Listennad lavaredoù latin

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="br">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>brwiki</dbname>
    <base>https://br.wikipedia.org/wiki/Degemer</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.8</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Dibar</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Kaozeal</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Implijer</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Kaozeadenn Implijer</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Kaozeadenn Wikipedia</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Restr</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Kaozeadenn Restr</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Kaozeadenn MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Patrom</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Kaozeadenn Patrom</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Skoazell</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Kaozeadenn Skoazell</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Rummad</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Kaozeadenn Rummad</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Modulenn</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Kaozeadenn modulenn</namespace>
      <namespace key="1728" case="first-letter">Event</namespace>
      <namespace key="1729" case="first-letter">Event talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Listennad lavaredoù latin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21480</id>
    <revision>
      <id>2151180</id>
      <parentid>2151043</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T18:50:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2A01:CB08:8760:C700:70A4:C821:FAEA:A866</ip>
      </contributor>
      <comment>/* L= */</comment>
      <origin>2151180</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="168968" sha1="qh8cdo4iphuua8rg05hlygwhbb4r0au" xml:space="preserve">__NOTOC__
''Multae clarae locutiones latinae hic inveniuntur.''. / Kalz frazennoù [[latin]] brudet a gavor amañ.

[[Restr:Errare humanum est.jpg|thumb|&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;''Perzh an den eo faziañ''&lt;/div&gt;]]
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
| &lt;big&gt;'''[[#A_2|A]]''' • [[#Ab|Ab]] • [[#Ac|Ac]] • [[#Ad|Ad]] • [[#Ae|Ae]] • [[#Af|Af]] • [[#Ag|Ag]] • [[#Al|Al]] • [[#Am|Am]] • [[#An|An]] • [[#Ap|Ap]] • [[#Aq|Aq]] • [[#Ar|Ar]] • [[#As|As]] • [[#Au|Au]] • [[#Aut|Aut]] • [[#Av|Av]] • '''[[#Ba|Ba]]''' • [[#Be|Be]] • [[#Bi|Bi]] • [[#Bo|Bo]] • [[#Br|Br]] • '''[[#Ca|Ca]]''' • [[#Ce|Ce]] • [[#Ci|Ci]] • [[#Co|Co]] • [[#Cr|Cr]] • [[#Cu|Cu]] • '''[[#Da|Da]]''' • [[#De|De]] • [[#Di|Di]] • [[#Do|Do]] • [[#Dr|Dr]] • [[#Du|Du]] • '''[[#E|E]]''' • [[#Et|Et]] • [[#Ex|Ex]] • '''[[#F|F]]''' • '''[[#G|G]]''' • '''[[#H|H]]''' • '''[[#I|I]]''' • '''[[#J|J]]''' • '''[[#L|L]]''' • '''[[#Ma|Ma]]''' • [[#Me|Me]] • [[#Mi|Mi]] • [[#Mo|Mo]] • [[#Mu|Mu]] • '''[[#Na|Na]]''' • [[#Ne|Ne]] • [[#Ni|Ni]] • [[#No|No]] • [[#Nu|Nu]] • '''[[#O|O]]''' • '''[[#Pa|Pa]]''' • [[#Pe|Pe]] • [[#Pl|Pl]] • [[#Po|Po]] • [[#Pr|Pr]] • '''[[#Q|Q]]''' • '''[[#R|R]]''' • '''[[#S|S]]''' • '''[[#T|T]]''' • '''[[#Ub|Ub]]''' • [[#Ul|Ul]] • [[#Um|Um]] • [[#Un|Un]] • [[#Ur|Ur]] • [[#Us|Us]] • [[#Ut|Ut]] • '''[[#Va|Va]]''' • [[#Ve|Ve]] • [[#Vi|Vi]] • [[#Vo|Vo]] • [[#Vu|Vu]]&lt;/big&gt;
|}

==A==
===A===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''AA.VV''
:Berradur ''auctores varii'', &quot;lies aozer&quot;, a skriver a-wechoù pa vefe re hir menegiñ anvioù an holl dud o deus kemeret perzh e sevel ar skridoù a zo dastumet en ul levr. 
;''[[A bene placito]]''
:&quot;Evel a gerfet&quot;.
;''A bove ante, ab asino retro, a stulto undique caveto''
:&quot;Diwall diouzh an [[ejen]] dre zirak, diouzh an [[azen]] dre a-dreñv, diouzh an den diboell a bep tu&quot;.
;''A bove majore discit arare minor''
:&quot;Digant an ejen kozh e tesk an ejen yaouank arat&quot;.
;''A caelo usque ad centrum''
:&quot;Eus an oabl betek ar c'hreiz&quot;. Lavaret e vez ivez ''[[#Cu|Cuius est solum, eius est usque ad coelum et ad inferos]]''.
;''A cane non magno saepe tenetur aper''
:&quot;Alies e vez harzet ar pemoc'h-gouez gant ur c'hi bihan&quot;.
;''[[A capite ad calcem]]''
:&quot;Adalek ar penn betek ar [[seul]]&quot;. Penn-kil-ha-troad ; gwelit ''[[A pedibus usque ad caput]]''
;''[[A communi observantia non est recedendum]]''
:&quot;Arabat eo pellaat diouzh ar soñjoù boutin&quot;.
;''A contrariis''
:&quot;Dre an tuioù kontrol&quot;. Dre an traoù enebet : un arguzenn ''a contrariis'' zo un arguzenn diwanet eus an tu enep.
;''A contrario''
:&quot;En enep, kontrol da se&quot;.
;''A cruce salus''
:&quot;Eus ar groaz (e teu) ar silvidigezh&quot;.
;''A Deo rex, a rege lex''
:&quot;A Zoue (e teu) ar roue, ag ar roue (e teu) al lezenn&quot;.
;''A Deucalione''
:&quot;Abaoe [[Deukalion, mab Prometeüs|Deukalion]]&quot;. Abaoe pell.
;''A divinis''
:&quot;Pellaet diouzh an oberoù doueel&quot;. Er relijion gatolik, ar c'hastiz ''suspentio a divinis'' a zo unan eus an doareoù digargoù a c'hall kastizañ ur c'hloareg. An [[eskob]] [[Fernando Lugo]] a voe digarget ''a divinis'' pa voe dilennet da brezidant [[Paraguay]] d'an [[20 a viz Ebrel]] [[2008]].
;''A facto ad jus non datur consequentia''
:&quot;N'eus ket ur gwir eus ar fed e-unan&quot;.
;''A falsis principiis proficisci''
:&quot;A zisoc'h diwar pennaennoù diwir&quot;.
;''A fluctibus opes''
:&quot;Eus ar mor (e teu) ar binvidigezh&quot;. [[Sturienn]] kêr [[Sarzhav]].
;''[[A fortiori ratione]]''
:&quot;Ken met rak se&quot;. Seul gent a se ; berraet alies en ''[[A fortiori]]''.
;''A Jove principium''
:&quot;Krogomp gant Jupiter&quot;, da lavaret eo &quot;enor d'ar mestr, da vestr an ti&quot;.
;''A latere''
:&quot;E-kichen&quot;. ''Cardinal a latere'' : [[kardinal]] kaset gant ar [[pab]] d'ur pennstad bennak.
;''A mari usque ad mare''
:&quot;Adal ar mor betek ar mor&quot;. Eus an eil mor d'egile ; sturienn [[Kanada]].
;''A mensa et t(h)oro''
:&quot;Eus an daol hag eus ar gwele&quot;. Disrann a gorf, hep na vefe torret an dimeziñ.
;''A minima''
:&quot;Ag an hini bihanañ&quot;. Talvoudegezh vihanañ un dra bennak.
;''A minore ad maius''
:&quot;Eus ar bihanañ d'ar brasañ&quot;.
;''A mundo condito''
:&quot;Adalek krouidigezh ar bed&quot;.
;''A non domino''
:&quot;Eus un nann-aotrou&quot;. Implijet pa resever ur mad digant un den ha n'eo ket perc'henn warnañ.
;''A parte''
:&quot;A-gostez&quot;. Er [[Arz ar c'hoariva|c'hoariva]], komzoù ''a parte'' a vez lavaret gant un dudenn war-eeun d'an arvesterien, en diavaez d'ar c'hendivizoù etre an tudennoù all.
;''[[A pedibus usque ad caput]]''
:&quot;Eus an troad betek ar penn&quot;. Penn-kil-ha-troad ; gwelit ''[[A capite ad calcem]]''.
;''A posse ad esse non valet consequentia''
:&quot;Diwar gallusted bezañ un dra ez eo arabat dezastum ez eus anezhañ&quot;.
;''A posteriori''
:&quot;Diwar skiant-prenet&quot;.
;''[[A priori]]''
:&quot;Diwar raksant&quot;.
;''[[A quo]]''
:&quot;Diwarnañ&quot;. An ''dies a quo'' eo an deiz ma krog ur pad diwarnañ, enebet ouzh an ''dies [[#Ad|ad quem]]'', an devezh ma paouez ar pad en diwezh anezhañ.
;''A silentio''
:&quot;Dre an tav&quot;. Tennet eus ''argumentum a silentio'', a vez implijet evit lavaret ez eo dic'houest un den da sevel enep un arguzenn, pa chom mut goude e glevet.
;''A solis ortu usque ad occasum''
:&quot;Eus ar sav-heol betek ar c'huzh-heol&quot; (e sevenan ma c'hefridi).
===Ab===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Ab abrupto''
:&quot;En un doare reut, trumm&quot;.
;''Ab absurdo''
:&quot;Dre an emsiv&quot; ; prouiñ ''ab absurdo''. &lt;ref&gt;[[Geriadur Ménard]], 2020, &lt;span style=&quot;font-variant:small-caps;&quot;&gt;absurde&lt;/span&gt;, p. 32-b.&lt;/ref&gt;
;''Ab abusu ad usum non valet consequentia''
:&quot;Un arver diwar ur c'hammarver n'eo ket gwiriek.&quot; Gwelit ''[[#Ab|Abusus non tollit usum]]''.
;''Ab aestu et tempestate''
:&quot;(Goudoriñ) diouzh ar wrez vras hag ar gorventenn&quot;.
;''Ab aeterno''
:&quot;Adal deroù an amzer&quot;. A-holl-viskoazh.
;''Ab ante''
:&quot;A-ziagent&quot;. En a-raok.
;''Ab antiquo''
:&quot;A-gozh-amzer&quot;.
;''Ab agendo''
:&quot;Diwar an oad&quot;. ''Ab agendo'' a reer eus un den a zo dic'houest da ober un dra bennak peogwir eo re gozh, re wan a spered, nammet pe war e leve.
;''Ab amicis honesta petamus''
:&quot;Digant ur mignon ne ranker goulenn nemet ar pezh ez eo gouest da ober.&quot; — [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/amic.shtml ''Laelius De Amicitia'', 44].
;''Ab asino lanam quaeris''
:&quot;Emaoc'h o c'hortoz kaout gloan digant un [[azen]]&quot;.
;''Ab assuetis non fit passio''
:&quot;Ne zeu ket an angerzh diwar an traoù boas&quot;.
;''Ab epistulis''
:&quot;Diwar al lizheroù&quot;.
;''Ab esse ad posse valet consequentia''
:&quot;Mard eus eus un dra e c'haller kendastum ez eo gallus&quot;.
;''Ab extra''
:&quot;Eus an tu-hon&quot;. 
;''Ab hinc''
:&quot;Alemañ&quot;.
;''Ab hoc et ab hac''
:&quot;Amañ hag ahont&quot;. A-hed hag a-dreuz : komz ''ab hoc et ab hac''.
;''Ab igne ignem capere''
:&quot;Lezel un tan da gregiñ en e dan&quot;. Ober en un doare ent-keodedel, asantiñ da ober un dra a zo reizh e buhez ar gevredigezh.
;''Ab illo tempore''
:&quot;Abaoe an amzer-se&quot;.
;''Ab imis fundamentis''
:&quot;Adalek an diazezoù donañ&quot;. Nevesaat ar gevredigezh ''ab imis fundamentis'' e oa pal an [[Dispac'h Gall]].
;''Ab immemorabili''
:&quot;Abaoe (amzerioù) dreist koun&quot;. A-holl-viskoazh.
;''[[Ab imo corde]]''
:&quot;A-greiz-kalon&quot;.
;''[[Ab imo pectore]]''
:&quot;Eus don ar bruched&quot;. En un doare gwirion : diskouez bezañ brouezet ''ab imo pectore''.
;''Ab inconvenienti''
:&quot;Diwar zivarregezh&quot;. Un arguzenn ''ab inconvenienti'' a ziskouez divarregezh an arguzenner, pa heuilh un hent a gas da fazioù pe da zislavaroù.
;''Ab incunabulis''
:&quot;Abaoe ar gavell&quot;. Abaoe ar vugeliezh.
;''Ab initio''
:&quot;Adalek an deroù&quot;.
;''Ab intestat''
:&quot;Hep testamant&quot;. A lavarer diwar-benn un den a zo marvet hep testamantiñ, hag a-zivout e hêred.
;''Ab Iove principium''
:&quot;Gwelit'' ''[#A|A Jove principium]]''.
;''Ab irato homine''
:&quot;Diwar un den fuloret&quot;. Arabat eo ober un testamant ''ab irato'', rak keuz a c'hallfe dont goude.
;''Ab origine''
:&quot;Adalek an orin&quot;. Adalek ar penn-kentañ : studiañ un afer ''ab origine''.
;''Ab origine fidelis''
:&quot;Feal d'e orin'', na zisoñj ket a be lec'h e teu.
;''Ab ovo''
:&quot;Adalek ar [[vi]]&quot;. Adalek an orin.
;''Ab ovo usque ad mala''
:&quot;Eus ar vi betek an aval&quot;. A-hed ar pred, diwar ar boaz roman da gregiñ pep pred gant vioù ha d'e echuiñ gant frouezh.
;''Ab tam tenui initio tantae opes sunt profligatae''
:&quot;[Biskoazh] ne voe ken bras ur galloud diskaret gant kentaoù ken dister.&quot; — [[Cornelius Nepos]] (~100 – ~25), [https://books.google.fr/books?id=rNxGAQAAMAAJ&amp;pg=PA57&amp;lpg=PA57&amp;dq=%22Ab+tam+tenui+initio+tantae+opes+sunt+profligatae%22&amp;source=bl&amp;ots=NL6cBehDHz&amp;sig=DZ94_UZGHOMd7sL4IOXJ2_5Ue34&amp;hl=fr&amp;sa=X&amp;ei=WgZfVdTuNsixUaL4gsgB&amp;ved=0CCsQ6AEwAjgU#v=onepage&amp;q=%22Ab%20tam%20tenui%20initio%20tantae%20opes%20sunt%20profligatae%22&amp;f=false ''De vita excellentium imperatorum et Phaedri fabulae selectae'', linenn 15] – [https://web.archive.org/web/20231031195446/http://agoraclass.fltr.ucl.ac.be/concordances/cornelius_nepos_Vies/ligne05.cfm?numligne=17&amp;mot=profligatae Troidigezh c'hallek].
;''Ab uno disces omnes''
:&quot;Diwar unan anavez an holl.&quot; — [[Virgilius]], [https://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen2.shtml ''Aeneis'' II:65].
;''Ab Urbe condita''
:&quot;Adalek diazezidigezh ar Gêr&quot;. [[Roma]] eo ar Gêr, bet diazezet e 754 pe 753 kJK hervez Marcus Terentius Varro en e ''Rerum rusticarum de agricultura''. &lt;ref&gt;{{la}} Marcus Terentius Varro, [https://www.thelatinlibrary.com/varro.rr1.html ''Rerum rusticarum de agricultura''].&lt;/ref&gt;
;''Aberratio delicti''
:&quot;Distro ar felladenn&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]], gallusted ur fazi, a-greiz seveniñ ur gwallober, a c'hoarvez pa 'z eo atebek ar gwalloberour d'un darvoud disheñvel diouzh e bal kentañ.
;''Aberratio ictus''
:&quot;Distro an taol&quot;. Tenn hebiou. Er gwir, un ober reizh a zegas ur gaou dre fazi, gant atebegezh an oberour.
;''Abest ut fatear, ut praecise negem''
:&quot;Pell diouzh en anzav en e nac'han da vat&quot;.
;''Abiens abi''
:&quot;O vont gant e hent&quot;. O kuitaat ul lec'h pe ur garg.
;''Abistis, dulces caricae''
:&quot;Echu eo ganeoc'h, fiez c'hwek&quot;. Aet eo an devezhioù c'hwek da get. — [[Petronius]], [http://www.thelatinlibrary.com/petronius1.html ''Satiricon'', LXIV].
;''Abrogata lege abrogante non reviviscit lex abrogata''
:&quot;Ne vez ket adsavet ul lezenn dorr dre derriñ al lezenn he deus he zorret&quot;.
;''Absens haeres non erit''
:&quot;An ezveziad ne vo ket hêr&quot;. Aet diwar wel, aet diwar galon.
;''Absentem lædit, qui cum ebrio litigat''
:&quot;Skeiñ gant un den ezvezant a ra an hini a vez o tabutal gant un den mezv&quot;.
;''Absit inuidia verbo''
:&quot;Ra ne vo noaz ebet er ger-se&quot;. Hep dismegañsiñ den, gant neptuegezh. — [[Titus Livius]], [http://www.thelatinlibrary.com/livy/liv.9.shtml#19 ''Ab Urbe condita libri'', IX-19].
;''Absit omen''
:&quot;Ra ne vo ket ur vallozh&quot; eus kement-mañ. Latin ar [[Grennamzer]].
;''Absit reverentia vero''
:&quot;Arabat eo dimp kaout aon rak lavaret ar wirionez&quot;. — [[Ovidius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.her5.shtml ''Heroides'' V:13].
;''Absolutio ab actione''
:&quot;Didamalladur diwar ober&quot;. Da lavaret eo : evit abegoù danvezel.
;''Absolutio ab instantia''
:&quot;Didamalladur diwar ar goulenn&quot;. Da lavaret eo : dre ur si en argerzh an tamall.
;''Absolutum dominium''
:&quot;Beli ziharz&quot;.
;''Absque argento omnia vana''
:&quot;Hep arc'hant e vez aner pep tra&quot;.
;''Abstinere debet aeger''
:&quot;Ret eo d'ar c'hlañvad yunañ&quot;.
;''Abundans cautela non nocet''
:&quot;Ne zeu droug ebet diwar re a ziarbennoù&quot;. Keñveriañ gant ar c'hrennlavar &lt;q&gt; Al logodenn n'he deus nemet un toull zo boued d'ar c'hazh. &lt;/q&gt;
;''Abusus non tollit usum''
:&quot;Reober ne dalv ket paouez d'ober&quot;. N'eo ket peogwir eo fall ur boaz e vo diskaret. Gwelit ''[[#Ab|Ab abusu ad usum non valet consequentia]]''.
;''Abuti errore hostium''
:&quot;Tenn splet eus fazi an enebour&quot;.
;''Abyssus abyssum invocat''
:&quot;Gervel an islonk a ra an islonk&quot;. &lt;ref&gt;{{fr}} [[Bibl]], [[Testamant Kozh]], [[Levr ar Salmoù]] [https://web.archive.org/web/20150510044804/http://www.psaumes.site-catholique.fr/index.php?post/Psaume-42 II-42:8].&lt;/ref&gt;
===Ac===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Accessorium sequitur principale''
:&quot;Da heul ar pouezusañ e teu an eilrenk&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]] : diwar hini ar mad pennañ e teu dezvad ur mad a eil renk.
;''Accessum ad res salutares, a pestiferis recessum''
:&quot;Tostaat d'an traoù salvus, pellaat diouzh ar re noazus&quot;. — [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/nd2.shtml#34 ''De Natura Deorum''II:34].
;''Accipe quam primum, brevis est occasio lucri''
:&quot;Gra diouzhtu, dibad eo ar chañsoù da zont a-benn&quot;. « Pa vez gedon eo gedona ».
;''Accidere ex una scintilla incendia passim''
:&quot;Diwar ur fulenn en em strew an tangwall&quot;. 
;''Accipio omen''
''Degemer a ran an diougan&quot;.
;''Accusare nemo se debet nisi coram Deo''
;''''Den ne rank en em damall, nemet dirak e-tal Doue&quot;.
;''Acetum habet in pectore''
:&quot;Gwinêgr zo em bruched&quot;. Lemm eo ma spered ha kalz danvez zo ennon. &lt;ref&gt;{{fr}} C. de Méry (1828), ''Des proverbes, adages, sentences, apophtegmes'', [https://books.google.fr/books?id=9xulEVI0kGwC&amp;pg=PA508&amp;dq=cetum+habet+in+pectore&amp;hl=fr&amp;sa=X&amp;ei=1R53VceNLIGsUbmqgYAP&amp;redir_esc=y#v=onepage&amp;q=cetum%20habet%20in%20pectore&amp;f=false p. 201.]&lt;/ref&gt;.
;''Acta est fabula, plaudite !''
:&quot;C'hoariet eo ar [[Arz ar c'hoariva|pezh-c'hoari]], strakit ho taouarn!&quot;. Gerioù diwezhañ distaget gant [[Aogust (impalaer)|Aogust]] war ar varskaoñ, a-hervez. Kar da &quot;echu eo an abadenn&quot;.
;''Actio adversus iudicem que litem suam fecit''
:&quot;Keinad a-enep ur barner hag en deus ul laz personel er gaoz&quot;.
;''Actio libera in causa''
:&quot;Ober dishual en afer&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]] : ur gwallober sevenet gant un den a zo en em lakaet da ziatebek.
;''Actio nondum nata non praescribitur''
:&quot;Un ober ha n'eo ket bet ganet c'hoazh ne c'hall ket bezañ digastizet&quot;.
;''Actio personalis moritur cum persona''
:&quot;Gant an den e varv e oberoù&quot;.
;''Actor sequitur forum rei''
:&quot;Neb a vreut ur gaoz a heuilh kreizon an difenner&quot;.
;''Actore non probante, reus absolvitur''
:&quot;Mar ne zegas ket ar goulenner ar brouenn, ret eo didamall an difenner&quot;.
===Ad===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Ad abundantiam''
:&quot;A-builh&quot;.
;''Ad agendum''
:&quot;A-benn an ober&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]] e c'hall ur c'hlemmer reiñ d'un den all un urzh ''ad agendum'' evit ma kasfe ar prosez e-lec'h ar c'hlemmer.
;''Ad astra''
:&quot;Trema ar stered&quot;.
;''Ad astra per aspera''
:&quot;Trema ar stered a-dreuz an diaesterioù&quot;.
;''Ad audiendum verbum''
:&quot;War selaou ar gomz''. Da skouer : ur c'henglav ''ad audiendum verbum'', ma teuer da selaou ar pezh a zo da vezañ lavaret fraezh.
;''Ad augusta per angusta''
:&quot;D'an nec'h dre an hentoù strizh&quot;. Diaes eo an hent da c'hounit brud hag enor.
;''Ad bestias''
:&quot;D'al loened&quot;. Gwelit ''[[#Da|Damnatio ad bestias]]''.
;''Ad captandum vulgus''
:&quot;A-benn pakañ an engroez&quot;. Er [[politikerezh]], plijout d'ar yoc'hoù eo pal un arguzenn ''ad captandum vulgus''.
;''Ad coetum geniti sumus''
:&quot;Evit an unaniezh ec'h omp bet ganet&quot;.
;''Ad gloriam per spinas''
:&quot;Trema ar c'hlod a-dreuz drein&quot;.
;''Ad explorandum''
:&quot;Klask evit kavout&quot;. Implijet er [[gwir (lezenn)|gwir]] evit goulenn un enklask ma vo kavet ur brouenn bennak.
;''[[Ad hoc]]''
:&quot;Graet evit se&quot;. Evel pa lakaer un dra bennak el lec'h ''ad hoc''.
;''[[Ad hominem]]''
:&quot;War-du an den&quot;. Arguzennoù ''ad hominem'' zo mennet da skeiñ war un den, d'e ziskar, pe da ziskar e vrud, e-lec'h diskar e arguzennoù. Gwelit ''[[#Ad|Ad personam]]''.
;''Ad honorem nostrum interest''
:&quot;Rekis eo d'hon enor&quot;.
;''Ad horas''
:&quot;A-barzh un nebeud eurvezhioù&quot;.
;''Ad impossibilia nemo tenetur''
:&quot;Den n'eo ret dezhañ ober ar pezh na c'heller ket ober&quot;.
;''[[Ad infinitum]]''
:&quot;Betek an didermen&quot;.
;''Ad instar''
:&quot;Diouzh patrom&quot;. Er gloer [[henroma]]n, ur garg ''ad instar'' a oa unan a enor, da lavaret eo gant an titl hep ar garg wirion.
;''Ad interim''
:&quot;En amzer etre&quot;. Da c'hortoz ; ur [[gouarnamant]] etreadegat eo unan ''ad interim''.
;''Ad iura renunciata, non datur regressus''
:&quot;N'eus distro ebet da zilez ar gwirioù&quot;.
;''Ad Kalendas graecas''
:&quot;Da Gala ar C'hresianed &quot;. E [[Roma]] e oa eus ar c'hala, ha kala ar C'hresianed ne oa ket anezho. Kement ha &quot;bloavezh an erc'h du&quot; eo eta.
;''[[Ad libitum]]''
:&quot;Diouzh gwalc'h&quot;.
;''Ad litteram''
:&quot;Hervez al lizherenn&quot;. Sentiñ rik ouzh ar ger eo sentiñ ''ad litteram''.
;''Ad maiora''
:&quot;War-du traoù brasoc'h&quot;. Implijet da sevel yec'hedoù, da hetiñ muioc'h c'hoazh a verzh en dazont.
;''Ad maiorem regis gloriam''
:&quot;Evit brasañ gloar ar roue&quot;.
[[Restr:St. Ignatius A.M.D.G..jpg|thumb|&lt;div class=&quot;center;&quot;&gt;''Ad majorem Dei gloriam''&lt;br&gt;skrivet en un iliz e [[SUA]]&lt;/div&gt;]]
;''Ad majorem Dei gloriam''
:&quot;Evit brasañ gloar Doue&quot;. Sturienn [[Kompagnunezh Jezuz]], skrivet ivez ''A.M.D.G&quot;., a vez moullet war al levrioù embannet ganto.
;''Ad malum malae res plurimae se agglutinant''
:&quot;Alies e vez meur a reuz goude ur reuz&quot;. « Pa erru ur c'holl en ti / Ez erru daoou pe dri ».
;''Ad multos annos !''
:&quot;War-du kalz bloavezhioù !&quot; Hetoù. ''Many happy returns'' eo an droienn [[saoznek]] a glot amañ.
;''Ad nauseam''
:&quot;Betek sevel ar galon&quot;. Betek bezañ heug.
;''Ad nocendum potentes sumus''
:&quot;Evit noazout ez omp galloudus&quot;.
;''[[Ad nutum]]''
:&quot;Diwar un hejadenn penn&quot;. Evit komz eus un disentez bet kemeret war an tach, hep goulenn ali den pe zen ha hep en em wennañ dirak den pe zen.
;''Ad oculum''
:&quot;Diwar al lagad&quot;. Priziañ ''ad oculum'' : priziañ well-wazh, d'ar much.
;''Ad patres''
:&quot;War-du an tadoù&quot;. Kas un den bennak ''ad patres'' zo kement hag e gas da welout e hendadoù, da lavarout eo e lazhañ.
;''Ad perpetuam rei memoriam''
:&quot;Evit ar goun beurbadel&quot;. Lakaet goude a ar c'hevarc'hiñ e dibenn un teul roman, evit reiñ da c'houzout e oa an teul unan solius ha trebad.
;''Ad personam''
:&quot;War-du an den&quot;. Tagañ an den e-lec'h e brezeg a reer pa'z implijer un arguzenn ''ad personam''. Gwelit ''[[Ad hominem]]''.
;''Ad probationem''
:&quot;Evit ar brouenn&quot;. Implijet er [[gwir (lezenn)|gwir]] diwar-benn un akta solius na c'hall ket bezañ enebadus ouzh ar gevrenn enep hep prouenn. Gwelit ''ad validitatem''' amañ izeloc'h.
;''Ad proximum antecedens fiat relatio, nisi impediatur sententia''
:&quot;Ra vo liammet ar ger kent ouzh ar ger a zo war e lerc'h, anez ez eo distrujet ster ar frazenn&quot;.
;''[[Ad quem]]''
:Implijet en troiennoù ''dies ad quem'', enebet ouzh ''dies [[a quo]]''.
;''Ad referendum''
:&quot;D'ar vodadeg&quot;. Kaset e vez un afer ''ad referendum'' evit goulenn ali ur vodadeg kent kemer un disentez.
;''Ad rem''
:&quot;Perzhiek&quot;. A denn dres d'an dodenn.
;''Ad substantiam''
:&quot;Evit an danvez&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]], ar stumm rekis dre lezenn evit ma talvezfe un akta da vat.
;''Ad unguem''
:&quot;D'an ivinenn&quot;; En un doare disi, diwar [[arz]] ar [[kizellerezh|c'hizellerezh]].
;''Ad usum Delphini44
:&quot;Evit barr an Daofin&quot;. Meneg e oa lakaet war un dastumad skridoù klasel latin ha [[henc'hresianek]] a oa bet moullet evit [[Loeiz Bro-C'hall (1661-1711)|Loeiz Bro-C'hall]], mab [[Loeiz XIV]].
;''Ad Urbis fabricae / Ad usum fabricae44
:&quot;Evit sevel Kêr / Evit implij ar sevel&quot;. Berraet alies dre ''A.U.F.&quot;. Eilsinadur teulioù an treuzkas dafar evit sevel ilizoù-meur [[Italia]] ([[Firenze]], [[Milano]], [[Roma]]. Dizemglev zo diwar-benn e ster resis : ha digoust e oa an tailhoù war an dafar hag an treuzkas, pe get ?
;''Ad validitatem''
:&quot;Evit ar soliusted&quot;. Implijet er [[gwir (lezenn)|gwir]] diwar-benn un akta a c'hall bezañ nullet mar ne sevener ket un diviz a soliusted. Gwelit ''Ad probationem''.
;''Ad valorem''
:&quot;Diouzh an dalvoudegezh&quot;. Implijet er [[maltouterezh]].
;''Ad veritatem''
:&quot;Trema ar wirionez&quot;.
;''Ad vitam æternam''
:&quot;A-hed ar vuhez peurbadel&quot;. Da viken.
;''Ad vinum disertum esse''
:&quot;Bezañ helavar dre ar gwin&quot;.
;''Adde parvum parvo, magnus acervus erit''
:&quot;Laka ouzhpenn tamm-ha-tamm, kalz az po&quot;.
;''Addenda et corrigenda''
:&quot;Ouzhpennadennoù ha reizhadennoù&quot;.
;''Addendum''
:&quot;Tra da lakaat ouzhpenn&quot;. ''Addenda'' el liester.
;''Adducere inconveniens non est solvere argumentum''
:&quot;Degas nemedennoù ne ziskoulmo ket ar gudenn&quot;.
;''Adfines inter se non sunt adfines''
:&quot;An heñvelderioù a zo etrezo n'int ket dre nesaelezh&quot;.
;''Adfinitas in coniuge superstite non deletur''
:&quot;N'eo ket nullet nesaelezh ar pried manet bev&quot;. 
;''Adfinitas iure nulla successio permittitur''
:&quot;An nesaelezh ne ro ket gwirioù kantved-diner&quot;.
;''Adiaphora''
:&quot;An traoù diforzh&quot;. Diwar an [[henc'hresianeg]] ἀδιάφορα, evit diskouez an traoù ha n'int na ret na berzet. Eus ar [[stoikegezh]] e teu ar meizad, hag adkemeret eo bet gant ar [[Kristeniezh|gristeniezh]].
;''Adoptio naturam imitatur''
:&quot;Drevezañ an natur a ra an advabadur&quot;.
;''Adtemptata pudicitia''
:&quot;Dismeg ouzh an elevez&quot;.
;''Adulatio perpetuum malum regum''
:&quot;Dre flanerezh e kendalc'h ar renerezh fall&quot;.
;''Adversae res religionum admonent''
:&quot;E-kreiz an droukverzh e tihun an dra relijiel&quot;. 
;''Adversis rerum immersabilis undis''
:&quot;Bepred skoet gant gwagennoù an droukverzh, hep bezañ beuzet nepred&quot;. — [[Horatius]], en e droidigezh latin diwar ''[[Odysseia]]'' [[Homeros]] ; {{la}} {{en}} [https://www.loebclassics.com/view/horace-epistles/1926/pb_LCL194.265.xml ''Episluæ'', II, linenn 23].
;''Advocatus diaboli''
:&quot;Alvokad an diaoul&quot;. Implijet pa arguzenner a-ratozh-ker enep un den padal e vezer a-du gantañ, evit amprouiñ talvoudegezh e arguzennoù.
===Ae===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
[[Restr:AEIOU Buchmalerei in der Handregistratur König Friedrichs IV 1446.jpg|thumb|''[[A.E.I.O.U.]]'' en arouez an [[Friedrich III|impalaer santel Friedrich IV]], [[1446]]]]
;''A.E.I.O.U.''
:''Austria Est Imperare Orbi Universi''. &quot;[[Aostria]] eo dezhi da c'hourc'hemenn ar bed-holl&quot;, sturienn latin an [[Tiegezh Habsburg]] ; ''Alle Erdreich Ist Österreich Untertan'' eo en [[alamaneg]].
;''Ægroto dum anima est, spes est''
:&quot;Goanag zo keit ha ma vez anal gant ar c'hlañvour&quot;.
;''Aequam memento servare mentem''
:&quot;Bez soñj da virout ur spered ''plaen&quot;.
;''Aequat omnes cinis
:&quot;Al ludu a laka an holl dud da gevatal&quot;. — [[Seneca ar Yaouankañ]], [http://www.thelatinlibrary.com/sen/seneca.ep14-15.shtml ''Epistulae morales ad Lucilium'', XCI:16].
;''Aeque principaliter''
:&quot;Ken pouezus all&quot;. En [[Iliz katolik roman]], unaniñ [[eskopti]]où ''aeque principaliter'' zo o c'hendeuziñ hep na vefe lakaet an eil dreist egile.
;''Aequo pulsat pede''
:&quot;A sko gant un troad diforzh&quot;. Berradur ar werzenn ''Pallida Mors æquo pulsat pede pauperum tabernas regumque turris'', &quot;gant un troad diforzh e sko ar Marv disliv gant tavarnioù ar re baour ha rourioù ar rouaned&quot;. — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/carm1.shtml ''Carmina'' I.IV.13].
;''Aequum est ut cujus participavit lucrum, participet et damnum''
:&quot;Reizh eo e kemerfe perzh er goll ivez an neb en deus kemeret perzh er gounid&quot;.
;''Ære perennius (exegi monumentum aere perennius)''
:&quot;Padusoc'h eget arem (savet em eus ur monumant padusoc'h eget arem)&quot; — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/carm3.shtml ''Carmina'', III, XXX, 1].
;''Aes triplex''
:&quot;Arem tric'hement&quot;. Tri gwiskad arem war bruched ar verdeerien gentañ, arouez o c'halonegezh. — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/carm1.shtml ''Carmina'' I-III-9].
;''Aetatis cujusque notandi sunt tibi mores''
:&quot;Dalc'h kont eus boazioù pep amzer&quot;.
;''Æternum vale''
:&quot;Kenavo da viken&quot;. Gwelout ''[[#S|Supremum vale]]''.
===Af===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Affidavit''
:&quot;Feiz en deus graet&quot;. Un ''affidavit'' zo ur skrid ma tisklêrier ha touer dirak un den aotreet gant al lezenn ez eo gwir kement fed a zo skrivet.
;''Affirmanti incumbit probatio''
:&quot;Gant neb a lavar e tegouezh prouiñ&quot;.
;''Afflictis lentae''
:&quot;Gorrek eo d'ar gouzañvidi&quot;. Hir e vez an amzer d'an dud a c'houzañv.
;''Afflictis longae, celeres gaudentibus horae''
:&quot;Gorrek eo eurioù ar gouzañvidi, buan eo re an dud laouen&quot;.
===Ag===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Age quod agis''
:&quot;Gra ar pezh a rez''. Gra ''mat'' ar pezh a rez.
;''Agnosco stilum Romanae ecclesiae''
:&quot;Anavezout a ran stil an Iliz roman&quot;.
;''Agnosco veteris vestigia flammae''
:&quot;Anavezout a ran roudoù ma flammenn gozh&quot;.
;''Agnus Dei''
:&quot;Oan Doue&quot;. [[Jezuz Nazaret]] gwelet evel an [[oan]] a voe aberzhet war ar [[kroaz|Groaz]] hervez an [[Testamant Nevez]].
===Al===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
[[Restr:Caesar-ueberschreitet-den-rubikon.jpg|thumb|upright 1.8|&lt;div class=&quot;center;&quot;&gt;Julius Caesar o treuziñ ar stêr Rubicone&lt;/div&gt;]]
;''Alas accidere''
:&quot;Troc'hañ an divaskell&quot;.
;''Albo lapillo diem notare''
:&quot;Merkañ an deiz gant ur maen gwenn''. Da gaout soñj eus un darvoud laouen ; kevatal da « lakaat ur groaz en nor ». An eneb d'al lavared ''[[#Di|Dies ater]]''.
;''Albo signanda lapillo dies''
:&quot;Devezh da verkañ dre ur maen gwenn&quot;.
;''[[Alea jacta est]]''
:&quot;Taolet eo an diñs&quot;. A vije bet lavaret gant [[Caius Julius Caesar]] pa dreuzas ar stêr [[Rubicone]], a oa berzet outañ, da vont da [[Roma]] da gemer ar galloud.
;''Alias''
:&quot;En un doare all&quot;. Arveret gant ar ster &quot;anvet en un doare all&quot;, kenster gant &quot;derc'hanvenn&quot;, &quot;anv-pluenn&quot; : &lt;q&gt; Louis-Paul Nemo, ''alias'' [[Roparz Hemon]]. &lt;/q&gt;.
;''Alibi''
:&quot;E lec'h all&quot;. Er [[gwir|lezenn|gwir]], un digarez diazezet war ar fed ma oa an tamallad en ul lec'h disheñvel diouzh an hini m'eo bet sevenet ar gwallober.
;''Aliena vitia in oculis habemus a tergo nostra sunt''
:&quot;Dirak hon daoulagad emañ fazioù an hentez, a-dreñv dimp emañ hor re&quot;. — [[Seneca ar Yaouankañ]], [http://www.thelatinlibrary.com/sen/sen.ira2.shtml ''De Ira'' II, XXVIII:8].
;''Alieni iuris''
:&quot;E lezenn unan all&quot;. A-zivout an dud, bugale peurliesañ, a zo e gwardoniezh un den all.
;''Alienis malis discimus''
:&quot;Deskiñ a reomp diwar fazioù an hentez&quot;.
;''Alii bella gerunt, tu felix Austria nube''
:&quot;Ar re all a ren brezel, te, Aostria eürus, a zimez&quot;. Lavarenn-stur [[Aostria|Arc'hdugelezh Aostria]].
;''Aliis inserviendo consumor''
:&quot;Deviñ evit servij an hentez&quot;. Sturienn Ernest I (dug Brunswick ; 1497-1546), Skol-veur [[Mezegiezh]] Danylo Halytslyi [[Lviv]] ([[Ukraina]]), Skol-veur [[Tyoumen]] ([[Rusia]]) ha The Catholic University of America (SUA).
;''Aliorum medicus, ipse ulceribus scates''
:&quot;Mezeg ar re all, hag eñ goloet a c'houlioù&quot;. — [[Erasmus]], [https://web.archive.org/web/20120314093101/http://sites.univ-lyon2.fr/lesmondeshumanistes/wp-content/uploads/2010/09/Adages-tome-2.pdf ''Adagiorum'', II, v, 38.]
;''Aliquando et insanire iucundum est''
:&quot;Plijus e vez bezañ foll a-wechoù&quot;.
;''Aliquem indicta causa damnare''
:&quot;Kondaoniñ un den hep e glevout&quot;.
;''Aliquid dare, aliquid retinere''
:&quot;Un dra bennak da reiñ, un dra bennak da virout&quot;. Arveret er [[gwir (lezenn)|gwir]] evit merkañ ar c'henaotre etre div gevrenn evit lakaat termen d'o dizemglev.
;''Aliquis non debet esse judex in propria causa, quia non potest esse judex et pars''
:&quot;Arabat eo d'an den bezañ barner e gaoz dezhañ, abalamour ma ne c'heller ket bezañ barner ha kevrenn&quot;.
;''Aliquid stats pro aliquo''
:&quot;Un dra bennak a dalvez evit un dra bennak all&quot;. Diazez ar [[semiotik]], ar skiant a bled gant argerzh ar c'henderc'hañ, ar bonekaat hag ar c'hehentiñ arouezioù.
;''Alis luporum catulos''
:&quot;Emaoc'h o vagañ bleizigoù&quot;.
;''Aliud est celare, aliud tacere''
:&quot;Kuzhat zo un dra, tevel zo un dra all&quot;.
;''Aliud pro alio''
:&quot;Un dra evit unan all&quot;.
;''Alium silere quod voles primus sile''
:&quot;Na lavar ket ar pezh na fell ket dit klevet digant un den all&quot;.
;''Alma mater''
:&quot;Mamm vagerez&quot;. Implijet gant an dud da envel ar skol-veur m'int bet gant o studi.
;''Alter ego''
:&quot;Me arall&quot;. Hennezh eo ma ''alter ego'' : hennezh pe me, heñvel eo.
;''Alter frenis, alter eget calcaribus''
:&quot;Lod o deus ezhomm rañjennoù, lod all kentroù&quot;. Lod tud zo re herrek, lod zo re c'horrek.
;''Alterius non sit qui suus esse potest''
:&quot;Na vezañ d'unan all neb a c'hall bezañ dezhañ e-unan&quot;. Arabat eo da neb a c'hall bezañ perc'henn warnañ e-unan bezañ perc'hennet gant un den all. – Sturienn [[Paracelsus]].
;''Alterum non laedere''
:&quot;Na noazout d'an hentez&quot;.
;''Altis plerumque adjacent abrupta''
:&quot;Amezek d'un islonk e vez an uhelder peurliesañ&quot;.

===Am===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
[[Restr:Amor Victorious.jpg|thumb|[[Amor Vincit Omnia (Caravaggio)|''Amor vincit omnia'']] ]]
;''Amantes amentes''
:&quot;Foll eo an amourouzien&quot;.
;''Amantium irae amoris integratio''
:&quot;Nevesadur ar garantez eo tabutoù an amourouzien&quot;.
;''Amat victoria curam''
:&quot;An trec'h a gar ar striv&quot;.
;''Ames parentem, si aequus est – si aliter, feras''
:&quot;Kar da dud, mard int reizh : anez, gouzañv-i&quot;.
;''Amice, ad quid venisti !''
:&quot;Mignon, evit petra out deuet !&quot; — [[Aviel Mazhev]], [http://www.thelatinlibrary.com/bible/matthew.shtml#26 XXVI:50].
;''Amici inesse adulationem''
:&quot;N'eus lubanerezh ebet etre mignoned&quot;. — [[Tacitus]], [http://www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann2.shtml#12 ''Annales'', II.12].
;''Amici, hodie diem perdidi''
:&quot;Mignoned, hiziv em eus kollet un devezh&quot;. Lavaret gant an [[Roll an impalaerien roman|impalaer]] [[Titus (impalaer)|Titus]] pa n'en devoa graet mad ebet da zen ebet.
;''Amici nec multi nec nulli''
:&quot;Na kalz mignoned, na hini ebet&quot;.
;''Amici vitia si feras, facis tua''
:&quot;Mar gouzañvez sioù da vignon e rez da sioù-te ganto&quot;.
;''Amici mores noveris, non oderis''
:&quot;Anaout boazioù da vignon a rankez, arabat eo o c'hasaat&quot;.
;''Amicitia inter pocula contracta, plerumque est vitrea''
:&quot;Ken bresk hag ar gwer eo ar vignoniezh skoulmet tro-dro da vannac'hoù&quot;.
;''Amicitia magis elucet inter aequales''
:&quot;Pelloc'h e pad ar vignoniezh etre tud kevatal&quot;.
;''Amicum an nomen habeas, aperit calamitas''
:&quot;Diwar da walldroioù e ouezi hag ur mignon gwirion zo dit pe an anv anezhañ hepken&quot;.
;''Amicum secreto admone, palam lauda''
:&quot;Kroz da'z mignon ez-prevez, gra meuleudi dezhañ ez-foran&quot;.
;''Amicus certus in re incerta cernitur''
:&quot;Ur gwir vignon a vez anavezet pa zegouezh ur gwall&quot;.
;''Amicus magis necessarius quam ignis et aqua''
:&quot;Rekisoc'h eget an tan hag an dour eo ar mignon&quot;.
;''Amicus ollaris''
:&quot;Mignon ar pod pri&quot;. Ho mignon eo keit ha ma vez boued en ho pod.
;''Amicus omnibus, amicus nemini''
:&quot;Mignon d'an holl (zo koulz ha) mignon da zen ebet&quot;.
;''Amicus Plato, sed magis amica veritas''
:&quot;Mignon da Blaton on, hogen d'ar wirionez muioc'h c'hoazh&quot;. — [[Aristoteles]], ''Ethica Nicomachea'' I-6, diwar-benn [[Platon]], pa ne oa ket a-du gantañ.
;''Amicus verus rara avis''
:&quot;Evned rouez eo ar vignoned wirion&quot;.
;''Amittit merito proprium, qui alienum appetit''
:&quot;Neb a c'hoanta peadra an hentez zo dellezek da goll e hini&quot;.
;''Amor crescit dolore repulsae''
:&quot;Kreskiñ a ra ar garantez gant poan an nac'hadenn&quot;.
;''Amor – dolor''
:&quot;Karantez – poan&quot;.
;''Amor et deliciae humani generis''
:&quot;Karantez ha dudi mab-den&quot;. Ul lesanv gounezet gant an [[Roll an impalaerien roman|impalaer]] [[Titus (impalaer)|Titus]] a-drugarez d'e vadelezh e-keñver e sujidi. — [[Eutropius (istorour)|Eutropius]], [http://www.thelatinlibrary.com/eutropius/eutropius7.shtml#21 ''Breviarium Historiae Romanae'', VII.21].
;''Amor omnia vincit''
:&quot;Trec'h e vez ar garantez war pep tra&quot;.
;''Amor et melle et felle est fecundissimus''
:&quot;Ar garantez eo ken puilh ar mel hag ar vestl enni&quot;.
;''Amor libertatis nobis est innatus''
:&quot;Enganet ennomp ar ar garantez ouzh ar frankiz&quot;.
;''Amor patriae nostra lex''
: ''Karantez ouzh ar vammvro eo hor lezenn&quot;.
;''Amor vincit omnia''
:&quot;Trec'hiñ war bep tra a ra ar garantez&quot;.
;''Amore, more, ore, re''
:&quot;Ar garantez, ar vuhezegezh, ar c'homzoù, an oberoù&quot;. Berradur eus ''Verus amicus amore more ore re cognoscitur'' : &quot;dre e garantez, e vuhezegezh, e gomzoù, e oberoù ez anavezer ar mignon gwirion&quot;.
===An===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
[[Restr:Duerer Dreifaltigkeitsaltar.jpg|thumb|Munud eus ''Azeulerezh an Drinded'', un emboltred gant [[Albrecht Dürer]]]]
[[Restr:Great_Seal_of_the_United_States_(reverse).svg|thumb|''Annuit cœptis'' war Siell Veur gouarnamant SUA]]
;''An debeatur''
:&quot;Mard eo dleet&quot;. Implijet er gwir evit klask gouzout hag unj digoll zo ret a-c'houde ur gaou. Gwelit ''[[#Q|Quantum debeatur]]''.
;''An et quantum debeatur''
:&quot;Mard eo dleet ha pegement&quot;.
;''Angina pectoris''
:&quot;Kevenkez bruched&quot;. &lt;ref&gt;[[Geriadur Ménard]], 2020, p. 76-b.&lt;/ref&gt;.
;''Anguillam cauda tenes''
:&quot;Dalc'h ar silienn dre he lost&quot;.
;''Angulus ridet''
:&quot;Ar c'horn-bro a c'hoarzh&quot;. — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/carm2.shtml ''Carminum'', II-6:14].
;''Animum debes mutare non caelum''
:&quot;An ene a ranker kemmañ, an hinonad n'eo ket&quot;.
;''Animus ex ipsa desperatione sumatur''
:&quot;Tennomp hor c'halonegezh eus an dic'hoanag&quot;.
;''Animus meminisse horret''
:&quot;Skrijañ a ra ma ene gant an eñvorenn-se&quot;.
;''Animus pugnandi''
:&quot;Ar youl da stourm&quot;.
;''Animus se a corpore abstrahit''
:&quot;En em zisujañ eus ar c'horf a ra an ene&quot;.
;''Anno a Virginis partu''
:&quot;Er bloaz goude d'ar Werc'hez gwilioudiñ&quot;. Heñvelster gant al lavared ''[[#An|Anno Domini]]''. Evel el livadur ''Azeulerezh an Drinded'' gant [[Albrecht Dürer]], a zo sinet ''Albertus Durer Noricus faciebat anno a Virginis partu 1511'', &quot;Albrecht Dürer a Nürnberg a reas er bloaz 1511 goude d'ar Werc'hez gwilioudiñ&quot;.
;''Anno Domini''
:&quot;Goude an Aotrou ([[Jezuz Nazaret]])&quot;. Berraet en ''A. D.''.
;''Annuit cœptis''
:&quot;Darbennet (en deus) an embregadenn-mañ&quot;. Unan eus an teir sturienn a zo war pil Siell Veur [[Stadoù-Unanet Amerika]] ; embann a ra ez eo bet darbennet krouidigezh SUA gant Ragevezh Doue.
;''[[Annus horribilis]]''
:&quot;Bloavezh euzhus&quot;. Bomm lavaret gant [[Elesbed II]], [[rouanez]] ar [[Rouantelezh-Unanet]], da zisplegañ petra he doa bevet e [[1992]]. Dre fent e veze kemmet gant farserien ar ger ''annus'' en ''anus'' ([[fraez]]).
;''[[Annus mirabilis]]''
:&quot;Bloavezh brav-estlammus&quot;.
;''Ante Christum natum''
:&quot;Kent ganedigezh Jezus-Krist&quot;. Berradurioù :  a.C.n., A.C.N., ACN, a.Ch.n., a.Chr.n.). Gwelit ''[[#P|Post Christum natum]]''.
;''Ante diem''
:&quot;Kent an deiz&quot;. A-raok hiziv.
;''Ante litteram''
:&quot;Kent ar skrid&quot;. A-raok ma vefe eus ar ger ; da skouer : Henry Havelock Ellis (1859-1939) a voe ur [[revoniezh|revoniour]] ''ante litteram''.
;''Ante pedes non videre''
:&quot;Na gwelout dirak e dreid&quot;. Bezañ avelek, pe verrsperedet.
;''Antiqua nove''
:&quot;Traoù kozh en un doare nevez&quot;.
;''Antiqua sunt optima''
:&quot;Ar re wellañ eo an traoù kozh&quot;. Arnodet ha gwiriekaet eo bet an traoù kozh, hervez ar Romaned bepred.
;''Antiquior mors turpitudine''
:&quot;Gwell ar marv eget ar vezh&quot;.
;''Antiquo jure tutor''
:&quot;Gouarnour kozh al lezenn&quot;.
;''Antiquo more''
:&quot;Ar c'hiz kozh&quot;.
;''Antiquus amor cancer est''
:&quot;Ur garantez kozh n'eo nemet ur valitouch (da soñj ar merc'hed)&quot; – [[Petronius]], [http://www.thelatinlibrary.com/petronius1.html ''Satiricon'', II-42]. 
;''Anxia divitiarum cura''
:&quot;Enkrezus eo bezañ nec'het gant ar binvidigezh&quot;.
===Ap===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Apertis verbis''
:&quot;Komzoù fraezh&quot;.
;''Apices juris non sunt jura''
:&quot;Soutilderioù ar gwir n'int ket ar gwir&quot;.
;''Appellatio ad Caesarem''
:&quot;Galv d'an impalaer&quot;. Evit terriñ ur barn d'ar marv. ''[[#Pr|Provocatio ad populum]]'' a veze graet kent an [[Impalaeriezh roman]].
;''Aptari onus viribus debet''
:&quot;Ret eo azasaat al labour ouzh an nerzh&quot;.
===Aq===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Aqua et ignis interdictio''
:&quot;Berzet an dour hag an tan&quot;. A-zivout un den forbannet.
;''Aqua profunda est quieta''
:&quot;Difiñv eo an dour don&quot;.
;''Aqua vitae''
:&quot;An dour a vuhez&quot;. Ar gwin-ardant, an &quot;odivi&quot; : lambig, [[rom]], [[whisky]] hag all.
;''Aquila non capit muscas''
:&quot;N'eo ket an erer a dap kelien&quot;. Un den a bouez ne ra ket war-dro aferioù ken dister.
;''Aquila non captat muscas''
:''[[#I|idem]]''.
;''Aquilam volare docet''
:&quot;Emaoc'h o teskiñ nijal d'un erer&quot;.
;''Aquiris quodcumque rapis''
:&quot;Dit eo ar pezh a laerez&quot;.
===Ar===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Arbiter elegantiae''
:&quot;Barner ar granded&quot;. — [[Tacitus]] diwar-benn [[Petronius]] en [https://www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann16.shtml ''Annales'', XVI, 18].
;''Arbitror esse aliquam liberi arbitrii vim''
:&quot;Krediñ a ra din ez eus un nerzh gant ar frankdivizout&quot;. — [[Erasmus]], ''Adagiorum''.
;''Arbor mala, mala mala''
:&quot;Gwezenn fall, avaloù fall&quot;.
;''Arcades ambo''
:&quot;Arkadianed o-daou&quot;. Daou sod, an [[azen|ezen]] o vezañ loened brudetañ [[Arkadia (Henamzer)|Arkadia]]. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/ec7.shtml ''Eclogues'' VII:4].
;''Ardet nec consumitur''
:&quot;Deviñ a ra hep peurzeviñ&quot;. Diwar-benn ar [[feniks]].
;''Ardua ad gloriam via''
:&quot;Diaes eo an hent trema ar c'hlod&quot;.
;''Ardua para subire''
:&quot;Dev evit sevel&quot;.
;''Arenae semina mandare''
:&quot;Hadañ en traezh&quot;.
;''[[Argumentum ad verecundiam]]''
:&quot;Arguzenn a zoujañs&quot;.
;''Argumentum baculinum''
:&quot;Arguzenn ar vazh&quot;. Skeiñ, implijout an nerzh e-lec'h ar reizhpoell (evel e pezh-c'hoari [[Molière]] ''Les Fourberies de Scapin'').
;''Articulus stantis vel cadentis Ecclesiae''
:&quot;Ar benngredenn a laka an Iliz da chom en he sav pe da gouezhañ&quot;. Ar feiz kristen hervez [[Martin Luther]], da lavar an doueoniour Balthasar Meisner (1587-1626).
;''Ars casus similis''
:&quot;Heñvel eo an arz ouzh ar chañs&quot;. — [[Ovidius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.artis3.shtml ''Ars Amatoria'' III:155].
;''Ars est celare artem''
:&quot;Kuzhat an arz eo an arz&quot;. Kuzhat an ardoù eo an arz.
;''Ars est difficilis, recte rempublicam gerere''
:&quot;Un arz diaes eo gouarn mat ar Stad&quot;.
;''Ars gratia artis''
:&quot;An arz evit an arz&quot;. Sturienn ar gompagnunezh [[sinema]] [[Metro Goldwyn Mayer]].
;''Ars longa, vita brevis''&lt;ref&gt;Troidigezh latin eus an [[henc'hresianeg]] Ὁ βίος βραχὺς, ἡ δὲ τέχνη μακρὴ ''O víos vrachýs, i dé téchni makrí'', bomm kentañ [https://www.remacle.org/bloodwolf/erudits/Hippocrate/aphorismes1.htm ΑΦΟΡΙΣΜΟ]] ''Aforismoi'' [[Hippokrates]] ;'' &quot;berr ar vuhez, hir an arz&quot; eo al lavared orin.&lt;/ref&gt;
:&quot;Hir an arz, berr ar vuhez&quot;.
;''Artem quævis alit terra''
:&quot;Ar vicher a vag an den e pep lec'h&quot;.
===As===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Asinus asinorum in sæcula sæculorum''
:&quot;[[Azen]] an ezen da viken&quot;. N'eus ket sotoc'h eget hemañ.
;''[[Asinus asinum fricat]]''
:&quot;Azen a frot azen&quot;. 
;''Asinus balneatoris numquam particeps balnei''
:&quot;Azen gward ar c'hibellec'h n'en devez kibelladenn ebet&quot;.
;''Asinus gestat mysteria''
:&quot;Emañ an azen o tougen an ikonoù&quot;. – [[Andrea Alciato]] (1492-1550). 
;''''Asinus in catedra''
:&quot;Azen er gador&quot;. Un azen o prezeg pe o kelenn an dud.
;''Asinus in tegulis''
:&quot;Un azen war an toennoù&quot;. Un dra iskis.
;''Aspexi terram et ecce vacua erat et nihil''
:&quot;Sellet a ran ouzh an douar ha setu eo goullo ha distumm&quot;. — [[Vulgata]], [https://www.thelatinlibrary.com/bible/jeremiah.shtml#4 Jeremiaz, 4:23].
;''Aspiciendo senescis''
:&quot;Koshaat a rez en ur sellet ouzhin&quot;.
;''Assem habeas, assem valeas''
:&quot;Bez arc'hant, kreñv e vi gant an arc'hant&quot;. Bez pinvidik ha stad a vo graet ac'hanout. An ''as'' e oa ar moneiz roman.
===At===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Athanasius contra mundum''
:&quot;Athanasius Enep ar Bed&quot;. Lesanv [[Athanasius Aleksandria]] ([[297]]-[[373]]), ugentvet [[eskob]] [[Aleksandria]] adal [[328]] betek e varv, pa voe harluet pemp gwezh diwar urzh pevar [[Impalaeriezh roman|impalaer roman]] : [[Kustentin Iañ (impalaer roman)|Kustentin Iañ]], [[Constantius II]], [[Juluan II]] ha [[Valens]].
===Au===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Auctores varii''
:&quot;Lies aozerien&quot;. Berraet dre ''AA.VV.''.
;''Auctoritatem rebus vilitas adimit''
:&quot;Ur priz izel a denn pep pouezusted d'an dra&quot;.
;''Audacia fidentiae est apposita''
:&quot;Stok ouzh ar fiziañs eo an herder&quot;.
;''Audacter calumniare, semper aliquid haeret''
:Falstamall dizaon, atav e chom un dra bennak peg&quot;.
;''Audax est ad omnia quaecumque amat vel odit femina, et artificiosa est nocere cum vult''
:&quot;Her eo ar vaouez e kement tra a gar hag a gaz, ha gouzout a ra noazañ pa fell dezhi&quot;.
;''Audax Japeti genus''
:&quot;Mab dispont ganet eus Japet&quot;.
;''Aude contemnere opes''
:&quot;Kred ober fae war ar stroñs&quot;.
;''Audendum est, fortes adjuvat ipsa Venus''
:&quot;Ret eo krediñ ober, [[Gwener (doueez)|Gwener]] hec'h-unan a skoazell ar re galonek&quot;. — [[Tibullus]], [http://www.thelatinlibrary.com/tibullus1.html#2 ''Carminum Libri Tres'' I, II:16].
;''Audentis fortuna juvat''
:&quot;Ar chañs a c'hoarzh ouzh an dud dispont&quot;. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen10.shtml ''Aeneis'' X:284]).
;''Audere est facere''
:&quot;Krediñ ober eo ober&quot;.
;''Audi alteram partem''
:&quot;Ra vo klevet ar gostenn all ivez&quot;.
;''Audi, vide, sile''
:&quot;Selaou, sell, tav&quot;.
;''Audi, vide, tace, si tu vis vivere in pace''
:&quot;Selaou, sell, tav, ma kerez bevañ e peoc'h&quot;. Par da « un den berzet a dalv kant ».
;''Audiatur et altera pars''
:&quot;Ra vo klevet an tu arall&quot;. A vez lavaret en ur prosez, pa vez bet klevet an tamaller peurvuiañ.
;''Audite pars adversa''
:''[[#I|idem]]''.
;''Aura popularis''
:&quot;C'hwezh ar bobl&quot;. Avel (hegemm) ar bobl, ar c'hrad-vat a-berzh ar bobl a zoug brud an den hag e ziskar.
;''Auream quisquis mediocritem diligit''
:&quot;Prizius evel an aour eo neb a gar ar muzul mat&quot;. — [[Quintus Horatius Flaccus]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/carm2.shtml ''Carmina'' II, X:5].
;''Aures serva''
:&quot;Diwall da zivskouarn&quot;.
;''Auri mediocritas''
:&quot;Izelded an aour&quot;.
;''Auri sacra fames !''
:&quot;Naon kazus a aour !&quot;
;''Auribus teneo lupum''
:&quot;Ar bleiz a zalc'han war-bouez e zivskouarn&quot;.
;''Aurora Musis amica est''
:&quot;Mignonez d'ar [[Muzezed]] eo gouloù-deiz&quot;.
===Aut===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Aut agere aut mori''
:&quot;Pe ober pe mervel&quot;.
;''Aut amat aut odit mulier, nil est tertium''
:&quot;Pe karout pe kazout a ra ar vaouez, n'eus dibab all ebet&quot;.
;''Aut ... aut ...''
:&quot;Pe ... pe ..&quot;. A dalvez &quot;ya pe nann&quot;, &quot;an eil pe egile&quot;.
;''Aut bibas aut abeas''
:&quot;Ev pe kerzh kuit&quot;.
;''Aut Cæsar, aut nihil''
:&quot;Pe impalaer pe netra&quot;. Sturienn [[Cesare Borgia]].
;''Aut dedere aut punire''
:&quot;Pe daskor pe kastizañ&quot;.
;''Aut disce aut discede''
:&quot;Pe studi, pe kerzh kuit&quot;.
;''Aut dosce, aut disce, aut discede''
:&quot;Pe kelenn,  pe desk, pe kerzh kuit&quot;.
;''Aut nunc, aut numquam''
:&quot;Pe bremañ pe biken&quot;.
;''Aut omnia, aut nihil''
:&quot;Pe holl, pe netra&quot;.
;''Aut pati aut mori''
:&quot;Pe gouzañv pe mervel&quot;.
;''Aut viam inveniam aut faciam''
:&quot;Pe e kavin an hent pe e toullin anezhañ&quot;.
;''Aut vincere, aut mori''
:&quot;Pe trec'hiñ pe mervel&quot;.
;''Autobi passebant completi''
:&quot;Leun e oa ar busoù o tremen&quot;.
;''Autor opus laudat''
:&quot;An oberour a gan meuleudi d'an oberenn&quot;.
;''Aut regem aut fatuum nasci oportet''
:&quot;Ret eo bezañ ganet roue pe foll&quot;. Evit ober ar pezh a garer.
;''Aut ridenda omnia aut flenda sunt''
:&quot;Ret eo c'hoarzhin pe gouelañ gant pep tra&quot;.
;''Aut vincere, aut emori/mori''
:&quot;Bout trec'h pe mervel&quot;.
===Av===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Avaritia facit bardus''
:&quot;Ar bizhoni a laka an den genaouek&quot;.
;''Avaro omnia desunt, inopi pauca, sapienti nihil''
:&quot;D'an den pizh e vank pep tra, d'ar paour nebeud a dra, d'ar fur (ne vank) netra&quot;.
;''[[Avarum est mulierum genus]]''
:&quot;C'hoantek eo gouenn ar maouezed&quot;.
;''Avarum irritat, non satiat pecunia''
:&quot;An arc'hant a vrouez an den, n'en dic'hoant ket&quot;.
;''Avarus nisi cum moritur, nil recte facit''
:&quot;Madober nemetañ an den pizh eo mervel&quot;.
;''Ave atque vale''
:&quot;Kevarc'h, ha bez yac'h&quot;.
;''Ave Cæsar, morituri te salutant''
:&quot;Salud dit, [[Caesar (titl)|Caesar]], ar re zo o vont da vervel az salud&quot;. A veze lavaret er sirk gant ar glezeourion d'an impalaer a-raok an [[emgann]].
::'''''Ave imperator, morituri te salutant''''' eo a gaver e levr [[Suetonius]], ''[[De Vita Caesarum]]'', [[Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus|Claudius]] [http://www.thelatinlibrary.com/suetonius/suet.claudius.html#21 21].
;''Ave color vini clari, Ave sapor sine pari''
:&quot;Salud dit liv gwin sklaer, Salud dit blaz dibar&quot;.
;''[[Ave Maria]]''
:&quot;Me ho salud, Mari'';'' pedenn gatolik d'ar [[Gwerc'hez Vari|Werc'hez Vari]].
;''Ave, ave, aves esse aves''
:&quot;Salud dit, tad-kozh, ha debriñ evned a fell dit ?'' – C'hoari gerioù diwar ''ave'' (salud), ''avus'' (tad-kozh), ''avis'' (evn), hag ''aveo'' (c'hoantaat [a ran}).
;''Avis alba''
:&quot;Ur voualc'h wenn&quot;. Un dra rouez.

==B==
===Ba===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Barba crescit, caput nescit''
:&quot;Kreskiñ a ra ar barv, ar penn ne fura ket&quot;.
;''Barba non facit philosophum''
:&quot;N'eo ket ar barv a ra ar prederour &quot;.
;''Barba tenus sapientes''
:&quot;Furien betek ar barv&quot;. Furien diwar-c'horre — [[Erasmus]], ''Adagiorum''.
;''Barbam auream habere''
:&quot;Kaout ur barv aour&quot;. Bezañ un doue.
;''Barbam sapientem pascere''
:&quot;Derc'hel barv ur prederour&quot;. Bezañ prederour a-vicher.
===Be===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Beati pauperes spiritu''
:&quot;Evurus ar re baour a spered&quot;. Distaget gant [[Jezuz Nazaret]] er ''Prezeg war menez'', en [[Aviel Mazhev]], [https://www.thelatinlibrary.com/bible/matthew.shtml 5:3]. A vez lavaret dre fent ivez ouzh un den ha n'eo ket gwall fin, en ur ster disheñvel-rik diouzh hini al lavared orin.
;''Beatus qui prodest quibus potest''
:&quot;Evurus an hini a ra vad d'ar re a c'hall&quot;.
;''Bellum frigidum''
:&quot;Brezel yen&quot;.Gwelit [[Brezel Yen]].
;''Bellum omnium contra omnes''
:&quot;Brezel an holl enep an holl&quot;.
;''Belua fera est avaritia''
:Ar bizhoni zo ul looen ferv&quot;.
;''Bene diagnoscitur, bene curatur''
:&quot;Kement ha pareañ eo anaoudaduriñ&quot;.
;''Bene vobis''
:&quot;Mat, (ha) c'hwi ?&quot;.
===Bi===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Bibere humanum est, ergo bibamus''
:&quot;Perzh an den eo evañ, evomp eta&quot;.
;''Bis dat, qui cito dat''
:&quot;Div wech e ro an hini a ro buan&quot;.
;''Bis pueri senes''
:&quot;An dud kozh zo div wech bugale&quot;.
;''[[Bis repetita placent]]''
:&quot;Div wech lavaret a blij&quot;.
;''Bis repetita non placent''
:&quot;Div wech lavaret ne blijont ket&quot;. Ar bomm ''deciens repetita placebit'' a lenner digant [[Quintus Horatius Flaccus]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/arspoet.shtml ''Ars Poetica'' 365], ma respont ar barzh e c'heller lavarout dek gwech un dra vrav hep skuizhañ penn ar selaouer.
===Bo===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Bona diagnosis, bona curatio''
:&quot;Deznaou mat, louzoù mat&quot;.
;''[[Bona fide]]''
:&quot;A feiz vat&quot;.
;''Bona valetudo melior est quam maximæ divitiæ''
:&quot;Gwell eo yec'hed mat evit pinvidigezh vras&quot;.
;''Bonum vinum lætificat cor hominum''
:&quot;Gant gwin mat e vez laouenaet kalon an den&quot;.
;''Bonus liber amicus optimus''
:&quot;Ul levr mat eo ar mignon gwellañ&quot;.
;''Bonus pater familias''
:&quot;Den mat eo an [[ozhac'h]]&quot;.
===Br===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Breve et inreparabile tempus omnibus est vitae''
:&quot;Un amzer berr ha dirapar eo buhez an holl&quot;. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen10.shtml ''Aeneis'' X:467].
;''Brevi manu''
:&quot;Dre zorn berr&quot;. &lt;q&gt; Roet eo bet an arc'hant dezhi ''brevi manu'' &lt;/q&gt;, roet eo bet an arc'hant dezhi war-eeun etre he daouarn.
;''Brevis in longo''
:&quot;Ur silabenn verr e lec'h unan hir&quot;. War hirder ar silabennoù ez eo diazezet ar gwerzaouerezh latin&lt;ref&gt;{{fr}} [https://web.archive.org/web/20160304211706/https://scribium.com/yohan-charles-roger-picot/a/la-versification-latine/ ''Scribium'']&lt;/ref&gt;{{,}}&lt;ref&gt;{{fr}} [http://www.weblettres.net/blogs/uploads/p/Philomene/29893.pdf ''WebLettres'']&lt;/ref&gt;. Gwelit ''[[#L|Longam esse duorum temporum, brevem unius etiam pueri sciunt]]''.
;''Brevitatis causa''
:&quot;Lavaret berr&quot;. E berr gomzoù.
;''[[Britannia reges habet, sed tyrannos]]''
:&quot;(Enez) Breizh he deus rouaned, hogen tiranted int&quot;.

==C==
===Ca===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Caeca invidia est''
:&quot;Dall eo an droukc'hoant&quot;.
;''Canis sine dentibus vehementius latrat''
:&quot;Ki hep dent a harzh kreñvoc'h&quot;. Ne grog ket ar c'hi a harzh.
;''Captatio benevolentiae''
:&quot;Degerc'hañ an hegarated&quot;. En [[retorik|helavarouriezh]], frazenn a lakaer e deroù ur brezegenn, ur skrid pe ul lizher, evit broudañ ar selaouer pe al lenner da vont a-du gant an aozer ha neuze da selaou pe da lenn pelloc'h.
;''Caput imperat, non pedes''
:&quot;Ar penn ar ren, an treid ne reont ket&quot;.
;''Caput sine lingua pedaria sententia est''
:&quot;Ur penn dideod eo ali ar senedourien ardroader&quot;. — [[Aulus Gellus]], ''Noctes atticae'', III-18). &quot;Senedourien ardroader&quot; eo ster ''pedaria'', pa oa anezho senedourien nann-ofisiel a zeue war droad d'ar bodadegoù da reiñ o ali ; pignet war girri ez errue ar senedourien ''curulis'', ar re a oa e karg ent-ofisiel.
[[File:Zonnewijzer Carpe Diem.jpg|thumb|&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;''[[Carpe diem]]''&lt;/div&gt;]]
;''[[Carpe diem]]''
:&quot;Kutuilh an deiz&quot;. — [[Quintus Horatius Flaccus]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/carm1.shtml ''Carmina'' I, XI:8].
;''Carthago delenda est''
:&quot;Ret eo distruj [[Kartago]]&quot;. Berradur eus ''Ceterum autem censeo Carthaginem esse delendam'', &quot;ouzhpenn-se, da'm meno e rank Kartago bezañ distrujet&quot;, a veze lavaret alies gant [[Marcus Porcius Cato|Cato Gozh]] e-kerzh e brezegennoù e bloavezhioù diwezhañ an trede [[brezelioù punek|brezel punek]] etre Kartago ha [[Roma]]&lt;ref&gt;Meur a desteni skrivet zo : [[Aurelius Victor]], [http://www.thelatinlibrary.com/victor.ill.html ''De Viris Illustibus'' XLVII:8] ;'' [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/senectute.shtml ''De Senectute'', VI:18] ;'' [[Plinius an Henañ]], [http://www.hs-augsburg.de/~harsch/Chronologia/Lspost01/PliniusMaior/plm_hi15.html ''Naturalis Historia'' XV:20] ;'' [[Florus]], ''Epitome de T. Livio bellorum omnium annorum DCC'' I, XXXI] ;'' [[Ploutarc'hos]], ''Βίοι Παράλληλοι'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Cato_Major*.html#27 27.1 {{en}}] ;'' [[Titus Livius]], [https://la.wikisource.org/wiki/Ab_Urbe_Condita_-_Periochae/liber_XLIX ''Ab Urbe Condita Libri'' XLIX].&lt;/ref&gt;. 
;''Castigat ridendo mores''
:&quot;Reizhañ a ra ar boaz dre ar c'hoarzh&quot;. Sturienn ar c'hoariva ''[[Comédie-Française]]'' e [[Paris]], troet e galleg dre ''Elle corrige les mœurs en riant&quot;.
;''Castis omnia casta''
:&quot;Enor kement tra a zo glan&quot;.
;''Casus belli''
:&quot;Degouezh a c'hall degas [[brezel]]&quot;.
[[File:Cave canem2.jpg|thumb|''Cave canem'']]
;''Causa causans''
:&quot;Abeg devoudus&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]], pennabeg an darvoudenn. 
;''Causa causarum''
:&quot;Abeg an abegoù&quot;. — [[Tommaso d'Aquino]], ''Questiones disputatoe de veritate, 21-3-3, en ''Sancti Thomae de Aquino opera omnia'', Fratrum Praedicatorum, XXII, Romae, 1976, p. 598:18-19&lt;ref&gt;{{fr}} J. follon &amp; J. McEvoy, ''Finalité et intentionnalité'' - Doctrine thomiste et perspectives modernes - Actes du Colloque de Louvain-la-Neuve et Louvain, 21-23/05/1990 [https://books.google.fr/books?id=gUkFxPDXCWIC&amp;pg=PA93&amp;lpg=PA93&amp;dq=causa+causarum&amp;source=bl&amp;ots=fPdBdoRptr&amp;sig=khjp1AlBhu2ZOUloJX5WsVzAExU&amp;hl=fr&amp;sa=X&amp;ved=0CEsQ6AEwBzgKahUKEwipxOe-uI3GAhVLPBQKHZ4qAPo#v=onepage&amp;q=causa%20causarum&amp;f=false p.70]&lt;/ref&gt;.
;''Causa proxima''
:&quot;Abeg nesañ&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]] : an abeg tostañ d'an darvoudenn eo ''causa proxima'' en heuliad an abegoù o deus degaset ur gaouad.
;''Causa sine qua non''
:&quot;Abeg ret&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]], an abeg ret evit ma c'hoarvezfe ar gaouad.
;''[[Cave canem]]''
:&quot;Diwall diouzh ar c'hi&quot;. Enskrivadur kavet war ur [[marelladur]]-leur ma weler ur c'hi dirak un nor e [[Pompei]].
;''Caveat emptor''
:&quot;Ra ziwallo ar prener&quot;.
;''Cave ne cadas''
:&quot;Diwall na gouezhi&quot;. Distaget gant ar [[sklaverezh|sklav]] en em zalc'h a-drek an ''imperator'' pa vez [[lid an trec'h]].
;''Cave ab homine unius libri''
:&quot;Diwall diouzh an den ha n'en deus nemet ul levr hepken&quot;. Sturienn ti-embann Umberto Allemandi e [[Torino]], en [[Italia]]. Gwelit ''[[#T|Timeo hominem unius libri]]''.
===Ce===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Cedo maiori''
:&quot;Plegañ a ran d'un den meuroc'h&quot;.
;''Ceteris paribus''
:&quot;Pep tra o vezañ par&quot;.
===Ci===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Cibi condimentum est fames''
:&quot;Temz pep meuz eo an naon&quot;. Pa vez naon e kaver mat pep tra.
;''Cibus non qui plurimus, sed qui suavissimus''
:&quot;Ket ar muiañ a veuzioù, hogen ar re saourusañ&quot;.
;''Cicada cicadae cara, formicae formica''
:&quot;Ar c'hrank-raden a gar ar c'hrank-raden, ar verienenn ar verienenn&quot;. — [[Aisopos]].
;''Circa''
:&quot;War-dro&quot;. Berraetdre ''c.'' peurliesañ.
;''Citius, Altius, Fortius''
:&quot;Fonnusoc'h, uheloc'h, kreñvoc'h !' Sturienn ar [[C'hoarioù Olimpek]].
;''Cito maturum, cito putridum''
:&quot;Azv buan, brein buan&quot;. Rekis eo lezel amzer d'an amzer.
;''[[Civitas sine suffragio]]''
:&quot;Keodedouriezh hep mouezhiañ&quot;. Un dere e [[Republik Roma]] hag a roe d'un den holl wirioù ur c'heodedad war-bouez ar gwir da vouezhiañ en dilennadegoù.
===Cl===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Claudite jam rivos, pueri ; sat prata biberunt''
:&quot;Serrit ar gwazhioù, sklaved ; ar pradoù o deus evet a-walc'h&quot;. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/ec3.shtml ''Eclogues'' III:111]). &lt;q&gt; Serret ar gwazhioù, douret ar pradoù &lt;/q&gt;, evel meneget gant [[L. F. Sauvé]]&lt;ref name=&quot;LFS&quot;&gt;Léopold-François Sauvé, ''Proverbes et dictons de la Basse-Bretagne'', Genève-Paris, Slatkine Reprints, 1986 {{ISBN|978-2-05-100101-4}}.&lt;/ref&gt; #753, notenn 1, pp. 110-111.

===Co===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Cogito ergo sum''
:&quot;Sonjal a ran neuze ez on&quot;. — [[René Descartes]], [http://fr.wikisource.org/w/index.php?title=Discours_de_la_m%C3%A9thode/Quatri%C3%A8me_partie&amp;oldid=1284239 ''Discours de la méthode'', IV, §§ 1 &amp; 3].
;''Concordia civium murus urbium''
:&quot;Kenemglev etre keodedourion, (zo kement ha) mogerioù (d') ur gêr&quot;.
;''Conditio sine qua non''
:&quot;An diviz ha n'eus netra hepti&quot;. N'heller ket tremen heptañ.
;''Confer''
:&quot;Kerzh da welout&quot;. Berraet dre ''cf.'' peurliesañ.
;''Consuetudinis vis magna est''
:&quot;Bras eo nerzh ar boaz&quot;.
;''Consuetudo altera natura est''
:&quot; Un natur all eo ar boaz&quot;.
;''Consuetudo est altera natura''
:&quot;Un natur arall eo ar boaz&quot;.
;''Contra aquam remigare''
:&quot;Roeñvat a-benn da red an dour&quot;.
;''Contra bonos mores''
:&quot;Enep ar vuhezegezh vat&quot;.
;''Contra vim mortis non est medicamen in hortis''
:&quot;Ouzh nerzh ar marv n'eus louzaouenn ebet el liorzh&quot;.
;''Contraria contrariis curantur''
:&quot; An traoù kontrol a vez paraet gant traoù kontrol&quot;.
;''Conubia sunt fatalia''
:&quot;Planedennoù eo an dimezioù&quot;. Den ne oar penaos ez echuo un dimeziñ.
;''Copia ex industria''
:&quot;Puilhentez diwar obererezh&quot;. Strivañ a ranker ober a-benn dastum frouezh a-builh.
;''Cor plumbeum''
:&quot; Kalon blom&quot;. — [[Caius Suetonius Tranquilus]], ''[[De Vita Caesarum]]'', ''Nero'', 2. A-zivout Domitius : ''In hunc dixit Licinius Crassus orator non esse mirandum, quod aeneam barbam haberet, cui os ferreum, ''cor plumbeum'' esset'', &quot;diwar e benn e lavare Licinius Crassus ne oa ket souezh en devoa ur barv kouevr, p'en devoa ur genoù houarn hag ur galon blom.&quot;&lt;ref&gt;{{fr}} {{la}} [https://web.archive.org/web/20140123040125/http://www.cndp.fr/archive-musagora/gaulois/textes/latinbi/suetone_neron_2.doc ''CNDP'']&lt;/ref&gt;
;''Corpus delicti''
:&quot;Korf an torfed''. Pe « korf an den lazhet », evel prouenn ur muntr.
;''Corruptio optimi pessima''
:&quot;Ar gwashañ tra eo breinadur ar pep gwellañ&quot;.
;''[[Corruptissima re publica plurimae leges]]''
:&quot;Seul vreinoc'h ar Stad seul niverusoc'h al lezennoù&quot;. — [[Tacitus]], [https://www.thelatinlibrary.com/tacitus/tac.ann3.shtml#27 ''Annales'', III, 27]
===Cr===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Crocodili lacrimae''
:&quot;Daeroù ur c'hrokodil&quot;. Daeroù faos, daeloù ki.
===Cu===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
[[File:Ms 224 anselm.jpg|thumb|&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;''Cur Deus Homo''&lt;br&gt;[[Anselm Canterbury|Anselmus Cantuariensis]]&lt;br&gt;([[1098]])&lt;/div&gt;]]
;''Cui bono ?''
:&quot;Da biv eo mat ?&quot;. Piv a denn gounit eus an torfed ? Hag a c'hall bezañ torfedour ?
;''Cuique suum''
:&quot;Da bep unan e hini&quot;. Da bep den ar pezh a zellez, da geñveriañ gant &lt;q&gt; E-keñver an dellidoù / Emañ ar c'haoudoù &lt;/q&gt;.
;''Cuius est solum eius est usque ad coelum et ad inferos''
:&quot;Neb a zo perc'henn war an douar zo perc'henn betek an neñv ha betek doneier an douar&quot;. Lezenn ar berc'henniezh douaroù en Henroma hag e [[SUA]].
;''[[Cuius regio, eius religio]]''
:&quot;Hevelep priñs, hevelep relijion&quot;. An neb a zo e penn ar vro a ziviz petra eo relijion e genvroiz.
;''Cuiusvis hominis est errare''
:&quot;Faziañ eo tech kement den a zo&quot;. Gwelout ''[[#E|Errare humanum est]]''.
;''Cum grano salis''
:&quot;Gant ur c'hreunenn holen&quot;. Komz gant un tamm fent, hep mennout bezañ sirus eo komz ''cum grano salis'' ; diouzh tu ar selaouerien ez eo na krediñ da vat er pezh a vez lavaret&lt;ref&gt;{{fr}} [https://web.archive.org/web/20140810151348/http://www.btb.termiumplus.gc.ca/tpv2guides/guides/chroniq/index-eng.html?lang=eng&amp;lettr=indx_autr8BKE-TUZytps&amp;page=9Am92FVvGFZo.html ''BtB'']&lt;/ref&gt;.
;''Cum hoc, ergo propter hoc''
:&quot;Gant se, neuze dre se&quot;. Lavarenn direizh er [[poellerezh]] : mar c'hoarvez an darvoudennoù A ha B war un dro e rank unan anezho bezañ abeg egile. Da skouer : &lt;q&gt; Bep beure e kan ar c'hilhog, neuze e laka ar c'hilhog an heol da sevel. &lt;/q&gt;. Gwelit ''[[#No|Non causa pro causa]]''.
;''Cum nexum faciet mancipiumque, uti lingua nuncupassit, ita ius esto''
:&quot;Graet dre sklavidigezh pe dre an dorn, pa vez disklêriet dre gomz ez eo roet ar gwir&quot;. Doare ar gwir roman da wareziñ ur gevrat : dre ''nexum'' en em lakae an amprester dindan beli ar prester – pe e lakae unan eus e vugale – betek ma vefe daskoret ar mad a oa prestet ; dre ''mancipium''&lt;ref&gt;Diwar ''manus'' &quot;dorn&quot; ha ''capio'' &quot;kemer&quot;.&lt;/ref&gt; e veze savet ul lid dezvekaet heuliet gant ar gwerzher, ar prener, pemp test hag un den a zalc'h ur ventel, ma tremen arouez ar mad eus dorn ar gwerzher da zorn ar prener.
;''Cum notis variorum scriptorum''
:&quot;Gant notennoù a bep seurt skrivagnerien&quot;. Merk war embannadurioù latin kozh.
;''Cur Deus Homo''
:&quot;Perak eo aet Doue da zen&quot;.&lt;ref name=&quot;CDH&quot;&gt;{{la}} [[Anselm Canterbury|Anselmus Cantuariensis]], ''Cur Deus Homo'', I, 1.&lt;/ref&gt;
;''Cura ut valeas !''
:&quot;Diwall, ma vi yac'h !&quot;

==D==
===Da===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Damnant quod non intelligunt''
:&quot;Kondaoniñ a reont pezh na gomprenont ket&quot;. Frazenn implijet diwar-benn an dud sot pe dizesk.
;''[[Damnatio ad bestias]]''
:&quot;Kondaonidigezh d'al loened&quot;. En [[Henroma]], un doare [[kastiz ar marv|poan a varv]] ma veze ar gondaonidi roet da loened ferv, en ur gaoued ganto pe er stourmva.
;''Dat veniam corvis, vexat censura columbas''
:&quot;Pardoniñ d'ar brini ha heskinañ ar c'houlmed a ra ar c'hontrollerezh&quot;. — [[Juvenal]], [http://www.thelatinlibrary.com/juvenal/2.shtml ''Saturae'', II:63].
===De===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''De duobus malis minus est semper eligendum''
:&quot;A-douez daou zroug ez eo ret dibab ar bihanañ bepred&quot;. [[Thomas von Kempen]], [http://www.thelatinlibrary.com/kempis/kempis3.shtml ''De Imitatione Christi'' III-12-2].
;''[[De facto]]''
:&quot;Hervez ar fed&quot;. Hervez ar pezh a zo gwir.
;''[[De gustibus et coloribus non disputandum]]''
:&quot;War blizidigezh na livioù n'eus ket d'ober kaozioù&quot;.
;''[[De jure]]''
:&quot;Dre lezenn&quot;.
;''De jure uxoris''
:&quot;Dre lezenn ar wreg&quot;. Gwir ur gwaz dre ar galloudoù a zo gant e wreg.
;''De minimis non curat prætor''
:&quot;Ar pretor ne ra forzh gant an traoù dister&quot;. Kement ha &quot;komandant&quot;, &quot;penn&quot;, e talvez ''prætor''.
;''De mortuus aut bene aut nihil''
:&quot;Diwar-benn ar re varv : pe mad pe netra&quot;. Arabat eo lavaret droug diwar-benn ar re varv.
;''De mortuis nihil nisi bene''
:&quot;Diwar-benn ar re varv netra nemet mad&quot;.
;''De omnibus dubitandum''
:&quot;Arvar war pep tra&quot;. Sturienn [[Karl Marx]]&lt;ref&gt;{{en}} [https://www.marxists.org/archive/marx/works/1865/04/01.htm ''Karl Marx's &quot;Confession&quot;'']&lt;/ref&gt;.
;''De profundis''
:&quot; Eus ar goueled em eus garmet&quot;. Deroù ar werzenn ''De profundis clamavi ad te, Domine'' en [[Testamant Kozh]], [[Levr ar Salmoù]], [https://www.introibo.fr/Psaume-129 Salm 129].
;''De visu''
:&quot;Diouzh gwelout&quot;.
;''Decet imperatorem stantem mori''
:&quot;D'un impalaer e tere mervel en e sav&quot;. — [[Vespasian]].
;''Degetetur corium de tergo meo''
:&quot;Diwar ma c'hein eo kemeret al lêr&quot;. Em riskl e reer an dra-mañ. — [[Titus Maccius Plautus]], [http://www.thelatinlibrary.com/plautus/epidicus.shtml ''Epidicus'', I:65]) ; gwelit [[L. F. Sauvé]]&lt;ref name=&quot;LFS&quot; /&gt;, #648 notenn 1, pp. 92-93.
;''Delicta juventutis meæ''
:&quot; Fazioù ma yaouankiz &quot;.
;''Deus ex machina''
:&quot;Doue (deuet) e-maez an ardivink&quot;. Damveneg eus an doueed ha doueezed lakaet da zont a-us al leurenn-c'hoariva gant ardivinkoù ijinus ha koustus hag a ziskoulme en un taol an holl gudennoù a oa bet rouestlet er pezh a-raok pa veze poent d'ar pezh echuiñ.
===Di===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Di lanatos pedes habent''
:&quot;An doueed o deus treid gloan&quot;. — [[Petronius]], [http://www.thelatinlibrary.com/petronius1.html ''Satiricon'', XLIV]).
;''Di te ament''
:&quot;An doueed ra 'z pennigo&quot;.
;''Di te incolumem custodiant''
:&quot;An doueed ra 'z kwarezo&quot;.
;''Dictum, factum''
:&quot;Lavaret, graet&quot;.
;''Dies ater''
:&quot;Devezh du&quot;. Un devezh fall. An eneb da ''[[#Al|Albo lapillo diem notare]]''.
;''Dies dominica''
:&quot;Deiz an aotrou&quot;. Ar [[Sul]], deiz kentañ ar sizhun en [[Iliz katolik roman]].
;''Dignus barba majorum''
:&quot;Den a vuhezegezh hen&quot;.
;''Disciplina in civitatem''
:&quot;Kelennadurezh evit ar geodedourelezh&quot;. Sturienn an [[Ohio]] State University e [[Columbus (Ohio)|Columbus]].
;''Discipulus est prioris posterior dies''
:&quot;Skoliad an deiz a-raok eo an deiz war-lerc'h&quot;.
;''Discite iustitiam moniti et non temnere divos''
:&quot;Deskit kelennoù ar justis ha na disprizañ an doueed&quot;. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen6.shtml ''Aeneis'' VI:620].
;'' Distinguo''
:&quot; Gwelout a ran ar c'hemm&quot;. Troienn a vez implijet dre fent evit ober goap ouzh ar c'hemmoù ken bihan ma'z int dister ha dibouez, ha dreist-holl ouzh ar re o c'hav pouezus.
;''[[Divide et impera]]''
:&quot;Rann ha ren&quot;. Un doare all eo ''Divide ut imperes'', ''rann ma reni&quot;.
;''Divitiae bona ancilla, pessima domina''
:&quot;Ur servijourez vat eo ar binvidigezh, hag an itron washañ&quot;. Ret eo d'an den bezañ mestr war e binvidigezh, arabat eo e vefe e binvidigezh mestrez warnañ.
===Do===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Do ut des, do ut facias, facio ut des, facto ut facias''
:&quot;Reiñ a ran evit ma rofes, reiñ a ran evit ma rafes, ober a ran evit ma rofes, ober a ran evit ma rafes&quot;.
;''Doctus cum libro''
:&quot;Desket gant ul levr&quot;. Troienn implijet diwar-benn tud ha n'ouzont netra hep mont da glask en ul levr. Gwechall ez eus bet klevet ur c'helenner oc'h ober goap ouzh ur skoliad a oa bet tapet oc'h adskrivañ ar pezh en doa kavet en ul levr : « ''Doctus cum libro'', ''asinus'' (azen), d'an daolenn ! ».
;''Dolores Tantali''
:&quot;Poanioù Tantali&quot;. E [[Gwengelouriezh Hellaz|gwengelouriezh Henc'hres]], [[Tantalos]], mab da [[Zeus]] ha d'an nimfenn Plouto, a brofas d'an doueed ur pred ma servijas dezho ur geusteurenn aozet diwar kig e vab Pelops. Kondaonet e voe Tantalos d'ur boureviadur a zo chomet brudet : lakaet e voe Tantalos e kreiz ur stêr ha dindan ur wezenn karget a frouezh, me da hesk e ya ar stêr pa stou Tantalos evit evañ, hag an avel a bella skourroù ar wezenn pa astenn e zorn da dapout ur frouezenn. ([[Homeros]], ''Odysseia'', kan XI).
;''Dolus an virtus quis in hoste requirat ?''
:&quot;Gwidre pe galon, dirak an enebour ne vern&quot;.
;''Dominus vobiscum''
:&quot;An Aotrou (Doue) ra vo ganeoc'h&quot;. Bomm en [[oferenn]] e lid an [[Iliz katolik roman]].
===Dr===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Dramatis personæ''
:&quot;Tudennoù ar [[Arz ar c'hoariva[pezh-c'hoari]]&quot;. Al listennad anezho.
===Du===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Ducunt volentem fata, nolentem trahunt''
:&quot;Ambroug an hini a bleg dezhi a ra an tonkadur, ha sachañ war ar re na reont ket&quot;. Lavar [[Stoikegezh|stoikour]] diwar-benn ar ''[[fatum]]''.
;''[[Dulce et decorum est pro patria mori]]''
:&quot;C'hwek ha kaer eo mervel evit ar vro&quot;. — [[Quintus Horatius Flaccus]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/carm3.shtml ''Carmina'' III, II.13].
;''Dum spiro, spero''
:&quot;Keit ma analan ec'h esperan&quot;.
;''Duos habet et bene pendentes''
:&quot;Div en deus, hag istribilhet mat&quot;. Lavaret er [[Sez Santel]] pa vez gwiriekaet gourelezh ur [[pab]] nevez, abaoe istor ar [[pabez Janed|babez Janed]].
;''Dura lex sed lex''
:&quot;Kriz eo al lezenn, met al lezenn eo&quot;. A vez lavaret diwar-benn ul lezenn pe reolenn a ranker lakaat da dalvezout, pegen displijus bennak e ve.
;''Dura necessitas''
:&quot;Kriz eo an dra pa vez ret&quot;. « Ouzh ret n'eus ket a remed » eo ar c'hrennlavar brezhonek.
;''Durate et vosmet rebus servate secundis''
:&quot;Bezit gouzañvus hag en em erbedit evit an dazont&quot;. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen1.shtml ''Aeneis'', I, 207].
;''Dux bellorum''
:&quot;Penn brezel&quot;.

==E==
[[Restr:Antonello da Messina 004.jpg|thumb|&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;''[[Ecce Homo]]''&lt;br&gt;[[Antonello da Messina]] (~1473)&lt;/div&gt;]]
;''E fructu arbor cognoscitur''
:&quot;Diouzh he frouezh ec'h anavezer ar wezenn&quot;. Ha diouzh e oberoù, an den.
;''E pluribus unum''
:&quot;A lies, unan&quot;. Unan eus an teir sturienn a zo war Siell Veur [[SUA]].
;''[[Ecce Homo|Ecce homo]]''
:&quot;Setu an den&quot;. Lavaret gant [[Pontius Pilatus|Bontius Pilatus]] pa ginnigas [[Jezuz Nazaret]] d'ar bobl, hervez an [[Testamant Nevez]].
;''Eloquentia sagitta''
:&quot;An helavarded eo (ma) saezh&quot;. Dre ar prezeg eo e tizhan ma fal hag e tiarbennan pep enebiezh.
;''Errare humanum est''
:&quot;Perzh an den eo faziañ&quot;. — [[Eosten Hippo]], [''Sermones'' CLXIV:14]). Dre fazi e vez lakaet war gont [[Seneca ar Yaouankañ]], pa ne gaver ar frazenn-se neblec'h en e oberoù.
;''Errare humanum est, sed perseverare diabolicum''
:&quot;Perzh an den eo faziañ, perzh an diaoul eo derc'hel da ober&quot;. Setu al lavarenn en he fezh : ''Humanum fuit errare, diabolicum est per animositatem in errore manere'' &quot;Perzh an den eo faziañ, perzh an diaoul eo menel er fazi dre lorc'h&quot; — [[Eosten Hippo]], [http://www.e-rara.ch/doi/10.3931/e-rara-14781 ''Sermones'' CLXIV:14].
===Et===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Et alii''
:&quot;Ha (re) all&quot;. Skrivet ''et al.'' pe ''e.a'' peurliesañ, goude anv un oberour(rez) hep menegin an dud all o deus kenlabouret gantañ pe ganti.
;''Et caetera desunt''
:&quot;Hag ar peurrest a vank&quot;. Berraet dre [[Et cætera]] ha skrivet ''etc.'' peurliesañ.
;''[[Etiamsi omnes, ego non]]''
:&quot;Goude (ma rafe) ar re all me ne rin ket&quot;. ''Et si omnes scandalizati fuerint in te, ego numquam scandalizabor'' &quot;Zoken ma strebot an holl en abeg dit, biken ne rin-me&quot; eo ar frazenn e gwirionez. — [[Aviel Mazhev]], [http://www.thelatinlibrary.com/bible/matthew.shtml#26 26:33].
;''[[Et in Arcadia ego]]''
:&quot;Hag en Arcadia (emaon-) me (ivez)&quot;. Eno evel e pep lec'h emañ ar Marv. Anv div daolenn gant al livour gall [[Nicolas Poussin]], diwar ar werzenn latin.
===Ex===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
[[Restr:Apollo 13-insignia.png|thumb|&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;Arouez Apollo XIII&lt;/div&gt;]]
[[Restr:Last Rites ca 1600.jpg|thumb|&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;''Extrema unctio''&lt;br&gt;[[Izelvroioù]], ~[[1600]]&lt;/div&gt;]]
;''Ex abrupto''
:&quot;Reut, trumm&quot;. Gwelit ''[[#Ab|ab abrupto]]''.
;''Ex abstracto''
:&quot;Diwar un dra difetis&quot;.
;''Ex æquo''
:&quot;Rampo&quot;.
;''Ex bellis bella serendo''
:&quot;Diwar brezelioù e hader brezelioù&quot;. — [[Titus Livius]], ''Ab Urbe condita'', XXI.10.
;''Ex corde pleno''
:&quot;A galon leun''
;''Ex falso sequitur quod libet''
:&quot;Eus an dra faos e teu pezh a garer&quot;. Reolenn ar poellata : adalek ul lavarenn faos e c'haller tennañ n'eus forzh petra, n'eus forzh peseurt kentel faos ivez.
;''Ex libris''
:&quot;Unan eus al levrioù a zo din&quot;.
;''Ex luna scientia''
:&quot;Digant al loar, gouiziegezh&quot;. Sturienn ar gefridi [[Apollo 13|Apollo XIII]] war-du al [[Loar]].
;''Ex nihilo''
:&quot;Diwar netra&quot;.
;''Ex pede Herculem''
:&quot;Dre e droad ec'h anavezer [[Herakles]]&quot;. « Troad Herakles » e oa unanenn muzulioù an hedoù en [[Henc'hres]] ; dre ma oa 600 troatad (190 [[metr|m]]) hirder ar c'hentañ sportva olimpek e c'heller kendastum e oa 31,66 cm hirder treid Herakles – botoù ment 48 eta.
;''Ex post facto''
:&quot;A-c'houde ar fed&quot;. Ul lezenn zo ''ex post facto'' pa vez embannet a-c'houde ur fed ha pa vez kildalvoudek, da lavaret eo pa dalvez evit ar fed-se ivez.
;''Exempli gratia''
:&quot;Da skouer&quot;. Berraet alies dre ''e.g.&quot;.
;''Experto crede''
:&quot;Bez fiziañs er c'hevarouezour&quot;.
;''Extrema unctio''
:&quot;Nouenn&quot;. Sakramant a vez roet en [[Iliz katolik roman]] d'ar glañvidi a zo war o zalaroù, war-nes mervel.
;''Extremis malis extrema remedia''
:&quot;D'ar gwashañ poanioù ar c'hreñvañ remedoù&quot;.
;''Ex voto suscepto''
:&quot;Hervez ar gouestl a zo bet graet&quot;. Berraet alies dre ''ex-voto''. Engouestl evit envel un daolenn, un draez, ur blakenn warno ur frazenn a anaoudegezh-vat a lakaer en un iliz pe ur chapel da vont gant ur gouestl pe da drugarekaat a-c'houde sevenadur ur gouestl.

==F==
;''Fabula, sed vera''
:&quot;Un istor, met unan gwir&quot;.
;''Fac simile''
:&quot;Graet heñvel&quot;. E meur a yezh e komzer eus ur ''fax'', un teul luc'heilet a gaser dre ar [[pellgehenterezhioù]].
;''Factis, non verbis''
:&quot;Fedoù, nann gerioù&quot;. Dre ober, ha n'eo ket dre gomz hepken.
;''Falsa est fiducia formae''
:&quot;Touellus eo fiziout e kened ar stumm&quot;.
;''Fata viam invenient''
:&quot;An tonkadur a gavo e hent&quot;. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen10.shtml ''Aeneis'' X:113] ; [[doue]]ez an tonkadur e oa ''Neuna Fata'', a droas da ''Nona'', unan eus an teir [[Parkezed|Farkezenn]] a neze buhezioù an dud kent troc'hañ an neudenn, ''Decima'' ha ''Morta'' o vezañ he div c'hoar.
;''Felix alterius cui sunt documenta flagella''
:&quot;Eürus an den a dap kentel diwar skourjezadurioù un den all&quot;.
;''Felix culpa''
:&quot;Fazi chañsus&quot;.
;''Felix quem faciunt aliena pericula cautum''
:&quot;Eürus an neb a dro da evezhiek goude arvarioù ar re all&quot;.
;''Felix qui potuit rerum cognoscere causas''
:&quot;Eürus neb a c'hall anaout goueled an traoù&quot;. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/geo2.shtml ''Georgicon'' II:490].
;''[[Festina lente]]''
:&quot;Hastañ goustad&quot;. — [[Erasmus]], [http://ihrim.huma-num.fr/nmh/Erasmus/Proverbia/Adagium_1001.html ''Adagiorum'', I, 1.]
;''[[Fiat lux]]''
:&quot;Ra vo gouloù&quot;. Urzh a-berzh doue ar gristenien pa voe krouet ar bed gantañ, hervez ar [[Bibl]], [[Testamant Nevez]], [[Levr ar C'heneliezh]] [http://www.thelatinlibrary.com/bible/genesis.shtml 1:3].
;''Fide, sed cui vide''
:&quot;Bez fiziañs, met sell mat e piv&quot;.
;''Fides quaerens intellectum''
:&quot;Ar feiz hag a glask kompren&quot;.&lt;ref name=&quot;CDH&quot; /&gt;
;''Finis coronat opus''
:&quot;Ar fin an hini eo kurunenn an oberenn&quot;. Ne vern an hent gant ma c'heller degouezhout.
;''Flagrante delicto''
:&quot;Felladenn anat&quot;. Bezañ tapet ''flagrante delicto'' : bezañ tapet e gwall war an tomm, a-greiz drougober.
;''[[Fluctuat nec mergitur]]''
:&quot;Hejet-dihejet e vez gant an tonnoù met gouelediñ ne ra ket&quot;. Sturienn [[Pariz]].
;''Foeda est in coitu et brevis voluptas''
:&quot;Loustoni ha plijadur verr a vez er c'hediadennoù&quot;. Bomm lakaet war anv [[Publius Petronius Niger]], ''Fragmentum LIV''.
;''Forma raro cum sapientia''
:&quot;Dibaot e vez kened ha furnez&quot;.
;''Fortes fortuna juvat pe Audaces fortuna juvat''
:&quot;Ar re zispont a laouena gant ar chañs&quot;. Ret eo krediñ ober evit kaout chañs.
;''Fortuna caeca est''
:&quot;Dall eo ar chañs&quot;.
;''Fortuna est rotunda''
:&quot;Stummet evel ur rod eo ar chañs&quot;.
;''Fortuna vitrea est ; tum cum splendet, frangitur''
:&quot;Graet diwar gwer eo ar chañs&quot;. Pa vez o lintraouiñ e torr.
;''Furor arma ministrat''
:&quot;Ar fulor a bourvez armoù&quot;.

==G==
;''Gallinae filius albae''
:&quot;Mab ar yar wenn&quot;. A-zivout un diougan mat — [[Juvenal]], [http://www.thelatinlibrary.com/juvenal/13.shtml ''Saturae'' XIII:141].
;''Gladius legis custos''
:&quot;Ar c'hleze diwaller al lezenn&quot;. Sturienn ouzh Palez ar Justis Pariz. Ar polis, an arme a lakat da sentiñ ouzh al lezenn.
;''Gloria victis !''
:&quot;Gloar d'ar re drec'het ! Enebet ouzh ''[[#V|Væ victis !]]''.
;''Gradus ad Parnassum''
:&quot;Pignadenn gant ar [[Menez Parnassos|Parnassos]]&quot;. Un dornlevr evit ar studierien, a-zivout al [[lennegezh]], ar [[sonerezh]] pe an [[arz]]où dre vras.
;''Grammatici certant''
:&quot;Dizemglev zo etre an dud desket diwar-benn an dra-se&quot;.
;''Grosso modo''
:&quot;Dre vras&quot;.
;''[[Gutta cavat lapidem|Gutta cavat lapidem - non vi, sed sæpe cadendo]]''
:&quot;Kleuziañ ar maen a ra an dakenn, n'eo ket dre nerzh, dre gouezhañ alies eo&quot;. — [[Ovidius]], ''[[Epistulae ex Ponto]]'', [https://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.ponto4.shtml IV, x, 5] evit al lodenn gentañ.

==H==
;''[[Habemus papam]]''
:&quot;Ur [[pab]] hon eus&quot;. A glever a-raok diskuliadur anv ar [[pab]] nevez.
;''Habent sua fata libelli''
:&quot;O flanedenn o devez al levrioù&quot;.
;''Hannibal ante portas pe Hannibal ad portas''
:&quot;Emañ [[Hannibal]] e toull an nor&quot;. N'eus ket amzer da gaozeal, ret eo mont d'an emgann.
;''Heri servus, hodie liber''
:&quot;Sklav dec'h, dishual hiziv&quot;.
;''[[Hic et nunc]]''
:&quot;Amañ ha bremañ&quot;.
;''[[Hic sunt dracones]]''
:&quot;Amañ ez eus [[erevent]]&quot;.
;''[[Hic sunt leones]]''
:&quot;Amañ ez eus [[leon]]ed&quot;.
;''Hic Rhodus, hic salta''
:&quot;Setu [[Enez Rodez]] : lamm eta&quot;.
;''Historia magistra vitae est''
:&quot;An Istor eo kelenner ar vuhez&quot;. Stumm diverret ur frazenn gant [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/oratore2.shtml ''De Oratore'' Levrenn II, IX:36]. &lt;ref&gt;''Historia vero testis temporum, lux veritatis, vita memoriae, magistra vitae, nuntia vetustatis'' &quot;Nemet ez eo an Istor test an amzerioù, gouloù ar wirionez, kelenner ar vuhez, keleier a-zivout an henamzer&quot;.&lt;/ref&gt;
;''Hoc signo vinces''
:&quot;Gant an arouez-mañ e vi trec'h.&quot; Klevet en ur weledigezh gant an impalaer [[Constantinus Iañ]], emezañ, a-raok [[emgann pont Milvius]].
;''Hodie mihi, cras tibi''
:&quot;Hiziv din-me, warc'hoazh dit-te&quot;.
;''Hominem unios libri timeo''
:&quot;Aon am eus rak den ul levr hepken.&quot; Bet lakaet war anv [[Tommaso d'Aquino]] gant an [[eskob]] [[Bro-Saoz|saoz]] Jeremy Taylor (1613-1667) ; ar [[Bibl]] eo al levr.
;''Homines quod volunt credunt''
:&quot;An dud a gred ar pezh a fell dezho krediñ&quot;.
;''Homo homini lupus est''
:&quot;An den zo ur bleiz d'an den&quot;. Drouk an eil re ouzh ar re all e vez an dud.
;''[[Homo sum: humani nil a me alienum puto]]''
:&quot;Den on : netra eus an den ne gavan estren din&quot;. — [[Terentius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ter.heauton.html ''Heauton Timorumenos'', Actus I-I.i:77].
;''Honoris causa''
:&quot;En abeg d'an enor&quot;. Meneg un diplom enorus a vez deroet d'un den a-bouez gant ur skol-veur. Gwelit ''[[#S|Summum ius, summa iniuria]]''.
;''Hora fugit, stat jus''
:&quot;Tec'hel a ra an eur, chom a ra ar gwir&quot;.
;''Horas non numero nisi serenas''
:&quot;An eurioù ne gontan ket, nemet seder e vefent&quot;. Skrivet war un [[horolaj-heol]].
;''Horresco referens''
:&quot;Krenañ a ran ouzh el lavarout&quot;.
;''Horribile dictu''
:&quot;Euzhus da lavarout&quot;.
;''Humana cuncta sic vana''
:&quot;Evel-se eo goullo pep tra denel&quot;.

==I==
;''I''
:&quot;Kae&quot;. Doare-gourc'hemenn ar verb ''ire'', &quot;mont&quot;.
;''I.H.S.''
:&quot;Iesus Hominum Saluator&quot;. [[Jezuz Nazaret|Jezuz]] saveteer [[Mab-Den|mab-den]].
;''Ibidem''
:&quot;Er memes lec'h&quot;. Skrivet ''ibid.'' peurliesañ.
===Id===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Id est''
:&quot;Heñvel eo.&quot; Da lavaret eo. Berraet alies dre ''i.e.''.
;''Idem''
:&quot;Heñvedra&quot;.
===Ig===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Ignoratio elenchi''
:&quot;Stagadennoù a ziouiziegezh&quot;. Fazi poellata en [[daelerezh]], pa zedastumer ur brouenn a zo disheñvel diouzh an dodenn : pe vreutaer a-zivout un dra a c'haller ober pe get, un ''ignoratio elenchi'' eo dezastum e ''rankfed'' gallout ober.
;''Ignorantia iuris nocet'''
:&quot;Chom hep anaout ar gwir a noaz&quot;. Gwelloc'h d'an den anaout al lezenn.
;''Ignorantia juris neminem excusat''
:&quot;Chom hep anaout ar gwir n'eo digarez da zen&quot;.
;''Ignorantia legis non excusat''
:&quot;Chom hep anaout ar gwir n'eo ket digarez&quot;.
;''Ignoti nulla cupido''
:&quot;Ne c'hoantaer ket pezh n'anavezer ket&quot;. — [[Ovidius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.artis3.shtml ''Ars amatoria'' III:397].
===In===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''I.N.R.I.''
:&quot;Iesus Nazarenus Rex Iudaerum''. [[Jezuz Nazaret]] Roue ar Judeaned. Tennet eus [[Aviel Yann]] 19:19, ma kont [[Yann an Avielour]] e lakaas [[Pontius Pilatus]] engravañ al lavarenn-se a voe lakaet war ar Groaz. Gwelit ''[[#T|Titulus Crucis]]''.
;''In cauda venenum''
:&quot;El lost emañ ar binim&quot;. E dibenn ar frazenn latin, ar brezegenn, ar pennad-skrid, emañ ar gerioù drouk.
;''Incipit''
:&quot;Deraouiñ a ra&quot;. Gerioù kentañ ur skrid. &lt;q&gt; Paol, emañ ho koan war an daol ! Deuit da zebriñ ho koan ! &lt;/q&gt; eo ''incipit'' ar romant ''[[Itron Varia Garmez]]'' gant [[Youenn Drezen]].
;''In dubio pro reo''
:&quot;En arvar e ranker lezel an tamallad&quot;.
;''In extenso''
:&quot;En e bezh&quot;. Hep bezañ bet kemmet pe verraet.
;''In fine''
:&quot;En diwezh&quot;. A-benn an diwezh.
;''In girum imus nocte et consumimur igni''
:&quot;Treiñ a reomp en noz ha devet gant an tan&quot;. Un [[amzrec'had]] an hini eo : tu zo da lenn a zehou da gleiz, evel ar ger ''radar''.
;''In maxima potentia minima licentia''
:&quot;Er galloud brasañ emañ ar frankiz vihanañ&quot;.
;''In medias res''
:&quot;E-kreiz an traoù&quot;. Tro-vicher (danevelliñ, filmaozañ) a dalv da gregiñ gant un danevell e-kreiz an ober, pe pa vez bet c'hoarvezet an darn vrasañ eus an traoù.
;''In medio stat virtus''
:&quot;Er c'hreiz emañ ar vertuz&quot;. N'emañ ket en daou benn pellañ ; par d'an [[henc'hresianeg]] μηδεν αγαν ''mêdén ágan'', &quot;(na ra) netra betek re&quot;.
;''In naturalibus''
: ''En e noazh&quot;.
;''In partibus infidelium''
:&quot;Er brioù difidel&quot;. Er [[relijion]] [[Iliz katolik roman|gatolik]], un [[eskob]] ''in partibus'' zo unan a zo anvet e douaroù ha n'int ket kristen pe kristenekaet.
;''In petto''
:&quot;En askre&quot;.
;''In silico''
:&quot;Er [[silikiom]]'', da lavaret eo dre [[urzhiataer]].
;''In situ''
:&quot;War an dachenn&quot;.
;''In statu quo ante''
:&quot;Er stad a oa a-raok&quot;.
;''In vino veritas''
:&quot;Er [[gwin]] emañ ar wirionez&quot;.
;''In vitro''
:&quot;Er werenn&quot;. En unan eus endalc'hoù [[gwer]] a gaver en un arnodva.
;''In vivo''
:&quot;Er bev&quot;. War an dachenn peurvuiañ, pe en ur boud bev pa gomzer eus arnodoù [[bevoniezh]].
;''Incertae sedis''
:&quot;Lec'h diasur&quot;. E rummatadur ar [[bevoniezh|vevoniezh]].
;''Incredibile dictu''
:&quot;Digredus da lavarout&quot;.
;''Invidus vicini oculus''
:&quot;C'hoantus eo lagad an amezeg&quot;. — [[Erasmus]], ''Adagiorum'', 4. 28. 20.
;''Inflat se tanquam rana''
:&quot;C'hwezañ a ra evel ur ran&quot;.
;''Innocentia eloquentia''
:&quot;Helavar eo an digablusted&quot;. N'en devez ket ezhomm an den digablus da ziskouez e zigablusted.
;''Innocentia ubique tuta''
:&quot;E surentez e vez an den direbech e pep lec'h&quot;.
;''Inter arma silent leges''
:&quot;En amzer a vrezel eo mut al lezennoù&quot;.
;''Inter fæces et urinam nascimur''
:&quot;Etre [[kaoc'h]] ha [[troazh]] e vezomp ganet&quot;.&lt;ref name=&quot;DWO&quot;&gt;Dizemglev zo war orin al lavared.&lt;/ref&gt;
;''Intra muros''
:&quot;E diabarzh ar mogerioù&quot;. En ur gêr gloz.

===Ip-ir-is-it===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Ipso facto''
:&quot; Dre an ober-se end-eeun&quot;.
;''Ira furor brevis est''
:&quot;Ar gonnar zo follentez berrbad&quot;.
;''Irritare crabrones''
:&quot;Kounnariñ ar sardon&quot;. Kement ha stlepel eoul war an tan.
;''Is fecit, cui prodest''
:&quot;Neb en deus graet, hennezh en deus splet&quot;. Evit gouzout piv en deus graet un torfed n'eus nemet klask gouzout piv a c'hounez diwarnañ.
;''Is pater est quem nuptiæ demonstrant''
:&quot;An tad eo an hini a zo diskouezet gant ar briedelezh&quot;.
;''Istos quos nova artificia docuit fames''
:&quot;Ar re o deus desket troioù dre o naon&quot;. — [[Seneca ar Yaouankañ]], [http://www.thelatinlibrary.com/sen/seneca.ep2.shtml ''Epistulae Morales ad Lucilium'' II, XV:7].
;''Ita vita''
:&quot;Evel-se emañ ar vuhez&quot;.
;''Ite missa est''
:&quot;Kit, kaset oc'h&quot;. Gerioù diwezhañ an [[oferenn]] latin. A vez da gompren gant ar gristenien : « Kit, kaset oc'h dre ar bed da embann ar C'heloù Mat, an [[Aviel]] ».
===Iu===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Iunctis viribus''
:&quot;Gant nerzhioù unanet&quot;. Unaniezh a ra nerzh.
;''Iurare in verba magistri''
:&quot;Touiñ dre c'herioù ar mestr&quot;.
;''Iuventus stultorum magister''
:&quot;Ar yaouankiz eo mestrez ar re sot&quot;.

==J==
;''Jam illustrabit omnia''
:&quot;Emberr e sklêrijenno ar bed&quot;. Unan eus sturiennoù [[Felipe II]].
==L==
;''Labor omnia vincit improbus''
:&quot;Al labour dalc'hus a zeu a-benn a bep tra&quot;.
;''Laborare est orare''
:&quot;Labourat zo pediñ&quot;. Abalamour da se eo e vez lakaet ar venec'h da labourat e manatioù zo.
;''Lapsus calami''
:&quot;Fazienn ar raosklenn&quot;. Fazienn dre skrid.
;''Lapsus linguæ''
:&quot;Fazienn an teod&quot;. Fazienn dre gomz ; berraet dre ''lapsus'' hepken peurliesañ.
;''Latet anguis in herba''
:&quot;An naer kuzhet er geot&quot;. Un dañjer dic'hortoz hag a zeu war wel a-daol-trumm, evel trubarderezh ur falsvignon. — [[Publius Vergilius Maro|Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/ec3.shtml ''Eclogues'' III.93].
;''Laudate puerum''
:&quot;Meulit ar bugel&quot;.
;''Laudator temporis acti''
:&quot;Meuler oberoù an amzer gwechall&quot;. An den a zisplij dezhañ doareoù an amzer-vremañ hag a gav gwell re an amzer dremenet. — [[Horatius]], [https://www.thelatinlibrary.com/horace/arspoet.shtml ''Ars Poetica'', 173].
;''Lectio brevior, potior''
:&quot;Seul verroc'h ar gentel, seul c'halloudusoc'h&quot;.
;''Lectio difficilior, potior''
:&quot;Seul ziaesoc'h ar gentel, seul c'halloudusoc'h&quot;.
;''Legitimatio per matrimonium subsequens''
:&quot;Reizhwiriañ dre zimez diac'houde&quot;.
;''Levius fit patientia quidquid corrigere nefas''
:&quot;Ar c'houzañvidigezh a skañva an holl zrougoù diremed&quot;. — [[Horatius]], [https://www.thelatinlibrary.com/horace/carm1.shtml ''Carmina'', I, 24. 19].
;''Libri muti magistri sunt''
:&quot;Kelenerien vut eo al levrioù&quot;.
;''Lignum curvum numquam rectum''
:&quot;Ur skourr kromm ne vo biken eeun&quot;. Da vezañ tostaet ouzh &lt;q&gt; Aesoc'h eo plegañ plantenn / Evit n'eo displegañ gwezenn &lt;/q&gt;, meneget gant L. F. Sauvé&lt;ref name=&quot;LFS&quot; /&gt;, #488, pp.78-79.
;''Loc. cit.''
:&quot;En hevelep lec'h&quot;. El lec'h a zo bet meneget uheloc'h er skrid.
;''Locus medius tutus est''
:&quot;Diriskl eo al lec'h kreiz&quot;.
;''Longa est vita si plena est''
:&quot;Hir eo ar vuhez mard eo leun&quot;.
;''Longam esse duorum temporum, brevem unius etiam pueri sciunt''
:&quot;Zoken ar vugale a oar ez eus daou goulz, an hini hir hag unan en hini berr&quot;. — [[Quintilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/quintilian/quintilian.institutio9.shtml#4 ''Institutiones'', IX, 4, 47] a-zivout ar werzaoueriezh latin. Gwelit ''[[#Br|Brevis in longo]]''.
;''Lux luceat eis''
:&quot;Ra skedo ar gouloù warno&quot;.
==M==
===Ma===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Macte animo ! Generose puer, sic itur ad astra''
:&quot;Nerzh-kalon ! Bugel hael, evel-se eo ez eer betek ar stered&quot;.
;''Magister dixit''
:&quot;Ar mestr en deus lavaret&quot;.
;''Magister meus asinus''
:&quot;Un azen eo ma mestr&quot;.
;''Magistra vitae philosophia''
:&quot;Ar [[prederouriezh|brederouriezh]] eo kelennerez ar vuhez&quot;. — [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/tusc2.shtml ''Tusculanae Disputationes'', II.15].
;''Magna Carta Libertatum''
:&quot;Karta Veur ar Frankizoù&quot;. Bet sinet gant [[Yann Iañ (dug Normandi)|Yann Dizouar]] d'ar [[15 a viz Mezheven]] [[1215]] evit lakaat termen d'ur [[brezel-diabarzh]] bet kaset gant baroned [[Bro-Saoz]].
;''Magna cum laude''
:&quot;Gant kalz a veuleudi&quot;.
;''Magna Europa est Patria Nostra''
:&quot;Europa Veur eo hor Mammvro&quot;. Sturienn dalc'hidi ar [[Broadelouriezh|vroadelouriezh]] [[Europa (kevandir)|europat]].
;''[[Magna Graecia]]''
:&quot;[[Gres]] Veur&quot;.
;''Magna pars''
:&quot;An darn vrasañ&quot;.
;''Magnae spes altera Romae''
:&quot;Eil goanag Roma&quot;. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen12.shtml ''Aeneis'' XII:168].
;''Magni nominis umbra''
:&quot;Skeud un anv meur&quot;. En ur [[Arz ar c'hoariva|pezh-c'hoari]] latin, goude marv he breur Britannicus e lavar Octavia : &lt;q&gt; Ne choman war an Douar nemet evit bezañ skeud un anv meur &lt;/q&gt;&lt;ref&gt;{{fr}} {{la}} [https://books.google.fr/books?id=ov2JWYt1vtkC&amp;pg=PA359&amp;lpg=PA359&amp;dq=Magni+nominis+umbra+traduction&amp;source=bl&amp;ots=4TjHO6rTpg&amp;sig=dxp453ItPO3OysebqfzKjNs4SUw&amp;hl=fr&amp;sa=X&amp;ei=oxhqVeLcLorvUunPgPgP&amp;ved=0CCgQ6AEwATgK#v=onepage&amp;q=Magni%20nominis%20umbra%20traduction&amp;f=false ''Journal des savans'', 1823]&lt;/ref&gt;.
;''Magnificat''
:Trede gour unan ar verb ''magnifico'', &quot;kanmeuliñ&quot;. ''[[#In|Incipit]]'' Kantik ar Werc'hez : ''Magnificat anima mea Dominum'' (&quot;Kanmeuliñ an Aotrou a ra ma ene&quot;) — [[Aviel Lukaz]] [http://www.thelatinlibrary.com/bible/luke.shtml 1:46].
;''Magno cum gaudio''
:&quot;Gant levenez vras&quot;.
;''Magnum opus''
:&quot;Oberenn veur&quot;.
;''Magnus liber magnum malum''
:&quot;Ul levr bras zo un droug bras&quot;. Gwelloc'h eo berr ha sklaer eget hir ha brizh.
;''Major e longinquo reverentia''
:&quot;A bell ec'h estlammer gwell&quot;. Pa weler an dud a renk uhel a dost e weler ez int eveldomp.
;''Maiora premunt''
:&quot;Traoù brasoc'h zo mallus&quot;. Poent bras eo ober war-dro traoù pouezusoc'h.
;''Maiores pennas nido''
:&quot;Divaskell brasoc'h eget an neizh&quot;. — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/epist1.shtml ''Epistulae'' I, XX:21].
;''Mala fide''
:&quot;Feiz fall&quot;.
;''Mala fides superveniens non nocet''
:&quot;Ar feiz fall o tont war-lerc'h ne noaz ket&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]] : solius e chom ur gevrat bet sinet etre div gevrenn a feiz vat, zoken mar c'hoarvez gant an eil pe eben bezañ a feiz fall goude ar sinadur.
;''Mala herba cito crescit''
:&quot;Buan e kresk al louzoù fall&quot;. Aesoc'h eo ober ar fall eget ar mad.
;''Mala mala mala sunt bona''
:&quot;Mat eo an avaloù fall evit an droug dent&quot;.
;''Mala malus mala mala dat''
:&quot;Un avalenn fall a ro avaloù fall&quot;.
;''Mala quia vetita''
:&quot;Fall rak berzet&quot; (benel).
;''Mala sunt vicina bonis''
:&quot;Amezek d'an traoù mat eo an traoù fall&quot;. — [[Ovidius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.rem.shtml ''Remedia Amoris'' 323].
;''Mala tempora currunt sed peiora parantur''
:&quot;Amzerioù fall zo warnomp met gwashoc'h zo e gor&quot;.
;''Male captus bene detentus''
:&quot;Paket fall, dalc'het mat&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]] : pakadur dilezenn ur gwalloberour ne vir ket ez eo lezennel e vac'hadur.
;''Male parta, male dilabuntur''
:&quot;Ar pezh a zo bet gounezet e gaou zo kollet e gaou&quot;.
;''Mali corvi malum ovum''
:&quot;Da vran fall, vi fall&quot;.
;''Malitia supplet aetatem''
:&quot;An drougiezh a ra evit an oad &quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]] : atebek e vez ur gwalloberour minor pa oar ez eo e-maez lezenn ar pezh emañ oc'h ober.
;''Malitiis non est indulgendum''
:&quot;Trugarez ebet d'an drougiezh&quot;.
;''Malo periculosam libertatem quam quietum servitium''
:&quot;Gwell eo din ar frankiz dañjerus eget ar sklaverezh peoc'hus&quot;. — Meneget gant [[Jean-Jacques Rousseau]], ''Du Contrat social, principes du droit politique'', [https://fr.wikisource.org/wiki/Du_contrat_social/%C3%89dition_1762/Livre_III/Chapitre_4 III-4]].
;''Maluisses cloacas Augeae purgare''
:&quot;Gwelloc'h e vije bet deoc'h naetaat kanioù-skarzh Augeae&quot;. — [[Seneca ar Yaouankañ]], [http://www.thelatinlibrary.com/sen/sen.apoc.shtml ''Apocolocyntosis divi Claudii'', 7]). Lod labourioù ret zo gwashoc'h eget kur vrudet [[Herakles]].
;''Malum discordiae''
:&quot;Aval a zizunvaniezh&quot;. Draen-fuilh ; diwar an aval aour a voe roet da [[Afrodit]] gant [[Paris (mab Priamos)|Pâris]], a gasas da [[Brezel Troia|Vrezel Troia]].
;''Malum est mulier sed necessarium malum''
:&quot;Ur fall eo ar vaouez, hogen ur fall rekis&quot;.
;''Malum in se''
:&quot;Fall dre e natur&quot;. Un torfed ''malum in se'' zo anavezet e [[gwir (lezenn)|gwir]] an darn vuiañ eus ar broioù, evel ar muntr pe ar [[gwadorged]].
;''Malum prohibitum''
:&quot;Fall dre lezenn&quot;. Berzet dre lezenn.
;''Malum quo communius eo peius''
:&quot;Seul baotoc'h ur gwall, seul washoc'h&quot;.
;''Mandata principum''
:&quot;Kefridioù ar renerien&quot;. Lizheroù kaset gant an impalaerien da lod reizhaouerien evit reiñ an urzh dezho da ober un dra bennak da-geñver un emvod pe un afer a denn d'o c'harg.
;''Mandatum morte resolvitur''
:&quot;Da get ez a ar gefridi gant ar marv&quot;.
;''Manibus date lilia plenis''
:&quot;Roit lili a-zornadoù&quot;. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen6.shtml ''Aeneis'' VI, 883].
;''Mantua me genuit, Calabri rapuere, tenet nunc Parthenope ; cecini pascua rura duces''
:&quot;[[Mantova]] am ganas, [[Calabria]] am skrapas, [[Napoli]] am dalc'h bremañ ; kanet em eus ar peurvanoù, ar maezioù, an harozed&quot;. Bezskrivadur [[Vergilius]].
;''Manu militari''
:&quot;Gant [[dorn]] an arme&quot;. Dre nerzh ; heñvel ouzh ''Manus milites''.
;''Manumissio''
:&quot;Frankizadur&quot;. Lakaat ur [[sklaverezh|sklav]] en e frankiz. Tri doare ''manumissio'' a oa :
::• ''manumissio per vindictam'', &quot;frankizadur dre ar wialenn&quot;, ma veze lakaet ur slav en e frankiz dre ziouer a zifenn digant e vestr dirak ul lezvarn ; en e frankiz e oa an den goude bout resevet un taol skañv a-berzh ar barner gant ur wialenn ;
::• ''manumissio censu'', &quot;frankizadur dre niveradur&quot;, ma veze lakaet ar sklav en e frankiz en abeg ma ne oa ket bet kontet da-geñver renabl sklaved e vestr ;
::• ''manussimo testamento'', &quot;frankizadur dre destamant&quot;, ma veze lakaet ar sklav en e frankiz dre destamant e vestr.
;''Manus celer dei''
:&quot;Dorn prim Doue&quot;.
;''Manus dei''
:&quot;Dorn Doue&quot;.
;''Manus manum lavat''
:&quot; An dorn a walc'h an dorn&quot;. An eil dorn a walc'h egile.
;''Manus milites''
:&quot;Gant dorn ar soudarded&quot;. En un doare rust. Gwelit ''manu militari''.
;''Manus multae, cor unum''
:&quot;Lies dornioù, ur galon hepken&quot;.
;''Mare clausum''
:&quot;Mor serr&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]] etrebroadel, ur mor pe forzh pe dachennad dour a zo bageadus, renet gant ur Stad ha berzet d'ar Stadoù all. Enebet ouzh ''[[#Ma|Mare liberum]]''.
;''Mare liberum''
:&quot;Mor frank&quot;. [[Dourioù etrebroadel]], enebet ouzh ''Mare clausum''.
;''Mare nostrum''
:&quot;Hon mor-ni&quot;. Ar [[Mor Kreizdouar]].
;''[[Margaritas ante porcos]]''
:&quot;Perlez dirak ar moc'h&quot;. A vez lavaret diwar-benn traoù brav diskouezet da dud dizesk.
;''Mater artium necessitas''
:&quot;Ar rekiz eo mamm an ampartiz&quot;.
;''Mater Dei''
:&quot;Mamm Doue&quot;.
;''Mater facit''
:&quot;Mamm er gra&quot;.
;''Mater familias''
:&quot;Mamm ar familh&quot;.
;''Mater semper certa, pater autem incertus vel pater numquam''
:&quot;Divarteze atav e vez ar vamm, diasur pe dianav e vez an tad&quot;.
;''Materia medica''
:&quot;Danvez mezegel&quot;. Ar renabl eus perzhioù mezegel ur mil plantenn ha maen bennak, savet gant [[Pedanis Dioskoridês]] (~[[25]] - ~[[90]]) dindan an talbenn Περὶ ὕλης ἰατρικῆς ''Peri hulês iatrikês'', &quot;A-zivout an danvez mezegel&quot; ha troet e latin evel [https://en.wikisource.org/wiki/De_Materia_Medica ''De Materia Medica''] e [[1453]].
;''Materiam superabat opus''
:&quot;Trec'h e oa al labour war an danvez&quot;. — [[Ovidius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.met2.shtml ''Metamorphoses'' II-2.5].
;''Matre pulchra filia pulchrior''
:&quot;Mamm genedus, merc'h kenedusoc'h&quot;. — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/carm1.shtml ''Carmina'' I, XVI-1].
;''Matutina parum cautos iam frigora mordent''
:&quot;Rev ar beure a zant ar re zibreder&quot;. — [[Horatius]]), [http://www.thelatinlibrary.com/horace/serm2.shtml#2.6 ''Sermones'' II-6:45].
;''Maxima debetur puero reverentia''
:&quot;Ar brasañ azaouez zo dleet d'ar vugale&quot;. — [[Juvenal]], [http://www.thelatinlibrary.com/juvenal/14.shtml''Saturae'' XIV-47].
;''Maximum ius est saepe maxima iniuria''
:&quot;Alies e vez ar reishañ ar flemmusañ&quot;. A-wechoù e vez diaes d'an den klevet ar wirionez diwar e benn.
===Me===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Me vexat pede''
:&quot;Debron am eus em zroad&quot;. Emaon war-nes argas an den-se hegasus a-daolioù troad.
;''Mea navis aëricumbens anguillis abundat''
:&quot;Ma aerrikler zo leun a silioù&quot;. Ur frazenn &quot;latin&quot; bet savet diwar ''The Dirty Hungarian Phrasebook'' (&quot;An dastumad lous lavaredoù hungarek&quot;), ur sketch gant [[Monty Python]] a ra goap eus distervez al levrioù-treiñ eus an eil yezh d'eben a vez gwerzhet d'an douristed er bed a-bezh.
;''[[Mea culpa]]''
:&quot;Ma gwall eo&quot;. Tennet eus ''mea culpa, mealculpa, mea maxima culpa'' (&quot;ma gwall eo, ma gwall eo, ma gwallcbras eo&quot;, dekvet gwerzenn ur bedenn [[Iliz katolik roman|gatolik]] anvet ''[[Confiteor]]'' (&quot;Anzav a ran&quot;) — [https://hozana.org/priere/en-latin/confiteor ''Confiteor''].
;''Media vita in morte sumus''
:&quot;E kreiz ar vuhez emaomp er marv&quot;. Tennet eus ar skrid ''Liber ymnorum Nokteri Balbuli'' bet kendastumet e [[884]] gant ar soner [[suis]] ''Notcerus Balbulus'' (&quot;Nolker ar Besteod&quot;).
;''Medium certum''
:&quot;Asur eo an hent kreiz&quot;.
;''Medice, cura te ipsum''
:&quot;Mezeg, en em bare da-unan&quot;.
;''Medicus curat, natura sanat''
:&quot;Prederiañ a ra ar mezeg, pareañ a ra an natur&quot;.
;''Medicus non accedat nisi vocatur''
:&quot;Ne zeu ket ar mezeg tre mar n'eo ket galvet&quot;. Unan eus reolennoù [[Hippokrates]].
;''Medio tutissimus ibis''
:&quot;Dre hent ar c'hreiz ez i gant ar surentez vrasañ&quot;. — [[Ovidius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.met2.shtml ''Metamorphoses'', II-137].
;''Mediolanum captum est''
:&quot;Paket eo [[Milano]]&quot;.
;''Mel in ore, verba lactis, fel in corde, fraus in factis''
:&quot;Mel er genoù, laezh er c'homzoù, bestl er galon, flodoù en oberoù&quot;. En ur [[pedergwerzenn|bederwerzenn]] meneget e 1572 gant ar skrivagner ha politiker gall Estienne Tabourot (1549-1590) — [https://fr.wikisource.org/wiki/Les_Bigarrures/Chapitre_17 ''Les Bigarrures et Touches du seigneur des Accords'', pennad XVII]&lt;ref&gt;« Mil bloaz zo tremenet dija / N'eus feiz ebet en emglevioù / Mel er genoù, laezh er c'homzoù, / Bestl er galon, flodoù en oberoù ».&lt;/ref&gt;
;''Meliora''
:&quot;Gwell&quot;. Liester nepreizh an anv-gwan ''melior&quot;. &quot;War-du ar gwell bepred&quot; eo an droidigezh a vez roet pa vez implijet evel sturienn, evel gant University of Rochester e Rochester ([[New York (stad)|New-York]]).
;''Melita, domi adsum''
:&quot;Karedig, er gêr emaon&quot;. Troidigezh ar frazenn [[saoznek]] ''Honey, I'm home'' gant ar fentigellour [[stadunanat]] Henry Beard (*1945)&lt;ref&gt;{{en}} {{la}} Henry Beard, ''Latin for all occasions / Lingua Latina Occasionibus Omnibus'', Villard Books, 1990, [[ISBN|978-1-59240-080-5}} ha ''Latin for Even More Occasions / Lingua Latina Multo Pluribus Occasionibus'', Villard Books, 1991 {{ISBN|978-0-679-40674-7}}&lt;/ref&gt;.
;''Melius abundare quam deficere''
:&quot;Gwell eo re eget re nebeut&quot;.
;''Melius est reprehendant nos grammatici quam non intelligant populi''
:&quot;Gwelloc'h eo e vefemp karezet gant yezhadurourien eget ma ne vefemp ket komprenet gant ar poblañsoù&quot;. Pennabeg ar [[brezhoneg beleg]]. 
;''Melius re perpensa''
:&quot;Gwelloc'h priziet ar blegenn&quot;. Evit pouezañ war ur c'hemm en un ali goude bout bet o soñjal donoc'h a-zivout ur blegenn bennak.
;''Melius scitur Deus nesciendo''
:&quot;Gelloc'h ec'h anavezer Doue en diouiziegezh&quot;. — [[Eosten Hippo]], ''De Ordine'' II-16:44.
;''Melle litus gladius''
:&quot;Kleze melet&quot;. — [[Erasmus]], ''Adagiorum'' I-VIII-57.
;''Mellitum venenum, blanda oratio''
:&quot;Pistri melek, prezeg c'hwek&quot;. Disfiz zo da gaout diouzh an helavarded, rak ar wirionez n'he deus ket ezhomm a ginkladur.
;''Memento audere semper''
:&quot;Bez soñj da grediñ (ober) atav&quot;. Sturienn [[Gabriele D'Annunzio]].
;''Memento homo, quia pulvis es et in pulverem reverteris''
:&quot;Dalc'h soñj, den, ez out poultrenn hag e tistroi de boultrenn&quot;. — [[Testamant Kozh]], [[Geneliezh]] [http://www.thelatinlibrary.com/bible/genesis.shtml III:19].
;''[[Memento mori]]''
:&quot;Bez soñj e varvi&quot;.
;''Memento quia pulvis es''
:&quot;Bez soñj ez out poultrenn/ludu&quot;.
;''Memento vivere''
:&quot;Bez soñj e rankez bevañ&quot;.
;''Meminerunt omnia amantes''
:&quot;An amourouzien o deus soñj eus pep tra&quot;.
;''Memores acti prudentes futuri''
:&quot;Emskiantek eus an oberoù, emouez eus an dazont&quot;. Neb a oar ar pezh a zo bet graet a c'hall rakwelet ar pezh a c'hoarvezo.
;''Memoria minuitur nisi eam exerceas''
:&quot;Gwanaat a ra an eñvor pa ne vez ket embreget&quot;.
;''Mens agitat molem''
:&quot;Ar spered a lusk an danvez&quot;. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen6.shtml ''Aeneis'' VI-727].
;''Mens et manus''
:&quot;Ar spered hag an dorn&quot;. Sturienn ar ''Massassuchettes Institute of Technology'' (M.I.T.).
;''Mens rea''
:&quot;Spered an tamallad&quot;. Evit deskrivañ stad spered ur gwalloberour da vare e dorfed.
;''Mens sana in corpore sano''
:&quot;Ur spered yac'h en ur c'horf yac'h&quot;. — [[Juvenal]], [http://www.thelatinlibrary.com/juvenal/10.shtml ''Saturae'' X:336].
;''Mentem sanctam, spontaneam, honorem Deo et Patriae liberationem''
:&quot;Spered santel, youlek, enor Doue ha dieubidigezh e vammvro&quot;.
;''Mero et mixto imperio''
:&quot;Gourc'hemenn glan ha mesket&quot;. A veze implijet gant un aotrou [[gladdalc'helezh|gladdalc'hel]] evit reiñ an holl c'halloudoù politikel ha lezvarnel d'ur gwaz dezhañ.
;''Metri causa''
:&quot;Dre garantez ouzh ar gwerzaerezh&quot;. Evit disMetrplegaén un doare dibar da sevel ur werzenn en ur [[barzhoneg|varzhoneg]].
:''Metri gratia''
;Heñvelster gant ''metri causa''.
===Mi===
[[File:Emblemata_Politica-Minor_esca_maioris.jpg|thumb|''Minor esca maioris&quot;. Ar brasañ a zebr ar bihanañ.]]
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''[[Miles gloriosus]]''
:&quot;Ar soudard fogaser&quot;. Anv ur gomedienn latin gant [[Plautus]], [http://www.thelatinlibrary.com/plautus/miles.shtml ''Miles Gloriosus''].
;''Minatur innocentibus qui parcit nocentibus''
:&quot;Neb a espern ar c'habluz a c'hordrouz an digabluz&quot;.
;''Minimum minimorum''
:&quot;Ar bihanañ eus ar re vihanañ&quot;.
;''Minor esca maioris''
:&quot;Ar brasañ a zebr ar bihanañ&quot;.
;''Minus dixit lex quam voluit''
:&quot;Al lezenn he deus lavaret nebeutoc'h eget na venned&quot;.
;''Mirabile dictu''
:&quot;Souezhus da gontañ&quot;.
;''Mirabile visu''
:&quot;Souezhus da welout&quot;.
;''Miscerique probat populos et foedera iungi''
:&quot;Asantiñ a ra gant meskañ ar pobloù hag o c'hevreañ&quot;. Sturienn [[Trinidad ha Tobago]].
;''Misera contribuens plebs''
:Ar werin baour hag a bae tailhoù&quot;. Atav e vez ar re baourañ bec'hiet gant an tailhoù. — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/serm1.shtml#1.8 ''Sermones'' I-VIII-10]. Enskrivet eo bet e lezenn II, 1751 [[Parlamant]] [[Hungaria]] (''Magyar Törvénytàr'').
;''Misera est magni custodia census''
:&quot;Diaes-bras eo mirout ur binvidigezh vras&quot;. — [[Juvenal]], [http://www.thelatinlibrary.com/juvenal/14.shtml ''Saturae'' XIV-304].
;''Misera est servitus ubi ius est aut incognitum aut vagum''
:&quot;Diaes bras eo sentiñ el lec'h ma vez dianav pe diasur al lezenn&quot;.
;''Miserabile visu''
:&quot;Truezus da welout&quot;.
;''Miseremini, Musae''
:&quot;Ho pet truez, [[Muzezed]]&quot;. A vez lavaret dirak un oberenn arzel savet fall, ur [[barzhoniezh|varzhoneg]] peurgetket.
;''[[Miserere]]''
:&quot;Ho pet truez&quot;.
;''Miserere nobis''
:&quot;Ho pet truez ouzhimp&quot;.
;''Missi dominici''
:&quot;Kannaded an aotrou&quot;.''Missus dominicus'' en unander. Kannaded ar galloud [[Karolingidi|karolingat]] a zeue da evezhiañ derc'houezourien ar roue.
;''Missio Dei''
:&quot;Mision Doue&quot;. Hervez savboent an [[Iliz katolik roman]] ez eo ar misioniñ kefridi Doue, hag an Iliz eo benveg ar gefridi-se.
;''Missit me dominus''
:&quot;Ar mestr en deus ma c'haset&quot;.
;''Mittimus''
:&quot;Kas a reomp&quot;. El lezenn [[Bro-Saoz|saoz]], ''[[#In|incipit]]'' al lizher a gas un tamallad d'ar vac'h, pe d'ul lezvarn all.
===Mo===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Mobilis in mobili''
:&quot;Monedus en (elfenn) monedus&quot;. Sturienn al [[lestr-spluj]] 'Nautilus'' e [[romant]] [[Jules Verne]], ''Vingt mille lieues sous les mers'' ; an [[dour]] eo an elfenn vonedus, evel-just.
;''Modo frenis utamur modo stimulis''
:&quot;Gwech dre rañjennoù, gwech dre gentroù&quot;. Gwech e ranker gorrekaat, gwech all e ranker buanaat. — [[Seneca ar Yaouankañ]], [http://www.thelatinlibrary.com/sen/sen.ira2.shtml ''De Ira'' II, XXI:3].
;''Modus dicendi''
:&quot;Doare da lavarout&quot;.
;''Modus morons''
:&quot;Doare an diod&quot;. Lavared brizhlatin (&quot;latin podoù&quot;&lt;ref&gt;[[Geriadur Ménard]] ; {{en}} [[:en:Dog latin|''dog latin'']] ; {{fr}} [[:fr:Latin de cuisine|''latin de cuisine'']] ; {{la}} [[:la:Latinitas macaronica|''latinitas macaronica'']].&lt;/ref&gt;) savet diwar al latin ''modus'', &quot;doare&quot; hag ar [[saozneg]] ''moron'', &quot;diod&quot;, evit ober goap eus an dud a ra ur fazi mantrus er poellata. Gwelit ''modus ponens'' ha ''modus tollens''.
;''Modus operandi''
:&quot;Doare da ober&quot;.
;''Modus ponens''
:&quot;Doare a ro da wir dre reiñ da wir&quot;. [[Poelloniezh]] : dre ar ''modus ponens'' e roer da wir an heuliad-mañ : « mard empleg ul lavarenn A ul laverenn B, neuze ez eo B gwir mard eo A gwir. »
;''Modus tollens''
::&quot;Doare a nac'h dre nac'hañ&quot;. Poelloniezh : dre ar ''modus tens'' e roer da wir an heuliad-mañ : « mard empleg ul lavarenn A ul laverenn B, neuze ez eo B diwir mard eo A diwir. »
;''Modus vivendi''
:&quot;Doare da vevañ&quot;. A vez implijet dreist-holl evit komz eus un doare emglev etre tud bet oc'h en em gannañ.
;''Monasterium sine libris est sicut civitas sine opibus''
:&quot;Ur manati dilevr zo evel ur geoded didra&quot;. Er [[romant]] ''Il nome de la rosa'' (&quot;Anv ar rozenn&quot;) gant ar skrivagner [[italia]]n [[Umberto Eco]], bet embannet e [[1980]]&lt;ref&gt;{{it}} Umberto Eco, ''Il nome de la rosa'', Bompani, 2013 (embannadur adwelet ha reizhet) {{ISBN|978-88-452-7348-3}} ; {{fr}} Umberto Eco, ''Le nom de la rose'', Le Livre de Poche, 2002 {{ISBN|978-2-253-03313-4}}&lt;/ref&gt; emañ ar frazenn en he fezh :
&lt;blockquote&gt;''Monasterium sine libris, est sicut civitas sine opibus, castrum sine numeris, coquina sine suppellectili, mensa sine cibis, hortus sine herbis, pratum sine floribus, arbor sine foliis.''&lt;br&gt;&quot;Ur manati dilevr zo evel ur geoded didra, ur c'hastell disoudard, ur gegin dilestr, un daol divoued, ul liorzh diblantenn, ur bradenn divleuñv, ur wezenn dizeil.&quot;&lt;/blockquote&gt;
;''Monitoribus asper''
:&quot;Rebell ouzh ar c'huzulioù&quot;. — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/arspoet.shtml ''Ars Poetica'', 163].
;''Monstrum vel prodigium''
:&quot;Euzhvil pe varzh&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]] henroman, ''monstrum vel prodigium'' a lakae ur bugel nevez-vet distummet da dostoc'h d'ul loen eget d'un den.
;''Montani semper liberi''
:&quot;Atav e vez dishual ar venezidi&quot;. Sturienn [[West Virginia]].
;''Montis insignia calpe''
:&quot;[[Ardamezouriezh|Ardamezioù]] Menez Calpe&quot;. Sturienn [[Gibraltar]] (1502), a oa ''Montis Calpe'' da amzer ar Romaned.
;''More ferarum''
:&quot;Hervez boaz al loened ferv&quot;. A-zivout an oberoù reizhel peurvuiañ.
;''More solito''
:&quot;Hervez ar boaz&quot;.
;''More uxorio''
:&quot;Hervez boaz ar briedelezh&quot;.
;''Moriamur pro rege nostro Maria Theresia''
:&quot;Marvomp evit hor roue Maria Theresia&quot;. A voe huchet e [[1741]] gant ur vodageg [[Hungaria|Hungariz]] e [[Vienna|Wien]] pa c'houlennas [[Maria Theresia]], arc'hdugez [[Aostria]], he sikour a-c'houde aloubidigezh [[Silezia]] gant [[Frederig II (Prusia)|Frederig II]] [[Prusia]] e miz Kerzu [[1740]]&lt;ref&gt;{{fr}} Ph. Le Bas, ''France - Annales historiques'', levrenn I, Firmin Didot Frères, Paris, 1840, [https://books.google.fr/books?id=XNg1AAAAMAAJ&amp;pg=RA1-PA108&amp;lpg=RA1-PA108&amp;dq=Moriamur+pro+rege+nostro+Maria+Theresia&amp;source=bl&amp;ots=e_TypB40wy&amp;sig=3T7vQPOWQkm1MWYfAquZCcL1fPY&amp;hl=fr&amp;sa=X&amp;ei=0fxtVej0IcHbU7CuguAK&amp;ved=0CFsQ6AEwCA#v=onepage&amp;q=Moriamur%20pro%20rege%20nostro%20Maria%20Theresia&amp;f=false p. 108]&lt;/ref&gt;.
;''Morior invictus''
:&quot;Difaezh e varvan&quot;. Troet ivez dre &quot;ar marv kent an drouziwezh&quot;.
;''Morituri nolumus mori''
:&quot;Ni hag a zo war-nes mervel ne fell ket dimp (mervel)&quot;. Tennet eus ''The Last Hero'' (&quot;An haroz diwezhañ&quot;), ur [[romant]] gant [[Terry Pratchett]].&lt;ref&gt;{{en}} Terry Pratchett, ''The Last Hero'', Gollancz, 2001 {{ISBN|978-0-575-06885-8}} : {{fr}} Terry Pratchett, ''Le dernier héros'', L'Atalante, 2003 {{ISBN|978-2-84172-251-8}}&lt;/ref&gt;
;''[[Morituri te salutant]]''
:&quot;Kevarc'h a-berzh ar re a zo o vont da vervel&quot;.
;''Mors acerba''
:&quot;Marv re abred&quot;. — Cornelius Nepos, ''De viris illustribus'', [http://www.thelatinlibrary.com/nepos/nepos.cim.shtml Cimon, IV]).
;''Mors certa, hora incerta''
:&quot;Sur eo ar marv, diasur eo an eur&quot;.
;''Mors est ianua vitae''
:&quot;Dor ar vuhez eo ar marv&quot;.
;''Mors etiam non sufficit''
:&quot;Ar marv zoken n'eo ket a-walc'h&quot;.
;''Mors immatura''
:&quot;Marv rakkoulzek&quot;. Evel hini [[Hektor]] en ''[[Ilias]]''.
;''Mors omnia solvit''
:&quot;Ar marv a zispenn pep tra&quot;.
;''Mors omnibus''
:&quot;Ar marv evit an holl&quot;.
;''Mors tua vita mea''
:&quot;Da varv-te eo ma buhez-me&quot;.
;''Mors vincit omnia''
:&quot;Ar marv zo trec'h war bep tra&quot;. Enebet ouzh ''[[Omnia vincit amor]]''. 
;''Morte magis metuenda senectus''
:&quot;Ar gozhni a ranker doujañ kentoc'h eget ar marv&quot;.
;''Mortui vivos docent''
:&quot;Ar re varv a gelenn ar re vev&quot;. Dre ziskejañ korfoù-marv e komprener abegoù ar marv.
;''Mortuum flagellas''
:&quot;Emaoc'h o skourjezañ un den marv&quot;. Emaoc'h oc'h abegiñ un den hag ne ra forzh ebet eus ho parnadenn. — [[Erasmus]], ''Adagiorum''.
;''Mos Maiorum''
:&quot;Doareoù an hendadoù&quot;.
;''Motu proprio''
:&quot;Diwar e intrudu&quot;. Da verkañ teulioù melestradurel a-berzh ar [[pab]], pe embannet gant e asant.
===Mu===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''[[Mundus vult decipi, ergo decipiatur]]''
:&quot;Ar bed a fell dezhañ bezañ desevet, ra vezo desevet&quot;.
;''Mulgere hircum''
:&quot;Goro ur bouc'h&quot;. Un dra na c'haller ket ober. — [[Erasmus]], ''Adagiorum''. 
;''Mulier est hominis confusio''
:&quot;Strafuilh ar gwaz eo ar vaouez&quot;. — [[Geoffrey Chaucer]], ''Canterbury Tales'' (1476), ''The Nun's Priest's Tale'' [https://web.archive.org/web/20160307035212/http://molcat1.bl.uk/treasures/caxton/record.asp?LHPage=314v&amp;LHvol=&amp;LHCopy=1&amp;RHPage=315r&amp;RHvol=&amp;RHCopy=1&amp;disp=s&amp;Linked=0#DispTop f° 314 v°, li. 16] &amp; [http://www.gutenberg.org/cache/epub/2383/pg2383.html ''The Nun's Priest's Tale'':20].
;''Multa fercula, multos morbos''
:&quot;Lies meuzioù, lies kleñvedoù&quot;.
;''Multa paucis''
:&quot;Kalz dre nebeut&quot;.
;''Multa renascentur quae iam cecidere''
:&quot;Niverus eo an dud a ranko bezañ ganet a-nevez hag int dall dija&quot;. Da gadarnaat ar feiz e disorc'hidigezh ar re varv.
;''Multae manus onus levant''
:&quot;Meur a zoarn a skañva ar bec'h&quot;.
;''Multi sunt vocati, pauci vero electi''
:&quot;Kalz zo galvet, nebeud zo dibabet&quot;.
;''Multis e gentibus vires''
:&quot;Nerzh diwar meur a bobl&quot;. Sturienn [[Saskatchewan]].
;''Multitudo sapientium sanitas orbis''
:&quot;Savete ar bed eo engroeziad ar furien&quot;.
;''Multo enim multoque se ipsum quam hostem superare operosius est''
:'Diaesoc'h a-galz eo bezañ trec'h war an-unan eget war un enebour&quot;. — [[Valerius Maximus]], [http://www.thelatinlibrary.com/valmax4.html ''Factorum et dictorum memorabilium libri novem'', IV, 1, 2].
;''Multum in parvo''
:&quot;Kalz e nebeut&quot;. Implijet en egor, en amzer, hag evel er brezhoneg &lt;q&gt; e berr gomzoù &lt;/q&gt;.
;''Multum, non multa''
:&quot;Kalz, nann lies&quot;. Gwelloc'h eo sipañ e spered war un dra hepken kentoc'h eget e stlabezañ a-dammoùigoù e-touez traoù niverus.
;''Mundae vestis electio adpetenda est homini''
:&quot;Dereat eo d'an den dibab dilhad eeun&quot;. — [[Seneca ar Yaouankañ]], [http://www.thelatinlibrary.com/sen/seneca.ep14-15.shtml ''Epistulae morales ad Lucilium'' XCII-12].
;''Mundus senescit''
:&quot;Koshaat a ra ar bed&quot;.
;''Mundus vult decipi, ergo decipiatur''
:&quot;Fellout a ra d'ar bed bezañ touellet, neuze ra vo touellet&quot;.&lt;ref name=&quot;DWO&quot; /&gt;
;''Munit haec et altera vincit''
:&quot;Difenn a ra an eil, aloubiñ a ra egile&quot;. Sturienn [[Skos Nevez]]. 
;''Mutantur saecla animantium et quasi cursores vitai lampada tradunt''
:&quot;Kemmañ a ra rummadoù ar boudoù evel rederien pebeil o treuzkas ar flammerenn&quot;.
;''Mutatio libelli''
:&quot;Kemmadenn er c'hlemm&quot;. Er [[Gwir (lezenn)|gwir]].
;''Mutatis mutandis''
:&quot;Dre m'eo bet kemmet ar pezh a oa da vezañ kemmet&quot;. A-c'houde m'eo bet graet ar c'hemmadennoù rekis.

==N==
[[Restr:Exlibris miroslaw piotrowski.jpg|thumb|''Navigare necesse est'']]
[[Restr:Coat of arms of the United Kingdom in Scotland.svg|thumb|''Nemo me impune lacessit'', e Bro-Skos]]
===Na===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Nam lacrimis struit insidias, cum femina plorat''
:&quot;Pa leñv ar vaouez e stegn un antell gant he daeloù&quot;. — [[Dyonisius Cato]], [http://www.thelatinlibrary.com/cato.dis.html ''Disticha Catonis'' III:20].
;''Natio sibi''
:&quot;Ar vroad drezi ha dezhi hec’h-unan&quot;.
;''Natura abhorret a vacuo''
:&quot;Euzhiñ a ra an natur ouzh ar goullo&quot;.
;''Natura non facit saltus''
:&quot;An Natur ne ra ket lammmoù&quot;. — [[Carl von Linné|Carolus Linnaeus]], ''Philosophia Botanica'', 1751, pennad III, § 77, p. 27. Adkemeret gant meur a skiantour, en o zouez [[Gottfried Wilhelm Leibniz]] en e Lezenn a gendalc'helezh (''Nouveaux Essais'', IV, 16).
;''Naturam expelles furca, tamen usque recurret''
:&quot;Argas an natur a-daolioù forc'h, d'ar pimperlamm e tistroio&quot;. — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/epist1.shtml ''Epistulae'' I, X:24].
;''Navigare necesse est, vivere non est necesse''
:&quot;Merdeiñ zo ret, bevañ n'eo ket&quot;. Sturienn [[Gnaeus Pompeius Magnus]], bet adkemeret gant moraerien an [[Hansa]].
===Ne===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Nec caput, nec pedes habens''
:&quot;N'eus na penn na treid&quot;. N'eus ster ebet, « na penn na lost » da gement-se.
;''Nec Hercules contra plures''
:&quot;N'eus [[Herakles]] ebet ouzh an engroez&quot;.
;''Nec plus ultra''
:&quot;N'eus netra gwell&quot;.
;''Nec pluribus impar''
:&quot;Bastañ a ran da veur a ved&quot;. Unan eus sturiennoù [[Felipe II]], a rene e daou ved ([[Europa (kevandir)|Europa]] ha [[Suamerika]]) ; adkemeret gant ar roue gall [[Loeiz XIV (Bro-C'hall)|Louis XIV]] diouzh ali un [[Ardamezouriezh|ardamezour]] anvet Louis D'Ouvrier, en devoa ijinet arouez an [[Heol]] evit ar roue.&lt;ref&gt;Hervez [[Voltaire]], ''Du siècle de Louis XIV'', [https://fr.wikisource.org/wiki/Page:Voltaire_-_%C5%92uvres_compl%C3%A8tes_Garnier_tome14.djvu/457 pennad XXV, p.437].&lt;/ref&gt; Den ne oar resis ster al lavared-se : ar roue e-unan ne ouie ket&lt;ref&gt;{{fr}} Charles Dreyss (dastumer), ''Mémoires de Louis XIV pour l'instruction du Dauphin'', Paris, Didier &amp; C&lt;sup&gt;ie&lt;/sup&gt;, levrenn 2, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015053668011&amp;seq=580 p. 570]&lt;/ref&gt;. Meur a droidigezh zo bet kinniget : &quot;Nann izeloc'h eget muioc'h&quot;, &quot;E-unan enep an holl&quot; hag &quot;A-us an holl&quot; (evel an heol)&lt;ref&gt;{{fr}} Pierre Larousse, ''Fleurs latines des dames et des gens du monde ou Clef des citations latines que l'on rencontre fréquemment dans les ouvrages des écrivains français'', Paris, Larousse &amp; Boyer, 1874, [https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6528141q/f312 p. 262].&lt;/ref&gt;, &quot;Hep e bar&quot;&lt;ref&gt;{{fr}} Onésime Reclus, ''Le plus beau royaume sous le ciel'', Paris, Hachette, 1899, [https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k1031624/f6 p. 3]&lt;/ref&gt;, &quot;Bastus (e-unan) da gement a draoù&quot; pe &quot;Pep tra zo gallus evitañ&quot;&lt;ref&gt;{{fr}} Yves-Marie Bercé, ''Louis XIV'', Paris, Le Cavalier Bleu, 2005, [https://books.google.fr/books?id=Rrdk2vGNc4sC&amp;pg=PA5&amp;redir_esc=y#v=onepage&amp;q&amp;f=false p. 5].&lt;/ref&gt;.
;''Nec puero gladium''
:&quot;Kleze ebet d'ur paotrig&quot;.
;''Nec spe, nec metu''
:&quot;Hep goanag, hep aon&quot;. Unan eus sturiennoù [[Felipe II]].
;''Nemo auditur propriam turpidudinem allegans''
:&quot;Den ne vo klevet o komz eus e vezh&quot;.
;''Nemo censetur ignorare legem''
:&quot;Den n'eo sañset dic'houzout al lezenn&quot;.
;''Nemo me impune lacesset''
:&quot;Den na 'm anoaz digastiz&quot;. Sturienn war [[ardamezouriezh|ardamezioù]] roueel ar [[Rouantelezh-Unanet]] a vez implijet e [[Bro-Skos]].
;''[[Nemo judex in causa sua]]''
:&quot;Den (ne c'hall bezañ) barner en e afer dezhañ&quot;.
;''Neque ignorare medicum oportet quæ sit ægri natura''
:&quot;Arabat eo d'ar mezeg chom hep anaout petra eo natur (orin) ar c'hleñved&quot;.
;''Neque pessimus neque primus''
:&quot;Na gwashoc'h, na kentañ&quot;. — [[Erasmus]], ''Adagiorum'', 4. 4. 22.
===Ni===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Nihil lacrima citius arescit''
:&quot;Netra ne sec'h buanoc'h eget un daeraouenn&quot;.
;''Nihil obstat''
:&quot;N'eus netra a yafe a-enep&quot;. Frazenn a ro aotre digant an Iliz katolik da embann ul levr relijiel.
;''Nil novi sub sole''
:&quot;Netra nevez dindan an heol&quot;.
;''Nil sine numini''
:&quot;Netra hep bolontez an doueed&quot;. Sturienn Stad [[Colorado]].
===No===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Nocumentum documentum''
:&quot;Ur c'hloaz zo ur gentel&quot;.
;''Non bis in idem''
:&quot;Ket div wech en hevelep tra&quot;. Ne c'haller ket bezañ kondaonet div wech en abeg d'an hevelep torfed.
;''Non causa pro causa''
:&quot;Abeg ebet evit abeg&quot;. Lavarenn direizh er [[poellerezh]] : mar c'hoarvez an darvoudennoù A ha B war un dro e rank unan anezho bezañ abeg egile. Da skouer : &lt;q&gt; Kalz yaouankizoù a selaou sonerezh ''hard rock'' ; feuls eo ar sonerezh ''hard rock'' ; peogwir e vez selaouet ''hard rock'' gant kalz yaouankizoù  e rank an holl yaouankizoù bezañ feuls. &lt;/q&gt;. Gwelit ''[[#Po|Post hoc, ergo propter hoc]]''.
;''[[Noli me tangere]]''
:&quot;Na stok ket ouzhin&quot;. Distaget gant [[Jezuz Nazaret]] hervez ar [[Vulgata]] — [[Aviel Yann]], [http://www.thelatinlibrary.com/bible/john.shtml#20 20:17].
;''Nomen est omen''
:&quot;Diougan eo an anv&quot;.
;''Non est otium servis''
:&quot;N'eus diskuizh ebet d'ar sklaved&quot;.
;''Non est vivere, sed valere vita est''
:&quot;Ar vuhez n'eo ket bevañ, hogen bezañ yac'h&quot;.  Hep ar yec'hed n'eo ket dav d'an den bevañ. — [[Marcus Valerius Martialis]], [http://www.thelatinlibrary.com/martial/mart6.shtml ''Epigrammaton'', VI, 70:15].
;''Non ficta fabula, sed vera historia''
:&quot;N'eo ket un istor faltaziet, un istor gwir eo&quot;.
;''Non fui, fui, non sum, non curo''
:&quot;Ne oan ket, bet on, n'on ket, ne ran forzh&quot;. Bezenskrivadur a gaver berraet dre ''NFFNSNC''.
;''Non licet omnibus adire Corinthum''
:&quot;N'eus ket aotre d'an holl da vont da Gorintos&quot;. [[Korintos]] a oa brudet da vezañ ur gêr binvidik ma oa uhel koust ar vuhez en [[Henamzer]], hag ezhomm a oa da gaout arc'hant da vevañ eno.
;''Non nobis domine, non nobis nomine sed tuo da gloriam''
:&quot;N'eo ket evidomp Aotrou, n'eo ket en hon anv deomp, met evit da c'hloar&quot;.
;''Non nova sed nove''
:&quot;Traoù n'int ket nevez, met en un doare nevez&quot;.
;''Non omnia possumus omnes''
:&quot;An holl n'hallont ket pep tra&quot;.
;''Non sequitur''
:&quot;Ne heuilh ket&quot;. N'eo ket kempoell ar c'hendastum gant ar rakdivizoù.
;''Non scholæ, sed vitæ discimus''
:&quot;N'eo ket evit ar skol e teskomp, evit ar vuhez eo&quot;.
;''Non ut edam vivo, sed ut vivam edo''
:&quot;N'eo ket evit debriñ e vevan, evit bevañ e tebran&quot;.
;''Non vestimentum virum ornat, sed vir vestimentum''
:&quot;N'eo ket an dilhad a vrava an den, an den eo a vrava an dilhad&quot;.
;''Non vini vi no, sed vi no aquæ''
:&quot;N'eo ket abalamour d'ar gwin e neuian, abalamour d'an dour e neuian&quot;. C'hoari war ar gerioù.
;''Nondum amabam, et amare amabam, et secretiore indigentia oderam me minus indigentem''
:&quot;Ne garen ket c'hoazh, ha karout a raen karout ha dre un ezhomm kuzh em boa droug ouzhin peogwir ne'm boa ket ezhomm a-walc'h c'hoazh&quot;. [[Eosten Hippo]], [http://www.thelatinlibrary.com/august.html ''Confessiones'' III.1.1].
;''Nosce te ipsum''
:&quot;En em anavez&quot;. Troidigezh latin ar frazenn henc'hresianek [[Gnothi seauton|γνώθι σεαυτόν]] &quot;gnôthi seautón&quot;.
;''Nota bene''
:&quot;Merkit mat&quot;. Taolit evezh ; berraet alies dre ''N.B.''.
;''Novus ordo seclorum''
:&quot;Urzh nevez ar c'hantvedoù&quot;. Unan eus an teir sturienn a zo war Siell Veur [[SUA]] — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/ec4.shtml ''Eclogues'' IV:5].
===Nu===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Nulla dies sine linea''
:&quot;Deiz ebet hep (skrivañ) linenn ebet&quot;. Reolenn ar skrivagner.
;''Nulla est medicina sine lingua latina''
:&quot;N'eus ket a [[mezegiezh|vezegiezh]] hep latin&quot;. Ret eo gouzout latin pa venner bezañ ur mezeg.
;''Nulla poena sine lege''
:&quot;Kastiz ebet hep lezenn&quot;. Arabat eo reiñ ur c'hastiz ha n'eo ket skrivet el lezenn.
;''Nulla regula sine exceptione''
:&quot;N'eus reolenn hep he nemedenn&quot;.
;''Nulla res tam necessaria est quam medicina''
:&quot;N'eus mann ken ret hag ar vezegiezh&quot;.
;''Nulla rosa sine spinis''
:&quot;N'eus rozenn dizraen ebet&quot;.
;''Nullum gratuitum prandium''
:&quot;N'eus pred digoust ebet&quot;.
;''Nullum malum impunitum''
:&quot;N'eus gwallober digastiz ebet&quot;.
;''Nunc est bibendum''
:&quot;Bremañ emañ evañ&quot;. ''Nunc est bibendum, nunc pede libero pulsanda tellus'' &quot;evañ zo ret bremañ, skeiñ an douar gant un troad skañv eo bremañ&quot; eo ar bomm en e bezh, ma c'halv Horatius da evañ ha da zañsal a-c'houde marv [[Kleopatra]].  — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/carm1.shtml ''Carmina'' I, XXXVII:1]. Troet eo bet gant Horatius ur werzenn [[henc'hresianeg|henc'hresianek]] gant [[Alkaios]], Νῦν χρῆ μεθύσθην ''Nyn chrê methysthen'' &quot;Bremañ eo e ranker mezviñ&quot; a-c'houde marv Myrsilus&lt;ref&gt;{{en}} {{el}} William S. Annis (2012), ''Delectus Indelectatus'' [http://www.aoidoi.org/poets/loipa/indelectatus.pdf ''Aoidoi.org'']&lt;/ref&gt;.

==O==
;''Opus citatum''
:&quot;Oberenn veneget&quot;. Evit adkas d'un oberenn ez eus bet graet dave dezhi uheloc'h er skrid. Berraet dre ''Op. cit.'' peurliesañ.
;''O tempora, o mores''
:&quot;A amzer, a zoareoù&quot;. Pebezh mare, pebezh doareoù ! — [[Cicero]] ([http://www.thelatinlibrary.com/cicero/cat1.shtml ''Orationes in Catilinam'' 1.2].
;''Ob solum punctum caruit Martinus Asello''
:&quot;En abeg d'ur pik e voe kollet Asello gant Martinus&quot;. Gwelit ''[[#Un|Uno pro puncto caruit Martinus Asello]]''.
;''Oculi plus vident quam oculus''
:&quot;Meur a lagad a wel gwell eget unan&quot;.
;''Oculos habent et non videbunt''
:&quot;Daoulagad o deus ha gwelout ne reont ket&quot;.
;''Oderint, dum metuant''
:&quot;Ra vagint kasoni (ouzhin), gant ma toujint ac'hanon&quot;.
;''Omne ignotum pro magnifico''
:&quot;Pouezus-meurbet e kaver kement tra na ouzer ket.&quot;&lt;ref&gt;{{fr}} [https://fr.liberpedia.org/Omne_ignotum_pro_magnifico ''Liberpédia'']&lt;/ref&gt;  
;''Omne ignotum pro terribili''
:&quot;Spontus eo an holl zañjerioù dianav&quot;.
;''Omnes homines sibi sanitatem cupiunt, sæpe autem omnia, quæ valetudini contraria sunt, faciunt''
:&quot;An holl dud a c'hoanta yec'hed dezho, met alies e reont kontrol dezhañ&quot;.
;''[[Omnes vulnerant, ultima necat]]
:&quot;An holl (eurioù) a c'hloaz, an diwezhañ a lazh&quot;. A weler war lod [[Horolaj-heol|horolajoù-heol]].
;''Omnia mecum porto mea''
:&quot;Ma holl vadoù a zougan ganin&quot;. Bias Priene, unan eus seizh den fur [[Henc'hres]], a oa o tec'hel a-zirak alouberien pa voe harzet gant tud a oa souezhet ouzh e welet o vont hep an disterañ mad gantañ ; respont a reas Bias e oa e holl vadoù gantañ koulskoude : an eeunder, an onestiz hag ar vertuz — [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/paradoxa.shtml ''Paradoxa stoicorum'' I, 8].
;''Omnia mutantur, nihil interit''
:&quot;Pep tra a gemm, netra ne varv&quot; — [[Ovidius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.met15.shtml ''Metamorphoses'' XV:165].
;''[[Omnia vincit amor]]''
:&quot;Ar garantez a deu a-benn eus pep tra&quot; — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/ec10.shtml ''Eclogues'' X:69]. A c'hall bezañ lavaret ''[[#Am|Amor Vincit Omnia]]''.
;''Omnibus viis Romam pervenitur''
:&quot;Da [[Roma]] e kas an holl hentoù&quot;.
;''Omnis homo mendax''
:&quot;An holl dud zo gaouierien&quot;.
;''Omnium artium medicina nobilissima est''
:&quot;A-douez an holl arzoù, ar vezegiezh eo an hini noplañ&quot;.
;''Optima medicina temperantia est''
:&quot;Ar gerreizhded eo ar vezekniezh wellañ&quot;.
;''Optimum medicamentum quies est''
:&quot;An diskuizh eo ar gwellañ louzoù&quot;.
;''Optimus magister bonus liber''
:&quot;Ul levr mat eo ar gwellañ kelenner&quot;.
;''Ora et labora''
:&quot;Ped ha labour&quot;. Sturienn ar [[manac'h|venec'h]].
;''Oratores, bellatores, laboratores''
:&quot;Pedereien, brezelerien, labourerien&quot;. Ar gloer, ar soudarded, ar gouerien : teir stad pep kevredigezh, hervez an abad [[Ælfric of Eynsham]] (''[[#Ci|Circa]]'' [[955]] – ''c.''  [[1010]])

==P==
===Pa===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''[[Panem et circenses]]''
:&quot;[[Bara]] ha c'hoarioù&quot;. — [[Juvenal]], [http://www.thelatinlibrary.com/juvenal/10.shtml ''Saturae'' X:81].
;''Passim''
;&quot;E meur a lec'h&quot;. Pa reer dave d'ur ger, d'ul lavarenn a gaver e meur a lec'h en un oberenn.
;''Pauci sed boni''
:&quot;Nebeut, hogen mat&quot;.
;''Pax melior est quam iustissimum bellum''
:&quot;Gwelloc'h eo ar peoc'h eget ar reishañ brezel&quot;.

===Pe===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Par tibi, Roma, nihil''
:&quot;Par dit, [[Roma]], n'eus ket&quot;.
;''[[Pecunia non olet]]''
:&quot;Dic'hwezh eo an arc'hant&quot;. — [[Vespasianus]], pa lakaas un taos war an [[troazh|troazhlec'hioù]].
;''Per aequa et iniqua''
:&quot;Dre reizh ha direizh&quot;. Ne vern ar priz.
;''Per ardua ad astra''
:&quot;A-dreuz an enebiezh betek ar stered&quot;. [[Sturienn]] ar ''[[Royal Air Force]]''.
;''Per aspera ad astra''
:&quot;Dre hentoù serzh trema ar stered&quot;. Diaes eo an hent da c'hounit brud hag enor. Heñvel ouzh ''[[#Ad|Ad augusta per angusta]]''.
;''Per inania regna''
:&quot;E rouantelezh ar skeudoù&quot;.
;''Per scientiam ad salutem ægroti''
:&quot;Dre ar skiant e tremen yec'hed ar c'hlañvour&quot;.
;''[[Perinde ac cadaver]]''
:&quot;Evel ur c'horf-marv&quot;.
;''Persona non grata''
:&quot;Den ha n'eo ket c'hoantaet&quot;. A vez lavaret diwar-benn un den ha ne garfed ket gwelout en ul lec'h, abalamour d'ar pezh en deus graet pe lavaret, pe a virer outañ da vont en ul lec'h.

===Pl===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Plenus venter non studet libenter''
:&quot;Ur stomog leun ne studi ket a-youl-vat&quot;.
;''Plures crapula quam gladius perdidit''
:&quot;Ar vezventi he deus kaset da goll muioc'h a dud eget ar c'hleze&quot;.
===Po===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Post acerba prudenter''
:&quot;Goude ar c'hwervoni, an evezh&quot;. Ret eo ober pe dibab gant evezh, da heul ur walldro.
;''Post bellum auxilium''
:&quot;Goude ar brezel, ar skoazell&quot;.
;''Post cenam non stare sed mille passus meare''
:&quot;Na chom ket goude koan, met kerzh da stranañ mil kammed&quot;.
;''Post Cristum natum''
:&quot;Goude ganedigezh Jezuz-Krist&quot;. Berradurioù : P.C.N., p.Chr.n. Gwelit ''[[#An|Ante Christum natum]]''.
;''Post hoc, ergo propter hoc''
:&quot;Goude-se, neuze dre-se&quot;. Lavarenn direizh er [[poellerezh]] : mar c'hoarvez an darvoudenn A kent an darvoudenn B e rank A bezañ abeg B. Da skouer : &lt;q&gt; Gwelloc'h e oa ar c'hlañvad goude pedenn ar beleg, neuze ec'h eo bet pareet ar c'hlañvad gant ar beleg. &lt;/q&gt;. Gwelit ''[[#No|Non causa pro causa]]''.
;''Post hoc non est propter hoc''
:&quot;Goude an dra-se, met n'eo ket abalamour d'an dra-se&quot;.
;''Post ludos ad seria''
:Goude ar c'hoarioù, d'an traoù sirius&quot;.
;''Post mortem nihil est''
:&quot;Goude ar marv n'eus mann&quot;.
;''Post nubila Phoebus''
:&quot;Goude ar c'houmoul, an heol&quot;. Doue an Heol e oa ''Phoebus Apollo&quot;.
;''Post prandium''
:&quot;Goude merenn&quot;.
;''Post proelium praemium''
:&quot;Goude an emgann, ar garedon&quot;.
;''[[Post scriptum]]''
:&quot;Skrivet war-lerc'h&quot;. Berraet alies dre ''P.S.'' ha troet dre « goude-skrid » (G.S.) a-wezhioù.
;''Post spinas palma''
:&quot;Goude an drein, ar balmezenn&quot;. Arouez an trec'h eo ar balmezenn.
;''[[Potius mori quam foedari]]''
:&quot;Ar marv kent ar c'housi&quot;. Sturienn [[Roll Rouaned ha Duged Breizh|Duged Breizh]].
===Pr===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Pro bono publico''
:&quot;Evit ar mad foran&quot;. Ur raktres ''pro bono publico'' eo Wikimedia ha Wikipedia.
;''Præsente medico nihil nocet''
:&quot;Pa vez ar mezeg ne c'hoarvez droug ebet&quot;.
;''Prævenire melius est quam præveniri''
:&quot;Gwell eo diaraogiñ eget bezañ diaraoget&quot;.
;''Primordia cuncta pavida sunt''
:&quot;Spontus e vez an holl gentaoù&quot;.
;''Primum non nocere''
:&quot;Da gentañ chom hep noazout&quot;. Sturienn ar [[mezegiezh|vezegiezh]].
;''Primum vivere, deinde philosophari''
:&quot;Da gentañ bevañ, goude [[prederouriezh|prederiañ]]&quot;.
;''Primus inter pares''
:&quot;An hini kentañ e-touez tud par&quot;. Evit deskrivañ penn ur strollad n'en deus beli ebet war izili all ar strollad. Gwelit ''[[#Un|Unus inter pares]]''.
;''Prisca latinitas''
:&quot;Henlatin&quot;.
;''Provocatio ad populum''
:&quot;Galv d'ar bobl&quot;. Evit terriñ ur barn d'ar marv, a droas da ''[[#Ap|Appellatio ad Caesarem]]'' en [[Impalaeriezh roman]].
;''Publica fama non semper vana''
:&quot;Brud foran ne vez ket atav goullo&quot;.

==Q==
;''[[Quæ sunt Cæsaris, Cæsari]]''
:&quot;An traoù a zo da [[Caesar (titl)|Gaesar]] zo da reiñ da Gaesar&quot;.
;''Qualis artifex pereo !''
:&quot;Pebezh arzour a varv pa varvan !&quot;. Lavaret gant an impalaer [[Nero]] pa oa o vervel, hervez [[Suetonius]], ''Vita Neronis'' [http://www.thelatinlibrary.com/suetonius/suet.nero.html XLIX:1].
;''Qualis pater, talis filius''
:&quot;Hevelep tad, hevelep mab&quot;. &lt;q&gt; Mab e dad eo [[Kadiou]] &lt;/q&gt;.
;''Quando cadet Roma, cadet et mundus''
Pa gouezho [[Roma]] e kouezho ar bed ivez&quot;. Berradur eus ''Quandiu stabit coliseus, stabit et Roma ; quando cadet coliseus, cadet et Roma ; quando cadet Roma, cadet et mundus'' &quot;Keit ha ma chomo ar [[Kolize|C'holize]] e chomo Roma ; pa gouezho ar C’holize e kouezho Roma ; pa gouezo Roma e kouezho ar bed&quot;. — [[Beda Venerabilis]].
;''Quantum debeatur''
:&quot;Pegement an dle&quot;. Implijet er gwir evit termeniñ talvoudegezh an digoll a zo dleet d'ur gaou. ''Gwelit ''[[#An|An debeatur]]''.
;''Qui nescit dissimulare, nescit regnare''
:&quot;Neb na oar ket kuzhat ne oar ket ren&quot;.
;''Qui rogat, non errat''
:&quot;Neb a c'houlenn, ne fazi ket&quot;.
;''Qui scribit, bis legit''
:&quot;Neb a skriv a lenn div wech&quot;. Lavared da zeskiñ d'ar studierien labourat.
;''Qui tacet, consentire videtur ubi loqui debuit ac potuit''
:&quot;Neb a dav a seblant asantiñ pa zlee bezañ komzet ha pa c'halle&quot;. — [[Bonifas VIII]], ''Liber Sextus Decretalium'' V, XII.43 - Builh ''Sacrosanctae'', [[3 a viz Meurzh]] [[1298]]&lt;ref&gt;{{la}} [https://books.google.fr/books?id=1iQ_AAAAcAAJ&amp;printsec=frontcover&amp;hl=fr&amp;source=gbs_ge_summary_r&amp;cad=0#v=onepage&amp;q&amp;f=false ''Google Books''].&lt;/ref&gt;.
;''Quibus sunt verba sine penu et pecunia''
:&quot;A zo komzerien divoued ha diarc'hant&quot;. — [[Plautus]] a-zivout annezidi [[Sparta (kêr)|Sparta]], en e [[Arz ar c'hoariva|bezh-c'hoari]] [http://www.thelatinlibrary.com/plautus/captivi.shtml ''Captivi'', III.1, 472].
;''Quid pro quo''
:&quot;Un dra bennak evit un dra bennak&quot;. Er [[Grennamzer]], evit komz eus ur fazi en [[apotikerezh]], ul louzoù e-lec'h unan all.
;''Quidquid agis, prudenter agas, et respice finem''
:&quot;N'oufes pe rafes, gra gant evezh, ha sell ouzh an diwezh gant evezh&quot;.
;''Quidquid discis, tibi discis''
:&quot;Evidout-te e teskez kement tra a zeskez&quot;.
;''[[Quis custodiet ipsos custodes ?]]''
:&quot;Piv a ziwallo an diwallerien ?&quot;. — [[Juvenal]], [http://www.thelatinlibrary.com/juvenal/6.shtml ''Saturae'' VI:347-348].
;''Quo fata ferunt''
:&quot;War hentoù an tonkad&quot;. Sturienn [[Bermuda]].
;''[[Quod erat demonstrandum]]''
:&quot;Ar pezh a oa ret anataat&quot;. Berraet alies dre ''Q.E.D.&quot;.
;''Quod licet Iovis, non licet bovis''
:&quot;Ar pezh a zo aotreet da Yaou n'eo ket aotreet d'ar saout&quot;. Kemm-digemm e vez al lezenn alies, hervez dere an den. Gwalldro [[Io (mitologiezh)|Io]], serc'h [[Yaou (doue)|Yaou]], eo dave al lavared latin.
;''Quod medicina aliis, aliis est acre venenum''
:&quot;Ar pezh a zo ur remed evit lod zo ur pistri taer evit lod all&quot;.
;''Quod vinculum amoris esse debebat seditionis atque odi causa est, idem velle''
:&quot;Evel-se, youl an holl hag a rankfe bezañ ul liamm a garantez a zegas dizemglev ha kasoni&quot;. — [[Seneca ar Yaouankañ]], [http://www.thelatinlibrary.com/sen/sen.ira3.shtml ''De Ira'' III, 34-2].
;''Quo usque tandem abutere, Catilina, patientia nostra?''
:&quot;Betek pegoulz, Catilina, e ri re gant hor pasianted ?&quot;. — [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/cat1.shtml ''In Catilinam'', I-1].
;''Quot homines, tot sententiæ''
:&quot;Kement a dud, kement a alioù&quot;. — [[Terentius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ter.phormio.html ''Afri Phormio'' II-454].

==R==
;''[[Rara avis]]''
:&quot;Al labous dibaot&quot;. Un den ma n'eus kalz dioutañ e-keñver e varregezh.
;''Rarum carum''
:&quot;Ker e vez ar pezh a zo rouez&quot;.
;''Rarus fidus amicus''
:&quot;Rouez eo ar mignon feal&quot;.
;''Reddite ergo quæ sunt Cæsaris Cæsari et quæ sunt Dei Deo''
:&quot;Daskorit eta da [[Caesar (titl)|Gaesar]] ar pezh a zo da Gaesar, ha da Zoue ar pezh a zo da Zoue&quot;. — [[Aviel Mazhev]] [http://www.thelatinlibrary.com/bible/matthew.shtml#22 22:21] ; [[Aviel Mark]] [http://www.thelatinlibrary.com/bible/mark.shtml#12 12:17] hag [[Aviel Lukaz]] [http://www.thelatinlibrary.com/bible/luke.shtml#20 20:25]&lt;ref&gt;Merkit ez eo disheñvelik frazenn Mark diouzh an div all.&lt;/ref&gt;. Gwelit ''[[#Q|Quæ sunt Cæsaris, Cæsari]]''.
;''Reductio ad absurdum''
:&quot;Kas da ziskiantegezh&quot;. Prouiñ dre arguzennoù diskiant ; doare poellata a lakaer da vont en-dro pa groger da lakaat da wir ar c'hontrol eus ar pezh a glasker prouiñ. Gwelit ''[[#Ab|Ab absurdo]]''.
;''Rem acu tetigisti''
:&quot;An dra begek hoc'h eus stoket outañ&quot;. A vez lavaret pa vez divinet un dra bennak : « Deuet eo ganit ! » — [[Plautus]], [http://www.thelatinlibrary.com/plautus/rudens.shtml ''Rudens'' V.ii:1306]. 
;''Repetitio est mater memoriae''
:&quot;An adlavarout eo mamm an eñvor&quot;.
;''Repetitio est mater studiorum''
:&quot;An adlavarout eo mamm ar studioù&quot;.
;''Requiescat in pace''
:&quot;Ra ziskuizho e peoc'h&quot;. Berraet dre ''R.I.P.'' peurliesañ.
;''Res judicata pro veritate habetur''
:&quot;Tra barnet zo gwirionez&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]] : ur varnedigezh embannet zo evel un dra prouet.
;''Res nullius''
:&quot;Tra da zen ebet&quot;. A vez lavaret pa ne vez perc'henn ebet d'un dra bennak.
;''Res, non verba''
:&quot;An dra, ha n'eo ket gerioù&quot;. A vez lavaret pa weler ez eo deuet ar poent da ober, ha n'eo ket a-walc'h chom da gomz. Ur spered heñvel zo c'hrennlavar flemmus brezhonek &lt;q&gt; Teod hir, dorn berr &lt;/q&gt;.
;''Respice finem''
:&quot;Bez soñj er finvezh&quot;. Damheñvel ouzh ''[[#Me|Memento mori]]''.
;''Retro Satana !''
:Gwelout : ''[[#Va|Vade retro Satana]]''.
;''[[Risus abundat in ore stultorum]]''
:&quot;Paot ar c'hoarzh war c'henoù ar re sot&quot;.
;''Rixa rixae causa est''
:&quot;Un tabut zo abeg d'unan all&quot;.
;''Roma aeterna''
:&quot;Peurbad eo [[Roma]]&quot;.
;''Roma caput mundi''
:&quot;Penn ar bed eo Roma&quot;.
;''Roma quanta fuit, ipsa ruina docet''
:&quot;Ar c'halloudegezh hag a voe hini Roma, zoken he dismantroù he c'helenn&quot;.
;''Rus in Urbe''
:&quot;Maezioù er Gêr&quot;. [[Roma]] eo ar Gêr. — [[Marcus Valerius Martialis]], [https://thelatinlibrary.com/martial/mart12.shtml ''Epigrammaton libri'', XII-42:21].

==S==
;''Sæpe morborum gravium exitus incerti sunt''
:&quot;Alies e vez diasur disoc'h ar c'hleñvedoù grevus&quot;.
;''Salus populi suprema lex''
:&quot;Savete ar bobl eo al lezenn uhelañ&quot;.  Sturienn [[Missouri (stad)|Missouri]]. — [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/leg3.shtml ''De legibus'' III, III, 8].
;''Sapere aude''
:&quot;Kred gouzout&quot;. Sturienn [[Kantved ar Sklêrijenn]] hervez [[Immanuel Kant]]&lt;ref&gt;{{de}} Immanuel Kant, ''Was ist Aufklärung?'', § 1 {{ISBN|978-1-5390-4573-1}}&lt;/ref&gt;.
;''Sapientia est potentia''
:&quot;Ar furnezh zo ur galloud&quot;.
;''Satis eloquentiae, sapientiae parum''
:&quot;Kalz helavarded, nebeut a furnez&quot;. — [[Caius Sallustus Crispus]], [http://www.thelatinlibrary.com/sall.1.html ''Bellum Catilinae'' V:4].
;''Scientia potentia est''
;''Scripta manent, verba volant''
:&quot;Ar skridoù a chom, ar c'homzoù a nij kuit&quot;. A-wechoù e vez gwell d'an den na lezel roudoù skrivet eus un dra hag a c'hellfed implijout evit noazout outañ. Gwelit : ''[[#Ve|Verba volant, scripta manent]]''.
:&quot;Ar c'houiziegezh zo ur galloud&quot;.
;''Semel malus, semper malus''
:&quot;Fall ur wech, fall bepred&quot;.
;''Semper fidelis''
:&quot;Feal bepred&quot;. Sturienn an [[US Marine Corps|US Marines]].
;''Semper odoriferis proxima spina rosis''
:&quot;Atav e vez an draenenn tost d'ar roz frondus&quot;.
;''[[Senatus Populusque Romanus]]''
:&quot;Ar Sened hag ar Bobl Roman&quot;. Berraet dre ''S.P.Q.R.''&lt;ref&gt;E kentel [[italianek]] ar [[bannoù-treset]] ''[[Astérix]]'' ez eo bet troet ar galleg ''Ils sont fous ces Romains'' dre ''Sono Pazzi Questi Romani'' – S.P.Q.R. ivez. Gwelit {{fr}} Fratti, Roméo : ''Sono Pazzi Questi Romani'', [https://larepubliquedeslivres.com/sono-pazzi-questi-romani/ ''La République des livres'', 13/03/2017].&lt;/ref&gt;.
;''Sermo vulgaris''
:&quot;Yezh ar bobl&quot;, eleze al latin poblek.
;''Serum auxilium post proelium.''
:&quot;Diwezhat eo ar skoazell goude an emgann&quot;.
;''Serum est post facta consilium''
:&quot;Diwezhat eo ar c'huzul goude an ober&quot;.
;''Si napo leo viveret, hominem non esset''
:&quot;Mar bevje al leon diwar irvin ne zebrje ket tud&quot;.
;''Si non nova, saltem nove''
:&quot;Mar n'eo ket traoù nevez, nevez eo an doare&quot;.
;''Si satis est, multum est''
:&quot;Mard eo a-walc'h, kalz eo'&quot;. — [[Seneca ar Yaouankañ]], [http://www.thelatinlibrary.com/sen/sen.consolatione2.shtml ''Consolatio ad Marciam'' XXI].
;''Si tacuisses, philosophus mansisses''
:&quot;Mar bijes tavet, e vijes chomet [[prederouriezh|prederour]]&quot;.
;''Si vis pacem, para bellum''
:&quot;Mard mennez ar peoc'h, prient ar brezel&quot;. Deveret diouzh ''Igitur quī dēsīderat pācem, præparet bellum'' &quot;Neuze, neb a venn ar peoc'h a rank printiñ ar brezel&quot;. — [[Publius Flavius Vegetius Renatus|Vegetius]], [ ''Epitoma rei militaris'', Liber III, Rakger].
;''Si vis pacem, para iustitiam''
:&quot;Mar mennez ar peoc'h, prient ar justis&quot;.
;''[[Sic]]''
:&quot;Evel-se emañ&quot;. Implijet alies en embannadurioù pa veneger ur bomm fazius, evit sachañ evezh al lenner war an doare dic'hortoz pe fazius ma 'z eo skrivet ar bomm, da ziskouez n'eus fazi ebet en embannadur rak adskrivet eo bet ar bomm en e stumm orin. Da skouer : « '' Les ragoûts, notamment l’irish tsew'' [''sic'']'', pourraient se classer après les meilleurs ragoûts d’Europe, qui sont les ragoûts grecs'' […]. » – Paul Morand, ''Londres'' (1933) — ma lenner *''tsew'' e-lec'h ''stew'', &quot;keusteurenn&quot;.
;''Sic cuncta caduca''
:&quot;Evel-se e vez distabil pep tra&quot;.
;''[[Sic et simpliciter]]''
:&quot;Evel-se emañ, ken plaen ha tra&quot;.
;''Sic luceat lux''
:&quot;Ra splanno ar gouloù evel-se&quot;.
;''Sic semper tyrannis''
:&quot;Evel-se bepred d'an diranted&quot;. Sturienn [[Virginia]].
;''[[Sic transit gloria mundi]]''
:&quot;Evel-se e tremen gloar ar bed&quot;. Lavaret d'ar [[pab]] nevez da zegas da soñj dezhañ ec'h eo berrbad ar gloar ha bresk ar galloud.
;''Silentii tutum praemium''
:&quot;Asur eo garedon an tav&quot;. Mar gall an den tevel n'en devo ket da gaout keuz a-c'houde e gomzoù.
;''Similia similibus curantur''
:&quot;Dre ar seurt e pareer ar seurt&quot;. Pennaenn an [[homeopatiezh]]&lt;ref&gt;Eus an [[alamaneg]] ''Homöopathie'', nevezc'her bet ijinet e 1796 gant Samuel Hahnemann diwar an [[henc'hresianeg]] ὅμοιος ''hómoios'' &quot;heñvel&quot; ha πάθος ''páthos'' &quot;ar pezh a c'houzañver&quot;.&lt;/ref&gt;.
;''Sine amico visceratio leonis ac lupi vita est''
:&quot;Debriñ kig hep mignon zo buhez ul leon pe ur bleiz&quot;. Da lavar [[Epikuros]], hervez [[Seneca ar Yaouankañ]], [http://www.thelatinlibrary.com/sen/seneca.ep2.shtml ''Epistularum moralium ad Lucilium'' – Levrenn II : XIX-10].
;''Sine anno et loco''
:&quot;Hep bloaz na lec'h&quot;. A-zivout skridoù ma vank ar menegoù-se warne.
;''Sine die''
:&quot;Hep deiz&quot;. Hep resisaat pegoulz.
;''Sine labore non erit panis in ore''
:&quot;Hep labour ne vo ket a vara ez kenoù&quot;.
;''Solem lucerna non ostenderent''
:&quot;Ne ziskouezer ket an heol gant ul letern&quot;.
;''Soli sol soli''
:&quot;An heol hepken&quot;.
;''Spes salutis''
:&quot;Goanag ar savete&quot;.
;''Spoliatis arma supersunt''
:&quot;An armoù a chom da neb a zo dibourc'het&quot;. Sturienn Emanuele Filiberto di Savoia (1526-1580), dug [[Savoia]]&lt;ref&gt;{{fr}} Burnier, Eugène (1864) : ''Histoire du Sénat de Savoie et des autres compagnies judiciaires de la même province''. HardPress™ Publishing, 2020 {{ISBN|978-0-371-81413-0}}&lt;/ref&gt;.
;''sqq.''
:Berradur eus ''sequunturque'', &quot;hag ar re da heul&quot; en un dave. Da skouer : &quot;pajenn 123 ''sqq.''&quot;.
;''Stat sua cuique dies''
:&quot;Da bep unan e zedevezh dezhañ&quot;.
;''Statu quo''
:Gwelit : ''[[#In|In statu quo ante]]''. 
;''Statu quo ante bellum''
:&quot;Evel ma oa an traoù kent ar brezel&quot;. A vez implijet pa n'eus c'hoarvezet kemmadenn ebet a-c'houde ur brezel.
;''Stricto sensu''
:&quot;Er ster strizh&quot;.
;''Stultorum infinitus est numerus''
:&quot;Dreistkont eo niver an dioded&quot;. — [[Bibl]], [[Testamant Kozh]], [[Eklesiastes]] [https://www.thelatinlibrary.com/bible/ecclesiastes.shtml I:15].
;''Stupete, gentes''
:&quot;Bezit souezhet, tudoù&quot;. ''[[#In|Incipit]]'' ur meulgan [[katoligiezh|katolik]] evit [[Gouel Maria ar Gouloù}} savet gant Pierre Robert (1618-1699)&lt;ref&gt;{{fr}} [https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb17738441k BnF]&lt;/ref&gt;
;''Substine et abstine''
:&quot;Gouzañv hag en em vir&quot;. Sturienn ar [[stoikegezh|stoikourien]].
;''Substructiones insanae''
:&quot;Danenframmoù diskiant&quot;. Lavared bet ijinet gant ar skrivagner [[Bro-Saoz|saoz]] Robert Burton ([[1577]]-[[1640]]) en e ''Anatomy of Melancholy'' '[[1621]]) evit deskrivañ emzalc'h an uhelidi a glask staliañ o domani war un dachenn dre lakaat sevel kastilli hollgaer, daoust d'ar c'houst o rivinañ alies&lt;ref&gt;{{en}} [http://www.gutenberg.org/files/10800/10800-h/10800-h.htm ''Anatomy of Melancholy'']&lt;/ref&gt;.
;''Sui generis''
:&quot;Eus e seurt-eñ&quot;. Er gwir e lakaer da ''sui generis'' ur blegenn na c'haller ket renkañ e rummad pe rummad ; ret eo neuze krouiñ skridoù arbennik nevez.
;''Summa cum laude''
:&quot;Gant ar brasañ enor&quot;. Enorusañ meneg a c'heller kaout gant un diplom er skolioù-meur. Gwelit ''[[#H|Honoris causa]]''.
;''Summum ius, summa iniuria''
:&quot;Ar reishañ, an direishañ&quot;. Dre ar reober gant ar [[gwir (lezenn)|gwir]] e teu an direizhder. — [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/off1.shtml#33 ''De Officiis'' I, 33].
;''Sunt mala quae libas, ipse venenum bibas''
:&quot;Fall eo ar pezh a brofez, ev da bistri&quot;. Berraet dre ''S.M.Q.L.I.V.B.'' war medalenn [[sant]] [[Benead Norcia|Benead]], goude ''V.R.S.N.S.M.V.'', ''[[#Va|Vade Retro Satana]]'', Numquam Suade Mihi Vana'', &quot;Tec'h alese, Satan, na 'm zempt biken dre ar vended&quot;.
;''Supremumque 'vale' ''
:&quot;Un 'adeo' diwezhañ&quot; distaget gant [[Orfeüs]] pa goll [[Euridike]] en eil tro. — [[Ovidius]] [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.met10.shtml ''Metamorphoses'' X:62].
;''Sursum corda !''
:&quot;Savit, kalonoù !&quot;. A vez lavaret da reiñ nerzh-kalon.
;''Sutor ne supra crepidam''
:&quot;Kereour, arabat eo dit mont uheloc'h eget ar votez&quot;. Da bep hini da rannañ kaoz diwar-benn ar pezh a anavez. — Distummadir eus ''ne supra crepidam sutor iudicaret'' &quot;[gant aon] na varnfe ar c'here dreist ar votez&quot; e [[Plinius an Henañ]], [https://penelope.uchicago.edu/Thayer/L/Roman/Texts/Pliny_the_Elder/35*.html ''Naturalis historia'', levrenn XXXV, xxxvi, 22, 85] a-douez aozerien all.
;''Suum cuique''
:&quot;Da bep unan e hini&quot;. Da bep den hervez e zellidoù ; ''Nam iustitia, quae suum cuique distribuit, quid pertinet ad deos'' &quot;Evit a sell ouzh ar justis, a zo da bep unan e hini, ar pezh a zo e kerz an doueed'' eo ar frazenn glok — [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/nd3.shtml#8 ''De Natura deorum'' III, 38]. Bez' emañ ivez ''Suum cuique tribuere'', &quot;reiñ da bep unan e hini&quot;, a zo kenster gant ''[[#Un|Unicuique suum]]''.

==T==
;''Tarde venientibus ossa''
:&quot;D'ar re degouezhet diwezhat, an eskern&quot;. A vez lavaret d'ar re a zegouezh diwezhat ouzh taol, pe e diwezh un abadenn pe un emgann.
;''Tempora mutantur nos et mutamur in illis''
:&quot;Kemmañ a ra an amzerioù, ha kemmañ a reomp ganto&quot;. Bomm eus hanterenn gentañ ar {{XVvet kantved}}, deveret eus ''Omnia mutantur, nihil interit'' &quot;pep tra a gemm, netra ne varv&quot; gant [[Ovidius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.met15.shtml ''Metamorphoses'' XV:165].
;''Tempori servire''
:&quot;En em ober diouzh an degouezhioù&quot;.
;''Ter''
:&quot;Teir gwech&quot;.
;''Terminus''
:&quot;Diwezh&quot;.
;''Testis unus, testis nullus''
:&quot;Un test hepken, test ebet&quot;. Un test hepken ne dalv ket dirak al lez-varn rak n'eo ket a-walc'h.
;''Timeo Danaos et dona ferentis''
:&quot;Aon am eus rak ar C'hresianed ha pa vefent o tegas profoù&quot;. — [[Vergilius]], [https://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen2.shtml ''Aeneis'', II, 49].
;''Timeo hominem unius libri''
:&quot;Aon am bez rak den ul levr hepken.&quot; Dañjerus e vez an den na gred nemet en ul levr hepken (hini e relijion peurvuiañ). Gwelit ''[[#Ca|Cave ab homine unius libri]]''.
;''Titulus crucis''
:&quot;Talbenn ar groaz&quot;. Anv latin ar skritellig koad a voe lakaet war kroaz [[Jezuz Nazaret]] diwar urzh [[Pontius Pilatus]], hervez [[Aviel Yann]] [https://www.lueur.org/bible/jean19/vulgate 19:19]. Gwelit '''[[#In|I.N.R.I.]]'&quot;.
;''Tres faciunt collegium''
:&quot;Tri a ra ur strollad&quot;. Tri eo an niver bihanañ a dud a zo rekis evit sevel un aozadur.
[[File:Vincenzo Camuccini - La morte di Cesare.jpg|thumb|''Marv Caesar'', Vincenzo Camuccini (~1804)]]
;''Tu quoque, mi fili''
:&quot;Te ivez, ma mab&quot;. Hervez an hengoun, gerioù lavaret gant [[Caius Julius Caesar]] d'e vab [[Brutus]] goude bout bet kontellataet gantañ. E gwirionez en devefe komzet [[henc'hresianeg]] (καὶ σὺ τέκνον ''kaì sý téknon'').

==U==
===Ub===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Uberrima fides''
:&quot;Fonnusañ feiz&quot;. Kreñvoc'h c'hoazh eget [[#Bo|bona fide]]''. Enebet ouzh ''[[#Ca|caveat emptor]]''. Skrivet ''uberrimae fidei'' a-wechoù, en [[tro-c'henel|dro-c'henel]] eta.
;''Ubi amici ibidem opes''
:&quot;El lec'h m'emañ ar vignoned emañ an nerzh&quot;.
;''Ubi amor, ibi dolor''
:&quot;El lec'h ma vez karantez e vez poan&quot;. 
;''Ubi bene, ibi patria''
:&quot;El lec'h ma vez an den en e vleud, eno emañ e vammvro&quot;.
;''Ubi commoda, ibi incommoda''
[[File:Sestertius-Aquilia Severa-RIC 0390.jpg|thumb|upright 1.4|An doueez [[Concordia (doueez)|Concordia]], war kein ur pezh-moneiz]]
;''Ubi concordia, ibi victoria''
:&quot;El lec'h ma vez unvaniezh e vez an trec'h&quot;. [[Doue]]ez ar c'henemglev e oa [[Concordia (doueez)|Concordia]] ivez.
;''Ubi deficiunt equi, trottant aselli''
:&quot;El lec'h ma n'eus ket a-walc'h a gezeg e trot ezenigoù&quot;.
;''Ubi dubium, ibi libertas''
:&quot;El lec'h m'emañ an arvar emañ ar frankiz&quot;.
;''Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio''
:&quot;El lec'h m'emañ an hevelep abeg d'al lezenn e vez an hevelep talvoudegezh d'al lezenn&quot;.
;''Ubi est, mors, victoria tua ?''
:&quot;Marv, pelec'h emañ da drec'h ?&quot;
;''Ubi feuda, ibi demania''
:&quot;El lec'h m'emañ ar glad emañ an domani&quot;. Pennaenn ar [[gladdalc'helezh|c'hladdalc'helezh]].
;''Ubi fumus, ibi ignis''
:&quot;El lec'h m'emañ ar moged emañ an tan&quot;. &lt;q&gt; Dibaot siminal a voged / Anez na ve tan en oaled &lt;/q&gt;.
;''Ubi lex non distinguit, nec nos distinguere debemus''
:&quot;El lec'h ma ne ziforc'h ket al lezenn, arabat eo diforc'hañ&quot;.
;''Ubi lex voluit dixit, ubi noluit tacuit''
:&quot;El lec'h ma vennas al lezenn e lavaras, el lec'h ma ne vennas ket e tavas&quot;. Pa fell d'al lezennerien plediñ gant ur gudenn e reont ul lezenn, pa ne fell ket dezho ne reont ket, da lavaret eo ez eo arabat klask mont dreist ar pezh a zo skrivet el lezenn ha dezastum traoù na oant ket mennet gant al lezennerien.
;''Ubi maior minor cessat''
:&quot;Kodianañ a ra ar gwan dirak ar c'hreñv&quot;.
;''Ubi mel ibi apes''
:&quot;El lec'h ma 'z eus mel ez eus gwenan&quot;.
;''Ubi ordo, ibi pax et decor; ubi pax et decor, ibi laetitia''
:&quot;El lec'h ma'z eus urzh ez eus peoc'h ha kened ; el lec'h ma'z eus peoc'h ha kened ez eus levenez&quot;. Lavaret gant [[Benito Mussolini]] en ur brezegenn e ''Scala'' [[Milano]] d'an [[28 a viz Here]] [[1928]].
;''Ubi periculum''
:&quot;El lec'h (m'emañ an) dañjer&quot;. Anv ur builh bet embannet gant ar [[pab]] [[Gregor X]] d'ar [[7 a viz Gouere]] [[1274]] ma stalias sened ar [[kardinal|c'hardinaled]] evel doare nemetañ da zibab ur pab&lt;ref&gt;{{la}} [https://web.archive.org/web/20160304064715/http://www.osjcuria.org/sga/young/giovannipaolo/ubipericulum.pdf Ar skrid latin].&lt;/ref&gt;.
;''Ubi plura nitent in carmine, non ego paucis offendi maculis''
:&quot;El lec'h ma 'z eus kened en ur varzhoneg, n'on ket dismegañset gant un nebeud tarchoù&quot;.
;''Ubi societas, ibi ius''
:&quot;El lec'h m'emañ ar gevredigezh emañ ar gwir&quot;. N'eus kevredigezh ebet hep lezennoù pe reolennoù.
;''Ubi solitudinem faciunt, pacem appellant''
:&quot;El lec'h m'o deus graet un dezerzh o deus lavaret e oa ar peoc'h&quot;.
;''Ubi sunt qui ante nos fuerunt?''
:&quot;Pelec'h emañ ar re a zo bet en hor raok ?&quot;. Anv ur [[barzhoniezh|varzhoneg]] [krennsaozneg|krennsaonek] savet gant un aozer(ez) dianav war-dro [[1275]]&lt;ref&gt;[http://www.wwnorton.com/college/english/nael/noa/pdf/20Beauty_1_2.pdf Ar skrid krennsaoznek].&lt;/ref&gt;. Diwar ar skouer-se e voe ul uskad barzhoniezh a voe anvet ''ubi sunt'', ar barzh gall [[François Villon]] ([[1431]]-[[1463]]) o vezañ ur skouer anezhañ gant [http://www.lettres-persiennes.net/textes-extraits/francois-villon/ballade-dames-temps-jadis.php ''Ballade des dames du temps jadis''].
;''Ubi tu Gaius, ibi ego Gaia''
:&quot;El lec'h ma vi Gaius, e vin Gaia&quot;. Bomm da zisklêriañ fealded etre ar priedoù roman da zeiz an [[eured]]. [[Gaia (doueez)|Gaia]] eo [[doue]]ez an [[Douar (planedenn)|Douar]], hag a ro he frouezh.
===Ul===
[[File:Ultima Ratio Regum Cannon.jpg|thumb|''Ultima ratio regum'' war ur c'hanol]]
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Ultima cave''
:&quot;Douj d'an hini ziwezhañ.&quot; Oc'h ober dave d'an eur, war un [[horolaj|horolaj-heol]].
;''Ultima ratio regum''
:&quot;Diwezhañ arguzenn ar rouaned&quot;. An nerzh. Sturienn war ar c'hanolioù gall, diwar urzh ar [[Kardinal|c'hardinal]] [[Armand Jean du Plessis de Richelieu]].
;''Ultra posse nemo obligatur''
:&quot;N'eo an dic'hallus rekis da zen&quot;. 
;''Ultra vires''
:&quot;Dreist ar galloudoù&quot;.
;''Ulula cum lupis, cum quibus esse cupis''
:&quot;Neb a vez gant bleizi a zesko yudal ganto&quot;.
===Um===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Umbram facere alicui rei''
:&quot;Bannañ ur skeud war un dra bennak&quot;. Da lavaret eo e vougañ.
;''Umbram suam metuere''
:&quot;Kaout aon rak e skeud&quot;.
===Un===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Una hirundo non facit ver''
:&quot;Ur wennili ne ra ket an hañv&quot;. Un darvoudenn vat ne dalvez ket e vo mat an holl zarvoudennoù heñvel a c'hoarvezo war he lerc'h.
;''Una nota super la, semper est canendum fa''
:&quot;Un notenn a-us La a vez bepred kanet Fa&quot;. Reolenn ar [[sonerezh|sonaozour]] [[Alamagn|alaman]] [[Michael Praetorius]] (1571-1621) en e ''Syntagma musicum'' (1619) da geñver skeuliadoù ar [[kanañ|c'hanañ]]&lt;ref&gt;[https://archive.org/details/syntagmamusicume00prae/page/n9/mode/2up En-linenn (1154 fajenn)]&lt;/ref&gt;.
;''Una res est in obligatione, duae autem in solutione''
:&quot;Un dra zo en endalc'h, daou en diskoulm&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]] : un amveziad zo evit skoulmañ ar gevrat, daou avat zo ret evit he diskoulmañ.
;''Una salus victis, nullam sperare salutem''
:&quot;Ur goanag hepken d'ar gollerien, na c'hoanagiñ savete ebet&quot;.
;''Una tantum''
:&quot;Unan hepken&quot;. Implijet a-zivout un dra na c'hoarvez nemet ur wech, evel un taos nemedel.
;''Unguibus et rostro''
:&quot;Gant an ivinoù hag ar pigos&quot;. En em zifenn ''unguibus et rostro'', gant nerzh hag a-zevri. Sturienn kêr [[Avinhon]].
;''Unicuique suum''
:&quot;Da bep unan e hini&quot;. Gwelit ''[[#S|Suum cuique]]''.
;''Unitas virtute''
:&quot;An unaniezh a ra an nerzh&quot;.
;''Universalia sunt nomina post rem''
:&quot;Anvioù goude an traezoù eo an hollegoù&quot;. Ur prezeg stummet goude ar skiant-prenet eo an hollegoù ; da skouer : deuet eo meizad an &quot;denelezh&quot; a-c'houde ma 'z eus bet tud war an Douar, hag an traezoù hepken zo gwirvoudel. Er [[Grennamzer]], arguzenn bennañ an [[usvedoniezh|usvedoniourien]] [[nominalouriezh|nominalour]] en enep da hini ar [[gwirvoudelezh (prederouriezh)|wirvoudelourien]].
;''Universalia sunt realia ante rem''
:&quot;Beziadoù kent an traezoù eo an hollegoù&quot;. Gwirvoudeloc'h eget an traezoù eo ar meizadoù, ha bez' e oa anezho kent an traezoù ; da skouer : a-viskoazh ez eus bet eus meizad an &quot;denelezh&quot;, zoken pa ne oa den ebet war an douar. Er Grennamzer, arguzenn an usvedoniourien wirvoudelour en enep da hini an nominalourien.
;''Uno pro puncto caruit Martinus Asello (Ob solum punctum caruit Martinus Asello)''
:&quot;En abeg d'ur pik e voe kollet Asello Martinus gant Martinus&quot;. Martinus, a oa [[Abati|abad]] Asello er {{XVIvet kantved}}, a c'horchemennas ma vije skrivet ''Porta patens esto. Nulli claudatur honesto'', da lavaret eo &quot;Digor e chom an nor. Ne vo serr da zen onest ebet&quot;. Siwazh, dre fazi e voe engravet ar frazenn ''Porta patens esto nulli. Claudatur honesto'', ar pezh a dalvez &quot;An nor ne chom ket digor da zen. Serr eo d'an den onest&quot;. Dre zilec'hiadur ar pik e voe an abati kontrol d'ar garitez kristen eta, ha diskarget e voe Martinus eus an abati. Gant e warlerc'hiad e voe lakaet reizhañ ar fazi, hag ouzhpennañ ar frazenn ''Uno pro puncto caruit Martinus Asello&quot;. Lod istorourien a lavar e voe ouzhpennet ''Ob solum punctum caruit Martinus Asello'', a zo kenster.
;''Unum castigabis, centum emendabis''
:&quot;Mar kastizez unan e reizhi kant&quot;. Arabat eo kastizañ an holl fazioù nag an holl fazierien.
;''Unus inter pares''
:&quot;Unan e-touez tud par&quot;. Evit deskrivañ ezel ur strollad. Gwelit ''[[#Pr|Primus inter pares]]''.
;''Unus lanius non timet multas oves''
:&quot;Ur c'higer n'en devez ket aon rak an deñved niverus&quot;.
;''Unus omnium parens mundus est''
:&quot;Ar bed eo tad nemetañ an holl&quot;. — [[Seneca ar Yaouankañ]], [http://www.thelatinlibrary.com/sen/ben3.shtml ''De Beneficiis'' III, 28].
;''[[Unus pro omnibus, omnes pro uno]]''
:&quot;Unan evit an holl, an holl evit unan&quot;. Sturienn [[Suis]].
;''Unus testis, nullus testis''
:&quot;Un test, test ebet&quot;. Ne dalez mui er [[gwir (lezenn)|gwir] ; an istorourien avat en implij evit lavaret e sav ur gudenn pa vez un andon hepken.

===Ur===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''[[Urbi et orbi]]''
:&quot;D'ar Gêr ha d'ar bed&quot;. A vez lavaret diwar-benn embannoù ar [[pab]] ; [[Roma]] eo ar gêr.
;''Urticae proxima saepe rosa est''
:&quot;Alies e vez ar rozenn tost d'al linad skaotus&quot;.
===Us===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Usufructus est ius alienis rebus utendi fruendi, salva rerum substantia''
:&quot;Ar gerz eo ar gwir da implijout ha da gaout ar gerz eus madoù un den all hep kemmañ o danvez&quot;. — [[Julius Paulus Prudentissimus]], ''Ad Vitellium'', III, meneget en [http://droitromain.upmf-grenoble.fr/Corpus/d-07.htm ''Digesta seu Pandectae'' VII, 1, 1].
;''Usque ad finem''
:&quot;Betek an diwezh&quot;. Stourm betek ar berzh pe ar marv eo stourm ''usque ad finem''.
;''Usque ad effusionem sanguinis''
:&quot;Betek skuilh ar gwad&quot;. &lt;q&gt; Rak ret eo deoc'h mennout en em ren gant kalonegezh, zoken betek skuilh ar gwad &lt;/q&gt; eo kalon prezegenn ar [[pab]] d'ar [[kardinal|gardinaled]] nevez-anvet, alese liv ruz-gwad o saeoù.
;''Usque ad sideras, usque ad inferos''
:&quot;Eus ar stered betek an ifernioù&quot;.
;''Usus magister est optimus''
:&quot;An ober eo ar gwellañ mestr&quot;.
;''Usus sine fructu potest''
:&quot;Gallus eo an implij hep ar frouezh&quot;. — [https://books.google.fr/books?id=pltEAAAAcAAJ&amp;pg=PA535&amp;lpg=PA535&amp;dq=usus+sine+fructu+potest&amp;source=bl&amp;ots=fBkmSG2ajQ&amp;sig=cM-HaRUU5UUxnfcwuMtPvwCIVjY&amp;hl=fr&amp;sa=X&amp;ei=iUhzVd6sNsP3UtyYgYAB&amp;ved=0CDsQ6AEwBg#v=onepage&amp;q=usus%20sine%20fructu%20potest&amp;f=false ''Digesta seu Pandectae'', Lib. VII, t. VIII, §14, 1].
===Ut===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Ut ameris, ama''
:&quot;Evit bezañ karet, kar&quot;.
;''Ut ameris, amabilis esto''
:&quot; Evit bezañ karet, bez hegarat&quot;.
;''Ut desint vires, tamen est laudanda voluntas''
:&quot;Lakaet e vefe diouer a nerzh, padal ez eo meuladus ar ratozh&quot;. — [[Ovidius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.ponto3.shtml ''Epistulae ex Ponto'' III, 4, 79].
;''Ut pictura poesis''
:&quot;Evel al livouriezh eo ar varzhoniezh&quot;. — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/arspoet.shtml ''Ars Poetica'', 361].
;''Ut quiescat Atlas''
:&quot;Evit ma tiskuizhfe [[Atlas (mitologiezh)|Atlas]]&quot;. Unan eus sturiennoù [[Felipe II]].
;''Ut sementem feceris, ita metes''
:&quot;Evel ho po hadet ez eostot&quot;. — [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/oratore2.shtml#65 ''De Oratore'' II, LXV, 261].
;''Ut sis nocte levis, sit cena brevis''
:&quot;Mar kerez kaout un nozvezh vat (a gousk), gra ur goan verr&quot;.
;''Utile per inutile non vitiatur''
:&quot;Un dra talvoudus n'eo ket siet gant un dra didalvoud&quot;. Er [[gwir (lezenn)|gwir]], ne c'haller ket nullañ un teul solius dre ouzhpennañ traoù didalvoud ennañ.
;''Uti, non abuti''
:&quot;Ober, ha n'eo ket reober&quot;.
;''Ut supra''
:&quot;Evel (meneget) uheloc'h&quot;.
===Ux===
;''Uxori dilectae''
:&quot;D'am gwreg karet&quot;. ''Dilectae Uxori'' eo dindan pluenn [[René Le Gléau]] e levrenn gentañ ''Études syntaxiques bretonnes''&lt;ref&gt;{{fr}} René Le Gléau, ''Études syntaxiques bretonnes'', levrenn 1, Al Liamm, 1999 {{ISBN|978-2-9514004-0-5}}&lt;/ref&gt;.

==V==
;''V.S.L.M''
:Berradur ''Votum Solvit Libens Merito'', amañ izeloc'h.
;''V. V. V. V. V.''
:Berradur ''[[Vi veri universum vivus vici|Vi Veri Vniversum Vivus Vici]]'', &quot;dre c'halloud ar wirionez em eus, em bev, trec'het an hollved&quot;. Embannet er [[bannoù treset]] ''[[V for Vendetta]]'', m'eo lakaet war gont Faust, oc'h ober dave da dudenn [[Johann Wolfgang von Goethe]] (''Faust'') pe da hini [[Christopher Marlowe]] (''Doctor Faustus''). N'eus roud ebet eus al lavared latin-se en oberennoù-se avat.
===Va===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Vacatio legis''
:&quot;Ezvezañs al lezenn&quot;.
;''Vade ad formicam o piger et considera vias eius et disce sapientiam''
:&quot;Kae d'ar verienenn ha sell penaos e ra ha desk ar furnez&quot;. — [[Vulgata]], [http://www.thelatinlibrary.com/bible/proverbs.shtml#6 ''Proverboù'' 6:6].
;''Vade in pace''
:&quot;Kae e peoc'h&quot;. Bomm ar [[beleg]] katolik e dibenn ar gofesadenn.
;''Vade mecum''
:&quot;Deus ganin&quot;. Ul levr (peurvuiañ) hag a vez atav gant an den.
;''Vade retro Satana''
:&quot;Tec'h alese, Satan !&quot;. Respont graet d'al lubanerien ha tempterien. ''Vade retro me Satana'' eo ar bomm reizh. — [[Vulgata]], [[Aviel Mark]] [https://www.lueur.org/bible/marc8/vulgate 8:33].
;''Vae soli''
:&quot;Gwa an den an-unan&quot;. ''[...] vae soli quia cum ruerit non habet sublevantem'' &quot;gwa an den an-unan, rak pa gouezh n'eus den ebet d'e lakaat war e sav&quot; eo al lavred klok. — [[Testamant Kozh]], [[Eklesiastes]], [https://www.thelatinlibrary.com/bible/ecclesiastes.shtml Eklesiastes, 4:10].
;''Væ victis''
: ''Gwa ar re drec'het&quot;. A voe distaget gant [[Brennos]], penn-brezel galian, war-lerc'h kemer kêr [[Roma]] — [[Titus Livius]], [https://www.thelatinlibrary.com/livy/liv.5.shtml#34 ''Ab urbe condita libri'', V, 48].
;''Vaga est fortuna''
:&quot;Kemm-digemm eo ar chañs&quot;.
;''Vale''
:&quot;Chom yac'h&quot;. Kevarc'h latin, a dalve kement ha [[kenavo]].
;''Vanitas vanitatum omnis vanitas''
:&quot;Goullonder ar goullonderioù, goullonder eo pep tra&quot;. — [[Testamant Kozh]], [[Eklesiastes]], [https://www.thelatinlibrary.com/bible/ecclesiastes.shtml Eklesiastes, 1:2]. Ar stumm ''Vanitas vanitatum '''et''' omnis vanitas'' a gaver gant [[:s:la:Liber_Ecclesiastes_(Hieronymus)|Sophronius Eusebius Hieronymus]] ha [[:s:la:Liber Ecclesiastes (Anselmus Laudunensis)|Anselmus Laudunensis]].
;''Vare, legiones redde !''
:&quot;[[Varus]], daskor [ma] [[lejion]]où [din] !&quot;. Distaget gant an impalaer [[Aogust (impalaer)|Aogust]] en e gousk goude ma voe distrujet e voe al lejionoù roman e [[Germania]] gant [[Arminius]] en [[emgann Teutoburg]] er bloaz [[9]]. — [[Suetonius]] [https://web.archive.org/web/20140502004537/http://www.thelatinlibrary.com/suetonius/suet.aug.shtml#23 ''Vita Divi Augusti'', 23].
;''Varia vita est''
:&quot;Kemm-digemm eo ar vuhez&quot;.
;''Variorum''
:&quot;Gant a bep seurt&quot;. Berradur ar bomm ''[[#Cu|Cum notis variorum scriptorum]]''
;''Varitatio delectat''
:&quot;Plijus e vez ar c'hemm&quot;.
;''Varium et mutabile semper femina''
:&quot;Kemmus ha hedro e vez ar vaouez atav&quot;. — [[Vergilius]], [https://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen4.shtml ''Aeneis'', IV, 569-570].

===Ve===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''Velle est posse''
:&quot;Youlañ a zo gallout&quot;. &lt;q&gt; Neb a venn a c'hall &lt;/q&gt;.
;''Veni vidi vici''
:&quot;Deuet on, gwelet em eus, trec'het em eus&quot;. A vije bet lavaret gant [[Caius Julius Caesar]] da Sened Roma da gontañ an emgann ouzh ar roue Pharnaces II e-kichen Zela e 47 kent JK. — « Ἦλθον, εἶδον, ἐνίκησα » eo skrid [[Ploutarc'hos]], [https://remacle.org/bloodwolf/historiens/Plutarque/cesarpierron1.htm Buhez Caesar, 50,3].
;''Venia aetatis''
:&quot;Brient an oad&quot;. Ur brient roet gant an impalaer d'un den minor evit e lakaat da vajor kent an oad a 25 bloaz. E dibenn an Impalaeriezh ne veze roet ''venia aetatis'' nemet d'ar baotred koshoc'h eget 20 vloaz ha d'ae merc'hed koshoc'h eget 18 vloaz&lt;ref&gt;{{en}} Adolf Berger, ''Encyclopedic Dictionary of Roman Law'', The American Philosophical Society, 1953, [https://books.google.fr/books?id=oR0LAAAAIAAJ&amp;pg=PA760&amp;lpg=PA760&amp;dq=venia+aetatis&amp;source=bl&amp;ots=sTLsU1hx9x&amp;sig=ca_r2gx0_0ED3G1YBPEieiUlPOg&amp;hl=fr&amp;sa=X&amp;ei=lAZ0VdewM8ffUcKIgugO&amp;ved=0CCkQ6AEwAQ#v=onepage&amp;q=venia%20aetatis&amp;f=false p. 760-b].&lt;/ref&gt;.
;''Venia sit dicto''
:&quot;Lavaret hep dismegañsiñ an doue&quot;. — [[Plinius ar Yaouankañ]], [http://www.thelatinlibrary.com/pliny.ep5.html ''Epistularum'' V, 6, 46]. Lavared lakaet etre krommelloù peurliesañ.
;''Ventis secundis, tene cursum''
:&quot;Gant harp an avelioù, dalc'h da vont gant ar red&quot;.
;''Vera causa''
:&quot;:(Ar) gwir abeg&quot;.
;''Verae amicitiae sempiternae est''
:&quot;Peurbadus eo ar vignoniezh wirion&quot;.
;''Verba docent, exempla trahunt''
:&quot;Kelenn a ra ar c'homzoù, sachañ (an dud) a ra ar skouerioù&quot;.
;''Verba ita sunt intelligenda ut res magis valeat quam pereat''
:&quot;Ar gerioù a rank bezañ komprenet a-benn ma talvezfent kentoc'h eget mont da get&quot;.
;''Verbatim''
:&quot;Ger-ha-ger&quot;. [[Adverb]] latin ar [[Grennamzer]], savet diwar ''verbum'' &quot;ger&quot;, liester ''verba'', hag al lost-ger adverbel ''–atim''. Testeniekaet e [[saozneg]] abaoe dibenn ar {{XVvet kantved}} kent tremen d'ar [[galleg]]&lt;ref&gt;{{en}} [http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&amp;search=verbatim&amp;searchmode=none ''Online Etymology Dictionary''].&lt;/ref&gt;.
;''Verba volant, scripta manent''
:&quot;Ar c'homzoù a nij kuit, ar skridoù a chom&quot;. en [[Henroma]] e kaved gwell skoulmañ un emglev dre skrid eget dre gomz. Gwelit : ''[[#Sc|Scripta manent, verba volant]]''.
;''Vere papa mortuus est''
:&quot;E gwirionez, marv eo ar pab&quot;. Lavared hengounel a vez distaget gant ar [[kardinal|c'hardinal]] merour evit testeniañ marv ar [[pab]].
;''Veritas odium parit''
:&quot;Ar wirionez a c'han ar gasoni&quot;. Pe : &quot;Mamm d'ar gasoni eo ar wirionez&quot;. &lt;q&gt; Ar wirionez a zo kazus / D'an hini a zo kablus &lt;/q&gt;.
;''Veritas odium parit, obsequium amicos''
:&quot;Gant ar wirionez e sav kasoni, gant klufennerezh e teu mignoned&quot;.
;''Vestigia terrent''
:&quot;Aon am eus rak al louc'hoù&quot;. — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/epist1.shtml ''Epistulae'' I, 1, 74]&lt;ref&gt;{{fr}} {{la}} [https://web.archive.org/web/20110613030507/http://agoraclass.fltr.ucl.ac.be/concordances/horace_epitresI/lecture/1.htm ''AgoraClass''1, 01, 70].&lt;/ref&gt;.
;''Vestis virum facit''
:&quot;An dilhad a ra an den&quot;. — [[Erasmus]], ''Adagiorum'' III, 1, 60)&lt;ref&gt;{{en}} Desiderius Erasmus, ''The Adages of Erasmus, selected by William Baker'', University of Toronto Press, 2001, ISBN 978-0-8020-4874-5, [https://books.google.fr/books?id=VmJn6IFMyicC&amp;pg=PA240&amp;lpg=PA240&amp;dq=vestis+virum+facit&amp;source=bl&amp;ots=SvHvh1kxAJ&amp;sig=uIrl8TwSG_XykIbNBDlFvDM34fY&amp;hl=fr&amp;sa=X&amp;ei=sBV0VcScLoatU9_BgdgE&amp;ved=0CD8Q6AEwBTgK#v=onepage&amp;q=vestis%20virum%20facit&amp;f=false p. 240]&lt;/ref&gt;.
;''Veto''
:&quot;Herzel a ran (ouzh tra pe dra da dremen pe da vezañ)&quot;. Ger implijet da lavarout ez eus lakaet berz gant un aotrouniezh bennak.
;''Vexata quaestio''
:&quot;Goulenn skoemp&quot;. A zo bet breutaet meur a wech c'hoazh.
===Vi===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
;''[[Vi veri universum vivus vici]]''
:&quot;Dre c'halloud ar wirionez em eus, em bev, trec'het an hollved&quot;. ([[Aleister Crowley]] ([[1875]]-[[1947]]), ''The Cry of the 4th Aethyr, which is called PAZ'', e [http://hermetic.com/crowley/the-vision-and-the-voice/aethyr4.html ''The Vision and the Voice''])&lt;ref&gt;{{en}} Aleister Crowley, ''The Vision and the Voice'', Red Wheel, 1997 {{ISBN|978-0-87728-887-9}}&lt;/ref&gt;.
;''Via''
:&quot;Hent&quot;. Implijet evit deskrivañ un treug, gant ar ster &quot;o tremen dre&quot; ; da skouer : mont a [[Roazhon]] da [[Naoned]] ''via'' [[Redon]].
;''Via crucis''
:&quot;Hent ar groaz&quot;.
;''Via antique via est tuta''
:&quot;An hent kozh eo an hent asur&quot;.
;''Via trita via tuta''
:&quot;An hent uzet eo an hent asur&quot;.
;''Vice versa''
:&quot;En daou du a bep eil&quot;.
;''Victrix causa diis placuit, sed victa Catoni''
:&quot;Kaoz an trec'hour he deus plijet d'an doueed, kaoz an hini trec'het da [[Marcus Porcius Cato|Gato Gozh]]&quot;. — [[Marcus Annaeus Lucanus|Lucanus]], [http://www.thelatinlibrary.com/lucan/lucan1.shtml ''Pharsalia'', I-128].
;''Vide infra''
:&quot;Gwelit (amañ) izeloc'h&quot;. Evit kas d'ul lec'h pelloc'h en ur skrid. Berraet alies dre ''infra'' hepken.
;''Vide supra''
:&quot;Gwelit (amañ) uheloc'h&quot;. Evit adkas d'ul lec'h kentoc'h en ur skrid. Berraet alies dre ''supra'' hepken.
;''Video meliora proboque deteriora sequor''
:&quot;Ar mad a welan, hag a garan, hag an droug a ran&quot;. Komzoù lakaet e genoù [[Medea]]). — [[Ovidius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.met7.shtml ''Metamorphoses'' VII:20-21].
;''Videre nostra mala non possumus ; alii simul delinquunt, censores sumus''
:&quot;Ne c'hallomp ket gwelet hor sioù ; bezet tud all fazius war an dro, setu-ni barnerien&quot;. — [[Phaedrus]], ''Fabulae'', [https://books.google.fr/books?id=RCrkg1xaoXYC&amp;pg=PA114&amp;lpg=PA114&amp;dq=videre+nostra+mala+non+possumus+alii+simul+delinquunt+censores+sumus&amp;source=bl&amp;ots=3BVoONFQ8p&amp;sig=F1zsoWcwhzGeS1tb9AdDm8mkw-c&amp;hl=fr&amp;sa=X&amp;ei=OWR0VfioO4TTU9v5g5gP&amp;ved=0CFgQ6AEwBw#v=onepage&amp;q=videre%20nostra%20mala%20non%20possumus%20alii%20simul%20delinquunt%20censores%20sumus&amp;f=false ''Liber IV, Fabula X : De Vitiis Hominum].
;''Vigilantibus non dormientibus iura succurrunt''
:&quot;Ar [[gwir (lezenn)|gwir]] a sikour ar re a zo war evezh, ket ar re a zo kousket&quot;. N'eo ket a-walc'h d'an den gouzout emañ al lezenn diouzh e du, ret eo dezhañ en em zifenn.
;''Vilicus ne sit ambulator''
:&quot;Ar feurmer n'eo ket ur pourmener&quot;. — [[Marcus Porcius Cato|Cato Gozh]], [http://www.thelatinlibrary.com/cato/cato.agri.html ''De Agri Cultura'' V, 2].
;''Vim vi repellere licet''
:&quot;Aotreet eo diarbenn an nerzh dre an nerzh&quot;. Evit en em zifenn.
;''Vincere scis, Hannibal, victoria uti nescis''
:&quot;Gouzout a rez trec'hiñ, Hannibal, implijout an trec'h n'ouzez ket&quot;. Ar jeneral Maharbal da [[Hannibal Barca]] a-choude trec'h [[Cannae]] e 216 kent J-K, pa ne fellas ket da Hannibal mont war-eeun da-gaout Roma.  — [[Titus Livius]], [http://www.thelatinlibrary.com/livy/liv.22.shtml#51 ''Ab Urbe Condita Libri'' XXII-51].
;''Vindica te tibi''
:&quot;Azgoulenn da-unan&quot;. Azgoulenn da wirioù warnout-te, bez perc'henn warnout a-nevez — [[Seneca ar Yaouankañ]], [http://www.thelatinlibrary.com/sen/seneca.ep1.shtml ''Epistulae morales ad Lucilium'' I, 1].
;''Vinum animi speculum''
:&quot;Melezour an ene eo ar gwin&quot;. Pa vez mezv an den e weler e demz-spered gwirion.
;''Vinum aqua miscere''
:&quot;Lakaat dour er gwin&quot;. Bezañ izeloc'h e gribenn.
;''Vinum et musica laetificant cor''
:&quot;Gwin ha sonerezh a laouena ar galon&quot;. 
;''Vir bonus dicendi peritus''
:&quot;Un den mat a oar komz&quot;. Termenadur ar prezeger, hervez [[Marcus Fabius Quintilianus|Quintilianus]], [http://www.thelatinlibrary.com/quintilian/quintilian.institutio12.shtml ''Oratoria'' XII, 1.I], a-zivout [[Marcus Porcius Cato|Cato Gozh]].
;''Vir ex virtute''
:&quot;An den dre ar vertuz&quot;. Sturienn Skol Itron Varia Gwengamp.
;''Vires acquirit eundo''
:&quot;Nerzh a zastum en ur vont&quot;. Sturienn [[Melbourne]]. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen4.shtml ''Aeneis'', IV, 175].
;''Virgo intacta''
:&quot;Gwerc'h dibistik&quot;. Ur [[Gwerc'hded|werc'h]], ur vaouez n'he deus biskoazh bet darempredoù revel.
;''Viribus unitis''
:&quot;Nerzhioù an unaniezh&quot;. &lt;q&gt; Kant neudenn / A ra kordenn &lt;/q&gt;.
;''Virtus post nummos''
:&quot;Ar vertuz war-lerc'h an arc'hant&quot;.
;''Virtus unita fortior''
:&quot;An nerzh eo vertuz an unaniezh&quot;. Sturienn [[Angola]].
[[Restr:Coat of arms of the Italian Air Force.svg|thumb|&lt;div class=&quot;center&quot;&gt;''Virtute siderum tenus''&lt;br&gt;''Aeronautica Militare'', Italia&lt;/div&gt;]]
;''Virtute siderum tenus''
:&quot;Gant kadarnded trema ar stered&quot;. Sturienn [[aerlu]] [[Italia]].
;''Vis comica''
:&quot;An nerzh fentus&quot;. Ar galloud da lakaat an dud da c'hoarzhin.
;''Vis consili expers mole ruit sua''
:&quot;An nerzh hep ar spered a zisac'h dindan e dolz&quot;. — [[Horatius]], [http://www.thelatinlibrary.com/horace/carm3.shtml ''Carmina'', III, IV, 65].
;''Vis experiri amicum? Calamitosus fias''
:&quot;Ha c'hoant hoc'h eus da amprouiñ ur mignon ? Troit da walleürus&quot;. — [[Marcus Terentius Varro]], [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/varron/sentences.htm ''Sententiae Varronis'' VI, 21].
;''[[Vis grata puellae]]''
:&quot;Feulster c'hoantaet gant ar plac'h&quot;. Deveret eus ''grata est vis ista puellis'' &quot;Mat eo ar galloud-se evit ar merc'hed&quot; — [[Ovidius]], [http://www.thelatinlibrary.com/ovid/ovid.artis1.shtml ''Ars Amatoria'' I:673-674].
;''Vis maior''
:&quot;Rediezh vuiek&quot;.
;''Vita brevis, ars longa, occasio praeceps, experimentum periculosum, iudicium difficile''
:&quot;Berr ar vuhez, hir an arz (da zeskiñ), berrbad an degouezh, dañjerus an arnodiñ, diaes ar barn&quot;. Diwar-benn arz ar [[mezegiezh|vezegiezh]]. — [[Hippokrates]], [https://books.google.fr/books?hl=fr&amp;id=_vPKvaXuU-0C&amp;q=ars+longa#v=snippet&amp;q=ars%20longa&amp;f=false Αφωρισμων / ''Sententiae'' I-1].
;''Vita enim mortuorum in memoria est posita vivorum''
:&quot;Buhez ar re varv zo dalc'het en eñvor ar re vev&quot;. — [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/phil9.shtml ''Oratio Philippica Nona'', 10-V].
;''Vita mutatur non tollitur''
:&quot;Kemmet eo ar vuhez, tennet n'eo ket&quot;. Mervel n'eo ket daskor ar vuhez, hogen tremen d'ur vuhez welloc'h.&lt;ref&gt;{{fr}} {{la}} ''Le Paroissien Complet Latin-Français à l'usage du diocèse de Toulouse'', 1826-1856 [https://books.google.fr/books?id=aMTli8h_7HEC&amp;pg=PA743&amp;lpg=PA743&amp;dq=messe+des+morts+en+latin&amp;source=bl&amp;ots=6IXTVZAHK7&amp;sig=Gxz2Kz--hj8cxfWfjn74zRD2_-I&amp;hl=fr&amp;sa=X&amp;ei=dsp1VYmuCMTzUs2VgZgI&amp;ved=0CD4Q6AEwBDgU#v=onepage&amp;q=tollitur&amp;f=false Rakger da Gounlid an Anaon, p. 690].&lt;/ref&gt;.
;''Vitiantur et vitiant''
:&quot;Siek ha sier&quot;. Un elfenn ''vitiantur et vitiant'' en ur gevrat a c'hall diwiriekaat ar gevrat en he fezh.
;''Vitiantur sed non vitiant''
:&quot;Siek hogen ket sier&quot;. Un elfenn ''vitiantur sed non vitiant'' en ur gevrat ne c'hall ket diwiriekaat ar gevrat en he fezh.
;''Vive et me ama''
:&quot;Bev ha kar ac'hanon &quot;. A vez lakaet e dibenn ul lizher a-wechoù. A seblant savet diwar skouer ar frazenn izeloc'h, ''Vive valeque''.
;''Vivere est cogitare''
:&quot;Prederiañ eo bevañ&quot;. — [[Cicero]], [http://www.thelatinlibrary.com/cicero/tusc5.shtml#38 ''Tusculanae Disputationes'' V, XXXVIII, 111].
;''Vive valeque''
:&quot;Bev ha bez yac'h&quot;. A vez lakaet e dibenn ul lizher a-wechoù. — [[Horatius]] [http://www.thelatinlibrary.com/horace/serm2.shtml ''Sermones'', II, 2.5].
;''Vivit sub pectore vulnus''
:&quot;Er galon e vev ar c'hloaz&quot;. — [[Vergilius]], [http://www.thelatinlibrary.com/vergil/aen4.shtml ''Aeneis'', IV, 67].
;''Vixit''
:&quot;Bevet en (he) deus&quot;. Gant ar ger-se e veze kemennet marv un den gant ar Romaned.
===Vo===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
[[Restr:Accademia - St John the Baptist by Titian Cat314.jpg|thumb|''Sant Yann ar Badezour'', [[Tizian]], ~1541]]
;''Volenti non fit iniuria''
:&quot;Da neb a asant ne vez graet dismegañs ebet&quot;. Mard en em laka un den en ur blegenn en ur c'houzout e c'hall c'hoarvezout droug gantañ ne c'hall ket sevel klemm a-enep ar gevrenn all.
;''Vota superis reddite''
:&quot;Sevenit ho kouestl d'ar re zivarvel&quot;. — [[Phaedrus]], [http://www.thelatinlibrary.com/phaedrapp.html ''Fabularum aesopiarum libri quinque'', ''Appendix Perrotina Fabularium'', ''De oraculo Apollinis'', VIII].
;''Votum Solvit Libens Merito''
:&quot;A galon vat en deus graet hervez e c'houestl&quot;. A veze skrivet war an ''[[#Ex|ex-voto suscepto]]''. Berraet e ''V. S. L. M.'' alies.
;''Vox clamantis in deserto''
:&quot;Ar vouezh o huchal en dezerzh&quot;. Respont roet gant [[Yann ar Badezour]] pa voe goulennet outañ « Piv out-te ? »  A vez implijet gant kelennerien er c'hlas da ziskouez ne vezont ket selaouet nemeur. Ur ster all a vez roet d'ar bomm kemeret evel sturienn Dartmouth College, e [[New Hampshire]], [[SUA]] : &quot;mouezh an deskadurezh eo ar skol e gouelec'h New Hampshire&quot; — [[Vulgata]], [[Levr Izaia]], [https://www.thelatinlibrary.com/bible/isaiah.shtml#40 40:3].  
;''Vox populi vox dei''
:&quot;Mouezh Doue eo mouezh ar bobl&quot;. Eus youl ar bobl eo ez eus kaoz. Berraet dre ''vox populi'' hepken alies, evit komz eus &quot;mouezh an dud goulennataet&quot; gant ar ''[[media]]''.
===Vu===
&lt;div style=&quot;width:260px;&quot;&gt;&lt;hr&gt;&lt;/div&gt;
[[Restr:BG-Lovere-201-meridiana.jpg|thumb|[[Horolaj|Horolaj-heol]] skrivet ''Vulnerant omnes, ultima necat'' warnañ]]
;''Vulgare amici nomen sed rara est fides''
:&quot;Boutin eo an anv « mignon » hogen rouez eo ar vignoniezh&quot;. — [[Phaedrus]], [http://www.thelatinlibrary.com/phaedr3.html ''Fabulae'', III, IX].
;''Vulgus vult decipi, ergo decipiatur''
:&quot;Fellout a ra d'an dud voutin bezañ touellet, neuze ra vint touellet&quot;.&lt;ref name=&quot;DWO&quot; /&gt;
;''[[Vulnerant omnes, ultima necat]]''
:&quot;An holl a c'hloaz, an diwezhañ a lazh&quot;. Eus an eurioù ez eus kaoz amañ : war an [[horolaj-heol|horolajoù-heol]] e lenner kement-se alies.
;''[[Vulpes et uva]]''
:&quot;Al louarn hag ar rezin&quot;. — [[Phaedrus]], [http://www.thelatinlibrary.com/phaedr4.html ''Fabulae'', IV, III : ''De Vulpe et uva''].
;''[[Vulpes pilum mutat, non mores|Vulpem pilum mutare, non mores]]''
:&quot;Kemmañ e vlev a ra al louarn, kemmañ e zoare da vevañ ne ra ket&quot;. — [[Suetonius]], ''De via Caesarum'', [http://www.thelatinlibrary.com/suetonius/suet.vesp.html ''Vita Divi Vespasiani'' XVI, 2].
;''Vultus est index animi ''
:&quot;Melezour an [[ene]] eo an dremm&quot;.

==Daveoù==
===Levrioù===
;{{en}} 
*Adolf Berger, ''Encyclopedic Dictionary of Roman Law'', Lawbook Exchange, 2014, {{ISBN|978-1-58477-142-5}}
*Laura Gibbs, ''Latin Via Proverbs: 4000 Proverbs, Mottoes and Sayings for Students of Latin'', Laura Gibbs, 2006 (ASIN: B00262PY4W)
;{{fr}}
*C. de Méry, ''Des proverbes, adages, sentences, apophtegmes&quot;. 1828
*Jacques Michel, ''Memento de locutions latines'', Guérin Canada, 2001 — {{ISBN|978-2-760-17087-2}}
*Nathan Gigorieff, ''Citations latines expliquées'', Éditions d'Organisation, 2003 — {{ISBN|978-2-708-13529-1}}
*Gabriel Montagnier, Serge Guincherd, ''Locutions latines juridiques'', Dalloz, 2007 — {{ISBN|978-2-247-07078-7}}
*Marie-Dominique Porée-Rongier, ''Les expressions grecques et latines'', First, 2007 — {{ISBN|978-2-754-00477-0}}
===Kenrouedad===
*{{en}} {{la}} [http://www.thelatinlibrary.com/ ''The Latin Library''] – Skridoù latin klasel.
*{{en}} {{la}} [http://latinviaproverbs.pbworks.com/w/page/15130829/FrontPage ''Latin Via Proverbs'']
*{{es}} {{la}} [http://latin.dechile.net/ ''Frases y Citas en Latín'']
*{{fr}} {{la}} [http://www.lexilogos.com/latin/gaffiot.php Geriadur Gaffiot latin-galleg (1934)]
*{{fr}} {{la}} [http://www.locutio.net/modules.php?name=Encyclopedia&amp;op=list_content&amp;eid=1 ''Locutio – Expressions et Citations Latines'']

==Notennoù==
{{Daveoù|bannoù=2}}

==Gwelet ivez==
*[[Lavaroù latin ar gwir]]

[[Rummad:Rolloù]]
[[Rummad:Lavaroù latin]]</text>
      <sha1>qh8cdo4iphuua8rg05hlygwhbb4r0au</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cerdic (Wessex)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32080</id>
    <revision>
      <id>2151178</id>
      <parentid>2055350</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T15:30:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yannick Vallée</username>
        <id>25855</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Charlez III eo roue bremañ</comment>
      <origin>2151178</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7149" sha1="hyf2vqgwjtd3tmko2go0d453c9204bb" xml:space="preserve">[[Restr:Cherdik - John Speed.JPG|right|thumb|upright 1.2|poltred faltazius Cerdic gant John Speed]]
'''Cerdic''' (pe '''Ceretic''') a oa ''Dux Gewissorum'' ha roue kentañ [[Wessex]]. Sellet e vez outañ evel hendad da [[Egbert (Wessex)|Egbert]], roue [[Wessex]] ha da roue [[Bro-Saoz]] a-vremañ eta, [[Charlez III (Rouantelezh-Unanet)|Charlez III]], kenkoulz ha d'an darn vrasañ eus familhoù roueel Europa.

== Buhez ofisiel ha resped ==
Hervez ar [[Kronik angl-ha-saoz|C'hronik Angl-ha-Saoz]] e oa Cerdic ur penn-brezel [[saozon|saoz]] en dije dilestret gant e vab [[Cynric Wessex|Cynric]] e [[495]] e [[Calshot]] e-kichen [[Southampton]] :
:''Her cuomon twegen aldormen on Bretene, Cerdic 7 Cynric his sunu, mid .v. scipum in þone stede þe is gecueden Cerdicesora 7 þy ilcan dæge gefuhtun wiþ Walum.''
:&quot;Neuze e teuas daou ealdorman da [[Enez Vreizh|Breden]], Cerdic hag e vab, gant pemp bagad el lec'h a anver Cerdicesore hag er memes deiz e stourmjont ouzh ar Vrezhoned.&quot;

E [[508]] en defe faezhet ha lazhet ur roue brezhon, [[Nudd|Natanleod]] e anv en [[emgann Natanleag]], e-kichen [[Netley]].
:''Her Cerdic 7 Cynric ofslogon ænne brettisccyning, þam was nama Natanleod, 7 .v. þusendu wera mid him. Æfter was þæt lond nemned Natanleaga oþ Cerdicesford.''
:&quot;Amañ e lazhas Cerdic ha Cynric ur roue brezhon, Natanleod e anv, ha pemp mil a dud gantañ. Goude-se e voe graet Natanleod eus al lec'h-se betek Cerdicesford.&quot;

E [[514]] e erruas ur strollad arall a gadourien c'herman, [[Wessex|Westseaxe]] o anv hervez ar c'hronik ha dilestret e vefent gant tri bagad e [[Calshot]]. Bleiniet e oant gant [[Stuf]] ha [[Wihtgar]]. Stourmet o defe ouzh ar Vrezhoned ha faezhañ anezho o defe.
:''Her cuomon Westseaxe in Bretene mid .iii. scipum in þa stowe þe is gecueden Cerdicesora, 7 Stuf 7 Wihtgar, 7 fuhton wiþ Brettas 7 hie gefliemdon''.
:&quot;Neuze e teuas ar Westseaxe da Breden gant tri bagad el lec'h a anver Cerdicesora, ha Stuf ha Wihtgar ha stourm a rejont ouzh ar Vrezhoned a lakajont da dec'hout.&quot;

E [[519]] ez eas Cerdic da roue war an dud nevez-erruet-se goude un emgann ouzh ar Vrezhoned e Cerdicesford ([[Charford]]). Ne lâr ket ar c'hronik piv a c'hounezas ha posupl eo ne oa ket en hevelep arme.
:''Her Cerdic 7 Cynric : Westsexena rice onfengun on þy ilcan geare hie fuhton wiþ Brettas þær mon nu nemneþ Cerdicesford.''
:&quot;Neuze e c'hounezas Cerdic ha Cynric rouantelezh ar Westseaxe. En hevelep devezh e stourmjont ouzh ar Vrezhoned el lec'h a anver Cerdicesford.&quot;

E [[527]] e stourmas ouzh ar Vrezhoned e Cerdicesleag. Ne ouzer ket piv a c'hounezas an emgann met dre ma ne veneg ket ar c'hronik gant piv ez eas an trec'h e c'haller soñjal ne oa ket Cerdic.
:''Her Cerdic 7 Cynric fuhton wiþ Brettas in þære stowe þe is gecueden Cerdicesleaga.''
:&quot;Neuze e stourmas Cerdic ha Cynric ouzh ar Vrezhoned el lec'h a anver Cerdicesleag.&quot;

E [[530]] e kemeras Cercic Enez [[Wight]] ha lazhañ a reas un nebeud tud e [[Carisbrook]].

Mervel a reas Cerdic e [[534]] ha, hervez ar c'hronik, e renas e vab [[Cynric]] goude se nemet en Enez [[Wight]] a roas d'e vibien-gaer Stuf ha Wihtgar.

== Kudennoù gant testeni ar C'hronik Angl-ha-Saoz ==
Kalz kudennoù zo gant testeni ar C'hronik Angl-ha-Saoz avat, ha diasur-kenañ ez eo an amzeriadoù a ro. [[David Dumville]] en deus damveneget en doa renet Cerdic eus [[538]] betek [[534]] tra ma kred klaskourien arall e oa-eñ ar penn-brezel saoz faezhet en [[Emgann Badon]] a c'hoarvezas etre [[490]] ha [[518]] moarvat. Ouzhpenn-se, tra m'edo kelc'hiad ag oberiantiz pennañ war-dro Southhampton e seblant e oa kreizennet tachenn ar [[Gewissae]] e [[Dorchester-on-Thames]], en [[Oxfordshire]]. Du-se, ha n'eo ket e [[Winchester]], e vije bet lec'hiet sez eskopti kentañ [[Wessex]] e derou ar {{VIIvet}} kantved. Da gêrbenn ar rouantelezh ez aio [[Winchester]] met goude koll tiriadoù an norzh hepken. Ar poblañsoù germanek o chom war-dro Southamptom a oa [[juted]] kentoc'h eget [[saozon]] hag ur rouantelezh jut bihan a zalc'has en enez [[Wight]] betek ren [[Cædwalla Wessex]].

Ouzhpenn-se e c'hoarvezas emgann kentañ Cerdic meneget er C'hronik - [[Emgann Natanleag]] - war tachenn ar [[Meonware]] ur meuriad jut staliet e bro Southampton war-dro 450. An dra-mañ a laka diaes krediñ e stourmas Cerdic ouzh ar Vrezhoned du-se.

Gwirheñvel eo, neuze, e oa kalz liesekoc'h istor gwir derou diazezidigezh [[Wessex]] eget ar pezh a lâr deomp an testennoù a oa bet treuzvevet.

Un nebeud klaskerien o deus lakaet e oa Cerdic un den a vojenn met n'emañ ket an darn vrasañ eus ar gumuniezh skiantel a-du gant ar soñj-se.

== Orin ==
Un anv predenek en doa Cerdic evel e zaou warlerc'hiad [[Cynric Wessex|Cynric]] (Cunorix) ha [[Ceawlin Wessex|Ceawlin]] (Colinus). Ur stumm saoznekaet eus Ceretic eo - un anv boutin tre e-touez familhoù roueel predenek ar marevezh-se. Hervez ar [[Kronik Angl-ha-Saoz|C'hronik Angl-ha-Saoz]] e tiskenne Cerdic eus an doue [[Woden]] met ijinet eo bet al lignez-se penn-da-benn evel-just. Kavout a reer enni elfennoù kemeret digant lignezoù familhoù roueel ar rouantelezhioù angl-ha-saoz arall. Ijinet e oa bet, moarvat, en amzer [[Alfred Veur]] da reishaat unvanadur [[Bro-Saoz]] gant [[Wessex]]. Ouzhpenn-se e c'hellfe bezañ keltiek anv e dad - Elsea - a c'hellfe klokañ ouzh ar c'hembraeg [[Elisedd]] pe [[Eliseg]].

''Dux Gewsissorum'' e vez galvet Cerdic ivez gant [[Bede]], un titl douget gant [[Vortigern]] hag [[Eudaf Hen]]. Kevelet e vez alies gant Saozon ar C'hornôg e skridoù ar grennamzer ha fin ar marevezh saoz met un orin koshoc'h en-deus moarvat. ''Gewissa'' a vije bet anv unan eus merc'hed an impalaer [[Claudius]] a vije bet dimezet gant [[Arviragus]] hag implijet e veze da ziskouez bro-[[Gwent|Went]] (Gwennwy e [[kembraeg]]).

Displeget o deus klaskourien zo an traoù-se dre lakaat en doa Cerdic un tad saoz hag ur vamm vrezhon. N'eo harpet an deorienn-se war testeni ebet ha daoust ma vir orin saoz Cerdic e laka e veve e familh e Preden dija. Klaskourien arall, evel [[John Morris]] a gred eo ur [[brezhon]] penn-da-benn en defe implijet [[goprsoudard]]ed saoz pe jut da sevel ur Stad emren e-kichen [[Southampton]], ur rannvro ma oa staliet [[Meonware|meuriadoù jut]] adalek [[450]] dija. Posupl eo ivez e oa faos penn-da-benn istor ar C'hronik hag edo Cerdic o ren rannvro Dorchester war an [[Tavoez]]. E liammoù gant an [[Hampshire]] a vefe bet ijinet diwezhatoc'h da aesaat stagadur an tiriadoù jut.

Caratoc a oa un anv boutin a-walc'h er familhoù roueel ar {{Vvet kantved}} ha meur anezho a gaver e tierniezh [[Gwent]]. Posupl eo e oa Cerdic mab [[Deyfur Gwent]], rak an tiern-se en doa ur mab a oa Cunorix e anv.

== Liammoù diavaez ==
*[https://web.archive.org/web/20180416233524/http://asc.jebbo.co.uk/ Testenn ar C'hronik Angl-ha-Saoz o tanevelliñ istor &quot;ofisiel&quot; Cerdic]


{| align=&quot;center&quot; cellpadding=&quot;2&quot; border=&quot;2&quot;
|-
| width=&quot;30%&quot; align=&quot;center&quot; | En e raok !
'''Den ebet'''
| width=&quot;40%&quot; align=&quot;center&quot; | '''Roue [[Wessex]]'''
[[Restr:Draig.png|60px]]
| width=&quot;30%&quot; align=&quot;center&quot; | War e lerc'h :
'''[[Cynric Wessex]]'''
|}
{{Rouaned Wessex}}
[[Rummad:Rouaned Wessex]]</text>
      <sha1>hyf2vqgwjtd3tmko2go0d453c9204bb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Caol Ila (wiski)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>38938</id>
    <revision>
      <id>2151162</id>
      <parentid>2108131</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T12:13:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>61915</id>
      </contributor>
      <comment>O saveteiñ 1 mammenn hag o tikedenniñ 0 evel marv.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2151162</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2072" sha1="sfmjn744h0rr5gxbaar54up6f87iioq" xml:space="preserve">[[Skeudenn:Caol Ila Distillery - geograph.org.uk - 2567901.jpg|thumb|right|200 px|Strilherezh Caol Ila]]
[[Skeudenn:Caol Ila Islay Single Malt Whisky aged 12 years.jpg|thumb|200 px|Boutailhad Caol Ila: 12 vloaz, 43% ABV.]]
'''Caol Ila''' zo anv ur [[strilherezh]] e-kichen [[Port Asgaig]] en enez [[Ìle]] (''Islay'' e [[saozneg]]), e [[Bro-Skos]]. Brudet eo he [[wiski]] [[single malt Scotch]], a zo anvet '''Caol Ila''' ivez. 

== Istor ==
'''Caol Ila''' (evit [[Caol Ìle]]) zo bet diazezet e 1846 gant [[Hector Henderson]]. N'eas ket mat ar stal, gwerzhet e voe e 1854 ha prenet gant [[Norman Buchanan]], perc'henn strilherezh an [[Isle of Jura Single Malt]] en enez [[Diùra]].

E 1863 e voe prenet gant Bulloch Lade &amp; Co, eus [[Glasgow]], marc'hadourien wiski. War-dro 1880 e veze graet tremen 147,000 gallon wiski bep bloaz.

E 1920 e voe divodet Bulloch Lade ha savet ar c'h-''Caol Ila Distillery Company Ltd''. A-benn 1927 e oa dalc'het an darn vrasañ eus lodennoù ar gompagnunezh gant [[Distillers Company Limited]], hag e 1930 eo ar [[Scottish Malt Distillers Ltd]] a brenas an holl lodennoù. Serret e voe ar stal adalek 1941 betek 1945, abalamour ma oa berr an heiz gant al lambigerien e-pad ar brezel.

Perc'hennet eo hiziv gant [[Diageo]], ur gompagnunezh vras hag a zo perc'henn ivez war stalioù wiski eus ar re wellañ ([[Talisker]]), en enez zoken ([[Wiski Lagavulin|Lagavulin]]), ha war stalioù bier en Iwerzhon ([[Guinness]], [[Smithwicks]], [[Harp]]).

== An died ==
Caol Ila zo unan eus ar skañvañ wiskioù aozet en enezenn: sklaer eo al liv, skañv eo blaz an [[taouarc'h]], kreñvoc'hik hini ar bleuñv hag ar pebr. 

Caol Ila an hini a vez implijet ivez da aozañ ar meskajoù [[Johnnie Walker]] ha [[Black Bottle]].

== Liammoù ==
* [http://www.malts.com/en-us/Malts/summary/CaolIla.html Lec'hienn ofisiel Caol Ila]
* [https://web.archive.org/web/20100212100114/http://www.discovering-distilleries.com/caolila Titouriñ diwar-benn]
* [http://www.islaywhiskysociety.com/caol_ila Islay Whisky Society]

[[Rummad:wiski]]
[[Rummad:Wiski Ìle]]</text>
      <sha1>sfmjn744h0rr5gxbaar54up6f87iioq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Roll ar melestradurezhioù o deus embannet timbroù</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42868</id>
    <revision>
      <id>2151182</id>
      <parentid>2150809</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T18:59:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tanjee</username>
        <id>563</id>
      </contributor>
      <comment>/* Europa */</comment>
      <origin>2151182</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12122" sha1="rvnf3x4qsdx4seoov2qvhoskzqxldtf" xml:space="preserve">Setu roll ar melestradurezhioù o deus embannet [[Timbr|timbroù]].

== [[Afrika]] ==
&lt;div style=&quot;column-count:4;&quot;&gt;
*[[Timbroù Tiriad gall pobloù Afar hag Issa|Tiriad gall pobloù Afar hag Issa]]
*[[Timbroù Afrika ar C'hornaoueg C'hall|Afrika ar C'hornaoueg C'hall]]
*[[Timbroù Afrika bortugalek|Afrika bortugalek]]
*[[Timbroù Afrika ar Reter alaman|Afrika ar Reter alaman]]
*[[Timbroù Afrika ar Reter italian|Afrika ar Reter italian]]
*[[Timbroù Afrika ar Reter saoz|Afrika ar Reter saoz]]
*[[Timbroù La Agüera|La Agüera]]
*[[Timbroù Anjouan|Anjouan]]
*[[Timbroù Aod an Aour|Aod an Aour]]
*[[Timbroù Djibouti|Aod c'hall ar Somalianed]]
*[[Timbroù Ascension|Ascension]]
*[[Timbroù Basoutoland|Basoutoland]]
*[[Timbroù Bechuanaland|Bechuanaland]]
*[[Timbroù Biafra|Biafra]]
*[[Timbroù Diego-Suárez|Diego-Suárez]]
*[[Timbroù Djibouti|Djibouti]]
*[[Timbroù Egipt|Egipt]]
*[[Timbroù Egipt - Burevioù gall|Egipt - Burevioù gall]]
*[[Timbroù Elobey, Annobón ha Corrisco|Elobey, Annobón ha Corrisco]]
*[[Timbroù Enez ar Reünion|Enez ar Reünion]]
*[[Timbroù Enezeg an Azorez|Enezeg an Azorez]]
*[[Timbroù Eritrea|Eritrea]]
*[[Timbroù Fernando Poo|Fernando Poo]]
*[[Timbroù Fezzan Ghadames|Fezzan Ghadames]]
*[[Timbroù Gambia|Gambia]]
*[[Timbroù Ginea Frañs|Ginea Frañs]]
*[[Timbroù Griqualand|Griqualand]]
*[[Timbroù Ifni|Ifni]]
*[[Timbroù Inhambane|Inhambane]]
*[[Timbroù Itron Varia Madagaskar|Itron Varia Madagaskar]]
*[[Timbroù Joubaland|Joubaland]]
*[[Timbroù Kab ar Spi Mat|Kab ar Spi Mat]]
*[[Timbroù Su Kasaï|Su Kasaï]]
*[[Timbroù Katanga|Katanga]]
*[[Timbroù Kenya hag Ouganda|Kenya hag Ouganda]]
*[[Timbroù Kenya Ouganda Tanganyika|Kenya Ouganda Tanganyika]]
*[[Timbroù Kionga|Kionga]]
*[[Timbroù Kompagnunezh Vreizh-Veur evit Su-Afrika|Kompagnunezh Vreizh-Veur evit Su-Afrika]]
*[[Timbroù Kongo Frañs|Kongo Frañs]]
*[[Timbroù Kongo Grenn|Kongo Grenn]]
*[[Timbroù Kongo Velgia|Kongo Velgia]]
*[[Timbroù Kreizafrika saoz|Kreizafrika saoz]]
*[[Timbroù Lagos|Lagos]]
*[[Timbroù Lesotho|Lesotho]]
*[[Timbroù Lourenço Marques|Lourenço Marques]]
*[[Timbroù Maouritania|Maouritania]]
*[[Timbroù Maroko spagnol|Maroko spagnol]]
*[[Timbroù Mervent Afrika|Mervent Afrika]]
*[[Timbroù Mozambik|Mozambik]]
*[[Timbroù Postoù prevez Mozambik|Postoù prevez Mozambik]]
*[[Timbroù Namibia|Namibia]]
*[[Timbroù Natal|Natal]]
*[[Timbroù Niger|Niger]]
*[[Timbroù Nosy Be|Nosy Be]]
*[[Timbroù Nyasaland|Nyasaland]]
*[[Timbroù Obock|Obock]]
*[[Timbroù an Oubangi-Chari|Oubangi-Chari]]
*[[Timbroù Bro-Orañje|Bro-Orañje]]
*[[Timbroù Republik Nevez Suafrika|Republik Nevez Suafrika]]
*[[Timbroù Rodezia ha Nyasaland|Rodezia ha Nyasaland]]
*[[Timbroù Ruanda-Urundi|Ruanda-Urundi]]
*[[Timbroù Sahara ar C'hornôg|Sahara ar C'hornôg]]
*[[Timbroù Sechelez|Sechelez]]
*[[Timbroù Senegal-Uhel ha Niger|Senegal-Uhel ha Niger]]
*[[Timbroù Senegambia ha Niger|Senegambia ha Niger]]
*[[Timbroù Somalia|Somalia]]
*[[Timbroù Somalia italian|Somalia italian]]
*[[Timbroù Somaliland saoz|Somaliland saoz]]
*[[Timbroù Soudan c'hall|Soudan c'hall]]
*[[Timbroù Stellaland|Stellaland]]
*[[Timbroù Stadoù emren Suafrika|Stadoù emren Suafrika]]
*[[Timbroù Swaziland|Swaziland]]
*[[Timbroù Tanganyika|Tanganyika]]
*[[Timbroù Tchad|Tchad]]
*[[Timbroù Transvaal|Transvaal]]
*[[Timbroù Tripolitania|Tripolitania]]
*[[Timbroù Zambezia|Zambezia]]
*[[Timbroù Zanzibar - Burevioù gall|Zanzibar - Burevioù gall]]
*[[Timbroù Zanzibar|Zanzibar]]
*[[Timbroù Zoulouland|Zoulouland]]
&lt;/div&gt;

== [[Amerika]] ==
{|
|- valign=&quot;top&quot;
|
*[[Timbroù Antigua|Antigua]]
*[[Timbroù an Antilhez Bihanañ saoz|Antilhez Bihanañ saoz]]
*[[Timbroù Antilhez Danmark|Antilhez Danmark]]
*[[Timbroù an Antilhez Nederlandat|Antilhez Nederlandat]] 
*[[Timbroù Barbuda|Barbuda]]
*[[Timbroù Bermuda|Bermuda]]
*[[Timbroù Bolivia|Bolivia]]
|
*[[Timbroù Brunswick-Nevez|Brunswick-Nevez]]
*[[Timbroù Chile|Chile]]
*[[Timbroù Corrientes|Corrientes]]
*[[Timbroù Curaçao|Curaçao]]
*[[Timbroù an Douar-Nevez|Douar-Nevez]]
*[[Timbroù Greunland|Greunland]]
*[[Timbroù Guatemala|Guatemala]]
|
*[[Timbroù Gwadeloup|Gwadeloup]]
*[[Timbroù Gwiana c'hall|Gwiana c'hall]]
*[[Timbroù Gwiana saoz|Gwiana saoz]]
*[[Timbroù Honduras Breizh-Veur|Honduras Breizh Veur]]
*[[Timbroù Inini|Inini]]
*[[Timbroù Inizi Cayman|Inizi Cayman]]
|
*[[Timbroù Inizi Gwerc’h Breizh-Veur|Inizi Gwerc’h Breizh-Veur]]
*[[Timbroù Inizi Maloù|Inizi Maloù]] 
*[[Timbroù Martinik|Martinik]]
*[[Timbroù Montserrat|Montserrat]]
*[[Timbroù Perou|Perou]]
*[[Timbroù Enez ar Priñs-Edward|Enez ar Priñs-Edward]]
*[[Timbroù Saint Kitts ha Nevis|Saint Kitts ha Nevis]]
|
*[[Timbroù Sant-Pêr-ha-Mikelon|Sant-Pêr-ha-Mikelon]]
*[[Timbroù Santez-Lusia|Santez-Lusia]]
*[[Timbroù Skos Nevez|Skos Nevez]]
*[[Timbroù Stadoù-Unanet Kolombia|Stadoù-Unanet Kolombia]]
*[[Timbroù Surinam|Surinam]]
*[[Timbroù Tobago|Tobago]]
*[[Timbroù Inizi Turks ha Caicos|Inizi Turks ha Caicos]]
|}

== [[Antarktika]] hag all ==
{|
|- valign=&quot;top&quot;
|
*[[Timbroù Antarktika - Tiriad Breizh-Veur|Antarktika - Tiriad Breizh-Veur]]
|
*[[Timbroù Tiriad Zeland-Nevez|Tiriad Zeland-Nevez]]
|
*[[Timbroù Georgia ar Su|Georgia ar Su]]
|
*[[Timbroù Tristan da Cunha|Tristan da Cunha]]
|}

== [[Azia]] ==
{|
|- valign=&quot;top&quot;
|
*[[Timbroù Abc'hazia|Abc'hazia]]
*[[Timbroù Âlwâr|Âlwâr]]
*[[Timbroù Annam ha Tonkin|Annam ha Tonkin]]
*[[Timbroù Armenia|Armenia]]
*[[Timbroù Azerbaidjan|Azerbaidjan]]
*[[Timbroù Bahawalpour|Bahawalpour]]
*[[Timbroù Bangkok|Bangkok]]
*[[Timbroù Bamra|Bamra]]
*[[Timbroù Barwani|Barwani]]
*[[Timbroù Batoum|Batoum]]
*[[Timbroù Bhopal|Bhopal]]
|
*[[Timbroù Bhor|Bhor]]
*[[Timbroù Bijawar|Bijawar]]
*[[Timbroù Borneo an Norzh|Borneo an Norzh]]
*[[Timbroù Brunei|Brunei]]
*[[Timbroù Chamba|Chambâ]]
*[[Timbroù Datia|Datia]]
*[[Timbroù Dhâr|Dhâr]]
*[[Timbroù Faridkot|Faridkot]]
*[[Timbroù Formoza (Taiwan)|Formoza (Taiwan)]]
*[[Timbroù Gwalior|Gwalior]]
*[[Timbroù Ginea-Nevez ar C'hornaoueg|Ginea-Nevez ar C'hornaoueg]]
*[[Timbroù Holkar|Holkar]]
|
*[[Timbroù Hong Kong|Hong Kong]]
*[[Timbroù Hyderabad|Hyderabad]]
*[[Timbroù Indez-Sina c'hall|Indez-Sina c'hall]]
*[[Timbroù Jaipour|Jaipour]]
*[[Timbroù Jasdan|Jasdan]]
*[[Timbroù Jhalawar|Jhalawar]]
*[[Timbroù Jhind|Jhind]]
*[[Timbroù Kazac'hstan|Kazac'hstan]]
*[[Timbroù Kiav-Tchou|Kiav-Tchou]]
*[[Timbroù Kirgizstan|Kirgizstan]]
*[[Timbroù Kochin-Sina|Kochin-Sina]]
*[[Timbroù Labuan|Labuan]]
|
*[[Timbroù Las Bela|Las Bela]]
*[[Timbroù Inizi Maldivez|Inizi Maldivez]]
*[[Timbroù Manchukuo|Manchukuo]]
*[[Timbroù Morvi|Morvi]]
*[[Timbroù Nabha|Nabha]]
*[[Timbroù Nowanuggur|Nowanuggur]]
*[[Timbroù Orcha|Orcha]]
*[[Timbroù Pakistan|Pakistan]]
*[[Timbroù Patiala|Patiala]]
*[[Timbroù Perak|Perak]]
*[[Timbroù Pounch|Pounch]]
*[[Timbroù RSKS Treuzkaokazek|RSKS Treuzkaokazek]]
|
*[[Timbroù Sabah|Sabah]]
*[[Timbroù Sina – Burevioù alaman|Sina – Burevioù alaman]]
*[[Timbroù Sina - Burevioù gall|Sina - Burevioù gall]]
*[[Timbroù Sina – Burevioù rusian|Sina – Burevioù rusian]]
*[[Timbroù Sina - Burevioù saoz|Sina - Burevioù saoz]]
*[[Timbroù Soruth|Soruth]]
*[[Timbroù Tadjikistan|Tadjikistan]]
*[[Timbroù Tibet|Tibet]]
*[[Timbroù Timor ar Reter|Timor ar Reter]]
*[[Timbroù Travancore|Travancore]]
*[[Timbroù Turkmenistan|Turkmenistan]]
|}

== [[Europa (kevandir)|Europa]] ==
{|
|- valign=&quot;top&quot;
|
*[[Timbroù Alamagn - Impalaeriezh|Alamagn - Impalaeriezh]]
*[[Timbroù Alamagn - Republik Weimar|Alamagn - Republik Weimar]]
*[[Timbroù Alamagn - IIIde Reich|Alamagn - IIIde Reich]]
*[[Timbroù Alamagn – Melestradurezh Kevredidi an Eil Brezel-bed|Alamagn – Prantad 1945-1949]]
*[[Timbroù Alamagn ar Reter|Alamagn ar Reter]]
*[[Timbroù Allenstein|Allenstein]]
*[[Timbroù Arad|Arad]]
*[[Timbroù Fiume|(Inizi) Arbe ha Veglia]]
*[[Timbroù Aunus|Aunus]]
*[[Timbroù Baden|Baden]]
*[[Timbroù Barcelona|Barcelona]]
*[[Timbroù Bavaria|Bavaria]]
*[[Timbroù Belarus|Belarus]]
*[[Timbroù Bergedorf|Bergedorf]]
*[[Timbroù Berlin ar Reter|Berlin ar Reter]]
|
*[[Timbroù Bohemia ha Moravia|Bohemia ha Moravia]]
*[[Timbroù Brunswick|Brunswick]]
*[[Timbroù Danzig|Danzig]]
*[[Timbroù Gres - Burevioù gall|Dedeagh]]
*[[Timbroù Epira|Epira]]
*[[Timbroù Fiume|Fiume]]
*[[Timbroù Gres - Burevioù gall|Gres - Burevioù gall]]
*[[Timbroù Hannover|Hannover]]
*[[Timbroù Heligoland|Heligoland]]
*[[Timbroù Ikaria|Ikaria]]
*[[Timbroù Ingria|Ingria]]
*[[Timbroù an Inizi Åland|Inizi Åland]]
*[[Timbroù Inizi Mor Egea|Inizi Mor Egea]]
*[[Timbroù an Inizi Faero|Inizi Faero]]
*[[Timbroù Inizi Mor Ionian|Inizi Mor Ionian]]
|
*[[Timbroù Republik Sokial Italia|Republik Sokial Italia]]
*[[Timbroù Iwerzhon|Iwerzhon]]
*[[Timbroù Jerzenez|Jerzenez]]
*[[Timbroù Jibraltar|Jibraltar]]
*[[Timbroù Karelia|Karelia]]
*[[Timbroù Katalonia|Katalonia]]
*[[Timbroù Gres - Burevioù gall|Kavala]]
*[[Timbroù Kengevread Norzh Alamagn|Kengevread Norzh Alamagn]]
*[[Timbroù Keoded Dieub Lubeck|Keoded Dieub Lubeck]]
*[[Timbroù Kiprenez|Kiprenez]]
*[[Timbroù Kreta - Burevioù aostrian|Kreta - Burevioù aostrian]]
*[[Timbroù Kreta - Burevioù gall|Kreta - Burevioù gall]]
*[[Timbroù Kreta – Burevioù italian|Kreta - Burevioù italian]]
*[[Timbroù Kroatia|Kroatia]]
*[[Timbroù Lemnos|Lemnos]]
|
*[[Timbroù Liechtenstein|Liechtenstein]]
*[[Timbroù Lituania|Lituania]]
*[[Timbroù Bro-Ljubljana|Bro-Ljubljana]]
*[[Timbroù Makedonia|Makedonia]]
*[[Timbroù Manav|Manav]]
*[[Timbroù Marienwerder|Marienwerder]]
*[[Timbroù Mecklenbourg|Mecklenbourg]]
*[[Timbroù Mecklenbourg-Pomerania ar C'hornaoueg|Mecklenbourg-Pomerania ar C'hornaoueg]]
*[[Timbroù Lituania|Memel]]
*[[Timbroù Moldova|Moldova]]
*[[Timbroù Montenegro|Montenegro]]
*[[Timbroù Oldenburg|Oldenburg]]
*[[Timbroù Parma|Parma]]
*[[Timbroù Gres - Burevioù gall|Port Lagos]]
*[[Timbroù Portugal|Portugal]]
*[[Timbroù Prusia|Prusia]]
|
*[[Timbroù Roenland-Pfalz|Roenland-Pfalz]]
*[[Timbroù Romagna|Romagna]]
*[[Timbroù Roumelia ar Reter|Roumelia ar Reter]]
*[[Timbroù Saarland|Saarland]]
*[[Timbroù Saksonia|Saksonia]]
*[[Timbroù Enez Saseno|(Enez) Saseno]]
*[[Timbroù Slovenia|Slovenia]]
*[[Timbroù Stadoù ar Pab|Stadoù ar Pab]]
*[[Timbroù Tiriad Dieub Trieste|Tiriad Dieub Trieste]]
*[[Timbroù Thessalia|Thessalia]]
*[[Timbroù Thüringen|Thüringen]]
*[[Timbroù Thurn ha Taksis|Thurn ha Taksis]]
*[[Timbroù Udine|Udine]]
*[[Timbroù Gres - Burevioù gall|Vathy]]
*[[Timbroù Wenden|Wenden]]
*[[Timbroù Zadar|Zadar]]
|}

== [[Okeania]] ==
{|
|- valign=&quot;top&quot;
|
*[[Timbroù Aitutaki|Aitutaki]]
*[[Timbroù Gilbert hag Ellice|Gilbert hag Ellice]]
*[[Timbroù Inizi Fidji|Inizi Fidji]]
|
*[[Timbroù Enez ar Gouraleg Vras|Enez ar Gouraleg Vras]]
*[[Timbroù Guam|Guam]]
*[[Timbroù Hawaii|Hawaii]]
*[[Timbroù an Inizi Karolina|Inizi Karolina]]
|
*[[Timbroù Kiribati|Kiribati]]
*[[Timbroù Inizi Marshall|Inizi Marshall]]
*[[Timbroù Mikronezia|Mikronezia]]
*[[Timbroù Nauru|Nauru]]
|
*[[Timbroù Niue|Niue]]
*[[Timbroù Palau|Palau]]
*[[Timbroù Penrhyn|Penrhyn]]
*[[Timbroù Inizi Pitcairn|Inizi Pitcairn]]
|
*[[Timbroù Queensland|Queensland]]
*[[Timbroù Rarotonga|Rarotonga]]
*[[Timbroù Inizi Salomon|Inizi Salomon]]
*[[Timbroù Tahiti|Tahiti]]
|
*[[Timbroù Tasmania|Tasmania]]
*[[Timbroù Tiriadoù gall Okeania|Tiriadoù gall Okeania]]
*[[Timbroù Tuvalu|Tuvalu]]
*[[Timbroù Victoria|Victoria]]
|}

== [[Reter-Kreiz]] ==
{|
|- valign=&quot;top&quot;
|
*[[Timbroù Abou Dhabi|Abou Dhabi]]
*[[Timbroù Aden|Aden]]
*[[Timbroù Sandjak Alexandretta|Sandjak Alexandretta]]
|
*[[Timbroù Bro warezet Arabia ar Su|Bro warezet Arabia ar Su]]
*[[Timbroù Dubai|Dubai]]
*[[Timbroù Emirelezhioù Arab Unanet|Emirelezhioù Arab Unanet]]
|
*[[Timbroù Enez Rouad|Enez Rouad]]
*[[Timbroù Kastellórizo|Kastellórizo]]
*[[Timbroù Kilikia|Kilikia]]
|
*[[Timbroù Manama|Manama]]
*[[Timbroù Stadoù an Arsav-brezel|Stadoù an Arsav-brezel]]
*[[Timbroù Tiriad an Alawited|Tiriad an Alawited]]
|}

== Pennad kar ==
*[[Istor an timbroù]]

[[Rummad:Timbrouriezh]]
[[Rummad:Timbroù hervez ar vro| ]]</text>
      <sha1>rvnf3x4qsdx4seoov2qvhoskzqxldtf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ecce Homo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>48429</id>
    <revision>
      <id>2151185</id>
      <parentid>2130207</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T19:25:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ZeWXeilaQ&amp;Q</username>
        <id>82529</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>2151185</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3275" sha1="sukjy3x11hsoh9cqyjrqaqruq3o1fel" xml:space="preserve">[[Skeudenn:Antonello da Messina 004.jpg|thumb|[[Antonello da Messina]]: Ecce homo, um 1473]]
[[Skeudenn:Bosch Ecce homo.jpg|thumb|[[Hieronymus Bosch]]: Ecce homo, [[1476]] oder später]] 
[[File:Caravaggio (Michelangelo Merisi) - Ecce Homo - Google Art Project.jpg|thumb| [[Caravaggio]] ]]
[[Image:Quentin Massys-Ecce Homo-1520,Doge's Palace,Venice.jpg|thumb|''Ecce Homo'' gant [[Quentin Massys]], war-dro 1520, [[Palez an Dojed]], [[Venezia]]]]	 


'''Ecce Homo''' (''Setu an den'') a vije bet gerioù [[Pontius Pilatus]], prokulor pe gouarnour roman [[Judea]], hervez skrid latin ar [[Vulgat]], pa ginnigas [[Jezuz]] d'an engroez, gant e gurunenn spern. &lt;br /&gt;

Hervez an destenn orin, hini [[Aviel Yann]] e [[henc'hresianeg]], en devije laret Ἰδοὺ ὁ ἄνθρωπος (''Idou ho Anthrôpos'').

==Pennadoù kar==
*[[Pasion Jezuz]]


== En arz==
{{commonscat|Ecce homo}}

''Ecce Homo'' a vez graet eus an oberennoù ma weler Jezuz gant e gurunenn spern, goude ma ne vije ket gwelet Pilatus. 
* ''Ecce Homo'', gant [[Caravaggio]], miret er Palazzo Bianco e [[Genova]], [[Italia]], 
* ''Ecce Homo'', gant [[Caravaggio]], miret e Mirdi [[Columbus]], en 
[[Ohio]], SUA, 
* ''Ecce Homo'', gant [[Hieronymus Bosch]], e [[Frankfurt-sur-le-Main]],
* ''Ecce Homo'', gant [[Tiepolo]], er [[Musée des Beaux-Arts de Caen]]
* ''Ecce Homo'', gant [[Quentin Metsys]], e [[Mirdi ar Prado]],
* ''Ecce Homo'', gant [[Tizian]], e [[Mirdi ar Prado]],
* ''Ecce Homo'', gant [[Correggio]], e [[National Gallery]] [[Londrez]],
* ''Ecce Homo'', gant [[Tintoretto]], en [[Alte Pinakothek]] de [[München]],
* ''Ecce Homo'', gant [[Andrea Mantegna]] (1500), er [[Musée Jacquemart André]]
* ''Ecce Homo'', gant [[Honoré Daumier]], er Museum Folkwang, en [[Essen]],

&lt;gallery&gt;
Image:SchongauerEcceHomo.jpg|''Ecce Homo'', gant [[Martin Schongauer]], XVvet kantved
File:Ecce-homo Mantegna.jpg|[[Andrea Mantegna]], 1500 
File:Bosch Ecce Homo.jpg|Follower of Hieronymus Bosch, XVIvet kantved
File:Eccehomo.jpg|[[Correggio]], 16th century
File:Tintoretto - ecce homo masp.JPG|[[Tintoretto]], 1546
File:Tiziano Vecellio, called Titian - Ecce Homo - Google Art Project.jpg| [[Tizian]], 1548
Image:Eccehomo1.jpg|''Ecce Homo'', gant [[Antonio Ciseri]]
Image:Luis de Morales - Ecce Homo.jpg|''Ecce Homo'', gant [[Luis de Morales]]
File:Mateo Cerezo - Ecce Homo - Google Art Project.jpg|[[Mateo Cerezo]], 1650
File:Egell Schmerzensmann.jpg|Attributed to Paul Egell. [[Ivory]], c. 1720 
File:Jesus- Pilatus 1778.jpg|[[Johann Heinrich Tischbein|Tischbein an Henañ]], 1778
File:ChmielowskiAdam.1881.EcceHomo.jpg|[[Albert Chmielowski]], 1881
Image:Corinth Ecce homo.jpg|''Ecce Homo'', gant [[Lovis Corinth]], 1925.
&lt;/gallery&gt;
&lt;!--

--&gt;

== Lennegezh ==
* Anv ul levr, '''[[Ecce homo (Nietzsche)|emvuheziadur]]''' [[Friedrich Nietzsche]] 
* Anv ur '''[[Ecce homo (Serge Gainsbourg)|ganaouenn]]''' gant [[Serge Gainsbourg]] 

==Fent==
''&quot;Ecce homo, qui est faba&quot;'' (''setu an den a zo ur favenn'') a glever kanañ en abadennoù zo gant [[Mr Bean]] .

==E brezhoneg== 
Troiennoù e levrenn gentañ dastumad [[Jules Gros]]: 
*''Pa oan erru er gêr e oan 'vel un ''ecce homo''.''
*''Hennezh a zo memes tra evel un ''ecce homo''.''


[[Rummad:lavaroù latin]]
[[Rummad:Jezuz el livadurioù]]
[[Rummad:Vulgat]]</text>
      <sha1>sukjy3x11hsoh9cqyjrqaqruq3o1fel</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Porched:Alamagn</title>
    <ns>0</ns>
    <id>65146</id>
    <revision>
      <id>2151171</id>
      <parentid>2151049</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T14:50:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Llydawr</username>
        <id>145</id>
      </contributor>
      <comment>/* Pennadoù nevez */</comment>
      <origin>2151171</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7648" sha1="f8qmmwucfnte1kkkpp6jssto6ws4dcf" xml:space="preserve">__NOTOC__
&lt;div style=&quot;width:100%;border:1px solid #decbb4; text-align:center; background-color:#f4f4f4; vertical-align: middle;&quot;&gt;
{| width=&quot;100%&quot;
|-bgcolor=&quot;#eeb&quot;
| width=&quot;20%&quot; align=&quot;center&quot; | [[Restr:Flag of Germany.svg|220px|Banniel Alamagn]]
| width=&quot;60%&quot; align=&quot;center&quot; | [[Restr:Bildleiste Deutschland.02.jpg|1000px]]
| width=&quot;20%&quot; align=&quot;center&quot; | [[Restr:Coat of arms of Germany.svg|110px|Skoed Alamagn]]
|-
|}
{| width=&quot;100%&quot;
|- valign=&quot;middle&quot;
| align=&quot;center&quot; | &lt;span style=&quot;font-size:2.5em;&quot;&gt;'''P O R C H E D'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size:3.1em; color:#d00;&quot;&gt;&lt;big&gt;'''A L A M A G N'''&lt;/big&gt;&lt;/span&gt;&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size:2.1em; color:#ffce00;&quot;&gt;&lt;big&gt;'''D E U T S C H L A N D'''&lt;/big&gt;&lt;/span&gt;&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size:1.5em;&quot;&gt;Pennadoù diwar-benn Alamagn en holloueziadur brezhonek Wikipedia&lt;/span&gt;&lt;br&gt;&lt;br&gt;&lt;hr&gt;&lt;br&gt;'''[[Alamagn]]''' ('''Deutschland''' en [[alamaneg]]) zo ur republik kevredel e kreiz Europa etre [[Suis]], [[Aostria]], [[Tchekia]], [[Polonia]], [[Danmark]], an [[Izelvroioù]], [[Belgia]] ha [[Bro-C’hall]].&lt;br&gt;Ezel eus [[Unaniezh Europa]] eo abaoe [[1952]] ([[Kumuniezh ar Glaou hag an Dir]] en amzer-se).
| [[Restr:LocationGermany.png|250px|Alamagn en Europa hag er bed]]&lt;br&gt;[[Restr:Germany map.gif|250px|Kartenn Alamagn]]
|-
|}
&lt;/div&gt;
{| width=&quot;100%&quot; align=&quot;center&quot; border=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border: 1px solid #CCCC99; background-color: #F1F1DE&quot;
|-
| style=&quot;border-top: 4px solid #f1f1de;&quot; colspan=&quot;3&quot; align=&quot;center&quot; bgcolor=#eeb valign=&quot;top&quot;| &lt;span style=&quot;font-size:2.5em;&gt;Ar pennadoù&lt;/span&gt;
|-
| style=&quot;border-left: 4px solid #F1F1DE; border-right: 4px solid #F1F1DE;&quot; valign=&quot;top&quot; width=&quot;33%&quot; |

== [[Istor Alamagn]] ==
[[Skeudenn:Brandenburger Tor nachts.jpg|80px|Dor Brandenburg e Berlin]]
* [[Feur-emglev Rastatt]]
* [[Franked]]
* [[Germania]]
* [[Habsbourged]]
* [[Impalaeriezh alaman]]
* [[Impalaeriezh Santel Roman]]
* [[Impalaeriezh trevadennel Alamagn]]
* [[Moger Berlin]]
* [[Nationale Volksarmee]]
* [[Prusia]]
* [[Republik Demokratel Alamagn]]
* [[Republik Weimar]]
* [[Saksoned]]
* [[Trede Reich]]

== [[Douaroniezh Alamagn]] ==
&lt;div style=&quot;text-align:center;&quot;&gt;[[Restr:Deutschland topo.png|250px|Douaroniezh Alamagn]]&lt;/div&gt;
===''Länder'' / [[Stadoù Alamagn|Stadoù kevredet Alamagn]]===
* [[Baden-Württemberg]] 
* [[Bavaria]] (Bayern)
* [[Berlin]] 
* [[Brandenburg]] 
* [[Bremen]] 
* [[Hamburg]]
* [[Hessen]] 
* [[Mecklenburg-Pomerania ar C'hornaoueg]] (Mecklenburg-Vorpommern)
* [[Nordrhein-Westfalen]]
* [[Rheinland-Pfalz]]
* [[Saarland]]
* [[Saks]]
* [[Saks-Anhalt]]
* [[Saks-Izel]]
* [[Schleswig-Holstein]]
* [[Thüringen]]
===Stêrioù===
* [[Danav]]
* [[Elbe]]
* [[Ems]]
* [[Inn]]
* [[Main]]
* [[Oder]]
* [[Roen]]
* [[Saar]]
* [[Spree]]
* [[Weser]]
===Inizi===
* [[Inizi Friz an Hanternoz]]
* [[Inizi Friz ar Reter]]
* [[Fehmarn]] 
* [[Helgoland]] 
* [[Rügen]]
* [[Sylt]]
===Menezioù===
* [[Alpoù]]
* [[Eifel]]
* [[Erzgebirge]]
* [[Harz (menezioù)|Harz]]
* [[Hunsrück]]
* [[Rhön]]
* [[Schwarzwald]]
* [[Taunus]]
| style=&quot;border-left: 4px solid #F1F1DE; border-right: 4px solid #F1F1DE;&quot; valign=&quot;top&quot; width=&quot;33%&quot; |

== [[Politikerezh Alamagn|Aozadur politikel]] ==
[[Skeudenn:Bundestag.jpg|100px|Ar Bundestag, Parlamant Alamagn]]
* [[Bundestag]]
* [[Bundesrat]]
* [[Broadelouriezh alamanek]]

== [[:Rummad:Strolladoù politikel Alamagn|Strolladoù politikel]]==
* [[Bündnis 90/Die Grünen]]
* [[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]]
* [[Christlich-Soziale Union in Bayern|CSU]]
* [[Die Friesen]]
* [[Die Linke]]
* [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]]
* [[Strollad Bavaria]]
* [[Alternative für Deutschland]]

== Yezhoù ==
*[[Alamaneg]]
*[[Yezhoù alamanek ar c'hreiz]]
*[[Yezhoù alamanek izel]]
*[[Yezhoù alemanek]]
*[[Yezhoù aostriek-bavarek]]
*[[Daneg]]
*[[Yezhoù frizek|Frizeg]]
*[[Sorabeg]]
*[[Romeg|Sinteg]]
=== Kêrioù-penn ar stadoù kevredet===
[[Skeudenn:Dresden-nightpanorama-dri.jpg|220px|Ur sell war Dresden]]
* [[Dresden]]
* [[Düsseldorf]] 
* [[Erfurt]]
* [[Hannover]]
* [[Kiel (Alamagn)|Kiel]]
* [[Magdeburg]]
* [[Mainz]]
* [[München]] 
* [[Potsdam]]
* [[Saarbrücken]]
* [[Schwerin]]
* [[Stuttgart]]
* [[Wiesbaden]]
===Kêrioù all===
* [[Aachen]]
* [[Augsburg]]
* [[Baden-Baden]] 
* [[Bayreuth]]
* [[Bochum]]
* [[Bonn (Alamagn)|Bonn]]
* [[Darmstadt]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Eisleben]]
* [[Erlangen]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt am Main]]
* [[Frankfurt an der Oder]]
* [[Göttingen]]
* [[Hameln]]
* [[Heidelberg]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Koblenz]]
* [[Kolun]] ([[Köln]]) 
* [[Konstanz]]
* [[Landshut]]
* [[Leipzig]]
* [[Lübeck]]
* [[Mainz]]
* [[Mannheim]]
* [[Marburg]]
* [[Rastatt]]
* [[Rostock]]
* [[Regensburg]]
* [[Trier]]
* [[Tübingen]]
* [[Ulm]]
| style=&quot;border-left: 4px solid #F1F1DE; border-right: 4px solid #F1F1DE;&quot; valign=&quot;top&quot; width=&quot;33%&quot; |

== [[Sevenadur Alamagn]] ==
*[[Arz a-vremañ Alamagn|Arz a-vremañ]]
* [[Die Brücke]]
* [[Der Blaue Reiter]]
* [[Deutsche Sagen]]
* [[Lennegezh Alamagn]]
* [[Rattenfänger von Hameln]]
* [[Sonerezh Alamagn]]

== Tud ==
[[Skeudenn:Goethe.jpg|70px|Johannes Wolfgang von Goethe]]
;Skrivagnerien
* [[Heinrich Böll]]
* [[Jörg Bong]]
* [[Bertolt Brecht]]
* [[Adelbert von Chamisso]]
* [[Goethe|Johannes Wolfgang Goethe]]
* [[Günter Grass]]
* [[Jacob ha Wilhelm Grimm]]
* [[Hermann Hesse]]
* [[Herta Müller]]
;Livourien, sonaozourien hag arzourien all
* [[Johann Christian Ludwig Abeille]]
* [[Franz Abt]]
* [[Johann Sebastian Bach]]
* [[Ludwig van Beethoven]]
* [[Joseph Beuys]]
* [[Albrecht Dürer]]
* [[George Grosz]]
* [[Fanny Mendelssohn]]
* [[Meister E. S.]]
* [[Karl Friedrich Schinkel]]
* [[Franz von Stuck]]
* [[Wolf Vostell]]
* [[Richard Wagner]]
;Skiantourien
* [[Heinrich Barth]]
* [[Hans Hermann Carl Ludwig von Berlepsch]]
* [[Hans Geiger (fizikour)|Hans Geiger]]
* [[Johann Friedrich Gmelin]]
* [[Robert Koch]]
* [[Georg Ohm]]
* [[Hermann von Fehling]]
* [[Otto Heinrich Warburg]]
[[Skeudenn:Angela Merkel (2008) (cropped).jpg|70px|Angela Merkel]]
;Politikourien
* [[Konrad Adenauer]]
* [[Willy Brandt]]
* [[Adolf Hitler]]
* [[Erich Honecker]]
* [[Angela Merkel]]
* [[Olaf Scholz]]
* [[Gerhard Schröder]]
;Tud all
* [[Manfred von Richthofen]]

==A bep seurt ==
[[Skeudenn:Currywurst_&amp;_Pommes_frites.jpg|70px]]
* [[Banniel Alamagn]]
* [[Bretzel]]
* [[Currywurst]]
* [[Deutsches Kreuz]]
* [[Die Welt]]
* [[Deutschlandlied]]
* [[Focke-Wulf Fw 200 Condor]]
* [[Lied]]
* [[Loreley]]
* [[Oktoberfest]]
* [[Trabant]]
|-
| colspan=&quot;3&quot; align=&quot;center&quot; |
== Rummadoù ==
[[:Rummad:Arzourien Alamagn|Arzourien Alamagn]] | [[:Rummad:Broioù kozh Alamagn|Broioù kozh Alamagn]] | [[:Rummad:Douaroniezh Alamagn|Douaroniezh Alamagn]] | [[:Rummad:Istor Alamagn|Istor Alamagn]] | [[:Rummad:Kestell Alamagn|Kestell Alamagn]] | [[:Rummad:Mirdioù Alamagn|Mirdioù Alamagn]] | [[:Rummad:Timbroù en Alamagn|Timbroù en Alamagn]] | [[:Rummad:Yezhoù Alamagn|Yezhoù Alamagn]]
|-
| colspan=&quot;3&quot; align=&quot;center&quot; |
== Pennadoù nevez ==
[[Timbroù Alamagn - Republik Weimar]], [[4,73 × 33 mm]], [[Timbroù Alamagn - IIIde Reich]], [[9 × 25 mm Mauser]], [[Dreyse M1907]], [[Mannlicher M1893]], [[Reichsrevolver M1879]], [[10,6 × 25 mm R]], [[Hugo Borchardt]], [[Reichsrevolver M1879]], [[10,6 × 25 mm R]], [[Hugo Borchardt]]  
|}

{{Porchedoù roll}}

==Evezhiadennoù==
# Mar krouit ur pennad pe mard adsavit ur pennad penn-da-benn, enskrivit anezhañ war roll ar &quot;pennadoù nevez&quot;. Tennit anezhañ kuit eus roll ar pennadoù koshoc'h.
# Soñjet eo bet ar porched-mañ evel un nor evit mont war-du ar pennadoù a denn da Alamagn ha d'he sevenadur. Ret eo glasaat al liammoù ruz muiañ ma c'haller.

[[Rummad:Alamagn|*]]
[[Rummad:Porchedoù|Alamagn]]</text>
      <sha1>f8qmmwucfnte1kkkpp6jssto6ws4dcf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151187</id>
      <parentid>2151171</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T19:26:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <comment>/* Pennadoù nevez */</comment>
      <origin>2151187</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7663" sha1="9kmegd5dy1nqakawa3veofzum0hmity" xml:space="preserve">__NOTOC__
&lt;div style=&quot;width:100%;border:1px solid #decbb4; text-align:center; background-color:#f4f4f4; vertical-align: middle;&quot;&gt;
{| width=&quot;100%&quot;
|-bgcolor=&quot;#eeb&quot;
| width=&quot;20%&quot; align=&quot;center&quot; | [[Restr:Flag of Germany.svg|220px|Banniel Alamagn]]
| width=&quot;60%&quot; align=&quot;center&quot; | [[Restr:Bildleiste Deutschland.02.jpg|1000px]]
| width=&quot;20%&quot; align=&quot;center&quot; | [[Restr:Coat of arms of Germany.svg|110px|Skoed Alamagn]]
|-
|}
{| width=&quot;100%&quot;
|- valign=&quot;middle&quot;
| align=&quot;center&quot; | &lt;span style=&quot;font-size:2.5em;&quot;&gt;'''P O R C H E D'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size:3.1em; color:#d00;&quot;&gt;&lt;big&gt;'''A L A M A G N'''&lt;/big&gt;&lt;/span&gt;&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size:2.1em; color:#ffce00;&quot;&gt;&lt;big&gt;'''D E U T S C H L A N D'''&lt;/big&gt;&lt;/span&gt;&lt;br&gt;&lt;span style=&quot;font-size:1.5em;&quot;&gt;Pennadoù diwar-benn Alamagn en holloueziadur brezhonek Wikipedia&lt;/span&gt;&lt;br&gt;&lt;br&gt;&lt;hr&gt;&lt;br&gt;'''[[Alamagn]]''' ('''Deutschland''' en [[alamaneg]]) zo ur republik kevredel e kreiz Europa etre [[Suis]], [[Aostria]], [[Tchekia]], [[Polonia]], [[Danmark]], an [[Izelvroioù]], [[Belgia]] ha [[Bro-C’hall]].&lt;br&gt;Ezel eus [[Unaniezh Europa]] eo abaoe [[1952]] ([[Kumuniezh ar Glaou hag an Dir]] en amzer-se).
| [[Restr:LocationGermany.png|250px|Alamagn en Europa hag er bed]]&lt;br&gt;[[Restr:Germany map.gif|250px|Kartenn Alamagn]]
|-
|}
&lt;/div&gt;
{| width=&quot;100%&quot; align=&quot;center&quot; border=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;border: 1px solid #CCCC99; background-color: #F1F1DE&quot;
|-
| style=&quot;border-top: 4px solid #f1f1de;&quot; colspan=&quot;3&quot; align=&quot;center&quot; bgcolor=#eeb valign=&quot;top&quot;| &lt;span style=&quot;font-size:2.5em;&gt;Ar pennadoù&lt;/span&gt;
|-
| style=&quot;border-left: 4px solid #F1F1DE; border-right: 4px solid #F1F1DE;&quot; valign=&quot;top&quot; width=&quot;33%&quot; |

== [[Istor Alamagn]] ==
[[Skeudenn:Brandenburger Tor nachts.jpg|80px|Dor Brandenburg e Berlin]]
* [[Feur-emglev Rastatt]]
* [[Franked]]
* [[Germania]]
* [[Habsbourged]]
* [[Impalaeriezh alaman]]
* [[Impalaeriezh Santel Roman]]
* [[Impalaeriezh trevadennel Alamagn]]
* [[Moger Berlin]]
* [[Nationale Volksarmee]]
* [[Prusia]]
* [[Republik Demokratel Alamagn]]
* [[Republik Weimar]]
* [[Saksoned]]
* [[Trede Reich]]

== [[Douaroniezh Alamagn]] ==
&lt;div style=&quot;text-align:center;&quot;&gt;[[Restr:Deutschland topo.png|250px|Douaroniezh Alamagn]]&lt;/div&gt;
===''Länder'' / [[Stadoù Alamagn|Stadoù kevredet Alamagn]]===
* [[Baden-Württemberg]] 
* [[Bavaria]] (Bayern)
* [[Berlin]] 
* [[Brandenburg]] 
* [[Bremen]] 
* [[Hamburg]]
* [[Hessen]] 
* [[Mecklenburg-Pomerania ar C'hornaoueg]] (Mecklenburg-Vorpommern)
* [[Nordrhein-Westfalen]]
* [[Rheinland-Pfalz]]
* [[Saarland]]
* [[Saks]]
* [[Saks-Anhalt]]
* [[Saks-Izel]]
* [[Schleswig-Holstein]]
* [[Thüringen]]
===Stêrioù===
* [[Danav]]
* [[Elbe]]
* [[Ems]]
* [[Inn]]
* [[Main]]
* [[Oder]]
* [[Roen]]
* [[Saar]]
* [[Spree]]
* [[Weser]]
===Inizi===
* [[Inizi Friz an Hanternoz]]
* [[Inizi Friz ar Reter]]
* [[Fehmarn]] 
* [[Helgoland]] 
* [[Rügen]]
* [[Sylt]]
===Menezioù===
* [[Alpoù]]
* [[Eifel]]
* [[Erzgebirge]]
* [[Harz (menezioù)|Harz]]
* [[Hunsrück]]
* [[Rhön]]
* [[Schwarzwald]]
* [[Taunus]]
| style=&quot;border-left: 4px solid #F1F1DE; border-right: 4px solid #F1F1DE;&quot; valign=&quot;top&quot; width=&quot;33%&quot; |

== [[Politikerezh Alamagn|Aozadur politikel]] ==
[[Skeudenn:Bundestag.jpg|100px|Ar Bundestag, Parlamant Alamagn]]
* [[Bundestag]]
* [[Bundesrat]]
* [[Broadelouriezh alamanek]]

== [[:Rummad:Strolladoù politikel Alamagn|Strolladoù politikel]]==
* [[Bündnis 90/Die Grünen]]
* [[Christlich Demokratische Union Deutschlands|CDU]]
* [[Christlich-Soziale Union in Bayern|CSU]]
* [[Die Friesen]]
* [[Die Linke]]
* [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]]
* [[Strollad Bavaria]]
* [[Alternative für Deutschland]]

== Yezhoù ==
*[[Alamaneg]]
*[[Yezhoù alamanek ar c'hreiz]]
*[[Yezhoù alamanek izel]]
*[[Yezhoù alemanek]]
*[[Yezhoù aostriek-bavarek]]
*[[Daneg]]
*[[Yezhoù frizek|Frizeg]]
*[[Sorabeg]]
*[[Romeg|Sinteg]]
=== Kêrioù-penn ar stadoù kevredet===
[[Skeudenn:Dresden-nightpanorama-dri.jpg|220px|Ur sell war Dresden]]
* [[Dresden]]
* [[Düsseldorf]] 
* [[Erfurt]]
* [[Hannover]]
* [[Kiel (Alamagn)|Kiel]]
* [[Magdeburg]]
* [[Mainz]]
* [[München]] 
* [[Potsdam]]
* [[Saarbrücken]]
* [[Schwerin]]
* [[Stuttgart]]
* [[Wiesbaden]]
===Kêrioù all===
* [[Aachen]]
* [[Augsburg]]
* [[Baden-Baden]] 
* [[Bayreuth]]
* [[Bochum]]
* [[Bonn (Alamagn)|Bonn]]
* [[Darmstadt]]
* [[Dortmund]]
* [[Düsseldorf]]
* [[Eisleben]]
* [[Erlangen]]
* [[Essen]]
* [[Frankfurt am Main]]
* [[Frankfurt an der Oder]]
* [[Göttingen]]
* [[Hameln]]
* [[Heidelberg]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Koblenz]]
* [[Kolun]] ([[Köln]]) 
* [[Konstanz]]
* [[Landshut]]
* [[Leipzig]]
* [[Lübeck]]
* [[Mainz]]
* [[Mannheim]]
* [[Marburg]]
* [[Rastatt]]
* [[Rostock]]
* [[Regensburg]]
* [[Trier]]
* [[Tübingen]]
* [[Ulm]]
| style=&quot;border-left: 4px solid #F1F1DE; border-right: 4px solid #F1F1DE;&quot; valign=&quot;top&quot; width=&quot;33%&quot; |

== [[Sevenadur Alamagn]] ==
*[[Arz a-vremañ Alamagn|Arz a-vremañ]]
* [[Die Brücke]]
* [[Der Blaue Reiter]]
* [[Deutsche Sagen]]
* [[Lennegezh Alamagn]]
* [[Rattenfänger von Hameln]]
* [[Sonerezh Alamagn]]

== Tud ==
[[Skeudenn:Goethe.jpg|70px|Johannes Wolfgang von Goethe]]
;Skrivagnerien
* [[Heinrich Böll]]
* [[Jörg Bong]]
* [[Bertolt Brecht]]
* [[Adelbert von Chamisso]]
* [[Goethe|Johannes Wolfgang Goethe]]
* [[Günter Grass]]
* [[Jacob ha Wilhelm Grimm]]
* [[Hermann Hesse]]
* [[Herta Müller]]
;Livourien, sonaozourien hag arzourien all
* [[Johann Christian Ludwig Abeille]]
* [[Franz Abt]]
* [[Johann Sebastian Bach]]
* [[Ludwig van Beethoven]]
* [[Joseph Beuys]]
* [[Albrecht Dürer]]
* [[George Grosz]]
* [[Fanny Mendelssohn]]
* [[Meister E. S.]]
* [[Karl Friedrich Schinkel]]
* [[Franz von Stuck]]
* [[Wolf Vostell]]
* [[Richard Wagner]]
;Skiantourien
* [[Heinrich Barth]]
* [[Hans Hermann Carl Ludwig von Berlepsch]]
* [[Hans Geiger (fizikour)|Hans Geiger]]
* [[Johann Friedrich Gmelin]]
* [[Robert Koch]]
* [[Georg Ohm]]
* [[Hermann von Fehling]]
* [[Otto Heinrich Warburg]]
[[Skeudenn:Angela Merkel (2008) (cropped).jpg|70px|Angela Merkel]]
;Politikourien
* [[Konrad Adenauer]]
* [[Willy Brandt]]
* [[Adolf Hitler]]
* [[Erich Honecker]]
* [[Angela Merkel]]
* [[Olaf Scholz]]
* [[Gerhard Schröder]]
;Tud all
* [[Manfred von Richthofen]]

==A bep seurt ==
[[Skeudenn:Currywurst_&amp;_Pommes_frites.jpg|70px]]
* [[Banniel Alamagn]]
* [[Bretzel]]
* [[Currywurst]]
* [[Deutsches Kreuz]]
* [[Die Welt]]
* [[Deutschlandlied]]
* [[Focke-Wulf Fw 200 Condor]]
* [[Lied]]
* [[Loreley]]
* [[Oktoberfest]]
* [[Trabant]]
|-
| colspan=&quot;3&quot; align=&quot;center&quot; |
== Rummadoù ==
[[:Rummad:Arzourien Alamagn|Arzourien Alamagn]] | [[:Rummad:Broioù kozh Alamagn|Broioù kozh Alamagn]] | [[:Rummad:Douaroniezh Alamagn|Douaroniezh Alamagn]] | [[:Rummad:Istor Alamagn|Istor Alamagn]] | [[:Rummad:Kestell Alamagn|Kestell Alamagn]] | [[:Rummad:Mirdioù Alamagn|Mirdioù Alamagn]] | [[:Rummad:Timbroù en Alamagn|Timbroù en Alamagn]] | [[:Rummad:Yezhoù Alamagn|Yezhoù Alamagn]]
|-
| colspan=&quot;3&quot; align=&quot;center&quot; |
== Pennadoù nevez ==
[[Timbroù Alamagn - Republik Weimar]], [[4,73 × 33 mm]], [[Timbroù Alamagn - IIIde Reich]], [[9 × 25 mm Mauser]], [[Dreyse M1907]], [[Mannlicher M1893]], [[Reichsrevolver M1879]], [[10,6 × 25 mm R]], [[Hugo Borchardt]], [[Reichsrevolver M1879]], [[10,6 × 25 mm R]], [[Hugo Borchardt]], [[Mauser 18]]  
|}

{{Porchedoù roll}}

==Evezhiadennoù==
# Mar krouit ur pennad pe mard adsavit ur pennad penn-da-benn, enskrivit anezhañ war roll ar &quot;pennadoù nevez&quot;. Tennit anezhañ kuit eus roll ar pennadoù koshoc'h.
# Soñjet eo bet ar porched-mañ evel un nor evit mont war-du ar pennadoù a denn da Alamagn ha d'he sevenadur. Ret eo glasaat al liammoù ruz muiañ ma c'haller.

[[Rummad:Alamagn|*]]
[[Rummad:Porchedoù|Alamagn]]</text>
      <sha1>9kmegd5dy1nqakawa3veofzum0hmity</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Klaus Rifbjerg</title>
    <ns>0</ns>
    <id>79412</id>
    <revision>
      <id>2151193</id>
      <parentid>2018864</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T20:36:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arko</username>
        <id>540</id>
      </contributor>
      <comment>marv</comment>
      <origin>2151193</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2862" sha1="gkxlmld6bzewkzoqd4jucekdoj2gw6v" xml:space="preserve">{{Infobox Skrivagner
 | anv              =  Klaus Rifbjerg
 | skeudenn         =  Klaus_Rifbjerg_BogForum_Forum_Copenhagen.JPG
 | ment             = 
 | alc'hwez         = Klaus Rifbjerg o sinañ e levr ''Rod'' e  ''BogForum'' 2008 e Kopenhagen
 | anv mat          = 
 | anv pluenn       = 
 | obererezh        = romantoù, pennadoù kelaouiñ, burutellañ
 | deiziad ganet    =  [[15 a viz Kerzu]] [[1931]]
 | lec'h ganet      = e [[Kopenhagen]]
 | deiziad marv     = 
 | lec'h marv       = 
 | yezh             = [[daneg]]
 | luskad           = 
 | rumm             = 
 | enorioù          =  *Priz an Norzh (Akademiezh Sveden) 1999 
*[[Priz lennegezh Kuzul an Norzh]] 1970 
*Priz meur Akademiezh Danmark

 | oberennoù pennañ = 
 | traoù ouzhpenn   = 
 | sinadur          = 
 | ment sinadur     = 
 | lec'hienn        = 
}}

'''Klaus Rifbjerg''' ([[15 a viz Kerzu]] [[1931]] e [[Kopenhagen]] - 4 a viz Ebrel [[2015]]) a zo ur skrivagner [[Danmark|danat]]. Ouzhpenn 170 levr (romantoù, arnodadennoù) a zo bet skrivet gantañ&lt;ref&gt;Afterbeat. En samtale med Klaus Rifbjerg, Henrik Juul Jensen, 1996, ISBN 87-16-14257-8&lt;/ref&gt;.

== E vuhez ==
Ganet e voe Rifbjerg e [[Kopenhagen]] met kas a reas e vugaleaj en enezenn [[Amager]] e [[Øresund]], war aodoù reter [[Sjælland]]. E dud a oa kelennerien. Saozneg ha lennegezh a studias e skol-veur Kopenhagen, ha goude-se e skol-veur Princeton e-pad bloaz.

E [[1958]] e voe brudet gant e romant ''Den kroniske Uskyld''. Lakaet e voe da film e [[1985]], sevenet gant Edward Fleming. Abaoe en deus skrivet ouzhpenn 100 romant, hag ivez dastumadegoù danevelloù, pezhioù-c'hoari, senariooù filmoù, deizlevrioù ha levrioù evit ar vugale.

Kazetenenr ha buruteller eo bet Rifbjerg ivez. Asambles gant [[Villy Sørensen]] e voe e penn ar gelaouenn lennegel ''[[Vindrosen (magazin)|Vindrosen]]'', hag etre [[1984]] ha [[1991]] e voe rener lennegel [[Gyldendal (Danmark)|Gyldendal]].

== Oberennoù (un dibab)==
* ''Under vejr med mig selv'' (1956)
* ''Efterkrig'' (1957)
* ''Den kroniske uskyld'' (1958)
* ''Konfrontation'' (1960)
* ''Operaelskeren'' (1966)
* ''Lonni og Karl'' (1968)
* ''Anna (jeg) Anna'' (1969)
* ''Lena Jørgensen Klintevej 4 2650 Hvidovre'' (1971)
* ''Tak for turen'' (1975)
* ''De hellige aber'' (1981)
* ''Falsk forår'' (1984)
* ''Krigen'' (1991)
* ''Nansen og Johansen'' (2002)

==Notenn==
&lt;references/&gt;

==Liammoù diavaez==
*[https://web.archive.org/web/20071212174449/http://bibliografi.dk/content.php?page=author&amp;value=12514 Klaus Rifbjerg e lec'hienn Bibliografi ]
*[http://www.litteraturpriser.dk/aut/rk.htm#RKlausRifbjerg E vuhez e lec'hienn Litteraturpriser]

{{Priz Lennegezh Kuzul an Norzh}}

{{DEFAULTSORT:Rifbjerg, Klaus}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1931]]
[[Rummad:Skrivagnerien Danmark]]
[[Rummad:Skrivagnerien danek]]
[[Rummad:Meneger ar skrivagnerien]]
[[Rummad:Marvioù 2015]]</text>
      <sha1>gkxlmld6bzewkzoqd4jucekdoj2gw6v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Romain Thomas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>82962</id>
    <revision>
      <id>2151204</id>
      <parentid>2141997</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T06:01:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caramelia14</username>
        <id>84478</id>
      </contributor>
      <origin>2151204</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1148" sha1="5pab9fitzhgzl2h66ptu2sht1px3dzt" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Romain Thomas''' a zo ur c'hoarier [[mell-droad]] breizhat ganet d'an 12 a viz Even 1988 e [[Landerne]]. C'hoari a ra evel difenner e [[SM Caen]] ha dibabet eo bet pemp gwech gant [[Bretagne Football Association|skipailh Breizh]] abaoe 2008.


==Kluboù==

* 2007-2008. {{Stad Brest 29}}
* 2008-2009. [[Pacy Vallée-d'Eure Football|Pacy VEF]]
* 2009-2010. {{Stad Brest 29}}
* 2010-2013. [[US Jeanne d'Arc Carquefou Football|USJA Kerc'hfaou]]
* 2013-2022. {{SCO Angers}}
* 2022-2025. {{SM Caen}}
* Ad 2025. {{Valenciennes FC}}

==Skipailh Breizh==

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!Bloavezh
!Eneber
!Mun
|-
|align=&quot;center&quot;|2008|| [[Skeudenn:Flag of the Republic of the Congo.svg|20px]] [[Republik Kongo]]||align=&quot;center&quot;|45
|-
|align=&quot;center&quot;|2010|| [[Skeudenn:Flag of Corsica.svg|20px]] [[Korsika]] ||align=&quot;center&quot;|90
|-
|align=&quot;center&quot;|2010|| {{Togo}}||align=&quot;center&quot;|90
|-
|align=&quot;center&quot;|2011|| [[Skeudenn:Flag of Equatorial Guinea.svg|20px]] [[Ginea ar C'heheder]]||align=&quot;center&quot;|
|-
|align=&quot;center&quot;|2013|| {{Mali}}||align=&quot;center&quot;|45
|}


{{DEFAULTSORT:Thomas, Romain}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1988]]
[[Rummad:Melldroaderien Breizh]]</text>
      <sha1>5pab9fitzhgzl2h66ptu2sht1px3dzt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151205</id>
      <parentid>2151204</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T06:02:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Caramelia14</username>
        <id>84478</id>
      </contributor>
      <origin>2151205</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1180" sha1="82hoy2mraedh0j333ryabe1qge427bx" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Romain Thomas''' a zo ur c'hoarier [[mell-droad]] breizhat ganet d'an 12 a viz Even 1988 e [[Landerne]]. C'hoari a ra evel difenner e [[Valenciennes Football Club|Valenciennes FC]] ha dibabet eo bet pemp gwech gant [[Bretagne Football Association|skipailh Breizh]] abaoe 2008.

==Kluboù==

* 2007-2008. {{Stad Brest 29}}
* 2008-2009. [[Pacy Vallée-d'Eure Football|Pacy VEF]]
* 2009-2010. {{Stad Brest 29}}
* 2010-2013. [[US Jeanne d'Arc Carquefou Football|USJA Kerc'hfaou]]
* 2013-2022. {{SCO Angers}}
* 2022-2025. {{SM Caen}}
* Ad 2025. {{Valenciennes FC}}

==Skipailh Breizh==

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!Bloavezh
!Eneber
!Mun
|-
|align=&quot;center&quot;|2008|| [[Skeudenn:Flag of the Republic of the Congo.svg|20px]] [[Republik Kongo]]||align=&quot;center&quot;|45
|-
|align=&quot;center&quot;|2010|| [[Skeudenn:Flag of Corsica.svg|20px]] [[Korsika]] ||align=&quot;center&quot;|90
|-
|align=&quot;center&quot;|2010|| {{Togo}}||align=&quot;center&quot;|90
|-
|align=&quot;center&quot;|2011|| [[Skeudenn:Flag of Equatorial Guinea.svg|20px]] [[Ginea ar C'heheder]]||align=&quot;center&quot;|
|-
|align=&quot;center&quot;|2013|| {{Mali}}||align=&quot;center&quot;|45
|}

{{DEFAULTSORT:Thomas, Romain}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1988]]
[[Rummad:Melldroaderien Breizh]]</text>
      <sha1>82hoy2mraedh0j333ryabe1qge427bx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Deiziadur japanek</title>
    <ns>0</ns>
    <id>89073</id>
    <revision>
      <id>2151166</id>
      <parentid>2144974</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T13:55:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Brezhonegour</username>
        <id>44333</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>vioù koukoug</comment>
      <origin>2151166</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22904" sha1="m548tbrneecbr1rznf7q3q9qbg7lpy3" xml:space="preserve">[[restr:Koinobori4797.jpg|thumb|right|250px|Koinobori, bannielloù e stumm [[koi]]ed, zo kinkladurioù diouzh ar c'hiz da vare Devezh ar vugale]]
[[restr:ShinOchaEkiMuralHachigatsu8540.jpg|thumb|right|250px|Ar livadenn-se war voger Shin-Ochanomizu, un arsav eus [[metro]] [[Tokyo]] a lid Hazuki, an eizhvet miz.]]
D'ar c'hentañ a viz Genver [[1873]] e oa degemeret an [[Deiziadur gregorian]] e [[Japan|Bro-Japan]], gant anvioù mizioù hengounel hag ar pep brasañ eus ar gouelioù, kent 1873 avat e veze implijet un deiziadur loarel-hag-heolel a zeue eus an [[Deiziadur sinaek]]&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20021203192541/http://www.ndl.go.jp/koyomi/e/history/02_index2.html The Japanese Calendar History], National Diet Library, Japan, 2002&lt;/ref&gt;. Implijet e vez atav an oadvezhioù hengounel eus [[Japan|Bro-Japan]].

==Bloavezhioù==
Abaoe ma oa degemeret an deiziadur gregorian ez eus bet implijet teir reizhiad da gontañ ar bloavezhioù e Bro-Japan :
*Ar [[bloavezh impalaerel]] (皇紀, ''kōki'') diazezet war diazezadur mitologel Japan gant an impalaer Jimmu e 660 kent J.K..
*An anv oadvezh (年号, ''nengō'') diazezet war ren an impalaer zo e penn ar vro. Ar bloavezh 2011 eo ar bloavezh Heisei 23
*Anv ar bloavezh en deiziadur gregorian (西暦, ''seireki'')

Eus an tri doare-se, an div re ziwezhañ hepken vez implijet en ur feson voutin. Implijet e oa an deiziadur impalaerel eus 1873 betek diwezh a [[Brezel ar Meurvor Habask|Eil Brezel Bed]].

==Mizioù==
Anvioù [[japaneg|japanek]] ar mizioù a dalvez ger-ha-ger &quot;loar gentañ&quot;, &quot;eil loar&quot;, ha kement zo. Savet e vezont eta diwar an niver a glot gant ar miz ha gant ar ger ''gatsu'' (&quot;loar&quot;):

{|
|-
| miz Genver  
|align=right|一月 
|(''ichigatsu'')
|-
| miz C'hwevrer  
|align=right|二月 
|(''nigatsu'')
|-
| miz Meurzh  
|align=right|三月 
|(''sangatsu'')
|-
| miz Ebrel  
|align=right|四月 
|(''shigatsu'')
|-
| miz Mae   
|align=right|五月 
|(''gogatsu'')
|-
| miz Mezheven   
|align=right|六月 
|(''rokugatsu'')
|-
| miz Gouere  
|align=right|七月 
|(''shichigatsu'')
|-
| miz Eost  
|align=right|八月
|(''hachigatsu'')
|-
| miz Gwengolo  
|align=right|九月 
|(''kugatsu'')
|-
| miz Here  
|align=right|十月 
|(''jūgatsu'')
|-
| miz Du  
|align=right|十一月 
|(''jūichigatsu'')
|-
| miz Kerzu  
|align=right|十二月 
|(''jūnigatsu'')
|}

(Alies-kenañ e vez implijet sifroù arabek gant [[kanji]] al Loar, evel 3月, war ar pemdez.)

=== Anvioù hengounel ar mizioù ===

Ouzhpenn-se pep miz en deus un anv hengounel, implijet c'hoazh e tachennoù zo evel ar [[barzhoniezh|varzhoniezh]]. E-mesk an daouzek anv, ''shiwasu'' a vez implijet stank c'hoazh hiziv an deiz. Gallout a reer ivez kavout an anvioù-se ivez e deroù ul lizher pe ur brezegenn da reiñ da santout koulz ar bloaz. Lod anezhe evel ''yayoi'' ha ''satsuki'', a dalvez ivez da anv-bihan (evit ar merc'hed). Klevet a reer ivez an anvioù-se ur wezh an amzer er [[jidaigeki]], abadennoù skinwel a-vremañ, hag e filmoù diwar-benn ar prantad Edo pe ur prantad koshoc'h.

Setu amañ da-heul anvioù ar mizioù :

* Miz kentañ : {{nihongo|mutsuki|睦月||&quot;Miz ar garantez&quot;}}&lt;ref&gt;''[https://web.archive.org/web/20110928025148/http://japanese.about.com/library/blqow34.htm Can you tell me the old names of the months?]''&lt;/ref&gt; 
* Eil miz : {{nihongo|[[kisaragi]]|如月||}} pe {{nihongo|[[kinusaragi]]|衣更着||&quot;Cheñchamant dilhad&quot;}} 
* 3e miz : {{nihongo|[[yayoi]]|弥生||&quot;Buhez nevez&quot;}}
* 4e miz : {{nihongo|uzuki|卯月||&quot;Miz u-no-hana&quot;}}. An ''u-no-hana'' (卯の花) zo ur boked, eus ar [[genad]] [[Deutzia]]&lt;ref&gt;[http://dictionary.goo.ne.jp/srch/jn/%E5%8D%AF%E6%9C%88/m0u/ 卯月」で始まる言葉 - 国語辞書の検索結果 - goo辞書]&lt;/ref&gt;.
* 5vet miz : {{nihongo|[[satsuki]]|皐月||}} pe {{nihongo|sanaetsuki|早苗月||&quot;Miz hadañ ar riz abred&quot;}}
* 6vet miz : {{nihongo|[[minatsuki]]|水無月||&quot;Miz an dour&quot;}}. An arouezenn 無, a dalvez &quot;hep&quot; da gustum, zo [[ateji]] amañ, da lâret eo, ne dalvez ken evit ar soniad &quot;na&quot;. En anv-se an ''na'' zo ur rannig perc'hennañ, ha [[Minazuki]] a dalvez &quot;miz an dour&quot;, ha n'eo ket &quot;miz hep dour&quot;, oc'h ober dave da veuzadenn ar parkeier riz, ma implijet kementadoù bras a zour&lt;ref&gt;[http://dictionary.goo.ne.jp/srch/jn/%E6%B0%B4%E7%84%A1%E6%9C%88/m0u/「水無月」で始まる言葉 - 国語辞書の検索結果 - goo辞書]&lt;/ref&gt;.
* 7vet miz : {{nihongo|[[fumizuki]]|文月||&quot;Miz al levrioù&quot;}} 
* 8vet miz : {{nihongo|[[hazuki]]|葉月||&quot;Miz an delioù a gouezh&quot;}}. en henjapaneg, ar miz a oa anvet 葉落ち月 (haochizuki). 
* 9vet miz : {{nihongo|[[nagatsuki]]|長月||&quot;Ar miz hir&quot;}} 
* 10vet miz : 神無月 (kaminazuki or [[kannazuki]], &quot;Miz an doueed&quot;). An arouezenn 無, a dalvez &quot;hep&quot; da gustum, zo [[ateji]] amañ, da lâret eo, ne dalvez ken evit ar soniad &quot;na&quot;. En anv-se an ''na'' zo ur rannig perc'hennañ, ha [[kaminazuki]] a dalvez &quot;miz an doueed&quot;, ha n'eo ket &quot;miz hep doueed&quot;&lt;ref&gt;Entries in the standard dictionaries Daijisen大辞泉（Shogakkan小学館), Daijirin大辞林(Sanseido三省堂), Nihon Kokugo Daijiten日本国語大辞典(Shogakkan 小学館).&lt;/ref&gt; Koulksoude e oa treuzkomprenet, hag e vez komprenet peurliesañ evel ar miz hep doueed rak e-doug ar miz-se en em vod holl ar [[kami|gamied]] [[Shintoegezh|Shintoek]] e lec'h pirc'hirinaj [[Izumo Taisha]] e proviñs Izumo (e [[Prefeti Shimane]] hiziv an deiz), ha n'eus doue ebet e peurrest ar vro. Hag e proviñs Izumo e veze graet {{nihongo|'''kamiarizuki'''|神有月 pe 神在月||&quot;miz gant doueed&quot;}} anezhañ. An displegadenn-se an hini a vez meneget peurliesañ en oberennoù ar c'hornôg.&lt;ref&gt;Da skouer, Ian Reader and George J. Tanabe, Jr., ''Practically Religious: Worldly Benefits and the Common Religion of Japan'', University of Hawaii Press, 1998, p 178&lt;/ref&gt; Kalz etimologezhioù disheñvel zo bet kinniget.&lt;ref&gt;An Nihon Kokugo Daijiten日本国語大辞典 (Shogakkan 小学館) a ra anv eus 9 ouzhpenn.&lt;/ref&gt;. 
* 11vet miz : {{nihongo|[[shimotsuki]]|霜月||&quot;Miz ar rev&quot;}} 
* 12vet miz : {{nihongo|shiwasu|師走||&quot;Miz ar veleien a red&quot;}}. An anv-se a ra dave d'ar veleien a vez bec'h warne e-pad ar miz-se abalamour da brientiñ gouelioù Shogatsu (Kalanna).

'''Nota bene:'''' An deiziadur kozh a veze implijet e Bro-Japan a oa un deiziadur loarel diazezet war an [[deiziadur sinaek]], hag ar bloavezh hag ar mizioù a zeraoue 3 pe 7 sizhun diwezhatoc'h evit an [[deiziadur gregorian]] a vez implijet bremañ. N'eo ket reizh eta lakaat ar miz kentañ da glotañ gant miz Genver.

==Rannoù ar miz==
Implijet e vez ur sizhun seizh devezh e Bro-Japan, hervez an Deiziadur gregorian. Kregiñ a ra gant ar Sul avat. Ar sizhunvezh seizh devezh, dezhi anvioù deiz a glot war-eeun gant ar re a vez implijet en Europa, a vijje bet degaset da Vro-Japan war-dro [[800]]. Implijet e veze ar reizhiad er steredouriezh hepken pe dost betek 1876, nebeut amzer goude ma oa degemeret an [[Deiziadur gregorian]] gant Bro-Japan en un doare ofisiel. [[Fukuzawa Yukichi]] zo unan eus ar re o deus bet ar muiañ a bouez en diviz da zegemer ar reizhiad-se da envel deizioù ar sizhun. Dont a ra an anvioù diwar anvioù ar pemp planedenn a c'haller gwelet gant an daoulagad hepken, anvet o-unan diwar pemp elfenn ar brederouriezh sinaat (aour, prenn, dour, tan, douar), ha diwar anv al Loar hag an Heol ([[yin ha yang]]). &lt;!--On the origin of the names of the days of the week, also see [[Week-day_names#East_Asian_Seven_Luminaries|East Asian Seven Luminaries]].--&gt;

{| class=wikitable
! Japaneg !! Romanekadur !! Elfenn !! Anv brezhonek 
|-
|日曜日||nichiyōbi||Heol||Sul
|-
|月曜日||getsuyōbi||Loar||Lun
|-
|火曜日||kayōbi||Tan ([[Meurzh]])||Meurzh
|-
|水曜日||suiyōbi||Dour ([[Merc'her (planedenn)|Merc'her]])||Merc'her
|-
|木曜日||mokuyōbi||Koad/gwezenn ([[Yaou (planedenn)|Yaou]])||Yaou
|-
|金曜日||kin'yōbi||Metal/Aour ([[Gwener (planedenn)|Gwener]])||Gwener
|-
|土曜日||doyōbi||Douar ([[Sadorn (planedenn)|Sadorn]])||Sadorn
|}

E Bro-Japan e vez rannet ivez ar mizioù e tri frantad 10 devezh tamm-pe-damm. Pep hini zo anvet ''jun'' (旬). Ar c'hentañ eo ''jōjun'' (上旬); an eil, ''chūjun'' (中旬); an diwezhañ, ''gejun'' (下旬). Implijet e vezont alies da ober anv eus ar mare en un doare resis. Da skouer : &quot;Alies e vez ar wrez-se e ''jōjun'' miz Ebrel&quot;; &quot;Emeur o c'hortoz ur votadeg e ''gejun'' ar miz-mañ.&quot;

==Deizioù ar miz==

Pep devezh eus ar miz en deus un anv dezhañ e-unan savet en un doare direoliek, peurliesañ diwar anvioù niver an devezh :

{| class=wikitable
|-
|1||一日||tsuitachi (a-wezhioù ''ichijitsu'')
|17||十七日||jūshichinichi
|-
|2||二日||futsuka
|18||十八日||jūhachinichi
|-
|3||三日||mikka
|19||十九日||jūkunichi
|-
|4||四日||yokka
|20||二十日||hatsuka
|-
|5||五日||itsuka
|21||二十一日||nijūichinichi
|-
|6||六日||muika
|22||二十二日||nijūninichi
|-
|7||七日||nanoka
|23||二十三日||nijūsannichi
|-
|8||八日||yōka
|24||二十四日||nijūyokka
|-
|9||九日||kokonoka
|25||二十五日||nijūgonichi
|-
|10||十日||tōka
|26||二十六日||nijūrokunichi
|-
|11||十一日||jūichinichi
|27||二十七日||nijūshichinichi
|-
|12||十二日||jūninichi
|28||二十八日||nijūhachinichi
|-
|13||十三日||jūsannichi
|29||二十九日||nijūkunichi
|-
|14||十四日||jūyokka
|30||三十日||sanjūnichi
|-
|15||十五日||jūgonichi
|31||三十一日||sanjūichinichi
|-
|16||十六日||jūrokunichi
| colspan = 3|&amp;nbsp;
|}
(Alies-kenañ e vez implijet ar sifroù arabek, evel 14日, war ar pemdez.)

''Tsuitachi'' zo ur stumm emdroet eus ''tsukitachi'' a dalvez kentañ devezh ar miz. En deiziadur hengounel e veze graet 晦日 ''misoka'' eus devezh diwezhañ ar miz. Hiziv an deiz e vez kalz stankoc'h implij an niveroù 28-31 mui ''nichi''. Koulskoude e ve implijet alies ''misoka'' en anvioù kevradoù etc., da lavaret e vo paeet un dra bennak an devezh diwezhañ eus ar miz, forzh petore deiziad e vefe. Devezh diwezhañ ar bloaz zo 大晦日 ''[[ōmisoka]]'' (an ''Devezh diwezhañ bras'').

Implijet e vez alies ar ger ''kichijitsu'' (deiz mat) da-geñver al lidoù evel en ul lizher da bediñ unan d'un eured pe devezh savadur un dablezenn vaen koun. N'eo ket anavezet gant al lezenn neoazh ha ne c'hell ket bezañ implijet en un testamant.

== Devezhioù gouel ==

Un devezh en em gav etre daou zevezh gouel zo un devezh dilabour. Evel-se, ar 4 a viz Mae zo un devezh dilabour bep bloaz. Pa zegouezh un devezh gouel d'ar Sul, an devezh kentañ n'eo ket un devezh dilabour (ul lunvezh da skouer) a zeu da vezañ unan.

{| class=wikitable
|-
! Deiziad !! Anv e brezhoneg !! Arouezioù japanek !! Romaji
|-
| 1{{añ}} a viz Genver || Kala-bloaz || 元日 || ''Ganjitsu''
|-
| 2 a viz C'hwevrer || Devezh an oad-gour || 成人の日 || ''Seijin no hi''
|-
| 11 a viz C'hwevrer|| Devezh savidigezh ar vro † || 建国記念の日 || ''Kenkoku kinen no hi ''
|-
| 20 pe 21 a viz Meurzh || Devezh [[kedez]] an nevezamzer || 春分の日 || ''Shunbun no hi''
|-
| 29 a viz Ebrel || Devezh Shōwa * || 昭和の日 || ''Shōwa no hi''
|-
| 3 a viz Mae || Devezh koun ar vonreizh * || 憲法記念日 || ''Kenpō kinenbi''
|-
| 4 a viz Mae || Devezh ar glazur * || みどり(緑)の日 || ''Midori no hi''
|-
| 5 a viz Mae || Devezh ar vugale * || 子供の日 || ''[[Kodomo no hi]]''
|-
| 3e lunvezh miz Gouere|| Devezh ar mor || 海の日 || ''Umi no hi''
|-
| 3e lunvezh miz Gwengolo || Devezh an doujañs evit ar re gozh * || 敬老の日 || ''Keirō no hi''
|-
| 23 pe 24 a viz Gwengolo || Devezh kedez an diskar-amzer || 秋分の日 || ''Shūbun no hi''
|-
| Eil lunvezh miz Here || Devezh ar sport hag ar yec'hed || 体育の日 || ''Taiiku no hi''
|-
| 3 a viz Du || Devezh ar sevenadur || 文化の日 || ''Bunka no hi''
|-
| 23 a viz Du || Devezh anaoudegezh evit al labour || 勤労感謝の日 || ''Kinrō kansha no hi''
|-
| 23 aviz Kerzu || Deiz-ha-bloaz an impalaer || 天皇誕生日 || ''Tennō tanjōbi''
|}

† Devezh hengounel ma vije bet savet Bro-Japan gant an impalaer Jimmu e 660 kent J.K..

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Lodenn eus ar sizhun alaouret

&lt;!--

=== Timeline of changes to the national holidays ===
* '''1948''': The following national holidays were introduced: New Year's Day, Coming-of-Age Day, Constitution Memorial Day, Children's Day, Autumnal Equinox Day, Culture Day, Labour Thanksgiving Day.
* '''1966''': Health and Sports Day was introduced in memory of the 1964 [[Tokyo Olympics]]. Vernal Equinox Day was also introduced.
* '''1985''': Reform to the national holiday law made May 4, sandwiched between two other national holidays also a holiday.
* '''1989''': After [[Emperor Showa]] died on January 7, the Emperor's Birthday became December 23 and Greenery Day took place of the former Emperor's birthday.
* '''2000, 2003''': [[Happy Monday System]] (ハッピーマンデー制度 Happī Mandē Seido) moved several holidays to Monday. Starting with 2000: Coming-of-Age Day (formerly January 15) and Health and Sports Day (formerly October 10). Starting with 2003: Marine Day (formerly July 20) and Respect for the Aged Day (formerly September 15).
* '''2005, 2007''': According to a May 2005 decision, starting with 2007 Greenery Day will be moved from April 29 to May 4 replacing a {{Nihongo|generic national holiday|国民の休日|kokumin no kyūjitsu}} that existed after 1985 reform, while April 29 will be known as Shōwa Day.
* '''2009''': September 22 may become sandwiched between two holidays, which would make this day a national holiday.

== Seasonal days ==
Some days have special names to mark the change in seasons. The [[Jieqi|24 Sekki]] (二十四節気 ''Nijūshi sekki'') are days that divide the solar year into twenty four equal sections. Zassetsu (雑節) is a collective term for the seasonal days other than the 24 Sekki. 72 Kō (七十二候 ''Shichijūni kō'') days are made from dividing the 24 Sekki of a year further by three. Some of these names, such as Shunbun, Risshū and Tōji, are still used quite frequently in everyday life in Japan.

===24 Sekki ===
* [[Risshun]] (立春): February 4—Beginning of spring
* [[Usui]] (雨水): February 19—Rain water
* [[Keichitsu]] (啓蟄): March 5—awakening of hibernated (insects)
* [[Shunbun]] (春分): March 20—[[Vernal equinox]], middle of spring
* [[Qingming|Seimei]] (清明): April 5—Clear and bright
* [[Kokuu]] (穀雨): April 20—Grain rain
* [[Rikka]] (立夏): May 5—Beginning of summer
* [[Shōman]] (小満): May 21—Grain full
* [[Bōshu]] (芒種): June 6—Grain in ear
* [[Geshi]] (夏至): June 21—Summer [[solstice]], middle of summer
* [[Shōsho]] (小暑): July 7—Small heat
* [[Dashu|Taisho]] (大暑): July 23—Large heat
* [[Risshū]] (立秋): August 7—Beginning of autumn
* [[Shosho]] (処暑): August 23—Limit of heat
* [[Hakuro]] (白露): September 7—White dew
* [[Shūbun]] (秋分): September 23—[[Autumnal equinox]], middle of autumn
* [[Kanro]] (寒露): October 8—Cold dew
* [[Sōkō]] (霜降): October 23—Frost descent
* [[Lidong|Rittō]] (立冬): November 7—Beginning of winter
* [[Shōsetsu]] (小雪): November 22—Small snow
* [[Taisetsu]] (大雪): December 7—Large snow
* [[Dongzhi (solar term)|Tōji]] (冬至): December 22—[[Winter solstice]], middle of winter
* [[Shōkan]] (小寒): January 5 Small Cold—a.k.a. 寒の入り (''Kan no iri'') entrance of the cold
* [[Daikan]] (大寒): January 20—Major cold

Days can vary by ±1 day. See also: [[Jieqi]].

===Zassetsu ===
{| class=wikitable
|-
! Day !! Kanji !! Romaji !! Comment
|-
|January 17 || 冬の土用 || Fuyu no doyō || &amp;nbsp;
|-
|February 3 || 節分 || [[Setsubun]] || The eve of Risshun by one definition.
|-
|March 21 || 春社日 || Haru shanichi  || Also known as 春社 (''Harusha'', ''Shunsha'').
|-
|March 18–March 24 || 春彼岸 || Haru higan || The seven days surrounding Shunbun.
|-
|April 17 || 春の土用 || Haru no doyō || &amp;nbsp;
|-
|May 2 || 八十八夜 || Hachijū hachiya || Literally meaning 88 nights (since Risshun).
|-
|June 11 || 入梅 || Nyūbai || Literally meaning entering [[East Asian rainy season|tsuyu]].
|-
|July 2 || 半夏生 || Hangeshō || One of the 72 Kō. Farmers take five days off in some regions.
|-
|July 15 || 中元 || [[Chugen|Chūgen]] || Sometimes considered a Zassetsu.
|-
|July 20 || 夏の土用 || Natsu no doyō || &amp;nbsp;
|-
|September 1 || 二百十日 || Nihyaku tōka || Literally meaning 210 days (since Risshun).
|-
|September 11 || 二百二十日 || Nihyaku hatsuka || Literally meaning 220 days.
|-ē
|September 20–September 26 || 秋彼岸 || Aki higan || &amp;nbsp;
|-
|September 22 || 秋社日 || Aki shanichi || Also known as 秋社 (''Akisha'', ''Shūsha'').
|-
|October 20 || 秋の土用 || Aki no doyō || &amp;nbsp;
|}
Shanichi days can vary as much as ±5 days.
Chūgen has a fixed day. All other days can vary by ±1 day.

Many zassetsu days occur on multiple seasons:
* Setsubun (節分) refers to the day before each season, or the eves of Risshun, Rikka, Rishū, and Rittō; especially the eve of Risshun.
* Doyō (土用) refers to the 18 days before each season, especially the one before fall which is known as the hottest period of a year.
* Higan (彼岸) is the seven middle days of spring and autumn, with Shunbun at the middle of the seven days for spring, Shūbun for fall.
* Shanichi (社日) is the Tsuchinoe (戊) day closest to Shunbun (middle of spring) or Shūbun (middle of fall), which can be as much as  -5 to +4 days away from Shunbun/Shūbun.

==Seasonal festivals==
The following are known as the five seasonal festivals (節句 ''sekku'', also 五節句 ''go sekku''). The Sekku were made official holidays during [[Edo era]].

# January 7 (1/7): 人日 (''Jinjitsu''), 七草の節句 (''[[Nanakusa no sekku]]'')
# March 3 (3/3): 上巳 (''Jōshi'', ''Jōmi''), 桃の節句 (''Momo no sekku'')
#: 雛祭り (''[[Hinamatsuri|Hina matsuri]]''), Girls' Day.
# [[Double Fifth|Tango]] (端午): May 5 (5/5)
#* 端午の節句 (''[[Tango no sekku]]''), 菖蒲の節句 (''[[Ayame no sekku]]'')
#* Boys' Day. Overlaps with the national holiday [[Children's Day]].
# July 7  (7/7): 七夕 (''Shichiseki'', ''[[Tanabata]]''), 星祭り (''[[Hoshi matsuri]] '')
# September 9 (9/9): 重陽 (''Chōyō''), 菊の節句 (''[[Kiku no sekku]]'')

Not Sekku:
* January 1: [[Japanese New Year]]
* August 15: [[Obon]]
* December 31: [[Ōmisoka]]

==''Rokuyō''==
The ''rokuyō'' (六曜) are a series of six days that supposedly predict whether there will be good or bad fortune during that day.  The ''rokuyō'' are still commonly found on Japanese calendars and are often used to plan weddings and funerals, though most people ignore them in ordinary life. The ''rokuyō'' are also known as the ''rokki'' (六輝).  In order, they are:

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Kanji
! Romanization
! Meaning
|-
| 先勝
| Senshō
| Good luck before noon, bad luck after noon. Good day for beginnings (in the morning).
|-
| 友引
| Tomobiki
| Bad things will happen to your friends.  Funerals avoided on this day (''tomo'' = friend, ''biki'' = pull, thus a funeral might pull friends toward the deceased). Typically crematoriums are closed this day.
|-
| 先負
| Senbu
| Bad luck before noon, good luck after noon.
|-
| 仏滅
| Butsumetsu
| Symbolizes the day [[Gautama Buddha|Buddha]] died. Considered the most unlucky day.  Weddings are best avoided. Some [[Shinto]] shrines close their offices on this day.
|-
| 大安
| Taian
| The most lucky day.  Good day for weddings and events like shop openings.
|-
| 赤口
| Shakkō
| The hour of the horse (11 am–1 pm) is lucky.  The rest is bad luck.
|-
|}

The ''rokuyō'' days are easily calculated from the Japanese Lunisolar calendar. Lunisolar January 1 is always ''senshō'', with the days following in the order given above until the end of the month. Thus, January 2 is ''tomobiki'', January 3 is ''senbu'', and so on. Lunisolar February 1 restarts the sequence at ''tomobiki''. Lunisolar March 1 restarts at ''senbu'', and so on for each month. The last six months repeat the patterns of the first six, so July 1 = ''senshō'', December 1 is ''shakkō'' and the moon-viewing day of &quot;August 15th&quot; is always a &quot;butsumetsu.&quot;

This system did not become popular in Japan until the end of the Edo period.

==April 1==
The first day of April has broad significance in Japan. It marks the beginning of the government's fiscal year&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.jircas.affrc.go.jp/english/publication/annual/2002/169.pdf |title=THE JAPANESE FISCAL YEAR AND MISCELLANEOUS DATA |accessdate=2007-10-08 |year=2003 |format=PDF |publisher=Japan International Research Center for Agricultural Sciences }}&lt;/ref&gt;. Many corporations follow suit. In addition, corporations often form or merge on that date. In recent years, municipalities have preferred it for mergers. On this date, many new employees begin their jobs, and it is the start of many real-estate leases. The school year begins on April 1. (For more see also [[academic term]].)

--&gt;

== Liammoù diavaez==
*[https://web.archive.org/web/20160315230732/http://www.japanlinked.com/about_japan/calender.html Arouezioù an deiziadur hag ar zodiak japanat, e Kanji, Hiragana, Romaji, hag e zaozneg],
*[http://www.ndl.go.jp/koyomi/e Istor an deiziadur japanek gant an National Diet Library]
*[https://web.archive.org/web/20070402230356/http://www2.gol.com/users/stever/calendar.htm An Deiziadur loarel e Bro-Japan]
*[https://web.archive.org/web/20110722115640/http://koyomi.vis.ne.jp/mainindex.htm Koyomi no page] e japaneg
*[http://www.asahi-net.or.jp/~nm9m-hsy/koyomi/ Koyomi no hanashi] e japaneg
*[https://web.archive.org/web/20060415103815/http://www.ad-office.ne.jp/i/rokuyo/ Jeder Rokuyō] e japaneg
*[https://web.archive.org/web/20080820042541/http://seiyaku.com/customs/rokuyo.html Deiziadur Rokuyō] e saosneg
*[https://web.archive.org/web/20120227144602/http://www.allcalendars.net/JapaneseYearConverter.php Treiñ bloavezhioù an deiziadur gregorian] e bloavezhioù oadvezh an impalaer (anvet nengo)
*[https://web.archive.org/web/20120520160412/http://wiki.samurai-archives.com/index.php?title=Year_dates Deiziadoù bloavezh japanek] Displegadennoù pizh diwar-benn ar bloavezhioù ren, ar bloavezhioù oadvezh, ar bloavezhioù imalaerel ha kement zo
*[https://web.archive.org/web/20100503121807/http://web.me.com/meyer.eva/www.yukikurete.de/nengo_calc.htm NengoCalc] (Benveg da dreiñ deiziadoù an deiziadur japanek e deiziadoù kevatal eus an deiziadur gregorian)
*[https://web.archive.org/web/20110722125232/http://thisyear.jp/ This Year in Japan] Diskouez a ra anv ar bloavezh e Bro-Japan
*[http://www.sljfaq.org/cgi/date.cgi Convert a Western year into a Japanese year] (sci.lang.japan FAQ pages)
--&gt;

== Daveoù ==
&lt;references/&gt;

[[Rummad:Sevenadur Japan|Deiziadur]]
[[Rummad:Deiziadurioù]]</text>
      <sha1>m548tbrneecbr1rznf7q3q9qbg7lpy3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151167</id>
      <parentid>2151166</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T13:57:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Huñvreüs</username>
        <id>54570</id>
      </contributor>
      <comment>/* Liammoù diavaez */ kempenn</comment>
      <origin>2151167</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21473" sha1="lzds51zro0fb0o2jug86cuwksmxov4s" xml:space="preserve">[[restr:Koinobori4797.jpg|thumb|right|250px|Koinobori, bannielloù e stumm [[koi]]ed, zo kinkladurioù diouzh ar c'hiz da vare Devezh ar vugale]]
[[restr:ShinOchaEkiMuralHachigatsu8540.jpg|thumb|right|250px|Ar livadenn-se war voger Shin-Ochanomizu, un arsav eus [[metro]] [[Tokyo]] a lid Hazuki, an eizhvet miz.]]
D'ar c'hentañ a viz Genver [[1873]] e oa degemeret an [[Deiziadur gregorian]] e [[Japan|Bro-Japan]], gant anvioù mizioù hengounel hag ar pep brasañ eus ar gouelioù, kent 1873 avat e veze implijet un deiziadur loarel-hag-heolel a zeue eus an [[Deiziadur sinaek]]&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20021203192541/http://www.ndl.go.jp/koyomi/e/history/02_index2.html The Japanese Calendar History], National Diet Library, Japan, 2002&lt;/ref&gt;. Implijet e vez atav an oadvezhioù hengounel eus [[Japan|Bro-Japan]].

==Bloavezhioù==
Abaoe ma oa degemeret an deiziadur gregorian ez eus bet implijet teir reizhiad da gontañ ar bloavezhioù e Bro-Japan :
*Ar [[bloavezh impalaerel]] (皇紀, ''kōki'') diazezet war diazezadur mitologel Japan gant an impalaer Jimmu e 660 kent J.K..
*An anv oadvezh (年号, ''nengō'') diazezet war ren an impalaer zo e penn ar vro. Ar bloavezh 2011 eo ar bloavezh Heisei 23
*Anv ar bloavezh en deiziadur gregorian (西暦, ''seireki'')

Eus an tri doare-se, an div re ziwezhañ hepken vez implijet en ur feson voutin. Implijet e oa an deiziadur impalaerel eus 1873 betek diwezh a [[Brezel ar Meurvor Habask|Eil Brezel Bed]].

==Mizioù==
Anvioù [[japaneg|japanek]] ar mizioù a dalvez ger-ha-ger &quot;loar gentañ&quot;, &quot;eil loar&quot;, ha kement zo. Savet e vezont eta diwar an niver a glot gant ar miz ha gant ar ger ''gatsu'' (&quot;loar&quot;):

{|
|-
| miz Genver  
|align=right|一月 
|(''ichigatsu'')
|-
| miz C'hwevrer  
|align=right|二月 
|(''nigatsu'')
|-
| miz Meurzh  
|align=right|三月 
|(''sangatsu'')
|-
| miz Ebrel  
|align=right|四月 
|(''shigatsu'')
|-
| miz Mae   
|align=right|五月 
|(''gogatsu'')
|-
| miz Mezheven   
|align=right|六月 
|(''rokugatsu'')
|-
| miz Gouere  
|align=right|七月 
|(''shichigatsu'')
|-
| miz Eost  
|align=right|八月
|(''hachigatsu'')
|-
| miz Gwengolo  
|align=right|九月 
|(''kugatsu'')
|-
| miz Here  
|align=right|十月 
|(''jūgatsu'')
|-
| miz Du  
|align=right|十一月 
|(''jūichigatsu'')
|-
| miz Kerzu  
|align=right|十二月 
|(''jūnigatsu'')
|}

(Alies-kenañ e vez implijet sifroù arabek gant [[kanji]] al Loar, evel 3月, war ar pemdez.)

=== Anvioù hengounel ar mizioù ===

Ouzhpenn-se pep miz en deus un anv hengounel, implijet c'hoazh e tachennoù zo evel ar [[barzhoniezh|varzhoniezh]]. E-mesk an daouzek anv, ''shiwasu'' a vez implijet stank c'hoazh hiziv an deiz. Gallout a reer ivez kavout an anvioù-se ivez e deroù ul lizher pe ur brezegenn da reiñ da santout koulz ar bloaz. Lod anezhe evel ''yayoi'' ha ''satsuki'', a dalvez ivez da anv-bihan (evit ar merc'hed). Klevet a reer ivez an anvioù-se ur wezh an amzer er [[jidaigeki]], abadennoù skinwel a-vremañ, hag e filmoù diwar-benn ar prantad Edo pe ur prantad koshoc'h.

Setu amañ da-heul anvioù ar mizioù :

* Miz kentañ : {{nihongo|mutsuki|睦月||&quot;Miz ar garantez&quot;}}&lt;ref&gt;''[https://web.archive.org/web/20110928025148/http://japanese.about.com/library/blqow34.htm Can you tell me the old names of the months?]''&lt;/ref&gt; 
* Eil miz : {{nihongo|[[kisaragi]]|如月||}} pe {{nihongo|[[kinusaragi]]|衣更着||&quot;Cheñchamant dilhad&quot;}} 
* 3e miz : {{nihongo|[[yayoi]]|弥生||&quot;Buhez nevez&quot;}}
* 4e miz : {{nihongo|uzuki|卯月||&quot;Miz u-no-hana&quot;}}. An ''u-no-hana'' (卯の花) zo ur boked, eus ar [[genad]] [[Deutzia]]&lt;ref&gt;[http://dictionary.goo.ne.jp/srch/jn/%E5%8D%AF%E6%9C%88/m0u/ 卯月」で始まる言葉 - 国語辞書の検索結果 - goo辞書]&lt;/ref&gt;.
* 5vet miz : {{nihongo|[[satsuki]]|皐月||}} pe {{nihongo|sanaetsuki|早苗月||&quot;Miz hadañ ar riz abred&quot;}}
* 6vet miz : {{nihongo|[[minatsuki]]|水無月||&quot;Miz an dour&quot;}}. An arouezenn 無, a dalvez &quot;hep&quot; da gustum, zo [[ateji]] amañ, da lâret eo, ne dalvez ken evit ar soniad &quot;na&quot;. En anv-se an ''na'' zo ur rannig perc'hennañ, ha [[Minazuki]] a dalvez &quot;miz an dour&quot;, ha n'eo ket &quot;miz hep dour&quot;, oc'h ober dave da veuzadenn ar parkeier riz, ma implijet kementadoù bras a zour&lt;ref&gt;[http://dictionary.goo.ne.jp/srch/jn/%E6%B0%B4%E7%84%A1%E6%9C%88/m0u/「水無月」で始まる言葉 - 国語辞書の検索結果 - goo辞書]&lt;/ref&gt;.
* 7vet miz : {{nihongo|[[fumizuki]]|文月||&quot;Miz al levrioù&quot;}} 
* 8vet miz : {{nihongo|[[hazuki]]|葉月||&quot;Miz an delioù a gouezh&quot;}}. en henjapaneg, ar miz a oa anvet 葉落ち月 (haochizuki). 
* 9vet miz : {{nihongo|[[nagatsuki]]|長月||&quot;Ar miz hir&quot;}} 
* 10vet miz : 神無月 (kaminazuki or [[kannazuki]], &quot;Miz an doueed&quot;). An arouezenn 無, a dalvez &quot;hep&quot; da gustum, zo [[ateji]] amañ, da lâret eo, ne dalvez ken evit ar soniad &quot;na&quot;. En anv-se an ''na'' zo ur rannig perc'hennañ, ha [[kaminazuki]] a dalvez &quot;miz an doueed&quot;, ha n'eo ket &quot;miz hep doueed&quot;&lt;ref&gt;Entries in the standard dictionaries Daijisen大辞泉（Shogakkan小学館), Daijirin大辞林(Sanseido三省堂), Nihon Kokugo Daijiten日本国語大辞典(Shogakkan 小学館).&lt;/ref&gt; Koulksoude e oa treuzkomprenet, hag e vez komprenet peurliesañ evel ar miz hep doueed rak e-doug ar miz-se en em vod holl ar [[kami|gamied]] [[Shintoegezh|Shintoek]] e lec'h pirc'hirinaj [[Izumo Taisha]] e proviñs Izumo (e [[Prefeti Shimane]] hiziv an deiz), ha n'eus doue ebet e peurrest ar vro. Hag e proviñs Izumo e veze graet {{nihongo|'''kamiarizuki'''|神有月 pe 神在月||&quot;miz gant doueed&quot;}} anezhañ. An displegadenn-se an hini a vez meneget peurliesañ en oberennoù ar c'hornôg.&lt;ref&gt;Da skouer, Ian Reader and George J. Tanabe, Jr., ''Practically Religious: Worldly Benefits and the Common Religion of Japan'', University of Hawaii Press, 1998, p 178&lt;/ref&gt; Kalz etimologezhioù disheñvel zo bet kinniget.&lt;ref&gt;An Nihon Kokugo Daijiten日本国語大辞典 (Shogakkan 小学館) a ra anv eus 9 ouzhpenn.&lt;/ref&gt;. 
* 11vet miz : {{nihongo|[[shimotsuki]]|霜月||&quot;Miz ar rev&quot;}} 
* 12vet miz : {{nihongo|shiwasu|師走||&quot;Miz ar veleien a red&quot;}}. An anv-se a ra dave d'ar veleien a vez bec'h warne e-pad ar miz-se abalamour da brientiñ gouelioù Shogatsu (Kalanna).

'''Nota bene:'''' An deiziadur kozh a veze implijet e Bro-Japan a oa un deiziadur loarel diazezet war an [[deiziadur sinaek]], hag ar bloavezh hag ar mizioù a zeraoue 3 pe 7 sizhun diwezhatoc'h evit an [[deiziadur gregorian]] a vez implijet bremañ. N'eo ket reizh eta lakaat ar miz kentañ da glotañ gant miz Genver.

==Rannoù ar miz==
Implijet e vez ur sizhun seizh devezh e Bro-Japan, hervez an Deiziadur gregorian. Kregiñ a ra gant ar Sul avat. Ar sizhunvezh seizh devezh, dezhi anvioù deiz a glot war-eeun gant ar re a vez implijet en Europa, a vijje bet degaset da Vro-Japan war-dro [[800]]. Implijet e veze ar reizhiad er steredouriezh hepken pe dost betek 1876, nebeut amzer goude ma oa degemeret an [[Deiziadur gregorian]] gant Bro-Japan en un doare ofisiel. [[Fukuzawa Yukichi]] zo unan eus ar re o deus bet ar muiañ a bouez en diviz da zegemer ar reizhiad-se da envel deizioù ar sizhun. Dont a ra an anvioù diwar anvioù ar pemp planedenn a c'haller gwelet gant an daoulagad hepken, anvet o-unan diwar pemp elfenn ar brederouriezh sinaat (aour, prenn, dour, tan, douar), ha diwar anv al Loar hag an Heol ([[yin ha yang]]). &lt;!--On the origin of the names of the days of the week, also see [[Week-day_names#East_Asian_Seven_Luminaries|East Asian Seven Luminaries]].--&gt;

{| class=wikitable
! Japaneg !! Romanekadur !! Elfenn !! Anv brezhonek 
|-
|日曜日||nichiyōbi||Heol||Sul
|-
|月曜日||getsuyōbi||Loar||Lun
|-
|火曜日||kayōbi||Tan ([[Meurzh]])||Meurzh
|-
|水曜日||suiyōbi||Dour ([[Merc'her (planedenn)|Merc'her]])||Merc'her
|-
|木曜日||mokuyōbi||Koad/gwezenn ([[Yaou (planedenn)|Yaou]])||Yaou
|-
|金曜日||kin'yōbi||Metal/Aour ([[Gwener (planedenn)|Gwener]])||Gwener
|-
|土曜日||doyōbi||Douar ([[Sadorn (planedenn)|Sadorn]])||Sadorn
|}

E Bro-Japan e vez rannet ivez ar mizioù e tri frantad 10 devezh tamm-pe-damm. Pep hini zo anvet ''jun'' (旬). Ar c'hentañ eo ''jōjun'' (上旬); an eil, ''chūjun'' (中旬); an diwezhañ, ''gejun'' (下旬). Implijet e vezont alies da ober anv eus ar mare en un doare resis. Da skouer : &quot;Alies e vez ar wrez-se e ''jōjun'' miz Ebrel&quot;; &quot;Emeur o c'hortoz ur votadeg e ''gejun'' ar miz-mañ.&quot;

==Deizioù ar miz==

Pep devezh eus ar miz en deus un anv dezhañ e-unan savet en un doare direoliek, peurliesañ diwar anvioù niver an devezh :

{| class=wikitable
|-
|1||一日||tsuitachi (a-wezhioù ''ichijitsu'')
|17||十七日||jūshichinichi
|-
|2||二日||futsuka
|18||十八日||jūhachinichi
|-
|3||三日||mikka
|19||十九日||jūkunichi
|-
|4||四日||yokka
|20||二十日||hatsuka
|-
|5||五日||itsuka
|21||二十一日||nijūichinichi
|-
|6||六日||muika
|22||二十二日||nijūninichi
|-
|7||七日||nanoka
|23||二十三日||nijūsannichi
|-
|8||八日||yōka
|24||二十四日||nijūyokka
|-
|9||九日||kokonoka
|25||二十五日||nijūgonichi
|-
|10||十日||tōka
|26||二十六日||nijūrokunichi
|-
|11||十一日||jūichinichi
|27||二十七日||nijūshichinichi
|-
|12||十二日||jūninichi
|28||二十八日||nijūhachinichi
|-
|13||十三日||jūsannichi
|29||二十九日||nijūkunichi
|-
|14||十四日||jūyokka
|30||三十日||sanjūnichi
|-
|15||十五日||jūgonichi
|31||三十一日||sanjūichinichi
|-
|16||十六日||jūrokunichi
| colspan = 3|&amp;nbsp;
|}
(Alies-kenañ e vez implijet ar sifroù arabek, evel 14日, war ar pemdez.)

''Tsuitachi'' zo ur stumm emdroet eus ''tsukitachi'' a dalvez kentañ devezh ar miz. En deiziadur hengounel e veze graet 晦日 ''misoka'' eus devezh diwezhañ ar miz. Hiziv an deiz e vez kalz stankoc'h implij an niveroù 28-31 mui ''nichi''. Koulskoude e ve implijet alies ''misoka'' en anvioù kevradoù etc., da lavaret e vo paeet un dra bennak an devezh diwezhañ eus ar miz, forzh petore deiziad e vefe. Devezh diwezhañ ar bloaz zo 大晦日 ''[[ōmisoka]]'' (an ''Devezh diwezhañ bras'').

Implijet e vez alies ar ger ''kichijitsu'' (deiz mat) da-geñver al lidoù evel en ul lizher da bediñ unan d'un eured pe devezh savadur un dablezenn vaen koun. N'eo ket anavezet gant al lezenn neoazh ha ne c'hell ket bezañ implijet en un testamant.

== Devezhioù gouel ==

Un devezh en em gav etre daou zevezh gouel zo un devezh dilabour. Evel-se, ar 4 a viz Mae zo un devezh dilabour bep bloaz. Pa zegouezh un devezh gouel d'ar Sul, an devezh kentañ n'eo ket un devezh dilabour (ul lunvezh da skouer) a zeu da vezañ unan.

{| class=wikitable
|-
! Deiziad !! Anv e brezhoneg !! Arouezioù japanek !! Romaji
|-
| 1{{añ}} a viz Genver || Kala-bloaz || 元日 || ''Ganjitsu''
|-
| 2 a viz C'hwevrer || Devezh an oad-gour || 成人の日 || ''Seijin no hi''
|-
| 11 a viz C'hwevrer|| Devezh savidigezh ar vro † || 建国記念の日 || ''Kenkoku kinen no hi ''
|-
| 20 pe 21 a viz Meurzh || Devezh [[kedez]] an nevezamzer || 春分の日 || ''Shunbun no hi''
|-
| 29 a viz Ebrel || Devezh Shōwa * || 昭和の日 || ''Shōwa no hi''
|-
| 3 a viz Mae || Devezh koun ar vonreizh * || 憲法記念日 || ''Kenpō kinenbi''
|-
| 4 a viz Mae || Devezh ar glazur * || みどり(緑)の日 || ''Midori no hi''
|-
| 5 a viz Mae || Devezh ar vugale * || 子供の日 || ''[[Kodomo no hi]]''
|-
| 3e lunvezh miz Gouere|| Devezh ar mor || 海の日 || ''Umi no hi''
|-
| 3e lunvezh miz Gwengolo || Devezh an doujañs evit ar re gozh * || 敬老の日 || ''Keirō no hi''
|-
| 23 pe 24 a viz Gwengolo || Devezh kedez an diskar-amzer || 秋分の日 || ''Shūbun no hi''
|-
| Eil lunvezh miz Here || Devezh ar sport hag ar yec'hed || 体育の日 || ''Taiiku no hi''
|-
| 3 a viz Du || Devezh ar sevenadur || 文化の日 || ''Bunka no hi''
|-
| 23 a viz Du || Devezh anaoudegezh evit al labour || 勤労感謝の日 || ''Kinrō kansha no hi''
|-
| 23 aviz Kerzu || Deiz-ha-bloaz an impalaer || 天皇誕生日 || ''Tennō tanjōbi''
|}

† Devezh hengounel ma vije bet savet Bro-Japan gant an impalaer Jimmu e 660 kent J.K..

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; Lodenn eus ar sizhun alaouret

&lt;!--

=== Timeline of changes to the national holidays ===
* '''1948''': The following national holidays were introduced: New Year's Day, Coming-of-Age Day, Constitution Memorial Day, Children's Day, Autumnal Equinox Day, Culture Day, Labour Thanksgiving Day.
* '''1966''': Health and Sports Day was introduced in memory of the 1964 [[Tokyo Olympics]]. Vernal Equinox Day was also introduced.
* '''1985''': Reform to the national holiday law made May 4, sandwiched between two other national holidays also a holiday.
* '''1989''': After [[Emperor Showa]] died on January 7, the Emperor's Birthday became December 23 and Greenery Day took place of the former Emperor's birthday.
* '''2000, 2003''': [[Happy Monday System]] (ハッピーマンデー制度 Happī Mandē Seido) moved several holidays to Monday. Starting with 2000: Coming-of-Age Day (formerly January 15) and Health and Sports Day (formerly October 10). Starting with 2003: Marine Day (formerly July 20) and Respect for the Aged Day (formerly September 15).
* '''2005, 2007''': According to a May 2005 decision, starting with 2007 Greenery Day will be moved from April 29 to May 4 replacing a {{Nihongo|generic national holiday|国民の休日|kokumin no kyūjitsu}} that existed after 1985 reform, while April 29 will be known as Shōwa Day.
* '''2009''': September 22 may become sandwiched between two holidays, which would make this day a national holiday.

== Seasonal days ==
Some days have special names to mark the change in seasons. The [[Jieqi|24 Sekki]] (二十四節気 ''Nijūshi sekki'') are days that divide the solar year into twenty four equal sections. Zassetsu (雑節) is a collective term for the seasonal days other than the 24 Sekki. 72 Kō (七十二候 ''Shichijūni kō'') days are made from dividing the 24 Sekki of a year further by three. Some of these names, such as Shunbun, Risshū and Tōji, are still used quite frequently in everyday life in Japan.

===24 Sekki ===
* [[Risshun]] (立春): February 4—Beginning of spring
* [[Usui]] (雨水): February 19—Rain water
* [[Keichitsu]] (啓蟄): March 5—awakening of hibernated (insects)
* [[Shunbun]] (春分): March 20—[[Vernal equinox]], middle of spring
* [[Qingming|Seimei]] (清明): April 5—Clear and bright
* [[Kokuu]] (穀雨): April 20—Grain rain
* [[Rikka]] (立夏): May 5—Beginning of summer
* [[Shōman]] (小満): May 21—Grain full
* [[Bōshu]] (芒種): June 6—Grain in ear
* [[Geshi]] (夏至): June 21—Summer [[solstice]], middle of summer
* [[Shōsho]] (小暑): July 7—Small heat
* [[Dashu|Taisho]] (大暑): July 23—Large heat
* [[Risshū]] (立秋): August 7—Beginning of autumn
* [[Shosho]] (処暑): August 23—Limit of heat
* [[Hakuro]] (白露): September 7—White dew
* [[Shūbun]] (秋分): September 23—[[Autumnal equinox]], middle of autumn
* [[Kanro]] (寒露): October 8—Cold dew
* [[Sōkō]] (霜降): October 23—Frost descent
* [[Lidong|Rittō]] (立冬): November 7—Beginning of winter
* [[Shōsetsu]] (小雪): November 22—Small snow
* [[Taisetsu]] (大雪): December 7—Large snow
* [[Dongzhi (solar term)|Tōji]] (冬至): December 22—[[Winter solstice]], middle of winter
* [[Shōkan]] (小寒): January 5 Small Cold—a.k.a. 寒の入り (''Kan no iri'') entrance of the cold
* [[Daikan]] (大寒): January 20—Major cold

Days can vary by ±1 day. See also: [[Jieqi]].

===Zassetsu ===
{| class=wikitable
|-
! Day !! Kanji !! Romaji !! Comment
|-
|January 17 || 冬の土用 || Fuyu no doyō || &amp;nbsp;
|-
|February 3 || 節分 || [[Setsubun]] || The eve of Risshun by one definition.
|-
|March 21 || 春社日 || Haru shanichi  || Also known as 春社 (''Harusha'', ''Shunsha'').
|-
|March 18–March 24 || 春彼岸 || Haru higan || The seven days surrounding Shunbun.
|-
|April 17 || 春の土用 || Haru no doyō || &amp;nbsp;
|-
|May 2 || 八十八夜 || Hachijū hachiya || Literally meaning 88 nights (since Risshun).
|-
|June 11 || 入梅 || Nyūbai || Literally meaning entering [[East Asian rainy season|tsuyu]].
|-
|July 2 || 半夏生 || Hangeshō || One of the 72 Kō. Farmers take five days off in some regions.
|-
|July 15 || 中元 || [[Chugen|Chūgen]] || Sometimes considered a Zassetsu.
|-
|July 20 || 夏の土用 || Natsu no doyō || &amp;nbsp;
|-
|September 1 || 二百十日 || Nihyaku tōka || Literally meaning 210 days (since Risshun).
|-
|September 11 || 二百二十日 || Nihyaku hatsuka || Literally meaning 220 days.
|-ē
|September 20–September 26 || 秋彼岸 || Aki higan || &amp;nbsp;
|-
|September 22 || 秋社日 || Aki shanichi || Also known as 秋社 (''Akisha'', ''Shūsha'').
|-
|October 20 || 秋の土用 || Aki no doyō || &amp;nbsp;
|}
Shanichi days can vary as much as ±5 days.
Chūgen has a fixed day. All other days can vary by ±1 day.

Many zassetsu days occur on multiple seasons:
* Setsubun (節分) refers to the day before each season, or the eves of Risshun, Rikka, Rishū, and Rittō; especially the eve of Risshun.
* Doyō (土用) refers to the 18 days before each season, especially the one before fall which is known as the hottest period of a year.
* Higan (彼岸) is the seven middle days of spring and autumn, with Shunbun at the middle of the seven days for spring, Shūbun for fall.
* Shanichi (社日) is the Tsuchinoe (戊) day closest to Shunbun (middle of spring) or Shūbun (middle of fall), which can be as much as  -5 to +4 days away from Shunbun/Shūbun.

==Seasonal festivals==
The following are known as the five seasonal festivals (節句 ''sekku'', also 五節句 ''go sekku''). The Sekku were made official holidays during [[Edo era]].

# January 7 (1/7): 人日 (''Jinjitsu''), 七草の節句 (''[[Nanakusa no sekku]]'')
# March 3 (3/3): 上巳 (''Jōshi'', ''Jōmi''), 桃の節句 (''Momo no sekku'')
#: 雛祭り (''[[Hinamatsuri|Hina matsuri]]''), Girls' Day.
# [[Double Fifth|Tango]] (端午): May 5 (5/5)
#* 端午の節句 (''[[Tango no sekku]]''), 菖蒲の節句 (''[[Ayame no sekku]]'')
#* Boys' Day. Overlaps with the national holiday [[Children's Day]].
# July 7  (7/7): 七夕 (''Shichiseki'', ''[[Tanabata]]''), 星祭り (''[[Hoshi matsuri]] '')
# September 9 (9/9): 重陽 (''Chōyō''), 菊の節句 (''[[Kiku no sekku]]'')

Not Sekku:
* January 1: [[Japanese New Year]]
* August 15: [[Obon]]
* December 31: [[Ōmisoka]]

==''Rokuyō''==
The ''rokuyō'' (六曜) are a series of six days that supposedly predict whether there will be good or bad fortune during that day.  The ''rokuyō'' are still commonly found on Japanese calendars and are often used to plan weddings and funerals, though most people ignore them in ordinary life. The ''rokuyō'' are also known as the ''rokki'' (六輝).  In order, they are:

{| class=&quot;wikitable&quot;
! Kanji
! Romanization
! Meaning
|-
| 先勝
| Senshō
| Good luck before noon, bad luck after noon. Good day for beginnings (in the morning).
|-
| 友引
| Tomobiki
| Bad things will happen to your friends.  Funerals avoided on this day (''tomo'' = friend, ''biki'' = pull, thus a funeral might pull friends toward the deceased). Typically crematoriums are closed this day.
|-
| 先負
| Senbu
| Bad luck before noon, good luck after noon.
|-
| 仏滅
| Butsumetsu
| Symbolizes the day [[Gautama Buddha|Buddha]] died. Considered the most unlucky day.  Weddings are best avoided. Some [[Shinto]] shrines close their offices on this day.
|-
| 大安
| Taian
| The most lucky day.  Good day for weddings and events like shop openings.
|-
| 赤口
| Shakkō
| The hour of the horse (11 am–1 pm) is lucky.  The rest is bad luck.
|-
|}

The ''rokuyō'' days are easily calculated from the Japanese Lunisolar calendar. Lunisolar January 1 is always ''senshō'', with the days following in the order given above until the end of the month. Thus, January 2 is ''tomobiki'', January 3 is ''senbu'', and so on. Lunisolar February 1 restarts the sequence at ''tomobiki''. Lunisolar March 1 restarts at ''senbu'', and so on for each month. The last six months repeat the patterns of the first six, so July 1 = ''senshō'', December 1 is ''shakkō'' and the moon-viewing day of &quot;August 15th&quot; is always a &quot;butsumetsu.&quot;

This system did not become popular in Japan until the end of the Edo period.

==April 1==
The first day of April has broad significance in Japan. It marks the beginning of the government's fiscal year&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.jircas.affrc.go.jp/english/publication/annual/2002/169.pdf |title=THE JAPANESE FISCAL YEAR AND MISCELLANEOUS DATA |accessdate=2007-10-08 |year=2003 |format=PDF |publisher=Japan International Research Center for Agricultural Sciences }}&lt;/ref&gt;. Many corporations follow suit. In addition, corporations often form or merge on that date. In recent years, municipalities have preferred it for mergers. On this date, many new employees begin their jobs, and it is the start of many real-estate leases. The school year begins on April 1. (For more see also [[academic term]].)

--&gt;

== Liammoù diavaez==
*[http://www.ndl.go.jp/koyomi/e Istor an deiziadur japanek gant an National Diet Library]
*[http://www.asahi-net.or.jp/~nm9m-hsy/koyomi/ Koyomi no hanashi] e japaneg
*[http://www.sljfaq.org/cgi/date.cgi Convert a Western year into a Japanese year] (sci.lang.japan FAQ pages)

== Daveoù ==
&lt;references/&gt;

[[Rummad:Sevenadur Japan|Deiziadur]]
[[Rummad:Deiziadurioù]]</text>
      <sha1>lzds51zro0fb0o2jug86cuwksmxov4s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Miltamm</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94491</id>
    <revision>
      <id>2151165</id>
      <parentid>1970196</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T13:53:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Brezhonegour</username>
        <id>44333</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>vioù koukoug</comment>
      <origin>2151165</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1764" sha1="hupwso493osrya6phllhq3ix3jac2ea" xml:space="preserve">[[Restr:2013-11-23_WikiCon_2013_1420.JPG|thumb|Un den o c'hoari miltamm.]]
[[Restr:Jigsaw.svg|thumb|Pevar fezh eus ur c'hoari miltamm]]
Ar c'hoari '''miltamm''' zo ur c'hoari ma klasker renkañ pezhioù a-strew d'ober ur skeudenn. Liesseurt eo ar skeudennoù da adsevel (eiladurioù taolennoù, fotoioù, tresadennoù...), lod bras-divent betek 48 000 tamm. Miltammoù teirment (&quot;3D&quot;) zo ivez, evel monumantoù brudet er bed. E koad pe e kartoñs e vezont peurliesañ, ha war ur skramm e c'hallont bezañ hiziv hon deiz.

Ijinet e voe ar miltamm kentañ war-dro [[1760]] gant John Spilsbury, kartennour hag engraver [[london]]at. Diwanet e voe en e benn didroc'hañ kartennoù broioù ar bed ha gwerzhañ anezho evel ur c'hoari da zeskiñ an douaroniezh. Adalek ar [[bloavezhioù 1930]] e voe krog ar produiñ a-yoc'h.

Ar miltammoù boutin a grog gant 300 pezh, ha goude 500, 750 ha lieskementoù 1000 betek 1 0000 pezh. Merket e vez an oad ivez evit ma ne vefe ket re ziaes (pe re aes). Kavout a reer alies arvestoù an natur evel loened pe menezioù, pe savadurioù evel kastilli pe monumantoù. MartinPuzzle ha Ravensburger emañ e-touez ar merkoù brudetañ. E [[2017]] e voe lakaet er c'henwerzh gant Grafika ur miltamm 48 000 pezh anvet ''Travel around the World'' 7,68 metrad e hirder ha 2,04 metrad e uhelder.

[[Kampionad Bedel ar Miltamm ]] (''World Puzzle Championship'') a vez aozet bep bloaz. Skipailh Stadoù-Unanet Amerika eo an hini a zo bet trec'h an aliesañ evit poent.

== Implij ar miltamm evel arouez ==
Logo [[Wikipedia]] a zo ur voul graet gant pezhioù miltamm. Tammoù a vank evit diskouez ez eus plas evit gouiziegezhoù nevez.

Graet e vez ivez gant ar miltamm gant aozadurioù zo da aroueziañ an [[aotegezh]]. 

[[Rummad:C'hoarioù]]</text>
      <sha1>hupwso493osrya6phllhq3ix3jac2ea</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Prats</title>
    <ns>0</ns>
    <id>101536</id>
    <revision>
      <id>2151225</id>
      <parentid>2111740</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T10:48:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arko</username>
        <id>540</id>
      </contributor>
      <comment>/* {{Katalonia}} */</comment>
      <origin>2151225</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2018" sha1="6wno64ggmtbtm4wdwwa2wk26z2qvvcr" xml:space="preserve">{{Disheñvelout}}
'''Prats''' zo un anv-lec'h [[katalanek]] hag okitanek, hag a dalv kement ha ''[[prad]]où'' e brezhoneg, deuet da vout anv-tiegezh.

==Lec'hioù==

==={{Katalonia}}===
* [[Prats de Molló]], en [[departamant gall]] [[Pireneoù-ar-Reter]], hiziv [[Prats de Molló i la Presta]]
* [[Prats de Sornià]], e [[Pireneoù-ar-Reter]]

==={{Okitania}}===
* [[Prats de Carluç]], en departamant [[Dordogne (departamant)|Dordogne]]
* [[Prats de Perigòrd|Prats-d'Orliac]], kumun gwechall en departamant [[Dordogne (departamant)|Dordogne]], hiziv [[Prats de Perigòrd]]
* [[Sent Sieurin de Prats]], kumun e [[Dordogne (departamant)|Dordogne]]

==Tud==
* [[Antoni Prats]], anv meur a zen
* [[Carlos Prats]] (Talcahuano, 1915 - Buenos Aires, 1974), jeneral en arme Chile
* [[Joan Prats]], anv meur a zen
* [[Pau Prats]] (Caldes de Montbui, ? - Banyoles, 1705), manac'h e Montserrat, ograour ha tresour
* [[Antoni Ribas Prats]] (Palma, 1883 - Deià, 1931), livour 
* [[Baldomer Lostau i Prats]] (Barcelona, 1846 - 1896), politikour 
* [[Jaume Fort i Prats]] (Reus, 1874), skrivagner ha diazezer ar gazetenn &quot;''El Heraldo de Reus''&quot; e 1916
* [[Joan Massià i Prats]] (Barcelona, 1890 - 1969), sonaozour
* [[Joan Prim i Prats]] (Reus, 1814 - Madrid, 1870), ofiser ha politikour prezidant gouarnamant Spagn
* [[Jorge Luis Prats]] (1956-), soner kuban
* [[Josep Agulló i Prats]] (Terrassa, 1846 - Barcelona, 1926), sonaozour
* [[Josep Barbey i Prats]] (Barcelona, 1894 - 1945), politikour
* [[Josep Rovira i Prats]] (Santa Perpètua de Mogoda, 1906 - [[Mauthausen]], 1941)
* [[Josep Sastre i Prats]], prezidant ar [[Generalitat de Catalunya]].
* [[Maria Dolors Calvet i Prats]] ([[Vilafranca del Penedès]], 1907 - Madrid, 1988), pianoourez spagnol
* [[Marià Foix i Prats]] (Barcelona, 1860 - 1914), tresourez.
* [[Santiago Rusiñol i Prats]] (Barcelona, 1861 - Aranjuez, 1931), livour ha skrivagner katalan.

[[Rummad:lec'hanvioù katalanek]]
[[Rummad:anvioù-tiegezh katalanek]]
[[Rummad:anvioù-tiegezh okitanek]]</text>
      <sha1>6wno64ggmtbtm4wdwwa2wk26z2qvvcr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Los Álamos (Chile)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>104928</id>
    <revision>
      <id>2151192</id>
      <parentid>1941858</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T20:06:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151192</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="254" sha1="7a0kmkvehcqv3j1bqp3mk5ncobyv7zp" xml:space="preserve">{{databox}}
[[File:Comuna de Los Álamos.svg|thumb|Sede pelec'h emañ Los Álamos e rannvro ar Biobío.]]

'''Los Álamos''' zo ur gumun eus [[Chile]], e [[Proviñs Arauco]], e [[rannvro ar Biobío]].

[[Rummad:Kêrioù Chile]]
[[Rummad:Proviñs Arauco]]</text>
      <sha1>7a0kmkvehcqv3j1bqp3mk5ncobyv7zp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Los Álamos</title>
    <ns>0</ns>
    <id>104929</id>
    <revision>
      <id>2151195</id>
      <parentid>1957403</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T21:46:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arko</username>
        <id>540</id>
      </contributor>
      <comment>/* Pennadoù kar */</comment>
      <origin>2151195</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="853" sha1="qwstnofokaxcyd4dmimp806flva486b" xml:space="preserve">{{Disheñvelout lec'hanvioù}}
'''Los Álamos''' zo un anv-lec'h [[spagnolek]] hag a gaver e meur a vro, nemet [[Los Alamos]] e vez skrivet e SUA.

==Gerdarzh==
[[Los Álamos]], a zo ''an [[efl]], ar [[pupli]]'' e brezhoneg, a vez skrivet en-reizh er broioù spagnolek, liester ar ger [[álamo]].

==Lec'hioù==

==={{Chile}}===
* [[Los Álamos (Chile)|Los Álamos]], kumun e [[rannvroioù Chile|rannvro]] [[rannvro Biobío| Biobío]].

==={{SUA}}===
*[[Los Alamos (California)|Los Alamos]] e [[Kalifornia]]
*[[Los Alamos (New Mexico)|Los Alamos]] e [[New Mexico]]
**[[Arnodva Broadel Los Alamos]]
**[[Kontelezh Los Alamos (New Mexico)|Kontelezh Los Alamos]], ur gontelezh e New Mexico

==Pennadoù kar==
*[[Álamo]]
*[[Álamos]]
*[[El Álamo]]
*[[Tremblay]], an anv-lec'h gallek kevatal

[[Rummad:Lec'hanvioù spagnolek]]
[[Rummad:lec'hanvadurezh SUA]]</text>
      <sha1>qwstnofokaxcyd4dmimp806flva486b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151196</id>
      <parentid>2151195</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T21:46:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arko</username>
        <id>540</id>
      </contributor>
      <comment>/* Pennadoù kar */</comment>
      <origin>2151196</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="855" sha1="op3vm7sg9b47bpspmvm63z2rbl0lkjz" xml:space="preserve">{{Disheñvelout lec'hanvioù}}
'''Los Álamos''' zo un anv-lec'h [[spagnolek]] hag a gaver e meur a vro, nemet [[Los Alamos]] e vez skrivet e SUA.

==Gerdarzh==
[[Los Álamos]], a zo ''an [[efl]], ar [[pupli]]'' e brezhoneg, a vez skrivet en-reizh er broioù spagnolek, liester ar ger [[álamo]].

==Lec'hioù==

==={{Chile}}===
* [[Los Álamos (Chile)|Los Álamos]], kumun e [[rannvroioù Chile|rannvro]] [[rannvro Biobío| Biobío]].

==={{SUA}}===
*[[Los Alamos (California)|Los Alamos]] e [[Kalifornia]]
*[[Los Alamos (New Mexico)|Los Alamos]] e [[New Mexico]]
**[[Arnodva Broadel Los Alamos]]
**[[Kontelezh Los Alamos (New Mexico)|Kontelezh Los Alamos]], ur gontelezh e New Mexico

==Pennadoù kar==
*[[Álamo]]
*[[Álamos]]
*[[El Álamo]]
*[[Tremblay]], an anv-lec'h normanek kevatal

[[Rummad:Lec'hanvioù spagnolek]]
[[Rummad:lec'hanvadurezh SUA]]</text>
      <sha1>op3vm7sg9b47bpspmvm63z2rbl0lkjz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Léo Kerlo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>110673</id>
    <revision>
      <id>2151223</id>
      <parentid>1958119</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T10:39:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arko</username>
        <id>540</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>vi-koukoug</comment>
      <origin>2151223</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1223" sha1="qwei259esb5gcty4jhl2hyvpsawrzda" xml:space="preserve">'''Léo Kerlo''' (1928-2006), bet kelenner war an istor hag an [[douaroniezh]] e lise [[Tristan Corbière]] e [[Montroulez]], a oa dreist-holl istorour an arz.

Asambles gant [[René Le Bihan]] ha [[Jacqueline Duroc]] en doa skrivet pemp levr skeudennaouet-kaer diwar-benn livourien aodoù Breizh :

* Levr 1: ''Peintres des côtes de Bretagne : 1. Côte d'Emeraude : du Mont Saint-Michel à Erquy, Douarnenez'', gant [[René Le Bihan]], mirour Mirdi Arzoù-kaer Brest, 272. p., ti-embann [[Chasse-Marée]], 2003
* Levr 2: ''Peintres des côtes de Bretagne : 2. De la Baie de Saint-Brieuc à Brest'', gant René Le Bihan ha Jacqueline Duroc, Chasse-Marée, 256 p., 2004
* Levr 3: ''Peintres des côtes de Bretagne : 3. De la rade de Brest au pays Bigouden'', gant Jacqueline Duroc, Chasse-Marée, 224.p., 2005
* Levr 4: ''Peintres des côtes de Bretagne : 4. De Quimper à Concarneau, de Pont-Aven à l'anse du Pouldou'', gant Jacqueline Duroc, Chasse-Marée, 224.p, 2006
* Levr 5: ''Peintres des côtes de Bretagne : 5. De la rade de Lorient à Nantes'', gant Jacqueline Duroc, Chasse-Marée, 215 p., 2007

{{DEFAULTSORT:Kerlo, Leo}}

[[Rummad:Ganedigezhioù 1928]]
[[Rummad:Marvioù 2006]]
[[Rummad:Skrivagnerien Breizh]]</text>
      <sha1>qwei259esb5gcty4jhl2hyvpsawrzda</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ernest</title>
    <ns>0</ns>
    <id>113848</id>
    <revision>
      <id>2151224</id>
      <parentid>2150863</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T10:41:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arko</username>
        <id>540</id>
      </contributor>
      <comment>/* {{Breizh}} */</comment>
      <origin>2151224</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="923" sha1="g9c2lij887uwuedrzeo7nrkkzpjusxm" xml:space="preserve">'''Ernest''' zo un [[anv-bihan brezhonek]] hag a gaver e meur a yezh all.

==Gerdarzh==
Dont a ra diwar an anv germanek [[Ernst]].

==Adstummoù==
*''Ernie'', berradur saoznek.
*''Ernestine'', e galleg, evit ar merc'hed.

==Yezhoù all==
*[[Ernst]], en alamaneg ha svedeg
*[[Ernesto]], e spagnoleg

==Tud==

=== {{Belgia}}===
*[[Ernest Solvay]], [[kimiour]] ha [[greantour]] 

=== {{Breizh}}===
*[[Ernest de Chamaillard]] (1862-1931), livour
*[[Ernest ar Barzhig]] (1917-1977), mestr-skol ha skrivagner [[brezhonek]]
*[[Ernest Guérin]] (1887-1952), livour
*[[Ernest Petit]] (1888-1971), jeneral, rezistant, politikour
*[[Ernest Renan]] (1823-1892), skrivagner gallek

=== {{Bro-Saoz}}===
*[[Ernest Rutherford]], [[fizik]]our 

=== {{SUA}}===
*[[Ernest Borgnine]], aktour 
*[[Ernest Hemingway]], kazetenner ha skrivagner 


[[Rummad:anvioù-bihan brezhonek]]
[[Rummad:anvioù-bihan gallek]]
[[Rummad:anvioù-bihan saoznek]]</text>
      <sha1>g9c2lij887uwuedrzeo7nrkkzpjusxm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>British Army</title>
    <ns>0</ns>
    <id>120884</id>
    <revision>
      <id>2151190</id>
      <parentid>2121807</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T19:58:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151190</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3788" sha1="k3esrnx6un65sd1nfgb9ieswauv2bmz" xml:space="preserve">{{databox}}
{{Infobox/Deroù}}
{{Infobox/Titl|British Army|E1E1E1|}}
|-
| colspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; width=&quot;200px&quot; | [[Restr:Flag of the British Army (1938-present).svg|200px|Banniel]]
|-
{{Infobox/Istitl|Banniel ar British Army}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Krouidigezh|[[1660]]}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Sujidigezh|[[Restr:Royal Standard of the United Kingdom.svg|22px]] [[Charlez III (Rouantelezh-Unanet)|Charlez III]]&lt;br /&gt;
[[Restr:MinistryofDefence.svg|22px]] [[Ministrerezh an difenn]]}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Doare|Lu&lt;br /&gt;
Troadegiezh}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Lec'h pennañ|[[Londrez]] [[Bro-Saoz]]&lt;br /&gt;
[[Norzhiwerzhon|Iwerzhon an Norzh]]}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Bro|[[Restr:Flag_of_the_United_Kingdom.svg|22px]] [[Rouantelezh Unanet]]}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Penn|Jeneral Sir Patrick Sanders}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Izili|144 900:&lt;br /&gt;
* 89 860 enaouet
* 25 010 lu da c'hortoz
* 30 030 da c'hortoz}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Ardamezioù|[[Restr:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg|120px|]]&lt;br&gt;Banniel brezel
}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Lec'hienn internet|http://www.army.mod.uk/}}
{{Infobox/Notennig|Infobox Bro}}
{{Infobox/Dibenn}}
Ar '''British Army''' (''Arme Breizh-Veur'' pe ''Lu Breizh-Veur'') eo anv [[tirlu]] (arme-douar) [[Rouantelezh Unanet Breizh-Veur ha Norzhiwerzhon]] ha strollad pennañ [[Armeoù Breizh-Veur]], e-kichen ar morlu ([[His Majesty's Naval Service]]) hag an aerlu ([[Royal Air Force]]).

Al lu a oa da gentañ dindan urzhioù ar [[War Office]], lec'hiet e [[Londrez]]; er bloavezh 1964 ez eo bet lakaet dindan urzhioù [[Ministrerezh an Difenn]]. Penn-meur Lu Breizh-Veur, a vez graet [[Chief of the General Staff]] anezhañ, eo ar jeneral Patrick Sanders.

Pa oa bet krouet ar British army e oa dreist-holl unan [[tirlu]] ha [[marc'hegerezh]], ha bez e oa unan eus an div nerzho ''reoliek'' (bez e oa ivez un nerzh  ''nerzhioù adarmead'') en nerzhioù lu saoz (ar re a oa en tirlu a oa kefridiet gant ar [[brezel war zouar]], evit ar [[brezel war vor]] e oa d'ar [[morlu]]),&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://api.parliament.uk/historic-hansard/commons/1917/feb/12/naval-and-military-pensions-and-grants|date=12 February 1917|title=Naval and Military Pensions and Grants  |website=[[Hansard|Parliamentary Debates (Hansard)]]}}&lt;/ref&gt; an nerzhioù lu all a oa ar re ''Ordnance Military Corps'' (savet gant ar [[Royal Artillery|C'hanolierezh roueel]], [[Royal Engineers]], hag ar [[Royal Sappers and Miners]]) eus ar [[Board of Ordnance]], hag a oa harpet gant trevourien da gentañ evit ar pezh a selle ouzh ar pourvezioù ha mirlec'hioù. ar re-se a oa bet kendeuzet gant ar British Army pa oa ebt roet lamm d'ar Board of Ordnance e 1855. Meur a zepartamant trevour a oa bet kendeuzet gant ar [[War Office]].&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.forces-war-records.co.uk/units/3224/department-of-the-master-general-of-the-ordnance|title=Department of the Master-General of the Ordnance – Regiment History, War &amp; Military Records &amp; Archives|website=forces-war-records.co.uk}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.navalhistoryarchive.org/index.php/Board_of_Ordnance|title=Board of Ordnance – Naval History Archive|website=navalhistoryarchive.org}}{{Dead link|date=June 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=http://www.jstor.org/stable/44220102|title=The Honourable the Board of Ordnance. 1299—1855|author=Leslie, J. H.|year=1925|journal=Journal of the Society for Army Historical Research|volume=4|issue=17|pages=100–104|jstor=44220102}}&lt;/ref&gt;


==Gwelet ivez==
*[[Armeoù Breizh-Veur]]

==Liammoù diavaez==
{{Commons|Category:British Army}}
*[http://www.army.mod.uk Lec'hienn ofisiel]

{{DEFAULTSORT:British Army}}
[[Rummad:Armeoù Breizh-Veur]]
[[Rummad:British Army]]
[[Rummad:Istor Breizh-Veur]]</text>
      <sha1>k3esrnx6un65sd1nfgb9ieswauv2bmz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151191</id>
      <parentid>2151190</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T20:05:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151191</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3788" sha1="8lzl9heqcb2on2tc7j8xnhgud19u4lp" xml:space="preserve">{{databox}}
{{Infobox/Deroù}}
{{Infobox/Titl|British Army|E1E1E1|}}
|-
| colspan=&quot;2&quot; align=&quot;center&quot; width=&quot;200px&quot; | [[Restr:Flag of the British Army (1938-present).svg|200px|Banniel]]
|-
{{Infobox/Istitl|Banniel ar British Army}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Krouidigezh|[[1660]]}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Sujidigezh|[[Restr:Royal Standard of the United Kingdom.svg|22px]] [[Charlez III (Rouantelezh-Unanet)|Charlez III]]&lt;br /&gt;
[[Restr:MinistryofDefence.svg|22px]] [[Ministrerezh an difenn]]}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Doare|Lu&lt;br /&gt;
Troadegiezh}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Lec'h pennañ|[[Londrez]] [[Bro-Saoz]]&lt;br /&gt;
[[Norzhiwerzhon|Iwerzhon an Norzh]]}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Bro|[[Restr:Flag_of_the_United_Kingdom.svg|22px]] [[Rouantelezh Unanet]]}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Penn|Jeneral Sir Patrick Sanders}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Izili|144 900:&lt;br /&gt;
* 89 860 enaouet
* 25 010 lu da c'hortoz
* 30 030 da c'hortoz}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Ardamezioù|[[Restr:Flag_of_the_United_Kingdom_(3-5).svg|120px|]]&lt;br&gt;Banniel brezel
}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Lec'hienn internet|http://www.army.mod.uk/}}
{{Infobox/Notennig|Infobox Bro}}
{{Infobox/Dibenn}}
Ar '''British Army''' (''Arme Breizh-Veur'' pe ''Lu Breizh-Veur'') eo anv [[tirlu]] (arme-douar) [[Rouantelezh Unanet Breizh-Veur ha Norzhiwerzhon]] ha strollad pennañ [[Armeoù Breizh-Veur]], e-kichen ar morlu ([[His Majesty's Naval Service]]) hag an aerlu ([[Royal Air Force]]).

Al lu a oa da gentañ dindan urzhioù ar [[War Office]], lec'hiet e [[Londrez]]; er bloavezh 1964 ez eo bet lakaet dindan urzhioù [[Ministrerezh an Difenn]]. Penn-meur Lu Breizh-Veur, a vez graet [[Chief of the General Staff]] anezhañ, eo ar jeneral Patrick Sanders.

Pa oa bet krouet ar British army e oa dreist-holl unan [[tirlu]] ha [[marc'hegerezh]], ha bez e oa unan eus an daou nerzh ''reoliek'' (bez e oa ivez un nerzh  ''nerzhioù adarmead'') en nerzhioù lu saoz (ar re a oa en tirlu a oa kefridiet gant ar [[brezel war zouar]], evit ar [[brezel war vor]] e oa d'ar [[morlu]]),&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://api.parliament.uk/historic-hansard/commons/1917/feb/12/naval-and-military-pensions-and-grants|date=12 February 1917|title=Naval and Military Pensions and Grants  |website=[[Hansard|Parliamentary Debates (Hansard)]]}}&lt;/ref&gt; an nerzhioù lu all a oa ar re ''Ordnance Military Corps'' (savet gant ar [[Royal Artillery|C'hanolierezh roueel]], [[Royal Engineers]], hag ar [[Royal Sappers and Miners]]) eus ar [[Board of Ordnance]], hag a oa harpet gant trevourien da gentañ evit ar pezh a selle ouzh ar pourvezioù ha mirlec'hioù. ar re-se a oa bet kendeuzet gant ar British Army pa oa ebt roet lamm d'ar Board of Ordnance e 1855. Meur a zepartamant trevour a oa bet kendeuzet gant ar [[War Office]].&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.forces-war-records.co.uk/units/3224/department-of-the-master-general-of-the-ordnance|title=Department of the Master-General of the Ordnance – Regiment History, War &amp; Military Records &amp; Archives|website=forces-war-records.co.uk}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.navalhistoryarchive.org/index.php/Board_of_Ordnance|title=Board of Ordnance – Naval History Archive|website=navalhistoryarchive.org}}{{Dead link|date=June 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=http://www.jstor.org/stable/44220102|title=The Honourable the Board of Ordnance. 1299—1855|author=Leslie, J. H.|year=1925|journal=Journal of the Society for Army Historical Research|volume=4|issue=17|pages=100–104|jstor=44220102}}&lt;/ref&gt;


==Gwelet ivez==
*[[Armeoù Breizh-Veur]]

==Liammoù diavaez==
{{Commons|Category:British Army}}
*[http://www.army.mod.uk Lec'hienn ofisiel]

{{DEFAULTSORT:British Army}}
[[Rummad:Armeoù Breizh-Veur]]
[[Rummad:British Army]]
[[Rummad:Istor Breizh-Veur]]</text>
      <sha1>8lzl9heqcb2on2tc7j8xnhgud19u4lp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lid-koun Sant-Albin-an-Hiliber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123460</id>
    <revision>
      <id>2151183</id>
      <parentid>2137454</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T19:00:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151183</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2699" sha1="bwc42pyp5jkgd6pppm1vt6jz6dzh9eg" xml:space="preserve">[[Restr:Gwen-ha-du pnb saint-aubin 1935.jpg|thumb|300px|right|Dibunadeg e Sant-Albin-an-Hiliber stourmerien [[Breiz Atao]] ha [[Strollad Broadel Breizh]] gant ar banniel Gwenn-ha-du e 1935]]
'''Lid-koun Sant-Albin-an-Hiliber''' a vez graet eus ul lid-koun aozet gant brodelourien Breizh war dachenn [[emgann Sant-Albin-an-Hiliber (1488)|emgann Sant-Albin-an-Hiliber]], ul lec'h-koun pouezus d'ar vroadelourien vreton ez eo, ha bep bloaz  e vez aozet al lid-koun-se eno&lt;ref&gt;https://web.archive.org/web/20140831011317/http://7seizh.info/2012/07/30/un-hanter-kant-a-dud-o-lidan-emgann-sant-albin-an-hiliber-35/&lt;/ref&gt;.

== Monumantoù koun ==
[[Restr:Monumant sant-albin-an-hiliber.jpg|thumb|Monumant Sant-Albin 1988]]
Ur blakenn-koun a oa bet savet war an dachenn-emgann, Lann ar Gejadenn, d'ar 25 a viz Mae 1932 gant ar skridoù-mañ:

* Brezhoneg:
&quot;Ar C'hallaoued trec'h d'ar Vretoned d'an 28 a viz gouere 1488. Dalc'homp soñj!&quot;
* Galleg:
&quot;6000 Bretons sont morts ici pour défendre l'Indépendance bretonne le 28 juillet 1488.&quot;
[[Skeudenn:Saint-Aubin-Du-Cormier.jpg|thumb|right|Emgann Sant-Albin-an-Hiliber, treset gant [[Janed Malivel]].]]
Ur maen-koun a oa bet savet e 1988, maen-koun Lann ar gejadenn, gant ur blakenn ma c'haller lenn:
* Brezhoneg:
&quot;Evit ar 6000 emganner&lt;br /&gt;
Brezhon a zo marvet,&lt;br /&gt;
Amañ, evit frankiz&lt;br /&gt;
Hag enor Breizh&lt;br /&gt;
D'an 28vet a viz Gouere 1488&lt;br /&gt;
Dalc'homp soñj!&quot;
* Galleg:
&quot;Aux 6000 combattants Bretons&lt;br /&gt;
Morts en ce lieu&lt;br /&gt;
Pour l'indépendance et l'honneur&lt;br /&gt;
De la Bretagne&lt;br /&gt;
Le 28 juillet 1488&lt;br /&gt;
Souvenons-nous!&quot;
[[Restr:Bataille saint aubin du cormier lesueur.gif|thumb|right|200px|[[Emgann Sant-Albin-an-Hiliber]] gant Paul Lehugeur, 19vet kantved]]

== MAB Koad Sav Pell ==
Ar gevredigezh MAB Koad Sav Pell ([[Musée Archipel Breton]]) renet gant [[Jean-Loup Le Cuff]] a vez hiziv-an-deiz oc'h ober war-dro an dachenn emgann&lt;ref&gt;http://france3-regions.francetvinfo.fr/bretagne/2013/12/12/saint-aubin-du-cormier-le-jour-ou-les-marches-sont-tombees-371799.html.&lt;/ref&gt;.

== Obidoù e Sant-Albin-An-Hiliber ==
[[Célestin Lainé]] en doa goulennet ma vije lakaet e ludu war tachenn [[emgann Sant-Albin-an-Hiliber]], ar pezh a oa bet graet e 1988.
== Lid 2025 ==
Lid ar bloavezh 2025 a zo anvet «1488, ar gwareger saoz», an abadenn a gont an emgann. D'an 3, 4, 5 ha 6 a viz Gouhere 2025 e Kastell la Giraudais e [[Magoerioù-ar-C'houenon]] (35), e vo 300 aktour war al leurenn &lt;ref&gt; {{fr}} https://www.spectacle1488.bzh/&lt;/ref&gt;.
== Pennadoù kar ==
* [[Emgann Sant-Albin-an-Hiliber]]
* [[Kan bale Sant Albin]]

== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}

[[Rummad:Lidoù broadelour]]
[[Rummad:Broadelouriezh]]
[[Rummad:Lidoù-koun]]</text>
      <sha1>bwc42pyp5jkgd6pppm1vt6jz6dzh9eg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Aloubadeg Polonia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129862</id>
    <revision>
      <id>2151173</id>
      <parentid>2129232</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T14:57:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Huñvreüs</username>
        <id>54570</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>vk</comment>
      <origin>2151173</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4152" sha1="8dxf1nfd4oz87ixgxovku43xprat7gm" xml:space="preserve">* ''Evit munudoù ouzhpenn a-zivout Aloubadeg Polonia gant an URSS gwelet ar pennad [[Aloubadeg soviedel Polonia]]. Evit munudoù war Aloubadeg Polonia gant Slovakia gwelet [[Aloubadeg Polonia gant Slovakia]]. Evit pennadoù a-zivout Aloubadegoù Polonia gwelet [[Aloubadegoù Polonia (disheñvelout)]]. Evit ul listenn eus ar brezelioù etre Alamagn ha Polonia gwelet [[Brezelioù etre Alamagn ha Polonia]]''
{{databox}}
[[Restr:Battle of Poland.png|thumb|300px|A gleiz da zehoù : al [[Luftwaffe]] prest da vombeziñ Pologn, ar vag brezel [[Schleswig-Holstein (bag brezel)|Schleswig-Holstein]] o tagañ [[Emgann Westerplatte|Westerplatte]], Ar [[Wehrmacht]] o freuzañ un harz etre Polonia hag Alamagn, kirri-hobregonet [[panzer]] ha karbedoù hobregonet alaman, stard dorn etre soudarded an URSS ha re an Trede Reich e fin aloubadeg Pologn, Bombezadeg Warsawa]]
'''Koulzad brezel Polonia''', pe '''Kampagn Gwengolo''' pe c'hoazh '''Brezel difenn 1939''' eus kostez [[Polonia]] (''Kampania wrześniowa'' pe ''Wojna obronna 1939''). '''Kampagn Polonia''' (alamaneg : ''Polenfeldzug'') pe '''Fall Weiss''' (''Tro wenn'') e-kostez Alamagn, a oa un oberiadur brezel sevenet gant [[Trede Reich|Alamagn an Trede Reich]], kêr dieub Dantzig, [[Unvaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel]] hag ur savadeg eus [[Slovakia]] hag a voe mammenn d'an [[Eil Brezel-bed]]. Padet e oa eus ar [[1añ a viz Gwengolo|1 añ a viz Gwengolo]] betek ar [[6 a viz Here]] [[1939]]

An dagadenn alaman a voe lañset d'ar [[1añ a viz Gwengolo]] [[1939]], ur sizhun goude ma vije bet sinet an [[Emglev alaman-ha-soviedel|Emglev Molotov–Ribbentrop]] (feur-emglev jerman-soviedel). An [[Unvaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel|URSS]] a dagas Polonia d'ar [[17 a viz Gwengolo]] [[1939]] dres goude an [[emglev Molotov-Tōgō]], disoc'h freuz ar 6vet lu Impalaeriel japanat en [[emgannoù Khalkhin Gol]], hag a roe un harz d'an emgannoù etre Japan hag an URSS war an dachenn reter d'ar 16 a viz Gwengolo.
[[Restr:Komancza 1939 onet.1.09.2010.jpg|thumb|Soudarded Alamagn ha Slovakia o poziñ evit ur poltred gant trevourien Ukraina e [[Komańcza]], [[Pologn]], e 1939]]
Ar c'hampagn a voe echuet d'ar 6 a viz Here, pa voe rannet hag aloubet Polonia gant [[Trede Reich|Alamagn]] hag [[Unvaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel|URSS]], hervez feur-emglev an harzoù alaman-soviedel.

Nerzhioù an Trede Reich o devoa taget Polonia adal an norzh, ar su hag ar c'hornôg d'ar mintin goude [[Gwalldaol Gleiwitz]]. Gant ma oa ar [[Wehrmacht]] o vont war-raok bliv e voe rediet nerzhioù lu Polonia da gilañ adal o lec'hioù difenn tost ouzh an harzoù poloniat-alaman evit mont etrezek ar reter ha klask sevel linennoù difenn eno.

Goude koll meur [[emgann Bzura]] gant Polonia, an Alamanted a c'hounezas ul lañs kadoniel anat. An nerzhioù polonat a gilas c'hoazh evit mont war-zu gevred ar vro gant ar soñj sevel eno un difenn hir ha taer er [[pennlec'h difenn romanian]] (''Przedmoście rumuńskie''). Ar pal a oa da gas eno an holl nerzhioù difenn posubl evit gounnez amzer en ur c'hortoz ar sikourioù Gall ha Saoz. Un taol-kleze en dour e voe dre ma ne voe ket kaset sikourioù ebet d'al lu polonat en desped d'an emglevioù etre an tri vro, kement hag un diskleriadur brezel d'an [[3 a viz Gwengolo]] [[1939]].

Tagadenn Polonia gant an [[Arme Ruz]] dre reter ar vro d'ar [[17 a viz Gwengolo]] [[1939]] a lakaas planioù difenn al lu polonat da vezañ didalvoud . An emglev kuzh etre an Trede Reich hag an URSS a rannas muioc'h c'hoazh nerzhioù difenn ar vro.

Ar c'holloù a voe :
* Evit Polonia : 66 000 lazhet, 133 700 gloazet, 660 000–690 000 prizoniet, 132 dank ha karr hobregon distrujet, 327 karr-nij distrujet. Un hollad a 859 700 – 889 700 koll.
* [[Trede Reich|Alamagn]] : 16 343 lazhet, 3 500 steuziet, 30 300 gloazet, 236 tank distrujet, 800 karbed distrujet, 246 karr-nij distrujet
* Slovakia : 37 lazhet,11 steuziet, 114 gloazet, 2 garr-nij distrujet
* [[URSS]] : 1 475 lazhet pe steuziet, 2383 gloazet, pe: 5327 lazhet, kollet pe gloazet, 43 tank distrujet.

[[Rummad:1939]]
[[Rummad:Emgannoù an Eil Brezel-bed]]
[[Rummad:Istor Polonia]]</text>
      <sha1>8dxf1nfd4oz87ixgxovku43xprat7gm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tizh</title>
    <ns>0</ns>
    <id>132882</id>
    <revision>
      <id>2151174</id>
      <parentid>2097090</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T14:57:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Huñvreüs</username>
        <id>54570</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>vk</comment>
      <origin>2151174</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12267" sha1="bxvsx62gd1ug9ewk5ody6qmooe12t8x" xml:space="preserve">[[Restr:Peregrine off White Cliffs, Dover.jpg|thumb|Falc'hun pirc'hirin&lt;br&gt;''(Falco peregrinus)''&lt;br&gt;Herrekañ loen war an Douar&lt;br&gt;108,05 m/s (389 km/h)]]
'''Tizh''' a reer er [[fiñvoniezh]] eus ar c'hementad a [[buanded (fizik)|vuanded]] a zo gant un draezenn, da lavarout eo eus feur ar c'hemm en e lec'hiadur [[sturiadell (fizik)|sturiadel]] en [[egor]], hep kemer e kont na stur na ster roud an draezenn.&lt;br&gt;
Ur [[mentenn skeuliadel|ventenn skeuliadel]] eo an tizh peogwir eo dizalc'h diouzh roud an draezenn en egor, a zo sturiadel evel an [[nerzh]] pe ar vuanded.
*Er fiñvoniezh e tiforc'her ''tizh'' diouzh ''buanded'' : n'eus na stur na ster da dizh un draezenn, ur c'hementad hepken zo dezhañ, evel ar [[gwrezverk]] pe ar [[gwask (fizik)|gwask]] ; ur stur (''e.g.'' ul linenn [[Norzh]]-[[Su]]) hag ur ster (''e.g.'' war-du ar Su) zo da vuanded un draezenn ouzhpenn he zizh.

''Tizh keitat'' un draezenn eo an hed diskaret ganti rannet dre badelezh he fiñvadenn ; ''tizh predel'' a reer eus he zizh keitad pa dosta ar pad da vann.

Evit [[jedoniezh|jediñ]] tizh un draezenn e ranner [[hirder]] he hentad dre an [[amzer]] a laka evit mont eus an eil penn d'egile. Ar [[metr]] dre [[eilenn]] (aroueziet '''m/s''' pe '''m·s&lt;sup&gt;−1&lt;/sup&gt;''') eo unanenn an tizh hervez erbedadennoù an [[Reizhiad unanennoù etrebroadel|SI]]; da skouer : 27,77&amp;nbsp;m/s eo tizh ur [[karbed|c'harbed]] a laka un eurvezh da ziskar 100&amp;nbsp;km (10&lt;sup&gt;5&lt;/sup&gt; m ÷ 3600 s). Ul lieskement eus an unanenn-se eo a vez implijet war ar pemdez avat : ar c'hilometr dre eur (km/h, da lavarout eo 1&amp;nbsp;000 m/3&amp;nbsp;600 s) ; kentoc'h eget merkañ 2,77&amp;nbsp;m/s, [[odometr]] ur [[karr-tan|c'harr-tan]] a ziskouezo 100&amp;nbsp;km/h eta.

Bevennet gant arlakadenn ar [[keñverelezh arbennik|geñverelezh arbennik]] [[Albert Einstein]] eo skalfad an tizh, en em astenn eus 0&amp;nbsp;m/s (an difiñv) betek 299&amp;nbsp;792&amp;nbsp;458&amp;nbsp;m/s ([[tizh ar gouloù]] er [[goullo (fizik)|peurc'houllo]]) ; ''[[herr (fizik)|herr]]'' eo anv an tizh er fizik keñverel.

==Termenadur==
[[Restr:Galileo Galilei 2.jpg|thumb|[[Galileo Galilei]], gant [[Domenico Tintoretto]], ''c.'' [[1606]]]]
Ar fizikour [[italian]] [[Galileo Galilei]] ([[1564]]-[[1642]]) a vuzulias hag a geñverias an amzer a lakae div draezenn disheñvel evit mont eus un eil lec'h d'ul lec'h all, ar pezh a c'hallas termeniñ dre ar gevatalenn :
:&lt;math&gt;\text{tizh keitat} = \frac{\text{hentad}}{\text{amzer}}&lt;/math&gt;
Galileo Galilei e voe ar [[skiant]]our kentañ o krediñ rannañ ur ventenn dre ur ventenn all zisheñvel, pa grede da ouizieien e amzer e oa ken sod hag ouzhpennañ troatadoù da eurvezhioù.&lt;br&gt;
Pa jeder an tizh keitat neuze e lezer a-gostez argemmoù an tizh e-keit ha ma fiñv an draezenn, da lavarout eo an tizhoù predel. Da skouer :
*Ur c'harbed a ya eus ul lec'h A betek ul lec'h B, 100&amp;nbsp;km an hed etrezo. A-hed an amzer e red ar c'harbed da 100&amp;nbsp;km/h. Kevatal eo an tizh keitat, 100&amp;nbsp;km/h, d'an tizh predel en degouezh-se.
*An hevelep karbed a red eus A betek B, da 100&amp;nbsp;km/h bepred, gant un ehan a 15 munutenn e-kerzh ar veaj. Kemmet eo an traoù en degouezh-se : 80&amp;nbsp;km/h eo an tizh keitat, ha 100&amp;nbsp;km/h eo an daou dizh predel – mar lezer a-gostez an amzer rekis da dizhout 100&amp;nbsp;km/h (ar [[c'hwimm (fizik)|c'hwimm]] eo, a jeder e &lt;math&gt;\text{n}&lt;/math&gt; m/s²) hag an amzer rekis da dizhout an difiñv (ar gorrekadur, da lavarout eo ar c'hwimm leiel &lt;math&gt;\text{-n}&lt;/math&gt; m/s²).

A-c'houde labourioù ar [[matematik]]our [[alaman]] [[Gottfried Leibniz]] ([[1646]]-[[1716]]) war ar [[jediñ argemmek]] e c'hallas ar matematikour [[gall]] [[Pierre Varignon]] ([[1654]]-[[1722]]) termeniñ an tizh predel evel un hed peuznull rannet dre ur predad peuznull dre ar gevatalenn :
:&lt;math&gt;\text{tizh predel} = \frac{dh}{da}&lt;/math&gt;&amp;nbsp;,&amp;nbsp;m'emañ &lt;math&gt;\text{h}&lt;/math&gt; evit an hed hag &lt;math&gt;\text{a}&lt;/math&gt; evit an amzer.

==Tizh linennek ha tizh a-spin==
[[Restr:Cercle tangente rayon.svg|thumb|Un eeunenn a-spin ouzh ur c'helc'h]]
''Tizh linennek'' a reer eus ar c'hementad a vetradoù a vez diskaret dre eilenn gant un draezenn o fiñval a-hed ul linenn eeun pe get, evel un hent etre div gêr.&lt;br&gt;
''Tizh a-spin'' a reer eus tizh linennek un draezenn o fiñval war trohed ur [[kelc'h|c'helc'h]].

Mar lakafemp ur [[kantenn (mentoniezh)|gantenn]] 1 m he skin &lt;math&gt;\text{s}&lt;/math&gt; da dreiñ tro-dro d'he c'hreiz gant un tizh linennek digemm – 1 dro dre eilenn, da skouer – ha mar sellfemp ouzh ur poent A war trohed ar gantenn hag ouzh ur poent B lec'hiet war hanter ar skin e kavfemp ez eo hiroc'h hent A eget hent B :
*hirder hent A = &lt;math&gt;2\pi s = 6,28 \text{ } \text{m} \,&lt;/math&gt; ; 6,28&amp;nbsp;m/s e vefe tizh A bep tro neuze, da lavarout eo 22,6&amp;nbsp;km/h ;
*hirder hent B = &lt;math&gt;2\pi s/2 = 3,14 \text{ } \text{m} \,&lt;/math&gt; ; 3,14&amp;nbsp;m/s (11,3&amp;nbsp;km/h) e vefe tizh B bep tro neuze.
Div wech buanoc'h eget A e trofe B ; ha mard arsellfemp ur poent C lec'hiet 1&amp;nbsp;mm diouzh ar c'hreiz ? &lt;math&gt;2\pi s/1000 = 0,00628 \text{ } \text{m} \,&lt;/math&gt; e vefe hirder e hent, neuze e vefe 0,00628&amp;nbsp;m/s e dizh (0,0226&amp;nbsp;km/h, 22,6 metr bep eurvezh). Difiñv e vez kreiz ur gantenn a lakaer da dreiñ, ha seul vuioc'h e pellaer diouzh ar c'hreiz, seul vrasoc'h e vez an tizh.

''Tizh a-spin'' a reer eus an tizh-se abalamour m'eo stur ar fiñv a-spin gant trohed ar gantenn.&lt;br&gt;
Disheñvel eo tizh pep poent diouzh hini pep poent all ha n'emañ ket war an hevelep kelc'h, hogen un niver hepken a droioù dre eilenn zo gant an holl boentoù ; aesoc'h neuze eo muzuliañ ha kementadiñ tizh un draezenn [[kelc'h]]iek dre gelc'htroioù dre eilenn (pe dre vunutenn, dre eur).

''Buanded a-spin'' eo an termen a zere pa vez sturiet troiad un draezenn ; mentenn ar ''vuanded'' a-spin eo an ''tizh'' a-spin neuze.&lt;br&gt;
Seul vrasoc'h ar vuanded a-spin (kelc'htorioù/eilenn), seul vrasoc'h ivez an tizh a-spin (m/s) ; seul vrasoc'h skin ar c'helc'h, seul vrasoc'h ivez tizh a-spin e drohed.&lt;br&gt;
Kement-se a vez lakaet e pleustr evit diskouez tizh linennek ur c'harr war an hent : muzuliet e vez trohed ur rod ha lieskementet dre an niver a droioù dre eilenn, alese an tizh diskouezet e km/h ; seul vrasoc'h ar rod, seul nebeutoc'h a droioù evit diskar 1&amp;nbsp;km.

==Unanennoù an tizh==
Ar '''m/s''' eo unanenn ofisiel an SI, hogen unanennoù all a vez war implij war an dachenn etrebroadel.
*Er [[merdeadurezh|verdeadurezh]] hag en [[nijerezh]] : ar [[skoulm]] – 1 skoulm = 0,514444&amp;nbsp;m/s = 1,609344&amp;nbsp;km/h
*En nijerezh hepken : ar [[Niver Mach|Mach]] – Mach 1 = tizh ar [[son]] en [[aer]] sec'h, da live keitat ar mor ha pa vez 20&amp;nbsp;°C ar gwreverk = 343&amp;nbsp;m/s = 1&amp;nbsp;234,80&amp;nbsp;km/h&lt;ref&gt;Diouzh an endro eo tizh ar son en aer.&lt;/ref&gt;

==Skalfad an tizhoù==
[[Restr:Pangea animation 03.gif|thumb|[[Dilec'hiadur ar c'hevandiroù]] : 3,6 x 10&lt;sup&gt;-9&lt;/sup&gt; m/s d'ar buanañ (3,6 cm dre vloaz)]]
[[Restr:2009-cheetah-sprint.jpg|thumb|Gwepard ''(Acinonyx jubatus)'', herrekañ loen war an douar : 31,94 m/s (115 km/h)]]
Setu amañ un nebeud tizhoù keitat a zo bet muzuliet dre ar bed – war-eeun, dre jediñ pe dre vrasjediñ. E '''druz''' emañ an talvoudegezhioù rik.
{| class=&quot;mw-datatable &quot;
|-
! !! m/s !! km/h !! Evezhiadennoù
|-
| [[Dilec'hiadur ar c'hevandiroù]] || 0,0000000036 || 3,6 x 10&lt;sup&gt;−12&lt;/sup&gt;|| War-dro 3,6&amp;nbsp;cm bep bloaz, hervez al lec'h.
|-
| [[Melc'hwed-krogennek|Maligorn]] ''(Helix aspersa)'' || 0,013 || 0,05 || 5,8 m d'an eur ; Herrekañ maligorn.&lt;ref name=&quot;CTT&quot;&gt;{{es}} Franz Rey, Julia Rodríguez, Jahel Sanzalazar, ''Campeones todo terreno: los animales más rápidos'', Elsa, 1998 [https://books.google.fr/books/about/Campeones_todo_terreno.html?id=prgPjwEACAAJ&amp;redir_esc=y ''Google Books'']&lt;/ref&gt;
|-
| Den o kerzhout || 1,25 || 4,5&lt;ref&gt;{{fr}} [http://www.cchst.ca/oshanswers/psychosocial/walking.html ''CCHST'']&lt;/ref&gt; || Keitad uhel. 
|-
| Den war [[marc'h-houarn|varc'h-houarn]] || 4,5 || 16,2 || Diouzh an den, an dachenn, ar benveg ha liv an amzer.
|-
| Uhelañ tizh aotreet war an hentoù boutin gall || '''25''' || 90 ||
|-
| Reder a-vicher || '''10,43''' || 37,58 || {{Jamaika}} – [[Usain Bolt]], kampionad ar bed, [[Berlin]], [[2009]].
|-
| [[Pignerez]] || '''16.7''' || 60,12 || {{Taiwan}} – [[Skraber-oabl]] [[Taipei 101]], 1&amp;nbsp;002 m/mn.
|-
| Uhelañ tizh aotreet war an hentoù-tizh gall || '''30,55''' || 110 ||
|-
| Gwepard ''(Acinonyx jubatus) || '''31,94''' || 115 || Herrekañ loen war an douar.&lt;ref name=&quot;CTT&quot; /&gt;
|-
| [[Skeuliad Beaufort|Korventenn]] || '''33''' || 118,8 || Nerzh 12 Beaufort e-pad 60 eilenn da nebeutañ.
|-
| [[Rikin|Rinkin mako]] ''(Isurus oxyrhinchus)'' || '''34,44''' || 124 || Herrekañ loen er [[mor]].&lt;ref name=&quot;CTT&quot; /&gt;
|-
| Uhelañ tizh aotreet war ar gourhentoù gall || '''36,11''' || 130 ||
|-
| Uhelañ tizh dre nerzh un den || '''37,02''' || 133,284 || {{Kanada}} – Sam Whittingham, 2009, war ur [[marc'h-houarn-gourvez]]&lt;ref&gt;{{en}} [http://www.wisil.recumbents.com/wisil/whpsc2009/results.htm ''WHPSC2009'']&lt;/ref&gt;
|-
| [[Falc'hun pirc'hirin]] ''(Falco peregrinus)'' || '''108,05''' || 389 || Herrekañ loen en aer ha war an [[Douar (planedenn)|Douar]].&lt;ref name =&quot;CTT&quot; /&gt;
|-
| ''Spirit of Australia'', Ken Warby || '''141,97''' || 511,11 || {{Aostralia}} – Herrekañ [[bag]], [[1978]]&lt;ref&gt;{{en}} [http://www.solarnavigator.net/spirit_of_australia.htm ''Spirit of Australia'']&lt;/ref&gt;.
|-
| Cessna Citation X+ || '''271,66''' || 978 || {{SUA}} – Mach 0.79 ; herrekañ [[nijerez]] nann milourel&lt;ref&gt;{{en}} [https://web.archive.org/web/20170617184151/http://cessna.txtav.com/-/media/cessna/files/citation/xplus/xplus_productcard.ashx ''Cessna'']&lt;/ref&gt;.
|-
| [[Tizh ar son]] en aer sec'h, war live ar mor, 20&amp;nbsp;°C || '''343''' || 1&amp;nbsp;234,8 || Termenadur Mach 1&lt;ref&gt;Ar fizikour [[aostrian]] [[Ernst Mach|Ernst Waldfried Josef Wenzel Mach]] ([[1838]][[1916]]) a dermenas ar ventenn-se, a zistager /'maχ/, &quot;Mac'h&quot;.&lt;/ref&gt;.
|-
| Lockheed SR-71 Blackbird || '''984''' || 3&amp;nbsp;529,6 || {{SUA}} – Mach 3,3 ; Herrekañ nijerez er bed&lt;ref&gt;{{en}} [http://www.migflug.com/jetflights/the-10-fastest-aircraft-in-the-world.html ''MiGFlug'']&lt;/ref&gt;. 
|-
| [[Egorvulzun]] ''Endeavour'' OV-105 || '''7&amp;nbsp;741,6''' || 27&amp;nbsp;870 || {{SUA}} – Resped : [[1992]]-[[2011]]&lt;ref&gt;{{en}} [https://web.archive.org/web/20170520114900/https://www.nasa.gov/centers/kennedy/shuttleoperations/orbiters/endeavour-info.html''NASA'']&lt;/ref&gt;.
|-
| Tizh c'hweladur an [[Douar (planedenn)|Douar]] || '''465,1''' || 1&amp;nbsp;674,36 || Er [[keheder|c'heheder]].
|-
| Tizh amestezel an Douar tro-dro d'an [[Heol]] || '''29&amp;nbsp;783''' || 107&amp;nbsp;218,8 || Etre 29&amp;nbsp;291&amp;nbsp;m/s ha 31&amp;nbsp;287&amp;nbsp;m/s.
|-
| [[Sonterez egor|Sonterezioù egor]] ''Helios-A'' hag ''Helios-B'' || '''70&amp;nbsp;220''' || 252&amp;nbsp;792 || {{Alamagn}} &amp; {{SUA}} – O treiñ tro-dro d'an Heol, [[1974]]-[[1976]]&lt;ref&gt;{{en}} WILKINSON John, ''New Eyes on the Sun: A Guide to Satellite Images and Amateur Observation'', Springer,2012 {{ISBN|978-3-6422-2838-4}}&lt;/ref&gt;.
|-
| Tizh ar gouloù er peurc'houllo || '''299&amp;nbsp;792&amp;nbsp;458''' || 1&amp;nbsp;079&amp;nbsp;252&amp;nbsp;848 || Tizh uhelañ en [[hollved]] anavezet.
|-
|}
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;180px&quot;&gt;
Restr:Isurus oxyrinchus by mark conlin2.JPG|Rinkin mako ''(Isurus oxyrhinchus)''&lt;br&gt;Herrekañ loen er mor&lt;br&gt;34,44&amp;nbsp;m/s (124&amp;nbsp;km/h)
Restr:De VeloX 3.jpg|Ur [[marc'h-houarn-gourvez]]&lt;br&gt;karennet evit ar c'hevezadegoù&lt;br&gt;37,02&amp;nbsp;m/s (133,3&amp;nbsp;km/h)
Restr:SpiritOfAustraliaModelBloweringDam.jpg|''Spirit of Australia''&lt;br&gt;Herrekañ bag ar bed&lt;br&gt;141,97&amp;nbsp;m/s (511,11&amp;nbsp;km/h)
Restr:Sr71 1.jpg|[[Lockheed SR-71 Blackbird]]&lt;br&gt;Herrekañ nijerez ar bed&lt;br&gt;980,4&amp;nbsp;m/s (3&amp;nbsp;529,6&amp;nbsp;km/h)
&lt;/gallery&gt;
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;180px&quot;&gt;
Restr:8.5 Mach rocket sled 030430.jpg|Herrekañ karbed war an douar&lt;br&gt;Mach 8,5 = 2&amp;nbsp;868,05&amp;nbsp;m/s (10&amp;nbsp;324,98&amp;nbsp;km/h)&lt;br&gt;&lt;small&gt;Stlejell-fuc'hell,[[US Air Force]], [[2003]]&lt;/small&gt;
Restr:Space Shuttle Endeavour Lands at the Kennedy Space Center on July 31st, 2009..jpg|An egorvulzun ''Endeavour''&lt;br&gt;7&amp;nbsp;741,6&amp;nbsp;m/s (27&amp;nbsp;870&amp;nbsp;km/h)
&lt;/gallery&gt;

==Notennoù==
{{Daveoù|bannoù = 3}}

{{Porched an treuzdougerezh}}
{{Porched|Fizik}}

[[Rummad:Fizik]]
[[Rummad:Kementadoù ar fizik]]</text>
      <sha1>bxvsx62gd1ug9ewk5ody6qmooe12t8x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Arme an Don</title>
    <ns>0</ns>
    <id>136066</id>
    <revision>
      <id>2151175</id>
      <parentid>2057929</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T14:57:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Huñvreüs</username>
        <id>54570</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>vk</comment>
      <origin>2151175</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2147" sha1="fegar0b52ij9qpm9z7afjff97667pcq" xml:space="preserve">[[Restr:Don White Army.svg|thumb|Skoed ardamez Arme an Don]]
[[Restr:Flag of Don Cossacks.svg|thumb|Banniel Arme ha Republik an Don]]
'''Arme an Don''' (Rusaneg: Донская армия, Donskaya Armiya) a oa nerzhioù lu berrbad [[Republik an Don]]. Ul lodenn e oa ivez eus al luskad Gwenn e-pad [[Brezel diabarzh Rusia]]. Padet e oa etre 1918 ha 1920, e [[Don (stêr)|rannvro an Don]] diazezet e kêr [[Novocherkassk]].
== Nerzhioù stourm ==
Dre vras, hervez labourioù Dobrynin, ''The Participation of the Don Cossacks in the Fight against Bolshevism''.[https://web.archive.org/web/20161221072052/http://pygmywars.com/history/dobrynin/dobrintro.html]
[[Restr:Mark V tank of the Don army 1919.jpg|380px|right|thumb|Soudarded Arme an Don e 1919 gant un tank Mark V.]]
[[Restr:Austin21.jpg|310px|right|thumb|Karbed stourm hobregonet Austin gant ar skrivadenn &quot;Ataman Bogayevsky&quot;.]]
{|class=wikitable border=&quot;0&quot; width=&quot;55%&quot;
|-
! width=&quot;5%&quot;| Deiziad
! width=&quot;5%&quot;| Soudarded
! width=&quot;5%&quot;| Kanolioù
! width=&quot;5%&quot;| Mindrailherezhioù
|-
| 1añ a viz Mae 1918 || 17 000 || 21 || 58
|-
| 1añ a viz Even 1918 || 40 000 || 56 || 179
|-
| 1añ a viz Gouhere 1918 || 49 000 || 92 || 272
|-
| 15 a viz Gouhere 1918 || 39 000 || 93 || 270
|-
| 1añ a viz Eost 1918 || 31 000 || 79 || 267
|-
| 20 a viz Du 1918 || 49 500 || 153 || 581
|-
| 1añ a viz C'hwevrer 1919 || 38 000 || 168 || 491
|-
| 15 a viz C'hwevrer 1919 || 15 000 || N/A || N/A
|-
| 21 a viz Ebrel 1919 || 15 000 || 108 || 441
|-
| 10 a viz Mae 1919 || 15 000 || 131 || 531
|-
| 16 a viz Even 1919 || 40 000 || N/A || N/A
|-
| 15 a viz Gouhere 1919 || 43 000 || 177 || 793
|-
| 1añ a viz Eost 1919 || 30 000 || 161 || 655
|-
| 1añ a viz Gwengolo 1919 || 39 500 || 175 || 724
|-
| 1añ a viz Here 1919 || 46 500 || 192 || 939
|-
| 15 a viz Here 1919 || 52 500 || 196 || 765
|-
| 1añ a viz Du 1919 || 37 000 || 207 || 798
|-
| 1añ a viz Kerzu 1919 || 22 000 || 143 || 535
|-
| 1añ a viz Genver 1920 || 39 000 || 200 || 860
|-
| 22 a viz Genver 1920 || 39 000 || 243 || 856
|-
| 1añ a viz C'hwevrer 1920 || 38 000 || 158 || 687
|-
|}
[[Rummad:Brezel diabarzh Rusia]]
[[Rummad:Istor Rusia]]</text>
      <sha1>fegar0b52ij9qpm9z7afjff97667pcq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lumberjack Man</title>
    <ns>0</ns>
    <id>139135</id>
    <revision>
      <id>2151200</id>
      <parentid>2091755</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T05:17:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kestenn</username>
        <id>14086</id>
      </contributor>
      <origin>2151200</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2030" sha1="023kmv99zprr4ai6vgekbfpjvx7gg3c" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Lumberjack Man''' zo ur film spont [[slasher]] ha fent [[stadunanat]] embannet e [[2015]]. Sevenet ha skrivet eo bet gant [[Josh Bear]]. Ar film a zo bet ul lodenn eus filmoù 2015 an [[After Dark Films]] &quot;8 Films to Die For&quot;.
== Istor ==
Ur c'hamp hañv kristen a zo aozet, anvet &quot;Fun Under the Son&quot; (dudi dindan ar [[Jezuz Nazaret|Mab]]), siwazh e erru un euzhvil hag a lazh an izili unan-hag-unan gant div vouc'hal.
== Aktourien ==
* [[Brina Palencia]] evit LuAnn Potts, penn ar ranger er Big Timber State Park&lt;ref name=&quot;website cast&quot;/&gt;
* Brandon Ford evit al Lumberjack Man&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.fangoria.com/new/stream-to-scream-lumberjack-man/|title=Stream to Scream: “LUMBERJACK MAN”|author=|date=|work=fangoria.com|accessdate=30 a viz Eost 2016}}&lt;/ref&gt;
* Ciara Flynn evit Faith
* Alex Dobrenko evit Jeff
* Chase Joliet evit Kellenberger
* Jarrett King evit Reggie
*[[Michael Madsen]] evit Dr. Peter Shirtcliff, un test eus al lazhadeg veur nebeut bloavezhioù en a-raok.&lt;ref name=&quot;website cast&quot;/&gt;
*[[Andy San Dimas]] evit Theresa, harp rener ar c'hamp.&lt;ref name=&quot;website cast&quot;/&gt;
*[[Christopher Sabat]] evit Shep, ur ranger&lt;ref name=&quot;website cast&quot;/&gt;
* Jasmin Carina evit Jacqueline&lt;ref name=&quot;website cast&quot;/&gt;
* Zachary Guerrero evit Ernie
* Alyona Real evit Stacey
* Athena Paxton evit Courtney
* Raven Rockette evit Kendra
* Moon Ray evit Danielle
* David Nguyen evit Raymond
* Tyler Mount evit Trevor
* Troy Yingst evit Logan
*[[Adam Sessler]] evit Doug, Rener ar c'hamp&lt;ref name=&quot;website cast&quot;&gt;{{cite web|title=Lumberjack Man Cast|url=http://www.lumberjackmanmovie.com/cast.html|postscript=. Click on cast member's picture to see details.}}&lt;/ref&gt;

== Liammoù diavaez ==
* [http://www.lumberjackmanmovie.com/ Lechienn ofisiel]
* [https://www.imdb.com/title/tt3201722/ Lumberjack Man war IMDb]
* [https://www.rottentomatoes.com/m/lumberjack_man Lumberjack Man war Rotten Tomatoes]
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}

[[Rummad:Filmoù SUA]]
[[Rummad:Filmoù 2015]]
[[Rummad:Filmoù spont]]</text>
      <sha1>023kmv99zprr4ai6vgekbfpjvx7gg3c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>How to Stuff a Wild Bikini</title>
    <ns>0</ns>
    <id>142136</id>
    <revision>
      <id>2151214</id>
      <parentid>1983563</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T09:03:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151214</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1532" sha1="h7bs33ws66j5meu6az0dz3jqfdok171" xml:space="preserve">{{databox}}
[[Restr:Beverly-adams-trailer.jpg|thumb|[[Beverly Adams]], poltred tennet eus filmig tañva ''How to Stuff a Wild Bikini'']]
'''How to Stuff a Wild Bikini''' zo ur film [[Eastmancolor|Pathécolor]] doare [[Filmoù beach party|beach party]] [[stadunanat]] sevenet hag embannet gant [[American International Pictures]]. Ar 6vet film eo en heuliad filmoù (7 en holl). Er film-se e c'haller gwelet [[Mickey Rooney]], [[Annette Funicello]], [[Dwayne Hickman]], [[Brian Donlevy]], ha [[Beverly Adams]]. Buan-tre, ha dizanv, e weler ivez [[Frankie Avalon]] ha [[Buster Keaton]] en unan eus e rolloù diwezhañ.
== Aktourien ==
* [[Annette Funicello]] evit Dee Dee
* [[Dwayne Hickman]] evit Ricky
* [[Brian Donlevy]] evit B. D. (Big Deal) McPherson
* [[Harvey Lembeck]] evit Eric Von Zipper
* [[Beverly Adams]] evit Cassandra
* [[John Ashley (aktour)|John Ashley]] evit Johnny
* [[Jody McCrea]] evit Bonehead
* [[Marianne Gaba]] evit Animal
* [[Len Lesser]] evit North Dakota Pete
* [[Irene Tsu]] evit Native Girl
* [[Arthur Julian]] evit Dr. Melamed
* [[Bobbi Shaw]] evit Khola Koku
* [[The Kingsmen]] evit Themselves
* [[Alberta Nelson]] evit Puss
* [[Buster Keaton]] evit Bwana
* [[Mickey Rooney]] evit Peachy (J. Peachmont) Keane
* [[Frankie Avalon]] evit Frankie
* [[Michele Carey]] evit Michele
* [[Elizabeth Montgomery]] evit Bwana's daughter
== Liammoù diavaez ==
* [https://www.imdb.com/title/tt0059287/ How to Stuff a Wild Bikini war IMDb]
[[Rummad:Filmoù SUA]]
[[Rummad:Filmoù 1965]]
[[Rummad:Heuliadoù filmoù]]</text>
      <sha1>h7bs33ws66j5meu6az0dz3jqfdok171</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tremblay</title>
    <ns>0</ns>
    <id>146490</id>
    <revision>
      <id>2151197</id>
      <parentid>1904585</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T21:47:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arko</username>
        <id>540</id>
      </contributor>
      <origin>2151197</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1037" sha1="8oh0rrmr2mrozoczm99jhggzq8k708o" xml:space="preserve">{{disheñvelout}}
'''Tremblay''' zo un anv-lec'h gallek hag a dalv &quot;al lec'h ma sav gwez [[elv-kren]]&quot; (''trembles'' e galleg). Deuet eo da vezañ an anv-tiegezh stankañ e [[Bro-Gebek]] abalamour d'un Norman, Pierre Tremblay, erruet e Frañs-Nevez e [[1647]].

== Anv-lec'h ==
=== {{Breizh}} ===
* Tremblay, anv gallek kumun gozh [[Kreneg]], bremañ e-barzh ar gumun nevez [[Traoñ-Kouenon]]

=== {{Bro-C'hall}} ===
* [[Tremblay-en-France]], en [[Enez-Frañs]]
* [[Le Tremblay-sur-Mauldre]] en Enez-Frañs
* [[Tremblay-les-Villages]], e rannvro [[Centre-Val de Loire]]
* Le Tremblay, ur gumun gozh bremañ e-barzh kumun nevez [[Ombrée d'Anjou]] en [[Anjev]]
* [[Le Tremblay-Omonville]] e Normandi

== Tud ==
* [[Michel Tremblay]] (g. e 1942), skrivagner kebekat
* Karl Tremblay (g. e 1976), kaner ar strollad ''[[Les Cowboys fringants]]''
* [[François Leclerc du Tremblay]] (1577–1638), manac'h gall

== Pennad kar ==
* [[Los Álamos]], an anv-lec'h spagnolek kevatal

[[Rummad:Lec'hanvioù gallek]]
[[Rummad:Anvioù-tiegezh Kebek]]</text>
      <sha1>8oh0rrmr2mrozoczm99jhggzq8k708o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Timbroù Bohemia ha Moravia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>172303</id>
    <revision>
      <id>2151206</id>
      <parentid>2117057</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T06:23:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tanjee</username>
        <id>563</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>2151206</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2201" sha1="b6dwaigpnepah4hvbkj3kohe331k5m8" xml:space="preserve">Pa voe aloubet [[Tchekoslovakia]] gant armeoù an [[Trede Reich]] e 1939 e voe rannet ar vro e daou damm : diouzh un tu e voe diazezet [[Bohemia ha Moravia]], ur Stad-suj dindan dalc’h [[Alamagn]], diouzh an tu all [[Slovakia]], ur Stad emren ken tost all ouzh politikerezh [[Berlin]].

D'ar 15 a viz Meurzh 1939 e voe embannet gant Adolf [[Hitler]] krouidigezh ar gwarez-stad anvet ''Protektorat Böhmen und Mähren'' en alamaneg.

Ar bloaz-se e teuas er-maez timbroù Tchekoslovakia dreistmoullet en alamaneg hag e tchekeg '''BÖHMEN u. MÄHREN ČECHY a MORAVA'''. 

[[File:Stamp 1939 DRBM MiNr009 mt B002.jpg|thumb|left|upright 0.8|Timbr 1939]]
[[File:Stamp 1940 DRBM B0054 mt B002.jpg|thumb|right|upright 1.1|Timbr 1940 - Evit ar Groaz-Ruz]]

Diwezhatoc’h e voe embannet ur rummad o kinnig delioù tilh, savadurioù meur Bohemia ha Moravia : ilizoù-meur [[Praha]] ha [[Brno]], kestell, ul labouradeg botoù…
Ur dornad timbroù-lidañ a roas enor da sonerien vrudet da geñver deiz-ha-bloaz o marv : re Tchekia evel [[Bedřich Smetana]] hag [[Antonín Dvořák|Anton Dvorak]], pe [[Mozart]], [[Richard Wagner]].

[[File:Stamp 1943 DRBM MiNr0126 mt B002.jpg| thumb|left|upright 0.8|Timbr 1943]]
[[File:Stamp 1944 DRBM MiNr0138 mt B002.jpg| thumb|right|upright 0.8|Timbr 1944 - Smetana]]

Un dismegañs ouzhpenn ouzh ar boblañs eo bet embann e 1943 an timbr-post gant penn an torfedour [[Reinhard Heydrich]], gouarnour Bohemia ha Moravia e anv Alamagn, lazhet gant emsaverien tchek ar Rezistañs.

Gant ar memes pal da verkañ kontroll ar vro gant Alamagn e voe moullet un heuliad timbroù-boutin gant poltred Hitler. E zeiz-ha-bloaz o vezañ danvez un timbr bep bloaz, eus 1942 da 1944. Adalek 1942 e veze merket « Deutsches Reich » ha « Grossdeutsches Reich » (e 1944) war bep timbr, a-us da anv  ar warezvro.

120 timbr a voe embannet (mui timbroù evit ar c’hazetennoù, [[timbroù-taos]], [[timbroù-servij]]) betek 1944. E fin ar brezel e voe dismantret framm Stad Bohemia ha Moravia, hag adsavet Tchekoslovakia.

== Pennadoù kar ==
* [[Timbroù Slovakia]]
* [[Timbroù Tchekoslovakia]]

[[Rummad:Gwarez-stad Bohemia-Moravia]]
[[Rummad:Timbroù hervez ar vro|Bohemia ha Moravia]]</text>
      <sha1>b6dwaigpnepah4hvbkj3kohe331k5m8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Timbroù hervez ar vro A...H</title>
    <ns>0</ns>
    <id>173798</id>
    <revision>
      <id>2151163</id>
      <parentid>2150449</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T12:15:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tanjee</username>
        <id>563</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Alamagn – Impalaeriezh */</comment>
      <origin>2151163</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="83632" sha1="qzck7t7g1bndqs7akfx0d216qk2i6bn" xml:space="preserve">__NOTOC__
[[File:UN-Chagall window-1967.jpg|dehou|400px]]
*Kavet e vo amañ ur '''roll eus an ensavadurioù o deus embannet timbroù-post''' e-pad ur mare bennak abaoe ma oa bet lakaet e gwerzh an timbroù kentañ e 1840. Er roll e kaver kement seurt ensavadurioù gouarnamant pe aozadurioù aotreet ent-ofisiel o deus embannet timbroù dibar evit ar postoù. En o zouez e kaver Stadoù dizalc’h, trevadennoù, proviñsoù, stadoù-kêr, burevioù-post er broioù estren, aozadurioù etrebroadel ha luskadoù dispac'hel. 

*Statud pep hini anezho zo bet merket, ha resisaet emdroadur pep tiriad hervez red an istor. 

*Ur pennger nevez zo kinniget evit doujañ ouzh an alc’hwez a gaver war an timbr, hag alies pa gemm statud ar vro (trevadenn deuet da Stad dizalc’h da skwer). 

*An darn vrasañ eus an ensavadurioù-se a zo istorel ha lod anezho n'o deus bet nemet ur prantad berr tre. An dimbrawourien a ra alies « broioù marv » eus ar broioù dezho ensavadurioù na embannont ket mui timbroù.

*Ouzhpennet ez eus bet un * e fin anv ur vro pa c’hoarvezh dezhi bezañ hiziv er-maez reolennoù [[Unvaniezh Postoù ar Bed]] o vezañ n’eo ket anavezet ez-ofisiel he melestradurezh gant darn vrasañ Stadoù all ar Bed. Broioù zo o deus embannet o frankiz hep asant ar Stad a zalc’hont outañ (Somaliland, Abc’hazia…) hag an timbroù dindan o anv a vez implijet er vro hepken, ket evit kas lizhiri d’an estrenvro. Pennoù-bras an [[Unvaniezh Postoù ar Bed|U.P.B.]] ha katalogoù timbrawouriezh a embann n’int nemet falstimbroù, daoust d’o implij. N’eus ket kaoz avat eus an timbroù embannet gant forbaned pe emsaverien en harlu, pell-pell eus ar broioù int sañset bezañ bet implijet (Nagaland, inizi Skos, Republik Saharaoui…).

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;margin:auto; margin-top:25px; font-size:1.2em; font-weight:bold;&quot;
|-
| style=&quot;padding:10px;&quot; | [[#A|A]] • [[#B|B]] • [[#C|C]] • [[#CH|CH]] • [[#C'H|C'H]] • [[#D|D]] • [[#E|E]] • [[#F|F]] • [[#G|G]] • [[#H|H]]
|}

== A ==
=== [[Timbroù Abc'hazia|Abc’hazia*]] ===
[[File:Stamp of Abkhazia - 2008 - Colnect 1010983 - Map of Abkhazia.jpeg|dehou|200px]]
*Statud : Tiriad disrannour Jorjia (abaoe 1992). Nann anavezet gant darn-vrasañ Stadoù an [[Aozadur ar Broadoù Unanet|A.B.U.]]. Nann ezel an [[Unvaniezh Postoù ar Bed|U.P.B.]].
* Er-maez al lezennoù etrebroadel eo an timbroù.
*Alc’hwez : 
** Аԥсны Абхазия (abc’hazeg ha rusianeg) (1992-1994)
** Аԥсны (1994-2002)
** Аԥсны Republic of Abkhazia (abc’hazeg ha saozneg) (abaoe 2002)

=== [[Timbroù Abou Dhabi|Abu Dhabi]] ===
Statud : Bro warezet gant ar Rouantelezh-Unanet (1920-1968), e-barzh « Stadoù an Arsav-brezel ». Ezel eus Stad an [[Emirelezhioù Arab Unanet]] abaoe 1968.
*Alc’hwez (e lizherennoù latin hag arabek) : 
** Abu Dhabi (1964-1972)
** Timbroù an Emirelezhioù Arab Unanet dreistmoullet &lt;small&gt;UAE&lt;/small&gt;(1972)
*Pennad kar : [[Timbroù an Emirelezhioù Arab Unanet]]

[[File:Stamp of Aden - 1953 - Colnect 288544 - 1 - Map.jpeg|dehou|150px]]
=== [[Timbroù Aden|Aden]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1937-1963). 
*Alc’hwez : Aden (1937-1964).
*Pennad kar : [[Timbroù Bro warezet Arabia ar Su]]

=== [[Timbroù Djibouti|Tiriad gall pobloù Afar hag Issa]] ===
* Statud : Trevadenn Bro-C’hall dindan anv « Aod c'hall ar Somalianed » (1896-1967). 
*Alc’hwez : Territoire français des Afars et des Issas (1967-1977)
*Pennad kar : [[Timbroù Obock]]

=== [[Timbroù Afghanistan|Afghanistan]] ===
[[File:Stamp of Afghanistan - 1970 - Colnect 431986 - Road Map of Afghanistan with Location of Sites.jpeg|dehou|200px]]
*Statud : Dizalc’h abaoe 1919, goude ur prantad-amzer dindan « levezon » Breizh-Veur. Rouantelezh (1870-1973). Republik (1973-1992). Brezel diabarzh (1992-1996). Republik islamek (1996-2001). Aloubadeg Stadoù-Unanet ha brezel diabarzh (2001-2021). Stad an dTalibaned (abaoe 2021)
*Alc’hwez : 
** e yezh [[dari]] “Penn un tigr” (1870-1927)
** Afghan postage pe Postage afghan (1927)
** Postes afghanes pe Postes Afghanistan (1928-1951)
** Afghanistan (1953-1955)
** Postes afghanes (1956-1989)
** Afghan post (1989 ha 1996-2001)

=== [[Timbroù Afrika bortugalek|Afrika bortugalek]] ===
*Statud : Trevadennoù Portugal en Afrika.
*Alc’hwez :  
** Timbroù Portugal dreistmoullet &lt;small&gt;AFRICA&lt;/small&gt;(1898)
** Timbr-taos dreistmoullet &lt;small&gt;TAXA DE GUERRA&lt;/small&gt;

=== [[Timbroù Afrika ar C’heheder C’hall|Afrika ar C’heheder C’hall]] ===
* Statud : Framm velestradurel a vode trevadennoù Bro-C’hall ([[Kongo Frañs]], [[Gabon]], [[Oubangi-Chari]] ha [[Tchad]]) etre 1936 ha 1958. 
*Alc’hwez : 
** Timbroù Kongo Frañs ha Gabon dreistmoullet « Afrique Equatoriale Française » (1936)
** AFRIQUE EQUale FRçaise (1937 ha 1941)
** Afrique Equatoriale Française (1937-1958)

=== [[Timbroù Afrika ar C'hornaoueg C'hall|Afrika ar C’hornaoueg C’hall]] ===
[[File:AOFNigertimbre.jpg|dehou|150px]]
* Statud : Framm velestradurel a vode trevadennoù Bro-C’hall  ( [[Aod an Olifant]], [[Dahomey]], [[Ginea Frañs]], [[Volta-Uhel]], [[Maoritania]], [[Niger]], [[Senegal]] ha [[Soudan c’hall]]) etre 1934 ha 1958. 
*Alc’hwez : 
** Timbroù Afrika c’hall ar C’heheder dreistmoullet gant “Afrique Occidentale Française” (1944-1945)
** Afrique Occidentale Française RF (1945-1959)

=== [[Timbroù Afrika ar Reter alaman|Afrika ar Reter alaman]] ===
*Statud : Trevadenn Alamagn (1880-1918). Aloubadeg Breizh-Veur ha [[Belgia]] (1916). Tiriadoù fiziet e Belgia, ar Rouantelezh-Unanet ha Portugal e 1918.
*Alc’hwez :
** Timbroù Alamagn dreistmoullet gant un talvoud-gwerzh e pesa pe « Deutsch-Ostafrika » (1893)
** Deutsch-Ostafrika (1900-1919)
** Timbroù Afrika ar Reter saoz dreistmoullet G.E.A. (1917-1921)
** Timbroù Kongo Veljia dreistmoullet Est Africain Allemand /Occupation Belge / Duitsch Oost Afrika / Belgische Bezettung (1916)
*Pennad kar : [[Timbroù Ruanda-Urundi]] 

=== [[Timbroù Afrika ar Reter italian| Afrika ar Reter italian]] ===
[[File:ITA AOI MiNr0001 mt B002b.jpg|dehou|150px]]
*Statud : Unvaniezh trevadennoù italian [[Eritrea]], [[Somalia italian]] hag [[Etiopia]].
*Alc’hwez : 
** Africa Orientale Italiana (1938-1941)
** Timbroù-taos dreistmoullet A.O.I. (1941)
*Pennad kar : [[Timbroù Somalia Italian]]

=== [[Timbroù Afrika ar Reter saoz|Afrika ar Reter saoz]] ===
*Statud : Kompagnunezh prevez (1888-1894). Tiriad gwarezet gant ar Rouantelezh-Unanet (gant Ouganda) (1895-1920). Trevadennoù Ouganda ha Kenya adalek 1920.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Breizh-Veur dreistmoullet &lt;small&gt;BRITISH EAST AFRICA COMPANY&lt;/small&gt; (1890)
** Imperial British East Africa Company (1890-1894)
** Timbroù dreistmoullet &lt;small&gt;BRITISH EAST AFRICA&lt;/small&gt; pe British East Africa (1895)
** British East Africa Protectorate (1897)
** Timbroù Zanzibar dreistmoullet gant « British East Africa » (1897)
** East Africa and Uganda Protectorates (1903-1922)
*Pennadoù kar: [[Timbroù Kenya]]  [[Timbroù Ouganda]]

=== [[Timbroù Aitutaki|Aitutaki]] ===
[[File:Stamp of Aitutaki - 1920 - Colnect 430730 - Huts at Arorangi.jpeg|dehou|200px]]
*Statud : Tiriad dindan dalc’h [[Zeland Nevez]].
*Alc’hwez : 
** Timbroù Zeland Nevez dreistmoullet gant &lt;small&gt;AITUTAKI&lt;/small&gt; (1902-1919)
** Aitutaki (1920-1927
** Timbroù Inizi Cook dreistmoullet “Aitutaki” (1972)
**Aitutaki Cook Islands (abaoe 1972)
*Pennad kar : [[Timbroù Zeland Nevez]]

=== [[Timbroù Emirelezhioù Arab Unanet|Ajman]] ===
*Statud : Bro warezet gant Breizh Veur (1920-1968), e-barzh « Stadoù an Arsav-brezel ». Ezel eus   Stad an Emirelezhioù Arab Unanet abaoe 1968.
** Alc’hwez (lizherenneg latin hag arabek) : 
** Ajman عجمان (1964-1972)

=== [[Timbroù Alamagn - Impalaeriezh|Alamagn – Impalaeriezh]] ===
[[File:DR 1900 58 Germania Reichspost.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Stad dizalc’h (Impalaeriezh) etre 1870 ha 1918 savet gant unvaniezh rouantelezhioù ha dugelezhioù an tiriad alaman.

*Alc’hwez : 
** Deutsche Reichs Post (1872-1900)
** Reichspost (1900)
** Deutsches Reich (1902-1919)
** Aloubadeg Frañs : 
** Aloubadeg Belgia : Timbroù Belgia dreistmoullet &lt;small&gt;ALLEMAGNE DUITSCHLAND&lt;/small&gt; (1919-1921)

[[Rummad:Istor Alamagn]]
[[Rummad:Timbroù hervez ar vro|Alamagn – Impalaeriezh, Timbroù]]

=== [[Timbroù Alamagn - Republik Weimar|Alamagn - Republik Weimar ]] ===
*Statud : Stad dizalc’h (1919-1933) savet goude an Impalaeriezh alaman (1870-1919).
*Alc’hwez :
** Deutsche National Versammung (1919-1920)
** Deutsches Reich (1920-1933)

[[File:Nazitagderbriefmarke6+24pf1942.jpg|dehou|200px]]
=== [[Timbroù Alamagn - IIIde Reich|Alamagn - IIIde Reich]] ===
*Statud : Stad dindan dalc’h [[Hitler]] etre 1933 ha 1945.
*Alc’hwez : 
** Deutsches Reich (1933-1943)
** Grossdeutsches Reich (1943-1945)

=== [[Timbroù Alamagn – Melestradurezh Kevredidi an Eil Brezel-bed|Alamagn – Melestradurezh Kevredidi an Eil Brezel-bed]] ===
[[File:Allied occupation in Germany (1945-1949).png|dehou|200px]]
*Statud : Tiriadoù Alamagn dindan melestradurezh ar Rouantelezh-Unanet, Stadoù-Unanet Amerika hag an Unvaniezh Soviedel (1946-1949)
*Alc’hwez :  Deutsche post (1946-1948)
*Statud : Tiriadoù Alamagn dindan melestradurezh ar Rouantelezh-Unanet ha Stadoù-Unanet Amerika (1945-1949).
*Alc’hwez :  
** Deutschland (1945-1946)
** Deutsche post (1948-1949)
** 2 Berlin Steurmarke (1948-1949)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Berlin ar Reter]], [[Timbroù Berlin ar C’hornaoueg]], [[Timbroù Mecklembourg-Pomerania ar C'hornaoueg]], [[Timbroù Saksonia]]
*Statud : Tiriadoù Alamagn dindan melestradurezh Bro-C’hall (1945-1946)
*Alc’hwez : Zone Française Briefpost (1945-1946)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Baden]], [[Timbroù Wurttemberg]], [[Timbroù Roenland-Pfalz]]

=== [[Timbroù Alamagn ar C’hornaoueg|Alamagn ar C’hornaoueg ]] ===
*Statud : Stad dizalc’h (1949-1990) dindan anv [[Republik Kevreadel Alamagn]]. Kenteuzet e 1990 gant Alamagn ar Reter.
*Alc’hwez : 
** Bundesrepublik Deutschland (1949)
** Deutsche Bundespost (1949-1994)

=== [[Timbroù Alamagn ar Reter|Alamagn ar Reter]] ===
[[File:Stamp of Germany (DDR) 1960 MiNr 797.JPG|dehou|250px]]
*Statud : Stad dizalc’h (1950-1994). Kenteuzet e 1990 gant Alamagn ar C’hornaoueg.
*Alc’hwez :
** Deutsche Demokratische Republik (1950-1960)
** DDR (1960-1990)
** Deutsche Post (1990)

=== [[Timbroù Alamagn|Alamagn]] ===
*Statud : Stad dizalc’h. Unvaniezh [[Republik Kevreadel Alamagn|Alamagn ar C’hornaoueg]] hag [[Alamagn ar Reter]] e 1991. 
*Alc’hwez : 
** Deutsche Bundespost (1991-1995)
** Deutschland (abaoe 1995)
[[File:Stamp of Finland - 1972 - Colnect 46638 - Map of Aland Coat of Arms.jpeg|dehou|200px]]

=== [[Timbroù an Inizi Åland|Åland]] ===
*Statud : Enezeg emren abaoe 1984, dindan dalc’h [[Finland]].
*Alc’hwez : Åland (abaoe 1984)
*Pennad kar : [[Timbroù Finland]]

=== [[Timbroù Albania|Albania]] ===
*Statud : Bro dindan dalc’h an [[Impalaerieh Otoman]] betek 1912. Emerenerezh (1912-1914). Priñselezh (1914-1922). Melestradurezh [[Aostria-Hungaria]] (1919). Republik dizalc’h (1922-1928). Rouantelezh (1928-1939). Aloubadeg [[Italia]] (1939-1943). Aloubadeg [[Gres]] (1940). Aloubadeg [[Alamagn]] (1943). Republik Demokratel (1944-1946) ha Republik Poblek (1946-1991). Republik abaoe 1992.
[[File:Stamp of Albania - 2007 - Colnect 374166 - Albanian flag blowing in wind.jpeg|dehou|200px]]
*Alc’hwez : 
** Timbroù Turkia dreistmoullet gant Shqipënia hag un ere daoubennek (1913)
** Siell gant « Postat e Qeverries  sé Perkoheshme te shqipenies » (1913)
** Erer gant Postat e Qeverries  sé Perkoheshme te shqipenies » (1913)
** Shqipënia e lire (1913)
** Korca (1914)
** Timbroù Epira dreistmoullet gant al lizherenn C (1916)
** Korcë (1917) ha dreistmoullet « Republika Shqipetare » (1917)
** Timbroù dreismoullet « Qarku Korces » (1918)
** Timbroù Aostria-Hungaria dreistmoullet « Posta e Shkodres SHQYPNIS » (1919)
** Timbroù Aostria-Hungaria dreistmoullet « POSTAT SHQIPTARE » (1919)
** SHQIËNIË dreistmoullet &lt;small&gt;SHKODRA&lt;/small&gt;(1920)
** Poste Shqiptare (1920)
** Posta Shqiptare (1922)
** Rep. Shqiptare (1925)
** Timbroù dreistmoullet Mbretnia Shqiprare Zog I 1 IX 1928 (1928)
** Postat Shqiptare(1930)
** SHQIPNI (1937-1938)
** Timbroù dreistmoullet Mbledhja Kushtetuëse 12-IV-1939 XVII (1939)
** Timbroù Gres dreistmoullet gant ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔIOIKHCIC (1940)
** Mbretnija Shqiptare Postat (1939-1943)
** Timbroù dreistmoullet «14 Shator » 1943 (1943)
** Timbroù dreistmoullet « Qeverija demokratike e shqiperise » (1944)
** Shqipnija (1944)
** Qeveria demokratike e shqipnis (1946)
** Republika Popullore e Shqiperise pe Shqiperija (1946-1957)
** R.P. E Shqiperise pe Shqiperia pe Shqipëria (1957-1977)
** Republika popullore socialiste e shqiperise pe R.P.S. e Shqiperise (1977-1991)
** Posta Shqiptare (1991-1995)
** SHQIPERIA (abaoe 1995)

=== [[Timbroù Aldernez|Aldernez]] ===
*Statud : Tiriad-suj Kurunenn Breizh-Veur. Melestradurezh Gwernenez.
*Alc’hwez : Alderney Bailiwick of Guernesey (abaoe 1983)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Gwernenez]]  [[Timbroù Jerzenez]]

=== [[Timbroù Sandjak Alexandretta|(Sandjak) Alexandretta]] ===
* Statud : Tiriad e Siria dindan dalc’h Bro-C’hall (1919-1938). Staget ouzh [[Turkia]] e 1939 dindan anv [[Hatai]].
*Alc’hwez : 
** Burev Bro-C’hall (1853-1914)
** Timbroù Siria dreistmoullet « Sandjak d’Alexandrette » pe &lt;small&gt;SANDJAK D’ALEXANDRETTE&lt;/small&gt; (1938)
** Timbroù Turkia dreistmoullet &lt;small&gt;HATAY  DÊVLETI&lt;/small&gt; (1939)
** Hatai Devleti (1939)

=== [[Timbroù Aljeria|Aljeria]] ===
[[File:Stamp of Algeria - 1965 - Colnect 325136 - Algerian princess and antelope.jpeg|dehou|200px]]
*Statud : Trevadenn Bro-C’hall (18301962). Stad dizalc’h abaoe 1962.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Bro-Frañs kachedet gant ur siell ispisial (niverenn ha goude deiziad) (1849-1924)
** Timbroù Bro-Frañs dreistmoullet gant « Algérie » (1924-1925)
** Timbroù Bro-Frañs (1958-1962)
** Timbroù Bro-Frañs dreismoullet EA (‘’Etat algérien’’) (1962)
** Timbroù Bro-Frañs dreismoullet « République algérienne » (e galleg hag en arabeg) (1962)
** Timbroù Bro-Frañs dreismoullet « Algérie » (1963)
** Algérie الجزائر e galleg hag en arabeg (abaoe 1963)

=== [[Timbroù Allenstein|Allenstein]] ===
*Statud : Kêr eus [[Prusia]] ar Reter. Goude ur boblvouezhiadeg e voe staget ouzh Alamagn e 1920. Staget ouzh [[Polonia]] e 1945 (adanvet [[Olsztyn]]).
*Alc’hwez : 
** Timbroù Alamagn dreistmoullet « Plébiscite Olsztyn Allenstein » (1920)
** Timbroù Alamagn dreistmoullet « Commission d’administration et de plébiscite Olsztyn Allenstein Traité de Versailles Art. 94-98 » (1920).

=== [[Timbroù Âlwâr|Âlwâr]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950 (e Stad [[Rajasthan]])
*Alc’hwez : Goustilh (1877-1899)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]]  [[Timbroù India]]

=== [[Timbroù Andorra|Andorra – Burevioù Bro-C’hall]] ===
*Statud : Stad dizalc’h. Melestradurezh Spagn ha Melestradurezh Bro-C’hall
* Alc’hwez :
** Timbroù Bro-C’hall dreistmoullet &lt;small&gt;ANDORRE&lt;/small&gt; (1931)
** Vallées d’Andorre (1932-1943)
** [[Andorre]] (1943-1974)
** Andorre Andorra (1975-1977)
** Principat d’Andorra (abaoe 1978)

=== [[Timbroù Andorra|Andorra – Burevioù Bro-Spagn]] ===
*Statud : Stad dizalc’h. Melestradurezh Spagn ha Melestradurezh Bro-C’hall
*Alc’hwez :
** Timbroù Spagn dreistmoullet &lt;small&gt;CORREOS ANDORRA&lt;/small&gt; (1928)
** Andorra (1929-1979)
** Principat d’Andorra (abaoe 1979)

=== [[Timbroù Enezeg an Azorez|Angra]] ===
*Statud : Kêr war enez Teircera (enezeg Azorez) dindan dalc’h [[Portugal]].
*Alc’hwez : Angra Portugal (1892-1905)
*Pennad kar : [[Timbroù Portugal]]

=== [[Timbroù Anguilla|Anguilla]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet abaoe 1650. Staget ouzh inizi [[Saint Kitts ha Nevis]] betek 1967. Tiriad tramor ar Rouantelezh-Unanet.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Saint-Kitts dreistmoullet gant « Independent Anguilla » (1967)
**Anguilla (abaoe1967)

=== [[Timbroù Anjouan|Anjouan]] ===
[[File:Stamp of Anjouan - 1900 - Colnect 215580 - Trype Groupe.jpeg|dehou|150px]]
*Statud : Enezenn warezet gant Bro-C’hall (1886-1912) evel inizi all Enez ar Gomorez. Staget e voe an enezeg ouzh trevadenn [[Madagascar]] (1912-1947). Tiriad tramor (1947-1974). Ul lodenn eus Stad Komorez abaoe 1974.
*Alc’hwez : Sultanat d’Anjouan (1892-1912)
*Pennadoù all : [[Timbroù Moheli]], [[Timbroù Mayotte]], [[Timbroù Komorez]]

=== [[Timbroù Annam ha Tonkin|Annam ha Tonkin]] ===
* Statud : Trevadenn Bro-C’hall. Ul lodenn eus Indez-Sina c’hall.  
*Alc’hwez : Timbroù Trevadennoù gall dreistmoullet gant « A &amp; T » (1888)
*Pennad kar : [[Timbroù Indez-Sina c’hall]]

=== [[Timbroù Antarktika -Tiriad Aostralia|Antarktika -Tiriad Aostralia]] ===
[[File:MAP OF ANTARCTICA - Australian Antarctic Territory postage stamp.jpg|dehou|300px]]
*Statud : Tiriad-suj Aostralia.
*Alc’hwez : Australian Antarctic Territory (abaoe 1957)

=== [[Timbroù Antarktika - Tiriad Breizh-Veur|Antarktika - Tiriad Breizh-Veur]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet. Tiriad tramor ar Rouantelezh-Unanet abaoe 2002.
*Alc’hwez : British Antarctic Territory (abaoe 1962)

=== [[Timbroù Antarktika – Tiriad Bro-C’hall| Antarktika - Tiriad Bro-C’hall]] ===
*Statud : Tiriad tramor Bro-C’hall .
*Alc’hwez : 
** Timbroù postoù dre-nij Madagaskar dreistmoullet gant &lt;small&gt;TERRE ADÉLIE DUMONT D’URVILLE 1840 &lt;/small&gt;(1948)
** Timbroù Madagaskar dreistmoullet gant &lt;small&gt;TERRES AUSTRALES ET ANTARCTIQUES FRANCAISES&lt;/small&gt; (1955)
** RF TERRES AUSTRALES ET ANTARCTIQUES FRANCAISES (abaoe 1956)

=== [[Timbroù Tiriad Zeland-Nevez|Antarktika – Tiriad Ross]] ===
*Statud : Tiriad dindan dalc’h Zeland-Nevez.
* Alc’hwez : Ross Dependency (abaoe 1957)

=== [[Timbroù Antigua|Antigua]] ===
[[File:Antigua 1867 1d vermillion imperf between ex Toeg.jpg|dehou|200px]]
*Statud : trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1862-1967).Ezel eus [[Kevread Indez ar C’hornaoueg]] (1958-1962). Stad kenstaget ouzh ar Rouantelezh-Unanet  (1967-1981). Stad dizalc’h (abaoe 1981) dindan anv [[Antigua-ha-Barbuda]].
*Alc’hwez : 
** Antigua (1862-1981)
** Antigua &amp; Barbuda (abaoe 1981)

=== [[Timbroù an Antilhez Bihanañ saoz|Antilhez Bihanañ saoz]] ===
[[File:Five shilling stamp of the Leeward Islands.jpg|dehou|150px]]
*Statud : Unvaniezh inizi dindan dalc’h ar Rouantelezh-Unanet : [[Anguilla]], [[Antigua]], [[Barbuda]], [[Montserrat]],[[ Saint-Kitts]], [[Nevis]] hag an [[Inizi Gwerc’h]].
*Alc’hwez : Leeward Islands (1890-1954)

=== [[Timbroù Antilhez Danmark|Antilhez Danmark]] ===
*Statud : Trevadenn [[Danmark]] gwerzhet d’ar [[ Stadoù-Unanet]] e 1917. 
*Alc’hwez : 
** KGL (1855-1867)
** Dansk Westindien (1873-1903)
** Danks Vest Indies (1856-1917)

=== [[Timbroù Antilhez Nederlandat|Antilhez Nederlandat]] ===
*Statud : Trevadennoù an Izelvroioù er Mor Karib : Inizi Bonaire, Curaçao, Sint Eustatius, Saba, lodenn greisteiz enez Sint-Maarten hag Aruba. Stad emren en Izelvroioù (1954-2010). 
*Alc’hwez : 
** Nederlandse Antillen (1949-2004)
** Ned. Antillen (1949 ha 1952)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Aruba]]  [[Timbroù Curaçao]]  [[Timbroù Sint-Maarten]]

=== [[Timbroù Antilhez Spagn|Antilhez Spagn]] ===
*Statud : Trevadennoù Spagn er Mor Karib : [[Cuba]], [[Republik Dominikana]] ha [[Porto Rico]].
*Alc’hwez :  
** RL Plata F.  (1855-1867)
** Ultramar (1868-1871)

=== [[Timbroù Aod an Aour|Aod an Aour]] ===
[[File:Gold Coast Stamp Elizabeth 1953 ½ d.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet dindan anv Aod an aour (1821-1957) a voe adanvet Ghana pa voe ur Stad dizalc’h.
*Alc’hwez : Gold Coast (1875-1953)
*Pennad kar : [[Timbroù Ghana]]

=== [[Timbroù Aod an Olifant|Aod an Olifant]] ===
*Statud : Trevadenn Bro-C’hall (1868-1958). Republik emren (1958-1960). Stad dizalc’h abaoe 1960.
* Alc’hwez : 
** Côte d'Ivoire (1892-1944)
** Timbroù Afrika ar C’hornaoueg C’hall (1944-1958)
** Republique de Côte d'Ivoire pe Republique de Côte-d’Ivoire (abaoe 1958)

=== [[Timbroù Djibouti|Aod c'hall ar Somalianed]] ===
[[File:RFSomaliTimbre.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Bro warezet gant Bro-C’hall (1894-1902). Trevadenn Bro-C’hall (1902-1967).
*Alc’hwez : 
** Timbroù Obock dreistmoullet DJ pe Djibouti (1894-1902)
** Protectorat de la Côte des Somalis (1894-1900)
** Côte Française des Somalis (1902-1967)
** Djibouti RF (1943)
*Pennad kar : [[Timbroù Obock]]

=== [[Timbroù Aostralia|Aostralia]] ===
*Statud : Kengevredad savet gant unvaniezh stadoù aostralian bet dindan dalc’h ar Rouantelezh-Unanet, d’ar 1añ a viz Genver 1901.
*Alc’hwez : Australia (abaoe 1912)

=== [[Timbroù Aostralia ar C’hornaoueg|Aostralia ar C’hornaoueg]] ===
[[File:Western Australia 1 penny Revenue stamp.jpg|dehou|300px]]
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1826-1900). Ezel eus Kengevredad Aostralia abaoe 1901.
*Alc’hwez : Western Australia (1854-1912)
*Pennad kar : [[Timbroù Aostralia]]

=== [[Timbroù Aostralia ar Su|Aostralia ar Su]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1836-1900). Ezel eus Kengevredad Aostralia abaoe 1901.
*Alc’hwez : South Australia (1855-1912)
*Pennad kar : [[Timbroù Aostralia]]

=== [[Timbroù Aostria|Aostria]] ===
*Statud : Tiriad an Impaleriezh Aostria-Hungaria betek 1918. Republik [[Aostria]] (1918-1938). Lodenn eus Alamagn (1938-1945). Aloubadeg gant ar Rouantelezh-Unanet, ar Stadoù-Unanet ha Bro-C’hall (1945) Republik Aostria abaoe 1945. 
* Alc’hwez : 
** KKpost-stempel (1850)
** Poltred an impalaer (1867-1880)
** Kais. Königl. Oesterr. Post (1883-1906)
** Kaiserliche königliche österreichische Post (1908-1917)
** Timbroù Aostria dreistmoullet gant “Deutsch österreich” (1918-1919)
** Deutsch österreich (1919-1921)
** Österreich (1921-1937 ha 1945)
** Timbroù Alamagn (IIIde Reich) (1938-1945)
** Timbroù Alamagn – Melestradurezh Kevredidi an Eil Brezel-bed (1945)
** Timbroù Alamagn dreistmoullet gant “Österreich” (1945)
** Republik Österreich (1945-2001)
** Österreich (abaoe 2002)

=== [[Timbroù Aostria-Hungaria|Aostria-Hungaria]] ===
*Statud : Unvaniezh [[Aostria]] ha [[Hungaria]] (1867-1918) dindan beli un impalaer. Melestradurezhioù postel disheñvel nemet melestradurezh an armeoù : ''Kaiserliche und Koenigliche Feldpost'' (= Postoù impalaerel ha roueel ar brezeliadennoù)
*Alc’hwez : 
** Timbroù [[Bosnia-Herzegovina]] dreistmoullet '''K.U.K. FELDPOST''' (1915)
** K.U.K. Feldpost (1915-1918)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Aostria]]  [[Timbroù Hungaria]]

=== [[Timbroù Arad|Arad]] ===
*Statud : Kêr eus [[Transilvania]] aloubet gant arme Bro-C’hall e 1919. Staget ouzh [[Roumania]] e 1920.
*Alc’hwez : Timbroù [[Hungaria]] dreistmoullet gant &lt;small&gt;Occupation française&lt;/small&gt; (1919).

=== [[Timbroù Arabia Saoudat|Arabia Saoudat]] ===
[[File:50th Anniversary of First Saudi Commemmorative Stamp.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Stad dizalc’h bet anvet Rouantelezh Nedj ha Hedjaz (1926-1932).
*Alc’hwez :
** Royaume de l'Arabie saoudite (1934-1957)
** S.A.K. (1960-1961)
** Royaume de l'Arabie saoudite (1960-1966)
** Arabie saoudite (1963-1964)
** Kingdom of Saudi Arabia (1965-1971)
** Saudi Arabia (1965-1975)
** Saudi Arabia kingdom (1965-1975)
** SA (1966)
** K.S.A. (1974-1982)
** Skoed-ardamez (gwezenn-palm ha klezeoù kroazet) (abaoe 1982)

=== [[Timbroù Bro warezet Arabia ar Su|Arabia ar Su]] ===
*Statud : Rouantelezh gwarezet gant ar Rouantelezh-Unanet. Staget ouzh Yemen ar Su e 1967.
*Alc’hwez : Federation of South Arabia (1963-1966)

=== [[Timbroù Fiume|(Inizi) Arbe ha Veglia]] ===
*Statud :  Inizi eus [[Dalmatia]] aloubet gant soudarded [[Gabriele D'Annunzio]] etre miz Du 1920 ha miz Genver 1921. Anvet [[Rab]] ha [[Krk]] hiriv, staget ouzh [[Kroatia]].
*Alc’hwez :  Timbroù [[Fiume]] dreistmoullet gant &lt;small&gt;ARBE&lt;/small&gt; pe &lt;small&gt;VEGLIA&lt;/small&gt; (1920)

=== [[Timbroù Arc’hantina|Arc’hantina]] ===
[[File:1868 5C Argentina Rivadavia unused Mi20I.jpg|dehou|150px]]
*Statud : Stad dizalc’h abaoe 1853. Kengrevead (1861-1861). Republik abaoe 1862.
*Alc’hwez :
** Confecon Argentina (1858-1861)
** República Argentina (1862-1952 ha 1957 ha 1965-1994) 
** Argentina (1952-1965)
** R. Argentina (1967-1968)
** Correo Argentino (1994)
** República Argentina (abaoe 1994)

=== [[Timbroù Armenia|Armenia]] ===
[[File:Stamp of Armenia m52.jpg|dehou|300px]]
*Statud : Stad dizalc’h (1918-1921). Republik ezel eus an [[Unvaniezh Soviedel]] betek 1992. Republik dizalc’h abaoe 1992.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Rusia dreistmoullet K 60 K (1919-1921)
** ՀԱՅԱՍՏԱՆՒ [[Armenia]] (1920)
** Հ ա չ ha ՌՈՒԲԼՒ (1921-1923)
** CCCP Timbroù Unvaniezh Soviedel (1923-1992)
** ՀԱՅԱՍՏԱՆ Armenia (abaoe 1992
=== [[Timbroù Stadoù an Arsav-brezel|Stadoù an Arsav-brezel]] ===
*Statud : Emirelezhioù [[Arabia ar Reter]] gwarezet gant ar Rouantelezh-Unanet (1892-1971) a voe unvanet dindan anv [[Emirelezhioù Arab Unanet]] e 1971
*Alc’hwez : Trucial States (1961)
*Pennad kar : [[Timbroù Emirelezhioù Arab Unanet]].

=== [[Timbroù Armenia|Republik Artsac'h*]] ===
[[File:Stamp of Artsakh (2018) - Charles Aznavour.jpg|dehou|150px]]
*Statud : Tiriad disrannour Azerbaidjan (1991-2023). Anvet ivez Nagorno-Karabac’h. Nann anavezet gant Stadoù an [[A.B.U.]]. Staget ouzh Azerbaidjan e 2023.
*Alc’hwez (lizherenneg latin hag armeniek) :
** ԼԵՌՆԱՅԻՆ ՂԱՐԱԲԱՂԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ Republic of Mountainous Karabakh (1993-1996 ha 2017-2023)
** ԼԵՌՆԱՅԻՆ ՂԱՐԱԲԱՂԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ (1996-1998)
** Republic of Nagorno-Karabakh (1998-2017)
** ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ REPUBLIC OF ARTSAKH

=== [[Timbroù Aruba|Aruba]] ===
*Statud : Ul lodenn eus Antilhez Nederlandat (betek 1986). Stad emren e Rouantelezh an [[Izelvroioù]] abaoe 1986.
*Alc’hwez : Aruba (abaoe 1986)

=== [[Timbroù Ascension|(Enez) Ascension]] ===
[[File:Ascension 1938 4p ultramarine Green Mountain.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet. Tiriad tramor asambles gant [[Saint-Helena]] ha [[Tristan da Cunha]] abaoe 2002.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Saint-Helena dreistmoullet gant ASCENSION (1922)
** Ascension pe Ascension Island (abaoe 1922)

=== [[Timbroù Asturias ha Leon|Asturiez ha Leon]] ===
*Statud : Rannvroioù emren ar Stad spagnol.
*Alc’hwez : Consejo de Asturias y Leon pe Gobierno General pe Consejo Inter Provincial (1936-1937).

=== [[Timbroù Aunus|Aunus]] ===
*Statud : Kêr eus [[Karelia]] (Rusia) aloubet gant [[Finland]] e 1919.
*Alc’hwez : Aunus (1919)

[[File:Stamps of Azerbaijan, 1997-468.jpg|dehou|300px]]
=== [[Timbroù Azerbaidjan|Azerbaidjan]] ===
* Statud :   Stad dizalc’h ezel eus « Republik dizalc’h Kaokaz » (1917-1921). Aloubadeg Unvaniezh Soviedel (1921). Ezel eus [[Unaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel]] (1922-1992). Stad dizalc’h abaoe 1992. 
*Alc’hwez (e lizherennoù latin hag arabek : 
** République d'Azerbaïdjan (1919)
** АЗЕРБАЙДЖАН pe АЗЕРБАЙДЖАНСКАЯ (1921-1923)
** CCCP (Timbroù Unvaniezh Soviedel betek 1992)
** Azärbaycan (1992)
**Azərbaycan (abaoe 1992)

=== [[Timbroù Enezeg an Azorez|Enezeg an Azorez]] ===
*Statud : Tiriad dindan dalc’h Portugal. Emren abaoe 1981.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Portugal dreistmoullet AÇORES (1868-1895 ha 1911-1932)
** Açores (1898-1911)
** Portugal Açores (abaoe 1980)

== B ==
=== [[Timbroù Baden|Baden]] ===
*Statud : Dugelezh-veur (1803-1918) ezel eus Kengevread Norzh-Alamagn hag eus Impalaeriezh Alamagn. Republik (1918) ezel eus Republik Weimar. Aloubadeg Bro-Frañs e Su Baden (1947-1949). Ul lodenn eus Alamagn abaoe 1949 (Land [[Baden-Wurtemberg]]).
*Alc’hwez : 
** Baden Freimarke (1851-1868)
** Timbroù servij : Frei durch ablösung Deustsches Reich (1905)
** Baden (1947-1949)

=== [[Timbroù Bahamas|Bahamas]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1859-1973). Stad dizalc'h abaoe 1973.
*Alc'hwez : Bahamas

=== [[Timbroù Bahawalpour|Bahawalpour]] ===
[[File:Stamp of Bahawalpur - 1948 - Colnect 299932 - Nur Mahal Palace.jpeg|dehou|200 px]]
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[Pakistan]] abaoe 1947.
*Alc’hwez :  Bahawalpur (1947-1949)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]], [[Timbroù Pakistan]] 

=== [[Timbroù Bahrein|Bahrein]] ===
*Statud : Stad gwarezet gant ar Rouantelezh-Unanet (1914-1968). Ezel eus Kevread an [[Emirelezhioù Arab Unanet]] (1968-1971). Stad dizalc’h (abaoe 1971). Rouantelezh (abaoe 2002).
*Alc’hwez :
** Timbroù Indez Breizh-Veur dreistmoullet gant « [[Bahrain]] » (1933-1945)
** Timbroù ar Rouantelezh-Unanet dreistmoullet gant « Bahrain » (1948-1960)
** Barhain (1953-1970)
** State of Bahrain (1971-2003)
** Kingdom of Bahrain (abaoe 2003)
*Pennad kar: [[Timbroù an Emirelezhioù Arab Unanet]]

=== [[Timbroù Bamra|Bâmra]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez : 
** Bamra (1889)
** Bamra State (1890-1891)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]]  [[Timbroù India]] 

=== [[Timbroù Bangladesh|Bangladesh]] ===
*Statud : Ul lodenn eus trevadenn Indez Breizh-Veur betek 1947. Ul lodenn eus Stad [[Pakistan]] etre 1947 ha 1971 dindan anv “Pakistan ar Reter”. Ur Stad dizalc’h abaoe 1971. 
*Alc’hwez :
** Bangla desh (1971)
** Bangladesh (abaoe 1972)

[[File:Stamp Barbados 1899 2p.jpg|dehou|150px]]
=== [[Timbroù Bangkok|Bangkok]] ===
*Statud : Keoded [[Thailand]]. Burev-post ar Rouantelezh-Unanet.
*Alc’hwez :  Timbroù [[Malaka]] dreistmoullet gant al lizherenn « B » (1885)

=== [[Timbroù Barbados|Barbados]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (betek 1961). Emrenezereh (1961-1966). Stad dizalc’h abaoe 1966. Republik abaoe 2021.
*Alc’hwez : Barbados (abaoe 1852)

=== [[Timbroù Barbuda|Barbuda]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1859-1959), tiriad-suj [[Antigua]]. Ezel eus [[Kevread Indez ar C’hornaoueg]] (1958-1962). Tiriad kenstaget ouzh ar Rouantelezh-Unanet (1967-1981) gant Antigua. Emrenerezh (1976-1981) Stad dizalc’h gant enez Antigua (abaoe 1981) dindan anv [[Antigua-ha-Barbuda]].
*Alc’hwez : 
** Timbroù Antilhez Bihanañ saoz (‘’’Leeward Islands’’’ e saozneg) dreistmoullet &lt;small&gt;BARBUDA &lt;/small&gt;(1922)
** Timbroù Antigua hep meneg (1924-1968)
** Barbuda (1968-1981) pe timbroù Antigua dreistmoullet « Barbuda » (1973-2000).

=== [[Timbroù Barcelona|Barcelona]] ===
*Statud : Kêrbenn [[Katalonia]]. Timbroù lec’hel a ranke bezañ peget e-kichen re Spagn.
*Alc’hwez : Ayuntamiento de Barcelona (1929-1945)

=== [[Timbroù Barwani|Barwani]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez : Barwani State (1921-1938)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]], [[Timbroù India]]

=== [[Timbroù Basoutoland|Basoutoland]] ===
[[File:1959 Basutoland National Council stamps.jpg|dehou|500px]]
*Statud : Bro warezet gant ar Rouantelezh-Unanet (1868-1965). Emrenerezh (1965-1966). Stad dizalc’h dindan anv [[Lesotho]] e 1966.
*Alc’hwez :  
** Basutoland (1933-1966)
** Basutoland Lesotho (1965)

=== [[Timbroù Batoum|Batoum]] ===
*Statud : Kêr eus [[Jorjia]] aloubet gant ar Rouantelezh-Unanet (1919-1920)
*Alc’hwez : 
**Батумckаа почта (1919)
** Timbr 1919 dreistmoullet gant &lt;small&gt;BRITISH OCCUPATION&lt;/small&gt; (1919)
** Timbroù Rusia dreistmoullet gant  &lt;small&gt;БАТУМЪ BRITISH OCCUPATION OБЛ&lt;/small&gt; (1920)

=== [[Timbroù Bavaria|Bavaria]] ===
*Statud : Rouantelezh (1806-1918) ezel eus [[Kengevredad ar Roen]] (1806-1813), hag eus Impalaeriezh Alamagn (1870-1918). Republik (1918) ezel eus [[Republik Weimar]]. Aloubet gant armeoù ar [[Stadoù-Unanet]] e 1945. Ul lodenn eus Alamagn abaoe 1949 (Land Bavaria).
*Alc’hwez : 
** Bayern (1849-1916 ha 1920)
** Timbroù Bavaria dreistmoullet Volkstaat Bayern pe Freistaat Bayern (1919).
** Timbroù Bavaria dresitmoullet Deutsches Reich
** Timbroù-servij dreistmoullet gant al lizherenn E (1908) pe toullouigoù e stumm E (1912).
*Pennad kar : [[Timbroù Alamagn]]

=== [[Timbroù Bechuanaland|Bechuanaland]] ===
[[File:1960 6d Bechuanaland Protectorate stamp.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Bro warezet gant ar Rouantelezh-Unanet (1888-1964). Bro emren (1965). Stad dizalc’h e 1966 dindan anv [[Botswana]]. 
*Alc’hwez : 
** Timbroù Bechuanaland dreistmoullet Protectorate (1888)
** Timbroù Kab ar Spi mat dreistmoullet gant “Bechuanaland Protectorate” (1889)
** Timbroù Transavaal dreistmoullet gant “Bechuanaland Protectorate” (1889)
** Timbroù ar Rouantelezh-Unanet dreistmoullet gant “Bechuanaland Protectorate” (1898-1926)
** Bechuanaland Protectorate (1932-1964)
** [[Bechuanaland]] (1965)
*Pennad kar [[Timbroù Botsawana]]

=== [[Timbroù Bechuanaland saoz|Bechuanaland saoz]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet. Staget e voe ar rann su ouzh trevadenn [[Kab ar Spi Mat]] e miz Du 1895. 
*Alc’hwez : 
** Timbroù Kab ar Spi mat dreistmoullet gant ‘’’British Bechuanaland’’’ (1886-1897)
** Timbroù Kab ar Spi mat dreistmoullet gant “British Bechuanaland Postage and Revenue” (1886-1897)
*Pennad kar : [[Timbroù Kab ar Spi Mat]]

=== [[Timbroù Belarus|Belarus (Bielorusia)]] ===
[[File:Stamp of Belarus - 2003 - Colnect 281025 - The poster.jpeg|dehou|200px]]
*Statud : Republik dizalc’h (1918-1922) dindan anv “Rusia Gwenn” pe [[Rutenia]]. Ezel eus [[Unvaniezh Soviedel]] (1922-1992). Stad dizalc’h (abaoe 1992).
*Alc’hwez : 
** ACOБHbI ATPAД БHP (1920)  (БHP = pennlizherennoù Belarossia Narodnaia Respoublika).
** CCCP Timbroù an Unvaniezh Soviedel  (1922-1992)
** Беларусь   Belarus (abaoe 1992)

=== [[Timbroù Belize|Belize]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet dindan anv [[Honduras Breizh-Veur]] (1866-1964). Bro emren (1964-1981) ha dizalc’h abaoe 1981.
*Alc’hwez :
** Timbroù Honduras Breizh-Veur dreistmoullet gant « [[Belize]] » (1973-1974) 
** Belize (abaoe 1974)
*Pennad kar :[[Timbroù Honduras Breizh-Veur]]

=== [[Timbroù Cayes Belize|Cayes Belize]] ===
*Statud : Tiriad-suj Belize.
*Alc’hwez : Cayes of Belize (1984-1985)

[[File:Timbre du Grand Orient de Belgique, datant de 1982..png|dehou|200px]]
=== [[Timbroù Belgia|Belgia]] ===
*Statud : Stad dizalc’h (rouantelezh) abaoe 1831.
*Alc’hwez (e flandrezeg ha galleg) :  
** Poltred ar roue (1849-1866)
** Skoed-ardamez (1866-1867)
** Belgique (1869-1891)
** Belgique Belgie (1893-1943)
** [[Belgique]] België (abaoe 1943)

=== [[Timbroù Bengasi|Bengasi]] ===
*Statud : Porzh e [[Libia]] ([[Cyrenaica]]) dinandan dalc’h Italia.
*Alc’hwez : Timbroù Italia dreistmoullet gant &lt;small&gt;BENGASI&lt;/small&gt; (1901 ha 1911)
*Pennad kar : [[Timbroù Cyrenaica]]

=== [[Timbroù Benin|Benin]] ===
*Statud : Trevadenn Bro-Frañs (18502-1958) ezel eus Afrika ar C’hornaoueg c’hall dindan anv [[Dahomey]].  Stad emren (1958-1960) ha dizalc’h abaoe 1960.
*Alc’hwez :
** Timbroù trevadennoù Bro-C’hall dreistmoullet &lt;small&gt;BENIN&lt;/small&gt; (1892-1894)
** Golfe de Bénin (1893)
** Benin pe Bénin (1892-1894)
** Timbroù Afrika ar C’hornaoueg C’hall (1944-1960)
** Timbroù Dahomey (1960-1975)
** République populaire du Bénin (1976-1990)
** République du Bénin (abaoe 1990)
*Pennad kar [[Timbroù Dahomey]]

=== [[Timbroù Bergedorf|Bergedorf]] ===
*Statud : Kêr-dieub, ezel Kengevread alaman (1815-1866) ha Kengevread Norzh Alamagn (1867-1871). Staget ouzh Kêr Hambourg e miz Ebrel 1938.
*Alc’hwez :  Bergedorf (1861)

=== [[Timbroù Berlin ar C’hornaoueg|Berlin ar C’hornaoueg]] ===
[[File:Stamps of Germany (Berlin) 1987, MiNr 775.jpg|dehou|200 px]]
*Statud : Lodenn eus kerbenn Alamagn aloubet gant armeoù ar Rouantelezh-Unanet, ar Stadoù Unanet ha Bro-C’hall goude an Eil Brezel-Bed. Ez-ofisiel, rannvro (Land) eus Alamagn ar C’hornaoueg (1949-1991). Kenteuzet gant Berlin ar Reter e 1990.  
*Alc’hwez :
** Timbroù tachennoù an Tritiriad dreistmoullet gant BERLIN (1948 ha 1949)
** Deutsche post (1946-1954)
** Deutsche Post Berlin (1952-1954) 
** Deutsche Bundespost [[Berlin]] (1955-1990)

=== [[Timbroù Berlin ar Reter|Berlin ar Reter]] ===
*Statud : Lodenn eus kerbenn Alamagn aloubet gant an Arme soviedel goude an Eil Brezel-Bed. Kerbenn Alamagn ar Reter (1949-1990). Kenteuzet gant Berlin ar C’hornaoueg e 1990.  
*Alc’hwez : Stadt Berlin (1945)
*Pennad kar : [[Timbroù Alamagn ar Reter]]

=== [[Timbroù Bermuda|Bermuda]] ===
[[File:Stamp Bermuda 1936 2.5p.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Trevadenn (1612-1968) ar Rouantelezh-Unanet. Emrenerezh (1968-2004). Tiriad tramor abaoe 2004.
*Alc’hwez : Bermuda (abaoe 1860)

=== [[Timbroù Bhopal|Bhopal]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez : 
** HH Nawab Shah Jahan (1876-1903)
** HH Nawab Sultan Jahan (1876-1903)
** Bhopal State (1908)

=== [[Timbroù Bhor|Bhor]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez : 
** Lizherennoù hindiek (1879)
** Bhor State (1901)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]], [[Timbroù India]] 

=== [[Timbroù Bhoutan|Bhoutan]] ===
*Statud : Rouantelezh. Bro warezet gant ar Rouantelezh-Unanet (1910-1949) ha gant India (1949-1971). Dizalc’h abaoe 1971. 
*Alc’hwez :  Bhutan (abaoe 1954)

=== [[Timbroù Biafra|Biafra]] ===
*Statud : Tiriad disrannour eus [[Nijeria]] (1967-1970). Nann anavezet gant darn-vrasañ Stadoù an [[Aozadur ar Broadoù Unanet|A.B.U.]].
*Alc’hwez : 
** Biafra (1968)
** Republic of [[Biafra]] (1968-1969)
**Timbroù Nijeria dreistmoullet gant &lt;small&gt;SOVEREIGN BIAFRA&lt;/small&gt; (1968)
*Pennad kar : [[Timbroù Nijeria]]

=== [[Timbroù Bijawar|Bijawar]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez :  Bijwawar State (1935-1937)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]], [[Timbroù India]] 

=== [[Timbroù Birmania (Myanmar)|Birmania (Myanmar)]] ===
*Statud : Ul lodenn eus Indez Breizh-Veur (1855-1937). Dominion ar Rouantelezh-Unanet (1937-1948). Aloubadeg Japan (1942-1944). Melestradurezh Lu Breizh-Veur (1945). Stad dizalc’h abaoe 1948, adanvet Unvaniezh [[Myanmar]] e 1990.
*Alc’hwez :
** Timbroù Indez Breizh-Veur dreistmoullet “Burma” (1937)
** Burma
** Timbroù Birmania dresitmoullet gant MILY ADM (1945)
** Timbroù Birmania dresitmoullet gant skeudennet ur paun (Lu dieubidigezh BIrmania) (1942)
** ビルマ州  (Stad Birmania e japaneg) (1942-1944)
** Union of Burma (lizherennoù latin ha birmanek) (1948-1974 ha 1989)
** Socialist republic of the union of Burma (1974-1989)
** Union of Myanmar (abaoe 1990)

=== [[Timbroù Bohemia ha Moravia|Bohemia ha Moravia]] ===
*Statud : “Bro-warezet” gant Alamagn (1939-1945). Ul lodenn eus [[Tchekoslovakia]] a-raok ha goude an [[Eil Brezel-bed]].
* Alc’hwez : 
** Timbroù Tchekoslovakia dreistmoullet BÖHMEN u. MÄHREN (1939)
** Böhmen und Mähren Cechy a Morava (1939-1942)
** Deutsches Reich Böhmen und Mähren Cechy a Morava (1942-1943)
** Grossdeutsches Reich Böhmen und Mähren Cechy a Morava (1943-1944)

=== [[Timbroù Bolivia|Bolivia]] ===
[[File:Stamp of Bolivia - 1930 - Colnect 223085 - Map of Bolivia.jpeg|dehou|200px]]
*Statud : Stad dizalc’h abaoe 1867.
*Alc’hwez : 
** Transacciones sociales Bolivia (1870)
** Correos Bolivia contrados (1867-1868)
** Republica boliviana (1912-1930)
** [[Bolivia]] (1957-1971)
** Correos de Bolivia (1867-1957) hag abaoe 1971

=== [[Timbroù Stadoù emren Suafrika|Bophuthatswana]] ===
*Statud : Tiriad (lesanvet Bantoustan) a voe dizalc’h hervez Gouarnamant Suafrika, nann-anavezet gant an [[Aozadur ar Broadoù Unanet|A.B.U.]]. Kendeuzet e SuAfrika e miz Ebrel 1994.
*Alc’hwez : Bophutatswana (1977-1994)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Suafrika]]  [[Timbroù Stadoù emren Suafrika]]

=== [[Timbroù Bosnia ha Herzegovina|Bosnia ha Herzegovina]] ===
[[File:Stamp Bosnia 1912 3h.jpg|dehou|200px]]
* Statud : Ul lodenn eus an impalaeriezh ottoman (1863-1878). Ul lodenn eus an impalaeriezh Aostria-Hungaria (1878-1918). Ul lodenn eus Rouantelezh Serbed, Kroated ha Slovened (1918-1929) ha Rouantelezh Yougoslavia (1929-1941). Aloubadeg Alamagn e 1941. Dindan dalc’h Stad Kroatia (1941-1945). Ul lodenn eus [[Republik Kevreadel Sokialour Yougoslavia]] (1945-1992). Brezel diabarzh (1992-1995). Stad dizalc’h ha kevreadel (abaoe 2005) dindan anv Republik Bosnia ha Herzegovina gant teir framm : [[Kevread Bosnia ha Herzegovina]], [[tiriad Brčko]] ha [[Republik Srpska]].
*Alc’hwez :
**Skoed-ardamez an Impalaeriezh Aostria-Hungaria (1879-1900)
** Bosnien-Herzgowina (1906-1912)
** K.u.K. Militärpost Bosnien Herzegowina (1912-1918)
** Timbroù Rouantelezh Serbed, Kroated ha Slovened (1918-1929) 
** Timbroù Rouantelezh Yougoslavia (1929-1941)
** Timbroù Kroatia (1941-1945) 
** Timbroù Republik Yougoslavia (1945-1992)
** Republika Bosna i Hercegovina (abaoe 1993)
*Pennad kar : [[Timbroù Yougoslavia]]

=== [[Timbroù Bosnia - Herceg Bosna|Bosnia - Herceg Bosna]] ===
*Statud : Tiriad emren savet gant ar Groated e [[Bosnia ha Herzegovina]] etre 1992 ha 1996. Kenteuzet e Kevread Bosnia-ha-Herzegovina e 1996.
*Alc’hwez : 
** Republika Bosna I Hercegovina Herceg Bosna (1993)
** Hrvatska Republika Herceg Bosna - Bosna I Hercegovina (1993-1994)
** H.R. Herceg Bosna - Bosna I Hercegovina (1994-1997)
** Bosna i Hercegovina (abaoe 1997)

=== [[Timbroù Bosnia - Republik Srpska|Bosnia - Republik Srpska]] ===
*Statud : Tiriad emren savet gant ar Serbed e [[Bosnia ha Herzegovina]] e 1992, anvet “Republik Serbed eus Bosnia ha Herzegovina”(1992 ) ha “Republik Srpska“ (abaoe 1992). Ul lodenn eus Stad Bosnia-ha-Herzegovina. 
*Alc’hwez : 
** Timbroù Yougoslavia dreistmoullet gant « Република Српска » (1992)
** Република Српска (1993)
** Република Српска hag skoed-ardamez (1994-2005)
** Босна и Херцеговина - Република Српска (abaoe 2005)

=== [[Timbroù Botswana|Botswana]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet dindan anv Bechuanaland (1885-1965). Stad dizalc’h abaoe 1966.
* Alc’hwez : 
** Timbroù Bechuanaland dreistmoullet gant &lt;small&gt;REPUBLIC OF BOTSWANA&lt;/small&gt; (1966)
** Botswana
*Pennad kar : [[Timbroù Bechuanaland]] 

=== [[Timbroù Brazil|Brazil]] ===
[[File:Flags of Brazil on stamps (1968).jpg|dehou|200px]]
*Statud : Impalaeriezh (1822-1889). Republik (abaoe 1889).
*Alc’hwez :
** Sifroù bras hep meneg ar vro (1843-1861)
** Brazil (1866-1888 ha 1906-1917)
** E.U. do Brazil (1889-1906)
** Estados Unidos Brazil (1894-1904)
** Brasil (abaoe 1917)
*Postoù dre-nij : 
*Kompagnunezh Condor
** Syndicato condor (1927-1930)
** Timbroù dreistmoullet gant « Graf Zeppelin » (1930)

*Kompagnunezh E.T.A. (« Empreza de Transportes Aereos »)
** EAT Brasil (1929)

*Kompagnunezh Varig (“Viacaos Aereos Rio Grande do Sul”)
** Timbroù dreistmoullet gant &lt;small&gt;VARIG&lt;/small&gt; (1927-1931)
** Varig (1931-1934)

** Burevioù estren e Brazil : Bahia, Pernambouc ha Rio de Janeiro
** Burevioù ar Rouantelezh-Unanet : timbroù Bro-Saoz gant kachedoù  « C81 », « C82 » ha « C83 » (1866-1874)
** Burevioù Bro-C’hall : timbroù Bro-C’hall gant ur c’hached e stumm ul lankell (1860)

=== [[Timbroù Brunei|Brunei]] ===
[[File:Brunei Coronation (1).jpg|dehou|200px]]
*Statud : Bro warezet gant ar Rouantelezh-Unanet (1906-1959). Aloubadeg Japan (1942-1944). Bro emren (1959-1984). Sultanelezh dizalc’h (abaoe 1984).
*Alc’hwez : 
** Timbroù Labuan dreistmoullet Brunei (1906)
** Brunei (1906-1984)
** Timbroù dreistmoullet gant letrennoù japaneg (1942-1944)
** Brunei Darussalam (abaoe 1984).

=== [[Timbroù Brunswick|Brunswick]] ===
*Statud : Dugelezh (1818-1870). Ezel eus Kengevread Norzh-Alamagn (1867-1870). Staget ouzh Alamagn e 1870. 
*Alc’hwez : Braunschweig (1852-1866)

=== [[Timbroù Brunswick-Nevez|Brunswick-Nevez]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1784-1867). Ur proviñs eus Kanada baoe 1867.
*Alc’hwez :  New Brunswick (1851-1861)

=== [[Timbroù Buenos Aires|Buenos Aires]] ===
*Statud : Stad Arc’hantina chomet er-maez Kenkevread Arc’hantina etre 1855 ha 1860. Proviñs Arc’hantina (aboe 1860).
*Alc’hwez :  Correos Buenos Aires (1858-1862)

=== [[Timbroù Bulgaria|Bulgaria]] ===
[[File:Stamps of Bulgaria,1935-Balkan Cup.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Lodenn eus an impalaeriezh otoman (betek 1879). Priñselezh (1879-1909). Rouantelezh (1909-1944). Republik Poblel (1944-1989). Republik (abaoe 1989).
*Alc’hwez :
** БЪЛГАРСКА ПОЩА (1879-1910)
**БЪЛГАРИЯ (1911-1937 ha 1946)
** BULGARIE БЪЛГАРИЯ (1938)
** ЦАРСТВО БЪЛГАРИЯ (1937-1944)
** Bulgaria (1944-1946)
**НАРОДНА РЕПУБЛИКА БЪЛГАРИЯ (1946)
** РЕПУБЛИКА БЪЛГАРИЯ pe « Republika Bulgaria » (1948)
** H.P. БЪЛГАРИЯ (1949-1962 ha 1971-1988)
** H.P. БЪЛГАРИЯ pe N.R. BULGARIA (1962-1967)
** БЪЛГАРИЯ pe Bulgaria (1967)
** БЪЛГАРИЯ Bulgaria (abaoe 1989)

=== [[Timbroù Bundi|Bundi]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez : 
** Lizherennoù hindiek (1894-1930)
** Bundi State (1941-1947)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]]  [[Timbroù India]] 

=== [[Timbroù Burkina Faso|Burkina Faso]] ===
*Statud : Trevadenn Bro-Chall dindan anv « Volta Uhel » (1921-1946), tiriad tramor Bro-C’hall (1946-1958) hag Republik emren (1958-1960). Dont a ra da vezañ dizalc’h e 1960. Adanvet e voe [[Burkina Faso]] e 1984.  
*Alc’hwez : 
** République de Haute-Volta (1959-1984)
** Burkina Faso (abaoe 1984)
*Pennad kar : [[Timbroù Volta-Uhel]]

=== [[Timbroù Burundi|Burundi]] ===
[[File:1970 Stamp Burundi Waldecker 1937.png|dehou|200px]]
*Statud : Trevadenn Bro-Alamagn dindan anv [[Afrika ar reter alaman]] (1903-1916). Aloubadeg Bro-Veljia (1916-1922). Bro e fiziadur Beljia dindan anv Ruanda-Urundi (1922-1961). Stad dizalc’h : rouantelezh (1962-1966) ha republik (abaoe 1966).
*Alc’hwez : 
** Timbroù Ruanda-Urundi dreistmoullet gant « Royaume du Burundi » (1962)
** Royaume du Burundi (1962-1966)
** Timbroù dreistmoullet gant « République du Burundi » (1967)
** République du Burundi (abaoe 1967)
*Pennad kar : [[Timbroù Ruanda-Urundi]]

=== [[Timbroù Busahir|Busahir]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez : Bussahir State (1895-1906)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]]  [[Timbroù India]]

== C ==
=== [[Timbroù Campione|Campione]] ===
*Statud : Ur gumun eus Italia enklozet e [[Suis]] eo [[Campione d’Italia|Campione]].
*Alc’hwez : R.R. Poste Italiane Comune di Campione (1944)

=== [[Timbroù Sina – Burevioù gall|Canton]] ===
*Statud : Burevioù-post Indez-Sina (trevadenn c’hall) e [[Sina]] (1901-1922). Anvet eo Guangzhou Canton hiriv.
*Alc’hwez : Timbroù Indez-Sina c’hall dreistmoullet gant &lt;small&gt;CANTON&lt;/small&gt; 州 廣  (1903-1919)
*Pennad kar : [[Timbroù Indez-Sina c'hall]]

=== [[Timbroù Inizi Cayman|Inizi Cayman]] ===
[[File:1950 one farthing Cayman Island postage stamp.jpg|dehou|250px]]
*Statud : Trevadenn Breizh-Veur ha tiriad-suj Jamaïka betek 1962. Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1962- Tiriad tramor ar Rouantelezh-Unanet (British Overseas Territory) abaoe 2002.
*Alc’hwez : Cayman Islands (abaoe 1901)

=== [[Timbroù Sri Lanka (Ceylan|Ceylan (Sri Lanka)]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1802-1947). Dominion (1947-1972). Stad dizalc’h dindan anv [[Sri Lanka]] abaoe 1972.
*Alc’hwez : Ceylon (1855-1972)

=== [[Timbroù Stadoù emren Suafrika|Ciskei]] ===
*Statud : Tiriad (lesanvet Bantoustan) a voe dizalc’h (e 1981) hervez Gouarnamant Suafrika, nann-anavezet gant an [[A.B.U.]]. Kendeuzet e SuAfrika e miz Ebrel 1994.
*Alc’hwez : Ciskei (1981-1994)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Suafrika]]   [[Timbroù Stadoù emren Suafrika]]

=== [[Inizi Cocos|Inizi Cocos (Keeling)]] ===
*Statud : Tiriad-suj Aostralia abaoe 1955. 
*Alc’hwez : Cocos (Keeling) Islands (abaoe 1963)

=== [[Timbroù Inizi Cook|Inizi Cook]] ===
[[File:York hercegnője 1926.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Bro warezet gant ar Rouantelezh-Unanet (1888-1900). Dindan dalc’h Zeland Nevez (1900-1960). Emrenerezh (1960-1965). Stad dizalc’h abaoe 1965.
*Alc’hwez : Cook islands (abaoe 1892)

=== [[Timbroù Cordoba|Cordoba]] ===
*Statud : Rannvro Arc’hantina.
*Alc’hwez : 
** Córdoba (1858)
** Telégrafos provinciales (1891)

=== [[Timbroù Corrientes|Corrientes]] ===
*Statud : Rannvro Arc’hantina.
*Alc’hwez :  Corrientes (1856-1877)

=== [[Timbroù Costa Rica|Costa Rica]] ===
*Statud : Stad dizalc’h abaoe 1821.
*Alc’hwez : 
** Costa Rica (abaoe 1862)
** Postoù lec’hel : timbroù dreistmoullet gant [[Guanacaste]] (1885-1892)

=== [[Timbroù Curaçao|Curaçao]] ===
*Statud : Stad emren e Rouantelezh an Izelvroioù abaoe 1986. Ul lodenn eus an [[Antilhez Nederlandat]] betek 2010. 
*Alc’hwez : [[Kòrsou|Curaçao]] (abaoe 2010)

=== [[Timbroù Cyrenaica|Cyrenaica]] ===
*Statud : Trevadenn Italia (1923-1950). Aloubadeg ar Rouantelezh-Unanet (1949-1951). Ul lodenn eus Stad [[Libia]] (abaoe 1951).
* Alc’hwez : 
** Timbroù Italia dreistmoullet &lt;small&gt;CIRENAICA&lt;/small&gt; (1923-1926 ha 1930)
** Timbroù Italia dreistmoullet « Cirenaica » (1926 ha 1926 ha 1930)
** Cirenaica (1928 1930 ha 1934)
** Cyrenaica pe Posts of Cyrenaica (1949)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Libia]] [[Timbroù Bengasi]]

== CH ==

=== [[Timbroù Chambâ|Chambâ]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez : 
** Timbroù India Breizh-Veur dreistmoullet gant &lt;small&gt;CHAMBA STATE&lt;/small&gt; (1886-1939)
** Timbroù India Breizh-Veur dreistmoullet gant &lt;small&gt;CHAMBA&lt;/small&gt; (1939-1948)

=== [[Timbroù Emirelezhioù Arab Unanet|Charjah]] ===
[[File:Sharjah-expo70 stamp.jpg|dehou|300px]]
*Statud : Emirelezh gwarezet gant Breizh Veur (1920-1968), e-barzh « Stadoù an Arsav-brezel ». Ezel eus  Stad an [[Emirelezhioù Arab Unanet]] abaoe 1968.
*Alc’hwez : 
** Sharjah and dependencies gant al lizherenneg latin hag arabek (1963)
** Sharjah and dependencies (Trucial states) (1964)
** Government of Sharjah and its dependencies (1965)
** Sharjah (1965-1972)

=== [[Timbroù Charkhârî|Charkhâri]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez : Charkhari State (1896-1946
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]]  [[Timbroù India]] 

=== [[Timbroù Chile|Chile]] ===
[[File:Centenario chile 5 centavos.jpg|dehou|300px]]
*Statud : Stad dizalc’h abaoe 1810.
*Alc’hwez : 
** Chile Correos (1853-1927)
** Chile (1927-1930)
** Correos de Chile (1930-1975)
** CHILE pe Chile Correos (abaoe 1975)

=== [[Timbroù Enez Christmas|Enez Christmas]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1888-1958). Aloubadeg Bro-Japan (1942-1945). Tiriad Aostralia (abaoe 1958)
*Alc’hwez : 
** Christmas island Australia (1958)
** Christmas island (1963-1968)
** Christmas island Indian Ocean (1968-1993)
** Christmas island Australia (abaoe 1993)

== C'H ==
== D ==
=== [[Timbroù Benin|Dahomey (Benin)]] ===
*Statud : Statud : Trevadenn Bro-Frañs (1852-1958) ezel eus Afrika ar C’hornaoueg. Stad emren (1958-1960) ha dizalc’h abaoe 1960 dindan anv Benin.
*Alc’hwez : 
** Dahomey et dépendances (1899-1905)
** Dahomey (1906-1944)
** Timbroù Afrika ar C’hornaoueg C’hall (1944-1960)
** République du Dahomey (1960-1975)
*Pennad kar : [[Timbroù Benin]]

=== [[Timbroù Danemark|Danmark]] ===
[[File:Stamp Denmark 1907 50o.jpg|dehou|200px]]
* Statud : Stad dizalc’h (rouantelezh).
*Alc’hwez : 
** KGL FRM (ha kurunenn) (1854-1864)
** Danmark (abaoe 1870)

=== [[Timbroù Danzig|Danzig]] ===
*Statud : Kêr-stad e Prusia ar C’hornog dindan dalc’h [[Kevredigezh ar Broadoù]] e 1920. Aloubet gant Alamagn e 1939 ha staget ouzh an IIIde Reich (1939-1945). Staget ouzh Polonia e 1945 dindan anv  Gdańsk.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Alamagn dreistmoulet Danzig (1920)
** Freie Stadt Danzig (1920-1939)
*Burevioù Polonia : 
** Timbroù Polonia dreistmoullet gant &lt;small&gt;PORT GDANSK&lt;/small&gt; (1925-1936)
** Poczta Polska Port Gdansk (1938)

=== [[Timbroù Datia|Datia]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez : Duttia State (1893-1919)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]]  [[Timbroù India]] 

=== [[Timbroù Gres - Burevioù gall|Dedeagh]] ===
* Statud : Porzh an Impalaeriezh Otoman. Staget ouzh Bro-C’hres e 1914, anvet [[Aleksandroupolis]] bremañ.
*Alc’hwez :  
** Timbroù gall dreistmoullet gant “Dédéagh” (1893-1900)
** Dédéagh (1902-1911)
** Timbroù Bulgaria dreistmoullet gant ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔIOIKHΣIΣ ΔEΔEAΓATΣ ΔEKA ΔEΠTA (1913)

[[File:1900ca 1a Dhar Yv7b Mi7b violett.jpg|dehou|150px]]

=== [[Timbroù Dhâr|Dhâr]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
* Alc’hwez : Lizherennoù hindieg (1898-1900) 
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]]  [[Timbroù India]] 

=== [[Timbroù Diego-Suárez |Diego-Suárez]] ===
*Statud :  Porzh e hanternoz Madagakar, trevadenn Bro-C’hall (1885-1960). 
*Alc’hwez : 
** Timbroù trevadennoù Bro-C’hall dreistmoullet “15” (1890)
** Diego-Suarez Republique Française” (1890)
** Timbroù trevadennoù Bro-C’hall dreistmoullet &lt;small&gt; 1891 DIEGO-SUAREZ&lt;/small&gt; (1891)
** Diégo-Suarez &amp; Dépendances (1892)

=== [[Timbroù Djibouti|Djibouti]] ===
*Statud : Trevadenn Bro-C’hall dindan anv «Aod c'hall ar Somalianed » (1896-1967), ha « Tiriad gall pobloù Afar hag Issa » (1967-1977). Republik dizalc’h abaoe 1977.
*Alc’hwez : 
** Timbroù « Territoire des Afars et des Issas » dreistmoullet gant &lt;small&gt;REPUBLIQUE DE DJIBOUTI &lt;/small&gt; (1977)
** Republique de Djibouti (abaoe 1977) gant al lizherenneg latin hag arabeg.
** Pennadoù kar : [[Timbroù Aod c’hall ar Somalianed]]  [[Timbroù Tiriad gall pobloù Afar hag Issa]].

=== [[Timbroù Dominica|Dominica]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1763-1978). Stad dizalc’h (abaoe 1978)
*Alc’hwez : 
** [[Dominica (bro)|Dominica]] (1874-1978)
** Commonwealth of Dominica (abaoe 1979)

[[File:1900 stamp of Dominican Republic.jpg|dehou|250px]]
=== [[Timbroù Republik Dominikan|Republik Dominikan]] ===
*Statud : Stad dizalc’h abaoe 1844.
*Alc’hwez : 
** Skoed-ardamez (1865-1874)
** Republica Dominicana (abaoe 1879)

=== [[Timbroù an Douar-Nevez|Douar-Nevez]] ===
*Statud : Dominion ar Rouanteleh-Unanet (1917-1949). Ezel eus [[Stad kevreadel Kanada]] abaoe 1949.
*Alc’hwez : 
** St. John's Newfoundland ha Newfoundland (1857-1862)
** Newfoundland (1862-1949)

=== [[Timbroù Dubai|Dubai]] ===
*Statud : Bro warezet gant Breizh Veur (1920-1968), e-barzh « Stadoù an Arsav-brezel ». Ezel eus   Stad an [[Emirelezhioù Arab Unanet]] abaoe 1968.
*Alc’hwez :  Dubaï (1964-1972)

== E ==
=== [[Timbroù Egipt|Egipt]] ===
*Statud : Ul lodenn eus an Impalaerieh ottoman betek 1922. Bro warezet gant ar Rouantelezh-Unanet (1915-1936). Stad dizalc’h abaoe 1936. Republik abaoe 1953. Unvanet gant [[Siria]] e savas ar Republik Arab Unvan (1958-1961) 
[[File:Egypt stamp Tomb of aggressors (1957), Saladin.jpg|dehou|300px]]
*Alc’hwez (lizherennoù latin hag arabek) : 
** Skeudenn ar Sfins ha testenn en arabeg (1866)
** Poste Khedevie e Giziane (1872-1875)
** Postes égyptiennes (1879-1906)
** Egypt Postage (1914-1922)
** Poltred ar roue (1923-1924)
** Royaume d'Égypte pe Egypte pe Postes d’Egypte (1925-1956)
** République d’Égypte (1954)
** Egypt (1957-1958)
** United Arab Republic pe UAR pe UAR Egypt (1958-1971)
** A.R. Egypt (1971-1975)
** Egypt (abaoe 1976)

=== [[Timbroù Egipt - Burevioù gall|Egipt – Burevioù gall]] ===
*Statud : Burevioù-post Bro-C’hall digor abaoe 1930 e kêrioù [[Aleksandria]], [[Porzh Saïd]] 
*Alc’hwez : 
** Timbroù gall dreistmoullet &lt;small&gt;ALEXANDRIE&lt;/small&gt; (1899-1930)
** Timbroù gall dreistmoullet &lt;small&gt;PORT-SAÏD&lt;/small&gt; (1889-1930)

=== [[Timbroù Ekuador|Ekuador]] ===
*Statud : Stad dizalc’h (Republik) abaoe 1822.
*Alc’hwez : Ecuador pe Correos del Ecuador (abaoe 1822)

=== [[Timbroù Elobey, Annobón ha Corrisco|Inizi Elobey, Annobón ha Corisco]] ===
*Statud : Trevadenn Spagn staget ouzh [[Ginea Spagn]] (1909-1959) ha [[Rio Muni]] (1960-1968). Ul lodenn eus [[Ginea ar C’heheder]] abaoe 1968.
*Alc’hwez : 
** Annobón, Corisco y Elobey (1903-1908)
** Territorios Españoles del Africa Occidentale (1909)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Rio Muni]]  [[Timbroù Ginea spagnol]]  [[Timbroù Ginea ar C’heheder]]

=== [[Timbroù Elzas ha Loren|Elzas ha Loren]] ===
*Statud : Rannvroioù Bro-C’hall betek 1871. Aloubadeg Alamagn. Staget ouzh Impalaeriezh alaman (1871-1918). Adstaget ouzh Bro-C’hall (1918-1940). Aloubadeg Alamagn. Staget ouzh IIIde Reich alaman (1940-1944). Adstaget ouzh Bro-C’hall e 1944.
*Alc’hwez : 
** Postes ha talvoud-gwerzh (1870)
** Timbroù Alamagn dreistmoullet Elzas (1940)
** Timbroù Alamagn dreistmoullet Lothringen (1940)

=== [[Timbroù Emirelezhioù Arab Unanet| Emirelezhioù Arab Unanet]] ===
*Statud : Unvaniezh sultanelezhioù arab (Ajman (ha Manama), Abou Dhabi, Dubaï, Fujeira, Ras al C’haima, Charjah hag Umm al-Qaywayn). Stad dizalc’h abaoe 1973.   
*Alc’hwez : United Arab Emirates الإمارات العربية المتحدة (abaoe 1973)

=== [[Timbroù Epira|Epira]] ===
[[File:Stamp of Epirus - 1914 - Colnect 440457 - Chimarra.jpeg|dehou|200px]]
*Statud : Lodenn an Impalaeriezh Otoman betek 1913, pa voe staget div drederenn eus ar rannvro (er Su) ouzh Bro-C'hres ha Norzh [[Epira]] ouzh Albania. Embannet eo « [[Republik emren Norzh Epira]] » e miz C’hwevrer 1914. Staget e voe Epira an Norzh ouzh Gres e dibenn 1914.
*Alc’hwez : 
** EΛΛ. AYTON. ΗΠΕΙΡΟΣ (1914)
** ΗΠΕΙΡΟΣ (1914)   (« Epira »)
** ΑΥΤΟΝΟΜΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ (1914)
** Timbroù Bro-C’hres dreistmoullet gant B ΗΠΕΙΡΟΣ (1915)  (B = ΒΟΡΕΙΟΣ = « Norzh »).
** Aloubadeg Argyrocastro gant Bro-C’hres : Timbroù Turkia dreistmoullet gant &lt;small&gt;ΑΥΤΟΝΟΜΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ&lt;/small&gt; (1914)

=== [[Timbroù Eritrea|Eritrea]] ===
*Statud : Trevadenn Italia (1889-1941). Melestradurezh ar Rouantelezh-Unanet (1941-1952). Stad emren e-barzh [[Etiopia]] ha staget ouzh Etioipia (1962-1991). Stad dizalc’h abaoe 1991.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Italia dreistmoullet gant “Colonia Eritrea” pe &lt;small&gt; COLONIA ERITREA&lt;/small&gt; (1893-1908)
** Regno d’Italia Colonia Eritrea (1910)
** Timbroù Italia dreistmoullet gant &lt;small&gt; ERITREA&lt;/small&gt; (1916-1926 ha 1930)
** Timbroù Somalia Italian dreistmoullet gant &lt;small&gt; ERITREA&lt;/small&gt; (1922)
** Eritrea (1926)
** Colonia Eritrea Posta Italiane (1930-1931)
** Colonie Italiane Eritrea (1933-1934)
** Eritrea  ኤርትሪያ (abaoe 1993)

=== [[Timbroù Estonia|Estonia]] ===
[[File:StampEstonia1924Michel56.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Ul lodenn eus Rusia betek 1918. Aloubadeg Alamagn (1916-1918). Republik dizalc’h (1918-1940). Aloubadeg Alamagn (1941-1945). Republik ezel eus an Unvaniezh Soviedel (1940-1990). Republik dizalc’h abaoe 1990.
*Alc’hwez :
** Timbroù Alamagn dreistmoullet « Postgebiet Ob.Ost » (1918)
** Timbroù Rusia dreistmoullet gant talvoud-gwerzh Pfennig « Pfg. » (Dorpat 1918)
** Estland Eesti (1941)
** Eesti (1918-1940 hag abaoe 1991)
** Timbroù Rusia dreistmoullet « Eesti Post » (1919)

=== [[Timbroù Eswatini|Estwatini]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet dindan anv Swaziland (1933-1968). Stad dizalc’h dindan anv Swaziland (1968-2018). Stad dizalc’h (abaoe 2018).
*Alc’hwez : Eswaniti (abaoe 2018)
*Pennad kar : [[Timbroù Swaziland]]

=== [[Timbroù Etiopia|Etiopia]] ===
[[File:Sarsa Dengel stamp.webp|dehou|200px]]
* Statud : Stad dizalc’h. Aloubadeg Italia (1936-1941). Unvanet e voe Etiopia, Eritrea ha Somalia italian dindan anv [[Afrika ar Reter italian]].  Impalaeriezh (1894-1975). Republik abaoe 1975.
*Alc’hwez : 
** Poltred ar roue Menelik II (1894)
** Poltred ar roue Menelik II dreismoullet gant Ethiopie (1894-1908)
** Postes Ethiopiennes (1909)
** Ethiopie ኢትዮጵያ (lizherenneg latin hag amharek) (1919-1936)
** Empire Ethiopie (1931)
** Etiopia (1936)
** Timbroù Afrika ar Reter italian (1936-1941)
** Ethiopie ኢትዮጵያ (1942-1949)
** Ethiopia ኢትዮጵያ (abaoe 1949)

=== [[Timbroù Euska Herria|Euskal Herria]] ===
*Statud : Proviñs emren er Stad Spagn. E-pad [[Brezel ar garlouriezh]] e voe embannet timbroù gant skoazellerien Carlos.
*Alc’hwez : Poltred Don Carlos ha « FRANQUEO ESPAÑA » (1873-1874)

== F ==
=== [[Timbroù an Inizi Faero|Inizi Faero]] ===
[[File:Faroe stamp 394 Fossaverkid.jpg|dehou|200 px]]
*Statud : Tiriad emren dindan dalc’h Danmark.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Danmark (1851-1975), dreistmoullet e 1919 ha 1940.
** Føroyar (abaoe 1975)
*Pennad kar : [[Timbroù Danmark]]

=== [[Timbroù Faridkot|Faridkot]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Bro warezet gant ar Rouantelezh-Unanet Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez : 
** Lizherennoù hindiek (1879-1880)
** Timbroù Indez Breizh-Veur dreistmoullet &lt;small&gt;FARIDKOT STATE&lt;/small&gt; (1886-1900)

=== [[Timbroù Fernando Poo|Fernando Póo]] ===
*Statud : Trevadenn Bro-Spagn (1867-1960). Proviñs Spagn (1960-1968). Asambles gant Rio Muni e sav Stad Ginea ar C’heheder e 1968. Anvet eo Bioko bremañ.
*Alc’hwez : 
** Fernando Poo (1867-1960). 
** Fernando Poo España (1960-1968).
*Pennad kar : [[Timbroù Ginea ar C’heheder]]

=== [[Timbroù Fezzan Ghadames|Fezzan Ghadames]] ===
*Statud : Tiriad dindand dalc’h Bro-C’hall (1943-1951). Gant unvaniezh tiriadoù [[Fezzan-Ghadames]], [[Cyrenaica]] ha [[Tripolitania]] e voe savet Stad dizalc’h [[Libia]] e 1951.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Italia dreistmoullet « FEZZAN Occupation Française » (1943).
** Fezzan Ghadamès Territoire militaire (1946)
** Territoire Militaire du Fezzan (1949-1951)
** Ghadamès Territoire Militaire (1949)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Cyrenaica]], [[Timbroù Tripolitania]], [[Timbroù Libia]]

=== [[Timbroù Inizi Fidji|Inizi Fidji]] ===
[[File:Fiji 1954 health stamp.jpg|dehou|250px]]
*Statud : Bro warezet (betek 1874) ha trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1874-1970). Stad dizalc’h abaoe 1970.
*Alc’hwez : Fiji (abaoe 1870).

=== [[Timbroù Filipinez|Filipinez]] ===
*Statud : Trevadenn Bro-Spagn (betek 1896). Dindan melestradurezh Stadoù-Unanet Amerika (1896-1935). Emrenerezh (1935-1942). Aloubadeg Japan (1942-1945). Republik dizalc’h (abaoe 1946).
* Alc’hwez : 
** Poltred ar Rouanez (1854-1874)
** Filipinas (1872-1897)
** FILIPinas (1898)
** Timbroù Stadoù-Unanet Amerika dreistmoullet gant &lt;small&gt;PHILIPPINES&lt;/small&gt; (1894-1904)
** United States of America - Philippine Islands (1906-1935)
** Commonwealth of the Philippines (1935-1941)
** Timbroù gant al lizherenneg japanek (1942-1945)
** Kalayaan (1943)
** Republika de Philipinas (1944)
** Philippines (1946-1962)
** Republic of the Philippines (1947)
** Pilipinas (abaoe 1962)
** Gouarnamant dispac’hel Aguinaldo : Govno Revolucionario Filipina (1899)

=== [[Timbroù Finland|Finland]] ===
[[File:Stamp of Finland - 1976 - Colnect 46774 - Map of Finland with Dialect Areas.jpeg|dehou|200px]]
*Statud : Tiriad Impalaeriezh [[Rusia]] (1809-1917). Republik dizalc’h abaoe 1919.
*Alc’hwez :
** Skoed-ardamez (1860-1911)
** Suomi [[Finland]] (abaoe 1918).

=== [[Timbroù Fiume|Fiume]] ===
*Statud : Kêr-Stad dizalc’h etre 1920 ha 1924. Staget ouzh Italia e 1924 hag ouzh Yougoslavian (Kroatia) e 1947. Anvet [[Rijeka]] hiriv.
*Alc’hwez : 
** Timbroù [[Hungaria]] dreistmoullet gant FIUME (1919)
** FIUME 1919
** Posta di Fiume (1919)
** Poste di Fiume (1920-1924)
*Aloubadeg Yougoslavia (Fiume ha Kupa) :
** Timbroù Yougoslavia dreistmoullet gant &lt;small&gt;ZONA OCCUPATA FIUMANO KUPA ZOFK&lt;/small&gt; (1941)

=== [[Timbroù Formoza (Taiwan)|Formoza (Taiwan)*]] ===
*Statud : Proviñs Sina. Aloubadeg Japan (1945). Tiriad disrannour Sina (abaoe 1949) anvet ez-ofisiel “Republik Sina”. Nann anavezet gant darn-vrasañ Stadoù an [[A.B.U.]]. Nann ezel an [[U.P.B.]] . 
*Alc’hwez :
** China Formosa (1888)
**Arouez Japan 
** Timbroù Japan dreistmoullet
** Republik Sina harluet e Formoza (1949-1966)
** Republic of China - 中華民國 (1966-2007)
** Taïwan - 臺灣 (abaoe 2007)
*Pennad kar : [[Timbroù Sina]]

=== [[Timbroù Frañs|Frañs]] ===
[[File:Napoléon III timbre 5 francs 1869.jpg|dehou|200px]] 
*Statud : Stad dizalc’h. Republik (1849-1852). Impalaeriezh (1853-1870). Republik (1870-1940). “Etat français” (1940-1944). Republik abaoe 1945.
*Alc’hwez : 
** Repub. franç. (1849-1852)
**Empire franç. hag Empire français (1853-1870)
** Repub. franç. (1870-1875)
** République française (1876-1941)
** RF (1930-1941)
** Postes françaises (1941-1943)
** France (1943-1944)
** France sur « Arc de Triomphe » (1944)
** RF ha République française (1944-1975)
**France (1975-1981)
** République française (1981-1999)
** RF (1999-2004)
** France (abaoe 2004)
*Aloubadeg Alamagn : timbroù Frañs dreistmoullet gant « Besetzes Gebiet Nordfrankreich » (1940)

=== [[Timbroù Emirelezhioù Arab Unanet|Fujairah]] ===
[[File:Stamp 1972 UAE FU MiNr1006A pm B002.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Bro warezet gant Breizh Veur (1920-1968), e-barzh « Stadoù an Arsav-brezel ». Ezel eus   Stad an Emirelezhioù Arab Unanet abaoe 1968.
*Alc’hwez : 
** Fujeira (1964-1972)

=== [[Timbroù Funchal|Funchal]] ===
*Statud : Kêrbenn enezeg Madeira. Tiriad-suj Portugal.
*Alc’hwez : Funchal Portugal (1892-1905)

== G ==
=== [[Timbroù Gabon|Gabon]] ===
*Statud : Trevadenn Bro-C’hall (1886-1946). Kenteuzet gant Kongo Frañs (« Gabon-Kongo » e 1888 ha « Kongo C’hall » e 1898). Ezel eus Afrika c’hall ar C’heheder e 1910. Tiriad tramor (1946-1958). Stad dizalc’h (abaoe 1960).
*Alc’hwez : 
** Timbroù trevadennoù Bro-C’hall dreistmoullet GAB 
** Gabon RF (1904-1936)
** Timbroù Afrika c’hall ar C’heheder (1936-1958)
** République gabonaise (abaoe 1959)

=== [[Timbroù Gagaouzia|Gagaouzia*]] ===
*Statud : Tiriad disrannour Moldova (1990-1994) nann anavezet gant an darn-vrasañ eus Stadoù an [[A.B.U.]]. Tiriad emren e Moldova abaoe 1994.
*Alc’hwez :
** Timbroù Unvaniezh Soviedel ha Moldova dreistmoullet gant « Gagausian Republic » 
** Timbroù Unvaniezh Soviedel dreistmoullet gant Гагаузская Республика pe Республика Гагаузская 
** Timbroù Moldova dreistmoullet gant “Komrat » pe Chadir Lunga
** Timbroù Moldova dreistmoullet gant “Gagausia Пошта Гагаузская » 
** Republic Gagauzia
** Gagauzia Moldova (abaoe 1994) 

=== [[Timbroù Galitsia |Galitsia]] ===
*Statud : Tiriad eus [[Ukraina]] aloubet gant [[Roumania]] e 1919.
*Alc’hwez :  Timbroù [[Aostria]] dreistmoullet gant C.M.T. (1919)

[[File:Gambia 1953 stamps crop 4.jpg|dehou|200px]]
=== [[Timbroù Gambia|Gambia]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1869-1963). Bro emren (1963-1965). Stad dizalc’h (abaoe 1965).
*Alc’hwez : 
** Gambia (1869-1965)
** The Gambia (abaoe 1965)

[[File:South Georgia 1963-1d.jpg|dehou|200 px]]
=== [[Timbroù Georgia ar Su|Georgia ar Su]] ===
*Statud : Tiriadoù dindan dalc’h ar Rouantelezh-Unanet. Tiriadoù-suj an Inizi Maloù.
*Alc’hwez :
** Timbroù an Inizi Maloù dreistmoullet gant &lt;small&gt;SOUTH GEORGIA DEPENDENCY OF &lt;/small&gt;(1944)
** South Georgia (1963-1979)
** Falkland Islands Depencencies (1980-1985)
** South Georgia and the South Sandwich Islands (abaoe 1986)

=== [[Timbroù Ghana|Ghana]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet dindan anv Aod an aour (1821-1957). Dominion ar Rouantelezh-Unanet (1957-1960) Republik dizalc’h abaoe 1960.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Aod an Aour dreistmoullet gant « Ghana Independence 6th March 1957 »
** Ghana (abaoe 1957)
*Pennad kar : [[Timbroù Aod an Aour]]

=== [[Timbroù Inizi Gilbert|Inizi Gilbert]] ===
*Statud : Inizi gwarezet gant ar Rouantelezh-Unanet (1892-1915) asambles gant an Inizi Ellice. Trevadenn (1912-1975). Emrenerezh (1976-1979). Stad dizalc’h e 1975 dindan anv Tuvalu. 
*Alc’hwez : 
** The Gilbert Islands (1976)
** Timbroù Inizi Gilbert hag Ellice dreistmoullet The Gilbert Islands (1976)
** Gilbert Islands (1976-1979)

=== [[Timbroù Inizi Gilbert hag Ellice|Inizi Gilbert hag Ellice]] ===
*Statud : Inizi gwarezet gant ar Rouantelezh-Unanet (1892-1915). Trevadenn (1912-1975). Emrenerezh an inizi Gilbert (1976-1979). Fiziet e voe Enez Tokelau e Zeland-Nevez hag dizalc’h e voe an Inizi Ellice e 1975 dindan anv Tuvalu. Dizalc’h e 1979 dindan anv [[Kiribati]].
*Alc’hwez : 
** Timbroù Fidji dreistmoullet gant « Gilbert &amp; Ellice Protectorate » (1911)
** Gilbert &amp; Ellice Islands (1912-1975)

=== [[Timbroù Ginea-Bissau|Ginea-Bissau]] ===
*Statud : Trevadenn ar Portugal dindan anv Ginea Portugalek betek 1973. Stad dizalc’h abaoe 1973. 
*Alc’hwez : 
** Estado da Guiné-Bissau (1974-1976)
** Republica da Guiné-Bissau (1976-1985)
** Guiné-Bissau (abaoe 1985)

=== [[Timbroù Ginea ar C’hededer|Ginea ar C’hededer]] ===
[[File:Guinea Ecuatorial Exposicion de Coches de Epoca - 27433225352.jpg|dehou|300px]]
*Statud : trevadenn Spagn dindan anv [[Ginea spagnol]] (1885-1964). Emrenerezh (1964-1968). Stad dizalc’h abaoe 1968.
*Alc’hwez : Republica de Guinea ecuatorial (abaoe 1968)

=== [[Timbroù Ginea Frañs|Ginea Frañs]] ===
*Statud : Trevadenn Bro-C’hall (1891-1958). Ul lodenn eus Afrika ar C’hornaoueg C’hall (1944-1958). Stad dizalc’h abaoe 1958.
*Alc’hwez : 
** Timbroù trevadenn ar Senegal (betek 1892)
** Guinée française (1892-1904)
** Guinée (1906-1939)
** Guinée Française pe « Guinée - Afrique occidentale française » (1939-1944)
** Timbroù Afrika ar C’hornaoueg (1945-1958)
** Timbroù Afrika ar C’hornaoueg dreistmoullet gant &lt;small&gt;REPUBLIQUE DE GUINÉE&lt;/small&gt; (1958)
** République de Guinée (1958-1981 hag abaoe 1984)
** République populaire révolutionnaire de Guinée (1981-1984)

=== [[Timbroù Ginea spagnol|Ginea spagnol]] ===
*Statud : Trevadenn Spagn a voe tiriadoù [[Rio Muni]], inizi [[Annobón, Corisco hag Elobey]], ha [[Fernando Póo]] (1885-1968)
*Alc’hwez : 
** Guinea española (1902)
** GUINEA CONTIal ESPAÑOLA (1903 ha 1907)
** Timbroù Elobey dreistmoullet gant &lt;small&gt;GUINEA CONTINENTAL&lt;/small&gt; (1906)
** Territorios Españoles del Golfo de Guinea (1909-1924 ha 1931-1951)
** Timbroù Spagn dreistmoullet &lt;small&gt;GUINEA ESPAÑOLA &lt;/small&gt; (1926) pe gant &lt;small&gt;GUINEA&lt;/small&gt;  (1929)
** Guinea Española (1951-1959)

=== [[Timbroù Ginea portugalek|Ginea portugalek]] ===
*Statud : Trevadenn ar Portugal betek 1955. Proviñs Portugal (1955-1973). Dizalc’h e 1973 dindan anv [[Ginea Bissau]]. 
*Alc’hwez : 
** Timbroù Kab Glas dreistmoullet gant &lt;small&gt;GUINÉ&lt;/small&gt;  (1880-1884)
** Guiné Portugueza (1886)
** Guiné Portugal pe Guiné Republica Portuguesa (1893-1948)
** Guiné Portuguesa (1948-1954)
** Guiné Republica Portuguesa (1955-1973)
*Pennad kar : [[Timbroù Ginea Portugalek]]

=== [[Timbroù Ginea-Nevez ar C'hornaoueg|Ginea-Nevez ar C’hornaoueg]] ===
*Statud : Tiriad dindan dalc’h an Izelvroioù e-barzh trevadenn [[Indez Nederlandat ar Reter]] (1898-1962). Melestradurezh an [[A.B.U.]] (1962). Staget e voe [[Papoua ar C’hornaoueg|Ginea Nevez ar C’hornaoueg]] ouzh [[Indonezia]] e 1963.
*Alc’hwez : 
** NIEUW GUINEA (1950-52)
** Nederlands Nieuw-Guinea (1954-1962)
** Ned. Nieuw Guinea (1957)
*Pennad kar : [[Timbroù Indez Nederlandat ar Reter]]

=== [[Timbroù Antarktika - Tiriad Breizh-Veur|Douar Graham]] ===
*Statud : Tiriad-suj an Inizi Maloù dindan dalc’h ar Rouantelezh-Unanet (betek 1962). Ul lodenn eus Tiriad Antarktika Breizh-Veur (abaoe 1962).
* Alc’hwez : Timbroù Inizi Malou dreistmoullet GRAHAM LAND DEPENDENCY OF (1944)

=== [[Timbroù Grenada|Grenada]] ===
[[File:Мисс мира Дженнифер Хостен. Почтовая марка Гренады. 1971.jpg|dehou|300px]]
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1763-1961). Emrenerezh (1961-1974). Stad dizalc’h abaoe 1974
*Alc’hwez :  Grenada (abaoe 1861)

=== [[Timbroù Inizi Grenadinez| Inizi Grenadinez (norzh)]] ===
*Statud : Inizi e hanternoz an enezeg Tiriadoù-suj [[Sant Visant]].
*Alc’hwez :
** Grenadines of St Vincent (abaoe 1974)
** Timbroù Sant Visant dreistmoullet gant &lt;small&gt;GRENADINES OF&lt;/small&gt; (1974)
*Timbroù lec’hel : 
** Bequia (1984)
** Union Island (1984-1985)
** Canouan (1998)
** Mustique (1998)

=== [[Timbroù Inizi Grenadinez|Inizi Grenadinez (su)]] ===
*Statud : Inizi e su an enezeg. Tiriadoù-suj Grenada. 
*Alc’hwez : 
** Timbroù Grenada dreistmoullet &lt;small&gt;GRENADINES&lt;/small&gt; (1974)
** Grenadines (1974-1975)
** Grenada Grenadines (1975-1999)
** Grenada Carriacou &amp; Petite Martinique (abaoe1999)

=== [[Timbroù Gres|Gres]] ===
*Statud :Stad dizalc’h abaoe 1830. Rouantelezh (1830-1973). Diktatouriezh (1936-1941). Aloubadeg Alamagn, Bulgaria hag Italia (1941-1945). Brezel diabarzh (1946-1949). Diktatouriezh (1967-1974). Republik abaoe 1974.
*Alc’hwez : 
** Penn Hermez (1861-1882)
** ΕΛΛΑΣ (1886-1966)
** ΕΛΛΑΣ HELLAS (1966-1982)
** HELLAS ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ (abaoe 1982)

=== [[Timbroù Greunland|Greunland]] ===
[[File:1945gronland5kr.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Tiriad emren dindan dalc’h Danmark.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Danmark (1851-1938)
** Grønland KGL Post (1938-1969)
** Kalâtdlit Nunât Grønland (1969-1978)
** Kalaallit Nunaat Grønland (abaoe 1978)
*Pennad kar : [[Timbroù Danmark]]

=== [[Timbroù Griqualand|Griqualand]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet. Staget e voe ouzh trevadenn [[Kab ar Spi Mat]] e 1880.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Kab ar Spi mat dreistmoullet gant « G.W. »  (1877)
** Timbroù Kab ar Spi mat dreistmoullet gant « G » (1877-1878)
*Pennad kar : [[Timbroù Kab ar Spi Mat]]

=== [[Timbroù Guam|Guam]] ===
*Statud : Tiriad dindan dalc’h ar Stadoù-Unanet. 
*Alc’hwez : 
** Timbroù ar Stadoù-Unanet dreistmoullet gant &lt;small&gt;GUAM&lt;/small&gt; (1898)
*Postoù lec’hel :
** Timbroù ar Filipinnez dreistmoullet gant «Guam Guard Mail» (1930)
** Guam Guard Mail (1930)
[[File:Guatemala 1878 Sc13.jpg|dehou|150px]]

=== [[Timbroù Guatemala|Guatemala]] ===
*Statud : Stad dizalc’h abaoe 1821
*Alc’hwez : Guatemala pe Republica Guatemala (abaoe 1871)

=== [[Timbroù Guyana|Guyana]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1851-1966). Stad dizalc’h dindan abaoe 1966.
*Alc’hwez : 
** Guyana South America (1966-1975) 
** Guyana (abaoe 1975)
*Pennad kar : [[Timbroù Gwiana saoz]]

=== [[Timbroù Gwadeloup|Gwadeloup]] ===
[[File:Timbre Guadeloupe 20 Fr Mauve-Brun 1924.jpg|dehou|200px]]
* Statud : Trevadenn Bro-C’hall betek 1946. Departamant tramor (1946-2015. Emrenerezh abaoe 2015 (“Collectivité territoriale unique de Guadeloupe »).
*Alc’hwez : 
** Timbroù trevadennoù Bro-C’hall dreistmoullet gant G.P.E. (1884)
** Timbroù trevadennoù Bro-C’hall dreistmoullet gant &lt;small&gt;GUADELOUPE&lt;/small&gt;. (1889-1891)
** Guadeloupe et dépendances (1892-1901)
** « G &amp; D » pe « G et D » (1903)
** Guadeloupe République Française (1905-1927)
** Guadeloupe RF (1924-1940 ha (1945-1947)
** Guadeloupe Postes Françaises (1940-1944)
** Timbroù Frañs abaoe 1947.

=== [[Timbroù Gwalior|Gwâlior]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez (lizherennoù latin ha hindiek) :
** Timbroù Indez Breizh-Veur dreistmoullet gant &lt;small&gt;GWALIOR&lt;/small&gt; ग्वालियर  (1885-1949)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]], [[Timbroù India]] 

=== [[Timbroù Inizi Gwerc’h Breizh-Veur| Inizi Gwerc’h Breizh-Veur]] ===
[[File:Stanley W Nibbs B.E.M Stamp.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet betek Tiriad tramor ar Rouantelezh-Unanet abaoe 2002.
*Alc’hwez : British Virgin Islands (abaoe 1866)

=== [[Timbroù Gwernenez|Gwernenez]] ===
*Statud : Tiriad-suj Roue Breizh-Veur hag emren. Ul lodenn eus [[Inizi Angl-ha-Normand]]
*Alc’hwez : 
** Guernsey Bailiwick pe Bailiwick of Guernsey (1969-1981)
** Guernsey (abaoe 1982)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Jerzenez]], [[Timbroù Aldernez]]

=== [[Timbroù Gwiana c'hall| Gwiana c’hall]] ===
* Statud : Trevadenn Bro-C’hall betek 1946. Departamant tramor (1946-2015. Emrenerezh abaoe 2015 (“Collectivité territoriale unique de Guyane »).
*Alc’hwez : 
** Timbroù trevadennoù gall dreistmoullet Guy Franç. (1886-1888)
** Timbroù trevadennoù gall dreistmoullet Guyane (1892)
** Guyane République Française Colonies (1892)
** Guyane Française (1904-1947)
** Timbroù-taos Bro-C’hall dreistmoullet Guyane Française (1925-1927)
** T.A.G. (Postoù dre-nij) (1921)
*Pennad kar : [[Timbroù Inini]]

=== [[Timbroù Gwiana saoz|Gwiana saoz]] ===
[[File:1934 6c BrGuiana Yv146.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1851-1966). Stad dizalc’h dindan anv [[Guyana]] (abaoe 1966).
*Alc’hwez : British Guiana (1851-1966)
*Pennad kar : [[Timbroù Guyana]]

== H ==
=== [[Timbroù Haiti|Haiti]] ===
*Statud : Republik dizalc’h abaoe 1881.
*Alc’hwez : [[Haiti]] (abaoe 1881)

=== [[Timbroù Hannover|Hannover]] ===
*Statud : Rouantelezh (1814-1866). Staget ouzh Prusia e 1866. Ul lodenn eus Impalaeriezh Alamagn goude 1871.
*Alc’hwez : Hannover (1850-1864)

=== [[Timbroù Hawaii|Hawaii]] ===
[[File:Stamp Hawaii 1883 Kaleleonalani Sc49.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Rouantelezh dizalc’h betek 1893. Republik (1893-1898). Tiriad Stadoù-Unanet Amerika abaoe 1899.
*Alc’hwez :
** Hawaiian Postage (1851-1852)
** Honolulu Hawaiian Postage (1853-1867)
** [[Hawaii]] (1862-1891)
** Timbroù dreistmoullet “Provisional Govt. 1893 (1893)
** “HawaII Islands Postage” pe “Hawaii” pe “Republic of Hawaii” (1894-1899)
** Timbroù Stadoù-Unanet Amerika abaoe 1900
** Timbroù Stadoù-Unanet Amerika dreistmoullet &lt;small&gt;HAWAII&lt;/small&gt; (1928 ha 1937)

=== [[Timbroù Hebridez-Nevez|Hebridez-Nevez]] ===
*Statud : Bro warezet gant Bro-C’hall hag ar Rouantelezh-Unanet (1887-1906). Condominium (1906-1980).Stad dizalc’h dindan anv [[Vanuatu]] abaoe 1980.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Kaledonia-Nevez dreistmoullet gant &lt;small&gt;NOUVELLES HÉBRIDES&lt;/small&gt;(1908)
** Timbroù [[Fidji]] dreistmoullet gant &lt;small&gt;NEW HEBRIDES. CONDOMINIUM&lt;/small&gt; (1908-1909) 
** Timbroù Kaledonia-Nevez dreistmoullet gant &lt;small&gt;NOUVELLES HÉBRIDES condominium&lt;/small&gt;(1910)
** Timbroù [[Fidji]] dreistmoullet gant &lt;small&gt;NEWHEBRIDES CONDOMINIUM&lt;/small&gt; (1911)
** Nouvelles-Hébrides RF pe New Hebrides ER (1911-1950)
** Nouvelles-Hébrides Condominium RF pe New Hebrides ER Condominium (1950-1966)
** Condominium des Nouvelles-Hébrides Condominium RF pe New Hebrides ER Condominium (1966-1980)
*Pennad kar : [[Timbroù Vanuatu]]

=== [[Timbroù Rouantelezh Hedjaz|Rouantelezh Hedjaz]] ===
*Statud : Rouantelezh dizalc’h (1916-1925). Aloubadeg sultanelezh Nedj (1925-1926). Ul lodenn eus Rouantelezh Nedj ha Hedjaz (1926-1932) a voe Rouantelezh [[Arabia Saoudat]] adalek 1932.
* Alc’hwez : 
** Alc’hwez en arabeg (1916-1925)
** Hedjaz &amp; Nedjd pe Hejaz &amp; Nejd (1929-1932)
*Pennad kar : [[Timbroù Arabia Saoudat]]

=== [[Timbroù Heligoland|Heligoland]] ===
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1867-1890). Roet da Alamagn (1890-1944). Dindan dalc’h ar Rouantelezh-Unanet (1944-1952). Staget ouzh Alamagn ar C’hornaoueg (abaoe 1952).
*Alc’hwez : Heligoland (1867-1879)

=== [[Timbroù Holkar|Holkar]] ===
[[File:1927ca 1anna Indore Mi16 SG18.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez : 
** Holkar State Postage (1886-1948)

=== [[Timbroù Hoi Hao|Hoi Hao]] ===
*Statud : Burev-post [[Indez-Sina]] e [[Hoi-Hao]], war enezenn [[Hainan]]  (Sina) etre 1876 ha 1922.
*Alc’hwez : Timbroù Indez-Sina c’hall dreistmoullet gant &lt;small&gt;HOI HAO&lt;/small&gt; (1903-1904) pe &lt;small&gt;HOI-HAO&lt;/small&gt; (1906-1919)

=== [[Timbroù Honduras|Honduras]] ===
*Statud : Republik dizalc’h abaoe 1821.
*Alc’hwez : 
** Correos de Honduras 
** Republica Honduras 
** [[Honduras]] (abaoe 1866)

=== [[Timbroù Honduras Breizh-Veur|Honduras Breizh-Veur (Belize)]] ===
[[File:1962 4 cent stamp British Honduras.jpg|dehou|200 px]]
*Statud : Trevadenn ar Rouantelezh-Unanet (1866-1964). Anvet [[Belize]] e 1973
*Alc’hwez : British Honduras (1866-1973)
*Pennad kar : [[Timbroù Belize]]

=== [[Timbroù Hong Kong|Hong-Kong]] ===
*Statud : Tiriad dindan dalc’h Breizh-Veur (1862-1997). Melestradurezh [[Japan]] (1945). Staget ouzh [[Republik Pobl Sina]] e 1997 gant ur statud emrenerezh.
*Alc’hwez :
** [[Hong Kong]]  (1862-1938)
** 香港 Hong Kong (1938-1999)
** 香港 中国 Hong Kong China (abaoe 1999)
*Pennad kar : [[Timbroù Sina]]

=== [[Timbroù Enezeg an Azorez|Horta]] ===
*Statud : Kêr war enez Fayal (enezeg [[Azorez]]) dindan dalc’h Portugal.
*Alc’hwez : Horta Portugal (1892-1899)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Portugal]]

=== [[Timbroù Hungaria|Hungaria]] ===
[[File:Hungary 5874.jpg|dehou|200px]]
*Statud : Unvaniezh Aostria hag Hungaria (1867-1918) dindan beli un impalaer hag a zo roue [[Hungaria]] ivez. Melestradurezhioù postel disheñvel en div vro. Stad dizalc’h e 1918 war-bouez an tiriadoù staget ouzh [[Tchekoslovakia]], ouzh Roumania ([[Treuzsilvania]]), ouzh [[Kroatia]], ouzh [[Italia]] ([[Fiume]]). Republik demokratel etre 1918 ha 1919, [[Republik Soviedel Hungaria]] etre 1919 ha 1920. Rouantelezh (1920-1945). Republik (1945-1949). Republik poblek etre 1949 ha 1989. Republik abaoe 1989.
*Alc’hwez : 
** Timbroù Aostria (1850-1867). Talvoud-gwerzh e “Kreuzer” 
** Poltred ar Roue (1867-1871). Talvoud-gwerzh e “Krajcar »
** Magyar Kir. Posta (= Postoù roue Hungaria) (1874-1918)
** Timbroù dreistmoullet gant &lt;small&gt;KOZTARSASAG&lt;/small&gt; (=Republik) (1918)
** Magyar Posta (1919)
** Magyar tanácsköztársaság pe dreistmoullet gant « Magyar tanács köztársaság » (1919)
** Magyar Kir. Posta (1920-1921 ha 1923-1945)
** Magyarország (1923-1937)
** Magyar Posta (1945-1990)
** Magyarország (abaoe 1990)
*Aloubadeg Serbia : 
** Timbroù Hungaria dreistmoullet gant « Banát-Bácska » (1919)
** Timbroù Hungaria dreistmoullet gant « 1919 Baranya » (1919)
*Aloubadeg Roumania (Cluj/Kolosvar ha Oradea/Nagyvarad) :
** Timbroù Hungaria dreistmoullet gant «Zona de Ocupatie - Romaniá» (1919)
*Aloubadeg Roumania  ha Serbia e Temesvar/Timisiorra) :
** Timbroù Hungaria dreistmoullet (1919)
*Timbroù ar gouarnamant enep-komunour (e Szeged) :
** Timbroù Hungaria dreistmoullet gant “&lt;small&gt;MAGYAR NEMZETI KORMANY&lt;/small&gt; (= Gouarnamant Broadel Hungaria – Szeged) (1919)

=== [[Timbroù Hyderabad|Hyderabad]] ===
*Statud : Stad-priñselezh Indez Breizh-Veur. Ul lodenn eus [[India]] abaoe 1950.
*Alc’hwez : 
** Lizherennoù ourdoueg (?) (1869-1912 ha 1931)
** H.E.H. the Nizam’s Government (1927 ha 1937)
** [[Hyderbad]] (1946)
** H.E.H. the Nizam’s Government Postage (1947-1950)
*Pennadoù kar : [[Timbroù Indez Breizh-Veur]], [[Timbroù India]]

==Gwelet ivez==
*[[Timbroù hervez ar vro I...P]]
*[[Timbroù hervez ar vro Q...Z]]

[[Rummad:Timbrouriezh]]</text>
      <sha1>qzck7t7g1bndqs7akfx0d216qk2i6bn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lord</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175339</id>
    <revision>
      <id>2151168</id>
      <parentid>2151154</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T14:31:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Llydawr</username>
        <id>145</id>
      </contributor>
      <origin>2151168</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3610" sha1="n61mq9tdwm3sn5i2hbctuxs3cimedhz" xml:space="preserve">[[Restr:The Lord Speaker, Lord Fowler (51111276104).jpg|thumb|Norman Fowler, kadoriad [[Ti al Lorded]] d'ar mare-se, o komz d'e genseurted e 2021.]]
'''Lord''' zo un titl a enor [[saoznek]] hag a dalv kement hag &quot;[[aotrou]]&quot;. Implijet e vez dreist-holl evit komz eus un ezel eus [[Ti al Lorded]], kambr uhel [[Parlamant ar Rouantelezh-Unanet|Parlamant]] ar [[Rouantelezh-Unanet]].

Un [[anv-tiegezh saoznek]] eo ivez.

== Etimologiezh ==
Dont a ra ar ar ger eus ar [[hensaozneg]] ''hlāford'' pe ''hlāfeard'', al lodenn gentañ anezhañ zo ur stumm kemmet eus ''hlāf'', e [[brezhoneg]] &quot;''torzh''&quot;, dre-se e talvez ''hlāfeard'' kement ha &quot;diwaller an dorzh vara&quot;. An etimologiezh-se a denn d'ar prof boued, a oa ul lodenn eus an deveroù aristokratel e kevredigezhioù Europa gwechall. An [[aotrou]], hervez ar skeudenn hengounel, eo pourvezer e sujidi, an donezoner dreist pep tra&lt;ref&gt;Philippe Jouët, ''L’Aurore celtique dans la mythologie, l'épopée et les traditions'', Yoran embanner, Fouesnant, 2007, {{p.|258}} {{ISBN|978-2-914855-33-4}}&lt;/ref&gt;.

== {{Bro-Skos}} ==
Hervez lezennoù kozh Bro-Skos e c'halle ur perc'henn douar implijout an titl &quot;Laird&quot; evit ar baotred hag an titl &quot;Lady&quot; evit ar merc'hed. &quot;Lairded&quot; Bro-Skos a oa ul lodenn eus an aristokratelezh vihan ha ganto e oa gwirioù feodel dindan ar Gurunenn gwechall. En urzhaz an noblañs e renker al &quot;Laird&quot; a-us d'ar [[floc'h]] ha just dindan ar [[baron]]. Evit ma c'hellfe un den implijout an titl &quot;Laird&quot; (pe Lord pe Lady), e rank ar oezh douar perc'hennet gantañ kaout an titl istorel &quot;Laird&quot; ; n'hall ket bezañ un tamm douar hepmuiken. N'eus nemet un niver bevennet a zomanioù e Bro-Skos a c'hell implijout titloù feodel.

== {{Tonga}} ==
Izili noblañs Tonga a vez ar meneg &quot;lord&quot; a-raok o zitl, dindan levezon ar patrom breizhveuriat.

== Titloù Lord ==
* [[Lord Kañseller]] (''Lord Chancellor'' e saozneg), un titl roet da sekretour-Stad ar Justis er Rouantelez-Unanet
* [[Lord Kadoriad]] (''Lord speaker'' e saozneg), titl kadoriad Kambr al Lorded er Rouantelezh-Unanet
* [[Lord pennbarner Bro-Saoz ha Bro-Gembre]], penn ar galloud barn e Bro-Saoz ha Bro-Gembre
* [[Lord Provost]], e Bro-Skos
* [[Lord Lieutenant of Ireland|Lord Letanant Iwerzhon]]
* [[Lord Lovat]], e Bro-Skos
* [[Lord Gwarezer]] (''Lord Protector'')
* [[Lord Chambarlank]] (''Lord Chamberlain'')

== Tud ==
=== Anv-tiegezh ===
* [[Jon Lord]], sonaozer ha soner klavier saoz, unan eus krouerien [[Deep Purple]]

=== Lorded brudet ===
* [[Edward Woodville, Lord Scales]], marvet e Breizh e [[1488]]
* [[Lord Edward FitzGerald]] (1763-1798), broadelour iwerzhonat
* an amiral Richard Howe, diwar e anv eo bet anvet [[Enez Lord Howe]] hag un evn, [[Douryar Lord Howe]]
* [[Lord Byron]], barzh romantel saoz
* [[Lord Rayleigh]], fizikour skosat
* [[Alfred Tennyson|Alfred, Lord Tennyson]] (1809–1892), barzh saoz
* [[Ernest Rutherford|Lord Rutherford of Nelson]], fizikour saoz
* Lord [[Robert Baden-Powell]] (1857-1941), krouer emsav ar [[Skoutelezh|skouted]]

== El lennegezh hag er sinema ==
* ''Lord of the flies'' pe [[Aotrou ar c'helien]], ur romant gant [[William Golding]]
* ''The Lord of the Rings'' pe [[Aotrou ar Gwalennoù]], romant gant [[J.R.R. Tolkien]]
* ''[[Lord of War]]'', ur film gant an aktour [[Nicolas Cage]]
* [[Lord Voldemort]], ur sorser drouk e bed [[Harry Potter]]
* [[Darth Vader|Lord Vader]], e [[Star Wars]]

== Pennadoù kar ==
* [[Aotrou]]
* [[Milord]]
* [[Lady]]
* [[Monsieur]]
* [[Sir]]
* [[Señor]]

== Notennoù ha daveoù ==
{{daveoù}}

[[Rummad:Titloù]]
[[Rummad:Anvioù-tiegezh saoznek]]
[[Rummad:Gerioù saoznek]]</text>
      <sha1>n61mq9tdwm3sn5i2hbctuxs3cimedhz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Technical</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175341</id>
    <revision>
      <id>2151169</id>
      <parentid>2148336</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T14:43:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Llydawr</username>
        <id>145</id>
      </contributor>
      <origin>2151169</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2697" sha1="klmmy23s126dalasx9geka97i5qra8c" xml:space="preserve">[[Restr:Niger, Mélèk (N'Gourti)(10) (cropped).jpg|thumb|Un [[Toyota Land Cruiser]] technical dafaret gant un [[DShKM]] e [[N'Gourti]], [[Niger]], 2019]]
Un '''technical''', anvet ivez '''karbed taktikel nann standard''' ('''NSTV''') e [[Nerzhioù armet ar Stadoù-Unanet]], a vez graet eus ur [[Karbed stourm primsavet|c'harbed stourm primsavet]] skañv. Alies e vez e stumm ur c'harbed trevour gant ur c'houfr digor evel ur [[pickup]], pe ur c'harbed kefluskek pederrodek dafaret gant armoù skañv pe gant armoù ponneroc'h, evel [[Mindrailherez|mindrailherezioù]], [[Banner-greunadennoù|bannerioù-greunadennoù]] aotomatek, [[arm enep kirri-nij|armoù enep kirri-nij]], [[kanolioù aotomatek]], [[minigun]], [[arm enep-tankoù|armoù enep tankoù]], [[kanol enep-tank|kanolioù enep-tankoù]], [[misil sturiet enep-tankoù|misiloù sturiet enep-tankoù]], [[Kanol-mortez|mortezioù]], [[banner-roketennoù lies|bannerioù-roketennoù lies]], armoù hep [[argil]], pe armoù all, un tamm evel ma vije kavet e [[karbed stourm|karbedoù stourm]] skañv armeoù ar bed pe c'hoazh ar [[Kanolierezh emluskek|c'hanolioù emluskek]], da skouer.
== Etimologiezh ==
Ur ger nevez eo ''technical,'' hag implijet eo bet da gentañ e [[Somalia]] e-kerzh ar [[brezel diabarzh Somalia|brezel diabarzh]] e penn kentañ ar bloavezhioù 1990.&lt;ref name=&quot;Neville Dennis 2018&quot;&gt;{{cite book |last1=Neville |first1=L. |last2=Dennis |first2=P. |title=Technicals: Non-Standard Tactical Vehicles from the Great Toyota War to modern Special Forces |publisher=Bloomsbury Publishing |series=New Vanguard |year=2018 |isbn=978-1-4728-2252-9 |url=https://books.google.com/books?id=vWlPDwAAQBAJ&amp;pg=PT4 |access-date=January 23, 2019 |pages=4, 21}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Drysdale 2001 p. 47&quot;&gt;{{cite book |last=Drysdale |first=J. |title=Whatever happened to Somalia? |publisher=HAAN |year=2001 |isbn=978-1-874209-51-5 |url=https://books.google.com/books?id=IXYwAQAAIAAJ |access-date=January 23, 2019 |page=47}}&lt;/ref&gt; Dre ma oa difennet implij nerzhioù [[surentez prevez]], aozadurioù direoliek o devoa implijet damsoudarded lec'hel evit gwareziñ o izili, oc'h implij arc'hant displeget da vezañ &quot;yalc'hadoù sikour teknikel &quot;. Ar ger a zo bet ledanaet e ster oc'h ouzhpennañ an holl garbedoù o tezougen tud armet.&lt;ref name=&quot;hilux&quot;&gt;{{cite news |url=http://www.newsweek.com/2010/10/14/why-rebel-groups-love-the-toyota-hilux.html |title=Guerrilla Trucks: Why rebels and insurgent groups the world over love the Toyota Hilux pickup as much as their AK-47s |work=[[Newsweek]] |date=October 14, 2010 |access-date=October 25, 2010}}&lt;/ref&gt;

== Daveennoù ==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Karbedoù stourm]]
[[Rummad:Karbedoù stourm primsavet]]</text>
      <sha1>klmmy23s126dalasx9geka97i5qra8c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151170</id>
      <parentid>2151169</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T14:49:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Llydawr</username>
        <id>145</id>
      </contributor>
      <origin>2151170</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2696" sha1="qz1phng7fuuq34jbqorz87ie581iw1x" xml:space="preserve">[[Restr:Niger, Mélèk (N'Gourti)(10) (cropped).jpg|thumb|Un [[Toyota Land Cruiser]] technical dafaret gant un [[DShKM]] e [[N'Gourti]], [[Niger]], 2019]]
Un '''technical''', anvet ivez '''karbed taktikel nann standard''' ('''NSTV''') e [[Nerzhioù armet ar Stadoù-Unanet]], a vez graet eus ur [[Karbed stourm primsavet|c'harbed stourm primsavet]] skañv. Alies e vez e stumm ur c'harbed trevour gant ur c'houfr digor evel ur [[pickup]], pe ur c'harbed kefluskek pederrodek dafaret gant armoù skañv pe gant armoù ponneroc'h, evel [[Mindrailherez|mindrailherezioù]], [[Banner-greunadennoù|bannerioù-greunadennoù]] aotomatek, [[arm enep kirri-nij|armoù enep kirri-nij]], [[kanolioù aotomatek]], [[minigun]], [[arm enep-tankoù|armoù enep tankoù]], [[kanol enep-tank|kanolioù enep-tankoù]], [[misil sturiet enep-tankoù|misiloù sturiet enep-tankoù]], [[Kanol-mortez|mortezioù]], [[banner-roketennoù lies|bannerioù-roketennoù lies]], armoù hep [[argil]], pe armoù all, un tamm evel ma vije kavet e [[karbed stourm|karbedoù stourm]] skañv armeoù ar bed pe c'hoazh ar [[Kanolierezh emluskek|c'hanolioù emluskek]], da skouer.
== Etimologiezh ==
Ur ger nevez eo ''technical,'' hag implijet eo bet da gentañ e [[Somalia]] e-kerzh ar [[brezel diabarzh Somalia|brezel diabarzh]] e penn kentañ ar bloavezhioù 1990&lt;ref name=&quot;Neville Dennis 2018&quot;&gt;{{cite book |last1=Neville |first1=L. |last2=Dennis |first2=P. |title=Technicals: Non-Standard Tactical Vehicles from the Great Toyota War to modern Special Forces |publisher=Bloomsbury Publishing |series=New Vanguard |year=2018 |isbn=978-1-4728-2252-9 |url=https://books.google.com/books?id=vWlPDwAAQBAJ&amp;pg=PT4 |access-date=January 23, 2019 |pages=4, 21}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Drysdale 2001 p. 47&quot;&gt;{{cite book |last=Drysdale |first=J. |title=Whatever happened to Somalia? |publisher=HAAN |year=2001 |isbn=978-1-874209-51-5 |url=https://books.google.com/books?id=IXYwAQAAIAAJ |access-date=January 23, 2019 |page=47}}&lt;/ref&gt;/ Dre ma oa difennet implij nerzhioù [[surentez prevez]], aozadurioù direoliek o devoa implijet damsoudarded lec'hel evit gwareziñ o izili, oc'h implij arc'hant kinniget evel &quot;yalc'hadoù sikour teknikel&quot;. Ar ger a zo bet ledanaet e ster ha talvezout a ra evit an holl garbedoù o tezougen tud armet&lt;ref name=&quot;hilux&quot;&gt;{{cite news |url=http://www.newsweek.com/2010/10/14/why-rebel-groups-love-the-toyota-hilux.html |title=Guerrilla Trucks: Why rebels and insurgent groups the world over love the Toyota Hilux pickup as much as their AK-47s |work=[[Newsweek]] |date=October 14, 2010 |access-date=October 25, 2010}}&lt;/ref&gt;.

== Daveennoù ==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Karbedoù stourm]]
[[Rummad:Karbedoù stourm primsavet]]</text>
      <sha1>qz1phng7fuuq34jbqorz87ie581iw1x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hugo Borchardt</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175343</id>
    <revision>
      <id>2151172</id>
      <parentid>2148327</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T14:53:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Llydawr</username>
        <id>145</id>
      </contributor>
      <origin>2151172</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3156" sha1="cd72qgd0bb3yz4n326grlvyno369sz2" xml:space="preserve">[[Restr:Hugo Bordchartt.png|dehou|237x237px]]
'''Hugo Borchardt''', ganet d'ar 6 a viz Even 1844 e [[Magdeburg]] ([[proviñs Saks]], [[Rouantelezh Prusia]]) ha marvet d'an 8 a viz Mae 1924&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{En}} ''[https://houseofbrowning.com/hugo-borchardt/ Hugo Borchardt]'', House of Browning (lennet d'ar 05/06/2025)&lt;/ref&gt; e [[Charlottenburg|Berlin-Charlottenburg]] ([[Republik Weimar]])&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{En}} ''[https://www.lugerforum.com/borchardt.html Hugo Borchardt]'', Luger Forum (lennet d'ar 05/06/2025)&lt;/ref&gt;, a oa un ijinour armoù-tan [[Alamagn|alaman]]. Brudet eo evit bezañ ijinet ar [[Borchardt C93|Borchardt C-93]], unan eus ar [[Pistolenn|pistolennoù]] damaotomatek kentañ.

== Buhez ==
Nebeut a ouzer diwar-benn yaouankiz Borchardt. Divroañ a reas war-dro 1858 d'ar [[Stadoù-Unanet Amerika|Stadoù-Unanet]], e-lec'h ma labouras evel gourseller ar produiñ en uzin armoù [[Pioneer Breechloading Arms Company]] e [[Trenton (Massachusetts)|Trenton]] ([[Massachusetts]]). Etre 1874 ha 1876 e labouras er [[Singer Sewing Machine Company]], ha goude evit [[Colt's Manufacturing Company|Colt]] ha [[Winchester Repeating Arms Company|Winchester]]. En embregerezh diwezhañ-mañ e vreouas un ijinadenn gentañ, stag ouzh ar mod da broduiñ [[Kartouchenn (arm-tan)|kartouchennoù]]&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;.

E 1876 e kuitaas Winchester da vezañ gourseller ha teñzorer en embregerezh armoù [[Sharps Rifle Manufacturing Company|Sharps]]. Eno e tiorroas ar fuzuilh [[Sharps-Borchardt Model 1878]], met ne reas ket berzh. Mont a reas an embregerezh da get e 1881&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;. Divroañ a reas da [[Budapest|vBudapest]] ([[Hungaria]]) evit labourat en embregerezh-stad hag a brodue armoù&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;. E 1891 e tistroas d'ar Stadoù-Unanet evit labourat evel kuzulier gant [[Remington]], a gemere perzh d'ar mare-se e amprouennoù an [[Arme ar Stadoù-Unanet|US Army]] gant e fuzuilh Lee.
[[Restr:C-93 cropped.png|kleiz|thumb|Ur bistolenn Borchardt C-93.]]
Distreiñ a reas Borchardt da Alamagn goude-se, e-lec'h ma savas asambles gant an embregerezh [[Ludwig Loewe &amp; Co.]] ur bistolenn damaotomatek hag a voe anvet Borchardt C93. Nevez-flamm e oa an armoù a seurt-se, hag aweniñ a rejont ar pistolennoù modern, evel ar [[Mauser C96]] hag al [[Luger 1900]] war-lerc'h. Reiñ a reas e anv ivez d'ur gartouchenn nevez-savet evit an arm, ar [[7,65 × 25 mm Borchardt|7,65 × 25 mm]]. Gwerzhet e voe ar C93 adalek 1895 war ar marc'had sivil. Ne fellas ket da Hugo Borchardt kemmañ e bistolenn er bloavezhioù war-lerc'h, pa soñje dezhañ ne oa ket ezhomm da wellaat anezhi, hag an embregerezh Loewe, a oa deuet da vezañ an [[Deutsche Waffen- und Munitionsfabriken|DWM]] etretant, a c'houlennas gant un ijiner all, [[Georg Luger]], kemer e karg diorren ar pistolennoù nevez. Borchardt a chomas da labourat evit an DWM memestra&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;.

Mervel a reas e 1924 e Charlottenburg diwar ur [[Pneumonienn|bneumonienn]]&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;.

== Daveennoù ==
{{Daveoù}}
{{Porched:Armoù-tan}}
{{DEFAULTSORT:Borchardt, Hugo}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1844]]
[[Rummad:Marvioù 1924]]
[[Rummad:Krouerien armoù-tan]]
[[Rummad:Ijinourien Alamagn]]</text>
      <sha1>cd72qgd0bb3yz4n326grlvyno369sz2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rummad:Timbroù Alamagn</title>
    <ns>14</ns>
    <id>175437</id>
    <revision>
      <id>2151164</id>
      <parentid>2149129</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T12:16:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tanjee</username>
        <id>563</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>2151164</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="127" sha1="lhd8siuks2jk7hle7sxebzkod8e6lyi" xml:space="preserve">{{Commonscat|Postal history of Germany}}

[[Rummad:Timbroù hervez ar vro|Alamagn]]
[[Rummad:Istor Alamagn]]
[[Rummad:Alamagn]]</text>
      <sha1>lhd8siuks2jk7hle7sxebzkod8e6lyi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mauser 18</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175703</id>
    <revision>
      <id>2151186</id>
      <parentid>2151144</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T19:25:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151186</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="457" sha1="n64nfb0zoxpvdl36kacxhgm8ivnx2fy" xml:space="preserve">Ar '''Mauser 18''' krouet e [[2018]] zo ur [[Karabinenn|garabinenn]] kambret e [[.243 Winchester]], [[.270 Winchester]], [[.308 Winchester]], [[.30-06 Springfield]], [[7mm Rem Mag]], [[300 Win Mag]] pe [[9,3 × 62 mm]]. Ar pouez a zo etre 3 080 kg (kalibr standart) ha 3 240 kg (kalibr magnum).
== Liammoù diavaez ==
* {{de}} [https://www.mauser.com/en/MAUSER-18/ Lec'hienn ofisiel]
{{Porched:Armoù-tan}}
[[Rummad:Karabinennoù]]
[[Rummad:Armoù Alamagn]]</text>
      <sha1>n64nfb0zoxpvdl36kacxhgm8ivnx2fy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Fouad El Taher</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175705</id>
    <revision>
      <id>2151176</id>
      <timestamp>2025-07-03T15:20:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dakbzh</username>
        <id>58931</id>
      </contributor>
      <comment>+ Boulc'het. Labour a chom!</comment>
      <origin>2151176</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2538" sha1="bwd4u346q98i5trmpwhy4fkep5zo8iw" xml:space="preserve">[[LabourAChom}}
'''Fouad El Taher''' a zo bet ganet d'an [[17 Ebrel|17 a viz Ebrel]] [[1965]]  en [[Egipt]]. Ur c'hoarier [[echedoù]] [[Egipt|egiptat]] eo.

[[Mestr-meur etrebroadel an echedoù|Mestr Etrebroadel]] e teuas  da vout e 1990. Tredeog [[FIDE]] eo abaoe 2008.

2 483 edo e [[renk Elo]] e miz Even 2025, an hini kreñvañ o vout 2 505 e miz [[Gouhere]] 2003.  

Kampion [[echedoù]] ar broioù arab  e 1992 e [[Doha]] ([[Katar]]).
E 1990 e [[Manila]] e kemeras perzh e Tournamant ar C'hampionad Etretakadel, en 58{{vet}} - 59{{vet}} renk rampo e voe&lt;ref&gt;{{en}}[https://www.mark-weeks.com/chess/9193$iix.htm , 1990 Manila Interzonal Tournament : 1990-1993 cycle : World Chess Championship |www.mark-weeks.com]&lt;/ref&gt;.

Fouad El Taher a c'hoarias e skipailh Egipt en [[Olimpiadoù echedoù]]:&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.olimpbase.org/players/x7hr7zxf.html |title=OlimpBase :: Men's Chess Olympiads :: Fouad El Taher |website=www.olimpbase.org}}&lt;/ref&gt;
* 1986, ouzh an dablezenn gentañ en adskipailh in the [[27th Chess Olympiad]] in [[Dubai]] (+1, =1, -3),
* 1988, ouzh an eil  tablezenn  en adskipailh [[28th Chess Olympiad]] e [[Thessaloniki]] (+5, =3, -2),
* 1990, ouzh an dervet  tablezenn  en adskipailh  [[29th Chess Olympiad]] e [[Novi Sad]] (+6, =5, -1),
* 1992, ouzh an dablezenn gentañ in the [[30th Chess Olympiad]] e [[Manila]] (+3, =5, -3),
* 1994, ouzh an dablezenn gentañ in the [[31st Chess Olympiad]] e [[Moskov]] (+4, =5, -1),
* 1996, ouzh an dervet  tablezenn in the [[32nd Chess Olympiad]] e [[Yerevan]] (+6, =0, -3),
* 2000, ouzh an dablezenn gentañ in the [[34th Chess Olympiad]] en [[Istanbul]] (+4, =4, -4),
* 2006, ouzh an eil  tablezenn in the [[37th Chess Olympiad]] e [[Torino]] (+3, =7, -0).

1993: Fouad El Taher a c'hoarias e skipailh Egipt e Kampionad Afrika dre skipailh&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.olimpbase.org/playersaf/x7hr7zxf.html |title=OlimpBase :: OlimpBase :: African Team Chess Championship :: Fouad El-Taher |website=www.olimpbase.org}}&lt;/ref&gt;
er 1{{añ}} kampionad dre skipailh e [[Kaero]] (+4, =2, -1), tapout a reas ar vendalenn aour, e skipailh a dapas ar vendalenn argant.

Fouad El Taher a c'hoarias er c'hoarioù Afrikan ouzh an dablezenn gentañ e 2003 en [[Abuja]] ([[Nigeria]]) (+5, =1, -0) gant ar vendalenn aour evitan hag evit e skipailh hag ouzh ar bedervet tablezenn e 2007 en [[Aljer]] (+5, =2, -2), tapout a reas ar vendalenn aour.
== Daveoù ==
{{Daveoù}}{{DEFAULTSORT:Fouad El Taher}}
[[Rummad:C'hoarierien echedoù egiptat]]
[[Rummad:Ganedigezhioù 1965]]</text>
      <sha1>bwd4u346q98i5trmpwhy4fkep5zo8iw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151177</id>
      <parentid>2151176</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T15:21:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dakbzh</username>
        <id>58931</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>2151177</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2537" sha1="5aekf7u8k07qmdel6gq1odqx2cvndrp" xml:space="preserve">{{LabourAChom}}
'''Fouad El Taher''' a zo bet ganet d'an [[17 Ebrel|17 a viz Ebrel]] [[1965]]  en [[Egipt]]. Ur c'hoarier [[echedoù]] [[Egipt|egiptat]] eo.

[[Mestr-meur etrebroadel an echedoù|Mestr Etrebroadel]] e teuas  da vout e 1990. Tredeog [[FIDE]] eo abaoe 2008.

2 483 edo e [[renk Elo]] e miz Even 2025, an hini kreñvañ o vout 2 505 e miz [[Gouhere]] 2003.  

Kampion [[echedoù]] ar broioù arab  e 1992 e [[Doha]] ([[Katar]]).
E 1990 e [[Manila]] e kemeras perzh e Tournamant ar C'hampionad Etretakadel, en 58{{vet}} - 59{{vet}} renk rampo e voe&lt;ref&gt;{{en}}[https://www.mark-weeks.com/chess/9193$iix.htm , 1990 Manila Interzonal Tournament : 1990-1993 cycle : World Chess Championship |www.mark-weeks.com]&lt;/ref&gt;.

Fouad El Taher a c'hoarias e skipailh Egipt en [[Olimpiadoù echedoù]]:&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.olimpbase.org/players/x7hr7zxf.html |title=OlimpBase :: Men's Chess Olympiads :: Fouad El Taher |website=www.olimpbase.org}}&lt;/ref&gt;
* 1986, ouzh an dablezenn gentañ en adskipailh in the [[27th Chess Olympiad]] in [[Dubai]] (+1, =1, -3),
* 1988, ouzh an eil  tablezenn  en adskipailh [[28th Chess Olympiad]] e [[Thessaloniki]] (+5, =3, -2),
* 1990, ouzh an dervet  tablezenn  en adskipailh  [[29th Chess Olympiad]] e [[Novi Sad]] (+6, =5, -1),
* 1992, ouzh an dablezenn gentañ in the [[30th Chess Olympiad]] e [[Manila]] (+3, =5, -3),
* 1994, ouzh an dablezenn gentañ in the [[31st Chess Olympiad]] e [[Moskov]] (+4, =5, -1),
* 1996, ouzh an dervet  tablezenn in the [[32nd Chess Olympiad]] e [[Yerevan]] (+6, =0, -3),
* 2000, ouzh an dablezenn gentañ in the [[34th Chess Olympiad]] en [[Istanbul]] (+4, =4, -4),
* 2006, ouzh an eil tablezenn in the [[37th Chess Olympiad]] e [[Torino]] (+3, =7, -0).

1993: Fouad El Taher a c'hoarias e skipailh Egipt e Kampionad Afrika dre skipailh&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.olimpbase.org/playersaf/x7hr7zxf.html |title=OlimpBase :: OlimpBase :: African Team Chess Championship :: Fouad El-Taher |website=www.olimpbase.org}}&lt;/ref&gt;
er 1{{añ}} kampionad dre skipailh e [[Kaero]] (+4, =2, -1), tapout a reas ar vendalenn aour, e skipailh a dapas ar vendalenn argant.

Fouad El Taher a c'hoarias er c'hoarioù Afrikan ouzh an dablezenn gentañ e 2003 en [[Abuja]] ([[Nigeria]]) (+5, =1, -0) gant ar vendalenn aour evitan hag evit e skipailh hag ouzh ar bedervet tablezenn e 2007 en [[Aljer]] (+5, =2, -2), tapout a reas ar vendalenn aour.
== Daveoù ==
{{Daveoù}}{{DEFAULTSORT:Fouad El Taher}}
[[Rummad:C'hoarierien echedoù egiptat]]
[[Rummad:Ganedigezhioù 1965]]</text>
      <sha1>5aekf7u8k07qmdel6gq1odqx2cvndrp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151202</id>
      <parentid>2151177</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T05:25:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kestenn</username>
        <id>14086</id>
      </contributor>
      <origin>2151202</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2523" sha1="f86x8dn2qywiplhvian1iazat2iwkev" xml:space="preserve">{{LabourAChom}}
'''Fouad El Taher''' a zo bet ganet d'an [[17 Ebrel|17 a viz Ebrel]] [[1965]]  en [[Egipt]]. Ur c'hoarier [[echedoù]] [[Egipt|egiptat]] eo.

[[Mestr-meur etrebroadel an echedoù|Mestr Etrebroadel]] e teuas  da vout e 1990. Tredeog [[FIDE]] eo abaoe 2008.

2 483 edo e [[renk Elo]] e miz Even 2025, an hini kreñvañ o vout 2 505 e miz [[Gouhere]] 2003.  

Kampion [[echedoù]] ar broioù arab e voe e 1992 e [[Doha]] ([[Katar]]). E 1990 e [[Manila]] e kemeras perzh e Tournamant ar C'hampionad Etretakadel, en 58{{vet}} - 59{{vet}} renk rampo e voe&lt;ref&gt;{{en}}[https://www.mark-weeks.com/chess/9193$iix.htm , 1990 Manila Interzonal Tournament : 1990-1993 cycle : World Chess Championship |www.mark-weeks.com]&lt;/ref&gt;.

Fouad El Taher a c'hoarias e skipailh Egipt en [[Olimpiadoù echedoù]] :&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.olimpbase.org/players/x7hr7zxf.html |title=OlimpBase :: Men's Chess Olympiads :: Fouad El Taher |website=www.olimpbase.org}}&lt;/ref&gt;
* 1986, ouzh an dablezenn gentañ en adskipailh in the [[27th Chess Olympiad]] in [[Dubai]] (+1, =1, -3),
* 1988, ouzh an eil  tablezenn  en adskipailh [[28th Chess Olympiad]] e [[Thessaloniki]] (+5, =3, -2),
* 1990, ouzh an dervet  tablezenn  en adskipailh  [[29th Chess Olympiad]] e [[Novi Sad]] (+6, =5, -1),
* 1992, ouzh an dablezenn gentañ en [[30th Chess Olympiad]] e [[Manila]] (+3, =5, -3),
* 1994, ouzh an dablezenn gentañ er [[31st Chess Olympiad]] e [[Moskov]] (+4, =5, -1),
* 1996, ouzh an dervet  tablezenn en [[32nd Chess Olympiad]] e [[Yerevan]] (+6, =0, -3),
* 2000, ouzh an dablezenn gentañ er [[34th Chess Olympiad]] en [[Istanbul]] (+4, =4, -4),
* 2006, ouzh an eil tablezenn er [[37th Chess Olympiad]] e [[Torino]] (+3, =7, -0).

E 1993, Fouad El Taher a c'hoarias e skipailh Egipt e Kampionad Afrika dre skipailh&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.olimpbase.org/playersaf/x7hr7zxf.html |title=OlimpBase :: OlimpBase :: African Team Chess Championship :: Fouad El-Taher |website=www.olimpbase.org}}&lt;/ref&gt;. Er 1{{añ}} kampionad dre skipailh e [[Kaero]] (+4, =2, -1), tapout a reas ar vedalenn aour, e skipailh a dapas ar vedalenn argant.

Fouad El Taher a c'hoarias er c'hoarioù Afrikan ouzh an dablezenn gentañ e 2003 en [[Abuja]] ([[Nigeria]]) (+5, =1, -0) gant ar vedalenn aour evitañ hag evit e skipailh hag ouzh ar bedervet tablezenn e 2007 en [[Aljer]] (+5, =2, -2), tapout a reas ar vedalenn aour.
== Daveoù ==
{{Daveoù}}{{DEFAULTSORT:Fouad El Taher}}
[[Rummad:C'hoarierien echedoù egiptat]]
[[Rummad:Ganedigezhioù 1965]]</text>
      <sha1>f86x8dn2qywiplhvian1iazat2iwkev</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Michael Madsen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175706</id>
    <revision>
      <id>2151179</id>
      <timestamp>2025-07-03T18:50:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <comment>Pajenn krouet gant : &quot;{{databox}} '''Michael Madsen''', ganet d'ar 25 a viz Gwengolo 1957 hag aet da Anaon d'an 3 a viz Gouhere 2025, a oa un aktour [[stadunanat]]. Alies e oa bet o labourat gant  [[Quentin Tarantino]]—''[[Reservoir Dogs]]'' (1992), ''[[Kill Bill: Volume 2]]'' (2004), ''[[The Hateful Eight]]'' (2015), ha ''[[Once Upon a Time in Hollywood]]'' (2019)—met ouzhpenn-se e oa bet brudet dre filmoù evel ''[[WarGames (film)|WarGames]]'' (1983), ''The Natural (film)|The Natur...&quot;</comment>
      <origin>2151179</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1270" sha1="r0p4sx5fw1rzm16rp1qo2ebtff85fyx" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Michael Madsen''', ganet d'ar 25 a viz Gwengolo 1957 hag aet da Anaon d'an 3 a viz Gouhere 2025, a oa un aktour [[stadunanat]]. Alies e oa bet o labourat gant  [[Quentin Tarantino]]—''[[Reservoir Dogs]]'' (1992), ''[[Kill Bill: Volume 2]]'' (2004), ''[[The Hateful Eight]]'' (2015), ha ''[[Once Upon a Time in Hollywood]]'' (2019)—met ouzhpenn-se e oa bet brudet dre filmoù evel ''[[WarGames (film)|WarGames]]'' (1983), ''[[The Natural (film)|The Natural]]'' (1984), ''[[The Doors (film)|The Doors]]'' (1991), ''[[Thelma &amp; Louise]]'' (1991), ''[[Free Willy]]'' (1993), ''[[Species (film)|Species]]'' (1995), ''[[Donnie Brasco (film)|Donnie Brasco]]'' (1997), ''[[Die Another Day]]'' (2002), ''[[Sin City (film)|Sin City]]'' (2005), ha ''[[Scary Movie 4]]'' (2006). Rolloù mouezh en doa bet ivez e c'hoarioù video, evel e ''[[Grand Theft Auto III]]'' (2001), ''[[Narc (c'hoari video)|Narc]]'' (2005), an [[Dishonored (heuliad c'hoarioù video)|heuliad ''Dishonored'']] (2012–2017), ha ''[[Crime Boss: Rockay City]]'' (2023). Madsen en doa c'hwec'h bugel, an aktour [[Christian Madsen]] o vezañ unan anezho.
{{DEFAULTSORT:Madsen, Michael}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1957]]
[[Rummad:Marvioù 2025]]
[[Rummad:Aktourien SUA]]
[[Rummad:Tud eus Chicago]]</text>
      <sha1>r0p4sx5fw1rzm16rp1qo2ebtff85fyx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151181</id>
      <parentid>2151179</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T18:51:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151181</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1286" sha1="m4501vv32riy5ei9bpcauss02knfnwp" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Michael Madsen''', ganet d'ar [[25 a viz Gwengolo]] [[1957]] hag aet da Anaon d'an [[3 a viz Gouhere]] [[2025]], a oa un aktour [[stadunanat]]. Alies e oa bet o labourat gant  [[Quentin Tarantino]]—''[[Reservoir Dogs]]'' (1992), ''[[Kill Bill: Volume 2]]'' (2004), ''[[The Hateful Eight]]'' (2015), ha ''[[Once Upon a Time in Hollywood]]'' (2019)—met ouzhpenn-se e oa bet brudet dre filmoù evel ''[[WarGames (film)|WarGames]]'' (1983), ''[[The Natural (film)|The Natural]]'' (1984), ''[[The Doors (film)|The Doors]]'' (1991), ''[[Thelma &amp; Louise]]'' (1991), ''[[Free Willy]]'' (1993), ''[[Species (film)|Species]]'' (1995), ''[[Donnie Brasco (film)|Donnie Brasco]]'' (1997), ''[[Die Another Day]]'' (2002), ''[[Sin City (film)|Sin City]]'' (2005), ha ''[[Scary Movie 4]]'' (2006). Rolloù mouezh en doa bet ivez e c'hoarioù video, evel e ''[[Grand Theft Auto III]]'' (2001), ''[[Narc (c'hoari video)|Narc]]'' (2005), an [[Dishonored (heuliad c'hoarioù video)|heuliad ''Dishonored'']] (2012–2017), ha ''[[Crime Boss: Rockay City]]'' (2023). Madsen en doa c'hwec'h bugel, an aktour [[Christian Madsen]] o vezañ unan anezho.
{{DEFAULTSORT:Madsen, Michael}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1957]]
[[Rummad:Marvioù 2025]]
[[Rummad:Aktourien SUA]]
[[Rummad:Tud eus Chicago]]</text>
      <sha1>m4501vv32riy5ei9bpcauss02knfnwp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151199</id>
      <parentid>2151181</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T05:15:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kestenn</username>
        <id>14086</id>
      </contributor>
      <comment>Lec'hioù gan. + marv</comment>
      <origin>2151199</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1645" sha1="49k2ms5g3kyngwiegcxbekzieowk1ju" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Michael Madsen''', ganet d'ar [[25 a viz Gwengolo]] [[1957]] e [[Chicago]] ([[Illinois]], [[Stadoù-Unanet Amerika]]) hag aet da Anaon d'an [[3 a viz Gouhere]] [[2025]] e [[Malibu (Kalifornia)|Malibu]] ([[Kalifornia]])&lt;ref&gt;{{En}} ''Michael Madsen, '[https://www.nbcnews.com/news/us-news/michael-madsen-reservoir-dogs-kill-bill-vol-2-actor-dies-67-rcna216802 Reservoir Dogs' and 'Kill Bill: Vol. 2' actor, dies at 67]'', NBC News, 03/07/2025&lt;/ref&gt;, a oa un aktour [[stadunanat]]. Alies en doa labouret gant [[Quentin Tarantino]]—''[[Reservoir Dogs]]'' (1992), ''[[Kill Bill: Volume 2]]'' (2004), ''[[The Hateful Eight]]'' (2015), ha ''[[Once Upon a Time in Hollywood]]'' (2019)—met ouzhpenn-se e oa bet brudet dre filmoù evel ''[[WarGames (film)|WarGames]]'' (1983), ''[[The Natural (film)|The Natural]]'' (1984), ''[[The Doors (film)|The Doors]]'' (1991), ''[[Thelma &amp; Louise]]'' (1991), ''[[Free Willy]]'' (1993), ''[[Species (film)|Species]]'' (1995), ''[[Donnie Brasco (film)|Donnie Brasco]]'' (1997), ''[[Die Another Day]]'' (2002), ''[[Sin City (film)|Sin City]]'' (2005), ha ''[[Scary Movie 4]]'' (2006). Rolloù mouezh en doa bet ivez e c'hoarioù video, evel e ''[[Grand Theft Auto III]]'' (2001), ''[[Narc (c'hoari video)|Narc]]'' (2005), an [[Dishonored (heuliad c'hoarioù video)|heuliad ''Dishonored'']] (2012–2017), ha ''[[Crime Boss: Rockay City]]'' (2023). Madsen en doa c'hwec'h bugel, an aktour [[Christian Madsen]] o vezañ unan anezho.

== Daveennoù ==
{{Daveoù}}{{DEFAULTSORT:Madsen, Michael}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1957]]
[[Rummad:Marvioù 2025]]
[[Rummad:Aktourien SUA]]
[[Rummad:Tud eus Chicago]]</text>
      <sha1>49k2ms5g3kyngwiegcxbekzieowk1ju</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Timbroù Roumelia ar Reter</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175707</id>
    <revision>
      <id>2151184</id>
      <timestamp>2025-07-03T19:02:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Tanjee</username>
        <id>563</id>
      </contributor>
      <comment>Pajenn krouet gant : &quot; [[File:Stamp Eastern Rumelia 1881 20pa.jpg|thumb|left|150px|Timbr 1881]]  Diazezet e voe [[Roumelia ar Reter]] evel ur broviñs emren e-barzh an Impalaeriezh Otoman gant ma voe sinet [[Feur-emglev Berlin]] e 1878. Klotañ a rae ar rannvro gant hini Bulgaria ar Su a-vremañ. Goude un dispac'h difeulst a c’hoarvezas d'ar 6 a viz Gwengolo 1885, e voe staget ar broviñs ouzh Priñselezh Bulgaria, a oa ur Stad dizalc’h daoust dezhi chom en Impalaeriezh Otoman ez-ofisi...&quot;</comment>
      <origin>2151184</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2611" sha1="6xbkgi98k0ho33s4zby542ue8fr023s" xml:space="preserve">
[[File:Stamp Eastern Rumelia 1881 20pa.jpg|thumb|left|150px|Timbr 1881]]

Diazezet e voe [[Roumelia ar Reter]] evel ur broviñs emren e-barzh an Impalaeriezh Otoman gant ma voe sinet [[Feur-emglev Berlin]] e 1878. Klotañ a rae ar rannvro gant hini Bulgaria ar Su a-vremañ. Goude un dispac'h difeulst a c’hoarvezas d'ar 6 a viz Gwengolo 1885, e voe staget ar broviñs ouzh Priñselezh Bulgaria, a oa ur Stad dizalc’h daoust dezhi chom en Impalaeriezh Otoman ez-ofisiel ivez.
Unan eus mennadoù Feur-emglev Berlin a embanne e ranke Turkia pourchas timbroù a-ratozh da annezidi Roumelia met strainañ a rae ar Gouarnamant avat. E 1880 erfin e voe kaset di timbroù Turkia da vezañ dreistmoullet gant ‘’’ROUMÉLIE ORIENTALE’’’ (a-blom, dindan stumm un ovalenn) pe al lizherennoù ‘’’R.O.’’’ er vro. Dismegañsus e voe kavet an doare-ober ha nac’het gant pennoù-bras ar proviñs o lakaat e gwerzh. Rouez eo an timbroù-se bremañ ha siwazh falstimbroù zo a-leizh.

Kavet e voe un emglev etre Roumelia ha Turkia koulskoude, ha d’ar 16 a viz Genver 1881 e teuas er-maez timbroù nevez moullet a-ratozh evit Roumelia ar Reter, kaset eus Kergustentin
Eiltreset e voe elfennoù grafek eus timbroù-post an Impalaeriezh Otoman a oa dija pa po kaoz eus moullañ timbroù a-ratozh evit Roumelia ar Reter. Disheñvel e oant diouzh un enskrivadur gresianek Ανατολική Ρωμυλία (= “Roumelia ar Reter”) a-us d'an enskrivadur ‘’’EMP. OTTOMAN’’’.  A bep tu e oa bet skrivet anv ar vro e galleg (“Roumélie orientale”) hag e bulgareg.

E 1884 e voe embannet un timbr 5 [[para]] hag un timbr 10 para gant livioù nevez. Timbroù gant un talvoud-gwerzh uheloc'h a oa bet prientet, met ne voent ket embannet. E Kergustentin e voe savet rummadoù 1881 ha hini 1884. Kranelladurioù a bep vent a c’heller kavout.

[[File:StampEasternRumelia1885Michel23IA.jpg|thumb|right|150px|Timbr 1885]]

== Bulgaria ar Su ==
Staget e voe Roumelia ar Reter ouzh Bulgaria an Norzh e 1885, ha krouet Stad vBulgaria a anavezomp. 

Adimplijet e voe timbroù ar bloaz 1881 goude bezañ bet dreismoullet gant tresadenn-arouez ul leon kurunnenet. E 1885 e cheñchas an dreistmoulladur : emañ al leon e-barzh un hirrgarrez, ha Южна България (« Bulgaria ar Su ») a c’heller lenn dindan hag a-us an dresadenn.

Timbroù Bulgaria a voe implijet a neuze.

== Pennadoù kar==
* [[Timbroù Bulgaria]]
* [[Timbroù Turkia]]

[[Rummad:Roumelia ar Reter]]
[[Rummad:Timbroù hervez ar vro|Roumelia ar Reter, Timbroù ]]
[[Rummad:Timbroù Roumelia ar Reter| Roumelia ar Reter]]</text>
      <sha1>6xbkgi98k0ho33s4zby542ue8fr023s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Incel</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175708</id>
    <revision>
      <id>2151188</id>
      <timestamp>2025-07-03T19:44:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <comment>Lañs dister</comment>
      <origin>2151188</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3278" sha1="b15iheu6435x6ux5wlc8ry99hvcc4ft" xml:space="preserve">'''Incel'''; [[ger-malizenn]] evit &quot;'''involuntary celibate'''&quot;&lt;ref name=&quot;Beever 2020&quot;&gt;{{Cite book |last1=Beever |first1=Jonathan |url=https://books.google.com/books?id=FMbADwAAQBAJ&amp;pg=PT20 |title=Understanding Digital Ethics: Cases and Contexts |last2=McDaniel |first2=Rudy |last3=Stanlick |first3=Nancy A. |publisher=Routledge |year=2020 |isbn=978-1-315-28212-1 |location=Abingdon, Oxon |page=20 |oclc=1123184308 |access-date=December 13, 2021 |archive-date=May 13, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240513095954/https://books.google.com/books?id=FMbADwAAQBAJ&amp;pg=PT20#v=onepage&amp;q&amp;f=false |url-status=live }}&lt;/ref&gt;) a zo un droienn liammet gant an [[Sevenadurezh internet|is-sevenadur enlienn]] savet gant paotred [[Arallrevelezh|arallreizhiad]] a n'em ginnig evel tud ha ne teuont ket a-benn da gavout ur garantez pe ur [[Keveler reizhel|gevelerez revel]] ne ra forzh o strivoù evit kavout unan. Alies e vez rebechet ganto, bezañ gouzañver eus un [[Objedadurezh|objedadur]] hag ur sell flemmus ha betek tagus a zo ganto war ar merc'hed ha maouezed.&lt;ref name=&quot;Taub May 2018&quot;&gt;{{Cite news |last=Taub |first=Amanda |date=May 9, 2018 |title=On Social Media's Fringes, Growing Extremism Targets Women |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2018/05/09/world/americas/incels-toronto-attack.html |url-status= |archive-url=https://web.archive.org/web/20180514031941/https://www.nytimes.com/2018/05/09/world/americas/incels-toronto-attack.html |archive-date=May 14, 2018 |issn=0362-4331 |url-access=limited}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Mezzofiore-2018&quot;&gt;{{Cite news |url=https://edition.cnn.com/2018/04/25/us/incel-rebellion-alek-minassian-toronto-attack-trnd/index.html |title=The Toronto suspect apparently posted about an 'incel rebellion.' Here's what that means |last=Mezzofiore |first=Gianluca |date=April 25, 2018 |website=[[CNN]] |location=Atlanta, Georgia |access-date=April 26, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180426031738/https://edition.cnn.com/2018/04/25/us/incel-rebellion-alek-minassian-toronto-attack-trnd/index.html |archive-date=April 26, 2018 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ar ger orin a oa &quot;'''invcel'''&quot; krouet tro 1997 gant ur maouez studierez [[queer]] [[Pobl Kanada|kanadian]] anavezet evel Alana, met kememt eo bet ar ger deuet da vezañ &quot;incel&quot; e 1999,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=October 6, 2019 |title=The word &quot;incel&quot; |url=https://www.lovenotanger.org/the-word-incel/ |access-date=January 7, 2024 |website=Love Not Anger |language=en-US |archive-date=December 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231216130240/https://www.lovenotanger.org/the-word-incel/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; hag an eil stumm a zo kroget da vezañ brudet er bloavezhioù 2010, dre levezon ar [[Sponterezh|sponterien]] misogin [[Elliot Rodger]] ha [[Alek Minassian]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-us-canada-43892189|title=Elliot Rodger: How misogynist killer became 'incel hero'|date=April 25, 2018|via=www.bbc.co.uk|access-date=July 21, 2018|archive-date=May 12, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180512075225/http://www.bbc.com/news/world-us-canada-43892189|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Issevenadur Incel]]
[[Rummad:Gerioù saoznek]]
[[Rummad:Enep benelouriezh]]</text>
      <sha1>b15iheu6435x6ux5wlc8ry99hvcc4ft</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151189</id>
      <parentid>2151188</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T19:44:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151189</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3289" sha1="4mfmyavoew2jnijgnbgj0t3cr1yf92c" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Incel'''; [[ger-malizenn]] evit &quot;'''involuntary celibate'''&quot;&lt;ref name=&quot;Beever 2020&quot;&gt;{{Cite book |last1=Beever |first1=Jonathan |url=https://books.google.com/books?id=FMbADwAAQBAJ&amp;pg=PT20 |title=Understanding Digital Ethics: Cases and Contexts |last2=McDaniel |first2=Rudy |last3=Stanlick |first3=Nancy A. |publisher=Routledge |year=2020 |isbn=978-1-315-28212-1 |location=Abingdon, Oxon |page=20 |oclc=1123184308 |access-date=December 13, 2021 |archive-date=May 13, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240513095954/https://books.google.com/books?id=FMbADwAAQBAJ&amp;pg=PT20#v=onepage&amp;q&amp;f=false |url-status=live }}&lt;/ref&gt; a zo un droienn liammet gant an [[Sevenadurezh internet|is-sevenadur enlienn]] savet gant paotred [[Arallrevelezh|arallreizhiad]] a n'em ginnig evel tud ha ne teuont ket a-benn da gavout ur garantez pe ur [[Keveler reizhel|gevelerez revel]] ne ra forzh o strivoù evit kavout unan. Alies e vez rebechet ganto, bezañ gouzañver eus un [[Objedadurezh|objedadur]] hag ur sell flemmus ha betek tagus a zo ganto war ar merc'hed ha maouezed.&lt;ref name=&quot;Taub May 2018&quot;&gt;{{Cite news |last=Taub |first=Amanda |date=May 9, 2018 |title=On Social Media's Fringes, Growing Extremism Targets Women |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2018/05/09/world/americas/incels-toronto-attack.html |url-status= |archive-url=https://web.archive.org/web/20180514031941/https://www.nytimes.com/2018/05/09/world/americas/incels-toronto-attack.html |archive-date=May 14, 2018 |issn=0362-4331 |url-access=limited}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Mezzofiore-2018&quot;&gt;{{Cite news |url=https://edition.cnn.com/2018/04/25/us/incel-rebellion-alek-minassian-toronto-attack-trnd/index.html |title=The Toronto suspect apparently posted about an 'incel rebellion.' Here's what that means |last=Mezzofiore |first=Gianluca |date=April 25, 2018 |website=[[CNN]] |location=Atlanta, Georgia |access-date=April 26, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180426031738/https://edition.cnn.com/2018/04/25/us/incel-rebellion-alek-minassian-toronto-attack-trnd/index.html |archive-date=April 26, 2018 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ar ger orin a oa &quot;'''invcel'''&quot; krouet tro 1997 gant ur maouez studierez [[queer]] [[Pobl Kanada|kanadian]] anavezet evel Alana, met kememt eo bet ar ger deuet da vezañ &quot;incel&quot; e 1999,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=October 6, 2019 |title=The word &quot;incel&quot; |url=https://www.lovenotanger.org/the-word-incel/ |access-date=January 7, 2024 |website=Love Not Anger |language=en-US |archive-date=December 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231216130240/https://www.lovenotanger.org/the-word-incel/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; hag an eil stumm a zo kroget da vezañ brudet er bloavezhioù 2010, dre levezon ar [[Sponterezh|sponterien]] misogin [[Elliot Rodger]] ha [[Alek Minassian]].&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-us-canada-43892189|title=Elliot Rodger: How misogynist killer became 'incel hero'|date=April 25, 2018|via=www.bbc.co.uk|access-date=July 21, 2018|archive-date=May 12, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180512075225/http://www.bbc.com/news/world-us-canada-43892189|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Issevenadur Incel]]
[[Rummad:Gerioù saoznek]]
[[Rummad:Enep benelouriezh]]</text>
      <sha1>4mfmyavoew2jnijgnbgj0t3cr1yf92c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151203</id>
      <parentid>2151189</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T05:40:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kestenn</username>
        <id>14086</id>
      </contributor>
      <origin>2151203</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4320" sha1="soctnkhfs7x6b4fzr74qiizhv2jqx57" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Incel''', [[ger-malizenn]] evit &quot;'''involuntary celibate'''&quot;&lt;ref name=&quot;Beever 2020&quot;&gt;{{Cite book |last1=Beever |first1=Jonathan |url=https://books.google.com/books?id=FMbADwAAQBAJ&amp;pg=PT20 |title=Understanding Digital Ethics: Cases and Contexts |last2=McDaniel |first2=Rudy |last3=Stanlick |first3=Nancy A. |publisher=Routledge |year=2020 |isbn=978-1-315-28212-1 |location=Abingdon, Oxon |page=20 |oclc=1123184308 |access-date=December 13, 2021 |archive-date=May 13, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240513095954/https://books.google.com/books?id=FMbADwAAQBAJ&amp;pg=PT20#v=onepage&amp;q&amp;f=false |url-status=live }}&lt;/ref&gt;, a zo un droienn saoznek liammet gant an [[Sevenadurezh internet|is-sevenadur enlinenn]] savet gant paotred [[Arallrevelezh|arallreizhiad]] en em ginnig evel tud ha ne zeuont ket a-benn da gavout ur garantez pe ur [[Keveler reizhel|gevelerez revel]], ne ra forzh o strivoù evit kavout unan. Alies e vez rebechet ganto bezañ gouzañver eus un [[Objedadurezh|objedadur]], hag ur sell flemmus ha betek tagus a zo ganto war ar merc'hed hag ar maouezed&lt;ref name=&quot;Taub May 2018&quot;&gt;{{Cite news |last=Taub |first=Amanda |date=May 9, 2018 |title=On Social Media's Fringes, Growing Extremism Targets Women |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2018/05/09/world/americas/incels-toronto-attack.html |url-status= |archive-url=https://web.archive.org/web/20180514031941/https://www.nytimes.com/2018/05/09/world/americas/incels-toronto-attack.html |archive-date=May 14, 2018 |issn=0362-4331 |url-access=limited}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Mezzofiore-2018&quot;&gt;{{Cite news |url=https://edition.cnn.com/2018/04/25/us/incel-rebellion-alek-minassian-toronto-attack-trnd/index.html |title=The Toronto suspect apparently posted about an 'incel rebellion.' Here's what that means |last=Mezzofiore |first=Gianluca |date=April 25, 2018 |website=[[CNN]] |location=Atlanta, Georgia |access-date=April 26, 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180426031738/https://edition.cnn.com/2018/04/25/us/incel-rebellion-alek-minassian-toronto-attack-trnd/index.html |archive-date=April 26, 2018 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;. Ar ger orin a oa &quot;'''invcel'''&quot;. Krouet e voe tro 1997 gant ur studierez [[queer]] [[Pobl Kanada|kanadian]] anavezet evel Alana, met kemmet eo bet ha deuet eo da vezañ &quot;incel&quot; e 1999,&lt;ref&gt;{{Cite web |date=October 6, 2019 |title=The word &quot;incel&quot; |url=https://www.lovenotanger.org/the-word-incel/ |access-date=January 7, 2024 |website=Love Not Anger |language=en-US |archive-date=December 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231216130240/https://www.lovenotanger.org/the-word-incel/ |url-status=live }}&lt;/ref&gt; hag an eil stumm a zo kroget da vezañ brudet er bloavezhioù 2010, dre levezon ar [[Sponterezh|sponterien]] [[Bengasoni|vengas]] [[Elliot Rodger]] ha [[Alek Minassian]]&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-us-canada-43892189|title=Elliot Rodger: How misogynist killer became 'incel hero'|date=April 25, 2018|via=www.bbc.co.uk|access-date=July 21, 2018|archive-date=May 12, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180512075225/http://www.bbc.com/news/world-us-canada-43892189|url-status=live}}&lt;/ref&gt;.

== Feulster ==
Daoust d'ar baotred incel bezañ oberiant enlinenn hepken evit ar braz anezho, lod a c'hall mont betek gloazañ pe lazhañ tud abalamour d'o c'hasoni. E [[Plymouth (Bro-Saoz)|Plymouth]] ([[Bro-Saoz]]) e voe lazhet 5 den a daolioù kontell gant un incel e miz Eost 2021&lt;ref&gt;{{Fr}} ''[https://www.courrierinternational.com/article/controverse-les-meurtriers-incels-sont-ils-des-terroristes Controverse. Les meurtriers “incels” sont-ils des terroristes ?]'', Courrier International, 28/08/2021, diwar ''The Observer'' (Londrez)&lt;/ref&gt;.  E [[Bro-C'hall]] ez eus bet diharpet ur gwalldaol a seurt-se e [[Saint-Étienne]] e miz Gouere 2025&lt;ref&gt;{{Fr}} LOEUILLOT Bastien, ''[https://www.liberation.fr/economie/social/attentat-masculiniste-dejoue-a-saint-etienne-la-mouvance-incel-est-une-menace-montante-en-france-20250703_JPKNYHAQSBERNA246WJ3KVJOWM/ Attentat masculiniste déjoué à Saint-Etienne : la mouvance incel est «une menace montante» en France]'', Libération, 03/07/2025&lt;/ref&gt;.
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}
[[Rummad:Issevenadur Incel]]
[[Rummad:Gerioù saoznek]]
[[Rummad:Enep benelouriezh]]</text>
      <sha1>soctnkhfs7x6b4fzr74qiizhv2jqx57</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Klaus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175709</id>
    <revision>
      <id>2151194</id>
      <timestamp>2025-07-03T21:11:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arko</username>
        <id>540</id>
      </contributor>
      <comment>Pajenn krouet gant : &quot;{{disheñvelout}} '''Klaus''' zo un anv-badez germanek, par da [[Nikolaz]] e brezhoneg. Ur stumm berr eus an anv-badez alamanek Nikolaus eo. Implijet e vez en alamaneg, nederlandeg hag ar yezhoù skandinaviat. Un anv-tiegezh eo ivez.  '''Claus''' zo ur stumm all eus an anv, a-wechoù skrivet Clas.  == Tud == === Klaus === * [[Klaus Störtebeker]] (1360-1401), kourser alaman * [[Klaus Mann]] (1906-1949), skrivagner alamanek * [[Klaus Barbie]] (1913-1991), torfedour bre...&quot;</comment>
      <origin>2151194</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1734" sha1="d6nt8w8104k0ya0jbk7ialoul9qzmbz" xml:space="preserve">{{disheñvelout}}
'''Klaus''' zo un anv-badez germanek, par da [[Nikolaz]] e brezhoneg. Ur stumm berr eus an anv-badez alamanek Nikolaus eo. Implijet e vez en alamaneg, nederlandeg hag ar yezhoù skandinaviat. Un anv-tiegezh eo ivez.

'''Claus''' zo ur stumm all eus an anv, a-wechoù skrivet Clas.

== Tud ==
=== Klaus ===
* [[Klaus Störtebeker]] (1360-1401), kourser alaman
* [[Klaus Mann]] (1906-1949), skrivagner alamanek
* [[Klaus Barbie]] (1913-1991), torfedour brezel alaman
* [[Klaus Rifbjerg]] ([[1931]]-[[2015]]), skrivagner [[danat]]
* [[Klaus Nomi]] (g. e 1944), kaner alaman
* [[Klaus Meine]] (g. e 1948), kaner ar strollad [[Scorpions]]
* [[Klaus Ebner]] (g. e 1964), skrivagner ha troer aostrian, ha barzh katalanek
* [[Klaus Iohannis]] (g. e 1959), Prezidant ar Republik Roumania

=== Claus ===
* [[Claus von Stauffenberg]] (1907-1944), ofisour en arme alaman

== Tudennoù ==
* [[Santa Claus]], ul lesanv saoznek eus an [[Tad-kozh Nedeleg]]
* Klaus Heisler, unan eus tudfennoù pennañ an stirad ''[[American Dad!]]''

== Anv-lec'h ==
* [[Klaus (Vorarlberg)|Klaus]], ur gêr e [[Vorarlberg]], en [[Aostria]].
*[[Klaukkala]], ur gêr e rannvro [[Uusimaa]], e [[Finland]], ul lodenn eus he anv zo savet gant an anv Klaus&lt;ref&gt;{{sv}} [http://bebyggelsenamn.sls.fi/bebyggelsenamn/2308/klovskog-nurmijarvi/ Klövskog, Nurmijärvi, Nyland], embannet gant Finlandssvenska bebyggelsenamn, 14 a viz Gwengolo.&lt;/ref&gt;

== Gwelout ivez ==
* [[Nicholas]]

== Daveoù ha notennoù ==
{{daveoù}}
  
[[Rummad:Anvioù-bihan alamanek]]
[[Rummad:Anvioù-bihan nederlandek]]
[[Rummad:Anvioù-bihan svedek]]
[[Rummad:Anvioù-bihan danek]]
[[Rummad:Anvioù-bihan norvegek]]
[[Rummad:Anvioù-bihan islandek]]
[[Rummad:Anvioù-bihan finnek]]</text>
      <sha1>d6nt8w8104k0ya0jbk7ialoul9qzmbz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kaozeal:Yezh ar Sinoù Amerikan</title>
    <ns>1</ns>
    <id>175710</id>
    <revision>
      <id>2151198</id>
      <timestamp>2025-07-03T22:41:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>174.34.24.86</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Amerikanek -&gt; Amerikan */ rann nevez</comment>
      <origin>2151198</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="409" sha1="o3qinmkxjmng71x4bmxq1tdf8vj5xod" xml:space="preserve">== Amerikanek -&gt; Amerikan ==

Dre ma n'eo ket ar yezh (Saozneg Amerikan, pe Amerikaneg) a zo kaoz met ur yezh arall a denn d' &quot;Amerika&quot;, daoust hag e c'hellfemp kemmañ an titl da &quot;Yezh ar Sinoù Amerikan&quot; ? Mar plij, a mersi. Ar memes tra a vefe gwir evit meur a bajenn, Yezh ar Sinoù Alamanek ha Yezh ar Sinoù Gallek en o mesk... [[Dibar:Degasadennoù/174.34.24.86|174.34.24.86]] 3 Gou 2025 da 22:41 (UTC)</text>
      <sha1>o3qinmkxjmng71x4bmxq1tdf8vj5xod</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151201</id>
      <parentid>2151198</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T05:21:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kestenn</username>
        <id>14086</id>
      </contributor>
      <comment>/* Amerikanek -&gt; Amerikan */ Respont</comment>
      <origin>2151201</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="647" sha1="h2vatunoqcxegy5s6gbv71lqaw9i2kp" xml:space="preserve">== Amerikanek -&gt; Amerikan ==

Dre ma n'eo ket ar yezh (Saozneg Amerikan, pe Amerikaneg) a zo kaoz met ur yezh arall a denn d' &quot;Amerika&quot;, daoust hag e c'hellfemp kemmañ an titl da &quot;Yezh ar Sinoù Amerikan&quot; ? Mar plij, a mersi. Ar memes tra a vefe gwir evit meur a bajenn, Yezh ar Sinoù Alamanek ha Yezh ar Sinoù Gallek en o mesk... [[Dibar:Degasadennoù/174.34.24.86|174.34.24.86]] 3 Gou 2025 da 22:41 (UTC)

:Gant TermOfis eo kinniget &quot;yezh ar sinoù gallek&quot; evit an LSF. N'eo ket diazezet ar yezhoù gant sinoù a seurt-se diwar yezhoù komzet ?  [[Implijer:Kestenn|Kestenn]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kestenn|kaozeal]]) 4 Gou 2025 da 05:21 (UTC)</text>
      <sha1>h2vatunoqcxegy5s6gbv71lqaw9i2kp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151207</id>
      <parentid>2151201</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T07:48:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Huñvreüs</username>
        <id>54570</id>
      </contributor>
      <comment>/* Amerikanek -&gt; Amerikan */ Respont</comment>
      <origin>2151207</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1372" sha1="147nvubvzojabb40m2ojzalmd9srzme" xml:space="preserve">== Amerikanek -&gt; Amerikan ==

Dre ma n'eo ket ar yezh (Saozneg Amerikan, pe Amerikaneg) a zo kaoz met ur yezh arall a denn d' &quot;Amerika&quot;, daoust hag e c'hellfemp kemmañ an titl da &quot;Yezh ar Sinoù Amerikan&quot; ? Mar plij, a mersi. Ar memes tra a vefe gwir evit meur a bajenn, Yezh ar Sinoù Alamanek ha Yezh ar Sinoù Gallek en o mesk... [[Dibar:Degasadennoù/174.34.24.86|174.34.24.86]] 3 Gou 2025 da 22:41 (UTC)

:Gant TermOfis eo kinniget &quot;yezh ar sinoù gallek&quot; evit an LSF. N'eo ket diazezet ar yezhoù gant sinoù a seurt-se diwar yezhoù komzet ?  [[Implijer:Kestenn|Kestenn]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kestenn|kaozeal]]) 4 Gou 2025 da 05:21 (UTC)
::Diazezet int diwar sevenadurioù a denn d’ar yezhoù komzet met deuet da vezañ pell diouto. Ne c’hall ket ar saoznegerien  a oar yezh a sinoù amerikan(ek) kompren ar re a ra gant yezh ar sinoù breizhveur(ek), ar memes tra eo evit ar gallegerien etre yezhoù ar sinoù Bro-C’hall ha Kebek.
::[https://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Dibar%3ADegasadenno%C3%B9&amp;target=SurdusVII&amp;namespace=all&amp;tagfilter=&amp;newOnly=1&amp;start=&amp;end=&amp;limit=250 Krouet eo bet un toullad pennadoù] tost goullo diwar-benn yezhoù ar sinoù gant an implijer {{implijer|SurdusVII}}, sklaer a-walc’h eo ne oar ket brezhoneg 😮‍💨. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 4 Gou 2025 da 07:48 (UTC)</text>
      <sha1>147nvubvzojabb40m2ojzalmd9srzme</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151208</id>
      <parentid>2151207</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T08:07:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Huñvreüs</username>
        <id>54570</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Amerikanek -&gt; Amerikan */</comment>
      <origin>2151208</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1376" sha1="k5yc9ihb9spytpi53firz59nlj37jgi" xml:space="preserve">== Amerikanek -&gt; Amerikan ==

Dre ma n'eo ket ar yezh (Saozneg Amerikan, pe Amerikaneg) a zo kaoz met ur yezh arall a denn d' &quot;Amerika&quot;, daoust hag e c'hellfemp kemmañ an titl da &quot;Yezh ar Sinoù Amerikan&quot; ? Mar plij, a mersi. Ar memes tra a vefe gwir evit meur a bajenn, Yezh ar Sinoù Alamanek ha Yezh ar Sinoù Gallek en o mesk... [[Dibar:Degasadennoù/174.34.24.86|174.34.24.86]] 3 Gou 2025 da 22:41 (UTC)

:Gant TermOfis eo kinniget &quot;yezh ar sinoù gallek&quot; evit an LSF. N'eo ket diazezet ar yezhoù gant sinoù a seurt-se diwar yezhoù komzet ?  [[Implijer:Kestenn|Kestenn]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kestenn|kaozeal]]) 4 Gou 2025 da 05:21 (UTC)
::Diazezet int diwar sevenadurioù a denn d’ar yezhoù komzet met deuet da vezañ pell diouto. Ne c’hall ket ar saoznegerien  a oar yezh a sinoù amerikan(ek) kompren ar re a ra gant yezh ar sinoù breizhveur(ek), ar memes tra eo evit ar gallegerien etre yezhoù ar sinoù Bro-C’hall ha Kebek.
::[https://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Dibar%3ADegasadenno%C3%B9&amp;target=SurdusVII&amp;namespace=all&amp;tagfilter=&amp;newOnly=1&amp;start=&amp;end=&amp;limit=250 Krouet ez eus bet un toullad pennadoù] tost goullo diwar-benn yezhoù ar sinoù gant an implijer {{implijer|SurdusVII}}, sklaer a-walc’h eo ne oar ket brezhoneg 😮‍💨. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 4 Gou 2025 da 07:48 (UTC)</text>
      <sha1>k5yc9ihb9spytpi53firz59nlj37jgi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151209</id>
      <parentid>2151208</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T08:45:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Huñvreüs</username>
        <id>54570</id>
      </contributor>
      <comment>/* Amerikanek -&gt; Amerikan */ Respont</comment>
      <origin>2151209</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1945" sha1="bfvlq9j9t6ny2tajk8p0v7js5jhqh1m" xml:space="preserve">== Amerikanek -&gt; Amerikan ==

Dre ma n'eo ket ar yezh (Saozneg Amerikan, pe Amerikaneg) a zo kaoz met ur yezh arall a denn d' &quot;Amerika&quot;, daoust hag e c'hellfemp kemmañ an titl da &quot;Yezh ar Sinoù Amerikan&quot; ? Mar plij, a mersi. Ar memes tra a vefe gwir evit meur a bajenn, Yezh ar Sinoù Alamanek ha Yezh ar Sinoù Gallek en o mesk... [[Dibar:Degasadennoù/174.34.24.86|174.34.24.86]] 3 Gou 2025 da 22:41 (UTC)

:Gant TermOfis eo kinniget &quot;yezh ar sinoù gallek&quot; evit an LSF. N'eo ket diazezet ar yezhoù gant sinoù a seurt-se diwar yezhoù komzet ?  [[Implijer:Kestenn|Kestenn]] ([[Kaozeadenn Implijer:Kestenn|kaozeal]]) 4 Gou 2025 da 05:21 (UTC)
::Diazezet int diwar sevenadurioù a denn d’ar yezhoù komzet met deuet da vezañ pell diouto. Ne c’hall ket ar saoznegerien  a oar yezh a sinoù amerikan(ek) kompren ar re a ra gant yezh ar sinoù breizhveur(ek), ar memes tra eo evit ar gallegerien etre yezhoù ar sinoù Bro-C’hall ha Kebek.
::[https://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Dibar%3ADegasadenno%C3%B9&amp;target=SurdusVII&amp;namespace=all&amp;tagfilter=&amp;newOnly=1&amp;start=&amp;end=&amp;limit=250 Krouet ez eus bet un toullad pennadoù] tost goullo diwar-benn yezhoù ar sinoù gant an implijer {{implijer|SurdusVII}}, sklaer a-walc’h eo ne oar ket brezhoneg 😮‍💨. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 4 Gou 2025 da 07:48 (UTC)
::Rolloù yezhoù ar sinoù zo e wikioù all, an hini [[:en:List of sign languages|saoznek]] hag an hini [[:fr:Liste des langues des signes|gallek]] en o zouez. Ranket int hervez o lec’hiadur douaroniel pe hervez o familh met familhoù yezhoù ar sinoù eo ar re-se, ne dennont ket d’ar yezhoù komzet (da skouer, tost eo yezh ar sinoù SUA ouzh hini Bro-C’hall, a zo he orin). Neuze e rafen gant anvioù-gwan ar broioù ha n’eo ket re ar yezhoù komzet. [[Implijer:Huñvreüs|Huñvreüs]] ([[Kaozeadenn Implijer:Huñvreüs|kaozeal]]) 4 Gou 2025 da 08:45 (UTC)</text>
      <sha1>bfvlq9j9t6ny2tajk8p0v7js5jhqh1m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Brina Palencia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175711</id>
    <revision>
      <id>2151210</id>
      <timestamp>2025-07-04T08:49:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <comment>Lañs dister</comment>
      <origin>2151210</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4531" sha1="hqsgozjjchl56lc9fm392i0nzjr8gj6" xml:space="preserve">'''Brina Palencia''', ganet d'an [[13 a viz C'hwevrer]] [[1984]] zo un aktourez skinwel, film ha mouezhierez [[stadunanat]]. Alies eo bet o mouezhiañ e stummoù saozneg tudennoù [[anime]]. 

Palencia he deus [[Mouezhiañ|mouezhiet]] [[Listenn tudennoù One Piece|Tony Tony Chopper]] en ''[[One Piece]]'', [[Lisenn tudennoù Tokyo Ghoul|Touka Kirishima]] en ''[[Tokyo Ghoul]]'', [[Vi Graythorn]] en ''[[Case Closed]]'', [[Eve (Black Cat)|Eve]] en ''[[Black Cat (manga)|Black Cat]]'', [[Listenn tudennoù Suzuka|Honoka Sakurai]] en ''[[Suzuka (manga)|Suzuka]]'', [[Listenn tudennoù Hell Girl |Ai Enma]] en ''[[Hell Girl]]'', [[Listenn tudennoù Shakugan no Shana|Kazumi Yoshida]] en ''[[Shakugan no Shana]]'', [[Listenn tudennoù Rosario + Vampire|Kurumu Kurono]] en ''[[Rosario + Vampire]]'', [[Listenn tudennoù Black Butler|Ciel Phantomhive]] en ''[[Black Butler]]'', [[Listenn tudennoù Fairy Tail|Juvia Lockser]] en ''[[Fairy Tail]]'', [[Spice and Wolf|Holo]] en ''[[Spice and Wolf]]'', [[Listenn tudennoù Ga-Rei|Kazuhiro Mitogawa]] en ''[[Ga-Rei|Ga-Rei: Zero]]'', Sakura Minamoto en ''[[Zombie Land Saga]]'', [[Listenn tudennoù Future Diary|Yuno Gasai]] en ''[[Future Diary]]'', [[Listenn tudennoù Nabari no Ou|Miharu Rokujo]] in ''[[Nabari no Ou]]'', [[Listenn tudennoù A Certain Magical Index|Ruiko Saten]] en ''[[A Certain Scientific Railgun]]'', [[Beck (manga)|Maho Minami]] en ''[[Beck: Mongolian Chop Squad]]'', [[Ōkami-san (heuliad romantoù)|Ryoko Okami]] en ''[[Ōkami-san|Okami-san and Her Seven Companions]]'', [[Listenn tudennoù My Hero Academia|Minoru Mineta]] en ''[[My Hero Academia]]'', ha [[Listenn tudennoù of Fruits Basket|Isuzu Soma]] en ''[[Fruits Basket]]''. Dirak ar c'hamera eo ebt o c'hoari roll Sophia er [[stirad skinwel]]   ''[[Star-Crossed (stirad skinwel|Star-Crossed]]'' war [[The CW]] ha gwelet eo bet ivez er stirad ''[[The Walking Dead (stirad skinwel)|The Walking Dead]]'' ha ''[[Castle (stirad skinwel)|Castle]]''. E bed ar c'hoarioù video, he deus mouezhiet Mad Moxxi er c'hoarioù ''[[Borderlands (heuliad)|Borderlands]]'', hag Ayra eus ''[[Fire Emblem: Genealogy of the Holy War]]'' ha Lute eus ''[[Fire Emblem: The Sacred Stones]]'' er c'hoari video war hezoug ''[[Fire Emblem Heroes]]'', embanent e 2017.
==Biography==
Ganet ha desavet eo bet Palencia en [[Oklahoma]]. Bugel he oa bet o vevañ en [[Honduras]]&lt;ref name=&quot;thatanimeshow10&quot;&gt;{{cite web |url=http://thatanimeshow.com/?p=32 |title=EP 10, &quot;Brina Palencia&quot; |work=That Anime Show |access-date=March 11, 2013 |archive-date=November 2, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121102041629/http://thatanimeshow.com/?p=32 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;animeboston2011&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.toonzone.net/2011/05/anime-boston-2011-press-panel-with-voice-actress-brina-palencia-part-2/#.UT5Vk45ki0s |archive-url=https://archive.today/20130413204616/http://www.toonzone.net/2011/05/anime-boston-2011-press-panel-with-voice-actress-brina-palencia-part-2/%23.UT5Vk45ki0s |url-status=dead |archive-date=April 13, 2013 |title=Anime Boston 2011: Press Panel with Voice Actress Brina Palencia Part 2 – Toon Zone News |work=Toonzone.net |date=May 2, 2011 |access-date=March 11, 2013 }}&lt;/ref&gt; betek bezañ pevar bloaz. A-hed he bugaleaj eo bet oc'h ober monedone etre [[La Ceiba]], en Honduras hag [[Owasso, Oklahoma]].&lt;ref name=&quot;LaPrensaHNNewspaper&quot;&gt;{{cite web
| url = http://www.laprensa.hn/vivir/espectaculos/442155-96/hondurena-debutara-en-serie-star-crossed
| title = Actriz que brilla en Hollywood, orgullosa de ser hondureña
| trans-title = Shining actress in Hollywood, proud to be Honduran
| first = Evelyn
| last = Valenzuela
| work = Diario La Prensa
| language = es
| date = January 14, 2014
| access-date = April 25, 2014
| archive-date = April 26, 2014
| archive-url = https://web.archive.org/web/20140426232950/http://www.laprensa.hn/vivir/espectaculos/442155-96/hondurena-debutara-en-serie-star-crossed
| url-status = live
}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;LatinoLeaders&quot;&gt;{{Cite web|url=http://latinoleaders.com/star-crossed-starling-brina-palencia/|title=Star-Crossed Starling: Brina Palencia|work=Latino Leaders Magazine|date=March 19, 2014|last=Casanova|first=Amanda|archive-url=https://web.archive.org/web/20141018113952/http://latinoleaders.com/star-crossed-starling-brina-palencia/|archive-date=October 18, 2014|access-date=October 12, 2014}}&lt;/ref&gt;
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}
{{DEFAULTSORT:Palencia, Brina}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1984]]
[[Rummad:Aktourezed SUA]]
[[Rummad:Tud eus Texas]]</text>
      <sha1>hqsgozjjchl56lc9fm392i0nzjr8gj6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151211</id>
      <parentid>2151210</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T08:50:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151211</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4556" sha1="jbar6ep4o1d8aes3d3799ay9zjzhaca" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Brina Palencia''', ganet d'an [[13 a viz C'hwevrer]] [[1984]] zo un aktourez skinwel, aktourez film ha mouezhierez [[stadunanat]]. Alies eo bet o mouezhiañ e stummoù [[saozneg]] tudennoù [[anime]]. 

Palencia he deus [[Mouezhiañ|mouezhiet]] [[Listenn tudennoù One Piece|Tony Tony Chopper]] en ''[[One Piece]]'', [[Lisenn tudennoù Tokyo Ghoul|Touka Kirishima]] en ''[[Tokyo Ghoul]]'', [[Vi Graythorn]] en ''[[Case Closed]]'', [[Eve (Black Cat)|Eve]] en ''[[Black Cat (manga)|Black Cat]]'', [[Listenn tudennoù Suzuka|Honoka Sakurai]] en ''[[Suzuka (manga)|Suzuka]]'', [[Listenn tudennoù Hell Girl |Ai Enma]] en ''[[Hell Girl]]'', [[Listenn tudennoù Shakugan no Shana|Kazumi Yoshida]] en ''[[Shakugan no Shana]]'', [[Listenn tudennoù Rosario + Vampire|Kurumu Kurono]] en ''[[Rosario + Vampire]]'', [[Listenn tudennoù Black Butler|Ciel Phantomhive]] en ''[[Black Butler]]'', [[Listenn tudennoù Fairy Tail|Juvia Lockser]] en ''[[Fairy Tail]]'', [[Spice and Wolf|Holo]] en ''[[Spice and Wolf]]'', [[Listenn tudennoù Ga-Rei|Kazuhiro Mitogawa]] en ''[[Ga-Rei|Ga-Rei: Zero]]'', Sakura Minamoto en ''[[Zombie Land Saga]]'', [[Listenn tudennoù Future Diary|Yuno Gasai]] en ''[[Future Diary]]'', [[Listenn tudennoù Nabari no Ou|Miharu Rokujo]] in ''[[Nabari no Ou]]'', [[Listenn tudennoù A Certain Magical Index|Ruiko Saten]] en ''[[A Certain Scientific Railgun]]'', [[Beck (manga)|Maho Minami]] en ''[[Beck: Mongolian Chop Squad]]'', [[Ōkami-san (heuliad romantoù)|Ryoko Okami]] en ''[[Ōkami-san|Okami-san and Her Seven Companions]]'', [[Listenn tudennoù My Hero Academia|Minoru Mineta]] en ''[[My Hero Academia]]'', ha [[Listenn tudennoù of Fruits Basket|Isuzu Soma]] en ''[[Fruits Basket]]''. Dirak ar c'hamera eo ebt o c'hoari roll Sophia er [[stirad skinwel]]   ''[[Star-Crossed (stirad skinwel|Star-Crossed]]'' war [[The CW]] ha gwelet eo bet ivez er stirad ''[[The Walking Dead (stirad skinwel)|The Walking Dead]]'' ha ''[[Castle (stirad skinwel)|Castle]]''. E bed ar c'hoarioù video, he deus mouezhiet Mad Moxxi er c'hoarioù ''[[Borderlands (heuliad)|Borderlands]]'', hag Ayra eus ''[[Fire Emblem: Genealogy of the Holy War]]'' ha Lute eus ''[[Fire Emblem: The Sacred Stones]]'' er c'hoari video war hezoug ''[[Fire Emblem Heroes]]'', embanent e 2017.
==Biography==
Ganet ha desavet eo bet Palencia en [[Oklahoma]]. Bugel he oa bet o vevañ en [[Honduras]]&lt;ref name=&quot;thatanimeshow10&quot;&gt;{{cite web |url=http://thatanimeshow.com/?p=32 |title=EP 10, &quot;Brina Palencia&quot; |work=That Anime Show |access-date=March 11, 2013 |archive-date=November 2, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121102041629/http://thatanimeshow.com/?p=32 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;animeboston2011&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.toonzone.net/2011/05/anime-boston-2011-press-panel-with-voice-actress-brina-palencia-part-2/#.UT5Vk45ki0s |archive-url=https://archive.today/20130413204616/http://www.toonzone.net/2011/05/anime-boston-2011-press-panel-with-voice-actress-brina-palencia-part-2/%23.UT5Vk45ki0s |url-status=dead |archive-date=April 13, 2013 |title=Anime Boston 2011: Press Panel with Voice Actress Brina Palencia Part 2 – Toon Zone News |work=Toonzone.net |date=May 2, 2011 |access-date=March 11, 2013 }}&lt;/ref&gt; betek bezañ pevar bloaz. A-hed he bugaleaj eo bet oc'h ober monedone etre [[La Ceiba]], en Honduras hag [[Owasso, Oklahoma]].&lt;ref name=&quot;LaPrensaHNNewspaper&quot;&gt;{{cite web
| url = http://www.laprensa.hn/vivir/espectaculos/442155-96/hondurena-debutara-en-serie-star-crossed
| title = Actriz que brilla en Hollywood, orgullosa de ser hondureña
| trans-title = Shining actress in Hollywood, proud to be Honduran
| first = Evelyn
| last = Valenzuela
| work = Diario La Prensa
| language = es
| date = January 14, 2014
| access-date = April 25, 2014
| archive-date = April 26, 2014
| archive-url = https://web.archive.org/web/20140426232950/http://www.laprensa.hn/vivir/espectaculos/442155-96/hondurena-debutara-en-serie-star-crossed
| url-status = live
}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;LatinoLeaders&quot;&gt;{{Cite web|url=http://latinoleaders.com/star-crossed-starling-brina-palencia/|title=Star-Crossed Starling: Brina Palencia|work=Latino Leaders Magazine|date=March 19, 2014|last=Casanova|first=Amanda|archive-url=https://web.archive.org/web/20141018113952/http://latinoleaders.com/star-crossed-starling-brina-palencia/|archive-date=October 18, 2014|access-date=October 12, 2014}}&lt;/ref&gt;
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}
{{DEFAULTSORT:Palencia, Brina}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1984]]
[[Rummad:Aktourezed SUA]]
[[Rummad:Tud eus Texas]]</text>
      <sha1>jbar6ep4o1d8aes3d3799ay9zjzhaca</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Stana Katic</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175712</id>
    <revision>
      <id>2151212</id>
      <timestamp>2025-07-04T08:59:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <comment>Lañs dister</comment>
      <origin>2151212</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1243" sha1="lxntqawx469sit276zjo6i5iw6b0qqx" xml:space="preserve">'''Stana Katić''', ganet d'ar [[26 a viz Ebrel]] [[1978]] &lt;ref&gt;{{cite news|title=UPI Almanac for Tuesday, April 26, 2019|url=https://www.upi.com/Top_News/2019/04/26/UPI-Almanac-for-Friday-April-26-2019/9911556073527/|date=26 April 2019|access-date=15 July 2023|work=United Press International|quote=actor Stana Katić in 1978 (age 41)}}&lt;/ref&gt;) zo un aktourez ha produerez [[Kanada|kanadian]]. C'hoariet he deus ar roll [[Kate Beckett]] er [[stirad skinwel]] polis ha karantez ''[[Castle (stirad skinwel)|Castle]]'' (2009–2016) war [[American Broadcasting Company|ABC]] hag an ajant ispisial eus an [[Federal Bureau of Investigation|FBI]] Emily Byrne er stirad thriller psikologel ''[[Absentia (stirad skinwel)|Absentia]]'' (2017–2020).&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.msn.com/en-gb/entertainment/tv/castle-star-stana-katic-confirms-her-latest-tv-series%EF%BB%BF-absentia%EF%BB%BF-has-ended/ar-BB1gHW7G?ocid=uxbndlbing|title = Castle star Stana Katić confirms her latest TV series Absentia has ended| website=[[MSN]] }}&lt;/ref&gt;
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}
{{DEFAULTSORT:Katic, Stana}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1978]]
[[Rummad:Aktourezed Kanada]]
[[Rummad:Aktourezed SUA]]
[[Rummad:Produerezed Kanada]]
[[Rummad:Tud eus Ontario]]</text>
      <sha1>lxntqawx469sit276zjo6i5iw6b0qqx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151213</id>
      <parentid>2151212</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T09:00:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151213</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1255" sha1="ara0kx0q1f6fhilwfs5weeq54eg0e7x" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Stana Katić''', ganet d'ar [[26 a viz Ebrel]] [[1978]] &lt;ref&gt;{{cite news|title=UPI Almanac for Tuesday, April 26, 2019|url=https://www.upi.com/Top_News/2019/04/26/UPI-Almanac-for-Friday-April-26-2019/9911556073527/|date=26 April 2019|access-date=15 July 2023|work=United Press International|quote=actor Stana Katić in 1978 (age 41)}}&lt;/ref&gt;) zo un aktourez ha produerez [[Kanada|kanadian]]. C'hoariet he deus ar roll [[Kate Beckett]] er [[stirad skinwel]] polis ha karantez ''[[Castle (stirad skinwel)|Castle]]'' (2009–2016) war [[American Broadcasting Company|ABC]] hag an ajant ispisial eus an [[Federal Bureau of Investigation|FBI]] Emily Byrne er stirad thriller psikologel ''[[Absentia (stirad skinwel)|Absentia]]'' (2017–2020).&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.msn.com/en-gb/entertainment/tv/castle-star-stana-katic-confirms-her-latest-tv-series%EF%BB%BF-absentia%EF%BB%BF-has-ended/ar-BB1gHW7G?ocid=uxbndlbing|title = Castle star Stana Katić confirms her latest TV series Absentia has ended| website=[[MSN]] }}&lt;/ref&gt;
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}
{{DEFAULTSORT:Katic, Stana}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1978]]
[[Rummad:Aktourezed Kanada]]
[[Rummad:Aktourezed SUA]]
[[Rummad:Produerezed Kanada]]
[[Rummad:Tud eus Ontario]]</text>
      <sha1>ara0kx0q1f6fhilwfs5weeq54eg0e7x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Buster Keaton</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175713</id>
    <revision>
      <id>2151215</id>
      <timestamp>2025-07-04T09:23:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <comment>lañs</comment>
      <origin>2151215</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3002" sha1="ersvch9fih7ajbi8qzrk8pk6ay3b117" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Joseph Frank''' &quot;'''Buster'''&quot; '''Keaton''', ganet d'ar [[4 a viz Here]] [[1895]] hag aet da Anaon d'ar [[1añ a viz C'hwevrer]] [[1966]]&lt;ref name=Meade16&gt;{{cite book |title=Buster Keaton: Cut to the Chase|last=Meade |first=Marion|year=1997|publisher=Da Capo |isbn=0-306-80802-1|page=16}}&lt;/ref&gt; a oa un aktour, fentigellour ha filmaozer [[stadunanat]].&lt;ref&gt;Obituary ''[[Variety Obituaries|Variety]]'', February 2, 1966, page 63.&lt;/ref&gt; Brudet eo ebt dreist-holl evel aktour e [[Film mut|filmoù mut]] er bloavezhioù 1920, er filmoù-se e oa un aktour [[fent]] gant kammigelloù estonus. Alies e c'hoarie gant neuzioù dremm stoik, farsus-sirius hag a oa deuet da vezañ e zoare da c'hoari hag evel-se e oa deuet al lesanv &quot;The Great Stone Face&quot; dezhañ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/features/deadpan-but-alive-to-the-future-buster-keaton-the-revolutionary-9037459.html|title=Deadpan but alive to the future: Buster Keaton the revolutionary|last=Barber|first=Nicholas|work=[[The Independent]]|date=January 8, 2014|access-date=November 3, 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;re&quot;&gt;{{cite web| url=http://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-the-films-of-buster-keaton|author-link= Roger Ebert| first=Roger|last= Ebert|title=The Films of Buster Keaton| date=November 10, 2002|access-date=January 28, 2016| archive-date=November 3, 2015 |archive-url = https://web.archive.org/web/20151103163906/http://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-the-films-of-buster-keaton | url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Ar buruteller [[Roger Ebert]] en deus bet skrivet e oa bet &quot;brividik ar bloavezhioù 1920 betek 1929&quot; evit Keaton lec'h m'en doa  &quot;labouret dibaouez&quot; o lakaat anezhañ da dalvezout evel &quot;an aktour-filmaozer brasañ en istor ar filmoù&quot;. E 1996, ''[[Entertainment Weekly]]'' en doa embanent e oa Keaton ar seizhvet filmaozer gwellañ, &quot;e filmoù a zegas c'hoarzhioù drant gant e ijinadennoù korf dibar hag e implij eus ar spas hag a zo nepell diouzh prederouriezh uhel.&quot;&lt;ref name=&quot;Entertainment Weekly&quot;&gt;{{cite magazine |author=EW Staff |title=The 50 Greatest Directors and Their 100 Best Movies |url=https://ew.com/article/1996/04/19/50-greatest-directors-and-their-100-best-movies/ |date=April 19, 1996 |access-date=July 7, 2024 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}&lt;/ref&gt; E 1999, an [[American Film Institute]] a roe dezhañ an 21 plas a-fed aktour paotr eus sinema klasel sinema Hollywood.&lt;ref&gt;{{cite press release | url = http://www.afi.com/100Years/stars.aspx | title = AFI Recognizes the 50 Greatest American Screen Legends | publisher = American Film Institute | date = June 16, 1999 | access-date = August 31, 2013 | archive-date = January 13, 2013 | archive-url = https://web.archive.org/web/20130113043532/http://www.afi.com/100years/stars.aspx | url-status =live}}&lt;/ref&gt;
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}
{{DEFAULTSORT:Keaton, Buster}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1895]]
[[Rummad:Marvioù 1966]]
[[Rummad:Aktourien SUA]]
[[Rummad:Filmaozerien SUA]]</text>
      <sha1>ersvch9fih7ajbi8qzrk8pk6ay3b117</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151216</id>
      <parentid>2151215</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T09:24:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151216</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3002" sha1="69dkoe9p8rjwihba0edgpnpz5pdj5av" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Joseph Frank''' &quot;'''Buster'''&quot; '''Keaton''', ganet d'ar [[4 a viz Here]] [[1895]] hag aet da Anaon d'ar [[1añ a viz C'hwevrer]] [[1966]]&lt;ref name=Meade16&gt;{{cite book |title=Buster Keaton: Cut to the Chase|last=Meade |first=Marion|year=1997|publisher=Da Capo |isbn=0-306-80802-1|page=16}}&lt;/ref&gt; a oa un aktour, fentigellour ha filmaozer [[stadunanat]].&lt;ref&gt;Obituary ''[[Variety Obituaries|Variety]]'', February 2, 1966, page 63.&lt;/ref&gt; Brudet eo ebt dreist-holl evel aktour e [[Film mut|filmoù mut]] er bloavezhioù 1920, er filmoù-se e oa un aktour [[fent]] gant kammigelloù estonus. Alies e c'hoarie gant neuzioù dremm stoik, farsus-sirius hag a oa deuet da vezañ e zoare da c'hoari hag evel-se e oa deuet al lesanv &quot;The Great Stone Face&quot; dezhañ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/features/deadpan-but-alive-to-the-future-buster-keaton-the-revolutionary-9037459.html|title=Deadpan but alive to the future: Buster Keaton the revolutionary|last=Barber|first=Nicholas|work=[[The Independent]]|date=January 8, 2014|access-date=November 3, 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;re&quot;&gt;{{cite web| url=http://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-the-films-of-buster-keaton|author-link= Roger Ebert| first=Roger|last= Ebert|title=The Films of Buster Keaton| date=November 10, 2002|access-date=January 28, 2016| archive-date=November 3, 2015 |archive-url = https://web.archive.org/web/20151103163906/http://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-the-films-of-buster-keaton | url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Ar buruteller [[Roger Ebert]] en deus bet skrivet e oa bet &quot;brividik ar bloavezhioù 1920 betek 1929&quot; evit Keaton lec'h m'en doa  &quot;labouret dibaouez&quot; o lakaat anezhañ da dalvezout evel &quot;an aktour-filmaozer brasañ en istor ar filmoù&quot;. E 1996, ''[[Entertainment Weekly]]'' en doa embannet e oa Keaton ar seizhvet filmaozer gwellañ, &quot;e filmoù a zegas c'hoarzhioù drant gant e ijinadennoù korf dibar hag e implij eus ar spas hag a zo nepell diouzh prederouriezh uhel.&quot;&lt;ref name=&quot;Entertainment Weekly&quot;&gt;{{cite magazine |author=EW Staff |title=The 50 Greatest Directors and Their 100 Best Movies |url=https://ew.com/article/1996/04/19/50-greatest-directors-and-their-100-best-movies/ |date=April 19, 1996 |access-date=July 7, 2024 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}&lt;/ref&gt; E 1999, an [[American Film Institute]] a roe dezhañ an 21 plas a-fed aktour paotr eus sinema klasel sinema Hollywood.&lt;ref&gt;{{cite press release | url = http://www.afi.com/100Years/stars.aspx | title = AFI Recognizes the 50 Greatest American Screen Legends | publisher = American Film Institute | date = June 16, 1999 | access-date = August 31, 2013 | archive-date = January 13, 2013 | archive-url = https://web.archive.org/web/20130113043532/http://www.afi.com/100years/stars.aspx | url-status =live}}&lt;/ref&gt;
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}
{{DEFAULTSORT:Keaton, Buster}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1895]]
[[Rummad:Marvioù 1966]]
[[Rummad:Aktourien SUA]]
[[Rummad:Filmaozerien SUA]]</text>
      <sha1>69dkoe9p8rjwihba0edgpnpz5pdj5av</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151217</id>
      <parentid>2151216</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T09:25:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151217</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3050" sha1="mksaew3hi45q5sdbfd3eorqh58cz4yu" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Joseph Frank''' &quot;'''Buster'''&quot; '''Keaton''', ganet d'ar [[4 a viz Here]] [[1895]] hag aet da Anaon d'ar [[1añ a viz C'hwevrer]] [[1966]]&lt;ref name=Meade16&gt;{{cite book |title=Buster Keaton: Cut to the Chase|last=Meade |first=Marion|year=1997|publisher=Da Capo |isbn=0-306-80802-1|page=16}}&lt;/ref&gt; a oa un aktour, fentigellour ha filmaozer [[stadunanat]].&lt;ref&gt;Obituary ''[[Variety Obituaries|Variety]]'', February 2, 1966, page 63.&lt;/ref&gt; Brudet eo ebt dreist-holl evel aktour e [[Film mut|filmoù mut]] er bloavezhioù 1920, er filmoù-se e oa un aktour [[fent]] gant kammigelloù estonus. Alies e c'hoarie gant neuzioù dremm stoik, farsus-sirius hag a oa deuet da vezañ e zoare da c'hoari hag evel-se e oa deuet al lesanv &quot;The Great Stone Face&quot; dezhañ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/features/deadpan-but-alive-to-the-future-buster-keaton-the-revolutionary-9037459.html|title=Deadpan but alive to the future: Buster Keaton the revolutionary|last=Barber|first=Nicholas|work=[[The Independent]]|date=January 8, 2014|access-date=November 3, 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;re&quot;&gt;{{cite web| url=http://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-the-films-of-buster-keaton|author-link= Roger Ebert| first=Roger|last= Ebert|title=The Films of Buster Keaton| date=November 10, 2002|access-date=January 28, 2016| archive-date=November 3, 2015 |archive-url = https://web.archive.org/web/20151103163906/http://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-the-films-of-buster-keaton | url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Ar buruteller [[Roger Ebert]] en deus bet skrivet e oa bet &quot;brividik ar bloavezhioù 1920 betek 1929&quot; evit Keaton lec'h m'en doa  &quot;labouret dibaouez&quot; o lakaat anezhañ da dalvezout evel &quot;an aktour-filmaozer brasañ en istor ar filmoù&quot;. E 1996, ''[[Entertainment Weekly]]'' en doa embannet e oa Keaton ar seizhvet filmaozer gwellañ, &quot;e filmoù a zegas c'hoarzhioù drant gant e ijinadennoù korf dibar hag e implij eus ar spas hag a zo nepell diouzh prederouriezh uhel.&quot;&lt;ref name=&quot;Entertainment Weekly&quot;&gt;{{cite magazine |author=EW Staff |title=The 50 Greatest Directors and Their 100 Best Movies |url=https://ew.com/article/1996/04/19/50-greatest-directors-and-their-100-best-movies/ |date=April 19, 1996 |access-date=July 7, 2024 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}&lt;/ref&gt; E 1999, an [[American Film Institute]] a roe dezhañ an 21 plas a-fed aktour paotr eus sinema klasel sinema Hollywood.&lt;ref&gt;{{cite press release | url = http://www.afi.com/100Years/stars.aspx | title = AFI Recognizes the 50 Greatest American Screen Legends | publisher = American Film Institute | date = June 16, 1999 | access-date = August 31, 2013 | archive-date = January 13, 2013 | archive-url = https://web.archive.org/web/20130113043532/http://www.afi.com/100years/stars.aspx | url-status =live}}&lt;/ref&gt;
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}
{{DEFAULTSORT:Keaton, Buster}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1895]]
[[Rummad:Marvioù 1966]]
[[Rummad:Aktourien SUA]]
[[Rummad:Filmaozerien SUA]]
[[Rummad:Tud marvet gant krign-bev ar skevent]]</text>
      <sha1>mksaew3hi45q5sdbfd3eorqh58cz4yu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151218</id>
      <parentid>2151217</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T09:31:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151218</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4983" sha1="scmx3p72idciz0of0qhq0foc3oq7fo6" xml:space="preserve">{{databox}}
'''Joseph Frank''' &quot;'''Buster'''&quot; '''Keaton''', ganet d'ar [[4 a viz Here]] [[1895]] hag aet da Anaon d'ar [[1añ a viz C'hwevrer]] [[1966]]&lt;ref name=Meade16&gt;{{cite book |title=Buster Keaton: Cut to the Chase|last=Meade |first=Marion|year=1997|publisher=Da Capo |isbn=0-306-80802-1|page=16}}&lt;/ref&gt; a oa un aktour, fentigellour ha filmaozer [[stadunanat]].&lt;ref&gt;Obituary ''[[Variety Obituaries|Variety]]'', February 2, 1966, page 63.&lt;/ref&gt; Brudet eo ebt dreist-holl evel aktour e [[Film mut|filmoù mut]] er bloavezhioù 1920, er filmoù-se e oa un aktour [[fent]] gant kammigelloù estonus. Alies e c'hoarie gant neuzioù dremm stoik, farsus-sirius hag a oa deuet da vezañ e zoare da c'hoari hag evel-se e oa deuet al lesanv &quot;The Great Stone Face&quot; dezhañ.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/features/deadpan-but-alive-to-the-future-buster-keaton-the-revolutionary-9037459.html|title=Deadpan but alive to the future: Buster Keaton the revolutionary|last=Barber|first=Nicholas|work=[[The Independent]]|date=January 8, 2014|access-date=November 3, 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;re&quot;&gt;{{cite web| url=http://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-the-films-of-buster-keaton|author-link= Roger Ebert| first=Roger|last= Ebert|title=The Films of Buster Keaton| date=November 10, 2002|access-date=January 28, 2016| archive-date=November 3, 2015 |archive-url = https://web.archive.org/web/20151103163906/http://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-the-films-of-buster-keaton | url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Ar buruteller [[Roger Ebert]] en deus bet skrivet e oa bet &quot;brividik ar bloavezhioù 1920 betek 1929&quot; evit Keaton lec'h m'en doa  &quot;labouret dibaouez&quot; o lakaat anezhañ da dalvezout evel &quot;an aktour-filmaozer brasañ en istor ar filmoù&quot;. E 1996, ''[[Entertainment Weekly]]'' en doa embannet e oa Keaton ar seizhvet filmaozer gwellañ, &quot;e filmoù a zegas c'hoarzhioù drant gant e ijinadennoù korf dibar hag e implij eus ar spas hag a zo nepell diouzh prederouriezh uhel.&quot;&lt;ref name=&quot;Entertainment Weekly&quot;&gt;{{cite magazine |author=EW Staff |title=The 50 Greatest Directors and Their 100 Best Movies |url=https://ew.com/article/1996/04/19/50-greatest-directors-and-their-100-best-movies/ |date=April 19, 1996 |access-date=July 7, 2024 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}&lt;/ref&gt; E 1999, an [[American Film Institute]] a roe dezhañ an 21vet plas a-fed aktour paotr eus sinema klasel sinema Hollywood.&lt;ref&gt;{{cite press release | url = http://www.afi.com/100Years/stars.aspx | title = AFI Recognizes the 50 Greatest American Screen Legends | publisher = American Film Institute | date = June 16, 1999 | access-date = August 31, 2013 | archive-date = January 13, 2013 | archive-url = https://web.archive.org/web/20130113043532/http://www.afi.com/100years/stars.aspx | url-status =live}}&lt;/ref&gt;
== Marv ==
[[File:Keaton grave.JPG|thumb|right|Bez Keaton e [[Forest Lawn Memorial Park (Hollywood Hills)]]]]
Keaton a oa butuner daonet.&lt;ref&gt;{{cite web | url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-05-29/workplace-safety-as-demonstrated-by-buster-keaton-in-his-last-film | title=Workplace Safety, as Demonstrated by Buster Keaton | work=Bloomberg }}&lt;/ref&gt; Marvet eo gant ur [[Krign-bev eus ar skevent|c'hrign-bev eus ar skevent]] d'ar 1añ a viz C'hwevrer 1966, oadet a 70 vloaz, en [[Woodland Hills, Los Angeles]].&lt;ref&gt;{{cite news|title=Buster Keaton, 70, Dies on Coast. Poker-Faced Comedian of Films.|url=https://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/1004.html |quote=Buster Keaton, the poker-faced comic whose studies in exquisite frustration amused two generations of film audiences, died of lung cancer today at his home in suburban Woodland Hills. |work=[[The New York Times]] | date=February 2, 1966|access-date=July 4, 2008}}&lt;/ref&gt; En desped da vezañ ebt kavet dezhañ ur c'hrign-bev e miz Genver 1966, biken ne voe embannet dezhañ e oa war e zallaroù. Keaton a soñje dezhañ e oa o pareañ diouzh ur gudenn [[bronchitis]]. Kenfinet en ospital e-kerzh e zevezhioù diwezhañ, Keaton ne teue ket a-benn da chom sioul ha bale a rae dibaouez er gambr, gant ar c'hoant distreiñ d'ar ger. En un diell-film saoz warnañ, e intañvez Eleanor he doa rannet d'ar broduerien eus [[Thames Television]] e oa Keaton er-maez eus e wele o vale er gambr hag o c'hoari akrtoù gant e gamaladed deuet da welet anezhañ an devezh a-raok mervel. Beziet eo bet e [[Forest Lawn Memorial Park (Hollywood Hills)|Forest Lawn Memorial Park Cemetery]] en [[Hollywood Hills]], [[California]].&lt;ref&gt;{{Cite web |date=March 25, 2022 |title=Los Angeles Review of Books |url=https://lareviewofbooks.org/article/buster-keaton-a-timeless-comedian/ |access-date=September 8, 2022 |website=Los Angeles Review of Books |language=en}}&lt;/ref&gt;
== Notennoù ha daveennoù ==
{{Daveoù}}
{{DEFAULTSORT:Keaton, Buster}}
[[Rummad:Ganedigezhioù 1895]]
[[Rummad:Marvioù 1966]]
[[Rummad:Aktourien SUA]]
[[Rummad:Filmaozerien SUA]]
[[Rummad:Tud marvet gant krign-bev ar skevent]]</text>
      <sha1>scmx3p72idciz0of0qhq0foc3oq7fo6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pulgasari</title>
    <ns>0</ns>
    <id>175714</id>
    <revision>
      <id>2151219</id>
      <timestamp>2025-07-04T10:08:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <comment>Pajenn krouet gant : &quot;'''''Pulgasari''''' ([[koreaneg]]: ^불가사리) zo ur film embannet e [[Japan]] evel {{Nihongo|'''''Giant Monster Pulgasari'''''|大怪獣プルガサリ|Daikaijū Purugasari|lead=yes}} ha {{Nihongo|'''''Pulgasari: The Legendary Giant Monster'''''|プルガサリ 伝説の大怪獣|Purugasari: Densetsu no Daikaijū}} e 1995 ha 1998. An titl a c'hell bezañ skrivet ivez  '''''Pulgasary'''''. Ur filmm doare [[film epek|epek]] ha [[film euzhvvil]] eo filmaozet ha produ...&quot;</comment>
      <origin>2151219</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1331" sha1="cfaa93w54aypfcttkyuezrcuv7bw7g8" xml:space="preserve">'''''Pulgasari''''' ([[koreaneg]]: ^불가사리) zo ur film embannet e [[Japan]] evel {{Nihongo|'''''Giant Monster Pulgasari'''''|大怪獣プルガサリ|Daikaijū Purugasari|lead=yes}} ha {{Nihongo|'''''Pulgasari: The Legendary Giant Monster'''''|プルガサリ 伝説の大怪獣|Purugasari: Densetsu no Daikaijū}} e 1995 ha 1998. An titl a c'hell bezañ skrivet ivez  '''''Pulgasary'''''. Ur filmm doare [[film epek|epek]] ha [[film euzhvvil]] eo filmaozet ha produet gant [[Shin Sang-ok]] e 1985 e-kerzh e [[Skrapadenn Shin Sang-ok ha Choi Eun-hee|skrapadenn en Norzhkorea]]. Kenbroduet gant [[Norzhkorea]], [[Japan]], ha [[Sina]], sañset e oa da vezañ un azasadur eus ''[[Bulgasari]]'', ur film [[Sukorea|sukorean]] eus1962 hag a ro tro da welet ar [[Bulgasari (boud)|Bulgasari/Pulgasari]], ur boud eus [[Sevenadurezh Korea]]. An aktourien eo Chang Sŏnhŭi, Ham Kisŏp, Ri Chongguk, Ri Ingwŏn, ha Yu Kyŏngae, gant [[Kenpachiro Satsuma]] evel roll penn. An istor a dremen e-kerzh marevezh an [[Goryeo|Tierniezh Goryeo]], ''Pulgasari'' a heuil merc'h ur [[gov]]  hag a ro buhez d'un euzhvil debrer houarn krouet gant he zad a-benn kas d'an traoñ ar vonarkiezh.
[[Rummad:Filmoù 1985]]
[[Rummad:Filmoù Norzhkorea]]
[[Rummad:Filmoù Japan]]
[[Rummad:Filmoù Sina]]
[[Rummad:Filmoù eurzhvil]]
[[Rummad:Filmoù istorel]]</text>
      <sha1>cfaa93w54aypfcttkyuezrcuv7bw7g8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151220</id>
      <parentid>2151219</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T10:08:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151220</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1330" sha1="khbd332hqobac495ym5nrmbkn9swp9p" xml:space="preserve">'''''Pulgasari''''' ([[koreaneg]]: ^불가사리) zo ur film embannet e [[Japan]] evel {{Nihongo|'''''Giant Monster Pulgasari'''''|大怪獣プルガサリ|Daikaijū Purugasari|lead=yes}} ha {{Nihongo|'''''Pulgasari: The Legendary Giant Monster'''''|プルガサリ 伝説の大怪獣|Purugasari: Densetsu no Daikaijū}} e 1995 ha 1998. An titl a c'hell bezañ skrivet ivez  '''''Pulgasary'''''. Ur filmm doare [[film epek|epek]] ha [[film euzhvil]] eo filmaozet ha produet gant [[Shin Sang-ok]] e 1985 e-kerzh e [[Skrapadenn Shin Sang-ok ha Choi Eun-hee|skrapadenn en Norzhkorea]]. Kenbroduet gant [[Norzhkorea]], [[Japan]], ha [[Sina]], sañset e oa da vezañ un azasadur eus ''[[Bulgasari]]'', ur film [[Sukorea|sukorean]] eus1962 hag a ro tro da welet ar [[Bulgasari (boud)|Bulgasari/Pulgasari]], ur boud eus [[Sevenadurezh Korea]]. An aktourien eo Chang Sŏnhŭi, Ham Kisŏp, Ri Chongguk, Ri Ingwŏn, ha Yu Kyŏngae, gant [[Kenpachiro Satsuma]] evel roll penn. An istor a dremen e-kerzh marevezh an [[Goryeo|Tierniezh Goryeo]], ''Pulgasari'' a heuil merc'h ur [[gov]]  hag a ro buhez d'un euzhvil debrer houarn krouet gant he zad a-benn kas d'an traoñ ar vonarkiezh.
[[Rummad:Filmoù 1985]]
[[Rummad:Filmoù Norzhkorea]]
[[Rummad:Filmoù Japan]]
[[Rummad:Filmoù Sina]]
[[Rummad:Filmoù eurzhvil]]
[[Rummad:Filmoù istorel]]</text>
      <sha1>khbd332hqobac495ym5nrmbkn9swp9p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151221</id>
      <parentid>2151220</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T10:08:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151221</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1342" sha1="rtrsk3tn3fe2d0rj93e3lw4l2knrrhu" xml:space="preserve">{{databox}}
'''''Pulgasari''''' ([[koreaneg]]: ^불가사리) zo ur film embannet e [[Japan]] evel {{Nihongo|'''''Giant Monster Pulgasari'''''|大怪獣プルガサリ|Daikaijū Purugasari|lead=yes}} ha {{Nihongo|'''''Pulgasari: The Legendary Giant Monster'''''|プルガサリ 伝説の大怪獣|Purugasari: Densetsu no Daikaijū}} e 1995 ha 1998. An titl a c'hell bezañ skrivet ivez  '''''Pulgasary'''''. Ur filmm doare [[film epek|epek]] ha [[film euzhvil]] eo filmaozet ha produet gant [[Shin Sang-ok]] e 1985 e-kerzh e [[Skrapadenn Shin Sang-ok ha Choi Eun-hee|skrapadenn en Norzhkorea]]. Kenbroduet gant [[Norzhkorea]], [[Japan]], ha [[Sina]], sañset e oa da vezañ un azasadur eus ''[[Bulgasari]]'', ur film [[Sukorea|sukorean]] eus1962 hag a ro tro da welet ar [[Bulgasari (boud)|Bulgasari/Pulgasari]], ur boud eus [[Sevenadurezh Korea]]. An aktourien eo Chang Sŏnhŭi, Ham Kisŏp, Ri Chongguk, Ri Ingwŏn, ha Yu Kyŏngae, gant [[Kenpachiro Satsuma]] evel roll penn. An istor a dremen e-kerzh marevezh an [[Goryeo|Tierniezh Goryeo]], ''Pulgasari'' a heuil merc'h ur [[gov]]  hag a ro buhez d'un euzhvil debrer houarn krouet gant he zad a-benn kas d'an traoñ ar vonarkiezh.
[[Rummad:Filmoù 1985]]
[[Rummad:Filmoù Norzhkorea]]
[[Rummad:Filmoù Japan]]
[[Rummad:Filmoù Sina]]
[[Rummad:Filmoù eurzhvil]]
[[Rummad:Filmoù istorel]]</text>
      <sha1>rtrsk3tn3fe2d0rj93e3lw4l2knrrhu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2151222</id>
      <parentid>2151221</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T10:09:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dishual</username>
        <id>612</id>
      </contributor>
      <origin>2151222</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1343" sha1="gblvnl6g1x7kgpvwrsqjflduzpp5dtp" xml:space="preserve">{{databox}}
'''''Pulgasari''''' ([[koreaneg]]: ^불가사리) zo ur film embannet e [[Japan]] evel {{Nihongo|'''''Giant Monster Pulgasari'''''|大怪獣プルガサリ|Daikaijū Purugasari|lead=yes}} ha {{Nihongo|'''''Pulgasari: The Legendary Giant Monster'''''|プルガサリ 伝説の大怪獣|Purugasari: Densetsu no Daikaijū}} e 1995 ha 1998. An titl a c'hell bezañ skrivet ivez  '''''Pulgasary'''''. Ur filmm doare [[film epek|epek]] ha [[film euzhvil]] eo filmaozet ha produet gant [[Shin Sang-ok]] e 1985 e-kerzh e [[Skrapadenn Shin Sang-ok ha Choi Eun-hee|skrapadenn en Norzhkorea]]. Kenbroduet gant [[Norzhkorea]], [[Japan]], ha [[Sina]], sañset e oa da vezañ un azasadur eus ''[[Bulgasari]]'', ur film [[Sukorea|sukorean]] eus 1962 hag a ro tro da welet ar [[Bulgasari (boud)|Bulgasari/Pulgasari]], ur boud eus [[Sevenadurezh Korea]]. An aktourien eo Chang Sŏnhŭi, Ham Kisŏp, Ri Chongguk, Ri Ingwŏn, ha Yu Kyŏngae, gant [[Kenpachiro Satsuma]] evel roll penn. An istor a dremen e-kerzh marevezh an [[Goryeo|Tierniezh Goryeo]], ''Pulgasari'' a heuil merc'h ur [[gov]]  hag a ro buhez d'un euzhvil debrer houarn krouet gant he zad a-benn kas d'an traoñ ar vonarkiezh.
[[Rummad:Filmoù 1985]]
[[Rummad:Filmoù Norzhkorea]]
[[Rummad:Filmoù Japan]]
[[Rummad:Filmoù Sina]]
[[Rummad:Filmoù eurzhvil]]
[[Rummad:Filmoù istorel]]</text>
      <sha1>gblvnl6g1x7kgpvwrsqjflduzpp5dtp</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>