Wikipedia csbwiki https://csb.wikipedia.org/wiki/Prz%C3%A9dn%C3%B4_starna MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter Media Specjalnô Diskùsëjô Brëkòwnik Diskùsëjô brëkòwnika Wiki Diskùsëjô Wiki Òbrôzk Diskùsëjô òbrôzków MediaWiki Diskùsëjô MediaWiki Szablóna Diskùsëjô Szablónë Pòmòc Diskùsëjô Pòmòcë Kategòrëjô Diskùsëjô Kategòrëji TimedText TimedText talk Moduł Dyskusja modułu Wydarzenie Dyskusja wydarzenia 0 6116 190436 184815 2025-07-05T22:13:37Z 89.64.18.255 pòprôwionô fela w pisënkù 190436 wikitext text/x-wiki [[Òbrôzk:Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie.jpg|right|250px|thumb|]] '''Dzéń Jednotë Kaszëbów''' - swiãto ùsôdzoné dlô pamiãcë ò pierszi zmiónce ò [[Kaszëbi|Kaszëbach]]. [[Papiéż Grégòr IX]] [[19 strëmiannika]] [[1238]] rokù wëdôł pierszi dokùmeńt z mionã Kaszëbë - "ksyżã Kaszëb" (''duce Cassubie''). Pòtemù ksyżëc [[Zôpadnô Pòmòrskô|Zôpadny Pòmòrsczi]] nôsy titel ''dux Slauorum et Cassubie'' tj. ''ksyżëc Słowiónów ë Kaszëb''. Negò titla brëkòwôł jesz ksyżëc [[Barnim I]] (1210 – 1278). Pierwszi Dzéń Jednotë Kaszëbów òdbéł sã [[19 strëmiannika]] [[2004]] rokù we [[Gduńsk]]ù, a w nôslédnëch latach przédné òbchòdë bëłë òrganizowóné w taczich môlach jak: * [[2005]] - [[Gduńsk]] * [[2006]] - [[Tëchómie]] * [[2007]] - [[Kramarzënë]] * [[2008]] - [[Miastkò]] * [[2009]] - [[Bëtowò]] * [[2010]] - [[Kartuzë]] * [[2011]] - [[Słëpsk]] * [[2012]] - [[Brusë]] * [[2013]] - [[Kòscérzna]] * [[2014]] - [[Srôkòjce|Serakòjce]] * [[2015]] - [[Sëlëczëno]] * [[2016]] - [[Bòjano]] * [[2017]] - [[Chmielno]] * [[2018]] - [[Gmina Kòsôkòwò|Kòsôkòwò]] * [[2019]] - [[Żukòwò]] == Bùtnowë lënczi == * [https://www.facebook.com/dzien.jednoscikaszubow Dzéń Jednotë Kaszëbów] [[Kategòrëjô:Kaszëbskô kùltura]] [[Kategòrëjô:Kaszëbi]] 8yabajinkb20tfkno637ssvuyv701y5 0 11553 190437 190310 2025-07-06T09:21:32Z Yeagvr 9349 190437 wikitext text/x-wiki {{PaństwòX |miono= الجمهورية العربية السورية <br><small>al-Jumhūrīyah al-ʻArabīyah as-Sūrīyah</small></br> |kaszëbsczie_miono=Arabskô Repùblika Syrëji (Syrëjô) |miono_rodzôcz=Syrëji |fana_òbrôzk=Flag of Syria.svg |céch_òbrôzk=Emblem of Syria.svg |karta_òbrôzk=Syria - Location Map (2013) - SYR - UNOCHA.svg |pòłożenié_òbrôzk=Damascus_coll.jpg |mòtto=Unit, wòlnota, sosializm |mòtto_jãzëk=وحدة ، حرية ، اشتراكية, Waḥdah, Ḥurrīyah, Ishtirākīyah |mòtto_kaszëbsczi= |òficjalny_jãzëk=[[arabsczi jãzëk|arabsczi]] dial. syr. |fòrma_państwa=[[Półprezidentowô Repùblika]] |stolëca=[[Damaszk]] |przédnik_kraju_opis= |przédnik_kraju=Wakat |w_mionie_tekst= |w_mionie_ùrząd= |w_mionie= |szef_kraju_opis=[[premiéra]] |szef_kraju=[[Muhammad al-Baszir]] |wiéchrzëzna=185.180 <!-- w km2 --> |wiéchrzëzna_wòdë=1,1 |wiéchrzëzna_môl=87 |lëdztwò=20.401.892 |lëdztwò_rok=[[2011]] |lëdztwò_môl= |gãscëzna= |gãscëzna_môl= |zdzejanié_spòsób= |zdzejanié_data= |òd_kògò= |dëtk_miono=[[syrëjsczi funt]] |dëtk_symbol=SYP |UTC=+2 do +3 |himn=Humat ad-dijar |himn_kaszëbsczie_miono=Strażnicy Tatczëzny |kòd_ISO=SY |TLD=.sy |aùtowi_kòd= |telefón=+963 |bôczënk= }} '''Syrëjô''' je państwã w zôpadnej [[Azëjô|Azëji]] nad pòrenkowim [[Strzódzemné_Mòrze|Strzódzemném Mòrzem]], czej je tu tragedia: od 2011 wojna domoca diktatora Assada i midzënarodno wojna od 2014 przecem ISIS, Tëreckô i jin. Syrëjô greńczë z państwama: [[Irak]] od pòrenku, [[Tëreckô]] od nordu, Jordan i Jizrael od półnio, [[Liban]] i Strzódzemné Mòrze od zopadu i tez w bleze [[Cyper]] na mòrzu. Stolecznym gardã je [[Damaszk]]. Nôwikszim gardã beło [[Aleppo]], le pre wojną od 2011 rokù. Jine wiksze gardë Syrëji to Latakia, Homs i Hama. Nôstarsze gardë Syrëji to m.jin. bełë Aleppo (od 7000 lat p.n.e), Damaszk (od 1700 lat p.n.e.) i Palmira (od 2000 lat p.n.e), bela tu tez Elamsko cywilizacejo 2500 lat p.n.e. i jin. od czadu neolitu.<ref>[https://web.archive.org/web/20061111111827/http://ancientneareast.tripod.com/Ramad.html Neolithic Tell Ramad in the Damascus Basin of Syria]</ref> Od 36 r. p.n.e. Syrëjô beła rzimsczą prowinceją do 8. wieku noszi ery, czej tu islamscza dynasteja Ummayadów brekowala Damaszk jako stolecę. Le dzys ne garde baro zniczone przez wojnę i karno terroristiczne ISIS. Lëdzë w Syrëjo to je baro wiela narodów i mieszizne od wiela tesąców lat: syrëjsczi Arabowie, Aramejczice, Kurdôwie, Tërkomanë, Assyrëjônie, Czerkasejônie, Palestinczice, [[Armenijô|Ormijônie]], Grece, Żëdzë, Tërcë i jin. Lëdzë w Syreji beło 20.900.000 le pre wojną w 2011 rokù. Od 2011 diktator Assad zamordował baro wela lëdzë (ponad 2 miliony ledze zdżinęło lub ranione)<ref>[https://www.theguardian.com/world/2016/feb/11/report-on-syria-conflict-finds-115-of-population-killed-or-injured Report on Syria conflict finds 11.5% of population killed or injured]</ref>), 5 milionów lëdzë ucékło z kraju żebë retac żëcé, 7,5 milionów ledze jest bezdodoma bënë kraju.<ref>[https://web.archive.org/web/20180219072255/http://www.data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php UNHCR Syria Regional Refugee Response United Nations High Commissioner for Refugees]</ref> Krom wojni domocej, jinne kraje tez atakuja Syreje, jako Terecko atakuje syrejczi Kurdistón na nordze Syreji w [[Kobane]] i [[Afrin]]; a Rusko, USA, Wiolgo Britanijo i jin atakuja ISIS i al Nusra w Syreji, Izrael atakuje Iran i Hizbollah w Syreji etd. Je to wiolgo humanitarno tragedia dla ledze syrejsczich od 2011. W Syrëjo też je baro wiala dawni religijnech karnów od ponad tesąca lat: mùzelmanie (sunnice, szijice, Druze, alawice, salafice, i jin.), chrzescejanie (syrejsko-ortodoksejny kosceł, syrejcze-katoleccze kosceł, grecko-melchiccze mariawice, prezbeterianie i jin.), Mandejczice-gnosticë, Jazidice, żedze, agnosticë ë atejiscë.<ref>[https://www.state.gov/documents/organization/238690.pdf SYRIA 2014 International Religious Freedom Repoert]</ref> Swiãti Paweł beł w Syreji, rezował w Damaszku i Antiocheji z głoszeniém Ewanielëję, czej kole Damaszku ukozoł mu są Jezus. Nowiksze karno religijne to mùzelmanie sunnice. Od 2014 r. do Syrejo wmaszérowała z Iraku armia terroristicznego karna islamsczego [[ISIS i morduje, gwałce i torturuje ledze z jinnech religiji jako syrejczich Jazidiców, nicząc kulturę i wolnote w Iraku i Syreji. == Historëja == Pierszô krôjô w Syriji bëła Hebla, pierszô spomenującô w syrijsczim tekstu załómaniô do 2500 do 2400 BC. Pòzdze to bëła wiôlgô Rimskô krôjô, załómaniô w 64. C. z Pompeiją. Òstało pòd rëmską (bëzantinową) reglë. W 634-637 syrëji òstałë załóbóné Arabsczi. W 661 Damascë stało stórã kalifétu umajda, bãdze kùlturowi centrum islamsczégò svôta. Pò tim co Abázidë przesëniãté starnã do Bagdada w 750, Syrijô sã nalazłô na kùńcu muslimskégò svôta. W 877 TuLunidów przëłączony ji do Egiptë. W Syriji, egipsczé dinastë òstałë bëtné z mòngòlã, krzistôrzã ë bazantnama. To doprowôdzy do depùlacëji kraji ë jegò òbszcządzaniô. W 140-141, trupë Timura òstałë zapòjãté na severną syrijã, òstałë opljaczoné ë zabëté zbożérników Aleppo, Hamë, Homes ë Damascë. W roce 1917 Sërijô pòłączëła sã do òtemskégò Imperiji. W roce 1821 Syrijô òbstojowónô od egyptskëch krãżków Muhameda Alija, równak z dôwaniô wcësniãcô Eùropejskëch mòców ë òbùtnosti môlowégò pòłożeniô, krãżka mùszła bëc rëmniãté z Ssyrijë do Tùr Kùńc 19. stoletów zôstôł nacionalnô ùzwikszenié, jaczé doprowôdzy do sparłãczeniô z Zôpadną kùlturą; Syrëjô òsta znowa rozbùdowónô pòliticzno ë òbszcządkòwi (òbszczãdzanié Kanala Suez doprowôdzy do tegò) === Kòlonijsczi czas === Pod Dopasã Verzajlënów, tùrecczé swòjiznë na Blizym Pòrénkù òstałë pòdóné francësczi-Britansczi mandate, w skòntacëji z Dopasã Sykes-Picot a z 1916. W bùtnu 1920 Nôrodny Kongres procëmôł nezavisnoscã Wiôlgòs ëji. Francëjô ë Wiôlgô Britanika pòdôłë Blizy Pòrénk, z jaczim òstôł kraj Wiôlgòsëji ë [[Liban|Libana]] do [[Francëjô|Francëji]]. W zélu 1920, francësczi dôł wiôldżą syrëjã. Wiôlgô Libanona òsta rozdzélonô. Òstôłô syrëjô òstała rozdzélonô pò religijsczëch kriterëjach do cztery môłëch stónów: Damaszka, Aleppo, Latakëjô ë Jabał ad- Duruz. 1925 Damaskùs ë Aleppo òstałë sparłãczoné do stónu Syrëji. W 1936 òstôł pòdpisóny dołączenié, chtëren pòmôgô Francusëjã dodac syrëji fùl nezavisnost (nie òstôł ratifikòwóny przez Francusëjã). W 1920 syrëjô òstała pòd pòłożeniém Wichiji. Chùtczi bãdze wicy historëji! == ''Galerejo'' == <gallery> File:Ummayad_Mosque_at_night.jpg|Ummajadczi meczet w Damaszku File:Tetrapylon_Palmyra.jpg|Tetrapilon w Palmirze, zniczony w 2014 przez ISIS File:Saint_Elijah_Maronite_Cathedral,_Aleppo_(4).jpg|Katedra Mariawitów sw. Elijôsza w Aleppo File:Barada_river_in_Damascus_(April_2009).jpg|Rzeka Barada w Damaszku File:Aleppo_Night_by_Charles_Hajj.jpg|Aleppo w noc File:Citadel_of_Aleppo.jpg|Citadelo w Aleppo w 2010 r, dzys zniczona File:Bosra_pano_Syria.jpg|Rzimsczi teatr w Bosra File:Lion_in_the_garden_of_Palmyra_Archeological_Museum,_2010-04-21.jpg|Lew bôżeny Al-Lat w Palmirze, dzys zniczony File:Damascus_Opera_House.jpg|Opera w Damaszku File:Palmyra,_Syria_-_3.jpg|Góry kól Palmiry File:Downtown_Aleppo,_Queik_river_at_night.jpg|Rzeka Queik w Aleppo File:Aleppo_city_hall_laz.jpg|Rotesz w Aleppo w 2009 r, dzys zniczone File:Rosa_damascena5.jpg|Damaszkòwô róża File:Bakdash_Icecream_(2789962718).jpg|Deser Booza w Damaszku File:Aleppo_soap_01.jpg|Oliwczowe medłô z Aleppo </gallery> == Bùtnowé lënczi == * {{commons|Syria}} * [https://web.archive.org/web/20171205190930/https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/sy.html Syria World Factbook] == Przëpise == {{przëpisë}} {{Azëjô}} [[Kategòrëjô:Azjatëcczé państwa]] t2yb6v5f2urs1i26zrzfvr9ukifiiqe