}|{{c-yue|{{{26}}}}}}}}}}}{{#if:{{{27|}}}|{{#switch:{{{27|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{28}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{27}}}|{{{28}}}}}|{{c-yue|{{{27}}}}}}}}}}}{{#if:{{{28|}}}|{{#switch:{{{28|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{29}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{28}}}|{{{29}}}}}|{{c-yue|{{{28}}}}}}}}}}}{{#if:{{{29|}}}|{{#switch:{{{29|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{30}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{29}}}|{{{30}}}}}|{{c-yue|{{{29}}}}}}}}}}}{{#if:{{{30|}}}|{{#switch:{{{30|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{31}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{30}}}|{{{31}}}}}|{{c-yue|{{{30}}}}}}}}}}}{{#if:{{{31|}}}|{{#switch:{{{31|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{32}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{31}}}|{{{32}}}}}|{{c-yue|{{{31}}}}}}}}}}}{{#if:{{{32|}}}|{{#switch:{{{32|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{33}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{32}}}|{{{33}}}}}|{{c-yue|{{{32}}}}}}}}}}}{{#if:{{{33|}}}|{{#switch:{{{33|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{34}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{33}}}|{{{34}}}}}|{{c-yue|{{{33}}}}}}}}}}}{{#if:{{{34|}}}|{{#switch:{{{34|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{35}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{34}}}|{{{35}}}}}|{{c-yue|{{{34}}}}}}}}}}}{{#if:{{{35|}}}|{{#switch:{{{35|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{36}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{35}}}|{{{36}}}}}|{{c-yue|{{{35}}}}}}}}}}}{{#if:{{{36|}}}|{{#switch:{{{36|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{37}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{36}}}|{{{37}}}}}|{{c-yue|{{{36}}}}}}}}}}}{{#if:{{{37|}}}|{{#switch:{{{37|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{38}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{37}}}|{{{38}}}}}|{{c-yue|{{{37}}}}}}}}}}}{{#if:{{{38|}}}|{{#switch:{{{38|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{39}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{38}}}|{{{39}}}}}|{{c-yue|{{{38}}}}}}}}}}}{{#if:{{{39|}}}|{{#switch:{{{39|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{40}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{39}}}|{{{40}}}}}|{{c-yue|{{{39}}}}}}}}}}}{{#if:{{{40|}}}|{{#switch:{{{40|}}}|1|2|3|4|5|6|7=|{{#switch:{{{41}}}|1|2|3|4|5|6|7={{c-yue|{{{40}}}|{{{41}}}}}|{{c-yue|{{{40}}}}}}}}}}}{{#switch:{{{1}}}|-]|[]|-]AUD|[]AUD=]|-/|//|\/AUD|//AUD=/|--|[-|/-=|]}}]]</span>{{#switch:{{{1}}}|-]AUD|[]AUD|-/AUD|//AUD|AUD={{IPA audio link|{{{2}}} }}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> mlpr260jbuw06gxzqx1qrij58fmx4ip 10 8576 31759 2025-07-09T06:29:46Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{{#switch:{{{1}}} |-=&nbsp; |.=. |'|ˈ=ˈ |,|ˌ=ˌ |er|ar|air|anr=a{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɚ |angr=ã{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɚ̃ |aor=a{{tone-cmn|{{{2}}}}}ʊ˞ |eir|enr=ɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |^r=ɨɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |zhir=ʈʂɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |chir=ʈʂʰɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |shir=ʂɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |rir=ɻɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |zir=tsɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |cir=tsʰɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |sir..." 31759 wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} |-=&nbsp; |.=. |'|ˈ=ˈ |,|ˌ=ˌ |er|ar|air|anr=a{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɚ |angr=ã{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɚ̃ |aor=a{{tone-cmn|{{{2}}}}}ʊ˞ |eir|enr=ɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |^r=ɨɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |zhir=ʈʂɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |chir=ʈʂʰɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |shir=ʂɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |rir=ɻɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |zir=tsɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |cir=tsʰɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |sir=sɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |engr=ɚ̃{{tone-cmn|{{{2}}}}} |e'r=ɤ{{tone-cmn|{{{2}}}}}˞ |yar|iar=ja{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɚ |yanr|ianr=jɐ{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɚ |yangr|iangr=jã{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɚ̃ |yaor|iaor=ja{{tone-cmn|{{{2}}}}}ʊ˞ |yir|ir|yinr|inr=jɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |yer|ier=jɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |yingr|ingr=jɚ̃{{tone-cmn|{{{2}}}}} |your|iur=jo{{tone-cmn|{{{2}}}}}ʊ˞ |yongr|iongr=jʊ̃{{tone-cmn|{{{2}}}}}˞ |our=o{{tone-cmn|{{{2}}}}}ʊ˞ |yuanr|yüanr|üanr|vanr=ɥɐ{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɚ |yur|yür|ür|vr|yunr|ünr|vnr=ɥɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |yuer|yüer|üer|ver=ɥɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |ongr=ʊ̃{{tone-cmn|{{{2}}}}}˞ |war|uar|wair|uair|wanr|uanr=wa{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɚ |wangr|uangr=wã{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɚ̃ |weir|uir|wenr|unr=wɚ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |wengr=wɚ̃{{tone-cmn|{{{2}}}}} |wor|uor=wo{{tone-cmn|{{{2}}}}}˞ |wur|ur=u{{tone-cmn|{{{2}}}}}˞ |ai=a{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɪ |an=a{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |a=a{{tone-cmn|{{{2}}}}} |ang=a{{tone-cmn|{{{2}}}}}ŋ |ao=a{{tone-cmn|{{{2}}}}}ʊ |ei=e{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɪ |en=ə{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |eng=ə{{tone-cmn|{{{2}}}}}ŋ |ê=ɛ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |e=ɤ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |yi|i=i{{tone-cmn|{{{2}}}}} |yin|in=i{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |ying|ing=i{{tone-cmn|{{{2}}}}}ŋ |zhi=ʈʂɻ̩{{tone-cmn|{{{2}}}}} |chi=ʈʂʰɻ̩{{tone-cmn|{{{2}}}}} |shi=ʂɻ̩{{tone-cmn|{{{2}}}}} |ri=ɻɻ̩{{tone-cmn|{{{2}}}}} |zi=tsɹ̩{{tone-cmn|{{{2}}}}} |ci=tsʰɹ̩{{tone-cmn|{{{2}}}}} |si=sɹ̩{{tone-cmn|{{{2}}}}} |^=ɨ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |ju|jv|jü=tɕy{{tone-cmn|{{{2}}}}} |qu|qv|qü=tɕʰy{{tone-cmn|{{{2}}}}} |xu|xv|xü=ɕy{{tone-cmn|{{{2}}}}} |jun|jün|jvn=tɕy{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |jue|jüe|jve=tɕɥe{{tone-cmn|{{{2}}}}} |juan|jüan|jvan=tɕɥɛ{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |qun|qün|qvn=tɕʰy{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |que|qüe|qve=tɕʰɥe{{tone-cmn|{{{2}}}}} |quan|qüan|qvan=tɕʰɥɛ{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |xun|xün|xvn=ɕy{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |xue|xüe|xve=ɕɥe{{tone-cmn|{{{2}}}}} |xuan|xüan|xvan=ɕɥɛ{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |ya|ia=ja{{tone-cmn|{{{2}}}}} |yang|iang=ja{{tone-cmn|{{{2}}}}}ŋ |yao|iao=ja{{tone-cmn|{{{2}}}}}ʊ |ye|ie=je{{tone-cmn|{{{2}}}}} |yan|ian=jɛ{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |you|iu=jo{{tone-cmn|{{{2}}}}}ʊ |yo|io=jɔ{{tone-cmn|{{{2}}}}} |yong|iong=jʊ{{tone-cmn|{{{2}}}}}ŋ |ou=o{{tone-cmn|{{{2}}}}}ʊ |wu|u=u{{tone-cmn|{{{2}}}}} |yue|yüe|üe|yve|ve=ɥe{{tone-cmn|{{{2}}}}} |yuan|yüan|üan|yvan|van=ɥɛ{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |ong=ʊ{{tone-cmn|{{{2}}}}}ŋ |wa|ua=wa{{tone-cmn|{{{2}}}}} |wai|uai=wa{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɪ |wan|uan=wa{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |wang|uang=wa{{tone-cmn|{{{2}}}}}ŋ |wei|ui=we{{tone-cmn|{{{2}}}}}ɪ |wen|un=wə{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |weng=wə{{tone-cmn|{{{2}}}}}ŋ |wo|uo|o=wo{{tone-cmn|{{{2}}}}} |yu|yü|ü|yv|v=y{{tone-cmn|{{{2}}}}} |yun|yün|ün|yvn|vn=y{{tone-cmn|{{{2}}}}}n |M=m̩{{tone-cmn|{{{2}}}}} |N=n̩{{tone-cmn|{{{2}}}}} |NG=ŋ̩{{tone-cmn|{{{2}}}}} |B=b |b=p |p=pʰ |m=m |f=f |D=d |d=t |t=tʰ |n=n |l=l |G=ɡ |g=k |k=kʰ |h=x |J=dʑ |j=tɕ |q=tɕʰ |x=ɕ |ZH=ɖʐ |zh=ʈʂ |ch=ʈʂʰ |sh=ʂ |r=ɻ |R=ʐ |Z=dz |z=ts |c=tsʰ |s=s |#default=<includeonly>]][[Help:IPA/Mandarin|{{tooltip|2=Unrecognized symbol: {{{1}}}|'''[unsupported input]'''|dotted=no}}]][[Category:Ill-formatted IPAc-cmn transclusions]][</includeonly><includeonly>[Help:IPA/Mandarin{{!}}</includeonly>}}<noinclude> {{documentation|content= This template defines the phonetic respelling system used by [[Template:IPAc-cmn]]. It should not be linked to directly. [[Category:IPA working templates|{{PAGENAME}}]] }} </noinclude> levahfvq12ay5bpdzhirae6rgbknjkr 10 8577 31760 2025-07-09T06:32:06Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{{#switch:{{{1}}} |1=&#769; |2=&#780; |3=&#768; |4=&#770; |5=}}<noinclude> {{doc|content= This template defines the diacritic tones used by [[Template:c-cmn]], which is then used for [[Template:IPAc-cmn]]. It should not be linked to directly. [[Category:IPA working templates|{{PAGENAME}}]] }} </noinclude>" 31760 wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} |1=&#769; |2=&#780; |3=&#768; |4=&#770; |5=}}<noinclude> {{doc|content= This template defines the diacritic tones used by [[Template:c-cmn]], which is then used for [[Template:IPAc-cmn]]. It should not be linked to directly. [[Category:IPA working templates|{{PAGENAME}}]] }} </noinclude> jrsmwf0is0qzrzs9w2pb30vqei31pxv 10 8578 31761 2025-07-09T06:33:58Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{{#switch:{{{1}}} |aa=a{{tone-yue|{{{2}}}}} |aai=aj{{tone-yue|{{{2}}}}} |aau=aw{{tone-yue|{{{2}}}}} |aam=am{{tone-yue|{{{2}}}}} |aan=an{{tone-yue|{{{2}}}}} |aang=aŋ{{tone-yue|{{{2}}}}} |aap=ap̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |aat=at̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |aak=ak̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐi=ɐj{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐu=ɐw{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐm=ɐm{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐn=ɐn{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐŋ=ɐŋ{{tone-y..." 31761 wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} |aa=a{{tone-yue|{{{2}}}}} |aai=aj{{tone-yue|{{{2}}}}} |aau=aw{{tone-yue|{{{2}}}}} |aam=am{{tone-yue|{{{2}}}}} |aan=an{{tone-yue|{{{2}}}}} |aang=aŋ{{tone-yue|{{{2}}}}} |aap=ap̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |aat=at̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |aak=ak̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐi=ɐj{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐu=ɐw{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐm=ɐm{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐn=ɐn{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐŋ=ɐŋ{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐp=ɐp̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐt=ɐt̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɐk=ɐk̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |ai=ɐj{{tone-yue|{{{2}}}}} |au=ɐw{{tone-yue|{{{2}}}}} |am=ɐm{{tone-yue|{{{2}}}}} |an=ɐn{{tone-yue|{{{2}}}}} |ang=ɐŋ{{tone-yue|{{{2}}}}} |ap=ɐp̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |at=ɐt̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |ak=ɐk̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |e=ɛ{{tone-yue|{{{2}}}}} |ei=ej{{tone-yue|{{{2}}}}} |eu=ɛw{{tone-yue|{{{2}}}}} |em=ɛm{{tone-yue|{{{2}}}}} |en=ɛn{{tone-yue|{{{2}}}}} |eng=ɛŋ{{tone-yue|{{{2}}}}} |ep=ɛp̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |ek=ɛk̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |œ=œ{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɵy=ɵɥ{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɵn=ɵn{{tone-yue|{{{2}}}}} |œŋ=œːŋ{{tone-yue|{{{2}}}}} |ɵt=ɵt̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |œk=œk̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |oe=œ{{tone-yue|{{{2}}}}} |eoi=ɵɥ{{tone-yue|{{{2}}}}} |eon=ɵn{{tone-yue|{{{2}}}}} |oeng=œŋ{{tone-yue|{{{2}}}}} |eot=ɵt̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |oek=œk̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |o=ɔ{{tone-yue|{{{2}}}}} |oi=ɔj{{tone-yue|{{{2}}}}} |ou=ɔw{{tone-yue|{{{2}}}}} |on=ɔn{{tone-yue|{{{2}}}}} |ong=ɔŋ{{tone-yue|{{{2}}}}} |ot=ɔt̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |ok=ɔk̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |i=i{{tone-yue|{{{2}}}}} |iu=iw{{tone-yue|{{{2}}}}} |im=im{{tone-yue|{{{2}}}}} |in=in{{tone-yue|{{{2}}}}} |ing=ɪŋ{{tone-yue|{{{2}}}}} |ip=ip̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |it=it̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |ik=ɪk̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |y=y{{tone-yue|{{{2}}}}} |yn=yn{{tone-yue|{{{2}}}}} |yt=yt̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |yu=y{{tone-yue|{{{2}}}}} |yun=yn{{tone-yue|{{{2}}}}} |yut=yt̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |u=u{{tone-yue|{{{2}}}}} |ui=uj{{tone-yue|{{{2}}}}} |un=un{{tone-yue|{{{2}}}}} |ung=ʊŋ{{tone-yue|{{{2}}}}} |ut=ut̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |uk=ʊk̚{{tone-yue|{{{2}}}}} |m0=m̩{{tone-yue|{{{2}}}}} |ng0=ŋ̍{{tone-yue|{{{2}}}}} |M=m̩{{tone-yue|{{{2}}}}} |NG=ŋ̍{{tone-yue|{{{2}}}}} |b=p |p=pʰ |m=m |f=f |d=t |t=tʰ |n=n |l=l |z=ts |c=tsʰ |s=s |g=k |k=kʰ |gw=kʷ |kw=kʷʰ |ng=ŋ |h=h |0=ʔ |j=j |w=w |pʰ=pʰ |tʰ=tʰ |tsʰ=tsʰ |kʰ=kʰ |ph=pʰ |th=tʰ |tsh=tsʰ |kh=kʰ |p'=pʰ |t'=tʰ |ts'=tsʰ |k'=kʰ |ŋ=ŋ |?=ʔ |-=&nbsp; |.=. |'=. | '''[unsupported input]'''{{main other|<includeonly>[[Category:Ill-formatted IPAc-yue transclusions]]</includeonly>}}}}<noinclude> {{doc|content= This template defines the phonetic respelling system used by [[Template:IPAc-yue]]. It should not be linked to directly. [[Category:IPA working templates|{{PAGENAME}}]] }} </noinclude> o2na6iavbeqmyltyi9xttbkcu96it7g 10 8579 31762 2025-07-09T06:36:15Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{{#switch:{{{1}}} |1=˥ |7=˥˧ |2=˧˥ |3=˧ |4=˩ |5=˩˧ |6=˨ }}<noinclude> {{doc}} </noinclude>" 31762 wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} |1=˥ |7=˥˧ |2=˧˥ |3=˧ |4=˩ |5=˩˧ |6=˨ }}<noinclude> {{doc}} </noinclude> esr0nnqp20y0d7hys6gc2khnwj4f7gs 0 8580 31765 2025-07-09T06:50:27Z Khun Kt 19 စာမျက်နှာကို [[နိန်းစော့ꩻသွမ်ႏချို]] သို့ ပြန်ညွှန်းလိုက်သည် 31765 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[နိန်းစော့ꩻသွမ်ႏချို]] 1r9ifbngm7eivcknb1fa4r4q0q3yxee 14 8581 31767 2025-07-09T06:55:11Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "[[Category:နေင်း]]" 31767 wikitext text/x-wiki [[Category:နေင်း]] s6p5ioy9f6nvfq3qjlybo15of2pues2 14 8582 31768 2025-07-09T06:56:16Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "[[ကဏ္ဍ:ခယ်ႏ ထာꩻတဲႏထွင်ႏဖုံႏ]]" 31768 wikitext text/x-wiki [[ကဏ္ဍ:ခယ်ႏ ထာꩻတဲႏထွင်ႏဖုံႏ]] kwdolng91lmn3a644qfmp5v63okw7bq 0 8583 31770 2025-07-09T07:01:13Z Khun Kt 19 စာမျက်နှာကို [[နိန်းအနွိုးသဲင်]] သို့ ပြန်ညွှန်းလိုက်သည် 31770 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[နိန်းအနွိုးသဲင်]] 365xgwnlmw8kl83a5rvddwogcts5vuy 14 8584 31773 2025-07-09T07:06:47Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "[[Category:နေင်း]]" 31773 wikitext text/x-wiki [[Category:နေင်း]] s6p5ioy9f6nvfq3qjlybo15of2pues2 10 8585 31774 2025-07-09T07:10:10Z Khun Kt 19 စာမျက်နှာကို [[တမ်းပလေက်:Infobox food]] သို့ ပြန်ညွှန်းလိုက်သည် 31774 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Template:Infobox food]] a79tku59cce9ov28t3kosk9rho29r49 0 8586 31776 2025-07-09T07:22:23Z Khun Kt 19 [[ဒဲဉ်ချာႏ]] စာမျက်နှာကို [[ဒဲဉ်ဆျာႏ]] သို့ Khun Ktက ရွှေ့ခဲ့သည်: စာလုံးပေါင်းမှားသော ခေါင်းစဉ် 31776 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ဒဲဉ်ဆျာႏ]] c73avqz1cmtyk2kc0aq80jn4dsti5kl 14 8587 31779 2025-07-09T07:28:39Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "[[Category:မျန်မာ ထာꩻယေန်ႏငဲး]]" 31779 wikitext text/x-wiki [[Category:မျန်မာ ထာꩻယေန်ႏငဲး]] 0ncqprmbmd9k24k4y468asvqkz4f0tp 0 8588 31781 2025-07-09T07:41:21Z Khun Kt 19 စာမျက်နှာကို [[ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ]] သို့ ပြန်ညွှန်းလိုက်သည် 31781 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ]] 264rfmcfoq1n38zw22uxuttp3zxu90a 0 8589 31783 2025-07-09T07:42:40Z Khun Kt 19 [[မန်းနောင်လိုꩻခွိုꩻ]] စာမျက်နှာကို [[မန်းနောင်လိုꩻမျိုꩻ]] သို့ Khun Ktက ရွှေ့ခဲ့သည် 31783 wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[မန်းနောင်လိုꩻမျိုꩻ]] 8cs4zftxtddjhf1ycpggqi0bhhac0ky 2 8590 31784 2025-07-09T08:07:07Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{{#babel:blk|my-3|en-1}}" 31784 wikitext text/x-wiki {{#babel:blk|my-3|en-1}} b1pjl7a4gbxvfht3jnqb38rhauo3tx5 2 8591 31787 2025-07-09T08:21:25Z Khun Kt 19 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{{#babel:blk|my-3|en-1}}" 31787 wikitext text/x-wiki {{#babel:blk|my-3|en-1}} b1pjl7a4gbxvfht3jnqb38rhauo3tx5 3 8592 31788 2025-07-09T09:00:26Z Welcome-Bot 210 Welcome! 31788 wikitext text/x-wiki == အဝ်ႏဝီခီပီးဒီးယားယို ဟွုန်ဟဝ်သꩻရေꩻ ကျိုႏဆွုမ်ႏဒျာႏဩ Khun KS ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအရန်း မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> ယံဟော်ꩻထွားရီးသွော့ [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီခီပီးဒီးယား]] '''[[Wikipedia:Five pillars|တဖူꩻရဲဉ်ႏငတ်ꩻစွိုး]]''' တာႏ ဖေႏကျံႏဉာဏ်ႏဒျာႏသွူ။ မိဉ်ႏမာꩻသွူအကောက် ဒင်ႏထွူမတ်ပုံတဉ်နဝ်ꩻ '''[[စွဲးကမ်းကို:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်]]''' တောမ်ႏ '''[[WP:FAQ|အဝ်ႏရီခွိုꩻဒါႏငဝ်းရီဖုံႏ]]'''နဝ်ꩻ အီႏထွာအီမွေး နာꩻအတာႏ အစွဲးအကမ်းနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻသီးဖုံႏယိုနဝ်ꩻ အအီႏခြုဲင်းနယ်ဖေႏ မွဉ်းဖျင်နယ်ꩻ၊ တဲမ်းပုင်ႏတဲမ်းနယ်ꩻ ဝီခီပီးဒီးယားကို တောမ်ႏ သေထွိုက်သေသင်ꩻ အခရာႏအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကနွို့စွဲးကမ်းကိုနွောင်ꩻ ဝီခီပီးဒီးယားနဝ်ꩻ ဒါႏလဲပ်ခါꩻဗာႏ အနယ်ꩻပညာႏဖုံႏလဲ့ တလိုႏတဝ်းသွူ။ နွို့ခွုမ်မာꩻကို ''[[WP:BOLD|ရုဲင်းရုဲင်းသွော့]]''ဩ။ မိဉ်ႏထွူ ''သွုပ်သမ်ႏဟဝ်ဟဝ်ရိုꩻသာꩻသွော့ လိုꩻလင်အလောင်းဩ''။ ယိုနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ''[[w:wiki|ဝီခီ]]''တဲင် ယိုꩻမွေးငါႏနဝ်ꩻသွူ။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''ထူႏစွဲးကမ်းကို'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * မိဉ်ႏအဝ်ႏလိုႏ အကူႏညီႏစွဲးကမ်းကိုနဝ်ꩻ နွို့ရီရောင် အိုင်ကိုမ်နွောင်ꩻဒျာႏ ပအိုဝ်ႏဝီခီပီးဒီးယား [[ဝီခီပီးဒီးယား:Village pump|အိုင်ကိုမ်ခင်ႏလမ်းVillage pump]] ကို မွေးတဝ်းလဲ့ [[Facebook]] လောင်း ကအဝ်ႏဒါႏ [http://www.facebook.com/group/406204427603066?ref=share ပအိုဝ်ႏဝီခီစွုမ်ꩻစွိုꩻ] လိတ်မဲ့ငါကိုဖုံႏသွူ။ * အီႏထူႏသုင်ꩻစဗာႏဝီခီ နုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ ထွားသွော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|မွဉ်းဖျင်နယ်ꩻ]] လိတ်မဲ့ငါကိုဩ။ * မိဉ်ႏမဲဉ်လွူꩻထွားစဲင်းထဲင်း မွဉ်းဖျင်ခရာႏအစဲင်းနဝ်ꩻ ဟော်ꩻထွားသွော့ [[Wikipedia:မွဉ်းဖျင်လိတ်မဲ့ငါဖုံႏ|လိတ်မဲ့ငါ]]ယိုဩ။ * ရီခရာႏမိဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ရီနွောင်ꩻဒျာႏ [[WP:Q|ခင်ႏလမ်းယိုကို]]သွူ။ * နာꩻအနေႏ ဒေါ့ꩻရီအိုင်ကိုမ်သွုပ်နွောင်ꩻဒျာႏ [[WP:Administrators|ကေားရဲဉ်ꩻဖန်းဖြယ်သား(Admin)]]သီး တဖြာꩻဖြာꩻထျꩻ အိုင်ကိုမ်ချက်လိတ်မဲ့ငါကိုသွူ။ * ဒင်ႏသွင်ꩻသော့ꩻ ယူနီကိုဒ်ဖောင့် အယပ်ꩻခုဲင်ႏမိဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ထွားသွော့ [https://unicodetoday.org/fonts/ ယိုကို]ဩ။ * အီႏသုင်ꩻဗာႏ ကီးဗိုတ်နုဲင်းမုဲင်ꩻ မိဉ်ႏသေတဝ်းနဝ်ꩻ ထွားသွော့ [https://unicodetoday.org/keyboards/ ယိုကို] ဩ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''ဟဝ်တောင်ꩻခရာႏ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * မိဉ်ႏမဲဉ်စံꩻထွားစိမ်ꩻနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻအီ [[Wikipedia:Sandbox|Sandboxလိတ်မဲ့ငါယို]]တဲင် မာꩻစံꩻနွောင်ꩻဒျာႏ မွဉ်းဖျင်လိတ်မဲ့ငါဖုံႏသွူ။ * မိဉ်ႏမဲဉ်တဲမ်းသော့ꩻစ ရောမ်ဖြုဲင်ꩻတသာတဗာႏနဝ်ꩻ ဟော်ꩻထွားသွော့ [[WP:YFA|နာꩻအရီးသွတ်ꩻရောမ်ဖြုဲင်ꩻ]] လိတ်မဲ့ငါယိုဩ။ * အီႏဖန်ဖေႏ ရောမ်ဖြုဲင်ꩻတသာအမိဉ်ꩻတာႏ အယပ်ꩻခုဲင်ႏမိဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ဟော်ꩻထွားသွော့ [[Wikipedia:ရောမ်ဖြုဲင်ꩻကတူႏစဲဉ်ႏဖုံႏ|လိတ်မဲ့ငါယို]]ဩ။ * [[Help:ဒင်ႏထင်ႏပုင်ႏနယ်ꩻ]]ကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏအွဉ်ႏနယ်ခါꩻဖေႏ ဒင်ႏပုင်ႏနယ်ꩻ၊ ထူႏသုင်ꩻသော့ꩻနယ်ꩻ ဖုံႏသွူ။ * [[Wikipedia:ထူႏသုင်ꩻပုင်ႏမူဝါဒ|ထူႏသုင်ꩻပုင်ႏ မူဝါဒ]] ယိုနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဝီခီပီးဒီးယားကို ပုင်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ဒင်ႏသော့ꩻ သင်ꩻနဲ့သင်ꩻတဝ်းနဲ့ ဖေႏကဆုင်ꩻဖျတ်နွောင်ꩻတာႏ အီႏထွာအီအစွဲးကမ်းနဝ်ꩻသွူ။ * အိုင်ကိုမ်ချက်လိတ်မဲ့ငါကိုနဝ်ꩻ နျꩻသော့ꩻသွူ &#126;&#126;&#126;&#126; တဲင် တဲမ်းမုဲင်ဖေႏသွော့ နာꩻမိဉ်ꩻဩ။ * နာꩻအကောက်တာႏ [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ဖုံႏလဲ့ ထူႏသုင်ꩻနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်ꩻ]]ကိုနဝ်ꩻ စဲစ်ထွားနွောင်ꩻဒျာႏ လိတ်ဖြုံႏ၊ သတ်ပုံသတ်နယ်ꩻဖုံႏသွူ။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|အဝ်ႏဝီခီပီးဒီးယားယို ဟွုန်ဟဝ်သꩻရေꩻ ကျိုႏဆွုမ်ႏဒျာႏ ဗွေႏခွန်နာင်ꩻသီးသွူဩ။ နီဗွေႏသီး သꩻပါရာꩻ ကဏ္ဍကို နွို့ပါစွဲးကမ်း တဲမ်းသော့ꩻနွောင်ꩻဒျာႏ ရောမ်ဖြုဲင်ꩻဖုံႏသွူဩ။]] Welcome to '''Pa'O Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီခီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Pa'O. However, even experienced Wikipedians who don't know any Pa'O have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[ကေားသုင်ꩻသား:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[ကေားသုင်ꩻသား အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ:Welcome-Bot|အိုင်ကိုမ်]]) ၁၅:၃၀၊ ၉ ဇွန်လုဲင် ၂၀၂၅ (+0630) ltjouq6112m25z5ns5trvgnahst1wwu 0 8593 31793 2025-07-09T10:45:27Z Kuhn Htun Lwin 1330 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "{{unreferenced}} {{Infobox person | name = | image = Gutenberg.jpg | caption = လိတ်ကူꩻစက်အမေ့ာအစတယ်ႏထွင်ႏသား ဂူတင်ဘတ်{{sfn|Wagner|2000|p=58}} | birth_name = Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg | birth_date = {{circa|1393–1406}} | birth_place = မိန်းဇ..." 31793 wikitext text/x-wiki {{unreferenced}} {{Infobox person | name = | image = Gutenberg.jpg | caption = လိတ်ကူꩻစက်အမေ့ာအစတယ်ႏထွင်ႏသား ဂူတင်ဘတ်{{sfn|Wagner|2000|p=58}} | birth_name = Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg | birth_date = {{circa|1393–1406}} | birth_place = မိန်းဇ်ဝေင်ꩻ၊ [[ဟဝ်မျတ်လွိုငါႏ ရောမဝေင်ꩻ]] | death_date = ၃ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄၆၈ဗာႏ | death_place = မိန်းဇ်ဝေင်ꩻ၊ [[ ရောမခမ်းလုဲင်းတန်]] | known_for = ကထွင်ႏလွေꩻလိတ်ကူꩻစက် <br> ဥရောပယို ကဖျင်ဆင်လဲ့ꩻခြုဲင်းဒါႏလိတ်ဖြုံႏပွုံႏယိုနဝ်ꩻ အသွုံꩻရီးရီးဝင်ꩻသွူ။ | occupation = {{hlist|တယ်ႏထွင်ႏသား| စူခွုမ်သားဆရာႏ}} }} လိတ်ထေစက်ယိုကထွင်ႏဒါႏသား '''ဂျိုဟန် ဂူတင်ဘတ်''' ('''Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg'''{{efn|{{IPA-de|joˈhanəs ˈɡɛnsflaɪ̯ʃ t͜sʊʁ ˈlaːdn̩ t͜sʊm ˈɡuːtn̩bɛʁk}}; {{IPAc-en|lang|ˈ|ɡ|uː|t|ən|b|ɜr|ɡ}}}}) နဝ်ꩻ ဂျာမနီခမ်း၊ မိန့်ဇ်ဝေင်ꩻအကို ၁၄၀၀ဗွေနေင်ႏနဝ်ꩻ လွူးဖွာꩻလင်ꩻသွူ။ ခတ်ကယ်ꩻလွေꩻဝွေꩻနဝ်ꩻ အီထွာဒျာႏလိုꩻပရီႏပရာႏလွုမ်တဲင် ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏဝွေꩻဖဝအခေႏနေႏတဲ့ တသေဟဝ်ဟဝ်တဝ်းသွူ။ အမုမတ်တန်ꩻတဗာႏနဝ်ꩻ ဂျိုဟန်ဖတ်ကထွာဒါႏဝွေꩻစီꩻပွာꩻသွꩻဖက်နဝ်ꩻ ဝွေꩻကပဲင်ႏဒါႏတခြိုꩻဖုံႏယို လဲဉ်ထူႏထိုꩻတဲင် စီꩻပွာꩻရေꩻအခေႏနေတဟဝ်တဝ်းအကျောင်ꩻ ဒေါ့ꩻဗာႏနဝ်ꩻစားသွူ။ ဝွေꩻကထွိုင်ႏသီလွေꩻနဝ်ꩻ ၁၄၆၈ဗာႏ၊ မိန့်ဇ်ဝေင်ꩻကိုနဝ်ꩻသွူ။ ကတယ်ႏထွင်ႏယိုနဝ်ꩻ ဂူတင်ဘတ်ကမာꩻဖေႏဒါႏနဝ်ꩻ ကပြောင်ꩻဖျင်ဆင်လိတ်ဖြုံႏပွုံႏဆောင်ႏ (movable type) အပွုံႏစံႏနဝ်ꩻစားသွူ။ အပွုံႏစံႏမျိုꩻယိုနဝ်ꩻ ၁၁ရျာႏဗူႏခိန်ႏ ခယ်ႏခမ်းကိုပိရှန်(Pi Sheng)ပါꩻယို အဝ်ႏထွင်ႏခါꩻဗာႏဖိုလဲဉ်းသွူ။ နဝ်တွော့ꩻ အမာꩻဒျာႏတွမ်ႏဟံႏဗော့ꩻတဲင် တခံႏညတဝ်းသွူ။ခယ်ႏခမ်းကထွိုင်ႏထွူနဝ်ꩻ ကိုးရီးယားသီးမာꩻတွမ်ႏခြေားတဲင် ၁၅ရျာႏဗူႏဆꩻချာ ပွုံႏစံႏဆောင်ႏခွက်ယို အဝ်ႏသွုံꩻတဲမ်းရောင်ကရိုꩻနဝ်ꩻ သက်သေႏသာဓကအဝ်ႏခါꩻသွူ။ ခေတ်တသာဥရောပနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏအတာႏ တိုꩻတက်လွဉ်လိတ်ပွုံႏတွယ်ႏစင်ယို တယ်ႏထွင်ႏအတာႏ ဂူတင်နဝ်ꩻဝွေꩻကျိုꩻစာꩻမွေးစွဉ်ႏသွူ။ ကွပ်ကျိုꩻဆောင်ႏလွေꩻနဝ်ꩻစားတဲင် အရေꩻကပါဒါႏအရန်းရန်းဖုံႏနဝ်ꩻ # ကလဲ့ꩻခြုဲင်းလိတ်ခွက်ယို စီႏလိတ်ဖုံႏ၊လိတ်ဖြုံႏပွုံႏစံႏယို လိုႏအပ်ရာꩻနဝ်ꩻလဲ့ ဆင်နွောင်ꩻဒျာႏ။ #လိတ်ပွုံႏနျꩻစက် #မွိုက် #စေးလာႏ စစွဉ်ႏယိုစားလိုႏအပ်သွူ။ အခေႏခံႏနဝ်ꩻ စေးလာႏယို ၁၅ရျာႏဗူႏနဝ်ꩻ တခြိုꩻခြေားငါႏတမွေးတဝ်းရိုꩻလဲ့ ကလဲ့ꩻခြုဲင်းလိတ်ခွက်တွမ်ႏလိတ်ဖြုံႏဖုံႏယို ထေထန်ႏအတာႏ အာႏရွုံႏအွဉ်ႏရေꩻရောင်သွူ။ ဖေႏကထဲ့မဲန်ႏတွမ်ႏတွယ်ႏနျꩻလိတ်အတာႏနဝ်ꩻ ထောင်ထွားဗာႏ ကသင်ꩻရာꩻတွမ်ႏသတ္တုနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻထွူကညီႏတရျားဒါႏ ပွုံႏစံႏဖေႏကလꩻအီပွုံႏစံႏခွက် (mould)နဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻအရန်းအောင်ႏမျင်ႏထွူနဝ်ꩻ တွမ်ႏတသီႏတဲင် မာꩻနွောင်ꩻမွိုက်တဲင် တွယ်ႏလိတ်အတာႏ ဒို့ꩻအီလိတ်စက်ယို ထွင်ႏဗာႏယင်းသွူ။ အရေꩻကပါဒါႏအရန်းရန်းဖုံႏယို ဖန်ဆင်ꩻထွူမꩻ ကွဲတယ်ႏထွင်ႏဗာႏလိတ်တွယ်ႏနျꩻစက်နဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကထေထန်ႏနွောင်ꩻအခိန်ႏအထွꩻတဗာႏတဲင် ကျိုꩻစာꩻဗာႏယင်းသွူ။ ဝွေꩻကထွင်ႏလꩻမုနဝ်ꩻ ၁၄၅၄ဗာႏနဝ်ꩻ ဂူတင်ဘတ်သမ္မာလိတ်ကျမ်ꩻ တွယ်ႏနျꩻထေထန်ႏနွောင်ꩻလွေꩻသွူ။ ဂူတင်ဘတ်အကျိုꩻကေဇူꩻတရာꩻတဲင် တကမ္ဘာႏလိုမ်း ထာꩻသေပညာႏဖုံႏယို တနီꩻတစိꩻစိꩻ သေလွဉ်၊ဒါႏလွဉ်ဝင်ꩻဖုံႏသွူ။ c3tgn35xzxf546joo0e8t5xapn0d4ar 0 8594 31795 2025-07-09T10:47:46Z Kuhn Htun Lwin 1330 ဖန်ဆင်ꩻလဲဉ်းလိတ်မဲ့ငါ တောမ်ႏ "[[File:Alexander Graham Bell.jpg|right|thumb| အလက်ဇန္ဒား ဂရေဟမ် ဘဲလ် (၁၈၄၇-၁၉၂၂)]] [[တယ်လီဖုန်း]]ကထွင်ႏသား အလက်ဇန္ဒား ဂရေဟမ်ဘဲလ် (Alexander Graham Bell) ယို ၁၈၄၇ ဗာႏ [[စကော့တလန်]]၊ အီဒင်ဘာ့ဂ်ဝေင်ꩻကို..." 31795 wikitext text/x-wiki [[File:Alexander Graham Bell.jpg|right|thumb| အလက်ဇန္ဒား ဂရေဟမ် ဘဲလ် (၁၈၄၇-၁၉၂၂)]] [[တယ်လီဖုန်း]]ကထွင်ႏသား အလက်ဇန္ဒား ဂရေဟမ်ဘဲလ် (Alexander Graham Bell) ယို ၁၈၄၇ ဗာႏ [[စကော့တလန်]]၊ အီဒင်ဘာ့ဂ်ဝေင်ꩻကို ဝွေꩻယိုလွူးဖွာꩻလင်ꩻသွူ။ထင်ႏလိတ်သွဉ်ကျောင်ꩻနဝ်ꩻ ပေါႏသွဉ်ဗာႏဟဝ်ငါႏတဝ်းမꩻ ဝွေꩻသီးမွိုးဖာသွဉ်ဖေႏဗာႏယင်းတလဲင်ႏတဲင် ဝွေꩻနဝ်ꩻ မဲန်သွဉ်ထူႏပညာႏအဗွေတဗာႏအဝ်ႏသွူ။ အဖာကထွာဒါႏ အသံဇီဝပညာသျင်ႏ (Vocal Physiology) တဲင် ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏအငဝ်းဖဲ့ꩻဆဲင်ႏရာꩻယို သꩻဝင်ႏစာလွဉ်ပေႏခါကာႏသွူ။ ၁၈၇၁ ဗာႏ [[အမေရိကန်ႏခမ်းပေါင်ꩻစွုမ်ႏ]]၊ [[မန်ဆာချူးဆက်ခမ်းနယ်ႏ]]၊ [[ဘော့စတွန်ဝေင်ꩻ]]ယို ပြောင်ꩻပုံခြုဲင်းတေားသွူ။၁၈၇၅ ဗာႏ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏဝွေꩻတယ်ႏထွင်ႏထာꩻယိုလဲ့ အထူႏထွင်ႏအီဒျာႏတခြိုꩻကိရိယာႏဖုံႏသွူ။ ၁၈၇၆ ဗာႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻကထွင်ႏဖုန်းယို ဒင်ႏကီလွေꩻမတ်ပုံတဲင်အမတ်တဲင် ညတဝ်းနဝ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏလွဥ်ခန်းဒျာႏသွူ။ မ အယ်လီရှာဂရေးပါꩻယိုနဝ်ꩻ အလွဉ်ဒင်ႏနုဲင်းဝွေꩻတဲင် အထဲ့ဆုဲင်ꩻထိုꩻတစိꩻသွူ။ တညတဝ်းခိန်ႏခါႏ ဘဲလ်သည် ဖီလာဒဲလ်ဖီးယားကိုကမာꩻဒါႏ အမေရိကန်ႏလွပ်တခြေင်နေင်ႏတရျာꩻဗွေနဝ်ꩻ ဝွေꩻပျနယ်နွောင်ꩻဖုန်းတဲင် လိုꩻအာဖုံႏအံႏအောႏရောင်တဲင် ဆုꩻလွေꩻဝွေꩻအာတန်သွူ။ ယူနီယံဆခါ ပသီႏဖြွီꩻကုမ္ပဏီနဝ်ꩻ တွမ်ႏဒေါ်လာတသိန်ꩻတွော့ꩻ တယ်လီဖုန်းထေထန်ႏဖြေꩻစာရေꩻယို အဝ်ꩻဟဲ့ဒျာႏတဲင် ပယ်ႏထဲ့ခံႏဗာႏတဲင်တွော့ꩻ တွိုႏယင်း ၁၈၇၇ဗာႏ ဇူလိုင်လာယို ဝွေꩻနမ်းပဲင်ႏထောင်ႏချာတယ်လီဖုန်းကုမ္မဏီႏတဲင် အောင်ႏမျင်ႏတမွိုꩻတမာꩻစွဥ်ႏထာꩻသွူ။ ဘဲလ်သီးတမာꩻ ကုမ္ပဏီ ရှယ်ယာ ၁၅ ရာခိုင်နုံꩻယို ပဲင်ႏဆဲင်ႏရိုꩻလဲ့ အမျတ်လွိုတလꩻအာတဝ်းတဲင် ၁၈၈၃ ဗာႏ အချမ်ꩻသာႏဆေ့ꩻလွုမ်ꩻတဲင် ကုမ္မဏီႏအောင်ႏမျင်ႏထင်ႏထိုမုယို တပေါႏအောင်ႏမျင်ႏအာတဝ်းသွူ။ဖေႏကချမ်ꩻသာႏလွဉ်ထွာလꩻလိုꩻတဲင် ဝွေꩻကတယ်ႏထွင်ႏမုယို တအွဥ်ႏဆွိုးတဝ်းသွူ။ ဝွေꩻကျိုꩻစာꩻထေယင်း နားထွူႏသားအတာႏ ဖေႏကဆင်ႏကပြေႏနဝ်ꩻသွူ။ ပိုခိုပိုမူႏ အဝ်ႏလစ်ꩻဖြာꩻရိုꩻကီလဲ့ သီစဝ်းဒျာႏပေႏပေႏခါသွူ။ ၁၈၈၂ ဗာႏအမေရိကန်ႏခမ်းသားခံႏထွာထွူတဲင် အသီထိုꩻ ၁၉၂၂ ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ 4phdyu3vw413f2ivhpynozcn6x9pa22 3 8595 31798 2025-07-09T11:00:46Z Welcome-Bot 210 Welcome! 31798 wikitext text/x-wiki == အဝ်ႏဝီခီပီးဒီးယားယို ဟွုန်ဟဝ်သꩻရေꩻ ကျိုႏဆွုမ်ႏဒျာႏဩ Mistsplitter Reforged ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအရန်း မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> ယံဟော်ꩻထွားရီးသွော့ [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီခီပီးဒီးယား]] '''[[Wikipedia:Five pillars|တဖူꩻရဲဉ်ႏငတ်ꩻစွိုး]]''' တာႏ ဖေႏကျံႏဉာဏ်ႏဒျာႏသွူ။ မိဉ်ႏမာꩻသွူအကောက် ဒင်ႏထွူမတ်ပုံတဉ်နဝ်ꩻ '''[[စွဲးကမ်းကို:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်]]''' တောမ်ႏ '''[[WP:FAQ|အဝ်ႏရီခွိုꩻဒါႏငဝ်းရီဖုံႏ]]'''နဝ်ꩻ အီႏထွာအီမွေး နာꩻအတာႏ အစွဲးအကမ်းနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻသီးဖုံႏယိုနဝ်ꩻ အအီႏခြုဲင်းနယ်ဖေႏ မွဉ်းဖျင်နယ်ꩻ၊ တဲမ်းပုင်ႏတဲမ်းနယ်ꩻ ဝီခီပီးဒီးယားကို တောမ်ႏ သေထွိုက်သေသင်ꩻ အခရာႏအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကနွို့စွဲးကမ်းကိုနွောင်ꩻ ဝီခီပီးဒီးယားနဝ်ꩻ ဒါႏလဲပ်ခါꩻဗာႏ အနယ်ꩻပညာႏဖုံႏလဲ့ တလိုႏတဝ်းသွူ။ နွို့ခွုမ်မာꩻကို ''[[WP:BOLD|ရုဲင်းရုဲင်းသွော့]]''ဩ။ မိဉ်ႏထွူ ''သွုပ်သမ်ႏဟဝ်ဟဝ်ရိုꩻသာꩻသွော့ လိုꩻလင်အလောင်းဩ''။ ယိုနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ''[[w:wiki|ဝီခီ]]''တဲင် ယိုꩻမွေးငါႏနဝ်ꩻသွူ။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''ထူႏစွဲးကမ်းကို'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * မိဉ်ႏအဝ်ႏလိုႏ အကူႏညီႏစွဲးကမ်းကိုနဝ်ꩻ နွို့ရီရောင် အိုင်ကိုမ်နွောင်ꩻဒျာႏ ပအိုဝ်ႏဝီခီပီးဒီးယား [[ဝီခီပီးဒီးယား:Village pump|အိုင်ကိုမ်ခင်ႏလမ်းVillage pump]] ကို မွေးတဝ်းလဲ့ [[Facebook]] လောင်း ကအဝ်ႏဒါႏ [http://www.facebook.com/group/406204427603066?ref=share ပအိုဝ်ႏဝီခီစွုမ်ꩻစွိုꩻ] လိတ်မဲ့ငါကိုဖုံႏသွူ။ * အီႏထူႏသုင်ꩻစဗာႏဝီခီ နုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ ထွားသွော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|မွဉ်းဖျင်နယ်ꩻ]] လိတ်မဲ့ငါကိုဩ။ * မိဉ်ႏမဲဉ်လွူꩻထွားစဲင်းထဲင်း မွဉ်းဖျင်ခရာႏအစဲင်းနဝ်ꩻ ဟော်ꩻထွားသွော့ [[Wikipedia:မွဉ်းဖျင်လိတ်မဲ့ငါဖုံႏ|လိတ်မဲ့ငါ]]ယိုဩ။ * ရီခရာႏမိဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ရီနွောင်ꩻဒျာႏ [[WP:Q|ခင်ႏလမ်းယိုကို]]သွူ။ * နာꩻအနေႏ ဒေါ့ꩻရီအိုင်ကိုမ်သွုပ်နွောင်ꩻဒျာႏ [[WP:Administrators|ကေားရဲဉ်ꩻဖန်းဖြယ်သား(Admin)]]သီး တဖြာꩻဖြာꩻထျꩻ အိုင်ကိုမ်ချက်လိတ်မဲ့ငါကိုသွူ။ * ဒင်ႏသွင်ꩻသော့ꩻ ယူနီကိုဒ်ဖောင့် အယပ်ꩻခုဲင်ႏမိဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ထွားသွော့ [https://unicodetoday.org/fonts/ ယိုကို]ဩ။ * အီႏသုင်ꩻဗာႏ ကီးဗိုတ်နုဲင်းမုဲင်ꩻ မိဉ်ႏသေတဝ်းနဝ်ꩻ ထွားသွော့ [https://unicodetoday.org/keyboards/ ယိုကို] ဩ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''ဟဝ်တောင်ꩻခရာႏ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * မိဉ်ႏမဲဉ်စံꩻထွားစိမ်ꩻနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻအီ [[Wikipedia:Sandbox|Sandboxလိတ်မဲ့ငါယို]]တဲင် မာꩻစံꩻနွောင်ꩻဒျာႏ မွဉ်းဖျင်လိတ်မဲ့ငါဖုံႏသွူ။ * မိဉ်ႏမဲဉ်တဲမ်းသော့ꩻစ ရောမ်ဖြုဲင်ꩻတသာတဗာႏနဝ်ꩻ ဟော်ꩻထွားသွော့ [[WP:YFA|နာꩻအရီးသွတ်ꩻရောမ်ဖြုဲင်ꩻ]] လိတ်မဲ့ငါယိုဩ။ * အီႏဖန်ဖေႏ ရောမ်ဖြုဲင်ꩻတသာအမိဉ်ꩻတာႏ အယပ်ꩻခုဲင်ႏမိဉ်ႏအဝ်ႏနဝ်ꩻ ဟော်ꩻထွားသွော့ [[Wikipedia:ရောမ်ဖြုဲင်ꩻကတူႏစဲဉ်ႏဖုံႏ|လိတ်မဲ့ငါယို]]ဩ။ * [[Help:ဒင်ႏထင်ႏပုင်ႏနယ်ꩻ]]ကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏအွဉ်ႏနယ်ခါꩻဖေႏ ဒင်ႏပုင်ႏနယ်ꩻ၊ ထူႏသုင်ꩻသော့ꩻနယ်ꩻ ဖုံႏသွူ။ * [[Wikipedia:ထူႏသုင်ꩻပုင်ႏမူဝါဒ|ထူႏသုင်ꩻပုင်ႏ မူဝါဒ]] ယိုနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဝီခီပီးဒီးယားကို ပုင်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ဒင်ႏသော့ꩻ သင်ꩻနဲ့သင်ꩻတဝ်းနဲ့ ဖေႏကဆုင်ꩻဖျတ်နွောင်ꩻတာႏ အီႏထွာအီအစွဲးကမ်းနဝ်ꩻသွူ။ * အိုင်ကိုမ်ချက်လိတ်မဲ့ငါကိုနဝ်ꩻ နျꩻသော့ꩻသွူ &#126;&#126;&#126;&#126; တဲင် တဲမ်းမုဲင်ဖေႏသွော့ နာꩻမိဉ်ꩻဩ။ * နာꩻအကောက်တာႏ [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ဖုံႏလဲ့ ထူႏသုင်ꩻနွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်ꩻ]]ကိုနဝ်ꩻ စဲစ်ထွားနွောင်ꩻဒျာႏ လိတ်ဖြုံႏ၊ သတ်ပုံသတ်နယ်ꩻဖုံႏသွူ။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|အဝ်ႏဝီခီပီးဒီးယားယို ဟွုန်ဟဝ်သꩻရေꩻ ကျိုႏဆွုမ်ႏဒျာႏ ဗွေႏခွန်နာင်ꩻသီးသွူဩ။ နီဗွေႏသီး သꩻပါရာꩻ ကဏ္ဍကို နွို့ပါစွဲးကမ်း တဲမ်းသော့ꩻနွောင်ꩻဒျာႏ ရောမ်ဖြုဲင်ꩻဖုံႏသွူဩ။]] Welcome to '''Pa'O Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီခီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Pa'O. However, even experienced Wikipedians who don't know any Pa'O have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[ကေားသုင်ꩻသား:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[ကေားသုင်ꩻသား အိုင်ကိုမ်ဒေါ့ꩻရီ:Welcome-Bot|အိုင်ကိုမ်]]) ၁၇:၃၀၊ ၉ ဇွန်လုဲင် ၂၀၂၅ (+0630) orpds0j0ecq6w9yf1yhflyij6aa8bh2